hmasawnna thar - neitham thar/2018/june/ht-08-06-2018.pdf · sion on himalayan studies hnuoia nodal...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/227 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy Thlado (june) 08, 2018 zirTawpni (friday) GAS NEWS BUNGMUAL INDANE GV Booking: 7/5/18 Delivery: 8/6/2018 Time:9am - 12pm Stock: 306 GAS NEWS Agency : SAS Booking :27th. April. , 2018 to 18th. May, 2018 delivery :08-06-2018 (FrI) Time : 9AM - ll stock stOCK : 306 @rate:Rs. 812/- GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking: up to date delivery : 08-06-2018 (FrI) Time : 9AM - 11:30AM Stock : @ Rs. 812 5kg & 19 kg available NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI THANGKO 1. pi hrangthankim (93), m/o Prof. L. Ruoivel Pan- gamte of Bethel, Chura- cahndpur chu zani zan- tieng 3:30PM khan a thi a, June 8, 2018 hin Beth- lel thlanmuolah a ruong vuiliem ning a tih. pu-hai Pakhuong-Khuongpui. 2. pi lalbiekkim @ Mengnu (88), m/o Ron- ald Zote of Sielmat, CCPur chu zani zantieng khan Awmna/awm natnain a thi a, June 8, 2018 hin Siel- mat thlanmuolah a ruong ruiliem ning a tih. Lusun sungkuo hai ei chanchinbu chun a sunpui hle. Free Eye Camp um ding CCpur: Lions Club of Churachandpur Greater, Moirang le Imphal hai \hangruola huoihawtnain June 9, 2018 sun dar 11 a inthawk hin Free Eye Camp, Ebenezer Clinic, Gouchinkhup Veng, New Lamka-ah nei ning a tih. In en nuom taphawt \hang thei ning a tih. June 25 chen peklut thei CCpur: National Mis- sion on Himalayan Studies hnuoia Nodal Officer for Nature Learning Centre huoihawtna hnuoiah Oc- tober a inthawk Decem- ber, 2018 inkar sung khin tlangram biela lal (chiefs) le phairam biela Pradhan- hai ta dingin “One Day Conference” a um ding a nih. Hi Conference-a hin Forests, Wildlife le En- vironment chungchang hai hriltlang ning a tih. Hi Conference a \hang nuom VA/Pradhan hai chun mani VA/Pradhan chanchin chipchier takin June 25, 2018 chen khin Divisional Forest Officer, CCPur Di- vision, Tuibong-ah ziek ngeia peklut dinga inhriet- tir an nih. Bakery le dawr \henkhat an enfel; Mineral water siemtu BIS Certificate nei la um lo CCpur: Food Safety Of- ficer, CCPur Bisosana Loitongbam le Sunita Devi hai inrawinain Food Safety team chun zanikhan CCPur khawpui sunga Bei siemna (Bakery) le Mineral Water siemna hmun hai le dawr \henkhat hai enfelna an nei. Food Safety official han zanita hmun tum tum an en hai chu Tunnu Bakes & Cakes; Mamuani Bakery; Rani Agency le PK Store hai an nih. Tunnu Bakery an en- fel huna chun, kum 2 vel liemtaa lo in\an an ni leiin an in\an hliemin thieng- hlim sienkhawm, supply an hung hau pei bakah an thil siemna hmun suklien a ni naw leiin a hma an- gin an bei siemna hmun a thienghlim zo tanaw deu ti official han an hmu a, Ventilation \ha tak sie ding le bei siem tasa hai a hlui le thar thlierhranna dingin labelling \ha tak sie ding bakah Bei siem zo sa hai hrim hrim plastic fai tak inkhum a, a sunga thawktu hai khawmin mask hmang thei hai sien duthusam a ni thu an hril a, improve- ment notice khawm an pek. Mamuani Bakery chu a la lien naw leiin a thienghlim tawk a ngai a ni a. Mineral water supply- tu Rani Agency enfel huna chun, Rani Agency chau ni loin CCPur khawpui sunga package drinking water supply tu hai BIS-ISI cer- tificate nei an la um nawh >>sunzawmna phek 2-ah Measles leiin mi 1 thi, damlo 9 um CCpur: Dr Jamthianlal, District Family Welfare Officer chun Churachand- pur district sunga Monglen- phai le Sinai ah Measles (sentut) inkaidar leiin mi 1 a thi ta bakah mi 9 dam- naw an um niin a hril. Sentut hung in\an le inkaidarna hmun hi Measles & Rubella dangna damdawi kap huna inkap an nuom nawna hmun niin a hril a, Measles hi Outbreak anga puong a ni leiin Sentut invawi hai chu DFWO ah an rang thei anga inhriettir dingin ngenna a siem. Inkaisawng a awl leiin Sentut umna hmun hi fe lo dingin mipui hai an hriettir a. Measles le Rubella dangna lank al lo hai inkaptir seng dingin an hriettir bawk. Sentut natna hi inkai- sawng a awl leiin mi tam takin an hung kaizap ding vengna le fimkhur thua hieng thil hi a hril niin DFWO chun a hril. Monglenphai-a hin Sentut leia damnaw 7 enkawl mek an ni a, Sinai khuoah mi 1 a thi ta a, midang 2 an damnaw an um mek a, an damnaw inrik hle a hril a nih. Police han manin case an siemkhum CCpur: Pherzawl District sunga Parbung khuoa nuhmei kum 16 mi \huoihmang le suolluitua intum Lalringvar (23), s/o Thang- khumvel Hrangchal of Lungthulien village le a ruolpa Simeon BArjon (37), s/o Kolla of Lungthulien hai chu Hmar Women Asso- ciation (HWA), Hmarram Region, Pherzawl District in June 6, 2018 a Police-a report an peklut dingzuiin man an nitah tiin Police a inthawk ei thu dawngna chun a hril. Report um le inzawm hin SDPO/Thanlon; Officer in-charge Parbung Police Station; Women Police Station, CCPur hai \hangruol- in June 6, 2018, 5:30PM khan mi suolluitu a intum hai hi an man a, FIR No. 3(6) 2018 WPS-CCP u/s 365/366/366(A)/368/34 IPC & 4 of POSCO Act, 2012 file khumin case hi an suizui mek niin police thusuok chun a hril. Report um dungzui hin nuhmei kum tlinglo hi Bolero motor hmanga an phur dawk le Lungthulien ram a Reserve For- est Vawmpalung an tina hmuna thawluina hmanga an suollui bakah an sawidak nia hril a nih. SDO/CCPur in hrilfiena a siem CCpur: Lianchinkhup, Chief of Mata Mualtam le Nemkhoman hai inkara ram inchubuoina um chungchan- gah zanikhan Thangboi Gangte, MCS, SDO, CCPur chun tuolsung chanchinbu reporter hai inhmpuiin hril- fiena a siem. Lianchinkhup in SDO indiklo taka thil thaw a, ram inkhitir a intumna chu thudiklo a ni thu a hril. DC in inquiry pe dinga an hriet- tir dungzuiin tukhawm \an bik nei loin June 5, 2018 khan ram enfel dingin Land Settlement le Police an fe a, sienkhawm chem le an lo \hang leiin inkhi thei a ninaw thu le darrang chen an vuok khum niin a hril. Ram buoina thu hi enqui- ry thaw mek a ni leiin Nem- khoman le Lianchinkhup ram hrietchieng a la ninaw a, hi lei hin thuneitu han fi- nal order an insuo hma chu lo la to phawt dingin SDO/ CCPur chun ngenna a siem. Workshop CCpur: SSPP JHQ, Lamka le Goethe Insti- tute/max Mueller Bhawan, Kolkata huoihawtnain June 20, 2018, 10AM khin YPA GHQ Hall, Hiangtam Lamka, CCPur-ah ‘one day workshop on GERMAN, KOREAN & other foreign Language’ um a tih India hratna chu Tuortheina le Chi-le-kuong tamna hi a nih: Pranab Mukherjee nagpur: Indian history-a vawikhatna dingin, Congress \huoitu lien le President hlui Mr Pranab Mukherjee chun, hril neu neu le demna tamtak karah RSS hai khawmpui lien ‘Tritiya Varsh Varg’ kharna program June 7 khan khuol liena \hangin a va hmangpui a. India ram chu ‘sakhuona thil le ringna thil leia insiehran tumnain’ a suksiet (thei) ding a nih tiin a hril. A naunu Ms Sharmistha Mukherjee le Congress hotu tamtakin fe lo dinga an ti hnung khawma ‘nationalism’ thu ka hril- pek ding a nih tia fe \al \al Pranab Mukherjee chun, “India national- ism chu hnam hran hran han ram ei hmangainaa inthawka hung suok a nih a. Universalism le co-existence chu ei hratna a nih. Makhata inlak bing tumna hi India tluksietna ding a nih” tiin a hril. RSS Hindu kulmut han Hindu- stan siema Hindu chauh chawilar an tumna um anga hril a tam bawk leiin, chuong ang ngaidan bing an lo nei pal chun tia a hrilhrietna ding nia ngaiin, “India ramah chu ei hratna chu chi le kuong ei tamna hi a nih a. Tuorselna le mi dang inzana hi ei hratna a nih. Chi-le- kuong tamna hi ei lawmna a nih” tiin lungril khawl bing taluo neia hril RSS kulmuthai chu a hril. A hril peinaa chun, “Hitaka ka hung nasan chu nation, national- ism le patriotism hai ka hriet ve dan hril cheu ka nuoma a nih. Ei ram ‘Bharat’ tia ei ko chanchin hih. Ei national identity tak chu hun sawt taka inthawka hnam hran hran infinkhawm, culture hran hran, ringna le sakhuo hran hran intuoka inzatuoa ei khawsak tlang- naa inthawka hung pieng a nih” tiin a hril a. Tuorselena le midang- hai tuor theina (tolerance) hi India hratna thuruk niin a hril bawk. Kum 2012 a inthawka 2017 chen India President sin chel Pu Pranab Mukherjee chun, “Ei ram mipuihai lungril hi \itna le tharum thaw nuomna haia inthawka a fi- hlim theina dingin ei vawnghim tum ding a nih” tiin India mipuihai ngaituona indik, hima inhrietna le inremna le muongna um zinga ngai ngam taka mi tin an um a pawimaw zie hril hriet tumin a hril bawk. Pu Pranab Mukherjee RSS HQ an zin ding hi tamtakin an sawisel a, fe lo ding chein an hril a chu, India mi tukhawm thlier bik ei nei ding an nawh tiin a fe a. A naunu meu khawma fe lo dingin a hril a. “I thuhril chu bo el a ta, i hlimthla (image) ruok chu um zing tang a tih” tiin a hrila chu a fe tho a nih. Union Finance Minister hlui P Chidambaram chun, khuol liena an fiel chea fe lo thei lo i ni chun fe la, an ngaidan indiknawhai va suk- dik pek rawh, tiin a \ha zawngin an fui a. A thaw reng bawk a nih. President hlui hi RSS chief Mohan Bhagwat-in a lo hmuok a. Ama chun, RSS camp ah Mr Mukherjee a hung ding le ding naw inselna chu umzie bo a nih. Kan pawlah chun mi tukhawm a keng vawng” tiin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah BBBP Slogan le An- them Competition CCpur: Central Scheme Beti Bachao Beti Padhao (Save Girl Child, Educate Girl Child) chu CCPur district-a khawm thaw \an vat ni tang a tih. Hi scheme Beti Bachao Beti Padhao le inzawm hin BBBP Slogan le Anthem Competition a um ding a ni a, inhnikna neihai chun June 30, 2018 chen khin hnina lekha, hming, address le contact number DC, CCPur office- ah peklut thei ning a tih, Best Slogan in Rs. 3,000, Best Anthem in Rs. 3,000 le Consolation Prize 4 um a ta, Rs. 900 seng dawng an tih. Slogan le Anthem hi English le mani \awnga ziek thei ning a tih. Counselling June 20 a inthawk iMphal: Manipur sawrkar tira (nominee) MBBS/BDS inchuk dinghai ta dinga Counsel- ling chu June 20, 2018 a inthawk \an ni dingin Medical Directorate, Ma- nipur chun thusuok a siem. NEET, 2018 a hlawtlinghai chun thuchieng lem le hni- na lekha Medical Director- ate, Lamphelpat-ah lak thei ning a tih. Capt. Mahadev in thisen a pek CCpur: Mrs. Lalnei, W/o Gogou of Tuinom chun zani khan District Hospi- tal, CCPur-ah nau a nei a, a nau neinaah hin thisen a seng rawn taluo leiin thisen pek a \ul a, a thisen mamaw chu AB (+ve) a ni a, a vang leiin hmu el a ni naw bakah blood bank- ah a um naw leiin Assam Rifles, CCPur a Doctor sinthaw lai Capt. Mahadev chu hiengang thisen nei a ni a, a ngaipawimaw leiin thisen unit 3 a pek. Capt. Mahadev hin thisen a pek a vawi thumna a ni tah. Capt. Mahadev hi of- ficer entawn tlak a nih. A pawimaw huna \he hran bik nei lova thisen a pek hlak hi ngaisang umna a nih. CPI Manipur-in Citizenship (Amedment) Bill 2016 A Kal iMphal: Communist Party of India (CPI), Ma- nipur chun, India sawrkar kuomah Citizenship (Amendment) Bill, 2016 hnuk kir ding le NSCN (IM) le Framework Agree- ment an ziek thu kimchang phawrlang dingin an ngen a. Modi sawrkar chu thau- tui man a suksang a suk- sang leiin nasatakin an de- min an sawisel bawk. CPI Manipur hotu Dr Moirangthem Nara-in zani ta press release a siem dan chun, Parliament hi Citi- zenship Bill hi put lut a nia inthawkin Assam ah boruok a suklum em em a, state danghai a hung kang pei a. Tuhin chu boruok a suklum tah hle niin a hril. Hi Bill-a thu inthup le a thiltum pakhat, Bangaldesh a inthawka non-Muslim, abikin Hindu hung taphawt chu India mi nina pek dinga ti hi India chu secular ram- bung a nih a. Mi an sakhuo Hindu nina le inzawma rammi nina pek chu India Constitution kal (bawsi- etna) a nih tiin a hril. NSCN (IM) le India sawrkar 1997 a inthawka an inbiekna chu remna le mu- ongna umna ding pawimaw tak a nih a. Amiruokchu, August 3, 2015 a Prime Minister Narendra Modi chengna Ina Naga hotuhai le India sawrkar palai han >>sunzawmna phek 4-ah CM-in Kani aiin Lemongrass ching dingin a hril tawl iMphal: Chief Minister Mr N.Biren Singh chun, zani khan CM Secretariat ah Khengjoi biela khuo hran hran 21 a inthawka khawtlang \huoituhai an hmupui a, fakzawngna ding khawm nisienla, inruthei drug Poppy (Kani) nekin Lemongrass, Mawt le Avo- cado dam ching lem dingin a lo infui tawl. Hi meeting hi hilai biela um 19 AR han CM kuomah inhmupui dinga an ngenna anga an hmupui a ni a. An biel le khuo mihai rethei zie le an la hnufuol ziehai, an ram chu Mawt le Ava- coda chingna dinga a \hat zie, anachu, infepawna le inbiekpawna, tui, electric meivar, damdawi hai a um naw zie an hril hmu a. Village Authority hai khawmin an harsatnahai an hril bawk a. CM chun MSPDLC hai phone-in Tuitong le a kawl lai elec- tric meivar pek nghal dan lampui ngaituo dingin a zuk hril nghal a nih. Chan- del DC Mr Krishna Kumar chu Sehlon to New Samtal chen motor tlung theina ding lampui siemna ding Detailed Project Report pe lut dingin an hriettir nghal bawk. Centre-in Border Area Development Program (BADP) hnuoiah fund tam- lem a hung pek ding thu hrilin, Union Home Min- istry kuomah hi lai biel hi BADP a sielut dinga a ngen ding thu a hril bawk. >>sunzawmna phek 4-ah MSF office an suksiet iMphal: Zani zingkar dar 9:30 AM vel khan Sports Authority of India (SAI) players 30 vel Manipuri Students Federation (MSF) Office, Top Leirak-ah lutin a sunga hmangruo umhai an suksiet. SAI students hai chetna chu video a lak a social media haia thedar a ni a, an chet huna hin MSF volunteers hai an um naw leiin buoina lien tak chu a suok nawh. SAI players hai chu MSF volunteers hai an coach-hai chungah an nun- rawng leia che nia hril an ni a, MSF volunteers han SAI players an thlangna thuah SAI coaches 3 an ko a, chu hai laia pakhat chu na takin an vuok hliem nia hril a nih. SAI players hai chun MSF office an suksiet zovin Ma- nipur Mountaineering and trekking Association com- plex-ah lutin \hungbuma nuorna an nei sunzawm niin ei thu dawngna chun a hril. PRJA Convenor bail-a insuo iMphal: Tuolsung mi ni lo (non-locals) han Facebook-a invauna vid- eo an thedar comment leia man Peoples Resur- gence and Justice Alliance (PRJA) Convenor Erendro Leichombam chu jail-a in- thawk bail-a suok phal pek a ni dungzuiin bail-in a suok tah. Zanikhan PRJA Office, Thangmeiband-ah press Conference a ko a, intheidana video siemtu hai chunga sawrkarin ac- tion lak ni dinga a hril ni 15 a liem hnung khawma sawrkar hmalakna hriet ding a la um naw chu pawi a ti thu a hril. NECA in Felicitation prog. an hmang CCpur: North East- ern Children Academy (NECA), Bethlehem Veng, Rengkai chun zani 11:30AM khan NECH Cha- pel, Rengkai, CCPur-ah tu- kum Class X zo thar hai Felicitation le Thanksgiving programme an hmangpui. Hi huna hin Rev. Roparlien, YCO chun hlawtlingna chang student hai \awng\aipekna hun a hmang a, Valedictory speech Thanglunjohn in a nei a, hi zo hin Founder Award le Employee Service Award hai inhlanna nei ng- hal a nih. Career Guidance hunah Dr Immanuel Zarzosang, Gold Medalist, 2004 batch NEHU, Visitig professor, Kaziranga University, As- sam in naupang hai lai thuhrilna hun a hmang a bakah thuhriltawi hun, fiel- bik le nu le pa han hun an hmang a, Gideon Ramd- inglien, NECH Junior Choir le Ambassador haia inthawk hla ngaithlak a nih. Hlawtlingna chang po hi an rengin mi 27 an ni a, hun hmang zoin lawmna ruoi kiltlang a nih. Zu manhai rawhmang jiriBaM: Thla khat liem- tah sunga Jiribam Police han zu, IMFL (Indian Made Foreign Liquor) an man le Jiribam Excise Department hai kuta an pekluthai chu Jiribam Police station tuol lai Deputy SP L. Raghu le OC T. Bangkabihari hmu hawiah zani khan an rawhmang. Zu an rawhmang hai lai hin Beer cases 205 khawm a \hang. Child Rights Besanin Class-VI Naupang Rs. 50, 000 Pek Dingin iMphal: Right to Edu- cation le inzawma case le inzawmin Manipur Com- mission for Protection of Child Rights (MCPCR) chun, Catholic School, Canchipur chu Class VI student pakhat chungah indik naw taka exam en- ruk tia a hnawt dawkna le inzawmin, a thaw suol ma- nah Rs. 50, 000 chawi ding le naupang nu admit thaw nawk dingn an hriettir. Hi thil hi November 2017 exam-a copy anga intumin a hnawt dawk a, a hnungah Taransfer Certi- ficat a pek nawk a, school danga kai dinga ti a nih a. Final Exam khawm inthaw- tir lo a nih. Chu phingleh naupang nu hi a lungri a na em em a, a buoi deu thaw a. A pain January 19 khan ZEO/Wangoi fe thlengin a >>sunzawmna phek 4-ah Patta bova In bawl tamtak an dapsuok iMphal: M Kumarjit, Ad- ditional SO (Ops), Imphal East thupek dungzuiin zani zingkar dar 4:50 AM le dar 6:55 AM inkar sungin Yair- ipok Changamdabi Sagollou area lai Imphal East police team in mass combing op- eration an thaw a, mihriem chengna In tamtak an dapna- ah mi tamtak patta nei lova In nei an dapsuok. Dappui an thawna chu Imphal East dis- trict Police SDPO Shankerjit le OC/CDO Vaiphei han an inrawi a, mihirem chengna In 67 an dap hai laia a tam lem chu patta um lo a nih ti an hmusuok a, nuhmei 282 le pasal 297, an rengin mi 579 hai enfiena an nei bawk.

