शरलॉक होमस वषाली जोशी

2

शरलॉक होमस

मळ इगलीश लखक ndash ऑरथर कॉनन डॉयल

मराठी अनवाद ndash वषाली जोशी

copy वषाली जोशी

सवथ हकक अनवाददकचया सवाधीन या अनवादातील कोणताही भाग कोणतयाही माधयमातन परससदध करणयासाठी

अनवाददकची पवथ परवानगी घणयाची आवशयकता आह

दरभाष ९९२१७४६२४५

शरलॉक होमस वषाली जोशी

3

शरलॉक होमस

ह पसतक विनामलय आह

पण फ़कट नाही

या माग अनकााच कषट ि पस आहत

महणन ह िाचलयािर खचच करा ३ वमवनट

१ वमवनट लखकााना फ़ोन करन ह पसतक कस िाटल त कळिा

१ वमवनट ई सावहतय परवतषठानला मल करन ह पसतक कस िाटल त कळिा

१ वमवनट आपल वमतर ि ओळखीचया सिच मराठी लोकााना या

पसतकाबददल अवण ई सावहतयबददल साागा

अस न कलयास यापढ आपलयाला पसतक वमळण बाद होऊ शकत

दाम नाही मागत मागत आह दाद

साद आह आमची हिा परवतसाद

दाद महणज सततीच असािी अस नाही परााजळ मत सचना टीका विरोधी मत यााच सिागत आह परामावणक

मत असाि जयामळ लखकाला परगती करणयासाठी वदशा ठरिणयात मदत होत मराठीत अवधक कसदार लखन

वहाि आवण तयातन िाचक अवधकावधक परगलभ वहािा आवण सापणच समाज सतत एका नवया परबदध उाचीिर जात

रहािा

शरलॉक होमस वषाली जोशी

4

शरलॉक होमस

लखक ऑरथर कॉनन डॉयल

अनवादक वषाली जोशी

चलभाष ९९२१७४६२४५

इमल ndash vrishalisjoshigmailcom

या पसतकातील लखनाच सवथ हकक अनवाददककड सरसित असन पसतकाच ककवा तयातील

अशाच पनमथदरण वा नाटय सचतरपट ककवा इतर रपातर करणयासाठी अनवाददकची परवानगी

घण आवशयक आह तस न कलयास कायदशीर कारवाई कली जाईल

This declaration is as per the Copyright Act 1957 Copyright protection in India is available for any literary dramatic musical sound recording and artistic work The Copyright Act 1957 provides for registration of such works Although an authorrsquos copyright in a work is recognised even without registration Infringement of copyright entitles the owner to remedies of injunction damages and accounts

परकाशन ई सासहतय परसतषठान

wwwesahitycom

esahitygmailcom

परकाशन ९ सडसबर २०१८

copyesahity Pratishthanreg2018

bull सवनामलय सवतरणासाठी उपलबध

bull आपल वाचन झालयावर आपण ह फ़ॉरवडथ कर शकता

bull ह ई पसतक वबसाईटवर ठवणयापवी ककवा वाचनावयसतररकत कोणताही

वापर करणयापवी ई परसतषठानची लखी परवानगी घण आवशयक आह

शरलॉक होमस वषाली जोशी

3

शरलॉक होमस

ह पसतक विनामलय आह

पण फ़कट नाही

या माग अनकााच कषट ि पस आहत

महणन ह िाचलयािर खचच करा ३ वमवनट

१ वमवनट लखकााना फ़ोन करन ह पसतक कस िाटल त कळिा

१ वमवनट ई सावहतय परवतषठानला मल करन ह पसतक कस िाटल त कळिा

१ वमवनट आपल वमतर ि ओळखीचया सिच मराठी लोकााना या

पसतकाबददल अवण ई सावहतयबददल साागा

अस न कलयास यापढ आपलयाला पसतक वमळण बाद होऊ शकत

दाम नाही मागत मागत आह दाद

साद आह आमची हिा परवतसाद

दाद महणज सततीच असािी अस नाही परााजळ मत सचना टीका विरोधी मत यााच सिागत आह परामावणक

मत असाि जयामळ लखकाला परगती करणयासाठी वदशा ठरिणयात मदत होत मराठीत अवधक कसदार लखन

वहाि आवण तयातन िाचक अवधकावधक परगलभ वहािा आवण सापणच समाज सतत एका नवया परबदध उाचीिर जात

रहािा

शरलॉक होमस वषाली जोशी

4

शरलॉक होमस

लखक ऑरथर कॉनन डॉयल

अनवादक वषाली जोशी

चलभाष ९९२१७४६२४५

इमल ndash vrishalisjoshigmailcom

या पसतकातील लखनाच सवथ हकक अनवाददककड सरसित असन पसतकाच ककवा तयातील

अशाच पनमथदरण वा नाटय सचतरपट ककवा इतर रपातर करणयासाठी अनवाददकची परवानगी

घण आवशयक आह तस न कलयास कायदशीर कारवाई कली जाईल

This declaration is as per the Copyright Act 1957 Copyright protection in India is available for any literary dramatic musical sound recording and artistic work The Copyright Act 1957 provides for registration of such works Although an authorrsquos copyright in a work is recognised even without registration Infringement of copyright entitles the owner to remedies of injunction damages and accounts

परकाशन ई सासहतय परसतषठान

wwwesahitycom

esahitygmailcom

परकाशन ९ सडसबर २०१८

copyesahity Pratishthanreg2018

bull सवनामलय सवतरणासाठी उपलबध

bull आपल वाचन झालयावर आपण ह फ़ॉरवडथ कर शकता

bull ह ई पसतक वबसाईटवर ठवणयापवी ककवा वाचनावयसतररकत कोणताही

वापर करणयापवी ई परसतषठानची लखी परवानगी घण आवशयक आह

शरलॉक होमस वषाली जोशी

4

शरलॉक होमस

लखक ऑरथर कॉनन डॉयल

अनवादक वषाली जोशी

चलभाष ९९२१७४६२४५

इमल ndash vrishalisjoshigmailcom

या पसतकातील लखनाच सवथ हकक अनवाददककड सरसित असन पसतकाच ककवा तयातील

अशाच पनमथदरण वा नाटय सचतरपट ककवा इतर रपातर करणयासाठी अनवाददकची परवानगी

घण आवशयक आह तस न कलयास कायदशीर कारवाई कली जाईल

This declaration is as per the Copyright Act 1957 Copyright protection in India is available for any literary dramatic musical sound recording and artistic work The Copyright Act 1957 provides for registration of such works Although an authorrsquos copyright in a work is recognised even without registration Infringement of copyright entitles the owner to remedies of injunction damages and accounts

परकाशन ई सासहतय परसतषठान

wwwesahitycom

esahitygmailcom

परकाशन ९ सडसबर २०१८

copyesahity Pratishthanreg2018

bull सवनामलय सवतरणासाठी उपलबध

bull आपल वाचन झालयावर आपण ह फ़ॉरवडथ कर शकता

bull ह ई पसतक वबसाईटवर ठवणयापवी ककवा वाचनावयसतररकत कोणताही

वापर करणयापवी ई परसतषठानची लखी परवानगी घण आवशयक आह

शरलॉक होमस वषाली जोशी

5

शरलॉक होमससवषयी

बरिटीश लखक सर आरथर कॉनन डॉयल यााचया बरसदधहसत लखणीन बरनराथण कलल

शरलॉक होमस ह खासगी गपतहराच कपोलकबरपपत पातर आह बरनरीकषणातील अचकता गनहगारी

शासतरातील जाणकारी व तकथ शासतरावरील हकरत ही तयाची गनहा अनवषणातील बलसरान

आहत शरलॉक होमस हा सतत तवीस वष गपतहराच कार करतो आह सतरा वष तयाचा

रदतनीस डॉकटर जॉन वॉटसन हा तयाचया बरोबर कार करत असन वॉटसनचया लगनापवी व

बायको वारपयावर तो आबरण शरलॉक ह दोघही २२१ ब बकर रसता यर बररसस हडसन या

रालकीणबाईकडील सदबरनकत रहात असपयाच दाखवल आह बहतक सगळया गोषटी वॉटसनचया

तोडन करन कपया गपया आहत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

6

A Study In The Scarlet या आरथर कॉनन डॉयल यााचया पबरहपया पसतकातन ह

पातर उदयास आल व ददवसददवस तयाची लोकबरियता वाढत गली काहीजण तर ह कबरपपत पातर

नसन खराच राणस असपयाच सरज लागल व तो २२१ ब बकर रसता यर खरोखरच रहातो

अस रान लागल रबरडओ व दरदशथनवरील नाटक बरसनर बरशवाय बरहहडीओ गमस अशी सवथ

ठिकाण सरार शाभर वष शरलॉक होमसन गाजवन सोडली लाडनरधय शरलॉक होमस

वसतसागरहालय आह सर आरथर कॉनन डॉयल याचया जनरगावी महणज एडडाबरो यरील बरपकाडो

यर शरलॉक होमसचा पतळाही आह

पबरहला रहसयकरा लखक अलन पो याचया गपतहराची रोडीशी छाप शरलॉक

होमसरधय भासत असली तरी जोसफ बल नावाचा सजथन फराबरनसस टनकी बरसरर हा पोलीस व

सर हनरी बरलटील जॉन हा वदयकीय वकील या खऱयाखऱया लोकााची छटाही शरलॉक या पातरात

कॉननन रागवलली ददसत रकसबररलन हलर ह फर च लखक हनरी कॉहहन बरनररथत पातरही शरलॉक

होमस रागवणयासािी तयाचयाकडन वापरल गपयासारख वाटत तरीही शरलॉक होमस ह अतयात

गाजलल एकरवाबरितीय वयकतीबरचतर असपयाच रानय करावच लागल

शरलॉक होमस वषाली जोशी

7

परसतावना

पानागसणक उतसकता वाढवणाऱया रहसयकरा वाचायला

कोणाला आवडत नाहीत तयाच कारणन मीदखील तया वाचत गल व

मराठी लोकासाठी तया अनवाददत करावया अस वाटल यासतव हा

सहा कराचा सगरह

डॉ वषाली जोशी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

8

अपथणपसतरका

रहसय उकलणाऱया शरलॉक होमसचया चातयाथस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

9

करानकरर पषठ कर

जोसची गोषट १०

लाल वतथळाची दहशत २९

शॉसकोबचा सर रॉबटथ ५३

लडी फरासससस गायब ७५

ससहाचया आयाळीच रहसय १०२

माझाथरीन सहरा १२४

शरलॉक होमस वषाली जोशी

10

जोसची गोषट

तया ददवशी सकाळी शरलॉक होमस एखादया ततवजञाचया मनससरतीत

होता तयाचया दि वयावहाररक सवभावापिा वगळा असा तो कधीकधी अस

ldquoत तयाला पासहलस का ldquo

ldquoकोण तो आता बाहर गलला माणस काrdquo

ldquoअराथतldquo

ldquoहो तो मला दरवाजात भटलाrdquo

ldquoतला तो कसा वाटलाldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

11

ldquoमला तो दयनीय व हताश वाटलाldquo

ldquoबरोबर वााटसन दयनीय व हताश पण सार आयषय तसच तर असत

नाही का तयाची करा हा साऱया आयषयाचाचीच कहाणी आह झाल आपण आयषय

आपलया पकडीत घयायला बघतो आसण बहतक वळा शवटी आपलया हातात काय

राहत तर एक सावली mdash दकवा तयाहीपिा वाईट mdash दखःrdquo

ldquoतो तझा अशील आह काldquo

ldquoअ ndash मी तस महण शकतो सकॉटलड याडथ पोसलसाकडन मला तयाची कस

समळाली आह जस डॉकटर तयाचया बऱया न होणाऱया रगणाला कधीकधी भोद

वदयाकड पाठसवतात व महणतात की याचया बाबतीत अजन काहीही करण मला शकय

नाहीldquo

ldquoकाय कस आहldquo

होमसन टबलाखालन एक काडथ काढल ldquoजोस अबरली तो महणतो की तो

सिकफााल अबरली नावाचया कलातमक वसत बनसवणयासाठी लागणारा माल

उतपाददत करणाऱया कपनीमधय कसनषठ भागीदार होता रगाचया डबयावर तला त

नाव ददसल वयाचया एकसषठीला तो सनवतत झाला लसवशामला घर घतल व धदयाचा

वयाप कमी करन घरीच रोडफार काम चाल ठवल तस तयाच भसवषय सरसित ददसत

होतldquo

ldquoहो खरच आहldquo

एका पादकटाचया माग खरडलल काहीतरी तो वाच लागला १८९६ मधय

सनवतत झाला १८९७ चया सरवातीला तयान तयाचयापिा वीस वषाथन लहान

असललया बाईशी लगन कल फोटो जर फसवत नसल तर ती ददसायला चागली होती

शरलॉक होमस वषाली जोशी

12

धदयातल कसब बायको व ररकामा वळ mdash तयाच आयषय सकर वाटत होत तरीही

दोन वषाथत तो त पासहलयापरमाण झालाldquo

ldquoपण काय झाल ldquo

ldquoजनीच गोषट वााटसन लबाड समतर व एकसनषठ नसलली बायको अस

ददसत आह की अबरलीला आयषयात एकच छद होता व तो महणज बसदधबळ

लसवशामपासन जवळच एक तरण डॉकटर रहायचा व तयालाही बसदधबळ खळायचा

नाद होता तयाच नाव डॉ र अनसट होत तो नहमी घरी यायचा तयाची व समसस

अबरलीची घसट वाढण साहसजकच होत आसण ह कबल कलच पासहज की आपलया

ददवी अशीलाचया अगी बायकाना आकरषथत करणयाच गण नवहत गलया आठवडयात

तयाची असवशवास बायको आपलया सपरयकरासह कोठतरी गायब झाली आसण

सागायची गोषट महणज तयाचया बायकोन जाताना तयाची आयषयभराची कमाई

असलल कागदपतर व पस पळवन नल ती बाई आपलयाला सापडल का पस परत

समळतील का उघड ददसणार परशन पण जोस अबरलीसाठी त महतवाच आहतrdquo

ldquoमग त आता काय करणार ldquo

ldquoमाझया सपरय समतरा आता त काय करणार हा परशन आह मी एका दसऱया

कसमधय गळयापयथत बडालो आह मला लसवशामला जायला खरच वळ नाही सतर

जाण महतवाच आह तो महातारा मी याव महणन आगरह करत होता पण मी तयाला

माझी अडचण सासगतली तवहा तो तला भटायला तयार झाला आहrdquo

ldquoठीक आह मला गसयाच असवषण दकतपत जमल मासहत नाही पण मी

जाईनldquo मी महणालो तर अशा तऱहन उसयाळयातील तया दपारी मी लसवशामला

जायला सनघालो मी अस सवपन बघत होतो की आठवडयाचया आत मी ह रहसय

शोधन काढीन व इगलडमधय परससदध होईन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

13

मी बकर रसतयावर परत यऊन माझया कामाचा अहवाल दईपयत

सधयाकाळ उलटन गली होती होमस मललपण तयाचया आरामखचीत पहडला होता

व पाईपमधन धराची वलय सोडीत होता तयाचया पापणया जडावलया होतया माझया

करनात काही परशनारथक आलयास तो वर बघत होता

मी सागत होतो rdquoजोस अबरलीचया घराच नाव हवन सरसित सनवारा

अस होत ससगरट ओढत रसतयात दफरणाऱया एका माणसाला सवचारल नसत तर

मला त सापडलच नसत तया उच समशाळ काळया माणसाचा उललख मी मददाम

करत आह तयान माझयाकड एक चौकस नजर टाकलयाच जरा वळान माझया लिात

आल

मी गटमधन आत सशरतो आह तोच मला समसटर अबरली बाहर यताना

ददसल सकाळी मी तयाना ओझरत पसहल तवहा मला त रोड सवसचतर वाटल होतच

पण आता पणथ उजडात बघन त मला फारच सवसचतर वाटलrdquo

ldquoमी अराथत तयाचा अभयास कलला आह पण तझ मत ऐकणयात मला रस

आहldquo होमस महणाला

ldquoकाळजीन अिरशः वाकलला असा तो माणस मला वाटला पाठीवर ओझ

असलयासारखी तयाची पाठ वाकली होती तरीही तो काही अशकत वाटत नवहता

तयाची शरीरयषटी चागली दणकट होती मातर तयाच पाय mdash काहीतरी खटकत होत

ldquoडावा बट रोडा चणया पडलला व उजवा सरळldquo

ldquoमाझया नाही लिात आलldquo

ldquoनाही तझया नसल लिात आल पण तयाचा कसतरम पाय माझया नजरत

खपला बर पढldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

14

ldquoतयाचया टोपीखाली दडललया काळया पाढऱया करळया बटा सरकतलला

चहरा व हातपाय आसण काहीतरी सागणयासाठी उतसक असलला चहरा बघन मी

दचकलोचldquo

ldquoछान वॉटसन तो काय महणालाldquo

ldquoतयान तयाचया दःखाची कहाणी भरभरन सागायला सरवात कली आमही

बरोबर चालत रासहलो व मी आसपासचा पररसर सनरखन घतला इतकी गबाळी

जागा मी आजपयत पसहली नवहती बागत झाडझडप वडीवाकडी वाढली होती

सवथतर कचरा साठला होता काहीच कलातमकता ददसत नवहती कोणतीही वयवससरत

गसहणी अशी दरावसरा कशी काय सहन करत असल कोण जाण घर आतनही

अगदी टोकाच गचाळ ददसत होत सबचाऱया माणसाला त कळत होत व तो त

आवरणयाचा परयतन करत होता एक सहरवया रगाचा मोठा डबा हॉलचया मधयभागी

पडला होता व तयाचया डावया हातात रगवायचा िश होता तो लाकडाला रग दत

होता तयान मला आतलया अधाऱया खोलीमधय नल व आमही बराच वळ बोललो त

सवतः न आलयान तो रोडा नाराज झाला होता lsquoशरलााक होमससारखया परससदध

गपतहराच पणथ लि गरीब सबचाऱया मला समळल अशी अपिा मी कशी काय कर

शकत होतो सवशषतः माझ एवढ आररथक नकसान झालयावरrsquo तो महणत होताrdquo

मी तयाला समजावन सासगतल की पशाचा काही परशन नाही ldquoअस कस

पण तयान सनववळ पशाचा सवचार करायला नको होता तयाचया बाबतीत गयाच

असवषण ही कला आह व गसयाचा तपास करताना तयाला काही अभयासायलादखील

समळाल असत आसण मनषयसवभाव सदधा मी माझया बायकोची एखादी तरी सवनती

कधी अमासय कली होती का पण उपकाराची फड अपकारान करायचा मानवी

सवभाव बरका हा डाा वॉटसन एखादी बाई इतकी सबघड शकत आसण तो तरण

शरलॉक होमस वषाली जोशी

15

मनषय तो तर माझा मलगा शोभला असता तो माझया घरी नहमी यत जात अस

आसण तरीही त माझयाशी कस वागल बघा वॉटसन ह जग फार भयकर आह ldquo

ldquoही तयाची रडकरा एक तासाहन असधक वळ चालली होती तयाला

कोणतयाही गसयाचा सशय असलयाच वाटत नवहत घरात नवराबायको दोघच राहत

असत दररोज घरकाम करायला यणारी व सधयाकाळी सहा वाजता परत जाणारी

बाई होती तया सवसशषट ददवशी सधयाकाळी बायकोला खष करायला महणन

अबरलीन हमाकट ससनमागहाची दोन सतदकट काढन आणली अगदी सनघायचया

आधी सतन डोक दखत असलयाची तकरार करत ससनमाला यायला नकार ददला तो

एकटाच गला याबाबतीत मी खातरजमा कर शकलो कारण तयान मला

बायकोसाठी काढलल न वापरलल सतकीट दाखसवल ldquo

ldquo ह उललखनीय आह फारच उललखनीय पढ चाल ठव वॉटसन तझ सागण

मला रोचक वाटत आह त त सतकीट वयकतीशः तपासलस का नबर घतलास का

बहधा नाहीldquo शरलााक तयाचा कस मधला रस वाढत असलयाच दाखवत महणाला

मी गवाथन महणालो ldquoहो मी तो घतला तो माझा शाळतील हजरी करमाक

असलयान माझया पकका लिात रासहला एकतीसrdquo

ldquoछान वॉटसन महणज तयाचा सतकीट नबर तीस ककवा बततीस असायला

हवाldquo

ldquoनककीच आसण ब रागldquo मी समाधानान महणालो

ldquoतयान मला तयाची सतजोरीची खोली दाखसवली ती एखादया बाकसारखीच

लोखडी दार असलली व चोरी न करता यणारी अशीच आह पण बहधा तयाचया

बायकोकड डपलीकट दकलली असावी कारण सात हजार पौड रककम व कागदपतर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

16

गायब झाली आहत तो महणाला की तयान पोसलसाना यादी ददली आह तयाला अशी

आशा आह की बहधा सरावर मालमतता सवकता यणार नाही साधारण मधयरातरी तो

ससनमाहन परत आला व तवहा तयान सतजोरीची खोली उघडी पासहली व चोर पसार

झालल असावत असा अदाज कला बायको घरात नवहती सचटठी वगरही काही

सापडली नाही ककवा काही सनरोप फोन काहीच नाही तयान ताबडतोब पोसलसाना

कळसवलrdquo

होमसन रोडा वळ सवचार कला

ldquoत महणालास की तो रगवत होता काय रगवत होताldquo

ldquoतो हॉलकड जाणारा पसज रगवत होता तयान दार आधीच रगसवल होत

ह मी तला सासगतलल आहrdquo

ldquoतया पररससरतीत त तला सवसचतर वाटल नाही काldquo

ldquoजड झालल हदय हलक होणयासाठी काहीतरी करण भाग होत अस

सपषटीकरण तयान ददल तस त सवसचतर ददसत होतच पण तो सवसचतर मनषयच आह

तयान माझया समोर बायकोचा फोटो रागारागान फाडन टाकला ldquoमला सतच रोबाड

दखील बघायच नाहीrdquo अस तो ओरडला

ldquoअजन काही वॉटसनldquo

ldquoहो अजन एक मला खटकलली गोषट बलकहीर सटशनवरन मी गाडी

पकडली तवहा माझया पढचया डबयात एका माणसाला मी घाईघाईन चढताना

पसहला तला मासहती आह की एकदा बसघतलल चहर मी कधीच सवसरत नाही मी

रसतयात जयाला भटलो तोच तो उच काळा मनषय होता मी अजन एकदा तयाला

लडन पलावर पसहल व नतर गदीत तो नाहीसा झाला पण तो माझा पाठलाग करीत

असलयाच माझया लिात आलldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

17

होमस महणाला ldquoनककी उच काळा जाडजड हलकया करडया रगाचा

गॉगल घातलला माणसldquo

ldquoहोमस त अशकय माणस आहस एवढ मी कठ महटल पण तसाचldquo

ldquoव फरी मसन कलबचया सभासदाचया तऱहची मसॉसनक टाय सपनldquo

ldquoहोमसldquo

ldquoमाझया सपरय समतरा अगदीच सोप आह पण आपण वयावहाररक मदददयाकड

वळ मला ह कबल कल पासहज की मला अगदी साधी सोपी वाटणारी ही कस भरभर

वगळीच गतागत सनमाथण करीत आह ह खर आह की या कसमधील महतवाचया बाबी

त लिात घतललया नाहीस पण तरीही जवढया बाबी तझया आपण होऊन लिात

आलया तयादखील गभीरपण सवचार करायला लावणाऱया आहतldquo

ldquoमी काय लिात घतल नाहीldquo

ldquoअर समतरा रागाव नकोस तला मासहती आह की मी कणाला उददशन

बोलत नसतो अजन चागल काम कोणीच कल नसत इतक चागल नककीच नाही पण

अराथतच काही महतवाच मदद सटल आहत हा अबरली व तयाची बायको

याचयाबददल शजारीपाजारी काय महणतात त नककीच महतवाच आह डॉ अनसटच

काय तो बायकाशी लसगक दषटया सवरपण वागणारा आह का बायका तला गसहा

शोधणयात मदत करणाऱया असतात असा तझा सवाभसवक गण आह अस तझ महणण

असत ना त तयाचया कानात काहीतरी कजबज करतोस आसण तया अगदी

महतवाचया गोषटी तला सागतात आजबाजचया सियाचया बाबतीत हा परयोग त कला

नाहीस काldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

18

ldquoअजनही तो करता यईलldquo

ldquoती मासहती समळाली आह टलीफोन व सकॉटलड पोसलसाच आभार

सहसा खोलीचया बाहर न जाता मला पासहज ती मासहती समळत माझया

मासहतीतन तया माणसाचया काही गोषटीवर सशककामोतथब झाल आह तो भयकर

सचकक व छळीक नवरा होता तयाचया सतजोरीत भरपर पस सदधा होत

अबरलीबरोबर तो तरण असववासहत डाा र अनसट बसदधबळ खळायचा ह ही नककी व

तयाचया बायकोला बहधा डाा र न उलल बनसवल असणार ह सवथ अगदी सरळ ददसत

आह एखादयाला वाटल की आता अजन काय बर बाकी रासहलrdquo

ldquoमग माशी कठ सशकत आहldquo

ldquoबहतक माझया कलपनाशकतीत बर त जाऊद या दमसवणाऱया कामातन

बाजला होऊन आपण सगीताचा आसवाद घऊ या आलबटथ हॉलमधय करीनाचया

गाणयाचा कायथकरम आह आपण कपड करन जऊन सतकड जाऊ शकतोldquo

सकाळी मी उठलो तवहा टबलावर टोसटच कण व अडयाची दोन टरफल

पडली होती माझा समतर माझया आधीच उठलयाच मला कळल टबलावर एक सचटठी

पडली होती

सपरय वॉटसन

समसटर अबरलीबरोबर मला एकदोन बाबीसवषयी बोलायच आह त

झालयावर या कसचा सनकाल लागल --- ककवा नाही तीन वाजता त तयार रहा

मला बहधा तझी मदत लागल

श हो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

19

ददवसभर होमसचा काही पतता नवहता पण ठरललया वळी तो आला

शसयमनसक व कशाशी सबसधत नसलयासारखा तो ददसत होता अशा वळी तयाच

तयालाच राह दण बर असत

ldquoअबरली अजन इर आला नाही काldquo

ldquoनाहीldquo

ldquoओहो मी तयाची वाट बघतो आह ldquo

आसण होमसची सनराशा झाली नाही सवतःचया ताणललया चहऱयावर

काळजीन कोड पडलयासारख हावभाव दाखवीत तो वयसक मनषय आला

ldquoसमसटर होमस मला तार आली आह मला काहीच कळत नाहीldquo

तयान ती होमसला ददली व होमसन ती मोठयान वाचली

ldquoताबडतोब या नकतयाच झाललया तमचया नकसानासबधी मी मासहती

दऊ शकतोrdquo

एलमन सवहकारज (चचथ)

ldquoपलीगटन या लहानशया गावाहन तार आलली आह दोन वाजन दहा

समसनटानी ती पाठवली गलली आह मला वाटत त गाव इरन फार लाब नसाव

अराथत तमही लवकर सनघाव ह बर तार नककीच कणातरी जबाबदार वयकतीकडन

आलली असणार तया गावातील तो वजनदार असामी असणार माझी डायरी कठ

आह ह इर आह ज एस एलमन एम ए रहाणार पलीगटन वॉटसन गाडयाचया

वळा बघldquo

ldquoसलवरपलपासन पाच वाजन वीस समसनटानी गाडी आहldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

20

ldquoछान वॉटसन त तयाचयाबरोबर जा तयाला मदतीची दकवा सललयाची

गरज लागल या परकरणात ह मधयच काहीतरी उपटल आह

पण आमचा अशील सनघायला फारसा उतसक ददसत नवहता

तो महणाला ldquoह पणथपण चकीच वाटत आह या माणसाला काय मासहती

असणार आह तयाला तार करा की तमही यत आहात ldquo

ldquoमी जाईन अस मला वाटत नाहीldquo होमसन ठामपणा दाखसवला ldquoइतकी

सधी यऊनही जर ती घालसवली तर माझ व सकॉटलड याडथ पोसलसाच नाव खराब

होईल या शोधमोसहमत तमहाला काही रस नाही अस पोसलसाना वाटलldquo

ही मातरा आमचया असशलाला लाग पडली

ldquoतमचा असा समज होणार असल तर अराथत मी जातो तया माणसाला

काही मासहती असल अस मला वाटत नाही पण जर तमहाला वाटत असल तर mdash ldquo

ldquoनककीच वाटत आह ldquoहोमस ठामपण महणाला महणन मग आमही परवासाला

सनघालो आमही सनघणयापवी होमसन मला बाजला घऊन सासगतल की तयाला जाण

ह महतवाच वाटत आह तो महणाला ldquoकाही झाल तरी जोस तझयाबरोबर असल अस

बघ जर तो मधयच बारगळला ककवा परत लागला तर मला फोन करन एवढच

बोल की lsquoकडी लागलीlsquo मी कठही असलो तरी मला तो फोन समळल अशी वयवसरा

मी करतोrdquo

पलीगटन गावाला जाण फार सोप नवहत हवा गरम होती गाडी फारच

हळ चालली होती माझा सहपरवासी रागावलला व गपपगपप होता आपल जाण कस

वयरथ आह या कसतसत वाकयासशवाय तो काहीच बोलत नवहता सटशनपासन सतर

जायला दोन मलाच अतर होत त आमही गाडीन कापल एका रोराड वयवससरत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

21

पोषाख कललया पण भपकबाज ददसणाऱया गभीर धमथगरन तयाचया अभयाससकत

आमच सवागत कल आमही तार तयाचया समोर ठवली

तयान ती पाहन सवचारल ldquoमी तमचयासाठी काय कर शकतोldquo

मी सपषटीकरण ददल ldquoया तमचया तारला अनसरन आमही आलो आहोतldquo

ldquoमाझी तार मी नाही पाठसवलीldquo

ldquoतमही जोस अबरलीला तयाचया बायको व पशासबधी पाठवलली तार

अस मला महणायच आहrdquo

ldquoहा काहीतरी सवनोद ददसतो आह मी ह नाव कधी ऐकल नाही व कोणाला

तारही पाठसवली नाहीldquo तो

धमथगर रागान महणाला

मी व आमचा अशील एकमकाकड पाह लागलो

मी महणालो ldquoकदासचत काही चक झाली असावी इर दसर कोणी धमथगर

आहत का ही बघा एलमन

यान सवकारजहन पाठसवलली तारldquo

ldquoइर एकच सवकारज आह व एकच एलमन आह ही भानगड पोसलसच

सनपटतील तर मग आता मला दसरी काम आहतrdquo

मग आमही दोघ तया लहानशा गावात रसतयावर कडला उभ होतो आमही

तार करायला महणन गलो पण त ऑदफस बद होत मातर मी होमसला फोन कर

शकलो तो माझ बोलण ऐकन आशचयथचदकत झाला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

22

ldquoफारच सवसचतर सपरय वॉटसन आज रातरी परतीची गाडीही नाही

नाईलाजान तमहाला तरील एखादया लॉजमधय रहाव लागल सतर सनसगथशोभा छान

असल सशवाय अबरलीबरोबर त सवादही साध शकतोसldquo एवढ बोलन होमसन फोन

ठवला

रोडयाच वळात माझया लिात आल की माझया सहपरवाशयाची

सचककपणाची खयाती चकीची नवहती परवासावर फकट खचथ झालयाबददल तो

करकरत होता आता परत जाताना सतसऱया वगाथन जाणयाचया गोषटी करत होता

आता इर राहायचा खचथ होणार महणन तर तयान सशवयाच दयायला सरवात कली

दसऱया ददवशी सकाळी आमही एकदाच लडनला पोचलो तवहा आमही फारच

कटाळन गलो होतो

मी महणालो ldquoजाताजाता आपण बकर रसतयान जाऊ होमसच काही काम

अस शकलldquo

ldquoकाल जसा वळ फकट गला तसच काही काम असल तर तयाचा काही

उपयोग नाहीldquo अबरली छदमीपण महणाला तरीही तो माझयाबरोबर चालत रासहला

मी आधीच होमसला आमचया सतर पोचायचया वळबददल कळवल होत बकर

रसतयाला आमहाला असा सनरोप समळाला की होमस जोस अबरलीचया घरी

लसवशामला असन सतर आमही तयाला भटाव ह एक आशचयथ होत पण तर

पोचलयावर अजन आशचयथ महणज तो सतर एकटाच नवहता तर एक गभीर ददसणारा

सवसर बसलला काळा हलकया करडया रगाचा गाागल घातलला व मसाानीक टाय

सपन लावलला मनषय तयाचया शजारी बसलला होता

शरलॉक होमस वषाली जोशी

23

होमस महणाला ldquoहा माझा समतर समसटर बाकथ र समसटर अबरली तमचया

कसमधय तयालाही रस आह

आमही सवततरपण काम करीत असलो तरी आमहाला दोघानाही तमहाला

एकच परशन सवचारायचा आहrdquo

समसटर अबरली सननपण खाली बसल तयाना बहधा काहीतरी धोका

असलयाच जाणवल तयाचया ताणललया डोळयात व ररारणाऱया शरीरात मला त

ददसल

ldquoकाय परशन आह समसटर होमसldquo

ldquoहा एवढाच तमही परताच काय कलrdquo

तो माणस ककचाळत उठन उभा रासहला तयान तयाच हडकळ हात हवत

उचलल व तोड उघड टाकल तयामळ तो िणभर भकषयावर झडप घालणाऱया

ससाणयासारखा ददसला िणाधाथत जोस अबरलीच भीषण रािसी सवरप आमचया

नजरसमोर आल तयाच मनही तयाचया बाय रपाइतकच करप होत तो खचीत

दाणकन बसला खोकला यत असलयासारख तयान तयाच दोसही हात ओठापढ धरल

होमसन वाघासारखी तयाची गचाडी धरली

ldquoजोस अबरली आता सटका नाही जस घडल तस सशसतीन साग नाही

का समसटर बाकथ रrdquo

ldquoमाझी गाडी दाराशी उभी आह ldquo ओठ सशवलला माणस महणाला

ldquoइरन काही श फट अतरावरच पोलीस सटशन आह आपण एकदमच

जाऊ वॉटसन त इर राब मी अधयाथ तासात यतोचldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

24

शसकतमान असला तरी माणसाना सरळ करणाऱया अनभवी दोघापढ तया

रग दणाऱयाच काही चालना

फरफटत ओढत तयाला गाडीत कोबणयात आल आसण मी सतर एकटाच

रासहलो एका चटपटीत इससपकटरला बरोबर घऊन होमस अधयाथ तासानतर परत

आला व महणाला ldquoबाकथ रला शहासनशा करणयासाठी मी सतरच सोडल वॉटसन त

बाकथ रला भटलला नाहीस मी जयाचा मतसर करतो असा तो शोधमोसहमतील माझा

परसतसपधी आह जवहा त मला काळा उच माणस महणालास तवहा त सचतर पणथ करण

मला अवघड गल नाही तयाचया खातयावर खप कसस आहत नाही का इससपकटरldquo

इससपकटर आब राखत महणाला ldquoतयान खप वळा आमचया कामात लडबड

कलली आहldquo

ldquoतयाची पदधत जरा माझयासारखीच वगळी आह यात काही सशय नाही

कधीकधी तीच उपयोगी पडत उदाहरणारथ गसहगाराचया हककाची जाणीव करन

दणयाची तमची मवाळ कायदशीर पदधत वापरली असती तर तया हलकटाचया तोडन

खरा कबलीजबाब आलाच नसताldquo

ldquoकदासचत तमच बरोबर आह पण समसटर होमस आमही सदधा गसयाची

उकल कली नसती अस नाही या कसबददल आमहीही योगय सवचार कला होता

तयामळच तर आमहीही या माणसाचया माग होतो तमही वापरत असललया

कायदयाचया बाहरील पदधती आमही वापर शकत नाही कवळ महणन तमही आमच

शरय सहरावन घऊ शकत नाहीldquo

ldquoइससपकटर मकीनॉन अशी आगळीक आमचया हातन होणार नाही याची

खातरी बाळगा बाकथ रच महणाल तर मी सासगतललयापिा अजन वगळ तयान काहीच

कलल नाहीldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

25

इससपकटर बराच शात झालयासारखा वाटला

ldquoसमसटर होमस हा तमचा चागलपणा आह तमची सतती करा दकवा दोष

दया तयान तमहाला काही फरक पडत नाही पण जवहा वतथमानपतर परशन सवचार

लागतात तवहा आमहाला तोड दयाव लागतldquo

ldquoअसल पण त परशन सवचारणार ह नककी व तमही उततर दयायलाच हवी

उदाहरणारथ हशार वाताथहरानी तमहाला सवचारल की तमहाला सशय कठलया

बाबीमळ आला व अशा कठलया गोषटी घडलया की जयामळ तमही खऱया सनकालापयत

पोचलातldquo

इससपकटर गोधळन गला

ldquoसमसटर होमस अजन खऱया गोषटी उजडात यायचया बाकीच आहत तमही

महणता की तीन सािीदारासमोर कदयान आतमहतया करायचा परयतन करन

जवळजवळ तयाची बायको व सतचया सपरयकराचा खन कलयाची कबली ददललीच

आह पण याला अजन परावा कायldquo

ldquoतमही तयासाठी काही परयतन कल काldquo

ldquoतयासाठी तीन कॉससटबल मागावर आहतldquo

ldquoमग लवकरच तमहाला सवथ सपषट होईल परत फार लाब असण शकय नाही

घराचा तळमजला वा बाग इर शोध घऊन बघा या जागा खणायला फार वळ

लागणार नाही ह घर तरील पाणयाचया पाईपपिा जन आह कठतरी न वापरात

असलली सवहीरही अस शकल सतर तमच नशीब आजमावन बघाrdquo

ldquoपण तमहाला ह कस मासहती तमही तमच शोधकायथ कस कलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

26

ldquoआधी मी त कस कल त तमहाला दाखवतो मग सपषटीकरण दतो तमहाला

आसण माझया या खप तरास घऊन मला अमलय मदत करणाऱया समतरालाही त दयायला

हव पण पररम मी तमहाला या गसहगाराचया अतमथनाची कलपना दतो तयाची खरी

जागा फाशीच तखत नसन वडयाच हॉससपटल आह एखादया आधसनक सिटीश

माणसापिा तयाच मन मधययगीन इटासलयन माणसासारख आह तो भयकर कजष

आह इतका कोतया व तरासदायक सवभावाचा आह की बायको महणज जण तयाच

सावजच झालली होती अशा पाशवथभमीवर डाा रचा सतर परवश झाला अबरली

बदधीबळपट होता आडाख बाधणयात सनषणात होता तो कपण होता असत दवष

करणाराही होता तयाचा दवष इतका पराकोटीला पोचला की तो वडाच झाला चकीच

वा बरोबर तयान या दोघावर सशय घयायला सरवात कली व सड उगसवणयाच

ठरसवल मोठया सतानी चाणािपण बत आखला इकड याldquo

या घरात तो जण राहत असलयाचया राटात होमसन आमहाला अगदी

खातरीपवथक पासजमधन सतजोरीचया खोलीकड नल

इससपकटरन नाक मरडन महटल ldquoकाय हा रगाचा भपकाराldquo

होमस महणाला ldquoतोच आमचया सशयाचा पसहला मददा होता डाा वॉटसनच

या बाबतीत तमही आभार मानायला हवत तयान सनरीिण उततम कल पण अनमान

काढ शकला नाही पण मी तयामळ अनमानाचया ददशन जाऊ शकलो घरात चोरी

झालली आह बायको गायब आह अशा वळी हा माणस घरभर रगाचा वास का

भरतो आह नककीच कठला तरी वास लपसवणयासाठी तयाचा हा उदयोग असणार

सशय यईल असा वास आसण लोखडी बारन कडकोट बदोबसतात सीलबद कलली

सतजोरीचया खोलीची कलपना या दोन गोषटी एकतर करा आसण तमही कठलया

सनषकषाथला पोचता त बघा घरात नसत दफरन माझया ही गोषट लिात आली

हमाकट ससनमागहातील तया ददवसाचया सतदकटाचा मी शोध घतला तवहा माझया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

27

लिात आल की ह काहीतरी गभीर परकरण आह वॉटसनचया चाणाि नजरतन

सटलली गोषट ब रागतील तीस वा बततीस दोसही जागा तया रातरी ररकामयाच होतया

अबरली तया रातरी ससनमागहात गलाच नवहता तयाचा बचाव मग कोलमडनच

पडला तयाचया बायकोचा सतकीट नबर माझया समतराला तयान सासगतला सतरच तो

घसरला मग माझयापढ असा परशन होता की तयाचया घराची झडती कशी घयायची

मग मी काय कल तर एका माणसाला अगदी लाबचया एका गावातन अबरलीला

तार पाठवन बोलावन घयायला सासगतल तो मधयच कठतरी गडप वहायला नको

महणन डाा वॉटसनला तयाचयाबरोबर पाठसवल तयामळ मला दोन सनवात ददवस

समळाल तया धमथगरच नाव मी माझया डायरीतन काढल सवथ बाबी तमहाला सपषट

झालया का ldquo

आशचयथचदकत होऊन इससपकटर उदगारला ldquoकाय हशारी आहldquo

ldquoकोणी मधय यायची शकयता नसलयान मी घराची झडती घयायला सरवात

कली झडती घणयाच एक वगळ कसब आह यातन काही सनषपनन होईल की नाही ह

मला ठाऊक नवहत पण मला काहीतरी सापडल काय त बघा घराचया कडन ह गस

पाईप गलल ददसत आहत बरोबर त इरन सभतीवर चढल आहत इर कोपऱयावर

तयाला उघडमीट करणयाची तोटी आह वर जाऊन त सतजोरीचया खोलीचया छतातन

आत गल आहत व त ददस नयत महणन तयावर सगलावा ददला आह तयाच खोलीतील

तोड रद असन उघडच आह महणज बाहरील तोटी उघडलयाबरोबर खोली गासन

भरन जाणार ह नककी दार व शटर घटट लाऊन घतल की ती खोली महणज सहटलरची

गास चबरच होणार कठलया अमानषतन तयान तया दोघाना आत ढकलल कणास

ठाऊक पण एकदा त सतर बद झाल की मग त तयाचयाच तावडीत होतrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

28

इससपकटरन मोठया उतसकतन पाईपच सनरीिण कल तो महणाला

ldquoआमचया एका आादफसरन गासचा वास यत असलयाच सासगतल होत पण अराथत

तवहा दार व शटर उघड होत तयान सासगतलयापरमाण आदलया ददवशी अबरलीन

रग दयायला सरवात कली होती रोडस बाकी रासहलल काम चाल होत पण पढ

काय समसटर होमसldquo

ldquoतर नतर ज घडल त मला अनपसित होत जवहा मी

सवयपाकघराशजारील सामान ठवायचया खोलीतील सखडकीखाली पहाट झोपलो

होतो तवहा एक हात माझया काालरवर पडला ldquoए नालायका त इर काय करतो

आहसrdquo असा आवाज आला मी डोक वळवन बसघतल तर तो उच काळा करडया

रगाचा गाागल घातलला माझा समतर उफथ परसतसपधी समसटर बाकथ र मला ददसला

अस आमही अचानक भटलो व आमहाला हस आवरना डाा र अनसट याचया कटबान

तपासकामासाठी तयाला नमल होत व तोही तया भयाण नाटयाबददलचया

सनषकषाथपरत यऊन पोचला होता तयान घरावर काही ददवस पाळत ठवली तयाला

अस वाटल कीएका आादफसर न घडलया तीन सतर ददसणारा डाा वॉटसन हा

सशयासपद माणस आह व तयाला अटक करावी पण मला सतर पासहलयावर मी

तयाला सवथ गोषटीचा खलासा कला मग आमही दोघ समळन कस उलगड लागलोrdquo

ldquoतमही तयाचयाबरोबर हातसमळवणी कली मग आमचयाबरोबर का नाही

कलीrdquo

ldquoकारण ज घडल असलयाचा सशय मला यत होता तयाची खातरी

करणयासाठी तमही इरपयत पोचला नसणार अस मला वाटत होतldquo

इससपकटर हसला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

29

ldquoपोचलो नस पण समसटर होमस आता तमहाला तमचा शबद पाळन ही

कस आमचया हवाली करायला हवी आतापयत तमहाला सापडललया

धागयादोऱयासकटrdquo

ldquoअराथत ती माझी नहमीचीच पदधत आहldquo

ldquoठीक आह सकॉटलड याडथ पोसलसातफ तमच आभार तमही

सासगतलयाबरहकम ही कस अगदी सपषट ददसत आह परत ताबयात घयायला फारशी

अडचण यऊ नयldquo

ldquoमी तमहाला एक लहानसा छपा परावा दाखवतो मला खातरी आह सवतः

अबरलीलासदधा तो कधी ददसला नसल इससपकटर तमही नहमी सवतःला दसऱयाचया

जागी कलपन आपण तवहा काय कल असत असा सवचार करायला हवा तयासाठी

रोडी कलपकता हवी तयान सनसशचत फायदा होतो समजा या लहानशा खोलीत

तमहाला बद कल आह व दोन समसनटदखील तमही सजवत रहाणार नाही आहात पण

दारापलीकडील सतानाला तमहाला अददल घडवायची आह तर तमही काय करालldquo

ldquoसनरोप सलहldquo

ldquoबरोबर तमहाला कस मारणयात आल ह तमहाला लोकाना सागायच

असणार कागदावर सलहन काही उपयोग नाही कारण तो नाहीसा कला जाईल पण

तमही सभतीवर सलसहलत तर कोणाचया तरी त नजरस पडल आता इकड पहा

जाभळया रटकाऊ पसससलीन सभतीवर सलसहलल ह पहा ldquoआमचा mdash आमचा mdash ldquo

एवढच

ldquoतयान काय ससदध होईलrdquo

ldquoअस बघा ह जसमनीपासन फकत फटभर अतरावर आह सबचरारा माणस

जसमनीवर मरत पडलला असताना तयान ह सलसहल असणार व त पणथ सलहन

वहायचया आत तो मला असणारldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

30

ldquorsquoआमचा खन कलला आहrsquo अस तयाला सलहायच असणारldquo

ldquoअसच मी त वाचल तमहाला परतावर रटकाऊ जाभळी पसससल समळाली

तर --- ldquo

ldquoनककीच आमही ती समळाली तर बघ पण सतजोरीचया खोलीचा एवढा

बदोबसत असताना चोरी झालीच नसणार ती कागदपतर तयाचयाकडच असणार पण

आमहाला ती सापडली नाहीतldquo

ldquoती तयान एखादया सरसित रठकाणी ठवली असणार याची खातरी बाळगा

तयाची बायको आसण सतचा सपरयकर पळन गलयाची बाब एकदा सवसमतीत गली की

तयान सासगतल असत की तया दोघानी ती कागदपतर टाकन ददलली सापडलीldquo

इससपकटर महणाला ldquoतमही परतयक अडचण हशारीन सोडसवलली आह

अराथत तयान आमहालाही कळवल असत पण मळात तो सवतः होऊन तमचयाकड का

आला ह मला कळत नाहीldquo

ldquoतो इतका वरा आतमसवशवास असलला होता की तो पकडला जाईल अस

तयाचया सवपनातदखील आल नसणार कोणतयाही सशय घणाऱया शजाऱयाला तो महण

शकला असता की ldquoबघा मी काय काय कल फकत पोसलसानाच नवह तर शरलॉक

होमसला दखील बोलासवलrdquo

इससपकटर हसला

ldquoदखील शबदाबददल तमहाला माफ कल पासहज मला आठवत तयापरमाण

तमच काम एकदम नबर वन असत समसटर होमस ldquo

काही आठवडयानी माझया समतरान मला एका पासिकात आलल lsquoहवन

बगलयातील भयकर घटनाrsquo अशा मरळयाखालील आललया मजकराच कातरण

पाठसवल तयाचा शवट lsquoपोसलसाची तपासातील अककलहशारीlsquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

31

असा कलला होता पररचछद खालीलपरमाण होता

ldquoइससपकटर मकीनॉनन रगाचया वासावरन ओळखन काढल की दसऱया

कठलया वासाला लपसवणयासाठी तो सनमाथण कलला असावा नतर तयान अगदी

हशारीन शोधन काढल की सतजोरीची लोखडी दार असलली बददसत खोली मतयची

खोली झाली असावी वर कतरयाच घर बाधन झाकन ठवललया पडीक सवसहरीमधय

परताचा शोध लागला आमचया वयावसासयक गपतहराचया बदधीमततच उदाहरण महणन

गसहगारीचया इसतहासात ससमरणीय अशी या परकरणाची नोद होईलrdquo

होमस सहनशीलतन हसत महणाला ldquoहो हो मकीनॉन तसा चागला माणस

आह वॉटसन आपलया फाईलमधय याची नोद करन ठव कधीतरी खरी गोषट बाहर

यईलचldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

32

लाल वतथळाची दहशत

ldquoह पहा समसस वरन तमही असवसर वहायच सवशष काही कारण मला

ददसत नाही सशवाय माझा अमलय वळ मी यात का घालवावा ह दखील मला कळत

नाही मला इतर पषकळ काम आहतrdquo अस बोलन शरलॉक होमस तयाचया नोदवहीत

ताजया घडामोडीचा करम लाव लागला

पण ती घरमालकीण सचवटपण िीसलभ चाणािपण आपलया मदददयावर

ठाम रासहली

ldquoसमसटर फअरडल नावाचया माझया भाडकरच परकरण गलया वषी तमही

चागल हाताळल होतrdquo

ldquoहो हो त अगदी साध होतrdquo

ldquoपण सर तो अजनही तमचया दयाळपणाची आठवण काढतो आसण

जयापरकार तमही तया बाबीवर परकाश टाकला तयाचीदखील मी सवतः अधारात

चाचपडत होत तमही एकदा एखादया गोषटीत लि घातल की ती तडीस नताचrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

33

एवढी सतती ऐकलयावर होमसन एक ससकारा टाकन हातातल काम बाजला

ठवल व खचीत रलन बसत महणाला ldquoठीक आह समसस वरन आपण सर कर मी

ससगरट ओढायला तमची हरकत नसावी वॉटसन काडपटी कठ आह तमचा नवीन

भाडकर तयाचया जागत सतत रहातो पण तरीही तमहाला तो ददसत नाही महणन

तमही असवसर आहात ह समजल खर तर अस बघा मी तमचा भाडकर असतो तर

तमही मला आठवडचया आठवड पासहलच नसतrdquo

ldquoतयात काही सशय नाही पण सर ह वगळ आह मी तयामळ घाबरत मला

झोपही यत नाही सकाळपासन रातरीपयत तयाचा सपषट पायरव इकड सतकड ऐक

यतो पण तयाच नखसदधा ददसत नाही ह मला काही समजत नाही माझा नवराही

यामळ काळजीत पडला आह पण तो ददवसभर कामासनसमतत बाहर असतो आसण मी

इकड असवसर असत तो भाडकर अशी लपवाछपवी का करतो आह तयान काय

कल आह ती एक कामवाली मलगी सोडली तर ददवसभर मी घरात एकटी असत

आता मला ह अगदी असय झाल आहrdquo

होमस पढ वाकला व तयान तयाची लाब सनमळती बोट तया बाईचया

खादयावर ठवली जवहा पासहज तवहा अगदी जादई असा हळवारपण शात करणारा

पररणाम तो घडवन आण शक सतची दषटी सनवली ती शात झाली तयान

दाखसवललया खचीत ती बसली

तो महणाला ldquoजर ही कस मला घयायची असल तर मला परतयक

बारीकसारीक गोषट मासहती पासहज आठवायला वळ घया पण परतयक लहानशी

गोषटदखील महतवाची अस शकत तमही महणालात तयापरमाण तो मनषय दहा

ददवसापवी आला व पधरा ददवसाच रहाणयाजवणाच पस तयान ददल बरोबरrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

34

ldquoतयान माझया अटी सवचारलया सर मी तयाला एका आठवडयाला पननास

सशलीग सासगतल घराचया वरचया मजलयावर छोटी सलवहीगरम व बडरम आहrdquo

ldquoबरrdquo

तो महणाला rdquoमी तमहाला आठवडयाच पाच पौड दईन पण तमही माझया

अटी मासय कलया तरचrsquo मी गरीब बाई आह सर समसटर वरन फार काही समळवत

नाहीत पसा माझया दषटीन महतवाचा आह तयान सतरलया सतर मला दहा पौडाची

नोट काढन ददली lsquoतमहाला अस पस दर पधरा ददवसानी खप ददवस दत राहीन पण

तमही माझया अटी मासय कलयात तरच नाहीतर हा मी चाललोrsquo अस तो महणाला

ldquoकाय अटी होतयाrdquo

ldquoतयाचयाकड तयाचया जागची दकलली हवी त ठीक होत ती मी भाडकरना

नहमीच दत तयाला तयाचया हवालयावर सोडायच व काही फालत चौकशा करायचया

नाहीतrdquo

ldquoतयात काही आशचयथकारक नाही नाही काrdquo

ldquoसर खर पहाता नाही पण काहीतरी पाणी मरत आह आता तयाला इर

यऊन दहा ददवस झाल मी समसटर वरन ककवा तया मलीनही तयाच नखदखील

पाहील नाही रातरददवस वरखाली खालीवर तयाचा जोरदार पायरव तर ऐक यतो

पण पसहलया रातरी तो बाहर जाताना ददसला तयानतर कधीच नाहीrdquo

ldquoओहो पसहलया रातरी तो बाहर गला काldquo

lsquoहो सर आसण खप उशीरा घरी परतला आमही सगळ झोपलो होतो तमही

तसदी घयायची काही जररी नाही अस तो पवीच महणाला होता मधयरातरीनतर मी

तयाचा सजना चढतानाचा आवाज ऐकलाrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

35

ldquoपण तयाच जवणrdquo

ldquoतयान अस सागन ठवल होत की तयान बल वाजसवलयावर तयाच जवण

दाराबाहरील खचीवर ठवाव मग त सपलयावर तो परत बल वाजवी आसण मग

आमही खचीवर ठवलल उषट ताट खाली आणत अस जर तयाला अजन कसली जरर

असल तर तो एका कागदाचया तकडयावर कसपटल अिरात सलहन तो खचीवर ठवrdquo

ldquoकसपटल अिरातrdquo

ldquoहो सर अगदी नमकच शबद कसपटल अिरात सलहन कमी जासत काही

नाही हा बघा एक तमहाला दाखवायला मी आणला आह SOAP (साबण) हा

दसरा MATCH (काडी) पसहलया ददवशी सकाळी तयान ठवलला हा कागद रोजच

वतथमानपतर तयाचया सयाहारीबरोबर मी रोज ठवतrdquo

ती सचटोरी चौकसपण बघताना होमस मला महणाला ldquoवॉटसन ह नककी

जरा वगळच वाटत आह सवतःच खाजगी आयषय वगर मी समज शकतो पण कसपटल

अिर कशासाठी कसपटल अिरात सलसहण काही सोप नाही नहमीसारख का

सलहायच नाही वॉटसन त काही सचव शकतोस काrdquo

ldquoतयाला तयाच हसतािर गपत ठवायच असलrdquo

ldquoपण का तयाचया मालदकणीला तयाच हसतािर समजल तर काय

सबघडल तरीही त महणतोस तस अस शकल पण असा ससिपत सनरोप काrdquo

ldquoकाही कळत नाहीrdquo

ldquoडोक वापरन तकथ लढसवणयाची सदर सधी आह नहमीचयाच पदधतीन

सलसहलल जाड टोकाचया दकरसमजी पसससलच ह अिर आह आसण SOAP अस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

36

सलसहललया कागदाचा टवका उडन SO ह अिर अधथवट गलल ददसत आह वॉटसन

ह काहीतरी सचक वाटत नाही काrdquo

ldquoलि दयाव अस काहीतरीrdquo

ldquoबरोबर या कागदावर नककीच काहीतरी खण अगठयाचा ठसा जयामळ

माणस ओळखता यईल अस काहीतरी सापड शकत आता समसस वरन तमही महणता

तयापरमाण हा मनषय मधयम चणीचा सावळा व दाढी असलला आह तो काय वयाचा

असलrdquo

ldquoतरणच वाटतो सर तीसहन असधक नाहीrdquo

ldquoबर अजन काही साग शकालrdquo

ldquoतो चागल इसगलश बोलत होता तरीही तयाचया उचचारावरन तो परदशी

वाटतोrdquo

ldquoआसण तयान वयवससरत पोषाख कला होताrdquo

ldquoअगदी चणचणीतही वाटत होता सभय गहसरासारखा ददसत होता

कपड जरा गडद रगाच होत पण खास वगळ अस नवहतrdquo

ldquoतयान नाव सासगतल नाहीrdquo

ldquoनाही सरrdquo

ldquoतयाला काही फोन पतर यायची का दकवा कणी भटायला यायच काrdquo

ldquoकाहीच नाहीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

37

एखादया सकाळी तमही ककवा ती मलगी तयाचया खोलीत सशरला असालrdquo

ldquoनाही तयाच सवथ काही एकटयानच चालायचrdquo

ldquoह जरा वगळच आह बर तयाच काही सामानसमानrdquo

ldquoएक मोठी तपदकरी बग बाकी काही नाहीrdquo

ldquoया मासहतीवरन काही सनषपनन होईल अस वाटत नाही खोलीतन काहीच

कधी बाहर आल नाही का अगदी काहीच नाहीrdquo

मालदकणीन सतचया बगमधन एक पाकीट काढल तयात दोन जळकया

काडया व ससगरटच रोटक होत

ldquoसकाळी तयाचया खचीवरील टरमधय ह होत तमहाला िललक गोषटीमधन

काहीतरी पराव सापडतात महण महणन मी ह जपन ठवलrdquo

होमसन खाद उडसवल

ldquoयात काहीच नाही काडया अराथत ससगरट पटसवणयासाठी ओढललया

असणार ह सहज कळत आह की अधी काडी जळालली आह ह ससगरटच रोटक पण

जरा सवशषच आह तया माणसाला दाढीसमशा होतया बरोबर नाrdquo

ldquoहो सरrdquo

ldquoमला ह समजत नाही फकत घोटन दाढी कलला मनषयच अस रोटक टाक

शकतो वॉटसन तझया आखड समशादखील खण उमटवतातrdquo

ldquoतया रोटकावर खणा आहतrdquo मी सवचारल

ldquoनाही पण तया रोटकाचा शवटचा भाग रोडा गडाळलयासारखा वाटतो

आह नाही का वॉटसन समसस वरन दोन भाडकर आहत काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

38

ldquoनाही सर तो इतक कमी खातो की एक माणस तरी तयात कसा काय जग

शकतो अस मला नहमी वाटतrdquo

ldquoमला वाटत अजन काही पराव समळपयत आपण राबया तस पासहल तर

तमची तकरार काहीच नाही तमहाला भाड समळत आह जरी तो रोडा सवसिपत असला

तरी तरासदायक तर नाहीच तो चागल पस दतो आह मग तयाला काही गोषटी

लपवायचया असतील तर तमचा सवरोध असायच काय कारण आह जोपयत तो

काही गसहा करत नाही तोपयत तयाचया खासगीपणाबददल आिप घणयाच काही

कारण नाही मी एकदर वसतससरती पासहली आह माझ लि राहीलच जर नवीन

काही घडल तर मला कळवा गरज लागलयास मी मदतीला आहचrdquo

ldquoवॉटसन या कसमधय नककीच काही लि वधन घणार मदद आहतrdquo

मालकीणबाई सनघन गलयावर तो मला महणाला ldquoवयसकतगत वगळपणा ककवा वरवर

ददसत तयापिा असधक खोलवर काहीतरी दडलल अस चकरावन टाकणारी एक

शकयता अशी वाटत की जयान जागा भाडयान घतली तयापिा वगळाच कोणीतरी

सतर रहात आहrdquo

ldquoअसा सवचार करायच काय कारणrdquo

ldquoठीक आह ससगरटच राहदया पण रहायला आलयावरचया पसहलयाच

ददवशी तो बाहर गला ह जरा खटकत नाही का अपरातरी तो आला की कणी वगळच

आल कारण मधयरातर उलटलयावर बघणार कणीच नवहत जी वयकती बाहर गली

तीच आत आली याला परावा काहीच नाही तयासशवाय पररम आलला भाडकर उततम

इसगलश बोलत होता तर हा दसरा () काडपटी अस सलसहणयाऐवजी काडी अस

सलसहतो आह हा अडाणी वाटतो सलसहणयातील वगळपणा हा अजञान झाकणयासाठी

असावा हो नककीच वॉटसन नककीच हा दसराच कणीतरी घसलला असावाrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

39

ldquoपण अस काrdquo

ldquoतोच तर परशन आह तपासाचया ददशची एक शकयता ददसत आहrdquo

लडनचया वतथमानपतरातील वयसकतक अडचणी सलला आवाहन यासबधी मजकर

सचकटवलल मोठ पसतक तयान बाहर काढल व तयाची पान चाळत महणाला ldquoदकती

या कलशदायक घटना जण काही समाजातील सवसचतर घटनाचा अभयास

करणाऱयासाठी उघडलला मौलयवान असा खसजनाच जया खाजगी गपतपणाचा तो

भाडकर अगीकार करतो आह तो मोडन एखादी बातमी ककवा सनरोप या

एकलकोडया माणसापयत पोचवणयासाठी तयाला ज वतथमानपतर ददल जात तया

वतथमानपतरातील या सदराचा आधार घतला जात असावा दसरा काही मागथ ददसत

नाही तयातील जासहराती आपण वाचन बघ गलया पधरवडयातील बातमयाची ही

कातरण आहत lsquoराजपतराचया सकटटग कलबमधील काळा मफलर घातलली मसहलाrsquo

ही आपण बाजला सार lsquoसजमी नककीच तयाचया आईच मन मोडणार नाहीrsquo ही तर

आपलया हतशी काहीच सबसधत वाटत नाही lsquoसिकसटन बसमधय चककर आलली

मसहलाrsquo lsquoरोज माझ हदय तळमळतrsquo यात मला काही रस नाही ओहो यरका नककीच

सापडल वॉटसन ह ऐक rsquoधीर धरा सपकाथच साधन नककीच सापडलrsquo ही तारीख

बघ समसस वरनचा भाडकर आलयावर दोन ददवसानतरची ही बातमी आह ह शकय

वाटत आह नाही का एखादयाला इसगलश बोलता यत पण सलसहता यत नाही

यावरन काही धागादोरा समळतो का बघ आता तीन ददवसानतर mdash rsquoमी काहीतरी

यशसवी बत आखतो आह सबरी व शहाणपणा हवा सगळ काही सपषट होत जाईलrsquo

तयानतर आठवडाभर जस र मग lsquoसबळ अस हाती लागन मागथ सपषट होतो आह A

महणज १ B महणज २ व असच पढrsquo lsquoही गपत भाषा लिात ठव लवकरच त

पाहशीलrsquo ह कालचया पपरमधय होत आजचया पपरमधय काही नाही समसस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

40

वरनचया भाडकरला ह सदश चपखलपण लाग पडतात वॉटसन आपण रोड

राबलो तर ह परकरण अजन जासत समज लागलrdquo

आसण तसच झाल सकाळी मी माझा समतर शकोटीकड पाठ करन उभा

असलला पासहला तयाचया चहऱयावर पणथ समाधानाच हासय झळकत होत

टबलावरील पपर उचलत तो ओरडला ldquoह बघ वॉटसन हा मजकर बघ lsquoदशथनी भाग

पाढऱया दगडाच असललया लाल घराकड पहा सतसऱया मजलयावरील डावीकडन

दसरी सखडकी ndash lsquoसयाथसतानतर mdash rdquo ह नककी परस आह मला वाटत सधयाकाळनतर

आपण समसस वरनचया घराचया आसपास पाळत ठवrdquo

इतकयात समसस वरनच घाईघाईन आमचया खोलीमधय सशरलया ldquoअर

समसस वरन आज सकाळी तमही काय बातमी आणली आहrdquo

ldquoएक नवीनच महतवाची बातमी आहrdquo समसस वरन जवळजवळ

ओरडलयाच rdquoआता ह पोलीसावरच सोपवायला हव आता ह वाढतच चालल आह

तयाचया सामानासकट तयाला बाहर काढायला हव मी सरळ जाऊन तयाला तस

सागणारच होत पण मग असा सवचार कला की आधी तमच मत घयाव पण आता

माझी सहनशकती सपली आह आता ह माझया नवऱया पयत यऊन ठपल आह --- ldquo

ldquoसमसटर वरनबददल काय महणालातrdquo

ldquoतयाचयाबरोबर आडदाडपणा कलयाबददलrdquo

ldquoपण तो कोणी कलाrdquo

ldquoअहो तच तर आमहाला हव आहrdquo समसस वरन महणालया ldquoसर ह या

सकाळी झाल टॉटनहम टसनस कोटथमधय टाईमकीपर महणन समसटर वरन काम

करतात सकाळी सातचया आधीच तयाना घराबाहर पडाव लागत आज सकाळी त

दहा पाऊल जातात न जातात तोच मागन दोन माणस आली तयाचया डोकयावर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

41

कोट टाकला व गठडी वळन तयाना रसतयावर दगडी सभतीशी उभया असललया

मोटारीत कोबल एक तास तयाना घमवल मग दार उघडन तयाना बाहर ढकलन

ददल त रसतयामधय पडल व इतक घाबरन गल की तया मोटारीच काय झाल त तयाना

कळलच नाही जवहा त भानावर आल तवहा तयाना त हमपसटड या गवताळ भागात

असलयाच लिात आल मग त बसन घरी आल व आता सोफयावर पहडल आहत ह

सवथ सागायला मी आता इर आल आहrdquo

होमस उदगारला rdquoअस झाल होय तयानी तया लोकाना पासहल का तयाच

बोलण ऐकल काrsquo

ldquoनाही त फारच घाबरन गल होत काहीतरी जादन तयाना उचलल गल

व तसच परत टाकल गल अस तयाना वाटल त दोघजण नककी होत कदासचत सतघहीrdquo

ldquoआसण याचा सबध तमही तमचया भाडकरशी जोडताrdquo

ldquoअस बघा आमही इर पधरा वष राहत आहोत आसण अस पवी कधीच

झाल नाही तयाचा फार तरास मी सोसला पसा ह काही सवथसव नाही आज ददवस

मावळायचया आत मला तयाला घराबाहर काढलच पासहजrdquo

ldquoसमसस वरन रोड राबा एकदम घाई कर नका मला पसहलयादा वाटल

तयापिा ह परकरण खपच महतवाच वाटत आह तमचया भाडकरला नककीच कोणीतरी

धमकावल आह दाट धकयाचया सकाळी त तयाचयासाठी दबा धरन बसल होत व

समसटर वरनलाच तमचा भाडकर समजल तया शतरना तयाची चक लिात आलयावर

तयानी समसटर वरनला सोडन ददल जर तो भाडकर तयाचया तावडीत सापडला

असता तर तयानी तयाच काय कल असत याची आपण कलपना कर शकतोrdquo

ldquoठीक आह समसटर होमस मग मी आता काय करायच आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

42

lsquoसमसस वरन तमचया या भाडकरला बघायची मला फार इचछा आहrdquo

ldquoत कस करायच त मला कळत नाही तमहाला तयाच दारच तोडाव लागल

मी खचीवर जवण ठवन सजना उतर लागताच तयान धाडकन दार लावलयाचा मला

आवाज यतोrdquo

ldquoतयाला टर आत तर घयावा लागतो आपण लपन बसलो तर नककीच तयाला

पाह शकतोrdquo

मालकीणबाईन िणभर सवचार कला

ldquoहो सर तयाचया खोलीचया दारासमोर एक छोटी साठवणीची खोली

बॉकसरम आह तया खोलीत दारामाग तमही दडन बसा मी समोर एक आरसा ठव

शकतrdquo

ldquoछान कलपना आह तयाची जवणाची वळ काय आहrdquo

ldquoसाधारण दपारी एक वाजताrdquo

ldquoमग मी व वॉटसन साधारण तया समारास यतो बरय तर मगrdquo

साडबारा वाजता आमही समसस वरनचया घराचया सजसयावर होतो ऑम

रसतयाचया ईशासय ददशला ह घर होत रसतयाचया कोपऱयावर असलयान इरन सवथ

रसता नीट ददस समोरच होव सटरीट होता तयावर रहायच फलट असललया घराची

लाबलचक राग होती

होमस महणाला ldquoहोव सटरीटवरच ह दशथनी भाग पाढऱया दगडाच असलल

लाल घर बघ सतरच ती खाणाखणा करायची जागा असावी आपलयाला ती जागा

मासहती आह व समसस वरनची जागाही मासहती आह महणज नककीच आपल काम

सोप आह सतरलया सखडकीला lsquoभाडयान दण आहrsquo अशी पाटी लटकत आह महणज

शरलॉक होमस वषाली जोशी

43

तो फलट नककी ररकामा आह आपलया या भाडकरचया सारीदाराला सतर जागा समळ

शकल बर समसस वरन आता काय करायच आहrdquo

ldquoमी तमचयासाठी सवथ तयार ठवल आह तमही दोघ तमच बट खाली काढा

व वर याrdquo

ती एक छान लपायची जागा होती सतन आरसा असा ठवला होता की

अधारात बसन आमहाला समोरचया दाराच दषय सहजपण सपषट ददसल आमही तया

बॉकसरममधय लपन बसलो व मग समसस वरन सनघन गली तया सवसचतर भाडकरन

बल वाजवलली आमही ऐकली मग मालकीणबाई टर घऊन वरती आलया व तो

खचीवर ठवला तया खाली गलयावर आमही सरसावन बसलो आरशावर नजर ससरर

कली जसजसा मालकीणबाईचा पदरव कमी होत गला तसा दकललीन दार

उघडलयाचा व हाडल दफरवलयाचा आवाज आला दोन कश हात बाहर आल एक

भदरलला सदर चहरा आमहाला पसटसा ददसला मग टर आत घतला गला व दार

परत बद झाल शातता पसरली होमसन माझया हाताला धकका ददला व आमही दोघ

सजना उतरन खाली आलो

खाली आमची वाट पहाणाऱया मालकीणबाईना होमस महणाला ldquoमी

सधयाकाळी परत यतो वॉटसन आपण घरी जाऊन याबददल बोलrdquo

ldquoत बघतो आहस की माझा अदाज खरा ठरला आह वगळाच भाडकर खर

तर वगळीच भाडकर सतर राहत आह सतर बाई रहात असल अस मला वाटल

नवहतrdquo

ldquoसतन आपलयाला पाहीलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

44

ldquoकाहीतरी वगळ पासहलयाच सतचया लिात आल ह नककी साधारण

घटनाकरम अगदी सपषट आह भयकर व ताबडतोब घड शकल अशी काहीतरी

धोकयाची पररससरती या जोडपयावर ओढसवली आह व तयामळ लडनमधय त आशरय

शोधत आहत धोकयाचया छायत असलयान त गपततची काळजी घत आहत तया

माणसाला काम करायच असलयान तयान तया काळात ती बाई सरसित राहील अशी

जागा सनवडली आह हा तसा अवघडच परशन आह पण तयान तो हशारीन सोडसवला

आह इतकया हशारीन की घराचया मालदकणीलाही सतचया अससततवाची कलपना

नाही पसहलयादा सतन पासहललया परष भाडकरलाच आपण अनन परसवत आहोत

अशा समजतीत ती आह बाईच हसतािर ओळख यऊ नय महणन कसपटल अिरात

सलहीलला सनरोप

तो सारीदार तया बाईला भटायला यऊ शकत नाही कारण मग शतरना

सतचा ठावरठकाणा कळल तो सरळ सतचयाशी बोल शकत नाही मग पपरमधील

सवसशषट रकासयासशवाय तयाला दसरा काही मागथच नाही आततापयत सवथ सपषट झाल

आह

ldquoपण या सवाथमाग कारण कायrdquo

ldquoहो वॉटसन नहमीपरमाण त शोधण शहाणपणाच ठरल सवाथमागच

कारण काय समसस वरनचया वरवर सरळ परशनामाग काहीतरी भयकर बाब दडलली

आह अस या गतयाचया खोलात जाताना मला वाट लागल आह ह नहमीच

परमपरकरणातल साहस नाही आपण तया बाईचया तोडावरची भीती पासहली

तयावरन ती काहीतरी सकटात सापडली आह ह नककी घरमालकावरील

हललयासबधी आपण ऐकलच तो नककी तया भाडकरसाठीच होता तयामळ गपततची

गरज जासत ठळकपण समोर यत हा जीवनमरणाचा परशन असलयाचही लिात यत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

