duâng àêìy kem àaánh rùng - vusta.vn ban tin so 152 chuan.pdf · chêët indole, axit...

SOÁ 1522017

AÃnh minh hoåa

KHÖNG GÊY ÀÖÅC HAÅI Duâng àêìy kem àaánh rùng

2

BAÃN TIN PHÖÍ BIÏËN KIÏËN THÛÁC

TIN TÛÁC - SÛÅ KIÏÅN

KHOA HOÅC THÛÚÂNG THÛÁC

Thöíi phoângchiïëu saáng cuãaboáng compact .4NÖNG - LÊM - NGÛ NGHIÏÅP

Xûã trñ khi treã bõ àöångvêåt têën cöng

.22GOÄ CÛÃA NHAÂ TÛ VÊËN

Giaãi àaáp thùæc mùæc vïìvêën àïì xaä höåi .29+30

Kñch xoaâi rahoa traái vuå .18

Viïåt Nam laâm chuãcöng nghïå saãn xuêët saãnphêím khöng amiang .3

Chõu traách nhiïåm xuêët baãnTS Phan Tuâng Mêåu

Phoá Chuã tõch Liïn hiïåp caácHöåi Khoa hoåc & Kyä thuêåt

Viïåt Nam

Ban Biïn têåpÀùång Vuä Caãnh Linh

Trûúãng ban

Nguyïîn Sinh Thaânh Phoá Trûúãng ban

kiïm Thû kyá biïn têåp

Nguyïîn Höìng ThanhBuâi Höìng Ninh

Trêìn Maånh Huâng

Trònh baâyQuyá Linh - Duy Anh

Baãn tin xuêët baãn àõnh kyâ 1 söë/thaáng. Moåi thöng tin

phaãn höìi vïì nöåi dung xin liïn hïå Ban Thöng tin vaâ

Phöí biïën kiïën thûác: Àõa chó: 53 Nguyïîn Du, Haâ Nöåi

Àiïån thoaåi: (04) 3.9432206 Fax: (04) 3.8227593

Email: [email protected]

SÛÁC KHOEÃ

Trong soá naøy

TIN TÛÁC - SÛÅ KIÏÅN

3

Thaânh lêåp Trung têmÛÁng duång Nùng lûúångSinh hoåc

Liïn hiïåp caác Höåi KH&KT Viïåt Namvûâa ban haânh quyïët àõnh vïì viïåc thaânh lêåpTrung têm ÛÁng duång Nùng lûúång Sinh hoåc.Lônh vûåc hoaåt àöång cuãa trung têm baogöìm: Nghiïn cûáu, ûáng duång nùng lûúångsinh hoåc trong viïåc nêng cao sûác khoeã conngûúâi; tû vêën, chuyïín giao caác kïët quaãnghiïn cûáu ûáng duång nùng lûúång sinh hoåc;böìi dûúäng, têåp huêën nêng cao kiïën thûác vaâkyä nùng ûáng duång nùng lûúång sinh hoåc; töíchûác höåi nghõ, höåi thaão khoa hoåc trong lônhvûåc nghiïn cûáu nïu trïn… T.HAÂ

Tùng cûúâng hiïåu quaã vaâthuác àêíy saáng taåo thöngqua sûã duång cöng nghïå

Trong khuön khöí dûå aán húåp taác vúáiMicrosoft Viïåt Nam, Liïn hiïåp caác HöåiKH&KT Viïåt Nam (LHH Viïåt Nam) töí chûácchûúng trònh têåp huêën “Tùng cûúâng hiïåuquaã vaâ thuác àêíy saáng taåo thöng qua sûãduång cöng nghïå” vaâo ngaây 9 – 10/3. Nöåidung buöíi têåp huêën nhùçm tòm hiïíu möåt söëtñnh nùng cuãa Office 365 nhû hoåp trûåctuyïën, truy cêåp email thûúâng xuyïn, cêåpnhêåt lõch hoåp tûå àöång…; sûã duång caác dõchvuå àiïån toaán àaám mêy tiïn tiïën…

THU HAÂ

Viïåt Nam laâm chuã cöng nghïå saãn xuêët saãn phêím khöng amiang

Theo caác chuyïn gia coámùåt taåi höåi thaão “Löå trònhngûâng sûã duång amiang taåiViïåt Nam vaâo nùm 2020 vaâcaác cam kïët quöëc tïë” doLiïn hiïåp caác Höåi KH&KTViïåt Nam vaâ Maång lûúái cêëmsûã duång amiang taåi ViïåtNam töí chûác vaâo ngaây 16/3,Viïåt Nam àaä thaânh cöngtrong viïåc nghiïn cûáu vêåtliïåu, giaãi phaáp cöng nghïå,thiïët bõ, mö hònh saãn xuêëtsaãn phêím khöng amiangtrïn quy mö cöng nghiïåp tûâkhaá lêu. Nhiïìu nûúác àaä hoåchoãi vaâ aáp duång kinh nghiïåmnaây cuãa Viïåt Nam. Caácchuyïn gia cuäng khùèng àõnh, tûâ nay túái nùm 2020 cêìn têåp trung tuyïn truyïìn cho ngûúâidên thêëy taác haåi cuãa amiang; höî trúå nhûäng vêåt liïåu khöng amiang; kiïím soaát chùåt möitrûúâng lao àöång caác cú súã saãn xuêët caác saãn phêím coá liïn quan àïën amiang. T.HAÂ

Cöng nhên Cöng ty Cöí phêìn Saãn xuêët - Thûúng maåi TênThuêån Cûúâng àang vêån haânh vúái dêy chuyïìn cöng nghïå múái


4

Thûåc nghiïåm do tuêìn baáo Anh TheSunday Telegraph tiïën haânh múái àêycho thêëy, nhiïìu boáng àeân compact tiïëtkiïåm àiïån khöng àaåt mûác àöå chiïëusaáng nhû tiïu chuêín do nhaâ saãn xuêëtcöng böë.

10 phuát sau khi bêåt, cûúâng àöå aánh saángcuãa boáng compact 11watt do GeneralElectric saãn xuêët àaåt 79 lux, boángEveready àaåt 60 lux, boáng Philips Softone12 watt àaåt 77 lux. Möåt söë loaåi boáng com-pact 11 watt khaác àûúåc thûã nghiïåm cuäng

chó cho aánh saáng dûúái 79 lux. Têët caã caácloaåi boáng naây àïìu àûúåc ghi trïn bao bò laâàaåt àöå chiïëu saáng tûúng àûúng boáng àeânsúåi àöët 60 watt.

Nhûng vúái cuâng phûúng phaáp ào,cûúâng àöå aánh saáng cuãa boáng súåi àöët 60watt laâ khoaãng 120 lux (àöëi vúái loaåi boángtrong) vaâ 101 lux (boáng múâ). Nhû vêåy, mûácàöå chiïëu saáng cuãa boáng compact 11 wattchó xêëp xó 60% boáng súåi àöët 60 watt chûákhöng phaãi "tûúng àûúng" nhû khùèng àõnhcuãa nhaâ saãn xuêët.

HÛÚNG TIÏN (Theo Telegraph)

Thöíi phöìng àöå chiïëu saáng cuãa boáng compactKhoa hoåc lyá thuá


5

TREÃ BÕ PHAÅT ÀOÂN, KEÁM THÖNG MINH

Murray Straus, giaáo sû têm lyá hoåc Àaåihoåc New Hampshire àaä theo doäi chó söë IQcuãa 2 nhoám treã em ngûúâi Myä bao göìm 806beá tûâ 2 - 4 tuöíi vaâ 704 beá tûâ 5 - 9 tuöíi. Sau4 nùm, IQ cuãa nhûäng beá thuöåc nhoám 2 - 4tuöíi khöng bõ phaåt àoân cao hún trung bònh5 àiïím so vúái caác beá cuâng tuöíi thûúâng bõcha meå àaánh khi phaåm löîi. ÚÃ nhoám treã 5 -9 tuöíi, khoaãng caách naây laâ 2,8 àiïím.

GS Murray Straus cho rùçng, viïåc sûãduång àoân roi gêy cùng thùèng, súå haäi chotreã. Caác em thûúâng xuyïn bõ phaåt àoân coáthïí rúi vaâo traång thaái stress maån tñnh, thumònh vúái thïë giúái bïn ngoaâi nïn khoá hêëp thukiïën thûác múái. Treã khöng daám saáng taåo,khöng daám thûã thaách vò súå sai, súå hoãng, súåkhöng àuáng yá ngûúâi lúán thò seä bõ trûâng phaåt.Vïì lêu daâi, tònh traång naây khiïën trñ tuïå trò trïåvaâ chó söë IQ thêëp laâ àiïìu têët yïëu.

HÛÚNG TIÏN (Theo Web MD)

TUÃ LAÅNH 2.400 NÙM TUÖÍI TRÛÄ BÙNG GIÛÄA MUÂA HEÂ NOÁNG BÛÁC

Trïn sa maåc khö cùçn cuãa àïë quöëc BaTû, caác kyä sû cöí àaåi phaát triïín cöng nghïåbïìn vûäng coá thïí lûu trûä caã bùng àaá suöëtmuâa heâ noáng chaáy tûâ khoaãng nùm 400trûúác Cöng nguyïn, rêët lêutrûúác khi àiïån ra àúâi. Cuåthïí, vúái chiïìu caotrung bònh 18m,yakhchêl laâ laâ möåtthiïët bõ laâm maát cöícoá hònh noán cao,röîng ruöåt vúái kiïën truácvoâm laâm tûâ buân cao voåtlïn so vúái mùåt àêët. Bïntrong cöng trònh laâ möåt khoaãng khöng coásûác chûáa lïn túái 5.000m3 vúái tûúâng daây ñtnhêët 2m. Nhûäng bûác tûúâng xêy tûâ loaåi vûäacoá tïn sarooj laâ höîn húåp cuãa caát, àêët seát,loâng trùæng trûáng, chanh, löng dï vaâ tro.Toaân böå caác thaânh phêìn àûúåc tröån vúáinhau theo möåt tyã lïå nhêët àõnh àïí taåo ra loaåivûäa coá taác duång caách nhiïåt vaâ thêåm chñcoân coá khaã nùng chöëng nûúác hoaân toaân.Chiïëc tuã laånh ngoaâi trúâi naây coá hïå thöëngthöng gioá riïng, nhùçm duy trò nhiïåt àöå laånhcho khöng gian bïn trong vaâo muâa heâ. Möåtsöë yakhchêl àûúåc xêy tûâ haâng trùm nùmtrûúác vêîn coân àûáng vûäng.

PHÛÚNG HOA (Theo Vintage News)

Loaåi nûúác hoa ngùn naäo caãm nhêån muâi höi nhaâ vïå sinhBill Gates phöëi húåp cuâng möåt cöng ty Thuåy Syä phaát

triïín loaåi nûúác hoa loaåi boã hoaân toaân muâi höi trong nhaâ vïåsinh, khuyïën khñch moåi ngûúâi ài vïå sinh àuáng chöî. Theocaác nhaâ khoa hoåc taåi Firmenich, cöng ty nûúác hoa ThuåySyä 120 tuöíi, phaát hiïån muâi höi nhaâ vïå sinh chuã yïëu do 4chêët indole, axit butyric, p-cresol vaâ dimethyl tri-sulfide gêyra. Do àoá, nhoám nhaâ khoa hoåc phaát triïín loaåi nûúác hoa coá thïí chùån caác thuå thïí khûáu giaáccon ngûúâi tiïëp xuác vúái phên tûã muâi höi, ngùn naäo nhêån daång muâi höi. Naäo do àoá chó coânxaác àõnh àûúåc hûúng thúm nûúác hoa trong nhaâ vïå sinh. Àûúåc biïët, dûå aán naây nhùçmkhuyïën khñch ngûúâi dên taåi nhûäng nûúác naây sûã duång nhaâ vïå sinh thay vò phoáng uïë bûâabaäi. M.T (Töíng húåp)


6

Hoang mang vò thûúâng duâng nhiïìukem àaánh rùng

Baâ Nguyïîn Thõ Lyá (Haâ Nöåi) coá thoáiquen cho àêìy kem àaánh rùng lïn mùåttrong baân chaãi àïí àaánh rùng haângngaây. Baâ quan niïåm rùçng, nhiïìu kemàaánh rùng seä giuáp rùng àûúåc diïåt khuêínmöåt caách triïåt àïí tûâ àoá rùng miïång saåchseä. Àöìng thúâi kem àaánh rùng nhiïìucuäng cung cêëp àuã caác chêët flour àïírùng chùæc khoeã. Tuy nhiïn, vûâa múái

àêy baâ biïët àûúåc thöng tin rùçng, duângnhiïìu kem àaánh rùng coá thïí laâm tùngcaác nguy cú aãnh hûúãng àïën sûác khoeã,nhêët laâ khi nuöët phaãi kem do dû thûâa ra.Theo àoá, caác nguy cú àûúåc liïåt kï nhûkem àaánh rùng thûâa khiïën flour laâmrùng bõ àöëm vaâng, nuöët phaãi kem gêyàau daå daây, ngöå àöåc gan, lúã miïång...Àöëi vúái treã nhoã, flour coá thïí gêy ngöåàöåc tûâ àoá khöng chó haåi rùng maâ coângêy nguy cú coâi xûúng.

AÃnh minh hoåa.

AÃnh: Trêìn Haãi

KHÖNG GÊY ÀÖÅC HAÅI

Àaánh rùng laâ viïåc laâm hùçng ngaây cuãa têët caã chuáng ta, nhûng coá nhiïìuthöng tin cho rùçng, duâng nhiïìu hoùåc lêëy àêìy kem trïn baân chaãi seä gêy thûâaflour, viïm loeát daå daây... Tuy nhiïn, theo caác chuyïn gia, thöng tin naâykhöng coá cú súã khoa hoåc. Thêåm chñ, nïëu duâng ñt kem seä khöng töët cho rùng.

