bedah case rake kolelitiasis

7/25/2019 BEDAH Case Rake Kolelitiasis

http://slidepdf.com/reader/full/bedah-case-rake-kolelitiasis 1/46

Laporan Kasus

Kolelitiasis

Oleh:

Krypton Rakehalu Karnadjaja, S.Ked04084811416114

Pemimin!:

dr. "#man "$ %ana&an, Sp'K'(, %. Kes

("P)R*"%"+ -%$ '"() RS%

/)K$-*)S K"(OK*"R)+ $+"RS*)S SR2)3)

P)-"%')+

501

)-)%)+ P"+"S))+

PRESENTASI KASUS



Berjudul:

Kolelitiasis

Oleh:

Krypton Rakehalu Karnadjaja, S. Ked

00!!"""#""

Telah d$pre%enta%$kan dan d$%etuju$ %e&a'a$ %alah %atu %yarat 'una (en'$kut$

Kepan$teraan Kl$n$k Sen$or d$ Ba'$an Il(u Bedah )akulta% Kedokteran Un$*er%$ta%

Sr$+$jayaRu(ah Sak$t -r. oha((ad /oe%$n, Pale(&an' per$ode "" e$ 10 2ul$

10"3.

Pale(&an', ! 2un$ 10"3

Pe(&$(&$n'

dr. "#man "$ %ana&an, Sp'K'(, %. Kes

K)*) P"+)+*)R



Se'ala puj$ kepada Tuhan 4an' aha A'un', karena ata% l$(pahan rah(at

dan karun$aNya penul$% dapat (enyele%a$kan telaah ka%u% yan' &erjudul

5kolel$t$a%$%6 $n$ %e&a'a$ %alah %atu %yarat Kepan$teraan Kl$n$k -eparte(en Il(u

Bedah )akulta% Kedokteran Un$*er%$ta% Sr$+$jaya.

Pada ke%e(patan $n$ penul$% (en'u7apkan ter$(a ka%$h yan' tulu% ata% %e'ala

&antuan dan &$(&$n'an yan' telah penul$% dapatkan %eh$n''a tu'a% $n$ dapat

ter%ele%a$kan, teruta(a kepada yan' terhor(at dr. E8(an EU ana+an, SpBKB-,

. Ke% %elaku pe(&$(&$n' yan' telah (e(&er$kan &entuan, dan %e(ua p$hak yan'

telah (e(&antu (enyele%a$kan telaah jurnal $n$.

Penul$% (enyadar$ (a%$h &anyak kekuran'an dala( penyu%unan telaah ka%u%

$n$ d$%e&a&kan keter&ata%an ke(a(puan penul$%. Oleh karena $tu,kr$t$k dan %aran

yan' (e(&an'un dar$ &er&a'a$ p$hak %an'at d$harapkan de($ per&a$kan d$ (a%a

yan' akan datan'. udah (udahan laporan $n$ (e(e&er$ (an8aat dan pelajaran &a'$

k$ta %e(ua.

/A9AAN PENESA/AN....................................................................................

KATA PENANTAR.................................................................................................

()/*)R S



-A)TAR ISI..............................................................................................................

BAB I PEN-A/U9UAN........................................................................................"

BAB II 9APORAN KASUS....................................................................................;

BAB III TIN2AUAN PUSTAKA.............................................................................<

BAB I= ANA9ISIS KASUS.................................................................................;3

-A)TAR PUSTAKA............................................................................................."

')'

P"+()$-$)+



Penyak$t &atu e(pedu (erupakan %alah %atu penyak$t a&do(en pal$n' &anyak

yan' (enye&a&kan pa%$en datan' ke ru(ah %ak$t. Pre*alen%$ &atu kandun'

e(pedu telah (en'ala($ pen$n'katan %et$ap tahunnya. Banyak 8aktor yan'

(e(pen'aruh$ pe(&entukan &atu e(pedu d$antaranya pola h$dup, 'enet$k, dan

$n8ek%$." Penyak$t &atu e(pedu %er$n' terjad$ d$ ne'ara &arat teruta(a d$ ne'ara

$ndu%tr$ den'an an'ka $n%$den% (en7apa$ 10>, %edan'kan d$ Indone%$a &aru

(endapatkan perhat$an d$ kl$n$%, %e(entara pu&l$ka%$ penel$t$an &atu e(pedu (a%$h

ter&ata%.",1

Kolel$th$%$% adalah penyak$t &atu e(pedu yan' dapat d$te(ukan d$ dala( d$

dala( kandun' e(pedu atau %aluran e(pedu, atau keduaduanya. Se&a'$an &e%ar

&atu e(pedu ter&entuk d$ dala( kandun' e(pedu.

Batu e(pedu u(u(nya d$te(ukan d$ dala( kandun' e(pedu, tetap$ &atu

ter%e&ut dapat &er($'ra%$ (elalu$ duktu% %$%t$ku% ke dala( %aluran e(pedu (enjad$

&atu %aluran e(pedu ?koledokol$th$a%$%@ dan d$%e&ut &atu %aluran e(pedu %ekunder,

yan' $n%$den%$nya (en7apa$ "0"3> d$ ne'ara Barat.",1

Perjalanan &atu %aluran e(pedu %ekunder &elu( &e'$tu jela%, tetap$

ko(pl$ka%$ akan le&$h %er$n' terjad$ dan %e(ak$n &erat d$&and$n'kan &atu pada

kandun' e(pedu a%$(pto(at$k. Ko(pl$ka%$ yan' %er$n' terjad$ adalah radan'

kandun' e(pedu ?kole%$%t$t$%@, yan' <0> d$%e&a&kan oleh &atu kandun' e(pedu,

teruta(a yan' terletak d$ duktu% %$%t$ku%. -$%tr$&u%$ jen$% kela($n untuk &atu e(pedu

adalah 1; kal$ le&$h %er$n' pada pere(puan d$&and$n'kan lak$lak$, %eh$n''a

$n%$den% kole%$%t$t$% 7al7ulou% ju'a le&$h t$n''$ pada +an$ta.1,;

-$ Indone%$a &elu( ada data pa%t$ (en'ena$ kole%$%t$t$% dan kolel$th$a%$% yan'

terjad$ %e7ara &er%a(aan, na(un +alaupun &elu( ada data ep$de($olo'$% penduduk,



$n%$den%$nya d$ Indone%$a relat$8 le&$h rendah d$&and$n'kan ne'arane'ara &arat.

Kole%$%t$t$% akut dapat &erke(&an' (enjad$ e(p$e(a, per$kole%$%t$t$% h$n''a

per8ora%$ pada kandun' e(pedu. aka dar$ $tu d$perlukan pene'akan d$a'no%$% dan

penan'anan yan' tepat pada ka%u% &atu kandun' e(pedu a'ar dapat (en7e'ah

ko(pl$ka%$ le&$h lanjut.",;

%asalah :

" Apa penye&a& dar$ nyer$ perut kanan ata%

1 Apa ko(pl$ka%$ pada ka%u% $n$

; Apa d$a'no%$% &and$n' dar$ 7holel$t$a%$%

Apa tatalak%ana 7holel$t$a%$%

3 Apa 'ejala 7holel$t$a%$%

# Ba'a$(ana kla%$8$ka%$ 7holel$t$a%$%

Pe(er$k%aan penunjan' apa %aja yan' &oleh d$lakukan pada pa%$en

7holel$t$a%$%

! Ba'a$(ana eduka%$ d$et pada ka%u% $n$

')'

-)POR)+ K)S$S

1 denti#ikasi

Na(a : CP



2en$% Kela($n : 9ak$lak$

U%$a : ;"Okt<0 ?1 tahun@

Ke&an'%aan : Indone%$a

A'a(a : I%la(

Statu% : en$kah

Pekerjaan : aha%$%+a

Ala(at : Alan'alan' 9e&ar, Pale(&an'

RS : 1< e$ 10"3

Reka( ed$% : !<30;

5 )namnesis ?Autoana(ne%$% pada tan''al ;0 e$ 10"3@

Keluhan $tama

Nyer$ pada perut kanan ata% dan ulu hat$ yan' (enjalar ke pun''un'

Keluhan *amahan

T$dak ada

Ri&ayat Perjalanan Penyakit

Sejak # &ulan SRS, pa%$en (en'eluh nyer$ perut kanan ata% dan ulu hat$.

