1

2

ေကးဇးတငလႊာေကးဇးတငလႊာ ျမနမာစးပြားေရးက႑ တာ၀နယမႈရေရး အေထာကအကျပဌာန (Myanmar Centre for Responsible Business - MCRB) က အဓက ရနပေငြေထာကပေပးသည မတဖကအဖြ႕အစညးမား ျဖစၾကေသာ ဒနးမတ၊ အငယာလန၊ နယသာလန၊ ေနာေ၀၊ ဆြစဇာလနႏင ယေကအစးရတ႔အား အထးပင ေကးဇးတငရပါသည။

ကြငးဆငးေလလာဆနးစစမႈျပလပရာတြင ပးေပါငးေဆာငရြကခၾကေသာ ႏငငတစ၀နးမ မတဖကအဖြ႕အစညးမား၊ ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ၾသဂတလတြင ျပလပခသည ျမနမာခရးသြားလပငနးက႑၏ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစ ျခငး (Tourism Sector, Sector-Wide Impact Assessment-SWIA) အစရငခစာမၾကမး ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးပြတြင အားျဖည ေပးခၾကေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ေအာကတဘာလတြင ျပလပခသည SWIA အစရငခစာမၾကမး အြနလငး ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးပြတြင ပါ၀ငခေသာ အဖြ႕အစညးမားက ေကးဇးတငပါသည။ ထ႔အျပင သေတသနလပငနး မား လပေဆာငႏငရန ပပးကညခၾကေသာ ျပညေထာငစအစးရ၊ ဧရာ၀တတငးေဒသႀကးအစးရ၊ မႏေလးတငး ေဒသႀကး အစးရ၊ မြနျပညနယ၊ ရမးျပညနယႏင ရနကနတငးေဒသႀကး အစးရတ႔ကလညး ေကးဇးတငပါသည။

Hanns Seidel Foundatio Nicole Hausler, Paul Rogers, Achim Munz မ လပငနးစဥအတြက တနဖးရေသာ ပးေပါငးထည၀ငေပးမႈမားေပးေသာ Tourism Transparency မ Andrea Valentine ႏင ပဋပကၡအား ဘကေပါငး စမ႐ႈျမငျခငး မၾကမးအတြက ေထာကပကညမႈႏင ေထာကခအၾကျပခကမားေပးေသာ Peace Nexus Foundation တ႔က အထးပင ေကးဇးတငရပါသည။

အစရငခစာေရးသားသမားျဖစၾကေသာ The Danish Institute for Human Rights (DIHR) မ Tulika Bansal ႏင Elin Wrzoncki၊ Institute for Human Rights and Business (IHRB) မ Donna Guest ၊ MCRB မ Vicky Bow-man ႏင သသသမး၊ အေရးပါေသာ ေထာကပကညမႈမားက ျပလပေပးၾကေသာ IHRB မ Margaret Wachenfeld ႏင Haley St. Dennis ၊ ျပငပအႀကေပး Catie Shavin ၊ DIHR မAllan Lerberg Jørgensen သေတသနမား ကညျပလပေပးေသာ DIHR အလပသငမားျဖစၾကသည Salome Zurabishvili ၊Mette Marstrard-Jørgensen၊ Camilla Andersen ႏင Anouk Siedler တ႔အားလညးေကာငး၊ သေတသနအတြက ေနာကခ စာတမမားအား ကညေဆာငရြကခၾကေသာ Delphia Lim ႏင Ross Wilson တ႔အား ေကးဇးတငရပါသည။

MCRB ၏ခရးသြားက႑ ကြငးဆငးသေတသနအဖြ႕၀ငမားျဖစၾကေသာ သေတသနမး ခငဥးေဆြႏင သေတသမား ျဖစၾကေသာ ေမာလ၀ငး၊ ႏငးမာလာျဖ၊ သန႔ေဇာ၀ငး၊ ရရလငးသန႔၊ စစလႈင၊ မးႏငႏင ကြငးဆငးသေတသနအတြက တနဖးရေသာ ထည၀ငမႈမားျပလပေပးေသာ Ashley Pritchardႏင အစရငခစာတြင ထညသြငးအသးျပရန တငးရငးသားေဒသမားရ ခရးသြားလပငနးဆငရာ သေတသနမားက လပကငေပးပါေသာ Polina Lenkova (ေႏြရာသ အလပသင) တ႔အားလညး အထးပင အသအမတျပ ေကးဇးတငရေၾကာငး ေဖာျပလပါသည။

ACKNOWLEDGEMENTS

3

အစရငခစာ အျပညအစ၏ မာတကာအစရငခစာ အျပညအစ၏ မာတကာ

ေ၀ါဟာရစာရငး .............................................................................................................. ၅

အတေကာကစာလးမားစာရငး ............................................................................................ ၅

ဇယားကြကမားစာရငး .................................................................................................... ၇

အစရငခစာ အႏစခပအစရငခစာ အႏစခပ ....................................................................................................... ၉

အပငး (၁) နဒါနးအပငး (၁) နဒါနး ........................................................................................................... ၁၇

အပငး(၂) အစးရ၏ တရားဥပေဒႏင စညးမဥးထနးခပေရးမေဘာငအပငး(၂) အစးရ၏ တရားဥပေဒႏင စညးမဥးထနးခပေရးမေဘာင .................................................. ၂၉

အပငး (၃) က႑အဆငသကေရာကမႈမားအပငး (၃) က႑အဆငသကေရာကမႈမား ............................................................................... ၆၉

အပငး (၃.၁) တငးရငးသားလနညးစေဒသမားရ ခရးသြားလပငနး ..................................... ၉၃

အပငး(၄) စေပါငးသကေရာကမႈမားႏင စမကနးအဆင သကေရာကမႈမားအပငး(၄) စေပါငးသကေရာကမႈမားႏင စမကနးအဆင သကေရာကမႈမား .......................................... ၁၀၁

အပငး (၄.၁) စမကနးႏငဆကႏြယသမားႏင ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးတငပငျခငး၊ ခတဆက ................. ၁၀၇

ေဆာငရြကျခငးႏင ထခကနစနာမႈမား၊ စးရမမႈမားက ေဖာထတေျဖရငးျခငးနညးလမးမား

အပငး (၄.၂) ေဒသရပရြာလထႏင သကဆငေသာ သကေရာကမႈ ..................................... ၁၁၇

အပငး (၄.၃) ေျမယာ ............................................................................................... ၁၂၅

အပငး (၄.၄) အလပအကင .................................................................................. ၁၃၉

အပငး (၄.၅) ထခကမႈ၊ အႏရယႀကေတြ႕ႏငဖြယရေသာ လ႕အဖြ႕အစညးမား ......................... ၁၅၃

အပငး (၄.၆) ယဥေကးမႈ ...................................................................................... ၁၆၉

အပငး (၄.၇) ႐ပပငးဆငရာ လျခေရး .......................................................................... ၁၇၇

အပငး (၄.၈) သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင ေဂဟစနစ ၀နေဆာငမႈ ............................................ ၁၈၁

အပငး(၅) ေထာကခအႀကျပခကမားအပငး(၅) ေထာကခအႀကျပခကမား .................................................................................... ၁၉၅

အပငး (၅.၁) ႏငငေတာအစးရအတြက အႀကျပခကမား .................................................. ၁၉၈

အပငး (၅.၂) ျပညတြငး-ျပညပ စးပြားေရးလပငနးမားသ႔ အၾကျပခက .................................. ၂၀၆

အပငး (၅.၃) လပငနးပငးရငးႏးျမပႏသမားအတြက အၾကျပခကမား ..................................... ၂၁၃

အပငး (၅.၄) ခရးသြားမားအတြက အၾကျပခကမား ............................................................ ၂၁၄

အပငး (၅.၅) အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမားသ႔ အႀကျပခကမား ....................................... ၂၁၅

အပငး (၅.၆) ဖြ႕ၿဖးမႈ မတဖကအဖြ႕အစညးမားႏင ၄ငးတ႔၏ မခငအစးရမားအတြက အၾကျပခကမား ၂၁၆

အပငး (၅.၇) ျမနမာႏငင အမးသားလ႔အခြငအေရးေကာမရငသ႔ အႀကျပခကမား ................... ၂၁၈

အပငး (၅.၈) သကဆငသ အပစမားအတြက အၾကျပခကမား ................................................ ၂၁၉

ေနာကဆကတြမားေနာကဆကတြမား .......................................................................................................... ၂၂၁

ေနာကဆကတြ(က) သကေရာကမႈမားအားက႑အလက ေလလာဆနးစစျခငးဆငရာ စနစတက

ေဆာငရြကပ အဆငဆငႏင ဆကစပေသာ ေနာကဆကတြ

သတငးအခကအလကမား ................................................................. ၂၂၂

ေနာကဆကတြ (ခ) ခရးသြားလပငနးဆငရာ ျခငေလလာျခငးမား ............................................ ၂၃၅

CONTENTS

4

ျမနမာႏငငတြင ခရးသြားလပငနးက႑သည ယခအခါ မားစြာဖြ႕ၿဖးတးတကလက႐ၿပး ႏငငေတာအစးရ၏ ‘ပ႔ကန ဆငရာမဟာဗဟာ’ (export strategy)တြငလညး ဥးစားေပးက႑တစရပအျဖစ ေဖာျပထားပါသည။ ျမနမာႏငင တြင ခရးသြားမား သြားေရာကႏငမည ထးျခားေသာ ေနရာေဒသမား စလငစြာရျခငးေၾကာင ခရးသြားလပငနးသည အလပအကင ဖနတးေရးႏင စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက အေရးပါေသာ အေထာကအကျပႏငသည အခနးက႑မ ပါ၀ငႏငမည အလားအလာရပါသည။ သ႔ရာတြင ခရးသြားလပငနး တးတကလာျခငးေၾကာင ထခက မႈမား၊ ဆးကးသကေရာကမႈမားလညး ရမညျဖစပါသည။ ယငးတ႔အနကအခ႕က ဤေလလာဆနးစစခက စာတမး တြင ေဖာျပထားပါသည။ ယငးသကေရာကမႈမားသည ခရးသြားလပငနးက႑တြင လကရျဖစေပၚေနေသာ အခက အခ၊ တငးမာမႈမားကလညး ထငဟပေစပါသည။ ဤဆန႔ကငဘက သကေရာကမႈမားက ကမၻာေပၚရ အျခားေနရာ ေဒသမားတြငလညး ေတြ႕ရရပါသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၌ အထငရားဆး ျဖစပါသည။ ႏစအနညးငယကာလ အတြငး အျခားႏငငမားႏင အဆကအဆမရဘ ခရးသြားလပငနးႏင ကငးကြာလက (၁၅) ႏစေကာ ပတဆ႔မႈမား ျပလပျခငးခရေသာႏငငအျဖစမ “မျဖစမေန လာေရာကလညပတရမည ႏငင” အျဖစသ႔ ေရာကရလာျခငးေၾကာင ျဖစပါသည။

ကေကာငးေသာ အခကမာ ႏငငေတာအစးရႏငလညးေကာငး၊ ခရးသြားလပငနးက႑ႏငလညးေကာငး၊ ေဒသခ အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညး အပစမားႏငလညးေကာငး အတလပငနးေဆာင႐ြကခၿပးေသာ ဖြ႕ၿဖးေရးမတဖက အဖြ႕အစညးမား၏ ပပးမႈျဖင ျမနမာႏငငတြင တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးတးတကလာေရးႏင သကဆင ေသာသအမားပါ၀ငလက ေဆြးေႏြးမႈမား အမားအျပားက ယခငႏစအနညးငယကတညးကပင လပေဆာငေနၾကၿပး ျဖစပါသည။ ႏငငေတာအစးရကလညး တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနးႏင ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးတြငလမႈအဖြ႕အစညးမား ပါ၀ငေဆာငရြကေရး ဆငရာမ၀ါဒမား ခမတထား႐ပါသည။ ယငးတ႔တြင ခရးသြားလပငနးက႑ ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက ရငးလငးေသာ မေဘာငတစရပ ခမတေဖာျပထားပါသည။ ယငးသ႔ေသာ မေဘာငမာ စကပးေရး ႏင သယဇာတ တးေဖာထတယေရး ကသ႔ေသာ ျမနမာႏငငအတြက အေရးပါသည အျခားစးပြားေရးက႑ အမား အျပားတြငပင ခမတထားျခငး မရေသးပါ။

ျမနမာႏငငသည ဆယစႏစမားစြာၾကာျမငခေသာ တငးရငးသားပဋပကၡ၊ အာဏာရင အပခပမႈ၊ စးပြားေရးအရ အထးကနျဖစမႈ၊ အပခပမႈအရညအေသြး အားနညးျခငးတ႔မ ကငးလြတစျပေသာလညး အခကအချပနာမား ေသာ ႏငငတစခအျဖစ ကာလအတနၾကာ ဆကလကတညရေနဥးမညျဖစပါမည။ ထ႔ေၾကာင ျမနမာႏငင၏ခရးသြားလပငနးက႑သည တာ၀နသေသာ စးပြားေရးလပငနး ေဆာင႐ြကမႈျဖစေစရနအတြက လပငနးလညပတမႈ ေၾကာင လ႔အခြငအေရး အပါအဝင၊ လ႔အဖြ႕အစညးအေပၚ တက႐ကျဖစေစ၊ သြယဝက၍ျဖစေစ ထခကနစနာမႈမားက ႀကတငသရႏငရန စစစျခငး၊ ထခကႏငသည အေၾကာငးအျခငးအရာမားက ႀကတငကာကြယတားစးရန အစအမ မား ေဆာငရြကျခငးအစရသည သငျမတေလာကနေအာင ေဆာငရြကမႈမား (due diligence) က တးျမႇငလပ ေဆာငရန လအပပါသည။ ထသ႔ေဆာငရြကရာတြင ဆးကးသကေရာကမႈမားက ထေရာကစြာ ကငတြယစမႏင ေသာ၊ ျမနမာႏငင၊ ျမနမာျပညသလထႏင စးပြားေရးလပငနးမား အကးေကးဇး ျဖစထြနးေသာ ခငမာသညနညးစနစ မား ပါ၀ငရပါမည။

ျမနမာစးပြားေရးက႑ တာ၀နယမႈရေရး အေထာကအကျပဌာန (MCRB) သည ဒတယေျမာက စးပြားေရးလပငနးမား၏သကေရာကမႈမားအား က႑အလက ေလလာဆနးစစျခငး (Sector Wide Impact Assessment–SWIA)က

အစရငခစာအႏစခပ ႏင အႀကျပတငျပခကမားအစရငခစာအႏစခပ ႏင အႀကျပတငျပခကမား

EXECUTIVE SUMMARY

5

ေဆာငရြကခရာတြင ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးက႑က အဓကထား ေလလာခပါသည။ MCRB က ပးတြတည ေထာငခေသာ အဖြ႕အစညးႏစရပျဖစသည ဒနးမတအေျခစက Danish Institute for Human Rights (DIHR) ႏင ယေကအေျခစက Institute for Human Rights and Business (IHRB) တ႔ႏင ပးေပါငးလက ေလလာချခငး ျဖစပါသည။ ခရးသြားလပငနးက႑အတြငး တာ၀နသေသာ လပငနးေဆာင႐ြကမႈ၏ အေျခခအျဖစ လမးၫႊနခက ျဖညဆညးေပးႏငေစရနလညး ရည႐ြယပါသည။ SWIA သည အမားလကခထားေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈဘဝအေပၚ သကေရာကမႈမားအား စနစတက ေလလာဆနးစစသညနညးလမးမားက အသးျပၿပး လ႕အခြင အေရး ႐ႈေထာငမ ေလလာထားျခငးျဖစပါသည။ SWIA သေတသနအတြက သတမတထားေသာ နယပယသည လပငနးတစခ၊ စမကနးတစခတညးအား အထးျပေလလာျခငးထက ေကာလြနပါသည။ ခရးသြားလပငနး၏ က႑ တစခလးက ေလလာျခငးျဖစၿပး လပငနး၊ စမကနးအသးသးေၾကာင လတစဥးခငးစႏင အပစမားအေပၚ ျဖစ ေပၚလာႏငသည သကေရာကမႈမားကသာမက လ႕အဖြ႕အစညးတစရပလးအေပၚ ျဖစေပၚလာႏငသည သကေရာက မႈမားကပါ ေလလာဆနးစစပါသည။ ထ႔ေၾကာင သကေရာကမႈမားက အဆငသးဆငသတမတ၍ ေလလာပါသည။ ပထမအဆငတြင က႑တစခလး၏ သကေရာကမႈမား (sector level impacts)အား ၿခင၍ ေလလာပါသည။ဤအဆငတြင သကေရာကမႈအေပါငးအစက ေလလာဆနးစစၿပး ျမနမာလမႈအသကအ၀နးႏင ခရးသြားလပငနး က႑၏ အျပနအလနဆကစပပႏင ပတသက၍ ျပညစေသာ႐ပပကားခပကသ႔ ကယကယျပန႔ျပန႔ ေဖာျပထားပါ သည။ (အပငး-၃)။ ဒတယအဆငအေနျဖင လပငနးအဆင(စမကနးအဆင)တြင သကေရာကမႈရသည နယပယ (၈) ခက ဆနးစစပါသည။ ၎တ႔မာ- လပငနးႏင ပတသကဆကႏႊယသမားႏင ေဆြးေႏြးတငပငျခငး၊ ခတဆက ေဆာငရြကျခငး၊ ထခကမႈ၊ စးရမမႈတ႔က ေဖာထတေျပာဆ တငၾကားႏငေသာ စနစထားရမႈ၊ ရပရြာအသငးအ၀ငးအေပၚ သကေရာကမႈမား၊ ေျမယာ၊ အလပအကင၊ အခကအခ၊ ျပနာႀကေတြ႔ရဖြယရေသာ လအစအဖြ႔မား၊ လျခေရးႏငသဘာ၀ပတဝနးကငတ႔ျဖစသည။ (အပငး၄)။ တတယအဆငတြင စေပါငးသကေရာကမႈမားက ေလလာပါသည။ အခ႕ေသာ ခရးသြားလပငနး နယေျမေဒသမားတြင ခရးသြားအမားအျပား လာေရာကၾကသျဖင စေပါငးသက ေရာကမႈမား မလႊမေရာငသာ ရမညသာျဖစပါသည။ ခရးသြားလပငနးမားႏင ၎လပငနးမား လပကငေနသည ဧရယာအတြငးတြင ရေသာ (သ႔မဟတ) အခနကာလ တစခတညးတြငလပကငေနေသာ စးပြားေရးလပငနးမား ေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ သကေရာကလာမႈမား ျဖစပါသည။ (အပငး - ၅)။ SWIA သည တစဆငရရေသာ စာတမး မား၊ သတငးမတတမးမားအား အေျခခ၍ (desk base) သေတသနျပျခငးႏင ကြငးဆငးေလလာမႈမား (fi eld re-search base) က အေျခခ၍ သေတသနျပျခငး စသညနညးလမးမားက အသးျပခၿပး ျမနမာႏငငအတြငး ခရးသြား လပငနးအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈမား ရေနၿပးျဖစေသာ ေနရာေဒသ (၆) ခတြင ကြငးဆငးျပလပထားပါသည။ SWIA တြင ျမနမာႏငင၏ လကရတညဆမ၀ါဒႏင ဥပေဒမေဘာငက အေသးစတ ဆနးစစသးသပခကမား သာမက ႏငင၏ သမငးဆငရာ၊ ႏငငေရးဆငရာ၊ စးပြားေရးဆငရာ စနေခၚမႈ၊ အခကအခမားကလညး ထငဟပေစပါသည။

SWIA က အသးျပေစလေသာ အဖြ႕အစညးအပစ အမးမး ရပါသည။ ႏငငေတာအစးရ၊ ခရးသြားလပငနးက႑ႏငဆကႏႊယေနသည တနဖးျမႇင႔လပငနးမားစဥ (value chain) ႏငဆကစပသည ျမနမာကမၸဏမားႏင ျပညပကမၸဏ မား၊ ရငးႏးျမႇပႏေသာ အဖြ႕အစညးမား၊ ျပညတြငးသတငးမဒယာမားႏင အလပသမားသမဂၢမား အပါအဝင အရပ ဘကလမႈအဖြ႔အစညးမား၊ ဖြ႔ၿဖးေရး မတဖကအဖြ႔အစညးမားႏင ၎တ႔၏ မခငႏငငမ အစးရအဖြ႕အစညးမား၊ ျမနမာႏငင လ႔အခြငအေရးေကာမရငႏင ခရးသြားမားကယတငတ႔ ျဖစပါသည။ ၎ဆနးစစေလလာခကမားႏင အၾကျပခကမားက ေဖာျပပါအပစမားထ ဥးတညရညရြယျခငးျဖင ၎တ႔အားလးသည ခရးသြားလပငနးက႑ အတြက ႀကေတြ႕လာႏငဖြယရေသာ အခကအခ၊ ျပနာမားက တားဆးရန၊ ဆးကးသကေရာကမႈမားက ေလာ ခရန၊ ေကာငးကးရလဒမား စတးျဖစေပၚလာေစရန ရညရြယပါသည။ ထရလဒေကာငးမားအား မ၀ါဒ၊ ဥပေဒ၊ ရငးႏးျမႇပႏမႈဆငရာ ေရြးခယျခငးမား၊ လပငနးေဆာငရြကျခငးမားတြင ျပျပငေျပာငးလမႈမားျပလပျခငးျဖင ရရႏင ဖြယရပါသည။

EXECUTIVE SUMMARY

6

တာ၀နသေသာ စးပြားေရး လပငနးေဆာင႐ြကမႈ ဆငရာႏငငတကာ စႏႈနးမားက SWIA တြင ထငရားစြာ ေဖာျပ ထားပါသည။ အထးသျဖင ကလသမဂၢ (UN)၊ အျပညျပညဆငရာ ဘ႑ာေရးေကာပေရးရငး (IFC)၊ စးပြားေရး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈႏင ဖြ႕ၿဖးမႈအဖြ႕ (OECD) တ႔မ သကဆငရာ စႏႈနးမား ျဖစပါသည။ ရငးႏးျမႇပႏ တးျမငလာသည ယခအခနတြင တာ၀နသေသာ စးပြားေရးလပငနးေဆာငရြကမႈ တးျမငေစေရးအတြက ယငးစႏႈနးမားက မ၀ါဒေရးဆြ ေရးႏင လပနညးလပဟနအတြငး မညသ႔ထညသြငးႏငမညက အၾကျပေဖာျပထားပါသည။

SWIA သည ႏငငတကာႏင ျမနမာကမၸဏမားအား ကမၻာကလသမဂၢ၏ စးပြားေရးလပငနးမားႏင လ႔အခြငအေရးမား ဆငရာ အေျခခလမးညႊန စညးမဥးမား၊ ကမ ၻာကလသမဂၢ၏ စးပြားေရးလပငနးမားႏင လ႔အခြငအေရးမားဆငရာ အေျခခ လမးညႊနစညးမဥးမား (UN Guiding Principles on Business and Human Rights – UNGPs) မားႏငအည ေဆာငရြကေသာ လ႔အခြငအေရးမား ေလးစားလကနာမႈရေရးအတြက အေလးဂ႐ျပ ႀကးပမးအားထတမႈ (due dil-igence) ဆငရာလပငနးစဥမား ေဆာငရြကႏငရန အေထာကအက ျပမညျဖစပါသည။ စးပြားေရးလပငနးႀကးမား အတြကလညး လပငနးအဆင (project level)ႏင သကဆငေသာ သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈဘဝမား အေပၚ သကေရာကမႈမားအား ဆနးစစျခငး(ESIA)ဆငရာ အေသးစတေလလာဆနးစစခကမား ေလလာႏငရန ထညသြငး ေဖာျပထားပါသည။ အလားတ အေရးႀကးေသာအခကမာ လပငနးေဆာငရြကစဥတစေလာက ျဖစေပၚ လာႏငေသာ သဘာဝပတဝနးကငဆငရာႏင လမႈဘဝဆငရာ ျပနာမားအား စမထနးသမးႏငရန သငေတာေသာ သဘာ၀ ပတ၀နးကငႏင လမႈဘဝမားအတြက စမခန႔ခြမႈစမကနး (Environmental and Social Management Plans- ES-MPs) မား ေရးဆြေရးအတြက အၾကဉာဏမားက SWIA တြင ေဖာျပထားျခငးျဖစပါသည။

ESIA ႏင ESMP တ႔သည ျမနမာႏငငတြင ဆနးသစေသာ အယအဆမား ျဖစပါသည။ ESIA မား လပေဆာငရန သတမတထားေသာ ကမၸဏမားအေနျဖင မမတ႔၏လပငနးမားေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လ႔အဖြ႕အစညး အေပၚ ျဖစေပၚလာႏငသည သကေရာကမႈအမးမးက တညဆဥပေဒအရ လအပေသာ အတငးအတာထက ေကာ လြန၍ ေျဖရငးေဆာင႐ြကရန SWIA က အားေပးပါသည။ သ႔ျဖင ေလလာဆနးစစမႈမားမ ျဖစႏငေျခ အလားအလာ ရသည သကေရာကမႈမားအား ျပညျပညစစ၊ ထထေရာကေရာက ေလလာသရႏငပါမည။ စးပြားေရးလပငနးငယမား အတြကလညး ႏငငတကာစႏႈနးမား၊ စညးမဥးမားႏင အသး၀ငမည နညးလမးကရယာမားက ရညၫႊနးေဖာျပ ပါမည။

ႏငငေတာအစးရႏင အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညး (CSO) မားအား ကမၸဏမား၏ လပေဆာငမႈမားအား စညးမဥးမား ႏငအည ထနးသမးေပးရေသာ၊ ေစာငၾကညေလလာေသာ ၎တ႔၏ အခနးက႑မားအား ေဆာငရြကႏငေရးႏင ကမၸဏမားအား ေမးျမနးသငေသာ ေမးခြနးမားက ေမးျမနးႏငေစေရးအတြက ပပးမႈေပးရနလညး SWIA က ရည ရြယပါသည။ ESIA မားအျပင လပငနးလညပတမႈေၾကာင တက႐ကျဖစေစ၊ သြယဝက၍ ျဖစေစ ထခကနစနာမႈမားက ႀကတငသရ ကာကြယတားဆးရန အျခားေသာအစအမမား ေဆာငရြကရာတြငလညး လ႔အခြငအေရးဆငရာအခက မားကလညး ထညသြငးစဥးစားရန ထငရားစြာေဖာျပထားပါသည။ ဥပမာ - ခရးသြားလပငနး၏ တနဖးျမႇင႔ လပငနး စဥမား (value chain) အတြငးရ စးပြားေရးလပငနး အခငးခငး၏ ဆကသြယခက။

ဤ အစရငခစာ အႏစခပပါ အၾကျပခကမားက အပငးသးပငး ခြျခားႏငပါသည။ဤ အစရငခစာ အႏစခပပါ အၾကျပခကမားက အပငးသးပငး ခြျခားႏငပါသည။

၁။ ခရးသြားလပငနးက႑တြင လက႐ေဆာင႐ြကေနေသာ ႏငငေတာအစးရ၏ လပငနးမား။ ဥပမာ - ေအာကပါတ႔ ၏ သကဆငရာ အစတအပငးမား အေကာငအထညေဖာမႈက အားေပးပပးေသာအေကာငအထညေဖာမႈက အားေပးပပးေသာ အၾကျပခကမား-

• ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၊ ၂၀၁၃ - ၂၀၂၀ ခႏစ။

• ျမနမာႏငင တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနးမ၀ါဒ ၊၂၀၁၂ ခႏစ။

• ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမဝါဒ၊ ၂၀၁၃ ခႏစ။

• သဘာဝပတဝနးကငအေျချပ ခရးသြားလပငနး မ၀ါဒႏင စမခန႔ခြမႈ မဟာဗဟာ (ေဆာငရြကဆ)

EXECUTIVE SUMMARY

7

ခရးသြားလပငနးက႑အတြက အလ႐င အဖြ႕အစညးမား၏ ရနပေငြျဖင ေဆာငရြကေသာ အသကေမြး၀မးေကာငး သငတနး ဖြငလစေဆာငရြကျခငးလညး ပါဝငသည။ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားက လ႕အခြငအေရး အေျချပလႈပရားမႈမား လပေဆာငျခငးကလညး ပပးမႈေပးရန အၾကျပခကမားတြင ပါ၀ငပါသည။ ဥပမာ- ကေလးမား အားအသးခေသာ လငအေပာခရးသြားလပငနးအား တကဖကျခငးဆငရာ ကင၀တက လကမတေရးထးရနခရးသြားလပငနး ကမၸဏမားက အားေပးရန ျဖစပါသည။

၂။ စးပြားေရးလပငနးက႑မားႏင သကဆငေသာ ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးစဥမားအား အေကာငအထညေဖာ ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးစဥမားအား အေကာငအထညေဖာ ရာတြင လ႔အခြငအေရး အေျချပနညးလမးမားက အားေပးေထာကခေသာရာတြင လ႔အခြငအေရး အေျချပနညးလမးမားက အားေပးေထာကခေသာ အႀကျပတငျပခကမား။ ထျပျပင ေျပာငးလမႈမားသည ခရးသြားလပငနးက႑၏ သကေရာကမႈမားက စမရာတြင အေရးပါသည။ ဥပမာ-

• ရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒ(မား)။

• အလပသမားဥပေဒမား ျပျပငေျပာငးလေရး၊ လြတလပစြာ အသငးအဖြ႕ဖြ႕စညးခြင၊ လအမားပါဝငႏငေသာ ေဆြးေႏြးပြမားျပလပျခငး။

• သဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမးေရး ဥပေဒႏင EIA လမးၫႊနခကမား။

• ေျမအသးျပမႈ ဆငရာမ၀ါဒႏင ေျမယာဥပေဒမား။

• ပ႔ေဆာငဆကသြယေရး မဟာစမကနး။

• ကမး႐းတနးေဒသ ကမးေျခနယေျမမားအတြက လမးၫႊနခကမား။

• ပြငလငးျမငသာမႈ ပမရရရနႏင လြတလပစြာ ထတေဖာေျပာဆခြင။

၃။ လကရခရးသြားလပငနးမားတြင ကနဥးႀကးပမးမႈမား၌ ေတြ႕ရရေသာ လစဟာခကမား၊ ၎ႀကးပမးမႈမား အၾကား ျဖစေပၚေနေသာ ဆန႔ကငဘကအေျခအေနမား (tensions)ေၾကာငျဖစေသာ ဆးကးသကေရာကမႈမား က ေျဖရငးေဆာငရြကရန အႀကျပတငျပခကမား။

နယေျမေဒသ အသစမားသ႔ခရးသြားမား သြားေရာကႏငေရး အပါအ၀င ျမနမာႏငင ပမ၍

ေစးကြကရရေရး ေဆာင႐ြကျခငး။

ခရးသြားလပငနးအတြက အေျခခေဆာကလပမႈ အထးသျဖင ဟတယဇနမား ဖြ႕ၿဖးေရး။

တငးရငးသား လနညးစႏင ပဋပကၡလြန နယေျမေဒသမားတြင ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရး။

ခရးသြားမား၏ အကအညေပးလစတ

လမႈဘဝႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင၏ ခႏငစြမးအားက ဂ႐မျပျခငး၊ သဘာ၀ပတ၀နးကင ယယြငးပကစးျခငးႏင ျမနမာယဥေကးမႈက မေလးစားျခငး။

ေျမယာႏငဆငေသာအခြငအေရးမားက မေလးစားျခငး၊ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါ၀ငေဆာငရြကေရး။

ေဒသရပရြာ၏ျပငပမလမားႏင ခ႐န ရငးႏးျမႇပႏသမားသာ အကးျဖစထြနးႏငမညဟေသာ စးရမပပနမႈမား ေျဖရငးျခငး၊ခရးသြားမား လျခေရးက ေဆာင႐ြကျခငး။

မဘမေဂဟာမားသ႔ သြားေရာကသည ခရးသြားလပငနးႏင ထခကေစေသာေစတနာ၀နထမး ခရးသြားလပငနးမားက အားမေပးျခငး။ (အပငး ၄-၅ ‘အခကအချပနာမားကေရာကႏငေသာ အပစမား - ကေလးသငယမား’ )

EXECUTIVE SUMMARY

8

ဤအၾကျပခကမားမာ ကြငးဆငးသေတသနႏင တစဆငရရေသာ စာတမးမား၊ သတငးမတတမးမားအား အေျခခ ေသာ သေတသနျပလပရာမ ေတြ႔ရခကမားအေပၚ အေျခခထားျခငး ျဖစပါသည။

အခ႕ကစၥရပမားသည SWIA မ ထငရားစြာ ေပၚထြကလာပါသည။ ပထမဆးအေနျဖင ပဂ၊ အငးေလးႏင ကကထး႐း ပဂ၊ အငးေလးႏင ကကထး႐း ကသ႔ေသာ ျမနမာႏငင၏ ထငရားေသာ ခရးသြားေနရာေဒသအခ႕သည ခရးသြားလပငနး၏ သကေရာကမႈမား ကသ႔ေသာ ျမနမာႏငင၏ ထငရားေသာ ခရးသြားေနရာေဒသအခ႕သည ခရးသြားလပငနး၏ သကေရာကမႈမား ေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈဘဝမားအေပၚ ဖအားေပးမႈေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈဘဝမားအေပၚ ဖအားေပးမႈ ၾကေတြ႕ေနရၿပျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရပါသည။ သ႔ျဖင အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားႏင၊ ခရးသြားမား လာေရာကရာေနရာမားအျဖစ ယငးေဒသမား၏ ကာလ ရညတညတႏငမႈအေပၚတြင သကေရာကမႈမား ျဖစေပၚေစပါသည။ ယငးအေျခအေန အခကအခသည တးပြားလာ ျခငးႏင ျပညပမ ခရးသြားမားေၾကာငသာမက ျပညတြငးမ ခရးသြားမားေၾကာငလညး အလားတပင ျဖစပြားပါသည။ အထးသျဖင အခ႕ေသာ ဘရားဖးေနရာေဒသမားတြင ျပညတြငးခရးသြားအေရအတြကသည ျပညပခရးသြား အေရ အတြကထက မားစြာသာလြနေနပါသည။ ထ႔ေၾကာင ခရးသြားမားလာေရာကသည ေနရာေဒသ စမခန႔ခြမႈ စမကနး မား လအပေၾကာငး ထငရားစြာ ေတြ႕ျမငႏငပါသည။ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးတြငလညး ေဖာျပထားၿပး ျဖစပါ သည။ ခရးသြားမားလာေရာကသည ေနရာေဒသက ထပမ၍ ေစးကြကရရေရး မေဆာငရြကမ (သ႔မဟတ) ဟတယ အခနးမား တးခ႕မတညေဆာကမ ဥးစြာ ယငးစမကနးမားတြင သကဆငရာေနရာေဒသ၏ လကခႏငေသာ စြမးရည ဆငရာေမးခြနးအား ေျဖရငးေဆာင႐ြကရနလပါသည။ ယငးစမကနးမား ေရးဆြေဖာေဆာငရန နယေျမေဒသ အစးရ အဖြ႕က ဥးေဆာငလက အမားျပညသ၊ ပဂၢလကႏင အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမားမ ကယစားလယမား ပါ၀ငၿပး ခရးသြားမားလာေရာကသည ေနရာေဒသ စမခန႔ခြေရး အဖြ႕အစညးမားျဖင ေဆာင႐ြကရန လအပပါမည။ ခရးသြား လပငနး စမကနးေရးဆြျခငးႏင ဆးျဖတခက ခမတျခငးတ႔တြင အေျခခလတနးစားမား ပါ၀ငရနလညး လအပသည။ ခရးသြားမားလာေရာကသည ေနရာေဒသစမခန႔ခြမႈအား ထေရာကစြာေဆာငရြကႏငရနအတြက ဆးျဖတခက ခမတျခငးသည ေဒသအပခပမႈႏငဆငေသာ ကစၥရပျဖစပါသည။ နယေျမေဒသအတြငး အပခပမႈ တးတကေကာငး မြနေစရန ရငးႏးျမႇပႏလေသာ အလရငအဖြ႕အစညးမားအေနျဖင ခရးသြားမားလာေရာကသည ေနရာေဒသ စမ ခန႔ခြေရး အဖြ႕အစညးမားႏင ထပတနးခရးသြားေနရာေဒသမားတြင ရငးႏးျမႇပႏရန အေရးတႀကး လအပခကက ထညသြငး စဥးစားသငပါသည။

SWIA ကြငးဆငးသေတသန ျပလပရာမ မၾကာခဏေတြ႕ရရေသာ ဆးကးသကေရာကမႈမားမာ ေျမယာမားအား ဟတယဇနစမကနးအတြက ေဒသခခြငျပခကမပါ သမးယၿပး ဟတယမား တစစတစစညးတညး တညေဆာကရန ႀကတငေနရာ သတမတသမးယသညကစၥရပျဖစၿပး အထကတြငေဖာျပခၿပးေသာ အမားပါဝငေဆြးေႏြးႏငေသာ ခရးသြားမားလာ ေရာကသညေနရာေဒသအား စမခန႔ခြသညပစ (Participatory destination management) ျဖင ေဆာငရြကျခငးမျပသည အတြကေၾကာငျဖစသည။ ေျမေနရာ လအပေသာ လပငနးအတြက ျမနမာႏငငတြင ရငးႏးျမႇပႏပါက ရငဆငရႏငသည အ႐ႈပေထြးဆး စနေခၚမႈမာ ေျမယာကစၥ ျဖစႏငေၾကာငးလညး ေတြ႕ရရပါသည။ ျမနမာႏငငတြင ေျမယာႏငဆငေသာ မ၀ါဒႏငဥပေဒမား ျပျပငေျပာငးလ ေရးမာလညး မျပညစေသးပါ။ ဥပေဒစညးမဥး အေဟာငးမားႏငအသစမား ေရာေႏာလကရၿပး ထပေနေသာ အေၾကာငးအရာ ခကအလကမား၊ အဓပၸာယအားျဖင ဆန႔ကငဘကျဖစေနေသာ အခကအလကမား၊ ႐ႈပေထြးေသာ ေဖာျပခကမားလညး ရေနပါသည။ ယငးတ႔က အသးျပလက ေျမယာသမးယျခငးမားျပလပႏငၿပး ယခငကလညး ယငးသ႔ သမးယခဖးပါသည။ ေျမယာသည ေကးလကေနမသားစမားအတြက အေရးပါဆးေသာ ပငဆငမႈ ျဖစပါ သည။ သ႔ရာတြင တညဆေျမယာဥပေဒမားႏင အသစေရးဆြျပ႒ာနးေသာ ေျမယာဥပေဒမားတြင အကာအကြယေပးမႈ နညးပါးျခငးေၾကာင ေခါငးပျဖတခရမည အႏရာယ ကေရာကလြယလက ရပါသည။

ဟတယဇနမားေၾကာင ျဖစေပၚေသာ ဆးကးသကေရာကမႈမားမာ အနာဂတ ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးတြင လမႈ အဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရး အခြငအလမး၊ ေျမယာႏငပတသကေသာ အခြငအေရးမား၊ သဘာ၀ ေျမယာႏငပတသကေသာ အခြငအေရးမား၊ သဘာ၀ ပတ၀နးကငထနးသမးေရးႏင ပြငလငးျမငသာမႈႈပတ၀နးကငထနးသမးေရးႏင ပြငလငးျမငသာမႈႈအေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈမား အပါအ၀င အသကေမြး၀မးေကာငး အသကေမြး၀မးေကာငး လပငနးလပငနးမားက ထခကမႈႏင ဆကစပေနပါသည။ ပဋပကၡက ေမာငးႏငေပးေသာ အေၾကာငးအခကပဋပကၡက ေမာငးႏငေပးေသာ အေၾကာငးအခကတစရပလညး

EXECUTIVE SUMMARY

9

ျဖစႏငပါသည။ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးတြငလအပသညဟ ေဖာျပထားေသာ ဟတယဇန ဖြ႕ၿဖးေရးလပငနး၏ အေနအထား က အေရးတႀကး ျပနလညသးသပရန လအပခကရေၾကာငး ဤဆနးစစေလလာမႈမ အခငအမာ ေဖာျပေနပါသည။ မဟာစမကနးတြင ေဖာျပထားသညအတငး ဇနအလက စမကနးမေဘာင ေရးဆြေရး အေထာကအက ျပရနအတြက ပတသကဆကဆငသ အမားပါ၀ငေသာ အေျခအတငေဆြးေႏြးမႈျဖင ဤလပငနးစဥ က စတငေဆာငရြကႏငမညျဖစေၾကာငး အၾကျပပါသည။ ရည႐ြယခကမာ သဘာ၀ႏင ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား ကလညးေကာငး၊ နယေျမခ ျပညသလထ၏ သာယာ၀ေျပာမႈကလညးေကာငး၊ ထခကေစႏငေသာ သကေရာကမႈမား က ေရာငရားႏငရန ျဖစပါသည။ ဟတယဇနမား ဆကလကဖြ႕ၿဖးတးတကေစေရးဆငရာ ဆးျဖတခကမားက ျပနလညသးသပခက ၿပးစးသညအထ ဆငးငထားရန အၾကျပပါသည။

ဤအခကႏင ခရးသြားလပငနးက႑ဆငရာ SWIA မထပမေတြ႕ရရေသာ အခကမာ (ေရနႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႕ လပငနးက႑အတြက လညးအလားတပင ျဖစပါသည) စးပြားေရး လပငနးမားအေနျဖင အျခားေသာ ပတသက စးပြားေရး လပငနးမားအေနျဖင အျခားေသာ ပတသက ဆကႏႊယေနသမားႏင စစမနေသာ အျပနအလန ဆကသြယေျပာဆျခငး၊ ပြငလငးျမငသာမႈမရျခငးတ႔မာ သမငး ဆကႏႊယေနသမားႏင စစမနေသာ အျပနအလန ဆကသြယေျပာဆျခငး၊ ပြငလငးျမငသာမႈမရျခငးတ႔မာ သမငး တစေလာက လး၀မရခသေလာကပင ျဖစပါသည။တစေလာက လး၀မရခသေလာကပင ျဖစပါသည။ သ႔ျဖင ယၾကညမႈမရျခငး၊ နားလညမႈလြမားျခငး၊ ရဖနရခါ ပဋပကၡမားအားလညး ေပၚေပါကေစခပါသည။ ပထမဆးအႀကမ စတငရငးႏးျမႇ ပႏေသာ စးပြားေရးလပငနးမားျဖစေစ၊ ယခငကတညးက လပငနးမားေဆာငရြကေနေသာ စးပြားေရးလပငနးမားျဖစေစ၊ အလပသမားမား၊ ေဒသခရပ႐ြာ လထ၊ ျပညေထာငစအဆငရ ပတသကဆကႏႊယသမား၊ ေဒသတြငး၊ ႏငငတြငး သတငးမဒယာမားတ႔ႏင ပမ၍ ထေတြ႕ ေဆာငရြကျခငး၊ ေတြ႕ဆျခငးတ႔မတစဆင ေဒသအတြကအဓကအေရးပါေသာ ကစၥရပမားႏင ေဒသခမား၏ စးရမပပနမႈမားက အေသးစတ နားလညသေဘာေပါကရန လအပသည။

အလပသမားမား၊ ရပ႐ြာျပညသလထမားႏင လအပသလေတြ႕ဆေဆြးေႏြးျခငးႏင သငတငေလာကပတေသာ ဆကဆေရးအေျခအေနတစခအား မလကပင တညေဆာကထားရန အေရးႀကးပါသည။ သ႔မသာ ၎တ႔က အေလး ဂ႐ျပေၾကာငး ျပသႏငပါမည။ မၾကာေသးမအခနအထ ၎တ႔မာ လစလ႐ႈခရျခငး၊ တငၾကားပါက လကတ႔ျပနျခငး တ႔က ရငဆငခရပါသည။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးမားက ကနဥးကပင ပတသကဆကစပေနသအမားႏင ခတဆကေဆာင႐ြကျခငး၊ တငပငေဆြးေႏြးျခငးတ႔အေပၚ အေျခခလက လပေဆာငသငပါသည။ ဤအခကမာ တငးရငးသားလနညးစႏင ပဋပကၡလြနေဒသမားတငးရငးသားလနညးစႏင ပဋပကၡလြနေဒသမားတြင အထးသျဖင အေရးႀကးပါသည။ ပဋပကၡအေၾကာငးႏင ရပ႐ြာ အတြငး အျပနအလန ဆကစပထေတြ႕ေျပာငးလပမားက ပမျပညစစြာ သရႏငရနႏင ခရးသြားမား လာေရာကႏငေရး အတြက နယေျမေဒသက မညသ႔မညပ ဖြငလစေပးသငေၾကာငးႏင အကးေကးဇးမားက မညသ႔မညပမေ၀သင ေၾကာငး နယေျမခမား၏ ဆႏၵက နားလညႏငရနသကဆငပါ၀ငသမားႏင ျဖစႏငသမ ကယျပန႔စြာ တက႐ကထေတြ႕ ေဆာင႐ြကေရးမာ အထးအေရးႀကးပါသည။ ထ႔အျပင တငၾကားခကမားက ထေရာကစြာ ေျဖရငးေရးအတြက တရားစရငေရးဆငရာ အစအမမားႏင တရားစရငေရးျပငပမ အစအမမားမရျခငးေၾကာင အျပသေဘာေဆာငၿပး၊ တငၾကားမႈမားက ေျဖရငးေပးႏငေသာ ေအာကေျခလပငနးေဆာငရြကရာတြင အသးျပႏငသည တငၾကားေရးစနစ မားရရနမာ ပ၍ပငအေရးႀကးပါသည။

ေနာကဆးအေနျဖင ဤအကးအေျပာငးကာလတြင သျမငနားလညမႈ အားနညးျခငးႏင ႏငငေတာအစးရ၊ စးပြားေရး လပငနးမားႏင အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမားတြင လပေဆာငႏငမႈ စြမးေဆာငရည အားနညးေနေသးျခငးတ႔ ေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ လ႕အဖြ႕အစညးႏင လ႕အခြငအေရးမားဆငရာ ကာကြယေစာငေရာကေပးမႈမား မရ ျခငး၊ ေစာငၾကညေလလာမႈမား အားနညးျခငးႏင ခမတစညးကမးမားအတငး လကနာေစရနအေရးယ ေဆာငရြကမႈ အားနညးျခငးမား ျဖစပါသည။ အလပသမားဥပေဒမား လငျမနစြာေျပာငးလေနၿပး အလပသမားမား၏ အခြင အေရးမားႏငပတသကေသာ နားလညသေဘာေပါကမႈႈ နညးပါးျခငးေၾကာင အလပသမားမားႏင အခ႕ေသာကစၥရပ မားတြင အလပရငမားကယတင အေျခခအကဆးေသာ အလပသမားအခြငအေရးအလပသမားအခြငအေရးမားအား ကာကြယေစာငေရာက ကာကြယေစာငေရာက ျခငးျခငးဆငရာ အခကအလကမားႏငပတသက၍ ေကာငးစြာ မသရ ျဖစေနတတပါသည။ အျခားႏငငမားတြင ယငး လပငနးတာ၀နက အလပသမားသမဂၢမားက ေဆာငရြကၾကေသာလညး ျမနမာႏငငတြင အလပသမားသမဂၢမားမာ

EXECUTIVE SUMMARY

10

ႏစေပါငးမားစြာ တားျမစပတပငခရၿပးေနာက ယခမသာ ဖြ႕စညးလာၾကျခငး ျဖစပါသည။ ယခင တပမေတာအစးရ လကထကက ေပၚေပါကခေသာ အဓမၼ အလပခငးေစမႈမားသညလညး လး၀နးပါး ပေပာကသြားၿပ ျဖစပါသည။ သ႔ရာတြင ယာယအလပသမားမားႏင အလပသမားရာေဖြေရး ကနထ႐ကလပငနးမားက ပမ အသးျပလာျခငး၊ ႏငငေတာအစးရက ဥပေဒသစမားႏငအည အေရးယေဆာငရြကမႈ အားနညးေနေသးျခငးတ႔ေၾကာင အလပသမား မား အထးသျဖင အမးသမးအလပသမားမားအမးသမးအလပသမားမားကသ႔ေသာ အခကအချပနာမား ပမေတြ႕ႀကဖြယရသည အပစမား အတြက ေခါငးပျဖတမႈအား အျခားပစမား အစားထး၀ငေရာကလာမည အႏရာယ ရေနပါသည။

ႏငငေတာအစးရသည သဘာ၀ပတ၀နးကင(ႏင လမႈေရး) ဆငရာသကေရာကမႈအား ဆနးစစေလလာေသာ လပ ငနးစဥအသစ၏ လစဟာမႈမားက ျဖညစညးေပးရန လကငငး၊ အေရးပါေသာ အခြငအေရးတစရပ ရရထားပါသည။ထသ႔ေဆာငရြကရာတြင စမကနးလပငနးႀကးမားအတြက ႏငငတကာဘ႑ာေရးေကာပေရးရငး၏ လပငနးေဆာင ရြကခကစႏႈနးမားႏင ကမၻာဘဏအပစ၏ သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ ကနးမာေရးႏင အႏရာယကငးရငးေရး လမးၫႊန ခကမားက လကနာရန ႏစဖကသေဘာတစာခပ ခပဆရာတြင ပါ၀ငရမည သတမတခကမား ထားရျခငးျဖငရရမညျဖစသည။ ဖြ႕ၿဖးေရး မတဖကအဖြ႕အစညးမားသည ႏငငေတာအစးရ၏ လကရစညးမဥးထနးခပေရးႏင ဥပေဒအတငး အေရးယေဆာင႐ြကေရး စြမးေဆာငရညက ပပးမႈေပးရာတြငသာမက ေနာငအခါတြင ယငးလစဟာ ခကမားက ျဖညဆညးေပးႏငမည ခငမာေသာ ျပညတြငးဥပေဒမား ေပၚေပါကလာေရးအတြက ပပးမႈေပးရန အေရး ပါေသာအခနးက႑မ ပါ၀ငႏငပါသည။ ျမနမာႏငငတြင လပငနးေဆာငရြကလကရေသာ ၎တ႔ႏငငမကမၸဏမားအေပၚတြငလညး ၎တ႔၏ မခငႏငငအစးရကသ႔ ၎တ႔၏ ၾသဇာသကေရာကမႈက အသးျပလကကမၸဏမားမ စးပြားေရးလပငနးမားေဆာငရြကရာတြင ႏငငတကာစႏႈနးမားက ျပညမေသာ တာဝနသစးပြားေရးလပငနး အျပ အမမားႏငအည ေဆာငရြကေစရန လပေဆာငႏငပါသည။

အျခားအၾကျပခကမားတြင နယေျမေဒသတြငး စးပြားေရး အကးခစားခြငမား ျပန႔ႏ႔ၿပး နယေျမေဒသတြငး နယပယ အလက လအပခကမားက ျဖညဆညးေပးႏငရန၊ ပစၥညးႏင၀နေဆာငမႈမား ျဖညဆညးေပးျခငးဆငရာ ေဒသတြငး စြမးေဆာငရည ျမႇငတငတညေဆာကစြမးေဆာငရည ျမႇငတငတညေဆာကႏငမည လပငနးအဆငမားက ကမၸဏမားက တကၾကြစြာ ေဆာငရြကရန အေရးႀကးေၾကာငးလညး ပါ၀ငပါသည။ ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရး မဝါဒ (CIT)တြင အဓကအေလးထားရမည နယပယတစရပ ျဖစပါသည။ ယငးမ၀ါဒက အျပညအ၀ေဖာေဆာငရန လအပၿပး ညအပညေန တညးခလက နနကစာေကၽြးေမြးသည အစအစဥမား၊ ေနာကဆးအဆငတြင ေနအမတြင တညးခေနထငသည အစအစဥမား ပါ၀ငေစရနျဖစပါသည။ ကမၸဏမားက လမႈဘဝမားလမႈဘဝမားအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈ (CSR ဟ အမားသရၾကေသာ) အစအစဥမားသည ပရဟတလပငနးမားအေနျဖင လပေဆာငမညအစား ရပရြာ ျပညသလထ၏ ေတာငးဆခကမား၊ ရပရြာ၏ လအပခကမားက ဆနးစစေလလာျခငးမ ေတြ႔ရခကမား၊ နယေျမခ အစးရ၏ လပငနးအစအစဥမားႏင ခတဆကေဆာင႐ြကခကမားႏင၊ စးပြားေရးလပငနး မဟာဗဟာႏင ခတ ဆကမႈတ႔အေပၚ ဆကလကျမႇငတငသငပါသည။

ခရးသြားအေရအတြက အမားအျပား ၀ငေရာကလာျခငးသည ျမနမာႏငင၏ ထေတြ႕ျမငႏငေသာ၊ ထေတြ႕မျမငႏင ျမနမာႏငင၏ ထေတြ႕ျမငႏငေသာ၊ ထေတြ႕မျမငႏင ေသာ ယဥေကးမႈအေမြအႏစေသာ ယဥေကးမႈအေမြအႏစအေပၚ ဆးကသကေရာကမႈ ရႏငပါသည။ စးပြားေရးလပငနးမားအေနျဖင မဆ ေလာေသာ ျပမလပေဆာငမႈမားက ခရးသြားမားအတြက စစဥေပးျခငး၊ သဘာ၀အေမြအႏစ အပါအ၀င အေမြအႏစ ေနရာမားက ထခကေစေသာ အေဆာကအဦ မား ေဆာကလပျခငးျဖင ျမနမာႏငင၏ ယဥေကးမႈအေမြအႏစယဥေကးမႈအေမြအႏစက ထခကမညလပရပမား မလပေဆာငရန ျဖစပါသည။ ျမနမာႏငငသ႔လာေရာကသည ခရးသြားမားသည နယေျမ ေဒသ ဓေလထးတမးႏင အစဥအလာမား၊ ဘာသာေရးႏင ၀တစားဆငယငမႈတ႔က ေလးစားရန လအပပါသည။

စးပြားေရးလပငနးမားအေနျဖင အခကအချပနာမား ကေရာကႏငေသာလအပစမားအခကအချပနာမား ကေရာကႏငေသာလအပစမား၏ အခြငအေရးက ေလးစား ရန တကၾကြေသာေဆာငရြကမႈမား လပေဆာငရန လအပပါသည။ SWIA တြင ျမနမာႏငငရ ခြျခားဆကဆျခငးခြျခားဆကဆျခငးဆငရာ အေျခအေနက ေဖာျပထားၿပး ဘာသာေရးအရ လနညးစမား၊ အမးသမးမား၊ မသနစြမးသမား၊ လငတခစသမား

EXECUTIVE SUMMARY

11

(LGBT) အပါအ၀င အခ႕ေသာ လအပစမားႏင စပလဥး၍ ဥပေဒမားႏင လ႔အဖြ႕အစညး၏ သေဘာထားမား ႏစရပစလးအေပၚ အေျချပပါသည။ ေယဘယအားျဖင ျမနမာႏငငတြင ခြျခားဆကဆျခငးမား ေလာနညးကဆငးၿပး လနညးစ အခြငအေရးမားက အသအမတျပမႈသ႔ ဥးတညေျပာငးလသည လားရာက ေတြ႕ႏငပါသည။ သ႔ရာတြင ဘာသာေရးခြျခားဆကဆမႈႏင ဘာသာေရးႏင ဆကႏႊယေသာ အၾကမးဖကမႈမားသည တးပြားလာေနသည ျပနာ မားျဖစၿပး အထးသျဖင မၾကာေသးမက မြတဆလင အသငးအ၀ငးတြင ပမေတြ႕ႀကခစားေနၾကရသည။ ခရးသြား လပငနးမားသညလညး ယငးအပစအမားအျပားအေပၚ သကေရာကမႈရႏငပါသည။ ၎တ႔၏ဘ၀ရပတညရန ပမ ခကခေစႏငသကသ႔ အလပသမားမား တနးတအခြငအေရးရေစျခငး၊ သငတငေလာကပတေသာ တားဆးကာကြယ ေရးႏင ထခကမႈနညးပါးေစေရး မဟာဗဟာမား ကငသးျခငး၊ ပတ၀နးကငႏင ထရလြယေသာ အပစမားအတြက လအပေသာ အေျခခအေဆာကအဦ ၊ ၀နေဆာငမႈမား သ႔မဟတ ၀ငေငြရရေရး အခြငအလမးမားက ပပးမႈေပးသည လမႈေရးရငးႏးျမႇပႏမႈ အစအစဥမား ေဆာငရြကျခငးျဖင ၎တ႔၏အေျခအေန ပမတးတက ေကာငးမြနလာေစရန လညး ေဆာင႐ြကႏငပါမည။ အမားပါ၀ငႏငေစသည စးပြားေရးအေလအထမား ကငသးျခငးမာ ပမကယျပန႔ေသာ ျမနမာလ႕အဖြ႕အစညးအတြကလညး အေရးပါေသာ အခကျပသေကၤတ ျဖစပါသည။

