mahan sikh yodha atey jarnail sardar hari singh nalwa - dr. harbhajan singh sekhon

Upload: sikhdigitallibrary

Post on 07-Aug-2018

233 views

Category:

Documents


7 download

TRANSCRIPT

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    1/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    2/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    3/182

     pihlI vwr CpI 2013

     sB h`k pRkwSk dy rwKvyN hn 

     lyKk fw. hrBjn isMG syKoN  ipM f dwKw, kwlj rof dwKw,

     ijlHw luiDAwxw[e-mail : [email protected]

     Pon   ; 9463377009  (Bwrq)

     kY ny fw Dr Harbhajan Singh Sekhon

    13130 69 Ave

    Surrey B.C. CanadaV3WIR7

    Phone 001-778-218-1432

     mwiek shwieqw  gurduAwrw isMG sBw 

     kwlj rof, dwKw dI sMgq 

     Cwpk 

     PuAwiel pirMtRz  lu iDAwxw +91-161-2404979, 2404093

    email: [email protected]

    www.foil printers Ludhiana.com.

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    4/182

     sm`rpx  is`K kOm dy mhwn hIry Aqy Syir-ey-pMjwb 

     mhwrwjw rxjIq isMG dy is`K rwj dy hIro jrnYl 

     srdwr hrI isMG nlU Aw Aqy smUh ShId isM GW Aqy isMGxIAW ijnHW dyS vwsIAW dIAW gulwmI dIAW  zMjIrW k`tx leI jwnW vwrIAW[

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    5/182

     qqkrw 

       pMnw 

     mu`K bMd    i-vi

     BUimkw    xiii-xv

    1. jIvn idRStI   1-29

    2. mulqwn dI jMg  30-45

    3. kSmIr qy hzwry dIAW ij`qW Aqy gvrnrI  46-83

    4. iSmlw imSn dw muKI  84-95

     5. ipSwvr dw prdySpqI  96-1076. jmrOd dI jMg Aqy sUry dw AMq  108-127

    7. SihrW, ikilHAW Aqy Dwrimk AsQwnW dw inrmwx  128-140

     8. srdwr hrI isMG nlUAw dI bMs Aqy AMs  141-158

     pusqk prmwx  159-160

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    6/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    7/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    8/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    9/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    10/182

     jmrOd dy iklHy dw Kws AsQwn hY[ ies ielwky iv`c sUrmy nUM mOq dy PirSqy keI idn l`Bdy iPrdy rhy[ pr ieh XoDw isr qy k`Px bMnH ky rwxI mOq nUM mKOlW krdw irhw[ isAwixAW dy kQn Anuswr hoxI  nhIN tldI, aus ny Awpxw kMm kr id̀qw[ XoDy dy AMq nwl is`K rwj  dy isMGwsn dw ieh QMm Fih Fy rI ho igAw[ArQwq isMGwsn fol  igAw… qy ieh is`K rwj dy ̂ wqmy dw sMkyq bixAw[

     nlUey ny Awpxy smyN iv`c bhuq swry ikilHAW, SihrW Aqy Drm  AsQwnW dw inrmwx kIqw[ sRI gurU hir ikRSn jI dy nwm qy hzwry dy iklHy dI auswrI krvweI, hrIpur Sihr nU M sPweI Aqy shU lqW BrpU r  bxwieAw, ipSwvr iv`c iklHy bxwey, pMjw swihb gurU Gr dI syvw  sM Bwl dy p`  ky pR bM D kIqy, iklH w gu zrW vwlw, iklH w jmrO d, kSmIr iv`  c  Dwrimk AsQwnW dI auswrI Aqy iklHy bxvwey, sR I Akwl q^q  swihb dy gu Mbd dI syvw so nw jVw ky krvweI, qrnqwrn, mukqsr  swihb iv`c mhwn srovrW dI sy vw Aqy gurU swihbwn dIAW au~cIAW 

