8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

1/132

 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

2/132

 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

3/132

 

تقدم

مفيد لس فيد

في

ر تا ك لوحد

 

(ر( مد ب عد وهاشيخ

ه6021لوى سنة 

 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

4/132

 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

5/132

 

ަނިޝެޑއަ ަމަތުރްފ

734 ކ6172–ހޢަޤީދ ާމައުޟޫޢު: 

  ދ ު ދ ޫކޮށ ްލ ާ މީހ ާ ކާފ ިރ ުވުމުގއަިތ ަޥްޙީ  ]ނ ަނ ް:[ދ ާމީހ ާއަށ ވްާ ފ ައިދ ާކޮށ ްދ ިނ ުމއެްފ ައިދ ާ ހ ޯ

\ޢަބްދ ުލ ް ވައްހ ބާްނ ުމުޙައްމަދ ު ްބމުއައްލ ިފ :ު 

 ا ف  رك:ނ ެގިފ ައިވަނ ީ އަޞްލ ުاަިފ ުރ ުތ މަަ އެޑޝ

،ް

ހ 7342 ައޝްވާލ ްނ އިސްލ މާީ ޚިލ ާފ ަތ ް.

،ްަ

މަކްތ ަބަތ ުލ ް ހ ިމމ|އބަޫ އުސމާާތ ަރ ުޖަމާނ ު: 

އަޞްލ ު:ތ ަރ ުޖަމގާެ ބާވަތ ްއބަޫ ޢުބައިދ ި:މުރ ާޖޢަާ ކުރ ީ 

هللا

|

(ޓމީްތ ޫނ ުބސަް)ޙައޤްު މީޑިއީ  ޝާއޢިު ކުރ ީ: ެފްފ މޯރޓެް :  ޕ ީ.ޑީ.އ

 ޞ746: ޞަފ ްޙގާެ ޢަދ ަދ ުA5 މސ.x 14.8 21 ޞަފ ްޙގާެ ސައިޒު: 

ޑިޖިޓަލ ް ފ ޮތ އެް ނ ޫނ ީ އއިޯޑޯއެއގްެ–މިފ ޮތ ް ނ ޫނ ީ ޗ ާޕ ުކުރ ެވިފ ައވިާ ފ ޮތ ެއްގެ 

،ަި

ގޮތ ުގއއެ ޫނ ީ  ން ނ ުވަތ ަ މިފ ޮތ ގުެ ބައ

،ަި

 ސިފ ައިގއއެއްވެސް 

،ަި

މިފ ޮތ ުނ ް މަޢުލ ޫމާތ ު ނ ަގއ

 ސިފ ައެއްގއަި ޝާއިޢުކޮށ ް ބޭނ ުނ ް ކުރ ުމުގެ އަނ ްނ ަނ ވިި ޝަރ ުޠ ުތ ަކގުެ މަތ ީނ ް  ،ަ ހ ުއްދ

މުނ ްނ ަށ ް ޢާނ މްުއެނ ްމެހ އަި މުސްލ ިއއެީ މިފ ޮތ ގުެ:ގޮތ ެއްގއަި ލ ިބިގެނ ްވެއވެެ

އަދ ި[ޙައޤްު މީޑއިާ ]ރ ީ އަޞްލ ު ޝާއޢިު ުކ  އައްޝައޚިް މޙުަމްއަދ ު ބުނ ް ]މުއައްލ ިފ ު

ކޮށ ްއަށ ް ނ ުޞްބަތ ް[\އްހ ބާްޢަބްދ ުލ ް ަވޞައްލ ގުެބަޔ ާނ ްކުރ ުމެވެ. އަދ ި މއީި

.އެއްކަނ ް ބަޔ ާނ ްކުރ ުމވެެ[ތ ަރ ުޖމަާ ]

[ދ އާި ޖިހ ާދ ގުެ ވިނ ްދ ުތ ަޥްޙީ  ]

ިއީޑމު ްޤައާޙ

އަި ތ ިޔ ައަޚުނ ްނ އާި އުޚްތ ުނ ގްެ ހ ެޔ ޮ ދ ުޢާތ ަކުގ

ނ ުލ ާށ ެވެ.ނ ެތ ިކޮށ ްއަހ ަރ ުމެނ ް ހ ދަނ މުަ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

6/132

 

   ޥ ްޙ ލ   ދ  ތ ަ ށ ް ކ ޮ  ގ ައ ި މ   ހ  ދ   ޫ   މ ވ  ފ  ި  ރ   ކ

ެއުމިންދޮށާކިދައފްވަށއީާ ާމޯދިދައާފ

 