Nyer$ d$ra%akan h$lan' t$(&ul. Nyer$ (enjalar ke pun''un', nyer$ perut &erta(&ah%etelah pender$ta (akan (akanan teruta(a %aat (akan (akanan &er%antan dan

&erle(ak. ual ?D@, (untah ?D@, (ata kun$n' ?@, de(a( ?D@, nyer$ pada p$n''an'

&elakan' ?@, penurunan &erat &adan ?@, na8%u (akan (enurun ?D@, perut (e(&e%ar?@. BAK %epert$ teh tua ?@, 8rekuen%$ nor(al ; %ehar$, nyer$ %aat BAK ?@, BAK

&atu ?@. Carna BAB %epert$ de(pul ?@, 8rekuen%$ nor(al ?"1 %ehar$@. Pa%$en

&ero&at ke pen'o&atan alternat$8, d$&er$kan ra(uan ke(ud$an keluhan d$aku$(en'h$lan'.

Sejak " ($n''u SRS, pa%$en (en'eluh nyer$ %e(ak$n %er$n' d$ra%akan pada

perut kanan ata% dan nyer$ (entap. Nyer$ (enjalar h$n''a ke pun''un'. Nyer$d$ra%akan %etelah (en'kon%u(%$ (akanan yan' &erle(ak. -e(a( ?@, (ual ?D@,

(untah ?D@. ata kun$n' ?@, penurunan &erat &adan ?@, na8%u (akan d$ra%akan tetap

t$dak ada peru&ahan. BAK dan BAB nor(al. Pa%$en d$&a+a &ero&at ke RSBhayan'kara d$lakukan pe(er$k%aan US dan d$katakan &atu e(pedu ke(ud$an

pender$ta d$rujuk ke RS/ Pale(&an'. Pender$ta ke(ud$an d$&a+a &ero&at ke pol$

RS/ dan d$anjurkan untuk d$ra+at d$ ru(ah %ak$t untuk d$lakukan opera%$.

Ri&ayat Penyakit (ahulu

• R$+ayat penyak$t den'an keluhan yan' %a(a %e&elu(nya d$%an'kal



• R$+ayat %ak$t kun$n' %e&elu(nya d$%an'kal

• R$+ayat kon%u(%$ alkohol d$%an'kal.

• R$+ayat penyak$t - d$%an'kal• R$+ayat %ak$t (aa' d$%an'kal

• R$+ayat (en'ala($ trau(a pada perut kanan ata% d$%an'kal

• R$+ayat opera%$ d$%an'kal

• R$+ayat (en'kon%u(%$ o&ato&atan d$%an'kal

Ri&ayat Keiasaan

Pa%$en (en'aku %udah la(a t$dak (en'kon%u(%$ %ayur%ayuran h$jau, &anyak

(akan (akanan &erle(ak, dan jaran' ($nu( a$r put$h.

Ri&ayat Penyakit (alam Keluar!a

R$+ayat penyak$t den'an keluhan yan' %a(a dala( keluar'a d$%an'kal.

7 Pemeriksaan /isik *an!!al 70 %ei 5019

Status eneralisata

Keadaan U(u( : Ta(pak %ak$t %edan'

Ke%adaran : Fo(po% (ent$%

Tekanan -arah : "100 ((/'

Nad$ : !1 (en$t

Perna8a%an : 11 (en$t

Suhu : ;#,3GF

T$n''$ Badan : "#3 7(

Berat &adan : 30 K'

Statu% $H$ : Nor(o+e$'ht ?IT "!,; k'(1@

Keadaan Spesi#ik

• Kepala:

S$(etr$%, alope7$a ?@

• ata:



Konjun't$*a palpe&ra pu7at ?@, %klera $kter$k ?@, pup$l $%okor

;((;((, re8lek% 7ahaya ?DD@

•Tel$n'aFAE lapan', %ekret ?@, (uko%a h$pere($% ?@, nyer$ tekan tra'u% ?@, nyer$

tar$k aur$kular ?@

• /$dun'

Sekret ?@, de8or($ta% ?@, (uko%a h$pere($% ?@

• ulut

S$ano%$% ?@, u*ula d$ ten'ah, ton%$l T"T", 8ar$n' h$pere($% ?@

• 9eher:

2=P ?31@ 7(/1O, pe(&e%aran kelenjar 'etah &en$n' ?@, pe(&e%aran thyro$d?@

• Kelenjar etah Ben$n':

T$dak ada pe(&e%aran KB %uprakla*$kular, a$lar$%, $n'u$nal$%

• Thora:

S$(etr$%, %tat$% d$na($% kanan %a(a den'an k$r$

• Paru :

=e%$kuler ?D@nor(al, ronkh$ ?@, +heeH$n' ?@

• 2antun' :

/R !1(en$t, B2 I dan II nor(al, re'uler, (ur(ur ?@, 'allop ?@

• A&do(en

In%pek%$ : -atar, %7ar ?@

Palpa%$ : 9e(a%, Nyer$ tekan ?D@ kuadran kanan ata%, murphy sign ?@, hepar

t$dak tera&a, 9$en t$dak tera&a, &allote(ent ?@, (a%%a ?@, de8an% (u%kular?@

Perku%$ : T$(pan$, nyer$ ketok F=A ?@Au%kulta%$ : B$%$n' u%u% ?D@ nor(al

• en$tal$a Ek%terna:

T$dak ada kela$nan

• Ek%tre($ta% :

Ede(a pret$&$al ?@, FRT J 1 det$k

4 Pemeriksaan Penunjan!

Pemeriksaan -aoratorium *an!!al 1 /eruari 5019

ematolo!i

/e(o'lo&$n : "3,;'dl ?";,1",; 'd9@

9euko%$t : !.100((; ?.300 "".000 ((;@

/e(atokr$t : #> ?;<>@



Kimia Klinik

B$l$ru&$n direct : "," ('d9 ?00,1 ('d9 @

B$l$ru&$n indirect : 0,31('d9 ?J 0,! ('d9@

B$l$ru&$n total : ",<; ('d9 ?J ",0 ('d9@

luko%a %e+aktu : ! ('d9 ?J100 ('d9@

SOT : "! U9 ?0;1 U9@

SPT : "# U9 ?0;" U9@

• "lektrolit (arah

Natr$u( : " (E9 ?";3"33 (E9@

Kal$u( : , (E9 ?;,33,3 (E9@

$S 55 %ei 5019

• /epar :



Tak (e(&e%ar, per(ukaan re'uler, tep$ rata, %udut taja(, $nten%$ta%

e7hoparen7hy(e tak (en$n'kat, %y%te( *a%7ularporta&$l$er nor(al, tak

ta(pak nodulk$%taa&%7e%%• Kandun' E(pedu ?B@ :

Ta(pak (ele&ar ?d$%ten%$@, d$nd$n' t$dak (ene&al, ta(pak &atu (ult$pel

?&er&a'a$ ukuran@.

• Pankrea% 9$en :

Be%ar nor(al, e7ho'ra( nor(al, tak ta(pak nodulk$%takal%$8$ka%$.

• $njal kanank$r$ ?RK L 9K@ :

Be%ar nor(al, $nten%$ta% e7hoparen7hy(e tak (en$n'kat d$&and$n'kan$nten%$ta%$% pel*$o7aly7eal. Tak ta(pak &atuk$%tanodul.

Kesan :Kolelithiasis

5.. (ia!nosis 'andin!

Kolel$th$a%$%

Kolan'$t$%

Ulku% pept$ku(

A&%e% hepar

Akut pankreat$t$%

Kanker kandun' e(pedu

pyelone8r$t$%

ne8rol$th$a%$%

5.6. (ia!nosis Kerja

Kolel$th$a%$%

5.. Penatalaksanaan

-$et Na%$ B$a%a ?Rendah Kole%terol@

I=)- R9 'tt (en$t

Inj. Ketorola7 ;" a(pul $*

Prokole%$%tekto($ per laparo%kop$

1.!. Pro!nosisMuo ad *$ta( : -u&$a ad Bona(

Muo ad 8un7t$ona( : -u&$a ad Bona(

')'

*+2)$)+ P$S*)K)

). Penyakit Kandun! "mpedu



1. Pen!ertian1,5,7,,6

Fholel$th$a%$% (erupakan adanya atau pe(&entukan &atu e(pedu &atu

$n$ (un'k$n terdapat dala( kandun' e(pedu ?7hole7y%tol$th$a%$%@ atau dala(

du7tu% 7holedo7hu% ?7holedo7hol$th$a%$%@. Kolel$t$a%$% ?kalkul$kalkulu%, &atu

e(pedu@ (erupakan %uatu keadaan d$(ana terdapatnya &atu e(pedu d$ dala(

kandun' e(pedu ?*e%$7a 8ellea@ yan' (e($l$k$ ukuran,&entuk dan ko(po%$%$ yan'

&er*ar$a%$. Kolel$t$a%$% le&$h %er$n' d$ju(pa$ pada $nd$*$du &eru%$a d$ata% 0

tahun teruta(a pada +an$ta d$karenakan (e($l$k$ 8aktor re%$ko,ya$tu: o&e%$ta%, u%$a

lanjut, d$et t$n''$ le(ak dan 'enet$k.S$non$(nya adalah &atu e(pedu, g all%tone% , &$l$ary 7al7ulu%. I%t$lah

kolel$t$a%$% d$(ak%udkan untuk pe(&entukan &atu d$ dala( kandun' e(pedu.