45

समसटर वरनवरील हललयावरन आपलयाला हदखील कळत की तया शतरना तया

भाडकरचया जागी एक िी रहात असलयाचही मासहती नवहत अस ददसत वॉटसन

हा परकार फारच गतागतीचा व उतसकता वाढवणारा ददसतो आहrdquo

ldquoयाचया खोलात आपण का पडाव यातन आपलयाला काय समळणार

आहrdquo

ldquoखरच आह त सनववळ कलसाठी कला वॉटसन मला वाटत त जवहा

डॉकटर होणयासाठी कससचा अभयास करत होतास तवहा पढ रगणाकडन समळणाऱया

फीचा सवचार तझया डोकयात नककीच नवहताrdquo

ldquoहोमस त सशिणासाठी होतrdquo

ldquoसशिण कधीच सपत नाही वॉटसन परतयक कसमधन आपण नवीननवीन

सशकतो ही आपलयाला काहीतरी सचसवत असलली कस आह यात पसाही नाही

मोठपणाही समळणार नाही पण तरीही आपलयाला हा गता सोडवायला हवा जवहा

चहबाजनी अधार दाटन यतो तवहा तर आपण आपलया तपासात आणखी आघाडी

घतली पासहजrdquo

जवहा आमही समसस वरनचया घरी पोचलो तवहा लडनमधील

सहवाळयातील सधयाकाळ अगदी दाटन अधारी झाली होती एकसरी करडया रगाचा

पडदाच जण तयार झाला होता फकत सपवळया चौकोनी सखडकया व गसचया

ददवयाचया उजडानच तो छदला जात होता जवहा आमही घराचया सलसवहग रमचया

अधारातन वर पासहल तवहा एक समणसमणता ददवा आमहाला वर परकाशताना

ददसला

होमस महणाला ldquoपलीकडचया घरातील वरचया खोलयामधन काहीतरी

हालचाल जाणवत आह उतसकतन तो सखडकीतन डोकावला ldquoहो मला तयाची

शरलॉक होमस वषाली जोशी

46

सावली ददसत आह तो परत आला आह तयाचया हातात मणबतती आह आता तो

समोर बघतो आह ती बघत आह ना याची तो खातरी करतो आह आता तो उजडाची

सतरीप टाकायला लागला आह वॉटसन काय सनरोप आह तयाकड लि द उजडाची

एक सतरीप महणज अिर A आता दकती वीस महणज अिर T महणज AT

आता दसरा शबद सर झाला तो TENTA असावा व सतरीप टाकण राबल झाल

वॉटसन ATTENTA ला काय अरथ आह ककवा तयाच अस तीन शबदही होतात

AT TEN TA ककवा A व T ही एखादया वयकतीचया नावाची अदयािर अस

शकतील ककवा अस असल का ATTE - हा एखादा सनरोप असल का की तोच

सनरोप दसऱयादा असल कळत नाही वॉटसन तो गला AT तो सतसऱयादा परत

तच सागतो आह ATTENTA तीन वळा - -- दकती वळा तो त परत परत सागणार

आह नाही आता त सपल तो सखडकीपासन बाजला झाला वॉटसन त यावरन

त काय अदाज बाध शकतोसrdquo

ldquoहा गपत सनरोप आह होमसrdquo

माझया समतरान अचानक काहीतरी लिात आलयाची खण कली ldquoहा गपत

सनरोप नाही वॉटसन कारण तो इटासलयनमधय आह A चा अरथ तो एका िीला

उददशन आह BEWARE BEWARE BEWARE असा तो असावाrdquo

ldquoमला वाटत त तो सनरोप उकलला आहसrdquo

ldquoयात काहीच सशय नाही हा खप तातडीचा सनरोप आह महणन तो

तीनदा परत परत सासगतला गला आह पण कशापासन सावध रहा राब तो परत

सखडकीशी यतो आहrdquo परत आमही तया यणाऱया माणसाची पसट सावली पासहली

आसण झटकन सखडकीबाहर उजडाची एक जयोत झळकली परत तोच सनरोप

शरलॉक होमस वषाली जोशी

47

सासगतला गला आता तया खाणाखणा जासत जोरान होत होतया इतकया जोरान की

तयाचा अरथ लावण कठीण होत होत

ldquoPERICOLOmdashPERICOLO lsquo ह काय असाव वॉटसन lsquoधोकाrsquo अस

तर नसाव हो नककीच ही धोकयाची सचना आह तो परत सतरीप पाडतो आह

lsquoPERI HALLOArsquo काय चाललय mdash ldquo

उजड पडायचा अचानक राबला चकाकणारी सखडकीची चौकट

ददसनाशी झाली तया उच इमारतीचया सतसऱया मजलयावर अधार दाटन आला फकत

सखडकीचया सबजागरीवर रोडा उजड होता शवटचा धोकयाची सचना दणारा

सनरोप एकदम राबला कसा व कोणाकडन दोघाचया मनात एकदमच हा परशन

उमटला

ldquoवॉटसन ह काहीतरी गभीर ददसत आह इर काहीतरी गसहगारीचा वास

यतो आह सकॉटलड याडथ पोसलसाना कळवलल बर तरी आपणही ह परकरण सोडन

दऊ शकत नाहीrdquo

ldquoआपण पोसलसाना कळवायला जाऊया काrdquo

ldquoकाय पररससरती आह ह अजन सपषट वहायला हव अजन काही धागदोर

सापड शकतील चल

वॉटसन आपण जाऊन काय कर शकतो त बघrdquo

ऑम रसतयावरन होव रसतयाकड आमही भराभर खाली चालत गलो आसण

समसस वरनचया घराकड माग वळन एक नजर टाकली सतर वरचया मजलयावरील

सखडकीत मला बाईचया डोकयाची पसट आकती ददसली अधीरपण सनःसतबधतन

ताण सहन करत शवास रोधन अधारात ती अधथवट सनरोप पसहा समळणयाची वाट

शरलॉक होमस वषाली जोशी

48

बघत उभी होती ऑम रसतयावरील फलटस असललया कॉलनीचया दाराशी एक

मनषय उभा होता तयान लाब कोट व मफलर घातलला होता तो कपणावर रलन

उभा होता आमचया चहऱयावर उजड पडताच तो चाल लागला

ldquoहोमसrdquo तो ओरडला

ldquoकाय र गरगसन आपलया भटीन आता ह परकरण सपणयाचा रग ददसतो

आह त इकड कसाrdquo सकॉटलड याडथ गपत हराला उचावन हात करत माझा समतर

महणाला

ldquoत जया कारणासाठी इर आहस तयाच कारणासाठी अस मला वाटत त

इर असशील अस मला वाटल नवहतrdquo

ldquoआपल धाग वगवगळ असतील पण सनरगाठ एकच आह मी खाणाखणा

सयाहाळतो आहrdquo

ldquoखाणाखणाrdquo

ldquoहो सखडकीमधलया मधयच तया राबलया का राबलया त बघायला आमही

इर आलो पण तझया हाती सवथ सरसित आह अस वाटत आह मग आता आमच काही

काम उरल नाहीrdquo

ldquoजरा राब समसटर होमस मी तला सयाय दतो मी या कसचया माग

नवहतोच पण तरीही त या कसचया माग असलयामळ मला धीर यऊन बर वाटत

आह या फलटसमधन बाहर यायचा हा एकच रसता आह तवहा तो आपलयाला नककीच

सापडलrdquo गरगसन उतसकतन महणाला

ldquoतो कोण आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

49

ldquoएकदा आमही तझयापिा वरचढ ठरलो होतो आताही त आमहाला

शभचछा दयायला हवयासrdquo तयान तयाची काठी जोरान जसमनीवर आपटली

रसतयाचया दरवर एक घोडागाडी उभी होती सतचया चालकान तयाचया हातातील

चाबक हळच फटकारला तया गाडीचया चालकाला गरगसन महणाला ldquoमी तला

शरलॉक होमसची ओळख करन दऊ काrdquo चालक जवळ आलयावर गरगसन ओळख

करन दत महणाला ldquoह सपकरटन अमररकन गपतहर एजससीच समसटर सपकरटनrdquo

rdquoहो हो ती लााग आयलड कवह समसटरी सोडसवणार परमख सडटसकटवह

बरोबर तमहाला भटन आनद झालाrdquo

शात असणाऱया तया तरण वयावसासयकान घोटन दाढी कली होती तयाची

सतती ऐकलयावर तयाचा कठोर चहरा लाललाल झाला ldquoमी आतता कठ माझया

आयषयाला सरवात कली आह समसटर होमस जर मला जॉरजथयानो समळाला mdash ldquo

ldquoकाय लाल वतथळाचा जॉरजथयानोrdquo

ldquoहो यरोपमधय तो परससधद आह बरोबर आमही तयाचयाबददल सवथ

अमररकतही ऐकल पननास खनामधय तयाच नाव गोवल गलल आह तरीही

तयाचयासवरदध काही परावा सापडत नसलयान आपण काहीच कर शकत नाही मी

सययॉकथ पासन तयाचा पाठलाग करतो आह व गला आठवडाभर लडनमधय मी तयाचया

मागावर आह तयाची गचाडी धरायची सधी मी शोधतो आह समसटर गरगसन व मी

तयाचया मागावर या फलटसचया मोठया कॉलनीपयत आलो या कॉलनीतन बाहर

पडायला एकच दार असलयान आता तो आमचया तावडीतन सनसट शकणार नाही

तो आत गलयापासन तीन लोक बाहर आल पण तयात तो नककी नवहताrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

50

ldquoसमसटर होमस खाणाखणासबधी बोलत आहत मला वाटत नहमीपरमाण

आपलयापिा तयाना जासत मासहती असणारrdquo आमचया जशी लिात आली होती तशी

पररससरती होमसन अगदी रोडकया पण सपषट शबदात समजावन सासगतली

अमररकनान तयाच दोसही हात रागान एकमकावर चोळल

ldquoतयाला आपला सगावा लागलला आहrdquo तो सनराशचया सवरात महणाला

ldquoअस तला का वाटतrdquo

ldquoएकदरीत सवथ गोषटीचा सवचार करता तस वाटत आह नाही का तो

गसयात सार दणाऱया तयाचया मदतनीसाला सनरोप पाठसवतो आह लडनमधय तयाची

मोठी टोळी आह तमचया महणणयापरमाण मग तो धोका असलयाच सचसवत असताना

मधयच राबला बहधा तयान रसतयावर आपलयाला पासहल ककवा धोका फारच जवळ

यऊन ठपला आह अस तयाला नककीच जाणवल लवकरच काहीतरी उपाययोजना

कली पासहज व धोका टाळला पसहज ह तयाचया लिात आल असणार समसटर होमस

तमही काय सचवालrdquo

ldquoआपण ताबडतोप वरती जाऊन सवतःचया डोळयानी पाहrdquo

ldquoपण आपलयाकड तयाला पकडायच वॉरट नाहीrdquo

ldquoसशयासपद पररससरतीत कोणी रहात नसललया रठकाणी तो आह त या

िणासाठी चागलच आह जवहा परतयि तो आपलया समोर असल तवहा सययॉकथ

पोसलसाना तयाला पकडायला आपलयाला परवानगी दयावीच लागल आतता तयाला

पकडायची जबाबदारी मी घतोrdquo

अशा जोखमीचया कामी आपल सडटसकटवह डोक वापरताना चका कर

शकतात पण साहसाचया बाबतीत नवह गरगसन सजना चढन गला तया खसयाला

पकडणयासाठी सकॉटलड याडथचया ऑदफसचा सजना तो जया शातपण वयावसासयक

शरलॉक होमस वषाली जोशी

51

पदधतीन चढल तसाच तो चढला तो तरण मनषय सपकरटन तयाचयापढ जाऊ

लागला पण गरगसनन तयाला कोपरान ढोसत माग ढकलल ldquoलडनचया धोकयाना

लडनचया पोसलसानाच तोड दऊ दrdquo तो पटपटला

सतसऱया मजलयावरील डावीकडील फलटच दार रोडस उघड होत

गरगसनन ढकलन त उघडल सवथतर अधार व सामसम होत मी काडी ओढन तयाचा

कदील पटसवला जयोत पटली तवहा आमहाला आशचयाथचा धककाच बसला गासलचा न

अररललया लाकडी जसमनीवर ताजया रकताचा सडा पडला होता आतलया खोलीतन

लाल रकताचया खणा आमचया ददशन यऊन बद दाराकड जात होतया गरगसनन

सवजरीन उजड पाडला तयाचया खादयावरन आमही सवथजण उतसकतन बघत होतो

ररकामया खोलीचया मधयभागी एक सधपपाड माणस सनपसचत पडला होता घोटन

दाढी कलला सावळया करप चहऱयाचा लोळागोळा झालला दह व भयानक लाल

रकताचया सडयात पडलल डोक असा तो मनषय पाढऱया लाकडी जसमनीवर

असतावयसत पसरला होता पाढरी मठ असललया मोठया तपदकरी चाकच पात

तयाचया शरीरात वरचया ददशन कललया घशात घसल होत त घसणयापवी

माजललया बलापरमाण तयान नककीच झज खळली असणार तयाचया उजवया

हाताजवळ दोन पातयाचा सशगाची मठ असलला भयानक सरा पडला होता

ldquoअर बापर हा तर काळा जॉरजथयानो सवतःच आह कोणीतरी यावळी

आपलयाआधीच तयाचा खातमा कलला ददसतो आहrdquo अमररकन सडटसकटवह

ओरडला

ldquoसमसटर होमस सखडकीमधय ही मणबतती आहrdquo गरगसन महणाला

होमसन पढ होऊन मणबतती पटवली

ldquoकाय करतो आहस व काrsquo इसत गरगसन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

52

होमस सखडकीचया तावदानावरन ती मणबतती मागपढ दफरवत राहीला

मग अधारात डोकावन तयान ती सवझवन टाकली व जसमनीवर फकन ददली

तो महणाला ldquoमला वाटत यामळ आपलयाला मदत होईल दसर दोन

पोलीस शवसचदकतसा करत असताना तो शजारी यऊन उभा राहीला तो पणथपण

सवचारात गढलला होता ldquoतमही खाली राबला होतात तवहा फलटमधन तीन लोक

बाहर आलयाच तमही सासगतलतrdquo शवटी तो बोलला

ldquoतमही जवळन तयाच सनरीिण कलत काrdquo

ldquoहो कलrdquo

ldquoकाळया दाढीचा सावळा मधयम चणीचा व सतशीचया आसपासचा असा

कणी तयात होता काrsquo

lsquoहो तो तया सतघामधय सवाथत शवटी होताrdquo

ldquoमला वाटत तोच आपलयाला हवा असलला समसस वरनचा भाडकर

होता मी तयाच अचक वणथन कर शकतो तयाचया हालचालीची पणथ मासहती

आमहाला आह ती तमहाला परशी आहrdquo

ldquoती काही फार नाही समसटर होमस लडनमधय असी लाखो लोक आहतrdquo

ldquoकदासचत नसाव महणनच मला वाटत की या मसहलला मदतीसाठी तमही

ताबडतोब बोलावन घयावrdquo तयाचया बोलणयावर आमही सगळयानी वळन

तयाचयाकड पाहील तवढयात दारात ती गढ भाडकर यऊन उभी राहीली ती उच

व सदर होती हळहळ ती पढ आली व काळजीयकत भदरललया चहऱयान बघ लागली

जसमनीवर पडललया तया गडद आकतीकड ती डोळ सवसफारन बघत राहीली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

53

ती पटपटली ldquoतमही तयाला मारल ओहो तमही तयाला मारलrdquo मग सतन

जोरान शवास घतला सखदळत हवत उडया मार लागली मग ती टाळया सपटत

खोलीभर नाच लागली सतच डोळ आनदान व आशचयाथन चकाकत होत हजारो सदर

इटासलयन शबद सतचया तोडन बाहर पडत होत ती िी अशी बभानपण आनदान

नाचताना बघण भयानक आशचयथकारक होत अचानक ती राबली व आमचयाकड

परशनारथक नजरन टक लाऊन पाह लागली

ldquoपण तमही तमही पोलीस आहात बरोबर तमही जॉरजथयानोला ठार

कलत असच आह नाrdquo

ldquoआमही पोलीस आहोत मडम पण --- rdquo

ती खोलीत पसरललया सावलयाकड बघ लागली

ldquoपण मग गनरो कठ गला तो माझा नवरा आह गनरो लका मी एसमलीया

लका आसण आमही दोघही सययॉकथ च आहोत गनरो कठ आह या िणी तयान मला

सखडकीतन मला बोलासवल महणन मी धावत आलrdquo सतन सवचारल

ldquoतो बोलासवणारा मी होतोrsquo होमस बोलला

ldquoतमही तमही कस काय बोलासवलrdquo

ldquoतमचया खाणाखणा समजायला फार काही अवघड नवहतया तमही इर

हजर असण आवशयक होत मी Vieni अशी उजडाची सतरीप टाकली की तमही नककी

यणार ह मला मासहती होत

तया सदर इटासलअन िीन माझया समतराकड आशचयाथन पाहील

शरलॉक होमस वषाली जोशी

54

ती महणाली ldquoया गोषटी तमहाला कशा मासहती झालया त मला कळत नाही

जॉरजथयानो mdash तो इर कसा कायrdquo ती राबली अचानक सतचा चहरा गवाथन व

आनदान उजळला ldquoअस आह तर समसटर गनरो माझया लाडकया गनरो त सवथ

सकटातन माझ रिण कलस सवतःचया बळकट हातान तयान या रािसाला ठार कल

ओहोहो गनरो त दकती चागला आहसrdquo

गरगसन सहजपण महणाला ldquoबरका समसस लका अजन मला ह कळल

नाही की तमही कोण आहात पण तमचया बोलणयावरन एवढ सपषट होत आह की

पोलीस चौकीमधय तमची गरज आहrdquo ती जण लडनमधील सवथसामासय रसहवासी

असलयापरमाण तयान भावनामयतन सतचया डरसचया बाहीवर हात ठवला

होमस महणाला ldquoएक समसनट गरगसन आपलयाला मासहती दयायला तया

सजतकया उतसक आहत सततकच आपण ती ऐकायलाही आहोत मडम तमचया

लिात यत आह का की आपलयासमोर जो मनषय मरन पडला आह तयाचा खन

कलयाचया आरोपाखाली तमचया नवऱयाला अटक करन खटला भरणयात यईल

तमही ज सागाल त परावा महणन धरल जाईल पण तयान जर गसहगारी

दषटीकोनातन ह कल नसल व तयाला त तस उघड करायच असल तर तमही आमहाला

सवथ हकीगत सासगतलल तयाचया फायदयाचच ठरलrdquo

ldquoआता जॉरजथयानो मलयामळ आपलयाला कसली भीती उरली नाही तो

करर रािस होता आसण तयाला मारलयाबददल जगातला कठलाही जजज माझया

नवऱयाला सशिा करणार नाहीrdquo ती िी महणाली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

55

होमस महणाला ldquoतर मग आता आपण अस कर इर जस काही आह तस

सवथ टाकन या खोलीला कलप लाव या बाईबरोबर सतचया रमवर जाऊ व सतला ज

काही सागायच आह त ऐकलयावर आपल काय त मत बनवrdquo

अधयाथ तासान आमही चौघ समसस वरनचया घरातील लकाचया लहानशा

रममधय सतचयाकडन उललखनीय व घातक अशा घटनाच वणथन ऐकत होतो या

घटनाकरमाचया शवटाच आमही सािीदार होतो ती असखसलतपण भरभर इसगलश

बोलत होती पण तयात वयाकरणाचया बऱयाच चका होत असलयान त नहमीपरमाण

वाटत नवहत

ldquoमी पससलीपपोमधय जसमल ह नपलसमधय आह ऑगसटो बरली ह माझ

वडील त तरील भागाच काही काळ डपयटी व मखय वकील होत गनरो माझया

वसडलाकड काम करत असताना आमच परम जमल ह एखादया सवथसाधारण

िीसारखच झाल तयाचयाकड तयाच दखणपण शकती व उतसाह सोडन काहीच

नवहत तयामळ माझया वडीलाचा याला सवरोध होता आमही पळन जाऊन बारी या

गावी लगन कल अमररकला जाणयासाठी मी माझयाजवळील रतन सवकली ही चार

वषाथपवीची गोषट आह तवहापासन आमही सययॉकथ मधयच रहात होतो

पसहलयादा आमच नशीब जोरावर होत एका इटासलअन सददगहसराकड

गनरो नोकरी करत होता बॉवरी नावाचया गावी गनरोन तयाचया मालकाला काही

गसहगाराचया तावडीतन सोडसवल तयामळ तयाची घटट मतरी झाली तयाच नाव रटटो

कसटलोट होत सययॉकथ मधन फळ सनयाथत करणाऱया lsquoकसटलोट आसण झाबाrsquo या मोठया

फमथचा तो वररषठ भागीदार होता ससनॉर झाबा हा अपग होता तीनशपिा जासत

माणस कामाला असललया फमथची सवथ सतता आमचा नवीन समतर कसटलोट याचयाच

हाती होती तयान माझया नवऱयाला सवभागपरमख बनसवल परतयक बाबतीत तो

आमच भल इसचछणारा बनला तो असववासहत होता मला अस वाटत होत की तो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

56

गनरोला मलापरमाण मानतो मी व माझा नवरा दोघही तयाला वसडलापरमाण मान

लागलो िकसलनमधय आमही एक लहानस घर घऊन त सजसवल आता आमही

ससररसरावर झालो अस वाटत असतानाच सकटाची काळी छाया आमचया आकाशात

दाटन आली

एका रातरी गनरो जवहा कामावरन परतला तवहा तयान तयाचयाबरोबर

एका माणसाला आणल तयाच नाव

जॉरजथयानो होत तो दखील पससलीपपोहनच आला होता तो एक दाडगा

माणस होता ह तमहाला तयाचया परताकड बघन कळल असलच तयाच कवळ शरीर

आडदाड होत अस नाही तर तो बढब व भीतीदायकही होता तया लहानशा घरात

तयाचा आवाज गडगडाटी भास तो बोलताना हातवार कर तयासाठी आमच घर

फारच लहान होत तयाच सवचार तयाचया भावना तयाचया इचछा सारच अवाजवी

व रािसी होत तो इतका दरडावन बोल की दसऱयाना गपप बसन ऐकणयासशवाय

काही इलाज नस जोरकस शबदाचा झराच जण तयाचया तोडन बाहर पड तयाचया

नजरत जरब अस तो एक वगळाच भयानक माणस होता तो मला ही दवाची

कपाच महणावी लागल

हळहळ तो वारवार यऊ लागला गनरो व मी दोघही तो आला की नाखष

अस तो अरकपण राजकारण व सामासजक परशन यावर रानटीपण बोलत राही व

माझा नवरा सबचारा गपप बसन तयाची बडबड ऐकत राही गनरो काही बोलत नस

पण अनभवान मला तयाचया चहऱयावरच वगळच भाव जाणवत पसहलयादा मला

वाटल ती फकत नाराजी आह पण हळहळ त भाव तयाही पलीकड जात असलयाच

माझया लिात आल ती खोलवर जाणवणारी भीती होती गढतची डब असलली

भीती एका रातरी मी तयाचया गळयात हात टाकन तयाला तयाचया माझयावरील

शरलॉक होमस वषाली जोशी

57

परमाची शपर घातली व माझयापासन काही लपवन न ठवता जॉरजथयानोचया भीतीन

तो एवढा का गरासन गला आह त सागणयाची गळ घातली

तयान त सासगतल व त ऐकन माझ हदय बफाथसारख रडगार पडल माझया

गरीब सबचाऱया गनरोवर वाईट ददवस आल होत सवथ जग जण तयाचयावर उलटल

होत आयषयाचया सारीपाटावरील या सवसचतर खळीन तो वडा झाला होता

इटलीमधय असताना काबोनरी या गसहगारी सघटनशी सबसधत अशा नपलसमधील

रसहवासी असललया lsquoरड सकथ ल mdash lsquoलाल वतथळrsquo नावाचया दसऱया गसहगारी

सघटनमधय तो गोवला गला होता तयाचया शपरा व गसपत भीतीदायक होती

गटाची बासधलकी जबरदसत होती आसण एकदा तयात सशरकाव झालयावर तयातन

सटका नवहती जवहा आमही अमररकला पळालो तवहा गनरोला अस वाटल की आता

तो यातन सटला पण तयाचया वाईट नसशबामळ तयाला एका सधयाकाळी रसतयात

जॉरजथयानो भटला दसिण इटालीमधय खनाचया आरोपाखाली तयाच हात

कोपरापयत रकतान माखल होत व महणन तयाला कदथनकाळ अस नाव पडल होत

इटासलयन पोसलसाचया हातावर तरी दऊन तो सययॉकथ ला आला होता व इरही तयान

तयाचया सघटनची शाखा काढली होती ह सवथ मला गनरोन सासगतल तयाला आलल

एक धमकीवजा पतरही दाखवल त तयाला तयाच ददवशी समळाल होत तयावर लाल

वतथळ होती तयात तयाला अमक ददवशी कोटाथत हजर रहाणयाची आजञा ददलली होती

ह वाईट होतच पण अजन वाईट तर अजन पढ वाढन ठवलल होत माझया

अस लिात आल की जवहा जॉरजथयानो आमचयाकड आला mdash तसा तो नहमीच यत

अस mdash तवहा तया सधयाकाळी तो माझयाशी खप बोलला आसण जवहा तो माझया

नवऱयाबददल बोलत होता तवहा तया रानटी पशच भयानक डोळ सारख माझयावर

रोखलल होत एका रातरी तयाच गसपत फटल तो जयाला परम महणत होता त रानटी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

58

पशतलय परम होत एकदा गनरो अजन घरी आलला नसताना तो घरात घसला मला

तयाचया शसकतमान बाहत पकडन तयान जवळ घतल व माझयावर चबनाचा वषाथव

कर लागला नतर तो मला तयाचयाबरोबर बाहर यणयास साग लागला मी

ककचाळन तयाचया तावडीतन सनसटायचा परयतन करत होत तवढयात गनरो आत

आला व तयाचयावर तटन पडला तयान गनरोला बशधद पाडल व पळन गला तो

परत कधीच आला नाही तया रातरी आमही पकक शतर बनलो

काही ददवसानतर एका सभहन गनरो परतला तवहा तयाचया चहऱयावरन

मी ताडल की काहीतरी भयकर घडल आह आमचया कलपनपसलकड त वाईट होत

अमररकतील शरीमत इटालीयन लोकासवरधह खोटयानाटया कडया सपकवन तयाना

लबाडन सघटनची तबडी भरायच सनदय काम त करत पस न ददलयास धमकया दत

व सहसाचार करायलाही मागपढ बघत नसत आमहाला वसडलाचया जागी

असणाऱया कसटलोटला धमकवायला तयानी सरवात कली होती तयाना तो काही धप

घालत नवहता व तयान पोसलसाकड याबददल तकरार कली होती कसटलोटला अशी

अददल घडवायची की अजन इतर कोणी शरीमत इटासलअन माणस जॉरजथयानो सवरदध

काही कती कर धजावणार नाहीत असा तयाचा सवचार चालला होता कसटलोटसकट

तयाच घर बााबन उधवसत करायच अस तयाचया सघटनचया सभत ठरल ह कतय

गनरोन करायच असाही बत ठरला गनरोन तयावर लाल वतथळ असलली सफोटक

भरलली सडसक काढणयासाठी बगत हात घातला तवहा तयाला शतरचा दषट चहरा

तयाचयाकड बघन हसताना ददसला तया सडसकचया योग कसटलोटला ठार मारायच

होत व ती गनरोचया हातात होती तयाचया वसडलाचया जागी असललया सपरय

वयकतीला मारणयाची कामसगरी लाल वतथळ सघटनन गनरोवर टाकली होती त न

कलयास गनरो व मी आमचया दोघावर त नककी सड उगवणार होत जयाचयापासन

तयाना धोका वाट ककवा जयाचा त दवष करत तयाचा त सरळ काटा काढत मग त

शरलॉक होमस वषाली जोशी

59

तयाचया सघटनमधील लोक असोत ककवा तयाच आवडत लोक असोत ह मासहती

असलयान गनरो फारच घाबरन गला होता व काळजीन जवळजवळ वडा झाला

होता

तया रातरी आमही दोघ एकमकाचया सगतीत बसन रासहलो आललया

सकटावर मात करणयासाठी आमही एकमकाना धीर दत होतो दसऱया ददवसाची

सधयाकाळ ही त काळ कतय करणयाची वळ ठरली होती पण आमही दपारीच

अमररकतन सनसटन लडनला जाणयासाठी सनघालो ततपवी आमही कसटलोटला

धोकयाची पणथ कलपना ददली तयाचया जीसवतास धोका पोच नय महणन

पोसलसानादखील ही मासहती दऊन सरिचा बदोबसत कला

सभय गहसरहो बाकी पढच तमहाला मासहती आहच आमचया

सावलीसारख आमच शतर आमचया मागावर असणार ह आमहाला मासहती होतच

जॉरजथयानोला सड उगवणयासाठी वयसकतगत कारण होतीच पण तो दकती

पाषाणहदयी लबाड व सतत मागावर रहाणारा होता ह आमही समजन होतो

अमररका व इटली या दोसही रठकाणी तो तयाचया अररावीबददल व भयानक

दषकतयाबददल कपरससदध होता या सगळया गोषटीचा आता गवगवा होऊ लागला होता

काही चागल धोका नसलल ददवस आमहाला समळाल तवढयात माझया सखयान

माझी अशी रहाणयाची वयवसरा कली की ती अगदी सरसित होती अमररका व

इटली दोसहीकडील पोसलसाचया सपकाथत रहाता याव महणन तयाला सवतःला

सवाततरय हव होत तो कठ व कसा रहात होता ह मला मासहती नवहत फकत

पपरमधील रकासयामधनच त मला कळत अस एकदा मी सखडकीतन पासहल आसण

मला दोन इटासलअन घरावर पाळत ठवताना ददसल जॉरजथयानोला आमचा

ठावारठकाणा समजलयाच माझया लिात आल मला गनरोन पपरमधन सासगतल की

तो मला एका सवसशषट सखडकीतन खाणाखणा करल पण तया फकत दि रहाणयाचया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

60

होतया तयाही मधयच अचानक राबलया जॉरजथयानो जवळ यऊन ठपलयाच तयाचया

लिात आल असाव पण त एक परकार बरच झाल कारण तयामळ तो सावध झाला

आसण आता मला अस सवचारायच आह की आमहाला कायदयापासन काही भीती आह

का ककवा माझया गनरोला जगातला कठलाही जजज तयान ह ज कतय कल तयाबददल

सशिा दईल काrdquo

तो अमररकन महणाला ldquoह बघा समसटर गरगसन तमच सिटीश मत काय

असल त मला मासहत नाही पण सययॉकथ मधय तरी या बाईचया नवऱयाला लोकाचा

दवाच समळलrdquo

गरगसन उततरला ldquoसतला माझयाबरोबर यऊन माझया बॉसला भटाव

लागल जर सतन आता ज करन कल त सतय असल तर मला नाही वाटत की सतला

ककवा सतचया नवऱयाला भीतीच काही कारण आह पण समसटर होमस मला ह कळत

नाही आह की या सवथ परकरणात तमही कठन अवतीणथ झालातrdquo

ldquoसशिण गरगसन सशिण अजन मी अनभवाचया सवदयापीठातन सशकत

असतो वॉटसन तझयाकडील गोषटीचया खसजसयात आणखी एका गसहगारकरची भर

पडली बर अजन आठ वाजल नाहीत आपलयाला कोवहट बागतील वगनर नाटयगहात

चाल होणार दसर नाटक समळ शकलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

61

शॉसकोबचा सर रॉबटथ

शरलॉक होमस खप वळापासन एका सकषमदशथकाखाली काहीतरी बघत

होता मग सवजयान वर बघन तो मला महणाला ldquoवॉटसन हा सडक आह अगदी

खातरीन सडक आह शतामधय सवखरललया या वसतकड बघrdquo

मी वाकन तया सकषमदशथकाला माझा डोळा लावन बघ लागलो

ldquoटवीड कोटावरील कसाच त अवशष आहत सवखरललया करडया रगाचया

खणा महणज धळ आह डावीकड सवशष परकारच ठस आहत ह मधयभागी असलल

दोन मोठ डाग सनःसशय सडकाच आहतrdquo होमसन वणथन कल

मी हसत महणालो ldquoत महणतोस त खर आह पण तयावर काय अवलबन

आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

62

ldquoह अगदी सकषम अवलोकन आह सट पनकरॉसचया कसमधय तला आठवत

असल की मत पोलीसाजवळ एक टोपी सापडली होती आरोपी ती तयाची असलयाच

नाकारत होता पण तो सचतराची फरम बनवणारा होता व तयाला नहमीच सडक

वापरावा लागत असrdquo

ldquoही तझया एका कसपकी होती का rdquo

ldquoनाही सकॉटलड याडथ मधील मरीवहल यान मला तयात लि घालायची

सवनती कली होती मी तया माणसाचया शटाथचया दमडललया बाहीत जसत व ताबयाच

कण सापडलयाच लिात आणन ददल तवहा मग टाकसाळीत काम करणाऱया तयाला

अटक झाली व सकषमदशथकाच महतव अधोरसखत झालrdquo

तयान अधीरतन तयाचया घडयाळाकड पाहील ldquoमाझा एक अशील मला

बरच ददवस बोलावतो आह वॉटसन मला अस साग की तला रसबददल काही मासहती

आह काrdquo

ldquoअराथत मी माझ अध पसशन तयात घालवल आहrdquo

ldquoमग मी तया रसकोसथसबधीचया कससाठी तला माझा मागथदशथक करतो

सर रॉबटथ नॉरबटथन ह नाव त कधी ऐकल आहस काय तयाचयाबददल काही आठवत

काrdquo

ldquoहो मी सागतो तो शॉसकोब या जसया रठकाणी राहतो आसण तयाला मी

चागल ओळखतो कारण एका उसहाळयात मी सतकड रहात होतो नॉरबटथन हा

एकदा जवळजवळ तझया कायथितरात आला होताrdquo

ldquoकसा कायrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

63

ldquoकझथन रसतयावरील परससधद सावकार िअरला तयान सयमाकटचया

रसकोसथवर घोडयाचया चाबकान फटकावन काढल होत तो सावकार जवळजवळ

मरायला टकला होताrdquo

ldquoवा तो मला रोचक वाटतो आह तो नहमीच अस करतो काrdquo

ldquoतो भयकर माणस महणन परससधद आह इगलडमधील तो सवाथत सजगरबाज

घोडसवार आह काही वषापवीचया आतरदशीय सपधत तो दसरा आला होता तयाचया

सपढीतला तो नावाजलला घोडसवार होता तो घोडयाना काबत आणणारा होताच

पण बॉकसर खळाड घोडयाचया शयथतीतील कसबी व सियाचा आवडता होताrdquo

ldquoउततम वॉटसन उतकषट सचतर रखाटलस मलाही तो ओळखीचा वाटतो आह

आता त मला शॉसकोब पलससबधी काही सागशील काrdquo

ldquoती जागा शॉसकोब पाकथ चया मधयभागी आह सतर घोडयाच परससधद पदास

व परसशिण क दरही आहrdquorsquo

ldquorsquoआसण मखय परसशिक जॉन मसन आह वॉटसन मला ह माहीती आह

महणन आशचयाथन बघ नकोस ह बघ तयाचयाकडन आलल पतर मी उघडतो पण

शॉसकोब पलसबददल अजन रोड बोलया चागला गबबर अशील मला समळणार अस

ददसतयrdquo

मी महणालो ldquoशॉसकोब पलसमधील सपसनएल ह जातीवत कतर परससधद

आहत कतरयाचया परदशथनात तमही तयाबददल ऐकल असल कतरयाची इगलडमधील ही

परससधद जात आह शॉसकोब पलसमधय राहणाऱया मालकीणबाईची ती असभमानाची

गोषट आह

ldquoमला वाटत सर रॉबटथ नॉरबटथनची पतनीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

64

ldquoरॉबटथन कधी लगन कल नवहत अस मला वाटत तयाची सवधवा बहीण

लडी सबटराइस फालडर बरोबर तो राहतोrsquo

ldquoमहणज ती तयाचयाबरोबर रहात अस तला महणायच आह काrsquo

ldquoनाही नाही ती जागा सतचा कलासवासी नवरा सर जमस नॉरबटथन याची

आह खर तर ती जमसचया भावाची होती पण भाऊ अचानक वारलयावर ती परचड

वासत तयाचया एकटयाचया मालकीची झाली व आता लडी सबटराइसचीrdquo

ldquoआसण तो भाऊ रॉबटथ त पस उधळतोrdquo

ldquoअस एकदर त आह तो तरासदायक आह व सतच आयषय तयान कठीण करन

टाकल आह तरीही ती तयाचयाशी एकसनषठ असलयाच मी ऐकल आह पण शॉसकोबच

कठन मधयच उपटलrdquo

ldquoह मला फकत त जाणन घयायच होत इर आलला मनषय तयाबददल साग

शकलrdquo

एक उच घोटन दाढी कलला मनषय दार उघडन आत आला घोड सतर

काम करणारी मल व माणस याना काबत ठवणाऱया चहऱयावर ददसत तस हकमतीच

व जरबच हावभाव तयाचया चहऱयावर ददसत होत जॉन मसन अस खपस काही

सभाळत होता त काम करायला तो अगदी योगय होता तयान रडपण असभवादन

कल व तो बसला

ldquoसमसटर होमस तमहाला माझ पतर समळालrdquo

ldquoहो पण तयावरन काहीच सपषट होत नाहीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

65

ldquoसलहायला त परकरण फारच नाजक होत व फारच गतागतीच त

समोरासमोर बसनच बोलायला हवldquo

ldquoठीक आह तर मग आपण सरवात करrdquo

ldquoसमसटर होमस सवथपररम मला वाटत मी जयाचयासाठी काम करतो तो सर

रॉबटथ वडा झाला आहrdquo

होमसन तयाचया भवया उचावलया ldquoहा बकर रसता आह वडयाबददल

परससधद असा हाल रसता नवह पण तमही अस कशावरन महणताrdquo

ldquoजवहा माणस एकदोन गोषटी वडयासारखया करतो तोपयथत ठीक असत पण

सगळयाच गोषटी सवसचतरपण कर लागला तर आपण आशचयथचकीत होतो

शॉसकोबचा lsquoसपरससrsquo घोडा व वारषथक घोडयाचया शयथतीन तयाच डोक दफरसवल आहrdquo

ldquoमहणज तमचयातफ शयथतीत भाग घणारा घोडाrdquo

ldquoइगलडमधील सवाथत चागला आता मी तमहाला अगदी सरळ सागतो

कारण तमही एक सभय गहसर आहात तयामळ ही गोषट इरन बाहर जाणार नाही

याची मला खातरी वाटत ही शयथत रॉबटथला सजकायलाच हवी तो दणयामधय

गळयापयत बडाला आह व तयातन सटणयाची ही शवटची सधी आह आता सवथ काही

तो ही रस सजकणयावर अवलबन आह तो घोडा पस समळवन दऊ शकतो आता बोली

एकास चाळीसपयत खाली आली आह पण आधी ती एकास शभरपयत होतीrdquo

ldquoपण घोडा इतका चागला असल तर बोली इतकी जासत काrdquo

ldquoतो दकती चागला आह ह लोकाना माहीत नाही घोडयावर बोली

लावायचया बाबतीत रॉबटथ खप हशार आह सपरसस घोडयाचा एक भाऊदखील

तयाचयासारखाच आह रॉबटथ तयाला लोकासमोर पळवतो पण दौडीचा परशन यतो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

66

तवहा दोन घोडयात जमीनअसमानाचा फरक आह सधया रॉबटथला घोड आसण शयथत

यासशवाय काहीच सचत नाही तयाच जीवनच तयावर अवलबन आह आततापयत

तयान दणकऱयाना रोखन धरल आह पण जर सपरसस घोडयान तयाला दगा ददला तर

तर मग रॉबटथ सपलाचrdquo

ldquoहा सनववळ जगार आह पण यात वडपणा कठ आलाrdquo

ldquoपररम फकत तयाचयाकड बघा तो रातरी झोपतो अस मला वाटत नाही तो

सवथ वळ तबलयातच असतो तयाच डोळ तारवटल आहत ह अगदी तयाचया अगावर

आल आह आसण आता बहीण लडी सबटराइसबरोबरचया तयाचया वतथनाबददलrdquo

ldquoओहो त काय आहrdquo

ldquoत नहमीच चागल समतर होत दोघाचीही आवड सारखीच आह सतच पण

घोडयावर तयाचयाइतकच परम आह दररोज ठरलया वळी ती तयाना बघायला बाहर

पडतच कहर महणज सतचही सपरसस घोडयावर खपच परम आह ती आलयाचा सगावा

लागताच तो कान उचावतो व सतचया गाडीकड तयाचा साखरचा खराक

समळवणयासाठी धाव लागतो पण आता त सवथ सपल आहrdquo

ldquoकाrsquo

ldquoसतचा घोडयामधला रस बहधा सपला असावा आठवडाभर ती lsquoशभ

सकाळrsquo अस मणायलादखील तबलयाकड दफरकली नाही

ldquoकाही भाडण झाल असाव अस तमहाला वाटत काrsquo

ldquoभयकर कडाकयाच परकारच भाडण झाल असाव नाहीतर सतचया

मलापरमाण असणाऱया सपसनएल कतरयाला रॉबटथ अचानक कस सोडल कर डॉल पासन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

67

तीन मलावर राहणाऱया गरीन डरगन हॉटलचा मालक बान याला तयान तो दऊन

टाकलाrdquo

ldquoह नककीच सवसचतर आहrdquo

ldquoअराथत सतच कमकवत हदय आसण जलोदरासारख गभीर दखण पहाता

सतच तयाचयाशी जमल अस वाटत नाही पण रोज सधयाकाळी दोन तास तो

सतचयाबरोबर सतचया खोलीत असतो ती खर तर तयाची चागली मसतरण आह

तयामळ तो शकय असल तवढ सतचयासाठी करलच पण आता तही सवथ सपल आह

तो सतचयाकड दफरकतही नाही व ह सतला फार लागल आह ती वडयासारखी दार

पीत सटतrdquo

ldquoअस होणयापवीदखील ती पयायची काrdquo

ldquoएरवी ती एखादा गलास सपत असल पण आता पणथ बाटली सपत रोज

सधयाकाळचा सतचा हाच कायथकरम असतो अस सतचया बटलरन मला सासगतल

समसटर होमस अशी पररससरती आह फारच खराब आसण जसया चचथ जवळील

रडगयाचया यर तो काय करत असतो आसण सतर तयाला अपरातरी भटणारा मनषय

कोण आहrsquo

होमसन तयाच हात चोळल

ldquoचाल ठवा समसटर मसन ह मला असधकासधक रोचक वाट लागल आहrdquo

ldquoरातरी भर पावसात बटलरन तयाला जाताना पासहल महणन पढील रातरी

मी सतर घरी गलो तर तो गायबच होता सटीफन व मी तयाचया मागोमाग गलो पण

तयान आमहाला पासहल तर उगीच नको महणन आमही परत आलो एकदा तयाच

शरलॉक होमस वषाली जोशी

68

सबघडल की तो भयकर माणस आह तयाला माणसाची काहीच पवाथ नाही तयामळ

आमही यात पढ गलो नाही पण तो सतर जातो ह नककी ती जागा झपाटलली आह व

तो मनषय सतर तयाची वाट बघत असतोrdquo

ldquoती जागा झपाटलली आहrdquo

ldquoसर तया तरील बागत एक जन परारथनासरळ आह त इतक जनाट व पडक

आह की कोणीच सतर दफरकत नाही आसण सतरच ती रडगी आहत ती जागा

तशी वाईटच आह ती अधारी ओलसर व एकाकी आह अस फार रोड लोक असतील

की ज रातरी सतर जाऊ धजावतील पण रॉबटथ घाबरत नाही तो आयषयात कशालाच

घाबरला नाही पण रातरी तो सतर काय करत असतोrdquo

होमस महणाला ldquoजरा राब त महणतोस की सतर दसरा एक माणस असतो

तो तमचया घरातला ककवा तबलयातलाच कणीतरी असला पाहीज तो कोण आह त

शोधन काढ व तयाला सवचारrdquo

ldquoतो इरला नाहीrdquo

ldquoह तला कस कळलrdquo

ldquoकारण समसटर होमस मी तयाला पाहील आह दसऱया रातरी जवहा रोडा

चदरपरकाश होता तवहा सर रॉबटथ सनघालयाबरोबर मी व सटीफन सशासारख

झाडाझडपामधन लपतछपत तयाचयामाग सनघालो आमचया मागन कणीतरी यत

होत पण तयाला आमही कशाला घाबर आमही चादणयात सहज दफरत असलयाच

सोग कल अगदी सहज भटाव तस ldquoहलो कस कायrdquo मी महणालो तयान बहधा

आमहाला पाहील नसाव पण आमच बोलण ऐकताच जण भत पासहलयासारख एक

कककाळी मारन तो अधारात नाहीसा झाला दकती जोरात तो पळाला िणाधाथत तो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

69

नजरचया व आवाजाचयाही टपपयाबाहर गला तयामळ तो कोण होता त आमहाला

समजलच नाहीrdquo

ldquoपण तमही चदरपरकाशात तयाला सपषटपण पासहलतrsquo

lsquoहो तयाचा सपवळसर चहरा मी नककी पासहला हलकट माणस याची सर

रॉबटथशी काय तलना होणार

होमस रोडा वळ सवतःशीच सवचार करत रासहला

ldquoलडी सबटराइस बरोबर कोण असतrdquo तयान शवटी सवचारल

ldquoसतची नोकराणी करी इवहासस असत गली पाच वष ती सतचयाबरोबर

आहrdquo

ldquoआसण अगदी सवशवास आहrdquo

समसटर मसन असवसरपण घटमळत महणाला rdquoती सवशवास आह पण सतची

सनषठा कणाचया बाबतीत त सागता यणार नाहीrdquo

ldquoमहणजrsquo

ldquoमी ठामपण काही साग शकत नाहीrdquo

ldquoसमसटर मसन मला समजल पररससरती अगदी सपषट आह डॉ वॉटसनन

सर रॉबटथच ज वणथन कल तयावरन अस वाटत की ती बाई रॉबटथपासन सरसित

नाही बहीणभावातल भाडण तयाला कारणीभत असल काrdquo

ldquoअस बघा ह परकरण खप ददवसापासन सर आहrdquo

ldquoपण सतन पवी अनभवल नसल का अस वाटत आह की सतचया त अचानक

लिात आल असाव सतला तया नोकराणीला काढन टाकायच असल पण सतचा भाऊ

शरलॉक होमस वषाली जोशी

70

सतला तस करन दत नसावा कमकवत हदयाची व इकडसतकड दफरणयास फारशी

समरथ नसलली अशी ती सतच महणण लावन धर शकत नाही सतला नकोशी असलली

नोकराणी अजनही सतचयाकड बघत लडी सबटराइस सतचयाबरोबर बोलत नाही

चहरा पाडन दार सपत बसत तयाचया पाळललया कतरयाला रॉबटथन रागारागान

कणाला तरी दऊन टाकल आह ह सवथ ऐकन तमहाला काय वाटतrsquo

ldquoचालल आह तोपयत अस चाललrdquo

ldquoतच तर चालल तवढ चालल पण रातरी परारथनासरळातील रडगयाना

ददललया भटी यात कठ बसतातrdquo सर आसण अजन काहीतरी आह पण त कस

सागाव त मला कळत नाहीrdquo

होमस अचानकपण खाली बसला

ldquoसर रॉबटथना एका मत वयकतीच परत का उकरन काढायच आह कणास

ठाऊक आमहाला त कालच समजल----मी तमहाला पतर सलसहलयावर----सर रॉबटथ

लडनला गल होत मग सटीफन व मी रडगयाकड गलो सगळ काही ठीक होत फकत

एका कोपऱयात परताच अवशष पडल होतrdquo

ldquoमला वाटत तमही पोसलसाना कळवल असलrdquo

समसटर मसन मदपण हसला

ldquoसर मला वाटत तयाना यात काही रस नसावा त डोक व काही हाड होती

त हजार वषापवीच अवशष असाव पण पवी त सतर नवहत ह मी अगदी शपरवर

साग शकतो त कोपऱयात ठऊन तयावर एक पाटी ठवली आह पण पवी तो कोपरा

अगदी ररकामा होताrdquo

ldquoतमही तयाच काय कलrdquo

ldquoआमही त होत तसच ठवलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

71

ldquoतच शहाणपणाच होत सर रॉबटथ लडनहन परत आल काrsquo

ldquoआज यतीलrdquo

ldquoसर रॉबटथनी तयाचा कतरा कवहा दऊन टाकला

ldquoआजपासन आठवडयापवीच जसया घराबाहर तो कतरा गरगरत होता

सकाळपासन सर रॉबटथ रागावलल होत तयानी कतरयाला पकडल मला वाटल त

तयाला ठार करणार आहत मग तयानी तया कतरयाला जॉकी सडी बनचया हवाली कल

व तयाला तया कतरयाला हॉटल चालवणाऱया महाताऱया बानला दयायला सासगतल

सर रॉबटथना पसहा तया कतरयाच तोडही बघायच नवहतrdquo

होमस रोडा वळ शातपण बसन राहीला तयान तयाचा सचरट काढन

पटवला

ldquoमी या बाबतीत काय करायला हव आह ह मला अजन सपषट झाल नाही

तमही असधक नमकपण सागाल का समसटर मसनrdquo

तयान सखशातन एक कागद काढला व तो उघडन हाडाच जळलल तकड

दाखवल

होमसन त चौकसपण सयाहाळन पासहल

ldquoह कठ समळालrdquo

लडी सबटराइसचया खोलीखाली मधयवती शकोटी आह ती काही काळ बद

होती पण सर रॉबटथन रडी वाजत असलयाची तकरार करन ती परत सर कली हाव

नावाचा माझा मलगा ती चालवतो आज सकाळी भटटीतील लाकड खालीवर करताना

तयाला ह सापडल तयाला त दशय बघन शहारा आला तो त माझयाकड घऊन आलाrdquo

ldquoमला पण त ओगळ वाटत आह वॉटसन याच काय करायचrdquo इसत होमस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

72

ldquoत भाजल जाऊन काळ ढसस झाल होत पण तयाची अवसरा सचदकतसा

करता यईल इतपत होतीrdquo

ldquoह माणसाचया माडीच मोठ हाड आहldquo मी महणालो

होमस गभीर होत महणाला ldquoबरोबर हा मलगा भटटीकड कवहा जातोrdquo

ldquoतो रोज सधयाकाळी जाऊन ती तयार करतो व सनघन यतोrdquo

ldquoमग सतर कोणी जात काrdquo

ldquoहो सरrdquo

ldquoतमही बाहरन सतर जाऊ शकता काrdquo

ldquoबाहरन सतर जायला एक दार आह दसर दार सजसयाकडन लडी

सबटराइसचया खोलीकड जातrdquo

ldquoसमसटर मसन इर काहीतरी पाणी मरत आह खराब पाणी सर रॉबटथ

काल रातरी घरी नवहत अस तमही महणालात नाही काrdquo

ldquoहो त नवहत सर

ldquoमहणज हाड जाळणारा सर रॉबटथ नवहताrdquo

ldquoह खर आह सरrdquo

ldquoतमही उललख कलल हॉटल कठलrdquo

ldquoगरीन डरगनrdquo

ldquoबकथ शायरचया तया भागात मासमारी चालत काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

73

परामासणकपण मसनचया चहऱयावर अगदी सपषटपण अस ददसल की आता

तयाचया आयषयात अजन काहीतरी नको त घडणार आह ldquoसर मी अस ऐकल आह

की तरील दोन तळयामधय मास आहतrdquo

ldquoएवढ परस आह वॉटसन व मी उततम मास पकडणार आहोत नाही का

वॉटसन पढ आमही गरीन डरगनमधय अस आज रातरीच आमही सतर पोचतो समसटर

मसन सतर तमही यायची गरज नाही आमही या परकरणात रोडी परगती करतो आसण

मग तमचयाबरोबर तयाबददल बोलतोrdquo

तर मग म मसहसयातील तया लखख उजडाचया ददवशी होमस आसण मी

lsquoआमही सचना ददलयास राबणाऱयाrsquo गाडीचया पहीलया वगाथचया ररकामया डबयान

शॉसकोबसाठी रवाना झालो सतर पोचलयावर रोडस अतर मोटारीन कापन आमही

एका जसया पदधतीचया हॉटलवर पोचलो सतर उतसाही जोसशआ बानन पढ यऊन

आमचया मासमारीसाठी जायचया बताच सवागत कल

ldquoहलन तळयावर जाऊन पाईक मास पकडायचा बत ठीक राहीलrdquo होमस

महणाला जोसशआचा चहरा पडला

ldquoतस नाही करता यणार सर पण इरन तमही जाणयापवी तमहाला

कदासचत ती सधी समळलrdquo

ldquoका बरrsquo

सर सर रॉबटथमळ तो इर अगातकपण यणाऱयावर खार खाऊन असतो

तयाचया परसशिण क दराचया जवळ तमही दोघ परक लोक ददसलात तर तो तमचया

माग लागल तो तमहाला असजबात सोडणार नाहीrdquo

ldquoमी अस ऐकल की तयाचा घोडा शयथतीत भाग घणार आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

74

ldquoहो आसण तो चागला घोडा आह तो आमचयाकडन पस घऊन आसण

तयाचही तया घोडयावर लावणार आह पण तमही घोडयाचया शयथतीत इर कधी

होतातrdquo आमचयाकड सवचारपवथक नजर रोखन तो महणाला

ldquoखर तर नाही आमही लडनला कटाळन बकथ शायरचया ताजया हवचा

आसवाद घणयासाठी आलो आहोतrdquo

ldquoछान तमही योगय रठकाणी आला आहात इर पषकळ काही बघणयासारख

आह पण मी तमहाला सर रॉबटथबददल ज काही सासगतल त लिात ठवा तो

पसहलयादा यऊन आरडओरडा करतो व मग बोलतोrdquo

ldquoनककीच समसटर बान आमही लिात ठऊ तो हॉलमधय ओरडणारा कतरा

छान होताrdquo

ldquoहो तो खरा शॉसकोबचा जासतवत कतरा आह तयाहन चागला कतरा अखया

इगलडमधय सापडणार नाहीrdquo

ldquoमी कतरयाचा चाहता आह जर तमही साग शकत असलात तर अशा

कतरयाची साधारण ककमत काय असलrdquo होमसन सवचारल

ldquoफारच महाग सर रॉबटथन मला ददला आह महणनच मला तो लिपवथक

साभाळावा लागतो आह मी तयाचया भाषत बोललो तर तो िणाधाथत हॉलबाहर

पळलrdquo

होमस महणाला ldquoवॉटसन काही गोषटी हातात आलयासारखया वाटत आहत

एकदोन ददवस इर राबन बघ अवघडच आह पण काही जमत आह का बघ मला

वाटत सर रॉबटथ अजन लडनमधयच आह आपलयाला काही शारीररक इजा न होता

आपण तया गपत जागी आज रातरी कदासचत जाऊ शक एकदोन गोषटीची मला खातरी

करन घयायची आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

75

ldquoहोमस त काही आडाख बाधल आहस काrdquo

ldquoएक आठवडयापवी काहीतरी घडल व शॉसकोब घरावर तयाचा खोलवर

पररणाम झाला आह त काय घडल याबददल आपण फकत तयाचया पररणामावरनच

अदाज कर शकतो ह सार वगवगळया परकतीच लोक आहत मामला गतागतीचा

आहrdquo

ldquoकाय काय मासहती आपलयाला समळाली त बघ अपग बसहणीला भाऊ

आता भटत नाही सतचा आवडता कतरा तो दऊन टाकतो सतचा कतरा वॉटसन

यावरन तझया काही लिात यत नाही काrdquo

ldquoकाय फकत भावाच शतरतवldquo

ldquoहो तसही असल ककवा mdash अजन एक शकयता आह त भाडण सर झाल

तवहापासन mdash महणज भाडण झाल असल तरmdash झाललया पररससरतीचा आपण

आढावा घऊ लडी सबटराइसच सतचया खोलीत रहाण सवयी बदलण तबलयाशी

जाऊन आवडतया घोडयाला भट दण राबवण व शवटी दारचया आधीन होण एवढच

घडल नाही काrsquo

ldquoआसण रडगयाचया यर झाललया उचापतीच कायrdquo

ldquoत अजन वगळच आह त त एकतर कर नकोस रषा अ ही लडी सबटराइसशी

सबसधत आह तयाला रोडा खलनायकी रग आह नाही काrdquo

ldquoमला तर काही समजत नाहीrdquo

ldquoठीक तर मग आपण रषा ब कड जाऊ सर रॉबटथसवषयी बोल तो

घोडयाची शयथत सजकणयासाठी वडा झाला आह तो तयाचया दणकऱयाचया कचाटयात

आह कठलयाही िणी तयाच तबल सहसकावन घतल जाणयाची शकयता आह तो

धडाडीचा तरीही हतबल मनषय आह तयाला तयाचया बसहणीकडन पस समळतात

शरलॉक होमस वषाली जोशी

76

तयाचया बसहणीचया नोकराणीला तयान वश करन घतल आह इरपयत आपलयाला

अदाज आलला आह खर नाrdquo

ldquoपण रडगrdquo

ldquoहो हो रडग एक टोकाची शकयता महणज सर रॉबटथन तयाचया बसहणीची

वासलात लावली आहrdquo

ldquoमाझया सपरय होमस त अशकय आहrdquo

ldquoठीक आह वॉटसन सर रॉबटथ हा खानदानी घरातला आह पण कधीकधी

तमहाला गरडाचया रवयात कावळाही सापडतो आपण यावर चचाथ कर सर

रॉबटथला अजन तयाच भसवतवय मासहती नाही त तया सपरसस घोडयावर अवलबन आह

त घडन यईपयत तरी तयाला खळ चाल ठवावा लागल तयासाठी तयाला बळी

घतललयाच शव नाहीस कराव लागल सशवाय बसहणीची जागा घईल अस अस

एखाद सोग तयाला शोधाव लागल तया नोकराणीला तयान दफतवलयान त सहज

शकय आह तया बाईच परत रडगयाचया बाजला नता यईल कारण सतर तो वारवार

जातो भटटीमधय रातरी परताची वाट लावता यईल फकत हाडाची खण माग उरल तला

काय वाटत वॉटसनrdquo

ldquoआपण बसहणीचया खनाची पसहली सतानी घटना मासय कली तर ह सार

घडण शकय आह ----ldquo

ldquoवॉटसन मला वाटत आपण उदया एक परयोग करन बघ तयामळ या

परकरणावर रोडा उजड पड शकल आपण खर कोण आहोत ह लपवन ठवल तर

समसटर जोसशआ बान आपलयाला नककीच एक गलासभर वाईन दईल तवहा आपण

तयाचाबरोबर ईल वगर माशाचया गपपा मार व तयाचा सवशवास सपादन कर

सशवाय सरासनक गावगपपा मारन काही हाती लागत आह का त बघrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

77

सकाळी होमसचया अस लिात आल की बान तयाचया कतरयाला घऊन बाहर

पडतो मग अकरा वाजता रोड चालायला महणन आमही बाहर पडलो आसण आमही

तयाचयाकडन तया जासतवत कतरयाला आमचयाबरोबर नणयाची परवानगी समळवली

आमही शॉसकोब बागचया दोन उच दरवाजयाशी आलो गरडाच डोक व पख आसण

ससहाच शरीर असलला सवसचतर रािसी पराणी सतर उचावर बसवलला होता होमस

महणाला ldquoहीच ती जागा बानन मला सासगतल होत की ती लडी आतता बगगीतन

इर चककर मारत व तवहा दरवाज उघडतात त वाहन अराथतच रोड हळ जात

वॉटसन त तया बगगी चालवणाऱयाशी काहीतरी परशन सवचारणयाचा बहाणा करन

बोलायला राब माझी काळजी कर नकोस मी या झडपामाग उभा राहन मला काय

ददसत त बघीनrdquo

आमहाला फार वाट पहावी लागली नाही पाऊण तासात एक सपवळसर

उघडी बगगी लाबन आमहाला यताना ददसली तयाला दोन दखण करडया रगाच

डौलदारपण टापा टाकणार घोड जोडलल होत होमस कतरयाला घऊन झडपामाग

गला मी सहज हातातील काठी हलवत रसतयात उभा राहीलो बगगी चालवणारा

जोरात बगगी चालवत दारापयत गला दार उघडली जाताना बगगीचा वग कमी

झाला व मला आत कोण बसल आह त बघता आल रगीत कपड घातलली एक तरण

िी डावया बाजला बसली होती सतच डोळ उदधट ददसत होत सतचया उजवीकड

वाकललया पाठीवर व तोडावर शाल लपटन घतलली एक वयसक बाई बसली होती

तीच ती अपग लडी सबटराइस असलयाच मी मी ओळखल जवहा बगगी रसतयाला

लागली तवहा रोडया मगररीन मी हात उचावला बगगी चालवणारा राबला मी

तयाला सवचारल की शॉसकोब राजवाडयात सर रॉबटथ आहत काrdquo तयाच वळी सतर

होमस अवतीणथ झाला व तयान कतरयाला मोकळ सोडल एक आनदाचा सचतकार काढन

तो कतरा बगगीकड धावला व तया बगगीचया पायरीवर उडया मार लागला पण तयाच

उतसक हावभाव लगच रागीट झाल व काळा सकटथ तयान तोडान फाडला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

78

ldquoभरभर पढ चलrdquo एक कठोर आवाज आला बगगी जोरात सनघन गली व

आमही रसतयात उभ रासहलो

ldquoछान वॉटसन ह चागल झालrdquo अस महणत होमसन कतरयाला परत

साखळीत अडकवल ldquoतयाला वाटल ती तयाची मालकीण आह पण ती वगळीच आह

ह तयाला कळल कतर चक करत नाहीतrdquo

ldquoपण तो आवाज तर एका परषाचा होताrdquo मी ओरडलो

ldquoतच तर आपलया हातात एक पतता आला आह पण आता आपलयाला

सावधपण पाऊल टाकायला हवीतrdquo

आता अजन काही करायचा माझया समतराचा बत ददसला नाही आमही

तळयावर जाऊन छानपकी मास पकडल आमहाला माशाच झकास जवण समळाल

नतर होमसन मला पढील बत सासगतला आमही परत सकाळचयाच रसतयाला लागलो

आमहाला बागची दार लागली एक उच काळसर आकती आमची वाट बघत उभी

होती तो घोडयाचा परसशिक जॉन मसन होता

तो महणाला ldquoldquoनमसकार तमच पतर समळाल सर रॉबटथ अजन परतलल

नाहीत पण आज रातरी परतणार आहतrdquo

होमसन सवचारल ldquoरडगयाची जागा घरापासन दकती दर आह समसटर

मसन तमही आमहाला ती दाखवा व मग तमही जाऊ शकताrdquo

खप अधार होता चदरपरकाशही नवहता पण मसनन आमहाला गवताळ

जागतन नऊन जन परारथनासरळ असपषट ददसपयत मागथ दाखवला एक काळी बाधीव

छपपर असललया तया इमारतीत सशरायचया जागची आता पडझड झाली होती

सतरन आमही आत सशरलो दगडाचया दढगाऱयातन अडखळत मागथ काढत आमचा

मागथदशथक इमारतीचया कोपऱयाशी पोचला सतरन एका उभया सजसयान खाली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

79

रडगयाचया जागकड जाता यत होत ती कोदट उदासी दाटन आलली जागा एक

काडी पटवन मी रोडी परकाशमान कली पडकया सभती ओबडधोबड दगड

शवपटयाच ढीग --- तयातील काही लाकडी तर काही सशशाचया होतया तयाच

उजवीकडील गोलाकार छतापयत गलल अधारी वासतव आमचयासमोर आल

होमसन कददल पटवला तया शोककारक दषयामधय एक सपवळसर छोटा बोगदा

ददसला शवपटीचया पटटयावरन परकाशदकरण परावरतथत होत होत तया पटटयावर

राजघराणयाचया खणा असलला गरडससहाचा छाप असललया मकटाचा ठसा

मतयचया दारापयतही दगोचर होत होता

ldquoसमसटर मसन तमही काही हाडाबददल बोलला होतात तमही जाणयापवी

आमहाला ती दाखवाल काrdquo

ldquoती इर कोपऱयात आहत तो परसशिक सतर चालत गला व आशचयाथन

शातपण उभा रासहला तयारठकाणी आमही उजड पाडलयावर तो ओरडला ldquoसतर

काहीच नाही हजार वषापवीची मत वयकतीची हाड जाळायच कणाला काय कारणrdquo

होमस महणाला ldquoतच तर आपलयाला शोधन काढायच आह खप वळ

लागल कदासचत आता तमही गलात तरी चालल मला वाटत सकाळपवी ह रहसय

उकललल असलrdquo

जवहा मसन गला तवहा होमस कामाला लागला समशानाची काळजीपवथक

परीिा कली पार सकसनचया काळापासन सरवात करन मधयकालीन नॉमथन हयगो

व ओडोस याचया काळापयत आमही यऊन ठपलो मग सर सवलयमस व सर डसनस

फालडर याचया अठरावया शतकापयत आलो साधारण तासापवी होमस एका

सशशाचया रडगयापयत यऊन पोचला सतरन एक घमट ददसत होता तयाचा

समाधानाचा ससकारा मी ऐकला काही घाईन कललया हालचालीवरन तो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

80

उददीषटापयत पोचलयाच मला कळल एका जड झाकणाचया कडच तो सभगान सनरीिण

करत होता मग तयान सखशातन एक छोट हतयार काढल व त तरील एका भोकात

घालन काही फास उलगडन त उघडणयाचा परयतन कला करकर असा आवाज झाला

व त रोड माग गलयासारख झाल आतल रोडफार ददस लागल तवढयात अचानक

काही बाधा आली

तया सतर वरती कोणीतरी आलयाचा आवाज आला ठाम व भरभर

टाकललया पावलावरन तरील खडानखडा मासहती असलला कणीतरी सवसशषट

उददशान आला असलयाच जाणवल सजसयातन खाली उजड आला आसण तो पाडणारा

माणस िणाधाथत तया गोसरक शलीचया कमानीखाली यऊन उभा ठाकला तयाचया

हातातील कददलाचया उजडात तयाची दणकट समशाळ चहऱयाची व रागीट

डोळयाची आकती परतयक सभतीतील रडगयावरन नजर दफरवत शवटी मी व

माझया समतरावर ससररावली

तो गरजला ldquoकणी इर यायच साहस कल आह या माझया मालकीचया

जागत तमही काय करत आहात जवहा होमसन काहीच उततर ददल नाही तवहा तो

काही पाऊल पढ आला व हातातील काठी उगारन महणाला ldquoऐक यत आह का

तमही कोण आहात इर काय करत आहातrdquo तयाचा आवाज घमला

पण माघार घणयाऐवजी होमस तयाला भटणयासाठी पढ सरसावला

ldquoसर रॉबटथ मलाही तमहाला परशन सवचारायचा आह ह कोण आह इर काय

करत आहrdquo होमसन आकरमक पसवतरा घत सवचारल

तो वळला व शवपटीच झाकण उघडल कददलाचया उजडात डोकयापासन

पायापयत कशात तरी गडाळलल एक परत मी पासहल नाक व हनवटी पणथपण एका

शरलॉक होमस वषाली जोशी

81

बाजला लोबत असलल व चकाकणार डोळ अस भयकर चटदकणीसारख ददसणार त

परत होत तो सवदीणथ चहरा बघवत नवहता

तो उमराव कककाळी मारन एका दगडी पडकया सभतीला टकन उभा

राहीला

ldquoतमहाला कस काय ह मासहती झाल या नसतया उठाठवी तमहाला कोणी

सासगतलया आहतrdquo तो परत तयाचया भाडखोर आवाजात महणाला

माझा समतर महणाला ldquoमाझ नाव शरलॉक होमस बहतक त तमहाला

मासहती असल परतयक चागलया नागररकासारख कायदा पाळण ह माझ कतथवय आह

मला वाटत तमचयाकड मला उततर दणयासारख बरच काही आहrdquo

िणभर सर रॉबटथ रोखन बघत राहीला पण होमसचा समजस शात

आवाज व ठामपणा याचा तयाचयावर पररणाम झाला

ldquoअर दवा समसटर होमस जरा सबरीनच घया वरवर पहाता ह सवथ

माझयासवरधध जाणार वाटत असल पण मला अस करणयासशवाय काही इलाजच

नवहताrdquo

ldquoअस असल तर मला आनदच आह पण तमच सपषटीकरण पोसलसासमोर

वहायला हवrdquo

सर रॉबटथन तयाच रद खाद उडवल

ldquoठीक आह तस तर तस घरी चला व काय कस घडल तयाचा तमही

सनवाडा कराrdquo

पाऊण तासान आमही जसया घराचया मग असललया बदकीचया खोलीत

होतो सतर बऱयापकी फरनथचर होत इर सर रॉबटथन आमहाला एकट सोडल तो परत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

82

आला तवहा तयाचाबरोबर दोघजण होत तयाचया पकी एकजण महणज लालसर

चहऱयाची व गरवथषठ हावभावाची तरण िी होती सतला मी तया ददवशी बगगीत

पासहल होत दसरा एक उदरासारख तोड असलला व बदरकार छपा रसतम

ददसणारा मनषय होता तया दोघाचही ददसण घाबरवणार होत तया उमरावावर

आता बाजी उलटलयाच तयान अजन तया दोघाना सासगतल नसाव

सर रॉबटथ हातान दशथवत अस महणाला ldquoह समसटर नॉरलट व या समसस

नॉरलट उफथ करी इवहासस ही गली काही वष माझया बसहणीची सवशवास नोकराणी

महणन काम करत आह मी या दोघाना इर आणल आह कारण मला खरीखरी

हकीगत तमहाला सागायची आह जगाचया पाठीवर ह दोनच लोक अस आहत की ज

माझया बोलणयाला दजोरा दऊ शकतात

ती बाई ककचाळली ldquoसर रॉबटथ याची काय गरज आह तमही काय करत

आहात त तमहाला कळत आह काrdquo

ldquoमाझ महणाल तर मी ही जबाबदारी पणथ नाकारतोrdquo सतचा नवरा बोलला

सर रॉबटथन तयाचयाकड तचछतन पाहील व महणाला ldquoमी सवथ जबाबदारी

घतो समसटर होमस आता काय घडल त मी जसचया तस सागतोrdquo

ldquoतमहाला बऱयाच गोषटी माहीत आहतच नाहीतर तमही इर पोचलाच

नसतात तयामळ तमहाला सगळया शकयता मासहती आहत मी एक घोडा शयथतीत

उतरवला आह आसण सवथ काही तो सजकणयावर अवलबन आह मी सजकलो तर सवथ

सोपच आह आसण हरलो तर mdash बापर मी तयाचा सवचारही कर शकत नाहीrdquo

होमस महणाला ldquo मी तमची अवसरा समज शकतोrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

83

ldquoमी लडी सबटराइस या माझया बसहणीवर सवथ गोषटीसाठी अवलबन आह

पण ह जगजाहीर आह की सतचा सतचया इसटटीमधय असलला रस फकत सतचया

आयषयापरताच मयाथददत आह आसण मी सवथसवी तयावर अवलबन आह जर माझी

बहीण वारली तर माझ दणकरी या इसटटीवर सगधाडासारख तटन पडतील सगळ

त सहसकावन घतील माझ घोड तबल सवथ काही बरका समसटर होमस माझी बहीण

एक आठवडयापवी खरच वारलीrdquo

ldquoआसण तमही कणालाच सासगतल नाहीrdquo

ldquoमी काय करणार मी अगदी खचन गलो जर मी तीन आठवडयाकरता ह

पढ ढकल शकलो तर बर अस मला वाटल या बाईचा नवरा नट आह --- हाच तो

माणस आमहाला--- मला अस सचल की या रोडकया काळाकरता तो माझया

बसहणीची भसमका कर शकतो रोज बगगीत बसन फरफटका मारायचा एवढच

तयाला करायच होत बाकी बसहणीचया खोलीत ही नोकराणी सोडन कणीच जात

नवहत ह जमवन आणायला अवघड नवहत माझी बहीण जलोदरान गली सतला तो

तरास गली काही वष होताldquo

ldquoत पोलीस व डॉकटर ठरवतीलrdquo

ldquoसतच शव इर ठवता यईना पसहलया रातरी समसटर नॉरलट व मी त जसया

घरात आणल त घर सधया वापरात नाही पण आमचया मागोमाग सतचा पाळलला

कतरा आला तो सतत दारापयत यऊन भकत रासहला महणन मग तयाचयासाठी एका

सरसित जागची गरज वाट लागली मग तयाची सोय लाऊन आमही शव

परारथनासरळातील जागमधय हलवल समसटर होमस यात काही अपपरकार ककवा

वडवाकड काही नवहत मला अस वाटत नाही की मी काही भयकर गसहा कला आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

84

ldquoपण तमच वतथन माफ करणयाजोग नाही समसटर रॉबटथrdquo

तया उमरावान अधीरपण मान हलवली तो महणाला ldquoउपदश करण सोप

आह जर तमही माझया जागी असता तर काय कल असत त बघा बत उधवसत झालल

व आशा धळीला समळाललया कोणीच सहन कर शकणार नाही त दखील अगदी

शवटचया िणी तयातन बचावाचा मागथ कोणीही शोधणारच जर माझया बसहणीच

शव मी सतचया नवऱयाचया पवथजाचया एखादया शवपटीत ठवल --- फकत काही

काळासाठी --- तर त काही वाईट ठरणार नाही आमही अशी एक शवपटीका

उघडली तयातील जनपराण परत आमही तसच झाकन जसमनीवर तर ठऊ शकत

नवहतो नॉरलट व मी दोघानी रातरी त काढन बाहर ठवायच काम गपचप कल मग

तयान त मधयवती शकोटीत जाळल समसटर होमस अशी एकदरीत ही हकीगत आह

तमही मला कोडीत पकडलयान मी ह सवथ तमहाला अगदी काहीही हातच राखन न

ठवता सासगतल आहrdquo

रोडा वळ होमस सवचार करत बसन राहीला शवटी तो महणाला ldquoसर

रॉबटथ तमचया सागणयात एक सवसगती ददसत तमही रसवर बोली लावली आह व

तयावर तमचया भसवषयातील आशा अवलबन आहत समजा तमचया दणकऱयानी

तमची इसटट लबाडली तर घोडयाच कायrdquo

ldquoघोडा हा इसटटीचाच भाग आह दणकरी घोडही ताबयात घतील तयाना

माझया रसमधय सजकणयाची काय पवाथ आह अशी शकयता आह की त सपरससला

रसमधय पळसवणारच नाहीत ददवान माझा मखय दणकरी माझा पकका शतर अतयत

हलकट असलला सम िअर आह सयमाकटचया रसकोसथवर एकदा मी तयाला

चाबकान बडवला होता तमहाला अस वाटत का की तो माझया बाजन उभा राहन

मला मदत करलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

85

होमस उठत महणाला ldquoह बघा समसटर रॉबटथ ह परकरण पोसलसाच आह ह

उजडात आणण माझ काम होत त आता झाल आह तमचया वागणयातील चागलपणा

वा ततवसनषठा याबददल मी मतपरदशथन करणार नाही वॉटसन जवळजवळ मधयरातर

झालली आह मला वाटत आपण आपलया लॉजवर परत जाऊrdquo

आता ह सवाथना मासहती झाल आह की ही घटना सखात ठरली कारण सर

रॉबटथच कतय गसहा ठरल नाही घोडयाची शयथत सपरससन सजकली मालकाला नगद

ऐशी हजार पौड समळाल व दणकरी रस सपपयत राबल तयाच सवथ पस रॉबटथन परत

कल तरीही तो आयषयात बऱयापकी पस राखन आह पोलीस व जजज यानी या

घटनकड िमाशीलतन पाहील फकत लडी सबटराइसचा मतय दडवन ठवलयाबददल

रॉबटथला सशवयाशाप बसल सदवान या सवसचतर परसगातन सर रॉबटथ ओरखडा न यता

सटला ही गोषट आता घडन गलयात जमा झाली तयाच पररणाम तयातील आवहान

ही काळाचया उदरात गडप झाली आहत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

86

लडी फरासससस गायब

ldquoपण टरकथ श काrdquo माझया बटाकड एकटक पहात शरलॉक होमसन सवचारल

मी तयावळी कनचया खचीत पाठीवीर रलन बसलो होतो चौकस शरलॉकच लि

माझया पढ आललया पायाकड गल ldquoटरकथ श नाहीत त इसगलश आहत त मला

ऑकसफडथ रसतयावर समळालrdquo मी आशचयाथन महणालो मनातन वतागलला असनही

शात चहरा ठऊन शरलॉक हसला

ldquoटरकथ श आघोळ पण घरी कलली चागली परसननता दणारी आघोळ सोडन

ही चनीची टरकथ श आघोळ कशासाठीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

87

ldquoकारण गल काही ददवस रकवा यऊन मला साध धरलयासारख वाटत

आह टरकथ श बार घतलयान आरोगय सधारल अस मला वाटल त एक नवीन परकारच

तजला दणार औषध आह पण बरका शरलॉक माझ बट व टरकथ श अघोळ यात काही

सबध आह अस तझया तकथ शािीय बदधीला जरी वाटत असल तरी मला पामराला

त तो सबध दाखवन ददलास तर बर होईलrdquo

शरलॉक डोळ समचकावन बोलला ldquoतकथ करण फारस अवघड नाही

वॉटसन lsquoसकाळी तझयाबरोबर खोलीत कोण होतrsquo अस साध उदाहरण दऊन मी

अगदी परारसमक सवरपाच तकथ कर शकतोrdquo

ldquoनवीन उदाहरण दण महणज समजावन सागण आह ह मला कबल नाहीrdquo

मी जरा सचडन महणालो

ldquoवाः वॉटसन अगदी तकथ ससगत सवचार आता माझया सनषकषाथसाठी काय

काय मदद आहत बघया सवाथत शवटचा पररम घऊ बगगी तझया कोटाचया डावया

हातावर व खादयावर काही सशतोड असलयाच तझया लिात यत आह का जर त

बगगीचया मधयभागी बसला असतास तर अस सशतोड उडाल नसत आसण उडालच

असत तर त दोसही बाजला असत महणन ह उघड आह की त कडला बसला होतास

महणन हही उघड आह की कोणीतरी तझयाबरोबर होतrdquo

ldquoत तर सपषटच आहrdquo

ldquoफारच सोप नाही काrdquo

ldquoपण बट आसण अघोळrdquo

ldquoअगदीच सोप तला तझ बट हवत उच करायची सवय आह सशवाय तझ

दहरी बदानी बट बाधलल मला आताही ददसत आहत पण अस त नहमी बाधत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

