महभरत · मभर मरठ˛ अनद क : श˛. अश’क क’ठर...

95

Upload: others

Post on 01-Sep-2019

28 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

मह�भ�रतमह�भ�रत खड सतर�व� (वनपव�)

अश�क क�ठ�र�ई स�ह�त� पह�ष�न

ह�श�ष स�चन� - म��भ�र��च� स�� ख�ड ��चण��स�ठ� क� प�� ख�ल�ल लल�क �र ज�.http://www.esahity.com/23092343238123512366234023812350.html

म��भ�र� मर�ठ� अन���दक : श�. अश'क क'ठ�र� [email protected] �� प�स�क���ल ल�खन�च� स�� �कक अन���दक�कड� स�रह*� अस+न प�स�क�च� हक��� त����ल अ�श�च� प�नम��दण �� न�ट, हचतपट हक��� इ�र रप���र करण��स�ठ� अन���दक�च� ल�ख� पर��नग� घ�ण� आ�श�क आ��. �स� न क�ल��स क��द�श�र क�र��ई �'ऊ शक��. ई स�ह�त� पह�ष�न G1102, Eternity, Eleventh floor Eastern Express Highway. Thane, 400604 www.esahity.com [email protected] ©esahity Pratishthan®2018

• ह�न�म+ल� ह��रण�स�ठ� उपलब=.

• आपल� ��च+न झ�ल���र आपण �� फ@र�ड� कर शक��.

• �� प�स�क ��बस��ट�र ठ��ण��प��C हक��� ��चन�व�ह�ररक क'ण���� ��पर करण��प+प+ �C स�ह�त� पह�ष�नच� ल�ख� पर��नग� घ�ण� आ�श�क आ��.

पक�शन : १० ज+न २०१९

- अन���दक�च� द'न शबद -ह��द+ म�न���� ज�� क���N रचन� स��म�न� आ��� त����ल एक म��भ�र� आ��. ह��द+�च�� सगळ�� पर�पर�, च�ल�रर��, स�सक�र ह��च� म�ळ� म��भ�र��� आ���. चTकस ह��द+ व�हकल� ब���च ��ळ� अम�क पथ� क�� पच�र�� आल� अस� पश पड�' पर���, त��च� सम�=�नक�रक उतर म�त त��ल� हमळ� न���. च�र जण च�र कलपन� स��ग��� � त��च� गX=ळ उड�'. �� �'ऊ न�� � त�� �ह���ट�, पथ� ह��च� म+ळ क'ठ� आ�� �� ल*�� ���� ह�स�ठ� �� प�तन आ��, �� अन���द ��चल� कY, त�� पश��च� सम�=�नक�रक उतर� हमळ��ल अश� म�झ� अप�*� आ��. म�ण+न, म� म��भ�र� ह� म��क�व��च� मर�ठ�� अन���द करण��च� ठर�ल�. आ�� प�[� म��भ�र���र बर�च लल��ल� ग�ल� आ�� � ह�प�ढ�स�द� प�षकळ लल��ल� ज�ईल पण म��भ�र�, जस_ आ�� �स_, एक श̀*हणक म�ध�म म�ण+न ��चक��न� हमळण� आ�श�क आ�� � �� ह� भ�ष���र�न� म� ��चक��न� द�� आ��.म��भ�र� �� एक म��क�व� आ��. अस_ म�ण���, �� स���� म'ठ� ग�थ आ��. म� म�त अन���द कर���न� �' गद�� क�ल� आ�� क�रण, मल� कह���च� अ�ग न���. म��भ�र��च�� उपलब= पह��� क���N भ�द आढळ���. त��स�ठ� सगळ� भ�द भ�ष���र�� घ��ल� आ��� म�णज�, क���N र��dन ज��+ न��. त�� हश���, स�म�न� ��चक��न� कथ�भ�ग अल=क च��गल�� पक�र� समज��� म�ण+न क���N ट�प� हदल�� आ���. म�झ� ��चक स�=� मर�ठ� आ��� ज���च� ज�न म'जक� आ�� अस_ ग���� =रन म� अन���द�च� भ�ष� ब�ळब'= मर�ठ� ठ��ल� आ��, त��म�ळ_ क'ण�ल��� �� स�जपण� ��च�� ��ईल � समज�ल. क���N ल�खक अश� ग�थ�च� अन���द कर���न� प�च�न��च� अन�भ� ���� म�ण+न म�द�म प�च�न (Archaic) शबदप�'ग ��पर��� पर���, म�झ� अस� अन�भ� आ�� हक�, ब�g��क ��चक��न� �� ��चण��स त�स �'�'. म�ण+न भ�ष� आपल� न��म�च�च ओघ��� ठ��ल� आ��. म��भ�र��च� अठर� प�� आ��� � त�� आ=�च� अस� आहदप�� म�ण+न एक ज'डल� आ��. आहदप���म�ळ� म��भ�र����ल म�ख� कथ�भ�ग�च� प+�jह���स ��चक��न� समज�ल. आहदप���� ह��द+�च�� अन�क प�र�ण��च�� म�ळस�त�च� कलपन� ����. म�ण+न �' म�झ��म�� फ�र म�त��च� आ��. म� म�त अन���द करण��च�� स'��स�ठ� स�प+ण� म��भ�र� च�ळ�स�प�*��

ज�स� ख�ड��� ह�भ�ग+न हदल� आ��. त��म�ळ_ इ�टरन�ट�र चढ����न� � उ�र����न� स'प� ज�ईल अश� अप�*� आ��. त����ल �� स�र��� ख�ड आपण आ�� ��चण�र अ���, त��� पह�व�� म��तम� प��, क��डल �रण प� �, द �सर� अरण� प��, आपण प��ण�र आ�'�. म��भ�र� क=� लल��ल� ग�ल� अस� पश न��म� �� ��चण����च�� मन�� ड'क���' म�ण+न त��बदल थ'ड� लल��� आ��. म����र � गT�म ब�द आपल��ल� म���� आ���, स�=�रणपण� इस��सन प+�� ५५० �षj �� द'घ� म��न�भ�� �'ऊन ग�ल�. जर म��भ�र��च� रचन� त�� आ=�च� अस�� �र त��च� उल�ख त�� क�ळ���ल ज`न � ब�द स�ह�त��� हनहo�च आल� अस��. ब�द�ल� स��ख�म�न� अस_ स�ब'=���. क�रण, त��च� �त�ज�न स��ख� ह�च�र��र आ=�र�� आ��. व��स��च� भग�� ग��� ��द����च� �त�ज�न म��ड�� ज� ��लन�न� अ���च�न आ�� � स��ख� ह�च�र �� ह��द+ �त�ज�न���ल पह�ल� म�णज�, स���� ज�स� ज�न� समजल� ज��'. जर �� ब�द�च�� आ=�च� अस�� �र हनहo�च त��च� पभ�� ब�द�च�� ह�च�र���र झ�ल�ल� हदसल� अस��. ह�श�ष करन �� द'घ� र�जघर�ण��च� �'�� म�णज� त���च� हश*ण त�� क�ळ���ल स�qतम असण�रच मग त��च�� अभ��स�� ग���, क� षण �� आल� अस��. ह�श�षकरन जर �� द'घ� =म���र क�म कर� �'�� �र �� अप�ह*� आ��. पर���, पत�* अस_ हदस�� हक�, त�� द'घ�च���� �तक�ललन स�ह�त��� �' उल�ख आढळ� न���. ह�च� अथ� म��भ�र� त�� न��रच�� क�ळ�� रचल� ग�ल� अस���. द �सर� अ�द�ज अस� कY, ��द��� �त�ज�न लल��ण�र� व��स � म��भ�र�क�र व��स एकच व�हक �'�� अस_ स�=�र म�नल� ज�� आ��. ��द����च� स�र म��भ�र����ल ग���� आ��. ��द��� �त�ज�न�च� उगम त��च स�म�र�स झ�ल� �� स��म�न� आ��. म��भ�र� लल��ण�र� व��स स��ग���, ��द��च� ह�सर पड� च�लल� आ�� �र� �� ज�न स'प�� भ�ष�� स�म�न��न�� समज��� म�ण+न कथ�रप��+न �� उपलब= व���� ह�स�ठ� त���न� म��भ�र� �� क�लपहनक रचन� क�ल� आ��. अस_ स�� प���� आपण अ�द�ज कर शक�' हक�, म��भ�र� इस��सन प+�� ४००च�� स�म�र�स म�णज�, सम�ट अश'क�च�� आ=� लल��ल� ग�ल� अस���. म��भ�र��� स��v व��स एक प�त अश� भ+हमक� कर���न� हदस��. त��पम�ण� क� षण म�ण+न ज� प�त आ�� त��च� सगळ� क��व� प���� व��स ज���च� खर� न��� क� षण द̀प��न आ��, �_च कर�� आ��� अस� ��ट��. म�णज� म��भ�र�क�र व��स त���च�� रचन�� द'न भ+हमक�

कर���� अस_ म�ण��� ल�ग�ल. त��म�ळ_ अस� समजण��स �रक� नस��� कY, म��भ�र� त���च�� कलपन��च�च एक भ�ग आ��. कद�हच� अस_ म�ण�� ��ईल कY, म��भ�र� �� एक द��कथ��च� स�ग� आ�� � त��द�र� न`ह�कम�ल�� हशक�ण��च� प�तन झ�ल� आ��. म�झ�� म��, अश� चचj� ��ळ व�थ� न घ�ल���� ह��द+�न� म��भ�र����ल कथ���+न क�� स��ग����च� आ�� �� प����. एक ऐह���लसक दस�ऐ�ज म�ण+न म��भ�र� उप�'ग� ��ईल अस_ ��ट� न���. म��भ�र����ल कथ� प����, त����ल अह�र�लज� पस�ग �_च स��ग��� हक� �� सगळ� कप'लकललप� आ��. पर���, त����+न ज� हशक�ण��च� प�तन झ�ल� आ�� �' अपह�म आ��. आपल��कड� इ�गज��न� स��प�च� हश*ण पद�� आणल� त�� आ=� ह��द +���ल हदज, प�ठश�ळ���+न प�थहमक हश*ण घ�� अस��. त��� पथम, अ*र ओळख न��र गहण� � म��भ�र� हशक�ल� ज�ई (प�र'ह�� ब�हण��च�� प�ठश�ळ���+न त��हश��� कम�क��ड�च�� प'थ�� हशक�ल�� ज��) �� ल*�� घ��ल� प�ह�ज�. क�रण, म��भ�र���+न म�णस�ल� ज��न कस� जग��� त��बदलच� म�ग�दश�न हमळ��. म��भ�र� �� एक श̀*हणक म�ध�म म�ण+न ��पर�� �'��. आपल�� हश��ज� र�ज���च� हश*ण म��भ�र���+नच झ�ल� �'��. त���+न ज� हन��श�स हशक�ल� आ�� �_च आपल� हश*ण �'��. म�झ��म��, ���च उद�श ��चक��न� ड'ळ��सम'र घ�ऊन म��भ�र� ��च���, =�हम�क ग�थ समज+न भ�बड�पण� ��च+ न�� क�रण �' =�हम�क ग�थ न��� अस� म�झ� म� आ��. म��भ�र��� अन�क बTद�क� आ��� जस_ भग�� ग���, ह�द+र ग���, कहणक ग���, व��= ग��� �ग`र�. �� सगळ� ज��न�च� ज�न आ�� म�ण+न पत��क श��ण� ह��द+, म��भ�र� ��चण��� ठ���ल �र त��च� भल� �'ईल. त���न� �� स�जपण� हमळ��� म�ण+न �� पप�च आर�भल� आ��. ई-स�ह�त� त��च� ह�न�म�ल� ह��रण करण�र आ��� म�ण+न त���न� श�शv =न���द. अश'क क'ठ�र�

म�झ� ई-म�ल – [email protected] [email protected] ह� �रन आपण म�झ��श� स�पक� कर शक��.ह� प�स�क�च� म�दण करण��स�ठ� अन���दक�च� आ=� पर��नग� घ�ण� आ�श�क आ��. न घ��ल��स �' ग�न�� ठर�ल � त���र �'ग� क�र��ई �'ईल. ह� ई-प�स�क�च� ह�न�म�ल� ह��रण ई-स�ह�त� करण�र आ��� पर���, �� ई-प��स�क क'ण��� क'ण�ल��� ह�न�म�ल� भ�ट द�ऊ शक�'. म�झ� बल@ग –

Ashok Kothare, http://ashokkotharesblog.blogspot.com/ for stories I reckon, http://kotharesviews.blogspot.com/ for philosophy Ideas and tips on any subject, http://kotharay.blogspot.in/ for

intelligent discussions. Freedom of Expression, http://kothare-thinks.blogspot.in/

My Marathi Blog, http://kothare-marathi.blogspot.in/ मल� अस� ��ट�� ह�श�ष स�चन� - म��भ�र��च� स�� ख�ड ��चण��स�ठ� क� प�� ख�ल�ल लल�क �र ज�.http://www.esahity.com/23092343238123512366234023812350.html

- �नप�� प�ढ� च�ल+ -- म��भ�र� ख�ड स�र��� –

ह� स'ळ�व�� ख�ड�� ��म�� पह�व�� म��तम� प��, क��डल �रण प� �, द �सर� अरण� प�� ��चण�र अ���.

पह�व�� म��तम� प�� भ�ग पह�ल�

��ल=ष�र म�क[ ड�� ऋषNन� ह�च�र�', "अ�' म��म�न�, मल� स���ल� �स_च म�झ�� भ�����न� अश� पस�ग�म�ळ_ ज� कष �'��� त��प�*� द�पद�च�� कन��स ज� अ��� कष अश� अन�भ���म�ळ_ स�न कर��� ल�ग��� त��च� म� ह�च�र कर� आ��. ज����ळ� द���� आम�� म+ख�पण� क�ल��म�ळ_ अडकल' �'�' त���+न ह�न�च आम�� सगळ�� भ����न� ह�च�� च��र�ईन� ��च�ल� �'��. अस_ अस+न�� आ�� ह�ल�च ज�दथ�न� पळ�ण��च� प�तन कर���न� आपण प�ह�ल� आ��. मल� स��ग�, अस� आ=� क=� घडल� आ�� क��म�क[ ड�� त��ल� स��ग+ ल�ग���, "ऐक ��ल=ष�र�, पह�त स�च�� प�ण��ईन� ह� आ=�स�द� अस_ घडल�ल� आ��, त��बदल म� स�� स�ह�त�च� उल�ख कर शक�'. मल� द�श���ल पभ+ ��श�� एक थ'र र�ज� फ�र प�च�न क�ळ� �'ऊन ग�ल� �'��. �' प�ण�प��प� �'�� आहण सद`� ब�हण��च�� सलल��न� त��च� सगळ� क�म� कर� अस_. �' �चन�च� पकक� �'��, व�सथ �'��, �ज��ग�� त��च� क�ळ घ�ल�� अस_. ल'क कल��ण क����� मग अस_ म�ण+न �' त��च�� न�गर� आहण ग�म�ण पज�� फ�र आ�ड�� �'��. त��च� न��� �'�� अशप��. �' सतप�त च��ग�लपण� � भ+�द�� ह� �त��न� आपल� क�रभ�र कर� अस�. म=+र ��ण� �'�� � सगळ���न� मद� करण��च� प�तन कर� अस_ पर���, �' हनvस���न �'��. त��च� �� �'� �'�� ��व��� त��ल� आपल� हनvस���न असण� ह�श�ष ज�ण�+ ल�गल�. �� त��ल� हद�स_हद�स ब�च̀न कर� �'��. बहण��च�� सलल��न� �' आपल��ल� स���न व���� म�ण+न क���N व� �̀कल� कर ल�गल�. बहच�� प�ळण कर� �' हम����र करन र��d ल�गल�. अग�ल� दरर'ज द���ज�र ��ळ� अर�� द�� अस_. त��बर'बर स�ह�त�च� म�त जप� �'��. �' फक एकद�च द�प�र� ज��� अस_. अस_ अठर� �षj �' �प कर� �'��.

त�� त��च�� �पस��म�ळ_ � इ�र ग�ण��म�ळ_ स�ह�त� द��� त��च���र पसन झ�ल�. �� त��च�� अग��'त��+न ब���र आल�. अशप��ल� ह�न� दश�न हदल�. त��ल� आहश���द द�ण��स�ठ� �� ब'ल+ ल�ग��, "अर� र�ज�, ��झ�� बहच���च�� व��म�ळ_ म� ��झ���र पसन झ�ल� आ��. ��झ� प�ह�त� आहण भ'ग_द�����र�ल स��म प��dन म� ��ल� ज� प�ह�ज� �� द�ण��स ���र आ��. पर���, प�ण�पभ�� (अध��लतमक उज��) कम� �'ईल अस_ क���N म�ग+ नक'स". र�ज� ह�ल� ब'ल�', "म� ज� कर�' �� सगळ� प�ण�पभ�� ��ढ�ण��स�ठ�च कर� अस�'. म�झ�� ��श�� अन�क ग�ण� प�त जनम'� ज� म�झ�� ��श�च� न��� अजर�मर कर��ल. अस� मल� ��झ� आहश���द ��� आ��". स�ह�त�ल� �� आ=�च म���� �'��. �� स��ग��, "म� ��झ�� द���ल�, बह�ल�, त��बदल स��हग�ल� आ��. त��पम�ण� प�थ���र ��ल� एक स���भ+ कन�� प�प �'ण�र आ��. त���र �+ क���N ब'ल+ नक'स. क�रण ��झ�� प�कन�पम�ण� ज� �'ग� आ�� �_च �'ऊ शक��".म�क[ ड�� प�ढ� स��ग� अस���, स�ह�त� द���च� �� ब'लण� र�ज� म�न� कर�'. पर���, �' ह�ल� ह�न��� कर�' हक�, �� ल�कर व����. त�� स�भ�षण�न��र द��� स�ह�त� अ��=��न प����. र�ज� त��च�� र�ज=�न�कड� ज��'. �' त��च� प�ण�पभ��� क�रभ�र च�ल+ ठ���'. त��न��र क���� क�ळ�न� र�ज�च�� म'ठ� र�ण�ल� हद�स ज����. अर_ ��ल=ष�र�, �थ��क�श ह�ल� एक कन��रतन �'��. कमल न�न� अश� �� म�लग� जनम��. ह�च� सगळ� जनम�च� ह�=� र�ज� आन�द�न� स�जर� कर�'. स�ह�त�च�� क� प�म�ळ_ �� जनमल� म�ण+न ह�च� न��� स�ह�त� ठ��ल� ज���. �� छ'ट�श� स�ह�त� च�द�च�� कल��पम�ण� ��ढ+ ल�ग��. स�*�� श� स�रख� �� ��जस�� हदस� अस��. �थ��क�श �� ���� ����. ह�च� स�द�� अल=क�ल=क पकष��न� ज�ण�+ ल�ग��. एक�द� स'न��च�� म+�C स�रख� �� हदस� �'��. ल'क��न� �� स�*�� लकम� ��ट� �'��. ह�च�� ��जस�� क����म�ळ_ क'ण��� ह�च��श� लग करण��स�ठ� प�ढ� �'� नव���. ज�व��� ह�च� पह�ल� न��ण ���� ��व��� �� रर��ज�न�स�र ड'क���रन सन�न कर�� आहण श�हचभ+�� �'ऊन ह�च�� क� लद���प�ढ� उभ� र����. त����ळ� प�र'ह�� ह�च�� न����न� �जक��ड�� आ� g�� द����. �� प�ज� स�पन झ�ल���र स�ह�त� द���प�ढ�ल फ� ल� घ�ऊन र�ज�च�� कड� ज��� � त��च�� ब�ज+ल� उभ� र����. आपल�� ��जस�� म�ल�कड� र�ज� अशप�� प���', ह�च�� ��ज�म�ळ_ क'ण��� ह�ल� म�गण� घ�ल� नव��� ह�च� र�ज�ल� ख��

अस��. र�ज� स�ह�त�ल� ह�च�र�', कY, "�� ह�च� प�� स��v श'=ण��स ���र आ�� क��? जर ��ल� क'ण� �'ग� उप�र म�लग� हमळ�ल� �र मल� स��ग. त��न��र म� ��झ� ह���� त��च��श� ल��+न द�ईन. म�झ�� म�ल�, ��ल� �� म�झ� पस��� म�न� आ�� क��? अस_ स��ग��� कY, ज' हप�� आपल�� कन��स लग करन प�ठ�+ शक� न��� त��च� ल=कक�र �'�'. ज' प�� आपल�� पतन�ल� समज+न घ�ऊ शक� न��� त��च� ल=कक�र �'�'. ज' प�त आपल�� आईच� स��� कर� न��� त��च� ल=कक�र �'�'. म�झ� ल=कक�र �'ऊ न�� ह�स�ठ� �+ ��झ� प�� श'=+न क�ढहशल क��? �+ अस� कर कY, द�� आपल� ल=कक�र करण�र न����. म�क[ ड�� प�ढ� स��ग���, र�ज�न� स�ह�त�ल� ह�च� प�� श'=ण��च� क�म स��हग�ल� � आपल�� स��क��स आज� क�ल� हक�, �� ह�च�� म�ग' म�ग र��dन ह�ल� स�र*ण द���ल. �� आज� झ�ल���र �� ल�ज�ळ+ र�जकन�� ह�च� प�� श'=ण��स�ठ� हनघ��. �� ह�च�� स'न�र� रथ�� चढ�� � �' रथ हनघ�' र�जषC �च�� अल��दद��क आशम�कड�. ह�च�� स'ब� र�ज�च� एक अन�भ�� म�त� अस�'. र�जकन�� त�� �न�� भटक+ ल�ग�� �'ग� प�� श'=ण�� स�ठ�. त��हठक�ण� �� �न��� असल�ल�� ल'क��न� भ�ट �स�� द�� अस��. अश�रर��न� �� स�ह�त� म'ठ� पम�ण�� द�न =म� कर� हफर� अस��. त�� भ�ग�� उचच श�ण�च� हदज र��� �'��. अश�रर��न� पह�व�� म��तम� प�� भ�ग पह�ल� स�पल�.

पह�व�� म��तम� प�� भ�ग द�सर�

म�क[ ड�� स��ग� अस���, अर_ ��ल=ष�र�, एकद� र�ज� अशप�� न�रद म�न� बर'बर बसल� अस���न� त���च� स�भ�षण च�ल+ �'��. त�� ��ळ� त��च� कन�� स�ह�त� र�ज�ल� भ�ट����ल� ����. �� बर�च *�त� न�र� श'=ण��स�ठ� हफरल� �'��. आपल�� हपत��ल� � न�रद म�नNन� ��दन कर��. न�रद र�ज�ल� ह�च�र�', "��झ� म�लग� क'ठ� ग�ल� �'��? आहण आ�� �� क'ठ+ न आल� आ��? ह�च� लग क�� न��� करन ट�क�, �� आ�� उप�र झ�ल� आ��, अर� र�ज� अशप�� त���न� स��ग�', "त�� हनहमत�न�च म�झ� म�लग� ह�च� प�� हन�डण��स�ठ� ग�ल� �'�� � आ�� �� पर� आल� आ��. �� �ल� �श� प�� श'=ण��स�ठ� ज�� अस�� � म�झ� म�त� ह�च�� बर'बर अस���. जर क'ण� �'ग� म�लग� हमळ�ल� �र प�ढच� क��� म� करण�र आ��". म�क[ ड�� स��ग��� कY, र�ज� ह�ल� क�� पग�� झ�ल� प��श'= म'��म�च� सगळ� ज� घडल� �� मल� स��ग अस_ ब'ल�'". जण+क�� द����न� आज� क�ल� आ�� अस� समज+न �� कन�� त��ल� स��ग+ ल�ग��. शल� ��श�च� एक *हत� र�ज� हदसल�, त��च� न��� द�मतस�न आ��. पर���, द �द�� �श�� �� क�ल���र�न� अ�= झ�ल� आ��. त�� र�ज�ल� एक श��ण� म�लग� आ��. पर���, त�� र�ज�च�� अ�=त��च� ग`रफ��द� घ�ऊन त��च�� ह��द�षट��न� त��च� र�ज� बळक��ल� आ��. �' र�ज� घ�ल�ल�ल� र�ज� त��च�� ब��क' � म�ल�बर'बर अरण��� ग�ल�, ��थ� ग�ल���र �' म'ठ� �प कर ल�ग�', त��च�� व�सथ ज��न��म�ळ_ �' एक� आशम�� र��� आ��. त��च� म�लग� ज' र�ज��ड�� जनमल� �'�� आ�� �न�� आशम�� र��� आ��. �' र�जप�त म�झ��म�� म�झ��स�ठ� �'ग� �र आ��. म� त��ल� म�झ� प�� म�नण��स स�र��� क�ल� आ��. �� ऐक+ न न�रद ब'ल���, "अर_ र�ज�, ��झ�� म�लNन� म'ठ�च च+क क�ल� आ��". न�रद प�ढ� स��ग���, अर� र�ज�, ह�न� �' सत���न ह�च��स�ठ� हन�डल� आ��, म� त���न� ओळख�'. �' म�लग� उतम ग�ण� आ�� �� म�न� त��च� ब�प � आई द'घ��� सत�हशल आ��� ��स�द� म�न�, म�ण+नच त�� म�ल�ल� ब�हण सत���न म�ण+न ओळख���. ल��नपण� सत���न घ'ड��च� म'ठ� शTक�न �'�� � म���च� घ'ड� बन�� अस� �

घ'ड��च� हचत क�ढ� अस_, म�ण+न त��ल� हचतश अस_ ल'क ���क म�र� अस��". पर���, र�ज� ह�च�र�', "सत���न त��च�� हपत��श� प�म�हणक आ�� क��? त��च��� �� उज�� आ�� क�� ज��म�ळ� �' च��गल� र�ज� �'ऊ शक�ल न�रद स��ग���, "सत���न उजj� स�*�� स+�� आ�� आहण श��णपण�� स�*�� बहद�� आ��, शT���� �' इ�द आ��. द�नश+र��� �' प�थ�� आ��". अशप�� ह�च�र�', "�' द�न करण��� कस� आ��, �' द�खण� आ�� क��, त��च� प��त� हदलद�र � द�नश+न आ��? क�� न�रद स��ग���, "सत���न त��च�� क� ��� पम�ण� द�न कर�' पर���, �' उ=ळ� न���. द�मतस�न�च� म�लग� स�सक� ��च�� म�ल�स�रख�, रह�द���स�रख� आ��. त��च� ब�हण��प�� आसथ� � सत��च� आग� ह�� स�म� आ�� त��च��श�. �' उश�नर�च� म�लग� लस�� ह�च�� स�रख� आ��. �' ���ह�स�रख� हदलद�र आ��. च�द�स�रख� स��दर आ��, प�रष��च�� स�द���� �' अहशन�क� म�र आ��. त��च� भ'ग_हद�� त��च�� म���द�� अस���. �' नम असल� �र� पस�ग� श+र �'द�स�द� आ��. �' त��च�� हमत��श� प�म�हणक अस�', स�लत�क म�णस�च� सगळ� ल*ण� त��� आढळ���. �' स��हभम�न� आ��". अश� सगळ� म�ह��� न�रदम�न� द����, �� ऐक+ न र�ज� अशप�� ब'ल�', "अ�' म��म�न� ��मच�� स��गण�� पम�ण� �� म�लग� अह�उतम ग�ण� हदस�'. पर���, ��म�� मल� त��च� द'ष क'ण�� �� स��ग����".न�रद स��ग���, "ह� म�ल�� एकच द'ष आ�� पर���, त��म�ळ� त��च� सगळ� ग�ण व�थ� ठर���. �' द'ष अस� आ�� कY, �' क'ण�ल��� क�ढ+न ट�क�� ��ण�र� न���. �' द'ष अस� आ�� हक�, सत�क�म�च� आ��ष� कम� आ��. �' ज�स��� ज�स� एक �षj ज���� र��ण�र आ��. क'णत���� उप���न� त��च� आ��ष� ��ढ��� ��ण�र न���". �� ऐकल���र एक उस�स� ट�क+ न र�ज� आपल�� हप� म�ल�कड� प��� म�ण�', "हप� स�ह�त�, ��ल� द �सर� क'ण� म�लग� हन�ड��� ल�ग�ल क�रण, �� ज�स�क�ळ र��ण�र� न���. �� स�*�� न�रदम�न� स��ग� आ��� म�ण+न त���र आपल��ल� ह�श�स ठ��ल� प�ह�ज�". आपल�� हपत��च� �� ब'लण� ऐक+ न त��च� म�लग� स�ह�त� त��ल� स��ग��, "अ�' ���, म�त�+ एकद�च ��ईल. हप�� आपल�� कन��च� द�न स�द� एकद�च कर�', ह� ग'ष� एकद�च �'���. आ��ष� ल��न अथ�� द�घ� ह�प�*� ग�ण�त� श�ष अस��. म� एकद�च� म�झ� ज'ड�द�र हन�डल� आ��. म� आ�� द�स��� क'ण�ल��� त�� ज�ग� प��d शक� न���. पथम

आपण मन�� ठर��' न��र �� ब'ल�' � त��न��र त�� अन�स�र क�र��ई कर�', �� कम आ�� कम��च�". न�रद �� ऐक+ न ब'ल���, "अ�' र�जन, आपल�� कन��च� हनo� ठ�म आ�� अस_ हदस��. ह�ल� ह�च� हनण�� बदलण��स आपण भ�ग प�ड+ शकण�र न��� अस_ हदस��. ह�च� म�णण� र�स� आ�� क�रण, सत�क�म� स�रख� ग�ण� ज'ड�द�र हमळण� द �र�प�स� आ��. म�ण+न �+ ��झ�� कन��च� द�न सत�क�म�ल� कर��� अस_ मल�स�द� ��ट��". ए�ढ� ब'ल+न न�रदम�न� त���च�� प�ढच�� प��स�स हनघ+न ज����. म�क[ ड�� प�ढ� स��ग���, अस_ ब'ल+न न�रद उठल� � आक�श�� हनघ+न ग�ल�. र�ज� अशप�� आपल�� कन��च�� लग�च� ���र� कर ल�ग�'. अश�रर��न� पह�व�� म��तम� प���च� द �सर� भ�ग स�पल�.

पह�व�� म��तम� प�� भ�ग ह�सर�

म�क[ ड�� स��ग���, न�रद�च�� शबद��र ह�श�स ठ��+न र�ज� त��च�� एक� लत�� एक कन��च� ह���� सत���न�श� करण��च� पकक� कर�'. त�� कर�� ���र� करण��च� आद�श द��'. बहण��न� ब'ल���' � त���च�� बर'बर र�ज� द�मतस�न�च�� अरण��� असल�ल�� आशम�� ���'. ��थ� �' त�� अ�= र�जषCल� भ�ट�'. �' ऋष���ल� द�मतस�न, क� श ग���च�� आसन��र बसल�ल� अस�', ज� एक� स�ल ��*�च�� स��ल�� अस��. ��थ� �' र�जषC त���च� स��ग� कर�'. पर�पर�न�स�र सगळ_ भ�टण��च� स'पसक�र प+ण� झ�ल���र र�ज� स���च� ओळख द�मतस�न�ल� कर�' आहण त��ल� स��ग�', त��च�� भ�टण��च� उद�श. अशप�� स��ग�', कY, त��ल� त��च� कन�� सत���न�ल� द�न कर����च� आ��. �' स��ग�', अर� र�ज� जर� �+ आज र�ज� �र�ल�ल� असल�स �र� �+ एक र�जघर�ण��च�च आ��स � म�ण+न मल� म�झ� रपगह���� कन��, लजच� न��� स�ह�त� आ�� ��झ�� म�ल�स, सत���न�ल� द�ण��च� ठर�ल� आ�� क�रण, म�झ�� म�ल�न� त��ल� ह�च� प�� म�ण+न �रल� आ��. द�मतस�न अशप��ल� ब'ल�', "म�झ� र�ज� ग�ल�ल� आ�� � आम�� सध�� ह� �न�� अस_ र��� आ�'�. ��थ� आम�� स�न��श� स�रख� ज��न व���� कर� आ�'�. �� ह�ल� म�न�ण�र� न���. �� स�ख�� ��ढल�ल� आ�� � त�� ज��न�च� त��ग करन �� ��थ� ज�गल�� ��ईल �� मल� र�स� ��ट� न���. ��थ� अस� र��ण��� क���N स�ख नस�� �� कद�हच� आपल�� म�ल�ल� म���� न���. म�ण+न �� म�झ�� म�ल�च� ह�च�र कर� अस�ल पर���, जर खर'खरच अस� ह���� झ�ल� �र �� न��र पस����ल. त��स�ठ� ह��र प�न�� आपण ह�च�र कर��� अस_ द�मतस�न अशप��ल� स�च��'. अशप�� त��ल� स��ग�', आपल� ब'लण� व����र�ल� =रन उतम आ��, पर���, स�ख � द�vख �� म�णस�च�� ज��न�� ��� ज�� अस���. आपण ज� स��ग�� �� समज+न स�द� म� म�झ�� कन��च�� इचछ�स�ठ� म�झ� कन�� आपल�� म�ल�ल� द�ऊ इलचछ�'. आमच��कड+न �� ह���� हनहo� क�ल� आ�� क�रण, त��ल� न�रद��च� स�द� म�न��� आ��. क� प�� म�झ� ह�न��� आपण अव��र न��. आमच�� दष�न� आपण आमच�� �'ग���च� अ��� म�ण+न अस�

ह���� �'ण� �'ग� आ�� अस� म�झ� ब�हण स��ग� आ���. �र� ��म�� �� न��� म�न� कर���. अस� आग� झ�ल��न��र द�मतस�न त�� लग�ल� म�न��� द��'. त��न��र �� द'घ� र�ज� त���च�� ब�हण��न� ब'ल��+न स�ह�त� � सत���न�च� लग स�=�पण� उरक���. लग झ�ल���र स�ह�त� ह�च� र�ज�श��� द�हगन� � �स क�ढ�� � ल�ल र�ग�न� र�ग�ल�ल� �लकल� परर=�न कर��. त��न��र आपण आपल�� कन��च�� मन�स�रख� क�ल� ह�च� आन�द त��ल� झ�ल�ल� अस�'. सत���नस�द� अश� पतन� हमळ�ल� म�ण+न सम�=�न� झ�ल�ल� अस�'. स�ह�त� ह�च�� मन�स�रख� झ�ल� म�ण+न ख+ष अस��. ह�च�� सद��न�न� �� स�सरच�� ल'क��च� मन लज�क��. �� ह�च�� प��च� मन स�द� लज�क��. अश�रर��न� �� सगळ� त�� र�न�� म'ठ� आन�द�न� र��� अस���. �स� क���N क�ळ ज��'. �� सगळ� जर� ठ�क ��ट� असल� �र� न�रद�च� ब'ल र�ज�ल� आहण स�ह�त�ल� स�� आठ�� अस���. अश�रर��न� पह�व�� म��तम� प���च� ह�सर� भ�ग स�पल�.