ကေလးသငယမားကေလးသငယမားသည ခရးသြားလပငနးေၾကာင ျဖစေပၚသည သကေရာကမႈမား၊ထခကမႈမားကခစားရႏငသမားတြင အဓကပါဝငသည။ အမနးခငးႏငငမား အထးသျဖင ကေမၻာဒးယားႏင ထငးႏငငမ သငခနးစာမားက ၾကညျခငး ျဖင ခရးသြားလပငနး ေဆာငရြကသမားႏင ခရးသြားမားအေနျဖင ‘မဘမေဂဟာမားသ႔ သြားေရာကသည ခရးသြား လပငနး’ႏင အျခားေသာ ‘ေစတနာ၀နထမး ခရးသြားလပငနးမား’ လပေဆာငျခငးျဖင ကေလးသငယမားအေပၚ ထခကႏငသည အလားအလာအေၾကာငး သျမငနားလညမႈ ျမႇငတငေရး အေရးႀကးပက ထငရားစြာေတြ႕ရပါသည။ ခရးသြားမားအေနျဖင ကေလးသငယမား ေကာငးမေနျဖစေစရန အားေပးသည အျပအမမား မျပမရန အေရးႀကး ေၾကာငးလညး ေတြ႕ရရပါသည။ ကေလးမားအား အသးခေသာ လငအေပာခရးသြားလပငနးက တကဖကရန “ The CODE” ႏင “Child Safe” ကသ႔ေသာ မေဘာငမားရၿပး ျဖစပါသည။ စေပါငးေဆာငရြကမႈအား အားေပးရနႏင အျခားႏငငမားတြင ျပလပခၿပးျဖစေသာ အမားအယြငးမားက ေရာငရားႏငရန ျမနမာႏငငတြင ကငသးႏငမည ျဖစပါသည။

ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးက႑မာ အေရးပါေသာေနရာတြင ေရာကရေနပါသည။ ၂၀၁၃ ခႏစတြင ဆကေရာက လာသ (၂) သနး ရခရာမ ၂၀၁၄ ခႏစတြင (၃)သနးသ႔ တးျမငလာပါသည။ ယငးတ႔အနက (၂၄)နာရထက ေကာလြန ေနထငမည အစစအမန ခရးသြားမားအျပင ေန႔ခငးျပန ဧညသညမား၊ စးပြားေရးလပငနးရငမား၊ ျမနမာႏငငသ႔ ျပနလာေသာ ျမနမာမား၊ ခရးသြားဗဇာျဖင၀ငေရာကေသာ အျခားသမား ပါ၀ငမညျဖစေသာလညး ခရးသြား အေရ အတြကမာ တးျမငလကရပါသည။ အေျခခအေဆာကအဥႏင လ႕အဖြ႕အစညးအေနျဖင ျပညပခရးသြား အမား အျပားက လကခရနႏင ျပညတြငးဘရားဖးႏင ခရးသြားလပငနးတးခ႕ရန အသငအေနအထား မရပါ။ ခရးသြား အေရအတြကက အဓက အာ႐စးစကမညအစား ခရးသြားက႑ ေရ႐ညတညတေသာနညးလမးျဖင ဖြ႕ၿဖးေရးက စတပါ၀ငစားသ အားလးအေနျဖင အာရတကအတြငးရ အျခားေနရာေဒသမားတြင ရရခၿပးေသာ သငခနးစာမားက စဥးစားဆငျခငရန ျဖစပါသည။ ျမနမာႏငင၏ ထးျခားေသာ ခရးသြားအေတြ႕အၾကက ခစားလေသာ ေငြေၾကးအမား အျပား အသးျပမည ခရးသြားဥးေရ အေရအတြက အနညးငယသာ လာေရာကေသာ ေနရာေဒသအျဖစ ျမနမာ ခရးသြားလပငနးက ဖြ႕ၿဖးတးတကေစႏငဖြယရာ ရပါသည။ ခရးသြားအေရအတြက မားျပားေစရန ဆြေဆာငေသာ မဟာဗဟာသည ျမနမာႏငင၏ ပတ၀နးကငႏငယဥေကးမႈက ထခကပကျပားေစႏငေသာေၾကာင ‘ေ႐ႊဥ ဥေသာငနး’ က လပငနးစတင၍ မၾကာျမငမ ေသေစသကသ႔ ျဖစႏငပါသည။

EXECUTIVE SUMMARY

12

အၾကျပခကမားအၾကျပခကမား

ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးက႑တြင အဓကလပငနးေဆာငရြကေနသမားအတြက အၾကျပခကမားက ေအာက တြင အကဥးေဖာျပထားပါသည။ ယငးအၾကျပခကမားက အျပညအစ ရငးလငးေဖာျပခကမားႏင ယငးတ႔က မညသ႔ အေကာငအထညေဖာႏငမညျဖစေၾကာငး အစရငခစာ အျပညအစ (full report) တြင ေဖာျပထားပါသည။ (အပငး ၅)။

ႏငငေတာအစးရအတြက ႏငငေတာအစးရအတြက အၾကျပခကမားအၾကျပခကမား

၁။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ မဟာ ဗဟာလပငနး အစအစဥ ၃၊ တာ၀နသေသာ ခရးသြား

လပငနးမ၀ါဒႏင ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးတြင လမႈ

အဖြ႕ အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမ၀ါဒ (CIT) တ႔က အျပညအ၀ အေကာငအထညေဖာရန။

၂။ ခရးသြားလပငနးက႑ႏင ဆကစပေသာ လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ကစၥရပမားအတြက စညးမဥးထနး ခပေရးႏင မ၀ါဒဆငရာမေဘာငက အားေကာငးေစရန။

၃။ ပမေကာငးမြနေသာ ခရးသြားလပငနးက႑ဆငရာစညးမဥးမား သတမတရန။

၄။ ေဒသအဆင အပါအ၀င မ၀ါဒခမတေရး၊ စညးမဥးထနး ခပေရးႏင စစေဆးေရးလပငနးမား ေဆာငရြကေသာ အာဏာပငမား၏ စြမးေဆာငရည ျမႇငတငေပးရန။

၅။ စညးမဥးထနးခပေရးႏင မ၀ါဒဆငရာ မေဘာငမား သျမငနားလညမႈအား ျမႇငတငရန။

၆။ ပြငလငးျမငသာရရနအတြက ပမတးျမႇငေဆာငရြကရန။

ရ။ ရရငးႏင အသစေပၚေပါကလာေသာ ခရးသြား ေဒသမား အတြက ဇနအလက စမကနးေရးဆြေရး မေဘာငမား ကင သးျခငးႏင သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစ သည ေရရညစမကနးမား လပေဆာငရန။

၈။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ေဆာင႐ြကရာတြင နယေျမခရပ႐ြာမား ပါ၀ငေရး၊ ၎တ႔ႏင တငပငေဆြးေႏြး ေရးႏင ၎တ႔က ထညသြငးေရးက ဆကလက၍အားေပးရန။

၉။ တရားစရငေရးအတြငးႏင တရားစရငေရးျပငပမ ကစားမႈ လပငနးစဥမားက အားေကာငးေစရန။

ခရးသြားလပငနးက႑႐ ကမၸဏမားအတြက ခရးသြားလပငနးက႑႐ ကမၸဏမားအတြက အၾကျပခကမားအၾကျပခကမား

၁။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးပါ မမားႏင ၎မဟာစမကနး၏ တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနး ဆငရာ စမကနးအပငးက႑မားက ႏငငေတာအစးရက အေကာင အထညေဖာမႈက ပပးမႈေပးရန။

၂။ ႏငငတကာ လမႈေရး၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လ႔အခြင အေရးစႏႈနးမားအတငး ကငသးရန၊ လပငနးလညပတမႈ ေၾကာင တက႐ကျဖစေစ၊ သြယဝက၍ျဖစေစ ထခက နစနာမႈမားက ႀကတငသရ၊ ကာကြယတားစရန အစအမ မား ေဆာငရြကရာတြင စးပြားေရးလပငနးမား၏၊ ကန ပစၥညးႏင ဝနေဆာငမႈရယမႈအဆငအဆင (supply chain) အား ေလလာရန။

၃။ ကစၥရပတစခခငးအတြက လ႔အခြငအေရးမား ေလးစား လကနာမႈရေရးအတြက အေလးဂ႐ျပ ႀကးပမးအားထတ မႈမား (due diligence) အားထညသြငးလပေဆာငရန။

၄။ ကေလးသငယမားႏင မသနစြမးသမား အပါအ၀င ထရ လြယေသာ လအစအဖြ႕မား၏ အခြငအေရးမားက အေလးဂ႐ျပရန။

၅။ ခရးသြားလပငနးရ ေဒသတြငးရ လ႔အဖြ႕အစညးမားအား ခရးသြားလပငနး၌ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငေစရနႏင ယဥ ေကးမႈဆငရာ အခြငအေရးမားက ေလးစားမႈရရန။

၆။ တငၾကားခကမားႏင မေကနပခကမားက ထေရာက လငျမနစြာ ေျဖရငးေဆာင႐ြကႏငမည အစအမမားက ေဖာေဆာငႏငေစရနအတြက ပပးရန။

၇။ သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ လမႈေရးႏင လ႕အခြငအေရး ကစၥ ရပမားက ေျဖရငးရန၊ စေပါငးေဆာင႐ြကရန။

၈။ ျမနမာခရးသြားလပငနး အဖြ႕ခပ (MTF) ႏင အဖြ႕၀င အဖြ႕အစညးမား၏ အပခပမႈက အားေကာငးေစရန။

RECOMMENDATIONS

13

ရငးႏးျမႇပႏေသာ ရငးႏးျမႇပႏေသာ အဖြ႕အစညးမားအတြက အဖြ႕အစညးမားအတြက

အၾကျပခကမားအၾကျပခကမား

၁။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင ပါ၀င လပေဆာငလကရေသာ ကမၸ ဏမား၏ ရငးႏးျမႇပႏမႈအတငးအတာ အားေလလာရာတြင ၎လပငနး လညပတမႈေၾကာင တက႐ကျဖစ ေစ၊ သြယဝက၍ျဖစေစ ထခကနစ နာမႈမားက ႀကတငသရ၊ ကာကြယ တားဆးရန အစအမမား ေဆာင ရြကမႈ ရ၊ မရ အားထညသြငး ေလ လာရန။

၂။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင ရငးႏးျမႇပႏ ေသာ ကမၸဏမားသည ႏငငတကာ စႏႈနးမားအတငး (သ႔ မဟတ) ႏငငတကာ စႏႈနးမား ထက ေကာလြနလက လပငနး ေဆာင႐ြကၾကေစရန

၃။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လပကငလက႐ေသာ ကမၸဏမား အား ႏငငတြငး ရငးႏးျမႇပႏျခငး လပငနး ေဆာင႐ြကျခငး ႏင ဆက စပ ျဖစေပၚလာမည အခကအခ ျပနာ၊ သကေရာကမႈမားအား မညသ႔ ထေရာကစြာ စမခန႔ခြလက ႐ေၾကာငး အခငအမာ အစရငခ တငျပရနအတြက တကတြနးရန။

ခရးသြားမားအတြက ခရးသြားမားအတြက အၾကျပခကမားအၾကျပခကမား

၁။ နယေျမေဒသတြငး ျမနမာယဥ ေကးမႈႏင အစဥအလာမား၊ သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ အမးသမး မားႏင ကေလးသငယမား၏ အခြင အေရးတ႔က ေလးစားရန။

၂။ ျမနမာႏငငတြင တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနး ဖြ႔ၿဖးေရးအတြက ဝငးဝနးပပးရန။

အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမား အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမား အတြက အၾကျပခကမားအတြက အၾကျပခကမား

၁။ အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမား၊ အလပသမားမား၊ ရပ႐ြာ ျပညသ လထတ႔ႏင စြမးေဆာငရည ျမႇင တငေပးေသာ လပငနးမား လပ ေဆာငရန။

၂။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရး စမကနး မား၊ ထတေဖာ အသေပးေရး လပ ငနးစဥမားႏင သကဆငသည EIA တငပင ေဆြးေႏြးမႈမားတြင တကၾကြစြာ ပါ၀ငရန။

၃။ အနမဆး အသကအ႐ြယဆငရာ သေဘာတစာခပ (အမတ ၁၃၈) ကသ႔ေသာ အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႔ (ILO)၏ အဓက သေဘာတစာခပမားႏင ခရးသြား လပငနး က႑ဆငရာ အျခား သေဘာတစာခပမားက အတည ျပႏငေရးအတြက စညး႐းလႈ႔ေဆာ ရန။

၄။ ျမနမာႏငငရ ခရးသြားလပငနးမား အေနျဖင သငေတာေသာ ခရးသြား လပငနး စႏႈနးမားက ကငသးရန တက႐ကျဖစေစ၊ မဒယာမတစ ဆင ျဖစေစ စညး႐းလႈ႔ေဆာရန။

၅။ (မဒယာအတြက) ခရးသြား လပငနး အေပၚကေရာကေသာ ဆးကး သကေရာကမႈမားက အစရငခတင ျပရနႏင ျပညတြငးဥပေဒ၊ ႏငင တကာ စႏႈနးမားႏငအည သကေရာက မႈမားအား ေလာကေစႏငမည နညးလမးမားက အထငအရား ေဖာျပရန။

RECOMMENDATIONS

14

ဖြ႕ၿဖးေရး မတဖကအဖြ႕အစညးမား/စးပြားေရးလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရး မတဖကအဖြ႕အစညးမား/စးပြားေရးလပငနး မား၏ မခငႏငင အစးရမားအတြက မား၏ မခငႏငင အစးရမားအတြက

အၾကျပခကမားအၾကျပခကမား

၁။ ျမနမာခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ မဟာဗဟာ လပငနး အစအစဥ ၃၊ တာ၀နသေသာ ခရးသြား လပငနး

မ၀ါဒႏင ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕

အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမ၀ါဒ ပါဝငေဆာငရြက ေရးမဝါဒ (CIT)တ႔က ႏငငေတာအစးရမ အေကာင အထညေဖာရာတြင ကည ပပးမႈေပးရန။

၂။ သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ လမႈေရးႏင လ႕အခြငအေရး မ၀ါဒ၊ ဥပေဒမေဘာငတ႔က အားေကာငးေစေရးအတြက ပပးမႈ ေပးရန။

၃။ စးပြားေရးလပငနးမား၏ တာဝနယမႈ၊ တာဝနခမႈ (cor-porate responsibility) အား အေကာငအထညေဖာရန ပပးရန။

၄။ ခရးသြားမားအား ခရးသြားလပငနးေၾကာင ဆးကး သကေရာကမႈမား ျဖစေပၚျခငးက ေရာငရားႏငရန ေဆြး ေႏြးအၾကေပးမႈ အပါအ၀င နညးလမးမားျဖင သျမင နား လညမႈက ျမႇငတငရန။

ျမနမာအမးသား လ႕အခြငအေရး ေကာမရငအတြက ျမနမာအမးသား လ႕အခြငအေရး ေကာမရငအတြက အၾကျပခကမားအၾကျပခကမား

၁။ စးပြားေရးလပငနးႏင လ႕အခြငအေရးမား ဆငရာ အမးသားအဆင လပငနးစမကနး ျပစေရး အားပပးမႈ ေပးရနႏင ခရးသြားလပငနးက႑ႏင သကဆငေသာ လပငနးမားႏငဆငေသာ အခကအလကမားအား ထည သြငးရန။

၂။ ခရးသြားလပငနး ဆငရာဥပေဒမား၊ စညးမဥးမားႏင လမးၫႊနခကမား၏ လ႕အခြငအေရးပငးဆငရာ က႑ အတြက အၾကေပးရန။

၃။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမားေၾကာင ထခက သမားအေနျဖင ဥပေဒအရ ကစားမႈ ရယႏငေရး ပပးမႈ ေပးရန။

၄။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရး လပေဆာငရာတြင နစနာမႈ မား မေကနပခကမားႏင စပလဥး၍ ေကာမရငႏင အျခားအဖြ႕အစညးမားက တငၾကားခကမားက ကင တြယပ၊ စစမးစစေဆးမႈမားႏင ေနာကဆကတြ လပ ေဆာငမႈမားက အမားျပညသသ႔ အစရငခစာ ထတျပန ရန။

ေနာကဆးအေနျဖင ျမနမာခရးသြားလပငနးက႑ႏင ပတသကဆကႏႊယသ၊ အပစအားလးအတြက အၾကျပခက မာ ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးတြင စေပါငးသကေရာကမႈ (cumulative impacts) အပါအဝင လ႕အခြငအေရးႏင ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးတြင စေပါငးသကေရာကမႈ (cumulative impacts) အပါအဝင လ႕အခြငအေရးႏင ပတသကေသာ ေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပႏငသည အမားပါ၀ငႏငေသာ ေဆြးေႏြးပြအစအစဥတစရပ တညေထာငႏင ပတသကေသာ ေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပႏငသည အမားပါ၀ငႏငေသာ ေဆြးေႏြးပြအစအစဥတစရပ တညေထာငႏင ေရး ေရး စဥးစားရန ျဖစပါသည။ ခရးသြားလပငနးမ အကးေကးဇးခစားရ႐ေရးအတြက ေနရာေဒသသစမားက ဖြင လစရာတြင လ႔အခြငအေရးမားက ေလးစားလက ကာကြယေစာငေရာကႏငရန စနေခၚမႈအမားအျပားႏင လပငနး သေဘာသဘာ၀အရ ဆန႔ကငဘကအေၾကာငးအခကမား ရပါသည။ ဤအခကကပင ေဒသအဆင၊ ေအာက ေျခ အဆငမား အပါအ၀င အဆငအသးသးတြင ခရးသြားလပငနးက တာ၀နသေသာ နညးလမးျဖင ဖြ႕ၿဖးတးတကေစရန အတြက စတပါ၀ငစားေသာ ပတသကဆကႏႊယေနသမားအၾကား စဥဆကမျပတ ေဆြးေႏြးမႈ ဆကလကလပေဆာင ျခငးျဖင အကးျဖစထြနးႏငေၾကာငး ေဖာျပေနျခငး ျဖစပါသည။ ျမနမာစးပြားေရးက႑ တာ၀နယမႈရေရး အေထာက အကျပဌာန (MCRB) အေနျဖင လြနခေသာ ႏစအနညးငယအတြငးမပငစတင၍ ဤ ေဆြးေႏြးမႈမားတြင ပါ၀ငခေသာ ျပညတြငးႏင ႏငငတကာအဖြ႕အစညးမားႏင အတတကြ ေဆြးေႏြးမႈမားက ကညပပးရန အသငရပါသည။

RECOMMENDATIONS

15

ျမနမာအစးရသ႔ အၾကျပခကမားျမနမာအစးရသ႔ အၾကျပခကမား

၁။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ မဟာဗဟာလပငနး အစအစဥ ၃၊ တာ၀နသေသာ ခရးသြား ၁။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ မဟာဗဟာလပငနး အစအစဥ ၃၊ တာ၀နသေသာ ခရးသြား လပငနးမ၀ါဒႏင ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမ၀ါဒ(CIT)တ႔က လပငနးမ၀ါဒႏင ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမ၀ါဒ(CIT)တ႔က အျပညအ၀ အေကာငအထညေဖာရန။အျပညအ၀ အေကာငအထညေဖာရန။

ကကားအေထာကအထား-ျမနမာခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၊ မဟာဗဟာ အစအစဥ အမတ-၃။

၂၀၁၂ ခႏစ၊ ၂၀၁၃ ခႏစႏင ၂၀၁၄ ခႏစတ႔တြင အသးသးေဖာေဆာငခသည ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၊ ျမနမာႏငငတာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနးမ၀ါဒႏင ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕ အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမ၀ါဒ တစခခငးစတြင တာ၀နယမႈရေသာ ခရးသြားလပငနးကျမႇငတငရန အားေကာငး ေသာ လပငနးအေကာငအထညေဖာေရး အခကမားႏင ေထာကခအၾကျပခကမားက ေဖာထတျပသထားသည။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ မဟာဗဟာ အစအစဥ ၃ တြင ထညသြငးထားသည လပငနးအေကာင အထညေဖာေရးႏင ေထာကခအၾကျပခကမားမာ အထးပင တနဖးရပါသည။ ဖြ႕ၿဖးေရးေဆာငရြကသမား၊ အျခား မတဖကအဖြ႕အစညးမား၏ အေထာကအပျဖင အျပညအဝ အေကာငအထညေဖာခလင ယငးအစအစဥသည ေရရညတညတခငျမၿပး ဆငးရသားမားအတြက အကးျဖစထြနးေစေသာ ခရးသြားလပငနးႏင အပခပမႈ ပမေကာငး မြနေသာ ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈက သသာထငရားစြာ အေထာကအက ျဖစေစမည။

ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ အစးရသ႔ေပးသည ကနေထာကခအၾကျပခကမားမာ ယငးမ၀ါဒမားမ အျပညအ၀ မလႊမးၿခႏငသည အခကမား၊ သ႔မဟတ ကြငးဆငးသေတသန ေလလာမႈမားမရရသည သကေသအေထာကအထား မား၊ ျမနမာႏငငအတြငး အျခားျပျပငေျပာငးလေရး ျဖစစဥမားမရရသည အသပညာမားတ႔လညး ထညသြငးထားရၿပး ႏငငတကာစခနစညႊနးမားျဖင ေဆာငရြကသညလပငနးမားႏင စဥးမဥးဥပေဒမား၊ မ၀ါဒမားႏငအညျဖစေစမည အခြငအလမးမားကလညး ဤေထာကခအၾကျပခကတြင အသားေပးေဖာျပထားသည။

၂။ ခရးသြားလပငနးက႑ႏင ဆကစပေသာ လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ကစၥရပမားအတြက စညးမဥးထနး ၂။ ခရးသြားလပငနးက႑ႏင ဆကစပေသာ လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ကစၥရပမားအတြက စညးမဥးထနး ခပေရးမေဘာငက အားေကာငးေစရန။ ခပေရးမေဘာငက အားေကာငးေစရန။

ကးကားအေထာကအထား- ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး အဓကရညမနးခက ၁(၅)။ ခရးသြားလပငနး၏ တရားေရးႏင စညးမဥးထနးသမးေရးဆငရာ ပတ၀နးကငႏငလႈပရားမႈမား အားေကာငး

ခငမာေရး ၁(၅)(၄)။ ခရးသြားလပငနးႏငအတ ၄ငးလပငနးႏင ဆကႏႊယေသာ ဥပေဒဆငရာျပ႒ာနးခကမား ျပနလညသးသပျခငးႏင

ခရးသြားလပငနးက႑၏ လအပခကမားႏင ပမညညြတေစရန သငေလာေသာ ျပငဆငမႈမားျပလပျခငး။

ျမနမာႏငငရ ခရးသြားလပငနးက႑တြင ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးႏင ျမနမာႏငင တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနးမ၀ါဒကသ႔ေသာ က႑ႏငဆငေသာ တာ၀နသစးပြားေရးဆငရာ မ၀ါဒမားရႏငၿပး အျခားစးပြားေရး လပငနးက႑မားထက တာ၀နယမႈရေသာ စးပြားေရးလပငနးဆငရာ မ၀ါဒမားေရးဆြရာတြင ေရ႕ေရာကႏငၿပး ျဖစပါသည။ သ႔ေသာ တာ၀နသခရးသြားလပငနး၌ ပမကယျပန႔ေသာ စညးမဥးထနးခပေရး မေဘာငဆငရာ (ဥပမာ-ရငးႏးျမႇပႏမႈဥပေဒမား၊ အလပသမားဥပေဒမား၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ဥပေဒမားႏငမ၀ါဒမား၊ ေျမယာႏင ယဥေကးမႈအေမြအႏစ၊ ပ႔ေဆာငေရး၊ ေရ၊ ကေလးသငယႏင စားသးသအကာအကြယေပးျခငးမားႏင သကဆငသည မ၀ါဒမား) အား ခရးသြားလပငနးတြင ထညသြငး၍ ၄ငးမ၀ါဒမားအားလညး ခရးသြားလပငနးတြင အသက၀ငေအာငေဖာေဆာငမႈမား အားေကာငးမသာလင ခရးသြားလပငနးရ တာ၀နယမႈရေသာ စးပြားေရးလပငနး ေအာငျမငေပလမမည။

RECOMMENDATIONS

16

၁။ ပမေကာငးမြနေသာ စညးမဥးဥပေဒပမေကာငးမြနေသာ စညးမဥးဥပေဒ- ခရးသြားလပငနးႏငပတသကေသာ စညးမဥးဥပေဒ သ႔မဟတ မဝါဒခမတကငသးျခငး သ႔မဟတ ျပငဆငျခငးမျပလပမ ထေရာကသည အမားျပညသႏင တငပငေဆြး ေႏြးမႈ လပငနးစဥမား ျပလပရနလသည။ ယငးသ႔ အမားျပညသႏင တငပငႏးေႏာမႈမးသည အေလ အထမား ျမနမာႏငငတြင မရေသးပါ။ ထ႔အျပင ဝနႀကးဌာနမားအၾကား ပမေကာငးမြနေသာ ညႇႏႈငးေဆာင ရြကျခငးသည ပ၍ထေရာကမႈရေသာ စဥးမဥးဥပေဒမား ျဖစထြနးေရးကလညး အေထာကအက ျဖစေစ မည။

၂။ ေဒသႏရအဆင၌ အပါအဝင မ၀ါဒခမတေရး၊ စညးမဥးထနးခပေရးႏင စစေဆးလပငနးမား ေဆာငရြက ေဒသႏရအဆင၌ အပါအဝင မ၀ါဒခမတေရး၊ စညးမဥးထနးခပေရးႏင စစေဆးလပငနးမား ေဆာငရြက ေနေသာ အာဏာပငမား၏ စြမးေဆာငရညအား ျမငတငေပးရန။ေနေသာ အာဏာပငမား၏ စြမးေဆာငရညအား ျမငတငေပးရန။

၃။ ဥပေဒႏငပတသကသည အေၾကာငးအရာမားအား အစးရအဖြ႕အတြငး၊ စးပြားေရးလပငနးမား၊ ႏငငသား မား၊ ႏငငျခားခရးသြား ဧညသညမားအတြကလညး ဥပေဒအေၾကာငး သရမႈက ျမႇငတငေပးရနႏင သငေလာေသာ အသေပးျခငး၊ သရမႈျမႇငတငေပးျခငး ျပလပေပးရန။ ယခ SWIA သည ခရးသြားလပငနးမား၊ ခရးသြားမားႏင ရပရြာမားၾကား အလပသမားဥပေဒမား၊ သဘာ၀ ပတဝနးကငကာကြယေရး၊ ပညာေရး၊ ကေလးလပသားႏင လငေဖာေျဖေရးခရးသြားလပငနးတ႔ အပါအဝင နယပယမားစြာတြင နားလည သေဘာေပါကမႈ မရေသးေၾကာငး ေတြ႕ရခသည။

၄။ ဥပေဒမားႏင မဝါဒမား အေကာငအထညေဖာရာတြင ပြငလငးျမငသာမႈတ႔ လအပျခငး။

၃။ ပမေကာငးမြနေသာ ခရးသြားလပငနးက႑ဆငရာစညးမဥးမား သတမတရန။၃။ ပမေကာငးမြနေသာ ခရးသြားလပငနးက႑ဆငရာစညးမဥးမား သတမတရန။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမား

လကရ အၾကမးျပငဆငေရးဆြထားသည ျမနမာႏငင ဟတယႏင ခရးသြားလာေရးဥပေဒျမနမာႏငင ဟတယႏင ခရးသြားလာေရးဥပေဒက လႊတေတာ၌မတငမ အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးမႈမား အမားျပညသႏင တငပငေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပရနလသည။ ထရလြယေသာ လအပစအဖြ႕အစညးမားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငအတြက အဓကထားလပေဆာငေသာ အရပဘကလ႔အဖြ႕အစညးမား အပါအ၀င ပဂၢလက က႑၊ အလပသမားသမဂၢမားႏင အရပဘကအဖြ႕အစညးမား ပါ၀ငေစၿပး ၄ငးတ႔၏ စးရမမႈမားအား ေဖာထတ တငျပႏငရန၊ ေဆြးေႏြးႏငရန အခြငအလမးမား ဖနတးေပးရမည။

ဒတယသမၼတမ ဥက႒အျဖစ ေဆာငရြကေနသည ခရးသြားလပငနးဖြ႕ၿဖးေရး ေကာမတအသစမတစဆင ဝနႀကးဌာနမားအၾကား ညႇႏႈငးေဆာငရြကမႈက ျမႇငတငရမည။ ဝနႀကးဌာနမားအၾကား အနာဂတအျငငးပြားမႈ၊ ျပနာမား ေရာငရားႏငရန၊ အျခား၀နႀကးဌာနမားက ဥပေဒမားႏင မဝါဒမားက ေရးဆြေနခန သ႔မဟတ ျပငဆငေနခနတြင ဟတယႏင ခရးသြားလာေရး၀နႀကးဌာနသ႔ ႀကတငအသေပးမႈမားျပလပရန ခရးသြား လပငနးႏငစပလဥးသည အေသးစတကေသာ ကစၥရပမားက ထညသြငးစဥးစားရန၊ အခြငအလမးေပးႏငရန ယငးေကာမတမတစဆင ျပလပႏငမည။ ဟတယႏငခရးသြားလာေရး ၀နႀကးဌာနသည အျခားဝနႀကးဌာနမားမ အၾကမးေရးဆြလကရသည ဥပေဒမၾကမးမားထသ႔ အၾကျပခကမား ထညသြငးျခငးျဖင ၀နႀကးဌာနအတြက လညး အကးျဖစထြနးႏငသည။ ခရးသြားလပငနးက႑ႏငဆကႏႊယၿပး ျပငဆငျပလပေနခၿပးျဖစသည ဥပေဒ မားႏင မ၀ါဒမားတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ကမၸဏမတပတင ဥပေဒ၊ အလပသမား၊ ေျမယာ၊ ေရ၊ ယဥေကးမႈ အေမြအႏစ၊ ပ႔ေဆာငေရး၊ သဘာ၀ပတဝနးကင၊ ကေလးသငယ၊ မသနစြမးသမား၊ စားသးသ ကာကြယေရးႏင အစးရ၏၀နေဆာငမႈႏင႔ ကနစည၀ယယမႈဆငရာဥပေဒမား (public procurement) ႏင မ၀ါဒမား ပါ၀ငသည။

