govardhanäcärya-viracitä

äryä-saptaçaté

(ed) Ramakant Tripathi. Vidyabhawan Sanskrit Granthamala 127. Varanasi :Chowkhamba Vidyabhawan, 1965.

|| çréù ||

granthärambha-vrajyä

päëi-grahe pulakitaà vapur aiçaà bhüti-bhüñitaà jayati | aìkurita iva mano-bhür yasmin bhasmävaçeño’pi ||1||

mä vama saàvåëu viñam idam iti sätaìkaà pitämahenoktaù |

prätar jayati salajjaù kajjala-malinädharaù çambhuù ||2||

jayati priyä-padänte garala-graiveyakaù smarärätiù | viñama-viçikhe viçann iva çaraëaà gala-baddha-karavälaù ||3||

jayati laläöa-kaöäkñaù çaçi-mauleù pakñmalaù priyägraëatau |

dhanuñi smareëa nihitaù sa-kaëöakaù ketakeñur iva ||4||

jayati jaöä-kiïjalkaà gaìgä-madhu muëòa-valaya-béjam ayam | gala-garala-paìka-sambhavam abhoruham änanaà çambhoù ||5||

sandhyä-saliläïjalim api kaìkaëa-phaëi-péyamänam avijänan |

gauré-mukhärpita-manä vijayä-hasitaù çivo jayati ||6||

pratibimbita-gauré-mukha-vilokanotkampa-çithila-kara-galitaù | sveda-bhara-püryamäëaù çambhoù saliläj jalir jayati ||7||

praëaya-kupita-priyä-pada-läkñä-sandhyänubandha-madhurenduù |

tad-valaya-kanaka-nikaña-gräva-grévaù çivo jayati ||8||

pürëa-nakhendur dviguëita-maïjérä prema-çåìkhalä jayati | hara-çaçi-lekhä gauré-caraëäìguli-madhya-gulpheñu ||9||

çré-kara-pihitaà cakñuù sukhayatu vaù puëòaréka-nayanasya | jaghanam ivekñitum ägatam abja-nibhaà näbhi-suñireëa ||10||

çyämaà çré-kuca-kuìkuma-piïjaritam uro muradviño jayati |

dina-mukha-nabha iva kaustubha-vibhäkaro yad vibhüñayati ||11||

pratibimbita-priyä-tanu sa-kaustubhaà jayati madhubhido vakñaù | puruñäyitam abhyasyati lakñmér yad vékñya mukuram iva ||12||

keli-caläìguli-lambhita-lakñmé-näbhir muradviñaç caraëaù |

sa jayati yena kåtä çrér anurüpä padmanäbhasya ||13||

romävalé muräreù çrévatsa-niñevitägra-bhägä vaù | unnäla-näbhi-nalina-cchäyevottäpam apaharatu ||14||

ädäya sapta-tantrocitäà vipaïcém iva trayéà gäyan |

madhuraà turaìga-vadanocitaà harir jayati haya-mürdhä ||15||

sa jayati mahäbäho jala-nidhi-jaöhare ciraà nimagnäpi | yenäntrair iva saha phaëi-gaëair baläd uddhåtä dharaëé ||16||

brahmäëòa-kumbhakäraà bhujagäkäraà janärdanaà naumi |

sphäre yat-phaëa-cakre dharä çaräva-çriyaà vahati ||17||

caëòé-jaìghä-käëòaù çirasä caraëa-spåçi priye jayati | çaìkara-paryanta-jito vijaya-stambhaù smarasyeva ||18||

unnäla-näbhi-paìkeruha iva yenävabhäti çambhur api | jayati puruñäyitäyäs tad-änanaà çaila-kanyäyäù ||19||

aìka-niléna-gajänana-çaìkäkula-bähuleya-håta-vasanau |

sa-smita-hara-kara-kalitau hima-giri-tanayä-stanau jayataù ||20||

kaëöhocito’pi huìkåti-mätra-nirastaù padäntike patitaù | yasyäç candra-çikhaù smara-bhalla-nibho jayati sä caëòé ||21||

deve’rpita-varaëa-sraji bahumäye vahati kaiöabhé-rüpam |

jayati suräsura-hasitä lajjä-jihmekñaëä lakñméù ||22||

tän asurän api harim api taà vande kapaöa-kaiöabhé-rüpam | yair yad bimbädhara-madhu-lubdhaiù péyuñam api mumuce ||23||

talpé-kåtähir agaëita-garuòo häräbhihata-vidhir jayati | phaëa-çata-péta-çväso rägändhäyäù çriyaù keliù ||24||

smerän anena hariëä yat spåham äkära-vedinäkalitam | jayati puruñäyitäyäù kamaläyäù kaiöabhé-dhyänam ||25||

kåta-känta-keli-kutuka-çré-çéta-çväsa-seka-nidräëaù | ghorita-vitatäli-ruto näbhi-saroje vidhir jayati ||26||

eka-rada dvaimätura nistriguëa caturbhujäpi païca-kara |

jaya ñaë-mukha-nuta sapta-cchada-gandhi-madäñöa-tanu-tanaya ||27||

maìgala-kalaça-dvaya-maya-kumbham adambhena bhajata gaja-vadanam | yad-däna-toya-taralais tila-tulanälambi rolambaiù ||28||

yäbhir anaìgaù säìgé-kåtaù striyo’stré-kåtäç ca tä yena | vämäcaraëa-pravaëau praëamtatau käminé-kämau ||29||

vihita-ghanälaìkäraà vicitra-varëävalé-maya-sphuraëam |

çakräyudham iva vakraà valméka-bhuvaà kavià naumi ||30||

vyäsa-giräà niryäsaà säraà viçvasya bhärataà vande | bhüñaëayaiva saïjïäà yad aìkitäà bhäraté vahati ||31||

sati käkutstha-kulonnati-käriëi rämäyaëe kim anyena |

rohati kulyä gaìgä-püre kià bahurase vahati ||32||

atidérgha-jévi-doñäd vyäsena yaço’pahäritaà hanta | kair nocyeta guëäòhyaù sa eva janmäntaräpannaù ||33||

çré-rämäyaëa-bhärata-båhat-kathänäà kavén namaskurmaù |

trisrotä iva sarasä sarasvaté sphurati yair bhinnä ||34||

säküta-madhura-komala-viläsiné-kaëöha-küjita-präye | çikña-samaye’pi mude rata-lélä-kälidäsokté ||35||

bhavabhüteù sambandhäd bhüdhara-bhür eva bhäraté bhäti |

etat-kåta-käruëye kim anyathä roditi grävä ||36||

jätä çikhaëòiné präg yathä çikhaëòé tathävagacchämi | prägalbhyam adhikam äptuà väëé bäëo babhüveti ||37||

yaà gaëayati guror anu yasyäs te dharma-karma saìkucitam | kavim aham uçanasam iva taà tätaà nélämbaraà vande ||38||

sakala-kaläù kalpayituà prabhuù prabandhasya kumuda-bandhoç ca |

sena-kula-tila-bhüpatir eko räkä-pradoñaç ca ||39||

kävyasyäkñara-maitré-bhäjo na ca karkaçä na ca grämyäù | çabdä api puruñä api sädhava evärtha-bodhäya ||40||

vaàçe ghuëa iva na viçati doño rasa-bhävite satäà manasi |

rasam api tu na pratécchati bahu-doñaù sannipätéva ||41||

viguëo’pi kävya-bandhaù sädhünäm änanaà gataù svadate | phütkäro’pi suvaàçair anüdyamänaù çrutià harati ||42||

svayam api bhüri-cchidraç cäpalam api sarvatomukhaà tanvan |

titaus tuñasya piçuno doñasya vivecane’dhikåtaù ||43||

antar-güòhänarthänavyaïjayataù prasäda-rahitasya | sandarbhasya nadasya ca na rasaù prétyai rasa-jïänäm ||44||

yadasevanéyam asatäm amåta-präyaà suvarëa-vinyäsam |

surasärthamayaà kävyaà triviñöapaà vä samaà vidmaù ||45||

sat-kavi-rasanä-çürpé-nistuñatara-çabda-çäli-päkena | tåpto dayitädharam api nädriyate kä sudhä däsé ||46||

akalita-çabdälaìkåtir anukülä skhali-pada-niveçäpi | abhisärikeva ramayati süktiù sotkarña-çåìgärä ||47||

adhvani pada-graha-paraà madayati hådayaà na vä na vä çravaëam |

kävyam abhijïa-sabhäyäà maïjéraà keli-veläyäm ||48||

äsvädita-dayitädhara-sudhä-rasasyaiva süktayo madhuräù | akalita-rasäla-mukulo na kokilaù kalam udaïcayati ||49||

bälä-kaöäkña-sütritam asaté-netra-tribhäga-kåta-bhäñyam | kavi-mäëavakä düté-vyäkhyätam adhéyate bhävam ||50||

masåëa-pada-géti-gatayaù sajjana-hådayäbhisärikäù surasäù |

madanädvayopaniñado viçadä govardhanasyäryäù ||51||

väëé präkåta-samucita-rasä balenaiva saàskåtaà nétä | nimnänurüpa-nérä kalinda-kanyeva gagana-talam ||52||

äryä-saptaçatéyaà pragalbha-manasäm anädåtä yeñäm |

düté-rahitä iva te na käminé-manasi niviçante ||53||

rata-réti-véta-vasanä priyeva çuddhäpi väì-mude sarasä | arasä sälaìkåtir api na rocate çälabhaïjéva ||54||

iti granthärambha-vrajyä samäptä |

--o)0(o--

a-kära-vrajyä

avadhi-dinävadhi-jéväù praséda jévantu pathika-janajäyäù | durlaìghya-vartma-çailau stanau pidhehi prapäpäli ||1||

ativatsalä suçélä sevä-caturä mano’nukülä ca |

ajani vinétä gåhiëé sapadi saptné-stanodbhede ||2||

ayi küla-nicula-mülocchedana-duùçéla-véci-väcäle | baka-vighasa-paìka-särä na cirät käveri bhavitäsi ||3||

ayi vividha-vacana-racane dadäsi candraà kare samänéya |

vyasana-divaseñu düti kva punas tvaà darçanéyäsi ||4||

astu mlänir loko läïchanam apadiçatu héyatäm ojaù | tad api na muïcati sa tväà vasudhä-chäyäm iva sudhäàçuù ||5||

aticäpalaà vitanvann antarniviçan nikäma-käöhinyaù |

mukharayasi svayam etäà sad-våttäà çaìkur iva ghaëöäm ||6||

aìgeñu jéryati paraà khaïjana-yünor manobhava-prasaraù | na punar anantar-garbhita-nidhini dharä-maëòale keliù ||7||

andhatvam andha-samaye badhiratvaà badhira-käla älambya |

çré-keçavayoù praëayé prajäpatir näbhi-västavyaù ||8||

ayi koña-kära kuruñe vanecaräëäà puro guëodgäram | yan na vidärya vicärita-jaöharas tvaà sa khalu te läbhaù ||9||

agaëita-mahimä laìghita-gurur adhanehaù stanandhaya-virodhé |

iñöäkértis tasyäs tvayi rägaù präëa-nirapekñaù ||10||

aparädhäd adhikaà mäà vyathayati tava kapaöa-vacana-racaneyam | çasträghäto na tathä sücé-vyadha-vedanä yädåk ||11||

asaté-locana-mukure kim api pratiphalati yan manovarti | särasvatam api cakñuù satimiram iva tan na lakñayati ||12||

anya-mukhe durvädo yaù priya-vadane sa eva parihäsaù |

itarendhana-janmä yo dhümaù so’gurubhavo dhüpaù ||13||

ayi subhaga kutuka-taralä vicaranté saurabhänusäreëa | tvayi mohäya varäké patitä madhupéva viña-kusume ||14||

ayi mugdha-gandha-sindhura-çaìkä-mätreëa dantino dalitäù |

upabhuïjate kareëüù kevalam iha mat-kuëäù kariëaù ||15||

ativinaya-vämana-tanur vilaìghate geha-dehaléà na vadhüù | asyäù punar ärabhaöéà kusumbhaväöé vijänäti ||16||

antar-gatair guëaiù kià dviträ api yatra säkñiëo viraläù |

sa guëo géter yad asau vanecaraà hariëam api harati ||17||

alulita-sakala-vibhüñäà prätar bäläà vilokya muditaà präk | priya-çirasi vékñya yävakam atha niùçvasitaà sapatnébhiù ||18||

ayi lajjävati nibhara-niçétha-rata-niùsahäìgi sukha-supte | locana-kokanada-cchadam unmélaya suprabhätaà te ||19||

amilita-vadanam apéòita-vakñoruham atividüra-jaghanoru |

çapatha-çatena bhujäbhyäà kevalam äliìgito’smi tayä ||20||

atipüjita-täreyaà dåñöiù çruti-laìghana-kñamä sutanu | jina-siddhänta-sthitir iva sa-väsanä kaà na mohayati ||21||

alam aviñaya-bhaya-lajjä-vaïcitam ätmänam iyam iyat samayam |

nava-paricita-dayita-guëä çocati nälapati çayana-sakhéù ||22||

anuräga-vartinä tava viraheëogreëa sä gåhétäìgé | tripura-ripuëeva gauré vara-tanur ardhävaçiñöaiva ||23||

anya-pravaëe preyasi viparéte srotaséva vihitästhäù |

tad-gatim icchantyaù sakhi bhavanti viphala-çramäù häsyäù ||24||

adhikaù sarvebhyo yaù priyaù priyebhyo hådi sthitaù satatam | sa luöhati virahe jévaù kaëöhe’syäs tvam iva sambhoge ||25||

anayana-pathe priye na vyathä yathä dåçya eva duñpräpe |

mlänaiva kevalaà niçi tapana-çilä väsare jvalati ||26||

avibhävyo mitre’pi sthiti-mätreëaiva nandayan dayitaù | rahasi vyapadeçäd ayam arthaù iväräjake bhogyaù ||27||

açrauñér aparädhän mama tathyaà kathaya man-mukhaà vékñya |

abhidhéyate na kià yadi na mäna-cauränanaù kitavaù ||28||

anyonyam anu srotasam anyad athänyat taöät taöaà bhajatoù | udite’rke’pi na mägha-snänaà prasamäpyate yünoù ||29||

ayi cüta-valli phala-bhara-natäìgi viñvag-vikäsi-saurabhye |

çvapaca-ghaöa-karparäìkä tvaà kila phalitäpi viphalaiva ||30||

aïjalir akäri lokair mlänim anäptaiva raïjitä jagaté | sandhyäyä iva vasatiù svalpäpi sakhe sukhäyaiva ||31||

agåhétänunayäà mäm upekñya sakhyo gatä bataikäham |

prasabhaà karoñi mayi cet tvad upari vapur adya mokñyämi ||32||

asthira-rägaù kitavo mäné capalo vidüñakas tvam asi | mama sakhyäù patasi kare paçyämi yathä åjur bhavasi ||33||

akaruëa kätara-manaso darçita-nérä nirantaräleyam |

tväm anu dhävati vimukhaà gaìgeva bhagérathaà dåñöiù ||34||

antaù-kaluña-stambhita-rasayä bhåìgäranälayeva mama | apy unmukhasya vihitä varavarëini na tvayä tåptiù ||35||

ayi sarale sarala-taror mada-mudita-dvipa-kapola-päleç ca |

anyonya-mugdha-gandha-vyatihäraù kañaëam äcañöe ||36||

asyäù kara-ruha-khaëòita-käëòa-paöa-prakaöa-nirgatä dåñöiù | paöa-vigalita-niñkaluñä svadate péyüña-dhäreva ||37||