पह�व�� म��तम� प�� भ�ग चTथ�

म�क[ ड�� ऋष� प�ढ� स��ग� अस���, बर�च क�ळ स�ख�� ज��' पर���, सत���न�च� म�त�+च� ��ळ सम�प ��� अस�� � त���र र�ज� अशप�� आहण त��च� कन�� स�ह�त� ह� द'घ��च� ल* अस�� �� ��ळ सम�प आल�. एक हद�स उग��' ज' च�र हद�स आ=�च� अस�' सत���न�च�� म�त�+च�� हद�स�प�स+न. स�ह�त� हतर�त व� स�र कर��. त�� न�स�र �� कडक हनर���र र�त�हद�स उप��स =र��. र�ज� द�मतस�न अह�श� कष� झ�ल�ल� अस�'. स�ह�त� म�त ह�च�� हतर�त व��� ठ�म अस��. �' आपल�� स�ह�त�कड� ज��' � ह�ल� ब'ल�', "म�ल�, �� व� फ�र अ�घड आ��". �� ऐक+ न �� स�ह�त� त��ल� स��ग��, "��� आपण क�ळज� कर नक�, म� �� करण��स समथ� आ��. म� �� व� करण�र आ�� त�� म�ग�ल उद�श आपण ज�ण��. जर क'ण� हन=��रप+��क क�म कर� अस�ल �र त��� त��ल� क���N अडचण ��ट� न���". द�मतस�न �� ऐक�', �' ह�ल� ब'ल�' "��ल� ज� श��सकर ��ट�� �� कर� र��. म� ��झ�� क����� ह�रन �'ण�र न��� क�रण म�झ� इचछ� आ�� कY ��ल� ह� व��� �श प�प �'". ए�ढ� ब'ल+न �' गपप �'�'. त�� हनर���र हनज�ळ� उप��स�म�ळ_ ह�च� पक� �� हबघड� �'��. �� ज�स� *�ण झ�ल� �'��. �' हद�स उग��' ज�व��� सत���न मर����ल� प�ह�ज�. स�ह�त� �� र�त फ�रच कष�� क�ढ��. आ�� स+�� उग�ण�र �� �� प����. ह�च� हतर�त उप��स च�ल+ �'��. �� ह�च� सक�ळच� आन��क�हद ह�=� उरक��. त��न��र �� स+���ल� अर�� द���. त��न��र �� ��थ� उपलसथ� असल�ल�� ब�हण��स आपल�� स�स+ स�स��[न� ��दन करन त���च�� प�ढ� उभ� र����. ��थ� असल�ल� सगळ� आशम��स� स�ह�त�च�� भ�ग��स�ठ� प�थ�न� कर� अस���. त�� प�थ�न�� �� ब'ल� अस��� कY, स�ह�त� क=��� �̀=व� स��क�रण�र न���. �� त���च� प�थ�न���ल �चन स�ह�त� स�रख� समर� ��थ� उभ� अस��. स�ह�त� न�रद��च�� त�� ब'लण��च� आठ�ण कर� ��थ� एकहचत�न� प��च� समरण कर� अस��. ह�च�� �पस���र स���ष झ�ल�ल� ह�च� स�स+ स�सर� ह�ल� एक� ज�ग� बसण��स स��ग���. �� ह�ल� स��त�न�च� ब'ल��� कY, "म�ल� �+ ��झ� क��व� क�ल� आ��स म�ण+न आम�� उभ��� ��झ���र फ�र ख+ष आ�'�. आ�� ��झ� हतर�त व�

स�पण��च� ��ळ आल� आ�� �र� �+ �� स'डण��स�ठ� ���र �'". स�ह�त� त���न� स��ग�� कY, "म� आजच� स+�� म��ळल���र �� व� स'डण�र आ��. �' म�झ� हनo� आ�� � म� त�� पम�ण�च करण�र आ��". म�क[ ड�� प�ढ� स��ग���, �� ऐकल���र सत���न त��च�� ल�क+ डफ�ट� जम� करण��च�� क�म�ल त��च� क� ���ड घ�ऊन ज�ण��ल� हनघ�'. �' ब���र ज�� आ�� �� प��dन त��च� पतन� त��ल� ब'ल��, "आजच�� हद�श� आपण एकट� ज�ऊ नक�. �� प�ढ� ब'ल�� कY, �� आज त��च��बर'बर ��ण�र आ��". सत���न ह�ल� स��ग�' कY, "आजप�[� �� क=� त��च�� बर'बर ज�गल�� आल� नव���. ज�गल���ल ��ट� फ�र अ�घड अस���. ��ल� त���रन च�लण� जमण�र न���. आ=�च �+ उप��स क�ल��म�ळ_ अशक झ�ल� आ��स, अश� पररलसथ��� �+ कश� म�झ�� स� त�� अरण��� च�लण�र स�ह�त� त��ल� ब'ल��, "मल� अशक ��ट� न��� ह� ��न हद�स�च�� ल�घन�न�, आहण मल� आज ��मच�� बर'बर स��क�ळ र�����च� आ��". सत���न ह�ल� ब'ल�', "जर �श� ��झ� मजC आ�� �र आपण एकतपण� अरण��� ज�ऊ. पर���, �+ आपल�� आईब�ब��च� पर��नग� घ�. म�णज� मल� क'ण���� द'ष ल�गण�र न���". �� ऐकल���र स�ह�त� ह�च�� स�स+ स�स��[न� नमसक�र करन ब'ल��, "म�झ� न�र� र�न�� फळ_ �ग`र� ख�द आणण��स�ठ� ज�� आ��, त��च�� बर'बर मल� आज ज����च� आ��. �र� त��स�ठ� आपण पर��नग� द���. आज मल� त��च�� ज�ळ र����स� ��ट��. लग झ�ल��न��र म� क=�च अश� म�गण� आपल��कड� क�ल�ल� न��� पर���, आपण ज�ण�� कY, आजच� हद�स ह�श�ष आ��". द�मतस�न ब'ल�', "अश� क�म�� ब��क� ज�� न���� पर���, �+ क=��� अश� इचछ� लग झ�ल��प�स+न क�ल�ल� नव���स, �र आज ��झ�� इचछ�पम�ण� �+ त��च�� बर'बर ज�ण��स म�झ� पर��नग� आ��". स�स+ स�स��[च� पर��नग� घ�ऊन �� द'घ� त�� अरण��� ल�क� टफ�ट� ग'ळ� करण��स�ठ� हनघ���. ��ट�� ज� स�ष� स�द�� हदस� अस�� त��बदल सत���न ह�च��श� ब'ल� अस�' पर���, स�ह�त�च� ल* अस�� फक त��च�� ह�ह�= ��लच�लNकड�. ह�ल� द�सर� क���N हदस� नव���. च������र स�ह�त�च�� लसम� �'�� पण आ�+न �� अह�श� व�ग झ�ल�ल� �'��. क�व��� क�� �'ईल त��च�� भ����न� �� ब�च̀न झ�ल�ल� �'��. र�न���ल स�द���च� �ण�न सत���न कर� �'�� � �� फक त���र �� �� अस_

करन स�थ द�� �'��. ह�च� सगळ� ल* त�� *ण�च�� पह�*�� �'�� ज��च� उल�ख न�रदम�नNन� क�ल� �'��. सत���न क���N ह�च�र� �'�� �र त��ल�स�द� �� �� �� करनच पह�स�द द�� �'��. �� सत���न आ=�च म�ल� आ�� अस_ ग���� =रनच ��ग� �'��. अश�रर��न� पह�व�� म��तम� प���च� चTथ� भ�ग स�पल�.

पह�व�� म��तम� प�� भ�ग प��च��

म�क[ ड�� प�ढ� स��ग� अस���, �� द'घ� उभ��� �न�� हनघ���. सत���न झ�ड��र चढ+न फळ� � फ� ल� क�ढ+ ल�ग�'. स�ह�त� ख�ल� उभ� र��dन �� झ�ल� �'��. द'घ� त��� ख+प मज�� �'��. त���च�� गपप� �'� �'त��. �� �'� अस���न� स�ह�त�च�� मन�� म�त त�� *ण�च� हभ�� ड'क��� �'��. जर� ज�स�च म��न� सत���न�न� त�� हद�श� क�ल� �'�� कY क��, त��च� अ�ग द �ख+ ल�गल�. �' झ�ड���रन ख�ल� उ�रल� � जहमन��र बसल�. म�ण�ल� त��च� सगळ� अ�ग द�ख� आ�� � �' त��च�� ब��क'ल� स��ग�' कY, त��ल� थ'ड� ह�श���� र���� अस_ ��ट��. त��पम�ण� �' ��थ�च जहमन��र हनजल�. स�ह�त�न� त��च� म�थ� ह�च�� म��ड��र घ��ल� अश� पररलसथ��� �' र�जप�त झ'प� ज�ण��च� प�तन कर�'. आ�� स�ह�त�ल� खर� =�क=�क ��ट+ ल�गल� �'��. अश� ��ळ� ह�ल� � सत���न�ल� एक ह�ल*ण ��ज असल�ल� क'ण� त���च�� कड� ��� असल�ल� �� प����. ह�ल� न�रद��च� शबद आठ�+ ल�ग���. �' त���च��कड� ��ण�र� इसम ल�ल कपड� घ��ल�ल� �'��. त��च�� अग��र क�ड��च� द�हगन� �'�� � ड'क���र म�क+ ट �'��. त��च� ड'ळ� ल�ल �'��, त��च�� ����� एक फ��स �'��. �' फ��स प�ढ� एक�द� शस� स�रख� =रन �' त���च�� नलजक ��� �'��. त��च� �ण� क� षण �'��. च������र क'ण���� भ�� नव���. स�*�� म�त�+ आपल�� कड� ��� आ�� �� �� द'घ� ओळख���. त��च ��ळ� सत���न ग�ढ झ'प� ज��'. स�ह�त� म�त त�� म�त�+कड� हनरख+न प��� अस��. �� समज�� कY, आ�� ह�च�� �पस��च� खर� परर*� �'ण�र आ��. �' इसम त���च�� ज�ळ आल�ल� अस���न� स�ह�त� त��ल� ह�च�र��, "आपण क'ण � �� फ��स क�� आ�� आपल�� ����� अच�नकपण� �' ह�ल� भ��कर ��ट+ ल�गल�. �� त��ल� घ�बर� घ�बर� ब'ल��, "आपण क'ण� द���� अ��� क�� �' इसम ह�च��कड� ल* द�� न��� � स�� सत���न�कड� प��� अस�'. जस� स��ज�कड� हशक�र� एकटक प���'. त��न��र �' त��च� फ��स सत���न��र फ�क�'. स�ह�त� त��ल� स�रख� ह�च�र� अस�� कY �' क'ण पर���, �' इसम ह�च��कड� द �ल�* कर� अस�'. श��ट� स�ह�त�स�द� इर�ल� प�ट��

� सत���न�च� ड'क� ख�ल� ठ��+न �� उठ��. जण+ क'ण� *हत� ��द�स हनघ�ल� आ��, अस� ह�च� अह�भ�� �'��. �� प���� कY, ह�च�� प��च� आतम� त��च�� लल�गद���स�, ज' एक�द� आ�गठ� ए�ढ� �'��, त�� इसम�च�� ��ब��� ग�ल� आ��. �� समज�� कY, ह�च� न�र� म�ल�ल� आ�� � �' त�� �म�कड� ग�ल� आ��. त��न��र �' स�ह�त�ल� स��ग�' कY, "स�=�रणपण�, अश� क�म�स�ठ� म�झ� द+� म� प�ठ�� अस�' पर���, न�रद�न� मल� स��v त��स�ठ� ज�ण��स स��हग�ल� आ�� म�ण+न म� ��झ�� न����ल� घ�ऊन ज�ण��स�ठ� आल' आ��. आ�� ब'ल ��ल� क�� ह�च�र����च� आ�� �' �म प�ढ� ह�ल� ब'ल�', "अ�' स�ह�त�, ��झ� प��प�म उद�त �'�� (��सन�म� न���) � ��झ� �पस�� थ'र �'�� म�ण+न म� त��ल� न�ण��स�ठ� न�रद��च�� स��गण��म�ळ_ आल' आ��. ��झ�� पह�च� आ��ष� स�पल� असल��म�ळ_ त��ल� आ�� ज�ण� कमप�प �'��. त���र क���N उप�� नस�'. प�ण��च� अ��ष� स�पल� कY त��ल� मर���च ल�ग��. त��कर��� त���र द�vख करण��� क���N अथ� नस�'. �र� �+ आ�� ��झ� ज��न जगण��स�ठ� र���� ह� जग��. स�ह�त� त��ल� ह�च�र�� "स�=�रणपण� ��मच� �मद+� �� क�म कर��� मग ह���ळ� आपण स��v क�� आल�� म�क[ ड�� स��ग� अस���, ह�च� �' पश ऐकल���र �' हप�र��च� स��म� ह�ल� स��ग�', "��झ� प�� म���'ग� �'��, त��च� क���N अल=क�र अस��� त�� न����न� मल� त��च� म�न र�खण��स�ठ� स��v ���� ल�ग� आ��". ए�ढ� ब'ल+न �' म�त�+द�� सत���न�च� आतम� � लल�गद�� घ�ऊन हनघ�ल�. स�ह�त� प��� �'�� कY, ह�च� प�� हनषप�ण �'ऊन पडल� आ��. �म त��ल� घ�ऊन दह*ण हदश�न� ज�ऊ ल�ग�'. त�� बर'बर स�ह�त�स�द� त��च�� म�ग'म�ग च�ल+ ल�ग��. थ'ड� क�ळ��न� �म म�ग� �ळ+न प���' कY स�ह�त� त���च�� म�ग+न ��� आ��. �� प��dन �म थ��ब�' � ह�ल� ह�च�र�', "क� प�� स�ह�त�, आ�� �� म�झ�� बर'बर ��ण� थ��ब�", �� त��ल� उतर द��� कY, "म� म�झ�� प��च� प�ठ र�ख�ण आ�� म�ण+न मल� त��च�� बर'बर ��ण� कमप�प आ��. क�रण �� हन�म आ��. न���� बर'बर ज�ण� �� पतन�च� क��व� अस�� त�� पम�ण� म� कर� आ��". म�झ�� �पस��म�ळ_ , म�झ�� �ड�ल=���[ बदलच�� आदर भ���म�ळ_ , आहण म�झ�� प��बदलच�� आदर�म�ळ_ प�ह�वत��च� प�लन

करण��स�ठ� म� म�झ�� प��बर'बर ज�� आ��, न� कY, आपल�� बर'बर. ज�थ� म�झ� प�� ��थ� म� असण�र आ��. �' हन�म आ��. आम�� द'घ� एकरप झ�ल' आ�'�". श��ण�� ल'क��न� स��हग�ल� आ�� कY, जर क'ण� स�� प��ल� आपल�� बर'बर च�लल� �र �' ��मच� हमत �'�'. म�ण+न लग�� सपपद� स��हग�ल� आ��, �स_च म� आ�� प����' त���dन�� ज�स� प��ल� ट�कल� आ��� म�ण+न म� ��मच� हमत झ�ल� आ��, त�� अन�ष��ग�न� म� ��मच��श� क���N ब'ल+ शक��च. मल� स��ग�, ज���च� भ'ग_हद����र स��म आ��� �� च�र आशम��+न (बहच���शम, ग��सथ�शम, ��नपसथ�शम आहण सन��स�शम) ज����न�, ज� आपल�� कड� =�हम�क क��� समजल� ज���, स�� ज�न प�प कर��� �� खर� आ�� क�� �स� म�नल� आ�� म�ण+न श��ण���न� �� आशम प+ण� करण��च� ब�=न पत��क���र घ��ल� आ���. अस�स�द� स��ग��� कY, त����ल जर� एक� आशम�� �शस�� झ�ल�� �र� ��मच� श�� म'ठ� ठर��. ह�च� �� क'ड�� ट�कण�र� ह�च�र ऐकल���र �म ह�ल� पर� हफर����ल� स��ग�' पर���, �� �ट� न���. ��व��� �म�च� इल�ज र��� न��� � �' ह�ल� ब'ल�', "��ल� क�� आहश���द प�ह�ज� �' म��ग पण सत���न�ल� म��ग+ नक'स". �� ऐकल���र स�ह�त� त��च��कड� �र म��ग��, �� ब'ल��, "म�झ� स�सर� त���च� दष� ग�ल��म�ळ_ त���च� र�ज�स�द� ग�ल� �र� त���न� त���च� दष� प�न�� प�प �' अस� कर�". त���र �म ह�ल� �' आहश���द ब��ल कर�' आहण स��ग�' कY, आ�� �र� �� म�ग� ज�ईल. पर���, थ'ड� प�ढ� ग�ल���र �म�ल� समज�� कY, स�ह�त� अज�न�� त���च�� म�ग� म�ग� ��� आ��. �' ह�ल� स��ग�' अस� त��च�� म�ग'म�ग ��ण� ��पद��क �'ईल ह�ल�, �र� �� त���च�� म�ग+न ज��च अस��. स�ह�त� �म�ल� ब'ल��, "आपल�� प��च�� म�ग+न च�ल���न� पतन�ल� क=�च क���N त�स �'� नस�'. ज� म�झ�� प��च� प�कन ��च म�झ� प�कन अस_ स��हग�ल� आ�� पह�व�� स�स�ठ�. �' ज�थ� ज�ण�र ��थ� मल� ज�ण� कमप�प ठर��. ज�थ� म�झ�� प��ल� ��म�� न�ण�र ��थ� मल� ज���च ल�गण�र आ��. अस_ स��ग���, कY, एक� पह�त व�क�स� एकद� स�भ�षण झ�ल� �र �� म'ठ� ह��क�रक अस��. त�� स�ब�=��+न ज� म̀त� उतपन �'�� �� हक���र� श�ष अस��. स�लत�क ल'क��श� स�पक� क=�च व�थ� ज�� न���. म�ण+न पत��क श��ण� अश� स�लत�क ल'क��बर'बर स�थ =रन र��� अस�'". �म �� ह�च� ब'लण� ऐक+ न ह�ल� स��ग�', "��झ� �� ब'लण� फ�रच �'ग� आ��. स�लत�क��च�� स���स�� र��ण�च ज��न�च� श��णपण

आ��. ��झ�� ह� ब'लण���र म� ख+ष झ�ल' आ�� म�ण+न म� ��ल� आणख�न एक आहश���द द�ऊ इलचछ�'. ब'ल, ��ल� सत���न स'ड+न क�� प�ह�ज� त��बर'बर स�ह�त� स��ग��, "�� म��ग�� कY,ह�च�� स�स���च� र�ज� ग�ल� आ�� �� त��ल� प�न�� हमळ���". �म �� ह�ल� द��', आहण स��ग�' कY, आ���र� ह�न� त���च� प�ठल�ग स'ड���. अस_ ब'ल+न �' सत���न�ल� घ�ऊन प�ढ� ज�� अस�'. थ'ड� ��ळ��न� �' प���' �� स�ह�त� अज+न त���च�� म�ग�च ��� आ��. �म ह�ल� ह�च�र�', "आ�� ��ल� क�� प�ह�ज� स�ह�त� त��ल� ब'ल��, "आपण सगळ� प�ण� आपल�� अल=क�र�न� हन��हत� क�ल� आ���. त��म�ळ_ आपण त���न� अश�रर��न� घ�ऊन ज�� अस���. त��� आपल� क���� स��थ� नस�' अस_ मल� ��ट��. कद�हच� म�ण+न ल'क आपल��ल� �म अस_ ब'ल���. म� आ�� क�� स��ग�� �� जर� ऐक�ल �र बर� �'ईल. च��ग�लपण�च� अथ� क'ण�ल��� द �vख न द�ण�. मग �� क� ��न� अस�ल अथ�� ह�च�र��न� अस�ल अथ�� ब'लण��न� अस�ल. द�सर� अथ� च��ग�लपण�च� अस� स��ग��� कY, इ�र��बदल सद�� ब�ळगण�. त��ल� क���N मम�� म�ण��� �र क���� त��ल� प�म म�ण��� �र क���N त��ल� भ+�द�� अस_ म�ण���. पर���, ज� ह� जग�� आ�� �� अस_ म�झ�� पह�स�रख� आ��. प�रष��� मम��, प�म नस��, शत+ल� द�� द�ख�ण��च� �र ग'षच नक'. पर���, जर च��ग�लपण� अस�ल �र �' शत+ल�स�द� द�� द�ख��'". ��च� �� ब'लण� ऐकल���र �म ह�ल� ब'ल�' कY, ह�च� �� म�णण� ���नल�ल��ल� प�ण� प�जण��स�रख� ��ट��. म�ण+न �' ह�च���र स���ष �'�' � ब'ल�', ��ल� आणख�न एक आहश���द म� द�ऊ इलचछ�', ब'ल ��ल� ह���ळ� क�� प�ह�ज� पण सत���न स'ड+न क���N म��ग. स�ह�त� म��ग��, म�झ�� हपत��ल� प�त न����. त���न�� एक श�भर प�त व����� अस_ मल� ��ट�� �र �� ��मच�� आहश���द�न� झ�ल� �र बर� �'ईल. �म �� म��गण� म�न� कर�'. न��र ह�ल� प�न�� स��ग�' कY, ह�न��र �र� �� त���च� प�ठल�ग करण� ब�द कर�ल. �' प�ढ� ज�� अस���न� एकद� प�ठ� �ळ+न प���' �� स�ह�त� त��च�� म�ग+न ���च अस��. �म प�न�� ह�ल� ह�च�र�' आ�� ह�ल� क�� प�ह�ज�? �� स��ग��, "मल� म�झ�� प��च�� ब�ज+ल� र�����च� आ��. मल� क���N फरक पड� न��� हक�� च�ल��� ल�ग�ल. म� हक���� च�लण��स ���र आ��. म� क�� ब'ल�� �� ऐक+ न मल� स��ग� कY, �� �'ग� आ�� क�� "आपण ह��स��� द���च� म�लग� अ���. म�ण+न आपल��ल� �̀�स��� अस_ न��� ज�णक�र��न� हदल� आ��. आपण सगळ���न� स�रख� न��� द��� म�ण+न आपल��ल�

ल'क न���द���� अस_ म�न���. आपण क=� क'ण��र त�� ब���र ज�ऊन क� प� कर� न���. म�ण+न सगळ� च��ग�लपण�न� ��गण�च श��सकर समज���. च��ग�लपण� � भ+�द�� �� न����च� द'न ख��ब� आ���". �� स�ह�त�च� ब'लण� ऐक+ न �मद�� स���ष �'��� � ह�ल� ब'ल���, �+ ज� �� ब'लल�स �स� आज�र क'ण� म�झ�� कT��क�च� ब'लल�ल� न���. म�ण+न म� ��ल� आणख�न एक आहश���द द�ण�र आ��. पर���, सत���न�च� म�गण� कर नक'स".स�ह�त� �म�कड� �र म��ग�� कY, "म�झ�� स�स���च� ��श सत���न�च�� �����न� � म�झ�� हबज�न� ��ढ��� अस� �र आपण मल� द���". �म ह�ल� �र द��' कY, ह�च�� इचछ�न�स�र ह�च�� स�स���च� ��श ��ढ� र���ल. न��र �म ह�ल� ब'ल�' आ�� म�झ� हपचछ� स'ड. त���र स�ह�त� त��ल� स��ग��, "अ�' �मद��, आपण मल� ज' आहश���द हदल� आ�� त��स�ठ� आपल��ल� म�झ� प�� म�झ��कड� स'ड��� ल�ग�ल. �' आहश���द प+ण� �'ण��स�ठ� �� आ�श�क आ��. प�ण�����न� न��म� प�ण������बर'बर र����, च��ग�लपण�न� च��ग�लपण� ��ढ����. सत��च�� पग��स�ठ� च��ग�लपण� � भ+�द�� प=�न अस���. सगळ� व�सथ��च� �'जन� ���ढ�च स�ठ� अस��. जर व�सथ��, �पस�� ह���+न च��ग�लपण� ��ढण�र नस�ल �र �� सगळ� व�थ� अस��. �� स�ष� अह�र� च�ल��� ह�स�ठ� च��ग�लपण� � भ+�द�� �_च पम�ख स'� अस��� अस� ज�णक�र स��ग���. ह�श�च� क�रभ�र ह� सत��च�� �त���र च�ल�'. ज���च��� �� द'न ग�ण न���� �� असत� म�ण+न त���न� अस�र, र�*स अश� न��� आ���". ह�च�� त�� म=+र ��ण�म�ळ_ �म स���ष �'�' � ब'ल�', म� ��ल� आणख�न एक �र द�ऊ इलचछ�'". �� ऐकल���र स�ह�त� �म�ल� ल�+न नमसक�र कर�� � ब'ल��. "अ�' �रद�ई, आपण मल� आ=�च ��� असल�ल� �र हदल� आ��. �र� �' �र प+ण� �'ण��स�ठ� आपल��ल� म�झ� सत���न ज���� कर��� ल�ग�ल. त��हश��� आपल� आ=�च� �र कस� लसद �'ईल �� प��". म�क[ ड�� प�ढ� स��ग���, �म त��च�� फ�श��+न सत���न�च� स�टक� कर�' आहण म'ठ� मन�न� �' स�ह�त�ल� ब'ल�', ��झ� प�� ��झ�� प�ह�त��म�ळ_ आज मरण��+न म�क झ�ल� आ��. त��ल� �+ ��झ��घर� घ�ऊन ज� � स�ख�न� स�स�र कर�. �' सद`� हनर'ग� � सम�=�न� ज��न�� ��झ�� बर'बर र��d शक�ल. ��म�� च�रश� �षj र��ल. ��म�� सगळ� �ज �थ�लसथ�पण� कर�ल. ��मच�� न��रच�� हपढ�च� ल'क स�म�ज���र र�ज� कर��ल. ��झ��

हपत��च� म�ल� स�द� म'ठ� श+र��र *हत� म�ण+न न���ज��ल". अश�रर��न� स�ह�त�ल� आहश���द द�ऊन �' �̀�स��� आपल�� हठक�ण� हनघ+न ग�ल�. �म अश�रर��न� ग�ल���र �� प���� कY, सत���न�च� आतम� � लल�गद�� ल��ब क'ठ��र� झप�ट�न� आक�श��+न ज����. �� त���च�� म�ग� =��� ज��� � ज�थ� सत���न जहमन��र पडल�ल� �'�� ��थ� �� ����.�� प���� कY, सत���न�च� च��र� प�न�� सच��न झ�ल��स�रख� ��जस�� झ�ल� �'��. स�ह�त� त��च�� ज�ळ ज��� � त��च� हशर आपल�� म��ड��र घ���. थ'ड� ��ळ��न� ग�ढ हनद��+न उठ��� अश�पक�र� सत���न आळ'ख� हपळ'ख� द�� ज�ग� झ�ल��च� �� प����. ह�च� आन�द गगन�� म��� न���. सत���न ह�ल� ह�च�र�' कY, �' जर� ज�स�च झ'पल� �'�� क�? स�ह�त� क���N न ब'ल�� फक त��च�� द�खण�� म�द�कड� एकटक प��� अस��. सत���न क�� घडल� त��च� भ�न नसल��म�ळ� ह�ल� ब'ल�' कY, ह�न� त��ल� उठ�ल� क�� न���? �' प�न�� ह�च�र�', �' ल�ल कपड���ल म�ण+स क'ण �'��, �' क'ठ� ग�ल�, �' ��� अस��न�च मल� ग�ढ झ'प ल�गल�. अस_ ह�ह�= पश �' स��त�ल� ह�च�र� र���'. स�ह�त� सत���न�ल� म=ल�� क�ळ�� ज� घडल� �� स��ग�� � म�ण�� �N, त��च� म�त�+ टळल� आ��. �� ऐक+ न सत���न स�ह�त�च� प�� =र�'. सत���न ह�ल� म�ण�', स�ह�त�, ज� श�स�� म�ण��� �� खर� आ�� कY, पह�व��च� प�ज� ह�च�� प��न� पथम कर����च� अस��. म�ण+न म� ��झ� प�ज� करण�र आ��. स�ह�त� प���� कY �� क�ळ� र�त स�पल�ल� आ��. �� द'घ� घर� ज�ण��स�ठ� हनघ���. म�क[ ड�� स��ग� अस���, सत���न झ'प��+न उठल��स�रख� बस�' "ह�ल� म�ण�', चल म�झ� र�ण�, आपण प�न�� फळ� � फ� ल� ग'ळ� कर. आ�� मल� फ�र बर� ��ट��. �� कळ मल� ��टल� �� फ�रच भ��कर �'��. मल� �� स�न करण� अशक� �'�� म�ण+न म� पड+न �'�'. मल� क�� स�पन पडल� आ�� कY क�� अस� ��ट�� आ��". स�ह�त� त��ल� स��ग��, "आ�� र�त �'ण��स आल� आ��. आ�� आपल��ल� घर� ग�ल� प�ह�ज�. ह� अरण��� र�त�च�� प�र� ह��स प�ण� ���र� अस���. स+�� म��ळ+न बर�च सम� झ�ल� आ��. त�� भ��कर प�ण��च� आ�� स��त स�च�र स�र �'��ल. त��म�ळ_ म�झ� हद� थरक�प� आ��. क'ल��क� ई प+�jकड+न आहण दह*ण�कड+न स�र झ�ल� आ��". सत���न ह�ल� ब'ल�',

"र�त�च�� अ=�र�म�ळ_ त�� ह��स पश��च�� स�रप�ल� ह�श�ष भ��करपण� प�प �'�'. अ�=�र�म�ळ_ ��ट श'=ण� ह�श�ष अ�घड �'��. म�ण+न आपण आ�� घर� ज�ऊ शकण�र न���". स�ह�त� त��ल� ब'ल��, हद�स� एक आग ल�गल� �'�� ह� र�न�� त��म�ळ� क���� जळक� ल�कड� आ��� त���च�� मद��न� म� आज�ब�ज+च� प�ल�प�च�ळ� ग'ळ� कर�� � आपण श�क'ट� प�ट�+". �� सत��न�ल� ब'ल��, �+ आ��च बर� झ�ल� आ��स म�ण+न ज�स� कष कर नक'स, म� सगळ� कर��. अश�रर��न� त���च��मध�� स�भ�षण �'� अस��. सत���न ह�ल� स��ग�', "आ�� म�झ�� मस�क���ल ��दन� शमल� आ��. आ�� क�ळज� कर नक'स, र�त� ��ट श'=ण� स'प� नस�� म�ण+न आपण र�तभर ��थ�च थ��ब+ � सक�ळ� उज�ड झ�ल� कY हनघ+. ��झ�� क� प�म�ळ_ म� आजच� हद�स प��� आ��. आपण आपल�� म���हपत���न� भ�ट+ शक�' �� क��ळ ��झ�� �पस��म�ळ_". �' प�ढ� ब'ल�', "आजप�[� म� क=��� इ�क� उश�र क�ल�ल� न���. पण आजच� पस�गच ह�रळ� �'��. मल� जर�स� उश�र झ�ल� कY, म�झ� आईब�ब� हच��� कर� बस���. �� आजस�द� �श� क�ळज� कर� अस��ल क�रण आज �+स�द� म�झ��बर'बर आ��स. �� सगळ� त���च�� श�ज���[न� स��ग+न आपल� श'= घ�� अस��ल. ज�व��� मल� उश�र �'� अस_, �� मल� फ�र ओरड� अस��. मल� समज� न��� आज त���च� क�� अ�सथ� झ�ल� अस�ल. �� म'ठ� द�vख�� पडल� अस��ल. एकद� अस�च मल� उश�र झ�ल� �'�� ��व��� �� मल� ब'लल� जर �+ अस� उश�र करश�ल �र आम�� ज�� द�ऊ. म�झ� हप�� अ�= असल��म�ळ_ ज�स�च हच��� कर���. �� मल� स��ग���, ब�ळ� �+�च आमच� आ=�र आ��स, �+ ग�ल�स �र आम�� क�� करण�र �� ब'ल��� �+ आमच�� हच��ल� अग� द�ण��स�ठ� असल� प�ह�ज�स. मल� अश� कश� झ'प ल�गल� समज� न���. अस_ ब'ल+न �' सत���न स���ल� द'ष द�� अस�'. जर म�झ�� न ज�ण��न� त���न� त���च� ज�� नष क�ल� �र म� स���ल� म�फ कर शकण�र न���. मल� ख�त� आ�� कY आ��प�[� �� सगळ� आपल� श'= करण��स�ठ� हनघ�ल� अस��ल. �� त�� आशम���ल सगळ���न� ह�च�र� अस��ल कY त���न� मल� प���ल� आ�� क�� �� म�झ� जब�बद�र� आ���. अश�रर��न� सत���न त��च� ख�� स�ह�त�ल� स��ग� �'�� � �� �� ऐक� �'��.