Hiïìn Duâng

Duâng àêìy kem àaánh rùng

Trao àöíi vúái phoángviïn vïì vêën àïì naây,ThS.BS Cao Hoaâng Yïën,Böå mön Nha chu, ViïånÀaâo taåo rùng haâm mùåt,trûúâng Àaåi hoåc Y Haâ Nöåicho hay, coá nhiïìu thöngtin cho rùçng sûã duång nhiïìukem àaánh rùng coá thïí gêyaãnh hûúãng sûác khoeã. Tuynhiïn, bao nhiïu laâ nhiïìulaâ àiïìu cêìn hiïíu roä. Hiïånnay, vêîn chûa coá nhiïìunghiïn cûáu chó ra viïåc sûãduång nhiïìu kem àaánhrùng seä coá haåi möåt caáchchñnh thöëng vaâ khoa hoåc.Viïåc duâng nhiïìu, nïëu coácuäng chó xaãy ra úã möåt söë ñtvaâ hoå duâng thûúâng xuyïn.

Coân BSCK II Vuä ÀònhMinh, Phoá Giaám àöëc Bïånhviïån Rùng haâm mùåt T.Ûcho biïët, caác thöng tin sûãduång nhiïìu kem àaánhrùng seä aãnh hûúãng sûáckhoeã hoaân toaân khöng coácùn cûá khoa hoåc.

Võ chuyïn gia naâyphên tñch, khi saãn xuêëtkem àaánh rùng caác nhaâsaãn xuêët àaä tñnh toaán haâmlûúång caác chêët úã nöìng àöåphuâ húåp daânh cho caã tuyápchûá khöng phaãi chó laâ möåtlêìn àaánh rùng. Vò thïë, nïëuchó thöng qua nhûäng lêìnàaánh àoá duâng nhiïìu seäaãnh hûúãng laâ khöng àuáng.Ngoaâi ra, àöëi vúái ngûúâi lúánkhi lêëy nhiïìu kem àaánhrùng seä xaãy ra tònh traångkhöng tan hïët nïn bõ tröi

ra ngoaâi hún laâ nuöët vaâotrong buång. Coân treã nhoãnïëu sûã duång nhiïìu kemàaánh rùng treã coá thïí nuöëtvaâo, nhûng chùæc chùæn seäkhöng coá phaãn ûáng gò àïíaãnh hûúãng sûác khoeã.

Àùåc biïåt, nïëu sûã duångnhiïìu kem àaánh rùng khöngnhûäng khöng gêy viïm loeát,àau daå daây... nhû caác thöngtin àaä nïu maâ ngûúåc laåi, khibõ viïm lúåi, chên rùng caácbaác sô thûúâng khuyïën caáocêìn àaánh rùng vúái kem àïíchöëng viïm. Vò thïë, kemàaánh rùng coá taác duångtöët cuäng nhû ngûúåc laåivúái nhûäng lo lùæng cuãangûúâi dên.

Sûã duång ñt kem àaánhrùng khöng töët

Theo caác chuyïn gia,hiïån nay trïn caác bao bòcuãa höåp kem àaánh rùnghay quaãng caáo coá nhûänghònh aãnh kem àaánh rùngàûúåc lêëy àêìy caã baân chaãi.Àêy laâ lûúång kem àaánhrùng vûâa àuã àïí duâng,

khöng phaãi quaá nhiïìu. Vúáihaâm lûúång àuã kem àaánhrùng múái àaãm baão viïåc laâmsaåch rùng miïång, böí sungcaác vi lûúång coá trong kem.Nhiïìu ngûúâi vò lo lùæng maâduâng kem àaánh rùng quaá ñtvö hònh trung khöng àuãhaâm lûúång. Luác naây, khöngnhûäng rùng khöng àûúåclaâm saåch maâ cuäng khöngàaãm baão haâm lûúång vilûúång cêìn buâ àùæp cho rùng,dêîn àïën rùng yïëu, dïî sêurùng, viïm lúåi...

“Viïåc sûã duång àuã kemàaánh rùng àïí laâm saåch rùngmiïång vaâ böí sung caác chêëtlaâ cêìn thiïët. Traánh tònh traångvò nhûäng thöng tin khöngkhoa hoåc dêîn àïën sûã duångsai kem àaánh rùng. Àöëi vúáitreã nhoã, nïn duâng kemàaánh rùng daânh riïng, búãiloaåi kem naây khöng nhûängkhöng gêy cay khiïën treãhûáng thuá vúái lêìn àaánh rùngsau maâ coân coá caác chêët cêìnthiïët cho giai àoaån phaáttriïín rùng cuãa treã”, BS CaoHoaâng Yïën cho hay.


7

Rùng bõ vaâng àöëm thûúâng do nhiïìu yïëutöë, trong àoá coá thïí do nguöìn nûúác. Hiïån

chûa thïí noái vaâng rùng do duâng nhiïìu kemàaánh rùng dêîn àïën thûâa flour. Vò thïë, ngûúâi

dên vêîn coá thïí an têm àïí duâng kem àaánhrùng hùçng ngaây vúái mûác coá thïí àêìy loâng

baân chaãi àaánh rùng. BS Cao Hoaâng Yïën

8


Coá àuáng thïë khöng?

Ngö laâ tïn möåt nûúác thúâiChiïën quöëc bïn TrungQuöëc. Khöng hiïíu nguyïndo gò maâ ngûúâi Viïåt vêînhay goåi ngûúâi Trung Quöëclaâ Ngö, cuäng tûúng tûå goåihoå laâ Taâu vïì sau naây.

Chùèng haån trong nhûäng cêu: "Giùåcbïn Ngö khöng bùçng baâ cö bïnchöìng". Hay "Vua Ngö ba mûúisaáu caái taân vaâng/Chïët xuöëng êm

phuã chùèng mang àûúåc gò/Chuáa Chöímuöëng rûúåu tò tò/Thaác xuöëng êm phuã keám gòvua Ngö"... Vêåy laâ cêy ngö, möåt trongnhûäng cêy lûúng thûåc quan troång àûúåc dênta goåi theo tïn nûúác Ngö, tûác Trung Quöëc.

Theo truyïån dên gian kïí laåi, ngaây xûaTraång Buâng (tûác Phuâng Khùæc Khoan, 1528- 1613) àûúåc cûã ài sûá sang Trung Quöëc.Traång thêëy dên úã àêy tröìng àûúåc möåt loaåi

cêy lûúng thûåc thuhoaåch töët, beân mang

möåt söë haåt vïì laâmgiöëng. Tûâ àoá cêylûúng thûåc naâymúái àûúåc tröìng úãnûúác ta vaâ àûúåcàùåt tïn laâ "cêy

ngö".Cuäng coá thïí cêy

ngö du nhêåp vaâo ViïåtNam qua con àûúâng Trung

Quöëc vaâo khoaãng thïë kyã XVI - XVII, nhûngkhöng phaãi coá xuêët xûá tûâ nûúác naây. Cêyngö vöën laâ cêy hoang daåi àaä àûúåc thuêìnhoáa taåi Mïhicö Trung Myä tûâ khoaãng 9.000- 10.000 nùm trûúác vaâ laâ lûúng thûåc chñnhcuãa ngûúâi da àoã baãn àõa. Sau khiChristopher Colombus tòm ra chêu Myä, cêyngö múái àûúåc àûa vïì tröìng úã chêu Êu, sauàoá múái lan toãa dêìn ra khùæp thïë giúái. Nhûvêåy, Trung Quöëc chó laâ möåt chùång "trungchuyïín" ngö vaâo Viïåt Nam.

DÔ NGUYÏN

Saãn phêím múái - Kyä thuêåt múái Thuöëc diïåt khuêín Cliness daång gelCliness Kids daânh cho treã em vaâ Cliness Pro Nano Silver daânh cho

ngûúâi lúán laâ saãn phêím cöng nghïå diïåt khuêín múái cuãa Viïån Hoáa hoåc (ViïånHaân lêm Khoa hoåc & Cöng nghïå Viïåt Nam). Vúái thaânh phêìn laâ nano silver,triclosan, glycerin, Ethyl Alcohol 65%, Cacbomer 940, hûúng hoa quaã,Cliness laâ thuöëc saát khuêín daång gel hiïåu quaã cao nhúâ caác phên tûã baåc kñchthûúác nano cûåc nhoã giuáp tùng cûúâng diïåt khuêín. Thuöëc daång tuyáp nhoã70ml, tiïån lúåi cho vaâo tuái àïí sûã duång bêët kyâ luác naâo, giuáp àïì phoâng caácbïånh àûúâng hö hêëp, cuám A(H1N1), tiïu chaãy, giun saán, àau mùæt àoã, tiïëpxuác vúái ngûúâi öëm, ö nhiïîm möi trûúâng, haån chïë khö tay do cöìn (alcohol)...Vúái Cliness Kids, treã nhoã coá thïí vui chúi thoaãi maái maâ khöng súå nhiïîmkhuêín. Tuy nhiïn, khi duâng gel diïåt khuêín cho treã cêìn coá sûå giaám saát cuãangûúâi lúán, khöng àïí saãn phêím gêìn núi coá nhiïåt àöå cao vaâ lûãa. TV

Cêy ngö xuêët xûá tûâ Trung Quöëc?


9

Maây moâ laâm maáy nöng cuå

Duâ chó coá trònhàöå lúáp 4,nhûng bùçngniïìm àammï, trñ saáng

taåo, ham nghiïn cûáu, àïënnay öng Àùång Vùn Baãy(thön 14, xaä Hoâa Ninh,huyïån Di Linh, LêmÀöìng) àaä saáng chïë, chïëtaåo vaâ baán ra thõ trûúânghaâng ngaân maáy nöngnghiïåp, nöng cuå cú khñ.

Öng Àùång Vùn Baãy quïúã xaä Nam Höìng (Nam Àõnh)vaâo lêåp nghiïåp úã Di Linh tûânùm 1980. Cuäng vò cuöåcsöëng khoá khùn, öng Baãyphaãi nghó hoåc tûâ nùm lúáp 4röìi ài laâm thuï, khai hoangàêët tröìng caâ phï. Lêåp giaàònh, vúå chöìng öng bùæt àêìukhêëm khaá vúái mö hònh tröìngcaâ phï. “Nhûäng saáng chïë,caãi tiïën cuãa töi bùæt àêìu tûânhûäng yïu cêìu giaãi quyïëtkhoá khùn trong viïåc tröìng,chùm soác, thu haái caâphï…”, öng Baãy têm sûå.

Ban àêìu, öng Baãy maâymoâ caãi tiïën thaânh cöng cöëichaâ caâ phï tûúi, röìi sau àoásaáng chïë, caãi tiïën cho ra àúâitiïëp cöëi maáy chaâ caâ phïtûúi. “Saãn phêím maáy chaâvoã caâ phï Toaân Thùæng coáûu thïë laâ cöng suêët cao, tiïëtkiïåm nguyïn liïåu. Àöëi vúáimaáy chaâ khö, chêët lûúång caâ

phï nhên àûúåc àaãm baão,khöng bõ giêåp vúä, thöíi saåchvoã. Coân maáy chaâ tûúi, nhêncaâ phï bõ aãnh hûúãng khöngàaáng kïí. Nhúâ vêåy, saãnphêím maáy chaâ caâ phï ToaânThùæng baán ra àûúåc thõtrûúâng chêëp nhêån, baâ connöng dên mua nhiïìu vaâ saãnxuêët àïën àêu àûúåc tiïu thuåhïët àïën àoá” - öng Baãy phêënkhúãi noái.

Nùm 2008, öng nghiïncûáu nöng cuå múái, àoá laâ àêìubúm nûúác (thên, caánh,guöìng búm, phúát cú khñ...).Saãn phêím àêìu búm nûúácToaân Thùæng lêåp tûác àûúåc thõtrûúâng ûa chuöång búãi goånnheå, cöng suêët cao hún sovúái möåt söë saãn phêím cuângloaåi khaác àang lûu thöngtrïn thõ trûúâng.

Hiïån nay, ngoaâi viïåctiïëp tuåc saãn xuêët vaâ baán rathõ trûúâng möîi nùm haângngaân nöng cuå cú khñ, maáy

moác, öng Àùång Vùn Baãyvêîn àang miïåt maâi nghiïncûáu, saáng chïë, caãi tiïën möåtsöë loaåi maáy nöng nghiïåpkhaác nhùçm phuåc vuå àúâisöëng saãn xuêët cuãa nöngdên khu vûåc Têy Nguyïn vaâcaác khu vûåc khaác.

Tûâ möåt cú súã saãn xuêëtnhoã, àïën nay öng Baãy àaä coá1 xûúãng saãn xuêët cú khñ quymö khaá lúán vúái tïn thûúnghiïåu Toaân Thùæng. Cú súãsaãn xuêët cú khñ Toaân Thùængdo öng Baãy laâm chuã àangtaåo viïåc laâm öín àõnh chohún 20 lao àöång vúái mûáclûúng tûâ 4 - 6,5 triïåuàöìng/ngûúâi/thaáng. Saãnphêím cuãa cú khñ ToaânThùæng tûâng àûúåc UBNDtónh Lêm Àöìng cêëp giêëychûáng nhêån “Saãn phêímcöng nghiïåp nöng thön tiïubiïíu cêëp tónh Lêm Àöìngnùm 2013”...

