16 bg hhc ptsnam.pdf

Upload: tran-cong-lam

Post on 04-Apr-2018

234 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    1/457

    1

    Ha

    Hc Hu C

    TS Phan Thanh Sn NamB

    mn

    K

    Thut Hu C

    Khoa K Thut Ha HcTrng i Hc

    Bch

    Khoa

    TP. HCM

    in thoi: 8647256 ext. 5681Email:[email protected]

    http://hhud.tvu.edu.vn

    mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    2/457

    2

    Ti

    liu tham kho

    [1] Paula Y. Bruice, Organic chemistry,

    fifth edition, Pearson

    Prentice Hall, 2007[2] Graham T.W. Solomons, Craig B. Fryhle, Organic chemistry,

    eighth edition, John Wiley & Sons, 2004[3] Francis A. Carey, Organic chemistry, fifth edition, McGraw-Hill, 2003[4] Robert T. Morrison, Robert N. Boyd, Oragnic

    chemistry,

    sixth

    edition, Prentice Hall, 1992[5] Trn Th

    Vit

    Hoa, Phan

    Thanh

    Sn Nam, Ha

    hu c,

    NXB

    i Hc Quc

    Gia

    HCM, 2007

    [6] Trn Th

    Vit Hoa, Trn Vn Thnh, Bi

    tp ho hu c, NXB

    i Hc Quc

    Gia

    HCM, 2004

    [8] Thi Don Tnh,C

    s l

    thuyt

    ho

    hu c, NXB Khoa Hc K

    Thut, 2000[9] Trn Quc Sn, C

    s

    l

    thuyt ha hu c,

    NXB Gio

    Dc,

    1979

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    3/457

    3

    NI DUNG CHNH ng

    phn

    ca hp cht hu c

    Hiu

    ng

    trong

    hp cht hu c

    C

    ch

    cc

    phn

    ng

    ca hp cht hu c

    Alkane

    Alkene

    Alkyne

    Alkadiene Hp cht

    hydrocarbon thm

    Dn xut halogen

    Alcohol

    Phenol

    Aldehyde

    Ketone

    Carboxylic acid Amine Hp cht diazonium

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    4/457

    4

    Chng 1: NG PHNng phn: nhng hp cht hu c ccng thc phn t ging nhau, cng thccu to khc nhau tnh cht ha hc, vtl, sinh hc khc nhau

    Phn loi:+ng phn cu to (phng)+ng

    phn

    lp th: ng

    phn

    hnh

    hc

    (cis, trans), ng phn quay (cu dng),ng phn quang hchttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    5/457

    5

    I. ng phn cu toDo c s sp xp khc nhau ca cc nguyn t trong mch C

    I.1.ng phn mch C

    C6H12

    n-butane

    iso-butane

    methyl cyclopentane

    cyclohexanehttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    6/457

    6

    I.2.ng phn do v tr cc lin kt bi, nhm chc

    OH

    OH

    OH

    OH

    OH

    OH

    C4H8butene-1 butene-2

    1,2- 1,3- 1,4-

    dihydroxy benzene

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    7/457

    7

    I.3.ng phn c nhm nh chc khc nhau

    O

    CHO

    C3H6O

    dimethyl ketone

    propan-2-one

    acetone

    propionaldehyde

    propanal

    propionic aldehyde

    C3H6O2COOH

    O

    O

    Propionic acid

    methyl acetate

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    8/457

    8

    I.4.ng phn c nhm th khc nhau lin kt vinhm nh

    chc

    O

    O

    C4H10O diethyl ether

    methyl propyl ether

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    9/457

    9

    II.ng

    phn

    lp th

    II.1.ng phn hnh hcII.1.1.iu kin xut hin ng phn hnh hc

    Xut hin

    khi

    phn

    t

    c

    1 b

    phn cng

    nhc

    cn trsquay tdo ca cc nguyn t

    2 nguyn t lin kt vi cng 1 nguyn t ca b

    phn cng

    nhc phi

    khc

    nhau

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    10/457

    10

    H

    Cl Cl

    H

    Thng

    xut hin

    cc

    hp cht c c ha:

    C=C, C=N, N=N, h lin hp, vng phng 3hay 4 cnhabC=Ccd: a b, c d

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    11/457

    11

    II.1.2. Danh php ca ng phn hnh hca. H cis-trans: abC=Cab

    Nhm

    th

    tng

    ng

    nm

    cng

    pha

    mt phng lin kt cis Khc pha trans

    H

    H3C CH3

    H H

    H3C H

    CH3

    cis-butene-2 trans-butene-2http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    12/457

    12

    b. H Z-E: abC=Ccd a>b c>dQuy tc Kahn-Ingold-Prelog: da theo th t u tin trong bng HTTH ca nhm tha, c cng pha so vi mt phng ni i: Z(zusammen)a, c khc pha so vi mt phng ni i: E(entgegen)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    13/457

    13

    I

    Br Cl

    F

    I

    Br F

    Cl

    (E)-1-Bromo-2-chloro-2-fluoro-1-iodoethene

    35

    53

    17

    9

    (Z)-1-Bromo-2-chloro-2-fluoro-1-iodoethene

    Lu : Khi dng Z-E, ch Z, E khng phi lun trng vi cis, trans

    H

    Cl Cl

    Br

    E-, cis-

    F

    Cl Cl

    H

    Z-, cis-

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    14/457

    14

    II.1.3.ng phn hnh hc ca abC=Nd v aN=Nba. abC=Nd

    Trc

    y, dng

    h

    syn-, anti-,

    nhng

    khng chnh xc nn hin nay dng h Z-E a>b: a, d khc

    pha

    so vi mt phng

    ni

    i E, cng pha Z i vi aldoxime

    C N

    H

    H3C OH

    C N

    H

    H3C

    OH

    anti-acetaldoxime(Z)-acetaldoxime

    syn-acetaldoxime(E)-acetaldoximehttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    15/457

    15

    i vi

    ketoxime: Cng

    1 cht, c

    th

    gi l

    syn- hay anti- !!!

    C N

    OH

    H3C

    C NOH

    anti-phenyl-p-tolylketoximesyn-p-tolyl-phenylketoxime

    syn-phenyl-p-tolylketoximeanti-p-tolyl-phenylketoxime

    H3C

    h syn-antikhng chnh xcchuyn sang h Z-E

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    16/457

    16

    b. aN=Nb

    N NC6H5

    C6H5

    N NC6H5 C6H5

    anti-azobenzene syn-azobenzene

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    17/457

    17

    II.1.4.ng phn hnh hc ca hp cht cha C=Clin

    hp

    a(HC=CH)n

    bHH

    C6H5

    C6H5

    H

    H

    H

    C6H5

    H

    H

    C6H5

    H

    H

    C6

    H5

    H

    C6H5

    H

    H

    trans,trans-1,4-diphenyl-1,3-butadiene

    cis,cis-1,4-diphenyl-1,3-butadiene

    cis,trans-1,4-diphenyl-1,3-butadiene

    * S p hnh hc ca h

    lin

    hp C=C

    N = 2n-1

    + 2p-1

    n: s

    ni

    i

    lin

    hp

    p = n/2 nu n chnp = (n + 1)/2 nu n l

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    18/457

    18

    II.1.5.ng phn hnh hc ca vng no 3, 4cnh c b tr trn 1 mt phng cc nhm thkhng th quay tdo xut hin ng phn

    hnh hc

    * Cc

    nhm

    th

    tng

    ng

    cng

    pha

    mt phng

    cis, khc pha trans

    HOOC

    H

    COOH

    H

    HOOC

    H

    H

    COOH

    cis-cyclopropane-1,2-dicarboxylic acid trans-cyclopropane-1,2-dicarboxylic acid

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    19/457

    19

    II.1.6. Cch xc nh v so snh cc ng phn hnh

    hc

    a. xc nh khong cch gia cc nhm thKhong cch gia 2 nhm th tng ng trong ng phn cis < trans

    Cl

    H H

    Cl Cl

    H Cl

    H

    3.7 4.7

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    20/457

    20

    b. Moment lng cc 2 nhm

    th

    ging

    nhau

    aHC=CHa

    Cl

    H H

    Cl Cl

    H Cl

    H

    cis (1.89D) > trans (0D) 2 nhm

    th

    khc

    nhau

    aHC=CHb

    (a

    b)

    2 nhm th cng ht hay cng y in t:cis

    >trans

    2 nhm th c tnh cht in t ngc nhau:cis

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    21/457

    21

    c. Nhit nng chyng phn trans-: i xng mng litinh th cht ch tonc cis < tonc trans

    Lu : mi lin h gia to

    si v ng

    phn hnh hc khng cht chV d:CHCl=CHCl t

    o

    si ca cis-: 60.3o

    C, to

    si ca trans-: 48.4oC

    CH3

    CH=CHCl tosi ca cis-: 32.8 oC, tosi ca trans-: 37.4 oChttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    22/457

    22

    II.2.ng phn cu dng (ng phn quay) L nhng cu trc khng gian sinh ra do 1 nhmth quay xung quanh trc C-C (khng lm t C-C)so vi 1 nhm nguyn t khc Thng cn nng lng 3-4 Kcal/mol Ch tn ti nhng cu dng tng i bn Khng th tch thnh nhng ng phn ring r!!!ng

    phn

    cu dng

    l

    cc

    dng

    khc

    nhau

    trong

    khng gian ca cng 1 cu hnh!!!http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    23/457

    23

    II.2.1. Cch

    biu din

    a. Cng thc phi cnh (khng gian 3 chiu)

    c

    b

    c

    a

    b

    a

    a

    b

    c

    a

    b

    c

    c

    b

    a

    che

    khut

    xen

    k

    Lin kt C-C: ng cho tri qua phi, xa dn ngi

    quan

    st

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    24/457

    24

    b. Cng thc Newman Quan st dc theo C-C 2 nguyn tC dng che khut, biu din bng vng trn

    chiu cc nhm th ln mt phng vung

    gc viC-C

    a

    a

    bc

    aa

    b

    b

    c

    c

    cb

    che khut xen khttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    25/457

    25

    II.2.2. Cu dng ca cc hp cht mch ha. Ethane Quay 1 nhm CH3

    & c nh nhm cn li2 ng phn cu dng ti hn Che

    khut: khong

    cch

    gia

    cc

    H gn

    nhau nng lng cao nht km bnnht

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    26/457

    26

    Xen

    k: khong

    cch

    gia

    cc

    H xa

    nhau nng

    lng thp nht bn nht

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    27/457

    27

    b. n-Butane

    Quay cc

    nhm

    th

    quanh

    trc C2-C3 2 dng

    c nng lng cao: che khut ton phn & che 1phn

    CH3CH3

    H

    H

    H

    H

    CH3

    H

    CH3H

    H

    H

    2 dng

    c

    nng

    lng

    thp: anti

    (i) & syn

    (lch)

    HH

    HH

    CH3

    CH3

    HH

    H

    CH3

    H

    CH3

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    28/457

    28http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    29/457

    29

    II.2.3. Cu dng ca hp cht vng noVng no 3,4 cnh khng c ng phn cu dng Sc cng

    bayer: do s

    khc

    bit ca

    gc

    lin

    kt

    so vi gc ha tr bnh thng (109o28)

    = (109o28 gc lin kt ca vng)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    30/457

    30

    a. Cyclohexane Cc C khng cng nm trong 1 mt phng bo m gc lin kt ~ 109

    o28

    Cc

    nhm

    th

    c

    th

    quay quanh

    C-C ng

    phn cu dng C 2 dng c trng: gh (bn) & thuyn* Gh:

    1

    234

    5 6

    2.5 2.49

    Xem nh 1 t hp ca 6 h thng n-butane Tt c

    6 h

    thng

    u

    dng

    xen

    k

    (syn

    butane)

    24

    3

    6http://hhud.tvu.edu.vn

    * Th

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    31/457

    31

    * Thuyn:

    1

    23

    4

    56

    2.27

    1.84

    2.49

    35

    14

    4 h thng dng xen k: C1-C2, C3-C4, C4- C5, C6-C1 2 h thng dng che khut hon ton: C2- C3, C5-C6 Khong cch H C1 & C4 rt nh lc ykm bn hn dng gh*** Ngoi dng gh & thuyn, cyclohexane cn c dng xon, dng na ghkm bn (t c)http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    32/457

