géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù...

29
géta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair naktaà bhérur ayaà tvam eva tad imaà rädhe gåhaà präpaya | itthaà nanda-nideçataç calitayoù praty-adhva-kuïja-drumaà rädhä-mädhavayor jayanti yamunä-küle rahaù-kelayaù ||1|| väg-devatä-carita-citrita-citta-sadmä padmävaté-caraëa-cäraëa-cakravarté | çré-väsudeva-rati-keli-kathä-sametaà etaà karoti jayadeva-kaviù prabandhaà ||2|| yadi hari-smaraëe sarasaà mano yadi viläsa-kaläsu kutühalaà | madhura-komala-känta-padävaléà çåëu tadä jayadeva-sarasvatém ||3|| vacaù pallavayaty umäpatidharaù sandarbha-çuddhià giräà jänétejayadeva eva çaraëaù çläghyo durüha-druteù | çåìgärottara-sat-prameya-racanair äcärya-govardhana- spardhé ko'pi na viçrutaù srutidharo dhoyé kavi-kñmäpatiù ||4|| || prathama-prabandhaù || mälava-gauòa-rägeëa rüpaka-talena giyate | añöäpadé | pralaya-payodhijale dhåtavän asi vedaà vihita-vahitra-caritram akhedam | keçava dhåta-ména-çaréra jaya jagadéça hare [dhruva-padam] ||5|| kñitir ativipulatare tava tiñöhati påñöhe dharaëé-dharaëa-kina-cakra-gariñöhe | keçava dhåta-kaccapa-rüpa jaya jagadéça hare ||6|| vasati daçana-çikhare dharaëé tava lagnä çaçini kalaìka-kaleva nimagnä | keçava dhåta-sükara-rüpa jaya jagadéça hare ||7|| tava kara-kamala-vare nakhaà adbhuta-çåìgaà dalita-hiraëyakaçipu-tanu-bhåìgaà |

Upload: others

Post on 19-Mar-2020

9 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

géta-govinda-kävyam

prathamaù sargaù

sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair naktaà bhérur ayaà tvam eva tad imaà rädhe gåhaà präpaya | itthaà nanda-nideçataç calitayoù praty-adhva-kuïja-drumaà rädhä-mädhavayor jayanti yamunä-küle rahaù-kelayaù ||1|| väg-devatä-carita-citrita-citta-sadmä padmävaté-caraëa-cäraëa-cakravarté | çré-väsudeva-rati-keli-kathä-sametaà etaà karoti jayadeva-kaviù prabandhaà ||2|| yadi hari-smaraëe sarasaà mano yadi viläsa-kaläsu kutühalaà | madhura-komala-känta-padävaléà çåëu tadä jayadeva-sarasvatém ||3|| vacaù pallavayaty umäpatidharaù sandarbha-çuddhià giräà jänétejayadeva eva çaraëaù çläghyo durüha-druteù | çåìgärottara-sat-prameya-racanair äcärya-govardhana- spardhé ko'pi na viçrutaù srutidharo dhoyé kavi-kñmäpatiù ||4||

|| prathama-prabandhaù ||

mälava-gauòa-rägeëa rüpaka-talena giyate | añöäpadé |

pralaya-payodhijale dhåtavän asi vedaà vihita-vahitra-caritram akhedam | keçava dhåta-ména-çaréra jaya jagadéça hare [dhruva-padam] ||5|| kñitir ativipulatare tava tiñöhati påñöhe dharaëé-dharaëa-kina-cakra-gariñöhe | keçava dhåta-kaccapa-rüpa jaya jagadéça hare ||6|| vasati daçana-çikhare dharaëé tava lagnä çaçini kalaìka-kaleva nimagnä | keçava dhåta-sükara-rüpa jaya jagadéça hare ||7|| tava kara-kamala-vare nakhaà adbhuta-çåìgaà dalita-hiraëyakaçipu-tanu-bhåìgaà |

Page 2: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

keçava dhåta-nara-hari-rüpa jaya jagad-éça hare ||8|| chalayasi vikramaëe balim adbhuta-vämana pada-nakha-néra-janita-jana-pävana | keçava dhåta-vämana-rupa jaya jagad-éça hare ||9|| kñatréya-rudhira-maye jagad apagata-päpaà snapayasi payasi çamita-bhava-täpam | keçava dhåta-bhågu-pati-rüpa jaya jagad-éça hare ||10|| vitarasi dikñu raëe dik-pati-kamanéyaà daça-mukha-mauli-bali ramaëéyam | keçava dhåta-räma-çaréra jaya jagad-éça hare ||11|| vahasi vapuñi viñade vasanaà jaladäbhaà hala-hati-bhéti-milita-yamunäbham | keçava dhåta-hala-dhara-rüpa jaya jagad-éça hare ||12|| nindasi yajïa-vidher ahaha çruti-jätam sadaya-hådaya darçita-paçu-ghätam | keçava dhåta-buddha-çaréra jaya jagad-éça hare ||13|| mleccha-nivaha-nidhane kalayasi karavälaà dhüma-ketum iva kim api karälam | keçava dhåta-kalki-çaréra jaya jagad-éça hare ||14|| çri-jayadeva-kaver idam uditam udäraà çåëu sukhadaà çubhadaà bhava-säram | keçava dhåta-daça-vidha-rüpa jaya jagad-éça hare ||15||

* * * * *

vedän uddharate jaganti vahate bhügolam udbibhrate daityaà därayate balià chalayate kñatra-kñayaà kurvate | paulastyaà jayate halaà kalayate käruëyam ätanvate mlecchän mürcchayate daçäkåti-kåte kåñëäya tubhyaà namaù ||16||

|| prabandhaù 2 ||

gurjaré-räga-niùsära-tä1äbhyäà géyate |

Page 3: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

çrita-kamalä-kuca-maëòala dhåta-kuëòala e kalita-lalita-vana-mäla jaya jaya deva hare ||17||[dhruva-padam] dina-maëi-maëòala-maëòana bhava-khaëòana e muni-jana-mänasa-haàsa j aya jaya deva hare ||18|| käliya-viña-dhara-gaïjana jana-raïjana e yadukula-nalina-dineça jaya jaya deva hare ||19|| madhu-mura-naraka-vinäçana garuòäsana e | sura-kula-keli-nidäna jaya jaya deva hare ||20|| amala-kamala-dala-locana bhava-mocana e tribhuvana-bhuvana-nidhäna jaya jaya deva hare ||21|| janaka-sutä-kåta-bhüñaëa jita-düñaëa e samara-çamita-daça-kaëöha jaya jaya deva hare ||22|| abhinava-jala-dhara-sundara dhåta-mandara e çré-mukha-candra-cakora jaya jaya deva hare ||23|| tava caraëaà praëatä vayam iti bhävaya e kuru kuçalaà praëateñu jaya jaya deva hare ||24|| çré-jayadeva-kaver idaà kurute mudam e maìgalam ujjvala-gétaà jaya jaya deva hare ||25||

* * * * *

padmä-payodhara-taöé-parirambha-lagna

Page 4: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

kaçméra-mudritam uro madhusüdanasya | vyaktänurägam iva khelad-anaìga-kheda- svedämbu-püram anupürayatu priyaà vaù ||26|| vasante vasanté-kusuma-sukumärair avayavair bhramantéà käntäre bahu-vihita-kåñëänusaraëäm | amandaà kandarpa-jvara-janita-cintäkulatayä valad-bäòhaà rädhäà sarasam idam üce saha-caré ||27||

|| prabandhaù 3 ||

vasanta-räga-yati-täläbhyäà géyate | lalita-lavaìga-latä-pariçélana-komala-malaya-samére | madhukara-nikara-karambita-kokila-küjita-kuïja-kuöére ||28|| viharati harir iha sarasa-vasante nåtyati yuvaté-janena samaà sakhi virahi-janasya durante ||dhr|| unmada-madana-manoratha-pathika-vadhü-jana-janita-viläpe | ali-kula-saìkula-kusuma-samüha-niräkula-bakula-kaläpe ||29|| måga-mada-saurabha-rabhasa-vaçaàvada-nava-dala-mäla-tamäle | yuva-jana-hådaya-vidäraëa manasija-nakha-ruci-kiàçuka-jäle ||30|| madana-mahépati-kanaka-daëòa-ruci-keçara-kusuma-vikäçe | milita-çili-mukha-päöala-paöala-kåta-smara-tüëa-viläse ||31|| vigalita-lajjita-jagad-avalokana-taruëa-karuëa-kåta-häse | virahi-nikåntana-kunta-mukhäkåti-ketaka-danturitäçe ||32|| mädhavika-parimala-lalite nava-mälati-jäti-sugandhau | muni-manasäm api mohana-käréëi taruëa||-karaëa-bandhau ||33|| sphurad-atimukta-latä-parirambhana-muku1ita-pulakita-cüte | våndävana-vépine parésara-parigata-yamunä-jala-püte ||34|| çré-jayadeva-bhaëitam idam udayati hari-caraëa-småti-säram | sarasa-vasanta-samaya-vana-varëanam anugata-madana-vikäram ||35||

