Download - Eityarth 2
वरष पहिल अक दसरा
2
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
ईतयरष वरष पहिल अक दसरा
जल २०१२
सपादक मडळ
सनील सामत (ठाण मिाराषटर)
तनवीर हसददिकी( हिलासपर छततीसगढ)
सजा (औरगािाद मिाराषटर)
परकाशक
ई-साहितय परहतषठान
अकरावा मजला ईटरननटी
ईसटनष एकसपसपरस िायव तीन िात नाका
ठाण ४००६०४
फोन ९८६९६७४८२०
विसाईट wwwesahitycom
ईमल etyarthesahitygmailcom esahitygmailcom
copyलखनाच सवष अहिकार सिहित लखकाकड सरहित
copy परकाशनाच सवष अहिकार ई साहितय परहतषठान
अकात माडल गलल हवचार लखकाची वयहिक मत आित
परकाशक ककवा सपादक तयाशी सिमत असतीलच अस नािी
3
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सपादकीय
पावसाळा यऊ घातलला शरावण ओलीचचि चातमाषसाची सरवात वरन झप घणाऱया परतयक
रिात ईशवराच परहतचिि दददसणयाचा िा काळ खऱया रहसकाचया परतयक सपदनात सधया पाऊस
असल आहण पावसासोित गोिळ घालत असतील इतरिी असखय हवरय कणाचया पापणीत
उदयाची सवपन असतील कणाचया मनात कालचया आठवणी तर कठतरी कणीतरी अवहलया
ओजळीत आजच सख घऊन त अरघयष अदषय़ सयषनारायणाला दत असल आपापलया कोशात
िसन हखडकीचया काचवर उडणार अमताच चशतोड पािताना आज मन सातासमदरापार
पोिोचत आि परतयक नगणय वयहिमतवाची एक अजोड अहिवयिी िनन िा पाऊस साती
अवकाशाना जोडत आि
चिाचा घोट जनी गाणी ककवा आवडती वणिन आहण पाऊस या निमीचया समीकरणात आता
कठतरी माझ लपटॉप सदधा सामावन गल आि माझया हपढीसाठीच विी पनाची जागा आता
कीिोडष घऊ लागलाय यासाठी आमची हपढी िऱयाच टीका सदधा सिन करत पण तयाचवळी
आसमतात सामावन राहिललया पावसासारखयाच आमचया सवदना सदधा आसमतात
सामावलया आित आज मी जर िसन ि शबद टाईप करत आि तरन दरवर कदाहचत
सातासमदरापार िसन कणीतरी उदयाच ि शबद वाचत असल िी िावनाच िारावन टाकणारी
आि अहिवयिीच ि िककाच माधयम माझयासारखया शकडोना उपलबि करन दणयात माझा
िातिार लागतो आि ि तर आणखी खास तयामळच आज माझ आहण माझया लपटॉपच सदधा
एक आगळवगळ नात आि
तसच नात आि माझ आहण माझया वाचकाच माझया मनात उठणाऱया परतयक कलपनचा
माझया सवपनाचा आशा-अपिाचा आठवणीचा आनदाचा दःखाचा सगळयाचाच साराश िनन
िा ईतयरषचा अक िरारी तो आि माझया परतयक वाचकाचया मनाला माझया मनाशी आहण
इतराचया मनाशी जोडन आपल सवतःच अस एक आगळवगळ आतरजाल तयार करतो आि
तयाचयासोित माझ मतष सवपन सदधा िराऱया घत आि
4
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अवकाशात हविरताना तयाला माझयासारखच अनक पिी हमळतील सवपनाच पख घऊन
िरारणार तया सगळयानाच माझा इरन सलाम
कळाव लोि असावा
सजा
5
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अनकरमहणका
१ आमच दादा अहवनाश िोम ६
२ टरक माहणकडोि िवलिव ११
३ शाळचा पहिला दददवस त शवटचा अलका १६
४ जयषठ कवहयतरी शाता शळक याचया सिवासातील
ससमरणीय िण उपदर चचचोर २१
५ स दा रडक आहण सदानद आनद घार ३३
६ आमच कसपलासस जॉईन करा सागर कोकण ३८
७ कद ४३
८ चजदगी का सफर परशात कलकणी ४९
6
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उची
जया ची बयग फलन आली
तया नी दोन फल दययवीत
जया च सर जळन आल
तया नी दोन गयणी दययवीत
जया चय अागणयत झकल ढग
तया नी ओाजळ पयणी दययव
आपल शरीमात हद तया नी
ररत करन भरन घयव
आभयळय-एवढी जया ची उाची
तया नी थोड खयली यव
मयतीत जया च जनम मळल
तया नय खया दययवरती घयव
hellipदततय हलसगीकरhellip
ईतयरथ चा हा अक कवी दतता हलसगीकर याचया समतीला समरपित
7
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच दादा
१० जनला सकाळी वतषमानपतर वाचली अन परचड िकका िसला मला वडील ििसमान
असणार कवी-हमतर शरी दतताजी िलसगीकर याच सोलापरला दखद हनिन झाल िोत माझ
मन एकदम २३-२४ वर माग गल १९८८ ला मी िक ऑफ इहडया मधय सोलापरला िदली
िोऊन गलो व तयानतर माझ पहिल पसतक तमिी अन तमची मल जल १९८९ मधय परहसदध
झाल त शरी दतताजीना िट दणयासाठी मी गलो िोतो हजचया अपार कषामळ आमिी ि
दददवस पहिल तया माझया आईला मी माझ पसतक अपषण कलयाच वाचन दतताजीनी तयाच
कारण हवचारल मी साहगतल तयानीिी तयाची आईवर कलली कहवता मला लगच वाचन
दाखवली आमिा दोघाच डोळ किी पाणवल ि जाणवलच नािी आमिा दोघाच लिानपण
अतयत दाररदरयात कषात व िलाखीत गल असलयामळ आमचया मनाचया तारा कविा जळलया
त आमिा दोघानािी कळल नािी हवचार जळल मतर वाढल सिवास वाढला सलगी वाढली
आहण दतताजी आमच दादा कविा झाल ििी कळल नािी
मी नकतयाच साहिहतयक हवशवात परवश कलयामळ व दतताजीसारख मानयवर कवीची मतरी
तयामळ मीिी सोलापरला साहिहतयक हवशवामधय वावर लागलो िोतो दतताजी मला हवहवि
साहिहतयकाकड कवीकड घऊन जायच आवजषन ओळख करन दयायच तयाचयामळच
आयषयातील पहिलया कवी-समलनात मला माझया कहवता सादर करायची सिी हमळाली व
राना पवार याचयासारखया दददगगज कहविरोिर मनसोि गपपा मारायचा योगिी आला
किर तलावाकाठी असललया दतताजीचया घरी आमचया गपपाचया मददफली जमायला लागलया
माझया पसतकाची ३ वराषत हतसरी आवतती हनघाली याच दतताजीना खप अपरप मग तयानी
आहण माझा एक हमतर जयत राळरासकर यानी पढाकार घऊन हतसऱया आवततीचा परकाशन
समारििी घडवन आणला नमकसपया तयाच दददवशी शरी िाळासािि ठाकर याची सोलापरातील
पहिलीच सिा (१६ म १९९३) सोलापरात जािीर झाली आता आमचया परकाशन
सोिळयाला ददकती लोक यणार हया माझया शकवर दादानी िीर दददलाव आमचा परकाशन
8
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सोिळा दीड-दोनश लोकाचया उपहसरतीत छानपकी पार पडला दादाचयाच परोतसािनान पढ
मी वरषिर दतरण िारत मधय एक माहलका मी हलिली व चालवली ती खपच लोकहपरय
झाली हतचच नतर काढलल पसतक ससवाद सिकाऱयाशी व पहिलया पसतकाचया अनक
आवततया हनघालया याच दादाना कोण कौतक तयाचया जया-जया साहिहतयक हमतराकड आमिी
जायचो तयाचजवळ त याचा आवजषन उललख करायच व माझी ओळख करन दयायच अतयत
साि साहतवक पण दददलदार व मनहमळाऊ वयहिमतव मिणज आमच दादा
मी हवडिन गीत करीत अस दादा मला आवजषन ती ऐकवायला लावत व तयातील
तरटी काय िव काय नको ििी सागत गपपाचया ओघामधय तयानी एकदा सिजपण
हवडिन कावयातील गोम मला समजन साहगतली तयाचा मला खप फायदा झाला आता मी
आचायष अतरयावर हवडिन-गीताचा कायषकरम करतो याचिी दादाना खप कौतक अस
दौडमिील एका कायषकरमामधय उतकषठ हवडिन कावयाच पाररतोहरकिी दादाचयाच िसत
रघयायचा गोड योगिी आला
१९८० चया दशकात जािळपाडा गावात ढगफटी झाली िोती आसपासची ४-५ गावचया
गाव वाहन गली तयारठकाणी नतर आपदगरसतासाठी आशरम उि राहिल तया आशरमाचया
वयवसरापकानी दादाची खालील उची िी कहवता आशरमाचया परवश दारावर लावायची
परवानगी माहगतली दादानी ती ततकाळ दददली ती कहवता हतर हवराजमान झालयावर तया
ससरवर दानशर लोकानी दणगयाचा असा कािी वराषव कला की तयाची अवसरा दिळी माझी
झोळी अशी झाली तयाचया हया कहवतन दानाची व लोकहपरयतची अशी कािी उची
गाठली की हवचारता सोय नािी आज मिाराषटरातील अनक सामाहजक व सवािावी ससराचया
परवश-दारावर ती हवराजमान झाली असन तया सवष ससरावर दानवीर लोकाची खास
मिरनजर वळलली आि व तया ससरावर लाखो रपयाचया दणगयाचा वराषव झालला आि
अतनाषद माहसकाच सपादक शरी िान काळ यानी तयाचया माहसकाचया १९९०-९२ चया एका
अकामधय या कहवतला मख-पषठावर मनाच सरान सालकत दददल िोत याची आज आवजषन
आठवण यत
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
2
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
ईतयरष वरष पहिल अक दसरा
जल २०१२
सपादक मडळ
सनील सामत (ठाण मिाराषटर)
तनवीर हसददिकी( हिलासपर छततीसगढ)
सजा (औरगािाद मिाराषटर)
परकाशक
ई-साहितय परहतषठान
अकरावा मजला ईटरननटी
ईसटनष एकसपसपरस िायव तीन िात नाका
ठाण ४००६०४
फोन ९८६९६७४८२०
विसाईट wwwesahitycom
ईमल etyarthesahitygmailcom esahitygmailcom
copyलखनाच सवष अहिकार सिहित लखकाकड सरहित
copy परकाशनाच सवष अहिकार ई साहितय परहतषठान
अकात माडल गलल हवचार लखकाची वयहिक मत आित
परकाशक ककवा सपादक तयाशी सिमत असतीलच अस नािी
3
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सपादकीय
पावसाळा यऊ घातलला शरावण ओलीचचि चातमाषसाची सरवात वरन झप घणाऱया परतयक
रिात ईशवराच परहतचिि दददसणयाचा िा काळ खऱया रहसकाचया परतयक सपदनात सधया पाऊस
असल आहण पावसासोित गोिळ घालत असतील इतरिी असखय हवरय कणाचया पापणीत
उदयाची सवपन असतील कणाचया मनात कालचया आठवणी तर कठतरी कणीतरी अवहलया
ओजळीत आजच सख घऊन त अरघयष अदषय़ सयषनारायणाला दत असल आपापलया कोशात
िसन हखडकीचया काचवर उडणार अमताच चशतोड पािताना आज मन सातासमदरापार
पोिोचत आि परतयक नगणय वयहिमतवाची एक अजोड अहिवयिी िनन िा पाऊस साती
अवकाशाना जोडत आि
चिाचा घोट जनी गाणी ककवा आवडती वणिन आहण पाऊस या निमीचया समीकरणात आता
कठतरी माझ लपटॉप सदधा सामावन गल आि माझया हपढीसाठीच विी पनाची जागा आता
कीिोडष घऊ लागलाय यासाठी आमची हपढी िऱयाच टीका सदधा सिन करत पण तयाचवळी
आसमतात सामावन राहिललया पावसासारखयाच आमचया सवदना सदधा आसमतात
सामावलया आित आज मी जर िसन ि शबद टाईप करत आि तरन दरवर कदाहचत
सातासमदरापार िसन कणीतरी उदयाच ि शबद वाचत असल िी िावनाच िारावन टाकणारी
आि अहिवयिीच ि िककाच माधयम माझयासारखया शकडोना उपलबि करन दणयात माझा
िातिार लागतो आि ि तर आणखी खास तयामळच आज माझ आहण माझया लपटॉपच सदधा
एक आगळवगळ नात आि
तसच नात आि माझ आहण माझया वाचकाच माझया मनात उठणाऱया परतयक कलपनचा
माझया सवपनाचा आशा-अपिाचा आठवणीचा आनदाचा दःखाचा सगळयाचाच साराश िनन
िा ईतयरषचा अक िरारी तो आि माझया परतयक वाचकाचया मनाला माझया मनाशी आहण
इतराचया मनाशी जोडन आपल सवतःच अस एक आगळवगळ आतरजाल तयार करतो आि
तयाचयासोित माझ मतष सवपन सदधा िराऱया घत आि
4
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अवकाशात हविरताना तयाला माझयासारखच अनक पिी हमळतील सवपनाच पख घऊन
िरारणार तया सगळयानाच माझा इरन सलाम
कळाव लोि असावा
सजा
5
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अनकरमहणका
१ आमच दादा अहवनाश िोम ६
२ टरक माहणकडोि िवलिव ११
३ शाळचा पहिला दददवस त शवटचा अलका १६
४ जयषठ कवहयतरी शाता शळक याचया सिवासातील
ससमरणीय िण उपदर चचचोर २१
५ स दा रडक आहण सदानद आनद घार ३३
६ आमच कसपलासस जॉईन करा सागर कोकण ३८
७ कद ४३
८ चजदगी का सफर परशात कलकणी ४९
6
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उची
जया ची बयग फलन आली
तया नी दोन फल दययवीत
जया च सर जळन आल
तया नी दोन गयणी दययवीत
जया चय अागणयत झकल ढग
तया नी ओाजळ पयणी दययव
आपल शरीमात हद तया नी
ररत करन भरन घयव
आभयळय-एवढी जया ची उाची
तया नी थोड खयली यव
मयतीत जया च जनम मळल
तया नय खया दययवरती घयव
hellipदततय हलसगीकरhellip
ईतयरथ चा हा अक कवी दतता हलसगीकर याचया समतीला समरपित
7
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच दादा
१० जनला सकाळी वतषमानपतर वाचली अन परचड िकका िसला मला वडील ििसमान
असणार कवी-हमतर शरी दतताजी िलसगीकर याच सोलापरला दखद हनिन झाल िोत माझ
मन एकदम २३-२४ वर माग गल १९८८ ला मी िक ऑफ इहडया मधय सोलापरला िदली
िोऊन गलो व तयानतर माझ पहिल पसतक तमिी अन तमची मल जल १९८९ मधय परहसदध
झाल त शरी दतताजीना िट दणयासाठी मी गलो िोतो हजचया अपार कषामळ आमिी ि
दददवस पहिल तया माझया आईला मी माझ पसतक अपषण कलयाच वाचन दतताजीनी तयाच
कारण हवचारल मी साहगतल तयानीिी तयाची आईवर कलली कहवता मला लगच वाचन
दाखवली आमिा दोघाच डोळ किी पाणवल ि जाणवलच नािी आमिा दोघाच लिानपण
अतयत दाररदरयात कषात व िलाखीत गल असलयामळ आमचया मनाचया तारा कविा जळलया
त आमिा दोघानािी कळल नािी हवचार जळल मतर वाढल सिवास वाढला सलगी वाढली
आहण दतताजी आमच दादा कविा झाल ििी कळल नािी
मी नकतयाच साहिहतयक हवशवात परवश कलयामळ व दतताजीसारख मानयवर कवीची मतरी
तयामळ मीिी सोलापरला साहिहतयक हवशवामधय वावर लागलो िोतो दतताजी मला हवहवि
साहिहतयकाकड कवीकड घऊन जायच आवजषन ओळख करन दयायच तयाचयामळच
आयषयातील पहिलया कवी-समलनात मला माझया कहवता सादर करायची सिी हमळाली व
राना पवार याचयासारखया दददगगज कहविरोिर मनसोि गपपा मारायचा योगिी आला
किर तलावाकाठी असललया दतताजीचया घरी आमचया गपपाचया मददफली जमायला लागलया
माझया पसतकाची ३ वराषत हतसरी आवतती हनघाली याच दतताजीना खप अपरप मग तयानी
आहण माझा एक हमतर जयत राळरासकर यानी पढाकार घऊन हतसऱया आवततीचा परकाशन
समारििी घडवन आणला नमकसपया तयाच दददवशी शरी िाळासािि ठाकर याची सोलापरातील
पहिलीच सिा (१६ म १९९३) सोलापरात जािीर झाली आता आमचया परकाशन
सोिळयाला ददकती लोक यणार हया माझया शकवर दादानी िीर दददलाव आमचा परकाशन
8
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सोिळा दीड-दोनश लोकाचया उपहसरतीत छानपकी पार पडला दादाचयाच परोतसािनान पढ
मी वरषिर दतरण िारत मधय एक माहलका मी हलिली व चालवली ती खपच लोकहपरय
झाली हतचच नतर काढलल पसतक ससवाद सिकाऱयाशी व पहिलया पसतकाचया अनक
आवततया हनघालया याच दादाना कोण कौतक तयाचया जया-जया साहिहतयक हमतराकड आमिी
जायचो तयाचजवळ त याचा आवजषन उललख करायच व माझी ओळख करन दयायच अतयत
साि साहतवक पण दददलदार व मनहमळाऊ वयहिमतव मिणज आमच दादा
मी हवडिन गीत करीत अस दादा मला आवजषन ती ऐकवायला लावत व तयातील
तरटी काय िव काय नको ििी सागत गपपाचया ओघामधय तयानी एकदा सिजपण
हवडिन कावयातील गोम मला समजन साहगतली तयाचा मला खप फायदा झाला आता मी
आचायष अतरयावर हवडिन-गीताचा कायषकरम करतो याचिी दादाना खप कौतक अस
दौडमिील एका कायषकरमामधय उतकषठ हवडिन कावयाच पाररतोहरकिी दादाचयाच िसत
रघयायचा गोड योगिी आला
१९८० चया दशकात जािळपाडा गावात ढगफटी झाली िोती आसपासची ४-५ गावचया
गाव वाहन गली तयारठकाणी नतर आपदगरसतासाठी आशरम उि राहिल तया आशरमाचया