Batu kandun' e(pedu (erupakan 'a&un'an &e&erapa un%ur yan' (e(&entuk

%uatu (ater$al ($r$p &atu yan' ter&entuk d$ dala( kandun' e(pedu.

amar 1. Batu kandun' e(pedu

a(&ar ". Batu kandun' e(pedu

(aa(

5. )natomi1,5,7,,6

Kandun' e(pedu ?=e%$7a 8ellea@ adalah kanton' &er&entuk &uah pear

yan' terletak pada per(ukaan *$%7eral hepar, panjan'nya %ek$tar "0 7(.



amar 5. Anato($ *e%$7a 8ellea dan or'an %ek$tarnya.

7. /isiolo!i Saluran "mpedu1,5,,6

=e%$7a 8ellea &erperan %e&a'a$ re%e*o$r e(pedu den'an kapa%$ta%

%ek$tar 30 (l. =e%$7a 8ellea (e(punya ke(a(puan (e(ekatkan e(pedu, dan

untuk (e(&antu pro%e% $n$, (uko%anya (e(punya$ l$patanl$patan per(anen

yan' %atu %a(a la$n %al$n' &erhu&un'an. Seh$n''a per(ukaannya ta(pak %epert$%aran' ta+on. Sel %el thorak yan' (e(&ata%$nya ju'a (e(punya$ &anyak ($kro*$ll$.

E(pedu d$&entuk oleh %el%el hat$ d$ta(pun' d$ dala( kanal$kul$.

Ke(ud$an d$%alurkan ke duktu% &$l$ar$% ter($nal$% yan' terletak d$ dala( %eptu(

$nterlo&ar$%. Saluran $n$ ke(ud$an keluar dar$ hat$ %e&a'a$ duktu% hepat$ku% kanan

dan k$r$. Ke(ud$an keduanya (e(&entuk duktu% &$l$ar$% ko(un$%. Pada %aluran

$n$ %e&elu( (en7apa$ doudenu( terdapat 7a&an' ke kandun' e(pedu ya$tu duktu%

%$%t$ku% yan' &er8un'%$ %e&a'a$ te(pat peny$(panan e(pedu %e&elu( d$%alurkan ke

duodenu(.

amar 7: Po%$%$ anato($% dar$ *e%$7a 8ellea dan or'an %ek$tarnya.



amar 7. Po%$%$ anato($% dar$ *e%$7a 8ellea dan or'an %ek$tarnya

Pengosongan Kandung Empedu3,5,6

E(pedu d$al$rkan %e&a'a$ ak$&at kontrak%$ dan pen'o%on'an par%$al

kandun' e(pedu. ekan$%(e $n$ d$a+al$ den'an (a%uknya (akanan &erle(ak

kedala( duodenu(. 9e(ak (enye&a&kan pen'eluaran hor(on kole%$%tok$n$n

dar$ (uko%a duodenu(, hor(on ke(ud$an (a%uk kedala( darah, (enye&a&kan

kandun' e(pedu &erkontrak%$. Pada %aat yan' %a(a, otot polo% yan' terletak

pada ujun' d$%tal duktu% 7oledoku% dan a(pula relak%a%$, %eh$n''a

(e(un'k$nkan (a%uknya e(pedu yan' kental ke dala( duodenu(. ara(

'ara( e(pedu dala( 7a$ran e(pedu pent$n' untuk e(ul%$8$ka%$ le(ak dala(

u%u% halu% dan (e(&antu pen7ernaan dan a&%or&%$ le(ak. Pro%e% koord$na%$ kedua

akt$8$ta% $n$ d$%e&a&kan oleh dua hal ya$tu:

a@ /or(onal: at le(ak yan' terdapat pada (akanan %etelah %a(pa$

duodenu( akan (eran'%an' (uko%a %eh$n''a hor(on Fhole7y%tok$n$n

akan terlepa%. /or(on $n$ yan' pal$n' &e%ar peranannya dala(kontrak%$ kandun' e(pedu.

&@ Neuro'en:



St$(ula%$ *a'al yan' &erhu&un'an den'an 8a%e Fephal$k dar$ %ekre%$

7a$ran la(&un' atau den'an re8lek% $nte%t$no$nte%t$nal akan (enye&a&kan kontrak%$

dar$ kandun' e(pedu.

Ran'%an'an lan'%un' dar$ (akanan yan' (a%uk %a(pa$ ke duodenu( dan

(en'ena$ Sph$n7ter Odd$. Seh$n''a pada keadaan d$(ana kandun' e(pedu

lu(puh, 7a$ran e(pedu akan tetap keluar +alaupun %ed$k$t. Pen'o%on'an

e(pedu yan' la(&at ak$&at 'an''uan neurolo'$% (aupun hor(onal (e(e'an'

peran pent$n' dala( perke(&an'an $nt$ &atu.

*ael 1. Ko(po%$%$ 7a$ran e(pedu

Ko(ponen -ar$ hat$ -ar$ kandun' e(pedu

A$r <,3'( > <3 '( >

ara( E(pedu "," '( > # '( >

B$l$ru&$n 0,0 '( > 0,; '( >

Kole%terol 0," '( > 0,;0,< >

A%a( le(ak 0,"1 '( > 0,;",1 '( >

9e7h$t$n 0,0 '( > 0,; '( >

Elektrol$t

a. ara( E(pedu",;,,3

A%a( e(pedu &era%al dar$ kole%terol. A%a( e(pedu dar$ hat$ ada dua

(a7a( ya$tu : A%a( -eoy7holat dan A%a( Fholat.

)un'%$ 'ara( e(pedu adalah:

o enurunkan te'an'an per(ukaan dar$ part$kel le(ak yan' terdapat

dala( (akanan, %eh$n''a part$kel le(ak yan' &e%ar dapat d$pe7ah (enjad$

part$kelpart$kel ke7$l untuk dapat d$7erna le&$h lanjut.

o e(&antu a&%or&%$ a%a( le(ak, (ono'ly7er$d, kole%terol dan

*$ta($n yan' larut dala( le(ak.



ara( e(pedu yan' (a%uk ke dala( lu(en u%u% oleh kerja ku(anku(an

u%u% d$ru&ah (enjad$ deoy7holat dan l$tho7holat. Se&a'$an &e%ar ?<0 >@ 'ara(

e(pedu dala( lu(en u%u% akan d$a&%or&%$ ke(&al$ oleh (uko%a u%u%

%edan'kan %$%anya akan d$keluarkan &er%a(a 8e%e% dala( &entuk l$tho7holat.

A&%or&%$ 'ara( e(pedu ter%e&ut terjad$ d$ %e'(en d$%tal dar$ $l$u(. Seh$n''a &$la

ada 'an''uan pada daerah ter%e&ut ($%alnya oleh karena radan' atau re%ek%$ (aka

a&%or&%$ 'ara( e(pedu akan ter'an''u.

&. B$l$ru&$n",;,,3

/e(o'lo&$n yan' terlepa% dar$ er$tro%$t akan pe7ah (enjad$ he(e dan 'lo&$n.

/e(e &er%atu (e(&entuk ranta$ den'an e(pat $nt$ pyrole (enjad$ &$l*erd$n yan'

%e'era &eru&ah (enjad$ &$l$ru&$n &e&a%. at $n$ d$ dala( pla%(a ter$kat erat oleh

al&u($n. Se&a'$an &$l$ru&$n &e&a% d$$kat oleh Hat la$n ?konju'a%$@ ya$tu !0>

oleh 'lukuron$de. B$la terjad$ pe(e7ahan %el darah (erah &erle&$han ($%alnya

pada (alar$a (aka &$l$ru&$n yan' ter&entuk %an'at &anyak.

