ြမနမ်ာ ငုိင်တံ ငွ် covid-19 ကို ... · 2020-03-29 ·...

9
COVID-19 က ြပန ရာတ းေဒသက /ပည နယ အစ းရများ ဆာင ရ� က သည နည းလမ () COVID-19 ရာဂါပ ဖစ ားလာြခင းက မန မာ းေဒသက /ပည နယ များက က တင းဆရန ခက ေသာအေြခအေနတစ ရပ ရာက ေစပါသည မန မာ ရာဂါြဖစ ားမ က အတည ပပ းသည ေန�က းတ းေဒသက /ပည နယ အစ းရများအေနြဖင ခက ေသာစ ေခမ များက လည ရင �က ေတ လာ ပါသည မန မာ COVID-19 ရာဂါပ းက ပထမဆ းေတ အတည ြပ ြခင းမ မကာေသးခင ကမ ဖစ ေသာ လည ရာဂါပ းသည လျင ြမန ာက းစက ြပန ပျက းဆ းမ များြဖစ ေပ သည အတ းအတာ က တြခားေသာ များထ သင ခန းစာယ ပါသည ကမာတစ းလ းရ အစ းရများသည လတ တေလာရင ေနရေသာ ရာဂါပ းေကာင ြဖစ ားသည ကျန းမာေရးြပဿန� န�က ဆက ဖစ ားလာမည ေရး၊ းပ ားေရး ချပ ေရးြပဿန�များက အြမန းက ေြဖရ ရန ကးပမးေဆာင က လျက ကပါသည ဤစာစ လျင ြမန က းစက ပန ားလာသည COVID-19 က မန မာ းေဒသက /ပည နယ များအတ က မည သက ေရာက သည းေဒသက /ပည နယ အစ းရများအေနြဖင COVID-19 က ြပန ရာတ ဆာင က သည နည းလမ () က တင ြပေဆ းေ းသ ားပါမည မျဉ းေက းက ပေအာင ြခင - COVID-19 က တန ြပန က ြခင တကာတ COIVD-19 ရာဂါပ းက က ရာတ အစ းရတ း၏ အဓ ကတ ြပန ေဆာင က က းစက ြပန လျာ နည းသ ားေစရန အားထ က းပမ းြခင းြဖစ သည က းစက ြပန းက က းသ ားေစြခင းက ဒသ� ရအဆင ကျန းမာေရးစနစ COIVD-19 ရာဂါပ းက းချပ က ေရး မနမာ ငင COVID-19 က ထေရာက ြပနြခငး

Upload: others

Post on 09-May-2020

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

COVID-19 ကတြပနရာတင တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများ ေဆာငရ�ကငသည

နညးလမး (၄) သယ

COVID-19 ေရာဂါပး ြဖစပားလာြခငးက ြမနမာငငရ တငးေဒသကး/ြပညနယများက ကတင

မနးဆရန ခကခေသာအေြခအေနတစရပသ ေရာကရေစပါသည။ ြမနမာငငတင ေရာဂါြဖစပားမက အတည

ြပပးသညေန�ကပငးတင တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများအေနြဖင ခကခေသာစနေခမများကလညး

ရငဆင�ကေတလာငပါသည။

ြမနမာငငတင COVID-19 ေရာဂါပးက ပထမဆးေတရအတညြပငခြခငးမာ မကာေသးခငကမ

ြဖစေသာလညး ေရာဂါပးသည လျငြမနစာကးစကြပနပး ပျကစးဆးးမများြဖစေပငသည အတငးအတာ

က တြခားေသာငငများထမ သငခနးစာယငပါသည။

ကမ�ာတစဝမးလးရအစးရများသည လတတေလာရငဆငေနရေသာ ေရာဂါပးေကာငြဖစပားသည

ကျနးမာေရးြပဿန�င ေန�ကဆကတ ြဖစပားလာမည လမေရး၊ စးပားေရးင အပချပေရးြပဿန�များက

အြမနဆးကငတယေြဖရငးငရန ကးပမးေဆာငရ�ကလျကရကပါသည။ ဤစာစတင လျငြမနစာ ကးစက

ြပနပားလာသည COVID-19 က ြမနမာငငရ တငးေဒသကး/ြပညနယများအတက မညသသကေရာကင

သညင တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများအေနြဖင COVID-19 က တြပနရာတင ေဆာငရ�ကငသည

