introduction (ka maitphang) · 2018. 3. 5. · 1 introduction (ka maitphang) 1.1 ka sorkar kmie ka...

30
1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng jong ki briew ba shong ba sah ha ri India yn sa pynrung. Phi long kiba donbok shisha ban ioh ia kum kane ka lad ksiar lad rupa ban iadon bynta ha kane ka kam kaba donkam haduh katta katta na ka bynta ka jingbha jong ka ri bad ki briew jongka. OBJECTIVES OF NPR (KI JINGTHMU JONG KA NPR) 1.2 Ka NPR ka kynthup ia kine: Ban lum ia ki jingtip (particulars) jong baroh ki briew kiba shong ba sah ha ka ri India. Ban shondur bad shim ia ka shap shynriahkti jong baroh ki briew ba shong ba sah ha ri India kiba la dap 15 snem ka rta. Kumno ban leh ia kane ka kam, la batai shai ha ki dkhot kiba bud 1.3 Ki data (jingtip) ban pynkhreh ia kane ka NPR yn lum ha ka por ba pynlong ia ka Houselisting Operation (ka jing list ia ki iing) na ka bynta ka 2011 Census (khana samari ne jingkhein briew) 1 Ka kyrteng briew 7 Ka sngi kha 13 Ka jaka sah ba thikna 2 Ka jingiadei bad u Khlieh 8 La shongkurim ne em 14 Ka jingtrei kam 3 Kyrteng kpa 9 Jaka ba la kha 15 Ki jingpule ba la pyndep 4 Kyrteng kmie 10 Jinglong trai ri 5 Kyrteng u/ka lok 11 Jaka sah ba mynta 6 Kynthei/Shynrang 12 Katno por la sah hangne Ka dur bad ka shap shynriah kti yn shim tang na kito kiba la dap 15 snem ka rta. JINGMYNTOI JONG KA NPR 1.4 Ka NPR kan long ka tynrai ban ithuh ia ki briew ba shong ba sah ha ri India bad kawei kane kan iarap ruh ban iada na ki jing thombor jong ki lehnoh. Kan sa iarap shibun ha ki kam pynroi bad ban pynbha ia ki kam pynroi. KI KYNDON KA AIÑ (LEGAL PROVISIONS) BAN THAW IA KA NPR. 1.5 Ia kane ka kam yn leh hapoh ka jingteh jong ka Citizenship Act, 1955 bad ka Citizenship (Registration of Citizens and Issue of National Identity Cards) Rules, 2003. Ha ka NPR yn don lut baroh ki sker jong ki briew ba shong basah ha ka ri India, lada ki dei ki nong India ne ki nongwei. 1.6 Katto katne ki kyndon jong ka Citizenship Rules, 2003 kiba batai ia ka kamram bad jingkitkhlieh jong baroh ki nongtrei jong ka Sorkar pdeng bad ki Sorkar jylla, ki District Council, ki Municipal, ki Town Committee etc, ki riew shimet bad ki khlieh ka iing ka sem la hangne harum. Rule 3(4): Ka sorkar pdeng ka lah ban ai hukum hapoh kane ka rule bad rai ia ka tarik ban leh ia kane ka kam da kaba lum ki jingtip (information) na ki briew kiba shong basah hapoh u pud u sam jong u local Registrar. Rule 5: Ki nongtrei ka Sorkar pdeng bad ki nongtrei ki Sorkar jylla bad local bodies (Municipal, Town Committee, District Council etc) kin iarap ia u Registrar General of Citizen Registration. Man la u nongtrei jong ka Sorkar pdeng ne Sorkar jylla bad kiwei pat ki ophis hapoh jong ki, kin iarap ia u Registrar General of Citizen Registration ne uno uno u briew uba u la ai bor ban

Upload: others

Post on 02-Mar-2021

27 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

1

INTRODUCTION (KA MAITPHANG)

1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng jong ki briew ba shong ba sah ha ri India yn sa pynrung. Phi long kiba donbok shisha ban ioh ia kum kane ka lad ksiar lad rupa ban iadon bynta ha kane ka kam kaba donkam haduh katta katta na ka bynta ka jingbha jong ka ri bad ki briew jongka.

OBJECTIVES OF NPR (KI JINGTHMU JONG KA NPR)

1.2 Ka NPR ka kynthup ia kine: Ban lum ia ki jingtip (particulars) jong baroh ki briew kiba shong ba sah ha ka ri India. Ban shondur bad shim ia ka shap shynriahkti jong baroh ki briew ba shong ba sah ha ri India

kiba la dap 15 snem ka rta.

Kumno ban leh ia kane ka kam, la batai shai ha ki dkhot kiba bud

1.3 Ki data (jingtip) ban pynkhreh ia kane ka NPR yn lum ha ka por ba pynlong ia ka Houselisting Operation (ka jing list ia ki iing) na ka bynta ka 2011 Census (khana samari ne jingkhein briew)

1 Ka kyrteng briew 7 Ka sngi kha 13 Ka jaka sah ba thikna

2 Ka jingiadei bad u Khlieh 8 La shongkurim ne em 14 Ka jingtrei kam

3 Kyrteng kpa 9 Jaka ba la kha 15 Ki jingpule ba la pyndep

4 Kyrteng kmie 10 Jinglong trai ri

5 Kyrteng u/ka lok 11 Jaka sah ba mynta

6 Kynthei/Shynrang 12 Katno por la sah hangne

Ka dur bad ka shap shynriah kti yn shim tang na kito kiba la dap 15 snem ka rta.

JINGMYNTOI JONG KA NPR

1.4 Ka NPR kan long ka tynrai ban ithuh ia ki briew ba shong ba sah ha ri India bad kawei kane kan iarap ruh ban iada na ki jing thombor jong ki lehnoh. Kan sa iarap shibun ha ki kam pynroi bad ban pynbha ia ki kam pynroi.

KI KYNDON KA AIÑ (LEGAL PROVISIONS) BAN THAW IA KA NPR.

1.5 Ia kane ka kam yn leh hapoh ka jingteh jong ka Citizenship Act, 1955 bad ka Citizenship (Registration of Citizens and Issue of National Identity Cards) Rules, 2003. Ha ka NPR yn don lut baroh ki sker jong ki briew ba shong basah ha ka ri India, lada ki dei ki nong India ne ki nongwei.

1.6 Katto katne ki kyndon jong ka Citizenship Rules, 2003 kiba batai ia ka kamram bad jingkitkhlieh jong baroh ki nongtrei jong ka Sorkar pdeng bad ki Sorkar jylla, ki District Council, ki Municipal, ki Town Committee etc, ki riew shimet bad ki khlieh ka iing ka sem la hangne harum.

Rule 3(4): Ka sorkar pdeng ka lah ban ai hukum hapoh kane ka rule bad rai ia ka tarik ban leh ia kane ka kam da kaba lum ki jingtip (information) na ki briew kiba shong basah hapoh u pud u sam jong u local Registrar.

Rule 5: Ki nongtrei ka Sorkar pdeng bad ki nongtrei ki Sorkar jylla bad local bodies (Municipal, Town Committee, District Council etc) kin iarap ia u Registrar General of Citizen Registration.

Man la u nongtrei jong ka Sorkar pdeng ne Sorkar jylla bad kiwei pat ki ophis hapoh jong ki, kin iarap ia u Registrar General of Citizen Registration ne uno uno u briew uba u la ai bor ban

Page 2: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

2

mihkhmat ia u ban pynkhreh ia ki database kiba iadei bad man ka iing ka sem bad man la u briew ne ka briew bad ban pyntrei kam ia ki kyndon jong kine ki rule.

Rule 7: U khlieh ka iing bad ki riew shimet kin trei kum ki informant (nongai jingtip).

(2) Ka dei ka kamram bad ka jingkitkhlieh jong man la u khlieh jong man la ki iing ki sem, ha ka por ba pynkhreh ia kane ka NPR ban ai ia ki sker (details) kiba beit jong ka kyrteng jong baroh ki briew kiba ma u u dei u khlieh jong kata ka iing ka sem kumba la kdew ha ka sub-rule (3) jong ka rule 3.

(4) Na ka bynta kiba rit, kiba hapoh 18 snem ka rta bad na ka bynta kiba anna, ka kamram ban ai ki sker (particulars) jong ki, ka dei ka jong u khlieh ka iing.

Rule 16(4): Ban pyntreikam ia ki kyndon jong kine ki rule, u District Registrar, u Sub-district Registrar bad u Local Registrar of Citizen Registration, kin trei hapoh ka jingialam bad jingpeit u Registrar General of Citizen Registration.

HIERARCHY (KYNDON) JONG KI STATE/DISTRICT/SUB-DISTRICT/TOWN/VILLAGE (SHNONG) LOCAL LEVEL FUNCTIONARIES FOR NPR.

1.7 Ka kyndon jong ki State/District/Sub-district/Town/Village functionaries la ai harum: a. U “State Co-ordinator” u dei u ophisar ba la thing da ka State Government (Sorkar jylla) ban trei

kum u State Co-ordinator. b. U “District Registrar” u dei u District Magistrate jong man la ki district bad ha Meghalaya u dei

u Deputy Commissioner jong ka district. c. U “Sub-district Registrar” u ophisar jong ka sorkar jylla uba la khot da kano kano ka kyrteng un

trei kum u Sub-district Registrar. Ha Meghalaya, u dei u Block Development Officer. d. U “Local Registrar” u dei u ophisar jong ka sorkar jylla uba la thung ha trai duh, ha man la ki

shnong ban trei kum u Local Registrar. e. “Supervisor” u dei u official ba la thung da u Sub-district Registrar na ka bynta katto katne tylli

ki shnong ban peit ia ki jingtrei jong ki Enumerator (Nong niew) ba la thung ban trei ha kito ki shnong.

f. “Enumerator” u dei u local official ba la thung da u Sub-district Registrar ha ki Houselisting Block.

CONCEPT AND DEFINITIONS (JINGMUT JONG KI KTIEN)

1.8 Phi dei ban kynmaw ba phi lum ia ki jingtip na ka bynta ka NPR ryngkat bad ki jingtip na ka bynta ka Houselisting bad Housing Census, ki jingmut jong ki ktien kum ki “Houselisting Block”, ki “Premises”, ki “Building”, ki “Census House”, ki “Layout Map” ki long ki juh bad ia kine ha ka Houselisting bad Housing Census. Kata ka ba batai shaphang ka thoh number ia ki Building, Ki Census House bad ban dro Map. Lada phi sngewthuh bha ia ka jingmut jong kitei ki ktien phi lah ruh ban trei bha khlem ieh iano iano bad khlem niew arsien iano iano. Namar kata, katba lah ban sngewthuh bha ia ki jingmut jong kito ki concept.

Page 3: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

3

ROLES AND RESPONSIBILITY

2.1 Kine harum ki dei ki kamram bad jingkitkhlieh jong man la u nongkitkam:

2.1.1 STATE COORDINATOR

a. Ban pynbna ha ka Gazette jong ka Sorkar jylla ia ka jingthmu ban thaw ia ka NPR. b. Ban thung ia kito baroh kiba trei ia kane ka kam hapoh ka state/UT. c. Ban peit ba ka jinghikai (Training) ia ki nongtrei ha ka state/district ki iaid ryntih. d. Ban peit ban nym pynsyrwa than ia ki jinglut jingsep. e. Ban iatrei lang bad u Director ka Census Operations ha kaba pynbna paidbah ia ka jingthmu ka

sorkar pdeng ban thaw ia ka NPR. f. Ban iatrei lang ha baroh kiwei pat ki jaid kam ha ka jylla ha kaba iadei bad ka NPR.

2.1.2 DISTRICT REGISTRAR

a. Ban thung ia ki nongtrei hapoh ka district. b. Ban ai jinghikai ia ki nongtrei hapoh ka district. c. Ban sam ia ki kot ki sla ki ban pyndonkam ban lum jingtip na ka bynta ka NPR. d. Ban peit ba ka jingpynbna paidbah ka biang. e. Dei ban peit ba kito kiba trei shabar ha ki shnong/sor ki trei bha. f. Pynthikna bad pynskhem ba ia ka kam la leh khlem ieh iano iano ruh ne niew arsien. g. Ban peit bad pyndep ia kino kino ki kam jong ki riewshimet kumba la bthah na kawei ka por sha

kawei pat ka por. h. Ban pynshisha ba ki jingtip kiba la lum ki long kiba beit bad khlem bakla. i. Ban peit ba kam don jingpynsyrwa ha ka jinglut jingsep. j. Ban peit ba ka jingtrei na ka bynta ka NPR hapoh ka district ka iaid ryntih. k. Ban leh kino kino ki kam ba la aiti ha u na kawei ka por sha kawei ka por.