* * * * *

dara-vidalita-mallé-valli-caïcat-paräga- prakaöita-paöa-väsair väsayan känanäni | iha hi dahati cetaù ketaké-gandha-bandhuù prasarad-asama-bäëa-präëavad-gandhavähaù ||36|| unmélan-madhu-gandha-lubdha-madhupa-vyädhüta-cütäìkura-

Page 5: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

kréòat-kokila-käkalé-kalakalair udgérëa-karëa-jvaraù | néyante pathikaiù kathaà katham api dhyänävadhäna-kñaëa präpta-präëa-samägama-rasolläsair amé väsaräù ||37|| aneka-näré-parirambha-sambhrama- sphuraë-manohäri-viläsa-lälasam | murärim äräd upadarçayanty asau sakhé samakñaà punar äha rädhikäm ||38||

|| prabandhaù 4 ||

rämakaré-räga-yati-täläbhyäà géyate |

candana-carcita-néla-kalevara-péta-vasana-vana-mälé | keli-calan-maëi-kuëòala-maëòita-gaëòa-yuga-smita-çälé ||39|| harir iha mugdha-vadhü-nikare viläsini viläsati kelé-pare ||dhr|| péna-payodhara-bhära-bhareëa harià parirabhya sarägam | gopa-vadhür anugäyati käcid udaïcita-parama-rägam ||40|| käpi viläsa-vilola-vilocana-khelana-janita-manojam | dhyäyati mugdha-vadhür adhikaà madhusüdana-vadana-sarojam ||41|| kapi kapola-tale militä lapituà kim api çruti-müle | cäru cucumba nitambavaté dayitaà pulakair anuküle ||42|| keli-kalä-kutukena ca käcid amuà yamunä-jala-küle | maïjula-vaïjula-kuïja-gataà vicakarña kareëa duküle ||43|| kara-tala-täla-tarala-valayävali-kalita-kalasvana-vaàçe | räsa-rase saha-nåtya-parä hariëa-yuvaté-praçaçaàse ||44|| çliñyati käm api cumbati käm api käm api ramayati rämäm | paçyati sa-smita-cäru-taräm aparäm anugacchati vämäm ||45|| çré-jayadeva-bhaëitam idam adbhuta-keçava-keli-rahasyam | våndävana-vipine lalitaà vitanotu çubhäni yaçasyam ||46||

* * * * *

viçveñäm anuraïjanena janayann änandam indévara- çreëé-çyämala-komalair upanayann aìgair anaìgotsavam | svacchandaà vraja-sundarébhir abhitaù praty-aìgam äliìgitaù çåìgäraù sakhi mürtimän iva madhau mugdho hariù kréòati ||47|| nijotsaìga-vasad-bhujaìga-kavala-kleçäd iveçäcalaà präleya-plavanecchayänusarati çré-khaëòa-çailänilaù |

Page 6: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

kià ca snigdha-rasäla-mauli-mukuläny älokya harñodayäd unmélanti kuhüù kuhür iti kalottäläù pikänäà giraù ||48|| räsolläsa-bhareëa vibhrama-bhåtäm äbhéra-väma-bhruväm abhyarëaà parirabhya nirbharam uraù premändhayä rädhayä | sädhu tvad-vadanaà sudhä-mayam iti vyähåtya géta-stuti- vyäjäd udbhaöa-cumbitaù småta-manohäri hariù pätu vaù ||49||

dvitéyaù sargaù

akleça-keçavaù viharati vane rädhä sädhäraëa-praëaye harau vigalita-nijotkarñäd érñyä-vaçena gatä'nyataù | kvacid api latä-kuïje guïjan-madhu-vrata-maëòalé mukhara-çikhare léna dénäpy uväca rahaù sakhém ||1||

|| prabandhaù 5 ||

gurjaré-rägeëa yati-tälena géyate | saïcarad-adhara-sudhä-madhura-dhvani-mukharita-mohana-vaàçam | calita-dhåg-aïcala-caïcala-mauli-kapola-vilola-vataàsam | räse harim iha vihita-viläsà smarati mano mama kåta-parihäsam ||dhruva-padam ||2|| candraka-cäru-mayüra-çikhaëòaka-maëòala-valayita-keçam | pracura-purandara-dhanur-anuraïjita-medura-mudira-suveçam ||3|| gopa-kadamba-nitambavaté-mukha-cumbana-lambhita-lobham | bandhujéva-madhurädhara-pallavam ullasita-smita-çobham ||4|| vipula-pulaka-bhuja-pallava-valayita-ballava-yuvati-sahasram | kara-caraëorasi maëi-gaëa-bhüñaëa-kiraëa-vibhinna-tamisram ||5|| jalada-paöala-calad-indu-vinindaka-candana-tilaka-laläöam | péna-payodhara-parisara-mardana-nirdaya-hådaya-kapäöam ||6|| maëi-maya-makara-manohara-kuëòala-maëòita-gaëòam udäram | péta-vasanam anugata-muni-manuja-suräsura-vara-pariväram ||7|| viçada-kadamba-tale militaà kali-kaluña-bhayaà çamayantam | mäm api kim api tarala-taraìgad-anaìga-dåçä manasä ramayantam ||8|| çré-jayadeva-bhaëitam atisundara-mohana-madhu-ripu-rüpam | hari-caraëa-smaraëaà prati samprati puëyavatäm anurüpam ||9||

Page 7: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

* * * * *

gaëayati guëa-grämaà bhrämaà bhrämäd api nehate vahati ca paritoñaà doñaà vimuïcati dürataù | yuvatiñu valat-tåñëe kåñëe viharati mäà vinä punar api mano vämaà kämaà karoti karomi kim ||10||

|| prabandhaù 6 ||

mälava-gauòa-rägena ekatälé-tälena ca géyate | nibhåta-nikuïja-gåhaà gatayä niçi rahasi niléya vasantam | cakéta-vilokita-sakala-diçä rati-rabhasa-bhareëa hasantam ||11|| sakhi he keçé-mathanam udäram ramaya mayä saha madana-manoratha-bhävitayä sa-vikäram ||dhruvam || prathama-samägama-lajjitayä paöu-cäöu-çatair anukülam | mådu-madhura-smita-bhäñitayä çithilé-kåta-jaghana-dukülam ||12|| késala-çayana-niveçitayä ciram urasi mamaiva çayänam | kåta-parirambhaëa-cumbanayä parirabhya kåtädhara-pänam ||13|| alasa-nimélita-locanayä pulakävali-lalita-kapolam | çrama-jala-sakala-kalevarayä vara-madana-madäd atilolam ||14|| kokila-kala-rava-küjitayä jita-manasija-tantra-vicäram | çlatha-kusumäkula-kuntalayä nakaha-likhita-ghana-stana-bhäram ||15|| caraëa-raëita-maëi-nüpurayä paripürita-surata-vitänam | mukhara-viçåìkhala-mekhalayä sakaca-graha-cumbana-dänam ||16|| rati-sukha-samaya-rasälasayä dara-mukulita-nayana-sarojam | niùsaha-nipatita-tanu-latayä madhusüdanam udita-manojam ||17|| çri-jayadeva-bhaëitam idam atiçaya-madhu-ripu-nidhuvana-çélam | sukham utkaëöhita-gopa-vadhü-kathitaà vitanotu salilaà ||18||

