kristian tlangau 1 - mizoram synod · rev. zothankima, koilamati (63) rev. c. rosângzuala,...

52
1 Kristian Tlangau www.mizoramsynod.org

Upload: doantruc

Post on 28-Jun-2018

280 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

1Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Page 2: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

2Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Synod PuipateModerator : Rev. LalzuithangaSecretaries : Rev. Lianhmingthanga Sailo (Sr.)

Upa R. Dêngzîkpuia (Jr.)Finance Officers : Rev. P.C. Pachhûnga

Rev. H. RemthangaStatistician : Upa Dr. H. VânlalhlunaSr. Executive Secretary : Rev. Lalramliana PachuauExecutive Secretary : Rev. B. Sângthanga

Kum 106-na February 2017 Bu 1,253-na

Editor : Rev. Dr. C. Chawnghmingliana Ph. 2316411(R)Joint Editors : Rev. P.C. Pachhûnga

Upa H. RonghâkaUpa Prof. R.L. ThanmawiaRev. P.B. Mankima

Business Manager : Upa C. LalbiaktluangaSynod Office, First FloorMission Vêng, Aizâwl – 796 001

Office Phone 2324590; e-mail: [email protected]

Kum khat lâk man : Rs. 50.00A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First

Floor, Mission Vêng, Aizâwl hriattîr tûr.

Thu chhuahte hi Editor ngaih dân a ni vek kher lo.

The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram

A CHHÛNGA THU AWMTE

1. Editorial 1

2 . Mizoram Synod 2

3. Lâwrkhâwm 9

4. Zawhna leh Chhânna 13

5. Sermon: (1) Pathian hnaih 19

(2) Chawhpawlh nun Lalpan a duh lo 24

6. Sâwma pakhat 28

7. Kum 2017 Puitling SS zir Thupuan thlîr lâwkna 32

8. Kohhran inkhâwm zai leh a chhehvêl 39

9. Sûnna 43

Page 3: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

3Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Editorial

HMÊLMATE HMANGAIHKhawvêla thil harsa ber zînga pakhat chu hmêlmatehmangaih hi a ni ngei ang le. Khawvêl thlîrna a\angchuan hmêlmate chu hmangaihna leh zahngaihnadawng phâk tûra ngaih an ni lo. An chunga

thinrimna hrîk thlâk leh an phu tâwk hremna pêk tûr a ni ringawtmai. Thuthlung Hlui dânah pawh hmêlmate chunga zahngaihna lantîrai chuan tihboral mai tûr a ni. ‘Ha aiah ha, mit aiah mit’ tih a ni a.Chumi awmzia chu - thil chu a nih ang angin thungrulh emaw, tih lêtve mai tûr tihna emaw ni âwm tak a ni. Chutianga han thungrulhchuan rilru pawh dam huai tûra ngaih a ni.

Lal Isua erawh chuan, “In hmêlmate chu hmangaih ula, atiduhdahtu che u chu \awng\aisak rawh u,” tiin min zirtîr daih thung.Chuti ang chu thil tih theih a ni dâwn em ni? Mihring tâna tih rual lohhi Pathian nên chuan tih theih loh a awm lo. Peru rama SharpaIndian-te chu mi lu la hnam an ni \hîn a, an mi man apiangte hi anthat zêl \hîn a. Lal Isua Chanchin |hain an thinlung a khawih dangdamchinah erawh chuan an mi man te chu that mai tawh lovin kâr thumchhung Bible an zirtîr hlauh thung.

Sipai pakhat Jail tâng hian America ram President, AbrahamLincoln-a kha a haw êm êm mai a, ânchhia a lawh hlawih hlawihreng mai a. Tâng vêngtute chuan Lincoln-a hnênah, “Ka pu, he mitâng hian ânchhia a lawh reng mai che a, khai hlum tawh mai rawh,”an ti a. Lincoln-a chuan eng danga chhang ta lo chuan lehkha a ziaka, “Hei hi zuk pe rawh u,” a ti ta mai a. Lehkha an han chhiar nâkchuan ngaihdamna thu leh Jail a\anga chhuah zalen a nih thu hi a loni a. Chu Jail tâng chu a han lâwm êm êm khawp a. AbrahamLincoln-a chu a sawi chhe leh ngai tawh lo mai ni lovin, AbrahamLincoln-a ngaisâng bertute zînga mi a lo ni ta hlauh zâwk a ni.Phuba la lova ngaihdamna hian hna a lo va thawk ropui thei êm!Hmêlmate hi \hianah siam theih an lo ni reng mai. Benjamin Franklin-a chuan, “I hmêlmate hmangaih rawh. I dik lohna hrilhtu che an ni sia,” lo zuk ti daih a!

Page 4: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

4Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

– Executive Secretaryi/c Publicity, etc.

1. Kum 2017 atân SynodOffice hawn a ni leh ta

Krismas leh kum tharchawlh hman hnuah January 5khan Synod Office leh Synodhnuaia Department hrang hrangoffice hawn \an a ni leh ta. Office\an ni hian zîng dar 9:30-ah Rev.Lalzuithanga, Moderator-indevotion hun hmangin thawktutechu Presbyterian Kohhran tânathawk mai kan ni lo va, Pathianrawngbâwltu kan nih avângin\hahnemngai tak leh lâwmchunga Lalpa rawngbâwl tûrkan ni tiin a fuih.

2. K|PJanuary 6 - 8, 2017 chhûng

khan Hliappui K|P DiamondJubilee lawm a ni a, hemi hunhmanpui hian T.Upa ZomuanaRâlte leh Dr. David C.Vânlalfakawma te an kal.

3. Pastor/Pro.PastorInduction 2017

January 15, 2017(Pathianni) khan Mizoramchhûng leh pâwn hmun hranghrangah Pastor leh Pro. PastorInduction neih a ni a, SynodPuipaten hetiang hian Inductionan neihpui:

(1) Rev. Lalzuithanga,Moderator-in Rev. LalrinsângaBangalore

(2) Rev. H. Remthanga, FinanceOfficer-in Rev. LalnuntluangaSailo Tlabung Chawnpui

(3) Rev. Lalramliana Pachuau, Sr.Executive Secretary-in Rev. B.Zobiaktluanga Karimganj(Cachar)

(4) Rev. P.C. Pachhûnga,Executive Secretary-in Rev. H.Lalawmpuia, Sêrchhîp

(5) Rev. B. Sângthanga,Executive Secretary-in Rev. R.Lalrinmawia, Hnahlân

4. FinanceJanuary 9 - 12, 2017 khân

Shillong-ah PCI FinanceCommittee neih a ni a, hemihunah hian Upa Lalsâwmliana,Finance Manager a kal.

Page 5: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

5Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

5. Women Centre-a puan \huizir tûr (2nd Batch)-te Pathianhnênah hlân

January 11, 2017 khânWomen Centre, Phunchawngapuan \hui zir tûr Second Batch-te Pathian hnêna hlanna hunhman a ni a, Rev. P.C.Pachhûnga, ExecutiveSecretary-in a hmanpui.

Programme hi Pi Rinchawii,Central Kohhran HmeichheChairman-in a kaihruai a, Nl.Lalrinpuii, Superintendent-inReport tawi a pe a. Rev. P.C.Pachhûnga, Executive Secretaryi/c Kohhran Hmeichhiain fuihnathuchah a sawi a, PastorVânroluahan Pathian hnênahlanna hun a hmang. A duhapiang tân thusawina hun hawna ni bawk.

Women Centre-a puan \huizir hi nikum (2016) khân FirstBatch \an a ni a, mi 37-ten thiamtaka zirin December 16, 2016khân an lo chhuak tawh a.Second Batch-te hi January 10,2017 (Thawhlehni) khân an lûtleh a, a zir hun chhûng hi thla rukzêl tûr a ni. Hostel-a awm chilhtûr a ni a, thla tin mess fee ̀ 1500

a\angin zirlaiten ̀ 500 an tum a,a bâk zawng chu CentralCommittee-in an tumsak a ni.

6. Chhawmdâwlna peTûn hnaia in kâng avânga

harsatna tâwk, N. Sêrzâwlachhûngkaw pakhat hnênahSynod Relief Fund a\angin`8,000 pêk a ni.

7. Presbyterian Choir MusicVideo Release a ni

Mizoram Synod enkawl,Presbyterian Choir, Lungleichuan kumin (2017) chhûng hianalbum puitlin ngei an tum a.January 12, 2017 zân khânMusic Video (single) ‘Lalpa Ta’tih chu Rev. R.C. Lalnghâkliana,Administrative Secretary, SynodOffice, Lunglei chuan SynodConference Hall, Lungleiah atlangzarh.

Presbyterian Choir hiMizoram chhim lamaPresbyterian Kohhran mitethlarau nun tichak tûra LungleiTown Committee-in kum 2007-a a din a ni a. Mizoram Synodenkawl standing choir pathumtezînga mi a ni. Choir Conductorhi Pu Calvin Lalchawimawia niinDirector hi T. Upa Dr.

Page 6: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

6Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Ramdinthara Sailo a ni. Ani hiZoram mipuiten \halaite sak chihla phuahtu kan hriat lâr êm êma ni a, Music Video-a hla pawhhi ama phuah a ni nghe nghe.

8. Kum 2017-a Pastor lehPro. Pastor Induction neihnaleh neihpuitute(1) Rev. R. Lalnuntluanga,Chawnpui. Neihpuitu: Rev. H.Lalchhanhima, Kanan(2) Rev. C. Lalsângliana,Vênghlui. Neihpuitu: Rev. Dr.Lalchhuanliana,Vênghlui(3) Rev. Lalchhâwnkima,Bethlehem. Neihpuitu: Rev.Rualkhûma, Saron Vêng(4) Rev. Lianhmingthanga Sailo,Chanmari. Neihpuitu: Rev. C.Biakmawia, Ramhlun North(5) Rev. Zothansânga, RamhlunNorth. Neihpuitu: Rev.Dârkhûma, Ramhlun Vênglai(6) Rev. Lalsângmuana, Tanhril.Neihpuitu: Rev. Dârchungnunga,Zotlâng(7) Rev. C. Lalramchhana,Luangmual. Neihpuitu: Rev. C.Lianzuala, Kanan(8) Rev. K. Lalthanliana,Ramhlun Vêngthar. Neihpuitu:Rev. Thangzauva, Ramhlun

(9) Rev. H. Lalawmpuia,Sêrchhîp. Neihpuitu: Rev. P.C.Pachhûnga, E/S(10) Rev. Lalpârchhuana,Sateek. Neihpuitu: Rev.Lalrinawma, Chanmari(11) Rev. Benny Lalmawia,Bâktâwng. Neihpuitu: Rev.Lalthangpuia Fanai,Thingsulthliah(12) Rev. R. Lalremruata,Thênzâwl Field Vêng.Neihpuitu: Rev. Dr. C.Vânlalhruaia, RamhlunVêngchung(13) Rev. H. Lallianzâra,Keifâng. Neihpuitu: Rev.Zâwl\huama, Bâwngkâwn(14) Rev. Lalrinsânga,Bangalore. Neihpuitu: Rev.Lalzuithanga, Moderator(15) Rev. C. Lalchhuanawma,Mamit Hmunsam. Neihpuitu:Rev. C. Chawngliana, DâwrpuiVêngthar(16) Rev. VânlalnunmawiaZawngte, Kolasib Hmâr Vêng.Neihpuitu: Rev. H. Lalrinmawia,Durtlâng North(17) Rev. C. Lallungmuana,Sihfa. Neihpuitu: Rev. JohnRâldosânga, Saitual

Page 7: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

7Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

(18) Rev. LalchungnungaHnamte, Chhiahtlang.Neihpuitu: Rev. C.M.Zalênthanga, Chanmari(19) Rev. Lalthanhâwla,Khawruhlian. Neihpuitu: Rev.Lalchungnunga, Synod Office(20) Rev. Lalrammawia,Kâwlkulh North. Neihpuitu:Rev. H. Lalrinawma, Kâwlkulh(21) Rev. David LalrinmawiaSailo, Saiha. Neihpuitu: Rev.Dr.R. Lalbiakmawia, Vênghlui(22) Rev. Vânlalhuma, N.Hlimen. Neihpuitu: Rev. C.Lalchhanhima, Bûkpui(23) Rev. T. |huamliana,Pangbâlkâwn. Neihpuitu: Rev.Biaksailova, Kolasib Vênglai(24) Rev. R. Lalsiamliana,Chawngtlai. Neihpuitu: Rev.H.S. Remmawia, KhawzâwlVêngthar(25) Rev. H. Vânlalhriata,Kawrthah. Neihpuitu: Rev. V.Lalkima, Mamit(26) Rev. Benjamin Lalrinmawia,N.E. Khawdungsei. Neihpuitu:Rev. Vânlalhruaia, Hliappui(27) Rev. R. Lalrinmawia,Hnahlan. Neihpuitu: Rev. B.Sângthanga, E/S

(28) Rev. Laltanpuia Colney,Champhai Vêngsâng. Neihpuitu:Rev. C. Lalngaihthanga,Champhai Kahrawt(29) Rev. Vânlalthlamuana,Khawhai North. Neihpuitu:Rev. J. Lalbiaknia, Chalrâng(30) Rev. Saikhûma, DârlawngManu (Tri). Neihpuitu: Rev.Lalêngzîka, F/S, Tripura(31) Rev. Uttom Hrângkhawl,Karbook (Tri). Neihpuitu: Rev.Chawngmunrai, Ambassa(32) Rev. R. Zorammawia,Ngopa. Neihpuitu: Rev. K.Lianmûnga, Mualphêng(33) Rev. Lalsângliana,Lungpho. Neihpuitu: Rev. R.Lalchangliana, Dâwrpui(34) Rev. Lalduhsaka, Kharagpur(Kolkata). Neihpuitu: Rev.Zochhuanmawia, F/S Kolkata(35) Rev. Ricky Lalchhanchhuaha,Agartala (Tri). Neihpuitu: Rev.R.C. Lalchhuanthanga, Tuidu(36) Rev. ZomuansângaChhangte, Rengdîl. Neihpuitu:Rev. Zohmunmawia, Zâwlnuam(37) Rev. Vânlal\ana, Lucknow.Neihpuitu: Rev. VânlalhruaiaRâlte, F/S, Lucknow(38) Rev. David Sai\huamaPachuau, Rêngtekâwn.