Upload: others

Post on 26-Mar-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/June/HT-08-06-2018.pdf · sion on Himalayan Studies hnuoia Nodal Officer for Nature Learning Centre huoihawtna hnuoiah Oc-tober a inthawk Decem-ber,

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377 Hmasawnna Thar Vol - 33/227 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

Thlado (june) 08, 2018 zirTawpni (friday)

GAS NEWSBUNGMUAL INDANE GV Booking: 7/5/18 Delivery: 8/6/2018 Time:9am - 12pm Stock: 306

GAS NEWS Agency : SASBooking :27th. April. , 2018 to 18th. May, 2018delivery :08-06-2018 (FrI) Time : 9AM - till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 812/-

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : up to date delivery : 08-06-2018 (FrI) Time : 9AM - 11:30AMStock : @ Rs. 8125kg & 19 kg available

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

Thangko1. pi hrangthankim (93), m/o Prof. L. Ruoivel Pan-gamte of Bethel, Chura-cahndpur chu zani zan-tieng 3:30PM khan a thi a, June 8, 2018 hin Beth-lel thlanmuolah a ruong vuiliem ning a tih. pu-hai Pakhuong-Khuongpui. 2. pi lalbiekkim @ Mengnu (88), m/o Ron-ald Zote of Sielmat, CCPur chu zani zantieng khan Awmna/awm natnain a thi a, June 8, 2018 hin Siel-mat thlanmuolah a ruong ruiliem ning a tih. Lusun sungkuo hai ei chanchinbu chun a sunpui hle.

Free Eye Camp um ding

CCpur: Lions Club of Churachandpur Greater, Moirang le Imphal hai \hangruola huoihawtnain June 9, 2018 sun dar 11 a inthawk hin Free Eye Camp, Ebenezer Clinic, Gouchinkhup Veng, New Lamka-ah nei ning a tih. In en nuom taphawt \hang thei ning a tih.

June 25 chen peklut theiCCpur: National Mis-sion on Himalayan Studies hnuoia Nodal Officer for Nature Learning Centre huoihawtna hnuoiah Oc-tober a inthawk Decem-ber, 2018 inkar sung khin tlangram biela lal (chiefs) le phairam biela Pradhan-hai ta dingin “One Day Conference” a um ding a nih. Hi Conference-a hin

Forests, Wildlife le En-vironment chungchang hai hriltlang ning a tih. Hi Conference a \hang nuom VA/Pradhan hai chun mani VA/Pradhan chanchin chipchier takin June 25, 2018 chen khin Divisional Forest Officer, CCPur Di-vision, Tuibong-ah ziek ngeia peklut dinga inhriet-tir an nih.

Bakery le dawr \henkhat an enfel; Mineral water siemtu BIS certificate nei la um lo

CCpur: Food Safety Of-ficer, CCPur Bisosana Loitongbam le Sunita Devi hai inrawinain Food Safety team chun zanikhan CCPur khawpui sunga Bei siemna (Bakery) le Mineral Water siemna hmun hai le dawr \henkhat hai enfelna an nei. Food Safety official han zanita hmun tum tum an en hai chu Tunnu Bakes & Cakes; Mamuani Bakery; Rani Agency le PK Store hai an nih. Tunnu Bakery an en-fel huna chun, kum 2 vel liemtaa lo in\an an ni leiin an in\an hliemin thieng-hlim sienkhawm, supply an hung hau pei bakah an thil siemna hmun suklien a ni naw leiin a hma an-gin an bei siemna hmun a

thienghlim zo tanaw deu ti official han an hmu a, Ventilation \ha tak sie ding le bei siem tasa hai a hlui le thar thlierhranna dingin labelling \ha tak sie ding bakah Bei siem zo sa hai hrim hrim plastic fai tak inkhum a, a sunga thawktu hai khawmin mask hmang thei hai sien duthusam a ni thu an hril a, improve-

ment notice khawm an pek. Mamuani Bakery chu a la lien naw leiin a thienghlim tawk a ngai a ni a. Mineral water supply-tu Rani Agency enfel huna chun, Rani Agency chau ni loin CCPur khawpui sunga package drinking water supply tu hai BIS-ISI cer-tificate nei an la um nawh >>sunzawmna phek 2-ah

Measles leiin mi 1 thi, damlo 9 umCCpur: Dr Jamthianlal, District Family Welfare Officer chun Churachand-pur district sunga Monglen-phai le Sinai ah Measles (sentut) inkaidar leiin mi 1 a thi ta bakah mi 9 dam-naw an um niin a hril. Sentut hung in\an le inkaidarna hmun hi Measles & Rubella dangna damdawi kap huna inkap an nuom nawna hmun

niin a hril a, Measles hi Outbreak anga puong a ni leiin Sentut invawi hai chu DFWO ah an rang thei anga inhriettir dingin ngenna a siem. Inkaisawng a awl leiin Sentut umna hmun hi fe lo dingin mipui hai an hriettir a. Measles le Rubella dangna lank al lo hai inkaptir seng dingin an hriettir bawk.

Sentut natna hi inkai-sawng a awl leiin mi tam takin an hung kaizap ding vengna le fimkhur thua hieng thil hi a hril niin DFWO chun a hril. Monglenphai-a hin Sentut leia damnaw 7 enkawl mek an ni a, Sinai khuoah mi 1 a thi ta a, midang 2 an damnaw an um mek a, an damnaw inrik hle a hril a nih.

Police han manin case an siemkhumCCpur: Pherzawl District sunga Parbung khuoa nuhmei kum 16 mi \huoihmang le suolluitua intum Lalringvar (23), s/o Thang-khumvel Hrangchal of Lungthulien village le a ruolpa Simeon BArjon (37), s/o Kolla of Lungthulien hai chu Hmar Women Asso-ciation (HWA), Hmarram Region, Pherzawl District in June 6, 2018 a Police-a report an peklut dingzuiin man an nitah tiin Police a inthawk ei thu dawngna chun a hril. Report um le inzawm hin SDPO/Thanlon; Officer in-charge Parbung Police Station;

Women Police Station, CCPur hai \hangruol-in June 6, 2018, 5:30PM khan mi suolluitu a intum hai hi an man a, FIR No. 3(6) 2018 WPS-CCP u/s 365/366/366(A)/368/34 IPC & 4 of POSCO Act, 2012 file khumin case hi an suizui mek niin police thusuok chun a hril. Report um dungzui hin nuhmei kum tlinglo hi Bolero motor hmanga an phur dawk le Lungthulien ram a Reserve For-est Vawmpalung an tina hmuna thawluina hmanga an suollui bakah an sawidak nia hril a nih.

