�જુરાતી સા�હત્

• �જુરાતી ભાષા �ળૂ ર�ત ેસસં �્ત ાંં ી તાર� આવી

( સસં �્તપા �્ત �જુરાતી ) • �જુરાતી સા�હત્યે સ ્ �જુબ ૩ ભાગ ા ં

િવભા�ત કરા્ છે.

• પારીય – (૧૧ ંી ૧૪ ી સદ� ) – �ય સા�હત્ • ધ્કાાીય- (૧૪ ંી ૧૭ ી સદ� )- ભ�કત • અવારરીય– ( ૧૭ ી સદ�ંી આજ �ધુી )- ગદ

પારીય સા�હત્ હ� રદંારા્ર – ( ક�ાકાા સવર્ ) • જન - ધ�ંકુા • �ળૂયા – રાગંદ�વ • દ�કાબાદ યા – સો રદં

• િવશેષ ઓળખ – • તણે ે૫ વષ� આરા્ર દ�વરનદ�રૂ� પાસેં ી દ�કા

ાીધાેી • િસદરાજ જ્િસિહ અયે ્ુ ારપાળયા ં��ુુ હતા • તેયે �જુરાત યા િવધ્ારા્ર કહ�વા્ છે • તે�ુ ંસ ાધી સંળ શેેુજં્ પવરત પર આવેા છે

• �્િત –

• િસદહ� શ દા�ુશંાશય ( વ્ાકરણ પર ) ( પાટણ ા ંહાંીયી �બાડ� પર શોભા ્ાતા )

• દ્ાય્ • અ�ભધાય �રિતા ણી • કાવ્�ુશંાશય • છાનદા�ુશંાશય • અાકંાર �ડુા ણી • પ ાણ ી ાસંા ( Logic ) • દ�શીયા ાળા • સસં �્ત ભાષાકોશ • વીતરાગ �ોત • ્ોગ શા�

શાાીભદ �રૂ� – • �જુરાતી સા�હત્ ા ંપં રાસ – ભરતે�ર બા�બુાી રાસ

ાખ્ો • તે ા ંઆ�દયાં ઋષભદ�વયા �તુો ભરત અયે બા�બુાી

( ા�હષ તી સાાા્્....હા હા ) વચરયેા દુ�ુ ંવણરય છે.

િવય્રદં �રૂ� – • તેયે �જુરાતી સા�હત્� ુપં બાર ાસી કાવ્ – યેિ યાં

ર�શુપાદ�કા ાખાે

�યપદ�રૂ� – • �જુરાતી સા�હત્ ા ંપં મા�કુાવ્ – િશ�ર�ાુીભદ મા� ુ

ાખાે

ધ્કાાીય • યરિસિહ હ�તા – ( આદ/આ�દ કિવ ) ( ૧૪૧૪-૮૦ ) • જન – તળા� • ક ર િૂ - �ુયાગઢ • િવશેષતા- • �ુયાગઢયા રા� રા’ ાડં�ાક યા ંસ કાાીય • �ાણા અયે પભાિત્ા ાટ� પખ્ાત • ૧૯૯૯ંી તેયી ્ાદ ા ંયરિસિહ ેહતા એવોડર અપા્ છે • • �્િત – • �દુા ાર�રત • દાણાીાા • રા�રુ�્ો • શા ળયો િવવાહ • ્ંુવરબાઈ�ુ ં ા ે�ંુ • �ુડં� • હાર ાળા •

• પ�ંકતઓ- • અ ે ૈ્ારા ર� • આજયી ઘડ� તે ર�ળ્ા ણી ર� • જળ ક ળ છાડં� �યે બાળા • �ગીયે જો� તો જગત દ�સે ય�હ • ભોળ� ર� ભરવાડણ • યીરખયે ગગય કા કોણ � ૂી રહો • અ�ખા બ્ાડં ા ંએક � ુ ંયી હર� • �ગ યે �દવા • કાય� તાર� ા ંક�હશે પણ અ ેકા�ડુો ક�� ુર� • યા�ુ ંસર�ુ ંગો્ુ�ળ ુ ં • ે�ાુો ગા� ાધવ યાર ે • તૂા ભ�કત પદારં • યાગર યદં�યા ાાા • શેર� વળાવી સજજ ક�ંુ • વૈષણવ જય • હાાવે હાાવે હર� ાર� �ંદર� આવ્ા ર� • પે રસ પાયે � ુ ં ોર યા ંપ છ ધર