    32http://hhud.tvu.edu.vn

    b S b li k C H

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    33/457

    33

    b.S b tr cc lin kt C-H 6 C phn b trn 2 mt phng song song (1-3-5& 2-4-6), cch nhau 0.5 Lin kt C-H gm 2 nhm: lin kt trc a (axial)& lin ktbin e (equatorial)

    a e

    a

    e

    a

    a

    e

    e

    a

    e

    a

    e

    109o28'

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    34/457

    34

    Cn

    bng

    (khng

    th

    tch):

    a

    e

    CH3

    CH3

    Dn xut 1 ln th: e-methyl cyclohexane bn hna-methyl cyclohexane Khi c 2 nhm th khc nhau: nhm ln v tr e

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    35/457

    35

    II.3.ng

    phn

    quang

    hc

    II.3.1. nh

    sng

    phn

    cc

    nh sng t nhin: sng in t, dao ng mihng

    vung

    gc

    vi phng

    truyn

    nh sng phn cc: ch dao ng trong 1 mt phng

    nht

    nh mt phng phn cc

    ASTN qua lng knh Nicol s tr thnh ASPChttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    36/457

    36

    II.3.2. cht hot

    ng

    quang

    hc

    ASPC i qua 1 s hp cht hu c lm mt phngphn

    cc

    quay 1 gc cht hot ng quang hc

    Gc quay c xc nh bng phn cc khttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    37/457

    37

    quay cc ring:[]t0

    = /(l.d)

    : gc quay cc quan st c ()l (dm): b

    dy

    dung dch

    cht

    quang

    hc

    d (g/ml): nng dung dch cht quang hcto: nhit

    o

    : bc sng nh snghttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    38/457

    38

    II.3.3.iu kin xut hin ng phn quang hcVt & nh trong gng khng chng kht c 2ng phn khng chng kht nhng i xng nhau2 ng phn ny quay mt phng phn cc nhnggc

    nh

    nhau

    nhng

    ngc chiu 1 i i

    quangng phn quang hc thng xut hin k h i c Cbt

    i xng

    (C*)

    * C bt i xng:Cabcd

    a

    b

    c

    d khng c tnh i xng

    trong khng gianhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    39/457

    39

    V

    d

    phn

    t

    lactic acid 2 ng phn quang hc

    COOH

    H OH

    CH3

    C*

    COOH

    H

    CH3

    C*HO

    (+) (-)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    40/457

    40http://hhud.tvu.edu.vn

    C h th kh h h t

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    41/457

    41

    Cc nhm th khc nhau v ng phn cu tong phn quang hc

    n-C3H7 C*H

    COOH

    iso-C3H7

    Cc nhm th khc v ng vng phn quang hc

    D C*CH3

    H

    C6H5http://hhud.tvu.edu.vn

    ng phn quang hc khng cha C*

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    42/457

    42

    ng phn quang hc khng cha C* Phn t b tr cht ch trong khng gian, c cu to bt i xng trn ton phn t ng phn allene C C CC10H7 C10H7

    C6H5 C6H5

    ng phn cn quayHOOC COOH

    Cl Clhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    43/457

    43

    II.3.4. Cng thc biu din ng phn quang hca. Cng thc t din (3 chiu)

    COOH

    H CH3 OH

    khng thun li cho phn tphc tphttp://hhud.tvu.edu.vn

    b Cng thc chiu Fisher (2 chiu)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    44/457

    44

    b. Cng thc chiu Fisher (2 chiu) Chiu cng thc t din l n mt phng Cnh nm ngang gn ngi quan st, nm dc xa

    ngi

    quan

    st

    H OHCOOH

    CH3 C th c nhiu cng thc Fisher khc nhau

    c. Cng thc phi cnh & Newmanhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    45/457

    45

    II.3.5. Danh php v cch xc nh cu hnh

    ca

    ng

    phn

    quang

    hc

    Cu hnh: s phn b trong khng gian ca cc

    nhm

    th

    xung

    quanh

    C* (khi

    nim m t

    ng phn quang hc) Cu dng: cc dng khc nhau trong khng gian ca cng 1 cu hnh!!!

    http://hhud.tvu.edu.vn

    H d h h D L h h t i

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    46/457

    46

    a. H danh php D-L: cu hnh tng iPhi

    so snh

    vi 1 cht chun

    H OH

    CHO

    CH2OH

    HO H

    CHO

    CH2OH

    D-glyceraldehyde L-glyceraldehyde

    Quy

    c: cc

    ng

    phn

    cha d

    t

    (O, N, S) lin

    kt

    trc tip vi C*, nm bn phi ca cng thc Fisher D,bn tri LV

    d

    lactic acid c

    2 ng

    phn

    khi

    so vi

    glyceraldehyde

    H OH

    COOH

    CH3

    HO H

    COOH

    CH3

    D-lactic acid L-lactic acid

    Rt kh xcnh khi phn tc nhiu C*!

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    47/457

    47

    b. H danh php R-S: Cu hnh tuyt

    i:

    L cu hnh thc s, ni ln s phn b cc nhm th trong khng gian xung quanh C*

    Dng quy tc Kahn-Ingold-Prelog xc nh ln ca

    nhm

    th: da theo th

    t u tin

    trong bng HTTH

    http://hhud.tvu.edu.vn

    OH

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    48/457

    48

    H C* OC

    C

    OH

    H

    O HHH

    Vng 1: C1 6, C3 6, O 8, H 1Vng 2 (khi vng 1 khng xc nh c th t):O-C-O > -C-O -OH > -CHO > -CH2OH > HLu :

    C A C AA C

    C A CA

    AAC

    C

    CCHHC

    CC

    -CCH > -C(CH3)3-CH=CH2 > -CH(CH3)2

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    49/457

    49

    Lu : cch cng

    s

    th

    t

    ch

    p

    dng

    so snh cc nhm th c cha cc nguyn t ging

    nhau.

    V d -CH(CH3 )2

    & -CH=CH2

    Hoc

    CHO & -CH2

    OH

    -CH2OH > -CH=CH2

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    50/457

    50

    Cch

    xc

    nh

    cu hnh: C*abcd,

    gi s a>b>c>d+Theo cng

    thc t

    din / phi

    cnh (khng gian): t d xa ngi quan st:i t a b c: cng chiu kimng h: ng phn R

    i t a b c: ngc chiu kimng h: ng phn Shttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    51/457

    51http://hhud.tvu.edu.vn

    +Theo cng thc Fisher:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    52/457

    52

    +Theo cng thc Fisher:t d nm di hay trn trong

    cng

    thc

    Fisher, sau xt th t cc nhm cn li:i t

    a b c: cng chiu kim ng h: R

    i t a b c: ngc chiu kim ng h: SQuy

    c: i v

    tr

    2 cp

    nhm

    th cu hnh

    khng thay iThay i v tr 1 cp nhm th cu hnh sthay i

    Hay l Quay cng thc Fisher 180o cu hnh

    khng i, quay 90o hay 270o cu hnh thay

    ihttp://hhud.tvu.edu.vn

    V d lactic acid: COOH

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    53/457

    53

    d

    act c ac d

    H OH

    CH3

    i H & CH3 (1 cp), OH & COOH (1 cp) CH3 COOH

    OH

    H

    (R)d

    a

    bc

    Nu ch

    i 1 cp

    H & CH3

    CH3 OH

    COOH

    H

    (S)d

    b

    ac

    Lu : R & S ch l i lng l thuyt!!! thc t ch o c d(+)& l(-)!!! R & S khng lin

    h

    vi

    (+) & (-)!!!

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II.3.6. Cc hp cht cha nhiu C*

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    54/457

    54

    II.3.6. Cc hp cht cha nhiu Ca. Hp cht cha

    cc

    C* khng

    tng

    ng

    H C* OH

    CHO

    C*H OH

    CH2OH

    2 C* khng tng ng v CHO CH2OH

    4 ng phn (2 i i quang):

    H C* OH

    CHO

    C*HO H

    CH2OH

    OH

    CHO

    C*H OH

    CH2OH

    H C*

    HO

    HO C* H

    CHO

    C* H

    CH2OH

    HO

    H

    C* H

    CHO

    C* OH

    CH2OH

    threo-aldotetroseerythro-aldotetrose

    (2R,3R)- (2S,3S)- (2R,3S)- (2S,3R)-

    S p quang hc: N = 2n n: s C*http://hhud.tvu.edu.vn

    b. Hp cht c c ha C* tng ng

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    55/457

    55

    b. Hp cht c c ha C tng ngTactric

    acid:

    HOOC C* C* COOHH

    OH

    H

    OH2 C* tng ng 3 ng phn

    H C* OH

    COOH

    C*HO HCOOH

    HOH

    C* H

    COOH

    C* OHCOOH

    HOHO C* H

    COOH

    C* H

    COOH(2R, 3R)-tactric acid (2S, 3S)-tactric acid meso-tactric acid

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    56/457

    56

    Trong ng phn meso: quay cc ca 2 C*trit

    tiu

    nhau

    khng cn hot tnh quang hc

    S ng

    phn

    quang

    hc ca hp cht cha C*

    tng ng (tnh c ng phn meso):N = 2n-1

    (n: l)

    N = 2n/2-1(2n/2 +1) (n: chn)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    57/457

    57

    II.3.7. Hn hp racemic L

    hn hp

    50% p

    quay tri

    + 50% p

    quay

    phi hn hp khng c tnh cht quanghc v quay cc t b tr nhau

    Hn hp racemic: khng ch cc phn t ring

    r

    m

    l

    1 tp hp cc phn t

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V d: Xc nh cu hnh tuyt i ca 1 s cht

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    58/457

    58

    V

    d: Xc

    nh

    cu hnh tuyt

    i ca 1 s

    cht

    (R)-

    (R)-

    H OHCH2OH

    CH3

    H CH3

    COOH

    C6H5

    (S)-

    OH CH3

    CHO

    CH2OH

    H OHCH2OH

    OH H

    CH2OH

    H2N HCOOH

    CH3(S)-

    H OHCH2OH

    H OHCH

    2OH

    H2N HCOOH

    CH2OH(S)-

    (2S, 3S)- (2S, 3R)-

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    59/457

    1

    Ha Hc Hu CTS Phan Thanh Sn NamB mn K Thut Hu CKhoa K Thut Ha H cTrng i Hc Bch Khoa TP. HCMin thoi: 8647256 ext. 5681

    Email:[email protected]

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Chng 2: CC LOI HiU NG

    mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    60/457

    2

    Chng 2: CC LOI HiU NG* Hiu

    ng s dch chuyn in t trong phn tnh hng n c ch phn ng, kh nng phn

    ng, tnh acid-base

    Chia lm 2 loi:a. Hiu

    ng

    in t:

    HU cm ng I (inductive effect) HU lin hp C (conjugation effect) HU siu

    lin

    hp

    H (hyperconjugation

    effect)

    b. Hiu ng khng gian: HU khng

    gian

    loi 1

    HU khng gian loi 2 HU ortho http://hhud.tvu.edu.vn

    I. Hiu ng cm ng

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    61/457

    3

    I. Hiu ng cm ngI.1.nh ngha HU cm ng sdch chuyn in tca cclin ktdo cc nguyn ttrong phn tc

    m in khc nhau phn tphn cc V d:

    H C3 C2 C1 Cl

    H

    H

    H

    H

    H

    H

    m in Cl > C sdch chuyn tC1-Cl,C2-C1, C3-C2http://hhud.tvu.edu.vn

    I.2. Phn loi

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    62/457

    4

    I.2. Phn loia. HU cm ng dng (+I) Gy ra bi cc nguyn t hay nhm nguyn t c

    khuynh

    hng

    nhng

    in t

    b. HU cm ng m (-I) Gy ra bi cc nguyn t hay nhm nguyn t c khuynh hng ht in t

    * Quy c: C-H c I = 0 Chiu

    chuyn dch

    t

    :

