۱ ابطخت اہبووپلر ہبطخ ۲

غیلبتۺاالسؾۺدہعۺوبنیۺںیمۺ

اورۺریغۺوملسمںۺےسۺرباتؤ

۱۲ابطختۺاہبووپلر۔ۺہبطخۺربمن:

ڈارٹک دمحم دیمحاہلل

www.drmhamidullah.com

www.facebook.com/Dr.Muhammad.Hamidullah

www.facebook.com/payamequran

ہلل از 1 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺںیمۺ” ومضمؿ رظن زری ۺاورۺریغۺوملسمںۺےسۺرباتؤدہعۺوبنی ںیمۺ۱۹۸۱ وج ےہ رچکیلابروھاںۺاک ےلسلس اس درالص“ غیلبتۺاالسؾ

وج ےھت دےی رپ وموضاعت االسیم دعتمد روز ابرہ لسلسم ںیم اہبووپلر ویوینریٹس االسہیم ےن( رموحؾ) اہلل دیمح دمحم ڈارٹک

۔ۺںیہ ےکچ وہں اشعئ ےس انؾ ےک اہبووپلر ابطخت

رہفتس

2 ..………………………………….…………………ںیمۺ ابرے ےک فنصم ھچک

4 ..…………………………غیلبتۺاالسؾۺاورۺریغۺوملسمںۺےسۺرباتؤدہعۺوبنیۺںیمۺ

22 .………………………………………………………………………………… وجاابت و وساالت

ہلل از 2 ڈارٹک دمحم دیمحا

ںیم ابرے ےک فنصم ھچک

ۺوہےئ دیپا ںیم دنک آابد دیحر وہگارے ےک االسہیم ولعؾ وک ء2091 اصبح اہلل دیمح دمحم ڈارٹک ےن آپ۔

ویوینریٹس وبؿ۔ۺےچنہپ ویرپ ےیل ےک قیقحت و میلعت ایلع۔ۺںیک احلص ڈرگایں یک یب۔الی الی اے،۔امی ےس امثعہین اجہعم

ویوینریٹس وسروبؿ اور یک احلص ڈرگی یک لف ڈی رک ھکل اقمہل یقیقحت رپ اقونؿ االوقایم نیب ےک االسؾ ےس( رجینم)

ۺاپیئ دنس یک رٹیلز آػ ڈارٹک رک ھکل اقمہل رپ اکری افسرت االسیم ںیم رادشہ الختف اور وبنی دہع ےس( ریپس) ڈارٹک۔

ۺرےہ رپورسیف ںیم آابد دیحر امثعہین اجہعم کت رعےص ھچک اصبح یک رفاسن اور رجینم دعب ےک اجےن ویرپ۔

کت اسؽ سیب رقتابی ےس ررسیچ اسکفٹنیئ آػ رٹنس لنشین ےک رفاسن۔ۺدںی ااجنؾ دخامت دتریسی یھب ںیم ویوینرویٹسں

۔راہ اجری یھب ہلسلس اک ابطخت وتیعیس ےک آپ ںیم ویوینرویٹسں یئک یک اایشی اور ویرپ ازںی العوہ۔ۺرےہ واہتسب

رپ زابونں وریغہ ااطولی رجنم رفایسیسن ارگنزیی العوہ ےک رتیک اور رعیب افریس اردو رشہیق اہنسل اصبح ڈارٹک

اصتفین اور اقمالت ےک آپ دبوتل یک اطمےعل اقتیلب اور اتریخی ےک ادایؿ و اوقاؾ فلتخم انچہچن۔ۺےھت رےتھک وبعر یھب

ۺےہ دنلب اہنتی رمہبت یقیقحت و یملع اک رپ دلجوں دو ںیم زابؿ ایس اور دیجم رقآؿ رتہمج ےک آپ ںیم زابؿ رفایسیسن۔

۔ۺںیہ فنصم ےک Muhammad Rasul Allah اتکب ایہتف رہشت اعیمل۔ۺوہا احلص اعؾ وبقؽ وک اپک ریست لمتشم

العوہ ےک اس

The Battlefields of Prophet Muhammad

ہلل از 3 ڈارٹک دمحم دیمحا

The Muslim Conduct Stare

The First Written Constitution

الوثائق السیاسیہ العھد النبوی والخالفۃ الراشدہ

۔ںیہ ذرک اقلب رپ وطر اخص

ۺےہ ااشتع و قیقحت یک" ہبنم نب امہؾ ہفیحص" اکرانہم رتنی امہ اک اصبح ڈارٹک ںیم ےلسلس ےک دحثی ملع ازںی العوہ ہی۔

ۺاھت وہا رمبت ںیم احصہب دہع وج ےہ ااحدثی ومجمہع رتنی دقمی وطخمہط اکی اک دحثی ذریخہ انایب و اندر اس ےن آپ۔

ںیم ےلسلس ےک رقآؿ دختم۔ۺرکاای اشعئ ےک رک رمبت اطمقب ےک دتونی اولسب دجدی اےس اور ایک درایتف ںیم ربنل

و یک میکح رقآؿ رتامج لبق ربس نپچپ ےن آپ ب لیب

اکی یک رھب داین ںیم سج یک رمبت" اسلؿ لک یف ارقلآؿ" رگایف

۔ںیہ درج رتامج ےک افہحت وسرہ ومنہن وطبر اور ذترکہ اک رتامج ےک رقآؿ ںیم زابونں سیب وس

وج۔ۺایک ادا رکدار امہ ںیم رکےن رت رقبی ےس االسؾ وک لسن یئن یک رغمب ےن سج اعترػ رصتخم اک صخش اس ےہ ہی وت

اتگلس ںیم قشع ےک اباب ےک افہمط کت اسسن آرخی یک زدنیگ وج راہ، اٹلات ومیت ےک ملع زادئ ےس دصی فصن رقتابی

راہ الجات۔۔۔راہ اتلج۔۔۔راہ

رکے۔ اھچنور رںیتمح رپ اس دخا

٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

ہلل از 4 ڈارٹک دمحم دیمحا

ذتہۺوۺامہمانؿۺرگایم!رتحمؾۺدصر!ۺواسئۺاچرلسناصبح!ۺرتحمؾۺااس

ہۺاہللۺوۺرباکہت!االسلؾۺ

بمح مکیلعۺوۺر

!الحمد للہ رب العالیمین ولاصلوۃ والسلام علی سید المرسلین و آلہ واصحاب اجمعین

اکیۺیہۺولہپۺےکۺدوۺزجۺںیہۺینعیۺاالسؾۺیکۺغیلبتۺاورۺاسۺغیلبتۺوکۺۺیکۺزدنیگۺےکۺدوۺولہپۺںیہۺوجۺتقیقحۺںیمملسو هيلع هللا ىلص روسؽ،ۺرکمی

ۺاکرباتؤ۔ۺآجۺمہۺاؿۺےکۺابرےۺںیمۺابتۺرکںیۺےگ۔ۺہیۺرباتؤۺھچکۺوتۺوخدۺروسؽۺاہللیکۺملسو هيلع هللا ىلص وبقؽۺہنۺرکےنۺواولںۺےکۺاسھتۺآپ

ۺےکۺذایتۺۺرطزۺلمعۺرپۺینبمۺوہاگۺاورۺھچکۺاؿۺااکحؾۺرپۺینبمۺوہاگوجۺرقآؿۺدیجمۺاورۺدحثیۺرشفیۺںیمۺاپےئۺاجےتۺںیہ۔ۺریمےۺتنسۺایۺآپ

عۺرپۺ یھکۺ یئۺوہ۔ۺاسۺےیلۺںیمۺوک شۺرکوںۺاگۺ ہۺاتریخیۺ تیثیۺےسۺوضایسیۺوکیئۺاجعمۺاتکبۺںیہنۺےہۺوجۺرصػۺاسۺومۺملعۺںیم

ۺاہللۺےکۺاغیپؾۺوکۺدورسوملسو هيلع هللا ىلصدوھکیںۺ ہۺروسؽۺرکمیۺاکۺرطزۺلمعۺایکۺراہۺاورۺسکۺرطحۺآپ

ںۺکتۺرپۺبجۺیلہپۺویحۺانزؽۺوہیئۺوتۺآپ

ۺاکۺرباتؤۺایکۺراہ؟ۺ اچنہپےتۺرےہ؟سکۺرطحۺآپۺاسۺاکۺاقمہلبۺرکےتۺرےہۺاورۺاتریخیۺہطقنۺۺ رھپۺاسۺاکۺوجۺردۺلمعۺوہا،ۺاسۺےلسلسۺںیمۺآپ

ںیمہۺاکیۺاخصۺابتۺہیۺرظنۺآیئۺ ہۺےلہپۺدؿۺیکۺویحۺںیمۺغیلبتۺاکۺوکیئۺمکحۺںیہنۺےہ۔ۺیلہپۺویحۺےسۺۺ رظنۺےسۺاسۺےکۺایکۺاتنجئۺےلکن؟

ۺارقاء)آپۺبسۺولایگاورۺۺوکۺزپےنھۺاکۺمکحۺدایملسو هيلع هللا ىلص (ۺیکۺیلہپۺاپچنۺآںیتیۺںیہ،ۺنجۺںیمۺروسؽۺاہلل۵-09:۱گۺوافقۺںیہۺ ہۺوہۺوسرہ

ےکۺواےطسۺےسۺآملسو هيلع هللا ىلصروسؽۺاہللیکۺاتمۺوکۺہیۺمکحۺدایۺایگ۔ۺاسۺےکۺدعبۺامہرےۺؤمرخۺایبؿۺرکےتۺںیہۺ ہۺنیتۺاسؽۺکتۺاکیۺۺپ

کتۺوہفقۺراہۺسجۺےکۺےیلۺرتفۃۺاکۺظفلۺاامعتسؽۺایکۺاجاتۺےہ۔ۺاسۺدوراؿۺوکیئۺیئنۺویحۺںیہنۺآیئۺنکیلۺدورسیۺویحۺہنۺآےنۺےکۺابووجدۺہیۺ

اصػۺوطرۺرپۺغیلبتۺاکۺمکحۺہنۺوہےنۺےکۺابووجدۺالمعۺاسۺاکۺۺۺآ ںوںۺںیماکیۺبیجعۺوۺرغبیۺابتۺےہ ہۺغیلبتۺاکۺاکؾۺرشوعۺوہایگ۔ۺاؿۺیلہپ

اغرۺرحاۺںیمۺےھت۔ۺریمےۺملعۺںیمۺہیۺدربمسۺاکۺہنیہمۺاھتۺ۔ۺےکمۺںیمۺتخسۺملسو هيلع هللا ىلص آاغزۺوہاجاتۺےہ۔ۺبجۺیلہپۺویحۺانزؽۺوہیئۺوتۺروسؽۺاہلل

ۺدعبۺآپۺرہشۺواسپۺآاجےتۺںیہۺاورۺاےنپۺاکمؿۺ ۺےسۺرفامےتۺرسدیۺزپۺریہۺیھت۔ۺویحۺےکۺوفرا ںیمۺچنہپۺرکۺاینپۺویبیۺرضحتۺدخہجی

)ےھجمۺولبمکںۺےسۺڈاھوپن،ۺےھجمۺولبمکںۺےسۺڈاھوپن(۔ۺاظرہۺےہۺویبیۺےنۺااسیۺیہۺایکۺوہاگ۔ۺھچکۺوتۺاسۺرسدیۺیکۺ زملونی زملونیںیہ:

ےۺےکۺاب ثۺدیپاۺوہیئ،ۺدشتۺاکۺارثۺےسۺاورۺھچکۺاسۺوتشحۺیکۺوہجۺےسۺوجۺربجلیئۺہیلعۺاالسلؾۺیکۺآدمۺاورۺہقلعتمۺوااعقتۺےکۺاشمدہ

ہلل از 5 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺیکۺاحتلۺریغۺیھت۔ۺبجۺذراۺوکسؿۺوہاۺوتۺروسؽۺرکمیےنۺاینپۺویبیۺوکۺاسراۺواہعقۺانسےنۺےکۺدعبۺآرخیۺابتۺہیۺیہکۺ ہۺایکۺہیۺملسو هيلع هللا ىلص آپ

یۺاطیشؿۺیکۺاکراتسینۺوتۺںیہنۺےہ؟ۺںیمۺوکیئۺاکنہۺوتۺںیہنۺوہایگۺوہںۺاحالہکنۺںیمۺاسریۺزدنیگۺ،اؿۺولوگںۺوکۺ،وجۺبیغۺداینۺاکۺدوع

ۺوکۺویبیۺیلستۺدےنیۺےکۺےیلۺیتہکۺےہ ہۺانیقیۺااسیۺںیہنۺوہاگویکہکنۺآپۺزدنیگۺرھبۺولوگںۺیکۺدمدۺرکےتۺںیہۺ،ۺرباۺاتہکۺراہۺوہں۔ۺآپ

رکےتۺرےہۺںیہ۔رغوبیںۺ،ۺاتحموجں،ۺویباؤںۺاورۺومیتیںۺیکۺرپورشۺرکےتۺرےہۺںیہ،ۺاسۺےیلۺدخاۺاےسیۺصخشۺاکۺاسھتۺںیہنۺۺوھچڑےۺ

ۺیکۺویبیۺےنۺاکیۺہلمجۺاورۺاہک ہۺریماۺاچچۺزادۺاھبیئۺسجۺاکۺانؾۺۺاگ،ۺانیقیۺدخاۺآپ

وکۺاطیشؿۺےکۺوحاےلۺںیہنۺرکےۺاگ۔ۺاسۺےکۺدعبۺآپ

ۺاسۺےسۺاانپۺہصقۺایبؿۺےئجیکۺاگ۔ۺوہۺورہقۺنبۺونلفۺےہ،ۺوہۺاؿۺزیچوںۺےسۺتہبۺواتیفقۺراتھکۺےہ،ۺلکۺمہۺاسۺےکۺاپسۺاجںیئۺےگ۔ۺآپ

ایکۺزیچۺےہ۔ۺآپۺوکۺایھچۺرطحۺےسۺاتبۺےکسۺاگۺ ہۺہیۺ

ۺروسؽۺاہلل ۺرواںیتیۺںیہۺ۔ۺاکیۺرواتیۺےکۺاطمقبۺرضحتۺدخہجی وکۺاسھتۺےلۺرکۺاےنپۺاچچۺزادۺاھبیئۺملسو هيلع هللا ىلص اسۺےکۺدعبۺدو

ۺےکۺورہقۺنبۺونلفۺےکۺاپسۺاجیتۺںیہۺ،ۺوجۺاسیعیئۺاھتۺ۔ۺدورسیۺرواتیۺےکۺاطمقبۺ،ۺایلگۺحبصۺ)اغابلۺبسحۺاعدت(ۺرضحتۺاوبۺرکبۺآپ

ےسۺرفامشئۺیکۺ ہۺوہۺاوبۺرکبۺوکۺہیۺواہعقۺانسںیئ۔ۺملسو هيلع هللا ىلص دخہجیۺےنۺاؿۺوکۺہیۺواہعقۺانسای،ۺایۺہیۺ ہۺروسؽۺاہللۺاپسۺرشتفیۺالےئۺوتۺرضحت

وکۺرضحتۺاوبرکبۺےکۺاسھتۺورہقۺنبۺونلفۺےکۺاپسۺاجیھب۔ۺورہقۺنبۺونلفۺےکۺابرےۺںیمۺاھکلۺےہۺ ہۺوہۺفیعضۺملسو هيلع هللا ىلصرھپۺروسؽۺاہلل

وجۺھچکۺمتۺےنۺایبؿۺایکۺےہۺارگۺہیۺچسۺےہۺوتۺانومسۺ”ۺاسۺیکۺزابؿۺےسۺہیۺہلمجۺکالک ہۺۺارمعلیۺےکۺاب ثۺانانیبۺوہےکچۺےھت۔ۺہیۺواہعقۺنسۺرک

ومیسۺہیلعۺاالسلؾۺےکۺامملثۺںیہ۔ۺارگۺںیمۺاسۺوتقۺکتۺزدنہۺراہۺبجۺاہمتریۺوقؾۺاہمترےۺاسھتۺدبولسیکۺرکےۺیگۺاورۺںیہمتۺاےنپۺ

ۺاہمتریۺ ۺاسھتۺدوںۺاگاور ۺاسۺوتقۺںیمۺاہمترا ۺرکےنۺیکۺوک شۺرکوںۺاگ۔رہشۺےسۺاکنؽۺدےۺیگۺوت ۺدور روسؽۺ“ وتبیصمںۺوک

ےنۺاہکۺ ہۺایکۺاسۺابتۺرپ'ۺ ہۺںیمۺدخاۺاکۺاغیپؾۺولوگؿۺکتۺاچہپؤں،ۺولگۺھجمۺرپۺملظۺومتسۺرکںیۺےگ،ۺاذںیتیۺدںیۺےگ،ۺاورۺملسو هيلع هللا ىلص اہلل

“ اتمۺےنۺفیلکتۺہنۺدیۺوہ۔اہں!ۺوکیئۺیبنۺااسیۺںیہنۺآایۺسجۺوکۺاسۺیکۺ”ےھجمۺاسۺکلمۺےسۺاکنؽۺدںیۺےگ؟ۺاسۺرپۺورہقۺنبۺونلفۺےنۺاہکۺۺ

ابۺںیمۺظفلۺانومسۺرپۺھچکۺثحبۺرکوںۺاگ۔ۺاعؾۺوطرۺرپۺاردوۺںیمۺہیۺظفلۺزعتۺےکۺینعمۺںیمۺاامعتسؽۺوہاتۺےہ۔ۺاظرہۺےہۺۺ ہۺزریۺ

۔ۺہیۺثحبۺایسؼۺوابسؼۺںیمۺینعمۺںیہنۺےیلۺاجےتکس۔ۺامہرےۺضعبۺرسفمۺہیۺےتہکۺںیہۺ ہۺانومسۺےکۺینعمۺاقلبۺاامتعدۺزیچۺےکۺوہےتۺںیہ

ینعمۺیھبۺاہیںۺانمبسۺرظنۺںیہنۺآےت۔ۺںیمۺاشدیۺہیۺےنہکۺیکۺاسجرتۺرکاتکسۺوہںۺ ہۺسجۺایسؼۺوابسؼۺںیمۺہیۺظفلۺاامعتسؽۺوہاۺےہواہںۺ

اکیۺاورۺینعمۺرمادۺےنیلۺیکۺرضورتۺےہ۔ۺورہقۺنبۺونلفۺےنۺاسیعتیئۺاایتخرۺرکیلۺیھتۺاورۺہیۺیھبۺایبؿۺایکۺاجاتۺےہۺ،ۺاسیجۺ ہۺاخبریۺیکۺ

یھبۺےہ،ۺ ہۺاںیہنۺرسایینۺزابؿۺآیتۺیھتۺاورۺرسایینۺےسۺرعیبۺںیمۺاوہنںۺےنۺالیجنۺاکۺرتہمجۺیھبۺایکۺاھت۔ۺاؿۺاحالتۺںیمۺۺدحوثیںۺںیم

ہلل از 6 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺاسۺےکۺینعمۺواحضۺ ایکۺہیۺنکممۺںیہنۺ ہۺہیۺرسایینۺزابؿۺںیمۺوموجدۺاکیۺویانینۺظفلۺوہ۔ۺارگۺاسۺرفموےضۺیکۺاینبدۺرپۺوغرۺرکںیۺوتۺوفرا

Nomos“ )ونومس”ؿۺںیمۺوترتیۺوکۺۺوہاجےتۺںیہ۔ۺویانینۺزابرپۺانزؽۺوہاۺےہۺوہۺرضحتۺۺ(ۺیہۺےتہکۺںیہ۔ۺبلطمۺہیۺ ہۺوجۺاغیپؾۺآپ

رۺزایدہۺانمبسۺوۺوقعمؽۺاتگلۺےہ۔ۺومیسۺہیلعۺاالسلؾۺیکۺوترتیۺےسۺاشمہبۺےہ۔ۺاظرہۺےہہیۺظفلۺاسۺوہفمؾۺںیمۺزایدہۺاتبھپۺےہۺاو

ےنۺایکۺایکۺاھت۔ۺاغابلۺوۺہۺابرۺابرۺفلتخمۺملسو هيلع هللا ىلص لکشمۺےہۺ ہۺروسؽۺاہللۺاؿۺادتبایئۺوااعقتۺےکۺدعب،ۺزجبۺرفمواضتۺےکہیۺانہک

ۺولوگںۺاورۺوپےنھچۺواولںۺوکۺاانپۺواہعقۺانسےتۺرےہۺوہںۺےگ ہۺربجلیئۺےنۺےھجمۺویںۺاہکۺاورۺےھجمۺہیۺاتبای۔ۺںیمۺاکیۺوھچیٹۺیسۺابتۺاکۺہلمکت

ۺارقاءۺیکۺیلہپۺاپچنۺۺںیم“ ااسنبۺاالرشاػ”رکاتۺولچں۔ۺۺیلہپۺویحۺےکۺےلسلسۺںیمۺالبذریۺیکۺھچکۺںیلیصفتۺاورۺیھبۺںیہ۔ۺالثمۺہیۺ ہۺوسرہ

وکۺاوالۺاےجنتسۺاکۺرطہقیۺاتبایۺ ہۺاےنپۺمسجۺوکۺاجنتسۺےسۺسکۺرطحۺاپکۺملسو هيلع هللا ىلص آ ںوںۺےکۺاالبغۺےکۺدعبۺرضحتۺربجلیئۺےنۺروسؽۺاہلل

ے۔ۺرھپۺرکںیۺ۔ۺاسۺےکۺدعبۺووضۺاکۺرطہقیۺاتبای ہۺامنزۺےکۺےیلۺسکۺرطحۺاےنپۺآپۺوکۺامسجینۺاورۺی

ئ ہۺاچ رواحینۺوطرۺےسۺایترۺرکان

ےنۺدتقمیۺنبۺرکۺایسۺرطحۺامنزۺزپیھ۔ۺاسۺےکۺدعبۺربجلیئۺہیلعۺملسو هيلع هللا ىلص ربجالیئۺہیلعۺاالسلؾۺےنۺاامؾۺنبۺرکۺامنزۺزپاھیئۺاورۺروسؽۺاہلل

