level 3 तिसरी मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक · level 3...

Level 3 – तिसरी मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक

Level 3 – तिसरी मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक

बहृन्महाराष्ट्रातील मराठी मातभृाषा असलेल्या विद्यार्थयाांसाठी सचित्र पुस्तकमाला

विश्िभारती पुस्तक ततसरे

पहहली आितृ्ती - २०१४

बहृन्महाराष्ट्र मंडळ पुस्तक सममती उत्तर अमेररका

संपकक : [email protected]

mailto:[email protected]

Level 3 – तिसरी पुस्िकामालेविषयी मनोगि मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक

© BMM Marathi Shala eBook Team

पुस्तकमालेविषयी मनोगत

बहृन्महाराष्ट्र मंडळाच्या ििीने महाराष्ट्राच्या बाहेर राहणाऱ्या विद्यार्थयाांना मराठी शिकिण्यासाठी उपयोगी अिी विश्िभारिी पुस्िकमाला प्रकाशिि करिाना आम्हाला फार आनंद होि आहे. या पुस्िकांचा सिााधिक उपयोग मराठी मािभृाषा असलेल्या परंि ु अमराठी प्रदेिाि राहणाऱ्या मुलांसाठी होईल अिी आमची िारणा आहे. भाषा ही एखाद्या संस्कृिीिी तनगडडि असिे. मराठीसारख्या प्रादेशिक भाषेसाठी िर हे नािे अतििय महत्िाचे आहे. त्यामुळे मराठी संस्कृिीिी रोजचा सपंका नसलेल्या विद्यार्थयाांना मराठी कसे शिकिायचे याचा वििषे विचार करािा लागिो. यासाठीच हा स्ििंत्र पाठ्यपुस्िकांचा खटाटोप.

कोणिीही भाषा शिकण्यासाठी आिश्यक कौिल्ये असिाि - आकलन, बोलणे, िाचणे आणण शलहहणे. भाषाकौिल्यांची ही उिरंड या क्रमानेच असािी असे आम्हाला िाटिे. त्यानुसार भाषेचे आकलन सिााि महत्िाचे आहे. मराठी मािभृाषा असलेल्या मुलांना घराि मराठी ऐकायला शमळणे अतििय महत्िाचे आहे. त्यानंिर त्यांना मराठीि बोलायला प्रोत्साहन हदले पाहहज.े त्यानंिर येिे िाचन आणण लेखन.

असे असिाना आम्ही िाचन आणण लेखनासाठी उपयुक्ि पुस्िके ियार करण्यािर भर का हदला? िर संिादांमध्ये विविििा आणण्यासाठी, निीन िब्दसंपदा आणण तनरतनराळे िाक्यप्रयोग मुलांना शिकिण्यासाठी िाचनाशििाय गत्यंिर नाही. िाचनािून आपण तनरतनराळ्या प्रसंगांना सामोरे जािो. निीन िब्द आणण िाक्यरचना शिकिो. म्हणून िाचनािर भर असलेला हा अभ्यासक्रम आम्ही विकशसि केला आहे. परंिु या अभ्यासक्रमाचा िापर करिाना शिक्षकांनी हे भान ठेिणे आिश्यक आहे की याचा िापर करून मुलांना जास्िीि जास्ि बोलायला उद्युक्ि केले पाहहजे.

प्रस्िुि पाठ्यपुस्िकांमध्ये अनेक प्रकारचे िड ेसमाविष्ट्ट करण्याचा आम्ही प्रयत्न केला आहे. त्याि काल्पतनक कथा (fiction) आहेि, माहहिीपर उिारे (non-fiction) आहेि. नाटुकल्या आहेि. बडबड गीिे आहेि, िसेच कवििा आहेि. या सिाांचा उद्देि विद्यार्थयाांना अनेक विषयांिी तनगडडि िब्दसंपदा देिा यािी असा आहे. तनरतनराळ्या पररस्स्थिींचा िापर करून व्याकरणाचे प्रयोग शिकिणे हा आहे. िगााि विद्यार्थयाांिी गप्पा मारण्यासाठी विषय पुरिणे हा आहे. परंि ुिड्यािली माहहिी घोकून पाठ करून घेणे हा मात्र आमचा उद्देि मुळीच नाही. त्यामुळे शिक्षकांनी हे िड ेिश्या प्रकारे िापरू नयेि. विद्यार्थयाांनी हे िड ेपूणािः िाचािेि परंिु प्रश्नपत्रत्रकांमध्ये िड्यांिील माहहिी ककंिा पाठांिरािर भर हदला जाऊ नये अिी आमची अपेक्षा आहे. पुस्िकामालेिील प्रत्येक िडा शिकिायला सािारणि: ६० िे ९० शमतनटे लागिील अिी आमची अपेक्षा आहे.

पहहल्या आितृ्िीि आम्ही पहहली िे चौथीची पुस्िके प्रकाशिि करीि आहोि. या िगाांमध्ये प्रिेि घेण्यासाठी आमच्या सािारण अश्या अपेक्षा आहेि

Level 3 – तिसरी पुस्िकामालेविषयी मनोगि मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


पहहली: सोप ं मराठी सभंाषण समजिे. मराठी अक्षर ओळख अपेक्षक्षि नाही. पसु्िकािील अभ्यासक्रम ५ िे ७ िषाांच्या विद्यार्थयाांसाठी अनुरूप आहे.

दसुरी: मुळाक्षरे आणण बाराखडी िाचिा येणे अपेक्षक्षि आहे. पसु्िकािील अभ्यासक्रम ७ िे ९ िषाांच्या विद्यार्थयाांसाठी अनुरूप आहे.

तिसरी: जोडाक्षर िाचन अपेक्षक्षि आहे. पुस्िकािील अभ्यासक्रम ९ िे ११ िषाांच्या विद्यार्थयाांसाठी अनुरूप आहे.

चौथी: मराठी िाचनाि सहजिा अपेक्षक्षि आहे. पुस्िकािील अभ्यासक्रम ११ िे १३ िषाांच्या विद्यार्थयाांसाठी अनुरूप आहे.

उत्िर अमेररकेिील अनेक गािांमध्ये गेली ककत्येक िष ेमराठी िाळा चालू आहेिच. परंिु २००७ मध्ये कफलाडसे्ल्फया येथे भरलेल्या बहृन्महाराष्ट्र मंडळाच्या पररषदेि या सिा िाळांना एका छत्राखाली आणण्याच्या विचाराला चालना शमळाली. सिा िाळांसाठी एकसंि अभ्यासक्रम ियार करण्याच्या कामाची मुहूिामे रोिली गेली. ्ीमिी सुनंदा टुमणे यांनी या अभ्यासक्रमाचा आराखडा ियार केला. प्रस्ििु पुस्िकमाला त्याच अभ्यासक्रमािर आिाररि आहे. प्रत्यक्ष साहहत्य शलहहण्याचे काम कोमल चौककर, मंस्जरी गणपलेु-मुदलगी, दीप्िी पंडडि, विनायक पिािे आणण ससु्जि उपाध्ये यांनी केले आहे. पुस्िकांचे मुखपषृ्ट्ठ केले आहे मंगेि पारकर यांनी. याव्यतिररक्ि या पुस्िकमालेसाठी विद्यार्थयाांपासून िे पालकांपयांि अनेक मराठी पे्रमींचा हािभार लागला आहे. त्या सिाांचे आम्ही मनःपूिाक आभारी आहोि. सिा् ी ग. म. िैद्य, बालकिी, कुसुमाग्रज, संदीप खरे, ग.दी.माडगुळकर अिा अनेक नामिन्िांच्या काही कवििाही आम्ही या मालेच्या तनशमत्िाने मुलासंमोर ठेिल्या आहेि. त्यांचे आणण त्यांच्या प्रकािन संस्थांचे (रोहन प्रकािन, निनीि प्रकािन, पॉप्युलर प्रकािन) आम्ही जाहीर आभार मानिो.

विद्यार्थयाांना िाचायला रोचक िाटिील, त्यांच्या कल्पनेला चालना देिील आणण उत्सुकिेला डडिचिील असे िड े शलहायचा आम्ही प्रयत्न केला आहे. मराठीचा अभ्यास हा कंटाळिाणा न िाटिा मजेदार कसा होईल याचा विचार केला आहे. हे करिाना भाषेिी िडजोड न करिा जास्िीि जास्ि सकस मराठी द्यायची भूशमका आहे. अथााि ही अतििय अिघड उहद्दष्ट्टे आहेि आणण िी सिााथाान ेसाध्य झालेली नाहीि याची आम्हाला पुरेपूर जाणीि आहे. त्यामुळे हे काम पूणा झाले नसून ही फक्ि सुरुिाि आहे असे आमचे मि आहे. या कामाि सुिारणा करण्यासाठी सिा शिक्षक, पालक आणण मराठी पे्रमींची आम्हाला मदि हिी आहे. आपल्या सूचना आम्हाला अिश्य कळिा. आम्ही त्यांचा पु ील आितृ्यांमध्ये तनस्श्चि उपयोग करू. विश्िभारिी पसु्िक सशमिी

बहृन्महाराष्ट्र मंडळ, उत्िर अमेररका

Level 3 – तिसरी अनुक्रमणणका मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


अनुक्रमणिका अनुक्रमणणका .................................................................................................................................................. 5

१ - मायाचा पिंग ............................................................................................................................................ 7

२ - आकार ..................................................................................................................................................... 10

३ - मी कोण? ............................................................................................................................................... 15

४ - माकडाचे घर ......................................................................................................................................... 18

५ - ऋिू ....................................................................................................................................................... 22

६ - बाजारहाट .............................................................................................................................................. 25

७ - हहरू – हहरिी अळी भाग - १ ................................................................................................................ 29

८ - अग्गोबाई ग्गोबाई ............................................................................................................................... 34

९ - सरप्राइझ पाटी ......................................................................................................................................... 38

१० - टेडी बेअर .............................................................................................................................................. 41

११ - सेडोनाचा सूयोदय ................................................................................................................................. 44

१२ - पत्िा िोिणे ....................................................................................................................................... 49

१३ - हटपू पािसाचा थेंब – भाग १ .............................................................................................................. 53

१४ - मारुिी ................................................................................................................................................. 58

१५ - उंट ...................................................................................................................................................... 63

१६ - आनंदी आनंद गड े............................................................................................................................... 67

१७ - हीरू – हहरिी अळी भाग – २ .............................................................................................................. 71

१८ - हटपू पािसाचा थेंब – भाग २ .............................................................................................................. 76

Level 3 – तिसरी अनुक्रमणणका मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१९ - त्रबनशभिंींची िाळा ................................................................................................................................. 82

२० - हळूच या हो हळूच या ......................................................................................................................... 86

आिांिर िाचन ............................................................................................................................................. 90

२१ – ज्योतिबा फुले ..................................................................................................................................... 90

२२ – झांिीची राणी लक्ष्मीबाई ..................................................................................................................... 94

२३ - गु ी पाडिा ........................................................................................................................................ 100

२४ - श्लोक ................................................................................................................................................ 107

पररशिष्ट्ट – मुळाक्षरे ..................................................................................................................................... 110

पररशिष्ट्ट: बाराखडी ..................................................................................................................................... 112

पररशिष्ट्ट: जोडाक्षरे ..................................................................................................................................... 115

पररशिष्ट्ट –उच्चार ....................................................................................................................................... 117

पररशिष्ट्ट – आकड े...................................................................................................................................... 119

Level 3 - तिसरी मायाचा पिंग मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१ - मायािा पतंग

एका दपुारी माया बागेि पिंग उडिीि होिी. तिच्याबरोबर तिची मांजर “मनी” होिी. पिगं उंचच उंच उडि होिा. माया मनीला म्हणाली, “बघ माझा पिंग उंच उडाला”. मनी म्याि म्याि करि उडणाऱ्या पिंगामागे िािू लागली.

बागेि एक उंच झाड होिे. मायाचा पिंग अगदी झाडाजिळून उडि होिा. माया म्हणाली, “ ओह आिा काय करू?”. मायाने पिंग झाडापासून दरू खेचण्याचा प्रयत्न केला पण िो पयांि उिीर झाला. पिंग झाडाच्या फांद्यामध्ये अजनूच अडकि गेला.

माया झाडाजिळ जाऊन पिंगाकड े बघू लागली. “कसा सोडिािा हा पिंग आिा? माया विचार करू लागली. तिने पिंगाचा मांजा खेचून पिंग सोडिण्याचा प्रयत्न केला. पिंग झाडाि गुिंला होिा. पिंग िाऱ्याने खाली पडले म्हणून मायाने

िाट बतघिली. पण िसेही झाले नाही.

मायाने एक काठी घेिली आणण पिंग सोडिण्याचा प्रयत्न केला. काठी एि ी उंच नव्हिी. िी पिंगाजिळ पोहचेना. माया तनराि झाली म्हणाली, “ पिंग फारच उंचािर अडकला आहे. मी काही एिढ्यािर च ू िकि नाही.

मग मायाला एक कल्पना सुचली. तिने मनीला झाडािर च िले. मनी फांद्यािरून उड्या मारि िर च ली. मनीने पिंगाला कलून िो खाली पाडला. मायाला खपू आनंद झाला. तिने मनीला थोपटले आणण पुन्हा पिंग उडिू लागली.



निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) उिीर, फांदी, विचार, मांजा, िाट, तनराि, सचुणे

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. माया बागेि केव्हा पिंग उडिीि होिी?

माया बरोबर कोण होिे?

मायाचा पिंग कुठे अडकला?

मायाने पिंग का ण्यासाठी मनीला काय करायला सांधगिले?



खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. घट्ट = ट्ट = ( ट् + ट् ) म्याि उडणाऱ्या खेचण्याचा प्रयत्न झाडाच्या फांद्यांमध्ये खालील अव्यये िापरून िाक्ये बनिा. बरोबर, मागे, जिळ, पासनू, पयांि, मध्ये, कड,े िर, खाली, पुन्हा, एिढ्यािर

मशक्षकांसाठी..

समाविष्ट्ट अभ्यासक्रम:

िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे, अव्यय, ककयापद.

सिूना:

या िड्यािून अव्यय शिकिा. कक्रयापदे शिकिा आणण निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा.

Level 3 - तिसरी आकार मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


२ - आकार

एक हदिस अणाि िाळेिून घरी आला. िो खपू िैिागलेला होिा. िाळेि टीचरनी त्याला गहृपाठ हदला होिा. अणािला िाटि होिे की हा गहृपाठ खपूच कठीण आहे. त्यामुळे िो हहरमुसला होिा. घरी आल्यािर िाईने विचारले, “अरे अणाि काय झाले? िू असा िैिागलेला का आहेस?” अणाि कुरकुर करू लागला आणण म्हणाला, “हा गहृपाठ बघ, टीचर इिका कठीण गहृपाठ का देिाि?” िाईने अणािची िही बतघिली त्याि शलहहले होिे की खालील आकारांची उदाहरणे िोिा. टीचरने अणािला घराि आणण आजबूाजूला तनरतनराळे आकार िोिायला सांधगिले होिे. िाई म्हणाली, “ बस इिकच हे िर सोपे आहे. चल आपण िोिूया.” िाई आणण अणाि घराि आणण आजबूाजूला तनरतनराळे आकार िोिू लागले. पहहला आकार होिा ‘िौकोन’. िाई म्हणाली, “ अणाि नीट बघ आणण सांग कोणकोणत्या िस्िू चौकोनी आहेि? चौकोन म्हणजे चार बाजू असलेला आकार. चौकोनाच्या

चारही बाज ू सारख्या लांबीच्या आणण सगळे कोन ‘काटकोन’ असिील िर त्याला ‘िौरस’ असे म्हणिाि. अणािने विचारले, “काटकोन म्हणजे काय? िाई म्हणाली, “काटकोन म्हणजे ९० अिंाचा कोन.” अणािने घराि इथे तिथे बतघिले. घरािील काही उश्या, िबके, आरसे,

डबे अश्या िस्िू चौकोनी हदसल्या.



िाई म्हणाली, “चौकोनाच्या समांिर बाज ू एकाच लांबीच्या असल्या िर त्याला ‘आयत’ म्हणिाि.” घराि पुस्िक, टीव्ही, जेिणाच्या टेबलाचा पषृ्ट्ठभाग, पायपुसणे, फोटोफे्रम अश्या िस्िू आयि आकाराच्या होत्या.

अणािला खपू मजा िाटली. िो म्हणाला चल आपण आिा ‘गोल’ िोिूया. अणािला घराि जेिणाचे िाट, िाडगे, कुक्कीज, सीडीज या िस्िू गोल आकाराच्या हदसल्या.