    Nhm nguyn t c khuynh hng nhng in t > H cho +I (v ngc li)http://hhud.tvu.edu.vn

    I 3 c im ca HU cm ng

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    63/457

    5

    I.3.c im ca HU cm ng Cc nguyn t hay nhm nguyn t mang intch + Cho I Cc nguyn t hay nhm nguyn t mang intch - cho +I

    in tch cng mnh I cng mnh, nhmnguyn t mang in tch c I mnh hn trungha

    -N(+)R3-O(+)R2 -I

    -O- -N(-)H +I-O(+)R2 > -ORhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    64/457

    6

    Trong cng 1 chu k

    trong bng HTTH: -I tng t

    tri qua phi-I: -NR2

    < -OR < -F

    Trong cng 1 phn nhm chnh : -I gim t trnxung di-I:

    -F > -Cl > -Br > -I

    -I: -OR > -SR > -SeR

    Cc nhm alkyl lun y in t (+I), tng dn tbc 1 n C bc 3+I : -CH3 < -CH2 CH3 < -CH(CH3 )2 < -C(CH3 )3http://hhud.tvu.edu.vn

    Cc nhm khng no u mang I, tng dn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    65/457

    7

    Cc nhm khng no u mang I, tng dn theo

    khng

    no

    -I: R2C=CR- CRC< C nhm C=O s ht in t

    ca h phn t tr nn phn cc ( LH - )

    http://hhud.tvu.edu.vn

    CH2=CH-CH=CH-N(CH3)2

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    68/457

    10

    2

    ( 3

    )2

    N c i in t t do (p) c x u hng nhngin tcho h lin hp phn tphn cc (LH -p)

    Cl NH2

    Lin hp -p (-Cl, -NH2 ng thi c I!)http://hhud.tvu.edu.vn

    II.2. Phn loi

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    69/457

    11

    II.2.1. HU lin hp dng (+C)

    Cc

    nt

    hay nhm

    nguyn

    t

    c

    kh

    nng

    y

    in t t bn thn n ra h lin hp +C c

    im ca +C:

    a. Cc nguyn t hay nhm nguyn t c cp in t cha s dng hoc nhng ion mang tch (-) u mang+C-O-

    -S-

    -H -R SH SR

    NH2 NR2

    HN C

    O

    CH3 -F -Cl -Br -I

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    70/457

    12

    b. Cc ion mang in tch m c +C mnh hn ccnguyn t trung ha+C:

    -O-

    > -OR

    -S-

    > -SR

    c. Trong cng 1 chu k ca bng HTTH: +C gimt

    tri

    qua phi

    +C: -N(R)2 > -OR > -Fd. Trong

    cng

    1 phn

    nhm

    chnh: +C gim t

    trn xung di+C: -F > -Cl > -Br > -I+C: -OR > -SR > -SeRhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    71/457

    13

    II.2.2. HU lin hp m (-C)

    Cc nguyn t hay nhm nguyn t c kh nnght in t ca h lin hp v pha n -C

    c

    im ca C:

    a.a s cc nhm nguyn t mang C l nhng nhm

    khng

    no

    -NO2-CN -CHO -COR -COOH -CONH2

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    72/457

    14

    b. Trong cc nhm C=Z: -C ph thuc ZZ c m in cng ln, -C cng mnh-C: C=O > C=NR > C=CR2

    c.i vi cc nhm nguyn t tng t: in tch cng ln th C cng mnh-C: C=N

    +

    R2 > C=NR

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II.3. c tnh chung ca HU lin hp

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    73/457

    15

    II.3.c tnh chung ca HU lin hpa. HU lin hp thay i rt t khi ko di mch lin hp

    *** HU cm

    ng: gim nhanh theo mch

    C !!!

    H CH2 CH CH C

    O

    H

    H CH2

    CH CH CH CH C

    O

    H

    linh ng ca H 2 cht ging nhauhttp://hhud.tvu.edu.vn

    T h i h

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    74/457

    16

    Tc phn ng ging nhau:

    RCHO

    RCHO H CH2

    CH CH C

    O

    H

    H CH2 CH CH CH CH C

    O

    H

    OH-

    OH

    -

    C CH2 CH CH CH CH C

    O

    H

    R

    OH

    H

    C CH2 CH CH C

    O

    HR

    OH

    H

    +

    +

    http://hhud.tvu.edu.vn

    b. Mt s nhm th cha no, du ca HU lin hp s

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    75/457

    17

    thay

    i ty thuc

    vo

    nhm

    nt

    lin

    kt vi n

    N+

    -O ONH2

    -C6H5: +C -C6H5: -C

    c. HULH ch c hiu lc trn h lin hp phngN

    H

    H

    C6H5NH2 N

    R

    R

    C6H5NR2

    +C ca NR2 gim so vi NH2http://hhud.tvu.edu.vn

    III. Hiu ng siu lin hp

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    76/457

    18

    III.1. HU siu lin hp dng (+H)

    L s tng tc ca cc in t ca lin kt C-Hvi h t (C=C, -C6 H5), hoc trong carbocation(vd: (CH3

    )3

    C+) hay gc t

    do (vd: (CH3

    )3

    C.)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Xt phn ng:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    77/457

    19

    p gCH3

    -CH=CH-CH2

    -CH3 + HCl

    Nu

    xt

    theo

    +I:

    sn phm

    chnh

    l:

    CH3

    -CH2

    -CHCl-CH2

    -CH3

    Tuy

    nhin, thc t, do tc

    dng

    ca +H, sn phmchnh l:

    C CH CH CH2 CH3H

    H

    H

    HClCH3 CHCl CH2 CH2 CH3

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    78/457

    20

    CH

    H

    H

    CH3C

    H H

    >+H:

    +H cng mnh khi s nguyn t H C cng nhiu:

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    79/457

    21

    III.2. HU siu

    lin

    hp

    m

    (-H)

    L s tng tc ca cc t ca lkt C-F vi ht (C=C, -C6

    H5

    )

    C F

    F

    F

    http://hhud.tvu.edu.vn

    IV. Hiu ng khng gian

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    80/457

    22

    L nhng loi hiu ng do kch thc ca cc nhm th trong phn t gy nn

    IV. 1. HU khng gian loi 1 (S1)Do cc

    nhm

    th

    c

    kch

    thc ln, chim 1 khong

    khng gian ng k cn trkhng cho 1 nhmchc no trong phn ttc dng vi phn t hay ion khc

    OO

    CH3

    CH3

    H2N OH+ ON

    CH3

    CH3

    HO + H2O

    http://hhud.tvu.edu.vn

    IV. 2. HU khng gian loi 2 (S2)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    81/457

    23

    Do cc nhm th c kch thc ln h lin hpbmt tnh phng khng cho 1 sphn ng

    Xy ra

    N

    H3C

    H3C

    N+N

    R

    R

    + N

    H3C

    H3C

    R

    R

    N NCl-

    R = H: phn ng xy ra R=-CH3 : h lin hp mt tnh phng +Cca N(CH

    3)2 gim m

    nh

    phn ng khngxy rahttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    82/457

    24

    IV. 3. Hiu ng OrthoGy ra bi

    cc

    nhm

    th v

    tr

    ortho

    trong

    vng

    benzene

    gy nh hng c bit so vi cc nhm th v

    tr khc

    HU ortho: hn hp ca nhiu yu t (S1, S2, I, linkt H)http://hhud.tvu.edu.vn

    Xt hng s phn ly (Ka.105) ca dn xut ca

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    83/457

    25

    Xt hng s phn ly (Ka.10 ) ca dn xut ca benzoic acid C6

    H4

    (R)COOH

    V

    tr

    / R OH F NO2

    o- 10.5 54.4 67.1

    m- 8.3 13.7 32.1

    p- 2.9 7.2 37.6

    Lu : -I ca NO2> -I ca Fhttp://hhud.tvu.edu.vn

    Tnh acid:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    84/457

    26

    C

    O OH

    OH

    >

    C

    O OH

    OH

    CO O

    H

    OH

    >

    o-: OH c

    I ht

    t

    & lin

    kt H O-H trong COOH phn

    cc mnh nht

    p-, m-:

    OH c

    I ht

    in t

    nhng

    -I gim dn theo chiu di

    mch

    C O-H trong COOH p- t b phn cc nht

    lu

    : OH trong

    o-

    & p-

    c

    +C y

    in t

    ln

    h

    lin

    hp p---

    C=O

    trong m-: h lin hp ny b t on do - lin tc !!! cnglm cho tnh acid ca m- > p-http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    85/457

    27

    Tnh acid ca C6 H4 (F)COOH: o- > m- > p-do I gim theo chiu d i mch

    C

    Kh nng ht (-I) hay y (+C) in t caF, Cl, Br, I: -I > +C

    Tnh acid ca C6 H4

    (NO2

    )COOH: o- > p- > m-

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    86/457

    28

    N+

    -O O

    OH

    N+-O O

    OH

    o-nitrophenol: lin kt H ni phn t tosi thp,

    khng tan trong nc c th chng li cun hi

    nc

    p-nitrophenol:

    ch

    c

    lin

    kt H ngoi

    phn

    t

    trong

    nc tan tt trong nc, tosi caohttp://hhud.tvu.edu.vn

    V nh hng ca cc hiu ng ln tnh

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    87/457

    29

    V. nh

    hng

    ca

    cc

    hiu

    ng

    ln

    tnh

    acid base v bn ca carbocationV.1. nh hng ca HU cm ng ln tnh acid Cc R-OH, R-COOH c cha nhm th c +Itnh acid gim

    Cha

    nhm

    th

    c

    I: tnh

    acid tng

    do O-H

    cng phn cchttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    88/457

    30

    Tnh acid ca cc acid:F3

    C-COOH (pKa 0.23) > Cl3

    C-COOH (0.66) >

    Cl2 CH-COOH (1.25) > NO2 -CH2 -COOH (1.68) >NC-CH2

    -COOH (2.47) >

    F-CH2

    -COOH (2.57) >

    Cl-CH2

    -COOH (2.87) > Br-CH2 -COOH (2.90) >HCOOH (3.75) >HO-CH2

    -COOH (3.83) >

    CH3

    COOH (4.76) > CH3 CH2

    COOH (4.87) >

    (CH3 )3 C-COOH (5.03)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    89/457

    31

    Nhm

    th

    cng

    xa

    C nh hng cng

    yu do I gim mnh:

    Tnh acid: F3 C-COOH > F3 C-CH2 -COOH >F

    3 C-CH

    2 -CH

    2 -COOH

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.2. nh hng ca HU lin hp, HU siu lin hpln tnh acid

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    90/457

    32

    ln

    tnh

    acid

    Tnh acid ca alcohol < phenol Nhm th c C s lm tng tnh acid & ngc li

    Tnh

    acid:

    N+

    -O O

    O

    C

    OO

    H

    H H

    H HH

    -I, -C +H, +I

    > >

    NH2

    O

    H

    >

    +C, -I

    O

    H

    >

    CH

    HH

    +I

    Thng thng (khng lun lun!) : C > H > Ihttp://hhud.tvu.edu.vn

    a.Acid bo khng no:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    91/457

    33

    g Tnh acid mnh hn acid no cng mch C (doC=C c I) Ni i C=C cng gn COOH th tnh acid cngmnh Tuy nhin: nu C=C lin hp vi C=O trong COOH th

    tnh

    acid gim do +C ca

    C=C!!!

    Tnh acid: CH3 -CH=CH-CH2

    -COOH (pKa 4.48) >CH2

    =CH-CH2

    -CH2

    -COOH (4.68) >

    CH3 -CH2

    -CH=CH-COOH (4.83)http://hhud.tvu.edu.vn

    Ni b a CC cho d v tr lin hp vi C=O th

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    92/457

    34

    vn lmtng mnh tnh acid (khc C=C): do Ica CC mnh & ch c 1 lkt ca CC cho +Clin hp vi C=O, lkt cn li cho I nhng khng c +C!!!