ےۺ ہۺروسؽۺاہللی

ئ ہاورۺملسو هيلع هللا ىلص االسلؾۺےلچۺےئگ۔ۺاؿۺاحالتۺںیمۺریستۺیکۺاتکوبںۺںیمۺہیۺرواتیۺزپھۺرکۺںیمہۺریحتۺںیہنۺوہینۺاچ

ۺدوونںۺواتقۺوفاتقۺےبعکۺےکۺاسےنمۺالعہینۺامنزۺزپاھۺرکےتۺےھت۔ۺہیۺامنزۺہکمۺواولںۺیکۺابعدتۺےس،ۺاظرہۺےہۺ،فلتخمۺیھتۺۺ رضحتۺدخہجی

سجۺےکۺاب ثۺولگۺاںیہنۺریحتۺےسۺدےتھکیۺےھت۔ۺایھبۺکتۺرقآؿۺیکۺوہۺآںیتیۺانزؽۺںیہنۺوہہیۺںیھتۺنجۺںیمۺتبۺرپیتسۺوکۺرباۺالھبۺ

ورۺوتبںۺیکۺرپشتسۺرکےنۺواولںۺوکۺمنہجۺںیمۺاجےنۺاکۺقحتسمۺرقارۺدایۺایگۺاھت۔ۺولوگںۺوکۺاسۺےئنۺدنیۺےکۺقلعتمۺااجعتسبۺرضورۺاہکۺایگۺاھتۺا

وہاتۺوہاگۺنکیلۺایھبۺاؿۺںیمۺوکیئۺانعدۺایۺہصغۺدیپاۺںیہنۺوہاۺوہاگ۔ۺرہباحؽۺاؿۺدونںۺدوۺنیتۺاملسمؿۺرظنۺآےتۺںیہ۔ۺرضحتۺدخہجیۺ،ۺاؿۺ

ۺےکۺۺدصقیۺاؿۺےکۺدعبۺآپۺےکۺاچچۺزادۺاھبیئۺوجۺآپۺےکۺینبتمۺےکۺدعبۺرضحتۺاوبۺرکبےٹیبۺیھبۺےھتینعیۺرضحتۺیلعۺ،ۺاؿۺےکۺدعبآپ

تعۺاؿۺاپچنۺاستۺآد ںوںۺرپۺلمتشمۺیھت۔ۺرضحتۺیلعۺےکۺاالسؾۺالےنۺےکۺامجآزادۺرکدہۺالغؾۺرضحتۺزدی۔ۺوگایۺاونیلۺاملسمونںۺیکۺ

وکۺامنزۺزپاتھۺملسو هيلع هللا ىلص تیۺےکۺاطمقبۺوچہکنۺووہۺتہبۺمکۺنسۺےھت،ۺاسۺےیلۺروسؽۺاہللابرےۺںیمۺدوۺفلتخمۺرواایتۺیتلمۺںیہ۔ۺیلہپۺروا

اھچکۺرعےصۺدعبۺیکۺوہیگ،ۺہیۺےہۺ ہۺروسؽۺاہلل ۺیکۺدیلقتۺرکےنۺےگل۔ۺدورسیۺرواتیۺوجۺاغل اورۺرضحتۺملسو هيلع هللا ىلصدھکیۺرکۺوخدۺیھبۺآپ

ۺےبعکۺےکۺاسےنمۺںیہنۺہکلبۺرہشۺےکۺابرہۺرحصاۺںیمۺایۺیسکۺاہپڑۺیکۺاھگیٹۺںیمۺ ۺےنۺیئکۺدخہجی پھچۺرکۺامنزۺزپاھۺرکےتۺےھت۔ۺرضحتۺیلع

۔ۺبجۺداھکیۺ ہۺوہۺامنزۺزپھۺرےہۺںیہۺوتۺوہۺیھبۺرمہبتۺداھکی ہۺدوونںۺپھچۺرکۺرھگۺےسۺےلچۺاجےتۺںیہۺوتۺوہۺاؿۺیکۺوٹہۺںیمۺاھچیپۺرکےتۺںیہ

ۺںیہۺ ہۺہیۺاہللۺاکۺمکحۺےہۺاورۺاتبےتملسو هيلع هللا ىلص بجۺروسؽۺاہللۺ ڑھکےۺرےتہۺںیہ۔ۺامنزۺےکۺااتتخؾۺرپۺوپےتھچۺںیہۺ ہۺہیۺایکۺزیچۺیھت؟ۺںواہ

ںیمۺاہللۺاکۺیبنۺوہںۺوتۺوہۺاالسؾۺوبقؽۺرکےتۺںیہ۔ۺاؿۺدوۺےکۺالعوہۺرضحتۺیلعۺےکۺاالسؾۺالےنۺےکۺابرےۺںیمۺاکیۺرسیتیۺرواتیۺیھبۺ

ہلل از 7 ڈارٹک دمحم دیمحا

ویحۺانزؽۺۺےہ۔ۺاؿۺاالتخیفۺرواایتۺیکۺوہجۺہیۺانہکۺدوشارۺےہۺ ہۺرضحتۺیلعۺےنۺسکۺزامےنۺںیمۺاالسؾۺوبقؽۺایک۔ۺرسیتیۺرواتیۺیلہپ

و انذر وکۺہیۺمکحۺالمۺ ہۺاےنپۺرقیبیۺرہتشۺداروںۺوکۺاالسؾۺیکۺغیلبتۺرکںی:ۺملسو هيلع هللا ىلصوہےنۺےکۺمکۺازۺمکۺنیتۺاسؽۺدعبۺیکۺےہ۔ۺروسؽۺاہلل

(ۺانچہچنۺروسؽۺارکؾۺےنۺاسۺدخایئۺمکحۺیکۺلیمعتۺںیمۺاےنپۺرقیبیۺرہتشۺداروںۺوکۺاہللۺےسۺڈراؤ( )۲۱۴: ۲۶) عشیرتک الاقربین

ۺوکۺمکحۺدایۺ ہۺابزارۺےسۺالفںۺالفںۺزیچرخدیۺالؤۺاورۺویبیۺےسۺاہکۺ ہۺاؿۺےسۺاکی ۺےنۺرضحتۺیلعۺغیلبتۺاکۺاکیۺاورۺرطہقیۺاایتخرۺایک۔ۺآپ

ۺ رۺاچچؤںۺےکۺوٹیبںۺےکۺاپس(ۺاجؤۺاورۺوکۺاجیھبۺ ہۺاخدناؿۺےکۺاسرےۺرھگوںۺںیم)اچچؤںۺاو ایجتفۺاکۺاامتہؾۺرکو۔ۺرھپۺرضحتۺیلع

اںیہنۺدوعتۺدوۺ ہۺالفؿۺدؿۺاورۺالفںۺوتقۺاھکےنۺےکۺےیلۺریمےۺاپسۺآںیئ۔ۺاعؾۺبتک،ۺریستۺںیمۺےہۺ ہۺیلہپۺرمہبتۺولگۺآےئۺ

اجدورگۺوتۺوھتڑیۺدقمارۺںیمۺاھکانۺتہبۺےسۺ)سیتۺاچسیل(ۺآد ںوںۺوکۺاکیفۺوہایگ۔ۺاسۺزجعمےۺوکۺدھکیۺرکۺاوبۺبہلۺےنۺازہتساءۺایک ہۺہیۺ

ےنۺرکمرۺدوعتۺدیۺ،ۺاورۺملسو هيلع هللا ىلص تخسۺاتمرثۺاورۺولمؽۺوہےئۺاورۺھچکۺوبؽۺہنۺےکس۔ۺدنچۺدؿۺےکۺدعبۺروسؽۺارکؾۺملسو هيلع هللا ىلص ےہ۔ۺروسؽۺاہلل

اسۺدؿۺاؿۺیکۺغیلبتۺیکۺ۔ۺہیۺاعؾۺرواتیۺےہ،نکیلۺریماۺامگؿۺےہۺ ہۺیلہپۺرمہبتۺوچہکنۺۺاؿۺولوگںۺوکۺہیۺملعۺںیہنۺاھتۺ ہۺسکۺرغضۺےسۺالبایۺ

ۺبسۺاکیۺوتقۺںیمۺںیمۺںیہنۺآےئاورۺاھکانۺاھکۺرکۺاجےتۺرےہۺوہںۺےگ۔ۺ ہجیتۺہیۺکالکۺ ہۺآرخیۺصخشۺےکۺاھکاناھکۺایگۺےہۺوہۺآےئۺنکیل

ےنکچۺےکۺوتقۺوساےئۺاسۺآرخیۺصخشۺےکۺوکیئۺاورۺآدیمۺوموجدۺہنۺاھت۔ۺاسۺےیلۺالصۺدصقمۺ ہۺاخدناؿۺےکۺولوگںۺںیمۺغیلبتۺرکںیۺ

ۺاخدناؿۺواولںۺوکۺاالطعۺدےتیۺںیہ۔ۺاسۺےنۺدوابملسو هيلع هللا ىلص وپراۺہنۺوہا۔ۺھچکۺدونںۺدعبۺروسؽۺاہلل ۺدتریبۺاایتخرۺیک۔رضحتۺیلع ۺویہۺ رہ

اایتحاطۺےتہکۺیھبۺاجےتۺںیہۺ ہۺاھکےنۺےکۺدعبۺںیمۺمتۺولوگںۺےسۺھچکۺۺانہکۺاچاتہۺوہں،ۺرہھٹانۺااظتنرۺرکان۔ۺانچہچنۺۺملسو هيلع هللا ىلصرمہبتۺروسؽۺاہلل

ۺےکۺےیلۺںیمہۺالبایۺایگۺےہ۔ۺاھکےنۺےکۺدعبروسؽۺابۺیکۺابرۺبسۺولگۺاسۺسسجتۺںیمۺےھٹیبۺرےہۺ ہۺدںیھکیۺوہۺایکۺابتۺےہسج

اؿۺےسۺاخمبطۺوہرکۺاتبےتۺںیہۺ ہۺتبۺرپیتسۺویکںۺربیۺےہۺ۔ۺاہللۺوکۺاکیۺاماننۺویکںۺرضوریۺےہ۔ۺرھپۺاسۺےکۺاتنجئۺینعیۺملسو هيلع هللا ىلصاہلل

سۺےلسلسۺںیمۺربطیۺیکۺآرختۺیکۺزدنیگۺاورۺدخاۺےکۺاسےنمۺاسحبۺاتکبۺاکۺذرکۺایک۔ۺاسۺرطحۺیکۺدنچۺاینبدیۺۺابںیتۺولوگںۺوکۺاتبںیئ۔ۺا

رواتیۺتہبۺدپسچلۺےہۺ۔ۺربطیۺاکۺایبؿۺےہ ہۺاسۺغیلبتۺاکۺاغابلۺآرخیۺہلمجۺہیۺاھت ہۺمتۺںیمۺےسۺوجۺصخشۺریمیۺدوعتۺوبقؽۺرکےۺاگۺوہۺ

ۺ،ۺوجۺایھبۺےچبۺےھتۺ،ۺاھٹۺڑھکےۺوہےئاورۺےنہکۺےگلۺ ہۺںیمۺاالسؾۺوبق ؽۺریماۺاجنیشنۺاورۺہفیلخۺوہاگ۔ۺےتہکۺںیہۺاسۺوتقۺرضحتۺیلعۺ

اکۺاچچۺاوبۺبہلۺہہقہقۺامرۺرکۺاسنہۺاورۺاتیلۺاجبۺرکۺےنہکۺاگل۔ۺاوبۺاطبلۺابمرکۺوہ۔ۺآجۺےسمتۺاےنپۺےٹیبۺےکۺملسو هيلع هللا ىلص رکاتۺوہں۔ۺروسؽۺاہلل

یکۺملسو هيلع هللا ىلص امتحتۺنبۺےکچۺوہ۔ۺاسۺےسۺاوبۺاطبلۺوکۺتفخۺۺیسۺوہیئۺاسۺےیلۺوہۺاسریۺرمعۺاسۺےکۺےیلۺآامدہۺںیہنۺۺوہےکسۺ ہۺروسؽۺاہلل

ۺوبنتۺوبقؽۺرکۺںیل۔ۺںیمۺ ےسۺایکۺرمادۺےہۺ،ۺاخصۺرکۺاسۺےیلۺ ہۺااکمؿۺاھتۺ ہۺیئکۺ“ ہفیلخ”اہیںۺاسۺثحبۺںیمۺںیہنۺزپوںۺاگۺ ہۺ

یھبۺاسۺیکۺاتدیئۺرکیتۺۺ“املعءۺایتمۺاکایبنءۺینبۺارسالیئ”ولگۺاسۺدؿۺاملسمؿۺوہاجےتۺاوررۺرہۺاکیۺالختفۺاکۺقحتسمۺاتنب۔ۺاشدیۺدحثی

ہلل از 8 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺ ےسیکۺاامیؿۺالےئۺایۺوہۺبکۺاامیؿۺالےئ؟ۺ ۔ۺںیمۺاسۺثحبۺںیمۺںیہنۺزپانۺاچاتہ ہۺرضحتۺیلعےہ۔ۺاسۺایبؿۺاکۺاشنمۺغیلبتۺاکۺرطہقیۺاتبانۺاھت

ےنۺغیلبتۺےکۺےیلۺایکۺایکۺرطےقیۺملسو هيلع هللا ىلص ہیۺاکیۺدحیلعہۺثحبۺےہ۔ۺاسۺوتقۺمہۺرصػۺہیۺدھکیۺرےہۺںیہۺ ہۺیلہپۺویحۺےکۺدعبۺروسؽۺااہلل

فاصدع بما تومرواعرض عن ںیمۺہیۺمکحۺآاتۺےہ ہۺاایتخرۺےیک۔ۺاسۺےکۺھچکۺرعےصۺدعبۺدورسیۺویحۺانزؽۺوہیتۺےہ،ۺسجۺ

(۔ۺاسۺمکحۺےکۺآےنۺرپۺسجۺزیچۺاکۺےھجتۺمکحۺدایۺاجاتۺےہۺوہۺوھکؽۺرکۺایبؿۺرکۺاورۺرشموکںۺیکۺرپواۺہنۺرک( ) ۹۴: ۱۵) المشرکین

ہیۺوہکںۺۺاکیۺرطحۺیکۺدتشہۺوسحمسۺرکےتۺںیہۺ ہۺاسراۺرہشۺتبۺرپتسۺےہۺ،ۺارگۺںیمۺاہیںۺےکۺولوگںۺوکۺربالمملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺارکؾ

ہۺاہمتراۺدنیۺطلغۺےہ،ۺاورۺاہمترےۺتبۺاہمترےۺےیلۺافحتظۺاورۺاجنتۺاکۺاب ثۺںیہنۺنبۺےتکسۺ،ۺوتۺولگۺافخۺوہںۺےگاورۺازہتساءۺیھبۺ

ےنۺرھپۺآرکۺیفشتۺدیۺ ہۺاہللۺآپۺوکۺںیہنۺوھچڑےۺاگ،ۺاہللۺآپۺیکۺافحتظۺرکےۺاگ۔ۺاسۺرپۺاکیۺدؿۺ رکںیۺےگۺ۔ۺرضحتۺربجلیئ

ےسۺابرہۺاکیۺاہپڑیۺےکۺیسکۺدنلبۺےصحۺرپۺڑھکےۺوہرکۺولوگںۺوکۺاینپۺرطػۺالبےتۺںیہ۔ۺےسیجۺوکیئۺاحدہثۺشیپۺآایگۺرہشۺملسو هيلع هللا ىلصروسؽۺاہلل

ۺےنۺرفامایۺ ہۺںیمۺالفںۺےلیبقۺےکۺولوگںۺوکۺاخمبطۺرکانۺاچاتہۺوہں۔ۺوجۺولگۺاسۺےلیبقۺےکۺںیہنۺوہ۔ۺولگۺدوڑےۺوہےئۺآےئ۔ۺآپ

ۺ ہۺںیمۺرصػۺاؿۺےسۺک وگتۺرکانۺاچاتہۺوہں۔ۺرغضۺاجبےئۺاسرےۺرہشۺےکۺولوگںۺوکۺےھتۺوہۺےلچۺےئگ۔ۺرھپۺاسۺیکۺاکیۺاشخۺاکۺذرکۺایک

ۺےنۺاخمبطۺایک۔ۺاطخبۺاکۺادنازۺھچکۺاسۺرطحۺاھتۺ ہۺاےۺاھبویئ!ۺارگۺںیمۺمتۺاطخبۺرکےنۺےکۺاسۺےکۺاکیۺدحمودۺےصحۺوکۺاسۺدؿۺآپ

ےہۺاورۺوہۺمتۺرپۺہلمحۺرکےنۺوایلۺےہۺوتۺایکۺمتۺریمیۺۺےسۺایبؿۺرکوںۺ ہۺاسۺاہپڑۺےکۺےھچیپۺ،ۺدورسیۺرطػۺاکیۺدنمشۺیکۺوفجۺآیئۺوہیئ

ابتۺرپۺاامتعدۺرکوۺےگ؟ۺاؿۺاکۺوجابۺاھت ہۺمہۺےنۺںیہمتۺآجۺکتۺوھجٹۺوبےتلۺوہےئۺںیہنۺاپای۔ۺارگۺمتۺدیجنسیگۺےسۺےتہکۺوہۺ ہۺوایعقۺ

ےتہکۺںیہۺ ہۺملسو هيلع هللا ىلص تقۺروسؽۺاہللوکیئۺدنمشۺاسۺرطػۺآایۺوہاۺےہۺاورۺزپاؤۺڈاےلۺزپاۺےہۺوتۺمہۺاہمتریۺابتۺرپۺنیقیۺرکںیۺےگ۔ۺاسۺو

نیمۺمتۺاسۺااسنینۺرکشلۺےسۺیھبۺڑبےۺاکیۺدورسےۺرکشلۺےسۺڈرااتۺوہں،ۺہیۺاہللۺاکۺرہقۺاورۺذعابۺےہۺ۔ۺارگۺمتۺاہللۺوکۺاکیۺہنۺامونۺےگاورۺ

ۺاوبۺبہلۺوتبںۺیکۺرپشتسۺںیہنۺوھچڑوۺےگۺوتۺرمےنۺےکۺدعبۺاہللۺںیہمتۺدوذخۺںیمۺڈاؽۺدےۺاگ۔ۺاسۺدؿۺاورۺولوگؿۺےکۺالعوہۺآپۺاکۺاچچ

اورۺوہۺالچۺایگ۔ۺدورسےۺولگۺۺ“ ایکۺاسۺوضفؽۺابتۺےکۺےیلۺمتۺےنۺامہراۺوتقۺاضعئۺایک؟ۺ” یھبۺواہںۺوموجدۺاھت۔ۺاسۺےنۺلجۺرکۺاہک

یھبۺآہتسہۺآہتسہۺواہںۺےسۺےلچۺۺےئگ۔

اۺوہ یئۺےسۺرفنتۺویکںۺدیپملسو هيلع هللا ىلص اسۺوتقۺےبۺلحمۺہنۺوہاگۺارگۺںیمۺہیۺایبؿۺرکوںۺ ہۺاوبۺبہلۺوکۺاےنپۺےجیتھبۺروسؽۺاہلل

ۺںیمۺدوۺاھبیئۺینعیۺاوبۺبہلۺاورۺاوبۺاطبلۺیسکۺابتۺرھگاکیۺواہعقۺایبؿۺایکۺےہ ہۺاکیۺدؿۺالبذریۺےنۺااسنبۺاالرشاػۺںیمۺاسۺاکۺۺ یھت؟

وجۺاؿۺملسو هيلع هللا ىلصرپۺڑلۺزپےۺ۔ۺاوالۺاوبۺبہلۺےنۺاےنپۺاھبیئۺوکۺزنیمۺرپۺخٹپۺدایۺاورۺےنیسۺرپۺڑچھۺرکۺامطےچنۺاگلےئ۔ۺاسۺوکۺدھکیۺرکۺروسؽۺاہلل

ںۺداداۺیکۺوافتۺےکۺدعبۺاوبۺاطبلۺیکۺافکتلۺںیمۺےھتۺدوڑےتۺوہےئۺآےتۺںیہۺاورۺاوبۺبہلۺوکۺاوبۺاطبلۺےکۺےنیسۺےسۺدلیکھۺرکۺدون

ہلل از 9 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺاٹہےتۺںیہ۔ۺاسۺرطحۺاوبۺاطبلۺوکۺاےنھٹۺاکۺومعقۺلمۺاجاتۺےہۺ۔ۺابۺوہۺاوبۺبہلۺوکۺزنیمۺخٹپۺدےتیۺںیہۺاورۺاسۺےکۺےنیسۺرپۺڑچھۺرکۺاانپۺدبہل

اوبۺاطبلۺیھبۺریتاۺملسو هيلع هللا ىلص(! اےۺدمحم)”پچۺاچپۺدےتھکیۺرےتہۺںیہ۔ۺاوبۺبہلۺلجۺرکۺےنہکۺاگلۺ:ۺملسو هيلع هللا ىلص وسؽۺاہللےتیلۺںیہ۔ۺاسۺوتقۺر

دخاۺیکۺمسقۺ!ۺریماۺدؽۺۺۺ اچچۺےہۺاورۺںیمۺیھبۺریتاۺاچچۺوہں۔ۺےلہپۺوتۺےنۺاوبۺاطبلۺیکۺدمدۺیکۺنکیلۺابۺریمیۺدمدۺےکۺےیلۺویکںۺںیہنۺآای؟

ااسنبۺاالرشاػۺںیمۺہیۺاکیۺوھچاٹۺاسۺواہعقۺۺایبؿۺوہاۺےہ۔ۺہیۺایسفنیتۺاوصؽۺےہۺ ہۺوجۺۺالبذریۺیکۺ“ ھجتۺےسۺیھبکۺتبحمۺںیہنۺرکےۺاگ۔

ازفوںۺولگۺےنتجۺزایدہۺاسحسۺوہےتۺںیہۺ۔ۺاانتۺیہۺوہۺوھچیٹۺیسۺزیچۺاکۺزایدہۺارثۺےتیلۺںیہۺاورۺاؿۺےکۺدولںۺرپۺاسۺاکۺدریاپۺارثۺراتہۺہکلبۺروزۺ