နညးလမး (၄) သယက တငြပေဆးေးသားပါမည။

“မျဉးေကးက ေြပေအာငလပြခငး - COVID-19 က တနြပနတကထတြခငး”

ငငတကာတင COIVD-19 ေရာဂါပးကတကထတရာတင အစးရတငး၏ အဓကတြပနေဆာငရ�က

မမာ ကးစကြပနမနး ေလျာနညးသားေစရန အားထတကးပမးြခငးြဖစသည။ ကးစကြပနမနးက ေး

ေကးသားေစြခငးက ေဒသ�ရအဆငကျနးမာေရးစနစတင COIVD-19 ေရာဂါပးက ထနးချပကငတယငေရး

ြမနမာငငတင COVID-19 က ထေရာကစာ တြပနြခငး

အတက လနစာအေရးပါပါသည။ ေရာဂါပးြပနနး ေးေကးေလျာကျသားပါက ေရာဂါလကဏာခစားရ၍

ေဆးေရာကလာသအေရအတကက ကငတယငမညြဖစပး ဆရာဝနများသညလညး လန�တစဦးချငးစက

ေကာငးစာ ကသေစာငေရာကေပးငမညြဖစပါသည။ သေသာလညး ေရာဂါပးသည လျငြမနစာ ကးစက

ြပနသားပါက ေဆးသေရာကရလာသညလန�အေရအတက များြပားလာသညအတက လန�များအေနြဖင

လညး လအပသညကျနးမာေရးဝနေဆာငမကရရငရန ခကခမညြဖစပါသည။

Our World in Data ၏ ေဖာြပပါသပေဖာပတင မတညသည သကေရာကမ အေြခအေန (၂) ရပ က

ေဖာြပထားပါသည။ အစမးေရာငေရြပငညမျဉးသည ငငတစငင၏ အကနအသတငရေသာ ကျနးမာေရး

စနစစမးေဆာငရညကေဖာြပပး မျဉးေကးစခသည ြဖစငေချရေသာ COVID-19 အေြခအေန(၂)ခက ေဖာြပ

ပါသည။ အဝါေရာငြဖငေဖာြပချကတင ေရာဂါပးသည လျငြမနစာ ကးစကြပနပး အချနတအတငး ေရာဂါ

ကးစကခရသများြပားကာ ကျနးမာေရးဝနေဆာငမစနစ၏ ေစာငေရာကငမ စမးေဆာငရညထကေကျာလန

၍ ထခကမကးမားေစပး အသကေပါငးများစာလညး ဆးးငပါသည။ ခရမးေရာငြဖငေဖာြပချကတင

ေရာဂါပးကးစကြပနမနး ေးေကးေလျာနညးပါက ကျနးမာေရးဝနေဆာငမ၏စမးရညအကနအသတ

အေပ သကေရာကမနညးကာ ေရာဂါပးေကာငအဖတအစငေသဆးမလညး နညးပါးပါသည။ ထအတက

ေကာငလညး ကမ�ာတစဝမးလးရအစးရများသည ေရာဂါပးကးစကြပနမနး အရနေလျာကျေအာင အပ

တြပငး ေဆာငရ�ကေနကပါသည။ ဤနညးအားြဖင ပထမေဖာြပချကအေနအထားမ ဒတယေဖာြပချက

အေနအထားသ ေရာကရသားမညြဖစပါသည။ ၎ငးြဖစစဉက “မျဉးေကးက ေြပေစြခငး” ဟ ဆကပါသည။

ပ - ၁ : မျဉးေကးက ေြပေအာငလပြခငး

ထအချကက ြမနမာငငရ တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများအတက မညသအေရးပါပါသနညး။

