gurmiq swci swcw vicwru] - old.sgpc.netold.sgpc.net/gurmat_parkash/december_2018.pdf · ibsqry aqy...

96
gurmiq pRkwS 3 dsMbr 2018 < siqgur pRswid] siqgur pRswid] siqgur pRswid] siqgur pRswid] siqgur pRswid] gurmiq swcI swcw vIcwru] gurmiq swcI swcw vIcwru] gurmiq swcI swcw vIcwru] gurmiq swcI swcw vIcwru] gurmiq swcI swcw vIcwru] (Drm pR cwr kmy tI dw mw (Drm pR cwr kmy tI dw mw (Drm pR cwr kmy tI dw mw (Drm pR cwr kmy tI dw mw (Drm pR cwr kmy tI dw mwisk-p` qr) sk-p` qr) sk-p` qr) sk-p` qr) sk-p` qr) m`Gr-poh, sMmq nwnkSwhI 550 dsMbr 2018 mu`K sMpwdk mu`K sMpwdk mu`K sMpwdk mu`K sMpwdk mu`K sMpwdk sM pwdk sM pwdk sM pwdk sM pwdk sM pwdk ismrjIq isMG ismrjIq isMG ismrjIq isMG ismrjIq isMG ismrjIq isMG sqivMdr isMG PUlpur sqivMdr isMG PUlpur sqivMdr isMG PUlpur sqivMdr isMG PUlpur sqivMdr isMG PUlpur ijld 62 ijld 62 ijld 62 ijld 62 ijld 62 AMk 9 AMk 9 AMk 9 AMk 9 AMk 9 cM dw By jx dw pqw cM dw By jx dw pqw cM dw By jx dw pqw cM dw By jx dw pqw cM dw By jx dw pqw sk`qr sk`qr sk`qr sk`qr sk`qr Secretary Drm pR cwr kmy tI Drm pR cwr kmy tI Drm pR cwr kmy tI Drm pR cwr kmy tI Drm pR cwr kmy tI Dharam Parchar Committee (SR o mxI gu : pR : kmy tI) (SR o mxI gu : pR : kmy tI) (SR o mxI gu : pR : kmy tI) (SR o mxI gu : pR : kmy tI) (SR o mxI gu : pR : kmy tI) (S.G.P.C.) sRI sRI sRI sRI sRI AMimRqsr-143006 AMimRqsr-143006 AMimRqsr-143006 AMimRqsr-143006 AMimRqsr-143006 Sri Amritsar-143006 > > Pon : 0183-2553956-59 AYks 304 PYks : 0183-2553919 website : www.sgpc.net e-mail :[email protected], [email protected] fwk rwhIN ‘gurmiq pRkwS’ nw pu`jx bwry auprokq Pon nMbr imlw ky ieMcwrj gurmiq pRkwS nwl AYks: 303 ’qy sMprk kro jI[ SoR: gu: pR: kmytI AMimRqsr (dyS) (ivdyS) (dyS) (ivdyS) (dyS) (ivdyS) (dyS) (ivdyS) (dyS) (ivdyS) pRqI kwpI pRqI kwpI pRqI kwpI pRqI kwpI pRqI kwpI ` 5 5 5 5 5 swlwnw swlwnw swlwnw swlwnw swlwnw ` 50 50 50 50 50 pMj swl pMj swl pMj swl pMj swl pMj swl ` 250 250 250 250 250 lweI& lweI& lweI& lweI& lweI& ` 500 500 500 500 500 swlwnw swlwnw swlwnw swlwnw swlwnw ` 1250 1250 1250 1250 1250 pMj swl pMj swl pMj swl pMj swl pMj swl ` 5000 5000 5000 5000 5000 lweI& lweI& lweI& lweI& lweI& ` 10000 10000 10000 10000 10000 cMdw cMdw cMdw cMdw cMdw Approved for School libraries by the Director of Public Instructions Punjab Vide Circular No. 4580-2/25-58-B-49154 Dated Oct. 1958

Upload: trinhkhanh

Post on 09-Feb-2019

222 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

gurmiq pRkwS 3 dsMbr 2018

< siqgur pRswid]siqgur pRswid]siqgur pRswid]siqgur pRswid]siqgur pRswid]

gurmiq swcI swcw vIcwru]gurmiq swcI swcw vIcwru]gurmiq swcI swcw vIcwru]gurmiq swcI swcw vIcwru]gurmiq swcI swcw vIcwru]

(Drm pRcwr kmytI dw mw(Drm pRcwr kmytI dw mw(Drm pRcwr kmytI dw mw(Drm pRcwr kmytI dw mw(Drm pRcwr kmytI dw mwiiiiisk-pqr)sk-pqr)sk-pqr)sk-pqr)sk-pqr)m`Gr-poh, sMmq nwnkSwhI 550 dsMbr 2018

muK sMpwdkmuK sMpwdkmuK sMpwdkmuK sMpwdkmuK sMpwdk sMpwdksMpwdksMpwdksMpwdksMpwdkismrjIq isMGismrjIq isMGismrjIq isMGismrjIq isMGismrjIq isMG sqivMdr isMG PUlpursqivMdr isMG PUlpursqivMdr isMG PUlpursqivMdr isMG PUlpursqivMdr isMG PUlpur

ijld 62ijld 62ijld 62ijld 62ijld 62 AMk 9AMk 9AMk 9AMk 9AMk 9

cMdw Byjx dw pqwcMdw Byjx dw pqwcMdw Byjx dw pqwcMdw Byjx dw pqwcMdw Byjx dw pqwsk`qrsk`qrsk`qrsk`qrsk`qr Secretary

Drm pRcwr kmytIDrm pRcwr kmytIDrm pRcwr kmytIDrm pRcwr kmytIDrm pRcwr kmytI Dharam Parchar Committee

(SRomxI gu: pR: kmytI)(SRomxI gu: pR: kmytI)(SRomxI gu: pR: kmytI)(SRomxI gu: pR: kmytI)(SRomxI gu: pR: kmytI) (S.G.P.C.)

sRI sRI sRI sRI sRI AMimRqsr-143006AMimRqsr-143006AMimRqsr-143006AMimRqsr-143006AMimRqsr-143006 Sri Amritsar-143006

> >

Pon : 0183-2553956-59 AYks 304 PYks : 0183-2553919website : www.sgpc.net

e-mail :[email protected],

[email protected]

fwk rwhIN ‘gurmiq pRkwS’ nw pujx bwry auprokq Pon nMbr imlw ky

ieMcwrj gurmiq pRkwS nwl AYks: 303 ’qy sMprk kro jI[

SoR: gu: pR:kmytI

AMimRqsr

(dyS) (ivdyS)(dyS) (ivdyS)(dyS) (ivdyS)(dyS) (ivdyS)(dyS) (ivdyS)pRqI kwpIpRqI kwpIpRqI kwpIpRqI kwpIpRqI kwpI ` 5 5 5 5 5swlwnwswlwnwswlwnwswlwnwswlwnw ` 50 50 50 50 50pMj swlpMj swlpMj swlpMj swlpMj swl ` 250 250 250 250 250lweI&lweI&lweI&lweI&lweI& ` 500 500 500 500 500

swlwnwswlwnwswlwnwswlwnwswlwnw ` 1250 1250 1250 1250 1250pMj swlpMj swlpMj swlpMj swlpMj swl ` 5000 5000 5000 5000 5000lweI&lweI&lweI&lweI&lweI& ` 10000 10000 10000 10000 10000

cMdwcMdwcMdwcMdwcMdw

Approved for School libraries by the Director of Public Instructions Punjab

Vide Circular No. 4580-2/25-58-B-49154 Dated Oct. 1958

gurmiq pRkwS 4 dsMbr 2018

gurbwxI ivcwr 5

sMpwdkI -sqivMdr isMG PUlpur 6

‘EAMkwru’ bwxI dI ivSySqw -fw. joD isMG 10

pwvn bwxI ‘ptI’ iek swihqk Aqy Dwrimk AiDAYn -fw. hrnwm isMG Swn 17

sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI bwxI -bIbI pRkwS kOr 23

sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI ShIdI -fw. jgjIq isMG 27

mhwn ShId : mwqw gujrI jI -fw. rCpwl isMG 31

cmkOr swihb dw byimswl X`uD -igAwnI jsmyr isMG 35

Coty swihbzwdy ShId -ig. sohx isMG sIql 45

mhwn ShId: BweI jIvn isMG jI -s. dmnjIq isMG 52

nSw (kivqw) -fw. rmndIp isMG dIp 53

cmkOr dI gVHI dy ShId : BweI sMgq isMG -s. qrlocn isMG 54

A`lHw Xwr Kwn jogI Aqy aus dI Adu`qI rcnw -ismrjIq isMG 58

is`K Drm ivc Shwdq dw sMklp -fw. KVk isMG 63

nwm-ismrn -BweI rySm isMG 68

isrdwr kpUr isMG: ie`k ivl`Kx S^sIAq -pRo. ikrpwl isMG bfUMgr 70

BweI swihb BweI vIr isMG jI: iek AnuBvI S^sIAq -bIbI ismrnjIq kOr 76

. . . BweI rxDIr isMG fUmCyVI: jIvn qy rcnwvW -fw. hrpRIq kOr 79

mwqw-ipqw dI syvw -myjr BgvMq isMG 89

sUrj swihq dw (kivqw) -s. siqnwm isMG koml 92

sUby dI kcihrI AMmIey (kivqw) -s. blbIr isMG bylI 93

^brnwmw 94

Drm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAW 98

qqkrw

gurmiq pRkwS 5 dsMbr 2018

gurbwxI ivcwrgurbwxI ivcwrgurbwxI ivcwrgurbwxI ivcwrgurbwxI ivcwr

poiK quKwru n ivAwpeI kMiT imilAw hir nwhu]mnu byiDAw crnwribMd drsin lgVw swhu]Et goivMd gopwl rwie syvw suAwmI lwhu]ibiKAw poih n skeI imil swDU gux gwhu]jh qy aupjI qh imlI scI pRIiq smwhu]kru gih lInI pwrbRhim bhuiV n ivCuVIAwhu]bwir jwau lK byrIAw hir sjxu Agm Agwhu]srm peI nwrwiexY nwnk dir peIAwhu]poKu suohMdw srb suK ijsu bKsy vyprvwhu ]11] (pMnw 135)

pMcm pwqSwh sRI gurU Arjn dyv jI mhwrwj bwrh mwhw mWJ dI iespwvn pauVI dy mwiDAm duAwrw jIv ƒ smJwauNdy hn ik ijs jIv rUpIiesqrI ny pqI rUpI pRBU dy nwm nwl sWJ pweI hY ArQwq ijs ny Awpxw mnpRBU dI isPq-swlwh ivc joiVAw hY, ivkwrW rUpI TMf aus dw kuJ nhIN ivgwVskdI[ aus dw ic`q/mn ArQwq aus dw ie`k-ie`k swh hmySW hI pRBU dydIdwrW dI cwh ivc juiVAw rihMdw hY[ gurU swihb Purmwn krdy hn ik ijsjIv rUpI iesqrI ny jgq dy mwlk Aqy pwlxhwr pRBU dw Awsrw ilAw hY,aus ny hI pRBU-pqI dI syvw ivc sPlqw pRwpq kIqI hY[ gurU swihb d`sdy hnik ijs ny pRBU dy guxW dI ivcwr kIqI hY, aus ƒ mwieAw rUpI hnyrw Coh vInhIN skdw[ AijhI jIv iesqrI hmySW aus prmwqmw dI hI isPq-swlwhivc juVI rihMdI hY ArQwq aus dI ilv pRBU dI hI pRIq ivc lIn rihMdI hYijs qoN aus ny jnm ilAw hY[ Asl ivc prmwqmw ny hI AijhI jIviesqrI ƒ h`Q PV ky Awpxy nwl joiVAw huMdw hY Aqy auh kdI vI aus qoNivCVdI nhIN[ gurU swihb d`sdy hn ik Aijhw s`jx rUpI prmwqmw AphMuchY[ aus dy guxW dI fUMGweI qk nhIN phuMicAw jw skdw[ mYN Aijhy prmwqmwqoN l`K vwr kurbwn jWdw hW jo dr AwieAW/srx ipAW dI lwj r`Kdw hY[prmwqmw bhuq hI nrm-idl vwlw idAwlU hY[ aus ƒ Awpxy srx pey BgqWdI lwj r`KxI hI pYNdI hY[ gurU swihb AMq ivc Purmwn krdy hn ik ijs jIvau~qy byrpvwh idAwlU prmwqmw imhr dI ingwh pwauNdw hY, aus ƒ swry hIsu`K iml jWdy hn, aus ƒ poh dI kkrIlI TMf vwlw mhInw vI in`Gw Aqysuhwvxw l`gdw hY[

gurmiq pRkwS 6 dsMbr 2018

poh dIAW rwqWpoh dIAW rwqWpoh dIAW rwqWpoh dIAW rwqWpoh dIAW rwqW

ies jgq ivc julm-E-isqm ƒ Kqm kr ky ‘DrqI ƒ Drm swl’bxwaux leI SurU kIqy ‘nwnk inrml pMQ’ dy imSn ƒ AgWh qoridAWbyAMq mrjIviVAW v`loN pweIAW geI ShwdqW nwl is`K ieiqhws BirAwipAw hY[ sRI AnMdpur swihb dw iklHw KwlI krn qoN bwAd byAMq isMGW-isMGxIAW Aqy sRI gurU goibMd isMG jI dy swihbzwidAW duAwrw isrjI geIpoh mhIny dI dwsqwn dw dunIAw dy ieiqhws AMdr koeI hor swnI nhIN[ies smyN sRI gurU goibMd isMG jI dy cwr swihbzwdy, mwqw gujrI jI AqybyAMq isMG ShIdIAW pw gey[ ieh ShIdIAW zbr, zulm, AinAW qyD`kySwhI dw ^wqmw kr ky DrqI au~pr sq, sMqoK, nykI, dieAw qypraupkwr vwly hlImI rwj dI sQwpqI leI id`qIAW ShIdIAW hn[ is`KpMQ AMdr ienHW ƒ ‘ShIdI swkw cmkOr’ Aqy ‘ShIdI swkw srihMd’ dy nwmnwl Xwd kIqw jWdw hY[ ieh swky dunIAw dy ieiqhws ivc Adu`qI hn[ShIdI swkw cmkOr ivc dsm ipqw sRI gurU goibMd isMG jI Awpxy v`fyswihbzwidAW— bwbw AjIq isMG Aqy bwbw juJwr isMG ƒ Awp jMg dymYdwn v`l qordy hn Aqy swihbzwidAW v`loN Shwdq pwaux ’qy jYkwrygjwauNdy hn[ au~Dr ShIdI swkw srihMd ivc dwdI mW, mwqw gujrI jIAwpxy h`QIN Awpxy poqirAW— bwbw zorwvr isMG Aqy bwbw Piqh isMG jIƒ ShIdI pwaux leI iqAwr kr ky Byjdy hn[ aumr dy qkwzy nwl swkwsrihMd ies dunIAw dy ieiqhws ivc hYrwn kr dyx vwlw swkw hY[ pMj swlAqy sq swl dI aumr hovy, iek pwsy donoN swihbzwdy iekly Aqy dUjy pwsy sUbydI kcihrI hovy, hr qrHW dy lwlc, frwvy, qsIhy dy ky zwlm hwr jwvy, prMqUswihbzwdy isKI isDWqW au~pr idRVHqw nwl pihrw idMdy hoey ShIdIAW pwjwx; AijhI imswl ikDry hor nhIN imldI[ isr Juk jWdw hY, ienHW mhwnShwdqW swhmxy[ hux svwl pYdw huMdw hY ik ieMnI CotI aumr ivc ieMnI v`fIidRVHqw, ieMnI mhwn Shwdq kwhdy leI? Asl ivc ies svwl dw jvwbAqy ienHW ShwdqW dw mMqv dyS-vwsIAW ƒ zulm qoN mukq krvw ky Dwrimk,rwjnIiqk, AwriQk Bwv hr pRkwr dI AzwdI idvwauxI sI[ pMQ dIAWnINhW mzbUq bxwauxIAW sn[

sMpwdkI...

gurmiq pRkwS 7 dsMbr 2018

purwxy simAW ivc swfy bzurg ienHW ShwdqW ƒ isjdw krn leI pohdy ienHW idnW ivc Awpxy GrW ivc koeI ivAwh-SwdI jW hor KuSI dwsmwgm nhIN r`Kdy sn[ ieh s`q rwqW auh mMjy au~pr nhIN sn sONdy[ zmIn’qy ibsqrw ivCw ky, au~pr hlkw k`pVw lY ky aus smyN ƒ mihsUs krn dIkoiSS krdy sn ik ikvyN bzurg mwqw Aqy klgIDr jI dy Coty lwlW ny TMfyburj ivc ibnw ibsqry qoN ikMJ ieh rwqW guzwrIAW hoxgIAW[ poh mhInydI sIq lihr ny bzurg mwqw jI dy h`fW ƒ ikMnw ku cIirAw hovygw[ swfygurU jI dy Coty lwlW ƒ ies sIq lihr ivc ikMnIAW ku kMbxIAW AweIAWhoxgIAW, mslw koeI iek rwq dw qy nhIN sI s`q rwqW sn[ swfy purwxybzurgW ƒ ies g`l dw Aihsws sI ik mwqw gujrI jI Aqy swihbzwidAWny ieh qS`dd swfI Kwqr hI J`ly sn qW ik zulm dIAW jVHW pu`tIAW jwxAqy AsIN (mnu`Kqw) suKI v`sIey, pr Swied A`j AsIN ienHW ShwdqW ƒmihsUs krn qoN Asmr`Q ho rhy hW, qW hI qW swfy GrW ivc piqqpuxy AqyniSAW dw vwsw ho igAw hY[ AsIN Awpxy Drm pRqI AkIdq Byt kridAWnYiqk qOr ’qy zrw ivcwr krIey ik ijnHW TMfIAW sIq rwqW ivc Tr ky qyijnHW idnW ivc gurU jI dy swihbzwidAW, mwqw jI Aqy hor byAMq isMGW nyDrm dI ^wqr ShIdIAW pweIAW; aunHW idnW ivc swfy GrW ivc ^uSI dysmwgm krvwey jw rhy hox, fI. jy. v`jx, BMgVy pYx, kI gurU dy is`KW ƒieh g`lW SoBdIAW hn? ijhVIAW TMfIAW sIq rwqW ivc mwqw gujrI jIny Awpxy lwlW ƒ god ivc ibTw ky Drm ivc pRp`k rihx dI is`iKAw id`qIhovy aunHW rwqW ivc AsIN Awpxy GrW ivc mMijAW au~pr motIAW rjweIAWlY ky tYlIivzn A`gy bYT ky Awpxw mnorMjn krdy hoeIey, kI swfy kol iehokuJ rih igAw hY ienHW ShIdI swikAW ƒ SrDWjlI Aripq krn leI?ShIdI dy ienHW idnHW ivc swfw ieh rv`eIAw dyK ky klgIDr ipqw jI dwihrdw vlUMDirAw jWdw hovygw, aunHW dmdmw swihb dI DrqI ’qy swfy v`lhI ieSwrw kr ky ikhw sI :

ien puqrn ky sIs pr vwr dIey suq cwr,cwr muey qo ikAw hUAw jIvq keI hzwr[kuJ isdkI guris`K prvwr A`j vI poh dIAW ienHW rwqW ivc BuMjy hI

sONdy hn[ auh ienHIN idnIN Awpxy GrW ivc koeI ^uSI dw smwgm nhINkrdy[ swƒ swirAW ƒ iek vwr iPr qoN ies pwsy v`l moVw pwauxw pvygw[

gurmiq pRkwS 8 dsMbr 2018

zmIn ’qy sOxw Asl ivc AwpxI pIVI ƒ swihbzwidAW dI mhwn ShwdqAqy aunHW v`loN idRVHqw nwl gurmiq ivcwrDwrw ƒ inBwaux vwly ies mhwnswky dy vwprn dw Aihsws krvwauxw hY[ jdoN AsIN Gr ivc ienHW rwqWƒ zmIn ’qy sOvWgy qW swfy b`icAW dy mn AMdr ies bwry suAwl pYdwhovygw[ iPr aunHW ƒ AsIN d`sWgy ik ienHIN idnIN dsmyS ipqw, sRI gurUgoibMd isMG jI dy cwry swihbzwdy, mwqw gujrI jI Aqy byAMq isMG ShId hoeysn[ Coty swihbzwidAW bwry d`sIey ik iks qrHW ienHW rwqW ivc ibnwibsqry Aqy rjweI qoN gurU jI dy Coty-Coty lwl TMf ivc Trdy rhy sn[zwlm aunHW ƒ kihMdy sn ik qusIN Awpxy kys kql krvw ky muslmwn bxjwE, pr swihbzwidAW ny nw qW kys kql krvwey Aqy nw Awpxw DrmC`ifAw, iPr aunHW ƒ nIhW ivc icx ky ShId kr id`qw igAw[ jdoN swfyb`cy aus mwhOl ƒ mihsUs krdy hoey ieh swKIAW suxngy qW iPr XkInnaunHW dy kysW au~pr kYNcIAW nhIN c`lxgIAW[ auh gurmiq AwdrSW dyDwrnI bxngy, bwSrqy ies vwsqy swƒ Awpxy GrW ivc Aijhw mhOlisrjxw pvygw[

ienHW ShIdI purbW au~pr iek hor vqIrw jo nOjvwnW AMdr vyKx ƒimldw hY auh vI byh`d inrwSwjnk hY[ nOjvwn Awpxy trYktrW, jIpWau~pr fY~k lw ky gwxy gwauNdy Aqy bult motr sweIklW dy ptwky pwauNdy hoey,ho-h`lw mcwauNdy ienHW ShIdI smwgmW mOky srihMd v`l jWdy hn, jykr koeIpu`C ley ik BweI ik`Qy c`ly ho? qW kihMdy hn ik AsIN mylw vyKx c`ly hW[

hux ivcwr krn dI g`l ieh hY ik jykr auh guris`K nOjvwn is`KIprvwrW iv`coN hn, qW kI A`j swfy guris`K prvwrW ivc ieMnw inGwr AwigAw hY ik swfy GrW ivc mwqw-ipqw, cwcw-qwieAw, dwdw-dwdI koeIaunHW ƒ smJwaux vwlw nhIN ik, BweI! ieh ShIdI purb ny, myly nhIN[qusIN fY~k vjwauNdy nw jwieE, bwxI pVHdy, “siqnwmu vwihgurU” dw jwpkrdy jwieE[ swƒ ies pwsy vI socxw pvygw[

BweI minMdr isMG sRIngr vwilAW ny ies ruJwn ƒ moVw pwaux AqyienHW mhwn ShwdqW dw Aihsws krwaux leI bhuq hI idl-tuMbvIAWkivqwvW gweIAW hn, ijnHW dIAW kuJ sqrW ieM\ hn:

jy c`ly E srhMd ƒ myry ipAwirE, myry lwlw dy nwl rih ky rwq guzwirE[jd hvw c`lygI TMfI qn ƒ JMbdI, Aihsws kro auh myrI mW hY kMbdI[

gurmiq pRkwS 9 dsMbr 2018

godI ivc bYTy lwlw ƒ inhwirE, jy c`ly E srhMd . . .auh nIhW ij`Qy myry lwl Kloqy sI, duK v`fw sI myry lwfly qy Coty sI[auh kihMdy ny duK sih lE isdk n hwirE, jy c`ly E srhMd . . .qusIN DIAW puqr Awpxy nwl ilAwieE jI, ijQy fulHw myrw Un au~Qy lY jwieE jI[jy myry ho qy myrw rUp hI DwirE, jy c`ly E srhMd . . .mYN KVw aufIkW Awpxy isMG srdwrW ƒ, mYN imlxw cwhuMdw Awpxy AjIq juJwrW ƒ[mYN cwry pu`q ikauN vwry zrHw ivcwirE, jy c`ly E srhMd . . .BweI swihb dI ies kivqw ny kwPI cyqnw pYdw kIqI hY[ swfw ieh

Prz bxdw hY ik Awpxy b`icAW ƒ ienHW ShIdI smwgmW ivc lY ky jweIey,aunHW ƒ Awpxy AmIr ivrsy qoN jwxU krvweIey[ ShIdI smwgmW ivcSmUlIAq krn nwl swfy b`icAW AMdr ienHW swikAW pRqI Aihsws dIBwvnw jwgygI Aqy auh guris`KI ivc pRp`k hoxgy[ ijhVw srihMd phuMicAwhY auh vI Aqy ijhVw Gr bYTw hY auh vI, hryk guris`K ieh poh dIAW rwqWgurU jI dy lwlW Aqy mwqw gujrI jI dI Xwd ivc ibqwvy[ aunHW dI hoNd ƒAwpxy kol mihsUs kry[ AsIN swihbzwidAW dI Shwdq qoN pyRrnw lYNidAWies Shwdq dy AwdrS— nw iksy au~pr zulm krnw, nw zulm swihxw,mnu`Kqw dI syvw krnI, jIvn ƒ praupkwrI bxwauxw Awid sdguxW dyDwrnI bxn dw pRx krIey[

SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr duAwrw b`icAW ƒAwpxy AmIr ivrsy nwl joVn leI in`kIAW ijMdw v`fw swkw Aqy swkwcmkOr sic`qr pusqkW pMjwbI Aqy ihMdI ivc ivSyS qOr ’qy iqAwrkrvweIAW geIAW hn,jo ik lMmy smyN qoN pRkwiSq ho rhIAW hn[ hrykguris`K prvwrW dy GrW ivc ieh pusqkW hoxIAW cwhIdIAW hn[ ienHWpusqkW ƒ pVH ky b`icAW AMdr Drm pRqI idRVHqw pYdw hovygI[

sUJvwn rwjnIiqkW ƒ vI ienHW ShwdqW dy Adb-siqkwr ƒ iDAwnivc r`Kx dI loV hY[ ienHW swikAW sMbMDI smwgmW ivc isr& gurbwxIAqy ieiqhws Aqy ienHW mhwn ShwdqW dI g`l hI hoxI cwhIdI hY[

-sqivMdr isMG PUlpur mo: +9199144-19484

gurmiq pRkwS 10 dsMbr 2018

‘EAMkwru’ bwxI dI ivSySqw‘EAMkwru’ bwxI dI ivSySqw‘EAMkwru’ bwxI dI ivSySqw‘EAMkwru’ bwxI dI ivSySqw‘EAMkwru’ bwxI dI ivSySqw

-fw. joD isMG*sMswr dy AnykW DrmW dy pRgt hox dy mUl ivc AiDAwqimk cyqnw

dy ivkws dI khwxI lukI huMdI hY[ AiDAwqimk cyqnw dy rh`sW AqyrmzW nUM smJxw hI v`Kry-v`Kry DrmW dw kwrj Kyqr hY[ l`gBg swryDrm iek AijhI SkqI ivc ivSvws r`Kdy hn, ijs dw nW cwhy kuJvI hovy, auh SkqI mnuK qoN inSicq rUp ivc sRySt hI mMnI jWdI hY[

aus SkqI dy rh`s nUM smJxw mnuK leI hmySW hI iek cuxOqI rhIhY[ aus prmwqm-SkqI nUM AnykW vwdW, isDWqW Aqy mwnisk p`DrW’qy v`Kry-v`Kry qrkW Aqy prmwxW dy AwDwr nwl smJx dw XqninrMqr kIqw jWdw irhw hY[ aus SkqI rUpI AnMq s`qw nUM is`D krnleI sRI gurU nwnk dyv jI Aqy hor gurU swihbwn iksy qrk-ivqrk dwAwsrw nhIN lYNdy[ auh prmwqmw dI hoNd nUM sdw hI AnuBv krdy rhyhn:

- ik zwhr zhUr hYN] ik hwzr hzUr hYN] (jwpu swihb)- jh jh dyKw qh qh soeI] (pMnw 1343)- byd kqyb sMswr hBw hUM bwhrw]nwnk kw pwiqswhu idsY jwhrw] (pMnw 397)

‘muMfk’ aupinSd ivc ieh sp`St ikhw igAw hY ik irgvyd,Xjurvyd, swmvyd, AQrvvyd, aucwrx ivigAwn, ivAwkrx, ivauqpqIAqy CMd-Swsqr Aqy joiqS Awid ivclw igAwn Aprw iv`idAw (hyTlydrjy dI iv`idAw) hY Aqy ies iv`idAw rwhIN kyvl sMswirk bOiDkqw hIpRwpq huMdI hY[ au~c igAwn (prw iv`idAw) dy rwhIN aus sdw slwmq(prmwqmw) dI AnuBUqI huMdI hY[ prmwqmw dI gqI Aqy aus dI sImwnUM pUrn rUp ivc smJ skx Aqy aus dw vrxn krn dI ivAkqI dIAsmr`Qw nUM sRI gurU nwnk dyv jI AwpxI bwxI ivc sp`St rUp ivcsvIkwr krdy hn:

qyrI giq imiq qUhY jwxih ikAw ko AwiK vKwxY] (pMnw 946)*swbkw pRo&Ysr, gurU gMRQ swihb st`fI ivBwg, pMjwbI XUnIvristI, pitAwlw-147002

gurmiq pRkwS 11 dsMbr 2018

BOiqk AKW rwhIN iekTy kIqy hoey igAwn duAwrw Awqmw dI ipAwsnUM buJwauxw sRI gurU Arjn dyv jI AsMBv mMndy hn[ auh kihMdy hn,

loiex loeI ifT ipAws n buJY mU GxI]nwnk sy AKVIAW ibAMin ijnI ifsMdo mw iprI] (pMnw 577)

ArQwq ienHW A`KW nwl myrI ipAws nhIN buJdI, auh A`KW dUjIAWhn ijnHW rwhIN pRIqm nUM dyiKAw jw skdw hY[ ie`Qy ieh dUjIAW A`KWprw-iv`idAw jW au~c igAwn dIAW pRqIk hn, ijhVIAW qrk-ivqrkdy mwrg ’qy nw iljw ky jIv nUM AnuBUqI dy mwrg ’qy lY jWdIAW hn[

sRI gurU gRMQ swihb ivc prmwqmw nUM keI rUpW Aqy nwvW dy nwlXwd kIqw igAw hY[ BgvMq, gusweIN, gopwl, nrwiex Awid nwm ij`QyprMpirk rUp ivc aus prms`qw dy vwck nwm cly Aw rhy hn, au~Qy ausnUM igAwn, siq, pRym Aqy ienHW swirAW dy mUl ivc Anwhq nwdEAMkwr ijhVw ik in`q nvW hY, pRxv hY, dy rUp ivc vI AnuBv kIqwigAw hY[ sRI gurU gRMQ swihb dw ArMB hI EAMkwr Sbd nwl hoieAw hYijs nUM sdIvI, in`q Aqy iek rs mMinAw igAw hY[ aus ivc koeIivkwr AQvw ivkrqI nhIN huMdI[ iesy leI aus nUM iek Aqy kyvl iekhI mMinAw igAw hY[ ieMnw hI nhIN, gurU nwnk swihb ny ‘EAMkwru’bwxI dw aucwrn krn smyN pihly sMiKAwvwck ‘iek’ lw id`qw hY qW ikaus dy AduqIpn dy sMbMD ivc koeI vI Brm nw rhy[ sRI gurU rwmdws jIvI AwpxI bwxI ivc ieh d`sdy hn ik EAMkwr hI swry sQwnW ivcivAwpk hY Aqy swry eysy ivc hI smwihq ho jwxgy:

EAMkwir eyko riv rihAw sBu eyks mwih smwvYgo]eyko rUpu eyko bhu rMgI sBu eykqu bcin clwvYgo] (pMnw 1310)

sRI gurU nwnk dyv jI dI ‘EAMkwru’ isrlyK hyTW rwg ‘rwmklIdKxI’ ivc 54 pidAW dI iek lMmI bwxI hY[ ies bwxI dy ArMB ivchI sRI gurU nwnk dyv jI ieh svIkwr krdy hn ik EAMkwru hI swry ivSvdw mUl hY[ bRhmw, icq, Xug, prbq, vyd Awid swry EAMkwru qoN hIauqpMn hoey hn[ ieqnw hI nhIN hY ik kyvl Bgq-jn hI EAMkwru dwiDAwn Dr ky mukq ho jWdy hn, sgoN iqMnW lokW dw swr vI EAMkwru hI hY:

EAMkwir bRhmw auqpiq] EAMkwru kIAw ijin iciq]EAMkwir sYl jug Bey] EAMkwir byd inrmey]...

gurmiq pRkwS 12 dsMbr 2018

Enm AKr suxhu bIcwru] Enm AKru iqRBvx swru](pMnw 929-30)

iesy EAMkwru nUM pwqMjil Xog sUqrW ivc pRxv dy nwm nwljwixAw igAw hY Aqy iesy nUM hI sRI gurU goibMd isMG jI ny jwpu swihbivc “EAM Awid rUpy] Anwid srUpy]” ikhw hY[ sRI gurU nwnk dyv jIny EAMkwru bwxI dy ArMB ivc hI pWfy nUM sMboDn kIqw hY, ijhVw ik aussmyN dI buDIjIvI jmwq dw pRqIinDI hY[ ienHW buDIjIvIAW ny hIEAMkwru dy A, a, m rUpW nUM AwDwr bxw ky bRhmw, ivSnUM Aqy mhyS dIiqRmUrqI dy sMklp nUM lokW dy swhmxy r`iKAw Aqy nwl hI nwl vYSnvAqy SYv mqW nUM jnm id`qw[ Bwrq dw m`DXugIn BwrqI ieiqhws iehd`sdw hY ik SYv Aqy vYSnvW ny Awpxy-Awpxy ieSt dyvW nUM au~cw is`Dkrn leI AnykW qrHW dy sMGrS kIqy Aqy &lsrUp vwd-ivvwd AqyJgVy JMjtW nUM jnm id`qw[ pMifqW dIAW AijhIAW pYdw kIqIAWhoeIAW rUVHIvwdI smwijk Aqy Dwrimk jIvn-jugqW ny BwrqvrS nUMkeI sMprdwvW, jwqIAW, aupjwqIAW ivc vMf id`qw[ gurU nwnk swihbny sMpUrn Bwrq qy keI hor dySW dw vI rtn kr ky siQqI dI gMBIrqwnUM smiJAw Aqy fUMGy icMqn qoN bwAd ieh mihsUs kIqw ik bhudyvvwdvwsqv ivc Drm Aqy Dwrimk jIvn ivc rucI nUM kmzor krdw hY AqylokW nUM kyvl krm-kWfW ivc aulJw ky aunHW dy jIvn nUM KoKlw bxwidMdw hY[ EAMkwru bwxI dy ArMB ivc sRI gurU nwnk dyv jI sp`St SbdWivc &urmwauNdy hn:

suix pwfy ikAw ilKhu jMjwlw]ilKu rwm nwm gurmuiK gopwlw] (pMnw 930)

jMjwl, ArQwq vwd-ivvwd, JgVy-JMjt pYdw krn vwlI iv`idAwnUM ilKx-pVHn dI bjwey buDIjIvIAW nUM cwhIdw hY ik auh swirAW ivcrm rhy aus rwm nwm ivc hI AwpxI suriq lwaux ijhVw swirAW dwpwlxhwr hY[ buDIjIvI ArQwq pMfq ivAkqI ikauNik hyTly p`Dr dyigAwn dI g`l krky lokW nUM Awpxy Sbd-jwl ivc PswauNdw hY AqyAwpxI haumYN nUM hor p`Ty pwauNdw hY, sRI gurU nwnk dyv jI rwmklI rwgdIAW AstpdIAW ivc vI pWfy nUM sMboDn krdy hoey &urmwn krdy hn:

JUTu n boil pwfy scu khIAY] haumY jwie sbid Gru lhIAY]

gurmiq pRkwS 13 dsMbr 2018

gix gix joqku kWfI kInI] pVY suxwvY qqu n cInI]sBsY aUpir gur sbdu bIcwru] hor kQnI bdau n sglI Cwru]

(pMnw 904)iek hor QW ’qy sRI gurU nwnk dyv jI &urmwn krdy hn-

ieik pwDy pMifq imsr khwvih] duibDw rwqy mhlu n pwvih](pMnw 904)

jMjwlW ivc pwaux vwlI iv`idAw dw AwDwr duibDw huMdI hY ijhVIs`cy-sucy mn nwl Aqy iek-dUjy dy idRStIkox nUM smJx ih`q rcweysMbwd rwhIN Kqm huMdI hY pr vwd-ivvwd, KMfn-mMfn nwl hor vDdIhY[

sMbwdI sur CyVn leI gurU nwnk swihb Anuswr gurmuK hox dI loVhY ijhVw bwxI ‘isD gosit’ dy Anuswr vI sRI gurU nwnk dyv jI dwAwdrSk mnuK hY[ ‘EAMkwr’ bwxI dI cwlHIvIN pauVI ivc aucwirqbwxI nUM ivcwrnw ArQwq sMbwd rcwauxw iksy ivrly koloN hI sMBvd`isAw igAw hY- bwxI ibrlau bIcwrsI jy ko gurmuiK hoie] AwmivAkqI dw mn Aqy ieMdrIAW dI ibrqI iKMfI rihx dy kwrn inrblbxI rihMdI hY[ ieh iKMfwA bhuq pwsy JwkW lwaux nwl pYdw huMdw hY AqyjIv nUM AnykW jMjwlW, bMDnW Aqy kStW ivc pweI jWdw hY[ ieh bMDndrAsl aus dy Awpxy shyVy hoey huMdy hn[ ies q`Q nUM ‘EAMkwru’ bwxIivc gurU nwnk swihb ny srIr rUpI ibrK ’qy bYTy pMCIAW dI ieksurqwAqy aunHW dI hor hor Aqy hor cogy dI Jwk dy rUpk rwhIN smJwieAw hY:

qrvru kwieAw pMiK mnu qrvir pMKI pMc]qqu cugih imil eyksy iqn kau Pws n rMc]aufih q bygul byguly qwkih cog GxI]pMK quty PwhI pVI Avguix BIV bxI]ibnu swcy ikau CUtIAY hir gux krim mxI] (pMnw 934)

rwg gauVI Aqy rwg mwrU qoN bwAd qIsrw lMmw rwg rwmklI hYAqy AnMdu, rwmklI sdu, sqw blvMf dI vwr, isD gosit Aqy EAMkwruAwid is`K drSn nUM aujwgr krn vwlIAW bwxIAW ies rwg ivcsMkilq kIqIAW geIAW hn[ ivAkqI ny Awpxy kukrmW Aqy vYcwirkivkRqIAW nUM lukwaux vwsqy keI pRbMD kIqy hoey hn[ iqQW, mhUrqW Aqy

gurmiq pRkwS 14 dsMbr 2018

jugW dI vMf vI Aijhw hI ivAkqI ricq pRbMD hY ijs dw gurU nwnkswihb rwg rwmklI ivc KMfn krdy hn Aqy ivAkqI nUM sÍYmwx pUrnsuqMqr Aqy s`cw-sucw jIvn ijaUx dI slwh idMdy hn[ gurU nwnkswihb &urmwn krdy hn ik swry AKOqI jugW ivc auho hI sUrj, auho hIcMdrmw Aqy auho hI qwry, paux pwxI Awid hn[ iPr ieh siqjug Aqykiljug dI im`Q kI hoeI? jIvn dy suAwrQ Aqy SkqI imlx ’qy zorzulm krnw hI kiljug ikhw jw skdw hY, kiljug koeI AijhwivAkqI nhIN hY ijhVw iksy Kws dys jW qIrQ ’qy bYTw hoieAw dyKskIey[ AwcrnhInqw hI kiljug hY[ ivdvwnW duAwrw s`c nUM s`c AqyJUT nUM JUT kih skx dI ihMmq nw hoxw hI kiljug hY[ sRI gurU nwnkdyv jI qqkwlI inAW pRbMD, haumYN BrpUr smwijk Aqy Dwrimk jIvnFMgW au~qy inDVk ho ky AwpxI it`pxI idMdy hn:

kil klvwlI srw inbyVI kwjI ikRsnw hoAw]bwxI bRhmw bydu AQrbxu krxI kIriq lihAw]piq ivxu pUjw sq ivxu sMjmu jq ivxu kwhy jnyaU]nwvhu Dovhu iqlku cVwvhu suc ivxu soc n hoeI] (pMnw 903)