ےسۺدعاوتۺدیپاۺوہ یئۺاورۺیھبکۺاےنپۺےجیتھبۺےکۺدنیۺرپۺملسو هيلع هللا ىلصاوبۺبہلۺوکۺروسؽۺاہللۺوہاتۺاجاتۺےہ۔ۺنکممۺےہۺیہیۺوہجۺوہۺسجۺیکۺانبۺرپ

اامیؿۺالےنۺرپۺآامدہۺہنۺوہا۔ۺانچہچنۺاےسۺاالسؾۺےکۺااہتنیئۺدشدیۺدونمشںۺںیمۺےسۺاکیۺرقارۺدایۺایگۺ۔ۺاؿۺادتبایئۺوکوششںۺےکۺدعبۺہیۺ

اورۺہیۺدوعیۺیھبۺرکےتۺںیہۺ ہۺامہرےۺآابؤۺادجادۺاکۺدنیۺطلغۺۺوبنتۺاکۺدوعیۺرکۺرےہۺںیہ،ملسو هيلع هللا ىلص ربخۺاسرےۺرہشۺںیمۺلیھپۺ یئۺ ہۺدمحمۺ

ےکۺالخػۺرفنتۺدشدیۺملسو هيلع هللا ىلص اورۺوغلۺےہۺ۔ۺنجۺزیچوںۺیکۺمہۺرپشتسۺرکےتۺںیہۺوہۺاؿۺیکۺاخمتفلۺرکےتۺںیہۺ۔ۺانچہچنۺروسؽۺارکؾ

اسۺابتۺےسۺعنمۺرکۺدایۺ ہۺاخہنۺےسۺدشدیۺرتۺوہیتۺیلچۺ یئۺاورۺدلجۺیہۺوہۺونتبۺآ یئۺ ہۺرہشۺیکۺوکحتمۺاورۺرسربۺآوردہۺےنۺیھبۺاںیہنۺ

ایۺوتۺاےنپۺاکمؿۺںیمۺامنزۺزپےتھۺایۺرھگۺےسۺابرہۺیسکۺملسو هيلع هللا ىلصہبعکۺےکۺاسےنمۺآرکۺاےنپۺرطزۺیکۺابعدتۺرکںی۔ۺاسۺےکۺدعبۺےسۺروسؽۺاہلل

ۺےکۺاپسۺآےتۺ،ۺآپۺےسۺثحبۺرکےت،ۺآپ

ۺلگنجۺایۺرحصاۺںیمۺابعدتۺرکےت۔ۺنکیلۺاکرفوںۺیکۺڑیھچۺاخینۺںیمۺیمکۺںیہنۺآیئ۔ۺولگۺآپ

ۺاکۺاچچۺاوبۺبہلۺشیپۺشیپۺراتہ۔ۺاےسۺاتپۺالچۺ ہۺبجۺبسۺولگۺوسۺاجےتۺںیہۺوتۺاسۺوتقۺوکۺرطحۺرطحۺیکۺںیفیلکتۺدےتیۺ۔ۺاؿۺںیمۺآپ

ۺیکۺزگراگہۺۺےتپھچۺاپھچےتۺاخہنۺہبعکۺےکۺاسےنمۺآےتۺںیہملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺاہللاورۺواہںۺاےنپۺرطزۺیکۺابعدتۺینعیۺامنززپےتھۺںیہۺ۔ۺوہۺآپ

ںیخۺالۺرکۺڈاؽۺداتیۺاورۺاکمؿۺیکۺدزیلہۺرپۺدنگیگۺاورۺالغتظۺالۺرکۺڈاالۺرکاتۺاھت۔ۺہیۺوہۺراکوںیٹۺںیھتۺنجۺیکۺوہجۺںیمۺاخردارۺدروتخںۺیکۺاش

وکۺاغیپؾۺاچنہپےنۺںیمۺدوشاریۺوہیتۺریہۺنکیلۺآپۺےنۺتمہۺہنۺاہریۺاورۺغیلبتۺاکۺہلسلسۺرباربۺاجریۺراھک۔ۺرھپۺاکیۺملسو هيلع هللا ىلص ےسۺروسؽۺاہللۺ

ۺوکۺاسانمۺرکانۺزپملسو هيلع هللا ىلص وہۺروسؽۺاہلل ےکۺولڈنوںۺوکۺرتبیغۺدالےتۺےھتۺ ہۺا،ۺوہۺہیۺ ہۺےکمۺےکۺابےدنےۺواتقۺوفاتقۺیلگیئنۺلکشمۺےسۺآپ

اکۺدبزیمتۺڑلےکۺاھچیپۺملسو هيلع هللا ىلص بجۺیھبکۺااسیۺوہاتۺ ہۺروسؽۺاہللۺ ےکۺےھچیپۺےھچیپۺاجںیئ،ۺاؿۺرپۺرھتپۺںیکنیھپۺاورۺاںیہنۺاہیؿۺےسۺاکنںیلۺ۔

یھبکۺاافتؼۺےسۺاوبۺایفسؿۺےکۺاکمؿۺےکۺرقبیۺوہےتۺوتۺاوبۺملسو هيلع هللا ىلص رکےتۺوتۺرقمزییۺےنۺایبؿۺایکۺےہۺ ہۺاےسیۺوتقۺارگۺروسؽۺاہلل

اظمرہہۺرکاتۺ ہۺوفراۺروسؽۺاہللۺایفسؿۺےکۺرھگۺںیمۺےلچۺاجےتۺاورۺاوبۺایفسؿۺاملسمؿۺہنۺوہےنۺےکۺابووجدۺاسۺدقرۺرشاتفۺاورۺااسنتینۺاکۺ

اانیمطؿۺےسۺاےنپۺرھگۺملسو هيلع هللا ىلص یکۺافحتظۺرکاتۺاورۺیلگۺےکۺوچبںۺوکۺڈاٹنۺڈٹپۺرکۺاگھبۺداتی۔ۺاؿۺےکۺاجےنۺےکۺدعبۺروسؽۺاہللملسو هيلع هللا ىلص

ملسو هيلع هللا ىلص اجےت۔ۺاسۺواےعقاکۺذرکۺرکےنۺےکۺدعبۺرقمزییۺےنۺاکیۺتہبۺدعبۺےکۺواےعقۺیکۺرطػۺوھچاٹۺاسۺااشرہۺایکۺےہۺ۔ۺبجۺروسؽۺاہلل

ہلل از 10 ڈارٹک دمحم دیمحا

شیجلا ہۺوفجۺےکۺرہاوؽۺدےتسۺایۺدقمہتمۺۺرکےتۺںیہۺوتۺامہرےۺؤم فۺ ےتھکۺںیہۺہکمۺوکۺحتف اکیۺانمدیۺرکےنۺواالۺاھتۺوجۺویلگںۺےسۺۺۺں

ۺزگرےتۺوتقۺابآوازۺدنلبۺ،ۺالچۺالچۺرکۺاتہکۺاجاتۺاھتۺ ہۺوجۺصخشۺایھتہرۺڈاؽۺدےۺوہۺانمۺںیمۺرےہۺاگ۔ۺوجۺصخشۺاےنپۺرھگۺےکۺادنرۺدنبۺرےہۺ،

ںیمۺرےہۺاگ۔ۺوجۺرحؾۺہبعکۺںیمۺالچۺاجےئۺاگۺوہۺانمۺںیمۺرےہۺاگاورۺآرخیۺزیچۺسجۺیکۺرطػۺوتہجۺدالانۺوصقمدۺےہۺ،ۺوہۺابرہۺہنۺےلکن،ۺانم

ہیۺ ہۺوجۺصخشۺاوبۺایفسؿۺےکۺاکمؿۺںیمۺاجےئۺاگۺوہۺیھبۺانمۺںیمۺرےہۺاگ۔ۺرقمزییۺےتہکۺنیہۺ ہۺہیۺاایتمزۺاورۺوصختیصۺاسۺواےعقۺیکۺانبۺ

ۺ ہۺزامہنۺلبقۺرجہتۺبج ۺاوبۺایفسؿۺےکۺرھگۺاجےتۺوتۺاوبۺملسو هيلع هللا ىلص ۺیھبکۺےکمۺےکۺرشریۺےچبۺروسؽۺاہللءرپۺیھتۺوکۺفیلکتۺدےتیۺاورۺآپ

اۺاسۺےکۺدبےلۺںیمۺاوبۺایفسؿۺےکۺاکمؿۺوکۺیھبۺانپہۺاگہۺرقارۺدےۺدایۺایگ۔ذہل۔ۺایفسؿۺآپۺوکۺانپہۺداتیۺاھت

متسۺاورۺاذ ںوںۺیکۺوہجۺےسۺاملسمونںۺیکۺاحتلۺۺاسۺغیلبتۺاکۺہلسلسۺوکیئۺاچرۺاپچنۺاسؽۺاجریۺراہۺ۔ۺاسۺرعےصۺںیمۺافکرۺےکۺملظۺو

ےنۺاںیہنۺاتبای ہۺواہںۺاکیۺاسیعیئۺابداشہۺملسو هيلع هللا ىلص رانہۺدوشارۺوہایگ۔ۺاسۺےیلۺروسؽۺاہللۺاسۺدقرۺرخابۺوہ یئۺ ہۺاںیہنۺاےنپۺکلمۺںیم

اجنیشۺوکحتمۺرکاتۺےہ،ۺسجۺےکۺکلمۺںیمۺوکیئۺملظۺںیہنۺوہات۔ۺوہۺولگۺہشبحۺچنہپۺےئگ۔ۺابۺوچہکنۺغیلبتۺیکۺآزادیۺیھتۺ،ۺاسۺےیلۺہیۺ

ہیۺکالکۺ ہۺدنچۺاسولںۺںیمۺواہںۺاکیفۺدعتادۺںیمۺینعیۺمکۺازۺمکۺاچسیلۺاملسمؿۺ)ےکمۺےکۺونۺملسمۺاہمرج(ۺہشبحۺںیمۺغیلبتۺرکےنۺےگلۺ۔ۺ ہجیتۺ

اچپسۺیشبحۺاملسمؿۺوہےئگ۔ۺنکیلۺاسۺےلسلسۺںیمۺاںیہنۺدوشارایںۺیھبۺشیپۺآںیئ۔ۺبجۺےکمۺےکۺونۺملسمۺرجہتۺرکےکۺہشبحۺےلچۺےئگۺ

ہۺاؿۺاملسمونںۺوکۺامہرےۺرپسدۺایکۺاجےئ۔ۺاؿۺوتۺےکمۺےکۺرشموکںۺےنۺاجنیشۺےکۺاپسۺاکیۺودفۺاجیھبۺ۔ۺاسۺودفۺےنۺاجۺرکۺہیۺاطمہبلۺایکۺ

اکۺایخؽۺاھتۺ ہۺاںیہنۺواسپۺےلۺاجۺرکۺرھپۺںیفیلکتۺدںیۺاورۺاتسںیئۺ۔ۺاجنیشۺےنۺرصػۺاطمےبلۺیکۺانبۺرپۺہلصیفۺرکانۺانمبسۺہنۺاھجمسۺہکلبۺ

ےہۺوہۺاورۺواہںۺیکۺزساۺےسۺےنچبۺےکۺےیلۺاملسمونںۺوکۺالبۺاجیھبۺ ہۺمتۺولوگںۺےکۺقلعتمۺازلاؾۺےہۺ ہۺمتۺاےنپۺرہشۺںیمۺہنتفۺوۺاسفدۺرکےتۺر

ےکۺاچچۺزادۺاھبیئۺرفعجۺنبۺایطرۺوجابۺدےتیۺملسو هيلع هللا ىلص اہیںۺآرکۺانپہۺزگنیۺوہےئگۺوہ۔ۺمتۺولوگںۺاکۺایکۺوجابۺےہ؟ۺاسۺوتقۺروسؽۺاہلل

ۺا۔ۺںیہ۔ۺلبقۺاسۺےکۺ ہۺںیمۺاہیںۺوجابۺذرکۺرکوںۺ،ۺاکیۺذایتۺاابنتسطۺآپۺےسۺایبؿۺرکاتۺوہںۺسجۺاکۺذرکۺںیمہۺاترخیۺںیمۺںیہن

ںیمۺاےنپۺاچچۺزادۺاھبیئۺۺ” ےکۺوتکمابتۺںیمۺاجنیشۺےکۺانؾۺاکیۺوتکمبۺںیمہۺااسیۺیھبۺاۺےہۺسجۺاکۺومضمؿۺہیۺےہۺ ہملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺاہلل

رکۺاورۺاسۺۺوکۺریتےۺاپسۺجیھبۺراہۺوہںۺ۔ۺبجۺوہۺےچنہپۺوتۺاسۺیکۺاورۺاسۺےکۺاسویھتںۺیکۺامہمدناریۺرک،ۺاؿۺےکۺاسھتۺااھچۺرباتؤۺ رفعج

ۺرجہیۺےکۺاحالتۺںیمۺدرجۺرکےتۺںیہۺنکیلۺاسیج ہۺںیمۺ۷ۺوموجدۺےہۺ ےسۺوہۺطخربطیۺںیمۺہیۺۺۺ“ رۺہنۺرک۔ایتخیئۺٹہۺدرھیمۺاابرےۺوک

وبنیۺںیمۺدایۺوہۺۺ۵ےنۺرعضۺایکۺ،ۺہیۺنکممۺرظنۺآاتۺےہۺ ہۺہیۺطخۺرفعجۺایطرۺوکۺوطبرۺاعترػۺدایۺایگۺوہ،ۺطخۺےلۺرکۺےئگۺوہؿۺاورۺاجنیشۺوکۺ

ؿۺاہمرجنیۺہشبحۺںیمۺہردرہۺاسؽۺزگارۺرکۺدمو ہۺواسپۺاجۺرےہۺےھت۔ۺواک یۺےکۺوتقۺانپہۺک یبۺےکۺےیلۺاعتریفۺرجہیۺںیمۺاملسمۺ۷ویکہکنۺ

یسۺابتۺرظنۺآےئۺیگۺ۔ۺاسۺےیلۺومروخںۺےکۺوکستۺےکۺابووجدۺہیۺانہکۺزپاتۺۺےہۺ ہۺاہمرجنیۺہکمۺیکۺاونیلۺامجتعۺسجۺ طخۺانجیھبۺوضفۺؽ

ہلل از 11 ڈارٹک دمحم دیمحا

اؿۺوکۺہیۺاعتریفۺطخۺدایۺوہاگ۔ۺعطقۺالکؾۺرکےکۺہیۺرعضۺرکاتۺولچۺ ہۺیلیہسۺےکۺےنۺملسو هيلع هللا ىلص وتقۺہشبحۺ یئۺوہیگۺاسۺوتقۺروسؽۺاہلل

ۺدبرۺںیمۺراتہۺاھت۔ۺدبرۺوہۺاطمقبۺہیۺاجنیشۺاکیۺزامےنۺںیمۺاےنپۺاظملۺاچچۺیکۺوہجۺےسۺرعبۺںیمۺوکستنۺذپریۺوہےنۺرپۺوبجمرۺوہا،ۺاورۺاقمؾ

وکۺملسو هيلع هللا ىلص ےکۺوتقۺزنمؽۺرکےتۺےھت۔ۺنکممۺےہۺ ہۺروسؽۺاہللۺاقمؾۺےہۺاہجؿۺرقیشیۺاکرواؿۺاشؾۺوکۺاجےنۺۺاورۺواہںۺےسۺواسپۺآےن

االسؾۺیکۺغیلبتۺملسو هيلع هللا ىلص یھبۺاکرواینۺرفسۺےکۺوتق،ۺتثعبۺےسۺلبق،ۺاسۺےسۺیصخشۺاعترػۺاحلصۺوہاۺوہ۔ۺرہباحؽۺہکمۺںیمۺروسؽۺرکمی

دنیۺیکۺغیلبتۺۺںۺےکۺاطمقبۺاےنپۺےئنوتیحرکےتۺےھتۺاورۺاملسمؿۺوہاجےنۺواےلۺولگۺیھبۺاہجںۺاہجںۺاجےت،ۺاینپۺاقوتیلبںۺاورۺالص

رشوعۺرکۺدےتی،ۺسجۺےسۺاتمرثۺوہرکۺولگۺاامیؿۺےلۺآےت۔ۺانچہچنۺرفعجۺایطرۺوکۺبجۺاجنیشۺےکۺاسےنمۺاینپۺافصیئۺںیمۺھچکۺےنہکۺاکۺ

ہیۺولگۺمہۺرپۺازلاؾۺویکںۺاگلےتۺںیہۺ ہۺہنتفۺوۺاسفدۺرکےتۺںیہ۔ۺآرخۺںیمۺۺ ومعقۺالمۺوتۺاوہنںۺےنۺلیصفتۺےسۺاتبایۺ ہۺاالسؾۺایکۺزیچۺےہ؟

ۺرممیۺیک،ۺسجۺںیمۺہیۺےسۺریۺمکحۺذرکۺےہۺ ہۺرضحتۺیسی ۺدخاۺےکۺاوہنںۺےنۺرقآؿۺدیجمۺیکۺھچکۺآںیتیۺزپھۺرکۺانسںیئۺابوصخلصۺوسرہ

ہۺہیۺلیصفتۺنسۺرکۺاجنیشۺےنۺزنیمۺےسۺاکیۺاکنتۺابپۺےکۺرضحتۺرممیۺ ۺےکۺنطبۺےسۺدیپاۺوہےئۺےھت۔ۺامہرےۺومروخںۺاکۺایبؿۺےہۺ

ۺاسۺےسۺاےنت)اسۺےکنتۺےکۺربارب(ۺیھبۺزایدہۺںیہنۺےھت۔ۺںیمہۺ ااھٹایۺاورۺاہکۺ ہۺاؿۺآ ںوںۺںیمۺوجۺھچکۺایبؿۺایکۺایگۺےہۺ،ۺرضحتۺیسیع

ںۺںیہنۺںیتلمۺےکۺآایۺاجنیشۺےنۺاالسؾۺوبقؽۺرکۺایلۺاھتنکیلۺھچکۺااشرےۺاےسیۺںیہۺنجۺےسۺامگ صلئف

ت

ؿۺوہاتۺےہۺ ہۺارگۺاسۺوتقۺزمدیۺ

ںیہنۺوتۺدعبۺںیمۺاجنیشۺرضورۺاملسمؿۺوہایگۺاھتویکہکنۺاخبریۺیکۺاکیۺرواتیۺےکۺاطمقبۺ،ۺسجۺدؿۺاجنیشۺیکۺوافتۺیکۺربخۺدمےنیۺںیمۺ

ۺیسکۺریغۺملسمۺےکۺےیلۺامنزۺانجزہۺںیہنملسو هيلع هللا ىلص ےنۺایسۺدؿۺاسۺیکۺاغابئہنۺامنزۺانجزہۺزپیھۺ۔ۺاظرہۺےہۺروسؽۺاہللملسو هيلع هللا ىلص آیئۺروسؽۺاہلل

ےۺ ہۺاجنیشۺےنۺاالسؾۺوبقؽۺرکۺایلۺاھت،ۺاورۺاسۺیکۺاالطعۺروسؽۺاہللی

ئ ہ وکۺوجھبایئۺیھت۔ملسو هيلع هللا ىلص زپھۺےتکسۺےھتۺ۔ۺاسۺےیلۺہیۺامگؿۺرکانۺاچ

التۺےسۺاحوکۺاسۺےسۺیھبۺلکشمۺرتۺملسو هيلع هللا ىلص غیلبتۺےکۺےلسلسۺںیمۺہیۺدنچۺادتبایئۺابںیتۺںیمہۺیتلمۺںیہ۔ۺاسۺےکۺدعبۺروسؽۺارکؾۺ

وہیئۺرشمنیکۺہکمۺیکۺامجتعۺاےنپۺدصقمۺینعیۺاملسمؿۺاہمرجنیۺۺہشبحۺوکۺواسپۺہکمۺالےنۺںیمۺاناکؾۺۺاسہقبۺزپتۺےہۺ۔ۺبجۺہشبحۺیجیھب

اردادۺوہیئۺوتۺوہۺولگۺمیقمۺہکمۺہیقبۺاملسمونںۺوکۺزایدہۺیتخسۺےسۺاےنپۺملظۺوۺمتسۺاکۺاشنہنۺانبےنۺےگلۺ،ۺاورۺابوتںۺےکۺالعوہۺاوہنںۺےنۺاکیۺرق

ۺےکۺاخدناملسو هيلع هللا ىلص وظنمرۺیکۺ ہۺروسؽؿۺےکۺدورسےۺولوگںۺےسۺہنۺوکیئۺصخشۺاشدیۺایبہۺےکۺاقلعتتۺرےھکۺ،ۺہنۺاؿۺوکۺیٹیبۺاورۺآپ

دیے،ۺ یتۺ ہۺرخاورۺہنۺاؿۺیکۺداکؿۺےسۺوکیئۺزیچۺۺدےۺاورۺہنۺاؿۺےسۺرہتشۺےل،ۺزینۺہیۺیھبۺ ہۺہنۺوکیئۺاجتریتۺزیچۺاںیہنۺرفوتخۺرکےۺ،

ےکۺادنرۺاکٹلۺدیۺاورۺہیۺدہعۺایکۺ ہۺمہۺاسۺیکۺالخػۺورزیۺںیہنۺۺاؿۺےسۺابتۺتیچۺیھبۺہنۺرکے۔ۺہیۺرقاردادۺاوہنںۺےنۺھکلۺرکۺاخہنۺہبعک

رکںیۺےگ۔ۺہیۺاباکیئٹۺیئکۺاسؽۺکتۺاجریۺراہ۔ۺاسۺےکۺےجیتنۺںیمۺدعتمدۺاملسمؿۺافہقۺیشکۺےسۺدیہشۺیھبۺوہےئ۔ۺتہبۺےسۺاملسمونںۺ

اباکیئٹۺمتخۺوہاجاتۺےہ۔ۺاسۺیکۺلیصفتۺےنۺایسیۺایسیۺںیفیلکتۺااھٹںیئۺ ہۺاںیہنۺایدۺرکےنۺےسۺروےٹگنۺڑھکےۺوہاجےتۺنیہ۔ۺابآلرخۺوہۺ

ہلل از 12 ڈارٹک دمحم دیمحا

رہشۺواسپۺآےتۺںیہۺاورۺہیۺدھکیۺرکۺ ہۺابۺرہشۺےکۺابےدنوںۺےسۺابتۺتیچۺیھبۺاننکممۺیسۺملسو هيلع هللا ىلص ںیمۺںیمۺںیہنۺاجانۺاچاتہ۔ۺروسؽۺاہلل

