krishna bhakti ratna prakasa by raghava pandit gosvamin

Upload: vidvan-gauranga-dasa

Post on 13-Apr-2018

295 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    1/55

    ka-bhakti-ratna-praka

    Raghava Pandit or Raghava Goswami is sometimes confused with theRaghava Pandit of Panihati. A South Indian brahmin, he is mentioned in theBhakti-ratnkara(5.202!" s#eci$ca%%& as the author of this boo'. hisversion is ta'en from )ari *as Shastri+s edition (undated, ca. -!2". hisboo' is interesting for its etensive use of severa% %esser 'nown wor's of thePancharatra c%ass/ Govinda-vndvana* (which is usua%%& considered to be#art of the Gautamya-tantra", Samohana-tantra, Ka-ymala, Nrada-paartra, !arha-"ahit*, as we%% as the hagavatam. 1he starred tit%esare given reference numbers b& aridas Shastri.3

    o4 '678&a nama

    prathama praka

    19ramad:#i'8 .!3

    kaltta-mylavaktta-mrtikala-kvaad-veu-ninda-ramya |rito hdi vykulayas trilokriyestu gop-jana-vallaho va ||!||

    guru-"araa-saroruha-dvayotthnmahita-raja-kanakn praamy mrdhn |gaditam iha vivi"ya nraddyairyajana-vidhi kathaymi r#gape ||$||

    k%iti-sura-npa-vi&-turyajnmuni-vana-vsi-ghastha-varin "a |japa-huta-yajandihir mannphalati hi ka"ana kasya"it katha'"it ||(||

    sarve%u vare%u tathrame%unr%u nnhvaya-janmahe%u |dt phalnm ahiv'"hitndrg eva goplaka-mantra e%a ||)||

    nnam a"yuta-ka&k%a-ptanekraa havati haktir a'jas |ta" "atu%&aya-phalptaye tato

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    2/55

    haktimn adhikto gurau harau ||*||

    snto nirmala-dhauta-sk%ma-vasano dhaut#ghri-py-nanasv"nta sapavitra-mudrita-kara vetordhva-pu+rojjvala |pr"-dig-vadano nivadhya sud+ha padmsana svastika

    vsna gurn gadhipam atho vandeta addh'jali ||,||

    athstra-mantrea viodhya ptritla-dig-andha-huta-ln |vidhya httmakam etad a#gaviodhaye" "huddha-mati kramea ||||

    i+-vaktre dhmra satata-gati-ja salavakasmaret prva mantro sakala-huvano""ho%aa-karam |svaka deha tena pratata-vapu%prya-sakalavio%ya vymu'"et pavanam atha mrgaa-khamae ||.||

    ity dni santi tatraiva j'tavyam | kim etat sa#grahea | aho satyam etad ukta/ kintu tnyeva santi/ taj-j'tro na santi | ke"it u%ka-trkik nyya-vdina | ke"it sandigdha-manasa | ke"it karma-mrgia ke"it auddha-pathveina/ ke"it nn-deva-parya | yasya ye te tasya gua-vdina | ke"it sarva-deva-mhtmya-smyavistrayanti | tad eva pr"nny api tni tni ahua stri vedyni "a pryas tatrasamasta-deva-samat vak%yanti te sraya | sarvtm paramevarohila para k%ona tair j'yate | tat tehyotisudurlaha samanaya k%rdhi-py%avad eva te%v apistrdi%v apy asti | tat tasya sarveasya r-k%asya tattva-vie%a kai"id api naj'yate katham evam | tasyaivevarasya myay""hanns te nntva payanti tad iti

    nn-strnusrea/ yath0

    rutv ta" "hruti-stra-tattva-nigamn d%&v purdikntat saritya sat mata "a satata khyta nig+ha param |ll-vigraha-dhriopi paramnandasya k%asya "arahmder api durlaha kila yaa sa#krtyate yatnata ||1||

    atha kai"id tarka-vdihi purodita ndriyate | tatrha han-nradye 23r4 !5!5*-*.6 prathamdhyye0

    pure%v artha-vdatva ye vadanti nardham |

    tair arjitni puyni k%aya ynti dvijottam ||!!||samasta-karma nirmla-sdhanni nardhama |pure%v artha-vdena mto narakam anute ||!$||yvad rahma sjyate taj jagat sthvara-ja#gamam |t8vat sa #ac&ate #8#: nara'8gni6u santatam ;;8rP .-.--3

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    3/55

    vedav&8sas tu dharm8tm8 veda?8stravibh8ga't ;#ro'tav8n sarvadharm84? ca #ur87e6u mah:#ate ;;@;;

    tad eva4 ?rutismt&8disa4matasamastadharma?8strasamuddi6am ;

    ?r:'67acara7abhaBanam iti vidhe&am ; ata sarvo#8sanam a#8s&asarvo#8s&a?r:'67acara78ravinda?ara7a4 'artav&am iti ?re&a, &ath8C

    tasmd govinda-mhtmyam nanda-rasa-sundaram |uyt krtayen nitya sa ktrtho na saaya ||!*||

    tath/karma manas v" sarva-hvena ""yutam |hajanti paray hakty lahante padam avyayam ||!,||

    tasmd hrata sarvtm hagavn varo hari |rotavya krtitavya "a smartavya "e""hathayam ||!|| 27h4 $5!5*6

    tath vi%u-dharmottare 2"omp5 v !!5,*60paramrtham ae%asya jagata prahavpyayam |araya araa ga""han govinda nvasdati ||!.||

    tath rahm0kalpa-vk%a samritya phalni sve""hay yath |ghti puru%o rjan tath k%n manorathn ||!1||

    tath rahma-sahity2*5,!60dharmn anyn parityajya mm eka haja vivasan |yd yd raddh siddhir havati td ||$8||

    tath eka r-k%a-"araja hajanyam iti | yath artharvopani%adi gopla-tpanye29:; !5!1-$860

    eko va sarvaga k%a +yaekopi san ahudh yo vihti |ta p&hastha yenuhajanti dhrste% sukha vata netare%m ||$!||

    nityo nityn "etana "etannmeko ahn yo vidadhti kmn |ta p&haga yenuhajanti dhrste% siddhi vat netare%m ||$$||

    iti j'tv vilamo na kartavya | yath r-hgavateekdaa-skandhe navamdhyye"aturviati-guru-prasa#ge rhmaa uv"a0

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    4/55

    ladhv su-durlaham ida ahu-samhavntemnu%yam artha-dam anityam apha dhra |tra yateta na pated anu-mtyu yvannireyasya vi%aya khalu sarvata syt ||$(||27h4 !!515$16

    tath/ daitya-lakn prati prahlda-va"anam0

    kaumra "aret prj'o dharmn hgavatn iha |durlaha mnu%a janma tad apy adhruvam arthadam ||$)|| 27h4 5,5!6

    yath devak-stuti0martyo mtyu-vyla-hta palyanlokn sarvn nirhaya ndhyaga""hat |tvat pdja prpya yad""haydyasustha ete mtyur asmd apaiti ||$*|| 27h4 !85(5$6

    mtyur iti sad-asat-karma yam avao htv tat-tat-karma-phala huktv punar jyateiti garha-vsa-ytan-prptaye iti mtyu | etad eva r-k%a-"araa-paryannaiva | etad hautika arra tyaktv nitya-siddha-deha prpya r-k%a-dshavantty amutra iti |

    tasmt r-k%a-"araa-hajanam eva kartavyam iti nnyat | yath0yasyvatra-gua-karma-vi+amanninmni yesu-vigame viva ganti |tenaika-janma-amala sahasaiva hitvsaynty apvtmta tam aja prapadye ||$,|| 27h4 (515!*6

    yath vi%u-pure yama uv"a0aham amara-gar"itena dhtr&ama iti %o'ahit8hite ni&u'ta ;hariguruvimu'h8n #ra?8smi mart&8nharicara7a#ra7at8n namas'aromi ;;2D;; 1>si4haP -.23 iti ;

    tasm8t ?r:'67acara7abhaBana4 'artav&am iti n8n&at ; tath8Csam8?rit8 &e #ada#a%%ava#%ava4mahat#ada4 #u7&a&a?o mur8re;bhav8mbudhir vatsa#ada4 #ara4 #ada4

    #ada4 #ada4 &ad vi#ad84 na te68m ;;2!;; 1hP [email protected]!3

    te684 #ara4 #ada4 bhavati tad iti ?r:'67acara78ravinda#aram8nandarase #ari#Er7o bhEtv8 ti6hati Banmamt&uvarBita ; &ath8 ?r:bhagavadg:t8E#ani6atsu arBuna4 #rati ?r:bhagav8n uv8caC'aunte&a #ratiB8n:hi name bha'ta #ra7a?&ati 1G:t8 -.

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    5/55

    na c&avante hi madbha't8 mahat&84 #ra%a&8#adi ;ato+c&uto+'hi%e %o'e sa e'a sarvago+v&a&a ;;2-;; iti ;

    tath8 da?ame brahmastutiCtath8 na te m8dhava t8va'8 'vacid

    bhra?&anti m8rg8t tva&i baddhasauhd8 ;tva&8bhigu#t8 vicaranti nirbha&8vin8&a'8n:'a#amErdhasu #rabho ;;

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    6/55

    te puyam sdya surendra-lokamananti divyn divi deva-hogn ||(||te ta huktv svarga-loka vilak%e puye martya-loka vianti ||)|| 29t .5$8-$!6

    ato deva-sevanena kim < tath rahmdnm apy eva/ kim anye%m < yath r-hagavn uv"a0

    lokn loka-pln mad-haya kalpa-jvinm |rahmao =pi haya matto dvi-parrdha-paryu%a ||*|| 27h4 !!5!85(86

    eva nn-trthni/ yath hgavate uka uv"a0vidy-tapa-pra-nirodha-maitrtrthhi%eka-vrata-dna-japyai |ntyanta-uddhi lahate =ntar-tmyath hdi-sthe hagavaty anante ||,|| 27h4 !$5(5).6

    tath 27han-nradya46/ki vedai kim u v strai ki v trthhi%e"anai |k%a-hakti-vihnn ki tapohi kim adhvarai ||||

    atha nn-dharma-kath/ yath 27h4 !!5!)5$$60dharma satya-dayopeto vidy v tapasnvit |mad-haktypetam tmna na samyak prapunti hi ||.||

    tath r-uka uv"a 27h4 !85)5$)60dna-vrta-tapo-homa- japa-svdhyya-sayamai |

    reyohir vividhai "nyai k%e haktir hi sdhyate ||1||

    tath 27h4 !5$5.60dharma svanu%&hita pus vi%vaksena-kathsu ya |notpdayed yadi rati rama eva hi kevalam ||!8||

    ataeva r-k%a-"araa-sevana vin na kim api | yath rahmdaya sarve navar/navaropsanena navaro havatti tad-uddeena tapasyay v kim < svaya navarye/ te ki vatatva dsyanti < nn-dharma-karma v kim < karma andhyakalpate/ yath 27h4 !85*!5**6 mu"ukunda-stuti0

    na kmaye =nya tava pda-sevandaki'"ana-prrthyatamd vara viho |rdhya kas tv hy apavarga-da harevta ryo varam tma-andhanam ||!!||

    tathaiva rahmopsanena kim < rahmpi nyam | nyopsanena nyatva prpnoti |yath ruti0yd hvan yasya siddhir havati td iti nyopsanena kim

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    7/55

    nityk%aya-paramnanda-sukha-svarpa-r-k%a-"andra-"araravinda-premmta-madhu-pnena va'"ita syt |

    atha mumuk%oktam naitat tad kim < yadi dehder muktir havati/ tad ki na htam r-k%a-"andrasya yath rpam?0

    dhvaja-vajr#kumhoja-kar#ghri-tala-ohitam |nakhendu-kiraa-re pra-rahmaika-kraam ||)!||

    ke"id vadanti tad-rami rahm "id-rpam avyayam |tad-aa mah-vi%u pravadanti man%ia ||)$||

    tath r-k%a-ymale dvdadhika-atatama-pa&ale r-vsudeva prati tripurov"a0

    s"ant stram ity hu k%nuhava-s"akam |jyotir vndvantmaka khyta rahmeti jagad ujjvalam ||)(||tad rahma k%a-vigua yato hti "ar"aram |yasya hs hti viva yathrtha rutayo jagu ||))||

    ataeva r-k%a-pdja-lhepi sarva prptam | ka""id avae%osti naivam | yath0vk%a-lahe na vk%asya ki'"id havati durlaham |k%a-pdja-lhepi durlaha nsti ki'"ana ||)*||

    y nirvtis tanu-ht tava pda-padma-dhynd havaj-jana-kath-ravaena v syt |s rahmai sva-mahimany api ntha m htki tv antaksi-lulitt patat vimnt ||),||iti 27h4 )515!86

    ato yadi r-k%a-padravinda prpta/ tad sarva prptam eva | kintu r-k%a-

    pdmuja vin nnyatra siddhi/ yath 27h4 !5*5!$6 nai%karmyam apy a"yuta-hva-varjita na ohate j'nam ala nira'janam ity di | tath trailokya-samohana-tantrerahma-vidyopsanya r-k%a-pda-padma/ yath0

    rahma-vd muni ka"id jalir iti viruta |sodhytma-nirato yog vi"aran pthivm imm ||)||apayat tpas k"i" "arant drua tapa |truya-vayas yukt rpeti-manoharm ||).||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    11/55

