مادسیج، شبکه آموزشی پژوهشی دانشجویان ایران

Madsg.com

مادسیج یعنی دهکده علم و دانش ایران!!

نخعی مائده

تمدن در علمی مراکز ترین مهماسالمی

كردند خود تاريخي فتوحات به شروع اعراب كه هنگامي

تمدن و مي‌نمود افشاني پرتو جهان در روم و ايران تمدن

به را نظرشان كردند فتح آنرا اعراب كه قسمت‌هايي در

فتح را كشورها كه اشتياقي همان با آنها و كرد جلب خود

مختلف فنون و آداب و علوم گرفتن فرا به شروع كردند

بزرگ شهر‌هاي تمام در كه نكشيد طولي و كردند

هر به و نمودند تأسيس مهمي علمي مراكز و دانشگاه‌ها

خصوص به مختلف كتاب‌‌هاي ترجمه به قادر كه دانشمندي

. آوردند گرد خود نزد آنرا و يافتند دست بود يوناني

و است حيرت و شگفت جاي بردند كار به تحقيق و بحث در اعراب كه كوششي و همت

نمي‌توان ولي باشند كرده برابري اعراب با جهت اين در كه شوند يافت ملت‌هايي اگر

خود همت مي‌گذارند قدم كه شهري هر در آنان باشد، گرفته پيشي برآنها كه يافت را ملتي

يك جاي به بود بزرگ شهر اگر و مي‌نمود مدرسه و مسجد ساختن صرف آنجا در را

اسكندريه در جمله آن از و مي‌كردند بنا مدرسه چند است 20مدرسه داشته وجود مدرسه

هر كه بوده شهرها ساير و قرطبه و طليطله و بغداد مهم دانشگاه‌هاي از غير به اين و

علمي تحقيقات وسايل و آالت ساير و بزرگ بسيار رصدخانه‌هاي و كتابخانه داراي كدام

در و بوده‌اند عمومي كتابخانة هفتاد داراي اعراب اسپانيا كشور در تنها و است بوده

. است بوده موجود كتاب جلد هزار ششصد دوم خليفه شخصي كتابخانه

: كتابخانه‌ها، مدارس، مساجد، شامل اسالمي تمدن در علمي مراكز مهم‌ترين كلي طور به

: مي‌باشد خانقاه و رصدخانه‌ها، بيمارستان‌ها،

تعليمات اساس قرآن تعليم و بود اسالمي علوم اساس قرآن

آن صحيح قرائت قرآن درس نخستين و مي‌آمد شمار به اسالمي

. آن چه است اسالم عالم معلم اولين اكرم پيغمبر نتيجه در بود

تابعة علوم و قرآن آنان و مي‌آموخت صحابه به را قرآن بزرگوار

مدارس كه همانطور رو آن از و آموختند ديگران به را آن

شد آنان مسجد هم مسلمانان مدارس بود دير و كليسا مسيحيان

حلقه به مي‌شدند جمع استاد دور مسجد در كه شاگرداني و

. گشتند موسوم

مساجد.1*

به‌طeور‌مطلeق‌مشeهورترين‌مسeجدها‌جeامع‌از‌هeر‌قeاهره‌بeود.‌اين‌

از‌ و‌ نباeشeد‌ ‌eاهرهeق ‌eهرeا‌شeب قeرeن‌چهeارم‌هجeرeي‌ اواسeط‌ ‌eدر جeامع‌

‌eالبeده‌اي‌از‌طeع‌.eدeشeمي‌‌eيسeدرeتeا‌eنجeآ‌eرeه‌دeو‌فق‌eرآنeع‌قeوقeمeن‌eاeمeه

مeمeالeك‌ نeقeاط‌ دeورeتeريeن‌ و‌eاeز‌ مeي‌eماندنeد‌ ازهeر‌ ‌eرeد ‌eاورeمج ‌eامeنe‌eهeب

‌eوصeخصeم ‌eرواقeي‌eا‌eتهeدس ‌eرeهeو‌ مeي‌eآورeدeنeد‌ رeو‌ ‌eرeازه بeه‌ مي‌ eالeاس

دeاشeتند‌مثeل‌رواeقe‌eشeامياeن،‌eاeيرانيeان،‌مغeربeيeان‌eو..e.‌در‌eاوايeل‌eقeرن‌

‌eنeفeر‌eرسeيeد‌eكeهe‌eاز‌مeمالeك‌eمeختلeف‌750eهe‌eeشeمeاeرة‌eشeاگرeدeانe‌eازهeر‌eبeه‌9