အထကပါသပေဖာပသည တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများအတက အေရးကးေသာ message

က ေပးငပါသည။ ကးစကြပနမနးေလျာကျေစြခငးသည ြမနမာငင၏ အားနညးသည ကျနးမာေရး

ေစာငေရာကမစနစအေပဖအားများက သကသာရာရေစပး ေထာငေပါငးများစာေသာအသကများကလညး

ကယတငငမညြဖစပါသည။ ထအတက COVID-19 ေရာဂါပးြပနမနးက ေးေကးေလာချငေရးမာ

တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများ ပထမဆးေြဖရငးရမည ေလာေလာလတလတ စနေခမြဖစပါသည။

COVID-19 ေရာဂါပးြပနမနးက ေလျာနညးေးေကးေအာင ေဆာငရ�ကြခငးသည တနညးအားြဖင

အများြပညသ၏လေနမပစက ေြပာငးလေအာင အတငးအကျပြပလပသညနညးလမးများြဖစပါသည။ ကမ�ာ

တစဝမးလးရ ငငအေတာများများတင စးပားေရးလပငနးများက အမနထတ၍ ေခတ ရပန�းေစြခငး၊ စေဝးပ

အခမးအန�းများက ေရ�ဆငးေစြခငးင ြပညသများက ၎ငးတ၏ေနအမများတငေနထငရန ကနသတြခငး

တက ေဆာငရ�ကလျကရပါသည။ ယငးေဆာငရ�ကမများသည ေရာဂါပးြပနမက ေးေကးေစရာတင အေရး

ပါေသာလညး ြမနမာငငရ တငးေဒသကး/ြပညနယများတင လမေရးငစးပားေရးဆငရာ သကေရာကမ

များရလာငရာ COVID-19 ေကာင ဆငပားစနေခမမာ လမ-စးပားြပဿန�များက ကငတယေြဖရငးရနြဖစ

ပါသည။ အဓကအားြဖင ၎ငးဆငပားြပဿန�များက ကငတယေြဖရငးြခငးသည ေရာဂါပးတကထတရာတင

အြပနအလန အေထာကအကြပငပါသည။ ေရာဂါပးေကာငြဖစသည လမေရးငစးပားေရးြပဿန�များက

ေကာငးမနစာ ကငတယေြဖရငးငပါက အများြပညသအေနြဖငလညး ေရာဂါပးက တကထတရနအတက

ေဆာငရ�ကသငသညများက အသငေဆာငရ�ကငမညြဖစပါသည။ ထသ ကနးကငးမ-ကငးကနးမအေြခ

အေနက ေအာကတငသပေဖာထားပါသည။

ပ (၂) အရ COVID-19 ေရာဂါပးက ထေရာကေသာတြပနမသည လေပါငးများစာ ကာြမငငပါသည။

အစးရတစရပသည ေရာဂါပးြပနမနးကေးေကးေအာငထနးချပရာတင ေရာဂါြဖစပားမမာ ကာလကာ

ရညငပး တငးကျပေသာထနးချပမများလညး ကာြမငစာ ေဆာငရ�ကရမညြဖစပါသည။ ဆလသညမာ

တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည လမေရးငစးပားေရးဖအားများက လေပါငးများစာ ရငဆငရင

ပါသည။

အချပဆရလင ြမနမာငငရ တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည COVID-19 ေရာဂါပး ြပန မ

က ေလာချငရနအတက ကးမားေသာ လတတေလာစနေခမင ေရာဂါပးေကာင ထခကဆးးမည

ြပညသလထင စးပားေရးလပငနးများက ေထာကပေပးငေရးင ြပညသကျနးမာေရးဝနေဆာငမများက

လညး အရနမြပတ ဆက၍ေဆာငရ�ကသားငေရးစသည ေန�ကဆကတစနေခမတက ရငဆငရမညြဖစပါ

သည။

ြမနမာငငရ တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများအေနြဖင စနေခမများက မညသတြပနငပါသနညး။

