൘౮తన ಏలుగు ಖాగవతముtelugubhagavatam.org/pdf/tebha_skanda_10.1.pdf ·...

భాగవత గణనాధ్ాాయి

పో తన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము

పూర్వ భాగము

ఊలపలి్ల సాంబశివ రావు [Pick the date]

Copy Rights :

Pothana Telugu Bhagavatam by V Sambasiva Rao is licensed under a Creative

Commons Attribution-Non-Commercial 2.5 India License as of September

2009

పో తన తలెుగు భాగవతము - దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము

తృతీయ పరచుర్ణ 2014

పరథమ పరచుర్ణ 2010

ద్వవతీయ పరచుర్ణ 2013

ర్చయిత బమ్మెర్ పో తన

స్ంకలన కర్త ఊలపలి్ల సాంబశివ రావు. [email protected]

+91 9959613690

పరచుర్ణ తెలుగుభాగవతం.ఆర్్గ

చదువుకుంద్ా భాగవతం; బాగుపడద్ాం మనం అందర్ం

mailto:[email protected]

http://creativecommons.org/licenses/by-nc/2.5/in/


mailto:[email protected]


దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము

భూమిక

చదువుకుంద్ా భాగవతం; బాగుపడద్ాం మనం అందర్ం

అమృతమహంబురాసి తలెుగ ై మఱి భాగవతముెన ై త్రరల్లం

గమునకు డిగ ్నేమొ యనఁగా హృదయముెల నాడు నేడు నా ట్ాము లొనర ంచు పో తనమహకవి ముదుు లపదాముల్ శతా బుము లయిపో వుగాక మఱవన్ తర్మ్ే ర్సికపరజాళికిన్.

- ద్ాశర్థవ

అవును ఆధునిక కవులలో ఎననదగ న మన ద్ాశర్థవ గార్ు అననట్లి పో తన భాగవతము విలువ ఎనిన శతాబాు ల ైనా పెర్ుగుత ంద్ే కాని తర్గదు. శివుని ధ్ాానించి, శ్రీరాముని ఆనగొని, షష్యంతాలలో శ్రీ కృష ు నికి స్మర ితంబుగా హర హరాధ్ెైవత సిద్ాధ ంత్ర చెపిిన భాగవతం అజరామర్ం కాకపో వుట్ స్ంభావతీతం. అస్లు భాగవతం అంట్ేనే కృషు తతవం అని క ందర పరగాఢ విశ్ావస్ం. ముందర స్కంధ్ాలలో కృషు కథలు ఉనాన దశమస్కంధం మొతతం ఆ నందనందనునికి చెంద్వనద్ే. దశమ స్కంధ్ానికి ఉపో ద్ాా తాలే ముందర స్కంధ్ాలన్నన అని క ందర్ు అంట్ార్ు. కవికి స్వతంతరతవ లక్షణాలు స్హజం అంట్ార్ు. స్హజకవి పో తన భాగవతం తెనుగ ంచుట్లో ఆ పో కడలు చూపాడు అనవచుు. క నిన స్ందరాాలలో స్ంక్షిపత ం చేసి, అనేక స్ందరాాలలో వృద్వధ చేసి ఎంతో అభివృద్వధని సాధ్వంచాడు. దశమ స్కంధం వ్ాాస్విర్చితంలో ఒకట్ే భాగం.

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము ii

కాని పో తన పరణీతంలో ద్ాని విస్త ృత్ర విసాత ర్తల రీతాా ర్ుకిెణీ కలయాణం వర్కు పూర్వభాగం, పిమెట్ి కృషుకథలు ఉతత ర్భాగంగా ర ండు స్వతంతర భాగాలుగా అంద్వంచాడు. మొతతం గంీధంలో మూడోవంత ఇవ్ే ఉనానయి (9014 పదాగదాలలో 3137 దశమ స్కంధంలోవ్ే). ర ంట్ిలోను పరథమ భాగం అతాధ్వక పరజాదర్ణ ప ంద్వంద్వ. పో తన శ్రధీర్సావమి శిష ాడని ఓర్ుగలుి పరా ంతంలో పరతీత్ర. శ్రీధర్ వ్ాాఖ్యానానిన అనుస్ర ంచే ఆంధ్రరకర ంచాడు అని పండిత లు అంట్ార్ు. స్ంస్కృతంలో శ్రీధరీయం ముననగు అనేక అదుాత వ్ాాఖ్యానాలు ఎననన ఉనానయి. కాని మనకి పర్భాషా పార్వశాం ముందునుంచి ఉంద్ేమో. పో తన భాగవతానికి రావలసిననిన అధాయనాలు. వ్ాాఖ్యానాలు రాలేదు. వచిున వ్ాట్ిలో చెపుికో దగ్వి పంద్ొమిెద్ో శతాబుపు శ్రీ పాలపర త నాగేశవర్ శ్ాస్ుత ు లవ్ార శ్రీమద్ాంధర మహభాగవకము, దశమ స్కంధము. ఇర్వయ్యా శతాబుపు జగత్ గుర్ువులు ఎకికరాల కృషుమయచార్ుాల వ్ార శ్రీమగాాగవత పరకాశము. ఇద్వ స్పతమ స్కంధదగ్ర్కు వచిు ఆగ పో యింద్వ. ఏ కార్ణం అయితేనేం బాధపడే విషయం ర ండు పాకి్షకాలే భాగవత గంీధ దృష్ిిలో. కాని ర ండు అదుాత విభినన పర పూర్ు వ్ేద్ాంతార్థ విశ్లిషణా స్ంశ్ోభితాలే.

దశమ స్కంధం - పూర్వభాగం

శ్రీకృషు కధ్ామృత మ్మైన దశమస్కంధం ఒక స్వతంతర కావాం. తీస్ుక చిు భాగవతంలో కల్లపేసార్ు అని క ందర అభిపరా యం. తర్చి చూసేత పరబంధం అనదగ్ స్ర్వలక్షణ స్ంశ్ోభితంగాను అనిపిస్ుత ంద్వ. అంతట్ి ఉతకృషుమ్మైనద్ర దశమ స్కంధం. శ్ ైశవలీలలు, వ్ ననద్ొంగ ముచుట్లి , చలుు లు గుడుచుట్,

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము iii

పో తనాదుల స్ంహరాలు, కాళియ మర్థనం, గోవర్థన గ ర ధ్ార్ణ, రాస్కరడీావర్ున, ర్ుకిెణీకలయాణం ముననగు ఈ స్కంధభాగం పూర్వభాగం లోని ఘట్ాి లు అనిన స్ుధలు స్రవించే, చవెులూర ంచే, భకితముకిత పరయుకాత లే, బహుళార్థ సాధకాలే, బహుశ్ాస్త ర స్ంశ్ోభితాలే. పద్ాాల అమృతగుళికల అబబ ో ఎన నననన.

శ్రకీంఠచాప ఖ్ండన! పాకార పరముఖ్ వినుత భండన! విలస్ తాకకుత్థవంశమండన! రాకేందు యశ్ోవిశ్ాల! రామనృపాలయ!

ఓ యమె! న్న కుమయర్ుఁడు మయ యిండిను బాలు పెర్ుగు మనన్న డమయె! పో యిదె మ్మకకడి క ైనను మయ యననల స్ుర్భులయన మంజులవ్ాణీ!

వీర వవర్ు? శ్రకీృష ు లు గారా? యిెననడును వ్ ననఁ గానర్ఁట్ కద్ా! చోర్తవం బంచుకయును నేర్ ర్ఁట్! ధర త్రర నిట్ిి నియత లు గలరే?

కలయ్య! వ్ ైషువ మయయయ్య! యితర్ స్ంకలయిర్థమో! స్తామో! తలఁపన్ నేర్క యుననద్ాననొ! యశ్ోద్ాద్ేవిఁ గానన! పర్ స్థలమో! బాలకుఁడెంత? యిాతని ముఖ్స్థంబ ై యజాండంబు పర జవలమ్మై యుండుట్ కేమి హేత వ్ొ! మహశుర్ాంబు చింత్రంపఁగన్

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము iv

తీపుగల కజజ మనుాఁడు కోపంిపఁగ నొడిసి పుచుుక ని తరో పాడం బ ైపడి యద్వ గొని యొకకఁడు కేపీులలో నిట్లి నట్లి ఁ గ కుర ంచు నృపా!

భరమరా! దుర్జనమితర! ముటి్కుము మయ పాద్ాబజముల్ నాగర్ పరమద్ాళీకుచకుంకుమయంకిత లస్తారాణేశద్ామపరస్ూ న మర్ంద్ార్ుణితాననుండ వగుట్న్ నాథుండు మనినంచుఁగా క మమునేనఁపుచుఁ బౌర్కాంతల శుభాగార్ంబులనినతామున్.

నమిెత్ర నా మనంబున స్నాతను ల ైన యుమయమహేశులన్ మిముెఁ బురాణదంపత ల మే్లు భజంత ఁ గదమె! మే్ట్ి పె దుమె! దయయంబురాశివి గదమె! హర ం బత్రఁ జేయుమమె! ని ననమిెనవ్ార క ననట్ికి నాశము లేదు గదమె! యిాశవర!ీ

ఇలయ ఎననని ఇకకడ ఎంచగలం. ఇలయంట్ి పద్ాాల పరసాదం పంచిన పో తన మహతవపూర్ుు డే. ద్రనికో దృషాి ంతం పరచార్ంలో ఉంద్వ.

దృషాి ంతం

కరాు ట్పరభువు ఒకమయర్ు పో తనను నిర్ాంధ్వంచి యిెైనా స్రే అంకింతం అందుకోవ్ా లని పట్లి బట్ిి , పర చార్కులను పో తనకడకు పంపాడట్. పో తరాజు ఇంట్ివదు భీకర్మ్మైన అడవిపంద్వని చూసి వ్ ర్చి వ్ నుద్వర గార్ట్. ఆ రాజు పంద్వని చూసి పార పో యి వచిున పిర కి పందలయి రా అని పర హర ంచి, తనే స్వయంగా సెైనికులతో వ్ ళాాడు. సింహంలయ మీదకి

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము v

వస్ుత నన వరాహనిన చూసి చెలయి చెదులయయార్ుట్. ఈ అల్లకిడికి పో తన బయట్కు రాగా అడవిపంద్వ అదృశామ్మైందట్. కరాు ట్రాజు కవిరాజు కాళ్ా మీద పడాా డట్.

కృతఙ్ఞతలు

భాగవత గణానాధ్ాాయంలో భాగంగా యూన్నకోడీకర ంచిన తెలుగు భాగవత స్ంకలనానికి ఆధ్ార్భూతమ్మైన పుస్తకాలకు, ర్చయితలకు, పరచుర్ణకర్తలకు, అంతరాజ లస్ంస్థలకు, స్హకర ంచిన పోర తాాహ ంచిన మిత ర లకు, ఇతర్ వాకుత లకు, జాలగూడు ముననగు వ్ాట్ికి అమూలా స్హయం అంద్వంచిన వ్ార క,ి గాతరపరద్ానాలు చేసిన గాయకులకు, అంత లేని స్హకార్ం అంద్వంచిన కుట్లంబ స్భుాలు అందర కి పేర్ుపేర్ునా కృతఙ్ఞతలు.

ఊలపలి్ల సాంబశివ రావు, భాగవత గణనాధ్ాాయి.

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము vi

పో తన తలెుగు భాగవతము

స్ంపరద్వంచిన ముఖ్ా గీంధ్ాదులు

శ్రీమద్ాాగవతము : స్ుందర్ చెైతనా సావమి : సెట్లి శ్రీమద్ాాగవత పరకాశము ( షష్ స్కంధము వర్కు) : 2003లో : మయసి్ర్గ ఇ క బుక్ ట్రసి్ట, విశ్ాఖ్పట్నం : సెట్లి శ్రీమద్ాంధరమహభాగవతము, దశమస్కంధము, (ట్ీక తాతిరాాదుల స్హ తము) : 1992లో : శ్రసీ్రావరాయ ధ్ార ెక విద్ాాస్ంస్థ , కాకినాడ - 533001 : సెట్లి . శ్రీమద్ాంధరమహభాగవతము (12 స్కంధములు) : 1956లో : వ్ ంకట్రా మ అండ్ కో., బ జవ్ాడ, మద్రా స్ు : సెట్లి శ్రీమద్ాంధరమహభాగవతము (12 స్కంధములు) : 1924లో : అమ్మర కన్ ముద్రా క్షర్శ్ాల, చెననపట్నము : పుస్తకము శ్రీమద్ాంధర మహ భాగవత పురాణరాజము (12 స్కంధములు) – వ్రా తపరత్ర – కృష్ి ఎవర ద్ో తెలపబడనిద్వ. శ్రమీద్ాంధర భాగవతము, స్పతమ స్కంధము ట్ీక తాతిర్ా స్హ తము : 1968లో : వ్ావిళ్ా రామసావమి అండ్ స్న్ా, చెననపుర : పుస్తకము శ్రీమద్ాంధర భాగవతము (అషిమ నుండి ఏకాదశ స్కంధము వర్కు) : వ్ావిళ్ా రామసావమి అండ్ స్న్ా, చెననపుర : పుస్తకము శ్రీ మహభాగవతము (12 స్కంధములు) : 1983లో : ఆంధర సాహ తా ఎకడమి, హ ైదరాబాదు - 500004 : సెట్లి శబాు ర్థ చంద్వరక : 1942లో : వ్ావిళ్ా రామసావమి అండ్ స్న్ా, చెననపుర : పుస్తకము

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము vii

శబుర్తానకర్ము (బ. సీతారామయచార్ుాలువ్ార ) : 2007లో : ఆసియన్ ఎడుాకేషనల్ స్రీవసెస్ట, నూాఢిలిీ, చెన ైన : పుస్తకము విద్ాార థ కలితర్ువు (విద్ావన్ ముస్ునూర వ్ ంకట్శ్ాసిత రగార ) : 1959లో : వ్ ంకట్రా మ అండ్ కో., బ జవ్ాడ, మద్రా స్ు : పుస్తకము వికిరీ తలెుగు వ్ాాకర్ణము : వికిరీ పబిషర్గా, విజయవ్ాడ, 520002 : పుస్తకము ల్లట్లి్ మయసి్ర్గా డకి్షనరీ - ఇంగీిష - తెలుగు : 1998లో : పుస్తకము బౌర న్ా ఇంగీిష - తలెుగు నిఘంట్లవు : పుస్తకము పో తన తెలుగు భాగవతము (12 స్కంధములు) : 1990 దశకములో : త్రత్రద్ే వ్ార పరచుర్ణ : సెట్లి పదెబాలశిక్ష (గాజుల రామయరావు) : గాజుల రామయరావు : పుస్తకము తవెిక - (తెలుగు వికిజడియయ) : అంతరాజ లము తలెుగు పరాాయపద నిఘంట్లవు (ఆచార్ా జ ఎన్ ర డిాగార ) : 1998లో : విశ్ాలయంధర పబిష్ింగ్ హౌస్ట, హ ైదరాబాదు - 500001 : పుస్తకము గజంేదరమోక్షము : స్ుందర్ చెైతనా సావమి : పుస్తకము అనంత ని ఛందము : 1921లో : వ్ావిళ్ా రామసావమి అండ్ స్న్ా, చెననపుర : పుస్తకము శ్రసీ్ూరాారాయయంధర నిఘంట్లవు, 1982 : సాహ తా ఎకాడమీ వ్ార ముదరణ.

స్ంజఞలు - చిహనలు

పదాగదాలకు వ్ాడిన స్ంజఞ = స్1-స్2-ప.

స్1 = స్కంధం స్ంఖ్ా. 5, 10 ల దశ్ాంశ సాథ నం లోని 1, 2 పంచమ, దశమ స్కంధ్ాల భాగాలని స్ూచిస్ుత ంద్వ. మిగతా వ్ాట్ికి దశ్ాంశ సాథ నం ఉండదు.

స్2 = ఆ స్కంధలోని పదాగదా యొకక వర్ుస్ స్ంఖ్ా. దంశ్ాశ సాథ నంలో 1 ఉంట్ే అంద్వ సీస్ పదాం కింద్వ తేట్గీత్ర / ఆట్వ్ లద్వని స్ూచిస్ుత ంద్వ. మిగతా వ్ాట్ికి దశ్ాంశ సాథ నం ఉండదు.

ప = పదాగదా పేర్ు స్ూచిస్ుత ంద్వ. పదాగదాల స్ంజఞల జాబతా “పో తన తెలుగు భాగవతములో వ్ాడబడిన ఛంద్ోపరకియీలు. చిహనలు, స్ంఖ్ాలు”లో ఉనానయి.

ఈ జాబతాలోని స్ంఖ్ా ఈ స్కంధంలో ఆ పదాగదా ల నుననానయ్య స్ూచిస్ుత ంద్వ.

పద్ాాలలోని అక్షర్ం కింద్వ గీత యత్ర సాథ నాలని స్ూచిస్ుత ంద్వ.

పద్ాాలలోని అక్షంర్ం బొ దుు గా ఉండట్ం పరా స్ సాథ నానిన స్ూచిస్ుత ంద్వ.

వృతాత ల వ్ార ీపద్ాాల ల కక

పదాగదా 1792 1343 +తేసీతో. 69 123 +ఆసీతో. 85 16 మొతతం 1946 1482 పదాం దశమ స్కంధము పదాం దశమ స్కంధము

పూర్వ భాగం

ఉతతర్ భాగం పూర్వ

భాగం ఉతతర్ భాగం

మొతతం 1946 1482 వ. 530 395 గ. 1 1

క. 579 369 మయ. 1 1

స.ీ 154 139 ఇ. 2

తసేతీో. 69 123 లగాీ . 1

మ. 137 76 ఉతాా. 2

చ. 34 137 కవి. 2

ఉ. 126 82 లవి. 2 1

ఆ. 84 36 స్రగు. 2

త.ే 7 74 దం. 1

శ్ా. 114 20 మస్ర. 1

ఆసతీో. 85 16 ఉపంే. 1

మతత . 11 4 పంచ. 1

త. 6 మయని. 1

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xi



విషయ స్ూచిక

10.1-1- ఉపో ద్ాా తము ....................................................................................... 1

10.1-2- పరకీ్షతి త కృషులీలలడుగుట్ .................................................................... 1

10.1-3- వస్ుద్వేద్ేవకరల పరయయణం..................................................................... 6

10.1-4- కంస్ుని అడాగ ంచుట్ ............................................................................. 7

10.1-5- వస్ుద్వేుని ధర్ెబబ ధ ........................................................................... 8

10.1-6- మథుర్కునార్దుడువచుుట్ ................................................................ 14

10.1-7- ద్వేకరవస్ుద్వేుల చెర్సాల ................................................................... 15

10.1-8- య్యగమయయనాఙ్ఞఞ పించుట్ .................................................................. 16

10.1-9- రోహ ణ ిబలభదుర ని కనుట్ .................................................................... 17

10.1-10- బరహెదుల స్ుత త్ర .............................................................................. 24

10.1-11- ద్ేవకి కృష ు ని కనుట్ ........................................................................ 28

10.1-12- వస్ుద్వేుడుకృష ు నిప గడుట్ ............................................................. 31

10.1-13- ద్ేవకి చేసని స్ుత త్ర ............................................................................. 34

10.1-14- ద్ేవకరవస్ుద్ేవులపూర్వఙ్నె ............................................................. 36

10.1-15- కృష ు డు శిశుర్ూపయిగుట్ ............................................................... 37

10.1-16- కృష ు ని వ్ేరపల ి కుతర్ల్లంచుట్ .............................................................. 38

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xii

10.1-17- శయాననుంచుట్ .............................................................................. 39

10.1-18- ద్ేవక ిబడానువిడువవ్ేడుట్ ................................................................ 41

10.1-19- మయయమింట్నుండపిలుకుట్ ............................................................. 42

10.1-20- కంస్ునికి మంత ర ల స్లహ ................................................................ 44

10.1-21- కృష ు నిక ిజాతకర్ెచయేుట్ ................................................................ 46

10.1-22- జలకమయడించుట్ ............................................................................. 50

10.1-24- నందుడువస్ుద్ేవునిచూచుట్ ............................................................ 52

10.1-25- వస్ుద్వేనందులస్ంభాషణ ................................................................ 54

10.1-26- పూతన వ్ేరపల ి క చుుట్ ...................................................................... 55

10.1-27- పూతన బాలకృష ు నిచూచుట్ ............................................................. 56

10.1-28- పూతన కృష ు నిముద్ాు డుట్ ............................................................... 57

10.1-29- పూతన కృష ు నికిపాల్లచుుట్ .............................................................. 58

10.1-30- పూతనస్త త వ పలీుుట్ .................................................................... 58

10.1-31- పూతననలేగూలుట్ .......................................................................... 59

10.1-32- యశ్ోద కృష ు ని తొటి్నిడుట్ ............................................................... 65

10.1-33- కృష ు డు శకట్ము దనునట్ ............................................................... 66

10.1-35- తృణావర్ుత డు క నిపో వుట్ .................................................................. 68

10.1-36- పాలుతాగ విశవర్ూపపరదర్శన .............................................................. 72

10.1-38- రామకృష ు ల నామకర్ణం ................................................................. 74

10.1-39- కృషుబలరాములకరీడాభివర్ున .............................................................. 75

10.1-40- హర హరాభదేము చూపుట్ ................................................................ 77

10.1-45- గోపికలుకృషుయలిర చెపుిట్............................................................... 80

10.1-47- యశ్ోదగోపికలనొడంబర్చుట్ ............................................................. 86

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xiii

10.1-48- కృష ు డుమనునద్వన ననుట్ ................................................................ 87

10.1-49- ననట్ిలో విశవర్ూపపరదర్శన ................................................................. 87

10.1-50- నందయశ్ోదలపూర్వజనె ................................................................. 89

10.1-51- చిలుకుత ననకవవంపట్లి ట్ ................................................................ 91

10.1-53- యశ్ోదకృష ు ని అద్వల్లంచుట్ ............................................................... 93

10.1-54- కృష ు ని ఱబ లుక ికట్లి ట్ ...................................................................... 95

10.1-55- గుహాకుల నార్దశ్ాపం ................................................................... 100

10.1-56- కృష ు డుమద్వుగవనుగూలుుట్ .......................................................... 102

10.1-57- గుహాకులుకృష ు నిప గడుట్ ............................................................ 103

10.1-58- కపట్బాలలీలలు ............................................................................ 106

10.1-59- బృంద్ావనముబబ వతలచుట్ ............................................................ 107

10.1-60- బృంద్ావనమునకుబబ వుట్ .............................................................. 108

10.1-61- బృంద్ావనముజొచుుట్................................................................... 109

10.1-62- వతాాస్ుర్వధ ................................................................................ 110

10.1-64- బకాస్ుర్ వధ ................................................................................. 112

10.1-65- చలుు లుగుడుచుట్ .......................................................................... 115

10.1-66- అఘయస్ుర్ వధ ............................................................................... 117

10.1-67- స్ుర్లు పూలుగుర యించుట్ ........................................................... 122

10.1-68- చలుు లయర్గ ంచుట్ ............................................................................ 124

10.1-69- కేీపుల వ్ దకబబ వుట్ ....................................................................... 127

10.1-70- బరహె వతాబాలకులద్ాచుట్ ............................................................ 128

10.1-71- వతాబాలకులర్ూపుడగుట్ .............................................................. 129

10.1-72- బలరాముడననర్ూపరె్ుగుట్ ............................................................ 132

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xiv

10.1-73- బరహె తర కంచుక నుట్ .................................................................... 134

10.1-74- బరహె పూర ుజయేుట్ ....................................................................... 139

10.1-75- పుల్లనంబునకుత్రర గ వచుుట్ ........................................................... 149

10.1-76- కృష ు డుఅతీెయుడగుట్ ................................................................. 151

10.1-77- ఆలకదుపుల మ్పేబబ వుట్ .............................................................. 152

10.1-78- ఆవులమ్పేుచువిహర ంచుట్ ............................................................ 154

10.1-79- ధ్ేనుకాస్ుర్ వధ ............................................................................ 158

10.1-80- విషకల్లత కాళింద్వగనుగొనుట్ ........................................................... 162

10.1-81- కాళింద్వలో దూకుట్ ......................................................................... 164

10.1-82- గోపికలు విలపించుట్ ...................................................................... 168

10.1-83- కాళియ మర్ధనము ......................................................................... 171

10.1-84- నాగకాంతలు స్ుత త్రంచుట్ ................................................................. 173

10.1-85- కాళిందుని విననపము .................................................................... 179

10.1-86- కాళిందుని శ్ాసించుట్ ..................................................................... 180

10.1-87- కాళియునిపూర్వకథ ....................................................................... 182

10.1-88- కార ుచుు చుట్లి ముట్లి ట్ ................................................................ 185

10.1-89- గీీషెఋత వర్ునము ....................................................................... 186

10.1-90- పరలంబాస్ుర్వధ ............................................................................. 190

10.1-91- ద్ావ్ాగ న తాగుట్ ............................................................................ 193

10.1-92- వర్షర్ుత వర్ునము .............................................................................. 196

10.1-93- వరాష గమవిహర్ంబు......................................................................... 199

10.1-94- శర్దృత వర్ునము .......................................................................... 200

10.1-95- వ్ేణువిలయస్ంబు.............................................................................. 203

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xv

10.1-96- గోపికలవ్ేణునాదునివర్ున ................................................................ 204

10.1-97- హేమంతఋత వర్ునము ................................................................ 210

10.1-98- గోపికలకాతాాయనిసవేనంబు ........................................................... 212

10.1-99- గోపికావసాత ు పహర్ణము ................................................................... 213

10.1-100- గోపకిలయిడెపరస్నునడగుట్ ........................................................... 221

10.1-101- విపరవనితాదతాత ననభోజనంబు ........................................................ 225

10.1-102- విపుు లవిచార్ంబు ......................................................................... 228

10.1-103- యయగముచయేయ్యచించుట్ .......................................................... 229

10.1-104- ఇందరయయగనివ్ాఱణంబు ................................................................ 231

10.1-105- పర్వతభజనంబు .......................................................................... 234

10.1-106- పాషాణస్ల్లలవర్షంబు..................................................................... 236

10.1-107- గోవర్ధనగ ర న త త ట్ ......................................................................... 240

10.1-108- గోపకులు నందునికిజ పుిట్........................................................... 243

10.1-109- ఇందుర డు ప గడుట్ ....................................................................... 245

10.1-110- కామధ్నేువు ప గడుట్ ................................................................. 248

10.1-111- వర్ుణునినుండితండిరద్చెుుట్ ......................................................... 250

10.1-112- శర్ద్రా త్రర గోపకిలుజరే్వచుుట్ .......................................................... 252

10.1-113- గోపకిలకు న్నత లు చెపుిట్ ........................................................... 256

10.1-114- గోపకిల ద్రనాలయపములు ............................................................... 258

10.1-115- ఆతాెరాముడె ైర్మించుట్ ............................................................. 263

10.1-116- గోపకిలు కృష ు ని వ్ దకుట్.............................................................. 265

10.1-117- గోపకిల తాద్ానాతోనెతతత.............................................................. 269

10.1-118- గోపకిల విర్హపు మొర్లు ............................................................ 275

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xvi

10.1-119- గోపకిలకు పరతాక్షమగుట్ ............................................................... 280

10.1-120- గోపకిలతో స్ంభాష్ంిచుట్ ............................................................... 285

10.1-121- రాస్కరీడావర్ునము ........................................................................ 287

10.1-122- గోపకిలవదు పాడుట్ ...................................................................... 291

10.1-123- గోపకిలతో జలకరీడలయడుట్ .............................................................. 294

10.1-124- గోపకిలతోడ కరీడించుట్ ................................................................... 295

10.1-125- స్ర్ిర్ూప ిశ్ాపవిమోచనము ......................................................... 297

10.1-127- శంఖ్చూడుని వధ ........................................................................ 300

10.1-128- గోపకిల విర్హలయపములు ............................................................. 301

10.1-129- వృషభాస్ుర్ వధ .......................................................................... 303

10.1-130- కంస్ునిక ినార్దుడుజ పుిట్ .......................................................... 306

10.1-131- కంస్ుని మంతరా లోచన .................................................................. 306

10.1-132- కంస్ుడకూీ ర్ునితోమయట్ాి డుట్ ........................................................ 308

10.1-133- కేశిని స్ంహర్ము ......................................................................... 310

10.1-134- నార్దుడు కృష ు నిదర శంచుట్ ......................................................... 313

10.1-135- వ్యామయస్ుర్ుని స్ంహర ంచుట్ ......................................................... 314

10.1-136- అకూీ ర్ుడు వ్ేరపల ి క చుుట్.............................................................. 316

10.1-137- అకూీ ర్ుడుబృంద్ావనంగనుట్ ........................................................ 318

10.1-138- అకూీ ర్ుడు బలకృష ు లగనుట్......................................................... 319

10.1-139- అకూీ ర్నంద్ాదులస్ంభాషణ ........................................................... 320

10.1-140- వ్ేరతలు కలగుట్ ............................................................................ 322

10.1-141- కృష ు డు మథుర్కుచనుట్ ............................................................. 324

10.1-142- అకూీ ర్ుని ద్వవాదర్శనములు ......................................................... 325

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xvii

10.1-143- శీ్రమయనిన్నచోర్దండము .................................................................. 328

10.1-144- కృష ు డు మథుర్నుగనుట్ ............................................................. 331

10.1-145- ర్జకునివదు వస్త రములొ్ నుట్ .......................................................... 334

10.1-147- స్ుద్ామునిమయలలుగ కై నుట్ ......................................................... 336

10.1-148- కుబజననుగీహ ంచుట్ ...................................................................... 338

10.1-149- విలుి విర్ుచుట్ .............................................................................. 340

10.1-150- స్ూరాాస్తమయవర్ున .................................................................... 341

10.1-151- చందో్రదయవర్ున ........................................................................... 343

10.1-152- కంస్ుడుదుశశకునముల్నుట్ ........................................................ 344

10.1-153- స్ూరోాదయవర్ున ......................................................................... 346

10.1-154- మలిర్ంగవర్ున ............................................................................. 347

10.1-155- కర పాలకునితోస్ంభాషణ ............................................................... 349

10.1-156- కువలయయపీడముతోబబ ర్ుట్ .......................................................... 350

10.1-158- మలయి వన్నపరవ్శేము ....................................................................... 352

10.1-159- చాణూర్ునితో స్ంభాషణ ................................................................ 354

10.1-160- చాణూర్ముష్ిికులతో పో ర్ు ............................................................ 359

10.1-161- పౌర్కాంతలముచుట్లు ................................................................ 361

10.1-162- చాణూర్ముష్ిికులవధ .................................................................. 363

10.1-163- కంస్వధ ...................................................................................... 366

10.1-164- కంస్సో దర్ులవధ ......................................................................... 367

10.1-165- కంస్ునిభార్ాలువిలపించుట్ .......................................................... 368

10.1-166- ద్వేకరవస్ుద్వేుల విడుదల............................................................. 369

10.1-167- ఉగీసనేుని రాజుగ చేయుట్ ............................................................ 372

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xviii

10.1-168- నందుని వ్ేరపల ి కు పంపుట్............................................................. 373

10.1-169- రామకృష ు ల ఉపనయనము ......................................................... 373

10.1-170- సాంద్రపుని వదధ శిష ాలగుట్ .......................................................... 374

10.1-171- గుర్ుపుత ర ని తేబబ వుట్ ................................................................. 376

10.1-172- గుర్ుపుత ర నితచెిుఇచుుట్ ............................................................ 378

10.1-173- గోపసీత రలకడకుదధవునిబంపుట్ ......................................................... 380

10.1-174- నందో్దధవ స్ంవ్ాదము .................................................................. 381

10.1-175- గోపకిలు యుదధవునిగనుట్ ............................................................ 383

10.1-176- భరమర్గతీములు .......................................................................... 384

10.1-177- ఉదధవుడుగోపకిలనూరార్ుుట్ ......................................................... 388

10.1-178- ఉదధవునికడగోపికలువగచుట్ ......................................................... 390

10.1-179- కుబజగృహంబునకగేుట్ ................................................................... 393

10.1-180- కుబజతో కరీడించుట్ ......................................................................... 394

10.1-181- అకూీ ర్ుడు ప గడుట్ ..................................................................... 397

10.1-182- అకూీ ర్ుని హసితన పంపుట్ ............................................................. 399

10.1-183- అకూీ ర్ునితో కుంత్రస్ంభాషణ ......................................................... 400

10.1-184- అకూీ ర్ధృతరాష ి ు లస్ంభాషణ ......................................................... 401

10.1-185- అసితపరా స్ుత లు మొర్పెట్లి ట్ .............................................................. 403

10.1-186- జరాస్ంధుని మథుర్ముటి్డ.ి......................................................... 405

10.1-187- జరాస్ంధునితోపో ర్ వ్ డలుట్ .......................................................... 407

10.1-188- జరాస్ంధుని స్ంవ్ాదము .............................................................. 408

10.1-189- జరాస్ంధునిసనే పో రాట్ము .......................................................... 411

10.1-190- కృష ు డు విజృంభించుట్ ................................................................. 413

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము xix

10.1-191- బలరాముడు విజృంభించుట్ .......................................................... 415

10.1-192- జరాస్ంధుని విడుచుట్ ................................................................. 419

10.1-193- కాలయవనునికనిార్దుని బబ ధ ...................................................... 420

10.1-194- కాలయవనుని ముటి్డ ి................................................................. 422

10.1-195- ద్ావర్కానగర్ నిరాెణము .............................................................. 423

10.1-196- పౌర్ులను ద్ావర్కకుతచెుుట్ ......................................................... 429

10.1-197- కాలయవనుడు వ్ ంట్జనుట్ ......................................................... 430

10.1-198- కాలయవనుడు న్నర్గుట్ ............................................................... 435

10.1-199- ముచికుందుడు స్ుత త్రంచుట్ ........................................................... 439

10.1-200- జర్స్ంధుడుగీమెర్విడియుట్ ....................................................... 443

10.1-201- పరవర్షణపర్వతారోహణంబు ............................................................. 444

10.1-202- ర్ుకిెణీకలయాణ కథార్ంభము .......................................................... 446

10.1-203- ర్ుకిెణీ జననంబు ........................................................................ 448

10.1-204- ర్ుకిెణి స్ంద్శేము పంపుట్ ........................................................... 451

10.1-205- వ్ాస్ుద్ేవ్ాగమన నిర్ుయము ......................................................... 457

10.1-206- వ్ాస్ుద్ేవ్ాగమనంబు .................................................................... 462

10.1-207- ర్ుకిెణీ గీహణంబు ....................................................................... 467

10.1-208- రాజలోక పలయయనంబు ................................................................ 470

10.1-209- ర్ుకిె యనువ్ాని భంగంబు ........................................................... 471

10.1-210- ర్ుకిెణీ కలయాణంబు ...................................................................... 477

10.1-211- పూర ు ........................................................................................... 479

పో తన తలెుగు భాగవతము – దశమ స్కంధము – పూర్వ భాగము 1



10.1-1- ఉపో ద్ాా తము

10.1-1-కంద పదాము

శ్రకీంఠచాప ఖ్ండన! పాకార పరముఖ్ వినుత భండన! విలస్ తాకకుత్థవంశమండన! రాకేందు యశ్ోవిశ్ాల! రామనృపాలయ!

10.1-2-వచనము

మహన్నయ గుణగర ష ్ లగు నముెని శ్లషీ ్ లకు నిఖిల పురాణ వ్ాాఖ్యాన వ్ ైఖ్రీ స్మే్త ం డయిన స్ూత ం డిటి్నియిె; అట్లి పరీక్షిననరేందుర ండు శుకయ్యగీందుర ం గనుంగొని. 10.1-2- పరీక్షతి త కృషులీలలడుగుట్


తెల్లపిత్రవి సో మస్ూర్ుాల కులవిసాత ర్ంబు; వ్ార కులము ధర తీర శుల నడవళ్ళాను వింట్ిమి;


కలర్ూపము ల లి మయకుఁ గడు వ్ ఱఁగులుగన్.


శ్రలముగల యదుకులమున నేలయ పుట్టిను మహత ెఁ డీశుఁడు విష ు ం? డే లీల మ్మలఁగ ? న యియా వ్ేళ్ల నే మే్మి చేసె? వివర ంపు తగన్.


భవములకు మందు; చితత శవీణానందము; ముముక్షుజన పదము; హర స్తవము పశుఘునఁడు దకకను జ వులకుఁ దని వయిెా నన డి చెనఁట్ియుఁ గలఁడే.


మయ పెదులు మును వ్ేలుిలు ననపని భీషాెద్వ కుర్ుకులోతతమ సేనా కూపార్ము నే కోలము పరా పున లంఘ ంచి రొకక బాలపదముగాన్.


మయ యమె కుక్షి గుర్ుస్ుత సాయక పీడిత ఁడ న ైన జడు ననునం గ ం తేయ కుర్ుకులము నిలుపఁగ నా యుతతముఁ డాతత చకుీఁడెై ర్క్షించెన్.


10.1-8-ఆట్వ్ లద్వ కలసి పుర్ుషమూర త కాలర్ూపములను లోకజనుల వ్ ల్లని లోన నుండ ిజనె మృత ావులను స్ంసార్ముకుత ల నిచుు నతని చర త మ్మలిఁ జ పుమ.

10.1-9-సీస్ పదాము

ఊహ ంచి రాముఁడు రోహ ణి క డు కంచు; నపుిడు య్యగీందర! చెపిి తీవు ద్ేవకి కడుపున నే వ్ ర్వున నాతఁ; డుండెను ద్ేహంబు నొండులేక? తన తండిర యిలువ్ాసి వనజాక్షుఁ డేరీత్ర; మందకుఁ బబ యిె? నే మంద్వర్మున నుండి యిెయాద్వ చేయుచుండెను? దన మే్న; మయమ కంస్ుని నేల నామ మడఁచె?

10.1-9.1-ఆట్వ్ లద్వ న నిన యియండుి మనియిె నిలమీఁద మనుజుఁడెై? యిెంద ఱ ైర భార్ా? ల ట్లి మ్మలఁగ ? మఱియు నేమి చేసె? మయధవు చార తర మ్మంత గలదు? నాకు నేర్ిర ంపు.

10.1-10-వచనము

అని మఱియు ని టి్నియిె.

10.1-11-ఆట్వ్ లద్వ


న్న ముఖ్యంబుజాత నిర్ుెకత హర కథా మృతముఁ ద్రా వఁ ద్రా వ మే్ను వ్ొదల ; వంత మయన ; న్నర్ుపట్లి నాఁకల్లయును దూర్మయిెా; మనము తొంగల్లంచె.

10.1-12-వచనము

అని పలుకుచునన రాజు మయట్లు విని, వ్ ైయయసి యిటి్నియిె.


విష ు కథా ర్త ఁ డగు నర్ు విష ు కథల్ చెపుి నర్ుని వినుచుండు నర్ున్ విష ు కథా స్ంపరశనము విష ు పద్ర జలము భంగ విమలులఁ జేయున్.

10.1-14-ససీ్ పదాము

రాజేందర! విను తొలి్ల రాజలయంఛనముల; వ్ేలస్ంఖ్ాల ద్ెైతావిభులు దనున నాకమీించిన భార్ మయఁగఁజాలక భూమి; గోర్ూపయిెై బరహెఁ జేర్ఁ బబ యి కన్ననర్ుమున్ననర్ుగా రోదనము చేయఁ; గర్ుణతో భావించి కమలభవుఁడు ధర్ణి నూఱడఁ బల్లక ధ్ాత్రరయు వ్ేలుిలుఁ; గదల్లరా విష ు నిఁ గాన నేఁగ

10.1-14.1-తేట్గీత్ర

పుర్ుషస్ూకతంబుఁ జద్వవి యదుాత స్మయధ్వ


నుండి యొకమయట్ విని వ్ార జోదావుండు వినుఁడు వ్ేలుిలు ధర్యు నే విననయట్ిి పలుకు వివర ంత నని పీరత్రఁ బల్లక ఁ దె్ల్లయ.


యయదవకులమున నమర్ులు! మే్ద్వనిపెైఁ బుటి్ఁ జనుడు; మీ యంశములన్ శ్రదీయిత ఁడు వస్ుద్ేవున కాదర్మునఁ బుట్ిి భార్ మంతయుఁ బాపున్.


హర పూజూర్థము పుట్లి ఁడు స్ుర్కనాలు! భూమియందు స్ుందర్తనుల ై హర కగజీుఁడెై శ్లష ఁడు హర కళ్తోఁ బుట్లి దత్రరాయయర్ంభుండె.ై

10.1-17-ఆట్వ్ లద్వ ఈ పరపంచ మ్మలి నే మయయచే మోహ తాతె యగుచు నుండు నట్ిి మయయ కమలనాభు నాజఞఁ గారాార్థమ్మై నిజాం శంబు తోడఁ బుట్లి జగత్ర యందు.

10.1-18-వచనము

అని ఇట్లి వే్లుిల నియాక ల్లపి పుడమి ముద్వుయ నొడంబఱచి తమిెచూల్ల దన మొదల్ల న లవునకుం జనియిె; నంత యదు విభుం డయిన శూర్సేనుం


డనువ్ాఁడు మథురాపుర్ంబు తనకు రాజధ్ానిగా మయథుర్ంబులు శూర్సేనంబు లనియిెడు ద్ేశంబు లేల ం; బూర్వకాలంబున.


ఏ మథుర్ యందుఁ నితాము శ్రమీనానరాయణుండు చెలగు, బరయముమ్మై నా మథుర్ స్కల యయదవ భూమీశుల క లి మొదల్ల పుర యయిెా నృపా! 10.1-3- వస్ుద్వేద్వేకరల పరయయణం


ఆ శూర్సేనున కాతెజుం డగు వస్ు; ద్ేవుఁ డా పుర నొకక ద్వనమునందు ద్ేవకిఁ బ ండిియిెై ద్ేవకియును ద్ానుఁ; గడువ్ేడక ర్థమ్మకిక కదలువ్ేళ్ నుగసీేనుని పుత ర ఁ డులయి సి కంస్ుండు; చెల ి లు మఱఁద్వయు నులిసిలి హర్ుల పగ్ములఁ జేనంద్వ రొపిఁ ద్ొడంగ ; ముందట్ భేర్ులు ముర్జములును

10.1-20.1-ఆట్వ్ లద్వ శంఖ్ పట్హములును జడిగొని మోోయంగఁ గూఁత తోఁడి వ్ేడక క నలుసాఁగ ద్ేవకుండు స్ుతకు ద్ేవకరద్ేవిక ినర్ణ మీఁ దలంచి యయదర ంచి.


10.1-21-వచనము

సార్థంబు లయిన ర్థంబుల వ్ేయున నమనూనట్ిని, గనకద్ామ స్ముతతంగంబు లయిన మయతంగంబుల ననూనట్ిని, బద్వవ్ేల త ర్ంగంబులను, విలయస్వత లయిన ద్ాసీజనంబుల నినూనట్ి నిచిు, యనిచినం గదల్ల వర్వధూయుగళ్ంబు తెర్ువునం జను స్మయంబున.


పగ్ములు వదల్ల వే్గ ర్ మగ్లముగ ర్థముఁ గడపు నా కంస్ుడు లో బ గ ్ల్ల యెిగ్ని తలఁపగ ద్వగ్న నశరీర్వ్ాణి ద్వవి నిటి్నియిెన్.


త షి యగు భగ ని మ్మచుఁగ నిష ి ఁడ వ్ ై ర్థము గడప;ె ద్ెఱుగవు మీఁదన్ శిషి యగు న్నతలోదర యషిమగర్ాంబు నినున హర యించుఁ జుమీ. 10.1-4- కంస్ుని అడాగ ంచుట్

10.1-24-వచనము

అని యిట్ాి కాశవ్ాణి పల్లకిన నుల్లకిపడి భోజకుల పాంస్నుండెైన కంస్ుండు స్ంచలదంస్ుండెై యడిదంబు బ డిదంబుగాఁ బ ఱికి, జళిపించి దె్పిర్ంబుగ ననుజ క పుిఁ బట్ిి కపిర్పాట్లన నొపిఱం ద్వగ చి యొడిసి పట్ిి , తోఁబుట్లి వని తలంపక తెంపుఁ జేసి తెగవ్ేరయ గమకించు స్మయంబున వస్ుద్ేవుండు డగ్ఱి.



ఆ పాపచిత త మత త ం గోపాగ న శిఖ్యనువృత త ఁ గొనక ని తన స్ లయి పామృతధ్ారా వి క్షేపణమునఁ గొంత శ్ాంత ఁ జేయుచుఁ బల్లక న్.

10.1-26-ఉతిలమయల

అననవు న్నవు చెల ి ల్లక;ి నకకట్! మయడలు చీర్ ల్లచుుట్ో? మననన చేయుట్ో? మధుర్ మంజుల భాషల నాదర ంచుట్ో? మినునల మోోతలే నిజము, మే్లని చంపకు మనన మయని రా వనన! స్హ ంపు మనన! తగ దనన! వధ్వంపకు మనన! వ్ేడెదన్.

10.1-27-వచనము

అద్వయునుం గాక. 10.1-5- వస్ుద్వేుని ధర్ెబబ ధ

10.1-28-మతేతభ వికరీడతిము

చెల్లయల్; కనినయ; ముదురా; లబల; న్న సేమంబ చింత్రంచు ని ర్ెల; ద్రనిన్ బయలయడుమయట్లకు న ై మరాాదఁ బబ ఁదట్ిి , స్ త కల జాత ండవు పుణామూర త వకట్ా! కోపంబు పాపంబు; న చెుల్ల ననహో ! తెగ వ్ేరయఁ బాడి యగునే? చింత్రంపు భోజేశవరా!


మే్నితోడనపుట్లి మృత ావు జనులకు; న లి్ల నేఁ డెైన నూఱ ండి క ైనఁ ద్ెలింబు మృత ావు ద్హేంబు పంచత; నందఁ గరాెనుగుఁడెై శరీర


మయఱుద్ేహముఁ నూఁద్వ, మఱి తొంట్ి ద్ేహంబుఁ; బాయును దన పూర్వ భాగమ్మత్రత వ్ేఱొ ంట్ిపెైఁ బ ట్ిి వ్ నుకభాగం బ తత ; గమకించు తృణజలూకయునుబబ ల ;

10.1-29.1-ఆట్వ్ లద్వ వ్ ంట్వచుు కర్ెవిస్ర్ంబు; మును మే్లు కననవ్ేళ్ నర్ుడు గనన వినన తలఁపఁబడిన కార్ాతంతరంబు కలలోనఁ బాడితోడఁ గానఁబడిన యట్లి .


తన తొంట్ి కర్ెరాశికి ననుచర్మ్మై బహువికార్మ్మై మనస్ు వడిం జను; నింద్వరయముల తెర్ువులఁ దనువులు పెక ైకనఁ జ డవు తన కర్ెంబుల్.

10.1-31-ఆట్వ్ లద్వ జలఘట్ాదులందుఁ జందరస్ూరాాదులు గానబడుచు గాల్లఁ గదలు భంగ నాతెకర్ె నిర ెతాంగంబులను బరా ణి గదలుచుండు రాగకల్లత ఁ డగుచు.


కర్ెములు మే్లు నిచుును; గర్ెంబులు గీడు నిచుు; గర్తలు దనకుం


గర్ెములు బరహె క ైనను; గర్ెగుఁ డెై పర్ులఁ దడవఁగా నేమిట్ికిన్?


కావునఁ బర్ులకు హ ంస్లు గావింపఁగ వలదు తనకుఁ గలయాణముగా భావించి పర్ుల నొంచినఁ బబ వున ? తతఫలము పిదపఁ బొ ందక యునేన?

10.1-34-మతతకోకలిము

వ్ావిఁ జ ల ి లు గాని పుత్రరకవంట్ి దుతతమురాలు; స్ం భావన్నయచర తర; భీర్ువు; బాల; నూతనవివ్ాహ స్ు శ్రవీిలయసిని; ద్రన; కంపితచితత ; న్న కిద్ె మోొక కదన్; కావవ్ే; కర్ుణామయయతెక; కంస్! మయనవవలిభా!

10.1-35-వచనము

అని మఱియు సామభేదంబులగు పలుకులు పల్లకిన వినియు వ్ాఁడు వ్ేఁడిచూపుల రాలు నిపుిలుకుపిలు గొన ననుకంపలేక, తెంపుఁ జేసి చంపకగంధ్వం జంపఁజూచుట్ యిెఱింగ మొఱంగ డి తెఱంగు విచార ంచి తనలో నిటి్నియిె.


ఎందును గాలము నిజ మని పందతనంబునను బుద్వధ ఁ బాయక ఘనుల ై యిెంద్ాఁక బుద్వధ న గడెడి నంద్ాఁకఁ జర ంపవలయు నాతెబలమునన్.


10.1-37-వచనము

అని నిశుయించి.


ఆపనునరాల ైన యంగన ర్క్షింప; స్ుత ల నిచెుద నంట్ శుభము నేడు; మీ ద్ెవవ డెఱుగును? మ్మలఁత పరా ణంబుతో; నిల్లచిన మఱునాడు నేర్రాద్ె? స్ుత లు పుట్ిిర్ యియని స్ుత లకు మృత ావు; వ్ాలయయమ్మై వ్ ంట్ వచెుననేి బరహెచేతను వీఁడు పా ట్ేమియును లేక; యుండునే? స్దుపాయ మొకట్ి లేద్ె?

10.1-38.1-తేట్గీత్ర

ప ంత మయోఁకులఁ గాలిక పో యి వహ న యెిగసి దవువలవ్ాని దహ ంచు భంగ గర్ెవశమున భవమృత్రకార్ణంబు దూర్గత్రఁ బొ ందు; నిఁక నేల తొట్లర పడఁగ?


క డుకుల నిచెుద నని స్త్ర విడిపించుట్ న్నత్ర; వీఁడు విడిచిన మీఁదన్ క డుకులు పుట్ిినఁ గార్ాము తడఁబడద్ే? నాట్ి క కక ద్ెైవము లేద్ే?



ఎనిమిదవ చూలు వీనిం దునుమయడెడి నంచు మింట్ఁ ద్ోర్పుఁ బలుకుల్ వినఁబడియి;ె నేల తపుిను? వనితను విడిపించు ట్ొపుి వ్ ైళ్ం బనుచున్,


త్రననని పలుకులు పలుకుచుఁ గనీనన తగఁ బూజ చేసి కంస్ు నృశంస్ున్ మనినంచి చితత మ్మర యఁ బర స్నానననుఁ డగుచుఁ బల్లక శ్ౌర నయమునన్.


లలనకుఁ బుట్టిడి క మర్ుని వలనం ద్ెగ దనుచు గగనవ్ాణి పల్లక నం చల్లగ ద వ్ేని మృగాక్షికిఁ గల క డుకులఁ జంప నిత త ఁ గమీమున న్నకున్.

10.1-43-వచనము

అని యిట్లి పల్లకిన విని కంస్ుడు కంపితావతంస్ుండెై స్ంతసించి గుణగాీహ తవంబుఁ గ ైక ని క ందలమందు చెల్లయల్లమందల విడిచి చనియెి; వస్ుద్ేవుండును బరదుకుమందలఁ గంట్ి ననుచు స్ుందర యుం ద్ానును మంద్వర్ంబునకుం బయి డెందంబున నానందంబు నొంద్వయుండె; నంతఁ గొంత కాలంబు చనిన స్మయంబున.


విడువక కంస్ుని యిెగు్ లఁ


బడ ిద్ేవకి నిఖిలద్ేవభావము తన కే ర్ిడ నేఁట్ నొకని ల కకను గొడుకుల న నమండర నొకక కూత ం గనియిెన్.

10.1-45-వచనము

అందు.

10.1-46-ఆట్వ్ లద్వ స్ుదత్ర మునున గనన స్ుత ఁ గీర తమంత ని పుట్లి ఁ దడవు కంస్భూవర్ునకుఁ ద్ెచిు యిచెుఁ జాల ధృత్ర గల్్ల వస్ుద్ేవుఁ డాస్పడక స్తామందు నిల్లచి.


పల్లకిన పలుకులు ద్వర్ుగక స లయక వంచనము లేక స్ుత ల ర పునకున్ కలఁగక యిచిున ధ్రర్ుం డిల వస్ుద్ేవుండు దకక నితర్ుఁడు కలడే?

10.1-48-ఆట్వ్ లద్వ మయనవ్ేందర! స్తామత్రకి దుషకర్మ్మయా? ద్ెఱుఁకగలుగు వ్ాని కిషి మ్మయా? ద్రశభకితర్త ని కరరాని దె్యాద్వ? యెిఱుకలేనివ్ాని కేద్వ కరడు?

10.1-49-వచనము


ఇట్లి స్తాంబు దపిక క డుకు నొపిించిన వస్ుద్ేవుని పలుకులు విని నిలుకడకు మ్మచిు కంస్ుం డిటి్నియిె.

10.1-50-ఆట్వ్ లద్వ క డుకు న్నవు మర్లఁ గొనిప ముె వస్ుద్ేవ! వ్ ఱపులేదు నాకు వీనివలన; నల్ వీనికి; భవ దషిమ పుత ర ండు మృత ా వఁట్; వధ్వంత మీఁద నతని.

10.1-51-వచనము

అనిన నానకదుందుభి నందనుం గొని చనియు నానందంబు నొందక, దుషిస్వభావుండగు బావపలుకులు వినియు నులుకుచుండె; అంత 10.1-6- మథుర్కునార్దుడువచుుట్


ఒకనాఁడు నార్దుం డొయాన కంస్ుని; యింట్ికిఁ జనుద్ెంచి యియకతమున మందలోపలనునన నంద్ాదులును, వ్ార ; భార్ాలుఁ బుత ర లు బాంధవులును ద్ేవకి మొదలగు తెఱవలు వస్ుద్ేవుఁ; డాద్వగాఁగల స్ర్వ యయదవులును, స్ుర్లుగాని, నిజంబు నర్ులు గా ర్ని చెపిి; కంస్ుండ! న్నవు ర్కకస్ుడ వనియు

10.1-52.1-ఆట్వ్ లద్వ ద్ేవమయుడు చకి ీద్ేవకరద్ేవికిఁ


బుత ర డెై జనించి భూతలంబు చెఱుపఁ బుట్ిినట్ిి చెనఁట్ి దైె్త ాల న లిఁ జంపు ననుచుఁ జ పిి చనియిె ద్వవిక.ి


నార్దు మయట్లు విని పె లయి రాట్ముఁ బొ ంద్వ యదువు లనిమిష లనియున్ నారాయణకర్ఖ్డ్వి ద్ార త ఁ డగు కాలనేమి ద్ా ననియు మద్వన్. 10.1-7- ద్వేకరవస్ుద్వేుల చరె్సాల


కలఁగంబాఱి మఱంద్వఁ జ ల ి ల్ల నుదగకీోీధుడెై పట్ిి బ దుధ లఁ గావించి హర ం దలంచి వ్ స్ తోడోత వ్ార్ు గననటిి్ పు త ర లఁ జంపెన్; గుర్ు నుగసీేను యదుఁ దద్ోాజాంధకాధ్రశు ని ర్ెలు బట్టిం గడు వ్ాల్ల యియల ఁ జల మయర్న్ శూర్సేనంబులన్.

10.1-55-ఆట్వ్ లద్వ తలి్లఁదండిర న ైనఁ దముె లనననల స్ఖ్ుల న ైన బంధుజనుల న ైన రాజాకాంక్షఁ జేసి రాజులు చంపుదు ర్వనిఁ దఱచు జీవితార్ుథ లగుచు.

10.1-56-వచనము

మఱియును బాణ భౌమ మయగధ మహశన కేశి ధ్ేనుక బక పరలంబ తృణావర్త చాణూర్ ముష్ిి కార షి ద్వవవిధ పూతనాద్వ స్హయ స్మే్త ండెై కంస్ుండు


కదనంబున మదంబు లడంచిన వదనంబులు వంచిక ని, స్దనంబులు విడిచి యదవల ై, యదువులు, పదవులు వదల్ల నిషధ కుర్ు కోస్ల విద్ేహ విదర్ా కేకయ పాంచాల సాలవ ద్ేశంబులుఁ జొచిుర ; మచుర్ంబులు విడిచి క ందర్ు కంస్ునిం గొల్లచి నిల్లచి; ర్ంత.


తొడితొడిఁ గంస్ుడు ద్ేవకి క డుకుల నార్ువర్ వధ్వంప గుర్ుశ్లషాఖ్ాం బొ డవగు హర ర్ుచి యయ స్త్ర కడుపున నేడవద్వ యిెైన గర్ాం బయిెాన్. 10.1-8- య్యగమయయనాఙ్ఞఞ పంిచుట్

10.1-58-వచనము

అయావస్ర్ంబున విశవర్ూపుం డగు హర దనున నమిెన యదువులకుఁ గంస్ునివలన భయంబు గలుగు నని యెిఱింగ య్యగమయయయద్ేవి కిటి్నియిె.


గోపికా జనములు గోపాలకులు నునన; పస్ులమందకుఁ బొ ముె భదర! న్నవు వస్ుద్ేవుభార్ాలు వర్ుస్ఁ గంస్ుని చేత; నాఁకల బడియుండ నందుఁ జొర్క తలఁగ రోహ ణి యను తర్ళాక్షి నంద గో; కుల మందు నుననద్వ గుణగణాఢా ద్ేవకికడుపున ద్రపించు శ్లషాఖ్ా; మ్మైన నా తేజ మీ వమర్ఁ బుచిు


10.1-59.1-ఆట్వ్ లద్వ నేర్ుి మ్మఱసి రోహ ణీద్ేవి కడుపునఁ జొనుపు ద్ేవకికిని స్ుత ఁడ నగుదు నంశభాగయుత ఁడన ై యశ్ోదకు నందు ప లఁత్ర కంత మీద బుట్టి ద్రవు.


నానావిధ స్ంపదలకుఁ ద్ానకమ్మై స్ర్వకామద్ాయిని వగు నిన్ మయనవులు భకితఁ గొలుత ర్ు కానికలును బలులు నిచిు కలయాణమయిా!

10.1-61-వచనము

మఱియు నినున మయనవులు దుర్్ భదరకాళి విజయ వ్ ైషువి కుముద చండిక కృషు మయధవి కనాక మయయ నారాయణి యిాశ్ాన శ్ార్ద యంబక యను పదునాలుగు నామంబులం గొనియయడుదు ర్యిెైా సాథ నంబుల యం”దని యిెఱింగ ంచి స్రేవశవర్ుండగు హర ప మెని యయనత్రచిున మహపరసాదం బని యయ్యాగనిదర యియాక ని మోొకిక చయాన నియిాల కయిెాడ బాసి వచిు. 10.1-9- రోహ ణ ిబలభదుర ని కనుట్

10.1-62-తటే్గతీ్ర

ద్ేవకరద్ేవికడుపులోఁ ద్ేజర లుి ద్రపత గర్ాంబు మ్మలినఁ ద్వగ చి య్యగ నిదర రోహ ణికడుపున నిల్లపి చనియిెఁ; గడుపు ద్వగ నంచుఁ బౌర్ులు గలగఁ బడగ.


10.1-63-వచనము

అంత.

10.1-64-ఆట్వ్ లద్వ బలము మిగులఁ గలుగ బలభదుర ఁ డన లోక ర్మణుఁ డగుట్ఁ జేసి రాముఁ డనగ స్త్రకిఁ బుట్టి గర్ాస్ంకర్షణమున స్ం కర్షణుం డనంగ ఘనుఁడు స్ుత ఁడు.

10.1-65-వచనము

తదనంతర్ంబ.


ఆనకదుందుభి మనమున శ్రనీాథుం డంశభాగశిషితఁ జొర్ఁగన్ భానుర్ుచి నతఁడు వ్ ల్లఁగ ను గానఁగఁ బటి్యిెా భూతగణములకు నృపా!


ఆ వస్ుద్ేవుఁ డంతఁ దన యం దఖిలయతెక మయతె భూతముం బావనరేఖ్యున్ భువనభదరమున ై వ్ లుఁగొందుచునన ల క్షీెవిభుతేజ మచుుపడఁ జేర ునఁ ద్ాల్లు నవీనకాంత్రతో ద్ేవకి యొపెిఁ బూర్వయగు ద్వకాత్ర చందుర నిఁ ద్ాలుు క ైవడిన్.

10.1-68-వచనము

అనిన విని తరావత్ర వృతాత ంతం బ టి్యిెా నని రా జడిగ న శుకుం డిటి్నియిె.



గుర్ుతర్ముగఁ దన కడుపునఁ స్ర్సిజగరాాండభాండ చయములు గల యయ హర ద్ేవకికడుపున భూ భర్ణార్ధము వృద్వధ ఁబొ ంద్ె బాలయర్ుక కియీన్.

10.1-70-వచనము

అంత.


విమత లమోములు వ్ లవ్ లఁ బాఱంగ; విమలయస్ామోము వ్ ల వలకఁ బాఱ ; మలయు వ్ ైర్ులకరర త మయసి నలినగాఁగ; నాత్రచూచుకములు నలినయిెా; దుషాి లయంబుల ధూమరేఖ్లు పుటి్; లేమ యయర్ున రోమలేఖ్ మ్మఱసె; నర మయనస్ముల కాహర్వ్ాంఛలు దపి; వనజాక్షి కాహర్వ్ాంఛ దపెి;

10.1-71.1-తేట్గీత్ర

శమీము స్ంధ్వల ి ర పులకు శమీము గదుర్ జడత వ్ాట్ిల ి శత ర లు జడను పడఁగ; మనున ర్ుచియయిెాఁ బగత ర్ు మనున చొర్ఁగ; వ్ లఁద్వ యుదర్ంబులో హర వృద్వధ ఁబొ ంద.

10.1-72-వచనము


మఱియును.


స్ల్లల మయ యిెలనాఁగ జఠరార్ాకునిఁ గానఁ; జనిన క ైవడి ఘర్ెస్ల్లల మొపెి; నొగ ఁ దే్జ మయ యింత్ర యుదర్డింభకు గొలవఁ; గద్వసిన కియీ ద్ేహకాంత్ర మ్మఱసెఁ; బవనుఁ డా క మె గర్ాస్ుథ ని సేవింప; నొలసెనా మికికల్ల యూర్ుి లమర ఁ; గుంభిని యయ లేమ కుక్షిగు నర ుంపఁ; జొచుుభంగ ని మంట్ి చొర్వ దనర ;

10.1-73.1-ఆట్వ్ లద్వ గగన మిందువదనకడుపులో బాలు సే వలకు ర్ూపుమ్మఱసి వచిునట్లి బయలువంట్ి నడుము బహుళ్ మయిెాను; బంచ భూతమయుఁడు లోనఁ బొ దల స్త్రకి.

10.1-74-వచనము



అత్రవకాంచీగుణం బలిన బగ యంగ; వ్ ైర వధూగుణవరజము వదల ; మ్మలిన తనవంగ మ్మయిద్రవ మ్మఱుఁ గ కక; దుషాి ంగనాతనుదుాత లడంగ ;


నాత్ర కలిన భూషణములు పలిలనగాఁ; బర్స్తీభూషణ పంకుత ల డల ; గలకంఠ క యాన గర్ాంబు ద్ొడుా గాఁ; బర పంథవద్ార్గర్ాములు పగ ల ఁ;

10.1-75.1-తేట్గీత్ర

బొ లఁత్ర కలిన న్నళాాడు ప ర దుు ల దుగ నహ తవలిభ ల ైదువల ై తనర్ుు ప ర దుు లనినయుఁ గీమమున బబ వఁ ద్ొడగ ఁ; నువిదకడుపున నస్ురార యుంట్ఁజేస.ి

10.1-76-వచనము

ఇ వివధంబున.

10.1-77-ఆట్వ్ లద్వ జాఞ నఖ్లునిలోని శ్ార్దయును బబ ల ఘట్ములోని ద్రపకళిక బబ ల భరా తయింట్ నాఁకఁబడియుండె ద్ేవకర కాంత విశవగర్ాగర్ా యగుచు.

10.1-78-వచనము

అంత నకాకంతాత్రలకంబు న మొెగంబు తెల్లవియును, మే్నిమ్మఱుంగును, మ్మలంగ డి స బగునుం జూచి వ్ ఱఁగుపడి తఱచు వ్ ఱచుచుఁ గంస్ుండు తనలో నిటి్నియిె.



కనునలకుఁ జూడ బర్ువ్ ై యుననద్వ యిెలనాఁగగర్ా ములిము గలగన్ మున నననఁడు నిట్లి ండదు వ్ నునఁడు చొర్ఁ బబ లు గర్ావివర్ములోనన్.


ఏమి దలంచువ్ాఁడ? నిఁక న యాద్వకార్ాము? నాఁడునాఁట్ికిం గామిని చూలు పెంపెస్ఁగ ; గర ాణిఁ జ ల ి ల్ల నాఁడు పేద నే నేమని చంపువ్ాడఁ? దగవ్ేలని చంపిత్రనేని శ్రయీు ను ద్ాు మయశంబు నాయువును ధర్ెమునుం జ డిపో వకుండునే?


వ్ావి యిెఱుంగని కూీర్ుని జీవనెృత ఁ డనుచు నిందఁ జేయుదు; ర్తడుం బబ వును నర్కమునకు; దు రాావముతో బరదుకు ట్ొకక బరదుకే తలఁపన్?

10.1-82-వచనము

అని నిశుయించి క ీర్ాంబు విడిచి, ధ్ెైర్ాంబు నొంద్వ, గాంభీర్ాంబు వ్ాట్ించి, శ్ౌర్ాంబు పరకట్ించిక నుచు, ద్వగ్నం జ ల్లయల్లం జంపు నగ్ల్లక యిెగ్ని యుగ్డించి మయని, మౌనియుం బబ ల నూర్ కుండియు.

10.1-83-ఆట్వ్ లద్వ పాపరాని దొ్డా పగపుట్టి నిక న ట్లి ల్లందుముఖికిఁ జకి ీయెిపుడు పుట్లి ఁ? బుట్ిినపుడె పట్ిి పుర ట్ింట్ిలోఁ ద్ెగఁ


జూత ననుచు న దుర్ుచూచుచుండ.ె

10.1-84-వచనము

మఱియు వ్ ైరానుబంధంబున ననాానుస్ంధ్ానంబు మఱచి యతండు.


త్రర్ుగుచుఁ గుడుచుచుఁ ద్రా వుచు నర్ుగుచుఁ గూర్ుుండి లేచు చనవర్తంబున్ హర ఁ దలఁచితలఁచి జగ మయ హర మయ మని చూచెఁ గంస్ుఁ డాఱని యలుకన్.

10.1-86-వచనము

వ్ ండియు.


శవీణర్ంధరముల నే శబుంబు వినఁబడు; నద్వ హర ర్వ మని యయలకించు; నక్షిమయర్్మున న యాద్వ చూడఁబడు నద్వ; హర మూర త గాననపు నంచుఁ జూచుఁ; ద్వర్ుగుచ ోదే్హంబు తృణమ్మైన సో ఁకిన; హర కరాఘయతమో యనుచుఁ నులుకు; గంధంబు లేమ్మైన ఘయోణంబు సో ఁకిన; హర మయల్లకాగంధ మనుచు నదర్ుఁ;

10.1-87.1-తేట్గీత్ర

బలుకు ల వివయిెైనఁ బలుకుచ ోహర పేర్ు


పలుకఁబడియిె ననుచు బరమసి పలుకుఁ; దలఁపు ల ట్ిివ్ ైనఁ దలఁచి యయ తలఁపులు హర తలంపు లనుచు నలుఁగఁ దలఁచు. 10.1-10- బరహెదుల స్ుత త్ర

10.1-88-వచనము

అ యావస్ర్ంబున ననుచర్స్మే్త ల ైన ద్ేవతలును, నార్ద్ాద్వ మునులునుం గూడ నడవ నలువయును, ముకకంట్ియు నకకడకు వచిు ద్ేవకరద్ేవిగర్ాంబున నర్ాకుండెై యునన పుర్ుషో తతము నిటి్ని స్ుత త్రయించిర .


స్తావరత ని నితాస్ంపరా పత సాధనుఁ; గాలతరయమునందు గలుగువ్ాని భూతంబు ల ైదును బుట్లి చోట్గు వ్ాని; న ైదుభూతంబులం దమర్ువ్ాని న ైదుభూతంబులు నడఁగ న పిమెట్; బర్ఁగువ్ానిని స్తాభాషణంబు స్మదర్శనంబును జర పెడువ్ానిని; నినానశయీింత ము; న్న యధ్రన

10.1-89.1-ఆట్వ్ లద్వ మయయచేత న ఱుకమయల్లన వ్ార్లు పెకుకగత ల నినునఁ బరే్ుక ందు; ర ఱుగనేర్ుు విబుధు లేకచితతంబున నిఖిలమూర్ుత ల లి న్నవ యండుర .


10.1-90-వచనము

అద్వయునుం గాక.


పరకృత్ర యొకకట్ి పాదు; ఫలములు స్ుఖ్దుుఃఖ్; ములు ర ండు; గుణములు మూఁడు వ్ేళ్ళా; తగు ర్స్ంబులు నాలు్ ధరాెర్థ ముఖ్ర్ంబు; ల ఱిగ డి విధముల ై ద్వంద్వరయంబు; లయఱు స్వభావంబు లయ శ్ోక మోహదు; లూర్ుెలు; ధ్ాత వులొకక యియడు; పెైప ర్ల నిమిద్వ పరంగలు; భూతంబు; ల ైదు బుద్వధయు మననహంకృత లును;

10.1-91.1-తేట్గీత్ర

ర్ంధరములు తొమిెద్వయుఁ గోట్ర్ములు; పరా ణ పతత రదశకంబు; జీవ్ేశ పక్షియుగముఁ గలుగు స్ంసార్వృక్షంబు గలుగఁ జేయఁ గావ నడఁగ ంప రాజ వ్ొకకర్ుఁడ వీవ.


న్నద్ెస్ఁ దమచితతము ల్లడి యియ ద్సె్లకుఁ బబ క గడత ర ఱుక గలుగువ్ా; రా దూడయడుగు కియీ న్న పాదం బను నావకతన భవసాగర్మున్.

10.1-93-ఆట్వ్ లద్వ


మంచివ్ార క లి మంగళ్ పరద లయుాఁ గలిర్ులకు మే్లుగాని యట్ిి తనువు ల నినయైెినఁ ద్ాల్లు లోకములకు సేమ మ్మలి ప ర దుు చేయు ద్రవు.


ఎఱఁిగ నవ్ార్ల మనుచును గొఱమయల్లన యిెఱుక ల ఱిఁగ క ందఱు న్న పే ర ఱగి యు దలఁపగ నొలిర్ు పఱత ర్ధ్ోగత లజాడఁ బదెదళాక్షా!


న్న వ్ార ై న్న దె్స్ఁ దమ భావంబులు నిల్లపి ఘనులు భయవిర్హ త ల ై యియ విఘనంబులఁ జ ందక న్న వఱల డి మే్ట్ిచోట్ న గడుదు రీశ్ా!


నిను నాలుగాశమీంబుల జనములు సేవింప నఖిల జనముల స్తతవం బును శుదధంబును శ్లయీం బును నగు గాతరంబు న్నవు ప ందుదువు హరీ!


నల్లనాక్ష! స్తతవగుణంబు న్న గాతరంబు; గాద్ేని విజాఞ నకల్లత మగుచు


నజాఞ నభేదనం బగు ట్టట్లి ? గుణముల; యందును వ్ లుఁగ న్నవనుమత్రంపఁ బడుదువు; స్తతవర్ూపంబు సేవింపంగ; సాక్షాతకర ంత వు సాక్షి వగుచు వ్ాఙ్ెనస్ముల కవవలయిెైన మయర్్ంబు; గలుగు; న్నగుణజనెకర్ెర్హ త

10.1-97.1-తేట్గీత్ర

మ్మైన ర్ూపును బేర్ు నతానఘబుదుధ ల ఱుగుదుర్ు; నినునఁ గొలవ నూహ ంచుక నుచు వినుచుఁ దలచుచుఁ బొ గడుచు వ్ లయువ్ాఁడు భవము నొందఁడు న్న పాద భకుత ఁడగును.


ధర్ణీభార్ము వ్ాసెను బుర్ుషో తతమ! యిాశ! న్నదు పుట్లి వున; భవ చుర్ణాంబుజముల పరా పున ధర్ణియు నాకస్ముఁ గాంచెదము న్న కర్ుణన్.


పుట్లి వు లేని న్న కభవ పుట్లి ట్ కరడీయిె కాక పుట్లి ట్ే? యెిటి్నుడున్ భవ్ాద్వదశ ల లిను జీవులయం దవిదా ద్ాఁ బుట్లి చు నుండుఁగాని నినుఁ బుట్ిినద్వంబల ఁ బొ ంతనుండియుం జుటి్ఁగ లేని తత్రియలఁ జొకకని యిెకకట్ి వ్ౌదు వీశవరా!



గుర్ు పాఠీనమవ్ ,ై జలగహీమవ్ ై, కోలంబవ్ ై, శ్రనీృకే స్ర వ్ ,ై భిక్షుఁడవ్ ,ై హయయననుఁడవ్ ై, క్షాెద్ేవతాభర్తవ్ ై, ధర్ణీనాథుడవ్ ,ై దయయగుణగణోద్ార్ుండవ్ ై, లోకముల్ పర ర్క్షించిన న్నకు మోొక కద; మిలయభార్ంబు వ్ార ంపవ్ే.


ముచిుర యుననద్వ లోకము నిచులుఁ గంసాద్వఖ్లులు నిర్ుయు లేఁపన్; మచిుకఁ గావఁగవలయును విచుేయుము తలి్లకడుపు వ్ డల్ల ముకుంద్ా!

10.1-102-వచనము

అని మఱియు ద్ేవకరద్ేవిం గనుంగొని యిటి్నిర .

10.1-103-మతతకోకిలము

తలి్ల! న్న యుదర్ంబులోనఁ బరధ్ానబూర్ుష ఁ డుననవ్ాఁ డెలి్ల పుట్టిడిఁ; గంస్ుచే భయ మింత లేదు; నిజంబు; మయ క లివ్ార కి భదరమయిెాడు; నింక న్న కడు పెపుిడుం జలిగావల యయదవ్ావళి స్ంతస్ంబునఁ బొ ంగఁగన్.

10.1-104-వచనము

అని యివివధంబున హర ం బొ గడి ద్ేవకరద్ేవిని ద్రవించి ద్ేవత లీశ్ాన బరహెల మునినడుక ని చని; ర్ంత 10.1-11- ద్వేక ికృష ు ని కనుట్



పంకజముఖి న్న ళాాడఁను స్ంకట్పడ ఖ్లులమయనస్ంబుల న లిన్ స్ంకట్ము ద్ో ఁచ;ె మ్మలిన స్ంకట్ములు లేమి తోఁచె స్త ిర్ుష లకున్.


స్వచఛంబుల ై ప ంగ జలరాస్ు లేడును; గలఘోషణముల మే్ఘంబు లుఱిమ్మ; గహీతార్కలతోడ గగనంబు రాజల ి ; ద్వకుకలు మికికల్ల తెల్లవిఁ ద్ాల ుఁ; గమెని చలిని గాల్ల మ్మలిన వీఁచె; హో మయనలంబు చనెొనంద్వ వ్ ల్లఁగ ఁ; గొలఁకులు కమలయళి కులముల ై సిర నొపెిఁ; బరవిమలతోయల ై పాఱ నదులు;

10.1-106.1-తటే్గతీ్ర

వర్పుర్గాీమఘోషయైెి వస్ుధ యొపెి; విహగ ర్ుత పుషి ఫలముల వ్ లసె వనము; లలర్ుసో నలు గుర సి ర్ యామర్వర్ులు; ద్ేవద్ేవుని దే్వకరద్ేవి గనఁగ.


పాడిర గంధరోవతతము; లయడిర ర్ంభాద్వ కాంత; లయనందమునన్ గూడిర సిదుధ లు; భయముల


వీడిర చార్ణులు; మొర్సె వ్ేలుిలభేర్ుల్.

10.1-108-వచనము

అ యావస్ర్ంబున.


స్ుత ఁ గన ద్ేవకి నడురే యత్ర శుభగత్రఁ ద్ార్లును గహీంబులు నుండన్ ద్వత్రస్ుత నిరాకర ష ు న్ శితీవదనాలంకర ష ు జష ు న్ విష ు న్.


వ్ నునని నత్రపరస్నుననిఁ గనీనన గని మ్మఱుఁగుఁ బబ ఁడి గడు నొపాిర ం బుననమనాఁడు కళానిధ్వఁ గనన మహేంద్రా శచెలువుగల్లగ నరేంద్రా !

10.1-111-వచనము

అపుిడు.


జలధర్ద్ేహు నాజానుచత రాోహు; స్ర్సీర్ుహక్షు విశ్ాలవక్షుఁ జార్ు గద్ా శంఖ్ చక ీపదె విలయస్ుఁ; గంఠక స్ుత భమణికాంత్రభాస్ుఁ గమన్నయ కట్ిస్ూతర కంకణ కేయూర్ు;


శ్రవీతాలయంఛనాంచిత విహర్ు నుర్ుకుండలపరభాయుత కుంతలలలయట్ల; వ్ ైడూర్ామణిగణ వర్కిరీట్ల

10.1-112.1-తటే్గతీ్ర

బాలుఁ బూరేుందుర్ుచిజాలు భకతలోక పాలు స్ుగుణాలవ్ాలుఁ గృపావిశ్ాలుఁ జూచి త్రలకించి పులకించి చోదా మంద్వ యుబో చెలరేఁగ వస్ుద్ేవు డుతాహ ంచె.


సాననముచేయఁగ రామిని నానందర్సాబధమగునఁడెై విపుు లకున్ ధ్ేనువులం బద్వవ్ేలను మయనస్మున ధ్ార్వ్యసె మఱి యిచుుట్కున్.

10.1-114-వచనము

మఱియు వస్ుద్ేవుండు.


ఈ పుర ట్ియింట్ి కుదా ద్రుపంబును బబ ల్ల చాల ద్రపించె నిజం బీ పాపఁడు నలుమొగముల యయ పాపని గనిన మే్ట్ి యగు నని భకితన్. 10.1-12- వస్ుద్వేుడుకృష ు నిప గడుట్


10.1-116-ఆట్వ్ లద్వ చాఁగ మోొకిక లేచి స్ర్గున నొస్ల్లపెైఁ గేలుదమిెద్ోయిఁ గీలుక ల్లపి పాపఁ డనక వ్ ఱక పాపని మొదల్లంట్ి పో కల లిఁ దలఁచి ప గడఁ ద్ొడఁగ .


ఏ నినున నఖిలదర్శను జాఞ నానందస్వర్ూపు స్ంతత నపరా ధ్రనుని మయయయదూర్ుని స్ూనునిఁగాఁ గంట్;ి నిట్ిి చోదాము గలద్ే?


అచుుగ న్న మయయను మును చెచుెర్ఁ ద్వరగుణాతెకముగఁ జేసిన జగముల్ చొచిున కియీఁ జొర్కుందువు చొచుుట్యును లేదు; లేదు చొర్కుండుట్యున్.


అద్వయు న టి్న మహద్ాదులఁ బబ ల డి; ద్ెై వ్ేఱు వ్ేఱ యిె ైయనినవిధము లగు స్ూక్షెభూతంబు లమర్ షో డశ వికా; ర్ములతోఁ గూడి విరాటి్నంగఁ బర్మయత ెనకు న్నకు బఱపెైన మే్ను స్ం; పాద్వంచి యందు లోఁబడియుఁ బడక


యుండు స్ృష్ిికి మునన యునన కార్ణమున; వ్ానికి లోనిభవంబు గలుగ;

10.1-119.1-ఆట్వ్ లద్వ దట్లి బుద్వధ న ఱుఁగ ననువ్ ైన లయగునఁ గలుగు చింద్వరయముల కడలనుండి వ్ాని పట్లి లేక వర్ుస్ జగంబులఁ గలసి యుండి యైెినఁ గలయ వ్ పుడు.


స్ర్వము న్నలోనిద్వగా స్రావత ెఁడ; వ్ాతెవస్ుత స్ంపనునఁడవ్ ై స్ర్వమయుఁడ వగు న్నకును స్రవేశవర్! లేవు లోను స్ందులు వ్ ల్లయున్.

10.1-121-ఆట్వ్ లద్వ ఆతె వలనఁ గల్లగ యమర్ుద్ేహదుల నాతెకంట్ట వ్ేఱు లవి యట్ంచు దలఁచువ్ాఁడు మూఢతముఁడు గావునఁ న్నశ! విశవ మ్మలి న్నవ వ్ేఱు లేదు.

10.1-122-వచనము



గుణము వికార్ంబుఁ గోర కయును లేని;


న్న వలన జగంబు న ఱి జనించుఁ; బరబుో; లేదగు; నంచుఁ బలుకుట్ తపుిగా; ద్రశుండవ్ ై బరహె మీవ యిెైన నినుఁ గొలుు గుణములు న్న యయనత లు చేయ, ; భట్లలశ్ౌర్ాంబులు పత్రకి వచుు పగ ద్వ న్న గుణముల బాగులు న్న వని; తోఁచును న్న మయయతోడఁ గూడి

10.1-123.1-ఆట్వ్ లద్వ న్నవు ర్కత ధవళ్ న్నల వర్ుంబుల జగము చేయఁ గావ స్మయఁ జూడఁ దనర్ు; దట్లి నేఁడు ద్ెైత ాల దండింపఁ బృథవవి గావ నవతర ంచి తీశ!

10.1-124-శ్ార్ూు ల వికరీడతిము

మింట్న్ మోోసిన మోోత తాల్లమిని లోమే్ండిరంప మున్ న్నవు నా యింట్ం బుట్టిద వంచుఁ గంస్ుడు ద్ొడిన్ హ ంసించె న్న యననలం; గంట్ం గూర్ుకుఁ ద్ేఁడు; న్న యుదయ మీ కారాజనుల్ చెపిగాఁ బంట్ంిపం; డెదురేఁగుద్ెంచు వడి న్నపెై నేఁడు స్ననదుధ ఁడెై.

10.1-125-వచనము

అనుచుండ ద్ేవకరద్ేవి మహపుర్ుషలక్షణుండును, విచక్షణుండును, స్ుకుమయర్ుండునున ైన కుమయర్ునిం గని, కంస్ునివలని వ్ ఱపున శుచిసిెతయిెై యిటి్నియిె. 10.1-13- ద్వేక ిచసేని స్ుత త్ర



అట్ిిట్ిి దనరానిద్ెై మొదల ై నిండు; క ననద్ెై వ్ లుఁగుచు గుణములేని ద్ెై యొకక చందంబుద్ెై కలద్ెై నిర వ; శ్లషమ్మై కియీలేక చెపిరాని ద్ేర్ూపమని శీుత ల పుిడు నొడివ్ డ;ి యయ ర్ూప మగుచు నధ్ాాతెద్రప మ్మై బరహె ర ండవ యర్థంబు త ద్వ జగం; బులు నశింపఁగఁ బ దుభూతగణము

10.1-126.1-ఆట్వ్ లద్వ స్ూక్షెభూతమందుఁ జొర్గఁ నా భూతంబు పరకృత్రలోనఁ జొర్ఁగఁ బరకృత్ర పో యి వాకత మందుఁ జొర్ఁగ వాకత మడంగను శ్లషస్ంజఞ న్నవు చెలువ మగుదు.


విశవము లీల ద్వరపుిచు నవిదాకు జుటి్మ వ్ ైన న్నకు ద్ా శ్ాశవతమ్మైన కాలమిద్వ స్ర్వము వ్ేడబమందు; ర్ట్ిి వి శ్లవశవర్! మే్లుకుపి! నిను న వవఁడుఁ గోర భజంచు వ్ాడె పో శ్ాశవతలక్షిె మృత ాజయ సౌఖ్ాయుత ం డగువ్ాడు మయధవ్ా!


ఒంట్ి నిల్లు పురాణయ్యగులు య్యగమయర్్నిర్ూఢుల ై కంట్ిమందుర్ు గాని, నికకము గాన; రీ భవద్ాకృత్రం


గంట్ి భదరముఁ గంట్ి; మయంస్పుఁ గనునలం గనబబ ల; ద్ర తొంట్రి్ూపుఁ ద్ొలంగఁ బ ట్లి ము తోయజేక్షణ! మోొక కదన్.

10.1-129-తేట్గతీ్ర

విలయకాలమందు విశవంబు న్న పెదు కడుపులోన ద్ాఁచు కడిమి మే్ట్ి నట్లఁడ వీవు; నేఁడు నా గర్ాజుఁడ వ్ౌట్ పర్మపుర్ుష! వ్ేడబంబు గాద్ె?

10.1-130-తర్ళ్ము

నళినలోచన! న్నవు నికకము నాకుఁ బుట్టిద వంచు న్న ఖ్లుఁడు కంస్ుఁడు పెదుకాలము కార్యింట్ నడంచె; దు ర్ెల్లనచిత త ని నాజఞజేయుము; మముెఁ గావుము భీత లన్; నులుస్ు లేక ఫల్లంచె ననచిన ననము ల లిను న్నవయిెై. 10.1-14- ద్వేకరవస్ుద్వేులపూర్వఙ్నె

10.1-131-వచనము

అని యిట్లి దే్వకరద్ేవి విననవించిన న్నశవర్ుం డిటి్నియిె; “నవ్ావ! న్నవు తొలి్ల సావయంభువ మనవంతర్ంబున పృశిన యను పర్మపత్రవరతవు; వస్ుద్ేవుఁడు స్ుతపుఁ డను పరజాపత్ర; మీ ర ర్ువుర్ును స్ృషిి్కాలంబున బరహెపంపునం, బ ంపున నింద్వరయంబులం జయించి తెంపున వ్ాన గాల్ల యిెండ మంచులకు సెైర ంచి యియకలముల ై యయకలములు ద్వని యియ కలంకంబును లేక వ్ేండరంబుగఁ బండెరండువ్ేల ద్వవావర్షంబులు తపంబుల న పంబున మీ ర్ూపంబులు మ్మఱయ య్యజనాజపంబులు జేసి, డాసి, పేర ు, యర ుంప మీకు నాకుఁ గలర్ూపుఁ జూపి యియను త్రర్ంబులగు వర్ంబులు వే్ఁడుఁ డనిన మీర్ు నా మయయం బాయని


మోహంబున బడాలు లేని దొ్డాయడాంబున దుర్్మం బగు నపవర్్ంబుఁ గోర్క నా యిాడు క డుకు నడిగ న మ్మచిు యటి్ వర్ం బచిు మీ కేను పృశినగర్ుాం డను నర్ాకుండన ైత్ర; మఱియును.


అద్వత్రయు కశాపుఁ డనగా విద్వత ల ర్గు మీకుఁ గుఱుచవ్ేషంబున నే నుదయించిత్ర వ్ామనుఁ డన ద్వరదశ్లంద్రా నుజుడన ై ద్వవతీయభవమునన్


ఇపుిడు మూఁడవ బామున దపిక మీ కిర్ువుర్కునుఁ దనయుఁడ న ైత్రం జ పిిత్రఁ బూర్వము మీయం ద్ెపిట్ికనిి లేదు జనెమిట్పెై నాకున్


నందనుఁ డనియుం బర్మయ నందంబగు బరహె మనియు ననుఁ దలచుచు నా పెంద్ెర్ువు నొంద్ెదర్ు; నా యందుల పేరమమున భవము నందర్ు మీర్ల్ 10.1-15- కృష ు డు శిశుర్ూపయిగుట్

10.1-135-వచనము

అని యిట్లి పల్లకి యిాశవర్ుం డా ర్ూపంబు విడిచి.



ఱ పి ల్లడక తల్లదండుర లు తపికఁ దనుఁ జూడ మయయఁ దనర లల్లత ఁడెై యపుి డట్ల గనన పాపని యొపుిన వ్ేడుకలు చేసె నొకక నిన నృపా! 10.1-16- కృష ు ని వ్ేరపల ి కుతర్ల్లంచుట్

10.1-137-వచనము

అంత వస్ుద్ేవుండు తనకుం జేయవలసిన పను లీశవర్ుండెైన హర వలన న ఱింగ న వ్ాడు గావున.


ఆ పుర ట్ి యిలుి వ్ లువడి పాపనిఁ దర్ల్లంచుక నుచుఁ బఱచెద ననుచున్ ర్ూపింప నందుభార్ాకుఁ బాప యగుచు య్యగమయయ బరభవించె నృపా!

10.1-139-వచనము

అయావస్ర్ంబున


బడానిఁ గర్ముల ఱొ ముెన నడాంబుగ బట్ిి పదము లలిన యిడుచున్ జడానఁ గావల్ల వ్ార్ల యొడుా గడచి పుర ట్ిసాల యొయాన వ్ డల న్.


10.1-141-వచనము

అంత నట్.


నందుని స్త్రకి యశ్ోదకుఁ బొ ందుగ హర య్యగమయయ పుట్ిిన మయయయ స్ిందమున నొకక యిెఱుఁగమి కంీదుక నియిె నూర వ్ార ఁ గావల్లవ్ార న్.

10.1-143-వచనము

అపుిడు చపుిడు కాకుండఁ దపుిట్డుగు ల్లడుచు, నినుప గొలుస్ుల మ్మలుస్ులు వీడిన ద్ాలంబులు మహో తాత లుండెైన బడానికి నడాంబు గాక కరలూడి వీడిపడి, యర్ళ్ంబులు విర్ళ్ంబు లయిన స్ర్ళ్ంబులగు మొగసాలలం గడచి, పాఁపఱ ఁడు వ్ాకిళ్ళా మర్ల మూయుచుఁ బడగ ల డగలుగ విపిి, కపిి, యియచి, కాచిక ని వ్ ంట్ నంట్ి రాఁగ దూఁగ నడచున డ.


ఆ శ్ౌర కిఁ దె్ర్ువ్ొస్ఁగ ఁ బర కాశ్ోదధత త ంగ భంగ కల్లత ధరాశ్ా కాశ యగు యమున మును సీ తేశునకుఁ బయ్యధ్వ తరో వ యిచిున భంగ న్. 10.1-17- శయాననుంచుట్

10.1-145-వచనము

ఇట్లి యమున ద్ాఁట్ి, దూఁట్,ి చని నందునిమందం జేర , యందమంద నిదరంబొ ంద్వ, యొడ ల ఱుంగని గొలిలం ద్ెలుపనొలిక , నితాపరసాద యగు


యశ్ోదశయా నొయాన చినిననలినయా నునిచి, చయాన నయావవ కూఁత న త త క ని మర్ల నింట్ికిఁ బంట్ింపక వచిు యచిుఱుతపాపను ద్ేవకి పరకకం జకక నిడి.


పదముల స్ంక ల ల్లడుక ని మద్వఁ దలఁకుచు శూర్స్ుత డు మందుఁడు బబ ల న్ బ దర్ుగలరీత్ర ద్ేహము గదల్లంచుచు నొద్వఁగ యుండె గఱువతనమునన్


వనజాక్షునిఁ ద్ెచుుట్యును దనస్ుతఁ గొనిపో వుట్యును ద్ా న ఱుఁగక మూఁ గ ననిదర జొకికయుండెను వనజాక్షి యశ్ోద రేయి వస్ుధ్ాధ్రశ్ా!


అంత బాల్లక యయవు ర్ని యియడుు చిఱుచపుి; డాల్లంచి వే్కన నాఁకయింట్ి కావల్లవ్ార్ు మే్లకని చూచి తలుపుల; తాళ్ముల్ తొంట్ివిధమున నుండఁ ద్ెల్లసి చకకన వచిు ద్ేవకి న్నళాాడె; ర్ముె ర్మెని భోజరాజుతోడఁ జ పిిన నాతఁడు చిడిముడి పాట్లతోఁ; దలింబుపెై లేచి తతతఱమున


10.1-148.1-తటే్గతీ్ర

వ్ ండుర కలు వీడఁ బ ైచీర్ వ్ేరల్లయయడ తాల్లె కరలూడ రోషాగ న దర్ిమయడ భూర వ్ ైర్ంబుతోఁ గూడఁ బుర ట్ియింట్ ిజాడఁ జనుద్ెంచి యయ పాపఁ జంపఁ గద్వయ. 10.1-18- ద్వేక ిబడానువిడువవ్డేుట్

10.1-149-వచనము

అంత ద్ేవకరద్ేవి యడుంబు వచిు యిటి్నియిె.


అనన! శమింపుమనన! తగ దలుి ఁడు గాఁ డిద్వ మే్నగోడ లౌ మననన జేయు మనన! విను మయనినిఁ జంపుట్ రాచపాడి గా దనన! స్ుకరర తవ్ ై మనఁగ దనన! మహత ెలు పో వు తరో వఁ బబ వనన! భవతాహో దర ఁ గదనన! నినున్ శర్ణంబు వ్ేడెదన్.


కట్ాి ; యయర్ు్ ర్ు క డుకులఁ బట్ిి వధ్వంచిత్రవి; యయఁడుఁబడుచిద్వ; కోడల్; న టి్న చంపఁగ వల నే? కట్ిి ఁడివి గదనన! యనన! కర్ుణింపఁ గద్ే.


పుత ర డు న్న బరత కునకును శత ర ండని వింట్ిగాన స్మయింపఁ దగున్; పుత ర లకు ననమ న ైత్రని


పుతీర ద్ానంబు జేసి పుణాముఁ గనవ్ే. 10.1-19- మయయమింట్నుండపిలుకుట్

10.1-153-వచనము

అని పయిెాదఁ జకకఁగ స్వర ంచుక నుచుఁ బలవర ంచుచు; భరా ంత్రపడి కూఁత ం గకీుకన నకుకనం జకక హత త క ని, చెకుకచెకుకన మోపి చకకన నుతతరీయయంచలంబున స్ంచలతం గపిి చపుిడుగాఁ గుయిాడ; నయిెాడం గయీాం బడి వ్ాఁడు పో ఁడిమి చెడఁ ద్ోబుట్లి వుం ద్వట్ిి , చిట్ిిపట్ిి నావుర్ని వ్ాపో వఁ గావర్ంబున నడుగు లొడిసి త్రగ చి వడిం బ డిసిపడం బుడమిపెైం బడవ్ేరసిన నబాోలయు నేలంబడక లీల న గసి నవా ద్వవా మయల్లకా గంధ బంధుర్ మణి హరాంబరాదాలంకార్ మననహర ణియు, గద్ా శంఖ్ చక ీపదెశర్ చాపాసి శూలధ్ార ణియున ై యిెనిమిద్వ కర్ంబులం గర్ంబొ పుిచు, సిదధ చార్ణ కిననర్ గర్ుడ గంధరావద్వ వ్ ైమయనిక నికాయంబుకానుకల్లచిు ప గడ, న గడుచు నచుర్ల యయట్ పాట్లకు మ్మచుుచు, మింట్నుండి కంట్ఁబడి కంట్లపడఁ గంస్ుని కిటి్నియిె.


తెంపర వ్ ై ప ర ం బొ ర ని ద్ేవకిబడాలఁ జనినకుఱఱలం జంపిత్ర వింకన ైన నుపశ్ాంత్ర వహ ంపక ఱయలమీఁద నొ పిింపిత్ర విసిారో! యిద్వయు బీర్మ్మ? నా స్ర్స్న్ జనించి నిన్ జంపెడు వీర్ుఁ డొకక ద్ెస్ స్తకృత్ర నొంద్ెడువ్ాడు దుర్ెతీ!

10.1-155-వచనము

అని పల్లకి.



మహన్నయ గుణాస్ిదయిెై మహ లో నా ద్ేవి జనము మనినంపంగా బహు నామ నివ్ాస్ంబుల బహునామములం జర ంచె భద్రా త్రెకయిెై.

10.1-157-వచనము

అంత నాబబ ట్ి పల్లకిన కల్లకి పలుకులు ములుకుల ై, చెవులఁ జల్లకిన, నుల్లకిపడి జళ్ళకు గద్వర న మనంబున ఘనంబుగ వ్ ఱఁగంద్వ, కంద్వ, కుంద్ెడు ద్ేవకరవస్ుద్ేవుల రావించి, యయద ర్ంబున గార్వించి, చేర వ్ార తో నిటి్నియిె.


పాపుఁడ; బాలఘయతకుఁడ; బంధు విర్కుత ఁడ; దుషి చిత త ఁడన్; గోపనుఁడన్; జర్నెృత ఁడఁ; గూీర్ుఁడ; బరా హెణహంత భంగ మీ పాపల జంపిత్రన్ బయల్ల పలుకల నమిెత్ర సాధులయర్! నా పాపము లుగ్డింపక కృపాపర్ుల ై కనరే శమింపరే.


ఒక కడఁ బరా ణులందఱు నిజోచితకర్ెము లోల్లఁ ద్వరపిగా నొక కక మే్నితో బొ డమి యొక కక తరో వను రాకపో కలం జకుకలఁ బొ ందుచుండుదుర్ు; చెల్లెని స్ంస్ృత్రతోడఁ బాయ రే న కకడి హంత? మీ శిశువుల కకడి హనుాలు? దూఱనేట్ికిన్.


పగత ర్ఁ జ ఱిచిత్ర ననియును బగత ర్చేఁ జ డిత్ర ననియు బాలుఁడు తలఁచున్; బగ చెలుములు లే వ్ాతెకుఁ


బగచెలుముల కరలు కర్ెబంధము స్ుండ.ీ

10.1-161-వచనము

అని పల్లకి కన్ననర్ు నించి, వగచి, వ్ ఱచుచు, ద్ేవకరవస్ుద్ేవుల పాదంబులఁ బట్లి క ని, స్ంక లలు విపిించి, మికికల్ల యకకఱ గల వ్ాకాంబుల న ైకాంబులు న ఱపిన, వ్ార్ును బర తపుత ం డెైన కంస్ునిఁ జూచి, రోషంబును బాసి; ర్ంత నా వస్ుద్ేవుండు బావ కిటి్నియిె.


బావ్ా! న్న వచనంబు నికకము స్ుమీ; పరా ణుల్ గతజాఞ ను ల ై న్నవ్ ేనంచును లోభ మోహ మద భీ నిర ెతరతామోద శ్ో కావ్ేశంబుల నొండొర్ుం బొ డుత రేకాకార్ుఁడెై స్ర్వర్ూ పావిష ి ండగు న్నశవర్ుం ద్ెల్లయలే ర్ననానావిభరా ంత ల ై 10.1-20- కంస్ునిక ిమంత ర ల స్లహ

10.1-163-వచనము

అని యిట్లి బరస్నునల ైన ద్ేవకరవస్ుద్ేవుల యనుజఞ బడసి కంస్ుం డింట్ికిం జని యయ రేయి గడపి, మఱునాఁడు ప ర దుు నం గదీునం దనకుం బర్తంత ర లగు మంత ర ల రావించి, య్యగనిదర వలనం ద్ా వినిన వృతాత ంతం బంతయు మంతనంబున న ఱింగ ంచిన, నపుడు వ్ార్ లతని కిటి్నిర .


ఇటి్యినఁ దడయ నేట్ికి? పటి్ణముల మందలందుఁ బల ి ల న లిన్ బుట్టిడి పెర ఁగ డి శిశువులఁ బట్ిి వధ్వంచెదము మముెఁ బంపు మధ్రశ్ా!



భవద్రయ్యజజవల బాహు చాప విలస్ద్ాోణావళీ భగునల ై ద్వవిజాధ్రశవర్ు లే కియీంబడిరొ యియ ద్ేశంబులం డాఁగ రో శివునిం జొచిురొ బరహెఁ జ ంద్వరొ హర న్ సేవించిరో మౌని వృ త్రత వనాంతంబుల నిల్లురో మనకు శ్ోధ్వంపం దగున్ వలిభా!


నొచిుర శ్ాతరవు లనుచును విచులవిడిఁ ద్వర్ుగ వలదు వివిధ్ాకృత లన్ ముోచిుల్లవత త ర్ు వ్ార్లు స్చిునయంద్ాఁక మఱవఁ జన దధ్వపునకున్.


ఒత్రతక నుచురాన్నఁ జనఁ ద్ెత్రతన రోగముల ర పుల నింద్వరయముల ను తిత్రత స్మయములఁ జ ఱుపక మ్మతతన గారాదు రాదు మీఁద జయింపన్.


అమర్శ్లణీికి న లిఁ జకి ీముఖ్ర్ుం డా చకి ీయియధర్ెమం దమర్ున్; గోవులు భూమిద్ేవులు ద్వత్రక్షామయనయ కార్ుణా స్ తాములున్ యయగతపో దమంబులును శదీ్ాధ శ్ాంత లునివష ు ద్ే హము ల్లనినంట్ిని స్ంహర ంచిన నతం డంతంబునుం బొ ంద్ెడిన్.

10.1-169-వచనము

కావున.



చంపుదు మే్ నిల్లంపులను? జంక ల ఱంక లఁ ద్ాపసావళిం బంపుదు మే్ కృతాంతకునిపాల్లకిఁ? గేపీులతోడ గోవులన్ దుర ంపుదు మే్? ధరామర్ులఁ ద్ోలుదు మే్? నిగమంబులన్ విద్ా ర ంపుదు మే్? వస్ుంధర్ హర ంపుదు మే్? జననాథ! పంపుమయ.

10.1-171-వచనము

అని పలుకు మంత ర ల మంతరంబుల నిమంత్రరత ండెై బరా హెణ నిరోధంబు నిష్ేధం బని తలంపక కాలపాశబదుధ ండయి విపరా ద్వ సాధుమయనవులఁ జంప ద్ానవులం బంపి యంత్రపుర్ంబునకుం జనియిె; ననంతర్ంబ యయ ర్కకస్ులు వ్ కకస్ంబు లగు మొకకలంబుల స్జజనులపజజలంబడి తర్జన గర్జన భర్జనాద్వ దుర్జనతవంబులం జేసి నిర జంచి పాపంబు లయర జంచిర .