Page 8: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

8Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Neihpuitu: Rev. Lalremliana,Bilkhawthlîr(39) Rev. R. Lalfakawma,Lawngtlai. Neihpuitu: Rev. R.C.Lalnghâkliana, A/S Chhim Area(40) Rev. K. Zalawma, Pûkzîng.Neihpuitu: Rev. Lalhminghlua,Lallen(41) Rev. Lalhriatpuia, Pailapool(Bengali). Neihpuitu: Rev.Jerome Lalchhuanga, Silchar(Bengali)(42) Rev. Lalnuntluanga Sailo,Tlabung Chawnpui. Neihpuitu:Rev. H. Remthanga, FinanceOfficer(43) Rev. C. Lalruatkima, Diphu(Karbi). Neihpuitu: Rev. F.Pachhûnga, F/S Karbi Anglong(44) Rev. E. Ramchullova,Cachar Kahrawt. Neihpuitu:Rev. P.C. Lalmuanawma, Silchar(45) Rev. R. Lalhmingsânga,Kolasib Diakkâwn. Neihpuitu:Rev. Vânlalzuata, Chawlhhmun(46) Rev. F. Lalhmingthanga,Aibâwk. Neihpuitu: Rev. Dr. C.Chawnghmingliana, SynodOffice(47) Rev. B. Zobiaktluanga,Karimganj (Cachar). Neihpuitu:Rev. Lalramliana Pachuau, Sr.Executive Secretary

(48) Rev. P.B. Zosâpthara,Lungleng I. Neihpuitu: Rev. R.Lalhmingthanga, Director,FG&CC(49) Rev. Ranjung Jugli,Khasan (Aru E). Neihpuitu:Rev. Lalrinthara, F/S,Arunachal East(50) Rev. C. Lalrintluanga,Sêrchhîp Vêngchung. Neihpuitu:Rev. Lalrinmawia, ElectricVêng, Aizâwl(51) Rev. H.D. Ramngaihawma,Jairampur (Aru. E). Neihpuitu:Rev. Lalrinthara, F/S,Arunachal East(52) Rev. Paulalsiam, Panglian.Neihpuitu: Rev. S. Khaikholam,Kangvai(53) Rev. K. Jama Vaiphei,Leilon. Neihpuitu: Rev.Khupneihthang, Dumlian(54) Rev. Hmingthansânga,Marpara Ramthar. Neihpuitu:Rev. K. Lalchunglûra, Phûldungsei(55) Rev. B. Lalnunhlua,Lucknow East. Neihpuitu:Rev. Dârrema Hlondo, Unou(56) Rev. C. Lalremruata,Boleng (Aru W). Neihpuitu:Rev. R. Lalrinsânga, F/S,Arunachal West

Page 9: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

9Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

(57) Rev. H. Laldintluanga,Hnahthial. Neihpuitu: Rev. P.R.Hmuaka, New Sêrchhîp(58) Rev. Michael Zorinpuia,Zâwlpui. Neihpuitu: Rev. C.Lalduhawma, Lunglei Chanmari(59) Rev. V. Khai Rodinga,Adaponka, Odisha. Neihpuitu:Rev. Lalramdinthara Colney, F/S Odhisa(60) Rev. Zonunmawia,Khagaria, Patna. Neihpuitu:Rev. R.C. Lal\havula, F/S Patna(61) Rev. C. Zaihmingthanga,Karbinda, Jharkhand. Neihpuitu:Rev. F. Lalchhuanawma, F/S,Jharkhand(62) Rev. Vânlalchhuanga,Chokihola, Karbi. Neihpuitu:Rev. Zothankima, Koilamati(63) Rev. C. Rosângzuala,Pokhara, Nepal. Neihpuitu:Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S,Nepal(64) Rev. C. Lalngaihawma,Sugnu, Manipur. Neihpuitu:Rev. Joseph Lalnunmawia, D.Phailian(65) Rev. Malakia Lalnunfela,Mata, Manipur. Neihpuitu: Rev.C. Zorammawia, A/S, ManipurArea

(66) Rev. H. Lalbiakthanga,Saisimdung, Tripura. Neihpuitu:Rev. Lalmuanpuia, Noagang

(67) Rev. Vânlalfaka Hmâr,Tuithumhnâr. Neihpuitu: Rev.R. Zoramthanga, LawngtlaiChanmari(68) Rev. P.C. Vânlalchhuanga,Changlang. Neihpuitu: Rev. H.Lalhmingmawia, F/S Assam

(69) Rev. Laishram Raju Singh,Kaisanari, Barak. Neihpuitu:Rev. Z.D. Lalhmachhuana, A/SBarak Area

(70) Rev. Henry Lalbiakkima,Jonai (Aru North). Neihpuitu:Rev. Lalhmuchhuaka, F/S,Arunachal North

(71) Rev. KhaisonthangVaiphei, Phaipheng, Manipur.Neihpuitu: Rev. S. LamaVaiphei, Munpi

(72) P/P C. Lalrosiama,Bethlehem. Neihpuitu: Rev.Rualkhûma, Saron Vêng

(73) P/P Isaac Lallâwmkima,Chanmari. Neihpuitu: Rev. C.Biakmawia, Ramhlun North(74) P/P Vânlalngeiha, ArmedVêng. Neihpuitu: Rev. B.Lalnghâkliana, Armed Vêng

Page 10: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

10Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

(75) P/P P.C. Vânlalfinga,Durtlâng. Neihpuitu: Rev. J.Lalremsiama, Durtlâng(76) P/P Matsam Bo, Jairampur.Neihpuitu: Rev. Lalrinthara, F/S Arunachal East(77) P/P Peter Lalhmunmawia,Khatla. Neihpuitu: Rev.Rualthankhûma, Khatla(78) P/P V.L. Malsâwmkima,Cherhlun. Neihpuitu: Rev. R.Lalremsiama, Cherhlun(79) P/P H. Lalruatkima,Bairabi. Neihpuitu: Rev.Lalbiaknunga, Bairabi(80) P/P F.K. Hlunchhûnga,Chawngte ‘L’. Neihpuitu: Rev.H. Lalsânglûra, Chawngte ‘L’(81) P/P Lalduhsaka, Sangau.Neihpuitu: Rev. LaltlanthangaZote, Sangau(82) P/P R. Zothansânga,Teikhang. Neihpuitu: Rev.Lalhmachhuana Râlte, Teikhang(83) P/P H. Lalfakzuala,Tlabung Zodin. Neihpuitu: Rev.Lalhruaitluanga Pachuau,Tlabung Zodin(84) P/P C. Lalruatfela, Bûngtlâng‘S’ Neihpuitu: Rev. Malsâwm-sângzuala, Bûngtlâng ‘S’(85) P/P Lallâwmkima,Tuithumhnâr. Neihpuitu: Rev.

R. Zoramthanga, LawngtlaiChanmari(86) P/P LalnghâkmawiaKhiangte, Zobâwk. Neihpuitu:Rev. Lalhmuchianga, Zobâwk(87) P/P Lalthanliana, Rabung.Neihpuitu: Rev. C. Vânlalmal-sâwma, Rabung(88) P/P Baburam Lamsal,Dharan, Nepal. Neihpuitu:Rev. John Sharma, DharanNepal(89) P/P Apan Lal Deb,Agartala, Tripura. Neihpuitu:Rev. R.C. Lalchhuanthanga,Tuidu(90) P/P Lalrinmawia Chhangte,Silchar, Bengali. Neihpuitu:Rev. Lalmuankima Pautu,Kabuganj(91) P/P Zosângzuala, AizâwlCentral, M/S. Neihpuitu: Rev.Lalthangvunga, Aizâwl CentralM/S(92) P/P Sanjit Debbarma,Burburia, Tripura. Neihpuitu:Rev. C. Lalremsânga, Burburia(93) P/P Eric Lienlalmuon,Sugnu. Neihpuitu: Rev. JosephLalnunmawia, D. Phailian(94) P/P S.T. Thangthianlal,Bâwngkâwn. Neihpuitu: Rev.G. Chhun\huama, Bâwngkâwn

Page 11: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

11Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Isua hminga \awng\aiIsua hming an lam vâng

ringawtin Muslim nu pakhat,kum khat chuang khum betadamlo tawh chuan damna achang. God Reports-in a târ landânin Berlin, Germany-aAmerican Missionary-te hnênaBaptisma chang thar nupatechuan Isua tihdamna mak takchanchin testimony an sawi thua târ lang a. Baptisma chang hiNizar-a a ni a, damna mak takchang hmeichhia hi a patea nupuia nih thu a sawi. Nizar-a pateanupui hi hnungzâng na nei a nihavânga tho chhuak thei lo, khumbeta kum khat chuang awm tawha ni. Damdawi in pan tûrinpawisa an nei lo va, a nupui chua mu tawp mai a, a rihna pawh220 pounds-in a sân belh a ni,chu chuan nasa takin a taksaahharsatna a thlen bawk.

Ni khat chu a nupui na tuarthâwm avâng chuan hrehawm tiêm êmin Nizar-a patea chuanPathian a au ta ringawt mai a, a

mangang êm êm a, tihngaihnadang a hre bawk si lo. Chutia\ap leh mangang taka a awm laichuan ‘aw’ a hre ta a, chu awchuan, “I nupui bulah kal la, i kutkha a hnungah nghatin IsuaKrista hmingin va \awng\aisakrawh,” tih ri a hria a. Mak ti êmêmin a nupui bulah chuan a vakal a, a thu hriat ang chuan a\awng\ai a, “Isua Kristahmingin…” a’n ti chiah chu anupui chuan a hnunga thîr sa vihluh ang hian a hria a, chumi zawhchuan damna changin a thochhuak thei ta nghâl a ni.Doctor-te pawhin x-ray leh thilhrang hranga an han en pawhin‘thilmak’ a ni tih bâk sawi theihan nei lo. A natna zawng zawngchu thâwk leh khatah Isuan atihdamsak a ni. Hetiang thil athlen hnu hi chuan he mite nupahian Lal Isua chanchin bâk sawitûr an hre lo a ni, tiin Nizar-achuan a sawi bawk.

-CHRISTIANTODAY

Egypt-a Biak In lian bersak tiam

Egypt (Aigupta) PresidentAbdel Fattah al-Sisi chuanKrismas lawmna Cairo CopticOrthodox Cathedral-a an

Page 12: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

12Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

neihnaah Egypt rama Biak In lianber sak a tiam thu PatriarchTawadros II hnênah a hrilh.Egyptian pounds 100,000 chuhemi atân hian dah hran a nih thuleh Mosque lian tak sak tum anih thu a târ lang bawk. Heibâkah hian President Sisi chuankum 2013-a buaina chhuakvânga Biak In tihchhiat lehsuasam te chu siam \hat leh veka nih tûr thu a sawi bawk. Tûnhnai lawka thih chilh bombvânga chhia Boutrossiya Chapel,Cairo-a mi pawh thawm \hathna thawh mêk a nih thu târ lana ni.

Nikum khân President Sisichuan Eygpt Kristiante chufakin, sakhuana hmangain\henna leh rin dân firfiak tak takleh tharum thawhna thlen laipawhin, anni chu ‘finna leh ramhmangaihna lantîrtute’ tiin a losawi tawh bawk. Kristiante lehMuslim-te boruak hi kum 2011Arab Spring an tih a\ang khân aalh chho viau va, Egypt ramahhian Kristian maktaduai 9 vêlawm anga chhût a ni a, a tamberte hi Orthodox Copts-honiin, an ram 10% vêl hi Kristianniin târ lan a ni bawk.

-CHRISTIANTODAY

England Lalnu Chaplainnaupang ber tûr

hmeichhe puithiamRev. Georgina Byrne (44)

chu England lalnuin a Chaplain34 zînga tel tûrin a ruat thar a,Lalnu Chaplain neih tawhhoahchuan a la naupang ber. Rev.Byrne hi Worcester Cathedral-ah Pastor rawngbâwl hna thawkmêk a ni a; a hna thar tûrah hichuan Chapel Royal, St. James’Palace, London-a thusawinahun neih te a ni tawh dâwn a ni.Rev. Byrne hian, “He karawngbâwl hna thar hichawimawina leh duhsaknaropui tak a ni, BuckinghamPalace a\angin lehkha ka dawnga, thilpêk ropui leh hlu tak ang ani, Krismas hma deuh chiahin kadawng bawk nên, ka nui deuhreng mai,” a ti bawk.

Worcester Bishop, Dr. JohnInge chuan, “Canon (Rawng-bâwltu) Georgina Byrne hipuithiam rawngbâwl hna \ha takathawk a ni a, kan lalnuin amah alo hria hi a lâwmawm êm êm ani. Kan kohhran leh Diocese tânpawh chanchin lâwmawm tak ani,” a ti bawk. Queen ElizabethII hi Kristian \ha tak niin, arorêlnaa Pathian thuin a \anpui

Page 13: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

13Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

nasat thu pawh a sawi lang nasathei hle a ni. Nikum (2016)-aKrismas thuchah a chhuahahpawh Lal Isuan entîrna minhnutchhiah hian thil tê ber lehhnuaihnung ber anga kan ngaihpawh hmangaihna thinlung nênkan ti tûr a ni, a ti.

-CHRISTIANTODAY

Khawvêl ram 12Kristiante tawrhnasatna hmun

Khawvêl ram hrang hrangaKristianten tihduhdah an tawrhdân lo chhinchhiah \hînInternational Christian Concern(ICC)-in ‘Hall of Shame’ tih ansiam tharah chuan North Korea,Iraq, Syria leh Nigeria ram te hiKristian tihduhna nasat bernaram te a nih thu târ lan a ni. Hêngbâkah hian Saudi Arabia,Pakistan, China, India leh Egyptte chu ‘sakhaw zalênnabawhchhetu kumhlun’ ram an nihthu te, category dang ‘New andNoteworthy’ (a thar lehchhinchhiah ngai/tlâk) an siamthar ‘an ram chhûnga thilthlengten sakhaw zalênnain atuar chhoh mêkte’ tih list-ahchuan USA, Russia leh Mexicote chu dah an ni.

North Korea ramah chuanhriat thiam phâk bâka nasa lehrâpthlâkin Kristian tângte chusawisak an ni \hîn a, hei hi anram rorêltu Kim Jong Un-a awmchhûng chuan nasa zual zêl tûrangaih a ni. Nigeria ramaKristiante buaina leh harsatnathlentu berte chu Islam pâwlBoko Haram leh Fulani militiasan tihte niin ni tin hian tualthahnathleng reng ang a ni a. Syria lehIraq-ah te chuan Kristiante hi anmang deuh thaw tawh a ni. India,China ramah te pawh Kristiante hian beih an tâwk reng bawka. ‘New and Noteworthy’ an tihramah te hian ‘dân’ hmanginKristianna leh sakhaw mite churah beh chhoh mêk an nih thutâr lan a ni bawk.

-CHRISTIANTODAY

Phillipines-ah Isua limnên kawng zawh

Phillipines-ah chuan kum tinJanuary ni 9-a an tih \hin dânangin thing duma siam Isua lim‘Black Nazarene’ an tih zâwnchungin Manila khawpuiahkawng zawhna hun hman leh ani a. He Isua lim hian tihdamtheihna nei nia ngaih a ni a, athem hmâwr tawh ringawt pawh

Page 14: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

14Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

malsâwmna leh damna, mahnimai bâkah chhûngkhat laina tetân pawh damna nia ngaih a ni.Kum kal ta lamah khân mimaktaduai 12 chuangin hekawng zawhna hunah hian kalanga chhût a ni a, kumin hian heiaia tam daih hian hun an hmanga ni. He kawng zawh hi dârkâr20 chuang a awh \hîn a, kawngzawh hma zân hian inthenthianghlim nân tlaivârin hun anhman bâkah, Lalpa Zanriahsakramen neih a ni bawk.Phillipines ram mi maktaduai 100chuangah hian 80% vêl zet hiRoman Catholic an ni a, heSpanish colony hlui hi sakhawkût an hman dân danglam taktak avângin an lâr hle bawk.

Black Nazarene an tih himihring tiat vêl thinga siam, Isuana kokia kraws pu chunga a\hing\hi lai lem a ni a, January ni9 bâkah hian Good Friday-ahIsua khenbeh a nih hriat reng nânkawng zawhpui \hin a ni bawka, Quiapo Biak In, Manila-ah

kawng zawhpui a nih loh chuanan dah \hîn a ni. Catholic NewsAgency (CNA)-in a târ landânin Filipino Catholic te rinna,tawrhna leh Krista tawrhna lehthihna chhinchhiahna a ni a,“Catholics-te chuan dârkâr tamtak pawh he Black Nazarene limtawk zeuh tûr ringawt pawh hianan nghâk \hîn a ni,” tiin FatherJose Clemente Ignacio chuanCNA a hrilh bawk.

Heti anga kawng an zawhnahmunah hian sipai 4000 vêl te,police leh rîkrum thila thawk\hînte chuan vên him hna lehenkawl hna an thawk \hîn a;mahse, harsatna lian tham engmah a thlen ngai loh thu police-te chuan an sawi. Chutih laiinkhawthlang lam sawrkârtechuan firfiaka chêtna thleng theia nih thu an târ lang a, hemi vânghian mobile service he lai bialahhian tihtâwp a ni a, drones lehhâl puah lam chi khap a ni bawk.

