u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®vºu® N®³™ ¯Ÿr

u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®vºu® N®³™ ¯Ÿr *

Hº. Hš¬. §°u®Š¬ š¯Š¯ºý®: Që¥Àæ ¸ÀA¥ÀPÀð ºÁUÀÆ ªÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»w ¥Àæ¸ÁgÀPÀÌμÉÛà ¹Ã«ÄvÀªÁVzÀÝ zÀÆgÀ ¸ÀAªÉâ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀ EAzÀÄ PÀȶ PÉëÃvÀæPÀÆÌ «¸ÀûgÀuÉAiÀiÁVzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ PÀȶ, ºÀªÁªÀiÁ£À, ¨É¼ÉPÉÆAiÀÄÄè ¸ÀA§A¢üvÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß CzÀÄ MzÀV¸ÀÄwÛzÉ. ¸ÀÆa¥ÀzÀUÀ¼ÀÄ: zÀÆgÀ¸ÀAªÉÃzÀ£É; PÀȶ; CAvÀdð®

N®³™S®² „¯œ¯ãN¯ý®N®²Ê Hq®Ùpºuμq®Ùo š®º…ºu®! œ®›Š®± N¯äºrSμ œ®©î¯Š®± ïb¯Ów® î®±q®±Ù q®ºq®äb¯Ów®S®¡® wμ°Š® œ¯S®² y®Šμ²°£® Nμ²l®±Sμ š®î®Áïvq®. DS® HŠ®l®wμ° œ®›Š®± N¯äºrSμ š®b¯ÑTŠ®±î¯S® u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®S®¡® …¡®Nμ N®³™ Š®ºS®NμÊ S®ox°‡®± wμŠ®î®¼ x°l®ªuμ. Ey®S®äœ®S®¡®w®±Ý š®ºî®œ®w® (Communication) î®±q®±Ù u®²Š®š®ºîμ°v(Remote sensing) Hº„μŠ®l®± š®²Ú© î®S®ÁS®¡¯T ïºS®mš®±q¯ÙŠμ. š®ºî®œ®w® Ey®S®äœ®S®¡®± u®²Š®u®ý®Áw®, u®²Š®î¯p, Cq¯ãv ¤y®ä š®ºy®N®Á î®±q®±Ù ¯Ÿr y®äš¯Š®NμÊ Kq¯Ùšμ‡®¾¯T Cq®Š® £μ°q®äS®¡®ºqμ N®³™S®² y®Šμ²°£®î¯T wμŠ®î¯Tu쇮¾¯u®Š®² £μ°q®äu® K¡®Sμ‡μ±° œμX®±Ï Ey®‡®±±N®Ùî¯S®±î®ºq®œ® ¯Ÿr Ku®Tš®±î®ªå u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®S®¡® y¯q®ä î®±œ®q®ÙŠ®î¯u®±u®±. cï±°xw® ›°î®¾¯Šμ°P쇮± q®N®Š¯‹Š®ª, …rÙ Au®³ý®ãî¯u® NμŠμN®±ºgμS®¢Š®ª, î®±pØw® š®ï® w®£μ‰±Š®ª, …Š® y®‹›Úr‡®± x‡®±ºq®äoª, S®ºu®u® î®±Š®S®¡® N®¡®ëš¯S®n쉱Š®ª, Aºq®cÁ© ©„®ãqμ ¯Ÿr‰±Š®ª, „μ¡μ î®±q®±Ù C¡®±î®‹‡®± Aºu¯dŠ®ª, x°Š¯î®‹ w¯ŒμS®¢ºu¯u® š®äî®w® š®î®±šμãS®¢Š®ª, X¹¡®± î®±q®±Ù £¯Š® „®²ï± ïýμå°Ç®n쉱Š®ª, „μ¡μSμ q®S®±ªu® Šμ²°S® S®±Š®±rš®±î®¼vŠ®ª, c©š®ºS®äœ¯S¯Š®u®ªåw® œ®²¡®±, c©š®ºS®äœ¯ š¯î®±s®ãÁ, î®±¡μx°‹w® îμ±°Œμâȶ ýμ°QŠ®nμ, CºTœμ²°S®±ïNμ î®±q®±Ù î®ãs®Á œ®‹u®±œμ²°S®±ïN쇮± Aºu¯c±, wμŠμ yμ°mq® y®äuμ°ý®S®¡® ¯Ÿr, „μ¡μœ¯x Aºu¯c±, y®ä® š®º„Â®î® y®äuμ°ý®S®¡® S®±Š®±rš®±ïNμ, wμŠμx‡®±ºq®äo N¯‡®±ÁS®¡® ›ÚrS®r, y®ä® w®£μ î®±q®±Ù xî®Áœ®nμ, îμ²°l®S®¡® œμ²vNμ, î®±±ºS¯‹w® vw®S®¡®w®±Ý S®î®±xš®©± Ey®‡®±±N®Ù ¯Ÿr‡®± bμ²qμSμ Aºq®cÁ© y®qμÙ‡®±ªå q®S®±©±î® œ®o œ¯S®² š®î®±‡®±u® E¢q¯‡®± ¯l®±î®ªå‡®±² Ey®S®äœ® Bu¯‹q® u®²Š® š®ºîμ°u®wμ N®³™ q®cÓ‹Sμ î®±q®±Ù Bl®¢q®S¯Š®‹Sμ ïýμ°Ç® ¯Ÿr Ku®T› wμŠ®î¯S®±rÙuμ. N®³™ q®cÓŠ® ‡μ²°cwμ î®±q®±Ù ïýμå°Ç®nμS®¡®w®±Ý Nμ°¢u¯S® CÇ®±Ô uμ²l®Ö uμ°ý®u®ªå CÇμ²Ôºu®± ¯Ÿr‡®±wμÝŒ¯å œμ°Sμ š®ºS®äŸ›u®Š®± Hºu®± Bý®Ï‡®±Áî¯S®±q®Ùuμ. CrÙ°Yw® î®Ç®ÁS®¡®î®ŠμSμ îμ¶î®¾¯xN® Z¯‡®¾¯Yq®äS®¡®w®±Ý …¡®› Nμ©îμ° O.ï±°. Hq®ÙŠ®vºu® š®îμÁ°£®nμ w®lμ› AÇμÔ°w®² xQŠ®î®©åu® Aºu¯dxºu® xu®Á‹š®Œ¯S®±rÙu®Û œ®©î¯Š®± N®³™ ¯ŸrS®¡®± Cºu®± š¯ïŠ¯Š®± O.ï±°. Hq®ÙŠ®vºu® u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®S®¡® Ar š®²£®Èâî¯u® N¯ãîμ±Š¯S®¢ºu® šμŠμ Ÿm‡®±©Þh±Ô, š®ºS®äŸ› q®q¬£®o „®²ï±Sμ Š®î¯w쇮¾¯S®±î®¼u®‹ºu® …œ®¡®Ç®±Ô xQŠ® œ¯S®² w®º…©œ®Áî¯Tuμ. Ey®S®äœ® BuÂ̄ ‹q® u®²Š®š®ºîμ°u®wμ „Â®±ï±‡®± îμ±°Œμ š®ºy®N®Á š¯vÚ®Œ¯S®u® N¯l®±, „μhÔ, š¯S®Š®, Ÿî®¾¯X¯Ðvq® y®äuμ°ý® î®±q®±Ù îμ¶î®¾¯xN® ï°£®nμ x™u®ÜSμ²¢›u® y®äuμ°ý®S®¡®ªå‡®±² Kºuμ° ‹°r‡®± š®ºîμ°u®N® …¡®› š®î®±y®ä¯ou® š®²‡®±ÁOŠ®oS®¡® y®äQŠ®q쇮±ªå A©ÞN¯Œ¯î®vÇ®±ªå y®¼w®Š¯î®rÁq®î¯T š®ºS®äŸ›u® ¯Ÿr‡®±w®±Ý N®²l®Œμ° S®oN®‡®±ºq®ävºu® š®ºš®Ê‹› y®‹þ°ªš®©± š¯u®ã. „®²ï±‡®± š®ï±°y® N®£μ (400-1000 O.ï±°.)‡®±ªåŠ®±î® Ey®S®äœ® î®±q®±Ù 36,000 O.ï±°. u®²Š®u® š¯î®¾¯w®ãî¯T u®³ï°‡®±îμ±°¡®‡®±N® (polar-sun-synchronous) N®£μ‡®±ªåŠ®±î® „®²›ÚŠ® Ey®S®äœ®S®¡μŠ®l®w®±Ý u®²Š® š®ºîμ°u®wμSμ …¡®š®Œ¯S®±q®Ùuμ. ‡®¾¯î®¼uμ° š®Ú¡®u® Yq®äî®w®±Ý š®î®±y®ä¯ou® š®²‡®±Áy®äQŠ®q쇮±ªå Yräš®±î®¼u®©åuμ A©ÞN¯Œ¯î®vÇ®±ªå y®¼w®Š¯î®rÁq®î¯T y®är°„¯‹ Ey®S®äœ® œ¯u®± œμ²°S®±î¯S® B š®Ú¡®u® îμ°¡μ Kºuμ° BTŠ®±î®¼u®± Cu®Š® îμ¶þÇ®ÔÉã. Ÿ°Sμ N®³™Sμ Kq¯Ùšμ‡®¾¯u® u®²Š® š®ºîμ°v Ey®S®äœ®u® ¯Ÿr …¡®N쇮± N¯‡®±ÁN®äî®±u® …SμÌ œμX®±Ï r¢‡®±±î® î®±±w®Ý u®²Š®š®ºîμ°u®wμ (remote sensing) Hºu®Šμ°w®± Hºu®± r¢u®± î®±±ºu®±î®Šμ‡μ²o.

u®²Š®š®ºîμ°u®wμ : u®²Š®š®ºîμ°u®wμ (As®î® teledetection) Hº…±u®± œ®¡μ‡®± ïÇ®‡®±î¯u®Š®² Cºvw® š®ºu®„®Áu®ªå Cu®± w®²Š¯Š®± O.ï±°. u®²Š®vºu®Œμ° ®±Ùïw® …SμÌ î®¾¯Ÿr š®ºS®äŸš®±î®¼u®± Hw®Ý…œ®±u®±. œ¯Sμ wμ²°mu®Šμ Cu®± œμ²š® ïb¯Ów®îμ°w®©å. 1850Š®ªå‡μ±° …©²w®±S®¡®w®±Ý Ey®‡μ²°T› BN¯ý®vºu® „®²ï±‡®± îμ±°ªw® Yq®äS®¡®w®±Ý