ArQwq, hy pMifq! kiljug ieh hY ik SrHw dy AwDwr ’qy JgVyinbyVn vwlw kwzI v`FI dI kwlK mlI bYTw hY[ ihMdU vwsqy jwdU-tUxyvwlw AQrvvyd hI bRhmw dI pRDwn bwxI bx igAw hY[ ijhVIAiDAwqimkqw sÍYmwx BrpUr jIvn nhIN idMdI, auh ivArQ hY[ sMjmjykr au~cw sicAwrw Awcrn nhIN idMdw Aqy jnyaU mn dIAW icq-ibrqIAW nUM nhIN bMnHdw qW auh sB ivArQ hn[ hy pMifq, sicAwryjIvn ibnW qIrQIN nhwauxw, iqlk lwauxw Awid kuJ nhIN sMvwrskdy[

‘EAMkwru’ bwxI ivc gurU nwnk swihb ies spStvwikqw Aqys`c dI bylw s`c suxwaux nUM pUrI qrHW au~icq TihrwauNdy hoey s`c nUMlwhyvMdw sOdw krwr idMdy hn[ byS`k s`c bolx nwl AKOqI snyh ausyqrHW hI tut jWdw hY ijvyN bwhW nUM do ivprIq idSwvW v`l iK`cI cly jwxnwl bWh ny tutxw hI tutxw huMdw hY:

tUtY nyhu ik bolih shI] tUtY bwh duhU ids ghI]...lwhw swcu n AwvY qotw] iqRBvx Twkuru pRIqmu motw] (pMnw 933)

gurmiq pRkwS 15 dsMbr 2018

icMqw nUM A`jklH dI buDIjIvI SRyxI tYNSn dy nW nwl jwxdI hY Aqyieh tYNSn huMdI vI bhuqI buDIjIvIAW nUM hI hY[ AwpxI ie`zq dI icMqwAqy dUjy dI Awlocnw krn dI icMqw ijMnI buDIjIvI nUM huMdI hY aunISwied hor iksy nUM nhIN huMdI[ Ajoky buDIjIvI nUM sUcnw pRswrx dItYknwlojI dy &lsrUp idmwZ ^rwb kr dyx dI h`d qk sUcnwvW dwiek`T sWBI iPrnw pY irhw hY Aqy ieh iek`T idn dUxw rwq cOgxwvDdw jw irhw hY[ sUcnwvW dy AMbwr nUM ikvyN Dn ivc qbdIl krnw hY,ieh icMqw vI buDIjIvIAW dI hY[ ies swrI GoV-dOV ivc mn dy joiqsrUpI p`K Aqy AiDAwqimk jIvn dy sihj suBwA nUM nzrAMdwz krid`qw jw irhw hY[ mwrU rwg ivc sRI gurU Arjn dyv jI ny vI A`j dIsiQqI nUM lgBg cwr sO swl pihlW hI BWp ilAw sI Aqy bwxI ivcdrj kIqw sI-

ijsu igRih bhuqu iqsY igRih icMqw] ijsu igRih QorI su iPrY BRmMqw](pMnw 1019)

‘EAMkwru’ bwxI buDIjIvI pMifq smwj dI icMqw dI sm`isAw nUMis`Dw h`Q pwauNdI hY Aqy ies icMqw dy kwrnW nUM GoKdI hY[ sMswrkruJyivAW-aulJyivAW ivc &s ky ivAkqI kyvl Awpxy lwB ’qy kyNdirqauh mzdUr bx ky rih igAw hY ijhVw h`Q ivcly kMm nUM iek vMgwr dIqrHW krn dw AwdI ho igAw hY:

lwhy kwrix AwieAw jig] hoie mjUru gieAw Tgwie Tig](pMnw 931)

lwhw qW aus ny jIvn rONA dy mUl prmwqmw Aqy aus dI isRStInwl ieksur ho ky K`txw sI[ pr auh Avr kwj ivc aulJ ky rihigAw hY[ ies aulJwA dw kwrn aus dy kwm kRoD AhMkwr dI koeI sImwnw hoxw hY[ pMjW ivkwrW iv`coN kwm, kRoD, loB, moh Awid dI qW SwiedQoVHI bhuq auicqqw (Justification) jIvn leI bx skdI hovy prhMkwr dw AOicqX iksy qrHW vI sMBv nhIN huMdw[ mwVy cMgy dovyN qrHW dykMmW dw hMkwr ivAkqI leI ivnwSkwrI hI huMdw hY:

kwmu kRoDu kwieAw kau gwlY] ijau kMcn sohwgw FwlY]...jgqu psU AhM kwlu ksweI] kir krqY krxI kir pweI]

(pMnw 932)

gurmiq pRkwS 16 dsMbr 2018

ivAkqI jy icMqw mukq hoxw cwhuMdw hY qW Awpxy kukrmW dw doSdUijAW dy isr mVHn dI bjwey aus nUM Awpxy mwVypn pRqI Kud cyqMn hoxwpvygw Aqy bMDnW, Awpxy pRqI vihmW qoN mukq ho ky snmwn pUrbkinjGr jwx dI jIvn-jugiq is`KxI pvygI :

icMqq hI dIsY sBu koie] cyqih eyku qhI suKu hoie]iciq vsY rwcY hir nwie] mukiq BieAw piq isau Gir jwie]

(auhI)ijvyN sRI gurU nwnk dyv jI ny AwpxI bwxI ivc AwdrSk mnuK

gurmuK, AwdrSk bRwhmx, K`qrI, jogI Awid nUM Awpxy icMqn dw ivSwbxwieAw hY, ausy qrHW hI ‘EAMkwru’ bwxI ivc AwdrSk pMfq ArQwqbuDIjIvI dw icqr pRsquq kIqw igAw hY[ vwsqivk piVHAw-iliKAwivAkqI auh hY ijhVw sihj ivc rih ky ividAw ivcwrdw hY, AslIAqau~qy pwey pridAW nUM soDdw hY, iv`idAw nUM vycdw nhIN, rwm nwm dy swr-q`q nUM mn ivc Awp vI Dwrn krdw hY Aqy jigAwsUAW nUM vI DwrnkrvwauNdw hY[ mn dI p`tI nUM s`c dI p`tI bxwauNdw hY Aqy aus au~prs`c dw hI sbk ilKdw Aqy isKwauNdw hY:

scI ptI scu min pVIAY sbdu su swru]nwnk so piVAw so pMifqu bInw ijsu rwm nwmu gil hwru]

(pMnw 938)

sRI goieMdvwl swihb ivKy AMimRq-sMcwrsRI goieMdvwl swihb ivKy AMimRq-sMcwrsRI goieMdvwl swihb ivKy AMimRq-sMcwrsRI goieMdvwl swihb ivKy AMimRq-sMcwrsRI goieMdvwl swihb ivKy AMimRq-sMcwrBweI lKmIr isMG k`kw kMifAwlw, pRcwrk v`loN pujI irport

Anuswr gurduAwrw sRI bwaulI swihb, sRI goieMdvwl swihb, izlHwqrn qwrn ivKy 25 sqMbr, 2018 ƒ krvwey gey AMimRq-sMcwrsmwgm dOrwn kul 71 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul pRwpq kr ky gurUvwly bxy[

gurmiq pRkwS 17 dsMbr 2018

pwvn bwxI ‘ptI’pwvn bwxI ‘ptI’pwvn bwxI ‘ptI’pwvn bwxI ‘ptI’pwvn bwxI ‘ptI’iek swihqk Aqy Dwrimk AiDAYniek swihqk Aqy Dwrimk AiDAYniek swihqk Aqy Dwrimk AiDAYniek swihqk Aqy Dwrimk AiDAYniek swihqk Aqy Dwrimk AiDAYn

-fw. hrnwm isMG Swn*‘ptI’ sRI gurU nwnk dyv jI dI bwxI dw iek suMdr nmUnw hY jo

aunHW ny Awpxy smyN pRcilq qy lokipRA kwiv-rUpW dy AwDwr ’qy rcI hY[sRI gurU gRMQ swihb dy quKwrI rwg vwly Bwg ivc sMkilq ‘bwrh mwhw’ijvyN audoN dI ihMdusqwnI kwiv-prMprw dy iek Aijhy pRis`D kwiv-rUp,bwrwmws dw DwrnI hY iqvyN ieh pwvn bwxI ‘bwvnI’, ‘cOqIsw’ qy‘sIhr&IN’ Awid dI kwiv-iprq ƒ ApxwauNidAW rcI geI hY[ ijvyNaukq bwrWmwh pMjwbI dw iek suqMqr qy lok-pRvwinq kwiv-rUp hY iqvyNieh pwvn bwxI ‘ptI’ vI ies dI iek ivSyS qy ivl`Kx kwiv-vMngIhY Aqy pMjwbI swihq-BMfwr ivc ieh dovyN rUp pihlW-pihl sRI gurUnwnk dyv jI v`loN hI Swml kIqy hoey hn[

ij`QoN qk ies kwiv-rUp dy ies isrlyK dw sMbMD hY, ieh vI sRIgurU nwnk dyv jI dI iek hor ACUqI dyx hY[ ies dw ieh nW aunHW dwhI r`iKAw hoieAw hY Aqy ies ƒ l`kV dI aus pRcilq q^qI jW P`tIdy pRcilq nW qoN ilAw hoieAw hY ijs au~qy pWDy jW AiDAwpk v`loN pweyhoey pUrinAW dI shwieqw nwl bwl ividAwrQI is`Kx, ilKx qy pVHndw AiBAws kirAw krdy sn Aqy ijs ƒ ‘ptI’ AwiKAw jWdw sI[gurU swihb ny ies ƒ iesy ArQ-Bwv ivc AwpxI iek hor AijhImnohr rcnw, ‘EAMkwr’ ivc ieauN vriqAw hoieAw hY:

scI ptI scu min pVIAY sbdu su swru] (pMnw 938)qIjI pwqSwhI sRI gurU Amrdws jI ny vI AwpxI iesy rUp dI

DwrnI aus pwvn bwxI dy isrlyK leI ieho Sbd vriqAw sI jo sRI gurUnwnk dyv jI dI ivcwr-ADIn pwvn bwxI dy AYn bwAd sMkilq hY[aunHW ny qW ies ƒ lGuqw rUp ivc vI ieauN vriqAw hoieAw hY:

myrI ptIAw ilKhu hir goivMd gopwlw] (pMnw 1133)sRI gurU nwnk dyv jI ny ies kwiv-rUp rwhIN pMjwbI dI Awpy

*gurpurvwsI

gurmiq pRkwS 18 dsMbr 2018

GVI-sMvwrI sudySI vrxmwlw dy A`Kr-kRm Anuswr ieh kwiv-meIikrq rcx dI ieauN pihl kIqI hY[ ies ivc BwvyN ies dy swry pYNqIA`Kr vrqy hoey hn ijnHW ivc ies dw ivSyS A`Kr ‘V’ vI Swml hY[iesy krky ies kwiv-rUp dw nW mgroN ‘pYNqI’ jW ‘pYNqI A`KrI’ vI pYigAw sI[ ies dI qrqIb vrqmwn ‘vrxmwlw’ ArQwq gurmuKIilpI qoN ies g`loN &rkIvIN hY ik ieh ‘s’ nW dy ivAMjn qoN ArMiBq hYjd ik vrqmwn ilpI ‘a’ nW dy aus svr qoN SurU kIqI hoeI hY ijs nyies dy qIjy pdy dw muF bMinHAw hoieAw hY[ kuJ A`KrW dw srUp qyaucwrn vI vKrIvW hY, ijvyN vrqmwn ‘eIVI’ dw aucwrnI rUp ‘eIvVI’(pd nM. 2) qy ‘AwieAw’ dw ‘AwieVY’ (pd nM. 35) AMikq hY[

prMqU ies ivc sMicq A`KrW dI igxqI, srUp, kRm qy aucwrn sOivsvy sRI gurU nwnk dyv jI dI hI mhwn dyx hY Aqy ieh kuJ aunHW dIies pwvn bwxI qoN pihlW iksy vI hor ikrq ivc pRwpq nhIN[ ies dykRm ivc mgroN hoeI qbdIlI aunHW dy au~qrwiDkwrI sRI gurU AMgd dyv jIdI kIqI hoeI hY[ aunHW ny ies ivc Swml iqMn svrW ‘a’, ‘A’ qy ‘e’ƒ dUjI, qIjI qy pYNqIvIN QwauN cuk ky ies dy ivAMjnW dy ArMB ivckRmb`D kr id`qw sI[ ausy qrHW ies dy ‘h’ A`Kr ƒ ies dI 34vIN QwauNk`F ky ‘s’ qoN bwAd pMjvIN QW ’qy itkw id`qw sI Aqy ieauN gurbwxI qygur-ieiqhws ƒ SuD qy ivigAwnk rUp ivc ilKy jwx dy hor Xog qysmr`Q bxw id`qw sI[ ies dw nW ‘gurmuKI’ vI aunHW dy smyN pRcilqhoieAw sI[ nwly gurbwxI qy gur-ieiqhws ilKx leI ies dI v`fyp`Dr ’qy vrqoN Aqy pRcwr-pRswr vI audoN hI SurU hoieAw sI[ ies dy kuJA`KrW dI, iksy-nw-iksy rUp ivc pUrv hoNd qoN ienkwr nhIN kIqw jwskdw prMqU hux qk auplbD sm`grI qy jwxkwrI ƒ muK rKidAW, iespwvn bwxI ivc vrqI hoeI sMpUrn vrxmwlw dy rUp, kRm qy aucwrn ƒAijhy rMdy-sMvwry rUp ivc, ilKqI qOr ’qy iek sMpUrn rcnw leI,ieauN vrqx dI pihl sRI gurU nwnk dyv jI dI hI kIqI hoeI hY[

sRI gurU nwnk dyv jI dI ieh pwvn bwxI sRI gurU gRMQ swihb jI dypMnw 432 qoN 434 qk Awsw rwg ivc AMikq hY[ ies ivc aunHW dwsMdyS qy aupdyS, isDWq qy is`iKAw ienHW A`KrW dI vrqoN Awsry jW aunHWpRQwey kwnIbMd hY[ ieqnI sMKyp qy sMkuicq ikrq hox dy bwvjUd, ieh

gurmiq pRkwS 19 dsMbr 2018

aunHW dy mUl Dwrimk, dwrSink qy AiDAwqmk isDWq pRsquq krnivc s&l Aqy swrQk hY[ ies dw kyNdrI-Bwv ies dy doqukIey rhwauivc ieauN sUicq hY:

mn kwhy BUly mUV mnw]jb lyKw dyvih bIrw qau piVAw] (pMnw 432)

ArQwq, hy mn, hy mUrK mn! qUM ikauN qy iks leI BuilAw iPrdweyN[ ies leI ik qUM Awpxy Awp ƒ bhuq piVHAw-iliKAw smJ irhweyN[ cyqy r`K, hy BweI! jdoN qUM krmW dw lyKw cukw dyvyNgw qdoN qUM piVHAw-iliKAw smiJAw jwvyNgw[

Aijhy prmwrQk ArQW dI lKwiek ies pwvn bwxI ‘ptI’ dyswry svrW qy ivAMjnW ivc aunHW dy keI isDWqW qy is`iKAwvW ƒ, imswlvjoN ieauN pRgtwieAw qy iviKAwieAw hoieAw hY:

1. swrI isRStI dw isrjxhwr, pwlxhwr qy ibnwsxhwr kyvl iekoprmwqmw hI hY jo siq-srUp, srb-ivAwpk Aqy srb-dwqwr hY:

- ssY soie isRsit ijin swjI sBnw swihbu eyku BieAw](pMnw 432)

- eyko riv rihAw sB QweI eyku visAw mn mwhI] (pMnw 433)2. aus dI ausqq krn, aus dI Srn Dwrn, aus dI rzw ivc

rwzI rihx Aqy s`c dI kmweI qy inSkwm syvw krn nwl shI igAwn,suK-AnMd qy mukqI pRwpq ho skdI hY:

- syvw krih syeI Plu pwvih ijn@I scu kmwieAw] (pMnw 432)- TTY TwiF vrqI iqn AMqir hir crxI ijn@ kw icqu lwgw]icqu lwgw syeI jn insqry qau prswdI suKu pwieAw] (pMnw 433)- ikAw Brmu ikAw mwieAw khIAY jo iqsu BwvY soeI Blw] (auhI)

3. AijhI jIvn-jwc dw DwrnI mnuK smidRSt huMdw hY Aqy swrymnuKW ƒ ie`ko pRBU dI auqpq qy ausy dI joiq qoN pRjÍlq jwx ky bury Blyƒ smwn smJdw hY :

- srb jIAw mih eyko jwxY qw haumY khY n koeI] (pMnw 432)- burw Blw jy sm kir jwxY ien ibiD swihbu rmqu rhY] (auhI)

ies rcnw dy ivSy-vsqU dI sur AwSwvwdI hY Aqy ieh mnuK ƒJUrn qy pSymwn hox qoN hoVidAW ies g`l dw XkIn duAwauNdI hY ik ijs

gurmiq pRkwS 20 dsMbr 2018

pRBU ny aus ƒ pYdw kIqw hY, aus dI pwlxw-poSxw dw pRbMD vI aus nyieauN Awpy kIqw hoieAw hY:

JJY JUir mrhu ikAw pRwxI jo ikCu dyxw su dy rihAw]dy dy vyKY hukmu clwey ijau jIAw kw irjku pieAw] (pMnw 433)

iesy leI ieh aus ƒ kyvl ausy rwzk qy srb-dwqwr pRBU ƒ hIicqwrn Aqy ausy dw nwm iDAwaux qy aus dw lwB kmwaux leI ieauNhlUxdI hY:

hwhY horu n koeI dwqw jIA aupwie ijin irjku dIAw]hir nwmu iDAwvhu hir nwim smwvhu Anidnu lwhw hir nwmu lIAw]

(pMnw 434)ies dy nwl hI ieh aus ƒ AwpxI kUx-ksr jW duK-qklI&

leI hornW ƒ doSI kihx jW mMnx qoN vI hoVdI hY Aqy Awpxy Aml nykqy shI r`Kx leI pRyrdI hY ikauNik AMq inbyVw qW aunHW dy cMgy-mMdy hoxau~qy hI inrBr hY:

ddY dosu n dyaU iksY dosu krMmw AwpixAw]jo mY kIAw so mY pwieAw dosu n dIjY Avr jnw] (pMnw 433)

ij`QoN qk ies bwxI, Bwv ‘ptI’ dy rUp qy bxq dw sbMD hY, iehauprokq ‘rhwau’ qoN ielwvw, do-do qukW dy 35 pdW jW bMdW dI DwrnIhY[ ienHW dI bMdS doihry jW dv`Xy dI bxq nwl myl KWdI hY, pr iehaunHW dI mwiqRk kYd qoN mukq hY[ vrxmwlw-AwDwirq hox dy bwvjUdies dw ibAwn srl, rvW qy rsdwiek hY[ gurU swihb ny ies ƒsmwpx l`igAW, Awpxy Awp ƒ ‘Swier’ Bwv kvI, ivdq kridAW&urmwieAw hY:

kry krwey sB ikCu jwxY nwnk swier iev kihAw] (pMnw 434)ieh pwvn kQn hI aunHW dy pRBU dI srb-SkqImwnqw ivc At`l

ivSvws, svY-cyqnqw, AnuBvI pRoVHqw Aqy kwiv-pRiqBw dI ivksqwdI BrpUr swK Brdw hY[

ies bwxI dw ibAwn BwvpUrq qy AlMikRq hY[ AnupRws (allitera-

tion) dI vrqoN ny, imswl vjoN, Ub rMg bMinHAw hoieAw hY; ijvyN ies dIieh pihlI quk hI iqMn SbdW qoN isvw swrI AnupRWsI hY:

ssY soie isRsit ijin swjI sBnw swihbu eyku BieAw] (pMnw 432)

gurmiq pRkwS 21 dsMbr 2018

ieauN hI hyTlI quk ivc ‘mw’ DunI dI AijhI suGV vrqoN ny iesdI AwBw qy Bwv-pUrnqw ivc hor vwDw kIqw hoieAw hY:

mMmY mohu mrxu mDusUdnu mrxu BieAw qb cyqivAw] (pMnw 434)b`by A`Kr duAwrw isRStI dI rcnw, ies dy isrjxhwr qy aus dy

pRbMD Awid ƒ kyvl do qukW ivc hI cOpV dI Kyf rwhIN ieauN ibAwnxqy mUriqAwaux ivc qW mwno kmwl kr id`qw hY:

bbY bwjI Kylx lwgw caupiV kIqy cwir jugw]jIA jMq sB swrI kIqy pwsw Fwlix Awip lgw] (pMnw 433-34)

ies rcnw dIAW keI qukW jW qukWg At`l s`cweIAW qy AijhIkhwvqI quk dIAW DwrnI hn ik sihjy hI mMUh cVH jwx dI smr`Qwr`KdIAW hn[ audwhrn vjoN:

- BBY Bwlih sy Plu pwvih gur prswdI ijn@ kau Bau pieAw](pMnw 434)

- rwrY riv rihAw sB AMqir jyqy kIey jMqw] (auhI)- ...jo ikCu krxw su kir rihAw] (auhI)

A`j qoN pMj sO vrHy pihlW dI rcI hoeI hox dy bwvjUd ies bwxI dIbolI dw muhwvrw vrqmwn pMjwbI nwl myl KWdw hY[ imswl vjoN hyTilKy pd dI SbdwvlI, myrI jwcy, iksy Ajoky pVHy-ilKy pMjwbI ƒ AOKIjW EprI nhIN jwpygI:

FFY Fwih auswrY Awpy ijau iqsu BwvY iqvY kry]kir kir vyKY hukmu clwey iqsu insqwry jw kau ndir kry]

(pMnw 433)auN\ ies ivc ikqy-ikqy keI hor bolIAW dy audoN pRcilq Sbd vI

Awpxy q`qsm jW qdBv rUp ivc smoey hoey hn[ ijvyN purqgwlI dwswbUx (pd nM. 5) ArbI-&wrsI dy ‘krm’ (pd nM. 10), Amr (pdnM. 33), irjk (pd nM. 12), KuMdkwr (pd nM. 6)[ sMsikRq dy ‘jwn’(pd nM. 10) gXwn BoN Aqy ‘tMc’ (pd nM. 14) cMf qoN ‘Swhy Awlm’(ArQwq dunIAW dw pwqSwh) vrgI &wrsI qrkIb vI pd pd nM. 6ivc ieauN ivdmwn hY:

KKY KuMdkwru swh Awlmu kir KrIid ijin Krcu dIAw] (pMnw 432)prmwqmw leI ihMdUvI qy muslmwxI dovyN nW vrqy hoey hn: ijvyN

gurmiq pRkwS 22 dsMbr 2018

ihMdUvI : prmysr (pd nM. 24), vwsdyv (pd nM. 32), goibMd (pd nM.7)[

muslmwxI : KuMdkwr ( udwvMdgwr leI, pd nM. 6), swh Awlm(pd nM. 6) ‘BYxy’, ‘pRwxI’ qy ‘rwieAw’ vrgy vrqy hoey Awm sMboDnW qoNielwvw SurU ivc hI iek hor sMboDn, ‘bIr’ Bwv ‘hy vIr’ dI hyTvrixq vrqoN bVI rsIlI qy AnUTI jwpdI hY:

jb lyKw dyvih bIrw qau piVAw] (pMnw 432)

is`K imSn hirAwxw v`loN AMimRq-sMcwris`K imSn hirAwxw v`loN AMimRq-sMcwris`K imSn hirAwxw v`loN AMimRq-sMcwris`K imSn hirAwxw v`loN AMimRq-sMcwris`K imSn hirAwxw v`loN AMimRq-sMcwr

ieMcwrj, is`K imSn, hirAwxw v`loN pujI irport AnuswrimSn v`loN Agsq 2018 ivc hyT ilKy v`K-v`K gurduAwrwswihbwn ivKy AMimRq-sMcwr smwgm krvwey gey hn, ijnHW dwvyrvw ies pRkwr hY :-

imqI sQwn pRwxI6-8-2018 gurduAwrw sRI pMjoKrw swihb, 88

pwqSwhI A`TvIN, AMbwlw26-8-2018 gurduAwrw swihb, ipMf nlvI 20

izlHw kurUkSyqr26-8-2018 gurduAwrw swihb bwdSwhI bwg, 11

AMbwlw Sihr

gurmiq pRkwS 23 dsMbr 2018

sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI bwxIsRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI bwxIsRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI bwxIsRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI bwxIsRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI bwxI

-bIbI pRkwS kOr*Drm dy r`iKAk, nOvyN pwqSwh sRI gurU qyg bhwdr jI dI pwvn

bwxI sRI gurU gMRQ swihb ivc mhlw 9 dy isrlyK hyT drj hY[ aunHW dIbwxI 59 SbdW dy rUp ivc 15 rwgW ivc qy ienHW SbdW qoN ielwvwsuqMqr rUp ivc 57 slok ‘slok vwrW qy vDIk’ qoN bwAd ivc drjhn[ gurU swihb jI dI bwxI AnMq guxW nwl BrpUr hY[ ies ivcmnuKqw, BweIcwrw, Awqimk igAwn qy vYrwg dw sunyhw imldw hY[ gurUswihb jI ny bwxI ivc v`K-v`K pihlUAW ƒ aupdySW rwhIN mnuKI mn ƒjwgrUk kIqw hY[

gurU swihb jI ny AwpxI bwxI ivc jgq dI nwSmwnqw dw keIvwrI ibAwn kIqw hY[ auh smJwauNdy hn ik ieh srIr sdw iQr rihxvwlw nhIN[ ijs qrHW mnuK nINd dI hwlq ivc supny ƒ Asl vwprrhI g`l smJdw hY, ijvyN b`dl dI CW bhuqw icr nhIN TihrdI; ausyqrHW jgq ivc jo kuJ ids irhw hY ieh sB kuJ Awpxy Awpxy smyN nwlnwS ho jWdw hY[ swƒ jgq ivc ilpq nhIN rihxw cwhIdw[ prmwqmwdI Srn ivc pYxw cwhIdw hY:

JUTw qnu swcw kir mwinE ijau supnw rYnweI]jo dIsY so sgl ibnwsY ijau bwdr kI CweI]jn nwnk jgu jwinE imiQAw rihE rwm srnweI] (pMnw 219)

gurU swihb AwpxI bwxI ivc mnuK ƒ mOq dI Xwd idvwauNdy hoeyPurmwauNdy hn ik mOq iek At`l scweI hY, jo vI aupijAw hY aus nyAwKrkwr ibnsxw hY[ kyvl ie`ko iek prmwqmw hI kwl qoN rihq hY[gurU swihb At`l scweI pRqI Purmwn krdy hn:

jo aupijE so ibnis hY pro Awju kY kwil]nwnk hir gun gwie ly Cwif sgl jMjwl] (pMnw 1429)

gurU swihb jI Anuswr sMswirk irSqy-nwqy ijvyN ik mwqw-ipqw,puqr, BweI Aqy pqnI Awid dy irSiqAW dI aumr bhuq QoVI hY qy srIr*86, tYgor ngr, jlMDr-144001, mo: 98881-86086

gurmiq pRkwS 24 dsMbr 2018

iqAwgx auprMq koeI vI swQ nhIN in`Bdw[ jdoN mnuKw dyhI iv`coN ijMdinkl jWdI hY qW koeI vI A`DI GVI vI Gr ivc nhIN r`Kdw, jldI hIbwhr k`Fx dIAW iqAwrIAW kIqIAW jWdIAW hn:

sB ikCu jIvq ko ibvhwr]mwq ipqw BweI suq bMDp Aru Puin igRh kI nwir]1]rhwau]qn qy pRwn hoq jb inAwry tyrq pRyiq pukwir]AwD GrI koaU nih rwKY Gr qy dyq inkwir] (pMnw 536)

gurU swihb Purmwn krdy hn ik, hy BweI! prmwqmw qoN ibnw qyrwkoeI vI shwieqw krn vwlw nhIN[ nw mW, nw ipau, nw BweI, nw puqr,nw pqnI Awid[ gurU jI PurmwauNdy hn ik suK ivc qW swry nyVy-qyVy huMdyhn, pr jdoN ibpqw pYdI hY qW swry swQ C`f jWdy hn, iPr koeI nyVynhIN Fukdw[ swrw sMswr Awpxy suK nwl b`Jw hoieAw hY[ koeI vI qoVqk swQ inBwaux vwlw swQI nhIN[ gurU jI dw Purmwn hY:

suK mY Awin bhuqu imil bYTq rhq chU idis GyrY]ibpiq prI sB hI sMgu Cwifq koaU n Awvq nyrY] (pMnw 634)

mnuKw jnm ivc Akwl purK dw nwm hI Asl zwnw hY; jo mnuKdy nwl jWdw hY[ mnuK dw Awcrn au~cw huMdw hY, auh BYVy krm nhINkrdw[ mnuK ijho ijhy krm krdw hY; aus ƒ auho ijhw &l imldw hY[aus ƒ Awpxy krmW dw lyKw Awp hI dyxw pYNdw hY[ koeI vI zwnw mnuKdI ies qrHW dI shwieqw nhIN kr skdw[ Anyk sky-sMbMDI hox, prkoeI vI mddgwr nhIN bxdw[ ijvyN ryq dI auswrI hoeI kMD cwr idnvI nhIN itkdI, iqvyN hI mwieAw dy suK vI ryq dI kMD vrgy hI hn[ienHW suKW ivc msq ho ky jIvn ƒ ivArQ kr rhy mnuK ƒ gurU swihbjwgrUk kr rhy hn ik, hy BweI! swrw sMswr supny vrgw hY[ ies jgqƒ supny vWg smJ[ ieh jgq iek iCn ivc hI nSt ho jWdw hY[prmwqmw hI sdw AMg-sMg v`sdw hY[ pRBU dy ipAwr ivc aus dw nwm-ismrn kirAw kr[ Ajy vI qyrw kuJ nhIN ivgiVAw, bwkI dw smWAkwl purK dy nwm-ismrn ivc guzwr:

ry nr ieh swcI jIA Dwir]sgl jgqu hY jYsy supnw ibnsq lgq n bwr]1]rhwau]bwrU BIiq bnweI ric pic rhq nhI idn cwir]

gurmiq pRkwS 25 dsMbr 2018

qYsy hI ieh suK mwieAw ky auriJE khw gvwr]1]AjhU smiJ kCu ibgirE nwihin Bij ly nwmu murwir]khu nwnk inj mqu swDn kau BwiKE qoih pukwir] (pMnw 633)

gurU swihb jI ny AwpxI pwvn bwxI ivc prmwqmw ƒ keI nwvWnwl ijvyN ik— bRhm, goibMd, rwm, Bgvwn, dInw nwQ, hrI murwrIAwid kr ky sMboiDq kIqw hY[ Awp jI ny prmwqmw dI srb-ivAwpkqwdw Aiq suMdr icqrn kridAW ikhw hY ik, ijvyN PulW ivc sugMDivdmwn rihMdI hY Aqy SISy ivc CwieAw mOjUd huMdI hY; ausy qrHW hIprmwqmw swry jIvW dy AMdr iek rs vsdw hY[ ies leI aus ƒ jMglWivc l`Bx dI loV nhIN, sgoN Awpxy ihrdy iv`coN hI l`Bo:

kwhy ry bn Kojn jweI]srb invwsI sdw Alypw qohI sMig smweI]1]rhwau]puhp miD ijau bwsu bsqu hY mukr mwih jYsy CweI]qYsy hI hir bsy inrMqir Gt hI Kojhu BweI] (pMnw 684)

gurU swihb jI mnuK ƒ sucyq krdy hn ik kwm, kRoD, loB, moh qyhMkwr Awid BYVy mnuK dI sMgq vWg nukswn krdy hn[ ienHW ƒiqAwgx dw Xqn krnw cwhIdw hY:

swDo mn kw mwnu iqAwgau]kwmu k®oDu sMgiq durjn kI qw qy Aihinis Bwgau] (pMnw 219)

gurU swihb mnuKI mn dI dSw ƒ smJwauNdy hoey Purmwn krdy hnik, mYN ies mnuKI mn dI BYVI hwlq iks ƒ d`sW? loB ivc PisAwhoieAw ieh mn dsIN pwsIN dOVdw iPrdw hY[ ies ƒ Dn joVn dIlwlsw icMbVI rihMdI hY[ ieh mn suK hwsl krn vwsqy hr iek dIuSwmd krdw rihMdw hY qy suK dI QW sgoN duK shwrdw hY[ kuqy vWg dr

dr ’qy Btkdw hY, ies ƒ prmwqmw dw Bjn krn dI kdy vI smJnhIN pYNdI:

ibrQw khau kaun isau mn kI]loiB gRisE ds hU ids Dwvq Awsw lwigE Dn kI]1]rhwau]suK kY hyiq bhuqu duKu pwvq syv krq jn jn kI]duAwrih duAwir suAwn ijau folq nh suD rwm Bjn kI]

(pMnw 411)

gurmiq pRkwS 26 dsMbr 2018

gurU swihb ies mn ƒ vwr-vwr bwxI rwhIN smJwauNdy hn ik hrroz aumr G`t rhI hY:

khu nwnk sunu ry mnw AauD Gtq hY nIq] (pMnw 1427)hor mn ƒ v`s krn dw qy nwm-ismrn dy mwrg ’qy qurn dw

qrIkw vI d`sdy hoey PurmwauNdy hn ik rsnw nwl pRBU dy gux gwE qy kMnWnwl suxo:

ry mn rwm isau kir pRIiq]sRvn goibMd gunu sunau Aru gwau rsnw gIiq] (pMnw 631)

gurU swihb jI idRStWq duAwrw smJwauNdy hn ik, hy BweI! prmwqmwdy nwm nwl sWJ pweI r`K[ ieh nwm swry duKW dw nwS krn vwlw hYies nwm ƒ ismr ky Ajwml ivkwrW qoN ht igAw, ginkw ivkwrW dyjwl qoN mukq ho geI[ jdoN gj ny Akwl purK dw nwm aucwirAw qW ausdI ibpqw dUr ho geI qy auh qyNdUey dI jkV qoN mukq ho igAw[ nwrddy aupdyS ƒ sux ky DR ny prmwqmw dw nwm ismirAw qy sdw leI Amrho igAw:

duK hrqw hir nwmu pCwno]Ajwmlu ginkw ijh ismrq mukq Bey jIA jwno]1]rhwau]gj kI qRws imtI iCnhU mih jb hI rwmu bKwno]nwrd khq sunq DR¨A bwirk Bjn mwih lptwno]1]Acl Amr inrBY pdu pwieE jgq jwih hYrwno]nwnk khq Bgq rCk hir inkit qwih qum mwno] (pMnw 830)

sRI gurU qyg bhwdr swihb jI ny AwpxI pwvn bwxI ivc auprokqiviSAW qoN ielwvw mwieAw, inrBY, swD-sMgq, gurU igAwn, suK dwsMklp, krm-kWf, Awid iviSAW ’qy vI cwnxw pw ky ienHW dIAslIAq ƒ ibAwinAw hY[ gurU swihb jI dI bwxI ƒ pUrn qOr ’qyibAwn krnw sUrj ƒ dIvw idKwaux dy brwbr hY[ gurU swihb jI dIbwxI dI is`iKAw dw pRBwv swfy mnw qy pvy qy AsIN prmwqmw nwl juVskIey[ gurU swihb jI dI bwxI ivc swfy jIvn dIAW swrIAW smisAwvWƒ bVy suc`jy FMg nwl drswA ky aus Akwl purK dw rwh d`sx dI pRyrnwkIqI geI hY[

gurmiq pRkwS 27 dsMbr 2018

sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI ShIdIsRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI ShIdIsRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI ShIdIsRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI ShIdIsRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI ShIdI

-fw. jgjIq isMG*sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI mhwn Shwdq iek v`fw Adu`qI

ShIdI swkw hY[ AYsI Gtnw dI audwhrn mnuKqw dy ieiqhws ivc jW DrmdI AzwdI dy sm`ucy ieiqhws ivc imlxI kiTn hY jdoN iksy dUjy Drm dypYrokwrW au~pr bxy Drm-sMkt ƒ T`lH pwaux leI iksy mhwn S^sIAq nyAwpxw blIdwn id`qw hovy[ iesy leI Awp jI ƒ ‘gurU qyg bhwdr, ihMd dIcwdr’ kih ky Xwd kIqw jWdw hY[

Awp jI dw pRkwS pihlI ApRYl sMn 1621 eI., 5 vYswK, (vYswK vdI5, 1678 ibkRmI) ƒ ipqw sRI gurU hirgoibMd swihb Aqy mwqw nwnkI jIdy igRh ivKy hoieAw[ Awp pMjW BrwvW iv`coN sB qoN Coty sn[ Awp jI dwbcpn sRI AMimRqsr ivKy bIiqAw ij`Qy BweI gurdws jI dI ingrwnI ivcAwp jI ny hr qrHW dI iv`idAw Aqy gurbwxI dI is`iKAw pRwpq kIqI Aqybwbw b`uFw jI ny Awp ƒ GoVsvwrI, nyjybwzI Aqy sUrmgqI dy keI krq`visKwey[ Awp jI dI rwg iv`idAw ivc ivSyS rucI sI Aqy Awp kw&I smWpRBU-ipAwr Aqy vYrwg dy Sbd gwien krdy rihMdy[ Awp jI dI SwdI bIbIgujrI jI nwl hoeI jo lKnOr dy rihx vwly sRI lwl cMd Aqy mwqw ibSn kOrdI spu`qrI sn jo krqwrpur izlHw jlMDr ivKy rihx l`g pey sn[