-CHRISTIANTODAY

Chaw \ha ei leh muthilhin thisen leh taksa a siam a, rilru pawha tiharh angin thutak leh Pathian biakin mihring leh thlarau asiam \ha a, rawngbâwlna a tinung \hîn.

- Richard Cabot

Page 15: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

15Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

CL Thangliana, KananVêng, Aizâwl zawhnate

Z.1. Jeremia 6:16 tlar 3-na,“Kawng \ha awmna kawnghlun te chu zâwt rawh u” tiha“Kawng hlun” tih tak mai hiSap \awng Bible chi hranghrangah chuan Kawng hlui tiha ni vek hlawm niin ka lo hriaa, engti zia nge kan Biblehman laiah hian kawng hluntia an dah daih hi a dik berdâwn em ni? Kawng hlun tiaan dahna chhan hi min hrilhfiah thei em?Ch. Israel-te khân an kawngzawh tûra Pathianin a siamsakchu Mosia dân kha a ni a. ChuMosia dân chu pên bosaninanmahni \ha tihna lam kawng anzawh ta a. Chumi chungchângahchuan Pathianin zâwlnei Jeremiahmangin an hnênah thu a sawi taa. Kawng pêng \huamah dinga,kawng \ha awmnaah kawng hlunzâwta, chumia kal tûr chuan thua râwn a. Chumi kawnga an kalchuan an thlarau tân chawlhna an

hmuh tûr thu a sawi a ni. Hetakawng hlun tih hi i sawi ang hiansap \awng Bible hrang hrang hanen chuan old path tih te, ancientpath tih tea dah a ni a, a \awngbul Hebrai-ah chuan olam tih ani a. Chu chu thil hlui, hlui hlâwntawh sawina mai ni lovin, tûn hmaa\anga lo awm tawh, tûnah pawhla hman zui zêl sawina niin mithiamten an sawi. Chuti a nihchuan hemi chânga kawng hluntih hi ‘tûna Israel-ten anmahninuam tih zâwng kawng an zawhthar ni lovin, tûn hma a\anga ankalna tûr (Mosia dân) kawng anlo zawh bel hlerh hlurh tawh khazawh \ha leh tûra Pathianin ahrilhna niin a lang a. Bibleletlingtuten ‘kawng hlun’ tia an lodah hi a chiang viau a ni lâwm ni?Z.2. Kan Bible hman laiahhian kan Mizo \awng an hmandik loh a awm nual a, a bîktakin Tirhkohte Thiltihah hiana awm nual a. Pahnih vêl hantâr lang ila. Tirhkohte 15:2-ah - “Chutichuan Paula lehBarnaba chu anmahni nêninhnial namêna an inhniallohva, an inkhin tlat avângin”tih a ni a, hetah pawh hianinhnial namêna inhnial lova

Page 16: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

16Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

tih hian inhnial lo a tiang riaumai a. Hetiang hian a\awngkam ni zâwk sela Paulaleh Barnaba chu anmahni nêninhnial namên lovin an inhnialtih ni ta zâwk sela, a Mizo\awng kalphung pawh a dikzâwk lo maw?

Tin, Tirhkohte-ah bawk,bung 19:23-ah: “Tin, chûnglai vêlah chuan kawng avângchuan buai namênin an buaita lo va,” hei pawh hian buailo a tiang deuh tlat mai a,hetiang hian ni ta zâwk sela -‘Buai namên loin an lo buaita a,’ tih emaw ‘Buai namênlo a lo chhuak a’ tih emaw nita zâwk sela, a Mizo \awngkalphungah pawh a dik zâwklo maw?

Tin, a sap \awngkalphungah pawh a dik si a,engti zia nge a Mizo \awngaletlingtute hian a Mizo \awngaan hman dik loha, a Mizo\awng ngei pawh an lehlin dânhi a letling zâwnga an lehlinhû mai hi eng nge a chhan minhrilhfiah theih chuan ka lâwmkhawp ang.

Tin, Tirhkohteah hian hetianga Mizo \awnga an hman

dik loh hi a awm nual a, angaimawhawm khawp mai.

Tin, kan Bible hi an letling\ha mêk niin ka lo hria a, hemi\awngkam hman dik loh lai tesiam \hat tumna a awm rêngem? Hei hi chu siam \hat a va\ha ve!Ch. Mizo \awng hi a awl-ai lohle mai. Namên lo tih hi nasatak emaw, nêp lo tak tihnaemaw a ni a. ‘Namên’ hi ‘lo’ tihhian a zawm nghâl ngei ngei tûrai ngaih dân hi a dikna chen chu aawm ngei ang. Mahse, tûn hmaa\anga kan pi leh pute \awngkauchhehah hian namên hi lo tihhian a zawm nghâl vek lêm lova, a zawm nghâl mai remchângtak pawh a awm nual ang. Entîrnân: ‘Tûkina ruah sûr chu anamên lo hle mai,’ ‘Nizâna kanthu ngaihthlâk chu a namên lohle mai.’ Hetianga tawngkamkan chhep a nih chuan ‘namên’kha ‘lo’ tihin a zawm kha a dikthlap mai. Zawm nghâl mai lovaa piah deuhva ‘lo’ tihin a zawmkhân \awngkam dik lo anga isawi mai hi chu i sawi huai mahmah deuh lo maw? A inzawmnghâl mai lova kan pi leh puchena an lo hman \hin kha a awm

Page 17: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

17Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ve tho si a. Entîr nân: ‘Paula lehBarnaba chu anmahni nên inhnialnamêna an inhnial lohva, aninkhin tlat avângin’ tih te, ‘Tin,chûng lai velah chuan Kawngavâng chuan buai namênin anbuai ta lova’ tih te, Khawnamêna piang ka ni lo, Khuachu thim namênin a thim ta lova etc.

Heti hian khaikhâwm dâwnta ila. Kan Bible-ah hian‘namên’ hi ‘lo’ tih hian a zawmnghâl lo tlângpui a, hei hi tûn hmaa\anga kan pi leh pute lo hman\hin dân a ni zâwk mah nghenghe a, a dik lohna a awmchuang lo ve. I rawn rawt anghian ‘namên lo’ tih hi ziak zawmnghâl zêl tûrin \awngkamchhepin lo siam rem ta se, chupawh chu a dik ve thei tho bawkang.

Upa R. Sânglâwma,Vânchêngpui zawhnate

Z 1. Gospel Centenary kumaPoster siamah khân Rev. J.H.Lorrain 1870-1944. Rev. F.W.Savidge 1862-1935 tiin dah ani a. Tûna Kristian Hla Buahhian Rev. J.H. Lorrain 1862-1935 tih leh Rev. F.W. Savidge1870-1944 tiin dah a ni leh ta

a, a dik zâwk min han hrilhteh.Ch. ‘Tuna Kristian Hla Buah’ itih hi eng tik kuma chhut ngetih i rawn sawi lang lo va, chhânthiam a har deuh hlek a. 18th

(Revised) Edition 2005, 4th

Reprint 2010-ah hi chuanGospel Centenary kumaPoster siam i rawn sawia miang hian a inziak thlap mai a. Ien sual pawh a ni ve thei thomai a, lo en chiang leh deuh teh.Eng pawh ni se, a dik zâwk chuRev. J.H Lorrain 1870-1944,Rev. F.W Savidge 1862-1935tih hi a ni e.Z.2. Inneihnaah zungbunbuntîr dâwna moneituthuchhamah hian sap \awnghmang tûr tân “Pa leh Fapaleh Thlarau Thianghlimhmingin” tih thu dah tel a nia. Tin, inneihtîrtuin nupa takan ni ta tih a puanna thuahhian “Pa leh Fapa lehThlarau Thianghlim hmingin”tih thu dah tel a ni bawk a,Mizo \awngah hian a tel lo veve a, Trinity thurin urhsûntaka kalpui leh vawngainzirtîr kan nih avâng pawhhian telh ve hi a \ha hle lâwm

Page 18: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

18Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ni? Kan telh ve loh chhan minhan hrilh teh?Ch. Trinity thurin urhsûn takakalpui leh vawn duh mi i ni tih izawhna a\ang hian a hriat theiha, a lâwmawm hle mai. Kaninneih thu chham hi sap \awnga\anga lehlin a nih hmêl a. Aletlingtute hian a ngialnganin anlet vek lêm lo niin a lang a. Angialngana lehlin ai hian a thu tumleh \awngkam tluang deuhzâwka dah hi a \hat zâwkna aawm \hîn rêng a. A Mizo \awnglamah pawh hian Trinity thurinurhsûn taka kalpui leh vawnduhna tilang khawp chuan Pa lehFapa leh Thlarau Thianghlim tihhi hman a ni ve tho mai.Zungbun inbuntîr dâwnathuchhamah hian a ngialngana letlovin Pa leh Fapa leh ThlarauThianghlim tih aiah Pathian Dânthianghlim tih a rawn hmangve thung a, Pathian Dânthianghlim tih hian Trinity akâwk tho tûrah ngai ila a \hatâwk tho lo’ng maw?Z.3. Inneihnaa Mo lehMoneituin an thu tiam an sawitakah hian sap \awng hmangtân “Pathian \anpuinain kanei ang” tiin dah a ni a. Mizo

\awngah “Nei ang” tihringawtin dah a ni leh bawka, “Pathian \anpuinain ka neiang” tia chham/sawi hi aharsa chuang lo va, a takin athûk hle bawkin a hriat si a, ahrehawmah leh a nuamahpawh Pathian \anpuinaa damchhûnga innei tûra thu tiamchu Pathian leh a kohhranhoDân Thianghlima inneite thutiam dân tûr dik tak a ni zâwkdâwn lâwm ni. Mizo \awngakan telh ve loh chhan min hanhrilh teh.Ch. Hei pawh hi i zawhnapahnihna chhânna ang deuh thohi niin a lang. A ngialngana lehlina nih loh vâng ni maiin a lang e.PC Lalbiakchhûnga, Upper

Republic zawhnateZ.1. Matthaia 12:31-32-ahhian Pa leh Fapa sawi chhiatleh sawisêl chu ngaihdam a niang a ti a. Thlarau Thianghlimsawisêl chu ngaihdam a ni loang a ti a. Chanchin |haJohana 4:24-ah chuan“Pathian chu Thlarau a ni, achibai bûktuten Thlarau lehtih tak zetin chibai an bûk tûra ni” a ti a. Pathian nihnaropui ber chu Thlarau

Page 19: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

19Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Thianghlim a nihna hi a ni.Pathian sawi chhiat chuThlarau sawi chhiat, Thlarausawisêl chu Pathian sawisêl,Thlarau Thianghlim sawisêlngaihdam loh tûr a nih chuanPathian sawisêl pawhngaihdam loh tûr a ni e, ti ilaa dik mai em?Ch. Matthaia 12:31-32 hi Bible-a thu harsa berte zînga mi a ni a,i lungawi tâwkin kan chhângthiam lo mai thei. I rawn zâwtmiau si a, thiam tâwkin chhânkan tum dâwn nia. He thu angdeuh hi Luka 12:10-ah kan hmua. Pathian sawi chhia chungaihdam an ni ang tih hiMatthaia ziakah chauh hian kanhmu a, Luka ziakah erawh chuana lang ve lo thung. Mihring fapasawi chhia chu ngaihdam an niang tih leh Thlarau Thianghlimmeuh sawi chhia erawh chungaihdam an ni lo vang tih hi chuMatthaia leh Luka hian an ziakve ve a ni.

Thuthlung Hlui kan en chuanPathian sawi chhia chu tihhlumtûr an ni a, lungin an dêng hlumbawk \hîn. Pathian pawi sawinalian tak a ni a, thihna hial thlenthei a nih laia Matthaia ziaka

ngaihdam theih anga kan hmumai hi hriat thiam a har hle a,Bible-ah pawh hian \anpuitu a neilo hle. Lal Isua sawi chhia chungaihdam an ni ang tih erawh hichu Luka pawhin chiang takin aziak lang a. Lal Isua kha Pathiantak leh mihring tak nihna nei a nia. A mihrinna (Nazareth Isua)kha an lo sawi chhia a nih pawhinngaihdam an ni ang tihna tlukahngai ta ila. Thlarau Thianghlimerawh chu mihrinna zia nei ve loPathianna zia chauh nei a nihavângin Thlarau Thianghlim sawichhia chu ngaihdam an ni lo vanga ti ta a ni ang a.Z.2. Tirhkohte Thiltih 5-ahhian Anania leh a nupuiSaphiri ten ram an hralh a, anupui hriatin a man a \hen azêp ta a. Peteran a hauh khânTirhkohte Thiltih 5:4 tâwplamah “Mihring bum i ni lo ve,Pathian bum i ni zâwk e” a tia. Pathian a bum theih rêngem ni?Ch. ‘Pathian hi bum theih a ni e’tihna lam ni lovin ‘Mihring bumtum i ni lo va, Pathian bum tum ini zâwk e’ tihnaah ngai ila a felthei mai lo maw?

Page 20: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

20Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Z.3. Kan Kohhran Thurin No.6-ah chuan “ThlarauThianghlim Pa leh Fapa atalo chhuak chuan mihring chuchhandamna changtuah asiam” a ti a. Chanchin |haJohana 4:24-ah bawk hianPathian chu Thlarau a ni tiha ni a. Pathian nihna ThlarauThianghlim hi kan sawi hranchuan Pathian chu a nihna abo a va ang âwm ve? A nihleh Thlarau Thianghlim Pa lehFapa ata lo chhuak chuanMihring chu Chhandamnachangtuah a siam tih hi Biblebung leh châng khawiah ngea awm?Ch. Kohhran Thurin hi Biblechâng lâk khâwm a ni lo va.Bible thu hrang hrang a\anga asawi tum leh tihlan a tum, mumalleh fel tak leh awmze nei takarem khâwm a ni a. Chu vângchuan thurin \awngkamte hiBible thu ang thlip thlep chu aawm meuh lo. ‘ThlarauThianghlim, Pa leh Fapa ata lochhuak chuan Mihring chuChhandamna changtuah a siam’tih pawh hi hetiang \awngkamchiah chiah hi chu Bible-ah a

awm lo. Hemi thu \anchhan tûrBible thu erawh chu tam takhmuh tûr a awm, entîr nân:Nimahsela, amah, Thlarau diktak a lo thlen hunah chuan, thutakzawng zawngah a hruai lût angche u (Jn 16:13)

Upa B. Lalhmunliana,Bethlehem Vênglai zawhnaZ.1. Rualbanlote Ni hi kum tinJune Pathianni vawithumnaah kum eng emaw zâtkan hmang tawh a. 2017 Nilaileh Beihrual Thupui-ah lehSynod Calendar-ah hian JunePathianni vawi 4-naa hmantûrin tih a ni ta a, eng nge achhan? Engti zia nge?Ch. Kumin June thla SEC-ahkhân Synod Calendar 2017siam a nih khân Rualbanlote Nikha June 25 (Pathianni vawi 4-na) tiin dah a ni a. Chumi angchuan Sunday School zirlai lehNilai leh Beihrual thupui bu-ahpawh dah a ni a. Kan hotute kanhan zâwt chiang a, tihsual palhliau liau a ni e, an ti a.Rualbanlote Ni kha JunePathianni vawi thumna 18th June2017 tih tûr a ni e. Tihsual palhahngaihdam kan dîl e.