Hº. Hš¬. §°u®Š¬ 1

u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®vºu® N®³™ ¯Ÿr

qμS쇮±Œ¯Tq®±Ù. HŠ®l®wμ° î®±œ¯‡®±±u®Üu®ªå‡®±² ﱪh‹ EuμÛ°ý®N¯ÊT îμ¶î®¾¯xN® Z¯‡®¾¯Yq®äS®¡® ïýμå°Ç®nμ w®lμvq®±Ù. Hy®Þq®ÙŠ® u®ý®N®u® Aîμ±°‹N®w®ÝŠ® Landsat Ey®S®äœ®u® El¯î®nμ Ey®S®äœ® Bu¯‹q® u®²Š® š®ºîμ°u®wμSμ w¯ºv‡®¾¯‰±q®±. œμ¶u®Š¯„¯vw®ªå Cu®Š® wμ°Š® ¯Ÿr y®l쇮±±î® Nμ°ºu®äî®w®²Ý BŠ®º†Ãš®Œ¯‰±q®±. Cu®©åuμ ‡®±²Šμ²°zw® IRS, ‚¯äxéw® Spot Ey®S®äœ®S®¡®w®±Ý œ¯S®² w®î®±âuμ° Bu® y¯ä‡μ²°TN® „Â̄ š®ÊŠ®−1 î®±q®±Ù 2 Ey®S®äœ®S®¡®w®±Ý …¡®š®Œ¯‰±q®±. w®ºq®Š® Š¯™ó°‡®± wμ¶š®TÁN® š®ºy®w®²â© xî®Áœ®n¯ š®ºšμÚ (NNRMS) ‡μ²ºu®w®±Ý š¯Úz› N®³™ ‡μ²°cwμS®¢Sμ HŠ®l®wμ° z°¢S쇮± IRS Ey®S®äœ®S®¢ºu® Ey®‡®±±N®Ù ¯Ÿr Ku®Tš®Œ¯S®±rÙuμ. Ÿºvw® y®ä‡μ²°S®S®¡®ªå Nμ°Š®¡®u® Šμ¶q®‹Sμ r¢‡®±±î® î®±±w®Ýîμ° qμºTw® î®±Š®S®¢Sμ q®S®±ªu® îμ¶Š®š¬ Šμ²°S® y®qμÙ, Bºu®ä î®±q®±Ù y®ºb¯„¬w®ªå š®±TÌSμ î®±±w®Ýîμ° ‚®š®ªw® C¡®±î®‹ Aºu¯d›u®±Û, î®±œ¯Š¯Ç®óu®ªå î®±pØw® …Sμ î®±q®±Ù qμ°î¯ºý® A„¯㛛 „μ¡μS®¡® q¯äoNμÊ œμ²ºv›u®±Û, ïïu® „μ¡μS®¡® S®±Š®±rš®±ïNμ, „μ¡μ y®äuμ°ý®vºu® P¯ª y®äuμ°ý®u® y®äqμã°Oš®±ïNμ, Aºq®cÁ© œ®‹ïw® Š®²y®¼Šμ°Çμ, x°‹w® y®äuμ°ý®S®¡® S®±Š®±rš®±ïNμ, w®î®±Áu¯ w®v‡®± Ey®¼ÈÞ x°Š®± î®±q®±Ù ›Ÿ x°‹w® w®l®±ïw® Aºq®î®±±ÁQ y®qμÙ, Cq¯ãv šμ°‹uμ. u®²Š®š®ºîμ°u®w쇮± ŸºvŠ®±î® q®q®æ š®Š®¡®î¯u®±u®±. ®±ÙS®¡®± q®î®±â îμ±°ŒμŠ®Tu® ïu®±ãq¯Êºr°‡®± q®Š®ºS®S®¡®w®±Ý y®är‚®ªš®±î®, Ÿ°‹Nμ²¡®±ëî® î®±q®±Ù X®u®±‹š®±î® ï†Ãw®Ý Aw®±y¯q®u® N®äî®±î®w®±Ý Bu®‹› AS®¡® S®±o š®æ„Â¯î® î®±q®±Ù ïu®ã¯w®S®¡®w®±Ý AS®¡® ®Ùî® š®Þý®Áï©åuμ y®qμ٠¯l®…œ®±u¯Tuμ. Ÿ°Sμ y®qμÙ œ®X®±Ïî® š®ºš®²X®N® Ey®N®Š®oS®¡®w®±Ý (As®î¯ u®²Š®š®ºîμ°u®N®S®¡®w®±Ý) …©²w¬, ï¯w®, Ey®S®äœ® As®î¯ Š¯Nμg¬ î®±²©N® œ¯‹†l®…œ®±u¯Tuμ. Aºu®Šμ u®²Š® š®ºîμ°v Yq®äS®¡®w®±Ý î®±²Š®± wμŒμS®¢ºu® y®l쇮±‡®±…œ®±u®± 1. „®²ï±‡®± îμ±°ªw® Hq®ÙŠ®u® š®Ùº„®, Sμ²°y®¼Š®, Cq¯ãv 2. …©²w®± î®±q®±Ù ï¯w®S®¢ºu® 3. „¯œ¯ãN¯ý®vºu® (Ey®S®äœ® î®±q®±Ù Š¯Nμg¬). „®²ï± Eq®édÁš®±î® ïïu® q®Š®ºS¯ºq®Š®u® ïu®±ãq¯Êºr°‡®± AŒμS®¡®ªå Nμ©î®¼ š®²£®Èâ q®Š®ºS®S®¢Sμ î¯q®î®Š®o