2.1.3 SUB-DISTRICT REGISTRAR

a. Ban thung nongtrei hapoh ka sub-district. b. Ban ai jinghikai ia ki nongtrei ha ka sub-district. c. Ban sam ia ki kot ki sla. d. Ban pynbna paidbah. e. Ban peit ia ki jingtrei ba trei ha ki shnong/sor. f. Pynthikna ba ka jingsdang bad jingpyndep ia ki kam ka long katkum ka por ba la buh. g. Pynthikna ba ki jingtip ba la lum ki long ki babha bad ba beit. h. Pynthikna bad pynskhem ba la leh ia ka kam baroh khlem ieh iano iano ruh ne niew arsien. i. Ban peit bad pyndep ia kino kino ki kam jong ki riewshimet kumba la bthah na kawei ka por sha

kawei ka por. j. Ban pynshisha ba ki jingtip ba la lum ki long kumba la bthah bad la hikai. k. Ban peit ba ym don jingpynsyrwa ha ka lut ka sep. l. Ban peit bad ban pynbeit ia ki jingtrei baroh hapoh ka sub-district. m. Ban leh kiwei pat ki kam ba la phah leh na kawei ka por sha kawei pat ka por.

2.1.4 LOCAL REGISTRAR

a. Ban peit ba ki jingpynbna paidbah shaphang ka ban thaw ia ka NPR la leh da kaba tem ksing ne da ka mike.

b. Ban pynthikna ba ia ki jinglum jingtip la leh baroh khlem ieh iano iano ruh ne niew arsien. c. Wah ia ka list jong ki briew ba sah ha ka shnong ha ki jaka ba paw bha.

Page 4: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

4

d. Ban pynbeit ia ka list bad ai ia ka ha u Sub-district Registrar hadien ba la pynbeit ia ki jingkylla bad jingujor baroh.

e. Ban pynshisha ba ki jingtip ba la lum na ki briew baroh hangta ki long ki ba beit bad katkum ka jingbthah ba la ai na kawei ka por sha kawei ka por.

f. Ban leh kiwei pat ki kam ba la aiti na kawei ka por sha kawei pat ka por.

2.1.5 SUPERVISOR

a. Ban pynthinkna ba ki Enumerator hapoh ka jingpeit jong u ki leit ban shah hikai bad ki la ioh ia ki kot ki sla baroh haba kut ka jinghikai.

b. Ban pynthikna ba ki Enumerator ki ithuh ia u pud sawdong jong ka block lajong khlem da ieh ne niew arsien bad ba u sdang ban trei ia ka kam ha ka por ba la buh.

c. Ban leit jngoh ia ki Houselisting Block bad ban pynthikna ba ka kam ka iaid beit bad ban pyndep ha ka por ba la buh. Haba don jingbakla eiei, pynbeit ia ki jingbakla ryngkat bad ka jingsneng u Sub-district Registrar.

d. Ban peit ba ki NPR Schedule la pyndap katkum ki jingbthah bad ba ka jingtrei ka long shisha kaba bha bad ba u Enumerator u la soi ha man la ki Schedule.

e. Ban soi ia ki Schedule ha ki jaka ba la buh. f. Ban pynthikna ba u Enumerator ba trei hapoh jong u um don jingeh eiei bad ba u ioh baroh ia

ki kot ki sla lada u dang donkam khlem pynslem. g. Ban lum ia ki kot ki sla na u Enumerator bad ynda dep, peit bniah bha ia ki bad lada ym don

jingbakla eiei, ai ia ki sha u Sub-district Registrar. h. Ban leh ia kino kino kiwei pat ki kam ba la ba la aiti ha u na kawei ka por sha kawei pat ka por.

2.1.6 KI KAMRAM JONG U ENUMERATOR HA KA POR LUM JINGTIP (DATA COLLECTION)

a) Leit shim ia ka Appointment Letter bad ka Identity Card. b) Peit bniah lada ki jingbatai (Particulars) jong ka area ba la ai ia phi la thoh ne em ha ka

Appointment Letter bad Identity Card. c) Pynthikna ia ka tarik bad jaka ai jinghikai. d) Wat pep ban leit sha ka Training class. e) Pule bniah ia ki NPR Schedule bad Instruction Manual. f) Phi dei ban sngewthuh ia ki concepts baroh. g) Lada don kiba phim sngewthuh, kylli na u nonghikai. h) Shim baroh ki NPR Schedule bad ka Acknowledgement Slip Booklet. i) Peit bha ia ki NPR Schedules ban thoh ia ka Form Number ha ka Enumerator’s Abstracts. j) Iaid sawdong ka Block jong phi ba phin dup ithuh bha ia ka. k) Kynmaw ba phi dei ban niew baroh ki briew ba shong ba sah ha ka block jong phi. Namarkata,

pynthikna ba baroh ki jaka ba ioh ban sah ki briew la hajan ne sha jngai, la ioh lut. l) Ki sker jong kito kiba dei ban niew la thoh kham shadien kane ka kot. Pule bniah bha ia ki. m) Sdang ia ka kamha ka sngi ba la buh. n) Deng ia ka Identity Card jongphi ha ka por ba phi trei. o) Leit rung ha baroh ki iing bad lum jingtip shaphang kibriewba sah ha kito ki iing. Lada don ka

iing kaba khang tala ha ka por ba phi leit jngoh ia ka, leit biang sa shisien ne arsien haduh ba phin ia kynduh ia ki briew ba sah hangta. Phi leh ruh ban kyrpad ia ki para marjan jong ki ban iathuh ia ki lano phin wan biang.

p) Pynthikna ba ka jingtrei jong phi ka iaid shaphrang man la ka sngi haduh ka tarik ba katduh. q) Pynthikna ba ki sker la thoh beit katkum ka jingbthah. Ong ia u/ka briew ba phi kylli jingkylli ba

ka kamram jongki ka long ban jubab hok ia ki jingkylli shaphang man la u/ka briew ba sah ha kato ka iing, lada ki dei shikur ne ym dei ruh. Ong ruh ia ki ba lada kim jubab hok ia ki jingkylli, ki lah ban shah pynshitom katkum ka aiñ.

r) Wat ia kajia ne bun ktien bad u/ka briew ba phi kylli jingkylli. Lada phi sngew ba u/ka khlem jubab hok ia ki jingkylli jong phi, iathuh ia u Supervisor jong phi.

Page 5: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

5

s) Pyni ia uto uba phi kylli jingkylli baroh ki jubab ba phi la pynrung ha ka NPR Schedule bad phah ba un soi ne phah shon kti ha ka NPR Schedule.

t) Pyndap baroh artylli ki bynta jong ka Acknowledgement slip bad phah ia u ban soi ne shon kti ha ka office copy jong ka Acknowledgement slip. Phi dei ban thoh ia ka kyrteng bad ka sex (Shynrang/Kynthei) jong baroh kiba shong ha kato ka iingha ka jakaba la buh ha lyndet jong ka Acknowledgement slip.

u) Tar ia ka Acknowledgement Slip kaba dei ka jong uba phi kylli jingkylli, soi ia ka bad ai ka ka ha u.

v) Bthah ia u briew ba phi kylli jingkylli ban buh bha ia ka Acknowledgement slip ba dei ka jong u namar ba un sa donkam ia kane ha ka por ba shondur.

w) Pynthikna ba phi la ioh baroh ki briew ha ka block jong phi khlem ieh iano iano ruh ne niew arsien.

x) Iakynduh ia u Supervisor jong phi barabor ban iathuh ia u shaphang ka jingiaid beit ka kam jong phi.

y) Ai ha u Supervisor jong phi baroh ki NPR Schedule ba la pyndonkam bad bay m pat pyndonkam, ka Acknowledgement Slip Booklet, Enumerator’s Abstract bad Working Sheet.

z) Kino kino ki kam ba la ai ban leh ha ka por Enumeration.

2.1.7 KI KAMRAM U ENUMERATOR HA KA POR SHONDUR

a) Peit, phin sa hap ruh ban leit shondur bad ban shim ia ka shap shynriah kti ka ban long hadien pat. U Charge Officer bad u Supervisor jong phi un sa pyntip ia phi shaphang kane. Phinhap leit arsien ban shondur ha man la ki shnong bad sor. Ka kamram jongphi kan long kumne: i. Pynthikna ia ka tarik bad jaka jong ka lympung shondur. ii. Poi sha kato ka jaka ha ka por kaba biang. iii. Shim ia ka Acknowledgement Slip na uba peit ia kato ka lympung. iv. Shim ia ka copy jong ka Acknowledgement Slip n auto uba phi la kylli jingkylli bad peit lada

ki iadei ne em. v. Thoh katno ngut na kato ka iing ki la wan ban shondur ha ka jaka (box) ba la buh lypa ha ka

office copy. Buh ia u dak ( ) pyrshah ka kyrteng ha ka jaka ba la pynkhreh lypa ha ka office copy jong ka Acknowledgement Slip.

vi. Pynphai sha u respondent ia ka copy jong ka Acknowledgement Slip jong u. vii. Iarap ia kito ki official ban shem la uto u briew ba la wan ban shondur u dei shisha ma u ne

um dei. b) Lada don jingartatien shaphang uno uno u briew lada u dei shisha ne um dei, pyntip ia ki

official ki ban leh ka ia ka kam kaba ki ibit. c) Sngewbha pynphai noh ki kot ki sla sha uba peit ia ka lympung shondur. d) Wat mih na ka lympung khlem ka jingbit jong uba peit ia ka. e) Phin sa ioh ka pisa (Honorarium) hadien ba phi la lah ban mih noh na ka lympung na ka bynta

man la ka sien ba don jingshondur.

2.2 HABA KUT KA TRAINING, PHIN SA IOH IA KINE HARUM:

a) Ka Appointment Letter bad ki sker jong ka Houselisting Block ba la aiti ha phi. b) Ka Identity Card. c) NPR Schedules ba khlem pat pyndap (Blank). d) Acknowledgement Slip Booklet. e) NPR Schedule Working Sheet. f) Enumerator’s Abstract.

2.2.1 APPOINTMENT LETTER (SHITHI THUNG KAM)

Ia kane ka shithi thung kam ba la soi da u Charge Officer/Sub-district Registrar yn ai ha phi. Ka shithi thung kam kan don ka kyrteng jong ka district/R.D. Block bad ka Houselisting Block ba la aiti

Page 6: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

6

ha phi ban leh. Lada jia ba don kaei kaei kaba khyllah hangta, pyntip shi syndon sha u Supervisor/Charge Officer jong phi. Ka kam ba iadei bad ka NPR ka dei ka kam ba la leh da ka ain. Namarkata, donkam ia ka shithi thung kam ba la soi da u Officer ba la buh katkum ka ain. Wat leh ia kano kano ka kam khlem da ioh shuwa ia ka shithi thungkam.

2.2.2 IDENTITY CARD (KA KOT PYNITHUH)

Kumjuh ruh phin ioh ka Identity Card ka ban long ka jingpynshisha ba la thung ia phi kum u Enumerator. Phi dei ban deng ia kane ka Card barobor ha ka por ba phi trei kam.

2.2.3 BLANK NPR SCHEDULE (KI SCHEDULE BYM PAT THOH EIEI)

Ki Schedule bym pat thoh eiei ruh, yn sa ai ha phi kat ban biang ki jingdonkam jong phi. Kine ki form ki dei kiba la don number lypa ter ter. Phi dei ban pyndap ia ki sker jong kine ki form ha ka Enumerator’s Abstract. Ka serial number jong ka form ka don ha trai duh ha liang ka diang jong ka form. Phi dei ban peit bniah baroh ki form khamtam ia u number. Lada don ki form kiba jah ne sniew noh, pyntip ia u Supervisor/Charge Officer jong phi. Kynmaw ba ia kine ki form yn pynrung ha ka Computer. Namarkata, dei ban sumar bha ia ki. Wat khylliap ia kine pyndonkam da u pin/clip/ksai, etc. Wat thoh arsien ha u juh u dak bad wat pynjaboh da ka sia ne ka rong. Wat la phi la ioh tam ki form, wat pynlehnohei ia ki. Lada phi donkam shuh ki form, pan na u Supervisor jong phi. Peit bniah ba ki sker ba la shon ha ka NPR form shaphang ka State ne District jong ka jaka ba la aiti ha phi, ki beit. Phi dei ban pyndep maphi ha ka form ia ka kyrteng ki town/village, ward number (na ka bynta ki town) Houselisting Block number bad Household number. Ka jingbthah kumno ban pyndap ia kine la batai ha ki paragraph ba bud.

2.2.4 ACKNOWLEDGEMENT SLIP, WORKING SHEET AND ENUMERATOR’S ABSTRACT.

Yn ai haphi ia ka kot rit (booklet) ba don ki Acknowledgement slip. Ia kine, phin ai ha u briew uba phi kylli jingkylli hadien ba phi la dep kylli jingkylli ia kata ka iing ka sem (Household). Kito kiba la dap 15 snem ka rta ba sah ha kata ka iing ka sem ki dei ban wanrah bad ka Acknowledgement Slip ynda ki wan sha ka jaka shondur (Camp) ban shondur bad ban shim ia ka shap shynriah kti. Ka jingbatai shaphang kane ka kam la ai ha ka lynnong 6 jong kane ka kot.

2.3 ENUMERATION PERIOD (KA POR BAN NIEW)

Ka por ban niew ia ka NPR ka long kajuh kum ka por ban niew Houselisting bad Housing Census. Ha kane ka por ba la buh, phi dei ban pyndep baroh ia ka block jong phi da kaba lum ki jingtip baroh na ki normal household.