    "andru-sadhs sarvvayava-ohanm |ktv ka&i-ta&e "aiva k%jina-sukomalm ||)1||j'na-mudr "a ihrm animi%yatek%am |tyakthra-vihra "a munir ni"alat sthitm ||*8||jij'sus t muni-varas tasthau tatra ata sam |

    tatas tv eva samutthya munin prrthit "a s ||*!||atoha j'tum i""hmi tapasa kraa tava |yadi yogya havet tarhi kpay vaktum arhasi ||*$||athrav" "hanair l tapas tvra-karit |rahma-vidyham atul y yogndrair vimgyate ||*(||jitendriy jithr kmyay du"ara tapa |"army aha vane ghore dhyyant puru%ottamam ||*)||rahmnandena prha j'na-vij'na-tpta-dh |tathpii nyam tmna manye k%a-rati vin ||**||idnm atinirvi dehasysya visarjanam |kartu ga""hmi puyy vpikym ihaiva tu ||*,||

    ta" "hrutv va"ana tasy munir atyanta vismita |patitv"arae tasy k%ops vidhi uham ||*||papra""ha parama-prtas tyaktvdhytma-vive"anam |tayokta mantrm dya jagma mnasa sara ||*.||sa eva ahu-dehe%u samupsya jagat-patim |nava-kalpntare jt gokule divya-rpi ||*1||

    ataeva r-k%a-pda-padma-sevana vin rahmopsana kim iti | tath rahmd-stuti0

    yenyeravindk%a vimukta-mninas

    tvayy asta-hvd aviuddha-uddhaya |ruhya k""hrea para pada tatapatanty adhondta-yu%mad-a#ghraya ||,8|| 27h4 !85$5($6 iti |

    tath0reya-sti haktim udasya te vihokliyanti ye kevela-odha-ladhaye |te%m asau kleala eva i%yatennyad yath sthla-tu%vaghtinm ||,!|| 27h4 !85!)5)6 ity-di "a |

    ata sarva vihya r-rdh-knta-"araa-sevana kartavya nnyat vatam iti

    e%a |

    athtra mumuk%avo vadanti0r-k%a-rahma-para prnanda-svarpa nityo nitya-praka ll-vigraha | iti yad ukta tasya ki rpa/ ki prama/ ki v gua | kimasya prahva < ki v sthna < tad u"yate | tata r-k%a-"araa-parya vadanti@ aho A aj'nd eva vadatha | asynanta-mahimno rpa-gudn vaktu ke samarth *5((? rahma-stuti0advaitam a"yutam andim ananta-rpamdya pura-puru%a nava-yauvana "a |vede%u durlaham adurlaham tma-haktaugovindam di-puru%a tam aha hajmi ||,1||

    tath0ida hi pusas tapasa rutasya v

    svi%&asya sktasya "a uddhi-dattayo |avi"yuto =rtha kavihir nirpitoyad-uttamaloka-gunuvaranam ||8||27h4 !5*5$$6

    ataeva r-k%a-"andra-"araa-hajanam eva kartavyam iti nnyat |

    d%&v rutvvagamytha purndau tu sarvata |paramnanda-sandoha-k%a-pdmuja haja ||!||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    13/55

    rmat-k%a-pdravinda-yugale haktir vidhey sadnnopsana-varjanhidham ida ratna para mauktikam |ka&hasyharaa kuru%va satata hy anyhil%a tyajasra r-kavirja-rghava-va"a snandam karaya ||$||

    iti r-k%a-hakti-ratna-prake nnopsana-varjana nmadvitya ratnam

    ||$||

    --o?8>o--

    ttya praka

    pra sarva-para vakye kam nanda-viraham |nitya-vndvansna rdhik-pra-va!!abham ||1||

    atha hagavad-hvak vadanti @ aho ya" "hr-k%asya guanuvda rotu pranaktavanto havanta | tad eva sarvopari nitynanda-maya-paramtma-svarpa-r-k%a-"andrasya ll-vigrahasya rpa-gua-praka nn-strnusreha vivomi| tad eva svadhna ryatm | samyag rahmdihir na j'yate yat | yath rahma-sahitym0

    vara parama k%a sa""idnanda-vigraha |andir dir govinda sarva-kraa-kraam ||$||

    panths tu ko&i-ata-vatsara-sampragamyovyor athpi manaso muni-pu#gavnm |so =py asti yat-prapada-smny avi"intya-tattvegovindam di-puru%a tam aha hajmi ||(||

    k%o ya kathyate vedai pra sarvevara pumn |sa eva nikhildhro nirgua prakte para ||)||

    nirguo yath vi%u-pure0sattvdayo na santeyatra "a prkt gu |sa ?uddha sarva?uddhebh&a#um8n 8d&a #ras:datu ;;5;; 1iP .-.@@3 iti ;

    tath8 #8dmeC&o+sau nirgu7a it& u'ta ?8stre6u Bagad:?vara ;#r8'tair he&asa4&u'tair gu7air h:natvam uc&ate ;;J;; iti ;

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    14/55

    ata #r8'tagu7air varBito %:%a&8 sagu7a ; ?ri bh8gavate r8seav&a&as&8#rame&as&a nirgu7as&a gu78tmana 1hP 0.2-.@3 it& 8di ; athaC

    athpi te deva padmuja-dvaya-prasda-lenughta eva hi |jnti tattva hagavan mahimnona "nya eko=pi "ira vi"invan |||| 27h4 !85!)5$16

    vi%u-purne hagavn yath 2Bi4 ,5*5160

    j'na-akti-alaivarya-vrya-tejsy ae%ata |hagava"-"hada-v"yni vin heyair gudihi ||.|| iti |

    atha yatra hautika-dehas tatra my/ yatra my tatra gu/ yatra gus tatra pralayo

    dhruva eva | eva hautika-deha-deha-dehi-hedo vartate | ata sa eva navara |varasya r-vndavana-"andrasya na ahutiko deha | yath samohana-tantresanaka uv"a0

    tad nanda-may rdh tad nanda-mayo hari |na hautiko deha-andhas tayor nanda-svarpayo ||1||

    tathaivevarasya deha-dehi-hedo nsti/ yath kaurme0deha-dehi-vihedas tu nevare vidyate kva"it |ato ll-mayo deha k%asya paramtmana ||!8||

    tath di-ymale0sarve% navaro deho deha-dehi-vihedata |sarvtmaknanda-maye pralaya kim u jyate ||!!||

    tath0s%&i sthiti "a pralaya ya karoti sa vara |tasmin sarv87i %:&ante sa 'utra #ari%:&ate ;;2;;

    atha ?r:'67acandras&a deho nit&o na bhauti'a ; tasmin dehadehibhedon8sti, tat 'im iti tad atra ?rE&at8mC

    udayate ahir yosau sthla-sk%ma-para pumn |llay sa-tanur hti nitynanda santana ||!(||

    aho yady eva tad katha prakti-sa#ga < na tu tad eva dvayor ekatvd eka eva/ yathr-k%a-ymale na-vidhika-atatam-pa&ale str-rpam ritya r-hagavatvsudevena divya-vndvane rdhay r-k%o d%&ohedena0

    anyonyle%it#gau tau rdh-k%au dadara s |rdh sphurad-ras k%a-sarv#ga-sv#ga-gopitm ||!)||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    15/55

    "umant k%a-"andrasydhara-divya-sudhraym |k%o rdh#ga-rgea ku#kum-kta-vigraha ||!*|| ity di |

    tad iti vi%u-dharmottare0sa"-"id-nanda-sndratvd dvayor evvie%ata |

    aupa"rika evtra hedoya dehayor dvayo ||!,||

    eva rdh#gaj#gavata | tad katha dvidh-rpa < tath nrada-pa'"artre0svaya hi ahavo htv ramartha mah-rasa |taytirasay reme priyay "aika-rpay ||!||

    priyay rdhay saha | tath govinda-vndvane ardh#gt rdh-samutpann ity agrevak%ymi | tatra vyakthavi%yati |

    atha kai"id uktam @ yadi sva-prako ll-rasa-maya paramtma-svarpas tasminkatha yma-varatva sarvatra prasiddham < yath rutau0rpa na vedya na "a

    indu-nda ity di | tad ha0ymhatva vidhatte yat sarva-varotra lyate |nitya "a prahavaty eva klosmin naiva vidyate ||!.||

    atha kai"id uktam @ nityatva katham uktam < mah-pralayepi sarva nayaty eva/yath na kepi sthtra sura-giri prahtaya iti vednta-pramam | tat pratyuttaramha0

    hr-lokd rdhvata sthna lak%a-yojana-mnata |sryasyaiva sudho "a tad rdhva lak%a-yojanam ||!1||

    tad vat kla-niyamo na tatra "aksati | yatra divya-vndvanam | tatra "andra-sryayoprako nsti | yatra klo nsti tatra katha pralaya < yata kla-niyamt pralaya |yath goloka-sahitym0

    pda-gamya tu yat ki"it sa hrloka iti smta |srya tu huvar-loka dhruva svarga u"yate ||$8||mahar-loka k%iter ardham eka-ko&is tu mnata |ko&i-dvayena vikhyto jano lokas tu yojane ||$!||"atu%ko&i-pramas tu tapo lokas tu htalt |upari%&t tata satya ko&ir a%&au pramata ||$$||satyd upari vaiku&ha ko&ir a%&au pramata |tasyopari%&t kaumra um-lokas tata para ||$(||

    iva-lokas tad-upari golokas tad-upari smta |jyotirmaya tatra rahma tatra vndvana mahat ||$)||tatraiva rdhik dev sarva-akti-namaskt |tatraiva hagavn k%a sarva-deva-iromai ||$*||

    tatra r-hagavn/ yath 2Bi4 ,5*5.60yati niyati "aiva htnm agati gatim |vetti vidym avidy "a sa v"yo hagavn iti ||$,||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    16/55

    ataeva hagavata katha pralaya < ta" "a r-hagavad-a#ga-jyoti% sarvamuddpitam | tasmin katha kla < ataeva hagavata katha pralaya < ta" "a r-hagavad-a#ga-jyoti% sarvam uddpitam | tasmin katha kla < atha vdino vadantiyadi "andra-srya-gati-van na kla-niyamoht | tat ki nime%dihi klo

    mantavya < tena pralaya-mah-pralaydir vidhtavya | yath nime%dir aya klas tadeva amara-ko%a0

    a%&daa-nime%s tu k%&hs triat tu t kal |ts tu triat k%aas te tu muhrto dvdaa-striym ||$||iti |

    tatra vihasya hgavat vadanti0udritrthopi havadhir na j'yate tad eva yatra "a nahautiko deha | tatra katha nime%o vartate < nime%dir iti vyo svahva | ataevahautike deho nime%di | yath pthivy-pas tath tejo vyur ka eva "a iti | vyuryath gorak%a-sahity yoga-vai%&he "a0

    propna samna "a udno vyna eva "a |nga krmotha kkro devadatto dhana'jaya ||$.||

    tatra krma-vyor nime%onme%di-gua | tath tatraiva ngo ghti "aitanya krma"aiva nimlati vi%&he0nimlandi krmasya k%ut t% kkarasya "a ity eva r-k%a-"andre klo nstti | yath govinda-vndvane alarma prati r-hagavnuv"a0

    premnanda-maya uddha sarvad nava-yauvana |kla kla-svarpoha kltm kla-go"ara ||$1||

    samasta-kla-rahita sarva-kraa-kraam |"it-svarpo j'na-rpodvitya sama-dk para ||(8||

    eva rpa sadaivha ti%&hmy atraiva sarvad | ata eva k%a-"andro nitya-mah-rasa-maya samasta-kla-rahita iti j'tavyam | ti%&hmy atraiva iti vndvane ity uktam |

    atha yath r-hagavn tath vndvanam eva/ yath padma-purenirva-kha+erahasydhyye r-hagavn uv"a0

    nity me mathur viddhi vana vndvana tath |mamvatro nityo=yam atra m saaya kth ||(!|| 24adma4 *5(5$,6

    tad atra vndvana/ yath0vndvana "a dvividha nitya divyam itritam |nitya huvi tath divya sarvopari virjate ||($||

    tad eva nitya-vndvana yath r-k%a-ymaletrayodadhika-atatama-pa&ale0

    nity vedai pragyante siddhid siddhi-k#k%ihi |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    17/55

    nitya-vndvana sthna prti-pram u"yate ||((||ll prtipr "a turys tatra krtit ||()||

    divya-vndvana/ yath0yena vilsayaty eva r-k%a divya-nyakam |

    divya "a yad yath devy rdhay a#ga-sauhagam ||(*||kr+anya pareasya divya tenaiva kathyate |turydi-traya sthna divya-vndvana vayam ||(,||prtipra-pra yat svarpa rdhik-pate |yasya-praihit lls te%u prati%&hit ||(||divya-vndvane k%a r-rdh-vallahas tath |gop-jana-vallahas tu nitya-vndvane sad ||(.||

    vndvanam iti r-hagavad-a#ga-vie%a | ata tad eva kldi-rahitam | atha yatra r-k%a-"andras tad-a#ga-jyoti% vndvandi-samasta pradptam | yath goloka-sahity alahadra prati r-hagavn ha0

    ekoneka-svarpoha sarva-akti-maya pumn |mad-dehn nirgata jyoti sarva-hta-maya param ||(1||

    tathaiva govinda-vndvane alarma-prane0anyat tu srya-"andrdi-praka-sada tava |tanu-pda-nakhj jyoti kim ida tad vadasva me ||)8||r-hagavn uv"a0jyotir rahma-maya tejo ma"-"harrd vinirgatam |mamnena na hedosti rahma-jyotir aha-param ||)!||

    pthivy-po-vahni-rpair vyu-rpais tathaiva "a |ka-rpai sad paya jala-h+e yath ravi ||)$||durlaha durlaha jyotir durdaa sarvaga u"i |sukhada mok%ada mahya pd#gu%&hd vinirgatam |etad dhytv yoginopi ynti nirvam uttamam ||)(||

    tath atharvopani%adi gopla-tpanyerahma prati r-hagavn uv"a0

    "it-svarpa para jyoti svarpa rpa-varjita |hd m sasmaran rahman tat-pada yti ni"itam ||))|| 2#tu $5)$6

    atha varha-sahity r-varha uv"a0ta"-"hyma-deha-kiraai parnanda-rasmtai |tad-aa-ko&i-ko&y-a jvs tat-kiratmak ||)*||

    eva r-k%a-"andra-tanu-pda-nakha-jyoti%m ujjvala vndvandi-samasta-sthalam iti mantavyam | tatra kldi-praveo naiva/ yatra r-k%a-"andra sva-prakonitya-kiora samasta-kldi-rahita | tath hi/ govinda-vndvaner-k%a pratialarma uv"a0

