छंदोमयी - esahity.com · 2019. 8. 26. · प्रकाशक : ई...

239

Upload: others

Post on 01-Oct-2020

29 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

  • छंदोमयी कविता- गझल

    हे पसु्तक विनामूल्य आहे

    पण फ़ुकट नाही

    या मागे अनेकाांचे कष्ट ि पैसे आहेत .

    म्हणून हे िाचल्यािर खचच करा ३ वमवनट

    १ वमवनट : लेखकाांना फ़ोन करून हे पसु्तक कसे

    िाटले ते कळिा

    १ वमवनट : ई सावहत्य प्रवतष्ठानला मेल करून हे पसु्तक कसे िाटले ते कळिा.

    १ वमवनट : आपले वमत्र ि ओळखीच्या सिच मराठी लोकाांना

    या पसु्तकाबद्दल अवण ई सावहत्यबद्दल साांगा.

    असे न केल्यास यापढेु आपल्याला पसु्तके वमळणे बांद होऊ शकते.

    दाम नाही मागत. मागत आहे दाद.

    साद आहे आमची. हिा प्रवतसाद.

    दाद म्हणजे स्ततुीच असािी असे नाही. प्राांजळ मत. सूचना. टीका. विरोधी मत याांचे स्िागत आहे.

    प्रामावणक मत असािे. ज्यामळेु लेखकाला प्रगती करण्यासाठी वदशा ठरिण्यात मदत होते. मराठीत

    अवधक कसदार लेखन व्हािे आवण त्यातून िाचक अवधकावधक प्रगल्भ व्हािा. आवण सांपूणच समाज सतत

    एका नव्या प्रबदु्ध उांचीिर जात रहािा.

  • छंदोमयी कविता- गझल

    संगीता जोशी

    ई सावित्य प्रवतष्ठान

  • छंदोमयी कविता- गझल

    संगीता जोशी

    A-1. भूषण अपार्टमेंर्.

    11/2. किनेगर. कवमन्स कॉलेजजिळ. पुणे 411052

    Phone : 9665095653. 7722006363

    [email protected]

    या पुस्तकातील लेखनाचे सर्व हक्क लेखखकेकड ेसरुखित

    असून पुस्तकाचे ककंर्ा त्यातील अंशाचे पुनर्ुवद्रण र्ा

    नाट्य. खचत्रपट ककंर्ा इतर रुपांतर करण्यासाठी

    लेखखकेची परर्ानगी घेणे आर्श्यक आह.े तस े न

    केल्यास कायदशेीर कारर्ाई होऊ शकते.

    This declaration is as per the Copyright Act 1957. Copyright protection in India is available for any literary. dramatic. musical. sound recording and artistic work. The Copyright Act 1957 provides for registration of such works. Although an author’s copyright in a work is recognised even without registration. Infringement of copyright entitles the owner to remedies of injunction. damages and accounts.

    mailto:[email protected]

  • प्रकाशक : ई साखहत्य प्रखतष्ठान

    www.esahity.com

    [email protected]

    प्रकाशन : २६ ऑगस्ट २०१९

    ©esahity Pratishthan®2019

    • खर्नारू्ल्य खर्तरणासाठी उपलब्ध.

    • आपले र्ाचून झाल्यार्र आपण ह ेफ़ॉरर्डव करू

    शकता.

    • ह ेई पुस्तक र्ेबसाईटर्र ठेर्ण्यापुर्ी ककंर्ा

    र्ाचनाव्यखतररक्त कोणताही र्ापर करण्यापुर्ी ई-

    साखहत्य प्रखतष्ठानची परर्ानगी घेणे आर्श्यक आह.े

    ’छंदोमयी कविता- गझल’ या पुस्तकाच्या

    छावपल आिृत्तीचे प्रकाशक रवसक आंतरभारती

    यांनी या पुस्तकाच्या ई आिृत्तीसाठी परिानगी

    ददल्याबद्दल त्यांचे आभारी आिोत.

    http://www.esahity.com/mailto:[email protected]

  • संगीता जोशी

    सांप्रत मराठी कविता

    आवण विशेषतः मराठी

    गझलच्या रवसकांना संगीता

    जोशी यांची नव्यान े ओळख

    करून द्यायची गरज नािी.

    मराठीतील त्या पविल्या मराठी

    गझलकार. २००४ सालच्या

    अमरािती येथील मराठी गझल संमेलनाच्या त्या अध्यक्षा

    िोत्या. त्यांची आजिर प्रवसद्ध झालेली म्युवझका. िेदना

    संिेदना. चांदणे उन्िातले. मराठी गझल. नजराणा

    शायरीचा भाग १ ि २. ती भेर्ते नव्याने अशी अनेक पुस्तके

    रवसकांच्या मनात स्थान करून आिते. अनेक पुरस्कारांनी

    त्यांना गौरिण्यात आले आि.े अनेक सभा. मैफ़ली ि

    संमेलनांतून त्यांनी आपले काव्य सादर केले आि.े टर्व्िी

    मावलका. ध्िनीमुदिका यांतून त्यांची गीत े प्रवसद्ध झाली

    आिते. गेली पन्नास िषाांहून अविक काळ त्या वलिीत आिते.

  • या सिट सन्मानांमध्ये गुंतून न रिाता त्यांचा

    लेखनप्रिास सुरूच आि.े आवण त्यासाठी त्या निनिीन

    माध्यमांचा मागोिा घेत असतात.

    प्रस्तुत पुस्तक म्िणजे मराठी कवितेच्या

    अभ्यासकांसाठी एक खवजनाच आि.े ४३ मात्रािृत्ते, १५४

    अक्षरगणिृत्ते, ९ अनाितटनी िृत्ते अशी सुमारे २००हून अविक

    िृत्तांची ओळख त्यांनी करून ददली आि.े आवण ओळख म्िणजे

    कािी केिळ तोंडओळख नव्ि.े त्या प्रत्येक िृत्ताची इत्थंभूत

    माविती आवण त्यातील गझलांची उदािरणेिी त्यांनी ददली

    आिते. या उदािरणांत त्यांच्या स्ितःच्या गझला तसेच

    सुरेशभर्, मािि जूवलयन, भा रा तांबे , मोरोपंत, खािर,

    शांता शेळके, बा भ बोरकर, डॉ. राम पंवडत, मंगेश

    पाडगांिकर, रे ना िा टर्ळक, गंगािर मिांबरे, शंकर िैद्य,

    इंददरा संत, केशिसुत, केशि कुमार, गददमा अशा

    ददग्गजांबरोबरच नंतरच्या वपढ्ांतील दमदार

    गझलकारांचीिी ओळख करून ददली आि.े त्यात ममता

    ससंिुताई सकपाळ, िैभि जोशी, सुिीर कुबेर, सुबोि वनिाणे,

    वसद्धाथट भगत,ए के शेख, स्िामी वनश्चलानंद, सुभाष कांबळी,

    िा. न. सरदसेाई, दीपक करंदीकर, प्राजक्ता पर्ििटन, इंि

  • पिार, मुबारक शेख, सावबर शोलापुरी, चंिशॆखर सानेकर,

    सदानंद डबीर, रूपेश देशमुख, मोिन कुलकणी, वगरीश

    खारकर, क्ांती साडकेर, कुमार जािडॆकर, मनोिर रणवपसे,

    सतीश दराड,े सदानंद बेंिे, जनादटन म्िात्रे, मवनषा नाईक,

    सुरेशकुमार िैराळकर, ददलीप पांढरपटे्ट, सुवप्रया जािि,

    वचत्तरंजन भर्, श्रीकृष्ण राऊत, प्रदीप वनफ़ाडकर, डॉ. कैलास

    गायकिाड ज्ञानेश पार्ील, गंगािर मुरे्,आप्पा ठाकूर, भूषण

    कर्ककर, संदीप माळिी, इलािी जमादार, सुिीर मुळीक

    अशा गझलकारांच्या वनिडक शेरांचीिी ओळख करून ददली

    आि.े या पुस्तकाला डॉ. द.वभ. कुलकणींची अभ्यासपूणट

    प्रस्तािनािी आि.े यात त्यांनी लयतत्त्ि, तगज्जुल, इस्लाि,

    कादफ़या, छंदशास्त्र, आवण आितटनांच्या विविि प्रकारांचीिी

    चचाट केली आि.े केिळ अभ्यासकच नव्ि ेतर छंदोमयी कविता

    आवण गझल यांच्या िारे्ने जाणार् या किी आवण रवसकांना िी

    ि ेपुस्तक आनंद दईेल.

    ि ेपुस्तक म्िणजे एक मेजिानीच आि.े १९३७ साली

    प्रकावशत डॉ. माििराि पर्ििटन (मािि जुवलयन) ् यांचे

    छंदोरचना आवण १९५५ साली प्रकावशत ना. ग जोशी यांचे

    मराठी छंदोरचना (लयदषृ्या पुनर्िटचार) ि १९६४ सालचे

  • मराठी छंदोरचनेचा विकास यांच्या नंतर कवितेच्या

    छंदांबद्दल असे सखोल वििेचन करणारे आवण एकविसाव्या

    शतकातील छंदोमयी काव्यप्रिासाचा मागोिा घेणारे पुस्तक

    माझ्यातरी पिाण्यात नािी. आवण म्िणूनच मराठी छंदांच्या

    अभ्यासकांसाठी ि ेन र्ाळता येणारे पुस्तक आि.े

    ई सावित्य प्रवतष्ठानतफ़े प्रवसद्ध िोणारे संगीता जोशी

    यांचे ि ेदिािे पुस्तक. त्यांची इतर नऊ पुस्तकेदवेखल अशीच

    चौफ़ेर मेजिानी आि.े

    सुनीळ सामंत

    र्ीम ई सावित्य प्रवतष्ठान

  • http://www. esahity. com/uploads/5/0/1/2/501218/ye_chamanajar_sangeeta_joshi. pdf

    http://www. esahity. com/uploads/5/0/1/2/501218/urdu_shayari_sangeeta_joshi. pdf

    http://www. esahity. com/uploads/5/0/1/2/501218/urdu_shayari_2_sangeeta_joshi. pdf

    http://www. esahity. com/uploads/5/0/1/2/501218/ney_kuthehi_vadala_sangeeta_joshi. pdf

    http://www. esahity. com/uploads/5/0/1/2/501218/mddb_dattopant_deshpande. pdf

    http://www. esahity. com/uploads/5/0/1/2/501218/bsbb_sangeeta_joshi. pdf

    http://www. esahity. com/uploads/5/0/1/2/501218/gajhalaayan_sangita_joshi. pdf

    http://www. esahity. com/uploads/5/0/1/2/501218/mulyakatha_1_sangeeta_joshi. pdf

    http://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/amulyakatha_sangeeta_joshi.pdf

    संगीता जोशी यांची ई सावित्यतफ़े

    प्रकावशत पुस्तके

    http://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/ye_chamanajar_sangeeta_joshi.pdfhttp://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/urdu_shayari_sangeeta_joshi.pdfhttp://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/urdu_shayari_2_sangeeta_joshi.pdfhttp://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/ney_kuthehi_vadala_sangeeta_joshi.pdfhttp://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/mddb_dattopant_deshpande.pdfhttp://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/bsbb_sangeeta_joshi.pdfhttp://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/gajhalaayan_sangita_joshi.pdfhttp://www.esahity.com/uploads/5/0/1/2/501218/mulyakatha_1_sangeeta_joshi.pdf

  • g§JrVm Omoer

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

    a{gH$ AmÝVa^maVr

  • ISBN NO.: 978-81-909993-8-0

    `m nwñVH$mVrb H$moUVmhr _OHy$a, H$moUË`mhr ñdénmV dm _mÜ`_mV nwZ:àH$m{eV AWdm g§J«{hV H$aÊ`mgmR>r boIH$ Am{U àH$meH$ XmoKm§Mrhr boIr nyd©nadmZJr KoUo ~§YZH$maH$ Amho.

    àH$meH$ : gm¡. gw{ZVm _mo. Zm§XþaH$aa{gH$ AmÝVa^maVr 683, ~wYdma noR>, Aßnm ~id§V Mm¡H$, nwUo - 411002 \$moZ : 020-24451129Email: [email protected] Web site : www.rasiksahitya.com

    _wIn¥ð> d _m§S>Ur : AmewVmof Vm§~oH$a

    _wÐUñWi :A_mob Agmo{gEQ>g² , gìh} Z§.2/1, eerVmam BñQ>oQ>, gmB© ZJa, qhJUo IwX©, qghJS> amoS>, nwUo 411051

    à_wI {dVaH$ : e¡boe Zm§XþaH$a,a{gH$ gm{hË` àm.{b.Aßnm ~id§V Mm¡H$, nwUo - 411002\$moZ : 020-24451129

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb g§JrVm OmoerChhandomayi Kavita - GazalSangeeta Joshi

    C g§JrVm OmoerE-1 ^yfU AnmQ>©_|Q>g², 11/2 H$d}ZJa, emhÿ H$m°bZr, J„r H«$.1, hm°Q>ob éÐÀ`m _mJo, nwUo - 411052. ‘mo. 9665095653Email: [email protected]

    _yë` : 250

    Amd¥Îmr n{hbr : {S>g|~a 2016nwZ‘w©ÐU : OmZodmar 2019

  • N>§Xmo_`r H${dVm - JPb AZwH«$_{UH$m

    1. _ZmoJV 042. àñVmdZm - S>m°. X.{^. Hw$bH$Ur©

    1- g§^dm{_ ̀ wJo ̀ wJo 092- JPb 12

    3. g_m{dï N>§X 164. N>§Xemó- ñdê$n d g§H$ënZm 195. nÚaMZm 236. AZmdV©Zr d¥Îmo 307. AmdV©Zr d¥Îmo 408. nÙmdV©Zr d¥Îmo-1 Vo 28 439. A½Ý`mdV©Zr d¥Îmo-29 Vo 68 5710. ^¥§JmdV©Zr d¥Îmo 8311. hamdV©Zr d¥Îmo 11312. Om{V AWdm ‘mÌmd¥Îmo 13113. nÙmdV©Zr _mÌmd¥Îmo 13314. A½Ý`mdV©Zr _mÌmd¥Îmo 14715. ^¥§JmdV©Zr _mÌmd¥Îmo 15116. hamdV©Zr _mÌmd¥Îmo 15417. Am`m©, Xmohm, AZwïw>^² 15818. H$mì`JwU - àgmX, _mYw`©, AmoOg 16419. N>ÝX 16720. _wº$N>§X 16921. n[a{eï> 1. Zì`mZo _amR>r JPb

    {bhÿ nmhUmè`m§gmR>r d AmñdmXH$m§gmR>r 17122. n[a{eï> 2. b`VÎd, VJÁObw , Bñbmh, H$m{\$`m,

    `_H$, ̀ {V, Aja 17823. n[a{eï> 3. Aer Agmdr JPb 18724. n[a{eï> 4. JPboMm àdmg 19525. n[a{eï> 5. JOb qH$dm JPb 19826. n[a{eï> 6. N>§XàH$ma d H${dZm_ gyMr 20527. n[a{eï> 7. H${dZm_ gyMr 214

    N¨Xmo_`r H${dVm - JPb 28. n[a{eï> 8.g§X^© J«§W gyMr 221

    29. n[a{eï> 9. JPb n[a^mfm gyMr 22330. bo{IHo$Mm n[aM` 227

  • AZoH$ dfo© JPb dm{Q>Ho$V ñdV… {dhaë` m_ wi o AZ o H $ JPbào_r, agmñdX KoVm `mdm åhUyZ {H§$dm AmnUhr `m dm{Q>Ho$V EImXo amonQ>o bmdmdo åhUyZ AZoH$ H$dr Amgnmg O_m Pmbo. g_mZY_r© EH$Ì Amë`mda MMm©, d¡Mm[aH$ AmXmZ-àXmZ hmoVoM. Ago hmoVm

    hmoVm JPbZdmP ̂ r_amd nm§Mmio Am{U _r JPb{df`r H$m`©emim KoÊ`mMm {ZU©` KoVbm. Bbmhr O_mXmahr Am_À`m gmo~V Ambo. H$m`©emim§Mm {gb{gbm gwê$ Pmbm Ë`mM~amo~a _mPm d¥Îmo Am{U N>§X `m§Mm gImob Aä`mg gwê$ Pmbm. H${dloð> JPbg_«mQ> gwaoe ^Q> `m§Mo g§J«h hmoVoM; Vo Zì`mZo dmMbo. Ë`m§Zr dmnaboë`m N>§Xm§Mm emoY KoVbm. Ë`mgmR>r `mo½` Vo J«§W {_i{dbo. hiy hiy ~aoM "N>§X-gm{hË`' O_m Pmbo d Aä`mgmV AmZ§X {_iy bmJbm. Ë`mZ§Va H$moUVmhr H$mì`g§J«h hmVmV Ambm H$s V§Ì d Ame`m~amo~aM N>§Xm§H$So>hr gmjonmZo bj OmD$ bmJbo.

