1

उन्नत शतेी समृद्ध शतेकरी

मोहीम

2017-18

महाराष्ट्र शासन कृषी विभाग

गाि- बेल,ूता.वसन्नर, वि.नावशक

2

प्रस्तािना

• सन २०२२ पयतं शेतकऱयाांचे दपु्पट उत्पन्न

• या सन २०१७-१८ पासनू उन्नत शेती समृद्धी शेतकरी मोहीम

• विविध योिनाांची अांमलबिािणीत सुटसुटीतपणा ि सुसूत्रता

• विविध योिनेत पारदशशकपणे ि प्रभािीपणे राबिणे

• आधुवनक कृषी तांत्रज्ञान शेतकऱयापयंत पोहचिणे

• वपक उत्पादकता तफाित कमी करणे

• वपक किाशच्या रक्कमपेेक्षा अवधक आर्थथक उत्पन्न प्राप्त करून दणेे

• नैसर्थगक आपत्तीमुळे होणाऱया वपक नुकसानीस वपक विमा

योिनातून सांरक्षण

3

“तालुका” हा वनयोिन घटक

• “तालुका” हा कृषी विकास उत्पादन िाढीसाठी वनयोिनाचा घटक

• आर्थथक उत्पन्नात िाढ करणे, शेती पूरक व्यिसायाांना चालना दणेे

• वपक उत्पादकता त्याांच्या अनुिांवशक उत्पादन क्षमतेपयंत िाढविणे

• वपकाांचे िैविध्यीकरण करणे, वपकाांचा उत्पादन खचश कमी करणे

• बािार भािातील चढ-उतारानुसार शेतमाल विक्रीचे तांत्र अिगत

• शेतकरी उत्पादन सांघटन ि क्षमता बाांधणी

• काढणी पश्चात शेतमाल हाताळणी ि मूल्यिधशन

• सिश अनुदान थेट शेतकऱयाांच्या आधार सलग्न बँक खात्यात िमा

4

शासन वनणशय

• कृषी आयुक्त पुणे याांनी राज्यस्तरािरून सवनयांत्रण

• मोवहमचे उद्दिष्टे

• उत्पादकता िाढ, वपक किाशपेक्षा अवधक उत्पन्न, वपक विमाव्दारे शेतकरी

सांरक्षण

• तालुका हा वनयोिनाचा घटक

• वपक किाशच्या रक्कमेपेक्षा िास्त उत्पन्न िाढीचा लक्षाांक

• ज्या वपकाचे उत्पन्न वपक किाशपेक्षा अवधक आहे त्या वपकाचे उत्पन्न िाढीचा

लक्षाांक २० % ने िास्त

• तालुक्यातील प्रमुख वपकाांची उत्पादकता िाढण्यासाठी योिनाची वनविष्ठा

वनवश्चत करणे

• आधुवनक तांत्रज्ञान प्रसार करण्यासाठी बाबींचे एकसुत्रीकरण

5

वपक प्रात्यवक्षके

• एकाच गािात सलग, रस्त्यालगत, चे क्षेत्र १० ह.े मयाशद्ददत

• प्रती िषी प्रती कृषी सहय्याक २ कमाल ५ प्रात्यावक्षके

• कृषी विद्यापीठे, प्रगतशील शेतकरी याांची उत्पादकता ि सरासरी उत्पादकता

याच्यात मोठी तफाित

• विभागीय कृषी सह सांचालकाांनी कृषी सांशोधन सांस्था, कृषी विभाग, प्रगतशील

शेतकरी ि अन्य सांस्थाशी समन्िय साधून आधुवनक तांत्रज्ञान वनवश्चत करून

त्यानुसार वपक प्रात्यवक्षकाचे वनयोिन करािे.

• शेतकऱयाांचे गट/समूह माफश त अमलबिािणी करणे

• वनवश्चत केलेले तांत्रज्ञानाप्रमाणे वपक प्रात्यावक्षके आयोिन करण्यास तयार

असलेले गट/समूह वनिडले िातील.

6

वपक प्रात्यवक्षके

• लॉटरी पद्धतीन ेवनिड करण्यात येईल.