    Tnh acid: CHC-COOH (pKa 1.84) >CH3-CC-COOH (2.60) > CH2=CH-COOH (4.25)http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    93/457

    35

    b. Acid c vng thm:Tnh acid H-COOH (pKa 3.75) > C6

    H5

    -COOH (4.18)

    do +C ca C6 H5

    - mnh hn ITnh acid ty thuc bn cht & v tr nhm th:o-NO2

    -C6

    H5

    -COOH >p-

    > m-

    Halogen cho I > +C o-Cl-C6H5-COOH > m- > p-

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.3. nh hng ln tnh base

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    94/457

    36

    V.3. nh hng ln tnh base

    Mtin t trn N cng ln tnh baseca amine cng mnh Nhm thy in t (+I) s lm tng tnhbase ca amine & ngc li (-I, -C)

    Tnh base:

    (CH3

    )2

    NH > CH3

    NH2

    > NH3 > C6

    H5

    NH2

    >

    p-NO2

    -C6

    H4

    -NH2http://hhud.tvu.edu.vn

    Tnh base:p-NO2-C6H4-NH2 < m- NO2-C6H4-NH2

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    95/457

    37

    p 2 6 4 2 2 6 4 2

    CH3

    O-

    > OH-

    >

    C6H5O- > CH3COO- http://hhud.tvu.edu.vn

    V.4. nh hng ln bn ca cc

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    96/457

    38

    g carbocation

    in tch dng trn cc cation cng c gii

    ta (cng nh) th cation cng bn

    bn

    do hiu

    ng

    y

    in t

    ca +H, +I:

    H C CH2

    H

    H

    C C+

    H

    C

    H

    H

    H H

    H

    HC C

    +

    C

    C

    H

    H

    H H

    H

    H

    H

    HH

    < +C ca O- > +H & I ca CH3-NH- & -O- ng thi c I nhng +C nh hngmnh hn -NH- gii ta tch dng mnhnht bn nht

    Gc allyl CH2

    =CH-CH2

    + hay

    C6

    H5

    -CH2

    +

    rt bn

    do +C ca vinyl hay phenylhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    99/457

    1

    Ha Hc Hu CTS Phan Thanh Sn NamB mn K Thut Hu CKhoa

    K

    Thut Ha H c

    Trng i Hc Bch Khoa TP. HCMin thoi: 8647256 ext. 5681Email:[email protected]

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Chng 3: C CH PHN NG CA HPCHT HU C

    mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    100/457

    2

    CHT HU CI. Phn ng th i nhn nguyn t carbon noI.1. Khi

    nim

    chung

    Phn ng th: 1 nguyn t hay nhm nguyn tca cht ban u b

    thay

    th

    bi

    1 nguyn

    t

    hay

    nhm nguyn t khcCH

    3 -CH

    2 -Cl + OH- CH

    3-CH

    2-OH + Cl-

    Tc

    nhn

    i

    nhn:

    cc

    tc

    nhn

    mang

    in tch

    m (hay phn t trung ha cha cp in t t do) tn cng vo trung tm tch in +http://hhud.tvu.edu.vn

    Phn ng th i nhn (SN)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    101/457

    3

    y- + R-X R-y + X-y-: RO-, OH-, RCOO-, NH3, NH2R, H2O, ROHR: gc

    hydrocarbon

    X: Cl, Br, OH, OR, OSO2

    R

    V

    d:

    CH3

    -CH2

    -Cl + OH- CH3-CH2-OH + Cl

    -

    CH3

    -CH2

    -Br + CH3

    O- CH3-CH2-O-CH3 + Br

    -

    CH3 -CH2

    -Br + NH3 CH3-CH2-NH2 + HBrhttp://hhud.tvu.edu.vn

    I.2. Phn ng th i nhn lng phn t(SN2)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    102/457

    4

    Lng phn t: giai on chm, c s tham giaca 2 tiu phn

    a.C ch:chamy- + R-X [y

    -... R ... X -] nhanh R-y + X-

    trang thai chuyen tiep

    Lin kt gia C & y hnh thnh ng thi vi syu i & t ca C & X 2 tiu phn tham giavo giai on chm Nu y- khng d nhiu: r = k[y-].[R-X] phn ngbc 2 http://hhud.tvu.edu.vn

    Gin nng lng:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    103/457

    5

    http://hhud.tvu.edu.vn

    R OH h th h t i t

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    104/457

    6

    R-OH: phn

    ng

    th

    ch

    xy ra trong mi trng

    acid v C-O bn

    Dn xut ca carbon bc 1 ch cho SN 2

    SN

    2: carbon bc 1 (ch cho SN

    2) > carbon bc 2 >carbon bc 3 (ch cho SN

    1)

    SN

    2: CH3

    -CH2

    -Cl + OH- CH3-CH2-OH + Cl

    -

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    105/457

    I.3. Phn ng th i nhn n phn t(SN1)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    106/457

    8

    n phn t: giai on chm ch c s tham gia ca 1 ti u phna. C

    ch

    R+

    R-X R+ X-

    cham+

    + y-nhanh R-y

    giai on chm: y-

    khng tham gia

    SN1 thng c bc 1 r = k[R-X]http://hhud.tvu.edu.vn

    Gin nng lng:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    107/457

    9

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Dn xut ca carbon bc 3 ch cho SN1

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    108/457

    10

    SN

    1: carbon bc 3 (ch cho SN 1) > carbon bc 2 >carbon bc 1 (ch cho SN

    2)

    V d SN 1:

    H3C C

    CH3

    Br

    CH3

    + OH- H3C C

    CH3

    OH

    CH3

    + Br-

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Tnh lp th ca SN1

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    109/457

    11

    C* X

    R3

    R2

    R1

    C*

    R3R2

    R1

    cham

    C*

    R3

    R2

    R1

    y

    nhanh

    -X- nhanh

    C* y

    R3

    R2

    R1

    (R1 R2 R3)Sn phm c th l hn hp racemic

    Carbocation

    c

    cu trc phng kh nng tn

    cng ca y- 2 pha l nhnhau 50% S + 50% Rhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    110/457

    12http://hhud.tvu.edu.vn

    I.4. Cc yu t nh hng ln phn ng thi nhn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    111/457

    13

    i

    nhn

    a. nh hng ca gc R

    Gc R bc

    cng

    cao: kh nng SN1 tng & SN2

    gim SN

    1: carbon bc 3 (ch cho SN

    1) > carbon bc 2 >

    carbon bc 1 (ch

    cho

    S

    N 2)

    Do SN

    1 ph thuc vo bn ca carbocation to thnh:

    H C C H2

    H

    H

    C C+H

    C

    H

    H

    H H

    H

    HC C+

    C

    C

    HH

    H H

    H

    H

    H

    HH< carbon bc 3 (ch cho SN1)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    112/457

    14

    ( N )

    Bc ca

    R cng

    cao y- cng kh tn cng do in tch (+) C

    gim & do hiu ng khng gian ca gc alkyl SN2 cng khxy ra

    http://hhud.tvu.edu.vn

    b. nh hng ca tc nhn i nhn y-

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    113/457

    15

    SN

    1: khng ph thuc y-

    SN

    2: ph

    thuc

    nhiu

    vo

    y-

    do giai

    on chm c

    y-

    tham giaTc

    nhn

    c

    tnh

    i

    nhn

    cng

    cao

    th

    cng

    d

    cho

    SN

    2

    Thng

    thng, tnh

    i

    nhn

    ng

    bin vi tnh

    base

    NH2-

    > (CH3

    )3

    CO-

    >

    (CH3

    )2

    CHO-

    > C2

    H5

    O-

    >

    CH3

    O-

    > OH-

    > C6H5O

    -

    > HCO3

    -

    > CH3COO

    -http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    114/457

    c nh hng ca nhm b th X

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    115/457

    17

    c. nh

    hng

    ca

    nhm

    b

    th

    -X

    Cc nhm th c tnh base cao rt kh b tchra, v d: -OH, -OR, -NH2, -FV d: R-OH + HBr R-Br + H2O cn xc tcH

    2

    SO4R-OH khng phn ng vi KBr

    Halogen, kh nng tch nhm: F- < Cl- < Br- < I-(Do I c bn knh ln C-I dphn cc hnNng

    lng

    t lin kt: C-I < C-Br < C-Cl

    < C-F)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    d. nh hng ca dung mi

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    116/457

    18

    Dung mi phn cc c proton nh H2 O, ROH,HCOOH c kh nng solvate ha cao c anion &cation thun li cho SN1

    C XR3

    R2

    R1

    C+R3R2

    R1

    -X-cham

    O

    H

    H+ X

    -

    H OH

    Dung mi phn cc khng c proton nh (CH3

    )2

    SO, (CH3

    )2

    NCHO

    khng c kh

    nng

    solvate

    ha anion thun li cho SN2http://hhud.tvu.edu.vn

    II. Phn ng tch loiL phn ng trong c s tch 1nguyn t hay

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    117/457

    19

    L

    phn

    ng

    trong

    c s

    tch

    1nguyn t

    hay

    nhm nguyn t ra khi cht ban uR CH

    2CH

    2Br

    RO-

    R CH2 CH2 OHH+

    R CH2 CH2 N+R3

    HO-

    R CH CH2

    R CH CH2

    R CH CH2

    + HBr

    + HOH

    to

    to

    + HOH + NR3

    t

    o

    Nhm b tch cng H: -OH, -OR, -X, -O+(R)2

    ,

    -N

    +

    (R)3 , -OSO2 R Base sdng: cc base mnh nh OH-, RO-, NH2-http://hhud.tvu.edu.vn

    II. 1. Phn ng tch loi lng phn t(E2)a. C ch

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    118/457

    20

    y- + R CH2 CH2 X H C CH2

    R

    H

    y Xcham nhanh

    H-y + R CH CH2 + X-

    trang thai chuyen tiep

    giai on chm, c s tham gia ca 2 ti u phnlng phn t Tc

    phn

    ng

    r = k[R-X].[y-]

    R-CH2 -CH2 -OH: ch tch loi trong mi trng acid to cao (thng l sulfuric acid, acid rn)http://hhud.tvu.edu.vn

    b.Tnh lp th ca E2

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    119/457

    21

    p

    2

    Cc hydrocarbon khng no tch loi d khicc nhm b tch v trtrans vi nhauHOOC Cl

    COOHH

    OH-

    -HCl

    COOH

    COOH

    OH-

    -HCl

    HOOC Cl

    HHOOC

    (1) (2)

    chlorofumaric acid chloromaleic acid

    Tc (1) ln hn (2) 30 lnhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    120/457

    II.2. Phn ng tch loi n phn t (E1)C ch:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    121/457

    23

    H C C X H C C+ + X-

    H C C+ H+ +

    cham

    nhanh

    Thng cc dn xut ca hydrocarbon carbonbc 3 bao gi cng cho E1 Carbocation cng bn, cng d cho E1 Tc

    r = k [R-X]

    Nhng yu t lm thun li SN 1 cng lm thun licho E1 http://hhud.tvu.edu.vn

    Vd:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    122/457

    24

    H3C C B r

    CH3

    CH3

    cham C C+C

    C

    H

    H

    H H

    H

    H

    H

    HH

    + Br-

    C C+C

    C

    H

    H

    H HH

    H

    H

    HH

    + C2H5O- nhanh H2C C

    CH3

    CH3

    + C2H5OH

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II.3. Hng ca phn ng tch loia. Quy tc Zaitsev

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    123/457

    25

    Dn xut bc 1 thng ch cho 1 sn phm duynht khi tch loiCH3

    -CH2

    -CH2

    -Br ch

    cho

    CH3

    -CH=CH2

    Dn xut bc 2, bc 3: cho nhiu hn 1 sn phm

    H3C C C C H

    H

    BrH

    H

    H

    OH-H3C CH CH CH3 (Zaitsev)

    H3C CH2 CH CH2(Hofmann)

    H

    Sn phm Zaitsev : bn hn (do +H) thngthng, phn ng tch loi cho sn phmZaitsev

    Quy tc: phn ng tch loi s cho sn phm mcarbon ca nii lkt vi nhiu nhm alkyl nhthttp://hhud.tvu.edu.vn

    b. Quy tc Hofmann

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    124/457

    26

    Khi gc R (bc 1 & 2) ca R-X cha nhiu nhm th kch thc ln, tc nhn base c kch thc ln (vd(CH3