asyäù pati-gåha-gamane karoti mätäçru-picchiläà padavém |

guëa-garvitä punar asau hasati çanaiù çuñka-rudita-mukhé ||38||

aìke niveçya küëita-dåçaù çanair akaruëeti çaàsantyäù | mokñyämi veëi-bandhaà kadä nakhair gandha-tailäktaiù ||39||

alam analaìkåti-subhage bhüñaëam upahäsa-viñayam itaräsäm |

kuruñe vanaspati-latä prasünam iva bandhya-vallénäm ||40||

abudhä ajaìgamä api kayäpi gatyä paraà padam aväptäù | mantriëa iti kértyante naya-bala-guöikä iva janena ||41||

atiçéla-çéta-latayä lokeñu sakhé mådu-pratäpä naù |

kñaëa-vämya-dahyamänaù pratäpam asyäù priyo veda ||42||

anyäsv api gåhiëéti dhyäyann abhilañitam äpnoti | paçyan päñäëamayéù pratimä iva devatätvena ||43||

anupetya néca-bhävaà bälaka parito gabhéra-madhurasya |

asyäù premëaù pätraà na bhavasi sarito rasasyeva ||44||

adhiväsanam ädheyaà guëa-märgam apekñate na ca grathanäm | kalayati yuvajana-maulià ketaka-kalikä svarüpeëa ||45||

apanéta-nikhila-täpäà subhaga sva-kareëa vinihitäà bhavatä |

patiçayana-vära-päli-jvarauñadhaà vahati sä mäläm ||46||

agaëita-guëena sundara kåtvä cäritram apy udäsénam | bhavatänanya-gatiù sä vihitävartena taraëir iva ||47||

anurakta-rämayä punar ägataye sthäpitottaréyasya |

apy eka-väsasas tava sarva-yuvabhyo’dhikä çobhä ||48||

ardhaù präëity eko måta itaro me vidhuntudasyeva | sudhayeva priyayä pathi saìgatyäliìgitärdhasya ||49||

avadhérito’pi nidrä-miñeëa mähätmyam asåëayä priyayä | avabodhito’smi capalo bäñpa-sthita-mitena talpena ||50||

ayi çabda-mätra-sämyäd äsvädita-çarkarasya tava pathika | svalpo rasanä-cchedaù purato jana-häsyatä mahaté ||51||

abhinava-yauvana-durjaya-vipakña-jana-hanyamänamänäpi |

sünoù pitå-priyatväd bibharti subhagä-madaà gåhiëé ||52||

apamänitam iva samprati guruëä gréñmeëa durbalaà çaityam | snänotsuka-taruëé-stana-kalaça-nibaddhaà payo viçati ||53||

alasayati gätram akhilaà kleçaà mocayati locanaà harati | sväpa iva preyän mama moktuà na dadäti çayanéyam ||54||

aàsävalambi-kara-dhåta-kacam abhiñekärdra-dhavala-nakha-rekham |

dhautädhara-nayanaà vapur astram anaìgasya tava niçitam ||55||

avinihitaà vinihitam iva yuvasu svaccheñu vära-väma-dåçaù | upadarçayanti hådayaà darpaëa-bimbeñu vadanam iva ||56||

atilajjayä tvayaiva prakaöaù preyän akäri nibhåto’pi | präsäda-maulir upari prasarantyä vaijayanty eva ||57||

anyonya-grathanäguëa-yogäd gävaù padärpaëair bahubhiù |

khalam api tudanti meòhé-bhütaà madhya-stham älambya ||58||

ananugraheëa na tathä vyathayati kaöu-küjitair yathä piçunaù | rudhirädänäd adhikaà dunoti karëe kvaëan maçakaù ||59||

agre laghimä paçcän mahatäpi pidhéyate na hi mahimnä |

vämana iti trivikramam abhidadhati daçävatära-vidaù ||60||

aìke stanandhayas tava caraëe paricärikä priyaù påñöhe | asti kim u labhyam adhikaà gåhiëi yadä çaìkase bäläm ||61||

adhara udastaù küjitam ämélitam akñi lolito mauliù |

äsäditam iva cumbana-sukham asparçe’pi taruëäbhyäm ||62||

atirabhasena bhujo’yaà våti-vivareëa praveçitaù sadanam | dayitäsparçollasito nägacchati vartmanä tena ||63||

ambara-madhya-niviñöaà tavedam aticapalam alaghu jaghana-taöam |

cätaka iva navam abhraà nirékñamäëo na tåpyämi ||64||

ayam andhakära-sindhura-bhäräkräntävané-bharäkräntaù | unnata-pürvädri-mukhaù kürmaù sandhyäsram udvamati ||65||

antarbhüto nivasati jaòe jaòaù çiçira-mahasi hariëa iva |

ajaòe çaçéva tapane sa tu praviñöo’pi niùsarati ||66||

agaëita-janäpavädä tvat-päëi-sparça-harña-taraleyam | äyäsyato varäké jvarasya talpaà prakalpayati ||67||

apy eka-vaàça-januñoù paçyata pürëatva-tucchatä-bhäjoù |

jyä-kärmukayoù kaçcid guëa-bhütaù kaçcid api bhartä ||68||

abhinava-keli-kläntä kalayati bälä krameëa gharmämbhaù | jyäm arpayituà namitä kusumästra-dhanur lateva madhu ||69||

asaté kulajä dhérä prauòhä prativeçiné yad äsaktim |

kurute sarasä ca tadä brahmänandaà tåëaà manye ||70||

avirala-patitäçru vapuù päëòu snigdhaà tavopanétam idam | çata-dhautam äjyam iva me smara-çara-däha-vyathäà harati ||71||

antar nipatita-guïjä-guëa-ramaëéyaç cakästi kedäraù |

nija-gopé-vinaya-vyaya-khedena vidérëa-hådaya iva ||72||

amunä hatam idam idam iti rudaté prativeçine’ìgam aìgam iyam | roña-miña-dalita-lajjä gåhiëé darçayati pati-purataù ||73||

iti vibhävyäkhyä-sametä a-kära-vrajyä ||

ä-kära-vrajyä

äntaram api bahiri va hi vyaïjayituà rasam açeñataù satatam | asaté sat-kavi-süktiù käca-ghaöéti trayaà veda ||74||

äloka eva vimukhé kvacid api divase na dakñiëä bhavasi | chäyeva tad api täpaà tvam eva me harasi mänavati ||75||

äjïä käkur yäcïä-kñepo hasitaà ca çuñka-ruditaà ca |

iti nidhuvana-päëòityaà dhyäyaàs tasyä na tåpyämi ||76||

äjïäpayiñyasi padaà däsyasi dayitasya çirasi kià tvarase | asamaya-mänini mugdhe mä kuru bhagnäìkuraà prema ||77||

äsädya bhaìgam anayä dyüte vihitäbhirucita-keli-paëe |

niùsärayatäkñäniti kapaöa-ruñotsäritäù sakhyaù ||78||

ädaraëéya-guëä sakhi mahatä nihitäsi tena çirasi tvam | tava läghava-doño’yaà saudha-patäkeva yac calasi ||79||

ärdram api stana-jaghanän nirasya sutanu tvayaitad unmuktam | kha-stham aväptum iva tväà tapanäàçün aàçukaà pibati ||80||

äropitä çiläyäm açmeva tvaà bhaveti mantreëa |

magnäpi pariëayäpadi jära-mukhaà vékñya hasitaiva ||81||

äyäti yäti khedaà karoti madhu harati madhukarévänyä | adhidevatä tvam eva çrér iva kamalasya mama manasaù ||82||

äsädya dakñiëäà diçam avilambaà tyajati cottaräà taraëiù |

puruñaà haranti käntäù präyeëa hi dakñiëä eva ||83||

ädäna-päna-lepaiù käçcid garalopatäpa-häriëyaù | sadasi sthitaiva siddhauñadhi-vallé käpi jévayati ||84||

ändola-lola-keçéà cala-käïcé-kiìkiëé-gaëa-kvaëitäm |

smarasi puruñäyitäà täà smara-cämara-cihna-yañöim iva ||85||

äkñipasi karëam akñëä balir api baddhas tvayä tridhä madhye | iti jita-sakala-vadänye tanu-däne lajjase sutanu ||86||

äkñepa-caraëa-laìghana-keça-graha-keli-kutuka-taralena |

stréëäà patir api gurur iti dharmaà na çrävitä sutanuù ||87||

ägacchatänavekñita-påñöhenärthé varäöakeneva | muñitäsmi tena jaghanäà-çukam api voòhuà naçaktena ||88||

äkuïcitaika-jaìghaà darävåtordhvoru gopitärdhoru |

sutanoù çvasita-kramana-mad-udara-sphuöa-näbhi çayanam idam ||89||

ädäya dhanam analpaà dadänayä subhaga tävakaà väsaù | mugdhä rajaka-gåhiëyä kåtä dinaiù katipayair niùsvä ||90||

ästäà varam avakeçé mä doha-damasya racaya püga-taroù |

etasmät phalitäd api kevalam udvegam adhigaccha ||91||

ärabdham abdhi-mathanaà svahastayitvä dvi-jihvam amarair yat | ucitas tat-pariëämo viñamaà viñam eva yaj jätam ||92||

ävarjitälakäli çväsotkampa-stanärpitaika-bhujam |

çayanaà rati-vivaça-tanoù smarämi çithiläàçukaà tasyäù ||93||

ämräìkuro’yam aruëa-çyämala-rucir asthi-nirgataù sutanu | nava-kamaöha-karpara-puöän mürdhevordhvaà gataù sphurati ||94||

äbhaìgurägra-bahu-guëa-dérghäsväda-pradä priyä-dåñöiù | karñati mano madéyaà hrada-ménaà baòiça-rajjur iva ||95||

älapa yathä yathecchasi yuktaà tava kitava kim apavärayasi |

stré-jäti-läïchanam asau jévita-raìkä sakhé subhaga ||96||

äsvädito’si mohäd bata viditä vadana-mädhuré bhavataù | madhu-lipta-kñura rasanäc chedäya paraà vijänäsi ||97||

äkåñöi-bhagna-kaöakaà kena tava prakåti-komalaà subhage |

dhanyena bhuja-måëälaà grähyaà madanasya räjyam iva ||98||

äruhya düram agaëita-raudra-kleçä prakäçayanté svam |

väta-pratécchana-paöé vahitram iva harasi mäà sutanu ||99||

äyäsaù para-hiàsä vaitaàsika-särameya tava säraù | tväm apasärya vibhäjyaù kuraìga eño’dhunaivänyaiù ||100||

änayati pathika-taruëaà hariëa iha präpayann ivätmänam | upakalam ago’pi komala-kalam ävalika-valanottaralaù ||101||

äséd eva yad ärdraù kim api tadä kim ayam ähato’py äha |

niñöhura-bhäväd adhunä kaöüni sakhi raöati paöaha iva ||102||

äjïä-karaç ca täòana-paribhava-sahanaç ca satyam aham asyäù | na tu çéla-çétaleyaà priyetarad vaktum api veda ||103||

ädhäya dugdha-kalaçe manthänaà çränta-dor-latä gopé |

apräpta-pärijätä daive doñaà niveçayati ||104||

ästäà mänaù kathanaà sakhéñu vä mayi nivedya-durvinaye | çithilita-rati-guëa-garvä mamäpi sä lajjitä sutanuù ||105||

ävartair ätarpaëa-çobhäà òiëòéra-päëòurair dadhaté |

gäyati mukharita-salilä priya-saìgama-maìgalaà surasä ||106||

iti vibhävyäkhyä-sametä ä-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

i-kära-vrajyä

iyam udgatià haranté-netra-nikocaà ca vidadhaté purataù | na vijänémaù kià tava vadati sapatnéva dina-nidrä ||107||

idam ubhaya-bhitti-santata-hära-guëäntar-gataika-kuca-mukulam |

guöikä-dhanur iva bälä-vapuù smaraù çrayati kutukena ||108||

iha çikhari-çikharävalambini vinoda-dara-tarala-vapuñi taru-hariëe | paçyäbhilañati patituà vihagé nija-néòa-mohena ||109||

ikñur nadé-praväho dyütaà mäna-grahaç ca he sutanu |

bhrü-latikä ca taveyaà bhaìge rasam adhikam ävahati ||110||

indor iväsya purato yad vimukhé säpa-väraëä bhramasi | tat kathaya kià nu duritaà sakhi tvayä chäyayeva kåtam ||111||

iha kapaöa-kutuka-taralita-dåçi viçväsaà kuraìga kià kuruñe | tava rabhasa-taraliteyaà vyädha-vadhür väladhau valate ||112||

iha vahati bahu mahodadhivibhüñaëä mänagarvam iyam urvé | devasya kamaöhamürteù na påñöhaà api nikhilam äpnoti ||113||

iti vibhävyäkhyä-sametä i-kära-vrajyä ||

é-kära-vrajyä

érñyä-roña-jvalito-nija-pati-saìgaà vicintayaàs tasyäù | cyuta-vasana-jaghana-bhävana-sändränandena nirvämi ||114||

éçvara-parigrahocita-moho’syäà madhupa kià mudhä patasi |

kanakäbhidhäna-särä véta-rasä kitava-kalikeyam ||115||

éñad avaçiñöa-jaòimä çiçire gata-mätra eva ciram aìgaiù | nava-yauvaneva tanvé niñevyate nirbharaà väpé ||116||

iti vibhävyäkhyä-sametä é-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

u-kära-vrajyä

ullasita-bhrü-dhanuñä tava påthunä locanena ruciräìgi | acalä api na mahäntaù ke caïcala-bhävam änétäù ||117||

upanéya yan nitambe bhujaìgam uccair alambi vibudhaiù çréù |

ekaù sa mandara-giriù sakhi garimäëaà samudvahatu ||118||

ullasita-läïchano’yaà jyotsnä-varñé sudhäkaraù sphurati | äsakta-kåñëa-caraëaù çakaöa iva prakaöita-kñéraù ||119||

upacäränunayäs te kitavasyopekñitäù sakhé-vacasä |

adhunä niñöhuram api yadi sa vadati kalikaitaväd yämi ||120||

uñasi parivartayantyä muktä-dämopavétatäà nétam | puruñäyita-vaidagdhyaà vréòävati kairna kalitaà te ||121||

uòòénänäm eñäà präsädät taruëi pakñiëäà paìktiù |

visphurati vaijayanté-pavana-cchinnäpaviddheva ||122||

ujjägarita-bhrämita-dantura-dala-ruddha-madhukara-prakare | käïcana-ketaki mä tava vikasatu saurabhya-sambhäraù ||123||

ullasita-bhrüù kim atikräntaà cintayasi nistaraìgäkñi | kñudräpacära-virasaù päkaù premëo guòasyeva ||124||

uddiçya niùsarantéà sakhém iyaà kapaöa-kopa-kuöila-bhrüù |

evam avataàsam äkñipad ähata-dépo yathä patati ||125||

udito’pi tuhina-gahane gagana-pränte na dépyate tapanaù | kaöhina-ghåta-püra-pürëe çaräva-çirasi pradépa iva ||126||

udgamanopaniveçana-çayana-parävåtti-valana-calaneñu |

aniçaà sa mohayati mäà hål-lagnaù çväsa iva dayitaù ||127||

ujjhita-saubhägya-mada-sphuöa-yäcïänaìga-bhétayor yünoù | akalita-manasor ekä dåñöir düté nisåñöärthé ||128||

uttama-bhujaìga-saìgama-nispanda-nitamba-cäpalas tasyäù |

mandara-girir iva vibudhair itas tataù kåñyate käyaù ||129||

upanéya kalama-kuòavaà kathayati sabhayaç cikitsake halikaù | çoëaà somärdha-nibhaà vadhü-stane vyädhim upajätam ||130||

unmukulitädhara-puöe-bhüti-kaëa-träsa-mélitärdhäkñi |

dhümo’pi neha virama-bhramaro’yaà çvasitam anusarati ||131||

upari pariplavate mama bäleyaà gåhiëi haàsa-mäleva | sarasa iva nalina-nälä tvam äçayaà präpya vasasi punaù ||132||

utkampa-gharma-picchila-doù-sädhika-hasta-vicyutaç cauraù |

çivam äçäste sutanu-stanayos tava païcaläïcalayoù ||133||

utkñipta-bähu-darçita-bhuja-mülaà cüta-mukula mama sakhyä | äkåñyamäëa räjati bhavataù param ucca-pada-läbhaù ||134||

ucca-kuca-kumbha-nihito hådayaà cälayati jaghana-lagnägraù |

atinimna-madhya-saìkrama-däru-nibhas taruëi tava häraù ||135||

ullasita-çéta-dédhiti-kalopakaëöhe sphuranti täraughäù | kusumäyudha-vidhåta-dhanur-nirgata-makaranda-bindu-nibhäù ||136||

upanéya priyam asamaya-vidaà ca me dagdha-mänam apanéya |

narmopakrama eva kñaëade dütéva calitäsi ||137||

uttama-vanitaika-gatiù karéva sarasé-payaù sakhé-dhairyam | äskanditoruëä tvaà hastenaiva spåçan harasi ||138||

iti vibhävyäkhyä-sametä u-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ü-kära-vrajyä