10.1-172-ఆట్వ్ లద్వ వ్ దకి వ్ దకి ద్ెైతావీర్ులు సాధుల నడఁప వ్ార బలము లణఁగ పో యిె యశము సిర యు ధర్ె మయయువు భదరంబు నార్ాహ ంస్చేయ నడఁగుఁగాద్ె. 10.1-21- కృష ు నిక ిజాతకర్ెచేయుట్

10.1-173-వచనము

అంత మందలో నందుండు నందనుండు పుట్లి ట్ యిెఱింగ మహనందంబున న ఱవ్ాదులగు వ్ేదవిదులం బల్లపించి, జలంబులయడి, శుచియిెై శృంగార ంచుక ని, స్వసిత పుణాాహ వచనంబులు చద్వవించి, జాతకర్ెంబు జేయించి, పితృద్ేవతల


నర ుంచి కేపీులతోడఁగూడఁ గ ైజేసిన పాఁడిమొదవుల ర ండులక్షలను గనక కలశ మణి వస్న విశ్ాలంబుల ైన త్రల శ్ ైలంబుల లేడింట్ిని భూద్ేవతల కిచిున.


ఈ యయభీర్కుమయర్ుఁడు శ్రయీుత డెై వీర్వ్ ైర జేతయున ై ద్ర రాాయుషెంత ం డగు నని పాయక ద్రవించి ర్పుడు బరా హెణ జనముల్.


దుందుభులు మొర్సె; గాయక స్ంద్ోహము పాడ;ె స్ూత స్ముద్ాయముతో వంద్వజనులు కరర తంచిర కంీదుగ వీతెంచె భదరకాహళ్ ర్వముల్.


పలివ తోర్ణస్ుర్ుచిర్ వలిీధవజరాజధూపవ్ాస్నములతో స్లిల్లతముల ై యొపెిను వలివవలిభుల యిండి వ్ాకిం డెి లిన్


పస్ుపులు నూన లు నలఁద్వన పస్ఁ దనర స్ువర్ుబర ిబర్ిపరభతోఁ మిసమిి గల్లగ వ్ లుగొందుచుఁ బస్ు లనినయుఁ మందలందుఁ బరస్ర ంచె నృపా!



కేళీ్ళాఱికి మస్ల లేఁగలు; మలిడిగొని ఱంక ల్లడియిె మదవృషభంబుల్; పెలుి గ మొదవులు ప దుఁగుల జలి్లంచెం బాలు బాలుస్ంభవవ్ేళ్న్


ఆర్ఁగఁ జద్వవ్ డి ప గడెడి వ్ార కి విదాలను బరత కువ్ార కి లేమిం జేర న వ్ార కి న లిను గోర్క మును నందు డిచెు గోధనచయముల్.

10.1-180-వచనము

ఆ స్మయంబున.


కంచుకములు తలచుట్లి ను కాంచన భూషాంబర్ములుఁ గడు మ్మఱయఁగ నే తెంచిర గోపకు లందఱు మంచిపద్ార్ధములు గొనుచు మయధవుఁ జూడన్.


ఏతెంచి చూచి చెలఁగుచు నేత లఁ బ ర్ుఁగులను బాల న్నళ్ాను వ్ ననం బీరత్ర వస్ంతము లయడిర యయత ర్ుల ై స్ర్స్భాష లయడుచు గొలిల్.


10.1-183-వచనము


10.1-184-ఆట్వ్ లద్వ ఏమిననము ఫలమొ యింత ప ర దొ్ు క వ్ార్త వింట్ి మబలలయర్! వీను లలర్ మన యశ్ోద చినినమగవ్ానిఁ గన నట్ చూచి వతత మమె! స్ుదత లయర్!

10.1-185-వచనము

అని యొండొర్ుల లేపిక ని గోపిక లోపికలు లేని చితతంబుల న త్రతన తతతఱంబు లొత త క న నుద్ార్ంబులగు శృంగార్ంబులతో నిండుి వ్ లువడి.


జడగత లును బలుపిఱుదులుఁ బడకి డు నడుములును వలుఁద బగ చనుఁగవలున్ వ్ డఁద నయనములు సిర తడఁ బడు మోములు భరమర్చికుర్భర్ములు నమర్న్.


వ్ేడుకతోడఁ గొీముెడులు వీడఁ గుచోపర హర్రేఖ్ ల లయి డఁ గపో లపాల్లకల హట్కపతరర్ుచుల్ విననదనం బాడఁ బట్ాంచలంబు లసియయడఁగఁ జేర యశ్ోద యింట్ికిన్ జేడయి లేగ చూచి రొగ జష ు ని విష ు నిఁ జనినకృష ు నిన్.

10.1-188-వచనము


చూచి స్ంతసించి తెచిున కానుక ల్లచిు. 10.1-22- జలకమయడంిచుట్

10.1-189-తేట్గతీ్ర

పాపనికి నూన ఁ దలయంట్ి పస్ుపుఁ బూసి బబ ర్ుకాడించి హర ర్క్ష ప మెట్ంచు జలము లొక క నిన చుట్ిి రాఁజలి్ల తొటి్ నునిచి ద్రవించి పాడి ర్ యుావిద ల లి.


జోజో కమలదళేక్షణ! జోజో మృగరాజమధా! జోజో కృషాు ! జోజో పలివకర్పద! జోజో పూరేుందువదన! జోజో యనుచున్.

10.1-191-వచనము

ఇవివధంబున.


పలు తోయంబులు జగములఁ బలు తోయములందు ముంచి భాసిల ి డి యయ పలుతోయగాఁడు వలివ లలనా కర్తోయములఁ జ లంగుచుఁ దడియున్.


లోకములు నిదుర్ బబ వఁగ


జోక ట్లి చు నిదుర్బబ ని స్ుభఁగుడు ర్మణుల్ జోక ట్ిి పాడ నిదుర్ం గ ైక ను కియీ నూర్కుండెఁ గను ద్ెఱవకయున్.


ఏ బాము ల ఱుగక యియపార్ు మే్ట్ికిఁ; బస్ుల కాపర యింట్ఁ బాము గల్లగ ; నే కర్ెములు లేక యెినయు న కకట్ికిని; జాత కర్ెంబులు స్ంభవించె; నే తలి్ల చనుఁబాలు న ఱుఁగని పోర డ య; శ్ోద చనునలపాల చొర్వ న ఱిఁగ ; నే హని వృదుధ లు న ఱుఁగని బరహెంబు; ప ద్వఁగ ట్ిలో వృద్వధ ఁ బొ ందఁ జొచెు;

10.1-194.1-తటే్గతీ్ర

నే తపములన ైన న లమిఁ బండనిపంట్ వలివీ జనముల వ్ాడఁ బండె; నే చదువుల న ైన నిట్ిిట్ిి దనరాని యర్థ మవయవముల నంద మంద్ె.


చెయువుల్ చేయుతఱిన్ విధ్ాతకర్ణిం జ నొనందు స్ంతోష దృ ష్ిియుత ండెై నగుచున్ జనార్ునుని మయడికం బొ లుు రోష్ించియు నన యిెడన్ ర్ుదుర నిభంగ నొపుిను స్ుఖ్యనందంబునం బొ ంద్వ త నెయుడెై బరహెముభాత్ర బాలుఁడమర్ునాోహుళ్ా బాలాంబునన్.


10.1-196-వచనము

అయావస్ర్ంబున

10.1-197-ఆట్వ్ లద్వ క డుకుఁ గనన వ్ేడక క నసాగ రోహ ణిఁ జీర్ఁ బంచి చితరచేలములను మండనముల నిచిు మనినంచె నందుఁ డా యంబుజాక్షి పీరతయిెై చర ంచె. 10.1-24- నందుడువస్ుద్వేునిచూచుట్

10.1-198-వచనము

అద్వ మొదలు మొదవుల కదుపులు ప దువులు గల్లగ యుడె; నంత నందుండు గోపకుల ననేకుల గోకులర్క్షకు దక్షుల ైన వ్ార ని నియమించి మథుర్కుం జని కంస్ునకు నేఁట్ేఁట్ం బ ట్టిడి యర ంబ ట్ిి వీడొకని వస్ుద్ేవుని కడకుం జని యథోచితంబుగా దర శంచిన.


నందుని గనుఁగొని పరా ణముఁ బొ ంద్వన బొ ంద్వయునుఁ బబ ల ఁ బొ లుపార్ుచు నా నంద్ాశీులు గడకనునల గంీదుక నం గేలుసాఁచి క ఁగ ట్ఁ జేర ున్.

10.1-200-వచనము

మఱియుఁ గ ఁగ ల్లంచుక ని, స్ుఖ్యసీనునింగాఁజేసి, వస్ుద్ేవుండు దన క డుకువలని మోహంబు ద్రపింప నందుని కిటి్నియిె.



స్ంతత్ర లేదని మును ఘన చింతనముల మునిఁగ ముద్వసి చికికన న్నకున్ స్ంతత్ర గల్లగ ను భాగాము; స్ంతత్రహీనునికి సౌఖ్ాస్ంతత్ర గలద్ే?


ప డగంట్ి నినున బరత్రకిత్రఁ గడచిత్ర నాపదల నింకఁ గార్ాములం ద్ే యెిడమడుగు లేని న చుల్లఁ బొ డగాంచుట్ చచిు మర్లఁ బుట్లి ట్గాద్ే.


పలుపాట్లలఁబడు జనులకు నిల నొకచ ోనుండఁ గలద్ె? యియఱులవ్ ంట్ం గలసి చను మయోఁకు లనినయుఁ బలువ్ ంట్లఁ బబ వుఁగాక పాయక యునేన?


పలు రోగంబుల నొందకుననవ్ పస్ుల్? పాల్లచుునే ధ్ేనువుల్? గొలఁకుల్ వ్ాగులు వ్ార పూర తములే? గోష్పరద్ేశంబులం బులులున్ దుపుిలు స్ంచర ంపవుగద్ా; ప లయిర్ునే ఘోషముల్? కలవ్ే పచుని పూర జొంపములు తతాకంతార్ భాగంబులన్?


తన పుతర మితర ముఖ్ర్ులఁ


దనుపక చూడకయు వ్ార్ు దఱిఁగ నశింపన్ మనుచు గృహమే్ధ్వయయశమీ మున నుండెడువ్ాని క కక మోదము గలద్ే?


న్న కాంతయొదు న్నవును న్న కాంతయు గార్వింప నినుఁ దండిరగ నా లోకంిచుచు న్న మందను నా క డు కునానఁడ?ె నంద! నంద్ానివత ఁడెై. 10.1-25- వస్ుద్వేనందులస్ంభాషణ

10.1-207-వచనము

అనిన నందుం డిటి్నియిె.


న్నకున్ ద్ేవకికిన్ జనించిన స్ుతాన్నకంబుఁ ద్ోడోత డ ము న్ననకంస్ుండు వధ్వంచె; మీ స్ుతఁ దుద్వన్ హ ంసింపఁ జే తపిి తా నాకాశంబున కేగ ; బాల యిద్వ; ద్ెైవ్ాధ్రనమయపదుశన్ శ్ోకంబందున తజుఞ ఁ; డూఱడిలు నా స్ూనుండు న్న స్ూనుఁడే.

10.1-209-వచనము

అనిన వస్ుద్ేవుండు నందునికి మఱియు నిటి్నియిె.


జనపత్ర కర యిడిత్రవి; మముఁ గనుఁగొంట్ివి; మే్ము నినునఁ గంట్ిమి; మే్ల


యిెాను; బొ మిెంకను గోకుల మున నుతాితములు ద్ో ఁచు మునుక నవలయున్.

10.1-211-వచనము

అని పల్లకి వస్ుద్ేవుండు నంద్ాదుల ైన వలివుల వీడొకల్లపిన వ్ార్లు గొబుోన వడిగల గ బోలం బూనిన శకట్ంబులు పరకట్ంబులుగ న కిక తమతమ పల ి లతరో వలుపట్ిి చని రా నందుండు పరతీతంబుల ైన యుతాితంబులు ముందర్ఁ బొ డగని శ్ౌర తనతోఁ బల్లకిన పలుకులు తపివనుచుఁ దలంచుచుండె; నంత. 10.1-26- పూతన వ్ేరపల ి క చుుట్


కంస్ుపంపున బాలఘయతని పూతన; పల ి ల మందలఁ బటి్ణముల నిల యిెలిచ ోబాలహ ంస్ గావించుచుఁ; జనుచు న వవని పేర్ు శవీణవీధ్వఁ బడిన యంతన స్ర్వభయనివ్ార్ణ మగు; నట్ిి దైె్తాాంతకుం డవతర ంచి యునన నందునిపల ి క కనాడు ఖ్ేచర ; యిెై వచిు యందు మయయయపరయుకితఁ

10.1-212.1-తటే్గతీ్ర

గామర్ూపిణి యైెి చొచిు కానకుండ నర గ యిలి్లలుి దపిక యర్సిక నుచు నందగృహమున బాలునినాద మొకట్ి విని పరమోద్వంచి స్ుందరీవ్ేష యగుచు.



కాీలుకనునలు గుబోచనునలుఁ గందుఁబొ ందని చందుర్ుం బబ లు మోమును గలుు లేదను బుద్వధ దూఱని క ను హే రాళ్మ్మైన పిఱుందు పలివరాగ పాద కర్ంబులుం జాల ద్ొ డాగు క పుి నొపిగ స్ర్వమోహనమూర తతోన్

10.1-214-మయనిన్న

కాంచనకుండలకాంత లు గండయు; గంబునఁ గేళీ్ళాఱుకన్ జడపెై మించినమల ి ల మే్ల్లమి తావులు; మ్మచిు మద్ాళ్ళలు మింట్ను రా నంచిత కంకణహర్ర్ుచుల్ చెలు; వ్ార్ఁగఁ బ ైవలు వంచల నిం చించుక జార్ఁగ నిందునిభానన; యియగ ఁ గుమయర్ుని యింట్ికిన ై.

10.1-215-వచనము

ఆ స్మయంబునన్. 10.1-27- పూతన బాలకృష ు నిచూచుట్


సిర మముెన్ బరత కంగఁజూచుక ఱక ై శృంగార్వ్ేషంబుతో నర్ుద్ేననపు నట్ంచు గోపికలు జహవల్ రాక మోహ ంచి త తిర్ుల ై చూడ లతాంగ పో యి కనియిెం బర్ాంకమధాంబునం బర్ు భసాెనలతేజు దుర్జనవధపరా ర్ంభకున్ డింభకున్.


10.1-217-వచనము

కని కద్వయవచుు స్మయంబున.


ఆ లోకేశవర్ుఁ డా చరాచర్విభుం డా బాలగోపాలుఁ డా బాలధవంసిని గొంట్ల కంట్ిడి వ్ స్న్ బాల్లంతచందంబునన్ బాల్లండిన్ విష మూని వచుుట్ మద్వన్ భావించి లో నవువచున్ గాలుం గేలు న ఱుంగకునన కర్ణిం గననెడిు గుర వట్లి చున్. 10.1-28- పూతన కృష ు నిముద్ాు డుట్


ఆ పాపజాత్ర స్ుందర యయ పాపని పానుిఁ జేర్ నర గ కర్ములన్ లేప ిచనుంగవ శిశువున్ మోపుచు ముద్ాు డి శిర్ము మూరొకని పల్లక న్.


చను న్నకు గుడుపఁజాల డి చనువ్ార్లు లేర్ు; న్నవు చనవల ననుచుం జనుఁగుడుపి మీఁద నిలుకడఁ జనుద్ాన ననంగ వ్ేడకఁ జనుఁ జనుఁ గుడుపన్.


నా చనుఁబా లొక గుీక కఁడు నన! చినినకుమయర్! తరా వు మొయాన పిదపన్ న్న చెలువ మ్మఱుఁగ వచుును


నా చెలువము స్ఫల మగును నళినదళాక్షా!

10.1-222-వచనము

అని బాలు నుద్ేుశించి ముద్ాు డెడి భంగ మయట్లయడెడి చేడియం జూచి. 10.1-29- పూతన కృష ు నికపిాల్లచుుట్


వనితా! ముటి్కుమమె; చనునఁగుడుపనవలుమె; న్న చనునమయ తనయుం డొ లిఁడు; పాసిప మెని యశ్ోద్ా రోహ ణుల్ చీర్ఁ గ ై క న కరక్షించుచు మయయఁ బనిన పెలుచంగోశంబులో వ్ాలు మ్మ లుిన రాజలుి చు మయట్మ్మతత ఁదనమున్ లోవ్ాడియునేనర్ిడన్.

10.1-224-వచనము

కద్వసి కల్లకి పలుకులు పలుకుచు నులుకుచెడి జళ్ళకు చొర్క యిెదుర్ నిదుర్ంగద్వర న ఫణిని ఫణియని యెిఱుంగక గుణమత్రం ద్వగుచు జడమత్ర బ డంగునఁ గఱట్ిజఱభితెఱవ వ్ ర్వునం జనుద్ెంచి పఱపునడుమ నొఱపు గల్లగ మ్మఱయుచుఁ గనుంగవం దె్ఱవక వ్ ఱపుమఱపున ఱుంగక క మర్ుమిగులు చిఱుతక మర్ునిం ద్వగ చి తొడలనడుమనిడుక ని యొడలు నివుర్ుచు న డ న డ మమతం గడలుక లుపుచు నాఁక నన చినినయనన! చనున గుడువు మని చనినచుు స్మయంబున. 10.1-30- పూతనస్త త వ పలీుుట్


మే్లొకనన తెఱఁగున మ్మలినఁ గనువిచిు; కేగీంట్ఁ జూచుచుఁ గ ద్వకి న్నల్్ల యయవుల్లంచుచుఁ జేత లయకస్ంబునఁ జాఁచి;


యొద్వఁగ ల్ల యయఁక నన య్యజనూద్వ బగ చనునగవఁ గేలఁ బీడించి కబళించి; గుీకక గుీకకకు గుట్లగుట్లకు మనుచు నొక ర ండు గుీకకల నువిద పరా ణంబులు; సెైతము మే్నిలో స్తవ మ్మలిఁ

10.1-225.1-తటే్గతీ్ర

ద్రా వ్ నద్వయును గుండెలు దలిడిలిఁ జమె ద్వర్ుగుచు నిలువక శిర్ము వ్రా ల నితర్ బాలుర్ కియీవ్ాఁడ వీవు గావు చనున విడువుము విడువుము చాలు ననుచు. 10.1-31- పూతననలేగూలుట్


నిబోర్పు దపిి మంట్లు పరబోన ధృత్ర లేక నేతర పద హస్తంబుల్ గొబుోన వివృతములుగ నా గుబోనుచుననట్ిి కూఁతఁ గూల నేనలన్.


అదర ం గొండలతోడ భూమి; గహీతారాన్నకముల్ మింట్ిపెై బ దర న్; ద్వకుకల మయర్ు మోోత ల స్ఁగ న్; భీత్రలి్ల లోకంబులుం గదలం బాఱ ను; వజరభిననగ ర రేఖ్ం బూర్వద్ేహంబుతోఁ ద్వరదశధవంసిని గూల్ల కుయిాడిన దద్రురోార్ుఘోషంబునన్.



అపుిడు ద్ెపిర్మగు నా చపుిడు హృదయములఁ జొచిు స్ందడిపెటి్న్ ముపిిర ఁగొనిపడి ర ఱుకలు దపిి ధర్న్ గొలి ల లిఁ దలిడపడుచున్


ఆ జఱభి ర్ండ ర్కకసి న ైజశరీర్ంబు నేల నల్లయంబడినన్ య్యజనముననర్ మే్ర్ ధ రాజంబులు నుగు్ లయిెా రాజవరేణాా!


ద్ార్ుణ లయంగూలదండ దంతంబులు; నగ గహవర్ముఁ బబ లు నాసికయును గండశ్ ైలయకృత్ర గల కుచయుగమును; విర సి తూల డు పలి వ్ ండుర కలును జీఁకట్ినూత లఁ జ నయు నేతరంబులుఁ; బ నుద్వబోఁ బబ ల డి పెదు పిఱుఁదుఁ జాఁగుకటి్లఁ బబ లు చర్ణోర్ుహస్తంబు; ల్లంకినమడువుతో న నయు కడుపుఁ

10.1-230.1-తటే్గతీ్ర

గల్లగ షట్ోరాశ ద్రర్మా్మై కద్వసి చూడ భయదమగు ద్ాని ఘనకళేబర్ముఁ జూచి గోపగోపీజనంబులు గుంపుగూడి


బ గడుచుండిర మనముల బ దుర్ు గద్వర .

10.1-231-వచనము

ఇవివధంబునన్.


ఆ తఱిఁ గుడువఁగ నడచెను నూతనఫులయి బజలోచనుఁడు హర మృత ా ద్ో ాతనఁ గృతమునిస్ముదయ యయతనఁ బూతన న ఱింగ యయతనలీలన్.


విషధర్ర పుగమనునికిని విషగళ్స్ఖ్ునికిని విమల విషశయనునికిన్ విషభవభవజనకునికిని విషకుచచనువిషముఁగొనుట్ విషమే్ తలపఁన్?

10.1-234-వచనము

అంత నా గోపగోపీజనంబులు దె్ల్లసి రోహ ణీయశ్ోదలం గూడుక ని బ గ్డిలక డగ్ఱి.


నేలంగూల్లన ద్ాని పెనునర్ముపెై నిరీాత్రఁ గీడీించు నన! బాలయ! ర్మెని మూపుఁ జేర్ుుక ని స్ంస్ిర శంచి యూరార్ుుచున్ గోలయంగూలముఁ ద్వరపిి గోవుర్జమున్ గోమూతరముం జలి్ల త ద్ాోలయంగంబుల గోమయం బలఁద్వ రా పండెరండు నామంబులన్.


10.1-236-వచనము

మఱియు నంతట్ం దనియక గోపిక లయచమనంబు జేసి దక్షుల ై, మునుపుగాఁ దమకు ర్క్షాకర్ంబగు బీజనాాస్ంబుచేసిక ని, చినినయనన న్న యడుగు లజుండును జానువు లననిలుండును ద్ొడల యజుఞ ండును, గట్ితలం బచుాత ండును, గడుపు హయయస్ుాండును, హృదయంబు కేశవుండు, నుర్ము న్నశుండును, గంఠంబు నినుండును, భుజంబుల జత ర్ుాజుండును, ముఖ్ంబు త్రరవికమీుండును, శిర్ం బీశవండును ర్క్షింత ర్ు; ముందు చకియీు, వ్ నుక గద్ాధర్ుండెైన హర యుఁ, బార్శవంబుల ధనుర్ధర్ుండెైన మధువ్ ైర యు నసిధర్ుండగు జనార్ునుండును, గోణంబుల శంఖ్చక ీగద్ాధర్ుండెైన యుర్ుగాయుండును, మీఁదు నుపేందుర డును గ ంీదు ద్ార్గుక్షాండు, నంతట్ను హలధర్ుండగు పుర్ుష ండును గాత ర్ు; న్న యింద్వరయంబుల హృష్ీకేశుండును, బరా ణంబుల నారాయణుండును, జతతంబు శ్లవతద్రవపపత్రయును, మనంబు య్యగీశవర్ుండును, బుద్వధని బృశినగర్ుాండు, నహంకార్ంబున భగవంత ండెైన పర్ుండును బాలనంబుచేయుదుర్ు; న్నవు కరడీించున డ గోవిందుండును, శయనించు తఱి మయధవుండును, నడచువ్ేళ్ వ్ ైకుంఠుండును, గూర్ుునన స్మయంబున శ్రపీత్రయును, గుడుచు కాలంబున స్ర్వభక్షకుం డయిన యజఞభుజుండు నే మఱకుండుదుర్ు; నినునఁ బేరొకనిన దుస్వపన వృదధబాలగహీంబులును, గూశెండ, డాకిన్న, యయత ధ్ానులును భూత పేరత యక్ష రాక్షస్ పిశ్ాచ వినాయకులును, గోట్రాదులును జేాషా్ ద్వ భూతనాథులును, మయతృకాద్వగణంబులు నశియింత ర్ు; న్న యందుఁ బరా ణేంద్వరయ శరీర్నిరోధంబు ల ైన యునాెదంబులు నపసాెర్ంబులును మహో తాితంబులును బొ ందకుండుంగావుత యని ర్క్షచేసి ద్రవించి ర్ంత.



ఆ పదెు వ్ేడబంబుల పాపనికిని జనునఁగుడిపి పానుపుపెై స్ం బరా పించి కపిి కూర్ుకు మో పాపఁడ! యని యశ్ోద యొయానఁ బాడెన్.

10.1-238-వచనము

అంత నందుండు మొదలయిన గోపకులు మథుర్నుండి వచిు ర్కకసి మే్నుఁ గని వ్ ఱఁగుపడి “మునున వస్ుద్ేవుం డుతాితంబు ల ఱింగ చెపెి; నతండు మహయ్యగ ” యని ప గ డి కఠోర్ం బగు పూతన యొడలు గుఠార్ంబుల నఱకి తమ కుట్ీర్ంబులకుం దవవగు పరద్ేశంబున పట్ీర్ంబుల దహనంబు స్ంగహీ ంచి దహ ంచిర ; అంత.

10.1-239-ఆట్వ్ లద్వ ప గ ల్లప గ ల్ల కాలు మగువద్ేహంబున నగర్ు పర మళ్ముల ప గలు వ్ డల ద్ేహకలెషములు శ్రహీర ముఖ్మునఁ ద్రా వఁబడుట్ఁ జేసి భూవరేణా!


హర దనమీఁదం బదములు గర్ములు నిడి చనునగుడిచి కద్వసినమయతరన్ హర జనని పగ ద్వఁ బర్గత్ర కర గ ను దుర తములు బాసి యస్ురాంగనయున్.


వ్ నునని క కమఱి విషమగు


చనినచిున బాలహంత్రర చన నట్ ద్వవికిన్ వ్ నుననిఁ గని పెంచుచుఁ దన చనినచిున స్త్రకి మఱియు జనెము గలద్ే?


హర ఁగని చనునలు గుడిపెడి తర్ుణులు పరా పించు పదము తలఁపఁగ వశమే్? హర యయర్గ ంచుట్కుఁ బా లు్ ర సిన ధ్ేనువులు ముకిత క నలఁ జర ంచున్.


ఆ పూతన మ్మయిగంధము గోపాలు ర ఱింగ యిట్ిి కువనిత యొడలం ద్రపాట్ి సావదుగంధము పరా పించెన యనుచుఁ జనిర పల ి ల కధ్వపా!

10.1-244-వచనము

అంత నందుండు పర్మయనందంబున నింట్ికిఁ జని వే్రతలచేత ర్కకసిచేత లనినయు న ఱంగ వ్ ఱఁగుపడి పాపని లేపి శిర్ంబు మూరొకని ముద్ాు డి ముదంబున నుండె;” నని చెపిిన విని పరీక్షిననరేందుర ఁ డిటి్నియిె.


ఏయియ యవతార్ంబుల నే యియ కర్ెములు జేసె న్నశుఁడు హర భ ద్రా యతనము లనినయు వినఁ బాయదు చితతంబు చెవులపండువు లయిెాన్.



ఉర్ుస్ంసార్పయ్యనిధ్వ తర్ణంబులు పాపపుంజ దళ్నంబులు శ్రీ కర్ణంబులు ముకిత స్మయ చర్ణంబులు బాలకృష ు స్ంస్ెర్ణంబుల్.

10.1-247-వచనము

అని “తర్ువ్ాత బాలకృష ు ం డేమి చేసె నా యందుఁ గృపగలద్ేనిం జ పివే్” యని యడిగ న రాజునకు శుకుం డిటి్నియిె. 10.1-32- యశ్ోద కృష ు ని తొటి్నిడుట్


బాలకుం డొద్వగ లఁ బడనేర ునని జనె; నక్షతరమం ద్ొకనాడు నందు ప లత్ర వ్ేడుకతోడఁ బొ ర్ుగు వ్ేరతలఁ జీర ; వ్ాద్వతరగీతార్వంబు చెలఁగ విపుు లతోఁగూడ వ్ేదమంతరంబుల; నభిష్ేచనాద్వక మయచర ంచి వ్ార ద్రవ్ న లొంద్వ వ్ార కి మొదవులు; నననంబు చీర్లు నడిగ నట్లి

10.1-248.1-తటే్గతీ్ర

ల్లచిు బాలుఁ ద్వయా మ్మస్ఁగఁ బానుపుఁ జేర ు నిదుర్ఁబుచిు గోపనివహమునకు గోపికలకుఁ బూజ గొమరార్ఁ జేయుచు


జనని క డుకు మఱచె స్ంభరమమున. 10.1-33- కృష ు డు శకట్ము దనునట్

10.1-249-వచనము



నిదుర ంచిన శిశు వ్ాక ని కిదుకుచుఁ జనుఁ గోర క ర్ల్ల కిస్లయ విలస్ నెృదు చకచీాపరేఖ్య స్ిద పదమునఁ దన న నొకక బండిన్ దండిన్.


శకట్ము హర దనినన ద్వవి బరకట్ం బ ై యిెగసి యిర్ుస్ు భర్మునఁ గండుి న్ వికట్ంబుగ నేలంబడె నకట్ా! యని గోపబృంద మయశుర్ాపడన్.

10.1-252-వచనము

అపుి డందునన స్ర్స్పద్ార్థంబులు వార్థంబుల ై నేలంగూలుట్ం జూచి యశ్ోద్ానంద ముఖ్ుాల ైన గోపగోపికాజనంబులు పనులు మఱచి పబోంబులు మయని యుబుోచెడి వ్ ఱపులు ఘనంబులుగ మనంబులందుఁ గదుర్.


మినునన కూర్క న గయదు తనన స్మర్ుథ ండు గాఁడు తలిగత ం డీ


చినినకుమయర్ుఁడు తేరే వినననువున న గసె ద్రని విధ మ్మట్ిిద్వయ్య.

10.1-254-వచనము

అని వితర కంచు స్మయంబున


బాలకుఁ డాక ని యియడుుచు గా ల త్రతనఁ ద్ాఁకి యెిగసెఁ గాని శకట్ మే్ మూలమున న గయ దని త ద్ాోలుని కడ నాడుచుండి పల్లకిర శిశువుల్.

10.1-256-వచనము

ఇట్లి శిశువులు పల్లకిన పలుకులు విని.


బాలుం డెకకడ? బండి యిెకకడ? నభోభాగంబుపెైఁ జేడిడం గాలం దనునట్ యిెకక? డేల పడుచుల్ గలయి డి? రీ జడుా ప లేక లోకంబున న ైనఁ జ పిఁబడునే? యియ చందమో కాక యం చాలయపించుచుఁ బేరలు వే్రతలు పరభూతాశుర్ాల ై ర్ంతట్న్.

10.1-258-వచనము

అపుిడా బాలుని రోదనంబు విని యశ్ోద పఱతెంచి.

10.1-259-ఆట్వ్ లద్వ అలసిత్రవి గదనన! యయక ంట్ివి గదనన! మంచి యనన! యియడుి మయను మనన!


చనునఁగుడువు మనన! స్ంతస్పడు మనన! యనుచుఁ జనునఁగుడిపె నర్ాకునకు.

10.1-260-వచనము

అంత నబాోలునిమే్న బాలగహీంబు సో ఁకునుగద్ా యని శంకించి గోపకు లనేకు లనేక బల్ల విధ్ానంబులు చేసిర ; బరా హెణులు దధ్వకుశ్ాక్షతంబుల హో మంబు లయచర ంచిర ; ఋగాజు సాామ మంతరంబుల నభిష్ేచనంబులు చేయించి స్వసిథపుణాాహ వచనంబులు చద్వవించి క డుకున కభుాదయయర్థంబు నందుం డలంకర ంచిన పాఁడిమొదవుల విదవజజనంబుల కిచిు వ్ార్ల యయశ్రరావదంబులు గ ైక ని పరమోద్వంచె” నని చెపిి శుకుం డిటి్నియిె.


క డుకు నొకనాడు తొడపెై నిడుక ని ముద్ాు డి తలి్ల యెిలమి నివుర్ుచ ఁో గడుద్ొ డా క ండ శిఖ్ర్ము వడువున వ్ేరఁ గయిెా నతఁడు వస్ుధ్ాధ్రశ్ా!


బర్ువ్ ైన క డుకు మోవను వ్ ర్విడి యిలమీఁదఁ బ ట్ిి వ్ ఱచి జనని ద్ా ధర్ఁ గావఁ బుట్ిిన మహ పుర్ుష ఁడు గాఁబబ లు ననుచు బుద్వధ ఁ దలంచెన్. 10.1-35- తృణావర్ుత డు క నిపో వుట్

10.1-263-వచనము

అపుిడు.



ఖ్ర్ుఁడగు కంస్ునిపంపున నర గ తృణావర్ుత ఁ డవని కవచాట్ముగాఁ స్ుర్కర్ువల్ల యైెి బస్బస్ నర్ు దర్ు దన ముస్ర విస్ర హర ఁ గొనిపో యిెన్.


స్ుడ ియిెఱుఁగని హర స్ుడివడ స్ుడిగాల్ల తెఱంగు ర్కకస్ుఁడు విస్ర డి యయ స్ుడిగాల్ల ధూళి కనునల స్ుడిసిన గోపకులు బ గడి స్ుడివడి ర్ధ్వపా!

10.1-266-వచనము

మఱియు నవవలయపవనదనుజుండు విలయపవనుని తెఱంగునం గసిమస్ంగ ముస్ర మస్ర్ుకవిసి విసిర డి స్ుర్కర్ువల్లం బొ డమిన పుడమిర్జంబు వడి న గసి గగనమున మ్మఱసి తర్ణి కిర్ణములకు మఱుఁగుపడిన నిబడ మగు బ డిదంపు త్రమిర్మున దశద్వశ ల ఱుంగఁబడక గోకులం బాకులంబు నొంద నొండొర్ుల న ఱుంగక బ ండుపడుచునన జనంబుల మనంబుల ఘనంబగు భయంబు ర్యంబునం జ ంద నదభరపర భరమణ శబుంబున ద్వగంతంబులు చెవుడుపడి పర భరా ంతంబులుగ నొకక ముహూర్తమయతరంబున భువనభయంకర్తవంబు ద్ో ఁచె; నా స్మయంబున.


పాపనిఁ జూడఁ గానక విపదుశ నొంద్వ కలంగ తలి్ల య్య పాపఁడ! బాలస్ూర్ానిభ! బాలశిరోమణి! నేడు గాల్లకిం


జేపడిపో యితే యనుచుఁ జీర్ుచు ద్ెైవముఁ జాల దూఱుచుం ద్ాపము నొంద్వ న వవగలడయుాచుఁ గుందుచు బట్లి గూయుచున్


స్ుడిగాల్ల వచిు నినునన్ స్ుడిగొని క నిపో వ మింట్ స్ుడిస్ుడి గొనుచున్ బ డఁ గడర డు నా ముదుు ల క డుకా! యియమంట్ి వనుచు ఘోర్ం బనుచున్


ఇకకడఁ బ ట్ిిత్రం దనయుఁ డికకడ నాడుచు నుండె గాల్ల ద్ా న కకడినుండి వచెు శిశు వ్ కకడి మయర్్ము పట్ిి పో యిె నే న కకడఁ జొత త నంచుఁ గమలేక్షణ గేపీుఁ ద్ొఱంగ ఖిననయైెి ప కుకచు వ్రా లు గోవు కియీ భూస్థల్ల వ్రా ల దుర్ంత చింతయిెై


పాపనిక ై యిట్ల ప గ ల డి యయ పాపని తలి్లఁ జూచి యయర్ట్పడుచున్ గోపాలస్త లు బాషిజ లయపూర తనయన ల ైర యయర తం బడుచున్


ఆలోఁ జకసీ్మీర్ద్ెైత ాఁడు మహహంకార్ుఁడెై మింట్ికిన్ బాలుం ద్ోక ని పో యిపో యి త ద్వఁ దద్ాార్ంబు మోవన్ బల శ్ర ీలేమిం బర శ్ాంత వ్ేగుఁ డగుచుం జేష్ిింపఁగా లేక ము న్ననలయ గర్ాకుఁ జూడ నంచు నిట్మీఁ ద్ెటి్ంచుఁ జంత్రంచుచున్.


10.1-272-వచనము

అట్లి దనుజుండు చింత్రంచుచునన స్మయంబున.


బాలద్వవర్ద కర్ంబులఁ బబ ల డి కర్ములను దనుజు బొ ండుగు బగ యం గీల్లంచి వ్ేరలఁ బడియిెను బాలకుఁ డొక క ండభంగ బర్ు వ్ ై యధ్వపా!


మ్మడ బగ యఁబట్లి క ని డిగఁ బడయిిెడి బాలకునిచేతఁ బర్వతనిభుచ ేవిడివడఁజాలక వ్ాఁ డుర ఁ బడ ిబ గడెడు ఖ్గము భంగ భయముం బొ ంద్ెన్.


హర కర్తల పీడనమునఁ బర్వశుఁడెై ఱయలమీఁద భగానంగకుఁ డెై స్ుర్వ్ ైర భట్లఁడు గూల ను బుర్భంజను కోలఁ గూలు పుర్ముం బబ ల న్.

10.1-276-వచనము

అంత గోపకాంత లంతయుం గని రోదనంబులు మయని స్మోెదంబున వికకవిర సి ర్కకస్ుని యుర్మున ముర్ువు గల్లగ బర్ువులేక వ్ేరలు బాలునిం గొనివచిు ముచిుర్ుచునన తలి్ల కిచిు ర్పుిడు గోపగోపికాజనంబు లందఱు దమలో నిటి్నిర .



ర్క్షణము లేక సాధుఁడు ర్క్షిత ఁ డగు స్మతఁ జేసి రాయిడు లందున్ ర్క్షణములు వ్ యి గల్లగ న శిక్షిత ఁ డగు ఖ్లుఁడు పాపచిత త ం డగుట్న్.


గత జనెంబుల నేమి ననఁచిత్రమొ? యయగశ్లణీు లేమే్మి చే సిత్రమో? యిెవవర కేమి పెట్ిిత్రమొ? యియ చింతార్త్రంబొర దుు పు చిుత్రమో? స్తాము లేమి పల్లకత్రమొ? యియ సిదధపరద్ేశంబుఁ ద్ొర కికత్రమో? యిపుిడు చూడఁగంట్ిమిచట్ంగృషాు ర్ాకునినర్ాయున్. 10.1-36- పాలుతాగ విశవర్ూపపరదర్శన

10.1-279-వచనము

అని పల్లకి ర్ంత నందుండు మునున దనకు వస్ుద్ేవుండు జ పిిన మయట్లకు వ్ ఱంగుపడుచుండె మఱియును.


జననాథ! యొకనాడు చనున చేఁపినఁ దలి్ల; చినినముదుు లకృష ు ఁ జేర్ఁ ద్వగ చి యెిత్రత పెంద్ొడలపెై నిడిక ని ముద్ాు డి; చనినచిు న మోెము చకక నివిర యలిని నగవుతో నావుల్లంచిన బాలు; వదన గహవర్మున వ్ార నిధులు ద్వశలు భూమియు వనద్రవపశ్ ైలంబులు;


నేఱులు గాల్లయు నినుడు శశియు

10.1-280.1-ఆట్వ్ లద్వ దహనుఁ డాకస్ంబు ద్ార్లు గహీములు నఖిలలోకములు చరాచర్ంబు ల ైన భూతగణము లనినయు నుండుట్ఁ జూచి కనునమోడిు చోదాపడియిె.

10.1-281-వచనము

అంత నొకకనాడు వస్ుద్ేవు పంపున యయదవ పురోహ త ం డెైన గర్ు్ ండు మందకుం జనుద్ెంచిన నందుం డతనిఁ గనుంగొని లేచి నిల్లచి కృతాంజల్ల యైెి.


కోర భజంచెను నందుఁడు సార్గుణాచార్మయర్ు్ స్తాంస్ర్ు్ నానరాధ్వతభర్ు్ న్ మత్ర దూర తషడవర్ు్ ఁ గుజన దుర్ు్ న్ గర్ు్ న్.

10.1-283-వచనము

మఱియుఁ దగ న స్తాకర్ంబులు చేసి ఇటి్నియిె.


ఊర్క రార్ు మహత ెలు వ్ా ర్ధముల యిండికడకు వచుుట్ ల లిం గార్ణము మంగళ్ములకు న్న రాక శుభంబు మయకు నిజము మహతాె!



జోాత్రశ్ాశస్ుత ు ల క లి మే్ట్ర వి తేజోమూర త వ్ాశ్ాంతవి ఖ్యాతస్ూిర తవి బరహెబబ ధనుఁడ వ్ాకర ుంపు నా పలుక ని రీుత ండెైన గుర్ుండు మయనవులకున్ విపో ర తతముం డండుర న్న చాత ర్ాంబున న్న కుమయర్ులకు స్ంసాకర్ంబుఁ గావింపవ్ే. 10.1-38- రామకృష ు ల నామకర్ణం

10.1-286-వచనము

అని రామకృష ు లం జూపిన గర్ు్ ండు మునున కంస్ునిచేత వ్ేరట్లపడి ద్వవిక గసిపో యిన తెఱవ చెపిిన తెఱంగు తేట్పఱచి దే్వకరద్ేవి క డుకని కృష ు ని కంస్ుండు దలంచుఁ గావున ర్హస్ాంబున స్ంసాకర్ంబు చేయుట్ కార్ాం బని నంద్ానుమతంబున రోహ ణీకుమయర్ు నుద్ేుశించి.


జనులు ర్మియింపఁ ద్వర గ డి యనువు కల్లమి రాముఁ డనియు యదు స్ంకర్షం బున స్ంకర్షణుఁ డనియును ఘన బలమున బలుడు ననియు గణుత్రంచె నృపా!

10.1-288-వచనము

మఱియుం గృష ు నుద్ేుశించి తొలి్ల యిా శిశువు ధవళార్ుణపీత వర్ుు ండెై యిపుిడు నలిన ైన కతంబునఁ గృష ు ం డయిెా; వస్ుద్ే వునకు నొక కడ జనిెంచిన కార్ణంబున వ్ాస్ుద్ేవుండయిెా; న్న పాపనికి గుణర్ూపకర్ెంబు లనేకంబులు గలుగుట్ం జేసి నామంబు లనేకంబులు గల; వీ శ్ాబకునివలన మీర్ు దుుఃఖ్ంబులఁ దర యింత ; రీ యర్ాకునిచేత దుర్జనశిక్షణంబు


స్జజనర్క్షణంబు నగు న్న కుమయర్ుండు నారాయణ స్మయనుం” డని చెపిి; తన గృహంబునకు నముెన్నశవర్ుండు చనియిె; నందుండును బర్మయనందంబున నుండె; అంత. 10.1-39- కృషుబలరాములకరడీాభివర్ున


జానుభాగముల హస్తములు వీడవడఁ జేసి; నిగుడు చలినఁ బబ దు ర ంత నంత నవవల పయిెాద లంద్వ జవ్ావడుదు; రాల కేపీుల తోఁక లలమి పట్ిి విడువ నేర్క వ్ాని వ్ నువ్ ంట్ జర్ుగుదు; ర్పింకముల దుడు కడర్ జొత త ర త్రత చనినచుుచ ోనిర్ుద్ెస్ పాల్లండుి ; చేత లఁ బుడుకుచుఁ జేపు గలుగ

10.1-289.1-తటే్గతీ్ర

దూట్లదుర్ు గుీకక గుీకకకు ద్ోర్ మగుచు నాడుదుర్ు ముదుు పలుకు లవాకతములుగఁ గర్ము లంఘుోలు నలయి ర ు కదలుపుదుర్ు రామకృష ు లు శ్ ైశవర్త లఁ దగ ల్ల.


తడ వ్ాడిర బలకృష ు లు దడ వ్ాడిర వ్ార ఁ జూచి తగ ర్ంభాదుల్ దడవ్ాడి ర్ర్ులు భయమునఁ


దడ వ్ాడిర మంతనములఁ దపస్ులు వే్డకన్.


తల ల త్రత మ్మలినఁ దడవి యయడెడు వే్ళ్; పననగాధ్రశులపగ ద్వఁ ద్ాలుత ; ర్ంగస్మెృషి పంకాంగరాగంబుల; నేనుగుగుననల న త త వత త ; ర్స్మంబుల ైన జవ్ావడు లేఖ్ంబుల; సింగంపుఁగొదమల సిర వహ ంత ; రాననంబుల కాంత లంతకంతకు న కుక; బాలయర్క చందుర ల పగ ద్వఁ దో్త ;

10.1-291.1-తటే్గతీ్ర

ర లమిఁ దలుి ల చనునఁబా ల లిఁ ద్రా వి పర్మయ్యగోదావ్ామృత పానలీల సో ల్ల యెిఱుగని య్యగుల స ంపు గందు రా కుమయర్ులు జనమననహర్ు లగుచు.


చూడని వ్ార్ల న పుిడు జూడక లోకములు మూఁడు చూపులఁ ద్వర్ుగం జూడఁగ నేర ున బాలక చూడామణి జనుల న ఱిఁగ చూడఁగ నేర ున్.


నగవు లనవిదా పో ఁడిమి


నగుబాట్లగఁ జేయనేర్ుు నగవర యంతన్ నగుమొగముతోడ మ్మలిన నగుమొగముల స్త లఁ జూచి నగ నేర ు నృపా!


అవవల న ఱుఁగక మువువర కవవల వ్ లుఁగొందు పర్ముఁ డర్ాకుఁడెై యయ యవవలకు స్ంతస్ంబుగ నవ్ావ! యవ్ావ! యనంగ నలిన నేర ున్.


అడుగులు వ్ే గల్లగ యు ర ం డడుగులనే మనునమినున నలమిన బాలుం డడుగ డఁ దొ్డఁగ ను శ్ాతరవు లడుగులు స్డుగులును వదల్ల యడు గవనిఁబడన్. 10.1-40- హర హరాభదేము చూపుట్

10.1-296-వచనము



తనువున నంట్ిన ధర్ణీ పరాగంబు; పూసిన న ఱిభూత్ర పూఁతగాఁగ; ముందఱ వ్ లుగొందు ముకాత లలయమంబు; తొగలస్ంగడికాని త నుకగాఁగ; ఫాలభాగంబుపెైఁ బర్గు కావిర బొ ట్లి ;


కాముని గ ల్లున కనునగాఁగఁ; గంఠమయల్లకలోని ఘనన్నల ర్తనంబు; కమన్నయ మగు మ్మడకపుిగాఁగ;

10.1-297.1-ఆట్వ్ లద్వ హర్వలుి లుర్గ హర్వలుి లుగాఁగ; బాలలీలఁ బరౌ ఢబాలకుండు శివుని పగ ద్వ నొపెి శివునికిఁ దనకును వ్ేఱులేమిఁ ద్ెలుప వ్ లయునట్లి .


ఆ పాపల విహర్ణములు తీపులు పుట్ిింప మర గ తేఁకువ లే కా గోపాల స్త లు మకుకవ నే పనులును మఱచి యుండి రీక్షణపర్ల ై.

10.1-299-వచనము

ఆ స్మయంబున బాలకుల తలుి లు గోఱ గోర్ు క ముెలు గల జంత వులవలన నేమఱక, జలదహనకంట్కాదుల యిెడ మోస్పో క, బాలస్ంర్క్షణంబు చేయుచు నులింబుల మొలింబు ల ైన పేరమంబు లభిరామంబులుగా విహర ంచుచుండి ర్ంత.


తన యిాడు గోపబాలుర్ు తనుఁ గొలువఁగ రాముఁ గూడి తనువు గలుగుచుం దను గమనంబులఁ గృష ు ఁడు


తనుమధాలు మ్మచు న్నల తనుర్ుచి మ్మఱసెన్.

10.1-301-వచనము

మఱియు నా కుమయర్ుండు ద్వనద్వనంబునకు స్ంచార్ స్ంభాషణ దక్షుండెై.


చపుిడు చేయకుండు మని జంక యొనర ున నల్్లపో వఁగా నపుిడు బార్ చాఁచి తన యర ెల్ల విందులు వచిు ర్ంచు న వ్ొవపిఁగఁ జీర్ు తలి్ల దె్స్ క త్రతల్ల కృష ు ఁడు ర్ంత జేయుచు న నపిట్ియటి్ చను్ డుచు నింప లయన్ మొలగంట్ మోోయఁగన్.


వలివగృహనవన్నతము ల లిను భక్షించి వచిు యెిఱుఁగని భంగ ం దలి్లఁ గద్వసి చిట్ాి డుచు నలినఁ జను బువవఁ బ ట్లి మవ్ావ! యనుచున్.

10.1-304-వచనము

మఱియు గోపకుమయర్ులం గూడిక ని కృష ు ండు.


గోవలిభుఁడ నేను; గోవులు మీ ర్ని; వడి ఱంక వ్ ైచుచు వంగ యయడు; రాజు నే; భట్లలు మీర్లు ర్ండుర్ం డని; పరా భవంబునఁ బ కుక పనులుపనుచు; నేఁదస్కర్ుండ; మీర ంట్ివ్ా ర్ని నిదర;


పుచిు స ముెలు గొనిపో యి డాఁగు; నే స్ూతరధ్ార ; మీ ర ందఱు బహుర్ూపు; లని చెలంగుచు నాట్లయడఁ బ ట్లి ;

10.1-305.1-తటే్గతీ్ర

మూల లుఱుకును; డాఁగ ల్లమూఁతలయడు; నుయాలల నూఁగుఁ జేబంత లొనర్వ్ ైచు; జార్ చోర్ుల జాడలఁ జాల నిగుడు; శ్ౌర బాలుర్తో నాడుస్మయమందు. 10.1-45- గోపికలుకృషుయలిర చపెుిట్

10.1-306-వచనము

మఱియు నా కుమయర్శ్లఖ్ర్ుండు కపట్ శ్ ైశవంబున ద్ొంగజాడలం గీడీింప గోపికలోపికలు లేక యశ్ోదకడకు వచిు యిటి్నిర .


బాలుర్కుఁ బాలు లే వని బాల్లంతలు మొఱలుపెటి్ఁ బకపక నగ యిా బాలుం డాలము చేయుచు నాలకుఁ గేపీులను విడిచె నంభోజాక్షీ!


పడఁతీ! న్న బడాడు మయ కడవలలో నునన మంచి కాఁగ న పా లయ పడుచులకుఁ బబ సి చికికన కడవలఁ బబ నడిచె నాజఞ కలద్ో లేద్ో?



మీ పాపఁడు మయ గృహముల నా పో వఁగఁ బాలు ద్రా వ నగపడ కుననన్ గోపింపఁ బననపడుచుల వ్ాపో వఁగఁ జముెక నుచు వచెుం దలిీ!


పుట్ిిపుటి్ఁడు నేడు ద్ొంగ లఁ బబ యి మయ యిలు జొచిు తా నుట్ిి యందక ఱబ లు పీఁట్లు నొకక పోర విడి యిెకిక చెై పెటి్ఁ జాలక కుండ కింీ ద్ొక పెదు తూఁ ట్ొనర ంచి మీ పట్ిి మీఁగడపాలు చేర్లఁ బట్ిి తరా వ్ ఁ దలోదరీ!


ఆడం జని వీర్ల పెర్ు గోడక న్న స్ుత ఁడు ద్రా వి యొక యించుక తాఁ గోడల్ల మూఁత్రం జర మినఁ గోడలు ముోచునుచు నతత గొట్టి లతాంగీ!


వ్ా ర లుి చొచిు కడవలఁ ద్ోర్ంబగు న యిాఁ ద్రా వి త ద్వ నా కడవల్ వీర ంట్ న్న స్ుత ం డిడ వ్ార కి వీర కిని దొ్డా వ్ా దయిెా స్తీ!


వ్ేలుపులఁట్ట; నా కంట్టను


వ్ేలుపు మఱి యిెవవఁ ర్నుచు వికవిక నగ మయ వ్ేలుపుల గోడపెై నన హేలయవత్ర! న్న తనూజుఁ డెంగ ల్లఁ జేసెన్.


వ్ ననఁ ద్వనఁగఁ బొ డగని మయ పిననద్వ యడాంబు వచిు పిఱిఁద్వకిఁ ద్వవియన్ జనొనడిసి పట్ిి చీఱ ను జనిన కుమయర్ుండె యితఁడు? శ్రతాంశుముఖీ!


ఇమెగువ తనున వ్ాకిట్ఁ గుీమెర్ుచ ఁో జీర నిల్లపిక ని పే ర్డుగం గ మయెవిఁ గఱచి వడిఁ జన నమయె! యిా ముదుు కుఱఱ ఁ డలుిఁడె? చెపుమయ.


చేబంత్ర తపిి పడెనని పరా బలాముతోడ వచిు భవనము వ్ నుకన్ మయ బడా జలక మయడఁగ న్న బడాఁడు వలువఁ ద్ెచెు న లఁత క! తగునే?


ఇచుెలువఁ జూచి ముోచిుల్ల యచుుగ నుఱికించుక నుచు నర గ ద; నాతో వచుెదవ్ా? యని యనినాఁ


డిచిుఱుతఁడు; స్ుదత్ర! చితర మిట్ిిద్వ గలద్ే?


క డుకులు లేర్ని యొక స్త్ర కడు వగవఁగఁ దనున మగనిఁగాఁ గ ైక నినం గొడుకులు గల్లగ ద ర్ని పైెఁ బడనిాఁ డిద్వ వినుము శిశువు పనులే? తలిీ!


తలఁగ నద్ానం దల మనఁ దలఁగక యయ చెల్లకి నాన తలయిెతత ఁగ న్న తలఁగ న చోట్టయాద్వ యని తల యూఁచెన్ న్న స్ుత ండు తగవ్ ? మృగాక్షీ!


వ్రా లఁగ వచిున న్న స్త్ర చూలయలం దలఁగు మనుఁడు జూ లగుట్కు నే మూలంబు చెపుి మన న్న బాలుఁడు; చెపుిదుర స్త లు? పరేవందుముఖీ!


మగువ్ా! న్న క మర్ుఁడు మయ మగవ్ా ర్ట్ల పో వఁ జూచి మంతనమునకుం దగఁ జీర ప ందు నడిగ ను జగముల మునినటిి్ శిశువు చదువంబడెనే?



నమిె నిదుర్బబ వ నా పట్ిిచుంచు మయ లేఁగతోఁకతోడ లీలఁ గట్ిి వీథులందుఁ దో్ల వ్ లద్వ! న్న క మర్ుండు; రాచబడాఁ డెైన ఱవవ మే్ల ?


నా పట్ిి ప టి్ నిండఁగఁ బ ై పడి న్న పట్ిి వ్ నన బాన ం డిడినాఁ; డూపిర వ్ డలదు; వ్ానిం జూపెద నేమ్మైన న్నవ స్ుముె లతాంగ!ీ


తెఱవ యొకతె నిద్వరంపఁగ న ఱఁి గట్ిిన వలువ వీడిు నే ట్గు తేలుం గఱపించి న్న కుమయర్ుఁడు వ్ ఱచుచు నద్వ పఱవ నగ యిె విహ తమ్మ? సాధ్రవ!


నా క డుకును నా కోడలు నేకతమునఁ బ నఁగ బాము న్నతఁడు వ్ ైవం గోక ల ఱుంగక పాఱినఁ గూఁక ల్లడెన్ న్న స్ుత ండు గుణమ్మ? గుణాఢాా!

10.1-326-ఆట్వ్ లద్వ తర్ుణి యొకతె పెర్ుగుఁ దర్ుచుచుఁ దుద్వ వంగ


వ్ ననద్రయ నొద్వఁగ వ్ నుకఁ గద్వసి మగువ! న్న స్ుత ండు మగపో ఁడుములు చేయ సాఁగ నాఁడు తగద్ె? చకకఁజేయ.


కలకంఠ ! మయ వ్ాడ గర తల మ్మలి న్న; పట్ిి రాఁగల డని పాలు పెర్ుగు ల్లండిలోపల నిడి యియ మ్మలిఁ దన తరో వఁ; జూచుచ ోన పుిడు చొచిునాఁడొ? తలుపుల ముదరల తాళ్ంబులును బ ట్ిి ; యునన చందంబుననునన వర్య; నొక యింట్ిలోఁ బాడు నొక యింట్ిలోఁ నాడు; నొక యింట్ిలో నవువ నొకట్ఁ ద్వట్లి ;

10.1-327.1-ఆట్వ్ లద్వ నొకట్ వ్ కికర ంచు నొక కకచ ోమృగ పక్షి ఘోషణములు పర్ఁగఁ జేయు నిట్లి చేసి వ్ నుక న కకడఁ బబ వునన కాన రాఁడు ర తత కడవ లుండు.


కడు లచిు గల్లగ నేనిం గుడుత ర్ు గట్లి దుర్ు గాక క డుకుల నగుచున్ బడుగుల వ్ాడలపెైఁ బడ విడుత ర రాకాంత ల ందు? విమలేందుముఖీ!



ఓ యమె! న్న కుమయర్ుఁడు మయ యిండిను బాలు పెర్ుగు మనన్న డమయె! పో యిెద మ్మకకడి క ైనను మయ యననల స్ుర్భులయన మంజులవ్ాణీ! 10.1-47- యశ్ోదగోపకిలనొడంబర్చుట్

10.1-330-వచనము

అని మఱియు ననేకవిధంబుల బాలకృష ు ండు చేయు విననదంబులు దమ యందుఁ జేయు మహపరసాదంబు లని యెిఱుంగక దూఱుచుననయట్ిి గోపికలకు యశ్ోద యిటి్నియిె.


చనున విడిచి చనఁ డిటి్ట్ల న ననఁడుఁ బొ ర గ ండి తరో వ ల ఱుఁగఁడు నేడుం గనునలు దె్ఱవని మయ యిా చినిన కుమయర్కుని ఱవవ చేయం దగునే?


అనా మ్మఱుఁగఁడు; తన యంత నాడుచుండు; మంచివ్ాఁ డీత; డెగు్ లు మయనర్మె! రామలయర్! త్రరలోకాభిరామలయర్! తలుి లయర్! గుణవతీమతలుి లయర్!

10.1-333-వచనము

అని యశ్ోద వ్ార్ల నొడంబఱచి పంపి క డుకుం గోపింపఁజాలక యుండె; నిట్లి .



కాంతలు దలి్లతోఁ దన వికార్ము ల లి గణింప భీత ఁ డెై శ్ాంత ని స ంపునం బర్మ సాధుని పెంపున గోలమయడిక వి భరా ంత నిక ైవడిన్ జడుని భంగ ఁ గుమయర్కుఁ డూర్కుండె నే వింతయు లేక దలి్లకుచవ్ేద్వకపెైఁ దల మోపి యయడుచున్. 10.1-48- కృష ు డుమనునద్వన ననుట్

10.1-335-వచనము

అంత నొకకనాడు బలభదరపరముఖ్ుల ైన గోపకుమయర్ులు వ్ నునండు మనున ద్వన నని చెపిిన యశ్ోద బాలుని కేలు పట్లి క ని యిటి్నియిె.


మనేనట్ికి భక్షించెదు? మనినయమము లేల న్నవు మనినంపవు? న్న యననయు స్ఖ్ులును జ పెిద ర్నాన! మనేనల మఱి పద్ార్థము లేద్ే?

10.1-337-వచనము

అని పల్లకిన ముగుదతలి్లకి న ఱదంట్ యిెైన క డు కిటి్నియిె.


అమయె! మనునద్వనంగ నే శిశువునన? యయఁక ంట్ినన? వ్ ఱిఱనన? నమెం జూడకు వీర మయట్లు మద్వన్; నన్ననవుగొటి్ంగ వీ ర మయెర్్ంబు ఘట్ించి చెపెిదర్ు; కాద్ేనిన్ మద్రయయస్ా గం ధమయెఘయోణము చేసి నా వచనముల్ తపెైిన దండింపవ్ే. 10.1-49- ననట్లిో విశవర్ూపపరదర్శన


10.1-339-వచనము

అని పల్లకి న యాంబున నయావవ నియాక ల్లపి కరడీామనుజబాలకుండెైన యిాశవర్ుండు తన ననర్ు దె్ఱచి ముఖ్ంబుఁ జూపిన


ఆ లల్లతాంగ గనుంగొన బాలుని ముఖ్మందు జలధ్వ పర్వత వన భూ గోళ్ శిఖి తర్ణి శశి ద్వ కాిలయద్వ కర్ండమ్మైన బరహెండంబున్.

10.1-341-వచనము

కనుంగొని.


కలయ్య! వ్ ైషువ మయయయ్య! యితర్ స్ంకలయిర్థమో! స్తామో! తలఁపన్ నేర్క యుననద్ాననొ! యశ్ోద్ాద్ేవిఁ గానన! పర్ స్థలమో! బాలకుఁడెంత? యిాతని ముఖ్స్థంబ ై యజాండంబు పర జవలమ్మై యుండుట్ కేమి హేత వ్ొ! మహశుర్ాంబు చింత్రంపఁగన్

10.1-343-ఆట్వ్ లద్వ బాలమయత ర ఁడగు స్లీలుని ముఖ్మందు విశవ మ్మలి న ట్లి వ్ లసి యుండు బాలు భంగ నితఁడు భాసిలుి ఁ గాని స్ రావత ెఁ డాద్వ విష ు ఁ డగుట్ నిజము.

10.1-344-వచనము


అని నిశుయించి.

10.1-345-ఆట్వ్ లద్వ ఏ మహత ెవలన న్న విశవర్ూపంబు గానఁబడిన బుద్వధ కంప మయిెా నా మహత ె విష ు నఖిలలోకాధ్ార్ు నార్ుత ల లిఁ బాయ నాశయీింత .


నా మగడు నేను గోవులు న్న మందయు గోపజనులు నిబాోలుని న మోెమున నునన విధముఁ గని యియమఱిత్రమి గాక యిాశుఁ డీతఁడు మయకున్.

10.1-347-వచనము

అని తనున పర్మే్శవర్ుండని తలంచుచునన యశ్ోద యందు నా కృష ు ండు వ్ ైషువమయయం బొ ంద్వంచిన.


జడనుపడి యిెఱుక చెడి యయ పడత క స్రావత ెఁ డనుచుఁ బలుకక యతనిం గొడుకని తొడపెై నిడుక ని కడు వ్ేడుకతోడ మమతఁ గావించె నృపా! 10.1-50- నందయశ్ోదలపూర్వజనె

10.1-349-వచనము


అనిన విని రాజటి్నియిె.

10.1-350-ఆట్వ్ లద్వ జగదధ్రశవర్ునకుఁ జనినచుు తలి్ల గా నేమి ననము ననఁచె న్న యశ్ోద! పుత ర ఁ డనుచు నతనిఁ బబ ష్ించు తండిర గా నందుఁ డేమి చేసె! నంద్వతాతె.


పరబోన భకితని హర పెైఁ గబోంబులు చెపిి కవులు క వైలాశ్రీ కబుోదు ర్ఁట్ హర పో షణ మబోన తల్లదండుర ల చట్ి కబుోదురొ? త ద్వన్.

10.1-352-వచనము

అనిన విని రాజయ్యగ కి శుకయ్యగ యిటి్నియిె.


అవన్నశ! విను ద్ోరణుఁ డనువ్ాఁడు వస్ువుల; యందు ముఖ్ుాఁడు; ధర్ యతని భార్ా; వ్ార నిదుఱ బరహె వస్ుధపెై జనిెంచు; డంచుఁ బంపిన వ్ార్ లతనిఁ జూచి విశ్లవశవర్ుండెైన విష ు సేవ్ార్త్ర; మయ కిచిుతేనిని మహ జనింత మనవుడు నటి్ కా కనియిె వ్ేలుిలపెదు ; యయ ద్ోరణుఁ డీ నందుఁడెై జనించె


10.1-353.1-ఆట్వ్ లద్వ ధర్ యశ్ోదయయిెా; దనుజేందరవ్ ైర యుఁ గమలగర్ుామయట్ గార్వించి తలి్లదండుర లనుచుఁ దగ వ్ార మనినంచె; నధ్వక భకితతోడ నలర నట్లి . 10.1-51- చిలుకుత ననకవవంపట్లి ట్

10.1-354-వచనము

అంతనొకకనాఁడు తనయింట్ికడ పాపలందఱు నయిెైాపనులందుఁ బంపుపడిపో యిన నందస్ుందర స్ంర్ంభంబునం దర కంబంబు కడఁ గుదుర్ుగా నొకక దధ్వకుంభంబు పెట్ిి మిసిమిగల మీఁగడపెర్ుగు కూడంబబ సి వీఁక నాఁక తరా డు కవవంబున నలంవర ంచి.


కర్కమలయర్ుణ కాంత్రఁ గవువపు తరా డు; పవడంపు నునుఁద్రఁగ పగ ద్వ మ్మఱయఁ; గమీముతో ర్జుజ వ్ాకర షంపఁ బాల్లండుి ; వీడవడ నొండొంట్ి వీఁక నొతత ఁ; గుచకుంభములమీఁద్వ క ంగుజాఱఁగ జకుక; పడుచు హరావళ్ళల్ బయలుపడగఁ; బొ డమిన చెమట్తోఁ బొ లయిర్ు న మోెము; మంచుపెైఁ బడిన పదెంబుఁ దె్గడఁ;

10.1-355.1-తటే్గతీ్ర

గ ను నుల్లయంగఁ; గంకణ కవణన మ్మస్ఁగఁ;


దుఱుము బగ వీడఁ; గర ుకాదుాత లు మ్మఱయ; బాలు నంకించి పాడెడి పాట్ వలనఁ దర్ువు ల్లగురొతత పెర్ు గ ంత్ర దర్ువఁ జొచెు.

10.1-356-వచనము



స్ుడియుచు వ్రా లుచుఁ గ దుకుచు స్డ ిగొట్లి చు నమె ర్ముె; చనినమెనుచున్ వ్ డవ్ డ గంత లు వ్ ైచుచుఁ గడవఁ గద్వసి బాలకుండు గవవముఁ బట్టిన్.


కవవముఁ బటిి్న పిరయస్ుత నవవనర్ుహనేతర ద్వగ చి యంకతలమునన్ నవువచు నిడుక ని కూఁకట్ి దువువచుఁ జనినచెు; నతఁడు దూఁట్లఁచుఁ గుడిచెన్.


కడుపార్ం జనుబాలు ద్రా వని స్ుత ం గంజాక్షి పీఠంబుపెై నిడ ిప ంగార డు పాలు డించుట్కుఁన ై యియగంగఁ దద్ాోలుఁ డె కుకడు కోపంబున వ్ాఁడిఱయత దధ్వమత కంభంబుఁ బబ గొట్ిి తెం పడర్ం గుంభములోని వ్ ననఁ ద్వన మిథాా స్ంకులద్ాోష ిఁడెై.

10.1-360-వచనము


అంత నా లోలలోచన పాలు డించి వచిు వికలంబు లయిన దధ్వకుంభ శకలంబులఁ బొ డఁగని త ంట్క డుకు వ్ ననద్వంట్ యిెఱింగ నగుచు నా కలభగామిని యతనిం గానక చనిచని.

10.1-361-ఆట్వ్ లద్వ వికచకమలనయన వ్ే ఱొ క యింట్ిలో వ్ లయ ఱబ లు ద్వర్ుగవ్ేసి యిెకిక యుట్ిిమీఁద్వ వ్ నన నులుకుచు నొక కోఁత్ర పాలు చేయుచునన బాలుఁ గనియిె. 10.1-53- యశ్ోదకృష ు ని అద్వల్లంచుట్


కని చేతన్ సెలగోలఁ బట్ిిక నుచుం గానిముె కానిముె రా తనయయ! యిెవవర యందుఁ జకుకపడ నే దండంబునుం గాన నే వినివ్ార్ంబును బొ ంద నే వ్ ఱపు నే విభరా ంత్రయుం జ ంద ము నననియ్య న్నవిట్ల ననునఁ గ ైక నమి నేఁడారీత్ర సిద్వధంచునే.

10.1-363-వచనము

అని యదల్లంచుచు క డుకునడవడిం దలంచి తనుమధా తన మనంబున.


బాలుఁ డీతండని భావింత నందునా; యియ పెదులును నేర్ రీకమీంబు వ్ ఱ పెఱుంగుట్కు న ై వ్ ఱపింత నందునా; కల్లగ లే క కకఁడుగాని లేఁడు వ్ ఱపుతో నా బుద్వధ వినిపింత నందునా;


తనుద్ాన యిెై బుద్వధ ఁ దపికుండు నొండెఱుంగక యింట్ నుండెడి నందునా; చొచిు చూడని దొ్కచోట్ల లేదు

10.1-364.1-ఆట్వ్ లద్వ తనున న వవర ైనఁ దలపో యఁ బాఱ డి య్యజ లేదు భీత్ర యొక ట్టఱుంగఁ డెలమి నూర్కుండఁ డకెకస్క కము లయడుఁ బట్ిి శ్ాసితజేయు భంగ యిెట్లి ?

10.1-365-వచనము

అని వితర కంచి.


లయలనమున బహుద్ోషము లోల్లం బరా పించుఁ ద్ాడననపాయములన్ జాల గుణంబులు గలుగును బాలుర్కును ద్ాడనంబ పథాం బర్యన్.

10.1-367-వచనము

అని నిశుయించి కేలనునన కోల జళిపించి బాలయ! నిలునిలు మని బగు్ బగు్ న నదలుుచు దలి్ల డగ్ఱిన బ గ్డిల్లన చందంబున నగ్ల్లకచెడి ఱబ లు డిగ్నుఱికి.


గజజలు గలిని మోోయఁగ నజజలు దొ్రకుకట్లు మయని యత్రజవమున య్య


ష్ిజజనములు నగఁ దలి్లయుఁ బజజం జనుద్ేర్ నతఁడు పర్ువిడె నధ్వపా!

10.1-369-వచనము

అపుిడు.


స్తనభార్ంబున డసిా గుీసిా యస్ద్ెై జవ్ావడు మధాంబుతో జనితసేవదముతోఁ జలతకబర తో స్రసోత తతరీయంబుతో వనజాతేక్షణ గూడ పాఱి త్రర గ న్ వ్ార ంచుచున్ వ్ాకిట్న్ ఘనయ్యగీందరమనంబులున్ వ్ నుక నంగాలేని లీలయర్త న్. 10.1-54- కృష ు ని ఱబ లుకి కట్లి ట్

10.1-371-వచనము

ఇట్లి గూడం జని.


స్తంభాద్వకంబులు దనకు నడాం బ ైన; నిటి్ట్లి చని పటి్న్ననివ్ాని న్న తపుి సెైర ంపు మింక దొ్ంగ లఁ బబ వ; నే నని మునుముటి్ నేడుువ్ాని గాట్లక న ఱయంగఁ గనునలు నులుముచు; వ్ డలు కన్ననటి్తో వ్ గచువ్ాని నే ద్ెస్వచుునన యిద్వ యని పలుమయఱు; స్ుర్ుగుచుఁ గేగీంట్ఁ జూచువ్ానిఁ


10.1-372.1-ఆట్వ్ లద్వ గూడఁ బాఱి పట్లి క ని వ్ ఱపించుచుఁ జనన వ్ ననద్ొంగ చిక క ననుచు నల్లగ క టి్ఁ జేత లయడక పూఁబబ ఁడి కర్ుణతోడ బాలుఁ గటి్ఁ దలఁచి.

10.1-373-వచనము

ఇటి్నియిె.


వీర వవర్ు? శ్రకీృష ు లు గారా? యిెననడును వ్ ననఁ గానర్ఁట్ కద్ా! చోర్తవం బంచుకయును నేర్ ర్ఁట్! ధర త్రర నిట్ిి నియత లు గలరే?


పట్ిినఁ బట్లి పడని నినుఁ బట్టిద నని చలముఁగొనినఁ పట్లి ట్ బ ట్ేి? పట్లి వడ వండుర పట్ీి పట్లి క నన్ నాఁకుఁగాక పర్ులకు వశమే్?


ఎకకడన ైనను ద్వర గ ద; వ్ొకక యిెడన్ గుణము గల్లగ యుండవు; నియమం బ కకడిద్వ న్నకు? మఱచినఁ జకకగఁ బబ యిెదవు పెకుక జాడలఁబుతరా !



తోయంబు ల్లవి యని తొలగక చొచెుదు; తలఁచెదు గట్టటినఁ దర్ల న తత ; మంట్ితో నాట్లు మయనవు; కోరాడె; దుననత స్తంభంబు లూఁపఁ బబ యిె; దనుాల నలింబు లడుగంగఁ బాఱ దు; రాచవ్ేఁట్లఁ జాల ఱవవఁద్ెచెు; దలయవు న్నళ్ాకు నడాంబు గట్టిదు; ముస్ల్లవ్ ై హల్లవృత్రత మొనయఁ; జూచె

10.1-377.1-ఆట్వ్ లద్వ దంబర్ంబు మొలకు నడుగవు త్రర గ ద వింకఁ గల్లకి చేఁత లేల పుతర! నినున వంప వ్రా లు నే నేర్ ననియొ న్న విట్లి కింీదు మీఁదు న ఱుఁగ కునికి.

10.1-378-వచనము

అని మర్ెంబు ల త్రత పల్లకి.


ఆ లలన గట్టి ఱబ లన్ లీలన్ నవన్నతచౌర్ాలీలుం బరయవ్ా గాజ లుం బర విసిెత గో పాలున్ ముకాత లలయమ ఫాలున్ బాలున్.



ఱబ లను కట్లి పడియు న బాోలుఁడు విలసిల ి భకత పర్తంత ర ండె ైయయలయన స్నినబదు వి శ్ాలమద్ేభేందరకలభ స్మర్ుచి నధ్వపా!


వ్ ల్ల లోను మొదలు త ద్వ నడు ములు లేక జగంబు త ద్వయు మొదలున్ నడుమున్ వ్ ల్లయున్ లో నగు న్నశవర్ు నలవడునే కటి్ఁ బరణత రాల్ గాకుననన్?

10.1-382-ఆట్వ్ లద్వ పట్ిి యెిలిబబ ఁట్ి పట్ిి యిాతం డని గట్ిితలఁపుతోడఁ గట్టి ఁ గాక పట్ిికడుపు పెకుక బరహెండములు పట్లి ట్టఱిఁగ నేనిఁ దలి్ల యియల కట్లి ?


చికకఁడు సిర క గ ల్లలోఁ జకకఁడు స్నకాద్వయ్యగ చితాత బజములం జకకఁడు శీుత్రలత్రకావళిఁ జక క నతఁడు లీలఁ దలి్ల చేతన్ ఱబ లన్

10.1-384-వచనము

ఇట్లి గదీున నా ముద్వుయ ముదుు లపట్ిి యుదర్ంబు గటి్నడర్ుచుఁ జత ర్ంబుగఁ జకక నొకకతరా డు చుట్ిిన నద్వ ర ండంగుళ్ంబులు కడమపడియిె; మఱియు నొకక


బంధంబు స్ంధ్వంచి వలగొనిన నంత్రయ క ఱంతయయిెా; వ్ ండియు నొకకపాశంబు గూర ు పర వ్ేష్ిించిన వ్ ల్లతఁజూపె; నిట్లి .


తజజనని లోఁగ ట్ం గల ర్జుజ పర్ంపర్లఁ గమీెఱన్ స్ుత ఁ గటి్న్ బొ జజ ద్వర గ రా దయిెా జ గజాజ లము లునన బొ జజ ఁ గటి్న్ వశమే్?

10.1-386-వచనము

అపుి డా యవవయు గోపికలును వ్ ఱంగుపడిర ; తదనంతర్ంబ

10.1-387-ఆట్వ్ లద్వ ఒడలఁ జ మట్ ల గయ నుతతరీయము జాఱ వీడి యునన త ఱుము విర్ులు రాలఁ గటి్రాని తనునఁ గట్టిద నని చింతఁ గట్లి క నిన తలి్లఁ గర్ుణఁ జూచి.


బంధవిమోచనుఁ డీశుఁడు బంధ్వంపఁ బ నంగు జనని పాట్ోర ు స్ుహృ దోంధుఁడు గావున జనన్న బంధంబునఁ గట్లి పడియిెఁ బాట్ించి నృపా!


స్ంగడిఁ ద్వర గ డు శంభుఁడు


నంగాశయీ యిెైన సిర యు నాతెజుఁడెై యు ప ింగ డు పదెజుఁడును గో పాంగన కియీఁ గర్ుణ పడయ ర్ఖిలేశవర్ుచేన్.


జాఞ నులచే మౌనులచే ద్ానులచే య్యగ స్ంవిధ్ానులచేతం బూని నిబదుు ం డగునే శ్రనీాథుఁడు భకితయుత ల చతేం బబ ల న్?

10.1-391-వచనము

అంత నయాశ్ోద యింట్ికడఁ బనులవ్ ంట్ంద్వర్ుగఁ గృష ు ఁడు తొలి్ల నార్దు శ్ాపంబున నిర్ుమదుు ల ై యునన నలకూబర్ మణిగీవీు లను గుహాకుల నిదుఱం గని ఱబ లీడుుక ని చనియిె" నని చెపిిన శుకయ్యగ వర్ునకు భూవర్ుం డిటి్నియిె. 10.1-55- గుహాకుల నార్దశ్ాపం


నార్దుఁ డేల శపించెను? వ్ా రా వృక్షతవమునకు వచిునపనికిం గార్ణ మ్మయాద్వ? య్యగ కు లయరాధా! యిెఱుంగఁ జ పుి మయా! వినియిెదన్.

10.1-393-వచనము

అనిన శుకుండిటి్నియిె “మునున కుబేర్ుని క డుకు ల్లర్ువుర్ు శంకర్కింకర్ుల ై యహంకర ంచి వ్ ండిక ండమీఁద విర్ులతోఁట్లం బాడెడి చేడియలం గూడిక ని


కరేణు స్ంగతంబు ల ైన యియనుం గుల భంగ స్ుర్ంగంబు ల ైన మంద్ాకిన్నతర్ంగంబులం గీీడింప నార్దుండు వచిున న చెులువలు చెచెుర్ వలువలు ధర యిం చిర ; మద్వరాపాన పర్వశులు గావున వ్ార్ ల్లర్ువుర్ు వివ స్ుత ు ల ై మ్మలంగుచునన నా మున్నశవర్ుండు చూచి శపియించు వ్ాఁడెై పరతీతంబగు గీతంబు బాడె; వినుము.


స్ంపనునండొర్ుఁగాన లేఁడు తనువున్ స్ంసార్ముననమిె హ ం సింపం జూచు దర దుర ఁ డెత త బడి శుష్ీకభూత ఁడెై చికిక హ ం సింపం డనుాల నాతెకున్ స్ముల కాఁ జంత్రంచు నట్లి ట్ఁ ద తాంపనానంధున కంజనంబు వినుమీ ద్ార దరయ మూహ ంపఁగన్.

10.1-395-వచనము

అని గీతంబు పాడి తన మనంబున.


కలవ్ాని స్ుత ల మనుచును గలకంఠులతోడఁ గూడి కానర్ు పర్ులం గలలో న ైనను; వీర కిఁ గల క ీవవడఁగ ంచి బుధులఁ గలపుట్ యొపుిన్.

10.1-397-వచనము

అని చింత్రంచి విజాఞ న విశ్ార్దుండగు నార్దుండు నలకూబర్ మణిగీవీులఁ జూచి మీర్లు సీత రమద్ాంధులర్ు గావున భూలోకంబున నర్ుజ న తర్ువుల ై నూఱుద్వవావర్షంబు లుండుం డట్మీఁద గోవిందచర్ణార్వింద పర స్ిందంబున



ముకుత లర ై నారాయణ భకుత లర ై పర్మసాధుభావశ్ర ీస్ం స్కుత లర ై స్ుర్లోక వాకుత ల ర్యిెాదర్ు నాదువ్ాకాము కతనన్. 10.1-56- కృష ు డుమద్వు గవనుగూలుుట్

10.1-399-వచనము

అని యిట్లి పల్లకి నార్దుండు నారాయణాశమీంబునకుం జనియిె వ్ార ర్ువుర్ు స్ంగడిమదుు ల ైర , పర్మభాగవత ండెైన నార్దు మయట్లు వీట్ింబుచుక పాట్ించి.


ముదుు ల తకకర బడాఁడు మదుు లఁ గూలింగ దలఁచి మస్లక తా నా మద్వుకవ యునన చోట్ికిఁ గదీున ఱబ లీడుుక నుచుఁ గడకం జనియిెన్.

10.1-401-వచనము

చని యయ యూర జత మహబలుండు నిజోదర్ద్ామ స్మయకృషామయణ త్రర్ాగావదులూఖ్లుండెై యయ ర ండు మయోకుల నడుమం జొచిు ముందర కి నిగుడుచు.


బాలుఁడు ఱబ లడాము ద్వవ మూలంబులు పెకల్ల విట్పములు విఱిగ మహ భీలధవనిఁ గూల ను శ్ా


పాలస్ా వివర్జనములు యమళార్ుజ నముల్ 10.1-57- గుహాకులుకృష ు నిప గడుట్

10.1-403-వచనము

ఇట్లి నిర్ూెలంబు ల ై పడిన సాలంబులలోనుండి కరల్లకరలలు వ్ లవడు పో ల్లక న కుకడు తేజంబున ద్వకుకలు పికకట్ిలిం బరసిదుు ల ైన సిదుధ ల్లదుఱు వ్ డల్లవచిు పరబుదుధ ల ై భకతలోకపాలకుండెైన బాలకునకు మోొకిక లేచి కర్కమలంబులు మొగ డిు యిటి్నిర .


బాలుఁడవ్ న్నవు? పర్ుఁడ వ నాలంబుఁడ వధ్వకయ్యగ వ్ాదుాడవు తను స్ూథ లయకృత్ర యగు విశవము న్న లీలయర్ూప మండుర నిపుణులు కృషాు !


ఎలిభూతంబుల కింద్వరయయహంకృత్ర; పరా ణంబులకు నధ్వపత్రవి న్నవ; పరకృత్రయుఁ బరకృత్రస్ంభవమహత త ను న్నవ; వీని కనినటి్కిని విభుఁడ వీవ; పరా కృతగుణవికార్ములఁ బొ ందక పూర్వ; సిదుు ఁడ వగు నినునఁ జంత చేయ గుణయుత ం డోపునే? గుణహీన! న్న యంద; కల గుణంబుల న్నవ కపిఁబడుదు;

10.1-405.1-తటే్గతీ్ర


మొదల న వవని యవతార్ములు శరీర్ు లందు స్ర ద్ొడుా లేని వీర్ాముల తనువు లడర్ జనిెంచి వ్ార్ల యందుఁ జకక; వట్ిి పర్మే్శ! మోొక కద మయా! న్నకు.


భువనములు చేయఁ గావఁగ నవతీర్ుు ఁడ వ్ ైత్ర కాద్ె యఖిలేశవర్! య్య గ వరేణా! విశవమంగళ్! కవిస్నునత! వ్ాస్ుద్ేవ! కలయాణనిధ్ర!

10.1-407-ఉపేందరవరజము

తపసివవ్ాకాంబులు దపి వయిెాన్; న పంబునం గంట్ిమి నినునఁ జూడన్ దపంబు లొపెిన్; మముఁ ద్ావకరయ పరపనునలం జేయుము భకతమితరా !


న్న పద్ాావళ్ళ లయలకించు చెవులన్ నినానడు వ్ాకాంబులన్ న్న పేర్ం బనిచేయు హస్తయుగముల్ న్న మూర తపెైఁ జూపులన్ న్న పాదంబుల ప ంత మోొకుక శిర్ముల్ న్న సేవపెైఁ జతతముల్ న్న పె ైబుదుు ల మయకు నిముె కర్ుణన్ న్నరేజపతేరక్షణా!

10.1-409-వచనము

అని యిట్లి కరర తంచిన గుహాకులం జూచి నగుచు నులూఖ్ల బదుు ండెైన హర యిటి్నియిె.



తమతమ ధర్ెముఁ దపిక స్ముల ై నను నమిె త్రర్ుగు స్భుాలకును బం ధము ననుఁ జూచిన విర యును గమలయపుత ఁడు ప డమ విర యు ఘనతమము కియీన్.


కార్ుణామయనస్ుండ గు నార్దువచనమునఁ జేసి ననుఁ బొ డఁగనుట్న్ మీర్ు పరబుదుధ ల ర ైత్రర చేర న్ నామీఁద్వ తలఁపు సిదధము మీకున్.

10.1-412-వచనము

అని యిాశవర్ుండు మీర్ు “మీ న లవులకుంబొ ం” డని యయనత్రచిున మహపరసాదం బని వలగొని పెకుక మోొకుకల్లడి నలకూబర్ మణిగీవీు లుతతర్ భాగంబున కర గ ర్ంత; నంద్ాదు ల ైన గోపాల కులు నిర్ూెలంబుల ై పడిన సాలంబుల చపుిడు పిడుగు చపుి డని శంకించి వచిు చూచి.


ఈ పాదపములు గూలఁగ న్న పాపఁ డులూఖ్లమున నిట్ బదుు ండెై యియ పగ ద్వ బరత్రక ఁ? గంట్ిర ; వ్ాపో వఁడు; వ్ ఱవఁ; డెట్ిివ్ాఁడో యితఁడున్.

10.1-414-తేట్గతీ్ర

పిడుగు పడదు; గాక పెనుగాల్ల విస్ర్దు;


ఖ్ండితంబు లగుట్ గానరాదు; బాలుఁ డితఁడు; పట్ిి పడఁ ద్ోరయఁజాలఁడు; తర్ువు లేల గూల ధర్ణిమీఁద

10.1-415-వచనము

అని పెకకండుర పెకుకవిధంబుల నుతాితంబులు గావలయు నని శంకింప నకకడ నునన బాలకు ల్లటి్నిర .


నందుని క మర్ుఁడు వినుఁ డీ స్ందున మును దూఱి ఱబ లు స్ర యడాముగా ముందఱి కరడిున మదుు లు గంీదుక నం గూల ; జనులఁ గంట్ి మిర్ువుర్న్.

10.1-417-వచనము

అని యిట్లి పల్లకిన బాలకాలయపంబులు విని మిథాార్ూపంబు లని క ందఱనిర ; క ందఱు నానావిధంబుల స్ంద్ేహ ంచిర ; అంత నందుండు వికసిత వదనార్విందుం డగుచుఁ బట్ిి కట్లి విడిచెను; అట్ిి యెిడఁ దన తెఱం గ వవర్ు న ఱుంగ కుండవల నని ఠవర్ కుమయర్ుండు.


పాడున్ మందుని భంగ ; గోపవనితల్ పాణిధవనుల్ సేయఁగా నాడున్ జంతరముక ైవడిం; బర్వశుండెై హస్తముల్ త్రరపుిచుం; జూడన్ నేర్ని వ్ాని భంగ జనులం జూచున్; నగున్; బాలుర్ం గూడుం బ దులపంపు చేయఁజను; డాగున్; మట్ిి ఁ జట్ాి డుచున్. 10.1-58- కపట్బాలలీలలు



చుంచొదవుఁ బాలు ద్రా వు ము దంచితముగ ననుఁడుఁ బాలు ద్రా వి జననితోఁ జుం చొదవ దనుచు లీలయ చుంచుం డెై యతఁడు చుంచుఁ జూపె నరేంద్రా !


సెలగోల పట్లి క ని జల కలశములో న్నడఁ జూచి కలశయుత ండెై సెలగోలఁ పాపఁ డొకఁ డిద్ె తలచెన్ ననుఁ గొటి్ ననుచుఁ దలి్లకి జ పెిన్.


బక్షులు వచెుద రేడిున; బక్షాపాతరమున వ్ ైచి బ గడించి నినున్ శిక్షించెద; ర్ని చెపిిన బక్షులఁ గని, తలి్లఁ గనియు భీత్రల ి నృపా!

10.1-422-వచనము

ఇట్లి కృష ు ండు బహువిధంబులఁ గపట్బాలలీలల విననద్వంప, బృహదవనంబున నంద్ాదు ల ైన గోపవృదుు లు మహో తాితంబు లగుట్యు, వ్ానివలన బాలుఁ డుతతర ంచుట్యుఁ చూచి యియ కాంతంబున నొకకనాడు విచార ంప నుపనందుం డను వృదుగోప కుండు తన యిెఱుక మ్మఱసి యిటి్నియిె. 10.1-59- బృంద్ావనముబబ వతలచుట్



ఇకకడనుందురే మనుజు? లీ మన కృష ు న క గు్ చేయఁగా ర్కకస్ురాలు చనొనస్ఁగ ; ఱయలపయిన్ స్ుడిగాల్ల వీచెఁ; బ ై గ కీకిర యం దర్ుల్ వడియిెఁ; గేశవు స్తకృపఁ దపెిఁ; జాలు నేఁ డెకకడి క ైనఁ బబ వలయు నిం కిట్ గోపకులయర్! వింట్ిరే?


కస్వుగల ద్వర్వు పస్ులకు లస్ దద్వర నద్ర మహీజ లత్రకావళిఁ బ ం పెస్ఁగును, గాపుర్మునకును బొ స్ఁగును బృంద్ావనంబు ప దఁ డచుట్ికిన్. 10.1-60- బృంద్ావనమునకుబబ వుట్

10.1-425-వచనము

అని పలుకు నుపనందుని పలుకుల కార్ుాల ైన గోపకు “ల్లద్వ యకార్ాంబు మందల” యని క ందల మందక యయలమందల నమంద గమనంబున ముందఱ నడవం బనిచి పిఱుందం గంీదుక నకుండ, బాల వృదునార్ు ల కికన తేర్ులు సాగ ంచి తార్ు తను తరా ణ తూణీర్ బాణధర్ుల ై విండుి పట్లి క ని నడవ, బండివ్ నుకఁ గొముెల్లముెలం బూర ంచుచు నవ్ార్ాంబులగు తూర్ార్వంబుల నార్ా పురోహ త స్మే్త ల ై వ్ేడుకలు క నలు నిగుడ మొనలేర్ిఱచుక ని పావనం బగు బృంద్ావనంబునకుం జని ర్పుిడు.

10.1-426-తర్ళ్ము

పస్ుపు లయడి యురోజకుంకుమ పంకశ్ోభితల ై లస్ దవస్నల ై కచభార్చంపకద్ామల ై స్ులలయమల ై పసఁిడిమయడల కాంత లఱుఱ లఁ బర్వఁ ద్ేర్ులమీఁద బ ం


పెస్ఁగ బాడిర వ్ేరత లయ హర హేల ల్లంపగు నేలలన్. 10.1-61- బృంద్ావనముజొచుుట్

10.1-427-వచనము

అపుిడు రోహ ణీయశ్ోద లేక ర్థంబునఁ బర పూర్ుమననర్థల ై రామకృష ు ల ముందట్ నిడుక ని వ్ార్ల విననదంబులకుఁ బరమోదంబు నొందుచుండి; ర ట్లి గోపకులు బృంద్ావనంబు జొచిు యందర్ధచంద్రా కార్ంబుగ శకట్ స్ంద్ోహంబు నిల్లపి మందలు విడియించి వసియించిర .


చెంద్వర బలమయధవు లభి నంద్వంచుచుఁ బర్మపావనము స్ంచిత కా ళింద్ర స్ంజీవనమున్ బృంద్ావనమున్ మున్నందర బృంద్ావనమున్.

10.1-429-వచనము

ఇట్లి బృంద్ావనంబు చేర క ంత కాలంబునకు రామకృష ు లు స్మయనవయస్ుకల ైన గోపబాలకులం గూడుక ని వే్డుక లూదుక న దూడలఁ గాచుచు.


వ్ేణువు లూఁదుచు వివిధర్ూపములతో; గంత లు వ్ ైత ర్ు గ త కమున; గుర్ుకంబళాదుల గోవృషంబులఁ బనిన; పర్వృషభము లని పరత్రభట్ింత ; ర్లుి లు దట్ిించి యంఘుోల గజజలు;


మొఱయఁ దనునదు రోల్ల ముమెర్ముగఁ బనినదంబులు వ్ ైచి ఫలమంజర్ులు గూల్లు; వ్ేట్ల లయడుదుర్ు పరా వీణా మొపి;

10.1-430.1-తటే్గతీ్ర

వనా జంత చయంబుల వ్ానివ్ాని పదుర్ు పదుర్ుచు వంచించి పటి్ఁబబ దు; ర్ంబుజాకార్ములఁ జలుి లయడఁ జనుదు; రా కుమయర్ులు బాలావిహర్ు లగుచు.


పో ర్ుదుర్ు గ కుర్ు ప డుచుచు; దూఱుదుర్ు భయంబు లేక తోర్పుట్ిర్వుల్; జాఱుదుర్ు ఘనశిలయతట్ి; మీఱుదు ర ననంగరాని మ్మఁలకువల నృపా! 10.1-62- వతాాస్ుర్వధ

10.1-432-వచనము

అంత నొకకనాడు యమునాతీర్ంబున నా కుమయర్ులు గోపకుమయ ర్ులుం ద్ార్ును గేపీుల మే్ప నొకక ర్కకస్ుండు కేపీు ర్ూపున వచిు వ్ార్ల హ ంసింపం దలంచి.


కేపీుల యఱుఱ లు నాకుచుఁ గేపీులలో నిద్వయిె మంచి కేపీనఁగఁ గడుం జూపట్ిి భకత స్ంగత్రఁ


గేపీె ైచనువ్ాని మోోలఁ గేపీెై త్రర గ న్.

10.1-434-వచనము

వ్ాని న ఱింగ కృష ు ండు రామునకుం జ పిి

10.1-435-చంపకమయల

ఇద్వ యొక మంచిలేగ; వినుఁ డెంతయు నొపెిడి నంచు ద్ాని త తిదములు తోఁకయున్ బగ యఁబట్ిి చెలంగ వ్ లంగ మయోనితోఁ జద్వయఁగ నొకక పెట్లి గొని చంపెఁ గుమయర్ుఁడు లేఁగర్కకస్ుం గుదులుక నంగ బాలకులు కోయని యయర్వ నఖ్ర్వ లీలతోన్.

10.1-436-వచనము

ఇట్లి ర్కకస్ుండు వ్ేరట్లపడి విశ్ాలంబగు సాలంబుతో నేలం గూల ను; అపుిడు


గొంగడు ల గుర్ఁగ వ్ ైచుచుఁ జంగున ద్ాఁట్లచును జ లఁగ చపిట్ ల్లడుచుం బొ ంగుచుఁ గృష ు ని బొ గడుచు దుర ంగ న ర్కకస్ునిఁ జూచి త ర ళిార క మర్ుల్.

10.1-438-వచనము

ఆ స్మయంబున వ్ేలుపులు విర్ులవ్ానలు గుర యించి ర వివధంబున.


వతాముల పగ ద్వ జగముల వతాలతన్ మనుపఁ జూచువ్ాఁడెై యుంట్న్ వతాముల మే్పు చుండియు


వతాాస్ుర్ుఁ జంపె భకతవతాలుఁ డధ్వపా!

10.1-440-వచనము

మఱియు నొకకనాడు రేపకడ గోపకుమయర్ులు కేపీులంగొంచు నడవికిం జని యిెండంబడి మ్మండుక నిన దపిిని బ ండుపడిన తమ తమ లేఁగకదుపుల నేర్ిర ంచి నిలువర ంచుక ని కలంకంబు లేని యొకక క లంకున న్నర్ు ద్రా వించి తార్ును జలపానంబు జేసి వచుున డ నందు. 10.1-64- బకాస్ుర్ వధ


అకలంకులు బాలుర్ు గని ర్కుట్ిలదంభోళిహతసితాద్వర శిఖ్ర్ ర్ూ పకమున్ హర హ ంసార్ం భకమున్ బకమున్ విశ్ాలభయద్ాంబకమున్.

10.1-442-వచనము

కని ద్ాని యొడల్లప డవునకు వ్ ఱఁగుపడి చూచుచుండ.

10.1-443-ఆట్వ్ లద్వ ఎలి పనులు మయని యియకాగీచిత త ఁ డెై మౌనివృత్రత నితర్ మతము విడిచి వనములోన నిల్లచి వనజాక్షుపెైఁ దృష్ిి చేర ు బకుఁడు తపసి చెలువుఁ ద్ాల ు.

10.1-444-వచనము

ఇవివధంబున నొదుగు పెట్లి క ని యుండి.



చంచువు ద్రఁట్ి పక్షములు జలుి న విచిు పదంబు ల త్రత కు పిించి నభంబుపెై క గసి, భీషణ ఘోషణ వకతృడైె విజృం భించి గర్ుతామీర్మున భిననము ల ై తర్ులోల్లఁ గూలఁగా మించి బకాస్ుర్ుం డొడిసి మింోగ స్హ ష ు నిఁ జనినకృష ు నిన్.


స్ంగడి లోకము లనినయు మింోగుచుఁ గకీుకచును బయల మ్మలఁగ ంచుచు ను ప ింగ డు వ్ేడుకకాఁ డట్ల మింోగుడుపడె బకునిచేత మీఁ ద్ెఱిఁగ నృపా!


దనుజుఁడు మింోగ నఁ గృష ు నిఁ గనలేక బలయద్వ బాలకపరముఖ్ు లచే తనుల ై వ్ ఱఁ గంద్వర చ యానఁ బరా ణములేని యింద్వరయంబుల భంగ న్.

10.1-448-వచనము

అట్లి మింోగుడుపడి లోనికిం జనక.


కంఠోపాంతము ద్ౌడలున్ మ్మఱముచుం గాలయగ న చందంబునం కుంఠీభూత ఁడు గాక వ్ేండరమగు నా గోపాలబాలున్ జయ్య తకంఠున్ బరహెగుర్ునెహమహ ముఁ జకకం మింోగ రాదంచు సో లుి ంఠం బాడుచు వ్ాఁడు గకీ క వ్ డలన్ లోకం బశ్ోకంబుగన్.



కకీకి మహఘోషముతోఁ జకకగఁ దనుఁ బొ డువరాఁగఁ జంచులు ర ండున్ స్ుర కకఁగఁ బట్ిి తృణము కిీయ గకీుకన హర చీర బకునిఁ గలహో త ాకునిన్.

10.1-451-వచనము

అపుి డా నందనందనుమీఁద వ్ేలుపులు చాలపులుగా నందన మలి్లకాద్వ కుస్ుమవర్షంబులు హర్షంబునం గుర యించిర ; ద్ేవవ్ాదాంబులు మొర్సె; రామయద్వ గోపకుమయర్ులు పరా ణంబులతోఁ గూడిన యింద్వరయంబులుం బబ ల ఁ గమీెఱ కృష ు నిం గని ర్మెని క ఁగ ల్లంచుక ని కృషుస్హ త లయి లేఁగద్ాఁట్లల మర్ల ద్ాఁట్ించుక ని మందగమనంబున మంద కర గ ర ; వ్ార్లచేత నా వృతాత ంతం బంతయు విని వ్ ఱంగుపడి గోపగోపికాజనంబులు.


ఆపదలమీఁద నాపద లీ పాపనిఁ జ ంద్వ తొలఁగ ; న్న యర్ాకుపెై వ్ే పడిన ఖ్లులు దహనుని వ్ ైపున శలభముల పగ ద్వఁ బడిర ధర త్రరన్.

10.1-453-వచనము

అని పల్లకిర ; మఱియు నా రామకృష ు లు కేపీులం గాచు తఱి.


కపులమ్మై జలరాశిఁ గట్లి దమయ యని; కట్లి దు ర్డాంబు కాలువలకు;


మునులమ్మై తపములు మొనయుదమయ యని; మౌనుల ై యుందుర్ు మయట్లేక; గంధర్వవర్ులమ్మై గానవిదాలు మీఱఁ; బాడుదమయ యని పాడఁ జొత త ; ర్పారోజనులమ్మై యయడుదమయ యని; యయఁడు ర్ూపముఁ ద్ాల్లు యయఁడఁ జనుదు;

10.1-454.1-ఆట్వ్ లద్వ ర్మర్ ద్ెైతావర్ులమ్మై యబు ఁ దరతతమయ యని స్రోవర్ముల యందు హస్త దండచయముఁ ద్వరపిి తర్ుత ర్ు తమ యిాడు క మర్ు లనుచర ంపఁ గొమర్ు మిగుల. 10.1-65- చలుు లుగుడుచుట్

10.1-455-వచనము

అంత నొకకనాఁడు రామకృష ు లు కాంతార్ంబున బంత్రచలుు లు గుడువ నుద్ో ాగ ంచి ప ర దుు నలేచి, గదీునం దమ యింట్ిలేఁగకదుపులం గదల్లంచి, స్ుర్ంగంబులగు శృంగంబులు పూర ంచిన విని, మే్లుకని, స్ంర్ంభంబున గోపడింభకులు చల్లద్వ కావడులు మూఁపున వహ ంచి, స్జజంబులగు కజజంబులు గట్లి క ని పదతరా ణ వ్ేతరదండంధర్ులయి, ల కకకు వ్ కకస్ంబ ైన తమతమ కేపీుకదుపులం జపుిడించి రొపుిక నుచు, గాననంబు జొచిు, కాంచన మణి పుంజ గుంజాద్వ భూషణ భూష్ిత లయుాను, ఫల కుస్ుమ కోర్క పలివ వలిర్ులు తొడవులుగా నిడుక ని, క ముెల్ల ముెగఁ బూర ంచుచు వ్ేణువు లూఁదుచుఁ, దుమ్మెదలం గూడి పాడుచు, మయూర్ంబులతోడం గూడి యయడుచుఁ, బకంబులం గలసి కూయుచు, శుకంబులం జేర రొదలు జేయుచుఁ,


బులుగుల న్నడలం బాఱుచుఁ, బొ దర ండిందూఱుచు స్రాళ్ంబులగు వ్ాఁగులు గడచుచు, మరాళ్ంబుల చెంత నడచుచు, బకముెలం గని నిలుచుచు, సార్స్ంబులం జోపి యలంచుచు, నద్రజలంబులం ద్ో ఁగుచుఁ, ద్రగ యుయిెాలల నూఁగుచు, పలింబులం డాగుచు, దూర్ంబుల కేగుచుఁ, గపుల స్ంగడిఁ దర్ువుల కుకచు ఫలంబులు మ్మకుకచు ర్స్ంబులకుంజొకుకచు నింగ కినినకుకచు న్నడలు చూచి నవువచుఁ, గయాంబులకుఁ గాలుదువువచు, చెలంగుచు, మ్మలంగుచు, వ్రా లుచు, సో లుచు బహుపరకార్ంబుల శరీర్ వికార్ంబులు జేయుచు మఱియును.