Swh jhwn id`lI dy q^q ’qy bYiTAw[ jhWgIr dy smyN qoN hI id`lIdrbwr dw ru^ gurU-Gr v`l suKwvW nhIN sI[ nqIjy vjoN sRI gurU hirgoibMdswihb jI dy muZlW nwl keI Xu`D hoey Aqy ivSyS qOr ’qy krqwrpur dy Xu`Divc sRI gurU qyg bhwdr swihb ny bhwdrI dy jOhr ivKwey[ ipqw sRI gurUhirgoibMd swihb dy 1644 eI. ivc joqI-joiq smwaux auprMq Awp jImwqw nwnkI jI Aqy Awpxy mihl gujrI jI sxy bkwly Aw gey[ ie`QyiekWq ivc rih ky Awp jI vDyry smW BgqI ivc lIn rihMdy pr gurU-Grivc ho rhy kwrjW nwl Awp jI juVy rhy[ sRI gurU hirgoibMd swihb qoN ip`CoNs`qvyN pwqSwh jI Aqy sRI gurU hirrwie swihb qoN bwAd aunHW dy spu`qr sRIgurU hirikRSn swihb guirAweI ’qy AwsIn hoey[

jldI hI sRI gurU hirikRSn swihb jI ‘bwbw bkwly’ dw AYlwn krky joqI-joiq smw gey[ ie`Qy Awp jI ƒ m`Kx Swh lubwxy ny ‘gurU lwDo ry,*#25/VII swihbzwdw AjIq isMG ngr, mohwlI-160061

gurmiq pRkwS 28 dsMbr 2018

gurU lwDo ry’ pukwr ky pRgt kIqw[ DIrm`l Aqy SIhW msMd dy ivroDW ƒ AwpjI ny sihxSIlqw nwl nij`iTAw[ 20 mwrc, 1665 eI. ƒ Awp jI ƒrsmI qOr ’qy guirAweI sONpI geI Aqy Awp ny is`K pMQ dI vwgfor sMBwlIAqy ies ƒ shI syD dyx dy auprwly SurU kr id`qy[ gurU jI ny msMdW rwhINAqy hukmnwmy jwrI kr ky dUr-durwfy bYTIAW is`K sMgqW nwl sMprkkwiem kIqw[ Awp ny pMjwb dy mwJw, mwlvw Aqy bWgr ielwikAW dw dOrwkr ky is`K sMgq ƒ auqSwh b^iSAw[ meI 1665 ivc Awp iblwspurgey[ ie`QoN dy rwjw dIp cMd Aqy mhwrwxI cMpw qoN Awp ny mwKovwl dI DrqI^rIdI Aqy ie`Qy nvIN vsoN Awbwd kIqI ijs dw nwm ‘c`k nwnkI’ r`iKAw[bwAd ivc ieh AsQwn sRI AnMdpur swihb dy nwm nwl pRis`D hoieAw[gurU kI sMgq nwl in`jI sMprk krn leI Awp ny Xwqrw kIqI[ ropV,bnUV, rwjpurw, bhwdrgVH, DmDwn qoN huMdy hoey Awp id`lI pu`jy[ ie`QoNmQurw, Awgrw, eItwh, kwnHpur, Piqhpur, Alwhwbwd, imrzwpur Aqybnwrs dI sMgq ƒ drSn id`qy[ ssrwm Aqy boD gieAw qoN ptny pujy ij`Qyprvwr C`f ky mMGyr rwhIN Awp Fwkw pu`jy[ ie`Qy Awp jI ƒ br imlI ikptny ivKy 1666 eI. ƒ bwl goibMd rwie jI dw pRkwS hoieAw hY[

Fwkw ivKy Awp jI dy drSn krn AWbyr dw rwjw rwm isMG AwieAwijs ƒ AOrMgzyb ny Awswm dy AOhmW ƒ kwbU krn leI ByijAw sI[ gurU jIrwjw rwm isMG dy nwl hI bRhmpu`qr dirAw lMG ky DUbVI dy AsQwn ’qypu`jy[ ie`Qy Awp jI ny rwjw rwm isMG Aqy AOhm rwjy c`krDv`j ivc sulhkrvweI ijs dI Xwd ivc suMdr gurduAwrw bixAw hoieAw hY[ ie`QoN AwpjI vwps prvwr pws ptnw swihb pu`jy[ prvwr ƒ sRI AnMdpur swihbjwx dw AwdyS dy ky Awp id`lI dI sMgq ƒ imly, iPr Awp mwlvw huMdy hoeyvwps c`k nwnkI puj gey[ ies qrHW lMmIAW XwqrwvW rwhIN dUr-durwfy dIsMgq nwl myl-imlwp kwrn Awp jI ihMdusqwn dy keI pRdysW, SihrW AqyksibAW ivc Dwrimk rihnumw vjoN aujwgr ho gey[ Awm lok muZlhkUmq dy sihm ivc jIA rhy sn[ ivSyS krky jhWgIr dy rwj-kwl qoNprjw ƒ jbrn muslmwn bxwaux dI pRikirAw zor pkV rhI sI[muslmwn SwskW ivc dUjy DrmW pRqI sihxSIlqw au~kw hI nhIN sI[ auhhryk nwgirk ƒ muslmwn bxwaux leI hr qrHW dI s^qI Aqy zulm krnqoN vI sMkoc nhIN sI krdy[ muZl bwdSwh AOrMgzyb ny 1669 eI. ivc ZYrmuslmwnW au~pr muV jzIAw (kr) lw id`qw[ ies hukm ƒ AmlI jwmw dyxleI kSmIr ivc ivSyS qOr ’qy s^qI vrqI geI[ kSmIr dy gvrnr

gurmiq pRkwS 29 dsMbr 2018

ie&q^wr Kwn (1671-1675) dy hukm nwl muslmwn bxn qoN nWh-nukrkrn vwilAW ƒ bhuq du`K Aqy qsIhy dyxy SurU kIqy gey[ ZrIb qy kmzorlokW pws koeI cwrw nhIN sI, auh mjbUrn muslmwn bxn l`g pey[kSmIr dy pMfq ies dSw qoN bhuq pRySwn hoey[ aunHW ny ies musIbq qoN bcxleI slwh-mSvrw kIqw[ Aw^r bRwhmx vrg dw iek jQw mtn dy vwsIikrpw rwm dI AgvweI ivc 25 meI, 1675 eI. ƒ c`k nwnkI (sRIAnMdpur swihb) pu`ijAw Aqy sRI gurU qyg bhwdr jI ƒ swrI du`K BrIiviQAw d`sI Aqy bhuVI krn leI bynqI kIqI[ ikrpw rwm qoN du`K BrIvwrqw sux ky gurU mhwrwj gMBIr ho gey Aqy socx l`gy ik ies zulm ƒ ikvyNT`lH pweI jwvy? Awp jI AMqr-iDAwn ho ky soc hI rhy sI ik hoxhwr bwlgoibMd rwie jI, ijnHW dI AwXU aus smyN 9 vrHy d`sI jWdI hY, ipqw-gurU pwsAw phuMcy[ ipqw jI ƒ gMBIrqw dw kwrn pu`iCAw[ gurU jI ny bwl goibMdrwie jI ƒ ipAwr kIqw, pws ibTwieAw Aqy kSmIrI pMfqW dI du`K-BrIkhwxI d`sI Aqy ieh ikhw ik ies zulm ƒ iksy mhwn Awqmw vwly purSdI kurbwnI hI rok skdI hY[ bwl goibMd rwie jI ny idRVHqw nwl ikhw ikAwp jI qoN ibnW, mhwn Awqmw hor kOx ho skdI hY? gurU jI ieh au~qr suxky bhuq pRsMn hoey Aqy aunHW ƒ qs`lI ho geI ik bwl goibMd rwie jI is`KpMQ dI AgvweI krn dy Xog ho gey hn[ aunHW ny Awpxw blIdwn dyx dIDwrnw bxw leI Aqy kSmIrI pMfqW ƒ ikhw ik auh vwps kSmIr prqjwx Aqy gvrnr ƒ kih dyx ik sRI (gurU) qyg bhwdr jI aunHW dy AwgU hnAqy jy auh muslmwn bxnw pRvwn kr lYx qW AsIN swry muslmwn bxjwvWgy[

gvrnr ny jdoN AOrMgzyb ƒ ieh sunyhw ByijAw qW aus ny qurMq sRI gurUqyg bhwdr jI dI igR&qwrI dy hukm jwrI kr id`qy Aqy c`k nwnkI v`lispwhI Byj id`qy[ ispwhIAW dy pu`jx qoN pihlW hI gurU jI ny id`lI v`lXwqrw SurU kr id`qI qW ik QW-’pur-QW jw ky rsqy dI sMgq ƒ ho rhyA`iqAwcwrW qoN jwxU krvwieAw jwvy[

Awp ’qy hr qrHW dw zulm kIqw igAw qW ik Awp ieslwm ivcSwml hoxw pRvwn kr lYx pr nw qW srIrk kSt, nw duinAwvI lwlcAwp ƒ Awpxy ierwdy, Drm Aqy s`c dy mwrg qoN iQVkw sky[ jdoNAiDkwrIAW dw koeI v`s nw c`ilAw qW Awp jI ƒ Awpxy Drm dI au~cqwis`D krn leI krwmwq ivKwaux leI ikhw igAw, pr Awp ny Aijhwkrn qoN nWh kridAW ikhw ik prmwqmw dy hukm ivc mudwKlq krnI

gurmiq pRkwS 30 dsMbr 2018

SoBw nhIN idMdI[ jdoN gurU jI ny hkUmq dI koeI g`l nw mMnI qW Awp jI ƒcWdnI cONk ivKy 11 nvMbr, 1675 eI. ƒ Awm lokW dI mOjUdgI ivc ShIdkr id`qw igAw[ BweI l`KI Swh g`fy lY ky Awey, gurU jI dw DV g`ifAW ivcr`iKAw Aqy Awpxy Gr lY gey[ muZlW dy BY kwrn Ku`lHy qOr ’qy sskwrkrnw sMBv nhIN sI ies leI l`KI Swh dy prvwr ny gurU jI dw srIrAwpxy Gr AMdr r`K ky Gr ƒ hI A`g lw id`qI[ srIr dy sskwr dy nwlGr vI jl ky rwK ho igAw[ (ies AsQwn ’qy gurduAwrw rkwb gMj siQqhY[ cWdnI cONk ivKy, ij`Qy gurU jI ƒ ShId kIqw igAw, au~Qy gurduAwrwsIs gMj swihb suSoiBq hY[)

Shwdq dy qurMq bwAd AYsI BgdV m`cI ijs ivc BweI jYqw jI(jIvn isMG jI) ny gurU jI dy sIs dI sMBwl kIqI Aqy is`Dw c`k nwnkI v`lcwly pw id`qy[ sRI gurU goibMd isMG jI ƒ Shwdq dw swrw pRsMg d`isAw Aqyipqw dw sIs Byt kIqw[ gurU jI ny siqkwr Aqy ipAwr ivc msqkJukwieAw, BweI jYqw jI ƒ glvkVI ivc lY ky ipAwr kIqw qy ikhw,“rMGrytw, gurU kw bytw[” ijs QW ’qy sIs dw sskwr kIqw igAw, ausAsQwn ’qy gurduAwrw sIs gMj swihb suSoiBq hY[ id`lI qoN l`KI Swh Aqyhor sMgq vI pu`j geI[ sB ny ShIdI dw drdnwk swkw gurU jI ƒ sRvxkrvwieAw Aqy ‘gurU qyg bhwdr, ihMd dI cwdr’ kih ky aunHW dI jY-jYkwrkIqI[ ieh mhwn ShIdI swkw Drm dI r`iKAw ih`q vwpirAw[ iesShwdq nwl iek pwsy ihMdusqwnI jnqw ivc jwigRqI AweI ik aunHW ƒ Drm’qy kwiem rihxw cwhIdw hY Aqy zulm ƒ T`lH pwaux leI kurbwnI krnIcwhIdI hY[ dUjy pwsy hwkm SRyxI ƒ vI ieh igAwn ho igAw ik iksy ƒ BY-BIq kr ky zbrdsqI Drm pirvrqn krvwauxw suKwlw kMm nhIN[

ipqw-gurU dI mhwn Shwdq ny sRI gurU goibMd isMG jI ƒ iek fUMGI socivc pw id`qw Aqy auh zulm dI rokQwm leI iksy mhwn Xojnw ƒ isrjxAqy Aml ivc ilAwaux leI gMBIr ho gey[ 1699 eI. dI vYswKI ƒ hoeIKwlsw pMQ dI isrjxw ies gMBIr soc dw is`tw sI Aqy ies isrjxw ivcsRI gurU qyg bhwdr jI dy blIdwn dI bhuq v`fI dyx hY[

gurmiq pRkwS 31 dsMbr 2018

mhwn ShId : mwqw gujrI jImhwn ShId : mwqw gujrI jImhwn ShId : mwqw gujrI jImhwn ShId : mwqw gujrI jImhwn ShId : mwqw gujrI jI

-fw. rCpwl isMG*is`K ieiqhws ShIdW dw ieiqhws hY Aqy is`K pMQ dI nINh sRI gurU

nwnk swihb jI duAwrw ‘ShIdI AwDwriSlHw’ au~pr hI r`KI geI hY:jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau]iequ mwrig pYru DrIjY] isru dIjY kwix n kIjY] (pMnw 1412)

dUjy pwqSwh sRI gurU AMgd dyv jI ny BweI m`lU jI dy puCx ’qyaupdyS kIqw sI “BweI m`lU! XuD krdy QoiVHAW-bhuiqAW dI prvwhnhIN krnI[” sRI gurU Arjn dyv jI ny vI pihlw mrxu kbUil jIvxkI Cif Aws dw aupdyS id`qw Aqy nwl hI PurmwieAw, ‘jo Ssqr dwvwr sihMdy ShId huMdw hY, aus ƒ eynw v`fw prm-AnMd pRwpq huMdw hY johzwrW swl qp kr ky iksy jogI ƒ vI nhIN imldw[” iesy ShIdIprMprw dy sbMD ivc CyvyN pwqSwh sRI gurU hirgoibMd swihb ny bcnkIqw ik kol Awey mihmwn leI ‘dyg’ Aqy isr iPry AwkI leI ‘qyg’hr guris`K dy Gr sdw iqAwr imlxI cwhIdI hY[

gurbwxI Aqy kurbwnI dy ies mhwn pMQ ivc pihlW siqgurUswihbwn ny Awp qy iPr is`KW ny iesy lihr ’qy c`l ky ShIdI prMprwƒ jnm dy ky A`gy qoirAw[ Drm XuD ivc jUJdy hoey isMGW dI g`l hIdunIAw qoN v`KrI iksm dI sI[ nw qW aunHW ivc gusy jW kRoD vwlI koeIg`l sI Aqy nw hI bdlw orI vwlI[ mYdwn-ey-jMg ivc isMG kdy vIAwpxy Awp ƒ iek`lw nhIN sI smJdw, sgoN srb-SkqIvwn siqgurU ƒauh sdw hI Awpxy AMg-sMg smJdy sn[ Awpxy gurU Aqy s`c ivc aunHWdw idRVH ivSvws sI[ qW hI qW isMG iek`lw kdy vI nhIN huMdw qy auhsdw hI cVHdI klw ivc rih ky, sdw s&lqw pRwpq krdw hY[

isMGW dy ivl`Kx Drm XuD bwry ikhw jWdw hY ik, “jykr XuD ivcjUJdy duSmx dI p`g auqr jWdI sI qW isMG ikrpwn imAwn ivc pwlYNdy sn qy kihMdy sn- “AY Bly purS! AwpxI p`g sMBwl, mYN qyrI

*mwr&q: jogw isMG dI h`tI, ipMf kYly klHW, fwk: GuMmx klHW (nOSihrw m`Jw isMG) izlHwgurdwspur-143518

gurmiq pRkwS 32 dsMbr 2018

ie`zq lwhux nhIN AwieAw[” XuD ivc isMG kdy iksy iesqrI dy gihxyƒ vI h`Q nhIN sn lwauNdy Aqy nw hI iksy iesqrI ƒ burI ingHw nwlhI vyKdy sn[ iesqrI, b`cy jW ibrD au~qy kdy vI isMG vwr nhIN snkrdy Aqy nw hI rx ivc B`jy jWdy au~qy hI vwr krdy sn[

ieh sI is`KW dw ivl`Kx Drm-XuD, ijs dy pRqwp krky hI isMGWnwl koeI vI duSmx nw AV sikAw, ds-ds l`K dIAW POjW dy lSkrburI qrHW mwr Kw-Kw ky B`jy Aqy Kwlsy dI hr mYdwn Piqh hoeI[AwkIAW, duStW Aqy hMkwrIAW dw nwS hoieAw Aqy ‘Akwl purK dIPOj’ dy bol-bwly hoey[ mwqw gujrI jI dI mhwnqw iksy qoN lukI-iCpInhIN hY, Awp qW mwqw jI mhwn ShId hn hI, pr ijnHW dw smucwKwndwn hI mhwn ShId hovy, AYsI ShId mwqw ƒ SRomxI ShId mwqwikhw jWdw hY[

ShId pqI (sRI gurU qyg bhwdr jI),ShId puqr (sRI gurU gooibMd isMG jI),ShId Brw (mwmw ikRpwl cMd jI),nnwx (bIbI vIro jI) dy pMj puqr ShId (ndoqry)bwbw sMgo Swh jI, bwbw gulwb cMd jI, bwbw jqI m`l jI, bwbw

gMgw rwm jI, bwbw shwrI cMd jI[ies ShIdI ^wndwn (vMS) dI pRDwn, AYsI ShId mwqw gujrI jI

dw jnm 1627 eI. ƒ BweI lwl cMd jI Aqy mwqw ibSn kOr jI dy igRhivKy jlMDr nyVy krqwrpur ivKy hoieAw[ Awp jI dw ivAwh nONvyNsiqgurU, ihMd dI cwdr, Drm hyq mhwn swkw krn vwly sRI gurU qygbhwdr jI nwl hoieAw[ jdoN folI qurn l`gI qW mwqw ibSn kOr jI nyisr ’qy ipAwr dy ky smJwieAw, “gujrI! pqI ƒ prmySr jwx ky syvwkrIN, ies dy brwbr hor koeI syvw nhIN[”

piq sm eIs pCwn kY, hy pu`qrI kr syv[piq prmySr jwnIAY, AOr quC lK eyv[ (gur iblws)

mwqw ibSn kOr qy ipqw lwl cMd jI ny Ardws kIqI, “hy siqgurUjIE! grIb dI lwj r`iKE[ gurU (hirgoibMd jI) dy GroN sdw in`G hIAwvy, syk nw Awvy[”

mwqw gujrI jI dI suMdrqw byimswl sI[ lMmw k`d, suMdr nYx,

gurmiq pRkwS 33 dsMbr 2018

h`smuK ichrw, bol im`Ty-im`Ty, Avwz sihj AvsQw vwlI, mn dIinrmwxqw, Srm l`jw Aqy inmrqw dI suMdr mUrq sn, mwqw gujrIjI[ hr vyly Awp jI s`s, shury Aqy Gr AweI swD-sMgq dI syvw ivcAYsw lIn rihMdy sn ik Awp ny kdy iksy ƒ iSkwieq dw mOkw hI nhINsI id`qw[ Awp jI dw ivAwh hoey ƒ Ajy QoVHw smW hI hoieAw sI, jdoNsRI gurU hirgoibMd swihb ƒ, krqwrpur dI jMg bySumwr muZl sYnw nwllVnI peI[ ies iBAwnk jMg ƒ nvIN ivAwhI AweI mwqw gujrI jIny mkwnW dIAW C`qW au~pr cVH ky A`KIN vyiKAw[ pqI ƒ duSmxW dw ftky mukwblw krn leI Ub h`lwSyrI id`qI[ AYsI Drm, bhwdr AqyinrBY S^sIAq dy mwlk sn, mwqw jI[

sRI gurU qyg bhwdr jI, ipqw-gurU dy hukm Anuswr, mwqw nwnkIjI qy mwqw gujrI jI nwl bwbw bkwlw ivKy Aw gey[ bwbw bkwlw ivKyjo iqAwg, sMjm, syvw, BgqI Aqy ismrn, gurU jI dy nwl, mwqw gujrIjI ny kIqw, ies dI audwhrn imlxI kiTn l`gdI hY[ mwqw gujrI jIAqy sRI gurU qyg bhwdr jI ny prmwqmw dI byAMq bMdgI kIqI ijs dwizkr sRI gurU goibMd isMG jI ny ‘bicqR nwtk’ rcnw ivc vI kIqw hY:

qwq mwq mur AlK ArwDw] bhu ibiD jog swDnw swDw]iqn jo krI AlK kI syvw] qw qy Bey pRsMn gurdyvw]

ie`Qy hI bs nhIN, kSmIrI pMfqW dI ArzoeI qy sRI gurU qygbhwdr jI ny c`k nwnkI C`f ky, id`lI jw ky ShId hoxw qy mwqw gujrIjI ny Bwxy ivc Afol rihxw, hr duK-suK ƒ sm (brwbr) krkyjwxnw, iek iesqrI vwsqy koeI CotI ijhI g`l nhIN hY[ jdoN mhwnShId ipqw dw sIs id`lI dy cWdnI cONk iv`coN auTw ky BweI jYqw jIkIrqpur swihb lY ky Awey qW sRI gurU qyg bhwdr jI dw k`itAw hoieAwsIs vyK ky mwqw gujrI jI ny ‘gurU-pqI’ ƒ m`Qw tyikAw[ vwihgurU dwSukrwnw krdy hoey bcn khy, ‘quhwfI inB AweI, ieh ikrpw kro ikmyrI vI inB jwey!’ A`KW ivc A`QrU nhIN, nw hI Zm sI, sgoN m`Qy qyichry qoN Akwl purK dw Sukrwnw hI piVHAw jw skdw sI[ sRI AnMdpurswihb ivKy ‘Kwlsw pMQ’ dI isrjxw vyly gurU jI v`loN sIs mMgx ’qybhuq swry SrDwlU Aqy msMd dOV ky mwqw gujrI jI pws PirAwdI hoeysn pr mwqw jI dUridRStI dy mwlk sn[ aunHW ny sRI gurU goibMd isMG jI

gurmiq pRkwS 34 dsMbr 2018

dI ies AnoKI Kyf ivc d^l nw id`qw[ sRI AnMdpur swihb dI pihlIjMg (1700 eI.) ij`q ky jdoN swihbzwdw AjIq isMG jI Awey qW mwqwgujrI jI ny glvkVI ivc lY ky, in`Gw ipAwr id`qw qy SwbwS id`qI[

gMgU rsoeIey ny jdoN lUx-hrwmI kr ky mwqw jI dI Dn hIirAWAwid vwlI gTVI lukw leI qW mwqw jI ny bVy ipAwr qy TrMHmy nwl gMgUƒ AwiKAw sI, “gMgU! qUM ieMj ikauN kIqw, jy qUM myry koloN auNJ mMg lYNdoNqW ikhVI mYN nWh kr dyxI sI?”

swihbzwidAW ƒ sUby dI kcihrI ivc lYx leI Awey ispwhI vyKky mwqw gujrI jI ny, Coty poqirAW dy suMdr muKVy Doqy, isr ’qy dsqwrWsjweIAW qy ikhw “bytw! qusIN gurU qyg bhwdr jI dy poqry qy gurU goibMdisMG jI dy puqr ho[ iksy A`gy jw ky isr nhIN Jukwauxw; g`j ky PiqhbulwauxI, Awpxw Drm nhIN C`fxw, iksy pRkwr dy vI lwlc ivc nhINAwauxw, ikqy ipau-bwby dI p`g ƒ lwj nw l`gy!” swihbzwidAW ny jwnWkurbwn qW kr id`qIAW, nIhW ivc qW icxy gey pr ieslwm kbUl nwkIqw[ ieh sI dwdI mW gujrI jI dI is`iKAw aupdyS dw cmqkwr[b`icAW dI ShIdI sux ky mwqw jI ny inrMkwr dw Sukrwnw kIqw, AwpxIsmwDI rUp ivc ibrwjmwn ho gey Aqy Awpxy pRwx iqAwg id`qy[

mwqw gujrI jI, swihbzwdw bwbw zorwvr isMG Aqy swihbzwdwbwbw &iqh isMG, iqMnW dw iek`iTAW hI sskwr, gurduAwrw swihb joqIsrUp vwlI QW, PiqhgVH swihb (srihMd) ivKy 14 poh 1760 ibkRmIAnuswr 13 dsMbr, 1704 eI. ƒ kIqw igAw[ inrsMdyh mwqw gujrIjI vrgI Amr-ShId Aqy lwswnI kurbwnI vwlI mhwn S^sIAqdunIAw Br dy ieiqhws ivc ikqy vI nzr nhIN AwauNdI jo Awpxw Awp,Awpxw swrw wndwn ArQwq pqI, puqr, poqry, Brw Aqy ndoqry dyS-Drm ih`q kurbwn krvw ky pRBU-Bwxy ivc Afol rhI hovy[

ipMf c`bw ivKy AMimRq-sMcwripMf c`bw ivKy AMimRq-sMcwripMf c`bw ivKy AMimRq-sMcwripMf c`bw ivKy AMimRq-sMcwripMf c`bw ivKy AMimRq-sMcwrBweI mlkIq isMG sKIrw, pRcwrk v`loN pu`jI irport Anuswr gurduAwrw

twhlw swihb, ipMf c`bw, izlHw sRI AMimRqsr ivKy 23 sqMbr, 2018 ƒkrvwey gey AMimRq-sMcwr dOrwn ku`l 37 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul pRwpq krky gurU vwly bxy[

gurmiq pRkwS 35 dsMbr 2018

cmkOr swihb dw byimswl X`uDcmkOr swihb dw byimswl X`uDcmkOr swihb dw byimswl X`uDcmkOr swihb dw byimswl X`uDcmkOr swihb dw byimswl X`uD

-igAwnI jsmyr isMG*sRI gurU goibMd isMG jI dw cmkOr dI k`cI gVHI ivc au~cI QW ’qy

bYT ky Awpxy cwlHI isMGW Aqy do swihbzwidAW, bwbw AjIq isMG Aqybwbw juJwr isMG ƒ nwl lY ky muZl srkwr dI POj nwl XuD krnwsMswr dy ieiqhws ivc iek AduqI/inrwlw swkw hY[ gurU swihb jI nybweIDwr dy ihMdU phwVI rwijAW Aqy muZlW dIAW KwDIAW hoeIAW ksmWdw ieqbwr kr ky 1704 eI. ƒ A`DI rwq vyly AnMdpur swihb dw iklHw^wlI kr id`qw sI[ muZl bwdSwh AOrMgzyb ny kurwn dI ksm Kw kyiek ic`TI gurU swihb jI ƒ Byj ky ikhw sI ik gurU swihb jI AnMdpurdw iklHw C`f dyx, aunHW ƒ bwhr jwx leI rwh id`qw jwvygw[ bweIDwrdy phwVI ihMdU rwijAW ny gaU dI ksm Kw ky gurU swihb jI ƒ Broswid`qw sI ik auh sRI AnMdpur swihb ƒ wlI kr dyx, aunHW dw ip`Cw nhINkIqw jwvygw[ gurU swihb jI ny muZlW Aqy bweIDwr dy phwVI rwijAWdIAW shuMAW au~qy ieqbwr kr ky sRI AnMdpur swihb ƒ C`ifAw sI[ gurUswihb jI Awpxy prvwr, mwlAsbwb, kImqI gRMQW Aqy isMGW smyqAjy kIrqpur hI lMGy sn ik muZl jrnYlW Aqy phwVI rwijAW dIAWsWJIAW POjW ny iek`iTAW ho ky gurU swihb jI au~qy hmlw kr id`qw[muZl jrnYl Aqy phwVI rwjy AwpxIAW cukIAW ksmW Gol ky pI gey,Awpxy kIqy bcnW qoN iPr gey[ muZl POjW dw ieh hmlw SwhI it`bI dysQwn ’qy hoieAw[ auys smyN gurU swihb jI nwl fyF ku hzwr isMG sn[BweI audy isMG jI ny vYrI POjW dw ft ky twkrw kIqw[ Kwlsy dw vhIrvYrIAW nwl lVdw hoieAw quirAw jw irhw sI[ isMG vYrIAW ƒ pwr bulwky A`gy qurdy gey[

gurU swihb jI jdoN srsw ndI dy kMFy au~qy pujy, aus vyly AMimRq vylwho igAw sI[ poh dw mhInw, kVwky dI TMf sI, vrKw ho rhI sI, ndIivc hVH AwieAw hoieAw sI[ gurU swihb jI ny srsw ndI dy kMFy au~qyisMGW dy pihry AMdr hr roz vWg in`qnym dIAW bwxIAW dw pwT kIqw*Kwlsw hwaUs, gurduAwrw swihb kwlonI, vwrf nM: 6, bfwlw rof, KrV, mohwlI[

gurmiq pRkwS 36 dsMbr 2018

Aqy Awsw kI vwr dw kIrqn hoieAw[ gurU swihb jI ny jMg dy AiqiBAwnk smyN vI in`qnym ƒ KuMJx nw id`qw[ srsy au~qy iBAwnk XuDhoieAw[ bhuq swry isMG srsy dy hVH ivc ruVH gey[ qyz pwxI ivcGoiVAW dI pyS nhIN jWdI sI[ gurU swihb jI ny qurkW ƒ rokx leIisMGW dy jQy srsy dy kMFy au~qy KVHy kr id`qy[ srsy au~qy gurU swihb jIdw prvwr ivCV igAw[ aunHW dw prvwr iqMn ih`isAW ivc vMifAwigAw sI[ gurU swihb jI ny BweI mnI isMG jI ƒ ikhw ik auh aunHW dymihl mwqw suMdr kOr jI Aqy mwqw swihb kOr jI ƒ id`lI lY jwx[ BweImnI isMG jI gurU mihlW smyq hirduAwr dy rwh id`lI pujy Aqy BweIjvwhr isMG dy Gr Tihry sn[

gurU swihb jI dy dovyN Coty swihbzwdy bwbw zorwvr isMG Aqy bwbwPiqh isMG AwpxI dwdI mwqw gujrI jI nwl srsy dy kMFy qury jWdy snaunHW ƒ gurU-Gr dw rsoeIAw gMgw rwm iml igAw[ auh mwqw jI AqydovyN Coty swihbzwidAW ƒ Awpxy ipMf KyVI (shyVI) jo moirMfy dy nyVy sI,lY igAw[ srsy au~qy Kwlsy Aqy muZlW ivckwr Gmswx dw XuD hoieAw[BweI audy isMG jI muZl POjW ƒ A`gy vDx qoN rokdy hoey srsy dy XuD ivcAnykW qurkW ƒ pwr bulw ky ShId ho gey[ BweI audy isMG jI dy ShIdhox ’qy vYrI POj ny isMGW ƒ Gyrw pw ilAw[ BweI jIvn isMG jI bVIbhwdrI nwl A`gy ho ky lVy[ BweI jIvn isMG ny vYrI POj dw Gyrw qoVid`qw qy ies XuD ivc ShId ho gey[

gurU swihb jI srsw pwr kr ky isMGW smyq ropV Awey, A`gy ropVdy pTwx Awp jI dw rwh rokI KVHy sn[ isMGW dw ropV dy pTwxW dy nwlGor XuD hoieAw[ isMGW ny ropV dy XuD ivc AnykW pTwxW ƒ soiDAwsI[ gurU swihb jI ny iek rwq ropV ivKy k`tI[ropV qoN Agly idn gurUswihb jI ipMf bwhmx mwjrw gey[ iPr bwhmx mwjrw qoN ipMf bUrmwjrw pujy[ ipMf bUr mwjrw qoN duGrI Qyh ’qy kuJ icr Tihry[ duGrIqoN gurU swihb jI lOFy vyly cmkOr dy d`Kx v`l iek bwZ ivc jw Tihry[gurU swihb jI nwl ies smyN 40 isMG qy do v`fy swihbzwdy bwbw AjIqisMG jI Aqy bwbw juJwr isMG jI sn[ gurU swihb jI isMGW nwl ie`QycmkOr dy d`Kx v`l ijs bwZ ivc Tihry sn au~Qy hux ‘gurduAwrwdmdmw swihb’ siQq hY[ ie`Qy bYT ky gurU swihb jI ny isMGW nwl Agly

gurmiq pRkwS 37 dsMbr 2018

idn hox vwly XuD bwry slwh-mSvrw kIqw sI[ ies smyN sUrj fub cukwsI[ gurU swihb jI ny cmkOr dy iek cODrI buDI cMd ƒ Awpxy kolbulwieAw qy aus ƒ AwpxI hvylI dyx leI ikhw[ cODrI buDI cMd ny gurUswihb jI dI cMgI Awau-Bgq kIqI Aqy aus ny AwpxI hvylI gurUswihb jI ƒ sONp id`qI[ cODrI buDI cMd dI ies hvylI dIAW kMDWau~cIAW sn[ ies hvylI ƒ k`cI gVHI ikhw jWdw sI[ isMGW ny iesk`cI gVHI au~qy inSwn swihb Julw id`qw[ isMG k`cI gVHI ivc morcy m`lky bYT gey[ isMGW dy ichry cmk rhy sn Aqy hOsly bulMd sn[ auh mOkwBwl rhy sn ik muZl POjdwr Aqy phwVI rwjy ijnHW ny Kwlsy nwl DoKwkIqw hY jykr aunHW dy swhmxy Aw jwx qW auh ienHW duStW ƒ mwr kyAglI dunIAw ivc phuMcw dyx[ gurU swihb jI ny isMGW ƒ gVHI dydrvwzy A`gy ies FMg nwl KVHw kIqw sI ik vYrI dy lSkr ƒ ieh pqwnw l`g sikAw ik gVHI AMdr ikMny ku isMG hn[ duSmx isMGW dI igxqIbwry shI toh nw lw sikAw[ gurU swihb jI dw gVHI dy drvwzy ƒbcwaux leI isMGW ƒ Kws FMg nwl gVHI dy drvwzy A`gy qYnwq krnwAqy au~cI QW au~qy jw ky gVHI dI morcwbMdI krnI is`D krdw hY ik gurUswihb suXog, hMFy hoey, pRbIn Aqy sulJy hoey mhwn jrnYl sn[ iPrgVHI au~cI QW au~qy sI, au~proN cwry pwsy id`sdw sI[ duSmxW ƒ hyTW hIroikAw jw skdw sI[ gurU swihb jI Awpxy dovyN swihbzwidAW smyqgVHI dI au~prlI AtwrI ivc cly gey[ mhwn qjrbykwr jrnYl auhhuMdw hY jo ^qry vyly, XuD dy AOKy mOky au~qy shI &Yslw kr sky[ gurUswihb jI XuD klw dy mwhr sn qy mhwn qjrbykwr jrnYl sn[ aunHWny ^qrnwk mOky au~qy shI &Yslw kr ky vDIAw FMg nwl morcwbMdIkIqI[

gurU swihb jI dw bhumulw swihq, Dwrimk qy ieiqhwisk gRMQsrsy au~qy hoey XuD ivc srsw ndI dy hVH ivc ruVH gey sn[ ‘iv`idAwswgr gRMQ’ ijs ƒ ‘iv`idAwDr gRMQ’ vI ikhw jWdw hY, auh vI srsy dyhVH ivc ruVH igAw sI[ sRI AnMdpur swihb v`loN gurU swihb jI dw ip`CwkrdI Aw rhI POj ny srsy dw pwxI auqr jwx ’qy srsw pwr kr ilAwqy ieh POj gurU jI dy mgr Aw rhI sI[ id`lI qoN c`lI hoeI qwzw muZlPOj gurU swihb jI ƒ PVHn leI sRI AnMdpur swihb v`l jw rhI sI[

gurmiq pRkwS 38 dsMbr 2018

ies POj ƒ ropV qoN aury rwh ivc pqw l`gw ik gurU swihb jI isMGWsmyq cmkOr ƒ cly gey hn[ ies qrHW swrIAW POjW ny Awpxw rucmkOr v`l kr ilAw[ id`lI qoN Aw rhI muZl POj vI cmkOr phuMcgeI[ rwq dw hnyrw ho jwx ’qy muZl POj ny cmkOr dI k`cI gVHI ƒ ij`QygurU swihb Tihry sn, cwry pwsy qoN Gyr ilAw[

8 poh, sMmq 1761 ibkRmI (7 dsMbr, 1704 eI.) dw idnciVHAw[ sUrj dI it`kI bwhr AweI[ sUbw srihMd vzIr ^wn, sUbwid`lI jw&r byg, lwhOr dw sUbw zbrdsq ^wn qy phwVI rwijAW nyAwps ivc slwh kIqI Aqy iek eylcI gVHI ivc gurU swihb jI kolByijAw[ ieh eylcI kwzI sI[ aus ny gurU swihb jI ƒ sMboDn kr kyikhw— gurU swihb jI, hux qusIN SwhI POj dy Gyry ivc Aw cuky ho[ keImIlW qk cuPyry lMmw Gyrw pY igAw hY[ qusIN muTI-Br, igxqI dy isMGWnwl muZl lSkr dw mukwblw nhIN kr skogy[ swry muZl POjdwrW dIrwie hY ik qusIN Awpxy isMGW smyq hiQAwr sut idau qy Awpxy Awp ƒSwhI POj dy hvwly kr idau[ gurU swihb jI iksy cMgy itkwxy ’qy jw kyvYrIAW dy lSkr nwl do h`Q krnw cwhuMdy sn[ so aunHW ny XuD krn leIcMgw itkwxw cmkOr dI k`cI gVHI ƒ bxwieAw sI[