* * * * * hasta-srasta-viläsa-vaàçam anåju-bhrü-vallimad-ballavé- våndotsäri-dåganta-vékñitam atisvedärdra-gaëòa-sthalam | mäm udvékñya vilajjitaà småta-sudhä-mugdhänana-känane govindaà vraja-sundaré-gaëa-våtaà paçyämi håñyämi ca ||19|| duräloka-stoka-stavaka-navakaçoka-latikä- vikäsaù käsäropavana-pavano'pi vyathayati | api bhrämyad-bhåìgé-raëita-ramanéyä na mukula- prasütiç cütänäà sakhi çikhariëéyaà sukhayati ||20||

Page 8: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

saküta-smitam akuläkula-galad-dhammillam ulläsita- bhrü-vallékam aléka-darçita-bhujä-mülordhva-hasta-stanam | gopénäà nibhåtaà nirékñya gamitäkäìkñaç ciraà cintayann antar mugdha-manoharaà haratu vaù kleçaà navaù keçavaù ||21||

tåtéyaù sargaù

mugdha-madhusüdanaù kaàsärir api saàsära-väsanäbaddha-çåìkhaläm | rädhäm ädhäya hådaye tatyäja vraja-sundaréù ||1|| itas tatas täm anusåtya rädhikäm anaìga-bäëa-vraëa-khinna-mänasaù | kåtänutäpaù sa kalinda-nandiné- taöänta-kuïje viñasäda mädhavaù ||2||

prabandhaù 7 ||

gurjaré-räga-yati-täläbhyäà géyate | mäm iyaà calitä vilokya våtaà vadhü-nicayena | säparädhatayä mayäpi na väritä'tibhayena ||3|| hari hari hatädaratayä gatä sä kupiteva ||dhruva-padam || kià kariñyati kià vadiñyati sä ciraà viraheëa | kià dhanena janena kià mama jévitena gåheëa ||4|| cintayämi tad-änanaà kuöila-bhrü kopa-bhareëa | çona-padmam ivopari-bhramatäkulaà bhramareëa ||5|| täm ahaà hådi saìgatäm anéçaà bhåçaà ramayämi | kià vane'nusarämi täm iha kià våthä vilapämi ||6|| tanvi khinnam asüyayä hådayaà taväkalayämi | tan na vedmi kuto gatäsi na tena te'nunayämi ||7|| dåçyase purato gatägatam eva me vidadhäsi | kià pureva sasambhramaà parirambhaëaà na dadäsi ||8|| kñamyatäm aparaà kadäpi tavedåçaà na karomi | dehi sundari darçanaà mama manmathena dunomi ||9|| varëitaà jayadevakena harer idaà pravaëena | kindubilva-samudra-sambhava-rohiëé-ramaëena ||10||

Page 9: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

* * * * * hådi bisa-latä-haro näyaà bhujaìgama-näyakah kuvalaya-dala-çreëé kaëöhe na sä garala-dyutiù | malayaja-rajo nedaà bhasma priya-rahite mayi prahara na hara-bhräntyä'naìga krudhä kim u dhävasi ||11|| päëau mä kuru cüta-säyakam amuà mä cäpam äropaya kåéòä-nirjita-véçva mürcchita-janäghätena kià pauruñam | tasyä eva mågé-dåço manasija preëkhat-katäkñäçuga- çreëé-jarjaritaà manäg api mano nädyäpi sandhukñate ||12|| bhrü-pallavaà dhanur apäìga-taraëgitäni bäëä guëaù çravaëa-pälir iti smareëa | tasyäm anaìga-jaya-jaìgama-devatäyäm asträaëi nirjita-jaganti kim arpitäni ||13|| bhrü-cäpe nihitaù kaöäkña-viçikho nirmätu marma-vyathäà çyämätmä kuöilaù karotu kabaré-bhäro'pi märodyamam | mohaà tävad ayaà ca tanvi tanutäà bimba-dharo rägavän sad-våttaù stana-maëòalas tava kathaà präëair mama kréòati ||14|| täni sparça-sukhäni te ca taralaù snigdhä dåçor vibhramäs tad-vakträmbuja-saurabhaà sa ca sudhä-syandi girä- vakrimä | sa bimbädhara-mädhuréti viñayäsaìge'pi cen mänasaà tasyäà lagna-samädhi hanta viraha-vyädhiù kathaà vardhate ||15|| tiryak-kaëöha-vilola-mauli-taralottaàsasya vamçoccarad- géta-sthäna-kåtävadhäna-lalanä-lakñair na samlakñitäù | sammugdhe madhusüdanasya madhure rädhä-mukhendau sudhä- säre kandalitäç ciraà dadatu vaù kñemaà kaöäkñormayaù ||16||

caturthaù sargaù

snigdha-madhusüdanaù yamunä-téra-vänéra-nikuïje mandaà ästhitaà | präha-prema-bharodbhräntaà mädhavaà rädhikä-sakhé ||1||

|| prabandhaù 8 ||

karëäöa-rägaika-tälé-täläbhyäà géyate | nindati candanam indukiraëam anu vindati khedam adhéram | vyäla-nilaya-milanena garalam iva kalayati malaya-saméram ||2|| mädhava manasija-viçikha-bhayäd iva bhavad-avanayä tvayi lénä | sä virahe tava dénä ||dhruva-padam ||

Page 10: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

avirala-nipatita-madana-çaräd iva bhavad-avanäya véçälam | sva-hådaya-marmaëi varma karoti sajala-naliné-dala-jälam ||3|| kusuma-viçikha-çara-talpam analpa-viläsa-kalä-kamaëéyam | vratam iva tava parirambha-sukhäya karoti kusuma-çayanéyam ||4|| vahati ca calita-vi1ocana-jala-bharam änana-kamatam udäram | vidhum iva vikaöa-vidhuntuda-danta-dalana-galitämåta-dhäram ||5|| vilikhati rahasi kuraìga-madena bhavantam asama-çara-bhütam | praëamati makaram adho vinidhäya kare ca çaraà nava-cütam ||6|| dhyäna-layena puraù parikalpya bhavantam atéva duräpam | vilapati hasati viñédati roditi caïcati muïcati täpam ||7|| prati-padam idam api nigadati mädhava tava caraëe patitäham | tvayi vimukhe mayi sapadi sudhä-nidhir api tanute tanu-däham ||8|| çré-jayadeva-bhaëitam idam adhikaà yadi manasä naöaëéyam | hari-viraha-kula-ballava-yuvati-sakhé-vacanaà paöhanéyam ||9||

* * * * * äväso vipinäyate priya-sakhé-maläpi jäläyate täpo'pi çvasitena dävadahana-jväla-kaläpäyate | säpi tvad-viraheëa hanta hariëé-rüpäyate hä kathaà kandarpo'pi yamäyate viracayan çärdüla-vikréòitam ||10||

|| prabandhaù 9 ||

deçäkha-rägaika-tälé-täläbhyäà géyate |

stana-viniùitam api häram udäram | sa manute kåçä-tanur iva bhäram ||11|| rädhikä tava virahe keçava || dhruva-padam || sarasa-masåëam api malayaja-paìkam | paçyäti viñam iva vapuñi saçaìkam ||12|| çvasita-pavanam anupama-pariëäham | madana-dahanam iva vahati sadäham ||13|| diçi diçi kirati sajala-kaëa-jälam | nayana-nalinam iva vigalita-nälam ||14|| tyajati na päni-talena kapolam | bäla-çaçinam iva säyam alolam ||15||

Page 11: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

nayana-viñayam api kisalaya-talpaà | kalayati vihita-hutäça-vikalpam ||16|| harir iti harir iti japati sakarëam | viraha-vihita-maraëeva nikämaà ||17|| sri-jayadeva-bhaëitam iti gétam | sukhayatu keçava-padam upanétam |||18||