SDO/CCPur in hrilfiena a siemCCpur: Lianchinkhup, Chief of Mata Mualtam le Nemkhoman hai inkara ram inchubuoina um chungchan-gah zanikhan Thangboi Gangte, MCS, SDO, CCPur chun tuolsung chanchinbu reporter hai inhmpuiin hril-fiena a siem. Lianchinkhup in SDO indiklo taka thil thaw a, ram inkhitir a intumna chu thudiklo a ni thu a hril. DC in inquiry pe dinga an hriet-tir dungzuiin tukhawm \an

bik nei loin June 5, 2018 khan ram enfel dingin Land Settlement le Police an fe a, sienkhawm chem le an lo \hang leiin inkhi thei a ninaw thu le darrang chen an vuok khum niin a hril. Ram buoina thu hi enqui-ry thaw mek a ni leiin Nem-khoman le Lianchinkhup ram hrietchieng a la ninaw a, hi lei hin thuneitu han fi-nal order an insuo hma chu lo la to phawt dingin SDO/CCPur chun ngenna a siem. Workshop

CCpur: SSPP JHQ, Lamka le Goethe Insti-tute/max Mueller Bhawan, Kolkata huoihawtnain June 20, 2018, 10AM khin YPA GHQ Hall, Hiangtam Lamka, CCPur-ah ‘one day workshop on GERMAN, KOREAN & other foreign Language’ um a tih

India hratna chu Tuortheina le chi-le-kuong tamna hi a nih: Pranab Mukherjeenagpur: Indian history-a vawikhatna dingin, Congress \huoitu lien le President hlui Mr Pranab Mukherjee chun, hril neu neu le demna tamtak karah RSS hai khawmpui lien ‘Tritiya Varsh Varg’ kharna program June 7 khan khuol liena \hangin a va hmangpui a. India ram chu ‘sakhuona thil le ringna thil leia insiehran tumnain’ a suksiet (thei) ding a nih tiin a hril. A naunu Ms Sharmistha Mukherjee le Congress hotu tamtakin fe lo dinga an ti hnung khawma ‘nationalism’ thu ka hril-pek ding a nih tia fe \al \al Pranab Mukherjee chun, “India national-ism chu hnam hran hran han ram ei hmangainaa inthawka hung suok a nih a. Universalism le co-existence chu ei hratna a nih. Makhata inlak bing tumna hi India tluksietna ding a nih” tiin a hril. RSS Hindu kulmut han Hindu-stan siema Hindu chauh chawilar an tumna um anga hril a tam bawk leiin, chuong ang ngaidan bing an

lo nei pal chun tia a hrilhrietna ding nia ngaiin, “India ramah chu ei hratna chu chi le kuong ei tamna hi a nih a. Tuorselna le mi dang inzana hi ei hratna a nih. Chi-le-kuong tamna hi ei lawmna a nih” tiin lungril khawl bing taluo neia hril RSS kulmuthai chu a hril. A hril peinaa chun, “Hitaka ka hung nasan chu nation, national-ism le patriotism hai ka hriet ve dan hril cheu ka nuoma a nih. Ei ram ‘Bharat’ tia ei ko chanchin hih. Ei national identity tak chu

hun sawt taka inthawka hnam hran hran infinkhawm, culture hran hran, ringna le sakhuo hran hran intuoka inzatuoa ei khawsak tlang-naa inthawka hung pieng a nih” tiin a hril a. Tuorselena le midang-hai tuor theina (tolerance) hi India hratna thuruk niin a hril bawk. Kum 2012 a inthawka 2017 chen India President sin chel Pu Pranab Mukherjee chun, “Ei ram mipuihai lungril hi \itna le tharum thaw nuomna haia inthawka a fi-hlim theina dingin ei vawnghim

tum ding a nih” tiin India mipuihai ngaituona indik, hima inhrietna le inremna le muongna um zinga ngai ngam taka mi tin an um a pawimaw zie hril hriet tumin a hril bawk. Pu Pranab Mukherjee RSS HQ an zin ding hi tamtakin an sawisel a, fe lo ding chein an hril a chu, India mi tukhawm thlier bik ei nei ding an nawh tiin a fe a. A naunu meu khawma fe lo dingin a hril a. “I thuhril chu bo el a ta, i hlimthla (image) ruok chu um zing tang a tih” tiin a hrila chu a fe tho a nih. Union Finance Minister hlui P Chidambaram chun, khuol liena an fiel chea fe lo thei lo i ni chun fe la, an ngaidan indiknawhai va suk-dik pek rawh, tiin a \ha zawngin an fui a. A thaw reng bawk a nih. President hlui hi RSS chief Mohan Bhagwat-in a lo hmuok a. Ama chun, RSS camp ah Mr Mukherjee a hung ding le ding naw inselna chu umzie bo a nih. Kan pawlah chun mi tukhawm a keng vawng” tiin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah

BBBP Slogan le an-them Competition

CCpur: Central Scheme Beti Bachao Beti Padhao (Save Girl Child, Educate Girl Child) chu CCPur district-a khawm thaw \an vat ni tang a tih. Hi scheme Beti Bachao Beti Padhao le inzawm hin BBBP Slogan le Anthem Competition a um ding a ni a, inhnikna neihai chun June 30, 2018 chen khin hnina lekha, hming, address le contact number DC, CCPur office-ah peklut thei ning a tih, Best Slogan in Rs. 3,000, Best Anthem in Rs. 3,000 le Consolation Prize 4 um a ta, Rs. 900 seng dawng an tih. Slogan le Anthem hi English le mani \awnga ziek thei ning a tih.

Counselling June 20 a inthawk

iMphal: Manipur sawrkar tira (nominee) MBBS/BDS inchuk dinghai ta dinga Counsel-ling chu June 20, 2018 a inthawk \an ni dingin Medical Directorate, Ma-nipur chun thusuok a siem. NEET, 2018 a hlawtlinghai chun thuchieng lem le hni-na lekha Medical Director-ate, Lamphelpat-ah lak thei ning a tih.

Capt. Mahadev in thisen a pek

CCpur: Mrs. Lalnei, W/o Gogou of Tuinom chun zani khan District Hospi-tal, CCPur-ah nau a nei a, a nau neinaah hin thisen a seng rawn taluo leiin thisen pek a \ul a, a thisen mamaw chu AB (+ve) a ni a, a vang leiin hmu el a ni naw bakah blood bank-ah a um naw leiin Assam Rifles, CCPur a Doctor

sinthaw lai Capt. Mahadev chu hiengang thisen nei a ni a, a ngaipawimaw leiin thisen unit 3 a pek. Capt. Mahadev hin thisen a pek a vawi thumna a ni tah. Capt. Mahadev hi of-ficer entawn tlak a nih. A pawimaw huna \he hran bik nei lova thisen a pek hlak hi ngaisang umna a nih.

CPI Manipur-in Citizenship (Amedment) Bill 2016 A KaliMphal: Communist Party of India (CPI), Ma-nipur chun, India sawrkar kuomah Citizenship (Amendment) Bill, 2016 hnuk kir ding le NSCN (IM) le Framework Agree-ment an ziek thu kimchang phawrlang dingin an ngen a. Modi sawrkar chu thau-tui man a suksang a suk-sang leiin nasatakin an de-min an sawisel bawk. CPI Manipur hotu Dr Moirangthem Nara-in zani ta press release a siem dan

chun, Parliament hi Citi-zenship Bill hi put lut a nia inthawkin Assam ah boruok a suklum em em a, state danghai a hung kang pei a. Tuhin chu boruok a

suklum tah hle niin a hril. Hi Bill-a thu inthup le a thiltum pakhat, Bangaldesh a inthawka non-Muslim, abikin Hindu hung taphawt chu India mi nina pek dinga

ti hi India chu secular ram-bung a nih a. Mi an sakhuo Hindu nina le inzawma rammi nina pek chu India Constitution kal (bawsi-etna) a nih tiin a hril. NSCN (IM) le India sawrkar 1997 a inthawka an inbiekna chu remna le mu-ongna umna ding pawimaw tak a nih a. Amiruokchu, August 3, 2015 a Prime Minister Narendra Modi chengna Ina Naga hotuhai le India sawrkar palai han >>sunzawmna phek 4-ah

CM-in Kani aiin Lemongrass ching dingin a hril tawl

iMphal: Chief Minister Mr N.Biren Singh chun, zani khan CM Secretariat ah Khengjoi biela khuo hran hran 21 a inthawka khawtlang \huoituhai an hmupui a, fakzawngna ding khawm nisienla, inruthei drug Poppy (Kani) nekin

Lemongrass, Mawt le Avo-cado dam ching lem dingin a lo infui tawl. Hi meeting hi hilai biela um 19 AR han CM kuomah inhmupui dinga an ngenna anga an hmupui a ni a. An biel le khuo mihai rethei zie le an la hnufuol ziehai,

an ram chu Mawt le Ava-coda chingna dinga a \hat zie, anachu, infepawna le inbiekpawna, tui, electric meivar, damdawi hai a um naw zie an hril hmu a. Village Authority hai khawmin an harsatnahai an hril bawk a. CM chun

MSPDLC hai phone-in Tuitong le a kawl lai elec-tric meivar pek nghal dan lampui ngaituo dingin a zuk hril nghal a nih. Chan-del DC Mr Krishna Kumar chu Sehlon to New Samtal chen motor tlung theina ding lampui siemna ding Detailed Project Report pe lut dingin an hriettir nghal bawk. Centre-in Border Area Development Program (BADP) hnuoiah fund tam-lem a hung pek ding thu hrilin, Union Home Min-istry kuomah hi lai biel hi BADP a sielut dinga a ngen ding thu a hril bawk.>>sunzawmna phek 4-ah

MSF office an suksietiMphal: Zani zingkar dar 9:30 AM vel khan Sports Authority of India (SAI) players 30 vel Manipuri Students Federation (MSF) Office, Top Leirak-ah lutin a sunga hmangruo umhai an suksiet. SAI students hai chetna chu video a lak a social media haia thedar a ni a, an chet huna hin MSF volunteers hai an um naw leiin buoina lien tak chu a suok nawh. SAI players hai chu MSF volunteers hai an coach-hai chungah an nun-rawng leia che nia hril an ni a, MSF volunteers han SAI players an thlangna thuah SAI coaches 3 an ko a, chu hai laia pakhat chu na takin an vuok hliem nia hril a nih. SAI players hai chun MSF office an suksiet zovin Ma-nipur Mountaineering and trekking Association com-plex-ah lutin \hungbuma nuorna an nei sunzawm niin ei thu dawngna chun a hril.

PRJa Convenor bail-a insuo

iMphal: Tuolsung mi ni lo (non-locals) han Facebook-a invauna vid-eo an thedar comment leia man Peoples Resur-gence and Justice Alliance (PRJA) Convenor Erendro Leichombam chu jail-a in-thawk bail-a suok phal pek a ni dungzuiin bail-in a suok tah. Zanikhan PRJA Office, Thangmeiband-ah press Conference a ko a, intheidana video siemtu hai chunga sawrkarin ac-tion lak ni dinga a hril ni 15 a liem hnung khawma sawrkar hmalakna hriet ding a la um naw chu pawi a ti thu a hril.

NECA in Felicitation prog. an hmang

CCpur: North East-ern Children Academy (NECA), Bethlehem Veng, Rengkai chun zani 11:30AM khan NECH Cha-pel, Rengkai, CCPur-ah tu-kum Class X zo thar hai Felicitation le Thanksgiving programme an hmangpui.

Hi huna hin Rev. Roparlien, YCO chun hlawtlingna chang student hai \awng\aipekna hun a hmang a, Valedictory speech Thanglunjohn in a nei a, hi zo hin Founder Award le Employee Service Award hai inhlanna nei ng-

hal a nih. Career Guidance hunah Dr Immanuel Zarzosang, Gold Medalist, 2004 batch NEHU, Visitig professor, Kaziranga University, As-sam in naupang hai lai thuhrilna hun a hmang a bakah thuhriltawi hun, fiel-bik le nu le pa han hun an hmang a, Gideon Ramd-inglien, NECH Junior Choir le Ambassador haia inthawk hla ngaithlak a nih. Hlawtlingna chang po hi an rengin mi 27 an ni a, hun hmang zoin lawmna ruoi kiltlang a nih.

Zu manhai rawhmangjiriBaM: Thla khat liem-tah sunga Jiribam Police han zu, IMFL (Indian Made Foreign Liquor) an man le Jiribam Excise Department hai kuta an pekluthai chu Jiribam Police station tuol lai Deputy SP L. Raghu le OC T. Bangkabihari hmu hawiah zani khan an rawhmang. Zu an rawhmang hai lai hin Beer cases 205 khawm a \hang.

child Rights Besanin class-VI Naupang Rs. 50, 000 Pek DinginiMphal: Right to Edu-cation le inzawma case le inzawmin Manipur Com-mission for Protection of Child Rights (MCPCR) chun, Catholic School, Canchipur chu Class VI student pakhat chungah indik naw taka exam en-

ruk tia a hnawt dawkna le inzawmin, a thaw suol ma-nah Rs. 50, 000 chawi ding le naupang nu admit thaw nawk dingn an hriettir. Hi thil hi November 2017 exam-a copy anga intumin a hnawt dawk a, a hnungah Taransfer Certi-

ficat a pek nawk a, school danga kai dinga ti a nih a. Final Exam khawm inthaw-tir lo a nih. Chu phingleh naupang nu hi a lungri a na em em a, a buoi deu thaw a. A pain January 19 khan ZEO/Wangoi fe thlengin a >>sunzawmna phek 4-ah

Patta bova In bawl tamtak an dapsuokiMphal: M Kumarjit, Ad-ditional SO (Ops), Imphal East thupek dungzuiin zani zingkar dar 4:50 AM le dar 6:55 AM inkar sungin Yair-ipok Changamdabi Sagollou area lai Imphal East police

team in mass combing op-eration an thaw a, mihriem chengna In tamtak an dapna-ah mi tamtak patta nei lova In nei an dapsuok. Dappui an thawna chu Imphal East dis-trict Police SDPO Shankerjit

le OC/CDO Vaiphei han an inrawi a, mihirem chengna In 67 an dap hai laia a tam lem chu patta um lo a nih ti an hmusuok a, nuhmei 282 le pasal 297, an rengin mi 579 hai enfiena an nei bawk.