7 dsMbr, 1704 eI. ƒ cmkOr dI DrqI au~qy AjIb iksm dwXuD hoieAw[ iek pwsy cmkOr dI k`cI gVHI ivc cwlHI isMG, gurU swihbjI dy do v`fy swihbzwdy bwbw AjIq isMG Aqy bwbw juJwr isMG hn; auhvI BuKx-Bwxy qy Q`ky hoey[ dUjy pwsy v`fI igxqI ivc muZl POj, ijnHWivc phwVI rwjy vI sn[ vYrI dIAW ienHW POjW kol Awpxy smyN dyvDIAw hiQAwr sn[ muZl POjW Aqy phwVI rwijAW dIAW POjW nycmkOr dI k`cI hvylI ƒ Gyr ilAw[ srihMd dy sUbydwr vzIr ^wn nyFMforw iptvw id`qw ik gurU swihb jI Awpxy Awp ƒ muZl POj dy hvwlykr dyx qy Awpxy swQIAW ƒ nwl lY ky igR&qwr ho jwx[ FMfory dy juAwbivc gurU swihb jI ny gVHI au~proN qIrW dI brKw SurU kr id`qI[ vYrIAWdIAW POjW ny vI Ub qIr C`fy pr gVHI dy lwgy koeI nw Fuky[ muZljrnYl nwhr ^wn pOVI lw ky gVHI au~qy cVHn l`gw sI[ jdoN aus nyAwpxw isr au~pr ƒ cuikAw, gurU swihb jI dy iek qIr ny aus dw AMqkr id`qw[ nwhr ^W dI mOq qoN bwAd gnI ^W gVHI dI kMD au~qy cVHn

gurmiq pRkwS 39 dsMbr 2018

l`gw[ jdoN aus ny Awpxw isr au~pr ƒ cuikAw gurU swihb ny gurj mwrky aus dw isr pwV id`qw[ nwhr ^W BuM\y if`g ipAw[ iek hor jrnYlKuAwjw mihmUd AlI ny jdoN Awpxy swQIAW ƒ mrdy vyiKAw, auh B`j kykMD dy auhly ho ky jwn bcw igAw[ gurU swihb ny aus dy frpok hox krkyaus ƒ KuAwjw mrdUd ikhw hY[ KuAwjw mrdUd ƒ sMboDn kr ky iliKAwhY ik jykr qUM myry swhmxy Aw jWdw qW mYN qyrw mMUh vyK lYNdw, qUM myrw mUMhvyK lYNdw, mYN qYƒ iek qIr b^S idMdw qy qyrw jnm-mrn k`t idMdw, prqUM kMD auhly ho ky kwier bx ky jwn bcw igAW[ gurU swihb jI dy AwpxySbd ‘z&rnwmw’ ivc ieh hn:

ik AW KÍwjh mrdUd iz swXh dIvwr]b mYdW inAwmd b mrdwnh vwr]34]drygw Agr rUie E dIdmy]b X`k qIr lwcwr bKSIdmy]35] (z&rnwmw)

sUbw srihMd vzIr ^wn ny ie`ko vwr SwhI POj ƒ gVHI au~qy hmlwkrn leI ikhw[ gurU swihb jI ny muZl POj dy twkry leI pMj-pMjisMGW dy jQy gVHI qoN bwhr vYrIAW nwl lVn leI Byjxy SurU kr id`qy[gurU swihb jI ny gVHI ƒ bcwaux vwsqy gVHI dI hr iek kMD A`gy do-do isMG KVHy kIqy hoey sn[ do isMG gVHI dy drvwzy dI rwKI kr rhy sn[gurU swihb Awp gVHI dI au~prlI C`q au~qy dovW swihbzwidAW smyq bYTysn[ au~proN vYrI POj au~qy qIr C`f rhy sn[ isMGW ny gVHI qoN bwhr Awky A`gy vD rhI POj ƒ ipCWh D`k id`qw[ XuD dw mYdwn BiKAw hoieAwsI[ lohy ’qy lohw KVk irhw sI[ hzwrW juAwn lhU-luhwx ho ky mYdwnivc if`g rhy sn[

jdoN pMj isMGW dw ByijAw, jQw vYrIAW ƒ pwr bulw ky ShId hoigAw[ iPr gurU swihb jI ny pMj isMGW dw iek hor jQw XuD dy mYdwnivc qoirAw[ auh pMj isMG vI AnykW vYrIAW ƒ lqwVdy hoey ShIdIAWpw gey[ iPr vzIr ^wn sUbw srihMd ny Awpxy jrnYlW, POjdwrhdwieq ^wn, POjdwr iesmwiel ^wn, POjdwr KlIl ^wn, POjdwrsulqwn wn, POjdwr POlwd wn, POjdwr jhwn wn, POjdwr BUry wnAqy POjdwr Asmwn ^wn ƒ hukm id`qw ik auh swry iek`Ty ho ky gVHIau~qy zordwr hmlw krn[ ies zordwr hmly ƒ rokxw bhuq AOKw sI[

gurmiq pRkwS 40 dsMbr 2018

isMGW ny gurU swihb jI ƒ bynqI kIqI—siqgurU jI! qusIN hux AwpxyswihbzwidAW ƒ nwl lY ky gVHI qoN bwhr cly jwE[ AsIN ip`CoN lVdyrhWgy[ gurU swihb jI ny isMGW ƒ ikhw—qusIN ikhVy swihbzwidAW dIg`l krdy ho[ qusIN swry hI myry swihbzwdy ho[ gurU swihb jI dw iehjuAwb sux ky isMG cup ho gey[ ies smyN swihbzwdw AjIq isMG ny gurUipqw jI qoN XuD ivc jwx dI AwigAw mMgI[ gurU swihb jI ny zulm dwhVH rokx leI swihbzwdw AjIq isMG ƒ vYrIAW nwl jUJx leI lVweIdy mYdwn ivc G`ilAw[ gurU swihb jI ny Awpxy puqr ƒ SsqrW nwlsjw ky aus ƒ QwpVw dy ky Aw^rI Piqh bulweI qy aus ƒ jMg dy mYdwnv`l qoirAw[ bwbw AjIq isMG jI ny jMg dy mYdwn ivc jw ky vYrIAW ƒllkwr ky ikhw—myry swhmxy auh Awey ijs dy idl ivc lVn dyArmwn hn[ swihbzwdw AjIq isMG jI ny jo Sbd jMg dy mYdwn ivcAwKy aunHW SbdW ƒ imrzw muhMmd Abdul gnI ny Awpxy ik`sw ‘zOhirqyg’ ivc ieauN ibAwn kIqw hY:

nwm kw AjIq hU jIqw nw jwaUNgw[jIqw qoN ^Yr muV ky jIqw n AwaUNgw[

swihbzwdw AjIq isMG ny XuD dy mYdwn ivc jw ky qrQ`lI mcwid`qI[ swihbzwdy ny qIrW nwl vYrIAW dIAW CwqIAW ivMnH id`qIAW[dsmyS jI gVHI au~proN swihbzwdy ƒ lVidAW vyK rhy sn[ jdoN swihbzwdydy B`Qy iv`coN qIr muk gey iPr aus ny nyzw vwhuxw SurU kr id`qw[ qurkqobw-qobw kr ky B`jx l`g pey[ ienHW nwl XuD ivc Awey isMGW ’cBweI muhkm isMG jI pMj ipAwirAW iv`coN iek sn, ny duSmx dlW ƒcIr ky r`K id`qw[ auh duSmx dlW ƒ DUh ky dUr qk lY gey[ bwkI isMGvYrIAW nwl jUJdy ShId ho gey sn[ jdoN swihbzwdw XuD lV irhw sIaus smyN aus ny iek muZl ispwhI dy zor nwl nyzw mwirAw[ aus muZlispwhI ny lohy dI vrdI (sMjoA) pweI hoeI sI[ swihbzwdy dw nyzw ausispwhI dI sMjoA ivc KuB igAw[ nyzy dI AxI tut geI[ iek muZldy nyzy nwl aunHW dw GoVw z^mI ho igAw, iPr Awp pYdl ho gey[ nyzwtut jwx ’qy aunHW ny qyg DUh leI qy vYrIAW au~qy vwr krn l`g pey[ie`ko vwr vYrI iek`Ty ho ky Awp au~qy tut ky pY gey[ Awp jI vYrIAW nwljUJdy hoey ShId ho gey[ gurU swihb jI ny Awpxy puqr dI ShIdI ƒ A`KIN

gurmiq pRkwS 41 dsMbr 2018

vyiKAw[ aunHW ny puqr dy ShId hox au~qy jYkwrw C`ifAw[ Awp jI dIShIdI sUrj iCpx qoN kuJ smW pihlW lOFy vyly hoeI sI[

Awpxy Brw bwbw AjIq isMG jI dI ShIdI ip`CoN bwbw juJwr isMGjI ny klgIDr ipqw qoN XuD ivc jwx dI AwigAw mMgI[ klgIDrpwqSwh ny bwbw juJwr isMG jI ƒ Ssqr pihnwey[ sIs au~qy klgIsjweI[ ASIrvwd dy ky ikhw—bytw, jMg ivc jwau[ duStW ƒ soD kyDrm XuD ivc lV ky ShId hovo[ Awp jI ny swihbzwdw juJwr isMG ƒAw^rI Piqh bulw ky pMj isMGW nwl jMg dy mYdwn ivc ByijAw[ pMjisMGW iv`coN do isMG BweI ihMmq isMG jI Aqy BweI swihb isMG jI pMjipAwirAW iv`coN sn[ swihbzwdw juJwr isMG dy XuD dy mYdwn ivcAwaux nwl XuD iPr BK igAw[ swihbzwdw juJwr isMG ny XuD dy mYdwnivc jw ky qurkW ƒ llkwrw mwirAw[ siq sRI Akwl dy jYkwirAW nwlAsmwn gUMj au~iTAw[ swihbzwdw juJwr isMG ny joS ivc Aw ky qygnwl qurkW dy toty kr ky r`K id`qy[ swihbzwdy nwl Awey pMj isMGvYrIAW au~qy bwjW vWg Jpty[ isMGW ny qygW nwl vYrIAW dy s`Qr lwhid`qy[ Aw^r swihbzwdy nwl Awey isMG qurkW nwl jUJdy hoey ShId hogey[ gurU swihb jI gVHI au~proN vYrI dlW au~qy qIr C`f rhy sn[swihbzwdw qIrW dI Et ivc A`gy vD irhw sI[ gurU swihb jI Awpxypuqr ƒ lVdy hoey A`KIN vyK rhy sn[ swihbzwdw vI duSmxW dy dlWnwl jUJdw hoieAw ShId ho igAw[ ies smyN sUrj iCp igAw sI[ gurUswihb jI ny Awpxy byty dy ShId hox ’qy jYkwrw C`ifAw[ aunHW ny AkwlpurK dw Sukr kIqw[ rwq pY jwx ’qy XuD bMd ho igAw[ gurU swihb jIny rhrwis swihb dw pwT kIqw[ iPr Ardws hoeI[ gurU swihb jI nygVHI ivc bwkI isMGW ƒ ikhw—swfy kol ShId hox qoN bZYr hor koeIcwrw nhIN hY[ swfy lhU dw XuD ivc fuilHAw iek vI qupkw &zUl nhINjwvygw[ jdoN qk DrqI ’qy Asmwn rhygw, vYrIAW koloN swfw Unihswb mMgdw rhygw[ gurU swihb ny isMGW ƒ ikhw ik svyry mYN jQw lY kyXuD dy mYdwn ivc jwvWgw[ mYN vYrIAW nwl jUJ ky ShId hovWgw[ gurUswihb jI dy ies &Ysly au~qy isMG i&kr krn l`g pey[ aunHW ny gurUswihb jI ƒ ikhw—ies ibpqw smyN quhwfI ShIdI Kwlsw pMQ ƒ GorsMkt ivc pw dyvygI[ ies smyN rwq pY geI sI[ gVHI ivc kyvl A`T

gurmiq pRkwS 42 dsMbr 2018

isMG Aqy gurU swihb rih gey sn[ gurU swihb jI Awpxy &Ysly au~qy ftyhoey sn[ siqgurU jI AnykW vYrIAW ƒ mwr ky ShId hoxw cwhuMdy sn[isMGW ny gurmqw kIqw[ pMj isMGW ny gurU swihb jI ƒ bynqI kIqI ikhzUr qusIN kihMdy sI ik mYN pMQ dw hukm mMnWgw[ hux Kwlsw pMQ dy hukmƒ mMnx dw vylw hY[ pMjW ipAwirAW iv`coN BweI dieAw isMG jI pMjipAwirAW dI AgvweI kr rhy sn, ny Awp jI ƒ ikhw ik s`cypwqSwh! Kwlsw pMQ dw hukm hY ik Awp jI gVHI ƒ C`f ky cmkOr qoNbwhr iksy sur`iKAq itkwxy ’qy cly jwE ikauNik qusIN hor bhuq swrykMm krny hn jo Ajy bwkI hn[ ies smyN quhwfI ShIdI nwl pMQ dy horkeI kMm jo Ajy hoxy hn, rih jwxgy[ gurU swihb jI ny pMQ dw hukm mMnilAw qy ikhw ik mYN pMQ dw hukm mMn ky, gVHI C`f ky bwhr clw jwvWgwpr mYN luk-iCp ky nhIN jwvWgw[ mYN duSmx dlW ƒ llkwr ky bwhrjwvWgw[ pMjW ipAwirAW ny ieh vI &Yslw kIqw ik gurU swihb jI nwliqMn isMG, BweI dieAw isMG jI, BweI Drm isMG jI qy BweI mwn isMGjI bwhr jwxgy[ Kwlsw pMQ dw sB qoN pihlw gurmqw cmkOr swihb dIgVHI ivc hoieAw sI[ ies gurmqy rwhIN gurU swihb jI ƒ cmkOr swihbdI gVHI ƒ C`f ky bwhr jwx leI ikhw igAw sI[ bhuq swry isMG ShIdho cuky sn[ muZl POjW ƒ p`kw inScw sI ik auh idn cVHn vyly gurUswihb jI ƒ ijaUNidAW PV lYxgy pr ieh aunHW dw BulyKw sI[ gurUswihb jI vYrI POjW ƒ BulyKw pw ky bwhr jwxw cwhuMdy sn[ BweI sMgqisMG jI dw muhWdrw gurU swihb jI nwl imldw sI[ gurU swihb jI ny gurUpMQ dy hukm nwl AwpxI klZI lwh ky BweI sMgq isMG dy sIs au~qysjw id`qI qW ik duSmx POjW ƒ jwpy ik gurU swihb jI Ajy gVHI AMdrhI hn[ gurU swihb jI ny iqMnW isMGW ƒ smJw id`qw sI ik aunHW ny rwqsmyN DrU qwry dI syD r`K ky mwCIvwVy v`l jwxw hY[ gurU swihb jI nyAwpxy bwhr jwx qoN pihlW ienHW iqMnW isMGW— BweI dieAw isMG jI,BweI Drm isMG jI qy BweI mwn isMG jI ƒ gupq drvwzy rwhIN gVHI qoNbwhr Byj id`qw[ ieh ikho ijhI AjIb rwq hoxI hY ik ies rwq qoNbwAd gVHI AMdr rhy isMGW ny gurU swihb ƒ Aqy gurU swihb ny gVHIAMdr rhy isMGW ƒ nhIN imlxw sI[

gurU swihb jI rwq dy hnyry ivc gVHI dI kMD qoN Cwl mwr ky hyTW

gurmiq pRkwS 43 dsMbr 2018

auqry[ mYdwn ivc Aw ky au~cy it`by au~qy Klo ky zor nwl Awvwz mwrI—is`KW dw gurU jw irhw hY, koeI sUrmw PV ky ivKwvy[ sB pwsy Sor m`cigAw[ Awvwz sux ky vYrI POj dy bMdy cOks ho gey[ mSwlcI ny mSwljgweI qW ik rwq dy Gup hnyry ivc pCwixAw jw sky ik ijDroN AwvwzAweI hY, auh kOx hY? gurU swihb jI ny mSwlcI dI hQylI dI syD r`K kyqIr C`ifAw[ mSwlcI dy h`QoN mSwl if`g peI qy buJ geI[ mSwlcIUn nwl l`Qp`Q ho ky BuM\y if`g ipAw Aqy auh QW ’qy hI mwirAw igAw[

gurU swihb jI ny ijs QW ’qy Klo ky Awvwz mwrI sI, Awp jI auh QW C`fky dUjI idSw v`l inkl gey[ rwq dw Gup hnyrw sI[ vYrI POj dy bMdyijDroN Awvwz AweI sI, auDr ƒ B`jy[ aus pwsy hnyry ivc vYrI POj dyispwhI Awps ivc lV mry[ iPr gurU swihb ny dUjI vwr Awvwz id`qIik is`KW dw gurU jw irhw hY, koeI sUrmw PV ky ivKwey[ vYrI POj dyispwhI ijDroN Awvwz AweI sI, aus pwsy ƒ B`jy[ BgdV m`c geI[hnyry ivc Awps ivc ktwv`FI SurU ho geI[ gurU swihb jI pihlW vWghI AwpxI QW C`f ky qIjI idSw v`l ƒ inkl gey[ iPr dubwrw gurUswihb jI ny pihlW vWg Awvwz mwrI, AwpxI QW C`f ky, qwVI mwr kyduSmxW ƒ BulyKy ivc pw ky cOQI idSw v`l muZl POjW iv`coN sw& bc kyinkl gey[ ijDroN gurU swihb jI ny Awvwz mwrI sI, vYrI POj dyispwhI aus pwsy v`l ƒ vDy[ rwq dy hnyry ivc auh Awps ivc lVmry[ idn cVHdy nwl jdoN aunHW ny vyiKAw mry hoey sB bMdy aunHW dy sn[gurU swihb jI ijs it`by au~qy Klo ky qwVI mwr ky, vYrI POjW dy Gyry iv`coNinkly sn, auQy hux ‘gurduAwrw qwVI swihb’ suSoiBq hY[ ieh gurduAwrwcmkOr swihb qoN bwhrvwr au~qr-p`Cm v`l hY[ gurU swihb jI dwduSmxW dy dlW ƒ BulyKy ivc pw ky dUroN qIr C`f ky, mSwlcI dI mSwlbuJw ky, aus ƒ icq kr ky, qurkW ƒ qIrW nwl soD ky, llkwr kymwCIvwVy dy jMgl ivc puj jwxw, XuD klw qy inrBYqw dw kmwl hY[ieiqhws dw ieh iek AduqI kWf hY[ gurU swihb jI dy iqMn swQIisMGW— BweI dieAw isMG, BweI Drm isMG Aqy BweI mwn isMG dwaunHW ƒ mwCIvwVy dy jMgl ivc jw imlxw sUrbIrqw dI AnoKI gwQw hY[gVHI ivc ip`CoN itky hoey isMGW dw Agly idn duSmxW dy dlW nwl jUJky ShId ho jwxw, qurkW dy kwbU nw Awauxw, is`KI isdk dw is^r hY[

gurmiq pRkwS 44 dsMbr 2018

ijs POj dw jrnYl XuD dw Gyrw qoV ky bc ky inkl jwvy, auh POj ij`qIhoeI smJI jWdI hY[ gurU swihb jI muZl POjW dw Gyrw qoV ky inkl geysn[ cmkOr swihb dy XuD ivc Kwlsy dI ij`q hoeI sI[ ip`Cy gVHI AMdrkyvl pMj isMG rih gey sn[ vYrI POj ƒ p`kw inScw sI ik auh idncVHn nwl gurU swihb jI ƒ igR&qwr kr lYxgy, pr ieh aunHW dw BulyKwsI[ AglI svyr idn cVHidAW hI gVHI AMdrly isMGW ny au~cI Avwznwl Akwl-Akwl dy jYkwry guMjwey qy qygW sUq ky gVHI dIAW kMDW au~qyKVHy ho gey[ vYrI dl dy ispwhI vwho-dwhI B`jy Aw rhy sn[ ijhVw vIgVHI dIAW kMDW au~qy cVHdw, aus dw isr lwh ky hyTW sut idMdy[ isMGWny gVHI dw bUhw KolH id`qw qy vYrIAW ƒ qygW nwl pwr bulwauNdy rhy[ isMGWny Aw^rI smyN jo bhwdrI qy dlyrI ivKweI aus ny sMswr dy keI mhwnXoiDAW ƒ mwq kr id`qw[ bhuq qurkW ƒ mwr ky isMG ShId ho gey[BweI sMgq isMG jI vYrIAW nwl lVdy ShId ho gey[ pUrw ie`k idnmuZl POjdwr iek dUjy ƒ vDweIAW idMdy rhy ik aunHW ny sRI gurU goibMdisMG jI ƒ ShId kr id`qw hY[ srihMd dy sUby vzIr ^wn ny swry mwmlydI pVqwl krvweI[ iksy muhqbr bMdy ny BweI sMgq isMG jI ƒ pCwxky d`isAw, ieh sRI gurU goibMd isMG jI nhIN hn[ ieh koeI aunHW dw isMGhY[ muZlW ƒ Asl g`l dw pqw kuJ idnW mgroN l`gw ik sRI gurU goibMdisMG jI AwpxI puSwk Awpxy iek isMG ijs dI Skl aunHW nwl imldIsI, ƒ pihnw ky Awp gVHI iv`coN ikDry bwhr cly gey sn[ gurU swihbjI dw cmkOr dI gVHI iv`coN bc ky bwhr inkl jwx ’qy muZl POjWSrmswr qy inrwS ho geIAW[ muZl POjW qy phwVI rwijAW dIAW POjWny iek`iTAW ho ky l`gBg A`T mhIinAW qoN sRI AnMdpur swihb ƒ Gyrwpw r`iKAw sI[ pr muZl POjW gurU swihb jI ƒ PV nw skIAW[ muZlsrkwr dy v`kwr ƒ BwrI s`t v`jI sI[

izlHw qrn qwrn ivKy AMimRq-sMcwrizlHw qrn qwrn ivKy AMimRq-sMcwrizlHw qrn qwrn ivKy AMimRq-sMcwrizlHw qrn qwrn ivKy AMimRq-sMcwrizlHw qrn qwrn ivKy AMimRq-sMcwrBweI idlbwg isMG, pRcwrk v`loN pu`jI irport Anuswr gurduAwrw p`qI

BUrw, ipMf sBrwA, qihsIl p`tI, izlHw qrn qwrn ivKy 23 julweI, 2018ƒ krvwey gey AMimRq-sMcwr smwgm ivc ku`l 43 pRwxI KMfy-bwty dI pwhulpRwpq kr ky gurU vwly bxy[

gurmiq pRkwS 45 dsMbr 2018

Coty swihbzwdy ShIdCoty swihbzwdy ShIdCoty swihbzwdy ShIdCoty swihbzwdy ShIdCoty swihbzwdy ShId

-ig. sohx isMG sIqlprvwr nwl ivCoVwauh kihr dI rwq sI, jd is`KW ny srsw ndI pwr kIqI[ gurdyv

dw swrw prvwr KyrUM-KyrUM ho igAw[ mhwrwj dy mihl BweI mnI isMG jInwl id`lI ƒ cly gey[ mwqw gujrI jI qy dovyN Coty swihbzwdy bwkI swryswQ nwloN iv`CV gey[ aunHW nwl ie`ko gMgw rwm rih igAw[ is`K iGrxwnwl aus ƒ gMgU* kih ky bulwauNdy hn[

gMgU dy Gr pu`jy: mwqw jI GoVy ’qy Asvwr sn[ Cotw poqrw aunHWdy A`gy qy v`fw ip`Cy bYTw sI[ swQ qoN iv`CV ky auh bVy audws sn[ mwqwjI dy pws mohrW dI BrI KurjI vyK ky gMgU dw idl llcw igAw[ auhmwqw jI ƒ Awpxy Gr ipMf ‘KyVI’ lY igAw[ aus smyN qk s`q poh dwsUrj iCp cukw sI[ gMgU ny mwqw jI qy swihbzwidAW ƒ Bojn CkwieAwqy Gr dy ipCly kmry ivc Awrwm krn vwsqy QW id`qI[ mwqw jI A`DIrwq qk igxqIAW ivc pey jwgdy rhy[ kihMdy hn, nINd sUlI ’qy vIAw jWdI hY[ FlI rwq pl ku mwqw jI dI A`K l`g geI[ eyny smyN qoNlwB auTw ky gMgU ny mwqw jI dy srHwixEN mohrW vwlI KurjI cuk leI[idn cVHy mMjy hyTW KurjI nw peI vyK ky mwqw jI ny bVI nrm bolI ivcpuiCAw, “bytw gMgw rwm! Blw KurjI cuk ky iksy hor QW sMBwl id`qIaU?” eynI swDwrn puC au~qy hI gMgU BVk auiTAw[ auhny kRoD nwl A`KWlwl kr ky ikhw, “vwh mwqw jI! cMgw id`qw jy nykI dw Pl! mYN srkwrdy bwgIAW ƒ Gr Awsrw id`qw, qy aultw mYƒ cor kihMdy ho? ipMf dycODrI ƒ pqw l`g jwvy qW mYN ikqy BwilAW nw l`BW[ mYN jwn dw ^qrwshyV ky quhwfI r`iKAw kIqI qy qusW mYƒ hI cor bxwieAw[ eys nwloN qWcMgw hY ik mYN swrI g`l cODrI ƒ jw d`sW[”

gMgU dI ieh DmkI sux ky mwqw jI ny pihlW nwloN vI nrm surivc ikhw, “puq! qYƒ! ikauN cor bxwauxw sI mYN? mYN qYƒ puqrW vWg*Awm pRis`D hY ik gMgU, gurU jI dw rsoeIAw sI[ bYnrjI (pMnw 137) ilKdw hY ik gMgUrsoeIAw huMdw sI, pr aus vyly nOkrI qoN k`iFAw hoieAw sI[ ‘gur iblws’ (pMnw 223)ivc gMgU ƒ ‘msMd’ iliKAw hY[

gurmiq pRkwS 46 dsMbr 2018

pwilAw ey[ mYN qW ikhw ey, sgoN cMgw kIqw eI, cwr pYsy ikqy cMgy QWsMBwl ley eI[ Blw qyrw swfw kuJ vMifAw hoieAw ey?”

“b`s rihx idE mwqw jI! mYN ienHW g`lW ivc Awaux vwlw nhIN[qusW pihlW mYƒ cor bxwieAw qy hux eys qrHW dIAW im`TIAW-im`TIAWg`lW kr ky mYQoN corI dw iekbwl krwauxw cwhuMdy E! quhwfy v`loN joienwm imlxw sI, iml igAw[ hux mYN AwpxI jwn ikauN ^qry ivcpwvW? mYN huxy jw ky cODrI ƒ d`s dyNdw hW[” buV-buV krdw gMgU GroNbwhr inkl quirAw[gMgU ny swihbzwdy PVw id`qy: mwqw jI bQyrw rok rhy, pr mwrI-m`qvwlw gMgU muiVAw nw[ aus ny ipMf dy cODrI ƒ mwqw jI dI ^br jwid`qI[ cODrI ausy vyly Awpxy AwdmI lY ky Aw igAw[ mwqw jI ƒ vyKky cODrI ny Awpxy AwdmI pihry ’qy ibTw id`qy[ cODrI qy gMgU dovyN muirMfyjw phuMcy, jo ik KyVI* qoN do ku mIl hY[ muirMfy dy hwkm (jwnI KW qy mwnIKW) Esy vyly ispwhI lY ky KyVI jw phuMcy[ mwqw jI ny vyK ky gusy nwlikhw, “gMigAw! ijs Dn dy loB ip`Cy ieh pwp kIqw eI, kI auh qYƒpwr lw dyvygw? qyrI mrzI!”

jwnI KW qy mwnI KW ny S`kI nzr nwl gMgU v`l vyiKAw[ fr dwmwirAw gMgU pYrW qk kMb au~iTAw[ Awpxy pwp ƒ lukwaux dw jqnkridAW auhny kuJ BVk ky ikhw, “mwqw jI! quhwfy doS lwieAW mYN cornhIN bx c`ilAw[ mYN srkwr dw v&wdwr hW, so qusW qW mYƒ burw kihxwhI hoieAw[”

Dn vwlI g`l ie`Qy hI d`bI geI[ jwnI KW, mwnI KW KuS sn ikgurU dy swihbzwidAW ƒ igRPqwr krn bdly srkwr v`loN aunHW ƒ coKInyknwmI imlygI[ aunHW mwqw jI qy swihbzwidAW ƒ muirMfy jw nzrbMdkIqw[

swihbzwdy srihMd ivc kYd: ds poh ƒ nvwb vzIr KW vwpssrihMd pujw, qW muirMfy vwilAW mwqw jI qy swihbzwdy au~Qy jw pySkIqy[ cmkOr iv`coN gurU jI dy bc inkl jwx krky sUbydwr vzIr KWbVw iKiJAw hoieAw sI[ aus vyly AwpxI bVI v`fI hwr qy nmoSIsmJdw sI[ Coty swihbzwidAW dy h`Q Aw jwx krky vzIr KW dy mn ƒ*ipMf dw nwm shyVI pY igAw, ikauNik KyVI dw nwm lYxw lok psMd nhIN krdy[

gurmiq pRkwS 47 dsMbr 2018

kuJ Fwrs hoeI[ auhny mwqw jI qy swihbzwidAW ƒ iklHy dy burj ivckYd kr id`qw[ l`gBg A`T pihr dwdI poqry BuKy-iqhwey rhy[ swrIrwq dwdI, poqirAW ƒ god ivc lY ky bzurgW dI idRVHqw dIAW swKIAWsuxwauNdI rhI[ ibsqry qoN ibnw TMfw burj, poh dI kkrIlI rwq qy iF`foNBu`Ky, nINd A`KW dy nyVy nw PVkI[ Agly idn kcihrI l`gI qWswihbzwidAW ƒ pyS krn dw hukm hoieAw[kcihrI ivc pySI: kuJ ieiqhwskwrW ny iek suMdr swKI ilKI hY[nvwb dy AihlkwrW ny iek goNd Anuswr kcihrI dw v`fw drvwzw bMdkr id`qw qy swihbzwidAW dy lMGx vwsqy CotI ijhI bwrI KulHI r`KI[goNd ieh sI ik AMdr dw^l hox l`gy swihbzwdy isr Jukw ky lMGxgy,qW swry drbwrI rOlw pw dyxgy, ik swihbzwdy nvwb ƒ slwm kr rhyhn[

do ispwhI swihbzwidAW ƒ lYx vwsqy gey[ poqirAW ƒ ividAwkridAW mwqw gujrI jI ny eynw ikhw, “myry lwl! eynI g`l Xwd r`KxIik qusIN sRI gurU goibMd isMG jI dy swihbzwdy qy sRI gurU qyg bhwdrswihb jI dy poqry ho[ mrdW vWg Afol rihxw[ zwlm A`gy JukxwnhIN, g`j ky &iqh bulwauxI[”

swry rwh ispwhI DmkIAW idMdy gey ik nvwb swihb ƒ Juk kyslwm krnw nhIN qW AixAweI mOqy mwry jwaugy[ ies is`iKAw dw AsrswihbzwidAW dy mn ’qy aultw hI hoieAw[ A`gy jWidAW ƒ isr& CotIbwrI KulHI vyK ky swihbzwdy vYrI dI cwl ƒ kuC-kuC smJ gey[ aunHWƒ mwqw gujrI jI dI suxweI hoeI swKI Xwd Aw geI[ “iek vwr ptnyivc v`fy nvwb dI AsvwrI jw rhI sI[ quhwfy ipqw jI hwxIAW nwlKyf rhy sn[ nvwb dy ispwhIAW ny DmkI idMidAW ikhw, “AY bwlko!nvwb swihb ƒ Juk ky slwm kro[” quhwfy ipqw jI ny slwm krn dIQW, nvwb dw mUMh icVwauxw SurU kr id`qw[ Coty huMdy qoN hI auh iksyAwkVKor dw ruhb qW mMndy hI nhIN sn[” v`fy Brw (swihbzwdwzorwvr isMG jI) ny Coty (swihbzwdw &iqh isMG jI) dy kMn ivc kuJsmJwieAw[ ispwhI ny kVk ky ikhw, “AODr vyKo! ijs qrHW AglwispwhI slwm krdw hoieAw kcihrI ivc dw^l huMdw hY, Esy qrHW slwmkrnw hovygw[” FMg nwl swihbzwidAW ƒ pRyrnw dyx vwsqy iek

gurmiq pRkwS 48 dsMbr 2018

ispwhI aunHW dy A`gy-A`gy bwrI ivc dI isr Jukw ky slwm krdw hoieAwlMiGAw[ aunHW dw iKAwl sI ik vyKo-vyKI swihbzwdy vI ausy qrHWkrngy[ pr swihbzwidAW ƒ ‘inrBYqw’ dw gux Awpxy ipqw v`loNivrsy ivc imilAw hoieAw sI[ swihbzwdw zorwvr isMG Coty Brw dyA`gy l`g qury[ aunHW pihlW bwrI iv`coN pYr A`gy lMGwey iPr isr[ v`fyv`l vyK ky Coty ny vI EvyN hI kIqw[ duSmx dw ieh m`kwrI BirAw vwrKwlI igAw[ nvwb dy swhmxy inDVk Klo ky dohW swihbzwidAW ny&iqh bulweI[sux ky swry drbwrI dMg rih gey[ gusy nwl bhuiqAW dym`Qy au~qy v`t pY gey[

“quhwƒ smJ nhIN ik mulzm ƒ ikvyN pyS kIqw jWdw hY?” vzIrKW ny m`Qy ’qy iqauVI pw ky, ilAwaux vwly ispwhIAW ƒ ikhw[

“jnwb! AsIN qW swry rwh smJwauNdy Awey AW, pr ieh....[”ispwhIAW ny Awpxw p`K pyS kIqw[

vzIr W dw pySkwr iek ihMdU sucw nMd sI[ aus ny swihbzwidAWƒ plosidAW bVI im`TI sur ivc ikhw, “bwlko! mYN ihMdU hW[ quhwfynwl mYƒ hmdrdI hY[ jwxdy E, quhwfy ipqw jI qy dovyN v`fy BweI cmkOrivc swry is`KW smyq mwry gey hn? gusqw^I krogy, qW qusIN vI mwryjwEgy[ nvwb swihb bVy rihmidl hn[ slwm kr ky hzUr qoN mw&ImMg lE, bKSy jwaugy[ nhIN qW bVy qsIhy dy ky mwry jwaugy[” swihbzwdwzorwvr isMG ny bVI inrBYqw nwl sucw nMd v`l vyKidAW ikhw, “swfyipqw jI ƒ koeI mwr nhIN skdw[ nw hI AsIN iksy qoN frdy hW[ AsW&iqh bulweI hY qy &iqh bulwauNdy rhWgy[ duKW-qsIihAW qoN frn vwlyAsIN nhIN[ jo quhwfw idl Awvy, kr lvo[” ies dlyrI Bry au~qr nysB ƒ hYrwn kr id`qw[ iek pwsy swihbzwidAW ƒ r`j ky DmkwieAwigAw qy dUsry pwsy hr qrHW dy lwlc ivKwey gey[ jwgIrW, nvwbIAW,nvwbzwdIAW dy foly qy Axif`Ty bihSqW dy lwry lwey gey, pr auh bIr-bwlk iksy JWsy ivc nw Awey[ AMq iKJ ky vzIr W ny ikhw, “bysmJbwlko! myrI Aw^rI Srq sux lvo[ jW ieslwm prvwn kr lvo, nhINqW s^q qsIhy dy ky mwry jwaugy[”

“AsIN mOq jW duKW-qsIihAW qoN frn vwly nhIN[ Awpxy dwdyvWg ShId ho jwvWgy, pr qyrw dIn nhIN mMnWgy[” swihbzwidAW ny

gurmiq pRkwS 49 dsMbr 2018

EvyN hI dlyrI nwl au~qr id`qw[Syr muhMmd ^W mlyrkotlw: aus vyly kcihrI ivc Syr muhMmd ^Wmlyrkotly vwlw vI bYTw sI[ vzIr ^W ny auhƒ sMboDn kr ky ikhw,“^wn swihb! cmkOr ivc gurU ny quhwfy BweI nwhr ^W ƒ kql kIqwsI[ qusIN ienHW dohW ƒ kql kr ky Brw dw bdlw lY lvo[”

“nvwb swihb! myry Brw-BqIjy mYdwn ivc lVdy hoey mwry geyhn[ A`j vI gurU myry swhmxy Aw jwey, qW mYN mrdW vWg mYdwn ivc ausqoN bdlw lvWgw[ pr ienHW mwsUm b`icAW ƒ ienHW dy ipqw dI kIqI dIszw nhIN id`qI jw skdI[ ieh bygunwh hn[ ieslwmI SrHw ivc mwsUmqy bygunwh b`icAW ƒ mwrnw pwp hY[ myrI rwey hY ik ienHW ƒ C`f dyxwcwhIdw hY[” Syr muhMmd KW ny dlyr bMidAW vWg au~qr id`qw[su`cw nMd dI kmIngI: Syr muhMmd ^W dI rwey sux ky koloN sucw nMd auTKloqw[ auhny pihlW vWg swihbzwidAW nwl ipAwr jqwauNidAW ikhw,“suixAw bwlko! nvwb Syr muhMmd swihb quhwfy au~qy rihm krn dy h`kivc hn[ Blw srkwr quhwƒ C`f dyvy qW qusIN kI krogy?”