* * * * *

sa romäïcati sét-karoti vilapaty utkampate tämyati dhyäyaty udbhramati pramélati pataty udyati mürcchaty api | etävaty atanu-jvare vara-tanur jéven na kià te rasät svar-vaidya-pratimä prasédasi yadi tyakto'nyathä hastakaù ||19|| smaräturaà daivata-vaidya-hådya tvad-aìga-saìgämåta-mätra-sädhyam | nivåtta-bädhäà kuruñe na rädhäm upendra vajräd api däruëo'si ||20|| kandarpa-jvara-saàjvarätura-tanor açcaryam asyäç ciraà cetaç candana-candramaù-kamaliné-cintäsu santämyati | kintu klänti-vaçena çétala-tanuà tväm ekam eva priyaà dhyäyanté rahasi sthitä katham api kñéëä kñaëaà präëiti ||21|| kñaëam api virahaù purä na sehe nayana-nimélana-khinnayä yayä te | çvasiti katham asau rasäla-çäkhäà cira-viraheëa vilokya puñpitägram ||22|| våñöi-vyäkula-gokula-vana-rasäd uddhåtya govardhanaà bibhrad ballava-vallabhäbhir adhikänandäc ciraà cumbitaù | darpeëeva tad-arpitädhara-taöé-sindüra-mudräìkito bähur gopa-tanos tanotu bhavatäà çreyäàsi kaàsa-dviñaù ||23||

païcamaù sargaù

säkäìkña-puëòarékäkñaù aham iha nivasämi yähi rädhäm anunaya mad-vacanena cänayethäù | iti madhu-répuëä sakhé niyuktä svayam idam etya punar jagäda rädhäm ||1||

Page 12: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

|| prabandhaù 10 ||

deçévaräòi-rägeëa rüpaka-tälena géyate |

vahati malaya-samére madanam upanidhäya | sphuöati kusuma-nikare virahi-hådaya-dalanäya ||2|| tava virahe vana-mälé sakhi sédati | dhruva-padam || dahati çiçira-mayükhe maraëam anukaroti | patati madana-viçikhe vilapati vikalataro'ti ||3|| dhvanati madhupa-samühe çravaëam apidadhäti | manasi kalita-virahe niçi nisi rujam upayäti ||4|| vasati vipina-vitäne tyajati lalita-dhäma | luöhati dharaëi-çayane bahu vilapati tava näma ||5|| bhaëati kavi-jayadeve viraha-vilasitena | manasi rabhasa-vibhave harir udayatu sukåtena ||6||

* * * * * pürvaà yatra samaà tvayä rati-pater äsäditäù siddhayas tasminn eva nikuïja-manmatha-mahä-térthe punar mädhavaù | dhyäyaàs tväm aniçaà japann api tavaiväläpa-manträvalià bhüyas tvat-kuca-kumbha-nirbhara-parérambhämåtaà väïchati ||7||

|| prabandhaù 11 ||

gurjaré-rägeëa ekatäli-tälena géyate |

rati-sukha-säre gatam abhisäre madana-manohara-veçam | na kuru nitambini gamana-vilambanam anusara taà hådayeçam || dhéra-samére yamunä-tére vasati vane vana-mali ||dhruva|| ||8|| 9||näma-sametaà kåta-saìketaà vädayate mådu-veëum | bahu manute'tanu te tanu-saìgata-pavana-calitam api reëum || 10||patati patatre vicalati patre çaìkita-bhavad-upayänam | racayati çayanaà sacakita-nayanaà paçyati tava panthänam || 11||mukharam adhéraà tyaja maïjéraà ripum iva keli-sulolam | cala sakhi kuïjaà satimira-puïjaà çélaya néla-nicolam || 12||urasi murärer upahita-häre ghana iva tarala-baläke | taòid iva péte rati-viparéte räjasi sukåta-vipäke || 13||vigalita-vasanaà parihåta-raçanaà ghaöaya jaghanam apidänam | kisalaya-çayane paìkaja-nayane nidhim iva harña-nidhänam || 14||harir abhimäëé rajanir idäném iyam api yäti virämam | kuru mama vacanaà satvara-racanaà püraya madhu-ripu-kämam ||

Page 13: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

15||çré-jayadeve kåta-hari-seve bhaëati parama-ramaëéyam | pramudita-hådayaà harim atisadayaà namata sukåta-kamanéyaà ||

* * * * * vikirati muhuù çväsän äçäù puro muhur ékñate praviçati muhuù kuïjaà güïjan muhur bahu tämyati | racayati muhuù çayyäà paryäkulaà muhur ékñate madana-kadana-kläntaù känte priyas tava vartate ||16|| tvad-vämyena samaà samagram adhunä tigmäàçur astaà gato govindasya manorathena ca samaà präptaà tamaù sändratäm | kokänäà karuëa-svanena sadåçé dérgha-mad-abhyarthanä tan mugdhe viphalaà vilambanam asau ramyo'bhisära-kñaëaù ||17|| äçleñäd anu cumbanäd anu nakho-lekhäd anu sväntaja- prodbodhäd anu sambhramäd anu ratärambhäd anu prétayoù | anyärthaà gatayor bhramän militayoù sambhäñaëair jänator dampatyor iha ko na ko na tamasi vréòä-vimiçro rasaù ||18|| sa-bhaya-cakitaà vinyasyantéà dåçaà timire pathi pratitaru muhuù sthitvä mandaà padäni vitanvatém | katham api rahaù präptäm aìgair anaìga-taraëgibhiù sumukhi subhagaù paçyan sa tväm upaitu kåtärthatäm ||19|| rädhä-mugdha-mukhäravinda-madhupas trailokya-mauli-sthalé nepathyocita-néla-ratnam avané-bhärävatäräntakaù | svacchandaà vraja-sundaré-jana-manas-toña-pradoñodayaù kaàsa-dhvaàsana-dhüma-ketur avatu tväà devaké-nandanaù ||20||

ñañöhaù sargaù

sotkaëöha-vaikuëöhaù atha täà gantum açaktäà ciram anuraktäà latä-gåhe dåñövä | tac-caritaà govinde manasija-mande sakhé präha ||1||

|| prabandhaù 12 ||

guëakaré-rägena rüpaka-tälena géyate |

paçyati diçi diçi rahasi bhavantam | tad-adhara-madhura-madhüni pibantam ||2|| nätha hare sédati rädhä'väsa-gåhe ||dhruva-padam || tvad-abhisaraëa-rabhasena valanté |

Page 14: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

patati padäni kiyanté calanté ||3|| vihita-viçada-bisa-kisalaya-valayä | jévati param iha tava rati-kalayä ||4|| muhur avalokita-maëòana-lélä | madhu-ripur aham iti bhävana-çélä ||5|| tvaritam upaiti na katham abhisäram | harir iti vadati sakhém anuväram ||6|| çliñyati cumbati jala-dhara-kalpam | harir upagata iti timiram analpam ||7|| bhavati vilambini vigalita-lajjä | vilapati roditi väsaka-sajjä ||8|| çré-jayadeva-kaver idam uditam | rasika-janaà tanutäm atimuditam ||9||

* * * * *

vipula-pulaka-päliù sphéta-sét-käram antar- janita-jaòimam-käku-vyäkulaà vyäharanté | tava kitava vidhäyämanda-kandarpa-cintäà rasa-jala-nidhi-magnä dhyäna-lagnä mågakñé ||10|| aìgeñv äbharaëaà karoti bahuçaù patre'pi saïcäriëé präptaà tväà pariçaìkate vitanute çayyäà ciraà dhyäyati | ity äkalpa-vikalpa-talpa-racanä-saìkalpa-lélä-çata- vyäsaktäpi vinä tvayä vara-tanur naiñä niçäà neñyati ||11|| kià viçrämyasi kåñëa-bhogi-bhavane bhäëòéra-bhümé-ruhi bhrätar yäsi na dåñöi-gocaram itaù sänanda-nandäspadam | rädhäyä vacanaà tad adhvaga-mukhän nandäntike gopato govindasya jayanti säyam atithi-präçastya-garbhä giraù ||12||

saptamaù sargaù

nägara-näräyaëaù aträntare ca kulaöä-kula-vartma-ghäöa saïjäta-pätaka iva sphuöa-läïchana-çréù | våndävanäntaram adépayad aàçu-jälair dik-sundaré-vadana-candana-bindur induù ||1|| prasarati çaça-dhara-bimbe vihita-vilambe ca mädhave vidhurä |