ఒకనొకని చల్లుకావిడ ినొకఁ డొకఁ డడకించి ద్ాఁచు; నొకఁ డొకఁ డద్వ వ్ే ఱొ క డొకని మొఱిఁగ క ని చను నొక డొకఁ డద్వ ద్ెచిు యిచుు నురీవనాథా!


ఒకకఁడు మునేనమఱి చన నొకకఁడు బలుబొ బో వ్ ట్లి నుల్లకిపడన్; వ్ే ఱొ కకఁడు మిట్ిి తట్ాలున నొకకని కనుద్ోయి మూయు నొకకఁడు నగఁగన్.


తీపుగల కజజ మనుాఁడు కోపంిపఁగ నొడిసి పుచుుక ని తరో పాడం బ ైపడి యద్వ గొని యొకకఁడు


కేపీులలో నిట్లి నట్లి ఁ గ కుర ంచు నృపా!


వనజాక్షుఁడు ముననర గ న మునుపడఁగా నతని నేన ముట్టిద ననుచుం జని మునుముటి్నివ్ానిన్ మునుముట్ిినవ్ాఁడు నవువ మొనసి నరేంద్రా !

10.1-460-వచనము



ఎననడున ైన య్యగ విభు ల వవని పాదపరాగ మింతయుం గనునలఁగాన ర్ట్ిి హర ఁ గ ఁగ ఁట్ఁ జేర్ుుచుఁ జ టి్పట్లి చుం దనునచు గుీదుధ చుననగుచుఁ దదధయుఁబ ైఁపడి కూడి యయడుచుం మననన జేయ వలివకుమయర్ుల భాగాము ల్లంత యొపుినే?


విందులకును బరహెస్ుఖ్య నందం బ ై భకతగణమునకు దైె్వత మ్మై మందులకు బాలుఁ డగు హర ప ందుఁ గనిర గొలి; ల్లట్ిి పుణుాలు గలరే? 10.1-66- అఘయస్ుర్ వధ

10.1-463-వచనము

అని పల్లకి శుకయ్యగీందుర ండు మఱియు నిటి్నియిె.



అమర్ు లమృతపానంబున నమర న వ్ా ర్యుా నే నిశ్ాట్లని పంచ తవమునకు న దుళ్ళా చూత ర్ు తము నమెక యట్ిి యఘుఁడు దరోిదధత ఁడెై.


బకునికిఁ దముెఁడు గావున బకమర్ణముఁ ద్ెల్లసి కంస్ు పంపున గోపా లక బాలుర్ఁతోఁ గూఁడను బకవ్ ైర నిఁ దుర ంత ననుచుఁ బట్లరోషమునన్.


బాలుర్ు పరా ణంబులు గో పాలుర్కు; మదగజీాత పరా ణము మయ రీ బాలుర్ఁ జంపిన నంత్రయ చాలును; గోపాలు ర లి స్మసిన వ్ార్ల్.

10.1-467-వచనము

అని నిశుయించి, య్యజనంబు నిడుపును, మహపర్వతంబు ప డుపును, గొండత దల మీఱిన కోఱలును, మినునదనిన పనినన నలి మొగ ళ్ా పెలుి గల పెదవులును, బలంబులకు నగ్లంబులయిన యిగుళ్ా స్ందులు, నంధకార్బంధుర్ంబయిన వదనాంతరాళ్ంబును, ద్ావ్ానల జావలయభీలంబయిన దృష్ిిజాలంబులును, వ్ేఁడిమికి నివ్ాస్ంబులయిన యుచాఛవస్ నిశ్ావ


స్ంబులును మ్మఱయ, నేల నాలుకలు పఱచుక ని ఘోర్ంబగు నజగ రాకార్ంబున.


జాపిర్ము లేక యిపుిడు గేపీుల గోపాలస్ుత లఁ గృష ు నితోడన్ గీపటిె్ఁగ మింోగ ద నని పాపపు ర్కకస్ుఁడు తరో వఁ బడి యుండె నృపా!

10.1-469-వచనము



ఒక వనాాజగరేందర మలిద్ె గ రీంద్ోరతేాధ మ్మై ద్ావపా వక కరలయ పర్ుషపరచండతర్ నిశ్ావస్ంబుతో ఘోర్ వ హ న కరాళాతతజహవతోడ మనలన్ హ ంసింప న్నక్షించుచున్ వికట్ంబ ై పడి సాగ యుననద్వ పురోవీధ్వం గనుంగొంట్ిరే?

10.1-471-వచనము

అని యొండొర్ులకుం జూపుచు.


బకునిం జంపిన కృష ు ఁ డుండ మనకుం బామంచుఁ జంత్రంప నే ట్ిక?ి రా పో దము ద్ాఁట్ి; కాక యద్వ క ట్ిలాంబుతో మింోగుడున్ బకువ్ ంట్ంజనుఁ గృష ు చేత ననుచుం బద్ాెక్షు న్నక్షించి యు త ాకుల ై చేత లు వ్ేరసిక ంచు నగుచున్ దురావర్ుల ై పో వగన్.


10.1-473-వచనము

వ్ార్లం జూచి హర తన మనంబున.


అర్ాకు ల లిఁ బాము ద్వవిజాంతకుఁ డౌట్ యిెఱుంగ; ర్కకట్ా! నిర్ాయుల ై యిెదురొకనిర నేఁ గల నంచు విమూఢు లంచు నా విర్ావద్ాగహీతవమున వ్ ందగులన్ తమలేఁగపిండుతో దుర్ార్ ఘోర్ స్ర్ి ఘన త ండ బలయంతముఁ జొచిు ర్ందఱున్.

10.1-475-వచనము

అయావస్ర్ంబున.


వ్ేలుిల్ చూచి భయంబు నొంద గసీ్నావ్ేశంబుతో నుజజవల తకలయింతోజజవలమయన జహవ దహనాకార్ంబుతో మింోగ న స్వలయిహీందరము మయధవ్ార ిత మననవ్ాాపార్ స్ంచార్ులన్ యలయికార్ుల శికాభార్ులఁ గుమయరాభీర్ులన్ ధ్రర్ులన్.

10.1-477-వచనము

ఇట్లి పెనుబాముచేత మింోగుడుపడు స్ంగడికాండర గమిం జూచి కృష ు ండు.


పడుచులు లేఁగలుం గలసి పెైక ని వత త ర్ు తొలి్ల కృషు ! మయ క డుకు లద్ేల రా; ర్నుచు గోపిక ల లిను బలక నే కియీన్ నొడివ్ ద? నేఁడు పననగము ననర కి వీర కి నొకక లంక గా ద్ొడఁబడ నేలచేస?ె విధ్వ య్యడక జేయుఁగదయా! క ీర్ాముల్.


10.1-479-వచనము

అని తలపో సి, నిఖిలలోచనుండును, నిజాశితీ నిగహీమోచనుండు న ైన తమిెకంట్ి, మింట్ి తెర్ువర్ులు మొఱల్లడ ర్కకస్ు లుకుకమిగుల వ్ కకస్ంబగు నజగర్ంబయి యునన యననర్భోజను కుత త కకుం బొ త త గొని మొతతంబు వ్ ంట్నంట్ం జని తముె నందఱఁ జందఱ వందఱ చేసి మింోగ నగ్ల్లంచు నజగర్ంబు కంఠద్ావర్ంబున స్మీర్ంబు వ్ డలకుండఁ దన శరీర్ంబుఁ బ ంచి గదీధన మిద్ెుచఱచి నట్లి ండ.


ఊపిర వ్ డలక కడుపున వ్ా ప దవినఁ బాము పరా ణవ్ాతంబులు స్ం తాపించి శిర్ము వరకకలు వ్ాపిక నుచు వ్ డల్ల చనియిెఁ బట్ల ఘోషముతోన్.


కూీర్వ్ాాళ్ విశ్ాలకుక్షిగత లన్ గోవతాస్ంఘంబుతో గార్ుణాామృతవృష్ిిచేత బరత కంగాఁ జూచి వతాంబులున్ వ్ార్ుం ద్ాను దద్ాస్ావీధ్వ మగుడన్ వచెున్ ఘనననుెకుత ఁడెై తారాన్నకముతోడ నొపెిస్ఁగు నా తారేశు చందంబునన్.

10.1-482-ఆట్వ్ లద్వ అమర్వర్ులక ఱకుఁ గమలజాండం బ లి బల్లఁ ద్వర్స్కర ంచి బల్లయు వడుగు గోపస్ుత లక ఱకుఁ బాపపుఁ బ నుబాము గళ్ము దూఁట్లగటి్ బల్లయకున న?



ఆ పనెుబాము మే్న నొక యదుాతమ్మైన వ్ లుంగు ద్వకతట్ో ద్రుపకమ్మై వడిన్ వ్ డల్ల ద్ేవపథంబునఁ ద్ేజర లుి చున్ కేపీులు బాలుర్ున్ బ దర్ఁ గృష ు ని దే్హము వచిు చొచెు నా పాపఁడు చొచిు పరా ణములఁ బాపిన యంతన శుదధస్తవమ్మై.


తన ర్ూ ప కమయ ర ైనను మనమున నిడుక నినఁ బాపమయు న ైనను లోఁ గొనిచను హర తను మింోగ న దనుజునిఁ గొనిపో వకున న తనలోపల్లకిన్? 10.1-67- స్ుర్లు పూలుగుర యించుట్

10.1-485-వచనము

తదవస్ర్ంబున, స్ుర్లు కుస్ుమ వర్షంబులు గుర యించిర ; ర్ంభాదు లయడిర ; గంధరావదులులు పాడిర ; మే్ఘంబులు మృదంగం బుల భంగ ఘోష్ించె; సిదధ గణంబులు జయజయ భాషణంబులు భాష్ించి; ర్ంత.


ఆ వ్ాదాంబులు, నా మహజయర్వం, బా పాట్, లయ యయట్లుం ద్ేవజేాష ్ ఁడు పదెజుండు విని పీరత్రన్ భూమి కేతెంచి నే డీ వతాార్ాకులన్ భుజంగపత్ర హ ంసింపంగ న్న బాలకుం డేవ్ ంట్న్ బరత్రకించ?ె మే్, లనుచు నూహ ంచెం గడుం నివ్ వఱన్.

10.1-487-వచనము


అంత న యాజగర్ చర్ెంబు క నిన ద్వవస్ంబుల క ండి పెదుకాలం బు గోపాలబాలుర్కు కేళీబలంబ ై యుండె; నిట్లి క మయర్ విహ ర్ంబుల న ైదవ యియట్ఁ గృష ు ం డఘయస్ుర్ునిం ద్ెగఁ జూచుట్యుఁ దముెంగాచుట్యు నాఱవయియట్ిద్ెైన పౌగండవృతాత ంతంబని చితతంబుల గోపకుమయర్ులు దలంచుచుందు” ర్ని చెపిిన నపుిడమిఱ ఁ డపిర్మయ్యగీందుర నకిటి్నియిె.


అయిద్ేండుి క మయర్; మట్మీఁద నయిద్ేండుి ; పౌగండ మనియిెడు పరా య మందు; నయిద్ేండివ్ాడెైఁన యబాజ క్షుచర తంబు; పౌగండ మని గోపబాలు ర లిఁ దలఁత ర్ంట్ివి యెిట్లి తలత ర్ు వ్ార్లు? ; నిర్ుడు చేసిన పని నేట్ి దనఁగ వచుునే? యిద్వ నాకు వర్ుస్తో న ఱిఁగ ంపు; మనవుడు యత్రచందుర ఁడెైన శుకుఁడు

10.1-488.1-ఆట్వ్ లద్వ య్యగ దృష్ిి ఁజూచి యొకికంత భావించి వినుము రాజవర్ా! వినయధుర్ా! పర్మగుహా మనుచుఁ బలుకుదు రార్ుాలు శిషాజనుల కరవు చేయు తలఁపు.


పిరయురాల్లవలని వ్ార్తలు పిరయజనులకు న లి ప ర దుధ ఁ బరయ మగు భంగ న్


పిరయుఁడగు హర చర తంబులు పిరయభకుత ల క లియిెడలఁ బరయములు గావ్ే?

10.1-490-వచనము

అని పల్లకి య్యగీందుర ండు రాజేందుర న కిటి్నియిె; నటి్ఘయస్ుర్ు మొగంబువలనం గడచి చనిన లేఁగల గోపకుమయర్ులం బరత్రకించి వ్ార్ును ద్ానునుం జనిచని.


కనియిెం గృష ు ఁడు సాధున్నర్ము మహగంభీర్ముం బదెకో కనద్ాసావదు విననదమోద మదభృంగదవందవ ఝంకార్మున్ ఘనకలోి ల లతావితాన విహర్తాకదంబ కోలయహల స్వనవిసాఫర్ము మందవ్ాయుజ కణాసార్ంబుఁ గాసార్మున్.

10.1-492-వచనము

కని తమిెకంట్ి తముెల యింట్ి స బగునకు నిచు మ్మచుుచుఁ జ చెుర్ గాల్ల ననల్లం గదల డు కర్ళ్ా త ంపుర్ుల జలుి పెలుి న నొడళ్ళా గగురొిడువఁ గొలంకు క లంకులఁ గాయ పండుల గ లల వ్ేరగున వీఁగ పట్లి గల చెట్లి త ట్ము న్నడల నొపుిచునన యిస్ుక త్రపిల విపుిఁ జూచి వే్డుక పిచుల్లంప న చెులుల కిటి్నియిె. 10.1-68- చలుు లయర్గ ంచుట్


ఎండన్ మగో ్త్ర రాఁకట్ం బడిత్ర ర ంకేలయ విలంబంపఁగా ర్ండో బాలకులయర్! చల్లు గుడువన్ ర్మాస్థలం బకక డీ దండన్ లేఁగలు న్నర్ు ద్రా వి యిర్వందం బచిుకల్ మే్యుచుం దండంబ ై విహర ంచుచుండఁగ నమందపీరత్ర భక్షింతమే్?


10.1-494-వచనము

అనిన “నగుఁగాక” యని వతాంబుల నుతాాహంబున నిర్ెలంబు లగు జలంబులు ద్రా వించి, పచిుకల మొలింబులుగల పలింబుల నిల్లపి చొకకంబులగు చల్లుచికకంబులు చకకడించి.


జలజాంతసిథత కర ుకం ద్వర గ రా స్ంఘంబుల ై యునన ఱ కుల చందంబునఁ గృష ు నిం ద్వర గ రాఁ గూర్ుుండి వీక్షించుచున్ శిలలుం బలివములుృణంబులు లతల్ చికకంబులుం బువువ లయ కులు కంచంబులుగా భుజంచి ర్చట్న్ గోపార్ాకుల్ భూవరా!


మయట్ిమయట్ికి వ్ేరలు మడిఁచి యూర ంచుచు; నూర్ుఁగాయలు ద్వనుచుండు నొకక; డొకని కంచములోని ద్ొడిసి చయాన మింోగ ; చూడు లేదని ననర్ు చూపునొకకఁ; డేగు రార్ు్ ర చలుు ల లమిఁ బనినదమయడి; కూరొకనికూరొకని కుడుచు నొకకఁ; డినినయుండఁగఁ బంచి యిడుట్ న చుల్లతన; మనుచు బంతెనగుండు లయడు నొకఁడు;

10.1-496.1-ఆట్వ్ లద్వ కృష ు ఁ జూడు మనుచుఁ గ కుర ంచి వడి మోోల మే్ల్ల భక్షారాశి మ్మస్ఁగు నొకఁడు; నవువ నొకఁడు; స్ఖ్ుల నవివంచు నొకకఁడు;


ముచుట్ాడు నొకఁడు; ముర యు నొకఁడు.

10.1-497-వచనము



కడుపున ద్వండుగాఁ గట్ిిన వలువలో; లయల్లత వంశనాళ్ంబు చొనిపి విమల శృంగంబును వ్ేతరదండంబును; జాఱి రాన్నక డాచంక నిఱికి మీఁగడ పెర్ుగుతో మే్ళ్వించిన చల్లు; ముదు డాపల్లచేత మొనయ నునిచి చెలరేగ క స్ర తచెిున యూర్ుగాయలు; వ్ేరళ్ా స్ందులయందు వ్ లయ నిఱిక ి

10.1-498.1-ఆట్వ్ లద్వ స్ంగడీల నడుమఁ జకకగఁ గూర్ుుండి నర్ెభాషణముల నగవు న ఱపి యయగభోకత కృష ు ఁ డమర్ులు వ్ ఱఁగంద శ్ ైశవంబు మ్మఱసి చల్లు గుడిచె.

10.1-499-వచనము

ఇట్లి కృషుస్హ త లయిన గోపకుమయర్ులు చలుు లు గుడుచున డఁ గేపీులు మే్పులకుం జొచిు, పచుని గఱికిజొంపంబుల గుంపుల కుఱికి, లంపులు మే్యుచు, ఘోర్ంబగు నర్ణాంబు నడుమం ద్ోర్ంబగు దూర్ంబు చనిన, వ్ానింగానక వ్ ఱచుచునన గోపడింభకులకు నంభోజనయనుం డిటి్నియిె.


10.1-69- కేపీుల వ్ దకబబ వుట్


వినుఁ డో ! బాలకులయర్! కేపీు లట్వీ వీధ్వన్ మహ దూర్ముం జనియిెన్ కోమల ఘయస్ఖ్యదనర్తోతాాహంబుతో న ందుఁ బబ యెినొ? యియమయిెానొ కూీర్జంత వులచే నే యయపదం బొ ంద్ెనన? కని తెత త ం గుడువుండు చల్లు గొఱఁతల్ గాకుండ మీర్ందఱున్.

10.1-501-వచనము

అని చెపిి,


కరాు లంబత కాక పక్షములతో గ ైువ్ేయహరాళితో స్వరాు భాసిత వ్ేతరదండకముతో స్త్రింఛద్ామంబుతో పూరోు తాాహముతో ధృతాననకబళోత ఫలయి బజహస్తంబుతో తూర్ుతవంబున నేఁగ లేఁగలకున ై దూరాట్వీ వీధ్వకిన్.

10.1-503-వచనము

ఇట్ేి గుచు.


ఇచోుఁ బచిుక మే్సిన; విచోుఁ ద్రా వినవి తోయ; మే్గ న విచోు; నిచోుట్ మంద గొననవి; యిచోుఁ బాసినవి; జాడ యిద్ెయిద్ె యనుచున్.



కంజదళాక్షుఁడు వ్ దక ను గొంజక లేఁగల నపార్ గుర్ుతృణవనికా పుంజంబుల భీకర్ మృగ కుంజంబుల దర్ుల గ ర్ులఁ గొలఁకుల నదులన్.

10.1-506-వచనము

అంత. 10.1-70- బరహె వతాబాలకులద్ాచుట్


బాలుం డయుా నితండఘయస్ుర్ుఁడు దుర ంపన్ బాలుర్ం గేపీులన్ యియలీలన్ బరత్రకించెనొక క? భువి నూహ ంపం గడుం జోదా మం చాలో నంబుజస్ంభవుండు చని మయయయ బాలు శుంభదోలం బాలోకింపఁ దలంచి డాఁచె నొకచ ోనా లేఁగలన్ బాలుర్న్.

10.1-508-వచనము

ఆ స్మయంబున, దూడలు పో యిన జాడ యిెఱుంగక, తపిి య పిదెలోచనుం డెపిటి్ క లంకుకడకు వచిు, యచోుట్ న న చులులం గానక వ్ార ంజీర , లేకుండుట్ నిశుయించి గోవిం దుండు విశవవిదుండు గావున నిద్వ విర ంచి మొఱంగని యెిఱింగ త్రర గ పో వుచు.


వంచింపం బనిలేదు బరహె కిచట్న్ వతాంబులన్ బాలుర్న్ వంచించెం గనుఁ బరా మి; తనున మర్లన్ వంచించు ట్ాశుర్ామే్? వంచింపం దన కేల? తెచుుట్కున ై వలుంచు బరహెండము లవంచింపన్ మర్ల్లంప నేర్ుు హర లీలన్ మందహసాస్ుాఁడెై.



గోపాలస్ుత లు లే ర్ని గోపకిలకుఁ జ పి నేల? గోపాలకులున్ గోపకిలు నలర్ బాలుర్ కేపీుల ర్ూపముల నేఁ జర ంచెద ననుచున్. 10.1-71- వతాబాలకులర్ూపుడగుట్


కర్ముల్ పాదములున్ శిర్ంబు లవలగనంబుల్ ముఖ్ంబుల్ భుజాం తర్ముల్ ముకుకలు గనునలుం శవీణముల్ దంతాదులుం దండకాం బర్ స్రగేవణు విషాణ భూషణ వయ్య భాషా గుణాఖ్యాన త తిర్తల్ వీడవడకుండఁ ద్ాల ు విభుఁడా వతాార్ాకాకార్ముల్.


ర్ూపంబు ల లి నగు బహు ర్ూపకుఁ డిట్ల బాలవతా ర్ూపంబులతో నేపార్ు టే్మి చోదాము? ర్ూపింపఁగ నతని కితర్ ర్ూపము గలద్ే?


మర్లుపు మనియిెడు కర్తయు మర్ల్లంచు కుమయర్కులును మర్ల డి కేపీుల్ పర కింపఁ ద్ానయిెై హర మర్లం జన లీలతోడ మందకు నధ్వపా!

10.1-514-వచనము


ఇట్లి బాల వతా ర్ూపంబులతో విహర ంచుచు మందకు వచిు వ్ార వ్ార ద్ొ డి నయిెైా వతాంబుల ముందర కందువల నిల్లపి, త తతద్ాోలర్ూపంబుల నందఱి గృహంబులం బరవ్ేశించి వే్ణునాదం బులు చేసిన.


క డుకుల వ్ేణునాదములు గొబుోన వీనులకుం బరయంబు ల ై ముడిపడ లేచి యెిత త క ని మూరొకని తలుి లు గ గల్లంచుచుం జడగిొనఁజేపు వచిు తమ చనునల యందు స్ుధ్ాస్మంబు ల ై వ్ డలి డి పాలు నిండుక నువ్ేడుక నిచిుర తత ాతాళికిన్.

10.1-516-వచనము

మఱియుఁ దలుి లులింబులం బ లుి గ వ్ లి్లగొనిన వ్ేడుకలం దమ నందనులకు నలుంగు ల్లడి, మజజనంబులు గావించి, గంధంబు లలంద్వ తొడవులు ద్ొడిగ నిట్లతట్ంబుల ర్క్షాత్రలకంబులు పెట్ిి , స్కల పద్ార్థస్ంపననంబు ల ైన యననంబు లొస్ంగ స్ననములు గాని మనననలు చేసిర .


ఏ తలుి ల కే బాలకు లే తెఱఁగునఁ ద్వర గ పీరత్ర న స్గ ంత ర్ు ము నాన తలుి ల కా బాలకు లయ తఱెఁగునఁ బీరత్రఁ జేసి ర్వన్ననాథా!

10.1-518-వచనము




పాయని వే్డకతో నునికిపట్లి లకుం జని గోవు ల లి నం బే యని చీర హుమెనుచుఁ బేర చి మూరొకని పంచిత్రలి్ల పె ల టి యత్రరేకమ్మై ప దుగులం ద్ెడలేక స్రవించుచునన పా లయయిెడ నాకుచున్ స్ుముఖ్ల ై యొస్ఁగ న్ నిజవతాకోట్ికిన్.


వ్ేరతలకును గోవులకును మయతృతవము చాలఁ గల్లగ మఱి మయధవుపెై మయత లని హర యు నిర్ెల క తూహల మొపిఁ ద్వర గ ఁ గడు బాలామునన్.

10.1-521-ఆట్వ్ లద్వ ఘోషజనుల క లిఁ గుఱఱలపెై వ్ేడక పూఁట్పూఁట్ క లమిఁ బొ ట్కర ంచ ెనిచు గొీతత యగుచు న్నర్జాక్షునిమీఁద వ్ేడక దమకుఁ ద్ొ లి్ల వ్ లసినట్లి .

10.1-522-వచనము

ఇట్లి కృష ు ండు బాలవతా ర్ూపంబులు ద్ాల్లు తనునఁ ద్ాన ర్క్షించుక నుచు, మందను వనంబున నమంద మహ మంబున నొకక యియఁడు గీడీించె, నా యియట్ికి న ైద్ాఱు ద్వనంబులు కడమపడి యుండ నంద్ొకకనాఁడు బలభదుర ండునుం ద్ానును వనంబునకుం జని మందచేర్ువ లేఁగల మే్ప నత్ర దూర్ంబునం గోవర్థన శ్ ైలశిఖ్ర్ంబున ఘయస్ంబులు గాీస్ంబులు గొనుచునన గోవు లయ లేఁగలం గని.



ముదమునహుంకర ంచుచును; మూఁపులపెైమ్మడల త్రత చాఁచుచున్ బదములు నాలు్ ర ండయిన బాగునఁ గూడఁగ బ ట్ిి ద్ాఁట్లచున్ వదనములన్ విశ్ాలతర్ వ్ాలములన్ వడి న త్రత పాఱి యయ మొదవులు చనునలంగుడిపె మూఁత ల మింోగ డిభంగ నాకుచున్.

10.1-524-వచనము

అంత గోపకులు గోవుల వ్ార ంప నలవి గాక ద్వగ్న నలుకతోడి సిగు్ లగ్లంబుగ దుర్్మ మయర్్ంబున వ్ానివ్ ంట్ నంట్ి వచిు లేఁగల మే్పుచునన క డుకులం గని.


అయాలఁ గంట్ి మంచుఁ బులకాంకుర్ముల్ వ్ లయంగఁ గుఱఱలం జయాన డాసి యిెత్రతక ని స్ంతస్ మందుచుఁ గ గల్లంపఁ ద్ా ర్యిెాడ నౌదలల్ మనములయర్ఁగ మూరొకని ముదుు చేయుచున్ దయామ్మఱుంగు; గోపకులు దదుయు నుబోర నిబోర్ంబుగన్.

10.1-526-వచనము

ఇట్లి బాలకాల్లంగనంబుల నానందభాషిపూర తనయనుల ై గోపకులు గోవుల మర్ల్లంచుక ని తలంగ చన వ్ార్లం జూచి బలభ దుర ండు తనలోఁ నిటి్ని తలంచె. 10.1-72- బలరాముడననర్ూపరె్ుగుట్


చనున మయనిన యట్ిి శ్ాబకశ్లణీిపెై; గోగణంబులకును గోపకులకు నిబోంగ వ్ాతాలా మ్మబోంగ నుదయించె? ; హర ఁ దొ్లి్ల మనినంచునట్లి వీర్ు మనినంచు చునానర్ు మమతఁ జేయుచుఁ బీరత్ర;


నంబుజాక్షునిఁ గనన యట్లి నాకుఁ బేరమయయిెాడి, డింభబృందంబుఁ గనుఁగొనన; నిద్వ మహదుాత మ్మందు న ఱుఁగరాదు

10.1-527.1-తటే్గతీ్ర

మనుజ ద్ెైవత ద్ానవ మయయ యొక క? కాక నా భర్త యగుచునన కమలనయను మయయయ్య గాక యితర్ుల మయయ ననునఁ గలఁప ననపదు; విభుమయయ కాఁగ ననపు.


అని మునున ముగుు ఁ డయుాను దన యందుల ద్వవాదృష్ిి ఁ దపిక బుద్వధన్ తన చెల్లకాండరను గేపీుల వనజాక్షుం డనుచుఁ జూచె వస్ుధ్ాధ్రశ్ా!

10.1-529-వచనము

ఇట్లి విజాఞ నదష్ిిం జూచి యెిఱింగ యు నమెక బలద్ేవుండు గొందలపడుచుఁ గృష ు ం జూచి “మహతాె! తొలి్ల యెిలి కేపీులును ఋష ల యంశం బనియును గోపాలకులు వే్లుిల యంశం బనియును ద్ోచుఁచుండు; నిపుడు వతాబాలకస్ంద్ోహంబు స్ంద్ేహంబు లేక న్నవ యని తోఁచుచుననద్వ; యిద్వయియమి?” యని యడిగ న యననకు నుననర్ూపంబు వ్ నునండు మనననఁ జేసి కనీనన న ఱింగ ంచె నతండు న ఱింగ ; యివివంధంబున హర బాలవ తాంబులుద్ానయిెై స్ంచర ంచిన యియఁడు విర ంచికిఁ దన మయనంబున నొకక


త ర ట్ిమయతరం బ ైన విర ంచి చనుద్ెంచి వతాబాలకాకార్ుం డెైన కృషుబాలకుం జూచి వ్ ఱంగుపడి యిటి్ని వితర కంచె. 10.1-73- బరహె తర కంచుక నుట్


మందం గల్్లన వతాబాలకులు నా మయయయ గుహస్ుపుత ల ై యిెందుం బబ వర్ు; లేవ ర పుిడును; వ్ేఱ చేయ నా కనుాలొం డెందున్ లేర్ు; విధ్ాతలుం బర్ులు; వీ ర వ్ావర్ ల ట్టటి రొకో? యిెంద్ేతెంచిరొ కృష ు తో మ్మలఁగువ్ా? రేఁడయిెాడిన్ నేఁట్ికిన్.


బరహెపంపునఁ గాని పుటి్దు పరా ణిస్ంతత్ర యెిపుిడున్ బరహె నొకకఁడ గాని వే్ఱొ క బరహె లేఁడు స్ృజంపఁగా బరహె నేను స్ృజంప నొండొక బాలవతాకదంబ మే్ బరహె యందు జనించ?ె నొకకట్ బరహెమౌనద్వ చూడఁగాన్.

10.1-532-వచనము

అని యిట్లి స్కలంబును స్ుకర్ంబుగ న ఱింగ డి న ఱవ్ాద్వ ముదుక యెిఱుకగలపోర డ వ్ ఱంగుపడి గదీునఁ బ దుప ర దుు తదుయుం దలపో సి కర్జంబు మందల యిెఱుంగక క ందలపడుచు నాంద్ోళ్నంబున.


మోహము లేక జగంబుల మోహ ంపఁగఁ జేయ నేర ు మొనసిన విష ు న్ మోహ ంపించెద ననియిెడు మోహమున విధ్ాత తాన మోహ త ఁ డయిెాన్.


10.1-534-తేట్గతీ్ర

పగలు ఖ్ద్ో ాతర్ుచి చెడుపగ ద్వ రాత్రర మంచు చీఁకట్ి లీనమ్మై మయయుమయడిక విష ు పెై ననా మయయలు విశద మగున ? చెడి నిజేశుల గర మంబుఁ జ ఱుచుఁ గాక.

10.1-535-వచనము



పుట్ిిత్ర; బుద్వధ యెిఱింగ త్రఁ; బుట్ిించిత్ర జగము; స్గము పో యిెను బరా యం; బట్ిివి నూతన స్ృష ి లు పుట్లి ట్ లే; ద్ౌర్! యిట్ిి బూమ్మలు భూమిన్.

10.1-537-వచనము

అని యిట్లి తలవ్ాకిట్ వ్ాణి గల పో ఁడిమిచే వ్ాఁడిమిక కికన నలుమొగంబుల తకకర గొంట్ల పెనుదంట్ పలువ్ ంట్ల ైన తనమనంబున వితర కంచి, విచార ంచు న డ, నతండు కనుగొనుచుండ నబాోలకులు మే్ఘశ్ాాములును, హర్ కుండల కిరీట్ వనమయల్లకాభిరాములును, శ్రవీతా మంగళాంగద నూపుర్ కనక కట్క కంకణ కట్ిఘట్ిత కాంచీగుణోద్ాు ములును, నాపాదమస్తక త లసీదళ్ద్ాములును, విలస్దంగుళీయకసోత ములును, శంఖ్ చక ీగద్ా కమల హస్ుత లును, జత ర్ుాజ పరశస్ుత లును పీతక శ్ల యవ్ాస్ులును, చంద్వరకాధవళ్హస్ులును, కర్ుణాకట్ాక్షవీక్షణ విలయస్ులును, ర్వికోట్ిభాస్ులును, ననంత స్చిుద్ానందర్ూప మహ త లును, యణిమయద్వగుణోపేత లును,


విజాతీయభేదర్ హ త లును, శ్రమీనానరాయణపరత్రమయన విగహీస్వర్ూపులున ై తమకుఁ బర్తంత ర లగుచు నృతతగీతాద్వ సేవ్ావిశ్లషంబులకుం జొచిు మ్మలంగుచు మూర తమంతంబు లయిన బరహెద్వచరాచర్ంబులు, నణిమయద్వసిదుు లును, మయయయపరముఖ్ంబులయిన శకుత లును, మహద్ాద్వ చత ర వంశత్ర తతవంబులును, గుణక్షోభకాల పర ణామ హేత స్ంసాకర్కామ కర్ెగుణంబులును సేవింప వ్ేద్ాంతవిదులకయిన న ఱుంగరాని తెఱంగున మ్మఱయుచుఁ గానబడిన వ్ార్లం గనుంగొని.


బాలుర్ఁ గంట్ి నా చెయిద్వ బాసిన వ్ార ని మునున వ్ార నేఁ బబ లఁగఁ జూచునంతట్న భూర నిర్ర్్ళ్దుర్్మపరభా జాలముతోడఁ జూపులకుఁ జాలమిఁ ద్ెచుుచు నుననవ్ార్; లే మూలమొ మయర్్మ్మయాద్వయొ? మోస్మువచెుఁగద్ే విధ్ాతకున్.

10.1-539-వచనము

అని స్కలేంద్వరయంబులకు వ్ కకస్ంబ ైన స్ుర కిక.


ఏ పర్మే్శు తేజమున న్న స్చరాచర్మ్మైన లోక ము ద్రధపతి మయిెా నట్ిి విభుతేజముఁ గనునలఁ జకకఁ జూడఁగా ననపక పార్వశామును నొందుచు స్ంసితమితాఖిలేంద్వరయుం డెై పర్మే్ష్ిి మ్మైమఱచె నపుిడు చితరపుర్ూపుక ైవడిన్.

10.1-541-వచనము


ఇట్లి మయయయతీత ండును, వ్ేద్ాంతవిజాఞ న దురి్భుండును, స్వపరకాశ్ానందుండునున ైన తన బాహుళ్ాంబుఁ జూచి నివ్ వఱ పడిన బరహెంగని యిాశవర్ుండు.


బాలుండెై చత రాననుండు తన యిా బరహెభిమయనంబునన్ లోలుండెై మత్రదపిి నా మహ మ నాలోకింప నేతెంచెఁ ద్ా నాలోకింపఁగ న ంతవ్ాఁ? డనుచు మయయయజాలమున్ విపిి త లిీలయ ర్ూపము ల లి డాఁచె నట్ఁ గేళీచాత రీధుర్ుాఁడెై.

10.1-543-వచనము

అంతలోన నజీవుండు స్జీవుండెైన తెఱంగున న నిమిద్వ కనునలు గల వ్ేలుిగమికాఁడు తేఱితెపిఱి కాలుగేలుగదల్లంచి చెచెుర్ం గనునలు విచిుచూడ స్మర్ుథ ండెై ముందట్ఁగని వ్ నుకఁజూచి, ద్వవి విలోకించి ద్వకుకలు వీక్షించి, యిెలియిెడలం గలయదర శంచి తన పురోభాగంబున హర స్ంచర ంచుట్ం జేసి జాత్రవ్ ైర్ంబు లేని నర్ పక్షి మృగాదులకు నాట్పటి్యి సిర గల్లగ కామ కోీధ్ాద్వ ర్హ త లకు జీవనంబ ైన బృంద్ావనంబుఁ బొ డగాంచి; యందు.


తన కనాములు లేక తనరార ముమూెల; విభుడయుాఁ గేపీుల వ్ దకువ్ాని నఖిలజుఞ ఁడెై యొకకఁడయుా నజాఞ కృత్రఁ; జ ల్లకాండరఁ బ కకండరఁ జీర్ువ్ాని బహ ర్ంతరాదాంత భావశూనుాండయుా; నంతంత నడుగు చొపిర్యువ్ాని


గుర్ుగభీర్ుండయుాఁ గుర్ువులు వ్ాఱుచు; నట్ిిట్లి పాతర్లయడువ్ాని

10.1-544.1-ఆట్వ్ లద్వ జాత్రర్హ త ఁ డయుాఁ జత ర్ గోపార్ాక భావ మ్మలి నచుుపడిన మే్ట్ి చెలువువ్ాని హస్త శ్రతాననకబళ్ంబు వ్ానిఁ గాంచె నపుడు వ్ాణిమగఁడు.

10.1-545-వచనము

కని స్ంభరమించి విర ంచి రాయంచ డిగ్నుఱికి కనకదండస్ు కుమయర్ంబ ైన శరీర్ముతోడ నేలం జాగ లంబడి మణిగణస్ుపరకా శంబుల ైన తన కిరీట్శిఖ్ర్పరద్ేశంబు లయ కుమయర్ుని పాదపదెం బులు మోవ మోొకిక తోర్ంబులగు నానందభాషిజలపూర్ం బుల నతని యడుగులు గడిగ మఱియును.


అడుగులపెైఁ బడు లేచున్ పడుఁ గమీెఱఁ లేచు, నిట్లి భకితన్ మును ద్ాఁ బొ డగనిన పెంపుఁ దలఁచుచు దుడుకని మహ మయబు నజుఁడు దుడు కడఁచె నృపా!

10.1-547-వచనము

అంత నలినలిన లేచి నిలుచుండి నయనార్విందంబులు ద్ెఱచి, గోవిందుని స్ందర శంచి చత ర్ుెఖ్ుండు ముఖ్ంబులు వంచి కృతాంజల్లయిెై ద్వగ్న డగు్ త్రక యిడుచు నేకచితతంబున చత ర్ుెఖ్ంబుల నిటి్ని స్ుత త్రయించె.


10.1-74- బరహె పూర ుజయేుట్


శంపాలత్రకతోడి జలదంబు క ైవడి; మ్మఱుఁగు ట్ొలి్లయతోడి మే్నివ్ానిఁ కమన్నయ మృదులయననకబళ్ వే్తర విషాణ; వ్ేణుచిహనంబుల వ్ లయువ్ాని గుంజా వినిర ెత కుండలంబులవ్ాని; శిఖిపింఛవ్ేష్ిిత శిర్మువ్ానిఁ వనపుషిమయల్లకావ్రా త కంఠమువ్ాని; నళినకోమల చర్ణములవ్ానిఁ

10.1-548.1-ఆట్వ్ లద్వ గర్ుణ గడలుక నిన కడకంట్ివ్ాని గో పాలబాలుభంగ ఁ బర్గువ్ాని నగుమొగంబువ్ాని ననుఁగననతండిరని నిను భజంత మోొకిక న్నర్జాక్ష!


నను మనినంచి భవజజనంబులకు నానందంబు నిండించు న్న తను ర్ూపంబద్ె నా మనంబున కచింతాంబయిెా; న్న యులిస్ దాన విశ్ావకృత్ర న వవఁ డోపు? న ఱుఁగన్ క వైలామ్మై యొపుి నా తె నివ్ేదాంబగు న్నదు వ్ ైభవము చందం బ ట్ిిద్ో? యిాశవరా!


విజాఞ న విధము ల ఱుఁగక


తజుఞ లు న్న వ్ార్త చెపిఁ దను వ్ాఙ్ెనముల్ యజేఞశ! న్నకు నిచిున యజుఞ లు నినుఁబట్ిి గ లుత ర్జత ఁడవ్ ైనన్.


శ్లయీములు గుర యు భకితని జేయక కేవలము బబ ధ సిద్వధకిఁ దపమున్ చేయుట్ విఫలము; ప లుి న నాయము చేకుఱున తలఁప నధ్వకం బ ైనన్.


నిజముగ నిన నఱుఁగఁగ మును నిజవ్ాంఛలు నినునఁ జేర ు న్న కథ వినుచున్ నిజకర్ెలబు భకితన్ స్ుజనులు న్న మొదల్లట్టంకిఁ జొచిు ర్ధ్రశ్ా!


వికియీయశూనామ్మై విషయతవమును లేని; దగుచు నాతాెకార్మ్మై తనర్ుు నంతుఃకర్ణ మొకక యధ్వక సాక్షాతాకర్; విజాఞ నమునఁ బట్ిి వ్ే ఱొ ర్ులకుఁ న ఱుఁగంగ రానిద్ెై యియపార యుండుట్ఁ; జేసి న్న నిర్ు్ ణ శ్రవీిభాత్ర బహ ర్ంగవీధులఁ బాఱక త్రర్ముల ై; యమలంబు లగు నింద్వరయములచేత


10.1-553.1-ఆట్వ్ లద్వ న టి్కేలక ైన న ఱుఁగంగ నగుగాని గుణవిలయసి వగుచుఁ గొమర్ుమిగులు న్న గుణవరజంబు నేర్ రా దె్ఱుఁగంగ నొకక మితము లేక యుంట్ న్నశ!


తారా త షార్ శ్రకర్ భూర్జములక ైన ల కక బుధు ల్లడుదుర్ు; భూ భారావతీర్ుకర్ుఁ డగు న్న ర్మాగుణాల్ల న నన నేర్ ర్గణాా!


ఏ వ్ేళ్ం గృపఁ జూచు న ననఁడు హర న్ వీక్షింత నం చాఢుాఁడెై న్న వ్ ంట్ంబడి తొంట్ి కర్ెచయమున్ నిర్ూెలముం జేయుచున్ న్న వ్ాఁడెై తను వ్ాఙ్ెననగత ల నిన్ సేవించు వినానణి వ్య క ైవలయాధ్వపలక్షిె నుదువడిఁ ద్ాఁ గ కై ననవ్ాఁ డీశవరా!


మయయలు గలు్ వ్ార్లను మయయలఁ బ ట్టిడి పో ర డ నినున నా మయయఁ గలంచి న్న మహ మ మయనముఁ జూచెద నంచు నేర్మిం జేయఁగఁ బూనిత్రం; గర్ుణచేయుము; కావుము; య్యగ రాజ వ్ా గే్య దవ్ాగ నఁ దజజనిత కరలము గ ల్లు వ్ లుంగ నేర్ుునే.


స్రేవశ! నే ర్జోజనిత ండ; మూఢుండఁ;


బరభుఁడ నేనని వ్ ఱిఱ పరలిదమున గర వంచినాఁడను; గరావంధకారాంధ; నయనుండ గృపఁజూడు ననుఁ; బరధ్ాన మహదహంకృత్ర నభో మర్ుదగ న జల భూమి; పర వ్ేష్ిితాండకుంభంబులోన నేడు జేనల మే్న న నయు నే న కకడ? ; న్న దృగ వధ్ాండంబు లేర క ైన

10.1-557.1-తటే్గతీ్ర

స్ంఖ్ా చేయంగ రానివి; స్ంతతంబు ననల్లఁ బర్మయణవుల భంగ నొడల్ల రోమ వివర్ముల యందు వర తంచు విపులభాత్ర న నయుచునన న్న వ్ కకడ? న ంతక ంత?

10.1-558-తర్ళ్ము

కడుపులోపల నునన పాపఁడు కాలఁ దనిననఁ గ నకతో నడువఁ బబ లున కాీఁగ తలి్లకి? నాథ! స్ననము ద్ొడుా న ై యడఁగ కార్ణ కార్ార్ూపమున ైన యిా స్కలంబు న్న కడుపులోనిద్ె గాద్ె? పాపఁడఁ గాక నే మఱి యిెవవఁడన్?


భూర లయ జలధ్వనిద్వరత నారాయణనాభికమలనాళ్మున నజుం డార్ఁయఁ బుట్టి ననుట్ నిజ మో! రాజీవ్ాక్ష! పుట్టిననట్ల తలంపన్.



నళినాక్ష! న్న వ్ాద్వ నారాయణుండవు; జలము నార్ము జీవచయము నార్ మందు న్నవుంట్ న్న యం దవి యుంట్ను; నారాయణుండను నామ మయిెా స్కల భూతములకు సాక్షివధ్రశుండ; వబు నిద్వరంచు నారాయణుండ న్న మూర త యిద్వ న్నకు నిజమూర త యనరాదు; నళిననాళ్ము తరో వ నడచి మునున

10.1-560.1-తటే్గతీ్ర

కడఁగ నూఱ ండుి వ్ ద్వకి నేఁ గాననయిత్ర నేక ద్ేశస్ుథ ఁడవు గా వనేక ర్ుచివి జగములోనుందు; న్నలోన జగములుండు నర్ుదు; న్న మయయ న ట్టటి న నగుచునుందు.


వినుమో; యిాశవర్! వ్ లిలన వలుఁగు న్న విశవంబు న్న మయయ గా క నిజంబ ైన యశ్ోద యిెట్లి గనియిెం? గనానర్ న్న కుక్షిలోఁ గన ఁ బబ ఁ గమీెఱఁ గాంచెనే? భవదపాంగశ్రఁీ బరపంచంబు చ కకన లోనౌ; వ్ ల్ల య ను; లోను వ్ ల్లయుం గాద్ేఁ దదనాంబగున్;


ఒకఁడెై యుంట్ివి; బాలవతాములలో నొపాిర తీ వంతట్న్ స్కలోపాసిత లౌ చత ర్ుాజులున ై స్ంపీరత్ర నేఁ గొలవఁగాఁ


బరకట్శ్రగీలవ్ాఁడవ్ ైత్ర; వట్పెై బరహెండముల్ చూపి యొ లిక యిట్ొి కకఁడవ్ ైత్ర; న్న వివిధ లీలతవంబుఁ గంట్ింగద్ే?


ఎఱఁిగ న వ్ార కిఁ దో్ ఁత వు న ఱఁి బరకృత్రంజేర జగము నిర ెంపఁగ నా తెఱఁగున ర్క్షింపఁగ న్న తెఱఁగున బరహర ంప ర్ుదుర తెఱఁగున న్నశ్ా!

10.1-564-వచనము



జలచర్ మృగ భూస్ుర్ నర్ కులముల జనిెంచి తీవు కుజనులఁ జ ఱుపన్ చెల్లమిని స్ుజనుల మనుపను దలపో యఁగరాదు న్న విధంబు లనంతా!

10.1-566-ఆట్వ్ లద్వ మబుోగొల్లపి య్యగమయయ నిద్వరంచిన య్య! పరాతెభూమ! య్యగ రాజ! యియ తెఱంగు ల నిన యిెంత యిెచోుట్ న్న హేల ల వవఁ డెఱుఁగు న్నశవరేశ!


అద్వగాన నిజర్ూప మనరాదు; కలవంట్;ి


ద్ెై బహువిధదుుఃఖ్మ్మై విహీన స్ంజాఞ నమ్మై యునన జగము స్త ాఖ్బబ ధ; తనుఁడవ్ ై త ద్వలేక తనర్ు న్నదు మయయచేఁ బుట్లి చు మనుచు లే కుండుచు; నునన చందంబున నుండుచుండు; నొకఁడ; వ్ాత ెఁడ; వితరోపాధ్వ శూనుాండ; వ్ాదుాండ; వమృత ండ; వక్షర్ుండ;

10.1-567.1-ఆట్వ్ లద్వ వదవయుండవును; స్వయంజోాత్ర; వ్ాపూర్ుు ఁ డవు; పురాణపుర్ుష ఁడవు; నితాంత సౌఖ్ానిధ్వవి; నితాస్తామూర తవి; నిర్ం జనుఁడ వీవు; తలఁపఁ జనున నినున. ?

10.1-568-వచనము

ద్ేవ్ా! యిట్ిి న్నవు జీవ్ాతె స్వర్ూపకుఁడవు, స్కలయతెలకు నాతెయిెైన పర్మయతె స్వర్ూపకుఁడవని యెివవ ర ఱుంగుదుర్ు, వ్ార్ుగద్ా గుర్ువనియిెడు ద్వనకర్ునివలనఁ బరా పత ంబ ైన యుపనిషదర్థజాఞ నం బను స్ునేతరంబునంజేసి స్ంసార్ మిథాాసాగర్ంబుఁ దర ంచిన చందంబున నుండుదుర్ు; ర్జుజ వందు ర్జుజ వని యెిఱింగ డి యిెఱుక లేకుండ, నయిెాఱుంగమి నద్వ స్ర్ిర్ూపంబయి తోఁచిన పిదప న ఱింగ న వ్ార వలన ర్జుజ వు ర్జజవని యెిఱుంగుచుండ, స్ర్ిర్ూపంబు లేకుండు క ైవడి, నాతె యపిర్మయతె యని యెివవ ర ఱుంగర్ు వ్ార కయిెాఱుంగమివలన స్కల పరపంచంబు గల్లగ తోఁచు; నాతె యపిర్మయతె యని యెివవర ఱుంగుదుర్ు, వ్ార కయిెాఱుకవలనఁ బరపంచంబు లేకుండు నజాఞ న స్ంభావిత నామకంబుల ైన స్ంసార్బంధమోక్షంబులు, జాఞ న విజాఞ నంబులలోనివి


గావు; కావునఁ గమలమిత ర న కహో రాతరంబులు లేని తెఱంగునఁ, బర పూర్ు జాఞ నమూర త యగు నాతె యందు నజాఞ నంబులేమిని బంధంబును స్ుజాఞ నంబు లేమిని మోక్షంబు లే; వ్ాతెవయిన నినున దే్హద్వకంబని తలంచియు, ద్ేహద్వకంబు నినునఁగాఁ దలంచియు, నాతె వ్ ల్లనుండునంచు మూఢులు మూఢతవంబున వ్ దకుచుందుర్ు; వ్ార మూఢతవంబుఁ జ పినేల? బుద్వధమంత లయి పర్తతవంబు గాని జడంబును నిష్ేధ్వంచుచునన స్త ిర్ుష లు తమతమ శరీర్ంబుల యంద నిననర్యుచుందు ర్ద్వగావున.


ద్ేవ్ా! న్న చర్ణపరసాదకణలబుం గాక లేకునన నొం డేవ్ ంట్ం జను న్న మహమహ మ నూహ ంపంగ న వ్ావర కిన్? న్న వ్ార ై చనువ్ార లో నొకఁడన ై నిన్ గొలుు భాగాంబు నా కరవ్ ేయిపిట్ి జనెమం దయిన నొండెం ద్ెైన నన! యిాశవరా!

10.1-570-తర్ళ్ము

కతీ శతంబునఁ బూర్ు కుక్షివి; గాని న్న విట్ల కేపీులున్ స్ుత లున ై చనుఁబాలు ద్రా వుచుఁ జొకిక యయడుచుఁ గ త క సిథత్రఁ జర ంపఁగఁ దలుి ల ై విలసిలుి గోవుల గోపికా స్త ల ధనాత ల ట్లి చెపిగఁ జాలువ్ాఁడఁ గృపానిధ్ర!


పర పూర్ుంబుఁ బురాణముఁ బర్మయనందంబున ైన బరహెమ్మ చెల్లకాఁ డర్ు దర్ుదు నందఘోష సిథర్జనముల భాగారేఖ్ చింత్రంపంగన్



ఏకదశ్లంద్వరయయధ్రశులు చంద్రా దు; లేను ఫాలయక్షుండు నిట్లి గూడఁ బదుమువువర్ము న డపడక యింద్వరయ పాతర; ముల న్న పద్ాంభోజముల మర్ంద మమృతంబుగాఁ ద్రా వి యమర్ నేక ై కేంద్వర; యయభిమయ నులుమయుా నత్ర కృతార్థ భావుల మ్మైత్రమి; పర్ఁగ స్రేవంద్వరయ; వ్ాాపుత లు న్న మీఁద వ్ాల్లు త్రర్ుగు

10.1-572.1-తటే్గతీ్ర

గోప గోపికాజనముల గుర్ు విశిషి భాగా స్ంపద తలపో సి పరస్ుత త్రంప నలవిగా దె్వవర కి న ైన నంబుజాక్ష! భకతవతాల! స్రేవశ! పర్మపుర్ుష!


ఏలయ బరహెపదంబు? వ్ేదములకున్ వీక్షింపఁగారాని ని న్ననలోకంబున న్న వనాంతర్మునం ద్ర మందలోఁ గృషు యం చాలయపాద్వ స్మస్త భావములు న్న యంద్ే స్మర ించు న్న వ్ేరలం దొ్కకని పాదరేణువులు పెై వ్ేష్ి్ ంచినం జాలద్ే?


నిను హ ంసించిన పూతనాదులకు మున్ న్న మే్ట్ి స్ంకేత మి చిున న్నకుం బుర్ ద్ార్ పుతర గృహ గో సీత ర పరా ణ దే్హదు ల


లిను వంచింపక యిచుు గోపకులకున్ లక్షింప నే మిచెుద్ో? యని స్ంద్ేహము ద్ో ఁచుచుననద్వ పరపనానన్నకర్క్షామణీ!


ద్ేహము కారాగేహము మోహము నిగళ్ంబు; రాగముఖ్ర్ములు ర పు వూాహములు భకితతో ని నూనహ ంపఁని యంతదడవు నన! కమలయక్షా!

10.1-576-ఆట్వ్ లద్వ ఆశయీించు జనుల కానందస్ంద్ోహ మీఁ దలంచి వివిధ హేలతోడ నపరపంచకుండవయుాఁ బరపంచంబు వ్ లయఁజేయు ద్రవు విశవమూర త!


ఎఱఁిగ న వ్ార్ ల ఱుంగుదు ర ఱుఁగన్ బహు భాషలేల? న్నశవర్! న్న పెం పెఱుఁగ మననవ్ాకుకలకున్ గుఱ ిచేయం గొలద్వ గాదు గుణర్తననిధ్ర!


స్ర్వము న్నవ యిెఱుంగుదు స్ర్వవిలోకనుఁడ వీవ; జగదధ్వపత్రవిన్; స్రావపరాధ్వ నను నన! స్రవేశ! యనుగహీ ంపు; చనియిెద నింకన్.



జష ు ! నిశ్ాట్విపాట్న! వృష్ిు కులయంభోజస్ూర్ా! విపరా మర్ గో వ్ ైషువ సాగర్ హ మకర్! కృషాు ! పాషండధర్ెగృహద్ావ్ాగీన! 10.1-75- పుల్లనంబునకుత్రర గ వచుుట్

10.1-580-వచనము

ద్ేవ్ా! న్నకుఁ గలిపర్ాంతంబు నమస్కర ంచెద”నని యివివధంబున స్ంస్ుత త్రంచి ముమయెఱు వలగొని పాదంబులపెైఁ బడి వీడొకని బరహె తన న లవునకుం జనియిె; నతని మనినంచి భగవంత ండెైన హర తొలి్లచెడి త్రర గ వచిున వతాబాలకులం గీమెఱం గ ైక ని పుల్లనంబుకడఁ జేర ు; నిట్లి .


కింీచు దనంబున విధ్వ దము వంచించిన యియఁడు గోపవర్నందను లొ కికంచుక కాలంబుగ న్న క్షించిర రాజేందర! బాలకృష ు ని మయయన్.

10.1-582-ఆట్వ్ లద్వ ఏ మహత ె మయయ న్న విశవమంతయు మోహ తాతెక మయి ముణిఁగ యుండు నట్ిి విష ు మయయ నర్ాకు లొకక యియఁ డెఱుఁగ కుండి ర్నుట్ యియమి వ్ ఱఁగు?

10.1-583-వచనము


అపుిడు.


చెల్లకాఁడా! యర్ుద్ెంచితే యిచట్ికిన్? క్షేమంబునం గేీపులున్ న లవుల్ చేర నర్ణాభూమివలనన్ న్న వచుునం ద్ాకఁ జ లుు లు వీర ంచుక యిెవవర్ుం గుడువ ;రా లోకింపు; ర్మెంచు నా జలజాక్షుండు నగన్ భుజంచి ర్చట్న్ స్ంభాషలన్ డింభకుల్.

10.1-585-వచనము

ఇట్లి బాలకులతోడఁ జల్లు గుడిచి వ్ార్లకు నజగర్ చర్ెంబు చూపుచు వనంబున నుండి త్రర గ .

10.1-586-పంచచామర్ము

పరస్ననపింఛమయల్లకా పరభావిచిత్రరతాంగుఁడుం బరసదిధ శృంగ వ్ేణునాద పాశబదధ లోకుఁడుం బరస్నన గోప బాలగీత బాహువీర్ుాఁ డయుా ను లిసంిచి యియగ గోపకుల్ చెలంగ చూడ మందకున్.

10.1-587-వచనము



పెనుఁబాము దముె మింోగ న మన నందస్ుత ండు పాము మర ుంచి మమున్ మనిచె నర్ణాములోపల నని ఘోష్ించిర కుమయర్ు లయ ఘోషములోన్.


10.1-589-వచనము

అనిన విని నరేందుర ం డిటి్నియిె 10.1-76- కృష ు డుఅతీెయుడగుట్


కని మనిచి యెిత్రత పెంచిన తనుజనుెలకంట్ట నందతనయుం డా ఘో షనివ్ాస్ులకు మననర్ం జనుఁ డెటి్యిెాను? బుధ్ేందర! చనున ఱిఁగ ంపన్

10.1-591-వచనము

అనిన శుకుం డిటి్నియిె.


అఖిల జంత వులకు నాతెవలిభమ్మైన; భంగ బడాలు నిండుి ఁ బసిఁడి మొదలు వస్ుత వు ల వివయు వలిభంబులు గావు; స్కలయతెకుండెైన జలజనేత ర డఖిల జంత వులకు నాతె గావున ఘోష; వ్ాస్ుల క లిను వలిభతవ మున మికికలొపెిను మూడులోకములకు; హ తము చేయఁగ జలజేక్షణుండు

10.1-592.1-ఆట్వ్ లద్వ మయయతోడ మూర తమంత డెై యొపాిర్ు; గలఁ డతండు నిఖిలగణము లందు


భవత్రధ్ాత వ్ ట్లి భావ్ార్థమ్మై స్ర్వ ధ్ాత గణమునందుఁ దనర్ు నట్లి .


శ్రపీత్ర పదమను నావను పరా పించి భవ్ాబు వతాపదముగ ధ్రర్ుల్ ర్ూపించి ద్ాఁట్ి చేర్ుదు రాపతిదర్హ త లగుచు నమృతపదంబున్.

10.1-594-ఆట్వ్ లద్వ అఘునిఁ జంపి కృష ు ఁ డాపుత లు ద్ానును జల్లు గుడిచి జలజస్ంభవునకుఁ జద్వవలయస్మ్మైన చెలువుఁ జూపిన కథఁ జదువ వినినఁ గోర క స్ంభవించు.

10.1-595-వచనము

అని చెపిి మఱియు వ్ాాస్నందనుం డిటి్నియిె


రాగంబున బలకృష ు లు పౌగండవయస్ుక లగుచుఁ బశుపాలకతా య్యగంబున బృంద్ావన భాగంబునఁ గాఁచి ర్ంతఁ బశువుల నధ్వపా! 10.1-77- ఆలకదుపుల మ్పేబబ వుట్

10.1-597-వచనము


అయిెాడఁ గృష ు ం డొకకనాడు రేపకడలేచి, వ్ేణువు పూర ంచి బలభదర స్హ త ండెై గోపకుమయర్ులు దనున బహువ్ార్ంబులు గ ైవ్ార్ంబులు చేయ మోోల నాలకదుపుల నిడుక ని నిర్ంతర్ ఫల కిస్లయ కుస్ుమంబులును, కుస్ుమ నిషాంద మకర్ందపానానంద ద్వంద్వంర్ కదంబంబును, కదంబాద్వ నానాతర్ులతా గులె స్ంకులంబును, కులవిరోధర్హ త మృగపక్షిభర తంబును, భర త స్ర్స్ారోర్ుహపర మళ్మిళితపవనంబును న ైన వనంబుఁ గని యందు వ్ేడుకం గీడీింప నిశుయించి వ్ నునం డనన కిటి్నియెి.


శ్ాఖ్యపుషిఫలపరభార్నతల ై చర ుంచి య్య! ద్ేవ! మయ శ్ాఖితవంబు హర ంపు; మంచు శుకభాషన్ న్నక ఱింగ ంచుచున్ శ్ాఖ్యహస్తములం బరస్ూనఫలముల్ చకకన్ స్మర ించుచున్ శ్ాఖిశ్లణీులు న్న పద్ాబజముల కోజన్ మోొక కడిం జూచతే.


నిఖిల పావనమ్మైన న్న కరర తఁ బాడుచు; న్న త మ్మెదలు వ్ ంట్ నేగుద్ెంచె నడవిలో గూఢుండవ్ ైన యిాశుఁడ వని; ముస్ర క లవఁగ వచెు మునిగణంబు న్నలయంబర్ముతోడి న్నవు జీమూతమ; వని న్నలకంఠంబు లయడఁ ద్ొడఁగ ఁ బరయముతోఁ జూచు గోపికలచందంబున; నినుఁ జూచె నద్ె హర ణీచయంబు

10.1-599.1-ఆట్వ్ లద్వ


న్నవు వింద వనుచు నిర్ెలస్ూకుత లు పలుకుచునన విచట్ఁ బర్భృతములు నేడు విపినచర్ులు న్నవు విచేుసిన ధనుాల ైర గాద్ె తలఁచి చూడ.


న్న పాదములు సో ఁకి నేడు న్నర్ును దృణ; పుంజంబుతో భూమి పుణా యయిెా న్న నఖ్ంబులు ద్ాఁకి నేడు నానాలతా; తర్ుస్ంఘములు గృతార్థంబు లయిెా న్న కృపాదృష్ిిచే నేడు నద్ర శ్ ైల; ఖ్గ మృగంబులు ద్వవాకాంత్రఁ నంద్ె న్న పెనునర్ము మోవ నేడు గోపాంగనా; జనముల పుట్లి వు స్ఫల మయిెా;

10.1-600.1-ఆట్వ్ లద్వ నని యర్ణాభూమి నంకించి పస్ులను మితరజనులు ద్ాను మే్పు చుండి నళినలోచనుండు నదులందు గ ర్ులందు స్ంతస్ంబు మ్మఱయ స్ంచర ంచె.

10.1-601-వచనము

మఱియు నయిాాశవర్ుండు. 10.1-78- ఆవులమ్పేుచువిహర ంచుట్



ఒకచోట్ మతాత ళియూధంబు జుమెని; మోోయంగ జుమెని మోోయుచుండు నొకచోట్ఁ గలహంస్యూధంబు గూడి కేం; కృత లు చేయంగఁ గేంకృత లు చేయు నొకచోట్ మదకేకయిూధంబు లయడంగ; హసాత బజములు ద్వరపిి యయడఁ ద్ొడఁగు నొకచోట్ వనగజయూధంబు నడవంగ; నయముతో మ్మలిన నడవఁజొఁచుు

10.1-602.1-ఆట్వ్ లద్వ క ీంచ చక ీముఖ్ర్ ఖ్గము లొక కకచోట్ఁ బలుక వ్ానియటి్ పలుకుఁ గద్వసి పులుల సింహములను బొ డగని యొకచోట్ఁ బఱచు మృగములందుఁ దఱచు గూడి.

10.1-603-వచనము



రా పూర్ుచంద్వరక! రా గ తమీగంగ! ; ర్ముె భగీర్థరాజతనయ! రా స్ుధ్ాజలరాశి! రా మే్ఘబాల్లక! ; ర్ముె చింతామణి! ర్ముె స్ుర్భి! రా మననహర ణి! రా స్ర్వమంగళ్! ; రా భార్తీద్ేవి! రా ధర త్రర!


రా శ్రమీహలక్షిె! రా మందమయర్ుత్ర! ; ర్ముె మంద్ాకిని! రా శుభాంగ !

10.1-604.1-ఆట్వ్ లద్వ యనుచు మఱియుఁ గలుగు నాఖ్ాలు గల గోవు లడవిలోన దూర్మందు మే్య ఘనగభీర్భాషఁ గడునొపిఁ జీర్ు నా భీర్జనులు ప గడఁ బ ంపు న గడ.


కాంతార్ విహర్ముెల శ్ాీంత ండెై గోపకాంకశయుఁడగు నననన్ స్ంత ష్ిి ఁ బొ ందఁజేయు ని ర్ంతర్ కర్చర్ణ మర్శనాదుల నధ్వపా!


పాడుచు నాడుచు ముచుట్ లయడుచు నొండొర్ులఁ ద్ాఁకు నాపుత లఁ గని బ ట్ాి డుచుఁ జేత లు వే్రయుచుఁ గీడీంిత ర్ు నగుచు బలుఁడుఁ గృష ు ఁడు నొకచోన్.

10.1-607-వచనము



వ్ేద్ాంత వీధుల విహర ంచు వినానణి;


విహర ంచుఁ గాంతార్వీధులందు; ఫణిరాజశయాపెైఁ బవళించు స్ుఖ్భోగ ; వలివ శయాలఁ బవవళించు; గుర్ుయ్యగ మయనస్గుహలఁ గుీమెర్ు మే్ట్ి; గుీమెర్ు నద్రరందర గుహలలోనఁ; గమలతోడఁ బ నంగ కడు డయుా చత ర్ుఁ డా; భీర్జనులతోడఁ బ నఁగ డయుా;

10.1-608.1-ఆట్వ్ లద్వ నఖిల లోకములకు నాశయీుండగు ధ్రర్ుఁ డలసి తర్ులన్నడ నాశయీించు యయగభాగచయము లయహర ంచు మహత ెఁ డడవిలోని ఫలము లయహర ంచు

10.1-609-వచనము



అలసినచ ఁో గొంద ఱత్రమోదమున వీపు; ల కికంచుక ని పో దు రేపు మ్మఱసి; స లసి నిద్వరంచినచ ఁో నూర్ుతలింబు; ల్లడుదుర్ు క ందఱు హ తవు గల్లగ ; చెమర ంచి యుననచ ఁో జగుర్ుట్ాకులఁ గొంద; ఱొ యాన విస్ర్ుదు ర్ుతాహ ంచి; దవ్ేవగ నిలుచుచ ఁో దడయకఁ గొందఱు;


పదము లొత త దు ర్త్రబాంధవమున;

10.1-610.1-ఆట్వ్ లద్వ గోపవర్ులు మఱియుఁ గొందఱు పిరయమున మయధవునకుఁ బ కుకమయర్్ములను బనులు చేసిర లి భవములఁ జేసిన పాపస్ంచయములు భస్ెములుగ. 10.1-79- ధ్నేుకాస్ుర్ వధ

10.1-611-వచనము

అయావస్ర్ంబున శ్రదీ్ామ నామధ్ేయుండయిన గోపాలకుండు రామకేశవులం జూచి యిటి్నియిె.


దూర్ంబునఁ ద్ాలతర్ు సాఫర్ం బగు వనము గలదు; పత్రతానుపత దూార ఫలస్హ త మద్వ యియ ధ్రర్ులుఁ జొర్ వ్ ఱత ర్ందు ధ్ేనుకుఁ డుంట్న్.

10.1-613-వచనము

ఆ ధే్నుకాస్ుర్ుండు మహశూర్ుండును, ఖ్రాకార్ుండు న ై స్మయ నస్తవస్మ్ేత ల ైన జాఞ త లుం ద్ానును మనుష ాలం బట్ిి భక్షించుచుండు; నయిెాడఁ బర మళోపేతంబుల ైన నూతన ఫల వ్రా తంబు లస్ంఖ్యాతంబులు గలవు; వినుఁడు.



ఫలగంధము నాసాపుట్ ముల జొచిు కలంచి చితతములఁ గొనిపో యిెన్ ఫలముల నమల్లంపుఁడు మము; బల్లయుర్కును మీకు దైె్తాభట్ల లడాంబే?

10.1-615-వచనము

అని పల్లకిన చెల్లకాని పలుకు లయదర ంచి విని నగ వ్ార్ునుం ద్ార్ును నుతాత లంబగు తాలవనంబునకుం జని; యంత.


తతతఱమున బలభదుర ఁడు దతాత లయననకహములఁ దనభుజబలస్ం పత్రత ఁ గదలుుచు గకీుకన మతేతభము భంగ ఁ బండుి మహ పెై రాల ున్.

10.1-617-వచనము

అపుిడు పండుి రాల్లున చపుిడు చెవులకు దె్పిర్ంబయిన నద్వర పడి ర పుమర్ున కుత కంబున గార్ుభాస్ుర్ుండు


పదవిక్షేపములన్ స్వృక్షధర్ణీభాగంబు గంపింపఁగా ర్దముల్ ద్రట్లచుఁ గత్రతర ంచిన చెవుల్ రాజలి వ్ాలంబు భీ త్రదమ్మై తూలఁగఁ గావర్ంబున స్ముద్రుపించి గోపాలకుల్ బ దర్న్ రాముని ఱొ ముెఁ దన న వ్ నుక ై బీర్ంబు తోర్ంబుగన్.



మఱయిును దనుజుఁడు రామునిఁ గఱవఁగ గమకించి తెఱపిఁ గానక యతనిం జుఱచుఱఁ జూచుచు శ్ౌర్ాము పఱబిబ వఁగ నింత నంతఁ బదమలఁ దన నన్

10.1-620-వచనము

అంత బలభదుర ండు ర ద్రా కార్ంబున గర్ుభాస్ుర్ుపదంబులు నాలుగు నొకక కేల నంట్ంబట్ిి బ ట్లి దట్ిించి త్రరపిి విగతజీవుం జేసి.


ఒక తాలయగమీుఁ ద్ాఁక వ్ ైవ నద్వ కంపో ద్వరకతమ్మై త ర ళిా వ్ే ఱొ క తాలయగమీు పెైఁబడననద్వయు నయుాగాీహత్రన్ నిలవ క ం డొక తాలయగమీుపెైఁ బడన్ విఱిగ యిట్ొి ండొంట్ిపెైఁ ద్ాలవృ క్షకములూ్ ల ఁ బరచండ మయర్ుతముద్ాఁకం గూలు చందంబునన్.


తంత వులందుఁ జేలము విధంబుననే పర్మే్శుమూర త యం ద్వంతయుఁ బుట్లి నట్ిి జగద్రశుఁ డనంత ఁడు ద్ెైతామయత ర ని టి్ంతము చేయు ట్టంతపని? యదుాతమ్ే వినుమంతలోన వ్ాఁ డంతముఁ బొ ందు ట్టలిఁ గని యయతని బంధులు గార్ుభంబుల ై.


బలకృష ు లపెైఁ గద్వసిన బల్లయుర్ ఖ్ర్ద్ెైతాభట్లలఁ బశిుమపాదం బుల బట్ిి తాల శిఖ్ర్ం బుల క గుర్ఁగ వ్ ైచి వ్ార్ు ప ర గొని ర్ధ్వపా!


10.1-624-వచనము

అపుిడు.


ఆలమున ననల్లఁ గూల్లన తాలదుర మఖ్ండ ద్ెైతాతనుఖ్ండములన్ కరల్లతమ్మై ధర్ జలధర్ మయలయవృతమ్మైన మింట్ి మయడికన్ వ్ ల్లగ న్


ధ్ేనుకవనమున నమల్లర మయనవు లయవ్ేళ్ఁ ద్ాఁట్ి మయోకుల ఫలముల్; ధ్ేనువులు మ్మస్ఁగ ఁ గస్వులు; ధ్ేనుకహర్భకతకామధ్ేనువు గలుగన్.

10.1-627-వచనము

ఆ స్మయంబున స్ుర్లు విర్ులవ్ానలు గుర యించి దుందు భులు మొర్యించి; ర్ంతఁ గమలలోచనుండు గోపజనజేగీయ మయనవర్తనుండెై, యననయుం ద్ానును గోగణంబులం ద్ోలుక ని మందకు జనియిె; న యిెాడ.


గోపదరేణుస్ంకల్లతకుంతలబదధమయూర్పింఛు ను ద్రుపతిమందహస్శుభదృష్ిిలస్నుెఖ్ు వనాపుషిమయ లయపర పూర్ుు గోపజనలయల్లతవ్ేణుర్వ్ాభిరాము నా గోపకుమయర్ునిం గనిర గోపస్త ల్ నయననతావంబుగన్.


10.1-629-ఆట్వ్ లద్వ కమలనయను వదనకమల మర్ందంబు దవిల్ల నయనషట్ిదములవలనఁ ద్రా వి ద్వనవియ్యగతాపంబు మయనిర గోపకాంతల లిఁ గోర్ుక లలర్.

10.1-630-వచనము

ఇట్లి గోపికలు సాదర్ంబుగంజూడ వీరడాహస్వినయంబులంజూచుచుం గీడీాగర ష ్ ండెైన పో ర డ గోష్ంబు పరవ్ేశించె; నంత రోహ ణీయ శ్ోదలు కుఱఱలవలని మచిుకలు పిచుల్లంప నిచుకువచిునటి్యిెైా వే్ళ్ల ద్రవించిర ; వ్ార్ును మజజనననెర్ునాదు లంగీకర ంచి, స్ుర్భికుస్ుమ గంధంబులు గ ైక ని, ర్ుచిర్ చేలంబులు గట్ిిక ని, ర్సో పపననంబులయిన యననంబులు గుడిచి, తృపుత లయి, మంజులశయాల స్ుపుత ల ై యుండి; ర్ందు. 10.1-80- విషకల్లత కాళింద్వగనుగొనుట్


ఒకనాడు బలభదుర ఁ డొకకఁడు రాకుండ; గోపాలకులు ద్ానుఁ గూడి కృష ు ఁ డడవికిఁ జని యెిండ నా గోవులును గోప; కులు న్నర్ుపట్లి నఁ గుంద్వ డసిా కాళింద్వలో విషకల్లత తోయముఁ ద్రా వి; పరా ణానిలంబులు పాసి పడిన య్యగీశవరేశుండు య్యగ వందుాఁడు గృష ు ఁ; డీక్షణామృతధ్ార్ ల లమిఁ గుర సి


10.1-631.1-ఆట్వ్ లద్వ పశుల గోపకులను బరత్రకించె మర్లంగ; వ్ార్ుఁ దమకుఁ గృష ు వలన మర్లఁ బరత కు గల్లగ నంచు భావించి స్ంత షి మయనస్ములఁ జనిర మయనవ్ేందర!


కాళియఫణిదూష్ిత యగు కాళింద్వఁ బవితరఁ జేయఁగా నుత ాకుఁడెై కాళింద్రజలవర్ుు ఁడు కాళియు వ్ డలంగ నడిచెఁ గ ర్వముఖ్యా!

10.1-633-వచనము

అనిన “నయాగాధజలంబుల వలన మయధవుం డెట్ిి నేర్ుిన స్ర్ింబు దర్ింబు మయపి వ్ డల్లంచె, నందుఁ బ దుకాలంబా వ్ాాళ్ం బేల యుండె? న ఱిగ ంపుము.


తొఱుఱ లఁ గాచిన నందుని కుఱఱని చర తామృతంబు గొనక ని చెవులన్ జుఱఱంగఁ దనివి గలు్ న ; వ్ ఱుఱ ల క ైనను దలంప? విపరవరేణాా!

10.1-635-వచనము




మయనవ్ేశవర్! యొకక మడుఁగు కాళింద్వలోఁ; గల; దద్వ యెిపుిడుఁ గాళియయహ విషవహ నశిఖ్లచే వ్ేచు చుండును; మీఁదఁ; పఱతెంచినంతన పక్షుల ైనఁ బడి మగోు్ ; నందుఁ దదాంగశ్రకర్యుకత; పవనంబు సో ఁకినఁ బరా ణు ల వివ యిెైన నపుిడ చచుు; నట్ిి యయ మడుఁగులో; నుదకంబు ప ంగుచు నుడుకు చుండుఁ

10.1-636.1-తటే్గతీ్ర

జూచి వ్ ఱగంద్వ కుజనుల స్ుర కకఁ జేయ నవతర ంచిన బలువీర్ుఁ డాగహీ ంచి భుజగవిషవహ న దో్షంబుఁ బొ ల్లయఁజేసి స్ుజలఁ గావించి యయ నద్వఁ జూత ననుచు.

10.1-637-వచనము

కృతనిశుయుండెై, పూర్వజనె భాగాంబునం దన చర్ణ స్ంస్ిర్శనంబునకు య్యగాంబ ై, తతామీపంబున విశ్ాల విట్పశ్ాఖ్య కదంబంబుతోనునన కదంబభూజంబు న కిక. 10.1-81- కాళింద్వలో దూకుట్


కట్చిేలంబు బగ ంచి పింఛమునఁ జకకం గొపుి బంధ్వంచి ద్ో స్తట్ స్ంసాఫలన మయచర ంచి చర్ణదవందవంబుఁ గీల్లంచి త త కట్శ్ాఖ్యగమీు మీఁదనుండి యుఱిక న్ గోపాలసింహంబు ద్వ


కతట్ముల్ మోోయ హరదంబులో గుభగుభధ్ావనం బనూనంబుగన్.


భూర మహపరతాప పర పూర్ు భయంకర్ గోపబాల కం ఠీర్వపాతవ్ేగవికట్ీకృత దుర వషభీషణోర ె స్ం పూర తమ్మై వడిం గలఁగ ప ంగ ధనుశశతమయతరభాగ వి సాత ర్ము ప ంద్ె నమెడుఁగు తపతపయుఃకణ బుదుోద్ోగమీ్మై.


పాఠీనాకృత్రఁ ద్ోయరాశినడుమన్ భాసిలి్ల మునానఢుాఁడెై కాఠ నాకియీ న్నదునేర్ుి దనకుం గల్లెన్ భుజంగేందర హృ తీిఠాగంీబున రోషవహున ల గయన్ భీమంబుగా న్నద్ె ను లోి ఠోత త ంగతర్ంగమ్మై మడుఁగు దురోి కాంబుగా బాహులన్.

10.1-641-వచనము



బాలుం డొకకఁడు వీఁడు నా మడుఁగు విభరా ంతోచులతీకర్ు క లోి లంబ ై కలఁగం జర ంచె నిట్ నే లోనుంట్ఁ జూడండు; మ తీకలయభీలవిశ్ాలదుస్ాహవిషాగ నజావలలన్ భస్ెమ్మై కూలంజేసెద నేడు లోకులకు నా కోపంబు ద్రపింపఁగన్.

10.1-643-వచనము

అని తలంచి విజృంభించి.



ఘోర్విషానలపరభలు గొబుోనఁ గమీెఁగ స్ర్ిసెైనా వి సాఫర్ుఁడు గాళియ్యర్గుఁడు పాఱివడిం గఱచెన్ పయ్యధరా కార్ుఁ బయ్యవిహర్ు భయకంప విదూర్ు మహగభీర్ు నా భీర్కుమయర్ు వీర్ు నవపీత శుభాంబర్ధ్ార్ు ధ్రర్ునిన్.


కఱచి పిఱుత్రవక మఱియును వ్ ఱవక నిజవదనజనిత విషదహనశిఖ్ల్ మ్మఱయఁ దన నిడుద యొడల్లని న ఱ ిహర ఁ బ నగొనియిె భుజగనివహపత్ర వడిన్.

10.1-646-వచనము

ఇట్లి భోగ భోగపర వ్ేష్ిిత ండెై, చేషిలు లేనివ్ాని తెఱంగునఁ గానంబడుచునన పరా ణస్ఖ్ునిం గనుంగొని తతరరభావంబు ల ఱుంగక, తతామర ిత ధనద్ార్మననర్థమయనస్ులు గావున.


అద్ె మన కృష ు నిం గఱచి; యంతట్ఁ బబ క భుజంగమంబు దు ర్ెదమున మే్నఁ జుట్లి క ని మయనక యుననద్వ; యింక నేమి చే యుద? మ్మట్ఁజొతత? మే్ పుర్ుష లోపుదు రీ యహ నడాపెటి్ న యాద్వ స్దుపాయ? మంచుఁ బడి రార్తర్వంబులఁ దూల్ల గోపకుల్.


గోపకుమయర్కశ్లఖ్ర్ు నేపున స్ర్ింబు గఱచు ట్ీక్షించి వగన్ మే్పులకుఁ ద్ొలఁగ గోవులు


వ్ాపో వుచునుండ ెవృషభవతాంబులతోన్.


భూతలము వడఁక నులయక పాతంబులు మింట్ఁ గానబడె ఘోషములో వ్ేరతలకును గోపక స్ం ఘయతములకు నదర గీడుకనున ల్లలేశ్ా!

10.1-650-వచనము

అంత నా దుర నమితతంబులు ప డగని బ గడు గద్వర న చితత ంబుల నుతతలపడుచు మందనునన నంద యశ్ోద్ాదుల ైన గోపగోపికా జనంబులు హర దళ్స్ర యిెఱుంగక గోపాల గోగణ పర వృత ం డెైన కృష ు ం డెకకడ న ైనం జకకననపునని ప కుకచుం బ కుకవల ైన మకుకవలు చెకుకలొతత నొకకపెటి్ బాలవృదధస్మే్త ల ై మహఘో షంబున నా ఘోషంబు వ్ లువడి.


వ్ార బాంగ న ఱుంగని వ్ార ై హర ఁ జూడఁబబ వ వడిగొని నగుచున్ వ్ార ంపఁ డయిెా రాముఁడు వ్ార ని హర లయ వ్ ఱుంగువ్ాఁ డయుా నృపా!

10.1-652-వచనము

అంతలోన వ్ార్ునుం ద్ానును గాంతార్మయర్్ంబు పట్ిిపో వుచు న డన డ గోపగోషిదంబుల స్ందుల నింతనంత నకకడకకడ యవ్ాంకుశ హల కమల కుల్లశ చక ీచాప కేతనాద్వ రేఖ్యలంకృతంబుల ై మయరా్ భర్ణంబులయిన హర చర్ణంబుల జాడఁ గని చొపుిదపిక చని దుర్టా్ంబ ైన యమునా తట్ంబుఁ


జేర వ్ార మధాంబున నితర్ుల కసాధాం బయిన స్ర్ింబుచేతఁ గాట్లపడి దర్ింబుఁజూపక భోగ భోగపర వృత ండయిన శ్రకీృష ు నిం గని కృషు కృషే్ుత్ర విలయపంబులఁ ద్ాపంబులం బొ ందుచు తతాకలంబునఁ బరత్రకూలంబయిెా ననుచు ద్ెైవంబుఁద్వట్లి గోపికలును గోపకులం గలసి మే్తలుడిగ ఱ పిల్లడక కృష ు నిం దపికచూచుచు నొఱలుచునన గోవులం గని; ర్ందు గోపికలు యశ్ోదం బట్లి క ని విలపించుచుఁ గృష ు నుద్ేుశించి యిటి్నిర . 10.1-82- గోపికలు విలపంిచుట్


ఎదుర్ువచిునఁ జాల న దుర్ుగా జనుద్ెంత ; వ్ దుర్ువచిున నే డద్ేల రావు? చూచినఁ గృపతోడఁ జూచు చుందువు న్నవు; చూచినఁ గనువిచిు చూడ వ్ేల? డాసిన నఱలేక డాయంగ వత త వు; డాసిన నేట్ికి డాయ విచట్ఁ? జీర న నన! యని చెలరేగ పలుకుదు; విద్వ యియమి చీర న న ఱుఁగకుంట్?

10.1-653.1-ఆట్వ్ లద్వ తలఁపు చేయునంతఁ దలపో యుచుందువు తలఁపు చేయ నేడు తలఁప వకట్; యనుచు భకితవివశు లయడెడి క ైవడి వ్ేరత ల లి నాడి వివశల ైర .

10.1-654-వచనము


ఆ స్మయంబున నంద యశ్ోద్ాదులు హర ం జూచి యధ్వకం బయిన శ్ోకంబున నిటి్నిర .


విషకుచయుగ యగు ర్కకసి విషకుచదుగుంబుఁ ద్రా వి విషవిజయుఁడ వ్ ై విషర్ుహలోచన! యదుాత విషయుండగు న్నకు స్ర్ివిష మ్మక కఁ గద్ా!


కట్ాి ! కూీర్ భుజంగము గటి్లుకన్ నినునఁ గఱవఁ గంపించిత్రవ్య? త్రట్ిిత్రవ్య పాపపు విధ్వఁ? బట్ిి మముం దలఁచి కాఁక పలవించిత్రవ్య?


పననగము మముెఁ గఱవక నిననేట్ికిఁ గఱచెఁ గుఱఱ ! న మిె గల్లగ న్న వుననను మము ర్క్షింత వు; నినునన్ ర్క్షింప నేము నేర్ము తండీర!


చూడ వద్ేమి గ ర్వపుఁజూపుల మముె; స్ఖ్యల్లతోడ మయ ట్ాడ వద్ేమి? మర్ెముగ నంద్ెలు పాదములందు మోోయ నే డాడ వద్ేమి నర్తనము? లవవల మోోలను గోపికావళిం గూడ వద్ేమి నవువలను? గోపకుమయర్వరేణా! చెపుిమయ;



శవీణర్ంధరంబులు స్ఫలతఁ బొ ందంగ; న లమి భాష్ించు వ్ా ర వవ ర ంకఁ? గర్చర్ణాదుల కల్లమి ధనాత నొంద; న ర గ పెైఁ బరా ఁకు వ్ా ర వవ ర ంక? నయనయుగెంబు లుననత్రఁ గృతార్థములుగా; నవువలు చూపు వ్ా ర వవ ర ంక? జహవలు గ ర్వశ్రఁీ జేర్ఁ బాట్ల; యెిడఁ బల్లకించు వ్ా ర వవ ర ంక

10.1-659.1-ఆట్వ్ లద్వ తండిర! న్నవు స్ర్ిదష ి ండవ్ ై యునన నిచట్ మయకుఁ బరభువు ల వవ ర ంక? మర గ పాయ లేము; మయకు న్నతోడిద లోక మీవు లేని లోక మే్ల?

10.1-660-వచనము

అని యొండొర్ులం బట్లి క ని విలపించుచుఁ “గృష ు నితోడన మడుఁగుఁ జొతతము చతత ” మనుచుఁ గృషువిర్హవ్ేదననానలభార్ తపుత ల ై మడుఁగు చొర్ఁబాఱుచునన వ్ార్లం గనుంగొని భగవం త ండెైన బలభధుర ండు “మీర్ు మీఁ దె్ఱుఁగర్ు; ధ్ెైర్ాంబు విడుచుట్ కార్ాంబు గాదు స్హ ంచి చూడుం” డనుచు వ్ార ని వ్ార ంచె.


తనుఁ గూర ు యివివధంబున వనితలు బడాలును ద్ార్ు వ్ాపో యిెడి ఘో


షనివ్ాస్ులఁ గని కృష ు ఁడు మనుజుని కియీ నొక ముహూర్తమయతరము జర్పెన్. 10.1-83- కాళియ మర్ధనము


అంతం గృష ు ఁడు మే్ను పెంప భుజగుం డావృత త లం బాసి తా స్ంతపాత యతభోగుఁ డెై కఱచుట్ల్ చాల్లంచి నిట్టి ర్ుితో శ్ాీంత ండెై తల ల త్రత దుర వషము నాసావీథులం గీమె దు శిుంతన్ ద్వకుకలు చూచుచుం దలగ నిల ున్ ధూమకాషా్ కృత్రన్.


వ్ ఱ మఱలేని మే్ట్ి బలువీర్ుఁడు కృషుకుమయర్ుఁ డొకక చేఁ జఱచి ఖ్గేందుర చందమునఁ జకకన ద్ౌడలు పట్ిి కనునలం జొఱజొఱ దుర వషానలము జొబోలుచుండఁగ న త్రత లీలతోఁ జఱజఱఁ ద్వరపిి వ్ ైచెఁ బర శ్లష్ిత దర్ిముఁ గూీర్స్ర్ిమున్.

10.1-664-వచనము

ఇట్లి వే్గంబుగ నాగంబు వీచివ్ ైచి జగజ జట్ిియిెైన నందునిపట్ిి ర ట్ిించిన స్ంభరమంబున.


ఘన యమునానద్ర కలోి ల ఘోషంబు; స్ర్స్మృదంగఘోషంబు గాఁగ సాధుబృంద్ావనచర్చంచరీక గా; నంబు గాయక స్ుగానంబు గాఁగ కలహంస్ సార్స్ కమన్నయమంజు శ;


బుంబులు తాళ్శబుములు గాఁగ ద్వవినుండి వీక్షించు ద్వవిజ గంధరావద్వ; జనులు స్భాసీనజనులు గాఁగ

10.1-665.1-తటే్గతీ్ర

పదెరాగాద్వ ర్తనపరభాస్మయన మహ తకాళియ ఫణిఫణామండపమున నళినలోచన విఖ్యాత నర్తకుండు నితాన ైపుణమునఁ బేర ు నృతా మయడె.


కుక్షిన్ లోకములునన గ ర్వముతో గోపాకృత్రనుననన యయ ర్క్షోహంత వడిన్ మహఫణిఫణార్ంగపరద్ేశంబుపెై నక్షీణోదధత నాడుఁ; బాడుఁ; జ లఁగున్; హస్ంబుతోడం బద పరక్షేపంబులు చేయుఁ గేళిగత లం బరా ణ ైకశ్లషంబుగన్.


ఘనతర్ స్ుష్ిరానంద స్వనములతో సిదధ సాధా చార్ణ గంధ ర్వ నిల్లంప మునిస్త లు చ యాన గుర సిర విర్ులవ్ాన లయడెడు హర పె.ై

10.1-668-వచనము

ఇట్లి దుషిజన దండధరావతార్ుండెైన హర వడిగల్లగ న పడగల మీఁదఁ ద్ాండవంబు స్లుప, బ ండుపడి యొండొండ ముఖ్ంబుల ర్కతమయంస్ంబు


లుమియుచుఁ గనునల విషంబుగకీుకచు నుకుకచెడి చికిక ద్వకుకలుచూచుచుఁ గంఠగతపరా ణుండెై ఫణీందుర ండు తన మనంబున.


వ్ేలుపుల ైన లయవుచెడి వ్ేదనఁ బొ ందుచు నా విషానల జావలలు సో ఁకినంతట్న చత త ర్ు; నేడిద్వ యియమి చోదా? మయ భీలవిషాగ న హేత్రచయపీడకు ననర ుయుఁ గమీెఱంగ న్న బాలుఁడు మతఫణాశతము భగనముగా వ్ స్ఁ ద్ొరకిక యయడెడున్.


ఈతఁడు స్ర్వచరాచర్ భూతేశుండెైన పర్మపుర్ుష ఁడు సేవ్ా పీరత ఁడు శ్రహీర యగు నని భీత్రన్ శర్ణంబు నొంద్ె బటి్లసి నృపా!

10.1-671-వచనము

ఇట్లి కూీర్ంబులయిన హర చర్ణ పరహర్ంబులం బడగ ల డసి నొచిు చచిునకియీం బడియునన పత్రంజూచి నాగకాంతలు దుర్ంతంబయిన చింతాభర్ంబున నివవట్ిల ి డు న వవగల నొలొి ంబబ యి పలిట్ిలి్లన యులింబుల.


కచబంధంబులు వీడ భూషణము లయకంపింపఁ గ ఁద్రవియల్ కుచయుగెంబుల వ్ేరగునం గదలఁ బ ైక ంగుల్ వడిన్ జార్ఁగాఁ బరచుర్భరా ంత్రఁ గలంగ ముందట్ ర్ుదద్ాోలయవళిం గొంచు స్ుర కుకచు, భకితంజని కాంచి రా గుణమణిన్ గోపాలచూడామణిన్. 10.1-84- నాగకాంతలు స్ుత త్రంచుట్


10.1-673-వచనము

కని దండపరణామంబు లయచర ంచి నిట్లతట్ఘట్ిత కర్కమలల ై యిటి్నిర .


కూీరాత ెల దండింపఁగ ధ్ార్ుణిపెై నవతర ంచి తనర డి న్న కర కూీరాత ెని దండించుట్ కూీర్తవము గాదు సాధుగుణము గుణాఢాా!


పగవ్ార స్ుత ల యందును బగ యించుక లేక స్మతఁ బర్గ డి న్నకుం బగగలద్?ె ఖ్లుల నణఁచుట్ జగదవనముక ఱకుఁ గాద్ె జగద్ాధ్ారా!


నిగీహమ్మ మము విషాస్ుాల నుగుీ ల శిక్షించు ట్టలి? నూహ ంప మహ నుగీహము గాక మయకర నిగీహము విషాస్ాభావనిర్్త్రఁ జేసెన్.


ఎట్ిి తపంబు చేసెనొక ? యెిట్ిి స్ుకర్ెములయచర ంచెనన? యెిట్ిి నిజంబు పల కనొక ? యిాఫణి పూర్వభవంబునందు ము న నట్ిి మహనుభావులకు న ననఁడుఁ జేర్ువగాని న్నవు నేఁ డిట్ిి విననదలీలఁ దల ల కిక నట్ించెద వీ ఫణీందుర పెై.



బహు కాలంబు తపంబు చేసి వరతముల్ పాట్ించి కామించి న్న మహన్నయ్యజవల పాదరేణుకణస్ంస్ిరాశధ్వకార్ంబు శ్రీ మహ ళార్తనము తొలి్ల కాంచెనిద్ె నేమం బేమియున్ లేక న్న యహ న్న పాదయుగాహత్రం బడసె నే డతాదుాతం బీశవరా!


ఒలిర్ు నిర్జరేందరపద మొలిర్ు బరహెపదంబు నొందఁగా నొలిర్ు చకవీర తపద మొలిర్ు స్ర్వర్సాధ్వపతాము నొనలిర్ు య్యగసిద్వధ మఱియొండు భవంబుల నొందన్నని న్న స్లిల్లతాంఘ రేోణువులస్ంగత్ర నొంద్వన ధనుా ల పుిడున్.


ఘన స్ంసారాహత లగు జను లయకాంక్షింపఁ గడు నశకాం బగు శ్ో భనము స్మక్షంబున నహ గనియిెం ద్ామస్ుఁడు రోషకల్లత ం డయుాన్

10.1-681-వచనము

ద్ేవ్ా! స్కల పుర్ుషాంతరాామి ర్ూపతవంబు వలనఁ బర్మ బుర్ుష ండ వయుా, నపర చిఛననతవంబువలన మహత ెండవయుా, నాకాశ్ాద్వ భూతస్మయశయీతవంబువలన భూతావ్ాస్ుండవయుాను, భూతమయతవంబు వలన భూతశబు వ్ాచుాండవయుాఁ, గార్ణాతీతతవంబువలనఁ బర్మయత ెండవయుాను, జాఞ న విజాఞ న పర పూర్ుతవంబు గల్లగ నిర్ు్ ణతవ నిర వకార్తవంబు వలన బరహెంబవయుాఁను, బరకృత్ర పరవర్తకతవంబువలన


ననంతశకితవ్ ై యపరా కృత ండవయుాఁ, గాలచకపీరవర్తకతవంబువలనఁ గాలుండవయుాఁ, గాలశకిత స్మయశయీతవంబువలన గాలనాభుండవయుా, స్ృష్ిి జీవన స్ంహరాద్వ దర శతవంబువలనం గాలయవయవసాక్షివయుా నొపుి న్నకు నమస్కర ంచెదము; మఱియును.


విశవంబు న్నవయిెై విశవంబుఁ జూచుచు; విశవంబుఁ జేయుచు విశవమునకు హేత వవ్ ై పంచభూతమయతేరంద్వరయ; ములకు మనుః పరా ణ బుద్వధ చితత ముల క లి నాతెవ్ ై మొనసి గుణంబుల; నావృత మగుచు నిజాంశభూత మగు నాతెచయమున కనుభూత్ర చేయుచు; మూ డహంకృత లచే ముస్ుఁగుబడక

10.1-682.1-తటే్గతీ్ర

న ఱి ననంత ఁడవ్ ై దర్శన్నయర్ుచివి గాక స్ూక్షుెఁడవ్ ై నిర వకార్మహ మఁ దనర కూట్స్ుథ ఁడన స్మస్తంబు న ఱుఁగు న్నకు మోొక కద మయల్లంపు నిర్ెలయతె!

10.1-683-వచనము

మఱియుఁ గలండు లేఁడు; స్ర్వంబు న ఱుంగు; నించుకన ఱుంగు బదుధ ండు; విముకుత ండొకం; డనేకుఁడు నను నివి మొదలుగాఁగల వ్ాదంబులు మయయవలన ననురోధ్వంపుదుర్ు గావున నానావ్ాద్ానురోధకుండ వయుా, నభిధ్ానాభిధ్ేయ


శకితభేదంబులవలన బహుపరభావపరతీత ండ వయుాఁ, జక్షురాద్వ ర్ూపంబులవలనఁ బరమయణ ర్ూపకుండవయుా, నిర్పేక్షజాఞ నంబు గల్లమిం గవివయుా, వ్ేదమయనిశ్ావస్తవంబువలన శ్ాస్త రయ్యనివయుా, స్ంకర్షణ వ్ాస్ుద్ేవ పరదుామయననిర్ుదధ ర్ూపంబులవలనఁ జత ర్ూెర తవయుా, భకతజనపాలకుండవయుా, నంతుఃకర్ణ పరకాశతవంబుగల్లగ సేవకజన ఫలపరద్ానంబుక ఱకు గుణాచాఛదకుండవయుాఁ, జతాత ద్వవర్తనంబులఁ గానందగ న గుణంబులకు సాక్షివ్ ై యొర్ుల క ఱుంగరామి నగోచర్ుండవయుాఁ, దర కంపరాని పెంపు వలన నవ్ాాహతవిహర్ుండవయుా, స్కలకార్ా హేత వయుా, నంతుఃకర్ణపరవర్తకతవంబువలన హృష్ీకేశుండవయుాను, సాధనవశంబుగాని యయతాెరామతవంబువలన మునివయుా, స్ూథ ల స్ూక్షెగత ల న ఱుంగుచు న ందుం జ ందక న్నవు విశవంబుగాకయు విశవంబు న్న వయుాను, విశవభావ్ాభావ స్ందర్శనంబు చేయుచు విద్ాావిదాలకు హేత వ్ ైన న్నకుం బరణామంబు లయచర ంచెదము; అవధర ంపుము.


లోక జనిసిథత్రలయములు గ ైక ని చేయుదువు త్రరగుణకల్లత ఁడవ్ ై కా లయకార్మున నమోఘ శ్రకీల్లత ఁడ వగుచు నిచు చంెదక యిాశ్ా!


ఈ శ్ాంత లు గాని తనువు లీశ్ా! యిా మూఢజాత లీ స్జాజ త ల్ ఈశ్ాంత తనువులందుఁ బర కాశింత వు ధర్ెహ తముగా స్ుజనులలోన్.



నేర్ము ల నన న కకడివి? నేము దలంచు తలంపు లోపలన్ నేర్ుపు లుననవ్?ే స్ుత ల నేర్మిఁ దండుర లు దో్రచిపుచురే? నేర్ము చేయువ్ార ధర్ణీపత లొకకకమయట్ల గావరే? నేర్ము గలు్ మద్వవభుని నే డిట్ఁ గావఁగద్ే కృపానిధ్ర!


బాలుం డీతఁడు మంచివ్ాఁడనుచుఁ జ పినరా ము కూీర్ుండు దు శ్రశలుండౌ నవున ైన నేము స్ుభగశ్రఁీ బాసి వ్ ైధవా దు షాి లంకార్ముఁ బొ ంద ననడెద మనాథాలయప మయల్లంపవ్ే? చాలున్ న్న పద తాండవంబు; పత్రబక్షం బ ట్ిి ర్క్షింపవ్ే?


ఆకులమయిెా భోగమిద్ె య దల లనినయు వరసెాఁ బరా ణముల్ రాకలఁబబ కలం బొ ల్లసె రాయిడి పెటి్క మయ నిజేశుపెై న్న కర్ుణాకట్ాక్షములు నిలిఁగద్ే తగ నన! స్మస్తలో క ైకశర్ణా! య్య! యభయకార్ణ! య్య! కమలయమననహరా!

10.1-689-ఆట్వ్ లద్వ మముెఁబ ండిి చేయు మయ పరా ణవలిభు పరా ణమిచిు కావు భకతవర్ద! న్నవు చేయు పెండిి నితాంబు భదరంబు పినననాట్ి పెండిి పెండిి కాదు.

10.1-690-ఇందరవరజము

న్నయయన; యిెవ్ావర ని నిగహీ ంపం


డా యుగ ీపాపాకృత్ర నంద డింకన్; న్న యయజఞలో నుండెడు నేఁట్ఁగోల న్ మయ యిాశు పరా ణంబులు మయకు న్నవ్ే.

10.1-691-వచనము

అని యిట్లి తమ పెనిమిట్ి బరత కుఁ గోర డి భుజగస్త ల యందు శర్ణాగతవతాలుండెైన పుండరీకాక్షుండు కర్ుణించి, చర్ణ ఘటి్నంబు చాల్లంచి, తలంగ న న టి్కేలకుఁ బరా ణేంద్వరయముల మర్లం బడసి చిద్వసినలఁగ న తలలు స్వర ంచుక ని వగర్ుుచు భుజగపత్ర జలజనయనునికి నంజల్లచేసి మ్మలిన యిటి్నియిె. 10.1-85- కాళిందుని విననపము


మలఁకలుమయపరచార్ములు మయముఖ్ముల్లవషవహ నఘోర్ముల్; ఖ్లులము; రోషజాత లము; గర్ువల; మే్ మొక మంచివ్ార్మే్? నళినదళాక్ష! పరా ణులకు న ైజగుణంబులు మయన నేర్ుునే? వ్ లయవ్ ? మయ వికార్ములు వింతల ? మే్లొనర ంచి తీశవరా!


