2019, ్టంబర్ 9వ ే న ెలం ాణ ాష్ట ాసనసభక · ఇప...
TRANSCRIPT
1
2019, ����టంబర 9వ ���న �లం�ణ �షట � �సనసభక�
2019-20 సంవతసరం బ�జట ను సమ��పసూత
��రవ�య�ల�న మ�ఖయమం�ర
�� కలవక�ంటల చందర��ఖర �వ� ��� పరసంగం.
��రవ అధయ�� !
1. 2014 �న ల� నూతన �షట �ం� అవత��ం�న �లం�ణ
ఐ�ళల సవలప వయవ��ల��� అదుభత���న పరగ�� ���ం�ం��.
�షట �ం ఏరప���ట��� ���దషట���న �ర �ప��కల� ఏ� ల�నపపట���
సూథ ల అంచ��ల�� �షట � పరయ�ణం �ర రంభం అ�ం��. గ���న
ఐదు సంవతస�ల �లంల� �లం�ణ �షట �ంల� అమల� ��న
�నూతన పరజ�ప�గ పథ�ల���న య�వత ���న ఆశచరయ
ప�����. అ�న రం�ల�ల సమత�ల అ�వృ��ధ ���ం�న
�లం�ణ �షట �ం ��డ� �శంల��� అగ��� �షట �ం� సగరవం�
���ం��.
2
ఐ�ళలల� ఆ��థక పరగ�:
2. �షట �ం ఏరప��న �దట� ఏ���� ��లక� 6,247 ��టల
ర��యల� మ�తర�� ఖర�చ ��టటగ��� ప���థత�ల� మన
�షట �ంల� ��ల��� ఉం��. ఐ�ళళ తర��త ��లక� 11,305 ��టల
ర��యల� ఖర�చ ��ట�ట �థ ��� �లం�ణ ఎ����ం��.
��ట�ట ంప�న �.ఎస.��.�.:
3. �షట � ఏ�పట�క� మ�ందు ��ండ� సంవతస�లల�, �థర
ధరల వదద �షట � సూథ ల ���తప�త (�.ఎస.��.�.) సగట�
వృ��ధ��ట� ��వలం 4.2 �తం ఉం���. 2018-19 ఆ��థక
సంవతసరంల� �లం�ణ �షట � �.ఎస.��.�. వృ��ధ��ట� ��ండ�ననర
��టల క� ��� ������ 10.5 �తం� న��ం��.
4. స���కయ ఆంధరపర�శ ల� �వ�� ఆ��థక సంవతసర���న
2013-14 ఆ��థక సంవతసరం ప�రత��య ��ట��� �లం�ణల�
సూథ ల ��ట �య ���తప�త (�.ఎస.��.�.) �ల�వ పరసుత త
ధరల వదద 4,51,580 ��టల ర��యల�ం���. ఐ�ళళల� �షట �
సంపద ����ప� ��ట�ట ంప�ం��. 2018-19 ఆ��థక సంవతసరం
మ����� ��ట��� �షట � సంపద �ల�వ 8,65,688 ��టల
3
ర��యల�� న�దు �వడం, సవ�షట �ం� మ���న త�వత
�లం�ణ �షట �ం ఆ��థకం� ఎంత ధృఢం� మ���ం�
��చ�బ�త�నన��.
గణ�యం� ������న మ�లధన వయయం:
5. ��ట � �వృ��ధ ��సం, ఆసుత ల కలపన ��సం ���చం�
మ�లధన వయయం (capital expenditure) ల� ఎకక�
అటటడ�గ�న ఉం� �లం�ణ, ��డ� �శంల��� అగ����
���ంద� సగరవం� పరకట�సుత ��నను. స���కయ ఆంధరపర�శ ల�
మ�లధన వయయం �తతం వయయంల� ��వలం 11.2 �తం
మ�తర�� ఉం���. �ధుల ���గంల� ఎదు���న �వకష
�రణం� స���కయ�షట �ంల� ��ట�టన ��ట�ట బ�� వయయంల�
�లం�ణక� ద��కన �ట� మ��ంత తక�కవ ఉం���. �లం�ణ
�షట �ం అవత��ం�న త�వత పరభ�తవం అనుస��ం�న ఆ��థక
�����ల వలల మ�లధన వయయం క�మం� ��ర�గ�త�
వ�చం��. గ���న ఆ��థక సంవతసరంల� 16.9 �తం మ�లధన
వయయం�� �లం�ణ �షట �ం �శంల��� మ�ందు వర�సల�
���ం��. ఇ� ఆ��థక సంవతసరంల� ��ందర పరభ�తవ బ�జట�ల
మ�లధన వయయం ��వలం 12.89 �త����, �శంల�� అ�న
4
జనరల ��ట���� ��ట � ల సగట� మ�లధన వయయం 14.2 �తం
మ�తర�� అ� గమ�ం��ల� ��ర�త���నను.
6. స���కయ �లన �వ�� ప�� సంవతస�లల� మ�లధన
వయయం ��ంద �లం�ణ �ర ంతంల� 54,052 ��టల ర��యల�
ఖర�చ �����, �లం�ణ �షట �ం ఏరప��న ��వలం ఐ�ళలల���
1,03,551 ��టల ర��యలను పరభ�తవం పరజ�ప�గ
�రయక�మ�ల ��సం ���చం�ం��.
7. ��వలం బ�జట �ధుల� �క�ం��, ��ధ ఆ��థక సంసథల
నుం� స�క��ం�న �ధుల�ల 65,616 ��టల ర��యలను
మ�లధన వయయం� �����ంచడం జ����ం��. అంట� గ���న
ఐ�ళలల� �లం�ణ �షట �ంల� జ����న �తతం మ�లధన వయయం
1,65,167 ��టల ర��యల�. స���కయ �షట �ంల� అ�వృ��ధ పనుల
��సం సగట�న ఏ������ ఐదు ��ల ��ల�గ� వందల ��ట�ల ఖర�చ
���త , �లం�ణ �షట �ంల� ఏ������ సగట�న 33,833 ��టల
ర��యలక� ��� పరభ�తవం ఖర�చ �సుత నన��. �లం�ణ
��ట � �వృ��ధ ��సం �ధుల� ఖర�చ ��ట�ట �షయంల� �షట �
5
పరభ�తవం ఎంత �బదధత�� ఉం� ఆర� ��ట�ల ������న ��ట�ట బ��
వయయ�� �ర��సుత నన��.
8. అ�న రం�ల�ల ���సుత నన అ�వృ��ధ ఫ�తం� గ���న
ఐదు సంవతస�ల �లంల� �లం�ణ �షట �ం 21.49 �తం
సగట� ఆ��య వృ��ధ��ట� ���ం�, �శంల��� ��ంబర వన �
���ం��.