y¯Š®u®ý®ÁN®î¯TŠ®±î®¼u®‹ºu® A ¯q®ä š®ºîμ°u®N®S®¡®w®±Ý q®©±y®©± š¯u®ã. D ‹°r u®²Š® š®ºîμ°u®N®S®¡®± š¯u¯Š®o N¯ãîμ±Š¯ î®±q®±Ù ¯w®î® N®pØSμ Sμ²°X®‹š®u® q®Š®ºS®S®¡®w®±Ý šμŠμŸm‡®±±q®Ùîμ. ïu®±ãq¯Êºr°‡®± Šμ²°Ÿq® (Electromagnetic spectrum) N®xÇ®Õ q®Š®ºS¯ºq®Š®u® S¯î®¾¯ AŒμS®¢ºu® Ÿmu®± N¯î®±w®†ªåw® I¡®± …oØS®¡®w®±Ý K¡®Sμ²ºl®ºqμ S®‹Ç®Õ q®Š®ºS¯ºq®Š®u® Šμ°m‡μ²° AŒμS®¡®î®ŠμS®² Cuμ. Aq¯ãu®±xN® Š®l¯Š¬ î®±q®±Ù ïu®±ãw¯âw® N¯ãîμ±Š¯S®¡®± u®²Š®š®ºîμ°u®N®S®¡¯T Kºu®± š®š®ãu® HŒμ‡®± y®q®ä œ®‹rÙxºu® œμ²Š®š®²š®±î® q®Š®ºS®S®¡®w®²Ý S®äŸš®±î®¼u®‹ºu® š®š®ãNμÊ q®S®±ªu® Šμ²°S® î®±q®±Ù x°Š®±/ Sμ²…àŠ®u® Nμ²Š®qμS®¡®w®±Ý Yq®ävºu® r¢‡®±…œ®±u¯Tuμ. Aºqμ‡μ±° ïïu® „μ¡μS®¡®±, AS®¡® œ®ºq®S®¡®w®²Ý N®²l® xý®Ï‰±š®©± š¯u®ã. ®±Ù y®är‚®ªš®±î® As®î® Eq®édÁš®±î® ïþÇ®Ô ïu®±ãq¯Êºr°‡®± AŒμS®¢ºu® B ®±Ùî®w®±Ý S®±Š®±rš®…œ®±u¯u®±u®Š® bμ²qμSμ Kºu®± ®±Ùïw® y®är‚®©w¯þ°©qμ (reflectivity) î®±q®±Ù Eq®écÁw¯þ°©qμ (emissivity) G±q®±S®¢S®w®±š¯Š®î¯T‡®±² …u®Œ¯S®±î®¼u®‹ºu® Kºu®± „μ¡μ „μ°Šμ „μ°Šμ œ®ºq®S®¡®ªå qμ²°Š®±î® ïïu® y®är‚®©w¯þ°©qμ î®±q®±Ù Eq®écÁw¯þ°©qμS®¢ºu® Au®w®±Ý Cq®Š® „μ¡μS®¢ºu® „μ°y®Ám› S®±Š®±rš®…œ®±u®±. u®²Š® š®ºîμ°u®N®S®¡®± passive BT î®±q®±Ù transmitter A¡®î®m›u® active N®äî®±u®ªå‡®±² N¯‡®±Á xî®ÁŸš®…©å. u®²Š®š®ºîμ°u®N® Z¯‡®¾¯S¯äœ®N®u® zÀÃŒ¬â œ®›Š®±, Nμºy®¼ î®±q®±Ù Aî®Nμºy®¼ OŠ®oS®¡®w®±Ý S®äŸ›u® Yq®äS®¡®w®±Ý š®ºš®Ê‹›u¯S® N®äî®±î¯T x°ª, œ®›Š®± î®±q®±Ù Nμºy¯T ï†Ãw®Ýî¯T qμ²°Š®±î®¼u®‹ºu® AS®¡®w®±Ý ï±s¯ãî®oÁ Yq®äS®¡μw®±Ý®±. Eu¯œ®Š®nμSμ œ®‹u®æoÁu® „μ¡μ, N¯l®± Cq¯ãv Nμºy®¼ q®Š®ºS®S®¡®w®±Ý œμX¯ÏT y®är‚®ªš®±î®¼u®‹ºu® AS®¡®± Yq®äu®ªå Aq®ãºq® œμX®±Ï Nμºy¯T qμ²°Š®±q®Ùîμ. Ey®S®äœ®u®ªå A¡®î®mš®±î® u®²Š®š®ºîμ°u®N®S®¡®± N¯ãîμ±Š¯ šμŠμŸmu® „μ¡®Ow® ý®OÙ‡®±w®±Ý ïu®±ãq¬ š®ºbμÓS®¡¯T y®‹î®rÁ› „®²ï±Sμ Šμ°m‡μ²° q®Š®ºS®S®¡¯T Š®î¯xš®±q®Ùîμ. Au®±xN® N®ºy®½ãhŠ¬S®¡®± D š®ºbμÓS®¡®w®±Ý u®²Š®š®ºîμ°v Yq®äS®¡¯T y®¼w®Š¬y®‹î®rÁ› Yq®äî®w®±Ý î®±qμÙ š®³™Õš®±q®Ùîμ. q®u®w®ºq®Š® Au®w®±Ý N¯S®u®, zÀÃŒ¬â As®î¯ N®ºy®½ãhŠ¬ w®ªå wμ²°l®…œ®±u¯u® Š®²y®u®ªå‡®±² y®l쇮±…œ®±u®±.