• प्रत्येक शेतकरी गटात द्दकमान १० शेतकरी असण ेआिश्यक

• योिनेच्या मागशदशशक सूचननेुसार क्षेत्र ि आर्थथक लाभ अनुज्ञेय

• मृद आरोग्य पवत्रके/ मृद तपासणी आधारे वनविष्ठा वनवश्चत कराव्यात

• वनविष्ठा या प्राधान्याने महाबीि, राष्ट्रीय बीि वनगम, कृषी विद्यापीठ,

शासकीय सांस्था माफश त खरेदी, या व्यवतररक्त खुल्या बािारातनू खरेदी

• कीटकनाशके,खते ि औषध ेइ. ची िेनेररक नािाने वशफारस

• प्रात्यवक्षक प्रक्षेत्रािर शेतकऱयाच्या भेटी चे आयोिन

• वपक प्रात्यवक्षकाची वपक कापणी प्रयोग घणे्यात येईल ि अहिाल कृषी आयुक्त

याांना सादर करण्यात येईल.

7

कृषी तांत्रज्ञान प्रसार

• प्रमुख वपकाांची उत्पादकता िाढविण्याच्या दषृ्टीने वनवश्चत केलले्या कृषी

तांत्रज्ञानाचा प्रसार

• प्रचार ि प्रवसद्धीचे वनयोिन कृषी आयुक्त याांनी करािे.

• विल्हा मावसक चचाशसत्रास म.कृ.अ. याांना सामील करािे, यातील मावसक सांदेश

कृ.स. व्दारे गाितील िाताशफलकािर प्रवसद्ध करािा.

• ता.कृ.अ. याांनी िषश अखेरीस वनवश्चत केलेल्या उद्ददष्ट पतूीचा अहिाल सादर

• कृ.स. याांनी गाि भेटीचे िेळापत्रक नुसार गािात उपवस्थत राहािे.

• कृ.स. याांनी गािात कृषी िाताशफलक तयार करून त्यािर कृषी तांत्रज्ञान, योिना,

कायश बाबत मावहती वलहािी.

• २५ मे ते ८ िून २०१७ हा रोवहणी नक्षत्राचा कालािधी “उन्नत शतेी-समृद्धी

शेतकरी” पधांरिाडा यात कृषी तांत्रज्ञानाचा ि योिनाांची प्रचार प्रवसद्धी .

8

शेतकरी प्रवशक्षण ि सहली

• शेतकरी प्रवशक्षणा चा कायशक्रम प्राधान्याने कृषी सलग्न सांस्थामध्ये

आयोवित

• शेतकरी प्रवशक्षण ि सहली चे आयोिन प्रकल्प सांचालक आत्मा

• वपक प्रात्यवक्षकेच्या लाभाथीची वनिड शेतकरी प्रवशक्षण ि सहली

कररता वनिड करािी.

• प्रवशक्षण शास्त्रज्ञ ि प्रगतशील शेतकरी माफश त आयोवित करािे.

9

सूक्ष्म ससचन

• १ मे ते ३१ वडसेंबर २०१७ अखेर पयंत शेतकऱयाांनी online अिश

• शेतकऱयाना online पूिशसांमती प्रदान करण्यात येईल.

• पूिश सांमती वमल्यापासून १ मवहन्याच्या आत सूक्ष्म वसचन बसिून

वबल online अपलोड करािे. अन्यथा अिश रि करण्यात येईल.

• िेबसाईट – www.mahaethibak.gov.in

• आधार क्रमाांक हाच लाभाथीचा नोदणी क्रमाांक असले.

• मोबाईल नांबर िर विविध टप्प्यािर झालेली कायशिाहीची मावहती

10

सूक्ष्म ससचन

• आधार सलग्न बँक खात ेअचूक असाि े त्यात नांतर बदल करता

येत नाही

• कृषी पयशिेक्षक याांनी १० द्ददिसात १००% मोका तपासणी

• म.कृ.अ. याांनी अवभलेख/कागद पत्राांची तपासणी करािी.

• ता.कृ.अ. याांनी लाभार्थयाशस अनुज्ञेय अनुदानाची रक्कम आधार

सलग्न बँक खात्यात िगश करािी.

• सवनयांत्रण ि पयशिेक्षण उ.वि.कृ.अ. ते वि.कृ.स.सां.

11

कृषी याांवत्रकीकरण

• वनकड- घटलेली िमीन धारणा, बैलाांची सांख्या, मिुराांची कमतरता, िाढते मिुरीचे दर,

पेरणीचा कमी कालािधी, बहु वपक पद्धती, इ.