م‌بeوeدنeد‌كeهe‌eبيeشeتر‌e‌eفقeه‌eو‌حeدeيeث‌و‌eتeفسeير‌eو‌eنحeو‌و‌مeنطeق‌را‌ eالeاس

مي‌eآموختنeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeد.‌

وده‌eان‌نبeافات‌علمي‌ايشeان‌اكتشeه‌همeا‌بeد‌تنهeوم‌كردنeرقي‌علeه‌تeراب‌بeه‌اعeخدمتي‌ك

بلكه‌اعرeاب‌با‌eتاسيس‌eمدارeس‌و‌تeأليف‌eكتب‌eعلمي‌سبب‌eانتشار‌علم‌شدند.‌

ون‌eهرهايي‌چeاجد‌شeراي‌مسeاني‌بeه‌خطيبeد‌كeاز‌شeر‌آغeه‌در‌خالفت‌عمeوان‌مدرسeعن

‌.eدeنeخوانeب‌eروeردم‌فeم‌eرايeب‌eرا‌eويeنب‌eيثeدeاeاح‌eو‌eآنeرeا‌قeتe‌eردeكeن‌eييeتعeق‌eشeمeدeو‌eه‌eرeو‌بص‌eهeفeوeك

رeفeتeه‌رeفتeه‌eتعلeم‌eصeرف‌eوe‌eنحeو‌eو‌اeدبeيeات‌eعeربيe‌eنeيز‌eوeارد‌eاeين‌شeكeل‌ابeتeدايeيe‌eتعليم‌eو‌تeربيت‌شeد‌

‌eزeمراكe‌eهم ‌eو ‌eافتeي ‌eدeتول ابتeداeيeي‌e)مكeتب(‌ عمeومي‌ ‌eهeسeمدرe‌،eيeديمeقeز‌eركeم هeمين‌ اeز‌ ‌eو

پeيشرفته‌كه‌eبعدهeا‌به‌صوeرت‌نخستين‌دانشگeاه‌eهاي‌اسالمي‌درeآمد.‌

ول‌eتعليم‌اص‌r هدف‌مكتب‌)مدرسeه(‌آشeنا‌كeردن‌كودكeان‌بeا‌خوانeدن‌و‌نوشeتن‌و‌مخصوصeا

tمeراء(‌ م‌مeدeارس‌تأeسeيس‌كردeنeد‌بزرگeان‌)ا eالeدر‌اس‌eهeدمي‌كeرeتين‌مeخسeت‌و‌نeوده‌اسeدين‌ب

ايران‌بودند.

*2: مدارس.

چرا اميران مدرسه تأسيس *مي كردند

و‌1 دين‌ زيeرا‌ داشeتند‌ خاصeي‌ توجeه‌ علمeا‌ بeه‌ نسeبت‌ امeراء‌ و‌ اسeالمي‌ خلفeاي‌ ‌-

‌rبeا‌خلفeا‌ سيeاسeت‌بeا‌هم‌مربeوط‌eبeود‌و‌علeمeا‌نeگهبeان‌ديeن‌محسeوeب‌مي‌شeدند‌و‌طبعeا

در‌eادارة‌اeمeور‌كشeور‌eشeرeكت‌eدeاشeتeند‌و‌eنeزد‌مeرeدم‌eمeحeترeم‌مeي‌eزيسeتند.‌eهمينكeه‌خلفeا‌

ضeعيeف‌eشeدند‌eكeارe‌eمملكeت‌eبدسeت‌سeالطيeن‌و‌اeمeراeي‌eتeرك‌و‌eفeاeرس‌و‌eكeرد‌و.e..‌افتeاد‌

و‌eاeينeاeن‌بeراي‌تeقeويت‌eخeوeد‌eو‌تeقeرب‌نeزeد‌مeرeدeم‌وسeيeله‌eاي‌eمeي‌خeواسeتند‌eكeه‌بهeترين‌راه‌

نيكeويي‌eبeه‌فقeرا‌و‌eگeراeمي‌داشeتن‌eعاeلمeان‌وe‌eفقيهeاeن‌بeود‌و‌eبeراي‌خشeنودي‌آنهeا‌eو‌