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    18/55

    rdh-knta jaganntha rmad-gokula-ngara |ymasundara gopa gokulnanda-"andrama ||),||vndvana-sukhnanda ptavsa priya praho |pdmuja nakha-jyotir pta-loka-traya praho ||)||ada-rahma-may va-priya padma-dalek%aa |

    prema-hakti-pu%pa-may-vana-ml priyottama ||).||govinda go-gartighna gopate go-gar"ita |yat tvay kathita tattvam tmanas tu samsata ||)1||ki-svarposi hagavan kim-ha ki-svarpaka |vistarea punas tasmai rotum i""hmi tadvat ||*8||r-hagavn uv"a0aham tm para rahma sa"-"id-nanda-vigraha |ada-rahma-maya sk%t svaya praktir vara ||*!||dy-anta-rahita sthltta partpara |svaya jyoti svaya kart svaya hart svaya prahu ||*$||ka&k%a-mtra-rahm+a-ko&i-s%&i-vina-kt |

    sadiva-mahvi%u-rudra-rahmdi-kraka ||*(||narkti-nitya-rp va-vdya-priya sad |indranla-mai-ymas triha#g madhurkti ||*)||prendu-ko&i-sado nn-lvaya-vridhi |pu+arka-dalkra-nayana prema-sgara |jita-kma-dhanur-divya-hr-lat-lalitotsava ||**||triha#ga-lalita-rmat-tryag-grvtisundara |ada-rahma-may-va-vdanotsava-sgara ||*,||vana-ml ptavs suku'"ita-iroruha |arhi-arha-ktottasa prijtvatasaka ||*||

    premnanda-maya uddha sarvad nava-yauvana |kla kla-svarpoha kltm kla-go"ara ||*.||samasta-kla-rahita sarva-kraa-kraam |"it-svarpo j'na-rpodvitya sama-dk-para |eva rpa sadaivha ti%&hmy atraiva sarvad ||*1||

    tath rahma-sahitym0advaitam a"yutam andim ananta-rpamdya pura-puru%a nava-yauvana "a |vede%u durlaham adurlaham tma-haktaugovindam di-puru%a tam aha hajmi ||,8||iti |

    atha sarvevaratvam | r-hagavan-nirpaa/ yath rahma-sahitymr-hagavantam lokya rahm %&dak%ara-mantra prpa | tad anu r-hagavantastauti | yath r-hagavata samudhya rahm sarvatrndhakra d%&vhagavantam stauti | tato rahma prati a%&dak%aram adt |

    atha tepe sa su"ira pran govindam avyayam |vetadvpa-pati k%a goloka-stha part param ||,!||prakty gua-rpiy rpiy paryupsitam |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    19/55

    sahasra-dala-sampanne ko&i-ki'jalka-hite ||,$||hmi "intmais tatra karikre mahsane |samsna "id-nanda jyoti-rpa santanam ||,(||ada-rahma-maya veu vdayanta mukhmuje |vilsin-gaa-vta svai svair aair ahi%&utam ||,)||

    atha veu-nindasya tray-mrti-may gati |sphurant praviveu mukhjni svayamhuva ||,*||gyatr gyatas tasmd adhigatya sarojaja |saskta "di-gunu dvijatm agamat tata ||,,||trayy prauddho =tha vidhir vj'ta-tattva-sgara |tu%&va veda-srea stotrenena keavam ||,||

    "intmai-prakara-sadmasu ity di | tath nrada-pa'"artrenradnanta-savdehakti-rahasye0

    "id-nanda-svarpa "a nigua prakte param |sudh-toya lat-kalpa-lat-"intmai-sthal ||,.||

    rahma-jyoti priy lak%mr astra veu pumn hari ||,1||kath gna gatir n&ya parikh k%ra-sgara |tal-loka-vsin deva vndvana-purandaram ||8||divytidivya r-deha kla-mydy-ago"aram |dvihuja megha-ym#ga kiora vanamlinam ||!||divyharaa-h%#ga-gopa-kany-samvtam |dayita prema-haktnm advaita rahma-vdinm ||$||mna-krmdayo yasya a sarva-devat |yasya smaraa-mtrea naro nr havaty api ||(||paurik yajanty eva vaitnair rahma-vdina |

    hakti-tantra-vidhnena trik+enaiva sdhava ||)||

    tath samohana-tantredvitya-pa&ale nrada prati sanaka uv"a0dhyyet k%a "a suyma prnanda-kalevaram |ko&i-srya-praha "aiva yoginm api durlaham ||*||sarva-saundarya-nilaya rdhli#gita-vigraham |prnanda-svarpa ta na tu htamaya hi tat ||,||yd vea-h% "a manasa prti-dyin |td "a harer j'ey haktnugrhako hari |||| iti |

    atha rutihir avalokito yath had-vmana-pure vndvana-mhtmye r-k%a

    prati rutaya "u/ yath0prkte pralaye prptevyakte vyakti gate pur |li%&e rahmai "in-mtre kla-mytigek%are ||rahmnanda-mayo loko vyp vaiku&ha-saj'aka ||.||nirguondy-ananta "a varate kevalek%are |ak%ara parama rahma-vedn sthnam uttamam ||1||tal-loka-vsi-tatra-sthai stuto vedai partpara |"ira stutv tatas tu%&a parok%a prha tn gir ||.8||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    20/55

    rut prati r-hagavn uv"a0tu%&osmi rta ho prj' vara yan manaspsitam ||.!||rutaya "u0nryadi-rpi j'tny asmhir a"yuta |sa-gua rahma sarveda vastu uddhir na te%u na ||.$||

    rahmeti pro"yatesmhir yad-rpa nirgua param |v#-mano-go"artta tato na j'yate hi tat ||.(||nanda-mtram iti yad vadantha purvida |tad-rpa daraysmka yadi deyo varo hi na ||.)||rutvaitad daraymsa sva loka prakte param |kevalnuhavnanda-mtram ak%aram avyayam ||.*||yatra vndvana nma vana kma-dughair drumai |manorama-niku'j+hya sarvartu-sukha-sayutam ||.,||yatra govardhano nma sunirjhara-dar-yuta |ratna-dhtu-maya rmn supak%i-gaa-sa#kula ||.||yatra nirjhara-pny klind sarit var |

    ratna-addhohaya-ta& hasa-padmdi-sa#kul ||..||nn-rsa-rasonmatta yatra gop-kadamakam |tat-kadamaka-madhyastha kiorktir a"yuta ||.1||darayitveti ya prha rta ki karavi va |d%&o madya-lokoya yato nsti para varam ||18||

    ata k%a-"andropari kopi nsti | sarvopari r-k%a-"andro yath r-k%a-ymalepa'"titama-pa&ale r-hagavanta vsudeva prati r-rukmiy uv"a0

    tvad-te nsti yat ki'"ij jagat sthvara-ja#gamam |sarve%m tma-htosi paramtmeti adyate ||1!||

    sa tva ki dhyyasi rmn kmin sarva-kmada |ki v japasi tattvena etat tva vaktum arhasi ||1$||niamya v"a kamalek%ayyad uttamo yat praiy-kt priyy |tm a#kam ropya sukha "a sdaramuhur muhu prhur mud mudntaht ||1(||r-hagavn vsudeva uv"a0srt sratara knte yan m p""hasi smpratam |rahasyn rahasya tu tathpi varaymi te ||1)||tva me prevar knt yata parama-ohan |ato vaktavyam etat syt tvayi nsty api me raha ||1*||

    premrma lalita-vapu%a yat karlkrntam etatya veddyair vihita-munayo nraddy munndr |prhu satya parama-puru%a rdhik-pra-rpamta gopn nayana-kumuda-prek%ayendum he ||1,||

    tasmd udita pro >

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    21/55

    jyotir yasya prathama-vapu%o viva-mrtir virjarahm+n ni"aya-ra"an roma-kpe%u yasya |vts te ru"ihir amala-praj'ay durvighys rdh ya praaya-vi%aya sevate ta smarmi ||1.||

    rahma+n praaya-ra"an kukku&akva mrdhniyat a klvayava-rahita divya-vndvankhyam |sthna sasthvaraa-lalita yat turyt para tatpremnanda-prathimam ania dhmahi dhyna-har%t ||11||

    va yasya priya-saha"ar "id-rasaj' sadai%k%asyrthe yad udahavan nda u""ai svaro yat |ad var rutaya udit odhayant sma vivavivnanda tam aham ania prema-dhma prapadye ||!88||

    yasya kr+-kalita-vapu%a sthna-sasthna-sasthdhynaktyvayava-sahit nnyad i""h-maye%u |tmnanda-prathita-jagat nkaka nntam ata gopn nayana-kumuda-prek%ayendum he ||!8!||

    ity eva rdh premnanda-maya paripra-prema-svarpa r-k%a-"andram aha"intaye ||

    para yath padma-pure nirva-kha+e nrada prati sanatkumrea yat kathita tadvysomar%a rjna praty ha0

    atigopya tvay p%&a yan may na uka prati |gadita sva-suta kintu tvm vak%ymi hari-priyam ||!8$||may kta tapa prva ahu-var%a-sahasrakam |phala-mla-palmu-vyv-hra-ni%evi ||!8(||tato mm ha hagavn svdhyya-nirata hari |kasminn arthe "ikr% te vivits v mah-mate ||!8)||prasannosmi vu mune vara tva varadar%aht |mad-darannta sasra iti satya ravmi te ||!8*||ato =ham aruva k%a pulakotphulla-vigraha |tvm aha dra%&um i""hmi "ak%urhy madhusdana ||!8,||yat tat satya para rahma jagaj-yoni jagad-gatim |

    vadanti vedairasa "k%u%a ntha mestu tat ||!8||r-hagavn uv"a0mm eke prakti prhu puru%a "a tathevaram |dharmam eke vara "aike mok%am eke=kutohayam ||!8.||nyam eke hvam eke paramum athpare |daivam eke devam eke graham eke mana pare |uddhim eke klam eke ivam eke sad-ivam ||!81||apare vedairasi sthitam eka santanam |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    22/55

    yad-hva-vikriy-hna sa"-"id-nanda-vigraham ||!!8||kopi veda pumn loke mad-anugraha-hjanam |paya tva darayi%ymi svarpa veda-gopitam ||!!!||veda-vysa uv"a0tatopayam aha hpa tata klmuda-praham |

    gopa-kanyvta gopa hasanta gopa-lakai ||!!$||kadama-mlam sna pta-vsasam adhutam |vana vndvana nma nava-pallava-ma+itam |kokila-hramarrva manohava-manoharam ||!!(||

    b8%am iti &ath8Ckaumra pa'"amdnta pauga+a daamvadhi |kaioram pa'"adaa yauvana tu tata param |lya yauvana vrdhakyam iti vayovasth-trayam ||!!)||

    atha kaiorvadhi lyam | eva lepy ukte kiora-vaya-padena kaiora-vaya

    s"itam iti | tath lye gopa-kany vtatvena ujjvala-rasa ity ayogyatvt/ tath r-k%aymalenavidhika-ata-pa&ale dvrakntha r-vsudevopi rdh-k%adra%&u r-tripur-sahyena sa-tripuro divya-vndvane rdh-k%ntika vivea |r-k%j'y rdh-ku+e sntv str-rpo htv ym iti nma dhtv paripraprema-maya rdh k%a s ym dadara | tad yath0

    madhu-priy nma sakh rdh-k%ti-vallah |s ym "a kare dhtv rdhy sammukhenayat ||!!*||spayad rdhik k%a-vak%a-sthala-samritm |anaupamya-rpa-ll-pratya#ga-ramasojjvalm ||!!,||

    anyonya-le%it#gau tau rdh-k%au dadara s |rdh sphurad-ras k%a-sarv#ga-sv#ga-gopitm ||!!||"umant k%a-"andrasydhara-divya-sudhraym |k%o rdh#ga-rgea ku#kum-kta-vigraha ||!!.||uhayor antara ta "a svdysvdanai rasai |anyonya-hva-samhrair anyonyli%&a-"etaso ||!!1||

    ity eva nitynanda-svarpo nitya-vigraha r-rdh-k%a iti mantavyam | yathvarha-sahity>$5(-.8? pthiv prati r-hagavn varha uv"a0

    tad-au-ko&i-ko&y-as tasya kandarpa-vigrah |jagan-moha prakurvanti tad-a+ntara-sahit ||!$8||

    tat-prakasya ko&y-aramaya srya-vigrah |tad-deha-vilasat-knti-ko&i-ko&y-aa-"andram |ta"-"hyma-deha-kiraai parnanda-rasmtai ||!$!||partma-nitya-"id-rp nirguasyaika-kraam |tad-au-ko&i-ko&y-a jvs tat-kiratmak ||!$$||tad-a#ghri-pa#kaja-rman-nakha-"andra-mai-praham |tad-au-pra-rahmaiva kraa veda durgamam ||!$(||tad-a#ga-saurahnanta-ko&y-a viva-mohan |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    23/55

    tat-spara-pu%pa-gandhdi-nn-sauraha-santamam ||!$)||tat-priy-praktis tv dy rdhik tasya vallah |tat-kal-ko&i-ko&y-ao durgdy tri-gutmik |tasy#ghri-rajasa spart ko&i-vi%u prajpate ||!$*||

    tatra r-rdh-k%asyvaraa-svarpo vi%u "a | r-varha-sahity>$5!*-!,!?r-rdh-k%asya saptamvaraam ha0

    tad-hye tu pravldi-pr"rai sumanoharai |pu%podyna "a nnhi "aturdik%u samujjvalai ||!$,||ukla "aturhuja vi%u pa"ime dvra-plakam |a#kha-"akra-gad-padma-kir&di-vih%itam ||!$||rakta "aturhuja vi%u a#kha-"akra-gaddharam |kir&a-ku+aldyai "a ohita vanamlinam ||!$.||gaura "aturhuja vi%u a#kha-"akrmujyudham |kir&a-ku+aldyai "a ohita vanamlinam ||!$1||prva-dvre dvra-pla gaura vi%u prakrtitam |

    k%a-vara "aturhu a#kha-"akrdi-h%itam |dak%ia-dvra-pla "a r-vi%u k%a-varakam ||!(8||

    atha durgdy ys tad eva ryatm | nrada-pa'"artre ruti vijayov"a0ato durg mama mat prakti paramtmana |prema-kautukajautka&h rakt#g vyaktat gat ||!(!||

    r-k%a-ymaledvdadhika-atatama-pa&ale r-vsudeva prati r-hagavattripurov"a0

    rdh-rasa-prava"anai k%asypi tath-vidhai |

    praayti-rasvi%&au rdh-k%au nirantarau ||!($||uhayor eva sampatti payatm eva yad havet |premnuhti-vihavo mahnanda-priyavada ||!((||tatonyan na "a jnmi kva"id vastv asti ki'"ana |ato dstvam anayo svktyha sadnug ||!()||

    etaj jagat kraam apy andirahma prayatna paritonvavaihi |vedair ae%air upadi%&am etatk%asya dsya rahasi praasyam ||!(*||

    trailoya-nthdi n yathvat |te m prapadyhimata praynt ||!(,|| ity di |

    eko nitya-kiora evam ania vndvanhyantarerdhle%a-paryao nava-ghana-yma sa va-mukha |nitya "a dvihujas tad-a#ghri-hajana ratna sunlhidhahlordhva kuru h%aa suvinaya yad rghaveoditam ||!(||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    24/55

    iti r-r-k%a-hakti-ratna-praker-k%a-parama-pratva-nirpaa nma

    ttya ratnam||(||

    --o?8>o--

    "aturtha praka

    tad atra nityo nirantara-sva-prako nitya-vihava paripr nanda-maya samasta-kltta ity di |