Page 21: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

21Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

PATHIAN HNAIHSam 73:27-28; Jak 4:7-8

- Rev. Dr. ZaihmingthangaKhatla

1. Thuhmahruai: Kan thupui innghahna Sam73-na hi fakna hla ropui tak mai a ni a, “AsaphaFakna Hla” tih a ni a. Asapha chu tu nge ni tih tekan chhui a. Hrilhfiahtute chuan Asapha chu

musician hmingthang tak mai a ni a, Lal Davida te hun laia Temple-aPathian an biak lai pawha Temple Zaipâwl hruaitu a ni a, Levia chitezînga mi a ni tih te min hrilh a (1 Chro 6:31-40;16; 2 Chro 29:30).Tichuan he hla hi ama phuah nge, mi phuah sa hetiang taka sak theihtûra siamtu tih chu hriat phâk rual a ni tawh lo. Lal Davida te hun laidaih tawh a nih chuan BC 1000 vêl daih tawha mi kha a ni a, vawiinahkum 3000 hnuah pawh kan la nei a, kan la hmang \angkai ta zêl maite hi han ngaihtuah chian chuan thil ropui tak a ni e.

He Sam hi ngun taka hanchhiar chuan a ziaktu hian a hunlaia a thil tawnte chu Pathianrinawmzia leh amah ringtutenihlawhzia a sawi a, chumi rualchuan mi sualte vânneih sizia techuan a rilru a tinâ a. Nuam satakin an awm a, an inei thau va,engthâwl tak leh chapo takin anawm a, an hausa a, an taksainnâ an tuar ve lo. Mi chunga lêngangin an induh hle nghe nghe a,Pathian \ihna leh hlauhna an neilo. An milenna leh hausaknaavâng chuan an duh duhin anawm mai a ni. Chutih lai chuanhe Sam ziaktu hi chuan Pathiana \ih avângin a thinlung atithianghlim a, a kutte chu

‘sawisêl bonaah ka sil a’ a ti.Sam 24-a kan hmuh angin “Kutfai leh thinlung thianghlim nei a,Lalpa tlânga chho va, a hmunthianghlima ding \hîn” a nih thua sawi a ni. Mahse, khâng misualte awm dân a hmuh khân“Ka rap pelh \helh \helh a, kake pênte hi a tleu lek lek a ni,” ati a (v.2). Tuarna leh hrehawmnatam takin a tlâk buak \hin laiinkhâng mi sualte erawh kha chuantuarna leh harsatna eng mah antâwk ve si lo, a ti bawk a.

Chutianga amah leh midangte intehkhina lungngai takaa awm \hîn chu Pathian Biak InTemple-ah a kal a, ngun taka ahan ngaihtuah chuan Pathian

Page 22: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

22Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

pâwlna a neih a\ang chuan thilawmzia chu a lo hre thiam ta a.

Khawvêl mi, mi lian leh mihausa, a lo awh rilrûk \hinte chudinhmun hlauhawm takah anding a lo ni a. Hmun nâl taka dingang leh chhiatna râpthlâk takakal mai tûr an ni tih te, mit khapkâr leka boral tûr an ni tih te alo hre thiam ta a. “Nangmahhlata awmte chu an boral dâwnsi a, a uiresantu apiang che chu itiboral ta a,” tiin a lo sawichhuak thei ta a (v.27). Chutahtak chuan, “Kei atân erawhzawng Pathian hnaih hi a tha ani” (v.28) a lo ti thei ta a ni.2. Tûnlai khawvêl hi han thlîrve thung ta ila:

(a) Aizâwl khawpui \hanchak dân, kan in leh lo lehkhawsakna changkân dân te hanen hian, India Hmârchhakahchuan a \hang chak ber pâwlkan ni a. Shillong te chu Britishhun lai a\ang tawh khân, Assamstate Capital a lo ni daih tawh a.Kohima te pawh District kan nihlai te khân State Capital a lo nidaih tawh a. Tunah erawh chuanAizawl khawpui chu nasa takina ropui tawh zâwk a ni.

Mi hausa leh thiltitheite awthian kan rilrute hi a lo na ve \hînem le? Ka inhnem vena \hin chu

Thusâwm pêk zînga ‘Awt suh’tih hi a ni. Deuteronomy 5:21-ah chuan hetiang hian kan hmua, “I vengte nupui i awt tûr a nilo va, i vêngte in emaw... i vêngtethil a enga mah i awt tûr a ni lo,”a ti a.

Jakoba chuan mi hring hruaisualtu chu châkna, duhna lehawhna hi a ni tih chiang takin asawi a (Jak 4:2). Awhna hianrûkrûk te, inrawk te, tualthah tea thlen theih avângin awhnalakah fihlîm tûr a ni.

Lal Davida chêtsual chhanbul tak chu mi nu, Uria nupui khaa awt tlat a, sualah a tlu ta a ni.Zâwlnei Nathana hmangaPathianin a hremna tûr a han hriatmeuh chuan Davida chuanPathian nung kuta tlûk luhringawt mai loh chu tih ngaihnaa awm lo tih hriain inchhîrinLalpa a pan a, Sam 51-na,“Ngaiteh khawlohnaa dinin kaawm a, ka nun sualin mi pai a,”tiin a sualna rilzia a sawi a, “AwPathian, thinlung lungchhia lehinchhîr ngawih ngawih hi i hmusitlo vang,” tia Lalpa lam a hnaihtlat avângin Pathian pawhinhrem mah se, a hmangaihnachuan a hruai zêl a, Israel fateLal ropui berah a awmtîr ta zêltho a ni.

Page 23: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

23Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

(b) Ei rûkna leh hlemhlêtnachungchâng hi kan ram hian abuaipui êm êm mai a. Hei hikhawvêl kalhmang chu a ni renga. India ram pawh he lamah hiana nasa a, chu chu kan ram pawhhian a lo tem ve a ni, a tih theihâwm e. Mizo Kristiante tânchuan ei rûk leh hlemhlêtna lakafihlîm hi thil har a ni dâwn em niaw, ka ti \hîn.

Thil ho tê anga kan ngaihsawrkâr motor, mahni mi malthila lo hman te, nupuite bazarhruai nân te, naupang school kalhruai leh thlah nân te lo hmang\hîn an awm a nih chuan hmangtawh lo mai se la a \ha a ni maidâwn lawm ni. Pathian nêna kaninpâwlna tichhe thei thil, kanKristian testimony tikhawlo theithil zawng zawng lakah hian kaninthiarfihlîm ang a, kan kut hi afai tûr a ni a; tichuan, Pathianmalsâwmna pawh kan dawngngei ang. Ringtu nuna Pathianmin hnaihtîr thei lotu hi thil lianpui pui aiin thil tê tak tê tê angalang, eng mah tham lova kanngaih te hi a ni fo \hîn a ni.

“Diabola dodâl rawh u,”(Jak 4:7) tih te hi i ngaihtuahchiang ang u. Sual kan dodâl lolutuk te hian kan thlarau nun tehi a va tichau nasa \hîn êm! “Mitih dân alâwm” tih hi ringtu

intehna tûr a ni ve lo. Nehemiaang khân, “Kei zawngin Pathian\ihna avângin chutiang chuan kati ve thei lo” ( Neh 5:15 ) kan tive mai tûr a ni dâwn lawm ni.Ni tin Bible chhiar leh \awng\ainân dârkâr khat emaw, a tlêmberah dârkâr chanve emaw tal ihmang \hîn ang u. Chu chuPathian hmaa kan inen chian nânleh kawng dika kan kal theih nâna pawimawh a ni.

(c) Ei leh In kawngah hiankan fîmkhur a ngai hle bawk.Heti tak maia Mizote hi hrisêl loleh India rama cancer tamna beranga sawi kan ni hi hrehawm kanti \heuhvin ka ring a, kei pawhka rilru a lo na ve \hîn a. KanBible hian ei leh in lamah Israelfate an fîmkhur a \ûlzia chipchiartakin a sawi a, Leviticus bu-ahkan hmu a. Khâng te kha chuIsrael fate tân alâwm kan ti a nithei e. A dik alawm. Mahse,keini thiamna leh finna tinrêngatihvâra awm Mizo Kristiantehian kan tâna \ha leh \ha lote chukan hria a ni lâwm ni? “Kan eipawhin kan in pawhin Pathianropuina tûr hlîr ni rawh se,” tiinTirhkoh Paula chuan min lo hrilhdaih tawh a ni (1 Kor 10:31).

Heti taka zu kan buaipui maite hi mak ka ti a. Hnam naupangtak, a awm apiang eia, in ringawt

Page 24: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

24Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

mai, mahni chhiatna tûr thlengpawha insûm thei lo nih chu kannih dân tûr a ni dâwn em ni? Hnaitaka Pathian nêna inpâwlnadâltu thil hi kan ti thei tûr a ni lo.Lalpa hmaah kan intithianghlimreng tûr a ni a, chuti lo chuThlarau Thianghlim pâwlna kanchang reng thei hauh lovang.

Fiji rama harhna thlengchanchin kha TV-ah ka lo en vea, an ram siam \hatna in\anna chuchaw ngheia \awng\aia, an sualtesima Lalpa hnêna kîr leh a ni.Zu leh inthawina thil zawngzawng an bânsan a, Pathian laman hnaih a, chung lam a\anginmalsâwmna a lo thleng a, ruah alo sûr a, thlai a lo \hang a, rah achhuah a. Tuifinriat kam coralreefs te chu thi tawhin sanghaman tûr pawh nei tawh lotechuan nunna an lo nei thar leh a,sangha tam tak a lo awm leh taa, an chakai lenzia te an rawnlantîr bawk a. An buh leh bâlthar theih tawh lohna ram te chua lo tui thar leh a, duh tâwka eitûr an lo thar leh thei ta a. An luitui thianghllim tawh lote chu a lothianghlim leh ta a, mipui nun alo hlim a, inthahna lehinhmêlmâkna te chu a lo bo taa, chi leh chi inthliarna te chu alo bo ta a, hmangaihna lehinduhsaknain an lo khawsa ho

leh thei ta a. An sawrkâr hruaituatân Pathian \ih mi an nei a,rorêltu atân Pastor te chu an lohmang ta a. A ram pum pui chua lo danglam zo ta a ni. A varopui êm! Hetianga harhna athlen hma hian Fiji hi ka tlawhtawh a, India mi tam takte chuHindu an ni a, a ram mite hianIndian awmte chu an hua a, achângin an dâwrte ansuasamsak \hîn a. Hlauthâwngrêng rêngin an awm \hîn a ni.Mahse, he harhna avâng hianbuaina chu a reh ta a, dik lo takaan lo sawisak \hin Indian-te chuan \anpui lêt ve leh ta zâwk a,an hnênah ngaihdam te an dîl a.Tichuan, Indian-te pawh chuanLal Isua chu an lo ring ve ta a,thil mak tak a thleng ta a ni.3. “Pathian hnaih rawh u,anin a hnaih ang che u:Pathian hnaih kan harsatnachhante hi ka ngaihtuah a, kannunah hian Pathian kan dahpawimawh lo va, a tel lo hianengkim ti theia kan inhriat vângni berin a lang. Ram buai lai khachuan tuarna a nasa bawk a,khawtlâng nun leh mi mal nun achêp a. Sipaiin an duh duh anman a, insawi fel leh pawh a harhle \hîn. Khati ang dinhmunahkha chuan mi tinin Pathian kanau nasa êm êm a, tûnah hi chuan

Page 25: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

25Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

kan lo zalên ta a, Pathian kanmamawhna a lo tlêm ta hle maia, kan duh duh kan ti a, kan sawia, kan duhna apiangah kan kala. Lalpa tel lo hian thil kan ti theivek emaw tih mai tûr a ni ta a.Pathian mamawh lova inngai\henkhatte phei chuan Pathian aawm pawh an ring lo hial tawh ani awm e. Agnostic Group tepawh an insiam e, an ti a. Pathianchuan kan mamawha kan auhphawt chuan min chhâng \hîn a,kan auh loh hi chuan kan thiltihaha rawn inrawlh kher lo. ThlarauThianghlim min awmpuitu zia chukan hria a, kan bulah a awm renga, kan biak pawh leh pawh lohathuin a rawn inrawlhin a rawninrawlh lo mai a ni. Ni tina ahruaina dîla kan \awng\ai phawtchuan min hruai \hîn. A tel lo leha hriat lohva thil tih duh kan neihtlat chuan a rawn inrawlh buailo. Zawi têin kan rilru chhûngrilahthu a sawi a, kan tihsual lohnatûrin min puih a duh reng a;mahse, kan ngaihsak lohva kanbengkhawn duh miau loh chuanmin tilui ngai lo a ni.

Ringtu nuna thlamuanna te,lâwmna te, hlimna te hikhawvêlin min pe thei lo. Pathianthlamuanna rilru rêng rênga hriatsên loh chu ringtute chanvo a nia, hausakna sum leh pai hian a

lei thei lo rêng rêng a ni. KanPathian hi kan hnêna awmPathian a ni a, a nung a, thil a tithei a, a ringtute zîngah chuan tûnthlengin thilmak a la ti reng a ni.Amah pâwl tûr leh a ram lo thlentheihna tûrin min hmang duhreng a ni. Keimahni lamah kaninpêk athu a ni e. “Pathian chuhnaih rawh u, anin a hnaih angche u.”4. Tlângkawmna: Kan thutlângkawmna atân chuan - Samziaktu thu - “Lalpa Pathian chuka inhumhimnaah ka hmang a, ihnathawh zawng zawng thu chuka hrilh theih nân” (v.28) a ti a.Chumi awmzia chu - Pathianainnghat tlatin, a thiltih ropui taktechu a hriattîr dâwn a ni. Pathiana hnaihna chhan ber pawhChanchin |ha hrilh hi a ni.

Kan thupui, “Kei atân zawngPathian hnaih hi a \ha a ni” kantih rual hian “Pathian ngaihsaknahi lungawina tel zawnginhlâwkna nasa tak a ni rêng a ni"tih (1 Tim 6:6) pawh hi i hre rengang u. Lal Isuan, “Fîmkhur ula,awhna rêng rêng lakah chuaninvêng rawh u, sum ngah himihring dam chhan a ni lo ve,” ati a (Lk 12:15). Ni tin Lalpa kebulah i awm ang u; tichuan, a duhzâwng tih chu nuam kan tihzâwng a lo ni ve thei dâwn a ni.

Page 26: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

26Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

CHAWHPAWLH NUN LALPAN A DUH LOUpa K. LalhnêmaRamhlun Vênglai

“I thiltihte ka hria, i vawh hek lohva, i lum hek loh hi; i vawhemaw, i lum emaw ka duh a ni,” (Thup 3:15)Laodikei khaw chanchin

He thu hi Lal Isuan Thupuan Bua kohhran pasarih lehkha athawnte zînga a hnuhnûng ber Laodikei Kohhranho hnêna a sawi ani a. Laodikei khua hi BC 25 vêla Antioka II-nain a din a ni a. Anupui Laodiki hming chawiin Laodikei a vuah a. Chutih laia khawvêlsumdâwnna hmunpui leh khaw hausa berte zînga mi a ni a. Lukosphai kawngpui pathum intawhna laia awm a ni. Tangka dahna (bank)a awm bawk a, puan tahna khâwl ropui tak tak a awm bawk a.Damdawi zirna sikul a awm bawk a, beng nâ leh mit damdawisiamah an hmingthang hle. Laodikei hi khaw hausa tak an nihavângin ringtute pawh an hausaknain an rilru a luah zo va, Thlaraulamah mitdel, rethei, saruak an nih phah a, an kohhran hi an chauhle a, kohhran pasarihte Lal Isuan lehkha a thawn hian a dem nasatber chu Laodikei Kohhran hi a ni a, fakna pakhat mah a nei lo.