2.4 APPROACH TO FIELD WORK

2.4.1 Ia ka NPR Schedule dei ban leh ryngkat bad ka Houselisting bad Housing Census. Phi dei ban iaid sawdong ka Block jongphi khnang ba phin dup ithuh ia u pudsawdong jong ka. Lada don jingartatien, kylli na u Supervisor jong phi bad baroh ki jingartatien dei ban shai bha shwa ba phin sdang ia ka kam jong phi. Hadien ba phi la tip ia u pudsawdong ka Block jong phi, phi lah ban thoh number ia ki building bad ki Census house. Phi lah ban pynkhreh ruh ia ka Layout Map jong ka Block jong phi na ka bynta ka Houselisting bad Housing Census ia kaba yn pyndonkam na ka bynta ka NPR ruh. Sngewbha peit bniah lada lah ai ia phi ban trei ha ki bun tylli ki Block, ia ki kot ki sla dei ban buh la ka jong ka jong, ym bit ban pynkhleh lang ia ki. Mynta phi lah ban sdang pyndap ia ka Houselisting bad Housing Census Schedule bad kumjuh ruh ka NPR Schedule.

Kumba la batai sdang ia ka kam na ka iing kaba nyngkong bad iaid ter ter sha ka ba khatduh. Kane kan iarap ia phi ban ioh pynrung baroh ki iing ki sem khlem ieh iano iano noh ne leh arsien ia kajuh. Pynthikna ba ha ka NPR Schedule dei ban pynrung ia baroh ki iing shong briew (Normal Household).

Page 7: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

7

FILLING UP OF THE NATIONAL POPULATION REGISTER SCHEDULE

(BAN PYNDAP IA KA NPR SCHEDULE)

3.1 Ka NPR Household schedule ka don ar bynta, ki sker jong ka jaka bad ki sker jong u riew shimet. Ki sker jong ka jaka ki long kiba donkam haduh katta katta bad dei ban pyndap khlem bakla. Kine ki sker bad jinis ki la don lypa ha ka shithi thung kam ia phi. Ka kyrteng bad Code jong ka State/UT, ka kyrteng bad Code ka district lah dep shon lypa ha ka NPR Schedule. Sngewbha peit bniah ba kine ki sker kim don jingbakla ei ei ruh. Lada don jingbakla pyntip ia u Charge Officer/Supervisor jong phi. Phi dei ban pyndap hi maphi ia ki kyrteng bad Code jong ka Rural Development Block, Town/Village bad Ward lada dei ha sor. Phi dei ruh ban pyndap ia ka Houselisting Block Number bad ia u number jong ka Household. U number banyngkong eh jong ka Houselisting Block u don ha ka Appointment Letter jong phi. Ia u baar dei ban kopi na column 9 jong ka Houselisting Schedule. Ynda phi la pyndep lut ia kine ki particular jong ka jaka, phi lah ban pyndap ia kji sker (Particulars) jong ki riewshimet.

Ban pyndap ia ka NPR Schedule, phi dei ban kylli jingkylli na u briew jong ka iing ka sem uba don ka jingkitkhlieh ia kata ka iing ka sem. Wad ia u nongjubab u babiang bad uba tip lut ia ka iing ka sem, uba nang ban kren bad uba lah ban jubab ia ki jingkylli jong phi hadien ba u la kynjoh ktien lang na kiwei pat ki dkhot jong ka iing ka sem. Lada lah, baroh ki dkhot jong ka iing ka sem ki dei ban don lang ha ka por ba phi kylli jingkylli ban pyndap iaka NPR Schedule. Phin iohi ba ka NPR Schedule ka long ka ba jem ban sngewthuh, shisien ba phi la pula bha ia ka. Ki jingkylli ki dei tang shaphang ki kyrteng jong ki dkhot jong ka iing bad ka jaka ba ki sah. Phi dei ban kynmaw ba man la u dkhot jong ka iing u don ki sker (particulars) bapher bapher na kiwei pat ki dkhot. Namarkata dei ban pynthikna bha ia ki sker jong man la u dkhot jong ka iing ka sem bad pyndap ha ka NPR Schedule.

3.2 Kynmaw ba ki NPR Schedule ki don u number ba kyrpang. Namarkata, phi dei ban sumar bha ioh phi kum klet ha ka iing ka sem ba phi kylli jingkylli ia kine ki Schedule. Phi dei ban buh jingkhein bha ia ki Schedule ba phi la ioh bad kito kiba la sniew bad ba khlem pat pyndonkam.

3.3 Ka jingbha bad jingbeit jong ki jubab ka shong eh ha phi ba haduh katno phi la sngewthuh ia kane ka kot jingbthah (Manual of Instruction). Phi dei namarkata ban pule bad sngewthuh bha ia kine ki jingbthah bad jinghikai khnang ba phin dup nang bha ban pyndap ia ki jubab ha ka Schedule. Lada phi don jingartatien eiei, kylli na u Charge Officer/Supervisor jongphi.

HOUSEHOLDS/PERSONS TO BE ENUMERATED (KI IING KI SEM BAD KI BRIEW BAN NIEW)

3.4 Phi dei ban niew (enumerate) tang ki iing ki sem (normal household) jong ka Houselisting Block jong phi khlem ieh iano iano ruh bad khlem niew arsien. Phim donkam ban niew ia ki Institutional Household. Hynrei phi dei ban niew ia ki Normal Household ba shong ba sah kito ki Institution (Ki iing) kum ka iing u Warden jong ka Hostel/Jail/Principal etc. Ia kine ki briew lah ban pynrung ha ka NPR.

i. Kiba don ha iing baroh shi lynter jong ka por niew (1-4-2010 haduh 15-5-2010) ii. Kiba dei ki normal resident jong ka iing ka sem ( ki briew ba shait sah ha kata ka iing) bad

kiba sah hangta katto katne sngi ha ka por ba niew. iii. Kiba dei ki normal resident jong ka iing ka sem, hynrei ki bym don ha iing ha ka por ba

niew.

3.5 Kito kiba shu sah kai, ki shakri, ki nongshongwai, ki driver bad kiwei kiwei ki briew kiba sah ha kato ka iing bad kiba hap hapoh kitei ki lai kyndon ba la ai haneng dei banniew ia ki. Ka long kaba

Page 8: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

8

donkam haduh katta katta ba man la u briew ne ka briew lada la tymmen ne dang rit dei ban niew tang shisien, khlem iehnoh ne niew arsien.

3.6 Ka NPR kan nym kynthup ia ki nongwei kiba wan na ka bynta ki kam iadei ri (diplomatic status). Tangba ki nongwei ki bym iadei ha katei ka bynta, bad ki nong India kiba shong bad ki yn khein lang ha ka NPR. Ka long namarkata kaba donkam ban kynthup ia baroh ki longiing kiba phi ia shem ha ka Houselisting Block jong phi.

Enumeration of Defence and similar Service Personnel (Ka jingniew ia ki shipai bad kiwei kiwei kiba trei ia kito ki jait kam)

3.7 Phi dei ban niew ruh ia ki shipai/ki pulit/ki CRP/ki BSF/Assam Rifles etc lada ki shong ki sah ha ki jaka paidbah. Na ka bynta kito kiba sah ha ki len hap niew da kiwei pat ki nongniew ba la buh kyrpang.

ENSURING COMPLETE COVERAGE (Sumar ban ym iehnoh iano iano ne niew arsien)

3.8 Phi dei ban niew ia ki briew ba sah ha ka iing ha ka rukom kaba beit khnang ban ym ieh noh iano iano ruh ne niew arsien. Phi dei ban sdang da kaba pyndap nyngkong eh ia ka sker (Particulars) jong u khlieh ka iing. U khlieh ka iing u dei u briew ba la ithuh da ka iing ka sem ba u long u khlieh. U dei barabor u briew uba bahkhlieh ia ka iing ka sem, uba pyniaid ia ki kam ki jam ka iing ka sem bad uba rai ia kaei ka ban leh ha kata ka iing ka sem. U khlieh ka iing u lah ban long kumta wat lada um dei u Shynrang uba heh rta duh ha kata ka iing ka sem, ne uba kamai kajih na ka bynta ka iing ka sem, hynrei ka lah ruh ban long ka kynthei ne u shynrang ba kham rit ka rta. Lada u khlieh ka iing dei ka riew kynthei, ia ka dei ban thoh nyngkong eh (No. 1) ha ka Schedule. Phim dei ban iakajia hynrei pdiang beit ia ka/uba kata ka iing ka sem ka jied ban long u khlieh ka iing. Lada ym lah ban niew ia u khlieh jong ka iing ka sem ha kata ka iing namar ki daw bym lah kiar, u dkhot ka iing ka sem uba bahkhlieh ia kata ka iing bad pyniaid ia ki kam ki jam jong ka dei ban khein kum u khlieh ka iing. Kum ka nuksa, lada u khlieh ka iing u trei ha Delhi bad u sah hangta, phim lah ban niew ia u ha ka block jong phi bad um dei ruh u khlieh jong kata ka iing ka sem. Phi dei namarkata ban khein ia ka lok jong u ne uno uno uba bahkhlieh ia ka iing ka sem ban long khlieh. U khlieh ka iing u dei uba shong basah ha kato ka iing ka sem bad uba ithuh kum u khlieh ka iing. U kpa jong ka iing uba trei ha Delhi, um sah ha kato ka iing ka sem. Namarkata, um dei u khlieh jong kata ka iing ka sem.

3.9 Ynda phi la dep pynrung ia ka kyrteng bad ki particulars jong u khlieh ka iing ka sem ha ka jingkylli kaba 1 haduh 8, phi dei ban kylli shaphang kiwei pat ki dkhot jong ka iing ka sem. Kane kan iarap ia phi ban ai ka serial number jong u kpa, ka kmie, u lok ne ka lok lada la niew ia ki ha kato ka iing ka sem. Lada ha kato ka iing ka sem sah tang u lok, ka lok bad ki khun bym pat shongkurim, phi dei ban pynrung ia ka kyrteng u lok ne ka lok hadien ba phi la dep niew ia u khlieh ka iing ka sem, nangta sa ia ki khun katkum ka rta ong ki, sdang na uba nyngkong bad pynkut ha u ba khatduh. Lada ka dei ka iing ka sem ha kaba don bun ki shijur (joint family/household) bad ki khun jong ki, phi dei ban niew ia ki dkhot jong kato ka iing ka sem ha ka rukom ba beit khnang ba phin ym ieh iano iano ruh bad ban ym niew arsien. Hadien ba phila dep pynrung ia u khlieh ka iing ka sem, phi dei ban niew ia u lok ne ka lok jong u khlieh ka iing ka sem, ki khun kynthei ne shynrang ki bym pat shongkurim katkum ka rta jong ki, na u/ka ba nyngkong sha u/ka ba khatduh. Nangta, sa ki khun kynthei/shynrang ba la shongkurim, katkum ka rta jong kin e u/ka ba nyngkong sha u/ka ba khatduh, ki lok jong ki bad sa ki khun katkum ka rta jong ki. Nangta, sa ia ki kur jong u khlieh ka iing ka sem, kum u kpa, ka kmie, ki para shynrang bad kynthei etc. Khatduh eh niew ia kito ki bym iadei kur bad u khlieh ka iing ka sem, kiba shu wan sah kai, ki shakri, etc. kiba bam ba dih bad kato ka iing ka sem. Lada phi leh ha kane ka rukom, ka jingpynrung ia ki particular ha ki jingkylli 1 haduh 8 ka long kaba beit khlem ieh iano iano ruh khamtam ki khunlung bad ki riewtymmen. Phi dei ban pynthikna na uba phi kylli jingkylli, ba baroh ki shakri kita kiba wan sah kai la pynrung ut ha ka jingkylli 1 haduh 8 jong ka NPR Schedule. Phi dei ruh ban pyndep ia ki jingkylli ba dang sah na ka bynta baroh ki dkhot jong ka iing ka sem da kaba sdang na u khlieh ka iing ka sem.

Page 9: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

9

FILLING UP OF LOCATION PARTICULARS AND HOUSELISTING BLOCK PARTICULARS IN NPR SCHEDULE (KA

JINGKYNTIEW IA KI LOCATION PARTICULARS JONG KA HOUSELISTING BLOCK HA KA NPR SCHEDULE)

LOCATION PARTICULARS

(Located on the top of Side ‘A’)

4.1 Ki Schedule ba phi la ioh ki lah ban long kiba la don lypa ki kyrteng bad Code jong ka State bad district. Sngewbha ban peit bniah lada ki kyrteng bad ki code jong ka State bad district ka dei ki juh kum kito ba la shon ha ka appointment letter (Shithi thungkam) jong phi. Lada kim dei kijuh, kylli na Charge Officer/Supervisor jong phi.