NAM PHAN

Öng Àùång Vùn Baãy àang hûúáng dêîn thúå cú khñ gia cöng caác chi tiïët

maáy nöng nghiïåp

Firefox thêåt tiïån duång nhûng laåi"ngöën" quaá nhiïìu RAM. Nïëu múã àöìngthúâi cuâng luác nhiïìu tab vaâ duyïåt nhiïìusite, Firefox seä load rêët chêåm, chiïëmduång nhiïìu taâi nguyïn hïå thöëng vaâ coáthïí laâm cho maáy tñnh cuãa baån bõ treo.

Baån coá thïí caãi thiïån tònh traång naâybùçng caách sûã duång Portable Firefox -phiïn baãn dûúái daång portable cuãa Firefox,coá thïí sûã duång ngay maâ khöng cêìn caâi àùåt.Phiïn baãn naây àaä àûúåc töëi ûu àïí coá thïí sûãduång tûâ USB vaâ caác thiïët bõ nhúá di àöång,do vêåy giuáp baån tiïët kiïåm taâi nguyïn hïåthöëng, trong khi vêîn giûä nguyïn têët caã

nhûäng tñnh nùng vaâ töëc àöå vöën coá cuãaphiïn baãn caâi àùåt thöng thûúâng.

Giaãm thiïíu böå nhúá lûu trûä khi thu nhoãcûãa söí Firefox xuöëng thanh taskbar cuänglaâ möåt thuã thuêåt cho pheáp Windows lêëy laåiböå nhúá àang sûã duång möåt khi cûãa söí cuãanoá bõ thu goån xuöëng thanh Taskbar. Àiïìunaây seä giuáp caãi thiïån hiïåu nùng cuãa caácchûúng trònh àang hoaåt àöång cuâng Firefox.

Ngoaâi ra, giúái haån söë trang lûu trûä trongböå nhúá vaâ haån chïë sûã duång caác plug-inkhöng cêìn thiïët cuäng giuáp tiïët kiïåm möåtcaách hiïåu quaã dung lûúång RAM maâ Firefoxchiïëm duång.

AN ÀÛÁC


10

Caãi thiïån tònh traångFirefox "ngöën" RAM


11

Gùæn boá vúái nghïì êëp trûáng võt àaä 17nùm nhûng 8 nùm nay trúã laåi àêy, vúåchöìng öng baâ Lï Vùn Hûúng vaâNguyïîn Thõ Nghiïn úã thön Linh An, xaäTriïåu Traåch, huyïån Triïåu Phong(Quaãng Trõ) múái ûáng duång cöng nghïåmúái vaâo êëp trûáng võt giöëng.

Trang traåi chùn nuöi, êëp trûáng võt giöëngcuãa gia àònh öng Hûúng nùçm ven rûângphoâng höå, caách xa khu dên cû. Núi àêy,öng thûúâng xuyïn nuöi hún 1.500 con võtLai Bú; bònh quên möîi ngaây thu àûúåc 800quaã trûáng vaâ cûá 2 ngaây 1 lêìn loâ êëp trûángcuãa öng cho ra trïn 1.500 con võt giöëng.

Gia àònh öng gùæn boá vúái nghïì êëp trûángvõt tûâ nùm 1999. Nhêån thêëy viïåc êëp trûángthuã cöng khöng mêëy hiïåu quaã nïn öngHûúng tòm hiïíu caác taâi liïåu úã saách, baáo,xem ti vi vaâ internet vïì caách thûác êëp trûángvõt hiïån àaåi, mang laåi hiïåu quaã kinh tïë cao.Àïën nùm 2008, öng vay mûúån àêìu tû xêynhaâ êëp trûáng trõ giaá 70 triïåu àöìng, mua 1 loâêëp trûáng theo cöng nghïå múái trõ giaá 50 triïåuàöìng, mua 1.000 con võt giöëng Lai Bú trõgiaá 300 triïåu àöìng…

Võt giöëng cuãa trang traåi gia àònh öngHûúng àûúåc saãn xuêët kheáp kñn, àaáp ûángnhu cêìu giöëng gia cêìm chêët lûúång, an toaânvïì dõch bïånh so vúái saãn xuêët giöëng thuãcöng trûúác àêy. Do àoá, võt giöëng cuãa öngkhöng chó xuêët baán cho khaách haâng úãQuaãng Trõ maâ coân baán röång ra caác tónh lêncêån nhû Quaãng Bònh, Thûâa Thiïn- Huïë.Doanh thu bònh quên möîi nùm tûâ saãn xuêëtvõt giöëng cuãa gia àònh öng Hûúng trïn 1 tyãàöìng trûâ chi phñ laäi trïn 200 triïåu àöìng.Nùm qua, gia àònh öng Hûúng àêìu tû thïm2 loâ êëp trûáng trõ giaá 100 triïåu àöìng, 1 maáyphaát àiïån trõ giaá 13 triïåu àöìng àïí nêng caohiïåu quaã saãn xuêët.

Öng Hûúng chia seã: “So vúái saãn xuêëtvõt giöëng thuã cöng, loâ êëp trûáng theo cöngnghïå múái maâ gia àònh töi àêìu tû mang laåihiïåu quaã roä rïåt tûâ chêët lûúång trûáng àïënhiïåu quaã kinh tïë. Àùåc biïåt, vúái doâng võt LaiBú cho trûáng to, khi cho vaâo loâ êëp nhiïåtàöå àöìng àïìu nïn tyã lïå trûáng núã tùng 30%so vúái caác loaåi trûáng võt khaác; con giöëngsau khi àûúåc êëp núã trûúác khi xuêët baán àïìucoá chûáng nhêån kiïím soaát cuãa thuá y cú súã.Do àoá, võt giöëng cuãa gia àònh töi khöng khinaâo bõ töìn àoång nhúâ àûúåc nhiïìu khaáchhaâng àïën mua. Dûå kiïën trong thúâi gian túái,gia àònh töi múã röång quy mö saãn xuêët võtgiöëng; àùng kyá nhaän hiïåu cú súã saãn xuêëtgiöëng gia cêìm chêët lûúång cao, an toaândõch bïånh”.

Öng Lï Hoaâi, Phoá Chuã tõch UBND xaäTriïåu Traåch cho biïët: “Saãn xuêët võt giöëngcuãa gia àònh öng Hûúng laâ mö hònh ài àêìutrong saãn xuêët võt giöëng theo cöng nghïåmúái, goáp phêìn tñch cûåc vaâo cöng taác xoáaàoái giaãm ngheâo, phaát triïín kinh tïë - xaä höåiúã àõa phûúng”.

NGUYÏÎN THÙÆNG

Loâ êëp trûáng cöng nghïå múái

Trang traåi chùn nuöi vaâ saãn xuêët võt giöëng cuãa gia

àònh öng Hûúng mang laåi hiïåu quaã kinh tïë cao

NÖNG - LÊM - NGÛ NGHIÏÅP

Vúái mö hònh nuöi ong lêëy mêåt, chaângtrai Lyá Saáng Reân, dên töåc Dao thönThanh Long xaä Thanh Vên huyïån QuaãnBaå (Haâ Giang) àaä vûún lïn thoaát ngheâovaâ laâm giêìu núi vuâng àêët khoá.

Khi thêëy taåi àõa phûúng coá nhiïìu nguöìnphêën hoa cêy baåc haâ; trong nùm 2008, saukhi àûúåc tham gia lúáp têåp huêën vïì kyä thuêåtnuöi vaâ phoâng trûâ dõch bïånh cho àaân ongdo Traåm Khuyïën nöng cuãa huyïån Quaãn Baåtriïín khai, anh Lyá Saáng Reân àaä maånh daånvay tiïìn tûâ nguöìn vöën höî trúå ngûúâi ngheâocuãa huyïån Quaãn Baå 45 triïåu àöìng àïí phaáttriïín 40 àaân ong.

Sau khi triïín khai nuöi ong àûúåc khoaãng5 thaáng, do chûa coá kinh nghiïåm nïn möåt söëàaân ong cuãa anh Reân bõ böëc bay gêy thiïåthaåi cho gia àònh vïì kinh tïë. Khöng quaãn thêëtbaåi, anh Reân laåi tiïëp tuåc nïn phoâng Nöngnghiïåp vaâ Traåm Khuyïën nöng cuãa huyïånhoåc hoãi thïm vïì kyä thuêåt. Bïn caånh àoá, anhReân cuäng khöng ngaåi xa xöi ài lïn têån caácmö hònh nuöi ong thaânh cöng cuãa caác höå giaàònh taåi huyïån Àöìng Vùn vaâ Meâo Vaåc àïí tòmhiïíu vaâ hoåc hoãi tûâ thûåc tïë.

Àïën nùm 2009, anh Reân maånh daån vaythïm tiïìn àïí tiïëp tuåc phaát triïín thïm möåtsöë àaân ong vaâ àïën cuöëi nùm 2009, töíng söëàaân ong cuãa gia àònh anh reân àaä àaåt 90àaân, cho thu hoaåch lûúång mêåt àûúåc töíngsöë khoaãng 160 lñt; vúái giaá baán bònh quên300 nghòn àöìng/1 lñt mêåt, anh reân àaä coánguöìn thu khoaãng 48 triïåu àöìng. Söë tiïìnthu àûúåc tûâ thaânh cöng ban àêìu, anh Reândaânh möåt phêìn àïí traã núå vöën vay àêìu tû,söë tiïìn coân laåi anh tiïëp tuåc àêìu tû àïí múãröång àaân ong. Cûá nhû vêåy, àïën cuöëi nùm2012, töíng söë àaân ong cuãa gia àònh anhReân àaä lïn túái 200 àaân.

Àïën cuöëi nùm 2013 gia àònh anh Reân àaäcoá khoaãng 300 àaân ong vaâ túái thúâi àiïím hiïånnay thò coá gêìn 400 àaân. Tûâ nùm 2013 àïënnay, töíng thu nhêåp bònh quên tûâ nuöi ongkhoaãng trïn 500 triïåu àöìng möîi nùm, saukhi trûâ caác khoaãn chi phñ (tiïìn àoáng thuângong, cöng chùm soác vaâ thu mêåt, tiïìn thuöëcphun phoâng vaâ tiïu àöåc khûã truâng….) coânkhoaãng 300 triïåu àöìng möîi nùm.

Öng Haång Dûúng Thaânh, Phoá Chuã tõchUBND huyïån Quaãn Baå cho biïët: Mö hònhnuöi ong khai thaác mêåt baåc haâ cuãa gia àònhanh Reân àaä àûúåc caác àoaân trong vaâ ngoaâitónh Haâ Giang tham quan vaâ hoåc hoãi kinhnghiïåm. Ngoaâi phaát triïín nuöi ong gioãi, anhReân coân laâ möåt cöång taác viïn tuyïn truyïìnvïì nuöi ong mêåt baåc haâ cuãa xaä Thanh Vênvaâ huyïån Quaãn Baå. Àöìng thúâi anh Reâncuäng àûúåc huyïån Quaãn Baå múâi tham gia laâgiaãng viïn nöng dên khi huyïån töí chûác caáclúáp têåp huêën vïì nuöi ong cho baâ con nöngdên trïn àõa baân cuãa huyïån.

Tûâ nhûäng thaânh tñch àaåt àûúåc, anh LyáSaáng Reân àaä àûúåc Höåi Nöng dên, UBNDhuyïån Quaãn Baå khen thûúãng vaâ tùång nhiïìugiêëy khen tûâ nùm 2013 cho àïën nay.

PHAÅM VÙN PHUÁ

Nuöi ong lêëy mêåt baåc haâ

Anh Reân àang kiïím tra möåt cêìu ong múái taåo

12


Mö hònh tröìng rau saåch bùçng phûúngphaáp thuãy canh höìi lûu úã xaä Bònh Sún,huyïån Phuá Riïìng, Bònh Phûúác laâ tröìngtrûåc tiïëp vaâo vó xöëp thay vò tröìng dûúái àêëtnhû nhûäng loaåi rau khaác, phña dûúái laâ lúápmuân cûa. Khi naãy mêìm, rau àûúåc àûa lïnluöëng, coá hïå thöëng phun tûúái tûå àöång "2trong 1", khöng sûã duång thuöëc baão vïåthûåc vêåt vaâ phên hoáa hoåc.

Vûúân rau cuãa gia àònh anh HoaângPhuá Höåi röång gêìn 7.000m2, àûúåc chiathaânh tûâng têìng, giöëng ruöång bêåc thang,caác têìng rau caách mùåt àêët khoaãng 1 -1,5m thay thïë luöëng àêët tröìng, àïí thuêåntiïån cho chùm soác vaâ thu hoaåch. Hiïånvûúân rau nhaâ anh Höìi coá têìng rau àangchúâ cùæt, coá têìng múái xuöëng cêy, ûúmmêìm. Àïí bùæt àêìu thûåc hiïån mö hònhtröìng rau thuãy canh àöëi vúái gia àònh anhHöåi laâ caã möåt quaá trònh daâi, tûâ yá tûúãng,àïën viïåc àêìu tû kinh phñ.

Anh Höìi cho biïët: “Nùm 2003 ài xuêëtkhêíu lao àöång, töi àûúåc tiïëp cêån vúáiphûúng thûác tröìng rau chuyïn nghiïåp vaâtiïn tiïën. Khi àûúåc caác cöng ty chuyïn saãnxuêët rau saåch úã Malaysia vaâ New Zealandàùåt vêën àïì laâm viïåc lêu daâi vaâ höî trúå thuãtuåc àõnh cû úã nûúác ngoaâi àïí tiïëp tuåc saãnxuêët rau saåch, nhûng töi khöng àöìng yá maâdaânh duåm tiïìn gûãi vïì Viïåt Nam nhúâ ngûúâithên mua àêët taåi Bònh Phûúác.