4. Klasi#ikasi7,4,,6,

enurut 'a(&aran (akro%kop$% dan ko(po%$%$ k$($anya, &atu

e(pedu d$'olon'kan ata% ; ?t$'a@ 'olon'an, ya$tu:

a@ Batu kole%terol

Ber&entuk o*al, (ult$8okal atau mulberry dan (en'andun' le&$h dar$

0> kole%terol. Batu kole%terol &$%a &erupa &atu kole%terol (urn$, &atu ko(&$na%$,

&atu 7a(puran ?($ed tone@. Kole%terol yan' (erupakan un%ur nor(al pe(&entuk

e(pedu &er%$8at t$dak larut dala( a$r. Kelarutannya &er'antun' pada a%a(

a%a( e(pedu dan le%$t$n ?8o%8ol$p$d@ dala( e(pedu. Pada pa%$en yan' 7enderun'

(ender$ta &atu e(pedu akan terjad$ penurunan %$nte%$% a%a( e(pedu dan

pen$n'katan %$nte%$% kole%terol dala( hat$ keadaan $n$ (en'ak$&atkan %uper%atura%$

'etah e(pedu oleh kole%terol yan' ke(ud$an keluar dar$ 'etah

e(pedu,(en'endapdan (e(&entuk &atu e(pedu. etah e(pedu yan'



jenuh oleh kole%terol (erupakan pred$%po%$%$ untuk t$(&ulnya &atu e(pedu dan

&erperan %e&a'a$ $r$tan yan' (enye&a&kan perdan'an dala( kandun' e(pedu.

Pro%e% de'enera%$ dan adanya penyak$t hat$

Penurunan 8un'%$ hat$

Penyak$t 'a%tro$nte%t$nal an''uan (eta&ol$%(e

al a&%orp%$ 'ara( e(pedu Penurunan %$nte%$% ?pe(&entukan@ a%a( e(pedu

Pen$n'katan %$nte%$% kole%terol

Berperan %e&a'a$ penunjan'

$r$tan pada kandun' e(pedu Super%atura%$ ?kejenuhan@ 'etah e(pedu oleh

kole%terol

Peradan'an dala( Pen$n'katan %ekre%$ kole%terol

kandun' e(pedu

Ke(ud$an kole%terol keluar dar$ 'etah e(pedu

Penyak$t kandun'

e(pedu ?kole%$%t$t$%@



Pen'endapan kole%terol

Batu e(pedu

&@ Batu kal%$u( &$l$ru&$nan ?p$'(en 7oklat@ Ber+arna 7oklat atau 7oklat tua, lunak, (udah d$han7urkan dan

(en'andun' kal%$u(&$l$ru&$nat %e&a'a$ ko(ponen uta(a. Batu &$l$ru&$n &$%a

&erupa &atu Fa &$l$ru&$nat ?p$'(en kal%$u(@ dan &atu p$'(en (urn$. Ke(un'k$nan

akan ter&entuk &$la p$'(en yan' t$dak terkonju'a%$ dala( e(pedu (en'adakan

pre%$p$ta%$ ?pen'endapan@ %eh$n''a terjad$ &atu. Re%$ko ter&entuknya &atu

%e(a7a( $n$ %e(ak$n &e%ar pada pa%$en %$ro%$%, he(ol$%$% dan $n8ek%$ per7a&an'an

&$l$er. Batu $n$ t$dak dapat d$larutkan dan haru% d$keluarkan den'an jalan opera%$.

P$'(en ?&$l$ru&$n@ tak terkonju'a%$ dala( e(pedu

Ak$&at &erkuran' atau t$dak adanya enH$( 'lokuron$l tran%8era%e

Pre%$p$ta%$ pen'endapan

Ber&entuk &atu e(pedu

Batu ter%e&ut t$dak dapat d$larutkan dan haru% d$keluarkan den'an jalan

opera%$

7@ Batu p$'(en h$ta(.

Ber+arna h$ta( atau h$ta( ke7oklatan, t$dak &er&entuk, %epert$ &u&uk

dan kaya akan %$%a Hat h$ta( yan' tak terek%trak%$.

. "pidemiolo!i7,4,,6,



(aka kadar kole%terol dala( kandun' e(pedu pun t$n''$, dan ju'a (en'ura%

'ara( e(pedu %erta (en'uran'$ kontrak%$ pen'o%on'an kandun' e(pedu.

. akanan.

Intake rendah klor$da, keh$lan'an &erat &adan yan' 7epat ?%epert$

%etelah opera%$ 'atro$nte%t$nal@ (en'ak$&atkan 'an''uan terhadap un%ur k$($a

dar$ e(pedu dan dapat (enye&a&kan penurunan kontrak%$ kandun'

e(pedu.

3. R$+ayat Keluar'a

Oran' den'an r$+ayat keluar'a kolel$t$a%$% (e(punya$ re%$ko

le&$h &e%ar d$&and$n'kan den'an tanpa r$+ayat keluar'a.

#. Akt$8$ta% )$%$k

Kuran'nya akt$8$ta% 8$%$k &erhu&un'an den'an pen$n'katan re%$ko

terjad$nya kolel$t$a%$%. In$ (un'k$n d$%e&a&kan oleh kandun' e(pedu le&$h

%ed$k$t &erkontrak%$.

. Penyak$t u%u% halu%

Penyak$t yan' d$laporkan &erhu&un'an den'an kolel$t$a%$% adalah

7rohn d$%ea%e, d$a&ete%, ane($a %el %a&$t, trau(a, dan $leu% paral$t$k.

!. Nutr$%$ $ntra*ena jan'ka la(a

Nutr$%$ $ntra*ena jan'ka la(a (en'ak$&atkan kandun' e(pedu t$dak

ter%t$(ula%$ untuk &erkontrak%$, karena t$dak ada (akanan nutr$%$ yan'

(ele+at$ $nte%t$nal. Seh$n''a re%$ko untuk ter&entuknya &atu (enjad$

(en$n'kat dala( kandun' e(pedu.

6. %ani#estasi Klinis7,4,,6,

Pender$ta &atu kandun' e(pedu &aru (e(&er$ keluhan &$la &atu

ter%e&ut &er($'ra%$ (enyu(&at duktu% %$%t$ku% atau duktu% koledoku%,

%eh$n''a 'a(&aran kl$n$%nya &er*ar$a%$ dar$ yan' tanpa 'ejala ?a%$(pto(at$k@,

r$n'an %a(pa$ &erat karena adanya ko(pl$ka%$. -$ju(pa$ nyer$ d$ daerah

h$pokondr$u( kanan, yan' kadan' kadan' d$%erta$ kol$k &$l$er yan' t$(&ul



(enetapkon%tan. Ra%a nyer$ kadan' kadan' d$jalarkan %a(pa$ d$ daerah %u&kapula

d$%erta$ nau%ea, *o($tu% dan dy%pep%$a, 8latulen dan la$nla$n. Pada pe(er$k%aan

8$%$k d$dapatkan nyer$ tekan h$pokondr$u( kanan, dapat tera&a pe(&e%aran

kandun' e(pedu dan tanda urphy po%$t$8. -apat ju'a t$(&ul $kteru%. Ikteru%

d$ju(pa$ pada 10 > ka%u%, u(u(nya derajat r$n'an ?&$l$ru&$n J ,0 ('dl@.

Apa&$la kadar &$l$ru&$n t$n''$, perlu d$p$k$rkan adanya &atu d$

%aluran e(pedu ek%tra hepat$7.

Kol$k &$l$er (erupakan keluhan uta(a pada %e&a'$an &e%ar pa%$en.

Nyer$ *$%eral $n$ &era%al dar$ %pa%(eton$k ak$&at o&%truk%$ tran%$ent duktu% %$%t$ku%oleh &atu. -en'an $%t$lah kol$k &$l$er ter%$rat pen'ert$an &ah+a (uko%a kandun'

e(pedu t$dak (e(perl$hatkan $n8la(a%$ akut. Kol$k &$l$er &$a%anya t$(&ul (ala(

har$ atau d$n$ har$, &erlan'%un' la(a antara ;0 #0 (en$t, (enetap, dan nyer$

teruta(a t$(&ul d$ daerah ep$'a%tr$u(. Nyer$ dapat (enjalar ke a&do(en kanan,

ke pundak, pun''un', jaran' ke a&do(en k$r$ dan dapat (enyerupa$ an'$na pektor$%.