9. ఈ ఆ��థక గణ�ం�ల�న ��రత కం��ట � లర అండ ఆ��టర
జనరల ��థ ��ం�, అ�����కం� పరకట�ం�న �వ�ల�. ఈ
ల�కకల�� గత ఐ�ళల� �సనసభక� సమ��పంచడం జ����ం��.
��రవ �సన సభ సభ�యలంద���� ఈ �షయం �ల�సు.
�థ�త ప��న �లం�ణ సమ�జం:
10. పరభ�తవం అవలం�సుత ననసమరథవంత���న ఆ��థక
�రవహణ, పట�తర���న ఆ��థక క�మ�కషణ వలల ....
�దుయత రంగంల� �పట�టన చరయల �రణం�, అ�న రం�లక� 24
గంటల �ట� ��ణయ���న �దుయత సరఫ� జరగడం వలల ..
6
ట�ఎస ఐ�స ల�ంట� ఆదరశవంత���న ����� �క ���నం
ఫ�తం�, ప��శ�మల� మ�డ� ���ట ల� ప���� అవ�శం
కలగడం వలల ..
క������ల�� �న వయవ�య రంగంల� 24 గంటల ఉ�త
�దుయత�త , ���త�బంధు, ���త��మ� ల�ంట� పథ�ల�� వయవ�య
రంగం ప�నర��తజం �� ం��, పంట ��గ�బడ�ల� ��రగడం వలల ..
ఇనఫ��మషన ట��నల�, ���రం�ల�ల గణ�య���న వృ��ధ
���ంచడం వలల ..
అ�న పర��న రం�ల�ల మ�లధన వయయం (capital
expenditure) ��రగడం ల�ంట� �రణ�ల వలల �లం�ణల�
సు�థర���న ఆ��థ��వృ��ధ �ధయమ�ం��.
వయవ�య, ����� �క, ���రం�ల�ల ప���గ�:
11. �లం�ణ �షట � పరభ�తవం అమల� పర�సుత నన
పరగ��మ�క �����ల వలల అ�న పర��న రం�ల�ల
గణ�య���న వృ��ధ��ట� న�దు అ�ం��. వయవ�యం, ���
అనుబంధ �ఖల�� క���న �ర థ�క రంగంల� 2013-14 ఆ��థక
7
సంవతసరంల� 1.8 �తం వృ��ధ��ట� మ�తర�� �లం�ణల�
న��ం��. గ���న ఐ�ళలల� 6.3 �తం అదనప� వృ��ధ
���ం�, 2018-19 ఆ��థక సంవతసరం ప�రత��య ��ట���
�లం�ణ �షట �ం వయవ�య రంగంల� 8.1 �తం వృ��ధ ��ట�ను
న�దు �యగ���ం��. 2013-14 ఆ��థక సంవతసరంల�
0.4 �తం వృ��ధ��ట��� ఉనన ����� �క రంగంల� క���
అదనం� 5.4 �తం అదనప� వృ��ధ ���ం�, 2018-19 ఆ��థక
సంవతసరం మ����� ��ట��� 5.8 �తం వృ��ధ� �లం�ణ �షట �ం
న�దు ��ం��. ఇనఫ��మషన ట��నల�, ���రంగంల�
2013-14 ఆ��థక సంవతసరంల� �లం�ణల� ��వలం 8.7 �తం
వృ��ధ ��ట� న���, 2018-19 ఆ��థక సంవతసరం మ�����
��ట��� మ�� 2.8 అదనప� వృ��ధ ���ం�, �తతం� 11.5 �తం
వృ��ధ ��ట�ను ���ం�ం��. 2014-15 ఆ��థక సంవతసరంల�
�లం�ణల� �షట �ంల� ఐట� ఎగ�మత�ల �ల�వ 52 ��ల ��టల
ర��యల�ంట�, 2018-19 ఆ��థక సంవతసరం ��ట��� వంద
������ ��� ������, ల�� 10 ��ల ��టల ర��యలక�
�ర���వడం మన �షట �ం ���ం�న అదుభత �జయ����
సం��తం. అ��� ర��త �లన అం��ంచడం వలల , సతవర
8
�రణయ�ల� �సు��వడం వలల మ�తర�� ��న ��పన ఆ��థక పరగ�
�ధయ���ం��.
12. �లం�ణ �షట �ం ఆ��థకం� ప���గ�ం�న ఫ�తం���
స���కయ �షట �ంల� అ� ��ర�ణం� �బబ�నన �� మ �మల�,
వయవ�యం, క�ల వృత�త ల�, ���త రం�లక� ప�నర��తజం
�సుక��వడం ��సం పరభ�తవం త��న ఆ��థక ��రరణ
అం��ంచగల�గ�త�నన��. �ర���ద క�ట�ంబ�ల సం��మం ��రక�
పరభ�తవం ��దద ఎత�త న �ధుల� ఖర�చ �యగల�గ�త�నన��.
అత�యననత ��ణయ���న ���యపరమ�ణ�ల�� �లం�ణ �షట �
పరభ�తవం ��ల���పన వందల��� గ�ర�క�ల �ఠ�లల�ల లకషల���
మం�� ��ద ���యర�థ ల� ���ప��ట �థ � �దయ
అభయ�ంచగల�గ�త���నర�. �����ం���� �శవత పర�జ��ల�
�క���చ ���� �గ��ట� �ర జ�క�ట ల ��మణం శర��గం�
జర�గ�త�నన��. చ��తరల� క��� ఎర�గ� ���ల� �దుయత
ఉతప�త జర�గ�త�నన��. �షన �క�య ��వ� ��ల���
�ర�వ�లను ప�నర�దధ��ంచు��గ��మ�. �షన భ��రథ ��వ�
మం��ట� సమసయను �శవతం� ప��షక��ంచుక���నమ�.
9
13. పరజల� ��ందరం�, పరజ� సమసయల ప���కర�� ఇ�వృతత ం�
గ���న ఐ�ళ�ల � �షట � పరభ�తవం అనుస��సుత నన �����ల�,
�తత���ధ�� అమల� �సుత నన పథ�ల వలల స���కయ �లనల��
�వన �ధవంసం ల�ం� �లం�ణ సమ�జం �ర�క��,
క�దుటబ��, �థ�తప��ం��.
ఏ����ననర� ఆ��థక మ�ందయం:
14. అ��, దురదృషటవ�త�త గ���న ఏ����ననర �లం
నుం�� �శం �వర ఆ��ధక మ�ం��య��� గ�రవ�త� వసుత నన��.
2018-19 ఆ��థక సంవతసరం �దట� ��మ��కం (first quarter)
ల� �శ �.��.�. వృ��ధ 8 �తం� న��ం��. అపపట� నుం�
క�మం� తగ�గ క�ంట��� వసుత నన��. ��ం� ��మ��కంల�
7 ������, మ�� ��మ������ 6.6 ������, �వ��
��మ������ 5.8 ������ ���� వృ��ధ��ట� ప���� �ం��. ఈ
ఆ��థక సంవతసరం �దట� ��మ��కంల� మ��ంత ��గజ���,
5 �తం క�షట వృ��ధ� న�దు �యగలగడం �థరం�
��గజ�ర�త�నన ఆ��థక ప���థత�లక� సం��తం� �ల�సుత నన��.