Nùm 2013, anh Höìi vaâ gia àònh vïìthön Bònh Àiïìn, xaä Bònh Sún sinh söëng.Tûâ miïìn àêët hûáa naây, anh bùæt àêìu thûåchiïn ûúác mú mang kiïën thûác àaä hoåc tûângaânh nöng nghiïåp cuãa caác nûúác tiïntiïën vïì phuåc vuå àêët nûúác. Cuäng tûâ àêy,anh Höìi bùæt àêìu chinh phuåc ûúác mútröìng rau thuãy canh vúái diïån tñch ban àêìuhún 3.000m2. Sau khi thûåc hiïån thaânh

cöng vaâ tòm àûúåc àêìu ra cho saãn phêím,anh chõ múã röång diïån tñch lïn 7.000m2

vúái töíng vöën àêìu tû gêìn 4 tyã àöìng.Tröìng rau bùçng mö hònh thuãy canh

höìi lûu coá rêët nhiïìu ûu àiïím. Sau 2 tuêìn,khi àùåt haåt vaâo vó xöëp, cêy àûúåc àûa racêëy trïn luöëng. Böå rïî phaát triïín dñnh chùåtvaâo giaá àúä xú dûâa àûúåc xay nhuyïîntrong voâng 20 ngaây, cûá vêåy maâ huát dinhdûúäng trûåc tiïëp. Phûúng phaáp thuãy canhgiuáp cêy phaát triïín tûúng àöëi töët, àöå àöìngàïìu cao, tyã lïå cêy söëng àaåt trïn 90%.Àöìng thúâi, cêy phaát triïín nhanh hún sovúái tröìng ngoaâi àêët, thúâi gian thu hoaåchnhanh (giaãm 10 - 15 ngaây so vúái tröìngbònh thûúâng). Sau 5 tuêìn xuöëng giöëng,rau cho thu hoaåch maâ khöng phaãi phunbêët cûá loaåi thuöëc baão vïå thûåc vêåt naâo.Àùåc biïåt, rau tröìng trong nhaâ kñnh, thïmhïå thöëng lûúái phuã bïn trïn nïn khöng bõcaác loaåi cön truâng gêy haåi vaâo phaá.

Hiïån gia àònh anh àaä kyá húåp àöìngcung cêëp rau saåch cho 7 cöng ty coá hïåthöëng siïu thõ lúán, baán leã úã TPHCM vúái giaábònh quên 7.500à/cêy. Ngûúâi àõa phûúngàïën mua leã àïí coá àûúåc rau saåch, baán vúáigiaá 40.000à/kg. Chó tñnh nùm 2015, saukhi trûâ chi phñ thò gia àònh anh thu laäikhoaãng 100 triïåu àöìng. MINH NGOÅC

Rau saåch nhúâ tröìng bùçng thuãy canh

Cùæt rau thuãy canh taåi vûúân

13


14

Thûåc hiïån àïì aán: “Tùng cûúâng trangthiïët bõ phuåc vuå cú giúái hoáa ngaânh chùnnuöi boâ sûäa nùm 2016”, múái àêy, Trungtêm Khuyïën nöng TPHCM (TTKN) àaä töíchûác baân giao haâng trùm maáy moác, thiïëtbõ trong chùn nuöi boâ sûäa cho nöng dên(ND) huyïån Cuã Chi.

Trong àúåt naây, coá 110 höå ND úã caác xaä:Trung Lêåp Haå, Thaái Myä, An Phuá, Phuá HoâaÀöng, Hoâa Phuá, Trung Lêåp Thûúång, TrungAn, Tên Phuá Trung, Tên Thaånh Àöng, PhûúácThaånh, Nhuêån Àûác, An Nhún Têy, TênThöng Höåi, Phuá Myä Hûng, Phûúác Vônh An vaâPhûúác Hiïåp àûúåc nhêån maáy moác - thiïët bõ.

Caác thiïët bõ, maáy moác bao göìm: 58 maáyvùæt sûäa àún, 8 thiïët bõ rûãa maáy vùæt sûäa, 305bònh nhöm chûáa sûäa, 8 maáy bùm thaái coã vaâ7 hïå thöëng laâm maát chuöìng traåi, töíng trõ giaátrïn 2 tyã àöìng. Trong àoá, TTKN trúå giuáp ND50% kinh phñ mua maáy, söë coân laåi ND chitraã trûåc tiïëp cho nhaâ cung cêëp.

Öng Phaåm Àùng Baão, xaä Tên ThaånhÀöng cho biïët, nïëu khöng coá maáy vùæt sûäa,ngûúâi nuöi phaãi tûå vùæt hoùåc thuï ngûúâi vùætsûäa boâ. Àiïìu naây khiïën ngûúâi nuöi boâ sûäamêët möåt khoaãn lúåi nhuêån vaâ bõ àöång vaâongûúâi vùæt sûäa. Thêåm chñ, nïëu ngûúâi thuïvùæt sûäa khöng giûä vïå sinh tay thò nhiïìu khaãnùng sûäa bõ nhiïîm khuêín vaâ giaãm chêëtlûúång, giaá thaânh... Vò vêåy, khi àûúåc TTKNhöî trúå thiïët bõ cú giúái hoáa chùn nuöi, öngBaão àaä sùæm möåt böå maáy vùæt sûäa boâ. “Giúâthò töi tûå vùæt sûäa boâ vúái böå maáy vùæt sûäa vûâatiïët kiïåm chi phñ vûâa àaãm baão chêët lûúång” -öng Baão khoe.

Theo öng Nguyïîn Vùn Chïåt, Phoá Chuãtõch Höåi ND huyïån Cuã Chi, hiïåu quaã tûâ àïìaán “Tùng cûúâng trang thiïët bõ phuåc vuå cúgiúái hoáa ngaânh chùn nuöi boâ sûäa” giuáp rêët

nhiïìu cho ND ngoaåi thaânh trong viïåc aápduång KHKT vaâo chùn nuöi boâ sûäa àïí nêngcao thu nhêåp.

Theo öng Nguyïîn Ngoåc Anh, Giaám àöëcTTKN TPHCM, àïí ngaânh chùn nuöi boâ sûäacuãa thaânh phöë phaát triïín bïìn vûäng, àaãmbaão an toaân dõch bïånh, haån chïë ö nhiïîmmöi trûúâng… ngûúâi chùn nuöi phaãi theoàuáng quy trònh khuyïën caáo nhû sûã duånggiöëng tinh boâ chêët lûúång cao, loaåi thaãinhûäng con yïëu, ñt sûäa, giaãm chi phñ saãnxuêët, tùng nùng suêët chêët lûúång…

Hiïån, töíng àaân boâ sûäa úã Cuã Chi coân hún57.000 con (chiïëm khoaãng phên nûãa söë boâsûäa cuãa thaânh phöë) vúái 6.655 höå chùn nuöi,trong àoá hún 55.000 con àang cho sûäa.Nùm 2016, nùm àêìu thûåc hiïån àïì aán “Nêngcao chêët lûúång sûäa boâ trïn àõa baân thaânhphöë giai àoaån 2106 - 2020”, Höåi ND huyïånCuã Chi seä kiïën nghõ vúái TTKN nghiïn cûáuthïm nhûäng maáy moác thiïët bõ tên tiïën húnvaâ thúâi gian sûã duång lêu hún àïí chuyïíngiao cho ND goáp phêìn nêng cao thu nhêåphún nûäa cho ND vaâ hiïåu quaã cuãa àïì aán”,öng Chïåt noái.

Öng Chïåt cho biïët thïm, thúâi gian túái,huyïån Cuã Chi khuyïën khñch phaát triïín chùnnuöi boâ sûäa theo chiïìu sêu, nêng cao chêëtlûúång, saãn xuêët quy mö lúán àïí dïî kiïím soaátdõch bïånh, dïî thu mua. SYÄ NGUYÏN

Vùæt sûäa boâ bùçng maáy

Vùæt sûäa boâ bùçng maáy cho chêët lûúång sûäa cao


15

Khúãi nghiïåp tûâ ïëch Thaái LanChó bùçng viïåc nuöi ïëch thõt vaâ ïëch

giöëng, anh Nguyïîn Vùn Kïët (xaä BùæcPhuá, Soác Sún, Haâ Nöåi) àaä trúã thaânh triïåuphuá vúái mûác laäi 600 triïåu àöìng/nùm.

Do khöng àûúåc gia àònh uãng höå nïntrong möåt lêìn böë meå anh ài vùæng, anh Kïëtdöìn hïët vöën liïëng ñt oãi, thuï ngûúâi chùåtsaåch vûúân cêy, àöí bùçng àïí xêy... bïí nuöiïëch. Chó trong hai ngaây, daäy bïí khangtrang àûúåc moåc lïn. Thïë nhûng, con àûúângkhúãi nghiïåp bùçng ïëch cuãa anh khöng hïìbùçng phùèng.

Thaáng 3/2006, anh Kïët mua hún3.000 chuá ïëch giöëng trõ giaá gêìn 3 triïåuàöìng vïì thaã trong caác bïí coá àöå döëc. Dokinh nghiïåm gêìn nhû con söë khöng, thêëyïëch baám chùåt vaâo thaânh bïí, trûa naâo, Kïëtcuäng cùåm cuâi ngöìi duâng que gaåt xuöëngnûúác. ÊËy vêåy maâ, saáng sau, bïí àaä lïìnhbïình xaác ïëch.

Nhúá laåi nhûäng ngaây bùæt tay laâm quenvúái con ïëch, anh luác naâo cuäng súå noá seächïët. Thêëy noá ngoi lïn thaânh bïí, laåi nghôcêìn phaãi... àêíy noá xuöëng nûúác cho búi löåichûá khöng biïët con ïëch àang tòm chöî nghóngúi. Thïë laâ ïëch nöíi trùæng. Röìi anh loayhoay thûã duâng beâo luåc bònh thaã vaâo bïí,thêëy ïëch baám nhiïìu. Tuy nhiïn, chó àûúåc ñtngaây, laá bõ thöëi vaâ phên huãy nïn nûúác nuöibõ ö nhiïîm.

Chaâng thanh niïn sinh nùm 1982 thêåmchñ coân “àoáng giûúâng” cho ïëch, thiïët kïëhùèn núi nghó bùçng vaán göî. Thïë nhûng, ïëchvêîn chïët dêìn chïët moân vò nûúác bõ ö nhiïîmkhi cho caác giaá thïí laå vaâo. Riïng vuå àêìu,hún 3.000 caá thïí ïëch àaä chïët quaá 2/3. Àïënluác naây, Kïët múái phaát hiïån ra nguyïn nhênnùçm úã viïåc thiïët kïë bïí quaá döëc. Anh döìnsöë ïëch coân laåi laâm 1 bïí röìi thuï thúå sûãanêng cho àaáy bùçng phùèng.

Thêëy ïëch sinh trûúãng trong bïí töët, anhmua thïm 1.500 ïëch giöëng, àúåi ngaây xuêëtbaán. Tuy nhiïn, ïëch nuöi 7 thaáng vêîn chûacoá àêìu ra. Thõ trûúâng luác àoá ûa chuöång ïëchàöìng, trong khi ïëch Thaái Lan chûa àûúåc tinduâng. May mùæn khi anh gùåp àûúåc khaáchhaâng úã Sún Têy coá nhu cêìu mua ïëch thõt,ïëch tûâ 400 - 500g/con vúái giaá 38.000à/kg.Àêìu tû vöën liïëng hïët hún 20 triïåu, anh baántêët thaãy thu vïì àûúåc 17 triïåu àöìng.

Nùm 2007, anh lùån löåi vaâo Haâ Tônhmua 100 cùåp ïëch böë meå àïí taåo nguöìngiöëng öín àõnh cho gia àònh. ÏËch laå nûúác,khaác khñ hêåu nïn chïët àïën 24 cùåp. Hoåchoãi trïn saách vúã, anh àûa tûâng cùåp ïëchvaâo ö àeã, taåo mûa, búm nûúác vaâ tiïmthuöëc kñch thñch trûáng. Tuy ïëch àeã nhiïìunhûng tyã lïå trûáng núã ra noâng noåc chó àaåt60 - 65%. Nûúác bïí àïí ñt, khöng àûúåc thaythïë nïn bõ ö nhiïîm, noâng noåc coá hiïåntûúång dûång àêìu.

Tòm hiïíu, anh àûúåc biïët, noâng noåcdûång àêìu do thiïëu oxy, anh böí sung nûúácvaâo bïí nuöi thêëy noâng noåc búi tòm ùn. Böísung loâng àoã trûáng gaâ cho noâng noåc ùn,cuöëi vuå, anh cuäng thu àûúåc 20 vaån congiöëng. Thöng qua Höåi Laâm vûúân cuãa xaäBùæc Phuá, anh Kïët xuêët baán 10 vaån ïëchgiöëng cho baâ con. Söë coân laåi, anh tiïëp tuåcnuöi àïí cung cêëp ïëch thõt ra thõ trûúâng.

TOAÃN NGUYÏÎN

Nhùçm nêng cao chêët lûúånghaåt giöëng, giaãi phoáng sûáclao àöång con ngûúâi,Cöng ty Cöí phêìn Giöëngcêy tröìng Nha Höë vûâatriïín khai mö hònhsaãn xuêët luáa giöëng AnSinh 1399 vaâ Chïëbiïën 3988 bùçngphûúng phaáp cêëy maáytaåi Bònh Thuêån.

Öng Vuä Xuên Long, TöíngGiaám àöëc Cöng ty Cöí phêìnGiöëng cêy tröìng Nha Höë cho biïët: GiöëngAn Sinh 1399 àûúåc saãn xuêët haåt giöëngnguyïn chuãng vaâ cêëy bùçng maáy chó vúáilûúång giöëng 50kg/ha, nhûng nùng suêët vêînàaåt gêìn 60 taå/ha, tûúng àûúng vúái giöëngML48 àûúåc cêëy bùçng tay vaâ luáa saå lan.Theo öng Long, viïåc aáp duång phûúng phaápcêëy luáa bùçng maáy cho chêët lûúång luáa giöëngcoá àöå thuêìn àöìng àïìu hún cêëy bùçng tay,tiïët kiïåm chi phñ nhên cöng vaâ khûã lêîn.