પદયાભ – • જન – િવસયગર • �જુરાતી સા�હત્ ા ંપં પબધં- કાન્ડદ� પબધં

ાખયાર – ૧૪૫૬ • ભાાણ- ( ૧૪૩૪- ૧૫૧૪ ) • જન – પાટણ • �ળૂ યા – ��ુુષોત દાસ

• િવશેષતા – • �જુરાતી આખ્ાય યા ંિપતા • પં અ�વુાદકાર • ��ુર ભાષા યા આપયાર

• �્િત –

• બાણભટ યી કાદંબર� યો �જુરાતી ા ંઅ�વુાદ • દશ સકંધ આખ્ાય • યળાખ્ાય • રા િવવાહ – રા અયે �્ષણ બાળ ર�રત • �ાધંર આખ્ાય • � �ગી આખ્ાય • �ુવારસા આખ્ાય • �વુ આખ્ાય

ીરાબંાઈ ( જય જય યી દાસી, પ ે દ�વાયી ) • જન - ેડતા • ��ુુ – ર�્ાદાસ

• િવશેષતા –

• ેવાડયા રાણા સાગંાયા �તુ ભોજરાજ સાંે

ાગય • ભોજરાજયા � �ત ુબાદ �રતોડ છોડ�યે

� �દંાવય ગ્ા અયે બાદ ા ંદારકા આવીયે વસ્ા

• તણેે રાજસંાયી, વજ અયે �જુરાતી એ તણ ભાષા ા ંપદ ાખાેા છે.

• પ�ંકતઓ –

• વાગી કટાર� પ ેયી • કા�ડુો યા ં�ણે ાર� પીત • રા ર ક�ુ ંજડ�ુ ંર� ભાઈ • હા ર� કોઈ ાધવ લ્ો • �ખુડાયી ા્ા ાાગી • ેર� તો ગીરધર ગોપાા • �ુ�ુ ંતો ં ુ ંર� દ�વળ • વાગે છે ર� � �નદાવય ોરાી વાગે છે • બસંી વાાા આજો ોરા દ�શ • ાયે ેતાર� ાાકડ� ાયે ેતાર� કા ળ�

અખો – ( ્ાયયો વડાો )

• જન - �તા�રુ • �ળૂ યા – અક્દાસ સોયી

• િવશેષતા – • જહાગંીર યો સ કાાીય • ટંકશાળ ા ંસોયીકા કરતો • પખ્ાત વેદાતં કિવ કહ�વા્ છે • તેયા છપપા પખ્ાત છે

• �્િત – • અ�ભુવ �બિ�ુ • ૧૨ �હયા • પરંીકરણ • ��ુુ િશષ્ સવંાદ • �્ષણ દવ સવંાદ • �રત િવરાર સવંાદ • અખે ગીતા • ક�વલ્ ગીતા

શા ળ ( પં પદ વાતારકાર ) • જન – ગો તી�રુ- અ ાદાવાદ • િવશેષતા – • તે ત પદવાતારકાર હતો • • �્િત – • યદં બતીસી • િસિહાસય બતીસી • વેતાા પચરીસી • �ડુા બહોતેર�

• રદં રદંાવતી • પદાવતી

• �ગદ- િવ�ષટ • દય- ોહયા • રાવણ- દંોદર� • બરાસ-કસ�રુ�

પે ાયદં- (આખ્ાયકાર, ાણ ભટ, હાકિવ ) • જન – વડોદરા • • િવશેષતા- • રા રરણ યે ��ુુ બયાવી તેયી પાસેંી �હનદ� શીખ્ા • �જુરાતી ભાષાયે ગૌરવ યા ં ળે ત્ા ં�ધુી પાઘડ� યા ંપેરવા�ુ ંવરય