COVID-19 ေရာဂါ၏စနေခမက ေကျာလားငရန ြမနမာငငရ တငးေဒသ

ကး/ြပညနယအစးရများေဆာငရ�ကငသည နညးလမး (၄) သယမာ -

နညးလမး (၁) ဆကသယအသေပးလမးနမများက တကတကကက

လပေဆာငပါ။

ြမနမာငင၏ လကရအေြခအေနသည ြဖစေနကျမဟတေသာ၊ မေရ

ရာသည အေနအထားမျးြဖစပါသည။ ထေကာင တငးေဒသကး/ ြပညနယ

အစးရများင စညပငသာယာေရးအဖများသည ြပညသလထက ရငးလငး

တကျစာင ထေရာကစာ သတငးအချကအလကမေဝေပးရန အလနအေရး

ကးပါသည။ ေဒသ�ရအစးရများ လပေဆာငသငသည ဆကသယေရး

လမးေကာငး (၃) မျးက ေအာကတငေဖာြပထားပါသည။

ြပညေထာငစအစးရမထတြပနေသာ နကားချကများက ြဖနေဝဆကသယေပးပါ။ ေရာဂါြဖစပား

ေနစဉအတငး ြပညသလထအေနြဖင အစးရ၏ ေန�ကဆးရအ�ကေပးချကင နကားချကများက အချနင

တစေြပးည သရထားကရန အေရးကးပါသည။ ဥပမာ - လကေဆးနညး အ�ကေပးချကင ပလမးများ ဖျက

သမးရန နကားချကမျးြဖစပါသည။ ထကသေသာ နကားချကများ ထတြပနြခငးသည ြပညေထာငစ

အစးရ၏တာဝနြဖစေသာလညး ၎ငးနကားချကများက ြပညသလထထသ ြဖနေဝေပးေရးတင တငးေဒသ

ကး/ြပညနယအစးရများင စညပငသာယာေရးအဖများ၏အခနးကမာ အေရးကးပါသည။ အ�ကေပး

ချက၊ နကားချကများက ေနရာေဒသင အဝငခငကျရေစပး ြပညသလထက လကန�ေဆာငရ�ကေစ

ရမညြဖစပါသည။

ကမ�ာကျနးမာေရးအဖင ကလသမဂမ ြဖနေဝထားေသာ COVID-19 ကာကယေရး ငပတသကေသာ အသပညာေပးပစတာ

ထညသငးစဉးစားသငသညအချကများ

- တငးေဒသကး/ြပညနယ၏ ြပညသဆကသယေရးလမး

ေကာငးများ (ဥပမာ - ေဖဘတခစာမျက�များ) တင ြပည

ေထာငစအစးရ၏ အ�ကြပချက/နကားချကများက မညသ

ေဖာြပငပါသနညး။

- ြပညေထာငစအစးရ၏ အ�ကြပချက/နကားချကများက

ဌာေန တငးရငးသားဘာသာစကားများသ ဘာသာြပနဆရန

လအပပါသလား။

ေဒသ၏လအပချကများက ြပညေထာငစအစးရသ ြပနလည

ဆကသယတငြပပါ။ တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည COVID-

19 ြဖစပားမအေြခအေနငစပလျဉး၍ မတကြပားေသာ ယဆချက၊

ေလလာသရရမများ ရငပါသည။ ေရာဂါြပနမင ေဒသခများ၏

အထးလအပချကများက ြပညေထာငစအစးရသ ြပနလညတငြပရန

များစာ လအပပါသည။ ြပညေထာငစအစးရအေနြဖင ထသတငးအချက

အလကများက မညသမညပလကခလသညက ထညသငးစဉးစားရမာြဖစပး တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရ

များအေနြဖင ထသတငးအချကအလကများက လအပသညအချနတင ရရငရနင တငြပေပးငရန အဆင

သငြပငဆငထားသငပါသည။

ထညသငးစဉးစားသငသညအချကများ

- အကယ၍ ေရာဂါပးကးစကြပနမညဆပါက မညသညေဒသများသည အဆးဝါးဆး ထခကငပါ

သလ။

အစးရ၏ဝနေဆာငမများက ရယငသညနညးလမးများက အများြပညသအား အသေပးပါ။ အစးရ၏

အ�ကေပးချကင နကားချကများက ြဖနေဝဆကသယေပးသညအြပင တငးေဒသကး/ြပညနယ အစးရ

များင စညပငသာယာေရးအဖများသည ဝနေဆာငမငပတသကပး အေြပာငးအလများရပါက အများ

ြပညသက ရငးလငးစာ အသေပးသငပါသည။ အစးရဝနေဆာငမများသည ေရာဂါပးေကာငသာမက ကျနးမာ

ေရးဆငရာတြပနမေကာငပါ လကေလျာညေထ ချနညရြခငးများရငသညအတက အများြပညသက

ေန�ကဆးရအ ေြခအေနက အသေပးသငပါသည။

ထညသငးစဉးစားသငသညအချကများ

- ဝနေဆာငမများအားလးက ပမနအတငး ေပးေဆာငေနပါသလား။

- အကယ၍ မေပးေဆာငေနပါက မညသညအေြပာငးအလများ ရပါသနညး။

- COVID-19 ေရာဂါလကဏာရသများသည အစးရဝနေဆာငမများက မညသရယငပါသနညး။

ဗတနငင ဘာမငဟမမြမနစပယမ ြဖနေဝေသာ ပညာေရး၊ အမကသမးဆညးြခငး စသည အစးရ၏ဝနေဆာငမများငပတသကေသာ ေန�ကဆးရသတငးအချကအလကများ လမးနစာေစာင

နညးလမး (၂) ပးေပါငးေဆာငရ�ကမတင တကကစာ ပါဝငပါ။

ြမနမာငင၌ COVID-19 ေရာဂါပးြဖစပားမတင အစးရဌာနများအကား အေသးစတ ေပါငးစပတ

ြပနေဆာငရ�ကချကများ လအပပါသည။ ကျနးမာေရးဆငရာတြပနမ၊ စးပားေရးဆငရာတြပနမ၊ လမေရး

ဆငရာ တြပနမများက တစငငလးတင ပးေပါငးေဆာငရ�ကရန လအပပါသည။ တကကစာပးေပါငးေဆာင

ရ�ကြခငးအားြဖင တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည အထေရာကဆးေသာတြပနမများက လပေဆာင