TS Nguyïîn Thanh Phûúng, Phoá Viïåntrûúãng Viïån Khoa hoåc Kyä thuêåt Nöngnghiïåp duyïn haãi Nam Trung böå cho hay,viïåc cêëy bùçng maáy cho thêëy cêy luáa sinhtrûúãng töët, àeã nhaánh cao, cûáng cêy, dïî khûãlêîn, àaãm baão chêët lûúång haåt giöëng. Vò vêåy,caác àún võ, HTX saãn xuêët giöëng nïn cêëybùçng maáy, vûâa tiïët kiïåm chi phñ, nhên cöngvûâa giaãm lûúång giöëng gieo saå theo chuãtrûúng cuãa Böå NN&PTNT.

Öng Phaåm Duäng, Chi cuåc trûúãng Chicuåc Tröìng troåt vaâ Baão vïå Thûåc vêåt NinhThuêån cho biïët, hiïån nay àõa phûúng rêëtmong àúåi caác giöëng luáa múái chêët lûúång,phuâ húåp vúái vuâng àêët Ninh Thuêån àïí böí

sung vaâo cú cêëu giöëng cuãa tónhnhùçm thay thïë dêìn caác giöëng

luáa saãn xuaát lêu nùm àaäthoaái hoáa.

Àöëi vúái 2 giöëng luáa AnSinh 1399 vaâ Chïë biïën3988 qua saãn xuêët taåiàõa phûúng thêëy tñnhthñch nghi töët. Luáa coá àöå

àöìng àïìu cao, cûáng cêy,söë haåt chùæc trïn böng cao,

chiïìu daâi böng daâi. Quan saáttrïn ruöång luáa mùåc duâ coá sêu

àuåc thên vaâ baåc laá, nhûng tyã lïåkhöng àaáng kïí. Hiïån 2 giöëng trïn àaä àûúåc

Cuåc Tröìng troåt cöng nhêån saãn xuêët thûã. Öng Trêìn Minh Tiïën, Chi cuåc trûúãng

Chi cuåc Baão vïå Thûåc vêåt Bònh Thuêån àaánhgiaá caác mö hònh saãn xuêët caác giöëng luáatrïn rêët àaåt, khaã nùng cho nùng suêët vûúåttröåi. Tuy nhiïn do chûa àûúåc BöåNN&PTNT cöng nhêån caác giöëng luáa chñnhthûác nïn chuáng töi chûa khuyïën caáo nöngdên saãn xuêët. Nöng dên Huyânh Vùn Saáu,HTXNN Thaái Bònh, huyïån Bùæc Bònh (BònhThuêån) àaánh giaá: “Giöëng töët röìi, nhûng thõtrûúâng coá ûa chuöång khöng, vò nöng dênquan têm nhêët laâ àêìu ra saãn phêím”.

Traã lúâi thùæc mùæc cuãa nöng dên, öngLong cho biïët caác giöëng luáa trïn “àeã” ranhùçm thay thïë dêìn caác giöëng luáa saãn xuêëtlêu nùm bõ thoaái hoáa. Àöëi giöëng Chïë biïën3988 coá haâm lûúång amylose vaâ proteincao, haåt gaåo bêìu troân, cúm khö, maâu trùængngaâ thñch húåp àïí laâm baánh buán cho ngûúâidên miïìn Trung. Coân giöëng An Sinh 1399coá phêím chêët haåt gaåo trong, ñt baåc buång,cúm ngon, àêåm, mïìm, húi deão.

NAM PHAN


16

Nöng dên àaánh giaá

cao 2 giöëng luáa àûúåc

cêëy maáy

Cêëy luáa bùçng maáy


17

Cuåc Chùn nuöi (BöåNöng nghiïåp vaâ Phaát triïínnöng thön) cho biïët, trongvoâng 1 thaáng qua, giaá thõtlúån húi khu vûåc phña Namliïn tuåc suåt giaãm maånh,hiïån chó coân dûúái35.000à/kg. Baâ con cêìnthêån troång khi àêìu tû vaâochùn nuöi lúån (heo).

Öng Nguyïîn ÀûácTroång, Phoá Cuåc trûúãng CuåcChùn nuöi (Böå Nöng nghiïåpvaâ Phaát triïín nöng thön)cho biïët, trong voâng 1 thaángqua, giaá thõt lúån húi khu vûåcphña Nam liïn tuåc suåt giaãmmaånh, hiïån chó coân dûúái35.000à/kg, khiïën ngûúâichùn nuöi khöng coá laäi,thêåm chñ thua löî nùång. Àïítraánh tònh traång ngûúâi chùnnuöi boã tröëng chuöìng, gêymêët cên àöëi cung - cêìutrong thúâi gian túái, CuåcChùn nuöi khuyïën caáo,ngûúâi chùn nuöi cêìn tiïëp tuåcöín àõnh àaân nuöi trong moåitrûúâng húåp, vaâ chuyïín sangtöí chûác saãn xuêët theo chuöîi.

Öng Troång cuäng caãnhbaáo, nïëu ngûúâi chùn nuöi boãtröëng chuöìng thò dûå baáotrong khoaãng 4 - 6 thaángnûäa, thõ trûúâng trong nûúác seäbõ thiïëu huåt nguöìn cung, khiàoá giaá thõt lúån húi laåi tùng. Doàoá, nïëu xaác àõnh chùn nuöilaâ möåt nghïì thò khi giaá tùngcao, ngûúâi chùn nuöi khöng

nïn öì aåt tùng àaân, thõ trûúângthõt lúån seä mêët cên àöëi cung- cêìu. Bïn caånh àoá, ngûúâichùn nuöi cêìn liïn kïët, phöëihúåp vúái doanh nghiïåp àïíchùn nuöi theo chuöîi (giöëng,thûác ùn, chùn nuöi, chïë biïën,thõ trûúâng) àïí giaãm nguy cúruãi ro. Ngoaâi ra, viïåc chùnnuöi theo chuöîi coân goápphêìn giuáp cho cöng taácquaãn lyá saãn phêím chùn nuöibaão àaãm vïå sinh an toaânthûåc phêím.

Theo öng Troång, nguyïnnhên giaá thõt lúån giaãm trongthúâi gian gêìn àêy laâ do trongkhoaãng 2 - 3 nùm gêìn àêy,giaá thõt lúån tûúng àöëi öín àõnh,ngûúâi chùn nuöi àïìu coá laäi.Cao àiïím, coá luác giaá lïn túái56.000 - 58.000àg/kg. Do giaábaán thõt lúån húi luác àoá caonïn ngûúâi chùn nuöi tùngàaân öì aåt. Vò vêåy, nguöìn cungthõt lúån húi trong nûúác hiïån

àang vûúåt cêìu khiïën giaá suåtgiaãm maånh.

Mùåc duâ, Cuåc Chùn nuöiàaä coá caãnh baáo ngûúâi chùnnuöi nïëu tùng àaân öì aåt seädêîn àïën tònh traång cungvûúåt cêìu, khi àoá giaá seä giaãm,ngûúâi chùn nuöi seä thua löî.Tuy nhiïn, ngûúâi chùn nuöivêîn bêët chêëp caãnh baáo naâyvaâ vêîn tùng àaân. Thöëng kïtaåi caác tónh khu vûåc phñaNam, giaá thõt lúån húi trongnhûäng ngaây àêìu thaáng1/2017 úã mûác 31.000 -32.000à/kg; thõt lúån húi loaåitrïn 110kg giaá chó laâ27.000à/kg. Töíng àaân lúåncuãa caã nûúác hiïån laâ hún 29triïåu con, chêët lûúång lúåncuäng tùng. Hiïån, àang töìnàoång möåt lûúång lúán loaåi lúåntrïn 100kg, àêy laâ loaåi lúånxuêët baán cho Trung Quöëcqua àûúâng tiïíu ngaåch.

THAÂNH TRUNG

Cên nhùæc mûác quy mö àêìu tû chùn nuöi lúån


18

Nhúâ “bñ kñp” àiïìu khiïín xoaâi ratraái nghõch vuå, öng Ngö Trong(59 tuöíi, thön Baäi Giïëng 2, xaäCam Haãi Têy, huyïån Cam Lêm,

Khaánh Hoâa) àaä thu laäi trïn 1 tyã àöìng/vuådõp Tïët Nguyïn àaán vûâa qua.

Nhòn vûúân xoaâi UÁc röång àïën 12ha ranùm nay ra hoa nhiïìu hún moåi nùm öngTrong dûå kiïën saãn lûúång àaåt trïn 50 têën,hûáa heån seä cho böåi thu trong dõp tïët sùæp túái.Theo öng Trong, mùåc duâ àiïìu khiïín xoaâi radõp tïët tuy cho saãn lûúång khöng cao bùçngvuå àêìu heâ, nhûng giaá baán cao gêëp àöi, trïn70.000àg/kg, sau khi trûâ chi phñ öng thu laäitrïn 1 tyã àöìng/vuå.

Öng Trong chia seã, muöën laâm xoaâi traáivuå, àïën àêìu thaáng 8 êm lõch, duâng caácphûúng phaáp “kñch” cho xoaâi ra hoa. Tuynhiïn àïí cho xoaâi ra hoa thò phaãi laâm choxoaâi ra àoåt non, sau àoá phun thuöëc kñchthñch nhùçm taåo mêìm úã àoåt. Bïn caånh àoáviïåc boán phên àuáng caách vaâ àuáng thúâiàiïím cuäng rêët quan troång, khöng chó giuápcêy sinh trûúãng vaâ phaát triïín töët, maâ coânthuêån lúåi cho viïåc àiïìu khiïín.

Theo àoá, möåt nùm vûúân xoaâi nhaâ öngboán ba lêìn, cuå thïí boán sau möîi lêìn thuhoaåch, khi xoaâi chuêín bõ ra hoa vaâ khi xoaâiàaä coá quaã cúä vûâa. “Qua nhiïìu nùm töitröìng xoaâi àuác kïët, nïëu boán phên khöngàuáng caách hoùåc boán khi quaã xoaâi coân nhoã,thò seä gêy ruång traái. Ngoaâi ra dõch bïånh,nhêët laâ boå trô - àöëi tûúång gêy haåi nguy hiïímnhêët trïn xoaâi cuäng gêy ruång traái haâng loaåt,do àoá nïëu ngûúâi tröìng khöng phoâng trûâ thòseä thiïåt haåi, giaãm thu nhêåp”, öng Trong noái.

Àïí cho quaã xoaâi voã àeåp, saáng saåch àïíbaán àûúåc giaá cao thò khi quaã xoaâi àaåt cúätrung bònh, cêìn tóa caânh laá xung quanh cho

aánh saáng mùåt trúâi chiïëu thùèng vaâo quaãxoaâi. Caách laâm naây khöng chó giuáp quaãxoaâi khöng bõ trêìy xûúác, maâ haån chïë àûúåcsêu bïånh. Do àoá, quaã xoaâi UÁc cuãa vûúânöng tröìng luön àaåt yïu cêìu coá troång lûúångtûâ 0,7 - 1kg, voã coá maâu höìng àoã, haåt nhoã,thõt vaâng coá muâi thúm beáo, võ ngoåt thanh vaârêët ñt xú.

Àïí vûúân xoaâi phaát triïín töët, cho nùngsuêët cao, öín àõnh, viïåc coá kinh nghiïåmkhöng thöi laâ chûa àuã, maâ cêìn àêìu tûKHKT. Hiïån vûúân xoaâi nhaâ öng Trong coânàêìu tû hïå thöëng tûúái nhoã gioåt, àùåt ngêìmdûúái 3.500 göëc xoaâi vúái kinh phñ 500 triïåuàöìng. Nhúâ hïå thöëng naây maâ nhûäng nùmhaån vûâa qua vûúân xoaâi khöng bõ aáp lûåc vïìnguöìn nûúác tûúái, tiïët kiïåm chi phñ, nêngcao thu nhêåp....

Öng Nguyïîn Minh Têm, Chuã tõch HöåiNöng dên xaä Cam Haãi Têy cho biïët, vúáicaách laâm xoaâi saáng taåo mang laåi hiïåu quaãcuãa öng Trong hiïån nhiïìu baâ con trongvuâng hoåc hoãi vaâ àaä thu traái ngoåt. Ngoaâi ra,öng Trong coân taåo viïåc laâm thûúâng xuyïncho tûâ 10 - 15 lao àöång vúái mûác thu nhêåptrïn 4 triïåu àöìng/ngûúâi/thaáng.

SYÄ THÙÆNG

Kñch xoaâi ra hoa traái vuå

Vûúân xoaâi tröí hoa xum xuï

SÛÁC KHOEÃ

19

Trong luác chùn trêu, chaáuTrõnh Vùn À. (11 tuöíi úã ThanhHoáa) mang theo möåt thanhtheáp 6 daâi khoaãng 40cm (möåtàêìu uöën cong) ra àöìng cùæmxuöëng baäi àêët àïí buöåc thûângtrêu. Sau khi cùæm, cêåu beá bêëtcêín ngöìi lïn àêìu thanh theáp,bõ mêët thùng bùçng nïn ngaängûãa vïì phña sau vaâ bõ thanhtheáp xuyïn vaâo hêåu mön laâmthuãng trûåc traâng röìi mùæc laåitrong öí buång.Gia àònh phaáthiïån àûa chaáu ài cêëp cûáu trong tònh traångthanh theáp vêîn nùçm sêu trong hêåu mön.Caác baác sô àaä möí öí buång vaâ gùæp thanhtheáp ra ngoaâi. Hiïån sûác khoãe cuãa bïånh nhiàaä öín àõnh.