Lada ia kine ki kyrteng bad code ym pat shon ha ki NPR Schedule ba phi la ioh, phi dei ban thoh ia ki ha ka jaka ba dei ban thoh ha ka NPR Schedule. Kiwei pat ki location particular ba phi dei ban thoh ha ki NPR Schedule, ki dei ki kyrteng bad code number jong ki C& RD. Block, ki Town/Village bad ki ward lada dei ha sor.

Bud ia kine ki jinghikai ha ka por ba phikyntiew ia ki location particular jong ka Houselisting Block ha ki NPR Schedule.

i. Ki jingtip (information) ba phi la lum ha ka NPR Schedule yn process ha ka computer. Namarkata, ka long kaba donkam eh ban thoh/kyntiew ia kito ki location particular ha ka NPR Schedule.

ii. Phi dei ban sumar bha ba ki NPR Schedule Schedule kin ym sniew ha ka por ba phi pyndonkam ia ki ha ka Houselisting Block jong phi. Wat khylliap iaki. Ia ki NPR Schedule la shon ha baroh arliang jong ka sla kot. Ka liang na khmat la thoh ‘A’ nadien pat ‘B’. Pyndonkam shwa ia ka liang ba don u ‘A’, Fig. (4.1)Ynda la lut kaba nyngkong bad phi pyndonkam noh da ka schedule ba-ar, sdang biang na ka liang ba don u ‘A’ jong ka NPR Schedule Schedule.

iii. Phi dei ban thoh shai bad beit ia ki kyrteng bad Code Number jong ka C&RD. Block, Town/Village bad Ward (ha sor).

iv. La pynkhreh ar tylli ki synduk (Box) ban thoh ia ka Code No. jong ka State/UT bad ka Code No. jong ka District. Ia kine donkam ban thoh tang lada ym pat shon lypa ia ki ha ka NPR Schedule Schedule. Lada u Code No. u don ar dak jingkhein (digit) ha kawei ka synduk yn thoh uwei u digit. Kum ka nuksa, lada u Code No. jong ka State u dei u 23, phi dei ban thoh 2 ha ka synduk banyngkong bad 3 ha ka ba-ar. (Fig. 4.2)

v. Kumjuh, lada ka Code No. jong ka District u dei tang uwei u dak jingkhein (digit). Ban pynlong ar digit phi dei ban thoh u “O” na khmat kum ka nuksa, lada u

Page 10: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

10

Code No. jong ka State ne District u dei ‘8’, phin thoh ‘O’ ha ka synduk banyngkong sha ka diang bad ‘8’ ha ka synduk ka ba-ar sha ka mon.

vi. Ban thoh ia u Code No. jong ka Rural Development Block don lai tylly ki synduk (Box) bad ban thoh ia u Code No. jong ka ward don saw tylli ki synduk (Box). Lada u Code No. jong ki R.D Block ne Ward, ki don tang uwei u dak jingkhein (digit) ban pynlong lain e saw digit, dei ban thoh da ki ‘0’ (Zero) na khmat (Fig. 4.4).

vii. Saw tylli ki synduk la pynkhreh na ka bynta ban thoh ia ki Code No. Ki Town/Village. Phi dei ban thoh u digit ha kawei ka synduk(box).

viii. Lada phi dei ban trei ha ka Houselisting Block ha sor, pom noh ia ka ktien “Village”. Kumjuh, lada phi trei ha nongkyndong pom noh ia ka ktien “town” (Fig. 4.5) bad (Fig. 4.6).

ix. Lada phi trei ha nongkyndong, ki synduk na ka bynta ki ward kin sah thylli. (Fig. 4.7).

HOUSELISTING BLOCK NUMBER AND HOUSEHOLD NUMBER

(Ki don ha khlieh duh ha ka liang ka mon ka Side ‘A’)

4.2 Ha khlieh duh ka ka liang kamon joing ka side ‘A’ jong ka NPR Schedule ki don ki jaka ban thoh ia ka Houselisting Block Number bad ka Household number. Ia kine ki number dei ban kyntiew/copy na ka Houselisting Schedule.

HOUSELISTING BLOCK NUMBER

4.3 Phi dei ban kyntiew ia ka Houselisting Number na ka Appointment letter jong phi/Houselisting Schedule. Phi dei ban pynthikna ban leh ia kane ka kam khlem bakla eiei. Thoh uwei u digit ha kawei ka synduk (Fig. 4.8).

HOUSEHOLD NUMBER

4.4 Phi dei ban kyntiew ia u Household Number na Column 9 jong ka Houselist Schedule. Nuksa, 001, 012, 112 etc. Thoh uwei u number ha kawei ka synduk (Fig. 4.9).

4.5 Ka bha ba phin thoh shuwa ia ki location particular ha ki numbear 10 haduh 15 jong ka NPR Schedule man ka sngi ha iing shuwa ba phin leit sha ka Block jong phi. Kane kan iarap ia phi ban ym da hap ban pynlut por than ban thoh ia kine ki particular ha ka por ba phi pyndep ia ka NPR Schedule. Ha kajuh ka por, da kaba leh kumta kan iarap iaphi ban ym bakla. Kine ki location particular ki dei ban long kijuh kum kita ha ka Appointment letter jong phi.

Page 11: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

11

RECORDING THE PARTICULARS OF INDIVIDUAL MEMBERS OF THE HOUSEHOLD (BAN THOH IA KI SKER (PARTICULARS) JONG KI DKHOT KA IING KA SEM.

5.1 Ka NPR Schedule ka don 14 tylli ki jingkylli. Ki jingkylli 1 haduh 9 ki don ha ka liang ‘A’ bad ki jingkylli 10 haduh 14 ha ka liang ‘B’.

Ia ki jingkylli ym dei ban thoh baroh shisien thoh na ka bynta u dkhot ka iing ka sem. Ki jingkylli 1 haduh 8 dei ban thoh shwa na ka bynta baroh ki dkhot jong ka iing ka sem. Hadien kata, thoh sa ki jingkylli 9 haduh 14. Kane kan iarap ia phi ban niew ia ki dkhot ha man la ka iing ka sem khlem ieh noh wat uwei ruh bad ban thoh ia ka rta jong man la u dkhot jong ka iing khlem bakla bad ban thoh ia ka serial number jong u kpa, ka kmie, u lok ne ka lok ha ka jingkylli No. 9 khlem bakla.

5.2 Ha kawei ka NPR Schedule lah ban pynrung tang 8 ngut ki dkhot jong ka iing. Barabor hi, kawei ka NPR Schedule ka la biang na ka bynta kawei ka iing ka sem.

Haba iadei bad ki longing kiba rit wat pynrung sa kawei pat ka iing ka sem ha kajuh ka NPR Schedule, hynrei pynrung ha kawei pat. Kata ka mut, kawei ka Schedule ka dei tang na ka bynta kawei ka iing ka sem.

Hynrei lada ki dkhot ka iing ka sem ki palat ia ka 8 ngut, pynrung ia ki dkhot jong ka iing ka sem ba palat ia ka 8 ngut ha kawei pat ka NPR Schedule da kaba bteng na ka NPR Schedule kaba nyngkong. Lada ka dei kumta, thoh ‘C’ ha ka synduk ba la pynkhreh ha ka “Continued Sheet”, ha ka liang ‘B’ jong ka NPR Schedule bad ruh thoh ki lai tylli ki digit ba khatduh jong ka form ba la shon ha ka liang ‘A’ ha trai ha ka dong ha liang ka diang jong ka additional NPR Schedule ha kaba ki sker (particular) jong ki dkhot ka iing ki bteng.

SERIAL NUMBER (U number jong man la u dkhot ka iing ka sem)

5.3 Man la u dkhot jong ka iing ka sem dei ban ai u serial number. Na ka bynta kane, la pynkhreh lypa 2 tylli ki synduk (box). Thoh uwei u digit (dak jingkhein) ha kawei ka synduk. U serial jong u dkhot ba nyngkong ka iing ka sem dei ban thoh ‘01’, u ‘0’ ha ka synduk ba nyngkong bad u ‘1’ ha ka synduk kaba ar (Fig. 5.2). Phim dei ban pynkylla ia u serial number lada phi weng noh ia kano kano ka lain na kano kano ka daw.

5.4 Ia u khlieh ka iing ka sem, dei ban ai u Serial number 01. Ynda phi la dep ban pynrung ia ka kyrteng u khlieh ka iing ka sem ha ka jingkylli 1, pynrung ia ki jubab na ka bynta u khlieh ka iing ha ki jingkylli 2 haduh 8. Hadien kata sa thoh ia ka kyrteng jong u dkhot uba ar ha ka jingkylli 1 bad ai u serial number 02 bad pyndap ia ki jubab jong ki jingkylli 2 haduh 8. Leh kumjuh sa ia kiwei pat ki dkhot ka iing ka sem haduh ban da lut baroh ki dkhot.

Page 12: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

12

Q-1 NAME OF THE PERSON IN FULL AND RESIDENTIAL STATUS (Ka kyrteng ba pura jong u briew bad ka residential status)

Q-1(a) Thoh ia ka kyrteng bapura jong u briew (sdang na u khlieh ka iing ka sem)

5.5 Phi dei ban thoh hangne ia ka kyrteng ba pura jong u briew ne ka briew. Thoh ia ka kyrteng ha ka jaka ba la pynkhreh khlem da pyndei ia ki lain ba don sha ka diang bad ka mon, ha khlieh bad ha trai. Na ka bynta kane lai tylli ki lain la pynkhreh ha ka NPR Schedule Schedule.

5.6 Ka long kaba donkam eh ban thoh shai ia ka kyrteng khlem bakla. Lada ka kyrteng u briew ka dei J. M. Pariat bad u iathuh ia phi kumta, kylli ka mut aiu J. M. Lada ka jubab ka long John Martin Pariat, thoh John Martin Pariat ha ka Q.1 (a).(Figure 5.3)

5.7 Lada ka riew kynthei ka iathuh iaphi ba ka kyrteng jong ka ka long B. R. Lyngdoh, kylli kamut aiu B. R. Lada ka ong ba ka dei Billiancy Ruth Lyngdoh, thoh kumta ha Q.1(a) jong ka NPR Schedule Schedule. (Figure 5.4) pynlait jaka hapdeng ar tylli ki ktien bad phi dei ban thoh shai bha ia ka kyrteng khnang ba kiwei pat ki lah ban pule.

5.8 Lada ki kynthei kim treh ban iathuh ia ka kyrteng jong ki ne kim treh ban iathuh ia ka kyrteng u lok ne kiwei pat ki dkhot jong ka iing ka sem, phi dei ban pynshai ia ki ba na ka bynta ka NPR ka kyrteng ka long kaba donkam haduh katta katta bad shim ia ki kyrteng na ka Ration Card, ka Card thep vote, skul rekod bad kumta ter ter. Lada phim lah ban ioh ia kine, phi lah ban thoh ka lok u para/hymmen, ka kmie, u khun, u kpa ne u lok jong u ta ne kata.

5.9 Teng teng, ia ki khyllung bad khynnah ym pat shym la jer kyrteng. Pyrshang ban kylli bniah ba la mut ban buh da kano ka kyrteng da kaba batai ia u nongjubab ia ka jingdonkam ban ioh ia ka kyrteng jong iwei pa iwei i briew ha ka NPR. Hynrei, lada u nongjubab u ong ba ym pat shym la ai kyrteng phi lah ban thoh noh da u khun/ka khun jong uta/kata. Ym donkam ban pynkynmaw biang ba ka long kaba donkam ban pynrung ia iwei pa iwei I dkhot jong ka longiing ha ka rukom kaba ryntih.

5.10 Q-1(b) Write resident status code in box (Thoh ia ka resident status ha ka synduk) Usual Resident (Actual) – 1, Usual Resident (Intention) – 2, Kiwei pat – 3 5.11.1 U usual resident u dei u ne ka briew uba/kaba

sah palat 6 bnai na ka shisnem ha kato ka jaka ba niew ia kine ki don jingmut ban sah ym duna ia ka 6 bnai ha kato ka jaka, lait ka jingjah shipor, kum ka leit shuti ne leit donkam shawei pat.

5.11.2 Don ar jaid ki usual resident. Kiba nyngkong ki dei kito kiba sah 6 bnai tam ha ka jaka ba niew ia ki ha kine ki shisnem ba la dep. Ia kine la khein kum ki usual resident (Actual) bad na ka bynta jong ki yn ai u code 1 ha Q-1(b) (Fig. 5.5).

Page 13: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

13

5.11.3 Kiba ar pat ki dei kito ki bym pat sah 6 bnai, hynrei kiba don jingthmu ban sah la kumno kumno 6 bnai ha ki sngi ban wan. Kine ki dei ki usual resident (Intention), bad na ka bynta jong ki yn ai u code 2 ha ka synduk ha Q-1(b) (Fig. 5.6).

Nuksa: U briew u la wan ban sah ha ka Houselisting Block mynta la ar bnai bad u don jingmut ban sah ha kajuh ka iing ha kine ki 6 bnai ban wan. Ne, ki don ki iing ba la dep shna thymmai dang shen, u beiw u la wan sah hangta la ar bnai mynta bad u thmu ban sah la kumno 6 bnai ha kata ka iing thymmai.

