7/21/2019 BAB 2 - sains t2

1/13

Kelas-kelas Pemakanan

Setiap hidupan (living things) memerlukan makanan untuk meneruskan hidup.

Kita memerlukan makanan untuk:

mendapatkan tenaga kimia (chemical energy) untuk menjalanakan aktiviti, dan haba

bagi mengekalkan suhu badan (body temperature) pada 37.

membina tisu baru semasa pembesaran dan juga untuk pembaikan tisu yang lama atau

rosak yang terdapat di dalam badan.

mengekalkan kesihatan badan serta melindunginya daripada sebarang penyakit dan

jangkitan.

!akanan yang dimakan oleh manusia boleh dibahagikan kepada tujuh ("7) kelas seperti

berikut:

1. Karbohidrat (carbohydrate)

2. #rotein

3. $emak (%at)

4. &itamin

5. !ineral

6. Serat (%ibre)

7. 'ir (ater)

Karbohidrat

Karbohidrat (carbohydrates) adalah nutrien yang mengandungi karbon (carbon), hidrogen

(hydrogen) dan oksigen (oygen). Nisbah (ratio) hidrogen kepada oksigen adalah *:+.

Karbohidrat terbentuk daripada molekulmolekul ringkas yang dikenali sebagai gula ringkas

(simple-sugar).

Karbohidratboleh dibahagikan kepada tiga jenis, berdasarkan bilangan gula ringkas yang

terdapat didalam molekul:

1.Monosakarida (monosaccharide) terdiri daripada lebih daripada satu unit gularingkas.

ontoh: lukosa, %ruktosa, galaktosa.

2. Disakarida (disaccharide) terdiri daripada dua unit gula ringkas.

ontoh: $aktosa, maltosa, sukrosa.

3. Polisakarida (polysaccharide) terdiri daripada banyak unitunit gula ringkas.

ontoh: Kanji, glikogen, selulosa.

Sumber karbohidrat:

7/21/2019 BAB 2 - sains t2

2/13

!akanan yang berkanji(starchy %ood) seperti roti, nasi, dan kentang.

!akanan yang manis/bergula (sugary %ood) seperti madu, buahbuahan, tebu dan

susu.

!akananmakanan yang kaya dengan karbohidrat.

/adual di baah menunjukkan peratusan kandungan karbohidrat didalam beberapa jenis

makanan:

Sumber Kandungan karbohidrat (%)

Nasi 76Roti 74

Pisang 53

Daging 10

Ikan 2

Fungsi karbohidrat:

0ntuk membekalkan tenaga supaya selsel badan dapat ber%ungsi dengan lebih

cekap (e%%iciently). Satu gram (+g) karbohidrat boleh menghasilkan 17 kJ tenaga

apabila dioksidakan sepenuhnya (completely oidised).

Sebagai simanan makanan (as stored %ood) pada haian dan selsel tumbuhan,

sebagai contoh:

i) lukosa yang berlebihan akan ditukar kepada glikogenuntuk disimpan dalam sel

sel haian.

ii) Selsel tumbuhan menyimpan lebihan glukosa(ecess glucose) dalam bentuk kanji

(starch).

iii) Kanji dan glikogen boleh ditukarkan semula kepada gula ringkas apabila

diperlukan.

!jian makanan untuk karbohidrat"

Kehadiran kanji dan glikogen (glycogen) boleh diuji dengan larutan iodin (iodine solution).

7/21/2019 BAB 2 - sains t2

3/13

'pabila iodin yang berarna erang kekuningan (yelloish bron) dititiskan ke dalam

larutan berkanji, arna larutan akan berubah kepada biru gela (dark blue) atau biru

kehitaman (blackish blue).

Kehadiran glukosa (glucose), galaktosa (galactose), laktosa (lactose), dan maltosa (maltose)

boleh diuji dengan menggunakan larutan 1enedict atau larutan 2ehling. 'pabila larutan#enedi$tdititiskan kedalam larutan glukosa dan kemudiannya $amuran larutan tersebut

dianaskan perlahanlahan selama dua minit, larutan tersebut secara beransur-ansur

(gradually) akan berubah %arna daripada biru muda (light blue), hijau (green), kuning

(yello), jingga (orange) dan akhirnya kepada mendakan merah bata (brickred

precipitate).

Protein

#rotein adalah nutrien yang mengandungi karbon (carbon), hidrogen (hydrogen), oksigen

(oygen) dan nitrogen. 'da juga protein mengandungi sul%ur (sulphur) dan %os%orus

(phosphorus).