म�क[ ड�� प�ढ� स��ग���, �� ब'ल+न त��च� सम�=�न झ�ल� न��� म�ण+न हक� क��, सत���न म'ठ�न� रड+ ल�गल�. स�ह�त� त��च� अश+ प�स�� आहण म�ण��, "जर म�झ� �पस�� खर� अस�ल, म�झ� द�न खर� अस�ल, म� क�ल�ल� �ज खर� अस��ल, �र ��झ�� हपत��ल� दष� प�प �'ईल, त���च�� सगळ�� हच��� स�पल�ल�� अस��ल. म� क=� ग�म���स�द� ख'ट� ब'लल� न���. �+ ��झ�� हप�र��च� क�ळज� करण� ब�द कर". सत���न ह�ल� स��ग�', "म�झ�� म���हपत���न� ज�व��� दष� ��ईल ��व��� सगळ� ठ�क �'ईल. म�ण+न चल म�झ�� ब��क', आपण आ=� घर� ज�ऊ ��. त���न� क���� झ�ल� �र म� जग+ शकण�र न���". त��न��र �� द'घ� घर� ज�ण��स�ठ� त�� श�क'ट�प�स+न एक मश�ल ���र कर���. त�� मश�ल�च�� मद��न� च�ल+ ल�ग���. �� त��ल� स��ग��, उद� म� प�न�� ��ण�र आ�� ��झ�� बर'बर � म� �� �जनद�र क� ���ड प�लण�र आ��. ह�च�� मद��न� सत���न उठ�' � ब�ज+ल� प���'. त��ल� त��च� हपश�� हदस��, �� �' घ��'. �� द'घ� एकम�क��च�� आ=�र�न� त�� अरण���+न ��ट क�ढ� हनघ���. सत���न ह�ल� ब'ल�', "मल� स�� आ�� ह� ��ट�च� त��म�ळ_ आपल��ल� घर� ज�ण��स ह�श�ष त�स �'ण�र न���. आ�� आपण ज�� ��ट�न� आल' त���च ��ट��रन पर� ज�� आ�'�. आ�� आपल� रस�� समजल� आ��, आ�� क�ळज� करण��च� क�रण न���. �' प��, ��थ� पळस�च� ��* आ��. ��थ� द'न ��ट� फ� ट���. आपल��ल� उतर�कडच�� ��ट�न� ज����च� आ��". त��न��र �' ह�ल� स��ग�', "आ�� मल� बर� ��ट��, म�झ� शक� पर� आल� आ��. म� म�झ�� म���हपत���न� प��ण��स�ठ� उ����ळ आ��". त��न��र त��न� त���च� आशम हदस�' � �� त��कड� ज�ऊ ल�ग���. अश�रर��न� पह�व�� म��तम� प���च� प��च�� भ�ग स�पल�.

पह�व�� म��तम� प�� भ�ग स����

म�क[ ड�� प�ढ� स��ग���, त�� स�म�र�स द�मतस�न�ल� दष� हमळ�ल��म�ळ_ �' सगळ�कड� त���च� म�लग� � स+न ह��च� श'= घ�ण��स हनघ�ल�. त��च�� बर'बर त��च� भ���� स`व�� स�द� �'��. त��च�� आशम�च�� पररसर�� � इ�रत �� सगळ�कड� त���च� श'= कर� हफर� र�����. क'ठ� त���च� आ��ज ���' क�� �� प��� � अ=+न म=+न सत���न�ल� ���क� म�र� �� द'घ� सगळ� पररसर हफर� �'��. अ�=�र�� हफर� अस���न� त���च�� प���ल� भ�ग� पड���, त���च� प�� रक�न� म�ख���, त���च�� प���� क��ट� घ�स��� पण त��च� त���न� प��� नस��. त���च�� �श� श'=�म�ळ_ त�� �स����ल ब�हण म�डळ� स�द� त���न� मद� करण��स�ठ� ब���र �����. �� त�� ज'डप��ल� मन�च� आ=�र द�ण��च� प�तन कर� अस���. त�� ��द ज'डप��ल� समज��� �� ब�हण त���च�� घर� न���� � स��ग��� कY, �� द'घ� आ�� ���च अस��ल. ��थ� �� �̀र�ग� त���च��� त�� पक�रच�� आ=� घड+न ग�ल�ल�� घटन��बदल ब'ल+ ल�ग���. जर� त���च� स��त�न �� कर� �'�� त�� म��ब�प�च�� मन�� त���च�� म�ल�बदलच� हच��� क���� क�ल�� कम� �'� नस��. त�� द �vख�� �� द'घ� त���च�� म�ल�च�� � स�न�च�� आठ�ण�न� रड+ ल�ग���. "अर� म�ल��न', ��म�� क'ठ� अ��� �� त���च� श'क करण� प��dन ��थ� असल�ल� एक ब�हण, स��च�स, त���न� ब'ल�', त���च�� �पस��प+ण� ज��न�म�ळ_ � स�ह�त�च�� स�=न�म�ळ_ त��� द'घ�न� ज� स�मथ�� प�प क�ल� आ�� त��म�ळ_ त���च� क���� बर���ईट �'ऊ शक�ल अस_ स�भ�� न���. �� हनहo�च स�खरप आ���. ��थ� असल�ल� गT�म ब'ल���, म� सगळ�� ��द��च� अभ��स क�ल� आ�� त���च�� ��द��ग��च�स�द� म�झ� च��गल� अभ��स आ��. म�झ� �̀र�ग�स�द� उतम आ��. म�झ� बहच�� उतम आ��, म� अग�द���ल� पसन क�ल� आ��, म�झ�� �ररष��च� म� स��� उतम क�ल� आ��, म�झ� सत�हशल आहण व�सथ जगण� त��म�ळ_ म� क���N क�ळ फक ��� ख�ऊन र��d शक�'. अश� ग�ण��म�ळ_ मल� सभ'��र �'ण���� घटन��च� अद�ज हबनच+क कर�� ���'. त��पम�ण_, �� उभ��� स�रह*� आ��� � त���च�� ��ट��र आ���. त���च� �� ऐकल���र गT�म�च� हशष� स��ग�' कY, त��च�� ग�रन� ज� स��हग�ल� �� क=��� ख'ट� झ�ल�ल� न���. म�ण+न सत���न � स�ह�त� द'घ���

स�रह*� आ���. ��झ�� स�ह�त�च�� भ�ग��� �̀=व� �'ग न��� �� म� ख�त�प+��कपण� स��ग+ शक�'. भ�रद�ज स��ग���, त�� ज'डप��च�� स��हम� ज��न पद��कड� प���� अस_ म�णण� ध�षट�च� ठर�ल कY, सत���न आहण स�ह�त� क'ठ��� अस�रह*� अस+ शक��ल. दलभ� ऋष� ब'ल���, ज�� अथC आपल��ल� दष� प�प झ�ल� आ��, त��अथC स�ह�त�च� ह� सगळ�� घटन��श� स�ब�= आ�� � म�ण+न ��मच� द'न�� ल�कर श�ब+� आ��� �� हनहo�. अपसथ�भ ब'ल���, ज��पक�र� प*� आ��ज कर� आ���, मल� न��� ��ट� कY क���� अश�भ घडल� आ��. त���रन मल� ��ट�� कY क���N क�ळज� करण��स�रख� न���. �� उभ��� उद� सक�ळ प�[� आशम�� पर���ल �� हनहo�. =Tम� ब'ल���, "��झ�� म�ल�च�� अ�ग��र द�घ����ष� असल��च� हचन� आ��� मग कश�ल� क�ळज� कर��"? म�क[ ड�� प�ढ� स��ग���, त�� सगळ�� ज�न� ऋषNच�� आश�सन��म�ळ_ द�मतस�न�ल� थ'ड� =�र ���' � �' श��� �'�'. अश�रर��न� �� ब'ल� अस���न� त���न� सत���न आहण स�ह�त� सम'रन �����न� हदस���. त���न� आल�ल� प��dन सगळ� आन�द� �'���. त���न� बहघ�ल���र स�ह�त�ल� समज�� कY ह�च�� स�स���च� दष� प+���� झ�ल� आ��. ��थ� जमल�ल� ब�हण त���न� ब'ल���, अ�' र�ज�, आपल��ल� आपल� म�लग�, स+न आहण ग�ल�ल� दष� अस_ सगळ� प�प झ�ल� आ�� �� आपल� भ�ग� ल�करच उजळण�र ह�च� ल*ण� आ��� अस_ ��ट��. आपल� उद� क�ळ सम�प आल� आ��. त��न��र सगळ� आन�द�� अस���न� ��थ� असल�ल�� पह�त अग�प�ढ� बस���. त���च�� बर'बर द�मतस�न, त��च� पतन� स`व��, त���च� म�लग� सत���न आहण स+न स�ह�त� अस� सगळ� ��थ� बस���. म�क[ ड�� ��ल=ष�र�ल� स��ग���, �� जमल�ल� सगळ� ल'क सत���न�ल� ह�च�र���, "त���न� इ�क� उश�र क�� झ�ल�? आपल��ल� क���N ह�रन झ�ल_ क��? क'ण� अड�ल� क�� सत���न आपल�� हपत��च�� पर��नग�न� स��ग+ ल�ग�', "म� स�ह�त�बर'बर �न�� फळ� आहण फ� ल� � जळण�स�ठ� ल�क+ डफ�ट� ग'ळ� करण��स�ठ� सक�ळ� ग�ल' �'�'. �� कर� अस���न� मल� अच�नकपण� शर�र�� ��दन� �'ऊ ल�गल�� � म� क�म थ��ब�+न झ�ड��रन ख�ल� उ�रल' � झ'प� ग�ल', मल� इ�क�च आठ���. म� अश�पक�र� क=�च इ�क� क�ळ झ'पल�ल� न���. त��म�ळ� ज�व��� म� ज�ग� झ�ल' ��व��� अ�=�र पड����ल� स�र��� झ�ल� �'��. स�ह�त� म�झ�� बर'बर �'�� � म�झ� ड'क� ह�च�� म��ड��र �'�� ज�व��� मल� ज�ग आल�, ए�ढ� मल�

आठ���. ज�ग आल� ��व��� मल� फ�र अशक असल��च� ज�ण�� �'��. त��म�ळ_ आम��ल� उश�र झ�ल�. म�झ� ग�ढ हनद� ��च ह�म�ग�ल क�रण आ��. मल� आपल� फ�र क�ळज� ��ट� �'�� म�ण+न त�� अ�=�र�� आम�� द'घ� एक मश�ल घ�ऊन घर� पर�ण��स हनघ�ल'". गT�म सत���न�ल� ह�च�र���, "��झ�� हपत��च� दष� अश� अच�नक कश� प+���� झ�ल� �� ��ल� म���� आ�� क�� �' न��� अस_ स��ग�', ��व��� गT�म ऋष� स�ह�त�ल� त��बदल ब'लण��स स��ग���. �� ह�ल� ब'ल��� "म�ल�, मल� ��झ��कड+न �� सगळ� ऐक����ल� आ�ड�ल. ��ल� च��ग�लपण� (मल� सम�ज�न� कस� ��ग���� अस_ मल� ��ट��, �स_च म� सम�ज���ल ल'क�श� ��गण� ह�ल� च��ग�लपण� अस_ म�ण���. ह�� सतप�त � अप�त ह�च� ह�च�र कर��� ल�ग�'.) भ+�द�� ह��च� द`ह�क न��� च��गल�च ज�� आ�� ��व��� �+ स��ग प�ढ� क�� झ�ल�, जस� ��झ� न�र� झ'प� ग�ल�". �� प�ढ� ह�ल� स��ग���, "मल� च��गल�च म���� आ�� क�, �+ स�*�� स�ह�त� द��� आ��स. �+ सगळ� ज�ण��स �र� �� सगळ� आम��ल� स��ग कY, �� कस� झ�ल�, आहण आणख�न क�� क�� झ�ल� ��स�द� स��ग. अश� ग'ष� ग�प ठ��ण��� क���N अथ� नस�'". स�ह�त� स��रन बस�� � ब'ल��, "आपण ज� ब'ल�� �� खर� आ��. आपल�� स��गण��पम�ण� म� सगळ� स��ग��. सगळ� खर� खर� जस� झ�ल� �स� स��ग��". अस_ ब'ल+न �� स��ग+ ल�ग��. एकद� म�झ�� ब�ब��च��कड� न�रदम�न� आल� �'��. त��न� म�झ�� पह�च�� हन=न�च� भ�हक� स��हग�ल� �'��. ज�व��� म� त���न� स��हग�ल� कY म� सत��न�श�च म�झ� ह���� कर द�ईन. आमच�� लग�न��र एक �ष��� �' मर�ल अस_ न�रद��न� म�झ�� �डल��न� स��हग�ल� �'��. �र� �� म�ण�ल� �'�� कY स�ह�त�च� ह���� सत���न�श�च �'ण�र आ�� � आमच�� लग�ल� त���न� श�भ�चछ� स�द� हदल�� �'त��. त��पम�ण� आमच� ह���� झ�ल�. मल� म�ह�� �'�� कY, सत���न�च� आ��ष� अलप आ��. म�ण+न म� व� �̀कल�� कर� �'�� त��च� आ��ष� ��ढ��� ह�स�ठ� हतर�त व�स�द� क�ल� �'��. श��ट� �� ��ळ आल� कY, सत���न�च� क�ळ त��ल� न�ण�र. त�� हद�श� म� सत���न�ल� स��हग�ल� कY, म� त��च�� बर'बर �न�� फळ� फ� ल� � ल�क� डफ�ट� आण��स�ठ� ��ण�र आ�� � त��पम�ण� आम�� द'घ� अरण��� ग�ल'. ��थ� सत���न झ�ड��र चढल� �'�� फळ� क�ढण��स�ठ� � त��च�� शर�र�ल� अच�नकपण� कळ� म�र ल�गल�� म�ण+न �' ख�ल� उ�रल� � जहमन��र हनजल�. मल� समज� �'�� कY,

त��च� क�ळ आल� आ�� पण म� =�र न स'ड�� त��च� ड'क� म�झ�� म��ड��र घ�ऊन बस+न र���ल�. सत���न अज+न ज�ग� �'�� त��न� एक म�ण+स ल��ब+न �����न� प�ह�ल�. �' म�ण+न म� स�द� प��� �'��. �' स�*�� �म �'��. त��न� सत���न�ल� त��च�� फ��श�� पकडल� � �' म�झ�� न����ल� घ�ऊन ज�ऊ ल�गल�. �श� म� स�द� उठल� � त���च�� प�ठ'प�ठ ज�ऊ ल�गल�. �म�ल� म�झ� त���च�� म�ग+न ज�ण� रचल� न���. �' मल� म�ण�ल�, "सत���न त��च�� हप�र��कड� ज�� आ��. �+ ��थ�च थ��ब, ��झ� ��ळ आल�ल� न���. पर��� म� त���च� प�ठल�ग कर� �'��. �म�� � म�झ�� ब�च�ब�च� �'ऊ ल�गल�. म� त���न� म�ण�ल� कY, म� म�झ�� पह�च��बर'बर र��ण� �� म�झ�, एक� पह�व��च�, क��व� आ�� � क'ण��� मल� त�� प�स+न थ��ब�+ शकण�र न���. त��न��र म� �म�च� स���� कर ल�गल�. अस� �'� �'�� � पत��क ��ळ� म� त��च�� कT��क�च� ब'ल� अस_ �' म�त�+द�� मल� एक आहश���द द�� �'��. त��� म� क���N ग'ष� म�हग�ल�� त��� पह�ल� �'�� कY, म�झ�� स�स��[न� त���च� दष� प+���� प�प व����. �' आहश���द त���न� हदल�. त��न��र म� द �सर� आहश���द म�हग�ल� कY म�झ�� स�स���च� ग�ल�ल� �̀भ� � र�ज� त��न� प�न�� प�प व����, त��न��र ह�सर� आहश���द मल� �म�न� हदल� कY, म�झ�� हपत��ल� श�भर प�त व����� � �'स�द� त��न� मल� हदल� �र� म� त���च�� म�ग+न ज�ण��च� थ��ब�� नव��� क�रण, म�झ� प�� त��च�� क̀द�� �'�� � त��ल� स'ड�ण� म�झ� एक पतन� म�ण+न क��व� �'��. त��न��र त��न� मल� चTथ� आहश���द हदल� कY, म�झ�� न����च� ��श ��ढ�ल. त��न��र �' प��च�� आहश���द क�� प�ह�ज� म�ण+न मल� ह�च�र�' ��व��� म� त��ल� ब'लल� कY, जर त��न� म�झ� प�� म�क क�ल� न��� �र त��च� चTथ� आहश���द खर� �'ण�र न���. ��व��� त���न� म�झ�� प��च� आतम� � लल�गद�� म�क क�ल�. �मद�� म�झ���र स���ष झ�ल�ल� �'��. त���न� मल� अन�क श�भ�चछ� हदल�� � सत���न�ल� स'ड+न हदल�. �' सत���न�च� आतम� ����+न पर� ज�� अस���न� म� त��च�� म�ग� पर� त�� हठक�ण� =��� आल� ज�थ� सत���न�च� द�� �'��. म� प�ह�ल� कY, सत���न स��क�शपण� ज�ग�� �'� आ��. ह� सगळ�� ग'षNन� बर�च ��ळ ल�गल�. त��म�ळ_ आम��ल� उश�र झ�ल�". स�ह�त�न� सगळ� स��ग+न ट�कल�. �� ऋष� ब'ल���, "प�� कस� एक� स�च� व�सथ ज��न � �पस�� ह�च�� क� ळ��च� उद�र कर� अस��. श�प�म�ळ� द �vख�� पडल�ल��

क� ळ�ल� फक एक स�च ��च�+ शक��". म�क[ ड�� प�ढ� स��ग���, अश�रर��न� सगळ� समजल��म�ळ_ सम�=�न�� �� सगळ� आप�पल�� हठक�ण� हनघ+न ज����.अश�रर��न� पह�व�� म��तम� प���च� स���� भ�ग स�पल�.

पह�व�� म��तम� प�� (स�पल�)भ�ग स����

म�क[ ड�� स��ग� अस���, �� र�त �श�च ग�ल�. द �स��� हद�श� सगळ� ब�हण हनत��च� सक�ळच� ह�घ� उरक+ न एकत बसल� �'��. �� अज+न स�ह�त�च�� =�डस�च� कT��क कर� �'��. स�*�� �म�बर'बर �� ब'ल� �'�� � ह�ल� त��च� भ� ��टल� न��� �� सगळ���च� चचjच� ह�ष� �'��. द�मतस�न�च� दष� ��ण� � सत���न�च� मरण�च�� द�ढ��+न स��सल�म� ब���र ��ण� ह� ग'षNच� त���न� कT��क � त���� प�*� ज�स� आo�� ��ट� �'��. अश� ग'ष� �'ऊ शक��� त��च� त�� सगळ�� ज�णक�र ब�हण��न� र��dन र��dन न�ल ��ट� �'��. स�ह�त� त���च�� ब'लण��च� क_ द हब�द+ �'��. �� �'� अस���न� � द�मतस�न त���च��� बसल�ल� अस���न� क���� शल� ल'क ��थ� �����. �� स��ग��� कY, द�मतस�न�च� ह�र'=क क�लच त��च��च स�थ�द�र�कड+न म�रल� ग�ल� आ�� � आ�� द�मतस�न�च� क'ण��� ह�र'=क उरल�ल� न���. �� स��ग��� कY, त���न� द�मतस�न�ल�च प�न�� ग�द��र बस�����च� आ�� क�रण त��च�� र�ज��� सगळ� स�ख�� �'��. �� द�मतस�न�ल� घ�ऊन ज�ण��स�ठ� आल�ल� आ���. �� प����� कY. त���च� आ�ड�� र�ज� आ�� प��d शक�', �� समजल���र �� शल� ल'क ज�स� आन�द�� ज����. �� शल� ल'क र�ज�च� रथ घ�ऊन आल�ल� अस���. त��� द�मतस�न त��च� पतन� स`व�� आहण सत���न � स�ह�त� बस��� � आपल�� र�ज=�न�कड� हनघ���. �� आणख�न एक ग'ड ����� त�� आशम��लस���स�ठ� अस�� � त��म�ग� स�ह�त�च� प�ण� पभ�� आ��, �� त���न� ह�श�ष ज�ण���. �� सगळ� ब�हण र�ज�ल� श�भ�चछ� द����, कY �' अन�क �षj स�ख�न� र�ज� कर�ल � त��च� र�जप�त त��च�� न��र ग�द��र बस�ल. क���N हद�स��न��र स�ह�त�ल� समज�� कY ह�च�� हपत��स प�त झ�ल� आ���. द�मतस�न�च� र�जग�द��र सथ�पन� ब�हण��कड+न �'��. सत���न उतर�ल=क�र� म�ण+न न�मल� ज��'. �थ��क�श स�ह�त�ल� श�भर प�त �'���. �� सगळ� ग�ण��न अस���. त���च�� शल� ��श�च� भरभर�ट �'� ज���. ��थ� अशप��च� श�भर म�ल� स�द� ग�ण��न, =�डस�, ब�द�म�न अश� न���रप�ल� ����� �� त���च� पभ+ क+ ळ प�ढ� च�ल����.

�̀श�प��न ब'ल���, अर_ प�थ��, जस� स�ह�त�न� ह�च�� प�ण��ईन� ह�च�� परर��र�च� कल��ण क�ल� �स_च ��झ� दTपद� ह�च�� क� र��श�च� कल��ण करण�र आ��. म��म�नNन� अश�पक�र� ��ल=ष�र�च� स��त�न क�ल�� न��र त��ल� थ'ड� =�र ���'. त���च� ज' थ'ड� हद�स �न��स�च� उरल�ल� अस��� �� त��न��र मज�� क�ढ���. त��हश��� उरल�ल�� ��र�व�� �ष��च� अज����स�च� कस� कर����च� �� प��ड� ठर�ण��� ग���ल�ल� अस���. ज� �� स�ह�त� आख��न मन�प�स+न ऐक��ल � स�जनम�च� कT��क कर��ल �� त���च�� आ��ष��� सद`� स�ख� �'��ल. त���न� क=��� द �vख अन�भ���� ल�गण�र न���. अश�रर��न� पह�व�� म��तम� प���च� स���� भ�ग स�पल�.

क��डल �रण प� � (स�र)भ�ग आठ��

जनम�ज� ह�च�र�' �̀श�प��न ऋषNन�, "मल� स��ग�, ��ल=ष�र�ल� ज�व��� ऋष� ल'मस कण��बदलच�, इ�द�च� हनर'प द����, ज��म�ळ_ �' ज��ष प��ड� स�� क�ळज� कर� अस_ पर��� �' क=� क'ण�ल� त�� ह�ष�� ब'ल� नस�. �' क�� �'�� इ�द त��ल� हनर'प द��' ल'मस��च�� म�ध�म��+न कY, अज��न�च�� स�ग���+न पर� ��ण��न��रच �� क�� �' समज�ल. "त�� हनर'प�बदल �' प��ड� इ�र��श� क�� क���N ब'ल� न��� �+ ह�च�र� आ��स ��व���, म� �� सगळ� क��ण� सह�स�रपण� स��ग�'. �� सगळ� �+ न�ट समज+न ऐक. प��ड���च� ब�र� �षj �न��स�� ग�ल� त��न��र अख�रच� �ष� उग�ल�. त�� �ष��� त���न� अज����स�� र���� ल�गण�र अस��. त����ळ� प��ड���बदल अन�क�प� असल�ल� द���हदद�� इ�द क���N ठर����. त���च� ब�� अस� अस�' कY, कण��च�� क��न����ल स+��[न� हदल�ल� शहकश�ल� क��डल� त��च�� कड +न क�ढ+न र�����. त��स�ठ� इ�द एक� ब�हण�च� सXग घ�ऊन त��च��कड� ज�ण��च� ठर��'. �� कण��च�� जनमद�त�� स+���ल� त��च�� द`�� शक�म�ळ_ समज��. स+�� त�� र�त� कण� त��च�� आललश�न हबछ�न���र झ'पल� अस��� त��च�� स�पन�� ���' � �� त��ल� स��ग�' कY, "इ�द एक� ब�हण�च� सXग घ�ऊन त��च��कड� �� शक�श�ल� क��डल� द�न म�ण +न म�गण�र आ��. �� जर त���न� त�� ब�हण��ल� हदल� �र त��च� अज��न�ल� पर�लज� करण��च� *म�� कम� �'ईल". �' प�ढ� कण��ल� स�पन�� स��ग�' कY, "म�ल�, ��झ� द�नश+र��च� ख���� सगळ�� जग�ल� आ��. ��झ��कड� जर क'ण� पह�त ब�हण��न� क���N द�न�� म�हग�ल� �र �+ �� द��'स �� इ�द�ल� म���� आ��. त�� ��झ�� ग�ण�च� �' ग`रफ��द� घ�ण��स�ठ� ��ण�र आ��. म� ��ल� स��गण��स�ठ� आल' आ�� हक�, �+ त���न� जर ��झ� कण�क��डल� म�हग�ल� �र �+ �� त��ल� द�ण�र न���स . त�� ऐ�ज� ग'ड ब'ल+न त��च� ब'ळ�ण करहशल. �� म� स��ग�', क��ळ ��झ�� भल��स�ठ�. �र� �' इ�द प�न�� प�न�� ��झ��कड� �� म�ग� र���ल, �र� �+ त��ल� �� द�ण�र न���स. त�� क��डल�च�� ऐ�ज� द �सर� क���N मTल���न त��ल� द�ण��च� प�तन करहशल. त��� त��ल� ब�ई, स'न�, द�हगन� अस_ क���N�� द� पर���, �� क��डल� द�ऊ नक'स . त��स�ठ� �+ क���N��

क�रण� स��ग, पण त��च�� ड���� फस+ नक'स. जर �+ त��च�� कपट क�रसथ�न�� फसल�स �र ��झ� आ��ष� कम� �'ईल. ��झ� प�ण त�� हचलख��� (क�च) � क��डल�� आ���. �� ग�ल� �र ��ल� ��द�� अज��न हनहo�पण� ठ�र म�र�ल. म�झ� �� शबद च��गल�च ध��न�� ठ�� क�रण, �� क��डल� अम����+न बन�ल�ल� आ��� . म�ण+न त���न� जपण� ��झ�� ज��न�स�ठ� फ�र आ�श�क आ��". स�पन�� कण� �� स+���च� ब'लण� ऐक�'. कण� त��ल� ओळख� न��� � उलट ह�च�र�', "�+ क'ण आ��स, मल� �� सगळ� स��गण�र�? म�झ�� बदल ��ल� ए�ढ� क�� हफक�र पडल� आ��? मल� स��ग अर�, �+ ब�हण�च�� ��ष�� ��ऊन मल� अस_ सगळ� क�� पढ�� आ��स"? �� ऐकल���र स+�� त��ल� स��ग�', "अर� म�ल�, म� �' स�सरशम� स+�� न�र��ण आ��, क��ळ ��झ�� प�म� प'ट� म� �� ��ल� स��ग� आ��. म� स��ग�' �स� �+ करहशल क�रण त��� ��झ� भल� आ��". �� ऐक+ न कण� त��ल� उतर द��', "�� म�झ� म�द�ग� आ�� कY, स�*�� स+��न�र��ण, म�झ� भल� करण��स�ठ� म�झ�� स�पन�� ��� आ���. पर��� ए ब�हण�, ऐक म� क�� स��ग�', �� ऐकण��न� कद�हच� ��ल� बर� ��ट�ल, जर म� ��ल� हप� अस�न �र म�झ�� �चन�प�स+न मल� ह�चलल� करण��च� क'ण��� प�तन क�ल� �र� म� त��न� ब=ण�र न���. द�नश+र�� �� म�झ� ब�द आ�� � �� म� क=��� स'डण�र न���. ��ल� म���� आ�� कY, जर क'ण� उचच श�ण�च�� ब�हण��न� म�झ� ज�� म��हग�ल� �र ��स�द� म� द�ण��स म�ग�प�ढ� करण�र न���. त��प�ढ� ह� क�च क��डल��च� क�� आपण ब'ल�� ". प�ढ� कण� स+��द���ल� स��ग�', "जर �' इ�द ब�हण�च� सXग घ�ऊन आल� � म�झ��कड� �� क�च क��डल� म�हग�ल� �र म� �� त��ल� सगळ� म���� अस+न�� द�ण�र आ�� क�रण, त��म�ळ_ द�न��र म�ण+न म�झ� आणख�न ख���� सगळ�� ह�श�� �'ण�र आ�� आहण �� मल� ह�श�ष म�त��च� ��ट��. पर���, जर म� �� हदल� न���� �र म�त म�झ� द�न��र म�ण+न ज� ख���� आ�� �� स�प+न ज�ईल. अ�' ���, जगण� क�� न����प�*� ज�स� म�त��च� आ�� क�� ब�हणच क�� अगद�, �ल हक��� ��त जर� म�झ��कड� आल� �र� म� �� द�ईन क�रण त��� म�झ� अलसम�� ��दNग� �'ण�र आ��. म�झ� ख���� म�झ�� जगण��प�*� मल� ज�स� म�त��च� ��ट��. उलट अश�रर��न� कपट क�रसथ�न करण��म�ळ_ त���च� इजज� च��ठ��र ��ईल. म�झ� �त��v त�� द�न�म�ळ_ क���Nच हबघड� न���. आपण श�ष अ���, ह� जग�� च��गल� ख����

ज��न�प�*� श�ष अस��. �� हचरक�ळ जग�� र��dन त�� म�णस�ल� अमर कर� अस��. ज���च� ग�ण�म�ळ_ ख���� �'�� �� क��म स�गC� स�ख उपभ'ग���. क� ट कपट क�रसथ�न� करण���[च�� ��ट�ल� ��चछ�� ����. इ�द � त��च� प��ड� जर त��म�ळ� जग�च�� नजर�� ��चछ ठरण�र अस��ल �र �� ज�स� �'ग� �'ईल. जग�च�� नजर��+न ��चछ ठरल�ल� ल'क, �� ��स���� ज���� असल� �र� क��म मर� अस���. आपण ज�न� अ���, आपण ज�ण�� हक�, स�*�� ह�=��� स��ग�' कY, ख����न� जगण� द����न� जगण��प�*� हक���र� ज�स� म'ल�च� अस��. म�ण+न जर म� समज+न उमज+न म�झ� क�च क��डल� द�न क�ल� �र म� ज�स� म'ठ� पह�ष� हमळ�ण�र आ��. अश� द�न�म�ळ� म� ��द�� ��रमरण प�प करण�र अस�न �र �� आणख�नच ज�स� च��गल� ठरण�र आ��. क�रण, द�न��र��च� ख���� � ��द�� म�त�+ �� द'न�� मल� स�ग��च� दर��ज� उघडण�र आ���. म�णज� द'न�� ब�ज+न� म�झ� भल�च �'ण�र आ��. जर म� द�न क�ल� न��� �र म� म�झ� �चन ज���ल� हभऊन म'डल� अस_ समजल� ज�ईल � त��न� म�झ� ब�इजज�च �'ईल. आहण जर� म� त��म�ळ_ ��द�� लज�कल' �र� �� क��� क�ळ मल� उप�'ग�च� ठरण�र आ��. क�रण अश� �श�च� म�ल� ��तप��र� अस��. ल'क म�झ� �श ह�सर��ल पण म�झ� �चन म'डण� ह�सरण�र न����. म�झ� ख���� हटक�ण��स�ठ� जर मल� म�त�+ स��क�र��� ल�गल� �र �� मल� म�ज+र आ��. म�ण+न म� आपल��ल� स��ग�', म�=����च�� ब�हण रप�ल� फस+न न��� �र त��ल� द�न करन म� ख+प म'ठ� श�� हमळ�ण�र आ��, �� स�*�� इ�दस�द� मल� न�क�र शकण�र न���. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� आठ�� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग न���

�� कण��च� ब'लण� ऐक+ न स+�� त��ल� स��ग�', "अर� अस_ च�क�च� ह�च�र कर नक'स. ��ल� ��झ� परर��र आ��, त���च� �+ ह�च�र करण�र न���स क��? ��झ�� ज���� असण��श� ��झ�� आई, हप��, पतन�, म�ल� ह��च� फ�र म'ठ� स�ब�= अस�' �� सगळ� �+ क��ळ ख����स�ठ� ह�सर� आ��स �� च�क�च� आ��. ज'�र म�ण+स ज���� आ�� �'�र त��च�� ख����ल� पह�ष� अस��. एकद� �' म�ल� कY त��च� ख���� त��च�� क'णत���� उप�'ग�च� नस��. ज�� घ�ल�+न ज� ख���� ��ल� हमळ�ल अस_ ��ट�� �� हनरथ�क अस�� त��च� क���N त�� म�ल�ल�� म�णस�ल� फ��द� �'� न���. जर �+ समज�'स �स� अस�� �र क'ण�च जगण��स�ठ� प�तन क�ल� नस��. म�ण+स हक���� थ'र असल� �र� त��च�� म�त�+न��र सगळ� त��ल� ह�सर���. अर� श+र मद��, ��झ�� ख����च� उप�'ग ��झ�� परर��र�ल� �'ईल क�� त��च� �+ ह�च�र कर� न���स. ��झ�� र��ण��न� त���न� ज' उप�'ग �'ण�र आ�� �' ��झ�� मरण��न� त���न� हमळण�र न��� �� �+ समज+न घ�. म�ल�ल�� म�णस�च�� पलसद�च� त��ल� क=�च उप�'ग �'� न���. ज'प�[� ज���� आ�� �'प�[�च त�� न����ल� हक�म� अस��. म�ल� हक� ग�ल�, अश�च ��स�ह�क पररलसथ�� अस�� �� �+ समज+न क�म क�ल� प�ह�ज�स. म�ल��न��र स�ग� �ग`र� क'ण� प�ह�ल� आ��? त�� सगळ�� कलपन� अस���, त��� �थ���श नस�' �� ��झ�� कस� ल*�� ��� न���. म�न� जनम��च आतम� स��vच� उद�र कर शक�'. �� म�ल��न��र �'� न���. म�ण+न ज���� र��ण� � स���च� अध��लतमक उद�र कर� र��ण� �� म�णस�च�� जनम�च� म�ख� क��व� अस�� �� �+ ह�सर� आ��स. म�ल��न��र जर� �+ ��झ�� द�न��र म�ण+न असल�ल�� ख����म�ळ_ स�ग��� ग�ल�स �र� ��थ� फ�र क�ळ �+ र��d शक� न���स क�रण, जस_ ��झ� प�ण� स�प�ल ��ल� प�नv प�थ���र म�न� जनम र����च ल�ग�ल.