üòhämunätivähaya påñöhe lagnäpi kälam acaläpi | sarvaàsahe kaöhora-tvacaù kim aìkena kamaöhasya ||139||

iti vibhävyäkhyä-sametä ü-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

å-kära-vrajyä

åjunä nidhehi caraëau parihara sakhi nikhila-nägaräcäram | iha òäkinéti pallé-patiù kaöäkñe’pi daëòayati ||140||

åñabho’tra géyata iti çrutvä svara-päragä vayaà präptäù |

ko veda goñöham etad go-çäntau vihita-bahu-mänam ||141||

iti vibhävyäkhyä-sametä å-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

e-kära-vrajyä

eko haraù priyädhara-guëa-vedé diviñado’pare müòhäù | viñam amåtaà vä samam iti yaù paçyan garalam eva papau ||142||

eñyati mä punar ayam iti gamane yad amaìgalaà mayäkäri |

adhunä tad eva käraëam avasthitau dagdha-geha-pateù ||143||

ekaikaço yuva-janaà vilaìghamänäkña-nikaram iva taralä | viçrämyati subhaga tväm aìgulir äsädya merum iva ||144||

ekaù sa eva jévati svahådaya-çünyo’pi sahådayo rähuù |

yaù sakala-laghima-käraëam udaraà na bibharti duñpüram ||145||

ekena cürëa-kuntalam apareëa kareëa cibukam unnamayan | paçyämi bäñpa-dhauta-çruti nagara-dväri tad-vadanam ||146||

ekaà jévana-mülaà caïcalam api täpayantam api satatam |

antar vahati varäké sä tväà näseva niùçväsam ||147||

ekaà vadati mano mama yämi na yäméti hådayam aparaà me | hådaya-dvayam ucitaà tava sundari håta-känta-cittäyäù ||148||

eraëòa-pattra-çayanä janayanté svedam alaghu-jaghana-taöä |

dhüli-puöéva milanté smara-jvaraà harati halika-vadhüù ||149||

iti vibhävyäkhyä-sametä e-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ka-kära-vrajyä

keli-nilayaà sakhém iva nayati navoòhäà svayaà na mäà bhajate | itthaà gåhiëém arye stuvati prativeçinä hasitam ||150||

käla-krama-kamanéya-kroòeyaà ketakéti käçaàsä |

våddhir yathä yathä syäs tathä tathä kaëöakotkarñaù ||151||

kåtakasväpa madéya-çväsa-dhvani-datta-karëa kià tévraiù | vidhyasi mäà niùçväsaiù smaraù çaraiù çabda-vedhéva ||152||

kva sa nirmoka-dukülaù kvälaìkaraëäya phaëi-maëi-çreëé | käliya-bhujaìga-gamanäd yamune viçvasya gamyäsi ||153||

kiïcin na bälayoktaà na saprasädä niveçitä dåñöiù |

mayi pada-patite kevalam akäri çuka-païjaro vimukhaù ||154||

kåta-hasita-hasta-tälaà manmatha-taralair vilokitäà yuvabhiù | kñiptaù kñipto nipatann aìge nartayati bhåìgas täm ||155||

kamala-mukhi sarvatomukha-niväraëaà vidadhad eva bhüñayati |

rodho'ruddha-svarasäs taraìgiëés tarala-nayanäç ca ||156||

kitava prapaïcitä sä bhavatä mandäkña-manda-saïcärä | bahu-däyair api samprati päçakasäréva näyäti ||157||

kaù çläghanéya-janmä mägha-niçéthe’pi yasya saubhägyam |

präleyänila-dérghaù kathayati käïcé-ninädo’yam ||158||

kim açakanéyaà premëaù phaëinaù kathayäpi yä bibheti sma | sä giriça-bhuja-bhujaìgama-pheëopadhänädya nidräti ||159||

kåtrima-kanakeneva premëä muñitasya vära-vanitäbhiù | laghur iva vitta-vinäça-kleço jana-häsyatä mahaté ||160||

kià parva-divasam ärjita-dantoñöhi nijaà vapur na maëòayasi | sa tväà tyajati na parvasv api madhuräm ikñu-yañöim iva ||161||

kañöaà sähasa-käriëi tava nayanärdhena so’dhvani spåñöaù |

upavétäd api vidito na dvija-dehas tapasvé te ||162||

kleçe'pi tanyamäne militeyaà mäà pramodayaty eva | raudre'nabhre'pi nabhaù-suräpagä-väri-våñöir eva ||163||

küpa-prabhaväëäà param ucitam apäà paööa-bandhanaà manye |

yäù çakyante labdhuà na pärthivenäpi viguëena ||164||

kararuha-çikhä-nikhäta bhräntvä viçränta rajani-duraväpa | ravir iva yantrollikhitaù kåço’pi lokasya harasi dåçam ||165||

kià karaväëi divä-niçam api lagnä sahaja-çétala-prakåtiù |

hanta sukhayämi na priyam ätmänam ivätmanaç chäyä ||166||

keçaiù çiraso garimä maraëaà péyüña-kuëòa-pätena | dayita-vahanena vakñasi yadi bhäras tad idam acikitsyam ||167||

kiïcit karkaçatäm anu rasaà pradäsyan nisarga-madhuraà me |

ikñor iva te sundari mänasya granthir api kämyaù ||168||

kena giriçasya dattä buddhir bhujagaà jaöävane'rpayitum | yena rati-rabhasa-käntä-kara-cikuräkarñaëaà muñitam ||169||

kara-caraëa-käïci-hära-prahäram avacintya bala-gåhéta-kacaù |

praëayé cumbati dayitä-vadanaà sphurad-adharam aruëäkñam ||170||

kurutäà cäpalam adhunä kalayatu surasäsi yädåçé tad api | sundari harétakém anu paripétä väridhäreva ||171||

kajjala-tilaka-kalaìkita-mukha-candre galita-salila-kaëa-keçi |

nava-viraha-dahana-tülo jévayitavyas tvayä katamaù ||172||

kåcchränuvåttayo'pi hi paropakäraà tyajanti na mahäntaù | tåëa-mätra-jévanä api kariëo däna-dravärdra-karäù ||173||

kià hasatha kià pradhävatha kià janam ähvayatha bälakä viphalam |

tad atha darçayati yathäriñöaù kaëöhe’munä jagåhe ||174||

kätaratä-kekarita-smara-lajjä-roña-masåëa-madhuräkñé | yoktuà na moktum athavä valate’säv artha-labdha-ratiù ||175||

ketaka-garbhe gandhädareëa düräd amé drutam upetäù |

madana-syandana-väjita iva madhupä dhülim ädadate ||176||

ko vakrimä guëäù ke kä käntiù çiçira-kiraëa-lekhänäm | antaù praviçya yäsäm äkräntaà paçu-viçeñeëa ||177||

kåta-vividha-mathana-yatnaù paräbhäväya prabhuù suräsurayoù |

icchati saubhägyam adät svayaàvareëa çriyaà viñëuù ||178||

kià putri gaëòa-çaila-bhrameëa nava-néradeñu nidräsi | anubhava capalävilasita-garjita-deçäntara-bhräntéù ||179||

käntaù padena hata iti saraläm aparädhya kià prasädayatha |

so’py evam eva sulabhaù pada-prahäraù prasädaù kim ||180||

karëa-gateyam amoghä dåñöis tava çaktir indra-dattä ca | sä näsädita-vijayä kvacid api näpärtha-patiteyam ||181||

kleçayasi kim iti dütér yad açakyaà sumukhi tava kaöäkñeëa |

kämo'pi tatra säyakam akérti-çaìké na sandhatte ||182||

ko veda mülyam akña-dyüte prabhuëä paëékåtasya vidhoù | prativijaye yat pratipaëam adharaà ghara-nandiné vidadhe ||183||

kupitäà caraëa-praharaëa-bhayena muïcämi na khalu caëòi tväm |

alir anila-capala-kisalaya-täòana-sahano latäà bhajate ||184||

kopäkåñöa-bhrü-smara-çaräsane saàvåëu priye patataù | chinna-jyä-madhupän iva kajjala-malinäçru-jala-bindün ||185||

kämenäpi na bhettuà kim u hådayam apäri bäla-vanitänäm | müòha-viçikha-prahärocchünam iväbhäti yad-vakñaù ||186||

kià para-jévair dévyasi vismaya-madhuräkñi gaccha sakhi düram |

ahim adhicatvaram uraga-grähé khelayatu nirvighnaù ||187||

kara-caraëena praharati yathä yathäìgeñu kopa-taraläkñé | roñayati paruña-vacanais tathä tathä preyaséà rasikaù ||188||

kas täà nindati lumpati kaù smara-phalakasya varëakaà mugdhaù |

ko bhavati ratna-kaëöakam amåte kasyärucir udeti ||189||

kopavati päëi-lélä-caïcala-cütäìkure tvayi bhramati | kara-kampita-karaväle smara iva sä mürcchitä sutanuù ||190||

kaulényädalamenäà bhajämi nakulaà smaraù pramäëayati |

tad-bhävanena bhajato mama gotra-skhalanam aniväryam ||191||

kuta iha kuraìga-çävaka kedäre kalam amaïjaréà tyajasi | tåëa-bäëas tåëa-dhanvä tåëa-ghaöitaù kapaöa-puruño'yam ||192||

iti vibhävyäkhyä-sametä ka-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

kha-kära-vrajyä

khala-sakhyaà präì madhuraà vayo'nataräle nidägha-dinam ante | ekaädi-madhya-pariëati-ramaëéyä sädhu-jana-maitré ||193||

iti vibhävyäkhyä-sametä kha-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ga-kära-vrajyä

guëam adhigatam api dhanavän na cirän näçayati rakñati daridraù | majjayati rajjum ambhasi pürëaù kumbhaù sakhi na tucchaù ||194||

gurur api laghüpanéto na nimajjati niyatam äçaye mahataù |

vänakaropanétaù çailo makarälayasyeva ||195||

gauré-pater garéyo garalaà gatvä gale jérëam | jéryati karëe mahatäà durvädo nälpam api viçati ||196||

gåhapati-purato järaà kapaöa-kathä-kathita-manmathävastham |

préëayati péòayati ca bälä niùçvasya niùçvasya ||197||

gati-gaïjita-vara-yuvatiù karé kapolau karotu mada-malinau | mukha-bandha-mätra-sindhura labodara kià madaà vahasi ||198||

gehinyäù çåëvanté gotra-skhalitäparädhato mänam |

snigdhäà priye sa-garväà sakhéñu bälä dåçaà diçati ||199||

gréñàa-maye samaye'smin vinirmitaà kalaya keli-vana-müle | alam älaväla-valaya-cchalena kuëòalitam iva çaityam ||200||

guëa-baddha-caraëa iti mä lélä-vihagaà vimuïca sakhi mugdhe |

asmin valayita-çäkhe kñaëena guëa-yantraëaà truöati ||201||

guru-garji-sändra-vidyud-bhaya-mudrita-karëa-cakñuñäà purataù | bälä cumbati järaà vajräd adhiko hi madaneñuù ||202||

gåhiëé-guëeñu gaëitä vinayaù sevä vidheyateti guëäù |

mänaù prabhutä vämyaà vibhüñaëaà väma-nayanänäm ||203||

guëam äntaram aguëaà vä lakñmér gaìgä ca veda hari-harayoù | ekä pade'pi ramate na vasati nihitä çirasy aparä ||204||

gatvä jévita-saàçayam abhyastaù soòhum aticiräd virahaù |

akaruëaù punar api ditsasi surata-durabhyäsam asmäkam ||205||

gotra-skhalita-praçne'py uttaram atiçéla-çétalaà dattvä | niùçvasya mogha-rüpe sva-vapuñi nihitaà tayä cakñuù ||206||

gandha-grähiëi çälonmélita-niryäsa-nihita-nikhiläìgi |

upabhukta-mukta-bhüruha-çate'dhunä bhramari na bhramasi ||207||

guruñu militeñu çirasä praëamasi laghuñünnatä sameñu samä | ucitajïäsi tule kià tulayasi guïjä-phalaiù kanakam ||208||

gehinyä hriyamäëaà nirudhyamänaà navoòhayä purataù |

mama naukä-dvitayärpita-guëa iva hådayaà dvidhä bhavati ||209||

guëa äkarñaëa-yogyo dhanuña ivaiko'pi lakña-läbhäya | lütätantubhir iva kià guëair vimardäsahair bahubhiù ||210||

gäyati géte vaàçe vädayati sa vipaïcéñu |

päöhayati païjara-çukaà tava sandeçäkñaraà rämä ||211||

gaëayati na madhu-vyayam ayam aviratam äpibatu madhukaraù kumudam | saubhägya-mänavän param asüyati dyu-maëaye candraù ||212||

guëa-vidhåtä sakhi tiñöhasi tathaiva dehena kià tu hådayaà te |

håtam amunä mäläyäù saméraëeneva saurabhyam ||213||

guru-sadane nedéyasi caraëa-gate mayi ca mükayäpi tayä | nüpuram apäsya padayoù kià na priyam éritaà priyayä ||214||

granthilatayä kim ikñoù kim apabhraàçena bhavati gétasya |

kim anärjavena çaçinaù kià däridryeëa dayitasya ||215||

gehinyä cikura-graha-samaya-sasétkära-mélita-dåçäpi | bälä-kapola-pulakaà vilokya nihito'smi çirasi padä ||216||

guru-pakñma jägaräruëa-ghürëat-täraà kathaïcid api valate |

nayanam idaà sphuöa-nakha-pada-niveç a-kåta-kopa-kuöila-bhru ||217||

iti vibhävyäkhyä-sametä ga-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

gha-kära-vrajyä

ghaöita-jaghanaà nipéòita-pénoru nyasta-nikhila-kuca-bhäram | äliìganty api bälä vadaty asau muïca muïceti ||218||

ghaöita-paläça-kapäöaà niçi niçi sukhino hi çerate padmäù |

ujjägareëa kairava kati çakyä rakñituà lakñméù ||219||

ghürëanti vipralabdhäù snehäpäyät pradépa-kalikäç ca | prätaù prasthita-päntha-stré-hådayaà sphuöati kamalaà ca ||220||

iti vibhävyäkhyä-sametä gha-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ca-kära-vrajyä

capalasya palita-läïchita-cikuraà dayitasya maulim avalokya | khedocite’pi samaye saàmadam evädade gåhiëé ||221||