ငမညြဖစပါသည။ ေအာကေဖာြပပါ နညးလမး (၃) ခ က လပေဆာငငပါသည။

ပရဟတလပအားေပး အသငးအဖများင ပးေပါငးေဆာငရ�ကပါ။ ကမ�ာတစဝမးရ ငငများတင

COVID-19 က တကထတရာတင အကအညေပးမည ပရဟတလပအားေပးအဖများရပါသည။ ၎ငးအဖများ

သည သကကးရ�ယအများ ေနအမတင ေနထငငေအာင အကအညေပးြခငး၊ ေဆးဝါးင အစားအေသာက

များ ပေဆာငေပးြခငး အစရသညတက လပေဆာငေပးပါသည။ ြမနမာတ၏ ဂဏယဖယရာ ပရဟတ

ယဉေကျးမသညလညး အလားတပငြဖစမညမာ ယမားဖယရာမရပါ။ တငးေဒသကး/ြပညနယ အစးရများ

သည ေဒသခလပအားေပးအသငးအဖများ၏လပအားြဖင ပးေပါငးေဆာငရ�ကငပါသည။

ထညသငးစဉးစားသငသညအချကများ

- ပရဟတလပအားေပးအဖများသည မညသညေနရာတင ဖစညးထားသနညး။ ၎ငးတက ဆကသယ

၍ ရငပါသလား။

- ေဒသခလပအားေပးအဖများက တာဝနသသ ေဆာငရ�ကေနပါသလား။ သမဟတ ၎ငးတသည

ေရာဂါပးက ပမြပနပားေစငသည အ�ရာယ ရေနပါသလား။

အစးရဌာနအချငးချငးကား ပးေပါငးေဆာငရ�ကမက အေထာကအကေပးပါ။ ေရာဂါြဖစပားေနစဉ

အတငး အစးရ၏အားထတကးပမးမသည မလအပဘ တစဌာနစက တစမျးစြဖင ထပမေဆာငရ�ကေနြခငး

ေန�ကဆးရအချကအလကများက ရရငသည ကျနးမာေရးင အားကစားဝနကးဌာန၏ဝကဘဆဒေပါရ dashboard တစခ

သမဟတ ေဆာငရ�ကရန ကျနေနခြခငးမျး မြဖစေစရန ပးေပါငးေဆာငရ�ကမသည အထးပငအေရးကး

ပါသည။ တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည ြပညေထာငစအစးရင ပးေပါငးေဆာငရ�ကရန လအပ

သကသ အစးရဌာနအချငးချငးအကား၊ စညပငသာယာေရးအဖများအကား ပးေပါငးေဆာငရ�ကရနလညး

လအပပါသည။

ထညသငးစဉးစားသငသညအချကများ

- ဌာနအလက အ�ကြပလမးနချကများ တစမျးစေပးေနပါသလား။

- အစးရအလာအဆငဆငတင တာဝနဝတရားများ ရငးလငးတကျစာ ရထားပါသလား။

- ြပညေထာငစအစးရ၏လပေဆာငချကများက အေထာကအကြဖစေစမည တငးေဒသကး/ြပညနယ

အဆငယ�ရားများ ရပါသလား။ ဥပမာ - စးပားေရးအရ ဖအားများ သကသာရာရေစရန စးပားေရး

လငစငနးထားများက ေဒသ�ရစးပားေရးလပငနးလငစငခမျာက ြပငဆငေလာချေပး၍ ရငပါသ

လား။ ေရာဂါြဖစပားေနချနတင ချတသများအေပကာကယရန ကနသတမများက (၎ငးတအတက)