    _J bjmV Ambo H$s Mm§Jbo H$dr JPb {bhm`bm CËgwH$ AmhoV; nU d¥Îmo, d¥ÎmmV {b{hUo hrM Ë`m§Mr _w»` AS>MU Amho. Vo H${R>U Amho Ago Ë`m§Zm dmQ>Vo. JPboMo V§Ì OmUyZ KoÊ`mg Vo `mo½` {ejH$mMm emoY KoV AmhoV. Ë`m§À`m e§H$m H$m`©emioVyZ, Ë`m§À`m

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

    _ZmoJV

    4/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

    g§JrVm Omoer

  • {bpIV JPbm (nÌmÛmao/ B©-_obÛmao) VnmgyZ H$dtZm Zo_Ho$ H$m` hdo Amho Vo _bm H$iV hmoVo. N>§XmoaMZm `m _mYdamd nQ>dY©Zm§À`m J«§Wm~Ôbhr _r Ë`m§Zm _m{hVr XoV hmoVo.nU Vmo \$ma gImob d {dñVm[aV Agë`m_wio (d {edm` AZwnbãYVo_wio) H$dtZm AS>MUr `oVM hmoË`m. (AZoH$OU Agohr AmhoV H$s Á`m§Zr ñdV…M Aä`mgyZ d¥Îmo d N>§X `m§Mr _m{hVr {_i{dbr.) _J Agm {dMma Ambm H$s EImXo N>moQ>oImZr nwñVH$ ̀ m {df`mda H$m {bhÿ Z`o? ̀ mnydr©, {H$amUm KamÊ`mÀ`m Á`oð> Jm{`H$m à^m AÌo `m§Zr Ë`m§À`m JwéHw$bmV JPbg§~§Yr g§nyU© _m{hVr KoÊ`mH$[aVm _mPo ì`m»`mZ R>odbo hmoVo. d Ë`mZ§Va Ë`m ì`m»`mZmMm {dñV¥V Jmofdmam {bhÿZ XoÊ`mg gm§{JVbo hmoVo. AbrH$So> "JPba§J' ̀ m bmoH${à` H$m`©H«$_mZo Omoa Yabm Amho. Ë`mV ~aoM C^aVo JPbH$ma nwT>o `oV AmhoV. Ë`m§Zmhr {H§${MVem _mJ©Xe©ZmMr JaO AgVo; ho emhra gwaoeHw$_ma d¡amiH$a `m§Zmhr OmUdbo. Ë`m§Zr _bm N>§X {df`H$ nwñVH$ {b{hÊ`m~Ôb gwM{dbo. _J _mÂ`m _ZmV nwñVH$ "{H«$ñQ>bmBO' hmoD$ bmJbo. Xaå`mZ 2014 Mm "`yAmaEb' \$m¢So>eZ À`m "JPbJm¡ad' nwañH$magmR>r _m. CX`XmXm bmS> ̀ m§Zr _mPr {ZdS> Ho$br. JPbMo ho F$U \o$S>Ê`mgmR>r nwañH$mamÀ`m aH$_oMm _r "N>§XmgmR>rM' {d{Z`moJ H$aÊ`mMo R>a{dbo.

    àË`j H$m_ gwê$ Ho$ë`mda H$iyZ Ambo H$s ho WmoSo> {XdgmV AmQ>monUmao H$m_ Zmhr!! _r d d¡amiH$am§Zr {Z{üV Ho$boë`m {deof {Xder Vo hmoUo eŠ`M ZìhVo. nU H$m_ Mmby R>odbo. àH¥$Vr AñdmñÏ`mÀ`m AS>Wù`m§_YyZ dmQ> H$mT>V am{hbo. g§JUH$mda ñdV… H$m_ H$aÊ`mMm AÅ>mhmghr hmoVm. {~ZMyH$VogmR>r Vo A[ahm`© hmoVo. Ago H$aVm H$aVm AmO "_ZmoJV' {b{hÊ`mn`©§V JmS>r nmohmoMbr Amho.

    gVV OmUdV hmoVo, H$s "N>§XmoaMZm' gmH$maVm§Zm _m. _mYdamd nQ>dY©Zm§Zr {H$Vr àM§S> _ohZV KoVbr Amho! Ë`m§À`m H$m`m©bm Ajae… X§S>dV!!

    _m. gwaoe ̂ Q> ̀ m§Zr H$mì`mda \$ma _moR>o CnH$ma H$ê$Z R>odbo AmhoV. g_rjH$ S>m°. X. {^. Hw$bH$Ur© `m§Zr Ë`m§Zm `wJàdV©H$

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/5

  • H$dtn¡H$s EH$ _mZbo Amho. ^Q> `m§Zr AmYw{ZH$ H$dtZm d¥Îm~Õ H${dVoMr AmoT> bmdbr Amho. Amnë`mbm d¥ÎmmV {b{hVm Ambo nm{hOo Aer {OÔ Ë`m§À`m(^Q>m§À`m) gw§Xa d AW©nyU© JPbm§_wio H$dt_Ü`o {Z_m©U Pmbr Amho. Ë`mVyZM ho nwñVH$ {b{hÊ`mMr àoaUm d g§Yr _bm {_imbr Amho. `m J«§WmV _r, gdmªÀ`m embo` OrdZmV AmoiIrÀ`m Pmboë`m H$mhr AZmdV©Zr d¥Îmm§nmgyZ gwédmV Ho$br Amho. Z§Va JPbogmR>r dmnabr OmUmar AmdV©Zr d¥Îmm§Mm n[aM` H$ê$Z XoV ^anya CXmhaUohr {Xbr AmhoV. Vo Amdí`H$M hmoVo. Vr CXmhaUo dmMyZM ZdH$drbm AmË_{dœmg {_iob. AmUIr g§J«h dmMÊ`mMr H$dtZm BÀN>m hmoB©b d Amnbo {dMma H$em VèhoZo JPboV `mo½` eãXmV _rQ>a _Ü`o _m§S>m`Mo `mMm gamd H$aVm `oB©b. BVa g§J«hm§Mo (JPbm§gh BVa Zdo-OwZo, gd© H$dtÀ`m ) dmMZ hm H${dVogmR>r EH$ "[a`mP'M Amho.

    `m J«§WmV AZoH$ H$dtÀ`m CÎm_moÎm_ eoam§Mr Am{U BVa H${dVm§Mrhr CXmhaUo _r CÕ¥V Ho$br AmhoV. (JPb hrXoIrb H${dVmM Amho, ho gdm©§Zm AmÎmmn`©§V _mhrV PmboboM Amho.) gJirM a{gH$m§Zm Z¸$s AmdS>Vrb. Ho$di N>§Xm§Mm éj Aä`mg Aer ̀ m nwñVH$mMr g§^mdZm hmoD$ Z`o Aer nwaonya H$miOr _r KoVbr Amho. N>§Xmä`mgmV ag ZgUmè`m§Zmhr ho nwñVH$ ghO H$moUVohr nmZ CKSy>Z dmMmdogo dmQ>ob ̀ mMr _bm ImÌr Amho.

    hr CXmhaUo {_i{dÊ`mgmR>r _r Iyn g§J«h dmMbo. Ë`m§Mo N>§X {Z{üV Ho$bo. EH$mMrM A{YH$ CXmhaUohr {_i{dbr. A§{V_ {ZdS> H$aUohr AdKS> Jobo. OmñVrV OmñV H$dtMr CnpñWVr `mV Ambr nm{hOo ̀ m hoVyZo Zm|Xr R>odë`m. d`m_wio {dñ_¥Vrhr AS>MUrV AmUrV hmoVr. nwÝhmnwÝhm EH$mM Jmoï>rda XþßnQ>-{VßnQ> doi OmV hmoVm. nU BbmO ZìhVm. CXmhaUo XoVm§Zm eoam§~amo~a BVa H${dVm§À¶mhr Amoir KoVë¶m AmhoV.

    CXmhaUo XoVm§Zm Omo H«$_ R>odbm Amho Ë`mbm Hw$R>bohr {ZH$f bmdbobo ZmhrV. H$moUmMr Á`oð>Vm (d` dm boIZd`) BË`m{X jw„H$ Jmoï>r ~mOybm R>odë`m AmhoV. "_mPo eoa A_Š`mÀ`m Z§Va H$m? V_Š`mMo OmñV d _mPo H$_r H$m?' Ago {dMma H¥$n`m H$moUr _ZmV AmUy Z`oV. "d¥Îm Am{U Ë`mMo Mm§Jbo CXmhaU' EdT>oM _r bjnyd©H$

    6/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • nm{hbo Amho. `m{edm`, _r H$moUmbmhr "\o$da' Ho$bobo Zmhr; VgoM H$moUmdahr _mPm AmH$g Zmhr. Vmo _mPm ñd^md Zmhr. Oo ^mdVo Ë`mbm CËñ\y$V© XmX XoUo BVHo$M _bm H$iVo. gdm©§Zm gm_mdyZ KoUo _bm AmdS>Vo; _mPm Vmohr à`ËZ dmMH$m§À`m àË``mg `oB©b, Ago _bm _ZmnmgyZ dmQ>Vo.

    `m J«§WmV, JPbogmR>r dmnabr OmUmar àM{bV d¥Îmo Va {_iVrbM, nU ~è`mM H$dtZr OmUrdnyd©H$ ZdZdrZ d¥Îmo hmVmibr AmhoV; H$mhr H$dtH$Sy>Z ZH$iV Zdr d¥Îmo V`ma Pmbr AmhoV.(Zdr `mgmR>r H$s Vr N>§XmoaMZoVhr {Xbobr ZmhrV!) Aer d¥Îmo ñQ>ma (*) Zo A§{H$V Ho$br AmhoV. EH$àH$mao ho Ë`m H$drMo Ho$bobo H$m¡VwH$M Amho. H$mhr d¥Îmo Aer AmhoV Or N>§XmoaMZoV {Xbr AmhoV, JPbogmR>r gmo`rMrhr AmhoV, nU Ë`m§Mr CXmhaUo ZmhrV. Aem d¥Îmm§gmR>r _r H$mhr H$dtZm {dZ§Vr H$ê$Z Ë`m d¥ÎmmV Ë`m§À`mH$Sy>Z {bhÿZ KoVbo Amho. {gÕmW© ̂ JV, gwYra Hw$~oa hr Ë`mVrb XmoZ Zmdo. VgoM _r {dZ§Vr Ho$ë`mda H$mhtZr Amnbo g§J«h d H$mhtZr Amnë`m JPbm VËnaVoZo _bm nmR>{dë`m AmhoV. ̀ m hmV^mam_wioM _mPo H$m_ hbHo$ Pmbo Amho. CXÿ©Mo Aä`mgH$ S>m°. am_ n§{S>V ̀ m§Zrhr \$moZdê$Z _mPo doimodoir e§H$m{ZagZ Ho$bo.

    S>m°. X.{^.Hw$bH$Ur© `m§Zm _r AZoH$Xm boIZ dmMyZ XmIdbo. H$mì` hm Ë`m§À`m AË`§V ào_mMm {df`! {edm` _hmH$mì` hmM Ë`m§À`m nr.EMS>r. Mm à~§Y. N>§X {df`mda S>m°ŠQ>aoQ> H$aUmè`m {dÚmÏ`m©§Mo Vo JmB©S> gwÕm hmoVo. Ë`m_wio Ë`m§Mo ~hþ_mob _mJ©Xe©Z _bm bm^bo. hohr `m nwñVH$mMo ^m½`M! àË`oH$ d¥ÎmmMr _moS>Ur XmI{dbrM nm{hOo, hm AmJ«h Ë`m§ZrM Yabm. amO|Ð Omoer (A{^{OV) ̀ m§À`mer MMm© H$ê$Z _r "H$m{\$`m' ~ÔbMr N>§Xemór` _m{hVr n[a{eï>mV {Xbr Amho Vr gdm©§À`m Ñï>rZo \$ma Cn`wº$ R>aob. amO|Ð ho CXÿ©-n{e©`ZMo {dÛmZ AgyZ _mPo {Ma§Ord AmhoV. Sm°. _w._. OmdSoH$a ̀ ¨mMrhr ~hw_mob _XV Pmbr.

    `m nwñVH$mÀ`m àH$meZmMr O~m~Xmar "a{gH$ gm{hË`' nwUo `m àH$meZmZo _moR>çm AmnwbH$sZo KoVbr, `m~Ôb Ë`m§À`m F$UmV amhUo _r ng§V H$arZ. ho nwñVH$ XoIUo hmoB©b Vo Ë`m§À`m_wioM! da

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/7

  • Á`m§Mr Zmdo Ambr AmhoV Ë`m§Mo _Z…nyd©H$ Am^ma. H$mhr Zmdm§Mm C„oI amhÿZ Jobm Agob Va Ë`m§Mohr Am^ma. Á`m H$dtMo-JPbH$mam§Mo eoa _r CXmhaUmXmIb dmnabo AmhoV,Ë`m§Mo Iyn Am^ma. VoM øm nwñVH$mMo "AmYma' AmhoV; {H§$~hþZm ho nwñVH$ Ë`m§MoM Amho.

    "`w{ZH$ {S>PmB©Z'Mo lr. AmewVmof Vm§~oH$a ̀ m§Zr nwñVH$mÀ`m {df`mbm gmOogo H$ìha {S>PmB©Z d AmVrb gOmdQ> ̀ mgmR>r n{e©`Z nÕÎmrMr H$bmHw$ga {ZdS>br Amho. `m Ë`m§À`m `moOH$Vobm XmX Úmdrer dmQ>Vo. Ë`m§À`m gw§Xa H$m_m~Ôb Ë`m§Mo Am^ma _mZVo.

    "a{gH$ gm{hË`' d Zm§XþaH$a Hw$Qw>§~r` `m§À`mer Am_Mo \$ma OwZo F$UmZw~§Y AmhoV. Vo ñ_ê$Z lr. e¡boe Zm§XþaH$a `m§Zr hm J«§W àH$m{eV H$aÊ`mg g§_Vr {Xbr, ̀ m~Ôb Ë`m§Mo Am^ma _mZÊ`mEodOr _r Ë`m F$UmVM amhÿ BpÀN>Vo.

    eodQ>r, S>m°. X.{^. Hw$bH$Ur© `m§À`m _mJ©Xe©Zm~Ôb H$m` gm§Jy? Ë`m§À`m AmoR>mda gañdVr Amho. Ë`m§Zr _bm kmZmMr àH$medmQ> XmI{dbr; {dñV¥V àñVmdZm XmoZ ^mJmV {bhÿZ [Xbr! Ë`m§Mo Am^ma _mZmd`mg _mÂ`mH$So> eãX ZmhrV. AmO ho nwñVH$ nyU©Îdmbm Jobobo ~KÊ`mg Vo ZmhrV, ̀ mMr I§V dmQ>Vo. BWoM Wm§~Vo.

    8/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/9

    ^mfm hr _mZdOmVrZo ñdV…gmR>r ñdV…bm {_idyZ {Xbobr "X¡dr' XoUJr Amho. _mZdr ^mfoMr _yb gm_J«r "ÜdZr' Amho. _mZdoVa àmÊ`m§À`m ^mfoMr _yb gm_J«rgwÕm ÜdZrM Amho; na§Vw _mZdr ^mfm d _mZdoVa àmÊ`m§Mr ^mfm ̀ mÀ`mV _yb^yV \$aH$ hm Amho H$s _mZdmZo

    ÜdZrbm {d{eï> AW©g§Ho$V {Xbobo AmhoV. CbQ> _mZdoVa ^mfo_Ü`o Z¡g{J©H$ ÜdZrVyZ \$º$ Z¡g{J©H$ ̂ mdZm-dmgZm A{^ì`º$ hmoVmV.

    Üd{Z`wº$, AW©g§Ho$V_`, à`ËZ{gÕ dmUr åhUOo _mZdr ^mfm. AW©, ^mdZm, dmgZm, kmZ, _m{hVr `m§Mo AmXmZàXmZ d `m§Mm g§J«h ho _mZdr ^mfoMo C{Ôï> AgVo. EdT>oM Zìho Va `m à{H«$`o_wio _mZdmMr {dMmaeº$s {dH${gV hmoD$Z Ë`mMo {dMma A{YH$m{YH$ gyú_ d ñnï> hmoV OmVmV. `m à{H«$`oVyZM EHo$H$m Aä`mgjoÌmVrb n[a^mfm Am{U EHo$H$m OrdZjoÌmVrb nmoQ>n[a^mfm `m§Mr {Z{_©Vr hmoV AgVo.

    nU àý Agm {Z_m©U hmoVmo, H$s ^mfoMo _yi ñdê$n H$m` Agob? Hw$R>ë`mhr ~mobrH$So> nm{hbo H$s `m àýmMo g§^mì` CÎma Amnë`m S>moù`mnwT>o ̀ oVo. ~mobr ZmX_`, _`m©{XV n[agamer {ZJ{S>V, ^mdnyU© Am{U A{bpIV AgVo. hoM ^mfoMo _yi ñdê$n Agmdo. ~mobr ~mobUmam g_yh, Am{d^m©d, hmd^md, hmbMmb `m§Mr {H$Vr

    N>§X : g§^dm{_ `wJo `wJo

    S>m°.X.{^.Hw$bH$Ur©

    1

  • _XV KoV AgVmo ho nmhÊ`mgmaIo Amho. ̀ m ~mobrê$nm_Ü`o A{Z`{_V AmdV©Z, Ame`mZwgma AmKmV Am{U gwá g§JrV XS>bobo AgVo.

    ~mobrVyZ gwá g§JrV ̀ m KQ>H$mMm {dH$mg hmoD$Z Jm`ZH$bm d g§JrVemó ApñVËdmg Ambo; g§Vm§Mo Amodr-A^§J dmL_`, ^º$m§Mr ̂ méSo>, em{ham§Mo nmodmSo>, Hw$_maOtMo bmoH$g§JrV ̀ mbm gmj AmhoV. ~mobrVrb _wº$ AmKmVmg Ame`mZwgma pñWa ê$n Ambo H$s "à_mU^mfm' OÝ_mg `oVo. `m pñWaVo_wioM ~mobrnojm à_mU^mfoMo à^mdjoÌ \$ma {dñV¥V AgVo. åhUyZM J«§WboIZ, AÜ`mnZ, g^mg§_obZ `mV à_mU^mfm dmnaUoM gmo`rMo AgVo. ~mobr g_yhg§ñWm AgVo Va ^mfm g_mOg§ñWm AgVo. dèhmS>r~mobr H$moH$UmVë`m g_yhmbm H$iUma Zmhr, nU _amR>r ^mfm _mÌ Jm|{X`mnmgyZ Jmoì`mn`ªV gd© g_mOmg g_Oob. hr {ddjm bjmV KoVbr åhUOo ~mobr loð> H$s ̂ mfm loð> hm dmX {H$Vr {ZaW©H$ Amho ho H$iVo. Hw$Qw>§~ Am{U _`m©{XV n[aga ̀ oWo ~mobr Cn`wº$ AgVo H$maU VoWrb ì`dhma àmW{_H$ Am{U ^md{ZH$ ñdê$nmMo AgVmV. CbQ> OoWo kmZmË_H$ Am{U gyú_ ̂ oXmË_H$ d¡Mm[aH$ AmXmZàXmZ Ano{jV AgVo VoWo ̂ mfm d n[a^mfm Amdí`H$ AgVo.