िाई म्हणाली, “ अणाि आिा पु चा आकार थोडा फसिा आहे ह. आपण आिा ‘त्रत्रकोि’ िोिूया. त्रत्रकोणाला िीन बाज ू असिाि.

िाळेच्या आजबूाजूला रस्त्यािर िाहिुकीच्या पाट्या बघ. त्याि हदसेल िुला त्रत्रकोण. आपण समोसा खािो न िो पण त्रत्रकोणी असिो. वपझ्झाची स्लाईस काहीिी त्रत्रकोणी असिे.”

अणािने िाईला बागेिील पेव्हसा दाखिले िो म्हणाला, “िाई हा आकार कोणिा?” िाई म्हणाली, “हा िर ‘षटकोन’. ह्याला ककिी बाज ूआणण ककिी कोन आहेि मोज बघू.” अणाि म्हणाला, “सहा कोन आणण सहा बाज ूआहेि.” िाई म्हणाली, “ बरोबर जर पाच बाज ू आणण पाच कोन

असिील िर ‘पंिकोन’ म्हणिाि.” अणािने सिा आकार आणण त्या आकाराच्या िस्िूंचा एक िक्िा बनिला आणण अणािचा गहृपाठ झाला.



निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.)

िैिागणे, हहरमसुणे, गहृपाठ, कुरकुर करणे, उदाहरण, काटकोन, समांिर, अिं, पषृ्ट्ठभाग, बाज,ू िक्िा

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. अणािला काय झाले होिे?

अणाि का हहरमसुला होिा?

अणािला घराि चौकोनी आकाराच्या कोणत्या िस्िू हदसल्या?

अणािला गहृपाठ करायला कोणी मद्ि केली?



खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. म्हिाला = म्ह = (म ्+ ह् ) आल्यािर पषृ्ट्ठभाग त्याि गहृपाठ उश्या िक्िा त्रत्रकोण िस्िू खालील आकारांच्या िस्िूंचा िक्िा बनिा.

गोल चौरस आयि त्रत्रकोण जोड्या जळुिा गोल

त्रत्रकोण

चौकोन

पंचकोन



षटकोन

आयि



िब्द संपत्िी, आकार, तनरीक्षण सिूना:

निीन िब्द समजािून सांगा. त्याला समान अथी सोपे िब्द शिकिा. िब्दांचा सोप्या िाक्याि उपयोग करा. उपक्रम: एक िक्िा बनिनू मुलानंा तनरतनराळ्या आकारांच्या िस्िूंची यादी बनिायला सांगा. Play-doh ककंिा Constrction paper घेिून हस्िकलेिून तनरतनराळे आकार शिकिा.

Level 3 – तिसरी मी कोण मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


३ - मी कोि?

आई बाबांचा बाळ

असे एकटा लडडिाळ

काका काकू पण मजला पुिण्या म्हणिी िी अपुला आत्या मामा आणण मामी म्हणिी त्यांचा भाचा मी आजी आजोबा दोघेजण

सांगिी िू नािू म्हणनू

सुिी आमुची सोनुकली दादा मज हाक मारी

मामांचा िसंि आला प्रश्न ियाला मी केला असे िुझािरी मी कोण?

िो बोले मज हासून

आिेभाऊ िू माझा पण मी मामेभाऊ िुझा तनरतनराळी मज नािे का अिी िे सांगािे?

किी: ग. म. िैद्य

Level 3 – तिसरी िंििकृ्ष मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


िंशिकृ्ष आजोबा x आजी आजोबा x आजी

आत्या काका बाबा x आई मामा माििी x x x x

आिोबा काकी/काकू मामी मािसोबा

भािंड े भािंड े (भाऊ) दादा मी िाई (बहहण) भािंड े भािंड े

(आिे) (चुलि) x x (मामे) (मािस)

िहहनी भाऊजी

मी आजी आजोबांचा नािू / नाि आहे. मी आई-बाबांचा मुलगा / मुलगी आहे. मी आत्या/मामा/माििी (आिोबा/मामी/मािसोबा) चा भाचा / भाची आहे. मी काका-काकी चा पुिण्या / पुिणी आहे. आत्याची मुले माझी आिे भािंड ेआहेि. काकाची मुले माझी चुलि भािंड ेआहेि. मामाची मुले माझी मामे भािंड ेआहेि. माििीची मुले माझी मािस भािंड ेआहेि. दादाची बायको माझी िाहहनी आहे. मी िाहहनी चा / ची दीर / नणदं आहे. िाई चा निरा माझा भाऊजी आहे. मी भाऊजी चा / ची मेव्हणा / मेव्हणी आहे.

Level 3 – तिसरी िंििकृ्ष मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) लडडिाळ, दोघेजण, मज, तनरतनराळी

स्िाध्याय: प्रश्नः १)सुिी बाळाची कोण? २)िसंि बाळाचा कोण? ३)बाळ िसंिाचा कोण? ४)बाळाला आत्या मामा काय म्हणिाि? ५)बाळाला आजी काय म्हणिे? ६)बाळाला काका काय म्हणिो? ७)सुिी बाळाला काय म्हणिे? मशक्षकांसाठी..


नािी, िंििकृ्ष, िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे

सिूना: या िड्यािून नािी शिकिा. निीन िब्द िापरून िाक्य बनिा. उपक्रम: प्रत्येक विद्यार्थयााकडून त्याचा िंििकृ्ष बनिून घ्या.

Level 3 – तिसरी माकडाचे घर मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


४ - माकडाि ेघर

मी िाळेिून घरी जाि होिो. रस्त्याि मला रडणे ऐकू आले. िे एक माकडाचे वपल्लू होिे. िे हरिले होिे आणण घाबरलेही होिे. िहरािील उंच उंच इमारिींची त्याला भीिी िाटि होिी. त्याने किीच इिकी माणसे पाहहली नव्हिी. “घाबरू नकोस!” मी त्याला सांधगिले “ही सगळी माणसे चांगली आहेि. इमारिींची कसली भीिी?” “पण िू इथे कसा आलास िे सांग”, मी विचारले. िो म्हणाला,” मी मजा बघािी म्हणून ह्या गाडीि च लो. मग मला झोप लागली. उठल्यािर पाहिो िर काय मी हरिलो”

“िुझ ेनाि काय आहे?” माझ े नाि त्रबटू्ट आहे. त्रबटू्ट िुझ ेघर कुठे आहे? मला सांग मी िुझी मदि करेन. त्रबटू्ट म्हणाला, ”मी स्जथे राहिो तिथे झाड ेआहेि” म्हणून आम्ही िहराि झाड ेअसलेल्या हठकाणी गेलो,

“नाही नाही अजनू खपू झाड ेआणण पाणी सुद्धा”, िो म्हणाला. म्हणून आम्ही िहराि खूप झाड े आणण पाणी असलेल्या हठकाणी गेलो.

त्रबटू्ट म्हणाला,” नाही हे पण नाही.” मी म्हणालो, “मला की नाही एक कल्पना सुचली आहे, चल माझ्याबरोबर”.

मग आम्ही एक उंच इमारिीच्या गच्ची िर गेलो. िरून संपूणा िहर हदसि होिे. आिा बघ िुला िुझ ेघर हदसिे का? मी म्हणालो त्याने उत्िर हदिलेा बोट दाखिून एक हठकाण दाखिले.



त्या इमारिी मिून आम्ही तनघालो. उत्िर हदिलेा चार चौक सोडून एक उद्यान होिे. िे ही माकडाचे घर नव्हिे पण घरासारखे होिे. त्याला तिथे थोड ेबरे िाटले.

आम्ही उद्यानाि एका नािेि बसलो. खाऊ खाल्ला. मैदानाि खेळलो. खपू मजा आली. मला घरी जायला उिीर होऊ लागला. त्रबटू्टला अजनूही घर सापडले नव्हिे. मी विचार केला कक ह्याला नकािा दाखिािा. मग आम्ही एका िाचनालयाि गेलो. तिथे त्रबटू्टने पुस्िके बतघिली. काही धचत्र ेत्याच्या घरासारखी होिी. नकािाि घर िोिले. िहराच्या पस्श्चम हदिलेा समुद्र

होिा. दक्षक्षण हदिलेा खपू मोठे रस्िे आणण उंच इमारिी होत्या. तिकड ेखपू मोठी दसुरी िहरे होिी. पूिा हदिलेा एक रस्िा जाि होिा. आम्ही एका बस मध्ये बसलो आणण त्या हदिनेे जािू लागलो. काही िेळाने रस्िा एका जगंलािून जािू लागला. त्रबटू्ट म्हणाला आले माझ े घर. आम्ही बस थाबंिायला सांधगिली आणण तिथे उिरलो. त्रबटू्टला त्याचे घर शमळाले. त्याला खपू खपू आनंद झाला. त्याने मला घट्ट शमठी मारली आणण माझ े आभार मानले. मी रस्िा ओलांडून पलीकड े गेलो. िहराकड े पस्श्चम हदिलेा जाणाऱ्या बस मध्ये च लो. आम्ही एकमेकांचा तनरोप घेिला. बस तनघाली आणण त्रबटू्ट घनदाट जगंलाि तनघून गेला.

निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) कल्पना, नकािा, गच्ची, सपंूणा, उद्यान, घट्ट, चौक, िाचनालय



स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. माकडाच्या वपल्लाला काय झाले होिे?

माकड िहराि कसे आले?

त्रबटू्टने त्याच्या घराबद्द्ल काय माहहिी हदली?

मलुाला आणण त्रबटू्टला सपंूणा िहर कुठून हदसले?

िुमच्या िहराच्या पुिा हदिेला कोणिे िहर आहे?

िुमच्या िहराच्या पस्श्चम हदिेला काय आहे?

िुमच्या िहराच्या उत्िर हदिेला काय आहे?



गाळलेले शब्द भरा. अमेररकेच्या उत्िर हदिेला ________________हा देि आहे. भारि आणण चायना हे अमेररकेच्या________________हदिेला आहेि अमेररकेच्या दक्षक्षण हदिलेा ________________हा देि आहे. भारि चायनाच्या या ________________हदिेला आहे.

खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. घट्ट = ट्ट = ( ट् + ट् ) वपल्ल ू सदु्दा गच्ची उत्िर खाल्ला उद्यानाि ह्याला कल्पना मशक्षकांसाठी..


हदिा, कक्रयापद, वििषेण, जोडाक्षरे, िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे

सिूना: या िड्यािून हदिा शिकिा. जोडाक्षरे शिकिा. अव्यय, वििषेण, कक्रयापदे शिकिा. निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा.

उपक्रम: अमेररका आणण भारि हे नकाि ेघेिून हदिांचा अभ्यास करा. मुलांना गगुल earth िापरायला शिकिा. http://www.google.com/earth/

http://www.google.com/earth/

Level 3 - तिसरी ऋिू मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


५ - ऋतू

तनककिाला िसंि ऋिू खपूच आिडिो. जेव्हा बाहेर सगळे निे निे िाटिे. पक्षी धचि धचि करिाि. सगळीकड े रंगत्रबरंगी फुले उमलिाि.

झाडांना निीन पालिी फुटिे.

शििला शमत्रांबरोबर खेळायला आिडिे म्हणून ग्रीष्ट्म ऋिू आिडिो. ग्रीष्ट्म म्हणजे उन्हाळा. उन्हाळ्याि समुद्रािर िाळूि

आणण पाण्याि भरपूर खेळिा येिे.

अतनकाला पािसाि धचबं शभजायला ककंिा छत्री घेिून िाळेि जायला आिडिे. सगळी कड ेहहरिेगार असिे. साचलेल्या पाण्याि कागदाची

होडी सोडायला मज्जा येिे. तिचा आिडिा ऋिू िषाा म्हणजे पािसाळा आहे.

िरद ऋिूि झाडांची पाने रंग बदलिाि. अिनी माििीकड े बदलणारे झाडांचे रंग बघायला जािे. हहरिी पाने लाल, वपिळी, िपककरी रंगांची होिाि.

रात्री संुदर चांदणे पडिे. हिा बदलून हळूहळू थंड होिे. हेमंि ऋिूि गार िारा सुटिो आणण झाडांची पाने गळून पडिाि. सगळीकड ेपानांचा गालीचा पसरला आहे असे िाटिे.



हहिाळा म्हणजे शिशिर ऋिू. अिनी आणण अमेय बफााि खेळिाि. स्नोमॅन बनििाि. िे पायाि मोठे बूट घालिाि आणण डोक्यािर कान झाकणारी टोपी घालिाि. िुम्ही थंडीि कसे कपड े घालिा? िुमच्या घराजिळ बफा पडिो का?

आयााच्या आजोबांचे नाि िसंि आहे. आत्याचे नाि िषाा आणण शमत्राचे नाि शिशिर आहे. िसंि, ग्रीष्ट्म, िषाा, िरद, हेमंि आणण शिशिर असे तनरतनराळे ऋिू आहेि. िुमचा सगळ्याि आिडिा ऋिू कोणिा?

ऋिू Seasons महहने सण िसंि Spring चैत्र, िैिाख ग ुीपाडिा ग्रीष्ट्म Summer ज्येष्ट्ठ, आषा आषा ी एकादिी

िषाा Monsoon/ Rainy Season ्ािण, भाद्रपद

नारळी पौणणामा गोकुळाष्ट्टमी गणपिी उत्सि

िरद Autumn/Fall आस्श्िन, कातिाक निरात्र, दसरा,

हदिाळी हेमंि Pre Winter मागािीषा, पौष संक्रांि शिशिर Winter माघ, फाल्गनु होळी



निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) रंगत्रबरंगी, पालिी, धचबं, होडी, चांदणे, गालीचा

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे िरील उतारा िािून द्या.

1. िसिं ऋिूि काय काय होिे? 2. शििला ग्रीष्ट्म ऋिू का आिडिो? 3. अतनकाला कोणिा ऋिू आिडिो? आणण का आिडिो? 4. अिनी माििीकड ेका जािे? 5. अिनी आणण अमेय बफााि काय करिाि?

मशक्षकांसाठी.. समाविष्ट्ट अभ्यासक्रम:

ऋिू, कक्रयापद, वििषेण, जोडाक्षरे, िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे

सिूना:

या िड्यािून ऋिू शिकिा. जोडाक्षरे शिकिा. वििषेण, कक्रयापदे शिकिा. निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा. उपक्रम: छोट्या कंुडीि त्रबयाणे पेरा. िाळूचा ककल्ला बनिा. कागदाची होडी बनिा. झाडांची रंगीि पाने जमिा. त्याचे COLLAGE बनिा. Play-doh चा स्नोमॅन बनिा. कोजाधगरी पौणणामेची माहहिी सागंा.

Level 3 - तिसरी बाजारहाट मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


६ - बाजारहाट

आई: माया चल लिकर बाजारािून काही गोष्ट्टी घ्यायच्या आहेि आणण बटाटेिड ेही घेिू या.

माया: एि ी काय घाई आहे मॉम, जरा थांब मी दसुरा ड्रसे घालिे.

आई: अग आिी मला बँकेि जायचे आहे, पैसे संपले आहेि आपले. मग बाजाराि जायचे, उिीर होईल खपू, शििाय रॅकफक लागेल िो िेगळाच.

माया: काय आपले पैसे संपले? मग आिा काय करायचं? आजी कडून घ्यायचे? आपला िर इथल्या बँकेि अकाऊंट ही नाही.

आई: नाही ग िेड ेपसेै म्हणजे रुपये संपले आहेि. डॉलसा मोडायचे आहेि आणण रुपये घ्यायचे आहेि.

माया: ओss अस समजले. बटाटेिड ेककिी घ्यायचे आहेि?

आई: प्रत्येकी दोन आपण पाच जण आहोि घराि

माया: पाच गणुणले दोन म्हणजे दहा बटाटेिड,े बरोबर?

दोघी बँकेत जातात

आई: माया आजचा डॉलर चा दर काय शलहहला आहे बघ जरा. माया: 60 (शसक्स्टी) म्हणजे ६० (साठ)

आई: मग आपल्याला एक हजार डॉलसा चे ककिी रुपये शमळिील?

माया: एक हजार गणुणले साठ म्हणजे साठ हजार रुपये

आई: आपण जर का सगळ्या पाचिचे्या नोटा घेिल्या िर ककिी नोटा येिील?

माया: साठ हजार रुपये भाधगले पाचि ेम्हणजे पाचिचे्या एकि ेिीस नोटा आई: बरोबर पण काही कशमिन जाईल त्यािून

माया: मॉम आपण आपला के्रडडट काडा का नाही िापरि त्या पेक्षा आई: अग सगळीकड े के्रडडट काडा घेि नाहीि. आिा बघिील िू आपण बाजाराि

गेलो की चल िुला आज मी इंडडअन फामासा माकेट दाखििे. त्याला मंडई म्हणिाि. आिा हहिबे िू ठेिायाचा बर का आणण मग घरी गेल्यािर जमा-खचा शलहायचा.