5.11.4 Kiba lai ki dei kito ki bym sah 6 bnai ha ka jaka ba niew ia ki ha kane ka shisnem ba la dep bad kim thmu hi ruh ban sah na ka bynta 6 bnai. Kine ki dei “Others” (Kiwei pat) bad ia ki yn ai u code 3 ha ka synduk ha Q-1(b).

Q-2 NAME OF THE PERSON AS SHOULD APPEAR IN THE NPR (MAXIMUM 30 BOXES/ABBREVIATE IF REQUIRED) (Ka kyrteng u ne ka briew ba dei ban paw ha ka NPR. Don 30 tylli ki synduk, lah ban pynlyngkot lada donkam)

5.12.1 Hangne dei ban thoh ia ka kyrteng kumba u trai kyrteng u kwah ia ka ban paw ha ka NPR. Na ka bynta kane, don 30 tylli ki synduk. Wat pynlyngkot ia ka kyrteng da lade hynrei kylli na u kumno u kwah ban thoh ia ka ha ka NPR Schedule. Lada ka kyrteng ka don palat iwei ki ktien, ieh thylli kawei ka synduk man la ki ktien.

Nuksa: Subhash Kumar Bhardwaj lah ban thoh kum ba pyni ha ka Fig.5.7. Lada u kway ban pynlyngkot ia kane, S.K. Bhardwaj, ia kane lah ban thoh kumba pyni ha ka Fig. 5.8. Kumjuh, Vijaya Rani Khanna lah ban thoh kumba pyni ha Fig. 5.9. Lada ka trai ka kwah ban pynlyngkot ia ka V.R. Khanna, lah ban thoh kumba pyni ha Fig. 5.10. Teng teng ka kyrteng ba pura u briew ne ka briew ki lah ban palat ia ki 30 tylli ki synduk. Nuksa; “Rachamella Venkata Veeranjaneya Durga Prasad”. Phi dei ban kylli ia u trai kumno u kwah ban thoh ia ka kyrteng, kumba pyni ha ka Fig. 5.11 ne Fig. 5.12. (Ki Khasi-Pnar hi barabor ki lyngkot ki kyrteng).

Page 14: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

14

Q-3 RELATIONSHIP TO HEAD (Ka jingiadei bad u khlieh ka iing)

5.13 Thoh ha ka Q-3 ia ka jingiadei jong ki dkhot ka iing bad u khlieh ka iing (Fig. 5.13). Lada uba jubab ia ki jingkylli jong phi u dei u khlieh ka iing, thoh “Head”. Na ka bynta kiwei pat, thoh jrong, ym lyngkot kum ki pyrsa, ki kynum/kong ne ki ksiew.

Thoh kumne:

Father or mother – u Kpa ne ka kmie.

Son or daughter – u khun ne ka khun.

Brother or sister – u/ka hymmen/para.

Brother’s wife – Ka lok u hymmen/para.

Sister’s husband – U lok ka hymmen/para.

Brother’s son or daughter – U/ka khun u hymmen/para.

Sister’s son or daughter – U/ka khun ka hymmen/para.

Father’s brother or sister – u/ka hymmen/para u kpa.

Mother’s brother or sister – u/ka hymmen/para ka kmie.

Father’s brother’s son or daughter – u/ka khun u hymmen/para u kpa.

Father’s Sister’s son or daughter – u/ka khun ka hymmen/para u kpa.

Mother’s brother’s son or daughter – u/ka khun u hymmen/para ka kmie.

Mother’s brother’s son or daughter – u/ka khun ka hymmen/para ka kmie.

Q-4 SEX: MALE 1/FEMALE 2 (Shynrang 1/Kynthei 2)

5.14 Hangne phin hap thoh tang ki code. Lada dei u shynrang, thoh 1, lada dei ka kynthei thoh 2 ha ka synduk. Lada dei ki Bah kong (Eunuch) Thoh 1. Khein ia ki kum ki shynrang [Figure 5.14(2) bad (b)].

Q-5 DATE OF BIRTH (AS PER ENGLISH CALENDAR) (Ka sngi kha katkum ka calendar phareng) Day, Month Year (Sngi, u bnai, snem) *Thoh ha ka synduk ‘A’ (Actual) kumba ka long bad ‘D’ (Declared) Kumba la kam.

5.15.1 Thoh hangne ia ka sngi, u bnai bad snem ba la kha ia uto u briew ba phi niew. Ban thoh ia ka sngikha don artylli ki synduk ba la thoh ‘D’, ban thoh ia u bnai ba kha ruh don ar tylli ki synduk ba la thoh ‘M’. Ban thoh ia u snem ba kha don saw tylli ki synduk ba la thoh ‘Y’. Ka sngi kha ka dei kawei na ki jingtip (information) ba donkam eh na ka bynta ka NPR Schedule. Lada uba phi kylli jingkylli

Page 15: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

15

um tip ia ka sngi, peit na ka birth certificate, school leving certificate. Na ka bynta ki dkhar, phi lah ban ioh ia ka sngi khan a ka Horoscope ne ka calendar phareng ne calendar dkhar. Lada la thoh ha ka calendar dkhar, pynkylla ia ka sha ka phareng katkum ba la ai ha ka Annex-I.

5.15.2 Ha ka bynta ba ar jong kane ka jingkylli, pynthikna la ka sngikha ka dei ka ba shisha ne kaba u shu tharai. Lada dei ka sngikha ba dei shisha, thoh ‘A’, kaba mut ‘Actual’. *Fig. 5.15(a)+. Lada kam dei ka sngikha shisha, tho ‘D’, kaba mut ‘Declared’. *Fig. 5.15(b)+. Ym donkam ban pan ki kot ki sla ban pynshisha ia kane ka sngikha ba shu kam (Declared).

Katto katne ki khep ba u nongniew u lah ban iakynduh ha ka por ba u kylli ia ka sngikha la batai harum:

(a) Lah tip ia ka sngikha katkum ka calendar phareng: Thoh ia ka sngikha ha ki artylli ki dak jingkhein (digit). U bnai ba kha ruh thoh ar tylli ki dak jingkhein (digit). U snem ba kha thoh ha saw tylli ki dak jingkhein (digit).

(b) Ka sngikha lah tip katkum ka calendar dkhar:

i. pynkylla ia ka sngi kha sha ka calendar phareng katba lah ei. Ban leh ia kane,pyndonkam (annex -I) ban dup tip ia ka sngikha katkum ka calendar phareng.

ii. Lada ia u bnai ba kha la tip ha ka calendar dkhar, pynkylla sha ka calendar phareng.

Nuksa: Ha ka Bengali calendar vaisakhi ka mut u bnai April (Iaiong) ne (jymmang) ha ka calendar phareng. Lada la kha ia u briew ha ka bynta ba nyngkong jong u Vaisakhi, thoh “04” kum u bnai ba kha. Lada la kha ia u briew haka bynta ba-ar u Vaisakh, thoh “05” kum u bnai bakha.

iii. Namar ka calendar dkhar ka iapher na kawei ka jaka sha kawei pat, phi lah ban wad ia ka jingiarap jong ki briew jong kito ki jaka ban pynkylla ia ka calendar dkhar sha ka calendar phareng. Peit ia ka Annex-II, kaba pyni ia ka calendar dkhar bad ka calendar phareng.

(c) Tip tang ia u snem ba la kha: Lada phi don kum ha kane ka khep leh kumba kdew harum:

i. Thoh ia u snem ba la kha.

ii. Lada ym tip ia u bnai ba la kha, kylli lada la kha ha shwa u lapbah, ne hadien u lapbah.Lada ha shwa u lapbah, kylli lada ka dei ha ka por leit piknik , por ba burom Republic Day ne Good Friday.Lada ka dei hadien u lapbah ne ha ka por u lapbah, kylli la ka dei haki bnai baleh burom Independence ne ba bam khawai krismas. Peit ia ki sngi khraw ha ka Annex-III.

iii. Khein ruh ia ka sngikha biang pa biang bad thoh ia ka ha ka jaka bala buh.

iv. Ha kine ki khep baroh thoh “D”ha ka synduk (box) ba la pynkhreh.

(d) YM TIP IA U SNEM BAKHA, TIP TANG IA KA RTA PURA: Ban khein ia u bnai ba la kha bud ia ki jingbatai ha (c-ii) haneng. Thoh ia u snem ba la kha ha ki saw tylli ki dak jingkhein (digit) da kaba pyndonkam ka ka Ready Reckoner (Annex-iv) ban pynkylla ia ka rta pura sha u snem ba la kha katkum ka calendar phareng. Bud ia ki kyndon ba la batai haneng ban khein ia u bnai ba la kha bad ka sngikha bad thoh ia ki ha ki jaka ba la buh. Ha kine ki khep baroh thoh “D”ha ka synduk (box) ba la pynkhreh.

Page 16: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

16

(e) KA TARIK BA KHA RUH YM TIP, KA RTA RUH YM TIP: Ha kane ka khep phi dei ban kylli jingkylli da kaba swar bha ia uto uba phi kylli jingkylli. Khein ia u bnai ba kha kumba la batai ha (c-ii) haneng.

i. ktik ia ka jabieng jong uto uba phi kylli jingkylli da kaba pynkynmaw ia u shaphang ki jingjia kiba kham pawnam bha ha ka bri u Hynniew trep kum u Jumai,(1897) ka thma bah banyngkong (1914-18) ka thma bah baar (1939-45)India’s Independence (1947)u jumai 1950, ka thma China (1962) ka thma Pakistan (1965) ka thma Pakistan ban pynlaidluid ia ka Bangladesh (1971) Ka Meghalaya ka ioh state (1972) U Pope u wan sha Shillong 1986. Da kaba pyniadei ia ka tarik ba kha lehse ban tip ia u snem ba kha kumba la pyni ha (Figure 517). Ha kine ki khep baroh thoh ‘D’ ha ka synduk ba la p;ynkhreh.

ii. Phi lah ruh ban tip hateng hateng ia u snem ba kha ne ka rta u briew da kaba khein na ka rta jong u wei pat u briew uba tip ia u snem ba kha bad ia ka rta lajong, uba lah ban sah ha kajuh ka iing ne hajan iing bad ka rta jong u Rangbah shnong. U briew u lah ban tip lada u la heh rta ma u ne u kham rit rta u Rangbah shnong ia u da katta katta snem. Nakane phi lah ban khein ia u snem ba la kha ne ka rta kham bha.Lada phi la tip ia ka rta hynrei ym I u snem, khein na ka Ready Reckoner-2(Annex iv). Nangta thoh ‘D’ ha ka synduk (box) ba la pynkhreh.

iii. Lada phim tip ia ka sngi kha ne rta jong ka riew kynthei, ne kam lah ban iathuh ia phi phi lah ban khein ia ka rta jong ka na rta jong u khun ne ka khun nyngkong jong ka kiba dang im. Phi lah ban kylli ia ka rta jong ka ha ka por ba ka kha ia u ne ka khun nyngkong jong ka. Khate ia ka rta jong ka ha ka por ba ka kha khun nyngkong na ki u digit jong ka snem ba ka kha khun nyngkong ban ioh ia ka rta jong ka malu mala. Nangta thoh ‘D’ ha ka jaka ba la pynkhreh.

iv. Lada kam lah ban iathuh ia ka rta jong ka ha ka por ba ka kha khun nyngkong, pyrshang ban kylli ia ka rta jing ka ha ka por ba ka iathoh ne shongkurim, bad katno snem don hapdeng ka por ba ka shongkurim bad ha ka por ba ka kha khun nyngkong. Khein lang ia kine ki artylli ki dak bad ka rta u ne ka khun nyngkong. Kaba mih ka dei ka rta jong ka. Nangta thoh ‘D’ ha synduk ba la buh.

v. Lada kam tip ia ka rta jong ka, wat ia ka jingiapher hapdeng ka rta jong ka bad u lok jong ka uba lah ban tip ia ka snem ba kha ia u. Thoh ‘D’ ha synduk ba la buh.

vi. Lada uba phi kylli jingkylli um lah ban tip ia ka rta ki dkhot ka iing bad ym don lad da kumwei ruh ban tip, pyndonkam ia ka khlieh la jong ban ai ka rai ka ba bha tam. Kane ka dei ka lad ba khatduh. Ynda phi la dep lap ia ka rta, pyndonkam da ka Ready Reckoner-2 (Annex-IV) ban khein ia u snem ba kha. Thoh ‘D’ ha ka synduk ba la pynkhreh.

vii. Ha baroh ki khep ba phim lah ban tip ia ka sngi lane u bnai ba kha, antad ia ka sngi bad u bnai da kaba bud ia ki kyndon (c ii & iii) ba la kdew haneng. Ha kum kine ki khep, thoh ‘D’ ha ka synduk ba la buh.

Q-6. MARITAL STATUS: (La shong kurim ne ym pat shong)

Never married – 1 = (ym pat shong kurim-1)

Currently married —2 = (La shong kurim bad dang iashong iasah bad ka lok ne u lok-2)

Widowed — 3 = (U lok ne ka lok ka la iap)

Separated — 4 = (La ia shong khlad)

Divorced — 5 = (La dep pyllait sanshyieng ia u lok ne ka lok)

Page 17: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

17

5.16.1 Hangne phin hap thoh da ki code. Kine harum ki long ki code ba la buh na ka bynta ban thoh lada u/ka briew ki la shongkurim ne em.