ۺاوبۺاطبلۺیکۺوافتۺوہ یئۺےہۺاورۺولگۺاالسؾۺاکۺانؾۺےننسۺےکۺےیلۺیھبۺایترۺںیہنۺںیہۺوتۺوسےنچۺےتگلۺںیہۺ ہۺایکۺرکںیۺ؟ۺایسۺزامےنۺںیمۺاچچ

)ینعیۺاجتۺ“ علخ”وکۺملسو هيلع هللا ىلص وہ یئۺ،ۺاورۺہنۺولعمؾۺسکۺرطحۺدورساۺاچچۺاوبۺبہلۺےلیبقۺاکۺرسدارۺانبۺ۔ۺاسۺےنۺالہپۺاکؾۺہیۺایکۺ ہۺوضحرۺارکؾۺ

ۺوبجمرۺوہےتۺںیہملسو هيلع هللا ىلص ابرہ(ۺرکدایۺ ہۺوجۺاچےہۺآپۺوکۺاجؿۺےسۺیھبۺامرۺڈاےل،ۺہلیبقۺااقتنؾۺیکۺوک شۺہنۺرکےۺاگ۔ۺاسۺرپۺوضحرۺارکؾ

ۺرہشۺاطفئۺاکۺااختنبۺرکےتۺںیہۺ۔ۺامہرےۺؤمروخںۺےنۺاھکلۺےہۺ ہۺواہںۺ ہۺرہشۺوھچڑۺدںیۺاورۺیسکۺاورۺہگجۺاجۺرکۺغیلبتۺرکںی۔ۺآپ

ۺتہبۺرپۺادیمۺوہرکۺےئگۺنکیلۺواہںۺےکمۺےسۺزایدہۺدوشارویںۺملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺاہللےکۺایھننیلۺرۺہتشۺدارۺےھتۺ،ۺوگایۺامومؤںۺاکۺالعہقۺاھت۔ۺآپ

ۺاؿۺاکۺرہشۺوھچڑۺرکۺےلچۺاجںیئۺورہنۺآپۺیکۺاجؿۺیکۺریخۺاکۺاسانمۺرکانۺزپۺیکۺوحہلصۺینکشۺیکۺاورۺدیکمھۺدیۺ ہۺآپ

ا۔ۺامومؤۺںۺےنۺآپ

ۺرہشۺےسۺےلکنۺوتۺاؿۺولوگںۺےنۺیلگۺےکۺرشریۺڑلوکۺۺںںیہن۔ۺوبجمراۺآپ

ۺےکۺےھچیپۺاگلۺدایۺ:ۺاؿۺرپۺرھتپۺوکنیھپاورۺاںیہنۺاتسؤ۔ۺآپ

وکۺآپ

ۺاسۺیکۺااجزتۺےسۺابغۺےکۺزیمخۺوہاجےتۺںیہ۔ۺرہشۺےسۺابرہۺآرکۺاکیۺابغۺدےتھکیۺںیہۺسجۺےکۺدروازےۺرپۺاکیۺدرابؿۺڑھکاۺاھت۔ۺآپ

زتۺےسۺ،وجۺےکمۺادنرۺدالخۺوہےتۺںیہ۔ۺدرابؿۺاکیۺکینۺدؽۺاسیعیئۺاھت۔ۺاسۺےنۺرشریۺڑلوکںۺوکۺڈاٹنۺرکۺاگھبۺدایۺاورۺاےنپۺامکلۺیکۺااج

اسۺےبۺسبۺامہمؿۺیکۺزیمابینۺرکےنۺاگل۔ۺاوگنرۺاکۺاکیۺوخہشۺوتڑۺرکۺاسۺےنۺروسؽۺاکۺرےنہۺواالۺاھتۺاورۺاسۺوتقۺابغۺںیمۺوموجدۺاھت،ۺ

ۺ“ مسبۺاہلل” ےنملسو هيلع هللا ىلص وکۺشیپۺایک۔ۺاسۺوتقۺاکیۺواہعقۺشیپۺآایۺ ےسۺاشدیۺغیلبتۺاکۺابولاہطسۺرطہقیۺاہکۺاجےئ۔ۺروسؽۺاہللۺملسو هيلع هللا ىلص اہلل

ۺوپےنھچۺاگلۺ ہۺاہمترےۺکلمۺںیمۺوتۺااسیۺںیہنۺوہاتۺ۔ۺہیۺایکۺہہکۺرکۺاوگنرۺےکۺاؿۺداونںۺوکۺاھکانۺرشوعۺایک۔ۺابغۺاکۺامیلۺایۺدرابؿۺریحتۺےس

ےنۺاےسۺاتبایۺ ہۺںیمۺیبنۺوہںۺ۔ۺاہللۺےنۺےھجمۺمکحۺدایۺےہۺ ہۺںیمۺوجۺاکؾۺرکوںۺ،ۺاہللۺاکۺانؾۺےلۺرکۺملسو هيلع هللا ىلص رطہقیۺےہ؟ۺاسۺرپۺروسؽۺاہلل

ۺےنۺدرابؿۺےسۺوپاھچۺمتۺوکؿۺوہ؟ۺاسۺےنۺاہکۺںیمۺاسیعیئۺوہں۔ۺریماۺونطۺونینیۺاکۺرہشۺےہ)اےسۺآجۺلکۺرشوعۺرکوںۺ۔ۺرھپۺآپ

ےنۺرفامایۺ ہۺایکۺمتۺاسۺرہشۺملسو هيلع هللا ىلص وملصۺےتہکۺںیہ(ۺ۔ۺایسیۺتبیصمۺآیئۺ ہۺابۺالغؾۺیکۺوصرتۺںیمۺاہیںۺاکؾۺرکۺراہۺوہںۺ۔ۺروسؽۺاہلل

ۺےکۺدقومںۺوکۺوبہسۺداتیۺےہۺاورۺاتہکۺےہۺ ہۺںیہمتۺےکۺابےدنےۺوہۺاہجںۺریماۺاھبیئۺویسن ۺراہۺرکاتۺاھت۔ۺاسۺرپۺوہۺاسیعیئۺےبۺاایتخرۺآپ

ۺواہںۺےسۺرتصخۺوہرکۺےکمۺیکۺےسیکۺولعمؾۺوہاۺ ہۺواہںۺویسنۺیبنۺراہۺرکےتۺےھت۔ۺھچکۺاسۺرطحۺیکۺک وگتۺوہیئۺ۔ۺاسۺےکۺدعبۺآپ

ۺرطػۺولےٹۺ۔ۺوھتڑیۺدورۺاجرکۺآپ

امنزۺںیمۺوغشمؽۺوہاجےتۺںیہ۔ۺامنزۺےکۺدعبۺۺکھتۺرکۺرہھٹۺاجےتۺںیہ۔ۺراتۺاکۺوتقۺےہ۔ۺآپ

ۺارثۺزپاتۺےہ۔ۺاسۺےکۺاافلظۺمکۺوۺشیبۺاسۺرطحۺںیہ:ۺۺدےھکۺوہےئۺدؽۺےس ۺداعۺرکےتۺںیہۺوجۺآجۺیھبۺمہۺزپںیھۺوتۺدؽۺرپۺرہگا آپ

اےۺاہلل!ۺںیمۺاینپۺزمکوریۺاورۺےبۺیسبۺیکۺھجتۺےسۺرفایدۺرکاتۺوہں۔ۺولگۺےھجمۺریقحۺاپےتۺںیہ۔ۺتبیصمۺزدوںۺاکۺربۺوتۺیہۺےہ۔ۺاےۺ”

ےسۺشیپۺآرےہۺںیہ۔ۺرقیبیۺرہتشۺدارۺدنمشۺنبۺےئگۺںیہ۔ۺاسۺبسۺےکۺابووجدۺ،ۺارگۺریمےۺرب،ۺایکۺرکوں؟ۺدورۺےکۺرہتشۺدارۺدریتشۺ

ہلل از 13 ڈارٹک دمحم دیمحا

وتۺھجمۺےسۺافخۺںیہنۺےہۺوتۺےھجمۺاؿۺوفیلکتںۺیکۺرپواۺںیہنۺنکیلۺریتیۺرطػۺےسۺاعتیفۺلمۺےکسۺوتۺوہۺزایدہۺوخوگشارۺوہۺ۔ۺںیمۺانپہۺرصػۺ

ریتیۺوخونشدیۺاکۺاطبلۺوہں۔ۺیسکۺیھبۺاکؾۺیکۺوکیئۺۺاسۺابتۺےسۺاچاتہۺوہںۺ ہۺوتۺھجمۺےسۺانراضۺوہاجےئ۔ۺںیمۺریتیۺاورۺرصػ

رصتخمۺہیۺ ہۺرفامےتۺںیہ:ۺںیمۺاؿۺاسریۺولکشمںۺ،ۺوفیلکتںۺاورۺوتبیصمںۺوکۺۺ“ وقت،ۺوکیئۺاطتقۺلمۺیتکسۺےہۺوتۺوہۺسبۺیھجتۺےسۺےہ۔

ربداتشۺرکےنۺےکۺےیلۺایترۺوہںۺاورۺاعزؾۺوہںۺ ہۺاےنپۺرفےضیۺیکۺااجنؾۺدیہۺوکۺاجریۺروھکں۔

سکۺاشؿۺےسۺاکایمبۺوہےتںیہ۔ۺوخؿۺدصۺزہارۺامجنۺےسۺوہیتۺملسو هيلع هللا ىلص ایہلۺاھت۔ۺمہۺےنۺداھکیۺ ہۺاسۺںیمۺوضحرۺہیۺااحتمؿ

ےہۺرحسۺدیپا۔ۺایھبۺامنزۺاورۺداعۺےسۺافرغۺیہۺوہےتںیہۺ ہۺوبقتیلۺےکۺآاثرۺومندارۺوہانۺرشوعۺوہاجےتۺںیہ۔ۺانچہچنۺاکیۺامہۺواہعقۺ

ہۺۺدخاۺےنۺاکیۺوسرتۺانزؽۺیکۺسجۺےکۺادتبایئۺاافلظۺہیۺںیہۺوکۺاالطعۺدےنیۺےکۺےیلۺملسو هيلع هللا ىلص شیپۺآایۺسجۺیکۺروسؽۺاہللی

وحي إل

أ

ل

ق

جن

ن ال ر مف

ن

مع

است

ه

ن

(ۺاسۺآپۺہہکۺدےئجیۺ ہۺھجمۺرپۺویحۺیکۺ یئۺےہۺ ہۺونجںۺاکۺاکیۺرگوہۺےھجمۺنسۺراہۺےہ( ) ۱: ۷۲۔۔۔۔۔۔ۺ)أ

دیۺۺبجۺکتۺدخاۺےنۺاالطعۺںیہنۺ ۔ۺاورۺہنۺاؿۺےکووجدۺوسحمسۺایکوکۺداھکیےنۺاؿۺملسو هيلع هللا ىلص ےسۺںیمۺہیۺ ہجیتۺاکناتلۺوہںۺ ہۺروسؽۺاہلل

ےکۺےیلۺیبنۺہنۺرےہ،ۺانجتۺےکۺےیلۺیھبۺیبنۺنبۺےئگ۔ۺارگۺۺںرصػۺااسنونملسو هيلع هللا ىلص آپۺوکۺاسۺیکۺربخۺیھبۺںیہنۺوہیئ۔ۺابۺروسؽۺاہلل

ۺیکۺوبنتۺاکۺااکنرۺرکےتۺںیہۺوتۺمکۺازۺمکۺانجتۺاکۺاکیۺرگوہۺوتۺاالسؾۺوبقؽۺرکۺراہۺےہ۔ۺہیۺروینشۺیکۺیلہپۺرکؿۺیھتۺوجۺاسۺاتریکیۺااسنؿۺآپ

اورۺاموییسۺےکۺاعملۺنیمۺآپۺوکۺداھکیئۺدیتیۺےہ۔

ۺآہتسہۺآہتسہۺدیپؽۺۺاکہکمآپ

رطدۺاورۺرہشۺااظتنرۺرکۺریہۺیھتۺ۔ۺوہۺہیۺ ہۺاچچۺےکۺۺۺواسپۺآۺاجےتۺںیہ۔ۺاہیںۺاکیۺیئنۺلکشمۺآپ

ۺۺےک ۺیکۺیکمۺوقتیمۺمتخۺوہ یئۺۺہکمۺوکۺوھچڑےنۺۺرہشۺہکمۺاکۺۺکتۺںیمۺدالخۺںیہنۺوہےتکسۺےھتبجۺیھت۔ۺآپۺاسۺوتقۺکتۺرہشہکمدعبۺآپ

ۺاکیۺدبویۺصخشۺوکۺھچکۺرمقۺدےۺرکۺےتجیھبۺںیہۺ ہۺریمیۺامںۺےکۺالفںۺرہتشۺدارۺےسۺاجۺرکۺوہکۺ وکیئۺوکۺانپہۺہنۺدےۺانچہچنۺآپ

ابےدنہۺآپ

ہکمۺواالۺںیہن،ۺۺےلۺےل۔ۺوہۺاجاتۺےہۺرگمۺواسپۺآرکۺاتہکۺےہۺ ہۺاسۺصخشۺےنۺہیۺہہکۺرکۺااکنرۺرکۺدایۺےہۺ ہۺںیمۺ ہۺوہۺےھجمۺاینپۺانپہۺںیم

رکۺاتکس۔ۺرھپۺایسۺدبویۺوکۺھچکۺاورۺااعنؾۺدےۺرکۺاکیۺصخشۺےکۺاپسۺۺاطفئۺواالۺوہں،ۺاسۺےیلۺہکمۺواولںۺوکۺاینپۺانپہۺدیہۺاکۺاپدنبۺںیہن

ےتجیھبۺںیہۺوجۺآپۺیکۺویبیۺرضحتۺوساکۺرہتشۺدارۺےہ۔ۺوہۺیھبۺااکنرۺرکاتۺےہۺ ہۺںیمۺوھچےٹۺاخدناؿۺاکۺآدیمۺوہںۺ۔ۺرھپۺایسۺوکۺاکیۺۺ دہ

اکۺرہتشۺدارۺےہۺ۔ۺوہۺوبقؽۺرکاتیلۺےہۺاورۺاےنپۺوچبںۺاورۺاےنپۺرقیبیۺۺ تۺدخہجیرضحےۺصخشۺےکۺاپسۺےتجیھبۺںیہۺوجۺآپۺیکۺویبیۺرسیت

وکۺاینپۺافحتظۺںیمۺےلۺرکۺےکمۺںیمۺدالخۺوہاتۺےہ۔ۺبسحۺرمسۺاوالۺملسو هيلع هللا ىلص اہللۺرہتشۺداروںۺےکۺاسھتۺایھتہرۺدنبۺوہرکۺآاتۺےہۺروسؽ

یلعۺاالالعؿۺےبعکۺاکۺوطاػۺملسو هيلع هللا ىلص ےکۺےیلۺرضوریۺاھتۺ ہۺےبعکۺاکۺوطاػۺرکںیۺاورۺرھپۺرھگۺاجںیئۺانچہچنۺروسؽۺاہللملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺاہلل

ہلل از 14 ڈارٹک دمحم دیمحا

ےکۺڑبےۺملسو هيلع هللا ىلص ۺےسۺےلہپۺروسؽۺاہللرکےتۺںیہۺاورۺرھپۺاےنپۺرھگۺاجےتۺںیہ۔ۺاہیںۺںیمۺہیۺایبؿۺرکاتۺولچںۺ ہۺاطفئۺےکۺاسۺرفس

ۺرہشۺوھچڑۺرکۺۺیکۺویبیۺرضحتۺدخہجیۺ۔ۺایسۺارسفدیگۺےکۺاعملۺںیمۺآپ

ۺےکۺاچچۺاوبۺاطبلۺاورۺآپ

احیمۺاہللۺوکۺایپرےۺوہےکچۺےھت:ۺآپ

ۺیکۺ تیثیۺاویبنجںۺیکۺیسۺیھتۺوجۺاقمیمۺابےدنوںۺںیمۺےسۺاکیۺاطفئۺےئگۺےھت۔ۺاسۺرہشۺہکمۺںیمۺاچچۺاوبۺبہلۺیکۺدینمشۺےکۺاب ثۺآپ

وکۺرہشۺںیمۺآزادیۺںیہنۺیھتۺ ہۺایستسۺںیمۺہصحۺملسو هيلع هللا ىلص یکۺانپہۺںیمۺرےتہۺےھت۔ۺسجۺےسۺںیمۺہیۺینعمۺاذخۺرکاتۺوہںۺ ہۺابۺروسؽۺاہلل

ۺوکۺاتبوکۺرہۺاسؽۺجحۺےکۺزامےنۺۺںدای۔ۺوہۺہیۺ ہۺرہشۺہکمۺےکۺرواجۺےکۺتحتۺولوگۺںیل،ۺینعیۺغیلبتۺدنیۺرکںی۔ۺاہللۺےنۺاسۺاکۺلحۺیھبۺآپ

حۺاکۺانمۺاعؾۺلمۺاجاتۺاھت۔ۺانچہچنۺوجۺولگۺرجمؾۺاورۺاقلتۺوہےتۺےھتۺاورۺاسراۺاسؽۺےتپھچۺرےتہۺےھتۺوہۺیھبۺرحاؾۺےنیہمۺںیم،ۺںیمۺاکیۺرط

ےنۺوساچۺ ہۺرہشۺہکمۺےکۺولگۺوتۺاالسؾۺےکۺدنمشۺملسو هيلع هللا ىلص ینعیۺجحۺےکۺزامےنۺںیمۺ،ۺملھکۺالھکۺابرہۺلکنۺےتکسۺےھتۺاورۺآاجۺےتکسۺےھت۔ۺوضحر

ےنۺوک شۺیکۺ ہۺجحۺملسو هيلع هللا ىلص لئۺینعیۺریغۺالعوقںۺےسۺآےنۺواےلاحیجۺاالسؾۺوبقؽۺرکںیل۔ۺانچہچنۺروسؽۺاہللںیہ،ۺنکممۺےہۺریبوینۺابق

ےکۺزامےنۺںیمۺابرہۺےسۺآےنۺواےلۺابقلئۺںیمۺاالسؾۺیکۺغیلبتۺرکںی۔ۺاکیفۺدجودہجۺےکۺدعبۺاسۺںیمۺھچکۺاکایمیبۺوہیئ۔ۺانبۺاشہؾۺےکۺ

ۺوکۺاخمبطۺرکےکۺہیۺےتہکۺرےہۺ ہۺمتۺاالسؾۺوبقؽۺرکوۺ)ۺسجۺیکۺہیۺمکۺےسۺمکۺہردرہۺابقلئۺںیمۺےئگ۔ۺرہۺاکیملسو هيلع هللا ىلصاطمقبۺروسؽۺاہلل

وصخایصتۺںیہ(ۺوتۺدلجۺیہۺرصیقۺؼۺرصقیۺےکۺزخاےنۺاہمترےۺدقومںۺرپۺاثنرۺوہۺاجںیئۺےگ۔ۺرگمۺیسکۺےنۺوبقؽۺںیہنۺایک،ۺوساےئۺآرخیۺ

ےتھکیۺںیہ۔ۺوگایۺآوھکنںۺآوھکنںۺوسوہلںیۺرگوہۺےک،ۺسجۺںیمۺرصػۺااصنرۺےکۺھچۺآدیمۺےھت۔ۺوہۺہیۺنسۺرکۺاکیۺدورسےۺیکۺرطػۺد

ںیمۺوشمرہۺرکےتۺںیہۺاورۺرھپۺےتہکۺںیہۺ ہۺمہۺبسۺاالسؾۺوبقؽۺرکےتۺںیہ۔ۺہیۺیلہپۺتعیبۺہبقعۺےہ۔

ابتۺہیۺیھتۺ ہۺرہشۺدمو ہۺںیمۺتہبۺےسۺوہیدیۺےتسبۺےھتۺاورۺامہرےۺؤمرخۺایبؿۺرکےتۺںیہۺ ہۺبجۺیھبکۺرعوبںۺاورۺوہیدویںۺ

ذراۺرہھٹۺاجؤ،ۺآجۺوتۺمتۺںیمہۺامرۺرےہۺوہۺنکیلۺدلجۺیہۺآرخیۺیبنۺآےنۺواالۺےہ،ۺ” ۺوہیدیۺاؿۺےسۺےتہکۺےھتاکۺدمےنیۺںیمۺڑگھجاۺوہاتۺاھتۺوت

بجۺوہۺآےئۺاگۺوتۺمہۺاسۺیکۺاابتعۺرکےکۺمتۺوکۺداینۺےسۺتسینۺوۺانوبدۺرکدںیۺےگ۔ۺاہمترےۺےچب،ۺوبڑےھ،ۺوعرںیتۺ،ۺرمد،ۺبسۺوکۺلتقۺ

ۺوایعقۺآرخیۺیبنۺںیہۺوتۺویکںۺہنۺوہیدویںۺےسۺیھبۺےلہپۺاالسؾۺوبقؽۺرکںیل۔ۺانچہچنۺاؿۺدمےنیۺواولںۺےنۺوساچۺ ہۺارگۺہیۺ“ رکدںیۺےگ۔

یہیۺوہجۺےہۺ ہۺوہۺاکیۺدورسےۺیکۺرطػۺدھکیۺرکۺآوھکنںۺےکۺااشرےۺےسۺک وگتۺرکےتۺںیہ۔ۺرھپۺبسۺولگۺاالسؾۺوبقؽۺرکۺےتیلۺ

ۺرکےتۺںیہۺاورۺاسۺںیمۺاںیہنۺاکایمیبۺیھبۺوہیتۺےہ۔ۺاکیۺںیہ۔ۺاؿۺاکۺاالسؾۺاصلخمہنۺاھتۺانچہچنۺۺدمےنیۺچنہپۺرکۺوہۺبسۺولگۺاالسؾۺیکۺغیلبت

ےکۺملسو هيلع هللا ىلص اسؽۺدعبۺانمۺےکۺزامےنۺںیمۺ،ۺینعیۺجحۺےکۺےنیہمۺںیم،ۺدمےنیۺےسۺابرہۺےئنۺآدیمۺےکمۺآےتۺںیہۺاورۺاقمبؾۺہبقعۺروسؽۺاہلل