S®oO°N®³q® N®³™ ¯Ÿr „®ºl¯Š® : „¯Š®q® š®N¯ÁŠ®u® „¯œ¯ãN¯ý® CŒ¯P쇮± š®œ®‡μ²°S®uμ²ºvSμ „Â¯Š®r°‡®±

u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®S®¡¯u® J BŠ¬ Hš¬ š®Š®p Ey®S®äœ®S®¡®± x°l®±î® multispectral ¯Ÿr Yq®äS®¡®w®±Ý Bu®‹› q®cÓŠ®± š®ºš®Ê‹› y®‹Ç®Ê‹›u® N®w¯ÁhN® Š¯cãNμÊ š®º…ºvÛu® Yq®äS®¡®w®±Ý N®³™ q®cÓ‹ºu® £μ°q®ä y®‹þ°©wμ ¯m y®lμu® ¯Ÿr‡μ²ºvSμ „μšμu®± Nμ²ä°mðN®‹›u® ¯Ÿr‡®± ¯œ¯y®½Š® S®oO°N®³q® u®q¯Ùºý®u® Š®²y®u®ªå N®w¯ÁhN® Š¯cã u®²Š®š®ºîμ°v Aw®æ‡®±N® Nμ°ºu®ä (Karnataka State Remote Sensing Application Centre <www.ksrac.gov.in>) u®ªå ©„®ãïuμ. š®u®ãu®Œμå D š®ºšμÚ Watershed Atlas of Karnataka Hº… š®º¤y®Ù ¯Ÿr‡®± S®äºs®î®w®±Ý †l®±S®lμ ¯l®ªuμ. Ju®± dŒμåS®¡® (Nμ²°Œ¯Š®, q®±î®±N®²Š®±, u¯Š®î¯l®, Yq®äu®±S®Á î®±q®±Ù œ¯îμ°‹) œ®q®±Ù cŒ¯w®‡®±w® î®±q®±Ù 81 OŠ®± cŒ¯w®‡®±w® y®äuμ°ý®u® ïïu® wμ¶š®TÁN® š®ºy®w®²â©S®¡® w®£μ, „®u¯ä î®±q®±Ù î¯pš® š¯S®Š® N¯©±îμS®¡® bμ²°l®nμ (alignment) w®£μ, …¡¯ë‹ î®±q®±Ù Nμ²°Œ¯Š® dŒμåS®¡® AX®±ÏN®h±Ô y®äuμ°ý®u® x°Š¯î®‹ „μ¡μS®¡® Au®㇮±w®, 15 dŒμåS®¡®ªå î®±±ºS¯Š®± „®q®Ùu® „μ¡μ ï›Ù°oÁu® Awμæ°Ç®nμ, B‡®±Û y®äuμ°ý®S®¡®ªå Aºq®cÁ© ¯Ÿr w®£μ (1:50000

Hº. Hš¬. §°u®Š¬ 2

u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®vºu® N®³™ ¯Ÿr

¯y®w®u®ªå), Cq¯ãv ‡μ²°cwμS®¡®w®±Ý î®±±T› y¯¡®± „®²ï± w®£μ, î®±Š®±„®²ï±‡®±q®Ù š¯S®±rÙŠ®±î® y®äuμ°ý®S®¡® ¯Ÿr, î®±±ºS¯Š®± „®q®Ù, ŸºS¯Š®± bμ²°¡®, N®…±à î®±q®±Ù œ®rÙ „μ¡μS®¡® ï›Ù°oÁ î®±q®±Ù Eq¯Þu®wμ N®ºl®± Ÿm‡®±±ïNμ, cŒ¯w®‡®±w® y®äuμ°ý®S®¡® N®³™ N¯‡®±Áš®²Y, cŒ¯w®‡®±w® îμ±°Œμâȶ, c© š®ºy®w®²â©S®¡® ¯Ÿr Cq¯ãv ‡μ²°cwμS®¡®ªå D š®ºšμÚ qμ²l®Tuμ.