ရပတနထားလ ရငပါသလား။

အြခားသများထမ သငခနးစာယပါ။ ေရာဂါပးသည အချနတအတငး ေနရာေဒသအအြပားက

ကးစကြပနပားပက အြခားငငများ၏အေတအ�ကအရ သရငပါသည။ ေရာဂါပးက တကထတရာတင

မတညသညအဆငများတငေရာကေနသည အြခားေသာေဒသများထမ ေလလာသငယြခငးသည အေရးကး

ေသာအခငအလမးတစခ ြဖစပါသည။

ထညသငးစဉးစားသငသည ဥပမာအချကများ

- ရနကနမ၏တြပနမသည မညမေကာငးမနထေရာကပါသနညး။

- ရနကနမ၏မညသညတြပနမပစမျးက အတယသငပါသနညး။

- မညသညကာကယေဆာငရ�ကမများက အြခားေသာတငးေဒသကး/ြပညနယများတင ေဆာငရ�က

ပးြဖစပါသလ။

- အြခားေသာတငးေဒသကး/ြပညနယများတင အစးရ၏ေဆာငရ�ကမများက အများြပညသက မညသ

တြပနကပါသနညး။

နညးလမး (၃) ဥပမာေကာငးများြဖင ဦးေဆာငပါ။

ကမ�ာတစဝမးရငငများ၏အေတအ�ကအရ COVID-19 ေရာဂါပး မကာေသးခငကမ ေတရအတည

ြပခေသာ ြမနမာငငတငလညး မသားစများင စးပားေရးလပငနးများသည lockdown ေဆာငရ�ကရန

လအပလာပါလမမည။ အသားအလာငလမေရးကစများအေပ ကနသတမများသည ေရာဂါပးြပနမက

ေလာချငရန အေရးကးေသာအခနးကတစခြဖစပါသည။ သေသာလညး ထကသေသာ ေဆာငရ�ကချက

များသည အေကာငးြပချကေပါငးများစာက မေရာငလငပါ။ အချေသာြပညသလထသည ေရာဂါ၏

ခမးေြခာကမအ�ရာယက အေလးမထားကသလ အချသများသည စးပားေရးဆငရာ အကျးဆကများ

ကလညး ေတာငခငစမး သမဟတ ေတာငခငလစတ မရကပါ။ ထကသေသာအေြခအေနမျးတင တငး

ေဒသကး/ြပညနယအစးရများအေနြဖင ဥပမာေကာငးများကအတယ၍ ြပမကျင�ကပများကေြပာငးလကာ

ြပညေထာငစအစးရက အေထာကအကြပငပါသည။ ြဖစငသညနညးလမးများမာ -

ြဖစငသညကများတင အမမအလပလပသညပစက လျငြမနစာ ေြပာငးလကျငသးပါ။ ေရာဂါ

ြဖစပားေနစဉအတငး ဝနထမးများသည အလပသသားရြခငးက တတငသမ ေရာငကဉသငပါသည။

ြဖစငပါက အမမအလပလပသငပါသည။ တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည အမမအလပလပ

သညဥပမာက ဦးစာ ဦးေဆာငသငပါသည။ ဤအေြပာငးအလသည အစးရလပငနးများ၏လပနညးလပဟန

က ကးမားေသာေြပာငးလမ ြဖစေပေစမညြဖစပါသည။ ဥပမာ အမမအလပလပရသညအတက အထက

လကး၏ သေဘာတလကမတထးရနလအပသည လပငနးစဉက ေြပာငးလေစငပါသည။ အစးရလပငနး

များ၏လပနညးလပဟနက လျငလျငြမနြမနင ေြပာငးလယြပငလယေြပာငးလြခငးသည စးပားေရး

လပငနးများအတကလညး ဥပမာေကာငးတစခ ြဖစလာငပါသည။

ဖျားန�ေသာဝနထမးများအတက ရငးလငးေသာနကားချကများ ထားရပါ။ COVID-19 ေရာဂါပး

ြပနမက ေလျာနညးေစရနအတက ေရာဂါလကဏာခစားေနရေသာ ဝနထမးများက အမတငသာ ေနထငင

ေစသငပါသည။ ၎ငးအမအကျငက အားေပးရန တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည ဥပမာေကာငး

များြဖင ဦးေဆာငသငပး ဝနထမးများ ဖျားန�ပါက အမတငန�းေနငရန ရငးလငးေသာ နကားချကများ

ထတြပနသငပါသည။ အမတငန�းေနစဉ ဝနထမး၏ေငေရးေကးေရး အဆငေြပေစရန လစာခစားခငေပး

ြခငးမျး ေဆာငရ�ကသငပါသည။

လစလေဝးအခမးအန�းများက ပတပငရနလအပလာပါက ပတပငတားြမစပါ။ COVID-19 ေရာဂါပး

မာ တြဖညးြဖညးြပနလာသညအေလျာက ေရာဂါပးြပနမက ေးေကးသားေစရန မလအပေသာ

လစလေဝး အခမးအန�းများက တားြမစပတပငသငပါသည။ တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည

ထကသေသာ ဆးြဖတချကများက ေဆာလျငစာ ချမတပး ကတငြပငဆငမများက လအပသလ ေဆာငရ�က

ထားသငပါသည။

နညးလမး (၄) အရငးအြမစများက လအပသညေနရာတင ြပနလညခေဝသတမတပါ။

COVID-19 ြဖစပားေနစဉအတငး တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများ၏ ဦးစားေပးကများက

ေြပာငးလသငပါသည။ တငးေဒသကး/ြပညနယများသည ဦးစားေပးကသစများ၊ အသးစရတများက

ြဖညဆညးငရန အရငးအြမစများက ြပနလညခေဝအသးချသငပါသည။ ဘာေရးဆငရာအရငးအြမစများ၊

လသားအရငးအြမစများ၊ တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများက ပငဆငေသာေြမေနရာများကသေသာ