Page 2: Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/June/HT-08-06-2018.pdf · sion on Himalayan Studies hnuoia Nodal Officer for Nature Learning Centre huoihawtna hnuoiah Oc-tober a inthawk Decem-ber,

Hmasawnna Thar2 Thlado (june) 08, 2018 zirTawpni (friday) arTiCle/healTh & eMployMenT newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute: Co-Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

Editorial

Tuolsung SUnZaWMnaVAWISUN THUPUIAn leh, in taksa chu in sunga um Pathien kuoma inthawka in hmu, Thlarau Thienghlim in a nih ti in hriet nawm a nih? Mani ta khawm in ni naw a; mana inchawk in ni ta in sawnnaw; chuleiin in taksa chun Pathien chawimawi ro

-i KorinTh 6:19-20

A ram a phekin ei la tuorh-la ding a nih

7th Pay ngenna leia Manipur sawrkar hnuoia thawktu han nuorna an nei chu vawisun hi ni 77 zet a tlingna a lo ni tah. Manipur sawrkar hnuoia thawktuhai thil ngenhai lai hin 7th Pay pek ding, January 1, 2016 a inthawk arrear pek ding, Show Cause Notice le thawktu nuorhai manna dinga sawrkarin warrant an suo hai hlip ding, Heads of Department hai transfer order hlip ding le April 1, 2019 a inthawk 7th Pay pek \an ding tihai an nih. Hieng thu hai le inzawm hin state sawrkar le sawrkar thawktu palaihai chun inbiekna vawi iemanizat an nei ta a. Amiruokchu, State sawrkarin 7th pay thuah thu chiengkuong tak le innghatna tlak a la pek thei naw leia inbiekna hi a hung hlawsam hlak niin an lang. Hlaw sukpung hlak sawrkar thawktu han an nuom si, state sawrkar hlak chun tuta a sum ngirhmun enin 7th Pay pek thei ngirhmunah a um naw niin an hriet si, buoithlak takel a nih. State sawrkarin a hnuoia thawktuhai 7th Pay a pek chun sum Rs. 1,700 crore vel a seng belsa phak ding nia hril a nih. Hi lei hin state sawrkar chun 15th Finance Commission in sum a hung pek dan la hriet hmasak a, chu hnung April 1, 2020 vela 7th Pay hi pek \an nisienla ti chu a ngaidan nia hril rik a nih. Hieng laizing hin thawktuhai chun 7th Pay hi April 1, 2019 a inthawka hmu \an an nuom a. Sawrkar leh an dit dan le ngaidan hi a hung inmil thei hri naw niin an lang. Thawktuhai hlak chun mani level puihai hlaw-zat hlaw an lo nuom ve bawk leh state sawrkar lu an sukhai chu a ni deu tak. State sawrkar chun tuta a sum ngirhmuna in-thawk chun 7th Pay chu a pek thei naw ding niin a hril a. Hieng a ni chun sawrkar thlungpui \hangpuina chu a ngen thil \ul makmaw a nih. Sawrkar thlung-pui kuomah an tuklut thiem phawt chun a harsatna tuok hi a hung hlipkieng thei ding a nih. Tulai hnai ela Union Minister of State for Finance Shiv Pratap Shukla Imphal-ah a hung inzin \um khawm khan 7th Pay thua state sawrkar harsatna tuok chu sawrkar thlungpui kuomah an tlun ding thu a hril a. A \awng-bau suok le a thuhril hin umzie a hung nei dim ti ruok chu hriet a ni naw a, state sawrkar ta ding chun zu bawzui chi niin an lang. Kum 2017 a 11th Manipur Legislative Assembly election huna khan BJP chun an Vision Document an puonglang a. An vision document-a hin thlanglal an ni phawt chun Manipur sawrkar hnuoia thawktuhai chu 7th Pay pe dinga anintiemna thu an zieklang a. Sawrkar thlungpuia thuneitu tak chu BJP an ni a, an thutiem hi state sawrkar ta ding chun besan ding \ha tak a nih. Hi lei hin Manipur state sawrkara lukhaitu tak BJP chun election laia an vision document hi suk-puitling ngei dinga an zu nawr dawk chu an ta dinga lampui umsun a nih. BJP in election laia an vision document hi an sukpuitling naw chun Lok Sabha election hung um dingah khawm hin nghawng a nei phak el thei a nih. Manipur state sawrkar hnuoia thawktuhai hlak chu an thil ngen leia an nuorna hi an sukkhau zuol deu deu ding niin an lang. An sinthaw chawlsana nuorna an hung nei tak tak chun sawrkar office-hai sin thaw thei lovin la hung um an ta, chu huna chun sawrkar cheltuhai chau ni loin sawrkar office-a thaw ding \ul le pawimaw nei mipuihai khawma harsatna namenlo ei la hung tuok pha ding niin an lang. Hi lei hin 7th Pay ngenna chungchangah hin state sawrkarin hma a lak nasat zuol a \ul a nih. State dang han an chingfel thei chun Manipur state sawrkar khawmin a chingfel ve thei a \ul a, chu chu a mawphurna a nih. Manipur sawrkar hnuoia thawktuhai thil ngen (7th Pay) hi sukpuitling pek an ni naw chun electric/power peksuokna an la sukchawl el thei thu Temsubam Lam-phel Meitei, General Secretary, Manipur Electricity Employees Union (MEEU) chun zani hmasa khan media-hai kuomah a hril. A lum leh electric/power ei hmu naw chun rimsi hleng ei tih. Hiengang pei hin PHED hnuoia thawktu han an tui sem le peksuok an hung chawlsan chun inhawi muolah dak nawng ei tih. Sawrkar thawktuhai nuorna hi chingfel a ni naw chun a ram a phekin ei la tuorhla ding a nih. Ei hmakhuo ding hi dit a um naw hle a nih.

Oja Zia-ul Haque chunga lawmthu hrilnaHun sawt tak el Ashma natna kan vawi a. Ka taksa a hung cher deu deu a, thil iengkhawm ka thaw peinaw a, bu ka du naw a, kan khul, kan khul hlak. Kan khul chang hin a chang leh ka ha a inthawk thisen a hung suok a, a chang leh ka nakawr a hung set mup a, ka awm a na bakah ka kawng thahrui hai a hung na hlak bawk. No. 9615391873 le 9774274411 haiah kan en a, ka natna hai a mi sukdam a, Pathien le Oja Zia-ul Haque Phusam kuomah lawmthu ka hung hril. In en theina hmun hai,1. Old Bazar, Zomi Colony, Near Muslim Masjid, CCPur2. Kekru Villa, North AOC, AMUCO/UCM gate, Imphal. Lawmthu hriltu,

-lamkhopao Tuibong

President in Tripura-ah 73 km a sei NH a hawngagarTala: President Ram Nath Kovind chun zani khan South Tripura districts a Gomati fethleng, Matabari (Udaipur) le Sabroom inkar 73 km a sei National High-way thar a hawng. Hi huna President in thu a hrilna a chun, sawrkar thlungpui chu ‘Act East policy’ imple-ment thawna dinga hin a fimkhur hle a, hi hmalakna hin a bikin Northeast states hai nasatakin a dawmsang ding a nih tiin a hril. Na-tional Highway ‘single-lane’ le tuta ‘two-way traffic’ a upgrade tah chu President in India mipuihai ta dingin an hlan suok bawk. NH hi Gomati district a temple in-lar ‘Tripurasundari temple’

thlungzawmtu a ni leiin Tripura mipui le hmun tum tuma Hindu sakhuo zuitu han an sawr \angkai hle ding a nih. President chu Tripura a ni 2 sung cham dinga za-nita Agartala Airport vuon-glut a ni a, NH hawng thar chun South Tripura district le Chittagong port, Bangla-

desh a thlungzawm leiin pawimawna insangtak a nei a nih tiin a hril. National Highway hi Bangladesh le ramri-ah leilak siem ning a ta, Bangladesh ram le India sukzawmtu \ha tak la ning a tih tiin President chun a hril. President chun Northeast states hai dawmsangna din-ga central sawrkar inpumpek

thu uor takin a hril a, Tripura state-ah lampui dang 500 km a sei siemna dingin fund Rs. 6,000 crore approved a ni ta thu a hril bawk. Tripura Chief Minis-ter Biplab Deb le Governor Tathagata Roy khawmin NH hawngna a hin thu an hril a, NDA sawrkar thupui “Sab Ka Saath Sab Ka Vi-kash” (pumkhata mi tin ta dinga development intlun) thuah ringna an innghat bur thu an hril. President chu NH hawng zo zantieng hu-nah Rajbhavan, Agartala-ah ‘civic reception’ hmangpui a ni a, hi huna hin Rengthei chu Tripura state thei (state fruit) in President chun a pu-ong.

Amit Shah in SAD \huoituhai an hmupuiChandigarh: BJP na-tional President chu zani khan Chandigarh-ah an zin a, Shiromani Akali Dal (SAD) \huoitu lulawk \henkhat an hmupui. Mr. Shah chun SAD \huoitu hlun le CM term 5 zet lo chel tah Parkash Singh Badal le a naupa le SAD President mawphurna chel mek Sukhbir Singh Badal hai chu an party office-ah meeting a neipui. Mr. Shah chu kum thara Lok Sabha inthlang hung um ding le inzawmin BJP in party inzawmpuina a lo nei hlakhai kei khawm tumin tulai hin hma a lak mek a, zani hmasak khawm khan Mumbai-ah Shiv Sena President Uddhav Thack-erey a lo inhmupui ta bawk. SAD President Sukh-bir Singh Badal a nuhmei Harsimrat Kaur Badal chu

tuhin PM Modi sawrkarna-ah Union Minister for Food Processing mawphurna a chel mek a nih. BJP le SAD inzawm chu nikuma Punjab Assembly election \um khan an che \ha rak nawh a, 2014 Lok Sabha election huna inzawmna an nei khawm official taka in\hena an la nei naw bawk a, Lok Sabha election a hin buoina iengkhawm um lovin an \hangruol nawk dinga ngai a nih. |hang 3 vel Punjab hmuna Akali

Dal-BJP alliance lo fe tah chu 2017 Assembly inth-lang huna khan ngaitha an-gin an lang a, parties 2 hai hin inpawna mumal taluo an nei naw leiin inthlang huna khawm an thaw\ha naw a nih. Punjab hin Lok Sabha seats 13 a nei a, chu hai laia seats 5 (Akali Dal 4 le BJP 1) chu Akali Dal-BJP alliance in an chang a, seats dang 8 chu Congress le AAP in 4 ve ve in an insem a nih.

Par chi khat AP CM hlui hming inputtiriTanagar: Arunachal Pradesh sci-entists han an state sunga par chi khat an hmusuok chu a hming an hriet naw leiin CM hlui Dorjee Khandu hming an inputtir. Par chu nikum September thla a Zemithang area, Tawang laia an hmusuok tah a ni a, Botanical Survey of India (BSI) member Krishna Chowlu chun, par chu sa khau tak hmelput le a rawng chu a var le a pawl in-pawl a nih tiin a hril. Mr. Chowlu chun zani khan Arunachal Pradesh CM Pema Khandu a office-ah an

hmupui a, an par hmusuok thar chu CM hlui hming chawiin ‘dorjeekhanduii’ ti an inbuk thu a hril. Balsaminaceae family chanchin inhuktu taphawtin ‘dorjeekhanduii’ thu hi inchuk tang an tih tiin Mr. Chowlu chun a hril sa bawk. Scientists Rajib Gogoi, SS Dash le Souravjyoti Borah hai khawm CM inhmupuina a chun an \hang ve a, CM of-fice a meeting an nei huna chun Deputy Chief Minister Chowna Mein le Parliamen-tary Secretary for Planning Zingnu Nam-choom hai khawm an \hang bawk.

Ghy a dawr 22 vel suksiet; mi 4 manguwahaTi: Guwahati Municipal Corpo-ration (GMC) hmalaknain zani khan Fancy Bazaar, Guwahati-ah dawr 22 vel suksiet an nih. Dawr suksieta umhai chu thing In le a chung rangva a siem an ni tawl a, an dawr hmun hai chu mimal hmun an ni a, May 4, 2018 khan GMC chun hmun neituhai No-Objection Certificates (NOC) le building bawl phalna order pelut dingin an hril a, an ph<tna ang an sukpuitling thei naw leia daw-rhai chu suksiet an nih. GMC in lekha a pek \um chun hun tawpna dingin May 18, 2018 a siem pek a, hi

ni khawm hin dawr \henkhat le dawr In-hai daidanna fencing \henkhat suksiet an lo ni ta bawk. GMC team dawr suksietuhai chu Police han an \hangpui a nih. Dawr an suks-iet huna hin dawrkai, vantlang le GMC hai inkarah buoina a suok a, GMC staff-hai lo beitu mi 4, Biswajit Debnath of Lalganesh, Ashis Debnath of Kalapahar, Rahul Saha of Ulubari le Rajesh Jaiswal of Paltan Bazar hai chu Guwahati Police han an man a, IPC sections 143 le 353 hai besana thubuoi siem khum an nih. Dawrkai le vantlang mipui tam takin GMC hmalakna chu an dem thu an hril.

BAC Chairman ruotna thuah BJP le IPFT an buoiagarTala: Tripura tlangram khuo \henkhat haia BJP le IPFT workers hai kawng tum tuma an insukbuoi zo hnungin, tulai hin ADC hnuoia Block Advisory Com-mittees (BAC) Chairman ding ruotna kawn-gah party pahnihai chu an buoi nawk nia hril a nih. Zani khan IPFT supporters han West Tripura sunga Lefunga block office an kal a, party workers hai an insuolbuoi zing leiin, buoina ngirhmun thununna dingin Deputy Chief Minister Jishnu Dev Varma chun BJP le IPFT \huoituhai ko khawmin meeting a neipui pha. Chief Minister Biplab Kumar Deb khaw-min chawlkar hni vel liemtah khan IPFT \huoituhai chu an workers hai thunun dingin a lo hril tah a, chuong sa khawm chun Khow-ai, Mohanpur le Shantirbazar sub-divisions hai chu an in control thei naw leiin boruok a la sosang pei. Buoina chu IPFT in BACs Chairman hai chang vawng a tum a, BJP in a

remti naw huna in\an a nih. Hi lei hin hmun \henkhata chun BJP le IPFT inzawmna suk-tawp pha an ni a, thla khat le a chanve vel liemtah a inthawk khan BJP le IPFT workers hai inkarah \um 21 vel buoina a suok tah a nih. Indian Express report in a hril dan chun, BJP le IPFT supporters hai buoina lei hin ni 2 vel liemtah a inthawk IPFT workers 7 vel an hliem tah niin a hril. Buoina chu Birchandra Manu, Shantirbazar-ah a sosang nasa tak a, hliemna tuokhai khawm hi lai mi vawng an nih. An buoina leiin Khowai le Lefunga haia chun blockade khawm thaw an ni a, hmun pahni haia hin tharum insuona inzing utin a tlung zing bawk. Deputy Chief Minister Jish-nu Dev Varma chun, parties pahni support-ers hai inkarna buoina chingfel dingin state sawrkarin theitawp a suo zing a, Tripura-ah nundan pangngai a um nawk theina dingin buoina hi thunun vat ning a tih tiin a hril.