वयवसरापकानी दादाची खालील उची िी कहवता आशरमाचया परवश दारावर लावायची
परवानगी माहगतली दादानी ती ततकाळ दददली ती कहवता हतर हवराजमान झालयावर तया
ससरवर दानशर लोकानी दणगयाचा असा कािी वराषव कला की तयाची अवसरा दिळी माझी
झोळी अशी झाली तयाचया हया कहवतन दानाची व लोकहपरयतची अशी कािी उची
गाठली की हवचारता सोय नािी आज मिाराषटरातील अनक सामाहजक व सवािावी ससराचया
परवश-दारावर ती हवराजमान झाली असन तया सवष ससरावर दानवीर लोकाची खास
मिरनजर वळलली आि व तया ससरावर लाखो रपयाचया दणगयाचा वराषव झालला आि
अतनाषद माहसकाच सपादक शरी िान काळ यानी तयाचया माहसकाचया १९९०-९२ चया एका
अकामधय या कहवतला मख-पषठावर मनाच सरान सालकत दददल िोत याची आज आवजषन
आठवण यत
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
3
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सपादकीय
पावसाळा यऊ घातलला शरावण ओलीचचि चातमाषसाची सरवात वरन झप घणाऱया परतयक
रिात ईशवराच परहतचिि दददसणयाचा िा काळ खऱया रहसकाचया परतयक सपदनात सधया पाऊस
असल आहण पावसासोित गोिळ घालत असतील इतरिी असखय हवरय कणाचया पापणीत
उदयाची सवपन असतील कणाचया मनात कालचया आठवणी तर कठतरी कणीतरी अवहलया
ओजळीत आजच सख घऊन त अरघयष अदषय़ सयषनारायणाला दत असल आपापलया कोशात
िसन हखडकीचया काचवर उडणार अमताच चशतोड पािताना आज मन सातासमदरापार
पोिोचत आि परतयक नगणय वयहिमतवाची एक अजोड अहिवयिी िनन िा पाऊस साती
अवकाशाना जोडत आि
चिाचा घोट जनी गाणी ककवा आवडती वणिन आहण पाऊस या निमीचया समीकरणात आता
कठतरी माझ लपटॉप सदधा सामावन गल आि माझया हपढीसाठीच विी पनाची जागा आता
कीिोडष घऊ लागलाय यासाठी आमची हपढी िऱयाच टीका सदधा सिन करत पण तयाचवळी
आसमतात सामावन राहिललया पावसासारखयाच आमचया सवदना सदधा आसमतात
सामावलया आित आज मी जर िसन ि शबद टाईप करत आि तरन दरवर कदाहचत
सातासमदरापार िसन कणीतरी उदयाच ि शबद वाचत असल िी िावनाच िारावन टाकणारी
आि अहिवयिीच ि िककाच माधयम माझयासारखया शकडोना उपलबि करन दणयात माझा
िातिार लागतो आि ि तर आणखी खास तयामळच आज माझ आहण माझया लपटॉपच सदधा
एक आगळवगळ नात आि
तसच नात आि माझ आहण माझया वाचकाच माझया मनात उठणाऱया परतयक कलपनचा
माझया सवपनाचा आशा-अपिाचा आठवणीचा आनदाचा दःखाचा सगळयाचाच साराश िनन
िा ईतयरषचा अक िरारी तो आि माझया परतयक वाचकाचया मनाला माझया मनाशी आहण
इतराचया मनाशी जोडन आपल सवतःच अस एक आगळवगळ आतरजाल तयार करतो आि
तयाचयासोित माझ मतष सवपन सदधा िराऱया घत आि
4
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अवकाशात हविरताना तयाला माझयासारखच अनक पिी हमळतील सवपनाच पख घऊन
िरारणार तया सगळयानाच माझा इरन सलाम
कळाव लोि असावा
सजा
5
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अनकरमहणका
१ आमच दादा अहवनाश िोम ६
२ टरक माहणकडोि िवलिव ११
३ शाळचा पहिला दददवस त शवटचा अलका १६
४ जयषठ कवहयतरी शाता शळक याचया सिवासातील
ससमरणीय िण उपदर चचचोर २१
५ स दा रडक आहण सदानद आनद घार ३३
६ आमच कसपलासस जॉईन करा सागर कोकण ३८
७ कद ४३
८ चजदगी का सफर परशात कलकणी ४९
6
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उची
जया ची बयग फलन आली
तया नी दोन फल दययवीत
जया च सर जळन आल
तया नी दोन गयणी दययवीत
जया चय अागणयत झकल ढग
तया नी ओाजळ पयणी दययव
आपल शरीमात हद तया नी
ररत करन भरन घयव
आभयळय-एवढी जया ची उाची
तया नी थोड खयली यव
मयतीत जया च जनम मळल
तया नय खया दययवरती घयव
hellipदततय हलसगीकरhellip
ईतयरथ चा हा अक कवी दतता हलसगीकर याचया समतीला समरपित
7
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच दादा
१० जनला सकाळी वतषमानपतर वाचली अन परचड िकका िसला मला वडील ििसमान
असणार कवी-हमतर शरी दतताजी िलसगीकर याच सोलापरला दखद हनिन झाल िोत माझ
मन एकदम २३-२४ वर माग गल १९८८ ला मी िक ऑफ इहडया मधय सोलापरला िदली
िोऊन गलो व तयानतर माझ पहिल पसतक तमिी अन तमची मल जल १९८९ मधय परहसदध
झाल त शरी दतताजीना िट दणयासाठी मी गलो िोतो हजचया अपार कषामळ आमिी ि
दददवस पहिल तया माझया आईला मी माझ पसतक अपषण कलयाच वाचन दतताजीनी तयाच
कारण हवचारल मी साहगतल तयानीिी तयाची आईवर कलली कहवता मला लगच वाचन
दाखवली आमिा दोघाच डोळ किी पाणवल ि जाणवलच नािी आमिा दोघाच लिानपण
अतयत दाररदरयात कषात व िलाखीत गल असलयामळ आमचया मनाचया तारा कविा जळलया
त आमिा दोघानािी कळल नािी हवचार जळल मतर वाढल सिवास वाढला सलगी वाढली
आहण दतताजी आमच दादा कविा झाल ििी कळल नािी
मी नकतयाच साहिहतयक हवशवात परवश कलयामळ व दतताजीसारख मानयवर कवीची मतरी
तयामळ मीिी सोलापरला साहिहतयक हवशवामधय वावर लागलो िोतो दतताजी मला हवहवि
साहिहतयकाकड कवीकड घऊन जायच आवजषन ओळख करन दयायच तयाचयामळच
आयषयातील पहिलया कवी-समलनात मला माझया कहवता सादर करायची सिी हमळाली व
राना पवार याचयासारखया दददगगज कहविरोिर मनसोि गपपा मारायचा योगिी आला
किर तलावाकाठी असललया दतताजीचया घरी आमचया गपपाचया मददफली जमायला लागलया
माझया पसतकाची ३ वराषत हतसरी आवतती हनघाली याच दतताजीना खप अपरप मग तयानी
आहण माझा एक हमतर जयत राळरासकर यानी पढाकार घऊन हतसऱया आवततीचा परकाशन
समारििी घडवन आणला नमकसपया तयाच दददवशी शरी िाळासािि ठाकर याची सोलापरातील
पहिलीच सिा (१६ म १९९३) सोलापरात जािीर झाली आता आमचया परकाशन
सोिळयाला ददकती लोक यणार हया माझया शकवर दादानी िीर दददलाव आमचा परकाशन
8
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सोिळा दीड-दोनश लोकाचया उपहसरतीत छानपकी पार पडला दादाचयाच परोतसािनान पढ
मी वरषिर दतरण िारत मधय एक माहलका मी हलिली व चालवली ती खपच लोकहपरय
झाली हतचच नतर काढलल पसतक ससवाद सिकाऱयाशी व पहिलया पसतकाचया अनक
आवततया हनघालया याच दादाना कोण कौतक तयाचया जया-जया साहिहतयक हमतराकड आमिी
जायचो तयाचजवळ त याचा आवजषन उललख करायच व माझी ओळख करन दयायच अतयत
साि साहतवक पण दददलदार व मनहमळाऊ वयहिमतव मिणज आमच दादा
मी हवडिन गीत करीत अस दादा मला आवजषन ती ऐकवायला लावत व तयातील
तरटी काय िव काय नको ििी सागत गपपाचया ओघामधय तयानी एकदा सिजपण
हवडिन कावयातील गोम मला समजन साहगतली तयाचा मला खप फायदा झाला आता मी
आचायष अतरयावर हवडिन-गीताचा कायषकरम करतो याचिी दादाना खप कौतक अस
दौडमिील एका कायषकरमामधय उतकषठ हवडिन कावयाच पाररतोहरकिी दादाचयाच िसत
रघयायचा गोड योगिी आला
१९८० चया दशकात जािळपाडा गावात ढगफटी झाली िोती आसपासची ४-५ गावचया
गाव वाहन गली तयारठकाणी नतर आपदगरसतासाठी आशरम उि राहिल तया आशरमाचया
वयवसरापकानी दादाची खालील उची िी कहवता आशरमाचया परवश दारावर लावायची
परवानगी माहगतली दादानी ती ततकाळ दददली ती कहवता हतर हवराजमान झालयावर तया
ससरवर दानशर लोकानी दणगयाचा असा कािी वराषव कला की तयाची अवसरा दिळी माझी
झोळी अशी झाली तयाचया हया कहवतन दानाची व लोकहपरयतची अशी कािी उची
गाठली की हवचारता सोय नािी आज मिाराषटरातील अनक सामाहजक व सवािावी ससराचया
परवश-दारावर ती हवराजमान झाली असन तया सवष ससरावर दानवीर लोकाची खास
मिरनजर वळलली आि व तया ससरावर लाखो रपयाचया दणगयाचा वराषव झालला आि
अतनाषद माहसकाच सपादक शरी िान काळ यानी तयाचया माहसकाचया १९९०-९२ चया एका
अकामधय या कहवतला मख-पषठावर मनाच सरान सालकत दददल िोत याची आज आवजषन
आठवण यत
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
4
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अवकाशात हविरताना तयाला माझयासारखच अनक पिी हमळतील सवपनाच पख घऊन
िरारणार तया सगळयानाच माझा इरन सलाम
कळाव लोि असावा
सजा
5
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अनकरमहणका
१ आमच दादा अहवनाश िोम ६
२ टरक माहणकडोि िवलिव ११
३ शाळचा पहिला दददवस त शवटचा अलका १६
४ जयषठ कवहयतरी शाता शळक याचया सिवासातील
ससमरणीय िण उपदर चचचोर २१
५ स दा रडक आहण सदानद आनद घार ३३
६ आमच कसपलासस जॉईन करा सागर कोकण ३८
७ कद ४३
८ चजदगी का सफर परशात कलकणी ४९
6
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उची
जया ची बयग फलन आली
तया नी दोन फल दययवीत
जया च सर जळन आल
तया नी दोन गयणी दययवीत
जया चय अागणयत झकल ढग
तया नी ओाजळ पयणी दययव
आपल शरीमात हद तया नी
ररत करन भरन घयव
आभयळय-एवढी जया ची उाची
तया नी थोड खयली यव
मयतीत जया च जनम मळल
तया नय खया दययवरती घयव
hellipदततय हलसगीकरhellip
ईतयरथ चा हा अक कवी दतता हलसगीकर याचया समतीला समरपित
7
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच दादा
१० जनला सकाळी वतषमानपतर वाचली अन परचड िकका िसला मला वडील ििसमान
असणार कवी-हमतर शरी दतताजी िलसगीकर याच सोलापरला दखद हनिन झाल िोत माझ
मन एकदम २३-२४ वर माग गल १९८८ ला मी िक ऑफ इहडया मधय सोलापरला िदली
िोऊन गलो व तयानतर माझ पहिल पसतक तमिी अन तमची मल जल १९८९ मधय परहसदध
झाल त शरी दतताजीना िट दणयासाठी मी गलो िोतो हजचया अपार कषामळ आमिी ि
दददवस पहिल तया माझया आईला मी माझ पसतक अपषण कलयाच वाचन दतताजीनी तयाच
कारण हवचारल मी साहगतल तयानीिी तयाची आईवर कलली कहवता मला लगच वाचन
दाखवली आमिा दोघाच डोळ किी पाणवल ि जाणवलच नािी आमिा दोघाच लिानपण
अतयत दाररदरयात कषात व िलाखीत गल असलयामळ आमचया मनाचया तारा कविा जळलया
त आमिा दोघानािी कळल नािी हवचार जळल मतर वाढल सिवास वाढला सलगी वाढली
आहण दतताजी आमच दादा कविा झाल ििी कळल नािी
मी नकतयाच साहिहतयक हवशवात परवश कलयामळ व दतताजीसारख मानयवर कवीची मतरी
तयामळ मीिी सोलापरला साहिहतयक हवशवामधय वावर लागलो िोतो दतताजी मला हवहवि
साहिहतयकाकड कवीकड घऊन जायच आवजषन ओळख करन दयायच तयाचयामळच
आयषयातील पहिलया कवी-समलनात मला माझया कहवता सादर करायची सिी हमळाली व
राना पवार याचयासारखया दददगगज कहविरोिर मनसोि गपपा मारायचा योगिी आला
किर तलावाकाठी असललया दतताजीचया घरी आमचया गपपाचया मददफली जमायला लागलया
माझया पसतकाची ३ वराषत हतसरी आवतती हनघाली याच दतताजीना खप अपरप मग तयानी
आहण माझा एक हमतर जयत राळरासकर यानी पढाकार घऊन हतसऱया आवततीचा परकाशन
समारििी घडवन आणला नमकसपया तयाच दददवशी शरी िाळासािि ठाकर याची सोलापरातील
पहिलीच सिा (१६ म १९९३) सोलापरात जािीर झाली आता आमचया परकाशन
सोिळयाला ददकती लोक यणार हया माझया शकवर दादानी िीर दददलाव आमचा परकाशन
8
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सोिळा दीड-दोनश लोकाचया उपहसरतीत छानपकी पार पडला दादाचयाच परोतसािनान पढ
मी वरषिर दतरण िारत मधय एक माहलका मी हलिली व चालवली ती खपच लोकहपरय
झाली हतचच नतर काढलल पसतक ससवाद सिकाऱयाशी व पहिलया पसतकाचया अनक
आवततया हनघालया याच दादाना कोण कौतक तयाचया जया-जया साहिहतयक हमतराकड आमिी
जायचो तयाचजवळ त याचा आवजषन उललख करायच व माझी ओळख करन दयायच अतयत
साि साहतवक पण दददलदार व मनहमळाऊ वयहिमतव मिणज आमच दादा
मी हवडिन गीत करीत अस दादा मला आवजषन ती ऐकवायला लावत व तयातील
तरटी काय िव काय नको ििी सागत गपपाचया ओघामधय तयानी एकदा सिजपण
हवडिन कावयातील गोम मला समजन साहगतली तयाचा मला खप फायदा झाला आता मी
आचायष अतरयावर हवडिन-गीताचा कायषकरम करतो याचिी दादाना खप कौतक अस
दौडमिील एका कायषकरमामधय उतकषठ हवडिन कावयाच पाररतोहरकिी दादाचयाच िसत
रघयायचा गोड योगिी आला
१९८० चया दशकात जािळपाडा गावात ढगफटी झाली िोती आसपासची ४-५ गावचया
गाव वाहन गली तयारठकाणी नतर आपदगरसतासाठी आशरम उि राहिल तया आशरमाचया
वयवसरापकानी दादाची खालील उची िी कहवता आशरमाचया परवश दारावर लावायची
परवानगी माहगतली दादानी ती ततकाळ दददली ती कहवता हतर हवराजमान झालयावर तया
ससरवर दानशर लोकानी दणगयाचा असा कािी वराषव कला की तयाची अवसरा दिळी माझी
झोळी अशी झाली तयाचया हया कहवतन दानाची व लोकहपरयतची अशी कािी उची
गाठली की हवचारता सोय नािी आज मिाराषटरातील अनक सामाहजक व सवािावी ससराचया
परवश-दारावर ती हवराजमान झाली असन तया सवष ससरावर दानवीर लोकाची खास
मिरनजर वळलली आि व तया ससरावर लाखो रपयाचया दणगयाचा वराषव झालला आि
अतनाषद माहसकाच सपादक शरी िान काळ यानी तयाचया माहसकाचया १९९०-९२ चया एका
अकामधय या कहवतला मख-पषठावर मनाच सरान सालकत दददल िोत याची आज आवजषन
आठवण यत
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
5
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अनकरमहणका
१ आमच दादा अहवनाश िोम ६
२ टरक माहणकडोि िवलिव ११
३ शाळचा पहिला दददवस त शवटचा अलका १६
४ जयषठ कवहयतरी शाता शळक याचया सिवासातील
ससमरणीय िण उपदर चचचोर २१
५ स दा रडक आहण सदानद आनद घार ३३
६ आमच कसपलासस जॉईन करा सागर कोकण ३८
७ कद ४३
८ चजदगी का सफर परशात कलकणी ४९
6
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उची
जया ची बयग फलन आली
तया नी दोन फल दययवीत
जया च सर जळन आल
तया नी दोन गयणी दययवीत
जया चय अागणयत झकल ढग
तया नी ओाजळ पयणी दययव
आपल शरीमात हद तया नी
ररत करन भरन घयव
आभयळय-एवढी जया ची उाची
तया नी थोड खयली यव
मयतीत जया च जनम मळल
तया नय खया दययवरती घयव
hellipदततय हलसगीकरhellip
ईतयरथ चा हा अक कवी दतता हलसगीकर याचया समतीला समरपित
7
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच दादा
१० जनला सकाळी वतषमानपतर वाचली अन परचड िकका िसला मला वडील ििसमान
असणार कवी-हमतर शरी दतताजी िलसगीकर याच सोलापरला दखद हनिन झाल िोत माझ
मन एकदम २३-२४ वर माग गल १९८८ ला मी िक ऑफ इहडया मधय सोलापरला िदली
िोऊन गलो व तयानतर माझ पहिल पसतक तमिी अन तमची मल जल १९८९ मधय परहसदध