माया: ठीक आहे मॉम.



दोघी बाजारात जातात

माया: मॉम हे काय आहे?

आई: हा सुरण आहे. सुरण म्हणजे याम चा एक प्रकार आहे रूट िेस्जटेबल म्हणजे कंदमूळ ह्याची भाजी करिाि.

माया: आपण राय करूया?

आई: हो आपण अिाा ककलो सुरण घेिू. माया: अिाा ककलो म्हणजे ककिी?

आई: अिाा म्हणजे हाफ. २.२ पाउंड म्हणजे एक ककलो, मग आिा िू सांग बघू अिाा ककलो म्हणजे ककिी?

माया: २.२ भाधगले दोन म्हणजे १.१, अदंाजे एक पाउंड

आई: बरोबर (भाजीिालीला) हा सुरण कसा हदला?

भाजीिाली: चाळीस रुपये ककलो आई: बापरे चार िषाां पूिी दहा रुपये होिा आिा सगळे चार पट महाग झाले आहे. माया: मॉम अिाा ककलोचे िीस रुपये झाले ना?

आई: हो आपल्याकड ेपाचिचेी नोट आहे िी दे (भाजीिालीला) सुटे्ट शमळिील का पाचिचेे?

भाजीिाली: हो आहेि

माया: पाचि ेरुपये िजा िीस म्हणजे चारि ेऐंिी रुपये परि शमळिील

आई: (भाजीिालीला) हहरव्या शमरच्या कश्या हदल्या? िंभर गॅ्रम दे

माया: मॉम म्हणजे ककिी?

आई: एक ककलो म्हणजे एक हजार गॅ्रम

भाजीिाली: दोन रुपये साठ पैसे शमरच्यांचे आई: िीस रुपये अधिक दोन रुपये साठ पैसे म्हणजे एकूण बािीस रुपये साठ पैसे

झाले

माया: पाचि ेरुपये िजा बािीस रुपये साठ पैसे म्हणजे चारिे सत्याहत्िर रुपये चाळीस पैसे परि शमळिील

आई: मग हहरव्या शमरच्यांचा एक ककलोचा भाि ककिी सांग बघू?



माया: दोन रुपये साठ पैसे िंभर गॅ्रम गुणणले दहा म्हणजे सह्व्िीस रुपये ककलो आई: बरोबर काय मग मजा आली का मंडईि कफरायला?

माया: हो चल आिा बटाटेिड ेघेिू


अधिक, िजा, गणुणले, भाधगले, जमा : Deposit, एकूण, दर/ भाि : Rate, नोट, हहिेब, प्रत्येकी, पट : times, खचा, िजन, घाई, मडंई, सटेु्ट

स्िाध्याय: खालील कोडी सोडिा

1. मायाकड ेसदिीस पुस्िके आहेि. ररयाकड ेमायापेक्षा साि पट जास्ि पुस्िके आहेि िर ररयाकड ेएकूण ककिी पुस्िके असिील?

2. आहदत्यकड ेपंचेचाळीस गोट्या आहेि. आयााकड ेआहदत्यपेक्षा पाच पट जास्ि गोट्या आहेि िर आयााकड ेएकूण ककिी गोट्या असिील?

3. मायाकड ेपाच डॉलसाच्या नोटांमिून एकूण पस्िीस डॉलसा आहेि, िर िीच्याकड ेककिी पाच डॉलसाच्या नोटा असिील?

4. माया, ररया आणण आयााकड ेएकिीस पेस्न्सल्स आहेि, त्या तिघींमध्ये सारखा िाटल्यास प्रत्येकी ककिी पेस्न्सल्स शमळिील?

5. आर्ाानॆ ४० गणणि ॆसोङविली आणण अतनकानॆ तिच्यापेक्षा २२ अधिक गणणि ॆसोङविली. अतनकानॆ एकुण ककिी गणणि ॆसोङविली?



6. सुरभीकङे ५७ पेस्न्सली होत्या. िीने सातनलला १९ पेस्न्सली हदल्या. सुरभीकङे ककिी पेस्न्सली शिल्लक राहहल्या?

7. शमहहर वपयानोिर ५० गाणी िाजिू िकिो. शििानी फक्ि ३२ गाणी िाजिू िकिे. शमहहर, शििानीपेक्षा ककिी जास्ि गाणी िाजिू िकिो?

8. सातनका वपगी बैंक मध्ये ५५ पैसे आहेि. िीची आजी िीला प्रॉजेक्ट छान केल्या बद्दल आणखी पैसे देिे. आिा सातनकाच्या वपगी बैंक मध्ये ७७ पैसे आहेि. िीच्या आजीने िीला ककिी पैसे हदले?

9. साहहलकड े९२ पैसे होिे. त्याने ४३ पैिाचे बबलगम घेिले. मग त्याने २९ पैिाच्या गोऴ्या घेिल्या. आिा साहहलकड ेककिी पैसे उरले आहेि?



गणणि, भाषा- कोडी, अंक एक िे हजार, अंक अक्षराि, त्रिटीि /मेहरक रुपांिर सिूना:

हा िडा दोन भागाि शिकिा. या िड्यािनू अंक शिकिा. अंक अक्षराि शलहाियास शिकिा.

सोपी बेरीज, िजाबाकी, गणुाकार, भागाकार अिी िब्द कोडी सोडिा.

दैनंहदन त्रिटीि /मेहरक पररमाण conversions जसे िजन, लांबी/अंिर, चलन, िापमान इत्यादींची मुलांना माहहिी सांगा. उपक्रम: सोपा कन्िरजन तक्ता बनिा आणि खालील प्रश्नांिी उत्तरे वििारा.

मुंबई िे पुणे अंिर १५१ ककलोमीटर म्हणजे ककिी मैल आहे?

६० ₹ म्हणजे १$ िर १०००$ म्हणजे ककिी ₹?

४ पौंडस म्हणजे सािारण ककिी ककलो?

उपक्रम: रोजचा जमाखचा मुलांना शलहाियास सांगा.

Level 3 - तिसरी हहरू – हहरिी अळी भाग - १ मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


७ - हहरू – हहरिी अळी भाग - १

मुलांनो माझ नाि हहरू, मी एक हहरिी अळी आहे. िुम्हाला माहहि आहे का? मी आणण माझ्यासारखे अनेक कीटक मािीमध्ये राहिो.

माती म्हिजे काय? सांगा

मािी हा जशमनीचा सगळ्याि िरचा थर आहे, जसे केक िरील फ्रॉस्स्टंग असिे

ना िसेच.

िुम्ही ज्याच्यािी अगंणाि खेळिा ककंिा िुमचे गिि आणण हहरिळ ज्याच्याि उगििे िीच मािी. मािी भुसभुिीि असिे.

मािीच्या खाली मोठे खडक असिाि. खडक कठीण / टणक असिाि. खडक पाऊस, बफा पडणे, थंडी आणण उन्हाळ्याि बदलणाऱ्या िापमानामुळे फुटिो, त्याचे लहान िुकड ेहोिाि, त्याला मुरूम

म्हणिाि. मुरूम फुटून मािी ियार होिे.



मािीि सुकलेली पाने, मुळे, मेलेले कीटक इत्यादी गोष्ट्टी पण असिाि. शििाय त्याि पाणी आणण हिा ही असिे. झाडांची मुळे खोलिर मािीि जािाि आणण घट्ट पकडून ठेििाि त्यामुळे झाड ेउंचच उंच िा ू िकिाि.

मािी झाडांसाठी अन्न (जेिण) देिे. त्यामुळे झाड ेमोठी आणण सिक्ि होिाि. जसे आई-बाबा िुम्हाला जेिण देिाि िसेच.

पाऊस पडल्यािर मािीचा छान सुिास येिो. पाणी मािीि शमसळून धचखल होिो. मािीमध्ये पािसाचे पाणी आणण पडलेला बफा स्जरिो. झाडांना िहान लागल्यािर हेच पाणी शमळिे. पािसाचे पाणी आणण पडलेला बफा मािीि स्जरल्याने पूर थांबिण्यास मदि शमळिे.

एि च नाही िर हेच स्जरलेले पाणी झरा ककंिा िलािाच्या रूपाि हदसिे.

स्जथे आपण पोहायला ककंिा मासे पकडायला जािो.

मािी ही स्जिंि असिे आणण इिरांना ही जगायला मदि करिे. मािीमध्ये हहरिळ, ििेाळ, बुरिी, स्जिाणू असिाि िे एकत्र िा िाि. त्यािर रोपे, गांडूळ आणण कीटक िा िाि आणण

त्यािर माळरानािरील गरेु आणण इिर प्राणी चरिाि. मािी हा अन्न साखळीचा एक



मुख्य घटक आहे. खडकाच्या जािी िरुन मािीच्या जािी असिाि. मािीचे िाळू, धचकण मािी, गाळ, रेिी, खडी असे तनरतनराळे प्रकार आहेि. मािी काळी, लाल, जांभळी, िपककरी आणण पां ऱ्या रंगाचीही असिे.

निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) मािी, थर, खडक, मळेु, कीटक, सिुास, स्जरणे, गरेु, माळरान

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. मािी किी ियार होिे?

खडक कसा फुटिो?

मािीि कोणकोणिे घटक असिाि?



मािी स्जरलेले पाणी कोणकोणत्या रुपाि हदसिे?

मािीचे कोण कोणिे प्रकार आहेि?

खालील िाक्यातील विशषेिे (िस्तू गिुांिे ििकन) ओळखून अधोरेणखत करा..

मािी भसुभुिीि असिे. खडक कठीण / टणक असिाि. पाऊस पडल्यािर मािीचा छान सिुास येिो.

खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. घट्ट = ट्ट = ( ट् + ट् ) फ्रॉस्स्टंग

सिक्ि

अन्न

रस्िा

चक्कर

पिाि

खालील शब्दांिे ििन बदला. कीटक

थर



खडक

गांडूळ

झरा



िब्दसंपत्िी- मािी, सामन्यज्ञान, जोडाक्षरे, प्रश्न-उत्िरे

सिूना: या िड्यािून िब्दसंपत्िी – मािी शिकिा. मुलांना “मािी आणण भूभाग” संदभाािले इिर िब्द विचारा. कक्रयापदे शिकिा आणण निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा

Level 3 - तिसरी अग्गोबाई ग्गोबाई मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


८ - अग्गोबाई ढग्गोबाई

अग्गोबाई ग्गोबाई लागली कळ गाला उन्हाची केि ी झळ थोडी न ्थोडकी लागली फार डोंगराच्या डोळ्याला पाण्याची िार िारा िारा गरागरा सो सो सूम ् ोल्या ोल्या गाि ुम ुम ुम िीजबाई अिी काही िोऱ्यामिे खडी आकािाच्या पाठीिर चमचम छडी खोलखोल जशमनीचे उघडून दार बुडबुड बेडकाची बडबड फार डुबंायला डबक्याचा करूया िलाि साबु-त्रबब ुनको थोडा धचखल लगाि

किी - संदीप खरे

संगीि - सलील कुळकणी http://www.youtube.com/watch?v=gBYsGPHu44Y

http://www.aathavanitli-gani.com/Geet_Prakar/Bal_Geete

http://www.youtube.com/watch?v=gBYsGPHu44Y

http://www.aathavanitli-gani.com/Geet_Prakar/Bal_Geete




कळ, झळ, िार, उन्हं, डोंगर, िीज, छडी, डबक, धचखल, डुबंणे

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. गाला कळ का लागली?

डोंगराच्या डोळ्याला कश्यामळेु िार लागली?

पाउस आल्यािर काय काय झाले?

बेडकाने कश्याचा िलाि बनिला?

साबणाच्या ऐिजी बेडकाने काय िापरले?



खालील िाक्यातील विशषेिे (िस्तू गिुांिे ििकन) ओळखून अधोरेणखत करा.. खड्डा खोल आहे. उन्हाची फार झळ लागली. पाण्याची मोठी िार लागली.

कवििेिील जोड िब्द शलहा.

खालील अव्यये िापरून िाक्ये बनिा. थोड,े फार, केि ी, काही

खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. तेिढ्यात = ढ्या = (ढ् + या) ग्गोबाई

उन्हे

पाण्याची

ोल्या

डोंगराच्या



खालील शब्दांिे ििन बदला. कळ

झळ

िार

छडी

बेडूक

डबक



िब्दसंपत्िी- पाणी, मािी, प्रश्न-उत्िरे

सिूना: या िड्यािून िब्दसंपत्िी शिकिा. कक्रयापदे शिकिा आणण निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा.

Level 3 - तिसरी सरप्राईझ पाटी मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


९ - सरप्राइझ पाटी तनकू, अकूं आणण आई यानंा बाबाला चाळीसाव्या िा हदिसाचे सरप्राइझ द्यायचे होिे. त्यासाठी एक पाटी करायचे ठरले. बाबा ऑकफस मध्ये गेल्यािर त्यांनी ियारी सुरू केली. त्यांनी पाटीला काका काकी, आत्या, चुलि आणण आिे भािंडांना बोलािले. िसेच काही शमत्र-मंडळींना ही बोलािले. अकूंने सगळ्यांना संध्याकाळी साड े पाच िाजे पयांि यायला सांधगिले. बाबा सहा िाजिा घरी येणार होिा.

आईने बाबाच्या आिडीचा स्ियपंाक केला. कोंबडी िड,े भरले पापलेट आणण कोलंबी भाि बनिला. चॉकलेट

केक बनिला. तनकूने केक फ्रॉस्स्टंग लािून सजिला. तनकूने बाबासाठी छान काडा बनिले. अकूंने बाजारािून फुगे आणण मेणबत्या आणल्या. सिाांनी पाहुणे येण्याआिी सगळे घर

स्िच्छ केले. अकूं आणण तनकूने मग घर सजिले. फुगे फुगिून सगळीकड ेटांगले. रंगीि स्रीमसा छिािर आणण शभिंींिर लािले. शभिंीिर िा हदिसाचे बॅनर लािले.

संध्याकाळी साड ेपाच िाजे पयांि सगळे पाहुणे आले. पाहुण्यानंा त्यांच्या गाड्या घरपासून लांब उभ्या करायला सांधगिले होिे. बाबा घरी येण्याची िेळ झाली. घरािले आणण घराबाहेरचे हदिे बंद करून सगळे घराि लपून बसले. बाबाची चाहूल लागली. सगळे जण आिाज न करिा दरिाज्याकड ेबघि होिे. अकूंने कॅमेरा ियार ठेिला होिा. बाबा दरिाजा उघडून आि येिाच सगळे सरप्राइझ अस जोराि ओरडले. घरािले सगळे हदिे लािले. तनकुने एक फुगा फोडला. इिक्या आिाजाने बाबा एकदम



दचकला. अकूंने बाबाचे पटकन फोटो का ले. बाबाचा चेहेरा अगदी कािराबािरा झाला होिा. सगळ्यांना बघून आणण सजिलेले घर बघून बाबाला सरप्राइझ पाटी आहे हे लक्षाि आले. आईने केक आणला. त्यािर मेणबत्या लािल्या. बाबाने केक कापला. मग सिाांनी रुचकर जेिणािर िाि मारला. तनकू, अकूं आणण आईने हदलेली सरप्राइझ पाटी बाबाला खपूच आिडली. त्याला खपू आनंद झाला.

निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) स्ियंपाक, मेणबत्िी, पाहुणे, चाहूल, कािराबािरा, रुचकर, िाि

स्िाध्याय: खालील िाक्ये िािून सरप्राइझ पाटी या धड्यात घडलेल्या घटनांिा क्रम लािा. ____ फुगे ि बॅनर लािून घर सजिले. ____ बाबाच्या चाशळसाव्या िा हदिसातनशमत्ि सरप्राइझ पाटी करायचे ठरले. ____ हदिे बदं करून सगळे घराि लपून बसले. ____ आईने बाबाच्या आिडीचा स्ियपंाक बनिला. ____ सिाांनी शमळून घर स्िच्छ केल.



सरप्राइझ पाटी या धड्यातील इंग्रजी शब्द शोधा ि त्यांिी जोडाक्षरे सचंधफोड करून दाखिा. उ.दा. सरप्राइझ = प्रा = (प ्+ रा)

तोंडी सराि: िुमचा गेल्यािषीचा िा हदिस कसा साजरा केला याचे धचत्र का ून िोंडी िणान करा. मशक्षकांसाठी..


घड्याळ – अपूणा िेळ, जोडाक्षर, घटनाक्रम, जोडाक्षर संधिफोड, िोंडी िणान, ककयापद, िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे. इंस्ग्लि िब्दांना योग्य मराठी िब्द सांगा. उ.दा. ऑकफस – कचेरी.