Page 15: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

viracita-vividha-viläpaà saparitäpaà cakäroccaiù ||2||

|| prabandhaù 13 ||

mälava-räga-yati-täläbhyäà géyate |

kathita-samaye'pi harir ahaha na yayau vanam | mama viphalam idam amala-rüpam api yauvanam ||3|| yämi he kam iha çaraëaà sakhé-jana-vacana-vaïcitä ||dhruva|||| yad-anugamanäya niçi gahanam api çilitam | tena mama hådayam idam asama-çara-kélitam ||4|| mama maraëam eva varam iti vitatha-ketanä | kim iha viñahämi virahänalam acetanä ||5|| mäm ahaha vidhurayati madhura-madhu-yäminé | käpi harim anubhavati kåta-sukåta-käminé ||6|| ahaha kalayämi valayädi-maëi-bhüñaëam | hari-viraha-dahana-vahanena bahu-düñaëam ||7|| kusuma-sukumära-tanum atanu-çara-lélayä | srag api hådi hanti mäm ativiñama-çilayä ||8|| aham iha nivasämi na-gaëita-vana-vetasä | smarati madhusüdano mäm api na cetasä ||9|| hari-caraëa-çaraëa-jayadeva-kavi-bhäraté | vasatu hådi yuvatir iva komala-kalävaté ||10||

* * * * *

tat-kià käm api käminém abhisåtaù kià vä kalä-kelibhir baddho bandhubhir andhakäriëi vanäbhyarëe kim udbhrämyati | käntaù klänta-manä manäg api pathi prasthätum eväkñamaù saìketé-kåta-maïju-väïjula-latä-kuïje'pi yan nägataù ||11|| athägatä mädhavam antareëa sakhém iyaà vékñya viñäda-mükäm | viçaìkamänä ramitaà kayäpi janärdanaà dåñöavad etad äha ||12||

|| prabandhaù 14 ||

vasanta-räga-yati-täläbhyäà géyate |

smara-samarocita-viracita-veçä |

Page 16: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

galita-kusuma-dara-vilulita-keçä ||13|| käpi madhuripuëä vilasati yuvatir adhika-guëä ||dhruva|||| hari-parirambhana-calita-vikärä | kuca-kalaçopari taralita-härä ||14|| vicalad-alaka-lalitänana-candrä | tad-adhara-päna-rabhasa-kåta-tandrä ||15|| caïcala-kuëòala-dalita-kapolä | mukharita-raçana-jaghana-gati-lolä ||16|| dayita-vilokita-lajjita-hasitä | bahu-vidha-küjita-rati-rasa-rasitä ||17|| vipula-pulaka-påthu-vepathu-bhaìgä | çvasita-nimélita-vakasad-anaìgä ||18|| çrama-jala-kaëa-bhara-subhaga-çarérä | paripatitorasi rati-raëa-dhérä ||19|| çré-jayadeva-bhaëita-hari-ramitam | kali-kaluñaà janayatu pariçamitam ||20||

* * * * *

viraha-päëòu-muräri-mukhämbuja- dyutir ayaà tirayann api vedanäm | vidhur atéva tanoti mano-bhuvaù suhåd aye hådaye madana-vyathäm ||21||

|| prabandhaù 15 ||

gurjaré-rägaika-täli-tälena géyate | samudita-madane ramaëé-vadane cumbana-valitädhare | måga-mada-tilakaà likhati sapulakaà mågam iva rajané-kare ||22|| ramate yamunä-pulina-vane vijayé murärir adhunä ||dhruva|||| ghana-caya-rucire racayati cikure taralita-taruëänane | kurubaka-kusurnaà capalä suñamaà rati-pati-måga-känane ||23|| ghaöayati sughane kuca-yuga-gagaëe måga-mada-ruci-rüñite | maëi-saram arnalaà täraka-paöalaà nakha-pada-çaçi-bhüñite ||24|| jita-bisa-çakale mådu-bhuja-yugale kara-tala-naliné-dale |

Page 17: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

marakata-valayaà madhu-kara-nicayaà vitarati hima-çitale ||25|| rati-gåha-jaghane vipuläpaghane manastja-kanakäsane | maëi-maya-taçanaà toraëa-hasanaà vikirati ktta-vasane||26|| caraëa-kisalaye kamala-nilaye nakha-maëi-gaëa-püjite | bahir-apavaraë aà ya-vaka-bharaë aà janayati hådiyojite ||27|| ramayati subhåçaà kam api sudåçaà khala-hala-dhara-sodare | kim aphalam avasaà ciram iha virasaà vada sakhi viöapodare ||28|| iha rasa-bhaëane kåta-hari-guëane madhu-ripu-pada-sevake | kali-yuga-racitaà na vasatu duritaà kavi-nåpa-jayadevake ||29||

* * * * * nayataù sakhi nirdayo yadi çaöhas tvaà düti kià düyase svacchandaà bahu-vallabhaù sa ramate kià tatra te düñaëam | paçyädy priya-saìgamäya dayitasyäkåñyamäëaà guëair utkaëöhärti-bharäd iva sphuöad idaà cetaù svayam yäsyati ||30||

|| prabandhaù 16 ||

deçavaräòi-rägeëa rüpaka-tälena géyate |

anila-tarala-kuvalaya-nayanena | tapati na sä kisalaya-çayanena ||31|| sakhi yä ramitä vana-mälinä ||dhruva-padam || vikasita-sarasija-lalita-mukhena | sphuöati na sa manasija-viçikhena ||32|| amåta-madhura-mådu-tara-vacanena | jvalati na sa malayaja-pavanena ||33|| sthala-jala-ruha-ruci-kara-caraëena | luöhati na sä hima-kara-kiraëena ||34|| sajalajalada-samudaya-rucireëa | dalati na sä hådi cira-viraheëa ||35|| kanaka-nikaña-ruci-çuci-vasanena | çvasiti na sä parijana-hasanena ||36|| sakala-bhuvana-jana-vara-taruëena | vahati na sä rujam atikaruëena ||37|| çré-jayadeva-bhaëita-vacanena |

Page 18: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

praviçatu harir api hådayam anena ||38||

* * * * * mano-bhavänandana-candanänila praséda re dakñiëa muïca vämatäm | kñaëaà jagat-präëa nidäya mädhavaà puro mama präëa-haro bhaviñyasi ||39|| ripur iva sakhi-saàväso'yaà çikhéva himänilo viñam iva sudhä-raçmir yasmin dunoti mano-gate | hådayam adaye tasminn aivaà punar valate balät kuvalaya-dåçäà vämaù kämo nikäma-niraëkuçaù ||40|| bädhäà vidhehi malayänila païca-bäëa präëän gåhäëa na gåhaà punar äçrayiñye | kià te kåtänta-bhagini kñamayä taraìgair aìgäni siïca mama çämyatu deha-dähaù ||41|| prätar-néla-nicolam acyutam uraù saàvéta-pétäàçukaà rädhäyäç cakitaà vilokya hasati svairaà sakhi-maëòale | vréòä-caïcalam aïcalaà nayanayor ädhäya rädhänane svädu-smera-mukho'yam astu jagad-änandäya nandätmajaù ||42||

añöamaù sargaù

vilakñya-lakñmépatiù atha katham api yäminéà vinéya smara-çara-jarjaritäpi sä prabhäte | anunaya-vacanaà vadantam agre praëatam api priyaà äha säbhyasüyam ||1||

|| prabandhaù 17 ||

bhairavi-räga-yati-täläbhyäà géyate | rajani-janita-guru-jägara-räga-kañäyitam alasa-niveçaà | vahati nayanam anurägam iva sphüm udita-rasa-bhiniveçam ||2|| han hari yähi mädhava yähi keçava mä vada kaitava-vädaà | tam anusara sarasé-ruha-locana yä tava harati viñädam ||dhr|||| kajjala-malina-vilocana-cumbana-viracita-nélima-rüpam | daçana-vasanam aruë aà tava krsëa tanoti tanor anurüpaà ||3||