    )3

    CO-)

    hoc

    X l

    nhm

    th

    mang

    in tch dng

    c kch thc ln (vd N +

    R3 , S+

    R2 , SO2

    R) snphm Hofmann chim ch yu (E2)

    H3C C CH

    2CH

    3

    CH3

    Br

    (CH3)3CO-

    H3C C

    CH3

    CH CH3

    H2C C CH2 CH3CH3 72%

    28%

    Nu base l C2H5O- th sn phm chnh l Zaitsev!!!http://hhud.tvu.edu.vn

    H3CHC CH2 CH3

    +

    OH- CH2=CH-CH2-CH3(E2)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    125/457

    27

    N

    +

    (CH3)3

    (E2)

    CH3CHCH2CH2CH3

    SO2CH3

    OH- CH2=CH-CH2-CH2-CH3

    Lu : Nu trong phn t c sn 1 ni i (C=C,C=O), sn phm lin hp thng

    l

    sn phm

    chnh (bn hn)

    (E2)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II. 4. Quan h gia phn ng th i nhn &tch loi

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    126/457

    28

    tch

    loi

    Nhit phn ng cng cao phn ng tch loicng chim u th

    CH3-CH2-OH H2SO4

    CH2=CH2

    C2H5-O-C2H5170o

    C + H2Ohttp://hhud.tvu.edu.vn

    Gc R c bc cng cao, hay base cng mnh thtch loi cng chim u th

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    127/457

    29

    CH3-CH2-CH2-Br + C

    2H

    5O- CH3-CH2-CH2-O-C2H5

    to thng

    H3C C B r

    CH3

    CH3to cao

    H2C C

    CH3

    CH3

    C2H5O

    -

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III. Phn ng cng hp

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    128/457

    30

    III. 1. Phn ng cng hp i in t (AE )Phn

    ng

    cng

    hp vo ni

    i

    ca

    hydrocarbon

    khng no nh alkene, alkyne vi cc hp cht nh X2

    (halogen), HX, H2

    O, HOX, H2

    SO4

    C C + X-Y X C C Y

    http://hhud.tvu.edu.vn

    a. C ch: Giai on 1

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    129/457

    31

    Giai on 2: C CX+

    Y-nhanh C C

    X

    Y

    Y- tn cng vo pha i lp vi X

    Giai

    on 1:

    C C + X -Ydung moi

    xuc tac C C

    X

    Yphc

    khong ben

    nhanh

    C+ C

    X

    cham C Cben hoa

    X+

    Giai

    on chm: X+ tn

    cng

    vo

    C=C i in t

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Chng minh AE c 2 giai on:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    130/457

    32

    g

    E

    g

    Phn ng cng hp ca CH2 =CH2

    vi Br2

    vi s

    c

    mt ca

    NaCl, NaNO3

    , sn phm thu c l 1

    hn hp:

    Br-CH2

    -CH2

    -Br + Br-CH2

    -CH2

    -Cl +

    Br-CH2

    -CH2

    -ONO2

    Nu phn ng thc hin trong dung mi l CH3 OH,

    sn phm chnh l Br-CH2 -CH2

    -OCH3

    !!!

    http://hhud.tvu.edu.vn

    H2C CH2CCl4

    H C CH+ Br2

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    131/457

    33

    H2C CH2

    H2C CH2

    H2C CH2H2O

    CH3OH

    H2C CH2

    Br Br

    H2C CH2

    Br OH

    H2C CH2

    Br OCH3

    + Br2

    + Br2

    + Br2

    http://hhud.tvu.edu.vn

    b. Quy lut cng hp

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    132/457

    34

    Quy tc Markonikov (dnh cho C=C khng ixng): H+

    s tn cng vo C cha nhiu H

    CH3

    -CH=CH2

    + H+ CH3-C

    +H-CH3 (bn hn) +CH3-CH2-C

    +H2

    Quy tc Zaitsev-Wagner: H+ s tn cng vo phato

    thnh

    carbocation

    trung

    gian

    bn nht

    CH3-CH=CH-CH2-CH3HBr

    CH3-CH-CH-CH2-CH3

    Brhttp://hhud.tvu.edu.vn

    c. Ha lp th ca phn ng AE

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    133/457

    35

    Phn ng cng hp AE xy ra theo kiu transph thuc vo tc cht ban u m c cc ngphn lp th khc nhau

    ng phn cis sn phm threo (nhm th tngng khc pha)

    H

    CH3C2H5

    H

    Br2

    H

    CH3C2H5

    H

    Br+

    Br-

    C2H5

    C2H5

    H

    Br

    Br

    CH3

    H Br

    BrCH3

    H

    H

    Br H

    CH3

    H Br

    C2H5

    H Br

    CH3

    Br H

    C2H5

    threo-http://hhud.tvu.edu.vn

    ng phn trans sn phm erythro (nhm thtng ng cng pha)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    134/457

    36

    H

    HC2H5

    CH3

    Br2 Br H

    CH3

    Br HC2H5

    H Br

    CH3

    H Br

    C2H5

    erythro

    http://hhud.tvu.edu.vn

    d. nh hng ca nhm th lin kt vi ni i

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    135/457

    37

    Nhm th y in t tng mt in t caC=C tng kh nng phn ng A

    E

    Nhm th ht in t gim kh nng AE

    Cc nhm th nh phenyl nu c kh nng cho +C vi carbocation bn ha cation thun licho AEhttp://hhud.tvu.edu.vn

    Kh nng AE:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    136/457

    38

    O2N H

    HH

    HOOC H

    HH

    Cl H

    HH

    H3C H

    HH

    H3C CH3

    HH

    H3C CH3

    CH3H

    H3C CH3

    CH3H3C

    < < < < < >

    >

    > > >

    http://hhud.tvu.edu.vn

    IV. Phn ng th i in tvo nhn thm (SE)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    141/457

    43

    + X+

    acid + H+

    X

    Xc tc: cc acid v c: H2 SO4

    , H3

    PO4

    , HF

    hay Lewis acid: FeCl3

    , AlCl3

    , ZnCl2

    V d: C6 H6

    + (CH3

    )3

    C-Br /AlBr3 C6H5-C(CH3)3 +

    HBrhttp://hhud.tvu.edu.vn

    C ch phn ng: 2 giai on, lng phn t Giai on 1: to phc ( benzonium cation)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    142/457

    44

    p

    (

    )

    + X -Y

    xt

    nhanh X -Y phc

    chamHX HXHX+ +

    +

    HX

    +

    Trong phc : X khng lin kt trc tip vi C no cPhc : X c lin kt trc tip vi 1 C ca benzene

    phc

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    143/457

    45

    Giai on 2: tch proton

    HX

    +nhanh

    X

    + HY

    http://hhud.tvu.edu.vn

    +++ Nhm th y in t (+C, +H, +I) SE tngVd:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    144/457

    46

    * alkyl +I, +H*-NR2

    (R: H hay gc alkyl), -OH, -OCH3

    , -NH-CO-CH3(+C > -I)

    Anion: -O-

    : +C, +I mnh

    +++ Nhm th ht in t (-C, -I) SE gimV d:-N+N, -NO2

    , -CN, -CHO, -COR, -COCl, -COOH,

    -CO-NH2 (-I, -C)Cation: -N+R3

    (-I mnh)

    * halogen (-I > +C)http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    145/457

    1

    Ha Hc Hu CTS Phan Thanh Sn NamB mn K Thut Hu CKhoa

    K

    Thut Ha H c

    Trng i Hc Bch Khoa TP. HCMin thoi: 8647256 ext. 5681Email:[email protected]

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Chng 4: AlkaneI. Gii thiu chung

    mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    146/457

    2

    g

    Alkane hydrocarbon no mch h, nguyn tcarbon lai ha sp3 Cng

    thc tng

    qut: C

    n H

    2n+2

    Gc ha tr 109o5, lin kt C-H: 1.09, C-C: 1.53 ng phn: cu to, cu dng (quay)

    methane

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II. Danh php IUPAC

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    147/457

    3

    p p

    II.1. Alkane khng phn nhnh:

    4 alkane u: gi theo tn thng thngmethane, ethane, n-propane, n-butane

    Cc

    alkane

    t

    C5:

    da

    theo

    cch

    m s

    ca Hy

    Lp hoc Latin.V d: pentane, hexane, heptane, octane(t c)http://hhud.tvu.edu.vn

    II. 2. Alkane phn nhnh

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    148/457

    4

    II. 2. Alkane

    phn

    nhnh

    Chn mch di nht lm mch chnh nh s sao cho mch nhnh c ch s nh nht Dng ch s & gch (-) ch v tr nhnh, nhmcui cng phi vit lin vi tn mch chnh Nu c nhiu nhnh tng ng: dng tip ung di-, tri-, tetra- ch s lng nhm tng ng

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Nu c nhiu nhm th khc nhau: sp xp theoth t alphabetical. Lu : b qua cc tip u

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    149/457

    5

    ng di-, tri-, tetra- khi xt th t alphabetical.Tuy

    nhin

    khng

    b

    qua iso!!!

    sec- & tert-

    c

    b qua khi xt th t vi cc nhm khc, nhngvn dng so snh gia chng vi nhau. V d: dimethyl hoc methyl s i sau ethyl haydiethyl

    isopropyl i trc methyltert-butyl i trc isobutylsec-butyl i trc tert-butylhttp://hhud.tvu.edu.vn

    V d (H vit tt):C C

    C

    C

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    150/457

    6

    C C C C C C

    C

    C

    C

    4-Ethyl-2,2-dimethylhexane

    C C C C C C C C

    C

    CC

    C C

    C

    C

    C

    3,3-Diethyl-5-isopropyl-4-methyloctane

    C C C C C C C

    C

    C

    C

    C

    C

    5-Ethyl-2,3,5-trimethylheptane

    C C C C C C C C

    C

    C C C

    C

    C

    C

    2-methyl-5-(1,2-dimethylpropyl)nonanehttp://hhud.tvu.edu.vn

    II.3. Tn gc alkyl c ly 1 H t alkane, gi theo tn alkane nhng

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    151/457

    7

    c ly 1 H t alkane, gi theo tn alkane nhngi ane yl CH3

    -: methyl

    CH3 -CH2

    -: ethyl CH3

    -CH2

    -CH2

    -: n-propyl

    CH3CHCH3 : isopropyl

    CH3CH2CHCH3 : sec-butyl

    (CH3 )2 CHCH

    2 -: isobutyl

    (CH3)3C-: tert-butylhttp://hhud.tvu.edu.vn

    III. Cc phng php iu ch alkaneIII.1. Khcc dn xut ca halogen, alcohol,carbonyl:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    152/457

    8

    carbonyl:a. Kh bng HI 80%, 180

    oC:

    CH3I + HIP o

    CH4 + I2

    CH3-CH2-OH + HIP o

    CH3-CH3 + I2 + H2O

    b. Kh bng Zn/HClR C R'

    O

    Zn(Hg)/HClR-CH2-R'

    (Kh

    Clemmensen)

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    153/457

    III.4. Phn ng Wurtz

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    154/457

    10

    CH3 CH2

    Br + Na CH3CH2CH2CH3 + NaBr

    Ch

    c

    hiu qu

    khi

    iu ch

    alkane

    i xng:

    CH3

    CH2

    Br + CH3

    Br CH3CH2CH3 + CH3CH3 +CH3CH2CH2CH3

    khng c tnh chn lc t s dng

    Ch hiu qu cho R-Br & R-IHiu sut: bc 1 (60%) > bc 2 (40%) > bc 3 (10%)http://hhud.tvu.edu.vn

    III.5.in phn mui ca carboxylic acid

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    155/457

    11

    CH3

    COONa CH3COO. CH3. CH3-CH3

    III.6. Nhit phn mun natri ca carboxylic acidCH3

    COONa + NaOH CH4 + Na2CO3

    IV. Tnh cht vt l (t c) Alkane khng phn cc ch tan trong dung mikhng phn cc

    to si

    ca

    alkane

    nhnh

    < thng

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V. Tnh cht ha hc

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    156/457

    12

    Alkane tr khng c phn ng cng, c trngl phn ng th HV.1. Phn ng th H bng halogen

    Ch

    xy ra

    nhit

    cao

    hoc

    khi

    c

    nh

    sng

    R-H R-X HX+ X2to

    h

    +

    http://hhud.tvu.edu.vn

    a. C ch phn ng (gc t do SR )