Lúâi baân: Cêìn lûu yákhöng cho treã sûã duångcaác vêåt kim loaåi sùæc nhoångêy saát thûúng, àùåc biïåtlaâ àïí trïn àûúâng ài vò chómöåt chuát bêët cêín seä gêynguy haåi trûåc tiïëp àïën tñnhmaång treã. Khi khöng mayxaãy ra tai naån thò tuyïåt àöëikhöng àûúåc ruát vêåt sùæcnhoån ra khoãi cú thïí maâcêìn cöë àõnh noá vaâo cú thïíröìi àûa àïën cú súã y tïë gêìn

nhêët àïí àûúåc chùm soác y tïë baão toaân tñnhmaång búãi nïëu ruát dõ vêåt ra coá thïí gêy mêëtmaáu cêëp coá thïí aãnh hûúãng àïën tñnh maångnaån nhên. BS NGUYÏÎN VUÄ

(Bïånh viïån Àaåi hoåc Y Haâ Nöåi)

LIÏÅT TAY CHÊN DO BÕ RÙÆN CÙÆNBïånh nhi Àaâo Thïë A (12

tuöíi úã Ninh Bònh) nhêåp viïåntrong tònh traång khoá thúã,nhiïìu àúâm raäi, ngûúâi mïìmnhuän, liïåt caã chên lêîn tay,àöìng tûã giaän 2,5mm. Caácbaác sô àaä phaãi cêëp cûáu gêëpcho chaáu beá bùçng caách àùåtöëng nöåi soi höî trúå thúã. Tiïëptuåc khaám kyä caâng hún, caác baácsô phaát hiïån úã mùæt caá chên bïånhnhên coá vïët bêìm tñm vaâ nghi ngúâ chaáu beábõ rùæn cùæn. Tiïën haânh höåi chêín, laâm caác xeátnghiïåm, caác baác sô khùèng àõnh chaáu beá àaäbõ mùæc Höåi chûáng liïåt cêëp tñnh do nhiïîmsiïu vi truâng, àöìng thúâi lïn phûúng aán àiïìutrõ cho bïånh nhên theo àuáng phaác àöì. Sau25 ngaây cêëp cûáu vaâ àiïìu trõ, nhõp thúã cuãachaáu A àaä trúã laåi bònh thûúâng, tûá chi àaä bùætàêìu cûã àöång, caác böå phêån cú thïí cuäng àaähöìi phuåc.

Lúâi baân: Treã nhoã úã nöng thönkhi chúi àuâa thûúâng coá nguy cú

bõ nhûäng con vêåt nguy hiïímnhû rùæn rïët... cùæn hoùåc khichúi va vaâo nhûäng vêåt sùæcnhoån gêy töín thûúng ngoaâida, àêy coá thïí laâ núi lêynhiïîm nhûäng nguöìn dõch

bïånh nhû uöën vaán, hay noåcàöåc cuãa cön truâng gêy aãnh

hûúãng túái sûác khoãe treã. Cêìn lûuyá nhùæc nhúã treã khi chúi àuâa àöìng

thúâi lûu yá kiïím tra treã khi treã tùæm hay coánhûäng biïíu hiïån bêët thûúâng àïí phaát hiïånkõp thúâi nhûäng nguy cú aãnh hûúãng àïënsûác khoãe cuãa treã. Khi phaát hiïån treã coánhûäng biïíu hiïån bêët thûúâng nhû coánhûäng àaám àöíi maâu bêët thûúâng trïn da,söët cao, li bò, mïåt moãi... thò nhanh choángàûa treã àïën cú súã y tïë gêìn nhêët àïí àûúåctrúå giuáp vïì y tïë. BS NGUYÏÎN VUÄ

(Bïånh viïån Àaåi hoåc Y Haâ Nöåi)

Cuâng ruát kinh nghiïåm Bêët cêín theáp àêm thuãng trûåc traâng

v Hònh aãnh thanh theáp trong öíbuång chaáu À.

SÛÁC KHOEÃ

20

Treã em dïî bõ àöång vêåt têëncöng vò baãn tñnh treã em rêëthiïëu àöång vaâ toâ moâ haytrïu choåc suác vêåt vaâchûa lûúâng hïët àûúåc sûånguy hiïím. Viïåc hiïíu vaânùæm roä nhûäng kiïën thûácsú cûáu seä giuáp böë meåbônh tônh, chuã àöång húntrong trûúâng húåp con bõàöång vêåt cùæn.

Khi treã bõ àöång vêåt têën cöng, cêìngiuáp treã bònh tônh bùçng caách anuãi vaâ giaãi thñch àïí giuáp cho treãtraánh súå haäi vaâ phoâng treã bõchoaáng. Rûãa vïët cùæn bùçng

nhiïìu nûúác vaâ xaâ phoâng. Rûãa tay saåchtrûúác vaâ sau khi sú cûáu vïët thûúng. Phuã lïnvïët thûúng möåt miïëng vaãi saåch hoùåc gaåcvö truâng vaâ bùng laåi röìi àûa treã àïën cú súãy tïë gêìn nhêët.

Vïët thûúng do choá cùæn: Nïëu vïët thûúngdo choá cùæn bõ raách da, sú cûáu vaâ chuyïíntreã túái cú súã y tïë gêìn nhêët, núi coá vùcxintiïm phoâng uöën vaán. Tòm xem con choá coábõ öëm (bïånh) hoùåc coá nhûäng biïíu hiïån laåkhöng. Nïëu con choá yïëu vaâ suâi boåt meáp coáthïí laâ choá daåi. Ngûúâi bõ choá daåi cùæn thûúângdêîn àïën caái chïët nïëu khöng àûúåc tiïmphoâng kõp thúâi. Cêìn nhöët choá vaâ theo doäitrong 15 ngaây àïí xem con choá coá bõ lïncún daåi hay khöng vaâ àïí traánh choá coá thïícùæn thïm ngûúâi khaác hoùåc caác gia suáckhaác. Nïëu phaát hiïån choá daåi phaãi diïåtngay. Chuyïín ngay treã àïën cú súã y tïë gêìnnhêët núi coá vùcxin tiïm phoâng bïånh daåinïëu con choá cùæn treã coá triïåu chûáng daåihoùåc bõ lïn cún daåi.

Vúái trûúâng húåp bõ trêu boâhuác coá thïí gêy raách da, chaãy

maáu, thuãng buång gêy töínthûúng phuã taång, gêy muâmùæt, coá trûúâng húåp bõquêåt ngaä dêîn túái chïëtngûúâi. Sú cûáu trongtrûúâng húåp bõ trêu boâhuác phaãi àaãm baão caác

nguyïn tùæc cêìm maáu, bêëtàöång vaâ nïëu nùång phaãi

chuyïín ngay túái cú súã y tïëgiöëng nhû trong trûúâng húåp bõ tai

naån giao thöng.Àïí giaãm thiïíu tai naån bõ àöång vêåt têën

cöng cho treã, cêìn hûúáng dêîn treã vui chúian toaân: Khöng trïu choåc choá, meâo vaâ caácvêåt nuöi, khöng chúi gêìn caác buåi rêåm àïítraánh bõ rùæn cùæn, nïëu phaãi ài qua thò duânggêåy khua vaâo buåi rêåm phña trûúác, àúåi möåtluác röìi múái ài qua. Daåy cho treã em biïëtnhûäng con vêåt nguy hiïím, nhûäng con vêåtnaâo khöng nguy hiïím. Daåy cho treã biïëtnhûäng núi loaâi vêåt nguy hiïím thûúâng úã àïílaánh xa núi àoá.

Àöång vêåt nuöi nhû choá meâo phaãi àûúåctiïm chuãng. Khöng thaã choá bûâa baäi. Khicho choá ra àûúâng phaãi coá roå moäm. Phaãi coángûúâi giaám saát vaâ chùm soác àïí treã khönglaåi gêìn caác con vêåt. Cêìn daåy treã nhûängkiïën thûác cú baãn nhû: khöng trïu choåc khichuáng àang ùn, àang nguã hoùåc àangchùm choá con (cho buá…). Nïëu thêëy choálaå, tuyïåt àöëi khöng chaåy hoùåc heát lïn,caách töët nhêët laâ àûáng im, khöng àöång àêåy,khöng nhòn vaâo mùæt choá. Nïëu bõ choá xöngaä nùçm thùèng ra, nùçm im. Khöng bao giúâàïí treã sú sinh, treã nhoã möåt mònh vúái caácvêåt nuöi trong nhaâ.

THU PHÛÚNG

Xûã trñ khi treã bõ àöång vêåt têën cöng

SÛÁC KHOEÃ

21

Haânh laá laâ gia võ cuãa nhiïìu moán ùn,laâ võ thuöëc giaâu dûúåc tñnh. Haânh giaâuvitamin vaâ khoaáng chêët, ñt nùng lûúång.Ngûúâi bõ caãm cuám, tim maåch, huyïët aáp,àaái thaáo àûúâng, viïm nhiïîm, beáo phòthûâa cên, ngoaåi caãm phong haân, nöåithûúng thêëp trïå àïìu coá thïí duâng haânh...

Theo y hoåc cöí truyïìn, haânh laá coân goåithöng baåc, võ cay, khñ êëm, tñnh bònh, taácduång giaãi biïíu, hoâa trung, saát truâng, thöngkinh, lúåi tiïíu... trõ chûáng thûúng haân, phongnhiïåt, àau àêìu, phong tï thêëp... Haânh hoathuêån khñ an thai, chi huyïët hoâa trung, ñch5 taång, giaãi àûúåc thuöëc noáng, caá thõt àöåc...

Chûäa phuå nûä coá thai bõ caãm (caãmlaånh, caãm cuám, ho thúã, nhiïìu àaâm, têmphiïìn bûát rûát): Haânh hoa caã cêy 30g,hoùåc thïm voã quyát (trêìn bò) 12g. Sùæc nûúácuöëng êëm.

Chûäa phuå nûä àöång thai (àau buångdûúái, moãi thùæt lûng, coá khi ra dõch maâuhöìng nhaåt): Haânh hoa caã rïî möåt nùæm 40g,nêëu nûúác uöëng.

Chûäa choáng mùåt: Biïíu hiïån khi nùçmcuäng choáng mùåt do àaâm thêëp huyïët ûá.Duâng haânh xaâo giaá àêåu thõt heo hoùåc caácmoán ùn khaác cho nhiïìu haânh maâ ùn.

Chûäa àaái thaáo àûúâng (ngûúâi àaái thaáoàûúâng maâ tay chên tï laånh): Ùn caác moánxaâo, nêëu canh, nêëu suáp, huã tiïëu, phúã, chaáonïn cho haânh nhiïìu haânh.

Chûäa àau tûác ngûåc sûúân do têmthöëng huyïët ûá (hay àau tûác ngûåc, khoáthúã höìi höåp...): Haânh hoa, hoùåc haânh cuãxaâo, luöåc, ùn tuêìn vaâi lêìn.

Chûäa tùæc tia sûäa (tùæc tia sûäa, vuásûng àau): Haânh hoa möåt nùæm 40g. Sùæcnûúác uöëng.

Chûäa bñ tiïíu (tiïíu khoá phaãi rùån maãimúái ra vaâi gioåt, buång tûác): Haânh caã cêy

giaä xaâo noáng àùæp chûúâm buång dûúái choêëm vaâo trong, kïët húåp sùæc nûúác cho uöëngrêët hay.

Chûäa chûáng êm hû ngoaåi caãm(ngûúâi gêìy goâ, súå gioá khöng ra möì höi,caãm ho): Haânh 20g, àêåu xõ 12g, caát caánh10g, sinh khûúng 6g, thuåc àõa 16g, maåchmön 10g. Sùæc uöëng êëm.

Chûäa caãm cuám thöng thûúâng (àauàêìu ngheåt muäi, khöng ra möì höi): Haânhhoa, tña tö, gûâng tûúi nêëu chaáo ùn àùæpchùn cho ra möì höi.

Chûäa muån nhoåt: Duâng haânh cuã nûúángchñn giaä naát àùæp vaâo muån nhoåt khi coân noáng.

Chûäa àau buång do giun (àau cún,buöìn nön coá khi nön ra giun): Haânh tûúi40g giaä vùæt nûúác cöët tröån dêìu meâ cho uöëng.

Kiïng kyå: Haânh võ cay khñ êëm giaãi biïíura möì höi, vò vêåy ngûúâi nöåi nhiïåt, ra nhiïìumöì höi, àau mùæt àoã, àau àónh àêìu miïångkhö khaát, mùåt àoã, tiïíu vaâng, àaåi tiïån khoá,haån chïë duâng haânh hoùåc duâng haânh nïnkïët húåp nhiïìu moán ùn võ thuöëc khaác.

LINH ÀAN

Moán ùn, võ thuöëc tûâ haânh laá

Muâa heâ laâ thúâi àiïím nhiïìu dõch bïånhxuêët hiïån, trong àoá phaãi kïí àïën bïånhviïm naäo Nhêåt Baãn. Tònh traång bïånhviïm naäo seä tiïën triïín thaânh dõch nïëutreã nhoã chûa àûúåc tiïm chuãng hoùåctiïm chuãng chûa àaåt yïu cêìu. Bïånh rêëtnguy hiïím búãi khöng cûáu chûäa kõp thúâirêët dïî tûã vong.

Bïånh lêy truyïìn do muöîi, nïn muâa heâ,muâa mûa, nhiïåt àöå rêët thñch húåp cho muöîiphaát triïín maånh, vò vêåy, bïånh viïm naäoNhêåt Baãn seä coá nguy cú xuêët hiïån, buângphaát. Thúâi kyâ nung bïånh cuãa viïm naäoNhêåt Baãn thûúâng keáo daâi tûâ 5 - 7 ngaây.