    ~mobr_Ü`o Oo _wº$ AmdV©Z AgVo Ë`mÀ`m {dH$mgmVyZM nÚ ^mfm OÝ_mbm `oVo. AmKmV-àmYmÝ` ho JÚ ^mfoMo Va AmdV©Z-àmYmÝ` ho nÚ ^mfoMo d¡{eï²>` Amho. H$hmUr-JÚ nm{hbo H$s Ë`m JÚmVhr AmdV©Z Amho ho bjmV ̀ oVo. åhUyZ Va Ë`mg gVmb JÚ Ago åhUVmV; nU gVmb JÚmV AmdV©Zmà_mUoM AmKmVhr AgVmV.

    AmdV©Z Am{U AmKmV `m KQ>H$m§À`m g§VwbZm_wioM H$hmUr-JÚ ho nÚ d JÚ `m§À`m gr_maofodaMr ^mfm AgVo. nmodmS>çmVrb g§nmXUr, ^méSo>, My{U©H$m, d¥ÎmJ§Yr ho XoIrb gVmb JÚmMoM àH$ma hmoV. JÚmoƒmar _wº$N>§X XoIrb gVmb JÚM AgVo. ewÕ nÚm_Ü`o _mÌ AmKmV ZgVmV, AmdV©Z AgVo. nÚm_Ü`o AmdV©Z JwU H$gm `oVmo? Ajag§»`m, _mÌmg§»`m, bKw-Jwé-H«$_, MaUg§»`m `m KQ>H$m§À`m {Z`{_V nwZamd¥ÎmrVyZ nÚmVrb AmdV©Z-JwU gmH$ma hmoV AgVmo. Ogo, AjaN>§Xm_Ü`o Ajag§»`m {Z`{_V AgVo. _mÌmd¥Îm D$\©$ Om{V àH$mam_Ü`o AjamMm CƒmaH$mb åhUOo

    10/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • _mÌm {Z`V AgVmV. AjaJUd¥ÎmmV Ajag§»`m, CƒmaH$mb d Ë`m§Mm H«$_ ho {VÝhr KQ>H$ {Z`V AgVmV. `mMmM AW© Agm H$s AjaJUd¥Îm OmñV ~§{XñV {H§$dm aoIrd AgVo. _mÌmd¥Îm D$\©$ Om{V Ë`mnojm WmoSo> _moH$io AgVo; AjaN>§X (N>§X) Ë`mhÿZ g¡b AgVmo. H$drZo ̀ mn¡H$s H$moUVm àH$ma {ZdS>m`Mm, H$gm {ZdS>m`Mm?

    `m àýmMo CÎma H$drÀ`m à{V^oVrb ñn§Xmda Adb§~yZ AgVo. àË`oH$ à{V^md§VmÀ`m ñn§XmMr Vèhm doJir AgVo. H$moUmMm ñn§X amOH$s`, H$moUmMm gm_m{OH$, H$moUmMm {ZgJ©gmnoj, H$moUmMm H$m¡Qw>§{~H$ Va H$moUmMm àU`aå` AgVmo. Iam H$dr Ë`m ñn§Xmer B_mZ amIVmo. Amnë`m ñn§XmMm Amhma Vmo AMyH$ AmoiIVmo. Ë`m AZw^dmÀ`m godZmZo Ë`mMm ñn§X n[anwï> hmoV AgVmo. _mVoÀ`m CXamV J^© _mdoZmgm hmoVmo åhUyZM Vmo ~mhoa ̀ oVmo Zm? Vgm hm n[anwï> ñn§X EH$m jUr AmdoJmZo ñdV…Mm N>§X KoD$Z AdVaVmo. Zo_Š`m eãXmV gm§Jm`Mo Va, H$moUVm N>§X dmnam`Mm, H$moUVo d¥Îm dmnam`Mo Agm {dMma à{V^md§Vmg H$amdm bmJV Zmhr. Ë`mMm ñn§XM N>§Xê$n hmoVmo! ~hþYm Vmo gd©n[a{MV N>§X AWdm d¥Îm AgVo. H$Yr H$Yr _m¡{bH$ H$dr Zdm N>§X KS>dVmo; _J N>§Xemók Ë`m N>§XmMo ~mago gmOao H$aVmV.

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/11

  • g § J r V m Omoer ho {H$Vr Zo_ñV Zmd Amho. g§JrVm ho Zmdhr H$m°_Z Am{U Omoer ho AmS>Zmd Va Ë`mhÿZhr H$m°_Z! `m ZmdmÀ`m VrZ ì`º$s Va _mÂ`mM n[aM`mÀ`m AmhoV. Ia§ Amho Ahmo, ZmdmV H$m` Amho? Zmd Zm__mÌM AgVo. Zmd gmoZy~mB©,

    hmVr H$WbmMm dmim hr åhU à{gÕM Amho. Hw$R>boM Zmd JwUgyMH$ ZgVo, Zgmdo. ì`º$sÀ`m JwUmZo {VMo Zmd Zm_m§{H$V ìhmdo, db`m§{H$V ìhmdo. {VÀ`m JwUm§Zr Ë`m Zmdmbm à^mdb` àmá ìhmdo. gm¡. g§JrVm {dœZmW Omoer ho JPboÀ`m joÌmVrb Ago db`m§{H$V Zmd Amho.

    bmdUrMm _w»` {df` ór hm Amho, ho AmnU OmUVmo. nU ór-bmdUrH$ma hm àH$ma Xþ{_©i Amho ho Amnë`mn¡H$s {H$VrOU OmUVmV? em{ham§À`m OrdZmdarb {MÌnQ>mV nS>Úmda {ó`m ZmMVm§Zm {XgVmV. Vo AZ¡{Vhm{gH$ Amho, Vmo H$mb{dn`m©g Amho. AbrH$So> V_memg bmoH$ZmQ>ç g§~moYyZ {ó`m V_memV ZmMVm§Zm {XgVmV, ho Iao. nU noedmB©V ~moS>m©da ór H$YrM ZmMV Zgo.

    JPb ̀ m eãXmMm _ybmW© ór d bjUoZo ór{df`H$ ào_JrV AgmM hmoVmo. AmVm Oar gm_m{OH$ JPbm, amOH$s` JPbm {b{hë`m OmV Agë`m Var _wimV JPb hm H$mì`aMZm àH$ma nwéfmMr ór{df`H$ ào_^mdZm `m H|$ÐmerM Jw§Vbobm hmoVm. Z§Va

    12/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

    JPbS>m°.X.{^.Hw$bH$Ur©

    2

  • _`ImZm,_{Xam, _{Xamjr ̀ m KQ>H$m§Zm à{V_oMo d VmpÎdH$ àVrH$m§Mo ñdê$n àmá Pmbo. bmdUrà_mUoM JPb hm àH$mahr Ame`Ñï²>`m óràYmZ nU ^y{_H$m Ñï²>`m nwéfàYmZ hmoVm. _amR>rMoM CXmhaU nmhm Zm! _mYd Oy{b`Z Am{U gwaoe ^Q> ho XmoKo I§Xo JPbH$ma nwéfM. _amR>r JPbH$mam§Mr _moOXmX Ho$br Va {VÀ`mV ór-JPbH$ma {H$Vr {ZKVrb? _amR>rV gmoS>m, \$mgr©, CXÿ©, {h§Xr, JwOamWr ̀ m ̂ mfm§V Var {H$Vr ór-JPbH$ma AmhoV Zm_d§V?

    g§JrVm Omoer `m _amR>rVrb AndmXmË_H$ JPbH$ma AmhoV. Ë`m§Mo ñWmZ Ho$di ór åhUyZ {H§$dm ór-JPbH$ma åhUyZ _hÎdmMo Zmhr Va _amR>rVrb EH$ Zm_d§V JPbH$ma åhUyZ g§JrVm Omoer ho Zmd AmVm pñWanX Pmbo Amho. Ë`m§Mo JPbg§J«h "Mm§XUo CÝhmVbo' (2004); "_amR>r JPb … g§JrVm Omoer'(2007); "Vr ^oQ>Vo Zì`mZo'(2011); d "Zo Hw$R>ohr dmXim'(2014) à{gÕ AmhoV. Ë`m{edm` "å`w{PH$m' (XmoZ Amd¥Î`m, 1986 d 2003) d "doXZm g§doXZm'(1997) ̀ m Ë`m§À`m H${dVmg§J«hmVhr AZoH$ JPbm A§V^y©V AmhoV.

    JPb hm H$mì`aMZmàH$ma ^mdH$mì`mMmM Am{dîH$ma AgVmo, ho bjmV KoVbo åhUOo JPbH$ma hmoÊ`mgmR>r JPbH$ma hm _wimV ̂ mdH$dr Agmdm bmJVmo ho gm§Jmd`mg ZH$moM. ̂ mdH$mì` ho {demb dVw©i AgyZ Ë`mMm "ñnoebmBÁS>' åhUOo {deof aMZmàH$ma åhUOo JPb hmo`.

    gwZrV hmXoIrb ^mdH$mì`mMmM Am{dîH$ma AgVmo. gwZrVH$ma ^mdH$dr AgVmoM nU àË`oH$ ^mdH$dr gwZrVH$ma AgVmoM Ago Zmhr. gwZrV {Z{_©VrgmR>r H$drMo emXÿ©b{dH«$s{S>V d¥Îmmda à^wÎd Agmdo bmJVo, Mm¡Xm MaUm§_Ü`o Amnbm Ame` ì`º$ H$aÊ`mMo H$g~ Agmdo bmJVo, Ë`m Mm¡Xm MaUm§Vrb `_H$m§Mr ~m§YUrhr {d{eï> àH$mao gmYmdr bmJVo, Ame`Ñï²>`m Mm¡Xm AmoitMr 12+2 {H§$dm 8+6 Aer g§aMZm gmYmdr bmJVo. gwZrVmMm Ame`hr ̂ mdJ§^ra AWdm {M§VZJ§^ra Agmdm bmJVmo, Ame`àdmh XoIrb H$„moiñdê$n Agmdm bmJVmo, H$Yr n{hbm Q>ßnm XrK© bmQ>ogmaIm d Xþgam Q>ßnm g§{já nU C§M bmQ>ogmaIm {H§$dm n{hbm

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/13

  • Q>ßnm XrK© bmQ>ogmaIm Am{U Xþgam Q>ßnm naVrÀ`m bmQ>ogmaIm Ano{jV AgVmo.

    {H$Vr g§Ho$V, {H$Vr ~§YZo; Varhr Ho$edgwV, Vm§~o, _mYd Oy{b`Z, _T>o©H$a, {Xbrn {MÌo BË`m{X _mÝ`da H$dtZr Amnë`m gwZrV aMZoZo _amR>rV ^mdH$mì`mMo d¡^d d¥{Õ§JV Ho$bo Amho; d Vo a{gH$m§Zr öX`mer Yabo Amho.

    JPb hm H$mì`àH$mahr AgmM {d{dY g§Ho$V, {Z`_ Am{U ~§YZo `m§Zr `wº$ Amho. Vmo ñdrH$mam`bm _mÌ _amR>r g_mOmZo IiIi Ho$br. ho Ago H$m KS>bo? B§J«Or amOdQ>rMr XheV Am{U Bñbm_r gÎmo~Ôb {VañH$ma `m_wio Ago KS>bo Agob H$m? Zmhr. `mMo H$maU doJioM Amho. gwZrV hm dmMZàH$ma Amho Va JPb hm ldUàH$ma Amho. H$mJXmdaMr JPb Ho$di dmMyZ {VMr Iw_mar H$iUma Zmhr. Vr EoH$m`bm nm{hOo; H$drÀ`m Vm|Sy>Z EoH$m`bm nm{hOo. Vr EH$Q>çmZo EoH$m`Mr ZgVo, g_yhmZo {VMo ldU H$amd`mMo AgVo. {VMo Ho$di ldU H$am`Mo ZgVo, Va H$drÀ`m Jù`mV a{gH$mZo Amnbm Jim {_gim`Mm AgVmo. ZwgVm Jim {_gim`Mm ZgVmo Va Bï> ñWir H$drbm XmX Úm`Mr AgVo. _wº$H§$R>mZo. {H$Vr _wº$nUo? EH$m a{gH$ ZJarVrb Jmoï>. em`a JPbnR>U H$aV hmoVm. lmoVo öX`mMo H$mZ H$ê$Z EoH$V hmoVo. Vr JPb lmoË`m§Zr AZoH$doim EoH$br hmoVr. Ë`m§Zm Vr ldUJVM hmoVr. Aao, AmO ̀ m em`amZo EH$ Zdm eoa AmO _yi JPbobm OmoS>bm. lmoVo hfmo©Ë\w$„ Pmbo. AZoH$ {Xboa a{gH$m§Zr A§JmVrb A§JaIm, C§Mr aoe_r, A§JmVyZ H$mT>bm, Q>aQ>am \$mS>bm Am{U Ë`mÀ`m {M§Ü`m em`amÀ`m _ñVH$mda CYië`m!! hr gË` KQ>Zm Amho. C‚m¡ZMr. AéU XmV|Zm {dMmam.

    hr g§ñH¥$Vr Amho _hmamï´>mV? OrdZmMm Agm H$mì`moËgd gmOam H$aÊ`mMr? Ahmo, H$mì`mZo Amnbo OrdZ ì`mnbobo Zmhr. H$mì` hm OrdZmMm EH$ bhmZgm H$ßnm Amho. Amnë`m gmdY _Zmbm C§Mr eQ>© \$mS>Uo _yI©nUm, XrdmZJr dmQ>UmaM. JPbg§ñH¥$Vr hm g_J« g_mOmMmM H$mì`moËgd AgVmo-Zìho, OrdZmoËgd AgVmo. {VWo H$mZmda {dPbobr {~S>r R>odUmam H$ëhB©dmbm H$mì`nrR>mda Am{U gwQ>m~wQ>mVrb Cƒ^«y lmoVm g^mJ¥hmÀ`m _mJÀ`m AmgZmda AgVmo. hr g§ñH¥$Vr Amho _hmamï´>mV?

    14/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • JPbobm _mÝ`Vm {_iÊ`mVrb hm gm§ñH¥${VH$ AS>ga Xÿa H$aÊ`mgmR>r _mYdamdm§Zm Amnbr MmH$ar J_dmdr bmJbr, AdhobZm gmogmdr bmJbr; ̂ Q>m§Zm Kam~mhoa nS>mdo bmJbo, amÌamÌ [ajmdmbo, h_mb ̀ m§À`mV a_mdo bmJbo. ̀ m XmoZ H$dtZr JPbogmR>r Oo OrdZ_mob {Xbo Ë`mMr Jmo_Q>r, agmi \$io AmOMo JPbH$ma MmIV AmhoV, ho `m§Mo ^m½` hmo`. hm _mhm¡b H$m` nwéfàYmZ g§ñH¥$VrV órdJm©À`m gmo`rMm Amho? Aem _mhm¡bmV Ooìhm EImXr ór JPb {b{hVo, ZwgVr {bhrV Zmhr Va {VMo N>§X…emó gm§JVo, ZwgVo N>§X…emóM gm§JV Zmhr JPboMm N>§XM _§JbgyÌmgmaIm Jù`mV YmaU H$aVo, JPboMo ho gyÌ _¡{\$brV gmoÝ`mÀ`m dmQ>çm§gmaIo a{gH$m§Zm dmQ>Vo, Voìhm AM§~m dmQ>Vmo.

    `mnwT>o JPboMm Ame`M óràYmZ amhUma Zmhr, JPboMo H$mì`nrR>hr óràYmZ hmoB©b. ̀ m gm§ñH¥${VH$ n[adV©ZmMr Zm|X órdmXr MidirZo Adí` ¿`mdr.

    JPbH$ma g§JrVm {dœZmW Omoer `m§Mo öX`nyd©H$ A{^Z§XZ!