Mizoram-ah cyber police sta-tion hmasatak

aizawl: Mizoram-ah information technology hmanga ‘bank fraud’ le so-cial media haia mi natna ding siemtu le dan bawsi-etu an pung pei leiin, hieng hai le inzawma sinthawtu ding Mizoram in a vawi khatna dingin Cyber Crime Police Station nei vat tang a tih tiin Lalbiakthanga Khiangte, DIG (Northern Range) chun a hril. Cyber Crime Police Station chu CID hnuoia sinthaw dinga ti a ni a, state sawrkar chun central \hangpuina in Cy-ber Forensic Laboratory le Cyber Training Centre hai hawng tumin hma a lak zing bawk tiin Lalbiakthan-ga Khiangte chun a hril. Mizoram state sunga social media hmangsuolna haia chun nuhmei le naupanghai a tuortu tak an ni hlak niin ei thu dawngna chun a hril.

ti hmusuok a ni a, BIS certificate nei umnaw lei hin Min-eral Water an siem hai a thienghlim chi am ti chieng taka hriet a ninaw thu Food Safety Officer chun a hril a, Mineral Water Supply tu hai chu BIS Certificate nei seng dingin Food Safety Officer chun an hriettir a, quality \ha tak nei dinga hrilin, BIS Certificate an nei hnungah FSSAI Certificate pek an ni ding thu a hril. PK Store an enfel huna chun, thil an peksuok hai hrim hrim return system zui ding le thil an lak hai expired a lo um chun company-a pekkir thei dinga Return System fepui a, thil an zawrdawk hai siemni le hun bona ding hai \ha taka record nei dingin an Food Safety Officer chun an hriettir. Hmatieng peiah dawr le hmun dang dang hai an la en-fel pei ding thu Food Safety Officer chun a hril a, quality \ha taka maintain dingin dawrkai hai a hril a, dan bawsie hai kum 6 chen jail intang theina a ni thu a hril. A bikin Bakery neitu hai chu an thil siem hai a siem ni le a him ding chin hai labelling \ha taka siem dingin a hril.

Bakery le dawr \henkhat an enfel;

May thla sung motor thar 608CCpur: May, 2018 thla sung khan District Trans-port Office, Churachand-pur-ah motor thar chi tum tum 608 registered a nih. Motor thar registered-hai lai hin Trucks 6, Medium Trucks 20, Mini-Truck 4, DI Tata 43, Bus 2, Mini-

Bus 1, Sumo/Winger 10, Auto (petrol) 3, Diesel Auto 44, Van 7, Car 154, Jeep/Gypsy/Bolero/Scor-pio 14, Tractor 1 le Bike/Activa 292 a nih. May thla sung hin DTO/CCPur chun Revenue Rs. 21,01,424 an khawn suok.

Motor a thlawnin a pekCCpur: Pu Vunglal-lian Tonsing@ Vunga, s/o (L) T.C. Thiankam, Prop., Lalpuitluaii Foun-dation School, Bung-mual chun Young Paite

Association (YPA) General Headquarters in Ambulance-a an hmang dingin motor Mahindra Xylo a thlawn tawpin a pek.

CMO rawiin meetingCCpur: Zani zantieng 3:00PM khan Dr Kimn-gaihching Simte, CMO/Chairman, Maternal Death Review and Surveillance Committee, CCPur District inrawinain CMO Office chamber-ah meeting nei a ni a, Introduction to MDR Concept, Verbal autopsy report of maternal death un-der Saikot PHC, Maternal death reporting format at

various level ti le thu dang dang hai hriltlang a nih. Meeting-a hin MDRC member Dr. Vunghoihch-ing Simte, DNO/Mem-ber Secretary; Dr. Cho-urajit Singh, FNO/Senior Gynaecologist Member; District Programme Man-ager, NHM/CCPur; Dr. V. Jamthianlal, DIO/DFWO, CCPur le member dang dang hai an \hang.

WMAC hnuoiah Khuman Lampak-ah training

CCpur: June 20-26, 2018 inkar sung khin World Muaythai Allied Coun-cil (WMAC) hmalaknain Khuman Lampak, Imphal-ah training a um ding a ni a, a \hang nuom han Presi-

dent, Kuki Martial Arts Assn. (KMAA) contact Nos. 9862133407/ 8413854433 haiah kanchieng thei ning a tih tiin, Khupkhanhao, Asst. Inf. Secy. chun inhri-ettirna a siem.

SP le WY Rs. 6,000 man leh mi 2 maniMphal: June 6, 2018 zan dar 8:00 PM vel khan Sub-In-spector M Shabbir inrawina in Narcotic Cell, Imphal East le NAB Manipur team han Thambalkhong-Kshetrigao Road lai dappui an thaw a, Kayenpaibam Johnsonbosh Singh (33), S/o. K. Biren Singh of Konthoujam Mayai Leikai, Imphal West le Laimayum Munindro Sharma (31), S/o. (L) L. Shanti Sharma of Uripok Laikhurembi Leikai, Imphal West hai chu Spasmo Proxyvon (SP) m<m 138 le WY tab-lets 6 leh an man. Inruithei an man po chu local market rate a s<tin Rs. 6,000 manhu a nih. Mi 2 le damdawi an manhai chu zani zingkar khan O.C PRT-PS-ah peklut an nih.

MUSU in nuorna an la sunzawm

iMphal: Manipur Uni-versity Students Union (MUSU) in Manipur Uni-versity Vice Chancellor Prof. AP Pandey thlak dinga nawrna a nuorna an nei chu an la sunzawm pei a, zani kha a ni 8-na a ni tah. MUSU chun ni 8 sung zet nuorna an nei hnung khawma VC in \awngbau iengkhawm a nei naw bakah, intuma a umna hrielfiena a siem naw leiin mak an ti thu an hril a, zani khan Administrative Block le Examination block hai an la khar sunzawm a, depart-ments offices hai ruok chu an inhawngtir tah. Ei thu dawngna in a hril dan chun, Education Min-ister Pu Th Radheshyam in MU buoina thuah Vice Chancellor hi an biekpui tah niin a hril a, MUSU \huoituhai inbiekpui dingin palai \henkhat khawm a tir tah niin a hril bawk. Chu lai zingin, Education Min-ister in MUSU \huoituhai inbiekpui dinga mi a tir chu MUSU inhriettir an nawh a, MUSU khawm an thil ph<t a hlawtling hmak-hat hnungtieng an kir naw ding niin ei thu dawngna chun a hril. MUSU in Uni-versity A-Block an dang leiin, students \henkhat an documents la suok ding han tuchen hin buoina an la nei niin ei thu dawngna chun a hril sa bawk.

Dubai a um India mi in Kerala CM that dingin a vauduBai: Kerala mi le Dubai a khawsa mek Krishnakumar SN Nair chun a sina inthawk ban a ni le inzawmin, Kerala Chief Minister Pinarayi Vi-jayan that dingin a vau. SN Nair chu Rashtriya Sway-amsevak Sangh (RSS) supporter a ni a, Facebook video-ah a \awngbau khuma a thedarna a chun, Kerala-ah an hmatieng fe in CM chu a that ding thu a hril niin Khaleej Times

report chun a tarlang. SN Nair in video-a a hril dan chun, “Kei hi RSS worker hlui ka nih. Dubai a ka sina inthawk inbanin Kerala tieng ka kir nawk ding a nih. Kerala a chun ni 2 annawleh ni 3 vel um ka ta, ka thiltum tak chu mi that ding a nih. Iengtinam ka hringna hi a tawp ding ti thuah ka buoi nawh. Mi that dinga thutlukna siem a ni ta chun, sin thaw zo dinga pensuok vat ding a

nih” tiin a hril. Video chu minutes 4 vela sei a nih. SN Nair chu Abu Dhabi-based Target Engineering Construc-tion Company-ah Senior Rigging Supervisor (SRS) sinthaw hlak a ni a, a video a chun Kerala CM Vijayan laka mawi lo taka \awng-bau an suona khawm a \hang. Liemtah Nilaini khan an company a buoina tum tum um leiin SN Nair chu a sina inthawk ban a nih.

Suolhrawn hnunga tur a vai hlum

Chandigarh: Fate-habad district, Haryana a Bhattu Kalan block laia um nuhmei tleirawl Class X inchuklai chu June 5, 2018 khan kum tling lo pakhat \hangin mi 3 in an suolhrawn hnungin t<r in an vai hlum. Mi suol-luitu 3 le an suolluinu chu khaw khata um seng an nih. Mi suolluituhai laia 2 chu an umna chin hriet lovin an tlanhmang a, anni laia pakhat kum tling lo khawm chun t<r a dawn ve leiin Agroha Medical Col-lege and Hospital, Hisar-ah tuhin enkawl mek a ni a, a ngirhmun a derthawng hle a nih tiin Haryana DSP (headquarters) Gurdayal Singh chun a hril.

Page 3: Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/June/HT-08-06-2018.pdf · sion on Himalayan Studies hnuoia Nodal Officer for Nature Learning Centre huoihawtna hnuoiah Oc-tober a inthawk Decem-ber,

laKTawi

3Thlado (june) 08, 2018 zirTawpni (friday) naTional/inTernaTional & adverTiSeMenT Hmasawnna Thar

VIsIOn ACAdeMyRengkai, Churachandpur -795128, ManipurCoHSEM Recognised-1/321/01/HSC

ADMISSION NOTICEAdmission open for class XI (Arts & Science) for Aca-demic Session 2018. Admission form and prospectus can be obtained from the office during office hour (10:00 am - 2:00pm)subject Offered (Arts)1. English 2. History 3. Political Science4. Education 5. Sociology 6. Geography7. MIL/Alternative Englishsubject offered (science)1. English 2. Biology 3. Chemistry4. Physics 5. Mathematics 6. Geography7. MIL/Alternative English

sd/- principal(5-10)

TUI ! TUI ! WATER ! WATER !Mi tuelkhawm tui thienghlim dit le mamaw hai chun a hnuoia Phone number haiah hin iengtiklai khawm ko thei zing kan nih. Tui man chu litres 2500 ah Rs. 500/- chau a nih. A ko hmasa sa pek hmasa ning an tih.

-lazia SpringContact Nos. 9366001381/8415823498(6,8,10)

LOST OF VOTER IDENTITY cARDI have lost my Voter Identity Card bearing No. GJG0646216 of 58/36-Hmuia Veng Polling Station issued by Election Commission of India on the way between Hmuia Veng and New Lamka on 06-06-2018. Finders are requested to handover the same to the undersigned.

Sd/- Brandon zothansangaHmuia Veng, Churachandpur

Manipur.

Thina chunga Lawmthu HrilnaKa pasal Lalropui Famhoite (53) nat lawkna um lova BP (Stroke) leia date 21.5.2018 zan dar 11: Pm vela Mother Care Hospitala a boral le inzawma hmangaia mi bawisawmtuhai a hmasain lawm thu Pathien hmingin ka hril. 1. Ka pasal ICU, Mother Care Hospital enkawl a ni sunga mi tlawmngai fal, sum le pai mi petuhai bakah kan beidawngna min tawmpuia mi nghakpuihai po po kuomah lawm thu ka hril a. 2. ICU, Mother Care Hospital-a damna beiseia kan um zinglai zan dar 11:30 Pm chun, Pathien remruot ang ngeiin ka pasal Lalropui Famhoite chun Chatuon ram a mi lo inlawisan ta a. Hienga beidawng le thlavai taka kan umlai hmangai le lunginsietna leia ka pasal kuong ding mi ngaituo pekin, chun, Ambulance hmanga kan in Saikot chen ruong mi thakpektuhai chungah lawm thu ka hril mawl mawl a nih. 3. Chun, mi tlawmngai fal, a sinthawpui, HPC(D) le UPF hai le ruong mi tuoktuhai kuomah lawm thu ka hril a. 4. Chun, vuina hunser mawihnai taka mi siem pe-ktu, ICI Sub Hqrs, Saikot kuoma le Hunser hmangna huna ngainat thilpek sum le pai, silpuon le parthi, thu le hlaa raltuhai po po hminghmerin lam seng an naw leiin hi chanchinbu hmanga ka lawm thu hrilna hi lunginsiet taka mi lo pawm pek hram dingin ka hung ngen bawk cheu a nih. 5. Chun, hmun hla taka inthawka kan pa ruong hung hnawttuhai nghak tula um chu mi hrethiempuia mi ng-haktu le Mawihnai taka thlan mi cho pektuhai Saikot Val Upa le Saikot Thalaihai kuomah khawm lawm thu ka hril mawl mawl bawk a nih. 6. Chun, Tuithaphaia Hmar Area School umhai le Hmar School enkawlhaiin lusun nia inzana le ngainatna suklanga chawl an puongna chungchangah ka lawm em em lai zingin phu naw kan ti takzet. 7. A ruong um lai le vui hnunga ngainatna leia ran thata hung raltuhai, a bikin a sinthawpuihai United Peoples Front hai kuomah lawm thu inro lovin ka hril takzet a. Kan pa a taksain mi umpui ta naw sien khawm ienglai khawm mi hung kanin mi hung hre ve zing inla ka nuom. UPF khawm Pathien Malsawmna changa hmasawn pei din ditsakna kan hlan nghal bawk a nih. Mimal tin kuoma lawmthu ka hril theinaw leiin hi chanchinbu fethlenga lawmthu ka hung hril hi mi pawm-pek seng dingin Pathien hmingin ka hung ngen cheu.

In hmangaina dawngtu,Sd/- jeremy famhoite

w/o (L) Lalropui Famhoite le a sunghai.