सिूना: या िड्यािून अपूणा िेळ, जोडाक्षर शिकिा. इंस्ग्लि िब्दांना योग्य मराठी िब्द सांगा. उ.दा. ऑकफस – कचेरी. निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा.

Level 3 - तिसरी टेडी बेअर मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१० - टेडी बेअर

आपल्या खेळण्यांमध्ये एक िरी टेडी बेअर असिोच. िुमच्याकड ेपण असेल पण त्याला ‘टेडी बेअर’ असे नाि का पडले हे माहहि आहे का िुम्हाला?

त्याचे असे झाले की धथओडोर रुझिेल्ट हे अमेररकेचे सहविसािे राष्ट्राध्यक्ष होिे. त्यांना त्यांचे शमत्र आणण कुटंुबीय

‘टेडी’ असे म्हणि. रुझिेल्ट यांना शिकारीचा छंद होिा. फािल्या िेळाि शमत्रांबरोबर िे जगंलाि शिकारीला जाि असि.

एकदा नेहमीप्रमाणे िे शिकारीला गेले. दोन हदिस जगंलाि कफरूनही त्यांना काही शिकार शमळाली नाही. िेव्हा तनराि होऊन त्यांनी घरी जायचे ठरिले. तिसऱ्या हदििी सकाळी रुझिेल्ट यांचा िाटाड्या आणण त्याचे शिकारी कुत्र ेजगंलाि गेले. जगंलाि कफरि असिाना त्याला एक दमलेले म्हािारे अस्िल हदसले. त्याने ि े अस्िल पकडले आणण एका झाडाला बांिून ठेिले. त्यानंिर िाटाड्या रुझिेल्ट यांच्याकड े आला आणण म्हणाला, “शमस्टर पे्रशसडेंट मला जगंलाि एक अस्िल सापडले आहे िेव्हा िाबडिोब तिथे जाऊन आपण त्याची शिकार करू.”

रुझिेल्ट िाटाड्याबरोबर जगंलाि गेले. तिथे त्यांनी त्या गरीब त्रबचाऱ्या अस्िलाला पाहहले. रुझिेल्ट म्हणाले, “मी याची शिकार करणार नाही. जो स्ििःचे रक्षण करू िकि नाही त्याला मारणे बरोबर नाही.”

दसुऱ्या हदििी ही बािमी सिा ििामानपत्रािून सगळीकड ेपसरली. बािमी सोबि एक व्यंगधचत्र ही छापले. त्या धचत्राि रुझिेल्ट अस्िलाला मारण्यास नकार देिाना दाखिले होिे. रोझ नािाची एक बाई खेळणी



बनिि असे. तिने हे व्यंगधचत्र पाहहले आणण अस्िलाचे सॉफ्ट टॉय बनिले. तिच्या निऱ्याने रुझिेल्ट यांना पत्र पाठिून त्या खेळण्याला “टेडीज ् बेअर” असे नाि

देण्याची परिानगी माधगिली. रुझिेल्ट यांना ही कल्पना खपूच आिडली. त्यांनी लगेच परिानगी हदली. ‘टेडीज ् बेअर’ सिाांनाच हिेहिेसे िाटे. काही िषाांनी जगभरािील इिर अनेक खेळणी बनिणाऱ्या कंपन्यांनी हे खेळणे बनिले. हे खेळणे जगभराि ‘टेडी बेअर’ नािाने लोकवप्रय झाले. रुझिेल्ट हे पे्रमळ आणण दयाळू म्हणून इतिहासाि प्रशसद्ध आहेि. त्यांची

आठिण म्हणून ही खेळणी आजही ‘टेडी बेअर’ नािाने ओळखली जािाि. टेडी बेअर हे मुलांचे अतििय आिडिे खेळणे आहे. निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) कुटंुबीय, छंद, फािला, नेहमीप्रमाणे, म्हािारे, त्रबचारे, रक्षण, ििामानपत्र,ं व्यंगधचत्र, परिानगी, लोकवप्रय



स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी पूिक िाक्यात उत्तरे द्या.

1. रुझिेल्ट अमेररकेचे ककििे राष्ट्राध्यक्ष होिे?

2. रुझिेल्ट यांना कोणिा छंद होिा?

3. रुझिेल्ट यांनी अस्िलाची शिकार का केली नाही?

4. व्यंगधचत्र पाहून रोझला कोणिी कल्पना सचुली?

5. रुझिेल्ट यांचे कोणिे गुण प्रशसद्ध आहेि?

तोंडी सराि: व्यंगधचत्र म्हणजे काय? एखाद्या व्यक्िीच्या वििषेिा ककंिा गुण यांचे प्रिीक म्हणजेच व्यंगधचत्र. आिा िुम्ही एक व्यंगधचत्र का ा आणण त्याचे िणान करा! मशक्षकांसाठी..


िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे, क्रमिाचक संख्या, वििषेण, जोडाक्षर, अव्यय, ककयापद. िोंडी सराि:

व्यंगधचत्र म्हणजे काय? एखाद्या व्यक्िीच्या वििषेिा ककंिा गुण यांचे प्रिीक म्हणजेच व्यंगधचत्र.आिा िुम्ही एक व्यंगधचत्र का ा आणण त्याचे िणान करा!

सचूना: या िड्यािून क्रमिाचक संख्या, वििषेण, जोडाक्षर शिकिा. कक्रयापदे शिकिा आणण निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा

Level 3 - तिसरी सेडोनाचा सूयोदय मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


११ - सेडोनािा सयूोदय

अमेररकेच्या नैऋा त्य भागाि अॅरीझोना ह्या राज्याि सेडोना नािाचे गाि आहे. येथे सूयोदय पाहणे हा िेगळाच अनुभि आहे. रेड रॉक पाका येथे बरेचजण चांदण्याि हायककंगला येिाि. रुपेरी चांदण्याि रेड

रॉकचे लाल भडक रंग जांभळट ककंिा काळपट लाल हदसिाि. आकाि गडद तनळे आणण ग तनळसर, हहरिट, जांभळे हदसिाि. जणू जगंलाचे प्रतित्रबबं गाि हदसिे. तनळ्यािार आकािाि चंदेरी चांदोबा चकचकीि हदसिो. गांची सािली झाडांिर पडल्याने गडद हहरिा, काळपट हहरिा, जांभळट ककंिा िपककरी अश्या छटा

हदसिाि. बाहेर काळोख असिानाच आकािाकड े बघि एका खडकािर च ून बसायचे.



पहाटे सूयोदयापूिी आकाि पां रट हदसू लागिे. क्षक्षतिजािर सुरिािीला रॉकची कडा पां री हदसू लागिे. मग ही कडा वपिळसर होि जािे आणण थोड्याच िेळाि िांबूस केिरी हदसू लागिे. अरुणोदयाच्या गलुाबीसर लाल छटा आकािाि पसरू लागिाि. पां रे ग लालसर

आणण काळे ग जांभळे हदसू लागिाि. गांच्या कडाही आिा सोनेरी हदसू लागिाि. चंद्र अस्िाला आल्याने कफकट वपिळसर हदसू लागिो. अिंाराला कलि तनळ्यािार आकािाि लाल आणण केिरी रंग पसरू लागिो. हळूच रेड रॉक च्या पलीकड े

सोनेरी प्रकाि हदसू लागिो. सोनेरी ककरण रेड रॉकिर आणण पाका मिील झाडांिर पडिाि. झाडांचा रंग बदलून वपिळट हहरिा, कफकट हहरिा, पोपटी हदसू लागिो.

क्षक्षतिजािर एक लालसर केिरी चेंडू सारखा सूया उगििो! उगित्या सूयाप्रकािाि रेड रॉक सोन्याचा बनिला आहे असे िाटिे! हे दृश्य बघून जणू डोळ्याचे पारणे कफटिे.




अनुभि, चकचकीि, गडद, कफकट, भडक, प्रतित्रबबं, क्षक्षिीज, अरुणोदय, सयूोदय, सयूाास्ि



स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. सेडोना हा िडा िाचून रंग आणण त्यांच्या छटा शलहा. ऊ.दा. लाल - लालभडक, लालचुटुक, लालबुंद, लालसर तनळा- ______________________________ वपिळा-______________________________ हहरिा-______________________________ जांभळा-______________________________ काळा-______________________________

खालील रंग छटा आणि शब्द यांच्या योग्य जोड्या लािून रकान्यात मलहा. (ओठ, िाळू, केस, इंद्रिनुष्ट्य, समदु्र, आंबा)

रंग छटा िरील योग्य शब्द मलहा

काळेभोर

तनळािार

सप्िरंगी

वपिळािमक

रुपेरी

लालचुटूक



िेगिेगळ्या रंग छटांचा उपयोग करून कोणिेही तनसगा धचत्र का ा ि त्याबद्दल पाच िाक्ये शलहा.


िब्द संपत्िी, रंग छटा, िाचन्िण प्रश्नउत्िरे सिूना:

निीन िब्द समजािून सांगा. त्याला समान अथी सोपे िब्द शिकिा. िब्दांचा सोप्या िाक्याि उपयोग करा. उपक्रम: मुलाकंडून रंग शमसळून तनरतनराळ्या रंग छटा बनिा. त्याचे collage बनिा. खेळ: रंगांचे राज्य- अििीभििी ककंिा अगंािरचा रंग दाखिणे.

Level 3 - तिसरी पिा िोिणे मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१२ - पत्ता शोधिे

िाहन िालक: अहो मंडळाच्या िाळेि जायचे आहे जरा हदिा सांगाल का?

िाटसरू: हो सांगिो ना, हा महात्मा गांिी रोड आहे. इथून िुम्ही सरळ उत्िरेला जा. मग राम मंहदर रोड लागेल त्यािर िळा. िाहन िालक: बर, पूिेला कक पस्श्चमेला?

िाटसरू: पूिेला िाहन िालक: तिथे पुन्हा िळायचे का?

िाटसरू: नाही तिथून पु े राम मंहदर रोड चे नाि बदलून हटळक रोड असे होईल. ह्या रस्त्याने पाका रोड पयांि पिूा हदिलेा जा. िाहन िालक: नंिर?

िाटसरू: पाका रोड िर दक्षक्षण हदिलेा िळा. िाहन िालक: अहो हे िर गोल कफरून आल्यासारखे नाही का?

िाटसरू: हो बरोबर आहे. पण िुम्ही स्जथे आहाि तिथून थोड पु े जािून मागे यािेच लागेल. दसुरा रस्िा नाही. िाहन िालक: बर, ठीक आहे मग पाका रोड िर िळल्यािर काय करू?

िाटसरू: तिथून खाली दक्षक्षणेला सािरकर रोड पयांि जा. सािरकर रोड िर पुन्हा पूिा हदिलेा िळा. िाहन िालक: बर, ठीक आहे मग पु े?

िाटसरू: सािरकर रोड िरुन सरळ पूिा हदिलेा जा. पु े एक मोठा चौक लागेल. चौकाि पस्श्चमेला मैदान, पूिेला बाग, आणण उत्िरेला पोस्ट ऑकफस आहे. ह्या चौकाच्या दक्षक्षणेला मंडळाची िाळा आहे.

िाहन िालक: िन्यिाद



निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) िळणे, हदिा, चौक, कफरणे, पु े, मागे, पयांि

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे िरील उतारा िािून द्या.

िाहन चालक कोणिा पत्िा िोिि आहे?

राम महंदर रोड हा महात्मा गांिी रोडच्या कोणत्या हदिेला आहे?

िाहन चालकाला हटळक रोड िरून पाका रोड पयांि कोणत्या हदिेला जायचे आहे?

पाका रोडिर कोणत्या हदिेला िळायचे आहे?

चौकाच्या कोणत्या हदिेला पोस्ट ऑकफस आहे? आणण कोणत्या हदिेला मडंळाची िाळा आहे?



महात्मा गांधी रोड राम महंदर रोड हटळक रोड पाकक रोड सािरकर रोड

सुरुिाि

चौक

िाळा पोस्ट ऑकफस खेळ मैदान बाग

महात्मा गाधंी रोड

िडा िाचून रस्त्यांची नािे शलहा.

जागांची आणण धचत्र ेधचटकिा.



तुमच्या रोजच्या जीिनात हदशांिे काय महत्त्ि आहे? सांगा ि मलहा.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________

तुमच्या शहरािा नकाशा काढा आणि शहरातील मखु्य हठकािे दाखिा.


हदिा, नकािा िाचन, कक्रयापद, वििषेण, जोडाक्षरे, िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे

सिूना:

या िड्यािून हदिा शिकिा. जोडाक्षरे शिकिा. वििषेण, कक्रयापदे शिकिा. निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा.

उपक्रम: अमेररका आणण भारि हे नकाि ेघेिून हदिांचा अभ्यास करा. मुलांना गगुल earth िापरायला शिकिा. http://www.google.com/earth/

http://www.google.com/earth/

Level 3 - तिसरी हटपू पािसाचा थेंब – भाग १ मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१३ - हटपू पािसािा थेंब – भाग १

हटपू पािसाचा थेंब नेहमी प्रमाणे मजेि होिा. समुद्राच्या पाण्यािर िरंगि होिा. िो िर आकािाकड े बघि मजेि पडला होिा. िेिढ्याि आकािाि त्याचा शमत्र सनी उगिला. हटपू म्हणाला, “हाय सनी कसा आहेस?” सनी म्हणाला, “मी मजेि

आहे, हटपू, िू कसा आहेस?”. हटपू म्हणाला, “मला कुठे िरी सहलीला जािेसे िाटिे.” सनी म्हणाला, “ छान छान! “

दपुार पयांि सनी – सूया आकािाि उंचच उंच गेला. कडक ऊन पडले आणण हटपूला खपू गरम िाटू लागले. हटपू म्हणाला, “मला खपू उकडिे आहे, काय करािे बरे?”

हटपूला िेव्हाच आकािाि एक ग जािाना हदसला.

हटपू म्हणाला, “हा तिथे िर ककिी मजेि आहे आणण इथे खाली ककिी गरम आहे. चला आपण पण ह्याच्या बरोबर जाऊया.”

आणण काय गंमि! हटपूने आपलं रूप बदलले आणण हटप ूिाफ होऊन गाि गेला.



हटपू उडि उडि गािर पोहचला. तिथे त्याला भेटला दसुरा पािसाचा थेंब त्याच्या कड े होिी मोठी दतु्रबाण. िो म्हणाला, “नमस्कार, िुझ े स्िागि आहे. िू सहलीला तनघालास का? मला सिा जण कॅप्टन गोबा म्हणिाि, िुझ ेनाि काय आहे?”

हटपू म्हणाला, “नमस्कार, माझ नाि हटपू आहे. खाली खपू उकडि होिे म्हणून मी थंड व्हायला आलो आहे.” कॅप्टन गोबा म्हणाले,” हटपू, ि ू कुठून आलास रे?” हटपुने खाली समुद्राकड े बोट दाखिले आणण म्हणाला,” िे बघा तिथे खाली मी समुद्राि िरंगि होिो”.

कॅप्टन गोबा म्हणाले,” बर का हटपू आपल्या बरोबर या सहलीला अजनू पण सोबिी आहेि.” हटपुने विचारले, “ कोण आहेि हे सोबिी?”.

हटपुने पाहहले िर काही पािसाचे थेंब कॅप्टन गोबाच्या मागे उभे होिे. त्यािील एक म्हणाली, “हाय हटपू, माझ नाि हहमिषाा आहे. िुला भेटून खपू आनंद झाला.” हटपू म्हणाला,” हहमिषाा ककिी छान नाि आहे! असे नाि मी किीच ऐकले नव्हिे. असे नाि कसे? िुम्ही सगळ्या सारख्याच कश्या हदसिा? त्या सगळ्या एकदम म्हणाल्या, “आम्ही साऱ्या बहहणी आहोि.

आम्हाला एक गमंि करिा येिे. िू आिा बघिीलच”. हटपू म्हणाला, “अरे िा!” कॅप्टन गोबांनी

थमाामीटर का ला आणण िो बघून म्हणाले गोठण्या इिकी थंडी आहे, काय मुलींनो ियार आहाि ना? त्या म्हणाल्या, “हो



एकदम ियार” िेिढ्याि तिथे विडंी आला. त्याने जोराि थंड गार फंुकर घािली. हहमिषाा आणण तिच्या बहहणी ओरडल्या, ”बघ बघ हटप ू मजा बघ.” आणण हटप ूबघि असिांनाच त्या सिा टणक आणण चकचकीि हदसू लागल्या. जोराच्या थंड गार िाऱ्याबरोबर त्या सिा उडाल्या, त्यांनी एकमेकींचे हाि पकडले आणण षटकोनी आकार बनिला. त्यांनी गािून खाली उडी मारली. खाली जाि असिाना हहमिषाा ओरडली,” हूररे SSS हहच िी गमंि हटपू, आिा कळेल का िुला माझ े नाि हहमिषाा कसे िे?”. हटपुला फारच मजा िाटली. त्याने हहमिषाा आणण तिच्या बहहणींना बाय केले.