88

नाहीस महणज त त नककीच काढल होतस त कणी बाधल चाभारान की अघोळ

घालणाऱया पोऱयान चाभार असणयाचा सभव कमीच कारण तझ बट जवळजवळ

नव आहत बर आता काय रासहल सनानागारातील आघोळ अगदीच सवसचतर नाही

का परत टरकथ श आघोळीन काम कल आहrsquo

ldquoकाय तrdquo

ldquoत महणालास तला जरा बदल हवा होता महणन त टरकथ श आघोळ

घतलीस मला अस महणायच आह की त त चागलच कलस पण बदलासाठी

ससवतझलडमधील लसान कस वाटत मोठया इतमामान तला सवथ खचथ व परवासाच

पसहलया वगाथच सतकीटही समळणार आहrdquo

ldquoछान छान पण काrdquo

होमस आरामखचीत माग रलन बसला व सखशातन वही काढली ldquoजगातील

सवाथत धोकादायक वगाथपकी ldquo तो महणाला ldquoभरकटलली व एकाकी िी तशी ती

सनरपदरवी असत पण मरण ओढवन घयायला फारच नामी दसऱयाला अपररहायथपण

गसह करायला ती परवतत करत ती अगसतक असत दफरत असत या हॉटलातन तया

हॉटलात या दशातन तया दशात दफरायला ती भरपर शरीमत असत नहमीच नाही

तरी कधी ना कधी ती एखादया आडबाजचया सनवाससरानी सापळयात

अडकणारच लबाड कोलयाचया जगात ती कोवळी काकडीच ठरत जवहा ती कचची

खालली जात तवहा ती त कवसचतच टाळ शकत लडी फराससससवर नककीच काहीतरी

सकट कोसळल असलयाची मला भीती वाटतrdquo

सवथसामासयाकडन सवशषाकड शरलॉक झटकन घसरलला बघन मी

सनःशवास टाकला होमस तयाची वही चाळ लागला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

89

ldquoलडी फरासससस महणज सवगथवासी अलथ रफटन याचया घराणयाची एकमव

वारसrdquo शरलॉक बोलला rdquoतला आठवत असल की बरीचशी सपतती इतर नातवाईक

परषाना गली तरी सहर व चादीच जडजवाहीर लडी फराससससचया वाटयाला आल

तयावर सतचा फारच जीव होता ती त कधीच बाकत ठवत नस नहमी सवतःजवळच

बाळगत अस दयनीय वयकती लडी फरासससस मधयमवयीन व अजनही रपवान

असणारी वीस वषापवी ती चागलया अवसरत होती पण आता चमतकाररक ररतया

बवारशी झाली आहrdquo

ldquoकाय झाल सतलाrdquo

ldquoओहो सतला काय झाल ती सजवत आह की मली आह तच तर कोड आह

ती तशी सवयीची पककी आह गली चार वष न चकता सतची गवहनस समस डॉबनला

ती पतर पाठवत ती सतची जनी गवहनस आह ती सनवतत असन सधया कबरवलला

रहात या समस डॉबनन माझा सलला सवचारला आह जवळजवळ पाच आठवडयात

लडी फराससससची बोटभर सचठठीही नाही सवथजण काळजीत पडल आहत शवटच पतर

लसान यरील नशनल हॉटलमधन सलसहलल आह तयानतर ती कठ गली त कळतच

नाही ह शरीमत कळ असलयान आपण ही कस यशसवीपण हाताळली तर मग

आपलयाला पशाची काहीच कमी नाहीrdquo

ldquoपण समस डॉबन एवढाच एकमव मासहतीचा िोत आह इतर काही

धागदोर असतीलच कीrdquo

ldquoएक अगदी खातरीचा िोत आह वॉटसन आसण तो महणज बाक या

राजघराणयातील एकटयादकटया बायकाना जगणयासाठी आवशयक असत त तयाच

पासबक त एक परकार तयाची रोजसनशीच असत ससलवसटर यरील बाकत सतच खात

आह मी तयावर नजर टाकली शवटन दसऱया चकन सतन लसान यरील हॉटलच

शरलॉक होमस वषाली जोशी

90

सबल भरल आह पण रककम खप मोठी ददसत आह तरी बरच पस सतचया हातात उरल

असणार तयानतर एकच चक ददला गला आहrsquo

कठ आसण कोणालाrdquo

ldquoसमस मरी सडवहाइनला पण चक कठ ददला त कळायला काही मागथ नाही

मााटलीअरमधील लयानाइसमधय तो तीन आठवडयाचया आत वटला रककम होती

पननास पौडrdquo

ldquoसमस मरी सडवहाइन कोणrdquo

ldquoत मी शोधन काढल ती लडी फराससससची नोकराणी होती पण सतला हा

चक का ददला त मातर कळत नाही पण तझ गपतहर लवकरच त शोधन काढतील

याची मला खातरी आहrdquo

ldquoमाझ गपतहरrdquo

ldquoमहणनच लसानची आरोगयवधथक मोहीम तला मासहती आह की वधद

अिाहम मरणासनन असताना मी लडन सोड शकत नाही सशवाय मी इरन न हलण

चागलच आह सकॉटलड याडथ माझयासशवाय सन वाटत आसण गसहगारामधय एक

परकारच अनारोगयवधथक अस वातावरण तयार होत तर जा माझया समतरा वॉटसन

जर माझया नमर सललयाची तला गरज लागलीच तर मी तला तार करीन पण

शबदाला दोन डॉलर पडतात ह तला मासहती आह नाrsquo

दोन ददवसानी मी लसान यरील हॉटल नशनलमधय होतो तरील

वयवसरापक समसटर मोझर यानी माझी उततम वयवसरा ठवली तयानी ददललया

मासहती परमाण लडी फरासससस इर अनक मसहन मककाम करन होती सतला भटललया

सवानाच ती फार आवडली अजनही ती सदरातच गणली गली असती समसटर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

91

मोझर याना जडजवासहराबददल मातर काही मासहती नवहती पण हॉटलातील

नोकराचया ह लिात आल होत की लडी फराससससचया शयनकिातील पलगाखाली

एक जड बग नहमीच लिपवथक ररतया कलपबद करन ठवलली असत समस मरी

सडवहाइन ही सदधा सतचया मालदकणीइतकीच लोकसपरय होती सतच तया हॉटलमधील

मखय वटरबरोबर परमसबध जळल होत सतचा पतता समळवण काही अवघड नवहत

११ रडी टरजन मााटपलीअर असा सतचा पतता होता ह सवथ मी रोडकयात सलहन

घतल मला वाटत सवतः होमसन सदधा यापिा असधक कशलपण मासहती गोळा कली

नसती

फकत एकच गोषट अजन दडलली रासहली लडी फराससससचया एकाएकी

नाहीस होणयावर मातर अजन परकाश पडत नवहता तळयाकाठी असललया सतचया

आसलशान सवीटमधय ती अनक मसहन रासहली ह ठीक वाटत तरीही फकत एका

ददवसाचया पवथसचनवर ती एकदम नाहीशी झाली तयामळ सतला फकट आठवडयाच

भाड भराव लागल जयल सवबटथ तया नोकराणीचा सपरयकर तो काही साग शकल अस

मला वाटल एक उच काळा दाढीवाला मनषय एकदोन ददवसापवी हॉटलमधय आला

होता तयाचयाशी बाईसाहबाचा नाहीस होणयाचा सबध असावा अस जयलला वाटत

होत तो महणाला ldquoभयकर करर नरपश गावात दसरीकड कठतरी तो रहात होता

तळयाकाठी दफरणयाचया सनसमततान बाईसाहबाशी ठामपण काहीतरी बोलताना मी

तयाला पासहल होत नतर तयान बाईसाहबाना भटायला बोलावल होत पण तया

गलया नाहीत तो इगरज होता तयाच नाव मातर लखी सवरपात सापडल नाही

तयानतर लगच बाईसाहबानी यरन परयाण कलrdquo

जयलला व तयाहीपिा मरीला तया माणसाच यण व बाईसाहबाच इरन

नाहीस होण यात काहीतरी कायथकारण सबध ददसत होता एकाच गोषटीची

जयलबरोबर चचाथ झाली नाही ती ही की मरीन आपलया मालदकणीची नोकरी का

शरलॉक होमस वषाली जोशी

92

सोडली तयाबददल तो काही बोल शकला नाही ककवा बोलला नाही मॉटपलीअरला

जाऊन मरीशी याबददल बोलाव असा सवचार मी कला

अशा तऱहन चौकशीचा पसहला अक सपला लसान सोडलयावर लडी

फराससससन सजर मककाम कला तयाबददल आता दसरा अक तयाबददल काहीतरी गपतता

होती बहधा सतचया मागावर कोणीतरी असाव व तयाला टाळणयासाठी ती अचानक

नाहीशी झाली असावी नाहीतर सतच सामान उघडपण बदनला जाणयासाठी का

बाधल गल नसत ती व सतच सामान दोसही आडवळणान बदनमधील मोसनष सपा

यर पोचल ककचया सरासनक कायाथलयातन मला एवढीच मासहती समळाली मी

बदनला गलो आतापयत हाती आलल सवथ धागदोर पतरान होमसला कळवल तयाची

सवनोदी परशसापर तारही समळाली

बदनला सतचा माग काढण फारस अवघड नवहत पधरा ददवस समस

फरासससस इगलीशचर हॉफ इर होती सतर सतची डॉ शलससजर व समसस

शलससजरयाचयाबरोबर चागली ओळख झाली डॉ शलससजर दसिण अमररकतील

समशनरी होत सवथसाधारणपण एकाकी सियाना वाटत तस समाधान व उदयोगरत

असलयाची जाणीव समस फराससससला धमाथमळ झाली डॉ शलससजर याच लिणीय

वयसकतमतव झोकन दऊन काम करणयाची वतती व मखय धमथपरसषताच कतथवय करत

असताना झाललया धावपळीमळ उदभवललया आजारपणातन नकतीच सावर

लागलली तबयत याचा समस फराससससवर फार खोलवर परभाव पडला तया रोर

सवभतीचया शशरषसाठी ती समसस शलससजर याना मदत कर लागली हॉटल

वयवसरापकान मला सासगतल ldquoवहराडयातील आरामखचीवर बसन डॉ शलससजर

याचा सबध ददवस जाई खचीचया दोसही बाजला तयाची दखभाल करणाऱया

पररचाररका असत डॉ शलससजर पसवतर भसमचा एक नकाशा तयार करत होत व तयात

खास उललख असललया समडीयानीटीसचया राजयावर त एक शोधसनबध सलसहत होत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

93

नतर तबयत बरीचशी सधारलयावर त व तयाची बायको लडनला गल समस

फराससससदखील तयाचयाबरोबर होतीrdquo ही समार तीन आठवडयापवीची गोषट होती व

तयानतरच तया वयवसरापकाला काही मासहती नवहत

तयापवी काही ददवस मरी खपसा अशरपात करन कठतरी सनघन गली

इतर नोकराणीना सतन सासगतल की बाईसाहबाची नोकरी सतन कायमची सोडली

आह डॉ शलससजर यानी जाणयापवी सवाच सबल भरल

ldquoसमस फराससससची चौकशी करणार तमही काही एकटच नाही

आठवडयापवीच एकजण बाईसाहबाची चौकशी करत आला होताrdquo वयवसरापक

महणाला

ldquoतयान नाव सासगतल काrdquo

ldquoतो इसगलश असावा पण वगळाच वाटत होताrdquo

ldquoरासवट होता काrdquo माझया समतराचया शरलॉकचया तकथ करणयाचया

पदधतीला धरन मी महणालो

ldquoबरोबर तसाच वाटत होता दाढीवाला जाडा व रापलला असा तो या

हॉटलपिा एखादया शतकऱयाचया खानावळीत जासत शोभन ददसला असता फार

भीतीदायक व उबग यईल असाच तो होताrdquo

धक बाजला होऊन आकतया सपषट ददस लागावयात तयापरमाण गढ

उकलायला सरवात झालयासारख वाटत होत

एका चागलया धारमथक परवततीचया बाईचा जागोजागी एका खलपरवततीचया

अजञात वयकतीकडन पाठलाग कला जात होता ती लसान सोडन गली तयाअरी नककीच

तयाला घाबरत असणार अजनही तो सतचया मागावर होताच आज ना उदया तो सतला

शोधन काढणारच होता की आधीच तयाला सतचा मागमस लागलला आह व

शरलॉक होमस वषाली जोशी

94

तयामळच अनक ददवसात समस फराससससचा काही ठावारठकाणा नाही ह कळत नवहत

समस मरी ककवा समस डॉबन कोणीच कस सतला सावध कल नाही दषट कारवायाना

व धाकदपटशाला बळी पडणयापासन कोणीच कस सतला वाचव शकल नाही या

सवाथमाग काय भीषण हत अरवा करर डाव असावा काहीतरी समसया होती खरी व

ती मला सोडवायची होती

या सवथ परकरणाचया मळाशी खोलवर ठामपण व झटपट जाणयात मी कसा

यशसवी झालो आह याबददल मी होमसला पतर सलसहल तयान उततरादाखल तार

पाठवली तयात तयान डॉ शलससजर याचया डावया कानाबददल वणथन मागवल होत

होमसचया सवनोदाचया कलपना सवसचतरच आहत तयामळ तयाचया या अवळी कललया

सवनोदाकड मी काही लि ददल नाही होमसची तार समळणयापवीच मी मरीचया

मागावर मााटपलीअर इर जाऊन पोचलो होतो

तया नोकराणीला शोधन काढण व सतचयाकडील सवथ मासहती गोळा करण

यात काही कठीण नवहत ती तशी सनषठावान वाटली आपली मालकीण आता

चागलया लोकाबरोबर आह याची खातरी झालयामळ सतन नोकरी सोडली सशवाय

आता सतला लगन करन घरससार राटायचा असलयान नोकरी सोडण अपररहायथच

होत लसान यर असताना समस फरासससस सतला एकदोनदा वाटटल तस टाकन बोलली

व सतचया परामासणकपणाबददलही शका घतली तयामळ ही नोकरी सोडण सतला पवी

सजतक जड गल असत सततक गल नाही अशी दःखद कबली मरीन ददली पननास पौड

लगनाचा आहर महणन सतला समळालयाच सतन सासगतल तळयाकाठी असललया

सहरवळीवर बाईसाहबाचया कबरला धसमसळपण सवळखा घालताना सतन

सवतःचया डोळयानी तया अनोळखी इसमाला पासहल होत तो भयानक भीतीदायक

मनषय होता तयाचया धमकावणीला सभऊनच समस फराससससन शलससजर

पतीपतनीबरोबर लडनला जाण मासय कल असाव या बाबतीत सतन सतचया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

95

नोकराणीला मरीला काहीच सासगतल नवहत पण बारीकसारीक गोषटीवरन

मरीची खातरी झाली होती की बाईसाहब सतत असवसर व उदास होतया एकाएकी

मरी खचीवरन उठली आशचयथ व भीती यामळ सतचा चहरा एकदम भयानक झाला

ldquoतो बघाrdquo ती ककचाळली ldquoतो बघा नालायक अजन सगावा घतो आह मी

जयाचयाबददल बोलल तोच हा मनषय आहrdquo

सखडकीतन मी एक काळाकसभनन सधपपाड व दाढीच खट वाढलला इसम

पासहला घराचया करमाकाकड बारकाईन पहात रसतयाचा मधयावरन तो चालला

होता माझयापरमाण तोही मरीचया मागावर होता तया िणाचा फायदा उठवन मी

ताबडतोब बाहर पडलो व तयाला गाठल

ldquoत कोणी इगरज ददसतोसrdquo मी बोललो

ldquoअसलो तरी तला काय तयाचrdquo तो मगररीन महणाला

ldquoतझ नाव काय मी सवचार शकतो काrdquo

ldquoनाही त सवचारायची काही जररी नाहीrdquo

अशी काही सवसचतर पररससरती सनमाथण झाली की सवथ गोषटो सरळसरळ

सवचारन टाकण शरयसकर अस मी ठरवन टाकल

ldquoसमस फरासससस कठ आहrdquo मी सवचारल

तयान माझयाकड आशचयाथन रोखन पासहल

ldquoत सतला काय कलस त सतचयामाग का लागला होतास मला उततर हव

आहrdquo मी महणालो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

96

तयान माझयाकड एक जळजळीत कटाि टाकला व एखादया वाघासारखा

चवताळन तो माझयाकड झपावला मी माझा बचाव करायचा खप परयतन कला पण

तयाची पकड महणज वजरमषटीच होती एखादया करर रािसासारखा तो धमसत होता

तयाचा हात माझया मानवर होता व मी जवळजवळ बशधद पडलो होतो तवढयात

समोरील नाईट कलबमधन एक नीलविधारी आला व तयान तयाचया हातातील जाड

सोटयान माझया हललखोराचया पढचया हातावर चागल रटट हाणल तयामळ तयाची

माझयावरील पकड दढली होऊन मी बचावलो परत हलला करावा की नाही असा

सवचार करत रागान जळफळत तो िणभर राबला माझयाकड एक जळजळीत

कटाि टाकन तया भाडकदळ माणसान मला सोडल व मी सजरन बाहर पडलो सतर

तो आत सशरला रसतयात माझयाजवळ उभया असललया माझया रिणकतयाथकड

आभार मानणयासाठी मी वळलो

ldquoवा वॉटसन चागलाच भानगडीत अडकत होतास रातरीचया गाडीन त

माझयाबरोबर लडनला यावस त बरrdquo

एक तासानतर शरलॉक होमस तयाचया नहमीचया पहरावात व रबाबात

हॉटलमधील माझया खासगी खोलीत बसला होता तयाचया अचानक पण सधी साधन

झाललया आगमनाच सपषटीकरण अगदी साध होत मी परवासात कठ असन त

नमकपणान हरन तो लडनहन सनघाला होता एका कामगाराचया वषात माझया

पदापथणाची जण वाट बघत तो नाईटकलबमधय बसलला होता

ldquoमाझया सपरय समतरा वॉटसन ससगत परत एकारलला असा तपास त

चालवलला आहस यािणी तरी त काही चका कलया आहस ककवा काही गोषटी

वगळललया आहस अस मला वाटत नाही सवथ ददशानी त जागरकपणा दाखवला

आहस परत रहसयभद काहीच झालला नाहीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

97

ldquoकदासचत याहन जासत चागल काही त दखील कर शकला नसतासrdquo मी

कडवटपण महणालो

ldquoकदासचत मी सनसशचतच काहीतरी उततम कल आह ह बघ मी कणाला

आणल आह हा समसटर दफलीप गरीन आह या हॉटलमधय तो तझयाबरोबरच रहात

आह यशसवीपण तपास लावणयासाठी तो आपलयाला सरवातीपासन सार काही

सागल

एक काडथ आत आल व तयापाठोपाठ तो दाढीवाला आडदाड इसम आत

आला यानच मला रसतयात मारल होत माझयाकड पासहलयावर तो चपापला

तयान सवचारल ldquoसमसटर होमस ह काय तमची सचठठी समळाली महणन मी

आलो पण या माणसाच इर काय काम आहrdquo

ldquoआपलया या कामात मला मदत करणारा हा माझा जना समतर व सहकारी

आहrdquo

माफी मागत तया सधपपाड व रापललया पाहणयान माझयाबरोबर

हसतादोलन कल

ldquoतमहाला फारस लागल नसल अशी मी आशा करतो जवहा तमही मला

सतला दखावलयाबददददल काही बोललात तवहा माझा तोलच गला खर तर मी

अलीकड ताळयावर नाही वीजवाहक तारापरमाण माझया नसा बनलया आहत

तयाला आता माझा काही इलाज नाही समसटर होमस पसहलयापररम ह सागा की या

जगात माझया अससततवाचा शोध तमहाला लागला तरी कसाrdquo

ldquoसमस फराससससची गवहनस समस डॉबन सहचयाशी मी सपकथ ठवन आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

98

ldquoती जनी काळी छतरी वापरणारी समस डॉबन मला ती चागलीच आठवत

आहrdquo

ldquoआसण सतलाही त आठवतो आहस त दसिण आदफरकला सनघन जाण पसत

कलस तयापवीचया ददवसातील ही गोषट आहrdquo

ldquoतमहाला तर माझी सगळी हकीगत मासहती ददसत आह मग तमचयापासन

काही लपवायची जररी नाही तमहाला दवाशपपर सागतो होमस जगातील

कठलयाही परषान एखादया बाईवर कल नसल अस अतयत समरपथत परम मी

फराससससवर कल इतर उतावीळ तरणासारखाच मी सतचयापायी परता पागल झालो

होतो पण सतच मन गगाजलापरमाण पसवतर होत सवगपणाची छायासदधा सतला

असय होती जवहा सतला माझया काळया कतयाची मासहती झाली तवहा सतन माझ

नावच टाकल पण तरीही नवल महणज सतच माझयावरच परम मळीच कमी झाल

नाही इतक पराकोटीच परम की तयामळ सतचया भर तारणयाचया सोनरी ददवसातही

ती असववासहत रासहली बाबरटॉनला राहन मी सचककार पस समळवल मधयतरी अनक

वषाचा काळ गला मला वाटल की मी कदासचत सतला शोधन काढन सतच मन वळव

शकन सतन अजन लगन न कलयाच मी ऐकल होत लसानला ती मला सापडली मी

माझयाकडन परयतनाची सशकसत कली ती सवरघळली पण सतचा सनशचय कायम होता

अस ददसत कारण मी सतला परत भटायला बोलावल तवहा ती ह शहर सोडनच

गली मी सतला बदनपयत शोधल आसण नतर मला अस समजल की सतची नोकराणी

इर आह मी तसा रागडा मनषय आह माझ आयषय तस धोपटमागी नवहतच

तयामळ डॉ वॉटसन माझयाबरोबर तशा परकार बोलला तवहा माझ डोक एकदम गरम

झाल पण कपा करन मला सागा की फराससससच काय झालrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

99

ldquoतच तर आमहाला शोधन काढायच आह समसटर गरीन तमचा लडनचा

पतता काय आहrdquo शरलॉक होमस रडपण बोलला

ldquoमी हॉटल लघममधय रहातोrdquo

ldquoमग त सतर परत जावस असा सलला मी तला दऊ शकतो का मातर मला

गरज लागलयास त सतर असशील अस बघ मी तला खोटी आशा दाखवत नाही पण

समस फराससससचया सरिसाठी ज ज कराव लागल त त आमही अगदी खातरीन करच

कर या िणी मी अजन काही साग शकत नाही ह माझ काडथ घ महणज तला

वाटलयास आमचयाशी सपकथ साधता यईल आता आपण अस कर वॉटसन तझी बग

त आवरन ठव मी समसस हडसनना फोन करन उदया साडसात वाजता आपलया

दोघासाठी खास जवण तयार करन ठवायला सागतोrdquo

आमही बकर रसतयावरील आमचया सनवाससरानी पोचलो तवहा बदनहन

आलली एक तार आमची परसतिा करत होती मोठया उतसकतन होमसन ती वाचली

व माझयाकड सभरकावली lsquoफाडन टाका ककवा टरकवाrsquo असा सनरोप होता

ldquoहा काय परकार आहrdquo मी सवचारल

होमस बोलला ldquoह सवथ काही आह मी तला या सभय कारकडयाचया डावया

कानासबधी काही ससगती नसलल परशन सवचारल होत त आठवत असल त तयाला

काहीही उततर ददल नवहतसldquo

ldquoमी तवहा बदनहन सनघालो होतो तयामळ उततर दऊ शकलो नाहीrdquo

ldquoतयासाठी मी बदनचया इगलीशचर हॉफचया वयवसरापकाकड एकजण

पाठवला होता तयाच उततर इर पडल आहrdquo

ldquoयावरन काय ददसत आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

100

ldquoमाझया सपरय समतरा वॉटसन यावरन अस ददसत आह की आपण एका

टोकाचया कावबाज व भीतीदायक मनषयाबरोबर वावरत आहोत दसिण अमररकचा

समशनरी डॉ शलससजर तोच तो होली पीटर आह ऑसटरलीयातन अधथचदर दणयात

आलला पण नवखया दशात मोठया रबाबात वावरणारा एकाकी व धारमथक

परवततीचया मसहलाना फसवण ही तयाची खाससयत आह आसण तयाची ती तराकसरत

बायको फरझर नावाची इसगलश बाई तयाला शोभल अशीच आह तयाचया गसनमी

कावयाचया सवरपावरनच मला तयाची ओळख पटली ८९ साली बककगहमयरील

सलनमधय झाललया मोठया मारामारीत तयाला चागलच ठोकल गल होत तयामळ

ती शारीररक सवशषता ( डावया कानासबधी ) तयाचयात आली आह तयामळ माझा

सशय पकका झाला ती गरीब सबचारी बाई तया हलकट दापतयाचया हातात सापडली

आह त काहीही कर शकतील समस फरासससस सजवत आह की नाही याचीच मला

शका आह आसण जर ती सजवत असल तर नककीच नजरकदत असणार महणनच समस

डॉबन ककवा इतर कणाच समतरमडळीना सतची काही खबरबात नाही ती लडनला

पोचलीच नसणार कारण लडनचया पोसलसाची नोद घणयाची पदधत लिात घता

एखादया परकीयाला तयाचया हातावर तरी दण शकय वाटत नाही बर ती लडनमधन

गली असल अस महणाव तर तही अशकय वाटत कारण तया चोर लोकाना एखादयाला

नजरकदत ठवायला याहन दसरी कठली उततम जागा समळणार माझा आतला

आवाज मला सागतो आह की ती लडनमधयच असणार पण आता आपलया हातात

तसा काही सबळ परावा नसलयान आपण एकच गोषट कर शकतो ती महणज मसत

जवणावर आडवा हात मारन ताणन दण नतर सधयाकाळी दफरायला बाहर

पडलयावर माझा सकॉटलड याडथमधील समतर लसटरड याचयाबरोबर मी बोलनldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

101

पण सरकारी पोलीस काय ककवा होमसची छोटीशी पण कायथिम ससरा

काय गढ उकलणयात कोणीच यशसवी झाल नाही लाखो माणस रहात असललया

लडन शहरात आमही शोध करत असललया तीन वयकतीचा असजबात मागमस नवहता

जण तया वयकती कधी इर रहातच नवहतया जासहराती दऊन पासहलया पण वयरथ

इतर मागाथन काही धागदोर हाती यतात का असा परयतन कला पण तयातन काहीही

सनषपनन झाल नाही डॉ शलससजर याचा काहीतरी सबध आला असल अशा गसयाचया

जागा वयरथ धडाळलया तयाच जन सहकारी शोधल पण त काही साग शकल नाहीत

समार एक आठवडयाचया सनराशाजनक गढतनतर एकाएकी आशची वीज चमकली

एक जसया सपसनश सडझाइनच रपरी चकचकीत पदक बोसवहगटन या वसटसमसनसटर

रसतयावरील एका दकानात गहाण ठवलल आढळल गहाण ठवणारा एक सधपपाड

गळगळीत दाढी कलला कारकन वाटणारा इसम होता तयाच नाव व पतता अराथतच

खोटा होता तो सनसटला खरा पण वणथनावरन तो डॉ शलससजरच वाटत होता

लघममधील आमचया दाढीवालया समतरान तीन वळा चौकशी कली

सतसऱयादा या नवीन मासहतीनतर तयाचया आगडबब दहावर तयाच कपड फारच

सल वाटत होत काळजीमळ तो कश भासत होता lsquoजर तमही मला काही काम ददलत

तरrsquo अस तयाच टमण सारख चालल होत शवटी तो होमसचया गळयातच पडला

ldquoआता तयान सहर गहाण ठवायला सरवात कली आह आता तो आपलयाला

समळालाच पासहजrdquo

ldquoपण महणज समस फराससससबरोबर काही धोका झाला आह की कायrdquo

होमसन रडपण मान हलवली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

102

ldquoसमजा आतापयत तयानी सतला कठ डाबन ठवल असल तर सवतःही

अडचणीत आलयासशवाय सतला तो मोकळी सोडण शकय नाही आपण वाईटात वाईट

घडल असणयाची शकयता गहीत धरली पासहजrdquo

ldquoमी काय कर शकतोrdquo

ldquoह लोक काही तला ओळखत नाहीतrdquo

ldquoनाहीrdquo

ldquoत अजन कोणाकड तरी जडजवाहीर गहाण ठवायला जाणयाची मला

शकयता वाटत तस असल तर आपलयाला शोध सर करावा लागल कदासचत तो

इरच परत यईल कारण तयाला पशाची ददात आहस ददसत इर तयाला कठलयाही

परकारच उलटसलट परशन न सवचारता सबनबोभाट चागली रककम समळालली आह मी

तया दकानदाराला एक सचठठी दतो महणज त तला तयाचया दकानात दडन बसायची

परवानगी दतील जर डॉ शलससजर इर आला तर तयाचया घरापयत त तयाचा पाठलाग

कर पण जरा सबरीन मारामारीचया भानगडीत तर मळीच पड नकोस माझया

सललयासशवाय व मला कळवलयासशवाय त नवीन पाऊल उचलणार नाहीस या

अटीवरच मी तला ह काम दतोrdquo

दोन ददवस दफलीप गरीनन (महायदधात नासवक दलात कमाडर असललया

परससधद वयकतीचा तो मलगा होता) काही बातमी आणली नाही सतसऱया ददवशी तो

घाईघाईन आमचया बठकीचया खोलीत घसला तयाच सपळदार शरीर उततसजत होऊन

ररररत होत

ldquoआपलयाला तो समळाला तो सापडलाrdquo दफलीप ओरडला तयाचया

बोलणयात ससगती नवहती होमसन रोडा धीर दऊन तयाला शात कल व एका खचीत

जरा शवास टाकायला बसवल

शरलॉक होमस वषाली जोशी

103

ldquoचल आता नीट कस कस काय काय झाल त सागrdquo

ldquoती आतता एक तासापवी आली होती तयाची बायको सतन ज पदक आणल

त दसऱया कणाच तरी होत ती उच हडकळी व घारीचया नजरची बाई होतीrdquo

ldquoतीच ती बाईrdquo होमस महणाला

ldquoती सनघन गलयावर मी सतचा पाठलाग कला मी सतचया मागन चाललो

होतो नतर ती एका मरतथकाच सामान आणायचया दकानात गलीrdquo

ldquoबर मगrdquo पाढऱया फटक चहऱयामाग दडललया भीतीदायक मनान

ररररणाऱया आवाजात माझया समतरान सवचारल

ldquoदकानातील बाईबरोबर ती बोलत होती मी सतर सशरलो आता उशीर

झाला आह अस काहीस ती महणताना मी ऐकल ती दकानातील बाई माफी मागत

होती rdquoखर महणज ती एवहाना तयार असायला हवी होती पण नहमीपिा वगळया

आकाराची असलयान उशीर लागत आहrdquo मला बघन तया दोघी चपापलया मी काही

जजबी चौकशी करन दकानातन बाहर पडलोrdquo

ldquoफार छान कलस नतर काय झालrdquo

ldquoती बाई बाहर पडली पण मी दाराशीच आडोशाला दडन बसलो होतो

मला वाटत सतला बहधा सशय आला असावा कारण ती सारखी आजबाजला बघत

होती नतर सतन एक टकसी बोलावली व तयात बसन ती सनघाली नसशबान मलाही

लगच दसरी टकसी समळाली व मी सतचा पाठलाग सर कला ३६ पोलटन सकवअर

सिकसटन इर ती उतरली मी माग आलो कोपऱयावर टकसी सोडन ददली व तया

घरावर पाळत ठवलीrdquo

ldquoतला कोणी ददसल काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

104

ldquoखालची सखडकी सोडलयास बाकी सवथतर अधार होता इतका अधार होता

की मला काहीही ददसत नवहत काय कराव अशा सवचारात मी तर उभा होतो

तवढयात एक वहन सतर आली तयातन दोन माणस उतरली तयानी वहनमधन

काहीतरी बाहर काढल व पायऱयावरन हॉलमधय घऊन गल समसटर होमस ती

शवपटी होतीrdquo

ldquoकाय सागतोसrdquo

ldquoिणभर मी एकदम आत सशरायचा परयतन कला दोघाना यणयासाठी व

तयाचया हातातील त ओझ घणयासाठी दार उघडच होत मी सतर उभा असलला सतन

पासहल व बहधा न ओळखलयामळ लगबगीन दार लावन टाकल मी तमहाला ददलल

वचन मला आठवल महणन मी ताबडतोब इर आलोrdquo

ldquoत तर झकास काम कलसrdquo कागदाचया एका तकडयावर घाईघाईन

काहीतरी सलसहत होमस महणाला वॉरट असलयासशवाय कायदशीर ररतया आपण

काही कर शकत नाही तवहा हा कागद पोलीस कचरीत नऊन दाखव व वॉरट समळव

सहर सवकलयाच कारण मला वाटत परस आह तयात काही अडचण यऊ नय लसटरड

सवथ तपशील पाहीलrdquo

ldquoपण मधयतरीचया काळात तयानी सतचा खन कला तर तया शवपटीचा

अरथ काय सतचयासशवाय दसऱया कोणासाठी ती असणारrdquo

ldquoसमसटर गरीन आपण आपलयाला शकय आह तवढ सवथ काही कर एक

िणही आता दवडन उपयोगी नाही सगळ काही आमचयावर सोपवrdquo

गरीन सनघन गलयावर होमस मला महणाला ldquoआता सरकारी यतरणा कायथरत

होईलच आपण खासगी गसहा असवषक नहमीपरमाण आपलया मागाथन जाऊ अगदी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

105

तातडीन काही गोषटी कलया नाहीत तर फार भीषण पररससरती ओढवल पोलटन

सकवअर गाठणयासाठी आता समसनटाभराचाही उशीर नकोrdquo

ldquoआपण आता काय काय कस कस घडल असल त बघrdquo वसट समसनसटर पल

व पालथमट हाउस पार करताना होमस महणाला ldquoया दषट लोकानी तया दःखी बाईला

पररम सतचया सवशवास नोकराणीपासन तोडल नतर लडनला यणयासाठी सतच मन

वळवल जर सतन काही पतरवयवहार कला असता तर त अडचणीत आल असत

कणीतरी सवशवास माणसाकडन तयानी ह सजवलल घर ताबयात घतल एकदा घर

समळालयावर तयानी सतला तयात डाबन ठवल पसहलयापासन तयाच लि सतचया

मौलयवान जडजवाहीरावर होतच त तयानी लगच सवतःचया ताबयात घतल या

बाईचया भसवषयामधय कणाला रस आह अस तयाना वाटण सवाभासवक नवहतच

तयामळ तयाना काहीच धोकादायक वाटल नाही पण सतला मोकळ सोडलयास ती

नककी तयाचयासवरधध तकरार करल महणन सतला डाबन ठवायच धोरण तयानी

अवलबल पण त सतला कायमच तर कडीकलपात ठऊ शकत नवहत तवहा सतचा खन

करण एवढाच पयाथय तयाचयासमोर रासहलाrdquo

ldquoह तर सपषट आहrdquo

ldquoआता आपण दसऱया तऱहन सवचार करन बघ वॉटसन अस बघ की आपण

जवहा वगवगळया ददशानी सवचार करतो तवहा शवटी कठल तरी सवथ शकयतामधय

सामाईक असणार मदद आपलयाला सापडतात आसण तच शवटी आपलयाला सतयाचया

जवळ नणार ठरतात आपण आता शवपटीपासन सरवात कर समस फराससससपासन

नको तया घटनवरन मला बाईसाहब खातरीन मरण पावलया असलयाची भीती वाटत

पण मतयचा दाखला व तयावरील सशककामोतथब असलला हा दफनसवधी मला

सवरोधाभासातमक वाटतो जर तयानी सतचा जाणनबजन खन कला असता तर तयानी

सतला मागील बागत खडडा खणन परन टाकल असत पण इर तर सवथ खललमखलला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

106

कारभार ददसतो आह याचा अरथ काय डॉकटराची ददशाभल करन अगदी नसरगथक

वाटल अशा ररतीन तयानी सतचा शवट कलला ददसतो आह बहधा सवषपरयोगान

तरीही तयानी राजरोसपण डॉकटरला बोलवाव ह जरा खटकत नाही का तो डॉकटर

तयाना सामील असललाच हवा पण ह जरा सवशवास ठवणयास कठीण जात आहrdquo

ldquoमतयचा दाखला लागतो ह त सवसरल तर नसतीलrdquo

ldquoभयानक फार भयानक वॉटसन त अस करणयाची शकयता मला कमीच

वाटत आटप भराभर समतरा नककी दफनसवधीमधयच काहीतरी गडबड वाटत आह

आपण आतता तया अतयसवधीच सामान सवकणाऱया दकानावरन चाललो आहोत त

आत जातोस का त सतर गलयामळ आपण जरा खबीरपण पररससरती हाताळ शक

पोलटन सकवअर या पततयावरील दफनसवधी उदया दकती वाजता होणार आह ह

सवचारन घrdquo

तया दकानातील बाई काहीही सशय न घता मला महणाली की उदया

सकाळी आठ वाजता

ldquoअस बघ वॉटसन ह सगळ तर उघडपण चालल आह आपली तकरार रासत

असल तर आपण सतपपट शसकतशाली असलयासारखच आह आता कायदयाचया

चौकटीत राहन काम करण ककवा पोसलसाची वाट बघत बसण आपलयाला फार

महाग पडल चल वॉटसन गाडी सर कर आपल नशीब आपलयाला चागली सार

दईल अशी आशा कर पवीही आपण अशी नसशबाचया भरवशावर काम कलली

आहतrdquo

पोलटन सकवअरमधील तया अधाऱया घराच भलमोठ दार उघडल गल व

समणसमणतया उजडात एका उच िीची आकती ददसली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

107

ldquoमहाशय आपलयाला कोण हव आहrdquo ती टोकदारपण महणाली

काळोखातन ती आमचयाकड सनरखन बघत होती

ldquoमला डॉ शलससजरना भटायच आहrdquo होमस बोलला

इर या नावाची कोणीही वयकती रहात नाही अस महणन ती दार लावायचा

परयतन कर लागली पण होमसन मधय पाय घालन त धरन ठवल होत

ldquoमग इर कोणी का रहात असना मला तयाला भटायच आहrdquo होमस

ठामपण बोलला सतन सवरोध दशथवला पण नतर दार उघडल

ldquoठीक आह आत या माझया नवऱयाला जगातील कठलयाही माणसाची

भीती नाहीrdquo ती महणाली व आमचया माग दार लावल हॉलचया उजवया बाजस

असललया बठकीचया खोलीकड आमहाला जायला सासगतल जाता जाता सतन ददवा

मोठा कला ldquoलगचच समसटर पीटर तमहाला भटतीलrdquo ती महणाली तया धळीन

भरललया व कीटकाच वसतीसरान असललया खोलीकड आमही नजर टाकतो आहोत

तोच दार उघडन एक मोठा घोटन दाढी कलला व टककल पडलला मनषय दबकत

परवश करता झाला आतन दषट असनही वरवर सजजन वाटणारा मखवटा घातलला

असा तो मनषय वाटला तयाच गाल ओघळलल होत व चहरा ताबडा होता

ldquoसभय गहसरहो तमची काहीतरी चक होत आह मला वाटत की तमही

पतता चकला आहात जर तमही याच रसतयान रोड पढ गलात तर कदासचत mdash ldquo तो

उससया खळीमळीचया सवरात बोलला

ldquoह बघ आमहालाही उशीर होतो आह त अडलडचा हनरी पीटर आहस

बदन व दसिण अमररकचा डॉ शलससजर आहस मी शरलॉक होमस आह ह मी सजतकया

सनसशचतपण साग शकतो सततकयाच सनसशचतपण मी तला ह सागतोrdquo जयाला मी आता

पीटर महणणार आह तो तयाला इतकया हशारीन जयान ओळखन काढल आह

तयाचयाकड अगदी पसहा पसहा सनरखन बघ लागला ldquoह बघ समसटर होमस मला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

108

तझया नावाची भीती दाखव नकोस जवहा माणसाची सदससदववकबदधी जागत असत

तवहा त तयाला घाबरव शकत नाहीस माझया घरात तझ काय काम आहrdquo

ldquoबदनहन तझयाबरोबर आललया समस फराससससच त काय कलस ह मला

जाणन घयायच आहrdquo

पीटर मखखपण महणाला ldquoतया बाईसाहब कठ आहत त तमहीच मला

सासगतलत तर बर होईल जवळजवळ शभर पौडाच सबल मला सतचयाकडन यण

आह जयाचयाकड कोणी रतनपारखी ढकनही बघणार नाही अशी खोटी पदक सतन

मला तयाचया बदली ददली आहत बदनला माझया बायकोशी व माझयाशी सतची

चागली जानपहचान झाली होती तयावळस मी दसऱया नावान वावरत होतो ही

गोषट खरी आह आमही लडनला यईपयत सतन आमचा सपचछा सोडला नाही मीच

सतच सतकीट काढल व सबलही भरल लडनला यताच सतच सबल भरलयाबददल

आमचया हातावर नकली सहर ठवन सतन पोबारा कला समसटर होमस तमही सतला

शोधन काढलत तर माझयावर फार उपकार होतीलrdquo

ldquoमी सतला शोधन काढीनच ती सापडपयत या घराचा कोपरा अन कोपरा

मी धडाळन काढणार आहldquo होमस महणाला

ldquoका महणन त तर एक सवथसामासय नागररक आहसrdquo

ldquoतला अस महणायच असल तर त महण शकतोस मी व माझा समतर अस

दोघ समळन घराची पहाणी करणार आहोत सशवाय हा माझा समतर चागला तगडा

गडही आहrdquo होमस महणाला

आमचया सवरोधकान दार उघडन महटल ldquoअनी पोसलसाना बोलाव

खालन जनानी विाची सळसळ ऐक आली हॉलच दार उघडल गल व परत लावल

गल

शरलॉक होमस वषाली जोशी

109

होमस महणाला वॉटसन आपलयाला अगदी रोडा वळ आह पीटर त

आमचया मधय आलास तर तझी चागलीच सपटाई होईल इर आणलली शवपटी कठ

आहrdquo

ldquoशवपटीशी तमहाला काय करायच आह ती वापरात आह तयात परत

आहrdquo

ldquoमला परत बघायच आहrdquo

ldquoमाझी परवानगी नाहीrdquo

ldquoमग परवानगीसशवायच एक धकका मारन तयाला ढकलन होमस चपळाईन

हॉलमधय सशरला एक अधथवट उघड दार आमचया समोर होत आमही तयात सशरलो

त जवणघर होत टागललया अधथसमणसमणतया ददवयाखाली टबलावर शवपटी ठवलली

होती होमसन ददवा मोठा करन सतच झाकण उघडल खोल पटीचया तळाशी एक

िीण आकती पहडली होती तया वयसक ताबस पाढरकया चहऱयावर परकाशाची

सतरीप पडली दकतीही दषटपणा उपासमार ककवा रोगजजथरता या कारणामळदखील

ही सझजलली महातारी अजन सदर ददसणारी समस फरासससस ठरली नसती होमसचया

चहऱयावर आशचयथ ददसल व सटकच भावही

ldquoनशीब ही कोणीतरी दसरीच आहrdquo तो पटपटला

आमचया मागोमाग खोलीत आलला पीटर बोलला ldquoसमसटर शरलॉक होमस

त एकदाचा चागलाच ठचकाळलासrdquo

ldquoही मत बाई कोण आहrdquo

ldquoजर तमहाला जाणन घयायच असल तर ऐका ती माझया बायकोची पवीची

पररचारीका आह सतच नाव रोझ सपडर आह सिकसटन यरील कामगार रगणालयात

ती आमहाला सापडली सतला आमही इर घऊन आलो डॉ हॉरसॉम रहाणार १३

शरलॉक होमस वषाली जोशी

110

फरबाक सवहला याना बोलावल पतता सलहन घतला ना सिशचन धमथरीतीपरमाण

आमही सतच अतयससकार काळजीपवथक करत आहोत काय समजलात समसटर होमस

आणलयापासन सतसऱया ददवशी ती वारली वदधापकाळामळ मतय अस डॉकटराचा

दाखला महणतो पण तमची अककल जासत चालत आमही कसनगटन रसतयावरील

सटीमसन आसण कपनीला अतयसवधीच कतराट ददल आह त उदया सकाळी आठ वाजता

दफनसवधी करणार आहत समसटर होमस तमहाला यात काही सवसगती वाटत का

तवहा तमही मखाथसारखा एक टोला खालला आह व त कबल करण तमहाला जड जाऊ

नय जवहा आत समस फरासससस असणार या अपिन त शवपटीच झाकण उघडलस

व तयात नववद वषाथची जखख महातारी पासहलीस तवहा तझा पडलला चहरा व आ

वासलल तोड अगदी फोटो काढणया लायक झाल होतrdquo

पीटरन होमसला टोमणा मारला तरी होमस नहमीपरमाण शात होता पण

तयाचया घटट घातललया हाताचया घडीमधन तयाचा टोकदार राग ददसन यत होता

ldquoमी तझ घर शोधन बघणार आहrdquo तो महणाला

ldquoमी बघतोच तझयाकडrdquo पीटर महणाला तवढयात एका बाईचा आवाज

आला व कोणीतरी आत यत असलयाची चाहल लागली

ldquoचला इकड या ह लोक जबरददसतीन माझया घरात घसल आहत

तयाचयापासन माझी सटका करा तयाना हसकन दणयासाठी मला तमची मदत हवी

आहrdquo

दारात एक पोलीस व इससपकटर उभ होत होमसन सखशातन तयाच काडथ

काढल ldquoह माझ नाव व पतता असलल काडथ आसण हा माझा समतर वॉटसनrdquo

ldquoराह द महाशय आमही तमहाला चागल ओळखतो पण तमचयाकड वॉरट

असलयासशवाय तमहाला इर काही करता यणार नाहीrdquo तो इससपकटर बोलला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

111

ldquoअस करणयाचा मला कायदशीर ररतया असधकार नाही ह अराथतच मला

मासहती आहrdquo

ldquoपकडा तयालाrdquo पीटर महणाला

ldquoहा गहसर हवा असलयास तयाला कठ पकडायच त आमहाला मासहती आह

पण समसटर होमस तमहाला इरन जाव लागलrdquo इससपकटर बोलला

ldquoचल वॉटसन आपलयाला जायला हवrdquo

एका समसनटात आमही रसतयावर आलो होमस नहमीपरमाण शात होता पण

मी मातर फार सचडलो होतो इससपकटर आमचया मागोमाग आला

ldquoमाफ करा समसटर होमस पण कायदाच तसा आहrdquo

ldquoबरोबर इससपकटर तमही तरी दसर काय करणारrdquo

ldquoतमही सतर हजर होतात तयाअरी काहीतरी काळबर असणार असा माझा

अदाज आह जर मला करता यणयासारख काही असल तर mdash ldquo

इससपकटर तया हरवललया बाईची भानगड आह व आमहाला वाटत की ती

तया घरात आह मी लगच तमचयाकडन वॉरटची अपिा करतोrdquo

ldquoठीक आह समसटर होमस मी या लोकावर नजर ठवतो जर काही सनषपनन

झाल तर तमहाला नककी कळवतोrdquo

फकत नऊ वाजल होत आमही जोमान आमचया कामसगरीवर सनघालो

पररम आमही सिकसटन यरील कामगार रगणालयात गलो सतर आमहाला खरोखरच

अस आढळल की काही ददवसापवी इर एक परोपकारी दापतय आल होत व त एका

मनोरगण वधद मसहलला ती तयाची पवीची नोकराणी असलयान हककान पण

शरलॉक होमस वषाली जोशी

112

परवानगी काढन घऊन गल आता ती मतय पावलयाच समजलयावर कोणालाही

आशचयथ वाटल नाही

आमचा पढील मोचाथ आमही डॉकटराकड वळवला तो डॉकटर मणाला की

तयाला बोलावणयात आल तवहा खरोखरच ती महातारी मरणासनन झाली होती व

तयाचयादखतच सतच पराण गल तयान मतयचा दाखला ददला तो महणाला ldquoमी

तमहाला खातरीपवथक सागतो की सवथ काही अगदी नसरगथकपण घडल होत व

सशयासपद अस आमहाला काहीही वाटल नाही पण तयाचयासारखयाचया घरात

नोकरमाणस नसावा ह मातर मला जरा खटकलrdquo एवढ बोलन तो डॉकटर गपप झाला

शवटी आमही सकॉटलड याडथला गलो वॉरट समळवणयासाठी अनक कागदी

घोड नाचवाव लागल रोडा वळ मोडण अटळ होत दसऱया ददवशी सकाळपयत

मसजसटरटची सही समळण शकय नवहत जर सकाळी नऊ वाजता सही समळाली तर

लसटरडला बरोबर घऊन होमस पढची कायथवाही कर शकत होता अशा ररतीन ददवस

सपला मधयरातरी तया इससपकटरचा फोन आला की तया अधाऱया घराचया

सखडकयामधन मधयरातरी ददवयाची उघडझाप व काहीतरी जाग असलली वाटली पण

घरात जाताना ककवा बाहर पडताना तयाला कोणी ददसल नाही आपण फार

उतावीळपणा करायला नको उदया उजाडपयत वाट पाह अस तयाच महणण होत

शरलॉक होमस फार असवसर होता तयाला झोपही आली नाही व काही

बोलायच महटल तर तो फार सचडलला होता आपलया दोसही जाड व दाट भवया

एकतर आणन व लाबलचक सनराश बोट खचीचया हातावर आपटत एकामागन एक

ससगरटी ओढत तो एकटाच बसला होता परतयक शकयता पडताळन पाहन गढ

उकलायचा तयाचा परयतन चालला होता रातरी अनक वळा मी तयाला घरभर शोधक

नजरन दफरताना पासहल सकाळी मला जवहा तयाचयाकडन बोलावण आल तवहा

तोच माझया खोलीत घसला तो तयाचया रातरीचया कपडयातच होता तयाचया सनसतज

शरलॉक होमस वषाली जोशी

113

व खोल गललया डोळयावरन रातरभर तयाचया डोळयाला डोळा लागला नसलयाच

मला सहज कळत होत

ldquoअतयसवधीची वळ काय होती आठ नाही काldquo तयान उतसकतन सवचारल

ldquoबर आता सात वीस झाल आहत अर दवा वॉटसन माझी मती इतकी कठीत का बर

झाली आह चल भरभर आटप जीवन की मतय शभर टकक मतय व एक टकका जीवन

अशीच शकयता वाटत जर आपलयाला उशीर झाला तर मी मला कधीच माफ

करणार नाहीrdquo

आमही बगगीत बसन बकर रसतयान जात होतो अजन पाच समसनटही झाली

नाहीत तोच साडसात झाल आमही सबग बनवरन चाललो होतो सिकसटन रसतयाला

लागलो तवहा बरोबर आठाच टोल पडलल आमही ऐकल पण आमचयापरमाणच इतर

लोकही उशीरा यत होत आठ वाजन दहा समसनटानी शववासहका अजन दारातच

उभी होती आमचा घोडा धापा टाकत सतर उभा रासहला घराचया पायरीवरन

तीन माणस शवपटी वाहन आणताना ददसली होमस एकदम तीरासारखा घसला व

तयान तयाची वाट अडवली

ldquoयाचा अरथ काय पसहा मी तला सवचारतो की वॉरट कठ आहrdquo सचडललया

पीटरन रागावन आवाज चढवला रागान लाल झाललया पीटरची नजर शवपटीचया

पढील भागाकड लागली होती

ldquoवॉरट यत आह तोपयत शवपटी इरच राहीलrdquo होमसचया आवाजातील

जरबन तया लोकावर चागलाच पररणाम झाला पीटर एकाएकी घरात अदशय झाला

व त लोक तसच राबल ldquoवॉटसन चल लवकर हा बघ सकर डरायवहरrdquo तो ओरडला

शवपटी वाहणाऱया पढील माणसाचया छातीवर हात ठऊन तो ओरडला rdquoपरत आत

सया आतताचया आतताrdquo शवपटी परत टबलावर ठवणयात आली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

114

ldquoए तला सागतो आह र एका समसनटात पटीच झाकण उघडल गल पासहज

काय समजलास परशन नको आहत पटापट हात चालवा छान छान त र आसण त

सतकडन हात लाव आता जोरात वर खचा उघडत आह उघडा उघडा एकदाची

उघडलीrdquo

सवाचया एकसतरत परयतनानी आमही तया शवपटीच झाकण उघडल आमही

अस करतो आहोत तोच आतन कलोरोफॉमथचा नाकात भरणारा उगर भपकारा आला

गगी आणणाऱया ऑषधात बडवललया कापस व लोकरीत एका दहाच मसतक

गडाळलल होत कापस बाजला करन होमसन आतील सदर पतळयासारखा सवगीय

असा एका मधयमवयीन बाईचा चरहरा उघडा कला एका झटकयासरशी तयान

आपलया हातान तया आकतीला आधार दऊन बसत कल

ldquoवॉटसन ही मली आह की काय की अजन धगधगी आह नककीच आपण

फार उशीर कलला नाहीrdquo

पढील अधाथ तास आमहाला अस वाटन गल की आमही नककीच फार उशीर

कला गळचपी झालयामळ महणा ककवा कलोरोफॉमथचया सवषारी दाहकतन महणा

समस फरासससस जवळजवळ न परतीचया वाटवर पोचलयासारखीच वाटत होती पण

शवटी कसतरम शवासोचछवासान इररच इजकशन दऊन ककबहना शािात सचवललया

परतयक उपायान डोळयाचया पापणयाची रोडी हालचाल झाली जीवनाची पसटशी

चमक दगोचर होऊ लागली तवढयात बाहर गाडी राबलयाचा आवाज आला होमसन

पडदा बाजला करन पासहल व महटल ldquoलसटरड वॉरट घऊन आला आह खरा पण

तयाला अस आढळल की पिी आधीच उडालल आहतrdquo

बाहरचा पायरव ऐकन तो महणाला ldquoआसण बाईसाहबाची आपलयापिा

जासत चागली शशरषा कर शकल अशी योगय वयकती आलली आह नमसत समसटर गरीन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

115

मला वाटत की सजतकया लवकर आपण समस फराससससला इरन हलव सततक जासत

बर मधयतरी दफनसवधी पार पाडायला हरकत नाही गरीब सबचारी वदधा तया

शवपटीत अजन तशीच पडली आह सतला सचरसवशराती दयायला हवी एकटीलाच

ldquoवॉटसन तझया नोदवहीत त ही कस सलसहलीस काrdquo तया सधयाकाळी

होमसन सवचारल ldquoपणथपण सतसलत सवचाराचया मनषयाचया पणथसबबालादखील

तातपरत गरहण लागत याच ह उदाहरण होत मरतथकामधय अशा ढोबळ चका नहमी

होतात तया जाणन घऊन जो सधारतो तोच खरा शरषठ होय कदासचत ह सधाररत

शरय रोडस मलाही समळायला हरकत नसावीrdquo होमस महणाला ldquoकठतरी एखादा

धागादोरा एखाद सवसचतर वाकय ककवा डोळस सनरीिण माझया हातन सनसटल की

काय या सवचारान मला रातरभर गरासल होत आसण मग एकाएकी पहाटचया परहरी

मला त शबद आठवल त तया अतयसवधीचया सामानाचया दकानातील बाईच उदगार

होत व त दफलीप गरीनन मला सासगतल होत ती महणाली होती lsquoखर तर ती यापवीच

तयार असायला हवी होती पण नहमीचया आकाराची नसलयान उशीर लागत आहrsquo

ती शवपटीबददल बोलली होती आसण खरच ती नहमीचया आकाराची नवहती याचा

सरळ अरथ असा होतो की ती मददाम सवसशषट मापाची बनवली गली होती पण का

कारण काय नतर एका झटकयात मला तया शवपटीचा जासत मोठा आकार व

महातारीच कश बारकाऊ परत आठवल इतकया लहान शरीरासाठी इतकी मोठी

शवपटी कशासाठी दसर कोणीतरी ठवता याव महणन दोसही शरीर एकाच

मतयदाखलयावर परन टाकायची जर माझी नजर मला धोका दत नसल तर ही गोषट

अगदी सपषट होती आठ वाजता समस फराससससलाही मठमाती समळाली असती ती

शवपटी घराबाहर पडणयापवी राबवणयाची आपलयाला एक सधी होती

शरलॉक होमस वषाली जोशी

116

ती आपलयाला सजवत सापडल का ही एक शकासपद गोषट होती पण

पररणाम पहाता अस महणावस वाटत की ती खरोखरची सधी होती माझया

मासहतीपरमाण या लोकानी खन कला नवहता शवटी परतयि सहसचया गसयातन त

सटतील सतला मतय कसा आला याचा काही मागमस न ठवता तयाना सतला परता

आल असत जरी सतला उकरन वर काढल असत तरी तयाचयावर ठपका यण शकयच

नवहत सजर तया सबचाऱया बाईला इतक ददवस कोडन ठवल होत ती वरचया

मजलयावरील अधारी खोली होती तयानी आत घसन जबरदसतीन सतला

कलोरोफॉमथन बशधद करन खाली आणल असणार व आणखी कलोरोफॉमथ शवपटीचया

आत सशपडन ती नककी शदधीवर यणार नाही अशी वयवसरा कली असणार मग

शवपटीच झाकण सकर सपळन बद कल असणार तमही सहज सगळ मनःचिसमोर

आण शकता वॉटसन डोकबाज मागथ आह खरा गसयाचया सवशवात ही नवीनच गोषट

मला ददसत आह जर ही समशनरी मडळी लसटरडचया तावडीतन सटली असली तर

तयाचया कारकीदीचया भसवषयकाळात मला नककीच काहीतरी नवीन बदधीला चालना

दणाऱया घटना ऐकायला समळतीलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

117

ससहाचया आयाळीच रहसय

सगळया अनाकलनीय समसया माझया लाबलचक आयषयात नमकया

माझया सनवततीनतरच अचानक यऊन मला कशा काय सभडतात कोण जाण

लडनमधील गजबजाटात सवथ आयषय काढलयावर मी माझ ससकस ( इगलडमधील

एक भाग ) मधल छोटस घर सवकल व मी जयासाठी आससलो होतो त सनसगाथचया

सासननधयातील शात आयषय उपभोगणयासाठी सजज झालो माझया आयषयाचया या

शरलॉक होमस वषाली जोशी

118

सवथ काळात माझा चागला समतर वॉटसन मला अगदी एखादा शसनवार रसववार

सोडला तर भटत नवहता हलली माझा मदतनीस मीच होतो जर तो माझया बरोबर

असता तर परतयक कठीण गोषट उकलायला दकती छान वाटल असत या ससहाचया

आयाळीचया कसमधय मी परतयक अवघड पायरी कशी चढत गलो ह अगदी सरळ

साधया शबदात मलाच सागायला हव

माझ टमदार घर दसिणचया उतारावर आह सतरन खाडीच दषय छान

ददसत इर दकनारा पणथपण पाढऱया शभर खडकाचा बनलला आह सतरन भरतीचया

वळीही जवळजवळ शभर याडथ भभाग पाढऱया छोटयाछोटया दगडानी वयापलला

आह तरीही इतसततः खोल खडड पडल आहत सागराचया लाटाबरोबर तयात दरवळी

ताज पाणी भरल जाऊन मसत पोहायच तलाव तयार झाल आहत हा रमय

समदरदकनारा दोसही ददशाना मलोनमल पसरलला आह फकत मधय एक रठकाणी

फलवरथ गाव वसलल आह

माझ घर तस एकाकीच आह मी माझ काम करणारी बाई व माझया

मधमाशा आमचया वावरात सवततरपण सहडत असतो इरन अधयाथ मलावर समच

कॉलज आह वगवगळया परकारच वयावसासयक सशिण घणयासाठी सतर तरण मल

यतात सशकवणार काही सशिकही असतात बऱयापकी मोठी अशी ती गबल नावाची

जागा आह तयाचया काळात सम खप हशार सकॉलर महणन गाजणारा चमकता तारा

होता सतर मी आलयाचया पसहलया ददवसापासन आमची छान मतरी जमली होती

सधयाकाळी न बोलावता आमही एकमकाचया घरी टपकत अस

१९०७ जलचया शवटी जोराच वादळ आल घोघावणाऱया वाऱयाबरोबर

जोरात यणाऱया लाटा दकनाऱयावर आदळन भरतीबरोबर तळी तयार होत होती

दसऱया ददवशी सकाळी भीतीदायक वारा वाहत होता सवथ सनसगथ ससनात होऊन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

119

ताजातवाना ददसत होता अशा आनदी ददवशी काम करण अशकय होत आसण महणन

सकाळी सयाहारीपवी छान हवचा आसवाद घयायला मी रमतगमत दफरत होतो मी

खडकामधील रसतयान उतारावरन दकनाऱयाकड चाललो होतो एकदम माझया माग

मला हाक ऐक आली सतर सम हात हलवन छान हसतहसत मला असभवादन करत

होता

ldquoसमसटर होमस काय छान सकाळ आह त इर भटशीलच अस मला वाटल

होतrdquo

ldquoपोहायला चालला आहस वाटतrsquorsquo

ldquoकाय चषटा करतो आहस पण हो मक भलया पहाट बाहर पडला तो

दखील इर भटल या अपिन मी आलोrdquo

तरण व होतकर मक हा सायससचा सशिक होता तयाच आयषय

हदयसवकार व ससधवाताचया तापान गरासलल होत तसा तो जातयाच खळाड होता

पण तयाचयावर जासत ताण यणार नाही अशा परतयक खळात तयान परासवणय

समळवलल होत उसयाळयात व सहवाळयात तो पोहायला जात अस मी पण

पोहणारा असलयान आमही भटत अस

आता इर सम व मी चाललो असताना एक मनषय एकटाच दफरताना

पाहीला सजर रसता सपत होता सतर खडकातन तयाच डोक ददसत होत दार

पयायललया माणसासारखया तयाचया झोकाडया जात होतया पढचयाच िणी तयान

हात वर करन एक कककाळी फोडली व तोडावर पडला सम व मी धावलो mdash

साधारण पननास याडथ अतर असाव mdash तयाला पाठीवर वळवन उताण कल नककीच

तो मक होता व मरणपराला लागला होता अधोससमलीत डोळ व भयानक काळसर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

120

गाल तच दशथवत होत िणभर तयाची जीवनजयोत फडफडली व तयाचया तोडन शबद

बाहर पडल ldquoससहाची आयाळrdquo ह काहीतरी अगमय व असबदध होत तयातन काहीच

अरथबोध झाला नाही मग तो जसमनीपासन अधथवट उठला तयाच हात हवत उच गल

व कशीवर पडन मरण पावला

माझा समतर त बघन गभथगळीत झाला पण मी मातर एकदम सावध झालो

आमचयासमोर घडललया या घटनाकरमामळ ही काहीतरी वगळीच कस असलयाच

जाणवन माझयातला गपतहर जागा झाला

मकन अगात पसट व लाब कोट घातला होता mdash महणज नसता पाघरला

होता कारण तो कोलमडलयावर कोट बाजला पडन तो उघडा पडला पायात लस

न बाधलल कनवहासच बट होत आमही तयाचयाकड आशचयाथन बघ लागलो तयाचया

पाठीवर लाल ठळक रषा होतया बारीक तारन ओरबाडलयासारख त भयानक ददसत

होत तयाचया खादयावर व छातीवरही आसडाच वळ उठल होत सशिा महणन तयाला

मरणासतक मारपीट कलयाच ददसत होत तयाचया ओठावर वार कलयान जखमतील

रकत हनवटीवरन गळत होत अचानक तयाचयावर हलला करन तयाचा छळ कलयाच

ददसत होत तयाचा सछननसवसछनन चहरा दकती जोरात मारपीट झाली त दशथवत होता

मी तया परताजवळ खाली बसलो होतो व सम उभा होता मर आमचया

बाजलाच उभा असलला तयाचया सावलीमळ कळला मर हा गसणताचा सशिक

असन काळासावळा उच कश व फारच मखदबथळ होता तयाला कणी समतर नवहत

जण शक व अपणाकाचया उच हससतदती मनोऱयात तो रहात अस एक सवसिपत

वलली महणनच सवदयारी तयाचयाकड बघत व तयाला टोमण मारत तयाचयात

वगळयाच परकारच सवसचतर रकत होत त तयाचया कोळशासारखया काळया डोळयातन

व करप चहऱयातन व परसगवशात चढणाऱया रागाचया पाऱयातन भयकर ररतया वयकत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

121

होई एकदा समचा लहानसा कतरा तयाला चावला तवहा तयान तया कतरयाला

सखडकीचया काचचया तकडयान सपटन काढल मग समन तयाला सशिकाचया

नोकरीतन डचच दयायचा सवचार कला तसा तो फार चागला सशिक नवहताच असा

सवसचतर मनषय आमचया शजारी यऊन उभा राहीला होता तो त दषय बघन हादरला

होता तरी कतरयाचया मारझोड परकारावरन अस वाटत होत की मललया

माणसाबददल तयाला फारशी सहानभती नसणार

ldquoगरीब सबचारा मक मी काय कर बर मी कशी मदत कर शकतोrdquo

ldquoत तयाचयाबरोबर होतास का काय घडल त त साग शकशील काrdquo

ldquoनाही नाही आज मी उशीरा उठलो मी समदरदकनारी आलोच नवहतो

मी आतता सरळ गबलवरनच आलो मी काय करrdquo

ldquoत पटकन फलवरथचया पोलीससटशनला जाऊन सतर या घटनची खबर दrdquo

लगच तो धावत सटला आसण मी त परकरण हाताळायला पढ सरसावलो

सम अजनही ददगमढ अवसरत परताजवळ उभा होता माझ पसहल काम साहसजकच

अस होत की तवहा समदरदकनारी कोण कोण होत याचा शोध घण मला उतारावरचा

सवथ रसता सनसान ददसत होता पण दोनतीन गडद आकतया फलवरथ गावाचया ददशन

जाताना ददसत होतया ह पाहन मी समाधानान खाली उतर लागलो सजकड सतकड

ओलसर वाळ पसरली होती सतर वरखाली मला तच तच पावलाच ठस ददसल पण

आज सकाळपासन तर कोणीच इर दफरकल नवहत एका रठकाणी मला हाताच

बोटासकट ठस ददसल सबचारा मक चढताना पडला असावा सतर गोलगोल खणाही

होतया तयावरन अस वाटत होत की तो फकत एकदाच नाही तर जासत वळा

गडघयावर घसरत खाली आला असावा रसतयाचया शवटी समदराच पाणी साठन तळ

तयार झाल होत सतर एक टॉवल ठवलला ददसला महणज बहतक मक कपड काढन

पाणयात उतरला असावा पण टॉवल घडी कलला कोरडा होता तयावरन अस वाटत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

122

होत की तो पाणयात उतरला नसावा मी आजबाजला शोध घत असताना मला

तयाचया नसतया पावलाच ठसही ददसल बहतक पाणयात उतरन अघोळ करायची

तयान तयारी कली पण परतयि कली मातर नाही

आसण इर परशन धसरपण सामोरा आला mdash मी आतापयत सोडवललया

परशनामधय सवसचतर असा नककीच पाऊण तासापिा जासत मक समदरदकनाऱयावर

नवहता गबलपासन तो समचया पढच चालत होता याबददल काहीच शका नवहती

तो अघोळीसाठी कपड काढ लागला अस तयाचया अनवाणी पायाचया ठशावरन

सपषट होत होत नतर परत तयान काढललया कपडयावर हात ठवला असावा कारण

त सवखरलल होत अघोळीचा बत तयान रदद कला असावा तयामळ अग कोरड

होणयाचा काही परशनच नवहता आसण असा बत बदलायच कारण तयाला करर रानटी

पदधतीन अमानषपण चाबकाच फटकार दणयात आल खालचा ओठ फाटन रकत रठबक

लागल तयाचया अगात खरडत जाणयाइतकीच शकती उरली व तो मरणपराला

लागला ह दषकतय कोणी कल खडकावर मधयमधय व तळाचया बाजला छोटया गहा

होतया परत उगवती सयथदकरण तयावर पडत होती तयामळ सतर लपन बसायला

काही वाव नवहता ती लाबवर ददसणारी तीन माणस तयाच काय पण गसयाशी

सबसधत असायला ती फारच लाब होती जया तळयात मक उतरणार होता त

तयाचया व तया तीन लोकाचया मधय होत मधय खडक होत समदरावरील दोनतीन

मचछीमार बोटी फार अतरावर नवहतया तया बोटीचया मालकाची तपासणीदखील

सवडीन करायला हवी शकयताचया वाटा अनक होतया पण उततरापयत पोचवल अशी

कठली ददसत नवहती

मी परत परताजवळ आलो तवहा भोवती बघयाची गदी झाली होती सम

सतरच होता गावातील कॉससटबलला अडरसनला घऊन मर नकताच आला होता

तो एक भलादाडगा भरघोस समशा असलला व माझयासारखाच ससकसमधन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

123

आलला इसम होता वरवर गपप राहन आतन खप जाणणारी अशी ही जात आह

आमही सासगतलल सगळ शातपण ऐकन घऊन मग तयान मला बाजला बोलासवल

ldquoसमसटर होमस तमही मागथदरशथन कलत तर मला आनद होईल ह परकरण

मला हाताळायला मोठ वाटत आह जर माझ काही चकल तर माझा बॉस मला

फाडन खाईल माझा बॉस व डॉकटर यतीलच पण त यईपयत यरील कशालाही mdash

ताजया पाउलखणासकट mdash धकका न लावलला बराrdquo

मधलया वळात मी मत माणसाच सखस चाचपल तयात तयाचा रमाल

मोठा चाक व एक न दमडललया कागदाचा कपटा असलली डबी होती तो कपटा मी

अडरसनचया हातात ददला तयावर बायकी अिरात घाईघाईन अस खरडल होत

ldquoमी सतर नककी यत आह ह धरन चालrdquo

मॉड

ह काहीतरी परमपरकरण भटणयाच वचन असाव अस वाटत होत पण

कधी कवहा ह काहीच तयात नवहत अडरसनन ती सचठठी डबीत ठवली व इतर

गोषटीबरोबर सवतःचया सखशात ठऊन ददली नतर जासत काही करणयासारख न

उरलयान मी सयाहारी करणयासाठी घराकड वळलो मातर खडकाचा तळाकडील

भाग पणथपण तपासायचया सचना दऊन आलो

तासादोनतासात सम मला सागत आला की परत गबलला हलसवल आह व

सतर चौकशी होईल तयान बरोबर एक गभीर व नमकी बातमी आणली होती मला

वाटत होत तयापरमाण खडकाचया तळाकडील भागात काहीच सापडल नाही पण

मकचया कपाटातील कागदपतर तपासल असता तयात फलवरथला राहणाऱया समस

मॉडला सलसहललया खपशा परमळ सचठठठया सापडलया तया सचठठठया मकचयाच

शरलॉक होमस वषाली जोशी

124

हसतािरातील असलयाची खातरी करणयात आली समन सपषटीकरण ददल ldquoती पतर

पोसलसाकड आहत मला ती आणता आली नाहीत पण ह खरखर परमपरकरण असाव

तया समस मॉडन तयाचयाबरोबर भटीची वळ ठरवली होतीrdquo

ldquoपण तमही सगळ नहमी वापरता तया अघोळीचया तळयात बहधा नवहrdquo

मी महणालो

lsquoखप सवदयारी मकबरोबर नवहत अशी ती वळ होतीrdquo

ldquoअस मकन मददाम घडवन आणल होत काrdquo

समन भवया ताणन सवचार कला

ldquoमरन सगळयाना माग ठऊन घतल सयाहारीपवी तयाला सवदयारथयाथना

बीजगसणतातील काही भाग दाखवायचा होता सबचचारा या परकरणात उगीचच

गोवला गलाrdquo

lsquoआसण तरीही मला अस वाटत की त समतर नवहतrdquo

ldquoएक काळी त नवहत पण समार वषथभरापवीपासन त खप जवळ आल

होत मर सवभावतः फारसा सवदनशील नाहीrsquo

ldquoमला मासहती आह एका कतरयाला तयान बदम मारहाण कलयाच त मला

सासगतलल मला आठवत आहrdquo

ldquoती जनी गोषट झालीrsquo

ldquoपण तयामळ काही कट भावना कदासचत माग उरलया असतीलrdquo

ldquoनाही नाही त सचच समतर होत ह नककीrdquo

ldquoठीक तर मग तया मलीकडन मासहती समळवायला हवी त सतला

ओळखतोसrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

125

ldquoसगळ सतला ओळखतात ती आसपासचया सवथ भागातील सदरी आह mdash

खरोखरच खप सदर आह तयामळ सगळयाच सतचयाकड लि असत मक सतचयाकड

आकषट झालयाच मला मासहती होत पण परमपतर सलसहणयाइतक ह परकरण पढ

गलयाच मला मासहती नवहतrdquo

ldquoपण ती कोण आहrdquo

ldquoती महाताऱया टॉमची मलगी आह फलवरथमधील सवथ बोटी व बोटीच धकक

तयाचया मालकीच आहत पवी तो कोळी होता पण आता बडी असामी झाला आह

तो आसण तयाचा मलगा सवलयमस वयवसाय चालवतातrdquo

ldquoआपण फलवरथला जाऊन तयाना भटायच काrdquo

ldquoकाय महणनrdquo

ldquoओहो आपण सहजपण काहीतरी कारण काढ शक या गरीब माणसान

नककीच ह कषण कतय कल नसल जर खरच तया जखमा चाबकाचया फटकाऱयान

झाललया असतील तर त खर दःसाहसच महणायला हव या सनसान जागी तयाचया

ओळखीच फार लोक नसतील या गोषटीचा आपण चह ददशानी मागोवा घऊ आसण

गसयाकड नणारा हत आपलयाला तयातन नककीच सापडलrdquo

ldquoआपण पासहललया दःखद गोषटीन आपली मन सनराश झाली नसतील तर

आपलयाला सगसधत झडपामधील रसतयावरन छान फरफटका मारत जाता यईल

खाडीचया बाजला अधथगोलाचया खोल भागात ह गाव वसलल आह जसया

वसतीनतर बरीच आधसनक पदधतीची घर चढाचया भागात बाधलली आहत या

घरापकी एका घराकड मी समबरोबर सनघालो

ldquoत कोपऱयावरच घर बघ उच समनार व फरशीच छपपर रक अवसरपासन

सरवात कललया माणसासाठी चागलच आह अर सतकड बघrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

126

तया घराच बागतील दार उघड होत व सतरन एक मनषय बाहर पडला तो

उच कश व काळासावळा होता तो गसणतजञ मरच होता ह मी ओळखल पढचयाच

िणी रसतयावर आमही भटलो

ldquoकस कायrdquo सम महणाला मरन तयाचया चौकस काळया डोळयानी

आमचयाकड एक दषटीिप टाकला व बाजला होऊन आमहाला वाट करन ददली पण

समचया परशनान तयाला परत दफरवल

समन सवचारलrdquo तमही इर काय करत होतातrdquo

मरचा चहरा रागान लाल झाला rdquoमी तमचा कसनषठ आह तमचया

हाताखाली काम करतो पण खासगी गोषटी मी तमहाला सवचारन करायला हवयात

ह मला मासहती नवहतrdquo

समन तयाचा राग सगळला एरवी खर तर तो शात रासहला असता पण

आता तो फारच सचडला

ldquoसमसटर मर या पररससरतीत तमच उततर उदधटपणाच आहrdquo

ldquoतमचा परशन दखील तसाच असावाrdquo

ldquoआज पसहलयादाच काही मी तमचया अशा वागणयाकड डोळझाक करत

नाही आह पण आता मातर ह शवटचच तमही लवकरच तमचया भसवषयाची ददशा

ठरवन नोकरीतन कटाव त बरrdquo

ldquoमी तसच करणार आह गबलमधय रहाणारा व ही ससरा भरभराटीला

आणणारा असा मी मनषय पण आज या सवाथला मकलो आह

तो तयाचया रसतयान सनधन गला तयाचयाकड सम रागीट डोळयानी बघत

रासहला rdquoहा सहन करायला अशकय असा मनषय आह नाही काrdquo तो ककचाळला

माझया मनःपटलावर एक गोषट मददरत झाली की गसयापासन दर जाणयाची सधी मर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