caëòi prasäritena spåçan bhujenäpi kopanäà bhavatém | tåpyämi paìkiläm iva piban nadéà nalina-nälena ||222||

capala-bhujaìgé-bhuktojjhita çétala-gandhavaha niçi bhränta |

aparäçäà pürayituà pratyüña-sadägate gaccha ||223||

cira-pathika dräghima-milad-alaka-latä-çaivalävali-grathilä | kara-toyeva mågäkñyä dåñöir idänéà sadänérä ||224||

caëòi dara-capala-cela-vyaktoru-vilokanaika-rasikena |

dhüli-bhayäd api na mayä caraëa-håtau kuïcitaà cakñuù ||225||

cala-kuëòala-calad-alaka-skhalad-urasija-vasana-sajjad-üru-yugam | jaghana-bhara-klama-küëita-nayanam idaà harati gatam asyäù ||226||

caraëaiù paräga-saikatam aphalam idaà likhasi madhupa ketakyäù |

iha vasati känti-säre näntaù-saliläpi madhu-sindhuù ||227||

cira-käla-pathika çaìkä-taraìgitäkñaù kim ékñase mugdha | tvan-nistriàçäçleña-vraëa-kiëaräjéyam etasyäù ||228||

capaläà yathä madändhaç chäyämayam ätmanaù karo hanti | äsphälayati karaà pratigajas tathäyaà puro ruddhaù ||229||

cumbana-lolupa-mad-adhara-håta-käçméraà smaran na tåpyämi |

hådaya-dviradäläna-stambhaà tasyäs tad-üru-yugam ||230||

cikura-visäraëa-tiryaì-nata-kaëöhé vimukha-våttir api bälä | tväm iyam aìguli-kalpita-kacävakäçä vilokayati ||231||

cumbana-håtäïjanärghaà sphuöa-jägara-rägam ékñaëaà kñipasi |

kim uñasi viyoga-kätaram asameñur ivärdha-näräcam ||232||

iti vibhävyäkhyä-sametä ca-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

cha-kära-vrajyä

chäyä-grähé candraù küöatvaà satatam ambujaà vrajati |

hitvobhayaà sabhäyäà stauti tavaivänanaà lokaù ||233||

chäyä-mätraà paçyann adhomukho’py udgatena dhairyeëa | tudati mama hådaya-nipuëä rädhä-cakraà kirétéva ||234||

iti vibhävyäkhyä-sametä cha-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ja-kära-vrajyä

jala-bindavaù katipaye nayanäd gamanodyame tava skhalitäù | känte mama gantavyä bhür etair eva picchilitä ||235||

jåmbhottambhita-dor-yuga-yantrita-täöaìka-péòita-kapolam |

tasyäù smarämi jala-kaëa-lulitäïjanam alasa-dåñöi mukham ||236||

jägaritvä puruñaà paraà vane sarvato mukhaà harasi | ati çarad-anurüpaà tava çélam idaà jäti-çälinyäù ||237||

iti vibhävyäkhyä-sametä ja-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

jha-kära-vrajyä

jhaìkåta-kaìkaëa-päëi-kñepaiù stambhävalambanair maunaiù | çobhayasi çuñka-ruditair api sundari mandira-dväram ||246||

iti vibhävyäkhyä-sametä jha-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

òha-kära-vrajyä

òhakkäm ähatya madaà vitanvate kariëa iva ciraà puruñäù | stréëäà kariëénäm iva madaù punaù sva-kula-näçäya ||247||

iti vibhävyäkhyä-sametä òha-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ta-kära-vrajyä

täà täpayanti manmatha-bäëäs tväà préëayanti bata subhaga | tapana-karäs tapana-çiläà jvalayanti vidhuà madhurayanti ||248||

tava sutanu sänumatyä bahu-dhätu-janita-nitamba-rägäyäù | giri-vara-bhuva iva läbhenäpnomi dvy-aìgulena divam ||249||

tyakto muïcati jévanam ujjhati nänugrahe'pi lolutvam |

kià prävåñeva padmäkarasya karaëéyam asya mayä ||250||

tvad-virahäpadi päëòus tanvaìgé chäyayaiva kevalayä | haàséva jyotsnäyäà sä subhaga pratyabhijïeyä ||251||

tvayi viniveçita-cittä subhaga gatä kevalena käyena |

ghana-jäla-ruddha-ménä nadéva sä néra-mätreëa ||252||

tvayi saàsaktaà tasyäù kaöhoratara hådayam asama-çara-taralam | märuta-calam aïcalam iva kaëöaka-samparkataù sphuöitam ||253||

tvam asüryaàpaçyä sakhi padam api na vinäpaväraëaà bhramasi |

chäye kim iha vidheyaà muïcanti na mürtimantas tväm ||254||

tava virahe vistärita-rajanau janitendu-candana-dveñe | visinéva mägha-mäse vinä hutäçane sä dagdhä ||255||

taruëi tvac-caraëähati-kusumita-kaìkelli-koraka-prakaram |

kuöila-caritä sapatné na pibati bata çoka-vikaläpi ||256||

talpe prabhur iva gurur iva manasija-tantre çrame bhujiñyeva | gehe çrér iva guru-jana-purato mürteva sä vréòä ||257||

tvam alabhyä mama tävan moktum açaktasya saàmukhaà vrajataù |

chäyeväpasaranté bhittyä na niväryase yävat ||258||

tapasä kleçita eña prauòha-balo na khalu phälgune'py äsét | madhunä pramattam adhunä ko madanaà mihiram iva sahate ||259||

tvad-gamana-divasa-gaëa-nävalakña-rekhäbhir aìkitä subhaga |

gaëòa-sthaléva tasyäù päëòuritä bhavana-bhittir api ||260||

tasyägrämyasyähaà sakhi vakra-snigdha-madhurayä dåñöyä | viddhä tad-eka-neyä potriëa iva daàñörayä dharaëé ||261||

tvayi kugräma-vaöa-druma vaiçravaëo vasatu vä lakñméù |

pämara-kuöhära-pätät käsara-çirasaiva te rakñä ||262||

tava mukhara vadana-doñaà sahamänä moktum akñamä sutanuù |

sä vahati viöa bhavantaà ghuëamantaù çälabhaïjéva ||263||

tåëa-mukham iva na khalu tväà tyajanty amé hariëa vairiëaù çavaräù | yaçasaiva jévitam idaà tyaja yojita-çåìga-saìgrämaù ||264||

tripura-ripor iva gaìgä mama mänini janita-madana-dähasya |

jévanam arpita-çiraso dadäsi cikura-graheëaiva ||265||

tvat-saìkathäsu mukharaù saninda-sänanda-sävahittha iva | sa khalu sakhénäà nibhåtaà tvayä kåtärthékåtaù subhagaù ||266||

tvayi sarpati pathi dåñöiù sundara våti-vivara-nirgatä tasyäù | dara-tarala-bhinna-çaivala-jälä çapharéva visphurati ||267||

te sutanu çünya-hådayä ye çaìkhaà çünya-hådayam abhidadhati |

aìgékåta-kara-pattro yas tava hasta-grahaà kurute ||268||

te çreñöhinaù kva samprati çakra-dhvaja yaiù kåtas tavocchräyaù | éñäà vä meòhià vädhunätanäs tväà vidhitsanti ||269||

tänavam etya chinnaù paropahita-räga-madana-saìghaöitaù |

karëa iva käminénäà na çobhate nirbharaù premä ||270||

tasmin gatärdra-bhäve véta-rase çuëöhi-çakala iva puruñe | api bhüti-bhäji maline nägara-çabdo viòambäya ||271||

tamasi ghane viñame pathi jambukam ulkä-mukhaà prapannäù smaù |

kià kurmaù so'pi sakhe sthito mukhaà mudrayitvaiva ||272||

tväm abhilañato mänini mama garima-guëo'pi doñatäà yätaù | paìkila-küläà taöinéà yiyäsataù sindhur asy eva ||273||

timire'pi düra-dåçyä kaöhinäçleñe ca rahasi mukharä ca |

çaìkha-maya-valaya-räjé gåha-pati-çirasä saha sphuöatu ||274||

tava våttena guëena ca samucita-sampanna-kaëöha-luöhanäyäù | hära-sraja iva sundari kåtaù punar näyakas taralaù ||275||

iti vibhävyäkhyä-sametä ta-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

da-kära-vrajyä

darçana-vinéta-mänä gåhiëé harñollasat-kapola-talam | cumbana-niñedha-miñato vadanaà pidadhäti päëibhyäm ||276||

deha-stambhaù skhalanaà çaithilyaà vepathuù priya-dhyänam | pathi pathi gaganäçleñaù kämini kas te’bhisära-guëaù ||277||

dräghayatä divasäni tvadéya-viraheëa tévra-täpena | gréñmeëeva nalinyä jévanam alpékåtaà tasyäù ||278||

durjana-sahaväsäd api çélotkarñaà na sajjanas tyajati | pratiparva-tapana-väsé niùsåta-mätraù çaçé çétaù ||279||

dayita-prahitäà dütém älambya kareëa tamasi gacchanté |

sveda-cyuta-måganäbhir düräd gauräìgi dåçyäsi ||280||

dayitä-guëaù prakäçaà nétaù svasyaiva vadana-doñeëa | pratidina-vidalita-väöé-våti-gahöanaiù khidyase kim iti ||281||

däkñiëyän mradimänaà dadhataà mä bhänum enam avamaàsthäù |

raudrém upägate’smin kaù kñamate dåñöim api dätum ||282||

dåñöyaiva viraha-kätara-tärakayä priya-mukhe samarpitayä | yänti måga-vallabhäyäù pulinda-bäëärditäù präëäù ||283||

düra-sthäpita-hådayo güòha-rahasyo nikämam äçaìkaù | äçleño bälänäà bhavati khalänäà ca sambhedaù ||284||

dväre guravaù koëe çukaù sakäçe çiçur gåhe sakhyaù | käläsaha kñamasva priya praséda prayäta-mahaù ||285||

dadhi-kaëa-muktä-bharaëa-çväsottuìga-stanärpaëa-manojïam | priyam äliìgati gopé manthana-çrama-mantharair aìgaiù ||286||

dalitodvegena sakhi priyeëa lagnena rägam ävahatä |

mohayatä çayanéyaà tämbüleneva nétäsmi ||287||

dåñöam adåñöa-präyaà dayitaà kåtvä prakäçitas tanayä | hådayaà kareëa täòitam atha mithyä vyaïjita-trapayä ||288||

darçita-yamunocchräye bhrü-vibhrama-bhäji valati tava nayane |

kñipta-hale haladhara iva sarvaà puramarjitaà sutanu ||289||

dayita-prärthita-durlabha-mukha-madirä-säraseka-sukumäraù | vyathayati virahe bakulaù kva paricayaù prakåti-kaöhinänäm ||290||

dvitrair eñyämi dinair iti kià tad vacasi sakhi taväçväsaù |

kathayati cira-pathikaà taà düra-nikhäto nakhäìkas te ||291||

dayita-sparçonmélita-dharma-jala-skhalita-caraëa-khaläkñe | garva-bhara-mukharite sakhi tac-cikurän kim aparädhayasi ||292||

duñöa-graheëa gehini tena kuputreëa kià prajätena | bhaumeneva nijaà kulam aìgära-kavat-kåtaà yena ||293||

darçita-cäpocchräyais tejovadbhiù sugotra-saïjätaiù |

hérair apsv api vérair äpatsv api gamyate nädhaù ||294||

dara-nidräëasyäpi smarasya çilpena nirgatäsün me | mugdhe tava dåñöir asäv arjuna-yantreñur iva hanti ||295||

durgata-gåhiëé tanaye karuëärdrä priyatame ca rägamayé | mugdhä ratäbhiyogaà na manyate na pratikñipati ||296||

durgata-gehini jarjara-mandira-suptaiva vandase candram |

vayam indu-vaïcita-dåço niculita-dolä-vihäriëyaù ||297||

dépa-daçä kula-yuvatir vaidagdhyenaiva malinatäm eti | doñä api bhüñäyai gaëikäyäù çaçi-kaläyäç ca ||298||

dérgha-gaväkña-mukhäntar-nipätinas taraëi-raçmayaù çoëäù |

nåhari-nakhä iva dänava-vakñaù praviçanti saudha-talam ||299||

dara-tarale’kñaëi vakñasi daronnate tava mukhe ca dara-hasite | ästäà kusumaà véraù smaro’dhunä citra-dhanuñäpi ||300||

duñöa-sakhé-sahiteyaà pürëendu-mukhé sukhäya nedäném |

räkeva viñöi-yuktä bhavato’bhimatäya niçi bhavatu ||301||

dalite paläla-puïje våñabhaà paribhavati gåha-patau kupite | nibhåta-nibhälita-vadanau halika-vadhü-devarau hasataù ||302||

dépyantäà ye déptyai ghaöitä maëayaç ca véra-puruñäç ca | tejaù sva-vinäçäya tu nåëäà tåëänäm iva laghünäm ||303||

iti vibhävyäkhyä-sametä da-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

dha-kära-vrajyä

dhümair açru nipätaya daha çikhayä dahana-malinayäìgäraiù | jägarayiñyati durgata-gåhiëé tväà tad api çiçira-niçi ||304||

dhairyaà nidhehi gacchatu rajané so'py astu sumukhi sotkaëöhaù | praviça hådi tasya düraà kñaëa-dhåta-muktä smareñur iva ||305||

dhavala-nakha-lakñma durbalam akalaita-nepathyam alaka-pihitäkñyäù |

drakñyämi mad-avaloka-dvi-guëäçru vapuù pura-dväri ||306||

dharmärambhe'py asatäà para-hiàsaiva prayojikä bhavati | käkänäm abhiñeke'käraëatäà våñöir anubhavati ||307||

iti vibhävyäkhyä-sametä dha-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

na-kära-vrajyä

nérävataraëa-danturasaikata-sambheda-meduraiù çiçire | räjanti tüla-räçi-sthüla-paöair iva taöaiù saritaù ||308||

nija-käya-cchäyäyäà viçramya nidägha-vipadam apanetum |

bata vividhäs tanu-bhaìgér mugdha-karaìgéyam äcarati ||309||

na hasanti jaraöha iti yad vallava-vanitä namanti nandam api | sakhi sa yaçodä-tanayo nityaà kandalita-kandarpaù ||310||

nétä svabhävam arpita-vapur api vämyaà na käminé tyajati |

hara-dehärdha-grathitä nidarçanaà pärvaté tatra ||311||

nägara-bhogänumita-sva-vadhü-saundarya-garva-taralasya | nipatati padaà na bhümau jïäti-puras tantu-väyasya ||312||

nipatati caraëe koëe praviçya niçi yan nirékñate kas tat |

sakhi sa khalu loka-purataù khalaù sva-garimäëam udgirati ||313||

na vimocayituà çakyaù kñamäà mahän mocito yadi kathaàcit | mandara-girir iva garalaà nivartate nanu samutthäpya ||314||

niyataiù padair niñevyaà skhalite’narthävahaà samäçrayati |

sambhavad anya-gatiù kaù saìkrama-käñöhaà duréçaà ca ||315||

nija-pada-gati-guëa-raïjita-jagatäà kariëäà ca sat-kavénäà ca | vahatäm api mahimänaà çobhäyai sajjanä eva ||316||

nottapane na snehaà harati na nirväti na malino bhavati |

tasyojjvalo niçi niçi premä ratna-pradépa iva ||317||

nihitän nihitän ujjhati niyataà mama pärthivän api prema | bhrämaà bhrämaà tiñöhati tatraiva kuläla-cakram iva ||318||