వివిధ భావ్ాకార్ వీర్ాబీజాశయ; జవయ్యనియుతముగా జగము ల లి న్నవ చేసిత్ర మునన; నే మయ జగంబులో; స్హజకోపనులము స్ర్ిములము; దురావర్మ్మైన న్న తోర్ంపు మయయ నే; మ్మఱిఁగ ద్ాఁట్టడు పని క ంతవ్ార్;


మంతకుఁగార్ణ మఖిలేశవర్ుండవు; స్ర్వజుఞ ఁడవు న్నవు జలజనయన!

10.1-693.1-తటే్గతీ్ర

మనిచె ద్ేనిని మనినంచి మనుపు ననున నిగహీ ంచెద వ్ేనిని నిగహీ ంపు; మింక స్రేవశ! మయయిముె ల ందుఁ గలవు చితతమందునన కమీమునఁ జేయఁదగును.


నా పుణా మే్మి చెపుిదు? న్న పాదర్జంబుఁ గంట్ి నే; స్నకాదుల్ న్న పాదర్జముఁగోర్ుదు రే పదమందునన న ైన నిట్ మే్లు హరీ! 10.1-86- కాళిందుని శ్ాసంిచుట్

10.1-695-వచనము

అని విననవించిన కాళియు పలుకులు విననవధర ంచి కార్ుణామయనస్ుండెైన స్రేవశవర్ుం డతని కిటి్నియిె


గోవర్్ముతో మనుజులు ద్రా వుదు రీ మడుఁగు న్నర్ుఁ; దగ ద్వం దుండన్; న్నవును న్న బాంధవులును న్న వనితలు స్ుత లుఁ జనుఁడు నేఁ డంబుధ్వకిన్.



నిను నే శ్ాసించిన కథ మనమునఁ జంత్రంచి రేపుమయపును గీర తం చిన మనుజులు న్న భయమును విను మ్మననడు బొ ంద ర ందు విషవిజయముతోన్.


ఇద్వ మొద ల వవర ైన నర్ు లీ యమునాతట్ిన్న హరదంబులో వదలక తోఁగ ననున నుపవ్ాస్ముతోడఁ దలంచి క లుుచుం గదలక ద్ేవతాదులకుఁ గా జలతర్ిణ మయచర ంచినన్ స్దమలచిత త ల ై దుర తస్ంఘముఁ బాయుదు రా క్షణంబునన్.

10.1-699-ఆట్వ్ లద్వ గర్ుడభీత్ర ర్మణకద్రవప మొలి కర మడువుఁ జొచిు తీవు; మతిద్ాబజ లయంఛనములు న్న తలను నుంట్ఁజూచి యయ పక్షిరాజు నినునఁ బటి్ డింక.

10.1-700-వచనము

అని యిట్లి విచితరవిహర్ుండెైన గోపాలకృషుకుమయర్ుం డానత్రచిున, నియాక ని, చయాన నయాహీందుర ండు తొయాలులుం ద్ానును న యాంబున నయిాాశవర్ునకు నవాద్వవ్ాాంబరాభర్ణ ర్తనమయల్లకానులేపనంబులు స్మర ించి, తేఁట్ితండంబులకు దండ యగు న్నలోతిలంబుల దండ యిచిు, పుతర మితర కళ్తర స్మే్త ండెై, బహువ్ార్ంబులు క ైవ్ార్ంబుచేసి, వలగొని, మోొకిక లేచి, వీడొకని ర్తానకర్ద్రవపంబునకుం జనియిె; నిట్లి .



వ్ార జలోచనుఁ డెవవర్ు వ్ార ంపగలేని ఫణినివ్ాస్తవంబున్ వ్ార ంచిన యమున స్ుధ్ా వ్ార ం బొ లుపార న లివ్ార కిఁ బరయమ్మై. 10.1-87- కాళియునిపూర్వకథ

10.1-702-వచనము

అనినవిని “మున్నంద్రా ! యియమి కార్ణంబునఁ గాళియుండు భుజగ నివ్ాస్ంబ ైన ర్మణకద్రవపంబు విడిచె? నతం డొకకర్ుండును గర్ుడున కేమి తపుిఁ దలంచె?” నని నర్వర్ుం డడిగ న మునివర్ుం డిటి్నియిె.


స్ర్ిభీర్ువుల ైన జనుల లి న లన ల; స్ర్స్భక్షాములు వృక్షముల మొదల స్ర్ింబులకుఁ బ టి్, స్ర్ింబులును మును; స్రాింతకుఁడు దముెఁ జంప కుండఁ బరత్రమయస్మును దమ భాగ భక్షాంబు లయ; పక్షిరాజున కిచిు బరత కు చుండ, విషవీర్ాదుర్ెద్ావిష ి ఁడెై కాళియుఁ; డహ కులయంతకుని పా లపహర ంచి

10.1-703.1-తటే్గతీ్ర

యిాక తనపాల్ల బల్ల భాగ మ్మలిఁ ద్వనిన విని ఖ్గేందుర ఁడు కోపించి వీని తలలు


చీఱి చెండాడి భోగంబు చించివ్ ైచి పరా ణములఁ బాపి వచెుదఁ బట్ిి యనుచు.


అక్షీణ కనకస్నినభ పక్షయుగోదూాత ఘోర్ పవమయన మహ విక్షేప కంపితాన ేకక్షోణిధరేందుర ఁ డగుచు గర్ుడుఁడు వచెున్.


వచిున స్ర్ివ్ ైర ఁ గని వ్రా లక లేచి మహఫణావళ్ళల్ విచిు దృగంచలంబుల నవీనవిషాగ నకణంబు లొలకఁగా నుచులదుగజీహవలు మహో దధత్రఁ ద్వరపుిచు నూర్ుి లందుఁ గా ర ుచుెగయంగఁ బాఱి కఱచెన్ విహగేందుర నహీందుర ఁ డుగతీన్.


కఱచిన భుజగము ర్దములు విఱుగఁగ వదనముల విషము వ్ డలఁగ శిర్ముల్ పఱయిలుగ నడిచె గర్ుడుఁడు తఱమిి కనకర్ుచులు గలుగు తన డాఱ కకన్.

10.1-707-వచనము

ఇటి్హ కులయరాత్ర చేత వ్ేరట్లపడి వ్ ఱచి పఱతెంచి కాళియుం డీ గభీర్ంబ ైన మడుఁగుఁ జొచెు; మఱియు నొకకవిశ్లషంబు గలదు.



మునున సౌభర యను ముని యిా హరదంబునఁ; దపము చేయుచునుండ ధర్ణిలోన నాకల్లగొని పననగాంతకుఁ డొకనాడు; చనుద్ెంచి యందుల జలచరేందుర నొడిసి భక్షించిన నునన మీనము ల లి; ఖిననంబుల ై వగఁ గ సీిా యుననఁ జూచి యయ మునిరాజు శ్ోకించి కోపించి; గర్ుడుఁడు నేడాద్వ గాఁగ నిందుఁ

10.1-708.1-తటే్గతీ్ర

జొచిు మీనంబులను మింోగఁజూచెనేనిఁ జచుుగావుత మని యుగశీ్ాప మిచెుఁ గాళియుం డొకకఁడా శ్ాపకథ న ఱుంగు నితర్ భుజగంబు ల వివయు న ఱుఁగ వధ్వప!

10.1-709-వచనము

అద్వ కార్ణంబుగాఁ గాళియుం డా మడుఁగు చొచిుయునన, గో మనుజ ర్క్షణార్థంబు కృష ు ం డతని వ్ డల్లంచెను; ఇట్లి ద్వవా గంధ్ాంబర్ స్ువర్ు మణిగణ మయల్లకాలంకృత ండయి, మడుఁగు వ్ డల్లవచిున మయధవుం గని, పరా ణలయభంబులం బొ ంద్వన యింద్వరయంబులుం బబ ల , యశ్ోద్ారోహ ణీ స్మే్తలయిన గోపికలును, నందస్ునంద్ాదులయిన గోపకులును మూర్ులం బాసి, తేఱ,ి తెపిఱిల్ల, లేచి పర్మయనందంబులం బొ ంద్వర ; బలభదుర ండు తముెని యయల్లంగనంబుఁ జేసె; నపుిడు.



ఱంక లు వ్ ైచె వృషభము ల హంకార్ముతోడ; లేఁగ లట్ిిట్లి ఱిక ం; బొ ంకముల నొపెి ధే్నువు; లంకుర తము లయిెా దర్ువు లయ హర రాకన్.


న్న స్ుత ఁడహ చే విడివడ ెన్న స్ుర్ుచిర్భాగామహ మ నిశుల మనుచున్ భూస్ుర్ులు స్త లుఁ ద్ార్ును భాస్ుర్ వచనముల నందుఁ బల్లకి ర లేశ్ా!


నినాన యుగ ీభుజంగమంబు గఱవన్ న్న వ్ాపదం బొ ందుచున్ నననేమంట్ి తనూజ! య్యడవుగద్ా నా కూన! నా తండిర! రా వనాన యంచు శిర్ంబుమూరొకని నిజాంకాగంీబుపెై నిలుిచున్ కన్నన రొలకఁగఁ గ గల్లంచెఁ దనయున్ గారాముతోఁ దలి్ల ద్ాన్. 10.1-88- కార ుచుు చుట్లి ముట్లి ట్

10.1-713-వచనము

ఇట్లి పర్మ స్ంతోష ల ై ఘోషజను లయ రేయి కాళింద్రతట్ంబున నాఁకల్ల న్నర్ుపట్లి ల డసిా కుీసిా, గోవులుం ద్ార్ు నుండ నగణాంబగు నయార్ణాంబున నొకకదవ్ానలంబు పుట్ిి చుట్లి ముట్లి క ని నడురేయి నిద్వరంతంబ ైన వరజంబుమీఁద గద్వసిన నద్వర పడి లేచి, దందహామయనద్ేహుల ై స్కలజనులును మయయయ మనుజబాలకుండెైన హర కి శర్ణాగత ల ై యిటి్నిర .



అద్ె వచెున్ దవవహ న ధూమకణ కరలయభీల దురావర్మ్మై యిద్ ెకపెిన్ మమున లివ్ార నిట్ మీఁ ద్ేలయగు ర్క్షింపు; న్న పదపదెంబులకాని యొండెఱుఁగ; మో పద్ాెక్ష! య్య కృషు ! మోొ క కద మో! రామ! మహపరాకమీ! దవ్ాగ నన్ వ్ేగ వ్ార ంపవ్ే.


న్న పాదంబులు నమిెన నాపద ల కకడివి? జనుల కత ాగ ీమహ ద్రపతి తాపజవలనము పెైఁబడ కుండెడి విధంబు భావింపఁగద్.ే

10.1-716-వచనము

అని ఘోష్ించు ఘోషజనులం గర్ుణించి జగద్రశవర్ుండగు ననంత డనంతశకితయుకుత ం డెై గహనంబు నిండిన ద్ావదహనంబు పానంబు చేసిన, విజయగానంబు దశద్వశల నిగ డె; నంత రామకృష ు లు గోగణ జాఞ త్ర స్హ త ల ై మందయయనంబున మందకుం జని; ర ట్లి రామకేశవులు గోపాలబాల వే్షంబులఁ గీడీించు స్మయంబున. 10.1-89- గీషీెఋత వర్ునము


ద్వనము లంతంతకు ద్రర్ంాబుల ై యుండె; ద్వననాథుఁ డుత త ర్ ద్వశఁ జర ంచ;ె నాఁట్ినాట్ికి న ండ నవామ్మై ఘన మయిెా; వ్ చుని గాడుిలు విస్ర్ఁ జొచెు; మే్ద్వన్నరేణువుల్ మింట్ స్ంకుల మయిెా;


నేఱులుఁ గొలఁకులు నిగ ర పో యిెఁ; బాన్నయ శ్ాలలఁ బథవక స్ంఘము నిల ుఁ; జపిర్ంబుల భోగ చయము డాఁగ ఁ;

10.1-717.1-ఆట్వ్ లద్వ దర్ులఁ గుస్ుమ చయము దళ్ములతో వ్ాడె; మిథునకోట్ికి ర్త్ర మ్మండు ద్ో ఁచ;ె నఖిలజంత భీషెమ్మైన గీషీెము రాకఁ గీల్ల యడవులందుఁ గేల్ల స్ల్లపె.

10.1-718-ఆట్వ్ లద్వ వ్ాఁడిర్ుచులు గలుగువ్ానివ్ేఁడిమి గీషీె కాలమందు జగము గలయఁబడియి ెబరహె జనులక ఱకు బరహెండఘట్మున నుషుర్స్ముఁ ద్ెచిు యునిచె ననఁగ.

10.1-719-వచనము

ఇట్ాి భీలంబ ైన నిద్ాఘకాలంబు వర తంప బృంద్ావనంబు రామ గోవింద మంద్వర్ంబ ైన కతంబున నిద్ాఘకాలలక్షణంబులంబాసి, నిర్ంతర్ గ ర నిపత్రత నిర్ఝర్ శ్రకర్ పర్ంపరా భాసిత పలివిత కుస్ుమిత తర్ుతలం బయుాను, దర్ు లతా కుస్ుమ పర మళ్ మిళిత మృదుల పవనం బయుాను, బవనచల్లత కమల కలయి ర్ స్రోవర్ మహగభీర్ నద్రహరదం బయుాను, నద్రహరద కలోి లకంకణపరభూత పంకం బయుాను, బంక స్ంజనిత హర తాయమయన తృణనికుంజ బయుాను, జనమననర్ంజనంబయిన వస్ంతకాల లక్షణంబులు గల్లగ లల్లతమృగపక్షి శ్ోభింతంబ ై యొపుిచుండె; మఱియు నందు.



పికముల కోలయహలమును, శుకస్ంఘము కలకలంబు, స్ుభగ మయూర్ పరకర్ము కేకార్వ, మళి నికర్ము రొదయును జ లంగ న ఱి నయాడవిన్.


ఆతత యమునా స్ర్సీ జాత తర్ంగాభిష్ికత జలర్ుహ గంధ్ో పేతానిల మడఁచె నిద్ా ఘయతత ద్ావ్ాగ నపీడ నవవనమందున్.

10.1-722-వచనము

ఇట్ాి మని కందువ తెఱంగు గల్లగ స్ుందర్ంబ ైన బృంద్ావనంబునకు బలకృష ు లు గోవుల రొపిిక ని చని గోపకులుం ద్ార్ును నొండొర్ులతో నగుచుఁ, ద్ెగడుచుఁ, జ లంగుచుఁ, దలంగుచు. జఱజఱంద్వర్ుగుచుఁ, దర్ులస్ందుల కర్ుగుచు, ద్ాఁగ ల్లమూతలయడుచు, గీతంబులు పాడుచు, వ్ేణునాదంబులు ఘట్ియించుచు, నట్ియించుచు, గత లు దపిినకియీ నొర్గుచుఁ, గుపిల కుఱుకుచుఁ జపిట్లుగొట్లి చుఁ, గందుకంబులఁదట్లి చు నుపిర్ంబ గసి దర్ుు ర్ంబుల చందంబున ద్ాఁట్లచు, నామలకబలయవద్వ ఫలంబుల మీఁట్లచుఁ, గుట్విట్పంబులుఁ గదలుుచు, మృగంబుల నదలుుచుఁ, బ ర్లరేఁపుచు, మధుమక్షికలఁ జోపుచుఁ,ద్ేనియలు ద్రా వుచు, స మెసిలంబబ వుచు, గుర్ుశిషాకలినంబులం బనులు చేయుచుఁ, గాకపక్షధర్ుల ై ముష్ిియుదధంబుల డాయుచుఁ, బనినదంబులు చఱచుచుఁ, బులుగుల భంగ నఱచుచు,


బహుర్ూపంబులు పనునచు, న గ ర తనునచు, సేవాసేవక మితరా మితరభావంబులు వహ ంచుచు, నుతాహ ంచుచు మఱియు ననేకవిధంబులఁ గీడీించిర ; అందు.


మయ పాల్లకి బలకృష ు లు భూపాలకు లంచు న గ ర బొ బో ల్లడుచు నా గోపాలుర్ు మోత ర్ు బరమ ద్ాపాదకు లగుచు వలి్లకాంద్ోళికలన్.


గోపకు లందఱు నాడుచు ద్రపంిపఁగ రామవ్ాస్ుద్వేుల వ్ నుకం బ ై పడి పాఠక గాయక ర్ూపంబులఁ బొ గడుదుర్ు నిర్ూఢాతెకుల ై.


పీరత్రన్ గోపకు లందఱు గీతంబులు పాడఁ దర్ుల కింీదను నగుచుం జేత లు ద్వరపుిచు వ్ డవ్ డ బాతర్ లయడును యశ్ోదపాపం డడవిన్.


జలజాక్షుండును రాముఁడున్ నట్నములాలింగ గోపాల మూ ర్ుత లతో వ్ార్లఁ గొలుు నిర్జర్ులు స్ంతోష్ించి, వ్ేణుస్వనం బులుగావించుచుఁగొముెలూదుచు శిర్ంబుల్లు ుపుిచుంబాడుచున్ వలనొపిన్ వినుత్రంచి ర్పుిడు నట్లల్ వర ుంచు చందంబునన్.


10.1-90- పరలంబాస్ుర్వధ

10.1-727-వచనము

ఇట్లి రామకృష ు లు నదనద్ర తీర్ంబులఁ, గొలంకుల స్మీపంబుల, గ ర్ులచఱుల సెలయియఱుల ప ంతల మడుఁగులచెంతలఁ, బొ దలకేవీలఁ, బసిమి గల కస్వుజొంపంబులఁ బస్ుల మే్పుచుడం బరలంబుడను ర్కకస్ుం డుకుకమిగ ల్ల గోపాలర్ూపంబున వచిు వ్ార్ల హ ంస్జేయ దలంచుచుండ నయాఖిలదర్శనుం డగు స్ుదర్శనధర్ుం డెఱింగ యు న ఱుంగని తెఱంగున.


ఆ రాముని స్హజనుెఁడు రా ర్మెని వ్ానిఁజీర రాకం బబ కన్ గారాము చేసి మ్మలిన పో రామి యొనర ుఁ బదపఁ బొ ర గొనుక ఱకున్.

10.1-729-వచనము

ఇట్లి పరలంబునితోఁ జ ల్లమి చేయుచుఁ, గృష ు ండు గోపాలకులకు, యిటి్నియిె.

10.1-730-ఆట్వ్ లద్వ మనకుఁ బొర దుు పో దు మన మిందఱము ర ండు గములవ్ార్ మగుచుఁ గందుకముల శిలలు గుఱులు చేసి చేర కరీడింతము ర్ండు వలయు జయపరాజయములు.

10.1-731-వచనము


అని యిట్లి పల్లకి, తానును బలభదుర ండును బ నునదుు ల ై యితర్ వలివు ల లి నుద్వుంచుక ని చిఱుఱ దుు ల ై వచిున స్మంబుగ విభజంచిక ని, ర ండు గములవ్ార ై మయర్్ంబులందుఁ దృణ ద్ార్ు శిలయ కల్లితంబు లగు గుఱులొడిా , కందుక శిలయద్వ పరక్షేపణంబుల లక్షాంబులఁ ద్ాఁక వ్ ైచి, జయ పరాజయ నిర్ుయంబులు గ ైక ని వ్ాహావ్ాహక లక్షణంబుల నిర జత లు జేతలవహ ంచి కరడీించుచు, బలరామునికి వ్ాని చందంబు ర్హస్ాంబున న ఱింగ ంచి పస్ుల బలుుచు, భాండీర్కం బను వట్ంబు జేర రా స్మయంబున; కరడీయందుఁ శ్రదీ్ామనామధ్ేయండెైన గోపకుండు శ్రకీృష ు ని వహ ంచె; భదరసేనుండు వృషభు న కికంచుక నియిె; బలభదుర ండు పరలంబు నారోహ ంచె నపుిడు.


వనజాక్షున్ బల్లమినోలయఢుాఁడు తృణావర్ుత ండు మునిెంట్ికిం గొనిపో ఁ జాలక చికికనాఁ డతని నాకున్ మోవరా దంచు నా దనుజార న్ గొనిపో ఁ దలంపక వడిన్ ద్ెైతేాశుఁ డయయాట్లోఁ గొనిపో యిెన్ గ ర ద్ాఁట్ి రాము నఖిలకూీర్క్షయ్యద్ాు మునిన్.

10.1-733-వచనము

ఇట్లి కరడీాకల్లిత వ్ాహనుం డయిన పరలంబుండు బలభదుర నిం గొనిపో వుచు.


గుర్ుశ్ ైలేందరస్మయనభార్ుఁ డగు నా గోపాలకున్ మోవలే క ర్య్యద్ేరకము మయని దైె్త ాఁడు నరాకార్ంబు చాల్లంచి భీ కర్ ద్ెైతాాకృత్ర నేగ హేమకట్కాకలింబుతో రాముతో ముర్ు వ్ొపింగఁ దట్ిలితేందుయుత జీమూతంబు చందంబునన్.



మోస్ము లేక వ్ాని పెనుమూఁపుననుండుచు నా హలయయుధుం డా స్మయంబునం గనియిె హట్క ర్తన కిరీట్ కుండలో ద్ాాసితమస్తకున్ భుర కుట్ి భాస్ుర్ ద్ార్ుణ నేత ర నుగ ీదం షాి ు స్హ త ం బరలంబు నుర్ు శ్ౌర్ావిలంబు మద్ావలంబునిన్.

10.1-736-వచనము

కని నకతంచర్ుం డని యించుక శంకించి వ్ ఱవక.


కడువడిఁ దను ద్వవికిం గొని వడఁి జనియిెడు దనుజు శిర్ము వరయా హలధర్ుం డడర పట్ల చట్లలతర్ మగు పిడకిిట్ వ్ స్ఁ విస్ర ప డిచె బఱుస్ున నలుకన్.


హలధర్ు బలుపిడికిట్ హత్రఁ దల పగ ల్లన ర్ుధ్వర్జలము తనువివర్ములం ద్ొలఁక మొఱయిడుచు దనుజుఁడు బలర పుపవి నిహత నగము పగ ద్వం బడియిెన్.


మే్లుమే్లుగదయా! రాముఁడు మే్ట్ి ర్కకస్ు నొకకఁడున్ నేలఁ గూల్లచె నొకక పో ట్లన నేడు విస్ెయ మంచు గో పాలకుల్ గని చచిు వచిున భరా తఁ గనన విధంబునం జాల ద్రవన ల్లచిు రాముని స్తకర ంచిర వ్ేడుకన్.



బలవంత ఁ డగు పరలంబుఁడు బలుముష్ిిన్ నిహత ఁడెైన బరత్రకిత్ర మనుచున్ బలస్ూదనాద్వ ద్వవిజులు బలుపెైఁ గుస్ుమముల వ్ాన పర్ఁగ ంచి రొగ న్. 10.1-91- ద్ావ్ాగ న తాగుట్

10.1-741-వచనము

ఇట్లి గోపకులు కరడీింప గోవు లంతంతం గాంతార్ంబున వింత కస్వులు మ్మస్వుచు, మే్ఁతపడి నొండడవికి దూర్ంబు చని యందు దవదహనపవన స్ంస్ిర్శంబు సెైర ంపక కంపించి దపిి నొపుిజ డి ఘోష్ించిన.


ఆ గోపాలకు లందఱుం బస్ుల కుయయాల్లంచి క మయర్ కే ళీ గాఢతవము మయని గోఖ్ుర్ర్ద్ాళిచిఛనన ఘయస్ంబుతో బాగ ై యునన పథంబునం జని దవ్ాపననంబు గాకుండ వ్ే వ్ేగన్ గోగణమున్ మర్ల్లు ర్ట్వీ వీధ్వన్ జవం బొ పిఁగన్.


జలధర్ గభీర్ర్వమున నళినదళాక్షుండు దముె నామయంకములం బల్లచిన విని పరత్ర ఘోషణ ములు జేయుచుఁ బస్ులు ద్వర గ ముదమున నధ్వపా!

10.1-744-వచనము


అంత నవవనంబున ద్ెైవయ్యగంబునం బుట్ిిన గార ుచుు బట్లి విస్ర డి కర్ువల్ల వలన మినునముటి్ మిట్ిిపడి, గట్లి చెటి్నక దర క ని, యట్టి కాీలుచుఁ జుట్లి క ని, పర్వం గని పలిట్ిలి్లన యులింబులతో వలివుల లిఁ దలిడిలి్ల స్బలుండెైన హర కి మృత ా భీత ల రీత్రం జకక మోొకిక యిటి్నిర .


అభరంకష ధూమయయిత విభార ంత మహస్ుఫల్లంగ విస్రోగశీిఖ్య విభరషి దగధలోకా దభరంబ ై వచెుఁ జూడు దవశిఖి కృషాు !


న్న చుట్ాి లకు నాపదల్ గలుగునే? నే మ్మలి న్న వ్ార్ మ నాాచార్ంబు ల ఱుంగ; మీశుడవు; మయ కాభీలద్ావ్ాగ న నే డే చందంబున నింక ద్ాఁట్లదుము? మమీెక్షించి ర్క్షింప వ నాన! చంద్రా భ! విపనునలన్ శిఖివితానచఛనునలన్ ఖినునలన్.

10.1-747-వచనము

అని విననవించి ర్ంత.


బంధుజనంబుచేత నిట్ల పరా ర థత ఁడెై హర విశవర్ూపు డో ! బంధువులయర్! మీ నయనపంకజముల్ ముకుళింపుఁ డగ నన్న స్ంధ్వ నడంత నే ననినఁ జకకన వ్ార్లు నటి్ చేయుఁడున్, బంధుర్ద్ావపావకముఁ బట్ిి ముఖ్ంబునఁ ద్రా వ్ లీలతోన్.


10.1-749-వచనము

ఇట్లి నిజయ్యగవ్ ైభవంబున ద్ావదహనంబుఁ బానంబుచేసి నిమిషమయతరంబున గోపకుల నందఱ భాండీర్క వట్స్మీపంబునకుం ద్ెచిు విడిచిన వ్ార్ు వికసితనయనకమలుల ై కృష ు ని య్యగమయయయపరభావంబున న ర్గల్లచిచుు మగో ్ నని యగ ్ంచుచుఁ దమ మనంబులందు.


కార ుచాుర్ుు పట్లతవము నేర్ుున నర్ుఁ డొకఁడు? శ్ౌర నేడిద్ె కార ు చాుర ు మనలఁ ర్క్షింపఁగ నేర ు; నితం డజుఁడొ హర యొ నిట్లయక్షుండో .

10.1-751-వచనము

అని వితర కంచి; ర్ంతఁ గృష ు ండు సాయయహన స్మయంబున రామ స్హ త ండెై వంశనాళ్ంబు పూర ంచుచు గోపగణజేగీయమయనుండెై గోష్ంబు పరవ్ేశించె; నపుిడు.


కమలయక్షు నొదు నుండని నిమిషము యుగశతముగాఁగ న గడిన గోప పరమదలు స్ంభరమమున నా కమలయక్షునిఁ జూచి ముదముఁ గనిర మహీశ్ా!

10.1-753-వచనము


ఆ స్మయంబున గోపకు ల్లండికడనునన వృదధకాంతాజనంబులకు రామకృష ు ల చితరచర తరంబులు చెపిిన, విని వ్ార్ు వ్ార ని కారాార్ుథ ల ై వచిున వియచుర్వర్ులని తలంచి; ర్ంత. 10.1-92- వర్షర్ుత వర్ునము


పూర్వవ్ాయువులు పరభూతంబుల ై వీచెఁ; బడమట్ నిందరచాపంబు ద్ో ఁచెఁ బర వ్ేషయుకతమ్మై భానుమండల మొపెి; మ్మఱపు లుతతర్ద్వశ మ్మఱవఁ దొ్డగ దక్షిణగాముల ై తనర మే్ఘంబులు; జలచరాన్నకంబు స్ంతసించెఁ జాతకంబుల పిపాస్లు కడపలఁ జేర ఁ; గాంతార్వహునల గర్వ మడఁగ

10.1-754.1-ఆట్వ్ లద్వ నిజకరాళివలన న్నర్జబంధుండు ద్ొ లి్ల పుచుుక నిన తోయ మ్మలి మర్ల నిచుుచుండె మహ ఁ గర్షకానంద కందమ్మైన వ్ాన కందు వందు.


వరాష కాలభుజంగుఁడు హర్షముతో నిడిన నవ నఖ్యంకము లని యు తకర షంప భూమిస్త్రపెైఁ


కర్షక హలరేఖ్ లమర గహనాంతములన్.


చెలువుడు పరా వుట్ాకలుఁడు ప లసినఁ బులకించు భూమి పులకము లనఁగా మొలచి తల ల త్రత నికుకచు స్లల్లతగత్రఁ జాలువ్ార స్స్ాము లధ్వపా!

10.1-757-వచనము

మఱియుఁ జట్లలపవనచల్లతంబుల ై మినునదనిన, ల కకకు మికికల్లయిెై, ఱ కకలు గల న్నలగ ర్ుల సిర్ుల మీఱి, కాఱుక ని తెఱపిపడక, నిబడంబుల ై, శిశిర్కిర్ణ తర్ణి మండలంబుల చొపుిదపిించి, విపుిగల్లగ , చదలుగపుిక నిన లీలం గాీలు న్నలమే్ఘంబులును, మే్ఘవిముకతంబుల ై జలదస్మయవిట్లండు స్ర్స్గత్ర ధర్ణిస్త్ర యుర్ముెన దర ించి, నేర్ుిన స్మర ించు కర్ూిర్ఖ్ండంబుల వడువునఁ బుడమిం బడు కర్కలును, గర్కానుగతంబుల ై యసిత భోగ భోగంబుల బాగున న్నలమణిమయల్లకా విశ్లషంబుల విధంబున న డపడక పడు స్ల్లలధ్ార్లును, ధ్ారాధర్విగళిత విమల స్ల్లలంబులం ద్ో ఁగుచు మదజలయభిష్ికత మయతంగంబుల స బగున నుండు క ండలును, గొండల త దలనుండి గండ శ్ ైలంబులపెైఁ బడి వికరర్ామయణంబులగు గ ర నిర్ఝర్ంబుల శ్రకర్ంబులును, శ్రకర్పర్ంపర్ల చొదుకులు మడుగులుగొనినఁ బద పిద నగుచుఁ జదుకుచిదుకుమను రొంపులును, రొంపులుగొీచిు కచీుర్ నుచుల్లతంబుల ై పఱచు వఱదలును, వఱదల వలన మ్మదల్ల కదల్లపాఱ డి యియఱులును నేఱులవ్ ంట్ గఱులుత్రరపుిచు గములుగొని క ీన్ననటి్ క దుర్ునడచు మీనంబులును, మీననయనల మే్నుల మ్మఱుంగు స ంపు పెంపు సెైర ంపక కంపించి త్రర గ స్ుర ఁగ చనియిెడు కర్ణి మే్ఘ మధాంబులం బొ లసి మలసి


నిలువక మర్ల్లచను క ీమ్మెఱుంగులును, మ్మఱుంగుల తెఱంగునఁ దె్ఱవలు పుర్ుష లం దగ ల్ల నిలువర్ని జనుల క ఱుంగ నలువ మొఱయిడిన వడువున మొర్యు నుఱుములును, నుఱుముల కుల్లకిపడక కికుర్ుప డుచుచుఁ బంఛంబులు క ంచెంబులు జేయక విపిి దె్పిర్ంబుగ ఱొ పుిచు నర్తనంబులు చేయు మయూర్ంబులును, మయూర్ ఘోషంబులు భీషణంబుల ై చెవులు సో ఁకిన ననూనంబుల ైన మయనంబుల నాస్లు చెడి యొం డొర్ులకుం గ ంీదుపడి కంీదుక ను విర్హ జనులును, జనులకు రేపు మయపని ర్ూపింప రాక మయలతీ కుస్ుమ విస్ర్ వికస్న విద్వతావసానంబులగు దుర ునంబులును, ద్వనావసానస్మయంబున మినుకుమినుకు మని మ్మఱయుచుం ద్వర్ుగు ఖ్ద్ో ాతంబులును, ఖ్ద్ోాత స్ందర్శనంబు గోర్ుచు నుడుగక విడువక గుర యు జడింబడి వల్లగొని వడఁకుచు నశనయతనంబులు వర జంచి ఖ్ర్ూజ ర్ జంబూఫల భక్షణంబుల ద్ేహస్ంర్క్షణంబు లయచర ంచు వనచర్ులును, వనచరానందకార ణుల ై వ్ార్ర్మణులర్ుచి ననవర్త భుజగ స్మే్తలగు కేతకులును, కేతకర కదంబ యూధ్వకా కుట్జ కుస్ుమ పర మళ్మిళితంబు లగు విపిన మయర్్ంబులును మయర్్నిరోధంబు లగుచుం బ ర గ ర్సికంబుల ై పస్ర్ు దొ్లంకుచు హర నెణికిర్ణపుంజంబులభంగ ర్ంజలి్ల తొంగల్లంచుచు జొంపంబులు గొనిన కస్ువులును, గస్ువులు మ్మస్వి మిస్ మిస్ం దనువులు మ్మఱయ వలుద ప దుఁగుల బర్ువునం కదలక నిల్లు న మర్మర్నిడు ధ్ేనువులును, గల్లగ ధ్ేనువరజంబుక ైవడిఁ బయుఃకణమననహర్ం బ ై, హర్కర్ంబు భంగ ఁ బర పూర్ు సార్ంగ భాస్ుర్ంబ ై, స్ుర్గ ర చెలువున హర శరాస్న విభీషణం బ ై, విభీషణ హృదయంబు పో ల్లకఁ బరకట్ిత హర శబువ్ ైభవంబ ై, భవపూజనబు చందంబున నిందర గోపాద్వ విభవజనకం బయి, జనకయయగంబు భాత్ర సీతాపరకర్ణాలంకృతం బయి, కృతయుగంబు స ంపున బహువర్షంబున ై వరాష గమంబు చెలువ్ొంద్ె నపుిడు.



వ్ాడక వ్రా లక తెవుళ్ళలఁ గూడక తగ నలి గ ఱలుగొని నవకముల ై చూడఁగ భదరము లగుచును వీడనె్ స్స్ాంబు ల్లడుమ వీడెం బరజకున్.


జీవనము చాలఁ గల్లగ యుఁ గావర్మున మిట్ిిపడని ఘనుని కియీ నద్ర జీవనములు చొర్ జలనిధ్వ పరా వుట్ాకలమున డిందుపడి యుండె నృపా! 10.1-93- వరాష గమవిహర్ంబు


ఆ వరాష గమమందు గోవుల నర్ణాాంతంబులన్ మే్పుచున్ గోవిందుండు పరలంబవ్ ైర యుత ఁడెై గోపాలవర్్ంబుతోఁ బరా వీణాంబునఁ గందమూలఫలముల్ భక్షించుచున్ మంజుల గాీవ్ాగంీబులఁ బీరత్రఁ జల్లుగుడిచెం గాసార్తీర్ంబులన్.

10.1-761-వచనము



విశవమోహనమ్మైన వ్ేణు నినాదంబు; స్ర్స్గంభీర్గర్జనముగాఁగ మహన్నయ నిర్ెల మందహస్దుాత్ర;


లల్లత సౌద్ామన్న లత్రకగాఁగఁ దలచుట్లి బాగుగఁ దనర్ు పింఛపుదండ; శ్ ైలభేదనుశరాస్నముఁగాఁగఁ గర్ుణాకట్ాక్షవీక్షణ స్ుధ్ావర్షంబు; స్ల్లలధ్ారా పరవర్షంబుగాఁగఁ

10.1-762.1-తటే్గతీ్ర

జాడ నేతెంచు గోపాలజన మున్నందర చాతకంబుల దుర్వస్థఁ జకకఁ జేసి కృషుమే్ఘంబు బహుతర్కరర త నొపెి విమల బృంద్ావనాకాశవీధ్వ యందు.


గోవుల వృషవతాంబుల వ్ావిర ఁ బూజంచి పిదప వరాష కాల శ్రవీనితను బూజంచెను శ్రవీలిభుఁ డయుా గోపశ్లఖ్ర్ుఁ డధ్వపా! 10.1-94- శర్దృత వర్ునము

10.1-764-వచనము

ఇట్లి కృష ు ండు విహ తవిహర్ంబుల వరాష కాలంబుఁ బుచెు; నంత.


జొంపములు గొనియిె వనములు; రొంపు ల్లగ ర ; న మల్లగముల రొద లుడిగ ; నదుల్ పెంపులకుఁ బాసె; నుఱుముల


శంపల స్ంపదలు మయన శ్ార్దవ్ేళ్న్.

10.1-766-వచనము

మఱియు జీవనంబులు విడిచి, విమలజాఞ నవశంబున ముకుత లగు పుర్ుషర్తనంబులచెనుననఁ జ నున వదల్ల, మినున విడిచి, వ్ాయువశంబుల ై, వ్ లి్లవిర సి చను మే్ఘంబులును, మే్ఘపట్ల ర్హ తంబును, గలశభవముని స్హ తంబునునయి, విజాఞ నద్రప విలసితం బగు య్యగ హృదయంబు చందంబున శుభం బ ైన నభంబును, నభంబున న్నలదుకూలవితానస్ంయుకత ముకాత ఫలంబుల వడువున న గడు నుడుగణంబులును, నుడుగణమయూఖ్ంబు క ీవువలువ్ వత త గఁగొని నివవట్ిలుి చు బరహెంకర్ండకర్ూిర్ఖ్ండాయమయనంబు లగు చందరకిర్ణంబులును, జందరకిర్ణ స్మెర్శనంబున స్గర్ాంబుల ై భూమికి దుర్ార్ంబు లగుచు నిండి పండి హల్లక కర్ నిశితలవితర ధ్ారా స్ంర్ంభంబుఁ దలంచి తలిడిలి్ల వ్ లవ్ లకంబాఱుచుఁ దలి్లయగు విశవంభర్కు మునుక ని పరణతంబు ల ై వడంకుచు న ఱుంగ మొఱయిడుచునన పెంపున స్ంపననంబుల ైన యిెనునలవ్ేరగున వ్రా ల్ల గాల్లందూలుచు మర్ెర్ ధవనుల సార్స్ాంబు లగు కలమయద్వ స్స్ాంబులును స్స్ా మంజరీ పుంజంబులం గొంచక చంచువులఁ దుర ంచి కబళించి పిలిపెంట్ి తండంబులంగూడి కడుపులునిండ మ్మకిక వికకవిర సి చొకుకచుఁ ద్వరకకలుగొని మహో త త ంగ స్మంచిత మంచపరద్ేశంబు ల కిక స్ంచర ంచుచు వ్ నునల కావల్లయునన యనునల క మోెవులు బంబఫలంబు లని కఱచి తతకరాసాఫలనంబుల నుల్లకి పడి యెిగసిచను శుకనికర్ంబుల కలకలంబులును, గలహంస్ కోక సార్స్ కోలయహల మండితంబుల ై నిండిన నిర్ెలజలంబులు గల జలయశయంబులును, జలయశయముల జలము లనుద్వనము నిగుర్ గృహములఁబరత కుద్వనములు చనుట్ యిెఱుంగని మనుజుల గమనికం ద్వర్ుగు జలచర్ములును, జలచర్ హృదయముల


బ గడుగదుర్ డొంకి యింకిన నదులును, నదులందుఁ గర్ూిర్మండపంబుల తెఱంగున, మణికుట్ిిమంబుల మయడికని సౌధసో పానమయర్్ంబుల జాడను, విలోకితంబులగు నూతన సెైకతంబులును సెైకత పరద్ేశంబుల నుదయ వ్ేళ్ల నితాకరాెనుషాి న నిర్త లగు మునులును, మునికనాకాకర్ కలశ స్ల్లలయ భిష్ికతమూలంబులగు తపో వన బాలసాలంబులును, సాలవిట్పి వ్ాస్ంత్రకా కుంజపుంజంబుల తఱచున నిముడుక ని ద్వనకర్ కిర్ణములకుం గర్ువల్లకిం జొర్ వ్ ర్వుపడని వనములును వన ములం దర్ులక మెల నాకలముెలు నేకలముె ల ై మ్మస్ంగ మస్ర్ుకవిసి క ీవివ క ముెక నల స్ూట్ి యియట్ిదర్ులు తరవివ చిమిె కుమిె కోరాడెడు వనగజంబులును, గజకుంభ కనకకుంభ ర్ుచిర్ కుచభార్ భీర్ుమధాస్మంచిత లగు చెంచితలును, జ ంచితల కూీర్ముె లగు వ్ాలముెల సార్ములుచెడి బ డిదంబుగఁ బాదంబులు దొ్ట్లర పడఁ బ నగాధంబులఁబడు వరాహ పుండరీకంబులును, బుండరీక కుంద కుముద కుర్ంట్కాద్వ కుస్ుమ మకర్ందంబు గోీల్ల తేల్ల సో ల్ల వ్ాల్ల మహహంకృత ల ఝంకృత లు చేయు తేఁట్ికదుపులును, గదుపులం గలయక యిెదగల్లగ మదమున నదనుపద న ఱింగ మదనమయర్్ణ పేరర తంబుల ై పెంట్ిత ట్లముల వ్ ంట్ం జని యొండొంట్ి గ ంట్ించుచుఁ దగుల న కిక గర్ాంబులు న క కలుపు మృగవృషభరాజంబులునుగల్లగ రాజరాజ గృహంబు పగ ద్వ విలసిత కుంద పదె సౌభాగాం బ ై, భాగాహీను కర్ెంబు రేఖ్ నశీుత న్నలకంఠ శబుంబ ై, శబుశ్ాస్త రవ్ేద్వ హృదయంబు బాగున విశదపరకాశ్ాభిరామంబ ై, రామస్ంగాీమంబు క ైవడి బాణా స్నాలంకృతం బ ై, కృతాంత హృదయంబు కర్ణి నపంకం బ ై, పంకజాస్ను గేహంబు స ంపున రాజహంస్ విరాజమయనం బ ై, మయనధనుని చర తరంబు స బగున నకలెషజీవనం బ ై, వననిధ్వ ప లుపున స్మిెళిత భూభృద్ావహ న్న స్ంకులంబ ై, కులవధూర్తనంబు చెలువున నదృషి పయ్యధర్ంబ ై ధర్ణికిం ద్ొడ వగుచు శర్తాకలంబు వచెు; నందు.



వ్ాజుల న్నరాజనములు రాజుల జయగమనములును రాజత లక్షీె పూజలు దే్వ్యతావములు రాజల ి ను జగత్ర యందు రాజకులేంద్రా !


చేగ గల చెఱకువింట్ను బాగుగ న్నలోతఫలంబు బాణంబుగ స్ం య్యగంబు చేసి మదనుఁడు వ్ేగంబున విర్హ జనుల వ్ేట్ాడె నొగ న్.

10.1-769-వచనము

ఇట్లి భాస్ుర్ంబ ైన శర్ద్ావస్ర్ంబుల గోవిందుండు గోబృంద స్మే్త ండెై బృంద్ావనంబునం బస్ులఁ బొ స్ంగ మే్పుచు. 10.1-95- వ్ణేువిలయస్ంబు


కరాు వతంసిత కర ుకార్పరభ; గండభాగదుాత్రఁ గడలుక లుప భువనమోహనమ్మైన భూర విలయస్ంబుతో; వ్ామభాగానతవదన మొపి నపస్వాకర్మృదులయంగుళీ చాత ర ; షడజధవనికి మర్ె స్ర్ణిఁ జూప డాకాల్లమీఁద నడాము చాఁచి నిల్లిన;


పదనఖ్దుాత్ర భూమిఁ బరబోక నఁగ

10.1-770.1-తటే్గతీ్ర

మౌళిపింఛముఁ గంఠద్ామమును మ్మఱయ విలసితగాీమముగ నొకక వ్ేణువందు బరహెగాంధర్వగీతంబు పర్ఁగఁ జేసెఁ జత ర్నట్మూర త గోపాలచకీవర త.

10.1-771-వచనము

ఇట్లి హర వే్ణునాదంబు పూర ంపఁగ మయర్వికార్హేత వగు తద్ర్ తం బాల్లంచి సిగు్ లు చాల్లంచి మకుకవలు చెకుకలొతత గోపిక లోపికలు లేక తమతమ ప త త కతెతలుం ద్ార్ును దతతఱంబునం బదుగుర్ు నేగుర్ుం దుట్లములు గట్ిి జల్లబల్ల ముచుట్లకుం జొచిు తమలోన. 10.1-96- గోపికలవ్ణేునాదునివర్ున


శవీణోదంచితకర ుకార్మునతో స్వరాు భ చేలంబుతో నవతంసాయిత కేకిపింఛమునతో నంభోజ ద్ామంబుతో స్వవశుండెై మధురాధరామృతముచే వంశంబుఁ బూర ంచుచు నునవిద్ా! మయధవుఁ డాలవ్ ంట్ వనమం ద్ొపాిర డిం జూచితే?


రావ్ే స్ుందర ! యియమ్మ బబ ట్ి! వినవ్;ే రాజీవనేత ర ండు బృం ద్ావీధ్వం దగ వ్ేణు వూఁదుచు లస్తావ్ాానతాస్ాంబుతో భూర వినాాస్ములంగుళీకమీములుంబొ లయిర్ షడజంబుగాఁ గావించెన్ నట్లభంగ బరహెమగు దద్ా్ ంధర్వ స్ంగీతమున్.



తలఁక ను గొబుోనఁ జతతము నళినాక్షుని మధుర్ వ్ేణునాదము నా వీ నులు సో ఁకినంత మయతరన చెల్లయయ! యిఁక నేట్ివ్ ఱపు చింత్రంపఁ గద్ే.


నాతోడ వ్ ఱవ వలద్ే? నాతోడన గొనుచుఁ బబ యి నళినదళాక్షున్ న్నతోడుతఁ బల్లకించెద న్నతోడి జనంబు మ్మచు న్నతోడు స్ుమీ.

10.1-776-వచనము

అని పెకుక భంగుల ననరోత ర్ుత నుద్ేుశించి పలుకుచు గోపస్ుందర్ులు బృంద్ావనంబునకు గోవిందుని క దుర్ు చని పర్మయనందంబున నతనిం దమ మనంబులఁ బరత్రపదంబును నాల్లంగనంబు చేసిన వ్ార్ లగుచు, రామకృష ు లనుద్ేుశించి.


నవగోసాథ నక ర్ంగమందుఁ బర్మయనందంబునం జూడఁ బ లివ న్నలోతఫల పింఛ పదెదళ్ మయలయ వస్త ర స్ంపనునల ై కవయిెై వ్ేణువులూఁదుచున్ బహునట్ాకార్ంబులం గేళితాం డవముల్ చేసెద రీ కుమయర్కులు; వ్ేడకం గామినుల్ గంట్ిరే.


ఓ చెలువలయర్! వినుఁడీ


వ్ాచా శతకంబులేల? వర ుంపంగా లోచనముల కల్లమికి ఫల మీ చలెువుర్ఁ జూడఁగలుగు ట్ింత్రయ స్ుండీ.

10.1-779-వచనము

అని పల్లకి; ర్ందుఁ గొందఱు గోవిందు నుద్ేుశించి.


ఒనర్న్ వ్ేరతల కించుకేనియును లేకుండంగ గోపాలకృ ష ు ని క మోెవి స్ుధ్ార్స్ంబు గొనుచుం జోదాంబుగా మోోఁగుచుం దన పర్వంబులు నేతర పర్వములుగా దర ించెఁ, బూర్వంబునన్ వనితా! యిెట్ిి తపంబు చేసెనొక యిా వంశంబు వంశంబులోన్.


ముద్వతా! యియతట్ిన్నపయుఃకణములన్ మున్ వ్ేణు వింతయిెా నా నద్వ స్త ిత ర నిఁ గనన తలి్ల పగ ద్వన్ నందంబుతో నేడు స్ మెద హంస్ధవని పాట్గా వికచపదెశ్లణీిరోమయంచమ్మై యొదవం దుంగతర్ంగ హస్తనట్ననద్ో ాగంబు గావింపద్ే?


నళిననదర్ు భకుత నిఁ గని కులజులు పరమద్ాశీుజలము గుర యు తెఱఁగు మయోఁ కులు పూద్ేనియ లొల్లక డు నల్లనాక్షుని చేత్ర వంశనాళ్ము మోోతన్.



నా మోస్ంబున క ద్వు మే్ర్? విను నే నా పూర్వజనెంబులన్ లేమయ! ననములు ననచుచ ోనకట్! కాళింద్రతట్ిన్ వే్ణువ్ ై భూమిం బుట్టిద నంచుఁ గోర్ఁ దగద్ే? బబ ధ్వలి్ల యెిట్టటి న న్న బామం ద్వపుిడు మయధవ్ాధర్స్ుధ్ాపానంబు గలు్ ంగద్ే?


కాళింద్ర కూలంబున నాళీ! యిా నందతనయు నధరామృతముం గోీల డి వ్ేణువు నగు నన మే్లయగున ననమవచుు న ఱిఁగ ంపఁగద్ే?


వనితా! కృష ు ఁడు నలిని ఘన మనియున్ వ్ేణుర్వము గర్జన మనియున్ మనమునఁ దలంచి రొపుిచు ననవర్తము న మల్లత ట్లమొలయడెడిఁ గంట్ే?


గ ర చర్మిథునము లోల్లం బర కింపఁగఁ గృషుపాదపద్ాెంకితమ్మై స్ుర్రాజునగర కంట్టను దర్ుణీ! బృంద్ావనంబు తదుయునొపెిన్.


అమరేంద్రా ంగన లయకస్ంబున విమయనార్ూఢుల ై పో వుచుం గమలయక్షున్ శుభమూర తఁగాంచి ముర్ళీగానంబు లందందఁ గ


ర్ుములన్ నిలుిచు మే్ఖ్లల్ వదలఁగా నాథాంకమధాంబులం బరమద్ా! వ్రా ల్లర చూచితే వివశల ై పంచాశుగభరా ంతల ై?


కానలనుండుచున్ స్ర్స్గాన వివ్ేకవిహీనజాతల ై వీనులనేడు కృషుముఖ్వ్ేణుర్వ్ామృతధ్ార్ సో ఁకినన్ మే్నులు మే్ఁతలున్ మఱచి మ్మతతనిచూడిక మృగీమృగావళ్ళల్ మయనిని! చూడవమె; బహుమయనము చేసెఁ గృతార్థచితతల ై.


తలుి ల చనునఁబాలు మును ద్రా వుతఱిం దమకర్ువీధులం వలిభమ్మైన మయధవుని వంశర్వ్ామృతధ్ార్ చొచిునం దుర ళ్ాక పాలురాఁ ద్వవక దూఁట్క మయనకఁ గృష ు మీఁద దృ గవలుి లు చేర ు నిల ు నద్ె; వతాము లంగనలయర్! గంట్ిరే?


మమతం మోములు మీఁద్వ క త త క ని రోమంథంబు చాల్లంచి హృ తకమలయగంీబులఁ గృష ు నిల్లి ముర్ళీగానామృతశ్లణీి క ర్ుములం గోీలుచు మే్ఁతమయని గళితానంద్ాశీుల ై చిత్రరతో పమల ై గోవులు చూచుచునన వవిగో పద్ాెక్షి! వీక్షించితే?


జగతీజంబుల శ్ాఖ్ల కిక ముర్ళీశబాు మృతస్ాందమున్ మిగులన్ వీనులఁ ద్రా వి వ్ేరఁగుపడి న మిెం గృష ు ర్ూపంబు చి తతగమ్మై యుండఁగ నడాపెట్లి కియీ నేతరంబుల్ దగన్ మూసి యిా ఖ్గముల్ చొక కడిఁ జూచితే? మునిజనాకార్ంబులం గామిన్న!



కమీమొపిన్ నదుల లి వంశర్వ మయకర ుంచి స్ంజాత మో హములన్ మనెథసాయకక్షతవిశ్ాలయవర్తల ై హంస్వ్ా కాములం జీర తర్ంగహస్తముల నాకర షంచి పద్ోెపహ ర్ములం గృషుపద్ార్ునంబు స్ల్లపెన్ రామయ! విలోకించితే?

10.1-793-ఆట్వ్ లద్వ వనిత! నేడు కృష ు వంశనినాదంబు విని పయ్యధర్ంబు విర్ులు గుర సి తన శరీర్ మ్మలి ధవళాతపతరంబుఁ జేసి మింట్ న్నడఁ జేసెఁ గంట్ట?


మంచి ఫలంబులు హర చే నించి కరాలంబనముల న గడుచు నిద్ె కర ీడించెద, ర్ంగన! చూడుము చెంచెతలం బంఛ పతర చేలయంచితలన్.


ఉలిసితకుచభర్ంబున నలయి డెడి నడుముతోడ నలర్ుల దండన్ భిలి్ల యొకతె హర కిచెును హలోి హలకల్లత యగుచు నంగన! కంట్ే?


గ ర్ు ల లి జలము లయిెాను


దర్ు ల లిను బలివించె ధర్ణి గగన భూ చర్ుల లిను జొకికర హర ముర్ళిర్వ్ామృతము సో ఁకి ముద్వుయ! కంట్ే?


బలకృషాు ంఘ సో్రోజస్ంగమముచే భాసిలుి చున్ ధనామ్మై ఫలపుషింబులఁ గానికల్ గుర సి స్ంభావించి మిననందుచున్ జలఘయస్ంబుల గోవులం దనిపి చంచదూాజరోమయంచమ్మై వ్ లసెం జూడఁ గదమె! యిా గ ర పురోవీధ్వన్ స్రోజాననా!

10.1-798-వచనము

అని యిట్లి బృంద్ావన విహర యిెైన గోవిందుని స్ందర శంచి పంచబాణభలిభగనహృదయల ై వలివకాంత లేకాంతంబులఁ జంత్రంచుచుఁ దతిర్తంతరల ై యుండి; ర్ంత. 10.1-97- హమేంతఋత వర్ునము


శ్ామంత్రకా స్రగంచిత సీమంతవతీ కుచోషుజతశ్రతభయ శ్రమీంతంబ ై గొబుోన హేమంతము ద్ో ఁచ;ె మదనుఁ డేఁచె విర్హులన్.


ఉతతర్పుగాల్ల విస్ర వి యతతలమునఁ దుహ నకిర్ణుఁ డహ త ం డయిెాం బొ త త జర గ మిథునములకు


న తతముెలు దఱిగ హ మము న లక నియిె నృపా!


అహములు స్ననము లయిెాను దహనము హ తమయిెా ద్రర్ాదశలయిెా నిశల్; బహు శ్రతోపేతంబ ైయుహుహూయని వడఁక లోకమురీవనాథా!


అనునల చనునల దండ వి పనునలు గా క లివ్ార్ు బరత్రకిర గా కర చనునల మీఱిన వల్ల నా పనునలు గా కుండఁ దర్మ్మ బరహెదులకున్.

10.1-803-ఆట్వ్ లద్వ ప డుపుక ండ మీఁద ప డిచిన మొదలుగాఁ బర్ువుపెట్ిి యినుఁడు పశిుమయద్వర మఱుఁగుఁ జొచెుఁ గాక మస్ల్లనఁ జల్లచేతఁ జక కఁజక క ననఁగఁ జకకకున న.


చెంగలవ విర్ుల గంధము మంగళ్ముగఁ గోీలుచునన మధుపము లొపెి ననంగజవహునలపెై ను ప ింగ విజృంభించు ప గల పో ల్లక నధ్వపా!


10.1-805-ఆట్వ్ లద్వ శంభుకంట్ నొకట్ి జలరాశి నొకకట్ి మఱియు నొకట్ి మనుజమంద్వర్ముల నొద్వగ ఁగాక మ్మఱసయిునన మూడగునలు చల్లకి యుల్లకి భకిత స్లుపకున న?


ఈ హేమంతము రాకఁ జూచి ర్మణీహేలయపరీర్ంభ స్ తాాహయాంబునఁగాని ద్రని గ లువన్ శకాంబుగా దంచుఁ ద్ా ర్ూహపో హవిధ్వం ద్వరమూర్ుత లు స్తీయుకాత ంగుల ైనార్ు గా కోహో ! వ్ార్లద్ేమి స్ంతతవధూయ్యగంబు రాఁ గందురే?


ఈ హేమంతము రాకకు శ్రహీర యొకికంత వడఁకి చింత్రంపంగా ననహో ! వ్ ఱవకు మని తా మయ హర కిని శ్రకీుచంబు లభయం బచెున్. 10.1-98- గోపికలకాతాాయనిసవేనంబు

10.1-808-వచనము

ఇట్ిి నితాంతంబగు హేమంతంబున మొదల్లన ల తొల్లద్వనంబు నందు నందుని మందంగల గోపకుమయర కలు రేపకడ లేచిచని కాళింద్రజలంబులం ద్ోగ ; జలతీర్ంబున నిస్ుమునం గాతాాయన్న ర్ూపంబుఁ జేసి, స్ుర్భి కుస్ుమ గంధంబుల్లడి, ధూపద్రపంబు ల్లచిు, బహువిధ్ోపచార్ంబులు స్మర ించి.



ఓ! కాతాాయని! భగవత్ర! న్నకున్ మోొక కదము మే్ము నే డనుకంపన్ మయ కిందఱకును వ్ ైళ్మ శ్రకీృష ు ఁడు మగఁడుగాఁగఁ జేయుము తలిీ!


ఓ తలి్ల! మయకుఁగృష ు ఁడు చేతోవిభుఁ డెైననాడు చలెువల మ్మలిన్ నేత్రవస్ంతము లయడుచు జాతర్ చేసెదము భకిత చాత ర తోడన్.

10.1-811-వచనము

అని నమస్కర ంచి హవిషాంబులు గుడుచుచు నివివధంబున మయస్వరతంబు స్ల్లి; ర్ంద్ొకకనాడు.


ర్మణుల్ ప ర దుు న మే్లుకాంచి స్ఖ్ులన్ ర్ండంచు నాతీెయ నా మములం జీర , కుచదవయిాభర్ములన్ మధాంబు లలయి డఁగాఁ బరమద్ోద్ాు మ గజేందరయయన లగుచుం బద్ాెక్షునిం బాడుచున్ యమునాతీర్ముఁ జేర్ఁబబ యిర గృహీతాననానా హసాత బజల ై. 10.1-99- గోపికావసాత ు పహర్ణము

10.1-813-వచనము

అట్ాి నద్రతీర్ంబు చేర్ం జని గజగమనలు విజన పరద్ేశంబున వలువలు విడిచి యిడి మద్వ శంకలేక యకలంకల ై గుీంకుల్లడఁ జలంబున జలంబు జొచిు.



వ్ార జలోచనుఁ బాడుచు వ్ార జలోచనలు వ్ార వ్ార కి వ్ేడకన్ వ్ార విహర్ము స్ల్లపిర వ్ార విహర్ములు జగత్రవ్ార కిఁ గలవ్ే?

10.1-815-వచనము



తోయజనయనలు యమునా తోయములం దుండు ట్టఱిఁగ దూర్గుఁ డయుాన్ తోయజనయనుఁడు హర తన తోయము వ్ార్లును ద్ానుఁ ద్ోతెంచె నృపా!

10.1-817-తర్ళ్ము

కదలకుం డని తోడివ్ార్లఁ గనునస్ననల నిలుిచుం బదము లొయాన నేలఁ బ ట్లి చుఁ బదెనేత ర ఁడు మౌనియిెై ప దల మయట్లన నలినలినఁ బొ ంచిప ంచి నతాంగుఁడెై యదను గోర్ుచు డాసి వ్ేరతల యంబర్ంబులు దొ్ంగ ల న్.

10.1-818-వచనము

ఇట్లి దొ్ంగ ల్ల.


ఉదాద్ంధ గజేందర గ ర్వముతో య్యషాంబర్ంబుల్ విభుం


డాదుాం డర్ాకు భంగ నర్ాకులతో హసార థయిెై క ంచు ద ననదాంభుఃకణ శ్రతవ్ాత జనితానందంబుతో న క కఁ ద్ా స్ద్ోాముకత దుర్ంతపాదపజనుస్ాంతాపమున్ న్నపమున్.

10.1-820-వచనము

అపుి డయిాంత ల్లటి్నిర .


మయమయ వలువలు ముటి్కు మయమయ! క నిపో కుపో కు మనినంపు తగన్ మయ మయనమే్ల క నియిెదు? మయ మయనస్హర్ణ మే్ల? మయనుము కృషాు !


బహుజీవనముతోడ భాసిలి్ల యుండుట్ో? ; గోతరంబు నిలుపుట్ో కూర ెతోడ? మహ నుదధర ంచుట్ో? మనుజసింహంబవ్ ై; పరజలఁ గాచుట్ొ? కాక బల్లఁద్ెర్ల్లు పిననవ్ ై యుండియుఁ బ ంపు వహ ంచుట్ో? ; రాజుల గ లుచుట్ో ర్ణములోన? గుర్ునాజఞ చేయుట్ో? గుణనిధ్వ వ్ ై బల; పరఖ్యాత్రఁ జూపుట్ో భదరలీల?

10.1-822.1-ఆట్వ్ లద్వ బుధులు మ్మచు భువిఁ బరబుదధత మ్మఱయుట్ో? కల్లకితనము చేయ ఘనత గలద్ె?


వ్ావి లేదు వ్ార వ్ార్ు నావ్ా ర్ని యెిఱుఁగ వలద్ె? వలువ ల్లముె కృషు !


క ంట్విి మయ హృదయంబులు; గొంట్విి మయ మనము; లజజఁగొంట్ివి; వలువ లొ్ ంట్;ి విఁక న ట్లి చేసెద్ొ ; క ంట్టవుగద; నినునన ఱిఁగ క ంట్ిమి కృషాు !


రాజస్ంబున న్నవు ర్ంజలుి ట్టఱుఁగమే్; చెలరేఁగ వింతలు చేయుచుండ? స్తతవస్ంపద గల్్ల జర్ుగుట్ఁ దలపమే్; సిర గల్్ల యనుాలఁ జ నకుచుండ? గుర్ుతర్ శకిత యుకుత ఁడ వ్ౌట్ యెిఱుఁగమే్; తామస్ంబున న గు్ దలఁచుచుండ? నొకభంగ తో నుండకుంట్ చింత్రంపమే్; మయయయవియిెై మయఱుమలయుచుండ?

10.1-824.1-ఆట్వ్ లద్వ నేమి జాడవ్ాఁడ? వ్ేపాట్ి గలవ్ాఁడ? వ్ే గుణంబు న ఱుఁగ? వ్ లి యిెడల నొద్వగ యుండ నేర్ వ్యర్ంత ప ర దుు ను? బట్ము లీగదయా! పదెనయన!



రాజుల న ఱుఁగవు బల్లమిని రాజల ి దు చీర్ లీవు ర్మణుల మింకన్ రాజున క ఱిఁగ ంచెద; మో రాజీవదళాక్ష! న్నవు రాజవ్ ధర్కున్?

10.1-826-వచనము

అని పల్లకిన కనినయల పలుకు లయల్లంచి మందహస్ స్ుందర్ వదనార్విందుండెై గోపాలబాలకులకర్ంబులం గర్ంబులు వ్ేరసి యముెద్వుయల నుద్ేుశించి న ఱవ్ాద్వ చత ర్ుం డిటి్నియిె.


రామల్ రామలతోడి న్న పనికిగా రాగ ంత రే మీ కియీన్ మోమోట్ేమియు లేక దూఱ దర్ు మీ మోస్ంబు చింత్రంప ర్ం భో మధాంబుననుండి వ్ లవడి వ్ స్ం బూరేుందుబంబాననల్ మీమీ చీర్లు వచిు పుచుుక నుఁడా; మీకిచెుదం జ చెుర్న్.

10.1-828-వచనము

అనిన నమయెనవత లొండండుర్ుల మొగంబులుచూచి నగుచు, మర్ెంబులు నాట్ిన మయట్లకు మగుడం బలుక సిగు్ పడచు, నగ్లం బ ైన చల్లని వల్లగొని కంఠపరమయణజలంబులందుండి డోలయయమయనమయనస్ ల ై యిటి్నిర .


మయ వలువ లయగడంబున న్న వ్ేట్ికిఁ బుచుుక ంట్?ి న్న వలుిఁడవ్ే? న్న వ్ ఱుఁగని దే్ముననద్వ? న్న వందఱిలోన ధర్ెనిర్త ఁడవు గద్ే?



ఇంత ల్ తోయము లయడుచుండ మగవ్ారేతెంత రే? వచిురా యింతల్ చేయుదుర?ే కృపార్హ త ల ై యియలోకమంద్ెైన న్న వింతల్ న్న తలఁబుట్టి ఁగాక; మఱి యియవీ కృషు ! య్యచలి! న్న చెంతన్ ద్ాస్ులమ్మై చర ంచెదము మయ చేలంబుల్లపిింపవ్ే.


వచుెదము న్నవు పిల్లున; నిచుెద మే్మ్మైనఁగాని; న ట్ల చొర్ు మనినం జొచుెదము; నేడు వస్త రము ల్లచిు మముం గర్ుణతోడ నేలుము కృషాు !

10.1-832-వచనము

అనిన దర్హసితవదనుండెై హర యిటి్నియిె.


ఏ తర్ుణుఁడు మగఁ డౌట్కు మీ తపములు చెపుిఁ డింక మీ యయనలు స్ుం డీ తపిిన న్న కూర మి మీ తలలన పుట్టిననట్ల మే్ద్వని లేద్ే?


ఎవవనిఁగని మోహ ంచిత్ర? ర వవఁడు మీ మయనధనముల లి హర ంచెన్? నివవట్ిల మీకుఁ గూర మి యెివవనిపెైఁ? బలుకరాద్ె? యియననుాఁడనే?


10.1-835-వచనము

అనిన విని స్ుందర్ు లననానా స్ందర్శనంబులు చేయుచు, హృదయయర్విందంబులఁ గందర్ుిండు స్ందడింప నగుచు నిర్ుతతర్లయి యునన లోకోతతర్ుం డిటి్నియిె.


నా యింట్ికి ద్ాస్ులర ై నా యయజఞ వహ ంచి మీర్ు నడచెదరేనిన్ మీ యంబర్ంబు ల్లచెుదఁ ద్ోయంబులు వ్ డల్ల ర్ండు తొయాలులయరా!

10.1-837-వచనము

అనిన విని హర మధాలు చల్లకి వ్ ఱచి స్ల్లలమధాంబున నిలువ ననపక.


క ందఱు వ్ డలుద మందుర్ు; క ందఱు వ్ డలుట్యు సిగు్ ఁగొను గోవిందుం డందుర్ు; క ందఱు దమలోఁ గొందల మందుదుర్ు వడఁకుఁగొని మనుజేంద్రా !

10.1-839-వచనము

మఱియు న టి్కేలకుఁ జతతంబులు గట్ిిపఱచుక ని తనుమధాలు తోయ మధాంబు వ్ లువడి.


చంచతిలివ కోమల


కాంచన నవర్తనఘట్ిత కంకణర్ుచిరో దంచిత కర్స్ంఛాద్వత పంచాయుధగేహ లగుచుఁ బడత లు వర్ుస్న్.

10.1-841-వచనము

చని పరౌ ఢల ైన స్ుందర్ుల ముందట్ నిడుక ని మందగమనలు మందహస్ంబుతోడ న దుర్ నిల్లచిన నర్విందనయనుం డిటి్నియిె.


శృంగార్వత లయర్! సిగే్ల? మిముఁ గూడి; పినననాట్ను గోల ఁ బ ర గ నాఁడ; న ఱుఁగనే మీలోన న పుిడు నునానఁడ; నేను జూడని మర్ె మ్మద్వు గలదు? వరతనిష్ల ై యుండి వలువలు గటి్క; న్నర్ు జొత త ర మీర్ు నియత్రఁ దపిి? కాతాాయన్నద్ేవిఁ గలి చేయుట్ గాక; న్న రీత్ర ననమువ్ా ర ందుఁ గలర్ు?

10.1-842.1-ఆట్వ్ లద్వ వరతము ఫలము మీకు వలసినఁ జకకఁగఁ నింత ల లిఁ జేత ల త్రత మోొకిక చేర పుచుుక నుఁడు చీర్లు; సిగు్ పో నాడనేల? యిెగు్ లయడనేల?

10.1-843-వచనము

అనిన విని మయనవత లు తమలోన.



వరతముల్ చేయుచు నొకక మయట్యిన న వ్ావనిన్ విచార ంచినన్ వరతభంగంబులు మయనునట్ిి వర్దున్ వ్ామయక్షు లీక్షించియున్ గతచేలయపివనంబు నేడు వరతభంగం బంచు శంకించి ఫా లతట్నాస్తకరాబజల ై స్ర్స్లీలన్ మోొకిక ర్టి్ందఱున్. 10.1-100- గోపికలయిడెపరస్నునడగుట్


బాలలకు హస్తకరల్లత ఫాలలకు నితాంతశ్రతపవనాగమ నా లోలలకు నంబర్ములు గృ పాలుఁడు హర యిచెు భకతపాలకు డగుట్న్.

10.1-846-ఆట్వ్ లద్వ చీర్ లపహర ంచి సిగు్ లు విడిపించి పర హసించి యైెిన బర్ఁగ మనకు ఘనుఁడు ననము క ఱఁతగాకుండ మోొకికంచె ననుచు హర నుత్రంచి ర్బలల లి


ఉలిములు నొవవ నాడిఁన గలిలు చేసినను నగ నఁ గలఁచిన న ైనన్ వలిభులు చేయు కృతాము వలిభలకు న గు్ గాదు; వలిభ మధ్వపా!

10.1-848-వచనము


ఇట్లి హర వలువ ల్లచిునఁ గట్లి క ని స్త లతని యందు బద్ాు నురాగుల ై యుచుర ంపక ఱ పిల్లడక తపిక చూడ నా పోర డ యెిఱింగ చేర వ్ార కిటి్నియిె.


లక్షణవత లయర్! లజజంచి చెపిర్ు; గాని మీ మర్ెముల్ గానఁబడియిె; ననుఁ గొలవఁ జంత్రంచినార్ు నాచేతను; స్తాంబు మీ ననము స్ఫల మగును; గామితార్థంబులు కల్లమిఁ జ పిఁగ నేల? ; ననుఁ గొలవ ముకితకి నడవవచుుఁ; గడమ కూడఁగ నంబకాద్ేవి ననమంగ; నట్మీఁద రాత ర ల యందు మీకు

10.1-849.1-ఆట్వ్ లద్వ ననునఁ బొ ందఁ గలు్ నమిె ప ం డని హర పలక నింత ల లి భరా ంత్రఁ జనిర తపము పండె ననుచుఁ దతిద్ాంభోజముల్ మయనసించి క నుచు మందకడకు.

10.1-850-వచనము

ఇట్లి గోపకనాక లందుఁ బరస్నునండయి గోవిందుండు బృంద్ావనంబు ద్ాఁట్ి దూర్ంబున ధ్ేనువుల మే్పుచుండఁ; జండకిర్ణుని యెిండంబడి దండిచెడి తర్ుల దండ నండగొనుచు నాతపతరా కార్ంబులయి న్నడలు చేయుచునన వృక్షంబుల న్నక్షించి కృషు బలరామ శ్రదీ్ామ దే్వపరస్థ విశ్ాలయర్ుజ న పరముఖ్ులకుం దకికన గోపకు ల్లటి్నిర .



అపకార్ంబులు చేయ వ్ వవర కి నేకాంతంబు లం దుండు నా తప శ్రతానిల వర్ష వ్ార్కముల ై తవగ్ంధ నిరాాస్ భ స్ె పలయశ్ాగ ీమర్ంద మూల కుస్ుమచాఛయయ ఫలశ్లణీిచే నుపకార్ంబులు చేయు నర్ుథ లకు న్న యురీవజముల్ గంట్ిరే.

10.1-852-వచనము

అని చిగురాకు పువువ కాయ పండు తండంబుల వ్ేరఁగున వీఁగ న తర్ువుల నడిమి తెర్ువునం బస్ుల ద్ాఁట్లల ద్ాఁట్ించి, యమునకుం జని, వ్ డఁదమడుఁగుల మ్మలినఁ జలిని న్నర్ుఁ ద్రా వించి, తతామీపంబున మే్పుచు, వలివు ల లి మూఁకలుగొని, యయఁకల్ల గొంట్ిమని విననవించినఁ దనకు భకుత రాండరగు విపరభార్ాలవలనం బరస్నునం డయి వ్ార్లం జూచి రామస్హ త ం డయిన హర యిటి్నియిె.


వలివులయర్! యిా వనమున విపుు లు; బరహెవ్ాదులు ద్ేవభవనమునకు నర్ుగుట్ కాంగ ర సాహవయ స్తరంబు; స్లుపుచునునానర్ు చనుఁడు మీర్ు మయ నామములు చెపిి మ్మైత్రరతో నడిగ న; నననంబుఁ బ ట్టిద ర్నుచుఁ బలుక వ్ార్లు చని విపరవర్ుల క లిను మోొకిక; పస్ుల మే్పుచు బలభదర కృష ు

10.1-853.1-తటే్గతీ్ర


లలసి పుతెత ంచి ర ట్ మముె ననన మడుగ ధర్ెవిదులయర్! యర థపరద్ాతలయర్! పెట్లి డననంబు; శ్ాీంత లఁ బల్లచి తెచిు పెట్లి దుర్ు గాద్ె మిముబబ ఁట్ి పెదు ల లి.


ఘన ద్రక్షిత నకు న ైనం జనుఁ గుడువఁగఁ; బశువధంబు సౌతరా మణియుం జనిన వ్ నుక ద్ోషము లే దనఘయతెకులయర్! పెట్లి డననము మయకున్.

10.1-855-వచనము

అని గోపకులు పల్లకిన.


కతీ వునెంతరముఁ దంతరమున్ ధనములుం గాలంబు ద్ేశంబు ద్ే వతయున్ ధర్ెము ననాములులఁప న వ్ావఁ డట్ిి స్రేవశవర్ున్ మత్ర నూహ ంపక గోపబాలుఁ డనుచున్ మందసిథత్రం జూచి దు ర్ెత ల ై యననము లేదు లే దనిర స్నాెనాకియీయశూనుాల ై.

10.1-857-వచనము

అంత గోపకులు నిరాశుల ై వచిు యిెఱింగ ంచిన హర లౌకికానుసార యగుచు “మీర్యయార్ుాల నడుగక, వ్ార భార్ాలకు మయరాకఁ జ పుిఁ; డననంబు పెట్లి దు” ర్ని పంచిన వ్ార్ు చని బరా హెణస్త ల దర శంచి నమస్కర ంచి స్ంపూజత ల ై యిటి్నిర .



గోవుల మే్పుచు నాఁక ని గోవిందుం డనన మడిగ క ని ర్ండని మ మీెవ్ళే్ను బుతెత ంచెను ధ్రవిలసితలయర్! ర్ండు తెం డననంబుల్. 10.1-101- విపరవనితాదతాత ననభోజనంబు

10.1-859-వచనము

అనిన విని గోవింద స్ందర్శనకుతూహలల ై ధర్ణీస్ుర్స్ుందర్ులు స్ంభరమయనందంబులు డెందంబుల స్ందడింప, భక్షా భోజా లేహా చోషా పాన్నయ భేదంబులుం గల్లగ , స్ంసాకర్ స్ంపననంబు ల ైన యననంబులు కుంభంబుల నిడిక ని స్ంర్ంభంబున స్ముదరంబునకు నడచు నదుల తెఱంగున.


బడాలు మగలును భరా తలు నడాము చని వల దనంగ నట్ల తలఁడని మయ ఱొ డుా చు జగద్రశవర్ునకు జడాన నననంబు గొనుచు జని రా స్ుదత ల్.

10.1-861-వచనము

చని యమునాస్మీపంబున నవపలివ్ాత్రరేకంబును విగతవనచర్శ్ోకంబును న ైన యశ్ోకంబుకింీద నిర్ెలస్థలంబున.


ఒక చెల్లకానిపెై నొక చేయి చాఁచి వే్; ఱొ క చేత లీలయబజ మూఁచువ్ానిఁ


గొపుిన కందని క నిన కుంతలములు; చెకుకల నృతాంబు చేయువ్ానిఁ గుఱుచ చుంగులు పుచిు క మరార్ఁ గట్ిిన; పసిఁడి వనినయ గల పట్మువ్ానిఁ నౌదలఁ ద్వర గ రా నలవడఁ జుట్ిిన; దటి్ంపు పింఛపుదండవ్ాని

10.1-862.1-తటే్గతీ్ర

రాజతోతిల కర్ుపూర్ములవ్ాని మహ త పలివ పుషి ద్ామములవ్ాని భువన మోహన నట్వ్ేష భూత్రవ్ానిఁ గనిర కాంతలు గనునల కఱవు ద్రఱ.


కని లోచనర్ంధరంబుల మునుమిడి హర లల్లతర్ూపమును లోఁగొని న మెనములఁ బర ర్ంభించిర తనుమధాలు హృదయజనితతాపమువ్ాయన్.

10.1-864-వచనము



వ్ార త స్ర్వస్ిృహల ై వ్ా ర్ందఱుఁ దనునఁ జూడ వచుుట్ మద్వలో వ్ార జనయనుఁడు ప డగని


వ్ార కి నిటి్నియిె నగ యవ్ార తదృష్ిిన్.


కాంతార్తనములయర్! మీ గృహములం గళాాణమే్ యియమి గా వింత న్ మీ? కిట్ల ర్ండు; మముె నిచట్న్ వీక్షింప నేతెంచినా ర ంతో వ్ేడుకతో; న ఱుంగుదుము; నిరేతి సిథత్రన్ ననున ధ్ర మంత ల్ మీ కియీఁ జేర కందుర్ుగద్ా మతేావలన్ స్ర్వమున్.

10.1-867-వచనము

కావున గృహస్ుథ లయిన మీ పత లు మిముెంగూడి కీత వు నిర వఘనంబుగా స్మయపిత ం జేసెదర్ు; మీర్ు యయగవ్ాట్ంబున కుం జనుఁ” డనిన విపరభార్ా ల్లటి్నిర .


తగునే మయధవ! యిట్ిి వ్ాఁడిపలుకుల్ ధర్ెంబులే మయ యిెడన్? మగలుం బడాలు సో దర్ుల్ జనకులున్ మముెనినవ్ార ంప మ చిుగ న్న యంఘుోలు చేర నార్; మట్ఁ బబ ఁ జేక ందురే వ్ార్ లయ పగ ద్ే మొలిము; కింకరీజనులఁగా భావించి ర్క్షింపవ్ే.

10.1-869-వచనము

అనిన జగద్రశవర్ుండు.


నా స్మీపమున నునాన ర్ంచు నలుగర్ు; బంధులు భరా తలు పత లు స్ుత లు మిముె ద్ేవతల ైన మ్మత త ర్ంగనలయర్! ; నా ద్ేహస్ంగంబు నర్ుల క లి


సౌఖ్యానురాగ స్ంజనకంబు గాదు; ము; కితపరద్ాయకము; నా కరర్తనమున దర్శనాకర్ున ధ్ాానంబులను గర్ె; బంధ ద్ేహంబులఁ బాసి మీర్ు

10.1-870.1-తటే్గతీ్ర

మయనస్ంబులు నా యందు మర్ుగఁజేసి ననునఁ జేర ద ర్ట్మీఁద నముె డనుచుఁ బల్లకి వ్ార్లు దె్చిున భక్షణాదు లయపతవర్్ంబుతో హర యయర్గ ంచె.


పర్మే్శవరార్ిణంబుగఁ బర్జనులకు బక్ష యిడినఁ బర్మపదమునం బర్ఁగ ద ర్ఁట్; హర సాక్షా తిర్మే్శవర్ బక్ష చేయు ఫలమ్మట్ిిద్వయ్య? 10.1-102- విపుు లవిచార్ంబు

10.1-872-వచనము

ఇట్లి స్రేవశవర్ుండెైన హర కి బక్షయిడి తమ భార్ా లతని వలనం గృతార్ుథ లగుట్ యిెఱింగ భూస్ుర్ులు తమలో నిటి్నిర .


కట్కట్! మోస్పో యిత్రమి; కాంతల పాట్ియు బుద్వధ లేదు; నే డిట్ హర ఁ గానఁబబ న ఱుఁగ; మే్ము దురాత ెల; మే్ము గలెషో దాట్లలము; విష ు దూర్గుల పరా జఞతలేల? తపంబులేల? ప


ర్ాట్నములేల? శ్రలములు యయగములున్ మఱియియల కాలినే?


జపహో మయధాయనంబులు తపములు వరతములును లేని తర్ుణులు హర స్ తకృపఁ బడసి ర నిన గ ల్లగ యుఁ జపలతఁ బొ ంద్వత్రమి భకిత స్లుపమి నకట్ా!


స్ుర్ గుర్ులగు య్యగీందుర ల నర్ుదుగ మోహ త లఁజేయు హర మయయ మమున్ నర్ గుర్ుల మూఢవిపుు ల నుర్వడి మోహ త లఁ జేయ ననపక యునేన?


కతీ వుల్ ధర్ెము మంతరతంతరధనముల్ కాలంబు ద్ేశంబు ద్ే వతయున్ వహునలు మే్ద్వన్నస్ుర్ులు న వ్ావ డట్ిి స్రేవశుఁ డీ క్షిత్ర ర్క్షింప జనించినాఁ; డెఱుగ; మయ శ్రభీర్తకుం గర్తకుం గుతలోదధర్తకు మే్ము మోొక కదము ర్క్షోనాథ స్ంహర్తకున్. 10.1-103- యయగముచయేయ్యచించుట్

10.1-877-వచనము

అని మఱియు ననేకవిధంబులఁ బశ్ాుతాత పంబునం బొ ంద్వ హర ం దలంచి శమింపుమని మోొకిక బరా హెణులు కంస్భీత ల ై కృషు స్ందర్శనంబు జేయం జన ర ైర ; అంత నకకడ నఖిలదర్శనుం డైెన హర యిందరయయగంబు జేయం దలంచి తనకడకు వచిున నంద్ాద్వ గోపవృదుధ లం గని నందున కిటి్నియిె.



యయగంబు జేయంగ నర థంచి వచిుత్ర; రీ యయగమున ఫల మే్మి గలుగు? న వ్ావఁడు ద్రనికి న్నశవర్ుం? డధ్వకార ; యెివవఁడు? సాధన మ్మంత వలయు? శ్ాసీత రయమో, జనాచార్మో కార్ాంబు? ; వ్ ైర్ుల క ఱిఁగ ంప వలదు గాని యెిఱిఁగ డి మిత ర ల క ఱిఁగ ంపఁ దగుఁ జేర ; యెిఱిఁగ చేసినఁ గోర్ుక ల లిఁ గలుగుఁ

10.1-878.1-ఆట్వ్ లద్వ బగయుఁ జ ల్లమి లేక పర్ఁగ న మిముబబ ఁట్ి మంచివ్ార కేల మంతనంబు? తలఁపు ల లి మయకుఁ దగ న ఱిఁగ ంపవ్ే తాత! వ్ాకుాధ్ాపరద్ాత వగుచు.

10.1-879-వచనము

అనినఁ బరౌ ఢకుమయర్ునికిఁ దండిర యిటి్నియిె.


పర్జనుాఁ డధ్వపుండు భగవంత ఁ డమరేందుర ఁ; డతనికిఁ బరయమూర్ుత లగుచునునన మే్ఘ బృందంబులు మే్ద్వన్న తలముపెై; నతని పంపున భూతహర్షణముగ జలములు గుర యుఁ, దజజలపూర్ములఁ ద్ో ఁగ ;


పండు స్స్ాంబు లయ పంట్ దమకు ధరాెర్థకామపరద్ాయకములు లోకు; ల లిను బరత కుదు; ర ంత యిెఱిఁగ

10.1-880.1-తటే్గతీ్ర

మే్ఘవిభుఁడెైన యిందుర ఁడు మ్మచుుక ఱకు నిందరమఖ్ములు జేయుదు ర లి నృపులుఁ గామలోభ భయద్ేవషకల్లత లగుచుఁ జేయ కుండిన నశుభంబు చెందుఁ బుతర!

10.1-881-వచనము


10.1-882-ఆట్వ్ లద్వ మఖ్ము జేయ వజర మద్వ స్ంతసించును వజర స్ంతసింప వ్ాన గుర యు వ్ాన గుర యఁ గస్వు వస్ుమత్రఁ బ ర్ుగును గస్వు మే్సి ధ్ేనుగణము బరత కు.


ధ్ేనువులు బరత్రక నేనియు మయనక ఘనమ్మైన పాఁడి మందలఁ గలుగున్; నూనముగ బాఁడి గల్లగ న మయనవులును స్ుర్లుఁ దనిసి మనుదుర్ు పుతరా ! 10.1-104- ఇందరయయగనివ్ాఱణంబు


10.1-884-వచనము

అని యిట్లి నొడివిన నందుని పలుకులు విని యిందుర నికిఁ గోపంబు ద్రపింప దనుజదమనుండు తండిర కిటి్నియిె.


కర్ెమునఁ బుట్లి జంత వు కర్ెమునను వృద్వధ బొ ందుఁ గర్ెమునఁ జ డుం గర్ెమ్మ జనులకు దే్వత కర్ెమ్మ స్ుఖ్దుుఃఖ్ములకుఁ గార్ణ మధ్వపా!


కర్ెములకుఁ దగు ఫలములు కర్ుెలకు నిడంగ రాజు గాని స్ద్ా ని షకర్ుెఁ డగు న్నశవర్ుండును గర్ెవిహీనునికి రాజు గాఁడు మహతాె!

10.1-887-వచనము

కావునఁ గరాెనుయయతంబుల ైన భూతంబులకుఁ బుర్ుహూత ని వలని భీత్ర యియట్ికిఁ? బురాతన జనెస్ంసాకర్ంబులు కుపిలుగొని కపిినఁ గర్ెంబులఁ దపిించి పెంపు వడయ నపిర్మే్శవర్ుండును నేర్ం; డితర్ులం జ పినేల? స్ురాస్ుర్నరాన్నకంబులతో లోకంబు నిజస్ంసాకర్వశంబ ై యంద డింద్వయుననద్వ; స్ంద్ేహంబు లేదు; ద్ేహ కర్ెవశంబున గుర్ుతను దే్హంబులం జొచిు వ్ డలు; నొజజ , వ్ేలుపు, న చుల్ల, పగఱు, చుటి్ంబులు కర్ెంబు జీవుండు కర్ెంబుతోడ వర తంచు; నతనికిఁ గర్ెంబు ద్ెైవతంబు కర్ెంబునం బరత కుచు నితర్ సేవజేయుట్ స్త్ర పత్రవిడిచి జార్ుం జేర న చందంబగు; విపుు ండు వ్ ైద్వక


కర్ెంబున మ్మలంగు; నృపత్ర ధర్ణీ పాలనంబున స్ంచర ంచు; వ్ ైశుాండు వ్ాణిజా కృష్ి కుసీదగోర్క్షాదుల వర తంచు శూదుర ం డగజీనుెల సేవించి బరత కు; ర్జస్ాతవ తమోగుణంబు లుతిత్రత సిథత్ర లయ కార్ణంబు లందు ర్జంబున జగంబు జనిెంచు; ర్జోగుణపేరర తంబుల ై మే్ఘంబులు వర షంచు; వర్షంబునం బరజావృద్వధ యగు; నిందుర ం డేమి చేయంగలవ్ాఁడు; అద్వయునుం గాక.


కోపంిపం బనిలేదు శకుీనికిఁ; ద్ాఁ గోపించుఁగా కేమి స్ం క్షేపం బయిెాడి ద్ేమి? పటి్ణములున్ గేహంబులున్ దే్శముల్ వ్ాాపార్ంబులు మీకుఁ బబ యిెడిన ? శ్ లైయర్ణాభాగంబులన్ గోపతవంబున నుండుచున్ మనకు స్ంకోచింపఁగా నేట్ికిన్?


పస్ులకుఁ గొండకు బరా హెణోతతములకు; మఖ్ము గావించుట్ మంచిబుద్వధ యిందరయయగంబున కేమే్మి ద్ెపిింత ; ర్వి యిెలిఁ ద్ెపిింపుఁ డర్సి మీర్ు పాయస్ంబులు నపూపములు సైెఁదపుఁబండి; వంట్లుఁ బపుిను వలయు నట్ిి ఫలశ్ాకములు వండఁ బంపుఁడు; హో మంబు; జేయుఁడు; ధ్ేనుదక్షిణల నిచిు

10.1-889.1-తటే్గతీ్ర

బహుర్సాననంబు పెట్లి ఁడు బరా హెణులకు నచలుల ై పూజ యొనర పు డచలమునకు;


నధమ చండాల శునక స్ంహత్రకిఁ దగ న భక్షాములు పెట్ిి కస్వులు పస్ుల కిండు.


గంధ్ాలంకర్ణాంబరావళ్ళలచేఁ గ చైేసి యిషాి ననముల్ బంధుశ్లణీియు మీర్లుం గుడిచి నా భాషార్త్రన్ వ్ేడుకల్ స్ంధ్వలిన్, గ ర గో ద్వవజానల నమసాకర్ంబు గావింపుఁడా; స్ంధ్వలుి న్ స్కలేపిాతంబులును మీ జనెంబు ధనాంబగున్.

10.1-891-వచనము

అని మఱియు నిల్లంపపత్ర స ంపు ద్వంపుతలంపున నిమెఖ్ంబు తనకు స్మెతం బని గోవిందుండు పల్లకిన నంద్ాదులు మే్లుమే్లని తదవచన పరకార్ంబునం బుణాాహవ్ాచనంబులు చద్వవించి ధర్ణీస్ుర్ులకు భోజనంబుల్లడి పస్ులకుం గస్వు లొస్ంగ ర ; అపుిడు. 10.1-105- పర్వతభజనంబు


స్కలయభీర్ులు వీఁడె కృష ు ఁ డన న ైజంబ ైన ర్ూపంబుతో నకలంకసిథత్రనుండి శ్ ైల మిద్ె మీర్ర ుంప ర్ం డంచుఁ ద్ా నొక శ్ ైలయకృత్రఁద్ాల్లు గోపకులతో నొండొండఁ బూజంచి గో పకదతాత ననము లయహర ంచె విభుఁ డా పరతాక్ష శ్ ైలయకృత్రన్.


వినుఁ డీ శ్ ైలము కామర్ూపి; ఖ్లులన్ వ్ేధ్వంచు; నాజాాననముల్ మన మొపిింపఁగ నాహర ంచె; మనలన్ మనినంచెఁ; జతతంబులో ననుకంపాత్రశయంబు చేసె మనపెై నంచున్ స్గోపాలుఁడెై


వనజాక్షుండు నమస్కర ంచె గ ర కిన్ వంద్ార్ుమంద్ార్ుఁడెై.

10.1-894-వచనము

ఇట్లి గోపకులు హర స్మే్త ల ై గ ర కిం బూజననపహర్ంబులు స్మర ించి, గోధనంబులం బుర్స్కర ంచుక ని భూస్ురాశ్రరావద వచనంబులతో గ ర కిం బరదక్షిణంబు చేసి, రా స్మయంబున.


గుఱఱముల పర్ువు మ్మచుని నఱఱల గట్ిిన ర్థంబు నందపరముఖ్ుల్ గుఱఱల యయర్ుిలు చెలఁగఁగఁ ద్ొఱఱలగమి వ్ ంట్ నంట్ఁ ద్ోల్ల ర లేశ్ా!


పాట్ించి గానవిద్ాా పాట్వమునఁ ద్ేర్ు ల కిక బహుతానములం బాట్లగంధులు గృష ు ని బాట్లు పాడిర విరోధ్వపాట్నుఁ డనుచున్.


కుండ నిభాపీనంబులు మండితవర్ుములు వివిధమహ తాకృత లున్ నిండిన కడుపులుఁ గనునల పండువులుగఁ బాఁడి కుఱిఱపదువులు జర్గ న్.



ప గర కికన మూఁపుర్ములు; ద్ెగ గల వ్ాలములు, శ్ ైల ద్ేహంబులు, భూ గగనములు నిండు ఱంక లు మిగుల మ్మఱయు వృషభగణము మ్మలిన నడచెన్. 10.1-106- పాషాణస్ల్లలవర్షంబు

10.1-899-వచనము

ఇట్లి పర్వత పరదక్షిణంబు చేసి గోపకులు మయధవస్మ్ేత ల ై మందకుం జని; ర్ంత మహేందుర ం డంతయున ఱింగ మహకోపం బునఁ బరళ్య పరవర్తకంబులగు స్ంవర్తకాద్వ మే్ఘంబులం జీఱి యిటి్నియిె.


పెర్ుగుల్ నేత లు ద్రా వి క ీవివ, భువి నాభీర్ుల్ మద్ాభీర్ుల ై గ ర స్ంఘయత కఠోర్పతరదళ్నకరడీా స్మయర్ంభ దు ర్ార్ దంభోళిధర్ుం బుర్ందర్ు ననుం బాట్ించి పూజంప క గ ్ర కిం బూజలు చేసి పో యి ర ద్వగో కృష ు ండు పేరరేఁపఁగన్.


గుర్ు ద్ేవ హీను బాలుని గ ర భూజపరముఖ్ వ్ాస్ుఁ గృష ు నన్నశుం బర మయణశ్రల కుల గుణ విర్హ త ఁ జేపట్ిి యిందుర విడిచిర గొలిల్.

10.1-902-ఆట్వ్ లద్వ విమల ఘనతరాతెవిజాఞ నవిదాచే నిగుడలేక యుడుప నిభము లగుచుఁ


గర్ెమయముల ైన కతీ వుల భవ మహ ర్ువముఁ గడవఁ గోర నార్ు వీర్ు.


ఉదాతాంపద నమిె నందతన య్యద్ోాగంబునన్ వ్ ఱుఱ ల ై మద్ాాగంబు విస్ర్జన్నయ మని రీ మర్ుత యల్ వడిన్ మీర్ు మీ విదుాదవలుి లఁ గపిి గర్జనములన్ వ్ేధ్వంచి గోవుల్ జనుల్ స్ద్ోామృత ావుఁ బొ ంద ఱయ లు్ ర యుఁడీ; శ్ౌర్ాంబ వ్ార్ాంబుగన్.


మీవ్ ంట్ వత త నే న ైరావణనాగంబు న కిక ర్య మొపింగా ద్ేవగణంబులతోడను గోవిందుని మంద ల లిఁ గొందలపెటి్న్.

10.1-905-వచనము

అని యిట్లి పల్లకి జంభవ్ ైర స్ంర్ంభంబున దంభోళి జళిపించి, బంకంబున శంకింపక, కినకతోడ స్ంక లలు విపిించిన, మహనిలపేరర తంబుల ై చని, నందుని మందమీఁద నమోఘంబుల ైన మే్ఘంబులు మహౌఘంబుల ై పనిన, పరచండగత్రఁ జండమరీచి మండలంబుఁ గపిి, ద్వవినిండి, ద్వశ లయవర ంచి, రోద్ోంతరాళ్ంబు నిర్ంతర్న్నర్ంధర నిబడాంధకార్బంధుర్ంబుగ నిరోధ్వంచి, బల్లభం జన ద్వవతీయ పాదపలివభగనంబ ైన బరహెండభాడంబు చిలుి ల జలి్లంచినఁ, ద్ొర్ఁగు బహ స్ాముదరస్ల్లలనిర్ఝర్ంబుల వడుపున న డతెగక తోర్ంబుల ైన న్నర్ధ్ార్లం గుర యుచు శిలల వర షంచుచు, బడుగుల ఱువువచు, మిఱుఱ పలింబులు స్మతలంబుల ై, యియకార్ువంబు ర్ూపునచూపి, నందు దుడు కడఁచుచు విలయ


శిఖిశిఖ్యస్ంర్ంభ విజృంభమయణవిదుాలితావిలోకనంబుల మిఱు మిట్లి గొని, స మెసిలంబబ వు లేగలును, లేఁగలకు మూత ల డాంబుల్లడి పరళ్యభ ైర్వ భేరీభాంకార్భీషణంబులగు గర్జనఘోష ణంబులఁ జ వుడుపడి చిందఱవందఱ ల ైన డెందంబులం గంద్వ కుంద్వ వ్రా లు ధే్నువులును, ధ్ేనువుల వ్ నుక నిడుక ని దుర్ంత కలయింత కాలకేళీవిశ్ాల కాలకంఠ గద్ా ఘయత పరభూతంబు ల ైన నిరాాతపాతంబులకు భీతంబుల ై హర కి మోొకిక, ర్క్షర్క్షేత్ర శబుం బులు చేయు క ైవడి విడువని జడింబడి, సెైర ంపక శిర్ంబులు వంచుక ని, గద్దకంఠంబుల నంభార్వంబులు చేయు వృషభం బులును, వృషభాద్వ గోర్క్షణంబు చేయుచు దురావర్ఘోర్ శిలయ సార్ంబుల సార్ంబులు జ డి శరీర్ంబులు భార్ంబుల ైన మయోను పడు గోపకులును, గోపకులం బట్లి క ని దటి్ంబ ైన వ్ానగొట్లి నం బ ట్లి పడి బడుగునడుములు నుస్ులుపడ వడవడ వడంకుచు గోవిందునిం జీర్ు గోపికలును, గోపకిాజన కఠ నకుచకలశయుగ ళ్ంబుల మఱుంగునం దలలు పెట్లి క ని పర్వశుల ైన శిశువు లుంగల్లగ , మహఘోషంబుతోడ నషింబ ైన ఘోషంబుఁ జూచి పర బుదుధ ల ైన గోపవృదుధ లు క ందఱు ద్రనజనర్క్షకుండెైన పుండరీ కాక్షునకు మోొకిక యిటి్నిర .


అకకట్! వ్ానఁ ద్ోగ వరజ మయకుల మయిెాఁ గదయా! కృషు ! న్న వ్ కకడనుంట్?ి వింతదడవ్ేల స్హ ంచిత్ర? న్న పద్ాబజముల్ ద్వకుకగ నునన గోపకులు ద్రనత నొంద భయయపహర వ్ ై గకీుకనఁ గావ కిట్లి నికి కార్ుణికోతతమ! న్నకుఁ బాడియియ?


ఈ యుఱుములు న్న మ్మఱుములు న్న యశన్నఘోషణములు న్న జలధ్ార్ల్


న్న యయన తొలి్ల యెిఱుఁగము కూయయల్లంపం గదయా! గుణర్తననిధ్ర!


వ్ార బర్ు వయిెా మందల వ్ార కి; నిద్ె పర్ులు లేర్ు వ్ార ంపంగా; వ్ార ద పట్ల భయంబును వ్ార ర్ుహదళాక్ష! నేడు వ్ార ంపఁగద్.ే

10.1-909-వచనము

అనిన విని స్ర్వజుఞ ండెైన కృష ు ం డంతయు న ఱింగ .


తనొనక యింతగ ైక నర్ు; తపిిర ; యయగము చేసి ర్ంచుఁ ద్ా మినునననుండి గోపకులమీఁద శిలల్ గుర యించుచునన వ్ాఁ డుననత నిర్జరేందరవిభవ్యదధత్ర గర్వనగాధ్వర్ూఢుడెై కనునలఁ గానఁ డిందుర ఁ డిట్ల; గర్వపర్ుం డొర్ుఁగాన నేర్ుునే?


ద్ేవత లందఱు ననునన సేవింత ర్ు; రాజామదముఁ జ ందర్ు; చెఱుపం గా వలదు; మయనభంగముఁ గావింపఁగ వలయు శ్ాంత్ర గల్లగ డుక ఱక ై.

10.1-912-వచనము


అని చింత్రంచి శిలయవర్షహత ల ై శర్ణాగత ల ైన ఘోషజనుల ర్క్షించుట్ తగవని, స్కలలోకర్క్షకుండెైన విచక్షణుండు.


కలఁగకుఁడీ వధూజనులు; కంపము నొందకుఁడీ వరజేశవర్ుల్; తలఁగకుఁడీ కుమయర్కులు; తకికనవ్ార్లు ఱయలవ్ానచే నలయకుఁడ;ీ పశువరజము నకకడ నకకడ నిలవన్నకుఁడీ; మ్మలుపున మీకు న్నశవర్ుఁడు మే్లొస్ఁగుం గర్ుణార్ురచిత త ఁడెై. 10.1-107- గోవర్ధనగ ర న త త ట్

10.1-914-వచనము

అని చెపిి.


కిర యిెై ధర్ యిెత్రతన హర కర స్ర్సిజముకుళ్ మ్మత త గత్రఁ ద్వరభువన శం కర్కర్ుఁడెై గోవర్థన గ ర న తెత ం జకక నొకక కేలన్ లీలన్.


దండిని బరహెండంబులు చెండుల కియీఁ బట్ిి యెిగుర్ఁ జమ్మెడు హర కిన్ గొండఁ బ కల్లంచి యెిత త ట్ క ండొకపని గాక యొకక క ండా తలఁపన్?

10.1-917-వచనము


ఇట్లి గ ర యిెత్రత .


బాలుం డాడుచు నాతపతర మని స్ంభావించి పూగుత్రత క ం గేలంద్ాల్లునలీల లేనగవుతోఁ గృష ు ండు ద్ా నమెహ శ్ ైలంబున్ వలకేలఁ ద్ాల్లు విపులచఛతరంబుగాఁ బట్టి నా భీలయభరచుాత దుశిశలయచకిత గోపీ గోప గోపంకితకిన్.