     SwnW nUM bu MigAW rwhIN pyS kIqw[ fwktr swihb ny ies pu sqk iv`c mhwn ivSy dI Ko j krky pyS 

     kIqw hY[ ieiqhws iksy vI qrHW bxwey nhIN jWdy sgoN ieh hwlwqW dI  dyx huMdy hn[ hwlwqW dI pIVw ieiqhws isrjdI hY[ ies ivcly pwqrW dy ikrdwr ies nU M au ~cw nIvW krdy hn[ sM swr iv`c sYNkVy kO mW  AijhIAW hn ijnHW dw koeI ieiqhws nhIN hY[ AsIN irxI hW Awpxy gu rU AW, BgqW, isrl`  Q Xo iDAW vIrW Aqy BY xW dy, ijnH W ny Awpxy nwmo- inSwn imtw ky is`K ieiqhws dw prp`k mh`l auswirAw hY[ DM nvwdI 

     hW syKo N swihb dy ijnHW ieiqhws dI lMmI lVI nUM ivigAwnk soc Aqy qrkmeI sUJ bU J nwl pyS kIqw hY[ pusqk dI bolI muhwvry BrpU r  TyT pMjwbI hY, ikqy ikqy mwlvy dw ielwkweI Asr idsdw hY[ vwk  bxqr ikqy ikqy Ax-su KwvIN hY pr Awp jI nUM g`l pwTk dy p`ly pw  dyx dw FMg AwauNdw hY[ lyKxI nUM rs BrI bnwaux leI gurbwxI Aqy

    (v)

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    11/182

     kwiv totikAW dI KUb vrqoN kIqI hoeI hY[ r`b A`  gy Ardws krIey ik  fwktr swihb Koj BrI rcnw krdy rihx qy pMjwbI swihq dI syvw  krdy rihx[

     dws 

     su rjIq isMG 

     muKI-pMjwbI ivBwg (swbkw) gurU nwnk nY Snl kwlj  nko dr  jlM Dr 

    (vi)

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    12/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    13/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    14/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    15/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    16/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    17/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    18/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    19/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    20/182

     ilKx dw Xqn kIqw igAw hY[ ieiqhws dy nwl nwl ilKq nUM  pR  ym  Aqy rs BrI bnwaux leI gurbwxI Aqy kvIAW dIAW kivqwvW dy idRStWq vI id`  qy gey hn[

     dws pRoPYsr surjIq isMG jI dw kotwn kot DMnvwdI hY ijnHW ny ies KrVy ƒ GoiKAw Aqy piVHAw[ pVHn auprMq ies sMbMDI Awpxy v`fmu`ly ivcwr mu`K bMd iv`c AMikq kIqy hn[ dws AwpxI supqnI 

     srdwrnI rwijMdr pwl kO r dw vI irxI hY ijs ny swry iviSAW ƒ pVH ky so DW kIqIAW[ sRImqI srlw rwxI dw vI DMnvwd krn qoN nhIN rih  skdw ijs ny keI vwr ies ikqwb dy KrVy ƒ tweIp kIqw[ bwr bwr  GoKx auprMq vI ZlqIAW rih jWdIAW hn dws aunHW pRqI pwTkW qo N  muAwPI cwhuMdw hY[

     hrBjn isM G syKo N (rItwierf) swbkw pRo PYsr qy ieMcwrj dwl sYkSn 

     pM jwb KyqIbwVI XU nIvristI 

     luiDAwxw  kwlj rof dwKw, ijlHw lu iDAwxw 141102 (pMjwb)

    email – [email protected]

     Pon 9463377009 imqI : 22.2.2013

    (xv)

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    21/182

    1

    1

     jIvn idRStI  Syir-ey-pM jwb mhwrwjw rxjIq isM G dy jnm qoN l`g pg 

     igAwrW swl ip`Co N pMjwb dI DrqI qy 1791 eIsvI iv`c mwqw Drm 

     kOr dI kùKoN srdwr gu rdws isMG dy gR ih gu jrWvwlw ivKy ie`k bhuq  hI nUrI ichry vwlw, ho xhwr, sujwn, DIrjvwn, qyj-prqwpI Aqy Awqm q`q dw igAwqw pùqr jnimAW ijs dw nwm hrI isMG r`iKAw[ ieiqhwskwrW ny ipqw dw nwm srdwr guridAwl isM G iliKAw hY[ pr vnIq nlU Aw jo hrI isM G dI s`  qvIN pIVHI iv`  co N hY ny AwpxI pu sqk  AMdr hirduAwr dy pWifAW dI ilKq muqwbk hrI isMG dy ipqw dw  nwm gurdws isMG iliKAw hY[ srdwr gurdws isMG Sukrc`kIAw  imsl (Misal means a unit or a division or a brigade of sikhwarriors) dw ku `  my dwn (kmWfr) sI[ Bwv au s ny bhu q swry jM gW-Xù  DW 