nirbharam api sambhuktaà dåñöyä prätaù piban na tåpyämi |

jaghanam anaàçukam asyäù koka iväçiçira-kara-bimbam ||319||

niviòa-ghaöitoru-yugaläà çväsottabdha-stanärpita-vyajanäm | täà snigdha-kupita-dåñöià smarämi rata-niùsahäà sutanum ||320||

nirguëa iti måta iti ca dväv ekärthäbhidhäyinau viddhi |

paçya dhanur-guëa-çünyaà nirjévaà tad iha çaàsanti ||321||

nija-sükñma-sütra-lambé vilocanaà taruëa te kñaëaà haratu | ayam udgåhéta-vaòiçaù karkaöa iva markaöaù purataù ||322||

nägara gétir iväsau gräma-sthityäpi bhüñitä sutanuù | kastüré na mågodara-väsa-vaçäd visratäm eti ||323||

nakha-likhita-stani kura-baka-maya-påñöhe bhümi-lulita-virasäìgi |

hådaya-vidäraëa-niùsåta-kusumäsra-çareva harasi manaù ||324||

nétä laghimänam iyaà tasyäà garimäëam adhikam arpayasi | bhära iva viñama-bhäryaù sudurvaho bhavati gåha-väsaù ||325||

na ca düté na ca yäcïä na cäïjalir na ca kaöäkña-vikñepaù |

saubhägya-mäninäà sakhi kaca-grahaù prathamam abhiyogaù ||326||

niçi viñama-kusuma-viçikha-preritayor mauna-labdha-rati-rasayoù | mänas tathaiva vilasati dampatyor açithila-granthiù ||327||

nija-gätra-nirviçeña-sthäpitam api säram akhilam ädäya |

nirmokaà ca bhujaìgé muïcati puruñaà ca vära-vadhüù ||328||

nåtya-çrama-gharmärdraà muïcasi kåcchreëa kaïcukaà sutanu | makarandodaka-juñöaà madana-dhanur-vallir iva colam ||329||

nähaà vadämi sutanu tvam açélä vä pracaëòa-caritä vä |

prema-svabhäva-sulabhaà bhayam udayati mama tu hådayasya ||330||

na nirüpito’si sakhyä niyataà netra-tribhäga-mätreëa | härayati yena kusumaà vimukhe tvayi kaëöha iva deve ||331||

nakha-daçana-muñöi-pätair adayair äliìganaiç ca subhagasya |

aparädhaà çaàsantyaù çäntià racayanti rägiëyaù ||332||

na guëe na lakñaëe’pi ca vayasi ca rüpe ca nädaro vihitaù | tvayi saurabheyi ghaëöä kapilä-putréti baddheyam ||333||

niñkäraëäparädhaà niñkäraëa-kalaha-roña-paritoñam |

sämänya-maraëa-jévana-sukha-duùkhaà jayati dämpatyam ||334||

na präpyase karäbhyäà hådayän näpaiñi vitanuñe bädhäm | tvaà mama bhagnävastita-kusumäyudha-viçikha-phalikeva ||335||

nätheti paruñam ucitaà priyeti däsety anugraho yatra |

tad-dämpatyam ito’nyan näré rajjuù paçuù puruñaù ||336||

nihitäyäm asyäm api saivaikä manasi me sphurati |

rekhäntaropadhänät patträkñara-räjir iva dayitä ||337||

nidhi-nikñepa-sthänasyopari cihnärtham iva latä nihitä | lobhayati tava tanüdari jaghana-taöäd upari romälé ||338||

nihitärdha-locanäyäs tvaà tasyä harasi hådaya-paryantam |

na subhaga samucitam édåçam aìguli-däne bhujaà gilasi ||339||

nétvägäraà rajané-jägaram ekaà ca sädaraà dattvä | acireëa kair na taruëair durgä-pattréva muktäsi ||340||

nakñatre’gnäv indäv udare kanake maëau dåçi samudre | yat khalu tejas tad akhilam ojäyitam abja-mitrasya ||341||

na savarëo na ca rüpaà na saàskriyä käpi naiva sä prakåtiù |

bälä tvad-virahäpadi jätäpabhraàça-bhäñeva ||342||

na vibhüñaëe tavästhä vapur guëenaiva jayasi sakhi yünaù | avadhéritästra-çasträ kusumeñor malla-vidyeva ||343||

neträkåñöo bhrämaà bhrämaà preyän yathä yathästi tathä |

sakhi manthayati mano mama dadhi-bhäëòaà mantha-daëòa iva ||344||

nänä-varëaka-rüpaà prakalpayanté manoharaà tanvé | citrakara-tülikeva tväà sä pratibhitti bhävayati ||345||

iti vibhävyäkhyä-sametä na-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

pa-kära-vrajyä

pathikäsaktä kiàcin na veda ghana-kalam agopitä gopé | keli-kalä-huìkäraiù kérävali mogham apasarasi ||346||

praëamati paçyati cumbati saàçliñyati pulaka-mukulitair aìgaiù |

priya-saìgäya sphuritäà viyoginé väma-bähulatäm ||347||

praviçasi na ca nirgantuà jänäsi vyäkulatvam ätanuñe | bälaka cetasi tasyäç cakra-vyühe'bhimanyur iva ||348||

paçyänurüpam indindireëa mäkanda-çekharo mukharaù |

api ca picu-manda-mukule maukuli-kulam äkulaà milati ||349||

pratibimba-sambhåtänanam ädarçaà sumukha mama sakhé-hastät |

ädätum icchasi mudhä kià lélä-kamala-mohena ||350||

präcénäcala-mauler yathä çaçé gagana-madhyam adhivasati | tväà sakhi paçyämi tathä chäyäm iva saìkucan mänäm ||351||

präìgaëa-koëe’pi niçäpatiù sa täpaà sudhämayo harati |

yadi mäà rajani-jvara iva sakhi sa na niruëaddhi geha-patiù ||352||

pati-pulaka-düna-gätré svacchäyävékñaëe’pi yä sabhayä | abhisarati subhaga sä tväà vidalanté kaëöakaà tamasi ||353||

pratibhüù çuko vipakñe daëòaù çåìgära-saìkathä guruñu | puruñäyitaà paëas tad-bäle paribhävyatäà däyaù ||354||

para-mohanäya mukto niñkaruëe taruëi tava kaöäkño’yam |

viçikha iva kalita-karëaù praviçati hådayaà na niùsarati ||355||

prapadälambita-bhümiç cumbanté préti-bhéti-madhuräkñé | präcérägra-niveçita-cibukatayä na patitä sutanuù ||356||

prätar upägatya mrñä vadataù sakhi näsya vidyate vréòä |

mukha-lagnayäpi yo’yaà na lajjate dagdha-kälikayä ||357||

paçyottaras tanüdari phälgunam äsädya nirjita-vipakñaù | vairäöir iva pataìgaù pratyänayanaà karoti gaväm ||358||

pramada-vanaà tava ca stana-çailaà mülaà gabhéra-sarasäà ca |

jagati nidägha-nirastaà çaityaà durga-trayaà çrayati ||359||

proïchati taväparädhaà mänaà mardayati nirvåtià harati | svakåtän nihanti çapathäï jägara-dérghä niçä subhaga ||360||

priya äyäte düräd abhüta iva saìgamo'bhavat pürvaù |

mäna-rudita-prasädäù punar äsanna-para-suratädau ||361||

pürva-mahé-dhara-çikhare tamaù samäsanna-mihira-kara-kalitam | çüla-protaà sarudhiram idam andhaka-vapur iväbhäti ||362||

parivåtta-näbhi lupta-trivali çyäma-stanägram alasäkñi |

bahu-dhavala-jaghana-rekhaà vapur na puruñäyitaà sahate ||363||

prärabdha-nidhuvanaiva sveda-jalaà komaläìgi kià vahasi | jyäm arpayituà namitä kusumästra-dhanur-lateva madhu ||364||

puàsäà darçaya sundari mukhendum éñat trpäm apäkåtya |

jäyäjita iti rüòhä jana-çrutir me yaço bhavatu ||365||

prasaratu çarat-triyämä jaganti dhavalayatu dhäma tuhinäàçoù |

païjara-cakorikäëäà kaëikäkalpo'pi na viçeñaù ||366||

prathamägata sotkaëöhä cira-caliteyaà vilamba-doñe tu | vakñyanti säìga-rägäù pathi taravas tava samädhänam ||367||

patite'àçuke stanärpita-hastäà täà niviòa-jaghana-pihitorum |

rada-pada-vikalita-phütkåti-çata-dhuta-dépäà manaù smarati ||368||

paritaù sphurita-mahauñadhi-maëi-nikare keli-talpa iva çaile | käïcé-guëa iva patitaù sthitaika-ratnaù phaëé sphurati ||369||

prävåñi çaila-çreëé-nitambam uhhan dig-antare bhramasi |

capaläntara ghana kià tava vacanéyaà pavana-vaçyo'si ||370||

prati-divasa-kñéëa-daças tavaiña vasanäïcalo'tikara-kåñöaù | nija-näyakam atikåpaëaà kathayati kugräma iva viralaù ||371||

pathika kathaà capalojjvalam ambuda-jala-bindu-nihvaham aviñahyam |

mayapura-kanaka-dravam iva çiva-çara-çikhi-bhävitaà sahase ||372||

pathikaà çrameëa suptaà dara-taralä taruëi sumadhura-cchäyä | vyälambamäna-veëiù sukhayasi çäkheva särohä ||373||

pradadäti näparäsäà praveçam api péna-tuìga-jaghanorüù |

yä lupta-kéla-bhävaà yätä hådi bahir adåçyäsi ||374||

prätar nidräti yathä yathätmajä lulita-niùsahair aìgaiù | jämätari mudita-manäs tathä tathä sädarä çvaçrüù ||375||

praëaya-calito'pi sakapaöa-kopa-kaöäkñair mayähita-stambhaù |

träsa-taralo gåhétaù sahäsa-rabhasaà priyaù kaëöhe ||376||

priya-durnayena hådaya sphuöasi yadi sphuöanam api tava çläghyam | tat-keli-samara-talpé-kåtasya vasanäïcalasyeva ||377||

pavanopanéta-saurabha-dürodaka-püra-padminé-lubdhaù | aparékñita-svapakño gantä hantäpadaà madhupaù ||378||

prema-laghü-kåta-keçava- vakño-bhara-vipula-pulaka-kuca-kalaçä |

govardhana-giri-gurutäà mugdha-vadhür nibhåtam upahasati ||379||

priya-viraha-niùsahäyäù sahaja-vipakñäbhir api sapatnébhiù | rakñyante hariëäkñyäù präëä gåha-bhaìga-bhétäbhiù ||380||

prakaöayasi rägam adhikaà lapanam idaà vakrimäëam ävahati |

préëayati ca pratipadaà düti çukasyeva dayitasya ||381||

praviçantyäù priya-hådayaà bäläyäù prabala-yauvata-vyäptam |

nava-niçita-dara-taraìgita-nayana-mayenäsinä panthäù ||382||

praëayäparädha-roña-prasäda-viçväsa-keli-päëòityaiù | rüòha-premä hriyate kià bälä-kutuka-mätreëa ||383||

pürvair eva caritair jarato'pi püjyatä bhavataù |

muïca madam asya gandhäd yuvabhir gaja gaüjanéyo'si ||384||

prathamaà praveçitä yä väsägäraà kathaïcana sakhébhiù | na çåëotéva prätaù sä nirgamanasya saìketam ||385||

püjä vinä pratiñöhäà nästi na mantraà vinä pratiñöhä ca |

tad-ubhaya-vipratipannaù paçyatu gér-väëa-päñäëam ||386||

pürvädhiko gåhiëyäà bahu-mänaù prema-narma-viçväsaù | bhér adhikeyaà kathayati rägaà bälä-vibhaktam iva ||387||

pulikata-kaöhora-pévara-kuca-kalaçäçleña-vedanäbhijïaù |

çambhor upavéta-phaëé väïchati mäna-grahaà devyäù ||388||

priya äyäto düräd iti yä prétir babhüva gehinyäù | pathikebhyaù pürvägata iti garvät säpi çata-çikharä ||389||

påñöhaà prayaccha mä spåça düräd apasarpa vihita-vaimukhya |

tväm anudhävati taraëis tad api guëäkarña-taraleyam ||390||

priyayä kuìkuma-piïjara-päëi-dvaya-yojanäìkitaà väsaù | prahitaà mäà yäcïäïjali-sahasra-karaëäya çikñayati ||391||

präcéräntariteyaà priyasya vadane'dharaà samarpayati | präg-giri-pihitä rätriù sandhyä-rägaà dinasyeva ||392||

para-pati-nirdaya-kulaöäçoñita çaöha neñyatä na kopena |

dagdha-mamatopataptä rodimi tava tänavaà vékñya ||393||

präìgaëa eva kadä mäà çliñyanté many-kampi-kuca-kalaçä | aàsa-niñaëëa-mukhé sä snapayati bäñpeëa mama påñöham ||394||

pretaiù praçasta-sattvä säçru våkair vékñitä skhalad-gräsaiù |

cumbati måtasya vadanaà bhüta-mukholkekñitaà bälä ||395||

piçunaù khalu sujanänäà khalam eva puro vidhäya jetavyaù | kåtvä jvaram ätméyaà jigäya bäëaà raëe viñëuù ||396||

piba madhupa bakula-kalikäà düre rasanägra-mätram ädhäya |

adhara-vilepa-samäpye madhuni mudhä vadanam arpayasi ||397||

präyeëaiva hi malinä malinänäm äçrayatvam upayänti |

kälindé-puöa-bhedaù käliya-puöa-bhedanaà bhavati ||398||

paçya priya-tanu-vighaöana-bhayena çaçi-mauli-deha-saàlagnä | subhagaika-daivatam umä çirasä bhägérathéà vahati ||399||

pathika-vadhü-jana-locana-néra-nadé-mätåka-pradeçeñu |

dhana-maëòalam äkhaëòala-dhanuñä kuëòalitam iva vidhinä ||400||

prativeçi-mitra-bandhuñu dürät kåcchrägato’pi gehinyä | atikeli-lampaöayä dinam ekam agopi geha-patiù ||401||

para-paöa iva rajakébhir malino bhuktväpi nirdayaà täbhiù | artha-grahaëena vinä jaghanya mukto’si kulaöäbhiù ||402||

iti vibhävyäkhyä-sametä pa-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ba-kära-vrajyä

bahu-yoñiti läkñäruëa-çirasi vayasyena dayita upahasite | tat-käla-kalita-lajjä piçunayati sakhéñu saubhägyam ||403||

bandhana-bhäjo'muñyäç cikura-kaläpasya muktamänasya | sindürita-sémanta-cchalena hådayaà vidérëam iva ||404||

balam api vasati mayéti çreñöhini guru-garva-gadgadaà vadati |

taj-jäyayä janänäà mukham ékñitam ävåta-smitayä ||405||

balavad anilopanéta-sphuöita-navämbhoja-saurabho madhupaù | äkåñyate nalinyä näsä-nikñipta-baòiça-rajjur iva ||406||

bäëaà harir iva kurute sujano bahudoñam apy adoñam iva |

yävad doñaà jägrati malimlucä iva punaù piçunäù ||407||

bauddhasyeva kñaëiko yadyapi bahu-vallabhasya tava bhävaù | bhagnä bhagnä bhrür iva na tu tasyä vighaöate maitré ||408||

bäñpäkulaà pralapator gåhiëi nivartasva känta gaccheti |

yätaà dampatyor dinam anugamanävadhi saras-tére ||409||

bälä-viläsa-bandhän aprabhavan manasi cintayan pürvam | saàmäna-varjitäà täà gåhiëém evänuçocämi ||410||

iti vibhävyäkhyä-sametä ba-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

bha-kära-vrajyä

bhramasi prakaöayasi radaà karaà prasärayasi tåëam api çrayasi | dhiì mänaà tava kuïjara jévaà na juhoñi jaöharägnau ||411||