    atha pravak%ye sarvea r-k%a nanda-nandanam |paramnanda-sandoha vndvana-vinodanam ||!||

    atha pariprnando nitya-praka r-k%a-"andro yadritas tad eva j'tam | rman-nanda-nandana ka e%a iti sandeha | yath di-ymale0

    k%onyo yadu-samhto ya pra sosty ata para |vndvana parityajya sa kva"inn eva ga""hati ||$||sarvad dvihuja sopi na kad"i" "aturhuja ||(||

    ity eva yadu-vaa-samhta k%a ka ity u"yatm | tasmin hgavat vadanti yaprva prasiddha r-k%a-"andra sa eva nanda-nandana ity asandeha | yathrahmha0

    vasudeva-ghe sk%d hagavn puru%a para |jani%yate tat-priyrtha samhavantu sura-striya ||)|| 27h4 !85!5$(6

    tath rse0nC nireyasrthya vyaktir hagavato npa |avyayasyprameyasya nirguasya gutmana ||*|| 27h4 !85$15!)6

    tath0anugrahya haktn mnu%a deham rita |hajate td kr+ y rutv tat-paro havet ||,|| 27h4 !85((5(,6

    ato ya pra pratama sa eva nanda-kiora ity asandeha | yath r-hgavate27h4 !5(5$.60

    ete "a-kal pusa k%as tu hagavn svayam ||||

    tath rahma-sahitym0k%a svaya samahavan parama pumn yogovindam di-puru%a tam aha hajmi ||.||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    25/55

    tath rahma-vaivarte dvitydhyye nrada prati rahmov"a0u putra pravak%ymi "arita paramdhutam |yogevarasya k%asya haktnugraha-kria ||1||sat nireyasrthya du%&n nigrahya "a |

    vyaktir hagavatas tasya nityasya paramtmana ||!8||vasudevasya hryy devaky sa jani%yati ||!!||iti |

    athaitat rutv vdino vadanti0aho mahad "aryam/ ya eva nitya-vndvanastha sva-prako nitynando nitya-pro nirhas tasya janma iti kim < tatra hgavat vadanti @sva-prakasya janmvatrsamhava iti yad ukta/ tat satyam | sva-prakatvt |yathnanda-yaod "a prati mad-uddhava-vkyam 27h4 !85),5(.-)86

    na mt na pit tasya na hry na sutdaya |ntmyo na para "pi na deho janma eva "a ||!$||na "sya karma v loke sad-asan-mira-yoni%u |

    kr+rtha so =pi sdhn paritrya kalpate ||!(||sattva rajas tama iti hajate nirguo gun |kr+ann atto =pi guai sjaty avati hanty aja ||!)||

    athvatra-kraam u"yate | yath had-vmana-pure vndvana-rajo-mhtmye tadeva ruti-prrthitam avadhrya ts stuti-vao htv sadayas thya sandaranadadau/ tat rutaya "u0

    kandarpa-ko&i-lvaye tvayi d%&e mansi na |kmin-hvam sdya smara-k%udhny asaaya ||!*||yath tval-loka-vsinya kma-tattvena gopik |

    hajanti ramaa matv "ikr%janinas tath ||!,||r-hagavn uv"a0durlaho durgha&a "aiva yu%mka sumanoratha |maynumodita samyak satyo havitum arhati ||!||gmini viri'"au tu yte s%&y-artham udyate |kalpa srasvata prpya vrajo gopyo havi%yatha ||!.||pthivy hrate k%etre mthure mama ma+ale |vndvane havi%ymi preyn vo rsa-ma+ale ||!1||jra-dharmea susneha sud+ha sarvato =dhikam |mayi samprpya sarve =pi kta-kty havi%yatha ||$8||

    eva ruto nmahimata-siddhy-artha vndvane sva-prakas tad atra pramamadhigamyatm 27h4 !85($5!(6 @

    tad-daranhlda-vidhta-hd-rujomanorathnta rutayo yath yayu |iti |

    tad eva rutayo gopyo htv r-k%a-"andra prpu | tatra gopyo yath a#ga-jnity ruti-rp deva-kany iti | pa'"adh ata sa eva r-k%a-"andra sva-praka/na tu garha-vsa | tatra vdino vadanti yadi garha-samhavo naiva/ tad katham0

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    26/55

    vasudeva-ghe sk%d hagavn puru%a para |jani%yate tat-priyrtha samhavantu sura-striya ||$!||iti | 27h4 !85!5$(6vasudevasya hryy devaky sa jani%yati || iti rahma-vaivarte p&ha |

    ata sandeha | tad atra ryatm @ svyamhuva-manau p%i-sutap dampathy

    tapas r-hagavn rdhita | putratve varo y"ita | r-hagavat "aiva svkta |tatas tad-vara-siddhaye sva-vi%o rpa daritam | yath--tam adhuta lakamamujek%aaD "atur-huja a#kha-gaddy-udyudham ity di | tath pitarau eva rpadarayitv r-hagavn uv"a0

    etad v darita rpa prg-janma-smaraya me |nnyath mad-hava j'na martya-li#gena jyate ||$$|| 27h4 !85(5))6

    iti tad eva sva-vi%o rpa daritam/ na tu svarpam eveti j'tavyam | yath sarvaddvihuja sopi na kad"i" "aturhuja iti ymala-pramam | tathaiva 27h4 !85185).6jayati jananivso devak-janma-vdaiti janma-vda-mtram/ na tu r-hagavatojanma ity eva j'tavyam ||

    atha ke"id vdino vadanti | vi%u-pure 2Bi4 *5!5*1-,86 rahma prrthita r-hagavn k%roday vi%ur rahmae sva-keau dattavn/ tau rma-k%auahuvatur iti 0

    eva sastyamnas tu hagavn paramevara |ujjahrtmana keau sita-k%au mah-mune ||$(||uv"a "a surn etau mat-keau vastudh-tale |avatrya huvo hra klea-hni kari%yata ||$)||

    ity atrpi sandeha | tatra kr% vadanti etad eva smnya-va"anam | vie%otra

    ryatm | eva r-k%a prati noktam | yata sa eva sarva-ja-svarpa sva-praka/ tasy sarve/ sa kasya < ata etan naivam | tad-ao vi%u-alahadrau havi%yata ity uktau yath mat-keau huvo hra-klea-hni kari%yata |etenaitad vyaktktam0yath sthiti-krako vi%ur asurdn hatv pthiv-hra-haraa ktavn | r-k%a-"andrasya nai%a prahva | yath0na tasya ka"iddayita suhttamo na "priyo dve%ya upek%ya eva v 27h4 !85(.5$$6 ity di | yata saeva k%a-"andro nirgua prakte para | kevala-paramnanda-svarpa | tatra mat-keau dvi-va"and vi%ur alahadra "a | alarmo yath0rmeti loka-ramadalahadra alo""hrayd ala 27h4 !85$5!(6 iti naka-svahvt tamo-gua | yathgovinda-vndvane >$5?/ hagavanta prati alarma uv"a0

    aha tamo-gua-maya "oditas tava myay |

    na jne tava tattva hi kda "a jagat-praho ||

    ataeva alo""hrayatvd ananta | alahadras tu du%&a-nigrahrtham avatra | atodvau keau dattau | kintu k%a-"andra sva-praka parama-puru%a/ yathrahmov"a0vasudeva-ghe sk%d hagavn puru%a para 27h4 !85!5$(6 ity di |vasudeva-ghe ity aupa"ratvt pur proktam | tatra hagavat k%rodayin iroruha-vyjeneti s"itam | pthivy parama-puru%o mama iromai-svarpo divya-vndvanevara r-k%a sva-prako havi%yatti | tad-aau vi%u-alarmau

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    27/55

    jtau | yathokta0avatrau hi hagavn aena jagadvara 27h4 !85((5$,6 iti | kintu/sa hagavn eka eva/ yath govinda-vndvane0svaya jyoti svaya kart svayahart svaya prahu | atoena katham avatropi kryrthena | yath sasthpanyadharmasya praamyetarasya "a iti | ato vi%u-alarma-svarpeneti | athenaika-va"anam | dvau katham uktau < tad evam ae prokte0eko dvau ahava iti mantavyam

    | aa-jti-svahvatvt | tath r-k%a-ymale0eva "atu-%a%&hi-hgair avatrpartmana iti |

    kena"id ukta0yadi janma aupa"ratvt | tad katha lydi-ll praka&it < tad evahaktnurodhena/ yath devak-vasudeva-nanda-yaoddnm anugrahya vtsalya-premmta-pnrtham | para "a samohana-tantre0

    muni u"irav nma surar" nma "para |kuadhvajasya rahmar%e putrau tau veda-pragau ||$,||rdhva-pdau tapo ghora "eratus try-ak%ara manum |o hasa iti ktvaiva japantau yata-mnasau ||$||dhyyantau gokule k%a laka daamsikam |

    kandarpa-sama-rpea truya-taruena "a ||$.||payantr vraja-imau%&hr mohanatam anratam |tau kalpnte tanu tyaktv ladhavantau jani vraje ||$1||sudhra-nmno gopasya sute parama-ohane |yayor haste "a dyete rik-uka-vdin ||(8||iti |

    eva hakta-hvnurodhena lya-rpa daritam | yamalrjunayor mok%artha sva-sevaka-nrada-va"ana-pratiplanya | yath0

    %er hgavata-mukhyasya satya kartu va"o hari |jagma anakais tatra yatrst yamalrjunau ||

    devar%ir me priyatamo yad imau dhanadtmajau |tat tath sdhayi%ymi yad gta tan mahtman || 27h4 !85!85$)-*6 iti |

    atha sevaknurodhena lya-kaumra-pauga+di-vayas parikr+amna | anya" "ananda-yaodayor vtsalya-hva-prartham | yath0aho hgyavat dev yaodnanda-gehin ity di kraena lya | nandas tu sarve% vraja-vsin nyakare%&ha "a | tasya priya-tanayo htv gorak%andika ktam | ki tasya ki#kar nasanti < tad katham eva ktam < tad eva hajate td kr+ y rutv tat-parohaved 27h4 !85((5(,6 iti | etat kraam iti mantavyam |

    atha kena"id uktam0aye A yadi r-hagavn k%a-"andra sva-praka sarvtm

    nirha0na tasya ka"id dayita suhttamo na "priyo dve%ya upek%ya eva v 27h4!85(.5$$6 ity di/ tad katha ptan-aka&a-tvartgha-akdn jaghna < kim etat $5$8?0vndvana-vihre%u k%a kaiora-vigraha |anyraye%u sthne%u lya-pauga+a-yauvanam ||),||

    tath8 sa4mohanatantreCdehe%u yauvana ramya kaiora tatra durlaham |kiora yatnata k%a dhyyed nanda-vigraham ||)||

    tath varha-sahity >$5()? r-k%a-svarpa-nirpae0vrajendra-niyataivaryo vraja-praika-vallaha |

    yauvanodhinna-kaiora-vaya svkti-vigraha ||).||

    yath padyvaly >.$?0ymam eva para rpa pur madhu-pur var |vaya kaioraka dhyeyam dya eva paro rasa ||)1||

    tath had-vmana-pure parok%e r-hagavanta sastutya rutya "u0nanda-mtram iti yad vadantha pur-vida |tad-rpa daraysmka yadi deyo varo hi na ||*8||

    tata ruty-ahimatam avadhrya svarpa darayati0

    nn-rsa-rasonmatto yatra gop-kadamakam |tat-kadamaka-madhyastha kiorktir a"yuta ||*!||darayitveti "a prha rta ki karavi va |d%&o madyo lokoya yato nsti para padam ||*$||

    tato varha-sahity >$5!*)-*? r-k%a-svarpa-nirpae0sarva-devasya mantr vi%u-mantras tu jvanam |r-vi%o sarva-mantr k%a-mantras tu kraam ||*(||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    30/55

    sarve% k%a-mantr kaioram atihaitukam |kaiora sarva-mantr hetu "rmair manu ||*)||

    ato vndvana nityam | r-k%a kaiora-vigraho nitya iti j'panyam | athaitat sarvanityam ity asandeha | kaiora-vigraho nityam iti kim ahiprya iti tad ha0r-k%a-

    "andra pariprnanda-rasa-mayo llay rpavn sa-praktir iti di-rasa-vistraya/yath nrada-pa'"artre0taytirasay reme priyay "aika-rpay iti | di-rasapradhnam eva | di-rasopahoge lya-vayo na samhvyam | yauvane tu rasdhika-k%aa-pramena rasasya nynatvam | ata kaiora-vaya iti pram ujjvala-rasepraastam | yata k%ae k%ae rasasya vardhi%ut havati | ata di-rase kaiora-vayapra-rasa-maya vardamnam iti j'tavyam ||

    atha kena"id uktam0aho A yadi vndvane nitya-kiora-vay r-k%as tad kathamanyatra mathurdi%u gatavn sthitir vaihava "a praka&ita < vndvana parityajya sakva"in naiva ga""hati iti ymala-pramam | tad atra sandeha | tatra hgavatvandanti0aho A vndvane kaiora-vayas r-k%o nityam astti satyam | ntra

    sandeha | tad iti0vndvand yadi gato hagavn mukundogu'j-pravla-ikhi-ikha+a-kiora-np |va-vara-vraja-vadh-jana-dhenu-sa#ghe% na kopy anugato vada kotra hetu ||**||

    ataeva r5-rdh-kntoennyatra gatavn/ svarpea vndvanevasthita | athake"id vadanti0athaitair vea-h%hir na gatavn/ tena ki sa eva gatavn < yathsamohana-tantre0dhynasya sasthitir nsti harer i""hnurpata |

    tatra pratyuttaram0tad eva vndvanntar vinnyatra oddhavyam | vndvanepy etairvea-h%dihis ti%&hann ity asandeha | kintu ye yad-rpa r-k%a dhyyanti |te%u tad-rpa darayati/ yath hagavad-gtspani%atsu r-hagavn uv"a0yeyath m prapadyante ts tathaiva hajmy aham29t )5!!6 iti | tatra sva-prakova mayra-pu""ha-gu'j-ptukdihir h%ita eva yair yair vndvana-"andrardhya d%&a | tais tair etair vea-h%dihir eva | yath nrada-pa'"artre vijayaprati durgov"a0

    ko&i-"andra-mukha ko&i-manmathdhuta-vigraham |ko&i-srya-pratka yma parama-sundaram ||*,||vndvana-mah-hema-mai-mandira-madhya-gam |