Tho leh Lal Isuan lehkha athawn

“Amena, thuhretu rinawmleh dik taka, Pathian thilsiam bulakhân hêng thu hi a sawi a ni,”tiin a sawi \an a. ‘Amena’ tih hiPathian hming atân ThuthlungHluiah hman a ni a. Lal Isuapawhin thuhretu rinawm a nihavângin a hmang ve a ni.Laodikei khaw Kohhran hi anLalpa Isua Krista tân an rinawmlo êm êm a, Isua Kristan arinawmzia târ lan nân a invuah a

ni ang. Thuhretu rinawm leh diktaka chuan an dinhmun a mitngeia a hmuha an awm dân diktak kha a sawi a. “I thiltihte kahria, i vawh hek lohva, i lum hekloh hi, i vawh emaw, i lum emawka duh a ni. Chutichuan, lum silova, vawt si lova, i lum changchang avângin ka kâ ata kachhâk chhuak dâwn a che,”(Thup 3:15-16). A thawntu hianan kohhran chau leh an dinhmunhi a hre chiang êm êm a ni.

Page 27: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

27Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

An kohhran dinhmun tichiangtûrin a duh

“I vawh emaw, i lum emawka duh a ni.” Pathian thu thiamtesawi dânin lum pep pep hianluak a tichhuak thei a, ‘lum’ tihawmzia hi tui so bat bat tihna ani a, ‘vawt’ tih hi vûr khang tihnaa ni a, an nihna a in\hen chiangkhawp mai. Laodikei Kohhranhi a demna bîk a sawi lo va. Ankohhran nun pum pui chuKristian nun tling zovin a hmu lova. Anmahni siam \hat nân ringtunun leh khawvêl mi nuninchawhpawlh nuaih hi a duh lova. Khawvêl mi nuna an nun lawlaw emaw, ringtu nuna an nunlaw law emaw a duh a, na takina zilhhau a. “Ka kâ ata ka chhâkchhuak dâwn a che,” a ti a. Azilhhauna an pawisak loh chuankohhran a\anga hnawh chhuahan ni dâwn a, Kristiana chhiartlâk a ni lo vang. Lal Isua hiananmahni paih chhuah hrim hrimhi a tum a ni lo va, siam \hat aduh avânga a zilhhauna a ni.Mizoram Kohhran pawh iinfiah ang u

Lal Isua ringtu, Krista zuitu,Kristian kan intih dinhmun hi iinen fiah ang u. Lehlamah Isua,lehlamah khawvêl. Chutiang

chawlhpawlh nuna nung kan loni ve palh ang e. Kan nih lamlam hi i ni law law ngam ang u.Khawvêlah hian lal pahnih chiahan awm, Setana leh Pathian.Setana thuhnuaia awm, a thuâwih zawng zawng chu Setanabâwih kan ni a, Pathian ringtu,Pathian thu âwih, a thu angaawmte chu Pathian fa, Kristiankan ni a. Kawng pahnih chiah aawm - Boralna kawng leh Nunnakawng. Khawi lam kawngahnge kan kal? Nunna kawnga kankal loh chuan boralna kawngahkan kal tihna a ni. A kâr âwl aawm thei lo.

Primary zirtîrtu pakhat hianLazara leh mi hausa chanchin azirtîr a. Zirtîrtu chuan chu mitepahnih dinhmun chu an duh zâwkthlang tûrin a ti a. Naupangtechuan thlan ngaihna hre lovin reitak an inngaihtuah a. A tâwpahchuan hmeichhe naupang pakhatchuan, “Dam laia mi hausa, thihhnua Lazara,” tiin a rawn chhânga. Chutiang rilru pu chu tam takkan awm thei âwm e. Belsazarapawh khân chawhpawlh nun khaa chhiatpui a ni. JerusalemTemple-a no thianghlim kherkhân uain a in duh tlat a,chutianga a tih avâng chuan

Page 28: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

28Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Pathian kut a lo lang a, achhiatpui ta a nih kha.

Pathian hi kan do ngam anih si loh chuan a lamah i \angang u. Tuilairapin i awm suh angu. Kum tinin kohhranhote hikan inchhiar \hîn a, Mizote hisakhaw dang bia ka ni, ti chukan la awm mang lo va, Kristiankan inti vek a, Kristian inti vesi, Pathian biak inkhâwmngaisâng lo, inkhâwm ngai lo,Pastor te, Upate leh Thuhriltutethusawi hre phâk lo, Biblechhiar ngai lo, \awng\ai ngai lo,zu in ru kan va tam ta êm!Kristianten kan tih tûr leh tih lohtûr, Bible-in min hrilh nun dântûr nunpui lo kan va tam ta êm!Ka hausa a, sum ka ngah a,engkimah ka tlachham lo

“Tangka sum ngainat hi sualtinrêng bul a ni si a, chu chu\henkhatten an awt a, rinna chuan kal bosan a,” a tih anginLaodikei Kohhran chuhausaknain a tibuai a, rinna a kalbosan a, kohhranhote chu ahming maia Kristian, Pathian aiasum ngaina, khawvêl hmangaihzâwktu an ni a. Anmahni hrechiangtu chuan mi rethei,pachhia, rethei, saruak leh mitdela lo ti ta a ni.

Hausakna hrim hrim hiPathianin a dem lo, a haw bawklo. Pathian kohhran dik takchuan kohhran a lo \han zêl nânleh Chanchin |ha la hre lote hrilhnân a hmang \angkai êm êm a.Keini Mizoram ngei pawh hianChanchin |ha kan lo hriat venabul pakhat pawh RobertArthington, London mi hausainama sumin Pu Buanga lehSapupa a rawn tîr a. Chumiavâng chuan tisa leh thlarauahPathian malsâwmna kan dawngnasa êm êm a. Amaherawhchu,kan hausakna in leh lo, thiamna,finna te kan lo neih tâk avângaLaodikei Kohhran anga kantlûksan ve mai chuan a va pawidâwn êm!

Kan hausak a, kan thiam a,kan changkân theih nân sum lehpaiin fate enkawl \hat tumin kanbei nasa a. Sikul \haah kan kaltîra, silh leh fen \ha, ei in tûr \ha,pocket money tam tâwk peinkan fate kan enkawl a, alâwmawm e. Naupang kum li antlin chuan nu leh paten sikul \haahkan kaltîr a, an sikul kal tûr kanhruai a, an bân hun nghâkin sikulvêlah kan \hu hmur \hîn a, a \hakhawp mai. Heti khawpa kan

Page 29: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

29Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

fate khawvêl thiamna, finna lamakan duhsak tluk hian thlarau lamnunah Lal Isua hriatnaah duhsakthei ila a va \ha lehzual dâwn êm!

Heti anga kan tu, kan fatekan duhsak êm êm lai hian nuleh pa tam tak, nula leh tlangvâltam tak Kristian inti, kohhranhming bua hming chuang, ahming maia Kristian, PathianBiak Ina inkhâwm ngai rêng rênglo, Pastor te, Upate lehrawngbâwltute Pathian thusawingaithla ngai lo, \awng\ai ngailote hian an tu leh fate thlaraulam nun hi an ngaihtuahin arinawm loh, a va pawi êm!

Pathian thu chuan, “Ka thutehi in rilruah vawng ula, in fate inzirtîr ang a, in ina in \hut lai te,kawnga in kal lai te, in mut laite, in thawh hun tein in sawi \hîntûr a ni,” a ti a (Deut 11:8). Hêngkan tu leh fate, nula leh tlangvâlzirlaite hi nakinah chuan kan ramhruaitu te, hotu te, officer te anlo la ni ang a. Pathian hriatna neilova an puitlin chuan kan ram lehkohhran hian harsatna namên lokan tâwk ang a. Kan chi tuh rahhi kan la seng ang a, Pathianzilhhauna hi Laodikei Kohhranang hian kan lo tâwk ve mai angtih a hlauhawm khawp mai.

Kohhran rawngbâwltutepawh hian kan rawngbâwl dântehi inen chiang ang u. Lum si lo,vawt si lo, lum chang chang,chawhpawlh nun hian kan lo nungve mai a nih chuan, “Lalpa mit chuhmun tinah a awm a, thil \ha lo lehthil \ha a en reng \hîn,” a ti a(Thuf 15:3). Laodikei Kohhran hikan inen fiahna tûr dârthlalangah ihmang ang u. Lalpa kâ a\angachhâk chhuah kan nih loh nân, athu hi hriain rinawm takin a rawngi bâwl ang u.

Lalpa chuan a kohhran hi ahmangaih a, a tlin lohnaah dâwmkân a tum a, a zilh a, a fuih \hîn.A tâna an din ngheh lehrinawmnaah a lâwm a, a fak a,a thlamuan \hîn. Eng lai mahin akalsan ngai lo.

“A lama rilru dik pututechunga a chakzia tilang tûrinkhawvêl zawng zawngah Lalpamit chu a lêng ruai ruai \hîn,”(2 Chr 16:9).

Kan mihringpuite, kanrawngbâwlpuite chuan min hrelo a nih pawhin, Lalpa chuan minhre chiang a, min en reng a, aduh dânin i awm ang u.Lemchang nun, chawhpawlh nunLalpan a duh lo.

Page 30: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

30Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

SÂWMA PAKHAT(Deut 14:22-27; Mal 3:6-12)

R. LalzârzolianaRamhlun Vêngchung Kohhran

Ringtute hian kum tina kan kut kawih a\anga kan thar chhuahzînga sâwma pakhat thawhlâwm inah hlan tûr a ni. Tin, Pathianinah ei tûr a awm theih nân sâwma pakhat hi kan pe \hîn tûr a ni a.Hei hi Pathian thu a ni. Sâwma pakhat kan pêk chuan vânmalsâwmna min tiam thu Bible-in min hrilh a. Ei raltu min khapsaktûr te, lei rahte chu tihchhiat a nih tawh loh tûr thu te, thei rahte chua hlam tla ral tawh lovang ti tein min hrilh bawk a. Amaherawhchu,sâwma pakhat pêk hi sum dah punna anga ngaih chi chu a ni lovang. Sâwma pakhat pêk ngei chu ringtute tih tûrte zînga pawimawhêm êm chu a ni.Sâwma pakhat

Kristiante zîngah sawmapakhat hian ngaihhlut a hlawhin,pêk pawh kan ngai pawimawhtlâng hle hlawm deuh vek a. Mi\henkhatte phei chuan Pathianhnênah sâwma pakhat pêk maibâkah sawma pahnih te an peniin an sawi a. Sâwma pakhatpêk hi kan ngai hluin kan ngaipawimawh tlat reng a ni. Sâwmapakhat pêk hi Pathian thu a ni a.Sâwma pakhat hi kan pe ngai loa nih chuan kan inen fiah a ngaiang. Sâwma pakhat pe lo, ringtuinti si, mahni tâna hmang zo aawm theih a. Tin, sâwma pakhathi dik takin kan pe tak tak

chuang lo tia pe lo pawh a awmtheih a. Sâwma pakhat pêk angai tawh lo tia sawi pawh aawm theih a ni. Eng pawh ni se,sâwma pakhat hi Bible sawiangin kan pe ngei ngei tûr a ni.Sâwma pakhat kan pe ngai lo anih chuan Pathian thu âwih lo,bawhchhetu emaw, ringtusawngnawi, \huanawp tak emawkan lo ni ang e. Sâwma pakhatkan pêk loh hian kan hriat lohlaiin ei rutu kan lo ni palh thei a.Pathian pawi sawi kan lo ni rengthei a ni. Ringtute hi \hang zêl tûrleh kan thlen chin a\angahmasâwn zêl tûr kan ni a.Sâwma pakhat kan pe lo a nih

Page 31: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

31Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chuan, rawngbâwlna lamahChanchin |ha hrilna kawngpawhin a tuar hle ang. Mahningei pawh kan chauvin, kantluchhiain, kan mit dêr thei a ni.Chuvângin, Bible min hrilh anghian sâwma pakhat hi kan pêka ngai a ni.

Sâwma pakhat hi eng vânginnge kan pêk ang

Sâwma pakhat kan pêkchuan LALPA kan Pathian \ihleh zah nachâng kan lo hriatnatûrin a ni. Sâwma pakhat pe\hinte thinlungah chuan Pathian\ihna a awm ngei ang. Pathianmite chuan sâwma pakhat pêkloh an duh ngai lo. Pathian zâraan kut kawih malsâwmna rah andawn chu Pathian hnênah pêkngei an duh a. A huang ngei tûrinan belh zâwk a. Theihnghilh tean hlau êm êm \hin a ni. Ringtutam takte a\angin hmuh tûr lehsawi tûr kan hre fo âwm e.Pathian hian sâwmah pakhatchauh a hauh va. Sâwmahpahnih pathum hauh se chuanbuai fe fe tûr kan tam hle ang.Chuti ang ni lo va, sâwmapakhat chauh a hauh hi kanvânnei hle zâwk a. Thu âwih takleh phal taka pe mai tûr kan ni.

Khawi hmunah nge kan pêkang

Ringtute zîngah sâwmapakhat ngai pawimawh tak tak,pêkna tûr hre lo leh pêkna tûrduh dân hran nei a awm theih a.Pêkna tûr hmuna pe mi tamzâwkte an nih laia, pêkna hmunlova pêk a nih chuan sâwmapakhat kan pêk hian awmzia anei lo thei! A pêkna hmun diktaka pêk hi a ngai a ni. Bible-inmin hrilh ang khân Pathian inahei tûr a awm theih nânThawhlâwm inah sâwma pakhathi kan pe tûr a ni. Keimahni duhdân leh kan duhsak zâwngte\anpuina atân te, thil \ha angalang thil dangah te kan pêk daihchuan kan tisual fo ang. Mite kan\anpui duh a nih chuan a \ha e,sâwma pakhat a\anga la hêklovin sâwma pakua kan la kawla\ang hian \anpui \hîn ila,malsâwmna min petu Pathianpawh a lâwm ngei ang le.Sâwma pakhat LALPA kanPathian inah thawhlâwm ina dahtûr, hmun danga lo dah daih chua \ha lo vang. Kan pêkna hmuntûr chu ‘Pathian inah’ a ni a. Chuhmun chu thawhlâwm inah a ni.Khawi hmunah pawh pêk chi a

Page 32: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

32Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ni lo vang. Pathian thu hi dahpawimawh ber ni se, Pathianringtute chuan Pathian thu hi kandan pawimawh ber tûr a ni si a.

Duh zât zât pêk a theih em?Sâwma pakhat pe tûrin

buai a awl viau \hin a ni. Sawrkârhna thawh hlawhah te, thlai tharleh ran piangah te, dâwrkai tânte, loan kan lâk a\angte lehpawisa tam tham tak kan hmuha\angte hian sâwma pakhat pêka harsat châng a thleng \hîn. Thiltlêm thamah chuan phûr tak lehphal taka pêk a awl viau \hîn a.Pawisa tam tham takah chuanpêk a harsa fo mai. A tlêmpawhin, a tam pawhin sâwmapakhat pe tûr kan ni.

Kan thil thar a\anga pawisaachang thei chi kan tâna pawisalova pêk harsate chu pawisaachantîra pe tûrin Pathian chuana rem thu a sawi a. Pawisaa\anga sâwma pakhat chusâwma pakhat pêk tûr a ni anga. Pawisa lo pawh sâwmapakhat pêk tûr chu, ran zînga apiang hmasa ber emaw, kan thlaithar hmasa ber emaw pêk tûr ani. Pawisaa kan chantîr chuankan chantîrna zât zât kha pêk tûr

a ni. Duh zah zah pêk leh phaldân dâna pêk hi Pathian thu a nilo. Sâwma pakhat Pathianin a tihchuan sawma pakhat pêk a ngai.Sâwma pakhat a phût lohnahmunah chuan a ngai lo a ni mai.Dik taka tih hi Pathian lawmzâwng a ni. Pêk loh tawp pheichu ringtute tân chuan tih chi ani lo. Sâwma pakhat aia tam kanpêk chuan thilpêkah Pathian kanhneh bâng lo vang.