झाल त शरी दतताजीना िट दणयासाठी मी गलो िोतो हजचया अपार कषामळ आमिी ि
दददवस पहिल तया माझया आईला मी माझ पसतक अपषण कलयाच वाचन दतताजीनी तयाच
कारण हवचारल मी साहगतल तयानीिी तयाची आईवर कलली कहवता मला लगच वाचन
दाखवली आमिा दोघाच डोळ किी पाणवल ि जाणवलच नािी आमिा दोघाच लिानपण
अतयत दाररदरयात कषात व िलाखीत गल असलयामळ आमचया मनाचया तारा कविा जळलया
त आमिा दोघानािी कळल नािी हवचार जळल मतर वाढल सिवास वाढला सलगी वाढली
आहण दतताजी आमच दादा कविा झाल ििी कळल नािी
मी नकतयाच साहिहतयक हवशवात परवश कलयामळ व दतताजीसारख मानयवर कवीची मतरी
तयामळ मीिी सोलापरला साहिहतयक हवशवामधय वावर लागलो िोतो दतताजी मला हवहवि
साहिहतयकाकड कवीकड घऊन जायच आवजषन ओळख करन दयायच तयाचयामळच
आयषयातील पहिलया कवी-समलनात मला माझया कहवता सादर करायची सिी हमळाली व
राना पवार याचयासारखया दददगगज कहविरोिर मनसोि गपपा मारायचा योगिी आला
किर तलावाकाठी असललया दतताजीचया घरी आमचया गपपाचया मददफली जमायला लागलया
माझया पसतकाची ३ वराषत हतसरी आवतती हनघाली याच दतताजीना खप अपरप मग तयानी
आहण माझा एक हमतर जयत राळरासकर यानी पढाकार घऊन हतसऱया आवततीचा परकाशन
समारििी घडवन आणला नमकसपया तयाच दददवशी शरी िाळासािि ठाकर याची सोलापरातील
पहिलीच सिा (१६ म १९९३) सोलापरात जािीर झाली आता आमचया परकाशन
सोिळयाला ददकती लोक यणार हया माझया शकवर दादानी िीर दददलाव आमचा परकाशन
8
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सोिळा दीड-दोनश लोकाचया उपहसरतीत छानपकी पार पडला दादाचयाच परोतसािनान पढ
मी वरषिर दतरण िारत मधय एक माहलका मी हलिली व चालवली ती खपच लोकहपरय
झाली हतचच नतर काढलल पसतक ससवाद सिकाऱयाशी व पहिलया पसतकाचया अनक
आवततया हनघालया याच दादाना कोण कौतक तयाचया जया-जया साहिहतयक हमतराकड आमिी
जायचो तयाचजवळ त याचा आवजषन उललख करायच व माझी ओळख करन दयायच अतयत
साि साहतवक पण दददलदार व मनहमळाऊ वयहिमतव मिणज आमच दादा
मी हवडिन गीत करीत अस दादा मला आवजषन ती ऐकवायला लावत व तयातील
तरटी काय िव काय नको ििी सागत गपपाचया ओघामधय तयानी एकदा सिजपण
हवडिन कावयातील गोम मला समजन साहगतली तयाचा मला खप फायदा झाला आता मी
आचायष अतरयावर हवडिन-गीताचा कायषकरम करतो याचिी दादाना खप कौतक अस
दौडमिील एका कायषकरमामधय उतकषठ हवडिन कावयाच पाररतोहरकिी दादाचयाच िसत
रघयायचा गोड योगिी आला
१९८० चया दशकात जािळपाडा गावात ढगफटी झाली िोती आसपासची ४-५ गावचया
गाव वाहन गली तयारठकाणी नतर आपदगरसतासाठी आशरम उि राहिल तया आशरमाचया
वयवसरापकानी दादाची खालील उची िी कहवता आशरमाचया परवश दारावर लावायची
परवानगी माहगतली दादानी ती ततकाळ दददली ती कहवता हतर हवराजमान झालयावर तया
ससरवर दानशर लोकानी दणगयाचा असा कािी वराषव कला की तयाची अवसरा दिळी माझी
झोळी अशी झाली तयाचया हया कहवतन दानाची व लोकहपरयतची अशी कािी उची
गाठली की हवचारता सोय नािी आज मिाराषटरातील अनक सामाहजक व सवािावी ससराचया
परवश-दारावर ती हवराजमान झाली असन तया सवष ससरावर दानवीर लोकाची खास
मिरनजर वळलली आि व तया ससरावर लाखो रपयाचया दणगयाचा वराषव झालला आि
अतनाषद माहसकाच सपादक शरी िान काळ यानी तयाचया माहसकाचया १९९०-९२ चया एका
अकामधय या कहवतला मख-पषठावर मनाच सरान सालकत दददल िोत याची आज आवजषन
आठवण यत
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
6
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उची
जया ची बयग फलन आली
तया नी दोन फल दययवीत
जया च सर जळन आल
तया नी दोन गयणी दययवीत
जया चय अागणयत झकल ढग
तया नी ओाजळ पयणी दययव
आपल शरीमात हद तया नी
ररत करन भरन घयव
आभयळय-एवढी जया ची उाची
तया नी थोड खयली यव
मयतीत जया च जनम मळल
तया नय खया दययवरती घयव
hellipदततय हलसगीकरhellip
ईतयरथ चा हा अक कवी दतता हलसगीकर याचया समतीला समरपित
7
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच दादा
१० जनला सकाळी वतषमानपतर वाचली अन परचड िकका िसला मला वडील ििसमान
असणार कवी-हमतर शरी दतताजी िलसगीकर याच सोलापरला दखद हनिन झाल िोत माझ
मन एकदम २३-२४ वर माग गल १९८८ ला मी िक ऑफ इहडया मधय सोलापरला िदली
िोऊन गलो व तयानतर माझ पहिल पसतक तमिी अन तमची मल जल १९८९ मधय परहसदध
झाल त शरी दतताजीना िट दणयासाठी मी गलो िोतो हजचया अपार कषामळ आमिी ि
दददवस पहिल तया माझया आईला मी माझ पसतक अपषण कलयाच वाचन दतताजीनी तयाच
कारण हवचारल मी साहगतल तयानीिी तयाची आईवर कलली कहवता मला लगच वाचन
दाखवली आमिा दोघाच डोळ किी पाणवल ि जाणवलच नािी आमिा दोघाच लिानपण
अतयत दाररदरयात कषात व िलाखीत गल असलयामळ आमचया मनाचया तारा कविा जळलया
त आमिा दोघानािी कळल नािी हवचार जळल मतर वाढल सिवास वाढला सलगी वाढली
आहण दतताजी आमच दादा कविा झाल ििी कळल नािी
मी नकतयाच साहिहतयक हवशवात परवश कलयामळ व दतताजीसारख मानयवर कवीची मतरी
तयामळ मीिी सोलापरला साहिहतयक हवशवामधय वावर लागलो िोतो दतताजी मला हवहवि
साहिहतयकाकड कवीकड घऊन जायच आवजषन ओळख करन दयायच तयाचयामळच
आयषयातील पहिलया कवी-समलनात मला माझया कहवता सादर करायची सिी हमळाली व
राना पवार याचयासारखया दददगगज कहविरोिर मनसोि गपपा मारायचा योगिी आला
किर तलावाकाठी असललया दतताजीचया घरी आमचया गपपाचया मददफली जमायला लागलया
माझया पसतकाची ३ वराषत हतसरी आवतती हनघाली याच दतताजीना खप अपरप मग तयानी
आहण माझा एक हमतर जयत राळरासकर यानी पढाकार घऊन हतसऱया आवततीचा परकाशन
समारििी घडवन आणला नमकसपया तयाच दददवशी शरी िाळासािि ठाकर याची सोलापरातील
पहिलीच सिा (१६ म १९९३) सोलापरात जािीर झाली आता आमचया परकाशन
सोिळयाला ददकती लोक यणार हया माझया शकवर दादानी िीर दददलाव आमचा परकाशन
8
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सोिळा दीड-दोनश लोकाचया उपहसरतीत छानपकी पार पडला दादाचयाच परोतसािनान पढ
मी वरषिर दतरण िारत मधय एक माहलका मी हलिली व चालवली ती खपच लोकहपरय
झाली हतचच नतर काढलल पसतक ससवाद सिकाऱयाशी व पहिलया पसतकाचया अनक
आवततया हनघालया याच दादाना कोण कौतक तयाचया जया-जया साहिहतयक हमतराकड आमिी
जायचो तयाचजवळ त याचा आवजषन उललख करायच व माझी ओळख करन दयायच अतयत
साि साहतवक पण दददलदार व मनहमळाऊ वयहिमतव मिणज आमच दादा
मी हवडिन गीत करीत अस दादा मला आवजषन ती ऐकवायला लावत व तयातील
तरटी काय िव काय नको ििी सागत गपपाचया ओघामधय तयानी एकदा सिजपण
हवडिन कावयातील गोम मला समजन साहगतली तयाचा मला खप फायदा झाला आता मी
आचायष अतरयावर हवडिन-गीताचा कायषकरम करतो याचिी दादाना खप कौतक अस
दौडमिील एका कायषकरमामधय उतकषठ हवडिन कावयाच पाररतोहरकिी दादाचयाच िसत
रघयायचा गोड योगिी आला
१९८० चया दशकात जािळपाडा गावात ढगफटी झाली िोती आसपासची ४-५ गावचया
गाव वाहन गली तयारठकाणी नतर आपदगरसतासाठी आशरम उि राहिल तया आशरमाचया
वयवसरापकानी दादाची खालील उची िी कहवता आशरमाचया परवश दारावर लावायची
परवानगी माहगतली दादानी ती ततकाळ दददली ती कहवता हतर हवराजमान झालयावर तया
ससरवर दानशर लोकानी दणगयाचा असा कािी वराषव कला की तयाची अवसरा दिळी माझी
झोळी अशी झाली तयाचया हया कहवतन दानाची व लोकहपरयतची अशी कािी उची
गाठली की हवचारता सोय नािी आज मिाराषटरातील अनक सामाहजक व सवािावी ससराचया
परवश-दारावर ती हवराजमान झाली असन तया सवष ससरावर दानवीर लोकाची खास
मिरनजर वळलली आि व तया ससरावर लाखो रपयाचया दणगयाचा वराषव झालला आि
अतनाषद माहसकाच सपादक शरी िान काळ यानी तयाचया माहसकाचया १९९०-९२ चया एका
अकामधय या कहवतला मख-पषठावर मनाच सरान सालकत दददल िोत याची आज आवजषन
आठवण यत
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
7
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच दादा
१० जनला सकाळी वतषमानपतर वाचली अन परचड िकका िसला मला वडील ििसमान
असणार कवी-हमतर शरी दतताजी िलसगीकर याच सोलापरला दखद हनिन झाल िोत माझ
मन एकदम २३-२४ वर माग गल १९८८ ला मी िक ऑफ इहडया मधय सोलापरला िदली
िोऊन गलो व तयानतर माझ पहिल पसतक तमिी अन तमची मल जल १९८९ मधय परहसदध
झाल त शरी दतताजीना िट दणयासाठी मी गलो िोतो हजचया अपार कषामळ आमिी ि
दददवस पहिल तया माझया आईला मी माझ पसतक अपषण कलयाच वाचन दतताजीनी तयाच
कारण हवचारल मी साहगतल तयानीिी तयाची आईवर कलली कहवता मला लगच वाचन
दाखवली आमिा दोघाच डोळ किी पाणवल ि जाणवलच नािी आमिा दोघाच लिानपण
अतयत दाररदरयात कषात व िलाखीत गल असलयामळ आमचया मनाचया तारा कविा जळलया
त आमिा दोघानािी कळल नािी हवचार जळल मतर वाढल सिवास वाढला सलगी वाढली
आहण दतताजी आमच दादा कविा झाल ििी कळल नािी
मी नकतयाच साहिहतयक हवशवात परवश कलयामळ व दतताजीसारख मानयवर कवीची मतरी
तयामळ मीिी सोलापरला साहिहतयक हवशवामधय वावर लागलो िोतो दतताजी मला हवहवि
साहिहतयकाकड कवीकड घऊन जायच आवजषन ओळख करन दयायच तयाचयामळच
आयषयातील पहिलया कवी-समलनात मला माझया कहवता सादर करायची सिी हमळाली व
राना पवार याचयासारखया दददगगज कहविरोिर मनसोि गपपा मारायचा योगिी आला
किर तलावाकाठी असललया दतताजीचया घरी आमचया गपपाचया मददफली जमायला लागलया
माझया पसतकाची ३ वराषत हतसरी आवतती हनघाली याच दतताजीना खप अपरप मग तयानी
आहण माझा एक हमतर जयत राळरासकर यानी पढाकार घऊन हतसऱया आवततीचा परकाशन
समारििी घडवन आणला नमकसपया तयाच दददवशी शरी िाळासािि ठाकर याची सोलापरातील
पहिलीच सिा (१६ म १९९३) सोलापरात जािीर झाली आता आमचया परकाशन
सोिळयाला ददकती लोक यणार हया माझया शकवर दादानी िीर दददलाव आमचा परकाशन
8
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सोिळा दीड-दोनश लोकाचया उपहसरतीत छानपकी पार पडला दादाचयाच परोतसािनान पढ
मी वरषिर दतरण िारत मधय एक माहलका मी हलिली व चालवली ती खपच लोकहपरय
झाली हतचच नतर काढलल पसतक ससवाद सिकाऱयाशी व पहिलया पसतकाचया अनक
आवततया हनघालया याच दादाना कोण कौतक तयाचया जया-जया साहिहतयक हमतराकड आमिी
जायचो तयाचजवळ त याचा आवजषन उललख करायच व माझी ओळख करन दयायच अतयत
साि साहतवक पण दददलदार व मनहमळाऊ वयहिमतव मिणज आमच दादा
मी हवडिन गीत करीत अस दादा मला आवजषन ती ऐकवायला लावत व तयातील
तरटी काय िव काय नको ििी सागत गपपाचया ओघामधय तयानी एकदा सिजपण
हवडिन कावयातील गोम मला समजन साहगतली तयाचा मला खप फायदा झाला आता मी
आचायष अतरयावर हवडिन-गीताचा कायषकरम करतो याचिी दादाना खप कौतक अस
दौडमिील एका कायषकरमामधय उतकषठ हवडिन कावयाच पाररतोहरकिी दादाचयाच िसत
रघयायचा गोड योगिी आला
१९८० चया दशकात जािळपाडा गावात ढगफटी झाली िोती आसपासची ४-५ गावचया
गाव वाहन गली तयारठकाणी नतर आपदगरसतासाठी आशरम उि राहिल तया आशरमाचया
वयवसरापकानी दादाची खालील उची िी कहवता आशरमाचया परवश दारावर लावायची
परवानगी माहगतली दादानी ती ततकाळ दददली ती कहवता हतर हवराजमान झालयावर तया
ससरवर दानशर लोकानी दणगयाचा असा कािी वराषव कला की तयाची अवसरा दिळी माझी
झोळी अशी झाली तयाचया हया कहवतन दानाची व लोकहपरयतची अशी कािी उची
गाठली की हवचारता सोय नािी आज मिाराषटरातील अनक सामाहजक व सवािावी ससराचया
परवश-दारावर ती हवराजमान झाली असन तया सवष ससरावर दानवीर लोकाची खास
मिरनजर वळलली आि व तया ससरावर लाखो रपयाचया दणगयाचा वराषव झालला आि
अतनाषद माहसकाच सपादक शरी िान काळ यानी तयाचया माहसकाचया १९९०-९२ चया एका
अकामधय या कहवतला मख-पषठावर मनाच सरान सालकत दददल िोत याची आज आवजषन
आठवण यत
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
8
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सोिळा दीड-दोनश लोकाचया उपहसरतीत छानपकी पार पडला दादाचयाच परोतसािनान पढ
मी वरषिर दतरण िारत मधय एक माहलका मी हलिली व चालवली ती खपच लोकहपरय
झाली हतचच नतर काढलल पसतक ससवाद सिकाऱयाशी व पहिलया पसतकाचया अनक
आवततया हनघालया याच दादाना कोण कौतक तयाचया जया-जया साहिहतयक हमतराकड आमिी
जायचो तयाचजवळ त याचा आवजषन उललख करायच व माझी ओळख करन दयायच अतयत
साि साहतवक पण दददलदार व मनहमळाऊ वयहिमतव मिणज आमच दादा
मी हवडिन गीत करीत अस दादा मला आवजषन ती ऐकवायला लावत व तयातील
तरटी काय िव काय नको ििी सागत गपपाचया ओघामधय तयानी एकदा सिजपण
हवडिन कावयातील गोम मला समजन साहगतली तयाचा मला खप फायदा झाला आता मी
आचायष अतरयावर हवडिन-गीताचा कायषकरम करतो याचिी दादाना खप कौतक अस
दौडमिील एका कायषकरमामधय उतकषठ हवडिन कावयाच पाररतोहरकिी दादाचयाच िसत
रघयायचा गोड योगिी आला
१९८० चया दशकात जािळपाडा गावात ढगफटी झाली िोती आसपासची ४-५ गावचया
गाव वाहन गली तयारठकाणी नतर आपदगरसतासाठी आशरम उि राहिल तया आशरमाचया
वयवसरापकानी दादाची खालील उची िी कहवता आशरमाचया परवश दारावर लावायची
परवानगी माहगतली दादानी ती ततकाळ दददली ती कहवता हतर हवराजमान झालयावर तया
ससरवर दानशर लोकानी दणगयाचा असा कािी वराषव कला की तयाची अवसरा दिळी माझी
झोळी अशी झाली तयाचया हया कहवतन दानाची व लोकहपरयतची अशी कािी उची
गाठली की हवचारता सोय नािी आज मिाराषटरातील अनक सामाहजक व सवािावी ससराचया
परवश-दारावर ती हवराजमान झाली असन तया सवष ससरावर दानवीर लोकाची खास
मिरनजर वळलली आि व तया ससरावर लाखो रपयाचया दणगयाचा वराषव झालला आि
अतनाषद माहसकाच सपादक शरी िान काळ यानी तयाचया माहसकाचया १९९०-९२ चया एका
अकामधय या कहवतला मख-पषठावर मनाच सरान सालकत दददल िोत याची आज आवजषन
आठवण यत
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
9
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
१९९४ साली मी पणयात परत िदली िोऊन आलो तयानत दादा पणयात कविािी आल की
पहिला फोन मला असायचा अहवनाश मी पणयात आलो आि इतक दददवस मककाम आि