Trong thúâi kyâ naây, khöng coá biïíu hiïångò khaác thûúâng, sau àoá laâ thúâi kyâ khúãi phaát,xuêët hiïån caác triïåu chûáng viïm long àûúânghö hêëp trïn (söí muäi, viïm hoång, ngheåtmuäi, ho...), söët cao àöåt ngöåt (trïn 39-400C),keâm theo àau àêìu, àùåc biïåt laâ úã vuâng traán.Coá thïí coá röëi loaån tiïu hoáa (àau buång keâmtheo ài ngoaâi phên loãng, buöìn nön, nön)nhêët laâ úã treã nhoã tuöíi. Thûúâng laâ nön voåtvaâ khöng lïå thuöåc vaâo bûäa ùn (nön bêët kyâluác naâo). Coá biïíu hiïån cûáng gaáy vaâ tùngtrûúng lûåc cú, coá thïí xuêët hiïån luá lêîn, mêëtdêìn yá thûác.

Thúâi kyâ toaân phaát, caác dêëu hiïåu cuänggiöëng úã thúâi kyâ khúãi phaát nhûng tùngmaånh, àùåc biïåt laâ caác dêëu hiïåu thêìn kinhnhû cuöìng saãng, aão giaác hoùåc kñch àöång,tùng trûúng lûåc cú laâm cho treã bïånh nùçmtrong tû thïë co quùæp “kiïíu coâ suáng”. Cogiêåt cuäng coá thïí xuêët hiïån hoùåc bõ baåi, liïåtcûáng. Àöëi vúái loaåi bïånh nùång, coá thïí u aámluác ban àêìu röìi dêìn dêìn ài vaâo hön mï.Ngoaâi ra coá caác dêëu hiïåu vïì thêìn kinh thûåcvêåt tùng roä rïåt nhû vaä möì höi, röëi loaån vêånmaåch dûúái da (da luác àoã, luác taái), röëi loaånnhõp thúã vaâ tùng tiïët dõch úã hïå hö hêëp.

Nïëu khöng àûúåc chûäa trõ súám, bïånh coáthïí coá biïën chûáng rêët nùång nhû viïm phöíi,viïm phïë quaãn hoùåc viïm phïë quaãn - phöíido böåi nhiïîm vi khuêín. Ngoaâi ra, coá thïígùåp möåt söë coá di chûáng muöån sau möåtnùm hoùåc lêu hún nhû àöång kinh,Parkinson. Bïånh viïm naäo Nhêåt Baãn coá tyãlïå tûã vong cao (khoaãng tûâ 20 - 80%)thûúâng gùåp úã nhûäng bïånh nhên nùång nhûcoá co giêåt, hön mï sêu, nùçm lêu ngaây, suykiïåt, viïm phöíi nùång.

Àïí ngùn chùån bïånh viïm naäo NhêåtBaãn, cêìn tuyïn truyïìn röång vïì taác haåi cuãabïånh, nguy hiïím cuãa muöîi vaâ vai troâ cuãaboå gêåy (loùng quùng). Àöìng thúâi phöí biïëncaác biïån phaáp diïåt boå gêåy vaâ diïåt muöîitrûúãng thaânh bùçng moåi hònh thûác. Nùçmmaân khi nguã.

Tiïm chuãng vùcxin viïm naäo Nhêåt Baãnlaâ biïån phaáp töët nhêët àïí àïì phoâng mùæcbïånh. Vò vêåy, cêìn cho treã vaâ ngûúâi lúánchûa coá miïîn dõch vúái bïånh viïm naäo NhêåtBaãn àïën trung têm y tïë dûå phoâng àïí tiïmvùcxin. Cuå thïí, àöëi vúái treã dûúái 5 tuöíi: muäimöåt, tiïm luác treã àuã 1 tuöíi; muäi 2, sau muäi1 tûâ 1 - 2 tuêìn; muäi 3, sau muäi 2 laâ 1 nùm.Sau àoá cûá 3 - 4 nùm tiïm nhùæc laåi möåt lêìncho àïën khi treã qua 15 tuöíi. THUÂY LINH

SÛÁC KHOEÃ

22

Caãnh baáo bïånh viïm naäo Nhêåt Baãn

v Àiïìu trõ cho bïånh nhên viïm naäo

Thúâi tiïët thay àöíi liïn tuåc dïî khiïënbaâ con nhiïîm cuám. Thuöëc caãm cuám laâmöåt loaåi thuöëc gêìn guäi vaâ phöí biïën vúáibaâ con. Hêìu hïët baâ con khi bõ caãmthûúâng tûå ài mua thuöëc caãm cuám maâkhöng cêìn àïën àún cuãa baác sô. Vaâ cuängàaä coá nhûäng tai biïën xaãy ra àöëi vúáinhûäng loaåi thuöëc coá veã nhû hïët sûácthöng thûúâng naây.

Möåt söë loaåi thuöëc chûäa caãmcuám coá chûáa caác thaânhphêìn acetaminophen coá taácduång haå söët, giaãm àau;chlorpheniramin coá taác

duång chöëng dõ ûáng, laâm giaãm caãm giaácngûáa úã muäi vaâ giaãm hùæt húi; dextromethor-phan laâm loaäng àúâm, giaãm ho. Àùåc biïåt,phenylpropanolamine laâ möåt hoaåt chêët coátñnh chêët giöëng nhû möåt amin giao caãm coátaác duång gêy co caác tiïíu àöång maåch nhoãngoaåi biïn, laâm co maåch úã caác cuöën muäi,tûâ àoá laâm giaãm triïåu chûáng viïm vaâ giaãmxuêët tiïët, chaãy nûúác muäi.

Sûå phöëi húåp caác thaânh phêìn noái trïntrong viïn thuöëc chöëng “caãm cuám” laâmgiaãm nhanh caác triïåu chûáng cuãa caãm cuámnhû söët, àau àêìu, ngûáa vaâ hùæt húi, àùåc biïåtlaâ giaãm nhanh triïåu chûáng ngheåt muäi, chaãynûúác muäi khiïën bïånh nhên caãm thêëy rêët dïîchõu sau khi uöëng thuöëc.

Phenylpropanolamine, möåt thaânhphêìn coá trong thuöëc caãm cuám coá taác duånggêy co caác tiïíu àöång maåch úã cuöën muäinhûng cuäng coá thïí gêy co caác maåch trïntoaân cú thïí. Àiïìu naây goáp phêìn laâm tùnghuyïët aáp cuãa bïånh nhên. Huyïët aáp seä tùngñt hoùåc khöng tùng nïëu nhû thuöëc àûúåc sûã

duång vúái liïìu vûâa àuã trong giúái haån chopheáp. Nïëu duâng quaá liïìu coá thïí gêy cúntùng huyïët aáp àöëi vúái ngûúâi khöng bõ bïånhtùng huyïët aáp vaâ kñch hoaåt gia tùng cúntùng huyïët aáp úã bïånh nhên àang bõ tùnghuyïët aáp.

Àïí haån chïë töëi àa taác duång khöngmong muöën cuãa phenylpropanolaminecêìn phaãi tuyïn truyïìn caác nhaâ thuöëckhöng baán thuöëc khi khöng coá àún thuöëc;ngûúâi bïånh phaãi tuên thuã àuáng theo àúnthuöëc, khöng tûå yá “tùng liïìu” thuöëc, khönguöëng thuöëc theo kiïíu “maách nhau”, khöngsûã duång möåt àún thuöëc cho nhiïìu ngûúâi,nhiïìu lêìn, khi sûã duång thuöëc caãm cuámthêëy coá caác dêëu hiïåu bêët thûúâng nhû timàêåp nhanh, àau àêìu, mùåt noáng bûâng,huyïët aáp tùng… phaãi baáo ngay cho baác sôàiïìu trõ biïët.

Nïëu ngûúâi bïånh coá tiïìn sûã tùng huyïëtaáp, bïånh tim maåch, tiïìn sûã nhaåy caãm vúáithuöëc thò caâng nïn thêån troång vúái caác loaåithuöëc caãm cuám. Caác haäng thuöëc nïn coácaãnh baáo thêåt roä raâng vïì nguy cú gêy tùnghuyïët aáp cuãa phenylpropanolamine trongcaác túâ àún ghi trong höåp thuöëc.

THU PHÛÚNG

SÛÁC KHOEÃ

23

Cêín troång khi duâng thuöëc caãm cuám

v Khöng nïn tuây tiïån duâng thuöëc caãm cuám

24

GOÄ CÛÃA NHAÂ TÛ VÊËN

Hoãi: Xin cho biïët cêy dêy thòa canh vaâcêy baá bïånh coá úã vuâng naâo cuãa nûúác ta?Phûúng phaáp gêy tröìng vaâ chïë biïën àïí sûãduång theo dên daä. Muöën coá cêy giöëng thòmua úã àêu?

HÛÁA QUANG THÙÆNG (Xaä Vônh Tên, huyïån Vônh Cûãu,

tónh Àöìng Nai)

TSKH Trêìn Cöng Khaánh, Giaám àöëcTrung têm Nghiïn cûáu vaâ Phaát triïín cêythuöëc dên töåc cöí truyïìn traã lúâi: Dêy thòacanh (Gymnema sylvestre (Retz.) R.Br. exSchult., hoå Thiïn lyá Asclepiadaceae). Cêyhònh dêy leo, coá nhûåa muã maâu vaâng, moåctûå nhiïn úã Viïåt Nam. Cêy àaä phaát hiïån úãnhiïìu tónh nhû Bùæc Giang, Quaãng Ninh,Ninh Bònh, Thanh Hoáa, Kon Tum... Tröìngbùçng caách giêm caânh nhûng hiïån chûa coá

núi baán giöëng. Chïë biïën, sûã duång: Sùæcuöëng. Thõ trûúâng àaä coá baán loaåi thûåc phêímchûác nùng cuãa Viïåt Nam "DIABETNA", chïëtûâ dêy thòa canh, àïí phoâng ngûâa bïånh tiïíuàûúâng hoùåc "GlucosCare Tea" (traâ khaángàûúâng) cuãa Malaysia.

Cêy Baá bïånh hay Baách bïånh(Eurycoma longifolia Jack., hoå Thanh thêëtSimaroubaceae). Cêy göî, söëng lêu nùm,moåc tûå nhiïn úã Viïåt Nam. Àaä phaát hiïån úãcaác tónh Quaãng Ninh, Quaãng Trõ vaâ caáctónh miïìn Nam. Cêy àûúåc tröìng bùçng haåtvaâ hiïån chûa coá núi naâo baán cêy giöëng.Chïë biïën, sûã duång: Lêëy rïî, chùåt nhoã, àunnûúác uöëng thay nûúác traâ. Thõ trûúâng coábaán saãn phêím "Tongkat Ali Plus I" hoùåc"Traâ Tongkat Ali". Chûa coá saãn phêím cuãaViïåt Nam.

PV (ghi)

Dêy thòa canh vaâ baá bïånh trõ bïånhDêy thòa canh vaâ baá bïånh trõ bïånh

25


Mang bêìu coá uöëng àûúåc cheâ vùçng?Hoãi: Töi nghe noái cêy

cheâ vùçng coá nhiïìu taác duångtöët, nhêët laâ àöëi vúái caác baâmeå sau khi sinh. Trïn thõtrûúâng hiïån coá nhiïìu loaåisaãn phêím tûâ cheâ vùçng, vêåynïn duâng loaåi naâo? Töiàang coá bêìu coá duâng àûúåccheâ vùçng khöng?

NGUYÏÎN THÕ ÀAÂO (F113 khu têåp thïí rau quaã,

phöë Kim Ngûu, Haâ Nöåi)

Lûúng y Vuä QuöëcTrung, Phoâng chêín trõ Yhoåc Cöí truyïìn chuâa CaãmÛÁng, àûúâng Laáng, ÀöëngÀa, Haâ Nöåi traã lúâi: Cheâvùçng, thûúâng goåi laâ vùçng,coân coá tïn laâ Rêm trùæng, laâi3 gên, coá tïn khoa hoåc laâJasminum subtriplinerveBlume. Cêy moåc hoang úãrûâng nuái, trung du, coá núitröìng gùåp nhiïìu tûâ Laâo Cai,Hoaâ Bònh, Vônh Phuá,Quaãng Ninh, Haâ Nöåi, NinhBònh, Thanh Hoaá, Nghïå Anqua Thûâa Thiïn Huïë,Quaãng Nam, Àaâ Nùéng túáiKhaánh Hoaâ. Thu haái laá vaâcaânh quanh nùm phúi khöàïí duâng dêìn.

Laá vùçng coá chûáaalealoit, nhûåa vaâ flavonoit.Coá võ àùæng, tñnh maát, coá taácduång khaáng sinh, chöëngviïm, böí àùæng. Laá sùæc chophuå nûä uöëng sau khi sinh,nhêët laâ sau khi sinh bõ

nhiïîm truâng, söët cao, viïmhaåch baåch huyïët, viïm tûãcung vaâ viïm tuyïën sûäa.Cuäng duâng cho phuå nûä kinhnguyïåt khöng àïìu, bïë kinhhoùåc thêëy kinh àau buång,chûäa phong thêëp, àau nhûáccaác àêìu chi vaâ khúáp xûúng.Chûäa gheã lúã, chöëc àêìu, caácbïånh ngoaâi da. Liïìu duâng20 - 30g caânh laá sùæc uöëng.Laá tûúi nêëu nûúác duâng tùæm,rûãa saåch hoùåc giaä àùæp.