    va-vinodina gopa-sundar-pra-nyakam ||*||nn-rasa-sudhodgra-prema-ra#ga-tara#giam |g+ha-marma-rasnanda-mahmhodhi-mah-vidhum ||*.||rdhik-hdaykta-rasa-lmpa&ya-vihramam |sudh-tara#gi-ll-lohitmuja-lo"anam ||*1||dvihuja kaustuhnandi-vana-ml-vih%itam |ptmara-mah-ratna-hrharaa-h%itam ||,8||ratna-ku+ala-hdpyan nsgra-mai-mauktikam |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    31/55

    ima-mikya-andhka-sundara-dvija-sundaram ||,!||"atu-sama-mah-gandha-mohitneka-mnasam |arhp+a-mah-knta-rasa-prema-mukhmujam ||,$||kandarpa-loka-kandarpa rama-prema-vallaham |ki#ki-svana-ma'jra-mai-lipta-padmujam ||,(||

    hvayed tma-hvena paramtmnam a"yutam |k%a-mantra-japenaiva k%a-prema lahen nara ||,)||iti |

    atha rahma-vaivarteprva-janmani nanda-yaodayos tapo-vao htv r-hagavnvirahva | tad hagavanta vasur dadara/ yath0

    tato vasur h%&a-man d%&v ta pta-vsasam |mah-marakata-yma ikha+addha-kuntalam ||,*||kiora hra-ma'jra-valay#gada-h%aam |jita-"andra-mukha deva sundara suhru-nsikam ||,,||imdhara-pu&a-dvandva-ohi-dantvali-dvayam |smitvalokita dhra dvihuja sarva-sundaram ||,||

    nipatya da+avad hmau sa nanma janrdanam |h%yat-tanu-ruho hakty k%a prati vadi%yati ||,.||iti |

    tath rahma-sahitym >*5(8?0veu kvaantam aravinda-dalyatk%am-arhvatasam asitmuda-sundar#gam |kandarpa-ko&i-kamanya-vie%a-ohagovindam di-puru%a tam aha hajmi ||,1||

    tath govinda-vndvane alarma prati r-k%a uv"a0

    ada-rahma-may va vadano rasa-sgara |vanaml ptavsa suku'"ita-iroruha ||8||arhiarha-ktottasa prijtvatasaka |premnandamaya uddha sarvad nava-yauvana |eva rpa sadaivha ti%&hmy atraiva sarvath ||!||

    atra kena"id uktam0eva-rpea vndvane nitya ti%&hatti tad katha mathurgata iti sarvair dyate | anantara vndvane katha dg-go"aro naiveti sandeha | ahoetat-kraa matta ryatm | virhva-tirohvv varasya odhavyau | tad evahakthakta-rpea | yath rahm+a-pure0

    andeyam aheya "a rpa hagavato hare |

    virhva-tirohvv ayokte graha-mo"ane ||$||

    tath govinda-vndvane ttya-pa&ale nrada-prane r-k%a uv"a0ida vndvana ramya mama dhmaiva kevalam |atra me paava pak%i-mg k& narmar ||(||atra dev "a htni vartante sk%ma-rpata |sarva-deva-maya "ha na tyajmi vana kva"it ||)||virhvas tirohvo haven metra yuge yuge |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    32/55

    tejo-mayam ida ramyam adya "arma-"ak%u% |rahmdn sur "a na haved d%&i-go"ara ||*|| iti |

    atha yadi ke%"id dg-go"aro naiva/ tad katham udra-llay samasta-loka-go"arohtv gopa-gophir nn-kr+-raso vistrita < atha tad eva ryatm0grmya-

    lokena saha yat kta tat sva-myay""hdito htv/ kintu vndvane rsa-kr+di yatkta/ tad-a#gaj nity ruti-munij-devakanydi-gopyas ts go"aro htv rsa-kr+dika ktavn | sva-myay sva-praka svayam eva nnye% go"ara kathamaht | tadaiva sa#gaj rdh a#gavan nity nitya santi varavat | rutir veds ta evahagavad-a#gam eva | eka-saptati-sahasra-munn ata-kalpvadhi agni-yygnihuk-ka&hora-tapas vao htv te%m ahimata-siddhy-artha tn evtma-st-ktavn | deva-kany rahmj'ay gopyo ahvu | ets nitya-go"ara r-k%a-"andro nitya-vndvana-stha ity asandeha | tatra pramam adhigamyatm0yad eva hagavn r-k%a-"andro mathurgamana-samaye gop pratyavadat tadeva0

    ts tath tapyatr vk%ya sva-prasthne yadttama |sntvaym sa sa-premair ysya iti dautyakai ||,|| 27h4 !85(15(*6

    tath8 brahmavaivarteCmdhi kurudhva suhag same%yetra vilamo na mameti k%a |ittha samvsya jana samutsuka"a"la tra saha gopa-vndai ||||

    ity eva sva-nigama ysymti | tad eva katha vyakta nht | tad ha r-hagavn

    kutra v ga""hati < kutra v ga""hati < yathdi-ymale0vndvana parityajya sakva"in naiva ga""hati iti | yysmty uktam aupa"rikatvt/ vstava naiva | dautyakairiti va"and etad vyaktktam | ity eva nitya-vndvana-stha r-rdh-kntoenar-vi%u-svarpa-vsudevenaiva gatavn syt | yadi vndvana-tygo havet tadpunar gamana "a na havi%yaty evety di j'tavyam ||

    atha ke"id vdino vadanti0ets "en nitya-go"ara r-k%a-"andras tad kathauddhava prasthpya gopn viraha-nivraa ktavn iti | yath0

    ga""hoddhava vraja saumya pitror nau prtim vaha |gopn mad-viyogdhi mat-sandeair vimo"aya ||.|| 27h4 !85),5(6

    ath#gaj-nity-ruti-muni-rp prati naivam | deva-kany prati j'tavyam | katham evam< t eva rahmj'ay deva-kany huvi samgatya gopyo htv hagavat-prti "akru| na tu prema-hakty tapas v rdhita prahur naiva rahmj'aypi/ yath--

    vasudeva-ghe sk%d hagavn puru%a para |jani%yate tat-priyrtha samhavantv amara-striya ||1||27h4 !85!5$(6 iti |

    ataeva deva-kany praty evam | yath deva-kanyhir j'ta r-k%a-"andromathur gata eva | anys hagavato vi""hedosti naivam | yathdi-ymale0

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    33/55

    prokteya virahvasth spa%&a-llnusrata |k%ena viprayoga syn na jtu vraja-vsinm ||.8|| 27rs (5(5!$.6

    tath sknde mathur-kha+e@vatsair vatsatarhi "a sad kr+ati mdhava |

    vndvanntara-gata sa-rmo lakair vta ||.!||

    tath rahm+e0kair api prema-vairgya-hghir hgavatottamai |adypi dyate k%a kr+an vndvanntare ||.$||

    tathaiva brahmavaivarten8rada4 #rati brahm8haCnitya kr+ati vivtm gopair gophir eva "a |ptavs jagat-svm vanaml smitek%a ||ity di |

    ataeva nitya-vndvana-stha r-k%a-"andra iti j'tavyam | kalpa-ko&i-mah-tapas

    prema-hakty mah-sdhanena hakta-dg-go"aro havati | anyath ka eva dra%&usamarth < nitya vndvane sva-praka iti j'tavyam | yath hastmalake>!8?0ghana-""hanna-d%&ir ghana-""hannam arka yath ni%praha manyate "tim+ha itydi | tathaiva nirantara vndvane sva-praka sdhana-vyatirekea r-hagavanta rdh-knta dra%&u katha yogya | evam aj'tv m+hai kathyate0r-hagavata r-k%a-"andrasya vndvana-tyga ity di |

    vndraye niravadhi hagavn k%a tma-svarpogo-gophir vilasati paramnanda-pra-praka |eva rahmdihir api nigamai styate tat-paratva

    mikya tat kuru hdharaa rghaveehita yat ||.)||

    iti r-r-k%a-hakti-ratna-praker-k%asya vndvanntar-nitya-praka-nirpaa nma

    "aturtha ratnam||)||

    --o?8>o--

    pa#"ama praka

    tasya nandtmajasypi rahmaa paramtmana |avatr pravak%ye paramotsukam ||!||

    atha vndvann mathur gata ka e%a < tad u"yatm | tad atra sa eva r-k%a-"andra sarva-sampra-prakas tathlpa-praka iti hedatvt ptha# manyate/ yath0

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    34/55

    hari pratama pratara pra iti tridh |re%&ha-madhydihi adair n&ye ya paripa&hyate ||$||prakitkhila-gua smta pratamo udhai |asarva-vya'jaka pratara prolpa-daraka ||(|| 27rs $5!5$$!-$6

    ity eva vndvane pratama r-hagavn k%a-"andrasva-praka | anyatrlpa-praka | tad eva prataratvena dvrak-ntho vsudevo alarma "a propi saha-pradyumnniruddhdi | tad anya" "a pra-kalpatvena rahma-vi%u-iva-mahvi%v-daya | tatra vi%ur vsudevo yath mathur gatavanta r-hagavanta sahasra-irasonantasya kro+e akrropayad yath0

    tasyotsa#ge ghana-yma pta-kaueya-vsasam |puru%a "atur-huja nta padma-patrruek%aam ||)|| 27h4 !85(15),6 ity di |

    tathtraiva rukmii-rahase r-hagavanta vsudeva prati rukmiy uv"a0 yat-

    kara-mlam ari-kar%aa nopayyd yu%mat-kath m+a-viri'"a-sahsu gt || 27h4!85,85))6 ity atra vi%or ullekho na kta | yad eva tat r-vsudeva vi%ur iti s"itam |tad-guo yath han-nradye0

    agratvd atha pratvt svayamhur iti kathyate |hara sasra-harad vihutvd vi%ur u"yate ||*||

    r-vsudeva-svarpa-vi%or vaihava yath-mathury kasa-vadhya gatv sva-vaihava daritam | tad eva r-hgavate mallnm aanir n nara-vara strsmaro mrtimn 27h4 !85)(5!6 ity di | tathaiva dvraky %o+aa-sahasra-strghe %o+aa-sahasri pumso htv rarma | mah-muni-nradena d%&a | tad anu

    arjuna prati viva-rpa daritam | tath rukmi-haraa-prijta-haradi-mah-mah-yuddhe "aturhujatva praka&itam | garu+a-vhana "a a#kha-"akra-gad-padma-dhr"a | ata r-rudra uv"a0

    ya para rahasa sk%t tri-guj jva-saj'itt |hagavanta vsudeva prapanna sa priyo hi me ||,|| 27h4 )5$)5$.6 |

    ity di pramena j'tavyam vi%or vsudevasya para r-k%a-"andra | vi%ur apivaiku&hevara | ataeva mahvi%u | tathtra pramam ha @ yad vaiku&ha-dvrijaya-vijayayor rahma-po ahva tad hagavat r-vi%un j'aptam0yadi mayiatruhva ktv patatha/ tad janma-traynantara yuvm aha mo"ayi%ymi iti | ato

    jaya-vijayau hirayk%a-hirayakaipu-rpau htv jtau | vi%ur api varha-nsiha-rpau htv tau jaghna | yugntare punas tau rvaa-kumhakarau htv jtau |vi%ur api r-rma-lak%maa-rpau htv tau jaghna | janmntare punas tauiupla-dantavakra-rpau htv jtau | vi%ur api r-vsudeva-alahadrau htvtau jaghna | eva janma-traynantara jaya-vijayau mukto ahvatu | ata etat sarvavi%or vaihavam eva | vndvana-"andrasya naitat/ yata sarve% para r-k%a-"andrasya vaihava | ato nrada-pa'"artre rmdayovatr "a kryrthesamhavanti "a iti |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    35/55

    ata ete sarve r-k%asy vi%u-svarpvatr iti j'panyam | yato divya-vndvana-stho hagavn ri-k%a-"andra | yath r-goloka-sahity0

    jyotirmaya rahma yatra tatra vndvana mahat |

    tatraiva rdhik dev sarva-akti-namaskt |tatraiva hagavn k%a sarva-deva-iromai ||||

    ata eva mah-vi%u-vaihavam eva | tatra ke"id vadanti0sarvam etad asya r-vndvana-"andrasya vaihavam eva| sa eva ki na vihu < aho hadram uktam |tasya-vaihav vi%ur vsudevdaya | aho yadi naivam/ tad katha vsudevorahmdihi prrthito vaiku&ha gantum < yath r-rahmov"a0

    hmer hrvatrya pur vij'pita praho |tvam asmhir ae%tman tat tathaivopapditam || 27h4 !!5,5$!6ara"-"hata vyatyya pa'"a-vidhika praho |ndhun te =khildhra deva-kryvae%itam |

    kula "a vipra-pena na%&a-pryam ahd idam ||27h4 !!5,5$*-,6 iti |

    ata sarvopdhi-rahitasya r-k%a-"andrasya naitat | sa eva divya-vndvaneapra-rasamaya | ananta-vaiku&ha-nths tasya ki#kar | yath rahma-sahity2*5)(-)60

    goloka-nmni nija-dhmni tale "a tasyadevi mahea-hari-dhmasu te%u te%u |te te prahva-ni"ay vihit "a yenagovindam di-puru%a tam aha hajmi ||!!||

    aham tm para rahma sa"-"id-nanda-vigraha |sad-iva-mah-vi%u-rahma-rudrdi-kraka |narktir nitya-rp va-vdya-priya sad ||!$||

    ataeva te% sarve% para r-k%a-"andra eva | yath rahma-sahity 2*5)!6rahmaa stuti0

    my hi yasya jagad-a+a-atni stetraiguya-tad-vi%aya-veda-vityamn |sattvvalami-para-sattva viuddha-sattvam-govindam di-puru%a tam aha hajmi ||!(||

    tatra sattvvalam mah-vi%u | para-sattvo vsudeva | viuddha-sattvo govinda |sa eva r-k%a-"andra | tad iti | tamo-rajohy savalita sattva asminn astitsattvvalam vi%ur vsudeva eva | vi%un yath s%&i kartu my vistrit | atovi%u-my-ruddh s%&i | lak%m-sarasvaty-di-parivra iti rajo-gua | tamas nn-daitya-sahra kta | yath daityrir janrdano madhusdana iti nmn j'tavyam | tadeva vsudeva "a rajas kta-pury dvraky %o+aa-sahasra-mahi%%u %a&-pa'"at-ko&i-sva-vao vistrita | tamas kasa-narakdy-asura-vadha kta |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    36/55

    sattvena pthiv playati | ata sattva-guo vi%u | eva sattvvalam mah-vi%uryath rahma-sahity0

    haimny a+ni jtni mah-htvtni tu |praty-a+am evam ekd ekd viati svayam |

    sahasra-mrdh vivtm mah-vi%u santana ||!)||vm#gd asjad vi%u dak%i#gt prajpatim |jyotir-li#ga-maya amhu kr"a-ded avsjat ||!*||aha#krtmaka viva tasmd etad vyajyata ||!,||