“AsIN?” swihbzwdw zorwvr isMG jI ny au~qr id`qw, “AsINjMglW qy ipMfW ivc jw ky Awpxy is`K iek`Ty krWgy qy POjW bxw ky zwlmsrkwr nwl lVWgy[”

“qusIN hwr jwaugy qy Pyr PVy jwaugy[ Blw jy Pyr vI quhwƒ C`fid`qw jwvy, qW qusIN kI krogy?” sucw nMd ny Pyr puiCAw[

“AsIN Pyr AwpxIAW POjW iek`TIAW kr ky srkwr nwl lVWgy,qy EdoN qk lVdy rhWgy, ijMnw icr ieh zwlm srkwr ^qm nhIN hojWdI[” dohW swihbzwidAW dw l`gBg ie`ko jvwb sI[

“suixAw jnwb?” sucw nMd ny vzIr KW v`l sMboDq ho ky ikhw,“ieh hn gurU goibMd isMG dy swihbzwdy! s`pW dy puq s`p hI huMdy

hn[ ienHW ƒ C`f dyxw, Awpxy Awp nwl vYr krn dy brwbr hY[ iehv`fy ho ky Awpxy ipqw nwloN vI v`D hoxgy[ myrI rwey ivc ienHW ƒ mOq dIszw dyxI cwhIdI hY[”mu&qI dw &qvw: sucw nMd dI rwey sux ky muPqI-mOlvI vI qyz ho gey[aunHW vI swihbzwidAW ƒ mwr dyx dI slwh idqI[ vfy mu&qI ny Pqvw idqwik eyho ijhy izdI bwlkW ƒ ijauNidAW kMD ivc icx dyxw cwhIdw hY[

gurmiq pRkwS 50 dsMbr 2018

Syr muhMmd v`loN hwA dw nwhrw : “ieh zulm hY, h`doN v`D zulm[ieh SrHw dy ault hY[ mwsUm qy bygunwh b`icAW ƒ mwrn dI SrHw kdyiejwzq nhIN idMdI[ mYN ieh zulm nhIN vyK skdw[” hwA dw nwhrwmwr ky Syr muhMmd KW kcihrI iv`coN au~T ky cilAw igAw[kMD ivc icxnw: keI idn qk frwaux, Dmkwaux qoN bwAdswihbzwidAW ƒ szw dyx vwsqy kcihrI dy hwqy ivc hI kMD auswrn dwpRbMD kIqw igAw[ kMD dy hr vwr dy nwl swihbzwidAW ƒ puiCAw jWdwik ieslwm mMn lvo, qW jwn b^SI jw skdI hY[ hr vwr swihbzwdyie`ko au~qr dyNdy, “AsIN sRI gurU qyg bhwdr swihb dy poqry hW[ isr dyidAWgy, pr AsIN Drm nhIN hwrWgy[”

kMD goifAW qk Aw geI[ dovyN sohl bwlk byhoS ho ky iek pwsyaulr pey[ aunHW dy Bwr nwl aus pwisEN kMD vI if`g peI[ j`lwdW nydohW swihbzwidAW ƒ DrqI au~qy is`Dy iltw ky aunHW dIAW CwqIAW ’qygofy r`K ky CurI nwl koh-koh ky ShId kr id`qw[ ieh AmwnvIA`iqAwcwr ƒ vyK ky zmIn Asmwn kMb au~Ty[

ies ShIdI ny swry pMjwb ivc AijhI A`g BVkw id`qI, jo muZlrwj ƒ ^qm kr ky hI SWq hoeI[ lok Awh Br ky kihMdy, ‘eys jIauxnwloN qW srkwr dy gl pY ky mr jwxw cMgw hY[’tofr m`l ny sskwr kIqw: srihMd dy jOhrI tofr m`l ny nvwb vzIrKW pwsoN swihbzwidAW dy AMqm sskwr dI AwigAw mMgI[ nvwb nyikhw, “zmIn mul lY ky sskwr kr skdy ho, qy zmIn mul imlygImohrW ivCw ky[” tofr m`l ny ieh Srq pUrI kr id`qI[ auhny mohrWivCw ky AMgITy jogI QW pRwpq kIqI qy Agly idn mwqw gujrI jI qy dohWswihbzwidAW dw sskwr kIqw[ aus QW ’qy gurduAwrw ‘joqI srUp’kwiem hY[gMgU ikvyN mirAw? hux vwrI Aw geI ivSvwsGwqI gMgU dI[ ijs Dndy lwlc ivc auhny AYfw v`fw pwp kIqw sI, auhI Dn aus dI mOq dwkwrn bixAw[ mwqw gujrI jI qoN suxy hoey SbdW dy AwDwr ’qy jwnI WAqy mwnI ^W ny nvwb vzIr ^W ƒ d`isAw ik mwqw gujrI jI, jo mohrWdI KurjI nwl lY ky Awey sn, auh gMgU kol hY[ vzIr ^W ny auh rkmsrkwrI zwny ivc jmHW krwaux vwsqy ikhw[ gMgU ny mMnx qoN ienkwr

gurmiq pRkwS 51 dsMbr 2018

kIqw qW hwkmW v`loN mwr-kutweI SurU ho geI[ AMq kut dw mwirAw gMgUmMn igAw[ auhny keI QW ivKwey, ij`Qy Dn d`ibAw sI, pr Dn ikqoN nwinkilAw[ mwsUm b`icAW dI ShIdI ny aus dy mn ’qy vI Asr kIqw sIqy auh Bul igAw sI ik Dn iks QW d`b bYTw hY[ hwkmW smiJAw ikgMgU aunHW ƒ DoKw dy irhw hY[ ispwhIAW ny iPr gMgU ƒ mwrnw SurU krid`qw[ is`tw ieh inkilAw, ik gMgU srkwrI bMidAW h`QoN kutINdw-kutINdw hI mr igAw[*ShIdI dw Asr: TIk kihMdy hn, ShId dI mOq kOm ƒ nvW jIvnb^SdI hY[ sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dI ShIdI nwl lokW dy AMdrgusy dI A`g sulgx l`g peI sI[ sRI gurU goibMd isMG jI dy pRcwr qydlyrI Bry kwrnwimAW ny aus ƒ loVINdI hvw id`qI[ pr swihbzwidAWdI ShIdI ny aus ƒ BWbV ivc bdl id`qw ijs dy bwry ‘guriblws’ ivcieM\ drj hY:

jb suinE Byd qurkwn kwn[ieh cwr Kcr mUhrY Amwn[gh lXo qws bWDy mMgwie[lY mwir kUt dIno Kpwie[

is`K jnqw dy idlW ivc AijhI jvwlw BVkI, ijs ny muZl rwjƒ swV ky suAwh kr id`qw[ huMdy qwx smyN dI srkwr ny is`KW au~qy Asihqy Akih zulm kIqy jo aunHW ny mrdW vWg shwry, pr mUMhoN ‘sIA’ qk nwkIqI ikauNik aunHW dy swhmxy (Kws kr Coty) swihbzwidAW dI AduqIkurbwnI imswl vjoN roSn sI[ ij`Qy vI swihbzwidAW dI ShIdI dwizkr c`ldw, lok Av`soN pukwr au~Tdy, ‘auie eys ijaux nwloN qW mrjwxw cMgw ey! AYho ijhI srkwr ƒ ^qm kr ky hI dm lYxw cwhIdwhY[qy AMq aunHW muZlW dI srkwr dw ^wqmw kr ky hI dm ilAw[* mYkwl&, ijld pMjvIN, s&w 199

bwbw bkwlw swihb ivKy AMimRq-sMcwrbwbw bkwlw swihb ivKy AMimRq-sMcwrbwbw bkwlw swihb ivKy AMimRq-sMcwrbwbw bkwlw swihb ivKy AMimRq-sMcwrbwbw bkwlw swihb ivKy AMimRq-sMcwrmYnyjr, gurduAwrw sRI gurU qyg bhwdr swihb jI, pw: nOvIN,

bwbw bkwlw swihb, izlHw sRI AMimRqsr v`loN pujI irport AnuswrgurduAwrw swihb ivKy 27 julweI, 2018 ƒ krvwey AMimRq-sMcwr smwgm dOrwn kul 121 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul Ck ky gurUvwly bxy[

gurmiq pRkwS 52 dsMbr 2018

mhwn ShId: BweI jIvn isMG jImhwn ShId: BweI jIvn isMG jImhwn ShId: BweI jIvn isMG jImhwn ShId: BweI jIvn isMG jImhwn ShId: BweI jIvn isMG jI

-s. dmnjIq isMG*is`K ieiqhws ShIdIAW dw ieiqhws hY[ is`K Drm dI nINh sRI

gurU nwnk swihb jI ny r`KI[ aus smyN qoN lY ky hux qk is`K Drm ƒ smyNdy hwkmW dy zulmW dw swhmxw krnw pY irhw hY[ is`KW dI v`KrIpihcwx leI sRI gurU goibMd isMG jI ny 1756 ibkRmI dI vYswKI ƒKwlsy dI isrjxw kIqI sI[ is`KW dIAW ShIdIAW dI igxqI krnwmuSkl hI nhIN blik AsMBv hY[ is`K ShIdW dy ivc BweI jIvn isMGjI dw ivSyS sQwn hY, ikauN ik sRI gurU goibMd isMG jI ny BweI jIvnisMG ƒ ‘rMGrytw, gurU dw bytw’ dI aupwDI dy ky snmwinAw sI[ BweIjIvn isMG jI dw jnm ipMf g`go mwhl (sRI AMimRqsr) ivKy mwqw pRymodI kuKoN sRI sdw nMd dy Gr hoieAw[ Awp dy mwqw-ipqw gurU-Gr dySrDwlU sn[ BweI jIvn isMG dy ipqw sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dydrbwr ivc kQw kirAw krdy sn qy BweI jIvn isMG jI ny vI AwpxwjIvn gurU swihb dy crnW ivc lgw id`qw qy AwKrI dm qk sRI gurU qygbhwdr swihb jI nwl rhy[ BweI swihb bwAd ivc sRI gurU goibMd isMGjI koloN AMimRq Ck ky isMG sj gey[ Awp dw prvwr pihlW hI gurU-prvwr nwl juiVAw hoieAw sI[ ijs kwrn Awp vI gurU-Gr dy nwll`gy hoey sn[ Awp ’qy gurU-Gr dI ikrpw hoeI qy is`KI dI rMgq cVI[ij`Qy Awp nwm nwl juVy, au~Qy Awp ny Ssqr-iv`idAw dI is`iKAw vIleI[ Awp iek XoDy dy rUp ivc auBry qy gurU swihb dy nwl hr smyN KVHyhoey[ BweI jIvn isMG ny sRI gurU goibMd isMG v`loN lVIAW lVweIAW ivcvD-cVH ky ih`sw ilAw[

is`K Drm ny jwq-pwq dy bMDnW dw ivroD kIqw[ AKOqI nIvINjwq vwilAW dI Awps ivc vD rhI n&rq ƒ smwpq kIqw[ iehisDWq sRI gurU nwnk swihb jI drswA ky gey Aqy Agly gurU swihbwnny vI ies ƒ Aml ivc ilAWdw[ sRI gurU goibMd isMG jI ny vI sRI gurUnwnk swihb dI dwrSinkqw Aqy imSn ƒ Aml ivc ilAwaux leI*#889, Pyz 10, mohwlI-160062

gurmiq pRkwS 53 dsMbr 2018

v`D qoN v`D kurbwnIAW kIqIAW[ jd kSmIrI pMfq AOrMgzyb dy zulmWqoN A`k ky sRI gurU qyg bhwdr jI dI Srn ivc Awey qy swrI iv`iQAwsuxweI qW hwlwq ƒ dyKdy hoey sRI gurU qyg bhwdr swihb jI ny id`lI dycWdnI cONk ivKy ShIdI dy id`qI[ kudrq dI krnI AijhI hoeI ik gurUswihb jI dI ShIdI qoN bwAd bhuq hnyrI J`KV JuilAw Aqy mOky dwPwiedw auTwauNdy hoey BweI jIvn isMG gurU swihb dw sIs sMBwlx ivckwmXwb ho gey Aqy aunHW ny id`lI qoN sRI AnMdpur swihb ivKy gurU swihbdw sIs ilAw ky sRI gurU goibMd isMG jI ƒ id`qw[ sRI gurU goibMd isMG jIny BweI jIvn isMG dI ihMmq dI pRsMsw kIqI Aqy aunHW ƒ ‘rMgrytw gurUkw bytw’ dw i^qwb id`qw[ jdoN gurU swihb ny muZlW Aqy phwVI rwijAWdIAW JUTIAW ksmW qy ivSvws krdy hoey sRI AnMdpur swihb dw iklHwKwlI kIqw qW BweI jIvn isMG vI aunHW dy nwl hI hr musIbq ivc A`gyhuMdy rhy Aqy zwlmW nwl lVdy hoey Shwdq dw jwm pI gey[ ies qrHWBweI jIvn isMG ny muZlW dy zulmW dw twkrw krdy hoey Aqy Drm dIr`iKAw krdy hoey Shwdq dw ipAwlw pIqw qy gurU-Gr dy AwKrI dm qkivSvws pwqr bxy rhy[

nSwnSwnSwnSwnSw

-fw. rmndIp isMG dIp*

*dIp hoimE klIink, kwhƒvwn rof, btwlw, izlHw gurdwspur[ mo: +9198141-81838

bMdw nSy dw AwdI jdoN ho jWdw,mwrI jWdI hY Pyr qW bu`D ausdI[cµgy mwVy ’c idsy nw Byd koeI,au~Tx bYTx dI rihMdI nw su`D ausdI[keI Gr ies nSy brbwd kIqy,Kw igAw mWvW dy keI ieh pu`q cMdrw[ijsdIAW nsW dy ivc hY vV jWdw,ausdI Akl ƒ idMdw hY mwr jMdrw[

AwE, swry hux AwpW pRx krIey,nOjvwnW ƒ ‘dIp’ nSy qoN dUr krIey[nSw vµfdw hY ijhVw vI rwj nyqw,Gr bYTx leI ausƒ mjbUr krIey[mwro hµBlw qy kr lE kmr-k`sy,nSw Gr ivc AsIN nhIN vVx dyxw[votW vyly jo niSAW nwl vot mMgy,dihlIz Gr dI nhIN ausƒ cVHn dyxw[

gurmiq pRkwS 54 dsMbr 2018

cmkOr dI gVHI dy ShId : BweI sMgq isMGcmkOr dI gVHI dy ShId : BweI sMgq isMGcmkOr dI gVHI dy ShId : BweI sMgq isMGcmkOr dI gVHI dy ShId : BweI sMgq isMGcmkOr dI gVHI dy ShId : BweI sMgq isMG

-s. qrlocn isMG*sUrj Asq hox nwl jdoN cmkOr dI jMg bMd hoeI qW gVHI ivc

igxqI dy 11 isMG rih gey sn; ijnHW ivc ShId ipqw dw spuqr AqyShId spuqrW dw ipqw jMg ivc jUJx leI iqAwr-br-iqAwr sI[pr gVHI ivcly isMGW dy bynqI krn ’qy gurU swihb jI ny gVHI C`f jwxdw pMjW ipAwirAW dw ieh PYslw pRvwn kr ilAw, ikauNik isMG iehsmJdy sn ik jykr gurU swihb jI dI srIirk hoNd kwiem rhI qW iehibKVy smyN leI muV qoN is`K kOm sMgiTq kr lYxgy[ ies leI isMGWAnuswr gurU swihb jI dI byvkq Shwdq kOm leI bhuq duKdwiekhovygI, so gVHI ivcly isMGW ny gurU swihb jI ƒ 1756 ibkRmI dI vYswKI’qy sRI AnMdpur swihb ivKy AMimRq Ckwaux smyN Kwlsy ƒ b^SI vifAweIqihq inmrqw sihq mu wiqb ho ky cmkOr dI gVHI C`f jwx dI bynqIkIqI, qW pMQ dy vwlI ny pMjW isMGW dI ies bynqI ƒ pRvwn kr ilAw[gurU pwqSwh ny Kwlsw pMQ ƒ AYsI vifAweI b^iSS kr ky iekAlOikk ieiqhws isrj id`qw ik Awpxy bcpn dy swQI hmSkl Aqyhmaumr BweI sMgq isMG jo hr vkq inmwxy ho ky gurU-Gr dI syvw ivcrihMdy sn, ƒ ipAwry is`K hox dw mwx b^iSS kr ky AwpxI ih`k nwllwieAw Aqy AwpxI ijgw klgI, BweI sMgq isMG dy sIs ’qy sjweIAqy Awpxy Ssqr-bsqr aunHW ƒ b^iSS kIqy Aqy QwpVw id`qw Aqyikhw— “BweI sMgq isMG jI, qusIN myry mgroN myrI pOSwk ivc myry morcyvwly Awsx ’qy bYTxw qy idn cVHy jdoN muZl POjW gVHI ’qy hmlw krnqW vYrI dw ft ky mukwblw krnw, ijaUNdy jIA vYrI dy h`Q nhIN l`gxwAqy mYdwn-ey-jMg ivc vYrI nwl jUJidAW hoieAW Shwdq pRwpq krnIhY[” jMg bwbq Awp jI dw PYslw ‘z&rnwmw’ dy SyAr 22 ivc iesqrHW hY:

cu kwr Az hmh hIlqy dr guzSq[hlwl`sq burdn b SmSIr dsq[

*ipMf ruVkw Kurd, qih: iPlOr, izlHw jlMDr[ mo: +9198152-28220

gurmiq pRkwS 55 dsMbr 2018

nOvyN pwqSwh, sRI gurU qyg bhwdr swihb jI ny kihlUr dy rwjy koloNpMj mIl au~qr-p`Cm v`l ipMf mwKovwl dI zmIn KrIdI jo sqlujdirAw dy kMFy ’qy sI, ij`Qy sRI gurU qyg bhwdr swihb jI ny sRI AnMdpurswihb nwm dw ngr vswieAw sI Aqy ijs dI nINh r`Kx dw SuB kwrjbwbw buFw jI dy poqry bwbw gurid`qw jI ny sMpUrn kIqw sI[ mwKovwl dwnwm pihlW c`k nwnkI Aqy bwAd ivc sRI AnMdpur swihb pRis`DhoieAw; ijs dI nINh r`Kx leI t`k bwbw buFw jI dy poqry bwbw gurid`qwjI ny lgwieAw[ ie`Qy hI BweI rxIAw jI Aqy bIbI Amro jI ny gurUswihb dI syvw ivc Awpxw jIvn lgwieAw[ ie`QoN bIbI Amro jI AqyBweI rxIAw jI ny is`KI dy pRcwr leI Drm pRcwr dI Xwqrw sRI gurU qygbhwdr jI dI rihnumweI hyT ArMB kIqI; ijs ivc mwqw nwnkI jI,mwqw gujrI jI, mwmw ikRpwl cMd, dIvwn durgw m`l, durgw dws AwidmhWpurSW dy nwl-nwl bIbI Amro jI Aqy BweI rxIAw jI vI gurU-Grdy tihlIey syvwdwr vjoN Swml sn[ pRcwr vjoN mwlvy dyS dy bWgrielwky mQurw, kurUkSyqr, Awgrw, kwnHpur Aqy Alwhwbwd AwidkAnykW sQwnW dI Xwqrw krdy hoey ptnw Sihr (ibhwr) ivKy pujy, ij`QysRI gurU qyg bhwdr jI Awpxy prvwr Aqy gurU dI sMgq ijs ivc BweIrxIAw jI Aqy bIbI Amro jI vI Swml sn, ƒ syvw-sMBwl dI izMmyvwrIsONp ky Fwky-Aswm dyS dy dOry ’qy cly gey sn[ ptnw swihb ivKy hIgurU swihb dIAW b^iSSW sdkw dsm ipqw swihb sRI gurU goibMd isMGjI dy pRkwS 23 poh 1723 ibkRmI qoN cwr mhIny bwAd bIbI Amro jIdI kuKoN BeI rxIAw jI dy Gr bwbw sMgq isMG dw jnm 28 vYswK1724 ibkRmI ƒ hoieAw[ mwqw-ipqw ny jnm qoN hI Awp jI dw nwmsMgqw r`iKAw[

igAwnI gurbKS isMG jI AwpxI pusqk ‘klgI BweI sMgq isMGƒ hI’ ivc ilKdy hn ik, “bwbw sMgq isMG dy vf-vfyry purwxy zmwnydy jlMDr sUby dy ipMf KyVI (PgvwVy dy lwgy) dy rihx vwly sn, ijnHW dyvf-vfyry pihlW bMgy rihMdy sn; ijs krky KyVI dy vsnIk Awp ƒbMgysr dI A`l nwl pukwrdy sn[”

ieiqhws ƒ vwcx auprMq pqw l`gdw hY ik, “KyVI sproV dI iekidl-kMbwaU khwxI ƒ bVy ijgry nwl hI suixAw jw skdw hY[ lwgy-

gurmiq pRkwS 56 dsMbr 2018

lwgy dy ipMfW qoN vI ies g`l dI gvwhI imldI hY ik Kwlsw pMQ dIswjnw smyN sRI AnMdpur swihb ivKy iesy ipMf dy BweI rxIAw jI, BweIjoDw jI jo BweI Bwƒ jI dy spuqr sn, dy prvwrW ny gurU swihb qoNAMimRq dI dwq pRwpq kr ky Kwlsw pMQ nwl Awpxw gUVHw sMbMD joVilAw sI, ijs dy ivroD ivc Aw ky AOrMgzyb hkUmq ny iek Kws &qvwjwrI kIqw ik ienHW dI jwiedwd jbq kr ky ienHW ƒ bwgI krwr dyid`qw jwvy Aqy hkUmq dy spurd nw krn dI sUrq ivc ipMf KyVI qihs-nihs krn dw hukm id`qw sI, ies qrHW KyVI ipMf jo zwlm hkUmq nybyrihmI dw iSkwr bxw ky aujwV id`qw igAw, jo A`j vI Qyh dI Sklivc dyiKAw jw skdw hY[” bwbw sMgq isMG jI dy wndwn dy jo prvwrQyh jo ipMf KyVI qoN au~jV-pujV ky Awey sn, aunHW ivc A`j vI ipMfruVkw Kurd, KoQVW, jMfwlI, c`k gurU Awidk ipMfW ivc bwbw jI dy^wndwn nwl sMbMiDq bhuq swry guris`K prvwr gurU-pMQ dI syvw ivchn[ ij`Qy sRI gurU hirgoibMd swihb jI dI sMgq ivc jMfU isMGw (jlMDrSihr) ielwky dy BweI buDw jI Aqy BweI suDw jI rwmdwsIey is`KW ny sRIgurU hirgoibMd swihb jI dI Srn ivc rih ky gurU swihb duAwrw lVIAWgeIAW cOhW jMgW ivc AwpxI bhwdrI dy jOhr idKwauNidAW vYrIAW ƒkrwry h`Q idKwey, au~Qy dsm ipqw swihb sRI gurU goibMd isMG jI dIsMgq bx ihrdy ivc ieiqhws smoeI bYTIAW rwmdwsIey is`KW Aqy is`KbIbIAW dIAW kIqIAW kurbwnIAW ƒ vI ieiqhws Awpxy AMdr smoeIbYTw hY[

BweI rqn isMG ilKdy hn ik, “v`fy G`lUGwry smyN hor ibrwdrIAWdy nwl-nwl hzwrW rwmdwsIey isMGW ny vI ShwdqW pRwpq kIqIAW[iesy qrHW ipRM. siqbIr isMG ilKdy hn ik, “is`K rwj sQwipq krnivc rwmdwsIey isMGW dw ivSyS Xogdwn hY[” ieiqhws dy p`qry vwcxauprMq ieh g`l sp`St ho jWdI hY ik rwmdwsIey is`KW dw ieiqhws iksqrHW kurbwnIAW nwl lbryz hoieAw ipAw hY, ienHW iv`coN hI sn; kOm dyAnmol rqn— bwbw sMgq isMG jI, ijnHW ny Awpxw jIvn muF qoN lY kyAMq qk dsm ipqw swihb sRI gurU goibMd isMG jI dy crnW ivc rih kyguzwirAw[ CotI aumr ivc Awp ptnw Sihr ivc sRI (gurU) goibMd isMGjI nwl h`s Kyf qy bwl-lIlHw dIAW KyfW dy nwl-nwl hI gurU swihb dI

gurmiq pRkwS 57 dsMbr 2018

Srn ivc rih ky BweI sMgqy ny Ssqr iv`idAw, inSwnybwzI, nyzybwzIAqy GoiVAW dI dOV ivc ivSyS muhwrq hwsl kIqI Aqy iPr Awp gurUswihb jI nwl sRI AnMdpur swihb Aw gey[

sRI AnMdpur swihb ivKy gurU swihb jI ny jwq-pwq Aqy aUc-nIcdy Byd-BwvW ƒ ^qm kridAW hoieAW, hzwrW sMgqW smyq 1 vYswK1756 ibkRmI ƒ gurU swihb jI qoN BweI sMgqy ny vI AMimRq dI dwqpRwpq kIqI Aqy sMgqy qoN BweI sMgq isMG bxy, ijnHW ivc Awp dy cwcwBweI joDw jI Aqy ipqw BweI rxIAw jI, Awp dy swQI BweI mdn isMG,BweI kwTw, BweI rwm isMG Aqy bIbIAW ivc bIbI dIp kOr Swml sn,bIbI dIp kOr auh bhwdr isMGxI sI ijs ny muZlW dw ft ky mukwblwkIqw Aqy gurU swihb dI bhwdr Aqy ipAwrI puqrI hox dw ASIrvwdpRwpq kIqw[

cmkOr dI jMg qoN pihlW bwbw sMgq isMG ny bsI klW qoN swihbzwdwAjIq isMG nwl pMfqwxI Cufwaux, BMgwxI dw XuD, AgMmpury dI lVweI,srsw dI jMg ivc vI sUrbIrqw dw sbUq id`qw sI Aqy iPr gurU swihbjI dy AwdySW Anuswr mwlvy ivc is`KI dw pRcwr kIqw sI; ijs krkygurU swihb jI ƒ bwbw sMgq isMG dI v&wdwrI Aqy sUrbIrqw ’qy pUrnivSvws sI, PlsrUp BweI sMgq isMG iqAwr-br-iqAwr pUrn Kwlswsn; ijs krky gurU swihb dI cox rUpI b^iSS sMgq isMG dI JolIpeI[ 9 poh 1761 ibkRmI dI svyr ƒ jdoN muZl POjW ny cmkOr dIgVHI ƒ Gyrw pwieAw qW bwbw sMgq isMG jI duAwrw pihnI hoeI gurUswihb jI vwlI pOSwk Aqy klgI ny bwr-bwr muZlW ƒ gurU swihb jIdw BulyKw pwieAw[ bwbw sMgq isMG ƒ muZl POjW, swihb sRI gurU goibMdisMG jI smJ ky qIrW dI buCwV krdIAW rhIAW[ auDr bwbw jI ny ftky muZlW dw mukwblw kIqw Aqy ikrpwn, qIrW Aqy nyizAW dI vrqoNkr ky muZlW dy AwhU lwh C`fy[ z^mI hoey vI bwbw sMgq isMG AMq smyNqk gurU &iqh dy jYkwry gjwauNdy rhy Aqy gurU swihb duAwrw id`qy hukmW’qy ieMn-ibMn pUry auqry[ zwlmW ivruD XuD leI gurU swihb jI dy&ls&y ’qy c`lidAW hoieAW duSmxW nwl cmkOr dI AduqI jMg lV kygurU-AwSy ƒ srAMjwm dy ky AMq 9 poh 1761 ibkRmI ƒ Shwdq dw jwmpI gey[

gurmiq pRkwS 58 dsMbr 2018

A`lHw Xwr Kwn jogI Aqy aus dI Adu`qI rcnwA`lHw Xwr Kwn jogI Aqy aus dI Adu`qI rcnwA`lHw Xwr Kwn jogI Aqy aus dI Adu`qI rcnwA`lHw Xwr Kwn jogI Aqy aus dI Adu`qI rcnwA`lHw Xwr Kwn jogI Aqy aus dI Adu`qI rcnw

-ismrjIq isMG*A`lHw Xwr Kwn jogI iek pRis`D lyKk Aqy kvI hoey hn, ijnHW dw is`K

ihridAW ivc bhuq siqkwr hY[ ienHW dw pUrw nW ‘hkIm A`lHw Xwr Kwnrihmwn’ AQvw ‘dknI’ sI[ ienHW nMU jogI dy aupnwm nwl vI Xwd kIqwjWdw hY[ ienHW dy jnm Aqy mOq bwry koeI ivSyS jwxkwrI pRwpq nhIN huMdI[ieh AnwrklI, lwhOr dy vsnIk sn Aqy ihMdU-muslmwn eykqw dy hwmIsn[ ienHW dy pUrvjW bwry ikAws lgwieAw jWdw hY ik auh d`Kx dy rihxvwly sn[ jogI jI dw jnm 1870 eI. dy Aws-pws hoieAw ikAws kIqwjWdw hY[ Awp ik`qy vjoN eIrwnI/ XUnwnI qbIb sn[

jogI jI dw k`d lMbw, srIr guMdvW, mu`CW CotIAW qy dwVHI KsKsI sIAqy ieauN aunHW dI Skl-sUrq iek eIrwnI pIr dy Jlkwry b^SdI sI[auh ihMdI, aurdU Aqy &wrsI zbwn dy ivdvwn sn[ ienHW ny srihMd AqycmkOr swky ƒ imSrq zbwn ivc pRBwvSwlI AMdwz ivc pyS kIqw[ aunHWdI zbwn ivc ieqnw rs sI ik jdoN auh ShIdI swky pVHdy sn qW sroiqAWau~pr jwdUmeI Asr huMdw sI[ A`lHw Xwr KW jogI dw is`K sroiqAW ivcbhuq pRBwv sI[ auh is`K kvI-drbwrW ivc cmkOr swihb, nnkwxwswihb qy PiqhgVH swihb ivKy ieiqhwisk joV-myilAW ivc ih`sw lY kypMjwbIAW ƒ SrDw, isdk qy kurbwnI dw pwT pVHwieAw krdy sn[

dsmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG jI dy cwroN swihbzwidAW dI ShIdIqoN Awp bhuq pRBwivq sn[ Awp jI ny aunHW dI ShIdI bwry mIr AnIs dIpYrvI kridAW mrsIey ilKy jo ‘ShIdwin-v&w’ Aqy ‘gMij ShIdW’ dy nwmdIAW do ikqwbW dy rUp ivc pRkwiSq hoey[

‘ShIdwin-v&w’ 1913 eI. ivc iqAwr hoeI[ ies pusqk ivc sRIgurU goibMd isMG jI dy sRI AnMdpur swihb dy XuDW Aqy Coty swihbzwidAW dIShIdI dw hwl bVy hI BwvpUrq SbdW ivc ibAwn kIqw igAw hY[ iespusqk ivc bhuq hI joSIlI Aqy idl nMU tMubx vwlI kivqw dy rUp ivc swrwpRsMg ibAwn kIqw igAw hY, ijs dy 117 bMd pusqk dy l`gBg 37 pMinAW’qy AMikq hn[

swkw srihMd Aqy cmkOr swihb dy swikAW qoN pRBwivq ho ky BwvyN*mu`K sMpwdk Aqy mIq sk`qr, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[

gurmiq pRkwS 59 dsMbr 2018

Anykw kvI-jnW qy lyKkW ny AwpxI klm clweI, pr ienHW swikAW bwryA`lHw Xwr Kwn jogI ny AwpxI kivqw ivc jo rUh PUkI hY, auh AwpxIimswl Awp hI hY[ Swier ny sRI gurU goibMd isMG jI v`loN sRI AnMdpurswihb dw iklHw C`fx dw idRS pyS kridAW ibAwn kIqw hY:

qwroN kI CwEN iklAæ sy sqgur rvW huey[ks ky kmr svwr Qy swry jvW huey[ . . .cwroN ipsr huzUr ky, hmrh svwr Qy[zor-Awvr AOr Pqh AjIq AOr juJwr Qy[

srsw ndI kMFy jdoN gurU jI phuMcy qW vYrIAW ny AwpxIAW swrIAWksmW Bulw ky gurU jI dy kw&ly ’qy hmlw kr id`qw qW gurU jI v`loN vYrInMU llkwrn bwry kvI ny ibAwn kIqw hY:

GoVy ko eyV dy ky, gurU rn myN ft gey[&rmwey buzidloN sy ik qum k@XoN plt gey[Ab AwE rn myN jMg ky ArmW inkwl lo[qum kr cuky ho vwr hmwrw sMBwl lo[

srsw ndI pwr kridAW srsw ivc Awey AMqW dy hVH krky gurUswihb nwloN mwqw gujrI jI Aqy Coty swihbzwdy bwbw zorwvr isMG Aqybwbw Piqh isMG iv`CV gey[ Swier ny ies Gtnw nMU ibAwn kridAWiliKAw hY:

zor-Awvr AOr &qh kw ies dm bXW suno[phuMcy ibCV ky hwey! khW sy khW suno[

kw&ly nwloN iv`CV ky mwqw gujrI jI Aqy swihbzwdy ivl`Kx rwh’qy qury jWdy gurU jI Aqy Awpxy swQIAW nMU Kojx dw Xqn krdy hn iesGtnw bwry kvI ilKdw hY:

rsqy myN jb Btk gey nnHy svwr Qy[qkqy ipqw ko cwroN qr& bwr-bwr Qy[

auh rsqy ivc dwdI mwqw gujrI jI qoN bVI msUmIAq nwl puCdy hn:dwdI sy boly Apny ispwhI ikDr gey?...qVpw ky hwey sUriq-mwhI ikDr gey?

ies Gtnw ivc gMgU dI BUimkw nMU pyS kridAW aus dI byv&weI dwizkr Swier ny ieM\ kIqw hY:

- bdzwq bd-is&wq vuh gMgU nmk-hrwm[tukVoN p: sqgurU ky jo plqw rhw mudwm[

gurmiq pRkwS 60 dsMbr 2018

Gr ly ky SwhzwdoN ko AwXw jo bdlgwm[Qw zr ky lUtny ko ikXw sb iXh ieMiqzwm[duinXw myN Apny nwm ko bdnwm kr gXw[duSmn BI jo n: krqw vuh iXh kwm kr gXw[- ijs Gr kw qU Zulwm Qw aus sy dZw ikXw[lw kr ky Gr myN kwm iXh k@Xw byvPw ikXw[

jdoN srihMd dy sUby vzIr KW dI kcihrI ivc swihbzwidAW nMU pySkrn leI ispwhI lYx leI Awey qW TMfy burj ivc mwqw gujrI jI nyswihbzwidAW nMU jo is`iKAw id`qI, aus dw kvI ny ibAwn kIqw hY:

jwny sy phly AwE gly sy lgw qo lMU[kysoN ko kMGI kr dUM zrw mUMh Dulw qo lUM[p@Xwry sroN p: nnHI sI klgI sjw qo lUM[mrny sy phly qum ko dUlHw bnw qo lUM[

sUbw srihMd v`loN jdoN swry qrIky Apxw ky dyK ley Aqy AwpxIkoeI pyS nw c`ldI dyK ky aus ny swihbzwidAW nMU izMdw nIhW ivc icxndw hukm dy id`qw[ ies Gtnw nMU kvI bVy hI kruxwmeI FMg nwl pySkridAW iliKAw hY:

TofI qk eINtyN cun dI geIN mUMh qk Aw geIN[bInI ko FWpqy hI vuh AwKoN p: Cw geIN[hr cWd sI jbIn ko Gn sw lgw geIN[l^@qy-ijgr gurU ky vuh donoN Cupw geIN[

A`lHw Xwr Kwn jogI ies Gtnw nMU srihMd dI qbwhI dw kwrnmMndw hoieAw ibAwn krdw hY:

jogI jI, ies ky bAæd hueI QoVI dyr QI[bsqI srhMd Sihr kI, eINtoN kw Fyr QI[

A`lHw Xwr Kwn jogI srihMd dI ies Gtnw nMU is`K rwj dI nINh dyrUp ivc dyKdw hoieAw swihbzwidAW dI qrPoN AwpxI kivqw ivcibAwn krdw hoieAw ilKdw hY:

hm jwn dy ky AOroN kI jwnyN bcw cly[is`KI kI nIv hm hYN sroN pr auTw cly[guirAweI kw hY ik`sw jhW myN bnw cly[isMGoN kI slqnq kw hY pOd: lgw cly[

pusqk ‘gMij ShIdW’ ivc jogI jI ny cmkOr swihb dI jMg Aqy vfy

gurmiq pRkwS 61 dsMbr 2018

swihbzwidAW dI ShIdI bwry bVy hI BwvpUrq FMg nwl iliKAw hY[ ieskivqw dy kul 110 bMd hn jo 1915 eI. ivc pusqk dy rUp ivc pRkwiSqhoey[ ies pusqk ivc kvI srsw dy kMFy dw idRS pyS krdw ilKdw hY:

jb dUr sy drXw ky iknwry nzr Awey[fUby hUey srsw myN ipAwry nzr Awey[iXh dyK ky ibgVy hUey swry nzr Awey[ib`&ry hUey siqgur ky dulwry nzr Awey[khqy Qy iejwzq hI nhIN hY hmyN rn kI[m`tI qk auVw skqy hYN; duSmn ky cmn kI[

sRI gurU goibMd isMG jI srsw ivc Awpxy kw&ly nwloN iv`CV ky QoVHyijhy isMGW nwl cmkOr swihb phuMc gey Aqy au~Qy iek CotI ijhI k`cIgVHI ivc duSmx dw mukwblw krn dI Xojnw bxw ky Tihr gey, iesGtnw bwry kvI ilKdw hY:

- jb ik`lw myN auqrI QI siqgur kI svwrI[vwihgurU kI &iqh dlyroN ny pukwrI[vuh hum humw SyroN kw vuh Avwz QI BwrI[Q`rrw igAw cmkOr hUAw zlzlw qwrI[skqy myN KudweI QI qo hYrq myN jhW Qw[nw~rw sy hUAw cr^ BI swkn iXh gumW Qw[...- kuC lyt gey ^wk ip zIN-poS ibCw kr[pihrw lgy dyny keI qlvwr auTw kr[goibMd BI SbbwS hUey KYmw myN jw kr[dyKw qo vhW bYTy hYN grdn ko Jukw kr[“vwhgurU” “vwhgurU” hY mUMh sy inklqw[“hY qU hI qU!” qU hI qU!! hY mUMh sy inklqw[

kvI gurU jI qoN pRBwivq ho ky ilKdw hY :-krqwr kI sugMd hY nwnk kI ksm hY[ijqnI BI ho goibMd kI q~wrI& vuh km hY[hrcMd myry hwQ myN pur zor klm hY[siqgur ky ilKUM vs&, khW qwib-rkm hY[iek AWK sy ikAw, bulbulw kul bihr ko dyKy!swihl ko, Xw mMJDwr ko, Xw lhr ko dyKy!- iks sbr sy hr eyk kVI qU ny auTweI[

gurmiq pRkwS 62 dsMbr 2018

iks Sukr sy hr cot klyjy ip hY KweI[vwld ko ktwieAw, kBI AOlwd ktweI[kI iPkr myN, &wky myN, hzwroN sy lVweI[ihMmq sy iqrI sB Qy slwqIN lr`zqy[zur`q sy iqrI log Qy qw cIn lr`zqy[

cmkOr swihb dI gVHI ivc l`KW dI igxqI dI duSmx POj dwmuTI-Br isMGW ny mukwblw kr ky ShIdIAW pRwpq kIqIAW[ swihbzwidAWdy rx ivc jUJx dw idRS pyS kridAW kvI ilKdw hY:

goibMd ky idldwr ikly sy inkl Awey[vuh dyKIey srkwr ikly sy inkl Awey[GoVy py ho Asvwr ikly sy inkl Awey[lY hwQ myN qlvwr ikly sy inkl Awey[ikAw vs& ho aus qyZ kw ies qyiZ-zbW sy[vuh imAwn sy inklI, nhIN inklI iXh dhW sy[

lKW dI igxqI ’c duSmx POj muTI-Br isMGW dw rqI Br vI hONslw Gtnw kr skI[ isMGW dI cVHdI klw Aqy dlyrI bwry jogI jI ilKdy hn :

ArSwd ho qo sB ko Akylw Bgw ky AwaUN[Ajmyr cMd Awn myN kYdI bnw ky AwaUN[bwzId KW kw sr BI ABI jw ky mYN auVwaUN[iek isMG eyk lwK ip Zwilb hUAw idKwaUN[‘SwbwS’! kih ky siqgurU POrn KVy hUey[jurq ip phrydwr kI vuh KuS bVy hUey[

cmkOr swihb bwry kvI ilKdw hY:-cmk hY imhr kI cmkOr! qyry z`roN myN[XhIN sy bn ky sqwry gey smW ky ilXy[gurU goibMd ky lKiq-ijgr AjIqu juJwr[&lk ip ie`k XhW do cWd hY izXw ky ilXy[

AMq ivc jogI jI cmkOr swihb dI DrqI ƒ swry qIrQW qoNpiv`qr grdwndy hoey ilKdy hn:

CwieAw hUAw dIvwn ip Ab Zm kw smW hY[b`s, Kqm ShIdoN kI Shwdq kw ibAW hY[b`s, eyk ihMd myN qIrQ hY, XwqRw ky ilXy[ktwey bwp ny b`cy jhW, Kudw ky ilXy[

gurmiq pRkwS 63 dsMbr 2018

is`K Drm ivc Shwdq dw sMklpis`K Drm ivc Shwdq dw sMklpis`K Drm ivc Shwdq dw sMklpis`K Drm ivc Shwdq dw sMklpis`K Drm ivc Shwdq dw sMklp

-fw. KVk isMG*Shwdq swmI BwSwvW (ArbI, &wrsI) dw Sbd hY ijs dy ArQ hn

‘gvwhI’[ AMgryzI ivc ies ƒ Martyrdom kihMdy hn ijs dw muFXUnwnI BwSw ivc hY[ ‘mhwn koS’ ivc BweI kwnH isMG jI ny Shwdq dwArQ kIqw hY— ‘s`cI gvwhI’, ‘ShIdI’, ‘Drm XuD ivc mOq’[ShIdI pRwpq krn vwlw ShId kihlwauNdw hY[

sRI gurU nwnk dyv jI qoN pihlW dIAW BwrqI Drm-pRxwlIAW ivcShwdq dw sMklp vyKx ivc nhIN AwauNdw Aqy purwqn BwrqI swihqivc ies Bwv dw koeI Sbd nhIN imldw[ BwrqI sMsikRqIAW ivcjIvn r`b qoN imlI iek v`fmulI dyx smJI jWdI sI Aqy ies ƒ lMmyrwkrn leI Xogw-AiBAws Awid rwhIN Xqn kIqy jWdy sn[ buD qy jYnDrm ‘AihMsw prmo Drm’ dy pujwrI sn[ Aijhy mwhOl ivc Shwdqvrgy sMklp dw pYdw hoxw jW pRPulq hoxw ZYr-kudrqI sI[ ieho kwrnhY ik ihMd dy purwqn ieiqhws ivc iksy Shwdq jW ShIdW dw izkrnhIN imldw[

ies dy ault ieh vI ivcwr hY ik jd AwrIAw lokW ny ihMd ’qyhmlw kIqw qW sQwnk kbIilAW ny aunHW dw zrUr ft ky mukwblw kIqwhovygw Aqy dohW pwisAW qoN mOqW hoeIAW hoxgIAW, ijnHW ƒ Shwdq ikhwjwxw cwhIdw hY[ iPr vI ieh mMnxw pvygw ik aus zmwny ivc ie`QyShwdq vrgw koeI sMklp Kws mh`qqw nhIN r`Kdw sI[ is`K Drm ivcShwdq iek mOilk isDWq hY[ sRI gurU gRMQ swihb ivc AMikq hyT ilKymhWvwk ies ivc koeI sMdyh nhIN rihx idMdy:

- ggn dmwmw bwijE pirE nIswnY Gwau]Kyqu ju mWifE sUrmw Ab jUJn ko dwau]sUrw so pihcwnIAY ju lrY dIn ky hyq]purjw purjw kit mrY kbhU n CwfY Kyqu] (pMnw 1105)- jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrI Awau]