     iv`c bhwdrI dy AdBùq jO hr idKw ky kù  mydwn dw mrqbw hwsl kIqw  sI[ ipClIAW do pIVH IAW qoN hrI isMG dw prvwr ^wlsw &Oj iv`c  Swml ho cùikAw sI[ ies dy dwdw jI srdwr ibSn isMG aup`l (ieiqhwskwrW Anuswr srdwr hirdws isM G) srdwr cVHq isMG 

     Aqy srdwr mhW isM G dy hm-rkwb rhy Aqy is`K pMQ dI Awn Aqy Swn leI aunHW BwrI m`lW mwrIAW[ ̂ qrIAW' 'coN aup`l goq iksy purKy dy nW qoN AwrM B hoieAw sI ijs ny auq`m kMm leI kurbwnI id`qI sI[ aus dI Xwd iv`c A&gwinsqwn ivKy ie`k p`Qr iSlwlyK mOjUd hY[

     mu gl Aihmd Swh du rwnI dy qkrIbn swry hmly iehnW dy isrW au p`  r  dI lMGy[ ieh 1762 eIsvI dy v`fy-G`lUGwry dOrwn kùp-rhIVw, mlyrkotly kol golIAW l`gx kwrn ShId ho gey sn[ lwflw hrI  isMG Ajy s`  q ku swl dw hI sI ik 1798 iv`  c jM gI jrnYl dy ipqw  srdwr gurdws isMG cVHweI kr gey[ pqI dI mOq kwrn mwqw Drm 

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    22/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    23/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    24/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    25/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    26/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    27/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    28/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    29/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    30/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    31/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    32/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    33/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    34/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    35/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    36/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    37/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    38/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    39/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    40/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    41/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    42/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    43/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    44/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    45/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    46/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    47/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    48/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    49/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    50/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    51/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    52/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    53/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    54/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    55/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    56/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    57/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    58/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    59/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    60/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    61/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    62/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    63/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    64/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    65/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    66/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    67/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    68/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    69/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    70/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    71/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    72/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    73/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    74/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    75/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    76/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    77/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    78/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    79/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    80/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    81/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    82/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    83/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    84/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    85/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    86/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    87/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    88/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    89/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    90/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    91/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    92/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    93/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    94/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    95/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    96/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    97/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    98/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    99/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    100/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    101/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    102/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    103/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    104/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    105/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    106/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    107/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    108/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    109/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    110/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    111/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    112/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    113/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    114/182

     Sor nwl SurU ho geIAW[ XUrpI &OzW ny pihlW Aw ky lwl rMg dy tYNt  g`f id`qy[ is`K sY nW dy Tihrn leI rwjw iDAwn isMG fogrw ny kysrI  rMg dy tYNt lvw ky so hxI iqAwrI krweI[ dirAw au `pr dI lM Gx leI  do hW iDrW ny Awpxy Awpxy pul iqAwr krvwey[ mhwrwjw rxjIq isM G 25 AkqUbr nUM 6 hzwr ipAwdw &Oj Aqy 10 hzwr GoV svwrW nwl 

     ie`Qy pu`  jy[ iehnW ny swihbzwdw KVk isM G, jINd dw rwjw sMgq isMG,

     srdwr Aqr isM G sM DwvwlIAw, rwjw gulwb isMG Aqy Swm isMG  AtwrIvwly nUM gvrnr jnrl lwrf ivlIAm bYNitk nUM Su`B ieCwvW  dyx leI ByijAw[ iehnW dy AMgryzI kYNp iv`c phuMcx qy &OjW v`loN  slwmI id`  qI geI[ mhwrwjw Aqy gvrnr jnrl ivckwr mIitMg 26 AkqU br nUM hoeI[ mhwrwjw Aqy srdwrW dy kysrI puSwky pihny hoey sn[ Syir-ey-pMjwb dI sunihrI kursI Aqy koihnUr hIrw sB leI  iK`  c dw ky Ndr bxy ho ey sn[ mIitMg dO rwn vyf Aqy pirnsY ~p Anu vwdI (interpretor) sn[ 27 AkqUbr nU M hrI isMG nlUAw, swihbzwdw 