    iti rajo-gua | sattvena sarvam etad vahaty eva | ato rajo-gua-savalita-sattvo mah-vi%u | ataeva viuddha-sattva r-k%a-"andra | tath hi rahma-sahity 2*5)-).6--ya krarava-jale hajatiity di/ yasyaika-nivasita-klam athvalamyaity di |

    para-sattvo vsudevo yath nrada-pa'"artre0divytidivya-r-deha kla-mydy-ago"aram |

    vetadvpevara pra vsudeva "aturhujam ||!||iti |

    viuddha-sattvo govindo/ yath akra-stuti0viuddha-sattva tava dhma ntata#oma&a4 dhvastaraBastamas'am ;m8&8ma&o K&a4 gu7asam#rav8hona vid&ate te Kgraha78nubandha ;;!;; 1hP 0.2D.@3

    tath8 v8sudevo#ani6adiCyad-rpam advaya rahma madhydy-anta-vivarjitam |

    sva-praha sa"-"id-nanda hakty jnti "vyayam ||!1||

    tath rahma-sahity0my hi yasya jagad-a+a-atni stetraiguya-tad-vi%aya-veda-vityamn |sattvvalami-para-sattva viuddha-sattvam-govindam di-puru%a tam aha hajmi ||$8||

    tath nrada-pa'"artre0dvihuja tu ghana-yma kiora vana-mlinam |divyharaa-divy#ga gopa-kany-gavtam ||$!||

    dayita prema-haktnm advaita rahma-vdinm |mna-krmdayo yasya sv sarva-devat ||$$||

    tata sa"-"id-nanda-svarpo viuddha-sattvo govinda | sa eva r-k%a-"andra sva-prako divya-vndvaneo nitya-vndvane prakohd iti veda-vedntdihirnirdi%&am | tath hi rahma-sahity 2*5!60

    vara parama k%a sa""idnanda-vigraha |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    37/55

    andir dir govinda sarva-kraa-kraam ||$(||iti |

    kintv eva ruta tal-lak%aam | yady a#ga-"ihnena jana-dg-go"arhavati | tadpratyate | tatra ravad darana re%&ham | darant sparanam ity di | tad evapda-"ihnena j'yate | yath padma-pure nrada prati rahmov"a0

    u nrada vak%ymi pdayo "ihna-lak%aam |hagavat-k%a-rpasya hy nandaika-ghanasya "a ||$)||avatr hy asa#khyey kathit me tavnagha |para samyak pravak%ymi k%as tu hagavn svayam ||$*||devn krya-siddhy-artham % "a tathaiva "a |virhtas tu hagavn svn priya-"ikr%ay ||$,||yair eva j'yate devo hagavn hakta-vatsala |tny aha veda nnyo=sti satyam etan mayoditam ||$||%o+aaiva tu "ihnni may d%&ni tat-pade |dak%ien%&a-"ihnni itare sapta eva "a ||$.||

    dhvaj padma tath vajram a#kuo yava eva "a |svastika "ordhva-rekh "a a%&a-koas tathaiva "a ||$1||saptnyni pravak%ymi smprata vai%avottama |indra-"pa trikoa "a kalasa "rdha-"andrakam ||(8||amara matsya-"ihna "a go%pada saptama smtam |jam-phala-samkra dyate yatra kutra"it ||(!||a#kny etni ho vidvan dyante tu yad kad |k%khya tu para rahma huvi jta na saaya ||($||etni vatsa "ihnni d%&ni "a rutni "a |vedgra-kathitny eva puna ki kathaymy aham ||((||

    purntare a#kha-"akrtapatrdi-"ihna-traya "a | yath "di-vrhemathur-ma+ala-mhtmye0

    yatra k%ena sa'"arita kr+ita "a yath-sukham |"akr#kita-pad tena sthne rahma-maye uhe ||()||

    yath krama-dpiky 2(5!*6-- matsy#kuradara-ketu-yavja-vajra-salak%itrua-kar#ghri-talhirmam | ari-dara "akra-a#kham | iti matsya-dhvajtapatra "eti rpea"ihnita "araa-dvayam iti | eta" "ihna-trayeonaviati-"ihnni r-hagava"-"araa-kamale nirdi%&nti |

    dvaya vtha traya vtha "atvri pa'"a eva "a |

    dyate vai%ava-re%&ha avatre katha'"ana ||(*||

    athpara "a vatsa-harae mah"arya d%&v rahmdi0adyaiva tvad tesya ki mama na te mytvam daritamekosi prathama tato vraja-suhd-vats samast api |tvantosi "aturhujs tad akhilai ska mayopsitstvanty eva jaganty ahs tad amita rahmdvaya i%yate ||(,|| 27h4 !85!)5!.6

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    38/55

    atha vsudevdayo rahmdayo matsya-krmdaya ka ity u"yatm | tad eva hga-kalaktyveatvena nirpit | yatha r-k%a-ymale0

    hgas tv ardha tad-ardha "a aa ity ahidhyate |tad-ardha kulam khyta kal tasyrdham u"yate ||(||tad-ardha aktir khyt vea syt tad-ardhaka |

    eva "atu-%a%&i-hgair avatr partmana ||(.||

    tan-nirpaam ha0tad-ardha-hgo rdh | tad yath padma-pure0dy akti svaya rdh mukundrdh#ga-sa#gat |sul sugati sdhv vndvana-vilsin ||(1||

    tath samohana-tantreprathama-pa&ale0prnanda-svarpa yat tan nitya netarat puna |tad-nanda-may rdh tad-nanda-mayo hari ||)8||na hautiko deha-andhas tayor nanda-rpayo |eka rahma dvidh-hta yogin j'na-hetave ||)!||

    dhakena yath vahnau vahni prpya vijmhate |akti-aktimator aikhya yath j'eya man%ihi ||)$||

    tathrdh#gt samutpann ardh#ga-svarp rdh | yath govinda-vndvanealarma prati r-k%a uv"a0

    u%va kathayi%ymi alarma yath mama |triha#gatva "a t va ghtv h%&a-mnasa ||)(||divya-np#ghri-patale mai-addhe mah-prahe |suvara-vedik-madhye nirmale pratinirmale ||))||sampayann tmantmna svayam eva vimohita |

    etasminn eva samaye yto me hdaye rasa ||)*||#grkhya sukhamaya sarva-lokaika-mohana |tmna rantum i""hmi nrtva manasepsitam ||),||iti sa'"intite "itte manas tatra svat gatam |rasd nanda nandd anuhva-viodhin |svayam tm dvidhht paramnanda-rpi ||)||rasa-svarpi dev vmena vinirgat |vidyut-pu'ja-nih gaur divyharaa-h%it |k%rdha-svarp rdh sarva-akti-may smt ||).||ity di |

    tath r-k%a-ymale "aturdadhika-atatama-pa&ale r-vsudeva prati

    tripurov"a0kreo"yate k%a u-kreaiva rdhik |kalaytm kalhij' vsanvara-vigraht |induvattva para tattvam anayo pda-"rae ||)1||

    tath govinda-vndvane dvitya-pa&ale alahadra prati r-k%a uv"a0tri-tattva-rpi s tu rdhik mama vallah |prakte para evha spi akti-svarpi ||*8||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    39/55

    praka-traya-rpea nirgukra-"it-para |eva sarvatra sarvea spi sarvevarevar |kriy-rpea s prokt dvayo sama-rastmik ||*!||

    ity eva r-k%rdha-hgo rdh sarva-akti-svarp "a | tath samohana-tantre

    nrada-stuti0k tvam "arya-vihave rahma-rudrdi-durgame |yogndr dhyna-patha na tva spasi kutra"it ||*$||i""h-aktir j'na-akti kriy-aktis tatheitu |tava-mtram ity evam aya pravartate ||*(||y y vihtayo"inty aktaya "ru-myina |pareasya mah-vi%os t sarvs te kalkal ||*)||

    iti sarv aktaya r-rdhy vidyante |

    atha kena"id uktam0dy-aktir hagavato durgeti sarvatra khyti | katham any < tad

    atrvadhyat varha-sahity >$5(!-$/ .-1? saptvaraa-vivarae vndvana-sthna-nirpae0

    tatropari "a mikya-svara-sihsane sthitam |a%&dalrmhoja tatraiva sukha-nirmitam ||**||govindasya priya sthna kim asya mahimo"yate |r-govinda tu tatrastha vallav-vnda-vallaham ||*,||tat-spara-gandha-pu%pdi-nn-sauraha-sanniham ||*||tat-priy praktis tv dy rdhik tasya vallah |tat-kal-ko&i-ko&y-a durgdy trigutmik ||*.||

    sarva-akti r-hagavat k%ena rdhym ropit/ ahedatvt | svaya nirviaparama-rasa-maya paramnanda-svarpa | nirgua prakte paro nitya-prakastathpi rdhy "hedatvt | tasmin hagavati sarva-aktitva sa-guatvaprktatva nirpitam ||

    sarva-aktir yath0kriy-aktir i""h-aktir j'na-aktir iti tridh | tatra kriy-aktir yath0rahma-vi%u-mahea-mahvi%u-nryadaya | yath0

    sattva rajas tama iti nirguasya gus traya |sthiti-sarga-nirodhe%u ght myay viho ||*1||27h4 $5*5!.6

    tath rahma-vaivarte0eva pratya+aka rahm koha jnmi ki viho |rajo-gua-prahvoha sjmy etat puna puna ||,8||sattvastho hagavn vi%u pti sarva "ar"aram |rudra-rp "a kalpnte saharaty etad eva hi ||,!||eva pravartita "akra nitya "nityavan mune ||,$||

    mahvi%ur yath rahma-sahitym 2*5!)-!,60

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    40/55

    sahasra-mrdh vivtm mah-vi%u santana |vm#gd asjad vi%u dak%i#gt prajpatim ||,(||jyotir-li#ga-maya amhu kr"a-ded avsjat |aha#krtmaka viva tasmd etad vyajyata ||,)||

    nryao/ yath drumila uv"a0htair yad pa'"ahir tma-s%&aipura virja vira"ayya tasmin |svena vi%&a puru%hidhnamavpa nryaa di-deva ||,*|| 27h4 !!5)5(6

    ayam eva mahvi%u r-k%asya kal/ yath0vi%ur mahn sa iha yasya kal-vie%ogovindam di-puru%a tam aha hajmi ||iti |

    di-devo govinda | iti kriy-akti | athe""h-aktir yath rahma-sahitym 2*5))6

    s%&i-sthiti-pralaya-sdhana-aktir ek"hyeva yasya huvanni iharti durg |i""hnurpam api yasya "a "e%&ate sgovindam di-puru%a tam aha hajmi ||,,||

    atha r-hagavad-gtspani%atsu r-hagavn uv"a >.5!8? maydhyak%eaprakti syate sa-"ar"aram iti i""h-akti r-hagavat durg | atha j'na-aktiryath r-hagavad-avadhna-mtrea s%&er udhava prahava pralaya "ahavati/ yath ruter vkya-vttau >!1? anpanna-vikra sann ayaskntavad eva ya |uddhyd "layan pratyak ity di | ayasknta-sannidhne lauha "a "alati yath

    ayasknto na ki'"it karoti/ na ki'"it playati | na ki'"it saharati "a ity eva j'na-atki ||

    atha-hgo yath vsudeva-sa#kar%aa-pradyumnniruddhdaya | yath varha-sahity >$5.$? r-hagavn varha uv"a0

    rdhay saha govinda svara sihsana-sthitam |prvokta-rpa-lvaya divya-h%srag-amaram ||,||

    eva hagavata saptvaraasya pa'"amvaraa/ yath >var5sa5 $5!!8E!!1?0tad hye svara-pr"re ko&i-srya-samujjvale |"aturdik%u mahodyna-ma'ju-sauraha-mohite ||,.||pa"ime sammukhe rmat prijta-drumraye |

    tatrdhas tu svara-p&he svara-mandira-ma+ite ||,1||tan-madhye mai-mikya-ratna-sihsanojjvale |tatropari parnanda vsudeva jagad-gurum ||8||a#kha-"akra-gad-padma-dhria vana-mlinam ||!||rukmi satyahm "a ngnijity sulak%a ||$||mitravind sunand "a tath jmavat priy |sul "%&a mahi% vsudevgrata sthit ||(||uddhavdy pri%ad vts tad-hakti-tat-par |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    41/55

    uttare divya udyne hari-"andana-sasthite |suvistre svara-p&he mai-ma+apa-ma+ite ||)||

    r-sa#kar%avaraa/ yath >var5sa $5!$)E!((?tan-madhye mai-mikya-divya-sihsanojjvale |

    pradyumna sarati deva tatropari samsthitam ||*||jagan-mohana-saundarya-sra-re-rastmakam |asitmuja-pu'jham aravinda-dalek%aam |prvodyne mahraye sura-druma-samraye ||,||tasydhas tu mah-p&he hema-ma+apa-ma+ite |tasya madhya-sthite rjad-divya-sihsanojjvale ||||rmaty say rmad-aniruddha jagat-patim |sndrnanda ghana-yma susnigdha-nla-kuntalam |nlotpala-dala-snigdha "ru-"a'"ala-lo"anam ||.||priya-htya-gardhya yantra-sa#gtaka-priyam |pra-rahma-rasnanda uddha-sattva-svarpiam ||1||iti |

    eva r-vsudevdaya r-rdh-k%asyvaraenety aa-hg | tath r-k%a-ymale0

    turytta evsau r-k%a prema-nyaka |pa'"a-hedai rasaty atra sarva-tejo-maya prahu |turytta evsau turyatva nigadyate ||.8|| iti |

    atha rahmdaya ke < iti yad ukta tad eva-hga | tath han-nradyeprathama-loka0

    vnde vndvansnam indirnanda-mandiram |

    upendra sndra-kruya parnanda part-param ||.!||rahma-vi%u-mahekhy yasy loka-sdhak |tam di-deva "id-rpa viuddha parama haje ||.$||

    tad atra indirnanda-vigraham iti vie%aa katham < tatrha0r-k%a prptulak%ms tapati | yath r-sak%epa-hgavatmte2!5*5()1-(*!60

    sad vak%a-sthalasthpi vaiku&eitur indir |k%ora-sphaysyaiva rpa vivutedhikam ||.(||paurikam upkhynam atra sa#k%ipya likhyate ||.)||r prek%ya k%a-saundarya tatra ludh tatas tapa |kurvat prha t k%a ki te tapasi kraam ||.*||