127

शोधतो आह धसर सशयाची पाल माझया मनात चकचक लागली आता या घरी

जाऊन काय नवीन समजत त बघ समबरोबर मी तया घरात सशरलो

टॉम तसा फार महातारा नसन मधयमवयीन वाटत होता तयाला लाल दाढी

होती तो घशयात असावा कारण तयाचा चहराही दाढीचयाच रगाचा झाला होता

ldquoनाही सर मला काहीही सवचार नका माझा मलगा व मी दोघाचही अस

एकमत आह की मकच मॉडकड असलल लि ह अपमानकारक होत आसण हो सर

लगन हा शबद तर इर कधी सनघालाच नवहता तरी पतर व भटीगाठी चाल होतया तया

आमहाला असजबात पसत नवहतया मॉडला आई नाही आमही दोघच सतच पालक

आहोत आमही अस ठरवल आह mdash ldquo

तवढयात ती मलगीच सतर अवतीणथ झाली जगातील कठलयाही घोळकयात

ती सदर ठरली असती यात काही वाद नवहता अस फल अशा वातावरणात अशा

जागी उमलल अशी कोणी कलपना तरी कली असल का मला सियाच आकषथण

नहमीच वाटत पण माझया हदयावर नहमी मदची सतता चालत सतचया

ताजयातवासया सनतळ रगाकड व नाजक तनलतकड पहाताना जण मदमधर चदर

पासहलयाच भासत होत कठलयाही तरण मनषयाच हदय ती नककीच तडवत जात

असणार यात काही शका नवहती अशी रपवान मलगी दार उघडन बाहर आली

आसण समचया पढ ती डोळ सवसफारन तणावपणथ रीतीन उभी राहीली

ती महणाली ldquoमक मला ह मला मासहती आह तयाचयाबददल अजन काही

मासहती सागायला ककवा माझयाकडन ऐकायला मळीच कचर नकाrdquo

सतच वसडल ओरडन महणाल ldquoआतता यऊन गललया माणसान त आमहाला

सासगतल आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

128

ldquoमाझया बसहणीला तमही उगीच या परकरणात गोवत आहातrdquo सतचा भाऊ

सवलयम गरगरला बसहणीन तयाचयाकड एक जळजळीत व घाबरवणारी नजर

टाकली rdquoसवलयम त माझया कामात ढवळाढवळ कर नकोस मला माझया पदधतीन

त हाताळ द गसहा घडला आह ह नककी तो आता या जगात नाही तयाला कणी मारल

यासवषयी मी काही मदत कर शकल तर तवढ तयाचयासाठी मी नककीच करीनrdquo

माझया समतराकडन सतन सगळी हकीगत अगदी लि दऊन ऐकन घतली

सतच शधद चाररतरय व सौदयथ यामळ समस मॉड एक पररपणथ व वसशषटयपणथ िी

महणन माझया कायम लिात रहाणार होती ती मला बहधा ओळखत असावी कारण

ती शवटी माझयाकड वळन महणाली ldquoसमसटर होमस त कणीही असल तरी माझी

मदत व सहानभती तमहाला राहीलrdquo मला अस वाटल की बोलताना ती धीटपण

सवरोधी भसमका घतलयाचया राटात वसडलाकड व भावाकड बघत होती

ldquoआभारी आह अशा परसगी अशा मसहलचया भावनाचा मी आदर करतो

यात एक मारकरी नसन अनकजण असावत अस तमहाला वाटत का मी तमचया

एकटीबरोबर रोड बोल शकतो काrdquo

सतच वडील रागान ओरडल ldquoमॉड त या भानगडीत पड नकोसrdquo

सतन असहाययपण माझयाकड पाहील व महणाली ldquoमी समसटर मकला

चागल ओळखत तो शर व सशकत मनषय होता एकटा माणस तयाचयावर हलला कर

शकला नसताrdquo

ldquoसगळया जगाला या गोषटी आज ना उदया कळणारच आहत तयाची मी

इर उघडपण चचाथ करायला हरकत नाही मला खासगीपणा जासत बरा वाटला

असता पण तमचया वडीलाना तस नको असल तर तयानाही आपलया बोलणयात

शरलॉक होमस वषाली जोशी

129

सहभागी होऊ दrdquo मी महणालो मग मी मत माणसाचया सखशात सापडललया

कागदाचया तकडयाबददल बोललो ldquoती सचठठी कोटाथसमोर नककीच यणार आह तयाबददल

तमही काही साग शकता काrdquo

ती महणाली ldquoयात काहीच गढ नाही आमच लगन ठरलच होत पण आमही

ह गपत ठवल होत कारण मकच काका अगदी मरणोसमख होत व तयाचया मनासवरदध

मकन जर लगन कल असत तर तयानी तयाला तयाचा वारस महणन बाद कल असत

दसर काहीच कारण नवहतrdquo

सतच वडील गरगरल ldquoह त आमहाला सागायला हव होतसrdquo

ldquoतमही मला मायन सवचारल असत तर मी सासगतल असतrdquo

ldquoमाझया मलीन परकया माणसाबददल अस काही सागायला माझा सवरोध

आहrdquo

ldquoतमचा तयाचयाबददल जो पवथगरह होता तयामळ आमही तमहाला काही

सासगतल नाही अगदी आमचया या ठरललया भटीपयतrdquo हातान सतचया डरसमधन एक

चरगळलली सचठठी सतन काढली या तयाचया सचठठीला मी उततर सलसहल होत

सपरय

मगळवारी सयाथसतानतर समदरदकनारी आपलया नहमीचया जागी हा

एवढाच वळ मी काढ शकन

M

ldquoआजच मगळवार आह व आज सधयाकाळी आमही भटणार होतोrdquo

मी सचठठीकड वळलो ldquoही पोसटान तर आलली नाही मग ही तमहाला

समळाली कशीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

130

ldquoयाच उततर मी दणार नाही तमही तपास करत असललया बाबीचा

याचयाशी काही सबध नाही पण तया तपासासबधी काही असल तर मातर मी

मोकळपणान सागनrdquo

ती बोललयापरमाणच वागली पण आमचया तपासामधय तयामळ काहीच

मदत झाली नाही सतचया सपरयकराला कोणी छपा शतर होता असा सवचार करायच

सतला काहीच कारण नवहत पण सतन कबल कल की सतच चाहत असणार खपजण

होत

ldquoतयापकी एक मर होता का अस मी सवचार शकतो काrdquo

ती लाजन गोधळन गली व महणाली ldquoएक काळी मला वाटत तो होता

पण जवहा तयाला मक व माझयातील सबध समजल तवहा सवथ बदललrdquo

परत तया सवसचतर माणसाबददल वाटणारा सशय डोक वर काढ लागला

तयाची खोली तपासली पाहीज व तीदखील गपतपण समचया मनात पण असा सशय

आलयान तो या गोषटीस तयार झाला आमही मॉडचया घरन परत आलो या

परकरणाच धागदोर हातात आलयासारख आमहाला वाट लागल

एक आठवडा गला

कोटाथत या बाबीवर काहीच परकाश पडला नाही पढील तारीख पडली

समचा कसनषठ मर याचया खोलीचा आमही वरवर शोध घतला पण काहीच सापडल

नाही वयसकतशः मी शरीरान व मनानही सवथ परकाराचा परत परत शोध घतला पण

काही सनषकषापरत आलो नाही माझया आतापयतचया सवथ कससमधय मला इतका

हतबल झालला माझया वाचकानी कधी पासहला नसल या चमतकतीवर माझया

कलपनचया भरारीनही काही उततर सापडना मग मला कतरयाची घटना आठवली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

131

माझयाकड काम करणाऱया बाईचया कानावर या गोषटी आलया

गावगपपामधन या गोषटी पसरतातच

ldquoसर मकचया कतरयाची करण गोषट आहrdquo एका सधयाकाळी ती महणाली

ldquoमकचया कतरयाच कायrdquo

ldquoसर तो मला मालकाचया दःखान मलाrdquo

ldquoकोणी सासगतलrdquo

ldquoका सर सगळच तर अस महणत आहत फारच वाईट झाल आठवडाभर

तयान काही खालल नाही मग गबलमधील दोघाना तो समदरदकनाऱयावर मलला

आढळला सजर तयाचा मालक मला तयाच जागीrdquo

ldquoअगदी तयाच जागीrdquo ह शबद माझया समतीत खोल जाऊन बसल एक

छोटासा धागा महतवाचा असलयाच मला लखख जाणवल मालकानतर कतरयान

मरण हा कतरयाचा चागला इमानदारीचा सवभाव आह पण lsquoतयाच रठकाणीrsquo तो

समदरदकनारा इतका महतवाचा होता का की तयाचा पण कोणी सडान बळी घतला

अस शकय असल काmdash हो ही पसटशी शकयता होतीच पण माझया मनात काही

आकार घऊ लागल होत काही समसनटातच मी गबलकड सनघालो सतर सम मला

तयाचया अभयाससकत भटला जयाना तो कतरा सापडला तया दोन सवदयारथयाथना तयान

बोलासवल

ldquoहो तो तया तळयाचया काठावर पडला होता तयान बहधा तयाचया

मालकाचा माग काढला असावाrdquo तयाचयापकी एकजण महणाला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

132

तो इमानी छोटासा पराणी हॉलमधय सतरजीवर पडला होता तयाच शरीर

कडक झाल होत डोळ बाहर आल होत व पाय वडवाकड झाल होत हा नककीच छळ

होता

गबलकडन मी दकनाऱयावरील तया तळयाकड गलो सयाथसत झाला होता व

खडकाचया काळया सावलया तयावर पसरन त सशशाचया पतरयापरमाण भासत होत

ती जागा सनसान होती डोकयावर उडणार दोन समदरपिी सोडल तर सजवतपणाची

काहीच खण तर नवहती सधीपरकाशात मला तया छोटया कतरयाचया पायाचया खणा

सजर तयाचया मालकाचा टॉवल पडला होता बरोबर तयाच जागी वाळवर

उमटललया ददसलया माझया भोवतालचया सावलया गडद होईपयत मी सतर

धयानमगन होऊन बसलो माझया मनात सवचाराचा कललोळ उडाला होता काहीतरी

एक अगदी महतवाची वसत तमही शोधत आहात ती सतर आह ह तमहाला मासहती

आह पण तरीही ती तमहाला सापडत नाही आह अशा तऱहची आपलयाला पडणारी

सवपन तमहाला मासहती असतील तया मरणजागी तया सधयाकाळी एकटयान उभ

राहन मला काहीस असच वाटत होत शवटी मी उठन घराकड चाल लागलो मी

चढाचा रसता चढत असताना एकदम मला त उमगल मी फकटच जया गोषटीमाग

इतका वळ घालवत होतो ती िणाधाथत माझयासमोर लखख परकाशली तमही ककवा

वॉटसनही अस समजत असता की माझयाकड शािीय चाकोरीत न बसणार खप

जञान आह व त माझया कामासाठी खप उपयोगी असत तर त खरच आह माझया

मनात इतकया गोषटी साठललया असतात की कधीकधी मी दखील तयातलया काही

सवसरन जातो तयातील काही हा गता सोडवायला उपयोगी पडतील अशा आहत

तया तशा धसरच असतात पण तया कशा समोर आणायचया ह सनदान मला

उमगत ती भयकर पण शकय वाटणारी गोषट मला आजमावन बघायची होती

शरलॉक होमस वषाली जोशी

133

माझया छोटयाशा जागत एक बऱयापकी मोठा माळा आह तयात ठासन

पसतक भरलली आहत ती चाळणयात मी एक तास घालवला शवटी एका पसतकात

मला काहीतरी अस सापडल की तयाबददल वाचलल मला अधकपण आठवत होत

तयाचा खरच दरासवयान सबध लागत होता खर तर ह अशकय होत पण ह खर अस

शकत का ह समजलयासशवाय आता मला चन पडत नवहत पढ काय करायच आह ह

ठरवन मी सवसर बसलो

पण मधय माझी सचडसचड वाढल असा एक अडरळा आला माझा चहा

होतो आह व मी समदरदकनारी जायला सनघतो आह तोच इससपकटर बाडथल ( जो

ससकसचा होता ) आला तो सवचारी डोळयाचा व सधपपाड होता तो माझयाकड

तराससक चहऱयान बघत होता

तो महणाला ldquoमला तमचा दाडगा अनभव मासहती आह सर अराथत ह सवथ

खासगीत आह व रोडकयात सागतो या मकचया कसमधय मरला अटक करावी की

नाही याबददल मी गोधळन गलो आहrdquo

ldquoमरला अटकrdquo

ldquoहो सर अजन दसऱया कणावरच सशयाची सई दफरत नाही तरील

सनसानपणाचा हा फायदा आह आमही सशयाच वतथळ अगदी लहान करत आणल

आह ह कतय जर तयान कल नसल तर मग कणी कलrdquo

ldquoतमहाला तयाचयासवरधध काही सापडल आहrsquo

तोही माझयासारखाच सवचार करत होता मरच चाररतरय व तयाचा

सवसचतरपणा यामळ तयाचयावर सशय यत होता कतरयाचया बाबतीत तयान दाखवलला

असत सतापीपणा पवी तयाच मकशी असलल भाडण समस मॉडबददल तयाला पवी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

134

वाटत असलली आपलकी व आता होत असलला पशचातताप या सवथ गोषटी ह सवथ मदद

आमचया दोघाच सारखच होत मर हळहळ इरन जायचया तयारीला लागला होता

ldquoएवढ सगळ मदद तयाचा सवरोधात असन मी तयाला जाऊ ददल तर माझी

काय इभरत राहीलrdquo तो दणकट मनषय तरासन महणत होता

मी महणालो ldquoया कसमधील सगळ कचच दव आपण लिात घऊ गसयाचया

ददवशी सकाळी तो सनरपराध असलयाच तयान सासगतल आह तो तयाचया हशार

सवदयारथयाबरोबर अगदी शवटचया घटकपयत होता आसण आपलयाला मक ददसलयावर

काही समसनटातच तो आपलयामाग उभा होता तयाचयाइतकयाच बळकट माणसावर

तयान इतका करर हलला करणही खर वाटत नाही शवटी परशन उरतो तो महणज जखमा

कल गलल हतयारrdquo

ldquoएखादा चाबक की धारदार हतयार काय असावrdquo

ldquoतमही तया जखमा नीट पासहलयात का rdquo मी सवचारल

ldquoमी व डॉकटरनही तया पासहलया

ldquoपण मी तया अगदी काळजीपवथक सभग घऊन पासहलया तया सवशष

परकारचया होतयाrdquo

ldquoसमसटर होमस तया कशा परकारचया होतयाrdquo

मी माझया आतील टबलावरन तयाचा मोठा कलला फोटो आणला ldquoअशा

कसमधय माझी अशी पदधत असतrdquo मी सपषट कल

lsquoसमसटर होमस तमची पदधत अगदी खोलवर सवचार करणारी आहrdquo

ldquoमी अस कल नाही तरच नवल आता उजवया खादयावरील वळ व

जखमाचा सवचार कर तमहाला तया वसशटयपणथ वाटत नाहीत काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

135

ldquoमला वाटतात अस मी महण शकत नाहीrsquo

ldquoतया जखमा कमीअसधक खोलीचया आहत ह नककी रकतवासहनीतन इतर

रठकाणी रकत पसरलयाच ह डाग इतरतरही आहत याचा अरथ कायrdquo

ldquoमला कलपना नाही तमहाला आह काrsquo

ldquoबहधा मला आह कदासचत नाहीही लवकरच मी साग शकन कशामळ

या जखमा झालया आहत ह कळल तर गसयाचा माग काढता यईलrdquo

ldquoही खर तर अनाकलनीय कलपना आह पण वायरच तापलल जाळ

पाठीवर ठवल गल तर अस उललखनीय रकताच रठपक व एकमकाना छदणाऱया

जखमी रषा ददस शकतीलrdquo

ldquoह फारच हशारीच सनरीिण आह रकताचया रठपकयासारखया बारीक

गठळया व जाळीच एकमकाना जोडल गलल सबद याचा काहीतरी सबध अस शकलrdquo

ldquoसमसटर होमस मला वाटत हा अदाज खरा असावाrdquo

ldquoसमसटर बाडथल ककवा कदासचत दसर काही कारण असल पण मरला अटक

करणयाइतक कठलच परस नाही सशवाय मकच त शवटच शबद lsquoससहाची आयाळrsquo

( LIONrsquoS MANE )

ldquoमला आशचयथ वाटत मर mdash--ldquo

lsquoमी तो सवचार कला आह दसऱया शबदाच ( MANE ) मरशी काही सामय

असाव का पण नाही त शबद ) LIONrdquoS MANE ) ह तयान असत आतथतन उचचारल

होत तो दसरा शबद नककी ( MARE ) मर असा नसन आयाळ (MANE ) असाच

होताrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

136

ldquoसमसटर होमस दसरा काहीच पयाथय नाही काrsquo

ldquoकदासचत आह पण काहीतरी ठोस हाती लागलयासशवाय मी तयाबददल

काही बोलणार नाहीrdquo

ldquoपण मग कधी बोलायचrdquorsquo

ldquoएखादया तासाभरातrdquo

इससपकटरन तयाची हनवटी खाजवली व माझयाकड सशयान बसघतल

ldquoसमसटर होमस तमचया मनात काय चालल आह ह मी समज शकलो असतो

तर कदासचत तया मसचछमार बोटीrdquo

ldquoनाही नाही तया तर खप लाब होतयाrdquo

ldquoमग समस मॉडच वडील ककवा भाऊ तयाच मकशी फार काही बर नवहत

तयानी काहीतरी भलबर कल असल काrdquo

ldquoनाही नाही माझी तयारी झालयासशवाय मला कठलयाही भरीला पाड

नकाrdquo मी हसन महणालो इससपकटर आता आपलया परतयकाला सवतःच काम आह

आपण दपारी भटmdash-ldquo

माझ बाहरच दार उघड होत अडखळतया पावलानी अचानक मर खोलीत

आला तयाच कपड रानटीपण सवसकटलल होत दफकटलला व गबाळा असा तो ददसत

होता तयाचा काटकळया हातानी तो खचीचा आधार घऊन उभा रहायला बघत

होता तो धापा टाकत महणाला ldquoिाडी िाडीrdquo आसण सोफयावर पडला

तो एकटा नवहता तयाचयामाग बोडकया डोकयाचा तयाचयाइतकयाच धापा

टाकणारा सम होता तो ओरडला ldquoहो हो िाडी हा मर बशधद पडायला आला आह

मी कसबस तयाला इरवर आणल आह वाटत दोनदा तो चककर यऊन पडला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

137

रोडी िाडी पयायलयावर मरमधय आशचयथकारक बदल झाला एका हातावर

जोर दत तो ढकललयासारखा उठला खादयावरन तयाचा कोट काढला ldquoकपया तल

व औषध mdash काहीतरी गगीच औषध ह असय दःख कमी करणयासाठी काहीहीrdquo तो

ओरडला

त दशय पाहन इससपकटर व मी सरजन गलो मरचया खादयावर

मकसारखयाच रकताळललया सवसचतर खणा होतया अशाच जखमानी मक मला होता

दखण खरोखरीच भयानक होत एकाच रठकाणी नवहत मधयच मरचा

शवास राबन चहरा काळासनळा पडत होता आसण मग जोरान धापा टाकत तो तयाच

हात छातीवर ठवत होता तयाचया कपाळावरन घाम गळत होता तो कधीही मरल

अस वाटत होत असधकासधक िाडी तयाचया घशात आमही ओतत होतो परतयक डोस

तयाला जीवनाकड खचन आणत होता तयाचया जखमावरर आयोडीनमधय बडवलला

कापस लावलयान वदना कमी होऊ लागलया होतया तो अधथवट झोपत होता पण

सनदान सजवत होता

तयाला काही परशन सवचारण शकय नवहत पण तयाचयात सधारणा बघन

सम माझयाकड वळन महणाला ldquoह काय चालल आहrdquo

ldquoतला तो कठ सापडलाrdquo

ldquoखाली समदरदकनाऱयावर मकचा अत सजर झाला बरोबर सतरच मकच

हदय जस दबळ होत तस याच असत तर तो आतता इर नसता तयाला आणताना

वाटत दोनदा मला अस वाटल की तो मलाच गबल गाव फार लाब असलयान मी

तयाला इर आणलrdquo

ldquoत तयाला दकनाऱयावर पासहलस काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

138

ldquoमी खडकावर दफरत होतो तवहा तयाची कककाळी ऐकली तो पाणयाचया

कडला होता एखादया दारडयासारखा गरगरत होता मी खाली धावलो तयाचयाकड

कपड फकल व तयाला वर आणल होमस कपा करन तझी सवथ शकती पणाला लाव

पण या शासपत जागच काहीतरी कर इर जगण कठीण झाल आह त एवढा जगभर

परससधद आहस आसण आमचयासाठी काहीच कर शकत नाहीसrdquo

ldquoसम मला वाटत मी कर शकन आता माझयाबरोबर य आसण इससपकटर

तमहीदखील या या कसमधील खसयाला तमचया ताबयात दता यत का त पाहrdquo

माझया घरकाम करणाऱया बाईवर जखमी माणसाला सोपवन आमही सतघ

तया भयानक तळयाकड गलो काठावर काही कपड टॉवल वगर पडल होत त मरचच

असावत मी हळहळ काठान दफरलो माझया मागोमाग माझ सोबती दखील बहतक

तळ उरळ होत पण खडकाचया खाली त चारपाच फट खोल होत पोहणारा नककीच

या भागात जाणार तो भाग अगदी आरशासारखा चकचकीत व शात असन तयात

खडकाच परसतसबब पडल होत मी पाणयात उतरलो खोल गलो अगदी खोल शात

भागात पोचलो आसण मी जयाचा शोध घत होतो त माझया डोळयाना ददसल मी

सवजयोसमादान ओरडलो rdquoमोठा कसाळ जलीदफश जण ससहाची आयाळचrdquo

मी खडकाचा पाणयातील जो भाग बघत होतो तो खरच तोडललया

ससहाचया आयाळीसारखा ददसत होता पाणयापासन खाली साधारणपण तीन

फटावर त सवसचतर जाळयासारख हलणार मऊ खडकाच की परवाळाच पढ आलल

पोकळ टोक होत त सपवळया रगाच व मधयच शभरपण चकाकणार होत त

हळवारपण रोड परसरण पावलयासारख होऊन पसहा आकचन पावत होत

ldquoतयान भरपर सवनाश कला आह आता तयाच ददवस सपल सम मला मदत

कर तया खसयाचा नहमीकरता नायनाट करन टाकrdquo मी ओरडलो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

139

समदराच पाणी आदळन झीज होऊन मऊसर व जाळीदारपण धारदार

झालला असा तो भाग पाणयातील खडकावर तयार झाला होता आमही जोरदारपण

ढकलन तो पाणयात पाडला जोरदार आवाज झाला व खपस बडबड यऊन गलयावर

तो खालील तळाचया खडकावर ससरर झाला तया जाळीदार भागाचया आत तो

जलीदफश वळवळत होता तया जाळीदार भागावरील धळकट तलाचा रर वर आला

व तयाबरोबर तो जाळीदार धारदार भाग आपटन फटलयान तयातन तो जलीदफश

बाहर यऊन पषठभागावर तरग लागला

इससपकटर ओरडला ldquoआला तो मी तयाला पकडला समसटर होमस त काय

होत मी इरच जसमलो व वाढलो पण असल काही मी कधी पासहल नवहत तो

ससकसचा नाहीrdquo

ldquoतो ससकसचाच आह नऋतयचया वाऱयान तो इकड आला असल तमही

दोघही माझया घरी चला समदरातील या मोठया भयानक जलीदफशचया तावडीत

सापडललया एकाच अनभव तमहाला सागतो आमही माझया घरी पोचलो तवहा मर

बराच सावरलला होता व बस शकत होता पण अजन सवचार वगर कर शकत

नवहता सारखया कळा यऊन कणहत होता अडखळत तो महणाला इतकया असय

वदना एकाएकी तयाला झालया यावर तयाचा सवशवास बसत नवहता काठावर यणयाच

धयथ मातर तयान दाखवल

मी महणालो ldquo ह पसतक बघा यात वाचन माझया डोकयात परकाश पडला

या परससधद पसतकात लखक महणतो की या भयकर पराणयाचया तावडीत

सापडणयापासन तो रोडकयात बचावला तयामळ तयाच अनभव अससल आहत तया

रौदर पराणयाच नाव मोठा कसाळ जलीदफश ( CYANEA CAPILIATA ) आह

तयाचा चावा कोिा नागासारखाच पण तयाहन जासत वदनादायी आह तयाचा सटा

लवलवणारा भाग ससहाचया आयाळीसारखा ददसतो तयाचया चावयान छातीत गोळी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

140

सशरलयासारखया वदना होतात रकतासभसरणावर पण तयाचा वाईट पररणाम होतो

इससपकटर तमही ह पसतक घऊन जा व वाचा मग सबचाऱया मकची कशी गत झाली

त तमहाला कळल

मर कसनस हसत महणाला ldquoनशीब बलवततर महणन मी वाचलो समसटर

होमस मी तमहाला दोष दत नाही इससपकटर तमहालाही नाही तमचा सशय

साहसजकच होता माझया गरीब सबचाऱया समतराच नशीब मी सवतःच अनभवल व

मला अटक होणयाचया सधयाकाळीच ह घडलयामळ मी सटलोrdquo

ldquoनाही समसटर मर मी आधीच या पाणयात असणाऱया सकटाचया माग

होतो पण अजन रोड आधी मी त शोधल असत तर तमहाला या भयकर अनभवातन

मी जाऊच ददल नसतldquo

ldquoपण तमचया त कस लिात आल समसटर होमसrdquo

ldquoमी बरच वाचन करत असतो आसण ससहाची आयाळ ह शबद माझया मनात

घमत राहील याबददल वगळया सदभाथत मी कठतरी वाचल आह मकन या पराणयाला

पाणयात पोहताना पासहल असणार आसण ह दोन शबद उचचारन तयान मरणयापवी

आपलयाला सावध करायचा परयतन कला असणारrdquo

मर महणाला ldquoह आता मला सवथ नीट समजल एकदोन सपषटीकरणाच शबद

बोलतो कारण तमचया चौकशीची सई कठलया ददशन दफरणार ह मला मासहती होत

मी समस मॉडवर परम करत होतो ह खर आह पण सतन माझा समतर मक याला

सनवडलयापासन ती सखी कशी होईल हाच माझा धयास होता मी बाजला उभा

राहन तयाना मदत करायला तयार होतो मी तयाचया सनरोपाची दवाणघवाण करत

अस मी तयाचया सवशवासातील होतो ती मला सपरय होती तयामळ मी अचानक

हदयशसय पदधतीन माझया समतराचया मतयची बातमी सतला जाऊन सासगतली ती ह

शरलॉक होमस वषाली जोशी

141

तमहाला सागणार नाही कारण तमही तयावर नाक मरडाल व मला तरास होईल पण

तमचा सनरोप घऊन मला गबलला गल पासहज माझा यरील बाडसबसतरा मला

गडाळायला हवाrdquo

समन तयाचा हात धरला ldquoआपल भाडण समटल अस समज मर

भतकाळातील गोषटीबददल मला िमा कर यापढ आपण एकमकाना चागल समजन

घऊrdquo समतरासारख हातात हात गफन त बाहर पडल तयाचया उगर डोळयानी

माझयाकड टक लाऊन बघत इससपकटर माग राहीला

शवटी तो उदगारला ldquoछान तमही सजकलत मी तमचयाबददल वाचल होत

पण माझा सवशवास बसला नवहता ह आशचयथकारकच आहrdquo

मला हातसमळवणी करावीच लागली खर तर अशी सतती ऐकण महणज

सवतःच सरान खाली करन घण होय

पण मला सनषकषाथपरत यायला उशीर झाला फारच उशीर जर परत पाणयात

सापडल असत तर मी तयामागच रहसय लगच शोधन काढल असत कोरडया

टॉवलमळ माझी फसगत झाली तया सबचाऱया माणसाला अग कोरड करायच सचल

नसणार तयामळ मला अस वाटल की तो पाणयात उतरलाच नाही तयामळ

पाणयातील एखादया पराणयान हलला कला असल अस मला कस सचणार सतरच मी

भरकटलो ठीक आहrsquo

ldquoइससपकटर मी पोलीस खातयातील तमहा लोकाना कमी लखत होतो पण

तया मोठया जलीदफशन जवळजवळ माझयावर सडच उगवलाrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

142

शरलॉक होमस वषाली जोशी

143

माझाररन सहरा

बकर रसतयावरील पसारा असललया तया खोलीत परत एकदा आलयामळ

डॉ वॉटसनला बर वाटल इर अनक परकारचया उललखनीय साहसाचा उगम झाला

होता तयान सभतीवर लावललया शािीय तकतयाकड दफरन पासहल आमलान

भरललया रासायसनक बाटलयाचा कोपरा वहायोसलनची उघडी कस तबाखचया

जसया नळया पडलल कोळशाच धातच भाड अस सवथ सामान सतर पडल होत शवटी

तयाच डोळ सबलीचया हसऱया व तरतरीत चहऱयावर ससरर झाल सबली हा होमसचा

नोकर तरण अतयत हशार व यकतीबाज होता तया महान गपतहराच एकाकीपण कमी

करणयासाठी तयाचा हातभार लागत अस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

144

ldquoसबली काहीच बदललल ददसत नाही त दखील होतास तसाच आहस

मला अशी आशा आह की तयाचयाबददल पण असच महणता यावrdquo डॉ वॉटसन

बोलला

सबलीन रोडया उदासीनतन झोपायचया खोलीचया बद दाराकड पासहल व

महणाला ldquoमला वाटत तो अजन अररणात झोपलला आहrdquo

छान उसहाळयातील सधयाकाळच सात वाजल होत तयाचया जसया

समतराचया ठरासवक ददनकरम नसणयाची सवय अगवळणी पडललया डॉ वॉटसनला

याच फारस आशचयथ वाटल नाही

ldquoमहणज मला वाटत एक कसrdquo

ldquoहो सर तो सधया तयात फार गतलला आह मला तयाचया तबयतीची

काळजी वाटत तो अशकत व दफकट होत चालला आह काही खात नाही lsquoसमसटर

होमस तमहाला क वहा जवायला आवडलrsquo अस समसस हडसनन सवचारलयावर तो

महणाला lsquoपरवा साडसात वाजताrsquo तमहाला मासहती आह की एखादया कसचया माग

तो असल तर कसा वागतोrdquo

ldquoहो सबली मला मासहती आहrdquo

ldquoतो कणाचा तरी पाठलाग करतो आह काल तो एका काम शोधणाऱया

कामगाराचया वषात होता आज तो एक महातारी बाई झाला होता आसण मी फसलो

खरच फसलो पण आता मला तयाच ह उदयोग मासहती झाल आहत व आता तयान

अजन कसल सोग घतल तरी मी तयाला नककी ओळखनrdquo सोफयावर टकन ठवललया

एका मोठया छतरीकड सनदश करत हसत सबली महणाला ldquoती तया महातारीच सोग

घणयाचया सासहतयातील एक वसत आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

145

ldquoपण सबली ह सवथ काय चालल आहrdquo

राजयाची गपत खलबत करावी तशा खालचया आवाजात सबली बोलला

ldquoतमहाला सागायला माझी काही हरकत नाही सर पण ह बाहर कठ फटता कामा

नय ही राणीचया मकटातील सहऱयाची कस आहrdquo

ldquoकाय तो एक लाख पौडाचा दरोडाrdquo

ldquoहो सर तो सहरा तयाना परत समळवायचा आह पतपरधान व गहससचव या

सोफयावर बसल होत समसटर होमस तयाचयाशी खपच आदरान वागत होत तयान

रोडयाच वळात तयाना शात कल आसण शकय असल तवढी मदत करणयाच आशवासन

ददल मग उमराव कसटलसमअर mdash ldquo

ldquoबापरrdquo

ldquoयाचा अरथ काय मासहती आह पतपरधान मला ठीक वाटल पण जर मी

काही बोलायचच ठरवल तर अस महणन की तो गहससचव कसटलसमअर मला फारच

कडक वाटला तस पाहता तो सजाण व मदतीला ततपर असणारा असावा पण तयाची

अररावी मला सहन होत नाही व समसटर होमसनाही अस बघा समसटर होमसवर

तयाचा सवशवास नाही समसटर होमसकड ह काम सोपवायलादखील त नाराज होत

पण तयाच काही चालल नाहीrdquo

ldquoसमसटर होमसना ह मासहती आहrdquo

ldquoज समजायला पासहज त समसटर होमसना नहमीच समजतrdquo

ldquoआपण अशी आशा कर की तो तयाचया कामात यशसवी होईल आसण

उमराव कसटलसमअर खसजल होईल पण मी काय महणतो सबली ती सखडकी पडदयान

का झाकली आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

146

ldquoतीन ददवसापवी समसटर होमसन तस कल आह तयामाग काहीतरी मजशीर

कारण असावrdquo

सबल पढ झाला व सोग घयायच सामान सभतीवरील गोलाकार

सखडकीसमोरन बाजला कल

डॉ वॉटसनचया तोडन आशचयोदगार बाहर पडलयासशवाय रासहला नाही

तयाचया समतराचया चहऱयाशी जळणारा मखवटा सतर पडला होता व गाऊनही पडला

होता तया मखवटयाचा पाऊण भाग सखडकीचया ददशन खाली झकलला होता जण

काही एक अदषय पसतक वाचल जात होत धड खचीवर बसल होत सबलीन तो

मखवटा हलवन हवत धरला

ldquoआपण तो वगळया कोनात ठऊ महणज खरा वाटल जर सखडकीचा पडदा

खाली नसता तर मी तयाला हात लावायच साहस कल नसत पण पडद उघडलल

असतील तवहा त लाबनही ददस शकलrdquo

ldquoआपण असच काहीतरी माग दखील वापरल होतrdquo

ldquoमी यणयापवी असलrdquo सबली महणाला व तयान सखडकीच पडद बाजला

करन बाहर रसतयावर पासहल ldquoतरन लोक आपलयाकड बघत आहत आता एकजण

मला सखडकीशी ददसतो आह तमही पहाrdquo

वॉटसन एक पाऊल पढ गला तवढयात झोपायचया खोलीच दार उघडन

उच व बारीक होमस आत आला तयाचा चहरा रोडा दफकट व ओढलला ददसत होता

पण तयाच एकदर ददसण नहमीपरमाण दमदार होत एका उडीत तो सखडकीजवळ

आला व पडद ओढन घतल

ldquoह अस पासहज सबली मला तझया सजवावर बतल होत ह सवसरलास

अजन तरी माझ तझयासशवाय अडत बर वॉटसन तला या पवीचया जागी परत

एकदा बघन चागल वाटल त अगदी योगय वळी आला आहसrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

147

ldquoमी पण तसच समजतोrdquo

ldquoसबली त जाऊ शकतोस वॉटसन हा मलगा महणज एक अडचण होऊन

बसला आह तयाला धोकयात उडी घालायला सागायचा माझा सनणथय दकतपत

बरोबर आह कणास ठाऊकrdquo

ldquoहोमस कसला धोकाrdquo

ldquoअचानक मरणाचा मी आज सधयाकाळी कसली तरी अपिा करतो आहrdquo

ldquoकसली अपिाrdquo

ldquoखन होणयाची वॉटसनrdquo

ldquoनाही नाही होमस त सवनोद करतो आहसrdquo

ldquoमाझया अतयत तोकडया सवनोददबदधीतनदखील मी यापिा चागला सवनोद

कर शकन पण मधलया काळात आपण आरामात अस शकतो नाही का आपण

पयपान कर शकतो का ससगरटी व सोडा जसया जागीच असल त नहमी

बसायचास तया हाताचया खचीत तला बसलल मला पाहद तला माझा पाईप आसण

तबाख सहन होत आह अशी मी आशा करतो सधया तया गोषटीनी अननाची जागा

घतली आहrdquo

ldquoपण त नहमीसारख खात का नाहीसrdquo

ldquoकारण उपासमार कली की शरीर पसहा ताजतवान होत एक डॉकटर

महणन माझया सपरय वॉटसन तला ह कबल कलच पासहज की अननपचनानतर

शरीराला ज पोषण समळत तयातील बरचस मदचया कायाथत सपन जात मी मद आह

शरलॉक होमस वषाली जोशी

148

वॉटसन माझ बाकी शरीर महणज जण काही आतरपचछ आह महणन मला मदकड

लि दयायला हवrdquo

ldquoपण ह परकतीला हासनकारक आह होमसrdquo

ldquoतझया समरणशकतीला कामाला लावन माझया खसयाच नाव व पतता त

लिात ठव शकतोस नतर माझ परम आसण आशीवाथद याचयासह तला त सकॉटलड

याडथकड पाठवता यईल काऊट सनगरटो ससलसवहयस अस तयाच नाव आह सलहन ठव

बर सलहन ठव १३६ मरसाईडस गाडथन एन डबलय असा तयाचा पतता आह

कळलrsquo

वॉटसनचा चहरा अचानक काळजीयकत झाला होमस जो टोकाचा धोका

पतकरत होता तो वॉटसनला मासहती होता आसण तो ज महणाला ती असतशयोकती

नसन आह तयापिा कमीच तयान सासगतल असणार वॉटसन हा कायथततपर माणस

होता या परसगाला तोड दणयासाठी तो लगच तयार झाला

ldquoत माझयावर सवसबन राहा होमस मला एकदोन ददवस काही काम नाही

आहrdquo

ldquoतझी नीतीततव कधी सधारणार नाहीत वॉटसन खोट बोलणयाचा दगथण

त तझयात नवयान सामावलला ददसतोस परतयक तासाला फोन यणारा व सतत

कायथमगन असणारा असा त एक वयगर डॉकटर असलयाच मला मासहती आहrdquo

ldquoपण त या कामाइतक महतवाच नाही पण त या गसहगाराना अटक कर

शकत नाहीस काrdquo

ldquoहो वॉटसन मी त कर शकतो तयाचीच तयाना काळजी पडली आहrdquo

ldquoपण मग त त करत का नाहीस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

149

ldquoकारण सहरा कठ आह ह मला मासहती नाहीrdquo

ldquoसबली मला बोलला मकटातील हरवललया सहऱयाबददलrdquo

ldquoहो मोठा सपवळा मझनीन सहरा मी जाळ टाकल आह व मासा गळाला

लागला आह पण मला सहरा समळालला नाही तया गसहगाराला पकडन काय फायदा

आह तयाना गजाआड करन आपण जग असधक सदर कर शक पण त माझ उदददषट

नाही मला सहरा समळायला हवा आहrdquo

ldquoकाऊट ससलासवहयस हा तझा गळाला लागलला मासा आह काrdquo

ldquoहो पण तो शाकथ आह तो चावतो दसरा सम मटथन टॉन बॉकसर जातीचा

मासा आह तो सततका वाईट नाही पण काऊटन तयाला वापरल आह सम शाकथ

नाही तो मखथ आडदाड आसण रमयाडोकया आह तोही माझया जाळयात अडकलला

आहrdquo

ldquoहा काऊट सनगरटो ससलसवहयस आह कठrdquo

ldquoमी आज पणथ सकाळभर तयाचया अगदी जवळ होतो त मला एका

महाताऱया बाईचया वषात पासहल असशील वॉटसन मी त सोग अगदी बमालम

वठवल तयान एकदा माझयाकरता माझी छतरी दखील उचलली तो अधथवट

इटासलयन भाषत व दसिणकडील हलात बोलला lsquoमडम तमहाला सलामrsquo वॉटसन

आयषय ह सवसचतर घटनानी भरलल आहrdquo

ldquoपण तयाचा दखखात शवट होऊ शकला असताrdquo

ldquoशकय आह मी सटरबझीचया कारखासयापयत तयाचा पाठलाग कला

सटरबझी एअरगन बनवतात पसलकडील सखडकीत ठवलली एका माणसाचया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

150

पतळयासारखी परसतमा त पासहलीस का सबलीन तो lsquoमाणसrsquo तला दाखवला असल

तयाचया सदर डोकयात कधीही गोळी बस शकत ओहो सबली काय झालrdquo

एका टरमधय काडथ घऊन सबली परत खोलीत यत होता होमसन तयाचयाकड

भवया उचावन काडथ पासहल व मनोरजन झालयासारखा हसला

ldquoतो मनषय सवतःच मला ह अनपसित होत वॉटसन लि द तो सपळदार

सनायचा मनषय आह नमबाज महणन तयाच नाव त कदासचत ऐकल असशील तयान

जर तयाचया परसतसपधयाचया यादीत माझ नाव घातल तर त तयाचया नमबाजीचया

परदीघथ भवय कारदकदीत आणखी एक लकषयवध ठरल मी तयाचयावर हलला करायला

टपन बसलयाच तयाला कळल असलयाच यामळ ससधद होत आहrdquo

ldquoपोसलसाना बोलावrdquo

ldquoबहतक मी त करीन पण इतकयात नाही वॉटसन त सखडकीबाहर जरा

चौकस नजर टाकतोस का रसतयात कोणी रगाळत आह का त बघrdquo

वॉटसनन पडदयाचया कडामधन काळजीपवथक पासहल ldquoहो दाराजवळ एक

दाडगट इसम आहrdquo

ldquoतो सम मटथन असणार सवशवास पण मखथ सम हा सबली कठ गलाrdquo

ldquoतो वाट बघत राबायचया खोलीत आहrdquo

ldquoमी घटी वाजवलयावर तयाला पाठवrdquo

ldquoहो सरrdquo

दार लावल जाईपयत वॉटसन राबला व मग तो ततपरपण तयाचया

सहकाऱयाकड वळला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

151

ldquoइकड बघ होमस हा गसहगार माणस आह तो काहीही कर शकतो तो

तझा खन करायला सदधा आलला अस शकतोrdquo

ldquoमला काही नवल वाटणार नाहीrdquo

ldquoमी तझयाबरोबर राहतोrdquo

ldquoत भयानक रीतया सकटात सापडशीलrdquo

ldquoतयाचया तडाखयातrdquo

ldquoनाही र माझया सपरय समतरा माझया तडाखयातrdquo

ldquoअसो तरीही मी तला सोड शकत नाहीrdquo

ldquoवॉटसन त जा कारण आजपयत माझया खळीतील भसमका त योगय

परकार सनभावली आहस मला वाटत ती त शवटपयत सनभावशील तो मनषय

काहीतरी हत मनात ठऊन आला आह पण तो माझ सावज अस शकतोrdquo

होमसन तयाची वही काढन काहीतरी सलसहल lsquoसकॉटलड याडथसाठी टकसी

कर व मखय सीआयडीला ह द पोसलसाना घऊन परत य त तया माणसाला अटक

करतीलrdquo

ldquoमी त आनदान करतोrdquo

ldquoत यणयापवी सहरा कठ आह ह शोधणयासाठी मला अगदी रोडाच वळ

समळलrdquo तयान घटीला हात लावला ldquoमला वाटत आपण झोपायचया खोलीतन जाऊ

हा बाहर पडायचा दसरा मागथ चागलाच उपयोगी आह मला माझा शाकथ बघायचा

आह पण तयान मला बघता कामा नय आसण तमहाला मासहती आह की अस करायच

मागथ माझयाकड आहतrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

152

एका समसनटान काऊट ससलसवहयसला मागथ दाखवत सबली आत सशरला

ती खोली ररकामी होती तो परससधद चतरि खळाड आत आला तयाचयाबरोबर तो

सधपपाड गावरान मोठया समशा असलला फ गाड नाक असलला पातळ ओठाचा व

दषट चहऱयाचा माणस समही होता समला जरा बाहर बसवन काऊट व सबली अस

दोघजण आत सशरल काऊटन उततम कपड घातल होत मानभोवती छान टाय

चकाकणारी सपन व चकाकणाऱया टरगा तयाचया चहऱयावरचा आतमसवशवास दाखवत

होत सबलीन बाहर जाताना तयाचयामाग दार लावलयावर काऊटन रागीट डोळयानी

भोवताली पासहल जस काही परतयक वळणावर तयाचयासाठी सापळच लाऊन ठवल

आहत सखडकीजवळील हाताचया खचीत तयान गाऊनचया कॉलरवर एक

भावनाशसय डोक पासहल तवहा पररम तयाचया चहऱयावर मनोरजन झालयाच भाव

होत पण नतर तयान आकरमक पसवतरा घतला तयाचया काळया खन उतरललया

डोळयात भयानक आशचा परकाश तरळला तयान परत सभोवताली पाहन कणी

पाहत नसलयाची खातरी कली मग हळच पाय न वाजवता तयाची काठी अधथवट

उगारन तो तया शात आकतीकड सनघाला तो आता सनणाथयक उडी मारन घाव

घालणार इतकयात एका शात फसवया आवाजान झोपायचया खोलीचया दारातन

तयाच सवागत कल

ldquoत मोड नकोस काऊट त मोड नकोसrdquo

मारकरी माग वळला तयाचया आकरसललया चहऱयावर आशचयाथच भाव

उमटल झटकयात तयान तयाची अधथवट उगारलली काठी पणथपण उगारली व तया

नकली माणसापासन खऱया माणसाकड तयाची सहसक मदरा वळवली तया ससरर

करडया डोळयामधय खटयाळ हस होत तयामळ तयाचा हात बाजला घतला गला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

153

तया पतळयाजवळ जात होमस महणाला ldquoही छोटीशी छान वसत आह फर च

मरतथकार टवहसनअर यान ती बनवली आह तझा समतर सटरबझी हवाई सपसतल

बनवणयात सजतका हशार आह सततकाच हा मणाच पतळ बनवणयात हशार आहrdquo

ldquoकाय महणता आहात सर हवाई सपसतलrdquo

ldquoतझी टोपी व काठी बाजचया टबलावर ठव आभारी आह खाली बस त

तझ सपसतल काढन बाजला ठवणयाच कषट घशील का ओहो जर तयावर तला

बसायच असल तर छान छान तझी ही भट फारच उततम आह कारण मला

तझयाबरोबर काही समसनट गपपा मारायचया आहतrdquo

काऊटन तयाचया धमकीवजा भवया ताणन जडपण बसघतल ldquoहोमस

मलाही तझयाशी रोड बोलायच आह महणनच मी इर आता आलो होतो ह मी

नाकबल करत नाहीrdquo

टबलाचया कडला बसललया होमसन तयाच पाय हलवल

ldquoतझया डोकयात काहीतरी वगळीच कलपना असलयाच माझया लिात आल

माझयाकड तझ इतक खासगीपण लि काrdquo

ldquoकारण त मला तरास दणयासाठी काहीतरी वगळीच पदधत अवलबलीस त

तझ हसतक माझयावर पाळत ठवणयासाठी नमलसrdquo

ldquoमाझ हसतक मी तला सागतो अस काही नाहीrdquo

ldquoहलकट मी तयाचा पाठलाग कला होमसrdquo

ldquoकाऊट ससलसवहयस हा लहानसा मददा आह पण माझयाशी बोलताना

माझया नावामाग रीत महणन तरी त समसटर लावायला हव होतस जवहा त माझयाशी

बोलत होतास तवहा तला कळल असत की माझ नहमीच काम महणन मी चोराचया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

154

फलटणीतलया अधयाचा तरी पाठलाग करत असतो पण तला ह पटल की कधी कधी

एखादया बाबतीत त असयायकारक ठर शकतrsquo

ldquoठीक आह तर मग समसटर होमसrdquo

ldquoछान पण मी तला खातरी दतो की माझया तराकसरत सहकाऱयाबददल तझा

गरसमज झाला आहrdquo

काऊट ससलसवहयस छदमीपण हसला

ldquoतझयासारख इतर लोकानाही सनरीिण करता यऊ शकत काल एक वयसक

उतसाही मनषय होता आज एक वयसक बाई होती त ददवसभर माझया मागावर

होतrsquo

ldquoखरच सर तमही मला धसयवाद दत आहात महातारा बरान डोसन फाशी

दणयापवीचया आधीचया रातरी मला महणाला lsquoकायदयान माझयावर ज आरोप लावल

गल त ठीक होत पण मी घतलली सोग मातर त ओळखन माझ कसब वाया घालवलसrsquo

आसण आता काऊट त मी वठवललया सोगाची सतती करतो आहसrdquo

ldquoतो त --- त सवतः होतासrdquo

होमसन खाद उडवल समनोरीजमधय त माझया हातात ददलली तया

कोपऱयात पडलली छतरी त बघ शकतोस तयानतर तला सशय यऊ लागलाrdquo

ldquoजर मला मासहती असत तर mdash तला कधीच mdash ldquo

ldquoतर मग ह चागल घर त कधीच पासहल नसतस ह मला नककी मासहती

होत आपण सगळयानी एकमकाबददल नापसती दशथवणयाचया सधीकड दलथि कल

जस झाल तस तला मासहती नाही महणन आपण इर आहोतrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

155

काऊटचया धमकीवजा डोळयापिा तयाचया आकरसललया भवया जासतच

आकरसलया

ldquoत ज महणतो आहस तयान गोषट आणखी सचघळणार आह त तझ सहकारी

नवहत ती तच घतलली सोग होती त सवतःच होतास त मददाम अस कलस काrdquo

ldquoचल काऊट त अलजररयामधय ससहाची सशकार करत होतासrdquo

ldquoबर मगrdquo

ldquoपण काrdquo

ldquoका तो खळ होता --- धोका होता साहस होतrdquo

ldquoआसण सनःसशय उपदरवी गोषटीपासन दशाला वाचवायलाrdquo

ldquoबरोबरrdquo

ldquoपण माझ अदाज मी सधया माझयाजवळच ठवतोrdquo

काऊटन तयाच पाय उचावन उडी मारली आसण तयाचा हात आपोआप

पसटचया मागचया सखशात गला

ldquoखाली बसा महाशय खाली बसा यापिा असधक वयवहारी कारण आह

मला तो सपवळा सहरा हवा आहrdquo

काऊट ससलसवहयस दषटपणान हसत तयाचया खचीवर बसला

ldquoतला मासहती आह की मी तयासाठी तझया माग होतो आज रातरी त इर

आहस कारण मला याबाबत दकतपत मासहती आह ह आजमावणयासाठी आसण माझी

यरन उचलबागडी करण दकतपत महतवाच आह ह ठरवणयासाठी तझया

दषटीकोनातन मला अस महणाव लागल की त अतयत महतवाच आह कारण मला या

शरलॉक होमस वषाली जोशी

156

परकरणाबददल पणथ मासहती आह फकत एक गोषट सोडन जी त मला आता सागणार

आहसrdquo

ldquoओहो खर का आसण ती कठली गोषट आहrdquo

ldquoमकटातील सहरा आतता कठ आहrdquo

काऊटन तीकषणपण तयाचयाकड पासहल ldquoतला त जाणन घयायच आह का

पण मी त तला का महणन सागनrdquo

ldquoत साग शकतोस व त सागशीलrdquo

lsquoखरचrdquo

ldquoकाऊट ससलसवहयस त मला रापा मार शकत नाहीसrdquo होमसच डोळ

तयाचयाकड टक लाऊन बघताना बारीक झाल व धोकयाची सचना दत सटीलसारख

चमक लागल ldquoत जण एखादी काच आहस व मला तझ मन पणथपण ददसत आहrdquo

ldquoमग सहरा कठ आह ह दखील तला ददसलrdquo

होमसन मजन टाळया वाजवलया मग शबदात पकडलयाचया राटात तो

महणाला ldquoमहणज तला त मासहती आह त त कबल कल आहसrdquo

ldquoमी काहीही कबल कलल नाही

ldquoह बघ काऊट त शहाणा असशील तर मी सागतो त ऐकायला तयार हो

नाहीतर मग तरगात जायची तयारी ठवrdquo

काऊट ससलसवहयसन तयाच डोळ छताकड वळवल ldquoत खोट बोलतो

आहसrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

157

एखादया बसदधबळपटन तयाची सजकणयापवीची खळी खळताना जसा सवचार

करावा तशा तऱहन होमसन तयाचाकड पासहल मग तयान टबलाचा खण उघडन

लहानशी वही काढली

ldquoमी या वहीत कायकाय सलसहल आह मासहती आहrdquo

ldquoनाही सर मला मासहती नाहीrdquo

ldquoतला सलसहल आहldquo

ldquoमलाrdquo

lsquoहो तला त इर आहस व तझ परतयक वाईट कतय व धोकादायक आयषय

या वहीत सलसहलल आहrdquo

अगार भरलल डोळ घऊन काऊट ओरडला ldquoछ छ होमस माझया

सहनशीलतला मयाथदा आहतrdquo

ldquoकाऊट ती परतयक गोषट इर आह तला जया समसस हरॉलडन बलायमर

इसटट ददली व जी त चटकीसरशी जगारात हरवन बसलास तया समसस हरॉलडचया

मतयबददलचया सतयकराrdquo

ldquoत सवपन बघतो आहसrdquo

ldquoआसण समनी वरडरचा पणथ जीवनसतहासrdquo

ldquoगलास उडत तयातन तला काहीच समळणार नाहीrdquo

ldquoकाऊट अजनही पषकळ आह १३ फिवारी १८९२ मधय रीवहराला

जाणाऱया सडलकस गाडीत कलली चोरी तयाच वषी करडीट लयोसनअस बाकचा ददलला

खोटा चकrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

158

ldquoनाही त चकतो आहसrdquo

ldquoमहणज इतर सवथ आरोप खर आहत आता अस बघ काऊट त उततम पतत

खळणारा आहस पण जवहा दसऱयाचया हातात सवथ हकमाची पान असतात तवहा

तझा उतारी करायचा वळ वाचतोrdquo

ldquoत महणत होतास तया सहऱयाचा या सवाथशी काय सबध आहrdquo

ldquoहळ काऊट तझ अधीर मन शात ठव मला माझया सर पदधतीन सवथ

उलगड द ह सवथ तझयासवरदधच पराव माझयाकड आहत सवाथत वरताण महणज

मकट सहराचोरी सबधी माझयाकड त व तझा समतर दोघासवरदध भककम पराव आहतrdquo

ldquoखरचrdquo

ldquoतला वहाईटहॉलकड नणारा टकसीचालक व परत आणणारा टकसीचालक

मला ठाऊक आह तला सतर पाहणाऱया एलकन मला कळवल आह तझा खळ आता

खलास झाला आहrdquo

काऊटचया कपाळावरील सशरा तटट फगलया तयाचया काळया हाताचया मठी

रागान आवळलया गलया तयान बोलायचा परयतन कला पण तयाचया तोडन शबद

फटनात

होमस महणाला अशी माझी खळी आह मी माझ सवथ पतत टबलावर माडल

आहत पण एक पतता तयात नाही तो महणज सहऱयाचा राजा तो कठ आह त मला

मासहती नाहीrdquo

ldquoतला कधीच मासहती होणारही नाहीrdquo

ldquoनाही काऊट आता तरी शहाणयासारख वाग पररससरती नीट लिात घ

तला वीस वषाचा तरगवास होईल सम मटथनचही तसच तला तया सहऱयान काय

शरलॉक होमस वषाली जोशी

159

लाभ होणार आह काहीच नाही पण त जर तो परत कलास mdash तर खर तर मी

गसहा दाखल करायच टाळीन मला त ककवा सम नको आहात आमहाला सहरा

हवा आह तो दऊन टाक व माझया मत त भसवषयात काही गर धद करत नाहीस

तोपयत त मोकळा असशील mdash पकडला जाणार नाहीस पण त आताही काही

चलाखी कलीस तर ती शवटचीच ठरल आतताच माझ काम सहरा समळवणयाच आह

तला कद करायच नाहीrdquo

lsquoपण मी नकार ददला तरrdquo

ldquoका दशील मग तझया ददवान माझ काम तला पकडण ह राहील सहरा

समळवण नवहrdquo

घटीचा आवाज ऐकन सबली आत आला

ldquoकाऊट मला वाटत इर तझा समतर समही हजर असलला बरा शवटी तयाच

महणण काय आह ह दखील पहायला हव सबली तला एक करप व आडदाड इसम

दाराबाहर ददसल तयाला आत यायला सागrdquo

ldquoसर तयान नकार ददला तरrdquo

ldquoकाही मारामारी वगर कर नको तयाचयाशी सभयपण वाग जर त तयाला

सासगतलस की काऊट ससलसवहयसन तयाला बोलावल आह तर तो नककी यईलrdquo

सबली गलयावर काऊटन सवचारल ldquoआता त काय करणार आहस

ldquoमाझा समतर वॉटसन माझयाबरोबर होता मी तयाला सासगतल की एक

शाकथ व एक मखथ माझया गळाला लागल आहत आता मी माझ जाळ खल कल की

लगच पोलीस यतीलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

160

काऊट तयाचया खचीतन उठला तयाचा हात तयाचया पाठीमाग होता

होमसन तयाचा गाऊनचया सखशामधन अधथवट बाहर डोकावणार काहीतरी काढन

हातात धरल

ldquoत तझया अररणावर मरणार नाही आहस होमसrdquo

ldquoमाझीही तशीच कलपना आह तयामळ काय फरक पडतो काऊट त इरन

गलास की बहधा फासावरच लटकायची शकयता जासत वाटत आह हा भसवषयातील

होरा चागला नाही पण आपण आतता आनद का साजरा कर नयrdquo

सनढाथवललया गसहगाराच धोकादायक डोळ असलला एक रानटी पश

अचानक हलकीशी उडी मारन अधारातन यऊ लागला

ldquoमाझया समतरा सपसतलाचा नम धरन काही उपयोग नाहीrdquo होमस शात

आवाजात बोलला ldquoतला चागलच मासहती आह की मी तला त सपसतल काढायला

वळ ददला तरी त त वापरायच धाडस कर शकत नाहीस ती भीतीदायक आवाज

करणारी गोषट वापरणयापिा त हवाई सपसतल बर आहा मला वाटत तझया सपरय

समतराचा पायरव मी ऐकला नमसकार समसटर मटथनrdquo

मारामारीपट दणकट मखथ मनषय दारात चमतकारीकपण उभा रासहला

तयाचा उभट चहरा हटटी ददसत होता तो होमसकड परशनारथक नजरन बघत होता

होमसची सससकत पदधत तयाचासाठी नवीन अनभव होता आसण जरी ती तयाला

पसटपण शतरतवाची वाटत असली तरी तयाला कळत नवहत की होमसशी कस वागाव

तो मदतीसाठी तयाचया हशार समतराकड वळला

काऊटन तयाच खाद उडवल व होमसन उततर ददल

ldquoसमसटर मटथन जरी मी आता काही गोषटी उघड कलया नाहीत तरी तया

आज ना उदया बाहर यणारच आहतrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

161

तया बॉकसरन अजनही तयाचया सहकाऱयाकड बघण चाल ठवल

ldquoहा फालत सवनोद करायचा परयतन करतो आह का मी आतता तया

मनससरतीत नाहीrdquo

ldquoनाही तशी माझी अपिा नाहीrdquo होमस बोलला ldquoमला वाटत मी तला नककी

साग शकतो की जसजशी सधयाकाळ होत जाईल तसतस तला कमी सवनोदी वाटत

जाईल आता इकड बघ काऊट ससलसवहयस मी कामात वयगर असणारा माणस आह

आसण मी वळ फकट घालव शकत नाही मी तया झोपायचया खोलीत जातो आह मी

नसलो तरी तमही घरचयासारखच मोकळपणान रहा माझा अडरळा गलयामळ त

तझया समतराला काय काय कठपयत यऊन ठपल आह ह सपषट कर शकशील मी माझया

वहायोलीनवर एक हॉफमनची धन वाजवायचा परयतन करतो व पाच समसनटात तझ

असतम उततर ऐकणयासाठी परत यतो तला काय पयाथय आहत याचा चागला अदाज

आला असल नाही का तमहाला अटक करन घयायची आह की सहरा दयायचा आह

होमस तयाच वहायोलीन घऊन गला रोडया वळान तया बद खोलीचया

दारातन तया धनमधील रगाळणार सवर ऐक यऊ लागल

तयाचा समतर तयाचयाकड वळलयाबरोबर मटथनन अधीरतन सवचारल ldquoमग

काय ठरल तयाला सहऱयाबददल मासहती आह काrdquo

ldquoतयाला नककीच मासहती आह तयाला सहऱयाबददल काहीच मासहती नाही

यावर माझा सवशवास नाहीldquo

ldquoअर दवाrdquo बॉकसरचा दफकट चहरा अजन पाढरा फटक पडला ldquoएलक

साडसथन आपलयाला धोका ददला आहrdquo

ldquoतयान अस का कल काrdquo

ldquoबर पण आता आपलयाला काय करायच त ठरवायला हवrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

162

झोपायचया खोलीचया दाराकड सशयान बघत बॉकसर महणाला ldquoएक

समसनट राब तो सनरीिण करणारा सावध माणस आह पण मला वाटत तो ऐकत

नसावाrdquo

ldquoतया वहायोलीनचया आवाजापढ तयाला काय ऐक जाणार आहrdquo

ldquoत बरोबर आह पण पडदयामाग कणीतरी आह या खोलीत फारच पडद

आहतrdquo आजबाजला बघत तो बोलला तयाला सखडकीत पसहलयादाच एक पतळा

ददसला तो पतळा सनरखन बघत रासहला काही बोलायला तो फारच आशचयथचदकत

झाला होता

काऊट महणाला ldquoअर हा खोटा आहrdquo

ldquoखोटा आह पण मला धकका बसला मडम तसॉचा वाटतो आह गाऊन

आसण कायकाय सगळा तयाचा मखथपणा आह पण मग पडद काऊटrdquo

ldquoओहो पडद बघायच सोड आपण आपला वळ फकट घालवत आहोत तया

पडदयामधय सवशष काही नाही तो सहऱयाचया बाबतीत आपलयाला माग टाक शकलrdquo

ldquoतो सहऱयाचा माग काढ शकलrdquo

ldquoपण सहरा कठ आह ह आपण सासगतल तर तो आपलयाला पळन जाऊ

दईलrdquo

ldquoकाय एक लाखाचा सहरा सोडन दयायचाrdquo

ldquoएक तर ह तरी नाहीतर त तरीrdquo

सम मटथनन तयाच डोकयावरील छोट कलल कस खाजवल ldquoतो सतर

एकटाच आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

163

काऊटन मान हलवली ldquoतो सशि आह तयाला गोळी मारली तरी या अशा

जागतन बाहर पडण कठीण आह सशवाय तयाचयाजवळ पराव आहत त पोसलसाना

पण मासहती असायची शकयता आह हलो त काय आहrdquo

सखडकीतन काहीतरी खोटा आवाज ऐकलयाचा भास झाला दोघ गरकन

वळल पण सवथ काही शात होत खोली तर नककी ररकामी होती पण खचीत एक

सवसचतर आकती कशी काय बसलली ददसत होती

मरटॉन महणाला rdquoरसतयात काहीतरी mdash इर बघ बॉस तझ डोक चागल

चालत आपण नककीच इरन सनसट शक जर सनसटण शकय नसल तर मग आता त

काय त ठरवrdquo

ldquoमी याचयापिा हशार लोकाना फसवल आह सहरा माझया गपत सखशात

आह तो मला काही झाल तरी दयायचा नाही आज तो इगलडमधन बाहर जाईल व

रसववारपवी अमसटरडममधय तयाच चार तकड होतील तयाला वहन सडरबददल काही

मासहती नाहीrdquo

ldquoमला वाटत वहन सडर पढील आठवडयात जातो आहrsquo

ldquoजाणार होता पण आता तयाला पढील बोटीन जाव लागल आपलयापकी

कणीतरी सहरा घऊन लाईम रसतयाला जाऊन तयाला सागायला हवrdquo

ldquoपण त खोटारड तयार नसतीलrdquo

ldquoआता आपण ठरवल त तयाला ऐकावच लागल दसर काही नाही आता

एक िणही दवडता कामा नयrdquo

धोकयाची जाणीव होण ही तया खळाडची नसरगथक सवय बनली होती तो

राबला व सखडकीकड सनरखन पासहल हो नककीच रसतयावरन तो हळ आवाज आला

होता तयान पढ चाल ठवल rdquoआपण होमसला सहज उलल बनव शकतो अस बघ तो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

164

मखथ सशरोमणी तयाला सहरा ददला तर आपलयाला पकडणार नाही ठीक आह मग

आपण तयाला सहरा दत असलयाच साग आपण तयासाठी तयाला भलतयाच रठकाणी

पाठव आसण तो चकीचया मागाथवर आला आह ह तयाला कळणयापवी तो सहरा

हॉलडला पोचल आसण आपण दशाबाहरrdquo

सम मटथन तोड भरन हसत महणाला lsquoह ठीक वाटत आहrdquo

ldquoत जाऊन तया डच माणसाला सबलीला घाई करायला साग मी तया

भोळया बावळटाला खोट खोट शरण आलयासारख भासवतो मी तयाला सागतो की

सहरा सलवहरपलमधय आह आसण ती सपरसपर तो वहायोलीनचा आवाज राबव

तो माझया अगावर यतो आह जवहा तयाला कळल की सहरा सलवहरपलमधय नाही

तवहा तो सतर अडकल व आपण समदराचया सनळया पाणयात अस दाराचया भोकातन

ददसणार नाही अशा तऱहन इकड य हा बघ सहराrdquo

ldquoबापर तो त सवतःबरोबर बाळगतोस ह नवल आहrdquo

ldquoमग मी तो कठ सरसित ठवणार जर आपण तो वहाईटहॉलमधय ठवला

असता तर कोणीतरी नककीच माझया सामानातन चोरला असताrdquo

ldquoआपण तयाचयाकड एक दषटीिप टाकrdquo

काऊटन तयाचया समतराकड आनदान एक कटाि टाकला पण तयाचा न

धतलला हात पढ आलला बघन तयान तयाचयाकड दलथि कल

ldquoतला काय वाटल --- मी तो तझयाकडन सहसकावन घईन ह बघ मला

तझया असलया वागणयाचा कटाळा आला आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

165

ldquoठीक आह सम आपलयाला भाडण परवडणार नाही जर तला सोग

घणयासाठी नटायच सामान बघायच असल तर सखडकीजवळ यrdquo

ldquoआता तो सहरा उजडात धर ह अससाrdquo

ldquoआभारी आहrdquo

एक उडी मारन होमस तया बोगस खचीतन उठला व तो अमलय सहरा

हसतगत कला तयान तो एका हातात धरला व दसऱया हातान सपसतल काढन

काऊटचया डोकयावर नम धरला त दोन खलनायक बसावधपण अतयत नवल वाटन

माग सरकल त भानावर यणयापवी होमसन घटी वाजवली

ldquoमारामारी नको सभय गहसरहो झटापट नको मी तमहाला सवनती करतो

सनदान फरनथचरचा तरी सवचार करा तमहाला ह कळल असल की तमही इरन हल

शकत नाही खाली पोलीस राबल आहतrdquo

काऊटचया राग व भीतीवर गोधळललया भावनन मात कली तो आशचयाथन

तोड वासन बोलला ldquoतला कस कळलrdquo

ldquoतला आशचयथ वाटण साहसजक आह माझया झोपायचया खोलीपासन

सनघणार दसर दार पडदयामाग यऊन पोचत मी असा तकथ कला की मी पतळा

हलवला तवहा तमही तो आवाज ऐकला पण माझ नशीब जोरावर होत तयामळ

तमच सफोटक सभाषण मला ऐकायला समळाल मी ऐकतो आह ह तमहाला कळल

असत तर तमही नककीच त राबवल असत

काऊटन माघार घतलयाच हावभाव कल

ldquoहोमस तझी कमाल आह त खराखरा रािसच आहसrdquo

ldquoतयाचयापासन फार वगळा नाहीrdquo होमस नमरपण हसत उदगारला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

166

सम मटथनचया मद बदधीन हळहळ पररससरतीचा अदाज घतला आता

सजसयात जोरात पायरव ऐक यऊ लागला तवहा तयान शातपणा सोडला

तो बोलला ldquoपोलीस आल पण मी काय महणतो मला अजन त वहायोलीन

वाजत असलयाचा आवाज यतो आहrdquo

होमस महणाला ldquoतो आवाज होय तझ बरोबर आह त चालच आह नवीन

गरामोफोन हा खास शोध आहrdquo

एकदम बरच पोलीस आत घसल हातकडया घालन गसहगाराना खाली

राबललया गाडीत नणयात आल वॉटसन होमसबरोबर रगाळला एक नवीन मानाचा

तरा होमसचया टोपीत खोवला गलयाबददल वॉटसनन तयाच असभनदन कल तवढयात

हातात काडथ असलला टर घऊन सबली आलयामळ तयाचया सभाषणात वयतयय आला

ldquoउमराव कसटलसमअर आल आहत सरrdquo

ldquoसबली तयाना आत घऊन यrdquo

ldquoहा माझयाबरोबर काम करणारा मलगा कामात चागला रस घतो आहrdquo

होमस बोललाrdquo

एका बारीक कडक सशसतीचा वाटणाऱया माणसासाठी दार उघडल गल

तयाचा चहरा सचचोळा होता खाली वळललया काळया सवहकटोररयन काळातलया

चकाकणाऱया समशा तयाचया गोल खादयाना व कश शरीराला शोभत नवहतया होमसन

पढ होऊन समतरतवान हसतादोलन कल पण फारसा परसतसाद समळाला नाही

ldquoउमराव कसटलसमअर कस काय वषाथतील या काळात हवा रड असत

पण आत रोड गरम आह मी तमचा मोठा कोट उतरवायला मदत कर काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

167

ldquoनको आभारी आह मी तो काढत नाही

होमसन जोरान तयाचा हात शटाथवर दाबला

ldquoमाझा समतर वॉटसन तमहाला आशवासन दईल की हा हवाबदल फसवा

असतोrdquo

तया उमरावान अधीरतन सवतःला मोकळ कल व बोलला ldquoमी अगदी

आरामात आह सर मी इर राबत नाही मी फकत तमही सवतःहन अगावर घतललया

कामात दकती परगती कली आह ह बघायला आलो होतोrdquo

ldquoत करठण आह mdash फारच करठणrdquo

ldquoतमहाला त तस वाटल अशी भीसत मला वाटतच होतीrdquo तया वयसक

माणसाचया ओठावर फसव ससमत होत ldquoपरतयक माणसाचया मयाथदा असतात समसटर

होमस पण आतमसमाधानाचया खजपणापासन तया आपलयाला वाचवतातrdquo

ldquoहो सर मी मोठया कोडयात पडलो आहrdquo

ldquoसनःसशयrdquo

ldquoसवशषतः एका बाबतीत बहधा तमही मला मदत कर शकालrsquo

ldquoददवसभरात तमही त करायला बहधा फार उशीर कलात मला वाटल

तमचयाकड तमचया पररपणथ पदधती आहत तरीही अजन मी मदत करायला तयार

आहrdquo

ldquoउमराव कसटलसमअर अस बघा आपण खऱया चोरासवरददधध नककीच कस

कर शकतोrdquo

ldquoजर तमही तयाना पकडलत तरrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

168

ldquoबरोबर पण परशन असा आह की mdash आपण तयासाठी कशी हालचाल

करायचीrdquo

ldquoह जरा असत लवकर होत नाही काrdquo

ldquoह जवळजवळ आपल बत तयार असलयासारख आह पण तयाचयासवरधध

तमही कठला भककम परावा धरणारrdquo

ldquoपरतयि सहरा तयाचयाजवळ असणrdquo

ldquoतमही तया जोरावर तयाला पकड शकालrdquo

ldquoअगदी सशयातीतपणrdquo

होमस कवसचतच हस पण आतता तो बऱयाच काळान हसणयाचया अगदी

जवळ आलला तयाचा जना समतर वॉटसन याला वाटल

ldquoतस असल तर सपरय सर मग मी दखाःन तमहाला अटक करायची गरज

आह अस सागनrsquo

उमराव कसटलसमअर खप रागावल तयाच दफक गाल एखादया

जसयापराणया वणवयासारख तजाळन उठल

ldquoसमसटर होमस तमही फारच सवाततरय घता गलया पननास वषाचया माझया

वयावसासयक आयषयात मला अशी कस आठवत नाही मी महतवाची काम करणयात

गकथ असलला वयगर माणस आह माझयाकड मखथ सवनोदासाठी वळ नाही व मला

तयाची आवडही नाही सर मी तमहाला मोकळपण साग शकतो की तमचया

सामरथयाथवर माझा कधीच सवशवास नवहता ही बाब पोसलसाकड सोपवली गली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