दादाना पणयातील वाितक रसत वगवगळी रठकाण लािची अतर याििल एकपरकारची
काळजी वाटायची मग तयाना तयाचया हवहवि साहिहतयक हमतराकड घऊन जायची जिािदारी
आपसक माझयाकड यायची आमिीिी आमचया M-80 वर मनसोि चिडायचो पलचया ८१
वया वाढदददवसाच दददवशी दादाचा एकदम सकाळीच फोन
मी पणयात आललो आि आपलयाला िाई-कड ( पल) जायच आि तयाच नव घर माहितय
का अधयाष तासात आमिी पलचया घरी िजर पल तविा खप आजारी िोत आमिी
पषपगचछ दऊन तयाच अहिषचचतन कल दतताजीकड पाहन पलमिणाल नाव आठवत
नािी दतताजीनी नाव साहगतलयावर पलनी ततकाळ कोटी कली िा सलगी करतोअस लोक
मिणतात खर तयािी अवसरत पलचया हया ततकाळ कोटीवर उपहसरतामधय जोरदार िशा
हपकला
दादानी तयाची उनिातलया चादणयात व चाहल वसताची ि दोन कावय सगरि मला
परमान िट दददल ती माझी लाख मोलाची ठव आि माझया घरी दादा आल की यरिी
गपपाचया मददफली रगायचया असच एकदा दादा आल िोत तविा दादाचया ३-४ गाजललया
कहवता ( चट चट चाललत नाजक पाय रगावली आई व उची ) दादानी गाऊन दाखवली व
ती मी टप करन ठवलली आि
दादाचया कहवतत िवय दददवय अस नािी तयाििल तयाना खत नािी पण तयाचया कहवतत
सवानिहत आि हनसगषहसदध आढयता व रसगि तयात ओतपरत िरलला आि माणसातील
सदभावनला मनापासन िाक मारणारी आि आविान करणारी अशी दादाची कहवता आि
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
10
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वडीलिाऱयावर व जीवनावर आई आहण गरवर शरदधा ठवणारी आि मिणनच ती मनाला
िावत आत कठतरी मनात जाऊन रतन िसत िच मितवाच असा आमचा मनमोकळा
सालस परमळ व दददलदार कवी हमतर आज आमचयात नसला तरी तयाचया असखय कहवता
आपणा सवाानाच कायमचया सार व आनद दतील मागषदशषन करतील याििन खातरी आि
अशा आमचया दादाना हवनमर शरदधाजली
अहवनाश िोम
३ कहलपका सोसायटी शीला हविार
वसाित कव रोड पण-३८
(भरमणधवनी ९८८१६-४०४४७)
avinashbhome2004yahoocoin
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
11
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
टरक माहणकडोि
हववक आहण िरश दोघिी टरक ला गल इर समीर आहण हवनया परीिा दताित आपण मातर
काय करायच अस निमीचा परशन घऊन दददनया दारात उिा मी तयाला मिणालो सधया झोपा
काढ दोघाचया परीिा सपलया मिणज आपणिी जाऊ टरक ला तसा तो जरासा खश झाला
आहण घरी जाऊन टरक चया तयारीला लागला आता तस मलािी तयारीला लागण िाग िोतच
मिणायला कारण जना टनट आता िरपर हझजला िोता नवीन आणायचा िोता िरपर
शॉचपग करायची िोती मग दददनयालाच घऊन गलो आहण सगळी तयारी करन घतली समीर
आहण हवनया परीिा दऊन आल आहण आमिी अस चौघ हनघालो हववक आहण िरश हयाना
आमिी मिलयाच पोइनटला गाठणार िोतो हया टोळीचा मिोरकसपया मीच नकाशा टनट िटरी
दोऱया माझयाच कड मगी पाणी फसटषएड हडशस िाडी िाकीचयाकड िोलता िोलता आमिी
गाडीतन खाली उतरलो आहण माहणकडोिचया मागचया िाजला उतरलो
माहणक डोि मिणज जननर मिील एक मसत रठकाण पाणीच पाणी आहण आजिाजला टरकसष ला
खणावणार उचच उच डोगरकड हिरवळ मसत सगळ हया आिी इर आमिी आलो नवितो
मिणज मी सोडन िाकीच मी लिानपणी आलो िोतो हशवनरी नाणघाट वगर वगर पाहिल
िोत इतकसपयात दददनया न समोरचा िोडष वाचला इर हििट आढळन यतात कपया गटान
ददफराव िातात काठी अनयरा आणखी शसतर िाळगाव झाल दददनया अगदी गार पडला
कसािसा तयाला समजावन आमिी पढ हनघालो माहणकडोि चया िाज िाज न आमिाला
नाणघाटात जायच िोत दपारी ऊन जरा जासतच लागत िोत इतकसपयात पाणीिी सपल िोत
समीर िाटलया िरायला पाणयाकड गला आमिी हतघ इर जरा सावलीला िसलो इतकसपयात
दददनया आहण हवनया जरा िलक िोऊन आल आहण माझीिी एक डलकी झाली समीर न जरास
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
12
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पाणी तोडावर टाकन मला उठवल आहण आमिी परत हनघालो आता चढण जरा जासत िोती
झाडिी दाट िोऊ लागली िोती हववक ला फोन करन आमिी हवचारल कठ आि त आहण मग
तयाना गाठायला आमिी सर सर हनघालो
चपपळगाव जोगा िरण आहण माहणकडोि हया मधय एक डोगरराग आि तयात अगदी मिला
असा एक डोगर चदरासारखया आकाराचा आि हतरच हववक आहण िरश रािल िोत आमिी
जवळ पास पोिोचलोच िोतो इतकसपयात चढताना दददनयाचा पाय मरगळला आई ग आता काय
सपर मारा आहण हनघा सधयाकाळ िोत आली यार रािन उपयोग नािी We have to
move दददनया हिचारा रडत कढत चाल लागला
आला आला डोगर जवळ आला इतकसपयात लािन कणी यताना दददसल दददनया जरासा फलला
िोता कसला आता तर एकदम सपरमन झाला िोता कारण समोरन हववक आहण िरश नािी
तर दोन सपर डपर फटयाक पोरी यत िोतया तयािी टरकसष िोतया िहतक पण फार तराहसक
दददसत िोतया एकीला गडरघयाला कािी लागल िोत तयाना पाहन दददनया अगहतक िोऊन जवळ
गला अगदी आमचया आिीच रोडीसी हवचारपस झालयावर कळल की तयाची चकामक झाली
आि तयाचा गरप तयाना सोडन हनघन गल हया मली न अशयाच असतात निमी उशीर मग
आणखी काय करणार त गरप वाल हवनया न निमी परमाण काडी टाकली हततकसपयात तयातली
वयवहसरत असलली शहमका हवनयाला मिणाली रातरी आमिी झोपत असताना एका हििटयान
आमचया कमपवर िलला कला तयात सगळयाची पागापाग झाली आहण तसच तयात मग
आमच मोिाईल आहण साहितय असच हतर पडन राहिल आता आमचया कड कािीच नािी
अगावरचया कपडयाहशवाय आहण अिरशः ती रड लागली तयातच तया िीना ला मार कसा
लागला हयाच कळल मग काय तयाना आमचयात सामील करन आमिी हववक आहण िरशला
गाठायला हनघालो आता पयात तया मलीनी आमचया मोिाईलवरन घरी आहण इतर गरप
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
13
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
वालयाना कळवल िोत आमिी आता हववक आहण िरश ला गाठन कमप िद करन घरी
परतणार िोतो
सधयाकाळी ६३० चया समारास तो चदरकोरी डोगर िटला आमिी सगळ एकतर िटलो आहण
सगळी माहिती सागन आता परतीची वाट िर लागलो खर तर हतर हििटयान िलला कला
मिणन जासत िमक करायची सोडन आमिी परतणयाचा हनणषय घतला आता पयात तया दोघी
आमचयात िरपर हमसळन गलया िोतया िसत खळत आमिी चालत िोतो
िोलता िोलता आता रातर झाली िोती आमिी टट लावल मलीना टट मधय झोपायला
साहगतल आहण उरलल दोघ कमपफायर कड लि दतील अस ठरल िकिी लागली िोती
पाणी वगर काढन आमिी मगी तयार कली पोटिर खालली आहण गाणी वगर िोलन रकन मग
झोपायला हनघालो हववक आहण िरश ि जागणार िोत
रातरी ११३० चया दरमयान अचानक टट चया माग कसली तरी िालचाल दददसली हववक न
हशटी वाजवन सगळयाना जाग कल आमिी टट मिन िािर आलो िघतो तर काय तीन
हििट एकमकात िाडत िोत आगीमळ त जवळ यत नवित दददनयाची तर िोिडीच वळली
हववक आहण िरश हशशार झाल समीर न काठी िातात घतली हवनयान िटरी तया हििटयाचया
डोळयात मारायला सरवात कली इतकसपयात मी सरी काढन िातात िरली जवळ पास अिाष
तास िा खळ चालला तयाना हसकावणयात िराच वळ गला
पण तया टट मिील पोरी अजन िािर आलया नवितया त हििट गलयावर आमिी टट मधय
पाहिल तर मली गायि कठ गलया असतील शोिाशोि सर आमिी टट वगर िािन तयाना
शोिायला हनघालो तिी अगदी गटान एक एकट नािी िऱयाच वळा नतर कणाचा तरी
रडणयाचा आवाज ऐक आला जवळ जाऊन पाितो तर िी तर िीना हिचा गडघा जखमी असन
िी इतकी का पळाली िर शहमका कठय ती इतकी गपप झाली की कािीच िोलत नविती
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
14
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमिाला वाटल कािी तरी वाईट घडल असल कािी वळा नतर ती िोलली ददक शहमका पढ
पळाली मग िीना ला पाठमोरी घऊन समीर आहण आमिी हनघालो समीर दमला ददक हवनया
घई मग िळ िळ त माझयापयात यई दददनया वाचला कारण तोिी पायान चकला िोता ना
२३० वाजता शहमका सापडली अगदी हवविळत िोती ती िघतो तर हतचया पायाला
सापळा िोता तयान हतचा पाय पणषपण जखमी कला िोता मग काय हतला तयातन सोडवल
दवा पटटी कली आहण हनघालो हतला हि पाठमोरी घऊन काय िालत झाली िोती मिणन साग
कशाला इतकी मदत करत िोतो तया मलीची काय ठाउक पण तरी आता त हवहिहलहखत
असन अस मानन चालत राहिलो आता रसता दददस लागला िोता कारण कािी गाडया यत
जाताना दददसत िोतया आमिी आता जगल सोडल िोत माहणकडोि िरणाचया िस
सरानकाजवळ एक छोटखानी घर िोत हतर आमिी रािायच ठरवल
तया मली एकदम गपप झालया िोतया कणीच कणाकड पाित नवित फि तया घराकड कच
करत िोतो अचानक मला जाणवल की पाठीवरच ओझ अगदीच कमी झाल आि मी लि दददल
नािी वाटल आता सवय झाली असन दोघीना तया घराजवळ उतरवन िव तर आराम कर
हततकसपयात समीर मिणाला अग िीना त इतकी िलकी कशी झालीस ग कािीच आवाज
नािी मी िघतोय तर िीना आि कठ तयाचया पाठीवर समया अर ती िीना कठय कठय
मिणज िी काय पाठीवर अस मिणत तयान पाठी पाहिल तर एक मढर तयाचया पाठीवर
िोत
तसच एक माझयािी पाठीवर िोत दोघाचयािी हदयाचा ठोकाच चकला दददनयान तर जीनस
ओलीच करन टाकली घािरलल आमिी ती मढर तशीच सोडन पळत पळत तया घरापाशी
पोिचलो आमचा आवाज ऐकन घरातला एक माणस िािर आला पाणी पाजन तयान अगोदर
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
15
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सहजत (िवल िव)
९९३०२९३९२९
sujtheroseforugmailcom
आमिाला शात कल अन मग हवचारल काय झाल त तयाला आमिी सगळी िददिकत साहगतली
तयावर तो मिणाला काय फहजती करन घतली पोर िो अस जगलात कणी पोरी घावतयात
िोय अर िडळी िोतया तया अन त हििट नवित काय जाद टोना िोता नािीतर तयानी
तमिाला असच सोडल असत काय ि काय तमचया सोित नािी झाल हया िाजन जाणयाऱया
चार पाच लोकासोित झालाय त तमी उगाच गलात हया िाजन तयान साहगतलल पटल िी
पण मग तया िडळीनी आमिाला कािी का कल नािी िर मोिाईल मधय कलल कॉल पाहिल
तर कािीच एनटरी नवितया अस कस िाच हवचार करत करत आमिी घरी पोिचलो ित हित
कािी नसत अस मनोमन ठरवत झाला परसग सार हवसरणयाच ठरवन आमिी पनिा रातरी
िटलो
आता पनिा पढचया महिनयात टरक तोिी पनिा माहणकडोिच िघ तया िडळी िटतात का
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
16
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शाळचा पहिला दददवस त शवटचा
शाळचा पहिला दददवस मिटल की आताची मलच डोळयासमोर यतात आता मल नसषरी
पासनच शाळत जायला लागतात अडीच तीन वरााची असताना सािहजकच ती रडतात पण
मी शाळत जात िोत तविा (फार फार वराषपवीची गोष किीची तिी आठवाव लागतय)
सिावया-सातवया वरी पहिलीत परवश असायचा जयहनअर हसहनअरिी नवित नसषरी तर
लािची गोष
घरातली मोठी िावड आजिाजची मल शाळत जाताना निमी पाहिलली असायची तयामळ
आपण शाळत किी जाणार याची उतकठाच हनमाषण विायची तोवर आहण सोडायला आई-
िािानी यायच िा परकार तर अहजिातच नविता मोठया िावडाचा िात िरन पाठवल जायच
उतकठा तर अमाप असायची पण शाळत तयान पहिलीचया वगाषत िसवन दददल िोट सोडन
आहण गला की परचड िावरलयासारख वाटत रािायच अनक दददवस आता तर शाळिािर जवढी
मल तवढया आया ककवा पालक दददसतात शाळा िरताना आहण सटताना
मी तर अगदी लिान गावात शाळा हशकल पहिली त सातवी अगदी खड िोत आहण
आजिाजला पाचक ददकलोहमटरचया पररसरात तयाहन छोटया वाडया कोड खदष-िदरक गाव
हतर फि चौरी पयात शाळा असायचया मग पाचवी पासन हतरली मल आमचया शाळत
यायची चालत पाचवीतली मल मिणज दिा िारा वरााची पण ती उनिा-पावसात शतातन
िािावरन वाटत एखादा ओढा नाला अस पार करन ती मल यायची सोिती सोितीन पण
तयाचिी आईवडील किी आलल पाहिल नवित तविा
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
17
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया मोठया िावाला रोडया शिरवजा गावात सातवी पासन एका ओळखीचया घरात
हशकणयाकररता ठवल तो शनीवारची सकाळची शाळा करन दर आठ-पिरा दददवसानी
पिराएक ददकलोहमटर चालत घरी यायचा आहण सोमवारी सकाळी लवकर उठन अकराची
शाळा गाठायचा ि आठवल की अस वाटत आपण िलली मलाची जरा अतीच काळजी करतो
का की काळ िदललाय मलावर अभयासाचीिी सिी करतो माकााच दडपण आणतो माझया
हपढीत फलल नापास िोईपयात कणाचच पालक मलाचया अभयासाचया िाितीत हवचारपस
करीत नसत मनसोि खळ दत हदड दत
िाय द व यावरन वयकटश माडगळकर याची शाळा िी करा आठवली तीन चार मल
एकदददवस शाळत जायला हनघन शाळत न जाता रानात हदडत राितात तविा दददवसिर
घतललया वगवगळया अनिवाच अहतशय सदर हचतरण तयात आलल आि आहण अस वाटत की
खरच वासतव जञान तर शाळचया आतलयापिा शाळचया िािरच अहिक हमळत मिणन तर
माडगळकर पढ जाऊन रोर साहिहतयक झाल हशवाय तयाच रोरल िि गदददमा तर मटरीकचया
पररित नापास झाल मिणन वहडल रागवल तर जवणावरन उठन घर सोडन रट कोलिापरला
हनघन गल आहण जवळजवळ वरषिर घरचयाना तयाचा पतता नविता तयाची माऊली यणा-या
जाणा-या परतयकाजवळ चौकशी करत राहिली की माझा गजानन दददसला का कठ शिरात
मिणन आहण इर गजानन मिाराज िालजी पढारकराचया कोलिापर यरील सटडीओत िोतकर
लखक-कवी मिणन दाखल झालल
अशा दाडया शाळत असलयापासनच आमिी पण खप मारलया गहणतात अगदी हझरो माकसपसष पण
हमळवल एकदा चाचणी पररित (वीसापकी शनय) पण शाळिािरच जञानिी फारस कािी
हमळवल नािीवयकटश माडगळकरापरमाण सातवीनतर तालकसपयाचया गावी दिावीपयात तीन
वर मामाकड राहन हशकलो सगळी िावड तयावळी छोटया खडयावरन आलली अशी अनक
िाचर आपापलया मामाकड काकाकड राहन हशकायची अहिकतर मामाकडच आहण मामा
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
18
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दखील त आपल कतषवयच समजायचा आता अस हचतर कठ असल का माहित नािी काळ खरच
िदलला खप िदलला
हतरिी शाळा जवळपास मलिर लाि िोती घरासमोरच िायव िोता तो ओलाडन जायच
पण पहिलया दददवशीिी कोणी सोडायला आल नािी िािा यऊन चार दददवस आिीच मामाकड
सोडन गल फि मग मामाकड इतर िावड दस-या मामाचीिी िोती हशकायला
तयाचयािरोिरच शाळा गाठली डिा घऊन शाळत जाण ि उगाच आपल कौतकाला असायच