त��प�*� आ�� �' म�न� जनम स��भ�ळण� हक���र� ज�स� ह���च� आ�� �� �+ ल*�� घ�, म�झ�� म�ल�, ख���� खर�ब झ�ल� �र �� प�न�� स�=�र�� ����. म�ण+न अश� ख'ट� भम�� �+ र��d न��स अस_ मल� ��ट��. म�ल�ल�� म�णस�च� ख���� म�णज� म�ल�ल�� म�णस�ल� घ��ल�ल� ��र अस_ अस��. अश� भ�कड कलपन�� ��झ��स�रख� च�ण�* इसम कस�

फस�'? �� सगळ� म� ��झ�� भल��च� आ�� म�ण+न स��ग� आ��. क�रण, �+ म�झ� भक आ��स, म�झ� आर�=न� स�� �+ कर� अस�'स. ��झ�� भक�न� म� पसन झ�ल' आ�� म�ण+न म� ��ल� ��झ�� ह���च� स��गण��स�ठ� आल' आ��. म�झ�� भक��च� स�र*ण करण� म�झ� क��व� आ�� �� म�झ� ��ल� स��= करण�� म�ग�ल क�रण आ��. मल� स��ग �+ म�झ�� स��गण�� पम�ण� करण�र आ��स कY न���? त�� हश��� ह� सगळ�� प�ठ� एक म��न ग�भ�र ग�हप� आ��. ह�=�त��च�� रचन�न�स�र म� ��ल� �� स��गण��स ब��=ल�ल� आ��. म�ण+न �+ म�झ�� स��गण��पम�ण� करण�र आ��स. �� ग�हप� म� ��ल� स��ग+ शकण�र न���. पर���, �+ �� समज+न घ� � म�झ�� आज�च� प�लन कर. ��ल� प�न�� स��ग�' �+ र�=�च� म�झ� शबद मन��र घ�ण�र आ��स क� न��� प�नv ऐक, ज�व��� इ�द ��झ��कड� �� क��डल � हचलख� म�ग�ल , �� द�ण��स �+ न�क�र करश�ल, प�नv प�न�� म� ��ल� ��च स��गण�र आ��. �� क��डल � हचलख� ��झ�� अ�ग��र आ��� �' प�[� अज��न ��झ� म�क�बल� कर शकण�र न���. पर���, जर �� �+ द�न क�ल�स �र म�त �' ��ल� ठ�र म�र शक�ल. �+ पह�ज� क�ल� आ��स क�, �+ =न�ज��ल� ठ�र म�रहशल, �� प+ण� �'ण��स�ठ� ��ल� ��झ� क��डल� � हचलख� ��झ��कड�च ठ����� ल�ग��ल. ज'प�[� �� ��झ�� अ�ग��र आ��� �'प�[� स�*�� इ�दस�द� त��ल� मद� कर शकण�र न���. म�ण+न अर� म�झ�� म�ल�, कण��, जर ��ल� ��झ� अज��न�ल� पर�लज� करण��च� पह�ज� खर� कर����च� अस�ल �र �� क��डल� � हचलख�� �+ त�� ब�हण�च�� ��ष���ल इ�द�ल� द�ण�र न���स". अश�रर��न� क��डल �रण प���च� न��� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग द����

कण� त���र स+���ल� ब'ल�', "अ�' ��ज�च� द��, मल� आपण आपल� भक म�ण+न ओळख��, �स_च आपण च��गल�च ज�ण�� कY, म� म�झ�� व��पम�ण� क'ण��� ल��क ब�हण�ल� न�र�ज कर शक� न���. मल� आपल�� इ�क� हप� क'ण��� न���, अगद� म�झ� पतन�, म�झ� म�ल�, म�झ� हमत, म� स��vस�द� त�� प�*� ज�स� हप� मल� आपण अ���. मल� म�ह�� आ�� कY, द�� त���च�� ख��� भक�न� हक�� क�ळज� कर���. त��पम�ण_ आपल� �� करण� म� च��गल�च समज+ शक�'. म� द �स��� क'ण��� द���च� न���स�द� घ�� न���. आपण ज� स��ग� अ��� �� म�झ�� भल��च� आ�� आहण म�ण+नच आपण ए�ढ� आट�हपट� करन मल� स��ग� अ���. ��स�द� म� च��गल�च ज�ण�'. पर���, मल� म�झ� द�नश+र��च� व� म'ड��ल� क� प�� स��ग+ नक�. मल� म���� आ�� हक�, त��म�ळ_ म�झ� ��स�ह�क अह�� �'� आ�� पर���, शबद�च� पकक� �� म�झ� ब�द आ�� � त��स�ठ� म� क'ण���� न�कस�न झ�ल����ल� ���र आ��. म�झ� हप��, मल� त��बदल *म� कर� कY, म� आपल�� ह�न���च� अव��र क�ल� आ��, पण त��ल� म�झ� न�इल�ज आ��. म� आपल��ल� ��दन करन स��ग�' कY, म�झ�� ='रण�� अलजब�� बदल �'ण�र न���, पर���, त��� आपण आपल� अपम�न करण��च� म�झ� उद�श आ�� अस� अथ� म�त आपण क�ढ+ न�� अस� म� आपल��ल� ह�न��� कर�'. असत��च� मल� भ� ��ट�� लज�क� मरण�च� क'ण�ल� ��ट�ल. ब�हण��च� ब'ल�ल �र म� आपल��ल� अहभ�म�न�न� स��ग�न कY, म� त���च��स�ठ� म�झ� प�ण स�द� द��ल� ���र आ��. आ�� पश र�ह�ल� अज��न�च�� मल� �र�ण��च�, त��� मल� ��ळम�त श�क� न��� कY, म� त��ल� क=��� पर�लज� कर�न, मग ��मच� क��डल � हचलख� म�झ�� अ�ग��र अस' अगर नस'. त��च� पर�भ� म� म�झ�� ग�ण��न� करण�र आ��. आपण ज�ण�� कY म�झ��कड� जमद�ग� कडच� आ��= आ���. त��हश��� द'ण�च���[च�� कड+न म� शसस�=न� स�प�दन क�ल� आ��. म�ण+न म�झ�� लज�कण�� �रण��च� ह�च�र करण� आपण स'ड+न द��� � मल� म�झ� व� प�ळण��स म'कळ� स'ड���. त�� �ज=�र� शक�स म�झ��कड� हभक म�ग��ल� ��ऊ द�, त���च म�झ� � आपल�स�द� म'ठ� सनम�न �'ण�र आ�� ��

ल*�� र��, कY त��ल� त��च�� प'र�स�ठ� आपल�� प'र�कड� हभक म�ग����ल� ���� ल�गल�. त���च आपल� म'ठ� ज�� आ�� ��स�द� क� प�� ल*�� र�� म�झ� ब�ब�. �� कण��च� हनo��च� ब'लण� ऐकल���र स+��द�� त��ल� ब'ल���, "म�झ�� म�ल�, जर ��ल� �� क��डल � हचलख� द����च� अस�ल, ��झ� व� प�ळण��स�ठ�, �र त��च�� बदल��� �+ त�� ब�हण�च�� रप�� आल�ल�� इ�द�ल� स��हग�ल� प�ह�ज�स कY, �+ त��ल� ओळखल� आ��स कY, �' खर� ब�हण न���. त��न��र त��च��कड+न एक ब�ण म�ग+न घ�, ज' �+ ज��ल� म�रहशल �' त��न� ठ�र मर�ल. इ�द�ल� समजल� प�ह�ज� कY त��च� ब�हण��च� स'ग फसल� आ�� � �+ इ�द�कड+न �' ब�ण म�ग+न घ�. �' ब�ण ��ल� अज��न�ल� ठ�र म�रण��स�ठ� उप�'ग� ��ईल. �स� म�झ� म�न� असहशल �र मल� क���N �रक� न��� ��झ� व� �+ प�ळण��ल�. जर �' इ�द �+ल� �स� ब�ण द�� अस�ल �र �+ ��झ� क��डल � हचलख� त��ल� द�न कर . �' ब�ण अस� असल� प�ह�ज� कY �' सगळ� शत+ ठ�र म�रनच मग पर� ��झ��कड� ��ईल". �̀श�प��न प�ढ� स��ग���, अस_ ब'ल+न �' स�सन�त� स+��द�� त��च�� स�पन��+न हनघ+न ज��' � कण� ज�ग� �'�'. त��ल� �� सगळ� स�पन च��गल�च आठ�� अस��. द �स��� हद�श� कण� उठल���र आपल� प��ह��=� उरकल��न��र स+���च� प�थ�न� कर���न� त��ल� �� स�पन स��ग�'. �� ऐकल���र �' स�*�� स�भ��न+ ग�ल��ल�� ग�ल�� �स�' � �� स�पन खर� असल��च� ग���� द��'. �' त��ल� ब'ल�', "अर� र�=�स���, आ�� �+ सगळ� ज�ण� आ��स म�णज� इ�द ��ल� फस�+ शक� न��� �� पथम त�� द�न���च�� द �षमन�ल� समज+ द�". त��न��र कण� म'ठ� ���र�न� इ�दच� ब�हण��च�� सXग�� ��ण��च� ��ट प��� र���'. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� द���� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग अकर���

जनम�ज� र�ज� �̀श�प��न��न� ह�च�र�', अ�' म�न� मल� स��ग�, �� क'ण�� ग�प ग'ष �'�� ज� स+�� कण��ल� स��ग� न���? मल� समज+न र�����च� आ�� कY, �� कण� क��डल� � हचलख� कश� पक�रच� �'��? �� क��डल� � हचलख� क'ठ + न त��ल� हमळ�ल� �'�� आपण जर �� सगळ� ज�ण� अस�ल �र मल� क� प�� त���च� म�ह��� स��ग���. �̀श�प��न त��ल� स��ग���, म� ��ल� सगळ� म����� स��गण�र आ�� ज� स+��द����न� कण��ल� स��हग�ल� न���. त�� क��डल � हचलख��च� स�द� म� ��ल� स��गण�र आ�� . ��व��� आ�� ऐक र�ज� �� सगळ�,एकद� र�ज� क����भ'ज�कड� , एक र�ग�ट स�भ���च� ब�हण ऋष� ज��च� न��� �'��, द ����स, ज' ख+प उ�च �'�� आहण ज��च�� क�स�च�� जट� ल��ब पसरल�ल�� �'त��, ज��च�� ����� एक द�ड �'��, पर���, �' हदस��ल� व��लसथ� �'�� अस� आल�. त��च�� अ�ग��+न ��ज हनघ� �'��. त��च�� अ�ग�च� �ण� ल�लसर गव��ळ �'��. त��च�� ब'लण��� म�=+�� �'��. �' सगळ� ��द ज�ण� �'��. �' आल���र क����भ'ज�ल� ब'ल�' , �+ हनग�C आ��स अस_ म� ऐकल� आ��. म� ��झ��कड� अह�थ� म�ण+न र��ण��स आल' आ�� म�त मल� �+ स��v हभ*� म�ग+न आणल�ल� ख�द ख�ण��स हदल� प�ह�ज�. �+ हक��� ��झ� क'ण�, अस_ ��ग�� क�म� न�� ज��म�ळ_ मल� क'=� व���� ल�ग�ल. जर ��ल� म�न� अस�ल �र म� ��झ�� घर�� र��ण��स ���र आ��. क'ण��� म�झ�� ख�ण��च�� पद��बदल � झ'पण��च�� पद��बदल आ*�प घ�ण�र न��� अस_ �+ प��. क����भ'ज त�� सगळ�� अट� म�न� कर�' . क����भ'ज द ����स�ल� स��ग�' कY, म�झ� कन�� आ�� लजच� न��� आ�� प�थ� �� आपल� सगळ� व��सथ� प�ह�ल. �� स�भ���न� ख+प च��गल� आ�� � ह�च� न`ह�क�� स�द� कT��क�सपद आ��. प�थ� ��मच� सगळ� व��सथ� आदरप+��कपण� प�ह�ल. अस_ ब'ल+न र�ज� क� ��भ'ज आपल�� कन��कड� ज��'. ह�ल� �� ज� घडल� स��ग�' � ब'ल�' कY ज'�र �' ऋष� आपल� अह�थ� आ�� ह�ल� त��च� सगळ� व��सथ� प���� ल�गण�र आ��. प�थ� त�� पम�ण� सगळ� करण��च� र�ज�ल� आश�सन द���. प�थ�ल� त�� आ=�स�द� अश� ब�हण��च� आदर��थ� करण��च� अन�भ�

�'��. र�ज� ��ल� स��ग�' कY, त��च� पह�ष� आ�� ह�च�� ����� आ��. अस_ ब'ल+न �' क����भ'ज ज��' . ब�हण �� एक म��न शक� अस�� अस� त�� क�ळ�� समजल� ज�� �'��. ब�हण��च�� क� प�म�ळ_ स+�� आक�श�� �ळप� अस�' अस_ समज� �'��. इ�क� ब�हण��च� म�त� �'��. ब�हण��च� उपमद� क�ल��म�ळ_ अस�र ���प�च� न�श झ�ल� आहण �लज�=�च� त���च�� श�प�म�ळ_ ह�ध��स झ�ल� �� सगळ� ज�ण� �'��. प�थ�च� मन ह�ल� स��ग��, ह� ब�हण�च� स��� क�ल��न� ��ल� च��गल� प�� हमळ�ल म�ण+न �+ त��च� उतम स��� करन त��च� आहश���द हमळ��. प�थ� ल��नपण�प�स+न अश� स��� कर� आल� �'��. �+ सगळ�� �ड�ल=���[च� मन�प�स+न स��� कर� आल� आ��स ��व��� ह� ब�हण�च� स��� करण� ��ल� क���� ह�श�ष अ�घड ज�ण�र न���. प�थ� ल��नपण�प�स+न क����भ'ज�कड� एक आश�� म�लग� म�ण+न र��� आल� �'��. �� त��च� स���च� कन�� नव��� पर���, �' ह�ल� आपल�� म�ल�स�रख� ��ग�� �'��. ह�च� क�म सगळ�� न'कर��कड+न त���च� क�म� करन घ�ण� अस� �'��. प�थ�च�� प�मळ स�भ���म�ळ_ क����भ'ज�च� सगळ� न'कर ह�च���र प�म कर� �'�� � ह�ल� त���च��कड+न क�म करन घ����न� क=� त�स झ�ल� नव���. �� अह�श� श��� स�भ���च� असल��म�ळ� र�ग�ट ब�हणस�द� ह�च���र र�ग�� नव���. प�थ� क����भ'ज�च�� न�त���ल� ��श� घर�ण����ल पर��� एक� गर�ब घर��ल� म�लग� �'�� . पर��� ह�च�� मनहमळ��+ स�भ���म�ळ_ �� क����भ'ज�च� ल�डक� म�लग� झ�ल� �'�� . प�थ�च�� हपत��न� स�र��न� ह�ल� क����भ'ज�कड� हदल�ल� �'�� क�रण स�र� � क����भ'ज च��गल� हमत �'�� . न�त��न� �� �स�द���च� बह�ण �'��. म�णज� द�म'दर�च� आत�� �'��. क����भ'ज�ल� स�र� ब'लल� �'�� कY त��च� पह�ल� स���न �' क����भ'ज�ल� द�ण�र आ�� त��पम�ण� प�थ� त��च� पह�ल� स���न क����भ'ज�कड� हदल� ग�ल� दतक म�ण +न. अश�रर��न� प�थ� क����भ'ज�च� कन�� झ�ल� �'��. प�थ�ल� त��म�ळ_ सगळ� क���� म�ण +नस�द� ओळख� �'��. जर� सध��च�� पररलसथ��� �� एक� गर�ब�च� कन�� �'��, �स���v �� एक� र�जघर�ण��श� स�ब�= असल�ल� �'��. ह�च�� ��ण��न� क� ��भ'ज�च� उतकष� झ�ल� �'��. ह�च��� सगळ� उचच क� ललन म�लNच� ल*ण� �'��. ह�च� क���त� स�द� ��ख�णण��स�रख� �'��. अश� प�थ� त�� ब�हण��च� स��� करण��स�ठ� न�मल�ल� �'��. ह�ल� ह�च�� जब�बद�र�च� प+ण� कलपन� �'��. ह�च�� कड+न क���� आगळ�क झ�ल� �र त��म�ळ� त�� र�ग�ट द����स�च�� श�प�म�ळ_

सगळ�� घर�ण��च� न�श �'ण�र �'�� अश� पररलसथ�� �'��. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� अकर��� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग ब�र���

क����भ'ज�ल� प�थ�न� आश�सन हदल�� पम�ण _ �� त�� र�ग�ट ब�हण�च� स��� कर� अस��. �� क����भ'ज�ल� स��ग�� , "ह�ल� ब�हण��च� स��� कर���ल� आ�ड��. त��म�ळ_ ह� ब�हण�च� स�द� म� �श�च स��� कर�न जश� आपल� अप�*� आ��. क�रण, त���च� च��गल� स��� क�ल� �र म�झ�स�द� भह�ष��� फ��द� �'ऊ शक�'". �� ब�हण हद�स�च�� क'ठल���� सम�� ���'�, सक�ळ�, द�प�र� स�ध��कळ� न����र मध�र�त� म� त���च� क�ळज� घ�ईन. �� स��ग�� कY, ह�ल� म���� आ�� कY, जर �� ब�हण स���ष झ�ल� �र �जम�न�च� कल��ण कर��� � जर न�र�ज झ�ल� �र ��च श�प द�ऊन �जम�न�च� ��ट'ऴ� कर शक���. म� �� सगळ� ओळख+न आ�� � म�ण+न म� ह� र�ग�ट ब�हण�च� च��गल� द�शभ�ल कर�न, त��बदल आपण हनश�क अस� अस� आश�सन प�थ� क����भ'ज�ल� द��� . त��न��र क����भ'ज प�थ�च� � द ����स�च� ओळख कर�'. �' स��ग�', "�� म�झ� म�लग� आ��, �श� ���न� ल��न आ�� पण ह�ल� ब�हण��च� स��� कर����ल� आ�ड��. ह�च� न�मण+क म� आपल�� स���स�ठ� क�ल� आ��. क����भ'ज म'ठ� सम�=�न�न� ��थ+न हनघ+न ज��'. र�ज�ल� म���� अस�_ कY, अस� ब�हण ��द���र, ल��न म�ल���र आहण स�न��श���र र�ग�� न����, त��म�ळ_ �' जर� हन=��स� �'��. क�रण प�थ� ����न� ख+प ल��न �'��. �र� ह�च� स��� करण��च� उतस�� म'ठ� �'��. खर� ब�हण हनषप�प, अज�न��+न झ�ल�ल� आहण अनन�भ���+न अश� ��न पक�रच�� च�क��न� *म� कर��� �� र�ज� ज�ण+न �'��. जर म�द�म, �लगजCपण��+न आहण प�पब�द�न� पम�द झ�ल� �रच �� ज�न� ब�हण श�प द���� एरव�� न��� �� �' र�ज� ज�ण+न �'��. त��म�ळ_ प�थ� त�� पर�*��+न प�र �'ईल अश� र�ज�च� ख�त� �'��. त��न��र द����, प�थ�च� स��क म�ण+न झ�ल�ल� न�मण+क स��क�र कर���. त��म�ळ� क����भ'ज�ल� ���स� ��ट�� . द ����स��च� व��सथ� अश� क*�� क�ल�ल� �'�� ज� श�भ र�ग�न� सज�ल�ल� �'��. द ����स�स�ठ� उतम आसन��च� व��सथ� �'��. ख�ण�� हपण��च� उतम व��सथ� �'��. पह�त अग�च� व��सथ� क�ल�ल� �'��. प�थ� स��v �� सगळ� प��� �'�� आहण नमपण� त���च�� आज��च� प�लन कर� �'��. द ����स��च� स��� त�� प�थ�न� इ�क� उतम

क�ल� कY, त�� ब�हण�ल� त��� क���N उण�� भ�सल� न���. द ����स ऋष� ह�च�� स���म�ऴ_ स���ष झ�ल� �'��. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� ब�र��� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग ��र���

�̀श�प��न प�ढ� स��ग���, प�थ� व�सथ ज��न जगण�र� त�� ब�हण�च� च'ख स��� कर� अस��. त��म�ळ_ �' र�ग�ट ब�हण सम�घ�न� झ�ल�ल� अस�'. त��च�� ह�ह*प स���न�स�र �' ह�ल� सक�ळ� ���' अस_ स��ग+न र�त� उग�� अस_ पर���, त��च��बदल क'ण���� पह�क��� न द��� �� त��च� स��� कर� अस_. त��च�� ज�ण��च� � ��ण��च� क���N ��ळ नस�. कस��� �' आल� �र� हबन�क�र �� त��च� सगळ� व��सथ� कर� �'��. त��ल� त��च�� पस���च� स�ग�स स��हदष रचकर ज��ण �� त��ल� ��ढ� अस_. त��च� कपड� =�ऊन ठ��� अस_. त��च� आसन � हबछ�न� दरर'ज स�चछ करन ठ��� अस_. त��च�� ��ण�� � ज�ण��� अहन�हम�पण� ��ढ� �'�� पर���, प�थ� त��च� ह�च�र न कर�� त��च� व��सथ� प��� अस_. क=� ब�हण र�ग�� अस� पण �� त���र क'ण���� पह�क��� न द��� आपल� क�म अल=क च��गल�� पक�र� कर� अस_. �� क=� त��ल� पत��तर द�� नस�. ज� जस� स��ग�ल �स� �� कर� अस_. जण+ क�� �� एक� पर�*�ल�च बसल� �'��. क=� मध�र�त� �' ह�ह*प ब�हण ह�ल� उठ�+न ज��ण करण��स स��ग� अस_ �र क=� क�ल�ल� ज��ण �स_च ट�क+ न ज�� अस_ ज�ण� करन �� हचड�ल पर���, प�थ� क=�च र�ग�� नव���. एक�द� सचच� च�ल�� स�रख� �� त�� ��द ब�हण�च� स��� कर� �'��. त�� पर�*��+न अख�र�स प�थ� उत�ण� झ�ल�. द ����स क=� न��� अस_ प�थ��र ख+ष झ�ल�ल� �'��. क����भ'ज दरर'ज ह�ल� क�� पररलसथ�� आ�� अस_ ह�च�र�� � �� सगळ_ जस� घड� �'�� �स� त��ल� स��ग� �'��. एक �ष� �स� ग�ल� पर���, त�� हचडख'र ब�हण�ल� ह�च�� स���� क'ठ� द'ष आढळल� न���. लज�क� �' ज�स� त�स द�ई �� ह��क� ज�स� च��गल� स��� त��च� कर� अस_ �� क=� र�ग��ल� न��N कY, �क�र क�ल� न���, श��ट� �' ब�हण त�� च�रश�� �र�' अस� हदस��. श��ट� एकद� �' ह�ल� ब'ल�', "अ�' म�ल�, म� ��झ�� स���न� स���ष झ�ल' आ��. म� ��ल� क���� द�ऊ इलचछ�' ��ल� क�� प�ह�ज�. अस� �र म��ग ज' हमळण��स अ�घड अस�ल. अस� �र ज��म�ळ_ �+ स�� ब��क��� श�ष ठरहशल". प�थ� त��ल� स��ग��, "मल� म�झ� हप�� सगळ� क���N द�� अस���. त��म�ळ_ म�गण��स�रख� क���N न���. त��हश��� आपल� स���

कर����ल� हमळ�ल� �� म�झ��स�ठ� ख+प च��गल� झ�ल� आ��. त��म�ळ_ मल� क���N ��गळ� म�ग����च� न���. अश�च आपल� स��� करण��च� भ�ग� मल� हमळ' अस_ ��ट��. आपल��स�रख�� ��दस�पन ऋष�च� स��� कर����ल� हमळ�ल� �_च हक�� म'ठ� झ�ल�". अस_ �� हनषप�प कन�� त�� ब�हण�ल� ब'ल��. ह�च� भ�बड�पण त�� ऋष�ल� ह�श�ष भ����. "आपल� स��� म� कर� असल��न� म�झ� हप�� म�झ���र स���ष झ�ल� आ��� �� क�� कम� आ�� क�� "आपण �र द�ण��बदल ब'ल�� पर���, मल� �' आ=�च हमळ�ल� आ�� अस_ म� समज��". �� ह�च� ब'लण� ऐकल���र द����स कम�ल�च� ��बल �'���, त���न� अश� स�ह�क� आज�र हमळ�ल�ल� नव���. �� ब'ल���, "म�ल� जर ��ल� म�झ��कड+न क���N म�ग����च� नस�ल �र म� ��ल� एक भ�ट द��� �� �+ र���� अस� मल� ��ट��". प�थ�ल� ह�च�� ���न�रप त�� ग'ष�च� क� �+�ल ��ट��. �� त�� पम�ण� �� क�� भ�ट म�ण+न ह�च�र��. म� ��ल� एक मत द��'. �' म�त �+ उचच�रल�स �र ��झ�� मन���ल स�गC� द���� ��झ�� कड� ��ईल � ��ल� स�भ'ग स�ख द�ईल. �� द���� ��झ�� सगळ�� इचछ� प+ण� कर�ल. जर �+ क'ण� द�स��� स�ल� हदल� �र ह�ल�स�द� त�� द���� उपभ'ग�� ����ल".�̀श�प��न प�ढ� स��ग���, �� ल��न म�लग� �' म�त न�क�र� न��� क�रण जर �' ह�न� न�क�रल� �र �' र�ग�ट ब�हण हचडल� �र क�� कर��� म�ण+न �� �' म�त घ�बर� घ�बर� घ���. �� म�त अथ����द�च�� प�र�भ�च� �'��. द�����न� आळ�ण��च� �� म�त �'��. पर���, द ����स�न� �� ह�ल� हदल� �� लसद करन हदल� �'�� म�ण+न त�� म�त��न� ह�श�ष शक� प�प झ�ल�ल� �'��. �' म�त प�थ�ल� हदल��न��र �' ब�हण क� ��भ'ज�ल� स��ग�' कY, त���च� ��थ�ल र��ण� फ�रच छ�न झ�ल� � त���न� त��च�� म�ल�ल�, प�थ�ल� क���N भ�ट हदल� आ��, ह�च�� उतम स��� हपत�थ�. अस_ ब'ल+न �' ऋष� र�ज�च� रज� घ��'. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� ��र��� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग चTद���

�̀श�प��न स��ग���, द����स ऋष� प�थ��र स���ष �'ऊन � ह�ल� म�त द�ऊन ग�ल���र प�थ� म�णज� क���� त�� म�त�च� ह�च�र कर ल�ग�� . ह�च� स�स�लभ क� �+�ल त�� म�त�बदल ��ढ� ज���. �� त��च�च ह�च�र कर� अस�� स��क�ळ, क�� कर����च� त�� म�त�च�, खर'खरच अस_ द�� ��ण�र आ��� क��? त��च�च ह�च�र ह�च�� मन��� स�रख� ��� अस���. �� अश�पक�र� ह�च�र कर� अस��� ह�ल� समज�� कY ह�च� म�लसक प�ळ� ��ण��च� ��ळ झ�ल� आ��. प�थ�च� म�लसकप�ळ�च� क�ळ स�र झ�ल� �'�� पर���, �� अज+न अह������ �'��. ह�ल� क���N कळ�न� क�� कर���. त�� ह�ल*ण अ�सथ�� �� ल�ज�न� च+र झ�ल� �'��. त�� लसथ��� �� �' म�त अन�=�न�न� उचच�र��, त��च� पभ�� स�र �'�'. ह�न� त����ळ� ह�च�� आ�डत�� स+�� न�र��ण�च� ध��न क�ल� �'��. खर'खरच �' द�� ���' क��, �� ह�ल� प�����च� �'�� आहण एकदम क���N अह�च�� घडल�, ह�ल� आढळल� कY �� एक� मऊश�र ग�द� असल�ल�� शय���र आ�� � ह�च�� सम'र ह�ल� पत�* स+��द�� हदस+ ल�गल�. �� सगळ� ह�ल� ह�ल*ण �'��. �� घ�बरन ग�ल� �र� ह�च� उतक�ठ� आणख�न ��व झ�ल� � प�ढ� क�� �'�� �� �� प��ण��स उतस�क �'��. प+�� हदश�कड+न स+��द�� स��क�शपण� ह�च�� ज�ळ ��� �'��. �� त�� दष��कड� एकटक प��� र���ल�. �� स+���च� ��ज �� प��� र���ल�. �' सक�ळच� ग�ल�ब� स+�� �'��. त��च�� हकरण�� ��प नव���. त��*ण� ह�ल� स�गC� दष� प�प झ�ल�. त��न��र ह�ल� �' स+�� मन�ष��च�� रप�� हदस+ ल�गल�. त��च�� ��ज��न� � स�द���न� �� भ�चक�� झ�ल�. क�� कर��� ह�ल� समज�न�. ह�ल� समजल� कY �� सगळ� त�� म�त�च� पभ�� आ��. द`�� रतनजड�� आभ+षण� न�सल�ल� �' द�� आ�� ह�च��प�ढ� ह�च�� आज�च� पह�ज� कर� �'��. नकळ� प�थ� त�� ह�च�� आ�डत�� द���च� आळ�ण� कर ल�गल�. त��च ��ळ� ह�च�� �'न��+न �'न�द�� स�+ ल�गल� �� सगळ� अ�हच� �'��. जण+क�� ह�च� शर�र स�भ'ग�स�ठ� उतस�क झ�ल� �'��. स+��द�� ह�च��कड� आक� ष झ�ल� �'�� � �� अल=क�ल=क ज�ळ ��� �'��. त��च�� म�ख��र लसम� झळक� �'��. प�थ� स��v म��रल��स�रख� त��च� स�द�� प��� �'��. अच�नकपण� स+��द���च� द'न ह�सस� झ�ल�. एक

ह�सस� आक�श�� ग�ल� प�थ��ल� पक�श द�ण��च�� क�म�स�ठ� आहण द�सर� म�न� द��=�र� प�थ�च�� ज�ळ ��ऊ ल�गल�. ज�ळ आल���र अह�श� म=+र ��ण�� �' प�थ�ल� ब'ल�', "अ�' कन�� आपण मल� ब'ल��ल� आ�� ��व��� आ�� फ�र ��ळ न द�ड�� ��मच� इचछ� प+ण� करण��स�ठ� मल� स��य� कर�". �� ऐक+ न प�थ� प+ण�पण� घ�बरन ग�ल�. �� ज�ण� �'�� क� अस� स�ब�= अन`ह�क अस�' � �� न`ह�क��च� म�ल�� प�म�हणकपण� प�ळ� आल� �'��. �� क�� भ��कर �'� आ��. ह�ल� क���N स�च�न�. पर���, �� समज�� कY आ�� पररलसथ�� ह�च�� हन��तण�ब���र ग�ल�ल� �'��. एक� ब�ज+ल� ह�च� स�मन स��ग� �'�� कY, �� स+���बर'बर स�भ'ग कर�ल � त��च ��ळ� ह�च� न`ह�क��न� ब��=ल�ल� मन स��ग� अस�� कY, �� अ�'ग� आ��. प�थ� प+ण�पण� गX=ळल�ल� �'��. क'ण�� मन ज�स� पभ��� �'ण�र त��पम�ण� ह�च� शर�र स�थ द�ण�र �'��. प�थ�च� न`ह�क मन स+���ल� स��ग�� कY, त���न� आ�� ज��� ह�ल� त��च��श� क���N कर����च� न��� पर��� ह�च� द �सर� मन स+���ल� ब'ल��� �'��. त�� हद=� मनलसथ��� प�थ� प�ढ� क�� �'�� �� समजण��च�� अ�सथ�� नव���. प�थ� त��ल� स��ग�� कY, �� फक प��� �'�� कY, �' म�त खर'खरच क�म कर�' कY न���. पर��� त�� ह�च�� ब'लण��च� पभ�� स+����र �'� नव���. ह�च� �̀षह�क मन त�� म�त�म�ळ_ ज�स� पभ��� झ�ल� �'��. �� त��ल� ब'ल�� �'��. श��ट� प�थ�च�� ��रण�स�लभ �̀षह�क मन�पम�ण� स+��द�� त��च� क��व� प+ण� कर�' � पर� ज����न� त�� ह�पन��सथ�� असल�ल�� क����भ'ज�च�� कन��स स��ग�' कY , आपल�� सम�गम�म�ळ_ ��ल� एक हदव� शक� असल�ल� प�त �'ण�र आ��. प�ढ� स+�� ह�ल� स��ग�' कY, त��न��र ह�ल� भ�टण��स�ठ� �म, ���+, इ�द, अस� सगळ� ह� स�ष�च�� क�रक द���� ��ल� पत��क� एक प�त द�ण�र आ��� अस� �'ण��च� क�रण �स� ह�=�न आ��. त��� �+ हक��� क'ण� बदल कर शकण�र न���. अस_ ब'ल+न स+��द�� आक�श���ल त��च�� द�स��� भ�ग�� ह�ल�न �'�'. �� सगळ� प�थ� ह�च�� हदव� दष�न� प��� अस��. त��न��र �� हदव� दष� ज��� � प�थ� ह�च�� ��स�ह�क नजर�न� सगळ� प��d ल�ग��. �̀श�प��न प�ढ� स��ग���, ह�च�� स�म�न� दष�न� �� आक�श�� प���� �' �� त�� �ळपण���� स+��हब�ब�कड� प��d शक� न���. ह�ल� �� सगळ� न��न �'�� � त��च� ह�ल� ह�ल*ण कT��क � आo��स�द� ��ट� अस��. थ'ड� क�ळ�न��र क�� झ�ल� आ�� �� सगळ� ह�ल� समज�� �

�� कम�ल�च�� ह�हचत पक�रच�� ह���चन�� पड��. क�रण उघड आ�� जनम�ज��, क� �� अज+न क� म�ररक� �'�� � आ�� ह�ल� स+��� प�स+न एक प�त �'ण��च� घ�ट� �'��. ह�ल� कळ�न� क�� �'ण�र ह�च�. �� क'ण�ल��� �� सगळ� स��ग+ शक� नव���. क�रण, क'ण��� ह�च�� त�� ब'लण���र ह�श�स ठ��ल� नस��. म'ठ� क� च�बण� ह�च� झ�ल� �'��. एक�च ��ळ� हभ��, द�vख आहण आन�द अस� हमश भ�� ह�च�� च������र हदस� �'��. �� प+ण�पण� हनदqष �'��, अज�ण �'��, क��ळ एक� क� �+�ल�प��� �� एक� म'ठ� अडचण�� ग�ल� �'��. �� स+���ल� स��ग�� कY, �� ब�ळ ह�ल� नक' क�रण, �� अज+न क� म�ररक� आ�� � अस� झ�ल� �र �� क� म�ररक� र��ण�र न��� � मग ह�च� लग �'ण�र न���. �� ऐकल���र स+��द�� ह�ल� स��ग�', "म�ल� त��च� क�ळज� कर नक'स क�रण �' प�त झ�ल���र �+ प�न��� क� म�ररक� �'ण�र आ��स"! �� क����भ'ज�च� कन�� �� ऐक+ न आणख�नच न�ल कर ल�ग��. स+��द�� ह�ल� स��ग�' कY, �� सगळ� ह�=�लललख� आ�� � त��� ह�च� क���N द'ष न��� �स_च त�� ह�च�� प�त�च� प�ढच� स'� स�द� झ�ल�ल� आ��. त��च� ह�ल� अलजब�� त�स �'ण�र न���. त�� म�ल��म�ळ_ ��झ� न��� जगभर ग�ज� र�ह�ल अस� ब'ल+न �' ह�ल� हदस�न�स� �'�'. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� चTद��� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग प�=र���

�̀श�प��न प�ढ� जनम�ज��ल� स��ग� अस���, ��ल� त�� स+��द���� � प�थ�� क�� स���द झ�ल� �� सह�स�रपण� ऐक��च� आ��, �र �� स�भ�षण ��ल� म� स��ग�'. त�� ल��न ���च�� क����न� हक���र� ग'ड शबद�� स+� �द���ल� समज��+न स��हग�ल� कY ह�ल� त��च��श� स�ब�= नक' आ��. ह�न� फक �� अजम��ण��स�ठ� �' म�त उचच�रल� कY खर'खरच त��म�ळ_ द���� ���� क��? न��र �� त��ल� ब'ल��, "आ�� मल� समजल� क�, �', खर'खरच द���� त�� म�त�च�� उचच�रण�न� ����. ��व��� आ�� �+ ��झ�� हठक�ण� म�णज� आक�श�� ज���". पर���, त��न� त�� द���च� सम�=�न झ�ल� न���. �' ह�ल� स��ग�', "म�ल�, जर मल� अस_ ��ल� स�ख न द��� ज��� ल�गल� �र �� प�� ��थ� स�ष�च� इ�र क���क�j म�झ��कड� प��� आ���. �' प�� इ�द मल� �स� आ��. त�� पललकड� �मद�� �स�च मल� �स� आ��. �� मल� स�न �'� न���". स+��द�� ह�ल� समज��ण��च� प�तन कर� अस�', "ह� म�त�न� ब'ल��ल�ल� द�� ��ल� स�भ'ग स�ख द�ण��स�ठ�च ��ऊ शक�'. जर मल� अस_ ��ल� सपश� न कर�� ज��� ल�गल� �र म� ��ल�, त�� ऋष�ल� � ��झ�� हपत��ल� श�प द�ऊन भसम करन ट�क�न. क�रण �� म�झ� अपम�न अस_ म� समज� आ��. द����न� ग�म� म�ण+न ब'ल��ण� �� क'ठल���� हन��श�स�� म�न� न���". क���� समज�� कY ह�न� एक अ*म� च+क क�ल� आ��, च+क म�ण����च� क�रण �� अज�न�न� � अनन�भ��म�ळ� झ�ल� �'�� म�ण+न �� प�प हनहo�च नव���. पर���, त��म�ळ_ द����च� अपम�न झ�ल� म�ण+न �� द���� ह�ल� श�सन कर शक��. त��पम�ण_ �' र�ग��ल�ल� स+��द�� ह�ल� श�प द�ण�र �� �� समज��. द���� � ह�=��� (स���भ+, परम�तम�) ह�� म'ठ� फरक अस� अस�' कY, द�����न� स�� द'ष���ल क'ण�� �र� ��न द'ष अस��� पर���, ह�=�त��ल� क'ण���� द'ष नस�', म�णस�ल� �� सगळ� स�� द'ष ब�=� अस���. क���� ह�च�र कर�� , म�झ�� ह� अश� प'रकटपण�म�ळ_ म�झ�� हपत��च� � त�� ऋष�च� भसम �'ण�र अस�ल �र त��च� प��क प�न�� म�झ��च म�थ� ल�ग�ल, �� ह�ल� म�न� नव���. त���+न एकच म�ग� �'�� � �' अस� हक�, त��च�� ���ल� आपल� द�� कर��� � ग�पच�प ज�

घड�ल �� स�न कर���. �र�स�द� अश�रर��न� एक� मह�ल�न� ह�च� शर�र क'ण� प�रष�च�� ���ल� करण� =म�श�स�ल� म�ज+र न��� �� �� ज�ण� अस��. �� त��ल� समज��ण�च�� स�र�� स��ग��, "अ�' स+��द�� म��र�ज, मल� समज+न र�� जर�, म� एक अह������ अबल� आ��, म�झ�� द���च� हनण�� म� घ�ऊ शक� न��� �� आपण ज�ण��. म�झ�� हपत��च�� पर��नग�हश��� म� म�झ� द�� आपल�� ���ल� कस� कर शक�न �� प��. �� हन��शस�च�� ह�रद आ�� म�ण+न ��म�� मल� म�फ कर� � ��थ+न ज�". स+��द�� ह�ल� ब'ल���, "ह� ग'षNश� म�झ� क���N स�ब�= न���. �+ ��झ�� हपत��च� पर��नग� घ�ऊन मल� ब'ल��ल� क�� एरव�� �� म�झ� ह�ष� न���. मल� ब'ल��ण�� आ=� �+ ह� सगळ�� ग'षNच� ह�च�र कर����ल� प�ह�ज� �'��, आ�� �� ब'ल+न �+ स���ल� हनषप�प द�ख�ण��च� प�तन कर� आ��स, त��स�ठ�च म�, ��ल� � ��झ�� हपत��ल� � त�� ऋष�ल� ज���न� �� म�त एक� न�समज, ब�जब�बद�र म�ल�च�� कड� स'प�ल� आ�� श�प द�ईन. ��म�� सगळ� म�झ� ग�न��ग�र ठर���. �+ ���� आल� आ��स �� ज�ण� अस���न� न�समज, हनषप�प असल��च� ज� ढXग कर� आ��स त���न� म� ब=ण�र न���. क'णत���� व�क�न� त��न� क�ल�ल�� क�म�च� जब�बद�र� घ�ण� �_च हन��श�स�� स��हग�ल� आ��. त��पम�ण_ ��झ� ��गण� सर�सर च�क�च� � म�ण+न अ*म� आ��". �̀श�प��न प�ढ� जनम�ज��ल� स��ग���, त�� स�भ�षण�न��र प�र�� घ�बरल�ल� क���� क�� कर��� �� न समजल��म�ळ_ �श�च क���N क�ळ ��थ� त�� शय���र पड+न �'��. �� ह�च�र कर� अस��, जर �� स+���च�� ���ल� आपल� शर�र द�ऊन म'कळ� �'ईल �र मग हपत��ल� क�� ज�ब द�ण�र आहण जर न���, �र �' र�ग��ल�ल� स+�� ह�घ��न� श�प द�ऊन ज�ईल. त��म�ळ� ज� ��हन �'ण�र �� हक���र� ज�स� भ��कर असण�र, त��प�*� आपण त��च�� ���ल� आपल� शर�र द�ऊन ट�क��� � मग ज� �'ईल त��च� ��व��� प��d, अस� ह�च�र �� कर� �'��. थ'ड� ह�च�र क�ल���र �� स+���ल� ब'ल��, आपल� म�णण� र�स� आ��, म� अ*म� च+क क�ल� आ�� पण आपण द�� अ��� � त��म�ळ� आपण मल� म�फ न��� क�� करण�र? जर ह����� आ=�च म�झ� कTम��� भ�ग झ�ल� �र म�झ� न�����ईक म�झ�� �Xड�� घ�ण घ�ल��ल � म�झ�� आई � हपत���न� सम�ज�� �Xड द�ख�ण��च� ज�ग� र��ण�र न���. त��च� जर��र� ह�च�र कर� आपण". स+��द�� ह�ल� आश�सन द��' कY, "अश�

द`ह�क स�ब�=�न� म�ल�च� कTम��� नष �'� न���. त��म�ळ� �� ��झ� हच��� हनर�=�र आ��". त��हश��� अश� द`ह�क स�ब�=���र अन�क हदव� शकYच� क� प� �'� अस��. त��कर��� ��ल� ज� =�स�� ��ट�� कY ��झ� स�म�लजक ज��न � ��झ�� आप��च� ज��न अडचण�� ��ईल ��स�द� हनर�=�र आ��". त��न��र म�त क���� त��ल� ब'ल�� , "आपण ज�न� अ��� � आपल��म�ळ_ म�झ� क���N ��ईट �'ईल, अस_ जर क���N �'ण�र नस�ल, �र म� आपल� ह�न��� म�न� कर�� � म�झ� शर�र आपल�� आ=�न कर��. मल� म���� आ�� कY, सगळ�� चर�चर��च� भह��व� आपल�� ���� अस�� क�व��� म�झ� क���N आपल��म�ळ_ ��ईट �'ईल अस_ मल� ��ट� न���". क����च� �� उदग�र ऐक+ न स+��द�� ह�ल� ब'ल���, "अ�' म=+र ��स� असल�ल�� ��ल� ��झ� क'ण��� आप त��ग करण�र न���� �� म�झ� ��ल� �चन आ��. ��झ� सद`� भल�च �'ण�र आ��. आ�� म�झ� ऐक, कन�� म�ण+न ज� आपल�� इचछ� व�क कर शक�� �� ह�च�� इचछ� प+ण� करण��स�ठ� म�क अस��. म�ण+न �+ ��झ�� मन�पम�ण� करण��स म�क आ��स. �स� क�ल��म�ळ_ ��ल� क'ण���� द'ष ल�ग� न���. ह�श�ष करन, म�झ�� बर'बर ��ण��न� ��ल� क���Nच द'ष ल�ग� न���. क�रण द�� प�प कर� न���� � त���च�� बर'बर असल�ल� स�द� न��म� हनषप�पच र�����. ज� अस�र��च�� बर'बर अस��� �� म�त सद`� प�प��च अस���. �� फरक ल*�� घ�. प�ढ� �' ब'ल�', "म�ल�. मल� कलपन� आ�� कY म���द� �त� श�ष आ�� पर���, ह� हठक�ण� �� �त� ल�ग+ �'� न���. क�रण ज�� म�त�न� �+ मल� ब'ल��ल� आ��स �' मत � त��च� क��� ह� हठक�ण� श�ष ठर��. हश��� म�झ��श� �'ण���� स�ब�=�म�ळ_ , ��झ� कTम��� अब�ल=� र��ण�र असल��न� ��ल� हच��� करण��च� क�रण न���. म�झ�� ������+न �'ण�र� प�त म���'द� अस�ल, त��च� ��ल� न��म� अहभम�न ��ट� अस�ल �' ��झ�� म���त��च� म��� स��द+र ��ढ��ल". क���� �� ऐकल���र थ'ड� उत�लज� �'�� � स+���ल� ब'ल��, "म�झ� ��झ��प�स+न �'ण�र� म�लग� जनम�v स�रह*� असल� प�ह�ज�, त��स�ठ� त��ल� जनम�v अभ�द हचलख� उर��र � क�न�� क��डल अस����. �� अम���न� पभ���� अस���� त��म�ळ_ �' क=��� क'ण�कड+न पर�लज� �'ण�र न���". �� क����च� ऐक+ न स+�� ह�ल� स��ग�' कY, जस� �� ब'ल�� �स�च �'ईल. �� ऐकल���र क� �� स+���बर'बर सम�गम�स ���र �'��. �� ब'ल��, ज���न� सगळ���च� भल� �'ण�र अस�ल �� जर�

�रकरण� अभद ��ट� असल� �र� �� ह��क�रक असल��न� त��ल� ह�र'= कर न��. अस_ ब'ल+न �� आपल� स�क� म�र शर�र त��च�� ���ल� कर��. स��� क����ल� स��ग�' ज� क��डल म� आपल�� म�ल�ल� द�ण�र आ�� �� मल� अहद��न� हदल� आ���. �� अम���� हभज�ल�ल� आ���. त��म�ळ_ �� न�सण�र� क=��� मरण�र न���. त�� आण�भ�क� झ�ल���र �� एकत �����. �̀श�प��न प�ढ� स��ग� अस���, �' �'गलसद स�भ��न+ स�कम �'ऊन क����मध�� ह�च�� न�हभ�+न हशर�' त��म�ळ_ �� ब��'ष �'��. ह�ल� क���N समज� नस��. क���N क�ळ�न� �' स�भ��न+ ह�च�� �Xड��+न ब���र ���'. ह�ल� स��ग�', "म�ल� आ�� म�झ� क�म झ�ल� आ��, म� ज�� आ��. ��झ� म�लग� ल'क'तर क���� करण�र� अस�ल � �+ त��न��रस�द� क� म�र�च असहशल". स+��द�� हनघ+न ज����. �̀श�प��न स��ग���, जनम�ज��ल�, �' ज�ण�र ��व��� �� ल�ज�ळ+ ललन� एकदम उठ�� � त��ल� ब'ल��, "आपण जस� ब'ल�� �स_च �'�'". त��न��र प�न�� �� म�चछ� आल��स�रख� त�� मऊश�र हबछ�न���र झ'प+न ज���. अर� र�ज�, ह� द�����न� म�णस�पम�ण� ���� नस�� क�रण त���न� मत�� द�� नस�'. �� त���च����ल अ�श गभ��� स'ड��� � त��म�ळ_ �' गभ� ��ढ� ज�ऊन त���च� अ�श����र जनम घ�� अस�'. �� म�णस�प�*� ��गळ� आ��. त��म�ळ_ त�� क����च� �'न� अब�ल=� �'�� . स�भ��न+ ग�ल���र क���N ��स��न� �� ध��न��र ����. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� प�=र��� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग स'ळ���

�̀श�प��न स��ग� अस���, अर� र�ज� जनम�ज��, �ष��च�� द��व�� मह�न��च�� श�कल प*�� क� �� एक� प�त�ल� जनम द���. त��च� ��ज स�*�� स�भ��न+ अस��� अस_ �'��. �� �'ईस�'�र त�� म�ल�न� आपण गर'दर आ�'� �� ग'ष सगळ�� आप��प�स+न लप�ल�ल� अस��. फक एक� स�ह�क�ल� त��च� म����� अस�� क�रण �� क����च�� स+���श� झ�ल�ल�� स�भ�षण�च� स�*द�र अस��. क�����र�ल म'ठ� प�म��न� त�� स�ह�क�न� �� ग�हप� र�खल�ल� अस��. क� �� प���� कY, त�� म�ल�च�� क�न�� क��डल� आ��� � हचलख� त��च�� उर�ल� हचकटल�ल� आ��. �� प��dन स+���न� हदल�ल� शबद प�ळल� �� �� समज��. त��च�� क�न���ल क��डल� ��ज��न� चमक� �'�� . ह�ल� मद� करण���� स�ह�क�च�� मद��न� �� ब�ळ��पण उरकल� � �� ब�ळ एक� पशसथ ल�कड�च�� ख'क��� लप�+न ठ��ल�. त��ल� हनजण��स�ठ� मऊश�र ग�बग�ब�� उश� �'�� � �' ल��न ज�� त��� श���पण� झ'पल�ल� �'��. त�� ख'क��ल� म�ण�च� थर हदल�ल� �'��. ह�च�� स�ह�क�न� हदल�ल�� सलल��न�स�र �� �� ब�ळ असल�ल� ख'क� घ�ऊन अस�� नद�च�� हकन�र� घ�ऊन ज���. ह�ल� म���� अस�� कY, ह�न� एक� ब�ळ�ल� जनम हदल� आ�� �� जर कऴल� �र क�� �'ईल ह�च�� परर��र��, त��च� स�=� कलपन�स�द� करण��च� ह�च��� ह�मम� नस��. अह�श� द�vख� अ��vकरण�न� �� �� करण�र अस��. पर���, द �सर� क'ण���� म�ग� ह�ल� हदस� नव���. त�� ब�ळ�ल� �� त�� नद�च�� ���ल� करण�र अस��. �� ल�कड�च� ख'क� आ�� त�� ब�ळ�च� भह��व� ठर�ण�र �'��. �� ख'क� अस�� नद�च�� स�थपण� ���ण���� प�ण��� �� स'डण�र अस��. ह�ल� अश+ आ�र� नस���. प�न�� प�न�� �� �� ख'क� उघड+न त����ल ��जस�� ब�लक प��� अस��. त��ल� स'डण��च� ह�ल� इचछ� नस�� पण ह�च� स�ह�क� ह�ल� �स� करण��च� आग� कर� अस�� � एक�पररन� ह�च� सल� स�द� क����च�� ह���च�च हदस� �'�� . म�ण+न क���� �स� करण�र अस��. �� �� ब�ऴ असल�ल� ख'क� अख�र�स अस�� नद�च�� प�ण��� स'ड��. स+���ल� �� श��टच� ���क म�र�� � ह�प�ढ� ��झ�� ह� ब�ळ�च� �+�च रख��ल� कर अस� त��ल� स��ग��. क����च�� नजर�सम'र �� ब�ळ असल�ल� ख'क� त�� नद�च�� प����� प�ढ� प�ढ�

���� ज���. अगद� द+र प�[� �� ज�� अस���न� क� �� त�� ख'क��च� प�ण���र ह��दकऴण� ज�� म�ठ�� =रन प��� अस��. अख�र�ल� �� ख'क� ह�च�� नजर� पललकड� हनघ+न ज���, हदस�न�स� �'��. क����म�त ��थ�च �श�च बस+न अस�� . ज��न���ल एक म'ठ� हनण�� ह�न� घ��ल�ल� अस�', �' �'ग� क�� अ�'ग� �� क��ळ हन�ह� ठर�ण�र अस��. क����च� अश+ थ��ब� नव���. ह�च� म̀हतण ह�ल� =�र द�� अस��. एक ब�ई म�ण+न �� क����च�� ��दन� समज+ शक� अस��. त�� अभ�ग� ब�लक�ल� त��च�� ख��� म���हपत���च� प�म हमळण�र न��� ह�च� द �vख त�� स�ह�क�ल� स�द� �'� अस��. पण ग'ष� �श�च ह�ल*ण �'त�� ज����र त���च� ��ब� नव���. म�झ�� ब�ळ� ��झ� कल��ण �' अस� क� �� स�� ब'ल� अस�� पण ह�ल� ह�च� अश+ क���N क�ल�� आ�र� नस���. �� ह�=�त��कड� प�थ�न� कर� अस�� कY, ह�च�� म�ल�च� ज��न स�रह*� �', त��च�� ह�र'=क��च� न�श �'. �' सद`� अलज�क� र��'. अस_ ब'ल� अस���न�स�द� �� रड�च �'��. �� प�चम��भ+���न� आळ�ण� कर�� कY, त���न� ह�च�� ब�ळ�च� क�ळज� र����. स+��द���ल� स��ग�� कY �� ��झ� अपत� म� ��झ�� ���ल� कर� आ��. त��च� स�र*ण आ�� �+�च करहशल. �� प�ढ� सगळ�� द����न�, आहदत�, �स�, इ�द, स�ध�, मर� आहण ह�शद�� अश� सगळ���न� त�� ब�लक�च� क�ळज� घ�ण��च� ��र���र ह�न��� कर� अस��. सगळ�� हदश��न� स�द� �� ह�न��� कर� अस�� कY त��न�स�द� त�� ब�लक�च� हनग� र�ख���. क���� त�� ब�ळ�ल� हनर'प द����न� त��ल� ब'ल�� , "म�झ�� ब�ळ� म� ��ल� क'ठ��� ओळख�न ��झ�� क�न���ल क��डल��म�ळ _ � अ�ग���ल हचलख��म�ळ_ . क����ल� आ�� हच��� ��ट + ल�ग�� कY, आ�� जर त��ल� ���न ल�गल� �र क'ण त��ल� द+=, प�ण� प�जण�र? अश� ह�च�र��न� �� ब�च̀न �'��. त��च ��ळ� क���� त��च� स�पन प��� अस��. �� ह�च�र कर�� हक� �� �� श'=+न क�ढ�ल कY �� क'ठ� ग�ल� � न��र त��ल� दतक घ�ईल � त�� म�ग��न� ह�च� ब�ळ ह�ल� प�न�� हमळ�ल अश� कलपन��� �� रम+न ज���. अश� म�ग��न� जर �� त��ल� स��क�र�ल �र �� सम�ज�च�� दष�न� ग�ह अस�ल. अस_ ह�च�र �� कर� अस��. �� ब�ळ ह�च�� सम'र र��ग� असल��च� �� प��� अस��. एक� म���च� मन फक द�सर� म���च समज+ शक��. क����ल� त��च� ब'बड� ब'ल ऐक+ ��� अस���, ह�च�� मन�� स��स�� �' ब�लक भरल�ल� �'��. म'ठ� झ�ल���र �' कस� च�ल� अस�ल, �' कस� ह�ल� आलल�गन द�ईल, अश� कलपन�� �� रमल� �'�� पर���, पत�*�� �� ब�लक

ह�च�� प�स+न फ�र द+र द+र ज�� �'��. �� �� कर� �'�� ��व�� मध�र�त �'�� त��म�ळ_ �� प�ण��� �र�ग� ज�ण�र� ख'क� �� प��d शक� नव���. क'ण�ल� कळ+ न�� म�ण+न �� ��ळ ह�न� ठर�ल� �'��. त��न��र त�� द'घ� घर� ज���� पर���, द �स��� हद�श� क���� प�न�� त�� ज�ग� ���� पण �� ख'क� ��थ� नव���. एक� पररन� क����ल� पo�त�प �'� अस�' कY ह�न� त�� हनर�गस अभ�क��र घ'र अन��� क�ल� आ�� क��ळ स���च�� न����स�ठ�. �� समज�� कY, ह�च� �स� करण� एक� म���ल� न श'भण�र� �'��. म�ण+न �� �� ख'क� ��थ� अस�ल अश� आश�न� त�� हठक�ण� ग�ल� �'�� पर���, �� ख'क� ���dन ग�ल� �'��. रड� �� कन�� म�ग� हफर��. �� आ�� स���ल� द'ष द�ण��पललकड� क���N�� कर शक� नव���. त�� पम�द�बदल �� स��vल� क=��� म�फ कर शकण�र नव���. �' प�[� �� ख'क� अस�� नद��+न चम�न��� नद�� ग�ल�ल� �'��. ��थ+न �� �म�न� नद�� ज�ण�र �'��. त���+न �� प�ण���र �र�ग� ग�ग� नद�� ग�ल� �'�� �'प�[�. �स� ज�� �� ख'क� च�प� नगर�च�� हकन����ल� ����. च�प� नगर��र एक स�� ��श�च� र�ज� र�ज� कर� �'��. �� ख'क� ��थ� हकन����ल� ल�गल� �र� �� ब�ळ श���पण� हनजल�ल� �'��. त��च� अम���च� क��डल � द`�� हचलख� त��च� स�र*ण कर� �'��. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� स'ळ��� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � भ�ग स�र���

�̀श�प��न प�ढ� स��ग���, त�� स�म�र�स एक स��क� ललन स�रथ� त��च�� पतन�बर'बर त�� हकन����ल� आल� �'�� स+���च� प�ज� करण��स�ठ�. त�� ज'डप��ल� म�ल �'� नव��� म�ण+न �� दरर'ज त�� हकन����ल� ��ऊन उग�त�� स+���च� प�थ�न� कर� अस�. त�� हनत� कम�पम�ण� �� उभ��� ग�ग�च�� हकन�र� आल� �'��. त���न� �� ख'क� स��क�शपण� हकन���� लग� ���� अस���न� हदस��. �' स�रथ� ज��च� न��� �'��, अ=�रथ � त��च� अपह�म स�द�� ल�भल�ल� ब��क', र�=� �� प����� � त��� क�� आ�� त��च� क� �+�ल स��भ�ह�कपण� त���च��� उतपन �'��. अ=�रथ प�ण��� उ�रन �� ख'क� हकन�����र�ल ��ळ+� आण�'. त��च� झ�कण उघडल���र त���न� त��� क����च� प�त श���पण� हनजल�ल� हदस�'. �� प��dन �� द'घ� न�ल कर���. र�=� अ=�रथ�ल� स��ग�� कY, "स+���न�च �� ब�लक त���न� हदल� आ��". र�=� त�� अभ�क�ल� क� श�� घ��� � क�� आo��, ह�ल� प�न�� फ� ट�' � त�� न�कत��च ज�ग� �'� असल�ल�� ब�लक�ल� पह�ल� आ��र र�=�च�� क� श�� हमळ�'. �� ब�लक ह�च� द �= हप� र���� � त��न��र �� द'घ� ठर���� कY, त���न� स+��द����न� पस�द हदल� आ��. त���च� आन�द गगन�� म��� न���. स+��द���च� अन�� आभ�र म�न� �� ज'डप� त�� ब�लक�ल� घ�ऊन त���च�� घर� ज���. त�� ब�लक�च�� अ�ग��र�ल स'न��च� क��डल � हचलख� प��dन �� समज��� कY �� क'ण��र� अनTरस स���न पर���, अह�उचच क� ललन आ��. अनTरस असल��न� त��ल� अश�रर��न� प�ण��� स'डल� आ��. र�=� त��ल� स��ग�� कY, आ�� �� आपल� आ�� � त��च� न��� त��च�� अ�ग��र�ल द�हगन���रन �स�स�न अस_ ठ�����. �स�स�न अ=�रथ�च� म'ठ� म�लग� अश� पक�र� त��च�� कड� ��ढ� अस�'. त��च�� उतम ल*ण�म�ळ_ न��र अ=�रथ�ल� � र�=�ल� आणख�न म�ल� �'���. �स�स�न ज��च� द �सर� न��� ठ��ल� �'��, ��ष त�� स�रथ��च�� क� ळ�च� अह�भ�ज� ह�सस� झ�ल� �'��. क����भ'ज�च� कन�� �थ��क�श �� समज�� कY , च�प� नगर���ल क'ण�� स���ल� एक ल�कड� ख'क� ग�ग�च�� हकन�र� स��पडल� �'��, त��� एक स��दर ब�लक �'�� � त��च�� अ�ग��र त�� ब�लक�ल� हचकटल�ल� अस_ क��डल � हचलख� �'�� . क���� समज�� कY ह�च�

प�त अ�ग घर�ण����ल एक� स��क� ळ���ल स�रथ��च�� घर�� ��ढ� आ��. ह�श�ष करन त�� ह�ल*ण स�रप�म�ळ� �� ब�लक ज�स� पलसद झ�ल� �'�� � त��ल� प��ण��स�ठ� ल'क अ=�रथ�कड� ज�� �'��. त��म�ळ� �� ����� क����ल� समजण� स'प� झ�ल� �'�� . प�ढ� �' स�रथ� =��र�ष¡ �च�� स���� ज��' � ��थ� त�� ��जस�� ब�लक�च� छ�प सगळ����र पड��, �' सगळ���न� आ�ड+ ल�ग�'. अ=�रथ त��ल� उचच क'ट�च� हश*ण द�ण��च� हन=��र कर�' � म�ण+न �� ब�लक द'ण�च���[च�� प�ठश�ळ�� हशकण��स�ठ� ज�ऊ ल�ग��. ��थ� त��च�� �रल स��भ�ह�क ��द कTशल��म�ळ_ �' द'ण�च���[न� आ�ड+ ल�ग�'. ��थ� �� सगळ� म�णज� प��ड�, कTर� आहण �स�स�न एकत हशक� अस���. त��म�ळ_ त��च� स�ब�= द��q=न�श� ���' � �' त��च� लज�लग हमत �'�'. द ��q=न�च� प��ड���श� असल�ल� ह���ष त��ल� समज�� म�ण+न हमत�च� शत+ �' आपल� शत+ ह� न�त���न� �स�स�न प��ड���च� र�ग कर ल�ग�'. त�� त��च�� ��गण��म�ळ_ �' द ��q=न�ल� आणख�न आ�ड+ ल�ग�'. ज�व��� स�=� हमळ�ल ��व��� �' फ�लग�न�ल� आव��न द�� अस�. द ��q=न�च�� च�ण�* नजर��+न क����च� त�� �स�स�न� बदलच� भ��न� स�ट� न��� � त��ल� समज�� कY, �स�स�न �� क����च� अनTरस म�लग� आ��. �� त��ल� समजण��च� क�रण क���� स��vच एकद� द ��q=न�ल� �� स��ग�� � �स�स�न�ल� च��गल� ��ग�ण��च� न��म� स��ग� अस��. �स�स�न�च� ��द कTशल� प��ड���न� सल� अस��. ह�श�ष करन ��ल=ष�र�ल� �� त��च� कTशल� � द��q=न�श� त��च� असल�ल� स�ग� पस�� नस��. जर� �' क����च� म�लग� असल� �र� �' स����च�� ��श�पम�ण� ��ढ�ल� ग�ल� �'��. �स�स�न�च� क��डल � हचलख� प�� dन ��ल=ष�र�ल� समजल� �'�� कY, �' स�स� �रण���[प̀क� न���. त��च� स+���च� द �प�र प�[� ध��न स�=न� करण� प��dन क����ल� फ�र स��'ष �'� अस_. ब�हण त��च�� कड� ज� म��ग� �� �' त���न� ह�न�स�क'च द�� अस�. त��च�� त�� द�नश+र पण�म�ळ_ त��ल� कण� अस_ न��� पडल� �� श��टप�[� च�ल+ र�ह�ल� क�रण �' अख�रप�[� �स�च द�नश+र र���ल� �'��. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� स�र��� भ�ग स�पल� .