مeردم‌مسeجد،‌بeيeمارeسeتان‌eو‌مeداeرس‌eو‌غeيeره‌بeنeا‌ميe‌eكردنeد‌eو‌eبeراي‌عeالمeان‌eمقeرري‌

وه‌eبeر‌ثوeاب‌eآخرت،‌eمردم‌eرا‌eبه‌eخود‌جeلب‌eكنند. eعال‌eد‌كهeنeي‌كردeن‌مeتعيي

‌

-‌از‌طeرفي‌همين‌كeه‌امeراء‌)بزرگeان(‌مي‌مردنeد‌سeالطين‌2

امeوال‌آنهeا‌را‌مصeادره‌مي‌كردنeد‌بنeابراين‌اينeان‌پيش‌دسeتي‌

موتوفeات‌ و‌ مسeجد‌ و‌ مدرسeه‌ را‌ خeود‌ امeوال‌ و‌ نمeوده‌

|ت‌آن‌را‌بeه‌فرزنeدان‌خeود‌مي‌‌دارنeد‌تeا‌بeا‌ مي‌سeاختند‌و‌تeولي

اين‌حيلeه‌شeرعي‌اموالشeان‌را‌تeا‌حeدي‌از‌مصeادره‌محفeوظ‌

كننeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeد.‌

تأسeيس‌3 مeوجب‌ هم‌ مسeلك‌ و‌ مeذهب‌ از‌ هواخeواهي‌ ‌-

مeدارس‌مي‌شeد‌و‌هeر‌پادشeاه‌يeا‌امeير‌يeا‌فرمeانروايي‌بeراي‌

مي‌كeeeرد بنeeeا‌ مدرسeeeه‌اي‌ خeeeود‌ مeeeذهب‌ .‌تeeeرويج‌

ر‌eي‌وزيeك‌طوسeه‌نظام‌الملeر‌خواجeه‌امeالمي‌بeه‌اسeتين‌مدرسeنخس

قeرن‌ اeواسeط‌ و‌5ملك‌eشeاه‌eسeلجوقي‌eدر‌ اصeفهان‌ هe‌eدر‌eبغeداد‌eو‌

‌eامeه‌نeرا‌ب‌eسeارeدeين‌مeة‌اeمeو‌هeد‌eش‌eيسeأسeت‌eيرهeغeت‌و‌eراeهeور‌و‌eابeنيش

‌.eدندeه‌مي‌خوانeة‌نظاميeي‌مدرسeو

زرگي‌eال‌بeت‌و‌رجeالم‌گشeاي‌اسeز‌مهم‌علمeه‌از‌مراكeاين‌مدرس

از‌eآن‌eمeدرسeه‌بeيرون‌آeمدeنeد.‌eاولين‌eاسeتاد‌اين‌مeدرeسeه‌شeيخ‌ابeواسeحاق‌

ابوحامeد‌ ‌،eوسeوب و‌eابوالقاeسeم‌ ابeونصeر‌eصeباغ‌ بعeد‌ بeود‌eو‌ شeيرازي‌

‌..e.اري‌وeدين‌انبeال‌eكمالeدي‌و‌eرورeهeي‌و‌سeاسeهرeال‌eاeي،‌كيeلي،‌شاشeزاeغ

بودند.‌‌در‌eاين‌eمدرسه‌علوم‌ديني‌‌eو‌فقه‌eو‌نحو‌تدريس‌مي‌شد.‌

ها :* نظامیه

ساير‌سالطين‌و‌امراء‌نيز‌به‌نظام‌الملك‌اقتدا‌كرده‌و‌در‌اطراف‌واكناف‌ممالك‌اسالمي‌مدارس‌مجاني‌داير‌كردند‌كه‌

مشهورترين‌آنها‌عبارتست‌از:

-‌مدارس‌نورالدين‌زنگي‌)ترك(‌فرمانرواي‌شام،‌در‌دمشق،‌1حلب،‌حمص،‌بعلبك،‌منبوگ‌و‌رحبه‌

-‌مدارس‌سلطان‌صالح‌الدين‌ايوبي‌)كرد(،‌در‌مصر‌و‌اسكندريه‌2و‌بيت‌المتدرس‌و...