अिनमिन अकराला पोटिर जवनच शाळत जायच तीनचया मिलया सटीत किी घरी यायच
चिा वगर पयायला (आमिाला चिा हपऊ दत हिनिासत दि वगरच लाड नवितच हशवाय
कोकणात दिाची वानवाच िोती तया काळात) नािीतर शाळतच टाईमपास करायचा दिा
पिरा हमहनट शाळचया समोर मोठी आमराई िोती हतर जाऊन वळ घालवायचा साडपाचला
सटल की तडक घरीिक परचड लागलली असायची मामी कािी हचवडा काकडीच वड वगर
करन ठवायचया त रोड रोड परतयकाचया िातावर ठवायचया तो खाऊन खळण (ज मी किीच
खळल नािी) गिपाठ करण की आठला गरमागरम जवण जऊन पनिा कािी वाचन गपपा
करन साडनऊ दिाला झोपन जायच
रडीओ असायचा मामा शरीमत िोता तयाचयाकड १९७२ सालीच पहिला टीविी आला िोता
पण तयावर आमची माती आमची माणस आहण छायागीत ि दोनच कायषकरम िोत तविा आहण
आमिाला आमची माती आहण आमची माणस याच कािी कौतक नवित तविा कारण ती दोनिी
अवती िवती िरपर िोती वगळी टीविीवर पािणयाची आवशयकता नविती छायागीताच मातर
अपरप िोत पण उपकार कलयासारख पाचसिा गाणी दाखवायच तीिी किीकिी अिषवट
आठवडयातन एकदाच
अशारीतीन दिावीपयातचा काळ गला आहण पनिा गावात पढची शाळा नािीच मग
शजारचया गावी १२ वी पयातच वगष िोत हतर एस टीन जाऊन यऊन ती दोन वरष पणष कली
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
19
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
यातिी छळ असा िोता की दिावी - िारावीचया पररिच क दर दस-या गावी असायच तयाच
परचड टनशन यायचकारण तया गावात जायला जया कािी मयाषदददत एसटी असायचया तयावर
अवलिन रािाव लागायच तया आलया नािी आलया उहशरा आलया तर या काळजीत अिाष
जीव अिाष इगरजी-गहणताचया शतरनी ररकापलला अशा अवसरत परीिा दयायचया परशी
पसतक कसपलास असल कािी नवित एकमकाची पसतक गाईडस घऊन हनिवायच (तविा
शाळला मारललया दाडया हशिकाच समजावण आठवायच पण वळ हनघन गलली असायची
तोपयात आहण आता एकला चालो र हशवाय गतयतर नािी ि आपोआप हशकायला हमळायच)
दिावीचया परीिा क दराचया रठकाणी एक लािच काका राित िोत िािा मिणाल तयाचयाकड
रिा पररिपरत मिणन रिायला गल आहण दस-याच दददवशी तयाची मिातारी आजी वारली
घरात िा गोिळ त कािी मिणाल नवित तरी मीच हनघन आल पनिा घरीच मला आता
आशचयष वाटत की या सगळया काळजया आमिी आमचया इवलयाशया जीवावर वािायचो पण
पालकाना तयाच कािी सोयर-सतक नसायच आहण आता आपण मलाचया ददकती काळजया
वाितो पण तयामळच आपण तयाना अहिक परावलिी करन ठवतो अस वाटत तयाच तयाना
झगडच दत नािी आपण सगळ आयत वायत मागणयाआिीच किी किी तर गरजआिीच
दऊन ठवतो आपण
अशारीतीन दिावी-िारावीच दोन मिततवाच टपप सपल आहण हशिणाला हतरच राम राम
घडला कारण पनिा तरावी कररता आणखी पढचया दरचया गावी जाव लागणार िोत
िारावीत पास झाललया मलीमधय मी एकटीच आहण कािी मल शी सोित नािी महतरणी तर
कस जायच एकट एवढया लाि अशी अतयत सकहचत तया काळाला अनसरन झालली
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
20
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
अलका क
ए १ क
प ९९८७८०७८५६
मानहसकता आहण लगच एका िकत हमळालली नोकरी यामळ पदवी हमळवायला पढ पिरा
वराषच मधय अतर पडल लगन िोऊन मलगा झाला तो शाळत जायला लागला जयहनअरला
आहण मी पररम वरष कला हविागात परवश घतला हतसावया वरी आहण आयषयात न
हमळालला फसटषकसपलास एमएचया शवटचया वरी हमळाला
अशी िी साठा उततराची किाणी सफळ-सपणष झाली पण उशीरा उशीरा
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
21
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
जयषठ कवहयतरी शातािाई शळक हयाचया परदीघष
सिवासातील ससमरणीय िण
हचरजीव चचचोर तमिी छान हलहिता तमिाला चागली सिी हमळाली पाहिज हमळल
हमळल पजय शातािाई शळक हयाच ि आशवासक उदगार मी अनकवळा तयाचया मखातन
ऐकत अस
आकाशवाणी पण क दराचया दस-या मजलयावरील टॉक सटहडओमधय मी माझयाच कहवताचया
धवहनमदरणासाठी माईकसमोर उिा िोतो तरील ततरजञानी मला कािी सचना कलया माझया
िातामधय कहवताच कागद िोत पण मनामधय पजय शातािाईच वरील वाकसपय जाग झाल िोत
शातािाईचया पहवतर आठवणीन मी जरासा िललो आज मला आकाशवाणी क दरावरन माझयाच
कहवता वाचनाची सिी हमळाली पण तया ऐकायला शातािाई कठ आित आज तया लािहणक
अराषन नािीत तराहप आजचा दददवस सिा जन शातािाईचया पररम पणयहतरीचा तया
पावन आतमयाचा मला खरा कपाशीवाषद लािला
खप लिानपणापासनच अगदी मी शाळत असलयापासनच मला शातािाईचया कहवता
मनापासन आवडायचया तयानी हलहिलली गाणी मी कान दऊन ऐकायचो तयाचया कहवता
तयाच लख मी आवजषन वाचायचो शातािाईच सोप शबद िोली िारा हचतरदशी वणषन हयानी
माझया मनाचा कविाच ठाव घतला िोता िघता-िघता माझया तया
पोरवयात शातािाई शळक माझया शरदधासरान झालया
मला अजन आठवतय चाळीस वराापवीपासन मी तयाना पतर पाठवीत आलोय तविा पोसटकाडष
पाच पशाला हमळायच शातािाई तविा दादरला रािायचया माझयादषीन आनदाचा िाग
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
22
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
मिणज माझया िािडया िावनला दाद दणारी शातािाईची असखय पतरोततरिी मला यऊ
लागली आजवर मला आलली तयाची सवष पतर मी मोठया आदरान जपन ठवली आित तयाची
सवाचच वळणदार अिरातील पतर मिणज माझा मोठा ठवाच िोय पढ शातािाई दादरहन
िादरयाला साहितय सिवासमधय रािायला गलया एकदा मी एका पतरात तयाचया िटीची इचछा
वयि कली शातािाईच मला लगोलग पतर आल मिईला याल तविा अवशय घरी याएकदा
एका घरगती समारिासाठी मी मिईला गलो िोतो रहववारचा तो दददवस िोता सकाळचा
समारि झाला आहण मनात आल आज शातािाईचया घरी जाव मनातलया हवचारान लगच
कतीमधय रपातर कल परिादवीहन मी िादरयाला साहितय- सिवास मिील शाकतल हिलडीग
मधय गलो दारावरची िल वाजवली आहण काय आशचयष खि शातािाईनीच दरवाजा उघडला
नमसकार मी चचचोर मी मिणालो पतर पाठहवणार अस िसत िसत मिणत शातािाईनी
माझ सवागत कलमाझया अचानक जाणयान माझया मनावर आलल दडपण िणात पळाल
तया पहिलया िटीमधय शातािाईचा आहण माझा खप छान ससवाद झाला तयानी माझया
छदाििल आपलकीन माहिती करन घतली तयादददवशी सधयाकाळी दादरला तयाच गरवयष
गडकरी हयाचहवरयी वयाखयान िोत तयाचयािरोिर तयानी मला दादर सटशनला सोडन तया
कायषकरम सरळी गलया
ऑगसट पचयाऐशीमधय शातािाई पणयामधय सराहयक झालया पण-सातारा रोडवरचया
आदशषनगरमधय तयाच वासतवय िोत आता तर काय शातािाईकड माझ वरचवर जाण सर
झाल पतर पाठहवण िद झाल आहण समि िटी घड लागलयामला सरवातीला एका गोषीच
अवघड वाटल त मिणज तयाना कोणतया नावान सिोिायच तया मला मातसमान तयाचया
घरातील िाऊ िहिणी वहिनी सगळ शातािाई हयाच नावान िाकारायच तयाची िाचर
तयाना आतयािाई मिणत
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
23
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
एकदा मी तयाना हयाहवरयी िोललो तया खळखळन िसलया मिणालया अिो चचचोर मला
शातािाईच मिणा मिईला मला कॉलजमधय हवदयारीिी शातािाईच मिणत
एक झाल माझया सारखया जाणयान मी तयाचया घरचा किी झालो त माझ मलािी कळल
नािी शातािाईिरोिरच तयाच िाऊ-िावजय आपपा आहण काकी तसच तयाचया आईशी -
वहिनीशी (तया आईला वहिनी मिणत) माझ घरातल नात जडल
शातािाईचा क विािी सिज माझया घरी फोन यऊ लागला मी घरी असो वा नसो शातािाई
माझया घरातलयाशीिी परमान िोलत दर चार-आठ दददवसाआड माझ तयाचयाकड जाण िोऊ
लागल किी शातािाईकड मी गलो आहण तयाचयाकड कणी कामासाठी आलल असायच
अशयावळी शातािाईची आई-वहिनी माझयाशी गपपागोषी करायचया मधयच आत जाऊन
सागायचया अग शातािाई तझा चचचोर आलाय ग
शातािाई जविा मिईला िोतया तविा तयाचया दर वाढदददवसाला मी तयाना शिचचतन पतर
पाठवीत अस पण आता तर तया पणयाला आलया िोतया शातािाईचा जनमदददवस तारखन
िारा ऑकसपटोिरला आहण हतरीन नवरातरातील सातवी माळ मी दोनिी दददवशी शातािाईकड
जायचो पण तरीिी शातािाईना माझ वगळच कौतक वाटायच त मिणज मी तयाचया
आईचयािी दर वाढदददवसाला जाऊन तयाना नमसकार करायचो गोकळाषमी िा तो दददवस
शातािाईचया पणयातील घराचया वरचया मजलयावर तयाच सवतःच अस एक छोटखानी
गररालय िोत तयामधय हवहवि साहिहतयकाच गरर हशसतीमधय उि ठाकलल दददसायच
शातािाई गरराना हजवापलीकड जपायचया अहतशय नीटनटकी िािणी असललया नवया
पसतकानािी तया सवतः वषण घालायचया वाचनासाठी पसतकाचा मि वापर तयाना मजर
िोता परत पसतकाची पान दमडलल तयाना किीिी खपायच नािी पसतक खराि िोतील
कोपर मडपतील िािणी उसवल असा वापर तयाना अहजिात चालायचा नािी नवया-जनया
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
24
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकाचा तो हवहशषठ दपष तयाना आवडायचा वाचनानतर पसतक जागचयाजागी ठवायची
तयाची सवय सपिणीय िोती
शातािाई गपपाची मफल फार छान जमवायचया तयाचया गपपामधय निमीच हनखळ हनमषळ
आनद हमळायचा हवनोद चषामसकरीिी चालायची शातािाईची समरणशिी अफाट िोती
ददकतयकवळा तया नवया-जनया कहवता गीत सिाहरत शलोक आयाष कदडया ओवया घडाघड
मिणन दाखवायचया ि-याच वळा सिाहशताचा अरष सागत िारातररत िागाचा मळ गािा
समजावन सागायचया किी किी आमिी दोघ आठवणीतलया हवहवि कहवताच पठण करायचो
िघ आई आकाशात सयष िा आला डॉ हव म कलकणीची चावडीचया पाठीमाग जना
सरकारी वाडा कशवकमार अराषत आचायष परक अतर हयाची आजीचया जवळी घडयाळ
कसल या आहण अशया असखय कहवताची उजळणी िोत अस पण माझी एक खोड िोती ती
मिणज मी ि-याच कहवता जनया गाणयाचया चालीवर मिणत अस उदािरणारष िघ आई
आकाशात िी कहवता कौन परदसी तरा हया चालीवर तर चावडीचया पाठीमाग मरा दददल य
पकार आजा तर आजीच घडयाळ - चकक शादषलहवकरीडीत असलयान शि मगलचया चालीत
मिणायचो िासयाची कारजी फटत
एकदा मातर माझी फहजती झाली मी एक कहवता मिणली आहण मी तयाना हवचारल
शातािाई िी कहवता कोणाची माझया तया परशनावर शातािाई हमशकील िसत मिणालया
िलया गिसरा तया कहवतचया कवहयतरी आपलया समोर िसलया आित ती कहवता िोती
पठणी
शातािाईचया हवनोदी पण शलशपवषक िोलणयाचा एक सदर परसग - आदरणीय सवरसमराजञी
लतादीदी आहण मीनाताई पणयास आलया िोतया तया दददवशी सकाळी ददददीचया घरी
शातािाई आहण मी गलो िोतो दददवसिर गपपा झालया जवण झाल सधयाकाळी तया मिईला
हनघालया आमिी हजना उतरत िोतो मी खालचया पायरीवर िोतो शातािाईनी डावया िातान
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
25
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हजनयाचा कठडा िरला िोता तयाना चालताना हजना चढता-उतरता तरास वयायाचा मिणन
तयाचा उजवा िात मी िरला िोता एकच उच असललया पायरीवर पाय ठवलयावर शातािाई
मिणालया हचरजीवा आपापलया पायरीन रािाव हनहमशातच दीदी मिणालया शातािाई
िरोबिर तमिी उच पायरीवर आिात सगळजण खळखळन िसल
शातािाई उमदया मनाचया िोतया नवागताना तया निमीच परोतसािन दयायचया
माझयासारखयान कठ हलहिल िोलल तर तया उतसफतषपण मनमोकळी दाद दयायचया चार जल
सततयाणणव िा दददवस मी कसा हवसरन िारतरतन लतादीदी मगशकर हयानी हलहिललया
लखाच सकलन फल वहचता या पसतकाचया रपात तया दददवशी परकाहशत झाल तो
काहलदासदददन िोता मिई यर हडहसलविा शाळचया मदानावर झाललया तया कायषकरमात परमख
पाहण िोत सगीतकार दतता डावजकर पहडत हजतदर अहिरकी हयाचया शििसत फल
वहचताच परकाशन झाल िोत समारिामधय लताददददीचया सवष लखाचा मी एक सगरािक -
सकलक मिणन माझिी मनोगत सादर झाल साहितय - सगीत - कला ितरातील अनक मानयवर
तया परसगी उपहसरत िोत पहडत हजतदर अहिरकी मा दतता डावजकर साििानी तयाचया
िारणामधय माझ कौतक कल दस-या दददवशी सपणष मिाराषटरामधय वतषमानपतरात ती िातमी
आली मी मिईहन पणयाला पोिोचायचया आिी शातािाईचा माझया घरी चार-पाच वळा
फोन यऊन गला माझया हचरजीवाच अहिनदन
शातािाईकड जाणयान एक िोऊ लागल त मिणज दोन िटीचया दरमयान तयानी ज ज लखन
कलल असायच त लखन तया मला आवजषन वाचायला दयायचया कािी वळा तया सवतःिी
लखनातील कािी सदिष वाचन दाखवायचया हवशर मिणज तया लखनाच परयोजन तया
सदिाषतील मळ कलपना समती परसग तया लखानाशी कस हनगडीत आित त सोदािरण
सागायचया मी िागयवान असा की तयाच िहताशी लखन परकाशनापवीच मला वाचायला
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
26
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हमळाल अगदी शवटी मिणज तयानी कलल जयषठ कवी गलझारजीचया कावयाच - हतरवणीच
िारातर िोय
शातािाई उगाचच गिीर मदरा करन िसलयात अस पाहिलयाच मला तरी आठवत नािीिा
परसनन वततीन हलहिणा-या शातािाई आजिी डोळयासमोर दददसतात छोटयाशया लाकडी
डसकवर एकागर िोऊन तनमयतन तया कागदाच तावचया ताव हलहित तिी शाई पनन
िॉलपनन हलहिण तयाना किीच आवडल नवित
शातािाईनी सपादददत कलला माझया मत सवोततम गरर मिणज लता िोय ती लताददददीचया
कारददकदीला पचवीस वर पणष झाली मिणन मौजन िा गरर १९ एहपरल १९६७ रोजी परकाहशत
कला िोता सपटिर १९८८ मधय एक दददवशी सधयाकाळी शातािाई आहण मौजच शरी प
िागवत माझया घरी हनवात आल िोत माझया छदाहवरयी शातािाईनी शरी प िागवत
हयाना कािी साहगतल िोत गपपाची ती अहवसमरणीय सधयाकाळ िोती
शातािाईिरोिर परवास करण मिणज आनदपवषणी असायची वगवगळया हनहमततान
तयाचयासि मी परवासाच अनक सखद अनिव घतल आित एक दददवशी िलया पिाट
शातािाईचा फोन आला मिणालया हचरजीवा काल तमचा फोन खप वळ एगज िोता आज
आतता आपलयाला मिईला परिकजमधय ती लतादीदी मगशकराच घरी जायच आि लवकर
आवरा मी रघयायला यत आहण मग पढ जाऊ िाळकषणापरमाण मी एका पायावर तयार
झालो आमिी मिईचया दददशन हनघालो तासािरात आमिी लोणावळयाला पोिोचलो
चिासाठी गरकपा िॉटलमधय गलो तया रठकाणी कठलयाशया कॉलजच हवदयारी-हवदयारनरनी
सिलीसाठी आलल दददसल अर तया िघा शाता शळक- तया घोळकसपयातील एकाची आरोळी
झाल िघता-िघता शातािाईचयािोवती हतरच गोलगदी जमली कणाला तयाची सवािरी
िवी िोती तर कणाला तयाचयािरोिर फोटो काढायच िोत शातािाई मलामधय मसत रममाण