    vijihr%e tvay go%&he gop-rpeti sravt |tad durlaham iti prokt lak%ms ta punar aravt ||.,||svara-rekheva te ntha vastum i""hmi vak%asi |evam astv iti s tasya tad-rp vak%asi sthit ||.||

    yathokta r-daame ngapatnhi >!85!,5(,? @kasynuhvosya na deva vidmahetav#ghri-reu-spardhikra |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    42/55

    yad-v'"hay rr lalan"arat tapovihya kmn su"ira dhta-vrat ||..|| iti |

    r-sak%epa-hgavatmte2!5*5(*(/ (*,60nmnopi mahimetasya sarvatodhika ryate ||.1||

    ata svaya-paddihyo hagavn k%a eva hi |svaya-rpa iti vyakta rmad-hgavatdi%u ||18||

    yath rahma-sahitym 2*5$16 lak%m-sahasra-ata-samhrama-sevyamnagovindam di-puru%a tam aha hajmi ity evam indirnanda-mandiram iti vie%aa "a|

    atha vi%u-mahvi%u-rahma-iva-matsya-krmdaya iti hagavata r-rdh-kntasya-kula-kal-akty-vedi%u vartante | ete% adn niraya kartukart r-hagavn eva nnya | purdi%u yad dyate/ tad atra likhyate | yathrahma-sahitym 2*5).60

    yasyaika-nivasita-klam athvalamyajvanti loma-vilaj jagad-a+a-nth |vi%ur mahn sa iha yasya kal-vie%ogovindam di-puru%a tam aha hajmi ||1!||

    tath varha-sahityr-k%a-svarpa-vivarae 2$5*(-)60dhvaja-vajr#kumhoja-kar#ghritala-ohitam |nakhendu-kiraa-re-pra-rahmaika-kraam ||1$||ke"id vadanti tad-rami-rahma-"id-rpam avyayam |tad-aa mahvi%u pravadanti man%ia ||1(||

    tath tatraiva r-k%asya mhtmya-kathana-prasa#ge pthiv prati r-hagavnvarha uv"a >$5!?0

    yad-a#ghri-nakha-"andru-mahimnto na vidyate |tan mhtmya kiyad devi pro"yate tva tad u ||1)|| iti |

    dyanta-rahita sk%ma-sthltta partpara |svaya-jyoti svaya kart svaya hart svaya prahu ||1*||ka&k%a-mtra-rahm+a-ko&i-s%&i-vina-kt |sad-iva-mahvi%u-rudra-rahmdi-kraka |narktir nitya-rp va-vdya-priya sad ||1,||

    tath nrada-pa'"artre nradnanta-savde hakti-rahasye0tmra-par nad-tre drvi+esti kim adhutam |haktir mrtimat jt malaya-dhvaja-mandire ||1||nmn prem sadnand dhyyant puru%ottamam |tal-loka-vsina deva vndraya-purandaram ||1.||divytidivya r-deha kla-mydya-go"aram |dayita prema-haktnm advaita rahma-vdinm |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    43/55

    mna-krmdayo yasy a sarva-devat ||11||

    tathaivtra prema-tattva-nirpae0s#khya-tattva pravak%ymi tma-tattva vie%ata |hakti mukti vadi%ymi prema-tattva vadmy aham ||!88||

    guptam advaya-nirlepa sa""idnanda-vigraham |rahm+a-ko&i-ko&n sra%&ra plaka vihum ||!8!||rahma-vi%u-mahen nthn ntham advayam |ananta-pha-mikya-sevita "aramujam ||!8$||

    ato yvad evvatra-svarps te sarve r-k%a-"andrasya-kaldaya | yath0rmdi-mrti%u kal-niyamena ti%&hannnvatram akarod huvane%u kintuk%a svaya samahavat parama pumn yogovindam di-puru%a tam aha hajmi ||!8(|| 2ra5sa5 *5(.6 iti |

    atha yadi r-k%a parama-pumn nirha | tasyvatr katham < tad ha/ yathnrada-pa'"artre ghyopani%adi0

    rmdayovatr "a kryrthe sakal huvi |hrvatr hmy "a mah-hra-vinan ||!8)||

    tad eva r-vsudevdaya pthv-hra-haraya | rahmdaya sjana-plana-saharaya/ matsyas tu vedoddharaya/ krmas tu mandara-dhraya/ varhas tupthivy-uddhrya hirayk%a-vadhya "a/ nsihas tu hirayakaipu-vadhya/ vmanastu ali-""hlanya/ paraurmas tu pthv-nik%atr-karaya/ r-rmas tu rvadi-rk%asa-vadhya/ alarmas tu pralamdi-mah-mah-daitya-vadhya/ uddhas tu

    hta-day-vistraya/ kalk "a mle""ha-saharaya | pareatva kalkinopi vi%u-dharme vilokyate | tath vysas tu veda-dharma-prakanya | eva r-hagavatovatr asa#khy prayojanpek%ak | tatha r-hagavad-gtopani%atsu r-hagavn uv"a0

    yad yad hi dharmasya glnir havati hrata |ahyutthnam adharmasya tadtmna sjmy aham ||!8*|| 29t )56

    ata sarvevatr sanimitt | atha etevatr ki-svarp < tad ha rahm+a-pure0

    etasyaivparenant avatr manohar |

    mahgner iha yadvat syur ulk ata-sahasraa ||!8,||

    tathaiva0vany-jala pryam ae%a-nisttavi%vak k%iti vypya vivardhate ham |yasmt samudhtam aho tata punakle hya praviet tathaivam ||!8||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    44/55

    r-sa#k%epa-hgavatmte >!5*5(.(?0ata eva purdau ke"in nara-sakhytmatm |mahendrnujat ke"it ke"it k%rdhi-yitm ||!8.||sahasra-r%at ke"it ke"id vaiku&ha-nthatm |ryu k%asya munayas tat-tad-vttnta-gmina ||!81||

    tath nrada-pa'"artre0tad-j'-kria sarve rahm+evara-rpia |ll-sukha-maytmnas tat-prema-rpa-hvan ||!!8||

    tath0nasy ota-gva iva yasya vae havantirahmdayas tanu-hto mithur ardyamn |'8%as&a te #ra'ti#Eru6a&o #aras&a?a4 nas tanotu cara7a #uru6ottamas&a ;;;; 1hP .J.@3

    tath8 go'u%asa4hit8&84?r:bhagavato Bihv8mE%8t sarasvat&udbhE&a ?r:'67a4 #rati s8'8='6a4 'a8'6am a'arot iti d6v8 ?r:bhagav8n sarasvat:4#rati ?a?8#a ; bhavati tarurE#8 bhava ; ante brahm8 s&8t samudbhE&abrahma7a #atn:tvam 8&8s&at:ti ?8#adva&a4 ?rutv8 sarasvat: cu'o#a ;sarasvat& a#i ?r:bhagavanta4 ?r:'67a4 #rati?a#tavat: ; sarasvat& uv8caChe bhagavan L e'8#ar8dhe ?8#adva&a4 datta4 &ath8, tath8 aham a#i?a#8miCbhagavan L a=gaBa&8 saha rami6&asi iti ; tad anu s8#ar8dhaivasarasvat: stuti4 ca'8raC

    jagat sarva tvayi nyasta nyast praktayas tath |puru% "a tath k%a tvayi sarva prati%&hitam ||!!$||tvayy eva vilaya ynti utpatsyanti ramanti "a |do%a e%a ktoj'nt k%amasva paramevara |ity uktv s mah-dev virarma sarasvat ||!!(||

    tath rahma-sahity >*5*!?0agnir mahi gaganam amu marud dia "aklas tathtma-manasti jagat-trayi |yasmd havanti vihavanti vianti ya "agovindam di-puru%a tam aha hajmi ||!!)|| iti |

    atha r-k%asyvatr svarpam ha padma-pure nirva-kha+e

    rahasydhyye r-hagavn uv"a vysa prati0yad ida me tvay p%&a rpa divya santanam |ni%kala ni%kriya nta sa"-"id-nanda-vigraham ||!!*||pra padma-palk%a nta paratara mama |satya vypi parnanda "id-ghana vata param |mamvatro nityoyam atra m saaya kth ||!!,||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    45/55

    ata sarvopari-vaihava sarve%m dhra-svarpa r-k%a-"andra sarve%mtma-svarpa | athaitasya sama tan myay""hann ke"id anya kurvantti tatrha0

    yasyaiv#ghri-kala-samhava-mahvi%us tv anekas tatastasyaikasya "a roma-kpa-ja&hare rahm+akonekaa |

    tasyaik+aka-madhyato hagavatonekvatr sthitr-k%asya "a tasya smyam akarod anya tv ahosyj'at ||!!||

    ta" "a0yath ko&varo rj tat-tulya ki atdhipa |pala palrdha kar%a v tulya mlya kim i%yate ||!!.||suvarasya "a ratnasya vastu "aika na "nyath |ga#gy kumha-sasthpya jala ga#g-jala smtam |ga#gy "a vinik%ipta punar ga#geva tad yath ||!!1||

    tad eva samprnanda-vigraha r-k%a-"andra | tasya-kaltvennye nirpit |

    ity di sarva prvam ukta tasmi "a j'tavyam eva | ity di r-hagavatonanta-mahimno gua-prakdi yat ki'"it puradi%u d%&a tad uktam | samyag rahmdayovaktu na samarth | yath r-hgavate0

    ko vetti hman hagavan partmanyogevarotr havatas trilokym |kva v katha v kati v kadetivistrayan kr+asi yoga-mym ||!$8|| 27h4 !85!)5$!6

    nryaas tva na hi sarva-dehinmtmsy adhkhila-loka-sk% |

    nryao#ga nara-h-jalyantta" "pi satya na tavaiva my ||!$!|| 27h4 !85!)5!)6

    tath0yasyaiva yonugua-huk ahudhaika evauddhopy auddha iva mrti-vihga-hedai |j'nnvita sakala-sattva-vihti-karttasmai natosmi puru%ya sadvyayya ||!$$||

    tath0sthya yoga nipua samhitas

    ta ndhyaga""ha yata tma-samhava |nato =smy aha ta"-"araa samyu%hava"-"hida svasty-ayana suma#galam ||!$(|| 27h4 $5,5()-*6

    ity eva0r-k%a parama pum "a paramnanda-svarpo vihrdh-prema-samanvito rasamaya ymo jagan-mohana |eva tad-gua-varana marakata ratna kir&a kuru

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    46/55

    k%ipra rghava-kn-nivedanam ida rutvnya-"itta tyaja ||

    iti r-k%a-hakti-ratna-prakerman-nanda-kiora-svarpa-k%a-"andra-praka-nirpaa nma

    pa'"ama ratnam

    ;;5;;

    o"0(o

    aha praka

    atha #rava'6&e ?r:'67acara78mbuBasevanam ;samastadu'hadamana4 nit&8nandasu'ha#radam ;;;;

    tad eva ?r:bhagavata? cara7a%8bhas&a 'im u#8&as tad 8ha aho Lanan&a&8 bha't&8, &ath8 ?r:bhagavanni&amaC

    haktyham ekay grhya raddhaytm priya satm |hakti punti man-ni%&h vapkn api samhavt ||$|| 27h4 !!5!)5$!6

    tath ukokti0na dna na tapo nejy na au"a na vratni "a |pryatemalay hakty harir anyad-vi+amanam ||(|| 27h4 55*$6 iti |

    hakti kim iti tad ha nrada-pa'"artre0

    sarvo#8dhivinirmu'ta4 tat#aratvena nirma%am ;h6:'e7a h6:'e?asevana4 bha'tir uc&ate ;;@;;

    tas&84 bha'tau trividha4 %a'6a7a4Cs8dhan:, BH8n8nvit8, #rema%a'6a78 ca ;s8dhan: &ath8C

    ?rava7a4 ':rtana4 caiva smara7a4 #8dasevanam ;arcana4 vandana4 ceti s8dhan: 6aFvidh8 mat8 ;;5;;

    et8s8m 8dau ?rava7abha'tir iti ?re6h8, &ath8C?rava78B B8&ate ?raddh8#& aratir bha'tir uttam8 ;&an na ?ruta4 ca tas&aiva 'atha4 sa=':rtan8da&a ;;J;;

    ata 8dau bha'ti?rava7am, &ath8C#ibanti &e bhagavata 8tmana sat84'ath8mta4 ?rava7a#ue6u sambhtam#unanti te vi6a&avidE6it8?a&a4vraBanti taccara7asaroruh8nti'am ;;D;; 1hP 2.2.