*gurpurvwsI

gurmiq pRkwS 64 dsMbr 2018

iequ mwrig pYru DrIjY] isru dIjY kwix n kIjY] (pMnw 1412)- pihlw mrxu kbUil jIvx kI Cif Aws]hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis] (pMnw 1102)- mrxu muxsw sUirAw hku hY jo hoie mrin prvwxo] (pMnw 579)

auprokq qukW ivc Sbd ‘sUrw’ jW ‘sUrmw’ vriqAw igAw hY[‘ShId’ Sbd dI vrqoN BweI gurdws jI ny vwrW ivc kIqI hY[ murIdArQwq is`K dy zrUrI l`Cx drj kIqy hn, ijnHW ivc ‘ShId’ SwmlhY:

murdw hoie murId n glI hovxw[swbru isdik shId Brm Bau Kovxw[ (vwr 3:18)

sp`St hY ik Shwdq is`K i&lws&I dw Ain`KVHvW AMg hY[ is`KDrm srb-p`KI Drm hY[ ies ivc sMinAws jW dunIAw qoN iknwrwkSIleI koeI QW nhIN hY[ is`K dw inSwnw ‘gurmuKqw’ jW ‘sicAwrwpn’hY, ijs dI pRwpqI leI auh Akwl purK dy hukm ivc aus dI rzw dIpUrqI ivc juitAw rihMdw hY:

ikv sicAwrw hoeIAY ikv kUVY qutY pwil]hukim rjweI clxw nwnk iliKAw nwil] (pMnw 1)

auh rzw dy mwlk dw hukm pCwxdw hY Aqy DrqI ƒ DrmswlsmJdw hoieAw Drm dI kmweI krdw hY[ smucy mnuKI BweIcwry ƒ iekprvwr smJdw hY ijs dw ie`ko ipqw Akwl purK hY[ ies BweIcwry dIsyvw Aqy Kws krky kmzor vrg dI syvw Awpxw Prz smJdw hY[ auhnIcw AMdir nIc jwiq dw sMgI swQI hY Aqy duinAwvI v`ifAW dI rIsnhIN krdw[ sMswr ivc ivcrdw hoieAw pUrIAW izMmyvwrIAW inBwauNdwhY[ bdI dIAW SkqIAW hmySW rhIAW hn Aqy rihxgIAW[ is`K aunHWdw ft ky mukwblw krdw hY[ ‘grIb dI r`iKAw’ qy ‘jrvwxy dIBiKAw’ leI Ssqr dI vrqoN Aqy XuD qoN guryz nhIN krdw Aqy loV pYx’qy jwn vwr idMdw hY[ ieh hY Shwdq[Shwdq dUsry DrmW ivc: buD Drm nrk-surg ivc ivSvws nhINr`Kdw Aqy nw hI qS`dd ƒ prvwn krdw hY[ ies Drm dw muK isDWqAihMsw hY[ ies leI boDIAW ivc Shwdq dw svwl hI nhIN auTdw[jYnIAW dw ivSvws vI ies muAwmly ivc v`Krw nhIN hY[ ihMdU Drm ivc

gurmiq pRkwS 65 dsMbr 2018

vI Shwdq dw isDWq mOjUd nhIN hY[ svwmI rwm qIrQ dw ivcwr hY ikihMdU mq ivc jIvn prmwqmw dI dyx hY Aqy ies leI ieh piv`qr hYAqy ies ƒ iksy mnuKI kwrj leI kurbwn nhIN krnw cwhIdw[ XhUdImq ivc ShIdI dw sMklp dUsry swmI DrmW nwloN v`Krw hY Aqy AwpxyAsUlW ’qy kwiem rihMidAW kSt qy jbr shwrn qk mihdUd hY[ iesivcwr ADIn mswdw dy swky ivc XhUdIAW ny lV ky mukwblw krn nwloNAwqmGwq ƒ qrjIh id`qI[ eIsweI mq ivc ShIdI prMprw jIsskRweIst qoN ArMB huMdI hY Aqy aus dy pYrokwr aus dI ShIdI ƒ sB qoNau~cI SRyxI dI ShIdI mMndy hn[ aunHW dw ivSvws hY ik jIss ny iesShIdI nwloN mnuKqw dy bwbw Awdm rwhIN kIqy gunwhW dw pRwSicq kIqw,ijs dw Pwiedw aus dy pYrokwrW ƒ auplbD hY[ jIss dy pd-icMnHW ’qyc`lidAW ShIdI pRwpq krnw iek &Kr smiJAw jWdw hY[ ieh koeIPrz nhIN hY[

ieslwm ivc Shwdq dw dwierw vDyry vsIh hY Aqy Awm krkyjhwd nwl juiVAw hoieAw hY[ ShId scweI Aqy Awpxy ivSvws ^wqrXuD krdw hY Aqy jwn kurbwn kr ky dUsirAW leI rol mwfl bx jWdwhY[ jhwdI ShId dI mOq mrdw hY[ jykr auh rx ivc mrdw vI nhIN,pr jhwd leI v&wdwr rihMdw hoieAw lVn leI iqAwr hY, aus ƒShId hI smiJAw jWdw hY[ ShId dI pdvI bhuq au~cI hY Aqy aus dysiqkwr ivc aus dw Pl vI suinSicq hY, ijhw ik:

- KUn dw pihlw kqrw if`gx ’qy aus dy swry gunwh bKSy jWdy hn[- bihSq ivc AsQwn Aqy isr ’qy qwj[- 72 kuAwrIAW hUrW[- 72 irSqydwrW ƒ bKSx dw AiDkwr Awid[

is`KI ivc ShIdI dw sMklp iblkul v`Krw hY[ sRI gurU nwnk dyvjI dw r`b ipAwr dw muj`smw hY[ aus dI rzw praupkwrI hY[ aus dyipAwr dy pwqr bxn leI aus dI rzw ƒ smJxw qy aus ’qy c`lxwzrUrI hY Aqy aus dI rzw ’c rihxw mnuK dw Drm hY[ jIvn ƒ ipAwrdI Kyf ikhw igAw hY Aqy iesy Kyf leI sRI gurU nwnk dyv jI nyvMgwirAw hY—jau qau pRym Kylx kw cwau] isru Dir qlI glI myrIAwau] ieh Kyf mnuKqw dy pRym qy syvw dI hY[ ieh Kyf mukMml smrpx

gurmiq pRkwS 66 dsMbr 2018

mMgdI hY, isr dyx ivc iJjk dI guMjwieS nhIN hY[ sIs dyxw (ShIdI)iek Prz hY[ iksy lwlc, iksy ienwm dw svwl hI nhIN auTdw[bihSq/surg vrgI iksy cIz ivc is`K ivSvws nhIN r`Kdw[ is`K qWgurU prmySr dy crn-kmlW dw BOrw hY Aqy ies mOj ivc AMq Ar AwidrihMdw hY[ ieh kihxw vI zrUrI hY ik is`KI iksy Aijhy gunwhW ivcivSvws nhIN r`KdI, jo mnuK ƒ Awdm qoN ivrwsq ivc imly hn Aqyijs leI pScwqwp dI loV hY[ mnuKw-jnm szw k`tx leI nhINblik goibMd imlx kI brIAw hY[ DrqI Drmswl hY ijs ivc ‘hukimrjweI’ ƒ pCwixAw jw skdw hY Aqy aus ivc pRym dI Kyf KyfidAWjIvn mukqI pRwpq ho skdI hY[jwnvrW dI kurbwnI: kuJ DrmW ivc jwnvrW dI kurbwnI dwmh`qvpUrn AsQwn hY Aqy ies ƒ Shwdq dw mUl smiJAw jWdw hY[ nwisr& kbwielI DrmW ivc, blik kuJ v`fy DrmW ivc vI ijhw ikXhUdI Drm Aqy ihMdUAW ivc dyvI Aqy nwQ mq ivc kurbwnI ieSt ƒpRsMn krn dw pRvwinq FMg hY[ hYrwnI vwlI g`l hY ik kuJ mq AihMswivc ivSvws r`Kdy hoey vI jwnvrW dI kurbwnI ƒ jwiez krwr idMdyhn[ dyvI pqn ivc BYro mMdr dy swlwnw myly smyN sYNkiVAW dI igxqIivc m`JW, b`krIAW Aqy sUr kurbwn kIqy jWdy hn Aqy KUn dw it`kw nwQAqy hor SrDwlUAW ƒ lgwieAw jWdw hY[ kwlkI purwn jo swkq mq dIDrm pusqk hY, ivc AwdmIAW dI kurbwnI dyx ’qy vI iek AiDAwiehY[ nwQ mq dIAW rsmW vI ieho ijhIAW hI hn[ gorKnwQ dI dyx iehhY ik aus ny AwdmIAW dI QW jwnvrW dI kurbwnI pRcilq kIqI[ is`KIivc ies iksm dy jIA Gwq dI koeI QW nhIN[ gurbwxI ies dI inKyDIkrdI hY:

jIA bDhu su Drmu kir Qwphu ADrmu khhu kq BweI]Awps kau muinvr kir Qwphu kw kau khhu ksweI] (pMnw 1103)

ies iksm dI kurbwnI dw ShIdI nwl koeI sMbMD nhIN hY[ iehkurbwnI Awpxy suAwrQ dI pUrqI leI iksy dyvI-dyvqy ƒ KuS krnleI jIA Gwq rwhIN id`qI jWdI hY[ ies dy ault is`KI ivc ShwdqDrm AQvw dIn kI r`iKAw leI Awpxw Prz smJ ky id`qI jWdI hY[Shwdq inSkwm hY Aqy ShId AwpxI jwn kurbwn krdw hY, iksy hor

gurmiq pRkwS 67 dsMbr 2018

jIv dI nhIN[ieiqhwisk pirpyK: is`K ieiqhws ShIdW dw ieiqhws hY ijs dy hrpqry qoN Un fulHdw hY[ gurU swihbwn ny ij`Qy pRym Kylx leI qlI ’qy isrDr ky in`qrn leI vMgwirAw hY, au~Qy ies ’qy Awp Aml kr ky ShIdIdw sbk idRVH krwieAw hY[ sRI gurU Arjn dyv jI smyN is`KI dw vDdwrsUK jhWgIr ƒ nw BwieAw[ aus ny ies ƒ ieslwm Drm Aqy aus dIAwpxI slqnq ƒ cYlMj jwixAw[ gurU jI ƒ igR&qwr kr ky hPqw-BrqsIhy id`qy, qW ik gurU jI Awpxw Drm iqAwg ky ieslwm kbUl krlYx, prMqU gurU jI Afol fty rhy Aqy Drm dI r`iKAw leI Shwdq dwjwm pI gey[ ieho khwxI sRI gurU qyg bhwdr swihb smyN duhrweI geI[sRI gurU goibMd isMG jI qW srbMsdwnI ho inbVy[ aunHW qoN ielwvw aunHW dycwr swihbzwdy Aqy mwqw jI vI ShIdI ƒ pRwpq hoey[ ShIdI prMprwdI nINh p`kI ho geI[ gurU swihbwn dI in`jI imswl qy pRyrnw lY kyAnykW isMG, isMGxIAW Aqy b`cy ShIdIAW pw gey[ aunHW ƒ hr is`K hrroz svyry-Swm Ardws ivc Xwd krdw hY Aqy SrDw Byt krdw hY[ pMjipAwry, cwlHI mukqy, bwbw bMdw isMG bhwdr qy aunHW dy 700 swQI, bwbwgurbKS isMG jI, bwbw dIp isMG jI, bwbw boqw isMG jI, BweI qwrUisMG jI, bwbw qwrw isMG jI, s. hrI isMG nlUAw, bwbw PUlw isMG jIAqy hor Axigxq isMGW dy nwauN is`K ieiqhws ivc isqwirAW vWgcmk rhy hn[ scweI dI jMg jwrI rhI hY Aqy rihMdI dunIAw qk jwrIrhygI Aqy gurU ky is`K scweI vwly pwsy jUJdy rihxgy[ ShIdW dI lVI^qm nhIN hoeI, ieh lMmI huMdI rhygI Aqy kOm dw isr au~cw huMdwrhygw[is`tw: Shwdq is`K Drm dw Ain`KVHvW AMg hY[ Shwdq dw is`KsMklp au~cqm Aqy byimswl hY[ ShIdI dw sbk gurU swihbwn ny in`jIimswl rwhIN idRVH krwieAw hY[ gurU swihbwn dI pRyrnw sdkw is`KW nyAxigxq ShIdIAW pRwpq kIqIAW[ is`K ieiqhws ShIdW dw ieiqhwshY[ AsIN Awpxy ShIdW ’qy ijMnw vI P^r krIey, QoVHw hY[ ShId AwpxImOq rwhIN kOm ƒ jIvn bKSdw hY (ShId kI jo mOq hY, vuh kOm dI hXwqhYiekbwl)[ AsIN Ardws ivc Awpxy ShIdW ƒ Xwd krdy hW[

gurmiq pRkwS 68 dsMbr 2018

nwm-ismrnnwm-ismrnnwm-ismrnnwm-ismrnnwm-ismrn

-BweI rySm isMG*bhuq hI gurU ky ipAwry isK hr roz Awpo-Awpxy GrW ivc pwvn Aqy

pivqr gurbwxI dy inqnym Aqy vwihgurU jI dw ismrn bhuq hI ipAwr nwlkrdy hn Aqy ies qoN ielwvw bhuq hI ipAwry isK hr roz gurU-Gr ivc jwky mhwn siqgurU jI dy dr ’qy bhuq hI SrDw Aqy pRym nwl mQw tykdy hn,syvw-ismrn krdy hn, bhuq hI mubwrk hY; AYsy ipAwry isKW dy AYsy nyk AqySuB-krm krn ’qy[ gurU ky ipAwirE, ijQy AsIN hr roz pwvn gurbwxI dyinqnym krdy hW, syvw-ismrn krdy hW, loVvMdW dI mdd krdy hW, swƒies qoN AgWh vI Awpxy isKI jIvn dy pMD ’qy Agy qurn dw Xqn krnwcwhIdw hY[ ipAwirE, idn ivc pwvn gurbwxI dy in`qnym, syvw-ismrnAqy dwn-puMn krn qoN bwAd, kIqy hoey in`qnym, syvw-ismrn ƒ swry idnivc Awpxy ihrdy AMdr sWB ky r`Kxw hI, is`KI jIvn ivc Awqimk qr`kIdy rwh dI Asl jugq huMdI hY[ pr zrw ies vl Aj Awpo-Awpxy ihrdyAMdr bhuq hI ghu nwl Jwq mwrIey ik ikqny ku AsIN isK hW jo hr roz dykIqy hoey inqnym, syvw Aqy ismrn dy mihMgy &l ƒ Awpxy ihrdy AMdr sWBky rKdy hW[ iesy pRQwie hI DMn DMn swihb sRI gurU rwmdws jI ny pwvngurbwxI ivc Awpxw pivqr aupdyS AMikq kIqw hY:

eyku igrhu ds duAwr hY jw ky Aihinis qskr pMc cor lgeIAw]Drmu ArQu sBu ihir ly jwvih mnmuK AMDuly Kbir n peIAw]

(pMnw 833)mhwn siqgurU jI &urmwA rhy hn ik, ipAwirAw! qYƒ r`b ny srIr

rUpI sohxw Gr bxw ky id`qw hY, ies srIr rUpI Gr ivc ies dy dsdrvwzy lwey hn Aqy ies ivc hI qyrI Awqmw dw vwsw hY[ ies qoN ielwvwidn-rwq ies srIr dy ihrdy rUpI Gr ivc qyry nwl hr vkq pMj v`fy cor(kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr) qyry mihMgy pwvn bwxI Aqy syvw-ismrn dykmwey hoey Dn ƒ sdw lu`tx dI koiSS krdy hI rihMdy hn[ ipAwirAw, joqUM hr roz pwvn gurbwxI dy in`qnym krdw hYN, syvw-ismrn krdw hYN jWdwn-puMn krdw hYN, ieh pMjy lutyry hr roz qyry kmwey hoey s`cy Dn ƒ l`ut kyqYƒ hr roz ^wlI dw ^wlI hI kr C`fdy hn, qUM smJdw hYN ik mYN A`j*#2, srdwr AYvIinaU, mjITw rof, sRI AMimRqsr[

gurmiq pRkwS 69 dsMbr 2018

in`qnym kr ilAw hY, syvw-ismrn kr ilAw hY, pr ipAwirAw, Xwdr`KIN, ies in`qnym, syvw-ismrn Aqy dwn-puMn dy &l ƒ hr roz Swm(rwq) qk sWB ky r`Kxw hI, Asl is`KI huMdI hY[ gurU ky ipAwirE, mhwnsiqgurU DMn DMn swihb sRI gurU gRMQ swihb jI ny Awpxy pwvn aupdySW ivcis`K ƒ vwr-vwr smJwieAw hY ik ipAwirAw, jo qUM siqgurU jI dI b^iSSsdkw idn ivc in`qnym kIqy hn, syvw-ismrn kIqw hY jW dwn-puMn kIqwhY, qW idn ivc ienHW kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr dy corW qoN vI bc ky rhIN,qUM iksy dI AYvyN inMidAw, cuZlI nw krIN, iksy DI-BYx v`l mwVw nw vyKIN,Srwb jW hor iksy nSy dw syvn nw krIN, hMkwr Aqy kRoD rUpI lutyirAW qoNhr vkq bcdw hI rhIN, loB dy v`fy cor qoN bcdw hoieAw, iksy nwl T`gI&ryb kdy vI nw krIN Aqy JUT Aqy eIrKw dy corW qoN bcdw hoieAw, Awpxyihrdy AMdr hr vkq ienHW corW qoN Awpxy mn ƒ sdw sucyq hI r`KIN[ so gurUky ipAwirE, pwvn gurbwxI dw pwT krnw, vwihgurU jI dw nwm jpxw,syvw krnI Aqy dwn-puMn krnw ieqnw AOKw nhIN hY, ies qoN ds guxw AOKwhY swry idn ivc kIqy hoey in`qnym, syvw-ismrn Aqy dwn-puMn dy kmwey hoeys`cy Dn ƒ Awpxy ihrdy AMdr sWB ky r`Kxw[ ipAwirE, ijs qrHW iekduinAwvI mnu`K Awpxy kwrobwr, vpwr jW nOkrI Awid rwhIN hr rozmwieAw Dn dI bhuq kmweI krdw hY Aqy hr roz dI kmweI iv`coN bhuq pYsybYNk ivc jmHW krweI jWdw hY Aqy 10-20 swlW ivc eynw AmIr ho jWdwhY ik koeI isAwxw mn`uK aus ƒ AwK hI idMdw hY ik hux qUM kmweI krnIBwvyN C`f dy, qyrIAW keI k`ulW koloN vI qyrw ieh kmwieAw hoieAw mwieAwDn nhIN mu`kygw[ so iesy qrHW hI is`K ƒ hr roz in`qnym, syvw-ismrn dymihMgy nwm-Dn dI kmweI kridAW ienHW kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr AqyinMidAw, cuZlI, JUT Awid dy corW qoN bcw ky r`Kdw hoieAw, Awpxy nwm DndI kmweI ƒ Awpxy ihrdy rUpI bYNk ivc jmHW krnw hY[

so gurU ky ipAwirE, A`j qoN swfw hr is`K dw v`fw &rz bxdw hY ikmhwn siqgurU jI dy ipAwry hukm muqwbk ij`Qy AwpW hr roz bhuq hIipAwr nwl in`qnym krny hn, syvw-ismrn krnw hY jW dwn-puMn krnwhY, au~Qy swƒ Awpo-Awpxy ihrdy Gr ivc ienHW kwm, kRoD, loB, moh, hMkwrAqy inMidAw, cuglI, JUT Awid dy v`fy corW qoN vI bcx dy sdw auprwly krdyhI rihxw cwhIdw hY Aqy hr roz pwvn gurbwxI Aqy syvw-ismrn dIkmweI ƒ Awpxy ihrdy rUpI bYNk ivc jmHW krdy hoey, mhwn siqgurU jIdIAW ipAwrIAW KuSIAW sdw lYNdy hI rihxw cwhIdw hY[

gurmiq pRkwS 70 dsMbr 2018

isrdwr kpUr isMG: ie`k ivl`Kx S^sIAqisrdwr kpUr isMG: ie`k ivl`Kx S^sIAqisrdwr kpUr isMG: ie`k ivl`Kx S^sIAqisrdwr kpUr isMG: ie`k ivl`Kx S^sIAqisrdwr kpUr isMG: ie`k ivl`Kx S^sIAq

pRo. ikrpwl isMG bfUMgr*isrdwr kpUr isMG iek AijhI S^sIAq dy mwlk sn ijnHW dy pRBwv qoN

koeI ivAkqI inrpRBwivq nhIN sI rih skdw[ aunHW dw nW sux ky hI sBswvDwn ho jWdy hn[ auh iek fUMGI, bhup`KI Aqy inrwlI S^sIAq dy mwlksn[ AweI. sI. AYs. dy pihly bYc ivc iek is`K dw A&sr bxnw, aunHW dIcotI dI Akwdimk pRBUqw dw sbUq hY[ auh iek kuSl pRbMDk, sulJy hoeyrwjnIqIvwn, pRis`D ivdvwn Aqy pUrn guris`K sn[ AwpxI bOiDk au~cqw,s`cy-sucy ikrdwr Aqy isDwqW dI pikAweI kwrn aunHW dI S^sIAq Awm lokWqoN vKrI hI nzr AwauNdI sI[ Awpxy ienHW durlB guxW dI cmk nUM kwiem rKxleI; aunHW nUM bhuq kuJ kurbwn krnw ipAw hY[ bOxy k`d dy rwjnIqk AwgUAWnUM aunHW dI au~c-i^AwlI rws nhIN sI AwauNdI, pr auh prbq vWg At`l qyAfol rhy[ aunHW dI au~cI-sucI soc qy idRVHqw nUM isjdw krnw hI Xog hY[

isrdwr kpUr isMG iek swDwrn prvwr ivc jnmy sn, aunHW dw jnms. dIdwr isMG dy igRh ivKy mwqw gurnwm kOr dI ku`KoN 2 mwrc, 1909 eI.nUM hoieAw[ &wrsI qy i&lws&I vrgy muSkl Aqy fUMGI soc vwly iviSAW ivcienHW dI ivSyS rucI sI[ ies dy nwl Awp ny pMjwbI, ihMdI, sMsikRq AqyArbI BwSwvW ivc vI pUrI muhwrq pRwpq kIqI sI[ pulwV ivigAwn,AwrkItYkcr Aqy AwstrolojI ivc vI ienHW ny igAwn pRwpq kIqw[ bhuqQoVy Aijhy mnu`K hoxgy ijnHW ny ies qrHW bhup`KI igAwn pRwpq kIqw hovygw[1931 eI. ivc aunHW ny i&lws&I dI AYm. ey. kIqI Aqy XUnIvristI iv`coNpihly drjy ’qy rhy[ kYNbirj XUnIvristI lMfn qoN aunHW (Moral Sciences)

mwrl swieMsz dI ifgrI 1933 eI. ivc hwsl kIqI[ ie`Qy vI Awp A`vlrhy[ ivSv pRis`D icMqk brtrY¤f rsl Awp dy pRIiKAk sn[ auh vIisrdwr kpUr isMG dI ivdvqw qoN bhuq pRBwivq sn[ 1933 eI. ivc hIAwp ny pihlI vwr ivc hI AweI. sI. AYs. iv`coN s&lqw hwsl kIqI[1934 eI. ivc ienHW ny dyS vwps Aw ky ifptI kimSnr dy Ahudy ’qyinXukq hoey[ l`gBg 15 swl auh ieh syvw inBwauNdy rhy[ AMgryzI rwj ivcauh kyyrlw, gujrwq, rohqk, krnwl, guVgwauN qy huiSAwrpur Awid izilHAWivc ifptI kimSnr rhy[ Azwd Bwrq ivc ienHW nUM isrP do swl hI iehsyvw krn dw Avsr imilAw[ 1949 eI. ivc aunHW nUM nOkrI qoN brqr& kr*swbkw pRDwn, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[ mo: +9199158-05100

gurmiq pRkwS 71 dsMbr 2018

id`qw igAw[ audoN auh kWgVy dy ifptI kimSnr sn[ iek cotI dy is`KAPsr nUM ies qrHW muA`ql kr dyxw Bwrq srkwr dI is`KW pRqI soc AqynIqI dw pRq`K pRmwx sI[ AijhI nwkS nIAq Aqy nIqI dyS ivc A`j vImOjUd hY Aqy iesy krky pYr-pYr au~qy ivqkrw kIqw jw irhw hY[ ies qoN v`fwsbUq hor kI ho skdw hY ik swrI dunIAw nUM pRym, ipAwr, sWJIvwlqw,Awqmk AzwdI, smwijk brwbrI, mnu`KI AiDkwrW, gOrv, gYrq, AxK,inmrqw, hlImI, syvw, ismrn Aqy srb`q dy Bly dw sMdyS Aqy aupdyS dyxvwly sRI Akwl qKq swihb nUM Fih-FyrI kr idqw igAw, piv`qr srovr nUMShIdW dy ^Un nwl Br id`qw igAw Aqy sRI hirmMdr swihb Aqy aus AMdrpRkwSmwn sRI gurU gRMQ swihb dy sIny ivc golIAW mwr id`qIAW geIAW AqyA`j qIk iksy vI kyNdrI srkwr ny muAwPI qW kI mMgxI sI, APsos vI pRgtnhIN kIqw[ isrdwr kpUr isMG nUM smyN dI srkwr v`loN nOkrI qoN brqr& krndw kwrn aunHW dy is`KI jzbwq hI sn[ ifptI kimSnr hox dy nwl-nwl auhis`KI Bwvnw nwl BrpUr sn Aqy is`K Drm dI mhwnqw ivc aunHW dw Atu`tivsvws sI[ AwpxI pusqk ‘swcI swKI’ dI BUimkw ivc aunHW ny nOkrI qoNhtwey jwx dI kwrvweI dw ivsQwr sihq Byq KoilHAw hY[ aunHW ny iliKAw hYik pMjwb dy gvrnr cMdU lwl iqRvydI ny swry ifptI kimSnrW nUM iek gupqsrkUlr jwrI kIqw sI[ ies ivc is`KW nUM iek jrwiem-pySw kOm vjoN pySkIqw igAw sI qy ienHW au~qy krVI nzr Aqy s^qI vrqx dIAW hdwieqWid`qIAW geIAW sn[ ies p`qr nwl isrdwr kpUr isMG dIAW is`KI BwvnwvWnUM Tys phuMcI Aqy aunHW ny is`KI jzbwqW dy vihx ivc jbY bwx lwgXo] qbY rosjwgXo] qQw jy jIvY piq lQI jwie] sBu hrwmu jyqw ikCu Kwie] Anuswr pMjwbsrkwr nUM p`qr il`K id`qw ik is`KW vrgI kurbwnIAW krn vwlI bhwdr kOmnUM jrwiem pySw kih ky byie`zq krnw au~icq nhIN hY, srkwr dI soc Zlq hY[aunHW dy ies p`qr nUM bZwvq dw sMkyq smiJAw igAw[ aunHW idnW ivc mwstrqwrw isMG vI ishq TIk nw hox kwrn aunHW kol Tihry hoey sn[ ienHW g`lW nUMlY ky keI JUTy ielzwm aunHW au~qy lwey gey Aqy pMifq jvwhr lwl nihrU dy kMnBry gey ik ieh dovyN is`K hom lYNf dI Xojnw bxw rhy hn[

pMifq jvwhr lwl nihrU ny pMjwb srkwr nUM s^q kwrvweI krn dyAwdyS id`qy[ pMjwb ivc gopI cMd Bwrgv dI srkwr ny aunHW nUM 13 ApRYl,1949 eI. nUM ifptI kimSnr dy Ahudy qoN muA`ql kr id`qw[ ieh kys 4 swlqk c`ldw irhw[ srkwrI pRBwv ADIn inAWpwilkw qoN vI isrdwr kpUrisMG nUM iensw& nw iml sikAw[ ies qrHW Dwrimk k`tVvwd Aqy iPrkU socADIn isrdwr kpUr isMG nUM nOkrI qoN brqr& krn dI kwrvweI dw aunHW dy

gurmiq pRkwS 72 dsMbr 2018

mn ’qy fUMGw Asr hoieAw[ auh BwrqI srkwr dIAW nIqIAW qoN pUrI qrHWinrwS ho gey sn[ aunHW ny iliKAw hY ik, “iksy cpVwsI nUM vI ieauN inrolsYkUlr byihAweI nwl srkwrI nOkrI iv`coN k`iFAw nhIN jw skdw[”

ividAwrQI jIvn qoN hI isrdwr kpUr isMG nUM rwjnIqI ivc vIidlcspI pYdw ho geI sI[ 1931 eI. ivc jdoN ieMglYNf pVHweI krn jw rhysn, aunHW dI mulwkwq imstr ijnwh nwl ho geI[ kYNbirj XUnIvristI ivcpVHidAW mhwqmw gWDI nwl vI aunHW nUM bYTx dw mOkw imilAw[ is`K nyqwvWiv`coN bwbw KVk isMG Aqy Amr isMG Syr-ey-pMjwb qoN auh bhuq pRBwivq sn[mwstr qwrw isMG nwl vI aunHW dw myl-imlwp kw&I ho igAw sI[ ies leIauh nOkrI qoN ivhly ho ky is`K rwjnIqI ivc srgrm ih`sw lYx l`gy[ isrdwrkpUr isMG ikauNik bhuq pVyH-ilKy sn Aqy aunHW dI mukMml Aqy Aih`l AsUl-pRsqI, scweI, spStqw Aqy au~c-kotI dI bOiDkqw kwrn aunHW dw smkwlIAkwlI nyqwvW nwl ivcwrDwrk m`q-Byd bixAw hI rihMdw sI, ikauNikisrdwr kpUr isMG ivSwl igAwn, bOiDkqw, soc Aqy isAwxp Aqy au~cy-su~cy Awcrn Aqy dUr-idRStqw kwrn smkwlI nyqwvW qoN bhuq A`gy sn[ auhaunHW nUM smJ hI nhIN sky[ clwkI, huiSAwrI qy JUTI ibAwnbwzI, mOkwpRsqI,in`jpRsqI, pirvwrpRsqI, joV-qoV krnI BwrqI rwjnIqI dw ijvyN buinAwdIAsUl hI l`gdw hY[ isrdwr kpUr isMG ienHW AOguxW qoN iblkul inrlyp s`cI-su`cI soc qy spSt suBwA dy ivAkqI sn[ ipRMsIpl BrpUr isMG Anuswr auhrwjnIqk cplbwzI nUM iek qrHW dw iBRStwcwr hI smJdy sn[ auh is`KI dyisDWqk p`K ’qy zor idMdy sn, auh Kwlsw pMQ dy s`cy-su`cy ispwhI sn, iksydy vI ip`TU nhIN sn[ iPr vI auh swl 1962 eI. ivc luiDAwxw qoN AkwlIdl v`loN lok sBw dw mYNbr bxn ivc sPl ho hI gey[ ‘lok sBw’ Aqy ‘pMjwbivDwn sBw’ dIAW dovyN coxW aunHW ny inrol is`KI isDWq au~qy pihrw idMidAWlVIAW jo BwrqI rwjnIqk qwxy-bwxy ivc iek invyklw kwrj sI[

lok sBw dw mYNbr bx ky isrdwr kpUr isMG nUM Bwrq dI sB qoN au~cIsMsQw ivc AwpxI Avwz auTwaux dw pihlI vwr mOkw imilAw[ ienHW ny keIXwdgwrI BwSx lok sBw ivc id`qy[ ienHW dI swPgoeI Aqy iq`Ky prMqU sulJyhoey ivcwrW krky keI mYNbr ienHW dw ivroD vI krdy sn[ aus smyN s. hukmisMG lok sBw dy spIkr sn[ auh koiSS krdy sn ik isrdwr kpUr isMG nUMbolx dw mOkw G`t id`qw jwvy[ ies qrHW krky auh Awpxy kWgrsI AwkwvW nUMKuS krdy sn[ pMjwb ‘punr gTn’ dy ib`l ’qy aunHW ny iz`d kr ky bolx dwmOkw hwsl kIqw Aqy 6 sqMbr, 1966 eI. nUM iek XwdgwrI BwSx id`qw[ijs dw isrlyK sI ‘Betrayal of the Sikhs’ (is`KW nwl dZw-DoKw) ieh

gurmiq pRkwS 73 dsMbr 2018

BwSn aunHW dI rwjnIqk sUJ Aqy dlyrI dI swKI Brdw hY Aqy ies nUM iesmwmly ivc ieiqhwisk dsqwvyz hox dw drjw pRwpq hY[

1969 eI. ivc isrdwr kpUr isMG smrwlw qoN ivDwn sBw dy mYNbr cuxygey[ iesy swl aunHW ny is`K hom lYNf bwry Awpxw ibAwn pRY~s ivc dy id`qw[ies ibAwn krky lukvyN FMg nwl kyNdrI kWgrs srkwr dy Asr ADInkwrjSIl AkwlI hweI kmWf Aqy qqkwlIn AkwlI mu`K mMqrI s. gurnwmisMG nwl isrdwr kpUr isMG dw Prk pY igAw[ aus qoN bwAd ieh AkwlIdl qoN bwhr ho gey[

rwjnIqk Kyqr ivc AwpxIAW srgrmIAW Aqy pRwpqIAW qoN ielwvwisrdwr kpUr isMG ny swihq dy Kyqr ivc vfmu`lw Xogdwn pwieAw hY[ iekvwrqk lyKk dy qOr qy Awp nUM pMjwbI swihqk Kyqr ivc iek invyklw sQwnpRwpq hY[ ienHW ny jo A`Kr vI ilKy hn, auh swry is`ky-bMd hn, bySkImqIhn, ienHW dIAW ilKqW igAwn dw BMfwr hn[ ienHW dI SYlI srl qy spSthY[ ies ivc Bwvukqw jW SbdW dI jwdUgrI dw AMS mwqr vI nhIN hY[ iksyivSy nUM v`D qoN v`D spSt krn leI ieh hmySw XqnSIl rihMdy sn[ fMUGy qoNfUMGy dwrSink isDWqW nUM sOKI BwSw ivc ibAwn kr ky Awm pwTk nUM smJxdy Xog bxwauNdy hn[ pihlW-pihlW ienHW nUM kivqw ilKx dw vI SONk sI[1935 eI. ivc ienHW dw kwiv sMgRih ‘hSIS’ pRkwiSq hoieAw[ nOkrI qoN v`Kho ky ienHW ny inbMDW dIAW iqMn pusqkW ilKIAW jo 1952 eI. ivc hIpRkwiSq hoeIAW[ ‘spq isRMg’ ivc SMkrwcwrIAw Awid s`q mhW-purKWdIAW jIvnIAW ilKIAW hn[ ies pusqk nUM pMjwbI inbMD swihq ivc sB qoNsrboqm mMinAw jWdw hY[ bwkI do pusqkW hn:- ‘puMdrIk’ Aqy ‘bhu-ivsqwr’[ ‘swcI swKI’ aunHW dI iek bhu-cricq ikqwb hY, ijs ivc aunHWny is`K rwjnIqk Aqy smwijk jIvn bwry Awpxy AnuBv pRgt kIqy hn[pusqk dw pihlw ih`sw is`K Drm dy audgm, ieiqhws Aqy isDWqk p`K nwlsbMiDq hY[ ijnHW lokW nUM ienHW dIAW ilKqW kiTn Aqy guMJldwr BwsdIAWhn; Asl ivc aunHW dw bOiDk ql hI isrdwr kpUr isMG nwloN bhuq nIvW hY[AwpxIAW ilKqW ivc aunHW ny is`D kIqw hY ik is`K Drm ihMdU-muslmwn dovWqoN inAwrw hY[ ijs dw au~dyS mwnvqw nUM iek srb-sWJy BweIcwry ivc proxwhY[ ies ivc dUjw ivSw dyS dy btvwry dw ilAw igAw hY[ btvwry smyN pMjwbdw aujwVw hoieAw ijnHW ivc bhu-igxqI is`KW dI sI[ aunHW Akih Aqy AsihqsIhy J`lxy pey Aqy byqhwSw jwnI Aqy mwlI nukswn auTwauxw ipAw, ijsdI kdy vI BrpweI nhIN ho skygI Aqy aus Aiq iBAwnk duKWq dy z^m A`jvI irs rhy hn[ AzwdI dI lihr ivc kurbwnIAW dy ky is`K koeI lwB nhIN

gurmiq pRkwS 74 dsMbr 2018

auTw sky[ BwrqI nyqw ienHW nUM JUTy lwry lwauNdy rhy[ AzwdI qoN bwAd dIrwjnIqI ivc lyKk ihMdU nyqwvW dy iPrkwpRsq rv`eIey dw Ku`l-ey-Awmprdw&wS kIqw hY[ ies pusqk dw s`c ieMnw kOVw sI ik auh iksy nUM cMgw nhINl`gdw[ s`c Asl ivc huMdw hI kOVw hY[ jo JUiTAW Aqy &rybIAW dy Zly qoNhyTW nhIN auqrdw[ ies leI ies pusqk ’qy pwbMdI lw id`qI geI sI[ iesqoN ielwvw ienHW ny ‘sykrf rweIitMgz AwP isKs’, ‘gurU Arjn qy suKmnI’,‘bhu-ivsQwr’, ‘iek is`K dw buD nUM pRxwm’, ‘prwsr-pRSnw’, pusqkW vIilKIAW Aqy pMjwbI swihq nUM hor AmIr bxwieAw[

isrdwr kpUr isMG gurmiq isDWq Anuswr rwjnIqI nUM Drm nwl joVnwcwhuMdy sn, ikauNik Drm qoN ibnHW rwjnIqI guMifAW dw qmwSw bx ky zulm Aqyisqm dw nwc n`cx l`g jWdI hY[ ijvyN ik AlHwmw iekbwl ny ikhw hY:

jlwl ie pwqSwhI ho ik jmhUrI qmwSw ho[judw ho dIN isAwsq sy qo rh jwqI hY cMgyzI[

so isrdwr kpUr isMG iek bhuq Xog A&sr, cotI dy ivdvwn Aqy iekdUrdrSI rwjnIqk AwgU sn[ iemwndwrI nykI, kOm-pRsqI, swPgoeI,inrBYqw Aqy inrvYrqw ienHW dI S^sIAq dy gux sn[ duibDw, dubMd, Brm-BulyKw Aqy kicAweI ienHW dy jIvn iv`coN mukMml rUp ivc mn&I sI[ iehs`cmu`c hI iek rol mwfl sn, hmySw-hmySw leI roSn-imnwr sn, AdrSkienswn dw iek vDIAw nmUnw sn[ ijnHW dy sdguxW qoN swfI pRSwsink AqyrwjnIqk pRxwlI leI bhuq kuJ is`KxXog hY[ ienHW kol iek idRStI sI[AwpxI ies idRStI nwl jo vyiKAw auh s`co-s`c AwK id`qw Aqy auho kuJ A`jihMdusqwn ivc vwpr irhw hY[ iBRStwcwr Aqy iPrkwpRsqI, in`jpRsqI, mOkwAqy mqlbpRsqI dI jY-jY kwr ho rhI hY[ swnUM ieMny isAwxy qy sUJvwn nyqwvWdI bhuq loV mihsUs ho rhI hY[ isrdwr kpUr isMG dw duKWq ieh sI ik ienHWdI S^sIAq ivc pKMf Aqy nwtkIAqw dw AMS nhIN sI, prMqU ieh AMSAjokI BwrqI rwjnIqI nhIN, sgoN dunIAw dI hI rwjnIqI dw kyNdrI Durw AqypRbl ih`sw bx gey hn[ rwjnIqk ivAkqIAW vWg jykr ieh vI kuJ idKwvwkUV, kus`q Aqy lokW nUM ip`Cy lwaux dy FMg vrq lYNdy Aqy mOkwpRsqI ADInklwbwzIAW mwr lYNdy qW aunHW dw nW vI dyS dy mhwn nyqwvW ivc igixAwjwxw sI, prMqU ieh vrqwrw aunHW dI isDWqk soc, nykI, AsUl-pRsqI, pMQ-pRsqI Aqy s`iBAwcwr Aqy sdwcwr dy AnukUl nhIN sI[ ies leI auh At`l,Aihl Aqy Afol rhy[

scmu`c hI siqgurW dw mhwn Purmwn:-jig igAwnI ivrlw AwcwrI]

gurmiq pRkwS 75 dsMbr 2018

jig pMifqu ivrlw vIcwrI] (pMnw 413)isrdwr kpUr isMG jI dI ivl`Kx Aqy Adu`qI S^sIAq au~qy iblkul

shI Fu`kdw hY[ isrdwr kpUr isMG ieqny inpuMn idmwZ dy mwlk sn ik auhhr iek nUM AwpxI dlIl nwl kwiel krn dy smr`Q sn[ sRI Akwl qKqswihb qoN ienHW nUM ‘nYSnl pRoPYsr AwP is`Kiezm’ dI aupwDI nwl snmwinAwigAw sI[ inrsMdyh! ienHW vrgy bhu-p`KI guxW vwly mnu`K hYin ivrly nwhINGxy hI huMdy hn[ isrdwr kpUr isMG jI aunHW ivrilAW iv`coN hI sn, prMqUienHW dy sdguxW dw shI gwhk Swied qqkwl smyN iml nhIN pwieAw[1873 eI. ivc ‘isMG sBw lihr’ nUM ArMB Aqy pRcMf krn vwly pMQ dy mhwnivdvwnW igAwnI id`q isMG Aqy pRo. gurmuK isMG qoN bwAd isrdwr kpUr isMGAdu`qI is`K ivdvwn Aqy s`cy pMQ-drdI sn[ Ajoky smyN AsIN aunHW nUMBulwaux ivc hI AwpxI byhqrI smJ rhy hW, ikauNik aunHW dI lwswnIS^sIAq swhmxy AsIN Awpxy Awp nUM bOxy mihsUs krdy hW siqgurW dwPurmwn hY:

ivxu gwhk guxu vycIAY qau guxu shGo jwie]gux kw gwhku jy imlY qau guxu lwK ivkwie]