-‌مدارس‌و‌يتيم‌خانه‌ها‌و‌تيمارستان‌هاي‌ملك‌المعظم‌3مظفرالدين،‌فرمانرواي‌اربل

.‌‌مدرسه‌مي‌شد45-‌مدارس‌فرمانروايان‌ممالك‌در‌مصر‌كه‌تا‌4

اجد‌و‌eه‌در‌مسeكل‌حلقeه‌شeاره‌اي‌بeود:‌پeوع‌بeالم‌متنeمدارس‌اس

نتي‌ teرس‌سeداeدر‌مeد‌eمي‌شeل‌eكيeتشeا‌eه‌eو‌خانهeا‌eه‌eو‌تكيهeا‌eنقاه‌هeخا

مي‌تeدeريس‌مeي‌شeد‌وeلي‌eدر‌مeداeرس‌ eالeم‌اسeوeو‌عل‌eهeفقe‌r اeساسeا

از‌ ‌eپيش )علeوeم‌ اوeاeيeل‌ ميe‌،eعلeوم‌ eالeاس ‌eومeعلeر‌eب وه‌ eعال شeيعه‌

بeود‌ مشeهeورتeر‌ اeسeتاeدي‌ قeدeر‌ ‌eرeه تeدرeيeس‌eميe‌eشeد‌ نeيeز‌ ‌)eالمeسeا

‌rدرe‌eحلقeه‌فاeرeسeي‌صeدeها‌eنفeر‌eجمeع‌ eالeد‌مثeبودنe‌eادترeزيeانش‌eگردeاeش

ميe‌eشeدند‌eو‌eگeاeه‌هeم‌شeاگردeان‌اسeتeاد‌eدر‌هeمeان‌حeلقeه‌شeاeگرداني‌

داشتند.‌

*: مدارس در تدریس

اگرداني‌دور‌او‌eت‌شeراي‌درس‌مي‌نشسeاه‌بeامي(‌هرگeك‌نeوبكر‌رازي‌)پزشeد‌ابeمي‌گوين

بeه‌ كeه‌شeكلe‌eداشeت‌ ‌eرديeم‌،eتندeدان‌مي‌نشسeاگرeدور‌ش‌eاني‌همeدeاگرeش‌.eدندeي‌شeع‌مeمeج

دوم‌ حلقeة‌ ‌eهeب نمeي‌شeد‌ حeل‌ اگeر‌eمشeكلش‌ و‌ مي‌پeرسeيد‌ اول‌ ‌eهeلقeح تeرتيب‌eاز‌eشeاگرداeن‌

مي‌eرفت‌eو‌اگeر‌آeنجeا‌eهم‌حeل‌نمي‌شeد‌خeدمت‌اسeتeاد‌مي‌eرسeد.‌eابواسeحاeق‌شeيرازي،‌فeارابي،‌

رeاeزي،‌ابن‌خeطيب‌رازيe،‌ابن‌eسينا،‌غeزاeلي‌از‌eحيث‌زيادي‌شاگرeد‌سرآeمد‌استeادان‌بوeدند.

يز‌و‌غالم،‌آزاد‌و‌eه‌و‌كنeرد،‌خواجeفيد،‌زن‌و‌مeياه‌و‌سeلمانان‌از‌سeات‌مسeام‌طبقeتم

بنده‌همه‌eمي‌توeانستند‌تا‌eآنجا‌eكه‌ميeلشاeن‌باشد‌eبدون‌eهيچ‌eگونه‌هزينه‌eاي‌eتحصيل‌كنند.‌

ه‌طلب‌eني‌كeدين‌معeت‌بeته‌اسeي‌داشeه‌شخصeته‌جنبeرفت‌پيوسeال‌معeرفي‌انتقeاز‌ط

eود‌را‌eو‌خ‌eدهeخوانeس‌مي‌eا‌درeآنج‌eه‌درeك‌eايeه‌eرسeمدe‌eهeه‌بeنeته‌eداشe‌eدرسeص‌مeخeش‌eهeبeر‌eظeم‌نeعل

از‌تeه‌دeل‌eدر‌زeيeر‌فeرeمeان‌eاeسeتاeد‌eانتeخeاeبيe‌eخeوeيش‌eقeرeار‌eمي‌داeدهe.‌رeاeبطeه‌eمeيeان‌eاسeتeاد‌eو‌طeالب‌

عeلم‌رابطه‌eاي‌eصeميمeاeنeه‌بeوده‌وe‌eدeانشeجو‌بeه‌eاسeتeاد‌خeود‌eبeه‌eچeشeمe‌eپeدرeي‌مeي‌ديeده‌eوe‌eحeتي‌در‌

مeسeائل‌شeخصeي‌eخeويشe‌eكeهe‌eهيچ‌اeرتبeاطي‌بeاe‌eدرس‌رeسeمeي‌او‌نeدeاشeتeه‌از‌eوeي‌فرمeانبرداري‌

مي‌كرده‌است.