क��डल �रण प� � (सम�प)भ�ग अठर���

�̀श�प��न जनम�ज��ल� स��ग� अस���, �थ��क�श इ�द एक� ब�हण�च�� रप�� कण��कड� ���'. त��ल� प����च कण� त��ल� ओळख�' � त��च� आदरप+��कपण� स��ग� कर�'. त��न��र न��म�पम�ण� �' त�� ब�हण�ल� क�� द�न प�ह�ज� म�ण+न ह�च�र�'. त��� �' म�ण�', "ब'ल� म��र�ज, आपल��ल� कसल� द�न प�ह�ज� स'न��च� गळ����ल म�ळ�, एक�द� स��दर ब�ललक�, क�� ग�ई, क�� आपल��ल� म�झ��कड+न प�ह�ज� �� स��ग�. �� ऐक+ न �' ब�हण�च�� ��ष���ल शक त��ल� ब'ल�', "म� ��झ��कड� स'न��च� म�ळ�, स��दर ललन� अथ�� ग�ई म�गण��स�ठ� आल�ल' न���. ज���न� �� ��� अस��ल त���न� �+ �� जरर द�. मल� ��झ� क��डल � हचलख� ज� ��झ�� अग�ल� हचकटल� आ�� �� द�न�� प�ह�ज� आ�� . ज� घ�ऊन �+ जनमल� आ��स. जर �+ ��झ�� द�नश+र��च�� व��श� प�म�हणक असहशल �र �+ �� मल� द�ऊन द�ख�. मल� ज�स� ��ळ न��� म�ण+न �+ �� मल� ल�कर क�ढ+न द�हशल. त�� द�न�स�रख� द �सर� द�न न��� म�झ��स�ठ�". त�� ब�हण�च� �� ब'लण� ऐकल���र कण� त��ल� स��ग�', "अ�' ब�हण, त��प�*� ��ल� उप�'ग� ��ण���� ब���च ग'ष� म�झ��कड� आ���, त�� �+ घ� क�रण, �� क��डल � हचलख� क'ण�च���� उप�'ग�च� न��� . जर �� म�झ��प�स+न क�ढल� ग�ल� �र �� न���स� �'��ल क�रण �� स+���कड+न मल� हमळ�ल�ल� भ�ट आ�� � �� इ�र क'ण�ल��� उप�'ग�च� न���, अस� असल��म�ळ� म� ��ल� अस� क���N द��' ज� एक� ब�हण�ल� ज�स� उप�'ग�च� अस�ल. म�झ� क��डल � हचलख� म�ण +न क'ण�ल��� द�� न���, �� घ�ऊन �+ त��च� क�� करण�र �� स��गहशल �र बर� �'ईल". �̀श�प��न जनम�ज��ल� स��ग���, कY, �' ब�हण स��ग�' कY, "त��ल� द�सर� क���N नक' आ�� क�रण, �� ��झ�� द�नश+र��च� पर�*� आ�� � पर�*�� न��म� कठ�ण पश ह�च�रल� ज���� �स� �� पक�र आ�� अस_ समज+न �+ ब��� ब'ल��न� �� मल� द� अगर द�ऊ नक', क�� �' हनण�� त�रर� घ�, क�रण म�झ��कड� ज�स� ��ळ न���. मल� ��झ��कड+न इ�र क'ण���� �र नक' आ��". अस_ �' ब�हण कण��ल� बज���'. �र�स�द� कण�स�द� इ�द�च� पर�*�च घ�� अस�' � त��स�ठ� इ�द�च� हक�� हचक�ट� आ�� �� �प�सण��स�ठ� प�न�� प�न�� �' त��

इ�द�ल� द�स��� क���N द�न म�गण��च� आग� कर� र���'. ब�हणरप���ल इ�द स�द� �टण��स ���र नस�'. अस_ त���च� ब'लण� �'� अस��. कण� त��ल� स��ग�', "म�झ� �� द�हगन� म�झ�� अ�ग�ल� क��म हचकटल�ल� असल��म�ळ_ �� द�ण� अशक� आ��. त����ल क��डल� अम���� क�ल�ल� आ��� त���च��म�ळ _ मल� क'ण��� पर�लज� कर शकण�र न��� अश� �� व��सथ� म�झ�� म��� � हपत���न� क�ल�ल� आ��. म�ण+न �� स'ड+न इ�र क���� म��ग � म�झ�� द�नश+र��च� ����श� पर�*� घ�. प�ह�ज� �र म�झ� सगळ� र�ज� म� ��ल� द�न करण��स ���र आ��, ज� ��झ�� म'ठ� उप�'ग�च� ठर�ल. �� क��डल� � �� हचलख� म�झ�� अ�ग��+न क�ढल���र न� ��झ�� क�म�च� न� म�झ�� क�म�च� अस�ल �� समज+न घ�. �̀श�प��न प�ढ� स��ग���, बर�च ��ळ �� स�भ�षण �'� अस�� � कण� समज�' कY �� क'ण� ब�हण न��� �र स+��द�� ब'लल� त��पम�ण� पत�* इ�द आ�� � �' ग�ल��ल�� ग�ल�� �स+ ल�ग�'. �' त��ल� स��ग�' कY, त���न� ब�हण�च�� ��ष�� पत�* अज��न�च� जनमद��� आल� आ�� �� ओळखल� आ��. इ�द�ल� समज�� कY त��च� लब�ड� फसल� आ��. प�ढ� कण� त��ल� स��ग�', "आपण द����च� न��� अ���, आपल��ल� म�झ�� क��डल��च� � हचलख���च� क���N उप�'ग नस���न� �� क�� म�ग� अ��� �� स��ग�ल �र उतम, क�रण आपण खर� ब�हण नसल��म�ळ� आपल��ल� म� म�झ�� व��न�स�र द�न करण��स ब��=ल�ल� न���. आपण ख'ट� क�� � क'ण�स�ठ� ��ग� अ��� �� जर स��ग�ल �र म� म�झ�� व�� पम�ण� आपल��ल� क���N अट��र �� द'न�� द�ण��स ���र आ��. ��व���, अ�' द����च� र�ज� स��ग�, क'ण�स�ठ� आपण ए�ढ� ख�ल� घसरल� अ���? अस� द�न म�गण� ब�हण�च�� क�म करण��च�� पद��� ��� न��� �� आपण च��गल�च ज�ण�� त��म�ळ_ अस� द�न म�ग+न आपण आपल� सथ�न भष कर� अ���, (ब�हण�ल� �जम�न�कड� क�� म��ग�� ���� त��बदल क���N हन�म आ���, त��पम�ण� शररर�च� ह�सस� म��ग�� ��� न���.) त��म�ळ_ आपल� स�� ज�न� ल'क��� न�ल�स�� �'ण�र आ��. �� ��मच�� ल*�� ���� क��? त��प�*� आपण एक व����र कर, त��न� ��मच� न�ल�स�� �'ण�र न��� � म�झ� द�नश+रपण स�द� लसद �'ईल. ब'ल� द����च� र�ज�, क�� कर�� �� त�रर� स��ग� क�रण आ�� मल�स�द� ��मच��स�ठ� ज�स� ��ळ न���". स��हभम�न� कण��च� �� ब'लण� इ�द�ल� फ�र ल�गल� पर���, त��ल� द�सर� म�ग� नव���. कण� न��र स��ग�' कY, "अ�' द����च� र�ज�, आपण ��ण�� आ=� म�झ� जनमद��� � म�झ� आर�ध�

द`�� स+��द�� मल� भ�ट+न ��मच�� �'जन� बदल स��ग+न ग�ल� �'��. म� ��मच�� ��ण��च�च ��ट प��� �'�'. म�झ�� क��डल � हचलख��च�� बदल��� मल� ��मच� शर (ल��न ब�ण ज' �����न� म�रल� ज��', इ�गज�� ड�ट�) द� ज���न� म� म�झ�� शत+च� न�श कर शक�न". शक त���र स��ग�' कY, "एक शल�क (शर) म� ��ल� द�ईन, जर �+ �ज म�हग�ल� अस��स �र �� म� ��ल� हदल� नस��. पर���, त��च� ��पर �+ फक एकद�च कर शकहशल. त��न��र �' शल�क म�झ��कड� पर� ��ईल �� ��ल� म�न� कर��� ल�ग�ल". �̀श�प��न प�ढ� स��ग� अस���, इ�द�च� �� ब�लण� ऐकल���र कण��ल� फ�र स��'ष �'�'. त��च�� ल*�� ���� कY, त��च� उद�श स�ध� �'ण�र आ��. त��न��र �' �स��ल� ब'ल�', "�+ खर'खरच मल� ��झ� शल�क द�ण�र आ��स, ज' क=� आपल� न�म च�क� न��� � ज' शत+�च� न�श करनच मग म�झ��कड� पर� हफर�ल". त���र इ�द त��च� एकहचत कर�' � त��च�� शल�क�ल� ब'ल���'. त��च� �� शस इ�द�कड� ����. त��न��र �' द����च� र�ज� कण��ल� स��ग�', "�� बघ स�� प�त�, �� शल�क �+ फक एकद�च ��पर शकश�ल. त��न��र �' प�न�� म�झ��कड� पर� ��ईल". �� ऐकल���र कण� त��ल� स��ग�', "म�झ� फक एकच शत+ आ��, क�रण मल� फक त��च��प�स+न ='क� आ�� अस_ म� समज�'. ��व��� �� मल� म�ज+र आ��". कण��च� �� ऐकल���र शक त��ल� ब'ल�' कY, �+ ज��च���र �� शल�क फ�कश�ल �' हक���� म'ठ� लढ�य�� असल� �र� ह��न� म�रल� ज�ईल. पर��+ �+ ज��ल� ��झ� खर� शत+ समज�'स �' पत�* न�र��ण��न� त��च�� ललल�न� स�रह*� क�ल� आ��, �� ल*�� ठ��". �� ऐकल���र आतमह�श�स� असल�ल�� कण��न� �� सगळ� म�ज+र क�ल� � �' शल�क इ�द�कड� म�हग�ल�. इ�द �' शल�क त��च�� ����� द��' आहण त��ल� स��ग�', ह� आ��=�च� ��पर �+ ��व���च करहशल ज�व��� ��झ� द �सर� आ��= हनषपभ अस��ल. जर �स� नस���न� �+ ह�च� ��पर करहशल �र �� ��झ���रच क'सळ�ल � �+ नष �'हशल". प�ढ� शक त��ल� ब'ल�', "म� म�झ� �चन प�ळल� आ�� आ�� �+ ��झ� प�ळ���स". कण� त��ल� ब'ल�' "म� ��ल� आश�सन द��' कY, ह� आ��=�च� ��पर म� ��व���च कर�न ज�व�� म�झ� ज��न ='क��� अस�ल".कण� त��ल� ह�च�र�' कY, "�स� �� द�ण� स'प� न��� क�रण, जर �� द'न�� म�झ�� शर�र�प�स+न क�प+न क�ढल� �र म�झ� शर�र अस�सथ �'ण�र आ�� �� मल� च�लण�र न���

त��च� क��? पर���, जर �+ मल� म�झ� शर�र अस�सथ �'ण�र न��� � �� एर�� पम�ण�च क���*म अस�ल अस� �र द�� असश�ल �रच �� म� कर शक�न". इ�द त��ल� ब'ल�', "जर �+ ��झ� �चन प�ळण�र असहशल �र म�स�द� ��झ� शर�र हनदqष अस�ल अस_ कर�न. �� पह�ल�� स�रख�च स�� क�म� कर शक�ल. त��च� ��ज प+���� अस�ल. फक �+ स�=�रण म�णस�स�रख� हदसश�ल. ��झ�� जनमद�त�� इ�क_ च �� चमक� अस�ल". �̀श�प��न प�ढ� स��ग� अस���, इ�द� कड+न �' ��जस�� शल�क हमळ�ल��न��र कण� त��च�� अ�ग�� बस�ल�ल� द'न�� क�च� क�ढण��स स�र��� कर�'. �� जस� �' कर ल�ग�', स�ग����ल ल'क गज�न�न कर ल�ग���. �� अ�ग�� बस�ल�ल� क�च क�ढ���न� त��ल� फ�र ��दन� �'� अस���. जस_ �� हनघ+ ल�ग�� स�ग����ल ग�=�� अपसर� न��च ग�ण� कर ल�ग��� � त���च� ढ'लक� ज'र�ज'र�न� ��ज�+ ल�ग���. आक�श��+न स�गC� फ� ल��च� सड� कण���र �'ऊ ल�ग�'. अख�र�स ब���च प��स�न��र �� द'न�� त��च�� अ�ग�प�स+न ��गळ� �'���. �� कण� इ�द�च�� ����� ठ���'. त���+न कण��च� रक स��ड� अस��. कण��च� शर�र भ��कर पक�र� हचरफ�ड क�ल��स�रख� हदस� �'��. हचलख� क�ढल��न��र �' त��च� क��डल� क�ढ + ल�ग�'. ज� त��च�� क�न�ल� हचकटल�ल� �'��. �� स�द� क�ढ+न �' इ�द�ल� द��'. त�� त��च�� द�नश+र��म�ळ_ त��ल� स�ग���+न कण� अस� हक��ब हमळ�ल�. इ�द �� घ��' � समज�' प��ड���च� क�म झ�ल��� जम� आ��. त��च�� म�ख��र ��स� चमक��. �' कण��च�� शर�र�ल� ��� ल���' � त��म�ळ_ कण��च� शर�र प����� �'��. सगळ�� जखम� भरन ����� � �' म�णस�च�� स�रख� हदस+ ल�ग�'. कTर���न� �� समज�� कY, कण��न� त��च� द`�� स�र*ण शक�ल� क�ढ+न हदल� आ��. त��म�ळ_ �� ब�च̀न �'���. त��उलट प��ड���च�� गट�� आन�द� आन�द स�जर� �'� अस�'. जनम�ज� �̀श�प��न�न� ह�च�र�', "�� घडल� ��व��� प��ड� क'ठ� �'��? त���न� �� ��त क'ण� � कस_ स��हग�ल� �� स��ग�". प�ढ� �' ह�च�र�', "ब�र� �षj �'� आल� �'�� त����ळ� �� क�� कर� �'��. �̀श�प��न त��ल� स��ग���, लस�=च�� र�ज�च� पर�भ� क�ल��न��र � क� षण� त��च�� कड+न स'ड�+न आणल��न��र, त���न� समज�� कY, त���च� �न��स�च� हद�स स�प� आल� आ���. � ह�प�ढ� एक �ष��च� अज����स कर����च� आ��. त�� ब�र� �ष��च�� पद�घ� कषम� क�ळ��

त��न� अन�क प�च�न कथ� म�क[ ड����कड+न � इ�र ल'क'तर ऋषNकड+न समजल�� �'त��. आ�� �� त���च� कम�क अरण����ल आशम स'ड+न द̀��रण��कड� ज�ण��स�ठ� हनघ���. त���च� सगळ� ज�म�हनम� म�णज� त���च�� ग�ड�, रथ, पश� =न � आ��= स�म�ग� �� �ल�ण��स स�र��� कर���. त���च� ल��न म'ठ� स�थ�द�र � ब�हण स�द� त���च�� बर'बर हनघण��च� ���र� कर���. अश�रर��न� क��डल �रण प���च� अठर��� भ�ग स�पल� .

द�सर� अरण� प�� (स�र)भ�ग एक'ण�स���

जमन�ज� र�ज� �̀श�प��न ऋषNन� ह�च�र�'. आपल�� पतन�च�� �रण�न��र ह�ल� स'ड�+न आणल��न��र प��ड� प�ढ� क�� कर���? �̀श�प��न स��ग���, त�� द�vखद��क अन�भ��न��र ��ल=ष�र त��च� भ���ड��न� � ब��क'ल� घ�ऊन �� कम�क �न स'ड�' आहण त��प�*� ज�स� रमण�� अश� द̀� �न�कड� हनघ�'. ��थ� म'ठ� झ�ड� �'�� � ख�ण��स�ठ� भरप+र फळ� स�द� �'��. ��थ� �� र��d ल�गल�. ��थ� ज� फळ� ख�ण��स�ठ� हमळ� �� ख�ऊन �� व�सथ ज��न जग+ ल�गल�. �स_ �� श���पण� आपल� व�सथ ज��न जग� अस���न� एक� ब�हण�च�� म+ख�पण�म�ळ_ त���न� एक� स�कट�ल� स�म'र� ज��� ल�गल�. पर���, त��म�ळ_ त���च� भह��व� प�ढ� ज�स� स�खरप �'ण�र �'��. �� क�� झ�ल� त��च� म�ह��� आ�� ��ल� स��ग�'. आ�� �� न�टपण� ऐक. एकद� क�� झ�ल�, एक द�णगट स��बर एक� ब�हण�न� जम� क�ल�ल�� �'म�च�� क�टक���� त��च� हश�ग घ�ल� �'��. त��च�� हश�ग�� �� ल�कड� अडकल� ग�ल�. त��� त�� ब�हण�च� द+= ढ�ळण��च� र��स�द� �'��. त�� ब�हण�ल� त�� सगळ�� ग'ष� त��च� कम�क��ड करण��स�ठ� आ�श�क �'त��. त��म�ळ_ �' ब�हण �� �क�र घ�ऊन प��ड���कड� ग�ल�. �� स��बर उड� म�र� त�� आशम�� भटक� �'�� � ह�ध��स कर� �'��. त�� त�� �रण�च�� क� त��म�ळ_ ब�हण��च� अग��'त हबघडल� �'��. त��च� हक�� न�कस�न झ�ल� त��च� आढ��� �' ब�हण ��ल=ष�र�ल� द��' � क���N करण��स स��ग�'. त�� गX=ळ घ�लण���� पश�च� क���� ब�द'बस� कर� अस� �' आग� कर ल�ग�'. �' स��ग�' कY, त��न� �� �'म�च� ल�कड� � ��क घ�सळण��च� र�� एक� झ�ड�ल� ल��+न ठ��ल� �'�� जस� �' न��म� कर� अस�'. त��स�म�र�स �� स��बर ��थ� आल� � त��च�� अन�क श�ख� असल�ल�� � पसरल�ल�� हश�ग�� उचल+न �� उड� म�र� ��ग��न� हनघ+न ग�ल�. त��न आडद��ड जन��र�ल� आ�रण� क'ण� ब�हण�ल� जमण�र� नव��� अस_ �' प��ड���न� स��ग�'. त�� घटण�म�ळ_ आ�� �ज कस� कर��� अश� ह���चन�� �' ब�हण त���च�� प�ढ� �क�र कर� उभ� �'��. �� ऐक+ न ��ल=ष�र स�द� म'ठ� ह���चन�� पड�'. �' � त��च� ब�=+ त���च� ह�रकमट� � ब�ण घ�ऊन त�� स��बर�ल� श'=ण��स�ठ� हनघ���. त�� ब�हण�ल� मद�

करण��च�� उद�श�न� �� ज�� अस���. त���च�� बर'बर �' �क�र करण�र� ब�हणस�द� अस�'. त��न� �� स��बर ल��ब एक� हठक�ण� उभ� असल�ल� हदस��. �' ब�हण �� स��बर ओळख�' क�रण अज+न त��च�� हश�ग��� �� ल�कड� � र�� अडकल�ल� हदस� �'��. प��ड� त��च���र न�म =रन एक क�ट�र� ब�ण स'ड�'. पर���. �' ब���प̀क� द+र असल��म�ळ� अस�ल कद�हच�, त���च� ब�ण त��ल� ल�ग� न����. म�ण+न �� त��च�� हदश�न� ज�ऊ ल�ग���. �' ब�हण म�ग_च र���'. त����ळ� �� प����� हक�, �� स��बर अच�नकपण� अदष� झ�ल� आ��. �� क'ठ� ग�ल� ���ढ�� �� क'ण�ल��� समजल� न���. त�� भ�गदTड�न� प��ड� थक��� � त��न� ���न � भ+क ल�ग��. �� एक� स��ल�च�� म'ठ� �ड�च�� ��*�ख�ल� बस���. ��थ� बसल� अस���न� नक+ ल हच���क��� झ�ल�� स�रख� त��च�� म'ठ� भ���ल� ह�च�र��. "अ�' र�ज�, आपण क=��� प�ण��च� म�ग� स'डल�ल� न���, हक��� उदटपण�म�ळ_ आपल� स�पत� क=� नष झ�ल� न���, �स_च आपण क=� क'ण�ल� "न���", म��टल�ल� न���. मग अस� अस���न� आजच अस_ क�� �'� आ�� अश�रर��न� द �सर� अरण� प���च� एक'ण�स��� भ�ग स�पल�.

द�सर� अरण� प�� भ�ग ह�स���

��थ� �� सगळ� प��ड� बसल� अस���न� नक+ ल �' ह�ष� प�न�� क�ढ�' � ह�च�र�', "आपल� क�� च�कल� म�ण+न आपल��ल� स�� अस_ व�थ� कष भ'ग��� ल�ग� आ���. ��ल=ष�र त��ल� स��ग�', म�णस�च�� ज��न�� स�कट��न� क=� अ�� नस�'. त���च� क�रण स�द� ख�त�न� आपण स��ग+ शक� न���. फक न��� द���� (�म) �� ज�ण� अस��. �' ज��च�� त��च�� कम�फल�न�स�र त��ल� �� �� फल द�� अस�'. एक म�त अस_ समजल� ज��� कY, त��च� ह�श�ब क=� च+क� न���. त���र हभम त��ल� ब'ल�', "खर� आ��, मल� म�ह�� आ�� �� आपत� आपल���र क'सळल� आ�� क�रण, म� त�� पह�क�म�नल� (द�vश�सन) �' क� षण�ल� ख�च� अस���न� ��व���च ठ�र क�ल� न���". अज��न ब'ल�', "मल�स�द� अस_च ��ट�� कY ज�व��� �' स��प�त (कण�) अपम�न�सपद शबद�� आपल�� बदल ब'ल� �'�� ��व���च त��च���र र�ग��ल' न���". स�द�� त��� भर घ�ल�' � ब'ल�', "ह� सगळ�� आपत�च� क�रण म� शक+ न�च� द���च�� पह�ल��च ड���� त��न� फस�+न आपल��ल� �र�ल� ��व�� ठ�र म�रल� न���". �̀श�प��न प�ढ� स��ग���, अश� ग'ष� �'� अस���न�, ��ल=ष�र नक+ ल�ल� ब'ल�', "अर� म�द�च�� म�ल�, जर� ह� उ�च झ�ड��र चढ+न प�� द+र क'ठ� प�ण��च� �ल�� हदस�' क�� क'ठ� प�ळ��ज�ळ ��ढण�र� झ�ड� अस��ल �र �� प�� म�णज� आपल��ल� प�ण��च� स�ग�� ल�ग�ल. नक+ ल त�रर� एक� उ�च झ�ड��र चढ�' � ट���ळण� कर�'. थ'ड� हनर�*ण क�ल���र �' त��च�� म'ठ� भ���ल� स��ग�', द+र �श� झ�ड� हदस�� � ��थ� प�णबगळ���च� थ�� उड���न� हदस� आ���. ज�� अथC प�णबगळ� आ��� त�� हठक�ण� प�ण� हनहo�च असण�र. �� ऐकल���र ��ल=ष�र त��ल� स��ग�' कY, ह� ब�ण�च�� भ�त����+न क���N प�ण� ��ल� आण�� ���� क�� प��. त�� बर'बर नक+ ल ��बड�'ब झ�ड��रन उ�र�' � क���N भ��� घ�ऊन त�� ज�ग� ज�ण��स�ठ� हनघ�'. त�� �ल���कड� प'�'चल���र त��ल� हन�ळ स�चछ प�ण� हदस��. �� प�ह�ल���र त��ल� �� प�ण� हपण��च� फ�र इचछ� �'��. ��थ� �' ज�� अस���न� त��ल� एक आक�श��ण� ऐक+ ���� � त��� �' =�र ग�भ�र आ��ज त��ल� स��=

कर�' कY �' �स� करण�र न���. �' आ��ज त��ल� बज���' कY, �' �ल�� त��च� आ��. जर ��ल� म�द�च�� म�ल�, त����ल प�ण� प�ह�ज� अस�ल �र ��ल� म�झ�� पश�च� उतर द��� ल�ग�ल. जर �+ �'ग� उतर हदल�स �र �+ प�ण� हपऊ शक�'स � ��� ���ढ� प�ण� घ�ऊन ज�ऊ शक�'स. पर���, नक+ ल फ�र ���नल�ल� �'�� � �' त�� आ��ज�कड� द �ल�* कर�'. त�� �ल���� उ�रन �� ग'ड प�ण� हपऊ ल�ग�'. त�� बर'बर �' ब��'ष �'ऊन पड�' त�� �ल����. ��थ� प��ड� नक+ ल�ल� ��ण��स उश�र क� �'� आ�� �� प��ण��स�ठ� स�द���ल� प�ठ����. ��ल=ष�र त��ल� स��ग�' कY, �' त�� �ल���कड� ज�ऊन प�ह�ल क� क�� झ�ल� आ�� � पर� �����न� नक+ ल � प�ण� द'घ��न� घ�ऊन ��ईल. स�द�� त�� बर'बर हनघ�'. ��थ� ग�ल���र त��ल� हदस�� कY त��च� ज�ळ� भ�ऊ मरन पडल�ल� आ��. �� प�ह�ल� �र� �' प�ण��च�� �ल���कड� ज�� र���'. क�रण, त��ल�स�द� फ�र ���न ल�गल�ल� अस��. त�� �' आ��ज ऐक+ ���'. �' आ��ज त��ल� बज���' कY, ��झ� भ�ऊ क�� म�ल� � ब'ल�' कY, त��न� ह�च�रल�ल�� पश�च� उतर पथम द��� � मग प�ण� प���� � ��� ���ढ� घ�ऊन ज���. स�द�� स�द� त��च�� भ���स�रख� ���नल�ल� असल��म�ळ_ त�� आ��ज�कड� द �ल�* कर�' � प�ण� हपण��स�ठ� प�ण��� उ�र�'. �'स�द� त�र�� मरन पड�'. �� द'घ� भ�ऊ बर�च ��ळ न आल��न� क�ळज�� पडल�ल� ��ल=ष�र त��च�� भ���ल� अज��न�ल� �स_च स��ग�' � प�ण��च�� �ल���कड� प�ठ��'. त��ल� स��ग�' कY, �' त�� द'घ��न� � प�ण� घ�ऊन ��ईल. प�ढ� �' त��ल� ब'ल�', "अर� म�झ�� भ���, �+ आपल�� सगळ���च� म�ख� आ=�र आ��स ज�व��� ज�व��� आपण स�कट�� स��पड�'. अज��न त��च� =न�ष� � �ल��र घ�ऊन हनघ�'. �' त��च�� भ����पम�ण� त�� �ल���कड� ज��'. �' ��थ� प���' कY, त��च� द'न�� भ�ऊ मरन पडल� आ���. त��ल� ��ट�� कY, �� ग�ढ झ'पल�ल� आ���. न��र त��ल� �प�स क�ल���र समज�� कY, �� द'घ� म�ल�ल� आ���. त��म�ळ_ त��ल� फ�र श'क �'�'. त��च� �ल��र उग�रन �' आज+ब�ज�ल� प��d ल�ग�' कY, त���न� क'ण� म�रल� अस���. त��ल� पररसर�� क'ण��� हदसल� न���. मग �' ���नल�ल� प��ड� त�� प�ण��कड� =�� घ��'. त��ल� �' आ��ज एक+ ���'. �' त��ल� बज���' कY त���न� पथम त��च�� पश�च� उतर द��� � मगच प�ण��ल� सपश� कर���. �स� न कर�� जर �+ �� प�ण� हपण��च� प�तन करहशल �र ��झ�� भ����पम�ण� मरन पडहशल. पर���, �+ जर म�झ�� पश��च� �'ग� उतर हदल�स �र �� प�ण�

हपऊ शक�'स � ��� ���ढ� घ�ऊन ज�ऊ शक�'स. अज��न त���र त�� आ��ज�ल� उलट ब'ल�' कY, "जर �+ ज' क'ण� असहशल मल� आव��न द�� असहशल �र म� ��ल� म�झ�� म��रल�ल�� ब�ण��न� छ�द+न ट�कण��च� =मक� द��'. त��न��र अज��न चTफ�र त��च�� ब�ण��न� स�र*ण ���र कर�' � ज�� हदश�न� आ��ज ��� �'�� त�� हदश�कड� ब�ण म�रन त�� आ��ज�ल� र'कण��च� प�तन कर�'. �� झ�ल��न��र �' अदष� �* त��ल� ब'ल�', "अर� �� सगळ� करण��च� क�� क�रण आ��? अर� प�थ��, �+ फक म�झ�� पश�च� उतर हदल�स �रच �� प�ण� हपऊ शक�'स, �र मग म�झ� पश क�� �+ ऐक+ न घ�� न���स, त��हश��� जर ��झ�� भ����पम�ण� �+ प�ण� हपण��च� प�तन क�ल�स �र �+ स�द� त���च�� स�रख� मरहशल. �� ब'लण� द �ल�*+न अज��नस�द� त�� प�ण��� ज��' � हपण��च� प�तन कर�' � �त*ण� मरन पड�'. ��थ� ��ल=ष�र � हभम ह�च�र कर� अस���� �' क�� �'� आ��. स�=� प�ण� आणण��स प�ठ�ल�ल� आमच� ��न भ�ऊ क�� कर� आ���? आ�� ��ल=ष�र हभम�ल� स��ग�' कY �' ज�ऊन प�ह�ल हक�, क�� ब�� आ��. त���र हभम हनघ�' क�� झ�ल� त���न� कY, �� अज+न आल� क�� न����. त��हश��� प�ण�स�द� प�ह�ज� �'��. म�ण+न हभम ��थ� प'�'च�' � प���' कY त��च� ��न भ�ऊ मरन पडल�ल� आ���. हभम ���नल�ल� असल� �र� ह�च�र कर�' कY, अश�पक�र� म�झ� भ�ऊ मरण��प�ठ� फक एक �र र�*स हक��� �* असण�र. �+ ह�च�र कर�' हक�, त��ल� त�� र�*स�श� अथ�� �*�श� लढ��� ल�गण�र आ��. पर���, पथम प�ण� हपऊन घ��'. अस� ह�च�र �' कर�'. प�ण��ज�ळ ज��' म�त, त��ल� आ��ज ऐक+ ���' हक�, त���न� पथम पश�च� उतर द��� � मगच त�� प�ण��ल� सपश� कर���. �̀श�प��न जनम�ज��ल� स��ग� अस���, त�� �*�कड� द �ल�* कर� �' म��बल� हभम प�ण� हपण��स स�र��� कर�'. त�� बर'बर �' मरन पड�'. सगळ� भ�ऊ ज�ऊन बर�च सम� झ�ल� �र� �� आल�ल� न���� �� प��dन त���च� म'ठ� भ�ऊ, ��ल=ष�र �� क�� �'� आ�� �� प��ण��स�ठ� � प�ण��स�ठ� स�द� त�� हदश�न� ज�ऊ ल�ग�'. त��च�� भ����च�� अश�रर��न� ग��ब �'ण��म�ळ_ �' ख+प श'कगस� झ�ल�ल� अस�'. �श�� �' त�� �ल���कड� हनघ�'. �' ह�च�र कर�' कY, अश� अरण��� क���N शक� अस��� ज�� अश� ग'ष� कर� अस��� त��स�ठ� स��v ज�ऊन प��ण�च श��सकर आ��. �' त�� �ल���कड� हनघ�'. �' ह�च�र

कर�' कY, त���न� त�� हठक�ण� प�ण� न हमळ�ल��म�ळ_ �� प�ण� श'=� हफर� अस��ल. अश�पक�र� ह�च�र कर� �' प��ड� त�� हनब�ड अरण��� हशर�'. ज�थ� फक �रण� � स��बर�, प*� ���र� �'��. �� प��� �' प��ड� त�� हठक�ण� ���' ज�थ� प�ण� �'��. ��थ� असल�ल� ह�ह�= �नसप�� � त���न� ल�गल�ल� फ� ल� �' प��� र���'. त��ल� आ�� �' �ल�� हदस�'. त��च बर'बर त��ल� =कक� बस�ल अस� �' प���'.अश�रर��न� द �सर� अरण� प���च� ह�स��� भ�ग स�पल�.

द�सर� अरण� प�� भ�ग एकह�स���

�̀श�प��न स��ग���, ��ल=ष�र ��थ� त��च� च�र भ�ऊ मरन पडल�ल� प���'. त��च� �� स�*�� द���स�रख� च�र भ�ऊ अश�रर��न� मरन पडल�ल� प��dन �' आणख�न द�vख� �'�'. त��ल� द�vख अन��र झ�ल�. �' ज'र ज'र�न� श�स घ�ऊ ल�ग�'. आक��� कर ल�ग�' � त��� ब'ल� अस�' कY, "अर� म��बल� ��क'दर�, �+ द ��q=न�च� म��ड� ��झ�� गद�न� फ'डण�र �'��स, ��झ�� अश� म�त�+न� �� कस� �'ण�र ��मच�� अश�रर��न� ज�ण��न� सगळ� व�थ� मल� ��ट+ ल�गल� आ��. म�णस��च� �चन एक��ळ फ� कट ज�ऊ शक�� पण ��थ� प���' कY, द����च� �चन हनरथ�क ठरल� आ���. =न�ज��कड� प��� �' ब'ल�', "�+ ज�व��� ��झ�� म���च�� गभ��� �'��स ��व��� द�� स�*�� ब'लल� �'�� कY, �+झ� प�त स�स न�त�च�� ए�ढ�च बल��न अस�ल. उतर�रकड�ल प�����ल ल'क ��झ�� न����न� ग��� �'�� कY, ��श�च� ग�ल�ल� इजज� �+�च एक आण+न द�ईल. क'ण��� ��ल� �र�+ शकण�र न���. �+ सगळ���न� �र�ण�र आ��स अस_ सगळ� ब'ल�� �'�� पर���, म� ��थ� �' क�� प��� आ�� "�� अस_ कस� झ�ल�? म�झ�� सगळ�� आश� आक��*� ��मच���र �'त�� आ�� आपण त�� कTर���च� न�श कस� करण�र? अर� म�झ�� श+र��र भ����न', ��मच� अध��लतमक ��ज क'ठ� ग�ल� कY, ��म�� अस_ म�� झ�ल��. अश� क'ण�� शक� आ�� लजन� �� क�ल� आ�� ��ल=ष�र�च�� स��[ग�ल� घ�म फ� टल� �'��. त��ल� समज�न� �� अस_ कस� झ�ल�. त��न� ज�ळ ज�ऊन प�ह�ल� ��व��� त��ल� समजल� कY, त���च� क'ण�श��� झट�पट स�द� झ�ल�ल� न���. �� हद�हक�� ब�द झ�ल��न� मर��� �स� म�ल�ल� �'��. त��ल� कळ�न� आ�� क�� कर���. थ'ड� ��ळ��न� �' स��= झ�ल� � ह�च�र कर ल�गल�, �� कस� म�ल� अस��ल. त���च�� मरण�च� क�रण सपष �'� नव���. त���च� आ��=� �श�च �'��, त���च� अलजब�� ��पर झ�ल��च� हदस� नव���. आज+ ब�ज�ल� क'ण�च� प���च� ठस� हदस� नव���. म�णज� ��थ� त�� स�म�र�स क'ण��� आल�ल� नव��� मग �� झ�ल� कस�? त��न��र त��ल� आठ�ण झ�ल� कY, त��ल� ���न ल�गल� आ��. म�ण+न �' त�� �ल���� ज��'. त��सरश� त��ल� �' आ��ज त��ल� ऐक+ ���'. जस� इ�र प��ड���न� ऐकल� �'��, �_च �' आ��ज ब'ल�' आहण ��ल=ष�र�ल� पश�च� उतर द�ण��स स��ग�'. �'

आणख�न स��ग�' कY, त��च� च�र भ�ऊ उतर न द��� प�ण� हपण��च� च+क कर� �'�� म�ण+न �� म�ल� आ���. �� ऐकल���र ��ल=ष�र�ल� त��च� च�र�� भ�ऊ क�� म�ल� �� समज��. त��ल� स�श� ���' कY, कद�हच� द��q=न�न� क'ण� ग�=���च�� मद��न� �' �ल�� ��थ� आपल��ल� म�रण��स�ठ� �'जल� �र न��N न��? अस_ ह�च�र त��च�� मन�� �����. �' ह�च�र कर�' कY, ह�क� � मन�च� म�णस_ क���N�� कर शक���. अश� पक�रच� ह�ह*प ह�च�र त��च�� मन�� ��� अस���. �' त��च�� भ����च� शर�र � च��र� हनरख+न प���'. त��� क'ण�� ��ष�च� पभ�� झ�ल�ल� त��ल� हदस� न���. त��ल� अज+न समज� न��� अस_ कस� झ�ल�. �म�न� त���न� म�रल� अस�� �र �� करण��च� क�रण क�� �� समज� नव���. त��न��र �' त�� प�ण��� अर�� द�ण��स�ठ� प�ण��� उ�र�'. त��ल� �' आ��ज प�नv ऐक+ ���' ज' त���न� पह�ल�� ��ळ� न ऐकल�� स�रख� क�ल� �'��. �' आ��ज त��ल� स��ग�', "म� �* ब'ल�'�. म� ह� �ल�����ल छ'ट� म��स� ख�ऊन र��� अस�'. म�च ��झ�� भ����न� म+लचछ�� क�ल� आ��. �� म�ल�ल� न����. म� त���न� पश ह�च�रण�र �'�' पर���, ��झ�� भ����न� म�झ� ऐकल� न���. जर �+स�द� म�झ�� पश�च� उतर� हदल� न���स �र �+स�द� �स��च म+लचछ�� �'ऊन पडहशल. म�ण+न �+ त���च�� स�रख� ब�प���ईन� ��ग+ नक'स. त�� आ��ज�� ज' दम �'�� �' ��ल=ष�र�ल� च��गल�च समजल�. जर म�झ�� पश��च� उतर� हदल�स �र �+ प�ण� हपऊ शक�'स � प�ह�ज� ज��ढ� घ�ऊन ज�ऊ शक�'स".��ल=ष�र त��ल� ह�च�र�', "�+ क'ण आ��स? रद, �स� क�� मर�, क'ण आ��स �� स��ग. �� क'ण� प*�न� हनहo�च क�ल�ल� न���. म�झ� भ�ऊ म'ठ� पर�कम� आ���, त���न� ह�म�ल�, ह��ध�, मल� उलथ�ल� आ���, अश��न� �+ म+लचछ�� कर�'स म�णज� �+ क'ण� स�म�न� न���स �� सपष हदस��. म�झ�� भ����न� द��, र�*स, ग�=�� आहण अस�र ह��प̀क� क'ण��� ब�द क�ल�ल� न��� अश�� म�झ�� भ����न� ब��'ष करण�र� �+ क'ण आ��स? एक ग'ष म�नल� प�ह�ज� कY, ��झ��� दम आ��. मल� म���� न���, ��झ� ह�� क�� उद�श आ��. म�ण+न मल� ��झ�� त�� पश��बदल क� �+�ल उतपन झ�ल� आ��. पर���, मल� स��ग, पथम �+ खर'खरच� क'ण आ��स. ��थ� क�� र��� आ��स �� ऐकल���र �' �* ब'ल+ ल�ग�', "म� एक �* आ��. म� क'ण� प*� न���. म�झ��म�ळ_ ��झ� म��पर�कम� ब�=+ अस_ पडल�ल� आ���".