    Khi mo:to

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    157/457

    13

    X-X 2Xt

    h

    Truyn mch:RX

    R-H + X R + HX

    R + X2 + X

    Phn

    ng

    c

    th

    tip tc

    to sn phm

    di-, tri-,

    tetra-

    V d chlor ha CH4 c th thu c CH3

    Cl,CH2

    Cl2

    , CHCl3

    , CCl4

    CH4

    + Cl2 CH3Cl + HCl H = -25Kcal/molhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    158/457

    14

    X X

    R R

    R X

    R-R

    R-X

    X-X+

    +

    +

    Ngt mch:

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Giai on to CH3. kh hn giai on to CH3

    Clgiai on to CH3

    . (hay R. ni chung) s quyt nh

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    159/457

    15

    tc phn ng chung

    http://hhud.tvu.edu.vn

    b. So snh kh nng thay th HH bc 1 & bc 2:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    160/457

    16

    CH3-CH2-CH3 CH3-CH2-CH2-Cl + CH3-CHCl-CH3+ Cl2

    25 oC

    h 45% 55%

    Vn tc tng i khi thay th H bc 1: 45 / 6 = 7.5Thay th H bc 2: 55 / 2 =27.5

    t l vn tc tng i H bc 1/ H bc 2 = 7.5/27.5 ~

    http://hhud.tvu.edu.vn

    H bc 1 & bc 3:

    CH3 CH3CH325 oC

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    161/457

    17

    H3C C CH3H

    H3C CH CH2Cl H3C C CH3Cl+ Cl2

    h+

    64% 36%

    Vn tc tng i khi thay th H bc 1: 64 / 9 ~7Thay th H bc 2: 36 / 1 ~ 36t l vn tc tng i H bc 1/ H bc 3 = 7/36 ~ 1/5T l vn tc tngi bc 1/bc 2/bc 3 = 1/4/5

    nhit thng, kh nng thay th H C bc 3cao nht

    Lu : 600oC: t l ny l 1/1/1http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    162/457

    18

    c. Kh nng phn ng ca dy halogenF2

    > Cl2

    > Br2

    > I2

    F ha: mnh lit, t lin kt t dngI ha: rt kh xy r a (H = + 13 Kcal/mol), ch

    xy

    ra khi loi HI trong qu trnhhttp://hhud.tvu.edu.vn

    d. Tnh chn lc ca phn ng Phn ng Br ha c tc chm hn Cl ha

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    163/457

    19

    nhng c chn lc caoT l vn tc tng i 127oC ca Br ha: bc1/bc 2/bc 3 = 1/82/1000

    H3C C CH3

    CH3

    H

    H3C CH

    CH2Cl

    CH3H3C C CH3

    CH3

    Cl

    + Cl2

    25 oC

    h

    +

    64% 36%

    H3C C CH3

    CH3

    H

    H3C C

    H

    CH2Br

    CH3H3C C CH3

    CH3

    Br

    + Br2

    127 oC

    h

    +

    1% 99%

    CH3-CH

    2-CH

    3 CH3-CH2-CH2-Br + CH3-CHBr-CH3+ Br

    2

    127 oC

    h 3% 97%http://hhud.tvu.edu.vn

    V.2. Phn ng nitro ha alkane

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    164/457

    20

    R-H + HNO3 R-NO2 + H2O

    Phn ng xy ra nhit cao,c ch gc t do Thng xy ra phn ng t mch carbon

    CH3

    -CH2

    -CH3

    + HNO3 CH3-CH2-CH2-NO2 (25%) +

    CH3-CHNO2-CH3 (40%) + CH3-CH2-NO2 (25%) +CH3-NO2 (10%)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.3. Phn ng ng phn ha

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    165/457

    21

    Chuyn cc alkane mch thng thnh alkane mchnhnh di tc dng ca xc tc nhit cao Xc tc thng dng: acid Lewis nh AlCl3

    , xctc acid trn c s zeolite

    V d:

    CH3-CH2-CH2-CH3AlCl3

    H3C C CH3

    CH3

    Hto

    http://hhud.tvu.edu.vn

    C ch:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    166/457

    22

    CH3-CH-CH2-CH3

    H

    AlCl3

    HAlCl3 H3C C CH3

    CH3

    H

    CH3-C-CH2-CH3

    H

    C C+C

    C

    H

    H

    H H

    H

    H

    HHH

    to +

    + AlCl3

    -HAlCl3

    Xu

    hng: to

    carbocation

    bn hn chuyn v

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.4. Phn ng cracking

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    167/457

    23

    To alkane c mch carbon ngn hn di tc dng

    ca

    xc

    tc

    & nhit

    Km theo phn ng tch loi hydrogen & phn ng

    ng

    vng

    Cracking nhit: 800oC 1000oC, cracking xc tc(thng

    l

    zeolite): 500oC -600oC

    S dng trong sn xut nhin liu (khng dng iu ch alkane

    hay alkene

    v

    khng

    chn lc)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.5. Phn ng oxy ha alkane

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    168/457

    24

    Alkane bn vi tc nhn oxy ha nhit thng

    nhit

    cao

    hoc c mt xc tc c th

    phn ng vi oxygen, KMnO4, K2Cr2O7

    phn ng t mch to alcohol (ROH),

    aldehyde (RCHO), ketone (RCOR), carboxylicacid (RCOOH)

    Phn ng quan trng:2Cn

    H2n+2

    + (3n + 1)O2 2nCO2 + (2n+2) H2O

    ta nhit mnh, -341 kcal/mol alkane c dnglm nhin liuhttp://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    169/457

    1

    Ha Hc Hu CTS Phan Thanh Sn NamB mn K Thut Hu CKhoa

    K

    Thut Ha H c

    Trng i Hc Bch Khoa TP. HCMin thoi: 8647256 ext. 5681Email:[email protected]

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Chng 5: ALKENE

    mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    170/457

    2

    I. Gii thiu chung Alkene: hydrocarbon mch h, cha 1 lin kt iC=C (Cn

    H2n

    , n2)

    Trong C=C: 1 & 1, hnh thnh do lin kt caorbital sp2

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    171/457

    3

    Lin kt vung gc vi mt phng phn tAlkene n gin nht l ethylene CH2

    =CH2

    121.7o

    116.6o

    1.33 1.08

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II. H danh php

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    172/457

    4

    II.1. Tn thng thng Tn alkane tng ng, i ane ylene

    t

    dng, tr

    3 alkene

    thng

    dng:

    CH2

    =CH2

    ethylene

    CH2

    =CH-CH2 propylene

    (CH3 )2 C=CH

    2 isobutylene

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II.2. Danh php IUPAC

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    173/457

    5

    Tn alkane tng ng, i ane ene Chn mch carbon di nht & cha C=C lm mch chnh

    nh s sao cho C=C c ch s nh nht Ch

    s

    ca C=C chn theo v

    tr

    C gn C1 nht, vit cch

    tn mch chnh 1 gch nganghttp://hhud.tvu.edu.vn

    CH3-CH-CH=CH2

    CH33-methyl-1-butene

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    174/457

    6

    II.3. Tn gc ca alkeneAlkenylCH2 =CH- 1-ethenyl (vinyl)CH2

    =CH-CH2

    - 2-propenyl (allyl)CH3

    -CH=CH-

    1-propenyl

    CH3-C-CH=CH-CH3

    CH3

    H

    4-methyl-2-pentene (c

    cis

    & trans)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III. Cc phng php iu ch

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    175/457

    7

    III.1. Tch nc t alcohol Phn

    ng

    c

    th pha

    lng

    (xc

    tc

    acid H2

    SO4

    ,

    H3

    PO4

    , 100-170oC) hay pha kh (xc tc Al2 O3 ,zeolite, 350-400oC)

    to

    xtC C

    H OH

    C C + H2O

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Kh nng tch nc: alcohol bc 3 > bc 2 > bc 1

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    176/457

    8

    CH3CH2CH2CH2-OH

    CH3-CH-CH

    2-CH

    3OH

    H2SO4 50-60%

    (CH3)3C-OHH2SO4 20%

    H2SO4 75%

    CH2=C(CH3)2

    CH3-CH=CH-CH3

    CH3CH=CHCH3

    100 oC

    80 oC

    140 oC

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III.2. Tch HX t dn xut ca halogento

    KOH/ th l

    C C

    H X

    C C + H2O + KX

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    177/457

    9

    KOH/ethanolH X

    Kh nng tch HX: RX bc 3 > bc 2 > bc 1

    CH3CH2CHCH3

    Cl

    CH3CH2CH2CH2Cl

    CH3CH2CH=CH2

    CH3CH2CH=CH2to

    KOH/ethanol

    to

    KOH/ethanol20%

    +

    80%

    CH3CH=CHCH3

    Lu

    : tch

    R-X bc

    1 khng

    c

    chuyn v R-OH bc 1

    CH3CH2CH2CH2-OH

    H2SO4 75%

    CH3CH=CHCH3140 oChttp://hhud.tvu.edu.vn

    III.3. Kh dn xut 2 ln th ca halogenC C

    X X

    C C + ZnX2Zn

    to

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    178/457

    10

    X X to

    H3C C C CH3

    H

    Br

    H

    Br

    + ZnX2Zn

    to

    CH3CH=CHCH3

    III.4. Hydro ha

    alkyne

    C CR R'

    H2,xt

    Lindla

    r

    (Pd)

    H

    R R'

    H

    H

    R H

    R'

    Na,NH3

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III.5. Nhit phn ester

    C H2 1

    -O-COR C H2

    + RCOOH

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    179/457

    11

    n 2n+1 n 2n Nhit phn ester ca ru bc 1 < bc 2 < bc 3

    Ester bc 1 1 sn phm, bc 2 & bc 3 nhiusn phm

    IV. Tnh cht vt l (tc)Ch

    tan trong dung mi khng phn cc hay t phn cc

    V. Tnh cht ha hc

    Lin kt (E phn ly = 60 kcal/mol) yu hn lin kt (E = 80 kcal/mol)Xc tc, to... lin kt d bthttp://hhud.tvu.edu.vn

    V.1. Phn ng cng hp i in t

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    180/457

    12

    V.1.1. C ch: Giai

    on 1:

    C C + X -Ydung moi

    xuc tac C C

    X

    Yphc

    khong ben

    nhanh

    C+ C

    X

    cham C Cben hoa

    X+

    Giai

    on chm:

    X+ tn

    cng

    vo

    C=C i in t

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Giai on 2:

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    181/457

    13

    C CX+

    Y- nhanh

    C CX

    Y

    Y-

    tn cng vo pha i lp vi X Nhm th y in t (+C, +I, +H) tng mt in tca C=C tng kh nng phn ng AE

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.1.2. Phn ng cng hp halogen

    Ph h CH CH i B i

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    182/457

    14

    Phn ng cng hp ca CH2 =CH2

    vi Br2

    vi s cmt ca NaCl, NaNO3

    , sn phm thu c l 1 hnhp:Br-CH2

    -CH2

    -Br + Br-CH2

    -CH2

    -Cl

    +

    Br-CH2 -CH2

    -ONO2

    Nu phn

    ng

    thc hin

    trong

    dung mi

    l

    CH3

    OH,

    sn phm chnh l Br-CH2 -CH2 -OCH3 !!!http://hhud.tvu.edu.vn

    H2C CH2 CCl4 H2C CH2+ Br2

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    183/457

    15

    H2C CH2

    H2C CH2

    H2C CH2

    CCl4

    H2O

    CH3OH

    H2C CH2

    Br Br

    H2C CH2Br OH

    H2C CH2

    Br OCH3

    + Br2

    + Br2

    + Br2

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    184/457

    V.1.3. Phn ng cng HXa. Quy tc Markonikov (dnh cho C=C khng i

    ) H+ t b h hi H

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    185/457

    17

    xng): H+

    s tn cng vo carbon cha nhiu H

    CH3-CH=CH2

    CH3-C=CH2

    CH3

    CH3-C-CH3

    CH3

    Br

    CH3-CH-CH3

    Br

    + HBr

    + HBr

    b. Quy tc Zaitsev-Wagner: H+

    s tn cng vo pha to thnh carbocation trung gian bn nhtCH

    3-CH=CH-CH2-CH

    3

    HBr

    CH3-CH-CH-CH2-CH3Br

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Q t Kh h khi t id h

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    186/457

    18

    c. Quy tc Kharasch: khi c mt peroxide, phn ng

    s i theo hng

    ngc vi

    Markonikov

    &

    theo c ch cng hp gc t doCH3

    -CH=CH2

    + HBr CH3-CH2-CH2-Br

    Cc peroxide:

    H2

    O2

    ,

    acetyl peroxide CH3

    CO-O-O-

    CO-CH3

    , benzoylperoxide C6

    H5

    CO-O-O-COC6

    H5

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Cch: Theo hng to gc t do bnCH3-C-O-O-C-CH3

    CH3

    to + CH3-CO-O + CO2

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    187/457

    19

    CH3-CH=CH2

    CH3-C-O-O-C-CH3O O

    Br

    HBr

    Br

    3

    CH3-CH-CH2

    Br

    CH3-CH2-CH2Br Br

    2

    + HBr + CH3COOH

    + CH3-CH-CH2Br

    +

    CH3-CO-O

    CH3-CH-CH2Br

    L

    u : HI & HCl khng tham gia phn ng cng gc tdo nh HBr!!!http://hhud.tvu.edu.vn

    V.1.4. Phn ng cng hp nc Cn xc tc acid: H2SO4, H3PO4 (khng dng HX)H2SO4 CH CH CH

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    188/457

    20

    CH3-CH=CH2 H2SO4 CH3-CH-CH3OH

    + H2O

    Tun theo quy tc Markonikov C

    ch:

    CH3-CH=CH2-H+

    CH3-CH-CH3-H2O

    H3C C

    H

    CH3

    OH

    H

    -H+ CH3-CH-CH3

    OH

    + H+ ++ H2O

    + H+

    Nu dng nhiu H2 SO4

    :

    CH3

    -CH=CH2

    + H2

    SO4 (CH3)2CH-OSO3H

    (CH3 )2

    CH-OSO3

    H + H2

    O (CH3)2CH-OH + H2SO4http://hhud.tvu.edu.vn

    V.1.5. Phn ng cng hp B2 H6 Phn ng quan trng iu ch alcohol bc 1 & 2

    t lk i h M k ik

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    189/457

    21

    t alkene, ngc vi sn phm MarkonikovCH3-CH=CH2 CH3-CH2-CH2-OH

    1. B2H6

    2. H2O2 / NaOH

    C ch: B2 H6 BH3

    CH3-CH=CH

    2

    BH3

    [CH3-CH2-CH2]3BH2O2

    CH3-CH-CH2-B HH

    H

    H-

    CH3-CH2-CH2-OH

    [CH3-CH2-CH2-O]3B

    CH3-CH

    2-CH

    2-BH

    2

    OH-

    (Lewis acid)

    +

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.2. Phn ng hydro haV.2.1. C ch:C C + H Ni C C

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    190/457

    22

    C C + H2 Ni C C

    H H

    Xc tc thng dng: Ni, Pd, Pt C

    ch:

    gc t

    do (AR

    ), 2 H gn

    vo

    cng

    pha

    ni i (khc phn ng +X2 ) cng hp cis

    + H2

    H H H H

    C C

    C C

    H H

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.2.2. Tnh lp thPhn ng cng hp cis (syn) ng phn cis c th thu sn phm meso (1 snphm)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    191/457

    23

    phm) ng phn trans sn phm l hn hp racemic (1i i quang)

    C

    C

    H COOH

    COOHH

    D2

    C

    C

    H COOH

    HHOOC

    D2

    Ni

    Ni

    H C D

    COOH

    CH D

    COOH

    H C DCOOH

    CD H

    COOH

    D C HCOOH

    CH D

    COOH

    mesomaleic acid

    rac-fumaric acid http://hhud.tvu.edu.vn

    V.3. Phn ng oxy haV.3.1. Tc nhn oxy ha peracid

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    192/457

    24

    C CR-C-O-O-H

    O

    C C

    OH2O C C

    OH

    OH

    C C

    O

    ++ RCOOH

    (H+, OH-)

    Cng

    hp

    trans, to

    -diol

    Phn ng khng gy ct mch C=Chttp://hhud.tvu.edu.vn

    V.3.2. Oxy ha bng ddch KMnO4 long (pH 7, 0

    oC )

    Cng hp cis to diol

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    193/457

    25

    Cng hp cis, to diol

    Phn ng khng ct mch C=C

    C C + MnO4- 0oC

    pH 7

    C C

    O O

    MnO O

    -

    OH-

    H+

    H2OC C

    OH OH

    + MnO3-

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.3.3. Oxy ha bng ddch KMnO4 m c, to

    cao

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    194/457

    26

    Phn ng gy ct mch C=C Sn phm l carboxylic acid

    CH3

    -CH=CH-CH3

    + KMnO4

    / to 2 CH3COOH

    (CH3

    )2

    CH=CH-CH3

    + K2

    Cr2

    O7

    /H2

    SO4

    /to

    (CH3

    )2

    C=O + CH3

    COOH

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.3.4. Oxy ha bng ozone Phn ng gy ct mch C=C

    Sn phm l carbonyl (khc KMnO )

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    195/457

    27

    Sn phm l carbonyl (khc KMnO4 )

    C CO3

    C C

    O O

    O

    C

    O O

    CO

    C O

    H

    2O(H+) C O

    C O

    molozonide ozonide

    Zn/CH3

    COOH + H2O

    H2/Pt + H2O

    + H2O2

    CH3-C=CH-CH2-CH3

    CH3

    CH2-C-CH3

    O

    CH3-CH2-CHO1. O32. H2O

    + + H2O2

    L

    u : H2 O2 d dng oxy ha carbonyl thnh carboxylic acid sn phm cui l acid!!!http://hhud.tvu.edu.vn

    V.4. Phn ng polymer ha Phn ng to polymer di tc dng ca nh

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    196/457

    28

    Phn ng to polymer di tc dng ca nh sng, to

    cao, xc tc C th xy ra theo c ch gc t do (xc tc peroxide), c ch cation (xc tc H2

    SO4

    , AlCl3

    ,BF3

    )

    hay anion (xc

    tc

    LiNH2

    )

    ClCl

    CH2-CH-

    Cl

    CH2-CH--

    Cl

    nCH2=CHperoxide

    polyvinyl chloride

    --CH2-CH-

    H2C C

    CH3

    CH3

    H+

    H3C C

    CH3

    CH3

    CH2 C

    CH3

    CH3

    CH2 C

    CH3

    CH3

    http://hhud.tvu.edu.vn

    H H H C

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    197/457

    1

    Ha Hc Hu CTS Phan Thanh Sn NamB mn K Thut Hu CKhoa

    K

    Thut Ha Hc

    Trng i Hc Bch Khoa TP. HCMin thoi: 8647256 ext. 5681Email:[email protected]

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Chng 6: ALKADIENEI Phn loi

    mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    198/457

    2

    I. Phn loi

    I.1. Hai ni i ng lin nhau (allene)CH2

    =C=CH2

    propadieneCH3

    -CH2

    =C=CH2

    1,2-butadiene

    http://hhud.tvu.edu.vn

    I.2. Hai ni i lin hpC cu to c bit c tnh cht ha hc quant h t h ht

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    199/457

    3

    C cu to c bit c tnh cht ha hc quantrng ch trng cc hp cht nyCH2 =CH-CH=CH

    2

    1,3-butadieneCH2

    =C(CH3

    )-CH=CH2

    2-methyl-1,3-butadiene(isoprene)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    I.3. Hai ni i xa nhauTnh cht ging nh alkene

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    200/457

    4

    Tnh cht ging nh alkeneCH2

    =CH-CH2

    -CH=CH2

    1,4-pentadiene

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II. Cc phng php iu chII.1. Tch nc t1,3-butadiol

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    201/457

    5

    i t acetylene

    HC CH HgSO4

    H2SO4CH3-CHO+ H2O

    H3C CO

    H

    Al2O3

    H2C CO

    HH

    CH2=CH-CH=CH2

    OH- H3C C CH2 C

    H

    OOH

    H

    H3C C CH2 CH2OH

    OH

    H

    + H2/Ni

    350o

    C

    + 2H2O

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II.2. T ethanol2 CH3-CH2-OH CH2=CH-CH=CH2

    ZnO/Al2O

    3

    4 0 00 oC

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    202/457

    6

    450-500 oC

    II.3. T 1,4-butadiol

    HC CH

    HO-CH2-CH2 CH2-CH-OHAl2O3

    HO-CH2-C C-CH2-OH

    CH2=CH-CH=CH2

    + HCHOH2/Ni

    350oC

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    203/457

    III.1. Phn ng cng halogenThu c 2 sn phm cng 1,2 & 1,4CH2=CH-CH-CH2

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    204/457

    8

    CH2=CH-CH=CH2

    C C C C

    Br

    Br

    Br

    CH2-CH=CH-CH2

    Br

    + Br-Br

    C

    ch:

    CH2=CH-CH=CH2 CH2=CH-CH-CH2

    CH2=CH-CH-CH2

    Br-

    Br Br

    Br

    Br

    CH2-CH=CH-CH2

    CH2-CH=CH-CH2

    Br-

    Br

    Br+ Br-Br

    + +

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III.2. Phn ng cng HXTy theo nhit m thu c hn hp sn phmkhc nhau

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    205/457

    9

    Ty theo nhit m thu c hn hp sn phmkhc nhauCH2=CH-CH=CH2

    CH2=CH-CH-CH2

    Br H

    CH2-CH=CH-CH2

    Br H

    CH2=CH-CH-CH2

    Br

    Br

    H

    CH2-CH=CH-CH2

    H

    + HBr

    -80oC 40

    oC

    80%

    20%

    20%

    80%

    40oC

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III.3. Phn ng Diels-AlderPhn ng cng hp & ng vng ca1,3butadiene

    hay dn xut ca n vi cc hydrocarbon khng no

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    206/457

    10

    hay dn xut ca n vi cc hydrocarbon khng nokhc (i diene)

    C

    C C H

    HC

    H

    H

    H

    H

    C

    CH

    CH3CH

    H

    O

    +to

    CH3

    O

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Cc hp cht i diene phi mang nhm th htin t, ethylene phn ng rt chmCH2=CH-CHO acrolein

    CH2=CH-CN acrylonitrile

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    207/457

    11

    CH2

    CH CN acrylonitrile(CN2

    )C=C(CN)2

    tetracyan ethylene

    C6 H5 -CH=CH-COOH cinnamic acidO

    O

    O

    maleic anhydrideO

    O

    benzoquinone

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III.4. Phn ng trng hp

    CH CH CH CH CH CH CH CH

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    208/457

    12

    n CH2=CH-CH=CH2--CH2-CH=CH-CH2--

    n

    Trng

    hp

    isoprene cha

    94% cis

    ~ cao

    su

    thin nhin

    n CH2=C-CH=CH2

    CH3

    CH3

    --CH2-C=CH-CH2--n

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Ha H c Hu C

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    209/457

    1

    Ha Hc Hu CTS Phan Thanh Sn NamB mn K Thut Hu CKhoa

    K

    Thut Ha H c

    Trng i Hc Bch Khoa TP. HCMin thoi: 8647256 ext. 5681Email:[email protected]

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Chng 7: ALKYNEI Gii thiu chung

    mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    210/457

    2

    I. Gii thiu chungHp cht hydrocarbon khng no, mch h, chalin kt b a C CCng

    thc

    chung: Cn

    H2n-2

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    211/457

    31.2 1.06

    180

    o

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II. Danh phpII 1 Tn thng thng

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    212/457

    4

    II.1. Tn thng thng Alkyne n gin nht l HCCH acetylene

    Cc

    alkyne

    n gin khc c

    xem

    l

    dn xut

    ca acetyleneHCC-CH2

    -CH3

    ethylacetylene

    CH3

    -CC-CH(CH3

    )2

    isopropylmethylacetylene

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II. 2. Tn IUPAC Cch gi tn ging nh alkene, ch i ene thnh yne Mch chnh phi cha CC