Kol$k &$l$er haru% d$&edakan den'an 'ejala d$%pep%$a yan' (erupakan 'ejala

u(u( pada &anyak pa%$en den'an atau tanpa kolel$t$a%$%.

-$a'no%$% dan pen'elolaan yan' &a$k dan tepat dapat (en7e'ah

terjad$nya ko(pl$ka%$ yan' &erat. Ko(pl$ka%$ dar$ &atu kandun' e(pedu antara la$n

kole%$%t$t$% akut, kole%$%t$t$% kron$%, koledokol$t$a%$%, pankreat$t$%, kolan'$t$%, %$ro%$%

&$l$er %ekunder, $leu% &atu e(pedu, a&%e% hepat$k dan per$ton$t$% karena per8ora%$

kandun' e(pedu. Ko(pl$ka%$ ter%e&ut akan (e(per%ul$t penan'anannya dan dapat

&erak$&at 8atal.

Se&a'$an &e%ar ?<0 <3 >@ ka%u% kole%$t$t$% akut d$%erta$ kolel$t$a%$%

dan keadaan $n$ t$(&ul ak$&at o&%truk%$ duktu% %$%t$ku% yan' (enye&a&kan

peradan'an or'an ter%e&ut.



Pa%$en den'an kole%$%t$t$% kron$k &$a%anya (e(punya$ kolel$t$a%$% dan

telah %er$n' (en'ala($ %eran'an kol$k &$l$er atau kole%$%t$t$% akut. Keadaan $n$

(enye&a&kan pene&alan dan 8$&ro%$% kandun' e(pedu dan pada "3 > pa%$en d$%erta$

penyak$t la$n %epert$ koledo kol$t$a%$%, panleneat$t$% dan kolon'$t$%.

Batu kandun' e(pedu dapat ($'ra%$ (a%uk ke duktu% koledoku%

(elalu$ duktu% %$%t$ku% ?koledokol$t$a%$% %ekunder@ atau &atu e(pedu dapat ju'a

ter&entuk d$ dala( %aluran e(pedu ?koledokol$t$a%$% pr$(er@. Perjalanan penyak$t

koledokol$t$a%$% %an'at &er*ar$a%$ dan %ul$t d$ra(alkan ya$tu (ula$ dar$ tanpa 'ejala

%a(pa$ den'an t$(&ulnya $kteru% o&%trukt$8 yan' nyata.

Batu %aluran e(pedu ?BSE@ ke7$l dapat (a%uk ke duodenu( %pontan

tanpa (en$(&ulkan 'ejala atau (enye&a&kan o&%truk%$ te(porer d$ a(pula *ater$

%eh$n''a t$(&ul pankreat$t$% akut dan lalu (a%uk ke duodenu( ?'all%tone

pan7reat$t$%@. BSE yan' t$dak keluar %pontan akan tetap &erada dala( %aluran

e(pedu dan dapat (e(&e%ar. a(&aran kl$n$% koledokol$t$a%$% d$do($na%$

penyul$tnya %epert$ $kteru% o&%trukt$8, kolan'$t$% dan pankreat$t$%.



amar 4. an$8e%ta%$ kl$n$% penyak$t kandun' e(pedu

). adalah loka%$ pal$n' nyer$ pada pa%$en den'an &atu. '. daerah te(pat

penjalaran nyer$ ?>@ %ela(a ep$%ode nyer$ kol$k terjad$.

. Pato#isiolo!i1,5,7

Batu e(pedu yan' d$te(ukan pada kandun' e(pedu d$

kla%$8$ka%$kan&erda%arkan &ahan pe(&entuknya %e&a'a$ &atu kole%terol, &atu

p$'(en dan &atu 7a(puran. 9e&$h dar$ <0> &atu e(pedu adalah kole%terol

?&atu yan' (en'andun' 30> kole%terol@ atau &atu 7a(puran ?&atu yan'

(en'andun' 1030> kole%terol@. An'ka "0> %$%anya adalah &atu jen$% p$'(en, yan'

(ana (en'andun' J 10 kole%terol. )aktor yan' (e(pen'aruh$ pe(&entukan &atu

antara la$n adalah keadaan %tat$% kandun' e(pedu, pen'o%on'an kandun'

e(pedu yan' t$dak %e(purna dan kon%entra%$ kal%$u( dala( kandun' e(pedu.

Batu kandun' e(pedu (erupakan 'a&un'an (ater$al ($r$p &atu yan'

ter&entuk d$ dala( kandun' e(pedu. Pada keadaan nor(al, a%a( e(pedu,

le%$t$n dan 8o%8ol$p$d (e(&antu dala( (enja'a %olu&$l$ta% e(pedu. B$la e(pedu

(enjad$ &er%atura%$ t$n''$ ? supersaturated @ oleh %u&%tan%$ &erpen'aruh

?kole%terol, kal%$u(, &$l$ru&$n@, akan &erkr$%tal$%a%$ dan (e(&entuk n$du% untuk



pe(&entukan &atu. Kr$%tal yan' yan' ter&entuk dala( kandun' e(pedu, ke(ud$an

la(akela(aan kr$%talter%e&ut &erta(&ah ukuran,&era're'a%$, (ele&ur dan

(e(&etuk &atu. )aktor (ot$l$ta% kandun' e(pedu, &$l$ary %ta%$%, dan

kandun'an e(pedu (erupakan pred$%po%$%$ pe(&entukan &atu e(pedu.

8. (ia!nosis andin!5,7,6

Kondisi Gejala dan Riwayat Pemeriksaan

Ulkus peptikum • Perasaan terbakar

pada perutbaguan atas,

terutama saat

sedang makan

dan berkurang

saat

mengkonsumsi

antasida

• Riwayat

penggunaan

NSAID jangka

panjang

• Merokok

• Riwayat penyakit

dengan keluhan

yang sama pada

!D" pepti# ul#er

H. Pylori Stool test

mungkin positi$

apabila penyebabnya

adalah H.Pylori



keluarga

%anker kantungempedu

Dapat mun#ul pada jaundi#e tanpa nyeri

atau disertai dengan

penurunan berat

badan, serta kadang

terdapat nyeri perut

bagian atas pada

$ase lanjut

&' abdomen " lesimassa intra hepatik,

dilatasi saluran

intrahepatik, dan atau

mungkin disertai

dengan limadenopati(

Akalkulus

#holelitiasis

Murphy’s Sign )

* nyeri yang

bertambah parah

se#ara mendadak

saat inspirasi dalam(

Pada saat dilakukan

US! abdomen pada

daerah kandung

empedu, mungkin

murphy+s sign dapat

timbul

%elainan paa

spingter Oddi

Riwayat operasi

kolisistektomi

R&P dengan

manometri bilier ,

tidak ada batu dan

terdapat sludge

*mi#rolithiasis

Akut pankreatitisnon bilier

Riwayat penggunaanalkohol, atau post

operasi endoskopi

traktus bilier

menggunakan

•

'rigliseridameningkat *-

./// mg0d1

• Peningkatan



endoskopi dalam

waktu dekat(

#alsium

• Ig!2" untuk

pankreatitis

akibat autoimun

;. Komplikasi1,5,7,

Ko(pl$ka%$ yan' dapat terjad$ pada pender$ta kolel$t$a%$% :

". O&%truk%$ duktu% %$%t$ku%, koledokol$t$a%$%1. Kol$k B$l$er

;. Kole%$%t$t$% akut

• E(p$e(a

• Per$kole%$%t$t$%

• Per8ora%$

. Kole%$%t$t$% kron$%

•/$drop kandun' e(pedu

• E(p$e(a kandun' e(pedu

• )$%tel kole%$%toenter$k

• Ileu% &atu e(pedu ?'all%tone $leu%@

3. )$%tula Kole%$%toduodenal

Kole%$%tok$n$n yan' d$%ekre%$ oleh duodenu( karena adanya (akanan

(en'ak$&atkan (en'ha%$lkan kontrak%$ kandun' e(pedu, %eh$n''a &atu

yan' tad$ ada dala( kandun' e(pedu terdoron' dan dapat (enutup$ duktu% %$%t$ku%,

&atu dapat (enetap ataupun dapat terlepa% la'$. Apa&$la &atu (enutup$ duktu%

%$t$ku% %e7ara (enetap (aka (un'k$n akan dapat terjad$ (ukokel, &$la terjad$

$n8ek%$ (aka (ukokel dapat (enjad$ %uatu e(p$e(a, &$a%anya kandun' e(pedu

d$kel$l$n'$ dan d$tutup$ oleh alatalat perut ?kolon, o(entu(@, dan dapat ju'a

(e(&entuk %uatu 8$%tel kole%$%toduodenal. Penyu(&atan duktu% %$%t$ku% dapat



ju'a &erak$&at terjad$nya kole%$%t$t$% akut yan' dapat %e(&uh atau dapat

(en'ak$&atkan nekro%$% %e&a'$an d$nd$n' ?dapat d$tutup$ alat %ek$atrnya@ dan

dapat (e(&entuk %uatu 8$%tel kole%$%toduodenal ataupun dapat terjad$ per8ora%$

kandun' e(pedu yan' &erak$&at terjad$nya per$ton$t$% 'eneral$%ata.