:ލ ިޔ ުއްވީ 

 ،

މުޖައްދ ިދ ުލ ް ޢަޞްރ ު،

އަލ ްމުޖާހ ިދ ު ޝައިޚުލ ް އިސްލ މާްބް    ދ މ ަ އ ް ޙ ަ  މ ްބނ ްބ   ވ ައ ްހ ލ  ް   ޢ ަްބދ ނ    ދ ޖ ް ނ ަ އ ް މ   މ   އ ަ ތ ަ އ ް އ ަ ނ ް   އ ި މ ލ  ަ ސ\`

7612ޔ ާވީ )ނ ި

)

 

މުތ ަރ ްޖިމު:

   މ  ސ އ |އ ަބ ޫ  

މުރ ާޖަޢާކުރ ީ:|އިދ ިއބަޫ ޢބުަ هللا

 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

7/132

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

8/132

 

1

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ލ ާމީ  ޚ ިލ ާފ  ަތު ެގ ހ މްި މަ ެގމަ ކ ްތަ އ ިސް  މު ޤަ އް ދި މާ ބަ ތު ލް 

أما د

 

 

من

 

حبه

 

آه

 

عل

 

 

وسر

 

عل

 

 

صة

 

،

 

د

:

)\ ()މިރ ިސާލ ާއކަީ އައްޝެއޚިް މުޙައްމަދ ު ބްނ ު ޢަބްދ ުލ ްވައްހ ބާުليي

އއެީ ހ ިޖުރ ައިނ ް ()މިނ ަމުގއަި ލ ިޔ ުއްވާފ ައވިާ ރ ިސާލ ާއެކެވެ.(وحيتاركف

772)ާ ޢިލ ްމގުެ ()ވަނ ަ އަހ ަރ ު )ޙުރ ައިމިލ،

ެގ އަހ ުލ ުވެރ ިނ ް މުރ ުތ ައްދ ުވިހ ދިނ ު

އަހ ުލ ުވެރ ިނ ް ކަމަށ ް ދ ަޢުވާކުރ ާ ބަޔ ކަު އެމީހ ުނ ް ކާފ ަރ ުކުރ ުމއާި ދ ޭތ ެރ ޭ ޝައކްު ކުރ ުމުނ ް 

ލ ިޔ ުއވްި ރ ިސާލ ާއެކެވެ.

ގެ އެހ ެނ ް ރ ިސާލ ާތ ކަޭ އެއްފ ަދ ައިނ ް މިރ ިސާލ ާއަކީވސެް އިތ ުރ ު މުޤައްދ ިމާއަކަށ ްއެކަލ ޭގެފ ާނ ު

ުނޔި ްތ ެރި ގާެޔ ފ ުރ ަތ މަަ ނ ަޒަރ ާއި  ނާ ިސާލ ާއއެް ނ ޫނ ެވެ. ކ ރޭ އަދ ި ޘ ަނ ާއަކަށ ް ބޭނ ުނ ްވ

އެކީވސެް މިރ ިސާލ ގާެ ފ ުރ ިހ ަމަކަމއާި ޢިލ ްމގުެ ތ ަނ ަވަސްކަމގުެ މައްޗ ަށ ް ޙުކުމް 

ުމ-ކުރ ާނ ެތ ެވެ. ޚާއްޞަކޮށ ް ،

ިޅ ޙަޔ ާތ ްޕ ޅުު ރ ަސޫލ ުނ ް އެކަމަކާއިގެނ ް ވަޑައިގެނ ްނ ވެި  ދ ު ބަޔ ާނ ްކޮށ ްދ ެއްވުމުގއަިތ ަޥްޙީ އަދ ި ފ ޮތ ްތ އަް އެކަމަކއާި ބެހ ޮތގޭ ުނ ް ބާވައިލ ެއްވުނ ު

&ހ ޭދ ަކުރ ެއވްި އަދ ި އަޅުތ ަކުނ ގްެ މައްޗ ަށ ވްާ  އަށ ް އަދ ާކުރ ަނ ްޖެހ ޭ ޢުބޫދ ިއްޔ ަތ ުهللا

އަދ ި އޅަު ،ިާކަނ ް އގޭެ ހ ުރ ިހ ާ ވައްތ ަރ ުތ ަކއާި އެކީ )އަޅުވެތ ިކަމުގެ( ޙައްޤުތ ަކއ 