Pathian chuan malsâwmnatam tak min pe a. Min pêk belhzêl a. Kan dil loh thleng pawhinmin pe \hîn a. Chuvângin, sâwmapakhat lo pêk ve hi ui chi a ni lo.Sâwma pakhat hi pe zêl mairawh. Pathian min hmangaihnahi a ropui hle a. Pathian hichawimawi tlâk, fak phu a ni.Kan sum hian kan chawimawithei a. Kan fak thei a ni.

Lalpa tâna pe nasa apiangan lâwm \hîn a. A pe tam apiangan hlim \hîn a ni. Lalpa lama\hahnem ngai apiangin a ropuinaan hmu chiang \hîn. Chânngamna apiangah Pathian a ropuia. Thlarau Thianghlim awmnaapiangah zalênna a awm a. Ahlâwkna ringawt thlîr lo va, chân

Page 33: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

33Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ngamna nunah hian thinlung athianghlim \hîn. Phût lêt tlatnaahchuan kan buai \hin a ni. Mahniralna zêlah Tlarau Thianghlim ache \hîn a. Ka thu thu tihnahmunah chuan Pathian a che theilo. Pathian ring tlat ila, keimahningei pawh kan hlim êm êm \hîna ni. Thu âwihna chauh hiPathianin a duh a ni. Pathianchuan a hnênah ei tûr a awmtheih nân thawhlâwm inah perawh u, a ti a. Pathian ta tûrKaisara hnênah kan hlân daihduh dâwn em ni? Sâwmapakhat kan pêk phal phawtchuan nasa takin a hlawhtlinnakan hmu ngei ang.

A tâwp berah chuan sâwmapakhat hi kan thu thua kan

thuneihna leh kan tih theih takemaw tia kan duh dân dâna kanphalna hmun hmuna pêk kantum chuan Pathian i râwn ang u.Sâwma pakat pêkna hmuna pêkhian mi \anpui ta riaua ngai,mahnin kan duh duhnaa pêkarau ta riaua ngai, mahnilungawina zawngtu kan lo nipalh ang e. Sâwma pakhat hiLALPA kan Pathian inahthawhlâwm inah pe tûrin Biblechuan min hrilh si a. Ringtu ni sidik lo taka sâwma pakhat petu,a hmun lova petu, sawi hnualtukan lo ni palh ang e. Hawh ukan Pathian inah ei tûr a awmtheih nân, thawhlawm inah ngeihlân ila, kan thlarau nun pawha hlimin a pâr tlan tûr pawh kannei ngei ang.

w Bill-a chuan an Pastor hnênah, “Pastor, clerk hna ka thawh laiinkâr khatah dollar 50 ka hlawh a, sâwma pakhat dollar 5 thawhahharsatna ka nei ngai miah lo va. Tûnah sum ka lo la lût hnem ta a.Ka buai ta a ni. Min \anpui thei ang em?” a ti a. Pastor chuan a\awng\aisak a, “Lalpa, Bill-a sum lâk luh hi rawn titlêm ang che,sâwma pakhat pêkah buaina a nei ta si a,” a tih lai chuan Bill-achuan lo pawt chatin, “Pastor, duh tâwk teh, sâwma pakhat pêkahka buai tawh lo vang,” a lo ti chûl a. - Morris Chalfant

w Thawhlâwm kan thawh hian Pathian hi lâwm ta sawt lehhausa ta sawtin kan ngai a. Mahse, a ni lo. Pathian hian i sum lehi thil neih a mamawh lo. Nangma thlarau nun tân a ni. I duh leh pelo la, i nun a ei chhia ang che. - A.W. Tozer

Page 34: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

34Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KUM 2017 PUITLING SUNDAY SCHOOL ZIR TÛRTHUPUAN HRILHFIAHNA- THÎR LÂWKNA

(chhunzawmna) Rev. Lalfakzuala

Aizâwl Theological CollegeA thuchah thuk phûm

Thupuan bu hi mi tam takin intih\haih nân an hmang a, \henkhatinkohhran chhuahsan phah nân an hmang a, tûnlai pawhin an la hmangmêk bawk. Thupuan bu hi ringtu tihduhdah tuar mêkte rinna fuihchak tûr te, chhel taka tuar \âng \âng tûra fuih leh thlamuan hi athuchah pawimawh tak a ni. Khawvêl hman mêkah Setana lalna(Rom lal ram) chu inluling viau mah se, hnehna chu ringtu chanvo ani. Hmêlma chu Lal Isua thihna leh thawhlehna avâng khân tukdawla ni tawh (12:9-12) a, Rom sawrkâr chu sakawlh, an sakhaw nunchu nawhchizawrh a ni. Chu sakawlh chuan Kristiante rah beh tumin\an a la a, mi tam takin an rinna avângin nunna an chân phah hialdâwn a, thih thlenga rinawmte erawh chu nunna lallukhum an changang (2:10; 3:11; 13:10). Ringtute chu huai taka awm tûrin a fuih ani (14:13). Berâmno, thihnain a chelh hlen rual loh, Pathianlal\hutphah hmaa \hu an neih avângin hnehna an la chang ngei dâwna, chatuanin ro an la rêl dâwn a ni.

Kan zirlai bu ziaktuin athuchah thuk phûm minphawrhsak hi chhinchhiah atâna pawimawh hle. “Thupuan hiringtu, tihduhdah tuarte fuih nân,khawvêl atâna Pathian thil tumentîra, Pathian dikna lehkhawngaihna te tilang tûra ziaha ni. A vâwr tâwpah chuanKristan sual leh a thiltihtheihnazawng zawng chu a la hneh vekdâwn a ni tih inlârna te,

chhinchhiahna leh thu thup(code) hmangin min zirtîr a tuma ni. A ziaktu hian ringtute chu,‘Rom lal ber, pathian angabiakna’ dodâl tlat tûrin a fuih a.Pathian leh Setana indonahnuhnûng chu pumpelh ruallohvin a lo thleng dâwn a, Setanapawhin ringtute tihduhdahna chua uar zual sauh sauh dâwn a;chumi kârah chuan thih thlengpawhin an ding nghet tlat tûr a

Page 35: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

35Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

ni. An thlarau nun chu tihchhiattheih loh tûra chhinchhiah tlata ni a, Krista lo kal lehna ni,anmahni chhan chhuahna nichu a lo her chhuak leh thuaidâwn a ni. Chutih hunah chuanmi sualte chu kumkhua atântihchhiatin an awm ang a;Krista tâna rinawm taka awmtlatte chu lei thar leh vân tharahchuan lawm luhin an awm anga; chatuan ropuinaah chuan anlût dâwn a ni” (p.5) tiin.

Thupuan bu hi KohhranPasarihte hnênalehkhathawn a ni

Thupuan bu hi Kohhranpasarih - Ephesi, Smurna,Pergamos, Thuatira, Sardis,Philadelphia leh Laodikei tehnêna lehkhathawn a ni. Hêngkohhrante hi tûnlaia Europe rampakhat Turkey vêl lai khua te anni. Hetih hun lai hian Rom ramawp chhûnga mi vek an ni. Hêngchauh hi Asia Minor huamchhûnga kohhran awmte tihna nilovin khaw pawimawh tak takakohhrante an nih avânginkohhran dang aiawhtute an ni.Hêng chauh lo pawh Asia Minor-ah hian kohhran dang Troaskhuaah (Tirh 20:5f) te, Kolossakhuaah (Kol 1:2), Hierapolis

khuaah (Kol 4:13) leh Miletikhuah (Tirh 20:17) te kan hmu.Thupuan bua kohhran pasarihkan hmuhte hi a hun laia khawropui tak tak te, sumdâwnna lehsakhua leh hnam nun zirnahmunpui a ni. Kawngpui lianpuiin hêng khawpui hi a pal tlangvek a. Philadelphia leh Laodikeite phei chu khaw inhnaih tak anni a, km 43 (mêl 27) vêl chauhainhlat a ni. Ephesi khawpui lehLaodikei khawpui te hi an inhlatber a, hemi khawpui pahnihinkâr hi 152 km (mêl 94) a nithung. Hêng khua kohhrantehian an hmangaihna hmasa beran tlûksan avâng te, zirtîrna diklo - Nikola, Balaama lehJezebeli zirtîrna an ngaih theihavâng te, Pathian mit an tlun lohavâng te, lum si lo, vawt si lovaan awm vângtein sawisêlna lehvaukhânna an dawng deuh veka. Smurna leh Philadelphiakohhran hi a dawng lo awmchhun a ni âwm e. Thlarauvinkohhranho hnêna thu a sawi hibeng nei chuan hre rawh se tihchu kohhran pasarih teah hian athunawn ang hrimin a hmangvek. A tâna rinawmte erawh chulâwmman pêk tûr thutiam a awmvek thung.

Page 36: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

36Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Thupuan bu chhûngachhinchhiahna leh entîrna\henkhatte

Thupuan bu hian nambar,chhinchhiahna leh entîrna a uarhle a. Thupuan buah hian nambarhman uar bîk a nei a. Nambar 2hi \um sâwm a hmang a.Nambar 4 hi \um sâwm lehpakua zet kan hmu. Nambarfamkim tia sawi \hin nambar 7phei chu \um 55 zet zu awm a(entîr nân, arsi pasarih,rangkachak dahna khâwnvârpasarih, chhinchhiahna pasarih,vântirhkoh pasarih, tawtawrâwtpasarih, khawpui ri pasarih,meichher pasarih, lu sarih, kisarih, berhbu pasarih etc).Nambar pasarih hi a \ha lamsawina atâna hman vek a ni bîklo. Thil \ha lo lam sawina atânpawh hman a ni. Bung 12:3-ahchuan Dragon chu lu sarih nei lehlallukhum pasarih khuma, Bung13:1-ah chuan sakawlh chu kisâwm leh lu sarih nei a ni. Bung17:10-ah chuan lu sarih chu lalpasarih a ni a. Krista dotute anni. Nambar pasarih hi a bi kimsawina a nih avângin Pathiandotu an vaia sawina a ni thei ang.Krista dotu (Anti-Christ) chusualna lama a vâwr tâwp tihna

pawh a ni thei ang. Nambarsâwm leh pahnih hi vawi sawmhnih leh pali a hmang thung.Nambar sâwm leh pahnih hivawi sâwm leh pahnih zet Israelmipuite chungchângah (7:5-8) ahmang a; a dang zawng chuJerusalem Thar chungchângasawi a ni (21:12-22:2).

Thupuan buah hian dragonlianpui, rûl pui tar chu Setana/Diabola a ni tih kan hria a,sakawlh chu Rom sawrkâr a ni.Dragon hian a luah lallukhum akhum laiin sakawlh chuan a kiaha khum thung. Dragon chukhawvêl zawng zawng bumtu(12:9), ringtute a chhûn a zânahêktu a ni (12:10). Sakawlh hiSetana hmanrua a ni. Dragonhian lu sarih leh ki sâwm a nei a(12:3). Sakawlh pawh hi lu sarihleh ki sâwm nei a ni. Daniela 7:7-24 chuan sakawlh lo chhuaktûrte chu lal sâwm lo chhuaktûrte an ni tih kan hmu a. Dragonleh sakawlh \ang kawp chuanPathian chungnung bera chu ando a, a mi thianghlimte pawh ando a ni. Sakawlh nambar 666 hitu nge ni ang (13;18). Rom lalNero hi Grik \awnga Neron tiha ni a, a hawrawp tin hlutnaa\angin nambar 666 a chhût

Page 37: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

37Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chhuah theih avângin Nero-a hia nih a rinawm hle a. Domitian-a kha Nero-a rawn tho leh(Nero Redivivus) ang hiala ngaiha nih avângin mi \henkhat chuanDomitian-a sawina niin an ngaithung. Eng pawh ni sela, Romlal ber Kristiante tihduhdahtuapiangte sawina a nih a rinawm.

Thupuan buah hian Babulonkhawpui chhiat tûr thu kan hmunual a (14:8; 16:19; 17:5;18:2,10,21). Bung 17:5 chuan‘Babulon Khaw Ropui, LeiaNawhchizuarte leh ThilTenawmte Nu’ tih a ni. Babulonkhawpui hi Khuh hawnnalehkhabuah chuan Rom khawpuientîrna atân an lo hmang fo tawha. Thupuan bu hma lama mi EzraKhuh hawnna buah te, BarukaKhuh hawnna buah te, SibiliThupuan (Sibylinne Oracles)-ahte chuan Babulon chu Romkhawpui sawina atân hman veka ni. Hetih hun lai hian Romkhawpui tenawmna leh bawlh-hlawhna hi thup hauh lova târ lanchi a ni lo. Babulon mite chuankum BC 587 khân Juda-te salahhruai bâkah an khawpuiJerusalem an tichhia a, anTemple thianghlim pawh antichhe bawk a. Rom hun laiin AD

70-ah General Titusa’nJerusalem a hual a, Jerusalemkulh an tichim a, Temple pawhan hâl a, Jerusalem khawpuipawh an tichhe nasa hle a ni.Chuvângin, Babulon hi Romentîrna (symbol) inhmeh tak chua ni hrim hrim mai. Kan hrilh-fiahna siamtuin ‘Juda-te lehringtu hmasaten anmahni nghaisa\hîntu Rom sawrkâr a rûkasawina (code name) atâna hmana ni’ a tih hi a dik hle a ni (p.169).

Thupuan Hrilhfiahna ziaktuthu kalpui dân leh a buchhûng

Thupuan bu hi thu harsa tak,a ngial a ngana hrilhfiah thlipthlep theih pawh a ni meuh lo.Kumin Sunday School-aThupuan Hrilhfiahna hibelhchian dâwl tak, râwn tlâk lehhrilhfiahna him tak pawh a ni.MSSU Textbook Cell-ten an enhnuah SL&PB Editing Group-ten an lo en mâm leh tawh a nibawk a, a thu pawh a mâm \hain,chhut dik lo pawh a tlêm hle.Chutih rualin MSSU Text BookCell leh SL &PB Editing Groupte hian a ziaktu nên inrâwnchunga kal tlân erawh a \ha berzêl ang. Thuziak zût mâm

Page 38: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

38Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

kawngah zût nat lutuk pawh aawm ve thei bawk.

A bu ziaktu hian a lehkhaburâwn te leh a thu kalpui dânthlîrin historical-critical methoda kalpui viau tih a hriat a.Historical-Critical Method chuthuziak hlui tak takte a tîra aawmze dik tak hre chhuak tûrahai chhuahna hmanrua a ni. A tîraziaktuin a tum tak man fuh a nihtheih nân a lo zîk chhuahnakhawvêl hriat chian hi a ni.Chuvângin, a thuchah pawh ahun laia miteah bel a ni tlângpuia. Bible zirna kawnga hmanrawpawimawh tak a ni.Amaherawhchu, tûnlai Biblezirna khawvêl hian Historical-Critical Method hi duh khawplohna a lian ta hle tih hriat a \haâwm e. Tûnlai khawvêl/tual-chhûng mamawh (contextualissues) a rawn khawih thlengphâk lo deuh nia ngaih a ni.

Tûnlaia Thupuan bu chhuinalâr tak pakhat chu awp behaawm mêkten awp bettute andodâlna lehkhabu anga zirna hia ni. Hei hi Chhan chhuahna(Liberation) leh Post-Colonialthlîrna tiin kan sawi mai ang a,chhan chhuahna leh Post-

colonial tarmit a\anga thlîrna hiBible zirna lamah hian an uarthar ta hle a ni. Zirtu \henkhatphei chuan Thupuan bu hi michuanhnuaiten mi thiltitheite lakaan thinurna te, an dodâlna te anlan chhuahtirna a ni, an ti hial a.America Civil Right Movementhruaitu Rev Martin Luther King(Jr.) khân mingoten mi hângchunga hlei lenna dodâlna atânThupuan bu hi a hmang \angkaihle a ni. Chutiang thlîrna tarmita\anga ziak sap \awng lehkhabupawimawh tak tak zîngah chuanBastian Wielenga, Revelation toJohn: A Short Commentary(Madras: CLS, 1992) te, PabloRichard, Apocalypse: PeopleCommentary on the Book ofRevelation (Eugene, Oregon:WIPF &STOCK, 1995) te,C.I. David Joy, Revelation: APost-Colonial View Point (Delhi:ISPCK,2001) te, David A.Sanchez, From Patmos to theBarrio: Subverting ImperialMyths (Minneapolis: FortressPress, 2008) te hi chhiar amanhla khawp mai.