10.1-919-వచనము

ఇట్లి గోతరంబు ఛతరంబుగాఁ బట్ిి గోపజనులకు గోపాలశ్లఖ్ర్ుం డిటి్నియిె.


రా తలి్ల! ర్ముె తండీర! వ్ేరతలు గోపకులు ర్ండు; వినుఁ; డీ గర్త క్షాెతలమున నుండుఁడు గో వ్రా తముతో మీర్ు మీకు వలసిన యెిడలన్.


బాలుం డీతఁడు; క ండ ద్ొ డాద్వ; మహభార్ంబు సెైర ంపఁగాఁ జాలండో ; యని ద్రని కింీద నిలువన్ శంకింపఁగాబబ ల; ద్ర శ్ ైలయంభోనిధ్వ జంత స్ంయుత ధరాచకంీబు పెైఁబడా నా కేలలయి డదు; బంధులయర్! నిలుఁ డీ కింీదం బరమోదంబునన్.

10.1-922-వచనము

ఇట్లి పలుకుచునన హర పలుకులు విని న మెనముెల నమిె క ండ యడుగున తమతమ యిముెలం బుతర మితర కళ్తరా ద్వ స్ మే్త ల ై గోవులుం ద్ార్ును


గోపజనులు జనార్ునకర్ుణావలోక నామృతవర్షంబున నాఁకల్ల దపుిల చొపెిఱుంగక కృషుకథావినన దంబులనుండిర ; యివివధంబున.


హర ద్ోర్ుండము కామ, గుబోశిఖ్ర్ం, బాలంబ ముకాత వళ్ళల్ పర్ఁగం జార డు తోయబందువులు, గోపాలయంగ నాపాంగ హ స్ర్ుచుల్ ర్తనచయంబు గాఁగ, నచలచఛతరంబు శ్ోభిల ి ఁ ద ద్వ్ ర భిదుు ర్ెదభంజ యిెై జలధరాఖిననపరజార్ంజ యిెై.


రాజీవ్ాక్షునిచే నొక రాజీవముభంగ శ్ ైలరాజము మ్మఱసెన్; రాజేందర! మీఁద మధుకర్ రాజ కియీన్ మే్ఘరాజ రాజల ి ఁ గడున్.


వడగిొని బలర పు పనుపున నుడుగక జడి గుర సె నే డహో రాతరము; ల యిెాడ గోపజనులు బరత్రకిర జడఁి దడియక క ండగొడుగు చాట్లన నధ్వపా!

10.1-926-వచనము

ఇట్లి హర యియ డహో రాతరంబులు గ ర ధర ంచిన గ ర భేద్వ విసిగ వ్ేస్ర కృష ు చర తంబులువిని వ్ ఱఁగుపడి విఫలమననర్థుండెై మే్ఘంబుల మర్ల్లంచుక నిచనియిె నంత నభోమండలంబు విద్ో ా తమయన ఖ్ద్ో ాతమండలం బగుట్ విని గోవర్థనధర్ుండు గోపాలకు లకు యిటి్నియిె.



ఉడగి ను వ్ానయు గాల్లయు వడచిెడి నదుల లిఁబొ లుప వఱదల్లగ ర ఁ; గొం డడుగున నుండక వ్ డలుఁడు క డుకులుఁ గోడండుర స్త లు గోవులు మీర్ున్.

10.1-928-వచనము

అనిన విని స్కల గోపజనులు శకట్ాదుాపకర్ణ స్మే్త ల ై గోవులుం ద్ార్ును గొండ యడుగు విడిచివచిు ర్చుాత ండును జ చెుర్ఁ దొ్ లి్లంట్ి యటి్ నిజసాథ నంబున గ ర నిల్లపె; నంత వలివుల లిం గృష ు నిఁ గ గల్లంచుక ని స్ముచిత పరకార్ంబుల స్ంభావించి ద్రవించిర ; గోపికలు సేస్ల్లడి, దధాననకబళ్ంబు లొస్ంగుచు నాశ్రర్వద్వంచిర ; నంద బలభదర రోహ ణీ యశ్ోద లయల్లంగనంబుజేసి భదరవ్ాకాంబులు పల్లకిర సిదధసాధాగంధర్వవర్ులు విర్ులుగుర యించిర స్ుర్లు శంఖ్ దుందుభులు మోోయించిర ; త ంబుర్ు పరముఖ్ులయిన గంధర్ువలు పాడి; ర్పుిడు.


వలివకాంతలు దన కథ ల లిను బాడంగ న్నర్జకే్షణుఁ డంతన్ వలివబలస్ంయుత ఁడె ైయలిన గోష్ంబుఁ జేర నవన్ననాథా! 10.1-108- గోపకులు నందునికజి పుిట్

10.1-930-వచనము


అయావస్ర్ంబునఁ గృష ు చర తరంబులు తలంచి వ్ ఱఁగుపడి గోపజనులు నందున కిటి్నిర .


కనునలు దె్ఱవని కడుచినిన పాపఁడెై; ద్ానవిఁ జనుఁబాలు ద్రా గ చంప;ె మూడవ న లనాఁడు ముదుు ల బాలుఁడెై; కోపించి శకట్ంబుఁ గూలఁ దన న; నేఁడాద్వ కుఱఱ ఁడెై యెిగసి తృణావర్ుత ; మ్మడఁ బట్లి క ని కూల్లు మృత నిఁ జేసెఁ; దలి్ల వ్ ననలకున ై తను ఱబ లఁ గట్ిినఁ; గొమర్ుఁడెై మదుు లు గూల న్నడెుఁ;

10.1-931.1-తటే్గతీ్ర

బస్ుల కేపీులఁ గాచుచు బకునిఁ జీఱ ; వ్ లఁగతో వతాద్ెైత ాని వ్ేరసి గ డపె; స్బలుఁడెై ఖ్ర్ద్ెైత ాని స్ంహర ంచ;ె నితఁడు కేవల మనుజుఁడే యిెంచి చూడ.


తెంపర యిెై రామునిచేఁ జంపంిచెఁ బరలంబు; మింోగ ఁ జట్లల దవ్ాగ నన్; స ంపు చెడఁ ద్ొరకిక గాళియుఁ దుర ంపక కాళింద్వ వ్ డలఁ ద్ోల న్ లీలన్.



ఏడేండి బాలుఁ డెకకడ? కరడీం గర తమిె యెిత త కియీ నందఱముం జూడ గ ర యిెత త ట్టకకడ? వ్ేడుక నొక కేల నేడు వ్ ఱ గ ఁ గాద్ే.


ఓ! నంద! గోపవలిభ! న్న నందనుఁ డాచర ంచు నేర్ిర తనముల్ మయనవులకు శకాంబుల ; మయనవమయత ర ండె న్న కుమయర్ుఁడు తండీర!

10.1-935-వచనము

అనిన విని నందుండు వ్ార్లం జూచి మునున తనకు గర్్మహముని చెపిిన స్ంకేతంబు తెల్లపి “శంకలేదు; కృష ు ండు లోకర్క్షకుండెైన పుండరీకాక్షుని నిజాంశంబనుచు నంతర్ంగంబునం జంత్రంత ” నని పల్లకిన వ్ ఱఁగుపడి గోపకులు కృష ు ం డనంత ండని పూజంచి; ర్ంత. 10.1-109- ఇందుర డు ప గడుట్


హర కేలన్ గ ర యిెత్రత వర్షజలఖినానభీర్ గోరాజకిన్ శర్ణంబ ైనఁ ద్వరలోక రాజామదముం జాల్లంచి నిర్్ర్ువఁడెై స్ుర్భిం గూడి బలయర వచిు కనియిెన్ స ంపేద్వ దుషిపరజే శవర్దురాెన నిరాకర ష ు కర్ుణావర ధష ు శ్రకీృష ు నిన్.


కని యిందుర ఁడు పూజంచెను


ద్వనకర్నిభ నిజ కిరీట్ద్రధ్వత్రచేతన్ ముని హృదలంకర్ణంబులు స్ునతోదధర్ణములు నందస్ుత చర్ణంబుల్.

10.1-938-వచనము

ఇట్లి నమస్కర ంచి కర్కమలంబులు ముకుళించి హర కి హర హయుండు యిటి్నియిె.


పర్మ నిధ్ానంబు; భాస్ుర్ స్తవంబు; శ్ాంతంబు; హత ర్జస్తమము; నితా మధ్వక తపో మయ; మట్లి గావున మయయ; న గడెడి గుణములు న్నకు లేవు గుణహీనుఁడవు గాన గుణముల నయిెాడి; లోభాద్వకములు న్నలోనఁ జేర్ వ్ ైన దుర్జననిగహీము శిషిర్క్షయుఁ; దగ ల్ల జేయఁగ దండధ్ార వగుచు

10.1-939.1-తటే్గతీ్ర

జగముభర్తవు; గుర్ుడవు; జనకుఁడవును జగదధ్రశుల మను మూఢజనులు దలఁక నిచుపుట్ిిన ర్ూపంబు లీవు ద్ాల్లు హ తము జేయుదు గాద్ె లోకేశవరేశ!


నావంట్ి వ్ ఱిఱవ్ార ని


శ్రవీలిభ! న్నవు శ్ాసిత చేసిత్రవ్ేనిం గావర్ము మయని పెదుల తరో వన్ జర్ుగుదుర్ు బుద్వధతోడుత న్నశ్ా!


ఒక కక లోకముఁ గాచుచు న కుకడు గర్వమున నేమ్మ యిాశుల మనుచుం జొకిక ననుబబ ట్ి వ్ ఱుఱ లు నికకము న్న మహ మ దె్ల్లయనేర్ ర్నంతా!

10.1-942-ఆట్వ్ లద్వ వ్ాస్ుద్ేవ! కృషు ! వర్ద! స్వతంతర! వి జాఞ నమయ! మహతె! స్ర్వపుణా పుర్ుష! నిఖిలబీజభూతాతెకబరహె! న్నకు వందనంబు నిషకళ్ంక!


న్న సామర్థయ మ్మఱుంగ మే్ఘములచే న్న ఘోషమున్ భీషణో గాీసార్ంబున ముంచిత్రన్ మఖ్ము నాక ై వలివుల్ చేయ ర్ం చ ోస్రేవశ! భవనెహతవమున నా యుద్ో ాగ మిటి్యిెా; న్న ద్ాస్ున్ ననునఁ గృతాపరాధుఁ గర్ుణన్ దర శంపవ్ే మయధవ్ా!


నిను బరహెదు ల ఱుంగలేర్ు; జడతానిష ్ ండ లోకతరయయ వనదురాెనగర ష ్ ఁడన్; విపులదుర ైవదుషాభూయిష ్ ఁడన్; వినయతాాగకనిష ్ డం; గుజన గర వశ్లషీ ్ ఁడన్; ద్ేవ! న్న


ఘనలీలయవిభవంబు పెంపుఁ దె్ల్లయంగా న వవఁడన్? స్ర్వగా!

10.1-945-వచనము

అనిన విని నగుచు జలధర్గంభీర్ ర్వంబున శకుీనకుం జకి ీయిటి్నియిె.


అమరాధ్రశవర్! లక్షిెతోఁ దగ ల్ల యిటి్ంధుండవ్ ై యునన న్న స్మద్ోద్ోరకముఁ దుర ంచివ్ ైచుట్కు న్న జననంబుఁ దపిించిత్రం బరమదశ్రరీ్త దండధ్ార నగు నన్ భావింపఁ; డెవ్ావఁడు ని కకము శిక్షింపఁ దలంత వ్ాని నధనుం గావింత జంభాంతకా!


నా యయజఞ జేయు చుండుము న్న యధ్వకార్ంబునందు నిలువు; స్ురేంద్రా ! శ్రయీుత ఁడవ్ ై మద్వంపకు శ్లయీంబులు గలు్ ఁ; బొ ముె సితకర గమనా! 10.1-110- కామధ్నేువు ప గడుట్

10.1-948-వచనము

అని యిట్లి జష ు నిం బలుకుచునన కృష ు నికి మోొకిక గోగణస్మే్త యయిన కామధ్ేనువు భకతజనకామధ్ేనువ్ ైన యిాశవర్ునకు యిటి్నియిె.


విశ్లవశ! విశవభావన! విశ్ావకృత్ర! య్యగ వందా! విను న్నచేతన్ శ్ాశవత ల మ్మైత్ర మిపుిడు


శ్ాశవతముగఁ గంట్ి మధ్వక సౌఖ్ాంబు హరీ!

10.1-950-వచనము

ద్ేవ్ా! మయకుం బర్మద్ెైవంబ విందుర ండవు భూస్ుర్గోస్ుర్సాధు సౌఖ్ాంబులక ఱకు నినినందుర నిం జేసి పటి్ముగట్లి మని విర ంచి నియమించి పుతెత ంచె న్నవు భూతలభూర భార్నివ్ార్ణంబు చేయ నవతర ంచిన హర ” వని పల్లకి యంత.


స్ుర్భిక్షీర్ములన్ స్ుర్ద్వవపమహశుండాలతాన్నత ని ర్జర్గంగాంబువులన్ నిల్లంపజనన్న స్నౌెనిస్ంఘంబుతో స్ుర్నాథుం డభిష్ికుత ఁ జేసి పల్లక న్ స ంపార్ గోవిందుఁ డం చు ర్ణాకాీంతవిపక్షుఁ ద్ోయజదళాక్షున్ సాధుస్ంర్క్షణున్!


త ంబుర్ నార్ద్ాదులు సిదధచార్ణ; గంధర్ువలును హర కథలు పాడి ర్మర్కాంతలు మింట్ నాడిర వ్ేలుిలు; కుర యించి ర్ంచిత కుస్ుమవృష్ిి జగములు మూఁడును స్ంతోషమును బొ ంద్ెఁ; గుఱుఱ ల చనునలం గుర సెఁ బాలు నవజలంబులతోడ నదుల లిఁ బరవహ ంచె; నిఖిల వృక్షములు దే్నియలు బడిసె

10.1-952.1-తటే్గతీ్ర

స్ర్వలత్రకల ఫల పుషి చయము లమర ఁ


బర్వతంబులు మణిగణపరభల నొపెిఁ బరా ణులకున లి తమలోని పగలుమయన వ్ాస్ుద్ేవుని యభిష్ేక వ్ాస్ర్మున.

10.1-953-వచనము

ఇట్లి గోపగోగణపత్రతవంబునకు గోవిందు నభిష్ికుత ంజేసి వీడొకని పుర్ందర్ుండు, ద్ేవగణంబులతో ద్వవంబున కర గ నంత. 10.1-111- వర్ుణునినుండతిండిరద్చెుుట్


నందుఁ డేకాదశినాఁ డుపవ్ాస్ంబు; చేసి శ్రహీర ఁబూజ చేసి దనుజ వ్ేళ్ యెిఱుంగక వ్ేగక ముందర్; ద్ావదశ్రసాననంబుఁ దగ నొనర్ి యమునాజలము చొర్ నంద్ొకక ద్ెైత ాండు; నందుని వర్ుణుని నగర్మునకుఁ గొనిపో వఁ దకికన గోపకు లందఱు; నందగోపకునిఁ గానక కలంగ

10.1-954.1-తటే్గతీ్ర

రామకృష ు లఁ బేరొకని ర్వము జేయఁ గృష ు ఁ డీశుండు తమ తండిరఁ గ కుర్ుపెట్ిి వర్ుణభృత ాండు గొనిపో యి వర్ుణుఁ జేర్ుు ట్టఱిఁగ ర్యమున నచోుట్ి కేఁగ నధ్వప!

10.1-955-వచనము


అపుిడు.


వచిున మయధవుఁ గనుఁగొని చెచుెర్ వర్ుణుండు పూజ చేసి వినత ఁడెై యచుుగ నిటి్ని పల్లక ను విచుేసిత్ర ద్ేవ! నా నివ్శేంబునకున్,


ఏ విభు పాదపదెర్త ల ననఁడు న వవర్ుఁ బొ ందలేని పెం ద్ోరవఁ జర ంత ర్ట్ిి బుధతోషక! న్న వర్ుద్ెంచుట్ం బరమో ద్ావృతమయిెాఁ జతతము కృతార్థత నొంద్ె మననర్థంబు న్న సేవఁ బవితరభావమును జ ంద్ె శరీర్ము నేఁడు మయధవ్ా!


ఏ పర్మే్శవర్ున్ జగముల్లనినటి్ఁ గపిిన మయయ గపిఁగా ననపక పార్తంతరయముననుండు మహతెక! యట్ిి న్నకు ను ద్రుపతిభదరమూర తకి స్ుధ్రజనర్క్షణవర తకిం దనూ తాపము వ్ాయ మోొక కద నుద్ార్తపో ధనచకవీర తకిన్.


ఎఱుఁగఁడు వీఁడు నా భట్లఁ డొకించుకయిెైన మనంబులోపలం ద్ెఱుకువలేక న్న జనకుఁద్ెచెు; దయంగొనిప ముె ద్ోరహమున్ మఱవుము ననున న్న భట్లని మననన చేయుము న్నదు సైెర్ణన్ వఱలుదుఁగాద్ె య్య! జనకవతాల! నిర్ెల! భకతవతాలయ!


10.1-960-వచనము

అని ఇట్లి పలుకుచునన వర్ుణునిం గర్ుణించి, తండిరం ద్ోడొకని హర త్రర గ వచెు; నంత నందుండు తనున వ్ నునండు వర్ుణనగర్ంబుననుండి విడిపించి తెచిున వృతాత ంతబంతయు బంధువుల క ఱింగ ంచిన వ్ార్లు కృష ు ం డీశవర్ుండని తలంచి; ర్ఖిలదర్శనుం డీశవర్ుండును వ్ార్ల తలంపెఱింగ వ్ార కోర క స్ఫలంబు చేయుదునని వ్ార నందఱి బరహెహరదంబున ముంచి యిెత్రత .

10.1-961-ఆట్వ్ లద్వ పరకృత్రఁ గామకర్ె పర్వశమ్మై యుచు న్నచగత లఁ బొ ంద్వ న ఱయ భరమసి త్రర్ుగుచునన జనము తెల్లయనేర్దు నిజ గత్ర విశ్లష మీ జగంబు నందు.


అని చింత్రంచి దయయళ్ళఁడెైన హర మయయయదూర్మ్మై, జోాత్ర యిెై, యనిర్ూపాంబయి, స్తామ్మై, యిెఱుకయిెై, యయనందమ్మై, బరహెమ్మై, యనఘయత ెల్ గుణనాశమందుఁ గను నితాాతీెయ లోకంబు గ ీకుకనఁ జూపెం గర్ుణార్ురచిత త ఁ డగుచున్ గోపాలకశ్లణీికిన్.

10.1-963-వచనము

ఇట్లి హర ముననకూీర్ుండు ప ంద్వన లోకమంతయుం జూపి, బరహెలోకంబునుం జూపినం జూచి, నంద్ాదులు పర్మయనందంబునుం బొ ంద్వ వ్ ఱఁగుపడి హంస్స్వర్ూపకుండెైన, కృష ు నిం బొ డగని ప గడి పూజంచి; ర్ంత. 10.1-112- శర్ద్ార త్రర గోపకిలుజేర్వచుుట్



కలువలమే్ల్లకందువలు, కాముని కయాపు నేలలున్, విర్ కుత లు దలడించువ్ేళ్లు, చకోర్క పంకుత ల భోగకాలముల్, చెలువలు సైెర్ణల్ విడిచి చికుకతఱుల్, ఘనచందర చంద్వరకా జవల్లత ద్వశల్, శర్నినశలు, జార్కదుర్ుశ లయిెా నయిెాడన్.

10.1-965-ఆట్వ్ లద్వ కామతంతరట్ీక, కలువల జోక, కం దర్ుిడాక, విట్లలతాల్లె పో క, చకితచకవీ్ాక, స్ంపీరతజనలోక, రాక వచెు మే్లురాక యగుచు.


పత్ర తన కర్ముల కుంకుమ స్త్ర మొగమున నలఁదుభంగ స్ముదయవ్ేళాం చితకర్రాగమున నిశ్ా పత్ర ర్ంజంచెన్ నరేందర! పరా కాత్ర మొగమున్.


విట్సేనపెై దండువ్ డల డు వలరేని; గొల ి నపెై హేమకుంభ మనఁగఁ గాముకధృత్రవలి్లకలు ద్ెరంపన త్రతన; శంబరాంతకు చేత్ర చక ీమనఁగ మయర్ుండు పాంథుల మయనాట్వులు గాలిఁ; గూర ున నిపుిల కుపి యనఁగ విర్హ మృగముెల వ్ేట్ాడ మదనుండు;


ద్ెచిున మోహంపు ద్రమ మనఁగ

10.1-967.1-ఆట్వ్ లద్వ వింతనునుపు గల్్ల వృతతమ్మై యర్ుణమ్మై కాంత్రతోఁ జకోర్గణము లుబోఁ బొ డుపుక ండ చకికఁ బొ డిచె రాకాచందర మండలంబు గగనమండలమున.

10.1-968-వచనము

ఇట్లి ప డమి నవకుంకుమయంకిత ర్మయముఖ్మండలమండనం బ ై యఖ్ండంబ ైన చందరమండలంబు ప డగని పుండరీకనయనుండు యమునాతట్ంబున జగననెహనంబుగ నొకక గీతంబు పాడిన విని, పరాయతతచితతల ై తతతఱంబున వ్ేరతలే పనులకుంజేత లయడకయు, గోవులకుం గేపీులవిడువకయు విడిచి విడిచియు న్నడకయు న్నడి యిాడియు, న్నడినపాలు కాఁపకయుఁ గాఁచి కాఁచియుఁ, గాఁగ న పాలు డింపకయు డించి డించియు, డించినపాలు బాలుర్ కుఁ బబ యకయుఁ బబ సి పో సియుఁ, బత లకుఁ బర చర్ాలు చేయకయుఁ జేసి చేసియు, నశనంబులు గుడువకయుఁ గుడిచి కుడిచియుఁ, గుస్ుమంబులు ముడువకయు ముడిచి ముడిచియుఁ, ద్ొడవులు దొ్డగకయు ద్ొడిగ తొడిగ యు, గోషింబుల పట్లి ల నుండకయుఁ, బాయస్ంబు న ఱయ వండకయు, నయిెైాయిెడల నిలువం బడకయుఁ, గాట్లకలు స్ూట్ినిడకయుఁ, గుర్ులు చకకనొతతకయుఁ, గుచంబుల గంధంబులు కలయ మ్మతతకయుఁ, బయిెాదలు విపిి కపికయు, స్ఖ్ులకుం జ పికయు, స్హో దర్ులు మగలు మయమలు మఱందులు బడాలు నడాంబుచని నివ్ార ంపం దలయర ంపక స్ంచల్లంచి, పంచభలుి ని భలింబుల మొలింపు జలుి ల పెలుి నం దలిడిలి్ల డిలిపడి, మొగ ళ్ాగమి వ్ లువడి; యులిసిలుి తట్ిలితల ప ందున మందగమన


లమందగమనంబుల మంద వ్ లువడి గోవిందస్ందర్శనంబునకుం జనిర ; అపుిడు.


తర్ుణుల్ గొందఱు మూలగేహముల నుదుండించి రారాక త ద్వవర్హగ నం బర తాప మొందుచు మననవీధ్వన్ విభున్ మయధవుం బర ర్ంభంబులు చేసి జార్ుఁ డనుచున్ భావించియుం జొకిక ప ం ద్వర ముకితన్ గుణద్ేహముల్ విడిచి పీరత్రన్ బంధనిర్ుెకతల ై.

10.1-970-వచనము

అనిన నరేందుర ం డిటి్నియిె.


జార్ుఁడని కాని కృష ు ఁడు భూర పర్బరహె మనియు బుద్వధ ఁ దలంపన్ నేర్ర్ు; గుణమయద్ేహము లే రీత్రన్ విడిచి ర ంత ? ల ఱిఁగ ంపు శుకా!

10.1-972-వచనము



మును నేఁజ పిిత్రఁ జకికీింబగత ఁడెై మూఢుండు చెైదుాండు పెం పునఁ గ ైవలాపదంబు నొంద్ెఁ; బరయల ై ప ందంగ రాకుననద్ే? యనఘుం డవాయుఁ డపరమే్యుఁ డగుణుం డెైనట్ిి గోవిందమూ ర త నర్శ్లణీికి ముకితద్ాయియిె స్ుమీ! తెలింబు భూవలిభా!


10.1-974-ఆట్వ్ లద్వ భాంధవమున న ైనఁ బగన ైన వగన ైనఁ బీరత్రన ైనఁ బరా ణభీత్రన ైన భకితన ైన హర కిఁ బర్తంత ర ల ై యుండు జనులు మోక్షమునకుఁ జనుదు ర్ధ్వప!

10.1-975-వచనము

అట్ల గావునఁ బర్మపుర్ుష ండు, నజుండును, య్యగీశవరేశవర్ుండు న ైన హర ని సో కిఁన సాథ వర్ం బ ైన ముకతంబగు; వ్ ఱఁగుపడ వలవదు, యివివధంబున. 10.1-113- గోపికలకు న్నత లు చపెుిట్


ఘన మధుర్ గీత నినదము విని వచిున గోపికలను వీక్షించి నయం బున మే్ట్ి స్ుగుణి నేర్ిర తన వ్ాగ ైవభవము మ్మఱయఁ దగ నిటి్నియిెన్.


మే్లయ మీకు భయంబు పుటి్దుగద్ా మీ మందకున్? సింహశ్ా ర్ూు లయనేకప ముఖ్ాముల్ ద్వర గ డిన్ దూర్ంబు లేతెంత రే? యియలయ వచిుత్ర? రీ నిశ్ా స్మయమం ద్వచోుట్ వర తంత రే? చాలుంజాలు లతాంగులయర్! చనుఁడీ స్ంపీరత్రతో మందకున్.


మీరేతెంచినజాడఁ గానక వగన్ మీ తలుి లుం దండుర లున్ మీ రాముల్ మఱదులతనూజులు గుర్ుల్ మీసో దర్ులోంధువుల్


మే్ర్ల్ మీఱిర లేర్ు పో యి ర్నుచున్ మీ ఘోష భూభాగమం ద్ేరతీ్రం బర కించిరో తగవులే యిా సాహసో ద్ో ాగముల్?


ఇలువడి స్ునన చేసి, హృదయియశుల సిగు్ లఁ జంపి, యతతమయ మల న ర యించి, సో దర్ులమయనము స్ూఱలుపుచిు, తలి్లదం డుర ల ర్ుచిమయనిు, బంధులకు రోఁత యొనర్ుుచు జార్వ్ాంఛలన్ వలనఱి స్త కలయంగనలు వత త ర ? లోకులు చూచి మ్మత త రే?


పరా ణేశుఁ డెఱిఁగ నఁ బరా ణంబునకుఁ ద్ెగు; దండించు న ఱిఁగ న ధర్ణివిభుఁడు మయమ యెిఱింగ న మనువ్ లిఁ జ డిపో వుఁ; దలవర యిెఱిఁగ నఁ దగులు జేయు తల్లదండుర ల ఱిఁగ నఁ దలల తతకుండుదు; రేరాల ఱింగ న న త్రతప డుచు నాతెజు ల ఱిఁగ న నాదర ంపర్ు చూచి; బంధువు ల ఱిఁగ న బహ యొనర్ుత

10.1-980.1-ఆట్వ్ లద్వ ర తర్ు ల ఱిఁగ రేని న ంతయుఁ జులకఁగాఁ జూత ; ర ందు నందు స్ుఖ్ము లేదు; యశము లేదు నిర్ాయయనందమును లేదు జార్ుఁ జేర్ఁ జనదు చార్ుముఖ్కి.



నడవడి క ఱ గాకుననను బడుగ ైనఁ గుర్ూపియైెినఁ బామర్ుఁ డెైనన్ జడుడెైన రోగ యిెైనను విడుచుట్ మరాాద గాదు విభు నంగనకున్.


ఇద్వ యమునానద్రజల స్మే్ధ్వత పాదప పలివపరస్ూ నదళ్విరాజతంబగు వనంబు; మనంబుల మే్ర్ దపెినన? ప ద్వఁగ ట్ నేడుు బడాలకుఁ బబ యుఁడు పాలు; విడుండు లేఁగలన్ మొదవులకున్; నిజేశవర్ుల ముద్వుయలయర్! భజంపుఁ డొపుిగన్.


వనితలు ననునఁ గోర యిట్ వచిుత్ర, ర ంతఁ గొఱంత లేదు మే్ లొనర ; స్మస్త జంత వులు ననల్లఁ బరయంబులుగావ్ ? నాకు న ై నను నిలువంగఁ బబ లదు, స్నాతన ధర్ెము లయఁడువ్ార కిం బ నిమిట్లలన్ భజంచుట్లు పెదులు చెపుిచు నుందు ర ల ి డన్.


ధ్ాానాకర్ున దర్శన గానంబుల నా తలంపు గల్లగ నఁ జాలుం బూన దర్ు కృతార్థతవము మయనవత ల్! చనుఁడు మర్ల్ల మంద్వర్ములకున్;

10.1-985-వచనము

అనిన విని. 10.1-114- గోపికల ద్రనాలయపములు



విర్హగ న శిఖ్లతో వ్ డలు నిట్టి ర్ుిల; ముమెర్ంబులఁ గంద్వ మోముల ండఁ గనునల వ్ డల డి కజజలధ్ార్లఁ; గుచ కుంకుమంబులు గుీసిా పాఱఁ జ కుకలఁ జేర ున చేత ల వ్ేఁడిమి; మోముఁదముెల మే్ల్లముర్ువు డిందఁ బొ ర ఁబొ ర ఁ బుంఖ్యనుపుంఖ్ంబుల ై తాఁకు; మదనుకోలల ధ్ెైర్ామహ మ వ్ డల

10.1-986.1-తటే్గతీ్ర

దుుఃఖ్భర్మున మయట్లు ద్ొట్లర పడఁగఁ బరయము లయడని పిరయుఁజూచి బ గ్డిలి్ల చర్ణములు నేల వ్రా యుచు స్ంభరమమునఁ గాంత ల లిను వగల నాకాీంత లగుచు.

10.1-987-వచనము

ఇటి్నిర .


అకట్ా! నమిెత్రమే్ము; కూీర్ుఁడన నిననర్ింబ ? మయ యిండిలో స్కలవ్ాాపుత ల డించి న్న పదస్రోజాతంబు లర ుంపఁ జ కకక యియతెంచిత్ర, మీశుఁ; డాఢుాఁడవు; మోక్షాస్కుత లం గాచు పో ల్లకఁ గావందగు గావవ్ే? విడువ మే్లే కాంతలన్ భరా ంతలన్.



పత లన్ బడాల బంధులన్ స్త లకుం బాట్ించుట్ే ధర్ెప దధత్ర య నంట్ివి; ద్ేహధ్ార ణులకున్ ధర్ెజఞ! చింత్రంపుమయ; పత్ర పుతరా ద్వక నామమూర త వగుచున్ భాసిలుి న్న యందుఁ ద తిత్ర పుతరా ద్వక వ్ాంఛలన్ స్ల్లపి స్ంభావించు ట్నాాయమే్?


న్న పయిన్ ర్త్ర చేయుచుందుర్ు నేర్ిర్ుల్; స్తతపిరయ్య ద్రుపకుండవు; గాన న వవగ ద్ెచుు నాథ స్ుతాదులం జూప నేట్ిక?ి మనెహశలు చుట్ిి న్నకడ నుండఁగాఁ బాపనేల? మద్రయ తాపముఁ బాపఁ బబ లుఁ గృపానిథర!


న్న పాదకమలంబు న మిె డగ్ఱఁ గాని; తర్ల్ల పో వంగఁ బాదములు రావు; న్న కరాబజంబులు న ఱి నంట్ిత్రవఁ గాని; తకికన పనికి హస్తములు చొర్వు; న్న వ్ాగమృతధ్ార్ నిండఁ గోీలన గాని; చెవులనా భాషలఁ జేర వినవు; న్న స్ుందరాకృత్ర నియత్రఁ జూడఁగఁ గాని; చూడ వనాంబులఁ జూడికకవలు;

10.1-991.1-ఆట్వ్ లద్వ నిన నకాని పలుకనేర్వు మయ జహవ; లొలి ననుచుఁ బలుకననడ వీవు మయ మనంబు ల లి మర్పించి ద్ొంగ ల్ల


తేమి చేయువ్ార్ మింకఁ? గృషు !


సిర కి నుద్ార్ చిహనములు చేయు భవచుర్ణార్విందముల్ స్ర్సిజనేతర! మయ తపము స్ంపదఁ జేర త్ర మ్మటి్కేలకున్ మర్లఁగ లేము మయ మగల మయట్ల నొలిము; పదెగంధముల్ మర్గ నతేఁట్ల లనా కుస్ుమంబుల చెంతను జేర్నేర్ుునే?

10.1-993-ఆట్వ్ లద్వ స్వత లేక న్న విశ్ాల వక్షస్థల్లఁ ద్ొళ్సితోడఁ గూడఁ ద్ోయజాక్ష! మనుపుమనుచు లక్షిె మయన ైన న్న పాద కమలర్జముఁ గోర్ుఁగాద్ె కృషు !


అతతలు మయమలున్ వగవనాఱడి కోడక నాథులన్ శుగా యత త లఁజేసి యిలవర్ుస్ లయఱడి పో వఁగ న్నదునవువలన్ మ్మతతనిమయట్లన్ మర్ుఁడుమే్లొకని యియఁచిన వచిునార్ మే్ ప త త ల నొలిమో పుర్ుషభూషణ! ద్ాస్ాము ల్లచిు కావవ్ే.


మగువల్ చికకర తొలి్ల వలిభులకున్? మనినంచి తదవలిభుల్ మగపంతంబు తలంపరే? తగులముల్ మయ పాలనే పుట్టినే? మగవ్ారాడెడి మయట్లే తగవు న్న మయట్ల్ మననజాగ నచేఁ బొ గలంజాలము; క ఁగల్లంపుము మముం బుణాంబు పుణాాతెకా!



కుండలద్రపత గండమును గుంచిత కుంతల ఫాలమున్ స్ుధ్ా మండితపలివ్ాధర్ము మంజులహస్విలోకనంబున ై యుండెడు న్న ముఖ్ంబుఁగని యుండఁగ వచుున ? మనెధ్ేక్షు కో దండవిముకత బాణముల ద్ాస్ుల మయిెాద; మయదర ంపవ్ే.


న్న యధరామృతనిర్ఝర్ంబులు నేడు; చేర వ్ాతెర్లపెైఁ జలుకకునన న్న విశ్ాలయంతర్ నిర్ెలవక్షంబుఁ; గుచకుట్ెలంబులఁ గూర్ికునన న్న ర్మాతర్ హస్తన్నర్జాతంబులు; చికుర్బంధంబులఁ జేర్ికునన న్న కృపాలోకననివహంబు మ్మలిన; న మొెగంబుల మీఁద నిలుపకునన

10.1-997.1-ఆట్వ్ లద్వ న్న నవీన మయనన్నయస్లయి పంబు కర్ుర్ంధరద్వశలఁ గపికునన న ట్లి బరత కువ్ార్? మ్మందుఁ జేర డువ్ార్? మధ్వప! వినఁగఁ దగద్ె యయఁడుకుయులు


భవద్ాలోకన హస్ గీతజముల ై భాసిలుి కామయగునలన్ భవద్రయయధర్పలివ్ామృతముచేఁ బాఁపం దగుం, బాఁపవ్ే


ని వియ్యగానలహేత్రస్ంహత లచే న్నఱ ,ై భవచిుంతలన్ భవదంఘ దోవయవీధ్వఁ బొ ంద్ెదము న్న పాదంబులయనపిరయయ!


తర్ు మృగ ఖ్గ గో గణములు కర్ మొపెిడు నినునఁ గననఁ గానము విననం గర్ఁగ పులకించు, నబలలు కర్ఁగర నినుఁ గనన న్నదు గానము విననన్? 10.1-115- ఆతాెరాముడె ైర్మించుట్


ఈ పంచబాణాగ న నేమిట్ నార్ుత ము; న్న మంజు వ్ాగవృష్ిి న గడద్ేని? న్న మనెథాంబబ ధ్వ నే తరో వఁ గడత ము; న్న దృష్ిి నావ యైెి నిలువద్ేని? న్న చితతజధ్ావంత మే్ జాడఁ జ ఱుత ము; న్న హస్చంద్వరక నిగుడద్ేని? న్న దర్ికజవర్ మే్ భంగ నడఁత ము; న్న నవ్ాధర్స్ుధ నింపవ్ేని?

10.1-1000.1-ఆట్వ్ లద్వ న ట్లి నిర్వహ ంత ? మే్లయగు మయలయగు; కర్ుణ చేయవ్ేనిఁ గద్వయవ్ేని మర్ుఁడు నిర్ుయుండు మన నిచుునే? యశ్ో ద్ాకుమయర్! యువత్రధ్ెైర్ాచోర్!



అమర్ులఁ గాచిన హర కియీఁ గమలేక్షణ! న్నవు నేడు కర్ుణ నభయహ స్తము మయ యుర్ముల శిర్ములఁ బరమదంబున నిడుము మూర్ఛ పాలిడకుండన్.


కట్ాి తలమునకలున ై దటి్పు విర్హగ న శిఖ్లు తర్ుణుల నేఁపన్ న ట్లి ం బలుకవు చూడవు కట్ిి ఁడివి గద్ా కుమయర్! కర్ుణోద్ారా!

10.1-1003-వచనము

అని యిట్లి కుస్ుమశర్ుని శర్పర్ంపరాపర్వశల ై య్యపికలులేక పల్లకిన గోపికల ద్రనాలయపంబులు విని, నవివ య్యగీశవరేశవర్ుండెైన కృష ు ం డాతాెరాముండెై వ్ార్లతో ర్మించె నపుిడు.


కర్ుణాలోకములం బట్ాంచల కచాకర్షంబులన్ మే్ఖ్లయ కర్బాహుస్తన మర్శనంబుల నఖ్యంకవ్ాాపుత లన్, నర్ెవ్ా కిర ర్ంభంబుల మంజులయధర్స్ుధ్ాపానంబులం గాంతలం గర్గ ంచెన్ ర్త్రకేళిఁ గృష ు డు గృపం గందర్ుిఁ బాలయర్ుుచున్.


మకుకవ వికసిత వదనలు చకకఁగఁ దనుఁ గొలవ హస్చంద్వరకతోడన్


మికకల్ల మ్మఱసెను గృష ు ఁడు చుకకలగమి నడిమి పూర్ుసో ముని భంగ న్.

10.1-1006-ఆట్వ్ లద్వ స్త లు దనునఁబాడ స్ంపీరత్ర నాడుచు నఱుతనునన వ్ ైజయంత్రతోడ వనజలోచనుండు వనభూషణుం డయిెా యువత్రజనశతంబు లోల్లఁ గొలువ


చికకక యిాశుఁడెై యిెద్వర ఁ జకుకలఁ బ ట్టిడు మయయలయనికిం జకకి కృతార్థల ై మర్ుని చికుకలఁ జొకిక లతాంగు లుండగా మకుకవశ్ాంత్ర చేయుట్కు మనననఁజేసి పరస్నునఁడౌట్కుం జకకన నా విభుండు గుణశ్ాల్ల త్రరోహ త ఁడయెిా నయిెాడన్.

10.1-1008-వచనము

ఇట్లి హర కనుమొఱంగ చనినఁ గర ం గానకత్రర్ుగు కరేణువుల పెలుి న నులింబులు దలిడిలి వలివకాంతలు తద్రయగమనహస్ విలయస్ వీక్షణ విహర్ వచన ర్చనానురాగంబులం జతతంబులు గోలిడి, వివిధ చేషిలకుం బాలిడి, తద్ాతెకతవంబున నేన నేన కృంష ు ండ నని కృషాు గుణావ్ేశంబులం జర యించుచు. 10.1-116- గోపికలు కృష ు ని వ్ దకుట్


భూతముల లోన వ్ ల్లఁ బర ఖ్యాత ం డగునట్ిివ్ానిఁ; గాంతలు కాళిం


ద్రతీర్వనాంతర్ముల భరా ంత్రన్ వ్ దుకంగఁ జనిర పాడుచు నధ్వపా!


పునానగ కానవ్ే! పునానగవంద్వత ఁ; ద్వలకంబ! కానవ్ే త్రలకనిట్లు; ఘనసార్! కానవ్ే ఘనసార్శ్ోభిత ; బంధూక! కానవ్ే బంధుమిత ర ; మనెథ! కానవ్ే మనెథాకార్ుని; వంశంబ! కానవ్ే వంశధర్ునిఁ; జందన! కానవ్ే చందనశ్రతలుఁ; గుందంబ! కానవ్ే కుందర్దను;

10.1-1010.1-తేట్గీత్ర

నిందరభూజమ! కానవ్ే యిందరవిభవుఁ; గువల వృక్షమ! కానవ్ే కువలయియశుఁ; బరయకపాదప! కానవ్ే పిరయవిహర్ు; ననుచుఁ గృష ు ని వ్ దకి ర్ యాబజముఖ్ులు.

10.1-1011-వచనము



నలినివ్ాఁడు పదెనయనంబులవ్ాఁడు గృపార్స్ంబు పెైఁ జల ి డువ్ాఁడు మౌళిపర స్ర ిత పింఛమువ్ాఁడు నవువ రా జల ి డు మోమువ్ాఁ డొకఁడు చెలవల మయనధనంబుఁ ద్ెచెు నన!


మలి్లయలయర్! మీ ప దలమయట్లన లేఁడు గదమె! చెపిరే!


అంగజున ైనఁ జూడ హృదయంగముఁడెై కర్ఁగ ంచు వ్ాఁడు శ్ర ీర్ంగదుర్ంబువ్ాఁడు, మధుర్ంబగు వ్ేణుర్వంబు వ్ాఁడు మ మెంగజుపువువఁదూపులకునగ్ము చేసె లవంగ! లుంగ నా ర్ంగములయర్! మీకడకు రాఁడుగద్ా కృప యుంచి చూడరే.


మయనిన్నమనెథు మయధవుఁ గానరే; స్లల్లతోద్ార్ వతాకములయర్! స్లల్లతోద్ార్వతాక వ్ ైర ఁ గానరే; స్ుందరోననత లతార్ుజ నములయర్! స్ుందరోననతలతార్ుజ నభంజుఁ గానరే; ఘనతర్లస్దశ్ోకంబులయర్! ఘనతర్లస్దశ్ోకస్ూిర తఁ గానరే; నవార్ుచిర్కాంచనంబులయర్!

10.1-1014.1-ఆట్వ్ లద్వ నవా ర్ుచిర్ కాంచన కిరీట్లఁ గానరే గహనపదవిఁ గుర్వకంబులయర్! గహనపదవి గుర్వక నివ్ాసిఁ గానరే గణికలయర్! చార్ు గణికలయర్!


అద్ె నందనందనుం డంతర ిత ం డయిెాఁ;


బాట్లీతర్ులయర్! పటి్ర్మె! హేలయవత లఁ గృషు ! యియల పాసిత్ర వని; యిెైలేయలతలయర్! యడుగర్మె! వనజాక్షుఁ డిచట్ికి వచిు డాఁగఁడు గద్ా; చూతమంజర్ులయర్! చూడర్మె! మయనిన్నమదనుతో మయరాక యిెఱిఁగ ంచి; మయధవీలతలయర్! మనుపర్మె!

10.1-1015.1-ఆట్వ్ లద్వ జాత్రస్త లఁ బాయ న్నత్రయిె హర కని జాత లయర్! ద్వశలఁ జాట్ర్మె! కదళ్ళలయర్! పో యి కదల్లంచి శిఖిపింఛ జూట్లఁ ద్ెచిు కర్ుణఁ జూపర్మె!


హర చర్ణములకుఁ బరయమ్మై హర నిను మనినంప భదరమంద్ెడు త లసీ! హర న్న దె్స్ రాఁడు గద్ా హర చొపెిఱిఁగ ంచి శుభము నంద్వంపఁగద్ే.

10.1-1017-తటే్గతీ్ర

ప గడఁ దగువ్ానిఁ గానరే ప గడలయర్! యిా డెఱుంగని విభుఁ జూపుఁ డీడెలయర్! మొలిమగు కరర తవ్ాఁడేడి మొలిలయర్! శుక నిగద్వత నిఁ జ పుఁడు కింశుకములయర్!



తర్ుణీకుచకుంకుమయుత హర కంధర్ద్ామగంధ మడర డు చూడికన్ హర ఁ గనిన పగ ద్వఁ దనర డి హర ణీ! హర జాడఁ బుణామయిెాడిఁ జ పుమయ!


కిట్ ియిెై క ఁగ ట్ఁ జేర ును వట్లడెై వర ధలి్ల క ల్లచె వడిఁ గృష ు ండెై యిట్ల పదచిహనము ల్లడెఁ గ ంీ దట్ ిబామున నేమి ననచి తమె ధర తీర! 10.1-117- గోపికల తాద్ానాతోనెతతత

10.1-1020-వచనము

అనుచు నునెతతచితతల ై తద్ాతెకతవకంబునఁ గృష ు లీలల ననుకర ంచుచు.


పూతన యైెి యొకక ప లఁత్ర చర ంపంగ; శ్ౌర యిెై యొక కాంత చనునగుడుచు; బాలుఁడెై యొక భామ పాలకు నేడుుచ ;ో బండి నేనను లేమఁ బాఱఁదనున; స్ుడిగాల్ల నని యొకక స్ుందర గొనిపో వ; హర యని వర తంచు నబజముఖియు; బకుఁడ నే నని యొకక పడఁత్ర స్ంర్ంభింపఁ; బద్ాెక్షుఁడను క మె పర భవించు;


10.1-1021.1-ఆట్వ్ లద్వ న లమి రామకృష ు ల్లంత ల్లదుఱు గాఁగ గోపవతాగణము క ంద ఱగుదు ర్స్ుర్వ్ ైర ననుచు నబల యొకకతె చీర్ుఁ బస్ుల మన డి స్త ల భర్తముఖ్ా!

10.1-1022-ఆట్వ్ లద్వ లోకమ్మలిఁ గుక్షిలోపల నుననటిి్ మయధవుండ నేను మయత వీవు చూడు మనుచు నొకక స్ుందర యొకతెకు ముఖ్ము ద్ెఱచి చూపు ముఖ్ాచర త!


వ్ ననలు దొ్ంగ ల్ల త్రనియిెడి వ్ నునఁడ నని యొకతె నుడువ వ్ేఱొ కకతె చే స్ననల యశ్ోద నంచును గనీననఁ గుస్ుమముల దండఁ గట్లి నిలేశ్ా!


కాళియఫణి యిద్వ వీర్లు కాళియఫణి స్త లు మోొకకఁ గడఁగ ర నే గో పాలకుమయర్ుఁ డననుచును లీలయగత్ర నాడు నొకక లేమ నరేంద్రా !


తర్ుణులు గోపకు లందఱు


హర హయుఁ డిద్ె వ్ాన గుర సె హర నే నని భా స్ుర్ చేలయంచల మొకకతె గ ర న తెతద ననుచు న త త ఁ గ ంగేల నృపా!


మీర్లు గోపకులే నస్ు రార ని ద్ావ్ాగ న వచెు నట్ల చూడకుఁడీ వ్ార ంచెద నని యొకకత ెచేర బయల్ కబళ్నంబు చేయు నరేంద్రా !

10.1-1027-వచనము

ఇట్లి తనెయతవంబున గోపస్ుందర్ులు బృంద్ావనంబునంగల తర్ులతాదుల హర నడుగుచు, నిర్ర్్ళ్ంబులయిన విపినమయర్్ంబుల స్రోజాత కేతన హల కుల్లశ్ాంకుశ్ాద్వ లక్షణలక్షితంబుల ై మననహర్ంబులయిన హర చర్ణంబుల చొపుిఁగని తపిక చెపిి క నుచుఁ దమలో యిటి్నిర .


క మెకుఁ బువువలు కోసినాఁ డికకడ; మొనసి పాద్ాగంీబు మోపినాఁడు స్త్ర న త త క ని వే్డక జర గ నాఁ డికకడఁ; దృణములోఁ ద్ోపఁదు తెఱవ జాడ పిరయకు ధమిెలింబు పెట్ిినాఁ డికకడఁ; గూర్ుునన చొపిిద్ె క మర్ు మిగులు నింత్రకిఁ గ మోెవి యిచిునాఁ డికకడ; వ్ లఁద్వ నికికన గత్ర విశదమయిెా


10.1-1028.1-ఆట్వ్ లద్వ స్ుదత్రతోడ న్నర్ు చొచిునాఁ డికకడఁ జొచిు తో వ్ డల్లన చోట్ల లమర ఁ దర్ుణిఁ గాముకేళిఁ దనిపినాఁ డికకడఁ ననఁగ పెనఁగ యునన యంద మొపెి.

10.1-1029-వచనము



ఒక యిెలనాగ చయెూాఁద్వనాఁ డికకడ; స్ర్స్ నుననవి నాలు్ చర్ణములును నొక న్నలవ్ేణితో నొద్వఁగ నాఁ డికకడ; మగ జాడలో నిద్ె మగువ జాడ యొక లేమ మోొకికన నుర వినాఁ డికకడ; ర్మణి మోొకికన చొపుి ర్మామయిెా నొక యింత్ర క దుర్ుగా నొలసినాఁ డికకడ; నననానాముఖ్ముల ై యంఘుో లొపెి

10.1-1030.1-ఆట్వ్ లద్వ నొకతె వ్ ంట్ఁ దగుల నుండక యియగ నాఁ డడుగుమీఁదఁ దర్ుణి యడుగు లమర నబల ల్లర్ుగ లంకులందు రాఁ ద్వర గ నాఁ డాఱు పదము లుననవమె! యిచట్.



ఈ చర్ణంబులే యిందునిభానన! ; స్నకాద్వ ముని య్యగ స్ర్ణి నొపుి; న్న పాదతలములే యెిలనాగ! శీుత్రవధూ; సీమంతవీధులఁ జ నునమిగులు; న్న పద్ాబజంబులే యిభకులోతతమయయన! ; పాలేట్ిరాచూల్ల పట్లి క మె; లీ స్ుందరాంఘుోలే యింద్రవరేక్షణ! ; ముకితకాంతామననమోహనంబు;

10.1-1031.1-ఆట్వ్ లద్వ లీ యడుగల ర్జమ్మ యింత్ర! బరహేెశ్ాద్వ ద్వవిజవర్ులు మౌళిద్వశలఁ ద్ాలుత ర్నుచుఁ గొంద ఱబల లబాజ క్షుఁ డేగ న కమీముఁ గనియు నతనిఁ గానర ైర .

10.1-1032-వచనము

అపుిడు.


పత ల ద్ెైనాంబును భామల క ీర్ాంబుఁ; జూపుచు విభుఁ డొకక స్ుదత్రతోడ విహర ంప నద్వ యెిలి వ్ లఁదుల వర జంచి; నా యొదునునానఁడు నాథుఁ డనుచు గర వంచి రాఁ జాలఁ గమలయక్ష! మూఁపున; నిడుక ను మనుఁడు న యిాాశవర్ుండు


మొఱఁగ పో యినఁ ద్ాపమును బొ ంద్వ య్య! కృషు ! ; యెికకడఁ జనిత్ర పరా ణేశ! ర్మణ!

10.1-1033.1-తేట్గీత్ర

న్నకు వర్వుడ నయిెాద నిలువు మనుచు వగవఁ గొందఱు కాంతలయ వనితఁ జూచి వర్ుఁడు మనినంప గర వంచి వనజనేతర చిక క నేఁ డని వ్ ఱఁగును జ ంద్వ ర్పుడు.

10.1-1034-వచనము



ఈ ప దర ంట్ిలో నింద్ాఁకఁ గృష ు ండు; నాతోడ మనెథనట్న మయడె నియ్యాల మగుచోట్ నింద్ాఁకఁ జ లువుండు; గాఢంబుగా ననునఁ గ ఁగల్లంచె న్న మహీజము న్నడ నింద్ాఁక స్ుభగుండు; చిటి్ంబు చేతల సిగు్ గొనియిె న్న పుషిలత ప ంత నింద్ాఁక దయిత ండు; నను డాసి యధర్పానంబు చేసె

10.1-1035.1-ఆట్వ్ లద్వ న్న పరస్ూనవ్ేద్వ నింద్ాఁక ర్మణుండు కుస్ుమ ద్ామములను గొపుిఁ ద్రర ు ననుచుఁ గొంద ఱత్రవ లంభోజనయనుని


పూర్వలీలఁ దలఁచి ప గడి ర్ధ్వప!


అని యిబోంగ లతాంగు లందఱును బృంద్ార్ణా మంద్రశవర్ున్ వనజాక్షుం బర కించి కానక విభున్ వర ుంచుచుం బాడుచున్ మనముల్ మయట్లు చేషిలుం గ యీలు నమయెనాథుపెైఁ జేర ు వ్ే చని ర్యయామున సెైకతాగమీునకున్ స్ంతాకత గేహేచఛల ై.

10.1-1037-వచనము

చని గోపికలు హర నుద్ేుశించి యిటి్నిర . 10.1-118- గోపికల విర్హపు మొర్లు


న్నవు జనించిన కతమున నన! వలిభ! లక్షిె మంద నొపెి నధ్వకమ్మై న్న వ్ ంట్న పరా ణము ల్లడి న్న వ్ా ర్ర్సెదర్ు చూపు న్న ర్ూపంబున్.


శ్ార్దకమలోదర్ర్ుచి చోర్కమగు చూపువలన స్ుందర్! మముెం గోర వ్ ల యిాని ద్ాస్ుల ధ్రర్త నొపిించు ట్ిద్వ వధ్వంచుట్ గాద్ే?

10.1-1040-ఆట్వ్ లద్వ విషజలంబువలన విషధర్ద్ానవు


వలన ఱయలవ్ానవలన వహ న నుననవ్ానివలన నొగ మముె ర్క్షించి కుస్ుమశర్ుని బార ఁ గూలిఁ దగున ?


న్నవు యశ్ోదబడాడవ్ ? న్నర్జనేతర! స్మస్తజంత చే తోవిద్వతాతె; వీశుఁడవు; తొలి్ల విర ంచి దలంచి లోకర్ క్షావిధ మయచర ంపు మని స్నునత్ర చేయఁగ స్త కలంబునన్ భూవలయంబుఁ గావ నిట్ల పుట్ిిత్ర గాద్ె మననహరాకృత్రన్.

10.1-1042-ఆట్వ్ లద్వ చర్ణ సేవకులకు స్ంసార్ భయమును బాఁపి శ్రకీర్ంబు పట్లి గల్లగ కామద్ాయి యిెైన కర్స్రోజంబు మయ మస్తకముల నునిచి మనుపు మీశ!


గోవుల వ్ ంట్ఁ ద్వరమెర్ుచుఁ గొల్లునవ్ార్ల పాప స్ంఘముల్ ద్ోరవఁగఁజాల్ల శ్రఁీదనర దుషిభుజంగఫణాలతాగ ీస్ం భావితమ్మైన న్న చర్ణపదెము చనునలమీఁద మోపి త ద్ాావజపుషిభలిభవబాధ హర ంపు వర ంపు మయధవ్ా!


బుధ ర్ంజనియును స్ూకతయు మధుర్యునగు న్నదు వ్ాణి మర గ ంచెను న్న యధరామృత స్ంసేవన


విధ్వ నంగజతాపమ్మలి విడిపింపఁ గద్ే.


మగువల యెిడ న్న క ీర్ాము తగున?ే నిజభకతభీత్రదమనుఁడ వకట్ా! తగదు భవద్ాు స్ులకును నగు మొగముం జూపి కావు నళినదళాక్షా!


ఘనలక్షీెయుతమ్మై మహ శుభదమ్మై కామయద్వ విధవంసి యైెి స్నకాద్వస్ుత తమ్మై నిర్ంతర్తపస్ాంతపత పునానగ జీ వనమ్మై యొపెిడు న్న కథామృతము ద్రా వం గలు్ నే భూర ద్ా ననిర్ూఢతవము లేనివ్ార్లకు మయనారీమననహర్కా!


న్న నగవులు న్న చూడుకలు న్న నానావిహర్ణములు న్న ధ్ాానంబుల్ న్న నరాెలయపంబులు మయనస్ముల నాట్ి నేడు మగుడవు కృషాు !

10.1-1048-ఆట్వ్ లద్వ ఘోషభూమి వ్ డల్ల గోవుల మే్పంగ న్నర్జాభమ్మైన న్న పదములు కస్వు శిలలు ద్ాఁకి కడునొచుునన యని కలఁగు మయ మనములు కమలనయన!



మయపట్ివ్ేళ్ న్నవు వనమధాము వ్ లవడి వచిు గోషిద పరా పితధూళిధూస్ర తభాసితకుంతలమ్మై స్రోర్ుహో ద్రధపతిమ్మైన న్న మొగము ధ్రర్జననతతమ! మయకు వే్డకతోఁ జూపి మనంబులన్ మర్ునిఁ జూపుదుగాద్ె కమీకమీంబునన్.

10.1-1050-ఆట్వ్ లద్వ భకత కామదంబు బరహె సేవిత మిలయ మండనంబు దుుఃఖ్మర్ునంబు భదరకర్మున ైన భవదంఘ ోయుగము మయ యుర్ములందు ర్మణ యునుపఁదగద్ె?

10.1-1051-ఆట్వ్ లద్వ స్ుర్తవర్ధనంబు శ్ోకాపహర్ణంబు స్వనిత వంశనాళ్ స్ంగతంబు ననారాగజయమున ైన న్న మధురాధ రామృతమునఁ ద్ాప మయర్ుి మీశ!


న్నవడవిం బగల్ ద్వర్ుగ న్న కుట్ిలయలకలయల్లతాస్ా మి చాఛవిధ్వఁ జూడకునన నిమిషంబులు మయకు యుగంబుల ై చనుం గావున రాత ర ల ైన నినుఁ గనునల న పుిడుఁ జూడకుండ ల క్షీెవర్! ఱ పి లడాముగఁ జేసె నిద్ేల? విధ్ాత కూీర్ుఁడెై


అకకట్! బంధులున్ మగలు నననలు దముెలుఁ బుతరకాదులున్


న క కని రాత్రరఁబబ కుఁడన న్న మృదుగీతర్వంబు వీనులన్ వ్ కకస్మ్మైన వచిుత్రమి వ్ేగమ్మ మోహము నొంద్వ నాథ! న్న వ్ కకడబబ యితో? యిెఱుఁగ మీ కియీ నిర్ుయుఁ డెందుఁ గలు్ నే?

10.1-1054-తటే్గతీ్ర

మదనుఁ డార్వంగ న్న వ్ాడు మంతనములు నవర్సాలోకనంబగు నగుమొగంబు కమల కిర్వ్ ైన మహ తవక్షస్థలంబు మయ మనంబుల లోఁగొని మర్పెఁ గృషు !


అర్విందంబులకంట్టఁ గోమలముల ై యందంబుల ై యునన న్న చర్ణంబుల్ కఠ నంబుల ై మొనయు మయ చనునంగవల్ మోవఁగా న ఱయింబబ లు నట్ంచుఁ బొ కుకదుము న్న యిా కర్కశ్ార్ణాభూ పర స్ంచార్ము కృషు ! న్న పిరయలకుం బరా ణవాధం జేయద్ే?


కట్ాి ! మనెథు కోలలు న టి్న నన నాఁట్ బ గడి న్న పాదంబుల్ పట్ిిక నఁగ వచిున మము నటి్డవిని డించిపో వ నాాయమ్మ? కృషాు !


హృదయియశవర్! మయ హృదయము మృదుతర్ముగఁ జేసి తొలి్ల మికికల్ల కడ న్న హృదయము కఠ నముఁ జేసెను


మద్రయ సౌభాగా మిట్ిి మందము గలద్ే?


కమీిె నిశ్ాచర్ుల్ స్ుర్నికాయములన్ వడిఁద్ాఁకి వీఁక వ్ా లముెల తెట్టిలన్ పఱవ నడాము వచిు జయింత వండుర నిన్ నమిెన ముగులన్ ర్హ తనాథల నకకట్! నేఁడు ర ండు మూ డముెల యియట్లకాఁ డెగువ నడాము రాఁ దగద్ే కృపానిధ్ర!


త్రయావిలుకాఁడు డీక ని వరయాలుగా దూఱనేసె వనితల మనముల్ నియయాన యింక న ైనం గుయయాల్లంపం గదయా! గోవింద! హరీ! 10.1-119- గోపికలకు పరతాక్షమగుట్


అని యిటి్ంగన లంచితస్వర్ముతో నంకించుచుం బాడుచుం దను రావ్ే యని చీర యియడువ జగతరా ణుండు తెైరలోకా మో హనుఁడెై మనెథమనెథుండయి మననజాఞ కార యిెై యంతట్న్ ఘనపీతాంబర్ధ్ార యిెై ప డమ్మఁ దతాకంతాస్మీపంబునన్.


వచిున వలిభుఁ గనుగొని విచుేసె నట్ంచు స్త లు వికసిత ముఖ్ుల ై యచుుగ నిల్లుర పరా ణము వచిున నిలుచుండు నవయవంబుల భంగ న్.



అత్రవ యొకకతె భకిత నంజల్ల గావించి; పరా ణేశు క ంగేలుఁ బట్లి క నియిె నింత్ర యొకకతె జీవితేశవర్ు బాహువు; మూపున నిడుక ని ముదము నొంద్ె వనిత యొకకతె తన వలిభు తాంబూల; చర వత మయతె హస్తమునఁ ద్ాల ుఁ బడత్ర యొకకతె పిరయుపదములు విర్హగ న; తపతకుచంబులఁ ద్ాఁపుక నియిె

10.1-1062.1-ఆట్వ్ లద్వ భామ యొకతె భుర కుట్ిబంధంబు గావించి పరణయభంగ రోషభాషణమున దషిదశన యగుచు దండించుక ైవడి వ్ాఁడి చూడికగముల వర్ునిఁ జూచె.


హర ముఖ్కమలముఁ జూచుచుఁ దర్ుణి యొకతె ఱ పిల్లడక తనియక యుండెన్ హర పదకమలముఁ జూచుచు మర గ తనివి లేని స్ుజను మయడిక నరేంద్రా !


ఒకక లతాంగ మయధవుని యుజజవలర్ూపము చూడికతీఁగలం జకకఁగఁబట్ిి హృద్తముఁజేసి వ్ ల్లం జనకుండ నేతరముల్


గకీుకనమూసి మే్నఁ బులకంబులు కమీెఁగఁ గ గల్లంచుచుం జొకకముల ైన లోచవులఁ జొకుకచునుండెను య్యగ క ైవడిన్.


ఎలయించి పరా ణేశ! యిెందుఁ బబ యిత్ర వని; తోర్ంపుట్లుకతో దూఱ నొకతె జలజాక్ష! ననుఁబాసి చనఁగ న్న పాదంబు; ల ట్ాి డెనని వగ న ద్వర నొకతె; నాథ! న్న వర గ న నా పరా ణ ముననద్వ; కూర ెయియ యిద్వ యని కుంద్ె నొకతె యిాశవర్! నిను ననున నింద్ాఁక పాపెనే; పాపపు విధ్వ యని పల్లక నొకతె

10.1-1065.1-ఆట్వ్ లద్వ తలఁగ పో వు నట్ిి తపేిమి చేసిత్ర నధ్వప! పలుకు ధర్ె మనియిె నొకతె యియమిననము ఫలమొ హృదయియశ! న్న మోము మర్లఁ గంట్ి ననుచు మస్ల నొకతె.


పల్లకిన పరత్రజఞ దపెిడిఁ బల్లకించినఁ గాని ర్మణుఁ బలుక నట్ంచుం గలకంఠ యొకతె చెల్లతోఁ బలుకుల నమృతములు గుర యు పలుకులఁ బల్లక న్.



పట్ిినఁ గాని మననవిభుఁ బటి్ఁగద్ా? యంచుఁ నొకక బాల్లక స్ఖి చే పట్లి క ని చెపెి ధైె్ర్ాము పట్టి లిను మర్ుని ట్టంకి పట్లి గ నధ్వపా!


చెలువుఁడు చెపిక పో యిన స లపున నొక ముగు మునున చూడననుచు నౌ దల వంచి యుండఁ జాలక తల యిెతెతను లోన మర్ుఁడు తలయిెతత నృపా!

10.1-1069-వచనము



హర స్ుర్ుచిర్ లల్లతాకృత్రఁ దర్ుణులు గని ముకతవిర్హతాపజవర్ల ై పర్మోతావంబు స్ల్లపిర పర్మే్శవర్ుఁ గనిన ముకతబంధులభంగ న్.

10.1-1071-వచనము

అత నకాకంత ండు కాంతాజనపర కాీంత ండెై వనాంతర్ంబున శకిత నికర్ స్ంయుకుత ండెైన పర్మపుర్ుష డునుంబబ ల వ్ార్లం ద్ోడొకని మంద్ార్ కుంద కుస్ుమపర మళ్ మిళిత పవమయనమయనిత మధుకర్నికర్ ఝంకార్ స్ుకుమయర్ంబును, శర్తాకలచందరకిర్ణ స్ంద్ోహ స్ందళితాంధకార్ంబును యమునాతర్ంగస్ంగత కోమల వ్ాలుకాసాఫర్ంబు న ై యమల్లనం బ ైన


పుల్లనంబు పరవ్ేశించె; వ్ార్ును జాఞ నకాండంబున న్నశవర్ుంగని శీుత లు పరమోదంబునం గామయనుబంధంబుల విడిచిన విధంబున హర ం గని విర్హవ్ేదనల విడిచి పర పూర్ుమననర్థల ై.


పాఠీననయన ల లి న కాఠ నా పట్ాంచలములఁ గ త కములు హృ తీిఠముల స్ందడింపఁగఁ బీఠముఁ గల్లించి ర్ంతఁ బరయునకు నధ్వపా!

10.1-1073-ఆట్వ్ లద్వ పర్మయ్యగ హృదయ భదరపీఠంబుల నుండు మే్ట్ి వరజవధూతతరీయ పీఠమున వసించి పెంపార ఁ దరభువన ద్ేవి లక్షిె మే్నఁ ద్ేజర లి


మదననద్రుపిత ఁడెైన నాథునికి స్నాెనంబు గావించుచున్ ముద్వతల్ హస్విలోకవిభరమములన్ మోద్వంచుచుం జేర త తిదముల్ హస్తతలంబులం బస్ుకుచుం బ ైముట్లి చునూు ఱుచుం జదుర్ుల్ పలుకచుఁ గూర ె నిటి్నిర యిాషతోకపద్రపాత స్ాల ై.


క లచినఁ గొలుత ర్ు క ందఱు గొలుత ర్ుఁ దముఁ గొలువకుననఁ గొందఱు పత లం గొల్లచినను గొలువకుననను


గొలువర్ు మఱి క ంద ఱ లమి గోపకుమయరా! 10.1-120- గోపికలతో స్ంభాష్ంిచుట్

10.1-1076-వచనము

అని తనుననుద్ేుశించి ర్హస్ాంబుగాఁ బల్లకన స్ుందర్ుల పలుకులు విని గోపాలస్ుందర్ుం డిటి్నియిె.


క ల్లచినఁ గొలుత ర్ు క ందఱు పశువుల; భజనము భంగ ని ఫలము క ఱకు న ై; స్ఖ్ాధర్ెములందు సిద్వధ ంపవు; క ందఱు తండుర ల గుణముఁ ద్ాల్లు దయ గలవ్ార్ును దగ న స్ుహృత త లు; గొలువని వ్ార్లఁ గొలుత ర పుడు ధర్ెకామంబులు తలర్ంగఁ గొందఱు; క లువని వ్ార నిఁ గొలుచువ్ార ఁ

10.1-1077.1-ఆట్వ్ లద్వ గొలుచు తలఁపులేమిఁ గొలువ రాతాెరాము లయపతకాము లజుఞ లత్రకఠ నులు వ్ార యందుఁ బదపవ్ానిఁగాఁ జంత్రంచి యియ లతాంగులయర్! యిట్లి లనుట్.


ఏనిం ద్ెవవఁడ న ైనం గా నంగనలయర్! పర్మకార్ుణికుండన్


మయనస్బంధుఁడ నితా ధ్ాానము మీ క నర్వలసి తలఁగ త్రఁ జుండీ.


నను సేవించుచునుననవ్ార్లకు నే నా ర్ూపముం జూపఁ జూ చినఁ జాల్లంచి మద్వంచి వ్ార్ు మద్వ నన్ సేవింపరో యంచు ని ర్ధనికుం డాతెధనంబు చెడా న పుడుం దతాిర్వశాంబుఁ ద్ా ల్లునభంగ నననుఁబాసి మత్రరాయుఁడుద్ాఁజంత్రంచు నా ర్ూపమున్

10.1-1080-తర్ళ్ము

తగవు ధర్ెముఁ జూడనొలిక దలి్లదండుర ల బంధులన్ మగల బడాలఁ బాసి వచిున మనినషకతల మిముె నేఁ దగదు; పాసిత్రఁ దపుిఁ సెైపుఁడు; తద్వవయ్యగభర్ంబునన్ వగలఁ బొ ందుచు మీర్ లయడిన వ్ాకాముల్ వినుచుండిత్రన్.


పాయని గేహశృంఖ్లలఁ బాసి నిర్ంతర్ మతిర్తవముం జేయుచునునన మీకుఁ బరత్రజేయ యుగంబుల న ైన నేర్; నన్ బాయక గొలుు మయనస్ము పరత ాపకార్ముగాఁ దలంచి నా పాయుట్ దపుిగాఁ గొనక భామినులయర్! కృపన్ శమింపరే.


చకకఁగ హర యిట్ల పల్లకిన చకకని వ్ాకాముల నతని స్ంగమమున లో నికకిన వియ్యగతాపము లొకకట్ విడిచిర లతాంగు లురీవనాథా!


10.1-121- రాస్కరడీావర్ునము


ఆ స్మయంబునన్ విభుఁ డనంత ఁడు కృష ు ఁడు చితరమూర త యైెి చేసనెు మండలభరమణశ్రలపర్స్ిర్బదుబాహు కాం తా స్ువిలయస్మున్ బహువిధస్ుఫర తానన హస్త పాద వి నాాస్ము రాస్ముం గృత వియచుర్నేతర మననవికాస్మున్.

10.1-1084-వచనము

ఇట్లి బహుగత లం ద్వర్ుగ నేర్ిర యగు హర దర ించి తన యిర్ుక లంకుల నలంకృతల ై కళ్ంకర్హ తచందరవదన ల్లదుఱు ముద్వుయలందుక ని వీణలం బరవీణల ై, స ంపుమ్మఱసి యింపుగ వ్ాయించుచు నానందలహరీ నిధ్ానంబగు గానంబు చేయ నవిర్ళ్ంబ ై తర్ళ్ంబుగాని వే్డుక స్ర్ళ్ంబగు ముర్ళ్ంబు లీలంగేల నందుక ని మధుర్ంబగు నధర్ంబునం గద్వయించి మించి కామిన్నజన కబర కా సౌగంధ్వక గంధ బంధుర్ కరాంగుళీకిస్లయంబులు యత్రలయంబులం గూడి వివర్ంబుగ ముర్ళీవివర్ంబుల సార ంచి పూర ంచుచు స్ర లేని భంగ ం ద్వరభంగ యిెై కమల కర ుకాకార్ంబున నడుమ నిల్లచి, మఱియు గోపస్ుందర్ు ల ందఱందఱకు నందఱయి స్ుందర్ుల కవల్ల యెిడలం ద్ానును దన కవల్ల యిెడల స్ుందర్ులును ద్ేజర లి, నృతావిద్ాా మహర్ువ వ్ేలయవలయవలయితంబ ై, విసిెతా ఖ్ండలంబ ైన రాస్మండలంబుఁ గల్లించి, వ్ేలుిలు హర్షంబునం గుస్ుమవర్షంబులు గుర య నందుఁ బరస్ూనమంజరీ స్హచర్ంబు ల ైన చంచరీకంబుల మించుఁ బరకట్ించుచు, స్ువర్ుమణిమధాగంబు ల ైన మహేందరన్నలంబుల తెఱంగు న ఱపుచుఁ, గర్ణీవిహర్బంధుర్ంబుల ైన సింధుర్ంబుల చెలువుఁ గ ైక లుపుచుఁ బలివిత కుస్ుమిత లతానుకూలంబుల ైన తమయలంబుల స బగు నిగుడించుచు మ్మఱుపుతీఁగల యిెడన డల బ డం గడర్ు


నలిమొగ ళ్ా పెలుి చూపుచుఁ దర్ంగ ణీస్ంగతంబుల ైన రోహణాచల శృంగంబులబాగు లయగ ంచుచు, జగననెహనుండెై యుండి ర్కతకమలయర్ుణంబులును, జందరశకలనిర్ెలనఖ్ర్ స్ంస్ుఫర్ణంబులును, శీుత్ర నితంబన్న సీమంత వీధ్వకాలంకర్ణంబులును, స్నకస్నందనాద్వ య్యగీందర మయనసాభర్ణంబులునున ైన చర్ణంబులు గద్వయనిడి స్మసిథత్ర నంజల్ల పుట్ంబులంబుషింబు లులిసిలిఁ జలి్ల, స్లిల్లతకమలపరశ స్తంబుల ైన హస్తంబులు వలివీజనుల కంఠంబులపెై నిడి, గీతానుసార్ంబుగ విచితర పాదస్ంచార్ంబులు స్లుపుచు, వర్ుత లయకార్ రాస్బంధంబుల నర్తనంబునంబరవర తంచి వ్ ండియు వ్ేరతలుం ద్ానును శంఖ్ పదె వజర కందుక చత ర్ుెఖ్ చకవీ్ాళ్ చత ర్ాదర సౌభదర నాగ నంద్ాావర్త కుండలీకర్ణ ఖ్ర్ళీ పరముఖ్ంబుల ైన విశ్లష రాస్ బంధంబులకుం జొకిక, యియకపాద స్మపాద వినివర తత గతాగత వల్లత వ్ ైశ్ాఖ్ మండల త్రరభంగ పరముఖ్ంబుల ైన తానకంబుల నిలుచుచుఁ, గనకకింకిణీమంజుల మంజీర్శింజనంబులు జగజజనకర్ు ర్ంజనంబుల ై చెలంగ, ఘట్ిిత మర ుత పార్శవగ పరముఖ్ంబుల ైన పాదకర్ెభేదంబులు చేయుచు, స్మపాద శకట్వదన మతలి్ల శుకిత పరముఖ్ంబుల ైన పార థవచార విశ్లషంబులును నపకాీంత డోలయపాదస్ూచీ పరముఖ్ంబుల ైన వ్యామచార విశ్లషంబులం జూపుచు, స్ురేందరశ్ాఖిశ్ాఖ్య మననహర్ంబులు, నపహసిత ద్వకకరీందరకర్ంబులును ద్వరలోక క్షేమకర్ంబులును నగు కర్ంబులం ద్వర్ంబులగు ర్తనకట్కంబుల మ్మఱుంగులు నింగ చెఱంగులం దఱచుక న నర్ధచందర కర్తరీముఖ్ కపితథకట్కాముఖ్ శుకత ండ లయంగూల పదెకోశ పతాక పరముఖ్ంబుల ైన స్వస్వభావస్ూచక నానావిధ కర్భావంబు లయచర ంచుచుఁ గట్ినిబదధ స్ువర్ువర్ుచేలయంచల పరభానికర్ంబులు స్ుకర్ంబుల ై ద్వశ్ాంగనాముఖ్ంబులకు హర ద్రా లేపన ముద్రా లంకార్ంబు లొస్ంగుచు, నాస్కంద్వత భరమర్ శకట్ాస్న పరముఖ్ంబు ల ైన జానుమండల భేదంబులు నలయత దండలయత లల్లత విచితర పరముఖ్ంబుల ైన ద్ెైవమండలంబు లొనర్ుుచుఁ


గమన్నయ కంబుకంఠాభిరామంబులు నుద్ాు మ తేజోసోత మంబులును న ైన న్నల మౌకితక వజర వ్ ైఢూర్ా ద్ామంబుల ర్ుచు ల్లంద్వరాస్ుందర కి మంద్వర్ంబుల ై స్ుందర్ంబులయిన యుర్ంబులం ద్వర్ుగుడుపడి కలయంబడనంగాంతర్ వ్ాహాలకు ఛతర పరముఖ్ంబుల ైన భరమణ విశ్లషంబుల విలసించుచు నిదుంబులగు చెకుకట్దుంబుల నుదువిడిఁ దదుయుం బరభాజత చందరమండలంబులగు కుండలంబుల మ్మఱుంగు మొతతంబులు నృతాంబు లొనర ంపఁ గట్ిభరా ంత దండర్చిత లలయట్ త్రలక మయూర్ లల్లత చకమీండలనికుంచిత గంగావతర్ణ పరముఖ్ంబుల ైన కర్ణంబు ల ఱింగ ంచుచు వ్ ల్లదమిె విర్ుల సిర్ుల చెనునమిగులు కనునలవలని ద్రనజనద్ెైనాకర్కశంబుల ై తనర్ు కట్ాక్షదర్శన జాలంబులు జాలంబుల ై కామిన్నజన నయనమీనంబుల నావర ంప లల్లతకుంచిత వికాస్ ముకుళ్ పరముఖ్ంబు ల ైన చూడుకలఁ దే్జర లుి చు, ననేక పర పూర్ుచందరసౌభాగా స్దనంబులగు వదనంబులఁ బరస్ననరాగంబుఁబరకట్ించుచు నుదంచిత పింఛమయల్లకా మయూఖ్ంబు లకాల శకచీాపంబుల స ంపు స్ంపాద్వంప, నికుంచితాకుంచిత కంపితాకంపిత పర వ్ాహ త పరావృతత పరముఖ్ంబుల ైన శిరోభావంబులు న ఱపుచు మృగనాభి త్రలకం బులుగల నిట్లఫలకంబులఁ జకుంర్బుల నికర్ంబులుగపి, నప రాజత స్ూచికావిదధపర చిఛనన విషకంభ రేచిత పరముఖ్ంబులగు నంగహర్ంబుల విలసిలుి చర్ణ కట్ి కర్కంఠ రేచకంబులయ చర ంచుచు నొపెిడు; నపుి డా రాస్ంబు స్ంజనిత స్కలజనమయనసో లయి స్కర్ంబ ై స్ుధ్ార్ువంబునుం బబ ల నుజజవలర్సాభిరామంబ ై రామరాజాంబునుబబ ల రాగపర పూర్ుంబ ై, పూర్ుచందరమండలంబునుం బబ ల ఁ గువలయయనందంబ ై, నందనవనంబునుంబబ ల భరమర్విరాజమయనంబ ై, మయనధనుని చితతంబునుంబబ ల ఁ బరధ్ానవృత్రత స్మర్థంబ ై, స్మర్థకవివిలస్నంబునుంబబ ల బహుపరబంధభాస్ుర్ంబ ై, స్ుర్ లోకంబునుంబబ ల వస్ుద్ేవనందన విశిషింబ ై, శిషిచర తంబునుం బబ ల ధర్ణీగగనమండల


స్ుందర్ంబ ై, స్ుందరీర్తనంబునుంబబ ల నంగహర్మననహర్ంబ ై, హర్వధూనిలయంబునుంబబ ల ననేకచార స్ుకుమయర్ంబ ై, స్ుకుమయర్ వృతతంబునుంబబ ల నుద్రుపితవంశంబ ై, యుండె; నందు.


నడుములు వీగ యయడఁ, జఱునవువలు నివవట్ిలంగ, హర్ముల్ స్ుడివడ, మే్ఖ్లల్ వదలఁ, జూడికమ్మఱుంగులు పర్వ ఘర్ెముల్ ప డమఁ, గుర్ుల్ చల్లంప, శీుత్రభూషణముల్ మ్మఱయన్, స్కృషుల ై పడత క లయడుచుం జ లఁగ పాడిర మే్ఘతట్ిలితాపరభన్.


అంకర్హ తేందు వదనలు పంకజలోచనునిఁ గూడి పర్ఁగ నట్ింపం గ ంకిణుల నూపుర్ంబుల కంకణముల మోోఁత ల స్ఁగ ఁ గరోు తావమ్మై.


హర ణీనయనలతోడను హర రాస్కరడీ చేయ నంబర్వీధ్వన్ స్ుర్నాథులు భార్ాలతో స ర ద్వ విమయనంబు ల కిక చూచి ర లేశ్ా!


కుర సెం బువువల వ్ానలు మొర్సెన్ దుందుభులు మింట్ ముద్వతలు ద్ార్ున్ స్ర్స్న్ గంధర్వపత ల్


వర్ుస్న్ హర ఁ బాడి ర్పుడు వస్ుధ్ాధ్రశ్ా!


రామలతోడను రాస్ము రామయనుజుఁ డాడఁ జూచి రాగ లి్ల మనన రాములమీఁద వియచుర్ రామలు మూర ులి్లపడిర రామవిననద్ా!


తారాధ్వపనిభవదనలు తారాధ్వపవంశుఁ గూడి తార్ు నట్ింపం ద్ార్లునిల్లు స్ుధ్ాంశుఁడుఁ ద్ార్ును వీక్షింప రేయి తడవుగ జర్గ న్.


యమునాకంకణచార యిెై వనజపుషాిమోదస్ంచార యిెై ర్మణీఘర్ెనివ్ార యిెై మదవతీరాస్శమీోతాత ర యిెై పరమద్ామయనస్ నవాభవా స్ుఖ్ స్ంపతాకర యైెి చేర యయ కమలయక్షుం డలర్ంగ గాల్ల విస్ర ం గలయాణభావంబునన్.

10.1-1092-వచనము

అపుిడు. 10.1-122- గోపికలవదు పాడుట్


పరమద యొకర్ుత మయధవుఁడు పాడ విపంచి ధర ంచి కేల స్ం


భరమమునఁ దంత్రర మీట్లచుఁ ద్వర్ంబుగ ఠాయముచేసి యొకక రా గముఁ దగ నాలపించి స్ుభగస్వర్జాత లు వే్ఱువ్ేఱు కా నమర్ఁగఁ బాడెఁ దన్ ర్మణుఁ డౌనన ద్ార్ువు లంకుర ంపఁగన్.


ఆడుచుఁ బాడుచు నంద్ొక చేడయి మంజీర్మంజుశింజత మమర్ం గూడ ిహర కర్ము చనుగవ పెై డాయఁగఁ ద్వగ చె జఘనభారాలస్యిెై.


చందనల్లపతంబ ై యర్ వింద్ామోదమున నొపుి విపులభుజము గో విందుఁ డొక తర్ుణి మూపుఁనఁ బొ ంద్వంచిన నద్వ ద్ెమల్లు పులకించె నృపా!


చెలువ యొకకతె చెకుకఁజ కుకతో మోపిన; విభుఁడు తాంబూలచర వతముఁ బ ట్టి నాడుచు నొక లేమ యలసినఁ బరా ణేశుఁ; డుననత ద్ోస్త ంభ మూఁతఁ జేసెఁ జ మర ంచి యొకభామ చేర నఁ గడగోర్ఁ; జత ర్ుఁడు గుచఘర్ెజలముఁ బాపె నలకంబు లొక యింత్ర కళిక చితరకరేఖ్; నంట్ినఁ బరయుఁడు పాయంగ దువ్ వఁ


10.1-1096.1-ఆట్వ్ లద్వ బడత్ర యొకతె పాట్పాడి డసిాన యధ రామృతమున నాథుఁ డాదర ంచె హర్మొకక స్త్రకి నంసావృతంబ ైనఁ గాంత ఁ డుర్ముఁ జేర ు క ఁగల్లంచె.


హస్ంబులఁ గర్తల వి నాాస్ంబుల దర్శనముల నాలయపములన్ రాస్శ్ాీంతల నా హర జేసనె్ మనననలు కర్ుణఁ జేసి నరేంద్రా !


హర తను స్ంగస్ుఖ్ంబున బర్వశల ై వ్ేరత ల లిఁ బయాదలు నిజాం బర్ములు న ఱుఁగమి చోదామ్మ? స్ుర్స్త లీక్షించి కర్ఁగ చొకికర మింట్న్.

10.1-1099-వచనము

ఇట్లి భగవంత ండెైన కృష ు డాతాెరాముం డయుాను గోపస్త ల ందఱందఱకు నందఱ ై నిజపరత్రబంబంబులతోడం గీడీించు బాలు పో ల్లక రాస్కేళి స్ల్లపిన.


తగఁ గూడి యయడి మనముల నగ ఁ జూచెం బల్లక నందనందనుఁ డనుచున్ మగువలు పెదుఱికముతోఁ


బొ గడిర తమ పూర్వజనెపుణాశ్లణీిన్. 10.1-123- గోపికలతో జలకరడీలయడుట్

10.1-1101-వచనము

ఇట్లి హర రాస్కేళి చాల్లంచి, తలంగు తట్ిలితల చెలువున ఘర్ె స్ల్లలకణాకాీంతలగు కాంతలంగూడి జలకరడీాకుతూహలుండెై యమునాజలంబుఁ జొర్, నందు ముందర్ స్ుందర్ులు జొచిు పదపరమయణంబు, జానుదఘనంబు, కట్ిదవయస్ంబు, మధామయతరంబు, కుచంబులబంట్ి యని పలుకుచుం గుచ నయన నాభివివర్ కుంతలంబులు చకవీ్ాక జలచరావర్త శ్ ైవ్ాలంబుల చందంబుననందంబుగ న్నడుప ంద్వన యియఱులని కళిందనందన కర్ంబులు చాచి పర ర్ంభంబులకు నార్ంభించుక ైవడి న దుర్ు చనుద్ెంచి తాఁకు తర్ంగంబులకు నులుకుచు, సార్స్ంబులకుం గర్ంబులు చాఁచుచు మరాళ్ంబులంజోపుచుఁ జ నునమిగ ల్లన చనునల యిెత త వత త మను న పంబులఁ దపంబుల న్నట్ఁ గావించు మయడికని స్ంచర ంచు చకవీ్ాకంబులంద్ోలుచు నితాంతకాంత్రస్దనంబులగు వదనంబులకుననడి వీరడంజ ంద్వ కంద్వ చందుర్ుఁడు చలముెడిగ జలముెనం బడి కంపించు కర్ణి, నిజకర్చల్లతజలపరత్రఫల్లత ండెై కదలు చందుర నిం గని మ్మచిు సో లుచు, స్ల్లలయవగాహస్మయ స్ముచుల్లత వ్ార శ్ర కర్ పర్ంపర్లవలన మకర్ందపానమతతమధుకర్ పక్షవిక్షేపణస్ం జాతవ్ాత స్ముదూధ త కుముద్ాద్వ పరాగపట్లంబులం జేర్ుచు మోముదముెల కమెఁదనముెలకు మూఁగ , జుముెర్ను త మ్మెదలకు వ్ ఱచుచుఁ గర్ంబుల న్న ర గయం జఱచుచు న్నలన్నర్ద నిపత్రత పయ్యబందు స్ంద్ోహంబులం దడియు పువువద్రవియల బాగునఁ గృష ు కర్దవయంబునంజలుకు తోయంబులం దడియుచుఁ గంీదుక ని స్ుడియుచు, నస్మబాణుని పులుకడిగ నకుస్ుమబాణంబుల పగ ద్వ మే్నులు మ్మఱయ స్ల్లలయవగాహనపరాయతత చితత లగుచు మొతతంబుల ై స్ర్స్


భాషణంబులం దుర ళ్ళాచు బాహుల న్నర్ు నించుచు హర మీఁదం జలుి చుఁ జలుి న డం దడఁబడ ద్ాఁట్లచు ద్ాఁట్ి చనక నిలువర ంచుచు విననద్వంప, హర యుం గరేణుకర్ వికరర్ు న్నర్ధ్ారాభిష్ికతంబగు శుండాలంబు లీల నాభీర్కామిన్నకర్ స్ముజఝత జలయసార్ంబులం ద్ో ఁగుచు, వరజవధూజన హస్తపరయుకత కలయి ర్ క ైర్వ పరాగపట్లంబువలన భూత్రభూషణసిర వహ ంచుచు గోపికాజన పాణికిస్లయ స్మునుెకత కమలదళ్ంబుల వలన స్హస్రనయనుని ర్ూపుఁ జూపుచు గోపాలబాల్లకా కుచకలశకుం కుమపంకంబువలనఁ బరభాతబాలభానుని భంగ భాసిలుి చు, ఘోష య్యషాకట్ాక్ష విక్షేపణంబులవలన మధుపపర వృత హర చందన సౌందర్ాంబు నొందుచు, వలివీహస్ర్ుచుల వలనఁ జంద్వరకాపరభా భాసిత న్నలశ్ ైలంబు కియీ నమర : నంత. 10.1-124- గోపికలతోడ కరీడంిచుట్


స్త లుంద్ానును న్నట్ిలో వ్ డల్ల భూషా గంధ చేలయదాలం కృత ఁడెై కుంభికరేణుయూధములతోఁ గీడీించు చందంబునన్ లతలందుం దర్ులందుఁ బుషిమయ లీలయశయాలందున్ స్ుఖ్ో ననత ఁడెై కృష ు ఁడు కరడీలం దనిపె నా నారీలలయమంబులన్.

10.1-1103-వచనము

ఇట్లి శర్తాకలంబున వ్ నునం డింద్వరయస్ఖలనంబు చేయక గోపికల తోడ ర్మించె” నని చెపిిన మునివర్ునకు భూవర్ుం డిటి్నియిె.


ధర్ెకర్తయు ధర్ెభర్తయు ధర్ెమూర తయు న ైన స్ తకర్ుెఁ డీశుఁడు ధర్ెశిక్షయు ధర్ెర్క్షయు చేయఁగా


నర ెల్లన్ ధర్మీఁదఁ బుట్ిి పరాంగనాజనస్ంగ మే్ ధర్ెమంచుఁ దలంచి చేసె? నుద్ాతతమయనస్! చెపుిమయ.

10.1-1105-వచనము

అనిన శుకుండిటి్నియిె.

10.1-1106-ఆట్వ్ లద్వ స్ర్వభక్షుఁ డగ న స్ర్వంబు భక్షించి ద్ోష్ిగాని పగ ద్వ ద్ోష మ్మైనఁ జేసి ద్ోషపదముఁ జ ందర్ు తేజస్ువ లగుట్ఁ జందర వ్ాస్వ్ాదుఁ లధ్వప!


ఈశవర్ుఁడు గానివ్ాఁడు న రేశవర్! పర్కాంతఁ దలఁచి యెిట్లి బరదుకు? గ రీశవర్ుఁడు దకక ననుాఁడు విశవభయదవిషము మింోగ వ్ లయంగలఁడే?


స్తాము పరభువుల వచనము నితాము తదవచన వీధ్వ నిలుత ర్ు పెదుల్; స్తాాస్తాము గావున స్తా మనఁగఁ జనదు వ్ార చర తమును నృపా!


ఘనుల ై యెివవని పాదపంకజపరాగధ్ాానస్ంపరా పత య్య


గ నిర్ూఢతవముచే మున్నందుర లు మహకర్ెంబులం బాసి బం ధ నిరోధంబులు లేక విచులవిడిం దర ింత , రా ద్వవా శ్ో భనుఁ డెట్లి ండిన నుండెఁ గాక; కలవ్ే బంధంబు లురీవశవరా!

10.1-1110-ఆట్వ్ లద్వ గోపజనములందు గోపికలందును స్కలజంత లందు స్ంచర ంచు నా మహత ెనకుఁ బరాంగన ల వవర్ు? స్ర్వమయుఁడు లీల స్ల్లపెఁ గాక.

10.1-1111-వచనము

అని చెపిి శుకుం డిటి్నియిె "నంత బరా హెయముహూర్తంబునం గృష ు వీడొకని గోపికల్లచులేకయు నిండి కడకేగ నం గృషుమయయయమోహ త ల ై గోపకులు వ్ార్లం గోపింప నేర్ర ైర .

10.1-1112-ఇందరవరజము

గోపాలకృష ు ండును గోపకాంతల్ పరా పించి కరడీించిన భంగు ల లిన్ ర్ూపించి వర ుంచి నర్ుండు హృతాం తాపంబులం బాయును దతరరస్కితన్. 10.1-125- స్ర్ిర్ూప ిశ్ాపవిమోచనము

10.1-1113-వచనము

అంత నొకకనాడు నంద్ాదుల ైన గోపకు లంబకావనంబునకు శకట్ంబు ల కిక జాతర్కుం జని స్ర్స్వతీనద్రజలంబుల సాననంబులు చేసి, యుమయమహేశవర్ుల నర ుంచి కానికల్లచిు బరా హెణులకు గో హ ర్ణా వసాత ు నన ద్ానంబు లొస్ంగ ,


జలపరా శనంబు చేసి, నియమంబున నుండ ద్ెైవయ్యగంబున నాఁక ని యొకక మహో ర్గంబు నిదుర్బబ యిన నందునిం గఱచిమింోగనగ్ల్లంప నతఁడు కృషుకృషే్ుత్ర వచనంబులం దనున విడిపింపు మని మొఱయిడిన విని.


గోపకు లందఱు మే్లొకని కోపముతోఁ బ దుగుద్ెలఁ గొఱవుల మొతతన్ తాపము నొంద్వయు వదలక పాపపు పెనుఁబాము నందుఁ బట్టి నృపాలయ!

10.1-1115-వచనము

అయావస్ర్ంబునఁ గృష ు ండు దర ించి పాద తాడనంబు చేసి తరొ కికన స్ర్ింబు స్ర్ిర్ూపంబు విడిచి విద్ాాధరేందర ర్ూపంబుఁ ద్ాల్లు హర కిఁ మోొకికన నతనికి హర యిటి్నియిె.


మండిత మూర తతోఁ గనక మయల్లకతో శుభలక్షణుండవ్ ై యుండెడు న్నకు దుషిపు మహో ర్గద్ేహ మిద్ేల వచెు? న వవండవు? నామ మ్మయాద్వ? భవంబునక ద్వుమిషంబు? నాకునొం డొండ యిెఱుంగఁ జ పుిము బుధ్ోతతమ! న్నపని చోదామయిెాడిన్

10.1-1117-వచనము

అనిన వ్ాఁడిటి్నియిె “ద్ేవ్ా యియను స్ుదర్శనుండను విద్ాాధర్ుండ విమయనార్ూఢుండ న ై ర్ూపస్ంపద్ర్వంబులం జొకిక ద్వకుకలం జర ంచుచు నొకకయెిడ నాంగ ర్స్ుల ైన ఋష లం గుర్ూపుల ైన వ్ార్లం గని నగ న వ్ార్ు


న్నవు ర్ూపదర్ింబునం మముె నగ త్రవి గావున మహస్ర్ింబ వ్ ై యుండు మని శపించి పిదప నే వే్డు క నిన యిటి్నిర .


యదుకులమందు భకుత ల భయంబు హర ంచుట్కున్ జనార్ునుం డుదయము నొంద్వ యిా యడవి క కక ద్వనంబున రాఁగలండు త తిదమున న్నవు దననఁబడి పననగ ద్ేహముతోడఁ బాసి న్న మొదల్లట్ి మే్నుఁ గాంచెదవు మూఢుఁడ! ప మెని రో! దయయనిధ్ర!


నినుఁ జంత్రంచిన విననఁ బేర్ుక నినన్ నిర్ూెలమ్మై కుీసిా పా పనికాయంబు వినషిమౌ నఁట్; భవతాిదంబు నా మీఁదఁ బ ట్ిినఁ దద్ారాహెణశ్ాపస్ంజనిత క ట్ిలాంబు ద్ా నిలుునే? వనజాతేక్షణ! నేడు బాసె నుర్గతవం బ లి నేఁ బబ యిెదన్.

10.1-1120-వచనము

అని విననవించి హర కిఁ బరదక్షిణంబువచిు మోొకిక, స్ుదర్శనుండు ద్వవంబునకుం జనియిె, స్ర్ింబు వలన నందుండు విముకుత ండయిెాఁ; దతరరకార్ంబు విని వ్ ఱఁగుపడి గోపకులు దే్వతామహో తావంబు స్మయపిత నొంద్వంచి కృషుకరర్తనంబు చేయుచు మర్ల మందకుం జనిర ; అంత.


మఱి యొకనాట్ి రాత్రర బలమయధవు లుజజవల వస్త రమయల్లకా ధర్ులును లేపనాభర్ణధ్ార్ులున ై చని మలి్లకాద్వ పు షిర్స్నిమగనమ్మైన మధుపంబుల గీతము వించుఁ దదవనాం తర్మున వ్ న నలన్ వరజనితంబను లుండగఁ బాడి ర ంపుగన్.



ఆ పాట్ చెవుల సో ఁకిన నేపాట్ియు ద్ేహలతల న ఱుఁగక దృగావ చాపాట్వములు చెడి పడి రా పాట్ల గంధు ల లి నట్వీవీధ్వన్. 10.1-127- శంఖ్చూడుని వధ

10.1-1123-వచనము

ఇట్లి స్కలభూతస్మోెహనంబగు గానంబు జేయుచు, నిచాువర్తనంబులం బరమత త ల చందంబున రామకృష ు లు గీడీింపఁ గుబేర్భట్లండు శంఖ్చూడుం డనువ్ాఁడు రామకృషు ర్క్షిత లగు గోపికలం దన య్యగబలంబున నుతతర్పు ద్వకుకనకుం గొనిపో వ నయ్యాషి్జజనంబులు రామకృష్ేుత్ర భాషణంబులు పలుకుచుఁ బుల్లకి నగపడిన మొదవుల కియీ మొఱయిడిన విని.


గదీున సాలవృక్షములు గ ైక ని బలి్లదు లననదముె లయ యిదుఱు కాలమృత ావుల యియపున వ్ే చని య్యడకుండుఁ డో ! ముద్వుయలయర్! యంచుఁ దనుముట్ిినఁ జూచి కలంగ గుహాకుం డుదువడిం దగం బఱచె నుతతర్ మింత ల డించి భీత ఁడెై.

10.1-1125-వచనము

ఇట్లి గుహాకునిచేత విడివడిన గోపికలను ర్క్షించుక ని యుండు మని బలభదుర నిం బల్లకి.

10.1-1126-శ్ార్ూు ల వికరీడితము

ఓర!ీ గుహాక! పో కుపో కు మని రోషో కితం బకారాత్ర వ్ాఁ


డే ర్ూపంబున న ందుఁ జొచెు న ట్ల బబ యిెం ద్ోడఁ ద్ా నేగ దు రావరోదంచిత ముష్ిి వ్ాని తలఁ ద్ెరవవంబ ట్ిి తద్రవర్ు కో ట్ీర్భరా జత ర్తనముం గొనియిె దండిన్ గోపికల్ చూడగన్.

10.1-1127-వచనము

ఇట్లి శంఖ్చూడునిం జంపి వ్ాని శిరోర్తనంబుఁ దె్చిు బలభదుర న కిచిు మ్మపిించె మఱియు నొకకద్వనంబునం గృష ు ండు వనంబునకుం జనిన నతని లీలలు పాడుచు నిండికడఁ దద్వవర్హవ్ేదనానల భర్ంబు స్హ ంపక గోపికలు తమలో నిటి్నిర . 10.1-128- గోపికల విర్హలయపములు


భూర విక్షేపముతోడ ద్ాపల్లభుజంబుం జ కుకఁగీల్లంచి క మోెవిన్ వ్ేణువుఁ గూర ు స్ుస్వర్ముగా మోోయించుచుననంగుళీ పరా వీణాంబు విభుండు చూపఁ గని స్పరా ణేశల ై యుండియున్ న్నవీబంధములూడఁ జొకుకదుర్ుపో నింగ న్ నిల్లంపాంగనల్.


నవమయధుర్ాము గలు్ కృష ు ముర్ళీ నాద్ామృతస్ాందముల్ చెవులం జొచిు హృదంతరాళ్ముల భాసిలిన్ స్వతాంబుల ై యువిద్ా! మే్పులకుం ద్ొఱంగ మృగ గోయూధంబు లుతకంఠతో ద్వవికిం గంఠము ల త్రత లోవదలుఁబబ ద్ేహేంద్వరయవ్ాాపుత లన్.


ఓ! కంజేక్షణ! కృష ు ఁ డుజజవల్లత హరోద్ాు ముఁడెై గానవి ద్ాాక తూహలతన్ మననజఞముర్ళీధ్ావనంబు గావింపఁగా


నాకర ుంచి స్శంపమ్మై మొర్యు న్నలయభరంబుగాఁ జూచుచుం గేకారావము ల్లచుుచున్ ముర యుఁబబ కేకరందరస్ంఘయతముల్.


లలనా! యియట్ికి తెలివ్ాఱ ? ర్వి యియలయద్ో ఁచెఁ బూరావద్వరపెైఁ? గలకాలంబు నహంబుగాక నిశిగాఁ గల్లింపఁ డా బరహె ద్ా వలఱ ఁడుం గృపలేఁడు; కరర్ములు దురావర్ంబు; ల ట్ోి కద్ే; కలద్ే మయపట్ికాల మందు మనకుం గంజాక్షు స్ంభోగముల్.


ఎపుిడు ప ర దుు గుీంకు? హర యెిపుిడు గోవులమే్పివచుు? నా క పుిడు తనుెఖ్యంబుజ స్మీక్షణ మబుో? నతండు వచిున న నపుిడు గార్వించుఁ? దుద్వ యెిపుిడు మద్వవర్హగ నరాశికిం? జ పిఁగదమె; బబ ట్ి! మర్ుచేఁతల నులిము తలిడిల ి డిన్.