Page 19: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

vapur anuharati tava smara-saìgara-khara-nakhara-kñata-rekham | marakata-çakala-kalita-kala-dhauta-liper iva rati-jaya-lekham ||4|| caraëa-kamala-galad-alaktaka-siktam idaà tava hådayam udäraà | darsayatéva bahir madana-drurna-nava-kisalaya-pariväram ||5|| daçana-padaà bhavad-adhara-gataà mama janayati cetasi khedam | kathayati katham adhunäpi mayä saha tava vapur etad abhedam ||6|| bahir iva malinataraà tava kåñëa mano'pi bhaviñyati nünam | katham atha vaïcayase janam anugatam asama-çara-jvara-dünam ||7|| bhramati bhavän abalä-kavaläya vaneñu kim atra vicitram | prathayati pütanikaiva vadhü-vadha-nirdaya-bäla-caritram ||8|| çré-jayadeva-bhaëita-rati-vaïcita-khaëòita-yuvati-viläpam | çåëuta sudhä-madhuraà vibudhä vibudhälayato'pi duräpam ||9||

* * * * * tavedaà paçyantyäù prasarad-anurägaà bahir iva priya-pädälakta-cchuritam aruëa-dyoti hådayam | mamädya prakhyäta-praëaya-bhara-bhaìgena kitava tvad-älokaù çokäd api kim api lajjäà janayati ||10|| antar-mohana-mauli-ghürëana-calan-mandära-vibhraàçana- stambhäkarñaëa-dåpti-harñaëa-mahä-mantraù kuraìgé-dåçäm | dåpyad-dänava-düyamäna-diviñad-durvära-duùkha-padäà bhraàçaù kaàsa-ripor vyapohayatu vaù çreyäàsi vaàçé-ravaù ||11||

navamaù sargaù

mugdha-mukundaù tam atha manmatha-khinnäà rati-rabhasa-bhinnäà viñäda-sampannäm anucintita-hari-caritäà kalahäntaritam uväca rahasi sakhé ||1||

|| prabandhaù 18 ||

gurjaré-räga-yati-täläbhyäà géyate | harir abhisarati vahati madhu-pavane | kim aparam adhika-sukhaà sakhi bhavane ||2|| mädhave mä kuru mänini mänam aye ||dhruva-padam || täla-phaläd api gurum atisarasam | kià viphalé-kuruñe kuca-kalaçam ||3||

Page 20: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

kati na kathitam idam anupadam aciram | mä parihara harim atéçaya-ruciram ||4|| kim iti viñédasi rodiñi vikalä | vihasati yuvaté-sabhä tava sakalä ||5|| sajala-naliné-dala-çétala-çayane | harim avalokaya saphalaya nayane ||6|| janayasi manasi kim iti guru-khedam | çåëu mama vacanam anéhita-bhedam ||7|| harir upayätu vadatu bahu-madhuram | kim iti karoñi hådayam atividhuram ||8|| çré-jayadeva-bhaëitam atilalitaà | sukhayatu rasika-janaà hari-caritaà ||9||

* * * * * snigdhe yat paruñäsi praëamati stabdhäsi yad rägiëi dveñasthäsi yad unmukhe vimukhatäà yätäsi tasmin priye | tad yuktaà viparéta-käriëi tava çré-khaëòa-carcä viñaà çétäàçus tapano himaà hutavahaù kréòä-mudo yätanäù ||10|| sändränanda-puraà-darädi-diviñad-våndair amandädaräd änamrair mukuöendra-néla-maëibhiù sandarçitendivaram | svacchandaà makaranda-sundara-galan-mandäkiné-meduraà çré-govinda-padäravindam açubha-skandäya vandämahe ||11||

daçamaù sargaù

catura-catur-bhujaù aträntare'masåëa-roña-vaçäm apära- niùçväsa-niùsaha-mukhéà sumukhém upetya | savréòam ékñita-sakhé-vadanäà dinänte sänanda-gadgada-padaà harir ity uvaca ||1||

|| prabandhaù 19 ||

deçavaräòi-rägäñöätälé-täläbhyäà géyate | vadasi yadi kiïcid api danta-ruci-kaumudé harati dara-timiram atighoram | sphurad-adhara-sédhave tava vadana-candramä

Page 21: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

rocayatu locana-cakoraà ||2|| priye cäru-çéle muïca mayi mänam anidänaà | sapadi madanänalo dahati mama mänasam dehi mukha-kamala-madhu-pänaà ||dhruva-padaà || satyam eväsi yadi sudati mayi kopiné dehi khara-nakhara-çara-ghätam | ghaöaya bhuja-bandhanaà janaya rada-khaëòanaà yena vä bhavati sukha-jätaà ||3|| tvam asi mama bhüñaëaà tvam asi mama jévanaà tvam asi mama bhava-jaladhi-ratnam | bhavatu bhavatéha mayi satatam anurodhiné tatra mama hådayam atiyatnaà ||4|| néla-nalinäbham api tanvi tava locanaà dhärayati koka-nada-rüpaà | kusuma-çara-bäëa-bhävena yadi raïjayasi kåñëam idam etad anurüpam ||5|| sphuratu kuca-kumbhayor upari maëi-maïjaré raïjayatu tava hådaya-deçam | rasatu raçanäpi tava ghana-jaghana-maëòale ghoñayatu manmatha-nideçam ||6|| sthala-kamala-gaïjanaà mama hådaya-raïjanaà janita-rati-raìga-parabhägam | bhaëa masåëa-väëi karaväëi caraëa-dvayaà sarasa-lasad-alaktaka-rägam ||7|| smara-garala-khaëòanaà mama çirasi maëòanaà dehi pada-pallavam udäram | jvalati mayi däruëo madana-kadanäruëo haratu tad-upähita-vikäram ||8|| iti caöula-cäöu-paöu-cäru mura-vairiëo rädhikäm adhi vacana-jätam | jayatu jayadeva-kavi-bhäraté-bhüñitaà mäniné-jana-janita-çätam ||9||

* * * * * parihara kåtätaìke çaìkäà tvayä satataà ghana- stana-jaghanayäkränte svänte parän-avakäçiné | viçati vitanor anyo dhanyo na ko'pi mamäntaraà praëayini parérambhärambhe vidhehi vidheyatäm ||10||

Page 22: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

mugdhe vidhehi mayi nirdaya-danta-daàça- dor-valli-bandha-niviòa-stana-péòanäni | caëòi tvam eva mudam udvaha païca-bäëa- cäëòäla-käëòa-dalanäd asavaù prayänti ||11|| çaçi-mukhi tava bhäti bhaìgura-bhrür yuva-jana-moha-karäla-käla-sarpé | tad-udita-bhaya-bhaïjanäya yünäà tvad-adhara-sédhu-sudhaiva siddha-mantraù ||12|| vyathayati våthä maunaà tanvi prapaïcaya païcamaà taruëi madhuräläpais täpaà vinodaya dåñöibhiù | sumukhi vimukhé-bhävaà tävad vimuïca na muïca mäà svayam atiçaya-snigdho mugdhe priyo'yam upasthitaù ||13|| bandhüka-dyuti-bändhavo'yam adharaù snigdho madhüka-cchavir gaëòaç caëòi cakästi néla-nalina-çré-mocanaà locanam | näsäbhyeti tila-prasüna-padavéà kundäbha-danti priye präyas tvan-mukha-sevayä vijayate viçvaà sa puñpäyudhaù ||14|| dåçau tava madälase vadanam indu-sandépanaà gatir jana-manoramä vijitärambhaà üru-dvayam | ratis tava kalävaté rucira-citra-lekhe bhruväv aho vibudha-yauvataà vahasi tanvi påthvé-gatä ||15|| sa prétià tanutäà hariù kuvalayäpéòena särdhaà raëe rädhä-péna-payodhara-smaraëa-kåt-kumbhena sambhedavän | yatra svidyati mélati kñaëam api kñipraà tad-älokana- vyämohena jitaà jitaà jitam abhüt kaàsasya kolähalaù ||16||

ekädaçaù sargaù

sänanda-dämodaraù suciram anunayena préëayitvä mågäkñéà gatavati kåtaveçe keçave kuïja-çayyäm | racita-rucira-bhüñäà dåñöi-moñe pradoñe sphurati niravasädaà käpi rädhäà jagäda ||1||

|| prabandhaù 20 ||

vasanta-räga-yati-täläbhyäà géyate | viracita-cäöu-vacana-racanaà caraëe racita-praëipätam | samprati maïjula-vaïjula-sémani keli-çayanam anuyätaà ||2|| mugdhe madhu-mathanam anugatam anusara rädhike ||dhruva||||