    VmarI31 Owb¡ 2015Jwénm¡{U©_m

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/15

  • g_m{dï> N>§X AZmdV©Zr d¥Îmo : 1.{eI[aUr 2.emXÿ©b{dH«$s{S>V

    3.dg§V{VbH$m 4._m{bZr 5.n¥Ïdr 6._§XmH«$m§Vm 7.ó½Yam 8.B§ÐdO«m 9.ÐþV{db§{~V

    nÙmdV©Zr d¥Îmo : 1.KZn§º$s 2.Hw§$VbVÝdr 3.gm¡a^g§{OV 4.H$Ý`m 5.gw{ZVr 6.XþO©`m 7.XþO©`m {Ûamd¥Îmm 8.dmJwam 9.gVr 10.Obm¡KdoJm 11.gVr+Obm¡KdoJm 12.n§{º$H$m 13.{haÊ`Ho$er 14.VmoQ>H 15.éŠ_dVr 16.XmoYH 17.gwf_m 18.Hw$gw_{d{MÌm 19.Bam 20.Jm§Ydr© 21.{dÚwÝ_mbm 22.nÙmdV© 23._më`lr24.H$ë`mU 25.lrbrbm 26.gwamgwad§Ú

    27.ldUm^aU 28.H$m_moÝ_Îmm

    A½Ý`mdV©Zr d¥Îmo : 29.d«rS>m 30.gwHo$er 31.gwHo$er {Ûamd¥Îmm32._hm_m`m 33._¥Jmjr 34._¥Jm 35.àgyZm§Jr 36.{nZmH$s 37.gwXrnm 38. {d`X² J§Jm 39.{h_m§ew_wIr 40.gwZ§Xm 41.AmamÜ`m 42._m`mdr 43.Vê$dobr 44.gmo_{à`m 45._§Xm(AmamYZm) 46.g§`wV 47.g§`wV {Ûamd¥Îm 48.d¡Iar 49._mZgh§g 50._§Xm{H$Zr 51.gwa{ZåZJm 52.nwîn 53.nwînamOr 54.nwîn_m`m 55.gy`© 56.àrVr 57.^mZw{à`m 58.H$mX§~ar 59.œoVm§~ar 60.JwÀN> 61.H$mX§~ar {Ûamd¥Îmm 62._oZH$m 63._§OwKmofm 64.amYm

    16/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • ^¥§JmdV©Zr d¥Îmo : 69.{ZZmX 70.à_m{UH$m 71.{d^mdar 72.à^md 73.AdZr 74.H${b§XZ§{XZr75.Km[a 76.g_m{ZH$m 77.em{bZrgIr78.em{bZrgIr {Ûamd¥Îmm 79._mb{dH$m80.Obm 81.Obm {Ûamd¥Îmm 82.AmZ§X 83._wX 84._wX {Ûamd¥Îm 85.AmZ§XH§$X 86.AZwamJ 87.{dÚw„Vm 88.d¡emI 89.gwH$m{_Zr 90.gwH$m{_Zr {Ûamd¥Îmm 91.{gÕamO 92.H$m{_Zr 93.í`o{ZH$m94.H$bmn{V 95.XodamO 96.M§Mbm 97.à_Ûam 98.VZw_Ü`m 99.gmJ[aH$m 100.hmbm 101. gme§H$ 102._mV§Jr 103.g§JrVm 104.g§JrVm {Ûamd¥Îmm 105.ào_kmZ 106._mUdH$ 107.gwO`m108.B§Xþ_wIr 109.aå`mH¥$Vr 110.amZ{H$emoar 111.gw__mbm 112._mZdVr 113._ar{MH$m 114.H$bmdVr 115.ea`y 116.{à`{eî`m117.`emoJ§Y 118.Cfm 119._Zmo_mo{hZr120.a§JamJ 121.AY©a§J 122.`wJ§Yam

    hamdV©Zr d¥Îmo : 123.Ho$em 124.doXZm{à`m 125.Ho$eamJ126.gmo_amOr 127.g§_obZ 128.à_rbm

    129.gm¡Xm{_Zr 130.^wO§Jà`mV 131.H§$XþH$ 132.{g§hnwÀN> 133.H«$sS>M§Ð134.dmJrœar (gw_§Xma_mbm) 135._hmZmJ136.hmarV 137.ñdmZ§Xg_«mQ> 138.Ho$Vw_mbm 139.Ho$Vw{~§~ 140.g§ZrV141.Vmam_Vr 142.b`J«mhr 143.gma§J144._§Xma_mbm 145.V{S>V 146.^m{dZr

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/17

  • 150.drabú_r 151.^m{_Zr 152.óp½dUr153.lmÕam§Vm 154.ñd¡[aUrH«$sS>Z

    _mÌmd¥Îmo (Om{V)d¥Îm H«$_m§H$ nwÝhm Zì`mZo 1 nmgyZ gwê$ Ho$bo AmhoV.nÙmdV©Zr Om{V : 1._XZVëdma 2.dZh[aUr

    3.h[a^{JZr (ñdJªJm) 4.^dmZr 5.bd§JbVm 6.AéUà^m 7.gy`©H$m§V

    8.M§ÐH$m§V 9.AZbÁdmbm 10.ew^J§Jm 11.JmonmbZ 12.^yn{V 13.d§e_{U 14.g§V{V 15.{X§S>r* 16.ZJamO 17.nmXmHw$bH$ 18.H$U©\w$„19.~mbmZ§X (AMbJ{V) 20.CÕd21.ewÕgVr 22.{g§hZmX 23.{ne§J

    A½Ý`mdV©Zr Om{V:nwT>rb _mÌmd¥Îmo Á`m Ajad¥Îmm§Mr AmhoV Vr Zmdo H§$gmV

    {Xbr AmhoV.24.OrdH${bH$m ({d`Ò§Jm) 25.d„^m

    (_§Xm{H$Zr) 26._Ü`aOZr (ì`mo_J§Jm)27.H$mbJ§Jm (Xod{à`m) 28._oKJ§Jm(_§OwKmofm) 29.g_mamYZm (AmamYZm)

    ^¥§JmdV©Zr Om{V : 30.n[abrZm 31.YdbM§{ÐH$m 32.OrdZbhar 33.{dZmoX (AmZ§X) 34.agZm (AmZ§XH§$X) 35.AmH$m§jm

    hamdV©Zr Om{V : 36.{H§${H$Ur(gma§J) 37.A{dZmer (b`J«mhr) 38.da_§Jbm (óp½dUr) 39.drUmdVr (gm¡Xm{_Zr) 40.H$_bM`m© (^wO§Jà`mV) 41.gwOmVm

    n[a{eï> 42.Am`m© 43.Xmohm 44.AZwïw>^²

    * gwMZm: qXS>r OmVrMm g‘mdoe A½Ý¶mdV©Zr àH$mamV hmoVmo.

    18/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • N > § X h m H$mì`mMm KmQ> Amho. N> §XemómMm Aä`mg åhUOo H${dVm-aVrÀ`m bmdÊ`mMm Aä`mg. H$dtZm H${dVm aMZoÀ`m Ñï>rZo `mMm Cn`moJ hmoVmo d a{gH$ hm "OmUVm {M{H $ ËgH $ a {gH $ ' hmoÊ`mg `m Aä`mgmMo gmhmæ` hmoVo. N>§XmokmZ ho

    H$mì`àoaH$ Zmhr, nU H$mì`emoYH$ Amho.^mfm hr _mZdmÀ`m JaOoVyZ {Z_m©U Pmbr Amho. {VMo

    ñWyb_mZmZo XmoZ àH$ma nS>VmV. JÚ Am{U nÚ. g§JrV hm {Vgam àH$ma _mZbm OmVmo. Oo Amnbo Zoh_rMo ~mobUo AgVo, Vo JÚ hmo`. AmdmOmV H$_r-A{YH$ MT>-CVma H$ê$Z ~mobbo OmVo. ~mobÊ`mg AW©nyU©Vm `oÊ`mgmR>r gmo`rZwgma AmnU dmŠ`m§Mo VwH$So> nmS>Vmo; `m gmR>r doJio {Z`_ ZgVmV. eãX {H§$dm Ajam§Mr g§»`m _moOÊ`mÀ`m \§$XmVhr AmnU nS>V Zmhr; d Vo Oê$ahr ZgVo.

    JÚ ho AmKmVàYmZ AgVo. nÚ AmKmVàYmZ Agobhr AWdm Zgobhr; nU nÚ AmdV©ZàYmZ AgVo. nÚmV àJ¥øVm AgVo; JÚmV Vr ZgVo. àJ¥øVm åhUOo {Z{üV H$mb^ma, H$mb^mamMo AmdV©Z; d Vmo H$mb^ma gm§^miÊ`mH$[aVm R>am{dH$ CƒmaU.

    N>§Xemó… ñdê$n d g§H$ënZm

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/19

  • EImXo nÚ, "nÚ' Amho Ago åhUÊ`mg {H$_mZ XmoZ Amoir AgUo Amdí`H$ AgVo. CXmhaUmW©, "OmVm `oVm \$mQ>H$ bmdyZ ¿`mdo' ho nÚ hmoB©b H$m? -Zmhr@ Ago gai CÎma Amho. nU -

    OmVm ̀ oVm \$mQ>H$ bmdwZ ¿`mdo ZmhrVa {ejobm g‚m ahmdo ....

    AmVm øm nÚmÀ`m Amoir åöUVm ̀ oVrb. ̀ m Amoir Mmbrda åhUVm `oVmV. XmoÝhr AmoirV drg _mÌm `oV AmhoV. nU `mV H$mì`JwU ZmhrV ho ñnï>M Amho.

    b`~ÜX AjaaMZm åhUOo nÚ hmo`. AmVm, "b`' åhUOo H$m`? R>am{dH$ A§VamZo EImXr Jmoï> nwÝhm nwÝhm KS>Uo g_OmdyZ KoVbo Va b` g§koMm AW© H$iob. g¡{ZH$m§Mr naoS> nmhVm§Zm Amnë`m bjmV `oVo H$s Ë`m§Mr nmdbo EH$m {d{eï> R>oŠ`mV nS>V AgVmV. Amnbrhr Mmb AerM R>oŠ`mV AgVo. ì`º$sZwgma Ë`mV \$aH$ nS>Vmo. JaOoZwgmahr \$aH$ nS>Vmo. BpÀN>V {R>H$mUr bdH$a nmohmoMmd`mMo Agë`mg AmnU ̂ a^a MmbVmo. åhUOoM MmbÊ`mMr b` dmT>dVmo. V~ë`mÀ`m R>oŠ`mMo CXmhaU KoD$. CXm. gVmadmXH$ àW_ g§W b`rV Ambmn dmOdVmo; d Z§Va ÐþV (ObX) b`rV JV dmOdVmo. V~bmhr Ë`mà_mUo R>m`-b` (g§W) d ÐþV b` nH$S>Vmo. lmoË`m§Zm AmZ§X {_iVmo. a§OH$Vm dmT>{dÊ`mgmR>r b`~ÜX Agbobo nÚM AmH$fy©Z KoUmao R>aVo.

    Xÿa H$embm? Amnë`m ZmS>rMo R>moHo$ åhUOoM öX`mMo ñn§XZ(YS>YS>) gwÜXm {d{eï> b`rV hmoV AgVo. b` hr BVH$s Amnë`m öX`mOdi Amho !!

    1) H$emgmQ>r nmoQ>mgmR>r & I§S>mù`mÀ`m KmQ>mgmR>r && 2) ~miy ZrQ> H$S>r Ya & PmoH$m Mmbo Imbr da &&Aem Amoit_Ü`o EH$ ñdm^m{dH$ R>oH$m Amho. Vmo Amnë`mbm

    ZH$iV Q>mir dmO{dÊ`mg ^mJ nmS>Vmo. AmoitMo gma»`m bm§~rMo VwH$So>, Amoir åhUVm§Zm AmnmoAmn nmS>bo OmVmV; d Vo VwH$So> AmnU g_mZ H$mbmV åhUVmo. ̀ mbmM "b`' åhUVmV.

    V~ë`mÀ`m ~mobm§_YyZ Amnë`mbm "_mÌm' hr g§kmhr g_OmdyZ KoVm ̀ oB©b. gmYmaUnUo EH$ Aja CƒmaÊ`mg Amnë`mbm

    20/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • OodT>m doi (H$mb) bmJVmo, Ë`m H$mbmg EH$ _mÌm åhUVmV. V~ë`mda dmOdbm OmUmam {ÌVmb hm gmoim _mÌm§Mm Vmb Amho. ZmYtYtZm, ZmYtYtZm, ZmVtVtZm, ZmYtYtZm Ago gmoim _mÌm§Mo ~mob AmhoV. hoM ~mob AmnU g§W AWdm ÐþV JVrV åhUOo b`rV åhUy/dmOdy eH$Vmo.

    nÚaMZoMo ì`mH$aU åhUOo N>§Xemó. ghO b`~ÜXVm åhUOo N>§X hmo`. N>§X hm eãX ì`mnH$ Amho. ̀ mV AjaJUd¥Îmo, Om{V (_mÌmd¥Îmo) Am{U AjaN>§X ̀ m gdm©§Mm g_mdoe hmoVmo.

    `oWo EH$ bjmV R>odmd`mg hdo H$s, AmnU bhmZnUr AmYr ~mobm`bm {eH$Vmo; Voìhm Amnë`mbm ì`mH$aU AmYr _mhrV AgVo H$m? VgoM, nÚaMZm H$am`Mr Va AmYr N>§Xemó {eH$mdo bmJVo Aer AQ> Zmhr. H$maU _Zm_Ü`o hmoUmè`m Am§XmobZm§Zwgmahr nÚaMZm hmoV AgVo; _mÌ Vr aoIrd d ewÜX AgVoM Ago Zmhr. Ë`mgmR>r N>§Xemó {eH$m`Mo. nÚmMm N>§XemóÑï²>`m BVH$m gyú_ {dMma H$m H$am`Mm? AemgmR>r H$s Aem gyú_ ̂ oXm§_wio H$mì`JwUmV d¥ÎmJwUmV \$aH$ nS>V AgVmo. Vmo \$aH$ H$mì`JwU d d¥ÎmJwU H$_r H$aUmam Agob Va Vmo H$mì`Xmof AgVmo; CbQ> Ë`m \$aH$m_wio H$mì`JwU-d¥ÎmJwU dmT>V Agob Va Vmo H$mì`-JwU AgVmo. EImÚm H$mì`mMr àVdmar R>a{dÊ`mH$[aVm Amnbm _mZX§S> {OVH$m gyú_ Agob {VVHo$ Amnbo AmH$bZ AMyH$ hmoB©b. åhUyZ N>§XmMm BVH$m gyú_ Aä`mg A{^àoV Amho.

    bhmZ_yb _moR>o hmoVm§Zm Ë`mÀ`m ~mobÊ`mVrb MwH$m gm§JyZ, _moR>r _mUgo Ë`mbm gwYmaV AgVmV. d ì`mH$aUÑï²>`m Ë`mbm ~amo~a H$m` Vo, Ë`mbm nwT>o H$iy bmJVo. VgoM N>§Xemó {eH$ë`m_wio H$dr ñdV…À`m nÚaMZoVrb Xmof AmoiIy eH$Vmo d XþéñVhr H$ê$ eH$Vmo. `m XþéñVrbmM CXÿ©V "Bñbmh' Ago åhUVmV.

    _hÎdmMo- * N>§XemómÀ`m Aä`mgmZo EH$doi AdKS> d¥ÎmmVhr nÚaMZm H$aVm `oB©b; nU Mm§Jbr {dewÜX aMZm hr CnOV à{V^o{edm` Ho$di N>§XemómÀ`m ~imda H$aVm ̀ oUo hr AeŠ`

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/21

  • Jmoï> Amho. H${dVm {b{hÊ`mgmR>r {ZgJ©XÎm à{V^m Agm`bmM hdr. N>§Xemó {eHy$Z, H$m`©emioV CnpñWV amhÿZ à{V^m {_i{dVm `oV Zmhr; d H${dVm {b{hVm ̀ oV Zmhr. *N>§X d Mmb-N>§X åhUOo Mmb Zìho; Mmb åhUOo EImXm N>§X ({H§$dm d¥Îm) JmD$Z åhUÊ`mMr nÜXV. CXm. bú_r H$m¡ñVw^ nm[aOmVH$...' ho _§Jbmï>H$ Am{U am_ajoVrb am_mo amO_{U… gXm {dO`Vo...' øm XmoÝhr emXÿ©b{dH«$s{S>V d¥ÎmmVrb aMZm AmhoV. nU Mmbr _mÌ doJdoJù`m AmhoV. na§namJV n[a{MV d¥Îmm§À`m Mmbrhr Vem R>aboë`m AgV. AmOhr Ë`m Mmbr àM{bV AmhoV.*N>§XmMr _m{hVr KoD$Z Ë`mZwgma Ajao OwidyZ H${dVm hmoV ZgVo. N>§X/d¥Îm ho Va ZwgVo eara Amho. ZwgVo N>§XewÕ nÚ åhUOo H$mì` Zìho. N>§X ho nÚmMo/H${dVoMo eara hmo`;Ë`mV H$mì`ag Zgob Va? KmQ>Xma gwdU©nmÌ AgyZ Ë`mV ag Zgob Va Ë`mMm H$m` Cn`moJ? Ago _mYdamd nQ>dY©Z åhUVmV. EH$m {h§Xr boIH$mZo JPbaMZoÀ`m ì`mH$aUmbm Ho$di "H$boda' (_¥V eara) åhQ>bo Amho. d¥Îm~ÜX AgyZhr Ë`m Amoit_Ü`o Ame` Zgob Va Vo AmËå`m{edm` Agbobo earaM OUy ! Ame`KZVm hm H${dVoMm AmË_m Amho.

    22/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • n y d r © À ` m H$mimnmgyZ nÚaMZm VrZ _w»` àH$mamV hmoV Ambr Amho. Vo àH$ma åhUOo 1) N>§X 2) Om{V 3) d¥Îm. `m_Yrb \$aH$ g_OmdyZ KoÊ`mnydr © Amnë`mbm bKw Aja, Jwé Aja ̀ m g§km _mhrV H$ê$Z KoUo Oê$a Amho.

    bKwËd d JwéËd, EImXo Aja CƒmaÊ`mg {H$Vr doi bmJVmo `mda Adb§~yZ AgVo. _mÌm øm g§koMo ñnï>rH$aU nydu AmboM Amho.bKw-EImXo Aja KmB©V CƒmaÊ`mg Oa VwbZoZo H$_r doi bmJV Agob Va Vo Aja bKw _mZbo OmVo. CXm. H$U. ̀ m eãXmV H$ Am{U U hr Ajao nQ>H$Z² Cƒmabr OmVmV.

    Xþgam eãX, H$mZ. `mV "H$m' Aja CƒmaÊ`mg _KmÀ`m "H$' nojm OmñV doi bmJbm. Z Am{U U hr Ajao XmoÝhr eãXmV gma»`mM doimV CƒmaVm Ambr.