ްދބަ ި 1 ބަޫއ ޢ ްދައުޖ ިދު  އެކަލ ޭގެފާ އުނީ: އަލ މިްއމާް އަލ ްމهللا

މުމްއަޙަދ ު ޢ ުންބަބްދ ުލް އަްވބާުހ ބްނ ުއަރިނ ް  ޖިުހ ެ.ެވަ ވްެނޑަވގިައަތ ީ ުފއ ްނއަ ަޖްދ ީ އ އަހަ ގުރއ777ިަ ސުލ ައިމާނ ް ބްނ ު ޢަލީ  އަްއމަތމީީ އ

ަންނޮނ ީ ރ ިޔާ ގްެޟ އުތ ުރު އަެގއ .ެވެކަލ ޭ ވެއަގެ. މިހ ާރ ު އެތ ަނ ް އ ާނެފގ ު އަވަހާ ވަީރ ހ ިޖުރ ައިނ ްޢުޔ ައިނާ ވެއަގެ.7612 ާށަވްދ ި!هللاވަނ ަ އަހ ަރު  އެކަލ ެފގޭ ާނ ަށ ް ރަ މުޙަތ ްލަ ވްާއ ސވުަގުެރ އަވ

ި ުނހ ްނ ަ ކުދ ިފ ޮތް . ވުނަތ ަ 2 މުތ ަރ ްޖިމގްެ ނ ޯޓް: ) ރ ިސާލ ާއކަީ އެކިއކެި ޢިލ މްީ މަޢުޟޫއަށ ް ލ ިޔ ެފ ައި ުނހ ްނަ  ިލޢ މްީ ބަހ ުސް. ދ ވިެ އޫޟަށ ް ލ ިޔ ެފ ައ ހި  ަދރ ީފް  އަްބވަލާ. (އެކިއެކި އަުމ

3

ަނތެ ް އޮނ ްނ ަނ ީ ޢަރ ބަި ޖަޒީރ ގާެ މެއަގުެދެވ.  އާއްިޟ އެގެވްެއވްާނ ސަރ ަހ ްދއަ ެކެވެ.އއެީ ނ ޖަްގުެދ ކުދ ި ފ ަރ ުބަދ ަތަ ގުެކ ސަރ ަހ ްދއަ ެކެވެ. އ މިހ ާރ ު އއެީ ރ ިޔާ 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

9/132

 

2

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

-އެކަލ ގާނެއަށ ް އިޚްލ ާޞްތ ެރ ިކަމއާި އކެީ އަދ ާކުރ ަނ ްޖެހ ޭނ ކެަބ ްނަޔ ާނ ްކޮށ ްދ ެއވްި

މުޖައްދ ިދ ު އިމާމެއގްެ އަރ ިހ ުނ ް މިރ ިސާލ ާ އައިސްފ ައިވުމުނ ްނ ެވެ.

ޚުރ ާފ ާތ ްތ އަް މގީެ ހ ުރ ިހ ާ ވައްތ ަރ ުތ ަ ،ިާބިދ ުޢައއ ،ިާވަޘ ަނ ިއްޔ ަތ އ ،ިާކއާިއަދ ި ޝިރ ުކއ

 ޝެއޚިް މުޙައްމަދ ު ހ ގަނުރ މާަ ކުރ ެއްވިއެވެ. އއެީ ޢަރ ބަި ޖަޒީރ ގާެ އެތ ެރ ެއާއި 

  ދ ގުެ ދ ަޢުވަތ ު ފ ެތ ުރ ިޔ ަ ނ ުދ ިނ ުމަށ ް އެމަގުގއަިތަ ޙްޥީ ބޭރ ުގައިވެސްމެއެވެ. އަދ ި

ާނފެ ު  ހ ުރ ަސްއެޅުމަށ ް ހ ުރ ި ކޮނ މްެ މީހަ އާކި ދ ެކޮޅަށ ް ހ ގަނުރ މާަ ކުރ ެއްވިވެއ.ެ ފ ަހ ެ އެކަލ ޭގ

ލ ެއްވުމގުެ ދ ަޢުވަތ އާި ޖިހ ާދ އާި އކެީ ޖަމޢްު ކުރ ެއްވިއެވެ. އެކަމގުެދ ަށ ް ގވޮާތ ަޥްޙީ ާނމަ ގުެ އިމާމަކަށ ް އެކަލ ޭގެފ ާނު ވ ެވަޑައިގެނ ްނ ެވިއެވެ.   ސަބަބުނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ޒ

  `މުސްލ ިމުނ ް އެދ ުވަސްވަރ ު ވެއްޓިފ ައވިާ ޝިރ ުކގުެ އދަނ ަވަޅުތ ަކުނ ް هللا

ރ ުކޮށ ްދ ެއްވިވެއެ. އަދ ި ގެއްލ ިއެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ އަތ ްޕ ުޅގުެ މައްޗ ަށ ް ބިނ ް ޠ ާހ ި