�̀श�प��न प�ढ� स��ग���, त�� �*�च�� आ��ज�� कठ'रपण� �'��. �' �* आ�� ��ल=ष�र�ल� हदस+ ल�ग�', त��च� ड'ळ� म'ठ� �'��, त��च� शर�र पच�ड �'��, एक�द� म'ठ� उ�च ��ढल�ल�� ��*�स�रख� �� �'��. त�� शर�र��+न ��ज ब���र ��� �'��. प�ढ� �' स��ग�', "��झ� भ�ऊ म� नक' स��ग� अस���न� म�झ��कड� द �ल�* कर� �� प�ण� हपण��च� ह�मम� कर� �'�� म�ण+न म� त���न� ब��'ष क�ल� आ��. ज���न� जगण��च� इचछ� आ�� �� क=��� �� प�ण� म�झ�� पर��नग� हश��� हपण��च� �रक� करण�र न����. �� �ल�� म�झ�� म�लक�च� आ��. पर���, जर ��ल� प�ण� प�����च� अस�ल �र ��ल� पथम म�झ�� पश��च� उतर द��� ल�ग��ल". ��ल=ष�र त��ल� स��ग�', "मल� ��झ�� प�ण��� अथ�� त�� सर'�र�� अलजब�� स��रस� न��� � म� ��झ�� �कक�च� प��मल� करण�र न���. ज� म�झ�� भ�����न� क�ल� त��च� क�रण �� फ�र ���नल�ल� �'��, त��� त���च� क���� अस� उद�श असण�र न��� कY, ��झ�� अल=क�र�च� उल�घन �� कर��ल. �स� म�झ� भ�ऊ न���� �� पथम समज+न घ�. �र� म� ��झ�� पश��च� उतर द�ईन पर���, �+ल� त�� म�झ�� भ����न� प�न�� उठ���� ल�ग�ल". ह�च�र ��झ� पश अस� �' त��ल� स��ग�'. �* आ�� त��ल� पश ह�च�र ल�ग�'. पह�ल� पश �' ह�च�र�', "स��ग ��ल=ष�र� स+�� क�� उग��'? त��ल� क'ण�च� स�थ अस��? क'ण�म�ळ_ �' म��ळ�'? स+���च� खर� सथ�न क'ण����ल=ष�र त��ल� उतर द��' कY, बह�च�� हकम��न� �' उग��', त��ल� द����च� स�थ अस��, =म��म�ळ� �' म��ळ�'. स+���च� सथ�न आ�� सत���. �* प�न�� ह�च�र�', "स��ग मल�, म�ण+स ह�द�न कश�म�ळ_ समजल� ज��'. अस_ क�� आ�� ज� म��न आ�� ज� �' हमळ�ण��च� प�तन कर� अस�'? त��न��र �' क�� हमळ�ण��च� प�तन कर�'? म�णस�ल� श��णपण प�प �'��"? ��ल=ष�र स��ग�', "श���च�� अभ��स�न� मन�ष� म��न �'�'. त��न��र �' �̀र�ग� व� आचर�' ज� खर'खरच म��न आ��. अस_ असल� �र� अभ��स � सतप�त स��� क�ल��न� श��ण� �'�'".

�* ह�च�र�', "ब�हण��च� द��त� कश�� आ��? पह�त म�णस��न� क�� कर��� ज� त��च�� कड+न अप�ह*� आ��? ब�हण�च� म�न�� ल*ण� क'ण��? क'ण�� क�म अपह�त समजल� ज��� ब�हण��स�ठ�"?��ल=ष�र उतर द��', "��द�च�� अभ��स�� त���च� द��त� अस��. त���च� �̀र�ग� त���न� पह�त ठर��'. ब�हण म�� �'�' �� त��च� म�न�� ल*ण अस��. ब�हण��कड� द �ल�* करण��� अपह�त�� अस��. �* ह�च�र�', "*हत���च� द��त� कश�� आ��? *हत���च� अस_ क'ण�� क� त� अस�� ज��म�ळ� �� पह�त ठर���? *हत���च� म�न�पण कश�� आ��? *हत���च� क'ण�� क� त� अपह�त समजल� ज���"? ��ल=ष�र स��ग�', "*हत���च� प�ह�त� त���च�� शस��� आ��. �ज करण���, म�ण+सक�न� ��गण��� (क'ण�च���� अज�न�च�, गर�ब�च�, भ'ळ�पण�च�, कमज'र�च� ग`रफ��द� न घ�ण� ह�ल�च म�ण+सक� अस_ म�ण���. ह�� सतप�त � अप�त ह�च� ह�च�र कर��� ल�ग�'.) � भ+�द��� आ��. त�� ह�रद �� � द�स���ल� स�र*ण न द�ण��च� प��त� त���च� अपह�त पण अस��. त��च� म�न�पण त��च�� हभण��� अस�". �* ह�च�र�', "�ज�च�� क'णत�� भ�ग�� सम अस��? �ज�� �ज+ कश�� अस��, क'णत�� ग'ष�� त��ग अस�'? क'ण�� ग'ष क�ल� न��� �र �ज प�र� �'� न���"? ��ल=ष�र स��ग�', "ज��न �_च �ज�च� सम (इ�द�� स��मन, औद�लसन�) अस��. �ज करण����च� मन �_च त��च� �ज+ (सतप��त�) अस��. �ज���ल त��ग ऋग� (आतम��च� उद�र करण��� अस��) मध�� अस�'. =म� (क��व� ब�द�, न`ह�क ज�ग���, �पस��) ज�ग�� न ठ��ल��स �ज प�र� �'� न���. ह� सगळ�� ज�व��� प�ण� कर�' ��व���च �' �ज प+ण� �'� अस�'. ��व��� त��ल� खर� श���� हमळ��, क��ळ कम�क��ड करन क���� स�ध� �'� न���. त�� उतर� न��र पभ�ह�� झ�ल�ल� �ज त��ल� आणख�न एक पश ह�च�र�'. �* ह�च�र�', आ�� मल� स��ग आतम��च� अल=षन (ह�हशष सथ�न) कश�� अस��"? ��ल=ष�र स��ग�', सत���र (परम�शर��र) त��च� ह�हशष सथ�न अस��. ज�� अतम��च� ब�=न ह� ��स�ह�क ग'षNप�स+न स�प�� �' परम�शर�� ह�ल�न �'� अस�' क�रण त��ल� क'ण���� कम� करण��च� उर� न���. �� हमळ�ण��स�ठ� त�� स�=क�ल� =�ह� (लसथर ब�द�) अस���

ल�ग��". ��ल=ष�र प�ढ� स��ग�', =�ह� ह��च म�णस�च� खर� म̀हतण अस��. ह�च�� बर'बर �' त��च� म�ग� क�ढ� अस�'. जर =�ह� नस�ल �र �' भरकट� ज��'. त��च� ज��न�च� �ज उध�स� �'�'. �* ह�च�र�', *�तज�च� क'ण�� ग'ष म�त��च� अस��? त���न� क�� प�र���? जग�� सम�द �'ण��च� गरजच क��? त��� क��� करण��स�ठ� क'ण�� ग�ण अस��� ल�ग���? क'णत�� ग�ण��म�ळ_ त��च� पग�� �'��"? ��ल=ष�र स��ग�', प�ऊस �� *�त�च� स���� म'ठ� गरज अस��. प�क ��ण��स�ठ� हब��ण� प�र��� ल�ग��. म�ल�ब�ळ��स�ठ� म�णस�ल� सम�द �'ण� गरज�च� अस��. ब�द�मत�, द+रदष�, �'ग� हन�'जन अश� ग�ण��च� गरज अस��.�* ह�च�र�', त��च�� ब�द�च� ��पर कर�, ज�न_द����न� ��पर�', अस+न सगळ�� जग�ल� आ�ड� असल�ल� अस�, जर� श�सXश�स कर� असल� �र� द��, अह�थ�, स��क, हप�र आहण स��v अश��न� क���N द�� न��� आहण �' ज����स�द� न��� अस_ क'ण"? ��ल=ष�र स��ग�', क� षण�च� स�दश�न चक. प�ढ� �* ह�च�र�', प�थ��प�*� ज�स� भ�र� क�� अस��? स�ग��प�*� ज�स� उ�च क�� अस��? ���+प�*� ज�स� ��ग��न� क�� ज���? अस_ क�� आ�� ज� ग���प�*� ज�स� अस�� स�ख��न�"? ��ल=ष�र स��ग�', म��� प�थ���dन�� ज�स� भ�र� अस��, हप�� स�ग��प�*� ज�स� उचच अस�', म�णस�च�� मन���ल ह�च�र ग���प�*� स�ख��न� ज�स� अस���. �* ह�च�र�', अस_ क�� आ�� ज� झ'प���न�स�द� ड'ळ� उघड� ठ����? अस_ क�� आ�� ज� जनमल���र स�द� �ल� न���? अस_ क�� आ�� त��ल� हद� न���? अस_ क�� आ�� ज� स��vच फ� ग��"? ��ल=ष�र स��ग�', म�स_ झ'प���न� ड'ळ� ब�द कर� न����, प*�च� अ�ड ब���र आल� �र� ��लच�ल कर� न���. नद� स���च�� प�ण��न� फ� ग� अस��. दगड�ल� हद� नस��. �* ह�च�र��, बह�षक� ���च� हमत क'ण अस�'? ग��सथ��च� हमत क'ण? आज�र� म�णस�च� हमत क'ण? मरण'नम�ख म�णस�च� हमत क'ण"?

��ल=ष�र स��ग�', बह�षक� ��च� हमत त��च� स�थ�द�र. ग��सथ�च� हमत त��च� ब��क'. आज�र� म�णस�च� हमत त��च� �̀द. मर��ल� ट�कल�ल��च� हमत म�त�+.�* ह�च�र�', स�� प�ण���च� प��gण� क'ण अस�'? हनत� क��व� क'ण�� आ��? अम�� कश�ल� म�ण���? �� ह�श क�� आ��"? ��ल=ष�र स��ग�', अग� सगळ���च� प��gण� अस�'. अग��'त स��भ�ळण� �� हनत� क��व� आ��. अ�ह�म ज�न �_च खर� अम�� अस��. �� ह�श एक प'कळ� आ��, सत��v ह�श म�णज� क���Nच न���. �* प�न�� ह�च�र�', अस_ क�� आ�� ज� एकट�च हफर� अस��? अस_ क�� आ�� ज� एकद� उग�ल��न��र प�नv उग���? थ�ड�ल� उप�� क��? स���� ह�श�ल *�त क'ण��"? ��ल=ष�र स��ग�', स+�� एकट�च हफर� अस�', च�द प�नv उग��', अग� थ�ड�ल� उप�� आ�� � प�थ�� �� एक ह�श�ल *�त आ��. �* ह�च�र�', प�णण��च� उचच�म ज�ग� क'ण��? पलसद�च� ज�ग� क'ण��? स�ग��च� क'ण��? स�ख�च� क'ण��"? ��ल=ष�र स��ग�', क� प�ळ+पण� प�णण��च�, भ�ट� द�ण��च� पलसद�, सत��बदल हनष� स�ग��च� आहण स�ख�स�ठ� च��ग�लपण�.�* ह�च�र�', म�णस�च� आतम� म�णज� क��? द����न� म�णस�स�ठ� क'ण�� हमत हदल� आ��? म�णस�च� म�ख� आ=�र क��? ��ल=ष�र स��ग�', म�णस�च� आतम� त��च� प�त अस�'. पतन� म�णस�च� खर� आ=�र अस�'. सम�ज���ल पह�ष� त��च� म�ख� आ=�र अस�'. �* ह�च�र�', स���� ज�स� स��त� क�� अस��? स���� मTल���न क�� अस��? स���� म'ठ� कम�ई क�� अस��? स���� ज�स� स�खद��� क�� आ��? ��ल=ष�र स��ग�', म�णस�च� कसब त��च� स���� ज�स� स��त� अस��. त��च� ज�न मTल���न अस��. उतम पक� �� �� म'ठ� कम�ई अस��. सम�=�न�पण� ह�म�ळ_ त��ल� स���� ज�स� स�ख हमळ��.

�* ह�च�र�' म�णस�स�ठ� म'ठ� क��व� क'ण��? अस� क'ण�� ग�ण आ�� ज��म�ळ_ न��म� फ��द� �'�'? कश�च�� स��म�न� क=� म�णस�ल� द�vख� व���� ल�ग� न���? क'ण�बर'बर क�ल�ल� स�=� क=��� ���� ज�� न���"? ��ल=ष�र स��ग�', म'ठ� क��व� �� कY क'ण�ल��� द �vख द�ऊ न��. ��द���ल �ज क�ल��न� न��म� फ��द�च �'�'. मन��र ��ब� अस�ल �र क=� द�vख� व���� ल�गण�र न���. सजजन��बर'बर क�ल�ल� स�=� क=��� ���� ज�� न����. �* ह�च�र�', कश�च�� त��ग�म�ळ_ च��गल� �'��? कश�च�� त��ग�म�ळ_ म�ण+स श�म�� �'�'? कश�च�� त��ग�न� म�ण+स आन�द� �'�'"? अ��क�र�च�� त��ग�म�ळ_ म�णस�च� च��गल� �'��. क'=�च�� त��ग�न� म�ण+स श�म�� �'�'. इचछ��च�� त��ग�न� म�ण+स क��म आन�द� र���'. �* ह�च�र�', ब�हण��न� द�न क�� कर����च�? ह�द+षक��न� � न�त� करण���[न� क�� बह*श� द����च�? स��क��न� बह*श� क�� द����च�? र�ज�ल� क�� द����च�? ��ल=ष�र स��ग�', =�हम�क क����स�ठ� ब�हण�न� द�न� कर����च�. ख����स�ठ� ह�द+षक��न� � न�त�क��न� बह*श� द����च�. त���च�� स���स�ठ� स��क��न� प̀स� द����च� अस���. स�र*ण�स�ठ� र�ज�ल� प̀स� द����च� अस���. �* ह�च�र�', �� जग कश�न� व��पल�ल� आ��? अस_ क��� �'�� ज��म�ळ_ म�ण+स भम�� ज��', ग'=ळ�'? क'ठल�� क�रण��न� आपण आपल� हमत स'ड+न द��'? स�ग��� क�� ज�ऊ शक� न���? ��ल=ष�र स��ग�', जग अ�=�र�न� व��पल� आ��. त��म�ळ_ म�ण+स भम�� ज��' � गX=ळ+न ज��'. जस_ आ�=ळ�� म�णस�च� �'��. ल'भ�पण�म�ळ_ हमत स�ट���. प�थ���र�ल ग'षNच�� म'��� अडकल��म�ळ_ स�ग��� ज�ऊ शक� न���. �* ह�च�र�', कश�म�ळ_ एक�द� म�ल��स�रख� �'�'? कश�म�ळ_ र�ज� म�ल��ग� �'��? क�� श�द व�थ� ज���? क�� �ज व�थ� ज��'? ��ल=ष�र स��ग�', हन=�न म�ण+स म�ल��ग� अस�'. र�ज� नसल�ल� र�ज� म�ल��� जम� अस��. अज�न� प�र'ह���कड+न क�ल�ल� श�द फ� कट ज���. अ�'ग� ब�हण प�र'ह���च�� मद��न� क�ल�ल� �ज व�थ� ज����.

�* ह�च�र�', �'ग� म�ग� कश�ल� समज����च�? अ�ब+च� �'ग� �ण�न क��? उतम ख�ण� कश�ल� म�ण���? ह�ष कश�ल� समज���? श�द�स�ठ� �'ग� क�ळ क'ण��? ए�ढ� ह�च�रन �' �* ��ल=ष�र�ल� स��ग�' कY, �+ आ�� ��ल� ��� ���ढ� प�ण� प� ह� �ल����+न.��ल=ष�र स��ग�', पशसथ�� �प�स+न ज' हन�डल� ज��' �' �'ग� म�ग� समज���. अ�क�श�� ज� भरल� आ�� त��ल� अ�ब+ (इथर) समज����च�. ग'म��स ख�ण� �� खर� ख�ण� अस��. अह��क�रक �� ह�ष समज���. ब�हण स�च��ल �' क�ळ श�द�स�ठ� �'ग� समज���. ए�ढ� स��ग+न ��ल=ष�र �*�ल� ब'ल�', "मल� ज� उहच� ��टल� �� स��ग� आ��. ��मच� उतर कद�हच� हनर�ळ� अस+ शक���". �ज त��ल� स��ग�' कY, ��झ�� उतर�म�ळ_ आ�� �+ प�ण� हपऊ शक�'स त��म�ळ_ ��झ� ���न भ�ग�ल, ज� प�ण� हपऊन ��. पर��+ मल� ��ल� आणख�न क���N ह�च�र����च� आ��, त��च� उतर� जर हदल�स �र ��झ� ब�=+ म� प�न�� ज�ग�� करन द�ईन. ��ल=ष�र �ल���� ज�ऊन प�ण� हप�' � प�न�� �*�प�ढ� उभ� र���'. �* ह�च�र�', ख��� �̀र�ग��च� ल*ण� क'ण��? स��म कश�ल� म�ण���? खर� *म� कश� अस��? लजज�, शरम कश�ल� म�ण���? ��ल=ष�र स��ग+ ल�ग�', स���च� क��व� हनरप�* ब�द�न� स��भ�ळण� �� ख��� ब̀र�ग��च� ल*ण आ��. मन��र�ल प+ण� ��ब� म�णज� स��म. शत+च� हमत�� रप���र ज���न� �'�� त��ल� खर� *म� समज���. म�णज� जर *म�म�ळ_ शत+ हमत झ�ल� न��� �र �� *म� फ� कट ग�ल� अस_ समज����च� अस��. च�क�च�� ग'षNप�स+न स��vल� द+र ठ��ण� म�णज�च लजज� अथ�� शरम स��भ�ळण� अस_ समज���. ह�च� अथ� च�क�च�� ग'ष�� रमण� म�णज� हनल�जजपण� अथ�� ब�शरम� अस_ समज���. �* ह�च�र�', म���द� म�णज� क��? प�प म�णज� क��? प�ण� म�णज� क��? ��ल=ष�र स��ग�', पत��क क� ��, कम�, ह�च�र आहण उद�श�च�� कम�ल � हकम�न अ�सथ� अस���, त��न� त��च�� म���द� समज���. ज�� ह�च�र�म�ळ� अथ�� कम��म�ळ� त�� म�णस�च�� अध��लतमक दज��� ���स (अ�न��) �'�' �� प�प समज���. ज��च��म�ळ_ अध��लतमक दज�� स�=�र�', उद�र �'�' �� प�ण� समज���.

�* ह�च�र�', स�ष���ल पत��क ग'ष�ल� सत� रज � �म ग�ण�� अजम��ल� ज���. त�� हतग�ण��च� अथ� क��?��ल=ष�र स��ग�', �� स�ष� अध��लतमक��न� बनल�ल� आ��. त��म�ळ� त��� �� अध��लतमक�� हनरहनर�ळ�� पम�ण�� अस��. क���N� �� ज�स� अस��, त�� ग'षNन�, ह�च�र��न� स�लत�क ग�ण�� गण���. क���Nच��� �� मध�म पम�ण�� अस�� त��ल� रज'ग�ण�� गणल� ज��� � ज���� त���dन�� कम� अस�� �� �म'ग�ण�� गणल� ज����. अध��लतमक�� गण�� ��� न���, पर���, �� ��न स�=�रण पररम�ण� म�ण+न ��परल� ज����. अस_ स��ग����च� क�रण स�लत�क��� स�द� अस�ख� सथर अस��� कम� ज�स�च�� पम�ण�न�स�र. ह�च पररलसथ�� रज'ग�ण�च� � �म�ग�ण�च� अस��. �* ह�च�र�', द����च� गणन� क'णत�� ग�ण��� क�ल� ज��� � र�*स��च� क'णत��?��ल=ष�र स��ग�', द�� स�लत�क ग�ण�� गणल� ज���� आहण र�*स �म'ग�ण��. �* ह�च�र�', म�णस�च� ग�ण क'णत�� ग�ण�� =रल� ज��'?��ल=ष�र स��ग�', म�णस�च�� ह�ह�= अ�सथ� अस���, क���N स�लत�क क���N रज'ग�ण�� � क���N �म�ग�ण�� गणल� ज����. खर� ब�हण स�लत�क ग�ण�� गणल� ज����. क� ललन *हत� स�द� स�लत�क हक��� रज'ग�ण�� गणल� ज����. भष *हत� �म'ग�ण�� गणल� ज����. स�म�न� म�णस�च� हतग�ण द'ल��म�न अ�सथ�� अस���, क=� स�लत�क �र �� क=� �म�ग�ण� अस_ �'� अस��. �� सथ�र र��� न����. �� स�लत�क��� सथ�र करण� ह�ल�च �'ग स�=न� अस_ म�ण���. �* प�न�� ह�च�र�', अर� र�ज� ज�न कश�ल� म�ण���? कश�ल� मन�च� लसथर�� समज���? द�� कश�ल� म�ण���? स�=�पण� कश�ल� समज���? ��ल=ष�र स��ग�', सत��च� ज�ण म�णज� खर� ज�न. ज�व�� झ'प श��� ल�ग�� ��व��� मन�च� लसथर�� प�प झ�ल� अस_ समज���. सगळ���स�ठ� स�ख�च� व��सथ� करण� म�णज� द��ब�द� समज���. ज�व��� द �स���श� ��लन� न कर�� र���' ��व��� त��ल� स�=�पण� म�ण���. �* ह�च�र�', ग�प शत+त� कस� अस��? अस�ध� व��=� म�णस�स�ठ� म�णज� क��? प�म�हणक म�ण+स म�णज� कस� म�ण+स � अप�म�हणक म�णज� कस�?

��ल=ष�र स��ग�', क'= म�णस�च� म'ठ� अदष� शत+ अस�'. ल'भ�पण� म�णस�च� अस�ध� व��=� अस�'. प�म�हणक �' ज' सगळ���च� भल� प���' � अप�म�हणक फक स��vच� भल� स�ध� कर� अस�'. �* ह�च�र�', अर� र�ज� मल� स��ग, अज�न म�णज� क��? अहभम�न म�णज� क��? आळस म�णज� क��? द�vख म�णज� क��? ��ल=ष�र स��ग�', स��vच�� जब�बद���� ज' ओळख� न��� �' खर� अज�न�. ज' समज�' कY, �'च त��च�� क����च� क��� आ�� �' अहभम�न�. ज' स���च�� जब�बद���� समज+न ��ग� न��� �' आळश�. अप�*�भ�ग�� द�vख अस��. �* ह�च�र�', ज�न� कश�ल� सथ`�� समज���? =�र'द�त�� म�णज� क��? खर� �प�ण कश�ल� म�ण���. द�न=म� कश�ल� म�ण���? ��ल=ष�र स��ग�', ज' स���च� क��व�� ओळख�' �' सथ�र समज���. =�र'द�त�� आपल�� ��सन���र क�ब+ आल���र प�प �'��. खर� �प�ण ��व���च �'�� ज�व��� मन���ल सगळ� घ�ण क�ढ+न ट�कल� आ��. सगळ�� प�ण�म�त��न� स�र*ण द�ण��� खर� द�न=म� अस�'. �* ह�च�र�', क'ण�ल� ज�न� समज����च�? क'ण�ल� अशद समज����च�? क'ण�ल� अज�न� समज����च�? कश�ल� इचछ� समज����च� � त��च� म+ळ कश�� अस��? मतसर म�णज� क��? दप� म�णज� क��?��ल=ष�र स��ग�', ज��ल� त��च�� क��व��च� ज�ण आ�� �' ज�न� समज���. ज��ल� सत��च� म����� न��� �' अशद समज���. ज' अशद अस�' त��ल� अज�न� समज�� ��ईल. क���N हमळ�ण��च� प�रण� म�णज� इचछ�. त��च� म+ळ ��सन��� अस��. द �स���श� स���च� ��लन� करण��च�� प��त�मध�� मतसर स�भ��'. ��लन�� �रचढ ठरल' कY, दप� स�भ��'.�* ह�च�र�', ग�� कश�ल� म�ण���? हमथ��च�र कश�ल� म�ण���? द���च� क� प� म�णज� क��? प�पब�द� कश�ल� समज��च�? ��ल=ष�र स��ग�', ख'ट� अ��क�र�ल� ग�� म�ण���. कम�क��ड�� अडकण� त���+न हमथ��च�र स�र �'�'. आपल�� स�कम��च� फळ हमळ��� त��ल� द���च� क� प� अस_

समज���. द�स��[बदल ��ईट करण��च� ब'लण��च� प��त� म�णज� प�पब�द�, क�रण, त��म�ळ_ त��च� अध��लतमक ���स �'� अस�'. �* ह�च�र�', प�ण� कम�, ह�� (स��थ�) आहण इचछ� (��सन�) एकम�क�ह�रद आ���. मग त�� एक�च ��ळ� कश� अस���? ��ल=ष�र स��ग�', जर पतन� आहण प�ण� एकत र��d शक��ल �र �� ह�न�� एकत र��d शक��� कद�हच�. �* ह�च�र�', मल� स��ग क'ण�ल� क��म नरक�� ढकलल� ज���? �+ मल� ह� पश�च� उतर हदल� प�ह�ज�स. ��ल=ष�र स��ग�', ज' ब�हण�ल� द�न घ�ण��स�ठ� ब'ल���' � �' ब�हण आल���र त��ल� द�न कर� न��� �' क��म नरक�� ज��'. ज' ��द��च�, ब�हण��च�, द����च�, हप�र��च� अपम�न कर�' �' स�द� नरक�� ज��'. ज' स�पत� अस+न�� ह�च� भ'ग घ�� न��� आहण क'ण�ल� ��पर द�� न��� त��च�� ल'भ�पण�म�ळ_ अस� क�ज+ष �'स�द� क��म नरक�� ज��'. �* ह�च�र�', क'णत�� ��गण��न�, जनम�न�, अभ��स�म�ळ_ , म�णस�ल� ब�हणत� प�प �'��. मल� ��झ�� कड+न ख�त�च� उतर हमळ�ल� प�ह�ज�. ��ल=ष�र स��ग�', ऐक� म�झ� उतर, अ�' �*र�ज, क��ळ जनम�न�, अभ��स�न�, ��द�च�� ज�न�न�, क'ण��� ब�हण �'� न���, पर���, त��च�� स�भ���न� �' ब�हण �'�'. ज��च�� स�भ���� द'ष न���, त��ल� ख'ट� स��� नस�व���, ज��च� मन हनह��कलप आ��, ज��च� इ�द�� हन��तण�� आ���, ज' अग��'त स��भ�ळ�', �' ब�हण समजल� प�ह�ज�.�* ह�च�र�', ज' म=+र ��ण� ��पर�' त��ल� क�� फ��द� �'�'? ज' न����न� ��ग�' त��ल� क�� फ��द� �'�'? ज��ल� अन�क हमत आ��� त��ल� त��च� क�� फ��द� �'�'? ज' प�ण�कम��� मग अस�' त��च� क�� फ��द� �'�'? ��ल=ष�र स��ग�', ज' म=+न ��ण� ��पर�' �' सगळ���न� हप� �'�'. ज' न����न� ��ग�' त��ल� ज� ��� �� हमळ��. ज��ल� अन�क हमत आ��� �' मज�� र���'. ज' प�ण�कम��� मग अस�' �' म�त�+न��र स�ग��� ज��'.

�* ह�च�र�', खर� सTख� क�� आ��? स���� ज�स� ह�ल*ण अस_ क�� आ��? म�ग� कश�ल� म�ण���? ����� कश�ल� म�ण���? म�झ�� ह� अख�रच�� पश��च� उतर द� � ��झ�� भ����न� घ�ऊन ज�. त���न� प�ण� हपऊ द� ��� ���ढ� क�रण, म� ��झ���र स���ष झ�ल' आ��. आ�� उतर� द�. ��ल=ष�र ब'ल�', अ�' �*, ज' आपल�� घर�� कम�� कम� भ�ज�� ��परन ग'म��स हशज�+न ख��', हद�स�च�� प��चव�� अथ�� स��व�� घटक�ल� घर��+न ब���र ज�� न��� � त��ल� क'ण�च��� द�ण� न���, �' खर� स�ख� म�ण+न �� खर� सTख� अस��. स�� दरर'ज अस�ख� म�णस_ �म�च�� घर� ज���� �र� ज� ज���� आ��� �� स���ल� अमर समज+न सगळ� व����र कर� अस���, �� स���� ज�स� ह�ल*ण आ��. श��� बदलच� ह�च�र अन�क आ���. क'ण�च� क'ण�श� त��च�� अथ��ब�ब� म�`क� �'� न���. अश� ��ळ� थ'र ज�� म�ग��न� ज���� �' म�ग� समज+न त�� बदल श�क� न घ��� र�����च� अस��. म'ठ� ����� अश� आ�� कY, �� जग एक ��� आ��, स+�� त�� ख�ल�ल ह�स�� आ��, क�ळ त��च� इ�=न आ��, त��� सगळ� ल'क हशज�ल� ज�� आ���, �� ����� आ��. �* ब'ल�', �+ म�झ�� सगळ�� पश��च� च��गल� उतर हदल� आ���. आ�� मल� स��ग, �' खर� म�ण+स क'ण, ज��च��कड� सगळ�� पक�रच� स�पत� आ��. ��ल=ष�र स��ग�', आपल�� स�� क����च� नXद अगद� �र प�[� �'� अस��, ह�च� ज�ण�� ठ��+न ज' आपल� क�म� कर� अस�' �' खर� म�ण+स समजल� प�ह�ज�. क�रण, अश� ज�ण���म�ळ_ �' क=��� ख'ट� क�म कर� न���. अस� म�ण+स म'ठ� अध��लतमक �̀भ��च� म�नकर� �'�'. त��ल� स�ग��� उचच सथ�न हमळ��. पर���, ज' म�ण+स ह� ऐह�क ज��न�ल�च स��स� समज+न त����ल *णभ�ग+र स�ख�स�ठ� ख'ट� क�म� कर�' �' ख'ट� म�ण+स अस�'. म�णस�च� पत��क जनम �� एक�द� पर�*�ल� बसण��स�रख� आ�� अस_ समज+न �' त��च� ज��न सच'ट�न� जग�' �' त��च�� अध��लतमक ज��न�� हचर��न स�ख� �'�'. �* ��ल=ष�र�ल� ब'ल�' कY, �+ म�झ�� सगळ�� पश��च� उतर �'ग� हदल� आ��� म�ण+न �+ ह� ��झ�� च�र भ����प̀क� क'ण� एक�ल� उठ�+ शक�'स. �र, �+ क'ण�ल� उठ�+ इलचछ�'स?

��ल=ष�र ब'ल�' कY, ह� क�ळ�भ'र क�स असल�ल�, उमद�, स��दर म�झ� भ�ऊ आ�� त��ल� उठ����. �� ऐक+ न �* त��ल� ब'ल�', "अर�, �� �र ��झ� स��त भ�ऊ आ��. ��झ� सखख� भ�ऊ हभम � अज��न �स_च स'ड+न �+ कस� ज�ण�र"? �* नक+ ल�ल� उठ��'. त��न��र ��ल=ष�र�ल� ह�च�र�', "मल� स��ग, �� हनण�� �+ क�� घ��ल�स"? स���च� सखख� भ�ऊ क�� �+ उठ�ल� न���स"?��ल=ष�र स��ग�', प�ण� जर स'डल� �र त���न� सगळ� स'डल� अस_ समजल� ज���. प�णण��म�ळ_ प�ण� ��ढ��. म� क=��� प�णण��हश��� क���� कर� न���. द �vख ट�ळण� �� म'ठ� सदग�ण समजल� ज��' � �' म� स��श�ष म�न�'. आमच�� ब�प�न� द'न ब��क� क�ल�� �'त��. त����ल म� � म�झ� सखख� भ�ऊ क���� म���च� � �� आहण स�द�� म�झ�� स��त आईच� , म�द�म���च� अस_ आम�� एक�दर प��च असल' �र� आम�� क=� सखख� स��त अस� भ�द क�ल� न���. पर���, जर म� क����च� ज���� अस�न �र म�द�आईच� एक प�त ज���� असल� प�ह�ज� अस_ मल� ��ट�� म�ण+न म� म�द� आईच� म'ठ� म�लग� नक+ ल म�ण+न त��ल� उठ�ल�, �स���v त��च� भ�ऊ स�द�� � नक+ ल �� द'घ� ज�ळ� आ��� म�ण+न �� द'घ� खर��र उठल� प�ह�ज�� पर���, �+ म�ण�ल�स कY फक एकच, म�ण+न म� नक+ लल� हन�डल� क�रण �' स�द���च�� आ=� क���N *ण जनमल� �'��"?त��च� �� उतर ऐक+ न �ज स���ष झ�ल� � म'ठ� आन�द�न� त��ल� ब'लल� कY, "म� ��झ� सगळ� भ�ऊ उठ�ण�र �'�' पर���, त��� म� ��झ� आणख�न एक च�चण� घ��ल� � त���स�द� �+ खर� हनघ�ल�स. द�vख ट�ळण��स�ठ� �+ ��झ� ह�� � फ��द� द'न�� स'डण��स ���र झ�ल�स, �� मल� ह�श�ष भ��ल�. =न� आ��स �+ ��ल=ष�र�, ��ल� ��झ�� भह�ष����ल क�म�� उद�ड �श हमळ' अस� म� ��ल� आहश���द द�� आ��. अस_ ब'ल+न �' इ�र ह�घ��न� उठ��'. अश�रर��न� द �स��� अरण� प���च� एकह�स��� भ�ग स�पल�.