थेंब, िरंगणे, सहल, कडक उन, उकडणे, िाफ, स्िागि, फंुकर, गोठणे, थंडी, टणक, चकचकीि, स्िागि



स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. हटपू समदु्राि काय करि होिा?

सनी - सयूा उंच आकािाि गेल्यािर काय झाले?

हटपुला गाबरोबर जािाना कोण कोण भेटले?

कॅप्टन गोबांनी थमाामीटर बघून काय सांधगिले?

हहमिषाा आणण तिच्या बहहणींनी कोणिी गमंि दाखिली?

खालील िाक्यातील विशषेिे (िस्तू गिुांिे ििकन) ओळखून अधोरेणखत करा.

दपुारी कडक ऊन पडले आकािाि उंच गेला आकािाि काळे ग जमा झाले हहमिषाा आणण तिच्या बहहणी टणक आणण चकचकीि हदस ूलागल्या थंड गार िारा सटुला जगंल दाट होिे

खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. तेिढ्यात = ट्ट = ( ट् + ट् ) समदु्र

दबुीण

स्िागि



नमस्कार

कॅप्टन

िषाा

इंद्रिनषु्ट्य

खालील शब्दांिे ििन बदला. थेंब

ग

बहहणी

मलुी


िब्दसंपत्िी - पाणी, सामान्यज्ञान, लेखन, व्याकरण: कक्रयापद, जोडाक्षर, िचन, वििषेण, सामान्यरूप,

िाचन/्िण प्रश्नउत्िरे. उद्गारिाचक िब्द – ओळख. सिूना: या िड्यािून िब्दसंपत्िी - पाणी शिकिा. मुलांना “पाणी” संदभाािले इिर िब्द विचारा. जोडाक्षरे शिकिा. वििषेण, कक्रयापदे शिकिा. निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा.

उपक्रम: पाण्यापासून िाफ, बफा बनिा. पाण्याच्या इिर रूपांचा अभ्यास करा.

Level 3 - तिसरी मारुिी मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१४ - मारुती

मारुिी हा रामभक्ि होिा. मारुिी खपूच बलिान आणण हुिार होिा. हा िायचूा म्हणजे मरुि चा मुलगा म्हणून मारुिी असे नाि पडले. मारुिीच्या आईचे नाि अजंनी होिे.

मारुिी लहान असिाना त्याने आकािाि उगििा सूया पहहला. त्याला िाटले कक हे लाल फळ आहे. मारुिीने आकािाि झपे घेिली आणण सूयााला धगळायला तनघाला. हे पाहून देिांचा राजा इंद्र रागािला आणण त्याने एक अस्त्र मारुिीला मारले. िे मारुिीच्या हनुिटीला लागले. त्यामुळे मारुिी बेिुद्ध पडला. हे पाहून िायू रागािला सिा देिांनी िायूची समजिू घािली आणण मारुिीला खपू िर हदले. पु े िानरराज

सुग्रीिाने त्याला िानरसेनेचा सेनापिी केले.

सुग्रीिाने सीिेचा िोि घेण्यास सांधगिले. सीिेच्या िोिाची कामधगरी मारुिीिर आली. सगळी िानरसेना सीिेचा िोि घेिू लागली. सीिेच्या िोिासाठी मारुिीने लंकेला जायचे ठरिले. मारुिी म्हणाला, “ ्ीराम, मी लंकेला जािो, सीिामाईचा िोि घेिो. मला आज्ञा करा.” रामाने त्याला आपली अंगठी देिून तनरोप हदला. लगेच मारुिी दक्षक्षण हदिलेा तनघाला.

दक्षक्षण टोकाला लंकेला जािाना िाटेि एक मोठा समुद्र आला. रािणाची लंका समुद्राच्या मिोमि होिी. आिा समुद्र ओलांडायचा कसा? मारुिीने आपल्या सोबत्यांना तिथेच थांबायला सांधगिले. मारुिीने मग विराट रूप घेिले आणण समुद्रिरून उड्डाण केले. िो लंकेि जाऊन पोहचला. तिथे त्याने सूक्ष्म रूप घेिले



आणण िो सीिेला िोिू लागला. िोििा िोििा िो अिोकिनाि आला. तिथे एका झाडाखाली त्याला एक दःुखी स्त्री बसलेली हदसली. तिच्या सभोििी राक्षशसणीचा पहारा होिा.

मारुिी त्या झाडािर च ला आणण तिच्या पु े त्याने रामाची अंगठी टाकली. सीिेनी िी अगंठी ओळखली िी म्हणाली, “अरे ही अगंठी इथे किी आली?” इिक्याि मारुिी पहारा चुकिून तिच्या जिळ आला आणण म्हणाला, “मी ्ीरामाचा सेिक आहे, िे सुखरूप आहेि. िे लिकरच इथे येिील आणण रािणाला मारून िुमची सुटका करिील.” हे ऐकून सीिेला खपू आनंद झाला.

सीिेचा तनरोप घेिून मारुिी तनघाला. त्याला खपू भूक लागली होिी. त्याने अिोकिनािील झाड ेगदागदा हलिली, काही मोडून टाकली, काही िपेटीने झोडापली. सगळी कड ेफळांचा सडा पडला. त्याने िी फळे खाल्ली. अिोकिनाची खपू नासिूस झाली. रािणाच्या सेिकांनी मारुिीला पकडले, दोरखंडाने बांिले आणण रािणासमोर नेले. िे म्हणाले, “महाराज ह्या िानराने अिोकिनाचे खपू नुकसान केले आहे. रािण म्हणाला, “ह्याला शिक्षा म्हणून ह्याची िपेटी पेटिून द्या.” सेिक मारुिीच्या िपेटीला कापड गुडंाळू लागले. पण मारुिी आपली िपेटी लाबंच लांब करू लागला. कापड गुडंाळून सेिक थकले ििेटी त्यांनी कापडािर िेल ओिून िपेटी पेटिली. मारुिीने जोराि िक्का देिून दोरखडंािून स्ििःला सोडिले आणण जळणारी िपेूट घेिून िो इमारिींिर आणण िाड्यांिर उड्या मारू लागला. थोड्याच िेळाि त्याने संपूणा लंका पेटिली. सेिकांनी त्याला पकडण्याचा खपू प्रयत्न केला पण िो त्यानंा सापडला नाही. लंकेि हाहाकार माजला. मारुिी समुद्र ककनारी आला त्याने िपेूट पाण्याि बडुिून विझिली. मारुिीने विराट रूप घेिून समुद्रािर उड्डाण केले आणण आपल्या सोबत्यांपािी परि आला. तिथून िो रामाकड े आला आणण त्याने सिा माहहिी सांधगिली. सुग्रीिाच्या मदिीने रामाने लंकेिर हल्ला करायचे ठरिले.




िायू, झपे, धगळणे, उगिणे, समजिू, िोि, कामधगरी, आज्ञा, मिोमि, उड्डाण, दःुखी

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. मारूिी कोणाचा भक्ि होिा?

मारूिी कोणाचा मुलगा होिा?

लहानपणी मारूिी कोणाला धगळायला तनघाला ?

मारूिी लंकेला किासाहठ गेला?

मारूिी ला शसिा कुठे सापडली?



मारूिीने अिोकिनाि काय केले?

मारूिीने पेटलेली िपेटी घेऊन काय केले?

खालील अव्यये िापरून िाक्ये बनिा. आणण,म्हणनू,त्याने,त्याला

खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. तेिढ्यात = ढ्या = (ढ् + या) भक्ि अस्त्र बेिुद्ध सुग्रीि समुद्र उड्डाण खालील शब्दांिे ििन बदला. मलुगा नाि फळ देि अस्त्र



िानर मशक्षकांसाठी..


रामायण गोष्ट्टी, िब्द संपत्िी, िाचन्िण प्रश्नउत्िरे सिूना:

हा िडा दोन भागाि शिकिा. निीन िब्द समजािून सांगा. त्याला समान अथी सोपे िब्द शिकिा. िब्दांचा सोप्या िाक्याि उपयोग करा. उपक्रम: या विडडयो द्िारे मुलांना ही गोष्ट्ट दाखिा. http://www.youtube.com/watch?v=zUasrvx5s9g

http://www.youtube.com/watch?v=zUasrvx5s9g

Level 3 - तिसरी उंट मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१५ - उंट

उंट हा एक िाळिंटी प्रदेिाि राहणारा प्राणी आहे. उंटाच्या पाठीिर एक ककंिा दोन उंचिटे असिाि. त्याला िशिडं ककंिा मदरी असे म्हणिाि. या िरून उंटांच्या एक मदारी आणण दोन मदारी उंट अश्या जािी आहेि.

उंट चाळीस ि े पन्नास िषे जगिो. ऊंटाची उंची मदारींना िरून साि फूटांपेक्षा जास्ि असिे. उंट खपू िेगाने िाििो, िो िासाला २५ िे ४० मैल इिका जोराि िाििो.

उंट आकफ्रकेि सोमाशलया, सुदान या देिांमध्ये आ ळिाि. िसेच आशियाि मंगोशलया, चीन, अफगाणणस्िान, इराक या भागािही आ ळिाि. भारिािही राजस्थान येथे उंट आ ळिाि.



उंट िरीराि अन्न चरबीच्या रुपाि साठिून ठेििो. अन्नाची कमिरिा असल्यास त्यािून गरज भागििो. उंट कमी पाणी वपऊन जग ू िकिो. उंटाच्या पायांना खरुाऐिजी उिीसारखे कािड े असिे. िे चपटे आणण रंुद असिे. कािडयाच्या उिीमुळे त्याला िाळूिून चालणे सोपे जाि.े त्यामुळे उंटाला िाळिंटािले जहाज म्हणिाि. सुदान मध्ये उंटाचा ििेीसाठी उपयोग करिाि.

सैन्याि उंटांचा िापर करिाि. उंटांचे दिू वपण्यासाठी िापरले जािे. उंटाचे मांस खाण्यासाठी िापरले जािे िर चामड,े चपला आणण वपिव्या बनविण्यासाठी िापरले जािे.


िाळिंट, प्रदेि, उंचिटा, जािी, अन्न, कमिरिा, गरज, कािड े: Skin, िाहन, िेिी, चामड े: Leather, सनै्य



स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. उंट कुठल्या प्रदेिाि राहिाि?

उंटाच्या पाठीिर असलेल्या उंचिट्याला काय म्हणिाि?

उंटाच्या ककिी जािी आहे?

उंटाची उंची किी मोजिाि?

उंट कोणकोणत्या प्रदेिाि आ ळिाि?

उंटाला िाळूिून चालणे सोपे का जािे?

खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. तेिढ्यात = ढ्या = (ढ् + या) प्रदेि अश्या पन्नास



आकफ्रका राजस्थान अन्न सनै्याि खालील शब्दांिे ििन बदला. उंट िाळिंट खुर उिी िाहन चप्पल वपििी मशक्षकांसाठी..


िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे, आकड ेअंकाि, नकािा िाचन, जोडाक्षर, कक्रयापद सिूना:

या िड्यािून अंक शिकिा. अंक अक्षराि शलहाियास शिकिा. निीन िब्द, कक्रयापद शिकिा. त्यांचा िाक्याि उपयोग करा. उपक्रम: Google earth िापरून उंट राहि असलेले देि िोिा.

Level 3 - तिसरी आनंदी आनंद गड े मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१६ - आनंदी आनदं गड े

आनंदी आनंद गड,े इकड ेतिकड ेचोहीकड े िरिी खाली मोद भरे, िायूसंगे मोद कफरे, नभांि भरला, हदिांि कफरला, जगाि उरला मोद विहरिो चोहीकड े सूयाककरण सोनेरी हे, कौमुदी ही हसिे आहे खलुली संध्या पे्रमाने, आनंदे गािे गाणे मेघ रंगले, धचत्ि दंगले, गान स्फुरले इकड,े तिकड,े चोहीकड,े आनंदी आनंद गड े िाहिी तनझार मंदगिी, डोलिी लतिका िकृ्षििी पक्षी मनोहर कुस्जि रे, कोणाला गािाि बरे कमल विकसले, भमार गुंगले, डोलि िदले इकड,े तिकड,े चोहीकड,े आनंदी आनंद गड े

गीि - बालकिी

http://www.youtube.com/watch?v=xV8sRmgHp-g

http://www.youtube.com/watch?v=xV8sRmgHp-g




मोद : आनंद चोहीकड े: चारीबाजूनंा नभ: आकाि विहरणे : कफरणे कौमुदी : चांदणे मेघ : ग गान : गाणे तनझार : झरा लतिका : िेली मनोहर : छान / संुदर भमार : भिरा स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. मोद/आनंद कुठे कुठे कफरि आहे?

झरा कसा िाहि आहे?

भ्रमर किािर गुगंले आहेि?

भ्रमर काय म्हणि आहेि?



पक्षी काय म्हणि आहेि?

सूय्ाककरण कसे आहेि?

कौमदुी/चांदणे काय करि आहे?


सूय्ाककरण सोनेरी आहे. झरा हळू िाहि आहे. पक्षी मनोहर गािाि.

खालील अव्यये िापरून िाक्ये बनिा. इकड,े तिकड,े चोहहकड,े िरिी,खाली

खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. तेिढ्यात = ढ्या = (ढ् + या) सयुाककरण तनझार िकृ्षिािी भ्रमर



सधं्या धचत्ि स्फुरले खालील शब्दांिे ििन बदला. मेघ गाणं पक्षी लतिका िेल सयुाककरण कमळ मशक्षकांसाठी..


िब्दसंपत्िी, प्रश्न-उत्िरे

सिूना: या िड्यािून िब्दसंपत्िी शिकिा. कक्रयापदे शिकिा आणण निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा.

Level 3 - तिसरी हहरू – हहरिी अळी भाग -२ मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१७ - हीरू – हहरिी अळी भाग – २

मुलांनो िुम्हाला Play-Doh (धचकण मािी) आिडिे ना? िुम्ही त्यापासून तनरतनराळे आकार आणण िस्िू बनिू िकिा. िसेच मािी मध्ये पाणी, हिा, खतनजे आणण इिर गोष्ट्टी शमळून तनरतनराळे भूभाग ियार होिाि.

भूभागांमध्ये सपाट, उंच आणण सखल/खोल असे भूभाग आहेि. शििाय पाण्याजिळ आणण पाण्यामध्ये ही भूभाग असिाि.

सपाट मािीचे माळरान (कुरण), पठार, ििे, मैदान असिे. िाळू असल्यास त्याला िाळिंट म्हणिाि.

समुद्र ककनाऱ्यािरही िाळू असिे. स्जथे जमीन समुद्राला शमळिे त्याला समुद्र ककनारा म्हणिाि. पाण्यामध्ये असलेल्या भूभागाला बेट म्हणिाि.



मािीच्या मोठ्या ह गाऱ्याला टेकडी म्हणिाि. मािीचा ह ग आणण खडक शमळून डोंगर ियार होिो. दोन डोंगरांमध्ये जी फट ियार होिे त्याला दरी म्हणिाि.

मोठ्या डोंगराला पिाि म्हणिाि. हहमालय हा मोठा पिाि आहे. पिािाच्या उंच टोकाला शिखर

म्हणिाि. माउंट एव्हरेस्ट हे जगािले सिााि उंच शिखर आहे. तिथे नेहमी बफा असिो. डोंगराळ भागािून जाणाऱ्या िळणािळणाच्या रस्त्याला घाट म्हणिाि. घाटािून जािाना बऱ्याच लोकांना चक्कर येिे आणण मळमळिे.

डोंगर पोखरून केलेल्या रस्त्याला बोगदा म्हणिाि. बोगद्याि काळोख असिो. हदिसा ही गाडीचे हदिे चालू ठेिािे लागिाि. आगगाडी बोगद्यािून जािाना शिटी िाजििे. मािीच्या विटा बनिून घरे आणण इिर इमारिी बांििाि. मािीची भांडी ही बनििाि.

मग मुलांनो आज आपण काय काय शिकलो सांगा?

मािी, मािीचे प्रकार, रंग, भूभाग आणण उपयोग. आिा कठीण िब्द िाचा आणण समजनू घ्या.



निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) सखल, खोल, िाळिंट, ककनारा, बेट, टेकडी, दरी, पिाि, शिखर, घाट, बोगदा

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. मािीचे उपयोग सांगा.

िीन सपाट भभूागांची नािे सांगा

बोगदा कसा ियार करिाि?

घाट म्हणजे काय?



खालील िाक्यातील विशषेिे (िस्तू गिुांिे ििकन) ओळखून अधोरेणखत करा.. माउंट एव्हरेस्ट उंच शिखर आहे. दरी खूप खोल होिी. रस्िा िळणा िळणांचा होिा. आज हदिस भर िापमान जास्ि होिे. पािसाि घाटािून जािाना मोठे िबिबे हदसिाि.

खालील अव्यये िापरून िाक्ये बनिा. आणण, शििाय, स्जथे, तिथे, जसे, िसे, जर, िर, इत्यादी

खालील शब्दांिे ििन बदला. पिाि

शिखर

िळण



घाट

रस्िा

बोगदा

ििे

दरी

अळी

मैदान

विट


िब्दसंपत्िी- मािी, सामन्यज्ञान, जोडाक्षरे, प्रश्न-उत्िरे

सिूना: या िड्यािून िब्दसंपत्िी – मािी शिकिा. मुलांना “मािी आणण भूभाग” संदभाािले इिर िब्द विचारा. कक्रयापदे शिकिा आणण निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा

Level 3 - तिसरी हटपू पािसाचा थेंब - भाग २ मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१८ - हटपू पािसािा थेंब – भाग २

कॅप्टन गोबांनी हटपलूा विचारले, “काय मग सहल किी िाटली?” हटपू म्हणाला, “खपू छान, आपण आिा कुठे जाि आहोि?” कॅप्टन गोबांनी दरू डोंगर दाखिले आणण म्हणाले िे तिथे जािोय आपण, या विडंीचे काही सांगिा

येि नाही. जर ह्याचे िादळ झाले िर डोंगराि उिरण्यासाठी िू ियार राहा.” हटपू म्हणाला,” डोंगराि जायला खपू खपू मजा येईल.”

इिक्याि विडंीचे रूप बदलून िादळ झाले. ग जोरजोराि हलू लागले, एकमेकांिर घासून गडगडाट झाला आणण िीज चमकली. हटपूने खाली बतघिले िर डोंगर जिळ आले होिे. हटपुने कॅप्टन गोबांना बाय केले

आणण इिर शमत्रांबरोबर गािून उडी मारली. मोठा पाऊस आला.

पािसाबरोबर हटपू डोंगराच्या हदिनेे तनघाला. डोंगराि कड्यािरून मोठे िबिबे पडि होिे. पाणी जशमनीिर आपटून िुषार उडि होिे.



हटपुने खाली पाहहले जगंलाि एक िळणदार झरा होिा, ही जागा चांगली होिी उिरायला. पण हटपुचा अदंाज चुकला आणण हटपू उिरला झऱ्या जिळच्या झाडािर. एका फांदी िरुन दसुऱ्या फांदीिर असे करिा करिा पानािरून गळून हटपू हळूच झऱ्याि उिरला आणण ओरडला,” हूररे SSS”.

जगंलाचा िाजा सुगंि घेि हटपू झऱ्यािनू िाहि तनघाला. पाऊस थांबला. हटपचुा शमत्र सनी गा मागून बाहेर आला. पुन्हा ऊन पडले. डोंगराच्या मागे मोठे इंद्रिनुष्ट्य पडले. झऱ्याि पडलेल्या एका पानािर हटपू च ला. झरा जोराि िाहू लागला आणण त्याचा आकार ही मोठा होऊ लागला. बघिा बघिा झऱ्याची मोठी नदी झाली

आणण समुद्राच्या हदिनेे जाऊ लागली. हटपुला या सहलीि खपू मजा आली.

ऊन – Sunlight दित्रबदं ू- Dew



हहम / बफक – Snow / Ice

धुक – Fog पूर – Flood

प्रलय - Tsunami

जलस्स्थत्यंतर िक्र – Water Cycle




डोंगर, िादळ, गडगडाट, िीज, कडा, िबिबा, िुषार, िळणदार, झरा, अदंाज, िाजा, सगुिं, नदी

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. िाऱ्याचे रूप बदलनू काय होऊ िकिे?

िादळ आल्यािर काय झाले?

हटपुने गािनू खाली डोंगराि काय काय बतघिले?

हटपू पािसाबरोबर कुठे उिरला?



झऱ्याचे रूप बदलनू काय झाले?

खालील िाक्यातील विशषेिे (िस्तू गिुांिे ििकन) ओळखून अधोरेणखत करा.. ग जोरजोराि हल ूलागले मोठा पाऊस आला जगंलाि एक िळणदार झरा होिा जगंलाचा िाजा सगुिं आला. झरा जोराि िाहू लागला

खालील अव्यये िापरून िाक्ये बनिा. आणण, िरून, खालनू, मागनू, दरुून, जिळून, पासनू, कड े

खालील शब्दांिे ििन बदला. िादळ

नदी

िीज

बफा



फांदी



िब्दसंपत्िी - पाणी, सामान्यज्ञान, लेखन, व्याकरण: कक्रयापद, वििषेण, जोडाक्षर, िचन, सामान्यरूप,

िाचन/्िण प्रश्नउत्िरे

सिूना: या िड्यािून िब्दसंपत्िी - पाणी शिकिा. मुलांना “पाणी” संदभाािले इिर िब्द विचारा. जोडाक्षरे शिकिा. वििषेण, कक्रयापदे शिकिा. निीन िब्द आणण कक्रयापदे िापरून िाक्य बनिा.

उपक्रम: पाण्यापासून िाफ, बफा बनिा. पाण्याच्या इिर रूपांचा अभ्यास करा.

Level 3 - तिसरी त्रबनशभिंींची िाळा मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


१९ - त्रबनमभतंींिी शाळा त्रबनशभिंीची उघडी िाऴा लाखो इथले गरुु, झाड,ेिेली,पिु,पाखरे यांिी गोष्ट्टी करु बघू बंगला या मंुग्यांचा, सूर ऐकुया त्या भंुग्यांचा फुलाफुलांचे रंग दाखविि कफरिे फुलपाखरू…… हहडूं ओ े, िंुडू ओहळ, झाडािरचे का ू मोहळ

धचडत्या, डसत्या मिमाश्यांिी जरा सामना करू…… भल्या सकाळी उन्हाि न्हाऊ, ऐन दपुारी पऱ्हयाि पोहू सायंकाळी मोज ुचांदण्या गणिी त्यांची करू किी: ग.दी.माडगळुकर निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) त्रबन, लाख, भुगंा, सरू, ओ ा, ओहळ (पऱ्हा), डसणे, गणिी



स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा.

1. शभिं नसलेल्या िाळेि मलेु कुठे अभ्यास करिाि?

2. मलेु कोणािी गोष्ट्टी करिाि?

3. मुगं्यांच्या िारुळाला किी काय म्हणिो?

4. फुलपाखरू काय करि?े

5. मलेु कोणािी सामना करिाि?

खालील िाक्यातील विशषेिे (िस्तू गिुांिे ििकन) ओळखून अधोरेणखत करा. 1. भल्या सकाळी मी िाळेि जािो. 2. मुगं्यांचे िारूळ बंगल्या सारखे होिे. 3. ऐन दपुारी पाऊस आला. 4. फुलपाखरू रंगत्रबरंगी होिे.



खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. तेिढ्यात = ढ्या = (ढ् + या) गोष्ट्टी

मुगं्यांचा

धचडत्या

मिमाश्यांिी

उन्हाि

भल्या

पऱ्हा

चांदण्या

खालील शब्दांिे ििन बदला. िेल

पिु

मुगंी

भुगंा

फुलपाखरू

ओहळ

मिमािी

चांदणी





िब्द संपत्िी - पाणी आणण मािी, सामन्यज्ञान, िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे

सिूना: कवििेचा अथा समजािून कवििा पाठ करून घ्या. या िड्यािून िब्द संपत्िी - पाणी आणण मािी शिकिा. निीन िब्द िापरून िाक्य बनिा. ओहळ (पऱ्हा) (Brook), ओ ा (Stream), झरा (Creek), नदी (River) यािील फरक सांगा. हे नैसधगाक पाणिठे आहेि. आकाराप्रमाणे त्यांची नाि ेबदलिाि. ओहळ (पऱ्हा) चालि ओलांडिा येिो. ओढ्यािून उड्या मारि जाऊ िकिा. झरा हा नदी पेक्षा लहान असिो आणण नदीिून पोहून जािे लागिे.

Level 3 - तिसरी हळूच या हो हळूच या मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


२० - हळूि या हो हळूि या हळुच या हो हळुच या! ।।धु्र०।। गोड सकाळीं ऊन पड ेदित्रबदंुंचे पडति सड ेहहरव्या पानांिुन िरिी येिोनी फुललो जगिीं ह्रदये अमुचीं इिलींिीं परर गिंाच्या मधि ंरािी हासुन डोलुन देिों उिळुन सुगिं या िो सेिाया हळंूच या पण हळंूच या ! ।।१।। कधि ंपानांच्या आड दडू ंकधि ंआणूं लटकें च रडू ंकधि ंिाऱ्याच्या झोिानें डोलि बसिों गमिीनें िहेिहेचे रंग ककिी आमुच्या या अगंािरिीं तनमाल संुदर अमुचें अंिर या आम्हांला भेटाया हळंुच या पण हळंुच या ! ।।२।। किी: कुसुमाग्रज



निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) दित्रबदं ू, सडा, हृदय, उिळणे, आड, झोि, लटके, िऱ्हा, तनमाल

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. 1 सकाळी िािािरण कसे आहे?

२ फुले किािुन डोकािि आहेि?

३ फुले किाच्या मागे दडली आहेि?

४ फुले किािर डोलि आहेि?

५ फुलांनी काय विनंिी केली आहे?


1. सकाळी गोड उन पडले 2. ह्रदये इिलीिंीं आहेि 3. फुले हळू हळू चालिाि 4. मलुाने लटके रडून दाखिले



खालील शब्दातील जोडाक्षर ओळखा आणि फोड करा. उ.दा. तेिढ्यात = ढ्या = (ढ् + या) ह्रदये

हहरव्या

गंिाच्या

पानांच्या

िाऱ्याच्या

िहेिहेचे

आमचु्या

तनमाल

आम्हांला

खालील शब्दांिे ििन बदला. ऊन

सड े

ह्रदये

रंग

सुगिं

पान





िब्द संपत्िी - पाणी आणण मािी, सामन्यज्ञान, िाचन/्िण प्रश्न-उत्िरे

सिूना: कवििेचा अथा समजािून कवििा पाठ करून घ्या. या िड्यािून िब्द संपत्िी - पाणी आणण मािी शिकिा. निीन िब्द िापरून िाक्य बनिा.

Level 3 – तिसरी आिांिर िाचन - ज्योतिबा फुले मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


आिातंर िािन

२१ – ज्योततबा फुले

irÉÉÇcÉÉ eÉlqÉ qÉÉVûÏ xÉqÉÉeÉÉiÉ fÉÉsÉÉ. AÉD uÉÌQûsÉ TÑüsÉå uÉ pÉÉerÉÉ ÌuÉMüÉrÉcÉå.

irÉÉÇcÉÏ WÒûwÉÉUÏ mÉÉWÕûlÉ ÍzÉ¤ÉMüÉlÉÏ irÉÉÇlÉÉ CÇaÉëeÉÏ zÉÉVåûiÉ bÉÉiÉsÉå. irÉÉÇlÉÏ xÉuÉï ÍzÉ¤ÉhÉ

mÉÔhÉï MåüsÉå.

LMüÉ oÉëÉ¼hÉ ÍqÉ§ÉÉcrÉÉ sÉalÉÉiÉ irÉÉÇcÉÉ AmÉqÉÉlÉ fÉÉsÉÉ. xÉqÉÉeÉÉiÉÏsÉ eÉÉiÉÏ pÉåS,

oÉÉrÉMüÉ AÉÍhÉ zÉÔSì rÉÉÇlÉÉ ÍqÉVûhÉÉUÏ uÉÉaÉhÉÔMü oÉbÉÔlÉ uÉÉDOû uÉÉOûsÉå.

eÉÉiÉÏ pÉåS lÉxÉÉuÉÉ qWûhÉÔlÉ irÉÉÇlÉÏ 1848 xÉÉsÉÏ AÉÇSÉåsÉlÉ xÉÑÂ MåüsÉå.

xÉuÉï eÉÉiÉÏcrÉÉ sÉÉåMüÉÇlÉÉ xÉqÉÉlÉ Wû‚ü AxÉÉuÉå qWûhÉÔlÉ iÉå MüÉqÉ MüÃ sÉÉaÉsÉå.

qÉÑsÉÏÇlÉÏ ÍzÉMüÉuÉå, sÉWûÉlÉ uÉrÉ AxÉiÉÉlÉÉ qÉÑsÉÏÇcÉÏ sÉalÉ MüÃ lÉrÉå, ÌuÉkÉuÉÉ oÉÉrÉMüÉÇlÉÉ

mÉÑlWûÉ sÉalÉ MüUiÉÉ rÉÉuÉå AxÉå mÉërÉ¦É MåüsÉå. xÉÉÌuÉ§ÉÏ oÉÉDlÉÉ ÍzÉMüÌuÉsÉå.

ÌuÉkÉuÉÉ oÉÉrÉMüÉÇxÉÉPûÏ uÉ AlÉÉjÉ qÉÑsÉÉÇxÉÉPûÏ AÉ´ÉqÉ MüÉRûsÉå.

mÉÑhÉå rÉåjÉå pÉÉUiÉÉiÉÏsÉ mÉÌWûsÉÏ qÉÑsÉÏÇcÉÏ zÉÉVûÉ xÉÑÃ MåüsÉÏ (1848). iÉåjÉå irÉÉÇcÉÏ

oÉÉrÉMüÉå xÉÉÌuÉÌ§ÉoÉÉD ÍzÉMüuÉÔ sÉÉaÉsrÉÉ. lÉÇiÉU AÉhÉZÉÏ SÉålÉ zÉÉVûÉ MüÉRûsrÉÉ.

irÉÉÇlÉÏ "xÉirÉ zÉÉåkÉMü xÉqÉÉeÉ" lÉÉuÉÉcÉÏ xÉÇxjÉÉ MüÉRÕûlÉ "SÍsÉiÉ" xÉqÉÉeÉÉiÉÏsÉ

sÉÉåMüÉÇlÉÉ Wû‚ü ÍqÉVûuÉÔlÉ ÌSsÉå.

sÉÉåMü irÉÉÇlÉÉ "qÉWûÉiqÉÉ TÑüsÉå" qWûhÉÔ sÉÉaÉsÉå. Born - 11 April 1827 -- Katagun, Satara. Maharashtra Died - 28 November 1890 -- Pune, Maharashtra Father -- Givindrao Mother -- ChimaNaabai Wife – Savitribai

http://www.mahatmaphule.com/aboutmahatma.html http://en.wikipedia.org/wiki/Jyotirao_Phule



निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) qÉWûÉiqÉÉ , SÍsÉiÉ, zÉÔSì, qÉÉVûÏ, xÉqÉÉeÉ, AmÉqÉÉlÉ, eÉÉiÉÏ pÉåS ,AÉÇSÉåsÉlÉ,xÉqÉÉlÉ, Wû‚ ,ÌuÉkÉuÉÉ,AlÉÉjÉ,AÉ´ÉqÉ,xÉÇxjÉÉ

स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. महात्मा फुले यांचा जन्म कोणत्या समाजाि झाला होिा?

महात्मा फुले यांना इंग्रजी िाळेि कोणी घािले?

महात्मा फुले यांना काय बघुन िाईट िाटले?

महात्मा फुले यांनी किासाठी आंदोलन सुरू केले?

महात्मा फुले यांनी स्त्रीयांसाठी काय केले?



महात्मा फुले यांनी कोणासाठी आ्म सरुू केला?

मुलींची पहहली िाळा कुठे सुरू झाली?

“सत्य िोिक समाज” संस्था किासाठी का ली?

महात्मा फुले यांचे खरे नाि काय होिो?

त्यांना लोक महात्मा का म्हणू लागले?



मशक्षकांसाठी.. समाविष्ट्ट अभ्यासक्रम :

व्यक्िी पररचय (ज्योतिबा फुले) सिूना:

हा उिारा िापरून मुलांना ज्योतिबा फुले यांची ओळख करून द्यािी.