చెల్లయయ! కృష ు ఁడు ననునఁబాసి వనముం జేర్ంగ నయయాక్షణం బులు నా కనినయు నుండనుండగఁ దగం బూర్ుంబుల ై సాగ లో పలఁ ద్ో ఁచుం బరహర్ంబుల ై ద్వనముల ై పక్షస్వర్ూపంబుల ై న లల ై యబుముల ై మహయుగముల ై నిండార్ు కలింబుల ై.

10.1-1134-వచనము

అని మఱియుఁ గృషువిర్హదుుఃఖ్ంబున బహువిధంబుల బశ్ాుతాత పంబు నొందుచు గోపిక లోపికలు లేక న టి్కేలకు ద్వవంబు గడిపి ద్వనాంతస్మయంబు నందు.



అద్ె భానుం డపరాద్వరఁ జేర ; నిద్ె సాయంకాల మే్తెంచె; న లిద్ ెగోపాదపరాగ మొపెిస్ఁగ ; బృంద్ార్ణా మయర్్ంబునం ద్వద్ ెవీతెంచె వృష్ేందరఘోషము; పిరయుం డేతెంచె ర్ం డంచుఁ ద్ా మ్మదు రేతెంత ర్ు మయపు కృష ు నికి నయిాంత ల్ పర భరా ంతల ై.

10.1-1136-వచనము

ఇట్లి తనక దుర్ు వచిున మచిుక నచెులువల నచుాత ం డిచాఛనువర్తనంబుల గార్వించె నంత నొకకనాడు. 10.1-129- వృషభాస్ుర్ వధ


ఎవవని మూఁపుర్ మీక్షించి మే్ఘంబు; లద్వర శృంగంబని యయశయీించు; న వవని ఱంక కరేుంద్వరయంబులు సో ఁక; గర్ాపాతనమగు గర ాణులకు; న వవని పదహత్ర న గయు పరాగంబు; లంధకారారాత్ర నావర ంచు; న వవఁడు క ముెల న ద్వర ంచి చిమిెనఁ; బృధ్రవధర్ంబులు పెలిగ లుి ;

10.1-1137.1-తేట్గీత్ర

నట్ిి వృషభాస్ురేందుర ఁ డహంకర ంచి వ్ాలలత న త్రత పెనుఱంక వ్ ైచి నేలఁ గాలఁ దరవువచు నిశితశృంగములు చాఁచి


మంద బ దర్ంగఁ గవిసె నమంద గత్రని.

10.1-1138-వచనము

ఇట్లి వృషభాకార్ంబున నర ష ి ండు హర కి నర షింబు చేయం దలంచి పైె కుఱికిన.


కేపీులు పాఱ గోవులకుఁ; గేపీులు గోవులు గోవృషంబులం బ ైపడ;ె వతాధ్ేనువృషభంబులు గోపకులందుఁజొచెు; నా గోపకులయ వృష్ేందరములు గోవులు లేఁగలు విచిుపాఱఁగా గోపచమూవిభుండు గన గోవృషద్ెైత ాఁడు వ్ ంట్నంట్ఁగన్.

10.1-1140-వచనము

ఇట్లి భయభరా ంత ల ై కాంతలుం ద్ార్ును గృషుకృషు ! “ర్క్షింపు ర్క్షింపు” మని తనున వే్ఁడుక న డు గోపకులకు నడాంబువచిు ద్రనజనర్క్షకుండయిన పుండరీకాక్షుం డిటి్నియిె.


బాలుర్ నింత లం బస్ులఁ బాఱఁగఁ దో్లుట్ బంట్ల పంతమే్ చాలు; వృషాస్ురేందర! బలస్ంపదఁ జూపఁగ న లిఁబాడి గో పాలుర్మందఁగాదు; చను పెైఁబడితేని పరచండ కృషుశ్ా ర్ూు లము నేడు న్న గళ్ము త ర ంపక చంపక పో వనిచుునే?

10.1-1142-ఆట్వ్ లద్వ అనుచు ధ్వకకర ంచి హస్తతలంబునఁ జపిళించి నగుచు స్ఖ్ునిమీఁదఁ బననగేందరభయదబాహుదండము చాఁచి


దండి మ్మఱసి దనుజదండి నిల్లచె.

10.1-1143-వచనము

అపుిడు.


ఖ్ుర్ముల నేలఁ దరవువచు నకుంఠ త వ్ాల స్మీర్ణంబులన్ విర్విర్ఁబబ యి మే్ఘములు విపి విషాణము లొడిాక ంచు దు స్తర్తర్మూర తయిెై వృషభద్ెైత ాఁడు కనునల నిపుి లొలకఁగా దుర్త ర్ వచిు తాఁక ర పుదుర్ెదమోచనుఁ బదెలోచనున్.


యయదవకుంజర్ుండు వృషభాస్ుర్ు క ముెలు ర ండుఁ బట్ిి య షాి దశపాదమయతరము గజంబు గజంబును ద్ొరబుోక ైవడిన్ భేద్వల ద్ొరబో నయాస్ుర్ పిమెట్నొంద్వ చమర ు మోొగ ్ దు రాెదముతోడ డీక న ఁ బరమతతవిమర్ును నా జనార్ుు నున్.

10.1-1146-ఆట్వ్ లద్వ అంత గోపసింహుఁ డస్ుర్ఁ గొముెలు పట్ిి ధర్ణి ద్ొరబో తరొ కిక ద్ెైతాభట్లల క ముె వీఁగ స్ుర్లక ముె వర ధల వ్ాని క ముె పెఱికి మొత్రత కూల ు నధ్వప!


ఉకుకచెడి రోఁజ న త త ర్ు ముకుకన వ్ాతను స్రవింప మూతర శకృత త ల్


మికికల్ల విడుచుచుఁ బస్ర్పు ర్కకస్ుఁ డని స్మసెఁ బరజకు రాగము లమర్న్.

10.1-1148-వచనము

ఇట్లి వృషభాస్ుర్ుం జంపిన నిల్లంపులు గుంపులుగొని విర్ులు వర షంప గోపకులు హర షంప గోపస్త లుతకర షంప బలభదుర ండును వ్ార్ును గోవిందుండును బర్మయనందంబున మందకుం జని; ర్ంత. 10.1-130- కంస్ునిక ినార్దుడుజ పుిట్


ఘనుఁడొకనాడు నార్దుఁడు కంస్ునితోడ యశ్ోద కూఁత తాఁ గనుట్యుఁ జకి ీదే్వకికి గర్ాజుఁడౌట్యు మునున రోహ ణీ తనయుఁడు రాముఁడౌట్యును దద్వవభుల్లదుఱు మందనుననవ్ా ర్ని యిెఱుఁగంగఁ జ పిిన మహదుాత మంచుఁ జల్లంచి గ నకతోన్.


క డుకుల మందలోననిడి గొంట్లతనంబున మోస్పుచెు న్న బడుగును బట్ిి చంపు ట్ిద్వ భావామట్ంచుఁ గృపాణపాణి యైెి వడ ివస్ుద్ేవునిం దునుమ వచిున కంస్ునిఁ జూచి నార్దుం డుడుగుము చంపఁబబ ల దని య్యడక మయనిచి పో యిె మింట్ికిన్. 10.1-131- కంస్ుని మంతార లోచన

10.1-1151-వచనము

మఱియు నలుక ద్రఱక కంస్ుండు ద్ేవకరవస్ుద్ేవుల లోహపాశ బదుు లంజేసి కేశియనువ్ానిం బల్లచి రామకేశవులం జంపుమని పంపి మంత్రర భట్ గజారోహక చాణూర్ ముష్ిిక సాలవ కోస్ల పరము ఖ్ుల రావించి యిటి్నియిె.



ఎందున్ నన నద్వర ంచి పో ర్ుట్కు దే్వ్ేంద్రా దులుం జాల రీ బృంద్ార్ణాము మంద నిపుిడు మద్ాభీరార్ాకుల్ రామగో విందుల్ వర ధలుచునన వ్ార్ఁట్ ర్ణోర వం గంస్ు నొపిింత మం చుం దర్ింబులు పలుకచుందు ర్ఁట్ యిా చోదాంబులన్ వింట్ిరే?


పటి్ణజనములు చూత ర్ు దటి్ంబుగ మలిర్ంగతలపార్శవములం బ ట్ిింపుఁడు తమగంబులు పుట్ిింపుఁడు వీట్ మలుి పో ర్ను మయట్న్.


వినానణంబులఁ బబ ర్నేర్ుత ర్ు మహ వీర్ాపరతాపాద్వ స్ం పనునల్ మీర్లు మే్ట్ిమంతనములం బరఖ్యాత ల ై పెంపుతో మనాన రా బలకృష ు లం బ నఁకువన్ మర ుంచి మతీరాత్ర కా స్నునల్ గండు పురీజనుల్ ప గడనన! చాణూర్! య్య! ముష్ిికా!


రారా హసితపకేందర! గండమదధ్ారాగంధలోభాంధ గం భీరాళివరజమ్మైన మత కవలయయపీడద్వవపేందరంబు మ ద్ావరోదంచిత ద్ేహళీపర స్ర్స్తంభంబు డాయంగ నా భీర్ుల్ రా నదల్లంచి డీక లుపు మీ బీర్ంబు తోర్ంబుగన్.


పశువిశస్నములు చేయుఁడు


పశుపత్రకిం బరయముగాఁగ భావించి చత ర్ుశినాడు ధనురాాగము విశదంబుగఁ జేయవలయు విజయముక ఱకున్. 10.1-132- కంస్ుడకూీర్ునితోమయట్ాి డుట్

10.1-1157-వచనము

అని తనవ్ార నందఱ నయిెైాపనులకు నియమించి యదుశ్లషీ ి ం డగు నకూీర్ునిం బల్లచి చెటి్పట్లి క ని యిటి్నియిె.


అకూీ ర్తవముతోడ న్నవు మనఁగా నకూీర్నామంబు ని ర్వకీతవంబున జ ల ి మ్మైత్రర స్లుపన్ వచుున్ నినుం జేర న్న వకోీ ధుండవు మందలోన బలకృషాు భీర్ు లస్ెద్వవనా శకరీడార్త ల ై చర ంత ర్ఁట్ య్యజంద్ెచిు యొపిింపవ్.ే

10.1-1159-ఆట్వ్ లద్వ నాకు వ్ ఱచి స్ుర్లు నారాయణుని వే్ఁడి క నిన నతఁడు వచిు గోపకులము నందు గృషుమూర త నానకదుందుభి కుద్వత ఁ డయిెా ననఁగ నొకట్ి వింట్.ి

10.1-1160-వచనము

కావున న్నవు గోపకులచేత నర్ులుగొని ధనురాాగంబు చూడర్ండని వ్ార్లం ద్ోడొకనిర్ముె తెచిున.



క ండలూ్ లఁగఁ ద్ొరబుో క ముెల త ద్వం గోపించి కోరాడుచ ోదండని్ దండి నధుఃకర ంచు నొకవ్ేదండంబు నా యింట్ బర హెండంబ ైనఁ గదలిననపు బలకృషాు భీర్ులం బబ ర లో ఖ్ండంిపం దడవ్ ంత? ద్ాని కద్వయుం గాద్ేని యకూీర్కా!


చాణూర్ుండును ముష్ిికుండును స్భాస్ంఖ్యాతమలుి ల్ జగ తారాణున్ మ్మచుర్ు స్తవస్ంపదల బాహబాహ స్ంగాీమపా రీణుల్ వ్ార్లు రామకృష ు ల బలోద్ేరకంబు సెైర ంత రే? క్షీణపరా ణులఁ జేసి చూపుదుర్ు స్ంసిదధంబు యుదుంబునన్.


ఆ రామకేశవు లంతర ంచిన వస్ు; ద్ేవ ముఖ్ుాలఁ జంపి తెగువ మ్మఱసి వృష్ిి భోజ దశ్ార్ి వీర్ులఁ దె్గట్ార ు; ముదుకఁడు రాజాకాముకుఁడు ఖ్లుఁడు నగు నుగసీేను మయ యయా గీట్డగ ంచి; పినతండిర దే్వకుఁ బలుకుమయర ు మఱియు వ్ ైర్ులన లి మర ుంచి నే జరా; స్ంధ నర్క బాణ శంబరాద్వ

10.1-1163.1-ఆట్వ్ లద్వ స్ఖ్ులతోడ భూమిచక ీమే్ల దఁ బొ ముె తెముె వ్ేగమ వస్ుద్ేవస్ుత ల మఖ్ము పేర్ు చెపిి మంతరభేదము చేయ


వలయుఁ బ ంపఁ జనదు వ్ ైర జనుల.

10.1-1164-వచనము

అనిన నకూీర్ుం డిటి్నియిె.


పంపినఁ బబ నివ్ాఁడన నృపాలక! మయనవుల ైన తముె నూ హ ంపర్ు దైె్వయ్యగముల నించుక గానర్ు తోఁచినట్లి ని షకంపగత్రన్ చర ంత ర్ద్వ గాదన వచుున ? యిాశవరేచఛఁ ద పిింపఁగ రాదు న్న పగత బడాలఁ ద్ెచెుదఁ బబ యి వచెుదన్.

10.1-1166-వచనము

అని పల్లకి ర్థంబ కిక యకూీర్ుండు చనిన స్కలజనులను వీడుక ల్లపి కంస్ుం డంత్రపుర్ంబునకుం జనియిె నంతఁ; గంస్పేరర త ండెై. 10.1-133- కేశిని స్ంహర్ము


ఖ్ుర్పుట్ాహత్రఁ దూల్ల కుంభిన్నచకంీబు; ఫణిరాజఫణలకు బర్ువుసేయ భీషణహేషావిభీష్ిత ల ై మింట్; నమృతాంధు లొండొర్ు నండఁ గొనఁగఁ జట్లలచంచలస్ట్ాఛట్లగాడుిల మే్ఘ; ములు విమయనములపెై ముస్ుఁగు పడఁగ వివృతాస్ాగహవర్ విపులదంతంబులు; పరళ్యయగ నకరలల పగ ద్వ మ్మఱయఁ


10.1-1167.1-ఆట్వ్ లద్వ గాలపాశలీలగా వ్ాల మే్పార్ వ్ాహ మగుచు గంధవ్ాహగత ల విజతశకపీాశి వీర్ాపయ్యరాశి కేశి వచెు మంద కేిశ మంద.

10.1-1168-వచనము



భీషణ ఘోట్క ద్ానవ హేషానిరోాషభిననహృదయ నిఖిల గో య్యషా పుర్ుషార్ాకమ్మై ఘోషము హర చూడ ద్ెైనాఘోషం బయిెాన్.

10.1-1170-వచనము



పేదల ఘోషగోపకుల బటి్దల్లంచుట్ వీర్ధర్ెమయ? కాదు; వరజంబులో దనుజఘస్ెర్ుఁ డేడని తనున రోయు క ీవ్ాాదునిఁ జూచి గోపకుల కడామువచిు నిశ్ాట్! యింకఁ బబ రాదని శ్ౌర చీర మృగరాజు కియీన నద్వర ంచె ద్ెైత ాఁడున్.

10.1-1172-ఆట్వ్ లద్వ నిష ి రోగ ీసింహ నినదంబుతో నింగ


మింోగు భంగ ననర్ు మిగులఁ ద్ెఱచి కఱవరాగ నతఁడు కాట్ల తపిించినఁ దన న న గసి త ర్గద్ానవుండు.


తనినన తనుననంబడక ద్ానవహంత స్మీకర్ంతయిెై కనునలఁ గ ంపు పెంపెనయ గకీుకన ఘోట్నిశ్ాట్ల పాదముల్ వన న చెడంగఁ బట్ిి పడవ్ ైచె ధనుశశతమయతరదూర్మున్ పననగడింభమున్ విస్ర పాఱఁగవ్ ైచు ఖ్గేందుర క ైవడిన్.


వ్ ైచిన మోొగ ్ లేచి వ్ స్ వ్ాజనిశ్ాట్లఁడు హుంకర ంచి స్ం కోచము లేక పెైఁ బడిన గోపకులేందుర ఁడు ద్వగ్జేందర శుం డాచట్లలపరభాబల విడంబకమ్మైన భుజార్్ళ్ంబు ద్ో షాచర్ుననట్ిలోన నిడెఁ జండఫణిన్ గుహ నుంచుక ైవడిన్.


దంభోళిపరత్రమయన కర్కశ మహో దాద్ావమ ద్ో ుఃస్త ంభమున్ శుంభలిీల నఘయర వ్ాని ర్దముల్ చూర్ుంబుల ై రాలఁగా గంభీర్ంబుగఁ గుక్షిలోఁ జొనిపి వీఁకన్ వృద్వధ ఁ బొ ంద్వంచుచున్ గుంభించెం బవనంబు పికకట్ిలఁ దత కక్షిన్ నరేంద్ోరతతమయ!


వ్ాయువు వ్ డలక నిల్లచిన గాయంబు చెమర్ిఁ గనునఁగవ వ్ ల్ల కుఱకన్ మయయచెడి తనునక నుచును


గూయుచు నశ్ావస్ుర్ుండు గూల న్ నేలన్.

10.1-1177-ఆట్వ్ లద్వ ఘోట్కాస్ురేందుర కుక్షిలోఁ గృష ు ని బాహువధ్వకమ్మైనఁ బటి్లేమిఁ బగ ల్ల దో్స్పండు పగ ద్వఁ దద్ేుహంబు వస్ుమతీశ ర ండు వరయా లయిెా.


నళినాక్షుఁడు లీలయగత్ర విలయముఁ బొ ంద్వంచె నిట్లి వీరావ్ేశిన్ బలలయశిన్ జగదభినవ బలరాశిన్ విజతశకపీాశిం గేశిన్. 10.1-134- నార్దుడు కృష ు నిదర శంచుట్

10.1-1179-వచనము

ఆ స్మయంబునం బుషివర్షంబులు గుర యించి స్ుర్లు వినుత్రంచి; ర్ంత హర భకితవిశ్ార్దుండెైన నార్దుండు వచిు గోవిందుని స్ందర శంచి ర్హస్ాంబున నిటి్నియిె.


జగద్రశ! య్యగీశ! స్ర్వభూతాధ్ార్! ; స్కలస్ంపూర్ు! యిాశవర్! మహతె! కాష్గతజోాత్రక ైవడి నిఖిల భూ; తము లందు నొకఁడవ్ ై తనర్ు ద్రవు స్దూ్ ఢుఁడవు; గుహశయుఁడవు సాక్షివి;


న్న యంతవ్ాఁడవ్ ై న్నవు మయయఁ గూడి కల్లింత వు గుణములు; వ్ానిచేఁ; బుట్ిించి ర్క్షించి ప ల్లయఁజేయుఁ

10.1-1180.1-ఆట్వ్ లద్వ ద్ర పరపంచ మ్మలి నిట్ిి న్న విపుిడు రాజమూర్ుత ల ైన రాక్షస్ులను స్ంహర ంచి భూమిచకంీబు ర్క్షింప నవతర ంచినాఁడ వయా! కృషు !

10.1-1181-వచనము

ద్ేవ్ా! న్నచేత నింక చాణూర్ ముష్ిిక గజ శంఖ్ కంస్ యవన ముర్ నర్క పౌండరక శిశుపాల దంతవకతు సాలవ పరముఖ్ులు మడిసె దర్ు పార జాతం బపహృతం బయెిాడిని నృగుండు శ్ాపవిముకుత ం డగు శామంతకమణి స్ంగహీంబగు మృతబరా హెణపుతరపరద్ానంబు సిద్వధంచు నర్ుజ నసార్థవవ్ ై యనేకాక్ష హ ణీ బలంబుల వధ్వయించె దవు; మఱియును.


కృషాు ! న్న వ్ొనర ంచు కార్ాములు ల కికంపన్ స్మర్ుథ ండె? వ ర ధష ు ండెైన విధ్ాత మూడుగుణముల్ ద్రపించు లోపించు రో చిష ు తవంబుననుండు న్నవలన; నిసీామంబు న్న ర్ూపునిన్ విష ు న్ జష ు స్హ ష ు న్నశు నమిత న్ విశ్లవశవర్ున్ మోొక కదన్. 10.1-135- వ్యామయస్ుర్ుని స్ంహర ంచుట్

10.1-1183-వచనము


అని వినుత్రంచి వీడుక ని నార్దుం డర గ ; నంత నొకకనాడు కృషు స్హ త ల ై గోపకుమయర్ు లడవికిం జని పస్ుల మే్పుచు నొకక క ండదండ నిలయయనకరడీ చేసి; ర్ందు.


క ందఱు గొఱియల మంచును గొందఱు పాలకుల మంచుఁ గుట్ిలతవమునం గొందఱు ద్ొంగల మనుచును జ ంద్వ కుమయర్కులు కరడీఁజేసిర తమలోన్.


ఆలో ద్ొంగలలో మయయస్ుర్స్ుత ం డాదుాండు వ్యాముండు గో పాలుండెై చని మే్షకలినలతో భాసిలి్ల కరడీించు త ద్ాోలవ్రా తము న లి మ్మలినఁ జత ుఃపంచావశిషింబుగా శ్ ైలయంతర్ు్ హలోనికిం గొనిచన ం జ ర్ాం బవ్ార్ాంబుగన్.

10.1-1186-వచనము

ఇట్లి క ండగుహలోనఁ గమీకమీంబున గోపకుమయర్ుల నిడి యొకక పెనుఱయతఁ దద్ాు వర్ంబుఁ గపిి యెిపిటి్యటి్ వచిున.


వీర్ుఁడు మయధవుం డఖిలవ్ేద్వ నిశ్ాచర్భేద్వ నవువతో నౌర్! నిశ్ాట్! ద్ొంగతన మచుుపడెన్ న ఱద్ొంగ వ్ౌదు; వ్ా భీర్ుల న లి శ్ ైలగుహఁ బ ట్ిిత్ర చికికనవ్ార ఁ బ టి్రా; రార్ యట్ంచుఁ బట్టి మృగరాజు వృకాఖ్ాముఁ బట్లి క ైవడిన్.



పంకజలోచనుం డొడిసి పట్ిిన శ్ ైలనిభాస్ురాకృత్రన్ బంకముతోడఁ బొ ంగ విడిపించుక నంగ బలంబు లేమి లో శంకిల్ల బట్లి తనునక నఁ జకకన నా ర్ణభీము వ్యామునిం గొంకకఁ గూల ు నవివభుఁడు కోయని మింట్ స్ుపర్ువ లయర్వఁగన్.

10.1-1189-ఆట్వ్ లద్వ ఘోర్ దనుజు నేల గూల్లు పర్వతగుహ వ్ాత నునన ఱయయి వరయాఁ దనిన గుహఁ జర ంచుచునన గోపాలకులఁ గొంచు బలి్లదుండు గోపపలి్ల కర గ . 10.1-136- అకూీ ర్ుడు వ్ేరపల ి క చుుట్

10.1-1190-వచనము

అంత నా రాత్రర మథురానగర్ంబున నకూీర్ుండు వసియించి మర్ునాడు రేపకడ లేచి నితాకృతాంబు లయచర ంచి ర్థంబ కిక కదల్ల నందగోకులంబునకుం బబ వుచుం ద్ెర్ువునం దనలో నిటి్నియిె.


ఎట్ిి తపంబుఁ జేయఁబడె? న ట్ిి చర తరము లబుమయిెానన? యెిట్ిి ధనంబు లర్ుి లకు న్నఁబడెనన తొల్లబామునందు; నా యట్ిి వివ్ేకహీనునకు నాద్వమున్నందుర లు య్యగదృష ి లం బటి్ఁగలేని యిాశవర్ుని బరహెమయున్ హర ఁ జూడఁ గల ్ డిన్.


స్ూర్ులు దొ్లి్ల యియ విభుని శ్ోభితపాదనఖ్పరభావళిం


జేర భవ్ాంధకార్ములఁ జకకక ద్ాఁట్లదు ర్ట్ిి దే్వునిన్ వ్ ైర్ముతోడన ైనఁ బలువన్ ననుఁ బంచి శుభంబుఁ జేసె ని షాకర్ణ పేరమతోడ; నిద్ె కంస్ునిఁ బబ లు స్ఖ్ుండు గలు్ నే.


ఇతడాఁ కంస్ునిచేతఁ బంపువడి నన్ హ ంసింప నేతెంచినాఁ డత్రదుష ి ం డని చూచునన? స్కలభూతాంతర్ోహ ర్ెధా స్ం గత ఁ డౌట్ం దలపో సి ననున స్ుజనుంగాఁ జూచునన? యిెట్ిి యు ననత్రఁ గావించునొ? యియకియీం బలుకునన? నా భాగా మ్మట్లి ననద్ో?

10.1-1194-వచనము

అని మఱియును.


అలకభరా జతమ్మై స్ుధ్ాంశునిభమ్మై హస్పరభోద్ాు మమ్మై జలజాక్షంబయి కర్ుకుండలవిరాజద్ండమ్మై యునన యయ జలజాతాక్షు ముఖ్ంబు చూడఁగలుగున్ స్తాంబుపో నాకు నా వలద్వకేకగుచు నునన వీ వనమృగవ్రా తంబు లీ తరో వలన్.


మయపట్ివ్ేళ్ నేను చని మయధవుపాదస్మీప మందు దం డాపత్రత ండన ైన నతఁ డాశుగకాలభుజంగవ్ేగ స్ం తాపతి భకతలోకభయద్ార్ణమ్మైన కరాబజ మౌదలన్ మోపి హసించి నా కభయముం గృపతోడుత న్నయకుండునే?

10.1-1197-వచనము


అని మఱియు నకూీర్ుం డనేకవిధంబుల గోవింద స్ందర్శనంబు గోర్ుచు నమంద గమనంబున స్ుందర్ స్ాందనార్ూఢుండయి చనిచని. 10.1-137- అకూీ ర్ుడుబృంద్ావనంగనుట్


ముందట్ఁగన ఘనచందన కుంద కుట్జ తాల సాల కుర్వక వట్ మయ కందన్ నంద్వత బల గో విందన్ వికచార్ుణార్విందన్ బృందన్.

10.1-1199-వచనము

కని బృంద్ావనంబుఁ దఱియంజొచిు యందు సాయంకాలంబున నడవికి న ఱిగల మే్తల వ్ ంబడి ద్వగంబడి రాకచికికన కుఱఱకోడె పడా తండంబులం గానక ప ద యిర్ువు మిఱుఱ పలింబనక తూఱి పాఱి వ్ దకి కానక చీర డు గోపకుల యయహవనశబుంబు లయకర ుంచుచుఁ గోమలఘయస్ఖ్యదన కుతూహలంబులం జకిక మకుకవం గేపీులం దలంచి తలయర ంపక తమకంబులం దమతమ యంత నంభారావంబులు చేయుచు మూతరంబులు స్రవింపఁ బర్ువుల్లడు ధ్ేనువులును, ధ్ేనువులకు ననస్ర ంచుచు స్ద్ో ాజాతంబులగు తర్ుకంబుల వహ ంచి నవస్ూత్రకలు వ్ నుతగులుట్వలన ద్ామహస్ుత ల ై చను వలివుల మ్మలిన విలోకించుచు, మంద యిర్ుక లంకులం గళ్ంకర్హ త ల ై పుల్ల శివంగ వ్ేఁగ లోనగు వ్ాలుమ్మకంబుల మొతతంబుల వలన నపరమత త ల ై కుఠార్కుంత శరాస్నపరముఖ్యయుధంబులు ధర యించి కావల్లత్రర్ుగు వే్రలం గడచి; నానావిధ స్ర్స్తృణకబళ్ ఖ్యదనగర ష్ల ై గోష్ంబులు పరవ్ేశించి రోమంథలీలయలస్ల ై యునన ధ్ేనువులును, జనునలుగుడిచి తలుి ల మోోలఁ బ లుి రేఁగ కేళీ్ళాఱుకు లేగలుఁను, వ్ దల ైన మొదవులం బ ైక ని పర్స్ిర్ విర్ుదధంబుల ై డీక ని క ముెలయుదధంబులు


స్లుపు వృషభంబులును, నకుంఠ తబలంబులఁ కంఠర్జుజ వులం ద్ెరంచుక ని ప దలుఱికి ద్ాఁట్ి తలుి లం దూట్ికుడుచు తఱపిదూడల దట్ిించి పటి్ననపక గదీునఁ బ దులంజీర్ు గోపకుమయర్ులును, గొడుకుల మగల మయమలు మఱందుల వంచించి పంచాయుధభలిభగనహృదయలయి గృహకృతాంబులు మఱచి శంకిలక స్ంకేతస్థలంబులఁ గృషాు గమ తతిర్లయి యునన గోపకామినులును, గోష్పరద్ేశంబుల గోవులకుఁ గేపీుల విడిచి యొడుా చు మర్లం గట్లి చు న్నడుుచుం గీడీించు గోపకులును, గోఖ్ుర్ స్ముదూధ త కరీషపరాగపట్లంబులవలన నులయి ర దులదుల న ైన ధ్ేనుద్ోహనవ్ేళా వికరర్ు పయ్యబందు స్ంద్ోహ పర్ంపరా స్ంపాద్వత పంకంబులును, ద్ోహనస్మయ గోపకరాకృషి గోస్తన నిర్్తంబులయి కలశంబులందుఁ బడియిెడు క్షీర్ధ్ార్ల చపుిళ్ళాను, మహో క్షకంఠ స్ంస్ిర్శనసినగుంబులయిన మంద్వర్ద్ావర్ ద్ార్ుస్తంభంబుల ప ంతలనుండి యుల్లకిపడి నలుద్వకుకలు గనుంగొని నూతనజనవిలోన కుపితంబులయి కరాళించు సార్మే్యంబులునుఁ గల్లగ బలకృషుబాహుదండ పరా కార్ర్క్షావిశ్లభూషణంబ ైన ఘోషంబు బరవ్ేశించి; అందు.


జలజాంకుశ్ాద్వ రేఖ్లు గల హర పాదముల చొపుిఁ గని మోదముతో బులకించి ర్థము డిగ యు తకల్లకన్ స్ంతోషబాషికల్లతాక్షుండెై. 10.1-138- అకూీ ర్ుడు బలకృష ు లగనుట్


కన నకూీర్ుఁడు పదెనేత ర లను ర్ంగద్ా్ త ర లన్ ధ్ేనుద్ో హనవ్ాట్ీగత లన్ నలంకృత ల నుదాద్ాాస్ులం బీత న్న


ల నవీననజజవలవ్ాస్ులం గుస్ుమమయలయధ్ార్ులన్ ధ్రర్ులన్ వనితాకాములఁ గృషురాముల జగదవందాకమీోద్ాు ములన్.


కని వ్ార్ల పాదములకు వినయంబున మోొక క భకిత వివశుం డగుచుం దనువునఁ బులకాంకుర్ములు మొనయఁగ నానందబాషిములు జడిఁ గుర యన్.

10.1-1203-వచనము



అకూీ ర్ుల ైన జనుల న వకగీత్రం గాచు భకతవతాలుఁ డంత ననకూీ ర్ుఁ గ గల్లంచెను జకాీ ంకిత హస్తతలముఁ జాచి నరేంద్రా .

10.1-1205-వచనము

మఱియు నకూీర్ుఁడు బలభదుర నికిం బరణత ం డయినఁ నతండు గ గల్లంచి చెటి్పట్లి క ని కృషుస్హ త ండెై గృహంబునకుం గొనిపో యి మే్లడిగ గద్వుయనిడి పాదపరక్షాళ్నంబు చేసి మధుపర్కంబు స్మర ించి గోవునిచిు యయదర్ంబున ర్స్వదననంబు పెట్ిించి తాంబూల గంధ మయలాంబు లొస్ంగ ; నయావస్ర్ంబున నందుం డుపవిష ి ండెై యకూీర్ుని స్తకర ంచి యిటి్నియిె. 10.1-139- అకూీ ర్నంద్ాదులస్ంభాషణ



చెల్లయలు మొఱయిడ నలుి ర్ ఖ్లుఁడెై ప ర గొనిన యట్ిి కంస్ుఁడు బరదుకం గలద్ే మనకి దశ్ార్ుి ల కిలపె?ై మీ క్షేమమింక నేమని యడుగన్?

10.1-1207-వచనము

అని పల్లక నంత నకూీర్ుం డొక పర్ాంకంబున స్ుఖ్ోపవిష ి ండెై యుండ హర యిటి్నియిె.


శుభమే్ న్నకుఁ? బరమోదమే్ స్ఖ్ులకుం? జుట్ాి లకున్ క్షేమమే్? యభయంబే పరజక లి? గోతరజులకతాానందమే్? మయమ ము కతభయుండ?ే వస్ుద్ేవ ద్ేవకులు తతాకరాగృహంబందు మ తరరభవవ్ాాజనిబదుధ ల ై బరత్రకిరే పరా ణానిలోపేత ల ై?


న ఱ ినేడికకడ న్నవు రాఁగ వగతో న్నతోడ నేమ్మైన నా క ఱుఁగం జ పుిమట్ంచుఁ జ పిర్ు గద్ా యియమందు? రా వ్ార్త యియ తెఱఁగున్ లేదని డసిారో వగచిరో ద్రనతవముంజ ంద్వరో వ్ ఱతో నా తల్లదండుర ల ట్లి పడిరో? వినిింపు మకూీర్కా!

10.1-1210-వచనము

మఱియు న్నవ్ేమి కార్ణంబున వచిు” తని హర యడిగ న నతండు కంస్ునికి నార్దుండు వచిు చెపిిన వ్ ైరానుబంధ పరకార్ంబును గంస్ుండు ద్ేవకర వస్ుద్ేవుల వధ్వయింపం గమకించి మయనిన తెఱంగును ధనురాాగంబు పేర్ుచెపిి


పుతెత ంచిన పరకార్ంబు న ఱింగ ంచిన రామకృష ు లు నగ తముెఁ బర వ్ేష్ిించిన నంద్ాద్వ గోపకులం జూచి కృష ు ం డిటి్నియిె.


భూనాథుండు మఖ్ంబుఁ జూఁడఁ బలువం బుతెత ంచినాఁ డవివభుం గానం బబ వల ఁ బాలు న యిా పెర్ుగుల్ట్నంబులుం గానుకల్ మీ నరేొిపిఁగఁ గూడఁబ ట్లి ఁడు తగన్ మీమీ నివ్ాస్ంబులన్ యయనంబులొ్ నిర్ండు ప ండు మథురాయయతరా భిముఖ్ాంబుగన్. 10.1-140- వ్ేరతలు కలగుట్

10.1-1212-వచనము

అని నియమించె నంత నకూీర్ుండు మథుర్కు హర ం గొనిపో యిెడి నని యెిఱింగ వ్ేరతలు గలంగ .


హర నవువల్ హర మయట్లున్ హర మననజాఞ లయపముల్ లీలలున్ హర వ్ేడకల్ హర మనననల్ హర కరాబాజ లంబనాహవనముల్ హర ణీలోచన లందఱున్ మఱి యుపాయం బ ట్ొి కో యంచు లో న ర యన్ ముచుట్ లయడిర్ంత గముల ై యియకాంత గేహంబులన్.

10.1-1214-వచనము

మఱియుం దమలో నిటి్నిర .


మే్ట్ి గృహస్ుథ బరహె యని మికకల్ల నమిెత్ర మమె చూడ నే పాట్ియు లేదు మయకుఁ బర పాలకుఁడెైన స్రోజనేత ర ని


చోుట్ వసింపన్నక నొకచోట్ికిఁ బబ విధ్వయించి పిననబ డాా ట్లు చేసె న్న దుడుకు లకకట్! భార్త్రక ైనఁ జ పిరే.

10.1-1216-వచనము

అని విధ్వం దూఱుచు మదనతాపాయతత చితతల ై.


ర్మెని చీర నంతన పుర్ంబున కేగ డుఁ గాని ననున న్న క మెలు నమిెనార్ు మర్ుకోలల కగ్ము చేసి పో వఁగా ముమెర్మ్మైన తాపమున మోొగు్ దురో యనఁ డంబుజాక్షుఁ డా యమెలు గోపవృదుధ లు పరయయణము వలునర ైర చెలిరే!


అకూీ ర్ుం డని పేర్ుపెట్లి క ని నేఁ డస్ెనెననవలిభుం జకినీ్ మయకడఁ బాపిక ంచు నర్ుగం జర ుంచి యియతెంచినాఁ డకూీ ర్ుం డఁట్ కూీర్ుఁ డీతఁడు నిజం బకూీర్ుఁ డౌనేని ని ర్వకీతవంబునఁ గృష ు ఁ బ ట్ిి తన తరో వంబబ విచార ంపఁడే?


ఫులిస్రోజలోచనలు పూర్ుస్ుధ్ాంశుముఖ్ుల్ పురాంగనల్ మ్మలిన యిెలి్ల పటి్ణము మే్డలనుండి స్ువర్ు లయజముల్ చలిఁగ వ్ార ఁ జూచి హర స్ంగత్ర చేయఁదలంచుఁ గాక వ్ేర పల ి వసించు ముద్వుయలపెైఁబడ నేల తలంచు నకకట్ా!


పుర్స్త ల విలోకనములు


స్ర్సాలయపములు నర్ెస్ంభోగములున్ మర గ హర మనల నొలిఁడు; నర్వర్ు లో! యమె! నూతనపిరయులు గద్ే.


పుట్టిననఁడు హర న ఱుఁగని పటి్ణస్ుందర్ుల కితనిఁ బత్రఁ జేసి కడున్ దటి్పు విర్హగునలకును గట్ిి ఁడి ద్ెైవంబు ఘోషకాంతల వ్ దక న్.


హర నేలయ క నిపో యిె దంచు మన మయ యకూీర్ుఁ బరా ర థంతమయ? హర ఁ బబ న్నకుఁడు నిలిరే యనుచు నేఁ డర ుంతమయ వ్ేలుిలన్? హర పాదంబుల కడాముల్ పడుదమయ; హ ద్ెైవమయ యంచు నా తర్ుణుల్ క పుిలుఁ జీర్లున్ మఱచి కందర్ిజవర్భరా ంతల ై.


ఉవిదల్ సిగు్ లుమయని కన్వల న్న రొండొండ వర షంచుచున్ వివశతవంబులతోఁ గపో లతట్ స్ంవినాస్త హసాత బజల ై పవననదూధ తలతాభల ై మముఁ గృపం బాల్లంపు గోవింద! మయ ధవ! ద్ామోదర్! యంచునేడిుర స్ుజాతంబ ైన గీతంబులన్. 10.1-141- కృష ు డు మథుర్కుచనుట్

10.1-1224-వచనము

అంత మఱునాడు స్ూరోాదయకాలంబునం దనతోడఁ బయనంబునకు గమకించి నడచు గోపికలను “మర్ల్లవత త ” నని దూత్రకా ముఖ్ంబున నివర తంచి, కృష ు ండు


శకట్ంబులందుఁ గానుకలును గోర్స్ంబు నిడిక ని నంద్ాదుల ైన గోపకులు వ్ నుదగుల నకూీర్చోద్వతంబ ైన ర్థంబ కిక మథురాభిముఖ్ుండెై చను స్మయంబున.


అద్ె చనుచుననవ్ాఁడు పిరయుఁ డలిద్ె తేర్ద్ె వ్ ైజయంత్ర య లిద్ ెర్థ ఘోట్కాంఘ ోర్జమయ ద్ెస్ మయర్్ము చూడుఁ డంచు లో నొదవ్ డి మకుకవన్ హర ర్థోనుెఖ్ల ై గముల ై వరజాంగన ల్దలక నిల్లుచూచి ర్ట్ల కనునల కబోనయంత దూర్మున్.

10.1-1226-వచనము

ఇట్లి నకూీర్ రామ స్హ త ండెై చనిచని.


అవలోకించెను గృష ు ఁడు పరవిమలకలోి లపవన భాసితజనా ననవస్ననపాపసెైనాం గవిజనమయనాం గళిందకనాన్ ధనాన్.

10.1-1228-వచనము

కని తతాకళింద్వ యందుఁ బర క్షుణుమణిగణస్ముజజవలంబులగు జలంబులు ద్రా వి, తర్ుస్మూహ స్మీపంబున రామస్హ త ండెై కృష ు ండు ర్థంబు పరవ్ేశించె; నంత నకూీర్ుండు వ్ార్లకు మోొకిక వీడొకని కాళింద్రహరదంబు జొచిు విధ్వపూర్వకంబుగా వే్దమంతరంబులు జపియించుచు. 10.1-142- అకూీ ర్ుని ద్వవాదర్శనములు



సాననము చేసిచేసి నద్వ చలిని న్నట్ను రామకృష ు లన్ మయనుగఁ జూచి వ్ార్ు ర్థమధాముపెై వసియించి యుననవ్ా రీ నద్వ న్నట్ిలోపల్లకి న పుిడు వచిు? ర్ట్ంచు లేచి మే్ ధ్ానిధ్వ చూచె వ్ార ని ర్థస్ుథ ల భకతమననర్థస్ుథ లన్.

10.1-1230-వచనము

చూచి వ్ ఱఁగుపడి.


కంట్ని్ మునున ర్థంబుపెై; జలములోఁ గంట్ిం దుద్వం గీమెఱం గంట్ిం ద్ొంట్ి ర్థంబుమీఁద; నిద్ె యిా కలయాణచార త ర లే వ్ ంట్ం ద్ో ఁచిర ర ండుద్వకుకల; మననవిభరా ంత్రయ్య? న్నట్ిలో నుంట్ాశుర్ాము చూత నంచుమఱియునూనహ ంచిమగానంగుఁడెై.


పో ష్ిత బాంధవుండు యదుపుంగవుఁ డా జల మందుఁ గాంచె స్ ద్ాాష స్హస్రమస్తకవిభాసితభూష నహీశు భూమిభృ ద్ేవష ఁ గృపాభిలయష ఁ బరత్రవీర్చమూవిజగీష నితాస్ం తోష నరోష నిర్ుళితద్ోష ననేకవిశ్లష శ్లష నిన్.

10.1-1233-వచనము

మఱియు న్నలయంబర్స్ంయుత ండును సిద్ోధ ర్గాద్వ స్నునత ండునున ై యొపుి నపాిపఱ నిం దపిక కనుంగొని.



ఆ భోగ భోగపర్ాంకమధాంబున; వలనొపుి పచుని వలువవ్ాని మే్ఘంబుపెై నునన మ్మఱుఁగు చందంబున; నుర్మున శ్రదీ్ేవి యొపుివ్ాని ముస్ుర్ు తేఁట్లలు విపి ముఖ్చత షకముగల; తనయుఁ డాడెడి బొ డుా దమిెవ్ానిఁ గదలని బహుపదకమీవిశ్లషంబుల; ర్వము చూపెడి నూపుర్ములవ్ాని

10.1-1234.1-ఆట్వ్ లద్వ జలజగర్ా ర్ుదర స్నక స్నందన స్ద్వువజామర్పరశస్ామయన చర త ఁడెైనవ్ాని సౌందర్ాఖ్నియిెైన వ్ాని నొకక పుర్ుషవర్ుాఁ గాంచె.

10.1-1235-వచనము

మఱియుఁ జార్ు లక్షణలక్షిత నఖ్ పాద గులఫ జాను జంఘోర్ు కట్ి నాభి మధ్ోాదర్ుండును, సాదర్ుండును, శ్రవీతా క స్ుత భ వనమయల్లకా విరాజత విశ్ాలవక్షుండును, బుండరీకాక్షుండును, శంఖ్ చక ీగద్ా పదె హస్ుత ండును, స్తవగుణ పరశస్ుత ండును, బరహెస్ూతర కట్ిస్ూతర హర్ కేయూర్ కట్క కంకణ మకర్కుండల కిరీట్ాద్వ విభూషణుండును, భకతజనపో షణుండును, స్ుందర్కపో ల ఫాల నాసాధర్ వదన కర్ుు ండును, న్నలన్నర్దవర్ుు ండును, గంబుకంధర్ుండును, గర్ుణాగుణబంధుర్ుండును, పరహిద నార్ద స్ునంద నంద పరముఖ్ స్ంభావిత ండును, శ్ర ీపుష్ిి త ష్ిి కరర త కాంతీలోరాజ విద్ాాశకిత మయయయశకాత యద్వ


సేవిత ండునున ై యొపుి నపిర్మే్శవర్ునకు మోొకిక భకిత స్ంభరమంబు లగ్ంబులుగ గద్దకంఠుండెై ద్వగ్నం గర్ంబులు ముకుళించి యిటి్ని వినుత్రంచె. 10.1-143- శ్రీమయనిన్నచోర్దండము

10.1-1236-దండకము

“ శ్రమీయనిన్నమయనచోరా! శుభాకార్! వీరా! జగద్ేధత హేత పరకారా! స్మస్తంబు నస్తంగతంబ ై మహలోలకలోి లమయలయకులయభీల పాథోనిధ్వం గూలఁగా బాలకేళీగత్రంద్ేల్ల నారాయణాఖ్ాం బట్లఖ్యాత్రఁ శ్ోభిలుి న్న నాభికంజంబులో లోకపుంజంబులం బనన వినానణి యైెి మనన యయ బమె యుతినునఁ డయిెాంగద్ా పావకాకాశవ్ాతావన్నవ్ార్ాహంకార్ మయయయమహమయనసాదుల్ హృష్ీకాదులున్ లోకముల్ లోకబీజంబులున్ నితాస్ంద్ోహమ్మై న్న మహద్ేహమం దులిసించున్; వసించున్; నశించున్; జడతవంబు లేకాతె యైెి యొపుి న్న యొపిిదం బ లి ననచెలి; చెలిన్ విచార ంపఁ ద్ార ంత; వ్ార ంత వ్ార ైన మయయయదులున్ మయయతోఁ గూడి కరడీించు లోకానుస్ంధ్ాత య ధ్ాత నిరేుతలే న్న కళారాశికిం గొంద ఱంభోజగరాాదు లధ్ాాతె లందుననశ్లషాధ్వభూతంబు లందునననేకాధ్వద్ెైవంబు లందున్ స్ద్ా సాక్షివ్ ై యుందువంచుం దదంతర్్తజోాత్ర వీశుండ వంచుం దరయిా పదధత్రం గొంద ఱింద్రా ద్వద్ేవ్ాభిద్ానంబులన్, నికుకద్ొకకండవంచున్ మఱిం గొంద ఱయర్ూఢకర్ెంబులం దె్రంచి స్ంసార్ముం దుర ంచి స్నాస్ుత ల ై మించి విజాఞ నచక్షుండ వంచున్, మఱిం బాంచరాతరా నుసార్ంబునం దనెయతవంబుతోఁ గొందఱీ వ్ాతె వంచున్, మఱిం గొందఱయ వ్ాస్ుద్ేవ్ాద్వ భేదంబులన్ నలువర ై చెలువబాట్ింత వంచున్; మఱిన్ననవు నారాయణాఖ్ుాండ వంచున్; శివ్ాఖ్ుాండ వంచున్; మఱిం బ కుకమయర్్ంబులన్ నినున నగ ్ంత ;ర గే్మి; యియఱుల్ పయ్యరాశినే రాస్ుల ై కూడు కరడీన్ విశ్లషంబు ల లిన్ విశ్లషంబుల ై డింద్వ న్న యందనూనంబు లీనంబులౌ; నేక రాకేందుబంబంబు


కుంభాంతర్ంభంబులం బంబతంబ ైన వ్ేఱుననద్ే? యిెనననేలయ ఘట్ాంతర్్తాకాశములుదాట్ాంతంబులం ద్ేకమౌ రేఖ్ లోకావధ్వన్ వీకనే పో కలంబబ క; యియకాకివ్ ై యుండు; ద్రశ్ా! కృశ్ానుండు న మోెము, సో ముండు భానుండు కనునల్ ద్వశల్ కర్ుముల్ భూమి పాదంబు లంభోనిధులు్ క్షి, శలాంబు లదుర ల్, లతాసాలముల్ రోమముల్, గాల్ల పరా ణంబు, బాహుల్ స్ురేందుర ల్, ఘనంబుల్ కచంబుల్, నభోవీధ్వ నాభిపరద్ేశంబు, రేలుంబగళ్ళాన్ నిమే్షంబు, లంభోజగర్ుాండు గుహాంబు, వర్షంబు వీర్ాంబు, నాకంబు మూర్ధంబు గానేకమ్మై యునన న్నమే్ని దండం బయ్యజాత గరాాండముల్ మండితోదుంబరాననకహనేక శ్ాఖ్య ఫలయపూర తానంత జంత పరకాండంబు లీలం బరసిద్ోధ దరాశిస్థ జంత పరకార్ంబుగా నిండి యుండున్; మహర్ూప! న్న ర్ూపముల్ వ్ గ్లం బుగ్డింపన్; లయయంభోధ్వలో మీనుమే్నన్ విరోధ్వన్ నిరోధ్వంచి సాధ్వంచి మున్ వ్ేధకున్ వ్ేదరాశిం బరసాద్వంపవ్ే; దుర ంపవ్ే క ైట్భశ్రమీధుం జకివీ్ ై మొతతవ్ే; యిెతతవ్ే మందరాగంబు రాగంబుతోఁ గూర్ెలీలయపర షింద్వవ్ ై పంద్వవ్ ై మే్ద్వనిన్ మీద్వకిం ద్ోరచి ద్ోషాచర్ుం గొముెలన్ నిముెలం జముెచుం గుీవవవ్ే తెరవవవ్ే ఘోర్వ్ ైర న్ నృసింహుండవ్ ై దండివ్ ై, దండి వ్ ైరోచనిం జూచి యయచింపవ్ే, పెంపవ్ే మే్ను బరహెండమునినండఁ, బాఱుండవ్ ై రాజకోట్ిన్ విపాట్ింపవ్ే, రాజవ్ ై రాజబంబాస్ాక ై దుర్ెద్ార న్ విద్ార ంపవ్ే నొంపవ్ే కూీర్ులన్ వ్ాస్ుద్ేవ్ాద్వ ర్ూపంబులన్, శుదధ బుదుధ ండవ్ ై వ్ ైర ద్ా రాంతర్ంగంబులననంతర్ంగంబులుంగాఁ గర్ంగ ంపవ్ే పెంపు ద్రపింపవ్ే కల్లకమూర తం బరవర తంచు నిన ననన నేన వవఁడన్ ననున మయయయవిపనునన్ విషణుు ం బరపనునం బరస్నునండవ్ ై ఖిననతం బాపి మనినంపవ్ే పననగాధ్రశతలయి! కృపాకలి! వంద్ార్ుకలయి! నమసేత నమసేత నమసేత నముః.


కలలం బబ ల డి పుతరమితర వనితాగారాద్వ స్ంయ్యగముల్


జలవ్ాంఛార్త్ర యిెండమయవులకునాస్ల్ చేయు చందంబునం దలఁత ననృచాములంచు; మూఢుఁడ వృధ్ాతతవజుఞ ఁడనానకు న్న విలస్తాిదయుగంబుఁ జూపి కర్ుణన్ వీక్షింపు లక్షీెపతీ!

10.1-1238-వచనము

అని మఱియును వినుత్రంప నకూీర్ునికి యమునాజలంబుల లోనం దన మొదల్ల మే్ను చూపి చాల్లంచి నట్లనిక ైవడిఁ ద్వరోహ త ండెైన నకూీర్ుండు న్నర్ు వ్ డల్ల వ్ ఱంగుపడుచు వచిు ర్థారోహణంబు చేసిన హర యిటి్నియిె.


జలములు చేర్ువ నుననవి తలపో యఁగ న్నవు పో యి తడ వయిెా; నద్ర జలమున నభమున ధర్ణిం గలుగని చోదాములు న్నకుఁ గానంబడెనే?

10.1-1240-వచనము

అనిన నతం డిటి్నియిె.


న్నలోన లేని చోదాము లే లోకములందుఁ జ పి రీశవర్! న్నట్న్ నేలన్ నింగ ని ద్వకుకల న్నలో చోదాంబు ల లి న గడు మహతాె!

10.1-1242-వచనము


అని పల్లకి సాయంకాలంబునకు నకూీర్ుండు మథురానగర్ంబు చేర్ ర్థంబు గడపె నంతట్ నట్మునన చని నంద్ాదులు పురోపవనంబున విడిసి యుండ వ్ార్లం గూడుక ని కృష ు ం డకూీర్ునిం జూచి “న్నవు ర్థంబు గొనుచు నగర్ంబునకుం జనుము మే్ము వ్ నుక వచెుద” మనిన నతం డిటి్నియిె.


నా యింట్ిక ివిచేుయుము న్న యంఘ ోస్రోజరేణునికర్ము సో కన్ నా యిలుి పవితరం బగు శ్రయీుత! న్న భట్లనిఁ బ దు జేయం దగద్ే.

10.1-1244-వచనము

అని మఱియుం బరా ర థంచిన హర యిటి్నియిె.


యదుకుల విద్ేవషణుఁడెై మదమున వర తంచు కంస్ు మర ుంచి భవ తాదనంబుఁ జూడ వచెుదఁ బొ ద యిా స్ాందనముఁ గొనుచుఁ బుర్మున కనఘయ!

10.1-1246-వచనము

అని పల్లకిన నకూీర్ుండు పుర్ంబునకుం జని రామకృష ు లు వచిుర్ని కంస్ున క ఱింగ ంచి తన గృహంబునకుం జనియిె; నంత నపరాహు ంబున బలభదర గోపాల స్హ త ండెై కృష ు ండు. 10.1-144- కృష ు డు మథుర్నుగనుట్



పర ఖ్లో్ ట్లు క మెలుం బడగలుం బరా సాదముల్ వీధులున్ హర్ులుంద్ేర్ులువీర్ులుంగజములుంహర్ెయంబులుం వ్ాదాముల్ తర్ుణుల్ ధ్ానాములుం ధనంబులు మహో ద్ాానంబులుం ద్రర కాల్ గర్ మయశుర్ార్ుచిం దనర్ుు మథుర్ం గాంచెన్ విభుం డంతట్న్.

10.1-1248-వచనము

కని యపుిర్ంబు పరవ్ేశించి వచుు స్మయంబున.


నంద తపుఃఫలంబు స్ుగుణంబుల పుంజము; గోపకామిన్న బృందము ననముపంట్; సిర విందు దయయంబుధ్వ య్యగ బృందముల్ డెందము లందుఁ గోర డు కడింద్వ నిధ్ానము చేర్వచెు నన! స్ుందర్ులయర్! ర్ండు చని చూతము కనునల కోర కద్రర్ఁగన్.

10.1-1250-వచనము

అని మఱియు గోవింద స్ందర్శన కుతూహలంబునం బౌర్స్ుందర్ులు పర్స్ిరాహూయమయనల ై భుంజానల ై భోజన భాజనంబులు దలంగఁ ద్ోరచియు, శయయనల ై లేచియు, నభాంజమయనల ై జలంబులయడకయు, గుర్ుజనశిక్షామయణల ై య్యడకయు, గృహకార్ాపరవర్త మయనల ై పర భరమింపకయు, ర్మణర్మమయణల ై ర్మింపకయు, శిశుజనబభరా ణల ై డించియు నలంకురావణల ై యననానా వసాత ు భర్ణ మయలయానులేపనంబులు వీడవడ ధర ంచియు నర గ .


వీట్ఁ గల చేడె ల లిను హట్కమణిఘట్ితత ంగహరాెయగమీులం


గూట్లవులు గొనుచుఁ జూచిర పాట్ించి విశ్ాలవక్షుఁ బదెదళాక్షున్.


వీఁడఁట్ే ర్కకసి విగతజీవగఁజనునఁ; బాలు ద్రా విన మే్ట్ిబాలకుండు; వీఁడఁట్ే నందుని వ్ లఁద్వకి జగమ్మలి; ముఖ్మందుఁ జూపిన ముదుు లయఁడు; వీఁడఁట్ే మందలో వ్ ననలు ద్ొంగ ల్ల; దర ించి మ్మకికన ద్ాఁపరీఁడు; వీఁడఁట్ే యిెలయించి వ్ేరతల మయనంబు; చూఱలయడిన లోకస్ుందర్ుండు;

10.1-1252.1-తేట్గీత్ర

వీఁడు లేకునన పుర్ మట్వీస్థలంబు వీనిఁ బొ ందని జనెంబు విగత ఫలము వీనిఁ బలుకని వచనంబు విహగ ర్ుతము వీనిఁ జూడని చూడుకలు వృథలువృథలు;


చెల్లయయ గోపిక లీ కుమయర్త్రలకుం జంత్రంచుచుం బాడుచుం గలయం బలుకచు నంట్లచున్ నగుచు నాకర షంచుచున్ హస్తగా మలకకరడీకుఁద్ెచిు నిచులును స్మయెనంబులం బొ ందఁగాఁ ద్ొల్ల జనెంబుల నేమి ననఁచిరొ కద్ే దుర్్పరద్ేశంబులన్. ?



అని మఱియుఁ బౌర్కాంతలు మునుక ని హర ర్ూపు నేతరముల వ్ ంట్ను లోఁ గొని తాల్లుర హృదయములను జనితపరమదమున విర్ులు చలుి చు నధ్వపా!

10.1-1255-వచనము



నానావిధ గంధములు పర స్ూనఫలయదులును హర తశుభలయజములుం గానుక ల్లచుుచు విపుు లు మయనుగఁ బూజంచి రా కుమయరోతతములన్. 10.1-145- ర్జకునివదు వస్త రములొ్ నుట్

10.1-1257-వచనము

ఆ స్మయంబున నగర్ ద్ావర్ంబుననుండి వచుు రాగకార్ుం డగు నొకక ర్జకునిం గాంచి హర యిటి్నియిె.


విందులమ్మై నరేశవర్ుని వీట్ికి వచిుత్ర మే్ము; మయకు మయ మందలలోనఁ గట్ిిక న మంచి పట్ంబులు లేవు; న్న ముడిన్ స్ుందర్ధ్ౌత చేలములు శ్ోభిలుచుననవి; తెముె నినున మే్ లంద్ెడు; నిముె రాజుద్ెస్ నలుి ర్; మో! ర్జకానవయయగీణీ!

10.1-1259-వచనము


అనిన రోష్ించి వ్ాఁ డిటి్నియిె.


ఎట్టిట్రా ? మనుజేందుర చేలములు మీకరఁ బాడియియ? మీర్లుం గటి్ం బబ లుదుర?ే పయ్యఘృతదధ్వగాీస్ంబులన్ మత త ల ై యిట్ాి డం జన ఁగాక గొలిలకు మీ కిట్ాి డ ననరాడెడిం; గట్ాి ! పరా ణముఁ గోలుపో యిెదు స్ుమీ కంసో దధత్రన్ బాలకా!


మయ రాజుస ముె గ ైక న నే రాజులు వ్ ఱత ; ర ంత యెిలి్లదమే్; న్న కర రాజరాజగృహమున న్న రాజస్మే్ల? గొలి! యియగుము తలఁగన్.

10.1-1262-వచనము

అనిన విని రోష్ించి.


ఘోర్ కరాగతీలంబున ధ్రర్ుఁడు కృష ు ండు శిర్ము ద్ెగ పడఁ గొట్టిం బౌర్ుల గుండెలు పగులఁగ వీరోద్ేరకిన్ మద్ావివ్ేకిం జాకిన్.

10.1-1264-వచనము


అంత భగనశిర్ుం డైెన ర్జకుం జూచి వ్ానివ్ార్లు వ్ ఱచి పట్ంబులు డించి పఱచిన రామకృష ు లు వలసిన వస్త రంబులు ధర యించి క నిన గోపకుల క స్ంగ చనుచుండ.


అంతట్ నొక వ్ాయకుఁ డా కంీతన్ వస్ుద్ేవస్ుత లఁ గని బహువరాు తాంతమృదుపట్ాభర్ణము ల ంతయు స్ంతస్ముతోడ నిచెున్ మ్మచున్.


కార్ుణాంబున వ్ానిఁ గ ైక ని యలంకార్ంబు గావించి శృం గారోదంచిత ద్వగ్జేందర కలభాకార్ంబులం బొ ల్లు రా శూర్ుల్; మయధవుఁ డంత వ్ాయకుని శుశీూషన్ మహపీరత ఁడెై సార్ూపాంబును లక్షిెయునొనస్ఁగ న ైశవరాాద్వ స్ంధ్ాయియిెై. 10.1-147- స్ుద్ామునిమయలలుగ ైక నుట్

10.1-1267-వచనము

అంత నా రామకృష ు లు స్ుద్ాముం డను మయలయకార్ుగృహంబునకుం జనిన; నతండు గని లేచి గకీుకన మోొకిక చకకన నర్యాపాద్ాాద్వకంబు లయచర ంచి; సానుచర్ులయిన వ్ార్లకుఁ ద్ాంబూల కుస్ుమ గంధంబు లొస్ంగ యిటి్నియిె.


పావనమయిెా నా కులము; పండెఁ దపంబు; గృహంబు లక్షిెకిన్ సేవితమయిెా; నిషిములు చేకుఱ ; విశవనిద్ానమూర్ుత ల ై భూవలయంబుఁగావ నిట్ల పుట్ిిన మీర్లు రాకఁ జేసి నే


నే విధ మయచర ంత ఁ? బను ల యిెావి? బంట్; న ఱుంగ జ పిరే.

10.1-1269-వచనము



ద్ామోదర్ రాముల కు ద్ాు మయశ్ోహసితత హ నధ్ాములకు వధూ కాములకుఁ ద్ెచిు యిచెు స్ు ద్ాముఁడు ఘనస్ుర్భికుస్ుమద్ామము లధ్వపా!


వ్ార్ును మయల్లకుఁ డిచిున భూర కుస్ుమ ద్ామములను భూష్ిత ల ై న్న కోర న వర్మిచెుద మని కార్ుణాము చేయ నతఁడు గని యిటి్నియిెన్.


న్న పాదకమలసేవయు న్న పాద్ార్ుకులతోడి న యామును నితాం తాపార్ భూతదయయును ద్ాపస్మంద్ార్! నాకు దయచేయఁ గద్ే.

10.1-1273-వచనము

అని వే్ఁడిక నిన నిచిు మఱియు మయధవుం డమయెల్లకునకు బలయయుుః కాంత్ర కరర తస్ంపద లొస్ంగ వ్ాని గృహంబు వ్ డల్ల రాజవీధ్వం జనిచని.


10.1-148- కుబజననుగహీ ంచుట్


ఆ నళినాక్షుఁడు గాంచెను నానా లేపముల భాజనముఁ జేఁగొనుచుం బూని చనుద్ెంచు ద్ానిని నాననర్ుచినిచయ వినమితాబజం గుబజన్.

10.1-1275-వచనము

కని యిటి్నియిె.


ఎవవర ద్ానవు? లేపము ల వవర కిం గోర క నుచు నేగ దు? న్న పే ర వవర్ు మయ కిమిెనినయు నివవట్ిల దు చకక నగుచు న్నర్జనేతరా !

10.1-1277-వచనము

అని నయాబల యిటి్నియిె.


చకకనివ్ాఁడ వ్ౌదు; స్ర్స్ంబుల నొంపకు; మ్మలి వ్ార కిం జకకఁదనంబు ల కకడివి; చార్ుశరీర్! త్రరవకీ యండుర ; నే నికకము కంస్ుద్ాసిని; వినిర్ెలలేపనవిదాద్ాన; నన్ మికకల్ల రాజుమ్మచుుఁ; దగ మీర్ు విలేపనముల్ ధర ంపరే.



అని పల్లకి యయ కుమయర్ుల తనువులు నగవులును వీక్షితముెలు మయట్ల్ తన చితతముఁ గర్ఁగ ంచిన ననులేపము ల్లచెు వ్ార కబల పిరయముతోన్.


ఇవివధంబునఁ గుబజ యిచిున లేపంబు; లననయుఁ ద్ాను దే్హమున నలఁద్వ క ని పరస్ననత నొంద్వ కుబజ మువవంకల; యొడలు చకకఁగ నొత్రత యునుపఁ దలఁచి తతిదంబుల మీఁదఁ దన పదంబులు దొ్రకిక; హసాత ంగుళ్దవయ మబల గవుద కింీద విపుిగ నిడి కృష ు ఁడు మీఁద్వకి; న తత ఁగ వకతీ ల లి మయని

10.1-1280.1-ఆట్వ్ లద్వ చకకన ైన చితతజనుెబాణము కియీఁ గొమర్ు మిగులఁ బఱుఁదుఁ గుచయుగంబు స ంపుఁ జేయఁ దర్ుణి స్ుందర్మూర త యైెి కమలనయనుఁ జూచి కాంక్షతోడ.


వ్ేంచేయుము నా యింట్ికిఁ బంచశరాకార్! యనుచుఁ బ ైక ం గాక ర షంచి హర ఁ ద్వగ చెఁ గామిని


పంచాశుగబాణజాల భగనహృదయయైెి.


కామిని త్రగ చినఁ గృష ు ఁడు రాముని వీక్షించి నగుచు రాజానన మ తాకమితముఁ ద్రర ు పిదపన్ న్న మంద్వర్మునకు వత త నే డలుగకుమీ.

10.1-1283-వచనము

అని వీడుక ల్లపి కృష ు ండు విపణిమయర్్ంబునం జనిచని తాంబూల మయల్లకాగంధంబులును బహువిధంబు లయిన కానుకలు పౌర్ు ల్లచిునఁ బర గహీ ంచుచు ధనుశ్ాశల కర గ యందు. 10.1-149- విలుి విర్ుచుట్


స్ుర్రాజు వింట్ిక ైవడి గుర్ుతర్మ్మై భూర వీర్గుపతంబ ై దు స్తర్మ్మైన విలుి ప డగని నర్ులు వల దనంగ బట్లి నగ వికసిత ఁడెై.


బంధుల్ మే్లన వ్ామహస్తమునఁ జాపంబ త్రత మౌరీవలతా స్ంధ్ానం బొ నర ంచి క ంచెపు తెగన్ శబు ంచుచున్ ధ్రర్తా సింధుం డా హర ద్ాని ఖ్ండితముగాఁ జేసెన్ జనుల్ చూడగా గంధ్ేభంబు ర్సాలదండము నొగ న్ ఖ్ండించు చందంబునన్.



కోదండభగననిర్్త నాదము వీనులకు భీషణం బ ై యయశ్ా రోద్ోంతర్ములు నిండుచు భేద్వంచెన్ భోజవిభుని బంకము నధ్వపా!

10.1-1287-వచనము

అపుిడు.


అద్వధర్ రాచవిల్లవఱిచె నర్ాకుఁ డింతయు శంకలేక నే డుదధవిడిన్ స్హ ంపఁ దగ దుగతీఁ బట్లి ద మంచుఁ గుీదుధ ల ై గదీున లేచి తదధనువు కావల్లవ్ా ర్ర్ుద్ేర్ వ్ార న యిాదుఱుఁ గూడిఁబట్ిి మడియించిర కార్ుెకఖ్ండహస్ుత ల ై.

10.1-1289-వచనము

ఇట్లి రామకృష ు లు మథురాపుర్ంబున విహర ంచి వ్ డల్ల విడిదులకుం జనిర అంత. 10.1-150- స్ూరాాస్తమయవర్ున


గగనార్ణాచరాంధకార్గజముం గాలయహవయవ్ాాధుఁ డ చుుగఁ బటి్ం గమకించి మచిుడుట్క ై చూతాంకుర్శ్లణీిచే నొగ ఁ గల్లించిన కందుకం బనఁగ స్ూర్ుాం డంత వీక్షింపఁగాఁ దగ మందపరభతోడఁ బశిుమ మహధ్ాతీరధరేందరంబునన్.



తర్ుణుఁడగు శ్రతకిర్ణుని మర గ వియలిక్షిె తనునమయని ముదుకఁడున్ ఖ్ర్కర్ుఁడు ననుచుఁ ద్ొరబోన కర్ణిన్ ర్వి పశిుమయద్వరకడఁ గుీంక నృపా!

10.1-1292-ఆట్వ్ లద్వ కళ్లు గలుగుఁ గాక; కమల తోడగుగాక; శివునిమౌళిమీఁదఁ జేర్ుఁ గాక; యనుా నొలిఁ దపనుఁ డెైన మతిత్ర యని సాధ్వవభంగ ఁ గమలజాత్ర మొగ డె.


స్ుందర్ సాయంస్ంధ్ాా వందన విపరా ర్యాతోయ వజరహతోదా నెంద్ేహస్ుర్ ర్కత స్ాందము కియీఁ గ ంపుస ం పెస్ఁగ నపర్ద్వశన్.

10.1-1294-ఆట్వ్ లద్వ భూమి నిండి మింట్ఁ బూర్ుమ్మై కర్కట్ మకర్ మీనరాశి మహ తమ్మైన హర యశస్ుాధ్ాబధ యందుల త ంపుర్ు లనఁగఁ జుకక లొపెి నాకస్మున.


ఎలిద్వశలు నిండిన శ్ర ీ


వలిభుగుణమహ మ బరహె వ్ాసించుట్క ై చలి్లన మృగమద మనఁగా వ్ లి్లవిర సెఁ దమము గగనవీధుల న లిన్.


ఆ చీఁకట్ి వ్ నుదగ ల్లనఁ బరా చీద్వశనుండి గంత పర్ువున ర్వి భ రాెచలము మలఁక తరో వను వ్ే చనియిెంగాక నిల్లచి విఱుఁగక యునేన.


మీకును వ్ ైర ; యిెపుిడును మికకల్ల మయకును వ్ ైర ; రాజు దో్ షాకర్ుఁ; డింక వచుు జలజాతములయర్! మద్రయ బాలుర్ం జేక నుఁ డంచు బాలకులఁ జీఁకట్ి ద్ాఁచిన భంగ ఁ జకిక రా రాక వసించెఁ దుమ్మెదలు రాత్రర స్రోర్ుహకుట్ెలంబులన్. 10.1-151- చంద్ోరదయవర్ున


పరా చీద్వశ్ాంగనా ఫాలతలంబున; ద్రపించు సింధూర్త్రలక మనఁగ దర ించి విర్హుల ధ్ెైర్ావలుి లు తెరంప; దర్ికుం డెత్రతన ద్ాతర మనఁగ నల్లగ కాలకిరాత ఁ డంధకార్మృగంబు; ఖ్ండింప మ్మఱయించు ఖ్డ్ మనఁగ గగనతమయలవృక్షము తూర్ుిక మెను;


లల్లతమ్మై మ్మఱయు పలివ మనంగఁ

10.1-1298.1-తేట్గీత్ర

ద్ొగలు స్ంతసిలి ద్ొంగలు భీత్రలిఁ గడల్ల మినునముట్ిి కడలుక నఁగఁ బొ డిచె శ్రతకర్ుఁడు భూర చకోర్క పీరత్రకర్ుఁడు జార్భీత్రకర్ుఁడు.


దర ిత తారాధ్వప పర స్ర ిత కిర్ణౌఘమిళిత స్కలద్వశంబ ైయియర్ిడి కమలభవ్ాండము కర్ూిర్పు కోీవి భంగ ఁ గనుపట్టి నృపా.


ఆ రేయి గోపయుత ల ైక్షీరాననముఁ గుడిచి రామకృష ు లు మద్వఁ గం సార్ంభ మ్మఱిఁగ యిషి వి హర్ంబుల నపరమత త ల ై యుండి ర ట్న్ 10.1-152- కంస్ుడుదుశశకునముల్నుట్


తన పుర కి రామకృష ు లు చనుద్ెంచి నిజానుచర్ులఁ జంపుట్యు మహ ధనువుఁ గద్వసి విఱుచుట్యును విని కంస్ుఁడు నిదరలేక విహవలమత్రయిె.ై



కర్ుర్ంధరములు చేఁ గపిిన లోపల్ల; పరా ణ ఘోషము వినఁబడక డింద్ెఁ ద్ోయయద్వకములందుఁ ద్ొంగ చూచుచు నుండ; తల గానరాదయిెాఁ దనువుమీఁదఁ గర్శ్ాఖ్ నాసికాగంీబుపెై నిడి చూడ; గహీతార్కలు ర ంట్ఁ గానబడియిె వ్ లుఁగున నిలుచుండి వీక్షింపఁగా మే్ని; న్నడ స్ర్ంధరమ్మై నేలఁ ద్ో ఁచె

10.1-1302.1-ఆట్వ్ లద్వ నడుగుజాడ దృషిమౌట్ లే దయిెాను దర్ువుల లి హేమతర్ువు లగుచు మ్మఱయుచుండెఁ గాలమృత ావు డగ్ఱ బుద్వధ యెిలిఁ గలఁగ భోజపత్రక.ి


గర్ళ్ముఁ ద్వనుట్యుఁ బేరతము బర ర్ంభించుట్యు నగనభావుఁ డవుట్యున్ శిర్మునఁ ద్ెైలము పడుట్యు ఖ్ర్పత్ర న కుకట్యు నతఁడు కలలోఁ గనియిెన్.

10.1-1304-వచనము


మఱియు ర్కత కుస్ుమమయల్లకాధర్ుండెై యొకకర్ుండును న కకడేనియుం జనుచుననవ్ాఁడ నని కలఁ గాంచి మర్ణహేత కభీత్రం జంతాకాీంత ండెై నిదరఁజ ందక వ్ేగ ంచుచునన స్మయంబున.


అర్ుణ హర నఖ్ర్ విదళిత గుర్ుత్రమిరేభేందరకుంభకూట్ వినిర్ుె కత ర్ుధ్వర్ మౌకితకముల కియీ స్ుర్పత్రద్వశఁ గ ంపుతోడి చుకకలు మ్మఱసెన్. 10.1-153- స్ూరోాదయవర్ున


పౌలోమి తన బాలు పానుిపెైఁ గనుపటి్ఁ; బనినన పవడంపుబంత్ర యనఁగ నాయుర్ర్థముల వాయంబు లొత త ల్ల చాట్ల; కాలశ్ాంఖికు చేత్ర ఘంట్ యనఁగ ఘనజంత జీవితకాలరాస్ుల విధ్వ; గొలవన త్రతన హేమకుంభ మనఁగఁ బశిుమద్వకాకంత పర్ఁగఁ గ ైసేయుచ ;ో ముందర్ నిడుక నన ముకుర్ మనఁగఁ

10.1-1306.1-తేట్గీత్ర

గోకతాపో పశమద్వవాఘుట్ిక యనఁగఁ బద్వెన్నకాంత ననములఫల మనంగ మూడుమూర్ుత ల సార్ంపు ముదు యనఁగ


మిహ ర్మండల ముదయయద్వరమీఁద నొపెి.


వచుెం జలిని గాడుిలు విచుెం గమలములు; దమము విర సి బలంబుల్ చొచుెం; బదెమర్ందము మ్మచుెం దుమ్మెదలు గోీల్ల మిహ ర్ుఁడు ప డమన్.


స్ంకాశితోదయయచల పంకజస్ఖ్ కిర్ణరాగ పర పూర్ుంబ ై పంకేర్ుహగరాాండము కుంకుమస్ల్లలంబు కోీవి క మర్ున నొపెిన్.

10.1-1309-వచనము

తదనంతర్ంబ. 10.1-154- మలిర్ంగవర్ున


పాషాణ వలీెక పంకాద్వ ర్హ తంబు; మృదులకాంచననిభ మృణెయంబు గమన్నయ కస్ూత ర కా జలసికతంబు; బదధచందనద్ార్ు పర వృతంబు మహన్నయ కుస్ుమద్ామధవజ తోర్ణ; మండితోననత మంచ మధామంబు బరా హెణ క్షతరా ద్వ పౌర్కోలయహలం;


బశ్ాీంత తూర్ాతరయయంచితంబు

10.1-1310.1-ఆట్వ్ లద్వ నిర్ెలంబు స్మము నిషకంట్కంబున ై పుణాపుర్ుష మనముఁ బబ ల్ల కంస్ సెైనా త ంగ మగుచు స్ంత షి లోకాంత ర్ంగమ్మైన మలిర్ంగ మొపెి.


ఆ మలిర్ంగ పర స్ర్ భూమిసిథత మంచమందు భోజేందుర ఁడు మయ నాామయతాస్ంయుత ండె ైభూమీశులు గొలువ నుండె బొ కుకచు నధ్వపా.


స్కలయంభోనిధ్వ మే్ఖ్లయవహనముం జాల్లంచి యియతెంచు నా గకులయగంబుల భంగ నొపుిచుఁ దగం గ ైసేసి చాణూర్ ము ష్ిికకూట్లల్ చలకోస్లుల్ గుర్ువులన్ సేవించుచున్ ర్ంగధ్ా త్రరక ినేతెంచిర తూర్ాఘోషముల నుద్ేరకం బనేకంబుగన్.


నంద్ాదుల ైన గోపకు లందఱు చని కానుకలు స్మర ించి నృపున్ స్ందర శంచి తదనుమత్రఁ జ ంద్వ మహమంచమున వసించిర వర్ుస్న్.


10.1-1314-వచనము

అంత నా రామకృష ి లు నలంకృత ల ై మలిదుందుభి నినదంబు విని స్ందర్శన కుతూహలంబున.


ఓడక ర్ంగద్ావర్ము జాడం జని వ్ార్ు గనిర స్మద కువలయయ పీడంబున్ భిననపరా కరడీంబుం బరమదకంట్కిత చూడంబున్. 10.1-155- కర పాలకునితోస్ంభాషణ

10.1-1316-వచనము

కని తతకర పాలకశ్లషీ ్ ండెైన యంబష ్ నికి మే్ఘనాదగంభీర్ భాషణంబుల ర పుభీషణుం డగు హర యిటి్నియిె.


ఓర!ీ కుంజర్పాల! మయ ద్ెస్కు న్న యుదానెద్ేభేందరముం బేరరఁేపం బనిలేదు; ద్వరపుి మర్లం బేరరేఁపినన్ నినున గం భీరోగాీశనిత లా ముష్ిిహత లన్ భేద్వంచి నే డంతకుం జేర్ంబుత త మహతతర్ద్వవపముతో సిదధంబు యుదధంబునన్.

10.1-1318-వచనము



మించిన క పుిఁ జకకనిడి మే్లనఁ బచునిచీర్ కాశ బం


ధ్వంచి లలయట్ కుంతలతత్రన్ మర్ల్లంచుచు స్ంగర్కియీయ చుంచుతఁ బేర ు బాలకుఁడు చూచు జనంబులు దనున బాపురే! యంచు నుత్రంప డగ్ఱియిె హస్తజతాగము గంధనాగమున్. 10.1-156- కువలయయపడీముతోబబ ర్ుట్


అంజక బాలకుఁ డనియును గొంజక దయమయల్ల రాజకుంజర్! యంతన్ గుంజర్మును డీక ల్లపెను గుంజర్పాలకుఁడు గోపకుంజర్ుమీఁదన్.

10.1-1321-వచనము

మఱియు నయానేకపం బనేకపపాలక పేరర తంబ ై, మహవ్ాత స్ంఘయత స్ముదూధ తంబగు విలయకాల కరల్ల కేళిని బట్లి మిట్ిిపడి, మృత ాదే్వత యిెత త నం, గాలు పో ల్లక శమను గమనిక న ద్వర మదస్ల్లల పర మళ్ లుబధ పర భరమదదభర భరమర్ గాయక ఝంకృత ల హుంకృత్ర స ంపు స్ంపాద్వంపం గులకుంభిన్నధర్ గుహకుంభ గుంభనంబుగ ఘీంకర ంచి, రోషభీషణ శ్లషభోగ భోగ భయంకర్ంబగు కర్ంబున శ్ౌర ంజీర , చీర కింగొనక, పటి్ఁ నందుపట్ిి యట్ిిట్లి గ ంట్ి, విధుంత ద వదన గహవర్ంబువలన విడివడి యుఱుకు తర్ణి కర్ణి దర ించి కుపిించి, పాదమధాంబునకు నసాధుాండెై దూఁట్ి, ద్ాఁట్ి మయట్లపడినం సింధుర్ంబు గోీధబంధుర్ంబ ై మహర్ువమధా మంథాయమయన మంథర్మహీధర్ంబుక ైవడి జఱజఱం ద్వర గ కానక భయయనకంబ ై కాల్లవ్ ర్వునం గని ప ంగ చెంగట్ం బరళ్యదండిదండ పరశస్తంబగు హస్తంబువంచి వంచించి చుట్ిిపట్ిి పడవ్ేయం గమకించినం జల్లంపక తెంపున హర కర పిఱింద్వ కుఱికి మహరాహు వ్ాలవలి్లకాకర్షణోద్రర్ుు ండగు స్ుపర్ుు తెఱంగున న గ ర శుండాలంబు


వ్ాలంబు లీలం గేల నొడిసిపట్ిి జళిపించి పంచవింశత్ర బాణాస్నపరమయణ దూర్ంబున జఱజఱం ద్వరపిి వ్ ైవ, నవ్ావర్ణంబు దుర నవ్ార్ణంబ ై ర్ణంబున కోహట్ింపక స్వ్ాాపస్వాపర భరమణంబుల నవకంీబ ై కవిసిన నపస్వాస్వాకమీణంబులఁ దపిించి ఱొ పిి కుపిించి యిెదురొకని కర్కశుండెై మే్చకాచలత ంగ శృంగ నిభంబగు కుంభికుంభంబు చకకట్ి వరకకల ై చెకుకల గయ దుర్ంత కలయింత జీమూత పరభూత నిరాాత నిష ్ ర్ంబగు ముష్ిి సార ంచి యూఁచి ప డిచినం దద్వవకరర్ుపూర్ు ర్కతసికత మౌకితకంబులు వస్ుంధర్కు స్ంధ్ాారాగ ర్కత తార్కాచఛననం బగు మినున చెననలవర ంప నిలువర ంపక మోొగ ్ మోఁకర ల్ల మగ్ోక ద్వగ్న నగ్జంబు లేచి చూచి తరో చి నడచి, స్ంహర్స్మయ స్ముదర స్ంఘయత స్ంభూత స్ముత త ంగ భంగ స్ంఘట్ితంబగు కులయచలంబుకియీఁ గమీెఱ నమెహభుజుని భుజాదండంబువలన ఘట్ిితంబ ై, కటి్లుక ముట్ిి న ట్ిి డీక ని ముమెర్ముెగం గొముెలంజమిెన నమే్ెట్ి చేస్ూట్ి మ్మఱసి హసాత హసితస్ంగర్ంబునఁ గర్ంబొ పిి దపిింబడ నొపిించిన నకుంఠ తకాలకంఠ కఠోర్ భలిభగనంబగు పుర్ంబు పగ ద్వ జలధ్వం జట్లల ఝంఝయనిలవికలంబగు కలంబుక ైవడి నమెదకలభంబు బలంబు దకిక చికిక స్ుర కికపడి లోభికర్ంబునుంబబ ల ద్ానస్ల్లల ధ్ారావిర్హ తంబ ై విర్హ తలంపునుం బబ ల నిర్ంతర్ చితతజాతజనక నిగహీంబ ై గహీణకాలంబునుబబ ల ఁ బరాధ్రనఖ్ర్కర్ంబ ై ఖ్ర్కరోదయంబునుంబబ ల భిననపుషకర్ంబ ై పుషకర్వ్ ైర విలస్నంబునుం బబ ల నభాసిత పదెకంబ ై యునన స్మయంబున.


కాలం ద్ొరకిక స్లీలుఁడెై నగవుతోఁ గంఠీర్వ్ేంద్రా కృత్రం గేలన్ భీషణ దంతముల్ పెఱికి స్ంక్షీణంబుగా మొత్రత గో పాలగాీమణి వీర్మౌళిమణియైెి పరా ణంబులం బాపె నా


శ్ ైలేంద్రా భముఁ బరా ణలోభము నుఁదంచతాార్గంధ్ేభమున్. 10.1-158- మలయి వన్నపరవ్ేశము

10.1-1323-వచనము

మఱియు దంత్రదంత తాడనంబుల దంతావళ్పాలకుల హర ంచి తతరరద్ేశంబుఁ బాసి.


కర దంతంబులు మూఁపులందు మ్మఱయన్ ఘరాెంబువులోెములన్ న ర్యన్ గోపకు లంతనంత మ్మలయన్ నితాాహవసేథము లయ హర రాముల్ చనుద్ెంచి కాంచిర మహో గాీడంబరాపూర తా మర్మరాత యద్వ జనాంతర్ంగము లస్నెలయి వన్నర్ంగమున్.


మహ తర దరంబున మలుి ర్ కశనియిెై; నర్ుల కదుాతముగ నాథుఁ డగుచు శృంగార్మునఁ బుర్సీత రలకుఁ గాముఁడెై; నిజమృత ావ్ ై కంస్ునికి భయముగ మూఢులు భీభతామును బొ ంద వికట్లఁడెై; దండిరకి దయరాఁగఁ దనయు డగుచు ఖ్లులకు విర్స్ంబుగా దండియిెై గోప; కులకు హస్ాంబుగాఁ గులజుఁ డగుచు

10.1-1325.1-ఆట్వ్ లద్వ బాంధవులకుఁ బేరమ భాసిలి వ్ేలుపెై శ్ాంత మొనర్ య్యగ జనుల క లిఁ


బర్మతతవ మగుచు భాసిల ి బలునితో మయధవుండు ర్ంగమధా మందు.

10.1-1326-వచనము

అపుిడు.


చచిున కుంభీందరంబును వచిున బలమయధవులను వర్ుస్ం గని తా నొచిున చితతముతోడుతఁ జ చుెర్ఁ గడు వ్ ఱచె భోజసింహుం డధ్వపా.


ధ్రర్ుల వస్త రమయలామణిద్రపత విభూషణధ్ార్ులన్ నట్ా కార్ుల స్ర్వలోకశుభకార్ుల మయనవమయనిన్న మనన హర్ుల ర్ంగభూతల విహర్ుల గోపకుమయర్ులన్ మహ వీర్ులఁ జూచిచూచి తనివిం దుద్వముటి్క లోకు లందఱున్.


స్నునత రామకృషుముఖ్చందరమయూఖ్ స్ుధ్ార్స్ంబులం గనునలఁ ద్రా వు చందమునఁ గాంచుచు జహవల నంట్ి చూచు లీ లనునత్ర చేయుచుం గర్ములం బర ర్ంభము చేయు భంగ న త ాననత్రఁ జూపుచుం దగ ల్ల యొండొర్ుతోడ ర్హస్ాభాషలన్.


వస్ుద్ేవు నివ్ాస్ంబున


వస్ుధన్ ర్క్షింప వీర్ు వ్ ైషువతేజో లిస్నమునఁ బుట్ిినార్ఁట్ పసబిడా లనంగఁ జనదు పర్ద్ేవతలన్.


చంపె ర్కకసిఁ బట్ిి ; చకవీ్ాకునిఁగూల ుఁ; బడ ద్ొరబ ో మదుు ల; బకునిఁ జీఱ ; నఘద్ెైత ాఁ బొ ర గొన ; నడర వతాకుఁ దుర ంచె; గ ర యిెత్రత దే్వ్ేందుర ఁ గ ంీదుపఱిచెఁ; గాళియు మర ుంచె; గహనానలముఁ ద్రా వ్ ఁ; గేశి నంతకుపుర కేవీ కనిచె; మయుపుత ర ఁ బర మర ు; మఱియు ద్ానవ భట్ల; ల హర ంచి గోపకులంబుఁగాచె;

10.1-1331.1-తేట్గీత్ర

గోపకాంతల మనముల కోర కద్రర ు; న్న స్రోర్ుహలోచనుండీ శుభాంగుఁ డీ మహమహుఁడీ ద్వగ్జేందర మడఁచె; మనుజమయత ర ఁడె తలపో య మయధవుండు. 10.1-159- చాణూర్ునితో స్ంభాషణ

10.1-1332-వచనము

అని పలుకుచు స్కలజనులును జూచుచుండ రామకృష ు లకుఁ జాణూర్ుండు యిటి్నియిె.



వనమయర్్ంబున గోపబాలకులతో వతాంబులన్ మే్పుచుం బ నఁగన్ మికకల్ల నేర ునా ర్నుచు న్న పృథరవజనుల్ చెపి మయ మనుజేందుర ం డిట్ మిముెఁ జీర్ఁ బనిచెన్ మలయి హవకరడీకుం; జనద్ే క ంత పరాకమీింప మనకున్ స్భుాల్ విలోకింపఁగన్.


జవస్తవంబులు మే్ల ? సాము గలద్ే? స్తరా ణమే్ మే్ను? భూ పరవర్ుం డౌనని మిమెనంగ వల నే? పాళీ లభీషింబులే? పవివ్య? కాక కృతాంతదండకమవ్య? ఫాలయక్షు నేతరా గ నవ్య? నవన్నతంబుల ముదుగాదు; మ్మస్ఁగన్ నా ముష్ిి గోపార్ాకా.


జనములు నేర ున విదాలు జననాథునిక ఱకుఁ గాద్ె; జననాథుఁడు న్న జనములు మ్మచుఁగ యుదధం బున మనముం గొంత ప ర దుు పుతతమ్మ? కృషాు ?

10.1-1336-వచనము

అనిన విని హర యిటి్నియిె.


సాములు లేవు; పిననలము; స్తవము గలునరాదు; మలి స్ం గాీమ విశ్ార్దుల్ కుల్లశకర్కశద్ేహులు మీర్ు; మీకడన్ నేము చర ంచు ట్టట్లి ; ధర్ణీశుని వే్డకలు చేయువ్ార్ముం గాము; విననదముల్ స్లుపఁ గాదనవచుున యొకకమయట్ికిన్.



న్న తోడుత నేఁ బ నఁగ దఁ బీరత్రన్ ముష్ిికునితోడఁ బ నగ డి బలుఁ డు గాీతత మలయి హవమున భూతలనాథునికి మ్మచుు పుట్ిింత స్భన్.

10.1-1339-వచనము

అనిన విని రోష్ించి చాణూర్ుం డిటి్నియిె.


నాతోఁ బబ ర్ఁగ న ంతవ్ాఁడ? విసిరో! నాపాట్ియియ న్నవు? వి ఖ్యాత ండం; గులజుండ; స్దు్ ణుఁడ; స్తకర్ెస్వభావుండ; న్న కేతాదృగ వభవంబు ల లిఁ గలవ్ే; యిా వీట్ఁ బబ రాడుట్ల్ వ్ేరతల్ చూడఁగఁ గుపిిగంత ల్లడుట్ే? వీక్షింపు గోపార్ాకా!


సాథ ణున్ మ్మచుఁడు; బరహెఁ గ ైక నఁడు; విషవకేాను నవువన్; జగ తారాణున్ ర్మెనఁ డీడుగాఁ డని; మహ బాహబలపరౌ ఢి న క్షీణుం; డాజకి న లి్ల నే డనఁడు; వ్ ైచిత్రరన్ విననద్వంచు న చాుణూర్ుం డొక గోపబాలు పనికిన్ శకుత ండు గాకుండునే?


పరలిద మే్ట్ికి గోపక బలి్లదుఁడను; లోకమందుఁ బరఖ్యాత ఁడ; నా చలిడము కింీద దూఱని మలుి ర్ు లే ర ందు ధర్ణిమండలమందున్.



చలమున నను డాసి జలరాశిఁ జొర్రాదు; నిగ డి గోతరముదండ నిలువరాదు; కేడెంచి కుంభిని కింీదకిఁ బబ రాదు; మనుజసింహుఁడ నని మలయరాదు; చేర నఁ బడవ్ ైత ఁ జ యిా చాపఁగరాదు; బ ర్సి నా ముందర్ఁ బ ర్ుగరాదు; భూనాథ హ ంస్కుఁ బబ రాదు నను మీఱి; శ్ోధ్వంత ఁ గానలఁ జొర్ఁగరాదు;

10.1-1343.1-ఆట్వ్ లద్వ పరబలమూర త ననుచు భాసిలిఁగారాదు; ధర్ఁ బరబుదుధ ఁడ నని దఱుమరాదు; కల్లకితనము చూపి గర వంపఁగారాదు; తర్ముగాదు; కృషు ! తలఁగుతలఁగు.

10.1-1344-వచనము

అద్వగాక న్నవు శ్రహీర నంట్ేని.


మహ మతో నుండగ మథురాపుర్ము గాని; ప లుపార్ు వ్ ైకుంఠపుర్ము గాదు గర్వంబుతో నుండఁ గంస్ుని స్భ గాని; స్ంసార్ర్హ త ల స్భయుఁ గాదు పరకట్ించి వినఁగ నా బాహునాదము గాని;


నార్దు వీణాస్వనంబు గాదు చదుర్ు లయడఁగ మలిజన విగహీము గాని; ర్మతోడి పరణయ విగహీము గాదు

10.1-1345.1-తేట్గీత్ర

వ్ లసి త్రర్ుగంగ వే్ద్ాంతవీధ్వ గాదు మొఱఁగ పో ముని మనముల మూల గాదు చాఁగ నడువంగ భకుత ల జాడ గాదు శ్ౌర ! నా మోోల న్న వ్ ందు చనియిె ద్వంక.

10.1-1346-వచనము



రోషాగ నధూమపరరోహంబుక ైవడి; శిర్మున స్ననపు సకి వ్ లుంగ నాశ్ామద్ేభేందర హస్తస్నినభముల ై; బాహుదండంబులు భయదములుగ లయస్మయయంతకోలిసిత దంషిుల భంగ ఁ; జాఁగ న కోఱ మీస్ములు మ్మఱయ నలిని తెగఁగల నడక ండ చాడుిన; నాభీల న్నల ద్ేహంబు వ్ లయఁ

10.1-1347.1-ఆట్వ్ లద్వ జర్ణహత ల ధర్ణి స్ంచల్లంపఁగ నభో మండలంబు నిండ మలి చఱచి


శ్ౌర ద్ెస్కు నడచెఁ జాణూర్ మలుి ండు పౌర్లోకహృదయభలుి ఁ డగుచు. 10.1-160- చాణూర్ముష్ిికులతో పో ర్ు

10.1-1348-వచనము

ఇటి్గ్లంబగు నగ్ల్లక డగ్ఱిన మలుి నిం గని మ్మలిన మొలింబగు బీర్ంబు వ్ లి్లగొన, వలివీవలిభుం డులిసిలి్ల బాహునాదంబున రోద్ోంతరాళ్ంబు పూర ంచి మించి కవిసెన ట్ిి దుఱు నుదువిడి నుననత విషమంబులగు ఠాణల్లడి, కర కర యును, హర హర యును గ ర గ ర యునుం ద్ాఁకు వీఁకం దలపడి యితరేతర్ హేత్రహ ంసితంబులగు దవ్ానలంబుల తెఱంగునఁ బర్స్ిర్ ద్రర్నాిరాాత ఘట్ిితంబులగు మహభరంబుల విభరమంబున నననానాత ంగతర్ంగ తాడితంబు లగు కలయింతకాల స్ముదరంబుల ర దరంబున నొండర్ుల ముష్ిి ఘటి్నంబుల ఘట్ిితశరీర్ుల ై దదుర లక డగ్ఱి గదీున నయిాదుఱుం ద్వర్ుగు న డ హర చొచిు పేర ు యయర ు జ ట్ిింబట్ిి పడం ద్వగ చి పాదంబుల జాడించి స్ములయి స్ంబున న స్కంబునకు వచిున మ్మచిు నొచిు యచుపలుండు మీఱి మోర్ సార ంచి తెర్లక ప ర్లం ద్ొరబోన నబోలయనుజుండుబో గొబుోన మే్ను వర ధలి నరాు ంగకంబు ననుండి జానువుల నొత త చు నుర్వడింగర్వడంబున నునననా దుర్నయుండును “బాల మే్లుమే్”లని లీలంగాలు చొర్నిచిు తరో చినం జూచి యియచి ఖ్ేచర్ు లగ ్ంచి యుగ్డింప నగో్ పకుమయర్ుండు పాట్వంబున రాట్వంబునకుంజని వ్ న నకిక నికికన నకకంస్భట్లండు మదజల రేఖ్యబంధుర్ంబగు గంధసింధుర్ంబు చందంబునఁ పదంబును బదంబునం జాఁపి కర్ంబునుగర్ంబున గహీ ంచి స్హ ంచి వహ ంచి న ైపుణాంబున లోపలం ద్వర గ యట్ిిట్లి దట్ిించిన ద్వటి్తనంబునం ద్వట్వు దపిక న పిదెలోచనుండు కేడించి యియచి స్మతలంబున వ్ ైచి పరచండం బగు వ్ాని పిచండంబు వ్ాగ ంచి కాలఁధ్వకకర ంచి డొకకర్ంబు గొనిన నయాభాాసి


స్భుాలు స్నునత్రంపం గమీెర ంచి జడానఁ గాలడాగ ంచి ర్క్షించుక నిన నా ర్క్షోవ్ ైర వ్ ైర కట్ిచేలంబు పట్ిి యెిత్రత యొత్రత నడుమ రాగ యిడి, స్ందుబ ట్ిి నవివన, నవివరోధ్వ కాలుకాల్లలోనిడి వ్ేధ్వంచి నిరోధ్వంచిన నిరోధంబుఁ బాసి త్రర గ న వస్ుద్ేవుపట్ిి పట్ిిస్ంబుఁ గొని దట్ిించిన నుబోర క చేసి చాణూర్ుండు హర కర్ంబుపట్ిి హుమెని న మొెగంబునం గాల్లడి మీఁద్ెైనం గేళీ బాలకుండు కాలుగాల నివ్ార ంచి మీఁద్ెై న గడియుండన్నయక దురావర్బలంబున విదల్లంచిలేచి గృహీతపర పంథవ చర్ణుండయి విపక్షుని వక్షంబు వజరవజర స్నినభంబగు పిడికిట్ం బొ డిచిన వ్ాఁడు వ్ాఁడిచెడక విజృంభించి యంభోరాశి మధనంబు నంద్వర్ుగు శ్ ైలంబు పో ల్లక నేల జఱజఱంద్వర గ తనినన వ్ నునండు కుపిించి యుపిర్ం బ గసి మీఁద నుఱికిన నతండు కృషుపాద స్ంధ్వ పర క్షిపతపాదుండెై యిెగసి లేచి స్ముదధత ండయిెా నయిెాడ.


బలభదుర ఁడు ముష్ిికుఁడును బలములు మ్మఱయంగఁ జేసి బాహబాహ ం బరళ్యయగునల కియీఁ బబ ర ర వ్ లయఁగ బహువిధముల ైన వినానణములన్.

10.1-1350-వచనము



వలివులు పెనఁగ ర్ుననత గలుి లతో భిననద్వగ భకర్వలుి లతో మలుి ర్తో ర పుమయనస్


భలుి లతో భీతగోపపలుి లతోడన్. 10.1-161- పౌర్కాంతలముచుట్లు

10.1-1352-వచనము

ఆ స్మయంబునం బౌర్కాంతలు మూఁకలు గట్ిి వ్ చునూర్ుుచు ముచుట్లకుం జొచిు తమలో నిటి్నిర .


మంచి కుమయర్ులం గుస్ుమ మంజు శరీర్ులఁ ద్ెచిు చెలిరే యంచిత వజరసార్ులు మహద్వర కఠోర్ులు న ైన మలుి ర్ం గ ంీచులఁ బ ట్ిి రాజు పెనఁగ ంచుచుఁ జూచుచు నుననవ్ాఁడు; మే్ ల్లంచుకలేదు; మయను మనఁ డిట్ిి దురాత ెని మునున వింట్ిమే్?


చూచెదర్ు గాని స్భికులు న్న చినినకుమయర్కులకు న్న మలుి ర్కుం నన చెలి! యిాడు గాదని స్ూచింపర్ు పత్రకిఁ దమకు శ్ోకము గాద్ే?


వ్ేణునాళ్ములమ్మై వ్ లసిన మయధవుం; డధరామృతము ల్లచిు యయదర ంచుఁ బంఛద్ామములమ్మై పరె గ న వ్ నునండు; మస్తకంబునఁ ద్ాల్లు మ్మైత్రర న ఱపుఁ బీతాంబర్ములమ్మై బ ర సిన గోవిందుఁ; డంస్భాగములఁ బాయక ధర ంచు


వ్ ైజయంత్రకలమ్మై వ్రా ల్లనఁ గమలయక్షుఁ; డత్ర కుతూహలమున నఱుతఁ ద్ాలుుఁ

10.1-1355.1-తేట్గీత్ర

దనర్ు బృంద్ావనంబునఁ దర్ులమ్మైనఁ గృష ు ఁ డానందమునఁ జేర కరీడ స్లుి న ట్ిి ననముల న ైన ము నినట్ిి విధము లేల కామ్మైత్రమో యమె! యింక న ట్లి ?


పాపపు బరహె; గోపకుల పల ి లలోన స్ృజంపరాద్ె; ము న్నన పుర లోపలన్ మనల నేల స్ృజంచె? నట్టైన నిచులుం జేపడుఁ గాద్ె; యిా స్ుభగుఁ జ ంద్ెడి భాగాము స్ంతతంబు న్న గోపకుమయర్ుఁ బొ ంద మును గోపకుమయర క లేమి ననఁచిరో?


గోపాలకృష ు తోడను గోపాలన వ్ేళ్లందుఁ గూడి త్రర్ుగు నా గోపాలు ర ంత ధనుాలొ గోపాలుర్ క ైన నిట్ిి గుర్ుర్ుచి గలద్ే?


శమీజలకణసికతంబ ైకమలదళేక్షణుని వదనకమలము మ్మఱసెన్ హ మజలకణసికతంబ ై కమన్నయం బగుచు నునన కమలము భంగ న్.


10.1-1359-ఆట్వ్ లద్వ స్భకుఁ బబ వఁ జనదు; స్భవ్ార ద్ోషంబు న ఱిఁగ యూర్కుననన ఱుఁగకునన న ఱిఁగ యుండియిెైన నిటి్ట్లి పల్లకినఁ బరా జుఞ ఁ డెైనఁ బొ ందుఁ బాపచయము.