     KVk isMG Aqy rwjw gulwb isM G ny gvrnr jnrl nUM ̂ wlsw kYNp 'c  Awaux qy jIau AwieAW AwiKAw[ au prMq srdwr nlUAw ny nyzwbwzI  dw bhu q hI cmqkwrI prdrSn kIqw[ ies ip`Co N bYNitk ny ie`  k p`qr  id`qw ijs dy mu`Fly Sbd sn:

    The interview at Rooper was no doubt intended to ce-

    ment more strongly the union of the two powers..."

     Bwv ies iv`c ko eI S`k nhIN sI ik ropV dI g`lbwq ny do qwkqW dI im`qRqw nUM vDyry p`ikAw kIqw hY....

     iesy qrHW mhwrwjw v`loN vI jo KrVw ilKqI rUp iv`c bYNitk nUM id`  qw igAw aus dy Sbd sn:

    "The friends and enemies of the one should be consid-

    ered the friends and enemies of the other"

    94

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    115/182

     Bwv swnUM vY r Bwvnw Bulw ky AwpsI imqRqw gMFxI cwhIdI hY ArQwq im`qR dw vYrI nhIN bxnw cwhIdw[

     pr bYNitk ny AMqly smJO qy iv`c ieh Sbd (ik AsIN im`qR nwl  Droh nhIN krWgy) nhIN pwey ijs kwrn ^ws kr srdwr hrI isMG  nlUAw Aqy hor srdwrW ny ropV dy smJOqy nUM Tu krw id`qw sI[ BwvyN  ropV dI mIitMg auprMq hrI isMG dw Ahu dw srkwr v`loN ho r vDw  id`  qw sI[ pr srdwr nlvw AM gryzW nwl iksy iksm dI sWJ pwau x  bwry hmySw ivroD krdw irhw[ ieh ie`k ijauNdw jwgdw &OjI jrnYl  Aqy bhuq hI inpu Mn Swsk ho x nwqy AMgryzW dy hr pY NqVy qo N pUrI qrHW  jwxU sI[ Agr ieh lMby smy N leI ijauNdw rihMdw qW AMgryzW dI kI  mjwl sI ik auh ̂ wlsw rwj qy kwbz ho jWdy? hrI isMG dI bhwdrI  sMbMDI ie`  k kvI dy bol hn:

    nlUey Syr ny muglW nUM vKq pwieAw, vY rI dlW dy  QMmH iQVkw id`qy[

    pSOr, mulqwn, ^Ybr dry vrgy, gVH muglW dy sUrmy Jukw id`qy [

    sYNkVy  swlW dI gulwmI dy dwg Do ky, is`K rwj dy JMfy Julw id`qy[

    95

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    116/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    117/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    118/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    119/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    120/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    121/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    122/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    123/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    124/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    125/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    126/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    127/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    128/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    129/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    130/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    131/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    132/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    133/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    134/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    135/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    136/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    137/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    138/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    139/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    140/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    141/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    142/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    143/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    144/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    145/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    146/182

     go ibMd isMG dI Et hY[ mwrnw r`Kxw gurU dw kMm hY[ jykr qyry 'c  ihM mq hY mYnUM mwr dy jW mu kwblw kr ky dyK lY[ pTwx kihMdw,"isMGw  myrI bygm nwl hY[ ies nUM mY N Gr C`f AwvW[ jykr ihMmq hY Aw myry nwl myry jwm ipMf c`l au~Qy jor Azmw lvIN[ ies jwm ipMf dy nW qy hI jmrOd dw iklHw hoNd iv`c AwieAw sI[ dlyr Aqy by KO& srdwr  dwqx krdw hI A&rIdI nwl aus dy ipMf clw igAw[

