avasthanusara- vaman karma
Embed Size (px)
TRANSCRIPT

AvasthanusaraVamana-karma
PRESENTER
Dr LAL RAVI SAHU
2ND YEAR PG SCHOLAR
DEPARTMENT OF PANCHKARMA
SDMCAH HASSAN

CONTENT
• INTRODUCTION
• INDICATION OF VAMANA IN DIFFERENT AVASTHASWASTHARASAYANAAATURAVASTHA
• CONCLUSION

Introduction
• तत्र दोषहरणम् उर्ध्व��भागम् �मनसंज्ञकम् ………..(च.क.१/४)• The expulsion of dosha from Urdhvabhaga ie mouth is known as
Vamana
• The Avasthanusar vamana karma can be discussed under1. Swastha avstha2. Aaturavastha3. Before rasayana.

•
• Vamana in Swastha

Vamana in Swastha
�सन्ते निनचिचतःश्लेष्मा दिदनकृद्भाभिभरीरिरतः |कायाग्नि+नं बाधते रोगांस्ततः प्रकुरुते बहुन् ||२२||तस्माद्वसन्ते कम�भिण �मनादिदनिन कारयेत् | (च.सू.६)

•Rasayan karma

Rasayan karmaVamanadi Shodhana Karma is advised before Rasayana and Vaajikarana
- To Enhance action- To get complete benefit

•Aaturavastha

Peenasa
Avastha- Taruna Peenasa (Su.Ut.25/23)
Vata-Kapha Samshrushta Peenasa (Dalhana)
• Madanaphala Yogas• Ikshvaku Swarasa+Godugdha Siddha Ksheerapaka -(Ch.Ka.3/7)
• Yavagu prepared with Ksheerapaka of Madanaphaladi Vamaka dravyas+Tila+Maasha -(Ch.Chi.26)

kushta
Avastha- Kaphaja/ Kapha Pradhana Kushta (Ch.Chi.7/39)
Kushta involving Urdhwabhaga of Shareera (Ch.Chi.7/43)
• Kritavedana Kalpas -(Ch.Ka.6)
• Ikshvaku with Mastu/Takra -(Ch.Ka.3)
• Kutaja Phala kalpas -(Ch.Ka.5)

Jwara
Avastha• In Navajwara • Kapha Pradhana/Utklishta Kaphaavastha • Sannipataja Jwara • Rasadhatugata Jwara • Kapha Pradhana Trutiyaka-Chaturtaka Jwara (Ch.Chi.3)
• If Jwara associated with Hrillasa, Annadwesha, Kasa, Vishuchika and Vamana Yogya. (A.Hr.Chi.1)
Kapha pradhana Jwara- Madanaphala+Pippali+Madhujala (Ch.Chi.3/228)

Rajyakshma
Avastha- Doshadhikata ,Kapha Praseka,Kapha Pradhanata Balavaan Purusha
Mrudu Vamanadi Shodhana done which does not cause Karshana.
Madanaphala+Ksheera (A.Hr.Chi.5/2)
Madanaphala+Ikshurasa (A.Hr.Chi.5/2)

kasa
Avastha - Kaphaja Kasa Kapha Yukta Pittaja Kasa Balavana Purusha (Ch.Chi.18)
Madanaphala+Gambhari+Yashtimadhu Kwath (Ch.Chi.18)
Madanaphala+Yashtimadhu Choorna+Vidarikanda+Ikshurasa (Ch.Chi.18)
Jimutaka Siddha Suramanda (Ch.Ka.2/8)

Shwasa
Avastha -Kaphadhikata Balavana Purusha (Ch.Chi17/89)
Madanaphaladi Vamaka Dravya+Pippali Choorna+Saindhava+Madhu (Ch.Ci.17/75)

Raktapitta
Avastha- Adhoga Raktapitta ( प्रनितमाग8 च हरणं.....) Akshina Bala Mamsa Santarpana Janya Raktapitta

Prameha
Avastha - Doshaadhikata, Balaadhikata (Sthoola Pramehi) (Ch.Chi.6/15)
Madanaphala, Madhuka, Nimba, Jeemutaka, Krutabhedana, Pippali, Kutaja, Ikshvaku, Ela, Dhamargava. (Ch.Su.2/7,8)