Level 3 – तिसरी आिांिर िाचन - झांिीची राणी लक्ष्मीबाई मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


२२ – झाशंीिी रािी लक्ष्मीबाई

oÉÉsÉmÉhÉÏcÉå lÉÉuÉ qÉlÉMüÍhÉïMüÉ qÉÉåUÉåmÉÇiÉ iÉÉÇoÉå WûÉåiÉå. sÉWûÉlÉmÉhÉÏ iÉsÉuÉÉU cÉÉsÉÌuÉhÉå, bÉÉåŽÉuÉU

oÉxÉhÉå, qÉssÉZÉÉÇoÉ ÍzÉMühÉå, lÉåqÉoÉÉeÉÏ AxÉå sÉRûÉDcÉå ÍzÉ¤ÉhÉ bÉåiÉsÉå.

iÉÏ AÌiÉzÉrÉ zÉÔU, cÉmÉVû uÉ kÉÉQûxÉÏ WûÉåiÉÏ. ÌiÉsÉÉ E¨ÉqÉ bÉÉåŽÉÇcÉÏ mÉÉUZÉ uÉ ÌlÉuÉQû MüUiÉÉ rÉåiÉ

WûÉåiÉÏ.

ÌiÉcÉå sÉalÉ fÉÉÇzÉÏcÉÉ UÉeÉÉ aÉÇaÉÉkÉUUÉuÉ lÉåuÉÉVûMüU rÉÉÇcrÉÉzÉÏ fÉÉsÉå. (1842).

sÉalÉÉlÉÇiÉU lÉÉuÉ "sÉ¤qÉÏoÉÉD" PåûuÉsÉå. sÉÉåMü "fÉÉÇzÉÏcÉÏ UÉhÉÏ sÉ¤qÉÏoÉÉD" qWûhÉÔ sÉÉaÉsÉå.

irÉÉÇlÉÉ LMü qÉÑsÉaÉÉ fÉÉsÉÉ mÉhÉ iÉÉå iÉÏlÉ qÉÌWûlrÉÉcÉÉ AxÉiÉÉlÉÉ uÉÉUsÉÉ. lÉÇiÉU irÉÉÇlÉÏ S¨ÉMü

qÉÑsÉaÉÉ bÉåiÉsÉÉ. irÉÉcÉå lÉÉuÉ SÉqÉÉåSU PåûuÉsÉå.

UÉeÉÉ aÉÇaÉÉkÉU UÉuÉ uÉÉUsÉå (1853). UÉhÉÏlÉå ZÉÇoÉÏUmÉhÉå fÉÉÇzÉÏcÉå UÉerÉ E¨ÉqÉ xÉÉÇpÉÉVûsÉå.

CÇaÉëeÉ xÉUMüÉUlÉå fÉÉzÉÏcÉå UÉerÉ AÉqWûÉxÉ ±É qWûhÉÔlÉ UÉhÉÏMüQåû qÉÉaÉhÉÏ MåüsÉÏ. UÉhÉÏlÉå

CÇaÉëeÉÉÇlÉÉ "qÉÏ fÉÉÇzÉÏ SåhÉÉU lÉÉWûÏ" AxÉå MüQûMü E¨ÉU mÉÉPûÌuÉsÉå.

xÉÇmÉÔhÉï SåzÉÉiÉ 1857 xÉÉsÉÏ xuÉiÉÇ§É pÉÉUiÉÉxÉÉPûÏ CÇaÉëeÉ xÉUMüÉU oÉUÉåoÉU rÉÑkS cÉÉsÉÔ WûÉåiÉå.

UÉhÉÏlÉå mÉhÉ AÉmÉsÉå xÉælrÉ eÉqÉÌuÉsÉå. ÌMüssrÉÉuÉU iÉÉåTüÉ, bÉÉåQåû, iÉsÉuÉÉUÏcÉÏ iÉrÉÉUÏ MåüsÉÏ. iÉÏ uÉrÉÉlÉå sÉWûÉlÉ oÉÉD WûÉåiÉÏ mÉhÉ iÉåeÉÉlÉå zÉÔU uÉÏU ÍxÉÇWûÉxÉÉUZÉÏ WûÉåiÉÏ.

CÇaÉëeÉÉÇlÉÏ fÉÉÇzÉÏ ÌMüssrÉÉuÉU WûssÉÉ MåüsÉÉ. ÌMüssrÉÉiÉÏsÉ ÌuÉÌWûUÏuÉU iÉÉåTüÉ fÉÉQûsrÉÉ uÉ

ÌMüssrÉÉiÉÏsÉ mÉÉhÉÏ oÉÇS MåüsÉå.



CÇaÉëeÉÉÇlÉÏ "MüÉsmÉÏ" rÉÉ ÌPûMüÉhÉÏ oÉÇSÒMüÉ uÉ iÉÉåTüÉÇlÉÏ UÉhÉÏcÉå xÉælrÉ qÉÉUsÉå. rÉÉ sÉRûÉDiÉ ÌiÉsÉÉ

qÉÉbÉÉU brÉÉuÉÏ sÉÉaÉsÉÏ. qÉSiÉ MüUhÉÉUå xÉUSÉU xÉÉåQÕûlÉ aÉåsÉå.

UÉhÉÏlÉå auÉÉsWåûU rÉåjÉÏsÉ sÉRûÉDiÉ xÉæÌlÉMüÉcÉÉ mÉÑÃwÉÏ uÉåwÉ bÉÉiÉsÉÉ WûÉåiÉÉ. CÇaÉëeÉÉÇlÉÏ ÌiÉsÉÉ

AÉåVûZÉsÉå lÉÉWûÏ. sÉRûÉD MüUiÉ AxÉiÉÉlÉÉ UÉhÉÏ LZÉÉ±É ÌuÉeÉåxÉÉUZÉÏ cÉqÉMüiÉ WûÉåiÉÏ. UÉhÉÏ

bÉÉåŽÉuÉÃlÉ iÉsÉuÉÉUÏlÉå sÉRûiÉ AxÉiÉÉlÉÉ ZÉÔmÉ bÉÉrÉÉVû fÉÉsÉÏ AÉÍhÉ ÌiÉjÉå ÌiÉlÉå mÉëÉhÉ xÉÉåQûsÉÉ

(18 eÉÑlÉ 1858)

Born: November 19, 1835, Varanasi Died: June 18, 1858, Gwalior Spouse: Raja Gangadhar Rao Newalkar (m. 1842–1853)

http://en.wikipedia.org/wiki/Rani_Lakshmibai

निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) qÉssÉZÉÉÇoÉ,lÉåqÉoÉÉeÉÏ, zÉÔU, cÉmÉVû uÉ kÉÉQûxÉÏ, mÉÉUZÉ, ÌlÉuÉQû, uÉÉUsÉÉ,S¨ÉMü, ZÉÇoÉÏU,qÉÉaÉhÉÏ,xÉUMüÉU,rÉÑkS, iÉÉåTüÉ, WûssÉÉ, qÉÉbÉÉU,xÉUSÉU,bÉÉrÉÉVû,mÉëÉhÉ xÉÉåQûsÉÉ

http://www.google.ca/search?hl=en&tbo=d&rlz=1C2CHHJ_enCA377&biw=1280&bih=685&q=rani+lakshmi+bai+born&sa=X&ei=SGX3UOHQCMWiqwHXzYDwDg&sqi=2&ved=0CJcBEOgT

http://www.google.ca/search?hl=en&tbo=d&rlz=1C2CHHJ_enCA377&biw=1280&bih=685&q=benares+india+history&stick=H4sIAAAAAAAAAGOovnz8BQMDAy8HsxKnfq6-gWGWpZGRfWOnlvp6fg5VpzZD27IP-hmG11gAyBa82yoAAAA&sa=X&ei=SGX3UOHQCMWiqwHXzYDwDg&sqi=2&ved=0CJgBEJsTKAA%20

http://www.google.ca/search?hl=en&tbo=d&rlz=1C2CHHJ_enCA377&biw=1280&bih=685&q=rani+lakshmi+bai+died&sa=X&ei=SGX3UOHQCMWiqwHXzYDwDg&sqi=2&ved=0CJoBEOgT

http://www.google.ca/search?hl=en&tbo=d&rlz=1C2CHHJ_enCA377&biw=1280&bih=685&q=gwalior+in+india&stick=H4sIAAAAAAAAAGOovnz8BQMDAy8HsxKnfq6-gaGlWXxGb9Pcv3bCOx_cCpm_9ZHo410Rq6xsAWKsJHIqAAAA&sa=X&ei=SGX3UOHQCMWiqwHXzYDwDg&sqi=2&ved=0CJsBEJsTKAA

http://www.google.ca/search?hl=en&tbo=d&rlz=1C2CHHJ_enCA377&biw=1280&bih=685&q=rani+lakshmi+bai+spouse&sa=X&ei=SGX3UOHQCMWiqwHXzYDwDg&sqi=2&ved=0CJ0BEOgT

http://www.google.ca/search?hl=en&tbo=d&rlz=1C2CHHJ_enCA377&biw=1280&bih=685&q=raja+gangadhar+rao+newalkar&stick=H4sIAAAAAAAAAGOovnz8BQMDAx8HsxKXfq6-QVZRimF60bSKaKXDjO-ZLfRjcmrveq9s6ub2AgDARZckKwAAAA&sa=X&ei=SGX3UOHQCMWiqwHXzYDwDg&sqi=2&ved=0CJ%20



स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. झांिीच्या राणीचे लहानपणी काय नाि होिे?

लक्ष्मीबाईंने लहानपणी किाचे शिक्षण घेिले?

लक्ष्मीबाईंना किाची पारख होिी?

झांिीच्या राणीचे कोणािी ि किी लग्न झाले?

राणीला ककिी मुले होिी? त्यांची नािे काय होिी?

इंग्रज सरकारने राज्य माधगिल्यािर राणीने काय उत्िर हदले?

राणी ियाने लहान असली िरी िेजाने किी होिी?



इंग्रजांने ककल्ल्यािील पाणी कसे बंद केले?

इंग्रजांनी राणीचे सैन्य कोठे मारले?

राणीने कुठे ि कसा प्राण सोडला?

Level 3 – तिसरी आिांिर िाचन - राणी लक्ष्मीबाई - गोष्ट्ट मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


रािी लक्ष्मीबाई - गोष्ट्ट

एकोणणसाव्या ििकाि भारिाि त्रिटीि कंपनी सरकारचे राज्य पसरू लागले. झांिीमध्ये राणी लक्ष्मीबाई राज्य करि होिी. कंपनी सरकारने झांिी राज्य िाब्याि घेण्याचा प्रयत्न केला. राणीने “माझी झांिी देणार नाही” असे कंपनी सरकारला तनक्षून सांधगिले. कंपनी सरकार पु े िी एकटी काही करू िकली नाही. िी संिीची िाट पाहि होिी. इिर राज्याि भारिीयांनी इंग्रज सरकार विरुद्ध उठाि करायचे ठरिले. उठािासाठी मोठी ियारी चालू

केली. कंपनी सरकारने झांिीच्या ककल्ल्याला िे ा हदला. बारा हदिस खपू मोठी ल ाई झाली पण कंपनी सरकार हार मानायला ियार नव्हिे. राणीच्या सरदारांनी राणीला ककल्ला सोडून जाण्याची विनंिी केली. राणीने झािंी मिून बाहेर पडून मोठ्या उठािाि भाग घ्यािा असे त्यांना िाटि होिे. राणी थोड े सैन्य, काही सरदार आणण राणीचा पुत्र दामोदररािला घेिून गपु्ि रस्त्याने ककल्यािून बाहेर पडली. राणीने पुरुषी िेि केला होिा. कमरेला िलिार अगंाि धचलखि, छािीिर ाल आणण पाठीिर पुत्र दामोदररािला बांिले.

इंग्रज सैन्याला चुकिून िकेडो मैलांचा प्रिास करून राणी “काल्पी” या उठािाच्या प्रमुख हठकाणी पोहचली. काल्पीि राणीला िात्या टोपे, नानासाहेब पेििे, त्यांचे पुत्र रािसाहेब, इिर राज्यांचे निाब आणण राजे भेटले. तिथे खपू सैतनक, भरपूर ल ाई चे साहहत्य होिे. पण बेशिस्िपणा ही होिा. राणीला ल ाईचा खपू अनुभि होिा. िी उत्िम घोडसे्िार होिी. सैन्याचे नेितृ्ि करायला िी योग्य होिी. पण िी ियाने लहान आणण स्त्री असल्याने तिला सेनापिी पद हदले नाही. िसेच तिचे कुणी ऐकलेही नाही. इंग्रज सैन्याि खपू शिस्ि होिी िसेच त्यांच्या कड े बदंकुा, िोफा,

Level 3 – तिसरी आिांिर िाचन - राणी लक्ष्मीबाई - गोष्ट्ट मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


दबुीण अिी अिुतनक सािने होिी. यदु्धाि भारिीय सैन्याि गोंिळ उडाला. राणी आणण तिच्या सैन्याने िूरिा दाखिली. तिने इंग्रज िोफखान्यािर हल्ला केला. तिला कुणाचीही मदि नव्हिी. िी दोन्ही हािाि िलिारी घेिून ल ि होिी. इंग्रज सैन्याने काल्पी िाब्याि घेिले. भारिीय सैन्य माघार घेिू लागले. सैन्याच्या रक्षणासाठी राणीने ग्िाल्हेर ककल्ल्यािर हल्ला केला. बंदकुीच्या गोळ्यांचे आिाज, िलिारींचा खणखणाट, घोड्यांचे णखकंाळणे याने रणांगण दमुदमुले. ित्रूचे सैन्य राणीच्या लखलखत्या िलिारी समोर हटकि नव्हिे. िात्या टोपे आणण पेिव्यांचे सैन्य ही मागून आले. ििेटी राणीने सैन्याचे नेितृ्ि करािे असे ठरले. राणी चपळपणे रणांगणाि कफरि होिी. तिचे िूर ल िय्या चे रूप बघून इंग्रज सैतनक तिला घाबरि होिे. राणीने ककल्ला स्जकंला. त्यािील िस्त्र ेआणण खस्जना भारिीय सैन्याला शमळाला. ह्या विजयाचे पूणा ्ेय राणीला जािे. इंग्रजां विरुद्धच्या या उठािाि राणीचा शसहंाचा िाटा आहे.

मशक्षकांसाठी.. समाविष्ट्ट अभ्यासक्रम :

व्यक्िी पररचय (झांिीची राणी लक्ष्मीबाई) सिूना:

हा उिारा िापरून मुलांना राणी लक्ष्मीबाई यांची ओळख करून द्यािी.

Level 3 – तिसरी आिांिर िाचन - गु ी पाडिा मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


२३ - गुढी पाडिा ग ुी पाडिा हा चैत्र िुद्ध प्रतिपदेला साजरा करिाि. ह्या हदििी जगभराि मराठी निे िषा सुरु होिे. मराठी समाजाि िाशलिाहन िकास वििषे महत्ि आहे. कारण हा िक सुरू करणारा राजा िाशलिाहन हा मराठी होिा. लंकेि रािणाला मारून राम ल ाई स्जकूंन अयोध्येि परि आला िोच हा हदिस. त्या हदििी नगरािील विजयाचे प्रिीक म्हणून सिा लोकांनी आपापल्या घरांिर गढु्या उभारल्या होत्या. आपणही घरादाराला आबं्याची िोरणे बांििो, घरािर गढु्या उभारिो, फुलांच्या माळांनी घर सजििो. हा साडिेीन मुहूिाापैकी एक िुभमुहूिा मानला जािो. घरािील लहानमोठे निीन कपड े घालिाि. घराि गोडाचे जेिण करिाि. पंचांगाची पूजा करिाि. हा हदिस निीन उपक्रम सुरु करणे आणण निीन खरेदी करणे या साठी उत्िम समजिाि. ग ुीपाडव्याच्या हदििी सकाळी अभ्यंगस्नान करून सूयोदयापूिी ग ुी उभारिाि. ग ुी उभी करण्याच्या काठीला प्रथम गरम पाण्याने आघंोळ घालिाि. तिला चंदन, हळद, कंुकू लाििाि. तिच्यािर जरीचे कापड, फुलांची माळ, साखरेच्या गाठी, कडूशलबं या बरोबर कलि (गडू) बांििाि. अिी सजलेली ग ुी सूयोदयापासून सूयाास्िापयांि घरािर डौलाने उभारिाि. ग ुीपाडव्याला आबं्याला कोिळी पालिी फुटिे, त्यामुळे घरादारािर आबं्याच्या पोपटी पानांचे िोरण लाििाि. चैत्राि झेंडूही फुलिो. त्याचाही उपयोग घराच्या सजािटीसाठी केला जािो. चैत्राि कैरीचे पन्हे, कैरीची िाटली डाळ करिाि. अिाप्रकारे सणाि अनेक मोसमी फळे, फुले येिािच. या सिा परंपरांिून लहानपणापासूनच आपण तनसगााच्या जास्िीि जास्ि जिळ जाण्यास शिकिो.

http://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%A8



सणाचे महत्त्ि: आपल्या इतिहासाि जे हदव्य, पे्ररक आणण स्फूतिादायक घडले आहे, िे साजरे करणारा हा हदिस आहे. हा हदिस अशभमानाचा, आत्मविश्िासाचा आणण राष्ट्रीय एकात्मिेचा संस्कार घडिणारा हदिस आहे. स्िाध्याय: खालील प्रश्नांिी उत्तरे मलहा. ग ुी पाडिा किी साजरा करिाि?