169

असती तर त जासत सरसित ठरल असत अस माझ कायम मत होत तमच वतथन

बघता माझा होरा खरा ठरला आह तवहा आता मी तमची रजा घतोrdquo

होमसन तयाची जागा बदलली आसण तो तयाचया व दाराचया मधय जाऊन

उभा राहन महणाला ldquoएक समसनट सर तो सहरा तातपरता ताबयात असणयापिा तो

कायमचा खराखरा घऊन जाण हा जासत गभीर गसहा ठरलrdquo

ldquoसर ह अगदी असहनीय आह मला जाउदrdquo

ldquoतमचया लाब कोटाचया उजवया सखशात हात घालाrdquo

ldquoसर याचा अरथ कायrdquo

ldquoइकड या मी काय सासगतल त कराrdquo

एका झटकयात होमसचया समोर आशचयथचदकत झालला माणस उभा होता

तयाचया ररररणाऱया तळवयावर तो लखलखता सपवळा सहरा होता तो अवाक

होऊन राग परकट करत उभा होता

ldquoकाय ह ह कस काय होमसrdquo

lsquoफार वाईट सर कसटलसमअर फार वाईटrdquo होमस ओरडला ldquo माझा जना

समतर तमहाला सागल की मला वयवहारी सवनोद करायची सवय आह आसण एखादी

नाटकी पररससरती मी कधीच टाळ शकत नाही मी तवढ सवाततरय घतो mdash मोठ

सवाततरय मी कबल करतो की आपला वाताथलाप सर होतानाच मी तमचया सखशात

तो सहरा टाकलाrdquo

तया वयसक माणसान सहऱयाकडन तया हसऱया चहऱयाचया माणसाकड

नजर वळवली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

170

ldquoसर मी गोधळन गलो आह पण mdash हो mdash हा खराच सहरा mdash मझरीन

सहरा आह समसटर होमस तमही महटलयापरमाण तमचा सवनोदी सवभाव रोडा नकोसा

वाटला व तयाच परगट होण जरा अवळी होत तरी शवटी आमही तमच ॠणी आहोत

तमचया वयवसासयक कारकीदीचया आशचयथकारक यशासवषयी सशय वयकत कलयाच

माझ वकतवय मी माग घतो पण कस काय mdash ldquo

ldquoही कस अजन अधीच सपलली आह तयाच सवथ बारीकसारीक सपषटीकरण

आपण नतर कर उमराव कसटलसमअर आता परत गलयावर तमचया उचचपदसर

वतथळात या यशससवततची वाखाणणी करणयाचा आनद तमही घयाल तवहा मी

कललया छोटयाशया सवनोदी गमतीच पररमाजथन होईल सबली उमरावाना बाहर

घऊन जा व समसस हडसनना साग की तयानी आपलया दोघासाठी जवण पाठवल

तर मला आनद होईलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

171

ई सासहतय परसतषठान दहा वषापवी सर झाल जगभरात ई पसतकाची

सकलपना रज लागत असतानाच मराठीतही ई पसतक सर झाली मराठीत अमझॉन

सारख परचड इसवहसटमट करणार सखलाडी उतरल तयाचयासमोर ई सासहतय महणज

अगदीच सलबटटब पण गली दहा वष आसण आजही गगलवर ldquoमराठी पसतकrdquo ककवा

ldquoMarathi ebookrdquo टाकल की ४ कोटी ९३ लाख नावामधय पसहल दसर नाव यत त

ई सासहतयचच ही करामत आह आमचया लखकाची वाचकाना साततयान दजदार

मनोरजक उचच परतीची पसतक ldquoसवनामलयrdquo दणार आमच लखक हच या सपधच सवजत

आहत

मराठीत ldquoसासहतयरतनाचया खाणीrdquo सनपजोत या जञानोबानी मासगतललया

पसायदानाला ईशवरान तवढयाच उदारतन खाणीचा वषाथव कला मराठीच ददव ह

की या खाणीतली रतन बाहर आणण आसण तयाच पल पडलयावर तयाना शोकस करण

आसण जागसतक वाचकासमोर त पश करण यात आपण कमी पडलो इर उततम

सासहतयासाठी भकलल वाचक आसण उततम वाचकाचया परसतितल सासहसतयक

याचयात सिज बनण आवशयक आह सवशषतः डॉ सनतीन मोर यासारख सासहसतयक

जयाना सलसहणयात आनद आह पण तयापढील जटील परदकरयत पडणयात रस नाही

अशासाठी सवदशात मोठ लखक एजट नमतात आसण त बाकी सवथ वयवहार पहातात

मराठीत ही सोय नाही

ई सासहतय परसतषठान ही काही अनभवी परोफ़शनल परकाशन ससरा नवह पण

गलया दहा वषात आमचया ह लिात आल की मराठीत रतनाचया खाणी आहत आसण

तयात उतरन हात काळ करन माती गाळ उपसत राहन जर सचवटपण काम करत

रासहल तर एकाहन एक भारी रतन गवसणार आहत एखादया मोठया धसनकान

शरलॉक होमस वषाली जोशी

172

पसडताचया सहाययान दरबारी आशरयासह जर ह काम हाती घतल तर मराठी

भाषतल सासहतय जागसतक पटलावर आपला ठसा नककी उमटवल

डॉ सनतीन मोर याची बारा अपरकासशत पसतक परकाशात आणणयाचा मान

ई सासहतयला समळाला शभ गणपल याची नऊ डॉ वसत बागल याची बारा शभागी

पासबद याची सात असवनाश नगरकर याची पाच अशा अनकाचया पसतकाना

वाचकापयत नणयाच भागय ई सासहतयला लाभल अस अनक ldquoसवातःसखायrdquo

सलहीणार उततमोततम लखक कवी या मराठीचया ldquoसासहतयरतनासचया खाणीrdquo मधय

आहत अशोक कोठार यानी महाभारताचया मळ ससहतच मराठी भाषातर सर कल

आह सौरभ वागळ ओकार झाज पकज घार सवनायक पोतदार ददपती काबाड

भपश कभार सोनाली सामत कतकी शहा अस अनक नवीन लखक साततयपणथ लखन

करत आहत ई सासहतयकड हौशी लखकाची कमी कधीच नवहती पण आता हौसचया

वरचया पायरीवरच लखनाकड गभीरपण पहाणार आसण आपलया लखनाला पल

पाडणयाकड लि दणार लखक आता यत आहत तयाचया सासहतयाचया परकाशाला

उजाळा समळो वाचकाना आनद समळो मराठीची भरभराट होवो जगातील

सवोतकषट सासहसतयक परसवणारी भाषा महणन मराठीची ओळख जगाला होवो

या सवाथत ई साबरहतयाचाही खारीचा वाटा असल हा आनाद आबरण या यशात

ई लखकााचा डसाहाचा वाटा असल याचा अबरभरान

आमन

सनील सामत

अधयि

ई सासहतय परसतषठान

शरलॉक होमस वषाली जोशी

6

A Study In The Scarlet या आरथर कॉनन डॉयल यााचया पबरहपया पसतकातन ह

पातर उदयास आल व ददवसददवस तयाची लोकबरियता वाढत गली काहीजण तर ह कबरपपत पातर

नसन खराच राणस असपयाच सरज लागल व तो २२१ ब बकर रसता यर खरोखरच रहातो

अस रान लागल रबरडओ व दरदशथनवरील नाटक बरसनर बरशवाय बरहहडीओ गमस अशी सवथ

ठिकाण सरार शाभर वष शरलॉक होमसन गाजवन सोडली लाडनरधय शरलॉक होमस

वसतसागरहालय आह सर आरथर कॉनन डॉयल याचया जनरगावी महणज एडडाबरो यरील बरपकाडो

यर शरलॉक होमसचा पतळाही आह

पबरहला रहसयकरा लखक अलन पो याचया गपतहराची रोडीशी छाप शरलॉक

होमसरधय भासत असली तरी जोसफ बल नावाचा सजथन फराबरनसस टनकी बरसरर हा पोलीस व

सर हनरी बरलटील जॉन हा वदयकीय वकील या खऱयाखऱया लोकााची छटाही शरलॉक या पातरात

कॉननन रागवलली ददसत रकसबररलन हलर ह फर च लखक हनरी कॉहहन बरनररथत पातरही शरलॉक

होमस रागवणयासािी तयाचयाकडन वापरल गपयासारख वाटत तरीही शरलॉक होमस ह अतयात

गाजलल एकरवाबरितीय वयकतीबरचतर असपयाच रानय करावच लागल

शरलॉक होमस वषाली जोशी

7

परसतावना

पानागसणक उतसकता वाढवणाऱया रहसयकरा वाचायला

कोणाला आवडत नाहीत तयाच कारणन मीदखील तया वाचत गल व

मराठी लोकासाठी तया अनवाददत करावया अस वाटल यासतव हा

सहा कराचा सगरह

डॉ वषाली जोशी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

8

अपथणपसतरका

रहसय उकलणाऱया शरलॉक होमसचया चातयाथस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

9

करानकरर पषठ कर

जोसची गोषट १०

लाल वतथळाची दहशत २९

शॉसकोबचा सर रॉबटथ ५३

लडी फरासससस गायब ७५

ससहाचया आयाळीच रहसय १०२

माझाथरीन सहरा १२४

शरलॉक होमस वषाली जोशी

10

जोसची गोषट

तया ददवशी सकाळी शरलॉक होमस एखादया ततवजञाचया मनससरतीत

होता तयाचया दि वयावहाररक सवभावापिा वगळा असा तो कधीकधी अस

ldquoत तयाला पासहलस का ldquo

ldquoकोण तो आता बाहर गलला माणस काrdquo

ldquoअराथतldquo

ldquoहो तो मला दरवाजात भटलाrdquo

ldquoतला तो कसा वाटलाldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

11

ldquoमला तो दयनीय व हताश वाटलाldquo

ldquoबरोबर वााटसन दयनीय व हताश पण सार आयषय तसच तर असत

नाही का तयाची करा हा साऱया आयषयाचाचीच कहाणी आह झाल आपण आयषय

आपलया पकडीत घयायला बघतो आसण बहतक वळा शवटी आपलया हातात काय

राहत तर एक सावली mdash दकवा तयाहीपिा वाईट mdash दखःrdquo

ldquoतो तझा अशील आह काldquo

ldquoअ ndash मी तस महण शकतो सकॉटलड याडथ पोसलसाकडन मला तयाची कस

समळाली आह जस डॉकटर तयाचया बऱया न होणाऱया रगणाला कधीकधी भोद

वदयाकड पाठसवतात व महणतात की याचया बाबतीत अजन काहीही करण मला शकय

नाहीldquo

ldquoकाय कस आहldquo

होमसन टबलाखालन एक काडथ काढल ldquoजोस अबरली तो महणतो की तो

सिकफााल अबरली नावाचया कलातमक वसत बनसवणयासाठी लागणारा माल

उतपाददत करणाऱया कपनीमधय कसनषठ भागीदार होता रगाचया डबयावर तला त

नाव ददसल वयाचया एकसषठीला तो सनवतत झाला लसवशामला घर घतल व धदयाचा

वयाप कमी करन घरीच रोडफार काम चाल ठवल तस तयाच भसवषय सरसित ददसत

होतldquo

ldquoहो खरच आहldquo

एका पादकटाचया माग खरडलल काहीतरी तो वाच लागला १८९६ मधय

सनवतत झाला १८९७ चया सरवातीला तयान तयाचयापिा वीस वषाथन लहान

असललया बाईशी लगन कल फोटो जर फसवत नसल तर ती ददसायला चागली होती

शरलॉक होमस वषाली जोशी

12

धदयातल कसब बायको व ररकामा वळ mdash तयाच आयषय सकर वाटत होत तरीही

दोन वषाथत तो त पासहलयापरमाण झालाldquo

ldquoपण काय झाल ldquo

ldquoजनीच गोषट वााटसन लबाड समतर व एकसनषठ नसलली बायको अस

ददसत आह की अबरलीला आयषयात एकच छद होता व तो महणज बसदधबळ

लसवशामपासन जवळच एक तरण डॉकटर रहायचा व तयालाही बसदधबळ खळायचा

नाद होता तयाच नाव डॉ र अनसट होत तो नहमी घरी यायचा तयाची व समसस

अबरलीची घसट वाढण साहसजकच होत आसण ह कबल कलच पासहज की आपलया

ददवी अशीलाचया अगी बायकाना आकरषथत करणयाच गण नवहत गलया आठवडयात

तयाची असवशवास बायको आपलया सपरयकरासह कोठतरी गायब झाली आसण

सागायची गोषट महणज तयाचया बायकोन जाताना तयाची आयषयभराची कमाई

असलल कागदपतर व पस पळवन नल ती बाई आपलयाला सापडल का पस परत

समळतील का उघड ददसणार परशन पण जोस अबरलीसाठी त महतवाच आहतrdquo

ldquoमग त आता काय करणार ldquo

ldquoमाझया सपरय समतरा आता त काय करणार हा परशन आह मी एका दसऱया

कसमधय गळयापयथत बडालो आह मला लसवशामला जायला खरच वळ नाही सतर

जाण महतवाच आह तो महातारा मी याव महणन आगरह करत होता पण मी तयाला

माझी अडचण सासगतली तवहा तो तला भटायला तयार झाला आहrdquo

ldquoठीक आह मला गसयाच असवषण दकतपत जमल मासहत नाही पण मी

जाईनldquo मी महणालो तर अशा तऱहन उसयाळयातील तया दपारी मी लसवशामला

जायला सनघालो मी अस सवपन बघत होतो की आठवडयाचया आत मी ह रहसय

शोधन काढीन व इगलडमधय परससदध होईन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

13

मी बकर रसतयावर परत यऊन माझया कामाचा अहवाल दईपयत

सधयाकाळ उलटन गली होती होमस मललपण तयाचया आरामखचीत पहडला होता

व पाईपमधन धराची वलय सोडीत होता तयाचया पापणया जडावलया होतया माझया

करनात काही परशनारथक आलयास तो वर बघत होता

मी सागत होतो rdquoजोस अबरलीचया घराच नाव हवन सरसित सनवारा

अस होत ससगरट ओढत रसतयात दफरणाऱया एका माणसाला सवचारल नसत तर

मला त सापडलच नसत तया उच समशाळ काळया माणसाचा उललख मी मददाम

करत आह तयान माझयाकड एक चौकस नजर टाकलयाच जरा वळान माझया लिात

आल

मी गटमधन आत सशरतो आह तोच मला समसटर अबरली बाहर यताना

ददसल सकाळी मी तयाना ओझरत पसहल तवहा मला त रोड सवसचतर वाटल होतच

पण आता पणथ उजडात बघन त मला फारच सवसचतर वाटलrdquo

ldquoमी अराथत तयाचा अभयास कलला आह पण तझ मत ऐकणयात मला रस

आहldquo होमस महणाला

ldquoकाळजीन अिरशः वाकलला असा तो माणस मला वाटला पाठीवर ओझ

असलयासारखी तयाची पाठ वाकली होती तरीही तो काही अशकत वाटत नवहता

तयाची शरीरयषटी चागली दणकट होती मातर तयाच पाय mdash काहीतरी खटकत होत

ldquoडावा बट रोडा चणया पडलला व उजवा सरळldquo

ldquoमाझया नाही लिात आलldquo

ldquoनाही तझया नसल लिात आल पण तयाचा कसतरम पाय माझया नजरत

खपला बर पढldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

14

ldquoतयाचया टोपीखाली दडललया काळया पाढऱया करळया बटा सरकतलला

चहरा व हातपाय आसण काहीतरी सागणयासाठी उतसक असलला चहरा बघन मी

दचकलोचldquo

ldquoछान वॉटसन तो काय महणालाldquo

ldquoतयान तयाचया दःखाची कहाणी भरभरन सागायला सरवात कली आमही

बरोबर चालत रासहलो व मी आसपासचा पररसर सनरखन घतला इतकी गबाळी

जागा मी आजपयत पसहली नवहती बागत झाडझडप वडीवाकडी वाढली होती

सवथतर कचरा साठला होता काहीच कलातमकता ददसत नवहती कोणतीही वयवससरत

गसहणी अशी दरावसरा कशी काय सहन करत असल कोण जाण घर आतनही

अगदी टोकाच गचाळ ददसत होत सबचाऱया माणसाला त कळत होत व तो त

आवरणयाचा परयतन करत होता एक सहरवया रगाचा मोठा डबा हॉलचया मधयभागी

पडला होता व तयाचया डावया हातात रगवायचा िश होता तो लाकडाला रग दत

होता तयान मला आतलया अधाऱया खोलीमधय नल व आमही बराच वळ बोललो त

सवतः न आलयान तो रोडा नाराज झाला होता lsquoशरलााक होमससारखया परससदध

गपतहराच पणथ लि गरीब सबचाऱया मला समळल अशी अपिा मी कशी काय कर

शकत होतो सवशषतः माझ एवढ आररथक नकसान झालयावरrsquo तो महणत होताrdquo

मी तयाला समजावन सासगतल की पशाचा काही परशन नाही ldquoअस कस

पण तयान सनववळ पशाचा सवचार करायला नको होता तयाचया बाबतीत गयाच

असवषण ही कला आह व गसयाचा तपास करताना तयाला काही अभयासायलादखील

समळाल असत आसण मनषयसवभाव सदधा मी माझया बायकोची एखादी तरी सवनती

कधी अमासय कली होती का पण उपकाराची फड अपकारान करायचा मानवी

सवभाव बरका हा डाा वॉटसन एखादी बाई इतकी सबघड शकत आसण तो तरण

शरलॉक होमस वषाली जोशी

15

मनषय तो तर माझा मलगा शोभला असता तो माझया घरी नहमी यत जात अस

आसण तरीही त माझयाशी कस वागल बघा वॉटसन ह जग फार भयकर आह ldquo

ldquoही तयाची रडकरा एक तासाहन असधक वळ चालली होती तयाला

कोणतयाही गसयाचा सशय असलयाच वाटत नवहत घरात नवराबायको दोघच राहत

असत दररोज घरकाम करायला यणारी व सधयाकाळी सहा वाजता परत जाणारी

बाई होती तया सवसशषट ददवशी सधयाकाळी बायकोला खष करायला महणन

अबरलीन हमाकट ससनमागहाची दोन सतदकट काढन आणली अगदी सनघायचया

आधी सतन डोक दखत असलयाची तकरार करत ससनमाला यायला नकार ददला तो

एकटाच गला याबाबतीत मी खातरजमा कर शकलो कारण तयान मला

बायकोसाठी काढलल न वापरलल सतकीट दाखसवल ldquo

ldquo ह उललखनीय आह फारच उललखनीय पढ चाल ठव वॉटसन तझ सागण

मला रोचक वाटत आह त त सतकीट वयकतीशः तपासलस का नबर घतलास का

बहधा नाहीldquo शरलााक तयाचा कस मधला रस वाढत असलयाच दाखवत महणाला

मी गवाथन महणालो ldquoहो मी तो घतला तो माझा शाळतील हजरी करमाक

असलयान माझया पकका लिात रासहला एकतीसrdquo

ldquoछान वॉटसन महणज तयाचा सतकीट नबर तीस ककवा बततीस असायला

हवाldquo

ldquoनककीच आसण ब रागldquo मी समाधानान महणालो

ldquoतयान मला तयाची सतजोरीची खोली दाखसवली ती एखादया बाकसारखीच

लोखडी दार असलली व चोरी न करता यणारी अशीच आह पण बहधा तयाचया

बायकोकड डपलीकट दकलली असावी कारण सात हजार पौड रककम व कागदपतर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

16

गायब झाली आहत तो महणाला की तयान पोसलसाना यादी ददली आह तयाला अशी

आशा आह की बहधा सरावर मालमतता सवकता यणार नाही साधारण मधयरातरी तो

ससनमाहन परत आला व तवहा तयान सतजोरीची खोली उघडी पासहली व चोर पसार

झालल असावत असा अदाज कला बायको घरात नवहती सचटठी वगरही काही

सापडली नाही ककवा काही सनरोप फोन काहीच नाही तयान ताबडतोब पोसलसाना

कळसवलrdquo

होमसन रोडा वळ सवचार कला

ldquoत महणालास की तो रगवत होता काय रगवत होताldquo

ldquoतो हॉलकड जाणारा पसज रगवत होता तयान दार आधीच रगसवल होत

ह मी तला सासगतलल आहrdquo

ldquoतया पररससरतीत त तला सवसचतर वाटल नाही काldquo

ldquoजड झालल हदय हलक होणयासाठी काहीतरी करण भाग होत अस

सपषटीकरण तयान ददल तस त सवसचतर ददसत होतच पण तो सवसचतर मनषयच आह

तयान माझया समोर बायकोचा फोटो रागारागान फाडन टाकला ldquoमला सतच रोबाड

दखील बघायच नाहीrdquo अस तो ओरडला

ldquoअजन काही वॉटसनldquo

ldquoहो अजन एक मला खटकलली गोषट बलकहीर सटशनवरन मी गाडी

पकडली तवहा माझया पढचया डबयात एका माणसाला मी घाईघाईन चढताना

पसहला तला मासहती आह की एकदा बसघतलल चहर मी कधीच सवसरत नाही मी

रसतयात जयाला भटलो तोच तो उच काळा मनषय होता मी अजन एकदा तयाला

लडन पलावर पसहल व नतर गदीत तो नाहीसा झाला पण तो माझा पाठलाग करीत

असलयाच माझया लिात आलldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

17

होमस महणाला ldquoनककी उच काळा जाडजड हलकया करडया रगाचा

गॉगल घातलला माणसldquo

ldquoहोमस त अशकय माणस आहस एवढ मी कठ महटल पण तसाचldquo

ldquoव फरी मसन कलबचया सभासदाचया तऱहची मसॉसनक टाय सपनldquo

ldquoहोमसldquo

ldquoमाझया सपरय समतरा अगदीच सोप आह पण आपण वयावहाररक मदददयाकड

वळ मला ह कबल कल पासहज की मला अगदी साधी सोपी वाटणारी ही कस भरभर

वगळीच गतागत सनमाथण करीत आह ह खर आह की या कसमधील महतवाचया बाबी

त लिात घतललया नाहीस पण तरीही जवढया बाबी तझया आपण होऊन लिात

आलया तयादखील गभीरपण सवचार करायला लावणाऱया आहतldquo

ldquoमी काय लिात घतल नाहीldquo

ldquoअर समतरा रागाव नकोस तला मासहती आह की मी कणाला उददशन

बोलत नसतो अजन चागल काम कोणीच कल नसत इतक चागल नककीच नाही पण

अराथतच काही महतवाच मदद सटल आहत हा अबरली व तयाची बायको

याचयाबददल शजारीपाजारी काय महणतात त नककीच महतवाच आह डॉ अनसटच

काय तो बायकाशी लसगक दषटया सवरपण वागणारा आह का बायका तला गसहा

शोधणयात मदत करणाऱया असतात असा तझा सवाभसवक गण आह अस तझ महणण

असत ना त तयाचया कानात काहीतरी कजबज करतोस आसण तया अगदी

महतवाचया गोषटी तला सागतात आजबाजचया सियाचया बाबतीत हा परयोग त कला

नाहीस काldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

18

ldquoअजनही तो करता यईलldquo

ldquoती मासहती समळाली आह टलीफोन व सकॉटलड पोसलसाच आभार

सहसा खोलीचया बाहर न जाता मला पासहज ती मासहती समळत माझया

मासहतीतन तया माणसाचया काही गोषटीवर सशककामोतथब झाल आह तो भयकर

सचकक व छळीक नवरा होता तयाचया सतजोरीत भरपर पस सदधा होत

अबरलीबरोबर तो तरण असववासहत डाा र अनसट बसदधबळ खळायचा ह ही नककी व

तयाचया बायकोला बहधा डाा र न उलल बनसवल असणार ह सवथ अगदी सरळ ददसत

आह एखादयाला वाटल की आता अजन काय बर बाकी रासहलrdquo

ldquoमग माशी कठ सशकत आहldquo

ldquoबहतक माझया कलपनाशकतीत बर त जाऊद या दमसवणाऱया कामातन

बाजला होऊन आपण सगीताचा आसवाद घऊ या आलबटथ हॉलमधय करीनाचया

गाणयाचा कायथकरम आह आपण कपड करन जऊन सतकड जाऊ शकतोldquo

सकाळी मी उठलो तवहा टबलावर टोसटच कण व अडयाची दोन टरफल

पडली होती माझा समतर माझया आधीच उठलयाच मला कळल टबलावर एक सचटठी

पडली होती

सपरय वॉटसन

समसटर अबरलीबरोबर मला एकदोन बाबीसवषयी बोलायच आह त

झालयावर या कसचा सनकाल लागल --- ककवा नाही तीन वाजता त तयार रहा

मला बहधा तझी मदत लागल

श हो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

19

ददवसभर होमसचा काही पतता नवहता पण ठरललया वळी तो आला

शसयमनसक व कशाशी सबसधत नसलयासारखा तो ददसत होता अशा वळी तयाच

तयालाच राह दण बर असत

ldquoअबरली अजन इर आला नाही काldquo

ldquoनाहीldquo

ldquoओहो मी तयाची वाट बघतो आह ldquo

आसण होमसची सनराशा झाली नाही सवतःचया ताणललया चहऱयावर

काळजीन कोड पडलयासारख हावभाव दाखवीत तो वयसक मनषय आला

ldquoसमसटर होमस मला तार आली आह मला काहीच कळत नाहीldquo

तयान ती होमसला ददली व होमसन ती मोठयान वाचली

ldquoताबडतोब या नकतयाच झाललया तमचया नकसानासबधी मी मासहती

दऊ शकतोrdquo

एलमन सवहकारज (चचथ)

ldquoपलीगटन या लहानशया गावाहन तार आलली आह दोन वाजन दहा

समसनटानी ती पाठवली गलली आह मला वाटत त गाव इरन फार लाब नसाव

अराथत तमही लवकर सनघाव ह बर तार नककीच कणातरी जबाबदार वयकतीकडन

आलली असणार तया गावातील तो वजनदार असामी असणार माझी डायरी कठ

आह ह इर आह ज एस एलमन एम ए रहाणार पलीगटन वॉटसन गाडयाचया

वळा बघldquo

ldquoसलवरपलपासन पाच वाजन वीस समसनटानी गाडी आहldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

20

ldquoछान वॉटसन त तयाचयाबरोबर जा तयाला मदतीची दकवा सललयाची

गरज लागल या परकरणात ह मधयच काहीतरी उपटल आह

पण आमचा अशील सनघायला फारसा उतसक ददसत नवहता

तो महणाला ldquoह पणथपण चकीच वाटत आह या माणसाला काय मासहती

असणार आह तयाला तार करा की तमही यत आहात ldquo

ldquoमी जाईन अस मला वाटत नाहीldquo होमसन ठामपणा दाखसवला ldquoइतकी

सधी यऊनही जर ती घालसवली तर माझ व सकॉटलड याडथ पोसलसाच नाव खराब

होईल या शोधमोसहमत तमहाला काही रस नाही अस पोसलसाना वाटलldquo

ही मातरा आमचया असशलाला लाग पडली

ldquoतमचा असा समज होणार असल तर अराथत मी जातो तया माणसाला

काही मासहती असल अस मला वाटत नाही पण जर तमहाला वाटत असल तर mdash ldquo

ldquoनककीच वाटत आह ldquoहोमस ठामपण महणाला महणन मग आमही परवासाला

सनघालो आमही सनघणयापवी होमसन मला बाजला घऊन सासगतल की तयाला जाण

ह महतवाच वाटत आह तो महणाला ldquoकाही झाल तरी जोस तझयाबरोबर असल अस

बघ जर तो मधयच बारगळला ककवा परत लागला तर मला फोन करन एवढच

बोल की lsquoकडी लागलीlsquo मी कठही असलो तरी मला तो फोन समळल अशी वयवसरा

मी करतोrdquo

पलीगटन गावाला जाण फार सोप नवहत हवा गरम होती गाडी फारच

हळ चालली होती माझा सहपरवासी रागावलला व गपपगपप होता आपल जाण कस

वयरथ आह या कसतसत वाकयासशवाय तो काहीच बोलत नवहता सटशनपासन सतर

जायला दोन मलाच अतर होत त आमही गाडीन कापल एका रोराड वयवससरत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

21

पोषाख कललया पण भपकबाज ददसणाऱया गभीर धमथगरन तयाचया अभयाससकत

आमच सवागत कल आमही तार तयाचया समोर ठवली

तयान ती पाहन सवचारल ldquoमी तमचयासाठी काय कर शकतोldquo

मी सपषटीकरण ददल ldquoया तमचया तारला अनसरन आमही आलो आहोतldquo

ldquoमाझी तार मी नाही पाठसवलीldquo

ldquoतमही जोस अबरलीला तयाचया बायको व पशासबधी पाठवलली तार

अस मला महणायच आहrdquo

ldquoहा काहीतरी सवनोद ददसतो आह मी ह नाव कधी ऐकल नाही व कोणाला

तारही पाठसवली नाहीldquo तो

धमथगर रागान महणाला

मी व आमचा अशील एकमकाकड पाह लागलो

मी महणालो ldquoकदासचत काही चक झाली असावी इर दसर कोणी धमथगर

आहत का ही बघा एलमन

यान सवकारजहन पाठसवलली तारldquo

ldquoइर एकच सवकारज आह व एकच एलमन आह ही भानगड पोसलसच

सनपटतील तर मग आता मला दसरी काम आहतrdquo

मग आमही दोघ तया लहानशा गावात रसतयावर कडला उभ होतो आमही

तार करायला महणन गलो पण त ऑदफस बद होत मातर मी होमसला फोन कर

शकलो तो माझ बोलण ऐकन आशचयथचदकत झाला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

22

ldquoफारच सवसचतर सपरय वॉटसन आज रातरी परतीची गाडीही नाही

नाईलाजान तमहाला तरील एखादया लॉजमधय रहाव लागल सतर सनसगथशोभा छान

असल सशवाय अबरलीबरोबर त सवादही साध शकतोसldquo एवढ बोलन होमसन फोन

ठवला

रोडयाच वळात माझया लिात आल की माझया सहपरवाशयाची

सचककपणाची खयाती चकीची नवहती परवासावर फकट खचथ झालयाबददल तो

करकरत होता आता परत जाताना सतसऱया वगाथन जाणयाचया गोषटी करत होता

आता इर राहायचा खचथ होणार महणन तर तयान सशवयाच दयायला सरवात कली

दसऱया ददवशी सकाळी आमही एकदाच लडनला पोचलो तवहा आमही फारच

कटाळन गलो होतो

मी महणालो ldquoजाताजाता आपण बकर रसतयान जाऊ होमसच काही काम

अस शकलldquo

ldquoकाल जसा वळ फकट गला तसच काही काम असल तर तयाचा काही

उपयोग नाहीldquo अबरली छदमीपण महणाला तरीही तो माझयाबरोबर चालत रासहला

मी आधीच होमसला आमचया सतर पोचायचया वळबददल कळवल होत बकर

रसतयाला आमहाला असा सनरोप समळाला की होमस जोस अबरलीचया घरी

लसवशामला असन सतर आमही तयाला भटाव ह एक आशचयथ होत पण तर

पोचलयावर अजन आशचयथ महणज तो सतर एकटाच नवहता तर एक गभीर ददसणारा

सवसर बसलला काळा हलकया करडया रगाचा गाागल घातलला व मसाानीक टाय

सपन लावलला मनषय तयाचया शजारी बसलला होता

शरलॉक होमस वषाली जोशी

23

होमस महणाला ldquoहा माझा समतर समसटर बाकथ र समसटर अबरली तमचया

कसमधय तयालाही रस आह

आमही सवततरपण काम करीत असलो तरी आमहाला दोघानाही तमहाला

एकच परशन सवचारायचा आहrdquo

समसटर अबरली सननपण खाली बसल तयाना बहधा काहीतरी धोका

असलयाच जाणवल तयाचया ताणललया डोळयात व ररारणाऱया शरीरात मला त

ददसल

ldquoकाय परशन आह समसटर होमसldquo

ldquoहा एवढाच तमही परताच काय कलrdquo

तो माणस ककचाळत उठन उभा रासहला तयान तयाच हडकळ हात हवत

उचलल व तोड उघड टाकल तयामळ तो िणभर भकषयावर झडप घालणाऱया

ससाणयासारखा ददसला िणाधाथत जोस अबरलीच भीषण रािसी सवरप आमचया

नजरसमोर आल तयाच मनही तयाचया बाय रपाइतकच करप होत तो खचीत

दाणकन बसला खोकला यत असलयासारख तयान तयाच दोसही हात ओठापढ धरल

होमसन वाघासारखी तयाची गचाडी धरली

ldquoजोस अबरली आता सटका नाही जस घडल तस सशसतीन साग नाही

का समसटर बाकथ रrdquo

ldquoमाझी गाडी दाराशी उभी आह ldquo ओठ सशवलला माणस महणाला

ldquoइरन काही श फट अतरावरच पोलीस सटशन आह आपण एकदमच

जाऊ वॉटसन त इर राब मी अधयाथ तासात यतोचldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

24

शसकतमान असला तरी माणसाना सरळ करणाऱया अनभवी दोघापढ तया

रग दणाऱयाच काही चालना

फरफटत ओढत तयाला गाडीत कोबणयात आल आसण मी सतर एकटाच

रासहलो एका चटपटीत इससपकटरला बरोबर घऊन होमस अधयाथ तासानतर परत

आला व महणाला ldquoबाकथ रला शहासनशा करणयासाठी मी सतरच सोडल वॉटसन त

बाकथ रला भटलला नाहीस मी जयाचा मतसर करतो असा तो शोधमोसहमतील माझा

परसतसपधी आह जवहा त मला काळा उच माणस महणालास तवहा त सचतर पणथ करण

मला अवघड गल नाही तयाचया खातयावर खप कसस आहत नाही का इससपकटरldquo

इससपकटर आब राखत महणाला ldquoतयान खप वळा आमचया कामात लडबड

कलली आहldquo

ldquoतयाची पदधत जरा माझयासारखीच वगळी आह यात काही सशय नाही

कधीकधी तीच उपयोगी पडत उदाहरणारथ गसहगाराचया हककाची जाणीव करन

दणयाची तमची मवाळ कायदशीर पदधत वापरली असती तर तया हलकटाचया तोडन

खरा कबलीजबाब आलाच नसताldquo

ldquoकदासचत तमच बरोबर आह पण समसटर होमस आमही सदधा गसयाची

उकल कली नसती अस नाही या कसबददल आमहीही योगय सवचार कला होता

तयामळच तर आमहीही या माणसाचया माग होतो तमही वापरत असललया

कायदयाचया बाहरील पदधती आमही वापर शकत नाही कवळ महणन तमही आमच

शरय सहरावन घऊ शकत नाहीldquo

ldquoइससपकटर मकीनॉन अशी आगळीक आमचया हातन होणार नाही याची

खातरी बाळगा बाकथ रच महणाल तर मी सासगतललयापिा अजन वगळ तयान काहीच

कलल नाहीldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

25

इससपकटर बराच शात झालयासारखा वाटला

ldquoसमसटर होमस हा तमचा चागलपणा आह तमची सतती करा दकवा दोष

दया तयान तमहाला काही फरक पडत नाही पण जवहा वतथमानपतर परशन सवचार

लागतात तवहा आमहाला तोड दयाव लागतldquo

ldquoअसल पण त परशन सवचारणार ह नककी व तमही उततर दयायलाच हवी

उदाहरणारथ हशार वाताथहरानी तमहाला सवचारल की तमहाला सशय कठलया

बाबीमळ आला व अशा कठलया गोषटी घडलया की जयामळ तमही खऱया सनकालापयत

पोचलातldquo

इससपकटर गोधळन गला

ldquoसमसटर होमस अजन खऱया गोषटी उजडात यायचया बाकीच आहत तमही

महणता की तीन सािीदारासमोर कदयान आतमहतया करायचा परयतन करन

जवळजवळ तयाची बायको व सतचया सपरयकराचा खन कलयाची कबली ददललीच

आह पण याला अजन परावा कायldquo

ldquoतमही तयासाठी काही परयतन कल काldquo

ldquoतयासाठी तीन कॉससटबल मागावर आहतldquo

ldquoमग लवकरच तमहाला सवथ सपषट होईल परत फार लाब असण शकय नाही

घराचा तळमजला वा बाग इर शोध घऊन बघा या जागा खणायला फार वळ

लागणार नाही ह घर तरील पाणयाचया पाईपपिा जन आह कठतरी न वापरात

असलली सवहीरही अस शकल सतर तमच नशीब आजमावन बघाrdquo

ldquoपण तमहाला ह कस मासहती तमही तमच शोधकायथ कस कलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

26

ldquoआधी मी त कस कल त तमहाला दाखवतो मग सपषटीकरण दतो तमहाला

आसण माझया या खप तरास घऊन मला अमलय मदत करणाऱया समतरालाही त दयायला

हव पण पररम मी तमहाला या गसहगाराचया अतमथनाची कलपना दतो तयाची खरी

जागा फाशीच तखत नसन वडयाच हॉससपटल आह एखादया आधसनक सिटीश

माणसापिा तयाच मन मधययगीन इटासलयन माणसासारख आह तो भयकर कजष

आह इतका कोतया व तरासदायक सवभावाचा आह की बायको महणज जण तयाच

सावजच झालली होती अशा पाशवथभमीवर डाा रचा सतर परवश झाला अबरली

बदधीबळपट होता आडाख बाधणयात सनषणात होता तो कपण होता असत दवष

करणाराही होता तयाचा दवष इतका पराकोटीला पोचला की तो वडाच झाला चकीच

वा बरोबर तयान या दोघावर सशय घयायला सरवात कली व सड उगसवणयाच

ठरसवल मोठया सतानी चाणािपण बत आखला इकड याldquo

या घरात तो जण राहत असलयाचया राटात होमसन आमहाला अगदी

खातरीपवथक पासजमधन सतजोरीचया खोलीकड नल

इससपकटरन नाक मरडन महटल ldquoकाय हा रगाचा भपकाराldquo

होमस महणाला ldquoतोच आमचया सशयाचा पसहला मददा होता डाा वॉटसनच

या बाबतीत तमही आभार मानायला हवत तयान सनरीिण उततम कल पण अनमान

काढ शकला नाही पण मी तयामळ अनमानाचया ददशन जाऊ शकलो घरात चोरी

झालली आह बायको गायब आह अशा वळी हा माणस घरभर रगाचा वास का

भरतो आह नककीच कठला तरी वास लपसवणयासाठी तयाचा हा उदयोग असणार

सशय यईल असा वास आसण लोखडी बारन कडकोट बदोबसतात सीलबद कलली

सतजोरीचया खोलीची कलपना या दोन गोषटी एकतर करा आसण तमही कठलया

सनषकषाथला पोचता त बघा घरात नसत दफरन माझया ही गोषट लिात आली

हमाकट ससनमागहातील तया ददवसाचया सतदकटाचा मी शोध घतला तवहा माझया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

27

लिात आल की ह काहीतरी गभीर परकरण आह वॉटसनचया चाणाि नजरतन

सटलली गोषट ब रागतील तीस वा बततीस दोसही जागा तया रातरी ररकामयाच होतया

अबरली तया रातरी ससनमागहात गलाच नवहता तयाचा बचाव मग कोलमडनच

पडला तयाचया बायकोचा सतकीट नबर माझया समतराला तयान सासगतला सतरच तो

घसरला मग माझयापढ असा परशन होता की तयाचया घराची झडती कशी घयायची

मग मी काय कल तर एका माणसाला अगदी लाबचया एका गावातन अबरलीला

तार पाठवन बोलावन घयायला सासगतल तो मधयच कठतरी गडप वहायला नको

महणन डाा वॉटसनला तयाचयाबरोबर पाठसवल तयामळ मला दोन सनवात ददवस

समळाल तया धमथगरच नाव मी माझया डायरीतन काढल सवथ बाबी तमहाला सपषट

झालया का ldquo

आशचयथचदकत होऊन इससपकटर उदगारला ldquoकाय हशारी आहldquo

ldquoकोणी मधय यायची शकयता नसलयान मी घराची झडती घयायला सरवात

कली झडती घणयाच एक वगळ कसब आह यातन काही सनषपनन होईल की नाही ह

मला ठाऊक नवहत पण मला काहीतरी सापडल काय त बघा घराचया कडन ह गस

पाईप गलल ददसत आहत बरोबर त इरन सभतीवर चढल आहत इर कोपऱयावर

तयाला उघडमीट करणयाची तोटी आह वर जाऊन त सतजोरीचया खोलीचया छतातन

आत गल आहत व त ददस नयत महणन तयावर सगलावा ददला आह तयाच खोलीतील

तोड रद असन उघडच आह महणज बाहरील तोटी उघडलयाबरोबर खोली गासन

भरन जाणार ह नककी दार व शटर घटट लाऊन घतल की ती खोली महणज सहटलरची

गास चबरच होणार कठलया अमानषतन तयान तया दोघाना आत ढकलल कणास

ठाऊक पण एकदा त सतर बद झाल की मग त तयाचयाच तावडीत होतrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

28

इससपकटरन मोठया उतसकतन पाईपच सनरीिण कल तो महणाला

ldquoआमचया एका आादफसरन गासचा वास यत असलयाच सासगतल होत पण अराथत

तवहा दार व शटर उघड होत तयान सासगतलयापरमाण आदलया ददवशी अबरलीन

रग दयायला सरवात कली होती रोडस बाकी रासहलल काम चाल होत पण पढ

काय समसटर होमसldquo

ldquoतर नतर ज घडल त मला अनपसित होत जवहा मी

सवयपाकघराशजारील सामान ठवायचया खोलीतील सखडकीखाली पहाट झोपलो

होतो तवहा एक हात माझया काालरवर पडला ldquoए नालायका त इर काय करतो

आहसrdquo असा आवाज आला मी डोक वळवन बसघतल तर तो उच काळा करडया

रगाचा गाागल घातलला माझा समतर उफथ परसतसपधी समसटर बाकथ र मला ददसला

अस आमही अचानक भटलो व आमहाला हस आवरना डाा र अनसट याचया कटबान

तपासकामासाठी तयाला नमल होत व तोही तया भयाण नाटयाबददलचया

सनषकषाथपरत यऊन पोचला होता तयान घरावर काही ददवस पाळत ठवली तयाला

अस वाटल कीएका आादफसर न घडलया तीन सतर ददसणारा डाा वॉटसन हा

सशयासपद माणस आह व तयाला अटक करावी पण मला सतर पासहलयावर मी

तयाला सवथ गोषटीचा खलासा कला मग आमही दोघ समळन कस उलगड लागलोrdquo

ldquoतमही तयाचयाबरोबर हातसमळवणी कली मग आमचयाबरोबर का नाही

कलीrdquo

ldquoकारण ज घडल असलयाचा सशय मला यत होता तयाची खातरी

करणयासाठी तमही इरपयत पोचला नसणार अस मला वाटत होतldquo

इससपकटर हसला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

29

ldquoपोचलो नस पण समसटर होमस आता तमहाला तमचा शबद पाळन ही

कस आमचया हवाली करायला हवी आतापयत तमहाला सापडललया

धागयादोऱयासकटrdquo

ldquoअराथत ती माझी नहमीचीच पदधत आहldquo

ldquoठीक आह सकॉटलड याडथ पोसलसातफ तमच आभार तमही

सासगतलयाबरहकम ही कस अगदी सपषट ददसत आह परत ताबयात घयायला फारशी

अडचण यऊ नयldquo

ldquoमी तमहाला एक लहानसा छपा परावा दाखवतो मला खातरी आह सवतः

अबरलीलासदधा तो कधी ददसला नसल इससपकटर तमही नहमी सवतःला दसऱयाचया

जागी कलपन आपण तवहा काय कल असत असा सवचार करायला हवा तयासाठी

रोडी कलपकता हवी तयान सनसशचत फायदा होतो समजा या लहानशा खोलीत

तमहाला बद कल आह व दोन समसनटदखील तमही सजवत रहाणार नाही आहात पण

दारापलीकडील सतानाला तमहाला अददल घडवायची आह तर तमही काय करालldquo

ldquoसनरोप सलहldquo

ldquoबरोबर तमहाला कस मारणयात आल ह तमहाला लोकाना सागायच

असणार कागदावर सलहन काही उपयोग नाही कारण तो नाहीसा कला जाईल पण

तमही सभतीवर सलसहलत तर कोणाचया तरी त नजरस पडल आता इकड पहा

जाभळया रटकाऊ पसससलीन सभतीवर सलसहलल ह पहा ldquoआमचा mdash आमचा mdash ldquo

एवढच

ldquoतयान काय ससदध होईलrdquo

ldquoअस बघा ह जसमनीपासन फकत फटभर अतरावर आह सबचरारा माणस

जसमनीवर मरत पडलला असताना तयान ह सलसहल असणार व त पणथ सलहन

वहायचया आत तो मला असणारldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

30

ldquorsquoआमचा खन कलला आहrsquo अस तयाला सलहायच असणारldquo

ldquoअसच मी त वाचल तमहाला परतावर रटकाऊ जाभळी पसससल समळाली

तर --- ldquo

ldquoनककीच आमही ती समळाली तर बघ पण सतजोरीचया खोलीचा एवढा

बदोबसत असताना चोरी झालीच नसणार ती कागदपतर तयाचयाकडच असणार पण

आमहाला ती सापडली नाहीतldquo

ldquoती तयान एखादया सरसित रठकाणी ठवली असणार याची खातरी बाळगा

तयाची बायको आसण सतचा सपरयकर पळन गलयाची बाब एकदा सवसमतीत गली की

तयान सासगतल असत की तया दोघानी ती कागदपतर टाकन ददलली सापडलीldquo

इससपकटर महणाला ldquoतमही परतयक अडचण हशारीन सोडसवलली आह

अराथत तयान आमहालाही कळवल असत पण मळात तो सवतः होऊन तमचयाकड का

आला ह मला कळत नाहीldquo

ldquoतो इतका वरा आतमसवशवास असलला होता की तो पकडला जाईल अस

तयाचया सवपनातदखील आल नसणार कोणतयाही सशय घणाऱया शजाऱयाला तो महण

शकला असता की ldquoबघा मी काय काय कल फकत पोसलसानाच नवह तर शरलॉक

होमसला दखील बोलासवलrdquo

इससपकटर हसला

ldquoदखील शबदाबददल तमहाला माफ कल पासहज मला आठवत तयापरमाण

तमच काम एकदम नबर वन असत समसटर होमस ldquo

काही आठवडयानी माझया समतरान मला एका पासिकात आलल lsquoहवन

बगलयातील भयकर घटनाrsquo अशा मरळयाखालील आललया मजकराच कातरण

पाठसवल तयाचा शवट lsquoपोसलसाची तपासातील अककलहशारीlsquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

31

असा कलला होता पररचछद खालीलपरमाण होता

ldquoइससपकटर मकीनॉनन रगाचया वासावरन ओळखन काढल की दसऱया

कठलया वासाला लपसवणयासाठी तो सनमाथण कलला असावा नतर तयान अगदी

हशारीन शोधन काढल की सतजोरीची लोखडी दार असलली बददसत खोली मतयची

खोली झाली असावी वर कतरयाच घर बाधन झाकन ठवललया पडीक सवसहरीमधय

परताचा शोध लागला आमचया वयावसासयक गपतहराचया बदधीमततच उदाहरण महणन

गसहगारीचया इसतहासात ससमरणीय अशी या परकरणाची नोद होईलrdquo

होमस सहनशीलतन हसत महणाला ldquoहो हो मकीनॉन तसा चागला माणस

आह वॉटसन आपलया फाईलमधय याची नोद करन ठव कधीतरी खरी गोषट बाहर

यईलचldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

32

लाल वतथळाची दहशत

ldquoह पहा समसस वरन तमही असवसर वहायच सवशष काही कारण मला

ददसत नाही सशवाय माझा अमलय वळ मी यात का घालवावा ह दखील मला कळत

नाही मला इतर पषकळ काम आहतrdquo अस बोलन शरलॉक होमस तयाचया नोदवहीत

ताजया घडामोडीचा करम लाव लागला

पण ती घरमालकीण सचवटपण िीसलभ चाणािपण आपलया मदददयावर

ठाम रासहली

ldquoसमसटर फअरडल नावाचया माझया भाडकरच परकरण गलया वषी तमही

चागल हाताळल होतrdquo

ldquoहो हो त अगदी साध होतrdquo

ldquoपण सर तो अजनही तमचया दयाळपणाची आठवण काढतो आसण

जयापरकार तमही तया बाबीवर परकाश टाकला तयाचीदखील मी सवतः अधारात

चाचपडत होत तमही एकदा एखादया गोषटीत लि घातल की ती तडीस नताचrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

33

एवढी सतती ऐकलयावर होमसन एक ससकारा टाकन हातातल काम बाजला

ठवल व खचीत रलन बसत महणाला ldquoठीक आह समसस वरन आपण सर कर मी

ससगरट ओढायला तमची हरकत नसावी वॉटसन काडपटी कठ आह तमचा नवीन

भाडकर तयाचया जागत सतत रहातो पण तरीही तमहाला तो ददसत नाही महणन

तमही असवसर आहात ह समजल खर तर अस बघा मी तमचा भाडकर असतो तर

तमही मला आठवडचया आठवड पासहलच नसतrdquo

ldquoतयात काही सशय नाही पण सर ह वगळ आह मी तयामळ घाबरत मला

झोपही यत नाही सकाळपासन रातरीपयत तयाचा सपषट पायरव इकड सतकड ऐक

यतो पण तयाच नखसदधा ददसत नाही ह मला काही समजत नाही माझा नवराही

यामळ काळजीत पडला आह पण तो ददवसभर कामासनसमतत बाहर असतो आसण मी

इकड असवसर असत तो भाडकर अशी लपवाछपवी का करतो आह तयान काय

कल आह ती एक कामवाली मलगी सोडली तर ददवसभर मी घरात एकटी असत

आता मला ह अगदी असय झाल आहrdquo

होमस पढ वाकला व तयान तयाची लाब सनमळती बोट तया बाईचया

खादयावर ठवली जवहा पासहज तवहा अगदी जादई असा हळवारपण शात करणारा

पररणाम तो घडवन आण शक सतची दषटी सनवली ती शात झाली तयान

दाखसवललया खचीत ती बसली

तो महणाला ldquoजर ही कस मला घयायची असल तर मला परतयक

बारीकसारीक गोषट मासहती पासहज आठवायला वळ घया पण परतयक लहानशी

गोषटदखील महतवाची अस शकत तमही महणालात तयापरमाण तो मनषय दहा

ददवसापवी आला व पधरा ददवसाच रहाणयाजवणाच पस तयान ददल बरोबरrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

34

ldquoतयान माझया अटी सवचारलया सर मी तयाला एका आठवडयाला पननास

सशलीग सासगतल घराचया वरचया मजलयावर छोटी सलवहीगरम व बडरम आहrdquo

ldquoबरrdquo

तो महणाला rdquoमी तमहाला आठवडयाच पाच पौड दईन पण तमही माझया

अटी मासय कलया तरचrsquo मी गरीब बाई आह सर समसटर वरन फार काही समळवत

नाहीत पसा माझया दषटीन महतवाचा आह तयान सतरलया सतर मला दहा पौडाची

नोट काढन ददली lsquoतमहाला अस पस दर पधरा ददवसानी खप ददवस दत राहीन पण

तमही माझया अटी मासय कलयात तरच नाहीतर हा मी चाललोrsquo अस तो महणाला

ldquoकाय अटी होतयाrdquo

ldquoतयाचयाकड तयाचया जागची दकलली हवी त ठीक होत ती मी भाडकरना

नहमीच दत तयाला तयाचया हवालयावर सोडायच व काही फालत चौकशा करायचया

नाहीतrdquo

ldquoतयात काही आशचयथकारक नाही नाही काrdquo

ldquoसर खर पहाता नाही पण काहीतरी पाणी मरत आह आता तयाला इर

यऊन दहा ददवस झाल मी समसटर वरन ककवा तया मलीनही तयाच नखदखील

पाहील नाही रातरददवस वरखाली खालीवर तयाचा जोरदार पायरव तर ऐक यतो

पण पसहलया रातरी तो बाहर जाताना ददसला तयानतर कधीच नाहीrdquo

ldquoओहो पसहलया रातरी तो बाहर गला काldquo

lsquoहो सर आसण खप उशीरा घरी परतला आमही सगळ झोपलो होतो तमही

तसदी घयायची काही जररी नाही अस तो पवीच महणाला होता मधयरातरीनतर मी

तयाचा सजना चढतानाचा आवाज ऐकलाrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

35

ldquoपण तयाच जवणrdquo

ldquoतयान अस सागन ठवल होत की तयान बल वाजसवलयावर तयाच जवण

दाराबाहरील खचीवर ठवाव मग त सपलयावर तो परत बल वाजवी आसण मग

आमही खचीवर ठवलल उषट ताट खाली आणत अस जर तयाला अजन कसली जरर

असल तर तो एका कागदाचया तकडयावर कसपटल अिरात सलहन तो खचीवर ठवrdquo

ldquoकसपटल अिरातrdquo

ldquoहो सर अगदी नमकच शबद कसपटल अिरात सलहन कमी जासत काही

नाही हा बघा एक तमहाला दाखवायला मी आणला आह SOAP (साबण) हा

दसरा MATCH (काडी) पसहलया ददवशी सकाळी तयान ठवलला हा कागद रोजच

वतथमानपतर तयाचया सयाहारीबरोबर मी रोज ठवतrdquo

ती सचटोरी चौकसपण बघताना होमस मला महणाला ldquoवॉटसन ह नककी

जरा वगळच वाटत आह सवतःच खाजगी आयषय वगर मी समज शकतो पण कसपटल

अिर कशासाठी कसपटल अिरात सलसहण काही सोप नाही नहमीसारख का

सलहायच नाही वॉटसन त काही सचव शकतोस काrdquo

ldquoतयाला तयाच हसतािर गपत ठवायच असलrdquo

ldquoपण का तयाचया मालदकणीला तयाच हसतािर समजल तर काय

सबघडल तरीही त महणतोस तस अस शकल पण असा ससिपत सनरोप काrdquo

ldquoकाही कळत नाहीrdquo

ldquoडोक वापरन तकथ लढसवणयाची सदर सधी आह नहमीचयाच पदधतीन

सलसहलल जाड टोकाचया दकरसमजी पसससलच ह अिर आह आसण SOAP अस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

36

सलसहललया कागदाचा टवका उडन SO ह अिर अधथवट गलल ददसत आह वॉटसन

ह काहीतरी सचक वाटत नाही काrdquo

ldquoलि दयाव अस काहीतरीrdquo

ldquoबरोबर या कागदावर नककीच काहीतरी खण अगठयाचा ठसा जयामळ

माणस ओळखता यईल अस काहीतरी सापड शकत आता समसस वरन तमही महणता

तयापरमाण हा मनषय मधयम चणीचा सावळा व दाढी असलला आह तो काय वयाचा

असलrdquo

ldquoतरणच वाटतो सर तीसहन असधक नाहीrdquo

ldquoबर अजन काही साग शकालrdquo

ldquoतो चागल इसगलश बोलत होता तरीही तयाचया उचचारावरन तो परदशी

वाटतोrdquo

ldquoआसण तयान वयवससरत पोषाख कला होताrdquo

ldquoअगदी चणचणीतही वाटत होता सभय गहसरासारखा ददसत होता

कपड जरा गडद रगाच होत पण खास वगळ अस नवहतrdquo

ldquoतयान नाव सासगतल नाहीrdquo

ldquoनाही सरrdquo

ldquoतयाला काही फोन पतर यायची का दकवा कणी भटायला यायच काrdquo

ldquoकाहीच नाहीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

37

एखादया सकाळी तमही ककवा ती मलगी तयाचया खोलीत सशरला असालrdquo

ldquoनाही तयाच सवथ काही एकटयानच चालायचrdquo

ldquoह जरा वगळच आह बर तयाच काही सामानसमानrdquo

ldquoएक मोठी तपदकरी बग बाकी काही नाहीrdquo

ldquoया मासहतीवरन काही सनषपनन होईल अस वाटत नाही खोलीतन काहीच

कधी बाहर आल नाही का अगदी काहीच नाहीrdquo

मालदकणीन सतचया बगमधन एक पाकीट काढल तयात दोन जळकया

काडया व ससगरटच रोटक होत

ldquoसकाळी तयाचया खचीवरील टरमधय ह होत तमहाला िललक गोषटीमधन

काहीतरी पराव सापडतात महण महणन मी ह जपन ठवलrdquo

होमसन खाद उडसवल

ldquoयात काहीच नाही काडया अराथत ससगरट पटसवणयासाठी ओढललया

असणार ह सहज कळत आह की अधी काडी जळालली आह ह ससगरटच रोटक पण

जरा सवशषच आह तया माणसाला दाढीसमशा होतया बरोबर नाrdquo

ldquoहो सरrdquo

ldquoमला ह समजत नाही फकत घोटन दाढी कलला मनषयच अस रोटक टाक

शकतो वॉटसन तझया आखड समशादखील खण उमटवतातrdquo

ldquoतया रोटकावर खणा आहतrdquo मी सवचारल

ldquoनाही पण तया रोटकाचा शवटचा भाग रोडा गडाळलयासारखा वाटतो

आह नाही का वॉटसन समसस वरन दोन भाडकर आहत काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

38

ldquoनाही सर तो इतक कमी खातो की एक माणस तरी तयात कसा काय जग

शकतो अस मला नहमी वाटतrdquo

ldquoमला वाटत अजन काही पराव समळपयत आपण राबया तस पासहल तर

तमची तकरार काहीच नाही तमहाला भाड समळत आह जरी तो रोडा सवसिपत असला

तरी तरासदायक तर नाहीच तो चागल पस दतो आह मग तयाला काही गोषटी

लपवायचया असतील तर तमचा सवरोध असायच काय कारण आह जोपयत तो

काही गसहा करत नाही तोपयत तयाचया खासगीपणाबददल आिप घणयाच काही

कारण नाही मी एकदर वसतससरती पासहली आह माझ लि राहीलच जर नवीन

काही घडल तर मला कळवा गरज लागलयास मी मदतीला आहचrdquo

ldquoवॉटसन या कसमधय नककीच काही लि वधन घणार मदद आहतrdquo

मालकीणबाई सनघन गलयावर तो मला महणाला ldquoवयसकतगत वगळपणा ककवा वरवर

ददसत तयापिा असधक खोलवर काहीतरी दडलल अस चकरावन टाकणारी एक

शकयता अशी वाटत की जयान जागा भाडयान घतली तयापिा वगळाच कोणीतरी

सतर रहात आहrdquo

ldquoअसा सवचार करायच काय कारणrdquo

ldquoठीक आह ससगरटच राहदया पण रहायला आलयावरचया पसहलयाच

ददवशी तो बाहर गला ह जरा खटकत नाही का अपरातरी तो आला की कणी वगळच

आल कारण मधयरातर उलटलयावर बघणार कणीच नवहत जी वयकती बाहर गली

तीच आत आली याला परावा काहीच नाही तयासशवाय पररम आलला भाडकर उततम

इसगलश बोलत होता तर हा दसरा () काडपटी अस सलसहणयाऐवजी काडी अस

सलसहतो आह हा अडाणी वाटतो सलसहणयातील वगळपणा हा अजञान झाकणयासाठी

असावा हो नककीच वॉटसन नककीच हा दसराच कणीतरी घसलला असावाrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

39

ldquoपण अस काrdquo

ldquoतोच तर परशन आह तपासाचया ददशची एक शकयता ददसत आहrdquo

लडनचया वतथमानपतरातील वयसकतक अडचणी सलला आवाहन यासबधी मजकर

सचकटवलल मोठ पसतक तयान बाहर काढल व तयाची पान चाळत महणाला ldquoदकती

या कलशदायक घटना जण काही समाजातील सवसचतर घटनाचा अभयास

करणाऱयासाठी उघडलला मौलयवान असा खसजनाच जया खाजगी गपतपणाचा तो

भाडकर अगीकार करतो आह तो मोडन एखादी बातमी ककवा सनरोप या

एकलकोडया माणसापयत पोचवणयासाठी तयाला ज वतथमानपतर ददल जात तया

वतथमानपतरातील या सदराचा आधार घतला जात असावा दसरा काही मागथ ददसत

नाही तयातील जासहराती आपण वाचन बघ गलया पधरवडयातील बातमयाची ही

कातरण आहत lsquoराजपतराचया सकटटग कलबमधील काळा मफलर घातलली मसहलाrsquo

ही आपण बाजला सार lsquoसजमी नककीच तयाचया आईच मन मोडणार नाहीrsquo ही तर

आपलया हतशी काहीच सबसधत वाटत नाही lsquoसिकसटन बसमधय चककर आलली

मसहलाrsquo lsquoरोज माझ हदय तळमळतrsquo यात मला काही रस नाही ओहो यरका नककीच

सापडल वॉटसन ह ऐक rsquoधीर धरा सपकाथच साधन नककीच सापडलrsquo ही तारीख

बघ समसस वरनचा भाडकर आलयावर दोन ददवसानतरची ही बातमी आह ह शकय

वाटत आह नाही का एखादयाला इसगलश बोलता यत पण सलसहता यत नाही

यावरन काही धागादोरा समळतो का बघ आता तीन ददवसानतर mdash rsquoमी काहीतरी

यशसवी बत आखतो आह सबरी व शहाणपणा हवा सगळ काही सपषट होत जाईलrsquo

तयानतर आठवडाभर जस र मग lsquoसबळ अस हाती लागन मागथ सपषट होतो आह A

महणज १ B महणज २ व असच पढrsquo lsquoही गपत भाषा लिात ठव लवकरच त

पाहशीलrsquo ह कालचया पपरमधय होत आजचया पपरमधय काही नाही समसस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

40

वरनचया भाडकरला ह सदश चपखलपण लाग पडतात वॉटसन आपण रोड

राबलो तर ह परकरण अजन जासत समज लागलrdquo

आसण तसच झाल सकाळी मी माझा समतर शकोटीकड पाठ करन उभा

असलला पासहला तयाचया चहऱयावर पणथ समाधानाच हासय झळकत होत

टबलावरील पपर उचलत तो ओरडला ldquoह बघ वॉटसन हा मजकर बघ lsquoदशथनी भाग

पाढऱया दगडाच असललया लाल घराकड पहा सतसऱया मजलयावरील डावीकडन

दसरी सखडकी ndash lsquoसयाथसतानतर mdash rdquo ह नककी परस आह मला वाटत सधयाकाळनतर

आपण समसस वरनचया घराचया आसपास पाळत ठवrdquo

इतकयात समसस वरनच घाईघाईन आमचया खोलीमधय सशरलया ldquoअर

समसस वरन आज सकाळी तमही काय बातमी आणली आहrdquo

ldquoएक नवीनच महतवाची बातमी आहrdquo समसस वरन जवळजवळ

ओरडलयाच rdquoआता ह पोलीसावरच सोपवायला हव आता ह वाढतच चालल आह

तयाचया सामानासकट तयाला बाहर काढायला हव मी सरळ जाऊन तयाला तस

सागणारच होत पण मग असा सवचार कला की आधी तमच मत घयाव पण आता

माझी सहनशकती सपली आह आता ह माझया नवऱया पयत यऊन ठपल आह --- ldquo

ldquoसमसटर वरनबददल काय महणालातrdquo

ldquoतयाचयाबरोबर आडदाडपणा कलयाबददलrdquo

ldquoपण तो कोणी कलाrdquo

ldquoअहो तच तर आमहाला हव आहrdquo समसस वरन महणालया ldquoसर ह या

सकाळी झाल टॉटनहम टसनस कोटथमधय टाईमकीपर महणन समसटर वरन काम

करतात सकाळी सातचया आधीच तयाना घराबाहर पडाव लागत आज सकाळी त

दहा पाऊल जातात न जातात तोच मागन दोन माणस आली तयाचया डोकयावर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

41

कोट टाकला व गठडी वळन तयाना रसतयावर दगडी सभतीशी उभया असललया

मोटारीत कोबल एक तास तयाना घमवल मग दार उघडन तयाना बाहर ढकलन

ददल त रसतयामधय पडल व इतक घाबरन गल की तया मोटारीच काय झाल त तयाना

कळलच नाही जवहा त भानावर आल तवहा तयाना त हमपसटड या गवताळ भागात

असलयाच लिात आल मग त बसन घरी आल व आता सोफयावर पहडल आहत ह

सवथ सागायला मी आता इर आल आहrdquo

होमस उदगारला rdquoअस झाल होय तयानी तया लोकाना पासहल का तयाच

बोलण ऐकल काrsquo

ldquoनाही त फारच घाबरन गल होत काहीतरी जादन तयाना उचलल गल

व तसच परत टाकल गल अस तयाना वाटल त दोघजण नककी होत कदासचत सतघहीrdquo

ldquoआसण याचा सबध तमही तमचया भाडकरशी जोडताrdquo

ldquoअस बघा आमही इर पधरा वष राहत आहोत आसण अस पवी कधीच

झाल नाही तयाचा फार तरास मी सोसला पसा ह काही सवथसव नाही आज ददवस

मावळायचया आत मला तयाला घराबाहर काढलच पासहजrdquo

ldquoसमसस वरन रोड राबा एकदम घाई कर नका मला पसहलयादा वाटल

तयापिा ह परकरण खपच महतवाच वाटत आह तमचया भाडकरला नककीच कोणीतरी

धमकावल आह दाट धकयाचया सकाळी त तयाचयासाठी दबा धरन बसल होत व

समसटर वरनलाच तमचा भाडकर समजल तया शतरना तयाची चक लिात आलयावर

तयानी समसटर वरनला सोडन ददल जर तो भाडकर तयाचया तावडीत सापडला

असता तर तयानी तयाच काय कल असत याची आपण कलपना कर शकतोrdquo

ldquoठीक आह समसटर होमस मग मी आता काय करायच आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

42

lsquoसमसस वरन तमचया या भाडकरला बघायची मला फार इचछा आहrdquo

ldquoत कस करायच त मला कळत नाही तमहाला तयाच दारच तोडाव लागल

मी खचीवर जवण ठवन सजना उतर लागताच तयान धाडकन दार लावलयाचा मला

आवाज यतोrdquo

ldquoतयाला टर आत तर घयावा लागतो आपण लपन बसलो तर नककीच तयाला

पाह शकतोrdquo

मालकीणबाईन िणभर सवचार कला

ldquoहो सर तयाचया खोलीचया दारासमोर एक छोटी साठवणीची खोली

बॉकसरम आह तया खोलीत दारामाग तमही दडन बसा मी समोर एक आरसा ठव

शकतrdquo

ldquoछान कलपना आह तयाची जवणाची वळ काय आहrdquo

ldquoसाधारण दपारी एक वाजताrdquo

ldquoमग मी व वॉटसन साधारण तया समारास यतो बरय तर मगrdquo

साडबारा वाजता आमही समसस वरनचया घराचया सजसयावर होतो ऑम

रसतयाचया ईशासय ददशला ह घर होत रसतयाचया कोपऱयावर असलयान इरन सवथ

रसता नीट ददस समोरच होव सटरीट होता तयावर रहायच फलट असललया घराची

लाबलचक राग होती

होमस महणाला ldquoहोव सटरीटवरच ह दशथनी भाग पाढऱया दगडाच असलल

लाल घर बघ सतरच ती खाणाखणा करायची जागा असावी आपलयाला ती जागा

मासहती आह व समसस वरनची जागाही मासहती आह महणज नककीच आपल काम

सोप आह सतरलया सखडकीला lsquoभाडयान दण आहrsquo अशी पाटी लटकत आह महणज

शरलॉक होमस वषाली जोशी

43

तो फलट नककी ररकामा आह आपलया या भाडकरचया सारीदाराला सतर जागा समळ

शकल बर समसस वरन आता काय करायच आहrdquo

ldquoमी तमचयासाठी सवथ तयार ठवल आह तमही दोघ तमच बट खाली काढा

व वर याrdquo

ती एक छान लपायची जागा होती सतन आरसा असा ठवला होता की

अधारात बसन आमहाला समोरचया दाराच दषय सहजपण सपषट ददसल आमही तया

बॉकसरममधय लपन बसलो व मग समसस वरन सनघन गली तया सवसचतर भाडकरन

बल वाजवलली आमही ऐकली मग मालकीणबाई टर घऊन वरती आलया व तो

खचीवर ठवला तया खाली गलयावर आमही सरसावन बसलो आरशावर नजर ससरर

कली जसजसा मालकीणबाईचा पदरव कमी होत गला तसा दकललीन दार

उघडलयाचा व हाडल दफरवलयाचा आवाज आला दोन कश हात बाहर आल एक

भदरलला सदर चहरा आमहाला पसटसा ददसला मग टर आत घतला गला व दार

परत बद झाल शातता पसरली होमसन माझया हाताला धकका ददला व आमही दोघ

सजना उतरन खाली आलो

खाली आमची वाट पहाणाऱया मालकीणबाईना होमस महणाला ldquoमी

सधयाकाळी परत यतो वॉटसन आपण घरी जाऊन याबददल बोलrdquo

ldquoत बघतो आहस की माझा अदाज खरा ठरला आह वगळाच भाडकर खर

तर वगळीच भाडकर सतर राहत आह सतर बाई रहात असल अस मला वाटल

नवहतrdquo

ldquoसतन आपलयाला पाहीलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

44

ldquoकाहीतरी वगळ पासहलयाच सतचया लिात आल ह नककी साधारण

घटनाकरम अगदी सपषट आह भयकर व ताबडतोब घड शकल अशी काहीतरी

धोकयाची पररससरती या जोडपयावर ओढसवली आह व तयामळ लडनमधय त आशरय

शोधत आहत धोकयाचया छायत असलयान त गपततची काळजी घत आहत तया

माणसाला काम करायच असलयान तयान तया काळात ती बाई सरसित राहील अशी

जागा सनवडली आह हा तसा अवघडच परशन आह पण तयान तो हशारीन सोडसवला

आह इतकया हशारीन की घराचया मालदकणीलाही सतचया अससततवाची कलपना

नाही पसहलयादा सतन पासहललया परष भाडकरलाच आपण अनन परसवत आहोत

अशा समजतीत ती आह बाईच हसतािर ओळख यऊ नय महणन कसपटल अिरात

सलहीलला सनरोप

तो सारीदार तया बाईला भटायला यऊ शकत नाही कारण मग शतरना

सतचा ठावरठकाणा कळल तो सरळ सतचयाशी बोल शकत नाही मग पपरमधील

सवसशषट रकासयासशवाय तयाला दसरा काही मागथच नाही आततापयत सवथ सपषट झाल

आह

ldquoपण या सवाथमाग कारण कायrdquo

ldquoहो वॉटसन नहमीपरमाण त शोधण शहाणपणाच ठरल सवाथमागच

कारण काय समसस वरनचया वरवर सरळ परशनामाग काहीतरी भयकर बाब दडलली

आह अस या गतयाचया खोलात जाताना मला वाट लागल आह ह नहमीच

परमपरकरणातल साहस नाही आपण तया बाईचया तोडावरची भीती पासहली

तयावरन ती काहीतरी सकटात सापडली आह ह नककी घरमालकावरील

हललयासबधी आपण ऐकलच तो नककी तया भाडकरसाठीच होता तयामळ गपततची

गरज जासत ठळकपण समोर यत हा जीवनमरणाचा परशन असलयाचही लिात यत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

45

समसटर वरनवरील हललयावरन आपलयाला हदखील कळत की तया शतरना तया

भाडकरचया जागी एक िी रहात असलयाचही मासहती नवहत अस ददसत वॉटसन

हा परकार फारच गतागतीचा व उतसकता वाढवणारा ददसतो आहrdquo

ldquoयाचया खोलात आपण का पडाव यातन आपलयाला काय समळणार

आहrdquo

ldquoखरच आह त सनववळ कलसाठी कला वॉटसन मला वाटत त जवहा

डॉकटर होणयासाठी कससचा अभयास करत होतास तवहा पढ रगणाकडन समळणाऱया

फीचा सवचार तझया डोकयात नककीच नवहताrdquo

ldquoहोमस त सशिणासाठी होतrdquo

ldquoसशिण कधीच सपत नाही वॉटसन परतयक कसमधन आपण नवीननवीन

सशकतो ही आपलयाला काहीतरी सचसवत असलली कस आह यात पसाही नाही

मोठपणाही समळणार नाही पण तरीही आपलयाला हा गता सोडवायला हवा जवहा

चहबाजनी अधार दाटन यतो तवहा तर आपण आपलया तपासात आणखी आघाडी

घतली पासहजrdquo

जवहा आमही समसस वरनचया घरी पोचलो तवहा लडनमधील

सहवाळयातील सधयाकाळ अगदी दाटन अधारी झाली होती एकसरी करडया रगाचा

पडदाच जण तयार झाला होता फकत सपवळया चौकोनी सखडकया व गसचया

ददवयाचया उजडानच तो छदला जात होता जवहा आमही घराचया सलसवहग रमचया

अधारातन वर पासहल तवहा एक समणसमणता ददवा आमहाला वर परकाशताना

ददसला

होमस महणाला ldquoपलीकडचया घरातील वरचया खोलयामधन काहीतरी

हालचाल जाणवत आह उतसकतन तो सखडकीतन डोकावला ldquoहो मला तयाची

शरलॉक होमस वषाली जोशी

46

सावली ददसत आह तो परत आला आह तयाचया हातात मणबतती आह आता तो

समोर बघतो आह ती बघत आह ना याची तो खातरी करतो आह आता तो उजडाची

सतरीप टाकायला लागला आह वॉटसन काय सनरोप आह तयाकड लि द उजडाची

एक सतरीप महणज अिर A आता दकती वीस महणज अिर T महणज AT

आता दसरा शबद सर झाला तो TENTA असावा व सतरीप टाकण राबल झाल

वॉटसन ATTENTA ला काय अरथ आह ककवा तयाच अस तीन शबदही होतात

AT TEN TA ककवा A व T ही एखादया वयकतीचया नावाची अदयािर अस

शकतील ककवा अस असल का ATTE - हा एखादा सनरोप असल का की तोच

सनरोप दसऱयादा असल कळत नाही वॉटसन तो गला AT तो सतसऱयादा परत

तच सागतो आह ATTENTA तीन वळा - -- दकती वळा तो त परत परत सागणार

आह नाही आता त सपल तो सखडकीपासन बाजला झाला वॉटसन त यावरन

त काय अदाज बाध शकतोसrdquo

ldquoहा गपत सनरोप आह होमसrdquo

माझया समतरान अचानक काहीतरी लिात आलयाची खण कली ldquoहा गपत

सनरोप नाही वॉटसन कारण तो इटासलयनमधय आह A चा अरथ तो एका िीला

उददशन आह BEWARE BEWARE BEWARE असा तो असावाrdquo

ldquoमला वाटत त तो सनरोप उकलला आहसrdquo

ldquoयात काहीच सशय नाही हा खप तातडीचा सनरोप आह महणन तो

तीनदा परत परत सासगतला गला आह पण कशापासन सावध रहा राब तो परत

सखडकीशी यतो आहrdquo परत आमही तया यणाऱया माणसाची पसट सावली पासहली

आसण झटकन सखडकीबाहर उजडाची एक जयोत झळकली परत तोच सनरोप

शरलॉक होमस वषाली जोशी

47

सासगतला गला आता तया खाणाखणा जासत जोरान होत होतया इतकया जोरान की

तयाचा अरथ लावण कठीण होत होत

ldquoPERICOLOmdashPERICOLO lsquo ह काय असाव वॉटसन lsquoधोकाrsquo अस

तर नसाव हो नककीच ही धोकयाची सचना आह तो परत सतरीप पाडतो आह

lsquoPERI HALLOArsquo काय चाललय mdash ldquo

उजड पडायचा अचानक राबला चकाकणारी सखडकीची चौकट

ददसनाशी झाली तया उच इमारतीचया सतसऱया मजलयावर अधार दाटन आला फकत

सखडकीचया सबजागरीवर रोडा उजड होता शवटचा धोकयाची सचना दणारा

सनरोप एकदम राबला कसा व कोणाकडन दोघाचया मनात एकदमच हा परशन

उमटला

ldquoवॉटसन ह काहीतरी गभीर ददसत आह इर काहीतरी गसहगारीचा वास

यतो आह सकॉटलड याडथ पोसलसाना कळवलल बर तरी आपणही ह परकरण सोडन

दऊ शकत नाहीrdquo

ldquoआपण पोसलसाना कळवायला जाऊया काrdquo

ldquoकाय पररससरती आह ह अजन सपषट वहायला हव अजन काही धागदोर

सापड शकतील चल

वॉटसन आपण जाऊन काय कर शकतो त बघrdquo

ऑम रसतयावरन होव रसतयाकड आमही भराभर खाली चालत गलो आसण

समसस वरनचया घराकड माग वळन एक नजर टाकली सतर वरचया मजलयावरील

सखडकीत मला बाईचया डोकयाची पसट आकती ददसली अधीरपण सनःसतबधतन

ताण सहन करत शवास रोधन अधारात ती अधथवट सनरोप पसहा समळणयाची वाट

शरलॉक होमस वषाली जोशी

48

बघत उभी होती ऑम रसतयावरील फलटस असललया कॉलनीचया दाराशी एक

मनषय उभा होता तयान लाब कोट व मफलर घातलला होता तो कपणावर रलन

उभा होता आमचया चहऱयावर उजड पडताच तो चाल लागला

ldquoहोमसrdquo तो ओरडला

ldquoकाय र गरगसन आपलया भटीन आता ह परकरण सपणयाचा रग ददसतो

आह त इकड कसाrdquo सकॉटलड याडथ गपत हराला उचावन हात करत माझा समतर

महणाला

ldquoत जया कारणासाठी इर आहस तयाच कारणासाठी अस मला वाटत त

इर असशील अस मला वाटल नवहतrdquo

ldquoआपल धाग वगवगळ असतील पण सनरगाठ एकच आह मी खाणाखणा

सयाहाळतो आहrdquo

ldquoखाणाखणाrdquo

ldquoहो सखडकीमधलया मधयच तया राबलया का राबलया त बघायला आमही

इर आलो पण तझया हाती सवथ सरसित आह अस वाटत आह मग आता आमच काही

काम उरल नाहीrdquo

ldquoजरा राब समसटर होमस मी तला सयाय दतो मी या कसचया माग

नवहतोच पण तरीही त या कसचया माग असलयामळ मला धीर यऊन बर वाटत

आह या फलटसमधन बाहर यायचा हा एकच रसता आह तवहा तो आपलयाला नककीच

सापडलrdquo गरगसन उतसकतन महणाला

ldquoतो कोण आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

49

ldquoएकदा आमही तझयापिा वरचढ ठरलो होतो आताही त आमहाला

शभचछा दयायला हवयासrdquo तयान तयाची काठी जोरान जसमनीवर आपटली

रसतयाचया दरवर एक घोडागाडी उभी होती सतचया चालकान तयाचया हातातील

चाबक हळच फटकारला तया गाडीचया चालकाला गरगसन महणाला ldquoमी तला

शरलॉक होमसची ओळख करन दऊ काrdquo चालक जवळ आलयावर गरगसन ओळख

करन दत महणाला ldquoह सपकरटन अमररकन गपतहर एजससीच समसटर सपकरटनrdquo

rdquoहो हो ती लााग आयलड कवह समसटरी सोडसवणार परमख सडटसकटवह

बरोबर तमहाला भटन आनद झालाrdquo

शात असणाऱया तया तरण वयावसासयकान घोटन दाढी कली होती तयाची

सतती ऐकलयावर तयाचा कठोर चहरा लाललाल झाला ldquoमी आतता कठ माझया

आयषयाला सरवात कली आह समसटर होमस जर मला जॉरजथयानो समळाला mdash ldquo

ldquoकाय लाल वतथळाचा जॉरजथयानोrdquo

ldquoहो यरोपमधय तो परससधद आह बरोबर आमही तयाचयाबददल सवथ

अमररकतही ऐकल पननास खनामधय तयाच नाव गोवल गलल आह तरीही

तयाचयासवरदध काही परावा सापडत नसलयान आपण काहीच कर शकत नाही मी

सययॉकथ पासन तयाचा पाठलाग करतो आह व गला आठवडाभर लडनमधय मी तयाचया

मागावर आह तयाची गचाडी धरायची सधी मी शोधतो आह समसटर गरगसन व मी

तयाचया मागावर या फलटसचया मोठया कॉलनीपयत आलो या कॉलनीतन बाहर

पडायला एकच दार असलयान आता तो आमचया तावडीतन सनसट शकणार नाही

तो आत गलयापासन तीन लोक बाहर आल पण तयात तो नककी नवहताrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