• ट्रक्टर /लहान ट्रक्टर एकूण वनधी पैकी ४० % वनधी ट्रक्टर /लहान ट्रक्टर कररता

• उिशररत महाराष्ट्र

• ४० % पैकी ४० % ट्रक्टर (२१-३५hp.) ६० % वनधी लहान ट्रक्टर (१२-२०hp.)

• कोकण ि नागपूर विभाग

• ४० % पैकी ३० % ट्रक्टर (२१-३५hp. )७० % वनधी लहान ट्रक्टर (१२-२०hp.)

• कृषी यांत्र ि औिारे

• एकूण वनधी पैकी ६० % वनधी कृषी यांत्र ि औिारे

• ट्रक्टर चवलत/स्ियांचवलत औिारे

12

कृषी याांवत्रकीकरण

• शेतकरी पसांती नुसार खुल्या बािारातून खरेदी

• १५ मे २०१७ अखेर अिश तालुका कृषी कायाशलयात िमा

• ट्रक्टर चवलत यांत्र कररता ट्रक्टर चे आर.सी. बुक आिश्यक

• पात्र लाभाथींची यादी प्रवसद्धी करण्यात येईल

• विल्हास्तरािर तालुकावनहाय लॉटरी पद्धती वनिड

• 1 मवहन्याचा आत यांत्र/औिारे खरेदी आिश्यक अन्यथा पूिश सांमती रि

• शासनाच्या अवधकृत सांस्थाांनी परीक्षण केलेल्या यांत्र/औिारे ची खरेदी

करणे आिश्यक ि त्या बाबतचे प्रमाणपत्र विके्रता कडून घ्यािे.

13

कृषी याांवत्रकीकरण

• लाभार्थयाशने स्ित:च्या बँक खात्यातूनच विके्रत्यास पूणश रक्कम अदा

करणे बांधनकारक

• खरेदी केल्यानांतर सिश कागद पत्रासह अनुदान प्रस्ताि म.कृ.अ.

याच्याकडे द्यािा. त्याांनी १० द्ददिसात मोका तपासणी करािी.

• ता.कृ.अ. याांनी त्यास वशफारस द्ददलेल्या पररपूणश प्रस्तािास

उ.वि.कृ.अ. याांनी अनुज्ञेय अनुदान आधार सलग्न बकँ खात्यात िगश

• सवनयांत्रण – विल्हा अधीक्षक कृषी अवधकारी,विभागीय कृषी सह

सांचालक

14

कृषी याांवत्रकीकरण

15

कृषी याांवत्रकीकरण

16

कृषी याांवत्रकीकरण

17

अन्य पायाभूत ि भौवतक सुविधा

• काांदाचाळ, शडेनटे, ग्रीन हाउस, सामदुावयक शतेतळे, प्लावस्टक अस्तरीकरण,

ऊस रोपिारटका, डाळ वमल इ

• काांदाचाळ

• ८००० नळीन काांदाचाली उभारणी• २ ऱाख मे.टन साठळणूक ऺमता ननर्मिती• वनयांवत्रत शतेी

• साधारण १०० कोटी चा नळीन कायिक्रम• ऊस रोपिारटका

• २५००० हेक्टर ऱागळडीसाठी १२०० रोऩळाटटका• डाळ वमल

• एकूण १००० युननटची उभारणी

18

अन्य पायाभूत ि भौवतक सुविधा

• हॉटशनेट प्रणाली व्दारे online अिश करण्याची सुविधा

• स्ियां:चवलत सांगणक प्रणाली व्दारे online पूिश सांमती

• पूिश सांमती वमळाल्यापासून २ मवहन्याच्या आत मांिूरबाबीची उभारणी

• अन्यथा पूिश सांमती सांगणकीय प्रणालीव्दारे अपोआप रि

• पररपूणश प्रस्ताि ता.कृ.अ. कायाशलयास सादर करून सांगणक प्रणाली व्दारे वबल

अपलोड करािे.

• म.कृ.अ. याांनी १० द्ददिसाच्या आत मोका तपासणी करून सांगणक प्रणाली व्दारे

अपलोड करािे

• ता.कृ.अ. याांनी वशफारस केलेल्या प्रस्तािास वि.अ.कृ.अ. याांनी लाभाथीस अनुज्ञेय

अनुदान अदा कराि.े

• सवनयांत्रण – उ.वि.कृ.अ. आवण वि.कृ.स.सां.

19