က႑အသးသးတြင သကဆငရာ က႑အလက စခနစညြႊနးမားက ေရးဆြသတမတျခငးျဖင သဘာ၀ပတ၀နး သဘာ၀ပတ၀နး ကင ကာကြယေရးဆငရာ ဥပေဒမေဘာငကင ကာကြယေရးဆငရာ ဥပေဒမေဘာငအား ၿပးျပညစေအာငေဆာငရြကရနႏင အခ႕ေသာ ခရးသြားလပငနးစမကနးမားတြင အသးျပရမည သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစျခငး(EIA) သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစျခငး(EIA)

RECOMMENDATIONS

17

လပငနးစဥလပငနးစဥက အၿပးသတေဆာငရြကရမည။ ေရနႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႕လပငနးက႑၏ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစျခငးမတတမး (အပငး ၇(၁) ပါ ေထာကခအၾကျပခကမား) တြင EIAs လပငနးစဥႏင ပတသကေသာ အခကအလကအခ႕အား ထညသြငးေဖာျပထားၿပး ၄ငးတ႔တြင EIAs လပငနးစဥမား၌ လမႈ ဘဝႏင လ႔အခြငအေရးက႑မား ပမအားေကာငးေစရန လအပေၾကာငး ပါ၀ငသည။ ျပညနယ/တငးအဆငႏင ေဒသအဆငအပါအဝင အစးရအဖြ႕ စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငးႏင သတငးအခကအလက ရယပငခြင အားေကာငးေစရန လအပေၾကာငးလညး ေဖာထတထားသည။

ခရးသြားလပငနးစမကနးမားႏင စပလဥး၍ခရးသြားလပငနးစမကနးမားႏင စပလဥး၍

• EIAs ႏင သဘာဝပတ၀နးကငဆငရာ စမခန႔ခြမႈအစအစဥမားေဆာငရြကျခငးတြင တငပငေဆြးေႏြးမႈမားထညသြငးျပလပသငၿပး သဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမးေစာငေရာကေရးဥပေဒ (၂၀၁၂ ခႏစ)ႏင ၄ငး ဥပေဒအား အေထာကအကျပသည စဥးမဥးဥပေဒမား၏ လအပခကႏငအည အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကခကမားအား အမားျပညသသရႏငရန ပမနအစရငချခငးမား ပါ၀ငရမည။

• ပမတကခငမာေသာ ႏငငလးဆငရာဥပေဒမား (Stringent national Laws) ႏင ကာကြယေစာငေရာကမႈမား (Safeguards) မထြကေပၚမ EIA လပငနးစဥမားသည IFC Performance Standards ႏင IFC Environ-mental Health and Safety Guidelines က အသးျပသငသည။ အသငေလာဆးမာ ခရးသြား၀နေဆာငမႈ လပငနးမား ဖြ႕ၿဖးေရးအတြက the IFC Environmental, Health, and Safety Guidelines for Tourism and Hospitality Development (2007) ျဖစသည။

• ခရးသြားလပငနးမား လညပတမႈရေနၿပး EIA လအပခကရသည အခ႕ေသာ ခရးသြားလပငနးမား ေဆာငရြကရာတြင ပတ၀နးကငထနးသမးေရးႏင သစေတာေရးရာ၀နႀကးဌာန (MOECAF) သ႔ သဘာဝ ပတဝနးကငႏင လမႈဘဝသကေရာကမႈမား စမခန႔ခြျခငးအတြက လကရအစအစဥမားက တငျပရမညျဖစ သည။ ယခငစမကနးမား ေဆာငရြကေနေသာ လပငနးမားအတြက EIA ေဆာငရြကရာတြင EIA လပငနးစဥမၾကမး အပဒ ၉ ၏ လအပခကမားက အေကာငအထညေဖာရာတြင အကာအကြယေပးၿပး ျဖစေသာ သ႔မဟတ သဘာဝပတဝနးကငအရ ထရလြယေသာေနရာမား သ႔မဟတ ရပရြာက တငၾကားမႈ မားရေသာ ေနရာမားအတြက လအပသည EIAs မား၊ သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈဘ၀စမခန႔ခြမႈအစ အစဥမား ၿပးေျမာကေရးကလညး MOECAF မ ဥးစားေပးလအပခကအျဖစ ထားရရမည။

ျမနမာႏငင၏ ရညလားေသာကမး႐းတနး၏ ခရးသြားလပငနးအလားအလာႏင သဘာ၀အတငး မပကမယြငး ရေနေသာ ၄ငး၏ လကရအေနအထားမားေၾကာင ကမး႐းတနး ခရးသြားလပငနးမဟာဗဟာတစရပ ေဖာ ေဆာငေရးက ထညသြငးစဥးစားရမည။ ယငးက ေဖာေဆာငရာတြင ဟတယႏင ခရးသြားလာေရး၀နႀကးဌာန၊ MOECAF ႏင အျခားသကဆငရာ ဝနႀကးဌာနမား အတတကြလကတြၿပး ကယတငကယကပါ၀ငေသာ နညး လမးျဖင ေဆာငရြကရမည။ ေရခသးစြမႈႏင စြန႔ပစပစၥညးစမခန႔ခြမႈအပါအဝင လမႈဘ၀ႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ေရးရာအေလအထမား ဆငရာ Directives for Coastal Beach Areas (2004) က ေပါငးစပထညသြငးရန စဥးစားရမည။

ကနရေနသည ILO Core Labour Standards အတညျပျခငးက ေဆာငရြကရမညျဖစသလ အျပညျပညဆင အလပသမားအဖြ႕ (ILO) ၏ သေဘာတစာခပ ၁၇၂၊ လပငနးခြငအေျခအေနမား (ဟတယမားႏင စားေသာက ဆငမား) သေဘာတစာခပ(၁၉၉၁) တ႔ကသ႔ ILO ခရးသြားလပငနး အလပသမားစခနစညႊနးမားကလညး အတညျပျခငး။ လကရ အလပသမား ဥပေဒျပျပငေျပာငးလမႈမားႏင ပတသကၿပး အစးရ၏ ကယျပန႔ေသာ လပငနးအစအစဥအျပင ႏငငတကာ အလပသမား စခနစညႊနးမားႏငအည ျပညစေသာ အလပသမားဥပေဒ မေဘာငတစရပ ေဖာေဆာငေရးအတြက ILO အေထာကအပေပးသည လပငနးအစအစဥမားကလညး ေဖာ ေဆာငသငသည။ လြတလပစြာ အသငးအဖြ႕ဖြ႕စညးေရးဥပေဒမား အေကာငအထညေဖာျခငးႏငပတသကၿပး

RECOMMENDATIONS

18

ILO က အစးရႏငလပကင ေဆာငရြကလကရၿပး ခရးသြားလပငနးက႑တြင အမားဆးရေနသည ယာယႏင ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားမား အပါအဝင အလပသမားပစအသစမားက အကာအကြယေပးျခငး မားကလညး ေဆာငရြကေနသည။ အလပသမားေရးရာ စစေဆးေရး႐းမား အားေကာငးေရးကလညး ILO က ေဆာငရြကေန သည။ ယငးလပငနးအသးသးသည ခရးသြားလပငနးက႑တြင ပမေကာငးမြနေသာ လပငနးခြင အေျခအေန မားက အေထာကအကျပေပလမမည။

ေျမယာ ေျမယာ - ေျမယာဥပေဒမား ကယကယျပန႔ျပန႔ ျပျပငေျပာငးလမႈအတြက လအပခကေျမယာဥပေဒမား ကယကယျပန႔ျပန႔ ျပျပငေျပာငးလမႈအတြက လအပခကအျပင ပငဆငမႈက အကာအကြယေပးႏငၿပး ဥပေဒႏငမညေသာ ရယျခငး(ေျမသမးျခငး)က ပေပာကရန သ႔မဟတ အနညးဆး ေလာခႏငေစမည သငေလာေသာ လပငနးစဥအရ ျမနမာႏငငရ ထးတမးစဥလာအရျဖစေသာ ေဆာငရြကမႈ မားက ထငဟပေစသည ရငးလငးေသာ အကာအကြယေပးမႈမားေပးရန။

• အစးရႏင ခရးသြားလပငနးမားက ေျမယာရယျခငးလပငနးစဥႏင ဥပေဒေရးရာမားတြင ခရးသြားလပငနး မားႏင ရပရြာတ႔အတြက ရငးရငးလငးလငးရေစရနႏင ေျမယာ၊ အးအမ၊ သးႏႏင အျခားပငဆငမႈမား အတြက ေလာေၾကးႏႈနးထားဆငရာ စညးမဥးမားႏင ပငဆငမႈမားက လကလမးမ ရယသးစြမႈအတြက ရငးရငးလငးလငး ရေစရန။

• ေျမေစးကစားျခငးမားက ကန႔သတရန၊ ေစးကစားရနဟေသာ ရညရြယခကျဖင အသးမျပဘ ေျမယာမား ေစးကစားရနဟေသာ ရညရြယခကျဖင အသးမျပဘ ေျမယာမား လက၀ယရယ ထားရျခငးက ဆန႔ကငရနအတြက ၁၈၉၄ အကဥပေဒအရ ရယထားေသာေျမယာမားအား လက၀ယရယ ထားရျခငးက ဆန႔ကငရနအတြက ၁၈၉၄ အကဥပေဒအရ ရယထားေသာေျမယာမားအား ရယသည ရညရြယခကအတငး အသးမျပပါက ဒဏေငြျပငးထနစြာရယသည ရညရြယခကအတငး အသးမျပပါက ဒဏေငြျပငးထနစြာ ခမတရန ဥပေဒတာ၀နတစရပက ေဖာေဆာငရမည။ ယငးေျမယာမားက ကာလတစခအတြငး အသးမျပပါက မလပငရငသ႔ ျပနေပးေစရန။

ၾကားကာလတြင ယငးသ႔ေသာ လပငနးစဥမားအတြက လကရကငသးသည ၁၉၈၄ ေျမသမးအက ဥပေဒက ၾကားကာလတြင ယငးသ႔ေသာ လပငနးစဥမားအတြက လကရကငသးသည ၁၉၈၄ ေျမသမးအက ဥပေဒက အစားထးရန အစားထးရန အမားျပညသဆငရာ လပငနးအတြက ေျမယာသမးယျခငးႏင ေနရာျပနလညခထားေပးျခငးအ တြက ဥပေဒသစက ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားအေပၚ အေျခခၿပး ေရးဆြရမည။ သေဘာတညခက မရဘ ေျမယာသမးယျခငးအား ခြငျပသည စမကနးအမးအစား စာရငးမားကလညး ကန႔သတသငသည။ အထးသျဖင ဟတယကသ႔ေသာ စးပြားေရးလပငနးမားႏင ပတသက၍ ျဖစသည။

လၿခေရးႏင အရညအေသြး စခနစညႊနးမားလၿခေရးႏင အရညအေသြး စခနစညႊနးမား- ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးအဓကကေသာ ရညမနးခက ၁(၄) က ခရးသြားမား၏ လၿခေရးႏင စားသးသ အကာအကြယေပးရနးက ျမႇငတငရန၊ ခရးသြား မား၏ အေရးေပၚေဆးဝါးကသမႈအစအမ၊ အေရးအေပၚအေျခအေနႏင သဘာ၀ေဘးအႏရာယ ကေရာကခန မားတြင ေဘးကငးရာသ႔ စြန႔ခြာႏငရန စစဥထားရျခငး။ ခရးသြားမား၏ လၿခေရးက ျမႇငတငရန အမးသားအဆင မ၀ါဒႏငကင၀တမား ေဖာေဆာငေရး (၁(၄) (၃)) တ႔ႏငပတသကၿပး လပငနးမားက ရာေဖြ ေဖာထတရန စနစမားေရးဆြေရးအတြက ပါရသည။ ထအစအစဥတြင ခရးသြားမား၏ လၿခေရးႏင လၿခေရး ကစၥရပမား အထးသျဖင လမးပနးဆကသြယေရးႏငစပလဥးၿပး ျပနလညသးသပရန၊ ခရးသြားမား၏ စစတမးမားက ျပနလညသးသပရန သကဆငပတသကသမားႏင တငပငေဆြးေႏြးသည လပငနးမား၊ မ၀ါဒ၊ လမးညႊနးခက မားႏင ကင၀တမားမၾကမးေရးဆြျခငးႏင အတညျပျခငးတ႔ပါ၀ငသည။ အစအစဥ ၁(၄)(၄) တြင ခရးသြား လပငနး လပကငေနရာအားလးတြင ေလကငထားေသာ ခရးသြားလပငနးဆငရာ ရတပဖြ႕မား ထေထာငရန ပါ၀ငသည။

ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး အစအစဥ ၁ (၄)(၅) တြင ခရးသြားလပငနး ၀နေဆာငမႈတြင စားသးသ ကာကြယေရးဥပေဒမား၊ စဥးမဥးစညးကမးမား ထညသြငးရန ပါရသည။ ဥးစားေပးရမညအရာမားမာ-

• အစားအေသာက ေဘးကငးလၿခမႈ စခနစညႊနးမား အားေကာငးရန။

RECOMMENDATIONS

19

• ခရးသြားလပငနးလပကငသမား၊ ေမာေတာယာဥ၀နေဆာငမႈေပးသမား၊ ဧညလမးညႊနမား၊ ေလ၀နေဆာင မႈေပးသမားႏင လမးက မၾကာမၾကာမသးျပရသည ခရးသြားလပငနး နယပယအတြငးရ အျခားသမား အားလးအတြက မတကမေနရ ေဘးကငးလျခေရးသငတနးမား ေပးျခငးအပါအ၀င ခရးသြားလပငနး နယပယရ ခရးသြားမားႏင ၀နထမးမားအတြက လမးပနးဆကသြယေရး လၿခစတခရမႈ ျမႇငတငရနတ႔ ျဖစသည။

• ပမကယျပန႔လာေသာ ေျခလငေတာငတကလပငနးတြင ေဘးကငးလျခေရးဆငရာ သငတနးမား ေဆာင ရြကေပးရန။

ေလေၾကာငးလပငနးက႑၏ ေဘးကငးလၿခေရးဆငရာ စခနစညႊနးမားႏင လပငနးစဥမားက အဆငျမႇငျခငး-ေလေၾကာငးလပငနးက႑၏ ေဘးကငးလၿခေရးဆငရာ စခနစညႊနးမားႏင လပငနးစဥမားက အဆငျမႇငျခငး-မဟာစမကနး အစအစဥ ၅(၁)(၄) တြင ေဖာျပထားသည ေလေၾကာငးလပငနးသးသပခကမ ေတြ႕ရခကမား အေပၚ အေျခခၿပး (ျပညတြငးျပညပ ေလေၾကာငးပ႔ေဆာငေရးလပငနးက ျပနလညေလလာဆနးစစမႈမား ျပျခငး၊ လကရပသနးေနသည ခရးစဥ၊ အေျခခအေဆာကအအ၊ ေျမျပင၀နေဆာငမႈမားက ေဘးကငးလၿခမႈ၊ လၿခေရးႏင၀နေဆာင အျမငတစရပျဖင တးတကေအာငေဆာငရြကမႈမားက ျပနလညသးသပျခငးႏငေထာကခ အၾကျပျခငး)က ေဖာေဆာငရန။1

ျမနမာႏငငတြင မဘမကေလးေဂဟာမားသ႔ သြားေရာကေသာ ခရးသြားလပငနးပစမး ေပၚေပါကျခငးအား ေလာခႏငရန၊ ကေလးသငယမားအတြက ျမနမာႏငငဆငရာ လပငနးအစအစဥသစ (New Myanmar Na-tional Plan of Action for Children) က ေဖာေဆာငရမည။

ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားႏငအည အသက (၁၈) ႏစ မျပညေသးသက ကေလးသငယအျဖစ သတမတရန အသက (၁၈) ႏစ မျပညေသးသက ကေလးသငယအျဖစ သတမတရန ကေလးသငယဥပေဒက ျပနလညျပငဆငရနကေလးသငယဥပေဒက ျပနလညျပငဆငရနႏင ျမနမာႏငငသည ကေလးသငယ ကာကြယေစာငေရာကေရး ဆငရာ ႏငငတကာစခနစညႊနးမားႏင အညျဖစေစရန ပမကယျပန႔ေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား၏ အစတအပငး အျဖစ အနမဆး အသကအရြယဆငရာ ILO သဘာတညမႈ ၁၃၈ က အတညျပရန။

ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာ အျမတထတျခငးအပါအ၀င လငေဖာေျဖေရး ခရးသြားလပငနးႏင လ ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာ အျမတထတျခငးအပါအ၀င လငေဖာေျဖေရး ခရးသြားလပငနးႏင လ ေမာငခကနကးျခငးကကာကြယရန ေမာငခကနကးျခငးကကာကြယရန လပငနးမားေဖာထတထားသည ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာ စမကနး၏ လပငနး ၃(၂)(၁) က အေကာငအထညေဖာရန။

၄။ ေဒသအဆ၄။ ေဒသအဆင အပါအ၀င မ၀ါဒခမတေရး၊ စညးမဥးထနးခပေရးႏင စစေဆးလပငနးမား ေဆာငရြကေနေသာ င အပါအ၀င မ၀ါဒခမတေရး၊ စညးမဥးထနးခပေရးႏင စစေဆးလပငနးမား ေဆာငရြကေနေသာ အာဏာပငမား၏ စြမးေဆာငရညအား ျမႇငတငေပးရန။အာဏာပငမား၏ စြမးေဆာငရညအား ျမႇငတငေပးရန။

အထကတြငေဆြးေႏြးထားသည ကစၥရပနယပယမားရ စြမးေဆာငရညျမႇငတငေရး လပငနးအစအစဥမားက ဖြ႕ၿဖး ေအာငေဆာငရြကေသာ မတဖကအဖြ႕အစညးမားႏငအတ အေကာငအထညေဖာေနခသညတင ေဒသအဆင အစးရ အဖြ႕မားႏင လပဂၢလမား၏ စြမးေဆာငရညျမႇငတငမႈတြင ရငးႏးျမႇပႏမႈ အားနညးေနခသည။ ယငးလပငနး အစအစဥအခ႕သည ရတပဖြ႕၊ ရာဇ၀တတရားသႀကးမား၊ ရပရြာမား၊ ေကးရြာအႀကးအကမားႏင အျခားသမားက ကေလးသငယ လင ေဖာေျဖေရး ခရးသြားလပငနး၏ ရာဇ၀တမႈမကငးသည အႏရာယရမႈမားက အသပညာေပးေသာ The Code ၏ လပငနးကသ႔ ခရးသြားလပငနးႏင တက႐ကဆကႏႊယေနသည လပငနးမားျဖစသည။ ကေလးမား အား အသးခေသာ လငအေပာခရးသြားလပငနးက ေဖာထတေတြ႕ရသညအခါတြင မညသ႔ ေဆာငရြကရနအတြက လညး ၄ငးအဖြ႕အစညးမ စြမးရညျမႇငသငတနးမား ေဖာေဆာငေပးသည။ အျခားေသာ အစအစဥမားသည အျခားေသာက႑မားႏငလညး ဆကစပေနသည။ ေနျပညေတာႏင ေဒသအစးရတ႔၏ ပမနတာ၀န၀တရားမား၊ ၄ငးတ႔အေပၚ ႀကးၾကပသည အစအစဥမား၊ အစဥအျမေျပာငးလေနေသာ ဥပေဒမား၊ အစးရ အဖြ႔အစညးမား၏ အခကအခမားက ေျဖရငးႏငသည စြမးရညမားအားနညးေနမႈ စသညအခကမားေၾကာင စြမးေဆာငရည ျပစ 1 See Part 4.7 for more information on security in the aviation sector.

RECOMMENDATIONS

20

ပးေထာငျခငးသည လအပခကတစခအျဖစသာမက စနေခၚမႈတစခအျဖစ ရေနပါသည။

ခရးသြားလာေရးႏငပတသက၍ ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးတြင အၾကျပတငျပထားေသာ ျပညနယႏင တငးအဆင ခရးသြားလပငနးေကာငစမ (State and Regional Tourism Councils) မ ျပညနယႏငတငးေဒသအဆငရ ခရးသြားလပငနး စမကနးလပငနးမားတြင အေရးပါလအပေသာ အခနးက႑မ ပါ၀ငလာမညျဖစသည။ ခရးသြားမား လာေရာကေသာ ေဒသအဆင႔စမကနးမားႏင လႈပရားမႈမားက အေကာငအထည ေဖာရာတြငလညး ၄ငးေကာငစ မားမ ကညပပးႏငမညျဖစသည။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးတြင ေဖာျပထားသညမာ - ျပညနယႏင တငးမားတြင ျပညသပငႏင ပဂၢလကခရးသြားလပငနး အေတြ႕အၾကမား ေလာပါးျခငးေၾကာင တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယအဆင ခရးသြားေကာငစမားအေနျဖင ခရးသြားလပငနးစမကနးက ေဒသဆငရာ အပခပေရးစနစမား၌ သမား႐းက ထညသြငးလပေဆာငႏငရန စြမးေဆာငရညခငမာေစေရးအတြက (အဓကရညမနးခက ၁(၂) က ၾကညပါ။) ဖြ႕ၿဖးမႈမတဖက အဖြ႕အစညးမား (development partners) ထမ ကညပပးမႈမား လအပလကရသည။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

တာ၀နသ ခရးသြားလပငနး၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈဘ၀ေရးရာ ကာကြယမႈမားႏင စပလဥးသည စညးမဥးမား၊ မ၀ါဒမားက ရငးလငးစြာ နားလညသေဘာေပါကႏငရန ျပညနယႏငတငးအဆင သကဆငရာ စြမးရည ပးေထာငမႈလပရမည။ ဤစႊမးရညပးေထာငမႈတြင - သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမား၊ သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမား၊ ေျမယာရယမႈမားေျမယာရယမႈမားႏင ေကာငးမြနမနကနေသာ ျပနလညေနရာခထားေရးဆငရာ အေလအထမားအား ေကာငးမြနမနကနေသာ ျပနလညေနရာခထားေရးဆငရာ အေလအထမားအား စမခန႔ခြ ျခငးက ဥးစားေပးအေနျဖင စြမးေဆာငရညျမႇငတငေပးရမည။

၅။ စညးမဥးထနးခပေရးႏင မ၀ါဒခမတေရး မေဘာငဆငရာ သျမငနားလညမႈအား ျမႇငတငရန။ ၅။ စညးမဥးထနးခပေရးႏင မ၀ါဒခမတေရး မေဘာငဆငရာ သျမငနားလညမႈအား ျမႇငတငရန။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကရနအတြက အဓက အခကမား

အျခားသမားႏင ပးေပါငး၍ စးပြားေရးလပငနးမားၾကား သကဆငရာဥပေဒမားႏင ပတသကေသာ သရမႈတးျမႇင လပငနးမားၾကား သကဆငရာဥပေဒမားႏင ပတသကေသာ သရမႈတးျမႇင ေစရန။ေစရန။ ဤအခကသည လငျမနစြာေျပာငးလေနေသာ ဥပေဒမေဘာငအတြက စနေခၚမႈတစရပ ျဖစေကာငး ျဖစႏငသည။ ခရးသြားလပငနးက႑အတြက အဓကဥးစားေပးရန အလပသမားဥပေဒမားက အလပသမားဥပေဒမားက သရမႈ ျဖစသည။ အထကပါ ဥပေဒမားအေၾကာငး သရမႈက ျမငတငေပးရန အစးရအေနျဖင ILO၊ စးပြားေရးလပငနးမားႏင ကနသြယမႈ အသငးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကႏငသည။ အထးအားျဖင ခရးသြားမားႏင ဧညလမးညႊနမား အၾကား၊ အစးရအေနျဖင သရမႈကျမႇငတငေပးရန လအပေသာ အျခားေသာဥပေဒက႑မားမာ ျပညတနဆာ ျပညတနဆာ လပငနး၊ ကေလးလပသားႏင ကေလးသငယကာကြယေစာငေရာကေရး၊ ေဘးသငေနသာ မးစတမား လပငနး၊ ကေလးလပသားႏင ကေလးသငယကာကြယေစာငေရာကေရး၊ ေဘးသငေနသာ မးစတမား ကာကြယေစာငေရာကေရး အပါအ၀င သဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမးေစာငေရာကေရးသဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမးေစာငေရာကေရးတ႔ႏင စပလဥးေသာ ဥပေဒမားျဖစသည။

တရားမ၀ငေသာ အျပအမမား မဟတေသာလညး ဆးကးသကေရာကမႈသ႔ ဥးတညသည အျပအမမားက ဟန႔တားသည အေရးယေဆာငရြကမႈမား လပေဆာငရမည။ သဘာ၀ပတ၀နးကင ထနးသမးေစာငေရာကေရး ႏင လ႔ကင၀တႏင ေသြဖေသာလပရပမားက နညးပါးေစေရးတ႔ႏငစပလဥးၿပး သရမႈက တးျမႇငေစသည လပေဆာငခကမားက ေဖာထတထားေသာ တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနးမ၀ါဒႏငအည၊ စးပြားေရးလပငနး မားႏင ခရးသြားမားသရမႈကတးျမႇငရန ေအာကပါလပေဆာငခကမားျဖင လပေဆာငေနၾကသည။ ခရးသြား မားအတြက ေဆာငရန၊ ေရာငရနမား ျဖန႔ေ၀ေပးျခငး၊ ခရးသြားလပငနးမားအတြက (ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာ အျမတထတျခငး) ဥပေဒႏငစပလဥးသည အလပ႐ေဆြးေႏြးပြမား ကငးပျခငး။ ျမနမာႏငငတြင ဥးစားေပးေဆာငရြကရမညကစၥမားမာ ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာ အျမတထတျခငးမားက ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာ အျမတထတျခငးမားက

RECOMMENDATIONS

21

ကာကြယရနႏင ၄ငးကစၥတ႔က ကငတြယေျဖရငးရန၊ မဘတ႔ ကေလးေဂဟာမားသ႔ သြားေရာကေသာ ခရးသြား ကာကြယရနႏင ၄ငးကစၥတ႔က ကငတြယေျဖရငးရန၊ မဘတ႔ ကေလးေဂဟာမားသ႔ သြားေရာကေသာ ခရးသြား လပငနးႏင ခရးသြားေနရာမားတြင ေတာငးရမးေနေသာ ကေလးမားအား လကေဆာငမားေပးျခငး၊ တရစာၦနမး လပငနးႏင ခရးသြားေနရာမားတြင ေတာငးရမးေနေသာ ကေလးမားအား လကေဆာငမားေပးျခငး၊ တရစာၦနမး စတမားမ ျပလပထားေသာ အမတတရ ပစၥညးမားက စတမားမ ျပလပထားေသာ အမတတရ ပစၥညးမားက ၀ယယျခငး၊ အမႈကပစျခငးအမႈကပစျခငးႏင ေရျဖနးတးမႈမရေစရန ေရျဖနးတးမႈမရေစရန တ႔ျဖစသည။

၆။ ပြငလငးျမငသာရရနအတြက ပမတးျမႇငေဆာငရြကရန။ ၆။ ပြငလငးျမငသာရရနအတြက ပမတးျမႇငေဆာငရြကရန။

ခရးသြားလာေရး၀နႀကးဌာနတြင သကဆငရာ ဥပေဒမား၊ မ၀ါဒမား၊ ညႊနၾကားခကမား၊ သတငးအခကအလကမားႏင ၄ငး၏လပေဆာငခကမားႏင စပလဥးသည အျခားေသာသတငးမားက အခနႏငတေျပးည တငျပေပးေနသည ၀ဘဆဒတစခရသည။ ျမနမာႏငင၏ အပခပမႈအပငး၌ အေျပာငးအလမား ပမကယျပန႔လာသညႏငအမ ခရး သြားလာေရးက႑တြငလညး ပြငလငးျမငသာမႈမား ပမတးတကလာသငသည။ အဆပါ အေျပာငးအလမားတြင သဘာ၀ ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစျခငး အမားျပညသမား သရေစရန ထတေဖာ ေျပာၾကားျခငး၊ စမခန႔ခြမႈဆငရာ စမကနးမားႏင ယငးစမကနးမားအေပၚ ပမနအစရငခခကမား၊ အမားဆး အခြန ထမးေဆာငသမားစာရငးက ထတျပနေၾကညာျခငးတ႔ပါ၀ငသည။ ခရးသြားလပငနးတြင ပါ၀ငပတသကသမား ပမထေရာကေသာ ခရးသြားမား ေဒသမားဆငရာ စမခန႔ခြမႈႏငအတ ျမနမာႏငင ခရးသြား လပငနး မဟာစမကနးတြင ေဖာျပထားေသာ သတငးအခကအလကမား စေဆာငးမႈတးတကေစေရး လပေဆာငခကမားက ကငသးမညဆ ပါက ပြငလငးျမငသာမႈက တးတကလာေစမည။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