ومي‌eعم كتابخانeه‌ تاسeيس‌ كeار‌ بeه‌ كeه‌ مسeلمان‌ فرمانروايeان‌ نخسeتين‌

مبeادرت‌eكردنeد‌خلفeاeي‌عباسeي‌بeودنeد:‌eآنهeا‌دeر‌دوره‌eنهضeت‌eكeه‌بeه‌ترجمeه‌و‌

‌eو تاeسeيس‌eكتاeبخانeه‌عeمeومeي‌eمبeادرت‌eكردنeد‌ ‌eهeب ‌r پرeدeاخeتنeد‌eطبعeا نقeل‌علeوم‌

نeخسeتين‌eكتابخانه‌eهeاي‌eعمeومي‌eرا‌در‌بغeدeاد‌دايeر‌eكردنeد‌كeه‌بيت‌الحكمeه‌ناميeده‌

مي‌شد.

ربي‌eاي‌عeود‌و‌ترجمه‌هeه‌بeس‌آن‌كتابخانeارون‌مؤسeه‌هeوي‌مي‌رود‌كeال‌قeاحتم

كeتب‌طeبي‌eو‌eعeلمي‌و‌تألeيفeات‌اسeالمي‌eرا‌در‌eآنجeا‌eجمeع‌eكeردeه‌بeود.‌دeر‌زمeان‌

مeأeمون‌eكeه‌دeارeتeرجمeه‌eمتعeدد‌داeيeر‌گشeت‌eكتاeب‌eهeاي‌يوeنeاeني،‌eسeريانيe،‌فارسeي،‌

هنeدeيe،‌قبطeي‌بeر‌eكتاب‌eهeاeي‌عeربي‌eبيت‌eاeلحكمeه‌افeزودeه‌شeدe.‌او‌صeدبار‌شeتر‌

e‌.ردeد‌‌حمل‌كeاب‌به‌بغداeكت

ها. :3* کتابخانه

و‌ كتeاب‌ استنسeاخ‌ و‌ ترجمeه‌ بeراي‌ مخصeوص‌ شeعبه‌ بيت‌الحكمeه‌ در‌

يeا‌ و‌eبeراي‌eخeوeد‌ يeافeت‌eمي‌eشeدe،‌عeده‌eاي‌eدر‌گوeشeه‌اeي‌eمي‌نشسeتeند‌ ‌eأليفeت

بeرeاeي‌ديگeرeاeن‌كتeاب‌eاستeنeسeاخ‌eمeي‌eكرeدeنeد‌eدسeتeه‌اeي‌ديeگeر‌eمشeغول‌eمطeاeلعeه‌يeا‌

تeرجمeه‌eمeي‌eشeدندe‌e.eبيتe‌eاeلeحكمeه‌مeدeيeرeي‌eداeشeتe‌eكeه‌eآeنeراe‌eصeاحeب‌eبيeت‌eالحكمeه‌

مeي‌گeفتنeد.e‌eپس‌اeز‌تأeسeيس‌eبeيeت‌eاeلحكeمeه‌ديeگeراeن‌هم‌eدر‌بeغeدeاد‌eكتeابخانeه‌eدايeر‌

كeردنeد‌eاeز‌آن‌eجمeلeه‌eكeتابeخاeنeة‌شeاپeور‌بن‌eاردeشeير‌eكeه‌بيeش‌اeز‌دeه‌هeزeار‌كتeاب‌

در‌آنجا‌گزارد.‌

اير‌eراي‌سeب نهضeت‌علمي‌ و‌ كتابخانeه‌عمeومي‌ تأسeيس‌ نظeر‌ از‌ مأمون‌

فeرمانرeوايeان‌اسeالم‌سeرمشeق‌eشeد‌بeه‌خصeوص‌eخلفeاي‌اeمeوي‌انeدلس‌مثeل‌

حكeم‌eبن‌نeاصeر‌وe‌eدومين‌eخليفeه‌فeاeطمي‌eمصeر‌بeه‌eنeاeم‌اeلeعزيeز‌بeاeا..e.‌وي‌در‌

كeاخ‌اختeصeاصeي‌eخeوeد‌eكتاeبخاeنeه‌eبeزرگeي‌دeايeر‌كeرeده‌eو‌eآنeرا‌eخزاeنeه‌الكتeب‌ناميد.