Batu kandun' e(pedu dapat (aju, (a%uk ke dala( duktu% %$%t$ku%

pada %aat kontrak%$ dar$ kandun' e(pedu. Batu $n$ dapat teru% (aju %a(pa$ duktu%

koledoku% ke(ud$an (enetap a%$(to(at$% atau kadan' dapat (enye&a&kan kol$k.

Batu yan' (enyu(&at d$ duktu% koledoku% ju'a &erak$&at terjad$nya $kteru%

o&%trukt$8, kolan'$t$%, kolan'$ol$t$%, dan pankret$t$%.

Batu kandun' e(pedu dapat lolo% ke dala( %aluran 7erna (elalu$

ter&entuknya 8$%tel kole%$toduodenal. Apa&$la &atu e(pedu 7ukup &e%ar dapat

(enyu(&at pada &a'$an ter%e(p$t %aluran 7erna ?$leu( ter($nal@ dan

(en$(&ulkan $leu% o&%truk%$.

10. (ia!nosis1,5,7,4,,6

". Ana(ne%$%

Seten'ah %a(pa$ dua pert$'a pender$ta kolel$t$a%$% adalah

a%$(pto(at$%. Keluhan yan' (un'k$n t$(&ul adalah d$%pep%$a yan' kadan' d$%erta$

$ntoleran terhadap (akanan &erle(ak. Pada yan' %$(to(at$%, keluhan uta(a &erupa

nyer$ d$ daerah ep$'a%tr$u(, kuadran kanan ata% atau per$ko(dr$u(. Ra%a nyer$

la$nnya adalah kol$k &$l$er yan' (un'k$n &erlan'%un' le&$h dar$ "3 (en$t, dan

kadan' &aru (en'h$lan' &e&erapa ja( ke(ud$an. T$(&ulnya nyer$ ke&anyakan

perlahanlahan tetap$ pada ;0> ka%u% t$(&ul t$&at$&a.

Penye&aran nyer$ pada pun''un' &a'$an ten'ah, %kapula, atau ke

pun7ak &ahu, d$%erta$ (ual dan (untah. 9e&$h kuran' %epere(pat pender$ta

(elaporkan &ah+a nyer$ &erkuran' %etelah (en''unakan anta%$da. Kalau terjad$



kolel$t$a%$%, keluhan nyer$ (enetap dan &erta(&ah pada +aktu (enar$k na8a%

dala(.

1. Pe(er$k%aan )$%$k

1.". Batu kandun' e(pedu

Apa&$la d$te(ukan kela$nan, &$a%anya &erhu&un'an den'an

ko(pl$ka%$, %epert$ kole%$%t$t$% akut den'an per$ton$t$% lokal atau u(u(, h$drop

kandun' e(pedu, e(p$e(a kandun' e(pedu, atau pankret$t$%. Pada pe(er$k%aan

d$te(ukan nyer$ tekan den'an punktu( (ak%$(u( d$daerah letak anato($%

kandun' e(pedu. Tanda urphy po%$t$8 apa&$la nyer$ tekan &erta(&ah %e+aktu

pender$ta (enar$k na8a% panjan' karena kandun' e(pedu yan' (eradan'

ter%entuh ujun' jar$ tan'an pe(er$k%a dan pa%$en &erhent$ (enar$k na8a%.

1.1. Batu %aluran e(pedu

Batu %aluran e(pedu t$dak (en$(&ulkan 'ejala dala( 8a%e tenan'.

Kadan' hat$ tera&a dan %klera $kter$k. Perlu d$ketahu$ &ah+a &$la kadar

&$l$ru&$n darah kuran' dar$ ; ('dl, 'ejal $kter$k t$dak jela%. Apa&$la %u(&atan%aluran e(pedu &erta(&ah &erat, akan t$(&ul $kteru% kl$n$%.

;. Pe(er$k%aan Penunjan'",1,;,3

". Pe(er$k%aan la&orator$u(

Batu kandun' e(pedu yan' a%$(pto(at$k u(u(nya t$dak

(enunjukkan kela$nan pada pe(er$k%aan la&orator$u(. Apa&$la terjad$ peradan'an

akut, dapat terjad$ leuko%$to%$%. Apa&$la terjad$ %$ndro(a ($r$HH$, akan d$te(ukan

kena$kan r$n'an &$l$ru&$n %eru( ak$&at penekanan duktu% koleduku% oleh &atu.

Kadar &$l$ru&$n %eru( yan' t$n''$ (un'k$n d$%e&a&kan oleh &atu d$ dala(

duktu% koleduku%. Kadar 8o%8ata%e alkal$ %eru( dan (un'k$n ju'a kadar a($la%e

%eru( &$a%anya (en$n'kat %edan' %et$ap %et$ap kal$ terjad$ %eran'an akut.



• Kena$kan %eru( kole%terol

• Kena$kan 8o%8ol$p$d

• Penurunan e%ter kole%terol

• Kena$kan protro(&$n %eru( t$(e

• Kena$kan &$l$ru&$n total, tran%a($na%e

• Penurunan uro&$l$ru&$n

• Pen$n'katan %el darah put$h

• Pen$n'katan %eru( a($la%e, &$la pankrea% terl$&at atau &$la ada &atu d$

duktu% uta(a.

1. Pe(er$k%aan rad$olo'$%

o )oto polo% A&do(en

)oto polo% a&do(en &$a%anya t$dak (e(&er$kan 'a(&aran yan' kha%

karena hanya %ek$tar "0"3> &atu kandun' e(pedu yan' &er%$8at rad$oopak. Kadan'

kandun' e(pedu yan' (en'andun' 7a$ran e(pedu &erkadar kal%$u( t$n''$

dapat d$l$hat den'an 8oto polo%. Pada peradan'an akut den'an kandun' e(pedu

yan' (e(&e%ar atau h$drop%, kandun' e(pedu kadan' terl$hat %e&a'a$ (a%%a

jar$n'an lunak d$ kuadran kanan ata% yan' (enekan 'a(&aran udara dala(

u%u% &e%ar, d$ 8lek%ura hepat$7a.



amar . Ront'en dan US pada kolel$t$a%$%

US (e(punya$ derajat %pe%$8$ta% dan %en%$t$*$ta% yan' t$n''$ untuk

(endetek%$ &atu kandun' e(pedu dan pele&aran %aluran e(pedu

ek%trahepat$k dan $ntrahepat$k. -en'an US ju'a dapat d$l$hat d$nd$n' kandun'

e(pedu yan' (ene&al karena 8$&ro%$% atau ude( yan' d$ak$&atkan oleh

peradan'an (aupun %e&a& la$n. Batu yan' terdapat pada duktu% koleduku% d$%tal

kadan' %ul$t d$detek%$ karena terhalan' oleh udara d$ dala( u%u%. -en'an US

punktu( (ak%$(u( ra%a nyer$ pada &atu kandun' e(pedu yan' 'an''ren le&$h

jela% dar$pada den'an palpa%$ &$a%a.



o Kole%$%to'ra8

amar 6. Batu kandun' e(pedu

Untuk pender$ta tertentu, kole%$%to'ra8 den'an kontra% 7ukup &a$k

karena relat$8 (urah dan %ederhana untuk (el$hat &atu rad$olu%en %eh$n''a dapat

d$h$tun' ju(lah dan ukuran &atu. Kole%$%to'ra8$ oral akan 'a'al pada keadaan

$leu% paral$t$k, (untah, kadar &$l$ru&un %eru( d$ata% 1 ('dl, ok%truk%$ p$loru%, dan

hepat$t$% karena pada keadaankeadaan ter%e&ut kontra% t$dak dapat (en7apa$

hat$. Pe(er$k%aan kole%$to'ra8$ oral le&$h &er(akna pada pen$la$an 8un'%$

kandun' e(pedu.