အြခားေသာအရငးအြမစများက ြပနလညခေဝအသးချြခငးတက ဆလပါသည။

အစးရ၏အရငးအြမစများက ြပနလညခေဝသတမတငမသည ဤကပေဘးကာလတင အေရးပါ

ေသာ အကျးသကေရာကမ ရငပါသည။ ပ (၃) တင ေဖာြပထားသညအတငး ထေရာကေသာတြပနမင

ထေရာကမမရေသာတြပနမတသည ေရရညတင အကျးဆကများကာဟမ ရငပါသည။

တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများအေနြဖင အရငးအြမစများ ြပနလညခေဝအသးချြခငးက ထည

သငးစဉးစားငသညအချကများ ရပါသည။ ဦးစးဌာနအတငး ဦးစားေပးကများက ြပနလညသတမတရန

အခငအလမးတစခြဖစပါသည။ ကမ�ာတစဝမးရအစးရများသည ဦးစားေပးကများက မညသြပနလည

သတမတငသညက သကေသြပခပး ြဖစပါသည။ ဥပမာ ဗတနငငတင ဝနထမးများအတက စးပားေရး

ဆငရာအေထာကအပေပးငရန အေရးေပဘတဂျကက ြပငဆငထားပး ဝနထမးများကလညး အေရးပါ

ေသာဝနေဆာငမလပငနးများက ဆကလကေပးေဆာငရန တာဝနခေဝသတမတပးြဖစပါသည။ ြမနမာ

ငငတင အစားအေသာကပေပးြခငးကသေသာ အေရးပါသညဝနေဆာငမများက လပေဆာငေပးငရန

တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည ဝနထမးများက တာဝနခေဝသတမတထားသငပါသည။ ေဆးသး

ပစညးများ၊ ကျနးမာေရးဝတစများင ေရာဂါပးစစေဆးသည ကရယာများအစရသည ဦးစားေပးကသစ

များအတက ဘတဂျကများ ြပနလညခေဝအသးချသငပါသည။

ထကးပမးေဆာငရ�ကမများက အေကာငအထညေဖာရန တငးေဒသကး/ြပညနယအစးရများသည

အစးရ၏အေရးေပရပေငက သးစငေကာငးသးစငပါသည။ အေရးေပရနပေင ကျပ ၁၀၀ ဘလျ အနက

အေရးေပကာလတင သးစငရန တငးေဒသကး/ြပညနယ ၁၄ ခ၏ ဘတဂျကတင ကျပ ၁၄ ဘလျ လျာထား

ပါသည။ ၎ငးအရငးအြမစများက ထေရာကစာ ခေဝအသးချပါက တငးေဒသကး/ြပညနယများသည သသာ

ထငရားေသာ အကျးသကေရာကမက ရရမညြဖစပါသည။

ဂျဒပ

အချန

အေြခအေန (က) ေရာဂါပးက ေကာငးစာထနးချပငပး အစးရသည

ဝနထမးများင စးပားေရးလပငနးများက ေထာကပရနအတက

အရငးအြမစများက ထေရာကစာ ြပနလညခေဝအသးချငသည။

အေြခအေန (ခ) ေရာဂါပးက ေကာငးစာထနးချပငေသာ

လညး အရငးအြမစများက ထေရာကစာ ြပနလညခေဝ

အသးမချငပါ။ ကမးကျငမများ ဆးးပး စးပားေရးလပ

ငနးများ ပတသမးရေသာေကာင ငငစပားေရးက ထခက

ေစပါသည။

အေြခအေန (ဂ) ေရာဂါပးက ေကာငးစာမထနးချပင၊

အရငးအြမစများက ထေရာကစာ ြပနလညခေဝ အသး

မချငပါ။ ေသဆးမငကမးကျငမများ ဆးးမတ

ေကာင ေရရညအကျးသကေရာကမများမာ ကးမား

ပါသည။

ပ - ၃: COVID-19 ေကာင ြဖစလာငေချရေသာ စးပားေရးဆငရာ သကေရာကမများ (McKinsey ၏ သးသပမက အေြခခထားပါသည။), available here.