    H$mZ d H$U ̀ mVrb Z VgoM U Am{U H$ hr {VÝhr bKw Ajao AmhoV; d H$m ho Aja Jwé Amho. (Cƒmamg VwbZoZo OmñV doi bmJbm.) bKw AjamMr EH$ _mÌm JUbr OmVo.Jwé : Oo Aja CƒmaÊ`mg bKw AjamÀ`m VwbZoZo OmñV doi bmJVmo,

    nÚaMZm

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/23

  • gmYmaU XþßnQ> doi bmJVmo, Vo Aja Jwé _mZbo OmVo. CXm. Vmam, OmXm, H$m|S>mUm..B. ̀ m gd© eãXmV àË`oH$ Aja Jwé Amho. àË`oH$ Jwé AjamÀ`m XmoZ _mÌm JUë`m OmVmV. EImÚm AmoirVrb bKw-Jwé Ajao AmoiIyZ d Ë`m§Mm H«$_ {dMmamV KoD$Z, _J Amnë`mbm d¥Îm R>a{dVm ̀ oVo. AmVm, nÚaMZoÀ`m VrZ àH$mamVrb \$aH$ nmhÿ.N>§X : ̀ m nÚàH$mamV bKw-Jwé hm ̂ oX Ho$bm OmV Zmhr. gd© Ajao Jwé _mZbr OmVmV. A^§J, Amodr, KZmjar ho N>§X AmhoV. àË`oH$ Aja Jwé, `mMm AW© àË`oH$s XmoZ _mÌm. åhUOoM `mVrb àË`oH$ AmoirVrb/MaUmVrb _mÌm§Mr g§»`m Zoh_r g_ Agob; Ogo, 12,14, 20 B.Om{V : `m àH$mamV bKw-Jwé ^oX Amho. nU Ë`m§Mm H«$_ àË`oH$ AmoirV doJim Agy eH$Vmo. H«$_mMo ~§YZ Zgbo Var àË`oH$ AmoirVrb _mÌm§Mr g§»`m g_mZ AgmdrM bmJVo. Ajam§Mr g§»`m H$_rOmñV Agy eH$Vo. _mÌmg§»`oÀ`m g_mZVo_wioM `mbm _mÌmd¥Îm Agohr åhUVmV.d¥Îm : `mbmM AjaJUd¥Îm {H§$dm Ajad¥Îm Agohr åhUVmV. ZwgVo "d¥Îm' åhQ>bo H$s AjaJUd¥Îm AgmM AW© A{^àoV AgVmo. `mV bKw-Jwé ^oX AgVmoM; Am{U bKw-Jwé Ajam§Mm H«$_hr àË`oH$ AmoirV gmaImM Agmdm bmJVmo. Ajam§Mr g§»`mhr gmaIrM Agmdr bmJVo.Ë`m_wioM _mÌm§Mr g§»`m AmnmoAmn gmaIrM `oVo. EH$m JwéEodOr XmoZ bKw Ajao dmnaë`mg _mÌ g§»`m ~XbVo.

    åhUyZM, AjaJUd¥ÎmmV aMZm H$aUo VwbZoZo A{YH$ H$R>rU AgVo. nU d¥Îmm§Mr Im{g`V Aer AgVo H$s Vr {d{eï> Mmbrda åhUVm ̀ oVmV. àË`oH$mbm A§V^y©V Agm EH$ R>oH$m AgVmo; Vmo EH$Xm _ZdiUr nS>bm H$s aMZm H$aUo gmono hmoD$Z OmVo.AjaJUd¥Îm, Om{V d N>§X ̀ m VrZhr àH$mamV JPbaMZm eŠ` Amho. JPb hr _wimV EH$ H${dVmM AgVo; Vmo H${dVoMm EH$ àH$ma Amho. Ë`m_wio {VÝhr àH$mamV H${dVm aMUo eŠ` Amho Ago bjmV KoD$ ̀ m.Amnë`mn¡H$s àË`oH$mMm d¥Îmm§er n[aM` embo` OrdZmnmgyZ Pmbobm AgVmo. emXÿ©b{dH«$s{S>V ho d¥ÎmmMo Zmd ~hþVoH$m§Zm AmR>dV AgVo.

    24/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • b¾mÀ`mdoir åhQ>br OmUmar _§Jbmï>Ho$ `mM d¥ÎmmV AgVmV. Ë`m_wio Ë`mMr Mmbhr _mhrV AgVo. d¥Îmo : emXÿ©b{dH«$s{S>V, {eI[aUr, dg§V{VbH$m, _m{bZr, _§XmH«$m§Vm, ó½Yam, B§ÐdO«m, BË`m{X.

    hr d¥Îmo AZmdV©Zr d¥Vo AmhoV. Xþgam àH$ma AmdV©Zr d¥Îmo Agm Amho. bKw-Jwé Ajam§Mm VmoM Vmo JQ> Oa EImÚm d¥ÎmmV nwÝhm nwÝhm `oV Agob Va Ë`mbm AmdV©Zr d¥Îm åhUVmV; Am{U Vgo hmoV Zgob, doJdoJio JQ> `oV AgVrb Va Ë`m d¥Îmmbm AZmdV©Zr d¥Îm åhUVmV.

    JPbogmR>r AmdV©Zr d¥ÎmoM OmñVH$ê$Z dmnabr OmVmV. `mMm AW© AZmdV©Zr d¥ÎmmV JPb {b{hUo {Z{fÜX Amho Agm Zmhr. AmdV©Zr d¥ÎmmV {b{hUo VwbZoZo gmono AgVo. EH$ AmdV©Zr d¥Îm g_OmdyZ KoD$; Ë`m_wio AZmdV©Zr d¥Îmhr g_OÊ`mg _XV hmoB©b.

    "OJmMm ̂ bm Wmoabm hm ngmam' ̀ m EH$m AmoirV bKw-Jwé H«$_ (bJ-H«$_) R>ady. bKw AjamgmR>r (A)Aer IyU Am{U Jwé AjamgmR>r (-) Aer IyU dmnaVmV. Ë`m dmnê$Z hr Amoi {bhÿ; Ë`mgmR>r VrZ-VrZ Ajam§Mm JQ> H$ê$Z Amoi {bhÿ.

    O Jm Mm & ̂ bm Wmo & a bm hm & n gm am A - - & A - - & A - - & A - - a Zm Zm& a Zm Zm& a Zm Zm & a Zm Zm

    AmVm bKw Ajamg a Am{U Jwé Ajamg Zm hr Ajao dmnê$Z darb Amoi ---- aZmZm, aZmZm, aZmZm, aZmZm; Aer {b{hVm `oVo. nmhm; `mV aZmZm hm Ajam§Mm JQ> H«$_mZo nwÝhm nwÝhm (BWo Mma doim) Ambm Amho. bKw-Jwé gmR>r AZwH«$_o b Am{U Jm Aerhr Ajao dmnaÊ`mMr nÜXV Amho. VgoM H$mhr doim bKw AjamgmR>r C^r aoK d Jwé gmR>r @ hr IyUhr dmnaVmV.

    bKw-Jwé§Mm Agm EImXm JQ> Ë`mM H«$_mZo MaUmV nwZ…nwÝhm `oV Agob (Repetition) Va Ë`mbm AmdV©Z Ago åhUVmV; d Aem d¥Îmmg AmdV©Zr d¥Îm Ago åhUVmV. darb d¥Îm "^wO§Jà`mV' d¥Îm Amho. ho AmdV©Zr d¥Îm Amho. g§V am_Xmgm§Mo _ZmMo ûcmoH$ ̀ mM

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/25

  • d¥ÎmmV AmhoV._Zm g‚mZm ̂ {º$n§Wo{M Omdo &Var lrhar nm{dOoVmo ñd^mdo &&

    ...g§V am_XmgEH$m AmoirMr "_moS>Ur' H$ê$Z Ago {b{hVm ̀ oB©b---

    _ Zm gO² & O Zm ̂ H²$ & {V n§ Wo & {M Om do &A - - & A - - & A - - & A - - & V ar lr & h ar nm & {d Oo Vmo & ñd ̂ m do &&

    `mà_mUo aZmZm, aZmZm, aZmZm, aZmZm (EH$m AmoirV 4 doim aZmZm) Ago AmdV©Zr d¥Îm {_iVo; Vo ̂ wO§Jà`mV hmo`.Ajam§Mo bKw-JwéËd R>a{dUma H$go ?-_amR>rVrb ñda-A, Am, B, B©, C, D$, E, Eo, Amo, Am¡, A§, A… (B§J«OrVyZ Ambobo A°-~°Q>- d Am° -~m°b hohr ñda åhUyZ _amR>r Zo ñdrH$mabo AmhoV; VgoM F$ Am{U b¥ ho ñda g§ñH¥$V _YyZ _amR>rV Ambo AmhoV.)ñda -_wImVrb H$moUË`mhr Ad`dmer ñne© Z hmoVm _wImdmQ>o Oo ÜdZr ~mhoa nS>VmV Ë`m§Zm ñda Ago åhUVmV.èhñd ñda -A, B, C, F$, b¥ ho bKw AmhoV. F$ d b¥ ho ewÜX ñda ZmhrV. `mMo H$maU F$=a²+C VgoM b¥=b²+a²+C. H$moUVohr Aja, ì`§OZ d ñda {_iyZ V`ma hmoVo. H$moUË`mhr AjamMm bm§@@~ Cƒma Ho$ë`mg eodQ>r ñdamMmM ÜdZr amhVmo. H$m@@@@ Agm bm§~ Cƒma H$aV am{hë`mg \$º$ Am@ EoHy$ `oV amhVmo. VgoM H$mo Cƒmaë`mg Ho$di "Amo' hm ÜdZr CaVmo. AmVm F$@@@@ Agm bm§~ Cƒma H$ê$Z nmhm. eodQ>r Ho$di "C' ÜdZr EoHy$ `oVmo. VgoM b¥ À`m hr ~m~VrV KS>Vo. åhUyZ Vo ewÕ ñda ZmhrV.

    F$ hm ñda H¥$nm, d¥fmbr, _¥Umb, ö{fHo$e B. eãXmV ̀ oVmo. dmQ>rgma»`m ̀ m {MÝhmbm "H¥$nm{MÝh' Ago åhUVmV

    b¥ hm ñda _amR>rVrb \$º$ "Šc¥ár' ̀ m EH$mM eãXmV ̀ oVmo.èhñd ñda-A, B, C. XrK© ñda-Am, B©, D$, E, Eo, Amo, Am¡. A§ Am{U A… ̀ m§Zm ñdamXr åhUVmV.

    26/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • `mV AZwñdma d {dgJ© AmhoV. AZwñdma `mMm AW© nmR>r_mJyZ Pmbobm Cƒma. EH$m Cƒmamda ñdma hmoUmam Xþgam Cƒma. Ë`mMm Ooìhm IUIUrV Cƒma hmoVmo Voìhm Ë`mbm AZwñdma åhUVmV; Ooìhm AmoPaVm hmoVmo Voìhm Ë`mbm AZwZm{gH$ åhUVmV. J§Jm,e§H$a ̀ mV AZwñdma Amho. "_mUgm_mUgm§V' (AZoH$ _mUgm§V) `oWo AZwZm{gH$ Amho. {dgJ© ̀ mMm AW© œmg gmoS>Uo Agm Amho. ̀ mMm Cƒma "h'bm {hgS>m XoD$Z Ho$bm OmVmo.

    eãXmÀ`m A§VJ©V Amë`mg {dgJm©Mm Cƒma "h' H$magÑe hmoVmo Va eãXmÀ`m AIoarg Amë`mg "hm' H$ma gÑe hmoVmo; Ogo, _Z…pñWVr d àm`… AZwñdma d {dgJ© `m XmoÝhtÀ`m AmYr ñda AgVmoM. CXm.Xþ…I =X² + C +{dgJ©.~§Jmb = ~² +A+ AZwñdma. åhUyZ ̀ m§Zm ñdamXr åhUVmVì`§OZo-H²$ I² J² K²,M² N²> O² P² ,Q²> R²> S²> T²>, V² W² X² Y² ,n² \²$ ~² ̂ ², ̀ ² a² b² d² Am{U f² g² h² i².g§`wº$ ì`§OZo j² Am{U k² (H$maU, j=H²$+e²+A Am{U k= O²+Äm+A ) AZwZm{gHo$-L² Äm² U² Z² _² hr nmM AZwZm{gHo$ AmhoV.Aja-ì`§OZo nm` _moSy>Z {b{hVmV. ì`§OZmV hdm Vmo ñda {_gibm H$s Aja V`ma hmoVo. CXm. H²$ + A = H$. H²$ + Am¡ = H$m¡. H²$ + B© = H$s BË`m{X.

    ì`§OZ d ñda {_giyZM Ajam§Mr ~mamIS>r V`ma hmoVo. Ogo, H$, H$m, {H$, H$s, Hw$, Hy$, Ho$, H¡$, H$mo, H$m¡, H§$, H$…

    ì`§OZmV èhñd ñda {_imbobm Agob Va Vo Aja èhñd hmoVo. Ogo H$ {H$ Hw$. ̀ m§Mr àË`oH$s EH$ _mÌm _moOVmV.

    ì`§OZmV XrK© ñda {_gibobm Agob Va Vo Aja XrK© hmoVo d Ë`mÀ`m XmoZ _mÌm Yaë`m OmVmV. CXm. H$m H$s Hy$ Ho$ H¡$ H$mo H$m¡ H§$ H$…

    * eãXmVrb Aja CƒmaVm§Zm nwT>rb AjamMm Omoa _mJrb

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/27

  • Ajamda ̀ oV Agob Va _mJrb Aja èhñd Agbo Var XrK© _mZbo OmVo. CXm. nwÊ`ZJar. CƒmaVmZm nwU² Ê`ZJar Agm nw `m Ajamda Omoa nS>Vmo. åhUyZ nw ho Aja XrK© Pmbo. Ê` ho Aja boIZmdê$Z OmoS>mja {XgV Agbo Var XrK© Zmhr. (_ZmÀ`m ûcmoH$mÀ`m XmoZ Amoir da {bhÿZ XmI{dë`m AmhoV Ë`mdê$Zhr AbrH$S>À`m Ajamda Omoa H$gm ̀ oVmo Vo g_Oob.) "nwÊ`mMm' øm eãXmMo XmoZ g§^mì` Cƒma d AW© hmoVmV; nU AmnU XmoÝhr doir Vmo eãX gmaImM {b{hVmo. hr XmoZ dmŠ`o nmhm. 1. XmZY_© H$aUo hm nwÊ`mMm EH$ _mJ© Amho. 2. _r _w§~B©bm AgVmo; nU _yiMm nwÊ`mMm.Iao Va n{hë`m dmŠ`mV "nwÊÊ`mMm' {b{hUo ~amo~a R>abo AgVo. nU Ver àWm Zmhr. g§X^© bjmV KoD$ZM AmnU Cƒma H$aVmo. n{hë`m dmŠ`mV CƒmamZwgma {VÝhr Ajao XrK© CƒmamMr Agë`mZo àË`oH$s 2 _mÌm hmoVrb. åhUOo EHy$U 6 _mÌm hmoVrb. Xþgè`m dmŠ`mV _r _yiMm "nwÊ`mMm'_Ü`o nw Ajamda Omoa ̀ oV Zmhr. åhUyZ Ë`mMr 1 _mÌm d EHy$U 5 _mÌm hmoVrb."nwÝhm' hm eãXhr AgmM Jm|YimV Q>mH$Umam Amho. _wimV Ë`mMm ~amo~a Cƒma gmYm "nwÝhm' AgmM Amho. nU H$mhrdoim ~mobr^mfoV Cƒma "nwÝÝhm' Agm Ho$bm OmVmo; dmñV{dH$ Vmo ~amo~a Zmhr. H${dVoV Vmo Q>miUoM lo`ñH$a Amho. "nwÝhm' À`m _mÌm VrZ d nwÝÝhm' À`m _mÌm 4 hmoVrb; ho bjmV R>odmdo. M§Ð-- ̀ mVrb M§ XrK© Va Ð èhñd Amho. gy`©--`m _Ü`o ̀ da a\$ma {XgV Agbm Var Vo Aja èhñd Amho. {MÌ-`mV {M ho XrK© hmoB©b; H$maU {M da Ì Mm Omoa nS>Vmo. {MV² + a. åhUyZ Ì èhñd.nj- ̀ mV XmoÝhr Ajao AH$mamÝV {XgVmV. nU j CƒmaVm§Zm n da Omoa ̀ oVmo. (nH²$+e) åhUyZ n À`m XmoZ d j Mr EH$ _mÌm _moOmdr bmJob. njr ̀ m eãXmÀ`m 4 _mÌm hmoVrb.`mà_mUo, H$U©, {^ñV, {_Ì, Alw, Aly, H¥$nm, à^mV, n{ü_, ldU, {à`, H¥$îU, ñdOZ, ñnï>, H«$_, AJ«H«$_, CÎma, œmg, œgZ,

    28/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • A§Vmjar, emó, eó, g‚mZ, {dà, àkm, àOm, ñVãY, ñ_¥Vr, ñ_¥{V, ñdñW, gd©k, {ÌH$moU, AmЩ, gd©Ì, `j, j`, ajH$, éÐmj, gmj, Ak, bj, ^ú`, \$º$, Ì`ñW, l_, lÕm, dÁ`©, A^©H$, {Z{d©H$ma, àmk, à`ËZ B. eãXm§À`m _mÌm _moOÊ`mMm à`ËZ H$amdm. CXm. à Mr 1, ̀ À`m2, ËZ Mr 1 ̀ mà_mUo à`ËZ hm eãX 4-_m{ÌH$ Amho.

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/29

  • AZmdV ©Zr d¥ÎmmMr ì`m»`m da AmbrM Amho. nwÝhm EH$Xm OmUyZ KoD$.H${dVoÀ`m EH$m AmoirV bK w-J w é Aja m §M m R>am{dH$ H«$_ Agbobm JQ> Oa nwÝhm nwÝhm `oV Zgob, doJdoJio JQ> AmT>iV AgVrb Va Ë`m d¥Îmmg AZmdV©Zr d¥Îm åhUVmV.