ပမတကေသာ လပေဆာငမႈအဆငမားျဖင ပြငလငးျမငသာမႈက တးတကေအာင ပြငလငးျမငသာမႈက တးတကေအာင လပေဆာငရမည။ ယငး အဆငမားမာ-

• ခရးသြားလာေရးလပငနးစမအပခပမႈတြင ပါ၀ငေသာ အစးရအဖြ႔အစညးမားအားလး၏ တာ၀နသတမတ အစးရအဖြ႔အစညးမားအားလး၏ တာ၀နသတမတ ခကမားတြင ပြငလငးျမငသာမႈ တးျမႇငေစေရးခကမားတြင ပြငလငးျမငသာမႈ တးျမႇငေစေရးႏင အကငပကမႈမားတကဖကေရးတ႔က ထညသြငးျခငး။

• ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး (လပငနး ၃(၃) (၁))တြင ေဖာျပထာသည သးသပမႈအတြက ၂၀၁၄-၁၅ တြင ဟတယဇန တညေထာငမႈအေျခအေနႏင စပလဥး၍ သတငးအခကအလက ရရေစရန တညဆႏင စစဥေဆာငရြကေနသည ဟတယဇနမားႏင စပလဥးသည အခကအလကမားက ပႏပ တညဆႏင စစဥေဆာငရြကေနသည ဟတယဇနမားႏင စပလဥးသည အခကအလကမားက ပႏပ ထတျပနရန။ (ေအာကပါ အၾကျပခက ၁(၄)က ၾကညပါ)။ထတျပနရန။ (ေအာကပါ အၾကျပခက ၁(၄)က ၾကညပါ)။

• အတငးအၾကပ သမးယေသာ ေျမယာ၊ အမ၊ ေကာကပသးႏ၊ အျခားေသာ ပငဆငပစၥညးမားႏင ယငးပစၥညး ေျမယာ၊ အမ၊ ေကာကပသးႏ၊ အျခားေသာ ပငဆငပစၥညးမားႏင ယငးပစၥညး မားအား သးစြျခငးႏငပတသက၍ နစနာေၾကးေပးေဆာငရာတြင မားအား သးစြျခငးႏငပတသက၍ နစနာေၾကးေပးေဆာငရာတြင ပြငလငးျမငသာမႈက တးတကေစျခငး။

• Open Government Guide on Public Contracting ႏငအည ျပစထားေသာ ပြငလငးျမငသာမႈရေသာ ပြငလငးျမငသာမႈရေသာ တငဒါေခၚယေရး လပငနးစဥတငဒါေခၚယေရး လပငနးစဥမတစဆင ကန႔သတနယေျမမားအပါအ၀င၊ ေျမယာမား ခြေ၀ခထားေပးမႈ၊ သ႔မဟတ ဟတယမားႏင ခရးသြားလပငနး အေဆာကအဥႏင႔ အသးအေဆာင ၀နေဆာငမႈမားအတြက လအပေသာအေထာကအပႏင႔ အထးအခြငအေရးအျဖစ ေစးႏႈနးေလာေပးမႈရရန။

• (ေရးေဟာငးသေတသန အမးသားျပတကႏင စာၾကညတကဥးစးဌာန (Department of Cultural Heri-tage) မ ေကာကခေသာ ၀ငေၾကးမား အပါအ၀င ခရးသြားဧညသညမားထမ ေကာကခရရေသာ ၀ငေငြ ခရးသြားဧညသညမားထမ ေကာကခရရေသာ ၀ငေငြ မားမား၊ ယငးေငြမားက မညသ႔အသးျပေၾကာငး၊ စပလဥးၿပး သတငးအခကအလကမားထတျပနေၾကညာ ထတျပနေၾကညာ ျခငး။ျခငး။

• ခရးသြားလပငနးငယမားအတြက ႐းရငးလြယကေသာ ခြငျပခကရယျခငးႏင လငစငေလာကထားျခငး ခြငျပခကရယျခငးႏင လငစငေလာကထားျခငး ဆငရာ လပငနးစဥမားဆငရာ လပငနးစဥမား။

• ေလေၾကာငးလျခေရးဆငရာ ေလေၾကာငးလျခေရးဆငရာ သတငးအခကအလကမား ထတျပနျခငး။

RECOMMENDATIONS

22

၇။ ရရငးႏင အသစေပၚေပါကလာေသာ ခရးသြားေဒသမားအတြက ဇနအလက စမကနးေရးဆြေရး မေဘာငမား ၇။ ရရငးႏင အသစေပၚေပါကလာေသာ ခရးသြားေဒသမားအတြက ဇနအလက စမကနးေရးဆြေရး မေဘာငမား ကငသးျခငးႏင သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစသည ေရရညစမကနး (SIA) မား လပေဆာငရန။ကငသးျခငးႏင သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစသည ေရရညစမကနး (SIA) မား လပေဆာငရန။

ကးကားအေထာကအထား -ကးကားအေထာကအထား - ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး အဓက အစအစဥ ၃(၁) – ခရးသြား ေဒသမား စမခန႔ခြျခငးအတြက ဆနးသစေသာ၊ ေပါငးစညးထားေသာ၊ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငေသာ နညးလမးမား ေရးဆြရန၊ အဓက ရညမနးခက ၃(၂) - ခရးသြားလပငနးႏင ဆကစပသည လမႈေရးႏငပတ၀နးကင အကာ အကြယမားက ခငမာေစရန၊ အဓက ရညမနးခက ၃(၃) ခရးသြားလပငနး ဥးတညရာမားတြင ဇနမား တးတက ေအာင ျပလပရန။

ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး ၃(၃)(၁)‘ ခရးသြားလပငနးေဒသဇနမား တးတကေအာငျပလပရန’ (Improving Zoning in Tourism Destinations) ဟဆရာတြင ဟတယဇနထေထာငရန လအပခကမားအား ျပနလညစစစသးသပရန အစအစဥမား ေရးဆြသြားမည။ ခရးသြားအမားအျပား လာေရာကလညပတေသာ ေနရာအားလးတြင ကငသးသြားမညဟ ေဖာျပထားသည။ ဇနအလက အစအစဥ ခမတျခငးအျပင မတညေသာ နယေျမမားအလက သငေလာမည လပငနးမားက စစစေဖာထတသြားမည။ စမကနးမားစြာ၏ စေပါငးသက ေရာကမႈကေျဖရငးရန သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစသည ေရရညစမကနး(SIA)က အသးျပသြား မည။ ယငးစမကနးမားမာ EIA ျပလပရေလာကသည အေျခခ အရြယအစားတစခအထ ႀကးမားမည မဟတေပ။

လကေတြ႔ အေကာငအထည ေဖာေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထည ေဖာေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

ဟတယဇနမား တညေဆာကေရး အေျခအေနအတြက ၂၀၁၄-၁၅ ခႏစ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးအား ၂၀၁၄-၁၅ ခႏစ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးအား ျပနလညေလလာသးသပမႈက ျပနလညေလလာသးသပမႈက အရနျမႇငတင ေဆာငရြကရမည (ျမနမာႏငင တာ၀နသ ခရးသြားလပငနးမ၀ါဒ အေပၚ အေျခတည၍ တးတကမႈမား၊ ေပၚေပါကလာေနေသာကစၥရပမားအား သးသပရမည။ သဘာ၀ႏင ယဥေကးမႈအေမြအႏစမားက အကာအကြယေပးရန၊ ေဒသခ ေနထငသမား၏ သာယာ၀ေျပာမႈက ေဆာငၾကဥး ေပးရနဟသည အမးသားအဆင ဥးတညခကမားႏင ဟတယဇန အစအစဥမားက သဟဇာတျဖစေစမည အစအစဥခမတေရး မေဘာငတစရပ ေရးဆြရမည။ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးတြင ပေဖာထားသည “ဇနအလက အစအစဥခမတေရး မေဘာင” ေရးဆြရာတြင လအပေသာ အခကအလကမား ရရေစရန သက ဆငသ အမားပါ၀ငေသာ ေဆြးေႏြးျခငး၊ အေျခအတင ေျပာဆျခငးမားျဖင ဤလပငနးစဥက စတငေဆာငရြက ရမည။

အသစျဖစထြနးလာေသာ၊ ကယျပန႔လာေသာ သ႔မဟတ အထအခကမခႏငေသာ ေနရာမားတြင ပမာဏႀကးမား ေသာ ခရးသြားလပငနးမား စတငေဆာငရြကျခငးအတြက သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစသည သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစသည ေရရညစမကနးေရရညစမကနး (SIA) (သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစသည ေရရည စမကနးဟလညး ေခၚဆၾကသည။) ေဆာငရြကရမည။ လပငနးမား စတငေဆာငရြကျခငး မျပမ အႏစ သာရ ျပည၀ေသာ ရပရြာအသကအ၀နးႏင ႏးေႏာဖလယမႈမား ျပလပရမည။ သကေရာကမႈမားအား ေလလာ ဆနးစစသည ေရရညစမကနး (SIA) ျပလပရာတြင ခရးသြားလာေရာကႏငမႈ အျမငဆးအဆငႏင ေဒသမ ေနရာေပးႏငေသာ အေျခခအေဆာကအဦ အေနအထားမားက ေလလာဆနးစစႏငရန လမႈေရးႏငပတ၀နးကင ဆငရာ `၀နအားထမးေဆာငစြမး´ (carrying capacity) က ေလလာဆနးစစျခငးပါ၀ငရမည။ သကေရာကမႈမား အား ေလလာဆနးစစသည ေရရညစမကနး (SIA) မားသည ျဖစထြနးလာေနသည ျမနမာႏငင ဥပေဒ မေဘာင အရ လအပေသာ စမကနးအဆင EIA မားက ဆကလက သတငးအခကအလကေပးႏငရမည။

သဘာ၀ႏင ယဥေကးမႈအေမြအႏစမား၊ ေဒသခ ေနထငသမား၏ သာယာ၀ေျပာမႈတ႔ ထခကေစမည ဆးကး သကေရာကမႈမားက ေရာငရားႏငရန ဤသးသပမႈ မၿပးမႏင SIA နညးလမးတစရပ လကခကငသးႏငျခငး မရေသးမ ဟတယဇနမား ဆကလကတညေထာငရန ဆးျဖတခကမားက ဆငးငထားသငသည။ဟတယဇနမား ဆကလကတညေထာငရန ဆးျဖတခကမားက ဆငးငထားသငသည။

RECOMMENDATIONS

23

၈။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးေဆာင႐ြကရာတြင နယေျမခရပ႐ြာမား ပါ၀ငေရး၊ ၎တ႔ႏင တငပင ၈။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးေဆာင႐ြကရာတြင နယေျမခရပ႐ြာမား ပါ၀ငေရး၊ ၎တ႔ႏင တငပင ေဆြးေႏြးေရးႏင ၎တ႔က ထညသြငးေရးက ဆကလက၍အားေပးရန။ေဆြးေႏြးေရးႏင ၎တ႔က ထညသြငးေရးက ဆကလက၍အားေပးရန။

ကးကားအေထာကအထားကးကားအေထာကအထား - ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး – အဓက ရညမနးခက ၃(၆) - ျမနမာ ႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကမႈခငမာေစရန၊ အဓကရညမနးခက ၄(၃) ခရးသြားလပငနးႏင သကဆငေသာ လပငနးစဥအဆငမား၊ တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနးမ၀ါဒႏင ျမနမာ ႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမ၀ါဒမား အားေကာငးေစရန။

ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရး (CIT) မ၀ါဒဆငရာ အစးရ၏ မ၀ါဒတြင ရပရြာအသကအ၀နးအတြငးရ ေဒသခမား အမားအျပားပါ၀ငေစရန ၄ငးတ႔၏ ေဒသအတြငးရ ခရးသြားလပငနးမား၏ ဖြ႕ၿဖးေရးႏင စမခန႔ခြမႈတြင ေကာငးစြာထနးခပႏငခြငက တျဖညးျဖညးခငး တးျမႇငရရေစျခငး´ဟ ဖြငဆထားသည။ ယငး၏ ရညမနးခကမားတြင အဖြ႕အစညးဆငရာ ပတ၀နးကငႏင အရပဘကအဖြ႕အစညးမား အားေကာငးေစေရး၊ ခရးသြားလပငနးရ ရပရြာႏငဆကစပသည လပငနးမားတြင စြမးေဆာငရည ျမႇငတငေပးေရး၊ ခရးသြားလပငနးတြင ရပရြာအစအစဥႏင စမခန႔ခြမႈမား အားေကာငးေစရန အကာအကြယမား၊ စနစမားႏင လပထးလပနညးမား သတမတထားရေရး၊ အေသးစားႏင ေဒသအဆငလပငနးမားမတဆင ေဒသခမား၏ စးပြားေရးၾကဆေဆာငရြကႏင မႈက အားေပးေရး၊ ရပရြာအဆငတြင အရညအေသြးမ ထတကနမားႏင ၀နေဆာငမႈမား အမးအမညစလငစြာ ထတလပႏငေရး၊ ခရးသြားလပငနးတြင ရပရြာအသငးအ၀နးမ ပါ၀ငျခငးေၾကာင ျဖစေပၚေသာ ေကာငးကးႏင ဆးကးသကေရာကမႈမားအား ေစာငၾကည စစေဆးျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။

ဤမ၀ါဒတြင လပေဆာငရနအခကမားက သတမတေဖာျပထားၿပး ယငးတ႔က အေကာငအထညေဖာရာတြင ျပည ေထာငစအစးရႏင ေဒသဆငရာ အစးရမား၏ အခနးက႑က သတမတထားသည။ ေဒသဆငရာ အစးရမားအေနျဖင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ အစအစဥခမတျခငး၊ ေျမယာအသးျပမႈ အစအစဥခမတျခငးႏင ေကးလကဖြ႕ၿဖးေရး လပငနး မားတြင ဥးေဆာငမႈအခနးမပါ၀ငရန သတမတထားသည။ ယငးတာ၀နတြင ေဒသခရပရြာမား၏ ပါ၀င ေဆာငရြကမႈကကညျခငးႏင စးပြားေရးလပငနးမားအား အမးသားအဆင မေဘာငႏငအည လငစငထတေပးျခငး ပါ၀ငသည။

ေဒသအတြငး အေသးစားႏင အလတစားလပငနးမားႏင အငယစားလပငနးမားအား သငတနးေပး ေလကင သငၾကားျခငးႏင ပပးမႈ ေပးျခငး တ႔ႏငစပလဥးသည လပေဆာငရနအခကမားက သတမတထားသကသ႔ အရည အေသြးမ ထတကနမားႏင ၀နေဆာငမႈမား ထတလပေရးႏင ေစးကြကရာေဖြေရး၊ ရပရြာမားသ႔ သြားေရာကမႈမား အတြက လကနာရမညကင၀တ စသညတ႔ကလညး ျပဌာနးေပးထားသည။ လပေဆာငရနအခကမားသည ေဒသခ မားအတြက အကာအကြယေပးေရးစသညႏင လ႕အခြငအေရး ေလးစားမႈတ႔ထက စးပြားေရး အကးအျမတရရေစေရး ဥးတညထားေသာလညး ဤလပေဆာငရန အခကမားသည ယငးအဓကမမား၏ တစစတတစပငးပငျဖစသည (စာမကႏာ မရငး ၁၄ -၁၆)။ CIT မ၀ါဒက အျပညအ၀ အေကာငအထညေဖာေရးအား အခငအမာ ေထာကခအၾက ျပသည။

သ႔ရာတြင SWIA သေတသနမတတမးႏင အျခားအစရငခစာမားအရ လကရတြင ျမနမာႏငငရ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖး တးတကေရးသည မဥးၿပငႏစေၾကာငးကသ႔ ရေနသည။ အခ႕ေဒသမားမာ CIT မ၀ါဒ ကငသးမႈေအာကတြင ကေရာကေနၿပး အခ႕ေဒသမားမာမ အစးရႏင စးပြားေရးလပငနးႀကးမား (မားေသာအားျဖင ေဒသ ျပငပမ) ခမတ ေသာ ဆးျဖတခကမားႏင ရငဆငေနရသည။ ဒတယလမးေၾကာငးတြင ရပရြာအသကအ၀နးႏင ႏးေႏာဖလယမႈ မရသကသ႔ ပဋပကၡျဖစပြားေစမည အလားအလာမား ဖနတးလကရသည။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

လပငနးမား စတငေဆာငရြကျခငး မျပမ အႏစသာရျပည၀ေသာ ရပရြာအသကအ၀နးႏင ႏးေႏာဖလယမႈမား ျပလပရမည။ ယငးသ႔ျပလပရာတြင ေဒသခ အသကအ၀နးမားအား ဆးျဖတရန အခြငအေရးေပးရမည။ ခရး

RECOMMENDATIONS

24

သြားလပငနး ထေထာငျခငးက မညမ ျမနျမနေဆာငရြကမညဆျခငးအား အစးရတစခတညးက မဆးျဖတဘ ေဒသခမားမာလညး ပါ၀ငဆးျဖတေစျခငးအားျဖင ခရးသြားလပငနးမားက ေဒသျပငပမသမားအတြက အဓက ထားရညရြယ၍ လကရပပနမႈမားက ေလာကေစရန။

တငးရငးသား လနညးစမားေနထငရာေဒသမားတြင ေဒသခမားအား ၄ငးတ႔၏ေဒသခ ဘာသာစကားျဖင ဆကသြယရမည။ ေဒသခ တငးရငသားေခါငးေဆာငမား၊ လအပပါက အစးရမဟတေသာ လကနကကငအဖြ႕ မားလညး ကယျပန႔စြာ ပါ၀ငပါေစ။ ယငးရပရြာမားတြင မလေနထငသ သ႔မဟတ ေျမယာႏင ဆကစပေန သမား ပါ၀ငပါက ယငးတ႔၏ ေျမ သ႔မဟတ ယဥေကးမႈအေမြအႏစက အသးျပမည ခရးသြားလပငနးမား ထေထာငျခငးအတြက လြတလပၿပး ႀကတငသတငးအခကအလကရရထားေသာ သေဘာတညခက (Free Prior Informed Consent) တစရပက ယငးတ႔အေနျဖင ေပးအပခြင သ႔မဟတ ျငငးပယခြငရရမည။ ယငးက UNDRIP ႏင IFC Performance Standard 7 တ႔ႏငအည ေဆာငရြကရမည။

၉။ တရားစရငေရးအတြငးႏင တရားစရငေရးျပငပမ ကစားမႈလပငနးစဥမားက အားေကာငးေစရန။၉။ တရားစရငေရးအတြငးႏင တရားစရငေရးျပငပမ ကစားမႈလပငနးစဥမားက အားေကာငးေစရန။

ျမနမာႏငင၏ တရားေရးစနစအား ျပျပငေျပာငးလမႈ ျပလပရာတြင ဘကစလႊမးျခမႈရရန လအပၿပး ထသ႔ ေဆာငရြက ရာတြင ႏစမားစြာ အခနယရမည။ ၾကားကာလႏင ေရရညကာလတစခတငေအာင လပငနး၏ သကေရာကမႈမားအား ခစားရသမားအတြက ကသမႈနညးလမးမာ ႐းတြငး ဥပေဒလပငနးစဥအျပင ကမၻာကလသမဂၢ၏ စပြားေရးလပငနးႏင လ႔အခြငအေရးမားဆငရာ အေျခခလမးၫႊနစညးမဥးမား (UN Guiding Principles on Business and Human Rights) ႏငအည အျခားထေရာကေသာနညလမးမား အဆငသငရရန အေရးႀကးသည။

ျမနမာႏငငတြင ဥပေဒအရ တရားစရငေရးဆငရာနညးလမးမဟတေသာ အစအမမားႏင တရားစရငေရး ျပငပ စနစမား ျဖစထြနးလာေနေသာလညး လကရတြင ၄ငးတ႔ထတြင မေကနပခကတငၾကားမႈမားျဖင ၀နပေနသကသ႔ ယငးတ႔၏ လပပငခြငမာလညး အကန႔အသတမားရေနျခငးေၾကာင ထေရာကမႈမာလညး အကန႔အသတရေနသည။ ယခငက ေဒသခမားအေနျဖင ခရးသြားလပငနး စမကနးမားက ကန႔ကြကဆႏၵေဖာထတမႈေၾကာင႔ တရားစြခခၾကရ ေသာ အျဖစအပကမား ရခဖးသည။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

ခရးသြားလပငနးမားေၾကာင သကေရာကမႈမား၊ ထခကမႈမားရသည ရပရြာမားႏင အလပသမားမားအတြက တရား႐းျပငပမ ထခကမႈမား၊ စးရမမႈမားက ေဖာထတေျပာဆေျဖရငးႏငေသာ စနစမားခငမာေအာင ျပလပရမည။တရား႐းျပငပမ ထခကမႈမား၊ စးရမမႈမားက ေဖာထတေျပာဆေျဖရငးႏငေသာ စနစမားခငမာေအာင ျပလပရမည။

Environmental and Social Management Plans (ESMP) အရ ကမၸဏ၏ စာခပပါ အခကမားအပါအ၀င စးပြားေရးလပငနးမားအေနျဖင လ႔အခြငအေရးက ေလးစားမႈ၊ အရပဘကအဖြ႕အစညးမ ထတျပနေသာ သတငးအခကအလကမားက အျပသေဘာ တန႔ျပနမႈတ႔အေပၚ အရပဘကအဖြ႕အစညးတ႔အေနျဖင ေစာင ၾကညစစေဆးႏငရနအတြက ၄ငးတ႔အား စြမးေဆာငရညျမႇငတငမႈမား ျပလပရမည။

ခရးသြားလပငနး စမကနးမားက ၿငမးခမးစြာကန႔ကြကသမားႏင လပငနးေၾကာငသကေရာကမႈခရေသာ ရပရြာ မားအား ရာဇ၀တမႈေျမာကေစျခငး၊ ၿခမးေျခာကျခငး မရေစရ။ ၿငမးခမးစြာ ကန႔ကြကမႈမားက ဖႏပရန အသးျပ လကရသည ၿငမးခမးစြာ စေ၀းလညလညေရး ဥပေဒႏင အျခားဥပေဒမားအား ျပျပငျခငးအားျဖင ယငးအခက က အထးတလည ေဆာငရြကရမည။ ထ႔အျပင တရားစြဆမႈတြင ပါ၀ငသမားအားလညး အငအားအသးျပမညဟ ၿခမးေျခာကျခငး၊ ေၾကာကလန႔ေအာငျပျခငးႏင အေႏာငအယကေပးျခငးတ႔ မရေစရန ေဆာငရြကရမည။

ခရးသြားလပငနးႏင ဆကစပသည ထခကနစနာမႈမား၊ စးရမပပနမႈမားေၾကာင ျဖစေပၚေသာအျငငးပြားမႈမားႏင စပလဥး၍ တရားစရငေရးဆငရာ အစအမမားႏင တရားစရငေရး ျပငပစနစမား၏ ရလာဒက အမားျပညသ တရားစရငေရးဆငရာ အစအမမားႏင တရားစရငေရး ျပငပစနစမား၏ ရလာဒက အမားျပညသ သရေအာင ထတျပနေပးရမည။သရေအာင ထတျပနေပးရမည။

RECOMMENDATIONS

25

ျပညတြငး-ျပညပ စးပြားေရးလပငနးမားသ႔ အၾကျပခကမားျပညတြငး-ျပညပ စးပြားေရးလပငနးမားသ႔ အၾကျပခကမား

၁။ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ မမားႏင အစးရအေနျဖင ယငးအစစဥပါ တာ၀နယမႈရေသာ ခရးသြား ၁။ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ မမားႏင အစးရအေနျဖင ယငးအစစဥပါ တာ၀နယမႈရေသာ ခရးသြား လပငနးႏငသကဆငသည က႑မားက အေကာငအထညေဖာရာတြင ပပးကညရန။လပငနးႏငသကဆငသည က႑မားက အေကာငအထညေဖာရာတြင ပပးကညရန။

၂၀၁၃ ခႏစ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ လမးညႊနမႈမားသည ၂၀၁၂ ခႏစ တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနး မ၀ါဒပါ ရညမနးခကမားက ထငဟပေဖာျပသည။ ယငးမမားတြင ခရးသြားလပငနးက ႏငင၏ ဥးစြားေပးက႑ တစရပအျဖစ ဖြ႕ၿဖးေအာငေဆာငရြကရန၊ ေဒသဆငရာလမႈေရးႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈက ကယျပန႔စြာ တးတက ေအာင ေဆာငရြကရန၊ ယဥေကးမႈကြျပားစလငျခငးႏင မရငးဓေလ ယဥေကးမႈမားက ထနးသမးရန၊ ျမနမာႏငင၏ ေစာငေရာကထားေသာေဒသမားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငက ထနးသမးၿပး တးတကေအာငေဆာငရြကရန၊ ထတ ကနမား၏ ၾကြယ၀မႈ၊ အမးအစားစလငမႈႏင အရညအေသြးတ႔ ၿပငဆငႏငစြမးရေစရန၊ ခရးသြားမား၏ ကနးမာေရး၊ ေဘးကငးေရးႏင လျခေရးစတခရေစရန၊ ခရသြားလပငနးမားက စမခန႔ခြရန အဖြ႕အစညးဆငရာ စြမးေဆာငရည ခငမာေစရန၊ ေကာငးစြာေလကငထားၿပး အကးခစားခြငေပးထားေသာ လပသားအငအားစတစရပ ထေထာငရနႏင ကင၀တႏင မညေသာ အေလအထမား ေလာနညးေစရနတ႔ ပါ၀ငသည။

အစအစဥတြင တာ၀နယမႈရေသာ ခရးသြားလပငနးႏင စပလဥးသည ရညမနးခကမားက တစႏငငလး အတငး အတာျဖင အေရးပါေသာ လပငနးအေနျဖင သတမတထားသည။ အထးသျဖင ယငးအခကမားမ ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ မဟာဗဟာ လပငနးအစအစဥ (၃)တြင ပါ၀ငေသာ ခရးသြားေဒသမား အစအစဥခမတေရးႏင စမ ခန႔ခြေရးအတြက အကာအကြယမားႏင လပထးလပနညးမား အားေကာငးေစေရး ျဖစသည။ ယငးလပငနးမားတြင ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးမား အဖြ႕ခပ (MTF)အတြကလညး သးသန႔အခနးက႑က ျပဌာနးထားသည။ သ႔ရာ တြင MTF ၏ အဖြ႕၀ငဟတသညျဖစေစ၊ မဟတသညျဖစေစ၊ ျမနမာျဖစေစ၊ ႏငငျခားျဖစေစ စးပြားေရးလပငနးအားလး သည ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး အေကာငအထည ေဖာရာတြင ပါ၀ငေဆာငရြကႏငသည။ ယငးသ႔ ပါ၀င ေဆာငရြကရာတြင ႏးေႏာဖလယမႈမားႏင အလပ႐ ေဆြးေႏြးပြမားတြင ပါ၀ငေဆာငရြကျခင အေလအထ ေကာငးမားက လကခကငသးျခငးႏင မေ၀ျခငး၊ ၄ငးတ႔၏ ဧညသညမား ကင၀တႏငမညသည အျပအမမား မျပ လပေစရန ဟန႔တားျခငးမား၊ ေဆာငရြကျခငးနညးလမးမားျဖင ပါ၀င ေဆာငရြကႏငသည။

၂။ ႏငငတကာ လမႈဘ၀ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လ႕အခြငအေရး စခနစညႊနးမားက ကငသးရနႏင စးပြားေရး ၂။ ႏငငတကာ လမႈဘ၀ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လ႕အခြငအေရး စခနစညႊနးမားက ကငသးရနႏင စးပြားေရး လပငနးမား၊ ယငး၏ ကနပစၥညးေပးသြငးသည႔ လပငနးမား ကြငးဆကအဆငဆငအေပၚ ထကသငေသာ လပငနးမား၊ ယငး၏ ကနပစၥညးေပးသြငးသည႔ လပငနးမား ကြငးဆကအဆငဆငအေပၚ ထကသငေသာ ဂ႐စကမႈ ထားရရန။ဂ႐စကမႈ ထားရရန။