Si&at-si&at rotein:

0nit asas bagi protein adalah asid amino(amino acid). erdapat *" jenis asid amino

yang diperlukan oleh tubuh manusia seperti serine, methionine, glycine dan alanine.

Kebanyakan protein terbentuk daripada +""3"" unit rantaian asid amino. 4ni

menjadikan molekul protein besar dan kompleks. #rotein tidak dapat menembusi

membran plasma di dalam sel dan juga tidak larut (insoluble) dalam air.

erdapat dua kelas rotein, iaitu rotein kelas ertama (protein daripada haian)

yang mengandungi semua jenis asid amino dan rotein kelas kedua (proteindaripada tumbuhan) yang mana terdapat kekurangan beberapa jenis asid amino.

Sesetengah asid amino tidak boleh dibentuk oleh selsel badan. /adi, asid amino ini

hendaklah diperolehi daripada makanan.

Sumber rotein:

#rotein haian seperti daging, ikan, telur, susu dan produk tenusu (keju dan mentega).

#rotein tumbuhan seperti kekacang (soya, kacang tanah, kacang pea) dan bijirin (oat,

gandum, jagung).

7/21/2019 BAB 2 - sains t2

4/13

!akananmakanan yang kaya dengan sumber protein.

/adual di baah menunjukkan peratusan kandungan protein dalam beberapa jenis makanan.

Sumber Kandungan Protein (%)

Ikan (Fish) 26.0

Daging (Meat) 23.0

Tel! ("gg) 14.0

Milk (#s) 6.0

#a$!%sa$!an (&egeta'les) 3.2

Fungsi rotein:

0ntuk ertumbuhan badan(groth o% the body) kerana protein adalah salah satu

komponen utama dalam protoplasma (protoplasm) sel.

0ntuk embentukan sel-sel baru(%ormation o% ne cells) bagi menggantikan selsel

lama atau selsel yang telah rosak.

0ntuk mensintesiskan sebatian rotein 'ang lain (synthesise other protein

compounds) seperti en5im, hormon dan antibodi.

0ntuk memberikan tenaga (provide energy). #rotein boleh ditukarkan (broken

don) kepada glikogen (glycogen) apabila tubuh badan kekurangan karbohidrat(carbohydrate) dan lemak (%at). likogen adalah tenaga yang tersimpan (stored

energy) yang mana ianya boleh menghasilkan tenaga apabila dioksidasikan (oidised)

melalui respirasi sel.

!jian rotein:

0jian untuk mengesan kehadiran protein dalam sampel makanan dikenali sebagai

!jian Millon(!illon6s test).

Mendakan merah bata(brickred precipitate) akan terbentuk apabila makanan yang

mengandungi protein (seperti albumin telur) dipanaskan bersamasama (heated

together) dengan reagen Millon(!illon6s reagent).

7/21/2019 BAB 2 - sains t2

5/13

(emak

$emak (%ats) adalah sebatian (compounds) yang mengandungi karbon (carbon), hidrogen

(hydrogen) dan oksigen(oygen), tetapi nisbah hidrogen dengan oksigen adalah lebih tinggi

daripada *:+. Sebagai contoh, nisbah hidrogen kepada oksigen dalam tricerine (sejenis lemak

haian) adalah +:+.

Si&at-si&at lemak:

0nit asas bagi lemak adalah asid lemak(%atty acid) dan gliserol(glycerol).

Satu molekul lemak adalah terbentuk daripada satumolekul gliserol dan tigamolekul

asid lemak.

$emak ujud dalam bentuk eejal (solid). #ada suhu bilik (room temperature),

lemak ujud dalam bentuk $e$air(li8uid) dan dikenali sebagai min'ak(oils).

$emak tidak larut(insoluble) dalam air tetapi boleh larut (dissolve) dalam alkohol

(alcohol). $emak juga boleh melarutkan vitamin ', 9, dan K.Sumber-sumber lemak:

$emak haian seperti mentega (butter), keju (cheese), kuning telur (egg yolk),

minyak sapi (ghee) dan minyak ikan kod (cod %ish oil). $emak haian mengandungi

paras kolestrol(cholestrol) yang tinggi.

(emak tumbuh-tumbuhan seperti sayursayuran (margerine), minyak kelapa,

minyak 5aitun, minyak sait, minyak jagung, minyak bijirin dan minyak kacang soya.

/adual berikut menunjukkan peratusan lemak;minyak yang terdapat didalam beberapa jenis

makanan:

Sumber Kandungan lemak/min'ak )*+

'yam 7

elur ++

9aging *

Keju 3