FIELNA LE INHRIETTIRNAHungtlung ding tarik 8 le 9 June, 2018 zan dar 7:00pm hin Hmar Artists’ Association chun HSA Campus Rengkai ah, concert ahuoihawt na ding le in zawmin, unit tin le mitin hi program a hung \hanga hung uop seng dingin HAA Gen HQ chun fielna a siema, Chun, Hlasak dinga lekha pek hai khawm damnaw na lei ani ngawt naw chun absent remchang naw nih. Chun ticket Rs. 1000 (sangkhat) le Rs 50 (sawm nga) man siem ani a, a hmuna zawr ni nghal bawk a tih. Boruok in hawi tak kara program hmang ani theina dingin security \ha tawk sie ni bawk a ta, inruithei hrim hrim chawi luta thaw phal ni naw nih. Ziel ruok chu hawp na hmun bik siem ning a ta. Iemani tia mawilo taka khawsa le buoina siem an lo um ani chun, a maw chu an nin phur vawng an ta organising board in maw-phur nawng a ta, mimal ang zawnga lak thei ni naw bawk a tih. Ei hnam mawina chu nang le keia in nghat ani ang hrimin, inza intawn seng dinga ngenin eiin hri-ettir a nih.

Sd/- jonathan l. jouteMedia &PublicityHAA Gen. Hqtrs.

Japan PM-in US President Donald Trump A Lo Hmu LawkwaShingTon: Japa-nese Prime Minister Mr Shinzo Abe chun North Korea President Kim Jong Un le US President Donald Trump an inbiekna ding Summit ni 5 chau a um ta laiin Japan ditdan le beisei dan anga thil a fe ve thei beiseinain President Trump chu Ningani khan White House ah hmu lawkin a lo inbiekpui. Prime Minister Shinzo Abe hin, Trump le Kim inbiekna dingah hin Ja-pan ram ta ding khawmin \awng nei ve sien a nuom a nih. North Korea le an inbiekna dinga hin US chun an vengna inthlada pal a ta, nakie a neka sietna lien lem a tuok an lau a. North Korea in China le an ditdan angin inbiekna fepuiin hmatienga US, South Korea le Japan hai ta dinga \hanaw, \ium thil tlung theina ding za-wngin an hem pal an laupui ve a nih. Chubakah, Japan khawma a hlawkpui ve ngei a nuom bawk a nih. Shinzo Abe le Trump hi Canada ah G-7 Summit a

\hang ding an na, Canada an pan hmaiin White House ah Join Press conference la nei an tih. Japan chun Nuclear bomb nei tah North Korea laka US fimkhur dingin a dit hle a, a thup/ip tum naw bawk. Thla hni khawm tling lova vawi hni zet US inzin Japan PM Abe hin, North Korea-in Japan laka a suk-suol lientak, 1970 e 1980s laia Japan mi North Korean han an kidnapped thuah dawnna iemani bek hmu an beisei a. Nuclear bomb suksietna ding kawngah, ‘hmu thei’ ngeia thil a thaw an nuompui bawk a nih, Korean Peninsula a ralmu-ong theina ding chun. Journalist hai a hril dan chun, “President Trump-in Kim an biekpui pha, nuclear bomb sukbona dingin a taka hmu thei ngei thil thaw tlung sien ka tih a. US khawm lam a hraw suol nawna dinga inthuhmu taka thil thawpui \hain ka hriet leia inhmupui ka nih” tiin tlang takin a hril. Hieng ang deu hin,

China chun North Korea khawm an rambung pahni ham\hatna ding zawnga US inbiekpui ngei ngei a, abikin sumdawngna tieng khawm hlawkpui thei dinga inremna iemani siempui dingin an fui a. Chu chu Japan hi a hriet zing a. China le North Korea hin an hlawkna ding chauvin US hi inbiekrempui pal an tih ti an laupui a nih. Trump hin Abe leh April thlaa an inhmu khan, Kim Jong Un leh an inhmu pha Japan hai man an nina thu political taka sensitive issue khawm a hrillang ding thu a lo hril pek tah a. Amiruokchu, technical taka diplomatic thil nekin a lang a changa hming\hatna

le inthangna, inlarna, US President Kim dynasty le inbie hmasatak a nina tieng le sumdawngna tienga US hlawkna ding thilhaiin a lungril a lak lem niin an lang a. Iem a ra suok ding hunin la hril a tih. Sumdawng thiem poli-tician ni tah Trump chun, sumdawngna dan ang takin a ram \hatna ding thil chu a hriet ve a. Business ah chu a chang chu ‘advertisement’ a \ul hlak angin political business ah khawm ‘adver-tisement’ a \ul hlein Trump chun a ngai a. Chu chu Noble Peace Prize dawngtu dinga candidate in –adver-tise-na a nih. Japan-in an lau tak chu, Singapore Summit zo tieng

Japan hi ‘tosan’ (left out) ni pal a tih ti hi a nih. Tuhin chu US leh inruol\hain security khawm US kuta um vawng a nih. Tlang taka AFP a hril dan chun, North Korea le China han an phierruk anga rambung pahni (US le Ja-pan) an ‘ssecurity hneban’ (decoupling) an lau a nih. “|um khata mi pahni invengna hnebanna (de-coupling) hi hun sawt taka inthawka tlung dinga kan lau a nih a. Chu chu China le North Korea thiltum tak a nih, US le a ruolhai inveng theina sukhrat naw hi. Chu chu a tlung chun thil \ium tak ding a nih” tiin a hril. US Pres iden t h lu i George W. Bush hun laia senior diplomat Richard Armitage chun, “China le North Korea hai thiltum chu US le a ruolhai inveng theina le hratna sukhrat naw a nih a. Inremna le inkarna thil hmanga an thilthawtheina suknep pek dan hi an ngaituo tak a nih. Chu ding chun indawr dan tinrengin mi dawr an rin nawh, hmaikawr bunin mi

an dawr hlak” tiin a hril. “North Korea’n a chan-gah US le a ruolhai a awk tah chun, China ta dinga ram inzauna ding le hung hrat peina ding vengtu ding an um ta naw ding a na, chu chu China khawmin a hmu a. Sumdawngna thil chen khawm a kakhawk ding a nih leiin US le Japan khawm an \hangruol thiem a \ul” tiin a hril. Japan hin thiltum dang a nei a, chu chu sumdawngna inkhuokhir le inrekbetna sukzal a nih. US chun Japan le an sumdawngna abikin Steel le Alluminium ah sie (tariff) tamtak a lak a, Japan chun suktlawm sien a nuoma, US ruok chun a mihai humhimna ding tiin a nuom tlat bawk si nawh. Sumdawngna tieng thil khawm tamtak veng ding a um. US a khau taluo hin an rambung pahni chau ni lovin khawvel sumdawngna (global trade) khawm a tawk pawi thei ding niin Japan sawrkar thupuongtu Yoshide Suga chun a hril. (Reuters)

ECI online RTI Portal launch

new delhi: Election Commission of India (ECI) chun zani khan online RTI Portal (rti.eci.nic.in) a launch. Online RTI Portal hi Right to Information Act (RTI) hmanga online feth-lenga ECI thu indawn nu-omhai hmang dinga siem a nih. Portal a hin applicants hai online bawk hmanga dawn theina facilities khawm siem a ni a, hi sys-tem hmang hin indawnna le dawnna inthawntuo a, um-hmuna hohlim ang khawma thaw thei a nih.

Mini-Bus chesuol-ah mi 10 an thi

MuMBai: Zani zingkar dar 7:15 AM vel khan Uj-jain, Madhya Pradesh a in-thawka Ulhasnagar, Thane pana tlan passengers phurtu Mini-Bus Mumbai-Agra national highway-ah a che-suol a, a sunga chuong mi 10 in thina an tuok. Mini-Bus chu a hmatieng ke a kawi leiin a driver in a thu-nun thei nawh a, a hmaa tlan ve thuomhnaw phurtu Truck pakhat bawin an let a nih tiin Inspector A.R. Mo-hite chun a hril. Mi 10 chu Mini-Bus chesuolna hmu-nah an thi nghal a, midang 12 an hliem a, hliemhai laia 5 chu an ngirhmun a derthawng hlea hril a nih. Hliemhai chu Chandwad Civil Hospital a enkawl mek an ni a, mithi le hliem-hai chu an sunghai inhri-ettir mek niin, a tam lem chu Kalyan le Ulhasnagar, Thane mi an nih tiin In-spector chun a hril sa bawk.

LoC-ah BSF jawan 2 kap hliem

Srinagar: Jammu and Kashmir a Keran Sec-tor Line of Control (LoC) lai zani zingkar khawvar hma khan helpawl han BSF jawan 2 an kap hliem. Helpawlhai chu tu pawl am ti hriet an la ni nawh a, Pakistan rama inthawk ramri kana a ruka J&K lut tum an nih tiin Defence Ministry spokesman Colo-nel Rajesh Kalia chun a hril. BSF jawam hliem hai chu District Hospital a en-kawl mek an ni a, an ngirh-mun a derthawng taluo naw niin Defence Spokesperson chun a hril sa bawk. Zani khan J&K a chun Union Home Minister Rajnath Singh an zin a, ‘Ramadan’ thla sunga inkapchawl pu-ong chu ‘Amarnath Yatra’ huna dingin la keisei a \ha ding am ti CM le state \huoitu danghai leh hrilt-langna an nei.

PM Modi in PMBJP beneficiaries hai an biekpuinew delhi: Prime Min-ister Narendra Modi chun zani khan Narendra Modi App hmangin Pradhan Mantri Bhartiya Janaushad-hi Pariyojna (PMBJP) bene-ficiaries hai an biekpui. PM Modi chun, mi tinin health-care services man tlawm le awlsam lema an dawng seng theina dingin sawrkar-in theitawpin hma a lak zing a nih tiin a hril. Sawrkar thlungpui chun kum 2025 chenin India ramah TB nat-na suktawp a tum a, hi kum hi khawvel pum huopa date-line an siem neka kum 5 a hnai lem a nih tiin PM Modi

chun a hril bawk. PM Modi chun, natna le harsatna tum tum a hung tlung chang mirethei han harsatna tamtak an tuok hlak a, miretheihai ta ding chun natna hi phurrik lien-tak a nih tiin a hril. Pradhan Mantri Bhartiya Janausha-dhi Pariyojna scheme hi mirethei han damdawi man tlawm lema an inchawk theina dinga siem a nih. Hi schemes \an a nia inthawk India mipui tam takin an sawr \angkai tah a nih tiin PM Modi chun a hril. PMBJP scheme feth-leng hin sawrkar chun tax la

tlawmin thilman a sukhnuoi a, hi hmalakna hin minaran le miretheihai a \hangpui nasa hle tiin PM Modi chun a hril. Swachh Bharat Mis-sion hin India hriselna din-gin mawphurna lientak a nei ang bawkin sin nasatakin a thaw a nih. India ramsung hmun tum tumah ‘Janau-shadhi Kendras’ 3,000 vel hawng a ni tah a, hieng hai laia Kendras 700 vel chun zunthlum, lung natna, BP \hanaw le natna khirkhan tak takhai ta dingin dam-dawi \ha a peksuok zing tah a nih tiin PM Modi chun a hril.

Srinagar: Union Home Minister Rajnath Singh chun Jammu and Kashmir \halaihai chu helna thila inhnamhnawi a sietna int-luntu neka developmet in-tluntu ni lem dingin an fui tawl. HM Rajnath chun za-nita Sher-e-Kashmir Indoor Sports Stadium, Srinagar hmuna thu a hril huna hi thu hi a hril a nih. HM Ra-jnath chu ni 2 cham dinga

J&K inzin a ni a, vawisun hin state \huoitu tum tum lan hmupui a tih. Zanita Sports Con-clave kharna huna chun Ladakh region le Kashmir phairuoma \halai tamtak an \hang. HM Rajnath chu zani zantieng khan Sri-nagar a tlung a, tuta J&K an zin huna a thiltum tak pakhat chu J&K security ngirhmun ennawn a nih.

J&K \huoitu tum tumhai an hmupui hunah Rama-zan thla sunga inkapchawl puong ngirhmun khawm thlirletna nei an tih. HM Rajnath chu Minister of State in PMO Dr. Jitendra Singh, Union Home Secre-tary Rajiv Gauba le Home Ministry officials \henkhatin an \awiawm. HM Rajnath chun Chief Minister Mehbooba Mufti, Governor N N Vohra le se-curity and intelligence of-ficials hai J&K-ah a cham sungin meeting neipui a tih. Meeting an nei huna chun J&K state sunga cen-tral fund hmanga devel-opment projects sinthaw hai khawm ennawnna nei bawk an tih.

Rajnath in J&K \halaihai develop-ment thlang dingin a fiel

Mahatma Gandhi le Nelson Mandela in sukdudana tuorhai beiseina an pek: Sushma Swarajnew delhi: External Affairs Minister Sushma Swaraj chu zani khan Pi-etermaritzburg City Hall a ‘banquet’ programme-ah keynote speaker in a \hang a, 1912 kuma India pa Mahatma Gandhi in thu a lo hrilna Pietermaritzburg City Hall kantu han hming an ziekna, ‘Visitors Book’-ah a hming a ziek ve. Ban-quet chu June 7, 1893 huna Mahatma Gandhi mingo-hai ta dinga reserved R>l compartment a inthawk dengsuoka a umna cham-pha vawi 125-na hmangna le inzawma huoihawt a nih. Pi Swaraj in thu a hrilna

a chun, Mahatma Gandhi le Nelson Mandela hai khan mani dikna chanvo hmu naw le sukdudana tuorhai beiseina an pek a nih tiin a hril. Pi Swaraj chun a hril peina-ah, mingo le midum buoina leia midum han har-satna an tuok huna India in

South Africa a lo \hang-puina hai uor takin a hril-lang. |huoitu 2 hai hin sala intang mekhai beiseina an pek a, colonialism khawm nisien, iengang rorelna a inthawk zalen an ni theina dingin sel takin an tuor thei pha a nih tiin Pi Swaraj

chun a hril. Pi Swaraj chun Nelson Mandela in Pietermaritz-burg City Hall a Gandhi statue a hawng laia a \awngbau a laksawng a, “Mandela chun, tu hi Ma-hatma Gandhi inchuktirna ngaivena ei zui hun a ni tah tiin a hril” tiin Pi Swaraj chun a hril. South Africa in zalenna a hmu theina dinga India suok South Africa a um han theitawp an suona chu inpakum a ti thu hrilin, an inpumpekna iengtiklai khawm theinghil lo ding a nih tiin a hril. Pi Swaraj chun India le South Africa rambung

han kawng tum tumah in-laichinna \ha tak an nei zie a hrillang a, 2017-18 kum sung khan ‘Know In-dia Programme’ fethlen-gin South Africa \halai 28 India-ah an hung inzin a nih tiin a hril. ITEC le ICCR African scholarship pro-grammes hmangin nikum sung khan South Africa mi 48 India-ah lekha an hung inchuk bawk a, India le South Africa chun inremna \ha tak hnuoiah, khawvel pum huopa thil\ha intluntu ni dingin hma an lak tlang pei ding a nih tiin Pi Swaraj chun a hril.