10.1-1360-వచనము

అని పెకకండుర పెకుకవిధంబులం బలుకుచుండఁ దద్ాోహు యుదధంబున. 10.1-162- చాణూర్ముష్ిికులవధ


ధృత్రచెడి లోఁబడె మలుి ం డత ల్లత భవజలధ్వతర కి హతర పు పుర కిన్ హ తకర కిన్ ధృతగ ర కిం దద హర ర్వభర త శిఖ్ర దర కిన్ హర కిన్.


హర కిని లోఁబడి బ గడక హర యుర్ము మహో గమీుష్ిి నహ త ఁడు ప డువన్ హర కుస్ుమమయల్లకాహత కర భంగ ఁ బరాకమీించెఁ గలహో దధత ఁడెై.


శ్ౌర న ఱిఁజొచిు కర్ములఁ గూీర్గత్రం బట్ిి త్రరపిి కుంభిని వ్ ైచెన్ శూర్ుం గలహ గభీర్ున్


వీర్ుం జాణూర్ు ఘోర్ు వితతాకార్ున్.


శ్ోణితము ననర్ నొలుకఁగఁ జాణూర్ుం డట్లి కృష ు స్ంభరమమున స్ం క్షీణుండెై క్షోణిం బడ ిపరా ణంబులు విడిచెఁ గంస్ు పరా ణము గలఁగన్.


బలభదుర ండును లోకులు బలభదుర ం డనఁగఁ బ నఁగ పట్లబాహుగత్రన్ బలభేద్వ మ్మచుఁ ద్వరపెిను బలవనుెష్ిికునిఁ గంస్ు బలములు బ గడన్.

10.1-1366-ఆట్వ్ లద్వ త్రరపిి నేలవ్ ైవ ద్వగ్న ర్కతంబు వదనగహవర్మున వఱదవ్ాఱ ముష్ిికుండు ఘోర్ముష్ిి స్తవము చెడి గూల ఁ గాల్లఁ దర్ువు గూలునట్లి .

10.1-1367-వచనము



పాట్వమునఁ బలుపిడికిట్ స్ూట్ంి బడఁబొ డిచె బలుఁడు శ్ోభిత ఘన బా


హట్ోప నృపకిరీట్లం గూట్లన్ వ్ాచాట్ల నధ్వక ఘోర్లలయట్లన్.

10.1-1369-వచనము

అంత న దునుజాంతకుండు చర్ణపరహర్ణంబుల భిననమస్తకులం జేసి వ్ాని చెలుల నంతకాంత్రకంబున కనిచిన.


వలివ బాలకు లని మన మలివర్ులు పెనఁగ నేడు మడిసిర వీర్ల్ బలి్లదులు; తలఁడుతలఁ డని చెలయి చెదర ైర పాఱి చికికన మలుి ల్.


మలుి ర్ఁ జంపి గోపక స్మయజములో మృగరాజు రేఖ్ శ్ో భిలిఁగఁ బాదపదెములఁ బ లుి గ నంద్ెలు మోోయ వచుు నా వలివరాజనందనుల వ్ార్క చూచి మహీస్ురాదుల లిలిన స్ంస్ుత త్రంచిర పిరయంబుగఁ గంస్ుఁడు దకక నందఱున్.

10.1-1372-వచనము

అంత స్భాజనంబుల కలకలంబు నివ్ార ంచి మంత ర లనుఁ జూచి కంస్ుం డిటి్నియిె.


వలివ బాలుర్న్ నగర వ్ాకిట్ికిన్ వ్ డలంగఁ దొ్రబుోఁ; డీ గొలిల ముట్ిికోలొ్ నుఁడు; కూీర్ుని నందునిఁ గట్లి ; డుర వకిం


ద్ెలిముగాఁగ నేడు వస్ుద్ేవునిఁ జంపుఁడు; తండిరగాఁడు వీఁ డెలివిధంబులం; బర్ుల కిష ి ఁడు కావకుఁ డుగీసేనునిన్.

10.1-1374-వచనము

అని పలుకు స్మయంబున. 10.1-163- కంస్వధ


జంఘయలతవముతో నగోపర చర్తాార్ంగ హ ంసేచఛను లింఘ ంపన్ గమకించు సింహము కియీన్ లక్షించి పౌర్పరజా స్ంఘయతంబులు తలిడిలి హర కంస్పరా ణహ ంసార థ యైెి లంఘ ంచెం దమగంబు మీఁద్వకి ర్ణోలయి స్ంబు భాసిలిఁగన్.


తమగమున క గుర్ు యదు స్ తతమగణుానిఁ జూచి ఖ్డ్ధర్ుఁడెై యిెద్వర ం దమ గమివ్ార్లు వీరో తతమగణవిభుఁడనఁగఁ గంస్ధర్ణీపత్రయున్.


పక్షంీదుర ం డుర్గంబుఁ బట్లి విధ మొపిం గేశ బంధంబు లో కక్షోభంబుగఁ బట్ిి మౌళిమణు లయ కలయింతవ్ేళాపత ననక్షతరంబుల భంగ రాల ర్ణస్ంర్ంభంబు డింద్వంచి ర్ం గక్షోణిం బడఁ ద్ొరబ ోఁ గృష ు ఁడు వ్ స్ం గంస్ున్ నృపో తత ంస్ునిన్.



మంచాగంీబుననుండి ర్ంగధర్ణీమధాంబునం గూల్ల యియ స్ంచార్ంబును లేక చికిక జను లయశుర్ాంబునుం బొ ందఁగా బంచతవంబును బొ ంద్వ యునన విమత ం బద్ాెక్షుఁ డీడెున్ వడిం బంచాస్ాంబు గజంబు న్నడుు పగ ద్వన్ బాహబలోలయి సియిెై.


రోషపరమోద నిద్రా భాషాశన పాన గత లఁ బాయక చకినీ్ ద్ోషగత్రఁ జూచి యైెిన వి శ్లషర్ుచిం గంస్ుఁ డతనిఁ జ ంద్ె నరేంద్రా .

10.1-1380-వచనము

ఆ స్మయంబున. 10.1-164- కంస్సో దర్ులవధ


గోపాలుఁ డొకకఁ డద్వుర్ భూపాలకుఁ జంపె వీనిఁ బొ డువుం డేత దూర పాలస్ాము లేలని తాపాలఘురోష లగుచు దరోిదధత ల ై.


నాగోీ ధుండును గహువఁడున్ మొదలుగా నానాయుధ్ాన్నక సా మగ ీం గంస్ుని సో దర్ుల్వియుఁడున్ మయదాద్జేంద్రా భుఁడెై యుగుీ ండెై పర ఘయయు ధ్ో లిసిత ఁడెై యొండొండఁ జ ండాడి కా లయగీక్షోణికిఁ బంచె రాముఁడు గరీయసేథముఁడెై వ్ార్లన్.


10.1-1383-వచనము



చేత లఁ ద్ాళ్ము లొత త చు చేతోమోదంబుతోడ సిగముడి వీడం బాతర్ లయడుచు మింట్ను గీతము నార్దుఁడు పాడెఁ గృషాు ! యనుచున్.


వ్ార జభవ ర్ుద్రా దులు భూర కుస్ుమవృష్ిి ఁ గుర సి ప గడిర కృష ు న్ భేర్ులు మోోసెను నిర్జర్ నార్ులు ద్వవి నాడి ర్ధ్వక నట్నముల నృపా! 10.1-165- కంస్ునిభార్ాలువిలపంిచుట్

10.1-1386-వచనము

అంతం గంసాదుల కాంతలు భర్తృమర్ణదుుఃఖ్యకాీంతల ై కర్ంబుల శిర్ంబులు మోద్వక నుచు నశీుస్ల్లలధ్ారాపర ష్ికత వదనల ై స్దనంబులు వ్ లువడి వచిు వీర్శయయా నిద్వరత ల ైన విభులం గ గల్లంచుక ని స్ుస్వర్ంబుల విలపించి; ర్ందుఁ గంస్ు భార్ా ల్లటి్నిర .


గోపాలసింహంబు గోపించి వ్ లవడి; నిను గజేందుర ని భంగ నేడు గూల ు యయదవ్ేంద్రా నిల మయభీల జవమున;


నిను మహీజము మయడిక నేల వ్రా ల ు వ్ాస్ుద్ేవ్ాంభోధ్వ వ్ార యుద్ేవలమ్మై; నిను ద్రవిక ైవడ ినేడు ముంచె ద్ేవకరస్ుతవజర ద్ేవత లలర్ంగ; నినుఁగొండ కియీ నేడు నిహత ఁ జేసె

10.1-1387.1-తేట్గీత్ర

హ! మనననాథ! హ! వీర్! హ! మహతె! హ! మహరాజ! న్న విట్లి హత ఁడవ్ ైన మనుచు నునానర్ మకకట్! మముెఁ బబ లు కఠ నహృదయలు జగత్రపెైఁ గలర యిెందు?


భూతముల క గు్ చేసిన భూతంబులు న్నకు న గు్ పుట్ిించె వృథా భూతముగ మనికి యిెలిను భూతద్ోరహ కిని శుభము ప ంద దధ్రశ్ా!


గోపాలకృష ు తోడను భూపాలక! మునున తొడర ప ల్లసిన వ్ార న్ న్నపాల బుధులు చెపిర కోపాలస్ాములు విడిచి క లువం దగద్ే. 10.1-166- ద్వేకరవస్ుద్వేుల విడుదల

10.1-1390-వచనము


అని విలపించుచునన రాజవలిభల నూరార ు, జగదవలిభుండెైన హర కంసాదులకుం బర్లోకస్ంసాకర్ంబులు చేయం బనిచి ద్ేవకర వస్ుద్ేవుల స్ంకల్లయలు విడిపించి, బలభదర స్హ త ండెై వ్ార్లకుం బరణామంబులు చేసిన.


కని లోకేశులుగాని వీర్ు క డుకులయ్ ర్ంచుఁ జతతంబులన్ జనయితీర జనకుల్ విచార్పర్ుల ై శంకింపఁ గృష ు ండు ద్ా జనస్మోెహ నియిెైన మయయఁ దదభిజాఞ నంబు వ్ార ంచి యి టి్ నియెిన్ సాగజీుఁడెై మహవినత ఁడెై యయనందస్ంధ్ాయియిెై.


మముెఁ గంట్ిర గాని మయ బాలా పౌగండ; క ైశ్ోర్ వయస్ులఁ గద్వసి మీర్ ల త త చు ద్వంచుచు న లమి మనినంచుచు; నుండు సౌభాగాంబు నొంద ర ైత్ర; రాకాంక్ష గల్లగ యుననద్వ ద్ెైవయ్యగంబు; తలి్లదండుర ల యొదు తనయు లుండి యియ యవస్ర్మున న బోంగ లయల్లత ; లగుచు వర ధలుి దు ర్ట్ిి మహ మ

10.1-1392.1-తేట్గీత్ర

మయకు నినానళ్ళా లే దయిెా మఱియు వినుఁడు నిఖిల పుర్ుషార్థహేత వ్ ై న గడుచునన మే్ని క వ్ావర్ లయఢుాలు మీ ర్కార యయ ఋణముఁ ద్రర్ి నూఱ ండిక నైఁ జనదు.



చెలుి బడి గల్లగ యిెవవఁడు తలి్లకిఁ దండిరకిని దే్హధనముల వృత త ల్ చెలి్లంపఁ డట్ిి కష ి ఁడు పరలిదుఁ డామీఁద నాతెపలలయశి యగున్.


జనన్నజనకుల వృదుధ లఁ దనయుల గుర్ువిపరసాధుద్ారాదులనే జనుఁడు ఘనుఁ డయుాఁ బబర వక వనర్ును జీవనెృత ండు వ్ాఁడు ధర త్రరన్.

10.1-1395-వచనము



కారాశ్ాలల మయ నిమితతము మిముం గంస్ుండు గార ంపఁగా వ్ార ంపంగ స్మర్థతల్ గల్లగ యున్ వ్ార ంపఁగా లేక ని షాకర్ుణాాత ెలమ్మైన కూీర్ుల మహక ట్ిలాస్ంచార్ులన్ సారాత్రక్షములయర్! మముెఁ గొఱతల్ సెైర ంచి ర్క్షింపరే.

10.1-1397-వచనము

అని యిట్లి మయయయమనుష ాండెైన హర పల్లకిన పలుకులకు మోహ త ల ై వ్ార్ల నంకపీఠంబుల నిడుక ని క గల్లంచుక ని వ్ార వదనంబులు కన్ననట్ం దడుపుచుఁ బేరమపాశబదుధ ల ై, ద్ేవకరవస్ుద్ేవు లూర్కుండి; ర్ంత మయతామహుండెైన యుగసీేనుం జూచి.


10.1-167- ఉగసీనేుని రాజుగ చయేుట్


అనఘ! యయయత్ర శ్ాపమున యయదవ వీర్ులకున్ నరేశవరా స్నమున నుండరాదు; నృపస్తతమ! రాజవు గముె భూమికిన్; నినుఁ గొలువంగ నిర్జర్ులు న్న కర ఁ బ ట్లి దు ర్నా రాజులం బనిగొనుట్టంత; ర్ముె జనపాలనశ్రల్లవి గముె వ్ేడకతోన్.

10.1-1399-వచనము



మనినంచి రాజుఁ జేసెను వ్ నునఁడు స్తాావధ్ాను విశీుతద్ానున్ స్నునతమయనున్ గదన చిునానహ తసేను నుగసీేనున్ ద్రనున్.

10.1-1401-వచనము

తదనంతర్ంబ తొలి్ల కంస్భీత ల ై విద్ేశంబులం గృశియించుచునన యదు వృష్ిి భోజ మర్ు దశ్ార్ి కకురాంధక పరముఖ్ు లగు స్కల జాఞ త్ర స్ంబంధులను రావించి చితతంబు లలర్ వితతంబు ల్లచిు వ్ార వ్ార నివ్ాస్ంబుల నుండ నియమించె; నివివధంబున.


మధుస్ూదన స్తకర్ుణా మధురాలోకన విముకత మయనస్ భయుల ై


మధుర్వచనములఁ ద్ార్ును మథురానగర్ంబు పరజలు మనిర నరేంద్రా ! 10.1-168- నందుని వ్ేరపల ి కు పంపుట్

10.1-1403-వచనము

అంత నొకకనాడు స్ంకర్షణస్హ త ండెై నందునిం జీర గోవిందుండు యిటి్నియిె.


తండిరం జూడము తలి్లఁ జూడము యశ్ోద్ాద్ేవియున్ననవు మయ తండిరం దలి్లయు నంచు నుండుదుము స్దధర్ెంబులం ద్ొ లి్ల యియ తండుర ల్ బడాల నిట్లి పెంచిర ? భవతౌాజనా భావంబులం దండీర! యింతట్ివ్ార్ మ్మైత్రమిగద్ా! తతతదవయ్యలీలలన్.


ఇకకడ నునన బాంధవుల క లిను సౌఖ్ాము చేసి వత త మే్ మకకడికిన్; మద్రయులకు నందఱికిన్ వినుపింపు మయా యియ మ్మకకడ నునన మయకు మద్వ న ననఁడు పాయవు మీ వరజంబులో మకుకవతోడ మీర్ు కృప మయ క నర ంచు కియీయవిశ్లషముల్.

10.1-1406-వచనము

అని పల్లకి వస్త రభూషణాదు లొస్ంగ సాదర్ంబుగం గ గల్లంచుక ని గోవిందుం డనిచిన నందుండు పరణయవిహవలుండెై బాషిజలపూర తలోచనుం డగుచు వలివులుం ద్ానును వే్రపల ి కుం జనియిె; నంత 10.1-169- రామకృష ు ల ఉపనయనము



గరా్ ద్వ భూస్ురోతతమ వర్్ముచే నుపనయనము వస్ుద్ేవుఁడు స్ నాెర్్ంబునఁ జేయించెను నిర్్ర్వచర త ర లకును నిజ పుత ర లకున్.


ద్వవజరాజ వంశవర్ుాలు ద్వవజరాజ ముఖ్యంబుజోపద్వషివరత ల ై ద్వవజరాజతవము నొంద్వర ద్వవజరాజాద్వక జనంబు ద్రవింపంగన్.

10.1-1409-వచనము

ఉపనయ నానంతర్ంబున వస్ుద్ేవుండు బరా హెణులకు స్దక్షిణంబులుగా ననేక గో హ ర్ణాాద్వ ద్ానంబు లొస్ంగ తొలి్ల రామకృష ు ల జనెస్మయంబు లందు నిజమననదతతల ైన గోవుల నుచుర ంచియిచిు కామితార్థంబుల నర్ుథ లకుం బ ట్టి నిట్లి బరహెచార్ుల ై.


ఉర వన్ మయనవు ల వవర ైన గుర్ువ్ా కోాదుాకుత ల ై కాని త తూి రావర్ంభము చేయఁ బబ ల దనుచున్ బబ ధ్వంచు చందంబునన్ స్ర్వజఞతవముతో జగదు్ ర్ువుల ై స్ంపూర్ుు ల ై యుండియున్ గుర్వంగీకర్ణంబు చేయఁ జని; రా గోవిందుఁడున్ రాముఁడున్. 10.1-170- సాంద్రపుని వదధ శిష ాలగుట్

10.1-1411-వచనము


చని మహవ్ ైభవరాశియిెైన కాశిం జేర తతీతర్ంబున నవంతీపుర్ నివ్ాసియు స్కలవిద్ాావిలయసియు న ైన సాంద్రపుం డను బుధవర్ుానిఁ గని యధ్ోచితంబుగ దర శంచి, శుదధభావవర్తనంబుల భకిత జేయుచునుండ, వ్ార్లవలన స్ంత ష ి ండెై.


వ్ేదశ్లణీియు నంగకంబులు ధనురేవదంబుఁ దంతరంబు మ నావద్వవ్ాాహృత ధర్ెశ్ాస్త రములు నుదానానయయముం దర్కవి ద్ాాదక్షతవము రాజన్నత్రయును శబుపరకియీం జ పెి నా భూద్ేవ్ాగణీి రామకృష ు లకు స్ంభూతపరమోదంబునన్.


అఱువద్వనాలుగు విదాలు నఱువద్వనాలుగు ద్వనంబు లంతన వ్ార్ల్ న ఱవ్ాదుల ైన కతమున న ఱ ినొక కక నాట్ి వినికి నేర ు ర లేశ్ా!


గుర్ువులకు న లి గుర్ుల ై గుర్ులఘుభావములు లేక క మరార్ు జగ దు్ ర్ులు త్రరలోకహ తార్థము గుర్ుశిషానాాయలీలఁ గొల్లచిర వ్ేడకన్.

10.1-1415-వచనము

ఇట్లి కృతకృత ాల ైన శిష ాలం జూచి వ్ార్ల మహతెయంబునకు వ్ ఱఁగుపడి స్భార్ుాండెైన సాంద్రపుం డిటి్నియిె.



అంభోరాశిఁ బరభాస్తీర్థమున ముననస్ెతతనూస్ంభవుం డంభోగాహము చేయుచున్ మునిఁగ లేఁ డయిెాం గృపాంభోనిధుల్ శుంభద్రవర్ుాలు మీర్ు మీ గుర్ునకుం జోదాంబుగా శిషాతన్ గాంభీర్ాంబునఁ బుతరదక్షిణ యిడం గర్తవా మూహ ంపరే.


శిష ాలు బలయఢుాల ైన వి శ్లషాసిథత్ర నొంద్వ గుర్ువు జీవించును ని ర్ూు షాగుణ బలగర ష ్ లు శిష ాలర ై గుర్ుని కోర క జయేం దగద్ే? 10.1-171- గుర్ుపుత ర ని తబేబ వుట్

10.1-1418-వచనము

అనిన విని రామకృష ు లు గుర్వర్థంబుగా దురావర్ర్థార్ూఢుల ై ర్యంబునం జని ర దరంబున స్ముదరంబుఁ జేర యిటి్నిర .


సాగర్! స్ుబుద్వధతోడను మయ గుర్ుపుతరకునిఁ ద్ెముె మయ ఱయడిన న్న వ్ాగడ మవుదువు దుస్ాహ వ్ేగర్ణాభీలనిశితవిశిఖ్యగునలకున్.

10.1-1420-వచనము

అనిన వ్ార్లకు జలరాశి యిటి్నియిె.



వంచన యియమి లేదు యదువలిభులయర్! పరభాస్తీర్థమం దంచితమూర త విపరస్ుత ఁ డాఢుాఁడు తోయములయడుచుండ ను తాంచల్లతోర ె యొకకట్ి పరచండగత్రం గొనిపో యిెఁ బబ వఁగాఁ బంచజనుండు మింోగ నత్రభాస్ుర్శ్రలుని విపరబాలునిన్.

10.1-1422-వచనము

అని వ్ాని వసియించు చ ోట్టఱింగ ంచిన.


శంఖ్యరావముతోడఁ బంచజనుఁ డాశంకించి చితతంబులో వంఖినునండయి వ్ార థఁ జొచెు దహనజావలయభ హేమోజజవల త ింఖ్యస్త రంబునఁ గూల్లు వ్ాని జఠర్ంబున్ వరచిు గోవిందుఁ డ పేరంఖ్చిుత త ఁడు బాలుఁ గానక గుర్ుపేరమోద్వతోద్ో ాగుఁడెై.


ద్ానవుని దే్హజం బగు మయనిత శంఖ్ంబుఁ గొనుచు మస్లక బలుఁడుం ద్ో నేతేర్ఁగ ర్థవ యిె ైద్ానవర పుఁ డర గ దండధర్ుపుర కి నృపా!

10.1-1425-వచనము

చని స్ంయమన్ననామ నగర్ంబు చేర తద్ావర్ంబునఁ బరళ్యకాల మే్ఘగంభీర్ నినద భీషణం బగు శంఖ్ంబు పూర ంచిన విని వ్ ఱఁగుపడి.



అస్ెద్ాోహుబలంబుఁ గ ైక నక శంఖ్యరావమున్ మయనసా పసాెర్ంబుగ న వవఁ డొక క నగర్పరా ంతంబునం జేసె? మ ద్వవసేె రాహవరోషపావకునిచే విధవస్ుత ఁడెై వ్ాఁడు ద్ా భస్ెంబ ై చెడు నంచు నంతకుఁడు కోపపరజవలనూెర తయిెై.

10.1-1427-వచనము

వచిు రామకృష ు లం గని వ్ార్ు లీలయమనుష ా ల ైన విష ు మూర్ుత లని యెిఱింగ ; భకితతోడ శుశీూష చేసి స్ర్వభూతమయుం డగు కృష ు నకు నమస్కర ంచి “యియమి చేయుదు నానత్ర” మెనిన నమహత ెండు యిటి్నియిె.


చెపెిద మయ గుర్ునందనుఁ దపుిగలుగఁ జూచి న్నవు దండనమునకుం ద్ెపిించినాఁడ వ్ాతని నొపిింపుము మయకు వలయు నుతతమచర తా! 10.1-172- గుర్ుపుత ర నితచెిుఇచుుట్


అనిన విని వీఁడె వీనిం గొనిప ం డని భకితతోడ గుర్ునందను ని చిునఁ గృష ు ఁడు వీడొకల్లపెను ఘనదుర్జనదమను మహ షగమనున్ శమనున్.

10.1-1430-వచనము

ఇట్లి జము నడగ తెచిు రామకృష ు లు సాంద్రపునికిం బుత ర ని స్మర ించి “యింకనేమి చేయవలయు నానత్రం” డనిన నమహత ెండు యిటి్నియిె.



గుర్ునకుఁ గోర న దక్షిణఁ గర్ుణన్ మున నవవఁ డిచెు? ఘనులయర్! భవ దు్ ర్ునకుఁ గోర న దక్షిణఁ ద్వర్ముగ నిచిుత్రర మీర్ు ద్రపితయశుల ై.


కాలుని వీట్ికిఁ జని మృత బాలకుఁ ద్ే నొర్ుల వశమ్మ? భవద్రయ కృపన్ మే్లు ద్ొర్ఁక నియిె మయకు; వి శ్ాల మగుంగాత మీ యశము లోకములన్.

10.1-1433-వచనము

మహత ెలయర్! యియను కృతార్ుథ ండ న ైత్ర నని ద్రవించిన సాంద్రపుని వీడొకని కృతకృత ాల ై రామకృష ు లు ర్థారోహణంబు చేసి మథుర్కుఁ జనుద్ెంచి పాంచజనాంబుఁ బూర ంచిన విని నషిధనంబులు గనినవ్ార భంగ ం బరజలు పరమోద్వంచిర్ంత నొకకనా డేకాంతంబున.


నా పెైఁ జతతము ల పుిడున్ నిలుపుచున్ నా రాకఁ గాంక్షించుచున్ నా పేరాతెల నావహ ంచుచు వగన్ నానాపరకార్ంబులన్ గోపాలయంగన ల ంత జాల్లఁ బడిరో? కోపించిరో? దూఱిరో? వ్ేరపల ి న్ నిజధర్ె గేహములలో విభరా ంతచెైతనాల ై.

10.1-1435-వచనము

అని చింత్రంచి.


10.1-173- గోపసీత రలకడకుదధవునిబంపుట్


సిదధవిచార్ు గభీర్ున్ వృదధవచోవర్ున్నయు వృష్ిిపరవర్ున్ బుద్వధనిధ్వ నమర్గుర్ుస్ము నుదధవునిం జూచి కృష ు ఁ డొయానఁ బల్లక న్.


ర్మయె యుదధవ! గోపకామినులు నా రాకల్ నిరీక్షంచుచున్ స్మోెహంబున ననినయున్ మఱచి యియ చందంబునం గుంద్వరో తముెన్ నమిెనవ్ార డిగ్విడువన్ ధర్ెంబు గాదండుర ; వ్ే ప మయె; పరా ణము లే కియీన్ నిల్లపిరో పోర దాద్వవయ్యగాగునలన్.


లౌకిక మొలిక ననాన లోకంిచు పరపనునలకును లోఁబడి కర్ుణా లోకనములఁ బబ ష్ింత ను నా కాశితీర్క్షణములు న ైస్ర ్కముల్.


స్ంద్ేహము మయనుం డర్ వింద్ాననలయర్! మిముె విడువను వత త న్ బృంద్ావనమున కని హర స్ంద్ేశము పంపె ననుము స్ంకేతమునన్.


10.1-1440-వచనము

అని మందహస్స్ుందర్వదనార్విందుండెై కర్ంబు కర్ంబున నవలంబంచి, స్ర్స్వచనంబు లయడుచు వీడుక ల్లిన నుదధవుండును ర్థార్ూఢుండెై స్ూరాాస్తమయస్మయంబునకు నందవరజంబు జేర వనంబులనుండి వచుు గోవుల చర్ణరేణువులంబరచఛనన ర్థుండెై చొచిు నందుమంద్వర్ంబు పరవ్ేశించిన. 10.1-174- నంద్ోదధవ స్ంవ్ాదము


ఆ పుణాాత ెనిఁ గ గల్లంచుక ని నంద్ాభీర్ుఁ డానంద్వ యిెై మయ పాల్లంట్ికిఁ గృష ు డీతఁ డనుచున్ మనినంచి పూజంచి వ్ాం ఛాపూర్ుంబుగ మంజులయననమిడి మయరా్ యయస్ముం బాపి స్ లయి పో తాాహముతోడ నిటి్నియిె స్ంలక్షించి మోదంబునన్.


నా మిత ర ఁడు వస్ుద్ేవుఁడు సేమంబుగ నుననవ్ాఁడె? చెలువుగఁ బుత ర ల్ నేమంబున సేవింప మ హమత త ండెైన కంస్ుఁ డడగ న పిదపన్.


అనాన! భదరమ్మ? తలి్లదండుర ల మమున్ హర షంచి చింత్రంచునే? తనునం బాసిన గోపగోపికల మితరవ్రా తమున్ గోగణం బునినతాంబు దలంచునే? వన నద్ర భూముల్ పరస్ంగ ంచునే? వ్ నునం డెననఁడు వచుు నయా! యిట్ మయ వ్ేరపల ి కునునదధవ్ా?



అంకలి్ల గలుగక మయ కక లంకేందుని పగ ద్వఁ గాంత్రలల్లతంబగు న పింకజనయనుని న మొెగ మింక విలోకింపఁ గలద్ె యిా జనెమునన్?


అని హర మునొననర ంచిన పను ల లిను జ పిిచెపిి బాషాికుల లో చనుఁడెై డగు్ త్రతకతో వినయంబున నుండె గోపవీర్ుం డంతన్.


పెనిమిట్ి బడాని గుణములు వినిపింప యశ్ోద పేరమవిహవలమత్రయిెై చనుమొనలఁ బాలు గుర యఁగఁ గనుఁగొనలను జలము లొలుకఁగా బ గ ్ల్లయిెన్.

10.1-1447-వచనము

ఇట్లి గోవింద స్ందర్శనాభావవిహవలుర ైన యశ్ోద్ానందులకు నుదువుండు యిటి్నియిె.


జనన్నజనకుల మిముెం గనుఁగొన శ్రఘంోబ వచుుఁ గని భదరంబుల్ వనజాక్షం డొనర ంచును మనమున వగవకుఁడు ధ్ెైర్ామండనులయరా?



బలుడుం గృష ు ఁడు మర్ుత యలే? వస్ుమతీ భార్ంబు వ్ార ంప వ్ా ర్లర్ూపంబులఁ బుట్ిినాఁడు హర నిరావణపరదుం డిపుి; డు జజవలుఁడెై పరా ణవియ్యగకాలమునఁ దతారేవశుఁ జంత్రంచువ్ాఁ డలఘుశ్లయీముఁ బొ ందు బరహెమయుఁడెై యరాకభుఁడెై నిత ాఁడెై


అట్ిి నారాయణుం డఖిలయతెభూత ండు; కార్ణమయనవ్ాకార్ుఁడెైనఁ జతతంబు లతనిపెైఁ జేర ు సేవించిత్ర; ర్త్రకృతార్ుథ లర ైత్ర; ర్నవర్తము శ్ోభిలుి నింధనజోాత్ర చందంబున; నఖిల భూతములందు నతఁ; డతనికి జనన్నజనక ద్ార్ స్ఖి పుతర బాంధవ; శత ర పిరయయపిరయజనులు లేర్ు

10.1-1450.1-ఆట్వ్ లద్వ జనెకర్ెములును జనెంబులును లేవు శిషిర్క్షణంబు చయేుక ఱకు గుణవిర్హ త ఁడయుా గుణియగు స్ర్వ ర్ క్షణ వినాశకేళి స్లుపుచుండు. 10.1-175- గోపికలు యుదధవునిగనుట్

10.1-1451-వచనము


అని మఱియుఁ బ కుక విధంబుల హర పరభావంబు లుపనాసించుచు నారేయి గడపి మఱుఁనాడు దధ్వమథనశబుంబు లయకర ుంచుచు లేచి కృతానుషా్ నుండెై యుదధవుం డొకక ర్హస్ాపరద్ేశంబున నునన స్మయంబున.


రాజీవ్ాక్షుఁడు స్ుందరాస్ుాఁడు మహో ర్స్ుకండు పీతాంబర్ుం డాజానుసిథత బాహుఁ డంబుర్ుహమయలయలంకృత ం డులిస్ ద్రా జత కండలుఁ డొకక వీర్ుఁ డిచట్న్ రాజలుి చునానఁడు మయ రాజీవ్ాక్షుని భంగ నంచుఁ గనిరా రాజానవయున్ గోపికల్.

10.1-1453-వచనము

కని లజాజ స్హ త హస్విలోకనంబులు ముఖ్ంబులకుం జ లువ్ొస్ంగను యిటి్నిర .


ఎఱుఁగుదు మే్ము నినున వనజేక్షణమిత ర ఁడ వీవు; కూర మిన్ మ్మఱయుచుఁ దలి్లదండుర లకు మే్ ల ఱిఁగ ంపఁ బరయుండు పంపఁగా వఱల డు భకిత వచిుత్రవి; వ్ార్లన ైన మనంబులోపలన్ మఱవఁడు శ్ౌర మే్లు; మఱి మయనుాలు రాజున క వవ ర చుట్న్.


మునివర్ుల ైనను బంధుల ఘనస్ఖ్ాము విడువలేర్ు గాక విడువరే యనిమితతస్ఖ్ా మయఁకట్ి పనిద్రర న నళ్ళలు విర్ులఁ బాయునొ లేద్ో . 10.1-176- భరమర్గతీములు



అని యిట్ల గోపికల్ పలుక నం ద్ొక గోపిక కృషుపాదచిం తనమునఁ జొకిక చేర్ువను ద్ెైవవశంబునఁ గాంచె నుజజవల త ానిశిత స్ద్వవవ్ేకముఁ బరస్ూనమర్ందమద్ాత్రరేకమున్ ఘనమృదునాదస్ంచల్లత కాముకలోకముఁ జంచరీకమున్.

10.1-1457-వచనము

కని హర దనునం బరా ర థంపఁ బుతెత ంచిన దూతయని కల్లించుక ని యుదధవునికి ననాాపద్ేశంబ ై యిెఱుకపడ నయాళికిం ద్ొయాల్ల యిటి్నియిె.


భరమరా! దుర్జనమితర! ముటి్కుము మయ పాద్ాబజముల్ నాగర్ పరమద్ాళీకుచకుంకుమయంకిత లస్తారాణేశద్ామపరస్ూ న మర్ంద్ార్ుణితాననుండ వగుట్న్ నాథుండు మనినంచుఁగా క మమునేనఁపుచుఁ బౌర్కాంతల శుభాగార్ంబులనినతామున్.


ఒక పువవందల్ల తేన ఁ ద్రా వి మధుపా! యుతాాహ వ్ ై న్నవు వ్ే ఱొ కట్ిం బొ ంద్ెడి భంగ మమెధర్పియూాషంబునం ద్ేల్లు మయ యకలం కోజజవల య వనంబు గొని యనాాస్కుత ఁ డయిెాన్ విభుం డకట్ా! యయతని క ట్లి దక క సిర ? మిధ్ాాకరర త యయిెాంజుమీ.


భృంగా! కృష ు ఁడు మంచివ్ాఁ డనుచు స్ంపీరత్రం బరశంసించె; ద్ర స్ంగీతంబున నేము చొకుకదుమ్మ? తచాుర తరముల్ వింతలే? యంగీకార్ముగావు మయకుఁ; బుర్కాంతాగపీరద్ేశంబులన్


స్ంగీతం బొ నర ంపు వ్ార డుదు రోజన్ననకు నిషాి ర్థముల్.


స్మద్ాళీశవర్! చూడు ముజజవల్లత హస్భూర విజృంభంబులన్ ర్మణీయుండగు శ్ౌర చేఁ గర్ఁగరే రామల్ త్రరలోకంబులం? బరమద్ార్తనము లక్షిె యయతని పద్ాబాజ తంబు సేవించు ని కకము నే మ్మవవర్ మయ కృపాజలధ్వకిం గార్ుణాముం జేయఁగన్?


రోలంబేశవర్! న్నకు దూతాము మహర్ూఢంబు; న్న నేర్ుపుల్ చాలున్; మచుర్ణాబజముల్ విడువు మస్ెనానథపుతరా దులన్ లీలం బాసి పర్ంబు డించి తనకున్ లీనతవముం బొ ందు మ మే్ెలయ పాసె విభుండు? ధ్ార ెకులు మున్నన చందముల్ మ్మత త రే.


వ్ాల్లం జంపెను వ్ేట్గాని పగ ద్వన్ వంచించి; ద్ెైతాానుజన్ లోలం బట్ిి విర్ూపిఁ జేసెను; బల్లన్ లోభంబుతోఁగట్ిి యిా తెైరలోకాంబు మొఱంగ పుచుుక నియిెన్; ధర్ెజఞఁడే మయధవుం? డేలయ షట్ిద! యిెగు్ మయ వలన న్న క గ ్ంపఁగా నేట్ికిన్.


పనునగ మింట్ిపెై క గసి పాఱు విహంగముల ైన వీనులం దనొనక మయట్ల వినన గృహ ద్ార్ స్ుతాదులఁ బాసి వితతస్ం పననత డించి స్ంస్ర్ణ పదధత్రఁ బాపెడువ్ాఁడు నితాకాం క్షన నఱి నునన మయ బరత కు సెైఁచున యియల మధువరతోతతమయ!



కమన్నయంబగు వ్ేఁట్కానిపలు కాకర ుంచి నికకంబుగాఁ దమ చితతంబులఁ జేర ు చేర హర ణుల్ దద్ాోణ నిర ాననల ై యమితోగవీాధ నొందుభంగ హర మయయయలయపముల్ నమిె దుుః ఖ్ములం జ ంద్వత్ర మంగజాస్త రజనితోగశీ్ాీంత్ర నింద్వంద్వరా!


బంధుల బడాలన్ మగల భరా తలఁ దలుి లఁదండుర లన్ మనన జాంధతఁ జేసి డించి తను నమిెన మముె వియ్యగదుర్ుశ్ా సింధువులోనఁ ద్ోరచి యిట్ల చేర్క పో వుట్ పాడిగాదు; పు షింధయ! మీ యధ్రశునకుఁ బాదములంబడి యొత్రత చెపివ్ే.


కాంచనర్తనస్ంఘట్ిత సౌధంబులే; మయ కుట్ీర్ంబులు మయధవునకు? వివిధ నరేందరసేవిత రాజధ్ానియియ; మయ పల ి యదువంశమండనునకు? స్ుర్భిపాదప లతాశ్ోభితారామమే్; మయ యర్ణాము సింహమధామునకుఁ? గమన్నయ లక్షణ గజ త ర్ంగంబులే; మయ ధ్ేనువులు కంస్మర్ునునకు?

10.1-1467.1-తేట్గీత్ర

ర్ూప విభరమ న ైపుణా ర్ూఢల ైన మగువలమ్మ మే్ము మనెథమనెథునకు?


నేల చింత్రంచు మముఁ? గృష ు ఁ డేల తలఁచుఁ? బృథవవి నథవపులు నూతన పిరయులు గార . ? 10.1-177- ఉదధవుడుగోపికలనూరార్ుుట్

10.1-1468-వచనము

అని మఱియు నిటి్నేక విధంబులఁ గృషుస్ందర్శన లయలస్ల ై పలుకుచునన గోపికల వచనంబులు విని యుదధవుండు మధురాలయపంబుల నూరార్ుుచు యిటి్నియిె.


జపద్ానవరత హో మస్ంయమ తపసాావధ్ాాయ ముఖ్ాంబులన్ నిపుణులో్ ర యునే విభున్ మనములన్ నిలింగ లే ర్ట్ిి స్ ద్వవపులయకార్ునిపెై మహమహ ముపెై విశ్లవశుపెై మీ కజ స్ర పట్లధ్ాానము ల్లట్లి నిలుున ? భవచాుర తరముల్ చితరముల్.


నను మీకడకుం గృష ు ఁడు పనిపంపెడు వ్ేళ్ఁ బల్లచి పల్లకిన పలుకుల్ వినుఁ; డనినయు వివర ంచెద వనజేక్షణలయర్! మీర్ు వగవకుఁ డింకన్.

10.1-1471-వచనము

అని హర వచనంబులుగా నిటి్నియిె.


ఎలికార్ాములకు నేను పరధ్ానకా;


ర్ణము గావున మీకు ర్మణులయర్! కలుగదు మద్వవయ్యగము చరాచర్ర్ూప; ములలో మహభూతములు వసించు కర్ణి నుండుదు స్ర్వగత ఁడన ై నే మనుః; పరా ణబుద్వధగుణేంద్వరయయశయీుండ నాతెయం ద్ాతెచే నాతెఁ బుట్ిింత ర్; క్షింత ను దుర ంత హృష్ీకభూత

10.1-1472.1-తేట్గీత్ర

గుణగణాకార్ మయతెలోఁ గొమర్ుమిగుల నిబడ మయయయనుభవమున నితాశుదధ మయతె విజాఞ నమయము వ్ేఱయుా గుణము పరకృత్రకార్ామననవృత్రత ఁ బట్ిి ప ందు.


కలఁగని లేచి మునున కలఁ గనన స్మస్తవిధంబు కలి గా దలఁచిన భంగ మయనస్పద్ార్థముచే నిఖిలేంద్వరయయర్థముల్ బలమునఁ గట్ిి తదు్ఞఁడు పరపంచము లేదనుఁ దనెనంబుఁ ద్ా ర్లయక గట్లి డున్ బుధుల కవవల నొండొక భేదముననద్ే?

10.1-1474-ఆట్వ్ లద్వ సాంఖ్ా య్యగ నిగమ స్తా తపో దమ ములు మనననిరోధమును గడపల గాఁగ నుందు జలధ్వ కడపలగాఁ గల నదుల భంగ నళిననయనలయర్!



చెలువల్ దవువల నునన వలిభులపెైఁ జతతంబులం గూర్ుత ర్ు తకల్లకం జేర్ువవ్ార కంట్ట నద్వయుంగా ద్ెపుిడున్ ననున మీ ర్లు చింత్రంచుచు నుండఁగోర యిట్ల దూర్స్థతవముం బొ ంద్వత్రం దలకం బబ లదు ననునఁ బొ ంద్ెదర్ు నితాధ్ాానపారీణుల ై. 10.1-178- ఉదధవునికడగోపికలువగచుట్

10.1-1476-వచనము

అని మీకుం జ పుి మని కృష ు ండు చెపెి” ననవుడు నుదధవునికి గోపికలు స్ంతసించి యిటి్నిర .


ఇముెలనుననవ్ాఁడె హర ? యికకడి క ననడు వచుు వచిు మయ యుమెల్లకంబు బాపున పిరయుం డిట్ వచెుదననన సెైఁత రే? యమెథురాపురీ ర్మణు లడాము వత త ర్ుగాక చెలిరే! మముె విధ్ాత నిర్ుయుఁడు మనెథవ్ేదన పాలు చేసెనే.


మఱచునొకో మద్వం దలఁచి మయధవుఁ డా యమునాతట్ంబునం దఱుచగు ద్వవాసౌర్భ లతా గృహసీమల నేము రాగ; మయ మఱువులనుండి న్నడలకు మమ్మెలయించి కలంచి దే్హముల్ మఱచినఁ ద్ేల్లు నూలొకల్లపి మనెథలీలలఁ ద్ేలుు చందముల్.


న్నతో నర్ెగృహంబులం బలుకునే నే మ్మలి వంశ్ోలి స్ ద్ర్ తభరా ంతలమ్మై కళిందతనయయ తీర్ంబునం జేర నం


జేతోజాతస్ుఖ్ంబులం దనిపి మయ చితతసిథత ల్ చూడ లీ లయతంతరజఞతఁ ద్ాఁగ మ్మలిన మద్ాలయపంబు లయల్లంచుట్ల్.


ముచుట్ వ్ేళ్లఁ జ పుిన యచుుగ మును నేము ననమునపుిడు జలము లొజ చిున మయ చేలంబులు ముోచిుల్ల యిచిున విధంబు మూలం బ లిన్.


ఏకాంతంబున న్నదుపెైఁ నొర గ తా నేమే్ని భాష్ించుచ ోమయ కాంత ండు వచించునే ర్విస్ుతామధాపరద్ేశంబునన్ రాకాచందరమయూఖ్ముల్ మ్మఱయఁగా రాస్ంబు మయతోడ నం గీకార్ం బొ నర ంచి బంధనియత్రం గీడీించు వినానణముల్.


తనుఁబాసి యొకికంతతడవ్ ైన నిట్మీఁద; నేలపెై మే్నులు నిలువ వనుము నేలపెై మే్నులు నిలువక యట్మునన; ధ్ెైర్ాంబు లొకకట్ఁ దలగు ననుము ధ్ెైర్ాంబు లొకకట్ఁ దలఁగ న పిమెట్ఁ; జతతంబు ల్లకకడఁ జకక వనుము చితతంబు ల్లకకడఁ జకకక వచిునఁ; బరా ణంబు లుండక పాయు ననుము

10.1-1482.1-తేట్గీత్ర


పరా ణములుపో వ మఱి వచిు పరా ణవిభుఁడు పరా ణిర్క్షకుఁ డగు తనునఁ బరా ణుల లి జేర దూఱంగ మఱి యియమి జేయువ్ాఁడు వ్ేగ విననప మొనర ంపవ్ే మహతె!


తగులర మగలను మగువలు? దగులద్ె తను మునున గమల? దగవు విడిచియుం దగ ల్లన మగువల విడుచుట్ దగుదఁగ దని తగవు బలుకఁ దగుదువు హర కిన్.


విభుఁడు మయ వ్ేరపల ి వీధుల నేతేర్ఁ; జూత మే్ యొకనాడు చూడుక లలర్ఁ? బరభుఁడు మయతో నర్ెభాషలు భాష్ింప; విందుమే్ యొకనాఁడు వీను లలర్ఁ? దనువులు పులకింప దయిత ండు డాసినఁ; గలుగునే యొకనాఁడు క ఁగల్లంపఁ? బరా ణేశు! మమే్ెల పాసిత్ర వని దూఱఁ; ద్ొర్కునే యొకనాఁడు తొట్లర పడఁగ?

10.1-1484.1-తేట్గీత్ర

వచుునే హర మే్ మునన వనముఁ జూడఁ? దలఁచునే భర్త మయతోడి తగులు తెఱఁగుఁ? ద్ెచుునే విధ్వ మనానథుఁ ద్వట్లి వడక?


యెిఱుఁగ బలుకు మహతె! న్న క ఱుఁగ వచుు.

10.1-1485-వచనము

అని “దుుఃఖ్యర్ువమగనంబయిన గోపకులంబు నుదధర ంపుము ర్మయనాథ” యని గోపికలు వగచి తదనంతర్ంబ మఱియు నుదధవ నిగద్వతంబు లయిన కృషుస్ంద్ేశంబులవలన విర్హవ్ేదనలు విడిచి యుదధవునిం బూజంచి; ర ట్లి కృషులీలయవర్ునలు చేయుచు వ్ేరపల ి నుదధవుండు గొనిన న ల లుండి నంద్ాదుల వీడొకని మర్ల్ల ర్థార్ూఢుండెై చనిచని.


సార్మత్రఁ బరణుత్ర జేయుచు నార్య నుదధవుఁడు గాంచె నఘస్ంహర న్ హర న్ మథురానగర్ వి హర న్ ర పుజన మద్ాపహర న్ శ్ౌర న్.

10.1-1487-వచనము

కని యధ్ోచితంబుగా భాష్ించుచుఁ దనచేత నంద్ాదులు పుతెత ంచిన కానుకలు బలకృష ు లకు నుగసీేనునికి వ్ేఱువ్ేఱ యిచెు నని చెపిి శుకుండు పరీక్షిననరేందుర న కిటి్నియిె. 10.1-179- కుబజగృహంబునకగేుట్


తను ముననంగజకేళిఁ గోర న లతాతనివన్ ర్త్రకరడీలం దనుపం గోర జనార్ునుం డర గ ర్తనస్వర్ు మయలయాను లే పన భూషాంబర్ ధూపద్రప పర ద్రపత ంబ ై మననజపరద్ర పనమ్మై యునన తద్రయ గేహమునకుం బంచేష పంచేష ఁడెై.


10.1-1489-వచనము

ఇటి్ర గ తద్ే్ హంబున.

10.1-1490-ఆట్వ్ లద్వ కాము శర్ముబబ ల ఁ గమలయర కళ్బబ ల మ్మలఁగ యయడనేర్ుు మ్మఱుఁగుబబ ల నిఖిలభువనమోహ న్నద్ేవతయుఁ బబ ల ఁ జ లువు మ్మఱసియునన చెలువఁ గనియిె.


హర యియతెంచిన లేచి స్ంభరమముతో నాళీ స్మూహంబుచే సిర యొపిన్ విహ తోపచార్ములు తాఁ జేయించి సౌవర్ు స్ుం దర్తలిసిథత ఁ జేసి యుదధవుని నుదాతీరాత్రఁ బూజంచి భా స్ుర్ పీఠంబున నుండఁ బంచి మద్వ నౌత ాకాంబు శ్ోభిలిఁగన్.


ఆళీనివహ నివ్ేద్వత మయలయ మృగనాభిపంక మణిమయభూషా చేలయలంకృత యగుచును హేలయవత్ర గోర వనర్ుహేక్షణుఁ గవయన్. 10.1-180- కుబజతో కరడీంిచుట్


లీలయవత్ర స్ుకృతోలిస్ ద్ేలయకర్ూిర్మిళిత హ త మధుర్ మహ హలయర్స్పాన మద


శ్రలీయల్లత యగుచు నబల చేర ం గృష ు న్.


స్ర్సాలోకనవృష్ిి పైెఁ గుర యుచున్ స్మాగవచ ోవ్ ైఖ్ర ం గర్ఁగం జేసి స్ువర్ుకంకణస్మగంీ బ ైన సెైర్ంధ్వర కే ల్ర్పదెంబునఁ బట్ిి తలిమున కాకర షంచి గంభీర్తం బర ర్ంభాదుల నానపుచిు మర్ుస్ంభావించుచున్ వ్ేడుకన్.


జాత్రయుఁ గాలముం గళ్యు స్తవము ద్ేశము భావచేషిలున్ ధ్ాత వుఁ బరా యముంగుణముఁదదుశయుంహృదయంబుఁజూడికయుం బీరత్ర విశ్లషముం ద్ెల్లసి పెకుకవిధంబులఁ ద్ొయాల్లన్ మనన జాత స్ుఖ్ంబులం దనిపె శ్ౌర వధూహృదయయపహర యిెై.


కర్పదెంబుల మయధవుఁ గర్మొపిం గ గల్లంచి కామయనలముం గర్భోర్ువు వర జంచెను గర్ మర్ు దని తోడిశ్రతకర్ముఖ్ు లలర్న్.


స్నకాదుల్ దలపో సి కానని విభున్ స్ర్వపరభున్ దురి్భున్ మును ద్ా నిచిున యంగరాగ స్ుకృతామోదంబునం గూడియున్ ఘన నిరావణవిభూత్ర యిమెనక నా కంజాక్షి యియఁ బాయఁజా ల ననుం గొనిన ద్వనంబు లంగభవకేళిం ద్ేలివే్? నావుడున్.


10.1-1498-ఆట్వ్ లద్వ వనిత గోర్ుక నిన వర్మిచిు యయ శ్ౌర యుదధవుండు ద్ాను నువిద యిలుి వ్ డల నపుడు త్రయావిలుకాఁడు స్ుర్భితోఁ ద్రఁగ యిలుి వ్ డలు తెఱఁగు మ్మఱయ.


ఏ వ్ేదంబులఁ గానని ద్ేవ్యతతముఁ గాంచి ముకిత తెర్ు వడుగక రా జీవ్కే్షణ ర్త్ర యడిగ ను భావింపఁ దద్రయ కర్ెఫల మ్మట్ిిద్వయ్య.


కార్ుణాంబునఁ గృష ు ఁడు ద్ార్ుణాము మ్మఱసి మదనతంతరంబుల లీ లయర్ణావీధ్వఁ దే్ల ును సెైర్ంధ్వరన్ విభవవిజత శకపీుర్ంధ్వరన్.

10.1-1501-వచనము

తదనంతర్ంబ కృష ు ం డుదధవ రామ స్హ త ండెై హసితనాపుర్ంబునకు నకూీర్ునిం బనుపందలంచి తద్ృహంబునకుం జనిన నతండు వ్ార్లం గని లేచి రామకృష ు లకు నమస్కర ంచి యుదధవుం గ ఁగల్లంచుక ని వ్ార నందఱ యధ్ావిధ్వం బూజంచి హర పాదంబులు తన తొడలమీఁద నిడుక ని యిటి్నియిె.


అనుచర్ులుఁ ద్ానుఁ గంస్ుఁడు


చనియిెన్ మీచేత జమునిస్దనంబునకున్ ఘనులయర్! మీ బలంబున నొనర్ఁగ యయదవకులంబు నుదధృత మయిెాన్. 10.1-181- అకూీ ర్ుడు ప గడుట్

10.1-1503-వచనము

మహత ెలయర్! మీర్ు విశ్ావద్వపుర్ుష లర్ు, విశవకార్ణులర్ు, విశవమయులర్గుట్ మీకుఁ గార్ాకార్ణంబులు లేవ వధర ంపుము; పర్మే్శవరా! న్నవు ర్జోగుణంబున నఖిలంబు స్ృజయించి కార్ణర్ూపంబునఁ దదనుపవిష ి ండవ్ ై కృతదృషికార్ార్ూప పరపంచాకార్ంబున ద్రపింపుదువు; కార్ార్ూప చరాచర్ ద్ేహంబులకుం గార్ణంబుల ైన భూపరముఖ్ంబులనుగతంబుల ైనఁ గార్ార్ూప ద్ేహంబులున ై పరకాశించు చందంబున నొకకండవుఁ గార్ణర్హ త ండవు నాతెతంత ర ండవున ై యుండియు విశ్ావకార్ంబునఁ బ కకగుదువు స్ృష్ిిసిథత్రలయంబులఁ జేయుచుండియును విజాఞ నమూర త వగుట్ం బర భరా ంత ండెైన జీవుని భంగ గుణకర్ెబదుధ ండవు కావు; కావున సిదధంబు తనినమితతంబున బంధహేత వు సిద్వధంపదు.


పర్ఁగ జీవునిక ైన బంధమోక్షము లంట్; వంట్లనే పర్తతవమ్మైన నినున నంట్లనే యిాశ! ద్ేహదుాపాధులు నని; ర్వచన్నయములుగాన వర్ుస్ న్నకు జనెంబు జనెస్ంశయీ భేదమును లేదు; కావున బంధమోక్షములు లేవు; గణుత్రంప నినునలూఖ్లబదుధ ఁడనుట్యు;


నహ ముకుత ఁ డనుట్యు నస్ెద్రయ

10.1-1504.1-ఆట్వ్ లద్వ బాలబుద్వధ ఁగాద్ె? పాషండముఖ్ర్ మయ ర్్ములచేత న్న జగద్వధతార్థ మ్మైన వ్ేదమయర్్ మడఁగ పో వచిున నవతర ంచి నిలుపు దంబుజాక్ష.


ఆ న్నవు ధర్ణిభార్ము మయనిచి ర్కకస్ుల న లి మర ుంచుట్క ైయయనకదుందుభి యింట్ను మయనక జనిెంచిత్రవి స్మంచితకరర తన్.


త్రరజగతాివనపాదతోయములచే ద్రపించి వే్ద్ామర్ ద్వవజ ముఖ్యాకృత్రవ్ ైన న్నవు కర్ుణన్ విచేుయుట్ం జేసి మయ నిజగేహంబులు ధనాతం దనర ఁ బబ ; నినానర్ుా లర ుంపఁగా నజతతవంబులు వ్ార కిత త వనుకంపాయతత చిత త ండవ్ ై.


ఏ పుణాాత్రశయపరభావముననన యిా జనెమం ద్వకకడన్ న్న పాదంబులు గంట్ి నిన నఱిఁగ త్రన్ న్నవుం గృపాళ్ళండవ్ ై నాపెై నర ెల్లఁజేసి మయనిఁ గదవ్ే నానా ధనాగార్ కాం తా పుతరా దులతోడి బంధనము భకతవ్రా తచింతామణీ.


10.1-1508-వచనము

అని పల్లకిన నగుచు నకూీర్ుని మయట్లవలన స్ంసార్బంధం బగు మోహంబు గీలుక లుఁపుచు హర యిటి్నియిె.


బంధుండవు స్ద్ోు యహ త స్ంధుండవు వ్ావిఁ జూడ జనకుఁడవు కృపా సింధుండ వ్ లి గుణముల నంధుండవుగావు పోర వ నర్ుి ల మ్మందున్.


క లుత ర్ు మర్ుత య ల్లషిములు గోర శిలయమయద్ేవస్ంఘమున్ జలమయ తీర్థస్ంఘమును స్ంతతముననట్ల వ్ార్ు గొలవఁగా వలదనరాదుగాక భగవతిదభకుత లర ైన మీ కియీన్ స లయక ద్ేవతీర్థములు చూచిన యంతన కోర్ుక ల్లచుునే. 10.1-182- అకూీ ర్ుని హసితన పంపుట్

10.1-1511-వచనము

మహతాె! పర్మభాగవత ండవ్ ైన న్నవు మయకభీషింబు లొనర ంప నర్ుి ండవు; వినుము పాండురాజు పర్లోకగత ండెైనఁ గుంతీ స్హ త ల ైన పాండవులు ధృతరాష ి ు శ్ాస్నంబున నేతెంచి కర పుర్ం బున నుననవ్ార్ఁట్; నిజపుతరమోహ త ం డగు న యాంధ నృపత్ర వ్ార యందు స్మతవంబునం జర ంపం డట్లగావున.


వ్ార్లు బంధులు గావున


వ్ార్లకును మే్ లొనర ు వ్ా ర్లర్ంగా వ్ార ంప వలయు దుసిథత్ర వ్ార జర పువంశ! ప ముె వ్ార ం జూడన్.

10.1-1513-వచనము

అని పల్లకి స్ంకర్షణోదధవస్హ త ండెై హర నిజగృహంబునకుంజనుట్యు నకూీర్ుండు క ర్వరాజధ్ాని యగు కర పుర కర గ యందు ధృతరాషిు భీషె విదుర్ బాహ ి క భార్ద్ావజ గ తమ దురోాధన కరాు శవతాథ మయదులం గుంతీస్హ త ల ైన పాండవులం దకికన బంధువులనుం గని యధ్ోచిత స్తాకర్ంబుల నొంద్వ తతతదవర్తనంబు ల ఱింగ క నుచుఁ గొనినద్వనంబు లుండ నొకకనాడు విదుర్ుండు విన నేకతంబున నకూీర్ునికిఁ గుంత్ర యిటి్నియిె. 10.1-183- అకూీ ర్ునితో కుంత్రస్ంభాషణ


అనాన తలుి లుఁదండుర లున్ భగ నులుననలుి ండుర మద్ారాతలున్ నినునం బొ మెనువ్ేళ్ నే మనిర ? మయ న వవల్ విచార ంత రే? యునానరా స్ుఖ్యుకుత ల ై? మృగ వృకవూాహంబులోనునన రే ఖ్ననే నికకడ నుననద్ానఁ గుమనుః క ర్వామధాంబునన్.


కఱపించెన్ ఫణికోట్ిచే లత్రకలం గట్ిించి గంగానద్వన్ న ఱఁి ద్ోరపించె విషానివతానన మొస్ఁగ న్ నిద్రా ర్త్రం జ ంద్వ యియ మఱయిుండం బొ డిపించె నాయుధములనెత రాత ర లం ద్ేమియుం గొఱగాఁ డీ ధృతరాషిుస్ూనుఁడు మహకూీర్ుండు క ీర్ాంబునన్.



బలుఁడుం గృష ు ఁడు న ననఁడెైనఁ దమలో భాష్ించి మే్నతత బ డాలకున్ మే్లు తలంత రే? వగపులన్ డయాంగఁ బా లయిెానే జలజాతాక్షుఁడు భకతవతాలుఁ డిలయచకంీబు భాగ ంచి యి ముెల నిపిించున నా కుమయర్కులకున్ ముఖ్ాపరకార్ంబునన్.

10.1-1517-వచనము

అని పల్లకి కృష ు నిఁ జతతంబున నిల్లి నమస్కర ంచి స్ంకరర్తనంబు చేసి “స్రావతె! స్ర్వపాలక! పుండరీకాక్ష! శర్ణాగతన ైన ననున ర్క్షింపు ర్క్షింపు” మని వగచుచునన కుంత్రకి నకూీర్ుండు విదుర్స్మే్త ండెై పిరయవచనంబుల దుుఃఖ్ోపశమనంబు చేసి వీడొకని బంధుమితరమధాంబున స్ుఖ్ోపవిష ి ండెైన ధృతరాష ి ు న కిటి్నియిె. 10.1-184- అకూీ ర్ధృతరాష ి ు లస్ంభాషణ


న్న యనుజుండు పాండుధర్ణీవిభుఁ డీల్్లన న్నవు భూమి ధ రాెయతబుద్వధ నేలుచుఁ బరజావళిఁ గాచుచు గ ర్వంబుతోఁ బాయక లోకులందు స్మభావతఁ జేసిత్రవ్ేనిఁ గీర తయున్ శ్లయీముఁ గలు్ వే్ఱొ కట్ి చేసిన దుర్్త్రగలు్ భూవరా!


అవన్నశ! పాండవులందు న్న నందను; లందు స్మయనుండ వగుట్ బుద్వధ యెివవనితో య్యగ మిం ద్ెవవనికి నితా; మంగనాగార్ పుతరా ద్వకముల వలన నయిెాడి ద్ేమి? వస్ుమత్ర నొక జంత ;


వుదయింప నొక జంత వుకకడంగు నొకఁడు పుణాము జ ందు నొకఁడు పాపము నొందు; మీనజీవనభూత మిళిత జలముఁ

10.1-1519.1-ఆట్వ్ లద్వ దతతనూజు ల ట్లి ద్రా వుదు ర్ట్లి మూ ఢాత ె వితత మ్మలి నపహర ంత ర్హ త ల ైన క డుకు లట్మీఁద మనియిెైనఁ జచిుయిెైనఁ దండిర జాడఁ జనర్ు


కావున మూఢాత ెఁడవ్ ై న్న వ్ార జంచిన ధనంబు న్న పుత ర లు దుుః ఖ్యవహులు పంచుక నఁగా భూవర్! నింద్వత ఁడ వగుదు భూనాకములన్.


నిందం బొ ందకు మయా! యిా తనువు ద్ా నిద్రా కళా దృషిమౌ స్ంద్ోహంబు విధంబు నిలవదు స్ుమీ; జాతాంధతం బొ ంద్వయున్ మందపరజఞత లేల చేసెదవు స్మాజాఞ న చక్షుండవ్ ై స్ంద్ేహ ంపక యిముె పాండవులకున్ స్ర్వంస్హ భాగమున్.

10.1-1522-వచనము

అనిన ధృతరాష ి ు ం డిటి్నియిె.



న్న మయట్ మంచిద్వ నిశుయ మగు; న ైన; నసిథర్ంబ ైన నా యంతర్ంగ మందు నిలవదు స్ుద్ామయచలస్ిటి్క శి; లయతత దుాత్ర తట్లిిత్రక భంగ ; నమృతంబు నొంద్వయు నానంద్వత ఁడు గాని; నర్ుమయడిక నేను నానంద మొంద; న్నశవ రాజాఞ విధ మ్మవవఁడు దపిింప; ననపు విజాఞ ని యైెి యుండి యిెైన

10.1-1523.1-ఆట్వ్ లద్వ విశవమ్మలిఁ జేసె విభజంచి గుణముల న వవఁ డనుస్ర ంచె న వవఁ డవని భార్మ్మలిఁ బాపఁ బరభవించె ద్ేవకి క వవఁ డాతెతంత ర ఁ డీశవర్ుండు.

10.1-1524-వచనము

అట్ిి కృష ు నకు నమస్కర ంచెద; నా నందనందనుని ద్వవాచితతంబునం గల తెఱంగునన్రత కం గలవ్ార్” మని వీడొకల్లపిన నకూీర్ుం డతని తలంపెఱింగ “న్నతలంపుఁ గనుగొంట్ి న్నకిషిం బగునట్లి వర తంపు” మని పల్లకి మర్ల్ల మథుర్కుం జనుద్ెంచి తద్రయ వృతాత ంతంబు రామకృష ు ల క ఱింగ ంచె; అంతఁ గంస్ుభార్ాలగు నసితయు బరా సిథయు విధవలయి దుుఃఖించుచుం దమ తండిర యయిన జరాస్ంధుని కడకుం జని. 10.1-185- అసితపరా స్ుత లు మొర్పటె్లి ట్



వ్ాండుర న్ వీండుర ను రాజులే యనుచు గర్వపరౌ ఢితో యయదవుల్ వ్ేండరంబ ైన బలంబుతో మథుర్కున్ వ్ే వచిు నిషాకర్ణం బాండుర న్ బడాలు బంధులున్ వగవఁ గంసాద్వక్షమయనాథులం దండీర! చంపిర కృష ు చేత నిట్ల వ్ ైధవాంబు వచెుం జుమీ.

10.1-1526-వచనము

అనిన విని, పరళ్యకాలయనలంబు తెఱంగున మండిపడి శ్ోకరోషంబులు బంధుర్ంబులుగా జరాస్ంధుం డిటి్నియిె.


ఏమీ? కంస్ునిఁ గృష ు ఁడే ర్ణములో హ ంసించె ననచెలి! నా సామర్థయంబు దలంప డించుకయు మచుండపరతాపానలో ద్ాు మయర్ుుల్ వడి నేడు గాలుు యదుస్ంతానాట్వీవ్ాట్ికన్ భూమిం గుీంగ న నింగ ఁ బరా కిన మహంభోరాశిలోఁ జొచిునన్.


యయదవ విర్హ త యగుఁ బబ మే్ద్వని నాచేత నేడు మీఁదుమిగ ల్ల స్ం పాద్వత బలుల ై హర ర్ు దరదుర హ ణేంద్రా దు ల వవ ర్డాం బ ైనన్.

10.1-1529-వచనము

అని పల్లకి స్మర్స్నానహ స్ంకులచితతంబునఁ గోపంబు ద్రపింప స్ంగర్భేర వ్ేరయించి కదల్ల.



దక్షుండెై యిర్ువద్వమూ డక్ష హ ణుల ైన బలము లనుగతములుగా నాక్షణమ జరాస్ంధుఁడు పరక్షోభముతోడ మథుర్పెైఁ జనియిె నృపా!


గంధ్ేభ త ర్గ ర్థ భట్ బంధుర్ చర్ణోత్రథతోగపీాంస్ుపట్ల య్య గాంధ్రభూతముల ై ద్వవి మంధర్ గత్ర నడచె నపుడు మయరాత ండ హర్ుల్. 10.1-186- జరాస్ంధుని మథుర్ముటి్డ ి

10.1-1532-వచనము

ఇట్లి చని నిర్ంతర్ కిస్లయపతరకోర్కకుస్ుమఫలభార్వినమిత వృక్షవిలసిత మహో ద్ాానంబును, నుద్ాానవనభాగ వలమయన జలోననయన ద్ార్ుయంతర లతానిబదధ కలశ విముకత స్ల్లలధ్ారా శ్రకర్పర్ంపరాస్ంపాద్వత వరాష కాలంబును, గాలకింకర్ స్దృశ వీర్ భట్ ర్థ త ర్గ సామజ స్ంకులంబును, గులయచార్ ధర్ెపరవీణ పౌర్జన భాస్ుర్ంబును, స్ురాభేదామయన మహో ననతాట్ాి లక యంతర భయంకర్ పరా కార్చకంీబును, జకసీార్స్హంసాద్వకలకలర్వకల్లత స్రోవర్ంబును, స్రోవర్ స్ంఫులి హలిక కమల పర మళ్మిళిత పవనవిరాజతంబును, జతానేక మండలేశవర్ భూషణ మణిగణ ర్జోనివ్ార త మదగజేందరద్ానజలపరభూత పంకంబును బంకర్హ త యయదవ్ేందర దతత స్ువరాు చల కలితర్ు కామధ్ేను స్మెర ుత విదవజజన నికేతనంబును గేతన స్నినబదధ చామర్ మయూర్ చాప శింజన్ననినద పర పూర తాభరంబును, నభరంల్లహ మహపరా సాద సౌధ గవ్ాక్షర్ంధర నిర్్త ఘనసార్ ధూపధూమపట్ల విలోకన స్ంజనిత జలధర్ విభరా ంత


శిఖ్ండితాండవ ర్ుచిర్ంబును, జర్తరానేక ద్ేవ్ాలయ జోఘుషామయణ తూర్ానినద పర భావిత పారావ్ార్ కలోి ల ఘోషంబును, ఘోషకామిన్న పరా ణవలిభ బాహుదండపర ర్క్షితంబున ై, పర్ులకు నలక్షితంబ ైన మథురానగర్ంబు చేర , వ్ేలయలంఘనంబు చేసి, వ్ లి్లవిర సిన మహర్ువంబు తెఱంగునఁ బటి్ణంబునకు ముటి్ణంబుచేసి, చుట్లి ను విడిసిన జరాస్ంధుని బలౌఘంబుఁగని వే్ళావిదుం డగు హర తన మనంబున.


ఐదునానలుగునాఱుర ండునిర్ుమూ డక్ష హ ణులుాట్ిి స్ం ఛాద్వంచెం బుర్మ్మలి మయగధున డన్ సామంబు ద్ానంబు స్ం భేదంబుం బనిలేదు దండవిధ్వ శ్ోభిలిం బరయ్యగ ంచి యిా భూద్ేవీ గుర్ుభార్ మ్మలి నుడుపం బబ లున్ జయ్యద్ాాసిన ై.


ఏ నవతర ంచు ట్టలిను మయనుగఁ జత ర్ంత ధర్ణిమండలభర్మున్ మయనుపుక ఱకుం గాద్ే పూన ద నిద్వ మొదలు దగ ల్ల భూభర్ ముడఁపన్.

10.1-1535-ఆట్వ్ లద్వ మగధనాథుఁ బబ ర్ మడియింపఁ బబ లదు మడియకునన వీఁడు మర్లమర్ల బలముఁ గూర్ుుక నుచుఁ బఱతెంచుఁ బఱతేర్ఁ దుర ంపవచుు నేల ద్ొస్ఁగు ద్ొఱఁగ.

10.1-1536-వచనము


అని యిట్లి చింత్రంచుచునన స్మయంబున నభోభాగంబుననుండి మహపరభా స్మే్తంబులును, స్పర చఛదస్ూతంబులును, ననేక బాణ బాణాస్న చకాీద్వ వివిధ్ాయుధ్ోపేతంబులున ైన ర్థంబులు ర ండు మననర్థంబులు పలివింప ద్ెైవయ్యగంబునం జేర్వచిునం జూచి హర స్ంకర్షణున కిటి్నియిె.


కంట్ే రామ! ర్థంబు లయయుధములున్ గాఢపరకాశంబుల ై మింట్న్ వచెును వీనిఁ గ ైక ని స్ుర్ల్ మ్మచున్ నృపశ్లణీులం బంట్ంిపం బనిలేదు చంపుము ధరాభార్ంబు వ్ార ంపు మీ వ్ ంట్న్ న్న యవతార్మున్ స్ఫలమౌ వ్ేవ్ేగ ల మయెజకిన్.

10.1-1538-వచనము

అని పల్లకి. 10.1-187- జరాస్ంధునితోపో ర్ వ్ డలుట్


ఖ్ర్ుల ై దృఢకవచ ధను శశర్ుల ై యధ్వగత ర్థానుచర్ుల ై మదవ తకర్ుల ై ఘన హర్ుల ై బల హర్ు లయిెాడ నాజ కేగ ర్త్రభీకర్ుల ై.

10.1-1540-వచనము

ఇట్లి స్మర్స్నానహంబునం బుర్ంబు వ్ డల్ల.


అనుాలు తలిడిలి దనుజాంతకుఁ డొతెత గభీర్ఘోష కా


ఠ నా మహపరభావ వికట్ీకృత పదెభవ్ాండ జంత చైె తనాము ధనామున్ ద్వవిజతాపస్మయనాముఁ బీరత భకత రా జనాము భీతదుశుర తశ్ాతరవసెైనాముఁ బాంచజనామున్.


సింధుర్ భంజనపూర త బంధుర్తర్ శంఖ్నినద భార్మున జరా స్ంధునికిం గల సెైనాము లంధముల ై స్ంచల్లంచె నాహవభూమిన్. 10.1-188- జరాస్ంధుని స్ంవ్ాదము

10.1-1543-వచనము

అయావస్ర్ంబున మయగధుండు మయధవున కిటి్నియిె.


అదల్లంచి రొపింగ నాలమందలు గావు; గంధగజేందర స్ంఘములు గాని పర కించి వినఁగ నంభార్వంబులు గావు; వ్ాజీందర హేషార్వంబు గాని పదహత్రఁ గూలింగఁ బాత బండిి వి గావు; నగస్మయనస్ాందనములు గాని పిరయము లయడంగ నాభీర్లోకము గాదు; కాలయభ వ్ ైర వర్్ంబు గాని

10.1-1544.1-తేట్గీత్ర

యయర్ి వనవహ న గాదు బాణాగ న గాని


ముర య బృంద్ావనము గాదు మొనలు గాని యమున గాదు నట్ింప ఘోరాజ గాని పో ర్ు న్నకేల గోపాల! ప ముెప ముె.


తర్ుణిం జంపుట్య్య బకున్ గ డపుట్ో ధ్ాతీరజముల్ గూలుుట్ో ఖ్ర్ునిం దుర ంచుట్య్య ఫణిం బఱపుట్ో గాల్లన్ నిబంధ్వంచుట్ో గ ర హస్తంబునఁ ద్ాలుుట్ో లయమహగ నసాఫర్ దురావర్ దు ర్ార్ బాణాహత్ర న ట్లి నిల ుదవు స్పరా ణుండవ్ ై గోపకా!

10.1-1546-వచనము



గోపికావలికర ఘోషణంబులు గావు; శింజన్నర్వములు చెవుడుపఱచు వలివీకర్ముకత వ్ార ధ్ార్లు గావు; శర్వృష్ిి ధ్ార్లు చకుకచేయు ఘోషాంగనాపాంగ కుట్ిలయహత లు గావు; నిశితాసి నిహత లు నిగహీ ంచు నాభీర్కామిన్న హసాత బజములు గావు; ముష్ిి ఘయతంబులు ముర్ువడంచు

10.1-1547.1-తేట్గీత్ర

నలి వే్రపల ి గాదు ఘోరావన్నశ మకర్స్ంఘయత స్ంపూర్ు మగధరాజ


వ్ాహ న్నసాగర్ం బద్వ వనజనేతర! న ఱసి నిను ద్రవి క ైవడి నేడు ముంచు.

10.1-1548-వచనము

అనిన శ్రహీర యిటి్నియిె.


పంతములేల తొలి్ల జనపాలుర్ఁ బబ ర్ుల గ ల్లునాఁడ వం డరంత్రయ చాలద్?ే బర్ుదు లయడుట్ బంట్లతనంబు తరో వయియ? యింతట్ద్రఱ న?ే మగధ! యియట్ికి పేరల దు? న్నవ యియల క లయింత మహో గపీావకునిన ైన హర ంత వర ంత స్ంపదన్.


గోపాలుఁడ వని పల్లకిత్ర భూపాలక! ద్రననేమి? పో రాడంగా గోపాల మహీపాల వ్ాాపారాంతర్ము ద్ెల్లయవచుుం బబ ర్న్.

10.1-1551-వచనము

అనిన రోషబంధుర్ుండెై జరాస్ంధుం డిటి్నియిె.


బాలుఁడ వీవు కృషు ! బలభదుర నిఁ బంపు ర్ణంబు జేయ; గో పాలక! బాలుతోడ జనపాలశిఖ్యమణి యిెైన మయగధుం డాలము చేసె నంచు జను లయడెడి మయట్కు సిగు్ పుట్టిడిం జాలుఁ దొ్లంగు ద్వవాశర్జాలుర్ మముె జయింపవచుునే?


10.1-1553-వచనము

అనిన నగధర్ుం డిటి్నియిె.


ప గడుక నుదురే శూర్ులు; మగట్ిమిఁ జూపుదుర్ు గాక మయగధ! న్నకున్ మగతనము గల్లగ నేనియుఁ దగు మ్మఱయ వికతథనములు దగ ద్ర పో ర్న్.

10.1-1555-వచనము

అనిన రోష్ించి.


పవనుఁడు మే్ఘరేణువుల భాను కృశ్ానులఁ గపుి క ైవడిన్ వివిధబలౌఘముం బనిచి వ్ేగమ మయగధుఁ డావర ంచె భూ మావన చర ష ు లన్ విమతమయనవనాథ నిరాకర ష ు లన్ ద్వవిషదలంకర ష ు ల నత్రసిథర్జష ు ల రామకృష ు లన్.


హయహేషల్ గజబృంహ తంబులు ర్థాంగారావముల్ శింజన్న చయ ట్ంకార్ములున్ వివర ధత గద్ా చకాీస్త ర నాదంబులున్ జయశబుంబులు భేర భాంకృత లు నిసాాణాద్వ ఘోషంబులున్ భయదపరకియీ నొకకవీఁక న గసెన్ బరహెండభేదాంబుగన్. 10.1-189- జరాస్ంధునిసనే పో రాట్ము

10.1-1558-వచనము


మఱియు నయిెాడ మయగధ మయధవ వ్ాహ నులు ర ండు నొండొంట్ిం ద్ాఁకి ర దరంబున స్ంవర్తస్మయ స్ముదరంబుల భంగ నింగ కిం బొ ంగ చెలంగ చలంబునం దలపడి పో ర్ున డ మస్ర్ుకవిసి మహర్ణాంబులు వ్ లువడి మయరొకను మదగజంబుల మయడికని, మహో తకంఠంబులగు కంఠీర్వంబుల గదీధన, దురి్భంబులగు శర్భంబుల చాడుినం, బరచండంబులగు గండభేర్ుండంబుల గమనికం దమతమ మొనలకుం దలకడచి వీర్ర్స్ంబుల వివిధర్ూపంబుల ైన విధంబునం బదుగుర్ు నూర్ువ రేవుర్ు గముల ై కులకుధర్ గుహంతరాళ్ంబులు నిండ సింహనాదంబు లొనర్ుుచు, నార్ుుచు నటి్హస్ంబులు జేయుచు, నర వీర్ుల రోయుచు పట్హకాహళ్భేరీశంఖ్ శబుంబులకు నుబుోచు, గర్వంబులం బరబుోచు, గదల వ్ేరయుచుఁ గాండంబు లేయుచు, ముద్ర్ంబుల నొత త చు, ముస్లంబుల మొత త చుఁ, గుంతంబుల గుీచిుయెిత త చుఁ గర్వ్ాలంబులం ద్ెరంచుచు, జకంీబులం దుర ంచుచు శస్త రంబులఁ దఱుగుచుఁ, జతరంబులం ద్వర్ుగుచు పర ఘంబులఁ ద్వరపిిక ట్లి చుఁ, బరా స్ంబులఁ బ ట్లి చు, శూలంబులఁ జముెచు, స్ుర యల గుీముెచు బహుభంగులఁ బరాకీమించు వీర్భట్లలును, నిబడన్నర్ంధరంనేమి నిరోాషంబుల నాకాశంబు నిర్వకాశంబుగ ననర్్ళ్ చకమీయర్్ణంబులం బడు పద్ాత లును జద్వయు నర్దంబులును వివిధ్ాయుధ పరయ్యగంబుల వ్ ైర్ుల వరచిు వందఱలయడు ర్థవకులును, ర్థవకశర్పర్ంపర్లఁ గంపింపక మహమోఘ మే్ఘధ్ార్లకుఁ జల్లంపని ధర్ణీధర్ంబుల చాడుిన ర్థంబులకుం గవిసి కలయింతకాల దండిదండ పరచండంబులగు శుండాదండంబులు సాఁచి యూఁచి కడనొగ లొడిసి త్రగ చి కుద్వచి విఱిచి కూబర్ములు నుఱుములుగ జఱజఱంద్వరపిి వ్ ైచియు, భట్లలం జట్లల గత్ర బంత ల కియీ న గుర్ వ్ ైచి దంతంబుల గుీచిుయు ఘోట్కంబుల వరచిుయు విచులవిడిం ద్వర్ుగు కర్ులును, వజర వజరధ్ార్లకుం దపిి కకుపుిలకు న గయు ఱ కకలుగల గ ర్ుల సిర్ులం బక కర్ల తోడ హేషార్వ భీషణంబులయి


మననజవంబులగు త ర్ంగంబులం బఱపి త ర్ంగ పదపాంస్ుపట్ల పరభూత బహుళాంధకార్ంబులు కర్కల్లత కఠోర్ ఖ్డ్ మరీచి జాలంబుల నివ్ార ంచుచు నానాపరకార్ంబులం బరత్రవూాహంబులం జంచి చెండాడు రాహుత త లుం గల్లగ స్ంగాీమంబు భీమం బయెిా నందు.


చెడు ర్థములుఁ దె్గు హర్ులును బడు కర్ులును మడియు భట్లలుఁ బఱచు ర్ుధ్వర్మున్ మడయిు తల లొఱగు తనువులుఁ బొ డియగు తొడవులును మథుర పుని దె్స్ఁగల్లగ న్.


భీతంబ ై హతస్ుభట్ వ్రా తంబ ై భగన త ర్గ వ్ార్ణ ర్థ స్ం ఘయతంబ ై విజయశ్ర ీవీతంబ ై యదుబలంబు విఱిగ నరేంద్రా !


య్యధ్ాగేసీ్ర్ుఁ డా హలయయుధుఁడు లోకోతకృషి బాహబల శ్ర ీధ్ౌరేయుఁడు గృష ు ఁ డిట్ిి ఘనులం జతరంబు; నే డిట్లి స్ం రోధ్వంచెన్; బలముం ద్ెర్ల ు; మగధ్ేందుర ం డంచు న్నక్షించుచున్ సౌధ్ాగంీబులఁ బౌర్కాంతలు మహస్ంతపతల ై ర ంతయున్. 10.1-190- కృష ు డు విజృంభించుట్

10.1-1562-వచనము


ఇట్లి తన మొనలు విఱిగ పాఱినం గనుంగొని, స్మర్స్ంర్ంభంబున హర విశవంభరాభర్ణ వ్ేదండ త ండాభంబులగు బాహుదండంబులం బ ంచి, విజృంభించి, బరహెండకుహర్కుంభ పర సో ఫట్నం బగు పాంచజనానినదంబు నిబడ నిరాాతశబుంబులుగ నుదంచిత పింఛద్ామంబు స్ంకంీదన చాపంబుగఁ, బరశస్త హస్తలయఘవంబున శరాకర్షణ స్ంధ్ాన మోక్షణంబు లేర్ిడక, నిర్వక ీచకాీరాంబుతోడ మయరాత ండమండలపరభాపరచండంబగు శ్ార్్గ కోదండంబు క ీమ్మెఱుంగులు మ్మఱుంగులుగ, ద్వగ్జేందర కర్ుభీషణంబులగు గుణఘోషంబులు ఘుమఘుమయరావ దుస్ాహంబు లయిన గర్జనంబులుగ ర్థ త ర్ంగమ ర ంఖ్య స్ముదూధ త పరాగపట్ల పర్ంపరా స్ంపాద్వత పుంజీభూతంబగు పెంజీఁకట్ి యిర్ులుగ నస్మస్మర్స్నానహ చాత రీ విశ్లషంబులకుం జొకిక నికిక కర్ంబు ల త్రత నర్తనంబులం బరవర తంచు నారాద్ాదులు లీలయతాండవమండిత మహో తకంఠంబు లగు న్నలకంఠంబులుగ స్ుందర్స్ాందననేమి నిరోాషభీత ల ై కుంభి కుంభంబులపెై వ్రా లు వీర్ులు మతతమయూర్ కేకార్వ చకిత ల ై యువతీ కుచకుంభంబుల మీఁద వ్రా ల డు కాముకులుగ నానా నరేందర ర్కతపిపాసా పర్వశంబుల ై వ్ాచఱచుచునన భూతవ్రా తంబులు వర్షవరేషత్ర నిస్వనంబు లొస్ంగు చాతకంబులుగ నభంగ స్ంగర్ పేరర్కుండగు హలయయుధుండు వృష్ిికార్ణంబగు మందస్మీర్ణంబుగ, ననలి కలయింతకాల న్నలవలయహకంబు భాత్రం బర్ఁగు మే్ని చాయతోడం ద్ోయజనాభుండరాత్ర చత ర్ంగద్ేహక్షేతరంబులం బుంఖ్యనుపుంఖ్ంబులుగ నస్ంఖ్యాత బహువిధ ద్వవాబాణవర్షంబు గుర యున డ శసాత ు స్త రపర్ంపరా స్ంఘటి్నజనితంబులగు మిడుఁగుఱులు వరాష కాలవిహ త విద్ో ాతమయన ఖ్ద్ో ాతంబులుగ, విశిఖ్వికరర్ు కోట్ిర్ఘట్ిిత పదెరాగశకలంబు ల్లందరగోపంబులుగ, మహ తమయర్్ణవిదళిత మతతమయతంగ కుంభమౌకితకంబులు వడగండుి గఁ, జట్ల లయర్ధచందరశర్చిఛననంబుల ై కృషు కృషు నిలునిలు మని పలుకుచుం గూల డి మే్నులు కృషీ్వల కర్ పర్శుధ్ారా విదళిత మూలవిశ్ాల


సాలంబులుగ, భాస్ుర్భలిభగనంబుల ైన వదనగహవర్ంబులవలన డుల ి డు దంతపుంజంబులు మయలతీకుస్ుమ మంజర్ులుగ నవా నారాచభినన ద్ేహంబులయి ద్వగ్నఁ గొీగ్ండివలన వ్ డలు ర్కత స్ాందస్ంద్ోహంబులతో స్ంచర ంపక పరా ణంబులు విడుచు శుండాలంబులు సెలయియఱులతోడి క ండలుగఁ గఠోర్కాండ ఖ్ండితంబు ల ైన భుజాదండంబులతోడం గలసిపడిన వజరమయ కంఠ కాభర్ణంబులు భోగ భోగస్మ్ేత కేతకర కుస్ుమంబులుగఁ బరళ్యయర్ువ కలోి ల శబుస్నినభంబుల ైన భేరీర్వంబులు భీకర్ భేకరర్వంబులుగ ద్ార్ు ణేష విలూన వ్ాహ వ్ార్ణ మనుజ మస్త మసికషకంబు రొంపియున ై స ంపుమ్మఱయ నాభీల కరలయల పరవ్ాహంబులు పరవహ ంచె; నందు భుజంబులు భుజంగంబులుగఁ, గపాలంబులు కమఠంబులుగ, శిరోజంబులు శ్ ైవలంబులుగఁ, గర్ంబులు మీనంబులుగ, హయంబులు నకంీబులుగ గజంబులు ద్రవులుగ ధవళ్ఛతరంబులు నుర్ువులుగఁ, జామర్ంబులు కలహంస్ంబులుగ, భూషణర్తనరేణురాస్ులు పుల్లనంబులుగ నొపెి; నపుిడు. 10.1-191- బలరాముడు విజృంభించుట్

10.1-1563-లయవిభాత్ర

హసతి హర న్నలనిభ వస్నము విశ్ాలకట్;ి నస్మ నయనాద్వర పర హసితమగు మ్ేఘో లిస్నము వహ ంపఁ గర్కిస్లయము హేమ మణ;ి విస్ర్ వలయదుాత లు ద్ెస్ల త దలందుం బస్లఁగుర యంగ స్ర్భస్మున బలుండు దర్; హసతిము ముఖ్యబజమున న స్ఁగ ఘనకాలయ యస్మయ మహో గీతర్ ముస్లము వడని్ విస్ర ; కసిమస్ఁగ శత ర వుల నస్ువులకుఁ బాపెన్.


10.1-1564-లయవిభాత్ర

పరళ్యస్మయయంతకుని చలెువునఁ గట్ాక్షముల; నలఘు చట్లలయగ న కణములు చెదర్ఁ గోలయ హలముగ స్ువర్ుమణివలయ నిచయ్యజజవల్లత; హలము వడిఁజాఁచి శిర్ములు నుర్ములునిన ర్ుళితములుగన్ శకలములుగ నొనర ంపఁ గని; బ లుకుఱి జరాస్ుత ని బలము ర్ణవీధ్వన్ జల్లత దనుజావళికి బల్లకి భయభీత స్ుర్; ఫల్లకిఁ ద్వరజగచఛల్లక ిహల్లకిఁ దలడించనె్.


రోషో ద్ేరకకళాభయంకర్ మహర్ూపంబుతో నొకక చే న్నషాదండము సాఁచి లయంగలము భూమీశ్ోతతమగీవీలన్ భూషల్ రాలఁ దగ ల్లు రాఁద్వగ చి స్ంపూరోు దధత్రన్ రోఁకట్న్ వ్ేషంబుల్ చెడమొతెత రాముఁడు ర్ణోర వన్ న త త ర్ుల్ జొత్రతలన్.


హల్లహలహృత కర కుంభ స్థల ముకాత ఫలము లోల్లఁ దనర ఁ గృషి్క లయం గల మయర్్ కరర్ు బీజా వల్ల క ైవడి నదుాతాహవక్షేతరమునన్.


తఱమిి హల్ల హలము విస్ర్ుచు న ఱఁి గద్వసిన బ గడి విమతనికర్ము ల డల ై వ్ ఱఁగుపడు నొదుఁగు నడఁగును


మఱుపడుఁ జ డు మడియుఁ బొ ర్లు మర్లుం దె్ఱలున్.


హర త్రగెగోశతంబుల హర దంతర్ మ్మలిఁ గపుినాకృత్రఁ గడిమిన్ హర త్రగెగోశతంబుల హర దంతర్ మ్మలిఁ గపెి నత్రభీకర్ుఁడె.ై


పదుగురేగుర్ు ద్రర్బాాణము లయ్ ఁడిన; గుదులు గుీచిున భంగ ఁ గూలువ్ార్ుఁ; దలలు దె్రవివన మునున ద్ార్ు వీక్షించిన; వ్ార్ల నొపిించి వ్రా లువ్ార్ుఁ; బదములు ద్ెగ బడా బాహులఁ బబ ర ని; ర్ూెల్లత బాహుల ై మోొగు్ వ్ార్ు; క్షతముల ర్ుధ్వర్ంబు జలి్లంప నిర్ఝర్; యుతశ్ ైలములభంగ నుండువ్ార్ు;

10.1-1569.1-ఆట్వ్ లద్వ భరా తృ పుతర మితర బంధువుల్ వీఁగ న నడామర్ుగుద్ెంచి యడఁగువ్ార్ు; వ్ాహనములు ద్ెగ న వడి ననావ్ాహనా ధ్వష ్ లగుచు న ద్వర ద్ెరళ్ళావ్ార్ు.


ఈ కాయంబులఁ బాసినంతట్న మయ క గే్మి? జేతృతవమున్


న్నకుం జ లిదు కృషు ! నిర్జర్ులమ్మై నినననర్ుత మీమీఁదట్న్ వ్ ైకుంఠంబున నంచుఁ బలుక కియీ దురావరాస్త రభినానంగుల ై యయకంపింపక గొందఱయడుదుర్ు గరావలయపముల్ృష ు నిన్.

10.1-1571-వచనము



జగతీశ! యియమిచెపుిదు? నగణితలయవ్ార ధ భయదమ్మై మూఁగ న య మెగధ్ేశు బలము న లిను ద్ెగఁ జూచిర హర యు హల్లయుఁ ద్రవరకరడీన్.


భువన జనుసిథతవిలయము లవలీలం జేయు హర కి నర నాశన మ్మం త విషయమ్మైన మనుజుఁడెై భవ మొందుట్ఁ జేసి ప గడఁ బడియిెం గృత లన్.

10.1-1574-వచనము



అంహుఃకర్ుెలు దలిడిలి భయద్ాహంకార్ుఁడెై సీర ద్ో ర్ంహం బొ పి హలయహత్రన్ ర్థ ధనూర్థాంబులం గూల్లు త తాంహర్స్ిృహఁ జొచిు పట్టిను జరాస్ంధున్ మద్ాంధున్ మహ


సింహంబుం బరత్రసింహముఖ్ాము బలశ్రఁీ బట్లి నేరేిర్ిడన్.

10.1-1576-వచనము

ఇట్లి పట్లి క ని. 10.1-192- జరాస్ంధుని విడుచుట్


కుంఠ త ల ై పర్ుల్ బ గడ ఘోర్బలుండు బలుండు వ్ాని సో లుి ంఠము లయడుచుం ద్వగ చి లోకభయంకర్మ్మైన ముష్ిిచేఁ గంఠగతాస్ుఁ జేసి తమకంబున మొతత ఁగ భూభర్క్షయ్య తకంఠుఁడు చకి ీమీఁద్ెఱిఁగ కార్ాము గలుని మయనిి యిటి్నున్.


దుుఃఖింపం బనిలేదు; ప ముె; బలస్ంద్ోహంబులం ద్ెముె; చే తుఃఖ్ేదం బ డలంగ ర్ముె; ర పులం దండింపు; కాద్ేని భూ స్వుఃఖ్ేలిజజన మ్మలి మ్మచు నృప! న్న శ్ౌరోాననత లూుపి మే్ దుఃఖ్ండంబులు భూతముల్లునఁ దనుతాాగంబు చేయం దగున్.

10.1-1579-వచనము

అని నగుచు విడిపించిన విడివడి చిడిముడికి నగ్లంబ ైన సిగు్ న మోొగ ్ న మొెగంబు చూపక, కోప కపట్ భావంబులు మనంబునం బ నంగొనఁ దపంబు చేసి యైెిన వీర్లం జయించెద నని పలయయిత ల ైన రాజులం గూడుక నుచు జరాస్ంధుండు విర గ చనియిె; స్ుర్లు కుస్ుమవర్షంబులు గుర య హల్లయు హర యును మధురానగర్ జన వంద్వమయగధ జేగీయమయనుల ై వీణా వే్ణు మృదంగ శంఖ్ దుందుభి నినదంబు లయకర ుంచుచు, మృగమద జలసికత విమల వీధ్వకాశతంబును, వివిధ విచితర కేతనాలంకృతంబును స్ువర్ు మణిమయ


జయస్తంభ నిబదధ తోర్ణ స్ంయుతంబును, వ్ేద నాద నినాద్వతంబును, స్ంత షిజన స్ంకుల గోపుర్ంబునున ైన పుర్ంబుఁ బరవ్ేశించి; ర్ందు.


వ్ లుి వల ైన వ్ ైర నృపవీర్ుల న లి జయించి వీట్ికిన్ బలి్లదుల ైన కృషుబలభదుర లు వచుుచునుననవ్ార్ు ర్ం; డులిములయర్ఁ జూత మని యుననత సౌధము ల కిక వ్ార పెైఁ బలివ పుషి లయజములఁ బౌర్పుర్ంధుర లు చలి్ల ర ల ి డన్.

10.1-1581-వచనము

ఇట్లి పుర్ంబు పరవ్ేశించి యుదధపరకార్ంబ లి నుగసీేనున క ఱింగ ంచి కృష ు ం డిచాఛవిహర్ంబుల నుండె; మఱియు న కుకవ మతార్ంబున నమయెగధుండు మహీమండలంబునంగల దుషిమహీపత ల న లిం గూడుక ని స్పతదశ వ్ార్ంబులు స్పతదశ్ాక్ష హ ణీ బల స్మే్త ండెై మథురానగర్ంబుపెై విడిసి మయధవ భుజాపరా కార్ ర్క్షిత లగు యయదవులతోడ నాలంబు చేసి నిర్ూెల్లత బలుండెై పో యి కీమెఱ నషాి దశ యుదధంబునకు వచుున డం గలహ విద్ాావిశ్ార్దుం డగు నార్దుండు కాలయవను కడకుం జని యిటి్నియిె. 10.1-193- కాలయవనునికనిార్దుని బబ ధ


యవనా! న్నవు స్మస్త భూపత ల బాహఖ్ర్వగరోవననత్రం బవనుం డభరములన్ హర ంచు పగ ద్వన్ భంజంచియునేనల యయ దవులన్ గ లవవు? వ్ార్లన్ మఱచియ్య దర్ింబు లేకుండియ్య? యవివ్ేకసిథత్ర నొంద్వయ్య? వ్ ఱచియ్య? ద్ెైనాంబునుం జ ంద్వయ్య?



యయదవులలోన నొకకఁడు మే్ద్వనిపెై స్తవరేఖ్ మ్మఱసి జరాస్ం ధ్ాదులఁ దూలం ద్ోల ను ద్ాదృశుఁ డిలలేడు వినవ్ తతకర్ెంబుల్.

10.1-1584-వచనము

అనిన విని, కాలయవనుం డిటి్నియిె.


ఏమీ; నార్ద! న్నవు చెపిిన నర్ుం డే ర్ూపువ్ాఁ? డెంతవ్ాఁ? డే మ్ేర్న్ విహర ంచు? న వవఁడు స్ఖ్ుం? డెందుండు? నేపాట్ి ద్ో సాామర్థయంబునఁ గయాముల్ స్లుపు నస్ెద్ాోహు శ్ౌర్ాంబు స్ం గాీమక్షోణి భర ంచి నిలవఁ గలఁడే? గరావఢుాఁడే? చెపుిమయ.

10.1-1586-వచనము

అనిన విని దే్వముని యిటి్నియిె.


న్నలజీమూత స్నినభ శరీర్మువ్ాఁడు; తామర్సాభ నేతరములవ్ాఁడు పూరేుందుబంబంబుఁ బబ ల డి మోమువ్ాఁ; డుననత ద్రర్ ాబాహువులవ్ాఁడు శ్రవీతాలయంఛనాంచిత మహో ర్మువ్ాఁడు; క స్ుత భమణి పతకంబువ్ాఁడు శ్రకీర్ పీతక శ్లయ చేలమువ్ాఁడు; మకర్కుండల ద్రపిత మలయువ్ాఁడు


10.1-1587.1-తేట్గీత్ర

రాజ! యింతంతవ్ాఁ డనరానివ్ాఁడు మ్మఱసి ద్వకుకల న లిను మ్మఱయువ్ాఁడు తెల్లసి యియ వ్ేళ్లంద్ెైనఁ ద్వర్ుగువ్ాఁడు పటి్నేర ునఁ గాని లోఁబడనివ్ాఁడు.

10.1-1588-వచనము

అని మఱియు నితర్ లక్షణంబులుం జ పిిన విని, స్ర్కుజేయక.


యయదవుఁ డెంతవ్ాఁడు పరళ్యయంతకుఁడెైన న ద్వర ునేనియుం గాదనఁ బబ ర్ మతకలహ కర్కశ బాహు ధనుర వముకత నా నా దృఢ హేమపుంఖ్ కఠ నజవలదస్త ర పర్ంపరా స్ము తాిద్వత వహ న కరలముల భస్ెము చేసెదఁ ద్ాపసో తతమయ! 10.1-194- కాలయవనుని ముటి్డ ి

10.1-1590-వచనము

అని పల్లకి కాలయవనుండు మూడుకోటి్ మిే్చఛవీర్ులం గూడుక ని, శ్రఘగోమనంబున ద్ాడివ్ డల్ల, మథురాపుర్ంబుమీఁద విడిసినం జూచి, బలభదర స్హ త ండెై కృష ు ం డిటి్ని వితర కంచ.ె


యవనుండు పుర్ మ్మలి నావర ంచెను నేట్ి; యెిలి్లట్ి యిెలుి ండి యిా నడుమను మయగధుండును వచిు మనమీఁద విడియును; యవన మయగధులు మహపరబలులు


పుర ర ండువంకలఁ బబ ర్ుదు ర్ట్ిిచ ;ో ననపిన భంగ నొక కకకచోట్ మనము యుదధము చేయ మఱియు నొకకఁడు చొచిు; బంధుల నందఱఁ బట్ిి చంపు

10.1-1591.1-తేట్గీత్ర

నొండె గొనిపో యి చెఱఁబ ట్లి నుగకీర్ుెఁ డెైన మయగధుఁ; డద్వగాన యర వర్ులకు విడియఁ బబ రాడఁగా రాని విషమభూమి నొకక దుర్్ంబుఁ జేసి యం దునుపవలయు.

10.1-1592-వచనము

అని వితర కంచి స్ముదుర నడిగ స్ముదరమధాంబునం బండెరండు య్యజనంబుల నిడుపు నంత్రయ వ్ డలుింగల దుర్్మ పరద్ేశంబు స్ంపాద్వంచి, తనెధాంబునం గృష ు ండు స్రావశుర్ాకర్ంబుగ నొకక నగర్ంబు నిర ెంపు మని విశవకర్ెం బంచిన. 10.1-195- ద్ావర్కానగర్ నిరాెణము

10.1-1593-ఆట్వ్ లద్వ వర్ుణుపుర్ముకంట్ట వ్ాస్వుపుర కంట్ట ధనదువీట్ికంట్ట దండధర్ుని నగర కంట్ట బరహె నగర్ంబుకంట్టఁ బర స్ుఫట్ముగాఁగ నొకక పుర్ముఁ జేసె.

10.1-1594-వచనము

అందు.



ఆకస్ముతోడిచూ లనఁ బరా కార్ము ప డవు గలదు పాతాళ్మహ లోకముకంట్టను లోఁ తెం తో కలద్ా పర ఖ్ యిెఱుఁగ ద్ొర్క ద్ొకర కిన్.


కోట్యు మినునను దమలోఁ బాట్ికి జగడింప నడిాపడి నిల్లున వ్ా చాట్లల ర్ుచిఁ ద్ార్కములు కూట్లవల ై కోట్త దలఁ గొమరార్ు పుర న్.


సాధుద్ావర్ కవ్ాట్కుడా వలభిస్తంభార్్ళాగేహళీ వీధ్రవ్ేద్వ గవ్ాక్షచతవర్ స్భావ్ేశెపరఘయణపరపా సౌధ్ాట్ాి లక సాలహర్ెయ విశిఖ్య సౌపానస్ంసాథ నముల్ శ్రధీుర్ాసిథత్ర నొపుిఁ గాంచన మణిసినగధంబుల ై యపుిర న్.


కూడి గహీంబులు ద్వర్ుగఁగ మే్డలత ద న లవులందు మ్మలఁగ డి బాలల్ కరడీంిపర్ు పుర్ుష లతో వీరడం దద్ేవళ్ లందు వినుమయ వీట్న్.


ఆయత వజర న్నలమణి హట్క నిర ెత హర్ెయ సౌధ వ్ా


తాయనర్ంధర నిర్ాదసితాభర మహగర్ు ధూపధూమముల్ తోయద పంకుత లో యనుచుఁ దుంగమహీర్ుహ ర్మాశ్ాఖ్లం జేయుచునుండుఁ ద్ాండవవిశ్లషము లపుిర కేకి స్ంఘముల్.