Page 23: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

ghana-jaghana-stana-bhära-bhare dara-manthara-caraëa-vihäram | mukharita-maëi-maïjéram upaihi vidhehi maräla-vikäram ||3|| çåëu ramaëéyataraà taruëé-jana-mohana-madhupa-virävam | kusuma-çaräsana-çäsana-bandini pika-nikare bhaja bhävam ||4|| anila-tarala-kisalaya-nikareëa kareëa latä-nikurambam | preraëam iva karabhoru karoti gatià prati munca vilambam ||5|| sphuritam anaìga-taraìga-vaçäd iva sücita-hari-parirambham | påccha manohara-hära-vimala-jala-dhäram amuà kuca-kumbham ||6|| adhigatam akhila-sakhébhir idaà tava vapur api rati-raëa-sajjam | caëòi rasita-raçanä-rava-òiëòimam abhisara sarasam alajjam ||7|| smara-çara-subhaga-nakhena sakhém avalambya kareëa salélam | cala valaya-kvaëitair avabodhaya harim api nija-gati-çélaà ||8|| çré-jayadeva-bhaëitam adharékåta-häram udäsita-vämam | hari-viniùita-manasäm adhitiñöhatu kaëöha-taöém avirämam ||9||

* * * * * sä mäà drakñyati vakñyati smara-kathäà praty-aìgam äliìganaiù prétià yäsyati raàsyate sakhi samägatyeti cintäkulaù | sa tväà paçyäti vepate pulakayaty änandati svidyati pratyudgacchati mürcchati sthira-tamah-puïje nikuïje préyaù ||10|| akñëor nikñipad aïjanaà çravaëayos täpiccha-gucchävalià mürdhni çyäma-saroja-däma kucayoù kastürikä-patrakam | dhürtänäm abhisara-sambhrama-jüñäà viñvaì-nikuïje sakhi dhväntaà néla-nicola-cäru sudåçäà praty-aìgam aliìgati ||11|| käçméra-gaura-vapuñam abhisärikänäà äbaddha-rekham abhito ruci maïjarébhiù | etat tamäla-dala-nélatamaà tamisraà tat-prema-hema-nikañopalatäà tanoti ||12|| härävalé-tarala-käïcana-käïci-däma keyüra-kaìkaëa-maëi-dyuti-dépitasya | dväre nikuïja-nilayasya harià nirékñya bréòävatim atha sakhéà éyam ity uvaca ||13||

|| prabandhaù 21||

varäòi-räga-rüpaka-täläbhyäà géyate |

Page 24: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

maïjutara-kuïja-tala-keli-sadane | vilasa rati-rabhasa-hasita-vadane ||14|| praviça rädhe mädhava-samépam iha ||dhruva-padaà || nava-lasad-açoka-dala-çayana-säre | vilasa kuca-kalaça-tarala-häre ||15|| kusuma-caya-racita-çuci-väsa-gehe | vilasa kusuma-sukumära-dehe ||16|| mådu-cala-malaya-pavana-surabhi-çéte | vilasa madana-çara-nikara-bhéte ||17|| vitata-bahu-valli-nava-pallava-ghane | vilasa ciram alasa-péna-jaghane ||18|| madhu-mudita-madhupa-kula-kalita-räve | vilasa madana-rasa-sarasa-bhäve ||19|| madhuratara-péka-nikara-ninada-mukhare | vilasa daçana-ruci-rucira-çikhare ||20|| vihita-padmävati-sukha-samäje | kuru muräre maìgala-çatäni | bhaëati jayadeva-kavi-räja-räje ||21||

* * * * * tvaà cittena ciraà vahann ayam atiçränto bhåçaà täpitaù kandarpeëa ca pätum icchati sudhä-sambädha-bimbädharam | asyäìkaà tad alaìkuru kñaëam iha bhrü-kñepa-lakñmé-lava- kréte däsa ivopasevita-padämbhoje kutaù sambhramaù ||22|| sa sasädhvasa-sänandaà govinde lola-locanä | siïjäna-maïju-maïjéraà praviveçäbhiveçanam ||23||

|| prabandhaù 22 ||

varäòi-räga-yati-täläbhyäà géyate | rädhä-vadana-vilokana-vikasita-vividha-vikära-vibhaìgam | jala-nidhim iva vidhu-maëòala-darçana-taralita-tuìga-taraìgam ||24|| harim eka-rasaà ciram abhilañita-viläsam | sä dadarça guru-harña-vaçaàvada-vadanam anaìga-niväsaà ||[ dhr||] häram amalatara-täram urasi dadhataà parilambya vidüram |

Page 25: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

sphuöatara-phena-kadamba-karambitam iva yamunä-jala-püram ||25|| çyämala-mådula-kalevara-maëòalam adhigata-gaura-dukülam | néla-nalinam iva pita-paräga-paöala-bhara-valayita-mülam ||26|| tarala-dåg-aïcala-calana-manohara-vadana-janita-rati-rägam | sphuöa-kamalodara-khelita-khaïjana-yugam iva çaradi taòägam ||27|| vadana-kamala-pariçélana-milita-mihira-sama-kuëòala-çobham | smita-ruci-rucira-samullasitädhara-pallava-kåta-rati-lobham ||28|| çaçi-kiraëa-cchuritodara-jaladhara-sundara-sakusuma-keçam | timirodita-vidhu-maëòala-nirmala-malayaja-tilaka-niveçam ||29|| vépula-pulaka-bhara-danturitaà rati-keli-kaläbhir adhéraà | maëi-gaëa-kiraëa-samüha-samujjvala-bhüñaëa-subhaga-çaréram ||30|| çré-jayadeva-bhaëita-vibhava-dviguëékåta-bhüñaëa-bhäram | praëamata hådi vinidhäya harià suciraà sukåtodaya-säram ||31||

* * * * * atikramyäpäìgaà çravaëa-patha-paryanta-gamana- prayäseneväkñëos taralatara-täraà gamitayoù | idänéà rädhäyäù priyatama-samäloka-samaye papäta svedämbu-prasara iva harñäçru-nikaraù ||32|| bhajantyäs talpäntaà kåta-kapaöa-kaëöüti-pihita- smitaà yäte gehäd bahir avahitälé-parijane | priyäsyaà paçyantyäù smara-paravaçäküta-subhagaà salajjä-lajjäpi vyagamad iva düraà måga-dåçaù ||33|| sänandaà nanda-sünur diçatu mitaparaà saàmadaà manda-mandaà rädhäm ädhäya bähvor vivaram anu dròhaà péòayan préti-yogät | tuìgau tasyä urojäv atanu-varatanor nirgatau mä sma bhütäà påñöhaà nirbhidya tasmäd bahir iti valita-grévam älokayan vaù ||34|| jaya-çré-vinyastair mahita iva mandära-kusumaiù svayaà sindüreëa dvipa-raëa-mudä mudrita iva | bhujäpéòa-kréòä-hata-kuvalayäpéòa-kariëaù prakérëäsåg-bindur jayati bhuja-daëòo murajitaù ||35|| saundaryaika-nidher anaìga-lalanä-lävaëya-lélä-juño rädhäyä hådi palvale manasija-kréòaika-raìga-sthale | ramyoroja-saroja-khelana-rasitväd ätmanaù khyäpayan dhyätur mänasa-räja-haàsa-nibhatäà deyän mukundo mudam ||36||