     ies pTwx ny  ipMf vwsI ie`kTy kr ley Aqy mukwbly leI  AwKwVw bMnH ilAw[ pTwx ny qlvwr Fwl nlUey nUM dy id`qI Aqy Awp  vI c`k leI[ mukwblw SurU ho igAw[ nlUAw ny AwiKAw,"A&rIdI! pihlW qUM vwr kr lY, pr qkVw ho ky krIN"[ pTwx ny vwr kIqw, srdwr ny Fwl qy vwr rok ilAw[ srdwr ny ikhw,"A&rIdI! qkVw  ho hux myrI vwrI hY, " nlUey ny AYsw vwr kIqw ik qlvwr s`p vwgUM SU kdI Fwl nU M pwr kr ky pTwx dy srIr qy jw v ̀ jI[ lhU vih qu irAw[ srdwr ny AwpxI auprlI p`  g lwhI[ mrHm vgYrw mMgvw ky zKm qy

     lw ky KUn rokx leI p ̀ g lpy t id`  qI[ is`  K dw AYsw ihrdw dyK ky ipM f  vwsI hYrwn rih gey[ pTwx ny pyNfUAW nU M AwiKAw,"is`K nUM kuJ nw  AwiKau[ mYN Awp hI is`K nUM mu kwbly leI au kswieAw sI"[ srdwr  hrI isM G nlvw qur ky iklHy AMdr phuMc gey[ kuJ idnW ip̀CoN pTwxW  nUM pqw l`igAw ik auh is`K qW 'hrIAw' sI[ au h AwpxI mUrKqw qy pCqwauNx l`gy ik hrIAy nUM mwrn dw bhuq vDIAw mOkw AsIN Ko id`qw  hY[(Tales from Sikh History 1918: 23-6)

     bMdy dy ̂ qm hox auprMq SMikAW dy AwDwr qy GVIAW khwxIAW 

     ieiqhws bx jWdIAW hn[ gurbwxI dy s`cy bol hn:nwnk jo Duir krqY iliKAw su myit n skY koie](1414) 

    ijsu qU rwKih iqsu kaun mwrY sB quJ hI AMqir sgl sMswrY] (1415) 

    126

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    147/182

     jo ienswn s̀c Aqy ienswP dI Kwqr Aqy dIn duKIAW, d`by- kucly, grIb-gurby Aqy qIRmq dI ie`zq bcwayux ̂ wqr Shwdq idMdw  hY, au h ShId khwauNdw hY[ ShId hmySw Amr rihMdw hY[ sM swr qW  kI inrMkwr dy Gr iv`c vI aus dI hmySw so Bw huMdI hY[ ijvyN ik gurU swihb PrmwauNdy hn:

    syeI pUry Swh vKqY aupir liV mUey] (145) 

    gurmuKw ky muK aujly  hir drgih so Bw pwie] (1415) 

    127

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    148/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    149/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    150/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    151/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    152/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    153/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    154/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    155/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    156/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    157/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    158/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    159/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    160/182

     swihb ny id`qw[ mhwrwjw rxjIq isMG ny 1806 iv`c mukqsr dI  DrqI qy kbzw kIqw[ Fwb nUM au hnW 100 vrg mItr dy srovr iv`  c  qbdIl kr ky hrI isMG rwhIN srovr dI iqAwrI krvweI[ hrI isM G  ny sro vr dIAW pO VIAW vI bxvweIAW[ mhwrwjy ny ie`Qy pMj gu rduAwry vI bxvwey[

     hrI isMG v`loN Drm ArQ kIqy kuJ hor dwn  sMn 180 8-09 iv`c pRoihq mdn dws pu`qr mojU rwm, pWfw 

     hirduAwr nUM ie`k KUh dI pYlI jo bdovwl ivKy sI qoN pRwpq Awmdn  dwn kIqI[ srdwr kwhn isMG bydI nUM 1813 iv`c eymnwbwd, ijlHw  vzIrwbwd iv`  c ie`  k KUh mocvwlw Aqy 35 Gu mW zmIn id`  qI sI[ pM fq  blm dws nUM 1818 iv`  c ijlHw gujrWvwlw iv`  c auinAwl iv`c zmIn  nW lvweI[ bwbw surYn isMG bydI nUM 1828 iv`c ipM f rutwlI Kurd, prgxw SyKUpurw, gu jrWvwlw id`qw[ sMn 1830 iv`c imsr rwm shwey

     nUM cwr iv`  Gy Aqy 10 ib~svy zmIn ielwky srwey slyh, hzwry iv`  c  id`qI[ muslmwn gu lwm muhMmd dIn nUM 1833 iv`c AMimRqsr ivKy mojw jIvn gory, qlvMfI ivKy zmIn id`qI[ iesy qrHW bwbw inrml  dws cylw rwmdws nU M 1834 iv`c ie`k KUh SIrINvwlw Aqy 30 GumW  zmIn prgxw isAwlkot iv`c id`qI sI (vnIq nlUAw, cYNpIAn Aw&  dI ^wlsw jI, pM nw 245 )[