10
ఇప�పడ� ��ను ��పన ఈ గణ�ం�ల�న ��ందర పరభ�తవం
������కం� ��ల�వ��ం�న �వ�ల�. ఆ ల�కకల� �శంల�
�థరం� ��న�గ�త�నన ఆ��థక మ�ం��య�న దృ�క��సుత ��న�.
�వర���న ఆ��థక మ�ందయం �శంల� అ��క ��ప����యలక�
�����సుత నన ప��ణ�మ�లను మనం అను�తయం గమ�సూత ��
వ���నం.
అ�న రం�ల�� ఆ��థక మ�ందయం పర��వం:
15. ఆ��థక మ�ందయం అ�న రం�ల�� �వర పర��వం
చూప�త�నన��. �శ ఆ��థక �థ�గత�లక� సూ�కల�� ��� అ�
మ�ఖయ���న ����ల�ల పరగ� ���గమనంల�, ప���థ� ప���త
���ప���తం� ఉంద� ఆయ� సంసథల� ��లల ��సుత నన
అ�����క గణ�ం�ల� �ట�లల ం �సుత ��న�.
16. �� ��ట� ఆఫ ఇం��యన ఆట� �బ�ల మ�నుయ�కచరరస
(�య�మ) ఇట�వల ��లల ��ం�న �����క పర�రం, �శ �యపత ం�
�హ��ల ఉతప�త 33 �తం త��గం��. �హ��ల అమమ�ల�
10.65 �తం త�గ �. ఇపపట��� తయ����న �హ��ల�
�����ర� ��క�కల�క �� వడం�� �శంల�� పరమ�ఖ కం���ల�
11
తమ �హ��ల ఉతప�త� ����క�కం� ����య��సన దు�థ�
��ల��ం��. ��� వలల మ�డ� ర�ల నషటం ఏరప��ం��. �హ��ల
అమమకం ��వ� వ�చ పనునల� ఆ���� య��. ��ట�ర ల, ���ల,
ట�ర�ల , ఇతర ������ల అమమ�ల� ప���� �, �యట
త��గ�� �ం��. లకషల��� మం�� ఉ���, ఉ� యగ అవ��ల�
��ల�పయ�ర�. ఆట��బ�ల రంగంల� ఇట�వల �లంల�
మ�డ�ననర లకషల ఉ� య�ల� త��గ�� వడం ఈ �షమ ప���థ���
అదదం పడ�త�నన��.
17. గత సంవతసరం �మ�న పరయ�ణ�క�ల వృ��ధ 11.6 �తం
ఉంట�, ఈసంవతసరం, ���నస 0.3 �తం�న��ం��.
�తతం� �మ�న పరయ�ణ�క�ల సంఖయ వృ��ధ 11.9 �తం త��గం��.
���గ �మ���ల ��వ� జ���� సర�క� ర�ణ�ల� వృ��ధ��ట� ఏకం�
10.6 �తం త��గం��. 6 �తం నుం� ���నస 4.6 ������
ప���� �ం��.
18. అ�న ర�ల వసుత వ�ల ��మ�ండ ప���� వడం�� సర�క�
ర�ణ� ��� ���ల�వ గ�డ�స �యగనల బ���ంగ�లల� వృ��ధ��ట� 4.1
�తం నుం� 1.6 ������ త��గం��. ��ల� ప��శ�మల�
మ�తపడడం�� గనుల�ల బ� గ�గ ఉతప�త� ఆ��య��స వ�చం��.
12
��ం�� బ� గ�గ ఉతప�తల� వృ��ధ�తం 10.6 �తం నుం� ���నస 5.1
������ ప���� �ం��. ర��� మ�రకం �ల�వ శర��గం�
పతనమవ�త�నన��. చ��తరల� ఎననడూ ల�� �ధం� అ�����
��లర �� �� �చచూ�నప�పడ� మన ర��� �ల�వ అతయంత
క�షటం� 72 ర��యల 43 ��సలక� ప���� �ం��. ��ను ��న
����కనన �షయ�ల�న పర���� పరపంచం ��� క�సుత నన
సంగత�ల�.
�లం�ణక� �ఎ�ట ప���రం �� ం���సన దు�థ�:
19. �శంల� ��ల��నన ఆ��థక సం��భం పర��వం �లం�ణ �షట �
ఆ��థక ప���థ��� క��� గణ�యం� ప��ం��. �ఎ�ట అమల�
��న �దట� సంవతసరంల� ల�కకల� �లక�� వడం�� అ�న
��ట � లక� ఇ�చనట�ల �లం�ణ ��ట � ��� ప���రం అం��ం��ర�.
ఆ త�వత మ�ల �లం�ణక� �ఎ�ట ప���రం �సు����సన
అవసర�� �ల�దు.�� ఇట�వల ఏరప��న ఆ��థక మ�ందయం
�రణం� ఈ ఏ���� ఏ�రల, �� ��లల�ల 175 ��టల ర��యల�,
�న, �ల� ��లల�ల 700 ��టల ర��యల� �ఎ�ట ప���రం�
�సు����స వ�చం��. ఏ�రల, �� ��లల�ల �సుక�నన ప���రం
క��న �న, �ల�ల� ల� �సుక�నన ప���రం ��ల���ంతల�
13
��రగడం ��గజ���న ఆ��థక ప���థ��� �ల���త�త �దరశనం. ఈ
ప���థ� ఎందుక� తల��త ం� అరథం �సు����సం��� ��ను ��రవ
సభ�యలను ��ర�త���నను.
20. �శంల� సూథ ల ఆ��థక �����లను ��ం��� ��ందర
పరభ�తవ��. ��ందరం �సు���చన �������న ��ట � ల�
అనుస��ం��� తపప, మ�� గతయంతరం ల�దు. ����� �లం�ణ
�షట �ం క��� అ�తం �దు.
21. �శ, �షట � ఆ��థక వయవసథల� సం��లషటతలక� గ�రవ�త�నన
సమయంల� 2019-20 ఆ��థక సంవతస���� �షట � బ�జట పర��శ
��ట�ట �స వ�చనందుక� ��ను �ం�సుత ��నను. ఇట�వంట�
�పతకర ప���థత�లల� మనం అతయంత జ�గర�కత��
వయవహ��ం���స వ�చం��. అ��క ప���త�లను మనం
��ట��� ల�మ�. మన చుట�ట అల�మ�క�నన ప���థత�ల
��పథయంల� మన �షట � ఆ��థక �ఖ �వర ���మధనం ��, అ��క
మం�� ఆ��థక గణ�ంక �ప�ణ�ల�� చ��చం�, ��థ రణ �సుక�నన
�సత�క దృకపథం�� 2019-20 �షట � బ�జట పర��దనలను
ర��� ం��ం�ం��. ఆ��థక�ఖ అం��ం�న �వ�ల�� �షట �
14
పరభ�తవం ర�పకలపన ��న బ�జట ను తమ అనుమ��� ��ను
సభ మ�ందు పర��శ ��డ�త���నను.