Dên gian coân duâng laâmmõn toác, chûäa àûúåc nêëmtoác, chûäa viïm roâ xûúng(trong uöëng ngoaâi rûãa).Ngoaâi ra cheâ vùçng coânduâng dûúái daång àöì uöëng

giaãi nhiïåt, kñch thñch tiïuhoaá, tùng cûúâng tuêìn hoaânmaáu, cho giêëc nguã sêu,giaãm beáo...

Ngaây nay, cheâ vùçng coágiaá trõ nhû cêy thuöëc Nam,uöëng thanh nhiïåt, tiïu àöåc,giaãm beáo. Noá cuäng rêët phuâhúåp vúái phuå nûä múái sinhcon nhúâ tñnh maát vaâ laânhcuãa cheâ vùçng, giuáp cho phuånûä sau àeã nhiïìu sûäa... Cheâvùçng khöng nhûäng laâmthaânh cao, coân àoáng thaânhtuái nhoã, tuái loåc thuêån tiïåncho ngûúâi sûã duång. Ngûúâicoá thai sûã duång cheâ vùçngrêët töët khöng coá gò àöåc haåicaã. PV (ghi)


AÃnh minh hoåa

Hoãi: Hiïån nay, nhiïìu gia àònh thûúângsûã duång caác àöì gia duång àïën khi thêåt hoãnghoùåc khöng coân taác duång múái boã ài. Xin hoãinhû thïë coá àaãm baão an toaân vaâ vïå sinh haykhöng? Khi naâo nïn thay thïë caác àöì duângtrong gia àònh?

TRÊÌN VÙN MÊN(Tônh Gia, Thanh Hoaá)

KS Trêìn Baá Duäng, Trung têm Nghiïncûáu vaâ ÛÁng duång cöng nghïå möi trûúâng traãlúâi: Caác àöì gia duång sûã duång quaá lêu khiïënsaãn phêím khöng coân taác duång, laâ núi êínnaáu vaâ lêy truyïìn cuãa caác loaåi vi khuêín coáhaåi cho sûác khoeã. Sau àêy laâ möåt vaâi thúâihaån cuãa caác àöì duâng trong gia àònh maâ caácgia àònh nïn chuá yá àïí thay nhùçm àaãm baãovïå sinh cho caác thaânh viïn trong gia àònh:Baân chaãi àaánh rùng nïn thay 3 thaáng/lêìn,vò theo nghiïn cûáu, khi chuáng ta àaánh rùng

seä coá haâng nghòn vi khuêín baám vaâo baânchaãi, töìn taåi úã àoá khoaãng 48 tiïëng hoùåc lêuhún nûäa. Vò thïë, thay baân chaãi àuáng kyâ haånkhöng nhûäng giuáp giaãm lûúång vi khuêín tñchtuå maâ coân khöng aãnh hûúãng àïën nûúáu, lúåivaâ ngûâa sêu rùng hiïåu quaã hún.

Ga traãi giûúâng thay möåt tuêìn/lêìn: Möîilêìn nùçm lïn giûúâng, cú thïí chuáng ta laåithaãi ra ga giûúâng möåt lûúång buåi bêín vaâ dachïët khoaãng 28g cuâng möì höi... Voã göëibaån cuäng nïn giùåt 1 tuêìn/lêìn. Ruöåt göëinïn giùåt 6 thaáng/lêìn vaâ thay 2 nùm/lêìn.Àöëi vúái nhaâ bïëp, baån nïn chuá yá àïën caácbiïíu hiïån cuãa àöì duâng àïí thay. Vñ duå, nïnthay thúát khi coá nhiïìu vïët cùæt, àöíi maâu.Khùn lau baát, khùn ùn giùåt saåch phúi khömöîi ngaây vaâ thay khi àaä thêëy ngaã maâu.Nuâi rûãa baát nïn thay 6 thaáng/lêìn àïí àaãmbaão rûãa baát saåch.

DH (ghi)

Thúâi àiïím nïn thay àöì gia duång

26


27

Hoãi: Töi nùm nay àaä 63tuöíi, rêët hay bõ àau lûng vaâxûúng khúáp. Hiïån töi muöënmua chiïëc àïåm múái àïí nùçmvaâo muâa àöng, xin Baãn tinPhöí biïën kiïën thûác haäy chódêîn caách choån thïë naâo giuápgiêëc nguã ngon hún?

ÀINH VÙN MÊU(Kim Maä Thûúång, Haâ Nöåi)

Öng Nguyïîn ThaânhNam, chuã cûãa haâng nïåmPhuá Thaânh traã lúâi: Baån coáthïí caãm nhêån àûúåc chêëtlûúång àïåm qua tay bùçngcaách súâ vaâ vöî vaâo mùåt

àïåm. Àöëi vúái àïåm muát hoùåceáp, baån phaãi caãm thêëyàûúåc sûå mõn maâng, ïm aápúã baân tay. Khi êën tay vaâokhöng thêëy coá caãm giaác löånxöån, pha taåp cuãa caác vêåtliïåu bïn trong. Àöëi vúái àïåmloâ xo, nïëu baån súâ thêëy loâ xonghôa laâ chiïëc nïåm àoá àöånquaá ñt nguyïn liïåu bïntrong, khi nùçm seä coá caãmgiaác loâ xo choåc vaâo ngûúâi,rêët àau vaâ khoá chõu.

Vöî vaâo mùåt nïåm, nïëu coácaãm giaác húi röîng, nghôa laâchiïëc nïåm àoá khöng àaãmbaão vïì mùåt kyä thuêåt, caác böå

phêån bïn trong àûúåc raáp nöëivúái nhau rúâi raåc, khöng chùåtcheä. Sau àoá, baån haäy nùçmthûã lïn trïn àïí biïët àûúåc chêëtlûúång àïåm. Àïåm töët seä chobaån caãm giaác toaân thên àûúåcnêng àúä vaâ cöët söëng giûäàûúåc traång thaái thaã loãng tûånhiïn. Nïåm quaá mïìm hoùåcquaá cûáng seä laâm aãnh hûúãngàïën sûác khoeã cuãa baån, nhêëtlaâ cöët söëng seä hay bõ àaunhûác. Khi sûã duång nïn cênchónh daát giûúâng cho bùçngphùèng àïí traánh àïåm bõ luán,taåo nïëp cong vïnh...

HIÏÌN DUNG (ghi)

Caách choån àïåm töët bùçng tay


28

Hoãi: Sau möåt thúâi gian sûã duång, duâthûúâng xuyïn huát buåi vaâ giùåt thaãm nhûngthaãm traãi saân vêîn bõ bïët dñnh, tröng bêín vaâcuä kyä. Coá caách naâo àïí vïå sinh thaãm àûúåcsaåch seä, àöìng thúâi giuáp thaãm böng mïìmmaåi, khöng bõ bïët dñnh?

NGUYÏÎN MINH TRANG (Yïn Súã, Haâ Nöåi)

Anh Lï Vùn Bònh, Cöng ty Dõch vuå Vïåsinh Hoaâng Gia traã lúâi: Töët nhêët baån coá thïíduâng maáy huát buåi àïí vïå sinh thaãm thûúângxuyïn. Trûúác hïët haäy doån moåi àöì àaåc rakhoãi khu vûåc vïå sinh vaâ chuá yá khi duângmaáy huát buåi vïå sinh thaãm, tuây vaâo cêëu truácsúåi dïåt thaãm, baån phaãi àûa maáy huát buåi

theo chiïìu súåi löng cuãa thaãm, vò nïëu laâmngûúåc laåi buåi seä baám trúã laåi thaãm.

Coá thïí giùåt thaãm àõnh kyâ hùçng thaánghoùåc hùçng quyá (tuây theo khu vûåc núi úã vaâcöng suêët sûã duång thaãm) hoùåc khi thaãm bõbêín do thûåc phêím, nûúác baâi tiïët cuãa treãnhoã hay àöång vêåt... Chuá yá chó duâng hoáachêët giùåt thaãm chuyïn duång vúái tûâng loaåivêåt liïåu thaãm khaác nhau vaâ pha chïë theo tólïå hûúáng dêîn. Khöng àïí thaãm quaá ûúát dêînàïën viïåc bong àïë, troác lúáp keo daán, congoát hay mêët maâu. Sau khi giùåt nïn àïíthaãm khö trong voâng 12 giúâ, coá thïí sûãduång quaåt thöng gioá àïí laâm thaãm khö mauvaâ bay hïët muâi hoáa chêët giùåt thaãm.

N.LÏ (ghi)

Giûä thaãm traãi saân luön múái

GIA ÀÒNH - XAÄ HÖÅI

Giaãi àaáp thùæc mùæc vïì vêën àïì xaä höåi

29

Hoãi: Vûâa qua töi mua cùn nhaâ coá uãyquyïìn cöng chûáng. Baãn chñnh cuãa uãyquyïìn àaä thêët laåc. Töi coá thïí àïën cú quancöng chûáng xin cêëp laåi àûúåc khöng? Thïmnûäa, hiïån töi coá 1 chiïëc ö tö chñnh chuã tïntöi, do cêìn tiïìn nïn töi muöën sang nhûúångcho ngûúâi khaác, vêåy töi coá àûúåc pheáp laâmmöåt húåp àöìng sang nhûúång coá chûáng thûåccuãa cú quan cöng chûáng àûúåc khöng?

HOAÂI THU (Haâ Nöåi)

Phoâng Cöng chûáng söë 4 TP HaâNöåi traã lúâi: Cùn cûá Àiïìu 55 cuãa Luêåt

Cöng chûáng 2006 thò bïn uãy quyïìnhoùåc bïn àûúåc uãy quyïìn hoùåc ngûúâi coáquyïìn, nghôa vuå liïn quan coá thïí àïën töíchûác haânh nghïì cöng chûáng àang lûutrûä baãn chñnh vùn baãn cöng chûáng àoáyïu cêìu cêëp baãn sao Húåp àöìng uãyquyïìn nïn trïn.

Theo Àiïìu 197 - Böå luêåt Dên sûå thò baåncoá quyïìn baán chiïëc xe ö tö cuãa mònh chongûúâi khaác. Baån coá thïí yïu cêìu töí chûáchaânh nghïì cöng chûáng chûáng nhêån húåpàöìng mua baán chiïëc xe ö tö àoá.

Q.ANH (ghi)

AÃnh minh hoåaCêëp laåi uãy quyïìn cöng chûáng...

GIA ÀÒNH - XAÄ HÖÅI

30

Giaãi àaáp thùæc mùæc vïì vêën àïì xaä höåi

Hoãi: Töi àang muöën thaânh lêåp möåtdoanh nghiïåp chuyïn kinh doanh caác thiïëtbõ vêåt liïåu xêy dûång úã taåi nhaâ töi. Xin hoãi töicoá phaãi húåp thûác hoaá taâi saãn cuãa töi hoùåcgia àònh vaâo taâi saãn doanh nghiïåp khöng?Vñ duå: Sûã duång nhaâ riïng laâm truå súã, haåchtoaán tiïìn àiïån, nûúác, àiïån thoaåi vaâo chi phñcuãa doanh nghiïåp... coá àûúåc khöng?

ÀÙÅNG NGOÅC BAÃO(Thaái Haâ, Haâ Nöåi)

LS Trêìn Maånh Duäng traã lúâi: Viïåc baåncoá phaãi húåp thûác hoaá taâi saãn cuãa baån hoùåcgia àònh vaâo taâi saãn cuãa doanh nghiïåp haykhöng coân phuå thuöåc vaâo loaåi hònh doanhnghiïåp maâ baån muöën thaânh lêåp. Àöëi vúáidoanh nghiïåp tû nhên, Àiïìu 141 LuêåtDoanh nghiïåp nùm 2005 quy àõnh, doanhnghiïåp tû nhên khöng phaãi möåt phaápnhên, phaáp luêåt cuäng khöng bùæt buöåc chuãdoanh nghiïåp tû nhên phaãi taách baåch khöëitaâi saãn cuãa doanh nghiïåp vúái taâi saãn cuãacaá nhên.

Bïn caånh àoá, caác loaåi hònh doanhnghiïåp nhû cöng ty TNHH, cöng ty cöíphêìn laâ phaáp nhên theo phaáp luêåt ViïåtNam. Theo quy àõnh taåi khoaãn 3, Àiïìu 84BLDS 2005 thò phaáp nhên phaãi coá taâi saãnàöåc lêåp vúái caá nhên, töí chûác khaác vaâ tûåchõu traách nhiïåm bùçng taâi saãn àoá. Do vêåy,têët caã nhûäng taâi saãn àûúåc caác thaânh viïngoáp vöën goáp vaâo cöng ty àïìu trúã thaânh taâisaãn cuãa cöng ty, thuöåc quyïìn súã hûäu cuãacöng ty. Caác thaânh viïn goáp vöën phaãi coánghôa vuå thûåc hiïån viïåc chuyïín giao taâisaãn cuäng nhû chuyïín giao quyïìn súã hûäucho cöng ty, coá xaác nhêån bùçng biïn baãn.Riïng vúái nhûäng taâi saãn coá àùng kyá quyïìnsúã hûäu hay quyïìn sûã duång thò caác thaânhviïn naây phaãi laâm thuã tuåc chuyïín giaoquyïìn súã hûäu, quyïìn sûã duång taâi saãn àoácho cöng ty taåi cú quan nhaâ nûúác coá thêímquyïìn. Cöng ty baån phaãi thûåc hiïån chïë àöåkïë toaán, thöëng kï taâi chñnh chùåt cheä, minhbaåch vaâ riïng reä vúái nguöìn taâi chñnh cuãagia àònh baån. HÖÌNG ANH (ghi)

Húåp thûác hoáa taâi saãn gia àònh vaâo taâi saãn cöng tyHúåp thûác hoáa taâi saãn gia àònh vaâo taâi saãn cöng ty

duâng àêìy kem àaánh rùng - vusta.vn ban tin so 152 chuan.pdf · chêët indole, axit...

Documents