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    213/457

    5

    Mch chnh phi cha C C Nhng hp cht cha nhiu hn 1 ni badiyne, triyne Hp cht va c ni i va c ni ba enyne

    6-methyl-3-octyne

    4-methyl-7-nonene-1-yne 1-heptene-6-ynehttp://hhud.tvu.edu.vn

    III. Cc phng php iu chIII.1. Thy phn calcium carbide CaC2

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    214/457

    6

    y p

    CaC2

    CaC2

    HC CH

    CaO + 3C 2000o

    C + CO

    + 2H2O + Ca(OH)2

    III.2. Oxy ha

    methane

    6CH4 HC CH+ O21500 oC + 2CO + 10H22

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III.3.i t dn xut dihalogenH2C CH2

    Br BrHC CH

    KOH/EtOH

    to

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    215/457

    7

    CH3-CH2-CHCl2

    Br Br

    CH3-CH2-C-CH3

    Cl

    ClNaNH

    2

    CH3-C

    CH

    CH3-CH

    C CH3

    CH

    t

    KOH/EtOH

    to

    KOH/EtO

    H

    to

    to CH3-CH2-Chttp://hhud.tvu.edu.vn

    III.4. Alkyl ha dn xut natri hay c magnesiumca acetyleneHCCNa + R-X HCC-R + NaX

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    216/457

    8

    HCC-MgX + R-X HCC-R + MgX2

    iu ch

    dn xut ca

    acetylene

    HCCH + NaNH2 HCCNa + NH3

    HCCH + CH3

    MgX HCC-MgX + CH4

    IV. Tnh

    cht vt l (t c)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V. Tnh cht ha hcV.1. Phn ng th H u mch

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    217/457

    9

    Hu mch th hin tnh acid

    HCC-H + NaNH2 HCCNa + NH3HCC-H + [Ag(NH3

    )2

    ]+NO3

    - Ag-CC-Ag +

    NH4NO3 + NH3

    C trong

    CC-H

    trng

    thi

    sp,

    m

    in ln

    hn sp2 hay sp3 ht in t ca lin kt C-HH+ d tch ra Alkene & alkane khng c tnh cht nyhttp://hhud.tvu.edu.vn

    V.2. Phn ng cng hydrogenC CR R' + H

    2

    Ni hay PtR-CH

    2

    -CH2

    -R'

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    218/457

    10

    C CR R' + H2

    Pd/C

    R-CH2-CH2-R'

    Pd/CaCO

    3

    Pd/BaSO4

    C C

    R

    H H

    R'

    C CR R' + Na/NH3 C C

    R

    H R'

    Hhttp://hhud.tvu.edu.vn

    V.3. Phn ng cng halogen

    BrBr

    Br

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    219/457

    11

    H3C C CH H3C C CH

    Br

    Br2 H3C C CHBr2

    Br

    + Br-Br

    Sn phm trans trong ln cng th nhtLu : nu ni i & ni ba khng lin hp, X2

    scng

    vo

    ni

    i!!!

    CH2

    =CH-CH2

    -CCH + Br2 BrCH2-CHBr-CH2-CCH

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.4. Phn ng cng HX

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    220/457

    12

    C C C HH

    H

    H

    H-BrC C CH2H

    H

    H Br

    H-BrC C C H3H

    H

    H Br

    Br

    Tun theo quy tc Markonikov

    http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    221/457

    V.6. Phn ng cng hp alkylborane

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    222/457

    14

    C CCH

    H

    HC

    H

    HCH3 C CH3C CH2 CH3

    H BR2CH3COOH

    BHR2

    C CH3C CH2 CH3

    H OH

    CH2 CH3C CH2 CH3

    O

    C CH

    H3C C2H5

    H

    H2O2/OH-

    To

    alken: cng

    cis

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.7. Phn ng cng hp cht carbonyl Cng

    hp

    i

    nhn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    223/457

    15

    C C HH C O

    H

    HC CH CH2-OH HCHO C CHO-H2C CH2-OH

    C C HH C O

    R

    R

    C CHO-C C-OH

    R

    R

    R

    R+ 2

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.8. Phn ng cng hp i nhnR-OH, R-SH, R-COOH, H-CN, amine monomer quan trngHC CH

    RO-

    150 oCROCH CH- ROH ROCH CH2 + RO-

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    224/457

    16

    C CHC6H5CO

    R2NH

    C C

    C6H5CO

    H H

    NR2

    C6H5C CHC2H5ONa

    C C

    C6H5

    H H

    OC2H5

    CH2 CH C CHROH

    CH2 CH CH CHOR

    RO-

    150 oChttp://hhud.tvu.edu.vn

    V.9. Phn ng oxy haOxy ha alkyne bng KMnO4 hay ozone to

    carboxylic acidR-CC-R + KMnO4 hay ozone RCOOH +

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    225/457

    17

    4 y

    RCOOH

    R-CC-H + KMnO4 hay ozone RCOOH +CO2

    V. 10. Phn

    ng

    trng

    hp

    C C HHCuCl

    CH2-CH=C CH2

    Cl

    CH2=CH-C CHHCl

    CH2=CH-C

    Cl

    CH22to

    chloroprene

    n

    cao su neoprene

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Ha Hc Hu C

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    226/457

    1

    Ha Hc Hu CTS Phan Thanh Sn NamB mn K Thut Hu CKhoa

    K

    Thut Ha Hc

    Trng i Hc Bch Khoa TP. HCMin thoi: 8647256 ext. 5681Email:[email protected]

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Chng 6: HYDROCARBON THM

    I Cu to ca benzene

    mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]
  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    227/457

    2

    I. Cu to ca benzene Kkul a ra cng thc cu to ca benzenenm 1865

    6C, 6H vng 6 cnh c 3 ni i nhng khng

    th l cyclotriene

    C

    CC

    C

    CC

    H

    H

    H

    H

    H

    H

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Kkul chng minh rng v tr 3 Lin kt i khngc nh m c th thay i

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    228/457

    3

    Phn

    ng

    th

    2 ln Br ch

    cho

    1 sn phm

    + Br2

    Br

    Br

    Br

    Br

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Cu to thc t: h in t phn b u cho 6C(khng phi ca ring 3 cp C=C)

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    229/457

    4

    6C nm trong cng 1 mt phng, trng thilai ha

    sp2

    http://hhud.tvu.edu.vn

    120 o120 o

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    230/457

    5

    120

    o

    1.09

    1.39

    121.7o

    116.6o

    1.33 1.08

    http://hhud.tvu.edu.vn

    II. Tnh thm

    Hydrocarbon thm

    (arene) nhng hp cht vng

    lin hp c cu to phng, c cu to in tgingb kh h h d h h

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    231/457

    6

    benzene, kh cho phn ng cng, d cho phn ngth

    Br2

    CCl4

    Br2

    CCl4

    Br

    H

    H

    Br KMnO4 L

    H2

    O

    OH

    OH

    H

    HKMnO4 L

    H2O

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Arene thng l vng phng 5, 6, 7 cnh, c hin t lin hp, s t tun theo quy tc Hkel4n + 2, n = 0,1,2,3,4V d h h h d

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    232/457

    7

    V d cc hp cht arene thng dng

    n=1 n=2 n=3

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Mt s trng hp c bit

    (-)

    cyclopentadienyl

    6 in t (i

    t

    ca

    anion

    tham

    gia

    h

    lin

    hp) n=1 c tnh thm

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    233/457

    8

    (+)

    cycloheptatrienyl

    6 in t (C+ tham

    gia

    orbital trng p vo h lin hp) c tnhthm

    (+)

    4 in t khng c tnh thm

    (+)

    2 in t c tnh thm

    http://hhud.tvu.edu.vn

    (.)

    5 in t khng c tnh thm

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    234/457

    9

    (.) 7 in t khng c tnh thm

    (-) 8 in t khng c tnh thm

    NH

    Pyrrole

    O

    Furan

    S

    Thiophene

    6 in t (i in tp tham gia h lin hp)c tnh thmhttp://hhud.tvu.edu.vn

    III. Danh php

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    235/457

    10

    Hu ht cc arene u c tn thng thng, 1 stn thng thng c chp nhn lm tn IUPAC

    Tn IUPAC: benzene c chn lm tn gc, tncc nhm th t trc, nhm th c nh s theo

    nguyn

    tc tng

    ch

    s

    nh

    nht, xp theo

    alphabeticalhttp://hhud.tvu.edu.vn

    III.1. Dn xut ca benzene

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    236/457

    11http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    237/457

    12http://hhud.tvu.edu.vn

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    238/457

    NO2

    Cl Br

    NH2

    Br Br

    OH

    Cl Cl

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    239/457

    14

    C

    3-bromo-5-chloronitrobenzene

    Br

    2,4,6-tribromoaniline

    Cl

    2,4,6-trichlorophenol

    Br

    Br

    Br

    1,2,4-tribromobenzene

    OH

    NO2

    Cl

    2-chloro-4-nitrophenol

    O2NCH3

    NO2

    2,6-dinitrotoluene

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III.2. Vng a ngng t

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    240/457

    15

    Naphthalene Anthracene

    1

    2

    3

    45

    6

    7

    8

    9

    10

    1

    2

    3

    45

    6

    7

    8 9

    10

    http://hhud.tvu.edu.vn

    III.3. Cc arene c d t trong vng

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    241/457

    16

    N

    Pyridine

    N CH3

    2-methylpyridine

    NH

    Pyrrole

    O

    Furan

    S

    Thiophenehttp://hhud.tvu.edu.vn

    IV. Cc phng php iu chIV.1. Chng ct mui ca benzoic acid

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    242/457

    17

    COONa

    + NaOHto + Na2CO3

    IV.2.i t acetylene

    HC CH3 Cu hay phc Ni

    to

    http://hhud.tvu.edu.vn

    IV.3. Alkyl ha benzene

    AlCl3R

    R Cl + HCl

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    243/457

    18

    IV.4.ng vng & dehydro ha phn on du mC6-C8

    CH3(CH2)4CH3Cr2O3 / Al2O3

    V. Tnh cht vt l (t c)

    3+ R-Cl + HCl

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V. Tnh cht ha hcV.1. Phn ng th i in t

    V 1 1 C h h

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    244/457

    19

    V.1.1. C

    ch

    phn

    ng

    + X+ acid + H+

    X

    Xc

    tc:

    H

    2 SO

    4 , H

    3 PO

    4 , HF

    hay Lewis acid: FeCl3 , AlCl3

    , ZnCl2

    C6H6 + (CH3)3C-Br /AlBr3 C6H5-C(CH3)3 + HBrhttp://hhud.tvu.edu.vn

    C ch phn ng: 2 giai on, lng phn t Giai

    on 1: to phc

    ( benzonium

    cation)

    t

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    245/457

    20

    + X -Yxt

    nhanh

    X -Y phc

    cham

    HX HXHX

    + +

    +

    HX

    +

    Trong phc : X khng lin kt trc tip vi C no cPhc

    : X c

    lin

    kt trc tip vi 1 C ca

    benzene

    phc

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Giai on 2: tch proton

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    246/457

    21

    HX

    +nhanh

    X

    + HY

    http://hhud.tvu.edu.vn

    V.1.2. Kh nng phn ng v quy lut tha. Kh nng phn ng: Nhm th y in t (+I, +C, +H) mt

    i t t h th t t h i

  • 7/30/2019 16 BG HHC PTSNAM.pdf

    247/457

    22

    in t trong nhn thm tng tc nhn iin t cng d tn cng tc phn ngtng

    Cc nhm th y in t (tng hot) thng gp:* alkyl ( +I, +H)

    *-NR2

    (R: H hay gc alkyl), -OH, -OCH3-NH-CO-CH3 (+C > -I)* anion: -O- (+C, +I mnh)

    http://hhud.tvu.edu.vn

    Nhm th ht in t (-C, -I) mt in t canhm thm gim khng thun li cho tc nhn iin t gim tc phn ng

    Cc