Kan zirlai bu ziaktu erawh hichuan Historical-Critical methodpiah lam thlengin ke min pênpui

Page 39: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

39Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

a tum a, tûnlai huna zir chhuahtûr awmte a rawn khawrhchhuak zêl hi a hlu khawp mai.Amaherawhchu, kei chuan kakham khawp lo deuh. Thuneihnahman sual leh hleilenna dodâlnalehkhabu (resistance narrative)ang hian han kalpui na hret pheise chuan kan tûnlai dinhmunatân a hlu lehzual ngei ang.Sakawlh leh Kum Sâng Rorêllam ringawt buaipui lo hian kanrama dik lohna leh hleilenna te,corruption lo hluar zêl te leh sumpathianna (mammon) khawvêlahhian Thupuan bu hi dodâlnaPathian thuziak bu (resistancenarrative) a ni tih hawi zâwnghian lo chhiar nawn ve teh, angaihnawmin a thuchah laimu hia practical teh a nia.

Thupuan bu hrilhfiahnakalpui dân chi hrang hrang(Preterist, Idealist, Futurist,Literary etc) a rawn sawi a,hrilhfiahna bu hian eng nge a zuideuh bîka, eng nge a thlauh thlâkdeuh tih te, hnâwl bîk nei lêmlovin a kalpui tlang nge tih te minhrilh hran lo va, heti ngawt hichuan hriat thiam a har deuhâwm e. Thupuan bu hi a ngialngana pawm a him loh thu erawh

min hrilh a (p.12). Hei aia chiangdeuh hian hrilhfiahna bu hian azui lam hi min han hrilh chiangdeuh sela, zir pawh a awlsamzual ngei ang.

Thupuan Hrilhfiahna hian abung tin tâwp lamah hian Endnote kan hmu deuh zêl a. A thulâkna hnâr leh a bu chhûng thuhriat belhna atâna belhfâkawmtak tak pawh a awm nual mai.Hei hi a zir chîk peih tân chuanhe hrilhfiahna tihlutu leh bungtirittu a ni thei ang. A end note\henkhat phei chu zirlai lama sengluha itawm hial te pawh a awma ni.

Phêk 209, para tâwp ber‘pangngate chu an tlâwm ta…’tih hnuaiah chuan ‘pangnga techu an tlâwm ta tih hian Rom lalzîngah pathian anga inchhâlte akâwk bîk a ni’ tih a ni a. Chûngtechu Caligula, Claudius-a, Nero-a, Vespasian-a leh Titus-a te anni ang tih a ni. Rom lalte zîngaPathian anga inchhâl hmasa berAugusta hi a ni âwm e;amaherawhchu, pathian anga bengei tûrin mipuite a tilui lo.Vespasian-a leh Titus-a te pheihi chu lal fing leh rorêltu \ha anni a, pathian anga biak leh inchhâl

Page 40: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

40Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

lam hi an kalpui lo nia sawi a ni.Caligula hian Pathian anga biaka phût a, Jerusalem Temple-ahmilim dah a tum bawk a, a thiltum erawh a puitlin hman ta lo.Domitian-a hi Kristiantetiduhdah nasa bertu, Pathiananga biak phût tlattu a ni. Lal dânindawt ang deuha sawi a nihchuan a sual hran lo;amaherawhchu, Rom lalhozawng zawng kha pathian angchuan an inchhâl vek lêm lo a niâwm e.

Thupuan Hrilhfiahna hi achâng mal hrilhfiahna pawh aawm \ha hle a, chu chuan a tihluzual hle. A lehlamah chuanSunday School zirlai atân chuanzirtîr erawh a tiharsa deuh thungâwm mang e, a tih theih.Thupuan bu hi a thu a har bâkahhrilhfiahna kalpui dân hi a thutlângpui hlâwm hlawka kalpuiaiin sap \awnga ziakcommentary châng mal hrilhfiahkalhmang a zui tlângpui a, zirtîrtu\henkhat tân chuan pâwla zirtîrnahan lâk pawh an huphurh deuhmai thei e. A \awng bul lam Grik\awng hi kan hmu tam viau bawk

a, entîr nân zirlai 13-naahringawt pawh vawi ruk zet kanhmu a. A \awng bul lam zir velote pawhin zirtîr huphurh phahnân kan hman phah êm lo vangchu maw. Kumin kan zirlai buahApendix ‘Kum Sâng RorêlSawi zauna’ awm hi a danglamna\ha tak pakhat chu a ni âwm e.Chhiar a manhla khawp mai.Sunday School zirlai bu ka kawlzîngah chuan Rev. Lalsâwmazirlai bu ziah \um hnih Chanchin|ha Luka (1965) leh KristianThurin Zirna (1999)-ah te khânAppendix hi telh a ni. Appendixhma lama Bibliography awmdaih erawh hi chu a fuh lo deuh.Abbreviation hi lehkhabupângngai deuh chinah hi chuana bu tîr lamah dah a ni \hîn a, atâwp lama han dah daih hian ativeikhawr deuh bawk. Engpawh ni sela, Thupuan hi hekhawvêl kan khualzin chhûngzawnga Krista tâna rinawm takaa rawng kan bâwl theih nân minfuihtu, hlauhawm leh harsatnakârah pawh min thlamuantu lehmin tihuaisentu thuchah lo nimawlh rawh se.

Page 41: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

41Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

KOHHRAN INKHÂWM ZAI LEH A CHHEHVÊL

- T. Upa Israel LalmalsâwmaChamphai Zotlâng

Kohhran inkhâwma mipui chanvo langsâr leh pawimawh takmai chu zai hi a ni âwm e. Mipui zai kan hlawhchham viau chuaninkhâwm hlawhtling intih a har viau \hîn. Inkhâwma kan thil tih hranghrangte hi \ang khâwm leh inpui tawn vek a nih laiin, mipui chanvolangsâr ber zai hlawhchham chu mipui hlawhchhamna a ni zual bîka. Chuvângin, ngaih pawimawha, \hahnemngai taka zai \hin a \ûlhle âwm e. Harhna leh hlimna boruakah te, kan zai hrim hrimah tehian kan tuina leh phûrna lam hi dah chungnun ber a awl khawpmai a. A \ûlna chin a awm laiin hla thuin a tum leh hla sak awmzedik leh \ha pângngai bosan khawpa kal palh theih tak a ni a.Chuvângin, ngaihtuah dân zau leh \ha zâwk a awm theih tâk hlauhvintiin ka han ziak a ni. Heti hian ngaihtuah ila.

Thil nihphung dik a\anga laldân indawt tûr rem dik leh ngaihpawimawh hmasak tûr indawtdân dik taka kalpui hiinrêlbâwlna hrang hrangah apawimawh lai tak a ni. Chutiangbawkin kohhran inkhâwm zaichungchângah pawh hian a nitho mai. Zai boruak dik lehnghet, belhchian dâwl leh tlo kannei hlei thei lo \hîn hi amanganthlâk hle mai. Kan phûrviau chuan a \ha niin kan hre maizêl a, kan phûr loh erawh chuan\ha rêng a awm thei lo. Kaninmawhpuh tawn a, kan rau loêm a ni, tih te, kan khuangputerêng rêng, tih te a ri nawk \hîn.

Pathian mi, chhuanawm lehropui tak takten an dawn,Pathian fak hla thûk leh ril, takleh rau, Bible nên inrem leh \angtlâng tlat, thlûk mawi leh awmzenei, pianphung leh nih dân bîkfel tak neiin an phuah chhuakhlawm a. Bible-a chuang ve anghialin sermon-ah pawh sawichhuah a ni fo \hîn.

Kohhran inkhâwma kansak \hinte hi chutiang hla chu ani a, Pathian thute kan tui zâwngleh kan rilrem zâwnga kalpui lovamin thununtu leh min kaihruaituatân kan hmang zâwk ang hian,Pathian fak hla ropui tak tak te

Page 42: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

42Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hi kan tuina leh phûr dân milzâwnga sa mai lovin, a hlapianzia leh nihphung kha kaninkaihhruaitîr zâwk ang a, aphuahtu leh a petu Pathianinkâr boruakte thlarauvachanpui vein, fak hla sak dân\ha leh tlo, a pianzia lehnihphung phawk chhuakin fakhlaa Pathian ropuina lehmalsâwmna awm chu kanchang ho zâwk tûr a ni ang.

Lal Isuan, “Ei tûr aiin nunnaa thupui zâwk a ni, silhfên aipawhin taksa a thupui zâwk ani,” (Lk 12:23) a ti a. Thil hranghrangah dah lal zâwk tûr emaw,ngaih pawimawh hmasak zâwktûr emaw fel takin a awm tih hethu hian min kawhhmuh a ni.Kohhran inkhâwma kan zaiahpawh hian dah lal zâwk tûr lehngaih pawimawh hmasak zâwktûr thilte fel takin a awm ngeiang. Kohhran mi zawng zawngte\hat tlânna tûr a nih ringin ngaihpawimawh hmasak zâwk tûrteheti hian rem ta ila.

1. Hla: Hla a awm phawt lohchuan sak tûr a awm lo va.Khuang vuak te, rimawi tum te,lâm te pawh awmze neia han tihchiam ngaihna a awm lo. Hla

chuan nihphung leh pianzia bîkan nei \heuh a, sak ran tûr chite, sak muan tûr chi te, a keysân zâwng leh thlûk dân tûrte annei hrang thliah a (Inzûl zual bîkpawh a tam mai). Chu chu kandah lalin kan ngai pawimawhhmasa ber tûr a ni. Kan zai tuivâng emaw, lâmtual lam a\anganawrna (taksa chêtna leh a chechak fâlte lam va rem tumna)vângin emaw khuang vuak rankan chîng tlângpui \hîn a. Hei hitih dân tûr dik emaw kan ti hialina lang; mahse, a dik lo va, a \halo bawk. Fak hlain a tum tak pênbosanna a ni thei a, chu bâkahmipui an zai ran ve theih loh pheichuan a buai nuaih \hîn. Kantuina leh phûrna lam aiin kan saklai mêk hla chu kan dahpawimawh zâwk tûr a ni a, chuchuan thlarau lam puitlinna te,Pathian thu taka harh zêlna te,phûrna leh tuina boruak a rehdeuh hun pawha beidawngachiai lo, thinlung chhûngrilaPathian fakna leh rawngbâwlna\ha neiin, hla phuahtuten an dawnharhna leh Lalpa nêna inpâwlnanung chu kan chang ve thei zâwkdâwn a ni. Pathian leh kan saklai mêk hla ni lo thil dangteinthununtîr loh tûr tihna a nih chu.

Page 43: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

43Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

2. Zai: Hla chu sak a nih lohchuan han tih vak ngaihna a awmchuang lo, lâmpui phei chu harsatak a ni. Chuvângin, hla chu sain\hahnemngai taka zai apawimawh hmasa leh phawt ani. Zai a \hat loh chuan lâm pawha \ha ngawt thei chuang lo.Pathian faka rawngbâwl tlângkan ni tih hriain a zaia te leh alâma te chu induhsak tawn takazaiin kan lâm bawk ang a, tu mahindah pawimawh bîk lutuk lohtûr. Kan za hian intisâwt tawnleh inchhêm alh tawna rawnginbâwlsak tawn kan ni tih hriatreng tûr a ni. Chu induhsaktawnna leh inhmangaihnaahchuan Isua zirtîrte kan nihzia alo lang ang a, Lalpa chuchawimawia awmin a lo ropuiang a, a miten a malsâwmna kanchang bawk ang.

3. Khuangpute: Kan sawitâkte a taka chanpui tûrapawimawh ber chu hla hruaitu,khuangpute hi an ni. Inbuatsaihna\ha, thlarau leh tih tak zeta tih angai a, inpêkna leh \awng\aina apawimawh zual. Kal hma a \ûlangin haw tlai pawh a \ûl thei e.

4. Lâm: Lâm an awm loh chuanhlawhtling zo lo leh Thlarau

Thianghlim hnathawh awm vaklo anga hmuh a awl viau mai a,hlim lâmna lam hla kan sa a nihchuan a dikna chin a awm.Pathian malsâwmna kan dawntezînga kan lo tih\han tawh lehkohhranho nunphunga bet tlatlâm hi Mizote tân chuan a hluina ropui a, a tak a, a thianghlima, a zahawm bawk. Chuvângin,nawmnah taka kalpui chi a ni lo.Zah theih loh vâng leh mahniintuam mawi nân te tih loh a \ha.Hui khâwmtu a nih laiin a tak kanchan si loh chuan vaw darhtu lehbeidawnna thlentu a ni thei a;chuvângin, thlarau leh tih tak zetatiin, lâmtual hi kan vawngthianghlim tlat tûr a ni.

5. Rimawi: Rimawite hi hmanthiam chuan a \hain a ropui hle ani. Khuang leh zai te nên a inrem\hat loh erawh chuan a buainuaih mai a; chuvângin, thawhhona \ha neih te, rimawi hmanthiam hrim hrim te a pawimawhhle a ni. Ri chi hrang hrang, zaileh kut ben rîk te pawh awmzeneia min khaikhâwmtu ber chukhuang hi a ni a, a vaia \angkhâwm inrem mawi tak chu ‘mu-sic’ ropui, Pathian fakna ropuileh thiltithei, rimawi tak tak zâwk

Page 44: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

44Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

chu a lo ni \hîn. Rimawi chi hranghrangte nên thiam tak leh mawitaka Lalpa fak tûrin Bible chuanmin ti a ni.

6. Hla hril: Aurinna hmanga hlahril hi tûn hnaia kan chîn thar ani a, miten hla thu an thiam lohvânga zai ngaihna an hre lo tûrvênga lo sawi zêltu emaw, michawk phûrtu tûr emaw, mipuihip nâna thâwm neih hrim hrimemaw kan lo tih\han laklawhtawh vâng emaw pawh a ni maithei, tih ngei ngei tûrah kan ngaita niin a lang. Duh dân, ngaih dâna inang lo thei viau âwm e.Khuangputen hla an thiamchhuak vek bîk lo thei a, a buena khuang vuak a lo rem lo vethei bawk nên, hla hril hrim hrimhi chu a \hatna lai a tam mai.Amaherawhchu, kan thiamtlânglâwn deuh pawh a tlar tinmai han hril hi chu abengchhengin zai a tibuai hialzâwk thei. Mipui zai \anpui

zâwnga hla thu lo hril kan tum anih rau rau chuan solfa nêna enkawp ngai khuang khat hla te hilo hril a ngai zâwk mah âwm e.Eng pawh ni se, hla hrilchungchâng hi chu a \hatna leh\hat lohna sawi tûr a tam ang,duh dân pawh a inang lo ang.Mahni kohhran \heuhvah kankalpui dân ngai pawimawh thiamila, a \ha tûr zawnga insiam remzêl thei tûra ngaihtuah te, rilrutihzau te, inrâwn khâwm te chîngila a \ha ngawt ang.