11. Penatalaksanaan1,5,7,,6

2$ka t$dak d$te(ukan 'ejala, (aka t$dak perlu d$lakukan pen'o&atan.

Nyer$ yan' h$lan't$(&ul &$%a d$h$ndar$ atau d$kuran'$ den'an (en'h$ndar$

atau (en'uran'$ (akanan &erle(ak. P$l$han penatalak%anaan antara la$n :

". Kole%$%tekto($ ter&uka



Opera%$ $n$ (erupakan %tandar ter&a$k untuk penan'anan pa%$en

den'an kolel$t$a%$% %$(pto(at$k. Ko(pl$ka%$ yan' pal$n' &er(akna yan'

dapat terjad$ adalah 7edera duktu% &$l$ar$% yan' terjad$ pada 0,1> pa%$en.

An'ka (ortal$ta% yan' d$laporkan untuk pro%edur $n$ kuran' dar$ 0,3>.

Ind$ka%$ yan' pal$n' u(u( untuk kole%$%tekto($ adalah kol$k &$l$ar$% rekuren,

d$$kut$ oleh kole%$%t$t$% akut.

1. Kole%$%tekto($ lapara%kop$

Ind$ka%$ a+al hanya pa%$en den'an kolel$t$a%$% %$(to(at$k tanpa

adanya kole%$%t$t$% akut. Karena %e(ak$n &erta(&ahnya pen'ala(an, &anyak ahl$ &edah (ula$ (elakukan pro%edur $n$ pada pa%$en den'an kole%$%t$t$% akut

dan pa%$en den'an &atu duktu% koledoku%. Se7ara teor$t$% keuntun'an t$ndakan

$n$ d$&and$n'kan pro%edur kon*en%$onal adalah dapat (en'uran'$ pera+atan d$

ru(ah %ak$t dan &$aya yan' d$keluarkan, pa%$en dapat 7epat ke(&al$ &ekerja, nyer$

(enurun dan per&a$kan ko%(et$k. a%alah yan' &elu( terpe7ahkan adalah

ke(anan dar$ pro%edur $n$, &erhu&un'an den'an $n%$den ko(pl$ka%$ #r %epert$

7edera duktu% &$l$ar$% yan' (un'k$n dapat terjad$ le&$h %er$n' %ela(a

kole%$%tekto($ lapara%kop$.



amar . Kole%$%tekto($ laparo%kop$

;. -$%olu%$ (ed$%

a%alah u(u( yan' (en''an''u %e(ua Hat yan' pernah d$'unakan

adalah an'ka keka(&uhan yan' t$n''$ dan &$aya yan' d$keluarkan. at d$%olu%$

hanya (e(perl$hatkan (an8aatnya untuk &atu e(pedu jen$% kole%terol. Penel$t$an

pro%pekt$8 a7ak dar$ a%a( enodeok%$kolat telah (en'$nd$ka%$kan &ah+a d$%olu%$

dan h$lan'nya &atu %e7ara len'kap terjad$ %ek$tar "3>. 2$ka o&at $n$ d$hent$kan,

keka(&uhan &atu tejad$ pada 30> pa%$en.

. -$%olu%$ kontak

e%k$pun pen'ala(an (a%$h ter&ata%, $n8u% pelarut kole%terol yan'

poten ?(et$lter&ut$leter ?TBE@@ ke dala( kandun' e(pedu (elalu$ kateter yan'

d$letakkan per kutan telah terl$hat e8ekt$8 dala( (elarutkan &atu e(pedu pada



pa%$enpa%$en tertentu. Pro%edur $n$ $n*a%$8 dan keru'$an uta(anya adalah an'ka

keka(&uhan yan' t$n''$ ?30> dala( 3 tahun@.

• Pen!an!katan atu empedu tanpa pemedahan6,,8

Pelarutan atu empedu6,,8

Pelarutan &atu e(pedu den'an &ahan pelarut ?($%al : (onooktano$n

atau (et$l tert$er &ut$l eterTBE@ den'an (elalu$ jalur : (elalu$ %elan' atau

kateter yan' d$pa%an' perkutan lan'%un' kedala( kandun' e(pedu (elalu$

%elan' atau dra$n yan' d$(a%ukkan (elalu$ %aluran TTu&e untuk (elarutkan

&atu yan' &elu( d$keluarkan pada %aat pe(&edahan (elalu$ endo%kop

ERFP atau kateter &$l$er tran%na%al.

• Pen!an!katan non edah6,,8

Be&erapa (etode non &edah d$'unakan untuk (en'elurkan &atu yan'

&elu( teran'kat pada %aat kol$%$%tekto($ atau yan' terjep$t dala( duktu%

koledoku%. Pro%edur perta(a %e&uah kateter dan alat d$%erta$ jar$n' yan'

terpa%an' padanya d$%$%$pkan le+at %aluran TTu&e atau le+at 8$%tula yan'

ter&entuk pada %aat $n%er%$ T Tu&e jar$n' d$'unakan untuk (e(e'an' dan

(enar$k keluar &atu yan' terjep$t dala( duktu% koledoku%. Pro%edur kedua

adalah pen''unaan endo%kop ERFP. Setelah endo%kop terpa%an', alat

pe(oton' d$(a%ukkan le+at endo%kop ter%e&ut ke dala( a(pula =ater dar$

duktu% koledoku%. ?a(&ar !@

Alat $n$ d$'unakan untuk (e(oton' %era&ut%era&ut (uko%a atau

pap$la dar$ %p$n'ter Odd$ %eh$n''a (ulut %p$n'ter ter%e&ut dapat d$perle&ar

pele&aran $n$ (e(un'k$nkan &atu yan' terjep$t untuk &er'erak den'an

%pontan kedala( duodenu(. Alat la$n yan' d$len'kap$ den'an jar$n' atau



&alon ke7$l pada ujun'nya dapat d$(%ukkan (elalu$ endo%kop untuk

(en'eluarkan &atu e(pedu. e%k$pun ko(pl$ka%$ %etelah t$ndakan $n$ jaran'

terjad$, na(un kond$%$ pa%$en haru% d$o&%er*a%$ den'an ketat untuk

(en'a(at$ ke(un'k$nan terjad$nya perdarahan, per8ora%$ dan pankreat$t$%.

amar 8. "R<P

<. "S- Extracorporeal Shock-Wave Lithotrips9



Pro%edur non$n*a%$* $n$ (en''unakan 'elo(&an' kejut &erulan'

? Repeated Shock Wave@ yan' d$arahkan pada &atu e(pedu d$dala( kandun'

e(pedu atau duktu% koledoku% den'an (ak%ud (e(e7ah &atu ter%e&ut

(enjad$ &e&erapa%eju(lah 8ra'(en.

Pe(er$k%aan darah

• Kena$kan %eru( kole%terol

• Kena$kan 8o%8ol$p$d

• Penurunan e%ter kole%terol

• Kena$kan protro(&$n %eru( t$(e

• Kena$kan &$l$ru&$n total, tran%a($na%e

• Penurunan uro&$l$ru&$n

• Pen$n'katan %el darah put$h

• Pen$n'katan %eru( a($la%e, &$la pankrea% terl$&at atau &$la ada &atu d$ duktu%

uta(a.

Terap$ )ar(akolo'$%1,;,#,,!

".Ran$t$d$n

Ko(po%$%$ : Ran$t$d$na /Fl %etara ran$t$d$na "30 (', ;00 ('ta&let, 30

('(l $njek%$. Ind$ka%$ : ulku% la(&un' ter(a%uk yan' %udah re%$%ten terhadap



rendah le(ak. en'h$ndar$ kole%terol yan' t$n''$ teruta(a yan' &era%al dar$ le(ak

he+an$. Suple(en &u&uk t$n''$ prote$n dan kar&oh$drat dapat d$aduk ke dala(

%u%u %k$( dan adapun (akanan ta(&ahan %epert$ : &uah yan' d$(a%ak, na%$ ketela,

da'$n' tanpa le(ak, %ayuran yan' t$dak (e(&entuk 'a%, rot$, kop$ teh.

Terap$ Non8ar(akolo'$%, %epert$ : relak%a%$, d$%trak%$, ko(pre% han'at

d$n'$n, (a%a%e @, (e(pertahankan T$rah Bar$n'. pe(&er$an anal'et$k.