50

ldquoसमसटर होमस खाणाखणासबधी बोलत आहत मला वाटत नहमीपरमाण

आपलयापिा तयाना जासत मासहती असणारrdquo आमचया जशी लिात आली होती तशी

पररससरती होमसन अगदी रोडकया पण सपषट शबदात समजावन सासगतली

अमररकनान तयाच दोसही हात रागान एकमकावर चोळल

ldquoतयाला आपला सगावा लागलला आहrdquo तो सनराशचया सवरात महणाला

ldquoअस तला का वाटतrdquo

ldquoएकदरीत सवथ गोषटीचा सवचार करता तस वाटत आह नाही का तो

गसयात सार दणाऱया तयाचया मदतनीसाला सनरोप पाठसवतो आह लडनमधय तयाची

मोठी टोळी आह तमचया महणणयापरमाण मग तो धोका असलयाच सचसवत असताना

मधयच राबला बहधा तयान रसतयावर आपलयाला पासहल ककवा धोका फारच जवळ

यऊन ठपला आह अस तयाला नककीच जाणवल लवकरच काहीतरी उपाययोजना

कली पासहज व धोका टाळला पसहज ह तयाचया लिात आल असणार समसटर होमस

तमही काय सचवालrdquo

ldquoआपण ताबडतोप वरती जाऊन सवतःचया डोळयानी पाहrdquo

ldquoपण आपलयाकड तयाला पकडायच वॉरट नाहीrdquo

ldquoसशयासपद पररससरतीत कोणी रहात नसललया रठकाणी तो आह त या

िणासाठी चागलच आह जवहा परतयि तो आपलया समोर असल तवहा सययॉकथ

पोसलसाना तयाला पकडायला आपलयाला परवानगी दयावीच लागल आतता तयाला

पकडायची जबाबदारी मी घतोrdquo

अशा जोखमीचया कामी आपल सडटसकटवह डोक वापरताना चका कर

शकतात पण साहसाचया बाबतीत नवह गरगसन सजना चढन गला तया खसयाला

पकडणयासाठी सकॉटलड याडथचया ऑदफसचा सजना तो जया शातपण वयावसासयक

शरलॉक होमस वषाली जोशी

51

पदधतीन चढल तसाच तो चढला तो तरण मनषय सपकरटन तयाचयापढ जाऊ

लागला पण गरगसनन तयाला कोपरान ढोसत माग ढकलल ldquoलडनचया धोकयाना

लडनचया पोसलसानाच तोड दऊ दrdquo तो पटपटला

सतसऱया मजलयावरील डावीकडील फलटच दार रोडस उघड होत

गरगसनन ढकलन त उघडल सवथतर अधार व सामसम होत मी काडी ओढन तयाचा

कदील पटसवला जयोत पटली तवहा आमहाला आशचयाथचा धककाच बसला गासलचा न

अररललया लाकडी जसमनीवर ताजया रकताचा सडा पडला होता आतलया खोलीतन

लाल रकताचया खणा आमचया ददशन यऊन बद दाराकड जात होतया गरगसनन

सवजरीन उजड पाडला तयाचया खादयावरन आमही सवथजण उतसकतन बघत होतो

ररकामया खोलीचया मधयभागी एक सधपपाड माणस सनपसचत पडला होता घोटन

दाढी कलला सावळया करप चहऱयाचा लोळागोळा झालला दह व भयानक लाल

रकताचया सडयात पडलल डोक असा तो मनषय पाढऱया लाकडी जसमनीवर

असतावयसत पसरला होता पाढरी मठ असललया मोठया तपदकरी चाकच पात

तयाचया शरीरात वरचया ददशन कललया घशात घसल होत त घसणयापवी

माजललया बलापरमाण तयान नककीच झज खळली असणार तयाचया उजवया

हाताजवळ दोन पातयाचा सशगाची मठ असलला भयानक सरा पडला होता

ldquoअर बापर हा तर काळा जॉरजथयानो सवतःच आह कोणीतरी यावळी

आपलयाआधीच तयाचा खातमा कलला ददसतो आहrdquo अमररकन सडटसकटवह

ओरडला

ldquoसमसटर होमस सखडकीमधय ही मणबतती आहrdquo गरगसन महणाला

होमसन पढ होऊन मणबतती पटवली

ldquoकाय करतो आहस व काrsquo इसत गरगसन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

52

होमस सखडकीचया तावदानावरन ती मणबतती मागपढ दफरवत राहीला

मग अधारात डोकावन तयान ती सवझवन टाकली व जसमनीवर फकन ददली

तो महणाला ldquoमला वाटत यामळ आपलयाला मदत होईल दसर दोन

पोलीस शवसचदकतसा करत असताना तो शजारी यऊन उभा राहीला तो पणथपण

सवचारात गढलला होता ldquoतमही खाली राबला होतात तवहा फलटमधन तीन लोक

बाहर आलयाच तमही सासगतलतrdquo शवटी तो बोलला

ldquoतमही जवळन तयाच सनरीिण कलत काrdquo

ldquoहो कलrdquo

ldquoकाळया दाढीचा सावळा मधयम चणीचा व सतशीचया आसपासचा असा

कणी तयात होता काrsquo

lsquoहो तो तया सतघामधय सवाथत शवटी होताrdquo

ldquoमला वाटत तोच आपलयाला हवा असलला समसस वरनचा भाडकर

होता मी तयाच अचक वणथन कर शकतो तयाचया हालचालीची पणथ मासहती

आमहाला आह ती तमहाला परशी आहrdquo

ldquoती काही फार नाही समसटर होमस लडनमधय असी लाखो लोक आहतrdquo

ldquoकदासचत नसाव महणनच मला वाटत की या मसहलला मदतीसाठी तमही

ताबडतोब बोलावन घयावrdquo तयाचया बोलणयावर आमही सगळयानी वळन

तयाचयाकड पाहील तवढयात दारात ती गढ भाडकर यऊन उभी राहीली ती उच

व सदर होती हळहळ ती पढ आली व काळजीयकत भदरललया चहऱयान बघ लागली

जसमनीवर पडललया तया गडद आकतीकड ती डोळ सवसफारन बघत राहीली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

53

ती पटपटली ldquoतमही तयाला मारल ओहो तमही तयाला मारलrdquo मग सतन

जोरान शवास घतला सखदळत हवत उडया मार लागली मग ती टाळया सपटत

खोलीभर नाच लागली सतच डोळ आनदान व आशचयाथन चकाकत होत हजारो सदर

इटासलयन शबद सतचया तोडन बाहर पडत होत ती िी अशी बभानपण आनदान

नाचताना बघण भयानक आशचयथकारक होत अचानक ती राबली व आमचयाकड

परशनारथक नजरन टक लाऊन पाह लागली

ldquoपण तमही तमही पोलीस आहात बरोबर तमही जॉरजथयानोला ठार

कलत असच आह नाrdquo

ldquoआमही पोलीस आहोत मडम पण --- rdquo

ती खोलीत पसरललया सावलयाकड बघ लागली

ldquoपण मग गनरो कठ गला तो माझा नवरा आह गनरो लका मी एसमलीया

लका आसण आमही दोघही सययॉकथ च आहोत गनरो कठ आह या िणी तयान मला

सखडकीतन मला बोलासवल महणन मी धावत आलrdquo सतन सवचारल

ldquoतो बोलासवणारा मी होतोrsquo होमस बोलला

ldquoतमही तमही कस काय बोलासवलrdquo

ldquoतमचया खाणाखणा समजायला फार काही अवघड नवहतया तमही इर

हजर असण आवशयक होत मी Vieni अशी उजडाची सतरीप टाकली की तमही नककी

यणार ह मला मासहती होत

तया सदर इटासलअन िीन माझया समतराकड आशचयाथन पाहील

शरलॉक होमस वषाली जोशी

54

ती महणाली ldquoया गोषटी तमहाला कशा मासहती झालया त मला कळत नाही

जॉरजथयानो mdash तो इर कसा कायrdquo ती राबली अचानक सतचा चहरा गवाथन व

आनदान उजळला ldquoअस आह तर समसटर गनरो माझया लाडकया गनरो त सवथ

सकटातन माझ रिण कलस सवतःचया बळकट हातान तयान या रािसाला ठार कल

ओहोहो गनरो त दकती चागला आहसrdquo

गरगसन सहजपण महणाला ldquoबरका समसस लका अजन मला ह कळल

नाही की तमही कोण आहात पण तमचया बोलणयावरन एवढ सपषट होत आह की

पोलीस चौकीमधय तमची गरज आहrdquo ती जण लडनमधील सवथसामासय रसहवासी

असलयापरमाण तयान भावनामयतन सतचया डरसचया बाहीवर हात ठवला

होमस महणाला ldquoएक समसनट गरगसन आपलयाला मासहती दयायला तया

सजतकया उतसक आहत सततकच आपण ती ऐकायलाही आहोत मडम तमचया

लिात यत आह का की आपलयासमोर जो मनषय मरन पडला आह तयाचा खन

कलयाचया आरोपाखाली तमचया नवऱयाला अटक करन खटला भरणयात यईल

तमही ज सागाल त परावा महणन धरल जाईल पण तयान जर गसहगारी

दषटीकोनातन ह कल नसल व तयाला त तस उघड करायच असल तर तमही आमहाला

सवथ हकीगत सासगतलल तयाचया फायदयाचच ठरलrdquo

ldquoआता जॉरजथयानो मलयामळ आपलयाला कसली भीती उरली नाही तो

करर रािस होता आसण तयाला मारलयाबददल जगातला कठलाही जजज माझया

नवऱयाला सशिा करणार नाहीrdquo ती िी महणाली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

55

होमस महणाला ldquoतर मग आता आपण अस कर इर जस काही आह तस

सवथ टाकन या खोलीला कलप लाव या बाईबरोबर सतचया रमवर जाऊ व सतला ज

काही सागायच आह त ऐकलयावर आपल काय त मत बनवrdquo

अधयाथ तासान आमही चौघ समसस वरनचया घरातील लकाचया लहानशा

रममधय सतचयाकडन उललखनीय व घातक अशा घटनाच वणथन ऐकत होतो या

घटनाकरमाचया शवटाच आमही सािीदार होतो ती असखसलतपण भरभर इसगलश

बोलत होती पण तयात वयाकरणाचया बऱयाच चका होत असलयान त नहमीपरमाण

वाटत नवहत

ldquoमी पससलीपपोमधय जसमल ह नपलसमधय आह ऑगसटो बरली ह माझ

वडील त तरील भागाच काही काळ डपयटी व मखय वकील होत गनरो माझया

वसडलाकड काम करत असताना आमच परम जमल ह एखादया सवथसाधारण

िीसारखच झाल तयाचयाकड तयाच दखणपण शकती व उतसाह सोडन काहीच

नवहत तयामळ माझया वडीलाचा याला सवरोध होता आमही पळन जाऊन बारी या

गावी लगन कल अमररकला जाणयासाठी मी माझयाजवळील रतन सवकली ही चार

वषाथपवीची गोषट आह तवहापासन आमही सययॉकथ मधयच रहात होतो

पसहलयादा आमच नशीब जोरावर होत एका इटासलअन सददगहसराकड

गनरो नोकरी करत होता बॉवरी नावाचया गावी गनरोन तयाचया मालकाला काही

गसहगाराचया तावडीतन सोडसवल तयामळ तयाची घटट मतरी झाली तयाच नाव रटटो

कसटलोट होत सययॉकथ मधन फळ सनयाथत करणाऱया lsquoकसटलोट आसण झाबाrsquo या मोठया

फमथचा तो वररषठ भागीदार होता ससनॉर झाबा हा अपग होता तीनशपिा जासत

माणस कामाला असललया फमथची सवथ सतता आमचा नवीन समतर कसटलोट याचयाच

हाती होती तयान माझया नवऱयाला सवभागपरमख बनसवल परतयक बाबतीत तो

आमच भल इसचछणारा बनला तो असववासहत होता मला अस वाटत होत की तो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

56

गनरोला मलापरमाण मानतो मी व माझा नवरा दोघही तयाला वसडलापरमाण मान

लागलो िकसलनमधय आमही एक लहानस घर घऊन त सजसवल आता आमही

ससररसरावर झालो अस वाटत असतानाच सकटाची काळी छाया आमचया आकाशात

दाटन आली

एका रातरी गनरो जवहा कामावरन परतला तवहा तयान तयाचयाबरोबर

एका माणसाला आणल तयाच नाव

जॉरजथयानो होत तो दखील पससलीपपोहनच आला होता तो एक दाडगा

माणस होता ह तमहाला तयाचया परताकड बघन कळल असलच तयाच कवळ शरीर

आडदाड होत अस नाही तर तो बढब व भीतीदायकही होता तया लहानशा घरात

तयाचा आवाज गडगडाटी भास तो बोलताना हातवार कर तयासाठी आमच घर

फारच लहान होत तयाच सवचार तयाचया भावना तयाचया इचछा सारच अवाजवी

व रािसी होत तो इतका दरडावन बोल की दसऱयाना गपप बसन ऐकणयासशवाय

काही इलाज नस जोरकस शबदाचा झराच जण तयाचया तोडन बाहर पड तयाचया

नजरत जरब अस तो एक वगळाच भयानक माणस होता तो मला ही दवाची

कपाच महणावी लागल

हळहळ तो वारवार यऊ लागला गनरो व मी दोघही तो आला की नाखष

अस तो अरकपण राजकारण व सामासजक परशन यावर रानटीपण बोलत राही व

माझा नवरा सबचारा गपप बसन तयाची बडबड ऐकत राही गनरो काही बोलत नस

पण अनभवान मला तयाचया चहऱयावरच वगळच भाव जाणवत पसहलयादा मला

वाटल ती फकत नाराजी आह पण हळहळ त भाव तयाही पलीकड जात असलयाच

माझया लिात आल ती खोलवर जाणवणारी भीती होती गढतची डब असलली

भीती एका रातरी मी तयाचया गळयात हात टाकन तयाला तयाचया माझयावरील

शरलॉक होमस वषाली जोशी

57

परमाची शपर घातली व माझयापासन काही लपवन न ठवता जॉरजथयानोचया भीतीन

तो एवढा का गरासन गला आह त सागणयाची गळ घातली

तयान त सासगतल व त ऐकन माझ हदय बफाथसारख रडगार पडल माझया

गरीब सबचाऱया गनरोवर वाईट ददवस आल होत सवथ जग जण तयाचयावर उलटल

होत आयषयाचया सारीपाटावरील या सवसचतर खळीन तो वडा झाला होता

इटलीमधय असताना काबोनरी या गसहगारी सघटनशी सबसधत अशा नपलसमधील

रसहवासी असललया lsquoरड सकथ ल mdash lsquoलाल वतथळrsquo नावाचया दसऱया गसहगारी

सघटनमधय तो गोवला गला होता तयाचया शपरा व गसपत भीतीदायक होती

गटाची बासधलकी जबरदसत होती आसण एकदा तयात सशरकाव झालयावर तयातन

सटका नवहती जवहा आमही अमररकला पळालो तवहा गनरोला अस वाटल की आता

तो यातन सटला पण तयाचया वाईट नसशबामळ तयाला एका सधयाकाळी रसतयात

जॉरजथयानो भटला दसिण इटालीमधय खनाचया आरोपाखाली तयाच हात

कोपरापयत रकतान माखल होत व महणन तयाला कदथनकाळ अस नाव पडल होत

इटासलयन पोसलसाचया हातावर तरी दऊन तो सययॉकथ ला आला होता व इरही तयान

तयाचया सघटनची शाखा काढली होती ह सवथ मला गनरोन सासगतल तयाला आलल

एक धमकीवजा पतरही दाखवल त तयाला तयाच ददवशी समळाल होत तयावर लाल

वतथळ होती तयात तयाला अमक ददवशी कोटाथत हजर रहाणयाची आजञा ददलली होती

ह वाईट होतच पण अजन वाईट तर अजन पढ वाढन ठवलल होत माझया

अस लिात आल की जवहा जॉरजथयानो आमचयाकड आला mdash तसा तो नहमीच यत

अस mdash तवहा तया सधयाकाळी तो माझयाशी खप बोलला आसण जवहा तो माझया

नवऱयाबददल बोलत होता तवहा तया रानटी पशच भयानक डोळ सारख माझयावर

रोखलल होत एका रातरी तयाच गसपत फटल तो जयाला परम महणत होता त रानटी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

58

पशतलय परम होत एकदा गनरो अजन घरी आलला नसताना तो घरात घसला मला

तयाचया शसकतमान बाहत पकडन तयान जवळ घतल व माझयावर चबनाचा वषाथव

कर लागला नतर तो मला तयाचयाबरोबर बाहर यणयास साग लागला मी

ककचाळन तयाचया तावडीतन सनसटायचा परयतन करत होत तवढयात गनरो आत

आला व तयाचयावर तटन पडला तयान गनरोला बशधद पाडल व पळन गला तो

परत कधीच आला नाही तया रातरी आमही पकक शतर बनलो

काही ददवसानतर एका सभहन गनरो परतला तवहा तयाचया चहऱयावरन

मी ताडल की काहीतरी भयकर घडल आह आमचया कलपनपसलकड त वाईट होत

अमररकतील शरीमत इटालीयन लोकासवरधह खोटयानाटया कडया सपकवन तयाना

लबाडन सघटनची तबडी भरायच सनदय काम त करत पस न ददलयास धमकया दत

व सहसाचार करायलाही मागपढ बघत नसत आमहाला वसडलाचया जागी

असणाऱया कसटलोटला धमकवायला तयानी सरवात कली होती तयाना तो काही धप

घालत नवहता व तयान पोसलसाकड याबददल तकरार कली होती कसटलोटला अशी

अददल घडवायची की अजन इतर कोणी शरीमत इटासलअन माणस जॉरजथयानो सवरदध

काही कती कर धजावणार नाहीत असा तयाचा सवचार चालला होता कसटलोटसकट

तयाच घर बााबन उधवसत करायच अस तयाचया सघटनचया सभत ठरल ह कतय

गनरोन करायच असाही बत ठरला गनरोन तयावर लाल वतथळ असलली सफोटक

भरलली सडसक काढणयासाठी बगत हात घातला तवहा तयाला शतरचा दषट चहरा

तयाचयाकड बघन हसताना ददसला तया सडसकचया योग कसटलोटला ठार मारायच

होत व ती गनरोचया हातात होती तयाचया वसडलाचया जागी असललया सपरय

वयकतीला मारणयाची कामसगरी लाल वतथळ सघटनन गनरोवर टाकली होती त न

कलयास गनरो व मी आमचया दोघावर त नककी सड उगवणार होत जयाचयापासन

तयाना धोका वाट ककवा जयाचा त दवष करत तयाचा त सरळ काटा काढत मग त

शरलॉक होमस वषाली जोशी

59

तयाचया सघटनमधील लोक असोत ककवा तयाच आवडत लोक असोत ह मासहती

असलयान गनरो फारच घाबरन गला होता व काळजीन जवळजवळ वडा झाला

होता

तया रातरी आमही दोघ एकमकाचया सगतीत बसन रासहलो आललया

सकटावर मात करणयासाठी आमही एकमकाना धीर दत होतो दसऱया ददवसाची

सधयाकाळ ही त काळ कतय करणयाची वळ ठरली होती पण आमही दपारीच

अमररकतन सनसटन लडनला जाणयासाठी सनघालो ततपवी आमही कसटलोटला

धोकयाची पणथ कलपना ददली तयाचया जीसवतास धोका पोच नय महणन

पोसलसानादखील ही मासहती दऊन सरिचा बदोबसत कला

सभय गहसरहो बाकी पढच तमहाला मासहती आहच आमचया

सावलीसारख आमच शतर आमचया मागावर असणार ह आमहाला मासहती होतच

जॉरजथयानोला सड उगवणयासाठी वयसकतगत कारण होतीच पण तो दकती

पाषाणहदयी लबाड व सतत मागावर रहाणारा होता ह आमही समजन होतो

अमररका व इटली या दोसही रठकाणी तो तयाचया अररावीबददल व भयानक

दषकतयाबददल कपरससदध होता या सगळया गोषटीचा आता गवगवा होऊ लागला होता

काही चागल धोका नसलल ददवस आमहाला समळाल तवढयात माझया सखयान

माझी अशी रहाणयाची वयवसरा कली की ती अगदी सरसित होती अमररका व

इटली दोसहीकडील पोसलसाचया सपकाथत रहाता याव महणन तयाला सवतःला

सवाततरय हव होत तो कठ व कसा रहात होता ह मला मासहती नवहत फकत

पपरमधील रकासयामधनच त मला कळत अस एकदा मी सखडकीतन पासहल आसण

मला दोन इटासलअन घरावर पाळत ठवताना ददसल जॉरजथयानोला आमचा

ठावारठकाणा समजलयाच माझया लिात आल मला गनरोन पपरमधन सासगतल की

तो मला एका सवसशषट सखडकीतन खाणाखणा करल पण तया फकत दि रहाणयाचया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

60

होतया तयाही मधयच अचानक राबलया जॉरजथयानो जवळ यऊन ठपलयाच तयाचया

लिात आल असाव पण त एक परकार बरच झाल कारण तयामळ तो सावध झाला

आसण आता मला अस सवचारायच आह की आमहाला कायदयापासन काही भीती आह

का ककवा माझया गनरोला जगातला कठलाही जजज तयान ह ज कतय कल तयाबददल

सशिा दईल काrdquo

तो अमररकन महणाला ldquoह बघा समसटर गरगसन तमच सिटीश मत काय

असल त मला मासहत नाही पण सययॉकथ मधय तरी या बाईचया नवऱयाला लोकाचा

दवाच समळलrdquo

गरगसन उततरला ldquoसतला माझयाबरोबर यऊन माझया बॉसला भटाव

लागल जर सतन आता ज करन कल त सतय असल तर मला नाही वाटत की सतला

ककवा सतचया नवऱयाला भीतीच काही कारण आह पण समसटर होमस मला ह कळत

नाही आह की या सवथ परकरणात तमही कठन अवतीणथ झालातrdquo

ldquoसशिण गरगसन सशिण अजन मी अनभवाचया सवदयापीठातन सशकत

असतो वॉटसन तझयाकडील गोषटीचया खसजसयात आणखी एका गसहगारकरची भर

पडली बर अजन आठ वाजल नाहीत आपलयाला कोवहट बागतील वगनर नाटयगहात

चाल होणार दसर नाटक समळ शकलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

61

शॉसकोबचा सर रॉबटथ

शरलॉक होमस खप वळापासन एका सकषमदशथकाखाली काहीतरी बघत

होता मग सवजयान वर बघन तो मला महणाला ldquoवॉटसन हा सडक आह अगदी

खातरीन सडक आह शतामधय सवखरललया या वसतकड बघrdquo

मी वाकन तया सकषमदशथकाला माझा डोळा लावन बघ लागलो

ldquoटवीड कोटावरील कसाच त अवशष आहत सवखरललया करडया रगाचया

खणा महणज धळ आह डावीकड सवशष परकारच ठस आहत ह मधयभागी असलल

दोन मोठ डाग सनःसशय सडकाच आहतrdquo होमसन वणथन कल

मी हसत महणालो ldquoत महणतोस त खर आह पण तयावर काय अवलबन

आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

62

ldquoह अगदी सकषम अवलोकन आह सट पनकरॉसचया कसमधय तला आठवत

असल की मत पोलीसाजवळ एक टोपी सापडली होती आरोपी ती तयाची असलयाच

नाकारत होता पण तो सचतराची फरम बनवणारा होता व तयाला नहमीच सडक

वापरावा लागत असrdquo

ldquoही तझया एका कसपकी होती का rdquo

ldquoनाही सकॉटलड याडथ मधील मरीवहल यान मला तयात लि घालायची

सवनती कली होती मी तया माणसाचया शटाथचया दमडललया बाहीत जसत व ताबयाच

कण सापडलयाच लिात आणन ददल तवहा मग टाकसाळीत काम करणाऱया तयाला

अटक झाली व सकषमदशथकाच महतव अधोरसखत झालrdquo

तयान अधीरतन तयाचया घडयाळाकड पाहील ldquoमाझा एक अशील मला

बरच ददवस बोलावतो आह वॉटसन मला अस साग की तला रसबददल काही मासहती

आह काrdquo

ldquoअराथत मी माझ अध पसशन तयात घालवल आहrdquo

ldquoमग मी तया रसकोसथसबधीचया कससाठी तला माझा मागथदशथक करतो

सर रॉबटथ नॉरबटथन ह नाव त कधी ऐकल आहस काय तयाचयाबददल काही आठवत

काrdquo

ldquoहो मी सागतो तो शॉसकोब या जसया रठकाणी राहतो आसण तयाला मी

चागल ओळखतो कारण एका उसहाळयात मी सतकड रहात होतो नॉरबटथन हा

एकदा जवळजवळ तझया कायथितरात आला होताrdquo

ldquoकसा कायrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

63

ldquoकझथन रसतयावरील परससधद सावकार िअरला तयान सयमाकटचया

रसकोसथवर घोडयाचया चाबकान फटकावन काढल होत तो सावकार जवळजवळ

मरायला टकला होताrdquo

ldquoवा तो मला रोचक वाटतो आह तो नहमीच अस करतो काrdquo

ldquoतो भयकर माणस महणन परससधद आह इगलडमधील तो सवाथत सजगरबाज

घोडसवार आह काही वषापवीचया आतरदशीय सपधत तो दसरा आला होता तयाचया

सपढीतला तो नावाजलला घोडसवार होता तो घोडयाना काबत आणणारा होताच

पण बॉकसर खळाड घोडयाचया शयथतीतील कसबी व सियाचा आवडता होताrdquo

ldquoउततम वॉटसन उतकषट सचतर रखाटलस मलाही तो ओळखीचा वाटतो आह

आता त मला शॉसकोब पलससबधी काही सागशील काrdquo

ldquoती जागा शॉसकोब पाकथ चया मधयभागी आह सतर घोडयाच परससधद पदास

व परसशिण क दरही आहrdquorsquo

ldquorsquoआसण मखय परसशिक जॉन मसन आह वॉटसन मला ह माहीती आह

महणन आशचयाथन बघ नकोस ह बघ तयाचयाकडन आलल पतर मी उघडतो पण

शॉसकोब पलसबददल अजन रोड बोलया चागला गबबर अशील मला समळणार अस

ददसतयrdquo

मी महणालो ldquoशॉसकोब पलसमधील सपसनएल ह जातीवत कतर परससधद

आहत कतरयाचया परदशथनात तमही तयाबददल ऐकल असल कतरयाची इगलडमधील ही

परससधद जात आह शॉसकोब पलसमधय राहणाऱया मालकीणबाईची ती असभमानाची

गोषट आह

ldquoमला वाटत सर रॉबटथ नॉरबटथनची पतनीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

64

ldquoरॉबटथन कधी लगन कल नवहत अस मला वाटत तयाची सवधवा बहीण

लडी सबटराइस फालडर बरोबर तो राहतोrsquo

ldquoमहणज ती तयाचयाबरोबर रहात अस तला महणायच आह काrsquo

ldquoनाही नाही ती जागा सतचा कलासवासी नवरा सर जमस नॉरबटथन याची

आह खर तर ती जमसचया भावाची होती पण भाऊ अचानक वारलयावर ती परचड

वासत तयाचया एकटयाचया मालकीची झाली व आता लडी सबटराइसचीrdquo

ldquoआसण तो भाऊ रॉबटथ त पस उधळतोrdquo

ldquoअस एकदर त आह तो तरासदायक आह व सतच आयषय तयान कठीण करन

टाकल आह तरीही ती तयाचयाशी एकसनषठ असलयाच मी ऐकल आह पण शॉसकोबच

कठन मधयच उपटलrdquo

ldquoह मला फकत त जाणन घयायच होत इर आलला मनषय तयाबददल साग

शकलrdquo

एक उच घोटन दाढी कलला मनषय दार उघडन आत आला घोड सतर

काम करणारी मल व माणस याना काबत ठवणाऱया चहऱयावर ददसत तस हकमतीच

व जरबच हावभाव तयाचया चहऱयावर ददसत होत जॉन मसन अस खपस काही

सभाळत होता त काम करायला तो अगदी योगय होता तयान रडपण असभवादन

कल व तो बसला

ldquoसमसटर होमस तमहाला माझ पतर समळालrdquo

ldquoहो पण तयावरन काहीच सपषट होत नाहीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

65

ldquoसलहायला त परकरण फारच नाजक होत व फारच गतागतीच त

समोरासमोर बसनच बोलायला हवldquo

ldquoठीक आह तर मग आपण सरवात करrdquo

ldquoसमसटर होमस सवथपररम मला वाटत मी जयाचयासाठी काम करतो तो सर

रॉबटथ वडा झाला आहrdquo

होमसन तयाचया भवया उचावलया ldquoहा बकर रसता आह वडयाबददल

परससधद असा हाल रसता नवह पण तमही अस कशावरन महणताrdquo

ldquoजवहा माणस एकदोन गोषटी वडयासारखया करतो तोपयथत ठीक असत पण

सगळयाच गोषटी सवसचतरपण कर लागला तर आपण आशचयथचकीत होतो

शॉसकोबचा lsquoसपरससrsquo घोडा व वारषथक घोडयाचया शयथतीन तयाच डोक दफरसवल आहrdquo

ldquoमहणज तमचयातफ शयथतीत भाग घणारा घोडाrdquo

ldquoइगलडमधील सवाथत चागला आता मी तमहाला अगदी सरळ सागतो

कारण तमही एक सभय गहसर आहात तयामळ ही गोषट इरन बाहर जाणार नाही

याची मला खातरी वाटत ही शयथत रॉबटथला सजकायलाच हवी तो दणयामधय

गळयापयत बडाला आह व तयातन सटणयाची ही शवटची सधी आह आता सवथ काही

तो ही रस सजकणयावर अवलबन आह तो घोडा पस समळवन दऊ शकतो आता बोली

एकास चाळीसपयत खाली आली आह पण आधी ती एकास शभरपयत होतीrdquo

ldquoपण घोडा इतका चागला असल तर बोली इतकी जासत काrdquo

ldquoतो दकती चागला आह ह लोकाना माहीत नाही घोडयावर बोली

लावायचया बाबतीत रॉबटथ खप हशार आह सपरसस घोडयाचा एक भाऊदखील

तयाचयासारखाच आह रॉबटथ तयाला लोकासमोर पळवतो पण दौडीचा परशन यतो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

66

तवहा दोन घोडयात जमीनअसमानाचा फरक आह सधया रॉबटथला घोड आसण शयथत

यासशवाय काहीच सचत नाही तयाच जीवनच तयावर अवलबन आह आततापयत

तयान दणकऱयाना रोखन धरल आह पण जर सपरसस घोडयान तयाला दगा ददला तर

तर मग रॉबटथ सपलाचrdquo

ldquoहा सनववळ जगार आह पण यात वडपणा कठ आलाrdquo

ldquoपररम फकत तयाचयाकड बघा तो रातरी झोपतो अस मला वाटत नाही तो

सवथ वळ तबलयातच असतो तयाच डोळ तारवटल आहत ह अगदी तयाचया अगावर

आल आह आसण आता बहीण लडी सबटराइसबरोबरचया तयाचया वतथनाबददलrdquo

ldquoओहो त काय आहrdquo

ldquoत नहमीच चागल समतर होत दोघाचीही आवड सारखीच आह सतच पण

घोडयावर तयाचयाइतकच परम आह दररोज ठरलया वळी ती तयाना बघायला बाहर

पडतच कहर महणज सतचही सपरसस घोडयावर खपच परम आह ती आलयाचा सगावा

लागताच तो कान उचावतो व सतचया गाडीकड तयाचा साखरचा खराक

समळवणयासाठी धाव लागतो पण आता त सवथ सपल आहrdquo

ldquoकाrsquo

ldquoसतचा घोडयामधला रस बहधा सपला असावा आठवडाभर ती lsquoशभ

सकाळrsquo अस मणायलादखील तबलयाकड दफरकली नाही

ldquoकाही भाडण झाल असाव अस तमहाला वाटत काrsquo

ldquoभयकर कडाकयाच परकारच भाडण झाल असाव नाहीतर सतचया

मलापरमाण असणाऱया सपसनएल कतरयाला रॉबटथ अचानक कस सोडल कर डॉल पासन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

67

तीन मलावर राहणाऱया गरीन डरगन हॉटलचा मालक बान याला तयान तो दऊन

टाकलाrdquo

ldquoह नककीच सवसचतर आहrdquo

ldquoअराथत सतच कमकवत हदय आसण जलोदरासारख गभीर दखण पहाता

सतच तयाचयाशी जमल अस वाटत नाही पण रोज सधयाकाळी दोन तास तो

सतचयाबरोबर सतचया खोलीत असतो ती खर तर तयाची चागली मसतरण आह

तयामळ तो शकय असल तवढ सतचयासाठी करलच पण आता तही सवथ सपल आह

तो सतचयाकड दफरकतही नाही व ह सतला फार लागल आह ती वडयासारखी दार

पीत सटतrdquo

ldquoअस होणयापवीदखील ती पयायची काrdquo

ldquoएरवी ती एखादा गलास सपत असल पण आता पणथ बाटली सपत रोज

सधयाकाळचा सतचा हाच कायथकरम असतो अस सतचया बटलरन मला सासगतल

समसटर होमस अशी पररससरती आह फारच खराब आसण जसया चचथ जवळील

रडगयाचया यर तो काय करत असतो आसण सतर तयाला अपरातरी भटणारा मनषय

कोण आहrsquo

होमसन तयाच हात चोळल

ldquoचाल ठवा समसटर मसन ह मला असधकासधक रोचक वाट लागल आहrdquo

ldquoरातरी भर पावसात बटलरन तयाला जाताना पासहल महणन पढील रातरी

मी सतर घरी गलो तर तो गायबच होता सटीफन व मी तयाचया मागोमाग गलो पण

तयान आमहाला पासहल तर उगीच नको महणन आमही परत आलो एकदा तयाच

शरलॉक होमस वषाली जोशी

68

सबघडल की तो भयकर माणस आह तयाला माणसाची काहीच पवाथ नाही तयामळ

आमही यात पढ गलो नाही पण तो सतर जातो ह नककी ती जागा झपाटलली आह व

तो मनषय सतर तयाची वाट बघत असतोrdquo

ldquoती जागा झपाटलली आहrdquo

ldquoसर तया तरील बागत एक जन परारथनासरळ आह त इतक जनाट व पडक

आह की कोणीच सतर दफरकत नाही आसण सतरच ती रडगी आहत ती जागा

तशी वाईटच आह ती अधारी ओलसर व एकाकी आह अस फार रोड लोक असतील

की ज रातरी सतर जाऊ धजावतील पण रॉबटथ घाबरत नाही तो आयषयात कशालाच

घाबरला नाही पण रातरी तो सतर काय करत असतोrdquo

होमस महणाला ldquoजरा राब त महणतोस की सतर दसरा एक माणस असतो

तो तमचया घरातला ककवा तबलयातलाच कणीतरी असला पाहीज तो कोण आह त

शोधन काढ व तयाला सवचारrdquo

ldquoतो इरला नाहीrdquo

ldquoह तला कस कळलrdquo

ldquoकारण समसटर होमस मी तयाला पाहील आह दसऱया रातरी जवहा रोडा

चदरपरकाश होता तवहा सर रॉबटथ सनघालयाबरोबर मी व सटीफन सशासारख

झाडाझडपामधन लपतछपत तयाचयामाग सनघालो आमचया मागन कणीतरी यत

होत पण तयाला आमही कशाला घाबर आमही चादणयात सहज दफरत असलयाच

सोग कल अगदी सहज भटाव तस ldquoहलो कस कायrdquo मी महणालो तयान बहधा

आमहाला पाहील नसाव पण आमच बोलण ऐकताच जण भत पासहलयासारख एक

कककाळी मारन तो अधारात नाहीसा झाला दकती जोरात तो पळाला िणाधाथत तो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

69

नजरचया व आवाजाचयाही टपपयाबाहर गला तयामळ तो कोण होता त आमहाला

समजलच नाहीrdquo

ldquoपण तमही चदरपरकाशात तयाला सपषटपण पासहलतrsquo

lsquoहो तयाचा सपवळसर चहरा मी नककी पासहला हलकट माणस याची सर

रॉबटथशी काय तलना होणार

होमस रोडा वळ सवतःशीच सवचार करत रासहला

ldquoलडी सबटराइस बरोबर कोण असतrdquo तयान शवटी सवचारल

ldquoसतची नोकराणी करी इवहासस असत गली पाच वष ती सतचयाबरोबर

आहrdquo

ldquoआसण अगदी सवशवास आहrdquo

समसटर मसन असवसरपण घटमळत महणाला rdquoती सवशवास आह पण सतची

सनषठा कणाचया बाबतीत त सागता यणार नाहीrdquo

ldquoमहणजrsquo

ldquoमी ठामपण काही साग शकत नाहीrdquo

ldquoसमसटर मसन मला समजल पररससरती अगदी सपषट आह डॉ वॉटसनन

सर रॉबटथच ज वणथन कल तयावरन अस वाटत की ती बाई रॉबटथपासन सरसित

नाही बहीणभावातल भाडण तयाला कारणीभत असल काrdquo

ldquoअस बघा ह परकरण खप ददवसापासन सर आहrdquo

ldquoपण सतन पवी अनभवल नसल का अस वाटत आह की सतचया त अचानक

लिात आल असाव सतला तया नोकराणीला काढन टाकायच असल पण सतचा भाऊ

शरलॉक होमस वषाली जोशी

70

सतला तस करन दत नसावा कमकवत हदयाची व इकडसतकड दफरणयास फारशी

समरथ नसलली अशी ती सतच महणण लावन धर शकत नाही सतला नकोशी असलली

नोकराणी अजनही सतचयाकड बघत लडी सबटराइस सतचयाबरोबर बोलत नाही

चहरा पाडन दार सपत बसत तयाचया पाळललया कतरयाला रॉबटथन रागारागान

कणाला तरी दऊन टाकल आह ह सवथ ऐकन तमहाला काय वाटतrsquo

ldquoचालल आह तोपयत अस चाललrdquo

ldquoतच तर चालल तवढ चालल पण रातरी परारथनासरळातील रडगयाना

ददललया भटी यात कठ बसतातrdquo सर आसण अजन काहीतरी आह पण त कस

सागाव त मला कळत नाहीrdquo

होमस अचानकपण खाली बसला

ldquoसर रॉबटथना एका मत वयकतीच परत का उकरन काढायच आह कणास

ठाऊक आमहाला त कालच समजल----मी तमहाला पतर सलसहलयावर----सर रॉबटथ

लडनला गल होत मग सटीफन व मी रडगयाकड गलो सगळ काही ठीक होत फकत

एका कोपऱयात परताच अवशष पडल होतrdquo

ldquoमला वाटत तमही पोसलसाना कळवल असलrdquo

समसटर मसन मदपण हसला

ldquoसर मला वाटत तयाना यात काही रस नसावा त डोक व काही हाड होती

त हजार वषापवीच अवशष असाव पण पवी त सतर नवहत ह मी अगदी शपरवर

साग शकतो त कोपऱयात ठऊन तयावर एक पाटी ठवली आह पण पवी तो कोपरा

अगदी ररकामा होताrdquo

ldquoतमही तयाच काय कलrdquo

ldquoआमही त होत तसच ठवलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

71

ldquoतच शहाणपणाच होत सर रॉबटथ लडनहन परत आल काrsquo

ldquoआज यतीलrdquo

ldquoसर रॉबटथनी तयाचा कतरा कवहा दऊन टाकला

ldquoआजपासन आठवडयापवीच जसया घराबाहर तो कतरा गरगरत होता

सकाळपासन सर रॉबटथ रागावलल होत तयानी कतरयाला पकडल मला वाटल त

तयाला ठार करणार आहत मग तयानी तया कतरयाला जॉकी सडी बनचया हवाली कल

व तयाला तया कतरयाला हॉटल चालवणाऱया महाताऱया बानला दयायला सासगतल

सर रॉबटथना पसहा तया कतरयाच तोडही बघायच नवहतrdquo

होमस रोडा वळ शातपण बसन राहीला तयान तयाचा सचरट काढन

पटवला

ldquoमी या बाबतीत काय करायला हव आह ह मला अजन सपषट झाल नाही

तमही असधक नमकपण सागाल का समसटर मसनrdquo

तयान सखशातन एक कागद काढला व तो उघडन हाडाच जळलल तकड

दाखवल

होमसन त चौकसपण सयाहाळन पासहल

ldquoह कठ समळालrdquo

लडी सबटराइसचया खोलीखाली मधयवती शकोटी आह ती काही काळ बद

होती पण सर रॉबटथन रडी वाजत असलयाची तकरार करन ती परत सर कली हाव

नावाचा माझा मलगा ती चालवतो आज सकाळी भटटीतील लाकड खालीवर करताना

तयाला ह सापडल तयाला त दशय बघन शहारा आला तो त माझयाकड घऊन आलाrdquo

ldquoमला पण त ओगळ वाटत आह वॉटसन याच काय करायचrdquo इसत होमस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

72

ldquoत भाजल जाऊन काळ ढसस झाल होत पण तयाची अवसरा सचदकतसा

करता यईल इतपत होतीrdquo

ldquoह माणसाचया माडीच मोठ हाड आहldquo मी महणालो

होमस गभीर होत महणाला ldquoबरोबर हा मलगा भटटीकड कवहा जातोrdquo

ldquoतो रोज सधयाकाळी जाऊन ती तयार करतो व सनघन यतोrdquo

ldquoमग सतर कोणी जात काrdquo

ldquoहो सरrdquo

ldquoतमही बाहरन सतर जाऊ शकता काrdquo

ldquoबाहरन सतर जायला एक दार आह दसर दार सजसयाकडन लडी

सबटराइसचया खोलीकड जातrdquo

ldquoसमसटर मसन इर काहीतरी पाणी मरत आह खराब पाणी सर रॉबटथ

काल रातरी घरी नवहत अस तमही महणालात नाही काrdquo

ldquoहो त नवहत सर

ldquoमहणज हाड जाळणारा सर रॉबटथ नवहताrdquo

ldquoह खर आह सरrdquo

ldquoतमही उललख कलल हॉटल कठलrdquo

ldquoगरीन डरगनrdquo

ldquoबकथ शायरचया तया भागात मासमारी चालत काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

73

परामासणकपण मसनचया चहऱयावर अगदी सपषटपण अस ददसल की आता

तयाचया आयषयात अजन काहीतरी नको त घडणार आह ldquoसर मी अस ऐकल आह

की तरील दोन तळयामधय मास आहतrdquo

ldquoएवढ परस आह वॉटसन व मी उततम मास पकडणार आहोत नाही का

वॉटसन पढ आमही गरीन डरगनमधय अस आज रातरीच आमही सतर पोचतो समसटर

मसन सतर तमही यायची गरज नाही आमही या परकरणात रोडी परगती करतो आसण

मग तमचयाबरोबर तयाबददल बोलतोrdquo

तर मग म मसहसयातील तया लखख उजडाचया ददवशी होमस आसण मी

lsquoआमही सचना ददलयास राबणाऱयाrsquo गाडीचया पहीलया वगाथचया ररकामया डबयान

शॉसकोबसाठी रवाना झालो सतर पोचलयावर रोडस अतर मोटारीन कापन आमही

एका जसया पदधतीचया हॉटलवर पोचलो सतर उतसाही जोसशआ बानन पढ यऊन

आमचया मासमारीसाठी जायचया बताच सवागत कल

ldquoहलन तळयावर जाऊन पाईक मास पकडायचा बत ठीक राहीलrdquo होमस

महणाला जोसशआचा चहरा पडला

ldquoतस नाही करता यणार सर पण इरन तमही जाणयापवी तमहाला

कदासचत ती सधी समळलrdquo

ldquoका बरrsquo

सर सर रॉबटथमळ तो इर अगातकपण यणाऱयावर खार खाऊन असतो

तयाचया परसशिण क दराचया जवळ तमही दोघ परक लोक ददसलात तर तो तमचया

माग लागल तो तमहाला असजबात सोडणार नाहीrdquo

ldquoमी अस ऐकल की तयाचा घोडा शयथतीत भाग घणार आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

74

ldquoहो आसण तो चागला घोडा आह तो आमचयाकडन पस घऊन आसण

तयाचही तया घोडयावर लावणार आह पण तमही घोडयाचया शयथतीत इर कधी

होतातrdquo आमचयाकड सवचारपवथक नजर रोखन तो महणाला

ldquoखर तर नाही आमही लडनला कटाळन बकथ शायरचया ताजया हवचा

आसवाद घणयासाठी आलो आहोतrdquo

ldquoछान तमही योगय रठकाणी आला आहात इर पषकळ काही बघणयासारख

आह पण मी तमहाला सर रॉबटथबददल ज काही सासगतल त लिात ठवा तो

पसहलयादा यऊन आरडओरडा करतो व मग बोलतोrdquo

ldquoनककीच समसटर बान आमही लिात ठऊ तो हॉलमधय ओरडणारा कतरा

छान होताrdquo

ldquoहो तो खरा शॉसकोबचा जासतवत कतरा आह तयाहन चागला कतरा अखया

इगलडमधय सापडणार नाहीrdquo

ldquoमी कतरयाचा चाहता आह जर तमही साग शकत असलात तर अशा

कतरयाची साधारण ककमत काय असलrdquo होमसन सवचारल

ldquoफारच महाग सर रॉबटथन मला ददला आह महणनच मला तो लिपवथक

साभाळावा लागतो आह मी तयाचया भाषत बोललो तर तो िणाधाथत हॉलबाहर

पळलrdquo

होमस महणाला ldquoवॉटसन काही गोषटी हातात आलयासारखया वाटत आहत

एकदोन ददवस इर राबन बघ अवघडच आह पण काही जमत आह का बघ मला

वाटत सर रॉबटथ अजन लडनमधयच आह आपलयाला काही शारीररक इजा न होता

आपण तया गपत जागी आज रातरी कदासचत जाऊ शक एकदोन गोषटीची मला खातरी

करन घयायची आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

75

ldquoहोमस त काही आडाख बाधल आहस काrdquo

ldquoएक आठवडयापवी काहीतरी घडल व शॉसकोब घरावर तयाचा खोलवर

पररणाम झाला आह त काय घडल याबददल आपण फकत तयाचया पररणामावरनच

अदाज कर शकतो ह सार वगवगळया परकतीच लोक आहत मामला गतागतीचा

आहrdquo

ldquoकाय काय मासहती आपलयाला समळाली त बघ अपग बसहणीला भाऊ

आता भटत नाही सतचा आवडता कतरा तो दऊन टाकतो सतचा कतरा वॉटसन

यावरन तझया काही लिात यत नाही काrdquo

ldquoकाय फकत भावाच शतरतवldquo

ldquoहो तसही असल ककवा mdash अजन एक शकयता आह त भाडण सर झाल

तवहापासन mdash महणज भाडण झाल असल तरmdash झाललया पररससरतीचा आपण

आढावा घऊ लडी सबटराइसच सतचया खोलीत रहाण सवयी बदलण तबलयाशी

जाऊन आवडतया घोडयाला भट दण राबवण व शवटी दारचया आधीन होण एवढच

घडल नाही काrsquo

ldquoआसण रडगयाचया यर झाललया उचापतीच कायrdquo

ldquoत अजन वगळच आह त त एकतर कर नकोस रषा अ ही लडी सबटराइसशी

सबसधत आह तयाला रोडा खलनायकी रग आह नाही काrdquo

ldquoमला तर काही समजत नाहीrdquo

ldquoठीक तर मग आपण रषा ब कड जाऊ सर रॉबटथसवषयी बोल तो

घोडयाची शयथत सजकणयासाठी वडा झाला आह तो तयाचया दणकऱयाचया कचाटयात

आह कठलयाही िणी तयाच तबल सहसकावन घतल जाणयाची शकयता आह तो

धडाडीचा तरीही हतबल मनषय आह तयाला तयाचया बसहणीकडन पस समळतात

शरलॉक होमस वषाली जोशी

76

तयाचया बसहणीचया नोकराणीला तयान वश करन घतल आह इरपयत आपलयाला

अदाज आलला आह खर नाrdquo

ldquoपण रडगrdquo

ldquoहो हो रडग एक टोकाची शकयता महणज सर रॉबटथन तयाचया बसहणीची

वासलात लावली आहrdquo

ldquoमाझया सपरय होमस त अशकय आहrdquo

ldquoठीक आह वॉटसन सर रॉबटथ हा खानदानी घरातला आह पण कधीकधी

तमहाला गरडाचया रवयात कावळाही सापडतो आपण यावर चचाथ कर सर

रॉबटथला अजन तयाच भसवतवय मासहती नाही त तया सपरसस घोडयावर अवलबन आह

त घडन यईपयत तरी तयाला खळ चाल ठवावा लागल तयासाठी तयाला बळी

घतललयाच शव नाहीस कराव लागल सशवाय बसहणीची जागा घईल अस अस

एखाद सोग तयाला शोधाव लागल तया नोकराणीला तयान दफतवलयान त सहज

शकय आह तया बाईच परत रडगयाचया बाजला नता यईल कारण सतर तो वारवार

जातो भटटीमधय रातरी परताची वाट लावता यईल फकत हाडाची खण माग उरल तला

काय वाटत वॉटसनrdquo

ldquoआपण बसहणीचया खनाची पसहली सतानी घटना मासय कली तर ह सार

घडण शकय आह ----ldquo

ldquoवॉटसन मला वाटत आपण उदया एक परयोग करन बघ तयामळ या

परकरणावर रोडा उजड पड शकल आपण खर कोण आहोत ह लपवन ठवल तर

समसटर जोसशआ बान आपलयाला नककीच एक गलासभर वाईन दईल तवहा आपण

तयाचाबरोबर ईल वगर माशाचया गपपा मार व तयाचा सवशवास सपादन कर

सशवाय सरासनक गावगपपा मारन काही हाती लागत आह का त बघrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

77

सकाळी होमसचया अस लिात आल की बान तयाचया कतरयाला घऊन बाहर

पडतो मग अकरा वाजता रोड चालायला महणन आमही बाहर पडलो आसण आमही

तयाचयाकडन तया जासतवत कतरयाला आमचयाबरोबर नणयाची परवानगी समळवली

आमही शॉसकोब बागचया दोन उच दरवाजयाशी आलो गरडाच डोक व पख आसण

ससहाच शरीर असलला सवसचतर रािसी पराणी सतर उचावर बसवलला होता होमस

महणाला ldquoहीच ती जागा बानन मला सासगतल होत की ती लडी आतता बगगीतन

इर चककर मारत व तवहा दरवाज उघडतात त वाहन अराथतच रोड हळ जात

वॉटसन त तया बगगी चालवणाऱयाशी काहीतरी परशन सवचारणयाचा बहाणा करन

बोलायला राब माझी काळजी कर नकोस मी या झडपामाग उभा राहन मला काय

ददसत त बघीनrdquo

आमहाला फार वाट पहावी लागली नाही पाऊण तासात एक सपवळसर

उघडी बगगी लाबन आमहाला यताना ददसली तयाला दोन दखण करडया रगाच

डौलदारपण टापा टाकणार घोड जोडलल होत होमस कतरयाला घऊन झडपामाग

गला मी सहज हातातील काठी हलवत रसतयात उभा राहीलो बगगी चालवणारा

जोरात बगगी चालवत दारापयत गला दार उघडली जाताना बगगीचा वग कमी

झाला व मला आत कोण बसल आह त बघता आल रगीत कपड घातलली एक तरण

िी डावया बाजला बसली होती सतच डोळ उदधट ददसत होत सतचया उजवीकड

वाकललया पाठीवर व तोडावर शाल लपटन घतलली एक वयसक बाई बसली होती

तीच ती अपग लडी सबटराइस असलयाच मी मी ओळखल जवहा बगगी रसतयाला

लागली तवहा रोडया मगररीन मी हात उचावला बगगी चालवणारा राबला मी

तयाला सवचारल की शॉसकोब राजवाडयात सर रॉबटथ आहत काrdquo तयाच वळी सतर

होमस अवतीणथ झाला व तयान कतरयाला मोकळ सोडल एक आनदाचा सचतकार काढन

तो कतरा बगगीकड धावला व तया बगगीचया पायरीवर उडया मार लागला पण तयाच

उतसक हावभाव लगच रागीट झाल व काळा सकटथ तयान तोडान फाडला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

78

ldquoभरभर पढ चलrdquo एक कठोर आवाज आला बगगी जोरात सनघन गली व

आमही रसतयात उभ रासहलो

ldquoछान वॉटसन ह चागल झालrdquo अस महणत होमसन कतरयाला परत

साखळीत अडकवल ldquoतयाला वाटल ती तयाची मालकीण आह पण ती वगळीच आह

ह तयाला कळल कतर चक करत नाहीतrdquo

ldquoपण तो आवाज तर एका परषाचा होताrdquo मी ओरडलो

ldquoतच तर आपलया हातात एक पतता आला आह पण आता आपलयाला

सावधपण पाऊल टाकायला हवीतrdquo

आता अजन काही करायचा माझया समतराचा बत ददसला नाही आमही

तळयावर जाऊन छानपकी मास पकडल आमहाला माशाच झकास जवण समळाल

नतर होमसन मला पढील बत सासगतला आमही परत सकाळचयाच रसतयाला लागलो

आमहाला बागची दार लागली एक उच काळसर आकती आमची वाट बघत उभी

होती तो घोडयाचा परसशिक जॉन मसन होता

तो महणाला ldquoldquoनमसकार तमच पतर समळाल सर रॉबटथ अजन परतलल

नाहीत पण आज रातरी परतणार आहतrdquo

होमसन सवचारल ldquoरडगयाची जागा घरापासन दकती दर आह समसटर

मसन तमही आमहाला ती दाखवा व मग तमही जाऊ शकताrdquo

खप अधार होता चदरपरकाशही नवहता पण मसनन आमहाला गवताळ

जागतन नऊन जन परारथनासरळ असपषट ददसपयत मागथ दाखवला एक काळी बाधीव

छपपर असललया तया इमारतीत सशरायचया जागची आता पडझड झाली होती

सतरन आमही आत सशरलो दगडाचया दढगाऱयातन अडखळत मागथ काढत आमचा

मागथदशथक इमारतीचया कोपऱयाशी पोचला सतरन एका उभया सजसयान खाली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

79

रडगयाचया जागकड जाता यत होत ती कोदट उदासी दाटन आलली जागा एक

काडी पटवन मी रोडी परकाशमान कली पडकया सभती ओबडधोबड दगड

शवपटयाच ढीग --- तयातील काही लाकडी तर काही सशशाचया होतया तयाच

उजवीकडील गोलाकार छतापयत गलल अधारी वासतव आमचयासमोर आल

होमसन कददल पटवला तया शोककारक दषयामधय एक सपवळसर छोटा बोगदा

ददसला शवपटीचया पटटयावरन परकाशदकरण परावरतथत होत होत तया पटटयावर

राजघराणयाचया खणा असलला गरडससहाचा छाप असललया मकटाचा ठसा

मतयचया दारापयतही दगोचर होत होता

ldquoसमसटर मसन तमही काही हाडाबददल बोलला होतात तमही जाणयापवी

आमहाला ती दाखवाल काrdquo

ldquoती इर कोपऱयात आहत तो परसशिक सतर चालत गला व आशचयाथन

शातपण उभा रासहला तयारठकाणी आमही उजड पाडलयावर तो ओरडला ldquoसतर

काहीच नाही हजार वषापवीची मत वयकतीची हाड जाळायच कणाला काय कारणrdquo

होमस महणाला ldquoतच तर आपलयाला शोधन काढायच आह खप वळ

लागल कदासचत आता तमही गलात तरी चालल मला वाटत सकाळपवी ह रहसय

उकललल असलrdquo

जवहा मसन गला तवहा होमस कामाला लागला समशानाची काळजीपवथक

परीिा कली पार सकसनचया काळापासन सरवात करन मधयकालीन नॉमथन हयगो

व ओडोस याचया काळापयत आमही यऊन ठपलो मग सर सवलयमस व सर डसनस

फालडर याचया अठरावया शतकापयत आलो साधारण तासापवी होमस एका

सशशाचया रडगयापयत यऊन पोचला सतरन एक घमट ददसत होता तयाचा

समाधानाचा ससकारा मी ऐकला काही घाईन कललया हालचालीवरन तो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

80

उददीषटापयत पोचलयाच मला कळल एका जड झाकणाचया कडच तो सभगान सनरीिण

करत होता मग तयान सखशातन एक छोट हतयार काढल व त तरील एका भोकात

घालन काही फास उलगडन त उघडणयाचा परयतन कला करकर असा आवाज झाला

व त रोड माग गलयासारख झाल आतल रोडफार ददस लागल तवढयात अचानक

काही बाधा आली

तया सतर वरती कोणीतरी आलयाचा आवाज आला ठाम व भरभर

टाकललया पावलावरन तरील खडानखडा मासहती असलला कणीतरी सवसशषट

उददशान आला असलयाच जाणवल सजसयातन खाली उजड आला आसण तो पाडणारा

माणस िणाधाथत तया गोसरक शलीचया कमानीखाली यऊन उभा ठाकला तयाचया

हातातील कददलाचया उजडात तयाची दणकट समशाळ चहऱयाची व रागीट

डोळयाची आकती परतयक सभतीतील रडगयावरन नजर दफरवत शवटी मी व

माझया समतरावर ससररावली

तो गरजला ldquoकणी इर यायच साहस कल आह या माझया मालकीचया

जागत तमही काय करत आहात जवहा होमसन काहीच उततर ददल नाही तवहा तो

काही पाऊल पढ आला व हातातील काठी उगारन महणाला ldquoऐक यत आह का

तमही कोण आहात इर काय करत आहातrdquo तयाचा आवाज घमला

पण माघार घणयाऐवजी होमस तयाला भटणयासाठी पढ सरसावला

ldquoसर रॉबटथ मलाही तमहाला परशन सवचारायचा आह ह कोण आह इर काय

करत आहrdquo होमसन आकरमक पसवतरा घत सवचारल

तो वळला व शवपटीच झाकण उघडल कददलाचया उजडात डोकयापासन

पायापयत कशात तरी गडाळलल एक परत मी पासहल नाक व हनवटी पणथपण एका

शरलॉक होमस वषाली जोशी

81

बाजला लोबत असलल व चकाकणार डोळ अस भयकर चटदकणीसारख ददसणार त

परत होत तो सवदीणथ चहरा बघवत नवहता

तो उमराव कककाळी मारन एका दगडी पडकया सभतीला टकन उभा

राहीला

ldquoतमहाला कस काय ह मासहती झाल या नसतया उठाठवी तमहाला कोणी

सासगतलया आहतrdquo तो परत तयाचया भाडखोर आवाजात महणाला

माझा समतर महणाला ldquoमाझ नाव शरलॉक होमस बहतक त तमहाला

मासहती असल परतयक चागलया नागररकासारख कायदा पाळण ह माझ कतथवय आह

मला वाटत तमचयाकड मला उततर दणयासारख बरच काही आहrdquo

िणभर सर रॉबटथ रोखन बघत राहीला पण होमसचा समजस शात

आवाज व ठामपणा याचा तयाचयावर पररणाम झाला

ldquoअर दवा समसटर होमस जरा सबरीनच घया वरवर पहाता ह सवथ

माझयासवरधध जाणार वाटत असल पण मला अस करणयासशवाय काही इलाजच

नवहताrdquo

ldquoअस असल तर मला आनदच आह पण तमच सपषटीकरण पोसलसासमोर

वहायला हवrdquo

सर रॉबटथन तयाच रद खाद उडवल

ldquoठीक आह तस तर तस घरी चला व काय कस घडल तयाचा तमही

सनवाडा कराrdquo

पाऊण तासान आमही जसया घराचया मग असललया बदकीचया खोलीत

होतो सतर बऱयापकी फरनथचर होत इर सर रॉबटथन आमहाला एकट सोडल तो परत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

82

आला तवहा तयाचाबरोबर दोघजण होत तयाचया पकी एकजण महणज लालसर

चहऱयाची व गरवथषठ हावभावाची तरण िी होती सतला मी तया ददवशी बगगीत

पासहल होत दसरा एक उदरासारख तोड असलला व बदरकार छपा रसतम

ददसणारा मनषय होता तया दोघाचही ददसण घाबरवणार होत तया उमरावावर

आता बाजी उलटलयाच तयान अजन तया दोघाना सासगतल नसाव

सर रॉबटथ हातान दशथवत अस महणाला ldquoह समसटर नॉरलट व या समसस

नॉरलट उफथ करी इवहासस ही गली काही वष माझया बसहणीची सवशवास नोकराणी

महणन काम करत आह मी या दोघाना इर आणल आह कारण मला खरीखरी

हकीगत तमहाला सागायची आह जगाचया पाठीवर ह दोनच लोक अस आहत की ज

माझया बोलणयाला दजोरा दऊ शकतात

ती बाई ककचाळली ldquoसर रॉबटथ याची काय गरज आह तमही काय करत

आहात त तमहाला कळत आह काrdquo

ldquoमाझ महणाल तर मी ही जबाबदारी पणथ नाकारतोrdquo सतचा नवरा बोलला

सर रॉबटथन तयाचयाकड तचछतन पाहील व महणाला ldquoमी सवथ जबाबदारी

घतो समसटर होमस आता काय घडल त मी जसचया तस सागतोrdquo

ldquoतमहाला बऱयाच गोषटी माहीत आहतच नाहीतर तमही इर पोचलाच

नसतात तयामळ तमहाला सगळया शकयता मासहती आहत मी एक घोडा शयथतीत

उतरवला आह आसण सवथ काही तो सजकणयावर अवलबन आह मी सजकलो तर सवथ

सोपच आह आसण हरलो तर mdash बापर मी तयाचा सवचारही कर शकत नाहीrdquo

होमस महणाला ldquo मी तमची अवसरा समज शकतोrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

83

ldquoमी लडी सबटराइस या माझया बसहणीवर सवथ गोषटीसाठी अवलबन आह

पण ह जगजाहीर आह की सतचा सतचया इसटटीमधय असलला रस फकत सतचया

आयषयापरताच मयाथददत आह आसण मी सवथसवी तयावर अवलबन आह जर माझी

बहीण वारली तर माझ दणकरी या इसटटीवर सगधाडासारख तटन पडतील सगळ

त सहसकावन घतील माझ घोड तबल सवथ काही बरका समसटर होमस माझी बहीण

एक आठवडयापवी खरच वारलीrdquo

ldquoआसण तमही कणालाच सासगतल नाहीrdquo

ldquoमी काय करणार मी अगदी खचन गलो जर मी तीन आठवडयाकरता ह

पढ ढकल शकलो तर बर अस मला वाटल या बाईचा नवरा नट आह --- हाच तो

माणस आमहाला--- मला अस सचल की या रोडकया काळाकरता तो माझया

बसहणीची भसमका कर शकतो रोज बगगीत बसन फरफटका मारायचा एवढच

तयाला करायच होत बाकी बसहणीचया खोलीत ही नोकराणी सोडन कणीच जात

नवहत ह जमवन आणायला अवघड नवहत माझी बहीण जलोदरान गली सतला तो

तरास गली काही वष होताldquo

ldquoत पोलीस व डॉकटर ठरवतीलrdquo

ldquoसतच शव इर ठवता यईना पसहलया रातरी समसटर नॉरलट व मी त जसया

घरात आणल त घर सधया वापरात नाही पण आमचया मागोमाग सतचा पाळलला

कतरा आला तो सतत दारापयत यऊन भकत रासहला महणन मग तयाचयासाठी एका

सरसित जागची गरज वाट लागली मग तयाची सोय लाऊन आमही शव

परारथनासरळातील जागमधय हलवल समसटर होमस यात काही अपपरकार ककवा

वडवाकड काही नवहत मला अस वाटत नाही की मी काही भयकर गसहा कला आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

84

ldquoपण तमच वतथन माफ करणयाजोग नाही समसटर रॉबटथrdquo

तया उमरावान अधीरपण मान हलवली तो महणाला ldquoउपदश करण सोप

आह जर तमही माझया जागी असता तर काय कल असत त बघा बत उधवसत झालल

व आशा धळीला समळाललया कोणीच सहन कर शकणार नाही त दखील अगदी

शवटचया िणी तयातन बचावाचा मागथ कोणीही शोधणारच जर माझया बसहणीच

शव मी सतचया नवऱयाचया पवथजाचया एखादया शवपटीत ठवल --- फकत काही

काळासाठी --- तर त काही वाईट ठरणार नाही आमही अशी एक शवपटीका

उघडली तयातील जनपराण परत आमही तसच झाकन जसमनीवर तर ठऊ शकत

नवहतो नॉरलट व मी दोघानी रातरी त काढन बाहर ठवायच काम गपचप कल मग

तयान त मधयवती शकोटीत जाळल समसटर होमस अशी एकदरीत ही हकीगत आह

तमही मला कोडीत पकडलयान मी ह सवथ तमहाला अगदी काहीही हातच राखन न

ठवता सासगतल आहrdquo

रोडा वळ होमस सवचार करत बसन राहीला शवटी तो महणाला ldquoसर

रॉबटथ तमचया सागणयात एक सवसगती ददसत तमही रसवर बोली लावली आह व

तयावर तमचया भसवषयातील आशा अवलबन आहत समजा तमचया दणकऱयानी

तमची इसटट लबाडली तर घोडयाच कायrdquo

ldquoघोडा हा इसटटीचाच भाग आह दणकरी घोडही ताबयात घतील तयाना

माझया रसमधय सजकणयाची काय पवाथ आह अशी शकयता आह की त सपरससला

रसमधय पळसवणारच नाहीत ददवान माझा मखय दणकरी माझा पकका शतर अतयत

हलकट असलला सम िअर आह सयमाकटचया रसकोसथवर एकदा मी तयाला

चाबकान बडवला होता तमहाला अस वाटत का की तो माझया बाजन उभा राहन

मला मदत करलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

85

होमस उठत महणाला ldquoह बघा समसटर रॉबटथ ह परकरण पोसलसाच आह ह

उजडात आणण माझ काम होत त आता झाल आह तमचया वागणयातील चागलपणा

वा ततवसनषठा याबददल मी मतपरदशथन करणार नाही वॉटसन जवळजवळ मधयरातर

झालली आह मला वाटत आपण आपलया लॉजवर परत जाऊrdquo

आता ह सवाथना मासहती झाल आह की ही घटना सखात ठरली कारण सर

रॉबटथच कतय गसहा ठरल नाही घोडयाची शयथत सपरससन सजकली मालकाला नगद

ऐशी हजार पौड समळाल व दणकरी रस सपपयत राबल तयाच सवथ पस रॉबटथन परत

कल तरीही तो आयषयात बऱयापकी पस राखन आह पोलीस व जजज यानी या

घटनकड िमाशीलतन पाहील फकत लडी सबटराइसचा मतय दडवन ठवलयाबददल

रॉबटथला सशवयाशाप बसल सदवान या सवसचतर परसगातन सर रॉबटथ ओरखडा न यता

सटला ही गोषट आता घडन गलयात जमा झाली तयाच पररणाम तयातील आवहान

ही काळाचया उदरात गडप झाली आहत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

86

लडी फरासससस गायब

ldquoपण टरकथ श काrdquo माझया बटाकड एकटक पहात शरलॉक होमसन सवचारल

मी तयावळी कनचया खचीत पाठीवीर रलन बसलो होतो चौकस शरलॉकच लि

माझया पढ आललया पायाकड गल ldquoटरकथ श नाहीत त इसगलश आहत त मला

ऑकसफडथ रसतयावर समळालrdquo मी आशचयाथन महणालो मनातन वतागलला असनही

शात चहरा ठऊन शरलॉक हसला

ldquoटरकथ श आघोळ पण घरी कलली चागली परसननता दणारी आघोळ सोडन

ही चनीची टरकथ श आघोळ कशासाठीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

87

ldquoकारण गल काही ददवस रकवा यऊन मला साध धरलयासारख वाटत

आह टरकथ श बार घतलयान आरोगय सधारल अस मला वाटल त एक नवीन परकारच

तजला दणार औषध आह पण बरका शरलॉक माझ बट व टरकथ श अघोळ यात काही

सबध आह अस तझया तकथ शािीय बदधीला जरी वाटत असल तरी मला पामराला

त तो सबध दाखवन ददलास तर बर होईलrdquo

शरलॉक डोळ समचकावन बोलला ldquoतकथ करण फारस अवघड नाही

वॉटसन lsquoसकाळी तझयाबरोबर खोलीत कोण होतrsquo अस साध उदाहरण दऊन मी

अगदी परारसमक सवरपाच तकथ कर शकतोrdquo

ldquoनवीन उदाहरण दण महणज समजावन सागण आह ह मला कबल नाहीrdquo

मी जरा सचडन महणालो

ldquoवाः वॉटसन अगदी तकथ ससगत सवचार आता माझया सनषकषाथसाठी काय

काय मदद आहत बघया सवाथत शवटचा पररम घऊ बगगी तझया कोटाचया डावया

हातावर व खादयावर काही सशतोड असलयाच तझया लिात यत आह का जर त

बगगीचया मधयभागी बसला असतास तर अस सशतोड उडाल नसत आसण उडालच

असत तर त दोसही बाजला असत महणन ह उघड आह की त कडला बसला होतास

महणन हही उघड आह की कोणीतरी तझयाबरोबर होतrdquo

ldquoत तर सपषटच आहrdquo

ldquoफारच सोप नाही काrdquo

ldquoपण बट आसण अघोळrdquo

ldquoअगदीच सोप तला तझ बट हवत उच करायची सवय आह सशवाय तझ

दहरी बदानी बट बाधलल मला आताही ददसत आहत पण अस त नहमी बाधत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

88

नाहीस महणज त त नककीच काढल होतस त कणी बाधल चाभारान की अघोळ

घालणाऱया पोऱयान चाभार असणयाचा सभव कमीच कारण तझ बट जवळजवळ

नव आहत बर आता काय रासहल सनानागारातील आघोळ अगदीच सवसचतर नाही

का परत टरकथ श आघोळीन काम कल आहrsquo

ldquoकाय तrdquo

ldquoत महणालास तला जरा बदल हवा होता महणन त टरकथ श आघोळ

घतलीस मला अस महणायच आह की त त चागलच कलस पण बदलासाठी

ससवतझलडमधील लसान कस वाटत मोठया इतमामान तला सवथ खचथ व परवासाच

पसहलया वगाथच सतकीटही समळणार आहrdquo

ldquoछान छान पण काrdquo

होमस आरामखचीत माग रलन बसला व सखशातन वही काढली ldquoजगातील

सवाथत धोकादायक वगाथपकी ldquo तो महणाला ldquoभरकटलली व एकाकी िी तशी ती

सनरपदरवी असत पण मरण ओढवन घयायला फारच नामी दसऱयाला अपररहायथपण

गसह करायला ती परवतत करत ती अगसतक असत दफरत असत या हॉटलातन तया

हॉटलात या दशातन तया दशात दफरायला ती भरपर शरीमत असत नहमीच नाही

तरी कधी ना कधी ती एखादया आडबाजचया सनवाससरानी सापळयात

अडकणारच लबाड कोलयाचया जगात ती कोवळी काकडीच ठरत जवहा ती कचची

खालली जात तवहा ती त कवसचतच टाळ शकत लडी फराससससवर नककीच काहीतरी

सकट कोसळल असलयाची मला भीती वाटतrdquo

सवथसामासयाकडन सवशषाकड शरलॉक झटकन घसरलला बघन मी

सनःशवास टाकला होमस तयाची वही चाळ लागला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

89

ldquoलडी फरासससस महणज सवगथवासी अलथ रफटन याचया घराणयाची एकमव

वारसrdquo शरलॉक बोलला rdquoतला आठवत असल की बरीचशी सपतती इतर नातवाईक

परषाना गली तरी सहर व चादीच जडजवाहीर लडी फराससससचया वाटयाला आल

तयावर सतचा फारच जीव होता ती त कधीच बाकत ठवत नस नहमी सवतःजवळच

बाळगत अस दयनीय वयकती लडी फरासससस मधयमवयीन व अजनही रपवान

असणारी वीस वषापवी ती चागलया अवसरत होती पण आता चमतकाररक ररतया

बवारशी झाली आहrdquo

ldquoकाय झाल सतलाrdquo

ldquoओहो सतला काय झाल ती सजवत आह की मली आह तच तर कोड आह

ती तशी सवयीची पककी आह गली चार वष न चकता सतची गवहनस समस डॉबनला

ती पतर पाठवत ती सतची जनी गवहनस आह ती सनवतत असन सधया कबरवलला

रहात या समस डॉबनन माझा सलला सवचारला आह जवळजवळ पाच आठवडयात

लडी फराससससची बोटभर सचठठीही नाही सवथजण काळजीत पडल आहत शवटच पतर

लसान यरील नशनल हॉटलमधन सलसहलल आह तयानतर ती कठ गली त कळतच

नाही ह शरीमत कळ असलयान आपण ही कस यशसवीपण हाताळली तर मग

आपलयाला पशाची काहीच कमी नाहीrdquo

ldquoपण समस डॉबन एवढाच एकमव मासहतीचा िोत आह इतर काही

धागदोर असतीलच कीrdquo

ldquoएक अगदी खातरीचा िोत आह वॉटसन आसण तो महणज बाक या

राजघराणयातील एकटयादकटया बायकाना जगणयासाठी आवशयक असत त तयाच

पासबक त एक परकार तयाची रोजसनशीच असत ससलवसटर यरील बाकत सतच खात

आह मी तयावर नजर टाकली शवटन दसऱया चकन सतन लसान यरील हॉटलच

शरलॉक होमस वषाली जोशी

90

सबल भरल आह पण रककम खप मोठी ददसत आह तरी बरच पस सतचया हातात उरल

असणार तयानतर एकच चक ददला गला आहrsquo

कठ आसण कोणालाrdquo

ldquoसमस मरी सडवहाइनला पण चक कठ ददला त कळायला काही मागथ नाही

मााटलीअरमधील लयानाइसमधय तो तीन आठवडयाचया आत वटला रककम होती

पननास पौडrdquo

ldquoसमस मरी सडवहाइन कोणrdquo

ldquoत मी शोधन काढल ती लडी फराससससची नोकराणी होती पण सतला हा

चक का ददला त मातर कळत नाही पण तझ गपतहर लवकरच त शोधन काढतील

याची मला खातरी आहrdquo

ldquoमाझ गपतहरrdquo

ldquoमहणनच लसानची आरोगयवधथक मोहीम तला मासहती आह की वधद

अिाहम मरणासनन असताना मी लडन सोड शकत नाही सशवाय मी इरन न हलण

चागलच आह सकॉटलड याडथ माझयासशवाय सन वाटत आसण गसहगारामधय एक

परकारच अनारोगयवधथक अस वातावरण तयार होत तर जा माझया समतरा वॉटसन

जर माझया नमर सललयाची तला गरज लागलीच तर मी तला तार करीन पण

शबदाला दोन डॉलर पडतात ह तला मासहती आह नाrsquo

दोन ददवसानी मी लसान यरील हॉटल नशनलमधय होतो तरील

वयवसरापक समसटर मोझर यानी माझी उततम वयवसरा ठवली तयानी ददललया

मासहती परमाण लडी फरासससस इर अनक मसहन मककाम करन होती सतला भटललया

सवानाच ती फार आवडली अजनही ती सदरातच गणली गली असती समसटर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