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
27
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
झालया सहया झालया फोटो झाल आहण नतर आमिी गाडीत िसलो वळणावर गाडी वळपयात
ती सगळी मल - मली िरषिरान टाटा करत िोती
नारळी पौरनणमचा तो दददवस िोता खडाळयाचया डोगरमाथयावर पाउस अिरशः कोसळत
िोता हनसगाषची ती लीला पाहन शातािाई रोडयाच गपप िसलया असतील शकसपयच नािी
शातािाईनी काहलदासाचया मघदतापासन अनक कवीचया पावसाचया कावयपिी िरािर
मिणणयास सरवात कली त डोगर तया द-या ती रानझाड त िििि सारजण जण
शातािाईकडन सवतःच कौतक ऐकन घऊ लागल
आमिी मिईला पडररोडवरील परिकजचया दाराशी पोिोचलो तरी आमचया गपपागोषी सर
िोतया तो दददवस िोता रिाििनाचा आदरणीय दीदी मीनाताई आशाताई उराताई
आपलयापिा वयान लिान असललया पण कतषतवान मिान असललया आपलया लाडकसपया
िावाला हदयनाराना राखी िािन औिण करीत िोतया
शातािाईनी हलहिलली गणपतीची गाणी पहडतजी चालीत िाित िोत मालकसमिील आल
र गणपती आज दारी रतसच िसधवनीमिील दाता त गणपती गजानन तविाचा िा परसग
मी माझया मनामधय जपन ठवलाय
मगशकर घराहवरयी तयाना वाटणारा हजविाळा सवषजञात आि तया असखय परसगाचा
सािीदार िोणयाच सौिागय तया परमशवरान मला दददल मी िरन पावलो परतयक कायषकरमाला
आमिी िरोिर जायचो मग तो कायषकरम गाणयाचा असो शिहववािाचा असो ककवा अगदी
एखादा अनौपचाररक घरातला सखसोिळा असो
शातािाईना रखाहचतराची खप आवड िोती लिान वयात आईचया रागोळयानी तयाना आकष
कल िोत तयामळ कठलयािी पसतकात अरवा माहसकात रखाहचतर आढळल की तया आिी त
रखाहचतर नीट िघायचया आहण मग तसच रखाटायचा सराव करत असत रखाहचतराची
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
28
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
पसतकिी तया सवतःचया सगरिामधय जपन ठवायचया शातािाई गपप िसलया आहण तयाचया
िातामधय कागद-पन दददसल की खशशाल समजाव की रखाकन चाल आि माजर िा तयाचया
हजविाळयाचा पराणी िोता तयाचया घरात खोलीत आज-िाजला सतत माजर असायची किी
किी तया कौतकान माजराला जवळ घऊन अगदी माणसापरमाण गपपागोषी करायचया तर
अशया माजराच हचतर रखाटण तयाचया सरावाच िोत अगदी एखादया कायषकरमाला गलयावर
मिलया छोटयाशया फरसतीचया िणी हनमतरण पहतरकवर झटकन िोकोिाची
छिीशातािाईचया पनमिन साकारली जायची
जयषठ गाहयका-हचतरकार उराताई मगशकरानी काढलली असखय हचतर - गरामोफोन रकॉडसषची
कविसष सी डी कसट कविसष मोठी पटीगज पािताना तर शातािाई िान िरखन जायचया
शरीितर आळदी यर सपनन झाललया साहितय समलनाचया शातािाई शळक अधयि िोतया तर
मा लतादीदी मगशकर परमख पाहणया िोतया तया तीन दददवसामधय आळदीला साहितय परमीच
ज उिाण आल िोत तयाला तोड नािी शबद-सवराचया पावन इदरायणीमधय शरोतवद यरचछ
चचि हिजला िोता शातािाईचा वाचकवगष चाितावगष कवढा मोठा िोता तयाच एकहतरत
दशषन तया रठकाणी अनिवावयास हमळाल िोत
शातािाई पणयाचया कईएम िॉहसपटलमधय तीनश पिरा करमाकाचया खोलीमधय
औरिोपचार घत िोतया मी रोज सकाळी आहण सधयाकाळी तसच सटीचया दददवशी दददवसिर
हतरच असायचो अशाच एका सकाळी मी िॉहसपटलमधय गलो तविा शातािाई मिणालया
हचरजीवा तझी शातािाई आिळी झाली आज सकाळीच माझयािातन चषमा खाली पडला
काडी तटली तया दददवशी रहववार िोता चषमयाची दकान िद मी रासता पठत पॉवरिाऊस
सटशनजवळ दकान शोिीत ददफरत िोतो एका िद दकानापाशी गलयावर कळल दकान-मालक
वरच राितो मी वरती गलो दकानदाराला साहगतल अिो शातािाई शळक कहवता
हलहिणा-या गाणी हलहिणा-या इरच कईएममधय ऍडहमट आित तयाचया चषमयाची काडी
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
29
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
तटली आि पलीज िसवन दता का शातािाईचया तया रहसक चाितयान खाली यऊन दकान
उघडल
तयान चषमयाची काडी दरसत करन दददली इतकच काय तो िला गिसर माझयािरोिर
शातािाईना िटायला आलाशातािाई समि िटलयाचा आनद तयाचया चि-यावरन ओसडन
वाह लागला चषमा दरसतीच पस घणयाचिी तयानी हवनमरपण नाकारल
असाच एक हदयसपशी परसग शातािाई आहण मी कईएममधय िोलत िोतो वळ दपारी
चार-सववाचारची िोती एवढयात दारावर टकटक असा आवाज आला मी मिणालो
शातािाई कणीतरी विीआयपी असणार मी दार उघडल अन मी अवाक िोऊन िघतच
राहिलो या या शातािाई िघा कोण आलय तमिाला िटायला शातािाईनी पडलया-
पडलया दाराकड वळन पाहिल या-या िाई-सनीतािाई या मिाराषटराच लाडक दवत सािात
प ल दशपाड आल िोत शातािाई गपपाची मफल घरी जमव या इर काय करता लवकर
ि-या विा आहण घरी या इहत पल माझया मनात हवचार आला दोन मोठी माणस ि-याच
दददवसानी िटत आित तयाना िोल दयाव मिणन मी खोलीचया िािर जाऊ लागलो
शातािाईचया त लिात आल हचरजीवा इकड या मला माहितय िािर का हनघाला िसा
इरच िाई आहण तमिी मला एकाच परमान िटता िाई ि चचचोर िो लतािाईवर
हलहिणार पलचया मखातील ि शबद ऐकन माझया अगावर आनदान काटा आला प ल
आहण सनीतािाईना मी नमसकार कला आहण हतरच िाजला उिा राहिलो
पढ शातािाई ि-या िोऊन घरी आलया आहण एक दददवशी पलना दवाजञा झालयाची कवाताष
कळली िालगिवषमधय झाललया शोकसिला सवतःची तबयत िरी नसताना शातािाईनी
यणयाचा िटट िरला मी तयाना घऊन िालगिवषमधय गलोशातािाई िोललया पण नतर तया
खप काळ िचन िोतया िरच दददवस जनया आठवणीत गरफटलया िोतया
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
30
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
शातािाई रोर साहिहतयका तर मी एक तयाचा सामानय वाचक पण आमचयात आपलपणाच
आपलकीच अकहतरम नात शवटपयात रटकन राहिल शातािाईच माझया घरी यण मिणज आनद
पवषणी असायचीमाझी आई आहण सौ हयाचयाशी घरगती नात हनमाषण झाल िोत हवशर
मिणज माझया हववािसमारिाला शातािाई आवजषन पणयाला आलया दददवसिर जमललया
गणगोतावळयामधय रमलया लकषमी-पजनाचयावळी शातािाई मिणालया हचरजीवा सौच
नाव िदल नकोस िारतीच राह द पढ माझया कनयचया िारशयाला तयानी सचहवल अर
हतच नाव मिा ठवा मिा मिणज िदधी माझी मलगी तयाना निमी शाताआजी मिणायची
तयाच तयाना
खप अपरप वाटायच तया मिणायचया घरा-दारातली सवष मल मला शातािाई मिणतात फि
मिा मला शाताआजी मिणत मिाचया पहिलया वाढदददवसाला तयानी छानशी खची दददली
िोती लिान मलाची अनक पसतक तयानी मिाला दददली तया परतयक पसतकावर तयानी हलहिल
हचरजीव मिाला शाताआजी कडन
पसतकावरन आठवल शातािाई मोठया मनान जयाला-तयाला पसतक हनरनमतीतल शरय
दयायचया एकदा मी तयाचयाकड गलो असता तयानी नकतीच हलहिलली परसतावना मला
वाचायला दददली शवटचया पररचछदापाशी मी घटमळलो मिणालो अिो शातािाई माझ
कसल आिार मानता तयावर तया मिणालया अर िािा माझया जनया कहवता गाणी
इतसततः हवखरलली िोती ती गोळा करणयात तमचा मोठा वाटा आि तयाच शरय दयायलाच
िव त पसतक िोत फलाच दददवस कळयाचया राती
एकदा मी एका कायषकरमासाठी नाहशकला जाणार िोतो शातािाई मिणालया हचरजीवा िी
दरनमळ इगरजी पसतक तातयाना -कसमागरजाना दयायची आित माझ तयाचयाशी िोलण झाल
आि मी तया पसतकाचा गठठा िािला आहण नाहशक मकामी वदनीय कसमागरजाचया घरी
गलो तयाची हन माझी ती पहिली समि िट िोय तया पवी तयाची मला आलली तीन पतरोततर
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
31
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
माझया सगरिात िोती कसमागरजाचया सिवासान मी िारावन गलो तयाच परमळ िोलण
घरगती अगतयान वागवण ि माझयासाठी खप कािी िोत
सतत िरिरन िोलणा-या शातािाई अखर एका दःसाधय आजाराला िळी पडलया दस-
याचया मदतीन का िोईना पण शातािाई चालत-ददफरत िोतया अखरीस दवाखानयामधय
दाखल करायचया आिी कािी दददवस मी आहण माझी सौ तयाचयाकड गलो िोतो
गढीपाडवयाचा तो दददवस कािी अनाहत हरहरीत गला सगीतकार मीनाताई मगशकर-
खडीकर हयानी सवरिदध कलली धवहनफीत नकतीच परकाहशत झाली िोती ती कसट तयाना
दणयास मीनाताईनी मला साहगतल िोत शातािाई मिणालया हचरजीवा आतताच ऐक या िी
कसट शातािाई हयानी हलहिललया तया गाणयाच शबद िोत त नसता मज सग वाट िी
उनिाची सगतीस एकाती वदना मनाची त गाण गायल िोत उराताई मगशकर हयानी तया
गाणयानिी रहसकाना वड लावल िोत आता जाणवत शातािाईनी त गाण हलहिल मिणज
तयाचया माघारी चाितयाची जी मनोवसरा िोईल तयाच शबदहचतरण तयानी आिीच हलहन
ठवल की काय
एक सकाळी मी दवाखानयात गलयावर डॉकसपटरानी मला हवचारल तमच आहण तयाच नात
काय मी झटकन मिणालो अिो काय साग रिाचयािी पलीकडच नातया पलीकडचिी
नात आि आमच शातािाई दवाखयानयात असताना समसत मगशकर कटहियाचा हन माझा
फोनवर सकाळ-सधयाकाळ सपकष िोता
चार जनला दपारी डॉकसपटर मिणाल आता मनाची तयारी करा माझया पायाखालची वाळ
सरकली मी कोलमडलो अिो दोन दददवसानी तयाची वहिनी अमररकतन यत आि कािीिी
करा अखर सिा जनची पिाट झाली ती काळीज फाडन गली
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
32
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
उपदर चचचोर
क प ३८३ प
प ४११ ०३०
०२०-२४४८७३६९
chinchoreupendrayahoocom
मगशकर लोकाचया सािीन हचरजीव चचचोर ि हिरद तयानी मला मोठया परमान ििाल
कल िोत हचरजीव चचचोर आज अमक कायषकरमाला जायच आि हचरजीवा परकाशकाकड
जायच आि आजिी माझया कानामधय शातािाईचा तो मिाळ आवाज सतत घमत
असतो अन माझ वयाकळ मन आठवणीचया चिदोळयावर वर-खाली झल लागत
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
33
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
स दा रडक आहण सदानद
सदाहशव दामोदर रडक तयाचया नावाला समरन सतत दमषखललाच असायचा सगळ जग
चकीचया ककवा वाईट गोषीनी िरल आि तयात रिाणयाचया लायकीचच त नािी अस तयाच
मत िोत तयाििल इतर माणस तकरार का करत नािीत िी तयाची सवाषत मोठी तकरार अस
सगळ लोक तयाचया वाईटावर टपन िसल आित असिी तयाला किी किी वाटत अस तयाच
रडगाण ऐकन कटाळललया एका माणसान तयाला साहगतल की जवळच सदानद नावाचा निमी
आनदात रािणारा एक सखी माणस राितो सदाहशवाचा तयावर हवशवासच िसना तविा तो
माणस तयाला सदानदाकड घऊनच गला सदाहशवाची लिान मलगीसधदा िटट िरन तयाचया
माग माग हतर गली
सदानदान तयाच सवागत करन तयाना दारातन आत यायला साहगतल तयाच एका खोलीच घर
पाहन सदानद उदगारला आत यऊन काय कर तमचया डोकसपयावर िस सदानदान शातपण
दोन घडीचया खचयाष उघडन पढ कलया करकरतच सदाहशव एका खचीवर िसत िोलला
तमिी खप सखी आिात अस ऐकल िोत तमिाला कािी परॉबलमच नािीत का िो सदानदान
उततर दददल अिो तमिी आज माझयाकड पहिलयादाच आला आिात आिी तमिी कोण त
सागा माझयाििल आपण नतर िोल माझ नाव स दा रडक तमिी कठन आला आिात
जवळच माझा िगला आि पण कोणी तयाचयाकड लिच दत नािी िो सगळा घाणरडा झाला
आि पिाव हतर िळ डाग आहण िगा दददसतात तमचया घरी आणखी कोण कोण असतात
आई िाप ििीण िाऊ िायको २ मल वगर िरपर लोक आित पण कोणी माझ ऐकतच
नािीत सारखी कटकट करत असतात घरािािर तमच कोण हमतर वगर असतीलच छ
इरल सगळ लोक इरन हतरन अपपलपोट आहण हिलदर आित हशवाय वर मलाच ददफदीददफदी
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
34
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िसत असतात इर कोणािरोिर सिि ठवायची मळी कणाची लायकीच नािी परगावी
तमच कोणी आपत असतील िट पणयाची माणस िारी खवचट कोलिापरची ठसकिाज आहण
नागपरची तर निमी आपलाच िडजाव सागणारी तयाचयाशी कोण सिि ठवल िर आज
माझयाकड कशासाठी आला आिात तमिी खप मजत रािता निमी चागलया मडमधय असता
अस यानी साहगतल मिणन तमिाला िटायला यानीच मला इर आणल आि पण इर तर
एवढयाशा टीचिर जागत इतकी अडगळ आि हशवाय सगळीकड िळ डाग आहण िगा मला
तर ि पिावतसधदा नािी तमिी कस काय इर सखान राह शकता िो त माझ हसकरट आि
एरवी मी किी कणाला सागत नािी पण तमिाला ऐकायच असल तर मी सागन पण तयासाठी
आिी दोन हमहनट तमिाला मी सागन त कराव लागल घािर नका तमिाला कािीिी कष
पडणार नािीत
सागा
तमिाला माझ घर पिावत नािी ना आपल डोळ हमटन रघया आहण मी सागतो त मतर पाच
पाच वळा मिणा शरीगणशायनमः
शरीगणशनमि
अस घाई घाईन मिणलत तर त तया दवाला समजणार नािीत जरा सावकाश मिणा शरी ग ण
शा य न मः
तयानतर ॐ नमःहशवाय ॐ नमो िगवत वासदवाय वगर आणखी कािी दवाच मतर तयान
सदाहशवाकडन पाच पाच वळा मिणवन घतल तोपयात तयाचया डोळयावरचा चषमा िलकच
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
35
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
काढला तयावर िसलली िळ पडलल डाग रघोटया वगर पसन तो सवचछ कला तो तयाचया
डोळयावर पनिा चढवन खोलीतला दददवा मालवला आहण मिटल आता डोळ उघडलत तरी
चालल
ि काय सगळीकड अिार पसरला आि
तमचया मनावरच माझया खोलीच तमिाला न आवडलल हचतर मी पसन टाकल आि आता मी
दाखवतो त पिा आहण लिात ठवा
अस मिणन तयान िातातलया िटरीचा झोत एका मतीवर टाकत हवचारल कषणाची िी मती
ददकती सरख आि ना
असल मग मी काय कर
छान दददसत तरी आि ना
िो
िातातलया िटरीचा झोत चितीवर टागललया एका हचतरावर टाकन हवचारल िा समदरददकना-
याचा दखावा ददकती हिहि काढला आि ना
असल पण आपलयाला तयाचा काय उपयोग आि तया हचतरातलया वा-यान इरला उकाडा
कमी िोणार आि का
नािी पण या हचतराकड पिाण तर चागल वाटत तर आि ना
िटरीचा झोत हतर आललया लिान मलीचया तोडावर टाकन हवचारल ददकती गोड मलगी आि
ना तझीच आि िी अस मिणत तया मलीला खणनच सदाहशवाकड पाठवल तयानिी हतला
जवळ घतल घरातला दददवा लावन सदानदान साहगतल आता तमिाला दाखवललया तीनिी
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
36
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सदर गोषी या इरच िोतया पण मघाशी तमच लि तयाचयाकड गल नािी तमिाला माझया
घरातच नािी तर सगळीकडच िळ डाग आहण िगा दददसत िोतया कारण तया तमचया
चषमयाचया काचवर िोतया इर असलल पन कागद पसतक कातरी सईदोरा सकर डरायविर