    140

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    161/182

     8

      srdwr hrI isMG nlUAw dI bMs Aqy AMs 

     srdwr ibSn isMG aup`l, srdwr cVHq isMG ijs ny imsl  Sukrc`  kIAw sQwipq kIqI dw hm-rkwb sI[ iehnW dy purKy ngr  mjITw, ijlHw AMimRqsr dy vsnIk Aqy aup`  l ̂ `qrI sn[ ibSn isMG  dw myl bwbw nOD isMG nwl bhuq sI[ nOD isMG dI SwdI BweI gulwb  isMG Sy rig`  l dI lVkI bIbI lwlI (lwl kOr) nwl 1726 iv`c hoeI  sI[ gulwb isMG dw sMbMD sRI gurU goibMd isMG jI nwl bhuq sI[ ieh 

     ielwky mjITy dw ie`k nwmI ivAkqI sI Aqy gurU swihb nwl imlwp  kr ky is`KI dI pwx cVHI hoeI sI[ bwbw nOD isM G Sukrc`kIey ny nvwb  kpUr isMG dI nsIhq qy AM imRqpwn kIqw sI[ is`  KI dy rMg kwrn  srdwr ibSn isM G ny mu glW nwl keI XùD kIqy[ sMn 1762 nUM kùp- rhIVw (ijlHw sMgrUr) ivKy ieh is`KW dy v`fy pihly G`lUGwry iv`c  bhwdrI nwl jUJdy go lIAW l`gx kwrn ShId ho gey sn[

     ibSn isMG (dwdw)↓

     gurdws isMG (ipqw)↓

     hrI isMG nlUAw ↓

     pu `qrIAW  cMd kO r  nMd kOr 

     pu `qr  gurid`q isMG  jvwhr isMG  pMjwb isMG 

     Arjn isMG 

    141

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    162/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    163/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    164/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    165/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    166/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    167/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    168/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    169/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    170/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    171/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    172/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    173/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    174/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    175/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    176/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    177/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    178/182

     pr jIvn nUM ruSnOx leI, au ~cw-su`cw bnwaux leI Aqy shI sy D dyx  leI hrI isMG nlUAw vrgy mhwn XoiDAW dw ieiqhws A`j dy smyN  AM dr mwnisk bl qoN ielwvw, srIrk bl, scweI dw bl, sMqo K Aqy aupkwrqw dw rsqw idKwau x leI AiqAMq shwiek ho skdw hY[

     suihrdqw, isAwxp Aqy suhj iesy g`l iv`c hY ik Ajy vI  sMBwl jweIey[ ijs XoDy ny dyS dI AwzwdI leI Awpxy Awp nUM lyKy lw 

     id`  qw aus nUM nw Bu`lIey[ ikauNik ies sUrmy ny sony dI icVI AKvwaux  vwly ihMdusqwn au ~pr bwr bwr hmlw krky lu `tx vwilAW dy mUMh AYsy BMny sn ik sdw leI aunHW nUM dyS AM dr vVno rok id`qw[ aus ny A&gwnW qy AYsI ij`q pRwpq kIqI jo nw rUs, nw brqwnIAW nw  AmrIkw vrgy SkqISwlI dyS Ajy q`k kr sky hn[ ies mnu`KI  AwzwdI, mzlU mW qy gaU grIb dI r̀  iKAw, mwnvvwdI Aqy kilAwxkwrI  dyS dy jMzIry, kO m dy hIry Aqy sMGrS dy qdbIry dI mihmw ieM\ hI  gwau xI bxdI hY:

    ijs Drq v`l koeI nhIN sI mUMh krdw,hrI isMG dUlw Syr au~Qy jw bu `ikAw[

    XoDw mOq dI nhIN sI prvwh krdw,

    jykr ruikAw qW imSn pUrw kr ruikAw[swrw jIvn lMGw id` qw sMGrS AMdr,

    isM G hox nwqy kdy vYrI A` gy sI nw JuikAw[

    Aim`t Cwp C`f igAw auh sMswr AM dr,aus kMm dI jo rUsI, AMgryz nw ko eI hor kr sikAw[