(pMnw 1086)jo dIsY so sgl ibnwsY ijau bwdr kI CweI] (pMnw 219)

qQwjo AwieAw so clsI sBu koeI AweI vwrIAY] (pMnw 474)

dy mhWvwk Anuswr ieh mhwn ivdvwn, gurU pwqSwh dw AinMn is`K,iek ivl`Kx SKsIAq, isdk, isrV Aqy ierwdy dw p`kw Aqy igAwn-KVgdw DwrnI isrdwr kpUr isMG AwpxI sMswrk Xwqrw sPlqw-pUrvk sMpnkr ky 13 Agsq 1986 eI. nUM joqI joiq rlI sMpUrnu QIAw rwm] dy mhWvwkAnuswr sdw leI Alop ho gey[

is`KW nUM in`q nvIAW kOmI Aqy kOmWqrI p`Dr dIAW duSvwrIAW pyS AwrhIAW hn Aqy swfI pMQk kOmI hsqI dI hoNd-hsqI hI fgmgw rhI hY[Aijhy smyN isrdwr kpUr isMG jI dI AzIm S^sIAq auGV ky swhmxy AwrhI hY Aqy Awaux vwly smyN ivc ienHW nUM ‘kOmI mwx’ dy rUp ivc vyiKAwjwvygw Aqy iehI kOmI cwnx-munwrw ho inbVngy[

gurmiq pRkwS 76 dsMbr 2018

BweI swihb BweI vIr isMG jI:BweI swihb BweI vIr isMG jI:BweI swihb BweI vIr isMG jI:BweI swihb BweI vIr isMG jI:BweI swihb BweI vIr isMG jI:iek AnuBvI S^sIAqiek AnuBvI S^sIAqiek AnuBvI S^sIAqiek AnuBvI S^sIAqiek AnuBvI S^sIAq

-bIbI ismrnjIq kOr*AnuBvI ivAkqI dy BwvW dI pySkwrI AmIr huMdI hY, aus nMU z`ry-z`ry

ivc Akwl purK dI hoNd nzr AwauNdI hY[ auh bwhroN KyVy dw ivsmwd AqyAMdroN Anhd nwd nMU mwxdw hY[ Awpxy Akwl purK dy gux-gwien, kIrqnqy Ardws ivc ilvlIn rihMdw hY; jo ipAwry ieSt dI nyVqw qy imlwp dyvsIly hn[ iesy qrHW BweI swihb BweI vIr isMG jI dI hsqI mwq-BwSw,swihq, smwj qy dyS leI &^rXog hsqI sI[ aunHW dw pwlx-poSx isKI rMgivc rMgy prvwr ’c hoieAw[ ijQy aunHW smiJAw ik isK Drm, isKieiqhws Aqy sRI gurU gRMQ swihb dovW ƒ nwl lY ky cldw hY Aqy iesy qihqaunHW dw sMdyS cyqMnqw BrpUr hY [ aunHW ny jo vI iliKAw auh jgq leI sunyhwsI; ijs rwhIN aunHW jgq nMU au~cw auTwaux dw au~dm kIqw[ aunHW ny Awpxwkwrj idl KolH ky Aqy AxQk ho ky kIqw hY[ ijvyN kudrq ivcoN kwdr dI qyaus dy guxW dI Jlk pYNdI hY ausy qrHW klwkwr dy hunr (ilKq) qoN aus dyAwdrS jW S^sIAq dI Jlk iml jWdI hY[ iksy vI rcnw/ilKq ivcoN ausdy rcYqw dw suBwau pRqIibMbq huMdw hY[ BweI vIr isMG jI dy AnuBvI jIvn dIJlk vI swnMU aunHW dIAW rcnwvW iv`coN sihjy hI nzr AwauNdI hY[

BweI swihb dI S^sIAq ArMB qoN hI AwdrSmeI Aqy s`c dI syD ’qysoDI hoeI sI[ aunHW dy scy-sucy Awcrn qoN imSn skUl dy ipRMsIpl rYvrYNfznwrmn qy mkYnzI ijhy eIsweI mq dy mMny-pRmMny pwdrI vI pRBwivq hoey,“BweI vIr isMG rUhwnI Drm ky eyk ws zwny kw mwlk hY, ies ky pws joSWqI AOr joy hY, kwS voh hmwry pws bI hoqw, XhI ^whS hm ko ies kIqr& KYNcqI rhI hY[ hm BI Apny kRweIst ko ipAwr krqy hYN, aus kI pUjwkrqy hYN AOr iXh bI Apny gurU ko ipAwr krqw hY, mgr ies kw Apny gurUky swQ ipAwr hmwry ipAwr sy sublime hY[” BweI swihb dI rucIAiDAwqimk Aqy suDwrk hox nwqy aunHW ny mnuK nMU vihm jW pKMf ivcoN kFky scy mwrg vl idRVH krn Kwqr Awpxw qwx lwieAw[ ieh syvw aunHW nyinrMqr kIqI Aqy ielwhI AsIm ielm b^iSAw[ BweI swihb dw mMnxw sI*rIsrc skwlr, is`K ieiqhws rIsrc borf, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[mo: +9185688-31666

gurmiq pRkwS 77 dsMbr 2018

ik klwkwr nMU rcnw krn vyly jo AMdrUnI rs pRwpq huMdw hY, ausy leI hIilKxw cwhIdw hY, inrI pwTkW dI vwh-vwh leI nhIN[ BweI swihb pRsMswAqy idKwvy qoN sdw dUr hI rihMdy Aqy aunHW jo vI kwrj kIqy auh lupqrihMidAW ‘Cupy rihx dI cwh’ Anuswr kIqy[ aunHW dw mMqv ieho sI ikpRisDI Gt hovy qW jo pMQk qy swihqk syvw dy smyN ivc koeI rukwvt nw Awvy[‘Sbd gurU’ nMU auh jwgq joq Aqy dsW pwqSwhIAW dw srUp mMndy[ BweI vIrisMG dI gurU sMg ilv, lgn Aqy pRIq ivAwiKAwkwrI dy rUp ivc idRStmwnhoeI hY[ aunHW Awpxy gurU dw b^iSAw ‘jIA dwn’ lyKxI ivc itkwieAw[

aunHW dy jIvn iv`coN ieh igAwq huMdw hY ik BweI swihb ny iekwgr hoAwpxw iDAwn is`KI dy pRcwr, pRswr ’qy kyNdirq r`iKAw hY[ aunHW dIivl`Kx Aqy rUhwnI lyKxI bwbq BweI kwnH isMG nwBw dw kihxw hY ik,“mYN qW bhuq swry lyKkW dIAW pusqkW pVH-pVH ky ie`DroN-au~DroN not iek`Tykr ky pusqk ilKdw hW, pr BweI vIr isMG jI AYsw nhIN krdy, aunHW ƒpusqkW dy AiDAYn qoN v`Kry Awqmk igAwn Dur drgwhoN (siqgurW dy droN)pRwpq hoey hn[ ies krky aunHW dI rcnw AnuBvI rcnw hY qy Awqmk rsnwl BrpUr hY[ Axidsdy mMflW dIAW gu`JIAW rmzW nMU lyKxI rwhINibAwnx dw mwx ausy nMU hwisl ho skdw hY ijs ny aus AvsQw nMU mwixAwhovy[” ieh rh`smeI AnuBv mnuKI ihrdy dIAW Aiq fUMGwxW ivc vwprnvwlw AnuBv hY jo ik Awqimk jIvn dw AwDwr Aqy swr hY[ jdoN pRymI,Bgq, SrDwlU, ipAwrw ies AnuBv ivc ivcrdw hY, aus ƒ sMpUrn AwpwAqy Awlw-duAwlw ausy dw rUp ArQwq ausy ijhw idKweI idMdw hY[ gurmuKS^sIAq BweI swihb BweI vIr isMG jI dy jIvn ’qy Jwq mwridAW AsINieh AMdwzw lgw skdy hW ik aunHW dI S^sIAq AiDAwqm BrpUr Aqy gurUrMg ivc r`qI sI[ aunHW dy jIvn nwl sMbMiDq AijhIAW AnykW GtnwvWhn ijs qoN swnMU aunHW dy iek sMq purK hox dw Jlkwrw vI pYNdw hY[ aunHWduAwrw boly vwk vI Awm nw ho ky aunHW iv`coN ielwhI Jlk pYNdI sI[ iesyg`l ƒ svIkwridAW sMq Aqr isMG (msqUAwxw) vI aunHW bwry kihMdy hnik, “mYN smiJAw hY siqgurU Awp, Awpdy Gt ivc bYT ky bol irhw hY, iehvwk Awp dy nhIN pr eyh AwgXw hY myry siqgurU dI ijs ny Awp dI zbwnrwhIN eyh lPz kihvwey hn[” AnuBvI ivAkqI Awpxy AnuBv rwhIN keIvwr Biv`KbwxI vI kr jWdw hY jW smwDI ivc lIn ho jWdw hY[ BweI sihbdUijAW ƒ nwm Aqy bwxI nwl juVn leI is`KI mwrg dy pWDI hox leI cyqMnkrdy sn Aqy rcnwvW iv`coN vI aunHW dy au~c jIvn dw Aks Aqy mMqv

gurmiq pRkwS 78 dsMbr 2018

Jlkdw hY[ ieho ijhIAW g`lW BweI swihb Awpxy jIvn ivc smJwauNdyrhy hn, “dunIAW dy kMfy qusIN qm nhIN kr skdy[ kMfy ip`Cy vI sn, huxvI hn Aqy A`goN vI hoxgy[ jy qusIN idl ƒ nwm dy nwl F`k lvo, qd kMfwAMdr coB nhIN dyvygw[ ieh FMg hY dunIAW dy kMifAW qoN bcx dw[”

BweI swihb jI dI S^sIAq ivc inrmwxqw dw gux ivdmwn sI jdoNkoeI aunHW ƒ mQw tykx lgdw qW auh AwKdy, “Kwlsw &iqh gjwieAwkro[” auh mwx-snmwn dy muhqwQ nw ho ky srIr nMU mWgvI gfI mMndy hoeyies ƒ vwhux ’qy tyk rKdy sn[ aunHW Awpxy nukqwcInW jW doKIAW dy i^lw&vI kdy kuJ nhIN AwiKAw, sgoN sc ’qy turn vwlw Awpxw s&r jwrI riKAwAqy Awpxy inSwny v`l idRVH rhy Aqy sdw krnI nMU hI qrjIh id`qI[

ies ivc koeI AiqkQnI nhIN ik BweI vIr isMG ny jo kwrj kIqy,bcn kIqy, jo soicAw auho s`c ho inbiVAw[ BweI swihb dI pwrs-Coh,aunHW dI sMgq Aqy lyKxI ny AnykW hI izMdgIAW ivc bdlwA ilAWdy AqyA`j vI aunHW dy pwTk pRBwivq hoey ibnw jW bdlwA qoN munkr nhIN hoskdy[ aunHW ny AnykW pwTkW Aqy snyhIAW nMU gurU Aqy gurbwxI dy AwSy v`ltoirAw Aqy aunHW dIAW ilKqW A`j vI inrMqr tor rhIAW hn[

BweI swihb dy jIvn dI iek hI qwkq sI, auh sI— ‘drSn qWG’,jd mn dI qwkq iek pwsy v`l l`g jwvy, mn nMU clwaux dw vlvlw vIiek hovy qW mn iekwgr ho jWdw hY Aqy Eho mn blvwn huMdw hY[ ruhwnIAnuBv vI swDk duAwrw aus AsIm prmwqmw nwl sMbMD sQwipq krn dIqWG qoN hI auqpMn huMdw hY[ jdoN ies AnuBv ƒ vrxn kIqw jWdw hY qd hIrh`smeI kivqw aupjdI hY[ BweI swihb dy ivcwr in`jI AnuBv iv`coN hIAwey, aunHW dUijAW nMU vI aus AnMd jW KyVy qoN jwxU krwaux dI koiSS kIqI[BweI vIr isMG jI ‘inrol KyVy’ dI gl krdy hn, ijs nMU ieh KyVw pRwpq hojwvy, auh duK-suK qoN au~cw auT ‘AxifT pRBU pRIqm’ dy vsl ƒ mwxdw hY:

mYN tihlx, gur qwrk myrw, crn Srn ivc vwsw myrw,pwitAw prdw tok dw, hux kI imhxw lok dw

Bgq pRBU-pRIqm ƒ pRwpq kr AnMd-ivBor ho dunIAw qo byprvwh hojWdw hY[ Coh dy imlwp dw ieh pl jo mwixAw hI jw skdY; BweI swihbies nMU ibAwnx leI s&l vI hoey hn[ BweI swihb dw ieh AnuBv bu`DInMU pRBwivq hI nhIN krdw, sgoN ies AnuBv ivc bu`DI jwgdI hY[ iesAnuBv qoN bu`DI Aqy dyh is`Dy rUp ivc pRBwivq nhIN huMdI, blik iehb^iSS dy dr ’qy KVH ivgsx dy AnuBv ivc Agrsr huMdI hY[

gurmiq pRkwS 79 dsMbr 2018

is`K ieiqhws rIsrc borf dw mhwn KojIis`K ieiqhws rIsrc borf dw mhwn KojIis`K ieiqhws rIsrc borf dw mhwn KojIis`K ieiqhws rIsrc borf dw mhwn KojIis`K ieiqhws rIsrc borf dw mhwn KojIBweI rxDIr isMG fUmCyVI: jIvn qy rcnwvWBweI rxDIr isMG fUmCyVI: jIvn qy rcnwvWBweI rxDIr isMG fUmCyVI: jIvn qy rcnwvWBweI rxDIr isMG fUmCyVI: jIvn qy rcnwvWBweI rxDIr isMG fUmCyVI: jIvn qy rcnwvW

-fw. hrpRIq kOr*dunIAw dy ieiqhws dw AiDAYn krn auprMq pqw l`gdw hY ik hryk

Drm Aqy kOm ivc kuJ Aijhy ivAkqI pYdw hMudy hn jo kuJ ivl`Kxkwrnwmy kr ky ieiqhws dy pMinAW au~qy Awpxw nW C`f jWdy hn[ koeI XoDydy rUp ivc, koeI drdvMdW dI syvw krn ivc qy koeI klm dy Kyqr ivciek AwdrSmeI S^sIAq bx jWdy hn[ is`K Drm ivc is`K ieiqhws dIKoj dy Kyqr ivc Xogdwn pwaux vwlI AijhI hI mhwn S^sIAq dw izkrimldw hY ijnHW nMU BweI rxDIr isMG dy nW nwl jwixAw jWdw hY[ BweIrxDIr isMG ny Awpxw jIvn in`j qoN aou~pr au~T ky is`K swihq dI KojkridAW bqIq kIqw[

BweI rxDIr isMG dw jnm ipMf fUmCyVI ivc hoieAw[ ieh ipMfmoirMfw qoN l`gBg pMj ku iklomItr dI dUrI au~pr siQq hY[ fUmCyVI ipMfpihlW qihsIl ropV qy izlHw AMbwlw ivc siQq sI, pr vrqmwn smyNivc ieh ipMf fwk^wnw moirMfw, izlHw rUpngr ivc pYNdw hY[ pRo. inrmlisMG Anuswr fUmy d`lU dy vswey ngr dw nW fUmCyVI ipAw[ igAwnI krnYlisMG soml AwpxI ikqwb ‘is`K ieiqhws dw tkswlI KojI BweI rxDIrisMG fUmCyVI’ ivc ipAwrw isMG pdm dy hvwly nwl d`sdy hn ik iesielwky ivc DwlIvwl goq dy cwr bzurg fUmw, kUmw, sUmw qy DUmw bYTy sn[ijnHW iv`coN fUmy duAwrw fUmCyVI ipMf vswaux dw izkr imldw hY[ iesy hIipMf ivc mhwn S^sIAq BweI rxDIr isMG ny 21 julweI, 1898 eI. nMUDwlIvwl goq dy j`t is`K prvwr ivc ipqw s. ibSn isMG dy Gr mwqwjwqx dI k`uK qoN jnm ilAw[ auh Awpxy ipqw dI qrHW Awpxy mwipAW dIieklOqI AOlwd sn[ BweI swihb dw bcpn dw nW srvx isMG sI[ aunHW dwkd Gt vyK ky dwdI nMdo ny eISr isMG nW rK idqw[ aunHW dw ivSvws sI ikSwied nW bdlI krn nwl auh qkVw ho jwvy[

*rIsrc skwlr, is`K ieiqhws rIsrc borf, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[mo: 9196467-85998

gurmiq pRkwS 80 dsMbr 2018

jdoN auh kyvl do ku swl dy sn qW aunHW dI mwqw Aqy dwdI dI mOq hogeI[ Awpxy p`uqr dy pwlx-poSx leI ipqw ibSn isMG nMU KyqI dw DMdwC`fxw ipAw[ aunHW dy ipqw jI ny kuJ smW vpwr krn qoN bwAd AwpxyBqIijAW nwl KyqI kIqI[ ipqw dI mOq qoN bwAd aunHW nMU 65 ib`Gy zmInimlI[

BweI swihb nMU rsmI is`iKAw pRwpq krn dw Kws mOkw nsIb nhINhoieAw[ aunHW ny A`Kr igAwn swDU suBwA dy mwlk bwbw gurid`q isMGKmwxoN vwilAW qoN pRwpq kIqw[ auh bcpn qoN hI qIKx buDI dy mwlk sn[Aijhw mMinAw jWdw hY ik auh pihly hI idn pYNqI is`K gey sn[ ie`k swldy ivc pMj gRMQI, ds gRMQI, Bgq bwxI qy aurdU dw kwiedw pVHnw vI is`KilAw[ GrylU hwlq TIk nw hox krky auh AwpxI pVHweI jwrI nw r`Ksky[ aunHW ny skUlI iv`idAw Awpxy ipMf qoN kuJ iklomItr dUr ipMf mwnpurdy gurduAwrw swihb ivc c`l rhy skUl qoN pRwpq kIqI[ aunHW dI rsmIiv`idAw A`TvIN qk dI sI; jo PrvrI 1914 eI. ivc moirMfy qoN pws kIqI[iv`idAw pRwpqI qoN bwAd auh kuJ smyN leI pRwiemrI skUl KMt Aqy imflskUl moirMfw ivc AiDAwpk vI rhy[

aunHW 1915 eI. ivc POj dI nOkrI kIqI[ fir`l ienstrktrl`gx qoN bwAd AkqUbr 1917 eI. ivc nYk bx gey[ 1918 eI. ivcpihlw ivSv X`uD Kqm hox krky qr`kI dy mOky G`t gey qy aunHW dI X`uD ivcih`sw lYx dI ie`Cw ADuUrI rih geI[ nqIjy vjoN auh Awpxw nW ktvw kyGr vwps Aw gey[ pRo. pRIqm isMG dy ‘pMjwbI lyKk koS’ Anuswr aunHW1914 eI. qoN 1920 eI. qk POj dI nOkrI kIqI[

aunHW dw ivAwh ipMf rwxvW dI bIbI mihMdr kOr nwl hoieAw[ aunHWdy Gr pMj p`uqr— surjIq isMG, sMqpwl isMG, hrmIq isMG, hrjIqisMG, sPl isMG qy iek DI gurdIp kOr ny jnm ilAw[ auh gurduAwrwsuDwr lihr ivc Awpxw Xogdwn pwaux leI 1922 eI. ivc gurU kw bwZdy morcy ivc Swml hox leI sRI AMimRqsr phuMcy, pr kuJ kwrnW krky jQyivc Swml nw ho sky[ dsMbr 1922 eI. ivc jdoN morcw Kqm hoieAw qWaunW koiety ivc jw ky TykydwrI kIqI[ ies smyN Gr ivc BrjweI dI mOqhox krky ieh kMm vI C`fxw ipAw[

jdoN mhwrwjw irpudmn isMG nwBw nMU g`dI qoN auqwr id`qw igAw qW

gurmiq pRkwS 81 dsMbr 2018

1924 eI. ivc dubwrw morcw l`g igAw[ Awp iPr sRI AMimRqsr phuMcgey[ aus smyN qk EAMkwr ipRMitMg pRY~s dy ipRMtr, AkwlI Aqy prdysI(pMjwbI) Aqy AkwlI (aurdU) dy sMpwdk srvx isMG mlveI dy igR&qwrIvwrMt jwrI ho cu`ky sn[ ies leI BweI rxDIr isMG ienHW iqMnW dy ipRMtrAqy pRkwSk bxy[ ies dOrwn aunHW ‘nOkrSwhI rySw dIvwnIAW’ lyK iliKAwijs kwrn aunHW nMU AkqUbr 1924 eI. ivc igR&qwr kr ilAw igAw[aunHW nMU dsMbr 1924 eI. nMU do swl dI kYd suxweI geI ijs auprMqkYmlpur jyl Byj id`qw igAw[ szw Bugqx qoN bwAd aunHW kuJ smW AwpxyipMf bqIq kIqw[ ies qoN bwAd Awpxy irSqydwr kol cly gey[ auh kuJsmW ‘dyS drpx’ A^bwr dy vI sMpwdk rhy[ 1935 eI. ivc vYswKIivSyS AMk ivc aunHW ‘sWJI ivswKI’ lyK iliKAw ijs auprMq s`q swl dIkYd Aqy s`q sO rupey jurmwnw hoieAw[ auh ‘AkwlI Aqy ikrqI’ AwidA^bwrW ivc vI kMm krdy rhy[ jylH dy smyN dOrwn vI auh AwpxI pVHweI-ilKweI jwrI r`Kdy sn[ sRI gurU goibMd isMG jI dy pRkwS purb smyN aunHWduAwrw ‘SbdwrQ dsm gRMQ’ iliKAw igAw ijs dw m`uFlw kMm aunHWAlIpur jylH ivc kIqw sI[ bwAd ivc ‘SbdwrQ dsm gRMQ’ pMjwbIXUnIvristI, pitAwlw ny pRkwiSq kIqw[ ‘pMjwbI lyKk koS’ AnuswraunHW dw rwjnIqI qy jylH dw smW 1935 qoN 42 eI. qk dw hY[

szw k`tx auprMq auh 1942 eI. dy l`gBg SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI ivc bqOr ieMspYktr BrqI ho gey[ aunHW duAwrw SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI ivc nOkrI sMbMDI swnMU Al`g-Al`g smW imldw hY[ ipAwrwisMG pdm Anuswr aunHW SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI nOkrI 15PrvrI 1927 eI. qoN SurU kIqI[ jdoN 1945 eI. ivc is`K ihstrIsuswietI bxweI geI qW BweI rxDIr isMG dI ieiqhws dI Koj pRqI lgnnMU dyKidAW aunHW nMU SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN ies suswietI dy vIAiDkwrI bxwieAw igAw[ ies pRQwie BweI swihb AwpxI ikqwb ‘is`Kieiqhws dy pRq`K drSn’ ivc ilKdy hn:

“is`K ihstrI soswietI dw mYNbr bx ky, ieiqhws-Koj dy AQwhswgr ivc Cwl mwr idqI, Aru CyqI hI mgroN SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytIdy pRDwn swihb ny, syvk nMU iesy kMm au~qy inXq kr idqw Aqy ‘lwiebRyrI’kwiem krn dy nwl hI, Apxy nIqy ieiqhws KojIAW dI syvw, ‘isK ihstrI

gurmiq pRkwS 82 dsMbr 2018

soswietI’ dy Aw: sk`qr-pRo: gMfw isMG swihb dy ADIn kr id`qI[”is`K ihstrI suswietI sQwipq hox qoN bwAd ivc is`K ieiqhws

rIsrc borf bixAw[ ies borf ivc kMm kridAW BweI swihb ny Koj dyKyqr ivc bhuq hI imhnq qy lgn nwl kMm kIqw[ pRo. ipAwrw isMG pdmdI jwxkwrI Anuswr aunHW nvMbr 1915 eI. ivc AMimRqpwn kIqw[ auh1956 eI. ivc 58 swl dI aumr ivc SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dInOkrI qoN syvw mukq hoey qy iPr is`K ihstrI suswietI leI inXukq kIqygey[ auh 1964 eI. qk SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ivc kMm krdyrhy[

aunHW dI KojI ibrqI nMU m`uK r`KidAW mnohr isMG mwrko rwhIN id`lIXUnIvristI v`loN ErIAYNtl irsrc skwlr vjoN kMMm krn dw mOkw id`qwigAw, pr aunHW pRvwn nw kIqw[ jdoN fw. gMfw isMG ny aunHW nMU iesy Ahudyau~pr pMjwbI XUnIvristI, pitAwlw ivc kMm krn nMU ikhw qW aunHW pRvwnkr ilAw[ auh 1966 eI. dy l`gBg pMjwbI XUnIvristI pitAwlw ivcAw gey Aqy 1972 eI. qk eyQy kMm krdy rhy[

BweI swihb dw suBwA dieAwvwn Aqy loVvMdW dI mdd krn vwlwsI[ auh kyvl ikqwbW nwl nw juVy ho ky smwj nwl juVI hoeI pRBwvSwlIS^sIAq sn[ aunHW dI lVkI ny Awpxy ipqw dy suBwA bwry jo igAwnIkrnYl isMG soml nMU d`isAw auh aunHW dI ilKq ivc ieMJ ibAwn kIqwigAw hY:-

“Gr ivc hr fMg dI rotI p`kx vyly iek bMdy dI rotI vwDU pkwauxdI hdwieq hMudI sI qW ju vyly-kuvyly koeI Gr Aw jwvy, qW aus nMU rotI zrUrimly[ BweI swihb drdvMd ienswn sn[ auh AwpxI kmweI dw dsvMDloVvMdW qy byshwrw lokW dI mdd leI Krc krdy sn[ keI vwrI qnKwhivc pUrw nw pYNdw qW auh ipMf qoN pYsw mMgvw lYNdy sn[ aunHW nMU jykr koeIinAwsrw jW lwcwr bMdw imldw qW auh Agly nMU AwKdy ik ibmwrI ho jwx’qy jW buFypy vyly jy koeI hor Twhr nw imly qW auh aus dy Gr Aw jwvy[ iesqrHW fUmCyVI ipMf vwly Gr ivc dUr dI irSqydwrI iv`coN iek joqhIxivAkqI Awpxy AwKrI dm qIk irhw[”

is`K ihstrI suswietI Aqy is`K rYPrYNs lwiebRyrI nMU sQwipq krnivc vI Awp ny au~Gw Xogdwn pwieAw[ ies kMm leI Awp ny kwbl,

gurmiq pRkwS 83 dsMbr 2018

inpwl Aqy bMglwdyS Awid dw vI dOrw kIqw[ Koj dy sMbMD ivc aunHW nMU ij`QyvI iksy sm`grI dI knsoA pYNdI qW auh au~Qy hI phuMc jWdy[ aunHW ny is`Kswihq nwl sMbMiDq AxgOly gRMQW dI Bwl kIqI[ gurduAwrw ieMspYktr dInOkrI kridAW aunHW Awpxy Koj dy kMm nMU vI jwrI r`iKAw[ ies dOrwn aunHWdurl`B swihq iek`Tw kr ky is`K rYPrYNs lwiebRyrI dI JolI pwieAw[ BweIswihb dI KojI ibrqI nMU m`uK r`KidAW aunHW dy nW nwl ieiqhws KojI,rIsrc skwlr, ihstrI skwlr Aqy ErIAYNtl skwlr Awid keI qrHWdy ivSySx vrqy gey hn[ rsmI qOr ’qy BwvyN BweI swihb ny A`T jmwqW hIpws kIqIAW sn, pr aunHW nMU pMjwbI qoN ielwvw sMsikRq, &wrsI, ibRj BwSwAqy AMgryzI ivc muhwrq hwsl sI[ aunHW hyT ilKIAW pRm`uK pusqkW is`Kswihq dI JolI pweIAW[

• pRym sumwrg gRMQ• is`K ieiqhws dy pRq`K drSn• audwsI is`KW dI iviQAw• gur pRxwlIAW• sRI gurU goibMd isMG jI dI Sbd-mUriq (dsvyN pwqswh ky gRMQ) dw

ieiqhws• SbdwrQ sRI dsm gRMQ swihb (iqMn Bwg)aunHW dIAW pRm`uK ilKqW dw sMKyp vyrvw ies pRkwr hY:pRym sumwrg gRMQBweI swihb Anuswr pRym sumwrg qoN Bwv hY ‘muh`bq dw iek srySt

rsqw (mwrg) d`sx vwlw gRMQ’[ ies dy isrlyK ivc pRym sumwrg gRMQArQwq KwlseI jIvn-jwc iliKAw imldw hY[ ies qrHW ies gRMQ ivcKwlseI rihq dw vrxn imldw hY[ ieh gRMQ pihlI vwr 1953 eI. ivcCipAw[ ies gRMQ dy ds AiDAwie hn[ ‘pRym sumwrg gRMQ’ dy pwT qoNpihlW BweI rxDIr isMG ny is`KW dI rihxI-bihxI, ieh gRMQ ikvyN l`Bw,gRMQ krqw nwl jwx-pCwx, pRym sumwrg gRMQ dw rcn kwl, ies dw mnorQAwid bwry crcw kIqI hY[ BweI swihb ny ies gRMQ nMU sMpwidq krn leIijnHW gRMQW, pusqkW dI shwieqw leI aunHW dI igxqI l`gBg 22 dy krIbd`sI hY[ BweI rxDIr isMG ny ies dI dUjI Cwp ivc d`isAw hY ik pihlIvwr “pRwpq ilKqI KrVy nMU hI pd-Cyd kr ky isrP iDAwvW qy ‘bcnW’

gurmiq pRkwS 84 dsMbr 2018

dy isrnwvyN pw ky, kwhlI nwl Cwp id`qw igAw sI[ durl`B pusqk hoxkrky, CyqI hI swrIAW prqIAW h`QoN-h`Q ivk geIAW[” ies qrHW iesgRMQ dI mhwnqw eynI izAwdw sI ik dUjI ijld Cpx qoN bwAd ies gRMQdIAW kwpIAW jldI hI Kqm ho geIAW[ eyQoN qk ik pMjwb XUnIvristIv`loN ieh gRMQ AYm.ey. dy kors ivc pVHwaux leI vI lgwieAw igAw[ jdoNkwljW dy pMjwbI pRo&YsrW qy ividAwrQIAW v`loN gRMQ dI qlwS SurU hoeI qWies dw dUjw AYfISn iqAwr krnw ipAw[is`K ieiqhws dy pRq`K drSn: is`K ieiqhws dy pRq`K drSn nMMuU BweIrxDIr isMG duAwrw sMpwidq kIqw igAw hY[ ies nMU SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr duAwrw CwipAw igAw, pr ies dw pRkwSnvrHw nhIN id`qw igAw hY[ BweI swihb dy nW nwl is`K ihstrI skwlr vIiliKAw imldw hY[ pusqk dy nwmkrx bwry BweI rxDIr isMG d`sdy hnik ies pusqk ivc kuJ lyK siqgurW dy pRq`K drSn nwl sMbMiDq hn Aqyies sm`grI iv`coN is`K ieiqhws dy pRq`K drSn hMuudy hn[ ies krky pRq`KdrSn nW vDIAw l`gw hY[ ies gRMQ leI jo shwiek gRMQW Aqy pusqkW dIsUcI id`qI geI hY auh 24 dy krIb hY[ pusqk dy ku`l 264 pMny hn[ iespusqk ivc drj ds lyKW dI sUcI ies pRkwr hY:

1) vwr ByVy kI pwiqswhI 102) sRI dsmys jI dy pRq`K drSn3)iek ieiqhwsk GtnwvlI4) vwr pwqswhI dsvIN kI5) gurU bwby dw dIdwru do sO swl bwd6) AMg sMig shweI siqgurU7) dsvyN pwqSwh dI pRsMgwvlI8) bwbw bMdw isMG dI GtnwvlI9) bwbw jI qoN mgroN10) s`uD guru-pRxwlI

audwsI is`KW dI iviQAw: ieh pusqk BweI rxDIr isMG duAwrw 1953eI. dy krIb ilKI geI sI Aqy ies dI CpweI SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI, sRI AMimRqsr duAwrw kIqI geI[ pusqk ivc ies dw pRkwSn vrHwnhIN id`qw igAw[ BweI rxDIr isMG duAwrw ilKy SbdW dy AMq ivc vrHw

gurmiq pRkwS 85 dsMbr 2018

1953 eI. id`qw igAw hY, pr fw. gMfw isMG duAwrw ilKy ArMBk SbdWivc vrHw 1959 eI. id`qw igAw hY[ ies pusqk dy ku`l 612 pMny hn[ieh pusqk durl`B pusqkW dI sUcI ivc AwauNdI hY[ byS`k gurduuAwrwsuDwr lihr dw kwrn ienHW audwsI swDUAW duAwrw gurduAwirAW au~prkwbz hoxw Aqy ienHW dI mrXwdw nMU BMg krnw sI, pr jdoN is`KW nMU l`B-l`B ky Kqm kIqw jw irhw sI qW aus smyN ienHW audwsI swDUAW ny hIgurduAwirAW dI syvw-sMBwl kIqI sI[ fw. gMfw isMG dy SbdW ivc, “aunHW dI ipClI syvw leI kdr Aqy Xog pRsMsw aunHW dw h`k hY Aqy aunHW dIiv`dÍqw Aqy prcwr dI lgn leI Awdr nwl aunHW nMU pMQ dI syvw ivc joVIr`Kxw swfw suKdweI Prz hY[” BweI swihb nMU sk`qr ‘D:A: borf’(Drm ArQ borf) ny audwsI swDUAW bwry hkIkq pRgt krn leI pRyirAwqy SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr duAwrw hukm ByijAw[ iesypRyrnw sdkw hI ieh pusqk ilKI geI[ pusqk ivc audwsI mq dIArMBqw, ivkws, audwsIAW dy cwr DUMeyN, Cy bKSSW, audwsI is`KW dInwmwvlI Awid dw izkr imldw hY[guru pRxwlIAW: guru pRxwlIAW pusqk BweI rxDIr isMG duAwrw sMpwidqkIqI geI hY Aqy is`K ieiqhws rIsrc borf, SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI, sRI AMimRqsr duAwrw 1977 eI. ivc CwpI geI[ ies pusqk ivcBweI swihb dy nW nwl “s: rxDIr isMG rIsrc skwlr SRo: kmytI”iliKAw imldw hY[ auprokq pusqk dy 290 pMny hn[ BweI swihb nyguru-pRxwlI bwry sp`St kridAW iliKAw hY ik, “guru pRxwlI aus lyK-lVI nMU kihMdy ny, ijs ivc gurU swihbW dI pIVI (vMS) dw lVI vwr vrxnkIqw igAw hovy[” ies ivc gurU swihbwn dy smyN dIAW guru pRxwlIAW,aunIvIN sdI ibkRmI dIAW gur pRxwlIAW Aqy vIhvIN sdI ibkRmI rcnw gurpRxwlIAW id`qIAW geIAW hn[ BweI swihb ny ienHW gur pRxwlIAW ivcieiqhwsk soDW krn leI ijnHW gRMQW, poQIAW, pusqkW dI shwieqw leIauh 60 dy l`gBg hn[

sRI gurU goibMd isMG jI dI Sbd-mUriq (dsvyN pwiqSwh kygRMQ) dw ieiqhws

ieh pusqk is`K ihstrI suswietI AMimRqsr duAwrw CwpI geI[ies ivc vI BweI rxDIr dw nW rxDIr isMG rI:skwlr (SRomxI gu: pR:

gurmiq pRkwS 86 dsMbr 2018

kmytI,) iliKAw imldw hY[ ies qoN ielwvw hyTW sMmq 487 gurU= 2017ib: vI iliKAw hY[ BweI swihb Anuswr dsm gRMQ nMU nzrAMdwz krn dyis`ty vjoN dsm gRMQ v`l iDAwn id`qw igAw, “ies gRMQ dI rcnw, purwxIdyS-BwKw qy &wrsI Awidk bolIAW dy rly-imly SbdW ivc hY, nwly purwxyirvwj Anuswr ACyd (imly-juVy A`KrW ivc) ilKI qy CpI hY, ies leIswDwrn bMidAW pwsoN CyqI pVHI qy smJI nhIN jw skdI[ iesy kwrn iesgRMQ dy drSn-pwT dw irvwj is`KW iv`coN G`t irhw hY[” ies Gwt nMU sBqoN pihlW ‘sRI drbwr swihb kmytI, AMimRqsr’ v`loN mihsUs kIqw igAwqy dsm gRMQ dy SbdwrQ iqAwr krvwaux bwry soicAw igAw[ kmytI dyivdvwnW duAwrw ies sMbMDI 26-9-1931 nMU AYlwn kIqw igAw qy 1935eI. ivc BweI rxDIr isMG duAwrw ies kMm nMU gurU-ikRpw duAwrw nyprycVHwieAw igAw[ ies dy 102 pMny hn[ ies ivc gRMQ rcx dw mnorQ,rcnw kwl, rcxhwr, dsvyN pwqSwh dw gRMQ, kQw-pRsMgW dI qrqIb,BweI mnI isMG jI dI ieiqhwsk ic`TI, gRMQ rcxhwr nwl jwx-pCwx,rwm qy kwl, gurU-goibMd isMG gRMQ krqw dI hor-pCwx, Awid bwry crcwkIqI hY[