Kan sawi tâkte hi a \hain apawimawh vek âwm e. Bible-in, “Elrel leh inngaihhlut avângaeng mah ti lovin, mi tinininngaitlâwm takin mahni aiin midang \ha zâwkah ruat \heuh rawhse,” (Phil 2:3) a tih ang hianinngaitlâwm taka zaiin lâm bawkila, Thlarau Thianghlim tihharhnathlahlelin kan fak Lalpa chauh hikan chhuan ber lo ni fo se,chatuan hmun thleng pawhin.

w Hlaa Pathian pâwl hi ringtute nun siamtu a nih avângin duhtui viau tûr a ni. – D.L. Moody

w Mihring nun hi a tawi a, mi tam takin sermon aiin hlahi an hre thiam zâwk a. Hla ka siam hian thuchah hlan katum a ni. – F.J. Crosby

w Hla chu thu hriak nei a ni. – Rev. Thansiama

Page 45: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

45Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA SARALASHILLONG

Upa Sarala (77), PuThangzâma Pachuau (L) leh PiChhîngpuii (L) te fapa hi ni1.12.1938 khân Vângtlângkhuaah a piang a, Nuzâwni nênan innei a, fa pali an nei.

Kum 1964 a\angin AssamPolice-ah a \ang a, Meghalayastate a lo pian a\anginMeghalaya Police-ah a pensionthleng a thawk a ni.

Kum 1972 January ni 9-ahZPMK Upa atân thlan a ni a,Presbyterian Upa, Zoram PâwnPresbytery Upa atân kum 1997khân nemngheh a ni. Upa Saralahian Shillong Police Kohhranahkum 44 chhûng Upa rawngbâwlhna rinawm takin a thawk a,

Naupang leh Puitling SundaySchool zirtîrtu, SS Suptd.,Finance Secretary, Treasurer,Chairman leh chanvo hranghrang a lo chelh tawh a, ShillongPastor Bialah Bial Chairman ani tawh bawk. Kum 25 chhûngSS zirtîrtu \ang chawimawinaDiploma Certificate a dawngtawh bawk.

Kum 2014 kum tîr a\angkhân a lung lam a sawisêl a,damdawi inah enkawl a ni a,\hat lam a pan tak tak thei lo va,May 20, 2016 zanriah eikhamah a tute nên phone-in aninbia a, an inbiak zawhah ‘kachau êm mai’ a ti a, a harhchhuah lawk loh avângindamdawi in panpui a ni a;amaherawhchu harh chhuaktawh lovin Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Pastor LalbiakchhûngaPachuau, Bialtu Pastor-in ahmang a, Biak Inah Upa K.Vânlalawma, ZPP Moderator-in a vui thung a, ui takin kan thlahliam ta a ni.

- Upa Lalduhawma TlauShillong Police Kohhran

Ziaktu

Page 46: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

46Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA DÂRTHANGACHHÎNGA VÊNG EAST

Upa Dârthanga (69), PuThangluaia (L) leh PiThangdailovi (L) te fapa hi ni1.7.1947-ah Lunglei District,Belkhai khuaah a piang a. Kum1974-ah Lalhmingmawii nên aninnei a, fa panga an nei. Eizawnnaavângin hmun hrang hrangah aawm a, kum 1995-ah ChhîngaVêngah a rawn pêm a ni.

Kum 2001-ah Tual Upaatân thlan a ni a, 2002-ah Upaatân thlan a ni leh a, hemi kumvêk hian Aizâwl East PresbyteryInkhâwmpuiin Chhînga VêngEast Kohhran Upa atân anemnghet a. Kohhranah chanvohrang hrang - Chairman, FinanceSecretary, SS Suptd., lehcommitte pêng hrang hrangaChairman hna te a chelh tawh a,Bial Treasurer leh StandingCommittee member lehPresbytery Standing Committeemember a ni tawh bawk. SS

zirtîrtu chawimawina Diploma adawng tawh.

Mi hrisêl lo tak a ni a, a lung(heart) zai a nih hnuah phei chuana hrisêl lo zual a, zunthlum, thisensâng, pile \ha lo leh zun kawng\ha loten a tlâk buak reng a,thawhah a nei leh zêl bawk nên,hêng a natna te hi lo zual zêlinMay 21, 2016 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

Amah thlahna hun in lamahBialtu Pastor, Rev. K. Lalpiang-tharan a hmang a, Biak InahAizâwl Central PresbyteryModerator, Upa CR Nghîng-lovan a vui thung a, KohhranZaipâwl leh Bial Zaipâwl te,Presbytery Upate leh Minister-te nên kohhranhoten ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa Râlkâpthanga SailoChhînga Vêng East Kohhran

ZiaktuUPA H. SÂNGHLUNA

TUALCHÊNG

Upa H. Sânghluna (76), PuKâphnûna leh Zabawihi te fapa

Page 47: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

47Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hi February 20, 1940 khânTualchêng khuaah a piang a,kum 1958-ah Lalthangliani nênan innei a, fa 12 an nei.

Kum 1966-ah ram buaiavângin Manipurah an pêm a,kum 1972-ah Manipur a\anginLungphunlianah an pêm leh a,1973-ah Tualchêngah bawk akir leh a ni.

Kum 1984 khân Tual Upaatân thlan a ni a, kum 1988-ahUpa atân thlan a ni leh a, hemikum vêk hian KhawchhakPresbytery InkhâwmpuiinTualchêng Kohhran Upa atân anemnghet a, Kohhran Chairman,Treasurer, Fin. Secretary leh SSSuptd., te a ni tawh. Bial lehPresbytery Standing CommitteeMember a ni tawh bawk.

Kum 2004 a\ang khân achak lo ta hle a, pâwn chhuakthei lovin a awm zui a, ni17.5.2016 a\angin khaw\haloleh luakin a tlâk buak a, chuchuan a tichau zual hle a, ni25.5.2016-ah Lalpa hnênah minkalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Bialtu Upa, Upa K.Lalsângluaian a hmang a, BiakInah Champhai North

Presbytery Moderator, Rev. H.Vânlalhriatan a vui thung a, Bialchhûng Upa te, PresbyteryPuipa te, Kohhran Zaipâwlte lehkohhran mipui \hahnem takin uitakin kan thlah liam ta a ni.

- Upa K. LalsângluaiaTualchêng Kohhran Ziaktu

UPA PC LALNUNMAWIAPENIEL KOHHRAN

Upa PC Lalnunmawia (65),Pu PC Chal\hianga (L) leh PiPC Thangzîki (L) te fapa hiMarch 9, 1951 khânKhawruhlian khuaah a piang a,May 5, 1976-ah Lalrinmawiinên an innei a, fa pali an nei.Sawrkâr hna avânga hmun hranghranga a awm hnuah kum 2004a\ang khân Sêrchhîp Field Vênga\angin IOC Vêngah an awm a,Peniel Kohhranah Pêm Upa niina lawi a ni.

Kum 1992-ah ThênzâwlField Vêng Kohhran Upa atânthlan a ni a, 1993-ahChhimchhak Presbytery

Page 48: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

48Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

Inkhâwmpuiin Thênzâwl FieldVêng Kohhran Upa atân anemnghet a, Peniel Kohhranahkum 2008-2012 chhûngKohhran Committee Member ani a, kum 2011-ah PenielKohhran Upa atân thlan nawnleh a ni a, kum 2012-ah KohhranUpa atân puan nawn a ni.

Kohhranah chanvo hranghrang - Kohhran Chairman, SSSupdt. leh Treasurer te a ni tawha, Bial Treasurer, ChhimchhakArea Masihi Sangati Chairmanleh New Sêrchhîp Bial MasihiSangati Vice Chairman a ni mêkbawk. Inneihna kawltu a ni tawha, kum 2011 April thla chhûngkhân Orissa-ah contractmissionary-in a kal bawk.

Nat lâwk êm êm pawh awmlovin 3.6.2016 zân khânthawhah avângin Lalpa hnênahmin kalsan ta a ni. A tûkah amahthlahna hun leh vuina hun Rev.Lalthanhâwla, ChhimchhakPresbytery Moderator-in ahmang a, Kohhran Zaipâwl lehBial Zaipâwlin thlahna hla an saa, kohhranhoten ui takin kanthlah liam ta a ni.

- Upa LalthanzâmaPeniel Kohhran Ziaktu

UPA VÂNLALAUVAW. LUNGDÂR

Upa Vânlalauva (70), UpaRângchhîngpuia (L) leh PiRâllianthangi (L) te fapa hi April15, 1947-ah W. Lungdâr khuaaha piang a, kum 1969 Novemberni 15-ah Tlângtimawii nên an inneia, fa 11 an nei.

Kum 1985-ah W. LungdârKohhran Upa atân ChhimthlangPresbytery Inkhâwmpuiin anemnghet a. Kohhranah chanvohrang hrang - Chairman,Treasurer, SS Supdt. te a ni tawha, Bial Chairman te, Bial lehPresbytery Committee hranghrangah member a ni tawh bawk.Synod Ramthar Board-ah kumthum, Sunday School Commt.-ah kum ruk a tel tawh a, MSSUchawimawina Diploma a dawngtawh bawk. A thih lai hianInneihna kawltu a ni.

Kum 2015 kum tîr a\angina insawisêl \an a, pumpui nâ a nitih hmuh chhuah a ni a, a natna

Page 49: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

49Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

hian ziaawm lam a pan theih lohavângin a inentîr leh a, pumpuihnûn cancer a ni tih hmuh chhuaha ni. Theihtâwpa enkawl a nihlaiin 4.6.2016 khân Lalpahnênah min kalsan ta.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Bialtu Pastor, Rev. GSRopiangan a hmang a, Biak InahUpa L. Saitluanga, ChhimthlangPresbytery Moderator-in a vuia, Kohhran Zaipâwlin thlahnahla an sa a, kohhranhoten ui takinkan thlah liam ta a ni.

- Upa LalkâmlovaW. Lungdâr Kohhran Ziaktu

UPA LALRAMTHARAVAIVAKÂWN

Upa Lalramthara (53), UpaLaibâta (L) leh Pi Sikhumi tefapa hi March 20, 1963 khânVaivakâwnah a piang a. March22, 1991-ah Lalbiakdiki nên aninnei a, fa panga an nei.

Kum 2006-ah Tual Upa atânthlan a ni a, kum 2009-ah Upaatân thlan a ni leh a, hemi kum

vêk hian Aizâwl West PresbyteryInkhâwmpuiin VaivakâwnKohhran Upa atân a nemngheta. Kohhranah Asst. Secretary,Secretary leh Fin. Secretary a nitawh a, Sub-Committee hranghrangah Chairman leh Secretarya ni bawk.

Bial Secretary, StandingCommittee, Sunday SchoolCommittee leh FinanceCommittee a ni tawh a,Presbytery Standing Committeemember a ni tawh a, Synod-ahauditor term khat a ni tawh bawk.Khawtlâng rawngbâwlnaah ainhmang hle a, YMA OB lehVaivakâwn Siam\ha Pâwlah hunrei tak OB a ni bawk.

Kum 2016 January thlakhân cancer a ni tih hriat chhuaha ni a, phai lamah inenkawl tûrinan kal a. A natna hi a lo nasattawh avângin a chak lo tial tiala, June 6, 2016 khân Lalpahnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Rev. Robawian ahmang a, Biak Inah Aizâwl WestPresbytery Moderator, Rev.Lalsângberan a vui thung a, uitakin kan thlah liam ta a ni.

- Upa R. VânlalhruaiaVaivakâwn Kohhran Ziaktu

Page 50: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

50Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

UPA R. LIANKHÛMATHÊNZÂWL FIELD

VÊNG

Upa R. Liankhûma (51),Pu RS Rochhûma leh PiChaldingi (L) te fapa hi ni20.2.1965 khân Kânghmun ‘S’-ah a piang a, kum 1968-ahThênzâwl khuaah an pêm a,February 20, 1996-ah PCLalnunthari nên an innei a, fapapathum an nei.

Kum 2000 December thlakhân Upa atân thlan a ni a, kum2001-ah ChhimchhakPresbytery InkhâwmpuiinThênzâwl Field Vêng KohhranUpa atân a nemnghet a.Kohhranah chanvo hrang hrang- Vice Chairman, Secretary,Finance Secretary, SS Supdt.,

Ramthar Committee Chairmanleh Kohhran Pavalai PâwlChairman te a ni tawh a, BialahSecretary leh StandingCommittee Member a ni tawha, Presbytery aiawhin SECmember a ni tawh bawk.

January 13, 2016-ahSynod Hospital, Durtlângah a\hâl puak zai tûra a inentîr chucancer a ni tih hmuh chhuah a nia. Theih ang anga enkawl zui anih laiin June 19, 2016 khânLalpa hnênah min kalsan ta a ni.

A tûkah amah thlahna hunin lamah Rev. RolungmuanaZadêngin a hmang a, Biak InahRamlai Presbytery Moderator,Upa ZD Dêngkûngan a vui thunga, Bial Zaipâwl leh KohhranZaipâwlin thlahna hla an sa a,kohhranhoten ui takin kan thlahliam ta a ni.

- Upa PC LalropuiaThênzâwl Field Vêng

Kohhran Ziaktu

w Missionary ropui Adoniram Judson-a chuan, “Ka rawngbâwlnahi ka ning lo va; mahse, Kristan min koh hunah chuan schoolnaupang châk taka in lama a haw ang hian ka haw dâwn a ni. Kathih hnu hian lâwmnain min hmuak a ni,” tiin a sawi.

w Chhûn hman \hatin zân mut a ti tui angin, dam chhûng nunhman \hatin thihna hlimawm a thlen \hîn. - Leonardo Da Vinci

Page 51: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

51Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org

SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR

8 Sunday School pâwl No târ: Sunday School pâwl number,changkâng leh mawihnai taka board-a siam chu peih fel a ni ta.Inches 3½ biala siam a ni a, a hnung lamah belna tûr thil ban dahnghâl a ni. Pâwl no 12 zêl set khatah siamin set khat hi `450 zêlalei theih a ni a. Set laklawh, a mala lei duh tân pakhat `40 zêlalei theih a ni bawk e. Sunday School pâwl number atân kher lopawh hman theih a ni.

8 Mitdel mit vârna: Hla phuah thiam Hrânglamthanga hi amitdel leh bengngawn vânga vui ngai lo, \awng\aia engkimalâwm thu sawi reng mi, taima rum rût mai a ni a. Chutiang michanchin leh a hla te bâkah a kam chhuak te chu Rev.Lalramlianan ngiahnawm takin a rawn chhawp chhuak e.A man `100.

8 Mizo La deh leh La thlan: Kan pi pute a\anga kanpuantah leh ze thlan mawi leh hlu tak takte kha hlutna chângkan hre lovin kan tichhia niin Boichhingpuii, Art & Culturedept-a Director lo ni tawh chuan a hria a. Humhalha rohluachantîr leh tumin lehkhabu a rawn tichhuak ta. A man Hardbound `580, Soft bound `450.

8 Râl hmaa zâm ngai lo Capt. Boilora: Mi hrâtkhawkhêng, Indopui II-na hun laia British tâna Japan râllian zâm lova beitu Mizo tlangvâl Boilora chanchin ngaihnawmleh ropui tak mai chu mite hriat lohva rei tak up bo a nihhnuin H. Kâphlira chuan a rawn tlâng zarh ta hlauh mai.A man `100.

8 Aizâwlah Aizawler: ‘Lamlian lehlam’ tih lehkhabu hmangakan lo hmêl hriat tawh Lalhruaitluanga Chawngte chuan alehkhabu pahnihna a rawn puitlin leh ta. A ngaihnawm a, abengvârthlâk a, a changkâng ru riau bawk. A man `200.

Page 52: Kristian Tlangau 1 - Mizoram Synod · Rev. Zothankima, Koilamati (63) Rev. C. Rosângzuala, Pokhara, Nepal. Neihpuitu: Rev. Lalrintluanga Ngênte, F/S, Nepal ... Neihpuitu: Rev. Kristian

52Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org