bhütimayaà kurute'gnis tåëam api saàlagnam enam api bhajataù |

saiva suvarëa daçä te çaìke garimoparodhena ||412||

bhavati nidäghe dérghe yatheha yamuneva yäminé tanvé | dvépä iva divasä api tathä krameëa prathéyäàsaù ||413||

bhavatä mahati snehänale'rpitä pathika hema-guöikeva | tanvé hastenäpi sprañöum açuddhair na sä çakyä ||414||

bhümi-lulitaika-kuëòalam uttaàsita-käëòa-paöam iyaà mugdhä |

paçyanté niùçväsaiù kñipati manoreëu-püram api ||415||

bhavatäliìgi bhujaìgé jätaù kila bhogi-cakravarté tvam | kaïcuka vanecaré-stanam abhilañataù sphurati laghimä te ||416||

bhaikña-bhujä pallé-patir iti stutas tad-vadhü-sudåñöena |

rakñaka jayasi yad ekaù çünye sura-sadasi sukham asmi ||417||

bhogäkñamasya rakñäà dåì-mätreëaiva kurvato'nabhimukhasya | våddhasya pramadäpi çrér api bhåtyasya bhogäya ||418||

bhavitäsi rajani yasyäm adhva-çrama-çäntaye padaà dadhatém |

sa baläd valayita-jaìghä-baddhäà mäm urasi pätayati ||419||

bhüñaëatäà bhajataù sakhi kañaëa-viçuddhasya jäta-rüpasya | puruñasya ca kanakasya ca yukto garimä sarägasya ||420||

bhasma-puruñe'pi giriçe snehamayé tvam ucitena subhagäsi |

moghas tvayi janavädo yad oñadhi-prastha-duhiteti ||421||

bhaya-pihitaà bäläyäù pévaram üru-dvayaà smaronnidraù | nidräyäà premärdraù paçyati niùçvasya niùçvasya ||422||

bhramaréva koña-garbhe gandha-håtä kusumam anusaranté tväm |

avyaktaà küjanté saìketaà tamasi sä bhramati ||423||

bhrämaà bhrämaà sthitayä snehe tava payasi tatra tatraiva | ävarta-patita-naukäyitam anayä vinayam apanéya ||424||

bhramayasi guëamayi kaëöha-graha-yogyänätma-mandiropänte |

hälika-nandini taruëän kakudmino meòhi-rajjur iva ||425||

bhäla-nayane'gnir indur maulau gätre bhujaìga-maëi-dépäù | tad api tamo-maya eva tvam éça kaù prakåtim atiçete ||426||

iti vibhävyäkhyä-sametä bha-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ma-kära-vrajyä

madhu-mada-véta-vréòä yathä yathä lapati saàmukhaà bälä | tan-mukham ajäta-tåptis tathä tathä vallabhaù pibati ||427||

mitrair älocya samaà guru kåtvä kadanam api samärabdhaù | arthaù satäm iva hato mukha-vailakñyeëa mäno’yam ||428||

mama rägiëo manasvini karam arpayato dadäsi påñöham api |

yadi tad api kamala-bandhor iva manye svasya saubhägyam ||429||

mä spåça mäm iti sakupitam iva bhaëitaà vyaïjitä na ca vréòä | äliìgitayä sasmitamuktam anäcära kià kuruñe ||430||

müläni ca niculänäà hådayäni ca küla-vasati-kulaöänäm | mudira-madirä-pramattä godävari kià vidärayasi ||431||

malaya-druma-säräëäm iva dhéräëäà guëa-prakarño’pi | jaòa-samaya-nipatitänäm anädaräyaiva na guëäya ||432||

madhumathana-mauli-mäle sakhi tulayasi tulasi kià mudhä rädhäm |

yat tava padam adaséyaà surabhayituà saurabhodbhedaù ||433||

mayi yäsyati kåtvävadhi-dina-saìkhyaà cumbanaà tathäçleñam | priyayänuçocitä sä tävat suratäkñamä rajané ||434||

mågamada-nidänam aöavé kuìkumam api kåñaka-väöikä vahati |

haööaviläsini bhavaté param ekä paura-sarvasvam ||435||

madhu-divaseñu bhrämyan yathä viçati mänasaà bhramaraù | sakhi loha-kaëöaka-nibhas tathä madana-viçikho’pi ||436||

mayi calite tava muktä dåçaù svabhävät priye sa-pänéyäù |

satyam amülyäù sadyaù prayänti mama hådaya-häratvam ||437||

mugdhe mama manasi çaräù smarasya païcäpi santataà lagnäù | çaìke stana-guöikä-dvayam arpitam etena tava hådaye ||438||

madhumathana-vadana-vinihita-vaàçé-suñiränusäriëo rägäù |

hanta haranti mano mama nalikä-viçikhäù smarasyeva ||439||

mahatoù suvåttayoù sakhi hådaya-graha-yogyayoù samucchritayoù | sajjanayoù stanayor iva nirantaraà saìgataà bhavati ||440||

mama väritasya bahubhir bhüyo bhüyaù svayaà ca bhävayataù |

jäto diçéva tasyäà sakhe na vinivartate mohaù ||441||

magno'si narmadäyä rase håto véci-locana-kñepaiù | yady ucyase taruvara bhrañöo bhraàço'pi te çläghyaù ||442||

menäm ulläsayati smerayati harià girià ca vimukhayati |

kåta-kara-bandha-vilambaù pariëayane giriça-kara-kampaù ||443||

madhu-gandhi gharma-timyat-tilakaà skhalad-uktià ghürëa-daruëäkñam | tasyäù kadädharämåtam änanam avadhüya päsyämi ||444||

medinyäà tava nipatati na padaà bahu-vallabheti garveëa |

äçliñya kair na taruëais turéva vasanair vimuktäsi ||445||

müle nisarga-madhuraà samarpayanto rasaà puro virasäù | ikñava iva para-puruñä vividheñu raseñu vinidheyäù ||446||

mahati snehe nihitaù kusumaà bahu dattam arcito bahuçaù | vakras tad api çanaiçcara iva sakhi duñöa-graho dayitaù ||447||

mä çabara-taruëi pévara-vakñoruhayor bhareëa bhaja garvam |

nirmokair api çobhä yayor bhujaìgébhir unmuktaiù ||448||

mama kupitäyäç chäyäà bhümäv äliìgya sakhi milat-pulakaù | snehamayatvam anujjhan karoti kià naiña mäm aruñam ||449||

muñita iva kñaëa-virahe ripur iva kusumeñu-keli-saìgräme | däsa iva çrama-samaye bhajan natäìgéà na tåpyämi ||450||

muïcasi kià mänavatéà vyavasäyäd dviguëa-manyu-vegeti | sneha-bhavaù payasägniù säntvena ca roña unmiñati ||451||

malayajam apasärya ghanaà véjana-vighnaà vidhäya bähubhyäm |

smara-santäpäd agaëita-nidägham äliìgate mithunam ||452||

mahato'pi hi viçväsän mahäçayä dadhati nälpam api laghavaù | saàvåëute'dré-nudadhir nidägha-nadyo na bhekam api ||453||

madhu-dhäreva na muïcasi mänini rükñäpi mädhuréà sahajäm |

kåta-mukha-bhaìgäpi rasaà dadäsi mama sarid ivämbhodheù ||454||

madanäkåñöa-nurjyä-ghätair iva gåhiëi pathika-taruëänäm |

véëä-tantré-kväëaiù keñäà na vikampate cetaù ||455||

mama bhayam asyäù kopo nirvedo'syä mamäpi mandäkñam | jätaà kva cäntarikñe smita-saàvåti-namita-kandharayoù ||456||

muktämbaraiva dhävatu nipatatu sahasä trimärgagä västu |

iyam eva narmadä mama vaàça-prabhavänurüpa-rasä ||457||

mågamada-lepanam enaà néla-nicolaiva niçi niñeva tvam | kälindyäm indévaram indindira-sundaréva sakhi ||458||

mama sakhyä nayana-pathe militaù çakto na kaçcid api calitum |

patito'si pathika viñame ghaööa-kuöéyaà kusuma-ketoù ||459||

mahatä priyeëa nirmitam apriyam api subhaga sahyatäà yäti | suta-sambhavena yauvana-vinäçanaà na khalu khedäya ||460||

mäna-graha-guru-kopäd anu dayitäty eva rocate mahyam |

käïcanamayé vibhüñä dähäïcita-çuddha-bhäveva ||461||

iti vibhävyäkhyä-sametä ma-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ya-kära-vrajyä

yünaù kaëöaka-viöapäni viäïcala-grähiëas tyajanté sä | vana iva pure’pi vicarati puruñaà tväm eva jänanté ||462||

yuñmäsüpagatäù smo vibudhä väì-mätra-päöavena vayam | antarbhavati bhavatsv api näbhaktas tan na vijïätam ||463||

yatra na düté yatra snigdhä na dåço'pi nipuëayä nihitäù |

na giro'dyäpi vyaktékåtaù sa bhävo'nurägeëa ||464||

yä néyate sapatny praviçya yävarjitä bhujaìgena | yamunäyä iva tasyäù sakhi malinaà jévanaà manye ||465||

yasminn ayaço'pi yaço hrér vighno mäna eva dauùçélyam | laghutä guëajïatä kià navo yuvä sakhi na te dåñöaù ||466||

yad vékñyate khalänäà mähätmyaà kväpi daiva-yogena |

käkänäm iva çauklyaà tad api hi na ciräd anarthäya ||467||

yat khalu khala-mukha-huta-vaha-vinihitam api çuddhim eva parameti | tad anala-çaucam iväàçukam iha loke durlabhaà prema ||468||

yan nävadhim arthayate pätheyärthaà dadäti sarvasvam | tenänayäti-däruëa-çaìkäm äropitaà cetaù ||469||

yünäm érñyä-vairaà vitanvatä taruëi cakra-rucireëa | tava jagahnenäkulitä nikhilä pallé khaleneva ||470||

yävaj jévana-bhävé tulyäçayoyor nitänta-nirbhedaù |

nadayor ivaiña yuvayoù saìgo rasam adhikam ävahatu ||471||

yan nihitäà çekharayasi mäläà sä yätu çaöha bhavantam iti | praharantéà çirasi padä smarämi täà garva-guru-kopäm ||472||

yauvana-guptià patyau bandhuñu mugdhatvam ärjavaà guruñu |

kurväëä halika-vadhüù praçasyate vyäjato yuvabhiù ||473||

yo na gurubhir na mitrair na vivekenäpi naiva ripu-hasitaiù | niyamita-pürvaù sundari sa vinétatvaà tvayä nétaù ||474||

yan-mülam ärdram udakaiù kusumaà pratiparva phala-bharaù paritaù |

druma tan mädyasi vécé-paricaya-pariëämam avicintya ||475||

yasyäìke smara-saìgara-viçränti-präïjalä sakhé svapiti | sa vahatu guëäbhimänaà madana-dhanur-valli-cola iva ||476||

yadi däna-gandha-mäträd vasanti sapta-cchade'pi dantinyaù |

kim iti mada-paìka-malinäà karé kapola-sthaléà vahati ||477||

yad-avadhi vivåddha-mäträ vikasita-kusumotkarä çaëa-çreëé | pétäàçuka-priyeyaà tadavadhi pallé-pateù putré ||478||

yamunä-taraìga-taralaà na kuvalayaà kusuma-lävi tava sulabham |

yadi saurabhänusäré jhaìkäré bhramati na bhramaraù ||479||

iti vibhävyäkhyä-sametä ya-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ra--kära-vrajyä

räjyäbhiñeka-salila-kñälita-mauleù kathäsu kåñëasya | garva-bhara-mantharäkñé paçyati pada-paìkajaà rädhä ||490||

rati-kalaha-kupita-käntä-kara-cikuräkarña-mudita-gåha-nätham |

bhavati bhavanaà tad anyat präg-vaàçaù parëa-çälä vä ||491||

rogo räjäyata iti janavädaà satyam adya kalayämi | ärogya-pürvakaà tvayi talpa-präntägate subhaga ||492||

ruddha-svarasa-prasarasyälibhir agre nataà priyaà prati me |

srotasa iva nimnaà prati rägasya dviguëa ävegaù ||493||

rüpam idaà käntir asäv ayam utkarñaù suvarëa-racaneyam | durgata-militä lalite bhramasi pratimandira-dväram ||494||

racite nikuïja-patrair bhikñuka-pätre dadäti sävajïam |

paryuñitam api sutékñëa-çväsa-kaduñëaà vadhür annam ||495||

rakñati na khalu nija-sthitim alaghuù sthäpayati näyakaù sa yathä | tiñöhati tathaiva tad-guëa-viddheyaà hära-yañöhir iva ||496||

räjasi kåçäìgi maìgala-kalaçé sahakära-pallaveneva |

tenaiva cumbita-mukhé prathamävirbhüta-rägeëa ||497||

rüpa-guëa-héna-häryä bhavati laghur dhülir anila-capaleva | prathayati påghu-guëa-neyä taruëé taraëir iva garimäëam ||498||

räge nave vijåmbhati viraha-krama-manda-manda-mandäkñe |

sasmita-salajjam ékñitam idam iñöaà siddham äcañöe ||499||

roño'pi rasavaténäà na karkaço vä ciränubandhé vä | varñäëäm upalo'pi hi susnigdhaù kñaëika-kalpaç ca ||500||

rodanam etad dhanyaà sakhi kià bahu måtyur api mamänarghaù |

svapneneva hi vihito nayana-mano-häriëä tena ||501||

roñeëaiva mayä sakhi vakro'pi granthilo'pi kaöhino'pi | åjutäm anéyatäyaà sadyaù svedena vaàça iva ||502||

rajaném iyam upanetuà pitå-prasüù prathamam upatasthe |

raïjayati svayam induà kunäyakaà duñöa-dütéva ||503||

iti vibhävyäkhyä-sametä ra-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

la-kära-vrajyä

lagnäsi kåñëa-vartmani susnigdhe varti hanta dagdhäsi | ayam akhila-nayana-subhago nu bhukta-muktäà punaù spåçati ||504||

lakñméù çikñayati guëän amün punar durgatir vidhünayati | pürëo bhavati suvåttas tuñära-rucir apacaye vakraù ||505||

lünä-tantu-niruddha-dväraù çünyälayaù patat-patagaù |

pathike tasminn aïcala-pihita-mukho roditéva sakhi ||506||

lagnaà jaghane tasyäù suviçäle kalita-kari-kara-kréòe | vapre saktaà dvipam iva çåìgäras tväà vibhüñayati ||507||

liptaà na mukhaà näìgaà na pakñaté na caraëäù parägeëa | aspåçateva nalinyä vidagdha-madhupena madhu pétam ||508||

lagnaà jaghane tasyäù çuñyati nakha-lakñma mänasaà ca mama |

bhuktam aviçadam avedanam idam adhika-saräga-säbädham ||509||

lajjayitum akhila-gopé-nipéta-manasaà madhudviñaà rädhä | ajïeva påcchati kathäà çambhor dayitärdha-tuñöasya ||510||

lakñmé-niùçväsänala-piëòé-kåta-dugdha-jaladhi-sära-bhujaù |

kñéra-nidhi-téra-sudåço yaçäàsi gäyanti rädhäyäù ||511||

lélägärasya bahiù sakhéñu caraëätithau mayi priyayä | prakaöékåtaù prasädo dattvä vätäyane vyajanam ||512||

iti vibhävyäkhyä-sametä la-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

va-kära-vrajyä

varëa-håtir na laläöe na lulitam aìgaà na cädhare daàçaù | utpalam ahäri väri ca na spåñöam upäya-catureëa ||513||