SbdwrQ sRI dsm gRMQ swihb (iqMn Bwg)SbdwrQ dsm gRMQ swihb iqMn BwgW ivc pMjwbI XUnIvristI,

pitAwlw v`loN CwipAw igAw hY[ ies nMU BweI rxDIr isMG duAwrw sMpwidqkIqw igAw[ BweI swihb ny ieh kMm pMjwbI XUnivristI, pitAwlw ivKyErIAYNtl skwlr dy Ahudy au~pr rih ky kIqw[ ies dI BUimkw fw. qwrnisMG ny ilKI sI jo aus smyN sRI gurU gRMQ swihb AiDAYn ivBwg ivc pRo&YsrAqy muKI sn[ pRym pRkwS isMG, fw. jIq isMG sIql Aqy pRo. gulvMq isMGny ies dy soDk vjoN kMm kIqw hY[ ies dw qIjw sMskrx pblIkySn ibaUro,pMjwbI XUnIvristI, pitAwlw v`loN 1995 eI. ivc CipAw[ pihlI poQIdy 304 pMny hn; ijs ivc ‘jwpu swihb’, ‘Akwl ausqiq’, ‘ibicqRnwtk’, ‘cMfI cirqR’ (pihlw), ‘cMfI cirqR’ (dUjw), ‘vwr durgw kI’,‘caubIs Avqwr’ nMU Swml kIqw igAw hY[ mUl rUp ivc ieh SbdwrQBweI rxDIr isMG ny 1966-67 ivc sRI gurU goibMd isMG jI dy iqMn sO swlwpRkwS purb qy ArMB kr ky 1969 eI. ivc mukMml kIqw sI[ ies dICpweI qoN pihlW KrVw fw. qwrn isMG, fw. pRym pRkwS isMG, pRo. gulvMq

gurmiq pRkwS 87 dsMbr 2018

isMG, fw. jIq isMG sIql nMU suDweI leI ByijAw igAw[ mqBydW qy SMikAWsMbMDI BweI joD isMG vrgy ivdvwnW nwl vI ivcwr kIqI geI[[ ienHWivcwrW ivc BweI rxDIr isMG vI ih`sw lYNdy rhy[ ies SbdwrQ dIpihlI poQI 1972 eI. ivc CpxI SurU hoeI sI ijs dI BUimkw fw. qwrnisMG duAwrw ilKI geI hY[ fw. qwrn isMG Anuswr,

“Awp dw &wrsI, sMsikRq, ibRj BwSw, pMjwbI Awid bolIAW dwigAwn cMgw BrosyXog sI[ Awp ny hr Sbd dy ArQ-Bwv purwxIAW lugwqWqy koSW iv`coN pVqwlx dI koiSS kIqI[ AjyhI kiTn Gwl kyvl koeIisrVI, isdkI KojI hI kr skdw hY[ BweI swihb ivc ieh sBy KUbIAWmOjUd hn”[

SbdwrQ dI dUjI poQI dy 305 qoN 798 qk pMny hn[ ies ivc‘ikRSnwvqwr’ nMU Swml kIqw igAw hY[ qIjI poQI dy 799 qoN 1248 pMnyhn[ ies ivc bwkI Avqwr qy aupwvqwr, ‘SSqRnwmwlw’, ‘igAwnpRboD’, ‘sv`Xy’, ‘Sbd’, ‘AsPot kib`q’ qy ‘zPrnwmw’ dw SbdwrQ hY[

ies qoN ielwvw BweI swihb dy v`K-v`K rswilAW ivc vI Koj p`qrCpdy rhy hn, ijnHW iv`coN kuJ Koj p`qrW dI sUcI hyT ilKy Anuswr hY:—

• siqgurW dy smkwlI ieiqhwskwr: jIvn sMdyS, meI, 1952• sRI gurU goibMd isMG jI dy hukmnwmy: gurmiq pRkwS, jUn, 1960• BweI swihb isMG jI ipAwrw: gurmiq pRkwS, julweI, 1960• lbwxw BweIcwrw: gurmiq pRkwS, PrvrI, 1961• lbwxw BweIcwrw 2: gurmiq pRkwS, mwrc, 1961• rUs ivc purwxI Drmswl: gurmiq pRkwS, mwrc, 1961• is`K swKIAW qy hkIkqW : gurmiq pRkwS, jUn, 1962• dsm gRMQ-rcxhwr nwl jwx pCwx : gurmiq pRkwS, jnvrI, 1967jy BweI swihb kuJ smW hor ijaUNdy rihMdy qW auh AwpxI klm rwhIN

is`K swihq dI JolI hor gMBIor ilKqW pwauNdy, pr kudrq nMU kuJ hor hImnzUr sI[ AwpxI mOq qoN do swl pihlW aunHW nMU SUgr dI ibmwrI ho geI[BweI swihb rIVH dI h`fI ’qy s`t l`gx krky 7 dsMbr, 1972 nMU 72-73swl dI aumr ivc ies sMswr nMU Alivdw kih gey[ kYNsr dI ibmwrI qoNpIVq aunHW dI pqnI dw dyhWq BweI swihb dy hI jnm vwly idn 21 julweI1986 nMU hoieAw[

gurmiq pRkwS 88 dsMbr 2018

byS`k srIrk qOr ’qy BweI swihb A`j swfy ivc nhIN hn, pr aunHWdIAW rcnwvW A`j vI swfy leI cwnx-munwry dw kMm krdIAW hn[ aunHHWdw kMm pRqI isrV, smripq Bwvnw, ijigAwsw is`K swihq dy hor KojIAWleI hmySW rwh-dsyrw bxI rhygI[ BweI swihb AwpxIAW rcnwvW rwhINies sMswr ivc hmySW izMdw rihxgy[ A`j vI aunHW dI KojI ibrqI nMU aunHWdIAW ilKqW iv`coN mihsUs kIqw jw skdw hY[ BweI rxDIr isMG dI KojIibrqI, lgn qy isrV dIAW bwqW hmySW hI is`K ieiqhws rIsrc borf dyKojIAW Aqy hor KojIAW dw mwrg-drSn krdIAW rihxgIAW[shwiek pusqk sUcI• soml, krnYl isMG (fw.), is`K ieiqhws dw tkswlI KojI BweI rxDIr isMG fUmCyVI, isMGbRdrz, AMimRqsr, 2018.• pRIqm isMG (pRo.) (sMpw.), pMjwbI lyKk koS, XUnIstwr buks pRweIvyt ilimitf, cMfIgVH,2003.• rxDIr isMG (sMpw.) guru-pRxwlIAW, is`K ieiqhws rIsrc borf, SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI, sRI AMimRqsr, 1977.• ___________, SbdwrQ sRI dsm gRMQ swihb, poQI pihlI, pblIkySn ibaUro, pMjwbIXUnIvristI, pitAwlw, 1995.• __________, SbdwrQ sRI dsm gRMQ swihb, poQI qIjI, pblIkySn ibaUro, pMjwbIXUnIvristI, pitAwlw, 1995.• ___________, SbdwrQ sRI dsm gRMQ swihb, poQI dUjI, pblIkySn ibaUro, pMjwbIXUnIvristI, pitAwlw, 1997.• ___________, pRym sumwrg gRMQ, inaU b`uk kMpnI, mweI hIrW gyt, jlMDr, 2000.• ___________, sRI gurU goibMd isMG jI dI Sbd-mUriq (dsvyN pwqswh ky gRMQ) dwieiqhws, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr, sMmq 2012.• ___________, is`K ieiqhws dy pRq`K drSn, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRIAMimRqsr, imqIhIx.• ___________, audwsI is`KW dI iviQAw, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr,imqIhIx.• Madanjit Kaur (Dr.), Co-Existence In Pluralistic Society, Guru Nanak Dev Univer-

sity, Amritsar, 1991.

AKbwr• inrml isMG (pRo.), ieiqhws KojI-BweI rxDIr isMG fUmCyVI, pMjwbI itRibaUn A^bwr,7dsMbr, 1991.

gurmiq pRkwS 89 dsMbr 2018

mwqw-ipqw dI syvwmwqw-ipqw dI syvwmwqw-ipqw dI syvwmwqw-ipqw dI syvwmwqw-ipqw dI syvw

-myjr BgvMq isMG*prvwr ivc mwqw-ipqw dI muK BUimkw hY jo b`icAW ƒ hr iek

kMm ivc shwieqw krdy hn[ mW grB dy idn kw&I muSkl nwl k`tdIhY[ bwAd ivc mwqw-ipqw b`cy dy pwlx-poSx, pVHweI krwaux, nOkrIAqy ivAwh dw pRbMD krdy hn[ ijs qrHW vI hovy Awp AOKy-sOKy ho kyb`icAW ƒ hr p`KoN KuS r`Kx dI koiSS krdy hn qW jo ieh suKI rihxqy sucyq jW Acyq qOr ’qy aunHW dy mn ivc ieh Aws huMdI hY ik buFwpyivc aunHW dy b`cy aunHW dw shwrw bx skx[ iek ipqw cwr-pMj b`icAWdw pwlx-poSx bVy pRym nwl krdw hY, pr iek b`cw Awpxy ibrDmwqw-ipqw ƒ cMgI qrHW sMBwl nhIN skdw blik iek boJ ijhw smJdwhY[ ieh ikauN?

A`j dw b`cw jd ivAwihAw jWdw hY qW cwhuMdw hY ik aus dy kMm ivckoeI d^l nw dyvy[ auh Awpxy Awp ƒ bhuq isAwxw smJdw hY[ mwqw-ipqw ijnHW ƒ izMdgI dw kw&I qzrbw hY Aqy auh ieh qzrbw Awpxyb`icAW dy ih`q vwsqy pyS krdy hn, aunHW qoN slwh lYx qoN sMkoc krdwhY jo srwsr Zlq hY[

b`cy bwhr ivKwvy leI syvw krdy hn, pr Gr bzurg mW-bwp dIie`zq kr ky rwzI nhIN hn[ Ajoky smyN dI siQqI ivc kw&I pirvrqnAw igAw hY ik ibrD mW-bwp ƒ ibrD Gr ivc Byjx ivc vI koeIJwkw nhIN krdy[ Asl ivc lVky ƒ ivAwh qoN bwAd socxw cwhIdwhY ik vhutI Aqy shury prvwr swhmxy Awpxy mwqw-ipqw dI pUrI-pUrIie`zq kry Aqy kdI vI aunHW ƒ ruKw nhIN bolxw cwhIdw qW jo ƒh ƒsmJ Aw jwvy ik s`s-shury dI ie`zq krn nwl pqI KuS hovygw[ jykrb`cy ƒ SurU qoN AijhI is`iKAw id`qI jwvy ik AMimRq vyly au~T ky ieSnwnkr ky in`qnym kry Aqy aus prmwqmw ƒ Xwd kry ijs ny mnuKw jnmid`qw hY Aqy swrI isRStI swjI hY, mwqw-ipqw ƒ cwhIdw hY ik gurUswihbwn dIAW pRyrnwdwiek swKIAW b`icAW ƒ suxwaux[ ies dw cMgw*7/2, rwxI kw bwg, nyVy styt bYNk AwP ieMfIAw, sRI AMimRqsr[

gurmiq pRkwS 90 dsMbr 2018

Asr hovygw[A`j b`cy bVy iDAwn nwl mwqw-ipqw ƒ Aqy aunHW dy ikrdwr ƒ

dyKdy hn[ mwqw-ipqw ƒ vI cwhIdw hY ik auh s`c bolx, hr iek nwlipAwr-siqkwr nwl g`lbwq krn Aqy gurU dI is`iKAw ’qy c`lx[aunHW dI kihxI qy kQnI ivc &rk nhIN hoxw cwhIdw[ gurU dy nwm-lyvwis`K-is`KxI leI hr roz gurduAwrw swihb jwx dw inXm ApxwauxwzrUrI hY, pr ies dy nwl-nwl Awpxy suBwA ivc imTws ƒ ilAwauxw,grIbW pRqI dieAw krnw Aqy Awpxy cir`qr ƒ cMgw r`Kxw hovygw, nhINqW ies dw Asr b`icAW au~pr mwVw pvygw[ AsIN b`icAW ƒ niSAW qoNqd hI bcw skWgy jy Awp Srwb vrgy niSAW qoN bcy hovWgy[ Awpxwcir`qr hr hwlq ivc bydwZ r`Kxw pvygw[ lVkI dy mwqw-ipqw AgrAwpxI b`cI ƒ ivAwh qoN pihlW ieh smJw ky Byjx ik s`s-shury ƒAwpxy mwqw-ipqw dy smwn smJxw hY qW ieho-ijhI nObq kdy vI nhINAw skdI ik buFypy ivc mwqw-ipqw dI syvw nw krn[ gurmiq dyDwrnI GrW ivc b`cy mwqw-ipqw dI AwigAw ivc rihMdy hn[ aunHW dwhukm mMndy hn qy slwh nwl kMm krdy hn[ auh hmySW bzurgW nwlim`Tw boldy hn Aqy aunHW ƒ hmySW KuS r`Kdy hn[ mwqw-ipqw dI idloNsyvw qIrQW ’qy jwx nwloN cMgI hY[ mwqw-ipqw dI AsIs bhuq cMgI huMdIhY[ BweI kwnH isMG jI nwBw ‘gurmiq mwrqMf gRMQ’ ivc ilKdy hn iksMqwn dw Drm hY ik mwqw-ipqw ƒ dyvqw srUp jwx ky syvw kry AqyAwigAw pwlx kr ky aunHW dI Awqmw ƒ pRsMn kry[ Bgq kbIr jI qWie`QoN qk kQn krdy hn hn ik ivdvwn qy ibbykI sMqwn qoN ibnWnwlwiek AOlwd dw nw hoxw hI A`Cw hY:

ijh kuil pUqu n igAwn bIcwrI]ibDvw ks n BeI mhqwrI] (pMnw 328)

sRI gurU rwmdws jI kQn krdy hn ik spuqr auh nhIN hY jo ipqwnwl ivvwd kry, sgoN spuqr auh hY, jo ipqw ƒ Xog siqkwr dyx qoN nwau~ky:

kwhy pUq Jgrq hau sMig bwp]ijn ky jxy bfIry qum hau iqn isau Jgrq pwp] (pMnw 1200)

pr A&sos hY ik aunHW ivAkqIAW ’qy jo mwqw-ipqw dI syvw nhIN

gurmiq pRkwS 91 dsMbr 2018

krdy Aqy aunHW dy mrn ip`CoN lokwcwrI krky lMgr lwauNdy hn:jIvq ipqr n mwnY koaU mUeyN isrwD krwhI] (pMnw 332)

ijs ivAkqI ivc AMdroN mwqw-ipqw leI ipAwr dI kudrqIiK`c nhIN auh jo vI krm krdw hY haumYN dy kwrn krdw hY[ haumY dykwrn krm ins&l hI jWdy hn[ ies bwry BweI gurdws jI ieauNkihMdy hn:- mW-ipau dI syvw krnw puqr dw &rz bxdw hY[ jykrprvwr ivc hI JgVy pY jwx qW dyS Aqy kOm dI BlweI leI socxwsMBv hI nhIN[ puqrW Aqy ƒhW ƒ cwhIdw hY ik auh bzurgW dw pUrw-pUrw siqkwr krn[ bwhr qIrQW ’qy B`jx nwloN mwqw-ipqw dI syvwau~qm hY[ Ajoky Xug ivc zrUrI ho igAw hY ik mwqw-ipqw vI AxgihlInw krn Aqy smW rihMidAW b`icAW AMdr Dwrimk rucI jgwaux Aqysdwcwrk gux Brn dI koiSS krn[

aunHW ƒ smJwaux ik Ajoky Xug ivc ijs ivc ivAkqI isr& pYsydI dOV ip`Cy l`gy hn qy hor sB ƒ Bul gey hn, srwsr Zlq hY[ aunHWƒ smJwaux ik auh hr vyly aus prmwqmw ƒ Xwd r`Kx ijs ny mnuKwjnm id`qw hY Aqy swrIAW inAwmqW id`qIAW hn[

‘suK vyly Sukrwnw, duK vyly Ardws, hr vyly ismrn’ gurmiq dwhr vyly lwhyvMd sUqr hY[

A`j hr ivAkqI AmIr bxnw cwhuMdw hY Aqy Dn iek`Tw krnwcwhuMdw hY, BwvyN ijhVy qrIky mrzI vrqy[ b`icAW ƒ is`iKAw dyxIcwhIdI hY qy aus vwihgurU ’qy Brosw r`Kxw cwhIdw hY, ij`Qy auh r`Ky, KuSrihxw cwhIdw hY; bhuqIAW au~cIAW ^wihSW ƒ qrjIh nw dy ky suKIprvwr Aqy cMgw jIvn bqIq krn leI bzurgW Aqy nOjvwnW ƒAwpxy-Awpxy &rz ƒ inBwaux dI koiSS krnI cwhIdI hY[

ipMf lSkrI nMgl ivKy AMimRq sMcwripMf lSkrI nMgl ivKy AMimRq sMcwripMf lSkrI nMgl ivKy AMimRq sMcwripMf lSkrI nMgl ivKy AMimRq sMcwripMf lSkrI nMgl ivKy AMimRq sMcwrBweI mndIp isMG JMfyr, pRcwrk v`loN pu`jI irport Anuswr ipMf lSkrI

nMgl, (Ajnwlw), izlHw sRI AMimRqsr ivKy 4 Agsq, 2018 ƒ krvwey geyAMimRq-sMcwr smwgm dOrwn kul 37 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul pRwpq kr ky gurUvwly bxy[ Drm pRcwr kmytI, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr v`loNAMimRq-AiBlwKIAW ƒ kkwr Bytw-rihq id`qy gey[

gurmiq pRkwS 92 dsMbr 2018

sUrj swihq dwsUrj swihq dwsUrj swihq dwsUrj swihq dwsUrj swihq dw

-s. siqnwm isMG koml*sUrj swihq dw au~igAw gurU ngrI,ijsdI roSnI ku`l jhwn vyKI[ausdI qpS AMdr gurU ipAwr m`Gdw,ihrdy v`sdI kudrq mhwn vyKI[ivc ivsmwd sI kudrq dy gIq gwauNdw,kQnI Aqy krnI iek smwn vyKI[Jrny boldy kMnIN suxy ausny, SihdoN bol im`Ty SIrI jubwn vyKI[

ipqwmw swihq AwDuink dw kihx dwny,ijs dI klm ny AYsy kmwl kIqy[DuroN vrosweI byAMq byAMq iliKAw,guAwcy hoey ivSvws bhwl kIqy[

kOmI drdI sI eyho soc rihMdI,qygW nwl iliKAw is`KW ieiqhws Awpxw[rhI klm c`ldI AwKrI dm qIkr,sONipAw ijauN Awpw BweI gurdws Awpxw[BweI swihb sn pwrsI Coh r`Kdy,CoihAw jo vI hY sonw ho igAw auh[ijhVw if`igAw Brm Kw kw Tyfw,Avwz iek ’qy hI au~T Klo igAw auh[hoeIey nqmsqk r`bI rUh aus ƒsmripq kOm ƒ iek iek swh ijsdw[

nwnk inrml pMQ dw irhw pWDI,m`Tw hoieAw nw kdy auqSwh ijsdw[auh dwinAW ivc hY mhW dwnw,isr ’qy gurU hovy dwnw Swh ijsdw[dunIAw dwrW dI nhIN prvwh aus ƒAMg sMg hovy byprvwh ijsdw[

isdk isrV Brosy dI isKr sI Eh,smrpq kOm ƒ gurU dw is`K sI Eh[qyry vWg nhIN koml bs boldw sI,ihrdy Awpxy ’qy lYNdw ilK sI Eh[

*248, Arbn Astyt, &yz-1, Pokl puAwieMt, luiDAwxw-1 mo: +9198726-09921

gurmiq pRkwS 93 dsMbr 2018

sUby dI kcihrI AMmIeysUby dI kcihrI AMmIeysUby dI kcihrI AMmIeysUby dI kcihrI AMmIeysUby dI kcihrI AMmIey

-s. blbIr isMG bylI*zorwvr isMG, Piqh isMG d`sdy ny swrw,mwqw gujrI ƒ Awx ky hwl,sUby dI kcihrI AMmIey,rhy cVHdI klw dy nwl[sUby dI kcihrI AMmIey . . .

Kol r`KI zwlmW ny CotI ijhI qwkI sI,jwx gey AsIN sB aunHW dI clwkI sI[isr swfy hwkmW Jukwaux vwsqy,KyfI sI bVHI gihrI cwl[sUby dI kcihrI AMmIey . . .

qwkI iv`coN lMGidAW r`Ky A`gy p`b sI[Piqh jw bulweI hoey h`ky-b`ky sB sI[boly so inhwl dy jYkwry jd lwey,sUbw vyKdw sI A`KW k`F lwl[sUby dI kcihrI AMmIey . . .

AwiKAw vzIr KW ny suK bVy pwEgy,dyvWgw mYN dOlqW qy byZmW ivAwhogy[C`f idE is`KI qusIN mMn lvo eIn,twlo isrW au~qoN kUkdw hY kwl[sUby dI kcihrI AMmIey . . .

dOlqW dy Fyr swry pYrW nwl Fwhy sI,byZmW dy foly AsIN auh vI Tukrwey sI,pu`iCAw sI ‘bylI’ jy mMn leIey eIn,kI Awvygw nw sUby iPr kwl[sUby dI kcihrI AMmIey,rhy cVHdI klw dy nwl[

*glI swlg rwm vwlI, mh`lw tWk-kC`qrI, qrn qwrn[ mo: +9176963-57646

gurmiq pRkwS 94 dsMbr 2018

BweI goibMd isMG lONgovwl muV bxyBweI goibMd isMG lONgovwl muV bxyBweI goibMd isMG lONgovwl muV bxyBweI goibMd isMG lONgovwl muV bxyBweI goibMd isMG lONgovwl muV bxy

SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwnSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwnSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwnSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwnSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwnsRI AMimRqsr, 13 nvMbr : SRomxIgurduAwrw pRb MDk kmytI, sRIAMimRqsr dy mu`K d&qr ‘qyjw isMGsmuMdrI hwl’ ivKy swlwnw jnrliejlws dOrwn hwzr hoey 153 mYNbrWny srbsMmqI nwl BweI goibMd isMGlONgovwl ƒ SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI dy muV pRDwn cux ilAw[ jnrliejlws dI ArMBqw smyN qKq sRIkysgVH swihb dy jQydwr igAwnIrGbIr isMG ny Ardws kIqI Aqypwvn hukmnwmw s`cKMf sRI hirmMdrswihb dy mu`K gRMQI isMG swihbigAwnI jgqwr isMG ny ilAw[jnrl hwaUs dOrwn SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI dy mYNbrW qoN ielwvws`cKMf sRI hirmMdr swihb dy mu`KgRMQI igAwnI jgqwr isMG, sRI Akwlq^q swihb dy kwrjkwrI jQydwrigAwnI hrpRIq isMG, q^q sRIkysgVH swihb dy jQydwr igAwnIrGbIr isMG, q^q sRI ptnw swihbdy jQydwr igAwnI iekbwl isMG,sRI Akwl q^q swihb dy mu`K gRMQIisMG swihb igAwnI mlkIq isMGvI mOjUd sn[ jnrl iejlws dIkwrvweI SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI dy mu`K sk`qr fw. rUp isMG ny

jnrl iejlws sbMDI jwrI p`qrpVH ky ArMB kIqI, ijs qoN bwAdSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI pRDwnBweI goibMd isMG lONgovwl ny bIqysmyN clwxw kr gey SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI mYNbr jQydwr kuldIpisMG vfwlw, bwbw suKcYn isMGDrmpurw Aqy jQydwr lwB isMG dyvIngr sbMDI Sok mqy pVHy[

ies auprMq BweI goibMd isMGlONgovwl ny pRDwngI pd leI nwmdI mMg kIqI ijs ’qy SR omxIgurduAwrw pRbMDk kmytI mYNbr bIbIjgIr kOr ny BweI goibMd isMGlONgovwl dw nwm pyS kIqw[ aunHW dynwm dI qweId jQydwr Avqwr isMGAqy qweId mjId s. AlivMdrpwlisMG p`Koky ny kIqI[ koeI hor nwmpyS nw hox ’qy BweI goibMd isMGlONgovwl srbsMmqI nwl SRomxIgurduAwrw pRbMDk kmytI dy AglypRDwn bx gey[

ies mOky sInIAr mIq pRDwndy pd leI s. rGUjIq isMG ƒ cuixAwigAw, ijnHW dw nwm s. gurmyl isMGsMgqpurw ny pyS kIqw[ aunHW dy nwmdI qeId s. guirMdrpwl isMG gorwAqy mjId s. nvqyj isMG kwauxI ny

gurmiq pRkwS 95 dsMbr 2018

kIqI[ jUnIAr mIq pRDwn vjoN s.ib`kr isMG cMno ƒ cuixAw igAw[aunHW dw nwm s. gurpRIq isMG J`brny pyS kIqw, qeId mjId BweIgurcrn isMG ny kIqI[ iesy qrHWjnrl skqr dy pd leI s. gurbcnisMG krmUMvwlw cuxy gey[ aunHW dwnwm BweI mnjIq isMG ny pyS kIqw,qweId s. gurmyl isMG sMgqpurwqweId mjId s. pRIqm isMG mlsIAWny kIqI[ ies auprMq BweI goibMdisMG lONgovwl dI pRvwngI ’qy swbkwpRDwn bIbI jgIr kOr ny AMiqRMg kmytIdy 11 mYNbrW dw nW pyS kIqw, ijnHWƒ hwzr mYNbrW ny jYkwirAW dI gUMjivc pRvwn kIqw[ AMiqRMg kmytI dycuxy gey ienHW mYNbrW ivc bwbwgurmIq isMG iqRlokyvwlw, BweImnjIq isMG, s. AmrIk isMGivCoAw, s. KuSivMdr isMG BwtIAw,s. iSMgwrw isMG lohIAW, s. jrnYlisMG krqwrpur, s. qwrw isMG s`lw,s. BuipMdr isMG Blvwn, s. AmrIkisMG kot SmIr, bIbI jsvIr kOrjPrvwl qy s. jgjIq isMG qlvMfIƒ cuixAw igAw[ AMiqRMg kmytI mYNbrWdy nW dI qweId s. guirMdrpwl isMGgorw, qweId mjId s. surjIq isMGiB`tyvf ny kIqI[

pRDwn cuxy jwx mgroN BweIgoibMd isMG lONgovwl ny ikhw ik aunHWƒ ieh syvw gurU swihb dI b^iSSsdkw pRwpq hoeI hY, ijs ƒ auh

qnd yhI q y iemwndwrI nwlinBwauxgy[ aunHW ny SRomxI AkwlIdl dy srpRsq s. pRkwS isMG bwdl,SRomxI AkwlI dl dy pRDwn s.suKbIr isMG bwdl Aqy SRomxIgurduAwrw pRbMDk kmytI dy smu`cymYNbrW dw DMnvwd kIqw[ SRomxIgurduAwrw pRbMDk kmytI pRDwn nyikhw ik aunHW dI pihl sRI gurU nwnkdyv jI dy 550-swlw pRkwS purb ƒ^wlseI jwh-E-jlwl nwlmnwauxw Aqy gurU swihb dIAWis`iKAwvW ƒ v`D qoN v`D pRcwrnw hY[BweI goibMd isMG lONgovwl ny ieh vIikhw ik sRI gurU nwnk dyv jI dypRkwS purb mOky krvwey jwx vwlysmwgmW ƒ iek QW krn leI BwrqAqy pMjwb srkwr dy nwl-nwlsmu`cIAW pMQk iDrW ƒ vI ApIlkrngy[ aunHW ikhw ik koeI vIpwrtI, iDr jW srkwr hovy sB ƒrl-iml ky sRI gurU nwnk dyv jI dwpRkwS purb mnwauxw cwhIdw hY[BweI goibMd isMG lONgovwl ny iesieiqhwisk mOky ’qy v`K-v`K DrmWdy AwgUAW Aqy dyS-ivdyS dIAW pRmuKS^sIAqW ƒ pRkwS purb smwgmWivc s`dx dI g`l vI AwKI[ BweIgoibMd isMG lONgovwl ny ikhw ik kOmƒ drpyS cuxOqIAW ƒ rL-imL kynij`iTAw jwvygw Aqy Drm pRcwrdI lihr ƒ hor pRcMf kIqw jwvygw[aunHW AwiKAw ik Drm pRcwr lihr

gurmiq pRkwS 96 dsMbr 2018

qihq ArMB kIqy gey pihly kwrjWƒ jwrI r`Kx dy nwl-nwl ies ivcsmyN Aqy loV Anuswr qbdIlIAWkr ky gurU swihbwn dw &ls&wpRcwrn leI v`fy Xqn kIqy jwxgy[aunHW mwipAW ƒ ApIl kridAW ikhwik Awpxy b`icAW ƒ nOjvwnW ƒguris`KI nwl joVn leI SRomxIgurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN ArMBDrm pRcwr lihr dw ih`sw bxn[SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI mYNbrs. blivMdr isMG qy s. mihMdr isMGhusYnpur dy hwaUs ’coN cly jwx sbMDIsvwl dy jvwb ivc BweI goibMd isMGlONgovwl ny ikhw ik hwaUs dI iekmrXwdw hY Aqy aus Anuswr hI iksyƒ bolx dw h`k id`qw jw skdw hY[aunHW ikhw ik ieh dovyN mYNbr ArMBqwdOrwn Sok mqy pVHy jwx smyN hI sRIgurU gRMQ swihb sbMDI mqw ilAwauxdI mMg kr rhy sn, jdik ienHW ƒies g`l dw ielm nhIN ik ieh mqyAhudydwrW dI cox auprMq A^Ir ivcpyS kIqy jWdy hn[ aunHW ieh vIikhw ik s. blivMdrpwl isMG Aqy

husYnpur ny hwaUs ’coN bwhr jwxsmyN nwArybwzI kr ky sRI gurU gRMQswihb dy Adb-siqkwr dw i^AwlvI nhIN r`iKAw[

ies qoN bwAd BweI goibMd isMGlONgovwl ny cuxy gey hor AhudydwrWsmyq s`cKMf sRI hirmMdr swihbnqmsqk ho ky gurU swihb dw SukrwnwkIqw ijQy aunHW ƒ muK gRMQI isMG swihbigAwnI jgqwr isMG ny gurU b^iSSisropwE idqy[ auh sRI Akwl q^qswihb ivKy vI gurU swihb dw Sukrwnwkrn leI gey[ sRI Akwl q^qswihb ivKy jQydwr igAwnI hrpRIqisMG, igAwnI rGbIr isMG, igAwnIiekbwl isMG Aqy igAwnI mlkIqisMG ny sWJy qOr ’qy BweI goibMd isMGlONgovwl Aqy hor AhudydwrW ƒ isropwEdy ky snmwinq kIqw[ jnrl hwaUsdOrwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytIdy 153 mYNbrW ivc jQydwr qoqw isMG,bIbI jgIr kOr, jQydwr AvqwrisMG, pRo. ikrpwl isMG bfUMgr, s.AlivMdrpwl isMG pKoky smyq hormOjUd sn[

ibRgyfIAr kuldIp isMG dy clwxy ’qyibRgyfIAr kuldIp isMG dy clwxy ’qyibRgyfIAr kuldIp isMG dy clwxy ’qyibRgyfIAr kuldIp isMG dy clwxy ’qyibRgyfIAr kuldIp isMG dy clwxy ’qy

BweI goibMd isMG lONgovwl v`loN du`K pRgtBweI goibMd isMG lONgovwl v`loN du`K pRgtBweI goibMd isMG lONgovwl v`loN du`K pRgtBweI goibMd isMG lONgovwl v`loN du`K pRgtBweI goibMd isMG lONgovwl v`loN du`K pRgt

sRI AMimRqsr, 18 nvMbr : SRomxIgurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwnBweI goibMd isMG lO Ngovwl nyibRgyfIAr s. kuldIp isMG cWdpurI

dy Akwl clwxy ’qy gihry du`K dwpRgtwvw kIqw hY[ aunHW AwiKAw ikibRgyfIAr s. kuldIp isMG ny 1971eI. dI jMg ivc Aihm Xogdwn

gurmiq pRkwS 97 dsMbr 2018

1984 is`K kql-ey-Awm dy do doSIAW ƒ szw dw1984 is`K kql-ey-Awm dy do doSIAW ƒ szw dw1984 is`K kql-ey-Awm dy do doSIAW ƒ szw dw1984 is`K kql-ey-Awm dy do doSIAW ƒ szw dw1984 is`K kql-ey-Awm dy do doSIAW ƒ szw dw

BweI goibMd isMG lONgovwl v`loN svwgqBweI goibMd isMG lONgovwl v`loN svwgqBweI goibMd isMG lONgovwl v`loN svwgqBweI goibMd isMG lONgovwl v`loN svwgqBweI goibMd isMG lONgovwl v`loN svwgq

pwieAw Aqy ies jMg dOrwn lONgyvwlwpost ƒ bcwaux leI kyvl ie`k sOvIh dy krIb jvwnW nwl hI duSmxdy krIb do hzwr sYinkW qy tYNkW ƒrokI r`iKAw[ SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI pRDwn ny ikhw ikihMmq, idRVHqw, dyS pRqI inBweIAWSwndwr syvwvW bdly ‘mhWvIr ckr’nwl snmwinq ibRgyfIAr s. kuldIpisMG ijhy mnu`K dw sMswr qoN qur

jwxw dyS leI v`fw Gwtw hY[ aunHWikhw ik ibRgyfIAr s. kuldIp isMGsdw hI dyS qy kOm dy nOjvwnW leImwrg-drSn bxy rihxgy Aqy dyS-vwsI aunHW dI bhwdrI ƒ sdw Xwdr`Kxgy[ aunHW Akwl purK A`gyArdws kIqI ik auh ivCVI Awqmwƒ Awpxy crnW ivc invws dyx AqysnbMDIAW qy pirvwr ƒ Bwxw mMnxdI SkqI pRdwn krn[

sRI AMimRqsr, 20 nvMbr : id`lIivc 1984 dy is`K kql-ey-Awmdy iek mwmly ’c Adwlq v`loN dodoSIAW ƒ szw dyx dw SR omxIgurduAwrw pRb MDk kmytI, sRIAMimRqsr dy pRDwn BweI goibMd isMGlONgovwl ny svwgq kIqw hY[ Adwlqdy &Ysly Anuswr ie`k doSI ƒ &WsIdI szw qy ie`k ƒ aumr kYd hox qoNbwAd BweI goibMd isMG lONgovwl nyAwiKAw ik ieh &Yslw BwvyN dyrnwl hI AwieAw hY, pr drusq hY[SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI pRDwnny ikhw ieh kys qW kyvl ie`k mh`lynwl sbMiDq sI jdik is`K kql-ey-Awm dy vfy doSI qW Ajy vI AwzwdiPr rhy hn[ aunHW ikhw ik jgdIStweItlr, s`jx kumwr qy horW ƒ vIAijhIAW hI szwvW imlxIAW

cwhIdIAW hn[ BweI goibMd isMGlONgovwl ny ikhw ik duK qW ies g`ldw hY ik is`KW ƒ ipCly 34 swl qoNiensw& lYx leI dr-dr dIAWTokrW Kwx leI mzbUr hoxw ipAw[BweI goibMd isMG lONgovwl ny ikhwik kWgrs ny is`K kql-ey-Awm dydoSIAW dI hmySw hI puSqpnwhIkIqI hY Aqy ijhVy ivAkqI SryAwmis`K kql-ey-Awm dy doSI hn aunHWƒ kWgrs v`loN v`fy-v`fy Ahudy AqyitktW dy ky invwijAw jWdw irhwhY[ aunHW ikhw ik ijnHW icr is`Kkql-ey-Awm dy swry doSIAW ƒAijhIAW hI s^q szwvW nhI imljWdIAW is`KW dw ros TMfw nhINhovygw[

gurmiq pRkwS 98 dsMbr 2018

Drm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAWDrm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAWDrm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAWDrm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAWDrm pRcwr kmytI dIAW pRcwr srgrmIAW

• mYnyjr, sRI drbwr swihb, qrn qwrn v`loN pu`jI irport AnuswrsRI drbwr swihb ivKy 13 jUn Aqy 13 julweI, 2018 ƒ krvwey geyAMimRq-sMcwr smwgmW ivc kRmvwr 75 Aqy 61 pRwxIAW ny KMfy-bwty dwAMimRq CikAw[

• BweI lKmIr isMG k`kw kMifAwlw, pRcwrk v`loN pu`jI irportAnuswr gurduAwrw bwbw bIr isMG, ipMf nOrMgwbwd, izlHw qrn qwrn ivKyDrm pRcwr kmytI, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr v`loN 16julweI, 2018 ƒ krvwey gey AMimRq-sMcwr smwgm dOrwn ku`l 15 pRwxIKMfy-bwty dI pwhul pRwpq kr ky gurU vwly bxy[

• mYnyjr, gurduAwrw ShIdW l`Dyvwlw, mwihlpur, izlHw huiSAwrpurv`loN pu`jI irport Anuswr gurduAwrw swihb ivKy 17 julweI, 2018 ƒkrvwey gey AMimRq-sMcwr dOrwn ku`l 30 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul pRwpqkr ky gurU vwly bxy[

• BweI pRymjIq isMG Ffy, pRcwrk vloN pujI irport Anuswr gurduAwrwnwnksr swihb, ipMf sOVIAW, hlkw cogwvW, izlHw sRI AMimRqsr ivKy 5Agsq, 2018 ƒ krvwey gey gurmiq smwgm dOrwn hoey AMimRq-sMcwrivc 110 pRwxI KMfy-bwty dI pwhul pRwpq kr ky gurU vwly bxy[ Drm pRcwrkmytI, SoRmxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr vloN AMimRq-AiBlwKIAWƒ kkwr Bytw-rihq id`qy gey[

• BweI gurmuK isMG, pRcwrk v`loN pu`jI irport Anuswr ipMf gdlI,izlHw sRI AMimRqsr ivKy Drm pRcwr kmytI, SRomxI gurduAwrw pRbMDkkmytI, sRI AMimRqsr ivKy krvwey gey AMimRq-sMcwr smwgm dOrwn kul 89pRwxI KMfy-bwty dI pwhul pRwpq kr ky gurU vwly bxy[ AMimRq-AiBlwKIAWƒ Drm pRcwr kmytI, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr v`loNkkwr Bytw-rihq id`qy gey[

• mYnyjr, gurduAwrw sRI gurU qyg bhwdr swihb jI pw: nOvIN, bwbwbkwlw swihb, izlHw sRI AMimRqsr v`loN pu`jI irport Anuswr 28 Agsq,2018 ƒ krvwey gey AMimRq-sMcwr smwgm dOrwn ku`l 66 pRwxI KMfy-bwtydI pwhul pRwpq kr ky gurU vwly bxy[