ïý®æ„¯ãºN¬ wμŠ®ïw® “š®±c©” cŒ¯w®‡®±w® ‡μ²°cwμ, Ey®cŒ¯w®‡®±w®S®¡® Ey®S®äœ® Z¯‡®¾¯Yq®ä …¡®› ïïu® wμ¶š®TÁN® š®ºy®w®²â©S®¡¯u® î®±o±Ø, „®²…¡®Nμ/œμ²vNμ, Aºq®cÁ©, „®²š®æŠ®²y® Cq¯ãv w®£μ q®‡®¾¯‹› c© œ¯S®² N®³™ š®ºy®w®²â©S®¡® A†ÃvÜSμ N®Š®l®± N¯‡®±Áš®²Y w®£μ q®‡®¾¯‹›Š®±î®¼u®± Kºu®± î®±œ®q®ÙŠ® N¯‡®±Á. D cŒ¯w®‡®±w® y®äuμ°ý®S®¡®ªå ©„®ã±î® ïïu® š®ºy®w®²â©S®¡¯u® š®š®ãŠ¯þ, …Š®l®± œ¯S®² …ºcŠ®± „®²ï±, š®î®N®¢, Nμ²Š®N®©±S®¡®±, x°Š®± …›‡®±±î® x°S¯Á©±îμS®¡®±, Q±™Ê „®²ï± Cq¯ãv ¯w®u®ºl®S®¡®w®Ý¡®î®m›u® cŒ¯w®‡®±w® y®äuμ°ý®S®¡® š®ºŠ®£®nμSμ Bu®ãqμ y®iÔ q®‡®¾¯‹š®±rÙuμ. wμ¶š®TÁN® š®ºy®w®²â©S®¡® w®£μS®¡¯u® „®²…¡®Nμ („®²œμ²vNμ) w®£μ, î®±pØw® w®£μ œ¯S®² Aºq®cÁ© î®±q®±Ù „®²š®æŠ®²y®u® Šμ°P¯ w®£μS®¡®± Š¯cãu® N®³™ A†ÃvÜSμ y®½Š®N®. 1. „®²…¡®Nμ w®£μ‡®±ªå Ey®S®äœ® Z¯‡®¾¯Yq®ä î®±q®±Ù š®º¤y®Ù £μ°q®ä ¯Ÿr‡®±w®±Ý Ey®‡μ²°T›, N®³™ „®²ï±, …Š®l®± „®²ï±, …ºcŠ®± „®²ï±, Nμ²Š®N®©±, qμ²°y®¼, BŠ®oã, œ®¢ë/w®S®Š® y®äuμ°ý®, y¯¡®± „®²ï±, NμŠμ−N®±ºgμ Cq¯ãvS®¡®w®±Ý S®±Š®±r› AS®¡® ï›Ù°oÁ, HŒμå w®î®±²v›u® w®£μS®¡®±. cŒ¯w®‡®±w® y®äuμ°ý®u® œ¯ª ®±Ù›Úr, Eq¯Þu®N®qμ C©åu® …ºcŠ®±/y¯¡®±/Nμ²Š®N®©± „®²ï± Cq¯ãv £μ°q®äS®¡®±, š®î®±³u®Ü wμ¶š®TÁN® š®ºy®w®²â©S®¢u®²Û ï±q® „μ¡μ „μ¡μ‡®±±rÙŠ®±î® y®äuμ°ý® Cq¯ãv ¯Ÿr uμ²Šμ‡®±±q®Ùuμ. 2. î®±pØw® w®£μ Kºu®± „¹Sμ²°¢N® ¯Ÿr. Cu®Š®ªå „®²š®æŠ®²y®, N®pîμ, „μhÔ, S®±l®Ö, q®TÌw® š®Ú¡®, î®±u®㠚®Ú¡®, Hq®ÙŠ®u® y®äuμ°ý®, C¢b¯Š®± y®äuμ°ý® Cq¯ãv ¯Ÿr‡μ²ºvSμ y®ä‡μ²°S®ý¯Œμ‡®±ªå î®±pØw® B¡®, š®ÚŠ®, …oØ, £¯Š®qμ î®±q®±Ù Bï±å°‡®± S®±oS®¡®w®±Ý ïýμå°™› w®ºq®Š® Au®Š® „¹q® î®±q®±Ù Š¯š¯‡®±xN® S®±oS®¢S®w®±S®±oî¯T î®±pØw® ¯u®‹ î®TÁ°N®Š®oî®w®±Ý w®î®±²vš®Œ¯Tuμ. Cu®‹ºu® î®±o±Ø š®ºš®ÊŠ®n¯ N®äî®±S®¡® î®±q®±Ù î®±pØ°w® S®±ou®Á Bu®‹›u® ïïu® š®²N®Ù „μ¡μS®¡®w®±Ý „μ¡μ‡®±©± š®©œμ š¯u®ãî¯S®±î®¼u®©åuμ D î®±o±Ø î®±q®±Ù „®² š¯î®±s®ãÁ w®£μ, ‚®©î®q®Ùqμ, „¹Sμ²¢N® î®±q®±Ù ®±± S®±oS®¢S®w®±S®±oî¯T N®³™, qμ²°hS¯‹Nμ, AŠ®pã°N®Š®o, œ®±©±åS¯î®©±S®¡®± Cq¯ãv xu®Á‹š®©± š®œ®N¯‹. 