    AZmdV©Zr d¥Îmo AmoiIUo-- `mgmR>r EH$ nma§nm[aH$ nÜXV Amho. nyd©V`mar åhUyZ H${dVoÀ`m EH$m AmoirVrb eãXm_Yrb 3-3 Ajam§MoM JQ> nmS>VmV. `m§Zm JU Ago åhUVmV. Z§Va àË`oH$ JU AmoiIyZ, JUm§Mm H«$_ ~KyZ d¥Îm AmoiIm`Mo. CXmhaUmdê$Z ho ñnï> hmoB©b. 1) AZmdV©Zr d¥Îm : {eI[aUr-Ajao 17

    nhm Jobr, Jobr AdKS> Ago KmQ> MTw>Zr &{damOo Ü`o`mMo {eIa MT>br Vr {eI[aUr &&

    ... gmonmZXod Mm¡Yarnm`ar 1 - n{hë`m AmoirMo 3-3 Ajam§Mo JU nmSy>Z Ago {bhmdo-- nhmJo & brJobr & AdK & S>Ago KmQ>M Tw>Zr &&

    & A--& - - - & AAA& AA- & -A A A-(VrZ Ajam§Mo nmM JU nS>bo… eodQ>r EH$ bKw d EH$ Jwé Aja Cabo.

    AZmdV©Zrd¥Îmo

    30/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • XmoZ Ajam§Mm JU hmoV Zmhr.) JU nmS>Ê`mbm _moS>Ur Ago åhUVmV. bKw Ajam§gmR>r b/a hr Ajao dmnaVmV. Jwé Ajam§gmR>r Jm/Zm dmnaVmVnm`ar 2 - bKw-Jwé§À`m R>aboë`m gm§Ho${VH$ Ajam§à‘mUo H«$‘ {bhmdm.

    bJmJm & JmJmJm & bbb& bbJm & Jmbb & bJm{H§$dm - aZmZm & ZmZmZm & aaa & aaZm & Zmaa & aZm

    nm`ar 3 - JUm§Mr Zmdo… ̀ & ‘ & Z & g & ̂ & bJm (hr gm§Ho${VH$ Ajao AmhoV. ̀ m~ÔbMm Iwbmgm nwT>o Amho)JUm§Mm H«$‘ … ̀ ‘ Z g ̂ ; b J (EHy$U Ajao 17); ̀ {V-6,6,5. - (`{VgmR>r n[a{eï> 2 nmhm.)`{V={dlm‘H$mb; Mmbrda åhUVm§Zm Ë`m Ajam§Z§Va Wm§~m`Mo AgVo/ Wm§~Uo gmo`rMo AgVo. darb bjUm§dê$Z gm§JVm ̀ oVo H$s ho d¥Îm {eI[aUr Amho. `mgmR>r, àË`oH$ d¥ÎmmMo JU H$m` ho ‘mÌ Amnë`mbm AmYr kmV Agm`bm hdoV.

    CXm. 1.à`ËZo dmiyMo H$U aJ{S>Vm Vob{h Jio V¥fmVm©Mr V¥îUm ‘¥JOi {nD$Zr{h {dVio &

    gemMohr bmYo {d{n{Z {’$aVm e¥§J{h Oar;na§Vy ‘yIm©Mo öX` YadoZm jU^ar && ... dm_Z n§{S>V

    (Zr{VeVH$mVyZ)‘yi Zr{VeVH$ ̂ V¥©harZo g§ñH¥$VmV {b{hbo Amho; dm‘Z n§{S>V ̀ m§Zr Ë`m ûcmoH$m§Mo ‘amR>r ̂ mfm§Va Ho$bo Amho,

    2. {ZgJm©À`m brbm AJ{UV {H$Vr aå` {XgVrAJå`mMr gmar gVV à{MVr Ë`mVM {H$VrF$Vy§Mo {ZË`mMo ~Xb gJio bwãY H$[aVrZÚm Zmbo AmoT>o PwiwPwiw OUy ZmX Y[aVr

    ...Zrboe n§{S>VAmVm e§H$m ̀ oB©b, H$s hr JUm§Mr Zmdo H$er R>a{dbr?g_Om, 1) {VÝhr Ajao Jwé KoVbr Va Vmo EH$ JQ>; _mZmdm 2) n{hbo Aja bKw d XmoZ Jwé, Agm Xþgam JQ>; ̀ _mMm 3) Xþgao Aja

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/31

  • bKw Am{U n{hbo d {Vgao Jwé; am{YH$m 4) n{hbr XmoZ Ajao Jwé d eodQ>Mo Aja bKw-- Vmamn 5) {VÝhr Ajao bKw Agm JQ>--Z_Z 6) n{hbo Aja Jwé d Cabobr XmoZ bKw--^mñH$a 7) nhbr XmoZ Ajao bKw d eodQ>Mo Jwé--g_am d AmR>dm JQ> 8) _Ybo Aja Jwé d n{hbo-{Vgao bKw---OZmg. `mà_mUo AmR> JQ> nS>bo. `m§ZmM JU Ago åhUVmV.EImÚm JUmV Ogm bKw-Jwé H«$_ Agob Ë`mZwgma Ë`mMo Zmd R>aVo. Ë`mgmR>r EH$ gmonm ûcmoH$ bjmV R>odm`Mm. Vmo ûcmoH$ Agm-

    ` ̀ _mMm, Z Z_Z, V Vmamn, a am{YH$m _ _mZmdm,g g_am,O OZmg, ̂ ̂ mñH$a &&

    (hm ûcmoH$ _méVr ñVmoÌmÀ`m Mmbrda åhUVm ̀ oVmo.) {H§$dm-`_mVmamO^mZgbJ§ ̀ m EH$m dmŠ`m§emV n{hë`m AjamnmgyZ gwê$ H$ê$Z H«$_mZo 3-3 Ajao KoV Jobo H$s 8 JU {_iVmV; Ogo, ̀ _mVm, _mVmam, VmamO, amO^m, O^mZ, ̂ mZg, Zgb, gbJ§. (AZwH«$_o ̀ , _, V, a, O, ^, Z, g) `_mVm, Vmamn...B. eãXm§Zm H$moUVmhr {d{eï> AW© Zmhr.(d¡{XH$ F$Mm d H${dVoÀ`m AmoirMr _moS>Ur H$ê$Z JU nmS>Uo, JUm§Mr Zmdo {Z{üV H$aUo d d¥Îmm§Mr Zmdo R>a{dUo hr H$m_o gwédmVrbm {n§Jb ZmdmÀ`m N>§XemóVÁkmZo Ho$br, Ago N>§XemómMm B{Vhmg gm§JVmo. N>§Xemó d H$mb{ZU©` ho Ë`mMo _hÎdmMo J«§W hmoV. N>§Xemó hm ghm doXm§Jm§n¡H$s EH$ _mZbm OmVmo. N>§XemómbmM {n§Jbemó åhUyZ AmoiIbo OmVo. Ë`m§ZmM {n§Jb F$frhr åhQ>bo OmVo. Vo g_«mQ> AemoH$mMo Jwé hmoVo Ago åhUVmV.) `mà_mUo, ̀ JU-`_mMm -n{hbo Aja bKw, nwT>Mr XmoZ Jwé Ago "` _m Mm' dê$Z H$iVo. VgoM, a JU-- am{YH$m ̀ mV _Ybo Aja bKw, Am{U V JU-Vmamn `mV eodQ>Mo Aja bKw. Z JU-Z_Z ̀ mV gd© Ajao bKw.^ JU-^mñH$a n{hb o Aja Jéw (ñH$ h o OmSo >mja {Xgb o Var V o bK wAmh)o , O JU-OZmg _Yb o Aja Jéw , Am{U g JU-edo Q>M o Aja Jéw .

    32/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • _ JU- _mZmdm ̀ mV gd© Ajao Jwé.{eI[aUr d¥ÎmmVrb, darb CXmhaUm_Yrb n{hbr Amoi gdm©§Zm n[a{MV Amho.(`oWo bjmV R>odm`Mo H$s EH$m AmoirMm N>§X hmoD$ eH$V Zmhr. åhUyZM da nyU© ûcmoH$ {Xbm Amho.)

    à`ËZo dmiyMo H$U aJ{S>Vm Vob{h Jio darb nyU© ûcmoH$mMm AW© -n{hë`m VrZ AmoirVrb Jmoï>r EH$doi KS>Vrb; dmiyH$UmVyZ Vob H$mT>Vm `oB©b; VhmZboë`mMr VhmZ _¥JOi {nD$Z(!) ^mJob; gemMo qeJgwÜXm O§JbmV {\$ê$Z gmnSy> eHo$b; nU _yIm©À`m _Zmg `oB©b Aer Jmoï> H$aUo AdKS> Amho. _yIm©bm EImXr Jmoï> g_OmdyZ gm§JVm ̀ oV Zmhr d Ë`mMo g_mYmZ H$aVm ̀ oV Zmhr. `mà_mUo, d¥Îmm§Mr bjUo _mhrV Agbr H$s JUm§À`m gmhmæ`mZo d¥Îmo AmoiIVm `oVmV. H$mhr àM{bV AZmdV©Zr d¥Îmm§Mr _m{hVr, bjUo åhUOo Ë`mMo Ano{jV JU nwT>o {Xbo AmhoV.

    2. AZmdV©Zr d¥Îm emXÿ©b{dH«$s{S>V :Ajao 19-JU-(_,g,O,g,V,V,J); ̀ {V 12ì`m AjamZ§Va.(_moS>Ur H$ê$Z ImÌr H$am.) _mZmdm g_am OZmg g_am Vmamn Vmamn Jm. ho Mmbrda åhUVm ̀ oVo H$m Vo nmhm. (`_mMm, _mZmdm B. eãXm§Zm H$mhrhr {d{eï> AW© Zmhr.)

    {dÚmho & nwéfm & gê$n & ~ a do & H$sPmH$ & boÐì` & hr- - - & AA- & A-A & AA- & - - A & - -A & -Zm Zm Zm& a a Zm & aZm a & a a Zm & Zm Zm a & ZmZm a & Zm_ J U & g JU & O JU & g JU & V JU & V JU & Jwé

    `mà_mUo _moS>Ur H$ê$Z d¥Îm R>a{dbo.CXmhaU… {dÚm ho nwéfmg ê$n ~ado H$s PmH$bo Ðì`hr &

    {dÚm^moJ gwH$s{V©Xm`H$ nhm Oo _mÝ` _mÝ`m§ghr &{dÚm ~§Yw Ago {dXoeJ_Zr {dÚm _hmXodVm &{dÚm nyÁ` Z¥nmg, Vmo Zaney H$s doJim VÎdV… &&

    ...AkmV

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/33

  • emXÿ©b{dH«$s{S>V d¥ÎmmVrb EH$m JPboMo H$mhr eoa---Xþ…ImZo Hw$R>ë`m g_wÐ BVH$m hobmdVmo gmaImAly H$m BVHo$ {nVmo, IdiVmo, ImamdVmo gmaIm...^oQ>mdm MH$dm Vgo {Xdghr ̀ oVmV ̂ oQ>m`bmAmho Ë`mM ñWir AOyZ Xþ{Z`m, _r YmdVmo gmaIm...

    `o _mJo naVyZ, Ioi Anwbm _m§Sy> Zì`mZo nwÝhm_mÂ`mVrb Hw$Ur {ZamJg _bm ~mobm{dVmo gmaIm.... ...{MÎma§OZ gwaoe ̂ Q>

    3. AZmdV©Zr d¥Îm dg§V{VbH$m :Ajao 14-JU-(V, ̂ , O, O, J, J)Vmamn, ̂ mñH$a, OZmg, OZmg, Jm JmCXm. Omo Vmofdr ñdOZH$mg gwnwÌ VmoM (AW©-Amnë`m d{S>bm§Zm AmZ§X XoB©b VmoM gwnwÌ !)

    Omo Vmof & dr ñd O & Z H$m g & gw nw Ì & Vmo M - -A & - A A & A - A & A - A & - -

    Jm Jm b & Jm b b & b Jm b & b Jm b & Jm JmVm am n & ̂ m ñH$ a & O Zm g & O Zm g & Jm Jm

    (eodQ>Mo Aja-BWo M ho Aja- bKw Agbo Var Jwé _mZmdo, Agm {Z`_ Amho.) CXm. 1. {dÚm,H$bm, Hw$ebVm ~hþ OoW hmoË`m

    O¢ g¥{ï>gw§X[a{dbmg{Zdmg hmoË`mCËgmhhrZ ~KVm A{O ̂ maVmg Amho _Zmoha Var J_Vo CXmg!

    ...gañdVr H§$R>m^aU (am.~.{XZH$a ZmZmOr {e§Xo)

    (gwZrVm Xoenm§So>-nw.b.Xoenm§So> `m§À`m nËZr- `m§À`m AmË_M[aÌmMo Zmd "Amho _Zmoha Var' Ago Amho.)CXm. 2. Q>mH$s CnmZh nXo A{V _§X R>odr &

    Ho$br {dOma d[a, S>m¡a{h _m¡Z godr &

    34/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • ^yno hiyM Y[abm H$bh§g nm`t &&...aKwZmW n§{S>V

    4. AZmdV©Zr d¥Îm _m{bZr :Ajao 15 ; JU-(Z Z _ ̀ ̀ ); ̀ {V- AmR>ì`m AjamZ§Va.`{V-{dlm_H$mb; Mmbrda åhUVm§Zm Ë`m Ajam§Z§Va Wm§~m`Mo AgVo. (nmhm-n[a{eï>)g§V am_Xmg H¥$V "H$éUmï>Ho$' ̀ mVrb H$mhr ûcmoH$ _m{bZr ̀ m d¥ÎmmV AmhoV.

    A Zw {X & {Z A Zw & Vm no Vm & n bmo am& _ am ̀ m & A A A & A AA& - - - & A - -& A - - Z Z _ ̀ ̀

    CXm. 1. AZw{X{Z AZwVmno Vmnbmo am_am`m &na_{XZX`mim Zragr _moh_m`m &AMni _Z _mPo Zmdao AmdarVm&VwO{dU {eU hmoVmo Ymd ao Ymd AmVm&&

    ...g§V am_XmgnwT>rb Mma AmoirV _m{bZr d¥ÎmmMr bjUo Jw§\$bobr AmhoV. _moS>Ur dê$Z "ZZ_``' JU {Z{üV H$aVm `oVmV. bjUo gm§JUmè`m Mma Amoir Aem---CXm. 2. a{V OUw JwUembr JmoS> OmË`m ñd^mdr

    C_b{V H${i ~mbm, n§YamMr Agmdr"Z Z _ ̀ ̀ ' _wIrMr ~mo~S>r Vr dimbrW~H$V n{W Mmbo "_m{bZr' gm{Y ̂ moir...

    ...gmonmZXod Mm¡Yar.

    _m{bZr d¥Îm-CXm.3.gwIX OJV Omdo ~oJS>r ñdßZ hmoVo & Ad{MV H$ibo Oo Zoh_r ̂ ¾ hmoVo AJ{UV à{V^oMm Jd© hmoVm _Zmbm& CWiM {b{hÊ`mMm N>§X hmoVm {Odmbm

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/35

  • A{daV VwO AmVm _mJVmo H$mì`amer & gVV _ZZ ìhmdo hrM H$m§jm Camer VwO{dU OJÊ`mMr H$ënZm ì`W© Amho& VwOgh OJÊ`mbm Zo_H$m AW© Amho !

    ...{Zboe n§{S>V.

    5. AZmdV©Zr d¥Îm : n¥Ïdr Ajao 17; JU-(O g O g `, b J); `{V-6 ì`m, 12 ì`m Ajam§Z§Va

    _moamon§V am_M§Ð namS>H$a ZmdmMo n§VH$dr nydr© hmoD$Z Jobo; Ë`m§Mo "Ho$H$mdbr' ho AZoH$ ûcmoH$m§Mo H$mì` à{gÜX Amho. Ë`mVrb Mma Amoir(EH$ Ho$H$m) Aem-

    gwg§J{V gXm KS>mo, gwOZdmŠ` H$mZr nS>moH$b§H$ _{VMm PS>mo, {df` gd©Wm ZmdS>mogX§{K« H$_ir OS>mo, _wa{S>Vm hQ>mZo AS>mo{d`moJ KS>Vm aS>mo, _Z ̂ dƒ[aÌr OS>mo...

    ..._moamon§V {d ̀ mo J & K S> Vm& a S>mo _ & Z ̂ dV² & M [a Ìr & O S>moA - A & A A -& A-A & A A - & A- - & A -O Zm g & g _ am & O Zm g & g _ am & ̀ _m Mm & b J O-JU & g-JU & O-JU & g-JU & ̀ -JU & b Jn¥Ïdr d¥ÎmmMr bjUo gm§JUmè`m Mma Amoir--

    {\$ao JaJam Yam, gVV A§VamimVwZrMamMa {hÀ`mgdo V[a, AYm§Var amhþZrIamoI[aM hr j_m ghO d¥{Îm hr AmVbr{VMr _h{V JmVgo, åhUw{Z "n¥pÏd' d¥ÎmmVbr

    ...gmonmZXod Mm¡Yar

    EH$ Jmoï> bjmV Ambr Agob H$s d¥ÎmmMr _mJUr Agob Va H$drbm èhñd AjamMo XrK© {H§$dm XrK© AjamMo èhñd Ago H$aÊ`mMm A{YH$ma Amho. \$º$ Ë`m_wio AW© ~Xbm`bm ZH$mo. "Am{U' EodOr

    36/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • "AmUr' H$aUo `mo½` Zmhr. `mMm AW© d¥ÎmmÀ`m {Z`_mbm àW_ àmYmÝ` Úm`Mo. H$drZo àW_ N>§XemómMo {Z`_ nmim`Mo AgVmV. Ë`mZ§Va ewÕboIZmMo.