اہھتۺرپۺتعیبۺرکےتۺںیہ۔ۺاسۺتعیبۺےکۺدعبۺںیمہۺدنچۺاےسیۺوااعقتۺرظنۺآےتۺںیہۺوجۺتہبۺدپسچلۺںیہ۔

ہلل از 15 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺاینپۺرطػۺاؿۺولیبقںۺںیمۺبیقنۺایۺملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺاہلل ۺوجۺابرہۺفلتخمۺولیبقںۺےکۺامندنئےۺےھت، ۺآد ںوںۺوک، ےنۺاؿۺابرہ

ب ااءۺ۔ۺاسۺںیمۺاکیۺرطػۺوتۺںیمہۺۺرظنۺآاتۺےہۺ ہۺروسؽۺاہللق

لییکۺتعیبطۺںیمۺملسو هيلع هللا ىلص رسدارۺامومرۺایکۺ۔ۺاورۺایہنۺںیمۺےسۺاکیۺوکۺبیقنۺا

انزمدۺرکےتۺںیہۺملسو هيلع هللا ىلص رمزکیۺاظنؾۺدیپاۺرکانۺاچےتہۺےھت۔ۺدورسیۺرطػۺاؿۺوکۺروسؽۺاہللۺمیظنتۺدنسپیۺیھتۺاورۺاملسمونںۺںیمۺاکی

سجۺےکۺینعمۺہیۺںیہۺ ہۺوہۺآپۺےکۺامتحتۺےھت۔ۺوجۺیسکۺوکۺانزمدۺرکاتۺےہۺوہۺاسۺوکۺزعموؽۺیھبۺرکۺاتکسۺےہ۔ۺاسۺانزمدیگۺےکۺدعبۺویہۺ

ۺؾۺےسۺامہرےۺاقمم ےۺںیمۺزایدہۺوافقۺوہۺاورۺدےنیۺےسۺرفامشئۺرکےتۺںیہۺ ہۺںیمہۺااسیۺملعمۺدےئجیۺوجۺاالسملسو هيلع هللا ىلص ولگۺروسؽۺاہلل

ۺۺۺوکوکۺرواہنۺایکۺوجۺتہبۺیہۺصلخمۺاملسمؿۺےھتۺملسو هيلع هللا ىلص ںیمۺںیمہۺدنیۺیھبۺاھکسےئۺاورۺغیلبتۺیھبۺرکے۔ۺروسؽۺاہلل ۺ ےنۺبعصمۺنبۺریمعۺ

۔ۺانچہچنۺاھکلۺےہۺ ہۺاںیہنۺتہبۺاورۺایسفنتۺےکۺڑبےۺامرہۺےھت۔ۺاؿۺںیمۺولوگںۺوکۺاالسؾۺرپۺآامدہۺرکےنۺیکۺریغۺومعمیلۺالصںیتیحۺںیھتۺ

یہۺاشدنارۺاکایمایبںۺاحلصۺوہںیئۺ۔ۺویسیبںۺولگۺاملسمؿۺوہےتۺےئگ۔ۺ یتۺ ہۺااہتنیئۺاڈجۺولگۺیھبۺاالسؾۺوبقؽۺرکےتۺےھت۔

اسۺابرےۺںیمۺاکیۺدپسچلۺواہعقۺایبؿۺرکاتۺوہں۔ۺاکیۺدؿۺرضحتۺبعصمۺنبۺریمعۺےنۺاکیۺابغۺںیمۺاجۺرکۺواہںۺےکۺ

وچبںۺےکۺاسےنمۺغیلبتۺرشوعۺرکدی۔ۺامکلۺوکۺہیۺامتہشۺرباۺاگلۺ۔ۺاسۺےنۺاکیۺآدیمۺوکۺاجیھبۺ ہۺاسۺوکۺڈاٹنۺرکۺاکنؽۺدوۺۺولڈنیۺ،ۺالغومںۺاور

وہۺصخشۺےلہپۺےسۺاملسمؿۺوہاکچۺاھت۔ۺاسۺےنۺاہبہنۺایکۺاورۺواسپۺاجۺۺ ہۺامہرےۺابغۺںیمۺاسۺرطحۺالبۺااجزتۺآرکۺویکںۺاسفدۺرکۺراہۺےہ؟

ۺاےسۺاکنول۔ۺالصۺںیمۺاسۺاکۺاشنمءۺہیۺاھتۺ ہۺہیۺامکلۺیھبۺاالسؾۺیکۺرکاجرکۺامکلۺوکۺاتبایۺ ہۺںیمۺےنۺاےسۺتہبۺڈااٹنۺرگمۺوہۺںیہنۺاماتنۺ،ۺمتۺوخدۺ

ۺاورۺاسۺصخشۺیکۺزابینۺےنس،ۺوجۺاینپۺاجدوۺایبینۺاورۺ ۺاسلینۺےسۺرہۺصخشۺوکۺاالسؾۺاکۺرگودیہۺانبۺاتیلۺےہ۔ۺانچہچنۺوہۺرسدارۺابںیتۺےنسۺ اطتق

ڑبےۺےنطنطۺےسۺزینہۺالہاتۺوہاۺآایۺاورۺدیکمھۺدیۺ ہۺلکنۺاجؤۺاہیںۺےسۺورہنۺںیمۺںیہمتۺلتقۺرکۺدوںۺاگ۔ۺبعصمۺنبۺریمعۺربھگاےنۺیکۺ

ےنھچۺیکۺااجزتۺاچاتہۺوہںۺوہۺہیۺ ہۺہیۺولعمؾۺےیکۺریۺ ہۺاکیۺابتۺوپ”اجبےئۺرکسماٹہۺےسۺاسۺاکۺاابقتسؽۺرکےتۺںیہۺاورۺےتہکۺںیہۺ ہۺ

ۺدعبۺںیمۺایکۺہہکۺراہۺاھت،ۺمتۺےھجمۺاہیںۺےسۺویکںۺاکنانلۺاچےتہۺوہ؟ۺایکۺہیۺانمبسۺہنۺوہاگۺ ہۺمتۺےلہپۺنسۺولۺ ہۺںیمۺایکۺہہکۺراہۺوہں۔ۺاسۺےک

وکۺزنیمۺںیمۺاگڑھۺرکۺھٹیبۺاجاتۺےہۺاورۺاتہکۺےہۺ ہۺوہکۺمتۺایکۺۺوہۺاڈجۺصخشۺاےنپۺزینےۺۺۺ“ ںیہمتۺاایتخرۺےہ،ۺمتۺوہلۺےگۺوتۺںیمۺالچۺاجؤںۺاگ۔

انہکۺاچےتہۺوہ۔ۺاوہنںۺےنۺبسحۺاعدتۺرقآؿۺدیجمۺیکۺاکیۺوسرۃۺۺیکۺالتوتۺیکۺ۔ۺالتوتۺرشوعۺوہےتۺیہۺاسۺوکۺوکسؿۺآایگۺ۔ۺرہچےۺ

التوتۺمتخۺوہیت،ۺوہۺصخشۺااھٹۺاورۺوپےنھچۺۺرپۺوشختنۺیکۺہگجۺوکسؿۺۺاورۺاکیۺےئنۺوعشرۺیکۺروینشۺلیھپۺ یئۺ۔ۺرھپۺلبقۺاسۺےکۺ ہۺوسرہۺیک

ۺہملکۺزپھۺرکۺاملسمؿۺوہاجاتۺےہ۔ۺرھپۺاینپۺاعدتۺےکۺاطمقبۺاسہقبۺاڈجۺنپۺاکۺ اگلۺ ہۺےھجمۺاملسمؿۺوہےنۺاکۺرطہقیۺاتبؤ۔ۺانچہچنۺوہۺوفرا

ےۺاپسۺآؤ۔ۺانچہچنۺاظمرہہۺرکےتۺوہےئۺڑبےۺزورۺےسۺزینہۺالہےتۺوہےئۺاےنپۺرھگۺےکۺادنرۺاجاتۺےہۺاورۺاتہکۺےہۺ ہۺآؤ،ۺبسۺریم

وعرںیت،ۺےچبۺاورۺالغؾۺبسۺاھبگۺرکۺاسۺےکۺاپسۺآےتۺںیہ۔ۺاسۺےنۺبسۺےسۺوپاھچۺ ہۺاتبؤۺںیمۺوکؿۺوہں؟ۺبسۺےنۺاہکۺ'آپۺ

ہلل از 16 ڈارٹک دمحم دیمحا

امہرےۺرسدارۺںیہ۔مہۺبسۺےسۺزایدہۺلقعۺدنمۺںیہ۔ۺبتۺاسۺےنۺاہکۺ'ۺریماۺمکحۺےہۺ ہۺمتۺبسۺاملسمؿۺوہاجؤۺورہنۺمتۺھجمۺےسۺزایدہۺ

اپؤۺےگ۔'ۺاسۺرطحۺوپراۺاخدناؿۺاملسمؿۺوہاجاتۺےہ۔۔ۺبجۺرسدارۺاملسمؿۺوہۺوتۺاظرہۺےہۺ ہۺرسدارۺےکۺامتحتۺۺیسکۺوکۺاانپۺدنمشۺہن

ولوگںۺاکۺاملسمؿۺوہاجانۺتہبۺآاسؿۺوہاجاتۺےہ۔ۺںیمہۺاالسؾۺےنلیھپۺےکۺہیۺفلتخمۺرطےقیۺرظنۺآےتۺںیہ،ۺہیۺاؿۺںیمۺےسۺاکیۺاھت۔

ںیلۺاورۺدےۺرکۺںیمۺاسۺایبؿۺوکۺمتخۺۺکتۺیتلمۺںیہ۔ۺدوۺاکیۺاثیۺزامےنیکۺزدنیگۺےکۺآرخملسو هيلع هللا ىلص ہیۺزیچںیۺںیمہۺروسؽۺاہلل

ںیہۺاورۺ اسۺوکۺاھکےنۺوکۺیھبۺدےتیۺملسو هيلع هللا ىلص ےکۺاکمؿۺںیمۺاکیۺایبنجۺامہمؿۺآاتۺےہ۔ۺروسؽۺاہللملسو هيلع هللا ىلص رکوںۺاگ۔ۺاکیۺدؿۺروسؽۺاہلل

ۺپ رتۺرپۺالغتظۺرکےکۺ،ۺلبقۺاسۺراتۺزگارےنۺےکۺےیلۺرمکہۺیھبۺدےتیۺںیہ۔ۺۺوہۺدبیتینۺاورۺدینمشۺےکۺاسھتۺآایۺاھت۔ۺیلعۺاحبصلۺرمکےۺںیم

ۺاھٹۺرکۺالچۺاجاتۺےہ۔ۺحبصۺوکۺبجۺروسؽۺاہلل واہںۺآےئۺاورۺالغتظۺدیھکیۺوتۺاسۺوکۺاےنپۺدتسۺملسو هيلع هللا ىلص ےکۺ ہۺولگۺدیبارۺوہںۺ،

ۺوکۺابمرکۺےسۺدوھایۺ،ۺپ رتۺوکۺاپکۺاصػۺایکۺ۔ۺرھپۺداھکیۺ ہۺوہۺصخشۺاجےتۺوہےئۺاینپۺولتارۺوںیہۺوھبؽۺایگۺےہ۔ۺھچکۺدورۺاجۺرکۺاسۺایبنج

ۺاورۺآہتسہۺآہتسہۺواسپۺآایۺ ہۺایھبۺولگۺوسۺرےہۺوہںۺےگ۔ۺںیمۺولتارۺےلۺرکۺرھپۺواسپۺالچۺاجؤںۺاگ۔ۺرگمۺاسۺےنۺ یھبۺولتارۺایدۺآیئۺ

اےسۺملسو هيلع هللا ىلص دیبارۺوہےکچۺںیہۺ۔ۺاےنپۺاہھتۺےسۺپ رتۺوکۺاصػۺرکۺرےہۺںیہ۔ۺاجبےئۺاسۺےکۺ ہۺروسؽۺاہللملسو هيلع هللا ىلص داھکیۺ ہۺروسؽۺارکؾ

ۺرفۺآپ امےتۺںیہۺ ہۺمتۺاینپۺولتارۺوھبؽۺےئگۺےھت،ۺہیۺولتارۺر یھۺےہ،ۺےلۺول۔ۺاسۺولسکۺےکۺےجیتنۺںیمۺوہۺےبۺڈاںیٹنۺایۺداکمھںیئۺ،

ھد ۺاؿۺدمحمۺروسؽۺاہلل"۔ۺ

ش

ھد ۺاؿۺالۺاہلۺاہللۺوۺا

ش

اسہتخۺاکپرۺااھٹ:"ۺا

رکۺرشتفیۺےلۺاجےتۺںیہ۔ۺوفجۺیکۺآدمۺیکۺربخۺنسۺملسو هيلع هللا ىلص اکیۺاورۺواہعقۺاۺےہۺ ہۺاکیۺگنجۺےکۺےلسلسۺںیمۺروسؽۺاہلل

ۺدنمشۺاھبگۺاجاتۺےہ۔ۺدورۺوتۺںیہنۺاھباتگ۔،ۺویکہکنۺاہپڑیۺالعہقۺاھت۔ۺاہپڑۺرپۺڑچھۺرکۺیسکۺدرےۺایۺوادیۺںیمۺالچۺاجاتۺےہ۔ۺاسۺدنمشۺےلیبق

اکۺرسدارۺاہپڑۺیکۺوچیٹۺرپۺڑچھۺےکۺدورۺاتاتکۺراتہۺےہۺ ہۺہیۺوفجۺایکۺرکیتۺےہ۔ۺاسۺدؿۺابرشۺوہیئۺ۔ۺانچہچنۺابرشۺیکۺوہجۺےسۺروسؽۺ

اہنتۺاکیۺدرتخۺےکۺےچینۺٹیلۺےئگ۔ۺاورۺاانپۺرکاتۺدرتخۺیکۺملسو هيلع هللا ىلص آپۺےکۺاسیھتۺرتتۺرتبۺوہےئگ۔ۺوخدۺروسؽۺاہللۺاورملسو هيلع هللا ىلص ارکؾ

ۺوسےئۺوہےئۺںیہ۔ۺآاتۺاہنتملسو هيلع هللا ىلص اشخۺےسۺاکٹلۺدایۺات ہۺوہۺکشخۺوہاجےئ۔ۺدنمشۺوجۺاورپۺےسۺاتکۺراہۺاھت،ۺداتھکیۺےہۺ ہۺروسؽۺارکؾ

تہبۺیہۺوکسؿۺےکۺملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺارکؾۺ“ ۺابۺریمےۺاہھتۺےسۺوکؿۺئاچےئۺاگ؟ےھجتۺاےۺدمحم!”ےہاورۺولتارۺچنیھکۺرکۺالچۺرکۺاتہکۺےہ:ۺ

۔ۺاسۺوجابۺےسۺاسۺرپۺاانتۺربعۺوہا ہۺاہھتۺںیمۺرھترھتیۺدیپاۺوہ یئۺاورۺولتارۺاہھتۺےسۺرگۺ یئ۔ۺولتارۺوکۺابۺ“اہلل” اسھتۺےتہکۺںیہ:ۺ

ۺاسۺوکۺاسۺیکۺۺ“ وکیئۺںیہن۔” وہۺاتہکۺےہۺ:ۺ“ ابۺےھجتۺریمےۺاہھتۺےسۺوکؿۺئاچےئۺاگ؟”وخدۺااھٹرکۺےتہکۺںیہ:ۺملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺاہللوتۺآپ

ولتارۺواسپۺرکےتۺںیہۺ ہۺاجؤۺںیمۺںیہمتۺاعمػۺرکاتۺوہں۔ۺوہۺاسۺرمتمحۺرپۺاسۺدقرۺاتمرثۺوہاۺ ہۺوفراۺہملکۺزپھۺرکۺاملسمؿۺوہاجاتۺےہۺ

ہلل از 17 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺایسۺرطحۺحتفۺہکمۺےکۺدعبۺوضح بجۺاعؾۺاعمیفۺاکۺاالعؿۺملسو هيلع هللا ىلص رۺارکؾاورۺاتہکۺےہۺ ہۺابۺںیمۺاےنپۺےلیبقۺںیمۺاالسؾۺیکۺغیلبتۺرکوںۺاگ۔ۺ

رکےتۺںیہۺوتۺاسۺےکۺردۺلمعۺےکۺوطرۺرپۺولگۺوجؼۺدرۺوجؼۺاملسمؿۺوہےتۺںیہۺاورۺراوتںۺراتۺاسراۺہکمۺاملسمؿۺوہاجاتۺےہ۔ۺہیۺےھتۺوہۺ

ےنۺاایتخرۺرفامےئۺاورۺ ہجیتۺںیمہۺواحضۺرظنۺآاتۺےہ۔ملسو هيلع هللا ىلص رطےقیۺوجۺغیلبتۺاالسؾۺےکۺےیلۺروسؽۺارکؾ

ۺیکۺزدنیگۺںیمۺاؿۺےکۺاہوھتںۺرپۺاامیؿۺوبقؽۺرکےنۺواولںۺیکۺدعتادۺاکۺمہۺروسؽۺارکؾاسۺےسۺےلہپۺےکۺاایبن یکۺاکایمیبۺملسو هيلع هللا ىلص ء

ےسۺاقمہلبۺرکںیۺوتۺاہیںۺیھبۺآپۺوکۺریغۺومعمیلۺوفتیقۺرظنۺآیتۺےہ۔۔ۺرضحتۺیسی ۺےکۺقلعتمۺالیجنۺںیمۺوجۺالیصفتتۺیتلمۺںیہ،ۺاؿۺ

آدیمۺاامیؿۺالےئۺوہںۺےگ۔ۺرضحتۺومیس ۺےکۺقلعتمۺاہکۺاجاتۺےہۺ ہۺاؿۺیکۺۺےسۺادنازہۺوہاجاتۺےہۺ ہۺزایدہۺےسۺزایدہۺسیتۺاچسیل

وقؾۺینبۺارسالیئۺےکۺولگۺنجۺیکۺدعتادۺابلبئۺےکۺاطمقبۺاپچنۺالھکۺیھت،ۺاؿۺاکۺاسھتۺدےۺریہۺیھت،ۺنکیلۺاکیۺوخدۺرغیضۺےکۺتحتۺ

رفصۺیھت۔ۺویکہکنۺبجۺرضحتۺومیس ۺےنۺرصمۺۺات ہۺرفوعؿۺےکۺملظۺےسۺاجنتۺاپںیئ۔ۺےچسۺدؽۺےسۺاامیؿۺالےنۺواولںۺیکۺدعتادۺرقتابی

دخاۺےنۺمتۺےسۺودعہۺایکۺےہۺ ہۺںیہمتۺکلمۺنیطسلفۺۺاکۺکلمۺدےۺاگ،ۺآےگۺڑبوھۺ”ےسۺےنلکنۺےکۺدعبۺاکیۺدؿۺاسۺےسۺاخمبطۺوہرکۺاہکۺ:ۺ

ہۺایکۺےہۺوتۺمتۺاورۺاؿۺابجروںۺےسۺمہۺاقمہلبۺںیہنۺرکےتکس۔ۺاہمترےۺدخاۺےنۺودع” وتۺاوہنںۺےنۺاہکۺ ہۺۺ“ اورۺاسۺکلمۺرپۺہضبقۺرکۺول۔

(ۺدورسےۺاافلظۺںیمۺاسریۺوقؾۺاکرفۺاورۺانۺ۲۴: ۵)ۺرقآؿۺۺ“ اہمتراۺدخاۺدوونں)ۺنیطسلفۺرپۺہضبقۺرکےن(ۺاجؤۺمہۺوتۺںیہیۺےھٹیبۺۺرےتہںیہ۔

رفامؿۺوہاجیتۺےہ۔ۺآپۺیکۺابتۺوبقؽۺرکےناورۺاامیؿۺالےنۺےسۺےسۺااکنرۺرکیتۺےہ۔ۺےتہکۺںیہۺ ہۺرصػۺدوۺآدیمۺےھتۺ،ۺوہنجںۺےنۺ

ۺاورۺرضحتۺومیس ا ۺاورۺدورسےۺآپۺےکۺاخدؾۺۺ اسیۺںیہنۺایکۺ، ۺاکیۺآپۺےکۺاھبیئۺرضحتۺاہروؿۺ اکۺاسھتۺدےنیۺرپۺآامدیگۺاظرہۺیک:

ۺ رضحتۺویعشۺوجۺدعبۺںیمۺیبنۺےنب۔ۺاؿۺدوونںۺےکۺوساۺاسرےۺینبۺارسالیئۺںیمۺےسۺیسکۺےنۺآپۺیکۺابتۺںیہنۺامینۺیھت۔ۺرضحتۺیسی

یۺےھت۔ۺاؿۺںیمۺےسۺٹنیسۺرٹیپۺاکۺانؾۺآپۺےنۺانسۺوہاگۺنجۺیکۺربقۺ)ویٹیۺنک(ۺایلٹۺںیمۺےہ۔ۺاؿۺےکۺ(ۺتہبۺیہۺصلخمۺوحار۱۲ےکۺابرہ)

ۺاکۺوقؽۺےہ:قلعتمۺالیجن ہیۺاؿۺیکۺیسکۺرحتکۺایۺرطزۺلمعۺیکۺاینبدۺرپۺاہکۺوہاگ۔ۺالیصفتتۺےھجمۺۺ“ اجۺاوۺاطیشؿ۔ۺ” ۺیہۺںیمۺرضحتۺیسی

ۺیکۺ ولعمؿۺںیہن۔ۺاکیۺاورۺوحاریۺوہیداۺاھتۺسجۺےکۺقلعتمۺوتۺرصاتحۺیتلمۺےہۺ ہۺاسۺےنۺاردتادۺاایتخرۺایک۔ۺوپسیلۺوکۺرضحتۺیسی

اسیھتۺےنۺوجۺرمدتۺوہایگۺاھت،ۺوپسیلۺوکۺربخمیۺۺرضورتۺیھتۺاورۺوہۺاںیہنۺالتشۺرکۺریہۺیھت۔ۺرضحتۺیسی ۺاغبئۺوہےئگۺےھت۔ۺوتۺاس