Never married – 1 = (ym pat shong kurim-1)

Currently married —2 = (La shong kurim bad dang iashong iasah bad ka lok ne u lok-2)

Widowed — 3 = (U lok ne ka lok ka la iap)

Separated — 4 = (La ia shong khlad)

Divorced — 5 = (La dep pyllait sanshyieng ia u lok ne ka lok)

5.16.2 Pyndep kumba la pyni ha (Figure-5.18 (a) to (e).

(a) Thoh ‘1’ lada u ne ka briew kim pat shong kurim mynno mynno ruh.

(b) Na ka bynta u ne ka briew ba dang iashong bad u lok ne ka lok ba ka dei ka jingshongkurim ba nyngkong ne baar ne balai, etc thoh ‘2’. Na ka bynta kito kiba shu iahap bad ka dustur ka khein ia ki kum kiba la shong kurim, thoh’2’. Wat lada don jingiakajia ruh thoh ’2’.

(c) Naka bynta kito kiba iap lok, thoh ’3’.

(d) Na ka bynta kito kiba shong khlad hynrei ym pat pyllait sanshyieng thoh ‘4’.

(e) Na ka bynta kito kiba la ia pyllait da ka ain ne da ka dustur niam bad ki bym shongkurim biang thoh ’5’.

5.16.3 Kane ka jingkylli dei ban jubab na ka bynta baroh la rit, samla ne tymmen.

Wat iba dang shu kha ruh, dei ban jubab ia kane ka jingkylli da kaba thoh da u code ba iadei. Hapdeng ki dkhar don kiba pyniathoh ia ki khun jong ki haba ki dang rit bha bad kine ki sah bad la ki kmie ki kpa haduh ba poi ka por ba kan iashong noh shilok. Kum ia kine ki jaid ruh dei ban thoh ‘2’.

5.16.4 U Code 2 u dei na ka bynta ki currently married. Currently ka mut kiba dang iasah ryngkat ha ka por ba niew ia ki wat la ki la iashongkurim 50 ne 60 snem ba la dep bad baroh arngut shilok ki dang im bad sah ryngkat bad kim pat iapyllait. Namar ka kam ki lah ban sah la ka jong ka jong, hynrei ki dei hi ki currently married.

5.16.5 Na ka bynta ban khein kum ki “Currently married” baroh shi lok ki dei ban long kiba dang im bad ba ki dang iashong iasah ryngkat, kaba mut ba kim pat shym ia pyllait san shyieng ne ia shongkhlad. Da kynmaw ba ym donkam ban da tip ba ki da iashongkurim kat kum ka ain ne em.

Page 18: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

18

Q-7 EDUCATIONAL QUALIFICATION (Ka kyrdan pule)

5.17.1 Thoh hangne ka klas ne kyrdan pule ba ha khlieh duh ba la dep pule. Na ka bynta kito kiba dang pule, thoh kyrdan pule kaba ha khlieh duh ba ki la dep ym kaba dang pule. Na ka bynta kiba dang pule 1st year BA, thoh Higher Secondary ne Pre-university. Kiba pule 4th year MBBS, thoh ba ki la dep pass 3rd year MBBS kum ka kyrdan pule ba ha khlieh duh ba ki la dep.

Phi dei ban thoh ka klass ba la pass, class III, Class VII, etc. Lada ki jubab ba ki la pass Primary, Middle ne Matriculation, thoh kumba ki jubab. (Figure 5.19(a) haduh (d).

5.17.2 Lada u briew u la dep ban pule shibun tylli ki kyrdan, general ne technical, kiba iaryngkat kyrdan, kum B.Sc (Zoology) MBBS, M. Sc (Maths), B.E (Electronics). Phi dei ban pynrung baroh ar jaid ki kyrdan, general bad technical. (Figure 5.20). Kito kiba pass tang ki Course, khlem honours, thoh tang ka kyrdan, BA, B.Sc ne B.Com. wat thoh lyngkot ia ki kyrdan pule ki bym phim ju iohsngew barabor. Thoh MA(Hindi), Diploma in Library Science or M.A (Sociology) and Diploma in Labour Relations.

5.17.3 Lada u briew um don kyrdan pule shu thoh ‘-‘ [Figure-5.21]

Q. 8: OCCUPATION/ACTIVITY (Ki jingtrei bad ki kam bym dei jingtrei)

(Batai ki kam ba trei shisha).

5.18.1 Hangne phi dei ban thoh ki kam ba trei ki nongtrei bad ki kam baleh ki bym trei. Ki jingtrei ba trei bad ki kam baleh ki bym trei dei ban don ka jingiadei bad ka por ba niew (enumerated). Lada u briew um trei ha ka por ba niew namar ba u don ha ka shuti, ia u dei ban khein kum u nongtrei. Ki jingtrei bad ki kam ba leh kibym trei dei ban thoh kumba jubab.

Page 19: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

19

Ka nuksa ki kam ba trei bad bym trei.

a) Cultivator ( u nongrep) b) Agricultural labourer/manual labourer (nongbylla ha jaka rep). c) Doctors/CA/Lawyers/Consultant/ Engineers/ Shopkeeper, etc ( Ki doctor sumar

briew/chartered Accountant/ ki muktiar/ ki Engineer/ ki nongdie dukan, etc.) d) Households duties ( ki kam ing kam sem) e) Student (u khynnah skul) f) Dependent ( ki khynnah rit bym pat leit skul bad ki tymmen ki kro ba shaniah bam shaniah dih

ha kiwei pat) g) Pensioner ( ki ba la shongthait na ka kam bad im da ka pension). h) Beggar (nongkhrong) i) Rentiers etc. ( kiba im na ka bai wai ing ne khyndew)

5.18.2 U briew u lah ban trei bun jait ki kam. U nongtrei u lah ban long u khynnah skul ruh. U nonghikai u lah ban trei ki kam ing kam sem ruh. Dei ban kham ithuh ka kyrdan trei ban ia ki kyrdan bym trei. Dei ban thoh ka jingtrei ne ka kam ba u briew u la pynlut khambun ia ka por jong u. [Figure 5.22 & 5.23]

Q. 9 NAME(S) OF FATHER, MOTHER AND SPOUSE IN FULL

(ka/ki kyrteng ba pura u kpa, ka kmie bad u ne ka lok)

Lada ym niew ia u kpa, ka kmie ne u/ka lok ha ka ing ka sem ne ki la khlad noh thoh ia ka kyrteng u kpa pyrshah u “F”, ka kmie, pyrshah u “M” bad ka ne u lok, pyrshah u “S’. Lada la niew ia ki ha ka ing ka sem thoh ia ka serial number u kpa, ka kmie bad u ne ka lok ha column 1.

5.19.1 Ha u lain ba nyngkong jong ka jingkylli ba 9 dei ban thoh ia ka kyrteng u kpa jong man la ka ing ka sem.

Ha u lain ba-ar dei ban thoh ka kyrteng jong ka kmie. Ha u lain balai dei ban thoh ia ka kyrteng jong u lok ne ka lok jong man la u briew ne ka briew kiba la shongkurim ha kata ka ing ka sem. Phi dei ban thoh pura ia ka kyrteng u kpa, ka kmie bad u lok ne ka lok. Ha ka ing ka sem, ka kyrteng u kpa bad ka kmie dei ban thoh biang ha ka jingiadei jong ki bad ki khun jong ki. Na ka bynta kiwei ym don kam ban thoh biang, ka la biang lada thoh tang ka serial number jong ki na column 1 ha ka synduk ba thoh “F” bad “M”. Na ka bynta ki khunswet bad kito kibym tip ia ka kyrteng u kpa ne ka kmie shu thoh “-“. Kumjuh ka serial number ha column 1 jong u lok ne ka lok dei ban thoh ha ka synduk “S”. Wat thoh ka ktien “Late”, ha shwa ka kyrteng u kpa, ka kmie ne u/ka lok, “kaba mut bam kwai ha dwar u blei”, kaba shait pyndonkam haba thoh ha phareng ban kynmaw ia kiba la khlad noh.

Nuksa: Ka ing ka sem ka don 4 ngut ki dkhot ( Figure 5.24) 1. U Bah Heh, 2. Ka Kong Rit, 3. U Manik, 4. Ka Bahun.

Katba ki kyrteng u kpa bad ka kmie u Bah Heh bad ka Kong Rit kim dei ki juh, ki kyrteng u kpa bad ka kmie u Manik bad ka Bahun ki dei kijuh. Te na ka bynta u Manik bad ka Bahun ka la biang tang ban thoh “01” ha ka synduk ba don “F”. bad “02” ha ka synduk ba don “M”. na ka bynta u Bah Heh ruh ka la biang ban thoh “02” ha ka synduk ba thoh “S” bad na ka bynta ka Kong Rit ban thoh “01” ha ka synduk ba don ‘S’.

Page 20: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

20

FILLING UP THE SIDE B OF THE NPR SCHEDULE (QUESTION 10-14)

( Ban pyndap ia ka NPR Schedule ha ka liang ba thoh ‘B’ (jingkylli 10 haduh 14)

Kynmaw: Shwa ba phi sdang ban pyndap ia ka jingkylli 10 ha ka liang B jong ka schedule, phi dei ban kyntiew shwa ia ka serial number jong ki dkhot jong ka ing ka sem na ka jingkylli9 Q. 1(a) ba don ha ka liang A ha ki column ba nyngkong bad ba-ar jong ka liang B.

Q.10 KA JAKA BA KHA

5.20.1 Lada la kha ha ri India, thoh ia ka kyrteng jong ka shnong/town, district bad state.

Lada la kha shabar India, thoh ka kyrteng jong ka ri bar la kha bad thoh (-) pyrshah ka village, town, District.

Kynmaw: Kane ka jingkylli dei ban pyndap tang na ka bynta kiba la kha shabar jong ka shnong/town ba la niew (enumerated). Na ka bynta kito kiba la kha ha ka jaka ba niew (enumerate) thoh (-) pyrshah ia ka village/town, district and state.

5.20.2 Ia ki jingtip kiba iadei bad ka jaka kha, dei ban thoh ha ki 3 bynta. Kata ka kyrteng ka shnong/town, district bad state/country ba la kha dei ban thoh ha Q.10. [Figure 5.25 bad 5.26]

Page 21: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

21

Village/Town(Shnong/Sor)

5.20.3 U briew um lah ban don ar tylli ki jaka ba la kha ia u, hynrei tang kawei. Kylli ia ka jaka ba la kha jong man la uwei pa uwei uba don ha ka list. Lada la kha ia u ha ka jaka ba la niew (enumerated) thoh (-) ha baroh ki lai bynta jong kane ka jingkylli (Figure 5.27). Lada ia u briew la kha ha kawei ka kyntoit jong ka shnong ne kyntoit jong ka sor. Ia u la khein kum uba la kha ha kata ka shnong ne sor. Ia kane ka jubab dei ban pyndap tang lada ia u briew la kha shabar jong ka jaka ba la niew ia u. Kynmaw ba ki dkhot ka ing ka sem bad ba u kha ia ki ha ki jaka bapher bapher.

5.20.4 Ia ki jingtip kiba iadei bad ka jaka kha, dei ban thoh ha ki 3 bynta. Kata, ka kyrteng shnong ba la kha, kyrteng District bad kyrteng Jylla/Ri. Lada ia u briew la kha ha ka shnong, pom ia ka “town” kumjuh ruh lada la kha ha sor (town) pom ia ka shnong (village). [Figure 5.28].

District

5.20.5 Ia ka kyrteng jong ka district ba kha dei ban thoh tang lada la kha shabar jong ka shnong ne town ba la niew, hynrei hapoh ri India. Lada la kha shabar ka shnong/town ba niew thoh ia ka kyrteng jong ka district ba la kha ia u. ka district ka lah ruh ban long ka jaka ba la niew ia u. Lada um tip ia ka kyrteng ka district, thoh ym tip “(Not known)”. Ia ka kyrteng jong ka district dei ban thoh ha ka bynta ka ba-ar jong ka jingkylli. (Figure 5.29).

5.20.6 Lada ia u briew la kha hapoh rel, hapoh bus, ha ka lieng ne liengsuin, etc. ha poh ri India, ai ka kyrteng jong ka shnong/town, district, State/UT

Page 22: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

22

ha kaba ia uta u khunlung la register. Lada ym pat register ai ia ka kyrteng ka district/state ba kata ka jingjia ka la jia.

State/Country

5.20.7 Na ka bynta kito kiba la kha shabar jong ka village/town ba niew ia ki thoh ia ka kyrteng ka state/Country ha kaba la kha ia ki ha ka bynta ba-lai jong kane ka jingkylli. Ka state ka lah ban long ha kaba la niew ia ki.

5.20.8 Na ka bynta kito kiba la kha shabar India. Pynrung tang ia ka kyrteng jong ka ri. (Figure 5.30).

Na ka bynta kito kiba la kha shabar ka ri India pom noh ia ka ktien “State”.