ال‌eا...‌در‌سeز‌بeا...‌بن‌العزي ‌395دارالحكمeه‌بeه‌امeر‌

هجeري‌در‌قeاهره‌تأسeيس‌كeرد.‌منظeور‌از‌تأسeيس‌آن‌

آنجeا‌مثeل‌بيت‌الحكمeه‌عباسeيان‌عامeة‌ بeود‌كeه‌در‌ اين‌

كتeاب‌ استنسeاخ‌ و‌ مباحثeه‌ و‌ بeه‌مطالعeه‌ ‌r مeردم‌مجانeا

بپردازنeد‌و‌چeون‌در‌زمeان‌قeديم‌قيمت‌كتeاب‌گeران‌بeود‌

مؤسسeeات‌ طeeور‌ اين‌ معeeارفخواه‌ دولت‌هeeاي‌ لeeذا‌

يكي‌ آن‌ نمونeه‌ و‌ مي‌كردنeد‌ تأسeيس‌ را‌ عام‌المنفعeه‌

بيت‌الحكمeه‌بغeدا‌و‌ديگeري‌كتابخانeه‌اسeكندريه‌و‌همين‌

دارالحكمه‌قاهره‌مي‌باشد.‌

دارالحکمه:*

نام كتابخان9ه تع9داد كتاب ها

4000000بيت الحكم9ة بغ9داد

10000كتابخان9ه ش9اپور در بغ9داد

400000كتابخان9ه الحكم9ه در قرطب9ه

اهره كتابخان9ه س9لطنتي و خان9دان س9لطنتي در ق9

1000000

100000كتابخان9ه دارالحكم9ه در ق9اهره

3000000كتابخان9ه ط9رابلس ش9ام

400000كتابخان9ه مراغ9ه

مشهورترين كتابخانه دورة تمدن *

اسالمي

تارگان‌eد‌سeه‌در‌آن‌رصeخص‌علمي‌كeازمان‌شeوان‌سeه‌عنeدخانه‌ها‌بeيس‌رصeتأس

صeورت‌مي‌eگرفeتeه‌و‌نeيز‌eمركeز‌تعليم‌eو‌تعeلم‌علeوeم‌نجeوم‌و‌علeوم‌وابسeته‌بeه‌آن‌

بeوده‌اسeت،‌eريشeه‌eاسeالمي‌eدارد‌نeخسeتيeن‌رصeدخeانه‌اسeالمي‌رصeدخانه‌شماسeيه‌

و‌ نeوبخت‌ ابن‌ نeامeدار:‌فضeل‌ بنeا‌eكeرد‌و‌دو‌eمنحم‌ بغeداeد‌ در‌ اسeت‌eكeه‌eمeأمون‌

رصeدخانه،‌ اين‌ پي‌ در‌ دeاشeتند.‌ رياسeت‌ بeرآeن‌ موeسeي‌eالخeوارزمي‌ محمeدeبن‌

بeود‌ پيوسeته‌ نeام‌منجمي‌ بeه‌ يeك‌ ‌eرeه كeه‌ ديگeر‌eهم‌سeاخته‌شeد‌ رصeدeخانه‌هاeي‌

هeمeچeون‌رصeدeخeانة‌eتبeاني‌eدر‌رeقeه‌درصeدeخeانة‌عبeداeلرeحمان‌صeوفeي‌در‌شeيراز.‌

‌eو كeرد‌ ‌eداeپي عeمeومeي‌ جنeبeه‌ ‌eهeتeرف ‌eهeرفت ‌eاeه‌eانهeدخeصeر چeهeارeم‌ قeرeن‌ ‌eازe‌eپس‌eليeو

رeا‌ همeدان‌ ‌eدخانةeرص ‌r داشeت.‌eمثال بeسeتگeي‌ ‌eنeيراeام شeاهانe‌eو‌ ‌eهeبe‌r مeعeمeوال

‌.eيس‌كردeا‌تأسeه‌براي‌ابوعلي‌سينeالءالدولeع

*4: ها. رصدخانه

ا‌eاهي‌را‌بنeدخانة‌شeتين‌رصeلجوقي‌نخسeاه‌سeد‌ملكشeبع‌.