ۺوکۺرگاتفرۺرکاۺدای۔ۺاسۺےکۺربالخػۺوضحرۺارکؾ ےکۺاہھتۺرپۺوجۺولگۺاملسمؿۺوہےئۺاؿۺیکۺدعتادۺالوھکںۺملسو هيلع هللا ىلص یکۺاورۺرضحتۺیسی

کتۺہنیمختۺاگلایۺاجۺاتکسۺۺکتۺیتچنہپۺےہۺ۔ۺحیحصۺادعادۺوۺامشرۺوتامہرۺاپسۺںیہنۺنکیلۺاےسیۺااشرےۺےتلمۺںیہۺنجۺےسۺاؿۺیکۺدعتادۺاکۺاکیۺدح

ےہ۔ۺہتجحۺاولداعۺےکۺقلعتمۺوجۺوافتۺےسۺنیتۺےنیہمۺےلہپۺاکۺواہعقۺےہ،ۺامہرےۺؤمرخۺ ےتھکۺںیہۺ ہۺاسۺوتقۺدیماؿۺرعافتۺںیمۺاکیۺ

ےنتجۺالھکۺاچسیلۺزہارۺآدیمۺعمجۺوہےئگۺےھت۔ۺاالسؾۺںیمۺجحۺوکیئۺااسیۺرفہضیۺںیہنۺ ہۺرہۺصخشۺوکۺرہۺاسؽۺاداۺرکانۺزپے۔ۺاظرہۺےہۺ ہۺ

ہلل از 18 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺاسۺاسؽۺجحۺےکۺےیلۺںیہنۺآےئۺوہںۺےگ۔ۺھچکۺولگۺرھگوںۺںیمۺرےہ،ۺھچکۺولگۺ ولگۺاملسمؿۺوہےئۺےھت،ۺبسۺےکۺبسۺواہںۺ

آےئ۔ۺارگۺابرفلضۺرہۺاپچنۺںیمۺےسۺاکیۺصخشۺآایۺوہۺوتہیۺاہکۺاجۺاتکسۺےہۺ ہۺبسۺاملسمونںۺیکۺدعتادۺمکۺوۺشیبۺاپچنۺھچۺالھکۺوہیگ۔ۺاہکںۺ

یکۺدعتاد۔ۺںیمہۺاالسؾۺیکۺاترخیۺںیمۺہیۺیھبۺرظنۺآاتۺےہۺ ہۺاالسؾۺوبقؽۺرکےنۺےکۺدعبۺاشزواندرۺیہۺۺۺآدیم،ۺاہکںۺالوھکںسیلسیتۺاچ

ۺآدھۺاثؽۺںیمہۺرظنۺآیتۺےہۺ۔ۺنکیلۺتقیقحۺںیمۺوہۺاملسمؿۺوہےنۺےکۺدعبۺرمدتۺ یسکۺےنۺاردتادۺایکۺوہ،ۺدہعۺوبنیۺںیمۺاردتادۺیکۺاکیۺ

االسؾۺاکۺااہظرۺرکےتۺےھتۺاورۺاالسؾۺوکۺادنرۺےسۺاصقنؿۺاچنہپانۺاچےتہۺےھت۔ۺنکیلۺبجۺۺںیہنۺوہےئۺہکلبۺوہۺانمقفۺےھت۔ۺانماقفہنۺوطرۺرپ

ںیہ۔اؿۺیکۺیلچۺںیہنۺوتۺاھبگۺےلکنۺاورۺرھپۺاےنپۺرفکۺاکۺملھکۺالھکۺاالعؿۺایک۔ۺرغضۺہیۺدنچۺاخصۺابںیتۺوجۺغیلبتۺےکۺےلسلسۺںیمۺںیمہۺرظنۺآیتۺ

اکۺرباتؤۺایکۺےہ۔ۺرصتخماۺایبؿۺرکاتۺوہ۔ۺاسۺآتیۺےسۺآپۺںیمۺےسۺابۺاکیۺوساؽۺہیۺےہۺ ہۺریغۺوملسمںۺےکۺقلعتمۺاالسؾۺ

ینعیۺاالسؾۺوبقؽۺرکےنۺےکۺۺ (۴۸: ۴۲" )ان علیک الا البلاغ" ـــ( ۲۵۶: ۲" )لا اکراه فی الدین رہۺصخشۺوافقۺوہاگ:ۺ"

ۺےکۺاہھتۺںیمۺےہ۔ۺدہعۺوبنیۺاورۺےیلۺربجۺرکےنۺیکۺوکیئۺااجزتۺںیہن۔ۺربمغیپۺاکۺرفہضیۺرصػۺاالبغۺوۺغیلبتۺےہ،ۺاسۺےکۺدعبۺ ہجیتۺاہلل

الختفۺرادشہۺےکۺابرےۺںیمۺیمتحۺوطرۺرپۺہیۺاہکۺاجۺاتکسۺےہۺ ہۺیسکۺوکۺربجۺےکۺاسھتۺیھبکۺاملسمؿۺںیہنۺانبایۺایگ۔ۺریغۺوملسمںۺےکۺاسھتۺ

ے؟ۺرقآؿۺںیمۺہیۺبیجعۺوۺرغبیۺاوصؽۺاۺےہۺ ہۺرہۺذمیبہۺویمکیٹنۺوکۺاکلمۺدایلخۺوخداتخمی

ئ ہریۺدیۺاجےئۺیگۺ یتۺ ہۺہنۺایکۺرباتؤۺرکانۺاچ

رصػۺاقعدئۺیکۺآزادیۺوہۺۺاورۺاینپۺابعداتۺوہۺاینپۺرطزۺرپۺرکۺںیکسۺۺہکلبۺاےنپۺیہۺاقونؿ،ۺاےنپۺیہۺوججںۺےکۺذرےعیۺےسۺاےنپۺدقمامتۺاکۺ

ۺاتخمریۺاکۺرقآؿۺیکۺیئکۺآ ںوںۺںیمۺذرکۺےہۺ۔ۺنجۺںیمۺےسۺاکیۺآتیۺتہبۺیہۺواحضۺےہ : ہلصیفۺیھبۺرکاںیئ۔ۺاکلمۺدایلخۺوخد

ےۺ ہۺاسۺزیچۺےکۺاطمقبۺااکحؾۺدایۺرکںیۺوجۺاہللۺ۲۷: ۵) “ولیحکم اھل الانجیل بما انزل اللہ فیه”ی

ئ ہۺوکۺاچ (ۺینعیۺالیجنۺواولںۺ

ےنۺالیجنۺںیمۺانزؽۺیکۺےہ۔ۺاؿۺااکحؾۺےکۺتحتۺدہعۺوبنیۺیہۺںیمۺوقیمۺوخدۺاتخمریۺاسریۺآابدیۺےکۺرہۺرہۺرگوہۺوکۺلمۺ یئۺیھت۔ۺسجۺ

،ۺابعداتۺ،ۺاقونینۺاعمالمتۺاورۺد رگۺاومرۺںیمۺ لمکۺوطرۺرپۺآزادۺےھت،ۺایسۺرطحۺدورسیۺ تلۺےکۺولوگںۺوکۺرطحۺاملسمؿۺاےنپۺدنی

یھبۺاکلمۺآزادیۺیھت۔

اسۺےکۺھچکۺرعےصۺدعبۺاکیۺاینۺواہعقۺشیپۺآاتۺےہ۔ۺاملسمونںۺرپۺگنجۺرفضۺیکۺاجیتۺےہۺاورۺریغۺملسمۺراعایۺوکۺاسۺےسۺینثتسمۺ

ایکۺاجاتۺےہ۔ۺویکہکنۺارگۺاملسمؿۺدنیۺیکۺاخرطۺگنجۺرکںیۺوتۺریغۺوملسمںۺوکۺاالسؾۺیکۺاخرطۺگنجۺرکےنۺرپۺوبجمرۺںیہنۺایکۺاجۺاتکس۔ۺوچہکنۺ

یمۺ ،تکل،ۺرایتسۺاورۺاسۺیکۺدحودۺیکۺافحتظۺرکاتۺےہۺ،ۺسجۺےکۺاب ثۺواہںۺرےنہۺوایلۺریغۺملسمۺراعایۺاملسمؿۺۺگنجۺرکےکۺاالس

انمۺوۺاامیؿۺےسۺعتمتمۺوہیتۺےہۺبجۺ ہۺاملسمؿۺاےنپۺکلمۺیکۺافحتظۺےکۺےیلۺرسۺاٹکےتۺںیہۺ۔ۺذہلاۺوفیجۺرضورایتۺےکۺتحتۺریغۺ

ہلل از 19 ڈارٹک دمحم دیمحا

اتۺےہ۔ۺہیۺزجہیۺاالسؾۺیکۺان ددۺںیہنۺےہ۔ۺاالسؾۺےسۺےلہپۺاریاؿۺوۺریغہۺںیمۺیھبۺملسمۺراعایۺرپۺاکیۺسکیٹۺاعدیۺایکۺاجاتۺےہۺ،ۺوجۺزجہیۺالہک

وجۺولگۺوفیجۺدختمۺرسۺااجنؾۺںیہنۺدےتیۺےھت،ۺاؿۺوکۺاکیۺسکیٹۺاداۺرکانۺزپاتۺاھت۔ۺانچہچنۺہیۺزیچاالسؾۺںیمۺیھبۺآیئ۔ۺریغۺملسمۺراعایۺ

اھت،ۺاالسیمۺتنطلسۺیکۺوپریۺافحیتظۺوقوتںۺاورۺوپسیلۺوریغہۺۺتہبۺیہۺفیفخۺسکیٹۺدےۺرک،ۺوجۺاسؽۺںیمۺدسۺدؿۺیکۺذغاۺےکۺرتمادػ

یکۺدخامتۺےسۺدیفتسمۺوہےتۺرےتہۺاورۺسجۺوتقۺاملسمؿۺاانپۺرسۺاٹکےتۺ،ۺہیۺاینپۺاجترتۺاورۺاکروابرۺںیمۺےگلۺوہےتۺ،ۺدوتلۺامکےت۔ۺ

ےکۺاسھتۺوکیئۺاایتمزیۺولسکۺںیہنۺایکۺۺاسۺےکۺالعوہۺاکیۺاورۺزیچۺریغۺوملسمںۺےکۺقلعتمۺۺںیمہۺرظنۺآیتۺےہۺ ہۺضحمۺدنیۺیکۺانبۺرپۺاؿ

رجہیۺںیمۺبجۺزغوہۺدبرۺںیمۺاملسمونںۺوکۺحتفۺوہیئۺوتۺےکمۺواولںۺےنۺاکیۺودفۺدوابرہۺہشبحۺاجیھبۺاورۺۺ۲اجاتۺاھت۔ۺانچہچنۺمہۺدےتھکیۺںیہ۔ۺ ہۺ

ۺلاک فیۺدںی۔ۺبجۺاسۺیکۺاچاہۺ ہۺواہںۺوجۺاملسمؿۺاہمرجنیۺمیقمۺںیہۺاؿۺوکۺےئنۺاجنیشۺےسۺیسکۺرطحۺواسپۺاحلصۺرکںیلۺاورۺاؿۺوک

ےنۺرمعوۺنبۺاہیمۺارمضلیۺوکۺاانپۺریفسۺانبۺرکۺاجنیشۺےکۺملسو هيلع هللا ىلص وکۺوہیئۺوتۺؤمروخںۺےنۺاھکلۺےہۺ ہۺروسؽۺاہللملسو هيلع هللا ىلص االطعۺروسؽۺاہلل

اپسۺاجیھبۺ ہۺوہۺاملسمونںۺیکۺافسرشۺرکےۺاورۺاۺؿۺیکۺافحتظۺےکۺےیلۺرمکحاؿۺوکۺآامدہۺرکےۺ۔ۺاحالہکنۺرمعوۺنبۺاہیمۺارمضلیۺاسۺ

ےکۺاسمہےئۺںیمۺوہیدیۺرےتہۺےھت،ۺملسو هيلع هللا ىلص املسمؿۺںیہنۺوہےئۺےھت۔ۺایسۺرطحۺںیمہۺاسۺاکۺیھبۺاتپۺاتلچۺےہۺ ہۺروسؽۺارکؾۺوتقۺکت

اسۺےچبۺیکۺایعدتۺےکۺےیلۺاسۺےکۺرھگۺاجایۺرکےتۺ۔ۺینبۺرعضیۺانیمۺملسو هيلع هللا ىلص ارگۺاؿۺےکۺاہیںۺوکیئۺہچبۺیھبۺامیبرۺوہاتۺوتۺروسؽۺارکؾ

ےنۺاسۺےکۺےیلھچکۺاسالہنۺاعمشۺرقمرۺۺملسو هيلع هللا ىلص یسکۺابتۺےسۺوخشۺوہرکۺروسؽۺارکؾاکیۺوہیدیۺہلیبقۺدمےنیۺںیمۺراتہۺاھت۔ۺاسۺیکۺ

رفامیئ۔ۺہیۺفلتخمۺزیچںیۺںیہۺوجۺریغۺوملسمںۺےسۺرباتؤۺےکۺےلسلسۺںیمۺںیمہۺرظنۺآیتۺںیہ۔ۺاکیۺاورۺزیچۺ ہۺاملسمؿۺاکۺیہۺںیہنۺوہیدویںۺاکۺ

ۺہگجۺےھٹیبۺوہےتۺوتۺانجزےۺوکۺدھکیۺرکۺآپۺڑھکےۺواہںۺیسکملسو هيلع هللا ىلص انجزہۺیھبۺرہشۺیکۺویلگںۺںیمۺےسۺزگراتۺاوراافتؼۺےسۺروسؽۺارکؾ

ردیۺاکۺاظمرہہۺرکںی۔ۺرغضۺاملسمونںۺاکۺرطزۺلمعۺریغۺملسمۺراعایۺےکۺاسھتۺاسۺموہاجےتۺات ہۺاؿۺےکۺاسھتۺاکیۺرطحۺےسۺاینپۺہ

ااشرہۺرکےکۺںیمۺاےسۺمتخۺرکاتۺۺدقرۺرواداریۺاکۺاھتۺ ہۺاسۺیکۺریظنۺںیمہۺاترخیۺاعملۺںیمۺمکۺیتلمۺےہۺ۔ۺاسۺاکۺوجۺ ہجیتۺکالکۺ،ۺاسۺیکۺرطػ

یکۺوافتۺےکۺدعبۺیلہپۺرمہبتۺاملسمونںۺںیمۺرضحتۺامثعؿۺۺےکۺزامےنۺںیمۺاخہنۺیگنجۺوہیئ۔ۺرھپۺاسۺےکۺدعبۺملسو هيلع هللا ىلص وہںۺ:ۺروسؽۺارکؾ

۔ۺوہۺہنۺاسۺابراہۺاخہنۺایگنجںۺوہیتۺرںیہۺ۔ۺیسکۺیھبۺاملسمونںۺیکۺابیمہۺاخہنۺیگنجۺےکۺزامےنۺںیمۺریغۺملسمۺراعایۺےنۺیھبکۺاغبوتۺںیہنۺیک

رفقیۺاکۺاسھتۺدےتی،ۺہنۺاسۺرفقیۺاکۺاسھتۺدےتی،ۺومعقۺےسۺافدئہۺااھٹۺرکۺاملسمؿۺوکحتمۺےسۺدغاریۺایۺاغبوتۺاکۺایخؽۺاںیہنۺیھبکۺدیپاۺ

ۺںیہنۺوہا۔ۺ یتۺ ہۺۺرضحتۺیلعۺاورۺرضحتۺاعموہیۺےکۺزامےنۺںیمۺبجۺرصیقۺروؾۺےنۺایپؾۺےجیھبۺاورۺاالسیمۺاممکلۺیکۺاسیعیئۺراعایۺےسۺاہک

ہۺومعقۺےہۺ ہۺمتۺاغبوتۺرکو۔ۺںیمۺیھبۺاسۺوتقۺاملسمونںۺرپۺہلمحۺرکوںۺاگ،ۺاورۺاؿۺرتشم ہۺدونمشںۺےسۺمہۺاجنتۺاپںیئۺےگ،ۺاسۺ

ادتبایئۺزامےنۺےسۺےلۺرکۺرکوڈیسز)ۺیبیلصۺوگنجں(ۺکتۺبجۺیھبکۺاےسیۺاطمےبلۺیسکۺوپپۺےنۺایۺیسکۺاسیعیئۺرمکحاؿۺےنۺےیکۺ،ۺوتۺ

ہلل از 20 ڈارٹک دمحم دیمحا

وجابۺہیۺوہاتۺاھتۺ ہۺمہۺاؿۺاکرفۺرمکحاونںۺ)املسمونں(ۺوکۺمتۺےسیجۺمہۺذمبہۺرمکحاونںۺرپۺرتحیجۺدےتیۺںیہ۔ۺاملسمونںۺیکۺاسیعیئۺراعایۺۺاکۺ

ںۺممہ

اسۺیکۺوہجۺہیۺیھتۺ ہۺاملسمؿۺیھبکۺریغۺوملسمںۺرپۺاالسؾۺالےنۺےکۺےیلۺربجۺںیہنۺرکےتۺےھتۺاورۺاؿۺوکۺذمیبہۺوۺوقیمۺاعمالمتۺ

ۺاؿۺےکۺذمیبہۺاداروںۺیکۺدمدۺیھبۺایکۺرکےتۺےھتۺ۔ۺانچہچنۺرضحتۺرمعۺےکۺزامےنۺیکۺاکیۺ ہۺ وپریۺآزادیۺوۺوخدۺاتخمریۺدےتیۺےھت،ۺ یت

ربتعمۺاہشدتۺوموجدۺےہۺۺسجۺیکۺالصۺداتسوزیۺیھبۺآجۺکتۺوفحمظۺےہ۔ۺاکیۺاسیعیئۺاےنپۺضعبۺمہۺذموبہںۺوکۺوجۺدورسےۺرہشۺےکۺےھتۺ

۔ۺنکیلۺوہۺمہۺرپۺملظۺںیہنۺرکیت،ۺاسۺےکۺربۺالخػۺوہۺامہرےۺہیۺوخربخشیۺاچنہپاتۺےہۺ ہۺآجۺلکۺاکیۺیئنۺوقؾۺامہریۺاحمکۺنبۺ یئۺےہ

ہۺاہللۺوۺرباکہت!ۺ Conventsرگاجؤںۺاورۺامہرےۺرابہۺاخونںۺۺ

بمح یکۺامیلۺۺادمادۺرکیتۺےہ۔ۺاالسلؾۺمکیلعۺوۺر

٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭٭

ہلل از 21 ڈارٹک دمحم دیمحا

ہلل از 22 ڈارٹک دمحم دیمحا

ہۺاہللۺوۺرباکہت!

بمح ربادراؿۺرکاؾ!ۺوخارہاؿۺرتحمؾ!ۺاالسلؾۺمکیلعۺوۺر

ۺرعضۺرکوںۺاگ۔ۺادیمۺےہۺآپۺریمیۺ ۺاؿۺےکۺقلعتمۺںیمۺھچکۺرصتخما وساالتۺوجۺآجۺےکۺاامتجعۺےکۺدوراؿۺےیکۺےئگۺںیہ،

زگہتشۺرقتریوںۺےکۺقلعتمۺھجمۺےسۺوہیئۺںیہ،ۺاعمػۺرفامںیئۺےگ۔ۺریصقتوںۺاوروکاتویہںۺوکۺوجۺوجاابتۺےکۺقلعتمۺاورۺاینپۺاسریۺ

ویکہکنۺااسنؿۺاینپۺوصعمتیمۺاکۺدوعیۺںیہنۺرکۺاتکس۔ۺارگۺھجمۺںیمۺوکیئۺاقتیلب،ۺوکیئۺوصختیصۺےہۺوتۺوہۺیہیۺےہۺ ہۺںیمۺاینپۺریصقتۺوکۺ

امےننۺےکۺےیلۺہشیمہۺآامدہۺراتہۺوہں۔

روںۺاکۺانتبسۺرضحتۺیسیۺہیلعۺاالسلؾۺےکۺریپواکروںۺےسۺاکیفۺزایدہۺاھت۔ۺایکۺےکۺریپواکملسو هيلع هللا ىلص آپۺےکۺایبؿۺےکۺاطمقبۺ: ۱وساؽۺ

وہجۺےہۺ ہۺوموجدہۺدورۺںیمۺوہۺانتبسۺںیہنۺےہ؟

ۺوجاب : وجاب آپۺےکامہرےۺقلعتمۺےہ۔ۺۺوخدۺاسۺےکۺدوۺوجابۺوہےتکسۺںیہ۔ۺاکیۺوجابۺدقرتۺےکۺقلعتمۺےہۺاورۺدورسا

تۺیسیۺہیلعۺاالسلؾۺےکۺاسۺداینۺےسۺرشتفیۺےلۺاجےنۺےکۺدعبۺاورۺامہرےۺدقرتۺےکۺقلعتمۺںیمۺاسۺےیلۺاتہکۺوہںۺ ہۺرضح

ااسیعویئںۺوکۺمہۺرپۺھچۺوسۺاسؽۺیکۺ تقبۺاحلصۺےہ۔ۺذہلۺۺآوریۺکتۺھچۺوسۺاسؽۺاکۺوہفقۺےہیکۺاسۺداینۺںیمۺرشتفیملسو هيلع هللا ىلص ربمغیپ

ااشنءاہللۺآدنئہۺھچۺوسۺاسؽۺےکۺدعبۺامہریۺاحتلۺوہۺںیہنۺرےہۺیگۺوجۺآجۺےہ۔ۺہیۺدقریتۺوصرتۺاحؽۺےہ۔ۺوجۺاسۺیکۺوتہیجۺےکۺےیلۺ

احؽۺابۺابیقۺںیہنۺیکۺرشتفیۺآوریۺےکۺوتقۺداینۺںیمۺاسیعویئںۺاکۺوجۺانتبسۺاھتوہۺرہبملسو هيلع هللا ىلص شیپۺیکۺاجیتۺےہۺ۔ۺویںۺیھبۺروسؽۺاہلل

ےہ۔ۺاؿۺاسیعویئںۺںیمۺےسۺرکوڑوںۺاملسمؿۺوہےکچۺںیہ۔ۺنکیلۺاتسگیخۺاعمػۺوہ،ۺارگۺںیمۺہیۺوہکںۺ ہۺاؿۺےسۺزایدہۺہیۺامہراۺاانپۺوصقرۺ