Wanted gangster Sampat Nehra manChandigarh: Law-rence Bishnoi gang mem-ber le gangster turu, hun sawt taka inthawk police han man tuma an zawng tah Sampath Nehra chu zani khan Haryana Police Special Task Force (STF) han an man. Kum 28 mi Sampath Nehra hin Hary-ana, Punjab, Rajasthan le Chandigarh haiah criminal case 24 vel a nei mek a nih. Sampath Nehra mantu STF team inrawitu chu Inspector General of Police, Saurabh Singh le Deputy Inspector

General of Police, Satish Balan hai an ni a, Director General of Police BS Sand-hu le Additional Director General of Police (Crime) PK Aggarwal hai thupek dungzuia Kishangarh, Chandigarh hmuna dappui an thaw huna man a nih. Lawrence Bishnoi gang chu student politics a inther hlak a ni a, tulai hin social media hieng Facebook le What-sApp haia khawm an active hle a, political party \huoitu \henkhat thatna a khawm inrawlna an nei a nih.

Abu Salem kum 7 rinum taka intang dingin

new delhi: 2002 kuma Delhi besana sumdawngtu hausa Rs. 5 crore a demand leia man gangster Abu Sa-lem chu zani khan Delhi High Court-ah a chungthu ngaituo a ni a, Additional Sessions Judge Tarun Seh-rawat chun IPC Sections 387, 506 le 507 hai besanin rinum taka kum 7 sung jail intang dingin thiemnaw an changtir. Gangster Salem chu May 26, 2018 khan thiemnaw inchangtir le zani khan a hremna ding thu hi

puong a nih. Salem ruola man ve Chanchal Mehta, Majid Khan, Pawan Ku-mar Mittal le Mohammad Ashraf hai c hu evidence \ha tawk a um naw leiin thiemchanga insuo an ni a, inrawlna neia intum ve Sa-jjan Kumar Soni chu trail nei laiin a lo thi hman a nih. Salem chun ‘1993 Mumbai blasts’ \hangin thubuoi dang khawm tamtak a nei a, tuhin Taloja prison, Navi Mumbai a intang mek a nih.

hMar woMen aSSoCiaTionGeneral Headquarters

deMna ThupuongJune 1, 2018 nia Mr Lalringvar Hrangchal, s/o Thang-khumvel Hrangchal of Lungthulien in nuhmei kum tling lo \huoihmanga, lunginsietna nei der loa a suol-lui hi HWA General Headquarters chun a dem takzet a. Hiengang thil tirdakum le ditum lo hi tlung nawk ta ngainaw sien a ti takzet. Sd/- general secretary Sd/-president

HWA General Head quarter

LS Speaker in YSR congress MPs 5 hai inbanna a pawm pek tahnew delhi: Andhra Pradesh special category status ph<tna a inban YSR Congress MPs 5 hai inban-na chu zani khan Lok Sabha Speaker Sumitra Mahajan in a pawm pek tah. MPs 5 hai chu April 6, 2018 huna inbanna an peklut tah a nih. MPs hai inbanna pawm pek vat an ni nawna chu Andhra Pradesh ruling Telugu De-sham Party (TDP) in a sa-wisel a, hi thil hi BJP le YSR Congress in inthu kawpa by-election pumpel tuma an thaw a nih tiin an hril. TDP MP Kesineni Srini-vas chun, “YSR Congress MPs han April 6, 2018 khan inbanna an peklut a,

an inbanna Speaker in June 6, 2018 in a pawm pek chau a. Hi thil hi by-election pumpelna dinga thaw a nih. People Representation Act 1951 dungzuiin, Lok Sabha term kum 1 a tling ta naw chun by-election nei thei a ni ta nawh. 16th Lok Sabha hi June 4, 2014 a \an a ni a, June 6, 2018 a an inbanna

pawm pek chau hin term kum khat a tling ta nawh a, chuleiin, by-election pumpelna dinga thaw a ni zie a sukchieng a nih” tiin a hril. Lok Sabha Speaker chun MPs 5 hai chu meet-ing a neipui a, an thutlukna chipchier taka an dawn nawn hnunga an inbanna a pawm pek an nih.

ganja kg. 700 leh mi 3 man

new delhi: Zanikhan Delhi hmunah mi pathum hai chu Ganja kg. 700 leh man an nih. Mana um hai chu Ravi (25), Munna Kumar Jha (30) le Gaya Pal (62) hai an ni a, thu in-dawnna nei mek an nih.

Ministry in ralthuom Rs. 5,500 cr. manhu inchawk dingin a pawmpui

new delhi: India de-fence mamaw Rs. 5,500 crore chuong manhu inchawk dinga rawtna um chu zan-ikhan defence Ministry in a pawmpui tah. Defence hmangruo inchawk ding hai lai hin In-

dian Air Force hmang ding high power raders 12 a \hangsa. Zanita Defence minister Ms Nirmala Sitharaman in-rawinaa Defence Acquisi-tion Council (DAC) meeting huna hi thil h pawmpui a nih.

Page 4: Hmasawnna Thar - Neitham Thar/2018/June/HT-08-06-2018.pdf · sion on Himalayan Studies hnuoia Nodal Officer for Nature Learning Centre huoihawtna hnuoiah Oc-tober a inthawk Decem-ber,

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSThlado (june) 08, 2018 zirTawpni (friday)

sun ZAWMnA.......

rGG FOOtBAll MeMOrIAM 2018 Venue : Public Ground, Churachandpur.

Knock-0ut RoundResult : 7th June 2018

1. Tuiring YO 5 -1 FC Zomi Colony 2. Headquarter SC 2-0 Anpak FC

**Vawisun inkhel um naw ni a, June 9,

2018, 2PM in quarter final hmasa Sym-poria FC le LSC inkhel an ta, June 11, 2018, 2PM in NLYC le UCF inkhel an ta, June 12, 2018 in Lenlai le Muvanlai inkhel an ta, June 13, 2018 in Tuiring YO le HSC inkhel an tih.

cW Super Middleweight title inchu dingin Vijender le Markham an inhnek dingnew delhi: WBO Asia Pacific le Oriental titles hai kawl mektu Indian boxer Vijender Singh chun profes-sional title pathumna ding Com-monwealth Super Middleweight belt inchu dingin July 13, 2018 khin London hmunah Britain mi Lee Markham inhnekpui a tih. Vijender Singh le Lee Markham hai hi York Hall, London hmuna inhnek ding an ni a, tuchenah Vijen-der Singh hi undefeated (an hnek-pui hai hnenaw la nei lo) a ni a, an

hnekpui ding Markham hi vawi 22 an hnek ta haiah vawi 17 haia hratna lo chang ta a nih. Vijender hin tuta hma khan

Jaipur hmunah Ghana boxer Er-nest Amuzu hnein a title pahni hai hlawtling takin a lo hum/defend ta a, hi taka inthawk Vijender in profes-

sional boxing a khel nawk hmasa takna ding a nih. An inhnek ding hi WBO hnu-oia ding tho a nih. Commonwealth Super Middleweight title kawltu Rocky Fielding chun January thla khan hi weight catetgory bawka European boxing belt inchu a nuom leiin a belt hi a lo inthlasuok ta a ni leiin tu tak hin a kawltu um lo an nih. Vijender hi British trainer Lee Beard hnuoia um le training nei mek a nih.

Gennady Golovkin IBF title hlip peklondon: International Boxing Federation (IBF) chun mandatory defence dinga Ukraine mi Sergiy Derevyanchenko le inhnek dinga remtina a nei theinaw leiin IBF middlweight title a hau mek chu a hlip pek. Golovkin hi May 5, 2018 a WBC mandatory challenger Saul ‘Canelo’ Alvarez leh inhnek\hat (rematch) dinga ti a ni a, sienkhawm Mexican boxer Canelo hi Nevada State Athletic Commission in drugs test failed leia sus-pended a ni leiin Golovkin le an inhnek\hat dinga in-

thawk an hnukdawk leiin an inhnek tanaw ding a nih. Golovkn hin October 2015 a inthawk IBF title hi a lo hau le Vanes Martiro-syan hne a, IBF sanction ni lo WBA, WBC le IBO belt hai lo defend a nih.

Hi lei hin organisa-tion dan dungzuiin IBF mandatory challenger chu a nawka an hnekpui ding a hung ni a. Hi le inzaw-ma May 22, 2018 a meet-ing hunah June 6, 2018 chenah Derevyanchenko leh inhnek dinga remtina a nei ngei ding ti a nih. Amiruokchu, Golovkin hin mandatory defence-a Derevyanchenko le inhnek ding a nuom naw leiin Rule 5H hnuoiah a weight class a unsanctioned con-test a \hang leiin IBF mid-dlweight tile a hau mek chu a hlip pek ta a nih.

FIFa World Cup 2018:

Friendly-ah Norway le Belgium an hrat; Brazil in Wc lak theina chance a nei insang tak - GracenoteoSlo: World Cup hung um ding le inzawma Nilaini-a Norway le Pana-ma in Ullevaal stadium-a international friendly an khel hunah Norway chun tu-kum world Cup khel dinga inbuotsai mek Panama chu 1-0 in a hne. Panama hi a vawikhatna dinga tukum World Cup khel ding a ni a, Group ‘G’ a umin England, Belgium le Tunisia hai leh group stage an inkhel ding a nih. Chun, Nilaini ma khan world cup khel ding ve ve Belgium le Egypt han King Baudouin stadium, Brussel-ah firndly match an inkhel a, Belgium chun Egypt hi 3-0 in an hne. Hieng laizing hin Sports data com-pane Gracenote dungzuiin tukum world Cup champion ni theina dingin Cham-pion vawi 5 lo ni tah Brazil chun chance

a nei insang tak a, 21% chance a nei a, Spain, Germany le Argentina hai chungah a um. Data dungzui hin England chun Group G ah Tunisia, Panama le Bel-gium hai an khelpui ding a ni a knockout round lut theina chance 71% a nei in a hril. Group G a inthawk an qualify chun England hin last 16-ah Group G a um Poland, Senegal, Colombia annawleh Japan inkhelpui an ta, hmatieng pan pei theina ding chance 41% an nei tiin data chun a hril bawk. Quarter finals-ah Germany annawleh Brazil an inkhelpui chun semifinal lut theina chance 18% le final change 9% chau an nei.ChanCes of reaChing the knoCkout stagesGroup A: Uruguay 77%, Russia 60%, Egypt 36%, Saudi Arabia 27%Group B: Spain 76%, Portugal 58%, Iran 35%, Morocco 30%Group C: France 69%, Peru 68%, Denmark 35%, Australia 27%Group D: Argentina 82%, Croatia 57%, Iceland 35%, Nigeria 27%Group E: Brazil 90%, Switzerland 51%, Serbia 31%, Costa Rica 28%Group F: Germany 79%, Mexico 60%, Sweden 34%, South Korea 27%Group G: England 71%, Belgium 71%, Tunisia 32%, Panama 26%Group H: Colombia 77%, Poland 50%, Senegal 45%, Japan 29%

Dillian Whyte le Joseph Parker July 28 ah an inhnek dinglondon: Britain boxer Dillian Whyte le New Zea-land mi WBO heavyweight champion hlui Joseph Parker chu July 28, 2018 khin London-a O2 arena hmunah an inhnek ding a nih. Whyte (30) hi tuta De-ontay Wilder in a kawl mek WBC belt number one contender a ni a, kum 2015 a Anthony Joshua a hne naw hnung vawi 7 a zawnin an hnekpui hai a lo hne ta a nih. Whyte chun world title inchu dinga lampui sattu

ding chu Joseph Parker hne a ni thu a hril a, Wilder le Joshua hai khawm a hne thei thu a hril bawk. Whyte hin March thla khan Australia mi Lucas Browne chu round 6 naah a

lo knockout a, boxing vawi 24 a khel ta haiah vawikhat chau a la lost a nih. Parker (26) hin March thla khan Joshua a hne zonaw leiin a WBO title a lo chan ta a nih.

Mark Hughes in kum 3 sunga dingin contract thar a ziek

Southampton manager Mark Hughes chun kum 3 sunga dingin contract a ziek thar nawk. Mark Hughes (54) hi short term deal-a season/campaign tawp chen dinga March thlaa khan

Southampton zawm a nih. Ama baka hin assistant first team manager Mark Browen le first team coach Eddie Niedzwiecki hai khawmin contract thar an ziek nawk.

French Open 2018:

Rafael Nadal le Juan Martin del Potro semifinals an lutpariS: Zani hmasaa inkhel laklaw lai ruo nasa taka a sur leia inkhel suk-tawp a ni hnungin zanikhan Roland Garros hmunah de-fending champion Spain mi Rafael Nadal le Argenti-na mi Diego Schwartzman han quarter-finals an inkhel zawm nawk a, Rafael Nad-al (32) chun Schwartzman hi 4-6 6-3 6-2 6-2 a hnein semifinals a lut tah. Chun, zanikhan men’s quarter-finals dangah Juan Martin del Potro chun Marin Cilic 7-6 (7-5) 5-7 6-3 7-5 a hnein semifinals a lut ve leiin vawisun hin Nadal le Del Potro in semi-finals inkhel an ta, semifi-nals dangah Austrian sev-enth seed Dominic Thiem Italy mi Marco Cecchinato han semifinals inkhel an ta,

semifinals a hrat lem lem han Pathienni khin final an khel ding a nih. Nadal hi tukum French Open la ngei dinga beisei laia mi a ni a, tuchenah French Open champion vawi 10 a lo nita a, tuta \um hin a lak nawk chun French Open vawi 11 a lakna ding a nitah. Women’s single-ah zani hmasa khan Romania mi No. 1 Simona Halep chun

German mi Angelique Ker-ber 6-7(2) 6-3 6-2 a hnein semifinals a lut a, Semi-finals lut ve dang Spain mi Garbine Muguruza leh zan-ikhan semifinals an inkhel. Muguruza hin quarterfinals ah Maria Sharapova a hne a nih. Chun, women’s single-ah zani zan ma khan Medison Keys le Sloane Stephens han semifinals an inkhel bawk.