ဤ SWIA တြင လမႈဘ၀ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လ႕အခြငအေရးကစၥမားႏင စပလဥး၍ ျမနမာႏငင၏ လကရ ျဖစထြနးေနေသာ ဥပေဒမေဘာင၏ လစဟာခကမားက မးေမာငးထး ျပထားသည။ အမးသားအဆင ဥပေဒမားက လကခ ကငသးၿပဟ ဆ႐မျဖငလညး ျမနမာႏငငတြင လပငနးေဆာငရြကေနေသာ ကမၸဏမား၏ တာ၀နယမႈရေသာ စးပြားေရးကင၀တ စခနစညႊနးမားက အျပညအ၀ ထငဟပေနမညဟ မယဆႏငေပ။ ထ႔အျပင ႏငငတကာ စခန စညႊနမား ကငသးျခငးသည အမးသားအဆင ဥပေဒမား မျပတမသားရေနစဥ အခနတြင ကမၸဏမားအား ေသခာ ေရရာမႈတစခ ေပးအပႏငမညအျပင ေဒသခႏင ႏငငတကာမ သကဆငသမားအား ယၾကညမႈေပးႏငမည ျဖစသည။ OECD တြင အေျခစကေသာ ကမၸဏမားအေနျဖင UN Guiding Principles on Business and Human Rights သ႔ ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားႏင ကကညသည OECD Guidelines on Multinational Enterprises က ကငသးရမည ျဖစသည။

RECOMMENDATIONS

26

ခရးသြားလပငနးတြင အေသးစားႏင အလတစား စးပြားေရးလပငနးမားႏင ပမေသးငယေသာ အေသးစားႏင အလတစား စးပြားေရးလပငနးမားသည ကမၸဏႀကးမားအတြက ပစၥညးသြငးသမားျဖစရာ ယငးတ႔က ႏငငတကာ လမႈဘ၀ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လ႕အခြငအေရး စခနစညႊနးမား ျပညမရန ပပးကညရမည။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာေဆာင႐ြကရန အတြက အဓက အခကမား:လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာေဆာင႐ြကရန အတြက အဓက အခကမား:

ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work ကသ႔ ႏငငတကာ လမႈဘ၀ သဘာ၀ ႏငငတကာ လမႈဘ၀ သဘာ၀ ပတ၀နးကငႏင လ႕အခြငအေရး စခနစညႊနးမားပတ၀နးကငႏင လ႕အခြငအေရး စခနစညႊနးမားႏင ခရးသြားလပငနးက႑ႏင ဆကစပသည လပထး လပနညးမား (ILO Convention 172 Working Conditions (Hotels and Restaurants (1991) ႏင ILO recommendationR179 Working Conditions (Hotels and Restaurants) Recommendation (1991),IFC Performance Standards ႏင Environmental, Health, and Safety Guidelines for Tourism and Hospi-tality Development က လကခကငသးပါ။

The Global Sustainable Tourism Criteria, UNWTO Private Sector Commitment to the Global Code of Ethics for Tourism ႏင Travelife Sustainability System Criteria ကသ႔ တညဆ ခရးသြားလပငနး တညဆ ခရးသြားလပငနး စခနစညႊနမားက လကခကငသးရမည။စခနစညႊနမားက လကခကငသးရမည။

ပစၥညးသြငးသမားႏင ၄ငးတ႔ႏင သကဆငေသာ လပငနးအဆငဆငတြင ႏငငတကာ စခနစညႊနမားက အေျခ ခေသာ အေလအထေကာငးမား ေဆာငရြကျခငးက ၾကပမတျခငးအားျဖင တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနး တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနး အေလအထမားက ျမႇငတငရမည။ အေလအထမားက ျမႇငတငရမည။ စပြားေရးလပငနးမားအေနျဖင သးသန႔စာခပပါ သတမတခကမား သ႔ မဟတ ပစၥညးသြငးသမား၏ ကင၀တမားက သတမတထားရရမည။ ယငးသ႔ေဆာငရြကရာတြင စးပြားေရး အကးတ ပးေပါငးပါ၀ငသမားအေနျဖင ကနစညႏင ၀နေဆာငမႈမားေပးသြငးရာတြင သငေလာသည ႏငင တကာအဆင၊ အမးသားအဆငႏင ကမၸဏအဆင စခနစညႊနမားက လကနာေလးစားေရးအတြက ေစာငၾကည စစေဆးျခငး၊ ပပးကညျခငးႏင ထကသငသည ဆေပးဒဏေပးစနစ နညးလမးမားက တြဖကအသးျပရမည။

တညဆ စမကနးမားသည သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားအား ကနဥးေလလာမႈျပျခငး သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားအား ကနဥးေလလာမႈျပျခငး (Ini-tial Environmental Evaluation-IEE) သ႔မဟတ Environmental Impact Assessment (EIA) လအပသည ဆသညက သတမတရန ျမနမာႏငင၏ (EIA) မေဘာငက ေလလာအေကာင အထညေဖာရမည။ျမနမာႏငင၏ (EIA) မေဘာငက ေလလာအေကာင အထညေဖာရမည။ စးပြားေရး လပငနးမားအေနျဖင အကယ၍ရပါက ေဒသအဆငတြင အေကာငအထညေဖာေန ေသာ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစသည ေရရညစမကနး (SIA) (အၾကျပခက ၃(၃)က ႐ႈပါ) က ကးကားႏငသည။ မညသညအေျခ အေနတြငမဆ လပငနး၏ အရြယအစားႏင လပေဆာငသည ပမာဏႏင ဆေလာသည သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈဘ၀မားအေပၚ သကေရာကမႈမားက စမခန႔ခြႏငေစမည အဖြ႕အစညးတြငး အစအစဥ တစရပ လမႈဘ၀မားအေပၚ သကေရာကမႈမားက စမခန႔ခြႏငေစမည အဖြ႕အစညးတြငး အစအစဥ တစရပ ထားရပါ။ ယငးအစအစဥတြင ျပနလညအသျပျခငး၊ အသးျပၿပးေရအား ျပနလညအသးျပႏငရန စမျပလပျခငးစနစမား (အစငအခ၊ အညစအေၾကးႏင ေရဆးမားအတြက) ပါ၀ငရမည။ အလားတပင ခရးသြားမားအား ေရအသျပမႈ ေလာခရန အၾကေပးျခငး၊ မးေရ စေဆာငးျခငးအတြက ရငးႏးျမႇပႏ ျခငးႏင ေရဆးမားအား ျပနလညအသးျပ ႏငရန ေဆာငရြကျခငး၊ ထေရာကေသာ စြမးအငျဖစေစေရးအတြက ကနကစရတႏငအမ အကးရၿပး ျပနလည ျဖညစြမးႏငေသာ စြမးအငမား အသးျပျခငးတ႔ ပါ၀ငရမည။

ေဒသခမား၊ အလပသမားမားႏင ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရးတြင ပါ၀ငေနေသာ ရပရြာအေျချပအဖြ႕အစညးမားကသ႔ သကေရာကမႈခရသမားႏင ေစာစးစြာ၊ အႏစသာရ ျပည၀ေသာ အဆကမျပတ ထေတြ႕ဆကဆျခငး၊ သကေရာကမႈခရသမားႏင ေစာစးစြာ၊ အႏစသာရ ျပည၀ေသာ အဆကမျပတ ထေတြ႕ဆကဆျခငး၊ ယငးတ႔ႏင ႏးေႏာေဆြးေႏြးျခငး၊ ယငးတ႔အား ပါ၀ငေဆာငရြကေစျခငးတ႔က ယငးတ႔ႏင ႏးေႏာေဆြးေႏြးျခငး၊ ယငးတ႔အား ပါ၀ငေဆာငရြကေစျခငးတ႔က ေဆာငရြကရမည။ သကဆငရာ ရပရြာတစခအတြက တရား၀ငကယစားျပသတ႔ ေျပာေရးဆခြငရသညက စစစေဖာထတရမည။

RECOMMENDATIONS

27

သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစရာတြင ေတြ႕ရခကမားက အမားျပညသထေသာလညးေကာငး၊ သက ေရာကမႈ ခသမားထ တက႐ကေသာလညးေကာငး အစရငခရမည။

သကဆငသမားႏင ထေတြ႕ဆကဆ ေဆာငရြကသကဆငသမားႏင ထေတြ႕ဆကဆ ေဆာငရြကသညအခါ လအခြငအေရးက အေျချပသည နညးလမး လအခြငအေရးက အေျချပသည နညးလမး (HRBA)(HRBA) က ကငသးရမည။ ယငးနညးလမးတြင ပါ၀ငေဆာငရြကျခငး၊ ခြျခားဆကဆမႈ မရျခငး၊ အခြငအေရး ရသတ႔အား အခြငအာဏာေပးျခငး၊ ပြငလငးျမငသာမႈရျခငးႏင တာ၀နခမႈရျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။

ကန႔ကြကသမားႏင လ႕အခြငအေရး ကာကြယသမားအား ဖႏပရာတြင ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးႏင ပတသကျခငးမ ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးႏင ပတသကျခငးမ ေရာငရားရမည။ေရာငရားရမည။ ၿငမးခမးစြာ စေ၀းလညလညခြငႏင လြတလပစြာ ထတေဖာေျပာဆခြငတ႔က ေထာကခအားေပး ရမည။

၃။ လ႔အခြငအေရးမားက ေလးစားလကနာမႈ ရေရးအတြက ဂ႐ျပႀကးပမးအားထတမႈမား ပမအားေကာငးလာေစရန။၃။ လ႔အခြငအေရးမားက ေလးစားလကနာမႈ ရေရးအတြက ဂ႐ျပႀကးပမးအားထတမႈမား ပမအားေကာငးလာေစရန။

ျမနမာႏငင၏ ပဋပကၡရေသာေဒသမားတြင ႐ႈပေထြးေသာ လပငနးပတ၀နးကင တစချဖစသည အေနအထားအရ လ႕အခြငအေရးကစၥအားလးက ထည႔သြငးစဥးစားလက စးပြားေရးလပငနးမားႏင အထးသျဖင ဟတယအပစမား အေနျဖင ေျမယာကသ႔ ကစၥမားတြင အထးဂရျပေဆာငရြကရန အၾကျပသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေျမယာ သမးယျခငးမားသည ပဋပကၡမား၊ ကန႔ကြကမႈမားႏင တရား႐းအမႈအခငးမားအျပင အလပသမား ကစၥရပမား အတြက ျပနာ၏ အေၾကာငးရငးချဖစခေသာေၾကာင ျဖစသည။ (ဤကစၥႏင စပလဥး၍ အေသးစတက အပငး ၄(၃)ႏင ၄(၄)တြင ႐ႈပါ)။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမား

ေျမယာေျမယာ

ေျမယာရယျခငး မျပမ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား အပါအ၀င သကဆငသမားႏင ထေတြ႕ဆကဆလက ေျမယာ အသးျပမႈ၊ ဓေလထးတမးအရ အသးျပမႈ၊ ယခငႏင ေျမယာ အသးျပမႈ၊ ဓေလထးတမးအရ အသးျပမႈ၊ ယခငႏင လကရလကရပငဆငမႈႏင အသးျပမႈတ႔က စစေဆးစစမး ပငဆငမႈႏင အသးျပမႈတ႔က စစေဆးစစမး ရမည။ရမည။

ေျမယာမမားအေပၚ ေျမယာရယမႈ၏ သကေရာကမႈက ထညသြငးစဥးစားရမည။ ယငးတ႔အေနျဖင႔ အျခားသ တ႔၏ လယေျမေပၚတြင အသကေမြး၀မးေကာငးမႈအတြက မခေနရျခငး ျဖစႏငသည။

တပမေတာ သ႔မဟတ ယခင စစအစးအရႏင ရငးႏးသည ကမၸဏမား (ႏငငျခားကမၸဏ၏ ျပညတြငးစးပြား ဘကမားလညး ျဖစႏငသည။) ရယထားသည ေျမယာမားႏင စပလဥး၍ အေသးစတ ဂ႐တစကေဆာငရြကရ မည။ ဂ႐စကေဆာငရြကရာတြင အစးရအေနျဖင ရပရြာမားႏင ႏးေႏာဖလယရာတြင ပကကြကမႈမား ရမရ (သ႔မဟတ ႏးေႏာဖလယမႈ လး၀ မရခသညပင ျဖစႏငသည။) အမားပငျပလပျခငးႏင နစနာေၾကးေပးေဆာငသညလပငနးစဥမားတြင (ဓေလထးတမးအရ ပငဆငသမား သ႔မဟတ ေျမယာအသးျပသမား အပါ၀င) ပက ကြကမႈမား ရ၊ မရတ႔က အမးသားဥပေဒႏင ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားႏင တကဆငစစစေဖာထတရမည။

ေျမယာပငဆငမႈႏင ပတသက၍ ကြာဟခကမားရခလင (လကရပငဆငမႈႏင ယခငဘးဘြားမားလကထက အစဥအဆက ပငဆငေသာ ေျမယာမား) ပငရငအစစအမနအား သရရန၊ ေျမယာပငဆငမႈႏင အသးျပမႈ၊ အေရးဆမႈမားႏင ပပနမႈမားက ေျဖရငးရနအတြက ေျမယာေကာမတမားႏင အစးရအာဏာပငမားထက ရပရြာအသကအ၀နးႏင ျဖစႏငသမ တက႐ကဆကဆေဆာငရြကရမည။

ပဋပကၡႏင လကရပဋပကၡ ျဖစပြားေနေသာေဒသမားတြင ရပရြာအသကအ၀နးတြင အၾကမးဖကမႈေၾကာင ရပရြာအသကအ၀နးတြင အၾကမးဖကမႈေၾကာင ေျပာငးေရႊ႕ရသမားေျပာငးေရႊ႕ရသမားႏင အဆကအစပ ရ၊ မရ ဂ႐ျပၾကပမတေဆာငရြကရမည။ ကမၸဏမားအေနျဖင ေဒသခမား ေျပာငးေရႊ႕ေနရခထားျခငးအား ပမအားျဖညေစေသာ သ႔မဟတ ေျပာငးေရႊ႕ရျခငးျဖစေစသည လပငနးမားက

RECOMMENDATIONS

28

မသမသာ ပပးမႈေပးျခငးေသာလညးေကာငး၊ ေနရာေျပာငးေရႊ႕ျခငးမ အကးအျမတ ရယျခငးတ႔က ေသာ လညးေကာငး ေရာငရားရမည။

ကမၸဏမားအေနျဖင လပငနးမညသ႔ ဆကလကေဆာငရြကမညက ဆးျဖတျခငး မျပမ ကယဆယေရးအဖြ႕ အစညးမား၊ အရပဖကအဖြ႕အစညးမားကသ႔ ေဒသအတြငးရ ကၽြမးကငသမားထမ အၾကျပခကမား ရယရ မည။

ေဒသခမား ေနထငရာ ေနရာမား၊ ေဒသခမား၏ အသကေမြး၀မးေကာငးအတြက အသးျပေသာ ေနရာမားမ ေဒသခမား ေနထငရာ ေနရာမား၊ ေဒသခမား၏ အသကေမြး၀မးေကာငးအတြက အသးျပေသာ ေနရာမားမ ေျပာငးေရႊ႕ခရျခငးေၾကာင ျဖစေပၚေသာ ဆး႐ႈးျခငးတ႔အတြက လ ေလာကေသာ ေလာေၾကးရရၿပးေျပာငးေရႊ႕ခရျခငးေၾကာင ျဖစေပၚေသာ ဆး႐ႈးျခငးတ႔အတြက လ ေလာကေသာ ေလာေၾကးရရၿပး ျဖစေစရမည။ ေျမယာပငဆငသမားႏင ေျမယာအေပၚ ယငးတ႔၏ အသကေမြး၀မးေကာငးအတြက မခေနရသမားထမေျမယာ ရယထားသည ကစၥရပမားတြင ယငးတ႔အေနျဖင အလားတ သ႔မဟတ ပမေကာငးမြနေသာ အသကေမြး၀မး ေကာငးရရေစရန ေျမယာအစားျပနေပးျခငးက အေကာငးဆးျဖစမည။ ေျပာငးေရႊ႕ေနရာခထားမႈမား ေပၚေပါက လာပါက ခရးသြားလပငနးမားအေနျဖင အစးရမ IFC Performance Standard 5 က ကငသးေစရန တကတြနး အားေပးရမညျဖစသကသ႔ ယငးတ႔ကယတငလညး လကနာကငသးရမည။

US State Department Reporting Requirements ႏငအည ျမနမာႏငငတြင အေမရကနေဒၚလာ ၅၀၀,၀၀၀ အထက ရငးႏးျမႇပႏမႈ အသစျပလပသည အေမရကနကမၸဏမားႏင လပဂၢလမားအေနျဖင ေျမယာက မညသ႔ ရယသည၊ အသးျပသည၊ မညသည ေလာေၾကးႏႈနးထားျဖင ေပးအပသညဆျခငးတ႔ႏင စပလဥး၍ ပြငလငး ျမငသာမႈရစြာ ေဆာငရြကရမည။ အေမရကန အေျခစကမဟတေသာ ကမၸဏမားအတြကလညး ယငးအစရငခ ေရးသတမတခကက အေလအထေကာငး တစရပအေနျဖင စထား အသးျပႏငသည။

အလပအကငအလပအကင

ခရးသြားလပငနးတြင ျဖစပြားတတသည အဓမၼေစခငးမႈအဓမၼေစခငးမႈႏင အျခား လပအားေခါငးပျဖတမႈမားအေပၚ လး၀ လး၀ လကမခေၾကာငးလကမခေၾကာငး အမားျပညသသေအာင သႏၷဌာနျပရမည။

တစဆငခ ကနထ႐ကမား၏ အလပသမားအေရး ေဆာငရြကခကက ေစာငၾကညစစေဆးရမည။ ယငးသ႔ စစေဆးရာတြင ေဆာကလပေရး ကနထ႐ကတာမား၊ ပ႔ေဆာငေရး ေဆာငရြကေပးသမား၊ ထနးသမးျပျပငေရး ၀နထမးမားကသ႔ ျပနာအႏရာယမား ျဖစတနေျခမားေသာ ကနပစၥညး၀နေဆာငမႈေပးေသာ လပငနးမား၊ တစဆငခ လပငနးမား၏ လပငနးခြငအေျခအေန၊ ကနးမာေရးႏင ေဘးကငးေရး၊ ကေလး အလပသမား အသး ျပမႈတ႔ႏင စပလဥး၍လညး ေစာငၾကညစစေဆးရမည။

အလပသမား အဖြ႕အစညးဥပေဒ (၂၀၁၁) ႏငအည အလပသမားမား၏ အဖြ႕အစညးမား လြတလပစြာ ထ ေထာငခြငႏင စေပါငး၍ လပငနးခြင အေျခအေန၊ လပခတ႔က ညႇႏႈငးခြငတ႔အေပၚ ေလးစားရမည။ ယငးဥပေဒ တြင အဖြ႕အစညးမား လြတလပစြာ ထေထာငျခငးခြငႏင အလပခန၊ နားေနခနမားက ေလးစားလကနာရန သတမတထားသည။

ေန႔စားအလပသမားမား၊ ယာယ/ရာသအလက လပသားမားႏင ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမား၊ မသားစစးပြားေရး လပငနးမားရ အလပသမားမားအတြက အလပအကငစာခပမားႏင လပခေပးေခမႈမားက တရား၀င ျပလပ ေဆာငရြကရမည။

ကနးမာေရးႏငေဘးကငးလျခေရး (H&S) သငတနးမာကနးမာေရးႏငေဘးကငးလျခေရး (H&S) သငတနးမား ပ႔ခရမည၊ အလပခြင ေဘးကငးလျခေရး ေဆာငရြက ေပးရမည။ ယငးသ႔ေဆာငရြကရာတြင အလပသမားမားအား (အထးသျဖင ေဆာကလပေရးႏင သယယပ႔ ေဆာငေရးက႑) တစဥးခငး အကာအကြယကရယာမား (PPE) ေပးအပရမည။ အထးသျဖင လပငနးခြင အတြက ေဒသတြငးမ ကနပစၥညးႏင ၀နေဆာငမႈမားေပးေသာ ကနထ႐ကလပငနးမားအတြကလညး (H&S) သငတနးမားႏင (PPE) မား စစဥေပးရမည။

RECOMMENDATIONS

29

ခရးသြားလပငနးတြင တာ၀နထမးေဆာငေနေသာ လျခေရး၀နထမးမားလျခေရး၀နထမးမားက ႏငငတကာ လ႕အခြငအေရး မမား က ထငဟပေသာ လျခေရးဆငရာသငတနးမား ေပးရမည။ လျခေရးဆငရာသငတနးမား ေပးရမည။ ယငးသ႔သငတနးေပးရာတြင လျခေရး ၀နထမးမား အေနျဖင ပဋပကၡမားက အငအားအသးမျပဘ ၿငမးခမးစြာ ေျဖရငႏငေစရန သငေလာသည လ႕အခြငအေရး အယအဆမားႏငအတ လကေတြ႕ၾကေတြ႕ရႏငေသာ အေျခအေနမားတြင မညသ႔ေျဖရငး ကငတြယရမညက ထညသြငးပ႔ခရမည။

အမးသားႏင အမ းသမး၊ လမး၊ ဘာသာႏငပတသက၍ ၀နထမးခန႔အပျခငး၊ သငတနးေပးျခငး၊ အလပတာ၀န သတမတခကမား၊ ခစားခြငမား (တညေသာအလပအတြက တညေသာ လပခ)၊ ရာထးတးျခငး၊ ေထာကပေငြ၊ ေခးေငြ၊ ပစၥညးႏင ၀နေဆာငမႈမား ခစားခြငမားေပးျခငးတ႔ႏင စပလဥး၍ ခြျခားဆကဆမႈ မရေသာ မ၀ါဒႏင ခြျခားဆကဆမႈ မရေသာ မ၀ါဒႏင အေလအထမားအေလအထမားက အေကာငအထညေဖာရမည။ မနေနဂာမားအေနျဖင ဘာသာ၊ လမးအလက ေဒသအလက အထခက မခႏငသည ကစၥမားက သရထားေစရမည။ ခြျခားဆကဆမႈ မရျခငးႏင စပလဥးၿပး ကမၸဏမ၀ါဒမား ရငးလငးစြာ ထားရရမညျဖစၿပး ယငးအခကမားက ခငမာစြာေဆာငရြကကာ တညေသာ အခြငအေရးမား ခမတကငသးေပးရမည။

အမးသမး ဧညလမးညႊနမားအတြက အစအစဥမား ျပလပေပးျခငးကသ႔ ကား၊ မကြျပားျခငးႏင စပလဥး ကား၊ မကြျပားျခငးႏင စပလဥး သည အလပသမား၏ ေဘးကငးလျခေရးသည အလပသမား၏ ေဘးကငးလျခေရးက ထညသြငးစဥးစားရမည။

အလပသမားမားအေနျဖင ၀နထမးေရးရာ မေကနပမႈမား၀နထမးေရးရာ မေကနပမႈမားက အမညမေဖာဘ တငၾကားႏငေစမညတငၾကားႏငေစမည စနစမား ထားရရမည။ ယငးစနစမားတြင လငပငးဆငရာ ေႏာငယကမႈလငပငးဆငရာ ေႏာငယကမႈက တငးၾကားရန သးသန႔စနစမား ထညသြငး ထားရမည။

၄။ ကေလးမားႏင မသနစြမးသမားအပါအ၀င ထရလြယေသာ အပစမား၏ အခြငအေရးမားက ေလးစားရန။၄။ ကေလးမားႏင မသနစြမးသမားအပါအ၀င ထရလြယေသာ အပစမား၏ အခြငအေရးမားက ေလးစားရန။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

မသနစြမးသမား ပါ၀ငခြငေရးေစေရးႏင စပလဥးသည မမဘာသာ သးသပမႈက အြနလငးမ အဂၤလပဘာသာျဖင လညးေကာငး သ႔မဟတ CSR-D guide/questionnaire က ျမနမာစးပြားေရးက႑ တာ၀နယမႈရေရး အေထာက အကျပဌာန(MCRB)တြင ျမနမာ/အဂၤလပဘာသာျဖငလညးေကာငး ရယ၍ ေဆာငရြကႏငသည။

Children’s Rights and Business Principles က အေကာငအထညေဖာရန သႏၷဌာနတစရပ ခမတမညဟ ထညသြငးစဥးစားရမည။

ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာ အသးခ၊ အျမတထတျခငးမ အကာအကြယေပးရနအတြက သႏၷဌာန ခမတရမည။ ထသ႔ အကာအကြယေပးေရးအတြက The Code of Conduct တြင ပါ၀ငေဆာငရြကသငသည။ ခရသြားမားအေနျဖင ကေလးသငယ အခြငအေရးမား ခးေဖာကေနသညက ေတြ႕ရပါက (ဥပမာအားျဖင ကေလးသငယမားအား ကေလးသငယမားအား လငပငးဆငရာ အသးခ၊ အျမတထတျခငး) စးပြြားေရး လပငနးမားအေနျဖင ယငးေတြ႕ရခကမားက သကဆငရာ အာဏာပငအဖြ႕အစညး၊ ႏငငရတပဖြ႕ သ႔မဟတ ျမနမာႏငငရတပဖြ႕ သ႔မဟတ ကေလးသငယ အကအညေပးေရး ဖနးနပါတက တငၾကားရမည (ဥပမာအားျဖင ေဒသဆငရာ အေရးေပၚ နပါတတစခက အသးျပလက)။

ကေလးလပသား အသးျပမႈက ကန႔သတကေလးလပသား အသးျပမႈက ကန႔သတသည စာပဒတစခက စးပြားေရးလပငနးမားႏင ၄ငးတ႔မတစဆင ကနပစၥညး ၀နေဆာငမႈေပးသငသမားႏငဆငေသာ ကင၀တဆငရာ ဥပေဒမား ထညသြငးရမည။ ယငးသ႔ ဆျခငးအားျဖင လပငနးမားအေနျဖင အသက (၁၈) ႏစေအာကရသမားက အလပမခန႔ရဟ ဆလျခငးမဟတဘ ႏငငတကာ အလပသမား စခနစညႊနးမားႏငအည ေဆာငရြကရန ဆလျခငးျဖစသည။

RECOMMENDATIONS

30

ကေလးလပသားအျဖစ ေဆာငရြကေနေသာ ကေလးသငယမားက ယငးတ႔၏ ပညာဆကလကသငယႏငေရးပညာဆကလကသငယႏငေရး အကအညေပးရန အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင လကတြလပေဆာငရမည။အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင လကတြလပေဆာငရမည။

ခရးသြားဧညသညမားမ ကေလး ဧညလမးညႊနမား အသးျပျခငး၊ ကေလးသငယမားထမ အမတတရပစၥညးမား ၀ယယျခငး၊ ေတာငးရမးသည ကေလးသငယမားအား ေငြေၾကးေပးျခငးတ႔က မျပလပရန တကတြနးအၾကျပ ရမည။ ကေလးသငယမားထမ အမတတရ ပစၥညးမား၀ယယျခငး၊ ေတာငးရမးသည ကေလးသငယမားအား ေငြေၾကးေပးျခငးအားျဖင ၄ငးတ႔၏ ေကာငးပညာသငၾကားေရး၊ ေကာငးပမနတကေရာကမႈတ႔က ထခကေစ ေၾကာငး ခရးသြားမားအား ရငးျပရမည။

`မဘမေဂဟာမားသ႔ သြားေရာကေသာ ခရးသြားလပငနး´`မဘမေဂဟာမားသ႔ သြားေရာကေသာ ခရးသြားလပငနး´22 တြင ပါ၀ငေဆာငရြကျခငး သ႔မဟတ ယငးက အားေပးအားေျမာကျပျခငး မျပရ။

ခရးသြားလပငနး ေဆာငရြကသမ ခရးသြားမားအေနျဖင ေကာငး၊ မဘမေဂဟာ သ႔မဟတ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးတစခတြင အခနအသးျပႏငမည `ေစတနာ၀နထမး ခရးသြားလပငနး (voluntourism)´`ေစတနာ၀နထမး ခရးသြားလပငနး (voluntourism)´3 ခရး စဥမား/အစအစဥမား ကမးလမးလာပါက ကေလးသငယမားအပါအ၀င အကးခစားရမညသမားအေပၚ ဆးကးသက ေရာကမႈမျဖစေစရန တငးၾကပေသာ စညးမဥးမားက ကငသးရမည။ ယငးစညးမဥးမားသည International Voluntourism Guidelines for Commercial Tour Operators အေပၚ အေျခခရမညျဖစၿပး လပအားေပးမားက လကခမည အဖြ႕အစညး၏ ေနာကေၾကာငးရာဇ၀ငက စစေဆးျခငး၊ လပအားေပးမား၏ ေနာကေၾကာငးရာဇ၀ငက မျဖစမေန စစေဆးျခငး၊ လပအားေပးမား အနညးဆးေနထငမည အခနကာလႏင လပအားေပးမားမ အဖြ႕အစညးအတြက လပေဆာငေပးႏငမည အရညအခငးတ႔ ပါ၀ငသည။

၅။ ခရးသြားလပငနးရ ေဒသတြငးရ လ႔အဖြ႕အစညးမားအား ခရးသြားလပငနး၌ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငေစရနႏင ၅။ ခရးသြားလပငနးရ ေဒသတြငးရ လ႔အဖြ႕အစညးမားအား ခရးသြားလပငနး၌ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငေစရနႏင ယဥေကးမႈဆငရာ အခြငအေရးမားက ေလးစားမႈရရန။ယဥေကးမႈဆငရာ အခြငအေရးမားက ေလးစားမႈရရန။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာေဆာင႐ြကရန အတြက အဓက အခကမား:လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာေဆာင႐ြကရန အတြက အဓက အခကမား:

အစးရ၏အစးရ၏ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမ၀ါဒျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးမ၀ါဒ (CIT) (CIT) က အျပည က အျပည အ၀ အေကာငအထညေဖာေရးက အ၀ အေကာငအထညေဖာေရးက အားေပးရန၊ တကၾကြစြာ ကညရန။

ခရးသြားစမကနးမားႏင စပလဥး၍ ဆးျဖတခကခမတျခငး၊ အစအစဥခမတျခငး၊ ေဆာငရြကျခငးတ႔တြင ေဒသခ ရပရြာအသကအ၀နးမား ပါ၀ငပါေစေဒသခ ရပရြာအသကအ၀နးမား ပါ၀ငပါေစ (အထးသျဖင တငးရငးသား လနညးစေဒသမားႏင ထရလြယေသာ အပစမား၊ ခနလပခထားရေသာ အပစမားအပါအ၀င)။

ေဒသခ ရပရြာမား၏ သေဘာတညမႈႏင ေထာကခမႈတ႔ျဖငေဒသခ ရပရြာမား၏ သေဘာတညမႈႏင ေထာကခမႈတ႔ျဖင ခရးသြားလပငနးမားအား ပစေရးဆြရမည။ ယငးသ႔ ေဆာငရြကရာတြင ယဥေကးမႈဘ၀ႏင ကယပငလြတလပခြင အခြငအေရးမားကယပငလြတလပခြင အခြငအေရးမားက ထငဟပသည ပစျဖင ေဆာင ရြကရမည။ ခရးသြားမားအတြက ယဥေကးမႈအရ သငေလာေသာ အျပအမမားႏင စပလဥး၍ ခရးသြားမားအား အၾကျပခကမား ေပးရမည။

ခရးသြားမား ေရာငရန၊ ေဆာငရနမား (Do's and Don'ts for Tourist) လကကမးစာအပငယမားက ၀နထမး မားႏင ခရးသြားဧညသညမားအၾကား ျဖန႔ေ၀ျခငးျဖန႔ေ၀ျခငးျဖင ယဥေကးမႈအရ သငေလာေသာ အျပအမမားက သရ လာေစေရး၊ ယဥေကးမႈ အေလအထမားက ေလးစားလာေစေရး ေဆာငရြကရမည။

၀နထမးခန႔ထားရာတြင ေဒသခ ၀နထမးေလာငးမားက ဥးစားေပးရမည၀နထမးခန႔ထားရာတြင ေဒသခ ၀နထမးေလာငးမားက ဥးစားေပးရမည၊ ရပရြာအတြငး သကေမြးပညာသငတနး မားက ပပးေပးရန တစဥးခငးေသာလညးေကာငး၊ အာလးပးေပါငး၍ ေသာလညးေကာငး ေဆာငရြကရမည။

၁။ မဘမေဂဟာ ခရးသြားလပငနးႏင စပလဥး၍ အပငး ၄(၅)က ၾကညပါ။ ‘Groups at Risk’ – Children ၂။ ယငး

RECOMMENDATIONS

31

လယသမားမားႏင အေသးစား အလတစား စးပြားေရး လပငနးမားမ ရငးျမစမားက အမားဆး ရယသးစြရမည။ ရငးျမစမားက အမားဆး ရယသးစြရမည။ `ေဒသထြက´ထြကကနမား အသးျပေသာ ဟငးလာမားက စားေသာကဆင ဟတယမား၏ ဟငးလာစာရငး မားတြင ေဖာျပျမႇငတငေပးရမည။ ကညရာတြင ေခးေငြေပးျခငး၊ နညးပညာေပးျခငးႏင ထတကနအရညအေသြး၊ စတခရမႈႏင အေရအတြက တးတကေစေရးအတြက နညးေပးလမးျပျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။

လမႈဘ၀မားအတြက ရငးႏးျမႇပႏမႈ စမကနးမားသည ရပရြာလအပခကက အေျချပရပရြာလအပခကက အေျချပရမည။ ရပရြာႏင တငပငၿပး ပါ၀ငေဆာငရြကခြငေပးရမည။

ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမားယဥေကးမႈ အေမြအႏစမားႏင စပလဥး၍ စမကနးလပငနးမားေၾကာင ယဥေကးမႈအေမြအႏစမား မထခကေစ ေရးႏင ယဥေကးမႈအေမြအႏစ ထနးသမးေရးအတြက ရညမနးထားသည IFC Performance Standard 8 ၏ လမးညႊနမႈအတငး ေဆာငရြကရမည။ ထေတြ႕ကငတြယ၍ ရေသာ၊ မရေသာ အေမြအႏစမားအပါအ၀င ယဥ ေကးမႈ အေမြအႏစမားက သးစြရာတြင အကးအျမတက ေဒသခမားႏင အညအမ မေ၀ေရးက တးတကေအာင ေဆာငရြကရမည။

၆။ တငၾကားမႈမားနင မေကနပမႈမားက လငျမနထေရာကစြာ ေျဖရငးႏငမည စနစမားက ထားရရနႏင ပပးေပးရန။၆။ တငၾကားမႈမားနင မေကနပမႈမားက လငျမနထေရာကစြာ ေျဖရငးႏငမည စနစမားက ထားရရနႏင ပပးေပးရန။

ကမၸဏတစခအေနျဖင ၄ငးတ႔ေၾကာငျဖစေပၚေသာ သကေရာကမႈမားမကာကြယရနႏင ေျဖရငးရန အထေရာကဆး နညးတစခမာ လပငနးေၾကာင ဆးကးၾကရႏငေသာ တစဥးခငး သ႔မဟတ ရပရြာအေနျဖင တက႐က လကလမးမ သည လပငနးခြငအဆင ထခကနစနာမႈမား၊ စးရမပပနမႈမားက ေဖာထတေျပာဆ ေျဖရငးေပးႏငေသာစနစမားျဖင ေဆာငရြကရနျဖစသည။ ယငးက ကမၸဏတစခခငး သ႔မဟတ အမား ပးေပါငးစမႏငသည။ ယငးကသ႔စနစသည ကစၥရပမားက ေစာစးစြာ သတေပးႏငၿပး ေစာစးစြာႏင ထေရာကစြာ ေျဖရငးႏငေစသည။ အကယ၍ လစလ႐ႈခ သ႔မဟတ မသရခပါက ပမႀကးမားေသာ မေကနပမႈမား ျဖစပြားေစမညျဖစသည။ ဤSWIA အေနျဖင မေကနပမႈမား က တရား႐းျဖငျဖစေစ၊ တရား႐းျပငပနညးလမးျဖငျဖစေစ ထေရာကစြာ ေျဖရငးႏငမည ျမနမာႏငငရ ေနရာအနညး ငယ၌သာ ေတြ႕ရရသည။ သ႔ျဖစရာ ကမၸဏက အေျချပသည အျခားေသာေျဖရငးနညးလမးမားက ပမ အေရးႀကးေပ သည။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

ကမၸဏအတြငးႏင ျပငပမေရာကရလာေသာ ထခကနစနာမႈမား၊ စးရမပပနမႈမားက ေဖာထတေျပာဆ ေျဖရငး ေပးႏငေသာစနစမားက ရပရြာ၊ အလပသမားမားႏင လကတြ၍ ေရးဆြ ျပငဆငရမည။ ယငးစနစမားအေနျဖင UN Guiding Principles4 ပါ လပငနးအဆင မေကနပမႈ ေျဖရငးေရးစနစတစရပ၏ စႏႈနးမားႏငအည စးရမပပနမႈမား၊ နစနာမႈမားက ကငတြယေျဖရငးေပးႏငရမည။

ျမနမာႏငင၏ အေျခအေနႏငအည ထခကနစနာမႈမား၊ စးရမပပနမႈမားက ေဖာထတေျပာဆ ေျဖရငးေပးႏငေသာ ထခကနစနာမႈမား၊ စးရမပပနမႈမားက ေဖာထတေျပာဆ ေျဖရငးေပးႏငေသာ စနစ စနစ ေရးဆြၿပးေနာကေရးဆြၿပးေနာက ထကသငသည ပစျဖင ေၾကညာအသေပးရမည။ေၾကညာအသေပးရမည။ သ႔မသာ သကေရာကမႈ ခရဖြယရသည အခြငအေရး ခစားရသမားအေနျဖင ၄ငးတ႔၏ တညရမႈႏင လပငနးလညပတမႈက သရမညျဖစသည။ အသးျပ ဖြယရသမားႏင ႏးေႏာဖလယ၍ မညသညနညး လမးက အလပျဖစမညက ေလလာဆနးစစရမည။ လပစစမး၊ မဘငးဖနး ပ႕ႏ႔မႈ၊ အေရးေပၚ ဖနးလငးႏင အးေမးလမား မရသည ေ၀းလေခါငးပါး ေဒသမားအတြက ယငးနညး လမးမားက လေလာကမႈ ရ၊ မရက ေလလာဆနးစစရမည။

၃။ The UN Guiding Principles for Business and Human Rights, မ၀ါဒ ၃၁ တြင ထေရာကေသာ လပငနးအဆင မေကနပမႈ ေျဖရငးေရးစႏႈနးမားက ေဖာျပထားသည။ ယငးတ႔သည တရား၀ငလကခမႈ၊ လကလမးမ၊ အသးျပႏငမႈ ႀကတငခန႔မနးႏငမႈ၊ တရားမတမႈ၊ သာတညမမႈ၊ ပြငလငးျမငသာမႈ၊ အခြငအေရးမားႏင ကကညမႈရျခငး၊ စဥဆကမျပတ ေလလာသငယမႈအတြက အရငးအျမစတစခ၊ ခတဆကေဆာငရြကမႈႏင အျပနအလန ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈအေပၚ အေျချပသငပါသည။

RECOMMENDATIONS

32

၇။ ပတ၀နးကင၊ လမႈဘ၀ႏင လ႕အခြငအေရးဆငရာ ျပနာ၊ ကစၥရပမားက စေပါငးေျဖရငးရန။၇။ ပတ၀နးကင၊ လမႈဘ၀ႏင လ႕အခြငအေရးဆငရာ ျပနာ၊ ကစၥရပမားက စေပါငးေျဖရငးရန။

ခရးသြားလပငနးမားအေနျဖင ယငးတ႔၏ လပငနးတစခခငးႏင စပလဥး၍ လ႔အခြင႔အေရးကစၥမားအေပၚ အေလး ဂ႐ျပၾကပမတေဆာငရြကသကသ႔ အခ႕ကစၥမားက စေပါငးေျဖရငးပါက ပမေကာငးမြနသည။ အထးသျဖင စေပါငး သကေရာကမားအား ေျဖရငးရာတြင စေပါငးလပေဆာငသငသည။ ထ႔အျပင ျပနာ၊ ကစၥရပမားက ေဒသ အဆငႏင/သ႔မဟတ ႏငငေတာအဆင စေပါငးေျဖ ရငးျခငး၊ အျခားႏႈငးယဥစရာ နငငမားတြင ႏငတကာ စခန စညႊနးမား ကငသးရာမ ရရသည အေတြ႕အၾကမားက မေ၀ျခငးတ႔သည အခြငအေရး တနးတလပကငႏငျခငးႏင `ငခးမတစေကာငေၾကာင တစေလလးပပ´ရသည အျဖစမးက ေလာကေစမညအျပင အစးရအတြက လပအား စကရျခငး ေလာနညးေစၿပး ကမၸဏတစခခငးစအတြကလညး ပမထေရာကစြာ ေဆာငရြကႏငလမမည။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမား

ခရးသြားနယေျမတစခခငးစအတြက ခရးသြားလပငနး၏ သကေရာကမႈမားအား အစးရ၏ သကေရာကမႈမား အား ေလလာဆနးစစသည ေရရညစမကနး (SIA) ေဆာငရြကရန တကတြနးအားေပးရမည။ မေအာငျမငပါက အျခား အဓက ခရးသြားလပငနးမားႏင လကတြလက စေပါငးသကေရာကမႈက တငးတာရနႏင `ႏးေႏာ ဖလယမႈ မားလြနးျခငးအတြက အခနႏင႔ စတပါ၀ငစားမႈမရျခငး´က ေလာနညးေစရန ပးတြသကေရာကမႈ ေလလာဆနးစစျခငးတစရပက ေစခငးေဆာငရြကရမည။ ပတ၀နးကင သကေရာကမႈ ေလလာဆနးစစခကမား၊ ေလလာဆနးစစခကမား၊ စမခန႔ခြမႈ အစအစဥမားႏင အေကာငးဆး လပနညးလပဟနမားက မေ၀ရမည။စမခန႔ခြမႈ အစအစဥမားႏင အေကာငးဆး လပနညးလပဟနမားက မေ၀ရမည။

တနးတယဥၿပငႏငခြင၊ ပမျမငမားေသာ စႏႈနးသတမတခကမားႏငအည လပကငေဆာငရြကႏငရန က႑ အတြငးရ အျခားေသာ လပငနးမားအားလညး တညဆဥပေဒမားႏင စပလဥး၍ အသပညာျမႇငတငရမည။ ဥပမာ ျမနမာႏငင အထညခပလပငနးရငမားအသငးသည ယငးတ႔၏ က႑အတြက လမးညႊနငယတစရပ ျပစထားရာ ယငးလမးညႊနအား ခရးသြားလပငနးႏင ကကညေအာင ျပငဆငအသးျပႏငသည။

ေရဆး၊ အညစအေၾကး စမခန႔ခြမႈႏင စမခန႔ခြမႈ အစအစဥမားက လကခအေကာငအထညေဖာေရးကသ႔ ကစၥ မားတြင ေဒသဆငရာ အစးရအဖြ႕အစညးမားႏင လကတြ၍ေဒသဆငရာ အစးရအဖြ႕အစညးမားႏင လကတြ၍ စညး႐းေဆာငရြကရမည။

ခရးသြားေဒသမားတြင အမႈကပးမားထားရေပးျခငး၊ ျပနလညသမးဆညးေပးျခငး၊ အမႈကေကာကျခငး သ႔မ ဟတ ေဒသခမားႏင ပးတြေရးဆြထားသည ရပရြာရငးႏးျမႇပႏမႈအတြက ပးေပါငးရနပေငြတစရပ ထေထာငျခငး စသညတ႔ကသ႔ စေပါငးသကေရာကမႈမားက ေျဖရငးရန ဆႏၵအေလာက လပေဆာငႏငေစမည လပငနးမားစေပါငးသကေရာကမႈမားက ေျဖရငးရန ဆႏၵအေလာက လပေဆာငႏငေစမည လပငနးမားက အျခား ေဒသခစးပြားေရးလပငနးမားႏင ပးေပါငးလပေဆာငရမည။

ခရးသြားလပငနးႏင သကဆငသမားပါ၀ငေသာ လပငနးမားက စတငေဆာငရြကရမည သ႔မဟတ ၄ငးတ႔တြင သကဆငသမားပါ၀ငေသာ လပငနးမားက စတငေဆာငရြကရမည သ႔မဟတ ၄ငးတ႔တြင ပါ၀ငေဆာငရြကရမည။ပါ၀ငေဆာငရြကရမည။ ယငးလပငနးမားသည ခရးသြားလပငနး၏ ဆးကးသကေရာကမႈမားက ေျဖရငးေပးၿပး၊ ယငးလပငနးမားတြင အရပဘကအဖြ႕ အစညးမား၊ အစးရအာဏာပငမား၊ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပႏင ခရးသြာလပငနးမား ပါ၀ငရမည (ေအာကပါ အၾကျပခက ၈ က ႐ႈပါ)။

၈။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပႏင ၄ငး၏အဖြ႕၀ငအဖြ႕အစညးမားအတြငး အပခပပစနစ ပမခငမာလာေစရန။၈။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပႏင ၄ငး၏အဖြ႕၀ငအဖြ႕အစညးမားအတြငး အပခပပစနစ ပမခငမာလာေစရန။

ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာႏငငကနသညမားႏင စကမႈလကမႈလပငနးရငမားအသငးခပ (UMFCCI) သည အစးရ မ အဖြ႕၀ငမားေရြးခယေပးေသာ အဖြ႕အစညးတစရပအျဖစမ ေျပာငးလေရးလပငနးမားက စတငေဆာငရြကေန သည။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပ၏ အဖြ႕၀ငအားလးမဟတေသာလညး အခ႕သည ယငးတ႔၏ အပခပမႈ ပစတြင ဥက႒ (ယငးသည ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပ၏ အမႈေဆာငအဖြ႕၀င ျဖစ လာမည)က ေရြး ေကာကတငေျမႇာကသညပစသ႔ ေျပာငးလေနၿပျဖစသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပ ဥက႒မာ လကရအခနတြင အစးရမ ေရြးခယသျဖစေနဆ ျဖစသည။

RECOMMENDATIONS

33

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပဥက႒ အပါအ၀င ျမနမာႏငငခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပ၏ အဖြ႕၀င အဖြ႕အစညးမားအၾကား ေရြးေကာကတငေျမႇာကေသာ ေခါငးေဆာငမႈပစက အျပညအ၀ စတငကငသးရမည။ သ႔မာသာ ခရးသြားလပငနးက႑ရ စးပြားေရးလပငနးအသငးအဖြ႕တစခ အေနျဖင တာ၀နခမႈ အားေကာငးေစၿပး ခရးသြားလပငနးက႑ရ လပေဆာငသအားလး၏ အကးစးပြားက ကယစားျပႏငေစမညျဖစသည။

ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပက အစးရမ သးျခားလြတလပစြာ ေဆာငရြကသည ပဂၢလကက႑ အဖြ႕ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးအဖြ႕ခပက အစးရမ သးျခားလြတလပစြာ ေဆာငရြကသည ပဂၢလကက႑ အဖြ႕ အစညးတစရပအစညးတစရပ ျဖစေစရမည။

RECOMMENDATIONS

34

လပငနးပငး ရငးလပငနးပငး ရငးႏးျမႇပႏသမားအတြက အၾကျပခကမႏးျမႇပႏသမားအတြက အၾကျပခကမားား

၁။ ျမနမာႏငင၏ ခရးသြားလပငနးက႑တြင ပါ၀ငေဆာငရြကေနသည ကမၸဏမား၏ ေနာကခအေၾကာငးအခက ၁။ ျမနမာႏငင၏ ခရးသြားလပငနးက႑တြင ပါ၀ငေဆာငရြကေနသည ကမၸဏမား၏ ေနာကခအေၾကာငးအခက အလကမား အေလးဂ႐ျပ တးျမငေဆာငရြကရန။အလကမား အေလးဂ႐ျပ တးျမငေဆာငရြကရန။

ယငးအခကတြင ျမနမာႏငငရ လ႔အခြငအေရးႏငဆငေသာ အခကအခ၊ စနေခၚမႈမားအေပၚ ကမၸဏမား၏ ျမနမာႏငငရ လ႔အခြငအေရးႏငဆငေသာ အခကအခ၊ စနေခၚမႈမားအေပၚ ကမၸဏမား၏ မ၀ါဒမား၊ စနစမား၊ အစရငချခငးမားႏင လ႔အခြငအေရးဆငရာ ကစၥရပမားက အေလးဂ႐ျပ စမးစစျခငး၊ မ၀ါဒမား၊ စနစမား၊ အစရငချခငးမားႏင လ႔အခြငအေရးဆငရာ ကစၥရပမားက အေလးဂ႐ျပ စမးစစျခငး၊ တးျမႇငေဆာငရြကျခငးတးျမႇငေဆာငရြကျခငး ပါ၀ငသည။

၂။ ျမနမာႏငင၏ ခရးသြားလပငနးက႑တြင ပါ၀ငေဆာငရြကေနသည ရငးႏးျမႇပႏမႈအား လကခေသာကမၸဏမား ၂။ ျမနမာႏငင၏ ခရးသြားလပငနးက႑တြင ပါ၀ငေဆာငရြကေနသည ရငးႏးျမႇပႏမႈအား လကခေသာကမၸဏမား အေနျဖင ျမနမာႏငငရ ၄ငးတ႔၏ လပငနးမားႏင စပလဥး၍ တာ၀နသေသာ စးပြားေရးကင၀တဆငရာ အေနျဖင ျမနမာႏငငရ ၄ငးတ႔၏ လပငနးမားႏင စပလဥး၍ တာ၀နသေသာ စးပြားေရးကင၀တဆငရာ ႏငငတကာ စႏႈနးမားက ျပညမေကာလြနၾကေစရန ယငးကမၸဏမားႏင ထေတြ႕ဆကဆ ေဆာငရြကရန။ႏငငတကာ စႏႈနးမားက ျပညမေကာလြနၾကေစရန ယငးကမၸဏမားႏင ထေတြ႕ဆကဆ ေဆာငရြကရန။

ယငးအခကတြင ကမၸဏမားႏင တက႐ကထေတြ႕ဆကဆေဆာငရြကျခငး သ႔မဟတ အစရယယာရငဆငရာ ကမၸဏမားႏင တက႐ကထေတြ႕ဆကဆေဆာငရြကျခငး သ႔မဟတ အစရယယာရငဆငရာ လပငနးမားတြင ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးတ႔ လပငနးမားတြင ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။

၃။ ျမနမာႏငင၏ ခရးသြားလပငနးက႑တြင လပငနးေဆာငရြကေနသည ကမၸဏမားအား ႏငငအတြငး ရငးႏး ၃။ ျမနမာႏငင၏ ခရးသြားလပငနးက႑တြင လပငနးေဆာငရြကေနသည ကမၸဏမားအား ႏငငအတြငး ရငးႏး ျမႇပႏမႈႏင လပငနးေဆာငရြကမႈမားႏင စပလဥးသည အႏရာယကေရာကႏငေျခမားႏင သကေရာကမႈမားက ျမႇပႏမႈႏင လပငနးေဆာငရြကမႈမားႏင စပလဥးသည အႏရာယကေရာကႏငေျခမားႏင သကေရာကမႈမားက ယငးတ႔အေနျဖင မညသ႔ ကငတြယစမလကရသညဆျခငးက ခငခငမာမာ အစရငခစာမားေရးရန တြနးအား ယငးတ႔အေနျဖင မညသ႔ ကငတြယစမလကရသညဆျခငးက ခငခငမာမာ အစရငခစာမားေရးရန တြနးအား ေပးရန။ေပးရန။

ယငးသ႔ ထတေဖာတငျပျခငးျပရာတြင အေမရကနျပညေထာငစအစးရ၏ Reporting Requirements on Re-အေမရကနျပညေထာငစအစးရ၏ Reporting Requirements on Re-sponsible Investment in Burma (ျမနမာႏငငတြင တာ၀နရစြာ ရငးႏးျမပႏမႈဆငရာ အစရငခေရး သတမတ sponsible Investment in Burma (ျမနမာႏငငတြင တာ၀နရစြာ ရငးႏးျမပႏမႈဆငရာ အစရငခေရး သတမတ ခကမား)ခကမား)က မေဘာငအျဖစ အသးျပႏငသည။

RECOMMENDATIONS

35

ခရးသြားမားအတြက အၾကျပခကမားခရးသြားမားအတြက အၾကျပခကမား

၁။ ျမနမာယဥေကးမႈႏင ဓေလထးတမးမား၊ ပတ၀နးကင၊ အမးသမးမားႏင ကေလးမား၏ အခြငအေရးမားက ၁။ ျမနမာယဥေကးမႈႏင ဓေလထးတမးမား၊ ပတ၀နးကင၊ အမးသမးမားႏင ကေလးမား၏ အခြငအေရးမားက ေလးစားရန။ေလးစားရန။

ခရးသြားမားအေနျဖင ယငးတ႔ အလညအပတ သြားေရာကသည ႏငငမား၊ ရပရြာေဒသမားအေပၚ ေကာငးကး သကေရာကမႈမား ဖနတးႏငသကသ႔ ယဥေကးမႈအရ မညသညက ဆေလာသည၊ မညသညက ဆေလာျခငး မရဆသညက မသရပါက ႏငငတစႏငင သ႔မဟတ ရပရြာအသကအ၀နးတစခအေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈမား ျဖစေပၚေစႏငသည။ ဟတယႏင ခရးသြားလာေရး၀နႀကးဌာန၊ Hanns Seidel Foundation ႏင Tourism Transpar-ency တ႔မ ျပစေသာ Do’s and Don’ts for Tourists (ခရးသြားမားအတြက ေဆာငရန၊ ေရာငရနအခကမား) စာအပငယက အသးျပ၍ အသပညာေပးမႈမား ေဆာငရြကလကရသည။ လကရအခနအထ ျမနမာႏငငအတြငး ယငးစာအပငယေပါငး ၄၀,၀၀၀ ျဖန႔ေ၀ၿပး ျဖစသည။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမား

Do’s and Don’ts for Tourists (ခရးသြားမားအတြက ေဆာငရန၊ ေရာငရနအခကမား) က လကနာရမည။ သငေလာစြာ ၀တစားဆငယငရမည၊ ဘာသာေရး အေလအထမားႏင ဓေလထးဓမးမားက ေလးစားရမည။ ေဒသခရပရြာမား၏ (အထးသျဖင ကေလးမား၏) ကယပငလြတလပခြငက ေလးစားရမည။ ေရက ေခၽြတာရမည။ အမႈကပစျခငး စညးကမးမ ျပစျခငး မျပရ။ ကေလးသငယလငမႈဆကဆေရး ခရးသြားလပငနးႏင တရားမ၀င ေလာငးကစားလပငနးတ႔ကသ႔ တရားမ၀င လပငနးမားတြင ပါ၀ငပတသကျခငး သ႔မဟတ ပပးကညျခငး မျပရ။

ကန႔သတတားျမစထားေသာ အဖးတနအႏပညာ လကမႈပစၥညးမား သ႔မဟတ အပင/တရစၧာနမားႏင ကာကြယ ေစာငေရာကထားေသာ နယေျမမားမ ကာကြယေစာငေရာကထားေသာ မးစတမားက သယေဆာငျခငးမျပရ။

၂။ ျမနမာႏငငတြင တာ၀နသ ခရးသြားလပငနးျဖစထြနးေပၚေပါကေစေရး ပပးကညရန၂။ ျမနမာႏငငတြင တာ၀နသ ခရးသြားလပငနးျဖစထြနးေပၚေပါကေစေရး ပပးကညရန

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

လငစငရ ခရးသြားလပငနးမား၊ ဧညလမးညႊနမား၊ အေရာငးဆငမားမ ပစၥညးမား၊ ၀နေဆာငမႈမားကသာ ၀ယယသးစြရန။

မဘမေဂဟာမားသ႔ သြားေရာကျခငး မျပရ (အၾကျပခက ၅ (၂) ဂဂ)က ၾကညပါ)။ ေတာငးရမးသည ကေလးသငယမားက ေငြေၾကးေပးကမးျခငး မျပရ သ႔မဟတ ကေလး ဧညလမးညႊနမား သ႔မဟတ အရြယမေရာကေသးေသာ လကေဆာငပစၥညး ေရာငးခသမားထမ ၀ယယျခငးက ေရာငၾကဥရမည။

ေစတနာ၀နထမး ခရးသြားလပငနး (‘voluntourism’) ေဆာငရြကမညဆပါက အကးခစားရသမားအတြကေရာ သငအတြကပါ အႏစသာရ ျပည၀ေသာ အေတြ႕အၾကတစရပ ျဖစေစရန အစဥအလာရေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင ခတဆက ေဆာငရြကပါ။

သဘာဝပတဝနးကငအေျချပ ခရးသြားလပငနးေနရာမား၊ လမႈအဖြ႕အစညးအေျချပ ခရးသြားလပငနးမားႏင ရပရြာအေျချပ ခရးသြားလပငနးမားက အားေပးပါ။

တာ၀နအရ ေဆာငရြကေပးရမည ၀နေဆာငမႈမားအတြက အခေၾကးေငြေတာငးယျခငးမား သ႔မဟတ ကေလး အလပသမား အသးျပျခငးမားကသ႔ အႏရာယျဖစေစႏငသည အေလအထမား ေတြ႕ရပါက အာဏာပငမား၊ ခရးသြားလပငနး၊ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမား သ႔မဟတ အြနလငးမ (ဥပမာ ျမနမာ ခရးသြားလပငနး ေစာငၾကညေရး၊ Myanmar Tourism Watch)တ႔သ႔ တငၾကားရမည။

RECOMMENDATIONS

36

(မဒယာႏင အလပသမားသမဂၢမားအပါအ၀င) (မဒယာႏင အလပသမားသမဂၢမားအပါအ၀င) အရပဘကအဖြ႕အစညးမားသ႔ အႀကျပခကမား အရပဘကအဖြ႕အစညးမားသ႔ အႀကျပခကမား

၁။ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ အလပသမားမား၊ ရပရြာ အသကအ၀နးမားႏင စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငး ၁။ အရပဘကအဖြ႕အစညးမား၊ အလပသမားမား၊ ရပရြာ အသကအ၀နးမားႏင စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငး လပငနးမား လပေဆာငျခငးလပငနးမား လပေဆာငျခငး