22. గతంల� పర��శ��టటబడడ ��ందర, �షట � ఓట ఆన అ��ంట�లల�
సమ��పం�న అంచ��లక�, ��డ� బ�జట పర��శ ��డ�త�నన
��ట�క�నన ప���థత�లక� మధయ ��ల� వయ��యసం వ�చం��.��రత
పరభ�తవ కంట�ర లర జనరల ఆఫ అ��ంటస (CGA) అ�����కం�
��లల ��ం�న �వ�ల పర�రం... ��ందర పరభ���వ��� పనునల
��వ� వ�చ ఆ��యంల� 22.69 �తం వృ��ధ ఉంట�ంద�
అంచ�� ����త , 2019-20 �దట� ��మ��కంల� ��వలం 1.36
�తం మ�తర�� వృ��ధ �ధయ���ం��. �లం�ణ �షట �ంల� క���
మనం 15 �తం ఆ��య��వృ��ధ �ధయమ� ఆ�ం��మ�. ��
�షట �ంల� ��వలం 5.46 �తం ఆ��య వృ��ధ��ట� మ�తర��
�ధయ���ం��.
23. గ���న ఐదు ఆ��థక సంవతస�లల� �లం�ణ �షట �ం
�ణ�జయ పనునల ���గంల� 13.6 �తం సగట� ���షక వృ��ధ��ట�
�����త , ఈ ఆ��థక సంవతసరం �దట� ��ల�గ� ��లల�ల ��వలం
6.61 �తం వృ��ధ��ట� మ�తర�� ���ంచగ���ం��. ఎ���సజ ��వ�
వ�చ ఆ��యంల� ఈ ఏ���� �దట� ��ల�గ� ��లల�ల ��వలం
15
2.59 �తం వృ��ధ ��ట� మ�తర�� �ధయ���ం��. �ట ంప�ల�,
�����ట �షనల ��వ� గ���న ఆ��థక సంవతసరం వరక� 19.8 �తం
సగట� ���షక వృ��ధ��ట� �����త , ఈ ఏ���� �దట� ��ల�గ�
��లల� 17.5 �తం వృ��ధ��ట� న��ం��. �ట�ర ����కల
ట�యకస ల� ఆ��యం మ��ంత ��ర�ణం� ప���� �ం��. గ���న
ఐ�ళలల� �ట�ర� �హ��ల పనున ��వ� వ�చ ఆ��యంల�
19 �తం సగట� ���షక వృ��ధ��ట� �����త , ఈ ఏ���� �దట�
��ల�గ� ��లల�ల ���నస 2.06 ������ ప���� �ం��.
24. �షట �ంల� ప��నతర ఆ��యం (��న ట�యకస ����నూయ)ల�
క��� ���� తగ�గ దల న��ం��. ��న ట�యకస ����నూయల� గత
ఆ��థక సంవతసరం వరక� 14.9 �తం సగట� ���షక వృ��ధ��ట�
�����త , ఈ ఏ���� గ���న ��ల�గ� ��లల�ల ���నస 14.16 �తం
వృ��ధ ��ట� మ�తర�� �ధయ���ం��. �తతం� ప��నతర ఆ��యం
29 �తం త��గం��. ఈ దు�థ� మ�మ�మట��� ఆ��థక మ�ందయం
�కక పర��వ��.
25. ��ట � ��� �వయ ఆ��యంల� వ�చన తగ�గ దల�� �ట�
పనునల�ల �ట� ��లం� �షయంల�, �ధుల బదల��ంప�ల�
క��� ��ందర పరభ�తవం ��త ��ట�ట ం��. 2019-20 ఆ��థక
16
సంవతస���� పనునల�ల �ట� (DEVOLUTION) ��ంద �లం�ణ
��ట � ��� ���సన �ధుల�ల 4.19 �తం ��త ��ట�ట ం��. �గ��
అ�న �షయ�ల�ల క��� ఇల��� ��త ���ంచడం ��వ� మన
��ట � ��� �వర నషటం క���ం��.
�లం�ణ ��ంతల� ��ంత నయం:
26. �శంల�� ��ల� ��ట � ల ప���థ� మనకంట� మ��ంత
అ��వనం� ఉం��. కం��ట � లర అండ ఆ��టర జనరల (CAG)
�����క పర�ర��... క�ణ టక, పంజ�బ, హ�య�� త��తర ��ట � ల�
���నస ఆ��య��వృ��ధ ��ట�ను న�దు �సుక�ంట�
���గమనంల� పయ�సుత ��న�. ఇతర ��ట � ల��
�� �చచూ�నప�పడ� �లం�ణ ప���థ� గ���డల� ��లల అననట�ల
��ంతల� ��ంత నయం� క��సుత నన��. �థర���న ఆ��థక పరగ�,
పట�తర���న ఆ��థక క�మ�కషణ �ట�ం�న ఫ�తం� �లం�ణ
�షట �ం ���ం�న పరప��� ఇతర ఆ��థక సంసథల నుం� �ధుల�
స�క��ంచు��గల�గ�త�నన��. ఎఫ.ఆర.�.ఎం. ప���త�లక�
ల�బ��, ��ందర పరభ�తవ మ�రగదరశ�లను అనుస��ం� ఆ��థక
సంసథల నుం� �ధుల� స�క��సుత నన��. ���� �ర జ�క�ట ల
17
��మణ���� బ�జట�తర �ధులను �����ం��ల� పరభ�తవం
సంక�పం�ం��.
27. ఆ��థక సంసథల�, మ�లధన �ట�ను క�� పరభ�తవం �ట�
�ర�దల �ర జ�క�ట ల ��మణ��న ��న���సుత నన��. ���శవరం,
�లమ�ర�-రం�����డ , ����మ, ��దుల త��తర ����
ఎ�త�� తల ��మణం య��తథం� ��న�గ�త�ంద� ఈ సభ
��వ� �షట � పరజలక� ��య�సుత ��నను.
28. పరసుత తం ��ల��నన ఆ��థక సం��భ ప���థత�ల�ల , ఉనన
ప���త�ల�ల �� ��ద పరజల సం��మ��న,���త�ల సం��మ��న
��న���ంచ����� పరభ�తవం కృత �శచయం�� వ�ం��. ���త�
సం��మం పటల పరభ���వ�క�నన �తత ���ధ�� �దరశనం,
���త�బంధు పథకం ��ంద ఎక���� ఇసుత నన స�య��న
ర�. 8000 నుం�� ర�. 10,000 క� ��ంచడ��. ���త�బంధు
పథకం య��తధం� ��న�గ�త�ంద� �షట � ���త� ల�����
��ను మన� �సుత ��నను.���త�బంధు పథకం ��సం ఈ బ�జట�ల
12 ��ల ��టల ర��యలను పరభ�తవం పర����సుత నన��. అ�
�ధం� ���త� �మ� పథ��న క��� పరభ�తవం య��తధం�
��న���సుత ం��. ���త��మ� �ర�యం ��లంచడం ��సం పరభ�తవం
18
ఈ బ�జట�ల 1,137 ��టల ర��యలను పర����సుత నన��.