द�सर� अरण� प�� भ�ग ब�ह�स���

�̀श�प��न स��ग���, �� सगळ� प��ड� झ'प��+न उठ��� अस_ उठ+ न बस���. त����ळ� त���च� भ+क � ���न एकदम ग��ब �'��. �� स��vल� ��ज����न� समज+ ल�ग���. �� प��dन ��ल=ष�र त���न� ब'ल�', "अर_ म� ��म��ल� अलज�क� समज� �'�', एक� प����र ��म�� सगळ� जग लज�कण�र�, अस_ कस_ मरन पडल��? ��म�� द����च� अ�श अ��� �र अस_ कस_ म�ल��स�रख� पडल�� त�� �*�च�� हकम��न�? त��न��र �' त�� �*�ल� ह�च�र�' आपण �स�, मर�, रद ह��प̀क� क'ण अ���, स�*�� द`�� प�रष अ��� क�� आमच� प+��ज"? प�ढ� �' त��च�� भ����न� ब'ल�', "��मच� अ��क�र नष करण��स�ठ� कद�हच� �� �'जन� अस��� अस� मल� ��ट��. ह�प�ढ� ख'ट� घम_ड�� ��ग+ नक�. जर ��म�� त��च�� स'प�� पश��च� उतर हदल� अस�� �र ��मच���र �� ��ळ आल� नस��. �* ��ल=ष�र�ल� ब'ल�', "म�झ�� म�ल��, म� ��झ� हप�� आ��, ह� जग�ल� न��� द�ख�ण�र� स�*�� �मद�� आ��. म� ��थ� ��ल� प��ण��स�ठ� आल' �'�'. पलसद�, सत�, स��मन, श�द��, नम��, मनम'कळ�पण�, =`��, द�न=म�, �̀र�ग� आहण बहच�� �� म�झ� स�भ��=म� आ��� �� ��ल� म���� आ��. मल� हमळण��स�ठ� अह��स�, न���, श��ह�, �पस��, ह�श�द ज��न आहण प�ह�त� �� म�ग� आ���. �+ मल� न��म�च फ�र हप� अस�'स. ��म�� सगळ���न� म�झ�� श�भ�चछ� सद`� असण�र आ���. ��म�� स�� ग�ण प�प क�ल� आ���, त����ल पह�ल� द'न (मन�च� एक�ग��, स��मन) �रणपण� आढळ���, न��रच� द'न पTढ��सथ�� (ल£हगक ��सन��बदल औद�लसन� ब�ळगण�, बह�ल� शरण ज�ण�) आहण त��न��रच� द'न (औद�लसन�, द���बदलच� अन�सथ�, म����रचळ नसण�) श��ट� आढळ���. त�� सगळ���� ��म�� च��गल� ���र झ�ल� अ��� �� प��dन बर� ��टल�. अश� ���र�म�ळ_ म�णस�च� न��रच� प��स (म�त�+ न��रच� प��स) स�खरप �'�'. म� ��म��ल� स��= करण��स�ठ� आल' �'�'. ��मच� ���र� हक�� झ�ल� आ�� �� प��ण��स�ठ� म� आल' �'�'. ��झ� हनरपद�� स�भ��, प�प�प�स+न द�र र��ण��च� प��त� प��dन म� ��झ���र

फ�र स���ष झ�ल' आ��, म�ण+न ��ल� क�� प�ह�ज� �� म��ग म� ��ल� द�ण��स ���र आ��. "म��ग क�� प�ह�ज� ��. म�झ�� हनषप�प म�ल� ��ल� क�� प�ह�ज� �� स��ग". ��ल=ष�र त��ल� ब'ल�', "म�गण��स�रख� �स� ह�श�ष क���N नसल� �र� एक आ�� हक�, आम�� एक� ब�हण�ल� मद� करण��स�ठ� हनघ�ल' �'��, त��च� अस� झ�ल� कY, आमच�� म�डळ���ल एक� ब�हण�च� �ज�च� र�� एक� अडद��ड स��बर�च�� हश�ग�� अडकल� �'�� � �� स��बर क'ठ� पळ+न ग�ल� �� श'=� आम�� हनघ�ल' �'�'. �� स��बर हक��� �� र�� हमळ�ल� �र बर� �'ईल". �� ऐकल���र �*�च�� रप���ल �मद�� ब'ल��� कY, �� स��बर म�च �'�'. प��ड���न� ��थ� ख�चण��स�ठ� म� �� न�टक रचल� �'��. �� र�� ��थ� पडल�ल� �� प�����. �̀श�प��न प�ढ� स��ग���, त��न��र �मद�� ब'ल���, "आ�� द�सर� क�� प�ह�ज� �� ब'ल". ��ल=ष�र स��ग+ ल�ग�', "आम�� ग�ल� ब�र� �षj � �न�� र��� आ�'�, आ�� ��र��� �ष� अज����स�� क�ढ��� ल�गण�र आ��. त�� क�ळ�� आम��ल� क'ण��� ओळख+ न�� अस� आहश���द हमळ�ल� �र बर� �'ईल". �̀श�प��न प�ढ� स��ग���, �� ऐकल���र �' द��घन �मद�� त���न� �' �र द��'. ��म�� जर� ��मच�� सध��च�� रप�� सगळ� जग हफरल�� �र� क'ण��� ��म��ल� ओळखण�र न��� अस� म� ��म��ल� �र द��'. ��म�� �� ��मच� ��र��� �ष� ह�र�ट र�ज�च�� र�ज��� क�ढ�ल. ��थ� ��म��ल� सगळ�� स'�� स�ह�=� प�प �'��ल � ��मच� �'ग� सनम�नस�द� र�खल� ज�ईल. ��म��ल� ज�� सXग�� र�����च� अस�ल त�� सXग�� र��d शक�ल ��थ� � क'ण��� ��म��ल� ओळखण�र न���. म� ��म��ल� आणख�न �र द�ऊ इलचछ�' म�झ� �र द�ण��� सम�=�न झ�ल�ल� न���. �म प�ढ� ब'ल�', "म�झ�� म�ल�, अस� �र म��ग ज' ह�श�ष अस�ल. ब'ल क�� म��गण�र आ��स". ��झ� क�क� ह�द+र स�द� म�झ�च अ�श आ��, �� ऐकल���र ल*�� आल��स�रख� ��ल=ष�र ब'ल�', "आपल��ल� ह� मत�� द���� प��d शकल' �_च म'ठ� �नद�न आपण हदल� आ��. म� त��� सम�=�न� आ��. �र�स�द�, जर आपल��ल� मल� क���� द����च� अस�लच �र �� द�. म� �� आन�द�न� स��क�रण�र आ��". �र� मल� ��ट�� म�झ��कड+न क���N ग'ष� व��व��� अस_ ��ट�� � त�� अश� आ���, ल'भ�पण� म�झ���+न प+ण���� हनघ+न ज���. क�रण

त��म�ळ_च आजच� �� हद�स आम�� भ'ग� आ�'�. म+ख�पण�, क'=, म�झ���+न न���स� व�����, म�झ��� द��ब�द� सद`� अस���, सत��च� च�ड, भ'ग��बदल औद�लसन� म�झ��� स�भ���v अस����. �मद�� त���र स��ग�', "��म�� सगळ� प��ड� स�भ���v �स_च अ���. त�� कर�� क���N मल� कर�� ल�गण�र न���". �̀श�प��न प�ढ� ब'ल���, अस_ स�भ�षण झ�ल��न��र �' न��� द�� अ��=��न प���'. त�� पस�ग�न��र �� सगळ� प��ड� एकम�क�ल� आणख�न च��गल� ओळख+ ल�ग���. �� एकम�क�ल� हमठ� म�र���. आपल�� �ळ��र आल���र �� त�� ब�हण�ल� त��च� र�� द����. ज' म�ण+स ह� म�ल�ब�प�च�� भ�ट�च� कथ� भक�प+��क ऐक�ल अथ�� ��च�ल त��च�� मन�ल� प+ण� श���� प�प �'ईल. त���च�� घर���ल च�ल क=��� ह�झण�र न���. अश� म�णस�� च��ग�लपण� ओ�प'� भरल�ल� अस�ल. �' त��च�� हमत��� हप� अस�ल. �' क=� क'ण�च�� स�पत�च� ल'भ करण�र न���. क'ण�च�� स�च� अहभल�ष� =रण�र न���. त��च�� मन�� घ�ण ह�च�र ��ण�र न����. अश�रर��न� द �स��� अरण� प���च� ब�ह�स��� भ�ग स�पल�.

द�सर� अरण� प�� भ�ग ��ह�स���

�̀श�प��न स��ग���, �म�च�� प�रण�न� �� उचच दज��च� ��जस�� प��ड� अज����स�च�� एक �ष��च�� ���र�ल� ल�ग���. त��स�ठ� �� त���च�� बर'बर र��ण���� ब�हण��च�� सभ�� ��ऊन बस���. �� ��� ज'ड+न त�� समस� ब�हण��न� स��ग��� कY, त��न� आ�� ठरल��पम�ण� अज����स�� ज��� ल�गण�र आ�� ��व��� त���च� पर��नग� �� म�ग� अस���. ��ल=ष�र ब'ल�', "आपल��ल� म�ह�� आ��, =��र�ष¡ �च�� म�ल��न� कपट छल म�ग��न� त���च� स�पत� � र�ज� �डपल� आ��. त���न� �न��स�� प�ठ�ल� आ�� � आ�� एक �ष� अज����स�� र���� ल�गण�र आ��. त��स�ठ� �� त���च��स� असल�ल�� ब�हण��च� पर��नग� म�ग� अस���. त�� हनद�� द���=न�बर'बर त��च� स��गड� कण�, शक+ न� आहण त��च� कTर� ब�=+, ह��न� त�� एक �ष��� �� स�पडल� �र प�न�� त���न� ब�र� �ष� �न��स � एक �ष� अज����स अस_ कर��� ल�ग�ल. म�ण+न आ�� त���न� अज����स�� ज����च� आ�� त��स�ठ� �� त�� �पस�� ब�हण��च� आहश���द म�ग� अस���. जर �� स�पडल� �र ल'क��च� फ�र न�कस�न �'ईल ह�च� त���न� क�ळज� अस��. जर स�पडल� न���� �र �� त���च� र�ज� प�नv हमळ�+न ल'क��च� र�ज� सथ�पन कर शक��ल अस_ �� त�� ब�हण��न� स��ग���. �� ऐकल���र सगळ� ब�हण प��ड���च�� न����च� ज�घ'ष कर ल�ग���. �� प�ह�ल���र ��ल=ष�र�ल� गह��रन ���� � �' रड+ ल�ग�', त��च� भ�न �रप��. त�� ल'क��च�� सद��न��म�ळ_ �' फ�र पभ�ह�� झ�ल� �'��. भह�ष��� क�� लल��ल� आ�� त��च�� भ����� �' �र�+न ग�ल� �'��. त��ल� भ�न��र आणण��स�ठ� =Tम� ऋष� ब'ल+ ल�गल�. �� र�ज�ल� स��ग+ ल�ग���, "अ�' र�ज�, आपण स+ज अ���, आपण ह�ह�= श�स��� प��ण अ���. आपण हन��श�सच� ज�णक�र अ���. अश� पररलसथ��� कस� क�म कर����च� त��च� भ�न आपल��ल� असल� प�ह�ज�. अस_ �रख+न ज�ण� च��गल� न���. आपल�� स�रख� अश� पररलसथ��� जर डगमगल� �र इ�र��न� क�� कर����च�"? प�च�न क�ळ�स�द� म'ठ� द����न� अश� पररलसथ��ल� �Xड द��� ल�गल� �'�� ह�च� म� आपल��ल� आठ�ण करन द�� आ��. शत+च� न��न�ट

करण��स�ठ� �� अज����स�� ज�ऊन त���च� क�म �ड�स न���� अस� इह���स आ��. उद��रण�थ�, इ�द त��च�� शत+च� प�ड�� करण��स�ठ� हगररपसथ� हनश�= म�ण+न लप+न र�ह�ल� �'�� �� स�� ज�ण���. त��न��र �' त��च�� शत+च� न�श कर�'. अहद��च�� उदर�� जनम घ�ण�� आ=� ह�षण+ द`त���च� न�श करण��स�ठ� बर�च क�ळ अज����स�� र�ह�ल� �'�� �� सगळ� ज�ण���. ��थ� �' ��ग�व� (घ'ड�च� म�न असल�ल�) म�ण+न र��� �'�� क�रण कY, �' द`त���न� समज+ न��. बळ�ल� आ�रण��स�ठ� ह�षण+ ��मन अ���र घ�ऊन ग�ल� �'�� �� स��श+� आ��च. �g��शन� प�ण��� लप+न बसल� �'�� �� ��ल� म�ह�� आ��. द����च�� क�म�स�ठ� अश� अन�क रप घ�ण��च� � लप�ड�� करण��च� ख�ळ द����न� हकत��क पस�ग� ख�ळल� आ���. �र� शत+�न� म�रण��स�ठ� इ�द�च�� �ज�� बसल� �'�� �� ��ल� म���� अस�लच. अह�प�च�न क�ळ� ऋष� औ��, द����न� स��य� करण��स�ठ� त��च�� म���च�� उदर�� हकत��क �षj � लप+न बसल� �'�� �� ��ल� म���� आ��च. ह��स��� प�थ���र सगळ� कड� लप� छप� त��च� पसरल�ल� �̀र� नष कर� �'�� �� ��ल� म���� आ��. दशरथ�च�� प'ट� जनम+न �' र�म रप�न� ह�षण+, दश�नन र�*स��च�� र�ज�च� न�श करण��स�ठ� ��झ�� स�रख�च �न��स भ'ग� �'�� ह�च� ��ल� ह�सर पडल� आ�� क��"? शत+च� हनvप�� करण��स�ठ� अश� अन�क रप द����न� ह� आ=�स�द� र���� ल�गल� �'�� �� जर� ध��न�� घ�, आहण अज����स�स�ठ� म'ठ� आन�द� मन�न� ���र �'".=Tम���च�� त�� उत�जक �कव��न��र हभम त��ल� ब'ल�', �� समज+न घ� कY, ��झ�� आज�न� �' ग��ड�� =�र� अज��न ��झ�� आद�श�च� ��ट प��� आ��. अश� लसथ��� अस_ ��बल झ�ल��स�रख� ��गण� ��ल� श'भ� न���. म� नक+ ल � स�द���ल� स��हग�ल� आ�� कY, क���� झ�ल� �र� आ�� न घ�बर�� ह� अज����स�� �शस�� व�����च� � न��र कTर���च� फडश� प�ड����च�. �� त�� ���र�� अस���न� �+ अस� कस� ��ग� आ��स. ��क'दर�च�� त�� घ'षण�च� समस� ब�हण म'ठ�न� ज�घ'ष करन स��ग� कर���. त��न��र �� सगळ� प��ड���च�� पर��नग�न� आप�पल�� घर� ज����. =Tम� ऋषNच�� बर'बर �� प��ड� त���च� पतन� दTपद� बर'बर अज�� ��स�च�� प+�� ���र�ल� ल�ग���. त���च� सगळ� म�तशक� � इ�र स�मथ���हनश� �� त�� आव��न�ल� स�म'र� ज�ण�र

अस���. एक� ग�प ज�ग� �� कश�पक�र� लप+न क�म� कर����च� � एकम�क��श� स�पक� कस� र�ख����च� त��च�� हन�'जन�स�ठ� �� ���र �'���. अश�रर��न� द �स��� अरण� प���च� ��ह�स��� भ�ग स�पल�.

- म��भ�र� �नप�� स�पल� -

भ�ष���रक�र�च� पररच� - म� अश'क क'ठ�र�, म�झ�� ���च� ७६ �षj झ�ल� आ���. ग�ल� हकत��क �षj म� ह�ह�=

प�च�न गथ��च� एक क� ���ल म�ण+न अभ��स कर� अस�'. त�� क�ळ�� मल� समजल� कY,

आपल�� प�च�न हश*ण पद��� च�र ग�थ��च� म�त� �'��. त��� मन�सम���, म��भ�र�,

र�म��ण आहण �'ग��लसष �� म�त��च� �'��. आपल�� प+�Cच�� हश*ण पद��� ह� ग�थ��च�

��चन करण��च� पथ� �'��. न��रच�� क�ळ�� इ�गज��न� त���च� हश*ण पद�� ��थ� रज�ल�

� आपल� प�ठश�ळ� पद�� स�प�ष�� आल�. आपल�� हश*ण पद��� अ*र ओळख,

हन��श�स, गहण� ए�ढ�च हशक�ल� ज��. त��हश��� हशक���न� घ'क�पट� करण��च� म�त�

�'��. �� सगळ� आ�� इह���स जम� झ�ल�ल� असल� �र� त��च� उप��क�� न�क�र�� ��ण�र

न���. म�ण+न एक प�तन म� कर����च� ठर�ल�. म� एक अह�स�म�न� अभ��सक आ�� �र�

व��स�ग म'ठ� आ��. त�� पम�ण�, मन�सम��� पथम ई-स�ह�त�च�� म�ध��म�न� ��म��ल� हदल�.

त��च� च��गल� स��ग� झ�ल� आ��. त��म�ळ_ म�झ� उतस�� ��ढल� आहण म��भ�र��च�, 'जस�

आ�� �स�', अश�पक�रच� भ�ष���र आ�� द�� आ��. त��च� स�=�रणपण� ४० ख�ड �'ण�र

आ���. स�प+ण� म��भ�र� ��ण��स बर�च अ�=� ल�गण�र आ��. इ�र म�डळ� म��भ�र��च� भ�ष���र कर���न� त��च� आक�र आट'पश�र करण��स�ठ� त����ल हशक�ण+क�च� भ�ग व�थ� समज+न स'ड+न क��ळ कथ�भ�ग�च�च भ�ष���र कर��� त��म�ळ� एक श̀*हणक प�स�क

म�ण+न अस_ भ�ष���र र��� न���. म� सगळ�� हन��श�स हशक�ण���� कथ� जश�च�� �श�

ठ��ल�� आ���. क���N ज�ग� ह�ष� समजण� स'प� व���� म�ण+न म� ट�प� हदल�� आ��� क����

क�स�� हदल�� आ���, क�रण मल� म�ह�� आ�� हक�, ह�च� ��चन करण�र� मर�ठ� भ�हषक

स�म�न� आ���. क'ण� ह�द�न ��चक अस�ल �र त��ल� त�� ट�प��च� गरज ��टण�र न���.

आ�� थ'ड� म�झ��बदल लल��� आ��. �स� प���� अश� क�म�� क'ण� स�सक� �च� प�ध��पक असल� प�ह�ज� अस_ क'ण�ल� ��ट�ल मग म� एक इ�लजन�अर क�� �� क�म कर�

आ�� अस� पश पड�ल पण त��च� उतर अस_ आ�� हक�, ए�ढ� म'ठ� क�म करण��स क'ण�

���र �'� न��� आहण �� स�द� फ� कट करण�र� ह�द�न मल� हमळ�ल� न���. ज�� क'ण�ल� म� त��च� म�त� स��हग�ल� �� सगळ� त�� क�म�स�ठ� भरप+र म�न=न म�ग+ ल�गल� मग म�

ठर�ल� आपणच �� कर���. ग�ल� २५ �षj � म� हन��त ज��न जग� आ��, बर�च सम� म�झ��कड� आ�� मग आपणच �� कर��� अश� ह�च�र��न� �� कर����स घ��ल� � पथम

मन�सम��� हदल� आ�� म��भ�र� द�ण��च� प�तन च�ल+ आ��. त��स�ठ� द`��'ग��न� ई-

स�ह�त� स�रख�� ध�����द� म�डळNच� स�थ हमळ�ल��म�ळ_ म�झ� उतस�� हदग�हण� झ�ल�.

१९८५ प�[� म� म�झ� उद'ग कर� �'�'. क�रख�न� भ�ई�दरल� � र��ण�र च_ब+रल� त��म�ळ_ ��ण��ज�ण��च� दगदग म�झ�� पक� ��ल� झ�पल� न��� � म� हद��च�� झटक��न�

आज�र� झ�ल'. त��न��र ड@कटर�च�� सलल��न� म� सगळ� उद'ग ब�द करन घर�� बसल'.

थ'ड� बच� क�ल� �'�� त��च�� ज'र��र आज म� म�झ� स�=� ज��न जग� आ��. प̀श�प�ठ�

ल�गण��च� स�भ�� म�झ� म�ळ��च न���. स�र����प�स+न ��चन�च� छ�द �'�� त��� कथ�

क�द�ब��� ��चण��� रस नव���. म� क���N म�ह��� द�ण�र� ग�थच ��च� अस_. त��म�ळ_ अन�क ह�ष���च� व��स�ग झ�ल� त��� �� च�र प�स�क प�ढच�� हपढ�स ह�श�ष उप��क ठर��ल अस�

मल� ज�ण�+ ल�गल� ��व�� त���च� भ�ष���र� करण��च� ठर�ल�. त�� व�ह�र�क म�झ� ललख�ण

श��� ह�ष���� बर�च आ��. क@�हटन_टलच� क̀. रतन�कर क� लकणC ह��न� आग�प+��क म�झ��

कड+न 'स_हद� ख� हनहम��� उद'ग', न����च� प�स�क लल�dन घ��ल�, मर�ठ���ल �� पह�ल�

ख�ह�ष�क प�स�क आ��. त��च�� च�र आ��त�� झ�ल�� आ���. बहळर�ज� म�लसक�च� स�प�दक भ'सल� ह��च�� आग��म�ळ_ त���च�� म�लसक��� म� १९९२ �� २००५ प�[�

श��क��[न� श���च� पद�श�र हश*ण एक� ल�खम�ल�च�� द�र� हदल� आ��. त��� ६५ ल�ख

लल��ल�. त�� हश��� स�प�दक भ'सल���च�� आग��म�ळ_ हनसग�श���च� ��त हशक�ण�र� एक

अभ��सकम, 'व�����ररक हनसग�श��� अभ��सकम' ���र करन �' स�खच�[न�

श��क��[स�ठ� १९९४ स�ल� उपलब= क�ल�. त��म�ळ_ आपल�� म��र�ष¡ �� हनसग�श���च�

पच�र झ�ल�. आ�� ह� उ��र���� ज�व��� शर�र स�थ द�ण��� क� चर�ई कर ल�गल� आ��,

म�झ� सगळ� ल* आपल�� ह��द+ म�न����च� मर�ठ� म�णस�ल� पररच� करण���र आ��.

त��स�ठ� म��भ�र�, र�म��ण � �'ग��लसष ह��च� 'जस� आ�� �स_' अन���द करण���र भर

आ��. म�झ� ज�'ह�ष श�स�च� ज�न च��गल� आ��. त��पम�ण� जर ग'ष� �'ण�र अस��ल �र

म� २०२० न��र नस�न. त��स�ठ� �� सगळ� उपकम ल�कर�� ल�कर उरकण��च� म�नस

आ��.

आ�� क'ण�ल� पश पड�ल कY, �� इ�लजहन�रNगच� म�ण+स श����र कस_ लल���'? त�� बदल

थ'ड� लल���'. म�झ�� क�रख�न��� ब�g��क क�मग�र उरण, अललब�ग, �सईच� �'��. हश*ण

ब���च� पण एक�द� अ�ज�र कस_ ��पर����च� �� हशक�ल� हक�, �� त��� ल�करच हनषण��

�'� �'��. त�� म�ल��न� म� ह�च�रल� हक�, �� ए�ढ� �gश�र अस+न�� श��� क�� कर� न����?

त���च� एकच उतर अस_, म�लक श���� भ�ग� न���. मग म� ठर�ल_ श���श�स�च� अभ��स

कर����च�. अभ��स�च�च छ�द असल��म�ळ_ �' स�र झ�ल�. त��� मल� ल�करच समजल�

कY, श���च� स�ब�= ब@टन� प�*� म��क'ब��@ल@ज�श� ज�स� आ��. मग म� त�� ह�ष��च�

अभ��स करन त��� ल�करच प�र�ग� झ�ल'. त�� अभ��स�पम�ण� म� क���N ��त ह�कलस�

क�ल� � �� अजम��ण��स स�र��� क�ल�. त��� अप�*�पम�ण� पररण�म हमळ+ ल�गल� त��पम�ण�

एक श�����त ह�कलस� �'� ग�ल�. म�झ�� क�मग�र�च�� श����र म�झ� प�'ग �'� �'��, त���

म�झ� प̀स� ल�ग� �'�� � त���च� क� ट+ �हब� क�म कर� �'��. त����ळ� म� च��गल� �रण �'�'

� उतस��स�द� �'��. म�झ�� ��त�न� श��� उतम �'�� �� म� समजल' � �� सगळ� ��थ�च

स�पल�. �� सगळ� १९८२ �� १९८५ अश� स�ल�� झ�ल� �'��. म�स�द� �� सगळ� ह�सरन

ग�ल'. पर���, १९९२ स�ल� म'ठ� द �षक�ळ पडल� �'�� म��र�ष¡ �� त����ळ� म� एक दष�

ट�व���र प�ह�ल�, त��� एक ग�म�ण मह�ल� एक� ख'ल ह���र�� उ�रन ��ट�न� प�ण�

क�ढ+न ब�लद�� भर� �'��. त����ळ� मल� र���ल� न��� � ह�च�र क�ल�, म�झ�� ज�न�च�

जर उप�'ग �'ण�र नस�ल �र क�� क�म�च� �� ज�न. म� एक ल�ख लल��ल� � द`हनक

न�शहकल� प�ठ�ल�. �' ल�ख त���न� पलसद क�ल� न���. मग म� �' ल�ख बळ�र�ज�

म�लसक�� प�ठ�ल�. त��� �' छ�प+न आल�. �स� प���� न�शहकन�स�द� �' पलसद क�ल�. त��न��र बहळर�ज�च�� ��चक��च� पश ह�च�रण� स�र झ�ल� � म� म�झ� श���च� ज�न त���न�

त�� म�लसक�� ल�ख लल�dन द�ऊ ल�गल'. अश�रर��न� म�झ� श���� ललख�ण भरप+र झ�ल�.

त��बदल आ=� लल��ल� आ��.

आ�� थ'ड� म�झ�� बल@गप'सट बदल लल���'. ह��द+स��न�� २००८ स�ल� इ�टरन�ट�र

बल@ग स�र झ�ल� � म� त��� म�झ� बल@ग स�र क�ल�. म�झ�� ल¨स�� =म��बदलच�� ��दगस�

पर��� श�सश�द ह���चन�म�ळ_ पह�ल� बल@ग ब�द झ�ल�. म�झ� प+�C प��च बल@ग �'��. त��� म�

अभ��स��न� ज� स�श'=न करन श'=+न क�ढ� अस_, �� लल���'. त��� अन�क ह�ष���र�ल

म�झ� स�श'ल=� स�ह�त� पलसद कर� अस�'. त��� ब�हण =म�, ज`न =म�, ल¨स�� =म�,

इसल�म, अथ�, न���, हन��श�स, र�जक�रण अश� ह�ष����र बर�च लल��� अस�'. �� ��म��

��च+ शक��. एकच बल@ग मर�ठ� आ�� ब�क�च� इ�गज�� आ���. लसल�क@न म=�ल बल@ग

इसल�म बदलच�� म�झ�� स�श'=न�च� श�सश�द ललख�ण आल��न��र ब�द झ�ल� आ��.

ग�गल�र�ल बल@ग म�त ज'र�� च�ल+ आ���. म�झ� अश� ह�ष���र�ल ह�च�र न�क�र�� ��ण�र न���� अस_ सत��ल� =रन असल��म�ळ� ज�व��� मल� क'ण� ह�र'= कर�' ��व��� त���न� म�

नमपण� स��ग�', क� प�� म�झ���र अब�न�कस�न�च� द��� कर���, �� झ�ल� हक�, �� ल'क गपप

�'���. क�रण, जर �� �स� द��� कर��� �र त��� �_च �रण��च� स�भ� ज�स� अस�'.

ए�ढ�च न��� �र त���च�� ख'ट�पण�च� ज�ह�र बभ� �'ईल �� त���न� पर�डण��स�रख� नस��.

म� पच�रक� थ�ट�च� ललख�ण कर� न���. ज� समज�� �� ह�ज�न�च�� आ=�र�न� लसद

करनच लल���', आजच�� क�ळ�� अस_ ललख�ण ब���च गट��न� आ�ड� न���. ब���च

ल'क��च� ख+नस�द� झ�ल� आ��� �� आपण ज�ण��च, म�ण+न म� शक��र म�झ��बदल क���N

लल�d इलचछ� न���. सत��प�*� स'इसकरच� आज जम�न� आ��. म�झ� ज��न���ल अन�भ�

लल��ल� �र �� एक ��चन�� प�स�क �'ईल पण त��� स�� ��दगस� ह�ष� प�ढ� ����ल. म�

म��डल�ल� क'ण���� म�द� आज�र क'ण�ल��� ख'ट� ठर��� आल�ल� न���. ज��� ज���,

ज`न =म��बदलच� ��द स��ग�' एक उद��रण म�ण+न, १९०२ मध�_ सर जगद�शच�द ब'स

ह��न� �̀ज�हनक प�र��� द�ऊन ज� लसद��� म��डल� त��च� प�र��� द�ऊन म� लल��ल� कY, �ल�

ज' ज`न =म� पच�र�� आ�� �' ��न �ज�र �ष��प+�Cच�� अड�ण�पण��र आ=�रर� आ��,

त����ल सगळ_च ह�च�र अज�न�=�र�� म�ण+न ख'ट� आ���. ए�ढ�च न��� �र व����ररक

ज��न�� �' =म� प�ळण� क��ळ अशक� आ��. त��म�ळ_ ज`न उखडल� पण स�द`��न� ��

ख+नखर�ब� करण�र� नसल��म�ळ_ ��चल'.

श��ट� म�झ�� �ब��� बदल लल���'. म�ळ��च म�झ� पक� �� �'ळ�म�स� अस�� त��� २०१० स�ल� ब�सटच�� बसन� मल� ५० फ+ ट ल��ब फ�कल��म�ळ_ प�र�� ज��ब�द झ�ल'

�'�'. म_द+ल� आघ�� झ�ल��म�ळ_ म�झ� समरणशक� ग�ल� �'��. द'न बरगड� ��टल��

�'त��. म�झ� श�च � म�त ह���र हन��तण र�ह�ल� नव���. द�ड �ष� �स_च ग�ल�. त����ळ� म�झ�

�� ६८ �'��. क��ळ द`� बल�तर म�ण+न आज म� प+���� झ�ल' आ�� �र� क'ठल����

���न�न� प��स करण��स पर��नग� न���. म�ण+न म� क'ठ��� ज�� न���. ग�ल�ल� सम�ह� प�नv

आल� � आ�� सगळ� बर� च�लल� आ��. त�� क�ळ���ल अन�भ� ह�श�षकरन म�झ�� ज�न

स�=न�च�, म'ठ� र'चक आ���. �+���स ए�ढ� प�र�.

ई-स�ह�त�च�� पद�ल=क���[च�� आग��म�ळ_ �� म�झ��बदल� खर� म�ह��� सह�स�रपण�

हदल� आ��. जर शक� अस�ल �र त����ल मजक� र�� बदल न कर�� �' पलसद�स र����.

अश'क क'ठ�र�,

२३- २ -२०१८

[email protected] ,[email protected]

ह�श�ष स�चन� - म��भ�र��च� सव� ख�ड ��चण��स�ठ� क� प�� ख�ल�ल लल�क �र ज�.http://www.esahity.com/23092343238123512366234023812350.html

ई स�ह�त� पह�ष�न -मर�ठ� भ�ष� आ�� झ�प घ�ण��च�� म+ड मध�� आ��. रडण����कड� ल* नक� द�ऊ. मर�ठ��

क=�च नव��� इ�क� ��चक आ��� आ��. प��C प�स�क�च�� एक� आ��त�च�� �ज�र न

�ज�र प�� छ�पल�� ज��. प��च �ज�र म�णज� ड'क���रन प�ण�! आ�� ई प�स�क��च��

जम�न��� एक एक प�स�क प�च ल�ख ��चक��प��� ज�� आ���. �ष��ल� अ=�� क'ट�

ड�ऊनल'ड �'���. ��चक एकम�क��न� परसपर ऑड�र कर���. व�टस अप, ई म�ल, ऍपप,

बल�� ट�थ, ��बस�ईट, प�नड¡ �ईव�, लसड� अश� अस�ख� म�ग�[न� प�स�क� व���रल व���ल�

ल�गल� आ���. स�स�ट स�टल मर�ठ�च� ��र. ख�ड�प�ड��च�� गल�ब'ळ��प�स+न �� जग�च��

प�ठ��र�ल पत��क द�श��. र@क�टच�� ��ग��न� स�स�ट स�टल�ल�� मर�ठ�च�� ग�ड�ल� आ��

क'ण� थ��ब�+ शक� न���. �� =+म=डक क����� स��भ�ग� व��. आपल�� ओळख�च��

मर�ठ� स�*र��न� ��� ओढ�. त���च� ई म�ल पत�, व��टसप न�बर आम��ल� प�ठ��. ��म��

हक���� ��चक आण�. �� श�भर आण��ल आहण �� �ज�र आण��ल. ��मच�� व��टसप

ग�पम=+न ��च� ज�ह�र�� कर�. आपल��ल� क� ठल� प�स�क� ��चक��प�[� प'�'च���च�

आ��� �� आपल��ल� हटव��, प�परच� ज�ह�र�� पर�ड� न���. आमच� ��चक ��च आमच�

ज�ह�र�� एज�ट. ��च आमच� ��कद. मर�ठ� भ�ष�च� ��कद जग�ल� द�ख�+न द�ऊ.

ई स�ह�त�च� प�स�क� www.esahity.com �रन ड�ऊनल'ड कर�.

[email protected] ल� कळ�+न ई-म�लन� म��ग��. हक��� 7710980841 �� न�बर

स�व� करन ठ���, �� न�बरल� ��मच� न����न� Whatsapp करन प�स�क� whatsapp म�गj

हमळ��.

लल�क ई स�ह�त�च� app.https://play.google.com/store/apps/details?id=com.

esahity.www.esahitybooks ह� लल�क�र उपलब= आ���. �� download कर�. ��

स�� म'फ� आ���.

=न���द