कचा झाड वगरसारखया तमिाला अडगळ वाटणा-या या सगळया गोषी माझया उपयोगाचया
वसत आित मिामच मी तया सगळया आपलया नजरला यता जाता सिज दददसतील अशा
ठवलया आित जया वळी जया गोषीची मला गरज पडत तविा ती मला लगच हमळत हतला
शोिाव लागत नािी की िािर जाऊन ती आणावी लागत नािी सदर मती ककवा फरम वगरकड
पािताना मला आनद हमळतो तयाचा मला ददकती उपयोग िोतो याचा हवचार मी करत नािी
तयाचपरमाण उपयि वसतमळ माझी काम लवकर िोतात तयाचयाहवना ती खोळिन रिात
नािीत यातनिी मला वगळया परकारचा आनद हमळतो तया वसत दददसायला सदर असणयाची
गरज नािी तया लगच िाती यण मितवाच असत जयाचा मला कािी उपयोगिी नािी आहण जो
चागला दददसतिी नािी असा कचरा मी कराचया टोपलीत टाकन दतो नतर मला तयाचा तरास
िोत नािी
माणसाचया िाितीतसधदा असच असत कािी कािी माणस खप हरार जाणकार हवनोदी
अनिवी दखणी परमळ वगर असतात तयाचया सिवासात आपलयाला आनद हमळतो आपलया
कामाचया िाितीत तयाचा आपलयाला उपयोग िोईलच अस नािी तर अनक माणसाकड
कठलिी हवशर गण नसल तरी ती आपलया कामाची असतात तयाची आपलयाला खप मदत
िोत या सवााकडन आपलयाला आनद हमळत असतो वसत आहण माणस यात एक फरक मातर
असतो वसत आपण िोऊन कािी करत नािीत आपण तयाचा उपयोग आपलयाला िवा तसा
करन घतो माणस मातर दस-याला आनद ककवा मदत दऊ शकतात तसच तरासिी दऊ शकतात
एवढ लिात ठवल की आपलयाला काय करायच त ठरवता यत जयाचयाकडन जवढा आनद
सिकायष मदत वगर हमळल तवढ रघयाव तयाचया इतर िाितीतील उणीवाकड जासत लि दऊ
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
37
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आनद घार
नय आवशयक वाटलयास तयापासन सावि रिाव एवढच करायचा मी परयतन करतो तयामळ
मला माझया सिोवतालच जग वाईट आि अस वाटत नािी या जगातलया आपलयाला
आवडतील तया आहण उपयोगाचया वसत शोिावयात तया आणन ठवन रघयावयात न आवडणा-
या सोडन दयावयात तयाचपरमाण आपलयाला आवडणारी परम आहण मदत करणारी माणस
जोडावीत कोणािरोिर गिन हवरयावर चचाष करावी कोणाशी रटटामसकरी करावी कोणाच
मजदार अनिव ऐकन रघयावत कोणाकडन मनोरजक माहिती रघयावी कोणाच गाण ऐकाव
कोणाचा अहिनय पिावा अशा असखय परकार आपलयाला इतर लोकाकडन आनद हमळत
असतो तयाचपरमाण आपलया कामात असखय लोकाच सिकायष ककवा मदत आपलयाला हमळत
असत ती करण ि तयाच कामच आि तयाची तयानािी गरज आि ककवा तयापासन तयाचािी
फायदा िोतो वगर हवचार करणयापिा आपलयाला लाि झाला आि याकड लि दददल तर
तयापासन समािान हमळल माणसाच आपसातल सिि परसपरावर अवलिन असतात तयामळ
समोरचया माणसान आपलयाला कस वागवाव अस आपलयाला वाटत तस आपण तयाचयाशी
वागलो तर तोिी आपणास तशी वागणक दणयाची शकसपयता असत दस-याकडन मदतीची
अपिा करायची असलयास ज ज आपण तयाचयासाठी कर शकतो त करत रिाव जयाचयाशी
पटत नसल तयाचयापासन दर रिाव आपली दषी सवचछ ठवली तयावर िळ िस दददली नािी
डाग चर पड दददल नािीत तर आपलयाला त सगळीकड आहण सारख दददसत रािणार नािीत
एवढ कल तर या जगात आनदी रिाण शकसपय आि
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
38
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आमच कसपलासस जॉइन करा
शाळा सर िोऊन दोन दददवस झाल िोत राणसर तयाचया गहणताचया तासासाठी दिावी अचया
वगाषत आल इतर हशिकापरमाण तयानीिी सवााना यदा दिावीच वरष आि आहण तयानी िरपर
अभयास करायला िवा याििल सचना दददलया तयाच वगाषत सोिम नावाचा हवदयारी िोता जो
गलया वरी परीित पहिला आला िोता आहण गहणतात तो हवशर हशार असलयान सराचािी
लाडका िोता आपला तास सपलयावर राणसरानी तयाला शाळा सटलयावर िटायला साहगतल
तयापरमाण तोिी सवष हवदयारी गलयावर सटाफरमकड हनघाला सर तयाची वाट िघत सटाफ
रमचयािािरच उि िोत
काय सर तमिी िोलावल िोत मला
िो अर यदा दिावी अभयास जोरदार असायला िवा या वरी
ठाउक आि सर सटटीत सरवात कलीय रोडी
त अपहित िोतच मला अभयास कसा चाललाय मग
चाल आिनिमीपरमाण
त या वरीिी कसपलास लावला नािीयस मिण गलया वरीपयात ठीक िोत पण आता दिावीला
एक-एक माकष ददकती मिततवाचा ठरतो माहिती आि ना
माहिती आि सरपण मलानािी जायचय कसपलासला तो रोडासा अडखळत िोलला
तो अस िोललयावर सरिी िणिर तयाकड पाह लागल
तझया घरी कािी अडचण आि का मिणज पशाची वगर
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
39
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
नािीनािी तस कािीच नािीय िािानी मला हवचारल िोत कसपलास लावायचा आि का
मिणन पण मलाच आवडत नािी
अचछा पण तला जमल का ि सगळ या वरीिी त शाळतन पहिला यशील या ििल मला
कािी शका नािी पण
तमिी आिात ना सर अभयासात मला कािी अडचण असल तर हवचारनच तमिाला
त आमिी आिोतच र पण त कसपलास लावलास तर जासत उजळणी िोईल तयाचा तला
फायदाच िोईल ना
तयाची गरज नािीय मी माझा अभयास सवत कर शकतो या ििल मला खातरी आि
आहणकसपलासस िा परकार मला किीच पटत नािीमिणन मग नािीच
ठीक आि मगजशी तझी इचछा
सर हनघाल तसा तो िी माघारी वळन चाल लागला
पढील कािी महिनयात शाळत जविा जविा परीिा झालया तया सगळयात तयाची अभयासातील
परगती दददसत िोतीच अिन-मिन सोिमन िोललयापरमाण तो कािी शका हवचारायचा तविा
आपण याची कािी मदत कर शकतो मिणन सरानाच जासत आनद वाटायचा जसजशी अहतम
परीिा जवळ यऊ लागली तशी सवाानाच खातरी वाट लागली की सोिमच शाळतन पहिला
यणार िघता िघता परीिा आली आहण सपली दखील
लवकरच परीिचया हनकालाचा दददवस उजाडला तविा सवााचया अपिपरमाण सोिमन उततम
माकसपसष हमळवल िोत मरीट ४ माकाानी हकली िोती याच इतराना रोड वाईट वाटल पण
सोिमला सरानी हवचारल तविा तो मिणाला
मला हिलकल वाईट वाटल नािी सर मला ज िव िोत त मी हमळवल यापढिी हमळवत
रािीनच
आहण शवटी तयान िोललयापरमाण कसपलाससहशवायच यशाच हशखर गाठल िोत राणसराना
आपलया नवया हवदयाथयााना सागणयासारखी अजन एक गोष हमळाली िोती
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
40
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आता कािी दददवसापवीच दिावी-िारावीच हनकाल लागलत आहण तयामळ सगळीकड आमचया
कसपलासचया हवदयाथयाानी यशाच झड रोवलयाच फलक झळक लागलत पपरिर टीविी वर
आमचया कसपलासच गणवत हवदयारी आहण कसपलासचा यशाचा आलख याचया िातमया दददसत
आित मिनतीन यश हमळवणाऱया हवदयाथयााच कौतक िोणयात कािीच गर नािी पण या
सगळया मागचा उिश िा कसपलासची परहसदधी आहण तयातन अहिकाहिक पसा हमळवण असाच
असतो कोचचग कसपलास घणाऱया कठलयािी वयिीला हशिणाची तळमळ वा गरीि हवदयाथयााना
सिकायष वगर करणयाचा ित असल अस हिलकल वाटत नािी
मला कायम तया हवदयाथयााच कौतक वाटत आल आि ज गररिीतन हजिीन अभयास करन पढ
आल आित कवळ गरीि आित मिणन नािी पण त सवषच जण ज सवपन पाितात आहण त पणष
करणयासाठी हततकसपयाच जोमान कष दखील करतात आपलयाला पढ काय विायच आि ि
िऱयाच जणाना कळत नसल तरी या िाित जरा हवदयाथयाानी हवचार करायला िवा दिावी-
िारावीचया हवदयाथयााना जिािदारीची फार जाणीव नसली तरी घरात आहण आजिाजला काय
चालल आि ि कळणयाइतपत समज तयाना असत आपल पालक मिनतीन कमावलला पसा
कवळ आपलया सरहित िहवतवयासाठी खचष करत असतात िलली दिावी-िारावीचा
गाजावाजा िोऊन कसपलाससचा खचष इतका वाढला आि की या तीन वराषत सािारणपण लाख-
दीड लाख रपय कसपलाससचया फीसाठी खचष िोतात अडहमशनचा खचष वगर वगळाच सागायचा
मिा िा आि की इतका वारमाप खचष आपलया हशिणासाठी िोतो आि ि ठाउक असनिी
ददकतयक हवदयारी हया खचाषला पयाषय नािीच असा समज िाळगन आित आहण पयाषयान तयाच
पालकसदधा ि मानय करतात की कसपलासहशवाय मल पास िोणार नािीत वा चागल माकसपसष
हमळवणार नािीत
सगळी मल कसपलास लावतात मिणन मलािी पाहिज अस ज तयाच मिणण असत तयाच कारण
मिणज एकतर या सगळयाचाच आपण कसपलासहशवाय चागला अभयास करन पास िोऊ असा
तयाना हवशवास नसतो वा आपलया िमतहवरयी नयनगड असतो दसर मिणज या वयात हजर
घरचयापिा हमतरमडळी जवळची वाटतात हतर सािहजकच तयाचया सिवासात रािायला
अहिक आवडत कसपलासचया हनहमततान हमतरासोित मजा मसती करायला हमळत जी कसपलास
नसता करता यण अवघड असत कसपलासचया हनहमततान नव हमतर-मतरीण जोडता यतात ि कािी
नवयान सागायला नको नव कपड आहण नवया फशनच परदशषन करायला हमळत ि सदधा
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
41
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कसपलासला जाणयामाग एक कारण असत आहण यातील ककाना आपलयासाठी पालकानी
िरमसाठ फी िरली आि िी सामानय गोष वाटत
आता ि सगळ मी यासाठी हलहित नािीय की मी शाळत हशार हवदयारी िोतो आहण मला
किीच कसपलासची आवशयकता िासली नविती पण कसपलासची कलपनाच मळात मला पटत नािी
फार फार तर खाजगी हशकवणी असल तर ठीक आि पण कोचचग कसपलास नावाचा परकार गलया
कािी वराषत िळावला आि तो अगदीच अमानय आि आपण सवतहनच नकारातमक पदधतीन
हवचार कलयान कोचचग कसपलासला पयाषय नािी याच हनषकराषवर शवटी पोिोचतो
माझया िाितीत एक गमतीचा ददकससा घडला िोता िारावीचया परीित कॉलजमिन मी
पहिला आलो िोतो आहण ि कॉलजिर िऱयाच जणाना ठाऊकिी िोत पण जो मलगा दसरा
आला िोता तो एका नावाजललया कसपलासचा हवदयारी िोता आहण तयामळ आमचयाच
कॉलजचया िािर तयाचा फोटो आहण अहिनदनपर फलक लागल िोत वासतहवक मी कठलयािी
कसपलासहशवाय पहिला आलो याच कौतक विायला िव िोत अराषत मला या गोषीचा राग नािी
आला उलट िसच आल
शाळा-कॉलजात मिणज अगदी िीकॉम पयात सदधा मी कठली शका असल तर हशिकाना
हवचारायला कचरायचो नािी आहण यािाित एखादा अपवाद वगळला तर कणीच हशिक
हवदयाथयााना सिकायष करणयास टाळाटाळ करत नािीत िी मिटली तर खप सािी गोष आि
मिटल तर िरीच मोठी आि कसपलासला जाणार हवदयारी शाळत-कॉलजमधय किीच हशिकाना
शका वा परशन हवचारत नािीत तयात तयाना िीती वाटत की कमीपणा वाटतो त तयाना ठावक
पण ि अस आि कसपलाससमधय कािी फालत परकार चालतात अस मिणण नािीय माझ पण ज
कािी चालत तयाच मोल हततक नककीच नािी हजतक लोक समजतात कसपलाससमधय फार फार
तर वगळ काय िोत त अभयासाची उजळणी आहण हशवाय अवातर परीिा ि सार कािी
हवदयाथयाषचया मनाची तयारी असल तर तो कर शकतो ि कसपलासला न जाणाऱया हवदयाथयाषचया
यशावरन दददसन यत हशिणासाठी इतका पसा मोजायची वळ का आली आि मानय आि की
सगळीकड सपिाष वाढली आि पण आपलया मलान अहिक चागल माकसपसष हमळवन चागलया
कॉलजला अडहमशन रघयाव यासाठी इतका पसा ओतणयापिा मलामधय त कसपलाससहशवाय ि
यश हमळव शकतात िा आतमहवशवास हनमाषण करायची कणीच तसदी घत नािी का
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
42
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
सागर कोकण
िी-२०६ पलॉट न१०५ ओम गगनहगरी
सोसायटी सकसपटर-१४ कोपरखरण नवी
मिई -४०० ७०९ ९६६४३३७५८८
sagarkokne_spkyahoocom
आिी मिटलयापरमाण मी आजपयात कठलच कसपलास लावल नािी पण मी सगळयाच परीिात
उततम माकाानी पास िोत आलो आि मी कािी फार िहदधमान पराणी नािी ज कािी यश हमळाल
त अभयासातील साततयान आहण मिनतीनच हमळाल कसपलासस नसलयाचा उलट परचड फायदा
विायचा आहण आजिी िोतो मला सवतसाठी कायम िरपर वळ हमळतो मी जविा-जविा
माझया हमतराशी िोलतो त सारच या िावपळीचया चकरात अडकलल असतात आहण मळात ि
िदल शकत ि तयाचया मनाला मानय नसत आज पहिली-दसरी पासन पालक आपलया
हचमरडयाना कसपलाससना घालत आित इतका अभयास लादलयावर कस विायच तयाच पयाषय
आि पण तो आपण सवतहन टाळतो आिोत कस िदलणार ि हचतर
तमिाला काय वाटत
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
43
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
(एक reporter एक )
प क - क क क आप
आ क प
प - प
प क - क आप आ प
क
प - द
प क - क क
प -
प क - क
प - आ आ
प क - क
प - प
प क - प आ क
प - आ प
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
44
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - क प क क आ
प - क
प क ndashक
प क क क प प आ
आ
क आ क प abortion आ
आ
प क - operation आ क
प -
प क - प क आ आ
क क
प - आ प क आ
प क - क क
प -क
प क - क क क
प -
प क -
प - आ क आ
प क - आ आप प क क क प
आ
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
45
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आप क
प -
प क - प एक क
क
प - आप क क प
प क -क क
प - क द आ
प क -क आ
प - द
प क - प क द प आ
प - द प प क आ
प क - क आप क
प - प क क आ
प क - sweat
प - sweat
प क - प द
प - आ आ क
प क - प क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
46
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प - क आ
प क -
प - आ आ क क आ
प क - आ क प क क
क क प क क क आ
क द
प -ok आ आ क क
प क - getway ऑ क
प - द क आ क आ क द
आ क द द
प क - क logic आ प प द
क क आ
प - आ (प क )
प क - क द
क क
प - आ
प क - आ
प - आ क क क
क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
47
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
प क - आ क प क क
प - क
प क -ok आ क क
प - क आ
प क - आ
प - आ आ
प क - आ क प
क प
प - क आ प क
प क - क
प - द
प क - क आद क आ
प -
प क -क आ क
प -
प क - आ प क आ
प क प आ क
आ क क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
48
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
हवशाल कदम
kvishal43gmailcom
प -
प क -क
प - क
( )
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
49
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
चजदगी का सफर
१७ जन सधयाकाळी सिाचया समारास मोिाईल वाजलापलीकड एक पाददकसतानी हमतर
िोलत िोतातयान हनरनवकारपण िातमी दददलीओयार तमिारा राजश खनना मर गया िातमी
अनपहित नवितीसकाळीच तयाला परत िॉहसपटल मि दाखल कलयाच ऐकल िोततयामळ
कदाहचत आणखीन तबयत खालावन जीवाच िर-वाईट िोणयाची शकसपयता