ग ुी पाडिा का साजरा करिाि?

ग ुी पाडिा कसा साजरा करिाि?

ग ुी पाडव्याचा हदिस किासाठी उत्िम समजिाि?

ग ुी किी उभारिाि?

ग ुी पाडव्या हदििी आंब्याच्या पानांचे िोरण का लाििाि?

चैत्र महहन्याि कुठली फुले फुलिाि?



चैत्र महहन्याि कैरीचे काय बनििाि?

कश्यामळेु आपण तनसगााच्या जिळ जाण्यास शिकिो?

ग ुी किी आणण ककिी िेळ उभारिाि?

िाक्य िािून बरोबर ककंिा िूक अशी खूि करा. १) ग ुीपाडव्याला मराठी निीन िषााची सरुुिाि होिे._____ २) हा सण पिंग उडिून साजरा केला जािो.______ ३) ह्याहदििी राम रािणाचा िि करून अयोध्येि परिला.____ ४) ग ुीपाडिा भाद्रपद िुद्ध चिुथीला साजरा करिाि.___ ५) ग ुीपाडव्याला आपट्याची पाने िाटिाि.____ िरील ििकन िािून महाराष्ट्रात गढुीपाडिा कसा साजरा करतात यािे पाि िाक्यात मलहा. सजिलेले घर ि गढुीिे चित्र काढा आणि रंगिा.



खाली हदलेला स्िाध्याय सोडिा आणि गढुी बनिा. हा स्िाध्याय

ररिमंड मराठी शाळेच्या भारती खोपकर यांनी बनिला आहे, त्यािंे मन:पूिकक आभार.

Level 3 – तिसरी श्लोक मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


२४ - श्लोक

िदनी किळ घेिा नाम घ्या ्ीहरीचे | सहज हिन होिे नाम घेिा फुकाचे ||

जीिन करर जीवित्िा अन्न हे पूणा िम्ह | उदरभरण नोहे जाणणजे यज्ञ कमा ||

अथा: जेिणाचा पहहला घास घेिाना देिाचे नाि घ्यािे, देिाचे नाि घेिल्याने िो घास हा जणू देिाचा प्रसाद होिो. जेिण हे फक्ि पोट भरण्यासाठी नसिे, अन्नामुळे िरीराि िाकद येिे आणण आपल्याला जीिन शमळिे. अन्न हे जणू देिाचे संपूणा रूप आहे. त्यामुळे जेिण हे यज्ञाप्रमाणे आहे. While taking a mouthful of meal, chant the name of Lord. The food is easily offered as oblation

when Lord’s name is chanted. The food imparts life to our lives as it is complete God Principle

Having food is not just filling the stomach but is a type of fire-sacrifice.



श्लोक सदा सिादा योग िूझा घडािा | िुझे कारणी देह माझा पडािा | उपेक्षू नको गूणिंिा अनंिा | रघूनायका मागणे हेधच आिां || (May every moment of my life be for you and even my last breath be for you.

O endless God, never disconnect from me, that’s all I ask of you)

मोरया मोरया मी बाळ िान्हें | िुझीच सेिा करु काय जाणे || अन्याय माझे कोट्यानुकोटी | मोरेश्िरा बा िू घाल पोटी || ज्या ज्या हठकाणी मन जाय माझे | त्या त्या हठकाणी तनजरुप िुझे || मी ठेवििो मस्िक ज्या हठकाणी | िेथे िुझ ेसदगुरु पाय दोन्ही || अलकापुरी पुण्य भूमी पवित्र | तिथे नांदिो ज्ञानराजा सुपात्र | िया आठवििा महापुण्यरािी| नमस्कार माझा सदगुरु ज्ञानेश्िरािी ||



निीन शब्द: (िाक्यात उपयोग करा.) घास, प्रसाद, िाकद, जीिन, सपंूणा, रूप, सदा, योग, देह, िान्हे, कोटी, मन, मस्िक, भमूी


श्लोक पठण सिूना: श्लोकाचा अथा समजािून श्लोक पाठ करून घ्या. कठीण िब्दांचे अथा सांगा.

Level 3 – तिसरी पररशिष्ट्ट: मुळाक्षरे मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


पररमशष्ट्ट – मुळाक्षरे

क

(ka)

ख

(kha)

ग

(ga)

घ (gha)

ङ

(gna)

च

(cha)

छ

(cHa)

ज

(ja)

झ

(za)

ञ

(yna)

ट

(Ta)

ठ

(tHa)

ड

(Da)

(dHa)

ण

(Na)

ि

(ta)

थ

(tHa)

द

(da)

ि

(dHa)

न

(na)

प

(pa)

फ

(pHa)

ब

(ba)

भ

(bHa)

म

(ma)

Level 3 – तिसरी पररशिष्ट्ट: मुळाक्षरे मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


य

(ya)

र

(ra)

ल

(la)

ि

(va)

ि

(sha)

ष

(Sha) स

(sa) ह

(ha)

ळ

(La) क्ष

(kSha) ज्ञ (dnya)

अ(a) आ(aa) इ(e) ई(ee) उ(u) ऊ(oo) ए(a) ऐ(ai) ओ(o) औ(ou) अं(um)

अ(aha)

क(ka) का(kaa) कक(ki) की(kee) कु(ku) कू(koo)

के(kay) कै(kai) को(ko) कौ(kou) कं(kum) कः(kaha)

Level 3 – तिसरी पररशिष्ट्ट: बाराखडी मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


पररमशष्ट्ट: बाराखडी

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ओ औ अं अः

स्िर धचन्ह अ आ काना ‍ा ा इ ऱ्हस्ि (पहहली) िेलांटी स्‍ा ई दीघा (दसुरी) िेलांटी ‍ाी उ ऱ्हस्ि (पहहला) उकार ‍ुा ऊ दीघा (दसुरा) उकार ‍ूा ए एक मात्रा ‍ेा ऐ दोन मात्रा ‍ाौ ओ काना आणण एक मात्रा ‍ाो औ काना आणण दोन मात्रा ‍ाौ अं अनुस्िार ‍ंा अः विसगा ‍ाः



अ

आ ‍ा ा

इ स्‍ा

ई ‍ाी

उ ‍ाु

ऊ ‍ाू

ए ‍ाे

ऐ ‍ाौ

ओ ‍ाो

औ ‍ाौ

अं ‍ां

अ: ‍ाः

क का कक की कु कू के कै को कौ कं कः ख खा णख खी खु खू खे खै खो खौ खं खः ग गा धग गी गु गू गे गै गो गौ गं गः घ घा तघ घी घु घू घे घै घो घौ घं घः च चा धच ची चु चू चे चै चो चौ चं चः छ छा तछ छी छु छू छे छै छो छौ छं छः ज जा स्ज जी जु जू जे जै जो जौ जं जः झ झा णझ झी झु झू झे झै झो झौ झं झः ट टा हट टी टु टू टे टै टो टौ टं टः ठ ठा हठ ठी ठु ठू ठे ठै ठो ठौ ठं ठः ड डा डड डी डु डू ड े ड ै डो डौ ड ं डः ा ह ी ु ू े ै ो ौ ं ः ण णा णण णी णु णू णे णै णो णौ णं णः ि िा ति िी िु िू िे िै िो िौ िं िः थ था धथ थी थु थू थे थै थो थौ थं थः द दा हद दी द ु द ू दे दै दो दौ दं दः ि िा धि िी िु िू िे िै िो िौ िं िः न ना तन नी नु नू ने नै नो नौ नं नः



अ

आ ‍ा ा

इ स्‍ा

ई ‍ाी

उ ‍ाु

ऊ ‍ाू

ए ‍ाे

ऐ ‍ाौ

ओ ‍ाो

औ ‍ाौ

अं ‍ां

अ: ‍ाः

प पा वप पी पु पू पे पै पो पौ पं पः फ फा कफ फी फु फू फे फै फो फौ फं फः ब बा त्रब बी बु बू बे बै बो बौ बं बः भ भा शभ भी भु भ ू भे भै भो भौ भं भः म मा शम मी मु म ू मे मै मो मौ मं मः य या तय यी यु यू ये यै यो यौ यं यः र रा रर री रु रू रे रै रो रौ रं रः ल ला शल शल लु ल ू ले लै लो लौ लं लः ि िा वि िी िु िू िे िै िो िौ िं िः ि िा शि िी िु ि ू ि े िै िो िौ िं िः ष षा वष षी षु षू षे षै षो षौ षं षः स सा शस सी सु स ू से सै सो सौ सं सः ह हा हह ही हु हू हे है हो हौ हं हः ळ ळा शळ ळी ळु ळू ळे ळै ळो ळौ ळं ळः क्ष क्षा क्षक्ष क्षी क्षु क्षू क्षे क्षै क्षो क्षौ क्षं क्षः ज्ञ ज्ञा क्षज्ञ ज्ञी जु्ञ जू्ञ जे्ञ जै्ञ ज्ञो ज्ञौ जं्ञ ज्ञ

Level 3 – तिसरी पररशिष्ट्ट - जोडाक्षरे मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


पररमशष्ट्ट: जोडाक्षरे १) मूळ अक्षरास िेच अक्षर जोडणे

ट ठ न प च ल

ट्ट ठ्ठ न्न प्प च्च ल्ल

घट्ट मठ्ठ अन्न गप्पा चक्क गल्ली

२) उभी अक्षरे नसलेले अक्षर + दसुरे मूळ अक्षर जोडणे

क ट ठ ड द ल ह ळ छ

रक्ि मोठ्याने केल्याने साड्या गाड्या ह्याने काट्याने गोळ्या

३) उभी रेघ असलेले अक्षर + दसुरे मूळ अक्षर जोडणे

मग्न िब्द अभ्यास शमरच्या म्हैस अस्न्ििा अरण्य वपिव्या िर्थय चष्ट्मा हास्य

४) र अक्षराची जोडाक्षरे

१. अक्षरािर रेफ (रफार)

सूया िषा गिा सदी पिा हषा तनणाय पिाि

२. अक्षराला तिरकी रेघ

िक्र चक्र पत्र शमत्र समग्र ग्राम सिात्र कुत्रा छत्री शभत्रा ्ी चंद्र प्रकार

३. अक्षरापु े अिाचंद्र

कु-हाड दसु-याला पु-या ि-हा गु-हाळ पाय-या हह-यांची

Level 3 – तिसरी पररशिष्ट्ट - जोडाक्षरे मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


४. अक्षराखाली दोन पाय

रंक राम रे राष्ट्र ड्रील ड्रायव्हर

५. अक्षरािर अिा चंद्र

टॉम टोमॅटो डॉक्टर मॉतनटर हॅट

६. संस्कृि िब्द

कृष्ट्ण मगृ संस्कृि ितृ्ि गहृ परृ्थिी कृिी कृपा िषृा

Level 3 – तिसरी पररशिष्ट्ट - उच्चार मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


पररमशष्ट्ट –उच्िार

अ a

America

आ aa Art

इ i it

ई ii/ee

Hawaii

उ U Put

ऊ OO Moon

ए E

Egg

ऐ Ai Aik

ओ O Go

औ Au

Gautam

अं

An/um Number

अः Aha Aha

ऋ Ru Rutu

क Ka

Karate

ख Kha Khaki

ग Ga Gum

घ Gha Ghost

ङ (‘n)

Va’ngmay च

Cha Chicken

छ Chha Chhatri

ज Ja Jug

झ Za

Zebra

ञ (~n)

Krou~nch

Level 3 – तिसरी पररशिष्ट्ट - उच्चार मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


ट Ta Tub

ठ Tha

Thasa

ड Da

Duck

Dha

Adhere

ण yNa Paani

ि Ta

Tamale

थ Tha Thai

द Da The

ि Dha

Dhoom

न Na Nut

प Pa Pot

फ Fa Fun

ब Ba But

भ Bha Bhaat

म Ma Mug

य Ya Yes

र Ra Run

ल La

Luck

ि Va/Wa Van

ि Sha Shut

ष Shha

Fashion

स Sa

Some

ह Ha Hut

ळ yLa Baal

क्ष Ksha

Rikshaw ज्ञ

Dnya Dnyan

Level 3 – तिसरी पररशिष्ट्ट - आकड े मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक


पररमशष्ट्ट – आकड े

१ ११ २१ ३१ ४१ ५१ ६१ ७१ ८१ ९१

२ १२ २२ ३२ ४२ ५२ ६२ ७२ ८२ ९२

३ १३ २३ ३३ ४३ ५३ ६३ ७३ ८३ ९३

४ १४ २४ ३४ ४४ ५४ ६४ ७४ ८४ ९४

५ १५ २५ ३५ ४५ ५५ ६५ ७५ ८५ ९५

६ १६ २६ ३६ ४६ ५६ ६६ ७६ ८६ ९६

७ १७ २७ ३७ ४७ ५७ ६७ ७७ ८७ ९७

८ १८ २८ ३८ ४८ ५८ ६८ ७८ ८८ ९८

९ १९ २९ ३९ ४९ ५९ ६९ ७९ ८९ ९९

१० २० ३० ४० ५० ६० ७० ८० ९० १००



२६ सव्िीस

२७ सत्िािीस

२८ अठ्ठािीस

२९ एकोणिीस

३० िीस

३१ एकिीस

३२ बत्िीस

३३ िेहेिीस

३४ चौिीस

३५ पस्िीस

३६ छत्िीस ३७ सदिीस

३८ अडिीस

३९ एकोणचाळीस

४० चाळीस

४१ एकेचाळीस

४२ बेचाळीस

४३ त्रचेाळीस

४४ चव्िेचाळीस

४५ पचंेचाळीस

४६ सेहेचाळीस

४७ सत्िेचाळीस

४८ अठे्ठचाळीस

४९ एकोणपन्नास

५० पन्नास

५१ एकािन्न

५२ बािन्न

५३ त्रपेन्न

५४ चौपन्न

५५ पंचािन्न

५६ छप्पन्न

५७ सत्िािन्न

५८ अठ्ठािन्न

५९ एकोणसाठ

६० साठ

६१ एकसष्ट्ट

६२ बासष्ट्ट

६३ त्रसेष्ट्ट

६४ चौसष्ट्ट

६५ पासष्ट्ट

६६ सहासष्ट्ट

६७ सदसुष्ट्ट

६८ अडुसष्ट्ट

६९ एकोणसत्िर

७० सत्िर

७१ एकाहत्िर

७२ बाहत्िर

७३ त्र्याहत्िर

७४ चौऱ्याहत्िर

७५ पंचाहत्िर

७६ िाहत्िर ७७ सत्त्याहत्िर

७८ अठ्ठय्ाहत्िर

७९ एकोणऐंिी ८० ऐंिी ८१ एक्याऐंिी ८२ ब्याऐंिी ८३ त्र्याऐंिी ८४ चौऱ्याऐंिी ८५ पंचाऐंिी ८६ िहाऐंिी

८७ सत्त्याऐंिी ८८ अठ्ठय्ाऐंिी ८९ एकोणनव्िद

९० नव्िद

९१ एक्याण्णि

९२ ब्याण्णि

९३ त्र्याण्णि

९४ चौऱ्याण्णि

९५ पंचाण्णि

९६ िहाण्णि

९७ सत्त्याण्णि

९८ अठ्ठय्ाण्णि

९९ नव्याण्णि

१०० िभंर

१ एक

२ दोन

३ िीन

४ चार

५ पाच

६ सहा ७ साि

८ आठ

९ नऊ

१० दहा ११ अकरा १२ बारा १३ िेरा १४ चौदा १५ पंिरा १६ सोळा १७ सिरा १८ अठरा १९ एकोणीस २० िीस

२१ एकिीस

२२ बािीस

२३ िेिीस

२४ चोिीस

२५ पंचिीस



२०० दोनि े

३०० िीनि े

४०० चारि े

५०० पाचि े

६०० सहाि े

७०० सािि े

८०० आठि े

९०० नऊि े

१००० हजार

१०,००० दहा हजार १००,००० लाख १०,००,००० दहा लाख

level 3 तिसरी मराठी भाषा पाठ्यपुस्िक · level 3...

Documents