5.20.9 Na ka bynta kito kiba la kha ha duriaw thoh “born at sea” bad thoh (-) pyrshah ki ktien village/town and district.

Kaba donkam

5.20.10 Kynmaw ba ka shnong/sor, district ne State/Union Territory ne ka ri ka lah ban kylla hadien ba la kha. Lah ban kylla ka kyrteng ne kylla ka jingshynshar. Hangne dei ban pynrung ka kyrteng mynta ym ka kyrteng ha ka por ba la kha. Bun na ngi ki kha ha Assam, hynrei mynta ngi dei ha Meghalaya ka state mynta dei Meghalaya. Mynshwa ki bhoi bad ki maram ki kha ha Khasi Hills district. ka district jong ki mynta pat ka dei Ri Bhoi bad West Khasi Hills. Kine ki kyrteng mynta dei ban ai kum ki district jong ka jaka ba kha ia ki lada la kha ia ki hangta.

Q. 11 NATIONALITY AS DECLARED (KA JINGLONG TRAI RI KUMBA LA IATHUH)

Nong India – 1, Kiwei kiwei, thoh ia ka kyrteng ka ri.

5.21.1 Kynmaw ba la ngi long ki Khasi-Pnar, ka Nationality jong ngi ka dei “Indian”. Na ka bynta ki Indian ai Code 1. Na ka bynta kiwei pat thoh ia ka kyrteng jong ka ri jong ki kum Japan, China, Thailand, etc. Don teng teng ba ki dkhot ka ing ka sem ki don ki Nationality kiba iapher. Dei ban kylli bniah bha ia kane. Ha ing lah ban don ka khun ba ioh lok phareng kaba la kylla noh ia ka Nationality jong ka bad ki khun ruh. Sa ka Nationality thoh kumba la iathuh. (Fig. 5.31 bad 5.32).

Kyrpad ia uba phi kylli jingkylli ban ai ka Nationality jong baroh khoit ki dkhot jong ka ing ka sem. Kynmaw ba u briew um don hok ban long u nong India (Indian Citizen) wat la u kam ba u long kumta. Ia ka Indian Citizenship lah ban ai tang da ka sorkar pdeng.

Page 23: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

23

Q.12 PRESENT ADDRESS OF USUAL RESIDENCE

Lada uno uno u thmu ban sah na ka bynta 6 bnai tam ha kane ka addres, thoh ka .

(i) Building number bad kyrteng, ka number jong ka ing, (ii) Ka kyrteng ka Surok, (iii) Ka kyntoit/Post Office, (iv) Village/Town, (v) District/State.

5.22.1 Thoh hangne ia ka address jong ki dkhot jong baroh ka ing. Don 6 tylli ki lain ban thoh ia ki address bad man la u lain u don la ka jong ka jongdonkam.

a. Address Line 1 – Building Number and Name House No b. Address Line 2 – Street Name c. Address Line 3 – Locality/Post Office d. Address Line 4 – Village / Town e. Address Line 5 – District/State f. Address Line 6 – PIN Code

5.22.2. La jan barabor ka address jong u khlieh ha iing bad jong ki dkhot ka iing ka long kajuh. Lada kam dei kajuh thoh ia kata ka address mar pyrshah ka kyrteng jong uta u dkhot.

5.22.3. Lada ka address ka dei ha nongkyndong phin ym lah ban ioh ia ka Building No, House No bad Street No. Te wat khuslai shaphang kine, wat thoh eiei ha kito ki lain. Thoh ia ka kyrteng ka Post Office, ka kyrteng ka District bad ka State. Ha Nongkyndong ym juh don Pin Code. Kum ka Jaintia Hills ka Pin Code jong ki shnong baroh ka lah ban long jong ka Jowai 793150. Te wad lad kumno ban ioh ia u Pin Code.

5.22.4. Peit ia ka dur 5.33 haduh 5.36 ba phin dup sngewthuh bha.

5.22.5. Kymmaw ban thoh ka address ba beit jong man la u briew ha ka Q. 12. Lada ka address jong u khlieh ka iing bad u briew ba bud ia u ha ka Serial No, ka dei kajuh ym donkam ban ai pura ia ka address jong uta uba ar. Shu thoh ‘do’. Ym donkam ban thoh ia ka address ki shipai. Shu thoh da u dash (-).

Page 24: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

24

5.22.6 Kito kiba ka code jong ka usual resident status jong ki ka dei 3, kylli ia ka address jong ki bad thoh kumba la batai haneng.

Page 25: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

25

Q.13. DURATION OF STAY AT THE PRESENT ADDRESS (IN COMPLETED YEARS)

(Katno snem phi la sah ha kane ka address)

5.23.1 Thoh hangne la katno snem u dkhot jong ka iing u la sah hangne. Lade u sah 30 ½ snem, thoh 30 snem lada u la sah 30 snem 11 bnai 15 sngi thoh 30 snem. Lada u briew ba la kha ha ka address ba u la ai u ong ba u la sah hangne naduh ba u la kha ia u, phi dei ban kylli ba u la leit ne em shabar ban pule ne ban trei. Lada hooiod, thoh hangne ia ki snem ba u la sah hangne khlem leit shuh shano shano ruh hadien ba u la wan phai. Lada u la wan phai ha ka 9-11-2002, ka mut u lah ha ka jaka baniew ia u shaei shaei ruh la 7 snem (in complete year). Yn dap 8 snem ha ka 09.11.2010. U briew uba la kha ha ka jaka ba niew ia u bad ym juh leit shaei shaei ruh, ki snem ba u la sah ha ka jaka ba niew ia u ki long kumjuh kum ka rta jong u [Fig 5.37 bad 5.39].

5.23.2 Lada u briew ba sah ha ka jaka ba niew ia u ka duna shisnem, thoh ‘00’ ha ka synduk.

Q.14. PERMANENT RESIDENTIAL ADDRESS

(Lada ka dei kajuh kum ka Q.12. thoh “same”)

5.24.1 Hangne phin thoh ia ka address kaba neh bad ka bym kylla shuh jong man la u dkhot ka iing. Ka address ka bym kylla shuh ka mut ka jaka ba u sah khlem don jingmut ban leit sah duh pat sha kiwei ki jaka bad ba ka tynrai jong u ka dang neh ha kata ka jaka. Ka lah ban long ka jaka ba la kha ne ka jaka ba u thmu ban sah shi junom katba u dang im ha kane ka pyrthei. Ka jaka ba sah ki kmie ki kpa tymmen jong u phi lap teng teng ki dkhot ka iing ka sem ki lah ban don ka permanent address bapher bapher. Na ka bynta kine ka permanent address ba pura jong uwei pa uwei dei ban thoh hangne.

5.24.2 Ka permanent address jong u ba nyngkong bad ba ar ha ka serial ki dei kajuh , thoh ‘same’. Ban pyndap ia ka Q 14 ka long kumjuh kumba la batai haneng na ka bynta ka Q 12.

5.24.3 Na ka bynta kito kiba don ka code 3 ha ka residential status, kylli ia ka permanent address jong ki ban pyndap ha ka Q 14 kumba la batai na ka bynta ka Q 12 haneng.

Page 26: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

26

CHECKING THE FILLED SCHEDULE

(Check ne pule biang ia ka Schedule ba la pyndap)

5.25 Ka long kaba bha haduh katta katta ba phin pule biang ia ki jingthoh baroh khoit ba phi la iathoh ha ka Schedule. Kane kan iarap ia phi ban nym leit phai biang sha kata ka iing ban kylli ia ki jingartatien jongphi.

DATED SIGNATURE OR THUMB IMPRESSION OF THE RESPONDENT

(Phah soi ne shim ia ka shap ti kmie jong uto uba jubab ia ka jingkylli jongphi)

5.26 Lada phi la dep ban pyndap ia ka NPR Schedule, pule ia ka ha uto uba jubab ia ki jingkylli jongphi. Kane ka long kaba donkam eh khamtam lada uba jubab ia ki jingkylli jong phi u long uba matlah ne u bym nang ban pule ban thoh. Nangta phah soi ne shim ia ka shap jong ka ti kmie. Lada don ka daw ba phim lah ban phah soi ne shim ia ka shap jong ka ti kmie, thoh shai ia ka daw ban pyntip shisyndon sha u Charge officer/ Supervisor jong phi bad thoh ia ka report kyrpang ha ka por ba phi pynphai ia ki NPR Schedule. Ka jingsoi ia ka kyrteng ha ka NPR Schedule ka dei ka dak ban pynshisha ba ia kato ka jubab bad la thoh ha ka NPR Schedule da u Enumerator ki long kiba shisha. Uba nang ban pule bad thoh nalor ka jingsoi ia ka kyrteng jong u, u dei ruh ban thoh pura ia ka kyrteng bad ka jait jong u, ne ia ka kyrteng u lah ban thoh tang ia u dak basdang jong kata ka kyntien bad ia ka jait dei ban thoh pura (in full) ka long ka ba bha lada uba nang ban pule bad thoh un soi kum ka kyrteng ba u la ai ha ka por ba pyndap ia ka NPR Schedule bad ba la thoh ah ka schedule.

5.27.1 Lada u /ka briew kim lah ban soi ia ka kyrteng jong u/ka phi dei ban shim ia ka shap jong ka ti kmie jong ka kti ka diang lada u dei u shynrang bad ia ka shap jong ka ti kmie jong ka kti kamon lada ka dei ka kynthei. Ka shap jong kiwei pat ki shynriah kti ruh dei ban shim. Lada uba la jubab ia ka jingkylli ym don ki ti kmie phi lah ban shim ia ka shap jong ka ti kmie jong kiwei pat ki dkhot ka iing ka sem. Lada ym don shuh ruh mano mano pat ha iing , thoh ‘ym don briew ban ai ka shap ka ti kmie’. Lada don u bym treh ban soi ne ai ia ka shap jong ka ti kmie, thoh u/ka kyntait ban soi ne ban ai ia ka shap jong ka ti kmie. Na ka bynta kito kiba ai ia ka shap jong ka ti kmie ka kyrteng jong u/ka ba ai ia ka shap dei ban thoh lang bad ka shap hapoh bracket harum jong ka shap jong ka ti kmie.

5.27.2 Phi dei ruh ban thoh ia ka Phone/ Mobile No jong uto uba kylli jingkylli. Iathuh ia u ba phi donkam ia kine na ka bynta ban iakren bad u hadien habud lada donkam. Ynda la dep pyndap ia ka Schedule baroh khoit u Enumerator u dei ban soi ia ka schedule ha ka synduk ba la pynkhreh ia ka jingthoh “Male” lada u dei u shynrang bad “Female” lada dei ka kynthei. U Enumerator ruh hadien ba u la ioh pdiang ia ka schedule bad pule ia ka u dei ban soi ha ka synduk ba la pynkhreh.

5.27.3 Ynda la dep niew, ai ha uta uba jubab ia ka jingkylli jong phi ia ka Acknowledgement Slip kaba ki dkhot ka iing ki donkam ban pyni ha ka por ba shondur.

Page 27: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

27

FILLING UP OF ACKNOWLEDGEMENT SLIP, WORKING SHEET AND ENUMERATOR’S ABSTRACT

6.1 Acknowledgement Slip Booklet

Kane ka Acknowledgement Slip Booklet ba la ai ia phi dei ban pyndap na ka bynta man la ka iing ka sem jong ka Houselisting Blok jong phi. Kawei ka Booklet ka don 150 tylli ki Acknowledgement Slip, kiba la thoh number 1 haduh 150. Kane ka Booklet ka long kaba donkam bha. Kane kan iarap ia phi ban ioh ia baroh ki briew ba shong basah ha ka block jong phi, bad ban ithuh ia ki briew kiba long kiba bit ban shondur ha ka por shondur bad ha ka por ba shim ia ka shap shynriahkti . Pule bha ia ka jinghikai ba thoh hangne na ka bynta ban pyndap ia ka Acknowledgement Slip Booklet.

A. Cover Page

6.1.1 Ka jaka ban pyndap ia ki dak ban ithuh ia ka Houselisting Blok la buh ha ka cover page (ka slab a thep ia ka booklet). Hangne phi dei ban thoh ia ka kyrteng ka State/UT, District, Rural Development Block bad Town/Village ryngkat bad ki code jong ki bad ruh ka ward No. jong ka houselisting block no. Kine ki particulars ban ithuh ia ka Houselisting Blok ki don ha ka Appointment Letter jong phi. Thoh ne pynrung ia kine ha ka jaka ba dei ban thoh ne pynrung kiba don ha ka cover page.

6.1.2 Phi dei ban pyndap ia ka kyrteng jong phi bad soi bad thoh tarik ruh. Hadien ba phi la ai ia ka Acknowledgement Slip ha u Supervisor jong phi, u ruh u dei ban thoh ia ka kyrteng jong u ha ka jaka ba la buh bad soi ia ka bad thoh tarik ruh.