ےہ۔ۺایکۺمہۺاےنپۺارطاػۺںیمۺںیہنۺدےتھکیۺ ہۺاسیعیئۺرنشمیۺسکۺنتۺدیہ،ۺسکۺوجشۺوۺرخوشۺاورۺاورۺسکۺولخصۺےکۺاسھتۺاانپۺدنیۺ

یکۺوک شۺرکۺرےہۺںیہ۔ۺوہۺداینۺےکۺرہۺےطخۺںیمۺاجےتۺںیہ۔ۺبطقۺامشیلۺاورۺبطقۺونجیبۺیکۺرسدویںۺںیمۺیھبۺاڑکےت،ۺاورۺطخۺالیھپےنۺ

اوتساۺیکۺرگ ںوںۺںیمۺیھبۺےتسلھجۺںیہۺاورۺاانپۺرفہضیۺااجنؾۺدےتیۺرےتہۺںیہ۔ۺہیۺامہرےۺےیلۺقبسۺآومززیچۺےہ۔غیلبت،ۺاالسؾۺےکۺےلسلسۺ

ہلل از 23 ڈارٹک دمحم دیمحا

رکےت۔ۺرھپۺمہۺاسۺابتۺیکۺےسیکۺوتعقۺۺرکےتکسۺںیہۺ ہۺامہریۺدعتاداسیعویئںۺیکۺدعتادۺےسۺزایدہۺوہ۔ۺۺںیہننیمۺمہۺاسۺاکۺرشعۺریشعۺیھبۺ

اسۺےکۺابووجدۺںیمۺہیۺہہکۺاتکسۺوہںۺ ہۺہیۺایبؿۺدرتسۺںیہنۺےہۺ ہۺوموجدہۺدورۺںیمۺاسیعویئںۺیکۺدعتادۺاملسمونںۺےسۺتہبۺزایدہۺےہ۔ۺ

ۺراہۺےہ۔وخدۺویرپۺاورۺارمہکیۺںیمۺابۺاالسؾۺزیتیۺےسۺلیھپ

ۺایلعۺلتقۺایۺیعبطۺومتۺےسۺافرغۺدہعہۺہنۺوہۺوتۺایکۺوکیئۺااسیۺاالسیمۺرطہقیۺےہسجۺےسۺاںیہنۺدحیلعہۺ: ۲وساؽۺ ارگۺہفیلخۺوتقۺایۺادتقار

رباہۺرکؾۺیسکۺاثؽۺایۺریظنۺےسۺعلطمۺرفامںیئ۔ۺ؟ۺایکۺاجانۺنکممۺوہ

ۺ : وجاب ے۔ۺاسۺوتقۺرضورتۺاسۺابتۺیکۺےہ ہۺاملسمونںۺںیمۺۺی

ئ ہریماۺالہپۺوجابۺہیۺےہۺ ہۺآپۺوکۺایسیۺوخاشہۺںیہنۺرکینۺاچ

ااحتد،ۺیتہجکیۺاورۺاعتوؿۺوہ۔ۺہیۺںیہنۺ ہۺاکیۺدورسےۺےکۺاسھتۺاخہنۺیگنجۺںیمۺالتبمۺوہرکۺاےنپۺدونمشںۺوکۺومعقۺدںیۺ ہۺمہۺرپۺاحویۺ

املسمؿۺاہقفءۺےکۺایبؿۺےکۺاطمقبۺرمکحاؿۺایۺہفیلخۺیکۺ تیثیۺاکیۺولیکۺیکۺےہۺۺاورۺؤملکۺوجۺیسکۺۺوہاجںیئ۔ۺدورساۺولہپۺاسۺاکۺہیۺےہۺ ہ

صخشۺوکۺاانپۺولیکۺانباتۺےہاسۺابتۺاکۺہشیمہۺقحۺراتھکۺےہ ہۺاےنپۺولیکۺوکۺزعموؽۺرکے۔ۺوجۺولگۺیسکۺوکۺرمکحاؿۺانبںیئۺےگۺایہنۺوکۺہیۺ

قحۺیھبۺوہاگۺ ہۺاسۺوکۺاسۺدختمۺےسۺاگلۺرکںی۔

آپۺےنۺلکۺاکیۺوساؽۺےکۺوجابۺںیمۺاراشدۺرفامایۺاھت ہۺااتسدۺےکۺےیلۺاشرگدۺاکۺدایۺوہاۺدہہیۺانیلۺانمبسۺںیہن۔ۺامہرےۺ: ۳وساؽۺ

املعءۺرقتریںیۺرکےنۺاکۺاعموہضۺےتیلۺںیہ۔ۺاسۺےکۺقلعتمۺرقآؿۺودحثیۺیکۺروینشۺںیمۺآپۺاکۺایکۺایخؽۺےہ؟

رعضۺرکوںۺاگۺ ہۺرہۺصخشۺیکۺرضورںیتۺوہیتۺںیہ،ۺاسۺےیلۺوکیئۺاعؾۺمکحۺںیہنۺۺےھجمۺولعمؾۺںیہنۺ ہۺااسیۺوہاتۺےہ۔ۺنکیلۺںیم : وجاب

ےنۺاکیۺدختمۺرپۺامومرۺایکۺاھتاورۺاہجںۺکتۺےھجمۺایدۺےہوہۺزوکۃۺملسو هيلع هللا ىلص وکۺروسؽۺارکؾۺ دایۺاجۺاتکس۔ۺاکیۺاثؽۺداتیۺوہں۔ۺرضحتۺرمع

ےنۺاؿۺیکۺوخنتاہۺےکۺوطرۺرپۺھچکۺرمقۺملسو هيلع هللا ىلصروسؽۺارکؾوریغہۺیکۺلیصحتۺاکۺاکؾۺاھت۔ۺہیۺاکؾۺااجنؾۺدےنیۺےکۺدعبۺبجۺوہۺواسپۺآےئۺوتۺ

ےھجمۺاسۺامؽۺیکۺرضورتۺںیہنۺےہ۔ۺملسو هيلع هللا ىلص اطعیک۔ۺرضحتۺرمعۺےنۺادبۺےکۺاسھتۺاسۺوکۺےنیلۺےسۺااکنرۺرکۺدایاورۺاہکۺ ہۺایۺۺروسؽۺاہلل

ےنۺرفامایۺ ہۺملسو هيلع هللا ىلص ںیمۺہیۺاکؾۺاہللۺےکۺےیلۺرکانۺاچاتہۺوہں۔ۺآپۺہیۺرمقۺدورسیۺرضورایتۺےکۺےیلۺرصػۺرفامۺےتکسۺںیہ۔ۺروسؽۺارکؾ

ے۔ۺہیۺاخبریۺیکۺایبؿۺرکدہۺدحثیۺےہ۔ۺاشنمءۺاسۺےسۺہیی

ئ ہ ے۔ۺےنیلۺےکۺدعبۺیسکۺاکرریخۺںیمۺاگلۺدو،ۺنکیلۺانیلۺاچ

ی

ئ ہۺںیہنۺںیہمتۺےلۺانیلۺاچ

ۺیکۺدخامتۺاحلصۺیکۺاجیتۺںیہ۔ۺدورسیۺرطػۺسجۺصخشۺےسۺاکؾۺایلۺایگۺتمۺےکۺرفاضئۺںیہۺنجۺےکۺےیلۺیسکۺصخشےہ ہۺھچکۺوتۺوکح

ورںیتۺوہںۺیگ۔ۺاؿۺامتؾۺزیچوںۺاکۺںیمہۺظاحظۺر انھۺوہاگ۔ۺںیمۺ اتھجمۺوہںۺاسۺدقرۺوجابۺآپۺرضےکۺاےنپۺاسملئۺاورۺاینپۺےہ۔اسۺ

ہلل از 24 ڈارٹک دمحم دیمحا

ےکۺےیلۺاکیفۺوہاگ۔ۺرھپۺآپۺاسۺےکۺےیلوخدۺہلصیفۺرفامےتکسۺںیہ۔

ۺ ںیہۺ ہۺدخاۺےنۺھجمۺوکۺاعمرػۺاورۺہیۺاتبایۺایگۺےہۺ ہۺدنسمۺادمحۺنبۺلبنحۺںیمۺاکیۺدحثیۺےہ۔ۺسجۺںیمۺمکۺوۺشیبۺہیۺاافلظۺ: ۴وساؽۺ

زماریمۺےکۺانوبدۺرکےنۺےکۺےیلۺاجیھبۺےہ۔

ارگۺہیۺدحثیۺحیحصۺےہۺوتۺاظرہۺےہۺریمےۺےیلۺایۺیسکۺاملسمؿۺےکۺےیلۺوساےئرسۺمیلستۺمخۺرکےنۺےکۺاوروکیئۺاچرہۺۺںیہنۺۺ۔ۺاسۺۺۺۺ :وجاب

ےاورۺدورسیۺزیچۺوہۺوفریۺردۺلمعۺےہۺی

ئ ہےکۺابووجدۺدوۺزیچںیۺاقلبۺذرکۺںیہ۔ۺاکیۺزیچۺیملعۺےہۺسجۺےکۺایبؿۺرکےنۺےکۺےیلۺوتقۺاچ

ںۺںیمۺآاتۺےہ۔ۺنکیلۺںیمۺبسۺےسۺےلہپۺاکیۺاوصیلۺابتۺیکۺرطػۺااشرہۺرکوںۺاگۺ۔ۺاکیۺےسۺزایدہۺوجۺاسۺدحثیۺوکۺزپےنھۺےسۺذونہ

ۺاہللۺےنۺےھجمۺاجیھبۺےہنکیلۺابۺملسو هيلع هللا ىلص رمہبتۺروسؽۺرکمی یکۺرطػۺہیۺابتۺوسنمبۺیکۺ یئۺےہۺ ہۺاتسرۺےکۺاترۺوںۺوکوتڑےنۺےکۺےیلۺ

وبںۺرواتیۺےکۺاسھتۺاسھتۺاسۺےکۺداصدرۺایبؿۺ ےئۺاجےتۺکتۺحیحصۺوحاےلۺےکۺاسھتۺوکیئۺدحثیۺایبؿۺںیہنۺیکۺ یئ۔ۺدحثیۺیکۺاتک

ںیہۺ ہۺالفںۺےنۺالفںۺےس،ۺالفںۺےنۺالفںۺےس،ۺاسۺیکۺرواتیۺیکۺےہ۔ۺسجۺرطحۺمہۺدحثیۺرپۺلمعۺےکۺاپدنبۺںیہ،ۺوچہکنۺوہۺاہللۺاورۺ

اتیۺحیحصۺیھبۺےہۺایۺاکۺمکحۺےہ،ۺایسۺرطحۺاسۺابرےۺںیمۺاوالۺہیۺیھبۺولعمؾۺرکےنۺیکۺرضورتۺےہۺ ہۺآایۺہیۺروملسو هيلع هللا ىلصاہللۺےکۺروسؽ

ںیہن۔ۺانچہچنۺۺاؿۺراوویںۺیکۺوساحنۺدینھکیۺوہںۺیگۺاورۺہیۺولعمؾۺرکانۺوہاگۺ ہۺاؿۺراوویںۺےکۺقلعتمۺامہرےۺاملعےئۺفلسۺےنۺایکۺراےئۺ

اقمئۺیکۺےہ۔ۺاسۺقیقحتۺےکۺمتخۺوہےنۺکتۺ،ۺسجۺاکۺےھجمۺاہیںۺوتقۺںیہنۺلمۺاتکس۔ۺوکیئۺراےئۺاسۺےلئسمۺےکۺقلعتمۺاقمئۺںیہنۺیکۺاجۺ

یتکس۔ۺرہباحؽۺدحثیۺےکۺامتؾۺاافلظۺرپۺدوابرہۺوغرۺےئجیک۔ۺدحثیۺےکۺاافلظۺہیۺںیہۺیکۺوتبںۺیکۺوپاجۺاورۺرپشتسۺےکۺےیلۺوجۺاگاناجبانۺوہاتۺ

ے۔ۺی

ئ ہےہ،ۺںیمۺاسۺوکۺوحمۺرکےنآایۺوہں۔ۺاہیںۺاگےنۺاجبےنۺاکۺذرکۺوتبںۺیکۺرپشتسۺےکۺےلسلسۺںیمۺآایۺےہ۔ۺہیۺابتۺذنہۺںیمۺرینہۺاچ

وکۺرظنۺادنازۺرکےکۺوکیئۺ ہجیتۺاذخۺرکانانمبسۺہنۺوہاگ۔وتبںۺےکۺوحاےلۺ

ۺورہقۺےکۺابرےۺںیمۺاہکۺایگۺےہۺ ہۺاؿۺوکۺآپ: ۵وساؽۺۺاھت۔ۺایکۺوعرتۺرصػۺملسو هيلع هللا ىلص رضحتۺاؾ ۺاامؾۺانبای ےنۺرھگۺیکۺوعروتںۺاک

وعروتںۺیکۺاامتمۺرکیتکسۺےہ،رمدوںۺیکۺںیہن؟

ۺںیمۺاسۺوکۺوبقؽۺرکےنۺےکۺےیلۺایترۺہنۺںیہنۺ ہۺرصػۺوجاب ۺ ۺایگۺاھت۔ۺدحثیۺںیمۺہیۺاافلظۺںیہ: الہۺ” وعروتںۺےکۺےیلۺاامؾۺانبای

ےکۺینعمۺرصػۺوعروتںۺےکۺںیہنۺوہےترھپۺاسۺدحثیۺںیمۺایبؿۺرفامایۺایگۺےہۺ ہۺاؿۺاکۺاکیۺومذؿۺاھت،ۺۺ“ الہ”ےکۺےیل۔ۺۺ“ اخدناؿ

ۺاؿۺیکۺاامتمۺںیمۺیہۺامنزۺزپےتھۺوہںۺوجۺرمدۺاھت۔ۺاورۺزمدیۺالیصفتتۺیھبۺیتلمۺںیہۺ ہۺاؿۺےکۺالغؾۺیھبۺےھت۔ۺاظرہۺےہۺ ہۺالغؾۺیھب

ہلل از 25 ڈارٹک دمحم دیمحا

ےگ۔ۺرغضۺہیۺ ہۺاامتمۺرصػۺوعروتںۺےکۺےیلۺںیہنۺیھتۺہکلبۺرمدوںۺےکۺےیلۺیھبۺیھت۔

ۺےنۺواہںۺسکۺےکۺاہںۺایقؾۺایک؟ملسو هيلع هللا ىلص روسؽۺاہلل: ۶وساؽۺ اطفئۺںیمۺرقتابیۺڈڑیھۺامہۺرےہ۔ۺآپ

ےھجمۺاسۺاکۺملعۺںیہن۔ۺںیمۺ اتھجمۺوہںۺ ہۺلکشمۺےسۺاکیۺدؿۺواہںۺرےہ۔ۺڈڑیھۺےنیہمۺیکۺرواتیۺںیمۺےنۺںیہنۺۺزپیھۺ۔ۺنکممۺۺۺۺ :وجاب

ےہۺحیحصۺوہۺرگمۺرقنیۺایقسۺںیہن۔

روسؽۺۺاغابئہنۺامنزۺانجزہۺاجزئۺےہۺایۺںیہن؟ۺرواتیۺںیمۺآایۺےہۺ ہۺاجنیشۺیکۺوافتۺےکۺوتقۺامتؾۺرپدےۺاٹہۺدےیۺےئگۺاور: ۷وساؽۺ

ےنۺامنزۺانجزہۺزپاھیئۺ۔ۺذراۺواضتحۺرفامںیئ۔ملسو هيلع هللا ىلص ارکؾۺ

امتؾۺرپدےۺۺ”اہجںۺکتۺاخبریۺیکۺرواتیۺاکۺقلعتۺےہۺوجۺدحثیۺیکۺدنتسمۺاتکبۺےہۺاسۺںیمۺاسۺزجوۺاکۺںیہکۺذرکۺںیہنۺےہۺ ہۺۺۺۺ :وجاب

ۺ“ اٹہۺدےیۺےئگ۔ ارگۺیسکۺرواتیۺںیمۺوہۺوتۺںیمۺےنۺیھبکۺںیہنۺزپیھ۔ۺرہباحؽۺاکیۺواہعقۺہبۺرصاتحۺںیمہۺولعمؾۺوہاتۺےہۺ ہۺروسؽۺۺ

ےنۺاسۺصخشۺیکۺوافتۺےکۺدعبۺوجۺیسکۺاورۺکلمۺںیمۺوہیئۺیھت،ۺدمو ہۺونمرہۺںیمۺامنزۺانجزہۺزپاھیئۺاورۺابۺاملسمؿۺۺوچدہۺوسۺملسو هيلع هللا ىلص ارکؾ

سۺںیمۺوکیئۺارمۺامعنۺںیہنۺ ہۺمہۺاےنپۺیسکۺاملسمؿۺاھبیئۺایۺنہبۺیکۺرفغمتۺےکۺےیلۺاکیۺےسۺاسؽۺےسۺااسیۺیہۺرکےتۺےلچۺآۺرےہۺںیہ۔ۺا

زایدہۺوتقۺںیمۺایۺاکیۺےسۺزایدہۺاقمؾۺرپۺامنزۺانجزہۺاداۺرکںی۔

یسکۺریغۺملسمۺوکۺاملسمؿۺۺوکۺاملسمؿۺرکےتۺوتقۺایکۺزپاھےتۺےھت؟ملسو هيلع هللا ىلص وضحرارکؾۺۺۺ :۸وساؽۺ

ۺ :وجاب ۺاالۺاہللۺدمحمۺروسؽۺاہللۺ” ہملکۺوہاتۺاھتۺۺوہںۺ ہۺاکیۺیہںیمۺ اتھجمۺۺ ۔ۺنکممۺےہۺھچکۺاورۺالیصفتتۺوہیتۺوہںۺالثمۺوپاھچۺاجاتۺۺ“الۺاہل

ات ہۺآدیمۺوسچۺھجمسۺرکۺاالسؾۺالےئ،ۺہیۺںیہنۺۺ ایکۺمتۺروزہۺروھکےگ؟ۺایکۺمتۺاالسؾۺےکۺااکحؾۺرپۺلمعۺرکوےگ؟ۺ وہۺ ہۺمتۺامنزۺزپوھےگ؟

واتیفقۺرپۺراےئۺدبؽۺدے۔ۺاسۺرطحۺیکۺوجۺزیچںیۺوہیتکسۺںیہ،ۺوہۺفلتخمۺارفادۺےکۺظاحظۺےسۺفلتخمۺیھبۺوہیتکسۺںیہ،ۺنکیلۺۺ ہۺدعبۺںیم

اہکۺایگۺاورۺہصقۺمتخۺوہایگ۔ۺ“ الۺاہلۺالاہللۺدمحمۺروسؽۺاہلل”یئکۺابرۺاسۺاکۺذرکۺآایۺےہۺ ہۺرصػۺ

ۺےہ؟ۺارگۺےہۺوتۺاسۺایکۺاملسمانؿۺاعملۺوکۺاکیۺرمزکۺرپۺعمتجمۺرکےنۺےکۺ: ۹وساؽ

م

ۺایقؾۺرکانۺرضوریۺن ےیلۺاالسیمۺ ،تکلۺاکۺدوابرہ

ےکۺایکۺااکمانتۺںیہۺاورۺااسیۺرکےنۺےکۺےیلۺایکۺادقاامتۺرضوریۺںیہ؟

ہلل از 26 ڈارٹک دمحم دیمحا

اسۺاکۺوجابۺدےنیۺےسۺاقرصۺوہں۔ۺوساےئۺاسۺےکۺ ہۺہیۺریمیۺیھبۺانمتۺےہ ہۺااسیۺیہۺوہ۔ۺارگۺںیمۺیسکۺکلمۺاکۺرمکحاؿۺوہاتۺۺۺۺ :وجاب

ۺآامدہۺراتہۺۺ ہۺیسکۺاورۺ رتہۺصخشۺےکۺےیلۺاینپۺہگجۺاخیلۺرکدوںۺ ہۺمتۺاؿۺدوونںۺںوکلںۺےکۺابداشہۺوہۺاجؤ۔ۺنکیلۺااسیۺںیہنۺوتۺاےکسۺےیل

ے۔ۺہیۺاکؾۺرمکحاونںۺےکۺرکےنۺاکۺےہ۔ ےہ،ۺی

ئ ہ اسۺےیلۺہہکۺںیہنۺاتکسۺ ہۺایکۺرکانۺاچ

ںۺرکےنۺیکۺےہ۔ۺاےنپۺرجتابتۺیکۺروینشۺآجۺلکۺےکۺاحالتۺںیمۺغیلبتۺیکۺرضورتۺریغۺوملسمںۺےسۺزایدہۺ: ۱۱وساؽ مئ

املسمونں

ںیمۺواضتحۺرکںی۔

ےھجمۺاسۺےسۺاافتؼۺےہۺیھبۺاورۺںیہنۺیھب۔ۺاافتؼۺاسۺینعمۺںیمۺےہۺ ہۺارگۺاملسمونںۺاکۺرکدارۺااھچۺوہۺوتۺاسۺرکدارۺاکۺارثۺدےنھکیۺ : وجاب

ارگۺمہۺااظتنرۺرکںیۺ ہۺاسرےۺاملسمؿۺحیحصۺونعمںۺںیمۺواےلۺریغۺوملسمںۺرپۺزپاتۺےہ۔ۺنکیلۺاالتخػۺیھبۺےہۺاورۺوہۺاسۺینعمۺںیمۺ ہۺ

املسمؿۺنبۺاجںیئ،ۺاسۺےکۺدعبۺمہۺغیلبتۺرکںیۺوتۺہیۺایقتمۺکتۺںیہنۺوہاتکس۔ۺرضورتۺےہۺ ہۺدوونںۺاکؾۺکیبۺوتقۺاجریۺرںیہ۔ۺمہۺ

املسمونںۺوکۺاملسمؿۺانبےنۺےکۺےیلۺیھبۺاکؾۺرکںیۺاورۺریغۺوملسمںۺکتۺاالسؾۺاچنہپےنۺیکۺیھبۺوک شۺرکںی۔

" لا اکراه فی الدین ریغۺوملسمںۺےکۺاسھتۺاثیلۺرواداریۺےکۺابووجدۺرمدتۺوکۺوابجۺالتقلۺویکںۺرقارۺدایۺایگۺےہ؟ۺ": ۱۱وساؽ