    158

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    179/182

     pusqk prmwx  pRym isMG hoqI (bwbw) (1937) jIvn ibRqWq srdwr hrI isMG 

     nlvw, lwhO r bù  k Swp, insbq rof, lwhOr[ (pMjwbI)

     SmSy r isMG ASo k (1990) vIr nwiek hrI isMG nlvw[ pblIkySn  ibaU ro pM jwbI XUnIvristI, pitAwlw[ (pMjwbI)

     AO qwr isM G sM DU (1935) jnrl hrI isM G nlvw[ pblIky Sn kinM Gm  ihstO rIkl suswietI, lwhOr[ (AMgryzI)

     bYrn crlz hugl (1970) tRYvlz ien kSmIr AYNf pMjwb[ pblIky Sn lYNgUeyz, fIpwrtmYNt pMjwb, pitAwlw[ (AM gryzI)

     jOhr AY~s AY~s (1996) is`K vYrIAr hrI isMG nlvw[ pblIkySn  nYSnl bùk Swp, id̀lI[ (AMgry zI)

     sU rj isM G (1912) cmkdy lwl srdwr hrI isM G nlU Aw[ pblIky Sn 

    : cqr isMG , jIvn isMG AMimRqsr (pMjwbI) suKidAwl isMG (2002) Kwlsw pMQ dy pMj q^q[pblIkySn : pMjwbI XU nIvristI, pitAwlw[ (pMjwbI)

     rxjIq is MG (1973 ) jIvn-jnrl srdwr hrI is MG  nlU Aw[pblIky Sn : SRo mxI gurdu Awrw pR bMDk kmy tI AM imR qsr[(pMjwbI)

     rwm ikSn (1927) srdwr hrI isM G nlUAw[pblIky Sn : lwhOrI  gyt, lwhOr[(aurdU)

     vnIq nlU Aw (2009) hrI isMG nlU Aw cYNpIAn Aw& dI ̂ wlsw jI 1791-1837)[ pblIky Sn : mno hr pbilSrz 2(6 AnswrI 

     rof dirAw gMj nvIN id̀lI[ (AMgryzI)

    159

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    180/182

     suirMdr isMG (2004) is`K kuAwienz - isMbl Aw& is`K sOvirntI  pblIkySn : mnohr pbilSrz 2(6 AnswrI rof dirAw gM j  nvIN id`lI[ (AMgry zI)

     Amr isMG (1903) cmkdw hIrw-jIvn ibrqWq sRI mwn srdwr  hrI isMG jI nlUAw, kmWfr-ien-cI& ̂ wlsw &Oj , gvrnr  Aw& pySwvr vw ielwkw hzwrw pblIkySn : dI ̂ wlsw ey jMsI 

     lwhO rI, lwhOr[ (pMjwbI)

     brnz AlY gzYNfr (1834) trYvlz ien tU boKwr tUgYdr iv`c ey nYryitv Aw& ey vovyj Awn dI ieMfs : pblIkySn : AOksPorf  XUnIvristI pR  Y~s[ (AMgryzI) 1973

     igAwnI qrlok isMG qUPwn (1949) AxKIlw jrnYl (srdwr hrI  isMG nlUAw) pblIky Sn : BweI myhr isMG , suirMdr isMG, AMimRqsr[ (pM jwbI)

     gu rmiq pR kwS (spY Sl ieSU) meI 1992 [ pblIkySn Drm pRcwr  kmytI 38 (2) (pM jwbI)

     ipAwrw isMG pdm (2007) jrnYl hrI isMG nlvy dy jM gnwmy[ gurmiq pRkwS meI 2007 pM nw 45-52[ (pMjwbI)

    160

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    181/182

  • 8/21/2019 Mahan Sikh Yodha Atey Jarnail Sardar Hari Singh Nalwa - Dr. Harbhajan Singh Sekhon

    182/182