كeرد‌كeه‌عمeر‌eطeوeالني‌eپيeدeا‌كeرد‌و‌در‌eآن‌چeنeدين‌منجم‌از‌جملeه‌

عمرخيeام‌تقويم‌جاللي‌eرا‌طرح‌eريزي‌eكردند.‌

اوج‌ بeه‌ مراغeه‌ رصeدخانه‌ تأسeيس‌ بeا‌ رصeدخانه‌ها‌ تكامeل‌

رeسeيد.‌آن‌eبeه‌فرمeان‌eهوالكeو،‌نeوة‌eچنگيeزخeان‌بنeا‌eشeد‌و‌بيش‌از‌

تنهeا‌400.000 رصeدخانه‌ ‌eاين ‌e.ودeبeآن‌ ضeميمه‌ كتeاب‌ جلeد‌ ‌

مeخصeوص‌رصدسeتeارگان‌نبeوeد‌بلكeه‌يeك‌سeاeزمان‌مفصeل‌علمي‌

‌rهمeه‌شeاخه‌هeاي‌عeلeوم‌تeدريس‌مي‌شeد‌و‌ بeوeد‌كeه‌دeر‌آeن‌تeقريبeا

اين‌ رياسeت‌ ‌e.دeبودن جeمeع‌ در‌eآن‌ مشeهورeترين‌eدانeشeمندان‌

ساeزمان‌با‌نصراeلدين‌طوس‌بود

رن‌eق اسeالم‌ در‌ رصeدخانه‌ها‌ شeهرت‌ ‌9-15اوج‌

اسeت‌كeه‌الغ‌بيeگ‌نeوادة‌تيمeور‌لنeگ،‌رصeدخانه‌خeود‌

بeا‌ را‌ رصeدخانه‌ اين‌ و‌ كeرد‌ بنeا‌ سeمرقند‌ در‌ را‌

رصeدخانة‌اسeتانبول‌روي‌هم‌رفتeه‌بايeد‌حلقeة‌انتقeال‌

دانسeت،‌ زمين‌ مغeرب‌ جهeان‌ بeه‌ سeازمان‌ اين‌

رصeدخانة‌اسeتانبول‌تنهeا‌رصeدخانة‌معتeبر‌در‌جهeان‌‌

‌عثمeاني‌بنeا‌شeد.‌IIIاسeالم‌اسeت‌كeه‌بeه‌فرمeان‌مeراد

مت‌eو‌قس داشeت‌ اهميت‌ عنeوان‌سeازمان‌علمي‌ بeه‌ نeيز‌ بيمارسeتان‌ها‌عمeدة‌eتعليeمeات‌پزشeكeي‌بeاليeني‌دeر‌بيمارسeتان‌ها‌eداده‌مي‌شeد.‌جنبه‌هeاي‌تeدريس‌مي‌eشeد‌ولي‌قسeمت‌ و‌eمeدارس‌ نظeري‌علم‌eطب‌در‌مسeاeجد‌از‌ ‌ بسeياري‌ و‌ تعليم‌eمي‌كردنeد.‌ بيeمارسeتان‌ها‌ در‌ ‌r eوالeرا‌معم ‌eآن عeلمي‌بيمارسeتان‌eها‌كتابخانeه‌و‌مدرسeه‌eاي‌بeراeي‌تeأمين‌اين‌منظeور‌در‌ضeميمه‌عبeدالملك‌ ‌eدبنeولي بeه‌eفرمeان‌ اسeالم‌ دeر‌ بيمeارسeتان‌ كهن‌تeرين‌ ‌.eتندeداشامeوي‌eدر‌دمشeق‌eسeاخته‌شeد.‌eبيمارسeتان‌eهاي‌متعeدeد‌بeزرeگي‌در‌سراسeر‌‌جهeاeن‌اسeالم‌خeواه‌eتوسeط‌ايeرeان‌و‌خeواه‌eتوeسeط‌اشeخeاص‌سeاخته‌شeد‌همچeون‌eبيمارسeتان‌مeنصeورeيه‌در‌قeاهره‌eكeه‌بنeاي‌آن‌eهنeوز‌موجeود‌اسeت.‌‌ طeبيب‌ يeك‌ بeراي‌ را‌ بيمeارسeتاeن‌ ‌e.قeدمش دeر‌ بيمارسeتان‌eنوريeه‌ ‌eوبرجسeته‌ ‌eكيeپزش تصeرف‌ تحeت‌ را‌ ‌eآن‌ از‌eسeاختن‌ يeا‌eپس‌ مي‌eسeاختند‌آنeجeا‌ دeر‌ هم‌ كeه‌ سeپeرeدند‌ رeازي‌ بeه‌ را‌ ‌eانيeتeيمارسeب ‌r مثال ميe‌eدادنeد‌ قeراeر‌طبeابeت‌مي‌eكeردe‌eو‌هم‌بeه‌eدانشeجويeان‌علم‌طب‌eمي‌آمeوخت.‌eبeدين‌تeرتيب‌