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    47/55

    n8n&a #%avo bhagavata #uru6ottamas&a ;%:%8'ath8rasani6eva7am antare7a#u4so bhaved vividhadu'hadav8rditas&a ;;!;; 1hP 2.@.@03

    ata ?rava78t sa=':rtanabha'tir B8&ate, tath8C

    ?r:'67an8magu7asa4?rava7a4 samastabha'ter nid8nam a#i sadbhir ud8hta4 tat ;&asm8d bhaved ratir a%a4 'rama?o+#& a'ha7Fasa=':rtanasmara7asevanavandan8dau ;;-;;

    tad eva harer n8mn84 gu78n84 ca g8na4 ':rtanam uc&ate ;&ath8Cetvatlam agha-nirharaya pussa#krtana hagavato gua-karma-nmnm ||!8||ity di |

    tathaiva0van suhadri rath#ga-per

    janmni karmi "a yni loke |gtni nmni tad-arthaknigyan vilajjo vi"ared asa#ga ||!!|| 27h4 !!5$5(16

    tath padyvaly 2$860vepante duritni moha-mahim sammoham lamatesta#ka nakha-rajan kalayati r-"itragupta kt |snanda madhuparka-samhti-vidhau vedh karoty udyamavaktu nmni tavevarhila%ite rma kim anyat param ||!$||

    han-nradye 2!5($5)60yan-nmo""rad eva mah-ptaka-nanam |ya samahyar"ya viprar%e mok%a-hg haven nara ||!(||

    eva sa#krtant smaraa jyate | rahma-vaivarte0svasti r-vi%u-lokddhari-"araa-raja-pu'ja-pi'jottam#gaklri sayamany madhuripu-va"and diaty arka-putram |havya "nyan murre smaraa-vigha&ite%a-ppndhakrpr apy uddhavanto na katham api na v vraiys tvayaiva ||!)||

    tathaiva sknde0

    tad eva puru%o mukto janma-dukha-jardihi |hakty tu paray nna yadaiva smarate harim ||!*||

    tatra r-k%a-smaraena na kevala dukha-haraam/ hakti-muktidam eva | yathgovinda-vndvaneprathama-pa&ale 2!5$860

    k%a eva para rahma sa"-"id-nanda-sundara |smti-mtrea ye% vai hakti-mukti-phala-prada ||!,||ity di |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    48/55

    eva r-k%a-pdmuja-smaraena pda-sevandau matir jyatentar-nirmalatvena/yath0

    pravi%&a kara-randhrea svn hva-saroruham |dhunoti amala k%a salalasya yath arat ||!||

    atha #8dasevanam, &ath8Cta sukhrdhyam juhir ananya-araair nhi |ktaj'a ko na seveta durrdhyam asdhuhi ||!.|| 27h4 (5!15(,6

    tvayy amujk%khila-sattva-dhmnisamdhinveita-"etasaike |tvat-pda-potena mahat-ktenakurvanti govatsa-pada havdhim ||!1|| 27h4 !85$5(86

    athaiva pda-sevand ar"ane matir jyate | tad ar"ana yath0yat-pdayor aa&ha-dh salila pradya

    drv#kurair api vidhya sat saparym |apy uttam gatim asau hajate tri-lokdvn aviklava-man katham rtim ""het ||$8|| 27h4 .5$$5$(6

    nradye0jalenpi jaganntha pjito kleah hari |parito%a vrajaty u t%rta salilair yath ||$!||

    23r4 !5($5(.6mnu%a durlaha prpya yo hari nr"ayet sakt |mrkha parataras tasmt konyas tasmd a"etana ||$$||

    tathaiva 23r4 !5($5),6dhyta smta pjito v praato v janrdana |sasra-pa-vi""hed kas ta na pratipjayet ||$(||

    atha pramam ha nrasihe0namaskra smto yaj'a sarva-yaj'e%u "ottama |namaskrea "aikena s%gena hari vrajet ||$)||

    pdme devadta-viku+ala-savde0ktvpi ahua ppa naro moha-samanvita |

    na yti naraka gatv sarva-ppa-hara harim ||$*|| 24adma4 (5(!5!).6

    tatra da+a-prama yath0da+a-prama kurute vi%ave hakti-hvata |reu-sa#khya vaset svarge manvantara-ata nara ||$,||

    tatra pradak%ia-mhtmya/ yath vrhe0eva ktv tu k%asya ya kuryd dvi pradak%im |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    49/55

    sa#tadv:#avat:#u7&a4 %abhate tu #ade #ade ;tat khyta yat sudharmasya prvasmin gdhra-janmani |k%a-pradak%ihysn mah-siddhir ahd iti ||$||

    tath0

    patita skhalito vrta k%ud-dh-vivao gan |haraye nama ity u""air mu"yate sarva-ptakt ||$.||

    atha j'nnivit/ yath dsya sakhya tath "tma-nivedanam iti trayam | tatra dsya/yath0

    yan-nma-ruti-mtrea pumn havati nirmala |tasya trtha-pada ki v dsnm avai%yate ||$1|| 27h4 15*5!,6

    r-k%a eva sarve% para sarvopsanya iti ni"aya-j'nena sadhi r-hagavad-dsatva svktam | tatas tad anusandhyate | tad eva0

    et para tanu-hto huvi gopa-vadhvogovinda eva nikhiltmani r&ha-hv |v'"hanti yad hava-hiyo munayo vaya "aki rahma-janmahir ananta-kath-rasasya ||(8|| 27h4 !85)5*.6

    tatra dsyam eva dvividham | dsatva dstva "a | tatra dsa-hva0

    aha hare tava pdaika-mla-dsnudso havitsmi hya |

    mana smaret8su#ater gu784s teg7:ta v8' 'arma 'arotu '8&a ;;

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    50/55

    kma krodha haya sneham aikya sauhdam eva "a |nitya harau vidadhato ynti tan-mayat hi te ||(*|| 27h4 !85$15!*6

    yath mahhrate0arjunasya sakh k%a k%asya hi sakhrjuna |

    uhayor antara nsti pavankayor iva ||(,||

    athtma-nivedana/ yath0sarva-hte%u ya payed hagavad-hvam tmana |htni hagavaty tmany e%a hgavatottama ||(|| 27h4 !!5$5)*6

    iti j'tv tma-samarpaa kurvanti santa |tmnam arpayet k%e haved tma-nivedanam |ananya-hvam ritya tavha "a alir yath ||(.||vikrt gau pradatt v svaya yat tan na vidyate |tad dehdika sarva datta k%ya ntmana ||(1||

    tath kavir uv"a0kyena v" manasendriyair vuddhytman vnusta-svahvt |karoti yad yat sakala parasmainryayeti samarpayet tat ||)8|| 27h4 !!5$5(,||

    athaiva j'na-hakty prema-lak%a haktir jyate/ yath rahma-sahity0prauddhe j'na-haktihym tmany nanda-"in-may |udety anuttam haktir hagavat-prema-lak%a ||)!|| 27r% *5*.6

    tad evdi-pure arjuna prati r-hagavn uv"a0na tapohir na vedai "a n"rair na "a vidyay |vaosmi kevala prem prama tatra gopik ||)$||

    tathtra prema yath0j'ndy-anapek%ay mamaivety kra-pura-sara sahaja-sphrti prema | tad eva0

    y dohane =vahanane mathanopalepa-pre#khe#khanrha-ruditok%aa-mrjandau |gyanti "ainam anurakta-dhiyo =ru-ka&hyodhany vraja-striya urukrama-"itta-yn ||)(|| 27h4 !85))5!*6

    atha kdk prema < tad ha0pra-pratima-rpea darandaranena "a |jvana maraa syd yat tat premeti nigadyate ||))||

    padma-pure0avyalkena manas pre%&hasyrdhana prati |nandanuhavd haktir dhiyo vttir a"a'"al ||)*||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    51/55

    atyanta-sukha-samprptau vi""hede dukha-santate |hetur ekoyam eveti sarayo haktir u"yate ||),||dvhy savalitair hvai prema-haktir iti smtam ||)|| iti |

    athaiva r-hagavad-hakti kenopyena jyate < tad utu sat-sa#gd eva | r-

    hagavn uv"a0sat prasa#gn mama vrya-savidohavanti ht-kara-rasyan kath |taj-jo%ad v apavarga-vartmaniraddh ratir haktir anukrami%yati ||).|| 27h4 (5$*5$*6

    yath prema-sudh-sraym0satata-prema-paryaa-jana-mukha-galita-k%a-kath-mdhv |ravaa-pu&ena nipt vitarati k%emala prema ||)1||

    tath padma-pure0

    na tapsi na trthni na stri yajanti na |sasra-sgarottre vai%ava-sevana vin ||*8||

    tad eva0no rodhayati m yogo na s#khya dharma eva "a |na svdhyyas tapas tygo ne%&-prta na dak%i ||*!||vratni yaj'a "handsi trthni niyam yam |yathvarundhe sat-sa#ga sarva-sa#gpaho hi mm ||*$|| 27h4 !!5!$5!-$6

    tath ataeva hagavad-hakti k%ipram utpadyate/ yath0

    na hy am-mayni trthni na dev m"-"hil-may |te punanty uru-klena darand eva sdhava ||*(|| 27h4 !85).5(!6

    tath nava-siddhn prati nimi-npa uv"a0ata tyantiko k%ema p""hmo havato =nagh |sasre =smin k%ardho =pi sat-sa#ga evadhir nm ||*)|| 27h4 !!5$5(86

    atha santa kd ity u"yatm | tad eva0mahat-sev dvram hur vimuktestamo-dvra yo%it sa#gi-sa#gam |mahntas te sama-"itt prant

    vimanyava suhda sdhavo ye ||**|| 27h4 *5*5$6

    tath r-hagavn uv"a0kplur akta-drohas titik%u sarva-dehinm |satya-sro =navadytm sama sarvopakraka ||*,||kmair ahata-dhr dnto mdu u"ir aki'"ana |anho mita-huk nta sthiro ma"-"harao muni ||*||apramatto gahrtm dhti-m' jita-%a+-gua |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    52/55

    amn mna-da kalyo maitra kruika kavi ||*.||j'yaiva gun do%n maydi%&n api svakn |dharmn santyajya ya sarvn m hajeta sa tu sattama ||*1||j'tvj'tvtha ye vai m yvn ya "smi yda |hajanty ananya-hvena te me hakta-tam mat ||,8|| 27h4 !!5!!5$1-((6

    eva hgavatam rdhya r-k%e hakti prajyata ity asandeha | yath r-hagavan-nigama0

    sat-sa#gena hi daitey ytudhn mg khag |gandharvpsaraso ng siddh "raa-guhyak ||,!||27h4 !!5!$5(6 ity di |

    ata santam rdhya r-harau hakti karay ananya-hvena | yath r-hagavad-gtym arjuna prati r-hagavn uv"a0

    sarva-dharmn parityajya mm eka araa vraja |aha tv sarva-ppehyo mok%ayi%ymi m u"a ||,$|| 29t !.5,,6

    tath "a rahma-sahity rahma prati r-hagavn uv"a0dharmn anyn parityajya mm eka haja vivasan |yd yd raddh siddhir havati td ||,(|| 27rs *5,!6

    tath0tasmt tvam uddhavotsjya "odan prati"odanm |pravtti "a nivtti "a rotavya rutam eva "a || 27h4 !!5!$5!)6 iti |

    haktn dharma-karmdi-dhena d%aam asti < naivam | tath0devar%i-htpta-nC pitC

    nya ki#karo nyam "a rjan |sarvtman ya araa arayagato mukunda parihtya kartam || 27h4 !!5*5)!6

    tath han-nradye0vsudeva-prasa#gena kriy-lopo haved yadi |tasya karmi kurvanti tisra ko&yo mahar%aya ||,*||

    tathaiva0j'yaiva gun do%n maydi%&n api svakn |dharmn santyajya ya sarvn m hajeta sa tu sattama ||,,|| 27h4 !!5!!5($6

    tath0yad yasynughti hagavn tma-hvita |sa jahti mati loke vede "a parini%&hitm ||,|| 27h4 )5$15),6

    ity eva r-hagavad-haktnm anupapatitir haydaya santi/ naivam | yathrmad-hgavate-- samrit ye pada-pallava-plava mahat-pada puya-yaomurre 27h4 !85!)5*.6 ity di | tath--

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    53/55

    tath na te mdhava tvak kva"idhrayanti mrgt tvayi addha-sauhd || 27h4 !85$5((6 ity di ||

    tath r-hagavad-gtsu0

    anany "intayanto m ye jan paryupsate |te% nityhiyuktn yoga-k%ema vahmy aham || 29t 5$$6

    ataeva r-k%a-"andra-pdravindrayae na ki"id durlaham | janma-maraa-haytta-pada "a prpyate | nitynanda-padam api prpyate "a | yath0

    martyo mtyu-vyla-hta palyanlokn sarvn nirhaya ndhyaga""hat |tvat pdja prpya yad""haydyasustha ete mtyur asmd apaiti || 27h4 !85(5$6

    tath r-vi%u-sahasra-nma-stotre0na vsudeva-haktnm auha vidyate kva"it |janma-mtyu-jar-vydhi-haya vpy upajyate ||

    tath0hagavata uru-vikram#ghri-kh-nakha-mai-"andrikay nirasta-tpe |hdi katham upasdat puna saprahavati "andra ivodite =rka-tpa ||27h4 !!5$5*)6

    ity di r-hagavad-hakter mahattvam | atraivgre r-hagavad-hajanoddea-ratndau kati"id uktam | tatraiva j'tavyam iti ||

    ata0nn-deva-ni%evaa parihara prdi-sarodhanadharma karma "a dna-trtha-niyama-rahmdikopsanam |sarve% paramevarasya paramnanda-pradasytmanar-k%asya sadvyayasya "araa-dvandvravinda haja ||$||

    tath0rdh-k%a-padravinda-vigalat-prema-pravhmta

    pya pyam anrata para-sukh htv mahn unmada |nnyatrpi mano dadhti na vadaty anya smaren netaratasyiv#ghri-yao vinpy ata ima "akre kav rghava ||(||

    svar-vp-savidhe mah-muni-varasymrtakasyramenn-stra-vidhij'a-pa+ita-yute sthnemikdhi%&hite |rahma-vysa-mahea-gopita-dhana k%a-prakhidharatna rghava-nma-dheya-ktin vedya kta sarvata ||)||

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    54/55

    ye jnanti mahnta eva sudhiyas te modayanty uttamk% ye na vidanti tattvam idame vdhyyayantv u te |etad ye tu vihya "nya-vi%aye kurvanty aho mnasete ki k%a-padravinda-surasa samprpnuvanty aj'ak ||*||

    param0r-k%#ghri-saroja-yugma-vigalan-mdhvka-dhrmtapta yair na "a "ru-"itta-"a%akais te va'"it dukhit |anya vnusaranty anitya-vihava saukhyay liysyanty udhava-mtyu-tvra-kadane%v janma-ko&i%v api ||,||

    ata sarvam anya vihya sarvopari r-k%a-"araravinda rahmdihir hajanyahajata | tad eva krutaitad durlaha-sa#grahnusrea | tad evam ima sa#grahaviruddha-mati%u na prakayet | tad iti0

    dhrtytyanta-mrkhya tath pa+ita-mnine |p%a+a-mataye "aiva anyad evopasevine ||||ahaktya "a lolya riktopsparya "a |nstikya tmasya tathha#kra-krie ||.||na prakyo na deya "a kad"in nai%a sa#graha ||1||deyo viuddha-mataye k%a-pdja-sevine |guru-haktya ntya satya-sandhya sarvad ||.8||

    tath r-hagavad-gtsu 29t !.5,-.60ida te ntapaskya nhaktya kad"ana |

    na "ur%ave v"ya na "a m yohyasyati ||.!||ya ida parama guhya mad-hakte%v ahidhsyati |hakti mayi par ktv mm evai%yaty asaaya ||.$|| iti |

    29t !.5,!-$6vara sarva-htn hd-deerjuna ti%&hati |hrmayan sarva-htni yantrr+hni myay ||.(||tam eva araa ga""ha sarva-hvena hrata |tat-prasdt par nti sthna prpsyasi vatam ||.)||

    ity eva j'tv r-k%a-"araravindam eva araa kartavyam iti e%a |

    iti r-k%a-praka-ratne hakti-vira"ana nma%a%&ha-praka-ratna samptam |

    r-k%a-hajanopya-"intmair aya grantha |prema-hakti-prado yat tat samrayata sattam ||

    sampta "ya grantha |

  • 7/26/2019 Krishna Bhakti Ratna Prakasa by Raghava Pandit Gosvamin

    55/55

    r-gurudevya samarpaam astu |uham astu akda !,8, >lipi-kloyam?