(ۺےکۺابووجدۺااسیۺمکحۺدےنیۺاکۺایکۺوجازۺےہ؟۲:۲۵۶)

ۺاسۺابرےۺںیمۺریماۺیصخشۺردلمعۺہیۺےہۺ ہۺرمدتۺوکۺزساےئۺومتۺدےنیۺےکۺےلسلسۺںیمۺںیہنۺدیۺاجیتۺوجاب ۺ ہکلبۺاےسۺاکیۺایسیسۺ:ۺ

دغاریۺیکۺزساۺدیۺاجیتۺےہ۔ۺداینۺیکۺوکیئۺوکحتمۺدغاریۺرکےنۺواےلۺوکۺاعمػۺںیہنۺرکیت۔ۺاالسؾۺںیمۺوچہکنۺایستسۺاورۺدنیۺںیمۺ

وکیئۺدویئۺںیہن۔ۺاسۺےیلۺہبشۺدیپاۺوہاتۺےہ ہۺہیۺضحمۺدنیۺےسۺارحناػۺیکۺزساۺےہ۔ۺمہۺیسکۺوکۺاالسؾۺںیمۺدالخۺوہےنۺاورۺاالسیمۺ

ۺ ےننۺےکۺےیلۺربجۺںیہنۺرکےتنکیلۺبجۺوہۺاملسمؿۺوہےنۺےکۺدعبۺاسۺاامتج یۺاظنؾۺےسۺاغبوتۺرکاتۺےہۺوتۺاسۺداینۺےکۺاتمۺاکۺرنک

اعؾۺایسیسۺوقادعۺاورۺایسیسۺرضوروتںۺےکۺتحتۺدغاریۺیکۺزساۺیھبۺدیۺاجےئۺیگ۔

جئۺرمبتۺوہےئۺںیہ؟ۺایکۺاسۺامجتعۺیکۺریغۺاممکلۺاخصۺوطرۺرپۺویرپۺاورۺارمہکیۺںیمۺیغیلبتۺامجتعۺیکۺغیلبتۺےکۺایکۺاتن: ۱۲وساؽۺ

اکررکدیگۺاکیفۺؤمرثۺاثتبۺوہۺریہۺےہ؟ارگۺںیہنۺےہۺوتۺویکں؟ۺواضتحۺرفامںیئ۔

ۺ :وجاب ۺ ےھجمۺاورۺاممکلۺاکۺملعۺںیہنۺنکیلۺریپسۺرہشۺیکۺدحۺکتۺںیمۺہہکۺاتکسۺوہںۺ ہۺزگہتشۺسیبۺاسؽۺےسۺہیۺامجںیتعۺواہںۺآےنۺیگلۺۺ

ہلل از 27 ڈارٹک دمحم دیمحا

دےھکیۺںیہ۔ۺابۺےسۺسیبۺاسؽۺےلہپۺریپسۺرہشۺےکۺاملسمونںۺںیمۺارگامنزۺزپےنھۺواولںۺیکۺدعتادۺۺںیہۺاورںیمۺےنۺاسۺےکۺاےھچۺاتنجئ

زہارۺںیمۺےسۺاکیۺیھتۺوتۺابۺںیمۺہہکۺاتکسۺوہںۺ ہۺھچکۺںیہنۺوتۺوسۺںیمۺےسۺاچپسۺوہ یئۺےہ۔ۺینعیۺاچپسۺدصیفۺولگۺامنزۺزپےنھۺےگلۺ

ےسۺریپسۺںیمۺاکیۺتہبۺمیظعۺاشلؿۺدجسمۺےہۺۺ۱۹۲۴تۺہیۺیھبۺےہۺ ہۺۺںیہ۔ۺہیۺیغیلبتۺامجتعۺیکۺوکوششںۺاکۺارثۺےہ۔ۺاسۺاکۺاکیۺوبث

ۺنکیلۺابۺزگہتشۺابرہۺاسولںۺےسۺہیۺدجسمۺاناکیفۺاثتبۺوہریہۺےہ،ۺانچہچنۺرہشۺںیمۺروزۺربوزۺیئنۺدجسمںیۺ ےننۺیگلۺںیہۺایۺوکیئۺامعرتۺرکاےئ

وںۺںیمۺدبالۺےیکۺاجےنۺواےلۺرگاجؤںۺوکۺرخدیۺرکۺدجسمۺرپۺےلۺرکۺاسۺےسۺدجسمۺاکۺاکؾۺایلۺاجاتۺےہۺایۺوخدۺاسیعویئںۺیکۺرطػۺےسۺرفوتخ

(ۺےسۺزادئۺدجسمںیۺںیہ۔۸۱ےہ ہۺاسۺوتقۺریمےۺملعۺںیمۺرہشۺریپسۺاورۺاسۺےکۺاضمافتۺںیمۺایس)ۺاجۺراہۺےہ۔ۺ ہجیتۺہی

ۺ اجات؟اکۺانؾۺویکںۺںیہنۺایلۺ یکۺڑبیۺاصزبحادیۺرضحتۺزبنیۺۺملسو هيلع هللا ىلص بسۺےسۺےلہپۺاامیؿۺالےنۺواولںۺںیمۺروسؽۺارکؾ: ۱۳وساؽۺ

اکۺانؾۺایلۺاجاتۺےہ۔ ہکبجۺاؿۺےکۺمہۺرمعۺایۺاؿۺےسۺیھبۺمکۺرمعۺرضحتۺیلعۺ

یک۔ۺرصػۺۺ:ۺۺۺریماۺاشنمءۺہیۺںیہنۺاھتۺ ہۺاسرےۺادتبایئۺاملسمونںۺاکۺانؾۺایبؿۺرکوں۔ۺاسۺےیلۺںیمۺےنۺیھبۺاسۺرطػۺوتہجۺںیہنوجاب

دنچۺانؾۺونگاےئۺنجۺےسۺولگۺوافقۺںیہ۔ۺہیۺولعمؾۺںیہنۺ ہۺتثعبۺےکۺوتقۺیبۺیبۺایھبۺوادلنیۺےکۺرھگۺیہۺںیمۺںیھتۺ ہۺوفراۺۺاملسمؿۺ

ےکۺاسھتۺدمو ہۺرجہتۺملسو هيلع هللا ىلص ںینبۺایۺاشدیۺوہرکۺوشرہۺےکۺاپسۺاجۺیکچۺںیھت۔ۺرصػۺہیۺذرکۺآاتۺےہۺ ہۺوہۺوشرہۺوکۺوھچڑۺرکۺروسؽۺاہلل

ںیمۺوشرہۺاملسمؿۺوہےئۺوتۺاکنحۺاسقبۺیہۺرپۺوہۺوشرہۺےکۺرھگۺیلچۺںیئگ۔ۺاکنحۺبکۺوہاۺاھتۺولعمؾۺںیہن۔رکۺںیئگۺاورۺدعبۺ

بجۺ ہۺرقآؿۺاپکۺےنۺرضحتۺیسیۺہیلعۺاالسلؾۺےکۺوحارویںۺیکۺرباتۺایبؿۺرفامیئۺاورۺاملسمونںۺوکۺاؿۺےکوحارویںۺیکۺ: ۱۴وساؽۺ

ۺرضحتۺیسیۺہیلعۺاالسلؾۺوکۺویکںۺ نوعؿۺایکۺاجاتۺےہ؟اابتعۺاکۺمکحۺدایۺےہۺوتۺرھپۺیھبۺوحارنییۺینعیۺاحصہب

صاري إ ” :ۺۺۺآتیۺہیۺےہ ہۺوجاب نحواریین من أ

ریم لل

عيسى ابن م

ال

ما ق

ـه ک

صار الل ن

وا أ

ون

وا ک

ذین آمن

ها ال

یى یا أ

ل

صار نحن أ

ن

ون

حواری

ال

الـه ق

هم الل و

د

ى ع

وا عل

ذین آمن

ا ال

ن

د

یأ

ف

ة

ائف

رة ط

ف

وك

ن بني إسرائیل م

ة

ائف

آمنت ط

ـه ف

الل

اھرین

حوا ظ

ب

صأ

۔ۺںیمۺےنۺاینپۺرطػۺےسۺ نوعؿۺںیہنۺایکۺہکلبۺںیمۺےنۺالیجنۺےکۺوحاےلۺےسۺایبؿۺایک ہۺرضحتۺیسیۺہیلعۺ“ف

ۺاالسلؾۺےنۺاےنپۺ ۺوکیئۺدصقمۺںیہنۺاھت۔ۺہیۺۺ“اجۺاوۺاطیشؿ۔” اکیۺوحاریۺٹنیسۺرٹیپۺوکۺاؿۺاافلظۺںیمۺڑھجاکۺاھت: اسۺےسۺزایدہۺریما

رویاطۺوحاریۺاکۺےہۺسجۺےنۺرضحتۺیسیۺہیلعۺاالسلؾۺوکۺ

رواتیۺحیحصۺےہۺایۺںیہنۺ،ۺںیمۺاسۺاکۺذہمۺدارۺںیہنۺوہں۔ۺیہیۺاحؽۺوہیدااتس

وپسیلۺےکۺاہوھتںۺرگاتفرۺرکواایۺاھت۔

ہلل از 28 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺوہاتۺےہۺ ہۺروسؽۺ: ۱۵وساؽۺ ۺواہعقۺایبؿۺرفامایۺےہ۔ۺاسۺواےعقۺےسۺہیۺاترثۺدیپا آپۺےنۺرقتریۺیکۺادتباءۺںیمۺورہقۺنبۺونلفۺاک

یکۺیکبسۺںیہنۺملسو هيلع هللا ىلص وکۺاےنپۺروسؽۺوہےنۺاکۺملعۺںیہنۺاھت۔ۺبجۺ ہۺورہقۺنبۺونلفۺہیۺاجاتنۺاھت۔ۺایکۺاسۺایبؿۺےسۺروسؽۺاہللملسو هيلع هللا ىلص اہلل

ۺڑباۺاعملۺ،ۺوتقۺیکۺبسۺےسۺڑبیۺاکلمۺوۺاجعمۺ تیصخۺمیلستۺںیہنۺوہات۔ۺایکۺوہۺیسکۺرفدۺےسۺمکۺرتۺوہرکۺیبنۺوہیت؟ۺایکۺیبنۺوتقۺاکۺسۺبۺےس

وہاتکسۺےہ؟

ۺۺوجۺوہفمؾۺںیمۺآپۺاکۺھجمسۺاکسۺوہںۺاسۺاکۺوجابۺرعضۺرکاتۺوہں۔ۺروسؽۺاہللوجاب وکۺبجۺیلہپۺرمہبتۺہیۺواہعقۺشیپۺآایۺ ہۺملسو هيلع هللا ىلص :ۺ

ۺےکۺاسےنمۺآرک یتہکۺےہۺاکیۺ تیصخۺآپ

وکۺاہللۺےنۺاسۺاتمۺاکۺیبنۺانبایۺےہ۔ۺۺ ہۺںیمۺربجلیئۺوہںۺاورۺدخاۺےنۺےھجمۺاجیھبۺےہۺاورۺآپ

دنینۺےسۺملسو هيلع هللا ىلص اسۺواےعقۺیکۺلیصفتۺآپۺانبۺاشہؾۺںیمۺزپںیھ۔ۺاسۺںیمۺاھکلۺےہۺ ہۺہیۺواہعقۺوخابۺںیمۺشیپۺآایۺاھت۔ۺروسؽۺارکؾ

ۺوکۺھچکۺذتذببۺاھتۺاورۺوہۺذتذببۺھچکۺرعےصۺدعبۺمتخۺوہاجاتۺےہ۔ۺبجۺہیۺابتۺرکمرۺوہیتۺےہۺاورۺربجلیئۺدوابرہۺآپۺدیبارۺوہےئۺوتۺآپ

(ۺوہۺاجیتۺےہۺنکیلۺیلہپۺویحۺاورۺدورسیۺویحۺںیمۺنیتۺاسؽۺاکۺوطلیۺConfirmationیکۺدیباریۺںیمۺآےتۺںیہۺوتۺاسۺرطحۺوتۺقیث)

ۺبجۺوخػۺدورۺوہاجاتۺےہۺوتۺوہفقۺےہۺ۔ۺاسۺرعےصۺںیمۺرطفتۺااسنینۺےکۺاقتےضۺےسۺرشوعۺرشوعۺںیمۺھچکۺوخػۺاکۺااسحسۺوہا۔ۺرھپ

ہیۺآرزوۺدیپاۺوہیئۺ ہۺاکشۺ!ۺاسۺرجتےبۺاکدوابرہۺااعدہۺوہ۔ۺرھپۺاسۺےکۺدعبۺوشؼۺااظتنرۺاکیۺشلخۺاکۺروپۺاایتخرۺرکاتۺےہۺاورۺابآلرخۺہیۺ

ۺرودادۺیتلمۺےہ۔ۺتیفیکۺشیپۺآیتۺےہۺ ہۺآدیمۺامویسۺوہرکۺےھجمسۺ ہۺاشدیۺزگہتشۺواہعقۺضحمۺاکیۺومہۺاھت۔ۺانچہچنۺامہریۺاتکوبںۺںیمۺیہی

ےنۺوخدیشکۺیکۺوک شۺرفامیئ۔ۺہصقۺہیۺےہۺملسو هيلع هللا ىلصحیحصۺاخبریۺیکۺاکیۺرواتیۺےہۺ ہۺدشدیۺاموییسۺےکۺاعملۺںیمۺاکیۺرمہبتۺروسؽۺارکؾ

ۺےکۺ ہۺاکیۺدؿۺآپۺیکۺیچچۺ،ۺاوبۺبہلۺیکۺویبیۺےنۺہنعطۺدایۺ ہۺولعمؾۺوہاتۺےہۺریتاۺوہۺاطیشؿۺھجتۺےسۺافخۺوہرکۺےھجتۺوھچڑۺاکچۺےہ۔ۺآپ

ےۺںیہ،ۺاکیۺاہپڑیۺیکۺربصۺوۺا

کلی

تاظتنرۺےکۺامیپےنۺںیمۺہیۺآرخیۺرطقہۺرگاۺوتۺوہۺکلھچۺزپاۺ۔ۺاسۺوتقۺآاپاہتنیئۺوجشۺیکۺاحتلۺںیمۺرہشۺےسۺ

ۺآےتۺںیہۺاورۺےتہکۺںیہۺ ہ)رقآؿۺ (ۺ۳: ۹۳وچیٹۺرپڑچےتھۺںیہۺاورۺاچےتہۺںیہۺ ہۺالھچگنۺاگلۺرکۺوخدیشکۺرکۺںیل۔ۺاسۺوتقۺربجلیئۺ

ۺوکۺوھچۺربقحۺیبنۺںیہ۔ۺرھپۺاسۺےکۺدعبۺآپۺوکۺوکسؿۺوہاجاتۺےہۺاورۺویحۺاکۺہلسلسۺدوابرہۺرشوعۺںیہن،ۺاہللۺےنۺآپ

ڑاۺںیہنۺےہ۔ۺآپ

انما انا بشر وکۺآپۺرفہتشۺہنۺےئھجمس۔ۺوہۺاکیۺرشبۺےھت۔ۺرقآؿۺدیجمۺابرابرۺاتہکۺےہ:ۺ"ملسو هيلع هللا ىلص وہاجاتۺےہۺ۔ۺاؿۺاحالتۺںمۺروسؽۺارکؾ

وضںۺےکۺاطمقبۺےہ۔ۺارگۺادتباءۺںیمۺہبشۺدیپاۺوہا،ۺوتۺوہۺااکنرۺےکۺاکۺردۺلمعۺرشبیۺاقتملسو هيلع هللا ىلص (۔ۺروسؽۺارکؾ۱۱: ۱۸" )مثلکم

ۺاب ثۺںیہنۺاھتۺہکلبۺمہۺہہکۺےتکسۺںیہۺ ہۺوہۺاقتاضےئۺرشبیۺےکۺاب ثۺاھت،ۺرھپۺوجۺاکنہۺاورۺاجدورگۺےھت۔ۺاؿۺےکۺاحالتۺےسۺیھبۺآپ

ںیئۺوتۺاسۺانبۺرپۺہبشۺدیپاۺوہانۺاکیۺالزیمۺاورۺوافقۺےھت۔ۺہیۺولگۺاہکۺرکےتۺےھت ہۺںیمہۺیسکۺیبیغۺ تیصخۺےنۺآۺرکۺالفںۺالفںۺزیچںیۺاتب

یعبطۺابتۺیھتۺاورۺاسۺاکۺاشنمءۺرصػۺاسۺدقرۺاھتۺ ہۺےھجمۺاطیشؿۺہنۺاکہبےئ۔ۺاسۺےسۺزایدہۺاورۺوکیئۺابتۺںیہنۺیھت۔

ہلل از 29 ڈارٹک دمحم دیمحا

ۺیل۔ۺایکۺبعشۺایبۺاطبلۺںیمۺانپہۺےنیلۺواےلۺملسو هيلع هللا ىلص وضحر: ۱۶وساؽۺ اسرےۺاورۺاؿۺےکۺالہۺاخہنۺےنۺبعشۺایبۺاطبلۺںیمۺانپہ

انپہۺےیلۺر یھۺ،ۺوھبکۺوریغہۺربداتشۺیکۺوتۺۺاملسمؿۺےھتۺایۺاؿۺںیمۺریغۺملسمۺیھبۺاشلمۺےھت؟ۺارگۺاوبۺاطبلۺےنۺھچکۺرعہصۺبعشۺںیم

اسۺیکۺایکۺوہجۺےہ؟

ایکۺںیمۺ اتھجمۺوہںۺ ہۺاسۺیکۺالیصفتتۺآپۺوکۺآاسینۺےکۺاسھتۺریستۺیکۺرہۺاتکبۺںیمۺلمۺیتکسۺےہ۔ۺہکمۺواولںۺےنۺہیۺاعمدہہۺۺۺۺ :وجاب

اۺملسمۺوۺریغۺملسمۺےنتجۺارفادۺےھتۺبسۺرپۺاسۺاکۺاالطؼۺوہاتۺاھت۔ۺامہریۺاتکوبںۺںیمۺالثمۺذہلؿۺینبۺاہمشۺاکۺاباکیئٹۺایکۺاجےئاھتۺ ہۺاخدنا

البذریۺیکۺاتکبۺںیمۺرصاتحۺےکۺےہۺۺ ہۺاورۺریغۺوملسمںۺےنۺاخدناؿۺاکۺاسھتۺدےنیۺےکۺےیلۺاسھتۺدایۺنکیلۺاوبۺبہلۺےنۺاخدناؿۺوکۺ

ۺایبۺاطبلۺوکۺوھچڑۺرکۺرہشۺںیمۺآرکۺرشموکںۺےسۺاہکۺ ہۺںیمۺوخدۺوکۺینثتسمۺرکاتۺوہںۺاورۺاہمترےۺاسھتۺراتہۺوہں۔ۺںیمۺوتبںۺیکۺاورۺبعش

ۺاورۺ ۺاؿۺاحالتۺںیمۺدوونںۺملسمۺاورۺریغۺملسمۺواہںۺےھت۔ۺریغۺوملسمںۺےنۺاخدناینۺتیمحۺیکۺاخرطۺاسھتۺدای امحتیۺرکوںۺاگ۔

ۺایکۺاھتۺ۔ۺراہۺوھبکۺایپسۺاکۺربداتشۺرکان،ۺارگۺمہۺوبقؽۺرکےتۺںیہۺ ہۺاخدناؿۺےکۺاسھتۺمہۺاانپۺقلعتۺاملسمونںۺےنۺوبجمریۺےکۺتحتۺااسی

ی فۺااھٹۺل

ربرقارۺرںیھکۺےگۺوتۺاسۺےکۺاتنجئۺوکۺربداتشۺرکانۺوہاگ،ۺانچہچنۺاوہنںۺےنۺربداتشۺایکۺ۔ۺھچکۺولگۺاسۺوھبکۺاورۺایپسۺیکۺت

اکۺاسھتۺہنۺوھچڑا۔ملسو هيلع هللا ىلص وہےئۺ۔ۺنکیلۺرہباحؽۺاوہنںۺےنۺروسؽۺاہللۺرکۺامیبرۺیھبۺوہےتۺرےہۺ۔ۺھچکۺولگۺاجںۺقحبۺیھب

ہکمۺںیمۺوتۺربمغیپۺےھتۺاورۺدمےنیۺںیمۺابداشہۺنبۺےئگۺ۔ۺآپۺیکۺاسۺابرےۺںیمۺملسو هيلع هللا ىلص رشتسمنیقۺاکۺدوعیۺےہۺ ہۺروسؽۺاہلل: ۱۷وساؽ

ایکۺراےئۺےہ؟

ۺۺریمیۺاسۺابرےۺںیمۺراےئۺہیۺےہۺ ہۺروسؽۺارکؾوجاب ےسۺدنمشۺوکۺیھبۺااکنرۺںیہنۺ۔ۺدمےنیۺںیمۺےکمۺںیمۺیبنۺےھت۔ۺاسۺملسو هيلع هللا ىلص :ۺ

ۺےکۺادتبایئۺرپاےنۺرفاضئۺۺرصػۺابداشہۺےھت،ۺاسۺےسۺےھجمۺاافتؼۺںیہن۔ۺدمےنیۺںیمۺیبنۺیھبۺےھتۺاورۺابداشہۺیھبۺےھت۔ۺینعیۺآپ

آپ

ےئۺ،ۺاقعدئۺیکۺںیمۺابۺااضہفۺوہایگۺاھت۔ۺدورسےۺاافلظۺںیمۺارگۺیبنۺےکۺرفاضئۺہیۺںیہۺ ہۺدنیۺیکۺغیلبتۺرکے،ۺابعدتۺےکۺرطےقیۺاتب

تثعبۺےسۺےلۺرکۺوافتۺکتۺےکمۺاورۺدمےنیۺدوونںۺہگجۺیہیۺرفاضئۺااجنؾۺدےتیۺرےہ۔ۺرکشہی،ۺملسو هيلع هللا ىلص االصحۺرکےۺوتۺروسؽۺاہللۺ

ہۺاہللۺوۺرباکہت۔ۺۺ

بمح االسلؾۺمکیلعۺوۺر

ہلل از 30 ڈارٹک دمحم دیمحا

وزٹۺےئجیکۺامہریۺوبیۺاسٹئ