10.1-1600-ఆట్వ్ లద్వ స్ర్స్ నడచుచుండి సౌధ్ాగీ హేమ కుం భములలోన నినుఁడు పరత్రఫల్లంప నేర్ిర ంపలేక నినులు పెకకం డరంచుఁ బరజలు చూచి చోదాపడుదు ర్ందు.


శ్రరీ్మణీయ గంధములఁ జ నునవహ ంచుఁ బురీవనంబులం గోర్క జాలకస్తబక కుట్ెల పుషిమర్ందపూర్ వి సాఫర్ లతా పరకాండ విట్పచఛద పలివవలిరీ శిఫా సార్పరాగ మూల ఫల స్ంభృత వృక్షలతావిశ్లషముల్.


శ్రకీర్ములు జనహృదయ వ శ్రకర్ములు మందపవనశ్రర్ుమహంభ శ్రశకర్ములు హంస్విహం గాకర్ములు నగర కువలయయబాజ కర్ముల్.


నవకుస్ుమయమోద భరా జవనము ర్త్రఖిననద్ేహజసేవద్ాంభో లవనము స్మధ్వగతవనము


పవనము విహర ంచుఁ బౌర్భవనము లందున్.


బరహెతవము లఘు వగు నని బరహెయు బర్ుదులకు వచిు పటి్ఁడుగా కా బరహెద్వ కళ్లఁ దత ిర బరహెజనుల్ బరహెఁ జకుకఁ పర్ుపర చర్ున్


నగరీభూస్ుర్ కృత లస్ దగణిత మఖ్ధూమ పిహ తమ్మై గాక మహ గగనము న్నలం బగునే? మిగులఁగ బ డ గగున గహీస్మృదధం బయుాన్.


త్రర్ుగర్ు పలు కర్ుథ లకును స్ుర్ుఁగర్ు ధన మిత త ర తర్ స్ుదతీమణులన్ మర్ుగర్ు ర్ణమునఁ బఱిఁద్వకి నర్ుగర్ు రాజనాతనయు లయ నగర్మునన్.


ర్తానకర్మ్మై జలనిధ్వ ర్తనము లీ నేర్ దద్వు ర్తానకర్మే్? ర్తనములఁ గొనుదు ర త త ర్ు ర్తానకర్జయులు వ్ ైశార్తనములు పుర న్.



త ంగంబులు కర్హత గ ర శృంగంబులు ద్ానజలవశ్రకృత భంగీ భృంగంబులు శ్ ైలయభ స్ మయంగంబులు నగర మతతమయతంగంబుల్.


పిరయములు జతపవన మనన ర్యములు కృతజయము లధ్వకర్మణీయ గుణా నవయములు స్వినయములు ని ర్ాయములు హతర పుచయములు పటి్ణ హయముల్.


పులుల పగ ద్వఁ గంఠీర్వ ముల కియీ శర్భముల మయడిక ముద్వత మద్ేభం బుల తెఱఁగున నానావిధ కలహమహో దాట్లలు భట్లలు గల రా వీట్న్.


ఆ వీట్ నుండువ్ార కి భావింపఁగ లేవు క్షుత్రిపాసాదులు త ద్ో్ వింద కృపావశమున ద్ేవపరత్రమయను లగుచు ద్రపింత ర లన్.


ఆస్కిత కృషుముఖ్యవలోకనమంద;


హర పాదసేవనమంద చింత వ్ ఱపు నారాయణవిముఖ్కార్ాములంద; పార్వశాము విష ు భకిత యంద బాషినిర్్త్ర చకిపీదాస్ంస్ుత త లంద; పక్షపాతము శ్ార ్గభకుత లంద లేమి గోవింద్ానాలీలయచర్ణమంద; శమీము గోవిందపూజనములంద

10.1-1612.1-తేట్గీత్ర

బంధ మనుాతపర్దుషిపథములంద జవర్ము మయధవవిర్హ తక్షణములంద మతార్ము లీశు క ైంకర్ామతములంద నర్వరోతతమ! వినుము త నానగర్ులకు.

10.1-1613-వచనము

మఱియు హర కిం బార జాతమహీజంబును స్ుధర్ె మనియిెడి ద్ేవస్భను ద్ేవ్ేందుర ం డిచెుఁ గర ణుకద్ేశంబుల నలుపు గల్లగ మననజవంబులును శుకివర్ుంబులున ైన త ర్ంగంబుల వర్ుణుం డొస్ంగ , మతా కూర్ె పదె మహపదె శంఖ్ ముకుంద కచఛప న్నలంబు లను న నిమిద్వ నిధులఁ గుబేర్ుండు స్మర ించె, నిజాధ్వకార్ శుద్వధక ఱకుఁ దకికన లోకపాలకులును ద్ొ లి్ల తమకు భగవతకర్ుణా కట్ాక్షవీక్షణంబుల స్ంభవించిన స్ర్వస్ంపదల మర్ల నత్రభకితతో స్మర ించి ర వివధంబున.


దర ించి చేసి పుర్ము స్


మర ించెను విశవకర్ె మంగళ్గుణ స్ం తర ితగహవర కిని గుర్ు దర ిత దుుఃఖ్పరవ్ాహతర కిన్ హర కిన్. 10.1-196- పౌర్ులను ద్ావర్కకుతచెుుట్

10.1-1615-వచనము

ఇట్లి విశవకర్ె నిర ెతంబ ైన ద్ావర్కానగర్ంబునకు నిజయ్యగ పరభావంబున మథురాపుర్జనుల నందఱం జేర ు, బలభదుర న క ఱింగ ంచి; తదనుమతంబున నందనవనంబు నిర్్మించు పూర్వద్వగ్జంబు పెంపున, మే్ర్ుగ ర గహవర్ంబు వ్ లువడు కంఠీర్వంబు తెఱంగున హర హయద్వగంతరాళ్ంబున నుదయించు నంధకార్పర పంథవక ైవడి మథురానగర్ంబు వ్ లువడి నిరాయుధుండెై యెిదుర్ వచుుచునన హర ం గని.


కర స్ంఘంబులు లేవు; రావు త ర్గ ఘంబుల్; ర్థవ్రా తముల్ పర స్ర ింపవు; రార్ు శూర్ులు ధనురాాణాసి ముఖ్యాయుధ్ో తకర్ముం బటి్ఁడు; శకచీాపయుతమ్ఘేస్ుఫర తతో మయల్లకా ధర్ుఁ డొకకం డద్ె నిర్్మించె నగర్ద్ావర్ంబునం గంట్ిరే.


ఎననే నయిెా ద్వనంబు లీ నగర పెై నే నుండి పో రాట్కున్ మున నవవండును రాఁడు వీఁడొకఁడు నిర్ుెకాత యుధుం డేగు ద్ెం చెనననననర్వఁగనన పిరయ్యకుత లకునన శ్రఁీగోర య్య చూడుఁ డం చునానతీెయ జనంబుతోడ యవనేశుం డిట్లి తర కంపఁగన్.



విభులగు బరహెపరముఖ్ుల కభిముఖ్ుఁడెై నడవకుండు నట్ిి గుణాఢుాం డిభరాజగమన మొపిఁగ నభిముఖ్ుఁడెై నడిచెఁ గాలయవనున కధ్వపా.

10.1-1619-వచనము

ఆ స్మయంబు న యయాదవ్ేందుర ని నేర్ిడం జూచి.


వనజాతాక్షుఁడు సింహమధుాఁడు ర్మయవక్షుండు శ్రవీతాలయం ఛనుఁ డంభోధర్ద్ేహుఁ డిందుముఖ్ుఁ డంచద్రుర్బాాహుండు స్ దవనమయలయంగద హర్ కంకణ స్ముదాత కండలుం డీతఁ డా ముని స్ూచించిన వీర్ుఁ డౌ ననుచు నమూెఢుండు గాఢోదధత్రన్. 10.1-197- కాలయవనుడు వ్ ంట్జనుట్


చట్లలవ్ాలయభీల సెైంహ కేయుని భంగ ; లయల్లతేతర్జట్ాలత్రక దూలఁ బరళ్యయవస్ర్ బృహద్ాాను హేత్రదుాత్రఁ; బర్ుషార్ుణశెశీుపట్ల్ల వే్రలఁ గాదంబన్నఛనన కాంచనగ ర భాత్రఁ; గవచస్ంవృతద్రర్ా కాయ మమర్ వలీెకస్ుపత దురావరాహ క ైవడిఁ; గోశంబులో వ్ాలు క మర్ు మిగుల

10.1-1621.1-ఆట్వ్ లద్వ


నార ు పేర ు మించి యశవంబుఁ గదల్లంచి కమలస్ంభవ్ాద్వ ఘనులక ైనఁ బటి్రాని పోర డఁ బట్టిద నని జగ దవనుఁ బటి్ఁ గద్వసె యవనుఁ డధ్వప!


ఇట్ల దనునఁ బటి్వచిునఁ బట్లతర్ జవరేఖ్ మ్మఱసి పట్లి బడక ద్వ కతట్ము లదుర్ హర పాఱ ం జట్లలగత్రన్ వ్ాఁడు ద్ోడఁ జనుద్ేర్ంగన్.

10.1-1623-వచనము

అపుిడు కాలయవనుం డిటి్నియిె.


యదువంశ్ోతతమ! పో కుపో కు ర్ణ మీ నర్ింబు; కంసాదులం గదనక్షోణి జయించి తీ వని స్మితాకమంబునన్ వచిుత్రన్; విద్వతఖ్యాత లు వీట్ిపో వ నర కిన్ వ్ నినచిు యిబాంగ నే గుదురే రాజులు? రాజమయత ర ఁడవ్ ? వ్ ైగుణాంబు వచెుంజుమీ?


బల్లమిన్ మయధవ! నేడు నినున భువనపరఖ్యాత్రగాఁ బట్లి దున్ జలములొజ చిున, భూమి కింీదఁ జనినన్, శ్ లైంబుపెై న కికనన్, బల్లదండన్ విలసించినన్, వికృతర్ూపంబుం బరవ్ేశించినన్, జలధ్వం ద్ాఁట్ిన, నగజీనె హల్ల కాశ్ావట్ాకృత ల్ ద్ాల్లునన్.


10.1-1626-వచనము



శర్ముల్ దూఱవు; మదధనుర్ు్ ణలతాశబుంబు లేతేర్; వీ హర ర ంఖ్ోదధత్రధూళి గపి; దకట్ా! హస్ుాండవ్ ై పాఱ ; దు ర్వర్పెై నే కియీఁ బబ ర తో కద్వసి మున్ వ్ాతాశితోఁ గేశితో గర తో మలుి ర్తో జరాతనయుతోఁ గంసావన్ననాథుతోన్.

10.1-1628-వచనము

అని పలుకుచుఁ గాలయవనుండు వ్ ంట్ నర్ుగుద్ేర్ స్ర్కుచేయక మందహస్ంబు ముఖ్యర్విందంబునకు సౌందర్ాంబు నొస్ంగ “వ్ేగ ర్పడకు; ర్ముె ర్” మెనుచు హర యును.


అద్ె యిద్ె లోఁబడె నని పటి్వచిునఁ; గుపిించి లంఘ ంచుఁ గొంతదడవు పటి్రా; ద్రతని పర్ువగ్లం బని; భావింపఁ దన స్మీపమున నిలుచు నడర పార్శవంబున కడాంబు వచిునఁ; గేడించి యిటి్ట్లి గ కుర్ుపెట్లి ; వలీెక తర్ు స్రోవర్ము లడాంబ ైన; స్వ్ాాపస్వాస్ంచర్తఁ జూపుఁ;

10.1-1629.1-తేట్గీత్ర

బలిముల డాఁగు; ద్వబోల బయలుపడును;


న్నడలకుఁ బబ వు; నిర్వుల నిగ డి తాఱు ననునఁ బట్ిిన న్నవు మయనవుఁడ వనుచు యవనుఁ డెగువంగ బహుజగదవనుఁ డధ్వప!

10.1-1630-వచనము



స్కలభూతవ్రా తస్ంవ్ాస్ుఁ డయుాను; వనములు నగములు వర్ుస్ ద్ాఁట్ల; లోకోననత ండును లోకచక్షుఁడు నయుా; మయట్ిమయట్ికి నికిక మగ డి చూచుఁ; బక్ష విపక్ష స్ంబంధశూనుాం డయుాఁ; దనుఁ విపక్షుఁడు వ్ ంట్ఁ దగుల నిగుడు; విజయయపజయభావ విర్హ త ం డయుాఁ ద్ా; నపజయంబును జ ంద్వనట్లి చేయు;

10.1-1631.1-ఆట్వ్ లద్వ నభయ భయ విహీనుఁ డయుా భీత ని మయడికఁ గానఁబడును స్ర్వకాలర్ూపుఁ డయుాఁ గాలచకిత ఁడెైన క ైవడి వన మయల్ల పఱచు వ్ ఱపుమయల్ల యధ్వప!

10.1-1632-వచనము




ద్ార త శ్ాతరవ భవను న పార్ మహవ్ేగ విజత పవనున్ యవనున్ దూర్ఁము గొనిచని కృష ు ఁడు ఘోర్ంబగు నొకక శ్ ైలగుహ వడిఁ జొచెున్.


అద్ె లోఁబడె నిద్ె లోఁబడ ెనద్ ెయిద్ె పట్టిద నట్ంచు నాశ్ావశుఁడెై యదుసింహుని పదపదధత్ర వదలక గ ర్గహవర్ంబు వ్ాఁడుం జొచెున్.

10.1-1635-వచనము

ఇట్లి చొచిు మూఢహృదయంబునుం బబ ల ఁ దముఃపూర్ుంబయిన గుహంతరాళ్ంబున ద్రర్తాలినిద్వరత ండయి గుఱక ల్లడుచునన యొకక మహపుర్ుష నిం గని శ్రహీర గాఁ దలంచి.


ఆలము చేయలేక పుర్ుషాధమ! దురి్భ కంట్కదుర మయ భీల మహశిలయస్హ త భీకర్ కుంజర్ ఖ్డ్ సింహ శ్ా ర్ూు ల తర్క్షుస్ంకల్లత దుర్్పథంబునఁ బాఱుద్ెంచి యిా శ్ ైలగుహన్ స్నిదుర కియీఁ జాఁగ నట్ించినఁ బబ వనిత త నే?


ఎకకడ న వ్ావర్లకును జకక వనుచు నార్దుండు చెపెిను; నాకుం


జకకత్ర వ్ కకడఁ బబ యిెదు? నికకముగా నిదరపుత త నిన్ననక ండన్. 10.1-198- కాలయవనుడు న్నర్గుట్

10.1-1638-ఆట్వ్ లద్వ అనుచు యవనుఁ డటి్హస్ంబు గావించి చట్లల కఠ న కుల్లశ స్దృశమ్మైన పాదమ్మత్రత తన నఁ బాఱి తద్ేుహంబు నగగుహం బరత్రస్వనంబు నిగుడ.


తనినన లేచి న్నల్్ల కనుదముెలు మ్మలిన విచిు లోపలన్ స్ననపు గ నకవర ధల ద్వశల్ని దృష్ిిస్మిదధవిగహీో తినన మహగ నకరలముల భస్ెముచేసె నతండు సాయక చిఛననవిరోధ్వకంఠవను శ్రభీవనున్ యవనున్ లఘుకియీన్.

10.1-1640-వచనము

ఇట్ేి క క్షణమయతరంబున యవనుండు న్నఱయిెా” ననిన విని రాజు యిటి్నియిె.

10.1-1641-ఆట్వ్ లద్వ ఎవవఁడాతఁ డతని క వవండు దండిర? ఘో రాద్వరగుహకు నేట్ి కతఁడు వచిు నిదరపో యిె? యవను నిట్ల గాలి న ట్ోి పెఁ? ద్ెల్లయఁ బలుకు నాకు ధ్రవరేణా!

10.1-1642-వచనము


అనినం బరీక్షిననరేందుర నకు నత్రకుతూహలంబుతో శుకయ్యగ వర్ుాం డిటి్నియిె “నిక్షావకు కులస్ంభవుండు మయధ్ాత క డుకు ముచికుందుం డను రాజు రాక్షస్భీత ల ైన వ్ేలుిలం బ దుగాలంబు స్ంర్క్షించిన మ్మచిు వ్ార్మర్లోకర్క్షకుండెైన యయ రాజకుమయర్ుని కడకుం జేర వర్ంబు వ్ేఁడు మనిన వ్ార్లం గనుంగొని మోక్షపదం బడిగ న వ్ార్ లతని కిటి్నిర .


జగత్రన్ నిర్్తకంట్కం బయిన రాజాంబున్ విస్ర జంచి శూ ర్గణాగేసీ్ర్! పెదుకాలము మమున్ ర్క్షించి తీలోన న్న మగువలెంత ర లు బంధులునుాత లు స్ంబంధుల్ భువినేి ర్ు కా లగత్రం జ ంద్వర ; కాల మ్మవవర కి దురి్ంఘాంబు ద్ా నార్యన్.


కాలము పరబలుర్కును బల్ల కాలయత ెం డీశవర్ుం డగణుాఁడు జనులం గాలవశులఁగాఁ జేయును గాలముఁ గడవంగలేర్ు ఘను ల వ్ావర్ున్.


వర్ మిచెుద మర థంపుము ధర్ణీశవర్! మోక్షపదవి దకకను మే్ మ్మ వవర్మును విభులముగా మీ శవర్ుఁ డగు హర దకక మోక్షస్ంగత్రఁ జేయన్.

10.1-1646-వచనము


అని పల్లకిన ద్ేవతలకు, నమస్కర ంచి ముచికుందుఁడు నిదరఁ గోర ద్ేవదతత నిద్రా వశుండయిా పర్వతగుహంతరాళ్ంబున శయనించి యుండె; యవనుండు న్నఱయిన పిమెట్ హర ముచికుందుని ముందఱ నిల్లున.


వనర్ుహలోచను వ్ ైజయంతీద్ామ; శ్ోభిత రాకేందు స్ుందరాస్ుా మకర్కుండలకాంత్ర మహ తగండస్థలుఁ; గ స్ుత భగ ైువ్ేయు ఘనశరీర్ు శ్రవీతాలయంఛనాంచితవక్షు మృగరాజ; మధుాఁజత రాాహు మందహస్ుఁ గాంచనస్నినభక శ్లయవ్ాస్ు గాం; భీర్ాసౌందర్ాశ్ోభిత ఁ బరస్నున

10.1-1647.1-ఆట్వ్ లద్వ నమెహత ెఁ జూచి యయశుర్ామును బొ ంద్వ తనెననజఞద్రపిత ఁ దనకుఁ జూడ నలవిగాక చకిత ఁడెై యిెటి్కేలకుఁ బల్లక ఁ బీరత్ర నవనిపాలకుండు.


శశివ్య? యిందుర ఁడవ్య? విభావస్ుఁడవ్య? చండపరభారాశివ్య? శశిచూడామణివ్య? పితామహుఁడవ్య? చకాీంకహస్ుత ండవ్య? ద్వశలున్ భూమియు మినున నిండె నిద్ె న్న తేజంబుఁ జూడంగ దు ర్వశ; మ్మవవండ విట్ేల వచిు త్రచట్న్ వర తంచె ద్ేకాకివ్ ై.



ఈ యడవి విషమకంట్క భూయిష్ము ఘోర్స్తవపుంజాలభాం బబ ! యయా! యిెట్లి వచిుత్ర? న్న యడుగులు కమలపతరనిభములు జూడన్.

10.1-1650-వచనము

మహతె! యియను న్నకు శుశీూషణంబుజేయం గోర ద న్న జనెగోతరం బు ల ఱింగ ంప నే నర్ుి ండన ైన న ఱింగ ంపు; నే నిక్షావకువంశ స్ంభ వుండను; మయంధ్ాతృ నందనుండను; ముచికుందుం డనువ్ాఁడ; ద్ేవహ తార్థంబు చిర్కాల జాగర్శ్ాీంత ండన ై నిదర నొంద్వ యింద్వరయ స్ంచార్ంబులు మఱచి.


ఏ నిద్వరంచుచు నుండ నొకక మనుజుం డేతెంచి దుషకర్ుెఁడెై తా న్నఱ ై చెడె నాతెకిల్లోషమహద్ావ్ాగ నచే నంతట్న్ శ్రనీాథాకృత్రవ్ ైన నినునఁ గని వీక్షింపననశకుత ండన ై ద్రనతవంబును జ ంద్వత్రన్ ననుఁ గృపాదృష్ిిన్ విలోకింపవ్ే.

10.1-1652-వచనము

అనిన విని మే్ఘగంభీర్భాషల హర యిటి్నియిె.


భూర్జంబులన ైన భూనాథ! యిెననంగఁ; జనుఁ గాని నా గుణ జనె కర్ె నామంబు ల లి న ననంగ న వవర్ుఁ జాల; ర్ద్వయియల; నాకును నలవిగాదు


నేలకు వే్రగ ైన నిఖిల రాక్షస్ులను; నిర జంచి ధర్ెంబు నిలువఁబ టి్ బరహెచే మునుననేఁ బరా ర థంపఁబడి వస్ు; ద్ేవునింట్ను వ్ాస్ుద్వేుఁడనఁగ

10.1-1653.1-ఆట్వ్ లద్వ గర్ుణ నవతర ంచి కంసాఖ్ాతో నునన కాలనేమిఁ జంపి ఖ్లుల మఱియు దుర ంచుచుననవ్ాఁడఁ ద్ొడర న్న చూడిక న్న ఱ ైనవ్ాఁడు కాలయవనుఁ డనఘ!

10.1-1654-వచనము

వినుము; తొలి్లయు న్నవు ననున సేవించిన కతంబున నినననుగహీ ంప న్న శ్ ైలగుహకు నేతెంచిత్ర; నభీషింబుల ైన వర్ంబు లడుగు మిచెుద మదాకుత లగు జనులుగమీెఱ శ్ోకంబున కర్ుి లు గార్నిన హర కి ముచికుందుండు నమస్కర ంచి, నారాయణద్ేవుం డగుట్ యెిఱింగ యిర్ువద్వయిెనిమిదవ మహయుగంబున నారాయణుం డవతర ంచు నని మునున గర్ు్ ండు చెపుిట్ఁ దలచి. 10.1-199- ముచికుందుడు స్ుత త్రంచుట్


న్న మయయ జకిక పుర్ుష సీత రమూర తక జనము నినున సేవింపదు; వి తాత మయగృహగతమ్మై స్ుఖ్ తామస్మ్మై కామవంచితంబ ై యిాశ్ా!



పూని యనేకజనెములఁ బొ ంద్వ త ద్వం దన పుణాకర్ె స్ం తానము పేర ెఁ గర్ె వస్ుధ్ాస్థల్లఁ బుట్ిి పరపూర్ుద్ేహుఁడెై మయనవుఁడెై గృహేచఛఁబడు మందుఁ డజంబు తృణాభిలయష్ి యిెై కానక పో యి నూతఁబడు క ైవడి న్న పదభకితహీనుఁడెై.


తర్ుణీ పుతర ధనాదుల మర గ మహరాజావిభవ మదమత త ఁడన ై నర్తనులుబుు ఁడ నగు నా కర్యఁగ బహుకాల మీశ! యయఱడిబబ యిెన్.


ఘట్ కుడా స్నినభం బగు చట్లల కళేబర్ముఁ జొచిు జనపత్ర నంచుం బట్ల చత ర్ంగంబులతో నిట్లనట్లఁ ద్వర్ుగుదును నినున న ఱుఁగమి న్నశ్ా!

10.1-1659-ఆట్వ్ లద్వ వివిధ కామ లోభ విషయ లయలస్ు మత త నపరమతతవృత్రత నంతకుండ వ్ ైన న్నవు వ్ేళ్ యర్సి త ర ంత వు స్ర్ి మొద్వఁగ మూషకంబు నొడియునట్లి .


నర్వర్స్ంజఞతమ్మై ర్థ


కర సేవితమ్మైన యొడలు కాలగత్రన్ భీ కర్మృగభక్షితమ్మై దు స్తర్విట్ిరరమిభసిత రస్ంగతం బగు న్నశ్ా!

10.1-1661-ఆట్వ్ లద్వ స్కల ద్వశలు గ ల్లచి స్ములు వర ుంపంగఁ జార్ుపీఠమ్మకిక సార్వభౌముఁ డెైన స్త లగృహము లందుఁ గీడీాస్కిత వృత్రతనుండు; నినున వ్ దకలేఁడు.

10.1-1662-ఆట్వ్ లద్వ మయనస్ంబు గట్ిి మహ తభోగంబులు మయని యింద్వరయముల మదము లడఁచి తపము చేసి యిందరతయ గోర్ుఁ గాని న్న యమృత పదముఁ గోర్ఁ డజుఞ ఁ డీశ!


స్ంసార యిెై యునన జనునకు న్నశవర్! ; న్న కృప యిెపుిడు న ఱయఁ గలు్ నపుిడ బంధంబు లనినయుఁ ద్ెగ పో వు; బంధమోక్షంబ ైనఁ బరా పత మగును స్తాంగమంబు; స్తాంగమంబున న్నదు; భకిత సిద్వధంచు; న్న భకితవలన స్నుెకిత యగు; నాకు స్తాంగమునకంట్ట; మును రాజాబంధనిర్ూెలనంబు


10.1-1663.1-తేట్గీత్ర

గల్లగ నద్వ ద్ేవ! న్న యనుగీహము గాద్ె? కృషు ! న్న సేవగాని తకికనవి వలదు; ముకిత స్ంధ్ాయి వగు నినున ముటి్ఁ గొల్లచి యయతెబంధంబు గోర్ునే యయర్ుాఁ డెందు?

10.1-1664-వచనము

కావున ర్జస్తమస్ాతవగుణంబుల ననుబంధంబు లగు న ైశవర్ా శత ర మర్ణ ధరాెద్వ విశ్లషంబులు విడిచి యిాశవర్ుండును విజాఞ న ఘనుండును, నిర్ంజనుండును, నిర్ు్ ణుండును, నదవయుఁడును న ైన పర్మపుర్ుష ని నినానశయీించెదఁ; జర్కాలంబు కర్ెఫలంబులచేత నార్ుత ండన ై కమీెఱం దద్ావస్నల స్ంత ష ి ండన ై తృషుం బాయక శత ర వుల ైన యింద్వరయంబు లయఱింట్ిని గ లువలేని నాకు శ్ాంత్ర యిెకకడిద్వ? విపనునండ న ైన ననున నిర్ాయుం జేసి ర్క్షింపు” మనిన ముచికుందునికి హర యిటి్నియిె.


మంచిద్వ న్నదు బుద్వధ నృపమండన! న్నవు పరార్థయ మ్మట్లి వ ర తంచిన న ైనఁ గోర కల ద్వకుకనఁ జకకవు మే్లు నిర్ెలో దంచితవృత్రత ననొ్ లుచు ధనుాల బదుధ లు న ట్లి న్నకు ని శుంచలభకిత గల ్ డిని స్ర్వము నేలుము మయననేట్ికిన్.

10.1-1666-వచనము

నరేంద్రా ! న్నవు తొలి్ల క్షతరధర్ెంబున నిల్లచి, మృగయయవిననదంబుల జంత వుల వధ్వయించినాఁడవు; తపంబునఁ దతకర్ెవిముకుత ండవ్ ై తరావత్ర జనెంబున స్ర్వభూతస్ఖితవంబుగల్లగ బరా హెణ శ్లషీ ్ ండవ్ ై ననునఁ జేర ద”వని వీడొకల్లపిన


హర కిఁ బరదక్షింబు వచిు నమస్కర ంచి గుహ వ్ డల్ల స్ూక్షెపరమయణద్ేహంబులతో నునన మనుషా పశు వృక్షలతాదులం గని కల్లయుగంబు పరా పత ం బగు నని తలంచి యుతతరాభిముఖ్ుండెై తపో నిష ్ ం డగుచు స్ంశయంబులు విడిచి, స్ంగంబులు పర హర ంచి విష ు ని యందుఁ జతతంబు చేర ు గంధమయదనంబు పరవ్ేశించి మఱియు నర్నారాయణ నివ్ాస్ంబ ైన బదర కాశమీంబు చేర , శ్ాంత ండెై హర నారాధ్వంచుచుండె, నిట్లి ముచికుందుని వీడొకని.


అచిఛదరపరకట్పరతాపర్విచే నాశ్ాంతరాళ్ంబులన్ పరచాఛద్వంచుచుఁ గమీెఱన్ మథుర్కుం బద్ాెక్షుఁ డేతెంచి వీ డాచాఛద్వంచి మహనిరోధముగఁ జకాీకార్మ్మై యునన యయ మిే్చఛవ్రా తము న లిఁ దుర ంచె ర్ణభూమిం బ ంపు స ంపార్ఁగన్. 10.1-200- జర్స్ంధుడుగీమెర్విడయిుట్

10.1-1668-వచనము

ఇట్లి మిే్చుఛలం బొ ర గొని మఱియు నమెథురానగర్ంబునం గల ధనంబు ద్ావర్కానగర్ంబునకుం బంచిన మనుష ాలు గొనిపో వు న డ.


ఘోట్కస్ంఘయత ఖ్ుర్స్మునినర్్త; ధూళి జీమూత స్ంద్ోహముగను మహన్నయ మదకల మయతంగకట్ద్ాన; ధ్ార్లు కరలయలధ్ార్లుగను నిర్ుపమ స్ాందననేమి నిరోాషంబు; ద్ార్ుణగర జతధ్ావనముగను


నిశితశసాత ు స్త రమయనిత ద్రర్రాోచులు; లల్లతసౌద్ామిన్న లత్రకలుగను

10.1-1669.1-తేట్గీత్ర

శత ర రాజ పరతాపాగ న శ్ాంతముగను వృష్ిికాలము వచుు న వివధముఁ ద్ో ఁప నేగుద్ెంచె జరాస్ంధుఁ డిర్ువద్వయును మూడు నక్ష హ ణులు దనున మొనసి క లువ.


ఇట్ల చనుద్ెంచి యునన మగధ్ేశవర్వ్ాహ నిఁ జూచి యుదధ స్ం ఘట్నము మయని మయనవుల క వైడి భీర్ుల భంగ ననడి ముం దట్ ిధనమ్మలి డించి మృదుతామర్సాభపదదవయుల్ కిీయయ పట్లవులు రామకేశవులు పాఱిర ఘోర్వనాంతర్ంబులన్.

10.1-1671-వచనము

ఇట్లి పఱచుచునన కృషుబలభదుర లం జూచి వ్ార్ల పరభావంబు ల ఱుంగక పర హసించి.


ఓ యదువీర్ులయర్! ర్భసో దధత్రఁ బాఱకుఁ; డిట్లి పాఱినం బబ యిెడువ్ాఁడఁ గాను; మిము భూమి నడంగ న మినున పరా కినం ద్ోయధ్వఁ జొచిునం దగ ల్ల త ర ంచెద నంచు స్మస్త సేనతోఁ బాయక వచెు వ్ ంట్ఁబడి బాహుబలయఢుాఁడు మయగధ్ేశుఁడున్. 10.1-201- పరవర్షణపర్వతారోహణంబు


10.1-1673-వచనము

మఱియుం బలయయమయనుల ై బహుయ్యజనంబుల దూర్ంబు చని విశ్ాీంత ల ై తమకు డాఁగ న ల వగునని యిందుర ండు మికకల్ల వర షంపఁ బరవర్షణాఖ్ాంబ ై పదునొకండు య్యజనంబుల ప డవును నంత్రయ వ్ డలుపునుం గల గ ర యిెకిక ర్ంత.


ఆ శ్ ైలేందరము చుట్ిి రా విడిసి రోషావిష ి ఁడెై మయగధ్ో రీవశుం డా వస్ుద్ేవనందనులఁ ద్ా వీక్షింపఁగా లేక త నానశ్లచఛన్ బల సాను శృంగములఁ బూర్ుకోీధుఁడెై కాషిముల్ రాస్ులయ్ నిడి చిచుుపెటి్ఁ బనిచెన్ ర దరంబుతో భృత ాలన్.

10.1-1675-వచనము

ఇట్లి జరాస్ంధపర జన పరద్రపితంబ ైన మహనలంబు దర క నియిె అందు.


ప గ ల గసెఁ బొ గల త దలను మిగులుచు మిడుఁగుఱులు నిగ డె మిడుఁగుఱగమి ము నునగ బరహెండము నిండను భగభగ యని మంట్ లొద్వవ్ భయదము లగుచున్.

10.1-1677-వచనము

మఱియు నమెహనలంబు బలసాను శృంగవృక్ష లతాకుంజపుంజంబుల దర క ని శిఖ్లు కిస్లయంబులుగ విస్ుఫల్లంగంబులు విర్ులుగ, స్ముదూధ త ధూమపట్లంబులు బంధుర్స్కంధశ్ాఖ్య విస్ర్ంబులుగ, నననహకంబు క ైవడి నభరంకషం బ ై పరబా కఠోర్స్ మీర్ణ స్ముననత మహో లయకజాల త్రరోహ త


వియచఛర్ విమయనంబును, వివిధ విధూమవిస్ుఫల్లంగ విలోకనపరభూత నూతనతార్కా భరా ంత్ర విభరా ంత్ర గగనచర్ంబును, స్ంతపతమయన స్రోవర్ స్ల్లలంబును, విశ్ాలజావలయజాలజాజవలామయన తకోకల చందనాగర్ు కర్ూిర్ధూమవ్ాస్నావ్ాసిత గగనకుహర్ంబును, గరాళ్కరలయజాల దందహామయన కరచకనికుంజపుంజస్ంజనిత చిట్చిట్ారావ పర పూర త ద్వగంతరాళ్ంబును, భయంకర్ బహుళ్తర్శ్ాఖ్యభిదామయన పాషాణఘోషణపర మూర ఛత పరా ణిలోకంబును స్ంతపామయన శ్ాఖిశ్ాఖ్యంతర్ నిబడ న్నడనిహ త శ్ాబకవియ్యగ దుుఃఖ్ డోలయయమయన విహంగకులంబును, మహహేత్రస్ంద్రపామయన కట్ిస్ూతర స్ంఘట్ిత మయూర్పింఛ కుచకలశయుగళ్ భారాలస్ శబర్కామిన్నస్మయశితీ నిర్ఝర్ంబును, దగాధ నేక మృగమిథునంబునున ై యియర్ుున డ.


ఇల నేకాదశ య్యజన ముల ప డవగు శ్ ైలశిఖ్ర్మున నుండి వడిన్ బలకృష ు లు ర పుబలముల వ్ ల్ల కుఱికిర కానఁబడక విలసితలీలన్.

10.1-1679-వచనము

ఇట్లి శత ర వుల వంచించి యయదవ్ేందుర లు స్ముదరపర ఖ్ంబ ైన ద్ావర్కానగర్ంబునకుం జనిర ; జరాస్ంధుండు వ్ార్లు దగుధ ల ై ర్ని తలంచుచు బలంబులుం ద్ానును మగధద్ేశంబునకు మర్ల్ల చనియిె” నని చెపిి శుకుండు వ్ ండియు నిటి్నియిె. 10.1-202- ర్ుకిె ణకీలయాణ కథార్ంభము



ఆ వనజగర్ుా పంపున ర ైవత ఁ డను రాజు దె్చిు రామున కిచెున్ రేవత్ర యనియిెడు కనాను భూవర్! మును వింట్ిగాద్ె బుద్వధం ద్ెల్లయన్.

10.1-1681-వచనము



ఖ్గనాథుం డమరేందుర గ ల్లు స్ుధ మున్ గ కై నన చందంబునన్ జగతీనాథులఁ జ ైదాపక్షచర్ులన్ సాళావదులన్ గ ల్లు భ దరగుఁడెై చకి ీవర ంచె భీషెకస్ుతన్ రాజీవగంధ్వన్ ర్మయ భగవతాంశభవన్ మహగుణమణిన్ బాలయమణిన్ ర్ుకిెణిన్.

10.1-1683-వచనము

అనిన రాజటి్నియిె “మునున రాక్షస్వివ్ాహంబున స్వయంవర్మునకు వచిున హర ర్ుకిెణిం గొనిపో యిెనని పల్లకిత్రవి; కృష ు ం డొకకర్ుం డెవివధంబున సాళావదుల జయించి తన పుర్ంబునకుం జనియిె; అద్వయునుం గాక.


కలయాణాతెకమ్మైన విష ు కథ లయకర ుంచుచున్ ముకత వ్ ై కలుాం డెవవఁడు తృపుత ఁడౌ; నద్వ వినంగాఁ గొీతత లౌచుండు సా కలాం బేర్ిఢ భూస్ురోతతమ! యిెఱుంగం బలకవ్ే; ర్ుకిెణీ కలయాణంబు వినంగ నాకు మద్వలోఁ గ తూహలం బయిెాడిన్.



భూషణములు చెవులకు బుధ తోషణము లనేక జనెదుర తౌఘ విని శ్ోశషణములు మంగళ్తర్ ఘోషణములు గర్ుడగమను గుణభాషణముల్.

10.1-1686-వచనము

అని రా జడిగ న శుకుం డిటి్నియిె. 10.1-203- ర్ుకిె ణ ీజననంబు


వినుము; విదర్ాద్ేశమున వీర్ుఁడు కుండినభర్త భీషెకుం డను నొక ద్ొ డారాజు గలఁ; డాతని కేవుర్ు పుత ర లగజీుం డనయుఁడు ర్ుకిెనాఁ బర్ఁగు; నందఱకుం గడగొట్లి చెల ి ల ై మనుజవరేణా! పుట్టి నొక మయనిని ర్ుకిెణినాఁ బరసిదధయిెై.


బాలేందురేఖ్ ద్ో ఁచిన లయల్లత యగు నపర్ద్వకుకలయగున ధర్ణీ పాలుని గేహము మ్మఱసెను బాల్లక జనిెంచి యెిదుగ భాస్ుర్ మగుచున్.

10.1-1689-వచనము

మఱియును నానాద్వనపరవర్ధమయన యిెై.


పేరేవర్ బొ మెల పెండిి ండుి చేయుచు;


నబలలతోడ వియాంబు లందు; గుజ జనఁ గూళ్ళలు గొమరొపి వండించి; చెలులకుఁ బ ట్ిించుఁ జ లువు మ్మఱసి; ర్మణీయ మంద్వరారామ దే్శంబులఁ; బువువఁ ద్రగ లకును బబర ద్వ చేయు; స్దమల మణిమయ సౌధభాగంబుల; లీలతో భర్ెడోల్లకల నూఁగు

10.1-1690.1-తేట్గీత్ర

బాల్లకలతోడఁ జ లరేగ బంత లయడు శ్ార కా కరర్ పంకితకిఁ జదువుఁ జ పుి బర ి స్ంఘములకు ముర పములు గర్పు మదమరాళ్ంబులకుఁ జూపు మందగత లు.

10.1-1691-వచనము

అంత.


ద్ేవకరస్ుత కోర క తీఁగలు వీడంగ; వ్ లఁద్వకి మ్మైద్రఁగ వీడఁ ద్ొడఁగ ఁ; గమలనాభుని చితత కమలంబు వికసింపఁ; గాంత్ర నింత్రకి ముఖ్కమల మొపెి; మధువిరోధ్వకి లోన మదనాగ న ప డచూపఁ; బొ లఁత్రకి జనుద్ోయి ప డవు జూపె; శ్ౌర కి ధ్ెైర్ాంబు స్ననమ్మై డయాంగ;


జలజాక్షి మధాంబు స్ననమయిెా;

10.1-1692.1-ఆట్వ్ లద్వ హర కిఁ బేరమబంధ మధ్వకంబుగాఁ గేశ బంధ మధ్వకమగుచు బాలకమర ఁ; బదెనయనువలనఁ బరమదంబు నిండార్ న లఁత య వనంబు నిండి యుండె.

10.1-1693-వచనము

ఇట్లి ర్ుకిె ర్ుకెర్థ ర్ుకెబాహు ర్ుకెకేశ ర్ుకెనేత ర లను నేవుర్కుం జ ల్లయల ైన ర్ుకిెణీద్ేవి దన యెిలపరా యంబున.


తన తండిర గేహమునకుం జనుద్ెంచుచునునన యత్రథవజనులవలనఁ గృ ష ు ని ర్ూప బల గుణాదులు విని కృష ు ఁడు దనకుఁ దగ న విభుఁడని తలఁచెన్.


ఆ లలనర్ూపు బుద్వధయు శ్రలము లక్షణము గుణముఁ జంత్రంచి తగన్ బాలయర్తనముఁ దన కి లయి లుగఁ జేక ందు ననుచు హర యుం దలఁచెన్.

10.1-1696-వచనము

అంత.



బంధువు ల లిఁ గృష ు నకు బాల్లక నిచెుద మంచు శ్లముష్ీ సింధువుల ై విచార్ములు చేయఁగ వ్ార్ల నడాపెట్ిి దు స్ాంధుఁడు ర్ుకిె కృష ు న డఁ జాల విరోధముఁ జేసి మతత పు షింధయవ్ేణి నిత త శిశుపాలున కంచుఁ దలంచె నంధుఁడెై. 10.1-204- ర్ుకిె ణ ిస్ంద్శేము పంపుట్


అనన తలంపు తా న ఱిఁగ యననవన్నర్జగంధ్వ లోన నా పననత నొంద్వ, యయపుత ఁడగు బరా హెణు నొకకనిఁ జీర గర్వస్ం ఛనునఁడు ర్ుకిె నేడు ననుఁ జ ైదుాన కిచెుద నంచు నుననవ్ాఁ డెనినవిధంబులం జని బుధ్శేవర్! చకికీి విననవింపవ్ే.


అయయా! క డుకు విచార్ము లయాయు వ్ార ంపఁ జాలఁ డట్ల గాకుండన్ న యా మ్మఱిఁగ ంచి చీర్ుము చయాన నిజసేవకానుసార న్ శ్ౌర న్.

10.1-1700-వచనము

అని క నిన ర్హస్ావచనంబులు చెపిిన విని బరా హెణుండు ద్ావర్ కానగర్ంబునకుం జని, పరత్రహర్ుల వలనఁ దనరాక యిెఱింగ ంచి యననగధర్ుం డునన నగర్ు పరవ్ేశించి, యందుఁ గనకాస్నాసీనుండయి యునన పుర్ుషో తతముం గాంచి “పెండిి క డుకవుగ” మెని ద్రవించిన ముసిముసి నగవులు నగుచు బరహెణాద్ేవుండెైన హర తన గద్వుయ ద్వగ్నడిగ ్ , బరా హెణుం గూర్ుుండ


నియ్యగ ంచి, తనకు దే్వతలు చేయు చందంబునం బూజలు చేసి, స్ర్స్పద్ార్థ స్ంపననంబ ైన యననంబుఁ బ ట్ిించి, ర ట్ిించిన పిరయంబున నయంబున భాస్ుర్ుండెైన భూస్ుర్ుం జేర లోకర్క్షణ పరశస్తంబ ైన హస్తంబున నతని యడుగులు పుడుకుచు మ్మలిన నతని కిటి్నియిె.


జగతీస్ురేశవర్! స్ంతోషచిత త ండ; వ్ ై యునన న్న ధర్ె మత్రస్ులభము వృదధస్మెత మిద్వ వితత మ్మయాద్వ యిెైనఁ; బరా పింప హర షంచు బరా హెణుండు తన ధర్ెమున నుండుఁ దర్లఁ డా ధర్ెంబు; గోర క లతనికిఁ గుర యుచుండు స్ంతోష్ిగాఁడేని శకుీఁడెైన నశించు; నిర్ధనుండెైనను నిదరబబ వు

10.1-1701.1-ఆట్వ్ లద్వ స్ంతసించెనేని, స్ర్వభూతస్ుహృతత ములకుఁ బరా పతలయభ ముద్వతమయన స్ులకు శ్ాంత లకును స్ుజనులకును గర్వ హీనులకును వినత లే నొనర్ుత .


ఎవవని దే్శమం దునికి యెివవనిచేఁ గుశలంబు గలు్ మీ క వవని రాజామందుఁ బరజల లి స్ుఖింత ర్ు వ్ాఁడు మత్రరాయుం డివవనరాశి దుర్్మున కే లర్ుద్ెంచిత్ర ర్యా! మీర్ు? లే


నవువలుగావు; న్న తలఁపునం గల మే్ లొనర ంత ధ్రమణీ.

10.1-1703-వచనము

అని యిట్లి లీలయగృహీతశరీర్ుండెైన య పిర్మే్శవర్ుం డడిగ న ధర్ణీస్ుర్వర్ుం డతనికి స్వినయంబుగ నిటి్నియిె “ద్ేవ్ా! విదర్ాద్ేశ్ాధ్రశవర్ుండెైన భీషెకుండను రాజుగలం; డా రాజుకూఁత ర్ు ర్ుకిెణి యను కనాకామణి; గల ద యిాందువదన న్నకుం గ ైంకర్ాంబు జేయం గోర వివ్ాహమంగళ్ పరశస్తంబయిన యొకక స్ంద్ేశంబు విననవింపు మని పుతెత ంచె నవదర ంపుము.


ఏ న్న గుణములు గరేుంద్వరయంబులు సో ఁక; ద్ేహతాపంబులు ద్రఱిపో వు నే న్న శుభాకార్ మీక్షింపఁ గనునల; కఖిలయర్థలయభంబు గలుగుచుండు నే న్న చర్ణసేవ యియ ప ర దుు చేసిన; భువననననతతవంబుఁ బొ ందఁ గలుగు నే న్న లస్నానమ మే్ ప ర దుు భకితతోఁ; దడవిన బంధస్ంతత లు వ్ాయు

10.1-1704.1-తేట్గీత్ర

నట్ిి న్న యందు నా చితత మనవర్తము నచిు యుననద్వ న్న యయన నాన లేదు, కర్ుణఁ జూడుము కంసార ! ఖ్లవిద్ార ! శ్రయీుతాకార్! మయనిన్నచితతచోర్!



ధనుాన్ లోకమననభిరాముఁ గుల విద్ాా ర్ూప తార్ుణా సౌ జనాశ్ర ీబల ద్ాన శ్ౌర్ా కర్ుణాస్ంశ్ోభిత న్ నినున నే కనాలో్ ర్ర్ు? కోర్ద్ే మును ర్మయకాంతాలలయమంబు రా జనాానేకపసింహ! నా వలననే జనిెంచెనే మోహముల్.


శ్రయీుతమూర త! య్య పుర్ుషసింహమ! సింహముపాల్ల స ముె గో మయయువు గోర్ు చందమున మత త ఁడు చెైదుాఁడు న్న పద్ాంబుజ ధ్ాాయిని యైెిన ననున వడిఁ ద్ాఁ గొనిపో యిెద నంచు నుననవ్ాఁ డా యధమయధముం డెఱుఁగఁ డదుాతమ్మైన భవతరరతాపమున్


వరతముల్ ద్ేవగుర్ుద్వవజనె బుధసేవల్ ద్ానధరాెదులున్ గతజనెంబుల న్నశవర్ున్ హర జగతకళాాణుఁ గాంక్షించి చే సిత్ర నేనిన్ వస్ుద్ేవనందనుఁడు నా చితేతశుఁ డౌఁ గాక ని ర జత ల ై పో దుర్ుగాక స్ంగర్ములోఁ జేద్రశముఖ్యాధముల్.


అంకలి్ల జ పిలేదు; చత ర్ంగబలంబులతోడ న లి్ల య్య! పంకజనాభ! న్నవు శిశుపాల జరాస్ుత లన్ జయించి నా వంకకు వచిు రాక్షస్వివ్ాహమునన్ భవద్రయశ్ౌర్ామే్ యుంకువ చేసి కృషు ! పుర్ుషో తతమ! చేక నిప ముె వచెుదన్.


లోపల్ల సౌధంబులోన వర తంపంగఁ; ద్ేవచుునే నినునఁ ద్ెత త నేని


గావల్లవ్ార్లఁ గల బంధువులఁ జంపి; కాని తేరా దని కమలనయన! భావించెద్ేని యుపాయంబు చెపెిద; నాల్లంపు కులద్ేవయయతరఁ జేసి నగర్ంబు వ్ లువడి నగజాతకును మోొకకఁ; బ ండిి కి మునుపడఁ బ ండిి కూఁత ఁ

10.1-1709.1-తేట్గీత్ర

న లమి మయవ్ార్ు పంపుదు రేను నట్లి పుర్ము వ్ లువడి యియతెంచి భూతనాథు స్త్రకి మోొకకంగ న్నవు నా స్మయమందు వచిు గొనిప ముె ననున నవ్ార్ాచర త!


ఘను లయతీెయ తమోనివృత్రతక ఱక ై గ రీశుమరాాద న వవని పాద్ాంబుజతోయమందు మునుఁగన్ వ్ాంఛంత రే నట్ిి న్న యనుకంపన్ విలసింపనేని వరతచర్ాన్ నూఱుజనెంబులున్ నినుఁ జంత్రంచుచుఁ బరా ణముల్ విడిచెదన్ నికకంబు పరా ణేశవరా!


పరా ణేశ! న్న మంజు భాషలు వినలేని; కర్ుర్ంధరంబుల కల్లమి యియల? పుర్ుషర్తనమ! న్నవు భోగ ంపఁగాలేని; తనులతవలని సౌందర్ా మే్ల? భువనమోహన! నినునఁ బొ డగానఁగా లేని;


చక్షుర ంద్వరయముల స్తవ మే్ల? దయిత! న్న యధరామృతం బానఁగాలేని; జహవకు ఫలర్స్సిద్వధ యియల?

10.1-1711.1-ఆట్వ్ లద్వ న్నర్జాతనయన! న్న వనమయల్లకా గంధ మబోలేని ఘయోణ మే్ల? ధనాచర త! న్నకు ద్ాస్ాంబుజేయని జనె మే్ల? యిెనిన జనెములకు.

10.1-1712-వచనము

అని యిట్లి ర్ుకిెణీద్ేవి పుతెత ంచిన స్ంద్ేశంబును, ర్ూప సౌంద రాాద్వ విశ్లషంబులును బరా హెణుండు హర కి విననవించి “కర్తవాం బ ద్వు చేయ నవధర ంపు” మని స్వర్ునంబుగా మఱియు నిటి్నియిె.


పలివ వ్ ైభవ్ాస్ిదములు పదములు; కనకర్ంభాత్రర్సాకర్ు లూర్ు; లర్ుణపరభామననహర్ములు గర్ములు; కంబుసౌందర్ామంగళ్ము గళ్ము; మహ త భావ్ాభావమధాంబు మధాంబు; చక్షుర్ుతావద్ాయి చనునద్ోయి; పర హసితారేధందు పట్లంబు నిట్లంబు; జతమతత మధుకర్శ్లణీి వ్ేణి;

10.1-1713.1-ఆట్వ్ లద్వ


భావజాశుగముల పరా పులు చూపులు; కుస్ుమశర్ుని వింట్ి క మలు బొ మలు; చితతతోషణములు చెలువభాషణములు; జలజనయన ముఖ్ము చందరస్ఖ్ము.


ఆ యిెలనాగ న్నకుఁ దగు; నంగనకుం దగు ద్రవు మయ యుపా ధ్ాాయుల యయన పెండిి యగుఁ; దపిదు జాడాములేల? న్నవు న్న తోయమువ్ార ఁ గూడుక ని తోయర్ుహననఁ ద్ెత ర గాని వి చేుయుము; శత ర లనునఱుముజేయుముచేయుముశ్ోభనం బలన్. 10.1-205- వ్ాస్ుద్వే్ాగమన నిర్ుయము

10.1-1715-వచనము

అని యిట్లి పల్లకిన బరా హెణునివలన విదర్ారాజతనయ పుతెత ంచిన స్ంద్ేశంబును, ర్ూప సౌందరాాద్వవిశ్లషంబులును విని, యవధర ంచి నిజకర్ంబున నతని కర్ంబుఁబట్ిి నగుచు న యయాదవ్ేందుర ండు; యిటి్నియి ె


కనినయమీఁద నా తలఁపు గాఢము; కూర్ుకురాదు రేయి నా క ననఁడు; నా వివ్ాహము స్హ ంపక ర్ుకిె దలంచు కరడు నే మున న యిెఱుంగుదున్; బర్ులమూఁక లడంచి కుమయర ఁ ద్ెత త వి దవనునత! మయోనుఁ దరచిు నవవహ నశిఖ్న్ వడిఁద్ెచుు క ైవడిన్.


వచుెద విదర్ాభూమికిఁ; జొచుెద భీషెకుని పుర్ము; స్ుర్ుచిర్లీలన్


ద్ెచుెద బాలన్ వ్ేరల్లెడి వరచుెద నడాంబు ర పులు వచిునఁ బబ ర్న్.

10.1-1718-వచనము

అని పల్లకి, ర్ుకిెణీద్ేవి పెండిి నక్షతరంబుఁ ద్ెల్లసి, దన పంపున ర్థసార్థవ యైెిన ద్ార్కుండు సెైబా స్ుగీవీ మే్ఘ పుషివలయహకంబు లను త ర్ంగంబులం గట్ిి ర్థమయయతతంబు చేసి తెచిున నమోఘ మననర్థుండెైన హర తానును, బరా హెణుండును ర్థారోహణంబు జేసి యియకరాతరంబున నానర్తకద్ేశంబులు గడచి, విదర్ాద్ేశంబునకుఁ జనియిె; నందు కుండినపురీశవర్ుండెైన భీషెకుండు క డుకునకు వశుండెై కూఁత శిశుపాలున కిత త నని తలంచి, శ్ోభననద్ో ాగంబులు చేయించె; నపుిడు.


ర్చులు గంీతలు రాజమయర్్ంబులు; విపణి ద్ేశంబులు విశదములుగఁ జేసిర ; చందనసకిత తోయంబులు; గలయంగఁ జలి్లర ; కలువడములు ర్మణీయ వివిధతోర్ణములుఁ గట్ిిర ; స్కల గృహంబులు చకకఁ జేసి; కర్ూిర్కుంకుమయగర్ుధూపములు పెట్ిి ; ర్త్రవలుఁ బుర్ుష లు ననిన యిెడల

10.1-1719.1-ఆట్వ్ లద్వ వివిధవస్త రములను వివిధమయలయాభర్ ణానులేపనముల నమర యుండి


ర్ఖిల వ్ాదాములు మహపీరత్ర మోోయించి ర్ుతావమున నగర్ మొపిియుండె.

10.1-1720-వచనము

అంత నా భీషెకుండు విహ తపరకార్ంబునం బతృద్ేవతల నర ుంచి బరా హెణులకు భోజనంబులు పెట్ిించి, మంగళాశ్రర్వచనంబులు చద్వవించి, ర్ుకిెణీద్ేవి నభిష్ికతంజేసి వస్త రయుగళ్భూష్ితం గావించి ర్తనభూషణంబు ల్లడంజేసి, ఋగాజుసాామధర్వణ మంతరంబుల మంగళాచార్ంబు లొనర ంచి, భూస్ుర్ులు ర్క్షాకర్ణంబు లయచర ంచిర ; పురోహ త ండు గహీశ్ాంత్రక ఱకు నిగమనిగద్వతనాాయంబున హో మంబు గావించె; మఱియు నా రాజు దంపత ల మే్లుక ఱకుఁ ద్వల ధ్ేను కలధ్ౌత కనక చేలయద్వ ద్ానంబులు ధర్ణీద్ేవతల క స్ంగ ను; అయావస్ర్ంబున.


భట్స్ంఘంబులతో ర్థావళ్ళలతో భద్ేరభయూధంబుతోఁ బట్లవ్ేగానివత ఘోట్కవరజముతో బంధుపిరయశ్లణీితోఁ గట్లస్ంర్ంభముతో విదర్ాతనయం గ కై ందు నంచున్ విశం కట్వృత్రతం జనుద్ెంచెఁ జ ైదుాఁడు గడున్ గర వంచి యవీవట్ికిన్.


బంధులఁ గూడి కృషుబలభదుర లు వచిునఁ బాఱద్ోల్ల ని ర్ెంథర్ వృత్రత ఁ జ ైదుానికి మయనినిఁ గూర ుద మంచు నులిస్ త్రాంధుర్ వీర్ ర్థా ర్థ సేనలతోఁ జనుద్ెంచి రా జరా స్ంధుఁడు దంతవకుతర ఁడును సాలవ విదూర్క పౌండరకాదులున్.

10.1-1723-వచనము


మఱియు నానాద్ేశంబుల రాజు లనేకు లేతెంచి; ర్ందు శిశుపాలు న దురొకని పూజంచి భీషెకుం డొకకనివ్ేశంబున నతని విడియించె; నంతఁ దదవృతాత ంతంబు విని.


హర యొకఁ డేగ నాఁడు మగధ్ాదులు చైెదాహ తానుసార్ుల ై నర్పత ల ందఱ ని చనినార్ు కుమయర కఁ ద్ెచుుచోట్ స్ం గర్మగుఁ ద్ోడు గావలయుఁ గంస్విరోధ్వకి నంచు వ్ేగఁ ద్ా నర గ హలయయుధుండు గమలయక్షుని జాడ ననేక సేనతోన్.


ఆలోపల నేకతమున నాలోలవిశ్ాలనయనయగు ర్ుకిెణి ద నాన లోకలోచనుఁడు హర యయలోకము చేసి కద్వయఁ డని శంకితయైెి.


లగనం బ లి్ల వివ్ాహముం గద్వసె నేలయ రాఁడు గోవిందుఁ? డు ద్వవగనం బయిెాడి మయనస్ంబు విన నన వృతాత ంతమున్? బరా హెణుం డగ నదో్ాతనుఁ డేట్ికిం దడసె? నా యతనంబు సిద్వధంచునన? భగనంబ ై చనునన? విర ంచికృత మ్మబోంగ ం బరవర తంచునన?


ఘను డా భూస్ుర్ు డేగ నన? నడుమ మయర్్శ్ాీంత ఁడెై చిక కనన? విని కృష ు ం డిద్వ తపుిగాఁ దలఁచెనన? విచేుసెనన? యిాశవర్ుం డనుకూల్లంపఁ దలంచునన తలఁపడో? యయరాామహద్ేవియున్


నను ర్క్షింప న ఱుంగునన యిెఱుఁగద్ో? నా భాగా మ్మట్లి ననద్ో?

10.1-1728-వచనము

అని వితర కంచుచు.


పో ఁ డను బరా హెణుండు యదుపుంగవు వీట్ికి; వ్ాస్ుద్ేవుఁడున్ రాఁ డను; నింకఁ బబ యి హర ర్మెని చీర డి యిషిబంధుడున్ లేఁ డను; ర్ుకిెకిం దగవు లేద్వట్ఁ చెైదుాన కిత త నంచు ను నానఁ డను; గ ర కరశవర కి నావలనం గృపలేదు నే డనున్.


చెపిదు తలి్లకిం దలఁపు చికుక; ద్వశల్ దర్హస్ చంద్వరకల్ గపిదు; వకతుతామర్స్గంధ స్మయగత భృంగస్ంఘమున్ రొపిదు; నిదర గ ైక న; దురోజపర్స్ిర్స్కత హర్ముల్ విపిదు; కృషుమయర్్గతవీక్షణపంకుత లు ద్వరపి ద్ెపుిడున్.


త డువదు కనునలన్ వ్ డలు తోయకణంబులు; క పుి చకకఁగా ముడువదు; న చుల్లం గద్వసి ముచుట్కుం జన; దనన మే్మియుం గుడువదు; న్నర్ముం గొనదు; కూర మి కరర్ముఁ జేర పదాముం నొడువదు; వలికరగుణవిననదము చేయదు; డాయ దనుాలన్.


మృగనాభి యలఁదదు మృగరాజమధామ; జలకము లయడదు జలజగంధ్వ;


ముకుర్ంబు చూడదు ముకుర్స్నినభముఖి; పువువలు దుఱుమదు పువువఁబబ ఁడి; వనకేళిఁ గోర్దు వనజాతలోచన; హంస్ంబుఁ బ ంపదు హంస్గమన; లతలఁ బబ ష్ింపదు లత్రకాలల్లతద్ేహ; తొడవులు తొడువదు తొడవుతొడవు

10.1-1732.1-ఆట్వ్ లద్వ త్రలకమిడదు నుదుట్ఁ ద్వలకిన్నత్రలకంబు గమలగృహముఁ జొర్దు కమలహస్త గార్వించి తనునఁ గర్ుణఁ గ ైక న వన మయల్ల రాఁడు తగవుమయల్ల యనుచు.

10.1-1733-వచనము



మలఁగున్ మ్మలిని గాల్లకిం; బట్లనట్నెతతద్వవరేఫాల్లకిం దలఁగుం; గోయల మోోఁతక ై యలఁగు; నుదాతీకర్స్ంభాషలం గలఁగున్; వ్ న నలఁవ్ేడిమిం నలఁగు; మయకంద్ాంకుర్చాఛయకుం ద్ొలఁగుం; గొమె మననభవ్ానలశిఖ్యద్ోధూయమయనాంగ యిెై. 10.1-206- వ్ాస్ుద్వే్ాగమనంబు

10.1-1735-వచనము

ఇట్లి హర రాక క దుర్ుచూచుచు స్కల పరయ్యజనంబులందును విర్కత యయి మననజానలంబునం బొ గులు మగువకు శుభంబు చెపుి చందంబున


వ్ామోర్ులోచనభుజంబులదర ; నంతఁ గృష ు నియ్యగంబున బరా హెణుండు చనుద్ెంచిన నతని ముఖ్లక్షణం బుపలక్షించి యయ కలకంఠకంఠ మహో తకంఠతోడ నకుంఠ త యిెై మొగంబునం జఱునగవు నిగుడ న దుర్ు జని నిలువంబడిన బరా హెణుం డిటి్నియిె.


మ్మచుె భవదు్ ణోననత్ర; కమే్య ధనావళ్ళ ల్లచెు నాకుఁ; ద్ా వచుె స్ుదర్శనాయుధుఁడు వ్ాఁడె; స్ురాస్ుర్ు ల లి నడామ్మై వచిునన ైన రాక్షస్వివ్ాహమునం గొనిపో వు నినున; న్న స్చుర తంబు భాగామును స్ర్వము నేడు ఫల్లంచెఁ గనాకా!

10.1-1737-వచనము

అనిన వ్ ైదర ా యిటి్నియిె.


జలజాతేక్షణుఁ ద్ోడితెచిుత్రవి నా స్ంద్ేశముం జ పిి; నన్ నిలువం బ ట్ిిత్ర; న్న కృపన్ బరత్రకిత్రన్ న్న యంత పుణాాతెకుల్ గలరే; ద్రనికి న్నకుఁ బరత ాపకృత్రం గావింప నే నేర్; నం జల్లఁ గావించెద; భూస్ురానవయమణీ! స్దోంధుచింతామణీ!

10.1-1739-వచనము

అని నమస్కర ంచె; నంత రామకృష ు లు దన కూఁత వివ్ాహంబునకు వచుుట్ విని, తూర్ాఘోషంబులతో న దురొకని, విధుాకతపరకార్ంబునం బూజంచి, మధుపర్కంబు ల్లచిు, వివిధ్ాంబరాభర్ణంబులు మొదల ైన కానుక లొస్ంగ , భీషెకుండు బంధుజనసేనాస్మే్త ల ైన వ్ార్లకుం దూర్ుంబున స్కల స్ంపతిర పూర్ుంబుల ైన నివ్ేశంబులు కల్లించి విడియించె; యిట్లి కూడిన


రాజుల క లిను వయ్యవీర్ా బలవితతంబు ల టి్టి్ కోర నపద్ార్థంబు ల లి నిపిించి పూజంచె, నంత విదర్ాపుర్ంబుపరజలు హర రాక విని వచిు చూచి నేతరా ంజలులం దద్రయ వదనకమలమధుపానంబుఁ జేయుచు.


తగు న్న చకి ీవిదర్ారాజస్ుతకుం; దథాంబు వ్ ైదర ాయుం దగు న్న చకికీ;ి నింత మంచి దగునే? ద్ాంపతా మీ యిదుఱం దగులం గట్ిిన బరహె నేర్ిర గద్ా; దరాిహతారాత్రయిెై మగఁడౌఁ గావుతఁ జకి ీయిా ర్మణికిన్ మయ పుణామూలంబునన్.

10.1-1741-వచనము

అని పల్లకి రా స్మయంబున.


స్ననదుధ ల ై బహు శస్త ర స్మే్త ల ై; బల్లసి చుట్లి ను వీర్భట్లలు గొలువ ముందఱ నుపహర్ములు కానుకలు గొంచు; వర్్ంబుల ై వ్ార్వనిత లేఁగఁ బుషి గంధ్ాంబర్ భూషణ కల్లతల ై; పాడుచు భూస్ుర్భార్ా లర్ుగఁ బణవ మర్ుళ్ శంఖ్ పట్హ కాహళ్ వ్ేణు; భేరీధవనుల మినున పికకట్ిలఁగఁ

10.1-1742.1-ఆట్వ్ లద్వ దగ ల్ల స్ఖ్ులు గొలవఁ దలుి లు బాంధవ స్త లు దో్డ రాఁగ స్వినయముగ


నగర్ు వ్ డల్ల నడచె నగజాతకును మోొకక బాల చికుర్పిహ తఫాల యగుచు.

10.1-1743-వచనము

మఱియు, స్ూత మయగధ వంద్వ గాయక పాఠక జను లంతంత నభినంద్వంచుచుఁ జనుద్ేర్ మందగమనంబున, ముకుందచర్ణార్విందంబులు డెందంబునం దలఁచుచు నిందుధర్స్ుందరీ మంద్వర్ంబు చేర స్ల్లల ధ్ౌత చర్ణకరార్వింద యిెై వ్ార ు శుచియిెై, గ రీస్మీపంబునకుం జనియిె నంత ముతెతతదువలగు భూస్ురోతతమభార్ాలు భవస్హ తయిెైన భవ్ానికి మజజనంబు గావించి, గంధ్ాక్షత ల్లడి, వస్త రమయలయాద్వ భూషణంబుల నలంకర ంచి ధూపద్రపంబు లొస్ంగ నానావిధ్ోపహర్ంబులు స్మర ించి, కానుకల్లచిు, ద్రపమయల్లకల నివ్ాళించి ర్ుకిెణీద్ేవిని మోొకికంచి; ర్పుిడు.


నమిెత్ర నా మనంబున స్నాతను ల ైన యుమయమహేశులన్ మిముెఁ బురాణదంపత ల మే్లు భజంత ఁ గదమె! మే్ట్ి పె దుమె! దయయంబురాశివి గదమె! హర ం బత్రఁ జేయుమమె! ని ననమిెనవ్ార క ననట్ికి నాశము లేదు గదమె! యిాశవరీ!

10.1-1745-వచనము

అని గ రీద్ేవికి మోొకిక పత లతోడం గూడిన బరా హెణభార్ాలకు లవణాపూపంబులును, తాంబూల కంఠస్ూతరంబులును, ఫలంబులు, నిక్షుదండంబులు నిచిు ర్ుకిెణీద్ేవి వ్ార్లం బూజంచిన.

10.1-1746-ఆట్వ్ లద్వ వ్ార్ లుతాహ ంచి వలనొపి ద్రవించి


సేస్ ల్లడిర యువత్ర శిర్మునందు; సేస్ ల లిఁ ద్ాల్లు శివవలిభకు మోొకిక మౌననియత్ర మయని మగువ వ్ డల .

10.1-1747-వచనము

ఇట్లి మే్ఘమధాంబు వ్ లువడి విలసించు క ీకాకర్ు మ్మఱుంగు తెఱంగున, మృగధర్మండలంబు నిర్్మించి చర ంచు మృగంబు చందంబునఁ, గమలభవ నర్తకుం డెత్రతన జవనిక మఱుఁగు ద్ెర్ల్ల ప డచూపిన మోహ న్నద్ేవత క ైవడి, ద్ేవద్ానవ స్ంఘయత కర్తల స్వ్ాాపస్వా స్మయకృషామయణ పననగేందర పాశ పర వలయిత పరాాయ పర భరా ంత మంథరాచల మంథాన మథామయన ఘూర ుత ఘుమఘుమయయత మహర్ువమధాంబున నుండి చనుద్ెంచు నింద్వరాస్ుందరీ వ్ ైభవంబున, బహువిధ పరభాభాస్మయనయిెై యిందుధర్స్ుందరీ మంద్వర్ంబు వ్ డల్ల మయనస్కాసార్ హేమకమల కానన విహర్మయణ మతతమరాళ్ంబు భంగ మందగమనంబునఁ గనకకలశ యుగళ్ స్ంకాశ కర్కశ పయ్యధర్భార్ పర కంపామయన మధాయిెై, ర్తనముద్వరకాలంకృతంబ ైన క ంగేల నొకక స్ఖీలలయమంబు క ైదండఁ గొని, ర్తననివహ స్మంచిత కాంచన కర్ుపతర మయూఖ్ంబులు గండభాగంబుల నర్తనంబులు స్లుప నర్వింద పర మళ్ కుతూహలయవతీర్ు మతతమధుకర్ంబుల మయడిక నరాళ్ంబుల ైన కుంతలజాలంబులు ముఖ్మండలంబునఁ గంీదుక న, స్ుందర్ మందహస్ రోచులు ద్వశలందు బాలచంద్వరకా సౌందర్ాంబు నావహ ంప నధర్ బంబఫలయర్ుణ మరీచిమయల్లకలు ర్దనకుందకుట్ెంబుల కనురాగంబు స్ంపాద్వంప, మననజాతకేతన స్నినభంబ ైన పయిెాదక ంగు దూఁగ; స్ువర్ుమే్ఖ్లయఘట్ిత మణి కిర్ణపట్లంబు లకాల శకీచాప జనకంబుల ై మ్మఱయఁ జ ఱుకువిలుత ం డొర్బ ఱికి వ్ాఁడి యిడి జళిపించిన ధగధగాయయనంబులగు బాణంబుల పగ ద్వ,


స్ుర్ుచిర్ విలోకన నికర్ంబులు రాజవీర్ుల హృదయంబులు భేద్వంప, శింజాన మంజు మంజీర్ నినదంబులు చెవుల పండువు చేయఁ, బాద స్ంచార్ంబున హర రాక క దుర్ుచూచుచు వీర్మోహ నియిెై చనుద్ెంచుచునన స్మయంబున.


అళిన్నలయలకఁ బూర్ుచందరముఖి, నేణాక్షిం, బరవ్ాళాధర ం, గలకంఠ న్, నవపలివ్ాంఘ ోయుగళ్న్, గంధ్ేభకుంభస్తనిం, బుల్లనశ్ోీణి నిభేందరయయన, నర్ుణాంభోజాతహస్తన్, మహో తఫలగంధ్వన్, మృగరాజమధాఁ గని విభరా ంతాత ెల ై ర్ందఱున్.

10.1-1749-వచనము

మఱియు నయిాంత్ర దర్హస్ లజాజ వననకంబులం జతతంబు లేమఱి ధ్ెైర్ాంబులు ద్వగనాడి, గాంభీర్ాంబులు విడిచి, గ ర్వంబులు మఱచి, చేషిలు మయని, యిెఱుక లుడిగ , యయయుధంబులు ద్వగవ్ ైచి, గజ త ర్గ ర్థారోహణంబులు చేయనేర్క, రాజుల లి నేలకు వ్రా ల్ల; రా యియణీలోచన తన వ్ామకర్ నఖ్ంబుల నలకంబులు దలంగఁ ద్ోరయుచు నుతత రీయంబు చకకనొత త చుఁ గడకంట్ి చూపులం గమీంబున నా రాజలోకంబు నాలోకించుచు.


కనియిెన్ ర్ుకిెణి చందరమండలముఖ్ుం, గంఠీర్వ్ేంద్రా వల గున, నవ్ాంభోజదళాక్షుఁ, జార్ుతర్వక్షున్, మే్ఘస్ంకాశద్ే హు, నగారాత్రగజేందరహస్తనిభబాహుం, జకిఁీ, బీతాంబర్ున్, ఘనభూషానివత ఁ గంబుకంఠు, విజయ్యతకంఠున్ జగననెహనున్. 10.1-207- ర్ుకిె ణ ీగహీణంబు

10.1-1751-వచనము


కని తద్రయ ర్ూప వయ్య లయవణా వ్ ైభవ గాంభీర్ా చాత ర్ా తేజో విశ్లషంబులకు స్ంతసించి, మననభవశరాకాీంతయిెై ర్థారోహణంబు గోర్ుచునన యవవరారోహం జూచి, పర పంథవ రాజలోకంబు చూచుచుండ మందగమనంబున గంధసింధుర్ంబు లీలం జనుద్ెంచి ఫేర్వంబుల నడిమిభాగంబుఁ గొనిచను కంఠీర్వంబు క ైవడి నిఖిల భూపాలగణంబుల గణింపక దృణీకర ంచి రాజకనాకం ద్ెచిు హర తన ర్థంబుమీఁద నిడిక ని భూనభోంతరాళ్ంబు నిండ శంఖ్ంబు పూర ంచుచు బలభదుర ండు తోడ నడవ, యయదవవ్ాహ న్న పర వృత ండెై ద్ావర్కానగర్మయర్్ంబు పట్ిి చనియిె; నంత జరాస్ంధవశు ల ైన రాజు లందఱు హర పరాకమీంబు విని స్హ ంప ననపక.


ఘన సింహంబుల కరర త న్నచమృగముల్ గ కై నన చందంబునన్ మన కరర్ుత ల్ గొని బాలఁ ద్ోడొ కనుచు నునాెదంబుతో గోపకుల్ చనుచునాన ర్ద్;ె శ్ౌర్ా మ్మననటి్కి? మీ శసాత ు స్తముల్ గాలినే? తనుమధాన్ విడిపింపమే్ని నగరే ధ్ాతీరజనుల్ కంీతలన్.

10.1-1753-వచనము

అని యొండొర్ులఁ ద్ెలుపుక ని, రోషంబులు హృదయంబుల నిలుపుక ని, స్ంర్ంభించి, తనుతరా ణంబులు వహ ంచి, ధనురాద్వ సాధనంబులు ధర యించి, పంతంబులయడి, తమతమ చత ర్ంగబలంబులం గూడి, జరాస్ంధ్ాదులు యదువీర్ుల వ్ ంట్నంట్ఁ ద్ాఁకి, నిలునిలుమని ధ్వకకర ంచి పల్లకి, యుకుకమిగ ల్ల, మహీధర్ంబుల మీఁద స్ల్లలధ్ార్లు కుర యు ధ్ారాధర్ంబుల చందంబున బాణ వర్షంబులు గుర యించిన యయదవసేనలం గల దండనాయకులు కోదండంబు ల కికడి, గుణంబులు మోోయించి; ర్పుిడు.



అర బల భట్ సాయకముల హర బలములు గపిఁబడిన నడర డు భీత్రన్ హర మధా సిగు్ తోడను హర వదనముఁ జూచెఁ జకితహర ణేక్షణయిెై.

10.1-1755-వచనము

ఇట్లి చూచిన.


వచుెద ర్ద్ె యదువీర్ులు వరచుెద ర్ర సేన న లి వ్ ైర్ులు పెలుచన్ నొచుెదర్ును విచెుదర్ును జచుెదర్ును నేడు చూడు జలజాతాక్షీ!

10.1-1757-వచనము

అని ర్ుకిెణీద్ేవిని హర యూర్డించె; నంత బలభదర పరముఖ్ుల ైన యదువీర్ులు పరళ్యవ్ేళ్ మినుననం బనిన బలుపిడుగు లడర ంచు పెనుమొగుళ్ా వడువున జరాస్ంధ్ాద్వ పర పంథవరాజచకంీబు మీఁద నవకీ పరాకీమంబున శిఖిశిఖ్య స్ంకాశ నిశిత శిలీముఖ్ నారాచ పరముఖ్ంబుల ైన బహువిధ బాణపర్ంపర్లు గుర య నద్వయును విదళిత మతత మయతంగంబును, విచిఛనన త ర్ంగంబును విభినన ర్థవర్ూధంబును, వినిహత పద్ాత్రయూధంబును, విఖ్ండిత వ్ాహ వ్ార్ణ ర్థారోహణ మస్తకంబును, విశకల్లత వక్షోమధా కర్ు కంఠ కపో ల హస్తంబును, విసో ఫటి్త కపాలంబును, వికరర్ు కేశజాలంబును, విపాట్ిత చర్ణ జాను జంఘంబును, విదళిత దంత స్ంఘంబును, విఘట్ిత వీర్మంజీర్


కేయూర్ంబును, విభరషి కుండల కిరీట్ హర్ంబును, విశీుత వీరాలయపంబును, విద్ార్ామయణ గద్ాకుంత తోమర్ పర్శు పట్ిిస్ పరా స్ కర్వ్ాల శూల చకీ చాపంబును, వినిపాత్రత కేతన చామర్ ఛతరంబును, విలూన తనుతరా ణంబును, వికరర్ామయణ ఘోట్కస్ంఘ ర ంఖ్యస్ముదూధ త ధర్ణీపరాగంబును, వినషి ర్థ వ్ేగంబును, వినివ్ార త స్ూత మయగధ వంద్వ వ్ాదంబును, వికుంఠ త హయహేషా పట్హ భాంకార్ కర్ట్ిఘట్ా ఘీంకార్ ర్థనేమి పట్ాతాకర్ త ర్గ నాభిఘంట్ా ఘణఘణాతాకర్ వీర్హుంకార్ భూషణ ఝణఝణాతాకర్ నిసాాణ ధణధణాతాకర్ మణినూపుర్ కేంీకార్ కింకిణీ కిణకిణాతాకర్ శింజన్నట్ంకార్ భట్ పర్స్ిర్ధ్వకాకర్ నాదంబును, వినిర ాదామయన రాజస్మూహంబును, విదామయన ర్కతపరవ్ాహంబును, విశీూయమయణ భూతబేతాళ్ కలకలంబును, విజృంభమయణ ఫేర్వ కాక కంకాద్వ స్ంకులంబును, బరచల్లత కబంధంబును బరభూత పలల గంధంబును బరద్రపిత మే్ద్ో మయంస్ ర్ుధ్వర్ ఖ్యదనంబును, బరవర తత డాకిన్న పరమోదంబును, నయి యుండె; నపుిడు. 10.1-208- రాజలోక పలయయనంబు


మగ డి చల్లంచి పాఱుచును మయగధ ముఖ్ుాలు గూడి యొకకచ ోవగచుచు నాల్లఁ గోలిడినవ్ాని కియీం గడు వ్ చునూర్ుుచున్ మొగమునఁ దపిిదే్ర్ఁ దమ ముందఱఁ బొ కుకచునునన చైెదుాతోఁ బగత ర్ చేత్రలోఁ బడక పరా ణముతోడుత నుననవ్ాఁడవ్ే.

10.1-1759-వచనము

అని మఱియును.

10.1-1760-ఆట్వ్ లద్వ


బరత కవచుు నొడలఁ బరా ణంబు లుండినఁ; బరత కు గల్లగ నేని భార్ా గలదు; బరత్రకితీవు; భార్ాపట్లి ద్ెైవమ్మఱుంగు; వగవ వలదు చెైదా! వలదువలదు.

10.1-1761-వచనము

వినుము, ద్ేహధ్ార స్వతంత ర ండు గాఁడు, జంతరగానిచేత్ర జంతరపుబొ మె క ైవడి న్నశవర్తంతర పరాధ్రనుండెై, స్ుఖ్దుుఃఖ్ంబులందు నర్తనంబులు స్లుపుఁ; ద్ొ లి్ల యియను మథురాపుర్ంబుపెైఁ బద్వయియడు మయఱులు పరాకీమంబున విడిసి, స్పతదశవ్ార్ంబులు చకిచీేత నిర్ూెల్లత బలచకుీండన ై కామపాలుచేతం బట్లి బడి కృష ు ండు గర్ుణ చేసి విడిపించి పుచిున వచిు కమీెఱ నిర్ువద్వమూ డక్ష హ ణులం గూడుక ని పదున నిమిదవ మయఱు ద్ాడిచేసి శత ర వులం ద్ోల్ల విజయంబు చేక ంట్ిని యిట్ిి జయయపజయంబులందు హర్షశ్ోకంబులం జ ంద నే న ననండు; నేట్ి ద్వనంబున న్న కృష ు న ద్వర పో ర్ మనరాజలోకంబ లి నుగాీక్షుం గూడిక ని పో ర న ననడుదు మింత్రయ కాక దైె్వయుకతంబ ైన కాలంబునం జేసి లోకంబులు పర భరమించుచుండును; అద్వయునుం గాక.


తమకుం గాలము మంచిద్ెైన మనలం ద్ెైరలోకా విఖ్యాత్ర వి కమీులన్ గ ల్లుర యయదవుల్ హర భుజాగర్వంబునన్ నేడు; కా లము మే్ల ై చనుద్ెంచెనేని మనమున్ లక్షించి విద్ేవష లన్ స్మర్క్షోణి జయింత; మింతపనిక ై శంకింప న్నకేట్ికిన్. 10.1-209- ర్ుకిె యనువ్ాని భంగంబు

10.1-1763-వచనము


అని యిట్లి జరాస్ంధుండు నతని యొద్వు రాజులును శిశుపాలుని పర తాపంబు నివ్ార ంచి, తమతమ భూములకుం జనిర ; శిశుపాలుండు ననుచర్ సేనాస్మే్త ండయి తన నగర్ంబునకుం జనియిె నంత ర్ుకిె యనువ్ాఁడు కృష ు ండు రాక్షస్వివ్ాహంబునం దన చెల్లయల్లం గొనిపో వుట్కు స్హ ంపక, యియకాక్ష హ ణీబలంబుతోడ స్మర్స్నానహంబునం గృష ు ని వ్ నుదగ ల్ల పో వుచుఁ దన సార్థవతో యిటి్నియిె.


బలి్లదు, ననున భీషెజనపాలకుమయర్కుఁ జనన చేసి నా చెల ి ల్ల ర్ుకిెణిం గొనుచుఁ జకకని నికకపు బంట్లబబ ల న్న గొలిఁడు పో యిెడిన్; ర్థము గూడఁగఁ ద్ోలుము; తేజతోలిస్ దాలి పర్ంపర్న్ మదముఁ బాపెదఁ జూపెద నా పరతాపమున్.

10.1-1765-వచనము

అని యిట్లి ర్ుకిె హర క లంద్వ యిెఱుంగక సార్థవ నదల్లంచి ర్థంబుఁ గూడంద్ోల్లంచి గోపాలక! వ్ ననముచు! నిమిషమయతరంబు నిలు నిలు” మని ధ్వకకర ంచి, బలువింట్ నార యిెకికంచి మూడు వ్ాఁడి తూపుల హర నొపిించి యిటి్నియిె.


మయ స్ర వ్ాఁడవ్ా మయ పాపఁ గొనిపో వ? ; నేపాట్ి గలవ్ాడ? వ్ేద్వ వంశ? మ్మందు జనిెంచిత్ర? వ్ కకడఁ బ ర గ త్ర? ; వ్ యాద్వ నడవడి? యెివవఁ డెఱుఁగు? మయనహీనుఁడ వీవు; మరాాదయును లేదు;


మయయ గ ైక ని కాని మలయ రావు; నిజర్ూపమున శత ర నివహంబుపెైఁ బబ వు; వస్ుధ్రశుఁడవు గావు వ్ావి లేదు;

10.1-1766.1-ఆట్వ్ లద్వ క మె నిముె; న్నవు గుణర్హ త ండవు విడువు; విడువవ్ేని విలయకాల శిఖిశిఖ్య స్మయన శితశిలీముఖ్ముల గర్వ మ్మలిఁ గొందుఁ గలహమందు.

10.1-1767-వచనము

అని పల్లకిన నగధర్ుండు నగ , యొకక బాణంబున వ్ాని కోదండంబు ఖ్ండించి, యయఱు శర్ంబుల శరీర్ంబు దూఱనేసి, యిెనిమిద్వ విశిఖ్ంబుల ర్థాంబులం గూల్లు, ర ండముెల సార్థవంజంపి, మూడువ్ాఁడి తూపులం గేతనంబుఁ దుర ంచి మఱియు నొకక విలింద్వనం దుర ంచి, వ్ ండియు నొకక ధనువు పట్ిిన విదళించి కమీంబునఁ బర ఘ పట్ిిస్ శూల చరాెసి శకిత తోమర్ంబులు ధర యించినం దునుకలు చేసి కీమెఱ నాయుధంబు ల నిన యిెత్రతన ననినయు శకలంబులు గావించె; నంతట్ం దనివిజనక వ్ాఁడు ర్థంబు డిగ ్ ఖ్డ్హస్ుత ండెై దవ్ానలంబుపెైఁ బడు మిడుత చందంబునం గద్వసిన ఖ్డ్ కవచంబులు చూర్ుంబులు చేసి, స్హ ంపక మ్మఱుంగులు చెదర్ నడిదంబు పెఱికి జళిపించి వ్ాని శిర్ంబు తెగవ్ేరయుదునని గమకించి, నడచుచునన నడాంబు వచిు ర్ుకిెణీద్ేవి హర చర్ణార్విందంబులు పట్లి క ని యిటి్నియిె.


నినునన్నశవర్ు ద్ేవద్ేవుని నిర్ుయింపఁగ లేక య్య


స్నునతామలకరర తశ్ోభిత! స్ర్వలోకశర్ణా! మయ యనన యిాతఁడు నేడు చేస ెమహపరాధము న్న యెిడన్ ననున మననన చేసి కావు మనాథనాథ! దయయనిథర!


కలి లేదని విననవించుట్ గాదు వలిభ! యిాతనిన్ బరలిదుం ద్ెగఁజూచితేనియు భాగావంత ల మ్మైత్ర మే్ మలుి ఁ డయిెా ముకుందుఁ డీశవర్ుఁ డంచు మోద్వత ల ైన మయ తలి్లదండుర లు పుతర శ్ోకము ద్ాల్లు చికుకదు రీశవరా!


అని డగు్ త్రతకతో మహభయముతో నాకంపితాంగంబుతో వినతశ్ాీంత ముఖ్ంబుతో శీుత్రచలద్ేవణీకలయపంబుతోఁ గనుద్ోయిన్ జడిగొనన బాషిములతోఁ గనాాలలయమంబు మోొ కికన ర్ుకిెం ద్ెగ వ్ేరయఁబబ క మగ డెం గృష ు ండు రోచిష ు ఁడెై.

10.1-1771-వచనము

ఇట్లి చంపక బావ్ా! ర్మెని చిఱునగవు నగుచు వ్ానిం, బట్ిి బంధ్వంచి, గడాంబును మీస్ంబునుం దలయును నొక కత్రతవ్ాత్ర యముెన రేవులువ్ాఱఁ గొఱిగ విర్ూపిం జేసె; నంతట్ యదువీర్ులు పర్సెైనాంబులం బాఱఁద్ోల్ల, తతామీపంబునకు వచిు; ర్పుిడు హతపరా ణుండెై కట్లి బడియునన ర్ుకిెం జూచి కర్ుణజేసి, కామపాలుండు వ్ాని బంధంబులు విడిచి హర డగ్ఱి యిటి్నియిె.


తలమనక భీషెనందనుఁ దలయును మూత్రయును గొఱుగఁ దగవ్ే? బంధుం


దలయును మూత్రయు గొఱుగుట్ తల తఱుఁగుట్కంట్టఁ దుచఛతర్ము మహతాె!


క ందఱు ర పులని కరడును; గొందఱు హ త లనుచు మే్లుగూర్ివు; నిజ మీ వందఱి యందును స్ముఁడవు; ప ందఁగ నేలయా విషమబుద్వధ? ననంతా!

10.1-1774-వచనము

అని వితర కంచి పల్లకి ర్ుకిెణీద్ేవి నుపలక్షించి యిటి్నియిె.


తోడంబుట్ిినవ్ాని భంగమునకున్ దుుఃఖించి మయ కృష ు న గా్ డం జూడకు మమె పూర్వభవకరాెధ్రనమ్మై పరా ణులం గీడున్ మే్లునుజ ందు; లేఁ డొకఁడు శిక్షింపంగ ర్క్షింప న్న తోడంబుట్లి వు కర్ెశ్లష పర భూత ం డయిెా నే డీ యెిడన్.


చంపెడి ద్ోషము గల్లగ నఁ జంపఁ జనదు బంధుజనులఁ జను విడువంగాఁ జంపిన ద్ోషము సిదధము చంపఁగ మఱి యియల మునన చచిున వ్ానిన్.

10.1-1777-ఆట్వ్ లద్వ బరహెచేత భూమిపత ల కర ధర్ెంబు


గల్లితంబు రాజాకాంక్షఁ జేసి తోడిచూలు న ైనఁద్ోడఁబుట్ిినవ్ాఁడు చంపుచుండుఁ గూీర్ చర త ఁ డగుచు.


భూమికి ధన ధ్ానాములకు భామలకును మయనములకుఁ బరా భవములకుం గామించి మీఁదుఁ గానర్ు శ్ర ీమదమున మయనధనులు చెనఁకుదు రొర్ులన్.

10.1-1779-వచనము

వినుము, ద్ెైవమయయం జేసి దే్హభిమయనుల ైన మయనవులకుం బగవ్ాఁడు బంధుండు ద్ాసీనుండు నను భేదంబు మోహంబున సిదధం బయి యుండు జలయదుల యందుఁ జందరస్ూరాాదులును ఘట్ాదులందు గగనంబును బ కుకల ై కానంబడు భంగ ద్ేహధ్ార్ుల కందఱకు నాతె యొకకండయుాను బ కకండెైర తోఁచు; నాదాంతంబులు గల యిా ద్ేహంబు దరవా పరా ణ గుణాతెకంబ ై, యయతె యందు నవిదా చేతఁ గల్లితంబ ై, ద్ేహ ని స్ంసార్ంబునం ద్వరపుి స్ూర్ుాండు తట్స్ుథ ండెై యుండం బరకాశమయనంబుల ైన దృష్ిి ర్ూపంబులుంబబ ల నాతె తట్స్ుథ ండెై యుండ ద్ేహేంద్వరయంబులు పరకాశమయనంబు లగు నాతెకు వ్ేఱొ కకట్ితోడ స్ంయ్యగవియ్యగంబులు లేవు వృద్వధ క్షయంబులు చందరకళ్లకుంగాని చందుర నికి లేని క ైవడి జనెనాశంబులు దే్హంబునకుంగాని యయతెకుఁ గలుగనేర్వు; నిదరబబ యిన వ్ాఁడాతెను విషయఫలయనుభవంబులు చేయించు తెఱంగున న ఱుక లేని వ్ాఁడు నిజము గానియర్థంబు లందు ననుభవము నొందుచుండు కావున.



అజాఞ నజ మగు శ్ోకము విజాఞ నవిలోకనమున విడువుము న్నకుం బరజాఞ వత్రకిం దగున ేయజాఞ నుల భంగ వగవ నంభోజముఖీ!

10.1-1781-వచనము

ఇట్లి బలభదుర నిఁచేతఁ దె్లుపంబడి ర్ుకిెణీద్ేవి దుుఃఖ్ంబు మయని యుండె; నట్ ర్ుకిె యనువ్ాఁడు పరా ణావశిష ి ండెై, విడువంబడి తన విర్ూపభావంబునకు న ర యుచు హర ం గ ల్లచికాని కుండినపుర్ంబు చొర్నని పరత్రజఞచేసి, తతామీపంబున నుండె; నివివధంబున. 10.1-210- ర్ుకిె ణ ీకలయాణంబు


రాజీవలోచనుఁడు హర రాజస్మూహముల గ ల్లు రాజస్ మొపిన్ రాజత యగు తన పుర కిని రాజాననఁ ద్ెచెు బంధురాజ నుత్రంపన్.

10.1-1783-వచనము

అంత నయయాదవ్ేందుర ని నగర్ంబు స్మయర్బు వివ్ాహ కృతాంబును బరవర్తమయన గీత వ్ాదా నృతాంబును, బరత్రగృహలంకృతాశ్లష నర్నారీ వర్్ంబును, బర ణయమహో తావ స్మయహూయమయన మహీపాల గజఘట్ా గండమండల ద్ానస్ల్లలధ్ారాసికత రాజమయర్్ంబును బరత్రద్ావర్ మంగళాచార్ స్ంఘట్ిత కమీుక కదళికా కర్ూిర్ కుంకుమయగర్ు ధూపద్రప పర పూర్ుకుంభంబును, విభూష్ిత


స్కల గృహవ్ేద్వకా కవ్ాట్ ద్ేహళీ స్తంభంబును, విచితర కుస్ుమయంబర్ ర్తనతోర్ణ విరాజతంబును, స్ముదూధ త కేతన విభరా జతంబును న ై యుండె; నవవస్ర్ంబున.


ధుర వకరర తన్ హర పెండిియయడె నిజ చేతోహర ణిన్ మయన వ్ ై భవ గాంభీర్ా విహర ణిన్ నిఖిల స్ంపతాకర ణిన్ సాధు బాం ధవ స్తాకర ణిఁ బుణాచార ణి మహద్ార దరయ స్ంహర ణిన్ స్ువిభూషాంబర్ ధ్ార ణిన్ గుణవతీచూడామణిన్ ర్ుకిెణిన్.


స్త లుం ద్ార్ును బౌర్ులు హ తమత్రఁ గానుకలు దె్చిు యిచిుర కర్ుణో ననత వర ధష ు లకును మయ నిత రోచిష ు లకు ర్ుకిెణీకృష ు లకున్.


హర పెండిి కిఁ గ ైకేయక కుర్ు స్ృంజయ యదు విదర్ా కుంత్ర నరేందుర ల్ పర్మయనందముఁ బొ ంద్వర ధర్ణీశులలోన గాఢతాతిర్ామునన్.


హర యిా తెఱఁగున ర్ుకిెణి నర్ుదుగఁ గొనివచిు పెండిియయడుట్ విని దు షకర్కృతా మనుచు వ్ ఱగం ద్వర రాజులు రాజస్ుత లు ద్వకుకల న లిన్.


10.1-1788-ఆట్వ్ లద్వ అనఘ! యయద్వలక్షిె యిెనై ర్ుకిెణితోడఁ గీడీ స్లుపుచునన కృష ు ఁ జూచి పటి్ణంబులోని పరజ లులిసిలి్లర పీరత లగుచు ముకతభీత లగుచు.

10.1-1789-వచనము

అని చెపిి. 10.1-211- పూర ు


కువలయర్క్షాతతిర్! కువలయదళ్న్నలవర్ుకోమలద్ేహ! కువలయనాథశిరోమణి! కువలయజనవినుత విమలగుణస్ంఘయతా!

10.1-1791-మయల్లని

స్ర్సిజనిభహసాత ! స్ర్వలోకపరశసాత ! నిర్ుపమ శుభమూరీత! నిర్ెలయర్ూఢకరరీత! పర్హృదయవిద్ార!ీ భకతలోకోపకారీ! గుర్ుబుధజనతోష్ీ! ఘోర్ద్ెైతేయశ్ోష్ీ!

10.1-1792-గదాము

ఇద్వ శ్రపీర్మే్శవర్కర్ుణాకల్లత కవితావిచితర కేస్నమంత్రరపుతర స్హజపాండితా పో తనామయతా పరణీతంబయిన శ్రమీహభాగతం బను మహపురాణంబునందు ద్ేవకరద్ేవి వివ్ాహంబును, గగనవ్ాణీశవీణంబును, గంసో ద్ేరకంబును, వస్ుద్ేవ


పరా ర్థనయును య్యగమయయయ పరభావంబును, బలభదుర ని జనెంబును, బరహెద్వ స్ుర్సోత తరంబును, గృషాు వతార్ంబును, ఘోషపరవ్ేశంబును, య్యగనిద్రా చర తంబును, నందపుతరో తావంబును, బూతనా స్ంహర్ంబును, శకట్భంజనంబును, దృణావర్ుత మర్ణంబును, గరా్ గమనంబును, నారాయణాద్వ నామనిరేుశంబును, బాలకరడీయును, మృదాక్షణంబును, వ్ాస్ుద్ేవ వదనగహవర్విలోకామయనాఖిల లోకాలోకనంబును, నవన్నత చౌర్ాంబును, యశ్ోద్ారోషంబు, నులూఖ్లబంధనంబు, నర్ుజ నతర్ుయుగళ్ నిపాతనంబును, నలకూబర్ మణిగీవీుల శ్ాపమోక్షణంబును, బృంద్ావన గమనంబును, వతాపాలనంబును, వతాాస్ుర్ వధయును, బకదనుజ విద్ార్ణంబు, నఘయస్ుర్ మర్ణంబును, వతాాపహర్ణంబును, నూతన వతాబాలక కలినంబును, బరహె వినుత్రయు, గోపాలకతవంబును, గార్ుభాస్ుర్ దమనంబును, కాళియఫణి మర్ునంబును, గర్ుడ కాళియ నాగ విరోధ కథనంబును, బరలంబాస్ుర్ హ ంస్నంబును, దవ్ానలపానంబును, వర్షర్ుత వర్ునంబును, శర్తాకల లక్షణంబును, వ్ేణు విలయస్ంబును, హేమంత స్మయ స్మయగమంబును, గోపకనాాచర త హవిషా వరతంబును, గాతాాయన్న సేవనంబును, వలివీవసాత ు పహర్ణంబును, విపరవనితా దతాత నన భోజనంబు, నిందరయయగ నివ్ార్ణంబును నందముకుంద స్ంవ్ాదంబును, పర్వత భజనంబును, బాషాణస్ల్లలవర్షంబును, గోవర్ధననదధర్ణంబును, వర్ుణకింకర్ుండు నందునిగొనిపో యిన హర తెచుుట్యును, వ్ేణుపూర్ణంబును, గోపికాజన ఘోషనిర్్మంబును, యమునాతీర్ వనవిహర్ణంబును, గృషాు ంతరాధ నంబును, ఘోషకామన్న గణానేవషణంబును, గోపికాగీతలును, హర పరస్ననతయును, రాస్కరడీనంబును, జలకేళియును, స్ర్ిర్ూపకుండెైన స్ుదర్శన విద్ాాధర్ుండు హర చర్ణతాడనంబున నిజర్ూపంబు పడయుట్యును, శంఖ్చూడుండను గుహాకుని వధ్వంచుట్యును, వృషభాస్ుర్ విదళ్నంబును, నార్ద్ోపద్ేశంబున


హర జనెకథ న ఱంగ కంస్ుండు ద్ేవకరవస్ుద్ేవుల బదుధ లం జేయుట్యును, ఘోట్కాస్ుర్ుండెైన కేశియను దనుజుని వధ్వయించుట్యును, నార్ద స్ుత త్రయును, వ్యామద్ానవ మర్ణంబు, నకూీరాగమంబు, నకూీర్ రామకృష ు ల స్లయి పంబును, ఘోషనిర్్మంబును, యమునా జలయంతరాళ్ంబున నకూీర్ుండు హర విశవర్ూపంబును గాంచుట్యు, నకూీర్ స్తవంబును, మథురానగర్ పరవ్ేశంబును, ర్జక వధయును, వ్ాయక మయల్లకులచే స్మయెనంబునొందుట్యును, కుబాజ పరసాదకర్ణంబును, ధనుర్ాంగంబును, గంస్ు దుస్వపనంబును, గువలయయపీడ పీడనంబును, ర్ంగస్థల పరవ్ేశంబును, జాణూర్ ముష్ిికుల వధయును, గంస్ వధయును, వస్ుద్ేవద్ేవకరబంధ మోక్షణంబు, నుగసీేను రాజాసాథ పనంబును, రామకృష ు లు సాంద్రపుని వలన విదాలభాసించుట్యును, స్ంయమన్ననగర్ గమనంబును, గుర్ుపుతర ద్ానంబు, నుదధవుని ఘోషయయతరయును, భరమర్గీతలును, గుబాజ వ్ాస్ గమనంబును, గర నగర్ంబునకు నకూీర్ుండు చని కుంతీద్ేవి నూరార్ుుట్యును, గంస్భార్ాలగు నసిత పరా స్ుత లు జరాస్ంధునకుఁ గంస్ుమర్ణం బ ఱింగ ంచుట్యును, జరాస్ంధుని దండయయతరయును, మథురానగర్ నిరోధంబును, యుదధంబున జరాస్ంధుండు స్పతదశ వ్ార్ంబులు పలయయిత ండగుట్యును, నార్దపేరర త ండెై కాలయవనుండు మథుర్పెై ద్ాడివ్ డలుట్యును, ద్ావర్కానగర్ నిరాెణంబును, మథురాపుర్నివ్ాస్ులం దన య్యగబలంబున హర ద్ావర్కానగర్ంబునకుం ద్ెచుుట్యును, కాలయవనుడు హర వ్ ంట్జని గ ర గుహ యందు నిద్వరత ండెైన ముచికుందునిదృష్ిివలన న్నఱగుట్యును, ముచికుందుండు హర ని స్ంస్ుత త్ర చేసి తపంబునకుం జనుట్యును, జరాస్ంధుండు గీమెఱ రామకృష ు లపెై నేతెంచుట్యును, బరవర్షణ పర్వతారోహణంబును, గ ర దహనంబును, గ ర డిగ్నుఱికి రామకృష ు లు ద్ావర్కకుం జనుట్యును, ర్ుకిెణీ జననంబును,


ర్ుకిెణీ స్ంద్ేశంబును, వ్ాస్ుద్ేవ్ాగమనంబును, ర్ుకిెణీ గహీణంబును, రాజలోక పలయయనంబును, ర్ుకిె యనువ్ానిభంగంబును, ర్ుకిెణీకలయాణంబును యను కథలుఁ గల దశమస్కంధంబు నందుఁ బూర్వభాగము స్మయపతము.

- - - 0 - - -

൘౮తన ಏలుగు ಖాగవతముtelugubhagavatam.org/pdf/tebha_skanda_10.1.pdf ·...

Documents