Carrie Underwood-in Best Female Mu-

sic Video Award

loS angeleS: Khawvela country music thiem le hlasakthiemhai chun chawimawina insangtak CMT Award 2018 dawng inbeiseiin Nilaini zan khan Bridgestone Arena, Nashville an pan sup sup a. Hlim tak le hlawtling taka inlawi an um laiin ti anga hlawtling lo hlim tho si khawm an kat nuk el. Country singer Carrie Underwood chu, a music video ‘The Champion’ ah Best Female Music Video award 2018 inhlan a nih. Lawmna hunserah award a dawng hmain a perform bawka, a pui cham cham hle. Pasal ah chu Blake Shelton-in “I’ll Be The Dogs” ah award pahni, Male Music Video le Video Of The Year a dawng ve. Carrie Underwood chun a hlawtlingna chu Pathien zar niin lawmthu a hril. “A hmasatakin, hitaka hung theihai po po, hi hmuna in\hung thei ding le ei sinthaw rahai lawmman la thei dinga mi siemtu Pathien kuomah ei renga chungah lawmthu um rawse!” tiin a hril a. Entawn thlak tak a nih. “Ei siinthaw, hlasak le rawngbawl thaw theia ei um hi ei vangnei hle a. Chun, mi ngaisangtu fans hai, nangni zara hieng po po hi tlung thei a nih. Nangni le Pathien zar chauva hieng hi thaw thei kan nih” tiin midanghai ai khawmin lawmthu a hril. Carrie hin a thawpui Ludacris hai kuomah khawm lawmthu a hril a. Vote petu fans hai le a thawpui Ludacris hai kuomah, “In chungah ka lawm hle. Hieng po po sukpuitlingtu chu nangni in nih. Music video-a in thil thaw le khawvel mipuihai kuoma share in mi phal pek bawk leiin ka lawm a nih” tiin a hril. Carrie music video a inlanghai chu Police, Military, Athletes le naupang lam inchuk pawl (ballet class) hai dam an nih. Carrie Underwood hin CMT Award 17 a dawng tah a, khawvela country singer award dawng rawntak an tah. Tuta \um chu nomination pathum a nei a, award pakhat a dawng. Tu kum CMT Award dawngtuhai chu a hnuoiahai hi an nih”VIDEO OF THE YEARBlake Shelton – ‘I’ll Name The Dogs’ MALE VIDEO OF THE YEARBlake Shelton – ‘I’ll Name The Dogs’ FEMALE VIDEO OF THE YEARCarrie Underwood feat. Ludacris – ‘The Champion’ DUO VIDEO OF THE YEARDan + Shay – ‘Tequila’ GROUP VIDEO OF THE YEARLittle Big Town – ‘When Someone Stops Loving You’ BREAKTHROUGH VIDEO OF THE YEARCarly Pearce – ‘Every Little Thing’ COLLABORATIVE VIDEO OF THE YEARKane Brown feat. Lauren Alaina – ‘What Ifs’ CMT PERFORMANCE OF THE YEARFrom CMT Crossroads: Backstreet Boys and Florida Georgia Line – ‘Everybody’

Kaia Gerber, Saint Laurent Re-sort 2019 ah Cat-walked

jerSey CiTy: Liberty State Park, Jersey City-a Saint Laurent Rersort 2019 col-lection thar an pholangnaah, Cindy Crawford le Grande Gerber hai naunu tleirawl kum 16 chaua khawvel deng suok tah Kaia Gerber chu an college summer chawl lai a nih bawk, runway inmawi dingin nal takin a va catwalk nawk thek thek tah. Kaia Gerber hin tuta \um chu Western nunghak a nina ang takin Western-inspired incheinahai a pholar a, an hme thei hle. Tienlai Cowboy hai hun laia an inchei dan, pa deu, kekawr tluon dum puon sa deu le savun pheikhawk dum a bun a. Jacket-coat ang deuva kawrchung \hui, a dum le var intiel a hawk bawka. Texas Rancher le Mexico hausahai incheina ang chi a nih a, an hmepui hle. Jacket chungah zakuo var a awm lai hruia khit chi a hak a. Lukhum par a khum bawk a, Cowboy khawsa thei deu hai incheina a nih. A sam dum thlap chu an thla suk vawnga, hmel fai kawk mitmeng titak deuvin, make-up hmang lo ang thlukin a hner khawm ‘natural’ takin nal a nei nawh a. A kekawr mansa a pur eta, Runway a hung lawn \hek \hek chu pa tak a nih.

Tuta \um hin Kaia Gerber hin Swiss sana (watch) siemtu Omega company le partner an nina angin a catwalk ah hin Omega sana kuta bun chi a bun bawk a. A nu Cindy Crawford leh kum 20 liemtaa contract an lo nei ang khan ama khawmin Omega leh a

la nei zui pei a nih. Kaia chun Tresor watch hi a vangneina intluntu a nih tiin, a fena na a thei phawt chun a bun zie hlak. “Ka nu sana nal tak takhai kan ruk nawna dingin ka Tresor sana hi ka bun zie hlak, ka sunghai a min hrietsuoktir zie hlak leiin. Ka nu hin sana tamtak a lo pholar tah a, collection khawm a hau tah em em” tiin tulai hnaia Chanel le contract thar ziek bawk Kaia chun a hril. Hieng lai zing hin tulai \hangtharhai ang bawkin Kaia chun hun thu hriltu ding chun a Mobile Phone a nei tah a. Sana chu ‘incheina’ ding le ‘um inhawitirtu’ mei mei ang an tah tiin a hril a. Mobile phone a um taa chu mi tam-takin kutring sana ‘an la bun nuom’ niin a hril. Harper’s Bazaar le in-terview an nei khan, “Ka naupang lai chu ka nu sana hai ka va bun sin hlak a. Ka kutring cher takah an inthawl thei em em a, panga dam ka bun tlar vawnga ka en ka en hlak, nal ka tih thei em em. Tulai chu hun hrietna dingin sana bun chi a \ul tah nawh a, mobile phone ei nei tah. Kuta bun chi Sana chu thil ei dit em em le bun ei chak em em, ei ngainat thil a ni tah.

Selena Gomez-in A In Ropui Maktaduoi 2.8 In A Zawr

loS angeleS: Latin nunghak Texas-a pieng, hla-sakthiem le film star nih mek Selena Gomez (25) chun, hun iemani chen Justin Bieber le vawi tamtak an inzuia an in\he nawk pei hnunga makhata hun hmang a tum leia re veng veng tah chun, a In ropui (bungalow) Studio City chu Dollar maktaduoi 2.8 zetin a zawr. Hi Bungalow hi Selena

Gomez in kha hmaa Dollar 2.2 million-a an chawk a nih a. A cheimawi teu tah hnun-gin 2.8 million vel chun a awm tawk tah tia a zawr a nih a. A ti anga a zawr hlawtling chun Maktaduoi 6 vel a hlawk ding a nih. Studio City hi compound lien deuva swimming pool le huon hai um vawng a nih a. Bedroom 3 le insilna Bath 2.5 a nei a. Guest House le swim-

ming pool, spa hai khawm um vawng a nih. A sung khawm marble le lung man tam nal tak taka cheimawi vawng an nih. Selena Gomez hi, hieng in ropui mansion inchawk le zawr kuol velnaa hin a thaw ve zeu zeua, a chem fena tieng rak chu a ni naw ning a tih. A inropui Calabasas mansion chu 2014 khan 3.69 million-in an chawka, 2016 khan 3.3 million-in a zawr. Forth North, Texas ah khawm Mansion 10, 000 sq fit a nei a, 2016 khan 3.499 million-in a sak a, tuhin chu 2.999 million chau a sak nawk tah. Hienga in le lo tienga a sumdawng vena tieng a tluon rak nawa chu hlasak le kawng dangah a kut a tluonga, a lun-gril a tluong bawka charity mi \hangpuina tieng a thaw rawn hle bawk.

Guatemala Tlangkang-a Thi Mi 99 An Tling TaheSCuinla: Guatemala-a tlangkang ‘Volcano of Fire’ a mithi chu Nilaini khan pilmei inai le chawk a hung phu suok nawk leiin mithi 99 an tling tah tiin National Forensic Science Agency

chun a hril. Tulai hnaia dinga Vol-cano puok dar hrat taka la hriet, Volcano of Fire, Pathiennia puokdar hin pil-mei (lava) a phu suok \eu a, meter 3, 763 (feet 12,

346) a insangin a vawrkai leiin a phak hla thei a, mi a chawkbuoi rawn a nih. Tlang simtienga um khuo lem chu a vur pil vawng a nih. (Reuters)

RSS hi miin Hindu right-wing organi-zation angin an hril/ngaia chu, anni chun political le religious organization nek hmanin, nationalist le cultural organiza-tion angin an insal a nih. September 27, 1925 khan Keshav Baliram Hedgewar-in a chengna In, Vijayadashami a inthawka a phun (an din) a nih. Mohan Bhagwat chun an pawl RSS chun India pumpui inpumkhata siem a nuom thu le tukhawm puotieng mi an um naw thu a hril a. Mi han ngaidan hran seng nei inla khawm ei rengin India mi ei nih, tiin, RSS chun kum tinin mi chi hran hran Event ah a fiel hlak thu a hril. Ni dang chu ei lo hriet ngai rak nawa, tu \um President hlui fiel a nih leiin an lar pha tah a nih. Zani ta kharna hunsera \hang danghai chu President hlui Lal Bahadur Shastri naupa Sunil Shastri, Netaji Subhash Chan-dra Bose tupa Ardhendu Bose le a nuhmei le an naupa hai khawm an nih. Pranab Mukherjee a tlunga thu a hril hma hin RSS founder Hedgewar thlan par\hi an hlitir a. Hedgewar kha ‘India nau-pasal \ha le hrat a nih” tiin a hril. Visitor’s

Book ah “Vawisun hin Mother India nau ropuitak inzana pe dinga hung ka nih” tiin a ziek. RSS chun President hluiin a sir hi an lawm em em a, social media le an media outlet haiah a sip vawng a nih. Mohan Bhagwat bawkin, “Thawdan pangngai an-gin kum tina hunser ah President hlui hi kan fiel el a nih. Bharat Mata chu mi tin Nu a nih. India culture chun mi tin a mi them seng. Chi le kuong tamna hi inzain ei ram hratna ding a nih. Inpumkhatna chu ei hmakhuo ding a nih. Inpumkhatna chu le-khabu le \awngbaua hril mei meia hmu thei an nawh. Mi po po kengin ei intlawnpui a ngai a nih” tiin a hril ve. RSS chun President hluiin thu a hril zoin, “Exchange of views part of India Tra-dition” tiin an Twitter account ah an tweet. Pranab Mukherjee va uop hun hi RSS han kum tina volunteer training ‘swayam-sevaks’ hai training zona a nih. Training hi kum thum sung, first, second, third year an nei a. Annual Training Camp zona parade (graduation day) ang a nih a, Shiksha Varg an tih bawk. (PTI)

India hratna chu tuortheina le Chi-le-kuong tamna hi a nih

AR hai chu Mawt ching i nfui ding le \hangpui dingin a fiel tawl a. Mipui han \ha taka Mawt hai an ching thei a nih chun ‘Banana fibre extracting machine’ khawm sawrkarin a ngaituo pek ding thu a hril bawk. AR hai hin nuhmei naupang te, Tuitong khuoa mi piengsuol, anachu, ruo (Bam-

boo) a \hungna le thil dang dang, parte lim dan siem thiem an hung \huoi bawk a. CM chun Cooperative Bank a inthawkin soft-loan ngaituo pek dingin a hril nghal bawk. Inbiekna buotsaitu Colonel AS Bajpai, Commandant le VA hai hin an lawmthu hrilnain CM hi puon an insiltir. (DIPR)

CM-in Kani aiin Lemongrass ching dingin a hril tawl

Framework Agreement an ziek el kha chu, inpumkhatna sukse theitu ding niin an lang. Modi sawrkar hin Assam, Manipur, Arunachal Pradesh mipuihai chu iengah khawm a ngai nawh a, rawn thlakah khawm a ruot naw leiin a sung thu kimchang khawm a hril nuom naw niin a hril. Dr Nara chun, India sawrkar, PM Modi chun hnam tin le hieng state pathumhai hi rawn ding angin a hrila chu, tuchen hin iengkhawm hmalakna a la um nawh a. Chu laia NSCN (IM) le Naga political party hai le inbiekna um zing hin hnam pakhat chau suklungawi a tum niin an lang tiin a hril

bawk. Chuleiin, CPI National Executive Com-mittee Meeting June 3-4, New Delhi chun India sawrkar chu NSNC (IM) le Frame-work Agreement an ziek sungthu kimchang tak phawrlang dingin a phut a nih tiin a hril. Hi baka hin CPI Manipur chun thautui man bakah, ni tin fak le dawn, thlai hna le thil dang dang manhai a kaisang hrat ta-luo khawm hi pawi a tih a. Political chau ni lo Economic thil chena ni tin a tla hnuoi peia mirethei han harsatna an tuok a zuol tuol tuol hi pawi a ti takzet a nih, tiin a hril bawk. (PNS)

CPI Manipur-in Citizenship (amedment) Bill 2016 a kal

naunu admit nawk dingin ngenna a siema chu an nuom tah nawh a. Chu phing leh a pa hin Sections 31 (1) and 32 (3) of the Right of the Children to Free and Compulsory Education (RTE) Act, 2009 dungzuiin Commission ah hin case a file a, appael case No. 1/2018-MCPCR

(AC). Commission chun, Commission for Protection of Child Rights Act, 2005 Section 14 le 15 hmangin Catholic School, Canchipur chu May 25 khan ni 30 sung ngeia naupang nu kuomah Rs. 50, 000 pe dingin an hriettir tah a nih. (PNS)

Child Rights besanin Rs. 50, 000 Pek Dingin