ાીધે�ુ ં• �જુરાતી ભાષા એવો શ દ પં વાર બોાયાર • ૮૦ કરતા વ� ુઆખ્ાય રરાેા

• �્િત – • યરિસિહ પર – • �દુા ા ર�રત • ા ે�ંુ • યાધ • દાણાીાા • �ુડં�

• દશ સકંધ • યળાખ્ાય

• ઓખા હરણ • �ભુદા હરણ

• રદંાહાસય આખ્ાય • િવવેક વણઝારો • �ુક ણી િવવાહ • સત્ભા ા િવવાહ • અ�ભ ન ુઆખ્ાય • રણ ્્ • �ધુનવ આખ્ાય

ધીરા ભગત – • જન - ગોઠડા , વડોદરા • તેયી કામ� પખ્ાત છે • પ�ંકત – તરણા ઓંે �ુગંર, �ુગંર કોઈ દ�ખે ય�હ

ભો� ભગત – • જન - મતહે�રુ, અ ર�ાી • તેયા રાબખા પખરતાત • પીત – • જન - બાવળા • �ધ કિવ હતા • તે�ુ ંપખ્ાત ભજય – “ હર�યો ારગ છે �રુાયો “ એ

દાડં� ્ૂર વખત ેગવા્�ેુ ં

ગગંાસતી – • જન - રાજપરા

• િવશેષતા- • તેય ેસૌરાષ્ યા ીરાબાઈ કહ�વા્ છે • તેયા અજોભા યા યા ં�તુ સાંે

પાયબાઈ યા ંાગય ં્ેાા • તેણે સ ાધી ાતેા પહ�ાા

પાયબાઈયે ૫૧ ભજય દારા ્ાય આપે�ુ ં

• ભજય – • વીજળ�યે ર કાર� • ે�ુ તો ડગે પણ �યા ય યા ડગે • ભ�કત ર� કરાવી એયે રાકં ંઈયે ર��ુ ં

વલાભ ેવાડા /ભટ – • જન - અ દાવાદ • બાદ ા ંત ેબ�રુરા� યી સવેા ા ંબરેરા� ગ્ેાા અયે

ત્ા ંજ રહા • • િવશેષતા- • તયેા ગરબા પખ્ાત છે

• �્િત – • આયદંયો ગરબો • જોગયીયો ગરબો • બ�રુરા�યો ગરબો

આરા�રુયો ગરબો • હાકાળ�યો ગરબો • �બા�યો ગરબો

દ્ારા (બસંી બોાયા કિવ,રસીાો મ�ડ કિવ ) જન - ડભોઇ • વતય – રાદંોદ

• િવશેષતા –

• તેયી ગરબી પખ્ાત છે • નહાયાાાાએ તેય ે“ પરીયાતાયા ોતી વષરતા છેલાા ંરસ ેઘ”

કહ�ાા • તેય ે�જુરાતયી ગોપી પણ કહ�વા્ છે • તણ વાર ભારત ્ાતા કર�ા • તે �ુર , સસં �્ત, રાઠ�, પ�ંબી, ારવાડ� �વી ૧૨ ભાષાઓયા

�ણકાર હતા • તેણે ારવાડ ા ં ોટ, બીહાર� ા ંકંજર�, અયે િસિધી ા ંકામ� રરેા • �વયયા �ત ા ંરતયબાઈ યા યી િવધવાએ તયી સેવા કર�ા

• �્િત –

• રિસક વલાભ • રિસક રંજય • સત્ભા ા િવવાહ • �ુક ણી િવવાહ • �્ષણાીાા • �્ષણ યા ગહ • શોભા સ�ણૂા શ્ા • શ્ા રંગ સ ીપે ય ��ુ ં • દાણ રા�રુ� • પે રસ ગીતા • ભ�કત પોષણ, ભ�કત વેા • અ�િ ા આખ્ાય

Disclaimer• આ યોટસયી કોઈએ કોપી કરાવી ય�હ ક� કોઈ

ઓયાાઈય સાઈટ વાળાઓ એ પોતાયી સાઈટ પર ાખેકયે �છૂ�ા િવયા �કુવી ય�હ. યહ�તર કા્દ�સર યી કા્રવાહ� ંશે.

• આ યોટસયા ંત ા અિધકાર ાખેક - િવવકે ટાકં યા ંછે.

• © Vivektank