ఎ�నకల�ల ఇ�చన ����రక� ���త�ల పంటర�ణ�లను మ��
�య�ల� పరభ�తవం �రణ�ం�ం��. పంట ర�ణ�ల మ�� ��సం
ఈ బ�జట�ల పరభ�తవం 6,000 ��టల ర��యలను
పర����సుత నన��. ���త�లక� వయవ�య���� ఇసుత నన ఉ�త
�దుయత య��తధం� ��న�గ�త�ం��. �ట� �ర�దల �ర జ�క�ట ల
��వ� �గ��ర� అం��ంచ���క��య �దుయత �ల�ల ల ��రం
���త�ల�� ��యక�ం�� ���� ��లం��ల� పరభ�తవం
�రణ�ం�ం��. ��ం�� వయవ�య �దుయత స�స��ల ��సం ���
వయయం ������ం��. చ��తరల� గతంల� ఎననడూ ల�� �ధం�
�దుయత స�స��ల ��సం 8,000 ��టల ర��యలను పరభ�తవం
ఈ బ�జట�ల పర����సుత నన��.
29. ��దలక� అం��ం� ఆస� ��నషనుల , ���ఆర ��టస,
క��యణల��మ, ఆ��గయ ల��మ, ఆర� ��ల�ల �యయం ల�ంట�
పథ�లక� ఎల�ంట� �ధుల ��రత ��యమ� ఈ సందరభం�
సపషటం �సుత ��నను.
30. ��దలక� క�స �వన భదరత క�పసుత నన ఆస� ��నషనల
ల�ధ�, ఎ�నకల�ల ఇ�చన �� ��రక� పరభ�తవం ��ట�ట ంప�
19
��ం��. వృదుధ ల�, �తంత�వ�ల�, ��� ���మక�ల�, బ� ద�ల�
బ���త�ల�, ఒంట�� మ��ళల�, ��త – ��త ���మక�ల�, ఎ�డస
�య�� గ�సుత ల ��నషన ను 1,000 ర��యల నుం� 2,016
ర��యలక� పరభ�తవం ��ం�ం��. �కల�ంగ�ల�, వృదధ
క���ర�ల ��నషనున 1,500 ర��యల నుం� 3,016
ర��యల వరక� ��ం�, అం��సుత నన��. ఆస� ��నషనల
పర�జ��ల� మ��ంత �సత ృత ప����ల� అం��ంచడం ��సం
పరభ�తవం మ�� ��ండ� ��లక �రణయ�ల� �సుక�నన��. వృ��ద పయ
��నషన వ� ప����� 65 సంవతస�ల నుం� 57
సంవతస�లక� త��గం�ం��. తవరల��� 57 సంవతస�ల� �ం��న
�రంద���� వృ��ద పయ ��నషన ల�సుత ం��. ��� ���మక�ల �ఎఫ
కట�ఫ �ట ను క��� పరభ�తవం ��ల��ం�ం��. ఆస� ��నషనల
��సం బ�జట�ల 9,402 ��టల ర��యలను పరభ�తవం
పర����సుత నన��.
31. ���యర�థ లక� మం� వస�, ��జనం క�పసూత ఇం��లష�
���యం �దయ అం��సుత నన �����షయల �ఠ�లలను
పరభ�తవం య������ ��న���సుత ం��. గ���న ఎ�నకల�ల
20
ఇ�చన �గ�� ��లను క��� పరభ�తవం �తత���ద�� అమల�
�సుత ం��.
32. ��ందర పథ�ల అమల� ��సం మన ��ట � ��� వసుత నన
�ధుల �షయ��న ��రవ సభ�యలక� ��య
�యదల�చుక���నను. ��ందర పరభ�తవం ���సుత నన ��ధ ర�ల
పనునల ��వ� మన �షట �ం నుం� గత ఐ�ళలల� ��ం��ర ���
అం��న �తతం �ధుల� ��ందర పరభ�తవం దృ�క��ం�న గణ�ం�ల
పర�ర�� 2,72,926 ��టల ర��యల�. ఈ �ధుల�ల అ�న
��ట � లక� వ�చన �ధం���, ��ందర పథ�ల అమల���సం మన
��ట � ��� 31,802 ��ల ��టల ర��యల� వ��చ�.
33. ��నుకబ��న �ర ం��ల అ�వృ��ధ �ధులను మన ��ట � ���
ఇ�వల� �షట � ప�న��వభజన చటటంల� ����క��నర�. ���
పర�రం� ఏ������ ఇ�చ ర��యల� 450 ��టల ల� క���,
ఇం� ఒక ఏ���� �ధులను ��ందరం ఇవవల�దు.
21
34. కం��ట � లర అండ ఆ��టర జనరల (�గ) �����క పర�ర��,
�లం�ణ �షట �ంల� అ�వృ��ధ , సం��మం ��సం గ���న ఐ�ళలల�
అకష�ల� 5,37,373 ��టల ర��యల� ఖర�చ �����, అందుల�
��ందర పరభ�తవ పథ�ల అమల� ��సం ��ట � ��� అం��న �ధుల�
��వలం 31,802 ��ల ��ట�ల మ�తర��న� సపషటం �సుత ��నను.
అంతక� �ం� ఒకక ర��� క��� మన ��ట � ���
అందల�ద� సభ�యల� అరథం �సు���ల� ��ర�త���నను.
35. ��ందర పరభ�తవ పథ�లను అమల� ��� �షయంల� �షట �
పరభ�తవం ప���త అవ�హన�� �రణయ�ల� �సుక�ంట�నన��.
పరజలక� ��ల� �యగలవ� ���ం�న ��ందర పథ�లను
మ�తర�� �షట �ంల� అమల� �యడం జర�గ�త�ం��. పరజలక�
��దద� పర�జనం �క�రచ� పథ�ల ��సం పరభ�తవం
పరజ�ధ���న వృ�� �యదలచు��ల�ద� �సపషటం�
పరకట�సుత ��నను. ఉ��హరణక� మన �షట �ంల� అమలవ�త�నన
ఆ��గయ�� పథకం ��ందర పరభ�తవం ఇట�వల పర��శ ��ట�టన
ఆయ��మన ��రత క��న ఎం�� ��షట���న��. ఆ��గయ�� ��సం
ఏ������ 1,336 ��టల ర��యలను �షట � పరభ�తవం ఖర�చ
22
�సుత నన��. �� ఆయ��మన ��రత ��వ� �షట �ంల� ఏ������
250 ��టల ర��యల �ల���న ��దయ ��వల� మ�తర��
అందు���. ఆ��గయ�� ��వ� 85 లకషల 34 ��ల క�ట�ంబ�లక�
పర�జనం క����, ఆయ��మన ��రత పథకం ��వ� ��వలం
26 లకషల క�ట�ంబ�లక� మ�తర�� ��ల� క��� అవ�శం ఉం��.