B. Acknowledgement Slip

6.1.3 Ka Acknowledgement Slip Booklet ka don 150 tylli ki slip ba la ai number 1 haduh 150. Kawei ka slip na ka bynta kawei ka iing ka sem ka don ar bynta bad kine ki bynta ki don u juh u number. Hadien ba phi la dep pyndap ia kane, ka office copy phin bat maphi bad ka jong uto uba phi kylli jingkylli (respondent) phin ai ha u ne ka.

6.1.4 Ka Acknowledgement Slip yn pyndap na ka bynta man ka iing ka sem (Household) ba la lum ha ka NPR. Hadien ba phi la pyndap ia ki sker jong ka iing ka sem ha ka NPR Schedule, pyndap ia ka Acknowledgement Slip ha baroh ar copy. Kumno ban pyndap ia ka Acknowledgement Slip la batai harum:

a) Form Number: U number ba kyrpang uba don phra tylli ki dak jingkhein (digit) la shon ha ka NPR schedule. Ia une u number dei ban kyntiew ha baroh ar tylli ki kopi jong ka Acknowledgement Slip. Lah ban don ha khep ha kaba palat ia kawei ka NPR Schedule la pyndonkam na ka bynta kajuh ka iing ka sem. Lada ka long kumta phi hap ban pyndap sa kawei ka Acknowledgement Slip na ka bynta kajuh ka iing ka sem.

b) Houselist Block Number bad ka Houshold Number: Kyntiew ia ka Houselist Block Number bad ka Household Number na ka NPR Schedule ha baroh ar tylli ki kopi jong ka Acknowledgement Slip. Kymmaw dei ban don tang uwei u Household Number na ka bynta kawei ka Household.

c) Name of Head of the Household: Ha ka NPR phi la thoh ia ka kyrteng jong u khlieh ka iing ka sem. Thoh ia ka kyrteng jong u khlieh ka iing ka sem kumba phi la thoh ha ka NPR Schedule.

d) Number of Persons in the household: Don 3 tylli ki synduk Total, Male and Female. Ha ka synduk banyngkong thoh ia ka total jong ki briew baroh ha ka iing ka sem ba phi la pynrung ha ka NPR Schedule. Ha ka synduk ba ar thoh u number ki shynrang bad ha ka synduk ba lai thoh ia u number ki kynthei. Kymmaw ba lada phi kheinlang ia ki kynthei bad ki shynrang ba shong ha kato ka iing ka sem, u number ba mih na ka jingkheinlang un ia ryngkat bad u number jong ki dkhot jong ka iing ka sem lada phi niew ia ki baroh.

Page 28: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

28

e) Name of persons in the Household: Phi dei ban thoh baroh khoit ki kyrteng bad Srial No. jong ki briew ba phi la niew ha ka iing ka sem ha lyndet jong ka office copy jong ka Acknowledgement Slip ha ka jaka ba la buh. Ia ki kyrteng dei ban copy na Q.1.(a) jong ka NPR Schedule. Thoh ruh M/F for male and female (shynrang ne kynthei) jong baroh ki dkhot jong ka iing ka sem. Kymmaw ba tang ki lai tylli ki kolom ba shadien dei ban pyndap hadien, ha ka por ba shondur.

f) Person Eligible for Photography: Hangne ruh don lai tylli ki synduk, Total, Male, Female. Ha kine ki synduk phi dei ban thoh katno ngut ki briew baroh jong ka iing ka sem shynrang bad kynthei kiban dap 15 snem ka rta ha ka 01.03.2011. Shu niew ia kito kiba la kha shuwa ka 01.03.1996 bad phin sa ioh ia ka number.

g) Persons covered during first round of photography: Don lai tylli ki synduk, Total, Male and Female ha kine ki synduk phi dei ban thoh ia ki briew baroh khoit shynrang bad kynthei jong ka iing ka sem ki ban dap 15 snem ka rta ha ka 01.03.2011 bad kiba la dep shondur ba nyngkong. Kam long eh kaba donkam ban shondur ia baroh kito kiba la dap 15 snem ka rta ha ka sien shon banyngkong. Sngewnbha thoh ( ) ia ka kyrteng jong kito kiba la dep shondur ha ka sien ba nyngkong.

h) Persons covered during second round of photography: Ha ka sien shondur kaba ar, yn shondur lut ia baroh kito ki briew ia kiba ym shym la shon ha ka sien kaba nyngkong. Ha ki synduk, phi dei ban thoh ia ka jingdon jong baroh ki briew, kynthei bad shynrang ha ka longiing ki ban kot sha ka 15 snem ka rta lane palat kat ha ka 01.03.2011 bad ia kiba la kynthup lang ha ka sien shondur kaba ar. Sngewbha ruh ban tick ( ) ia baroh ki kyrteng briew ia kiba la shondur ha kane ka kynti, sha lyndet ka office copy jong ka Acknowledgement Slip.

i) Name of Respondent: Hangne phi dei ban thoh ia ka kyrteng jong uto uba phi la kylli jingkylli (respondent) bad uba iarap ia phi ban pyndap ia ka NPR Schedule. Ka kyrteng jong u ruh phi la thoh bad ma u ruh u la soi ha ka liang B jong ka NPR Schedule.

j) Signature/Thumb Impression of the respondent with date: Sngewbha phah soi ne shim ia ka shap jong ka ti kmie jong u respondent jong phi ha ka jaka ba la buh ha ka office copy jong ka Acknowledgement Slip. Thoh tarik ruh.

k) Name of Enumerators: Thoh ia ka kyrteng jong phi, u enumerator, ha ka kopi jong ka Acknowledgement Slip ba phi ai ha u respondent jong phi.

l) Signature of Enumerator with date: Phi u enumerator, phi dei ban soi ha ka kopi jong ka Acknowledgement Slip ba phi ai ha u respondent ha ka jaka ba la buh. Thoh ka tarik ruh.

6.1.5 Handing over respondents copy of Acknowledgement Slip

Tar ia ka kopi jong ka Acknowledgement Slip jong u respondent bad ai ia ka ha u ne ka. Ong ia u ba u dei ban sumar bad buh bha ia u number ba u dei ban pyni pat ia ka ha ka por ba shondur ban dup ithuh ia ki dkhot ka iing ka sem jong u/ka.

6.1.6 Handing over of the Acknowledgement Slip Booklet to the Supervisors

Phi dei ban ai noh ha u Supervisor jong phi ia ka Acknowledgement Slip Booklet ba phi la dep ban pyndonkam. Peit bniah ha baroh kiei kiei ba la pyndap beit khlem bakhla bad kaba la dep soi bad ha baroh ki ophis kopi kin don lut ha ka booklet. Ka nongmuna ka don ha kaba kut kane ka lynnong.

6.2 Filling up of the working sheet for preparation of the Enumerators Abstract

6.2.1 Ka working sheet ka don 8 kolom. Ha ka donkam ban thoh ki household number, katno ngut ki briew ba don ha ka iing ka sem bad ki briew kiba bit ban shondur. U don uwei u lain na ka bynta kawei ka NPR Schedule. Na ka bynta man la ka NPR Schedule, phi dei ban thoh ia u Household Number, katno ngut ki briew (Total, Male, Female). Peit ia ki briew (Total, Male, Female) ki ba bit ban shondur (kiba la kha shuwa ka 01.03.1996) kiba phi la thoh ha ka por ba pyndap ia ka NPR Schedule. Ha trai jong man la ka page, phi dei ban ai ia ka total jong kata ka page. Ynda phi la dep pyndap ia ki sker jong baroh ki iing ki sem jong ka Houselisting Blok jong phi, kyntiew ia ki total jong

Page 29: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

29

man la ka page ha ka Working Sheet bathymmai bad ai hangta ia ka Grand Total; ka total jong ki baroh ki page.

6.3 Filling up of the Enumerators Abstract

6.3.1 Ka nongmuna jong kane ka phom ka don haba kut kane ka lynnong. Phi dei ban pynkhreh lai kopi ia kine ki phom (form). Ban pynkhreh ia kane ka phom phi dei ban pyndonkam ba ka “Summary Totals” ba don ha ka page ba khatduh jong ka Working Sheet. Ki jingbatai kumno ban pyndap ia ka Enumerators Abstract la ai harum:

Location Particulars

6.3.2 Phi dei ban ai baroh ki location particulars jong ka Houselisting Block ha ka Enumerators Abstract. Ka kyrteng bad code ka State/UT, District, Rural Development Block, Town/Village, Ward Number, Houselisting Block number dei ban thoh ha ka jaka ba la buh, ha khlieh jong ka Enumerators Abstract.

a. Summary Totals

Hangne phi dei ban kyntiew ia ki summary totals ba dei ha ka page ba khatduh jong ka Working Sheet kaba iadei bad ki total number of household, ki number jong ki briew total, male, female bad ka number jong kito kiba long kiba bit ban shan shondur ha ka houselisting block jong phi.

b. Inventory Details

Ha ka Training klas ba khatduh jong phi, phi la iohpdiang ia ki NPR Schedule, ban pyndonkam na ka bynta ka Houselisting block jong phi. Sa ai number ter ter ia baroh ki schedule. Phi dei ban kyntiew ia ki Form Number ha ka Enumerators Abstract bad pyndap ia ki number jong ka NPR schedules ha kolom 3. Ka lah ban long ba phi la pynlut baroh khoit ki NPR Schedule bad phi donkam shuh sa khyndiat ban pyndep ia ka kam jongphi. Phi lah ban ioh ki NPR Schedule kiba thymmai ha kaba ym shym la shon ia ki kyrteng bad code jong ka State/District. Ka number jong kito ki NPR schedule thymmaiba phi la ioh hadien yn pyndap ha ka kolom pyrshah u 4. Phi dei ruh ban thoh ia ki sker jong ki schedule ba la pyndonkam ha pyrshah u 5 bad ki schedule ba la pynsyrwa bad bym pat pyndonkam ha pyrshah u 6 jong ka enumerators abstract. Shuwa ba phin ai ia ka ha u Supervisor jong phi, phi dei ban peit biang ia kiba phi la thoh ha ka Enumerators Abstract. Thoh ia ka kyrteng jong phi bad soi bad ka tarik ha ka jaka ba la buh. Ki sker baroh khoit yn peit biang da u Supervisor uban thoh ruh ia ka kyrteng bad ka soi lem bad ka tarik ha ka jaka ba la buh.

Page 30: INTRODUCTION (KA MAITPHANG) · 2018. 3. 5. · 1 INTRODUCTION (KA MAITPHANG) 1.1 Ka sorkar kmie ka la rai ban thaw ia ka National Population Register (NPR) ha kaba baroh ki kyrteng

30

PHOTOGRAPHY AND

BIOMETRY

7.1 Hadien ba la dep lum ia baroh ki jingtip ha ka NPR Schedule, yn lum noh ia ki na baroh ki jaka. Ia ki NPR Schedule ba la dep pyndap yn scan bad hadien kata yn sa leh ia ka data entry. Hadien a la dep leh ia ka data entry, yn shondur bad shim ia ka shap shympriah kti jong baroh ki briew kiba la dap 15 snem bad shaneng ha baroh ki Enumeration Block. Yn ai lypa ia ka list jong baroh ki briew kiba long kiba bit ban shondur ban ban shim ia ka shap shympriah kti, ha ki briew ki ban leh ia kane ka kam, ryngkat bad ki jingtip kiba bniah jong baroh ki briew. Yn ym shondur lane shim ia ka shap shympriah kti jong ki dkhot ka longiing kiba hapoh 15 snem ka rta. Ha kum kine ki khep, yn shondur bad shim ia ka shap shympriah kti ynda ki la dap 15 snem ka rta. Phi dei ban pynshai ba baroh ki briew kiba la dap 15 snem bad shaneng, ki dei ban shah shon dur bad ruh ban shim ia ka shap shympriah kti. Lymda ki leh kumta, ka kyrteng jong ki kan ym paw ha ka Local Register jong ki Usual Residents. Lada ki dkhot ka longiing kiba la kot 15 snem ka rta lane palat kiba la don kyrteng ha ka population register hynrei kim ioh lad ban shondur ha ka sien kaba nyngkong na ka daw ba kim don ha shnong, lah ban khot ia ki ha ka sien shondur kaba ar.

7.2 Ka kam ban pynithuh ia ki briew ha baroh ar sien shondur kan dei ka jong phi. Phi dei ban poi ha ka jaka shondur ha ka por kaba biang bad shim ia ki acknowledgement slip booklet na u Camp-incharge. Phi dei ban khmih bniah ia ki kyrteng jong ki briew bad ki kyrteng ba don ka acknowledgement slip and peit ia ka jingdon jong ki briew ha man la ka longiing kiba wan na ka bynta ban shah shondur bad ban shim ia ka shap shympriah kti. Phi dei ban pynphai ia kine ki acknowledgement slip sha u nongjubab jong kata ka longiing. Iarap ia ki nongshondur ban pynthikna ba u briew uba wan ban shah shondur u dei shisha ne em kumba la thoh ha ka acknowledgement slip. Lada don kano kano ka jingiapher ne jingbym iahap, pyntip ia kane sha u Camp incharge bad ia u Supervisor/Sub-district Registrar jongphi.