  `ދ ު،ތ ަޥްޙީ ހ ގިނައިދ ިއުމަށ ް ކައިރ ިވެފ ައވިާ އެކަލ ޭގެފާ މ ުނެދ ުވެރ ި ކުރ ައވާްهللا

އަހ ަރ ުމެނ ް ދެ ގ ޭކޮތ ުގއަި ރ ަސޫލ ާއާކުރ ެއްވިއެވެ.؛

ެގ ޙަދ ީޘ ްގައވިާ ބޭކަލ ުނ ގްެބަސްފ ުޅެވެ( :ތ ެރ ެއިނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވެވަޑައިގަނ ްނ ަވާނ ޭ ކަމަށ ެވެ. )އއެީ މިޙަދ ޘްީ 

«ن

ا

  

  

ا

سأ

ئر د

  د» 

`ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ް ]މާނ ައީ:هللا

މިއުއްމަތ ަށ ް ކޮނ މްެ ސަތ ކޭަމީހ ކަުއަހ ަރ އެް ފ ެށ ޭކޅޮު ދ ީނ ގުެ ކަނ ްތ އަް އާކޮށ ް ދ ިރ ުއްވުމަށ ްޓަކއަި 

[ފ ޮނ ުއްވާނ ެތެ ެވ.

 

4 غو دواد أ هاور ص ث – .ަލކޭ ުނ ް ރ ިވާކޮށް އަިފޭވ ި ެހއ ެނ ް ބ ޫ ޫދާވދ ާއ  ޙްއަަޞ ޙަދީ އެޘް. އަބ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

10/132

 

3

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

މިއަދ ު އަހ ަރ ުމެނ ް މިވަނ ީ މިއަގުބޑޮު ރ ިސާލ ަތ ު އަލ ުނ ް ފ ެތ ުރ ުމާއި ސެއާފ ު ޢަޤީދ ާ ފ ެތ ުރ ުނ ް

  \އައުލ ާވެގެނ ް ވެފ ައެވެ. އެޢަޤީއާދކަީ ޝެއޚިް މުޙައްމަދ ު ބްނ ު ޢަބްދ ުލ ްވައްހ ބާު

އެއަށ ް ގޮވާލަ ވްާއ އަދ ި އެއަށ ްޓަކއަި ހ ގަނުރ ާމަކުރ އެް،ާި

ިވ ސާފ ު ޚާލ ޞިްޤަބޫލ ުކުރ ެއްވއމަކުގއަި އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެތ ަޥްޙީ  ެއ ،ު އ ިަދެކަލ ޭގެފ ާނ ަށ ް ފ ަހ ދ ގުެ ޢަޤީދ ާއެވެ. އ

ދ ަރ ިދ ަރ ިކަލ ުނ ްނ އާި ކާފ ަދ ަރ ިކަލ ުނ ް އަދ ި ނ ަޖްދ ގުެ އިމާމުނ ް ތ ަބަޢަވެވަޑައިގެނ ްނ ެވިއެވެ. 

ރ ަޙްމަތ ްލ ައްވާށ ިއެވެ.هللاއެއެނ މްެ ބޭކަލ ުނ ްނ ަށ ް 

އަހ ަރ ުމެނ ަށން ް މިރ ސިާ،ު

ލ ާ ޗ ޕާރ ްކުރ ުނ ް ފ ަސޭހ ަކޮށް އެދވްި ކަމަށ ްޓަކއަިއެއަށ ްފ ަހ هللا

  ދ ިރ ުއވްި\އަށ ް ޙަމްދ ުކުރ ަމެވެ. އަދ ި ޝެއޚިް މުޙައްމަދ ު ބްނ ު ޢަބްދ ުލ ްވައްހ ބާު

ަފރަ ު ދ ެއްވީތ ވީެތ ަޥްޙީ  އަށ ް ޝުކުރ ުކުރ ަމެވެ. އެޢަޤީދ ާއަކީ هللاދ ގުެ ޢަޤީދ ާ ފ ެތ ުރ ުމގުެ ޝ

ޚަވާރ ިޖީ ،ޠ ާޣޫތ ުނ ްނ އާި އެމީހ ްނނު ަށ ް ތ ަބަޢަވީމީހ ުނ ް ކޑެނިނ ޅޭި ، ީ ތ ަކުފ ީރ ، ީވައްހ ާބ(