ఆ��గయ�� ��వ� అం� అవయవ మ���ప�� ��వల� ఆయ��మన
��రత ��వ� అందవ�. ఆయ��మన ��రత క��న ఆ��గయ��
పథకం ఎ��న��ట�ల ��ర����న�� �బట�ట మనం ��ందర పథ��న
వదదనుక���నం. పర� ��ందర పరభ�తవ పథకం �షయంల� ఇల���
ఆల��ం�, పరజల ��ల� �ం��ం� పరభ�తవం తగ� �రణయం
�సుక�ంట�ననద�� �షయ��న సపషటం �సుత ��నను.
ప���ల�� సంసకరణల�:
36. సవ�షట �ంల� సుప���లన ���దం�� పరభ�తవం ��దద
ఎత�త న ప���ల�� సంసకరణల� అమల� �సుత నన��. �లనను
పరజలక� మ��ంత �ర�వ �యడం ��సం, పరభ�తవ
�రయక�మ�లను సమరథవంతం� అమల� �యడం ��సం, స���న
పరయ��కషణ�� �రదరశక �లన అం��ంచడం ��సం పరభ�తవం
ప���ల�� ����లను ప�నర వయవ�థక��ం�ం��. గతంల� ప��
23
�ల�ల ల�� ఉనన �లం�ణను 33 �ల�ల ల�� ఏ�పట�
�సుక���నం. 43 ����నూయ ���జనలను 69 �� ��ంచుక���నం.
459 మండల�లను 584 మండల�ల�� �సుక���నం. గతంల�
��వలం 68 మ��స��ట�ల�ంట�, �ట� సంఖయను 142 క�
��ంచుక���నం. ��తత � 7 మ��సపల ���ప��షనలను ఏ�పట�
��, ���ప��షనల సంఖయను 13 క� ��ంచుక���నం. మ�ర�మ�ల
పల�ల ల�, ����జన తం��ల�, ఆ���� గ���లను పర�యక
పం��య�ల�� �సుక���నం. గతంల� 8,690 �� మ
పం��య�ల�ంట�, ఇప�పడ� �లం�ణల� 12,751 �� మ
పం��య�ల���న�.
37. పం��య� �జ వయవసథను బల���తం �య�����
పరభ�తవం ��తత ����లను ఏ�పట� ��ం��. గతంల� �షట �
�యపత ం� 9 �ల�ల పం��య� అ���ర�ల ��యలయ�ల�ం��.
�ట� సంఖయను 32 క� పరభ�తవం ��ం�ం��. పర� ����నూయ ���జన
క� ఒక ��.ఎల.�.ఓ. ఉం��ల�� లకషయం�� 28 ��.ఎల.�.ఓ ల
సంఖయను 68 క� ��ం�ం��. గతంల� 438 మం��
ఇ.ఓ.�.ఆర.��ల�ంట�, ఇప�పడ� మండల పం��య� అ������
మ���చన ఇ.ఓ.�.ఆర.�� �� సుట లను 539 �� పరభ�తవం ��ం�ం��.
24
38. �ం�భదరతల పరయ��కషణ మ��ంత పట�షటం�
అమల��యందుక� �� �సు వయవసథను క��� పరభ�తవం ప�నర
వయవ�థక��ం�ం��. ��తత � 7 �� �సు క�షన��టల ను ఏ�పట�
��, పరభ�తవం �ట� సంఖయను 9 �� ��ం�ం��. �� �స సబ
���జనల సంఖయను 139 నుం� 163 క� ��ం�ం��. స��కళల
సంఖయను 688 నుం� 717 క� ��ం�ం��. ��తత � 102 �� �స
��టషనలను ఏ�పట� ��, �షట �ంల� �� �స ��టషనల సంఖయను
814 క� ��ం�ం��.
39. �థ �క�లక� ఎక�కవ ఉ� య�వ��ల� ద�కల��
సంకలపం�� పరభ�తవం ��తత జ�నల వయవసథను ఏ�పట� ��ం��.
ల�కల �యడర ఉ� య�ల� 95 �తం �థ �క�ల�� ద��కల�
పరభ�తవం చటటం ��, ��ందర పరభ�తవం ఆ�దం క��� �� ం��ం��.
��తత జ�నల వయవసథ పర�ర�� �లం�ణ �షట �ంల� ఉ� యగ
�య�మ�ల� జర�గ����.
25
��తత చట�ట ల� :
40. పరజలక� ��ర����న ��వల� అం��ంచడం ��వలం డబ�బల�
ఖర�చ �యడం వలల మ�తర�� �ధయం �దు. ఎ�న ��ట�ల
���చం��� జరగ� మ�ర�ప, ఒక మం� ���నం �సుక��వడం
వలల �ధయమవ�త�ం��. �లం�ణ �� మ�ల�, పటటణ�లను ఆదరశ
�� మ�ల�� ���చ���ద లకషయం�� పరభ�తవం సమగ� �� �ణ
���నం, సమగ� పటటణ ���నం �సు���చం��. �లం ��లన
చట�ట ల �థ నంల� ��తత చట�ట లను అమల� �సుత నన��. పరభ�తవం
ఇట�వల� ��తత పం��య� �జ చటటం, ��తత మ��సపల చటటం
�సు���చం��. పరజలక�, ���త�లక� ఎల�ంట� ఇబబం�� ల��,
అ����� ఆ�కరం ల��, �రదరశకం� ��వలం��ం� ��తత
����నూయ చట�ట ��� పరభ�తవం ర�పకలపన �సుత నన��.
41. ప���ల�� వయవ��ల�ల ఎవ�� బ�ధయత ఏ�ట��
�షయంల� చటటంల� సపషట���న �యమ, �బంధనల���న�.
�థ �క సంసథల అ����ల�, �ధుల�, �ధుల�, బ�ధయతల
�షయంల� సపషటత ఏరప��ం��. ఒక ��ళ ఎవ����� ���
�రవహణల� �ఫల����, ���� ఆ బ�ధయతల నుం� ��ల��ం�
అ���రం క��� ఈ చటటం ��వ� పరభ���వ��� ఉంట�ం��.