vividhäyudha-vraëärbuda-viñame vakñaù-sthale priyatamasya |

çrér api véra-vadhür api garvotpulakä sukhaà svapiti ||518||

vaimukhye'pi vimuktäù çarä ivänyäya-yodhino vitanoù | bhindanti påñöha-patitäù priya hådayaà mama tava çväsäù ||519||

vyaktam adhunä sametaù khaëòo madiräkñi daçana-vasane te | yan nava-sudhaika-säre lobhini tat kim api nädräkñam ||520||

véjayator anyonyaà yünor viyutäni sakala-gäträëi |

san maitréva çroëé paraà nidäghe'pi na vighaöitä ||521||

vyäroñaà mäninyäs tamo divaù käsaraà kalam abhümeù | baddham alià ca nalinyäù prabhäta-sandhyäpasärayati ||522||

vakñasi vijåmbhamäëe stana-bhinnaà truöati kaïcukaà tasyäù |

pürva-dayitänurägas tava hådi na manäg api truöati ||523||

vyaktim avekñya tad anyäà tasyäm eveti viditam adhunä tu | harmya-hari-mukham iva tväm ubhayoù sädhäraëaà vedmi ||524||

vyajanasyeva samépe gatägatais täpa-häriëo bhavataù |

aïcalam iva caïcalatäà mama sakhyäù präpitaà cetaù ||525||

vitaranté rasam antar mamärdra-bhävaà tanoñi tanu-gätri | antaù-salilä sarid iva yan nivasasi bahir adåçyäpi ||526||

vihita-vividhänubandho mänonnatayävadhérito mäné |

labhate kutaù prabodhaà sa jägaritvaiva nidräëaù ||527||

vréòä-vimukhéà véta-snehäm äçaìkya käku-väì-madhuraù | premärdra-säparädhäà diçati dåçaà vallabhe bälä ||528||

vakñaù-praëayini sändra-çväse väì-mätra-subhaöi ghana-gharme |

sutanu laläöa-niveçita-laläöike tiñöha vijitäsi ||529||

vicarati paritaù kåñëe rädhäyäà räga-capala-nayanäyäm | daça-dig-vedha-viçuddhaà viçikhaà vidadhäti viñameñuù ||530||

vimukhe caturmukhe çritavati cänéça-bhävam éçe’pi |

magna-mahé-nistäre hariù paraà stabdha-romäbhüt ||532||

väpé-kacche väsaù kaëöaka-våtayaù sajägarä bhramaräù | ketaka-viöapa kim etair nanu väraya maïjaré-gandham ||533||

vicalasi mugdhe vidhåtä yathä tathä viçasi hådaya-madaye me | çaktiù prasüna-dhanuñaù prakampa-lakñyaà spåçantéva ||534||

vihitaäsama-çara-samaro jita-gäìgeya-cchaviù kåtäöopaù |

puruñäyite viräjati dehas tava sakhi çikhaëòéva ||535||

våti-vivara-nirgatasya pramadä-bimbädharasya madhu pibate | avadhérita-péyüñaù spåhayati devädhiräjo'pi ||536||

väsita-madhuni vadhünäm avataàse mauli-maëòane yünäm |

vilasati sä puru-kusume madhupéva vana-prasüneñu ||537||

vréòä-prasaraù prathamaà tad anu ca rasa-bhäva-puñöa-ceñöeyam | javané-vinirgamäd anu naöéva dayitä mano harati ||538||

väsasi haridrayeva tvayi gauräìgyä niveçito rägaù | piçunena so'panétaù sahasä patatä jaleneva ||539||

viñvag-vikäsi-saurabha-rägändha-vyägha-bädhanéyasya |

kvacid api kuraìga bhavato näbhém ädäya na sthänam ||540||

vaöa-kuöaja-çäla-çälmali-rasäla-bahu-sära-sindhu-väräëäm | asti bhidä malayäcala-sambhava-saurabhya-sämye'pi ||541||

vinihita-kaparda-koöià cäpala-doñeëa çaìkaraà tyaktvä | vaöam ekam anusaranté jähnavi luöhasi prayäga-taöe ||542||

veda caturëäà kñaëadä praharäëäà saìgamaà viyogaà ca |

caraëänäm iva kürmé saìkocam api prasäram api ||543||

våti-vivareëa viçanté subhaga tväm ékñituà sakhé dåñöiù | harati yuva-hådaya-païjara-madhyasthä manmatheñur iva ||544||

vipaëitulä-sämänye mä gaëayainaà nirüpaëe nipuëa |

dharma-ghaöo'säv adharékaroti laghum upari nayati gurum ||545||

väsara-gamyam anüror ambaram avané ca vämanaika-padam | jaladhir api potalaìghyaù satäà manaù kena tulayämaù ||546||

vitata-tamo-mañilekhälakñmotsaìga-sphuöäù kuraìgäkñi |

paträkñara-nikarä iva tärä nabhasi prakäçante ||547||

vividhäìga-bhaìgiñu gurur nütana-çiñyäà manobhaväcäryaù | vetra-latayeva bäläà talpe nartayati rata-rétyä ||548||

viparétam api rataà te sroto nadyä ivänukülam idam |

taöa-tarum iva mama hådayaà samülam api vegato harati ||549||

vaibhava-bhäjäà düñaëam api bhüñaëa-pakña eva nikñiptam | ugëam ätmanäm adharmaà dveñaà ca gåëanti käëädäù ||550||

vakräù kapaöa-snigdhäù malinäù karëäntike prasajjantaù |

kaà vaïcayanti na sakhe khaläç ca gaëikä-kaöäkñäç ca ||551||

vidyuj-jvälä-valayita-jaladhara-piöharodaräd viniryänti | viçadaudana-dyuti-muñaù preyasi payasä samaà karakäù ||552||

vyajanädibhir upacäraiù kià maru-pathikasya gåhiëi vihitair me |

täpas tvad-üru-kadalé-dvaya-madhye çänti-mayam eti ||553||

vaiguëye'pi hi mahatä vinirmitaà bhavati karma çobhäyai | durvaha-nitamba-mantharam api harati nitambiné-nåtyam ||554||

vékñya saténäà gaëane rekhäm ekäà tayä sva-nämäìkäm |

santu yuväno hasituà svayam eväpäri nävaritum ||555||

vindhyäcala iva dehas tava vividhävarta-narmada-nitambaù | sthagayati gatià muner api sambhävita-ravi-ratha-stambhaù ||556||

våti-bhaïjana gaïjana-saha nikämam uddäma durnayäräma | paraväöé-çata-lampaöa duñöa-våña smarasi geham api ||557||

vaàçävalambanaà yad yo vistäro guëasya yävanatiù | taj jälasya khalasya ca nijäìka-supta-praëäçäya ||558||

vindhya-mahédhara-çikhare mudira-çreëé-kåpäëa-mayam anilaù |

udyad-vidyuj-jyotiù pathika-vadhäyaiva çätayati ||559||

vyälambamäna-veëé-dhuta-dhüli prathamam açrubhir dhautam | äyätasya padaà mama gehinyä tad anu salilena ||560||

vakñaù-sthala-supte mama mukham upadhätuà na maulim älabhase |

pénottuìga-stana-bhara-düré-bhütaà rata-çräntau ||561||

vadana-vyäpäräntarbhäväd anuraktamänayanté tvam | düti saté-näçärthaà tasya bhujaìgasya daàñöräsi ||562||

iti vibhävyäkhyä-sametä va-kära-vrajyä ||

--o)0(o--

ça-kära-vrajyä

çrér api bhujaìga-bhoge mohana-vijïena çélitä yena | so’pi hariù puruño yadi puruñä itare’pi kià kurmaù ||563||

çaìke yä sthairyamayé çlathayati bähü manobhavasyäpi | darpa-çiläm iva bhavatéà kataras taruëo vicälayati ||564||

çärdüla-nakhara-bhaìgura kaöhoratara-jäta-rüpa-racano’pi |

bälänäm api bäläsä yasyäs tvam api hådi vasasi ||565||

çruta eva çruti-häriëi rägotkarñeëa kaëöham adhivasati | géta iva tvayi madhure karoti närtha-grahaà sutanuù ||566||

çréù çré-phalena räjyaà tåëa-räjenälpa-sämyato labdham |

kucayoù samyak-sämyäd gato ghaöaç cakravartitvam ||567||

çroëé bhümäv aìke priyo bhayaà manasi pati-bhuje mauliù | güòhaçväso vadane suratam idaà cet tåëaà tridivam ||568||

çliñyann iva cumbann iva paçyann iva collikhann ivätåptaù |

dadhad iva hådayasyäntaù smarämi tasyä muhur jaghanam ||569||

çirasi caraëa-prahäraà pradäya niùsäryatäà sa te tad api | cakräìkito bhujaìgaù käliya iva sumukhi kälindyäù ||570||

çocyaiva sä kåçäìgé bhütimayé bhavatu guëamayé väpi | snehaika-vaçya bhavatä tyaktä dépena vartir iva ||571||

çuka iva däru-çaläkä-piïjaram anudivasa-vardhamäno me |

kåntati dayitä-hådayaà çokaù smara-viçikha-tékñëa-mukhaù ||572||

çrutväkasmika-maraëaà çuka-sünoù sakala-kautukaika-nidheù | jïäto gåhiëé-vinaya-vyaya ägatyaiva pathikena ||573||

çélita-bhujaìga-bhogä kroòenäbhuddhåtäpi kåñëena |

acalaiva kértyate bhüù kim açakyaà näma vasumatyäù ||574||

çyämä vilcana-haré bäleyaà manasi hanta sajjanté | lumpati pürva-kalatraà dhüma-latä bhitti-citram iva ||575||

çataço gatir ävåttiù çataçaù kaëöhävalambanaà çataçaù | çataço yäméti vacaù smarämi tasyäù praväsa-dine ||576||

çruta-para-puñöa-raväbhiù påñöo gopébhir abhimataà kåñëaù | çaàsati vaàça-stanitaiù stana-vinihita-locano’numatam ||577||

çaìkara-çirasi niveçita-padeti mä garvam udvahendu-kale | phalam etasya bhaviñyati tava caëòé-caraëa-reëumåjä ||578||

çäkhi-çikhare saméraëa-doläyita-néòa-nirvåtaà vasati |

karmaika-çaräëam agaëita-bhayam açithila-keli khaga-mithunam ||579||

çuka surata-samara-närada hådaya-rahasyaika-sära sarvajïa | guru-jana-samakña-müka praséda jambü-phalaà dalaya ||580||

çirasä vahasi kapardaà rudra ruditväpi rajatam arjayasi |

asyäpy udarasyärdhaà bhajatas tava vetti kas tattvam ||581||

çrotavyaiva sudheva çvetäàçu-kaleva düra-dåçyaiva | duñöa-bhujaìga-paréte tvaà ketaki na khalu naù spåçyä ||582||

çravaëopanéta-guëayä samarpayantyä praëamya kusumäni | madana-dhanur-latayeva tvayä vaçaà düti néto'smi ||583||

çäkhoöaka-çäkhoöaja-vaikhänasa-karaöa-püjya raöa suciram |

nädara-padam iha gaëakäù pramäëa-puruño bhavän ekaù ||584||

çaçi-rekhopama-käntes tavänya-päëi-grahaà prayätäyäù | madanäsi-putrikäyä iväìga-çobhäà kadarthayati ||585||

çaithilyena bhåtä api bhartuù käryaà tyajanti na suvåttäù |

balinäkåñöe bähau valayäù küjanti dhävanti ||586||

iti vibhävyäkhyä-sametä ça-kära-vrajyä |

--o)0(o--

ña-kära-vrajyä

ñaö-caraëa-kéöa-juñöaà paräga-ghuëa-pürëam äyudhaà tyaktvä | tväà muñöimeya-madhyäm adhunä çaktià smaro vahati ||587||

iti vibhävyäkhyä-sametä ña-kära-vrajyä |

--o)0(o--

sa-kära-vrajyä

sä divasa-yogya-kåtya-vyapadeçä kevalaà gåhiëé | dvitither divasasya parä tithir iva sevyä niçi tvam asi ||588||

stana-nütana-nakha-lekhälambé tava gharma-bindu-sandohaù |

äbhäti paööa-sütre praviçann iva mauktika-prasaraù ||589||

saubhägya-garvam ekä karotu yüthasya bhüñaëaà kariëé | atyäyäm avator yä madändhayor madhyam adhivasati ||590||

sva-caraëa-péòänumita-tvan-mauli-rujä-vinéta-mätsaryä |

aparäddhä subhaga tväà svayam aham anunetum äyätä ||591||

snehamayän péòayataù kià cakreëäpi tailakärasya | cälayati pärthivän api yaù sa kulälaù paraà cakré ||592||

sarale na veda bhavaté bahu-bhaìgä bahu-rasä bahu-vivartä |

gatir asaté-neträëäà premëäà srotasvaténäà ca ||593||

sakhi madhyähna-dvi-gu;na-dyumaëi-kara-çreëi-péòitä chäyä | majjitum iväla-väle paritas taru-mülam äçrayati ||594||

sakhi çåëu mama priyo'yaà gehaà yenaiva vartmanäyätaù | tan-nagara-gräma-nadéù påcchati samam ägatän anyän ||595||

säyaà ravir analam asau madana-çaraà sa ca viyoginé-cetaù | idam api tamaù-samühaà so'pi nabho nirbharaà viçati ||596||

smara-samara-samaya-pürita-kambhu-nibho dviguëa-péna-gala-nälaù |

çérëa-präsädopari jigéñur iva kala-ravaù kvaëati ||597||

sphurad-adharam aviratäçru dhvani-rodhotkampa-kucam idaà ruditam |

jänüpanihita-hasta-nyasta-mukhaà dakñiëa-prakåteù ||598||

svayam upanétair açanaiù puñëanté néòa-nirvåtaà dayitam | sahaja-prema-rasajïä subhagä-garvaà baké vahatu ||599||

sva-rasena badhnatäà karam ädäne kaëöakotkarais tudatäm |

piçunänäà panasänäà koñäbhogo'py aviçväsyaù ||600||

saubhägyaà däkñiëyän nety upadiñöaà hareëa taruëénäm | vämärdham eva devyäù sva-vapuù-çilpe niveçayatä ||601||

subhaga sva-bhavana-bhittau bhavatä saàmardya péòitä sutanuù |

sä péòayaiva jévati dadhaté vaidyeñu vidveñam ||602||

sä guëa-mayé svabhäva-svacchä sutanuù kara-grahäyattä | bhramitä bahu-mantra-vidä bhavatä käçméra-mäleva ||603||

sa-vréòa-smita-subhage spåñöäspåñöeva kiàcid apayänté |

apasarasi sundari yathä yathä tathä spåçasi mama hådayam ||604||

sakhi sukhayaty avakäça-präptaù preyän yathä tathä na gåhé | vätäd aväritäd api bhavati gaväkñänilaù çétaù ||605||

satatam aruëita-mukhe sakhi nigiranté garalam iva giräà gumpham |

avagaëitauñadhi-manträ bhujaìgi raktaà viraïjayasi ||606||

sthala-kamala-mugdha-vapuñä sätaìkäìka-sthitaika-caraëena | äçväsayati visinyäù küle visa-kaëöhikä çapharam ||607||

sa-nakha-padam adhika-gauraà näbhé-mülaà niraàçukaà kåtvä |

anayä sevita pavana tvaà kià kåta-malaya-bhågupätaù ||608||

sarväìgam arpayanté lolä suptaà çrameëa çayyäyäm | alasam api bhägyavantaà bhajate puruñayiteva çréù ||609||

suditaà tad eva yatra smäraà smäraà viyoga-duùkhäni | äliìgati sä gäòhaà punaù punar yäminé-prathame ||610||