')'

)+)-SS K)S$S

Seoran' 9ak$lak$, 1 tahun, datan' den'an keluhan nyer$ pada perut kanan

ata% dan ulu hat$ yan' (enjalar ke pun''un' %ejak # &ulan SRS. Keluhan uta(a

ter%e&ut d$du'a (erupakan nyer$ yan' &era%al dar$ &$l$ar$%.Sejak # &ulan SRS, pa%$en (en'eluh nyer$ ulu hat$ h$lan' t$(&ul dan

(enjalar h$n''a ke perut kanan ata% dan pun''un'. Keluhan ter%e&ut dapat &era%al

dar$ or'an yan' terletak d$%ek$tar re'$o ep$'a%tr$u( dan h$pokondr$u( kanan, ya$tu

duodenu(, hepar, pankrea%, kandun' e(pedu, %aluran &$l$ar$%, 'a%ter, ak$&at adanya

nyer$ al$h %epert$ $n8ark ($okard$u(. Ra%a nyer$ d$ra%akan h$lan' t$(&ul dan le&$h &erat %etelah (en'on%u(%$ (akanan yan' &erle(ak. Nyer$ t$(&ul teruta(a %etelah

(en'on%u(%$ (akanan yan' &erle(ak dan d$ta(&ah den'an adanya keluhan

ta(&ahan &erupa (ual dapat d$ak$&atkan oleh adanya o&%truk%$ pada &$l$ar$%. Keluhan

la$n &erupa de(a( t$dak dan (ata kun$n' t$dak ada %eh$n''a ke7ur$'aan pada

kolan'$t$% dapat d$%$n'k$rkan, dan nyer$ pada p$n''an' &elakan' ju'a t$dak ada

%eh$n''a ISK ata% ?pyelone8r$t$%@ ju'a dapat d$%$n'k$rkan. Sela$n $tu ju'a t$dak

d$dapatkan 'ejala perut (e(&e%ar, t$dak ada penurunan &erat &adan dala( &e&erapa

&ulan terakh$r %eh$n''a ke7ur$'aan pada ke'ana%an or'an $ntraa&do(en ju'a dapat

d$%$n'k$rkan pada kronolo'$% +aktu $n$. BAK %epert$ +arna teh tua dan BAB %epert$

de(pul t$dak ada, %eh$n''a arah d$a'no%$% pada o&%truk%$ Common Bile Duct ?FB-@

atau hepat$t$% ju'a &elu( %pe%$8$k.



Sejak " ($n''u SRS, pa%$en (en'eluh nyer$ %e(ak$n %er$n' d$ra%akan pada

perut kanan ata% dan ulu hat$, nyer$ ju'a d$ra%akan (entap. Nyer$ (enjalar h$n''a ke

pun''un' (a%$h ada. -e(a( t$dak ada, dan (ual (untah tetap ada den'an

d$7etu%kan oleh per'erakan yan' &erle&$han. BAK dan BAB (a%$h nor(al, %erta

(ata kun$n' t$dak ada %eh$n''a ke7ur$'aan o&%truk%$ &$l$ar$% danatau kole%$%t$t$%

tetap ada, na(un &elu( (en'arah pada o&%truk%$ FB-. Pa%$en ju'a (e($l$k$ 8aktor

re%$ko &erupa r$+ayat ke&$a%aan %er$n' (en'on%u(%$ (akanan yan' (en'andun'

le(ak.

Pada pe(er$k%aan 8$%$k d$dapatkan tanda *$tal nor(al, dan %eluruh keadaan

%pe%$8$k yan' nor(al ke7ual$ pada pe(er$k%aan a&do(en, ya$tu d$dapatkan nyer$

tekan ?D@ kuadran kanan ata% dan murphy sign ?@. -ar$ ha%$l pe(er$k%aan 8$%$k t$dak

d$te(ukan tandatanda kole%$%t$t$% %epert$ nyer$ %e(ak$n har$ %e(ak$n %er$n' dan

(enetap. Na(un untuk (eny$n'k$rkan d$a'no%$% &and$n' &erupa pankreat$t$% akut,

ulku% pept$ku(, dan a&%e% hepar (a%$h tetap perlu d$lakukan &e&erapa pe(er$k%aan

penunjan'.

Pe(er$k%aan la&orator$u( d$dapatkan &$l$ru&$n total ",<; ('d9, &$l$ru&$n

direct "," ('d9 dan &$l$ru&$n indirect 0,31 ('d9, hal $n$ (enunjukkan (ula$

terjad$nya pen$n'katan kadar &$l$ru&$ndirect dala( darah yan' dapat d$%e&a&kan oleh

%ta%$% &$l$ru&$n ak$&at o&%truk%$ &$l$ar$%, na(un &elu( (enye&a&kan $kter$k pada

pa%$en. /a%$l pe(er$k%aan te%t 8un'%$ hat$ %epert$ SOT %ek$tar "! U9 dan SPT

&erk$%ar pada "# U9 (enunjukkan adanyapen$n'katan kerja hepar

Pada ha%$l pe(er$k%aan US d$dapatkan ke%an &erupa kolel$th$a%$%.

Berda%arkan ana(ne%$%, pe(er$k%aan 8$%$k dan pe(er$k%aan penunjan', (aka

d$te'akkan d$a'no%$% kerja Kolel$th$a%$%.

Penatalak%anaan pa%$en $n$ d$&er$kan d$et na%$ &$a%a ?rendah kole%terol@,

eduka%$ pa%$en tentan' penyak$tnya, $n8or(ed 7on%ent, ketorola7 $njek%$ %e&a'a$

anal'et$k dan d$ren7anakan untuk d$lakukan t$ndakan kole%$%tekto($ per laparo%kop$.

Pro'no%$% pada pa%$en $n$ untuk uo ad *$ta( dan uo ad 8un7t$ona( ya$tu

du&$a ad &ona(.



". Apa penye&a& dar$ nyer$ perut kanan ata%

a. Append$%$t$%

&. Fholan'$t$%7. -$*ert$7ul$t$%

d. Kanker 'all&ladder

e. /epat$t$%8. a%tr$t$%

'. Trau(a

h. P$elone8r$t$%$. Ne8rol$th$a%$%

j. A&%e% hepar

k. Kanker hepar l. Pankreat$t$%

(. Kanker pankrea%n. Pleur$t$%

1. Apa ko(pl$ka%$ pada ka%u% $n$

a. O&%truk%$ duktu% %$%t$ku%

&. Kol$k B$l$er 7. Kole%$%t$t$% akut

$. E(p$e(a

$$. Per$kole%$%t$t$%$$$. Per8ora%$

d. Kole%$%t$t$% kron$%

$. /$drop kandun' e(pedu$$. E(p$e(a kandun' e(pedu

$$$. )$%tel kole%$%toenter$k

$*. Ileu% &atu e(pedu ?'all%tone $leu%@

;. Apa d$a'no%$% &and$n' dar$ 7holel$t$a%$%

Kondisi Gejala dan

Riwayat

Pemeriksaan

Ulkus peptikum • Perasaan

terbakar pada

perut baguan

atas, terutama

saat sedang

!D" pepti# ul#er

H. Pylori Stool test

mungkin positi$

apabila

penyebabnya



Akalkulus

#holelitiasis

Murphy’s Sign )

* nyeri yang

bertambah parah

se#ara mendadak

saat inspirasi

dalam(

Pada saat

dilakukan US!

abdomen pada

daerah kandung

empedu, mungkin

murphy+s sign

dapat timbul

Akut pankreatitis

non bilier

Riwayat

penggunaan

alkohol, atau post

operasi endoskopi

traktus bilier

menggunakan

endoskopi dalam

waktu dekat(

• 'rigliserida

meningkat *-

./// mg0d1

• Peningkatan

#alsium

• Ig!2" untuk

pankreatitis

akibat

autoimun

. Apa tatalak%ana 7holel$t$a%$%

a. Kole%$%tekto($ per laparoto($ per laparo%kop$ %e&'aa$ terap$ de8$n$t$8

e*akua%$ &atu e(pedu

&. -$et rendah kole%terol

7. Anal'et$k

d. Ant$&$ot$k ? 'ra( ne'at$*e dan anaero&@ 7ontoh : %8alo%por$n 'enra%$

ke ; atau %e8al%por$n 'enera%$ ke 1 D (etron$daHole, &$la pa%$en alerh$

den'an %e8alo%por$n dapat d$'ant$ den'an 'olon'an a($no'l$ko%$d

%epert$ 'enta($%$n.

bedah case rake kolelitiasis

Documents