    6. AZmdV©Zr d¥Îm-_§XmH«$m§Vm :Ajao 17; JU-(_ ̂ Z V V, J J); ̀ {V-4,6,7

    _§XmH«$m§Vm d¥ÎmmMr bjUo gm§JUmè`m Mma Amoir-CXm. 1. _r ̂ mZyVo, JJ{Z ~KVmo, _§X MmbrV Mmbo

    `m d¥Îmmbm, Ag{V MaUo, Mma V¡go{M hmboHy$_m©Mr hr, I{MV J_Vo, _§Xer Mmb \$ma _§XmH«$m§Vm', _O{g J_Vo, nyU© Hy$_m©dVma && ...gmonmZXod Mm¡Yar

    CXm. 2. "AmB© ̀ oVo' hiwM dXbr, eãX H$mhr \w$Q>oZm_mV¥ào_m _¥XþVa_Zm ̀ ËZ Ho$ë`m gwQ>oZm_mVobmhr J{hda \w$Q>o H§$R> Ambm ̂ ê$ZñZoho gm§Jo _YwadMZo KÅ> nmoQ>r Yê$Z && ...AkmV

    (_wbJr gmgar Mmbbr AgVm§Zm AmB©Mm {Zamon KoVo Ë`mdoioMo dU©Z darb AmoirV Ambo Amho.)

    ñZo ho gm§ & Jo _ Yw & a d M & Zo K Å> & nmo Q>r Y & ê$ Z - - - & - A&AAA & - -A& - - A & - -_m Zm dm & ̂ mñH$a & Z _ Z & Vm amn & Vm am n & Jwé (eodQ>Mo Aja bKw Agbo Var Jwé _mZbo OmVo.)

    7. AZmdV©Zr d¥Îm-ó½Yam : Ajao 21; JU-(_ a ̂ Z ̀ ̀ ̀ ); ̀ {V-7,7,7`m d¥ÎmmMr bjUo gm§JUmè`m Amoir-CXm. 1. Pmbm AmZ§X bmoH$s, {dO` {_idwZr, ̀ oV dra J¥hmgr

    _r a§^m Zm ̀ ̀ m§ ̀ m, J_V ewH${XZr, ~mobVo Or ñdVmerZmhr Zmhr Hw$Urhr, _Og_ Xþgar, AmO gm¢X`©dmZ

    A

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/37

  • bodyZr VmoaUmgr, ghO{M dXbr, ó½Yam ̂ m½`dmZ && ...gmonmZXod Mm¡Yar

    CXm. 2. (gmgar nmR>dUr H$aVm§Zm nydr©À`mH$mir _wbrbm nwT>rbà_mUo CnXoe H$arV AgV.)

    gdm©§AmYr CR>mdo, ñ_aU Yé{Z`m, _mJwVr Ëdm§ {ZOmdodóm§ nmÌm§ Onmdo, H${Y ZM nwgë`mdrU ~mhoa Omdo;H$m_r H$mOr a_mdo, Aig H$é{Z`m, Ëdm§ Z H$moR>o J_mdo;gX² J«§WmZo a_mdo, e`{Z nhþS>Vm, lrharV| Z_mdo &&

    ...AkmV gX² J«§ Wm & Zo a _m & do e ̀ & {Z n hþ & S> Vm lr & h ar V| & Z _m do - - - & -A - & - A A& AAA& A - - & A --& A - - _m Zm dm & am{YH$m&^mñH$a & Z _ Z & ̀ _m Mm &`_mMm & ̀ _m Mm

    8. AZmdV©Zr d¥Îm-B§ÐdO«m : Ajao 11; JU-(V V O, J J); ̀ {V 5,6.d¥ÎmmMr bjUo gm§JUmè`m nwT>rb Amoir ̀ mM d¥ÎmmV AmhoV.CXm. 1. Vr VoOJ§Jm, ZìhVr Z^mV &

    H$s ̂ mZw Vmohr, XS>bm T>JmV &Voìhm MH$mHo$, {~Obr {XJ§Vr & Vr B§ÐdO«m {\$Q>drV ̂ «m§Vr &&

    ...gmonmZXod Mm¡YarCXm. 2. doUr ~ar Kmbw{Z`m gH$mir & AË`mXao Hw§$Hw$_ bmd ̂ mir

    _moR>o Zgmdo {Q>H$br Zgmdr & bmoH$m§_Yo g‚mZVm {Xgmdr ...H¥$îUmOr Zmam`U AmR>ë`o

    CXm. 3. H$mIoV Pmoir bKwM§Ð ̂ mir & H§$R>r {Zir aoK {dfmabobr & _mZodar gn© {damObobm & _mPm Z_ñH$ma gXm{edmbm &&

    ...ñdm_r {ZübmZ§XVo ìhm M & H$m Ho$ {~ & O br {X & J§ Vr- - A& - - A & A - A & - -

    Vm am n & Vm am n & O Zm g& Jm Jm

    38/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • 9. AZmdV©Zr d¥Îm-ÐþV{db§{~V : Ajao-12; JU-(Z ̂ ̂ a) ; ̀ {V-7,5 d¥ÎmmMr bjUo gm§JUmè`m Amoir-CXm. 1. Z^ ̂ ao ~K ao, KZ ho {H$Vr &

    {\$aV _§XJVr, a{d Pm§H${V & ÐþVJVr Mnbm, M_Ho$ Ahm !

    ÐþV{db§{~V Ioi Z^r nhm && ...gmonmZXod Mm¡Yar

    CXm. 2. {M_wH$bm ~hþ ~mbH$ hm Ago ~Kw{Z`m gwI Jo _O hmoVgo

    MaU H$mo_b Vm§~wg ho {H$Vr dXZ aå` {Xgo Z`Zm§àVr

    ..._moamo JUoe bm|T>oÐþ V {d & b§ {~ V & Io i Z & ̂ r n hm AA A & - A A& - A A& - A -

    Z _ Z & ̂ m ñH$ a& ̂ mñH$ a & am {Y H$m(`VrMm {dMma H$aVm, ÐVþ {db{§ ~V Iio Z^r nhm ̀ m Amio rV Iio hm eãX \$mSo >bm OmVm.o ÐVþ {db{§ ~V I o & i Z^r nhm & Aer \$mSo > hmVo .o )AemàH$mao Aja \$moS>mdo bmJUo, ̀ mbm ̀ {V^§J åhUVmV. ̀ {V^§J Z H$aUo ho H$drMo aMZmH$m¡eë` AgVo; nU Oa An[ahm`© Agob Va BbmO ZgVmo. `{V^§J hm \$ma _moR>m Xmof g_Obm OmV Zmhr. gJù`mM AmdV©Zr d AZmdV©Zr d¥Îmm§Zm ho bmJy Amho.)

    AmÎmmn`©§V AmnU H$mhr àM{bV AZmdV©Zr d¥Îmo nm{hbr. AmOH$mb H$dr _wº$H${dVoH$So>M A{YH$ dibobo {XgVmV. Ë`m_wio d¥Îmm§Mm hm Aä`mg Ë`m§Zm H§$Q>midmUm dmQy> eH$Vmo. Ë`m CbQ>, h„r ~aoM VéU H$dr JPboH$So> AmH${f©V Pmbobo {XgVmV. Ë`m§À`m Ñï>rZo d¥Îmo OmUyZ KoUo Oê$a Amho. JPboZo H$dtZm N>§XemómMo ̂ mZ {Xbo Amho. ̀ mAmYr _Yë`m H$mimV N>§XmV H${dVm {b{hUo ho _mJmgbonUmMo bjU _mZbo OmD$ bmJbo hmoVo. nU JPbo_wio ho {MÌ ~Xbbo. ho lo` JPboMo d AWm©V _m. gwaoe ̂ Q> ̀ m§Mo !!

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/39

  • E I m Ú m n Ú a M Z o À ` m E H $ m Am oi rV rb Ajam §M r Am§XmobZo ghO àVrV hmoV AgVrb Va, Ë`m §Zm AmdV©Zr d¥Îmo åhUVmV. `mV R>am{dH$ H«$_mZo `oUmè`m bKw-Jwé Ajam§Mm EImXm JQ> nwZ…nwÝhm `oV AgVmo. Amd¥Îmr hmoV AgVo.(Repetition hmoV

    AgVo.) Agm JQ> AmoiIUo, Ë`mMo Am§XmobZ VnmgUo; Ë`mdê$Z

    d¥ÎmmMo Zmd R>a{dUo, EdT>oM H$m_ Amho. Ë`mgmR>r AZmdV©Zr d¥Îmmà_mUo VrZ-VrZ Ajam§Mo JU

    nmS>mdo bmJV ZmhrV. bKw-JwéÀ`m IwUm _mÌ H$amì`m bmJVmV.{H$Vr Ajam§Mm/ _mÌm§Mm Hw$R>bm JQ> nwÝhm nwÝhm `oVmo ho nmhmdo bmJVo;d Ajao (a Am{U Zm) d Ë`m§Mm H«$_ ~Kmdm bmJVmo; gXa aMZm AjaJUd¥ÎmmV ~gVo {H§$dm _mÌmd¥ÎmmV `oVo Vo R>admdo bmJVo. _mÌm _moOmì`m bmJVmV. aMZoV b` gmYbr Amho H$m Vo ~Kmdo bmJVo.

    àW_ AjaJUd¥Îmm§Mm {dMma Ho$bm Amho. `mV Ajam§Mr g§»`m àË`oH$ AmoirV R>am{dH$M Agmdr bmJVo. bKw-Jwé-H«$_hr R>am{dH$M AgVmo. Ë`m_wio _mÌm§Mr g§»`m AmnmoAmnM g_mZ AgVo. {d{eï> bKw-JwéH«$_m_wioM {d{eï> d¥Îm R>aVo.

    AmR>-AmR> _mÌm§Mm JQ> (nÙ JQ>) nwÝhm nwÝhm `oV Agob Aem d¥Îmm§Zm nÙmdV©Zr d¥Îmo åhUVmV.(Aï>_m{ÌH$)

    AmdV©Zr d¥Îmo

    40/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • gmV-gmV _mÌm§Mo Am§XmobZ Agob Va Vr d¥Îmo A½Ý`mdV©Zr AgVmV. (gá_m{ÌH$)

    ghm-ghm _mÌm§Mr Am§XmobZo AgVrb Va Ë`m§Zm ̂ ¥§JmdV©Zr åhUVmV. (fÊ_m{ÌH$)

    nmM-nmM _mÌm§Mr Am§XmobZo AgVrb Va Vr hamdV©Zr d¥Îmo hmoVmV. (n§M_m{ÌH$)darb àË`oH$ g_yhmMo AZoH$ dJ© nS>VmV. nU Ë`m pŠbï>VoV AmnU {eaUma Zmhr.H$ënZm ̀ oÊ`mH$aVm _mÌm§Mo nwT>rb "J{UV' nmhm.nÙmdV©Zr _Ü`o AmR> _mÌm§Mm JQ> hdm. åhUOo Ë`m Mma Jwé Ajao AgVrb.øm nwñVH$mV bKw AjamgmR>r "a' d IyU (A M§ÐH$moa);Am{U Jwé AjamgmR>r "Zm' d IyU (- AmS>dr aoK) hr dmnaUma AmhmoV.g_Om, Zm Zm Zm Zm. Aem Mma Jwé Ajam§Mr EH$ Amoi hmoD$ eHo$b. nU nmM eoam§À`m JPbogmR>r Xhmhr AmoirV hr AQ> nmiVm Ambr nm{hOo. Mma Jwé Ajam§Mo ho d¥Îm Amho H$Ý`m. AmVm ̀ mV àË`oH$doir EH$m "Zm' gmR>r åhUOo EH$m JwégmR>r XmoZ bKw Ajao dmnabr Va? - Va àË`oH$ doir Zdo d¥Îm V`ma hmoB©b. ~Km 1)Zm Zm Zm Zm - H$Ý`m d¥Îm - Ajao Mma2)aa Zm Zm Zm - KZn§{º$ - (n{hë`m JwéEodOr XmoZ bKw) - Ajao nmM3)Zm aa Zm Zm - Hw§$VbVÝdr - ( Xþgè`m JwéEodOr XmoZ bKw) - Ajao nmM 4)Zm Zm aa Zm - Z§Xm - ({Vgè`m JwéEodOr XmoZ bKw) - Ajao nmMMm¡Ï`m JwéEodOr XmoZ bKw KmbVm ̀ oUma ZmhrV. H$m? ̀ mMo CÎma gai Amho. eodQ>Mo Aja Zoh_r Jwé Yabo OmVo hm {Z`_ Amho; Ë`m_wio Mm¡Ï`m aa n¡H$s eodQ>À`m a À`m _mÌm XmoZ Yê$Z EHy$U VrZ _mÌm hmoVrb; d _mÌm dmT>Vrb. Vo MmbUma Zmhr. _mÌ H$mhrdoim CXÿ©à_mUo eodQ>Mo Aja bKw `oVo. Ago AmUIr ~Xb H$moUVo hmoD$ eH$VmV?

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/41

  • CXm. 5) aa aa aa Zm - hmo`; ho d¥Îm Amho, ÐþVJVr. - Ajao gmV6) a Zm a Zm Zm - ho d¥Îm Amho gVr. - Ajao nmM. ̀ mdê$Z H$ënZm Ambr Agob H$s d¥Îmo H$er V`ma hmoVmV. Aï>_m{ÌH$ XmoZ JQ> EH$Ì hmoD$Zhr ZdrZ d¥Îm hmoVo. (ZmZmZmZm, ZmZmZmZm). ho d¥Îm Amho {dÚwÝ_mbm. VrZ JQ> KoVbo Va d¥Îm hmoB©b H$m? hmo`. ZmZmZmZm, ZmZmZmZm, ZmZmZmZm - (12 doim Zm… åhUOo 12 Jwé Ajao) ho d¥Îm Amho "H$ë`mU'.12 doim "Zm' AgUmao Xþgaohr d¥Îm Amho. _mÌ Ë`mV fÊ_m{ÌH$ JQ> nS>VmV. Vo Ago-ZmZmZm, ZmZmZm, ZmZmZm, ZmZmZm - (`mà_mUo 3-3 Mo Mma JQ>) Voìhm ̀ m d¥ÎmmMo Zmd "lrbrbm' hmoVo.AmdV©Zr d¥Îmm§Mr Formations hr Aer hmoD$ eH$VmV. _mÌ, Aem Ajam§À`m ̀ moJ-g§`moJmZo JPboÀ`m Amoir {b{hVm ̀ oVmV H$m, hm à`ËZ H$am`bm hdm.

    42/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • H$_imbm AmR>nmH$ù`m AgVmV; åhU yZ AmR >-AmR > _mÌm§Mo JQ> AgUmè`m) d¥Îmm§Zm nÙmdV©Zr åhQ>bo Amho. nÙ åhUOo H$_i ho gdm © §Zm _mhrV AmhoM. (gmo`rgmR>r, BWyZ nwT>o d¥Îmm§Zm gbJ H«$_m§H$ {Xbo AmhoV.)

    01. d¥Îm-KZn§{º$Ajao - 5; dOZ - (a,a, Zm, Zm, Zm)CXm. VwO _mJmdo & _O bm^mdo && _Z M§ÐmÀ`m--& àV Ponmdo &&

    Ka H$moUmMo & ZM _moS>mdo && gw_ J§YmZo & KZ dfm©do && VZ àmUm§Zr & {ZV gmoS>mdo &&

    ...gwYra Hw$~oagw _ J§ Ym Zo & K Z d a² fm do &&A A - - - & A A - - - a a Zm Zm Zm & a a Zm Zm Zm &&

    ( XmoZ Amoir)

    nÙmdV©Zr d¥Îmo

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/43

  • 02. d¥Îm-Hw$ÝVbVÝdrAjao-5; dOZ - (Zmaa, ZmZm)CXm. ào_ H$amdo & ào_ OJmdo &&

    ào_ OJmdo & Ë`mV _amdo && ào_ñdê$nM & hmoCZ Omdo &&

    ...ñda{MVào _ ñd ê$ nM & hmo C Z Om do-A A - - & - AA - -Zm a a Zm Zm & Zm a a Zm Zm (XmoZ Amoir)

    03.d¥Îm-gm¡a^g§{OV (AYo© _moXH$ d¥Îm) Ajao-6; dOZ - (Zmaa, Zmaa) (g§ñH¥$V Zmd- _§Xa {Ûamd¥Îm) CXm. Vy Agë`mda & OJ ho gw§Xa &&

    Vy Odir, OUw & ñdJ© Yaoda && dmXi Vo V[a & Ë`mg hdo Ka &&

    ...ñda{MVdm X i Vo V [a & Ë`m g h do K a (XmoZ Amoir) - A A -A A& - AA- A A (Zmaa, Zmaa)Zm a a Zm a a & Zm a a Zm a a(XmoZ AmoitMr _moS>Ur XmI{dbr Amho.)

    04. d¥Îm-H$Ý`mAjao-4; dOZ - (Zm,Zm,Zm,Zm) (gd© Jwé)CXm. AmVm Zmhr & _mPo H$mhr &&

    hmVm_Ü`o & dmiy amhr && amÌr Xohr & hmoVo bmhr && d¡emImn[a & àrVr Xmhr && _oÊ`mgmR>r & Xþ…I{h Zmhr &&

    ...ñda{MV (AYmoaopIV XmoZ bKw Ajao EH$m Jwé AjamEodOr Ambr AmhoV. ~è`mM {R>H$mUr H$dtZr Ago Ho$bo Amho; nU àË`oH$doir AYmoaoIZ

    44/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • H$aUo Ho$di AeŠ` Amho. Aä`mgH$mZo Vo g_OyZ ¿`mdo.)XþH²$ I{h Zm hr

    - - - - Zm Zm Zm Zm

    * aMZm H$aVm H$aVm H$dr, H$Yr OmUVm d H$Yr AOmUVm ZdrZ d¥ÎmmMm dmna H$ê$Z OmVmo. Aer ~arM d¥Îmo ̀ m nwñVH$mV AmT>iVrb. bj doYmdo `m hoVyZo Ë`m§À`m ZmdmnwT>o Mm§XUr (ñQ>ma) N>mnbm Amho. ZdrZ d¥Îm `mMm AW© doJù`m _mÌmJQ>m§Mo b`~Õ g§`moJ, Oo BVa H$moUr Vmon`©§V Ho$bobo gmnS>bo ZmhrV; d _w»` åhUOo "N>§XmoaMZm' ̀ m J«§WmVhr ZmhrV.05. d¥Îm-gw{ZVr* (Z{bZr {Ûamd¥Îmm); Ajao-12; dOZ - (aaZm, aaZm, aaZm, aaZm.)CXm. {eH$bmo OJUo OJVm OJVm

    OJbmo _aUo OJVm OJVm.... gwnbr_Ybo Cabo XmUo ̂ aUo XiUo OJVm OJVm.... AgVm OI_m AgVm XþIUo hgao {XgUo OJVm OJVm....