säntar-bhayaà bhujiñyä yathä yathäcarati samadhikäà seväm |

säçaìka-serñya-sabhayä tathä tathä gehiné tasya ||611||

sundari darçayati yathä bhavad-vipakñasya tat-sakhé käntim | patati tathä mama dåñöis tvad-eka-däsasya säsüyä ||612||

svädhénair adhara-vraëa-nakhäìka-paträvalopa-dina-çayanaiù | subhagä subhagety anayä sakhi nikhilä mukharitä pallé ||613||

sarita iva yasya gehe çuñyanti viçäla-gotrajä näryaù |

kñäräsv eva sa tåpyati jala-nidhi-laharéñu jalada iva ||614||

sakala-kaöakaika-maëòani kaöhiné-bhütäçaye çikhara-danti | giribhuva iva tava manye manaù çilä samabhavac caëòi ||615||

sakhi duravagäha-gahano vidadhäno vipriyaà priya-jane'pi |

khala iva durlakñyas tava vinata-mukhasyopari sthitaù kopaù ||616||

sveda-sacela-snätä sapta-padé sapta maëòalér yänté | sa-madana-dahana-vikärä manoharä vréòitä namati ||617||

surasa-pravartamänaù saìghäöo'yaà samäna-våttänäm |

etyaiva bhinna-våttair bhaìguritaù kävya-sarga iva ||618||

sarväsäm eva sakhe paya iva surataà manohäri | tasyä eva punaù punar ävåttau dugdham iva madhuram ||619||

svapne'pi yäà na muïcasi yä te'nugrähiëé hådi-sthäpi |

duñöäà na buddhim iva täà güòha-vyabhicäriëéà vetsi ||620||

saparävåti caranté väty eva tåëaà mano'navadyäìgi | harasi kñipasi taralayasi bhramayasi tolayasi pätayasi ||621||

sä bahu-lakñaëa-bhävä stré-mätraà veti kitava tava tulyam |

koöir varäöikä vä dyüta-vidheù sarva eva paëaù ||622||

sä viraha-dahana-dünä måtvä måtväpi jévati varäké | çäréva kitava bhavatänukülitä pätitäkñeëa ||623||

sparçäd eva svedaà janayati na ca me dadäti nidrätum |

pirya iva jaghanäàçukam api na nidäghaù kñaëam api kñamate ||624||

sä bhavato bhävanayä samaya-viruddhaà manobhavaà bälä | nütana-lateva sundara dohada-çaktyä phalaà vahati ||625||

spåçati nakhair na ca vilikhati sicayaà gåhëäti na ca vimocayati | na ca muïcati na ca madayati nayati niçäà sä na nidräti ||626||

stana-jaghana-dvayam asyä laìghita-madhyaù sakhe mama kaöäkñaù |

nojjhati rodhasvatyäs taöa-dvayaà tértha-käka iva ||627||

sa-vréòa-smita-manda-çvasitaà mäà mä spåçeti çaàsantyä | äkopam etya vätäyanaà pidhäya sthitaà priyayä ||628||

sa-kara-grahaà sa-ruditaà säkñepaà sa-nakha-muñöi sa-jigéñam |

tasyäù surataà surataà präjäpatya-kratur ato'nyaù ||629||

sakhi na khalu nimalänäà vidadhaty abhidhänam api mukhe malinäù |

kenäçrävi pikänäà kuhüà vihäyetaraù çabdaù ||630||

svalpä iti räma-balair ye nyastä näçaye payo-räçeù | te çailäù sthitimanto hanta laghimnaiva bahu-mänaù ||631||

sä çyämä tanvaìgé dahatä çétopacära-tévreëa |

viraheëa päëòimänaà nétä tuhinena dürvaiva ||632||

sunirékñita-niçcala-kara-vallabha-dhärä-jalokñitä na tathä | sotkampena mayä sakhi dåñöä sä mädyati sma yathä ||633||

sakhi moghékåta-madane pativrate kas tavädaraà kurute |

näçrauñér bhagavän api sa käma-viddho haraù püjyaù ||634||

sä mayi na däsa-buddhir na ratir näpi trapä na viçväsaù | hanta nirékñya navoòhäà manye vayam apiryä jätäù ||635||

suciräyäte gåhiëé niçi bhuktä dina-mukhe vidagdheyam |

dhavala-nakhäìkaà nija-vapur akuìkumärdraà na darçayati ||636||

stana-jaghanoru-praëayé gäòhaà lagno niveçita-snehaù | priya käla-pariëatir iyaà virajyase yan nakhäìka iva ||637||

sä vicchäyä niçi niçi sutanur bahu-tuhina-çétale talpe |

jvalati tvadéya-virahäd oñadhir iva himavataù påñöhe ||638||

sä nérase tava hådi praviçati niryäti na labhate sthairyam | sundara sakhé divasakara-bimbe tuhinäàçu-rekheva ||639||

sukumäratvaà käntir nitänta-saraatvam äntaräç ca guëäù | kià näma nendulekhe çaça-graheëaiva tava kathitam ||640||

saurabhya-mätra-manasäm ästäà malaya-drumasya na viçeñaù | dharmärthinäà tathäpi sa mågyaù püjärtham açvatthaù ||641||

saàvähayati çayänaà yathopavéjayati gåhapatià gåhiëé |

gåha-våti-vivara-niveçita-dåças tathäçväsanaà yünaù ||642||

satyaà svalpa-guëeñu stabdhä sadåçe punar bhujaìge sä | arpita-koöiù praëamati sundara hara-cäpa-yañöir iva ||643||

sarvaàsahäà mahém iva vidhäya täà bäñpa-väribhiù pürëäm | bhavanäntara-mayam adhunä saìkräntas te guruù premä ||644||

sambhavati na khalu rakñä sarasänäà prakåti-capala-caritänäm |

anubhavati hara-çirasy api bhujaìga-pariçélanaà gaìgä ||645||

sulabheñu kamala-kesara-ketaka-mäkanda-kunda-kusumeñu |

väïchati manorathändhä madhupé smara-dhanuñi guëé-bhävam ||646||

sä lajjitä sapatné kupitä bhétaù priyaù sakhé sukhitä | bäläyäù péòäyäà nidänite jägare vaidyaiù ||647||

sucirägatasya saàvähana-cchalenäìgam aìgam äliìgya |

puñyati ca mäna-carcäà gåhiëé saphalayait cotkalikäm ||648||

sä sarvathaiva raktä rägaà guïjeva na tu mukhe vahati | vacana-paöos tava rägaù kevalam äsye çukasyeva ||649||

säyaà känta-bhujäntara-patitä rati-néta-sakala-rajanékä | uñasi dadaté pradépaà sakhébhir upahasyate bälä ||650||

sä tékñëa-mäna-dahanä mahataù snehasya durlabhaù päkaù |

tväà darvém iva düti prayäsayann asmi viçvastaù ||651||

sneha-kñatir jigéñä samaraù präëa-vyayävadhiù kariëäm | na vitanute kam anarthaà dantini tava yauvanodbhaöaù ||652||

sadanäd apaiti dayito hasati sakhé viçati gharaëim iva bälä |

jvalati sapatné kére jalpati mugdhe prasédati ||653||

saìkucitäìgéà dviguëäàçukäà mano-mätra-visphuran-madanäm | dayitäà bhajämi mugdhäm iva tuhina tava prasädena ||654||

sakhi lagnaiva vasanté sadäçaye mahati rasa-maye tasya |

bäòava-çikheva sindhor na manäg apy ärdratäà bhajasi ||655||

sakhi mihirodgamanädi-pramodam apidhäya so’yam avasäne | bandhyo’vadhi-väsara iva tuñära-divasaù kadarthayati ||656||

sura-bhavane taruëäbhyäà parasparäkåñöa-dåñöi-hådayäbhyäm | devärcanärtham udyatam anyonyasyärpitaà kusumam ||657||

säyaà kuçeçayäntar-madhupänäà niryatäà nädaù |

mitra-vyasana-viñaëëaiù kamalair äkranda iva muktaù ||658||

sumahati manyu-nimitte mayaiva vihite’pi vepamänoruù | na sakhénäm api rudaté mamaiva vakñaù-sthale patitä ||659||

subhaga vyajana-vicälana-çithila-bhujäbhüd iyaà vayasyäpi | udvartanaà na sakhyäù samäpyate kiïcid apagaccha ||660||

sa-vréòä nakha-radanärpaëeñu kupitä pragäòham aciroòhä |

bahu-yäcïä-caraëa-graha-sädhyä roñeëa jäteyam ||661||

sugåhéta-malina-pakñä laghavaù para-bhedinaù paraà tékñëäù |

puruñä api viçikhä api guëa-cyutäù kasya na bhayäya ||662||

sva-kapolena prakaöékåtaà pramattatva-käraëaà kim api | dviradasya durjanasya ca madaà cakäraiva dänam api ||663||

satyaà patir avidagdhaù sä tu sva-dhiyaiva nidhuvane nipuëä | märttikam ädhäya guruà dhanur adhigatam ekalavyena ||664||

saubhägya-mänavän sa tvayävadhéryäpamänam änétaù |

svaà viraha-päëòimänaà bhasma-snänopamaà tanute ||665||

sakhi mama karaïja-tailaà bahu-sandeçaà praheñyaséty uditä | çvaçura-gåha-gamana-militaà bäñpa-jalaà saàvåëoty asaté ||666||

sandarçayanti sundari kulaöänäà tamasi vitatam avikalpe | maulimaëidépa-kalikä varti-nibhä bhogino’dhvänam ||667||

sarvaà vanaà tåëälyä pihitaà pétäù sitäàçu-ravi-täräù |

pradhvaàsäù panthäno malinenodgamya meghena ||668||

samyag aniñpannaù san yo’rthas tvarayä svayaà sphuöékriyate | sa vyaìga eva bhavati prathamo vinatä-tanüja iva ||669||

sajjana eva hi vidyä çobhanäyai bhavati durjane moghä | na vidüra-darçanatayä kaiçcid upädéyate gådhraù ||670||

subhagaà vadati janas taà nija-patir iti naiña rocate mahyam |

péyüñe’pi hi bheñaja-bhävopanate bhavaty aruciù ||671||

saudha-gaväkña-gatäpi hi dåñöis taà sthiti-kåta-prayatnam api | hima-giri-çikhara-skhalitä gaìgevairävataà harati ||672||

saha-gharma-cäriëé mama paricchadaù sutanu neha sandehaù |

na tu sukhayati tuhina-dina-cchatra-cchäyeva sajjanté ||673||

sakala-guëaika-niketana dänava-väsena gharaëiruharäjaù | jäto’si bhütale tvaà satäm anädeya-phala-kusumaù ||674||

sundari täöaìkamayaà cakram ivodvahati tävake karëe |

nipatati nikäma-tékñëaà kaöäkña-bäëo’rjuna-praëayé ||675||

svädhénaiva phala-rddhir janopajévyatvam ucchraya-cchäyä | sat-puàso maru-bhüruha iva jévana-mätram äçäsyam ||676||

santäpa-moha-kampän sampädayituà nihantum api jantün | sakhi durjanasya bhütiù prasarati düraà jvarasyeva ||677||

sukhayitataräà na rakñati paricaya-leçaà gaëäìganeva çréù |

kuka-käminéva nojjhati väg-devé janma-janmäpi ||678||

sva-sadana-nikaöe naliném abhinava-jäta-cchadäà nirékñyaiva | hä gåhiëéti pralapaàç cirägataù sakhi patiù patitaù ||679||

saci caturänana-bhäväd vaimukhyaà kväpi naiva darçayati | ayam eka-hådaya eva druhiëa iva priyatamas tad api ||680||

satyaà madhuro niyataà vakro nünaà kalädharo dayitaù | sa tu veda na dvitéyäm akalaìkaù pratipad-indur iva ||681||

sva-sthänäd api vicalati majjati jaladhau ca nécam api bhajate |

nija-pakña-rakñaëa-manäù sujano mainäka-çaila iva ||682||

saàvåëu bäñpa-jalaà sakhi dåçam uparajyäïjanena valayainäm | dayitaù paçyatu pallava-paìkajayor yugapad eva rucam ||683||

sä päëòu-durbaläìgé nayasi tvaà yatra yäti tatraiva |

kaöhinéva kaitava-vido hasta-graha-mätra-sädhyä te ||684||

sakhi viçva-gaïjanéyä lakñmér iva kamala-mukhi kadaryasya | tvaà pravayaso’sya rakñä-vékñaëa-mätropayogyäsi ||685||

iti vibhävyäkhyä-sametä sa-kära-vrajyä |

--o)0(o--

ha-kära-vrajyä

hådayajïayä gaväkñe visadåkñaà kim api küjitaà sakhyä | yat kalaha-bhinna-talpä bhaya-kapaöäd eti mäà sutanu ||686||

harati hådayaà çaläkä-nihito’ïjana-tantur eña sakhi mugdhe | locana-bäëa-mucäntar-bhrüdhanuñä kiëa ivollikhitaù ||687||

hasasi caraëa-prahäre talpäd apasärito bhuvi svapiñi |

näsadåçe’pi kåte priya mama hådayät tvaà viniùsarasi ||688||

hasati sapatné çvaçrü roditi vadanaà ca pidadhate sakhyaù | svapnäyitena tasyäà subhaga tvan-näma jalpantyäm ||689||

hådayaà mama pratikñaëa-vihitävåttiù sakhe priyäçokaù |

prabalo vidärayiñyati jala-kalaçaà néra-lekheva ||690||

hanta virahaù samantäj jvalayati durvära-tévra-saàvegaù | aruëas tapana-çiläm iva punar na mäà bhasmatäà nayati ||691||

håtvä taöini taraìgair bhramitaç cakreñu näçaye nihitaù | phala-dala-valkala-rahitas tvayäntarikñe tarus tyaktaù ||692||

håta-käïci-valli-bandhottara-jaghanäd apara-bhoga-bhuktäyäù |

ullasati roma-räjiù stana-çambhor garala-lekheva ||693||

iti vibhävyäkhyä-sametä ha-kära-vrajyä |

--o)0(o--

kña-kära-vrajyä

kñérasya tu dayitatvaà yato’pi çäntopacäram äsädya | çailo’ìgäny änamayati premëaù çeño jvarasyeva ||694||

kñäntam apasärito yac caraëäv upadhäya supta eväsi |

udghäöayasi kim üru niùçväsaiù pulakayann uñëaiù ||695||

kñudrodbhavasya kaöutäà prakaöayato yac chataç ca madam uccaiù | madhuno laghu-puruñasya ca garimä laghimä ca bhedäya ||696||

--o)0(o--

pürvair vibhinna-våttäà guëäòhya-bhava-bhüti-bäëa-raghukäraiù |

väg-devéà bhajato mama santaù paçyantu ko doñaù ||697||

sat-pätropanayocita-sat-pratibimbäbhinava-vastu | kasya na janayati harñaà sat-kävyaà madhura-vacanaà ca ||698||

ekä dhvain-dvitéyä tirbhuvana-särä sphuöokti-cäturyä | païceñu-ñaöpada-hitä bhüñä çravaëasya sapta-çaté ||699||

kavi-samara-siàha-nädaù svaränuvädaù sudhaika-saàvädaù |

vidvad-vinoda-kandaù sandarbho’yaà mayä såñöaù ||700|||

udayana-balabhadräbhyäà saptaçaté çiñya-sodaräbhyäà me | dyaur iva ravi-candräbhyäà prakäçitä nirmalékåtya ||701||

hari-caraëäïjalim alaà kavi-vara-harñäya buddhimän satatam |

kåtäryä-sapta-çatém etäà govardhanäcäryaù ||702||

iti govardhanäcärya-viracitä äryä-saptaçaté samäptä