26
42. ��తత పం��య� �జ చటటం, ��తత మ��సపల చట�ట ల
��వ� �� మ�ల�, పటటణ�లల� ఉననత�థ � ��వల� అం��ల�
పరభ�తవం ఆ�సుత నన��. ��తత చట�ట ల వలల �శచయం� �� మ
పం��య�ల�, ప�ర�లక సంఘ�లల� బ�ధయ��య�త ��ఖ��
��ల� పరభ�తవం ��ర�త�నన��. ఈ సంసకరణల ఫ�తం�
�� మ�ల� పచచదనం��, ప���భరత�� కళకళల���ల�,
పరణ���బదధ���న పరగ��� పటటణ�ల� తయ�ర� ��ల�,
పరజలక� ఉననత పరమ�ణ�ల�� క���న �వనం ల�ం��ల�
పరభ�తవం ఆ�సుత నన��. పరజలంద�� ��గ�వమయం�� ���ద�త
ల��యలను �ర���వడం ��సం ఈ ��ల 6 నుం� �� మ�ల�ల 30
���ల పర�యక ��యచరణ పరణ��క �ర రంభమ�ం��. పచచదనం
��ంచడం, ప���భరత ��డడం, �యం�రత పదధ�ల� �ధుల�
ఖర�చ �యడం, ���షక, పంచవరష పరణ��కల� ర��� ం��ంచడం,
�� మ అవస�లక� తగగట�ట బ�జట ర�పకలపన, �దుయత సంబంధ
సమసయల� ప��షక��ంచు��వడం త��తర పనుల� పరజల �సత ృత
��గ�వమయం�� జ���ం��ల� పరజ� పర��ధుల�, అ���ర�లను
ఈ సందరభం� ��ర�త���నను.
27
పం��య� �జ వయవసథ బల���తం:
43. పం��య� �జ �ఖను బల���తం �య�����
పరభ�తవం అ�న ఖ��లను ��గం� భ��త �సుత నన��. ��� ��ల�
��త��ల�� అవసథల� పడ�త��� �� మ ����ధయ �రయక�మ��న
�రవ��సుత నన, �షట �ంల�� 36 ��ల మం�� స�� కరమ��ర�ల
��త��లను 8,500 ర��యలక� పరభ�తవం ��ం�ం��. ������న
���ల వలల స�� కరమ��ర�ల�, �� మ పం��య� �బబం����
క�స భృ����ట�, సమ�జంల� ��రవం క��� ��రగడం పటల
��ను హరషం వయకతం �సుత ��నను.
�థ �క సంసథలక� �ధుల�:
44. �థ �క సంసథలక� �ధుల ��రత ��యక�ం�� పరభ�తవం
కట�ట ��టట���న ���నం �సు���చం��. ��ందర ఆ��థక సంఘం
ఎ�న �ధు���త అం� �తతంల� �షట � పరభ�తవం తర�ప�న
జమ ��, �థ �క సంసథలక� అం���వల� పరభ�తవం
�రణ�ం�ం��. ��ందర ఆ��థక సంఘం ��రసుల ��రక�
�లం�ణల�� �� మ పం����లక� ��ందర పరభ�తవం
అం��ం� �ధులక� సమ�నం� �షట � పరభ�తవం �ధుల�
28
జమ�సుత ం��. ఈ ��ం��ంట�� కల� �� మ పం����లక� పర�
��ల 339 ��టల ర��యలను అం��ం��ల� పరభ�తవం
�రణ�ం�ం��. ����ట ంబర మ����� సంబం��ం�న �ధులను
పరభ�తవం ఇపపట��� �� మ పం��య�లక� �డ�దల ��ం��.
ఇ� తర�ల� పటటణ�లక� �ధుల పర�హం ఉంట�ం��. ఆ��థక
సంఘం �ధుల�� �ట� ఉ��� �� పథకం �ధుల�,
పనునల�� �ట� ��ధ ర�ల�� �� మ పం��య�లక�
సమక��� ఆ��యం క��� �థ �క సంసథలక�ంట�ం��. �బట�ట
�థ �క సంసథలక� ఇక ఎల�ంట� �ధుల ��రత ఉండదు. �� మ
పం����లక� 2,714 ��టల ర��యలను,
మ��స��ట�లక� 1,764 ��టల ర��యలను ఈ బ�జట�ల
పరభ�తవం పర����సుత నన��.
�దుయత�త సంసథలక� ఆ��థక సహ�రం:
45. వయవ�యం�� �ట� అ�న రం�లక� 24 గంటల �ట�
��ణయ���న �దుయత సరఫ� �యడం ��సం పరభ�తవం �దుయత
సంసథలక� ఎపపట�కప�పడ� త��న ఆ��థక సహ�రం అం��సుత నన��.
��ట � �వృ��ధల� �దుయత రం��క�నన �ర మ�ఖయతను గ���తం�న
పరభ�తవం, ఖర�చక� ��ను�డక�ం�� ఉతప�త , పం�ణ�, సరఫ�
29
వయవసథలను ��ర�గ�ప���ం��. ���త�లక� ఉ�త �దుయత�త
అం��ంచడం ��సం పరభ�తవం ఇపపట� వరక� �తతం 20,925
��టల ర��యలను �దుయత సంసథలక� ��లం�ం��. ఉదయ
పథకం ��వ� ��సకమ లక�నన 9,695 ��టల ర��యల
ర�ణ����న పరభ�తవ�� భ��ం�ం��. �దుయత సంసథల�
�ంగ��ణ��� బ��ప��న 5,772 ��టల ర��యలను పరభ�తవ��
��లం�ం��. గ��షట ��మ�ండ వ�చనప�పడ� జ���� అదనప�
�దుయత ��ను��ళలక� అ��య వయయ��న ఎపపట�కప�పడ�
పరభ�తవ�� భ��సుత నన��. �తతం� గ���న ఐ�ళలల� �షట �
పరభ�తవం �దుయత సంసథలక� 42,632 ��టల ర��యల ఆ��థక
స�యం అం��ం�ం��. అ�న రం�లక� 24 గంటల�ట�
��ణయ���న �దుయత సరఫ� అవ�త�ండడం వలల ����� �క,
వయవ�య ఉతపత�త ల� ������. పరగ� సూ�కల�ల అ�
పర��న���న తలస�� �దుయత ���గం వృ��ధ��ట�ల� మన
�షట �ం �శంల��� అగ���� ���ంద� సగరవం� ఈ సభక�
��య �సుత ��నను.
46. ఉనన�� ఉననట�ల �ప�ప��వ�����, �సత�లను పరజల
మ�ందు ఉం� �షయంల� పరభ���వ��� ఎల�ంట� బ�షజ�ల�
30
ల�వ�. �జ��జ�లను సపషటం�, సఫట�క సదృశయం� సభ
మ�ందు, సభ ��వ� పరజల మ�ందు ఉంచుత���నం. �శంల�
��ల��నన �వర���న ఆ��థక మ�ందయం �రణం� అట� ��ందర
పరభ���వ���, ఇట� �షట � పరభ���వ��� ఆ��యం గణ�యం�
త��గన మ�ట క��న �సతవం. ��� �రణం� అ��క ఒ���డ�క�ల�
ఎదు���న �షయం క��� అం� �సతవం. ఈ క��న �సత�ల
�ర �ప��క ఆ��రం��� పరభ�తవం బ�జట పర��దనల� తయ�ర�
��ం��. స���న ఆ��థక �రవహణ జర�ల� పరభ�తవం
అ�ల�సుత నన��. మ�ందు� అ�న �ఖల�ల నూ ఉనన
బ��లను ��ంట�� ��లం��ల� పరభ�తవం �రణ�ం�ం��.