91

मोझर याना जडजवासहराबददल मातर काही मासहती नवहती पण हॉटलातील

नोकराचया ह लिात आल होत की लडी फराससससचया शयनकिातील पलगाखाली

एक जड बग नहमीच लिपवथक ररतया कलपबद करन ठवलली असत समस मरी

सडवहाइन ही सदधा सतचया मालदकणीइतकीच लोकसपरय होती सतच तया हॉटलमधील

मखय वटरबरोबर परमसबध जळल होत सतचा पतता समळवण काही अवघड नवहत

११ रडी टरजन मााटपलीअर असा सतचा पतता होता ह सवथ मी रोडकयात सलहन

घतल मला वाटत सवतः होमसन सदधा यापिा असधक कशलपण मासहती गोळा कली

नसती

फकत एकच गोषट अजन दडलली रासहली लडी फराससससचया एकाएकी

नाहीस होणयावर मातर अजन परकाश पडत नवहता तळयाकाठी असललया सतचया

आसलशान सवीटमधय ती अनक मसहन रासहली ह ठीक वाटत तरीही फकत एका

ददवसाचया पवथसचनवर ती एकदम नाहीशी झाली तयामळ सतला फकट आठवडयाच

भाड भराव लागल जयल सवबटथ तया नोकराणीचा सपरयकर तो काही साग शकल अस

मला वाटल एक उच काळा दाढीवाला मनषय एकदोन ददवसापवी हॉटलमधय आला

होता तयाचयाशी बाईसाहबाचा नाहीस होणयाचा सबध असावा अस जयलला वाटत

होत तो महणाला ldquoभयकर करर नरपश गावात दसरीकड कठतरी तो रहात होता

तळयाकाठी दफरणयाचया सनसमततान बाईसाहबाशी ठामपण काहीतरी बोलताना मी

तयाला पासहल होत नतर तयान बाईसाहबाना भटायला बोलावल होत पण तया

गलया नाहीत तो इगरज होता तयाच नाव मातर लखी सवरपात सापडल नाही

तयानतर लगच बाईसाहबानी यरन परयाण कलrdquo

जयलला व तयाहीपिा मरीला तया माणसाच यण व बाईसाहबाच इरन

नाहीस होण यात काहीतरी कायथकारण सबध ददसत होता एकाच गोषटीची

जयलबरोबर चचाथ झाली नाही ती ही की मरीन आपलया मालदकणीची नोकरी का

शरलॉक होमस वषाली जोशी

92

सोडली तयाबददल तो काही बोल शकला नाही ककवा बोलला नाही मॉटपलीअरला

जाऊन मरीशी याबददल बोलाव असा सवचार मी कला

अशा तऱहन चौकशीचा पसहला अक सपला लसान सोडलयावर लडी

फराससससन सजर मककाम कला तयाबददल आता दसरा अक तयाबददल काहीतरी गपतता

होती बहधा सतचया मागावर कोणीतरी असाव व तयाला टाळणयासाठी ती अचानक

नाहीशी झाली असावी नाहीतर सतच सामान उघडपण बदनला जाणयासाठी का

बाधल गल नसत ती व सतच सामान दोसही आडवळणान बदनमधील मोसनष सपा

यर पोचल ककचया सरासनक कायाथलयातन मला एवढीच मासहती समळाली मी

बदनला गलो आतापयत हाती आलल सवथ धागदोर पतरान होमसला कळवल तयाची

सवनोदी परशसापर तारही समळाली

बदनला सतचा माग काढण फारस अवघड नवहत पधरा ददवस समस

फरासससस इगलीशचर हॉफ इर होती सतर सतची डॉ शलससजर व समसस

शलससजरयाचयाबरोबर चागली ओळख झाली डॉ शलससजर दसिण अमररकतील

समशनरी होत सवथसाधारणपण एकाकी सियाना वाटत तस समाधान व उदयोगरत

असलयाची जाणीव समस फराससससला धमाथमळ झाली डॉ शलससजर याच लिणीय

वयसकतमतव झोकन दऊन काम करणयाची वतती व मखय धमथपरसषताच कतथवय करत

असताना झाललया धावपळीमळ उदभवललया आजारपणातन नकतीच सावर

लागलली तबयत याचा समस फराससससवर फार खोलवर परभाव पडला तया रोर

सवभतीचया शशरषसाठी ती समसस शलससजर याना मदत कर लागली हॉटल

वयवसरापकान मला सासगतल ldquoवहराडयातील आरामखचीवर बसन डॉ शलससजर

याचा सबध ददवस जाई खचीचया दोसही बाजला तयाची दखभाल करणाऱया

पररचाररका असत डॉ शलससजर पसवतर भसमचा एक नकाशा तयार करत होत व तयात

खास उललख असललया समडीयानीटीसचया राजयावर त एक शोधसनबध सलसहत होत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

93

नतर तबयत बरीचशी सधारलयावर त व तयाची बायको लडनला गल समस

फराससससदखील तयाचयाबरोबर होतीrdquo ही समार तीन आठवडयापवीची गोषट होती व

तयानतरच तया वयवसरापकाला काही मासहती नवहत

तयापवी काही ददवस मरी खपसा अशरपात करन कठतरी सनघन गली

इतर नोकराणीना सतन सासगतल की बाईसाहबाची नोकरी सतन कायमची सोडली

आह डॉ शलससजर यानी जाणयापवी सवाच सबल भरल

ldquoसमस फराससससची चौकशी करणार तमही काही एकटच नाही

आठवडयापवीच एकजण बाईसाहबाची चौकशी करत आला होताrdquo वयवसरापक

महणाला

ldquoतयान नाव सासगतल काrdquo

ldquoतो इसगलश असावा पण वगळाच वाटत होताrdquo

ldquoरासवट होता काrdquo माझया समतराचया शरलॉकचया तकथ करणयाचया

पदधतीला धरन मी महणालो

ldquoबरोबर तसाच वाटत होता दाढीवाला जाडा व रापलला असा तो या

हॉटलपिा एखादया शतकऱयाचया खानावळीत जासत शोभन ददसला असता फार

भीतीदायक व उबग यईल असाच तो होताrdquo

धक बाजला होऊन आकतया सपषट ददस लागावयात तयापरमाण गढ

उकलायला सरवात झालयासारख वाटत होत

एका चागलया धारमथक परवततीचया बाईचा जागोजागी एका खलपरवततीचया

अजञात वयकतीकडन पाठलाग कला जात होता ती लसान सोडन गली तयाअरी नककीच

तयाला घाबरत असणार अजनही तो सतचया मागावर होताच आज ना उदया तो सतला

शोधन काढणारच होता की आधीच तयाला सतचा मागमस लागलला आह व

शरलॉक होमस वषाली जोशी

94

तयामळच अनक ददवसात समस फराससससचा काही ठावारठकाणा नाही ह कळत नवहत

समस मरी ककवा समस डॉबन कोणीच कस सतला सावध कल नाही दषट कारवायाना

व धाकदपटशाला बळी पडणयापासन कोणीच कस सतला वाचव शकल नाही या

सवाथमाग काय भीषण हत अरवा करर डाव असावा काहीतरी समसया होती खरी व

ती मला सोडवायची होती

या सवथ परकरणाचया मळाशी खोलवर ठामपण व झटपट जाणयात मी कसा

यशसवी झालो आह याबददल मी होमसला पतर सलसहल तयान उततरादाखल तार

पाठवली तयात तयान डॉ शलससजर याचया डावया कानाबददल वणथन मागवल होत

होमसचया सवनोदाचया कलपना सवसचतरच आहत तयामळ तयाचया या अवळी कललया

सवनोदाकड मी काही लि ददल नाही होमसची तार समळणयापवीच मी मरीचया

मागावर मााटपलीअर इर जाऊन पोचलो होतो

तया नोकराणीला शोधन काढण व सतचयाकडील सवथ मासहती गोळा करण

यात काही कठीण नवहत ती तशी सनषठावान वाटली आपली मालकीण आता

चागलया लोकाबरोबर आह याची खातरी झालयामळ सतन नोकरी सोडली सशवाय

आता सतला लगन करन घरससार राटायचा असलयान नोकरी सोडण अपररहायथच

होत लसान यर असताना समस फरासससस सतला एकदोनदा वाटटल तस टाकन बोलली

व सतचया परामासणकपणाबददलही शका घतली तयामळ ही नोकरी सोडण सतला पवी

सजतक जड गल असत सततक गल नाही अशी दःखद कबली मरीन ददली पननास पौड

लगनाचा आहर महणन सतला समळालयाच सतन सासगतल तळयाकाठी असललया

सहरवळीवर बाईसाहबाचया कबरला धसमसळपण सवळखा घालताना सतन

सवतःचया डोळयानी तया अनोळखी इसमाला पासहल होत तो भयानक भीतीदायक

मनषय होता तयाचया धमकावणीला सभऊनच समस फराससससन शलससजर

पतीपतनीबरोबर लडनला जाण मासय कल असाव या बाबतीत सतन सतचया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

95

नोकराणीला मरीला काहीच सासगतल नवहत पण बारीकसारीक गोषटीवरन

मरीची खातरी झाली होती की बाईसाहब सतत असवसर व उदास होतया एकाएकी

मरी खचीवरन उठली आशचयथ व भीती यामळ सतचा चहरा एकदम भयानक झाला

ldquoतो बघाrdquo ती ककचाळली ldquoतो बघा नालायक अजन सगावा घतो आह मी

जयाचयाबददल बोलल तोच हा मनषय आहrdquo

सखडकीतन मी एक काळाकसभनन सधपपाड व दाढीच खट वाढलला इसम

पासहला घराचया करमाकाकड बारकाईन पहात रसतयाचा मधयावरन तो चालला

होता माझयापरमाण तोही मरीचया मागावर होता तया िणाचा फायदा उठवन मी

ताबडतोब बाहर पडलो व तयाला गाठल

ldquoत कोणी इगरज ददसतोसrdquo मी बोललो

ldquoअसलो तरी तला काय तयाचrdquo तो मगररीन महणाला

ldquoतझ नाव काय मी सवचार शकतो काrdquo

ldquoनाही त सवचारायची काही जररी नाहीrdquo

अशी काही सवसचतर पररससरती सनमाथण झाली की सवथ गोषटो सरळसरळ

सवचारन टाकण शरयसकर अस मी ठरवन टाकल

ldquoसमस फरासससस कठ आहrdquo मी सवचारल

तयान माझयाकड आशचयाथन रोखन पासहल

ldquoत सतला काय कलस त सतचयामाग का लागला होतास मला उततर हव

आहrdquo मी महणालो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

96

तयान माझयाकड एक जळजळीत कटाि टाकला व एखादया वाघासारखा

चवताळन तो माझयाकड झपावला मी माझा बचाव करायचा खप परयतन कला पण

तयाची पकड महणज वजरमषटीच होती एखादया करर रािसासारखा तो धमसत होता

तयाचा हात माझया मानवर होता व मी जवळजवळ बशधद पडलो होतो तवढयात

समोरील नाईट कलबमधन एक नीलविधारी आला व तयान तयाचया हातातील जाड

सोटयान माझया हललखोराचया पढचया हातावर चागल रटट हाणल तयामळ तयाची

माझयावरील पकड दढली होऊन मी बचावलो परत हलला करावा की नाही असा

सवचार करत रागान जळफळत तो िणभर राबला माझयाकड एक जळजळीत

कटाि टाकन तया भाडकदळ माणसान मला सोडल व मी सजरन बाहर पडलो सतर

तो आत सशरला रसतयात माझयाजवळ उभया असललया माझया रिणकतयाथकड

आभार मानणयासाठी मी वळलो

ldquoवा वॉटसन चागलाच भानगडीत अडकत होतास रातरीचया गाडीन त

माझयाबरोबर लडनला यावस त बरrdquo

एक तासानतर शरलॉक होमस तयाचया नहमीचया पहरावात व रबाबात

हॉटलमधील माझया खासगी खोलीत बसला होता तयाचया अचानक पण सधी साधन

झाललया आगमनाच सपषटीकरण अगदी साध होत मी परवासात कठ असन त

नमकपणान हरन तो लडनहन सनघाला होता एका कामगाराचया वषात माझया

पदापथणाची जण वाट बघत तो नाईटकलबमधय बसलला होता

ldquoमाझया सपरय समतरा वॉटसन ससगत परत एकारलला असा तपास त

चालवलला आहस यािणी तरी त काही चका कलया आहस ककवा काही गोषटी

वगळललया आहस अस मला वाटत नाही सवथ ददशानी त जागरकपणा दाखवला

आहस परत रहसयभद काहीच झालला नाहीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

97

ldquoकदासचत याहन जासत चागल काही त दखील कर शकला नसतासrdquo मी

कडवटपण महणालो

ldquoकदासचत मी सनसशचतच काहीतरी उततम कल आह ह बघ मी कणाला

आणल आह हा समसटर दफलीप गरीन आह या हॉटलमधय तो तझयाबरोबरच रहात

आह यशसवीपण तपास लावणयासाठी तो आपलयाला सरवातीपासन सार काही

सागल

एक काडथ आत आल व तयापाठोपाठ तो दाढीवाला आडदाड इसम आत

आला यानच मला रसतयात मारल होत माझयाकड पासहलयावर तो चपापला

तयान सवचारल ldquoसमसटर होमस ह काय तमची सचठठी समळाली महणन मी

आलो पण या माणसाच इर काय काम आहrdquo

ldquoआपलया या कामात मला मदत करणारा हा माझा जना समतर व सहकारी

आहrdquo

माफी मागत तया सधपपाड व रापललया पाहणयान माझयाबरोबर

हसतादोलन कल

ldquoतमहाला फारस लागल नसल अशी मी आशा करतो जवहा तमही मला

सतला दखावलयाबददददल काही बोललात तवहा माझा तोलच गला खर तर मी

अलीकड ताळयावर नाही वीजवाहक तारापरमाण माझया नसा बनलया आहत

तयाला आता माझा काही इलाज नाही समसटर होमस पसहलयापररम ह सागा की या

जगात माझया अससततवाचा शोध तमहाला लागला तरी कसाrdquo

ldquoसमस फराससससची गवहनस समस डॉबन सहचयाशी मी सपकथ ठवन आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

98

ldquoती जनी काळी छतरी वापरणारी समस डॉबन मला ती चागलीच आठवत

आहrdquo

ldquoआसण सतलाही त आठवतो आहस त दसिण आदफरकला सनघन जाण पसत

कलस तयापवीचया ददवसातील ही गोषट आहrdquo

ldquoतमहाला तर माझी सगळी हकीगत मासहती ददसत आह मग तमचयापासन

काही लपवायची जररी नाही तमहाला दवाशपपर सागतो होमस जगातील

कठलयाही परषान एखादया बाईवर कल नसल अस अतयत समरपथत परम मी

फराससससवर कल इतर उतावीळ तरणासारखाच मी सतचयापायी परता पागल झालो

होतो पण सतच मन गगाजलापरमाण पसवतर होत सवगपणाची छायासदधा सतला

असय होती जवहा सतला माझया काळया कतयाची मासहती झाली तवहा सतन माझ

नावच टाकल पण तरीही नवल महणज सतच माझयावरच परम मळीच कमी झाल

नाही इतक पराकोटीच परम की तयामळ सतचया भर तारणयाचया सोनरी ददवसातही

ती असववासहत रासहली बाबरटॉनला राहन मी सचककार पस समळवल मधयतरी अनक

वषाचा काळ गला मला वाटल की मी कदासचत सतला शोधन काढन सतच मन वळव

शकन सतन अजन लगन न कलयाच मी ऐकल होत लसानला ती मला सापडली मी

माझयाकडन परयतनाची सशकसत कली ती सवरघळली पण सतचा सनशचय कायम होता

अस ददसत कारण मी सतला परत भटायला बोलावल तवहा ती ह शहर सोडनच

गली मी सतला बदनपयत शोधल आसण नतर मला अस समजल की सतची नोकराणी

इर आह मी तसा रागडा मनषय आह माझ आयषय तस धोपटमागी नवहतच

तयामळ डॉ वॉटसन माझयाबरोबर तशा परकार बोलला तवहा माझ डोक एकदम गरम

झाल पण कपा करन मला सागा की फराससससच काय झालrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

99

ldquoतच तर आमहाला शोधन काढायच आह समसटर गरीन तमचा लडनचा

पतता काय आहrdquo शरलॉक होमस रडपण बोलला

ldquoमी हॉटल लघममधय रहातोrdquo

ldquoमग त सतर परत जावस असा सलला मी तला दऊ शकतो का मातर मला

गरज लागलयास त सतर असशील अस बघ मी तला खोटी आशा दाखवत नाही पण

समस फराससससचया सरिसाठी ज ज कराव लागल त त आमही अगदी खातरीन करच

कर या िणी मी अजन काही साग शकत नाही ह माझ काडथ घ महणज तला

वाटलयास आमचयाशी सपकथ साधता यईल आता आपण अस कर वॉटसन तझी बग

त आवरन ठव मी समसस हडसनना फोन करन उदया साडसात वाजता आपलया

दोघासाठी खास जवण तयार करन ठवायला सागतोrdquo

आमही बकर रसतयावरील आमचया सनवाससरानी पोचलो तवहा बदनहन

आलली एक तार आमची परसतिा करत होती मोठया उतसकतन होमसन ती वाचली

व माझयाकड सभरकावली lsquoफाडन टाका ककवा टरकवाrsquo असा सनरोप होता

ldquoहा काय परकार आहrdquo मी सवचारल

होमस बोलला ldquoह सवथ काही आह मी तला या सभय कारकडयाचया डावया

कानासबधी काही ससगती नसलल परशन सवचारल होत त आठवत असल त तयाला

काहीही उततर ददल नवहतसldquo

ldquoमी तवहा बदनहन सनघालो होतो तयामळ उततर दऊ शकलो नाहीrdquo

ldquoतयासाठी मी बदनचया इगलीशचर हॉफचया वयवसरापकाकड एकजण

पाठवला होता तयाच उततर इर पडल आहrdquo

ldquoयावरन काय ददसत आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

100

ldquoमाझया सपरय समतरा वॉटसन यावरन अस ददसत आह की आपण एका

टोकाचया कावबाज व भीतीदायक मनषयाबरोबर वावरत आहोत दसिण अमररकचा

समशनरी डॉ शलससजर तोच तो होली पीटर आह ऑसटरलीयातन अधथचदर दणयात

आलला पण नवखया दशात मोठया रबाबात वावरणारा एकाकी व धारमथक

परवततीचया मसहलाना फसवण ही तयाची खाससयत आह आसण तयाची ती तराकसरत

बायको फरझर नावाची इसगलश बाई तयाला शोभल अशीच आह तयाचया गसनमी

कावयाचया सवरपावरनच मला तयाची ओळख पटली ८९ साली बककगहमयरील

सलनमधय झाललया मोठया मारामारीत तयाला चागलच ठोकल गल होत तयामळ

ती शारीररक सवशषता ( डावया कानासबधी ) तयाचयात आली आह तयामळ माझा

सशय पकका झाला ती गरीब सबचारी बाई तया हलकट दापतयाचया हातात सापडली

आह त काहीही कर शकतील समस फरासससस सजवत आह की नाही याचीच मला

शका आह आसण जर ती सजवत असल तर नककीच नजरकदत असणार महणनच समस

डॉबन ककवा इतर कणाच समतरमडळीना सतची काही खबरबात नाही ती लडनला

पोचलीच नसणार कारण लडनचया पोसलसाची नोद घणयाची पदधत लिात घता

एखादया परकीयाला तयाचया हातावर तरी दण शकय वाटत नाही बर ती लडनमधन

गली असल अस महणाव तर तही अशकय वाटत कारण तया चोर लोकाना एखादयाला

नजरकदत ठवायला याहन दसरी कठली उततम जागा समळणार माझा आतला

आवाज मला सागतो आह की ती लडनमधयच असणार पण आता आपलया हातात

तसा काही सबळ परावा नसलयान आपण एकच गोषट कर शकतो ती महणज मसत

जवणावर आडवा हात मारन ताणन दण नतर सधयाकाळी दफरायला बाहर

पडलयावर माझा सकॉटलड याडथमधील समतर लसटरड याचयाबरोबर मी बोलनldquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

101

पण सरकारी पोलीस काय ककवा होमसची छोटीशी पण कायथिम ससरा

काय गढ उकलणयात कोणीच यशसवी झाल नाही लाखो माणस रहात असललया

लडन शहरात आमही शोध करत असललया तीन वयकतीचा असजबात मागमस नवहता

जण तया वयकती कधी इर रहातच नवहतया जासहराती दऊन पासहलया पण वयरथ

इतर मागाथन काही धागदोर हाती यतात का असा परयतन कला पण तयातन काहीही

सनषपनन झाल नाही डॉ शलससजर याचा काहीतरी सबध आला असल अशा गसयाचया

जागा वयरथ धडाळलया तयाच जन सहकारी शोधल पण त काही साग शकल नाहीत

समार एक आठवडयाचया सनराशाजनक गढतनतर एकाएकी आशची वीज चमकली

एक जसया सपसनश सडझाइनच रपरी चकचकीत पदक बोसवहगटन या वसटसमसनसटर

रसतयावरील एका दकानात गहाण ठवलल आढळल गहाण ठवणारा एक सधपपाड

गळगळीत दाढी कलला कारकन वाटणारा इसम होता तयाच नाव व पतता अराथतच

खोटा होता तो सनसटला खरा पण वणथनावरन तो डॉ शलससजरच वाटत होता

लघममधील आमचया दाढीवालया समतरान तीन वळा चौकशी कली

सतसऱयादा या नवीन मासहतीनतर तयाचया आगडबब दहावर तयाच कपड फारच

सल वाटत होत काळजीमळ तो कश भासत होता lsquoजर तमही मला काही काम ददलत

तरrsquo अस तयाच टमण सारख चालल होत शवटी तो होमसचया गळयातच पडला

ldquoआता तयान सहर गहाण ठवायला सरवात कली आह आता तो आपलयाला

समळालाच पासहजrdquo

ldquoपण महणज समस फराससससबरोबर काही धोका झाला आह की कायrdquo

होमसन रडपण मान हलवली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

102

ldquoसमजा आतापयत तयानी सतला कठ डाबन ठवल असल तर सवतःही

अडचणीत आलयासशवाय सतला तो मोकळी सोडण शकय नाही आपण वाईटात वाईट

घडल असणयाची शकयता गहीत धरली पासहजrdquo

ldquoमी काय कर शकतोrdquo

ldquoह लोक काही तला ओळखत नाहीतrdquo

ldquoनाहीrdquo

ldquoत अजन कोणाकड तरी जडजवाहीर गहाण ठवायला जाणयाची मला

शकयता वाटत तस असल तर आपलयाला शोध सर करावा लागल कदासचत तो

इरच परत यईल कारण तयाला पशाची ददात आहस ददसत इर तयाला कठलयाही

परकारच उलटसलट परशन न सवचारता सबनबोभाट चागली रककम समळालली आह मी

तया दकानदाराला एक सचठठी दतो महणज त तला तयाचया दकानात दडन बसायची

परवानगी दतील जर डॉ शलससजर इर आला तर तयाचया घरापयत त तयाचा पाठलाग

कर पण जरा सबरीन मारामारीचया भानगडीत तर मळीच पड नकोस माझया

सललयासशवाय व मला कळवलयासशवाय त नवीन पाऊल उचलणार नाहीस या

अटीवरच मी तला ह काम दतोrdquo

दोन ददवस दफलीप गरीनन (महायदधात नासवक दलात कमाडर असललया

परससधद वयकतीचा तो मलगा होता) काही बातमी आणली नाही सतसऱया ददवशी तो

घाईघाईन आमचया बठकीचया खोलीत घसला तयाच सपळदार शरीर उततसजत होऊन

ररररत होत

ldquoआपलयाला तो समळाला तो सापडलाrdquo दफलीप ओरडला तयाचया

बोलणयात ससगती नवहती होमसन रोडा धीर दऊन तयाला शात कल व एका खचीत

जरा शवास टाकायला बसवल

शरलॉक होमस वषाली जोशी

103

ldquoचल आता नीट कस कस काय काय झाल त सागrdquo

ldquoती आतता एक तासापवी आली होती तयाची बायको सतन ज पदक आणल

त दसऱया कणाच तरी होत ती उच हडकळी व घारीचया नजरची बाई होतीrdquo

ldquoतीच ती बाईrdquo होमस महणाला

ldquoती सनघन गलयावर मी सतचा पाठलाग कला मी सतचया मागन चाललो

होतो नतर ती एका मरतथकाच सामान आणायचया दकानात गलीrdquo

ldquoबर मगrdquo पाढऱया फटक चहऱयामाग दडललया भीतीदायक मनान

ररररणाऱया आवाजात माझया समतरान सवचारल

ldquoदकानातील बाईबरोबर ती बोलत होती मी सतर सशरलो आता उशीर

झाला आह अस काहीस ती महणताना मी ऐकल ती दकानातील बाई माफी मागत

होती rdquoखर महणज ती एवहाना तयार असायला हवी होती पण नहमीपिा वगळया

आकाराची असलयान उशीर लागत आहrdquo मला बघन तया दोघी चपापलया मी काही

जजबी चौकशी करन दकानातन बाहर पडलोrdquo

ldquoफार छान कलस नतर काय झालrdquo

ldquoती बाई बाहर पडली पण मी दाराशीच आडोशाला दडन बसलो होतो

मला वाटत सतला बहधा सशय आला असावा कारण ती सारखी आजबाजला बघत

होती नतर सतन एक टकसी बोलावली व तयात बसन ती सनघाली नसशबान मलाही

लगच दसरी टकसी समळाली व मी सतचा पाठलाग सर कला ३६ पोलटन सकवअर

सिकसटन इर ती उतरली मी माग आलो कोपऱयावर टकसी सोडन ददली व तया

घरावर पाळत ठवलीrdquo

ldquoतला कोणी ददसल काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

104

ldquoखालची सखडकी सोडलयास बाकी सवथतर अधार होता इतका अधार होता

की मला काहीही ददसत नवहत काय कराव अशा सवचारात मी तर उभा होतो

तवढयात एक वहन सतर आली तयातन दोन माणस उतरली तयानी वहनमधन

काहीतरी बाहर काढल व पायऱयावरन हॉलमधय घऊन गल समसटर होमस ती

शवपटी होतीrdquo

ldquoकाय सागतोसrdquo

ldquoिणभर मी एकदम आत सशरायचा परयतन कला दोघाना यणयासाठी व

तयाचया हातातील त ओझ घणयासाठी दार उघडच होत मी सतर उभा असलला सतन

पासहल व बहधा न ओळखलयामळ लगबगीन दार लावन टाकल मी तमहाला ददलल

वचन मला आठवल महणन मी ताबडतोब इर आलोrdquo

ldquoत तर झकास काम कलसrdquo कागदाचया एका तकडयावर घाईघाईन

काहीतरी सलसहत होमस महणाला वॉरट असलयासशवाय कायदशीर ररतया आपण

काही कर शकत नाही तवहा हा कागद पोलीस कचरीत नऊन दाखव व वॉरट समळव

सहर सवकलयाच कारण मला वाटत परस आह तयात काही अडचण यऊ नय लसटरड

सवथ तपशील पाहीलrdquo

ldquoपण मधयतरीचया काळात तयानी सतचा खन कला तर तया शवपटीचा

अरथ काय सतचयासशवाय दसऱया कोणासाठी ती असणारrdquo

ldquoसमसटर गरीन आपण आपलयाला शकय आह तवढ सवथ काही कर एक

िणही आता दवडन उपयोगी नाही सगळ काही आमचयावर सोपवrdquo

गरीन सनघन गलयावर होमस मला महणाला ldquoआता सरकारी यतरणा कायथरत

होईलच आपण खासगी गसहा असवषक नहमीपरमाण आपलया मागाथन जाऊ अगदी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

105

तातडीन काही गोषटी कलया नाहीत तर फार भीषण पररससरती ओढवल पोलटन

सकवअर गाठणयासाठी आता समसनटाभराचाही उशीर नकोrdquo

ldquoआपण आता काय काय कस कस घडल असल त बघrdquo वसट समसनसटर पल

व पालथमट हाउस पार करताना होमस महणाला ldquoया दषट लोकानी तया दःखी बाईला

पररम सतचया सवशवास नोकराणीपासन तोडल नतर लडनला यणयासाठी सतच मन

वळवल जर सतन काही पतरवयवहार कला असता तर त अडचणीत आल असत

कणीतरी सवशवास माणसाकडन तयानी ह सजवलल घर ताबयात घतल एकदा घर

समळालयावर तयानी सतला तयात डाबन ठवल पसहलयापासन तयाच लि सतचया

मौलयवान जडजवाहीरावर होतच त तयानी लगच सवतःचया ताबयात घतल या

बाईचया भसवषयामधय कणाला रस आह अस तयाना वाटण सवाभासवक नवहतच

तयामळ तयाना काहीच धोकादायक वाटल नाही पण सतला मोकळ सोडलयास ती

नककी तयाचयासवरधध तकरार करल महणन सतला डाबन ठवायच धोरण तयानी

अवलबल पण त सतला कायमच तर कडीकलपात ठऊ शकत नवहत तवहा सतचा खन

करण एवढाच पयाथय तयाचयासमोर रासहलाrdquo

ldquoह तर सपषट आहrdquo

ldquoआता आपण दसऱया तऱहन सवचार करन बघ वॉटसन अस बघ की आपण

जवहा वगवगळया ददशानी सवचार करतो तवहा शवटी कठल तरी सवथ शकयतामधय

सामाईक असणार मदद आपलयाला सापडतात आसण तच शवटी आपलयाला सतयाचया

जवळ नणार ठरतात आपण आता शवपटीपासन सरवात कर समस फराससससपासन

नको तया घटनवरन मला बाईसाहब खातरीन मरण पावलया असलयाची भीती वाटत

पण मतयचा दाखला व तयावरील सशककामोतथब असलला हा दफनसवधी मला

सवरोधाभासातमक वाटतो जर तयानी सतचा जाणनबजन खन कला असता तर तयानी

सतला मागील बागत खडडा खणन परन टाकल असत पण इर तर सवथ खललमखलला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

106

कारभार ददसतो आह याचा अरथ काय डॉकटराची ददशाभल करन अगदी नसरगथक

वाटल अशा ररतीन तयानी सतचा शवट कलला ददसतो आह बहधा सवषपरयोगान

तरीही तयानी राजरोसपण डॉकटरला बोलवाव ह जरा खटकत नाही का तो डॉकटर

तयाना सामील असललाच हवा पण ह जरा सवशवास ठवणयास कठीण जात आहrdquo

ldquoमतयचा दाखला लागतो ह त सवसरल तर नसतीलrdquo

ldquoभयानक फार भयानक वॉटसन त अस करणयाची शकयता मला कमीच

वाटत आटप भराभर समतरा नककी दफनसवधीमधयच काहीतरी गडबड वाटत आह

आपण आतता तया अतयसवधीच सामान सवकणाऱया दकानावरन चाललो आहोत त

आत जातोस का त सतर गलयामळ आपण जरा खबीरपण पररससरती हाताळ शक

पोलटन सकवअर या पततयावरील दफनसवधी उदया दकती वाजता होणार आह ह

सवचारन घrdquo

तया दकानातील बाई काहीही सशय न घता मला महणाली की उदया

सकाळी आठ वाजता

ldquoअस बघ वॉटसन ह सगळ तर उघडपण चालल आह आपली तकरार रासत

असल तर आपण सतपपट शसकतशाली असलयासारखच आह आता कायदयाचया

चौकटीत राहन काम करण ककवा पोसलसाची वाट बघत बसण आपलयाला फार

महाग पडल चल वॉटसन गाडी सर कर आपल नशीब आपलयाला चागली सार

दईल अशी आशा कर पवीही आपण अशी नसशबाचया भरवशावर काम कलली

आहतrdquo

पोलटन सकवअरमधील तया अधाऱया घराच भलमोठ दार उघडल गल व

समणसमणतया उजडात एका उच िीची आकती ददसली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

107

ldquoमहाशय आपलयाला कोण हव आहrdquo ती टोकदारपण महणाली

काळोखातन ती आमचयाकड सनरखन बघत होती

ldquoमला डॉ शलससजरना भटायच आहrdquo होमस बोलला

इर या नावाची कोणीही वयकती रहात नाही अस महणन ती दार लावायचा

परयतन कर लागली पण होमसन मधय पाय घालन त धरन ठवल होत

ldquoमग इर कोणी का रहात असना मला तयाला भटायच आहrdquo होमस

ठामपण बोलला सतन सवरोध दशथवला पण नतर दार उघडल

ldquoठीक आह आत या माझया नवऱयाला जगातील कठलयाही माणसाची

भीती नाहीrdquo ती महणाली व आमचया माग दार लावल हॉलचया उजवया बाजस

असललया बठकीचया खोलीकड आमहाला जायला सासगतल जाता जाता सतन ददवा

मोठा कला ldquoलगचच समसटर पीटर तमहाला भटतीलrdquo ती महणाली तया धळीन

भरललया व कीटकाच वसतीसरान असललया खोलीकड आमही नजर टाकतो आहोत

तोच दार उघडन एक मोठा घोटन दाढी कलला व टककल पडलला मनषय दबकत

परवश करता झाला आतन दषट असनही वरवर सजजन वाटणारा मखवटा घातलला

असा तो मनषय वाटला तयाच गाल ओघळलल होत व चहरा ताबडा होता

ldquoसभय गहसरहो तमची काहीतरी चक होत आह मला वाटत की तमही

पतता चकला आहात जर तमही याच रसतयान रोड पढ गलात तर कदासचत mdash ldquo तो

उससया खळीमळीचया सवरात बोलला

ldquoह बघ आमहालाही उशीर होतो आह त अडलडचा हनरी पीटर आहस

बदन व दसिण अमररकचा डॉ शलससजर आहस मी शरलॉक होमस आह ह मी सजतकया

सनसशचतपण साग शकतो सततकयाच सनसशचतपण मी तला ह सागतोrdquo जयाला मी आता

पीटर महणणार आह तो तयाला इतकया हशारीन जयान ओळखन काढल आह

तयाचयाकड अगदी पसहा पसहा सनरखन बघ लागला ldquoह बघ समसटर होमस मला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

108

तझया नावाची भीती दाखव नकोस जवहा माणसाची सदससदववकबदधी जागत असत

तवहा त तयाला घाबरव शकत नाहीस माझया घरात तझ काय काम आहrdquo

ldquoबदनहन तझयाबरोबर आललया समस फराससससच त काय कलस ह मला

जाणन घयायच आहrdquo

पीटर मखखपण महणाला ldquoतया बाईसाहब कठ आहत त तमहीच मला

सासगतलत तर बर होईल जवळजवळ शभर पौडाच सबल मला सतचयाकडन यण

आह जयाचयाकड कोणी रतनपारखी ढकनही बघणार नाही अशी खोटी पदक सतन

मला तयाचया बदली ददली आहत बदनला माझया बायकोशी व माझयाशी सतची

चागली जानपहचान झाली होती तयावळस मी दसऱया नावान वावरत होतो ही

गोषट खरी आह आमही लडनला यईपयत सतन आमचा सपचछा सोडला नाही मीच

सतच सतकीट काढल व सबलही भरल लडनला यताच सतच सबल भरलयाबददल

आमचया हातावर नकली सहर ठवन सतन पोबारा कला समसटर होमस तमही सतला

शोधन काढलत तर माझयावर फार उपकार होतीलrdquo

ldquoमी सतला शोधन काढीनच ती सापडपयत या घराचा कोपरा अन कोपरा

मी धडाळन काढणार आहldquo होमस महणाला

ldquoका महणन त तर एक सवथसामासय नागररक आहसrdquo

ldquoतला अस महणायच असल तर त महण शकतोस मी व माझा समतर अस

दोघ समळन घराची पहाणी करणार आहोत सशवाय हा माझा समतर चागला तगडा

गडही आहrdquo होमस महणाला

आमचया सवरोधकान दार उघडन महटल ldquoअनी पोसलसाना बोलाव

खालन जनानी विाची सळसळ ऐक आली हॉलच दार उघडल गल व परत लावल

गल

शरलॉक होमस वषाली जोशी

109

होमस महणाला वॉटसन आपलयाला अगदी रोडा वळ आह पीटर त

आमचया मधय आलास तर तझी चागलीच सपटाई होईल इर आणलली शवपटी कठ

आहrdquo

ldquoशवपटीशी तमहाला काय करायच आह ती वापरात आह तयात परत

आहrdquo

ldquoमला परत बघायच आहrdquo

ldquoमाझी परवानगी नाहीrdquo

ldquoमग परवानगीसशवायच एक धकका मारन तयाला ढकलन होमस चपळाईन

हॉलमधय सशरला एक अधथवट उघड दार आमचया समोर होत आमही तयात सशरलो

त जवणघर होत टागललया अधथसमणसमणतया ददवयाखाली टबलावर शवपटी ठवलली

होती होमसन ददवा मोठा करन सतच झाकण उघडल खोल पटीचया तळाशी एक

िीण आकती पहडली होती तया वयसक ताबस पाढरकया चहऱयावर परकाशाची

सतरीप पडली दकतीही दषटपणा उपासमार ककवा रोगजजथरता या कारणामळदखील

ही सझजलली महातारी अजन सदर ददसणारी समस फरासससस ठरली नसती होमसचया

चहऱयावर आशचयथ ददसल व सटकच भावही

ldquoनशीब ही कोणीतरी दसरीच आहrdquo तो पटपटला

आमचया मागोमाग खोलीत आलला पीटर बोलला ldquoसमसटर शरलॉक होमस

त एकदाचा चागलाच ठचकाळलासrdquo

ldquoही मत बाई कोण आहrdquo

ldquoजर तमहाला जाणन घयायच असल तर ऐका ती माझया बायकोची पवीची

पररचारीका आह सतच नाव रोझ सपडर आह सिकसटन यरील कामगार रगणालयात

ती आमहाला सापडली सतला आमही इर घऊन आलो डॉ हॉरसॉम रहाणार १३

शरलॉक होमस वषाली जोशी

110

फरबाक सवहला याना बोलावल पतता सलहन घतला ना सिशचन धमथरीतीपरमाण

आमही सतच अतयससकार काळजीपवथक करत आहोत काय समजलात समसटर होमस

आणलयापासन सतसऱया ददवशी ती वारली वदधापकाळामळ मतय अस डॉकटराचा

दाखला महणतो पण तमची अककल जासत चालत आमही कसनगटन रसतयावरील

सटीमसन आसण कपनीला अतयसवधीच कतराट ददल आह त उदया सकाळी आठ वाजता

दफनसवधी करणार आहत समसटर होमस तमहाला यात काही सवसगती वाटत का

तवहा तमही मखाथसारखा एक टोला खालला आह व त कबल करण तमहाला जड जाऊ

नय जवहा आत समस फरासससस असणार या अपिन त शवपटीच झाकण उघडलस

व तयात नववद वषाथची जखख महातारी पासहलीस तवहा तझा पडलला चहरा व आ

वासलल तोड अगदी फोटो काढणया लायक झाल होतrdquo

पीटरन होमसला टोमणा मारला तरी होमस नहमीपरमाण शात होता पण

तयाचया घटट घातललया हाताचया घडीमधन तयाचा टोकदार राग ददसन यत होता

ldquoमी तझ घर शोधन बघणार आहrdquo तो महणाला

ldquoमी बघतोच तझयाकडrdquo पीटर महणाला तवढयात एका बाईचा आवाज

आला व कोणीतरी आत यत असलयाची चाहल लागली

ldquoचला इकड या ह लोक जबरददसतीन माझया घरात घसल आहत

तयाचयापासन माझी सटका करा तयाना हसकन दणयासाठी मला तमची मदत हवी

आहrdquo

दारात एक पोलीस व इससपकटर उभ होत होमसन सखशातन तयाच काडथ

काढल ldquoह माझ नाव व पतता असलल काडथ आसण हा माझा समतर वॉटसनrdquo

ldquoराह द महाशय आमही तमहाला चागल ओळखतो पण तमचयाकड वॉरट

असलयासशवाय तमहाला इर काही करता यणार नाहीrdquo तो इससपकटर बोलला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

111

ldquoअस करणयाचा मला कायदशीर ररतया असधकार नाही ह अराथतच मला

मासहती आहrdquo

ldquoपकडा तयालाrdquo पीटर महणाला

ldquoहा गहसर हवा असलयास तयाला कठ पकडायच त आमहाला मासहती आह

पण समसटर होमस तमहाला इरन जाव लागलrdquo इससपकटर बोलला

ldquoचल वॉटसन आपलयाला जायला हवrdquo

एका समसनटात आमही रसतयावर आलो होमस नहमीपरमाण शात होता पण

मी मातर फार सचडलो होतो इससपकटर आमचया मागोमाग आला

ldquoमाफ करा समसटर होमस पण कायदाच तसा आहrdquo

ldquoबरोबर इससपकटर तमही तरी दसर काय करणारrdquo

ldquoतमही सतर हजर होतात तयाअरी काहीतरी काळबर असणार असा माझा

अदाज आह जर मला करता यणयासारख काही असल तर mdash ldquo

इससपकटर तया हरवललया बाईची भानगड आह व आमहाला वाटत की ती

तया घरात आह मी लगच तमचयाकडन वॉरटची अपिा करतोrdquo

ldquoठीक आह समसटर होमस मी या लोकावर नजर ठवतो जर काही सनषपनन

झाल तर तमहाला नककी कळवतोrdquo

फकत नऊ वाजल होत आमही जोमान आमचया कामसगरीवर सनघालो

पररम आमही सिकसटन यरील कामगार रगणालयात गलो सतर आमहाला खरोखरच

अस आढळल की काही ददवसापवी इर एक परोपकारी दापतय आल होत व त एका

मनोरगण वधद मसहलला ती तयाची पवीची नोकराणी असलयान हककान पण

शरलॉक होमस वषाली जोशी

112

परवानगी काढन घऊन गल आता ती मतय पावलयाच समजलयावर कोणालाही

आशचयथ वाटल नाही

आमचा पढील मोचाथ आमही डॉकटराकड वळवला तो डॉकटर मणाला की

तयाला बोलावणयात आल तवहा खरोखरच ती महातारी मरणासनन झाली होती व

तयाचयादखतच सतच पराण गल तयान मतयचा दाखला ददला तो महणाला ldquoमी

तमहाला खातरीपवथक सागतो की सवथ काही अगदी नसरगथकपण घडल होत व

सशयासपद अस आमहाला काहीही वाटल नाही पण तयाचयासारखयाचया घरात

नोकरमाणस नसावा ह मातर मला जरा खटकलrdquo एवढ बोलन तो डॉकटर गपप झाला

शवटी आमही सकॉटलड याडथला गलो वॉरट समळवणयासाठी अनक कागदी

घोड नाचवाव लागल रोडा वळ मोडण अटळ होत दसऱया ददवशी सकाळपयत

मसजसटरटची सही समळण शकय नवहत जर सकाळी नऊ वाजता सही समळाली तर

लसटरडला बरोबर घऊन होमस पढची कायथवाही कर शकत होता अशा ररतीन ददवस

सपला मधयरातरी तया इससपकटरचा फोन आला की तया अधाऱया घराचया

सखडकयामधन मधयरातरी ददवयाची उघडझाप व काहीतरी जाग असलली वाटली पण

घरात जाताना ककवा बाहर पडताना तयाला कोणी ददसल नाही आपण फार

उतावीळपणा करायला नको उदया उजाडपयत वाट पाह अस तयाच महणण होत

शरलॉक होमस फार असवसर होता तयाला झोपही आली नाही व काही

बोलायच महटल तर तो फार सचडलला होता आपलया दोसही जाड व दाट भवया

एकतर आणन व लाबलचक सनराश बोट खचीचया हातावर आपटत एकामागन एक

ससगरटी ओढत तो एकटाच बसला होता परतयक शकयता पडताळन पाहन गढ

उकलायचा तयाचा परयतन चालला होता रातरी अनक वळा मी तयाला घरभर शोधक

नजरन दफरताना पासहल सकाळी मला जवहा तयाचयाकडन बोलावण आल तवहा

तोच माझया खोलीत घसला तो तयाचया रातरीचया कपडयातच होता तयाचया सनसतज

शरलॉक होमस वषाली जोशी

113

व खोल गललया डोळयावरन रातरभर तयाचया डोळयाला डोळा लागला नसलयाच

मला सहज कळत होत

ldquoअतयसवधीची वळ काय होती आठ नाही काldquo तयान उतसकतन सवचारल

ldquoबर आता सात वीस झाल आहत अर दवा वॉटसन माझी मती इतकी कठीत का बर

झाली आह चल भरभर आटप जीवन की मतय शभर टकक मतय व एक टकका जीवन

अशीच शकयता वाटत जर आपलयाला उशीर झाला तर मी मला कधीच माफ

करणार नाहीrdquo

आमही बगगीत बसन बकर रसतयान जात होतो अजन पाच समसनटही झाली

नाहीत तोच साडसात झाल आमही सबग बनवरन चाललो होतो सिकसटन रसतयाला

लागलो तवहा बरोबर आठाच टोल पडलल आमही ऐकल पण आमचयापरमाणच इतर

लोकही उशीरा यत होत आठ वाजन दहा समसनटानी शववासहका अजन दारातच

उभी होती आमचा घोडा धापा टाकत सतर उभा रासहला घराचया पायरीवरन

तीन माणस शवपटी वाहन आणताना ददसली होमस एकदम तीरासारखा घसला व

तयान तयाची वाट अडवली

ldquoयाचा अरथ काय पसहा मी तला सवचारतो की वॉरट कठ आहrdquo सचडललया

पीटरन रागावन आवाज चढवला रागान लाल झाललया पीटरची नजर शवपटीचया

पढील भागाकड लागली होती

ldquoवॉरट यत आह तोपयत शवपटी इरच राहीलrdquo होमसचया आवाजातील

जरबन तया लोकावर चागलाच पररणाम झाला पीटर एकाएकी घरात अदशय झाला

व त लोक तसच राबल ldquoवॉटसन चल लवकर हा बघ सकर डरायवहरrdquo तो ओरडला

शवपटी वाहणाऱया पढील माणसाचया छातीवर हात ठऊन तो ओरडला rdquoपरत आत

सया आतताचया आतताrdquo शवपटी परत टबलावर ठवणयात आली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

114

ldquoए तला सागतो आह र एका समसनटात पटीच झाकण उघडल गल पासहज

काय समजलास परशन नको आहत पटापट हात चालवा छान छान त र आसण त

सतकडन हात लाव आता जोरात वर खचा उघडत आह उघडा उघडा एकदाची

उघडलीrdquo

सवाचया एकसतरत परयतनानी आमही तया शवपटीच झाकण उघडल आमही

अस करतो आहोत तोच आतन कलोरोफॉमथचा नाकात भरणारा उगर भपकारा आला

गगी आणणाऱया ऑषधात बडवललया कापस व लोकरीत एका दहाच मसतक

गडाळलल होत कापस बाजला करन होमसन आतील सदर पतळयासारखा सवगीय

असा एका मधयमवयीन बाईचा चरहरा उघडा कला एका झटकयासरशी तयान

आपलया हातान तया आकतीला आधार दऊन बसत कल

ldquoवॉटसन ही मली आह की काय की अजन धगधगी आह नककीच आपण

फार उशीर कलला नाहीrdquo

पढील अधाथ तास आमहाला अस वाटन गल की आमही नककीच फार उशीर

कला गळचपी झालयामळ महणा ककवा कलोरोफॉमथचया सवषारी दाहकतन महणा

समस फरासससस जवळजवळ न परतीचया वाटवर पोचलयासारखीच वाटत होती पण

शवटी कसतरम शवासोचछवासान इररच इजकशन दऊन ककबहना शािात सचवललया

परतयक उपायान डोळयाचया पापणयाची रोडी हालचाल झाली जीवनाची पसटशी

चमक दगोचर होऊ लागली तवढयात बाहर गाडी राबलयाचा आवाज आला होमसन

पडदा बाजला करन पासहल व महटल ldquoलसटरड वॉरट घऊन आला आह खरा पण

तयाला अस आढळल की पिी आधीच उडालल आहतrdquo

बाहरचा पायरव ऐकन तो महणाला ldquoआसण बाईसाहबाची आपलयापिा

जासत चागली शशरषा कर शकल अशी योगय वयकती आलली आह नमसत समसटर गरीन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

115

मला वाटत की सजतकया लवकर आपण समस फराससससला इरन हलव सततक जासत

बर मधयतरी दफनसवधी पार पाडायला हरकत नाही गरीब सबचारी वदधा तया

शवपटीत अजन तशीच पडली आह सतला सचरसवशराती दयायला हवी एकटीलाच

ldquoवॉटसन तझया नोदवहीत त ही कस सलसहलीस काrdquo तया सधयाकाळी

होमसन सवचारल ldquoपणथपण सतसलत सवचाराचया मनषयाचया पणथसबबालादखील

तातपरत गरहण लागत याच ह उदाहरण होत मरतथकामधय अशा ढोबळ चका नहमी

होतात तया जाणन घऊन जो सधारतो तोच खरा शरषठ होय कदासचत ह सधाररत

शरय रोडस मलाही समळायला हरकत नसावीrdquo होमस महणाला ldquoकठतरी एखादा

धागादोरा एखाद सवसचतर वाकय ककवा डोळस सनरीिण माझया हातन सनसटल की

काय या सवचारान मला रातरभर गरासल होत आसण मग एकाएकी पहाटचया परहरी

मला त शबद आठवल त तया अतयसवधीचया सामानाचया दकानातील बाईच उदगार

होत व त दफलीप गरीनन मला सासगतल होत ती महणाली होती lsquoखर तर ती यापवीच

तयार असायला हवी होती पण नहमीचया आकाराची नसलयान उशीर लागत आहrsquo

ती शवपटीबददल बोलली होती आसण खरच ती नहमीचया आकाराची नवहती याचा

सरळ अरथ असा होतो की ती मददाम सवसशषट मापाची बनवली गली होती पण का

कारण काय नतर एका झटकयात मला तया शवपटीचा जासत मोठा आकार व

महातारीच कश बारकाऊ परत आठवल इतकया लहान शरीरासाठी इतकी मोठी

शवपटी कशासाठी दसर कोणीतरी ठवता याव महणन दोसही शरीर एकाच

मतयदाखलयावर परन टाकायची जर माझी नजर मला धोका दत नसल तर ही गोषट

अगदी सपषट होती आठ वाजता समस फराससससलाही मठमाती समळाली असती ती

शवपटी घराबाहर पडणयापवी राबवणयाची आपलयाला एक सधी होती

शरलॉक होमस वषाली जोशी

116

ती आपलयाला सजवत सापडल का ही एक शकासपद गोषट होती पण

पररणाम पहाता अस महणावस वाटत की ती खरोखरची सधी होती माझया

मासहतीपरमाण या लोकानी खन कला नवहता शवटी परतयि सहसचया गसयातन त

सटतील सतला मतय कसा आला याचा काही मागमस न ठवता तयाना सतला परता

आल असत जरी सतला उकरन वर काढल असत तरी तयाचयावर ठपका यण शकयच

नवहत सजर तया सबचाऱया बाईला इतक ददवस कोडन ठवल होत ती वरचया

मजलयावरील अधारी खोली होती तयानी आत घसन जबरदसतीन सतला

कलोरोफॉमथन बशधद करन खाली आणल असणार व आणखी कलोरोफॉमथ शवपटीचया

आत सशपडन ती नककी शदधीवर यणार नाही अशी वयवसरा कली असणार मग

शवपटीच झाकण सकर सपळन बद कल असणार तमही सहज सगळ मनःचिसमोर

आण शकता वॉटसन डोकबाज मागथ आह खरा गसयाचया सवशवात ही नवीनच गोषट

मला ददसत आह जर ही समशनरी मडळी लसटरडचया तावडीतन सटली असली तर

तयाचया कारकीदीचया भसवषयकाळात मला नककीच काहीतरी नवीन बदधीला चालना

दणाऱया घटना ऐकायला समळतीलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

117

ससहाचया आयाळीच रहसय

सगळया अनाकलनीय समसया माझया लाबलचक आयषयात नमकया

माझया सनवततीनतरच अचानक यऊन मला कशा काय सभडतात कोण जाण

लडनमधील गजबजाटात सवथ आयषय काढलयावर मी माझ ससकस ( इगलडमधील

एक भाग ) मधल छोटस घर सवकल व मी जयासाठी आससलो होतो त सनसगाथचया

सासननधयातील शात आयषय उपभोगणयासाठी सजज झालो माझया आयषयाचया या

शरलॉक होमस वषाली जोशी

118

सवथ काळात माझा चागला समतर वॉटसन मला अगदी एखादा शसनवार रसववार

सोडला तर भटत नवहता हलली माझा मदतनीस मीच होतो जर तो माझया बरोबर

असता तर परतयक कठीण गोषट उकलायला दकती छान वाटल असत या ससहाचया

आयाळीचया कसमधय मी परतयक अवघड पायरी कशी चढत गलो ह अगदी सरळ

साधया शबदात मलाच सागायला हव

माझ टमदार घर दसिणचया उतारावर आह सतरन खाडीच दषय छान

ददसत इर दकनारा पणथपण पाढऱया शभर खडकाचा बनलला आह सतरन भरतीचया

वळीही जवळजवळ शभर याडथ भभाग पाढऱया छोटयाछोटया दगडानी वयापलला

आह तरीही इतसततः खोल खडड पडल आहत सागराचया लाटाबरोबर तयात दरवळी

ताज पाणी भरल जाऊन मसत पोहायच तलाव तयार झाल आहत हा रमय

समदरदकनारा दोसही ददशाना मलोनमल पसरलला आह फकत मधय एक रठकाणी

फलवरथ गाव वसलल आह

माझ घर तस एकाकीच आह मी माझ काम करणारी बाई व माझया

मधमाशा आमचया वावरात सवततरपण सहडत असतो इरन अधयाथ मलावर समच

कॉलज आह वगवगळया परकारच वयावसासयक सशिण घणयासाठी सतर तरण मल

यतात सशकवणार काही सशिकही असतात बऱयापकी मोठी अशी ती गबल नावाची

जागा आह तयाचया काळात सम खप हशार सकॉलर महणन गाजणारा चमकता तारा

होता सतर मी आलयाचया पसहलया ददवसापासन आमची छान मतरी जमली होती

सधयाकाळी न बोलावता आमही एकमकाचया घरी टपकत अस

१९०७ जलचया शवटी जोराच वादळ आल घोघावणाऱया वाऱयाबरोबर

जोरात यणाऱया लाटा दकनाऱयावर आदळन भरतीबरोबर तळी तयार होत होती

दसऱया ददवशी सकाळी भीतीदायक वारा वाहत होता सवथ सनसगथ ससनात होऊन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

119

ताजातवाना ददसत होता अशा आनदी ददवशी काम करण अशकय होत आसण महणन

सकाळी सयाहारीपवी छान हवचा आसवाद घयायला मी रमतगमत दफरत होतो मी

खडकामधील रसतयान उतारावरन दकनाऱयाकड चाललो होतो एकदम माझया माग

मला हाक ऐक आली सतर सम हात हलवन छान हसतहसत मला असभवादन करत

होता

ldquoसमसटर होमस काय छान सकाळ आह त इर भटशीलच अस मला वाटल

होतrdquo

ldquoपोहायला चालला आहस वाटतrsquorsquo

ldquoकाय चषटा करतो आहस पण हो मक भलया पहाट बाहर पडला तो

दखील इर भटल या अपिन मी आलोrdquo

तरण व होतकर मक हा सायससचा सशिक होता तयाच आयषय

हदयसवकार व ससधवाताचया तापान गरासलल होत तसा तो जातयाच खळाड होता

पण तयाचयावर जासत ताण यणार नाही अशा परतयक खळात तयान परासवणय

समळवलल होत उसयाळयात व सहवाळयात तो पोहायला जात अस मी पण

पोहणारा असलयान आमही भटत अस

आता इर सम व मी चाललो असताना एक मनषय एकटाच दफरताना

पाहीला सजर रसता सपत होता सतर खडकातन तयाच डोक ददसत होत दार

पयायललया माणसासारखया तयाचया झोकाडया जात होतया पढचयाच िणी तयान

हात वर करन एक कककाळी फोडली व तोडावर पडला सम व मी धावलो mdash

साधारण पननास याडथ अतर असाव mdash तयाला पाठीवर वळवन उताण कल नककीच

तो मक होता व मरणपराला लागला होता अधोससमलीत डोळ व भयानक काळसर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

120

गाल तच दशथवत होत िणभर तयाची जीवनजयोत फडफडली व तयाचया तोडन शबद

बाहर पडल ldquoससहाची आयाळrdquo ह काहीतरी अगमय व असबदध होत तयातन काहीच

अरथबोध झाला नाही मग तो जसमनीपासन अधथवट उठला तयाच हात हवत उच गल

व कशीवर पडन मरण पावला

माझा समतर त बघन गभथगळीत झाला पण मी मातर एकदम सावध झालो

आमचयासमोर घडललया या घटनाकरमामळ ही काहीतरी वगळीच कस असलयाच

जाणवन माझयातला गपतहर जागा झाला

मकन अगात पसट व लाब कोट घातला होता mdash महणज नसता पाघरला

होता कारण तो कोलमडलयावर कोट बाजला पडन तो उघडा पडला पायात लस

न बाधलल कनवहासच बट होत आमही तयाचयाकड आशचयाथन बघ लागलो तयाचया

पाठीवर लाल ठळक रषा होतया बारीक तारन ओरबाडलयासारख त भयानक ददसत

होत तयाचया खादयावर व छातीवरही आसडाच वळ उठल होत सशिा महणन तयाला

मरणासतक मारपीट कलयाच ददसत होत तयाचया ओठावर वार कलयान जखमतील

रकत हनवटीवरन गळत होत अचानक तयाचयावर हलला करन तयाचा छळ कलयाच

ददसत होत तयाचा सछननसवसछनन चहरा दकती जोरात मारपीट झाली त दशथवत होता

मी तया परताजवळ खाली बसलो होतो व सम उभा होता मर आमचया

बाजलाच उभा असलला तयाचया सावलीमळ कळला मर हा गसणताचा सशिक

असन काळासावळा उच कश व फारच मखदबथळ होता तयाला कणी समतर नवहत

जण शक व अपणाकाचया उच हससतदती मनोऱयात तो रहात अस एक सवसिपत

वलली महणनच सवदयारी तयाचयाकड बघत व तयाला टोमण मारत तयाचयात

वगळयाच परकारच सवसचतर रकत होत त तयाचया कोळशासारखया काळया डोळयातन

व करप चहऱयातन व परसगवशात चढणाऱया रागाचया पाऱयातन भयकर ररतया वयकत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

121

होई एकदा समचा लहानसा कतरा तयाला चावला तवहा तयान तया कतरयाला

सखडकीचया काचचया तकडयान सपटन काढल मग समन तयाला सशिकाचया

नोकरीतन डचच दयायचा सवचार कला तसा तो फार चागला सशिक नवहताच असा

सवसचतर मनषय आमचया शजारी यऊन उभा राहीला होता तो त दषय बघन हादरला

होता तरी कतरयाचया मारझोड परकारावरन अस वाटत होत की मललया

माणसाबददल तयाला फारशी सहानभती नसणार

ldquoगरीब सबचारा मक मी काय कर बर मी कशी मदत कर शकतोrdquo

ldquoत तयाचयाबरोबर होतास का काय घडल त त साग शकशील काrdquo

ldquoनाही नाही आज मी उशीरा उठलो मी समदरदकनारी आलोच नवहतो

मी आतता सरळ गबलवरनच आलो मी काय करrdquo

ldquoत पटकन फलवरथचया पोलीससटशनला जाऊन सतर या घटनची खबर दrdquo

लगच तो धावत सटला आसण मी त परकरण हाताळायला पढ सरसावलो

सम अजनही ददगमढ अवसरत परताजवळ उभा होता माझ पसहल काम साहसजकच

अस होत की तवहा समदरदकनारी कोण कोण होत याचा शोध घण मला उतारावरचा

सवथ रसता सनसान ददसत होता पण दोनतीन गडद आकतया फलवरथ गावाचया ददशन

जाताना ददसत होतया ह पाहन मी समाधानान खाली उतर लागलो सजकड सतकड

ओलसर वाळ पसरली होती सतर वरखाली मला तच तच पावलाच ठस ददसल पण

आज सकाळपासन तर कोणीच इर दफरकल नवहत एका रठकाणी मला हाताच

बोटासकट ठस ददसल सबचारा मक चढताना पडला असावा सतर गोलगोल खणाही

होतया तयावरन अस वाटत होत की तो फकत एकदाच नाही तर जासत वळा

गडघयावर घसरत खाली आला असावा रसतयाचया शवटी समदराच पाणी साठन तळ

तयार झाल होत सतर एक टॉवल ठवलला ददसला महणज बहतक मक कपड काढन

पाणयात उतरला असावा पण टॉवल घडी कलला कोरडा होता तयावरन अस वाटत

शरलॉक होमस वषाली जोशी

122

होत की तो पाणयात उतरला नसावा मी आजबाजला शोध घत असताना मला

तयाचया नसतया पावलाच ठसही ददसल बहतक पाणयात उतरन अघोळ करायची

तयान तयारी कली पण परतयि कली मातर नाही

आसण इर परशन धसरपण सामोरा आला mdash मी आतापयत सोडवललया

परशनामधय सवसचतर असा नककीच पाऊण तासापिा जासत मक समदरदकनाऱयावर

नवहता गबलपासन तो समचया पढच चालत होता याबददल काहीच शका नवहती

तो अघोळीसाठी कपड काढ लागला अस तयाचया अनवाणी पायाचया ठशावरन

सपषट होत होत नतर परत तयान काढललया कपडयावर हात ठवला असावा कारण

त सवखरलल होत अघोळीचा बत तयान रदद कला असावा तयामळ अग कोरड

होणयाचा काही परशनच नवहता आसण असा बत बदलायच कारण तयाला करर रानटी

पदधतीन अमानषपण चाबकाच फटकार दणयात आल खालचा ओठ फाटन रकत रठबक

लागल तयाचया अगात खरडत जाणयाइतकीच शकती उरली व तो मरणपराला

लागला ह दषकतय कोणी कल खडकावर मधयमधय व तळाचया बाजला छोटया गहा

होतया परत उगवती सयथदकरण तयावर पडत होती तयामळ सतर लपन बसायला

काही वाव नवहता ती लाबवर ददसणारी तीन माणस तयाच काय पण गसयाशी

सबसधत असायला ती फारच लाब होती जया तळयात मक उतरणार होता त

तयाचया व तया तीन लोकाचया मधय होत मधय खडक होत समदरावरील दोनतीन

मचछीमार बोटी फार अतरावर नवहतया तया बोटीचया मालकाची तपासणीदखील

सवडीन करायला हवी शकयताचया वाटा अनक होतया पण उततरापयत पोचवल अशी

कठली ददसत नवहती

मी परत परताजवळ आलो तवहा भोवती बघयाची गदी झाली होती सम

सतरच होता गावातील कॉससटबलला अडरसनला घऊन मर नकताच आला होता

तो एक भलादाडगा भरघोस समशा असलला व माझयासारखाच ससकसमधन

शरलॉक होमस वषाली जोशी

123

आलला इसम होता वरवर गपप राहन आतन खप जाणणारी अशी ही जात आह

आमही सासगतलल सगळ शातपण ऐकन घऊन मग तयान मला बाजला बोलासवल

ldquoसमसटर होमस तमही मागथदरशथन कलत तर मला आनद होईल ह परकरण

मला हाताळायला मोठ वाटत आह जर माझ काही चकल तर माझा बॉस मला

फाडन खाईल माझा बॉस व डॉकटर यतीलच पण त यईपयत यरील कशालाही mdash

ताजया पाउलखणासकट mdash धकका न लावलला बराrdquo

मधलया वळात मी मत माणसाच सखस चाचपल तयात तयाचा रमाल

मोठा चाक व एक न दमडललया कागदाचा कपटा असलली डबी होती तो कपटा मी

अडरसनचया हातात ददला तयावर बायकी अिरात घाईघाईन अस खरडल होत

ldquoमी सतर नककी यत आह ह धरन चालrdquo

मॉड

ह काहीतरी परमपरकरण भटणयाच वचन असाव अस वाटत होत पण

कधी कवहा ह काहीच तयात नवहत अडरसनन ती सचठठी डबीत ठवली व इतर

गोषटीबरोबर सवतःचया सखशात ठऊन ददली नतर जासत काही करणयासारख न

उरलयान मी सयाहारी करणयासाठी घराकड वळलो मातर खडकाचा तळाकडील

भाग पणथपण तपासायचया सचना दऊन आलो

तासादोनतासात सम मला सागत आला की परत गबलला हलसवल आह व

सतर चौकशी होईल तयान बरोबर एक गभीर व नमकी बातमी आणली होती मला

वाटत होत तयापरमाण खडकाचया तळाकडील भागात काहीच सापडल नाही पण

मकचया कपाटातील कागदपतर तपासल असता तयात फलवरथला राहणाऱया समस

मॉडला सलसहललया खपशा परमळ सचठठठया सापडलया तया सचठठठया मकचयाच

शरलॉक होमस वषाली जोशी

124

हसतािरातील असलयाची खातरी करणयात आली समन सपषटीकरण ददल ldquoती पतर

पोसलसाकड आहत मला ती आणता आली नाहीत पण ह खरखर परमपरकरण असाव

तया समस मॉडन तयाचयाबरोबर भटीची वळ ठरवली होतीrdquo

ldquoपण तमही सगळ नहमी वापरता तया अघोळीचया तळयात बहधा नवहrdquo

मी महणालो

lsquoखप सवदयारी मकबरोबर नवहत अशी ती वळ होतीrdquo

ldquoअस मकन मददाम घडवन आणल होत काrdquo

समन भवया ताणन सवचार कला

ldquoमरन सगळयाना माग ठऊन घतल सयाहारीपवी तयाला सवदयारथयाथना

बीजगसणतातील काही भाग दाखवायचा होता सबचचारा या परकरणात उगीचच

गोवला गलाrdquo

lsquoआसण तरीही मला अस वाटत की त समतर नवहतrdquo

ldquoएक काळी त नवहत पण समार वषथभरापवीपासन त खप जवळ आल

होत मर सवभावतः फारसा सवदनशील नाहीrsquo

ldquoमला मासहती आह एका कतरयाला तयान बदम मारहाण कलयाच त मला

सासगतलल मला आठवत आहrdquo

ldquoती जनी गोषट झालीrsquo

ldquoपण तयामळ काही कट भावना कदासचत माग उरलया असतीलrdquo

ldquoनाही नाही त सचच समतर होत ह नककीrdquo

ldquoठीक तर मग तया मलीकडन मासहती समळवायला हवी त सतला

ओळखतोसrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

125

ldquoसगळ सतला ओळखतात ती आसपासचया सवथ भागातील सदरी आह mdash

खरोखरच खप सदर आह तयामळ सगळयाच सतचयाकड लि असत मक सतचयाकड

आकषट झालयाच मला मासहती होत पण परमपतर सलसहणयाइतक ह परकरण पढ

गलयाच मला मासहती नवहतrdquo

ldquoपण ती कोण आहrdquo

ldquoती महाताऱया टॉमची मलगी आह फलवरथमधील सवथ बोटी व बोटीच धकक

तयाचया मालकीच आहत पवी तो कोळी होता पण आता बडी असामी झाला आह

तो आसण तयाचा मलगा सवलयमस वयवसाय चालवतातrdquo

ldquoआपण फलवरथला जाऊन तयाना भटायच काrdquo

ldquoकाय महणनrdquo

ldquoओहो आपण सहजपण काहीतरी कारण काढ शक या गरीब माणसान

नककीच ह कषण कतय कल नसल जर खरच तया जखमा चाबकाचया फटकाऱयान

झाललया असतील तर त खर दःसाहसच महणायला हव या सनसान जागी तयाचया

ओळखीच फार लोक नसतील या गोषटीचा आपण चह ददशानी मागोवा घऊ आसण

गसयाकड नणारा हत आपलयाला तयातन नककीच सापडलrdquo

ldquoआपण पासहललया दःखद गोषटीन आपली मन सनराश झाली नसतील तर

आपलयाला सगसधत झडपामधील रसतयावरन छान फरफटका मारत जाता यईल

खाडीचया बाजला अधथगोलाचया खोल भागात ह गाव वसलल आह जसया

वसतीनतर बरीच आधसनक पदधतीची घर चढाचया भागात बाधलली आहत या

घरापकी एका घराकड मी समबरोबर सनघालो

ldquoत कोपऱयावरच घर बघ उच समनार व फरशीच छपपर रक अवसरपासन

सरवात कललया माणसासाठी चागलच आह अर सतकड बघrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

126

तया घराच बागतील दार उघड होत व सतरन एक मनषय बाहर पडला तो

उच कश व काळासावळा होता तो गसणतजञ मरच होता ह मी ओळखल पढचयाच

िणी रसतयावर आमही भटलो

ldquoकस कायrdquo सम महणाला मरन तयाचया चौकस काळया डोळयानी

आमचयाकड एक दषटीिप टाकला व बाजला होऊन आमहाला वाट करन ददली पण

समचया परशनान तयाला परत दफरवल

समन सवचारलrdquo तमही इर काय करत होतातrdquo

मरचा चहरा रागान लाल झाला rdquoमी तमचा कसनषठ आह तमचया

हाताखाली काम करतो पण खासगी गोषटी मी तमहाला सवचारन करायला हवयात

ह मला मासहती नवहतrdquo

समन तयाचा राग सगळला एरवी खर तर तो शात रासहला असता पण

आता तो फारच सचडला

ldquoसमसटर मर या पररससरतीत तमच उततर उदधटपणाच आहrdquo

ldquoतमचा परशन दखील तसाच असावाrdquo

ldquoआज पसहलयादाच काही मी तमचया अशा वागणयाकड डोळझाक करत

नाही आह पण आता मातर ह शवटचच तमही लवकरच तमचया भसवषयाची ददशा

ठरवन नोकरीतन कटाव त बरrdquo

ldquoमी तसच करणार आह गबलमधय रहाणारा व ही ससरा भरभराटीला

आणणारा असा मी मनषय पण आज या सवाथला मकलो आह

तो तयाचया रसतयान सनधन गला तयाचयाकड सम रागीट डोळयानी बघत

रासहला rdquoहा सहन करायला अशकय असा मनषय आह नाही काrdquo तो ककचाळला

माझया मनःपटलावर एक गोषट मददरत झाली की गसयापासन दर जाणयाची सधी मर

शरलॉक होमस वषाली जोशी

127

शोधतो आह धसर सशयाची पाल माझया मनात चकचक लागली आता या घरी

जाऊन काय नवीन समजत त बघ समबरोबर मी तया घरात सशरलो

टॉम तसा फार महातारा नसन मधयमवयीन वाटत होता तयाला लाल दाढी

होती तो घशयात असावा कारण तयाचा चहराही दाढीचयाच रगाचा झाला होता

ldquoनाही सर मला काहीही सवचार नका माझा मलगा व मी दोघाचही अस

एकमत आह की मकच मॉडकड असलल लि ह अपमानकारक होत आसण हो सर

लगन हा शबद तर इर कधी सनघालाच नवहता तरी पतर व भटीगाठी चाल होतया तया

आमहाला असजबात पसत नवहतया मॉडला आई नाही आमही दोघच सतच पालक

आहोत आमही अस ठरवल आह mdash ldquo

तवढयात ती मलगीच सतर अवतीणथ झाली जगातील कठलयाही घोळकयात

ती सदर ठरली असती यात काही वाद नवहता अस फल अशा वातावरणात अशा

जागी उमलल अशी कोणी कलपना तरी कली असल का मला सियाच आकषथण

नहमीच वाटत पण माझया हदयावर नहमी मदची सतता चालत सतचया

ताजयातवासया सनतळ रगाकड व नाजक तनलतकड पहाताना जण मदमधर चदर

पासहलयाच भासत होत कठलयाही तरण मनषयाच हदय ती नककीच तडवत जात

असणार यात काही शका नवहती अशी रपवान मलगी दार उघडन बाहर आली

आसण समचया पढ ती डोळ सवसफारन तणावपणथ रीतीन उभी राहीली

ती महणाली ldquoमक मला ह मला मासहती आह तयाचयाबददल अजन काही

मासहती सागायला ककवा माझयाकडन ऐकायला मळीच कचर नकाrdquo

सतच वसडल ओरडन महणाल ldquoआतता यऊन गललया माणसान त आमहाला

सासगतल आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

128

ldquoमाझया बसहणीला तमही उगीच या परकरणात गोवत आहातrdquo सतचा भाऊ

सवलयम गरगरला बसहणीन तयाचयाकड एक जळजळीत व घाबरवणारी नजर

टाकली rdquoसवलयम त माझया कामात ढवळाढवळ कर नकोस मला माझया पदधतीन

त हाताळ द गसहा घडला आह ह नककी तो आता या जगात नाही तयाला कणी मारल

यासवषयी मी काही मदत कर शकल तर तवढ तयाचयासाठी मी नककीच करीनrdquo

माझया समतराकडन सतन सगळी हकीगत अगदी लि दऊन ऐकन घतली

सतच शधद चाररतरय व सौदयथ यामळ समस मॉड एक पररपणथ व वसशषटयपणथ िी

महणन माझया कायम लिात रहाणार होती ती मला बहधा ओळखत असावी कारण

ती शवटी माझयाकड वळन महणाली ldquoसमसटर होमस त कणीही असल तरी माझी

मदत व सहानभती तमहाला राहीलrdquo मला अस वाटल की बोलताना ती धीटपण

सवरोधी भसमका घतलयाचया राटात वसडलाकड व भावाकड बघत होती

ldquoआभारी आह अशा परसगी अशा मसहलचया भावनाचा मी आदर करतो

यात एक मारकरी नसन अनकजण असावत अस तमहाला वाटत का मी तमचया

एकटीबरोबर रोड बोल शकतो काrdquo

सतच वडील रागान ओरडल ldquoमॉड त या भानगडीत पड नकोसrdquo

सतन असहाययपण माझयाकड पाहील व महणाली ldquoमी समसटर मकला

चागल ओळखत तो शर व सशकत मनषय होता एकटा माणस तयाचयावर हलला कर

शकला नसताrdquo

ldquoसगळया जगाला या गोषटी आज ना उदया कळणारच आहत तयाची मी

इर उघडपण चचाथ करायला हरकत नाही मला खासगीपणा जासत बरा वाटला

असता पण तमचया वडीलाना तस नको असल तर तयानाही आपलया बोलणयात

शरलॉक होमस वषाली जोशी

129

सहभागी होऊ दrdquo मी महणालो मग मी मत माणसाचया सखशात सापडललया

कागदाचया तकडयाबददल बोललो ldquoती सचठठी कोटाथसमोर नककीच यणार आह तयाबददल

तमही काही साग शकता काrdquo

ती महणाली ldquoयात काहीच गढ नाही आमच लगन ठरलच होत पण आमही

ह गपत ठवल होत कारण मकच काका अगदी मरणोसमख होत व तयाचया मनासवरदध

मकन जर लगन कल असत तर तयानी तयाला तयाचा वारस महणन बाद कल असत

दसर काहीच कारण नवहतrdquo

सतच वडील गरगरल ldquoह त आमहाला सागायला हव होतसrdquo

ldquoतमही मला मायन सवचारल असत तर मी सासगतल असतrdquo

ldquoमाझया मलीन परकया माणसाबददल अस काही सागायला माझा सवरोध

आहrdquo

ldquoतमचा तयाचयाबददल जो पवथगरह होता तयामळ आमही तमहाला काही

सासगतल नाही अगदी आमचया या ठरललया भटीपयतrdquo हातान सतचया डरसमधन एक

चरगळलली सचठठी सतन काढली या तयाचया सचठठीला मी उततर सलसहल होत

सपरय

मगळवारी सयाथसतानतर समदरदकनारी आपलया नहमीचया जागी हा

एवढाच वळ मी काढ शकन

M

ldquoआजच मगळवार आह व आज सधयाकाळी आमही भटणार होतोrdquo

मी सचठठीकड वळलो ldquoही पोसटान तर आलली नाही मग ही तमहाला

समळाली कशीrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

130

ldquoयाच उततर मी दणार नाही तमही तपास करत असललया बाबीचा

याचयाशी काही सबध नाही पण तया तपासासबधी काही असल तर मातर मी

मोकळपणान सागनrdquo

ती बोललयापरमाणच वागली पण आमचया तपासामधय तयामळ काहीच

मदत झाली नाही सतचया सपरयकराला कोणी छपा शतर होता असा सवचार करायच

सतला काहीच कारण नवहत पण सतन कबल कल की सतच चाहत असणार खपजण

होत

ldquoतयापकी एक मर होता का अस मी सवचार शकतो काrdquo

ती लाजन गोधळन गली व महणाली ldquoएक काळी मला वाटत तो होता

पण जवहा तयाला मक व माझयातील सबध समजल तवहा सवथ बदललrdquo

परत तया सवसचतर माणसाबददल वाटणारा सशय डोक वर काढ लागला

तयाची खोली तपासली पाहीज व तीदखील गपतपण समचया मनात पण असा सशय

आलयान तो या गोषटीस तयार झाला आमही मॉडचया घरन परत आलो या

परकरणाच धागदोर हातात आलयासारख आमहाला वाट लागल

एक आठवडा गला

कोटाथत या बाबीवर काहीच परकाश पडला नाही पढील तारीख पडली

समचा कसनषठ मर याचया खोलीचा आमही वरवर शोध घतला पण काहीच सापडल

नाही वयसकतशः मी शरीरान व मनानही सवथ परकाराचा परत परत शोध घतला पण

काही सनषकषापरत आलो नाही माझया आतापयतचया सवथ कससमधय मला इतका

हतबल झालला माझया वाचकानी कधी पासहला नसल या चमतकतीवर माझया

कलपनचया भरारीनही काही उततर सापडना मग मला कतरयाची घटना आठवली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