3. Aºq®cÁ© î®±q®±Ù „®²š®æŠ®²y® Šμ°P¯ w®£μ, „®²îμ¶b¯ÓxN® š®ï±°£μS®¡® ¯Ÿr‡®±w®²Ý K¡®Sμ²ºl® qμŠμu® „¯ïS®¡® Aºq®cÁ©î®±hÔN®Êw®±š¯Š®î¯T Aq®±ãq®Ùî®±, Eq®Ùî®±, œ¯S®² š¯u¯Š®o y®äuμ°ý®S®¡μºu®± î®TÁ°N®‹›u® w®£μ. î®±¡μ, NμŠμ x°‹w® dw®±S®±ïNμ î®±q®±Ù x°Š¯î®‹ x°‹w® Ÿî®±±âQ œ®‹ïxºu® î®±Š®±y®½Š®oî¯S®±î® Aºq®cÁ© þtª°N®³q®î¯u® þŒμ‡®± Š®ºu®ä î®±q®±Ù †Š®±N®±S®¡®ªå ýμ°QŠ®n쇮¾¯S®±î®¼u®w®±Ý S®î®±x›. D w®£μ Bu®ãq쇮± îμ±°ŠμSμ, Ey®X¯Š®nμ N¯‡®±Á Nμ¶Sμ²¡®ë©± î®±q®±Ù N®³™ ‡μ²°cwμ x‡μ²°dš®©± Ey®N¯‹‡®¾¯Tuμ. D îμ±°Œμ r¢›u® S®±Š®±q®Š® ¯Ÿr‡®±wμ²Ý¡®Sμ²ºl® î®±²Š®± w®£μS®¡®w®±Ý …¡®› q®cÓŠ® q®ºl®S®¡®± N®³™ š®ºy®w®²â© O䇮¾¯ ‡μ²°cwμ q®‡®¾¯‹› r°î®ä N®³™, qμ²°hS¯‹Nμ, AŠ®oã, œ®±©±åS¯î®©±, Ko„μ°š¯‡®±, îμ±°î®¼, EŠ®±î®©±, î¯pcã qμ²°hS¯‹Nμ, Šμ°Çμâ Cq¯ãvS®¡®w®±Ý š®²Yš®©± š¯u®ã. œ¯Sμ‡μ±° c© š®ºy®w®²â© O䇮¾¯ ‡μ²°cwμ, N®©±å/î®±pØw® Kl®±ÖS®¡®±, Nμ²Š®N®ªSμ q®gμÔ/š®š®ã q®lμS®¡®±, bμ¶ïN® …› q®lμS®¡®±, rŠ®±î®¼S¯©±îμS®¢Sμ q®lμ, w¯Œ¯ AnμS®¡®±, x°S¯Á©±îμS®¡® „®u®äqμ, „®²Ey®X¯Š®N¯ÊT w¯Œ¯ …u®±S®¡®±, N®³™ œμ²ºl®, NμŠμ œ®²¡μq®±Ùu®±, CºS®±„¯ï Cq¯ãv š®©œμS®¡®w®±Ý š®²Yš®…œ®±u®±. OŠ®± cŒ¯w®‡®±w¯î¯Š®± S¯äî®± w®N¯ýμ q®‡®¾¯‹› îμ²°cp, š®ºP¯ã®± wμ¶š®TÁN® š®ºy®w®²â©S®¡®± î®±q®±Ù O䇮¾¯ ‡μ²°cw쇮± X®h±î®iNμS®¡®w®±Ý N®²©ºN®±ý® ¯Ÿr‡μ²ºvSμ Š®²zš®©²…œ®±u®±. D ‹°r N®³™ N¯‡®±ÁN®äî®±S®¡®ªå …¡®N쇮¾¯S®±î® u®²Š®š®ºîμ°u®wμ ¯ŸrSμ Eu¯œ®Š®n쇮¾¯T J BŠ¬ Hš¬ Ey®S®äœ®u® u®²Š® š®ºîμ°u®wμ Yq®äS®¡®ªå N®³Ç¯Ø îμ±°©Ûºlμ AX®±ÏN®h±Ô y®äuμ°ý®çu®ªå S®ox°‡®±î¯T Sμ²°X®‹›u® ©î®oy®½‹q® „®²ï± î®±q®±Ù ¯©²Š®± q¯©²Ow® Nμ²Š®N®©± y®äuμ°ý® S®î®±x›u® q®cÓŠ®± š®Ú¡®NμÊ „Âμ°i x°m y®‹þ°ª›u® £μ°q®äu® Z¯‡®¾¯ Yq®äS®¡μ²ºvSμ u®²Š®š®ºîμ°v Yq®äS®¡®w®±Ý wμ²°l®…œ®±u®±. Aºqμ‡μ±° Š¯‡®±X®²Š®± dŒμ凮± bμ²°¡®u® „μ¡μ‡®± C¡®±î®‹ Aºu¯dš®©± …¡®›u® u®²Š®š®ºîμ°v Yq®äî®w®²Ý Nμ²l®Œ¯Tuμ. [Yq®ä 1, 6, 3 î®±q®±Ù 9 w®±Ý Cªå šμ°‹›] u®²Š®š®ºîμ°v q®ºq®äb¯Ów®, „¹Sμ²°¢N® ¯Ÿr î®ãμÚ (GIS) î®±q®±Ù N®³™ q®cÓŠ® £μ°q®ä y®‹þ°©w쉱ºu® y®lμu® ¯Ÿr‡®± š®ï±â¡®w®vºu® Š®²zš®Œ¯S®±î® œ®©î¯Š®± îμ¶b¯ÓxN® ‡μ²°cwμS®¡®± î®±±º…Š®±î® vw®S®¡®ªå N®³™ A†ÃvÜSμ ïýμ°Ç®î¯T wμŠ®î¯S®ªîμ. Ÿ°Sμ N®³™ î®±q®±Ù S¯äï±°n¯†ÃvÜSμ wμ¶š®TÁN® š®ºy®w®²â©S®¡® ¯Ÿr Nμ²ä°mðN®Š®oî®w®±Ý š®º„®î®x°‡®±î¯T› š®ºy®w®²â©S®¡® š®î®±y®ÁN® …¡®NμSμ wμŠ®î¯u® u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®S®¡®w®±Ý š®æ‡®±º xï±Á›, „¯œ¯ãN¯ý®NμÊ El¯‰±›, N¯‡®±Á xî®ÁŸš®±rÙŠ®±î® Nμ©îμ° uμ°ý®S®¡®ªå „¯Š®q®î®½ Kºu®±. Ey®S®äœ® Bu¯‹q® u®²Š®š®ºîμ°u®wμ N®³™‡®±©åuμ œ®©î¯Š®± Cq®Š® £μ°q®äS®¡®ªå‡®±² …¡®N쇮¾¯S®±rÙuμ. „¯œ¯ãN¯ý® š®ºýμ²°u®w쇮±± y®Šμ²°£®î¯T vw®xq®ã d°î®w®NμÊ œ®©î¯Š®± Ey®‡®±±N®Ù spinoff q®ºq®äb¯Ów®S®¡®w®±Ý Nμ²iÔuμ.