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

ေဒသခမားအေနျဖင ခရးသြားလပငနးႏင ဆကစပေသာ ဆးျဖတခကခမတသည လပငနးစဥႏင စမကနး ေစာငၾကညစစေဆးေရးတြင ပါ၀ငေဆာငရြကႏငေစရန ေဆာငရြကေပးျခငးအားျဖင ခရးသြားလပငနးဖြ႕ၿဖးတး တကမႈေၾကာင သကေရာကမႈ ခရဖြယရသည ေဒသခမားအား ပပးမႈေပးရမည။ေဒသခမားအား ပပးမႈေပးရမည။

ဟတယဇနမား တညေထာငမည ေနရာမားတြင လယသမားမားအားဟတယဇနမား တညေထာငမည ေနရာမားတြင လယသမားမားအား ယငးတ႔ ေျမယာက မတပတငႏငေစရန၊ ယငးတ႔၏ ေျမယာ အခြငအေရးမားက ကာကြယႏငေစရန၊ သငေလာေသာ ေလာေၾကးရရေစရန အလ႔ငာ လကရ ေျမယာဥပေဒမားအေၾကာငး အသပညာေပးရမည။

ခရးသြားလပငနးက႑ရ အလပသမားမားအား အလပသမားအခြငအေရးမား၊ ႏငငအဆငဥပေဒမားႏင စပ အလပသမားမားအား အလပသမားအခြငအေရးမား၊ ႏငငအဆငဥပေဒမားႏင စပ လဥး၍ အသပညာေပးရမည။လဥး၍ အသပညာေပးရမည။

ေဒသခရပရြာမားအား သဘာ၀ပတ၀နးကင ကာကြယေစာငေရာကေရးသဘာ၀ပတ၀နးကင ကာကြယေစာငေရာကေရး၊ အမႈကစြန႔ပစျခငးႏင အျခား ဆကစပ ကစၥမားက အသပညာေပးရမည။

၂။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးမားႏင အသေပး ထတေဖာျပသျခငး လပငနးစဥမားႏင စပလဥးသည႔ ၂။ ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးေရး စမကနးမားႏင အသေပး ထတေဖာျပသျခငး လပငနးစဥမားႏင စပလဥးသည႔ သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစခက (EIA)ဆငရာ တငပငေဆြးေႏြးမႈမား သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစခက (EIA)ဆငရာ တငပငေဆြးေႏြးမႈမား တြင တကၾကြစြာ ပါ၀ငေဆာငရြကရန။တြင တကၾကြစြာ ပါ၀ငေဆာငရြကရန။

၃။ အနမဆး အသကအရြယဆငရာ သေဘာတညခက (အမတ - ၁၃၈)ႏင ခရးသြားလပငနးႏင ဆကစပသည ၃။ အနမဆး အသကအရြယဆငရာ သေဘာတညခက (အမတ - ၁၃၈)ႏင ခရးသြားလပငနးႏင ဆကစပသည အျခား ILO ကြနဗငးရငးမားကသ႔ ILO ၏ အဓက အလပသမား ကြနဗငးရငးမားတြင ပါ၀ငလကမတထးေရး အျခား ILO ကြနဗငးရငးမားကသ႔ ILO ၏ အဓက အလပသမား ကြနဗငးရငးမားတြင ပါ၀ငလကမတထးေရး တကတြနးႏႈးေဆာရန။တကတြနးႏႈးေဆာရန။

၄။ ျမနမာႏငငရ ခရးသြားလပငနးမားအေနျဖင သငေလာေသာ ခရးသြားလပငနး စခနစညႊနးမားအား လကခ ၄။ ျမနမာႏငငရ ခရးသြားလပငနးမားအေနျဖင သငေလာေသာ ခရးသြားလပငနး စခနစညႊနးမားအား လကခ ကငသးလာေစေရးအတြက တက႐က သ႔မဟတ မဒယာမတစဆင တကတြနးႏႈးေဆာရန။ကငသးလာေစေရးအတြက တက႐က သ႔မဟတ မဒယာမတစဆင တကတြနးႏႈးေဆာရန။

ယငးစခနစညႊနမားတြင Global Sustainable Tourism Criteria၊ Travelife Sustainability System၊ the UN-WTO Global Code of Ethics for Tourism ႏင The Code တ႔ ပါ၀ငသည။

၅။ (မဒယာအတြက) ခရးသြားလပငနး၏ ဆးကးသကေရာကမႈမားက အစရငခတငျပရနႏင ယငးသကေရာကမႈ ၅။ (မဒယာအတြက) ခရးသြားလပငနး၏ ဆးကးသကေရာကမႈမားက အစရငခတငျပရနႏင ယငးသကေရာကမႈ မားက ေလာခႏငေစေရးအတြက အမသားဥပေဒႏင ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားႏငအည ေဆာငရြကႏငေစ မားက ေလာခႏငေစေရးအတြက အမသားဥပေဒႏင ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားႏငအည ေဆာငရြကႏငေစ မည နညးလမးမားက မးေမာငးထး တငျပရန။မည နညးလမးမားက မးေမာငးထး တငျပရန။

RECOMMENDATIONS

37

ဖြ႕ၿဖးမႈ မတဖကမားႏင ၄ငးတ႔၏ မခငအစးရမားအတြက ဖြ႕ၿဖးမႈ မတဖကမားႏင ၄ငးတ႔၏ မခငအစးရမားအတြက အၾကျပခကမားအၾကျပခကမား

ခရးသြားလပငနးသည ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး မတဖကအဖြ႕အစညးမား မၾကာခဏ လစလ႐ႈမၾကေသာ က႑တစရပ ျဖစသည။ သ႔ရာတြင ယငးက႑သည ဆငးရမြေတမႈ ေလာခေရးအတြက အလားအလာေကာငးတစရပ ျဖစသကသ႔ အမး သမး အေရအတြက အမားအျပားက အလပကငေပးထားကာ အရငးအႏးျမႇပႏမႈ အနညးငယသာ လအပသည လပငနးျဖစသည။ စးပြားေရး ဖြ႕ၿဖးမႈ၏ ရငးျမစတစရပအျဖစ ယငး၏ တညတခငျမမႈသည ေရရညတညတသည ပတ၀နးကငႏင လမႈေရးဆငရာ အေလအထမား၊ အမားပါ၀ငခြငရေသာ ဆးျဖတခကခမတမႈႏင ေဒသဆငရာ အပခပမႈက ခငမာအားေကာငးေအာင ျပလပထားျခငးတ႔အေပၚတြင မတညသည။ သ႔အတြက ျမနမာႏငငရ ကစၥ ရပမားက ေျဖရငးသည ကယျပန႔ေသာ အစအစဥမားတြင ယငးက ထညသြငးသငသည။

၁။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ အစအစဥ (၃)၊ ျမနမာႏငင တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနး ၁။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ အစအစဥ (၃)၊ ျမနမာႏငင တာ၀နသေသာ ခရးသြားလပငနး မ၀မ၀ါဒႏင ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရးါဒႏင ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနးတြင လမႈအဖြ႕အစညးမား ပါဝငေဆာငရြကေရး မ၀ါဒတ႔ အေကာငအထည မ၀ါဒတ႔ အေကာငအထည ေဖာႏငရန အလ႔ငာ အစးရအား အကအညေပးရန။ေဖာႏငရန အလ႔ငာ အစးရအား အကအညေပးရန။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓက အခကမား

သကဆငရာ ဥပေဒမားႏင မ၀ါဒမား ျပျပငေျပာငးလေရးႏင ဆကစပလက အျခားနညးပညာ အကအညေပးေရး အျခားနညးပညာ အကအညေပးေရး အစအစဥအစအစဥမားတြင ခရးသြားက႑က ထညသြငးစဥးစားမႈ ခရးသြားက႑က ထညသြငးစဥးစားမႈ ရေစရန။

ေဒသဆငရာ အစးရ အရာရမားက သငတနးပ႔ခသည အစအစဥမားျဖင ခရးသြားလပငနးႏင စပလဥးသည လကရႏင အနာဂတ သကေရာကမႈမားအတြက ျပညနယမားႏင တငးေဒသႀကးမား၏ စြမးေဆာငရည ျပညနယမားႏင တငးေဒသႀကးမား၏ စြမးေဆာငရည ျမႇငတငမႈျမႇငတငမႈက ပပးကညရန၊ ယငးသ႔ကညရာတြင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ သကေရာကမႈမား၊ ေျမယာရယ အသးျပမႈႏင ေကာငးမြနေသာ ျပနလညေနရာခထားေရး အေလအထမားအား စမခန႔ခြမႈအေပၚ သးသန႔ အဓကထား ေဆာငရြကရန ျဖစသည။

ျမနမာႏငင၏ အဓက ခရးသြားေဒသမားအတြက ဇနအလက အစအစဥခမတေရး မေဘာင၊ ခရးသြားမား ဇနအလက အစအစဥခမတေရး မေဘာင၊ ခရးသြားမား လညပတရာေနရာမားႏင႔ ဆငသညစမခန႔ခြမႈ (Destination Management) လညပတရာေနရာမားႏင႔ ဆငသညစမခန႔ခြမႈ (Destination Management) အစအစဥမား ေရးဆြေရး၊ ခရးသြားမား လညပတရာေနရာမားႏင႔ဆငသည စမခန႔ခြမႈ အဖြ႕အစညး (DMO)စမခန႔ခြမႈ အဖြ႕အစညး (DMO)မား ဖြ႕စညးထေထာငေရး တ႔အတြက ပပးကညရန၊ ယငးသ႔ ပပးကညရာတြင လမႈဘ၀ႏင /သ႔မဟတ သဘာ၀ပတ၀နးကင ႐ႈေထာငမ အႏရာယ ကေရာကႏငေျခမားသည ေဒသမားအတြက သးသန႔ အဓကထားလပေဆာငရန ျဖစပါသည။

တာ၀နယမႈရေသာ ခရးသြားလပငနးဆငရာ သေတသနဌာနတစရပ ထေထာငရာတြင အားေပးကညရန၊ ယငး သေတသနဌာနသည ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနးႏင ျမနမာႏငင တာ၀နသေသာ ခရးသြား လပငနးမ၀ါဒတ႔ အေကာငအထညေဖာရာတြင သေတသနျပ၊ ေစာငၾကည၊ ဆကလကေလလာႏငမညျဖစသည။

RECOMMENDATIONS

38

၂။ သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ လမႈဘ၀ႏင လ႕အခြငအေရး မ၀ါဒ၊ ဥပေဒမေဘာငမား ခငမာအားေကာငးလာေစေရး ၂။ သဘာ၀ပတ၀နးကင၊ လမႈဘ၀ႏင လ႕အခြငအေရး မ၀ါဒ၊ ဥပေဒမေဘာငမား ခငမာအားေကာငးလာေစေရး အက အညေပးရန။အက အညေပးရန။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမား

ESIA မားအတြက ထေရာကေသာ မေဘာငတစရပ စတငထားရႏငေရးအတြက အစးရအား အကအညေပးရနESIA မားအတြက ထေရာကေသာ မေဘာငတစရပ စတငထားရႏငေရးအတြက အစးရအား အကအညေပးရနႏင MOECAF အား နညးပညာအကအညႏင စဥဆကမျပတ နညးေပးလမးျပမႈမား ေပးရန၊ MOECAF သည ဟတယမားႏင ေလဆပမားကသ႔ ခရးသြားလပငနးက႑ႏင ဆကစပေနသည စမကနးမားအတြက EIA မား က ထနးသမးၾကပမတလကရသည အဖြ႕အစညးျဖစသည။

EIA ဆငရာ ကးကားရန သတမတခကမားႏင ယငးက႑အတြငး ရငးႏးျမႇပႏသမားအား ထတေပးသည ခြငျပမန႔မားတြင (ဥပမာအားျဖင IFC Performance Standards ႏင WBG Environmental, Health and Safety Guidelines) ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားအား ကးကားေဖာျပခကမားပါ၀ငေရး အစးရအား တကတြနး ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားအား ကးကားေဖာျပခကမားပါ၀ငေရး အစးရအား တကတြနး အားေပးရန။အားေပးရန။

အစးရ၏ အလပသမားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ကာကြယေစာငေရာကမႈဆငရာ စစေဆးေရး စြမးေဆာငရညက အစးရ၏ အလပသမားႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ကာကြယေစာငေရာကမႈဆငရာ စစေဆးေရး စြမးေဆာငရညက ခငမာအားေကာငးလာေစေရးခငမာအားေကာငးလာေစေရး ILO မ တစဆင အစးရအား ပပးကညရန။

ခရသြားလပငနးမားႏင အရပဘက အဖြ႕အစညးမား ထေရာကစြာ ခတဆကေဆာငရြကႏငရန စြမးေဆာငရည စြမးေဆာငရည ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဖြ႕ၿဖးတးတကေရး၊ ESIA မား အေကာငအထညေဖာျခငး အပါအ၀င ခရးသြားလပငနးဆငရာ လပေဆာင ခကမားႏင စပလဥး၍ ေရးသားအစရငခေနၾကသည မဒယာမားအားလညး စြမးေဆာငရည ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး တ႔အတြက အစအစဥမားအား ပပးကညရနႏင ခရးသြားလပငနးႏင ပတသက၍ သကေရာကမႈခရသည ေဒသခရပရြာမား၏ နစနာခကမား ျပနလညကစားႏငေရး ပပးကညရန။

ေျမယာဥပေဒမား ျပျပငေျပာငးလေရးေျမယာဥပေဒမား ျပျပငေျပာငးလေရးအတြက အစးရအား အကအညေပးရန။

၃။ ျမနမာႏငငတြင ႏငငတကာ ကမၸဏမားအေနျဖင လ႕အခြငအေရးက ေလးစားရန စးပြားေရးလပငနးမား၏ ၃။ ျမနမာႏငငတြင ႏငငတကာ ကမၸဏမားအေနျဖင လ႕အခြငအေရးက ေလးစားရန စးပြားေရးလပငနးမား၏ တာ၀နယမႈ၊ တာ၀နသမႈက အေကာငအထညေဖာရာတြင ပပးကညရန။တာ၀နယမႈ၊ တာ၀နသမႈက အေကာငအထညေဖာရာတြင ပပးကညရန။

လကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမားလကေတြ႔ အေကာငအထညေဖာ ေဆာင႐ြကရနအတြက အဓကအခကမား

ျပညပႏငငမားအေနျဖင ျမနမာႏငငတြင လာေရာကရငးႏးျမႇပႏေသာ ၄ငးတ႔ႏငငမားမ ကမၸဏမားအေပၚ ျမနမာႏငငတြင လာေရာကရငးႏးျမႇပႏေသာ ၄ငးတ႔ႏငငမားမ ကမၸဏမားအေပၚ ေမာမနးထားခကမားက ႀကတငျပငဆင ေဖာျပရမည။ ေမာမနးထားခကမားက ႀကတငျပငဆင ေဖာျပရမည။ ဤအခကတြင ယငးတ႔အေနျဖင UN Guiding Princi-ples on Business and Human Rights (သငေလာပါက OECD Guidelines on Multinational Enterprises) က ေဖာထတေျဖဆခကမား၊ သတမတခကမားအပါအ၀င ကငသးပါမညဆသညအေၾကာငး ရငးလငးစြာ ေဖာျပထားရမည။ ယငးတ႔အေနျဖင ကမၸဏမားက လပငနးအဆငတြငျဖစေသာ ထခကနစနာမႈမား၊ စးရမ ပပနမႈမားက ေဖာထတေျပာဆ ေျဖရငးေပးႏငေသာစနစျဖင နစနာခကမား ျပနလညကစားေပးေရး တကတြနး ရမည။ ေနာကဆးအေနျဖင ျမနမာႏငင၏ ဥပေဒမားသည ျမငမားေသာ စခနစညႊနး သတမတထားျခငး မရရာ ယငးတ႔သည ကမၸဏမားက IFC Performance Standards ႏင World Bank Group Environmental, Health and Safety Guidelines က ကငသးရန တကတြနးရမည။

US Reporting Requirements on Responsible Investment in BurmaUS Reporting Requirements on Responsible Investment in Burma တြင ပစျပေဖာျပထားေသာ အစရငခေရး လအပခကမားက လကခကငသးေရး ထညသြငးစဥးစားရမည။

၄။ ေကာငစစ၀နမတစဆင အၾကေပးျခငးနညးလမး အပါအ၀ငအားျဖင ခရးသြားလပငနး၏ ဆးကးသကေရာကမႈ ၄။ ေကာငစစ၀နမတစဆင အၾကေပးျခငးနညးလမး အပါအ၀ငအားျဖင ခရးသြားလပငနး၏ ဆးကးသကေရာကမႈ မားက မညသ႔ ေရာငရားႏငမညဆျခငးႏင စပလဥး၍ ခရးသြားမား အသေပးရန။မားက မညသ႔ ေရာငရားႏငမညဆျခငးႏင စပလဥး၍ ခရးသြားမား အသေပးရန။

RECOMMENDATIONS

39

ျမနမာႏျမနမာႏငင လ႔အခြငအေရး ေကာမရငအတြက ငင လ႔အခြငအေရး ေကာမရငအတြက အၾကျပခကမား အၾကျပခကမား

ျမနမာႏငင လ႔အခြငအေရး ေကာမရင (MNHRC) အေနျဖင လ႕အခြငအေရးႏငစပလဥးသည တငၾကားမႈမားက စစမးစစေဆးရနႏင တန႔ျပနရန အခြငအာဏာရသကသ႔ စးပြားေရးလပငနးမားေၾကာင လ႔အခြငအေရး ဆးကးမား ႏငငသားမားအေပၚ ကေရာကျခငးမ `ကာကြယရန တာ၀န´က မညသ႔ ထမးရြကမညဆျခငးႏင စပလဥး၍ အစးရ အား အၾကေပးႏငသည။

၁။ ခရးသြားလပငနးႏင သကဆငသည လပေဆာငရနအခကမား ပါ၀ငသည စးပြားေရးလပငနးႏင လအခြင ၁။ ခရးသြားလပငနးႏင သကဆငသည လပေဆာငရနအခကမား ပါ၀ငသည စးပြားေရးလပငနးႏင လအခြင အေရးဆငရာ အမးသားအဆင လပငနးအစအစဥ (NAP)က အေကာငအထညေဖာေရး အားေပးကညရန။ အေရးဆငရာ အမးသားအဆင လပငနးအစအစဥ (NAP)က အေကာငအထညေဖာေရး အားေပးကညရန။

၂။ ခရးသြားလပငနးဥပေဒမား၊ စညးမဥးမားႏင လမးညႊနခကမားတြင လ႕အခြငအေရးႏင စပလဥး၍ အၾက ၂။ ခရးသြားလပငနးဥပေဒမား၊ စညးမဥးမားႏင လမးညႊနခကမားတြင လ႕အခြငအေရးႏင စပလဥး၍ အၾက ေပးရန။ေပးရန။

၃။ ခရးသြားလပငနးစမကနးမား၏ သကေရာကမႈ ခရသမားအား ဥပေဒအရေျဖရငးရန ႀကးပမးရာတြင အားေပး ၃။ ခရးသြားလပငနးစမကနးမား၏ သကေရာကမႈ ခရသမားအား ဥပေဒအရေျဖရငးရန ႀကးပမးရာတြင အားေပး ကညရန။ကညရန။

ယငးကသ႔ ပပးကညမႈတြင တရားမတမႈ ရရေစေရး၊ ခရးသြားလပငနးရညရြကခကျဖင ရယထားၿပး အသး မျပေသာေျမယာမားက ဥပေဒႏငအည ပငဆငခြငရသထ ျပနလညေပးအပေရးတ႔တြင အကအညေပးရမည။

၄။ MNHRC ႏင ခရးသြားလပငနးဆငရာ မေကနပခကမားႏင သကဆငသည အျခားအဖြ႕အစညးမား အေနျဖင ၄။ MNHRC ႏင ခရးသြားလပငနးဆငရာ မေကနပခကမားႏင သကဆငသည အျခားအဖြ႕အစညးမား အေနျဖင တငၾကားခကမားက ကငတြယေျဖရငးမႈ၊ စစမးစစေဆးမႈႏင ေနာကဆကတြ ေဆာငရြကသည အဆငမားက တငၾကားခကမားက ကငတြယေျဖရငးမႈ၊ စစမးစစေဆးမႈႏင ေနာကဆကတြ ေဆာငရြကသည အဆငမားက အမားျပညသ သရေအာင ထတျပနေပးရန။ အမားျပညသ သရေအာင ထတျပနေပးရန။

ခရးသြားလပငနးက႑ႏင ပတသကေသာ အပစ၊ အဖြ႕အစညးခရးသြားလပငနးက႑ႏင ပတသကေသာ အပစ၊ အဖြ႕အစညးမားအားလးအတြက အၾကျပခကမားမားအားလးအတြက အၾကျပခကမား

ျမနမာႏငငရ ခရးသြားလပငနးတြင လ႕အခြငအေရးက ေဆြးေႏြးရန စငျမငတစရပ ဖနတးရန။ျမနမာႏငငရ ခရးသြားလပငနးတြင လ႕အခြငအေရးက ေဆြးေႏြးရန စငျမငတစရပ ဖနတးရန။

ယငးစငျမငအေနျဖင ခရသြားလပငနးအၾကေပးဘတအဖြ႕ထ အၾကေပးႏငရမည။ ယငးတ႔မတစဆင ဒတယသမၼတ ဥးစးသည ၀နႀကးဌာနအဆင ခရးသြားလပငနး ဖြ႕ၿဖးတးတကေရး ဗဟေကာမတထ တငျပႏငရမည။ ျမနမာႏငင ခရးသြားလပငနး မဟာစမကနး၏ စမကနး ၉ မ အဆျပထားေသာ National Responsible Tourism Research Centre ႏငငေတာအဆင႔ တာ၀နယမႈဆငရာ ခရးသြားလပငနးသေတသန႒ာနက ထေထာငျဖစပါက ယငးစငျမင သ႔မဟတ စားပြ၀ငးက အေထာကအကျဖစေစမည။ ဥေရာပတြင ဂာမနစကားေျပာ ဧညလမးညႊနမားက ထေထာငခ သည ခရးသြားလပငနးရ လ႕အခြငအေရး စကား၀ငး (Roundtable)က နမနာပစအျဖစ အသးျပႏငသည။(အကြက ၄၉ က႐ႈပါ)။

RECOMMENDATIONS

40

အကြက ၄၉ - ခရးသြားလပငနးရ လ႕အခြငအေရး စကား၀ငးအကြက ၄၉ - ခရးသြားလပငနးရ လ႕အခြငအေရး စကား၀ငး

ခရးသြားလပငနးရ လ႕အခြငအေရး စကား၀ငးသည ခရးသြားလပငနးရ လ႕အခြငအေရးက တးတကေစမည ပြငလငးစြာ ေဆြးေႏြးႏငေသာ စငျမငတစချဖစသည။ ယငးသည ခရးသြားလပငနးတြင လ႕အခြငအေရးေလးစား ရန လႈ႕ေဆာသညလပငနးမား၊ အဖြ႕အစညးမားႏင ဌာနဆငရာမားအတြက အကးေကးဇးမား ဖနတးေပး သည။ ယငးတ႔က စကား၀ငး၏ စညးမဥးမားႏင႔ကကညသည႔ အဖြ႕အစညးအလက ေဆာငရြကေနသအားလး က ပါ၀ငေဆာငရြကခြင ေပးထားသည။

စကား၀ငးသည စးပြားေရးလပငနးမားအတြက အေျခခအျဖစသတမတထားေသာ ႏငငတကာ လ႔အခြငအေရး စခနစညႊနမားက အသအမတျပထားသည။ စကား၀ငး၏ အဖြ႕၀ငမားသည ခရးသြားလပငနးရ လ႔အခြငအေရး မား ေလးစားလကနာမႈ ရေရးအတြက အေလးဂ႐ျပ ႀကးပမးအားထတမႈမား ေဆာငရြကျခငးတ႔အတြက Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGPs)ႏငအည ေဆာငရြကပါမညဟ သႏၷဌာန ခမတထားၾကသည။

စားပြ၀ငး၏ အဖြ႕၀ငမားတြင ခရးသြားလပငနးေဆာငရြကသမားႏင ယငးတ႔၏ အသငးမား(A&E Erlebnis-Reisen, Gebeco, Kuoni, ONE WORLD, Der SchweizerReise-Verband (SRV), Studiosus and Forum Anders Reisen) ႏင အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမား (ArbeitskreisTourismus&Entwicklung, Na-turefriends International (NFI) and Bread for the World – Tourism Watch)၊ အရညအေသြးစစေဆးသမား TourCert ႏင the UN Global Compact Network Germany, The Hamburg Foundation for Business Ethics, ITB Berlin and Willy Scharnow-foundation for Tourism ကသ႔ multiplier မား ပါ၀ငသည။ ဂာမနစကား မေျပာသည ႏငငမားမ အဖြ႕၀ငမားကလညး ပါ၀ငေဆာငရြကခြငေပးထားသည။

ခရးသြားလပငနး စကား၀ငးရ လ႔အခြငအေရးသည ေအာကပါတ႔က ရညမနးထားသည။ခရးသြားလပငနး စကား၀ငးရ လ႔အခြငအေရးသည ေအာကပါတ႔က ရညမနးထားသည။

• UNGP မားႏငအည အခြငအေရးမား တာ၀နခမႈ လပငနးစဥတစရပက အရနရေစေရး၊ လ႔အခြင အေရးကစၥမားက ခရးသြားလပငနးလပကငသမားမ ဂ႐ျပ ၾကပမတေဆာငရြကေစေရး။

• UNGP မားႏငအည လ႕အခြငအေရးမား တာ၀နခမႈက ခရသြားလပငနးသ႔ အၾကေပးျခငး၊ သရလာ ေအာင ေဆာငရြကျခငးအားျဖင လပငနးစအျဖစသာမက စမခန႔ခြမႈ အယအဆ တစရပ ျဖစလာ ေစေရး။

• သတငးအခကအလကေပးျခငးႏင အေလအထေကာငးမားအတြက အသပညာျဖန႔ေ၀ေပးျခငးတ႔ အားျဖင ခရးသြားလပငနးလပကငသမား၏ လပငနးစဥတြင လ႕အခြငအေရးစမားက အေကာင အထညေဖာေရး။

• အမားျပညသႏင မဒယာမ သရလာေအာင ေဆာငရြကေရး - ခရသြားမား၊ စးပြားေရး လပငနးမား၊ ရငးႏးျမႇပႏသမား၊ အသပညာေပးသမား၊ ေကာငးသားေကာငးသမားႏင တာ၀နရေသာ ႏငငေရး သမားမားထ ခရးသြားလပငနးရ လ႕အခြငအေရးအေပၚ ေလးစားမႈ ျမႇငတငေရး။

RECOMMENDATIONS

41

Danish Institute for Human Rights (DIHR)

Wilders Plads 8K1403 Copenhagen K

DenmarkEmail: info@humanrights.dkWeb: www.humanrights.dk

Myanmar Centre for Responsible Business15 Shan Yeiktha Street

Sanchaung, Yangon, MyanmarEmail: info@myanmar-

responsiblebusiness.orgWeb: www.myanmar-responsible-

business.orgor www.mcrb.org.mm

Institute for HumanRights and Business (IHRB)

34b York Way, London, N1 9ABUnited Kingdom

Email: info@ihrb.orgWeb: www.ihrb.org

ျမနမာစးပြာေရးက႑ တာ၀နယမႈရေရး အေထာကအကျပက႑ (MCRB)ျမနမာစးပြာေရးက႑ တာ၀နယမႈရေရး အေထာကအကျပက႑ (MCRB) က ယေက အေျခစက Institute for Human Rights and Business (IHRB) ႏင ဒနးမတအေျခစက Danish Institute for Human Rights (DIHR)တ႔၏ ပးေပါငးေဆာင ရြကမႈျဖင၂၀၁၃ ခႏစတြင ဖြ႕စညးကာ ရနကနတြင အေျခစကဖြငလစထားသည။ ရနပေငြမားက ျပညပအစးရ အလရငမားမ ေထာကပေပးထားသည။ ျမနမာႏငငတြင တာ၀နယမႈရေသာ စးပြားေရးလပငနး အေလအထမားေပၚေပါကလာေစရန အစးရ၊ စးပြားေရးလပငနးမားႏင အရပဘကအဖြ႕အစညးမားအၾကား အသပညာ၊ စြမးရညႏင စကား၀ငးမား ဖနတးရန အတြက လမးေၾကာငး (platform) တစခေပၚထြနးလာေစရနအတြက ရညရြယသည။ တာ၀နယမႈရေသာ စးပြားေရးလပငနး ဆသညမာ ႏငငတကာစႏႈနး သတမတခကမားက အေျခခ၍ လမႈေရးတာ၀နႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ လပကင ေဆာငရြကမႈတ႔ျဖင ျမနမာျပညသ၊ ျပညသားမား၏ ေရရညအကးစးပြားအတြက ေဆာငရြကေသာ စးပြား ေရးလပငနးအား လပေဆာငျခငးက ဆလသည။