    ...S>m°. gw~moY {ZdmUogw n br & _ Y bo & C a bo & Xm UoA A - & A A - & A A - & - -a a Zm & a a Zm & a a Zm & aa Zm (eodQ>À`m "aa' EodOr "Xm' ho EH$ Jwé Aja KoVbo Amho.)

    06. d¥Îm-XþO©`mAjao-5; dOZ - (a, Zm, Zm, a, Zm)CXm. ZH$mo H$m_Zm & hdr gmYZm&& Z Jw§Vm`Mo & {dMmar _Zm &&

    Z _mojm{Mhr & Cao dmgZm && gXmZ§Xhr & Hw$R>o, OrdZm?&& H¥$nm bm^w Xo & Aer àmW©Zm && ...ñda{MV

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/45

  • H¥$ nm bm ̂ w XoA - - A - (aZmZmaZm)a Zm Zm a Zm

    07. d¥Îm-XþO©`m {Ûamd¥Îmm* Ajao-10; dOZ - (aZmZmaZm, aZmZmaZm)({Ûamd¥Îm `mMm AW© Ë`mM d¥ÎmmVrb JU XmoZXm ¿`m`Mo. XþO©`m d¥ÎmmMoM JU XmoZXm Amë`m_wio ho d¥Îm XþO©`m {Ûamd¥Îmm.)CXm. _bm OmUdo Vwbmhr H$io & _Zt Zm§XVr {H$Vr dmXio &&

    _Zmbm {Xbm Hw$Ur a§J hm & ~Zo Xþ…Ihr {Zio-Om§^io &&. . . a m Y m

    ^mdo~ Zo Xþ… I hr & {Z io Om§ ̂ ioA- - A - & A - - A - a Zm Zm a Zm & a Z m Zm a Zm

    (aZmZmaZm, aZmZmaZm)

    08. d¥Îm-dmJwam Ajao-5; dOZ -(Zm a Zm a Zm)CXm. eãX AmQ>bo & gya JmoR>bo &&

    H$mMIoiUo & ào_ ̂ §Jbo && OrdZm Vwbm & H$moU ̂ oQ>bo? && kmV Zm {Xem & nm` Mmbbo && H$m Z^r nwÝhm & a§J gm§S>bo? &&

    ...ñda{MV km V Zm {X em- A - A - Zm a Zm a Zm

    09. d¥Îm-gVrAjao -5; dOZ - (a Zm a Zm Zm) (AmR _mÌm)>

    46/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • {ddoH$ OmJm & JwÝhmM hmhr &&...(ñda{MV){d do H$ Om Jm & Jw Ýhm M hm hr &&A - A - - & A - A - -a Zm a Zm Zm & a Zm a Zm Zm &&

    CXm. 2. OwZo ñ_ê$ ̀ m & Zdo H$ê$ ̀ m && X_mX_mZo & nwT>o gê$ ̀ m && [aVonUmMr & Vir ̂ ê$ ̀ m &&

    ...{gÕmW© ̂ JV

    * gVr d¥ÎmmV "aZmaZmZm' hm nÙJQ> EH$m AmoirV EH$XmM `oVmo. EH$m AmoirV Vmo JQ> XmoZXm `oV Agob Va Vo d¥Îm hmoVo Obm¡KdoJm… Am{U VmoM JQ> Mma doim ̀ oV Agob Va d¥Îm hmoVo {haÊ`Ho$er.

    10. d¥Îm-Obm¡KdoJm Ajao-10; dOZ - (aZmaZmZm, aZmaZmZm)CXm. 1. gwQy>Z Joë`mdar {H$Zmao &

    H$emg Ambo VwPo Bemao && ...A{Zb H$m§~io

    2. BWo nwÝhm Vmo dg§V Zmhr & Var Hw$UmbmM I§V Zmhr && CJm \w$bmê$ H$go {ngm§Zm & {dhmaÊ`m Amg_§V Zmhr &&

    ...b{bVm ~m§{R>`m 3. H$gm VwÂ`m Am|OirV Jobm & {Xdm g_wÐmV gmoS>bobm && Hw$R>o {XgoZmM ñdÀN> nmUr & {OWo {VWo Jmi gmMbobm &&

    ...AZ§V T>dio_w ir Z Ho$ bm, {d Mm a Vo ìhm & Iw em b Ho$ bm, H$ am a Vo ìh m&&A - A - - , A - A - - & A - A - - , A - A - -a Zm a Zm Zm, a Zm a Zm Zm & a Zm a Zm Zm, a Z m a Z m Zm(aZmaZmZm)2...ñda{MV

    11. d¥Îm-gVr + Obm¡KdoJm

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/47

  • CXm. 1. _whÿV© Pmbo, gw`moJ Pmbo, eHy$Z Pmbo &AIoa VmoQ>çm _Yo ñdV…bm, {dHy$Z Pmbo &&

    ...E.Ho$.eoI 2. Iao Var dmQ>Uma Zmhr Hw$Umg AmVm &

    {OWo C^m Xoe noQ>bobm H$bmJVrZo && AOyZhr gmoS>bm Z eoOmaY_© Amåhr & hgy Z`o _mÌ PmonS>çm§Zm B_maVrZo &&

    ...{gÕmW© ̂ JV* Xa nmM Ajam§Z§Va `{V Agm`bm hdm. `oWo Xþgè`m AmoirV AIoa VmoQ>çm, VgoM _mÌ, _Yrb "_m' BWo ̀ {V ̀ oV Amho. nU haH$V Zmhr. `{V^§J hm \$magm Xmof _mZbm OmV Zmhr. Aer CXmhaUo ~hþVm§e JPbm§_Ü`o gmnS>VmV.H$dtgmR>r `VrMo ~§YZ {e{Wb AgVo, ho da AmboM Amho. ¹${MV², `{V ~Xbë`m_wiohr d¥Îm ~XbVo.

    h gy Z `o _m & Ì Pmo n S>çm§ Zm & B _m a Vr ZoA- A - - & A - A - - & A -A- - a Zm a Zm Zm & a Zm a Zm Zm & a Zm aZmZm

    (aZmaZmZm)3. doim

    12. d¥Îm-n§{º$H$m Ajao-10; dOZ - (Zm a Zm a Zm, Zm a Zm a Zm)

    hr AIoaMr, {^§V H$mogio & Om Vwbm AVm amZ _moH$io &&hmV gmoS>bo, gmW g§nbr & Mmbw ̀ m AVm, _mJ© doJio &&

    ...(ñda{MV)hm V gmo S> bo,gm W g§nbr& Mmbw ̀ m AVm _ma² J doJio && - A - A - ,- A -A-& - A - A-, - A -A- Zm a Zm a Zm, Zm a Zm aZm& Zm a Zm a Zm, Zm a Zm a Zm &&

    (XmoZ Amoir)

    48/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • 13. d¥Îm-{haÊ`Ho$erAjao 20; dOZ - (aZmaZmZm) 4 doim.CXm.1. COmS> d¡amU dmid§Q>r IimiUmam Pam _whå_X &

    OJmVë`m XrZXþ…pIVm§Mm AIoaMm Amgam _whå_X && ...gwaoe ̂ Q>

    COmS> d¡am & Udmid§Q>r & IimiUmam & Pam _w h_² _X²&&A-A --& A - A--& A - A- - & A-A - - a Zm aZmZm& a Zm aZmZm& a Zm a Zm Zm & a Zm a Zm Zm &&

    CXm.2. nhm Z^r _§X_§X Vmao AOyZ H$moR>o nhmQ> Pmbr &AOyZ _mÂ`m g_moa Jm ao, AOyZ H$moR>o nhmQ> Pmbr &&

    ...AkmV

    14. d¥Îm-VmoQ>H$ Ajao-12; dOZ - (aaZm, aaZm, aaZm, aaZm.)CXm. 1. H$aVrb {H$VrH$ {damoY Oar &

    VwbZoV H$go {Q>H$Vrb Hw$Ur?JwUdmZ Agob V`mg OJr & ghgm ZM S>mdbVrb Hw$Ur &&

    ...ñdm_r {ZübmZ§X 2. ZgVmVM XmV, MUo AgVm & AgVm _O XmV, MUo ZìhVo &&

    ...dm.Z.gaXogmB© 3. dXZr Vw{P`m \w$bUo Ya Vy & hbHo$ \w$bHo$ OJUo H$a Vy && Oi nmPaVo IS>H$mV Ogo & BVam§H$aVm _Z nmPa Vy && ghOr BVam§ OI_r H$éZr & hgVog {H$Vr ~K gw§Xa Vy &

    ...gw^mf H$m§~irh g Vo & g {H$ Vr & ~ K gw§ & X a VyA A- & A A - & A A - & A A - a a Z m& a a Zm & a a Zm & a a Zm

    (aaZm) 4

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/49

  • 15. d¥Îm-éŠ_dVr Ajao-10; dOZ - (Zm a a Zm Zm, Zm a a Zm Zm.)CXm.1. OrdZ åhUOo ñdßZ Agmdo & OmJ Oer ̀ o, Ñí` VwQ>mdo... H$moU Hw$UmMo EoH$V AgVo?& AmnU Anwbo gm§JV Omdo...

    ...dm.Z. gaXogmB©Or d Z åhU Oo & ñd ßZ A gm do- A A - - & - A A - -Zm a a Zm Zm & Zm a a Zm Zm

    16. d¥Îm-XmoYH$ Ajao-11; dOZ - (Zmaa, Zmaa, Zmaa, ZmZm.)CXm.1. àrV _Zr OJ gw§Xa Amho & hr YaUr, Z^ gw§Xa Amho && XÿaM amhþZ dmQ> ~Kmdr & Z§Va _rbZ gw§Xa Amho && gmogwZ KoBb J«rî_{h, Ë`mbm & lmdU [a_{P_ gw§Xa Amho &&

    ...ñda{MVlm d U & [a_ {P _ & gw§ X a & Am h o- A A & - A A& - A A & - -Zm a a & Zm a a & Zm a a & Zm Zm

    17. d¥Îm-gwf_m (Z§Xm {Ûamd¥Îmm) Ajao-10; dOZ - (ZmZmaaZm, ZmZmaaZm.)CXm.1. Am`wî` H$go? Pmbr nadS> & Pmbo OJUo _aUo AdKS> && _mgm OUw H$s nmÊ`m_YwZr & ~mhoa nSo> V¡er VS>\$S> && BÀN>m ZgVm gº$s H$gbr? & H$m hr öX`r Mmby YS>YS>? &&

    ...ñda{MVAm ̀ w î` H$ go & Pm br n a dS>

    - - A A - & - - AA - Zm Zm a a Zm & Zm Zm a a Zm

    (ZmZmaaZm, ZmZmaaZm)

    50/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • 18. d¥Îm-Hw$gw_{d{MÌm Ajao-12; dOZ - (aa aa Zm Zm, aa aa Zm Zm)CXm. 1. MH$MH$ nmUr, bIbI Vmao & M_M_ PmSo>, PwiPwi dmao

    H$bH$b njr, Hw$O~wO nmZo & gaga Imar, gigi amZo && ...ñdm_r {ZübmZ§X

    2. VagV Amho ~agV Amho & _Z Vw{P`mñVd VS>nV Amho &&

    Ad{MV ñdßZr hgdwZ Omer & bndw H$er _r? H$gaV Amho &&

    H$g{b Z Mmhþb Hw$R>{b Z AmhQ> & _ZM _Zmbm \$g{dV Amho&&

    ...ñda{MV A d {M V ñd ßZr & h g dw Z Om er A A A A - - & AAAA - -

    (aaaa Zm Zm)2 doim

    19. d¥Îm-Bam (Z§Xm + gVr)Ajao-10; dOZ -(ZmZmaaZm, aZmaZmZm)CXm.1.

    ß`mbm ̂ abm VwÂ`mM gmR>r & ̂ mir a{gH$m, H$emg AmR>r?&& ̂ mgo gwaB© Oar BamUr & Amho nU hr Bam _amR>r...&& H$m dofVèhm {Xgo {dXoer & VoUo ñd_Zr Hw$VH©$ Koer..&& R>mdo Z H$go agkVobm? & gm¢X`© Iwbo AZoH$ doft !!

    ..._mYd Oy{b`ZVo Uo ñd _ Zr & Hw$ Va² H$ Ko er

    - - A A - & A - A - - Zm Zm a a Zm & a Zm a Zm Zm

    20. d¥Îm-Jm§Ydr© Ajao-7 gd© Jwé; dOZ - (ZmZmZmZm, ZmZmZm.)

    N>§Xmo_`r H${dVm - JPb/51

  • CXm. 1. _ma H$Yrhr hmH$ _bm & XÿaVar dm Q>mH$ _bm &&H$mimMr ̀ oB©b AVm & gm`§H$mir S>mH$ _bm &&

    ...dm.Z. gaXogmB© 2. ~«÷mZ§Xr Ordmbm & PmoHo$ XoB© Or ~mbm &

    J§Jm H$mì`mMr dmho & Jm§Ydr© Vr OmUm ho&& ..._mYd Ámy{b`Z

    3. àmey Hw$R>bm X`m© _r?& OÝ_mMm VmÝhobm _r &&gmao _mPo {_Ì BWo & eÌy Ho$di _mPm _r &&

    ...Imda(n{hë`m CXmhaUmV AZoH$ {R>H$mUr EH$m Jwé AjamEodOr XmoZ bKw Ajao Ambr AmhoV. Aer XmoZ Ajao AYmoaopIV Ho$br AmhoV.)

    àm ey Hw$R> bm Xa² ̀ m _r & OZ² _m Mm Vm Ýho bm _r- - - - - - - & - - - - - - -Zm Zm Zm Zm Zm Zm Zm & (Zm7)

    21. d¥Îm-{dÚwÝ_mbm Ajao -8 gd© Jwé; dOZ - (ZmZmZmZm, ZmZmZmZm.)CXm. 1. PwiPwi erVb dmam ̀ oey & [a_{P_ A_¥VYmam ̀ oey &&

    Xþ{Z`obm Pmbr {df~mYm & XoB© ào_-CVmam ̀ oey && ...gwaoe ̂ Q>

    CXm. 2. _r añË`mZo ̂ Q>H$V hmoVmo & {Xdg ~ioZr H$Q>dV hmoVmo &&W§S> Aem _é^y_r Imbr & CîU Pè`mg_ CgiV hmoVmo &&

    ...XrnH$ H$a§XrH$a* darb n{hë`m CXmhaUmdê$Z bjmV ̀ oB©b H$s gd© Jwé Ajao

    KoD$Z eoa aMUo AdKS> OmVo; åhUyZ H$dr EH$m Jwé EodOr XmoZ bKw Ajao dmnaÊ`mMr gyQ> KoVmV. _mÌ Vr XmoZ bKw Ajao Ë`m JwéÀ`mM OmJr Ambr nm{hOoV. (AYmoaopIVo nmhm.) Oa _Yo EImXo Aja Ambo Va Vo _mÌmd¥Îm hmoVo.

    Xþgè`m CXmhaUmV AYmoaopIV 2-2 bKw Ajao EH$m Jwé gmR>r Ambr AmhoV.

    52/N>§Xmo_`r H${dVm - JPb

  • AZoH$Xm 1Jwé=2bKw Ago Ho$ë`mg Vo AjaJUd¥Îm ahmV Zmhr. nU {H$Vrdoim Vgo Pmë`mg Vo _mÌmd¥Îm JUbo OmVo, `mbm _mÌ R>mog {Z`_ AOyZhr Zmhr.{dÚwÝ_mbmMr CXmhaUo-CXm. 3. XoD$ H¡$go H$moUm H$mhr & _mPo AmVm H$mhr Zmhr &&

    M§ÐmÀ`mhr gm{ÞÜ`mZo & A§Jm§JmMr hmoVo bmhr && ...(ñda{MV)

    bjUo gm§JUmè`m 4 Amoir-CXm. 4. _oKmbr H$m hr Am^mir & _¥Ë`wÀN>m`m Ambr H$mir

    H$m hm í`m_m òï>m Ambm& H$ÊR>r Á`mÀ`m {dÚwÝ_mbm? ..._mYd Oy{b`Z

    CXm. 5. Am`wî`mer _r Ioimdo & WmoSo>WmoSo> gm§^mimdo&&H$mR>mbm ho Vmê$ ZoÊ`m& AmdVm©bm H$dQ>mimdo &&_mÂ`m _Or©Zo Mmbm`m & arVtZm _r \o$Q>mimdo && ...àmOº$m nQ>dY©Z (àmOy)

    Am ̀ w î`m er _r Io im do- - - - - - - - ( Zm)8

    ({dÚwÝ_mbmÀ`m H«$.3,4 `m CXmhaUm§_Ü`o gd© Jwé Ajao dmnabr AmhoV.)

    22. d¥Îm-nÙmdV©Ajao-10; gd© Jwé Ajao; dOZ - (ZmZmZmZm, ZmZmZmZm, ZmZm)CXm. 1. Vmo OmD$Zr lram_mMr goZm & nmho {MÎmr, ̂ r Ë`mbm ̂ mgoZm

    ~mobo Ë`mer dralrMm H$mÝV & ú_mnwÌrMm g§hVm© AmH$mÝV..._moamonÝV

    (`m CXmhaUmV gd© Ajao Jwé Ambr AmhoV.) (ú_m= n¥Ïdr) 2. Vw_Mo emn H$go ̀ mdo EoH$m`m &

    EoH$m, ho _mÂ`m {dO`mMo nS>K_...dm. Z.