Hº. Hš¬. §°u®Š¬ 3

u®²Š®š®ºîμ°v Ey®S®äœ®vºu® N®³™ ¯Ÿr

--------------------------------------------------------------------------------------------------------- * N®³™Sμ Ey®’S®äœ®’ …©, ïc‡®± N®w¯ÁhN® (N®³™ ïc‡®±), îμ±° 18, 2005, y®¼. 2. N®³q®cÓqμ: N®w¯ÁhN®u®ªå N®³™S¯T …¡®š®±rÙŠ®±î® u®²Š®š®ºîμ°v ¯Ÿr î®±q®±Ù Yq®äS®¡®wμ²Ýu®T›u® N®w¯ÁhN® Š¯cã u®²Š®š®ºîμ°v Aw®æ‡®±N® Nμ°ºu®äu® xuμÁ°ý®N®Š¯u® l¯. œμX¬. œμ²wμÝ°S¹l® ASμ N®³q®cÓqμS®¡®±. Œμ°N®QŠ® ï® l¯. Hº Hš¬ §°u®Š¬Š®î®Š®± S®pq® œ¯S®² †›wμš¬ ¯ãwμ°b¬îμ±ºg¬ HŠ®l®² ïÇ®‡®±S®¡®ªå š¯Ýq®Nμ²°q®ÙŠ® y®u®ï°u®Š®Š¯Tu®±Û, S®äºs¯©‡®± î®±q®±Ù ¯Ÿr ïb¯Ów®u®ªå l¯N®ÔŠμ°g¬ y®lμvu¯ÛŠμ. A®± N®¡μu® 37 î®Ç®ÁS®¢ºu® S®äºs¯©‡®± £μ°q®äu®ªåu®±Û, 1978 ‹ºu® Cšμ²ä° Ey®S®äœ® Nμ°ºu®äu® S®äºs¯©‡®± î®±q®±Ù y®äŒμ°Qw® S®u® î®±±Q㚮ڊ¯T N¯‡®±Á xî®ÁŸš®±rÙu¯ÛŠμ. Cu®N®²Ê î®±±w®Ý Hw¬ H HŒ¬, J J Hº („μºS®¡®²Š®±) œ¯S®² î챶š®²Š®± ïý®æ ïu¯ã©‡®±S®¡® S®äºs¯©‡®±S®¡®ªå N¯‡®±Á xî®ÁŸ›u® Aw®±„®î®ïuμ. l¯. §°u®Š¬ A®± 4 y®¼š®ÙN®S®¡®± î®±q®±Ù 88 š®ºýμ²°u®w¯ y®ä…ºu®S®¡®w®±Ý y®äN®i›u¯ÛŠμ, œ¯S®² ïïu® y®¼š®ÙN®S®¢S¯T 5 y®j®ãS®¡®w®²Ý …Šμvu¯ÛŠμ. C®± î®±±N®Ù ïý®æïu¯ãx©‡®±S®¡® S®äºs¯©‡®± î®±q®±Ù ¯Ÿr ïb¯Ów® y®u®ï œ¯S®² š¯Ýq®Nμ²°q®ÙŠ® ïu¯ãtÁS®¢S¯T 19 y®j®ã š¯î®¾¯T䇮±w®±Ý Š®Y›u¯ÛŠμ. Cu®©åuμ š®±î®¾¯Š®± 45 Œμ°Qw®/ y®äî®X®w®S®¡®w®±Ý ïïu® š®îμ±â°¡®w® / ïX¯Š® š®ºOŠ®oS®¡®ªå î®±ºm›u¯ÛŠμ.

Hº. Hš¬. §°u®Š¬ 4