.eمي‌نيز‌داشتeز‌علeوان‌مركeتان‌عنeبيمارس

ها. :5* بیمارستان

ه‌در‌eود‌كeوفيان‌بeع‌صeل‌تجمeه‌محeا‌زاويeاه‌يeالم‌خانقeتين‌اسeرن‌نخسeدر‌ق

آeنجeا‌بeهe‌eرياضeت‌هاeي‌نفeسeانeي‌eو‌اشeتعاeالت‌طeرeيقي‌مي‌پeرeداختنeد‌eو‌كسeاني‌eكeه‌

هي‌راه‌مeي‌يافeتنeدe‌eدر‌اeينجeا‌eكسeاني‌eكeه‌تنهeا‌ eاال‌eرارeاسeريم‌eحe‌eهeند‌بeتeاشeليت‌دeابeق

علeم‌رسeمي‌نمي‌تeوانسeت‌رeاضيeشeاeن‌كنeد‌eدeر‌صeدeر‌جسeتeجeوي‌نeور‌يقين‌eبودنeد‌

‌eراه‌eهeم‌بeچش‌eيeدeرشeمeايت‌eدeهeه‌eو‌بe‌eتندeشسe‌eت‌ميeدس‌eدارسeل‌مeاeو‌قeل‌eقيe‌eاز

پeيeدا‌كeردeن‌eحeال‌eبوeدنeد‌وeلي‌eپeس‌eاeز‌حمeلeة‌eمغeول‌e،eمراeكeز‌eتصeوeف‌بيشeتر‌eعنeوان‌

‌.eكرد‌eهري‌پيداeظا‌eم‌علمeراكز‌تعلeم

ا‌eآنه نeيز‌شeدند‌كeه‌در‌ به‌اين‌تeرتيب‌مراكeز‌تصeوف‌سeازمان‌هاي‌علمي‌

‌rدر‌ عeالوه‌eبeر‌eعلeوم‌بeاطنeي‌eو‌eعرفeاeني،‌تeعليم‌eشeاخه‌هاي‌عeلم‌eو‌eفeنeي‌كeه‌سeابقا

مساجد‌و‌eمداeرس‌eتدريس‌مي‌شد‌eنيز‌صوeرت‌مي‌eگرفت.‌

*6: تصوف. مراکز

ترجم9ه اس9الم، در تم9دQن و نص9ر، سيدحس9ين، علم -

ه9 .ش، تهران1359احمد آرام،

علي ترجم9ه اس9الم، تم9دQن ت9اريخ ج9رجي، زي9دان، -

ه9 .ش، انتش9ارات اميركب9ير، تهران1373ج9واهر كالم،

ن اس9الم و ع9رب، ترجم9ه س9يدQلوب9ون، گوس9تاو، تم9د -

ه9 .ش، انتشارات9 اسالميه1353ه9اشم حس9يني،9

،ن اس9الميQوالي9تي، دك9تر علي اك9بر، فرهن9گ و تم9د -

ه9 .ش، دفتر نشر معارف1384

منابع :*

TitleLorem ipsum dolor sit amet,

consectetuer adipiscing elit. Vivamus et magna. Fusce sed sem

sed magna suscipit egestas‌.Lorem ipsum dolor sit amet,

consectetuer adipiscing elit. Vivamus et magna. Fusce sed sem

sed magna suscipit egestas‌.

را به شماره زیر پیامک کنید1برای عضویت در شبکه دانشجویان ایران عدد

100080809090

برای ورود به شبکه آموزشی دانشجویان کلیک کنید

MADSG.COMلطفا آدرس ما را به خاطر

داشته باشید