131

माझयाकड काम करणाऱया बाईचया कानावर या गोषटी आलया

गावगपपामधन या गोषटी पसरतातच

ldquoसर मकचया कतरयाची करण गोषट आहrdquo एका सधयाकाळी ती महणाली

ldquoमकचया कतरयाच कायrdquo

ldquoसर तो मला मालकाचया दःखान मलाrdquo

ldquoकोणी सासगतलrdquo

ldquoका सर सगळच तर अस महणत आहत फारच वाईट झाल आठवडाभर

तयान काही खालल नाही मग गबलमधील दोघाना तो समदरदकनाऱयावर मलला

आढळला सजर तयाचा मालक मला तयाच जागीrdquo

ldquoअगदी तयाच जागीrdquo ह शबद माझया समतीत खोल जाऊन बसल एक

छोटासा धागा महतवाचा असलयाच मला लखख जाणवल मालकानतर कतरयान

मरण हा कतरयाचा चागला इमानदारीचा सवभाव आह पण lsquoतयाच रठकाणीrsquo तो

समदरदकनारा इतका महतवाचा होता का की तयाचा पण कोणी सडान बळी घतला

अस शकय असल काmdash हो ही पसटशी शकयता होतीच पण माझया मनात काही

आकार घऊ लागल होत काही समसनटातच मी गबलकड सनघालो सतर सम मला

तयाचया अभयाससकत भटला जयाना तो कतरा सापडला तया दोन सवदयारथयाथना तयान

बोलासवल

ldquoहो तो तया तळयाचया काठावर पडला होता तयान बहधा तयाचया

मालकाचा माग काढला असावाrdquo तयाचयापकी एकजण महणाला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

132

तो इमानी छोटासा पराणी हॉलमधय सतरजीवर पडला होता तयाच शरीर

कडक झाल होत डोळ बाहर आल होत व पाय वडवाकड झाल होत हा नककीच छळ

होता

गबलकडन मी दकनाऱयावरील तया तळयाकड गलो सयाथसत झाला होता व

खडकाचया काळया सावलया तयावर पसरन त सशशाचया पतरयापरमाण भासत होत

ती जागा सनसान होती डोकयावर उडणार दोन समदरपिी सोडल तर सजवतपणाची

काहीच खण तर नवहती सधीपरकाशात मला तया छोटया कतरयाचया पायाचया खणा

सजर तयाचया मालकाचा टॉवल पडला होता बरोबर तयाच जागी वाळवर

उमटललया ददसलया माझया भोवतालचया सावलया गडद होईपयत मी सतर

धयानमगन होऊन बसलो माझया मनात सवचाराचा कललोळ उडाला होता काहीतरी

एक अगदी महतवाची वसत तमही शोधत आहात ती सतर आह ह तमहाला मासहती

आह पण तरीही ती तमहाला सापडत नाही आह अशा तऱहची आपलयाला पडणारी

सवपन तमहाला मासहती असतील तया मरणजागी तया सधयाकाळी एकटयान उभ

राहन मला काहीस असच वाटत होत शवटी मी उठन घराकड चाल लागलो मी

चढाचा रसता चढत असताना एकदम मला त उमगल मी फकटच जया गोषटीमाग

इतका वळ घालवत होतो ती िणाधाथत माझयासमोर लखख परकाशली तमही ककवा

वॉटसनही अस समजत असता की माझयाकड शािीय चाकोरीत न बसणार खप

जञान आह व त माझया कामासाठी खप उपयोगी असत तर त खरच आह माझया

मनात इतकया गोषटी साठललया असतात की कधीकधी मी दखील तयातलया काही

सवसरन जातो तयातील काही हा गता सोडवायला उपयोगी पडतील अशा आहत

तया तशा धसरच असतात पण तया कशा समोर आणायचया ह सनदान मला

उमगत ती भयकर पण शकय वाटणारी गोषट मला आजमावन बघायची होती

शरलॉक होमस वषाली जोशी

133

माझया छोटयाशा जागत एक बऱयापकी मोठा माळा आह तयात ठासन

पसतक भरलली आहत ती चाळणयात मी एक तास घालवला शवटी एका पसतकात

मला काहीतरी अस सापडल की तयाबददल वाचलल मला अधकपण आठवत होत

तयाचा खरच दरासवयान सबध लागत होता खर तर ह अशकय होत पण ह खर अस

शकत का ह समजलयासशवाय आता मला चन पडत नवहत पढ काय करायच आह ह

ठरवन मी सवसर बसलो

पण मधय माझी सचडसचड वाढल असा एक अडरळा आला माझा चहा

होतो आह व मी समदरदकनारी जायला सनघतो आह तोच इससपकटर बाडथल ( जो

ससकसचा होता ) आला तो सवचारी डोळयाचा व सधपपाड होता तो माझयाकड

तराससक चहऱयान बघत होता

तो महणाला ldquoमला तमचा दाडगा अनभव मासहती आह सर अराथत ह सवथ

खासगीत आह व रोडकयात सागतो या मकचया कसमधय मरला अटक करावी की

नाही याबददल मी गोधळन गलो आहrdquo

ldquoमरला अटकrdquo

ldquoहो सर अजन दसऱया कणावरच सशयाची सई दफरत नाही तरील

सनसानपणाचा हा फायदा आह आमही सशयाच वतथळ अगदी लहान करत आणल

आह ह कतय जर तयान कल नसल तर मग कणी कलrdquo

ldquoतमहाला तयाचयासवरधध काही सापडल आहrsquo

तोही माझयासारखाच सवचार करत होता मरच चाररतरय व तयाचा

सवसचतरपणा यामळ तयाचयावर सशय यत होता कतरयाचया बाबतीत तयान दाखवलला

असत सतापीपणा पवी तयाच मकशी असलल भाडण समस मॉडबददल तयाला पवी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

134

वाटत असलली आपलकी व आता होत असलला पशचातताप या सवथ गोषटी ह सवथ मदद

आमचया दोघाच सारखच होत मर हळहळ इरन जायचया तयारीला लागला होता

ldquoएवढ सगळ मदद तयाचा सवरोधात असन मी तयाला जाऊ ददल तर माझी

काय इभरत राहीलrdquo तो दणकट मनषय तरासन महणत होता

मी महणालो ldquoया कसमधील सगळ कचच दव आपण लिात घऊ गसयाचया

ददवशी सकाळी तो सनरपराध असलयाच तयान सासगतल आह तो तयाचया हशार

सवदयारथयाबरोबर अगदी शवटचया घटकपयत होता आसण आपलयाला मक ददसलयावर

काही समसनटातच तो आपलयामाग उभा होता तयाचयाइतकयाच बळकट माणसावर

तयान इतका करर हलला करणही खर वाटत नाही शवटी परशन उरतो तो महणज जखमा

कल गलल हतयारrdquo

ldquoएखादा चाबक की धारदार हतयार काय असावrdquo

ldquoतमही तया जखमा नीट पासहलयात का rdquo मी सवचारल

ldquoमी व डॉकटरनही तया पासहलया

ldquoपण मी तया अगदी काळजीपवथक सभग घऊन पासहलया तया सवशष

परकारचया होतयाrdquo

ldquoसमसटर होमस तया कशा परकारचया होतयाrdquo

मी माझया आतील टबलावरन तयाचा मोठा कलला फोटो आणला ldquoअशा

कसमधय माझी अशी पदधत असतrdquo मी सपषट कल

lsquoसमसटर होमस तमची पदधत अगदी खोलवर सवचार करणारी आहrdquo

ldquoमी अस कल नाही तरच नवल आता उजवया खादयावरील वळ व

जखमाचा सवचार कर तमहाला तया वसशटयपणथ वाटत नाहीत काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

135

ldquoमला वाटतात अस मी महण शकत नाहीrsquo

ldquoतया जखमा कमीअसधक खोलीचया आहत ह नककी रकतवासहनीतन इतर

रठकाणी रकत पसरलयाच ह डाग इतरतरही आहत याचा अरथ कायrdquo

ldquoमला कलपना नाही तमहाला आह काrsquo

ldquoबहधा मला आह कदासचत नाहीही लवकरच मी साग शकन कशामळ

या जखमा झालया आहत ह कळल तर गसयाचा माग काढता यईलrdquo

ldquoही खर तर अनाकलनीय कलपना आह पण वायरच तापलल जाळ

पाठीवर ठवल गल तर अस उललखनीय रकताच रठपक व एकमकाना छदणाऱया

जखमी रषा ददस शकतीलrdquo

ldquoह फारच हशारीच सनरीिण आह रकताचया रठपकयासारखया बारीक

गठळया व जाळीच एकमकाना जोडल गलल सबद याचा काहीतरी सबध अस शकलrdquo

ldquoसमसटर होमस मला वाटत हा अदाज खरा असावाrdquo

ldquoसमसटर बाडथल ककवा कदासचत दसर काही कारण असल पण मरला अटक

करणयाइतक कठलच परस नाही सशवाय मकच त शवटच शबद lsquoससहाची आयाळrsquo

( LIONrsquoS MANE )

ldquoमला आशचयथ वाटत मर mdash--ldquo

lsquoमी तो सवचार कला आह दसऱया शबदाच ( MANE ) मरशी काही सामय

असाव का पण नाही त शबद ) LIONrdquoS MANE ) ह तयान असत आतथतन उचचारल

होत तो दसरा शबद नककी ( MARE ) मर असा नसन आयाळ (MANE ) असाच

होताrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

136

ldquoसमसटर होमस दसरा काहीच पयाथय नाही काrsquo

ldquoकदासचत आह पण काहीतरी ठोस हाती लागलयासशवाय मी तयाबददल

काही बोलणार नाहीrdquo

ldquoपण मग कधी बोलायचrdquorsquo

ldquoएखादया तासाभरातrdquo

इससपकटरन तयाची हनवटी खाजवली व माझयाकड सशयान बसघतल

ldquoसमसटर होमस तमचया मनात काय चालल आह ह मी समज शकलो असतो

तर कदासचत तया मसचछमार बोटीrdquo

ldquoनाही नाही तया तर खप लाब होतयाrdquo

ldquoमग समस मॉडच वडील ककवा भाऊ तयाच मकशी फार काही बर नवहत

तयानी काहीतरी भलबर कल असल काrdquo

ldquoनाही नाही माझी तयारी झालयासशवाय मला कठलयाही भरीला पाड

नकाrdquo मी हसन महणालो इससपकटर आता आपलया परतयकाला सवतःच काम आह

आपण दपारी भटmdash-ldquo

माझ बाहरच दार उघड होत अडखळतया पावलानी अचानक मर खोलीत

आला तयाच कपड रानटीपण सवसकटलल होत दफकटलला व गबाळा असा तो ददसत

होता तयाचा काटकळया हातानी तो खचीचा आधार घऊन उभा रहायला बघत

होता तो धापा टाकत महणाला ldquoिाडी िाडीrdquo आसण सोफयावर पडला

तो एकटा नवहता तयाचयामाग बोडकया डोकयाचा तयाचयाइतकयाच धापा

टाकणारा सम होता तो ओरडला ldquoहो हो िाडी हा मर बशधद पडायला आला आह

मी कसबस तयाला इरवर आणल आह वाटत दोनदा तो चककर यऊन पडला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

137

रोडी िाडी पयायलयावर मरमधय आशचयथकारक बदल झाला एका हातावर

जोर दत तो ढकललयासारखा उठला खादयावरन तयाचा कोट काढला ldquoकपया तल

व औषध mdash काहीतरी गगीच औषध ह असय दःख कमी करणयासाठी काहीहीrdquo तो

ओरडला

त दशय पाहन इससपकटर व मी सरजन गलो मरचया खादयावर

मकसारखयाच रकताळललया सवसचतर खणा होतया अशाच जखमानी मक मला होता

दखण खरोखरीच भयानक होत एकाच रठकाणी नवहत मधयच मरचा

शवास राबन चहरा काळासनळा पडत होता आसण मग जोरान धापा टाकत तो तयाच

हात छातीवर ठवत होता तयाचया कपाळावरन घाम गळत होता तो कधीही मरल

अस वाटत होत असधकासधक िाडी तयाचया घशात आमही ओतत होतो परतयक डोस

तयाला जीवनाकड खचन आणत होता तयाचया जखमावरर आयोडीनमधय बडवलला

कापस लावलयान वदना कमी होऊ लागलया होतया तो अधथवट झोपत होता पण

सनदान सजवत होता

तयाला काही परशन सवचारण शकय नवहत पण तयाचयात सधारणा बघन

सम माझयाकड वळन महणाला ldquoह काय चालल आहrdquo

ldquoतला तो कठ सापडलाrdquo

ldquoखाली समदरदकनाऱयावर मकचा अत सजर झाला बरोबर सतरच मकच

हदय जस दबळ होत तस याच असत तर तो आतता इर नसता तयाला आणताना

वाटत दोनदा मला अस वाटल की तो मलाच गबल गाव फार लाब असलयान मी

तयाला इर आणलrdquo

ldquoत तयाला दकनाऱयावर पासहलस काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

138

ldquoमी खडकावर दफरत होतो तवहा तयाची कककाळी ऐकली तो पाणयाचया

कडला होता एखादया दारडयासारखा गरगरत होता मी खाली धावलो तयाचयाकड

कपड फकल व तयाला वर आणल होमस कपा करन तझी सवथ शकती पणाला लाव

पण या शासपत जागच काहीतरी कर इर जगण कठीण झाल आह त एवढा जगभर

परससधद आहस आसण आमचयासाठी काहीच कर शकत नाहीसrdquo

ldquoसम मला वाटत मी कर शकन आता माझयाबरोबर य आसण इससपकटर

तमहीदखील या या कसमधील खसयाला तमचया ताबयात दता यत का त पाहrdquo

माझया घरकाम करणाऱया बाईवर जखमी माणसाला सोपवन आमही सतघ

तया भयानक तळयाकड गलो काठावर काही कपड टॉवल वगर पडल होत त मरचच

असावत मी हळहळ काठान दफरलो माझया मागोमाग माझ सोबती दखील बहतक

तळ उरळ होत पण खडकाचया खाली त चारपाच फट खोल होत पोहणारा नककीच

या भागात जाणार तो भाग अगदी आरशासारखा चकचकीत व शात असन तयात

खडकाच परसतसबब पडल होत मी पाणयात उतरलो खोल गलो अगदी खोल शात

भागात पोचलो आसण मी जयाचा शोध घत होतो त माझया डोळयाना ददसल मी

सवजयोसमादान ओरडलो rdquoमोठा कसाळ जलीदफश जण ससहाची आयाळचrdquo

मी खडकाचा पाणयातील जो भाग बघत होतो तो खरच तोडललया

ससहाचया आयाळीसारखा ददसत होता पाणयापासन खाली साधारणपण तीन

फटावर त सवसचतर जाळयासारख हलणार मऊ खडकाच की परवाळाच पढ आलल

पोकळ टोक होत त सपवळया रगाच व मधयच शभरपण चकाकणार होत त

हळवारपण रोड परसरण पावलयासारख होऊन पसहा आकचन पावत होत

ldquoतयान भरपर सवनाश कला आह आता तयाच ददवस सपल सम मला मदत

कर तया खसयाचा नहमीकरता नायनाट करन टाकrdquo मी ओरडलो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

139

समदराच पाणी आदळन झीज होऊन मऊसर व जाळीदारपण धारदार

झालला असा तो भाग पाणयातील खडकावर तयार झाला होता आमही जोरदारपण

ढकलन तो पाणयात पाडला जोरदार आवाज झाला व खपस बडबड यऊन गलयावर

तो खालील तळाचया खडकावर ससरर झाला तया जाळीदार भागाचया आत तो

जलीदफश वळवळत होता तया जाळीदार भागावरील धळकट तलाचा रर वर आला

व तयाबरोबर तो जाळीदार धारदार भाग आपटन फटलयान तयातन तो जलीदफश

बाहर यऊन पषठभागावर तरग लागला

इससपकटर ओरडला ldquoआला तो मी तयाला पकडला समसटर होमस त काय

होत मी इरच जसमलो व वाढलो पण असल काही मी कधी पासहल नवहत तो

ससकसचा नाहीrdquo

ldquoतो ससकसचाच आह नऋतयचया वाऱयान तो इकड आला असल तमही

दोघही माझया घरी चला समदरातील या मोठया भयानक जलीदफशचया तावडीत

सापडललया एकाच अनभव तमहाला सागतो आमही माझया घरी पोचलो तवहा मर

बराच सावरलला होता व बस शकत होता पण अजन सवचार वगर कर शकत

नवहता सारखया कळा यऊन कणहत होता अडखळत तो महणाला इतकया असय

वदना एकाएकी तयाला झालया यावर तयाचा सवशवास बसत नवहता काठावर यणयाच

धयथ मातर तयान दाखवल

मी महणालो ldquo ह पसतक बघा यात वाचन माझया डोकयात परकाश पडला

या परससधद पसतकात लखक महणतो की या भयकर पराणयाचया तावडीत

सापडणयापासन तो रोडकयात बचावला तयामळ तयाच अनभव अससल आहत तया

रौदर पराणयाच नाव मोठा कसाळ जलीदफश ( CYANEA CAPILIATA ) आह

तयाचा चावा कोिा नागासारखाच पण तयाहन जासत वदनादायी आह तयाचा सटा

लवलवणारा भाग ससहाचया आयाळीसारखा ददसतो तयाचया चावयान छातीत गोळी

शरलॉक होमस वषाली जोशी

140

सशरलयासारखया वदना होतात रकतासभसरणावर पण तयाचा वाईट पररणाम होतो

इससपकटर तमही ह पसतक घऊन जा व वाचा मग सबचाऱया मकची कशी गत झाली

त तमहाला कळल

मर कसनस हसत महणाला ldquoनशीब बलवततर महणन मी वाचलो समसटर

होमस मी तमहाला दोष दत नाही इससपकटर तमहालाही नाही तमचा सशय

साहसजकच होता माझया गरीब सबचाऱया समतराच नशीब मी सवतःच अनभवल व

मला अटक होणयाचया सधयाकाळीच ह घडलयामळ मी सटलोrdquo

ldquoनाही समसटर मर मी आधीच या पाणयात असणाऱया सकटाचया माग

होतो पण अजन रोड आधी मी त शोधल असत तर तमहाला या भयकर अनभवातन

मी जाऊच ददल नसतldquo

ldquoपण तमचया त कस लिात आल समसटर होमसrdquo

ldquoमी बरच वाचन करत असतो आसण ससहाची आयाळ ह शबद माझया मनात

घमत राहील याबददल वगळया सदभाथत मी कठतरी वाचल आह मकन या पराणयाला

पाणयात पोहताना पासहल असणार आसण ह दोन शबद उचचारन तयान मरणयापवी

आपलयाला सावध करायचा परयतन कला असणारrdquo

मर महणाला ldquoह आता मला सवथ नीट समजल एकदोन सपषटीकरणाच शबद

बोलतो कारण तमचया चौकशीची सई कठलया ददशन दफरणार ह मला मासहती होत

मी समस मॉडवर परम करत होतो ह खर आह पण सतन माझा समतर मक याला

सनवडलयापासन ती सखी कशी होईल हाच माझा धयास होता मी बाजला उभा

राहन तयाना मदत करायला तयार होतो मी तयाचया सनरोपाची दवाणघवाण करत

अस मी तयाचया सवशवासातील होतो ती मला सपरय होती तयामळ मी अचानक

हदयशसय पदधतीन माझया समतराचया मतयची बातमी सतला जाऊन सासगतली ती ह

शरलॉक होमस वषाली जोशी

141

तमहाला सागणार नाही कारण तमही तयावर नाक मरडाल व मला तरास होईल पण

तमचा सनरोप घऊन मला गबलला गल पासहज माझा यरील बाडसबसतरा मला

गडाळायला हवाrdquo

समन तयाचा हात धरला ldquoआपल भाडण समटल अस समज मर

भतकाळातील गोषटीबददल मला िमा कर यापढ आपण एकमकाना चागल समजन

घऊrdquo समतरासारख हातात हात गफन त बाहर पडल तयाचया उगर डोळयानी

माझयाकड टक लाऊन बघत इससपकटर माग राहीला

शवटी तो उदगारला ldquoछान तमही सजकलत मी तमचयाबददल वाचल होत

पण माझा सवशवास बसला नवहता ह आशचयथकारकच आहrdquo

मला हातसमळवणी करावीच लागली खर तर अशी सतती ऐकण महणज

सवतःच सरान खाली करन घण होय

पण मला सनषकषाथपरत यायला उशीर झाला फारच उशीर जर परत पाणयात

सापडल असत तर मी तयामागच रहसय लगच शोधन काढल असत कोरडया

टॉवलमळ माझी फसगत झाली तया सबचाऱया माणसाला अग कोरड करायच सचल

नसणार तयामळ मला अस वाटल की तो पाणयात उतरलाच नाही तयामळ

पाणयातील एखादया पराणयान हलला कला असल अस मला कस सचणार सतरच मी

भरकटलो ठीक आहrsquo

ldquoइससपकटर मी पोलीस खातयातील तमहा लोकाना कमी लखत होतो पण

तया मोठया जलीदफशन जवळजवळ माझयावर सडच उगवलाrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

142

शरलॉक होमस वषाली जोशी

143

माझाररन सहरा

बकर रसतयावरील पसारा असललया तया खोलीत परत एकदा आलयामळ

डॉ वॉटसनला बर वाटल इर अनक परकारचया उललखनीय साहसाचा उगम झाला

होता तयान सभतीवर लावललया शािीय तकतयाकड दफरन पासहल आमलान

भरललया रासायसनक बाटलयाचा कोपरा वहायोसलनची उघडी कस तबाखचया

जसया नळया पडलल कोळशाच धातच भाड अस सवथ सामान सतर पडल होत शवटी

तयाच डोळ सबलीचया हसऱया व तरतरीत चहऱयावर ससरर झाल सबली हा होमसचा

नोकर तरण अतयत हशार व यकतीबाज होता तया महान गपतहराच एकाकीपण कमी

करणयासाठी तयाचा हातभार लागत अस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

144

ldquoसबली काहीच बदललल ददसत नाही त दखील होतास तसाच आहस

मला अशी आशा आह की तयाचयाबददल पण असच महणता यावrdquo डॉ वॉटसन

बोलला

सबलीन रोडया उदासीनतन झोपायचया खोलीचया बद दाराकड पासहल व

महणाला ldquoमला वाटत तो अजन अररणात झोपलला आहrdquo

छान उसहाळयातील सधयाकाळच सात वाजल होत तयाचया जसया

समतराचया ठरासवक ददनकरम नसणयाची सवय अगवळणी पडललया डॉ वॉटसनला

याच फारस आशचयथ वाटल नाही

ldquoमहणज मला वाटत एक कसrdquo

ldquoहो सर तो सधया तयात फार गतलला आह मला तयाचया तबयतीची

काळजी वाटत तो अशकत व दफकट होत चालला आह काही खात नाही lsquoसमसटर

होमस तमहाला क वहा जवायला आवडलrsquo अस समसस हडसनन सवचारलयावर तो

महणाला lsquoपरवा साडसात वाजताrsquo तमहाला मासहती आह की एखादया कसचया माग

तो असल तर कसा वागतोrdquo

ldquoहो सबली मला मासहती आहrdquo

ldquoतो कणाचा तरी पाठलाग करतो आह काल तो एका काम शोधणाऱया

कामगाराचया वषात होता आज तो एक महातारी बाई झाला होता आसण मी फसलो

खरच फसलो पण आता मला तयाच ह उदयोग मासहती झाल आहत व आता तयान

अजन कसल सोग घतल तरी मी तयाला नककी ओळखनrdquo सोफयावर टकन ठवललया

एका मोठया छतरीकड सनदश करत हसत सबली महणाला ldquoती तया महातारीच सोग

घणयाचया सासहतयातील एक वसत आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

145

ldquoपण सबली ह सवथ काय चालल आहrdquo

राजयाची गपत खलबत करावी तशा खालचया आवाजात सबली बोलला

ldquoतमहाला सागायला माझी काही हरकत नाही सर पण ह बाहर कठ फटता कामा

नय ही राणीचया मकटातील सहऱयाची कस आहrdquo

ldquoकाय तो एक लाख पौडाचा दरोडाrdquo

ldquoहो सर तो सहरा तयाना परत समळवायचा आह पतपरधान व गहससचव या

सोफयावर बसल होत समसटर होमस तयाचयाशी खपच आदरान वागत होत तयान

रोडयाच वळात तयाना शात कल आसण शकय असल तवढी मदत करणयाच आशवासन

ददल मग उमराव कसटलसमअर mdash ldquo

ldquoबापरrdquo

ldquoयाचा अरथ काय मासहती आह पतपरधान मला ठीक वाटल पण जर मी

काही बोलायचच ठरवल तर अस महणन की तो गहससचव कसटलसमअर मला फारच

कडक वाटला तस पाहता तो सजाण व मदतीला ततपर असणारा असावा पण तयाची

अररावी मला सहन होत नाही व समसटर होमसनाही अस बघा समसटर होमसवर

तयाचा सवशवास नाही समसटर होमसकड ह काम सोपवायलादखील त नाराज होत

पण तयाच काही चालल नाहीrdquo

ldquoसमसटर होमसना ह मासहती आहrdquo

ldquoज समजायला पासहज त समसटर होमसना नहमीच समजतrdquo

ldquoआपण अशी आशा कर की तो तयाचया कामात यशसवी होईल आसण

उमराव कसटलसमअर खसजल होईल पण मी काय महणतो सबली ती सखडकी पडदयान

का झाकली आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

146

ldquoतीन ददवसापवी समसटर होमसन तस कल आह तयामाग काहीतरी मजशीर

कारण असावrdquo

सबल पढ झाला व सोग घयायच सामान सभतीवरील गोलाकार

सखडकीसमोरन बाजला कल

डॉ वॉटसनचया तोडन आशचयोदगार बाहर पडलयासशवाय रासहला नाही

तयाचया समतराचया चहऱयाशी जळणारा मखवटा सतर पडला होता व गाऊनही पडला

होता तया मखवटयाचा पाऊण भाग सखडकीचया ददशन खाली झकलला होता जण

काही एक अदषय पसतक वाचल जात होत धड खचीवर बसल होत सबलीन तो

मखवटा हलवन हवत धरला

ldquoआपण तो वगळया कोनात ठऊ महणज खरा वाटल जर सखडकीचा पडदा

खाली नसता तर मी तयाला हात लावायच साहस कल नसत पण पडद उघडलल

असतील तवहा त लाबनही ददस शकलrdquo

ldquoआपण असच काहीतरी माग दखील वापरल होतrdquo

ldquoमी यणयापवी असलrdquo सबली महणाला व तयान सखडकीच पडद बाजला

करन बाहर रसतयावर पासहल ldquoतरन लोक आपलयाकड बघत आहत आता एकजण

मला सखडकीशी ददसतो आह तमही पहाrdquo

वॉटसन एक पाऊल पढ गला तवढयात झोपायचया खोलीच दार उघडन

उच व बारीक होमस आत आला तयाचा चहरा रोडा दफकट व ओढलला ददसत होता

पण तयाच एकदर ददसण नहमीपरमाण दमदार होत एका उडीत तो सखडकीजवळ

आला व पडद ओढन घतल

ldquoह अस पासहज सबली मला तझया सजवावर बतल होत ह सवसरलास

अजन तरी माझ तझयासशवाय अडत बर वॉटसन तला या पवीचया जागी परत

एकदा बघन चागल वाटल त अगदी योगय वळी आला आहसrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

147

ldquoमी पण तसच समजतोrdquo

ldquoसबली त जाऊ शकतोस वॉटसन हा मलगा महणज एक अडचण होऊन

बसला आह तयाला धोकयात उडी घालायला सागायचा माझा सनणथय दकतपत

बरोबर आह कणास ठाऊकrdquo

ldquoहोमस कसला धोकाrdquo

ldquoअचानक मरणाचा मी आज सधयाकाळी कसली तरी अपिा करतो आहrdquo

ldquoकसली अपिाrdquo

ldquoखन होणयाची वॉटसनrdquo

ldquoनाही नाही होमस त सवनोद करतो आहसrdquo

ldquoमाझया अतयत तोकडया सवनोददबदधीतनदखील मी यापिा चागला सवनोद

कर शकन पण मधलया काळात आपण आरामात अस शकतो नाही का आपण

पयपान कर शकतो का ससगरटी व सोडा जसया जागीच असल त नहमी

बसायचास तया हाताचया खचीत तला बसलल मला पाहद तला माझा पाईप आसण

तबाख सहन होत आह अशी मी आशा करतो सधया तया गोषटीनी अननाची जागा

घतली आहrdquo

ldquoपण त नहमीसारख खात का नाहीसrdquo

ldquoकारण उपासमार कली की शरीर पसहा ताजतवान होत एक डॉकटर

महणन माझया सपरय वॉटसन तला ह कबल कलच पासहज की अननपचनानतर

शरीराला ज पोषण समळत तयातील बरचस मदचया कायाथत सपन जात मी मद आह

शरलॉक होमस वषाली जोशी

148

वॉटसन माझ बाकी शरीर महणज जण काही आतरपचछ आह महणन मला मदकड

लि दयायला हवrdquo

ldquoपण ह परकतीला हासनकारक आह होमसrdquo

ldquoतझया समरणशकतीला कामाला लावन माझया खसयाच नाव व पतता त

लिात ठव शकतोस नतर माझ परम आसण आशीवाथद याचयासह तला त सकॉटलड

याडथकड पाठवता यईल काऊट सनगरटो ससलसवहयस अस तयाच नाव आह सलहन ठव

बर सलहन ठव १३६ मरसाईडस गाडथन एन डबलय असा तयाचा पतता आह

कळलrsquo

वॉटसनचा चहरा अचानक काळजीयकत झाला होमस जो टोकाचा धोका

पतकरत होता तो वॉटसनला मासहती होता आसण तो ज महणाला ती असतशयोकती

नसन आह तयापिा कमीच तयान सासगतल असणार वॉटसन हा कायथततपर माणस

होता या परसगाला तोड दणयासाठी तो लगच तयार झाला

ldquoत माझयावर सवसबन राहा होमस मला एकदोन ददवस काही काम नाही

आहrdquo

ldquoतझी नीतीततव कधी सधारणार नाहीत वॉटसन खोट बोलणयाचा दगथण

त तझयात नवयान सामावलला ददसतोस परतयक तासाला फोन यणारा व सतत

कायथमगन असणारा असा त एक वयगर डॉकटर असलयाच मला मासहती आहrdquo

ldquoपण त या कामाइतक महतवाच नाही पण त या गसहगाराना अटक कर

शकत नाहीस काrdquo

ldquoहो वॉटसन मी त कर शकतो तयाचीच तयाना काळजी पडली आहrdquo

ldquoपण मग त त करत का नाहीस

शरलॉक होमस वषाली जोशी

149

ldquoकारण सहरा कठ आह ह मला मासहती नाहीrdquo

ldquoसबली मला बोलला मकटातील हरवललया सहऱयाबददलrdquo

ldquoहो मोठा सपवळा मझनीन सहरा मी जाळ टाकल आह व मासा गळाला

लागला आह पण मला सहरा समळालला नाही तया गसहगाराला पकडन काय फायदा

आह तयाना गजाआड करन आपण जग असधक सदर कर शक पण त माझ उदददषट

नाही मला सहरा समळायला हवा आहrdquo

ldquoकाऊट ससलासवहयस हा तझा गळाला लागलला मासा आह काrdquo

ldquoहो पण तो शाकथ आह तो चावतो दसरा सम मटथन टॉन बॉकसर जातीचा

मासा आह तो सततका वाईट नाही पण काऊटन तयाला वापरल आह सम शाकथ

नाही तो मखथ आडदाड आसण रमयाडोकया आह तोही माझया जाळयात अडकलला

आहrdquo

ldquoहा काऊट सनगरटो ससलसवहयस आह कठrdquo

ldquoमी आज पणथ सकाळभर तयाचया अगदी जवळ होतो त मला एका

महाताऱया बाईचया वषात पासहल असशील वॉटसन मी त सोग अगदी बमालम

वठवल तयान एकदा माझयाकरता माझी छतरी दखील उचलली तो अधथवट

इटासलयन भाषत व दसिणकडील हलात बोलला lsquoमडम तमहाला सलामrsquo वॉटसन

आयषय ह सवसचतर घटनानी भरलल आहrdquo

ldquoपण तयाचा दखखात शवट होऊ शकला असताrdquo

ldquoशकय आह मी सटरबझीचया कारखासयापयत तयाचा पाठलाग कला

सटरबझी एअरगन बनवतात पसलकडील सखडकीत ठवलली एका माणसाचया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

150

पतळयासारखी परसतमा त पासहलीस का सबलीन तो lsquoमाणसrsquo तला दाखवला असल

तयाचया सदर डोकयात कधीही गोळी बस शकत ओहो सबली काय झालrdquo

एका टरमधय काडथ घऊन सबली परत खोलीत यत होता होमसन तयाचयाकड

भवया उचावन काडथ पासहल व मनोरजन झालयासारखा हसला

ldquoतो मनषय सवतःच मला ह अनपसित होत वॉटसन लि द तो सपळदार

सनायचा मनषय आह नमबाज महणन तयाच नाव त कदासचत ऐकल असशील तयान

जर तयाचया परसतसपधयाचया यादीत माझ नाव घातल तर त तयाचया नमबाजीचया

परदीघथ भवय कारदकदीत आणखी एक लकषयवध ठरल मी तयाचयावर हलला करायला

टपन बसलयाच तयाला कळल असलयाच यामळ ससधद होत आहrdquo

ldquoपोसलसाना बोलावrdquo

ldquoबहतक मी त करीन पण इतकयात नाही वॉटसन त सखडकीबाहर जरा

चौकस नजर टाकतोस का रसतयात कोणी रगाळत आह का त बघrdquo

वॉटसनन पडदयाचया कडामधन काळजीपवथक पासहल ldquoहो दाराजवळ एक

दाडगट इसम आहrdquo

ldquoतो सम मटथन असणार सवशवास पण मखथ सम हा सबली कठ गलाrdquo

ldquoतो वाट बघत राबायचया खोलीत आहrdquo

ldquoमी घटी वाजवलयावर तयाला पाठवrdquo

ldquoहो सरrdquo

दार लावल जाईपयत वॉटसन राबला व मग तो ततपरपण तयाचया

सहकाऱयाकड वळला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

151

ldquoइकड बघ होमस हा गसहगार माणस आह तो काहीही कर शकतो तो

तझा खन करायला सदधा आलला अस शकतोrdquo

ldquoमला काही नवल वाटणार नाहीrdquo

ldquoमी तझयाबरोबर राहतोrdquo

ldquoत भयानक रीतया सकटात सापडशीलrdquo

ldquoतयाचया तडाखयातrdquo

ldquoनाही र माझया सपरय समतरा माझया तडाखयातrdquo

ldquoअसो तरीही मी तला सोड शकत नाहीrdquo

ldquoवॉटसन त जा कारण आजपयत माझया खळीतील भसमका त योगय

परकार सनभावली आहस मला वाटत ती त शवटपयत सनभावशील तो मनषय

काहीतरी हत मनात ठऊन आला आह पण तो माझ सावज अस शकतोrdquo

होमसन तयाची वही काढन काहीतरी सलसहल lsquoसकॉटलड याडथसाठी टकसी

कर व मखय सीआयडीला ह द पोसलसाना घऊन परत य त तया माणसाला अटक

करतीलrdquo

ldquoमी त आनदान करतोrdquo

ldquoत यणयापवी सहरा कठ आह ह शोधणयासाठी मला अगदी रोडाच वळ

समळलrdquo तयान घटीला हात लावला ldquoमला वाटत आपण झोपायचया खोलीतन जाऊ

हा बाहर पडायचा दसरा मागथ चागलाच उपयोगी आह मला माझा शाकथ बघायचा

आह पण तयान मला बघता कामा नय आसण तमहाला मासहती आह की अस करायच

मागथ माझयाकड आहतrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

152

एका समसनटान काऊट ससलसवहयसला मागथ दाखवत सबली आत सशरला

ती खोली ररकामी होती तो परससधद चतरि खळाड आत आला तयाचयाबरोबर तो

सधपपाड गावरान मोठया समशा असलला फ गाड नाक असलला पातळ ओठाचा व

दषट चहऱयाचा माणस समही होता समला जरा बाहर बसवन काऊट व सबली अस

दोघजण आत सशरल काऊटन उततम कपड घातल होत मानभोवती छान टाय

चकाकणारी सपन व चकाकणाऱया टरगा तयाचया चहऱयावरचा आतमसवशवास दाखवत

होत सबलीन बाहर जाताना तयाचयामाग दार लावलयावर काऊटन रागीट डोळयानी

भोवताली पासहल जस काही परतयक वळणावर तयाचयासाठी सापळच लाऊन ठवल

आहत सखडकीजवळील हाताचया खचीत तयान गाऊनचया कॉलरवर एक

भावनाशसय डोक पासहल तवहा पररम तयाचया चहऱयावर मनोरजन झालयाच भाव

होत पण नतर तयान आकरमक पसवतरा घतला तयाचया काळया खन उतरललया

डोळयात भयानक आशचा परकाश तरळला तयान परत सभोवताली पाहन कणी

पाहत नसलयाची खातरी कली मग हळच पाय न वाजवता तयाची काठी अधथवट

उगारन तो तया शात आकतीकड सनघाला तो आता सनणाथयक उडी मारन घाव

घालणार इतकयात एका शात फसवया आवाजान झोपायचया खोलीचया दारातन

तयाच सवागत कल

ldquoत मोड नकोस काऊट त मोड नकोसrdquo

मारकरी माग वळला तयाचया आकरसललया चहऱयावर आशचयाथच भाव

उमटल झटकयात तयान तयाची अधथवट उगारलली काठी पणथपण उगारली व तया

नकली माणसापासन खऱया माणसाकड तयाची सहसक मदरा वळवली तया ससरर

करडया डोळयामधय खटयाळ हस होत तयामळ तयाचा हात बाजला घतला गला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

153

तया पतळयाजवळ जात होमस महणाला ldquoही छोटीशी छान वसत आह फर च

मरतथकार टवहसनअर यान ती बनवली आह तझा समतर सटरबझी हवाई सपसतल

बनवणयात सजतका हशार आह सततकाच हा मणाच पतळ बनवणयात हशार आहrdquo

ldquoकाय महणता आहात सर हवाई सपसतलrdquo

ldquoतझी टोपी व काठी बाजचया टबलावर ठव आभारी आह खाली बस त

तझ सपसतल काढन बाजला ठवणयाच कषट घशील का ओहो जर तयावर तला

बसायच असल तर छान छान तझी ही भट फारच उततम आह कारण मला

तझयाबरोबर काही समसनट गपपा मारायचया आहतrdquo

काऊटन तयाचया धमकीवजा भवया ताणन जडपण बसघतल ldquoहोमस

मलाही तझयाशी रोड बोलायच आह महणनच मी इर आता आलो होतो ह मी

नाकबल करत नाहीrdquo

टबलाचया कडला बसललया होमसन तयाच पाय हलवल

ldquoतझया डोकयात काहीतरी वगळीच कलपना असलयाच माझया लिात आल

माझयाकड तझ इतक खासगीपण लि काrdquo

ldquoकारण त मला तरास दणयासाठी काहीतरी वगळीच पदधत अवलबलीस त

तझ हसतक माझयावर पाळत ठवणयासाठी नमलसrdquo

ldquoमाझ हसतक मी तला सागतो अस काही नाहीrdquo

ldquoहलकट मी तयाचा पाठलाग कला होमसrdquo

ldquoकाऊट ससलसवहयस हा लहानसा मददा आह पण माझयाशी बोलताना

माझया नावामाग रीत महणन तरी त समसटर लावायला हव होतस जवहा त माझयाशी

बोलत होतास तवहा तला कळल असत की माझ नहमीच काम महणन मी चोराचया

शरलॉक होमस वषाली जोशी

154

फलटणीतलया अधयाचा तरी पाठलाग करत असतो पण तला ह पटल की कधी कधी

एखादया बाबतीत त असयायकारक ठर शकतrsquo

ldquoठीक आह तर मग समसटर होमसrdquo

ldquoछान पण मी तला खातरी दतो की माझया तराकसरत सहकाऱयाबददल तझा

गरसमज झाला आहrdquo

काऊट ससलसवहयस छदमीपण हसला

ldquoतझयासारख इतर लोकानाही सनरीिण करता यऊ शकत काल एक वयसक

उतसाही मनषय होता आज एक वयसक बाई होती त ददवसभर माझया मागावर

होतrsquo

ldquoखरच सर तमही मला धसयवाद दत आहात महातारा बरान डोसन फाशी

दणयापवीचया आधीचया रातरी मला महणाला lsquoकायदयान माझयावर ज आरोप लावल

गल त ठीक होत पण मी घतलली सोग मातर त ओळखन माझ कसब वाया घालवलसrsquo

आसण आता काऊट त मी वठवललया सोगाची सतती करतो आहसrdquo

ldquoतो त --- त सवतः होतासrdquo

होमसन खाद उडवल समनोरीजमधय त माझया हातात ददलली तया

कोपऱयात पडलली छतरी त बघ शकतोस तयानतर तला सशय यऊ लागलाrdquo

ldquoजर मला मासहती असत तर mdash तला कधीच mdash ldquo

ldquoतर मग ह चागल घर त कधीच पासहल नसतस ह मला नककी मासहती

होत आपण सगळयानी एकमकाबददल नापसती दशथवणयाचया सधीकड दलथि कल

जस झाल तस तला मासहती नाही महणन आपण इर आहोतrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

155

काऊटचया धमकीवजा डोळयापिा तयाचया आकरसललया भवया जासतच

आकरसलया

ldquoत ज महणतो आहस तयान गोषट आणखी सचघळणार आह त तझ सहकारी

नवहत ती तच घतलली सोग होती त सवतःच होतास त मददाम अस कलस काrdquo

ldquoचल काऊट त अलजररयामधय ससहाची सशकार करत होतासrdquo

ldquoबर मगrdquo

ldquoपण काrdquo

ldquoका तो खळ होता --- धोका होता साहस होतrdquo

ldquoआसण सनःसशय उपदरवी गोषटीपासन दशाला वाचवायलाrdquo

ldquoबरोबरrdquo

ldquoपण माझ अदाज मी सधया माझयाजवळच ठवतोrdquo

काऊटन तयाच पाय उचावन उडी मारली आसण तयाचा हात आपोआप

पसटचया मागचया सखशात गला

ldquoखाली बसा महाशय खाली बसा यापिा असधक वयवहारी कारण आह

मला तो सपवळा सहरा हवा आहrdquo

काऊट ससलसवहयस दषटपणान हसत तयाचया खचीवर बसला

ldquoतला मासहती आह की मी तयासाठी तझया माग होतो आज रातरी त इर

आहस कारण मला याबाबत दकतपत मासहती आह ह आजमावणयासाठी आसण माझी

यरन उचलबागडी करण दकतपत महतवाच आह ह ठरवणयासाठी तझया

दषटीकोनातन मला अस महणाव लागल की त अतयत महतवाच आह कारण मला या

शरलॉक होमस वषाली जोशी

156

परकरणाबददल पणथ मासहती आह फकत एक गोषट सोडन जी त मला आता सागणार

आहसrdquo

ldquoओहो खर का आसण ती कठली गोषट आहrdquo

ldquoमकटातील सहरा आतता कठ आहrdquo

काऊटन तीकषणपण तयाचयाकड पासहल ldquoतला त जाणन घयायच आह का

पण मी त तला का महणन सागनrdquo

ldquoत साग शकतोस व त सागशीलrdquo

lsquoखरचrdquo

ldquoकाऊट ससलसवहयस त मला रापा मार शकत नाहीसrdquo होमसच डोळ

तयाचयाकड टक लाऊन बघताना बारीक झाल व धोकयाची सचना दत सटीलसारख

चमक लागल ldquoत जण एखादी काच आहस व मला तझ मन पणथपण ददसत आहrdquo

ldquoमग सहरा कठ आह ह दखील तला ददसलrdquo

होमसन मजन टाळया वाजवलया मग शबदात पकडलयाचया राटात तो

महणाला ldquoमहणज तला त मासहती आह त त कबल कल आहसrdquo

ldquoमी काहीही कबल कलल नाही

ldquoह बघ काऊट त शहाणा असशील तर मी सागतो त ऐकायला तयार हो

नाहीतर मग तरगात जायची तयारी ठवrdquo

काऊट ससलसवहयसन तयाच डोळ छताकड वळवल ldquoत खोट बोलतो

आहसrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

157

एखादया बसदधबळपटन तयाची सजकणयापवीची खळी खळताना जसा सवचार

करावा तशा तऱहन होमसन तयाचाकड पासहल मग तयान टबलाचा खण उघडन

लहानशी वही काढली

ldquoमी या वहीत कायकाय सलसहल आह मासहती आहrdquo

ldquoनाही सर मला मासहती नाहीrdquo

ldquoतला सलसहल आहldquo

ldquoमलाrdquo

lsquoहो तला त इर आहस व तझ परतयक वाईट कतय व धोकादायक आयषय

या वहीत सलसहलल आहrdquo

अगार भरलल डोळ घऊन काऊट ओरडला ldquoछ छ होमस माझया

सहनशीलतला मयाथदा आहतrdquo

ldquoकाऊट ती परतयक गोषट इर आह तला जया समसस हरॉलडन बलायमर

इसटट ददली व जी त चटकीसरशी जगारात हरवन बसलास तया समसस हरॉलडचया

मतयबददलचया सतयकराrdquo

ldquoत सवपन बघतो आहसrdquo

ldquoआसण समनी वरडरचा पणथ जीवनसतहासrdquo

ldquoगलास उडत तयातन तला काहीच समळणार नाहीrdquo

ldquoकाऊट अजनही पषकळ आह १३ फिवारी १८९२ मधय रीवहराला

जाणाऱया सडलकस गाडीत कलली चोरी तयाच वषी करडीट लयोसनअस बाकचा ददलला

खोटा चकrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

158

ldquoनाही त चकतो आहसrdquo

ldquoमहणज इतर सवथ आरोप खर आहत आता अस बघ काऊट त उततम पतत

खळणारा आहस पण जवहा दसऱयाचया हातात सवथ हकमाची पान असतात तवहा

तझा उतारी करायचा वळ वाचतोrdquo

ldquoत महणत होतास तया सहऱयाचा या सवाथशी काय सबध आहrdquo

ldquoहळ काऊट तझ अधीर मन शात ठव मला माझया सर पदधतीन सवथ

उलगड द ह सवथ तझयासवरदधच पराव माझयाकड आहत सवाथत वरताण महणज

मकट सहराचोरी सबधी माझयाकड त व तझा समतर दोघासवरदध भककम पराव आहतrdquo

ldquoखरचrdquo

ldquoतला वहाईटहॉलकड नणारा टकसीचालक व परत आणणारा टकसीचालक

मला ठाऊक आह तला सतर पाहणाऱया एलकन मला कळवल आह तझा खळ आता

खलास झाला आहrdquo

काऊटचया कपाळावरील सशरा तटट फगलया तयाचया काळया हाताचया मठी

रागान आवळलया गलया तयान बोलायचा परयतन कला पण तयाचया तोडन शबद

फटनात

होमस महणाला अशी माझी खळी आह मी माझ सवथ पतत टबलावर माडल

आहत पण एक पतता तयात नाही तो महणज सहऱयाचा राजा तो कठ आह त मला

मासहती नाहीrdquo

ldquoतला कधीच मासहती होणारही नाहीrdquo

ldquoनाही काऊट आता तरी शहाणयासारख वाग पररससरती नीट लिात घ

तला वीस वषाचा तरगवास होईल सम मटथनचही तसच तला तया सहऱयान काय

शरलॉक होमस वषाली जोशी

159

लाभ होणार आह काहीच नाही पण त जर तो परत कलास mdash तर खर तर मी

गसहा दाखल करायच टाळीन मला त ककवा सम नको आहात आमहाला सहरा

हवा आह तो दऊन टाक व माझया मत त भसवषयात काही गर धद करत नाहीस

तोपयत त मोकळा असशील mdash पकडला जाणार नाहीस पण त आताही काही

चलाखी कलीस तर ती शवटचीच ठरल आतताच माझ काम सहरा समळवणयाच आह

तला कद करायच नाहीrdquo

lsquoपण मी नकार ददला तरrdquo

ldquoका दशील मग तझया ददवान माझ काम तला पकडण ह राहील सहरा

समळवण नवहrdquo

घटीचा आवाज ऐकन सबली आत आला

ldquoकाऊट मला वाटत इर तझा समतर समही हजर असलला बरा शवटी तयाच

महणण काय आह ह दखील पहायला हव सबली तला एक करप व आडदाड इसम

दाराबाहर ददसल तयाला आत यायला सागrdquo

ldquoसर तयान नकार ददला तरrdquo

ldquoकाही मारामारी वगर कर नको तयाचयाशी सभयपण वाग जर त तयाला

सासगतलस की काऊट ससलसवहयसन तयाला बोलावल आह तर तो नककी यईलrdquo

सबली गलयावर काऊटन सवचारल ldquoआता त काय करणार आहस

ldquoमाझा समतर वॉटसन माझयाबरोबर होता मी तयाला सासगतल की एक

शाकथ व एक मखथ माझया गळाला लागल आहत आता मी माझ जाळ खल कल की

लगच पोलीस यतीलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

160

काऊट तयाचया खचीतन उठला तयाचा हात तयाचया पाठीमाग होता

होमसन तयाचा गाऊनचया सखशामधन अधथवट बाहर डोकावणार काहीतरी काढन

हातात धरल

ldquoत तझया अररणावर मरणार नाही आहस होमसrdquo

ldquoमाझीही तशीच कलपना आह तयामळ काय फरक पडतो काऊट त इरन

गलास की बहधा फासावरच लटकायची शकयता जासत वाटत आह हा भसवषयातील

होरा चागला नाही पण आपण आतता आनद का साजरा कर नयrdquo

सनढाथवललया गसहगाराच धोकादायक डोळ असलला एक रानटी पश

अचानक हलकीशी उडी मारन अधारातन यऊ लागला

ldquoमाझया समतरा सपसतलाचा नम धरन काही उपयोग नाहीrdquo होमस शात

आवाजात बोलला ldquoतला चागलच मासहती आह की मी तला त सपसतल काढायला

वळ ददला तरी त त वापरायच धाडस कर शकत नाहीस ती भीतीदायक आवाज

करणारी गोषट वापरणयापिा त हवाई सपसतल बर आहा मला वाटत तझया सपरय

समतराचा पायरव मी ऐकला नमसकार समसटर मटथनrdquo

मारामारीपट दणकट मखथ मनषय दारात चमतकारीकपण उभा रासहला

तयाचा उभट चहरा हटटी ददसत होता तो होमसकड परशनारथक नजरन बघत होता

होमसची सससकत पदधत तयाचासाठी नवीन अनभव होता आसण जरी ती तयाला

पसटपण शतरतवाची वाटत असली तरी तयाला कळत नवहत की होमसशी कस वागाव

तो मदतीसाठी तयाचया हशार समतराकड वळला

काऊटन तयाच खाद उडवल व होमसन उततर ददल

ldquoसमसटर मटथन जरी मी आता काही गोषटी उघड कलया नाहीत तरी तया

आज ना उदया बाहर यणारच आहतrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

161

तया बॉकसरन अजनही तयाचया सहकाऱयाकड बघण चाल ठवल

ldquoहा फालत सवनोद करायचा परयतन करतो आह का मी आतता तया

मनससरतीत नाहीrdquo

ldquoनाही तशी माझी अपिा नाहीrdquo होमस बोलला ldquoमला वाटत मी तला नककी

साग शकतो की जसजशी सधयाकाळ होत जाईल तसतस तला कमी सवनोदी वाटत

जाईल आता इकड बघ काऊट ससलसवहयस मी कामात वयगर असणारा माणस आह

आसण मी वळ फकट घालव शकत नाही मी तया झोपायचया खोलीत जातो आह मी

नसलो तरी तमही घरचयासारखच मोकळपणान रहा माझा अडरळा गलयामळ त

तझया समतराला काय काय कठपयत यऊन ठपल आह ह सपषट कर शकशील मी माझया

वहायोलीनवर एक हॉफमनची धन वाजवायचा परयतन करतो व पाच समसनटात तझ

असतम उततर ऐकणयासाठी परत यतो तला काय पयाथय आहत याचा चागला अदाज

आला असल नाही का तमहाला अटक करन घयायची आह की सहरा दयायचा आह

होमस तयाच वहायोलीन घऊन गला रोडया वळान तया बद खोलीचया

दारातन तया धनमधील रगाळणार सवर ऐक यऊ लागल

तयाचा समतर तयाचयाकड वळलयाबरोबर मटथनन अधीरतन सवचारल ldquoमग

काय ठरल तयाला सहऱयाबददल मासहती आह काrdquo

ldquoतयाला नककीच मासहती आह तयाला सहऱयाबददल काहीच मासहती नाही

यावर माझा सवशवास नाहीldquo

ldquoअर दवाrdquo बॉकसरचा दफकट चहरा अजन पाढरा फटक पडला ldquoएलक

साडसथन आपलयाला धोका ददला आहrdquo

ldquoतयान अस का कल काrdquo

ldquoबर पण आता आपलयाला काय करायच त ठरवायला हवrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

162

झोपायचया खोलीचया दाराकड सशयान बघत बॉकसर महणाला ldquoएक

समसनट राब तो सनरीिण करणारा सावध माणस आह पण मला वाटत तो ऐकत

नसावाrdquo

ldquoतया वहायोलीनचया आवाजापढ तयाला काय ऐक जाणार आहrdquo

ldquoत बरोबर आह पण पडदयामाग कणीतरी आह या खोलीत फारच पडद

आहतrdquo आजबाजला बघत तो बोलला तयाला सखडकीत पसहलयादाच एक पतळा

ददसला तो पतळा सनरखन बघत रासहला काही बोलायला तो फारच आशचयथचदकत

झाला होता

काऊट महणाला ldquoअर हा खोटा आहrdquo

ldquoखोटा आह पण मला धकका बसला मडम तसॉचा वाटतो आह गाऊन

आसण कायकाय सगळा तयाचा मखथपणा आह पण मग पडद काऊटrdquo

ldquoओहो पडद बघायच सोड आपण आपला वळ फकट घालवत आहोत तया

पडदयामधय सवशष काही नाही तो सहऱयाचया बाबतीत आपलयाला माग टाक शकलrdquo

ldquoतो सहऱयाचा माग काढ शकलrdquo

ldquoपण सहरा कठ आह ह आपण सासगतल तर तो आपलयाला पळन जाऊ

दईलrdquo

ldquoकाय एक लाखाचा सहरा सोडन दयायचाrdquo

ldquoएक तर ह तरी नाहीतर त तरीrdquo

सम मटथनन तयाच डोकयावरील छोट कलल कस खाजवल ldquoतो सतर

एकटाच आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

163

काऊटन मान हलवली ldquoतो सशि आह तयाला गोळी मारली तरी या अशा

जागतन बाहर पडण कठीण आह सशवाय तयाचयाजवळ पराव आहत त पोसलसाना

पण मासहती असायची शकयता आह हलो त काय आहrdquo

सखडकीतन काहीतरी खोटा आवाज ऐकलयाचा भास झाला दोघ गरकन

वळल पण सवथ काही शात होत खोली तर नककी ररकामी होती पण खचीत एक

सवसचतर आकती कशी काय बसलली ददसत होती

मरटॉन महणाला rdquoरसतयात काहीतरी mdash इर बघ बॉस तझ डोक चागल

चालत आपण नककीच इरन सनसट शक जर सनसटण शकय नसल तर मग आता त

काय त ठरवrdquo

ldquoमी याचयापिा हशार लोकाना फसवल आह सहरा माझया गपत सखशात

आह तो मला काही झाल तरी दयायचा नाही आज तो इगलडमधन बाहर जाईल व

रसववारपवी अमसटरडममधय तयाच चार तकड होतील तयाला वहन सडरबददल काही

मासहती नाहीrdquo

ldquoमला वाटत वहन सडर पढील आठवडयात जातो आहrsquo

ldquoजाणार होता पण आता तयाला पढील बोटीन जाव लागल आपलयापकी

कणीतरी सहरा घऊन लाईम रसतयाला जाऊन तयाला सागायला हवrdquo

ldquoपण त खोटारड तयार नसतीलrdquo

ldquoआता आपण ठरवल त तयाला ऐकावच लागल दसर काही नाही आता

एक िणही दवडता कामा नयrdquo

धोकयाची जाणीव होण ही तया खळाडची नसरगथक सवय बनली होती तो

राबला व सखडकीकड सनरखन पासहल हो नककीच रसतयावरन तो हळ आवाज आला

होता तयान पढ चाल ठवल rdquoआपण होमसला सहज उलल बनव शकतो अस बघ तो

शरलॉक होमस वषाली जोशी

164

मखथ सशरोमणी तयाला सहरा ददला तर आपलयाला पकडणार नाही ठीक आह मग

आपण तयाला सहरा दत असलयाच साग आपण तयासाठी तयाला भलतयाच रठकाणी

पाठव आसण तो चकीचया मागाथवर आला आह ह तयाला कळणयापवी तो सहरा

हॉलडला पोचल आसण आपण दशाबाहरrdquo

सम मटथन तोड भरन हसत महणाला lsquoह ठीक वाटत आहrdquo

ldquoत जाऊन तया डच माणसाला सबलीला घाई करायला साग मी तया

भोळया बावळटाला खोट खोट शरण आलयासारख भासवतो मी तयाला सागतो की

सहरा सलवहरपलमधय आह आसण ती सपरसपर तो वहायोलीनचा आवाज राबव

तो माझया अगावर यतो आह जवहा तयाला कळल की सहरा सलवहरपलमधय नाही

तवहा तो सतर अडकल व आपण समदराचया सनळया पाणयात अस दाराचया भोकातन

ददसणार नाही अशा तऱहन इकड य हा बघ सहराrdquo

ldquoबापर तो त सवतःबरोबर बाळगतोस ह नवल आहrdquo

ldquoमग मी तो कठ सरसित ठवणार जर आपण तो वहाईटहॉलमधय ठवला

असता तर कोणीतरी नककीच माझया सामानातन चोरला असताrdquo

ldquoआपण तयाचयाकड एक दषटीिप टाकrdquo

काऊटन तयाचया समतराकड आनदान एक कटाि टाकला पण तयाचा न

धतलला हात पढ आलला बघन तयान तयाचयाकड दलथि कल

ldquoतला काय वाटल --- मी तो तझयाकडन सहसकावन घईन ह बघ मला

तझया असलया वागणयाचा कटाळा आला आहrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

165

ldquoठीक आह सम आपलयाला भाडण परवडणार नाही जर तला सोग

घणयासाठी नटायच सामान बघायच असल तर सखडकीजवळ यrdquo

ldquoआता तो सहरा उजडात धर ह अससाrdquo

ldquoआभारी आहrdquo

एक उडी मारन होमस तया बोगस खचीतन उठला व तो अमलय सहरा

हसतगत कला तयान तो एका हातात धरला व दसऱया हातान सपसतल काढन

काऊटचया डोकयावर नम धरला त दोन खलनायक बसावधपण अतयत नवल वाटन

माग सरकल त भानावर यणयापवी होमसन घटी वाजवली

ldquoमारामारी नको सभय गहसरहो झटापट नको मी तमहाला सवनती करतो

सनदान फरनथचरचा तरी सवचार करा तमहाला ह कळल असल की तमही इरन हल

शकत नाही खाली पोलीस राबल आहतrdquo

काऊटचया राग व भीतीवर गोधळललया भावनन मात कली तो आशचयाथन

तोड वासन बोलला ldquoतला कस कळलrdquo

ldquoतला आशचयथ वाटण साहसजक आह माझया झोपायचया खोलीपासन

सनघणार दसर दार पडदयामाग यऊन पोचत मी असा तकथ कला की मी पतळा

हलवला तवहा तमही तो आवाज ऐकला पण माझ नशीब जोरावर होत तयामळ

तमच सफोटक सभाषण मला ऐकायला समळाल मी ऐकतो आह ह तमहाला कळल

असत तर तमही नककीच त राबवल असत

काऊटन माघार घतलयाच हावभाव कल

ldquoहोमस तझी कमाल आह त खराखरा रािसच आहसrdquo

ldquoतयाचयापासन फार वगळा नाहीrdquo होमस नमरपण हसत उदगारला

शरलॉक होमस वषाली जोशी

166

सम मटथनचया मद बदधीन हळहळ पररससरतीचा अदाज घतला आता

सजसयात जोरात पायरव ऐक यऊ लागला तवहा तयान शातपणा सोडला

तो बोलला ldquoपोलीस आल पण मी काय महणतो मला अजन त वहायोलीन

वाजत असलयाचा आवाज यतो आहrdquo

होमस महणाला ldquoतो आवाज होय तझ बरोबर आह त चालच आह नवीन

गरामोफोन हा खास शोध आहrdquo

एकदम बरच पोलीस आत घसल हातकडया घालन गसहगाराना खाली

राबललया गाडीत नणयात आल वॉटसन होमसबरोबर रगाळला एक नवीन मानाचा

तरा होमसचया टोपीत खोवला गलयाबददल वॉटसनन तयाच असभनदन कल तवढयात

हातात काडथ असलला टर घऊन सबली आलयामळ तयाचया सभाषणात वयतयय आला

ldquoउमराव कसटलसमअर आल आहत सरrdquo

ldquoसबली तयाना आत घऊन यrdquo

ldquoहा माझयाबरोबर काम करणारा मलगा कामात चागला रस घतो आहrdquo

होमस बोललाrdquo

एका बारीक कडक सशसतीचा वाटणाऱया माणसासाठी दार उघडल गल

तयाचा चहरा सचचोळा होता खाली वळललया काळया सवहकटोररयन काळातलया

चकाकणाऱया समशा तयाचया गोल खादयाना व कश शरीराला शोभत नवहतया होमसन

पढ होऊन समतरतवान हसतादोलन कल पण फारसा परसतसाद समळाला नाही

ldquoउमराव कसटलसमअर कस काय वषाथतील या काळात हवा रड असत

पण आत रोड गरम आह मी तमचा मोठा कोट उतरवायला मदत कर काrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

167

ldquoनको आभारी आह मी तो काढत नाही

होमसन जोरान तयाचा हात शटाथवर दाबला

ldquoमाझा समतर वॉटसन तमहाला आशवासन दईल की हा हवाबदल फसवा

असतोrdquo

तया उमरावान अधीरतन सवतःला मोकळ कल व बोलला ldquoमी अगदी

आरामात आह सर मी इर राबत नाही मी फकत तमही सवतःहन अगावर घतललया

कामात दकती परगती कली आह ह बघायला आलो होतोrdquo

ldquoत करठण आह mdash फारच करठणrdquo

ldquoतमहाला त तस वाटल अशी भीसत मला वाटतच होतीrdquo तया वयसक

माणसाचया ओठावर फसव ससमत होत ldquoपरतयक माणसाचया मयाथदा असतात समसटर

होमस पण आतमसमाधानाचया खजपणापासन तया आपलयाला वाचवतातrdquo

ldquoहो सर मी मोठया कोडयात पडलो आहrdquo

ldquoसनःसशयrdquo

ldquoसवशषतः एका बाबतीत बहधा तमही मला मदत कर शकालrsquo

ldquoददवसभरात तमही त करायला बहधा फार उशीर कलात मला वाटल

तमचयाकड तमचया पररपणथ पदधती आहत तरीही अजन मी मदत करायला तयार

आहrdquo

ldquoउमराव कसटलसमअर अस बघा आपण खऱया चोरासवरददधध नककीच कस

कर शकतोrdquo

ldquoजर तमही तयाना पकडलत तरrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

168

ldquoबरोबर पण परशन असा आह की mdash आपण तयासाठी कशी हालचाल

करायचीrdquo

ldquoह जरा असत लवकर होत नाही काrdquo

ldquoह जवळजवळ आपल बत तयार असलयासारख आह पण तयाचयासवरधध

तमही कठला भककम परावा धरणारrdquo

ldquoपरतयि सहरा तयाचयाजवळ असणrdquo

ldquoतमही तया जोरावर तयाला पकड शकालrdquo

ldquoअगदी सशयातीतपणrdquo

होमस कवसचतच हस पण आतता तो बऱयाच काळान हसणयाचया अगदी

जवळ आलला तयाचा जना समतर वॉटसन याला वाटल

ldquoतस असल तर सपरय सर मग मी दखाःन तमहाला अटक करायची गरज

आह अस सागनrsquo

उमराव कसटलसमअर खप रागावल तयाच दफक गाल एखादया

जसयापराणया वणवयासारख तजाळन उठल

ldquoसमसटर होमस तमही फारच सवाततरय घता गलया पननास वषाचया माझया

वयावसासयक आयषयात मला अशी कस आठवत नाही मी महतवाची काम करणयात

गकथ असलला वयगर माणस आह माझयाकड मखथ सवनोदासाठी वळ नाही व मला

तयाची आवडही नाही सर मी तमहाला मोकळपण साग शकतो की तमचया

सामरथयाथवर माझा कधीच सवशवास नवहता ही बाब पोसलसाकड सोपवली गली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

169

असती तर त जासत सरसित ठरल असत अस माझ कायम मत होत तमच वतथन

बघता माझा होरा खरा ठरला आह तवहा आता मी तमची रजा घतोrdquo

होमसन तयाची जागा बदलली आसण तो तयाचया व दाराचया मधय जाऊन

उभा राहन महणाला ldquoएक समसनट सर तो सहरा तातपरता ताबयात असणयापिा तो

कायमचा खराखरा घऊन जाण हा जासत गभीर गसहा ठरलrdquo

ldquoसर ह अगदी असहनीय आह मला जाउदrdquo

ldquoतमचया लाब कोटाचया उजवया सखशात हात घालाrdquo

ldquoसर याचा अरथ कायrdquo

ldquoइकड या मी काय सासगतल त कराrdquo

एका झटकयात होमसचया समोर आशचयथचदकत झालला माणस उभा होता

तयाचया ररररणाऱया तळवयावर तो लखलखता सपवळा सहरा होता तो अवाक

होऊन राग परकट करत उभा होता

ldquoकाय ह ह कस काय होमसrdquo

lsquoफार वाईट सर कसटलसमअर फार वाईटrdquo होमस ओरडला ldquo माझा जना

समतर तमहाला सागल की मला वयवहारी सवनोद करायची सवय आह आसण एखादी

नाटकी पररससरती मी कधीच टाळ शकत नाही मी तवढ सवाततरय घतो mdash मोठ

सवाततरय मी कबल करतो की आपला वाताथलाप सर होतानाच मी तमचया सखशात

तो सहरा टाकलाrdquo

तया वयसक माणसान सहऱयाकडन तया हसऱया चहऱयाचया माणसाकड

नजर वळवली

शरलॉक होमस वषाली जोशी

170

ldquoसर मी गोधळन गलो आह पण mdash हो mdash हा खराच सहरा mdash मझरीन

सहरा आह समसटर होमस तमही महटलयापरमाण तमचा सवनोदी सवभाव रोडा नकोसा

वाटला व तयाच परगट होण जरा अवळी होत तरी शवटी आमही तमच ॠणी आहोत

तमचया वयवसासयक कारकीदीचया आशचयथकारक यशासवषयी सशय वयकत कलयाच

माझ वकतवय मी माग घतो पण कस काय mdash ldquo

ldquoही कस अजन अधीच सपलली आह तयाच सवथ बारीकसारीक सपषटीकरण

आपण नतर कर उमराव कसटलसमअर आता परत गलयावर तमचया उचचपदसर

वतथळात या यशससवततची वाखाणणी करणयाचा आनद तमही घयाल तवहा मी

कललया छोटयाशया सवनोदी गमतीच पररमाजथन होईल सबली उमरावाना बाहर

घऊन जा व समसस हडसनना साग की तयानी आपलया दोघासाठी जवण पाठवल

तर मला आनद होईलrdquo

शरलॉक होमस वषाली जोशी

171

ई सासहतय परसतषठान दहा वषापवी सर झाल जगभरात ई पसतकाची

सकलपना रज लागत असतानाच मराठीतही ई पसतक सर झाली मराठीत अमझॉन

सारख परचड इसवहसटमट करणार सखलाडी उतरल तयाचयासमोर ई सासहतय महणज

अगदीच सलबटटब पण गली दहा वष आसण आजही गगलवर ldquoमराठी पसतकrdquo ककवा

ldquoMarathi ebookrdquo टाकल की ४ कोटी ९३ लाख नावामधय पसहल दसर नाव यत त

ई सासहतयचच ही करामत आह आमचया लखकाची वाचकाना साततयान दजदार

मनोरजक उचच परतीची पसतक ldquoसवनामलयrdquo दणार आमच लखक हच या सपधच सवजत

आहत

मराठीत ldquoसासहतयरतनाचया खाणीrdquo सनपजोत या जञानोबानी मासगतललया

पसायदानाला ईशवरान तवढयाच उदारतन खाणीचा वषाथव कला मराठीच ददव ह

की या खाणीतली रतन बाहर आणण आसण तयाच पल पडलयावर तयाना शोकस करण

आसण जागसतक वाचकासमोर त पश करण यात आपण कमी पडलो इर उततम

सासहतयासाठी भकलल वाचक आसण उततम वाचकाचया परसतितल सासहसतयक

याचयात सिज बनण आवशयक आह सवशषतः डॉ सनतीन मोर यासारख सासहसतयक

जयाना सलसहणयात आनद आह पण तयापढील जटील परदकरयत पडणयात रस नाही

अशासाठी सवदशात मोठ लखक एजट नमतात आसण त बाकी सवथ वयवहार पहातात

मराठीत ही सोय नाही

ई सासहतय परसतषठान ही काही अनभवी परोफ़शनल परकाशन ससरा नवह पण

गलया दहा वषात आमचया ह लिात आल की मराठीत रतनाचया खाणी आहत आसण

तयात उतरन हात काळ करन माती गाळ उपसत राहन जर सचवटपण काम करत

रासहल तर एकाहन एक भारी रतन गवसणार आहत एखादया मोठया धसनकान

शरलॉक होमस वषाली जोशी

172

पसडताचया सहाययान दरबारी आशरयासह जर ह काम हाती घतल तर मराठी

भाषतल सासहतय जागसतक पटलावर आपला ठसा नककी उमटवल

डॉ सनतीन मोर याची बारा अपरकासशत पसतक परकाशात आणणयाचा मान

ई सासहतयला समळाला शभ गणपल याची नऊ डॉ वसत बागल याची बारा शभागी

पासबद याची सात असवनाश नगरकर याची पाच अशा अनकाचया पसतकाना

वाचकापयत नणयाच भागय ई सासहतयला लाभल अस अनक ldquoसवातःसखायrdquo

सलहीणार उततमोततम लखक कवी या मराठीचया ldquoसासहतयरतनासचया खाणीrdquo मधय

आहत अशोक कोठार यानी महाभारताचया मळ ससहतच मराठी भाषातर सर कल

आह सौरभ वागळ ओकार झाज पकज घार सवनायक पोतदार ददपती काबाड

भपश कभार सोनाली सामत कतकी शहा अस अनक नवीन लखक साततयपणथ लखन

करत आहत ई सासहतयकड हौशी लखकाची कमी कधीच नवहती पण आता हौसचया

वरचया पायरीवरच लखनाकड गभीरपण पहाणार आसण आपलया लखनाला पल

पाडणयाकड लि दणार लखक आता यत आहत तयाचया सासहतयाचया परकाशाला

उजाळा समळो वाचकाना आनद समळो मराठीची भरभराट होवो जगातील

सवोतकषट सासहसतयक परसवणारी भाषा महणन मराठीची ओळख जगाला होवो

या सवाथत ई साबरहतयाचाही खारीचा वाटा असल हा आनाद आबरण या यशात

ई लखकााचा डसाहाचा वाटा असल याचा अबरभरान

आमन

सनील सामत

अधयि

ई सासहतय परसतषठान