Prameha
In Doshaadhikata, Balaadhikata(Sthoola Pramehi) (Ch.Chi.6/15)
Madanaphala, Madhuka, Nimba, Jeemutaka, Krutabhedana, Pippali, Kutaja, Ikshvaku, Ela, Dhamargava.
(Ch.Su.2/7,8)

UnmadaIn Kapha-Pitta Anubandhata Mridu Vamana (Ch) Tikshna Vamana (Su)For- Hridaya- Indriya-shirah-Koshta Shuddhi Manah Prasadana Smriti-Sandhnya Vindati (Ch.Chi.9/28)
Kwath of Jaati/Sumanasa/Rajani/Choraka/Shweta / Rakta Punarnava/Masaparni/Mudgaparni/Vacha/Bimbi/ Kasamarda + Dhamargavaphala Choorna (Ch.Ka.4)

ApasmaraKaphaja ApasmaraTikshna Vamana -(Ch.Chi.10/15)
For- Hritshroto Shuddhi Stimulation of Manas -(Ch.Chi.10/14)
Kwath of Jaati/Sumanasa/Rajani/Choraka/Shweta / Rakta Punarnava/Masaparni/Mudgaparni/Vacha/Bimbi/ Kasamarda + Dhamargavaphala Choorna -(Ch.Ka.4)

Pandu roga
Snigdh Tikshna Vamana –(Ch.Chi.16/40)
Jimutaka Siddha Suramanda -(Ch.Ka.2)
Ikshvaku with Mastu/Takra -(Ch.Ka.3)
Kritavedana Kalpas -(Ch.Ka.6)

Shotha
Dosha Ulbana AvasthaShotha involving Urdhwa Shareera(Adha shareera Shotha-Vamana-Gangadhara) -(Ch.Chi.12)
Madanaphala Kalpas -(Ch.Ka.1)
Kritavedana Kalpas -(Ch.ka.6)

Atiasara
Amatisara associated with Shoola, AdhmanaAtisara associated with Shoola, Anaha, PrasekaDwandwaja Atisara (not in Kevala Vataja) -(Su.Ut.40/26)
Pippali+Saindhavaambu –(Su.Ut.40/26)

Visarpa
Kaphasthaanastha DoshasSaama DoshasKaphapittaja Visarpa (Ch.Chi.21/44)
Madanaphala+Yashtimadhu+Nimba+Vatsakaphala Choorna with Jala/Ikshurasa/Nimba Kwath (Ch.Chi.21/51)

Ajeerna AmajeernaVacha Choorna+Lavana Jala -(Chakradatta)
AlasakaLavana + Ushnajala -(Chakradatta)
VisuchikaTikshna VamanaKwath of Karanja+Nimba+Apamarga+Guduchi+Tulasi+Kutaja -(Chakradatta)

Amapitta
Urdhwaga Amlapitta
Kwath of Patola+Nimba+Madanaphala Choorna+Madhu+Lavana (Ka.Khi)

Visha chikitsa
Mentioned under 24 Upakramas of Visha Chikitsa Soon after the intake of Visha In Praseka Avastha In Gara Visha Chikitsa (Ch.Chi.23)
Tamra Bhasma+Madhu for Hrudaya Shuddhi (Ch.Chi.23)

Dushta Stanya Chikitsa
Dhatri should undergo Snehana-Swedana-Vamana (Ch.Chi.30)
Kalka of Vacha+Priyangu+Yashtimadhu+Madanaphala+Vatsaka+Sarshapa+Nimbakwath+Patolakwath+Lavana (Ch.Chi.30)

Conclusion
• If the person does not follow the proper regimen, may suffer from diseases and hence in Vasanta Rutu Vamana Karma is done for both-
Promotion of healthPrevention of diseases
• Even though Vamana Karma is not mentioned in other Rutus , but it can be done if necessary.
• Vamanadi Shodhana Karmas-before Rasayana & Vajeekarana therapies-enhance its efficacy.

• Prevention aspect includes both i.e., to prevent occurence of disease and also to prevent recurrence of the diseases.
• Vamana Karma being one among Shodhana Karma which treats the diseases at root level and prevents the reccurence.

Thank you