िोतीचआठवडािरापवी तो असाच िॉहसपटल मि दखल झाला िोतातविाच हमहडया न
तयारी कली िोतीपहिली बरककग नयज दददली ददक तयाचयावरची ददफलम पण channel वर
तयार िोती पण तविा तयाची तयारी फकट गली(कािीनी तो िरा िोऊन घरी गला तरीहि
ती ददफलम दाखवन पण दददली ) यावळस हमतराची ती िातमी खोटी असणयाची शकसपयात खोटी
असणयाची शकसपयता कमी िोतीिावत घरी गलोटीवी लावला इटरनट वर चक कल पण कठच
कािी िातमी नवितीमग जरा िायस वाटलअस मिणतात ददक हजवतपणी मतयची िातमी
पसरली तर तया माणसाच आयषय वाढततस असल तर तया पाददकसतानी हमतराचा राग न यता
मी तयाला दवाच दददला असतामतय ची िातमी ऐकन जर राजश खनना च आयषय वाढणार
असल तर लाख वळा अशा िातमया ऐकायची माझी तयारी िोतीहमतराचया दषीन ती हनववळ
िातमी िोतीपण आमचया हपढीचया दषीन तो एक आघात िोतामाझया िाव-िावनाशी तयाला
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
50
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
कािी घण दण नवितिातमी दऊन तयान फोन िद कला िोतापण माझया िाव हवशवातलया
आठवणीचा दरवाजा मातर तो उघडन गला िोता
१९७० चया दशकाचया सरवातीला जविा आमची हपढी वयाचया दशकात हशरत िोती तविा
पासन राजश खनना नावाच गारड आमचया मनावर राजय कर लागल िोत१९६५ चया
कठलयाशा सपित तयाची हनवड झाली िोती आहण लगच िहिता िरोिर राज हमळालापण
सवषपररम ररलीज झाला तो चतन आनद चा इदराणी मखजी िरोिर आखरी खत सरवातीच ि
दोनिी हचतरपट तस आपटलतसाच नसीर हसन चा ििारोक सपन दखीलपण १९६९ साली
शिी सामता चा आरािना रोकसपसी ला लागला आहण राजश खनना एका रातरीत सटार
झालाआरािना िरोिर ददकशोर कमार चया कारददकदीला पण वग आलाआिी ददकशोर दव
आनद चा आवाज मिणन ओळखला जायचा पण आता राजश खनना चा आवाज मिणन
ओळखला जाऊ लागलादददलीपराजदव हि तरयी उताराला लागली िोतीनवीन हपढी एका
आयडॉल चया शोिात िोतीतो तयाना राजश खनना चया रपान हमळालातयाच mannerism
मान हतरकी करत गाण मिणणयाची सटाईल दोनिी डोळ हमचकावन िोलणयाची लकििसरा
चिरा तया हपढीला एकदम आपलासा वाटलातयाच साली आललया िीआर चोपरा चया
इततफ़ाि दो रासत मि तयाचया अहिनयाची चमक दददसलीवयाचया अवरघया २७ वया वरी
राजश खनना superstar पदावर आरढ झालामग तयाला माग वळन पािायला फरसतच नािी
हमळाली७० साली खामोशीसफर सारखया हचतरपटात गिीर िहमका करन तयानी लोकाची
मन चजकली आहण नदा िरोिर ददद टरनमि गलािी आख मिणत ससपनस थरीलर मि पण काम
कलतोपयात राजश खनना लोकाना आवडयला लागला िोत ६९ साली रोकसपसी ला आरािना
गोलडन जहिली साजरी करत असतानाच हमनवाष ला दो रासत मधय तो ममताज िरोिर चप
गय तारमिणत गदी खचत िोता(जनया हमनवाष मिला दो रासत िा शवटचा हचतरपट नतर त
पडन नवीन िािणयात आल आहण नवीन हमनवाष मिला पहिला हचतरपट िोता लाल पतरर)दो
रासत नतर तयाचा आमन सामन असलला पहिला डिल रोल (आरािना मधय पहिला राजश
मरतो मग दसरा जनम घतो) मनमोिन दसाई चा सचचा झटा dreamland ला लागला आहण
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
51
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददल को दखो चिरा न दखो मिणत राजश यशाची आणखी एक पायरी चढला तयावरी च
ददफलमफअर अवाडष दखील हमळवलतयाकाळी लगनाचया वरातीत जी कािी हनवडक गाणी
वाजवली जायची तयात मरी पयारी ििाहनया चा वरचा करमाक िोतापण ७१ साली हरीहशकश
मखजी चा आनद सवहसतक ला लागला आहण यान लोकाचया हदयात घर कलिा हचतरपट
तयाला कारकीदीचया सवोचच हशखरावर घऊन गलाअस मिणतात हहरदाचया मनात िा
हचतरपट राज कपर ला घऊन काढायच हवचार ददकतयक वरष घोळत िोतपण जविा आनद
काढायची वळ आली तविा राज कपर च वय तयाचया चिऱयावर दददसायला लागल
िोतहरीदानी राजश ची हनवड कली आहण राजश न दखील आललया सिी ची सोन कल ७१
साली मिईत सवहसतक ला लागलला आनद हसलवर जहिली करनच उतरलातयात राजशच त
िािमोशाय मिणणचजदगी िडी िोनी चाहिय लमिी निीउदासी कसपया खिसरत निी िोती
िािमोशायतमि कसपया आशीवाषद दऊ ििन य िी तो निी कि सकता ददक मरी उमर तमि लग
जायिम सि रगमच ददक कठपतलीया ि हजनकी डोर उपरवाल ददक उनगलीयोस ििी हई ि
आनद चा एकक डायलॉग तयावळच रहडयो परोगराम ऐकन आजिी समरणात आिआनद िघन
रटर चया िािर पडलला पहबलक गहिवरन डोळ पसतच िािर पडायचाआनद न तयाचया
हदयात घर कलल असायचआनद राजश खनना ला कारकीदीचया सवोचच सरानावर घऊन
गलासवहसतक मधय आनद गदी खचत असताना अलकार ला तो आन हमलो सजना मधय आशा
पारख िरोिर अचछा तो िम चालत ि मिणत पहबलक ला वड लावत िोतानाझ ला मयाषदा
मधय मालाहसनिा िरोिर चपकस दददल द निी तो मिणत छड काढत िोतातर अदाज मधय
िमा माहलनी ला मोटार सायकल वर िसवन चजदगी एक सफर ि सिाना मिणत मिईची
सर घडवन आणत िोताअदाज मधय इटवषल चया आिी जविा तो मरतो तविा अख रटर
िळिळायचअदाज मिल तयाच नाकाचया मधयावर रोडा खाली खचन गॉगल घातलल पोसटर
लोकाना आकरषन घत िोततयावळस तो ज करल ती सटाईल विायची आनद पासन तयान
घातललया गर शटष ची फशन आली अदाज मधय pant वर शटष घालन तयावर िलट लावायची
िननाट कलपना तयाचीच (तयान त पोट लपवणयासाठी कल हि गोष वगळी ) Novelty ला
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
52
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िारी मर सारी मधय चल चल मर िारी मिणत आिाल वदधाना वड लावत िोता(िगलोर
ला िारी च शटटग करताना राजश चया डोळयाला ितती चा दात लागलयाची अफवा
पसरलयावर हनमाषतयाच िाि दणाणल िोत आहण fans चया हदयाचा ठोका चकला िोता)७२
ला ताडदव ला गगा जमना ि रटर उि राहिल आहण सचचाई छप निी सकतीमिणत हमशी
लावलला राजश चा दशमन लोकाना पयारा झालारोकसपसी ि तर राजश चया हचतरपटाच
मािरघर झाल िोतआरािना नतर आलला कटी पतग व तयानतर अमर परम यात
राजशददकशोर आर डी चया सगीतात लोकाना निाव घालत िोततयाचवळी हलिटी ला आपण
दश मधय तो ममताज िरोिर सन चपा सन ताराकरत दहनया म लोगो को िोका किी िो
जाता ि मिणत आरडी चया आवाजात गजषत िोतापण हि गजषना राजश ची सवतःची झोप
उडवीत िोतीयाच काळापासन राजश च हपकसपचर पडायला सरवात झाली िोतीदददल दौलत
दहनयामििि ददक मिदी िावची जोर का गलाम मर जीवन सारीमाहलक शहजादा दवार
अपयशाचया हनसरडया पायऱया उतरायला सरवात झाली िोती मग सर झाली ि
superstar पद आपलयाकड कायम ठवणयाची िडपड७३ ला फि अ या आदयािरान
आपलया हचतरपटाची सरवात करणार जओमपरकाश चा अ ददक कडी तोडकर अशी जाहिरात
कलला राजा रानी फलोप ठरलापण यश चोपरा production चा पहिला हचतरपट दाग
हमनवाष ला िीट गलाहहरदा चा नमकिराम Novelty ला चालला आहण राजश खनना न
आपण अजन सपलो नािी ि दाखवन दददलपण सयष असताला जाताना जसा मोठा िोतो तस ि
िोतआनद आहण नमक िराम मधय राजश ला तलयिळ लढत दणारा नवखया अहमताि चा
जजीर ७३ साली इमपररअल ला लागलारोमाटीक हिरो चा जमाना सपत आला िोताAction
यगाची सरवात िोत िोतीपण राजश िा िदल सवीकारायला तयार नविता७४ साली आप
ददक कसमपरम नगररोटी िीट झालपरत राजश खनना कमप मिन राजश खनना चया
comeback घोरणा झालीपण तयाच साली हतकड अहमताि चा दददवार आला आहण
अहमताि न आपल सरान पकक कलराजश मातर अपयशाचया खाईत गटागळया खात
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
53
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
िोताअजनिी िमशकलपरमकिाणीआकरमणमिाचोरिडलिाजमिििा तयागकमषचलता
पजाष अनरोिआहशक ह ििारोनका आईनापलको ददक छाव मजनता िवालदारपरम
ििनमजननरड रोजआचल अपयशाची माहलकाच लागलीमिच एखादा chaillababu
व अमरदीप िीट विायचा आहण काका चया कमप मिन परत comeback ची घोरण विायची
पण राजश चा जमाना सपला िोताजया वगान तो यशाचया हशखरावर चढला तयाचया दपपट
वगान तो अपयशाचया दरीत फकला गलायशाला हवनमरतची हवनयाची जोड हमळाली तर
पाय जहमनीवर राितात आहण अिकाराची ददकनार लािली तर त यश डोकसपयात जातमाझया
सारखा मीच िा गड राितो
िादरा चया जया काटषर रोड वर राजदर कमार चा हडमपलिा िगला तयान हवकत घऊन तयाच
आशीवाषद ि नामकरण कल िोततया आशीवाषद िगलया समोर एक काळी राजश खनना ची एक
झलक पािणयासाठी चाितयाची राग लागलली असायचीतयाच नसत दशषन िोताच ज हचतकार
िािर पडायच तयान तो दखील सखावला जायचादव दव मिणज कायिा परशन तयाला
पडायचातयाचया चाितयाचया दषीन तो पथवीतलावरचा दवच िोतात तयाची पजा
करायचतयाची नसती गाडी दददसली तर हतला तरणीचा गराडा पडायचाआहण गाडी वर
चिनाचा वराषव िोऊन ती हलपहसटक चया माकसपसष न निाऊन हनघायचीगाडी हनघन जाताच
टायर खालची िळ मली चसदर मिणन कपाळाला लावायचया तयाचया नसतया फोटो िरोिर
अनक तरणीनी तयाला मनोमन वरन लगन लावल िोततरणीची रिान हलहिलली पतर
आशीवाषद वर यायची अस एक न अनक ददकसस
एककाळी या िगलयाचया िािर हनमाषतयाची राग लागलली असायचीतो आशीवाषद िगला
आता ओस पडला िोतासधयाकाळी गदी वयायची ती तयाचया चाितयाची नवि तर तयाचया
गोतावळयातील तयाचया चमचयाची त मिणायच उपर आका नीच काका तयाला त खर
वाटायच superstar पदाची नशा िवी िवीशी वाटायची१९७३ साली BBC न
तयाचयावर Bombay superstar नावाची documentry कली िोतीदश -हवदशातन
लोक तयाला िघायला यायच दददल दौलत दहनयातयागिोला िालाचलता
पजाषनौकरीमििि ददक मिदीदशमन दोसतअस अनक हचतरपट पणष िोऊन तयाच िहवतवय
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
54
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
दददसायला लागलयावर आपलया कारकीदीवर तयाचा पररणाम िोऊ नय मिणन ररलीज
िोणयापासन लािवल
८० नतर पण कदरतराजपतिनवान ददष सारख तयाच हचतरपट आल मिनच एखादा टीना
मनीम िरोिर ददफफटी ददफफटीसौतन िीट विायचापण आता तो पवीचा राजश राहिला
नविताशिाना आझमी िरोिररोडीसी िवफाई मिणत अवतार रघयायचापण िात जमत
नवितीमग तयान राजकारणात उडी घतलीहतरिी िात जहम नािी आहण एककाळचा राजश
खनना नावाचा superstar अलग अलग पडायला लागलातयाचया वयहिक आयषयात न
हशरलल जासत चागलकलाकाराच खाजगी आयषय ि िािर चचचा हवरय असत पण राजश
आपलयाला िािरन जसा िावलाआवडला तसाच आपण तयाचा सवीकार कलातयाचया
िहमकाचया आपण परमात पडलोतयाची अदाकारी िावलीतयाच सवाद मनाला कठतरी
हिडलतयाचया लकिी डोळयाना सखावन गलयाएककाळी आमचया कळतया नकळतया वयात
मनाचया िावहवशवात तयान परवश कलाकठतरी तयान आमिाला हसनमाच वड लावलहसनमा
ििलची ओढ हनमाषण कलीतयाची अदाकारीतयाचया हचतरपटातील गाणी गणगणत आमिी मोठ
झालोमोठ झालयावर आमिाला आमच नवीन आयडॉलस सापडलपण तरीिी आमिी राजश
खनना ला सोडल नविततयाचया पडतया काळातिी आमिाला मनापासन वाटायच ददक हयाचा िा
हचतरपट तरी हिट विावाआमचयासाठी नािी तर कवळ तयाचयासाठीकारण आमिी राजश खनना
नावाचा तो िारावलला काळ हवसरच शकत नािीमिणन राजश खनना ला उदधशनच
मिणतो
आनद मधय जविा त चजदगी कसी िी पिली िाय अस मिणाला िोतास तविा आमिालािी त
एक कोड वाटन आमिी माना डोलावलया िोतया नतर त याच जीवनाला खळकर पण िघत
अदाज मधय मोटार सायकल वर िदरकारपण गात िोतासचजदगी एक सफर िी सिानायिा
कल कसपया िो ददकसन जाना आमिाला ि हि पटल िोत मग तच सफरमधय चजदगी का सफर ि
य कसा सफरमिणन सवाल कला िोता आहण आमच डोळ पाणावल िोतमग तच आप ददक
कसम मधय आमची समजत काढलीस चजदगी क सफर मी गजर जात ि जो मकाम वोि ददफर
नािी आतआमिी ििी समजन घतलपण जीवनाच ि सवष ततवजञान गाणयातन ऐकण आहण
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
55
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
परशात कलकणी
coolkarniprgmail com
पडदयावर साकारण सोप आि रतझया जाणयानतर आता जाणवतय ददक जीवन ि ददकती
िणिगर आिशवटी तझया दाग मिील कावयातमक ओळीचा आिार घतो
आप न जान मझको समझत कसपया म तो कछ िी निी
इस कदर पयार इतनी िडी चीज म रखगा किाइस कदर पयार रखन क काहिल निी
मझको इतनी मोिोबित न दोसतोसोचलो दोसतो इस कदर पयार कस समिालगा म म तो
कछ िी निी
पयार अगर एक पल का िी हमल सक तो िडी चीज ि चजदगी क हलय मगर आदमी को य िी
हमलता निी
मझको इतनी मोिोबित हमली आपस य मरा िक निी मरी तकदीर ि
म जमान क नजरोम कछ िी न रा
मरी आखो मी अितक वो तसवीर ि
इस मोिोबित क िदल कसपया नजर द
म तो कछ िी निी
इजजतचाितउलफतशोिरत कोई चीज दहनया म रिती निी
आज म ह जिा कल कोई और रा
य िी एक दौर ि वोि िी एक दौर रा
आज इतनी मोिोबित न दो दोसतो
क मर कल ददक खहतर कछ िी न रि
आज का पयार रोडा िचाक रखो मर कल क हलय
कल कल जो गमनाम िकल जो सनसान ि
कल जो अनजान िकल जो वीरान ि
म तो कछ िी निी म तो कछ िी निी
अलहवदा राजश
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
56
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
२३०० प आ आ द प
प क आ
क क
प ए क क आ क प
क प आ आप
आ एक प
प आ आ
प क आ प आ
प द आ प एक एक द
एक एक प द आप
क प
क
क प क क क
आ आ द क प क प
क क
प प क प क आ
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
57
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क क प क
प क आ क प प क क
क क प क क आ प क आ प
प प प क प क
प प आ आप क
क द द प क द आ क द
क द द क दक क
क प एक एक आ
क क प द क
क क प आ द
आ क आ द द
द प द
क क
क एक प
क द प क क ldquoद द rdquo
द ldquo rdquo आप प आ
एक
आ क क क क द आ
प क आप
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
58
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
क प द द प प आ
प प आ आ द आप प प एक
आप क क प द क १२ क
प आ द क आ प क द
एक क क प आ क आ आ
क क क क क आ आ
क क आ
आ आ क
क द प द आ
आ आ आ क आ क ए क
प क क क प क क
क प आ
आप क esahitygmailcom प पक
आ द क द
क
क
क
क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
59
गदयससथान ई साहितय परतिषठान
ई-साहितय परतिषठान
आ
एक प आ आ क क
ऑ आ
क
द क क आप
आ प etyarthesahitygmailcom क
आ क