ఇందు��సం ఈ బ�జట�ల త��న ��ట��ంప�ల� ��ం��. బ��ల�
��లం�న త�వ�, ��తత పనుల� �పట�ట ల�� ���న �రణయం
క��� పరభ�తవం �సుక�నన��. ����� అనుగ�ణం��� ఆయ�
మం�రతవ �ఖల� ప���త�లక� ల�బ��, పరభ�తవ మ�రగ���ద�ల
పర�రం �ధుల� ఖర�చ �య�ల� మంత�ర ల�, �రయదర�శలక�
ఆ��థక �ఖ సపషట���న సూచనల� ��ం��.
31
బ�జట అంచ��ల� 2019-20:
47. 2019-20 ఆ��థక సంవతసరంల� 1,82,017 ��టల
ర��యలను పర����త వయయం� ఓట ఆన అ��ంట�ల�
పరభ�తవం అంచ�� ���ం��. �� �శంల� గ���న 18 ��లల��
ఆ��ధక మ�ందయం �థరం� ��న�గ�త�ం��. సూథ ల ���తప�త
బ�� ప���� �ం��. అ�న పర��న రం�ల� ���గమనంల�
పయ�సుత ��న�. ఆ��య�ల� ప���� య��. �శ ఆ��థక
ప���థ� పర��వం �షట �ం�� క��� ప��ం��. మ���న ప���థత�ల
��పథయంల� �సతవ ప���థత�లక� అనుగ�ణం��� బ�జట
ర��� ం��ం��ల� పరభ�తవం �రణ�ం�ం��. 2019-20 ఆ��థక
సంవతస���� పర����త వయయం 1,46,492.30 ��టల
ర��యల� ��, ఇందుల� ����నూయ వయయం
1,11,055.84 ��టల ర��యల� ��, మ�లధన వయయం
17,274.67 ��టల ర��యల�. బ�జట అంచ��లల� �గ�ల�
2,044.08 ��టల ర��యల� ��, ఆ��థక ల�ట� 24,081.74 ��టల
ర��యల� ఉంట�ంద� అంచ��.
32
48. �షట � ఆ��థక ప���థ��, ఆ��థక �రణ�లను సూథ లం� ���
పంచుక���నను. �లం�ణ �షట � పరభ�తవ �ర ����యలను,
ల��యలను ఈ సభ మ�ందుం��ను. ఆయ� �ఖలక� జ���న
��ట��ంప�ల�, ఇతర��ర �షయ�ల�నంట�� బ�జట పరత�ల�ల
స�వరం� ��రవ సభ�యలక� అంద�యడం జ����ం��. ఈ
�వ�లను ఆ��థక �ఖ ��బ ��ట finance.telangana.gov.in ల�
క��� పరభ�తవం �� ందుప���ంద� ��రవ సభ�యలక�
��య�సుత ��నను.
49. ఆ��థక మ�ందయం �రణం� ఆ��య�ల� త��గనపపట���
ప���థ�ల� తపపక మ�ర�ప వసుత ంద�� ఆ���వం ��క�నన��.
ఇప�పడ�నన �సతవ ప���థత�లక� అనుగ�ణం� ఈ బ�జట
ర�పకలపన జ����ం��. �నునన ���ల�ల ప���థ� ��ర�గ�ప��,
ఆ��యం ������� అందుక� తగగట�ట అంచ��ల� సవ��ంచుక���
��సుల�బ�ట� క��� మనక� ఉం��.
50. దు�క�మణక�, కబ�జ లక� గ����న పరభ�తవ భ�మ�లను
��డ�����, ��ర�ట ల�ల మగ�గ త�నన భ� ����లను
ప��షక��ంచ����� �షట � పరభ�తవం ��న ��ల�� ��యయ
�� �ట�ల� ఫ�సుత నన�. �జ����� ��యనుక�నన ��ల ��టల
33
ర��యల �ల���న భ�మ�ల�� ఇప�పడ� పరభ���వ��� హక�క
క���ం��. ఈ భ�మ�లను దశల ���� �క��ంచడం వలల
��ట � ��� అదనం� ఆ��యం సమక�ర�త�ం��. ఆల�
సమక���న ఆ��య��న ఎస.��.ఎఫ.క� ��ట��ం�, పరజల
అవస�ల� ���చ �షయల� ఏ �ఖల� ఇబబం�� క�����,
సర�ద బ�ట� �య�ల� పరభ�తవం �రణ�ం�ం��.
51. ఆ��య వనర�లను బట�ట పరభ�తవం ఎపపట�కప�పడ� తన
�ర ��నయతలను �రణ�ంచుక�ంట�, సవ��ంచుక�ంట�
���య��లకం� (�న�క �) వయవహ��సుత ంద� ఈ సభక�, ఈ
సభ ��వ� పరజలక� ��య�సుత ��నను.
మ���ంప�:
52. ఆ��థక మ�ందయం ��ల��� ఉననపపట���, అతయంత
పర��నమ�న వయవ�య రం����, పరజ� సం��మ����
అతయ��క �ధుల� ��ట��ంచడం ��వ� ���త�ల�, ��దల
����ల�ల ��ల�గ� �సుక���ల�� మ� �తత���ధ� మ�����
��లల ��సుత ��నను. పచచదనం, ప���భరత�� పల�ల ల�
కళకళల���ల�, పటటణ�ల� పరణ��� బదధం� పరగ� ���ం��ల�
34
పరభ�తవం ��ర�క�ంట�నన��. అ�న రం�ల�ల �ఘ�గ�న అ�వృ��ధ
���ం� ��శల� ఈ బ�జట �హద పడ�త�ంద� పరభ�తవం గట�ట
నమమకం�� ఉం��.
53. ప���త ఆ�వహ దృకపథం��, �సత�క ప���థత�ల�న
ప��గణల��� �సుక��, ఎ�నకల ��లను ��ర��ర�సూత ,
2019-20 ఆ��థక సంవతసరం బ�జట పర��దనలను సభల�
పర��శ ��డ�త���నను.
సమత�ల అ�వృ��ధ� �ం��సూత , పరభ�తవం పర��శ ��ట�టన
పర��దనలను ఆ���ంచవల�ం��� ��రవ సభ�యలను
స�నయం� ��ర�త���నను.
// జ� ��ంద //
// జ� �లం�ణ //