Page 26: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

dvädaçaù sargaù

supréta-pétämbaraù gatavati sakhé-vånde'manda-trapä-bhara-nirbhara- smara-paravaçäküta-sphéta-smita-snapitädharam | sarasa-mänasaà dåñövä rädhäà muhur nava-pallava- prasava-çayane nikñiptäkñém uväca hariù priyäm ||1||

|| prabandhaù 23 ||

vibhäsa-rägaikatäli-tä1äbhyäà géyate |

kisalayaçayana-tale kuru kämini caraëa-nalina-viniveçam | tava pada-pallava-vairi-paräbhavam idam anubhavatu suveçaà ||2|| kñaëam adhunä näräyaëam anugatam anusara rädhike ||dhruva|| kara-kamalena karomi caraëam aham ägamitäsi vidüram | kñaëam upakuru çayanopari mäm iva nüpuram anugati-çüram ||3|| vadana-sudhä-nidhi-galitam amåtam iva racaya vacanam anukülam | viraham iväpanayämi payodhara-rodhakam urasi dukülaà ||4|| priya-parirambhaëa-rabhasa-valitam iva pulakitam atiduraväpam | mad-urasi kuca-kalaçaà viniveçaya çoñaya manasija-täpam ||5|| adhara-sudhä-rasam upanaya bhämini jévaya måtam iva däsam | tvayi vinihita-manasaà virahänala-dagdha-vapuñam aviläsam ||6|| çaçi-mukhi mukharaya maëi-raçanä-guëam anuguëa-kaëöha-ninädam | çruti-yugale pika-ruta-vikale mama çamaya ciräd avasädam ||7|| mäm ativiphala-ruñä vikalé-kåtam avalokitum adhunedam | lajjitam iva nayanaà tava viramati visåja våthä rati-khedam ||8|| çré-jayadeva-bhaëitam idam anupada-nigadita-madhu-ripu-modam | janayatu rasika-janeñu manorama-rati-rasa-bhäva-vinodam ||9||

* * * * *

pratyüha-pulakäìkureëa niviòa-leça-nimeñeëa ca kréòäküta-vilokite'dhara-sudhä-päne kathä-kelibhiù | änandädhigamena manmatha-kalä-yuddhe'pi yasminn abhud udbhütaù sa tayor babhüva suratärambhaù priyambhävukaù ||10|| dorbhyäà saàyamitaù payodhara-bhareëäpéòitaù päëijair äviddho daçanaiù kñatädhara-puöaù çroëé-taöenähataù |

Page 27: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

hastenänamitaù kace'dhara-madhu-syandena saàmohitaù käntaù käm api tåptim äpa tad aho kämasya vämä gatiù ||11|| märäìke rati-keli-saìkula-raëärambhe tayä sähasa- präyaà känta-jayäya kiàcid upari prärambhi yat-sambhramät | niñpandä jaghana-sthalé çithilitä dor-vallir utkampitaà vakño militam akñi pauruña-rasaù stréëäà kutaù sidhyati ||12|| tasyäù päöala-päëijäìkitam uro nidrä-käñäye dåçau nirdhautädhara-çonimä vilulita-srasta-srajo mürdha-jaù | käïcé-däma dara-çlathäïcalam iti prätar nikhätair dåçor ebhiù kämaçarais tad-adbhutam abhüt patyur manaù kélitaà ||13|| vyälolaù keça-päças taralitam alakaiù sveda-mokñau kapolau kliñöä bimbädhara-çréù kuca-kalaça-rucä häritä hära-yañöiù | käïcé-käntir hatäçä stana-jaghana-padaà päëinäcchadya sadyaù paçyanté satrapä sä tad api vilulitä mugdha-kantir dhinoti ||14|| éñan-mélita-dåñöi mugdha-vilasat-çétkära-dhärä-vaçäd avyaktäkula-keli-käku-vikasad-dantäàçu-dhautädharam | çänta-stabdha-payodharaà bhåça-pariñvaìgät kuraìgé-dåço harñotkarña-vimukta-niùsaha-tanor dhanyo dhayaty änanaà ||15|| atha sahasä suprétaà suratänte sä nitänta-khinnäìgi | rädhä jagäda sädaram idam änandena govindam ||16||

|| prabandhaù 24 ||

rämakari-räga-yati-täläbhyäà géyate | kuru yadu-nandana candana-çiçiratareëa kareëa payodhare | måga-mada-patrakam atra mano-bhava-maìgala-kalaça-sahodare ||17|| nijagäda sä yadu-nandane kréòati hådaya-nandane ||dhruva|||| ali-kula-gaïjanam aïjanakaà rati-näyaka-säyaka-mocane | tvad-adhara-cumbana-lambita-kajjala ujjvalaya pnya locane ||18|| nayana-kuraìga-taraìga-vikasa-niräsa-kare çruti-maëòale | manasija-päça-viläsa-dhare çubha-veça niveçaya kuëòale ||19|| bhramara-cayaà racayantam upari ruciraà suciraà mama sammukhe | jita-kamale vimale parikarmaya narma-janakam alakaà mukhe ||20|| måga-mada-rasa-valitaà lalitaà kuru tilakam alika-rajani-kare | vihita-kalaìka-kalaà kamalänana viçramita-çrama-sékare ||21|| mama rucire cikure kuru mänada manasija-dhvaja-cämare |

Page 28: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair

rati-galite lalite kusumäni çikhaëòi-çikhaëòaka-òämare ||22|| sarasa-ghane jaghane mama çambara-däraëa-väraëa-kandare | maëi-raçanä-vasanäbharaëäni çubhäçaya väsaya sundare ||23|| çré-jayadeva-vacasi rucire sadayaà hådayaà kuru maëòane | hari-caraëa-smaraëämåta-nirmita-kali-kaluña-jvara-khaëòane ||24||

* * * * * racaya kucayoç citraà patraà kuruñva kapolayor ghaöaya jaghane käïcéà mugdha-srajä kabari-bharaà | kalaya valaya-çreëéà päëau pade maëi-nüpuräv iti nigaditaù prétaù pitämbaro'pi tathäkarot ||25|| paryaìké-kåta-näga-näyaka-phaëä-çreëé-maëénäà gaëe saìkränta-pratibimba-samvalanayä bibhrad-vibhu-prakriyäm | pädämbho-ruha-dhäri-väridhi-sutäm akñëäà didåkñuù çataiù käya-vyüham iva-carann apacitau bhüyo hariù pätu vaù ||26|| tväm apräpya mayi svayaàvara-paräà kñéroda-térodare çaìke sundari kälaküöam apiban müòho mådäné-patiù | itthaà pürva-kathäbhir anya-manasä vikñipya vakño'ïcalaà rädhäyäù stana-korakopari-milan-netro hariù pätu vaù ||27|| yad gändharva-kaläsu kauçalam anudhyänaà ca yad vaiñëavaà yac chåìgära-viveka-tattva-racanä-kävyeñu léläyitam | tat sarvaà jayadeva-paëòita-kaveù kåñëaika-tänätmanaù sänandäù pariçodhayantu sudhiyaù çri-géta-govindataù ||28|| sädhünäà svata eva saàmatir iha syäd eva bhaktyärthinäm älocya grathana-çramaà ca vidusäm asmin bhaved ädaraù | ye kecit para-kåty-upaçruti-paräs tän arthaye mat-kåtià bhüyo vékñya vadanto avadyam iha cet sä väsanä sthäsyati ||29|| çré-bhojadeva-prabhavasya rämädevé-suta-çré-jayadevakasya | paräçarädi-pnya-varga-kaëöhe çré-géta-govinda-kavitvam astu ||30|| sädhvé mädhvéka cintä na bhavati bhavataù çarkare karkaçäsi dräkñe drakñyanti ke tväm amåta måtam asi kñéra néraà rasaste | mäkanda kranda käntädhara dhara na tuläà gaccha yacchanti bhävaà yävac chåìgära-säraà çubham iva jayadevasya vaidagdhya-väcaù ||31|| itthaà keli-tatir vihåtya yamunä-küle samaà rädhayä tad-romävali-mauktikävali-yuge veëé-bhramaà bibhrati | tatrählädi-kuca-prayäga-phalayor lipsävator hastayor vyäpäräa puruñottamasya dadatu sphétäà mudaà sampadaà ||32||

Page 29: géta-govinda-kävyamignca.gov.in/sanskrit/gita_govinda.pdfgéta-govinda-kävyam prathamaù sargaù sämoda-dämodaraù meghair meduraà ambaraà vana-bhuvaù çyämäs tamäla-drumair