ފ ިކުރ ގުެ ނ ަމުނ ް ނ ަނ ްދ ީގެނ ް އެއއާި ދ ެކޮޅަށ ް ހ ގަނުރ ާމަކުރ ަމުނ ްދ ާއަދ ި މިނ ޫނ ްވެސް(

ޢަޤީދ ާއެވެ. އއެީ އެޢަޤީދ ާ އެނ ްމެފ ުރ ަތ މަަ ފ ާޅުވީއްސުރ ެ އަދ ިއަދ ެހޖާ ެނ ްދ ެނ ް ވެސްމެއެވެ. ޙްީ އެހ ެނ ެއްކަމކަު އެމީހ ުނ ްނ ށްަ  ނޭީ ތ ަޥ އެހ ެނ ީ ދ ގުެ ނ ޫރ ު ނ ިއްވާލ ެވ ކިހ ިނ ުނކަ ްހ ެއްޔ ެވ!ެ؟

ަތލު އެް ޤާއިމްވެފ ައެވެ.  ބަނވަީ މަނ ްހ ަޖގުެ މައްޗ ަށ ް ދ ައ،

އަދ ު މިވަނ ީ އިސްލ ާމްދ ީނ ަށް

ޙްީ ދ ު ޙިމާޔ ަތ ްކޮށ ް އަދ ިތ ަޥްޙީ  ދ ަށ ް ގޮވާލ ާ މީހ ުނ ްނ ަށ ް ޙިމާޔ ަތ ދޭ ދް ައުލ ަތ ެކެވެ.ތ ަޥ

 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

11/132

 

4

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ا ا  

 

މްަަދު ްނ ްި މުޙ ޝްަެއ ވްުއ ދްަ ވުާިިއެވޢ ވ

:

މުސްލ މިް އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ޞަޙީޙްގއަި ޢަމްރ ު ބްނ ު ޢަބސަާ އައްސަލ މަީ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

12/132

 

5

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

         ذ  

ْ

ا

  :

 

ل

ر

  

ل

« :

  

ا

»

ل

:  :

  

   :

 

و

ة

ال

:«ة اة اا  

  

    نش

و

رْا

 ن

ة

اة

د

ة

ر

ا

ة 

ان

ذ   ْاءن ة ا ة

د

ة

ر

ْ

ا

ة

ا

  ب ا   ب      نش ورْا»

އަހ ުރ ެނ ް ހ ީކުރ ަމުނ ް އައީ ޖާހ ިލ ިއްޔ ަމާނ ައީ:،ު

މީސްތ ަކުނ ް ތ ބިީ މަގުފ ުރ ެދ ުމެއގްެ މަތ ީގއަި ކަމަށ ެވެ. އަދ ި އެބައިމީހ ުނ ް ތ ިބީ ޒަމާނ ުގއަި އަހ ުރ ެނ ް ވީހ ދިނ 

އެއްވސެް އެއްޗ ެއގްެ މަތ ީގއަި ނ ޫނ ްކަމަށ ެވެ. އެބައިމީހ ުނ ް އަޅުކަނ ް ކުރ ަމުނ ް 

އަހ ުރ ެނ ްނ ަށ ް އަޑު  ،ެެނދ ްފ ަހ .ެ އިވުނ ީ ޚަބަރ ުތ ަކަކުނ ްގެނ ްދ ިޔ އަީ ބުދ ުތ ަކަށ ެވ

ޚަބަރ ުދ ޭ މީހ އެް މައްކާގއަި އޅުޭ ވާހ ަކައެވެ. ދ ެނ ް އަހ ުރ ެނ ގްެ ސަވާރ ީއަށ ް 

 ސަވާރ ުވެގެނ ް އެމީހ ެއގްެ ކައިރ ިއަށ ް ދ ިޔ ައިމެވެ.

އެވެ. އެކަލ ޭގެފ ާނ ު އިނ ީ ފ ޮރ ުއްވެވިގެނ ްނ ެވެ.   ؛ އެހ ދިނ ު އއެީ ރ ަސޫލ ާ

އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ޤައުމގުެ މީހ ުނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ މައްޗ ަށ ް )އަރ ައިގަނ ްނ ަނ ް( 

ނެ ަހ ެ އަހ ުރ ެނ ް މައްކާއަށ ް އެކަލ ޭގެފާ އ ުނަރ ިހ ަށ ް  އަނ ްނ ަ ޙާލ ުގައެވެ. ދ ފް

ތ ިރ ި ކަމއާި އކެީ ދ ިޔ ައީމެވެ.ވަދ ެވެއްޖައުމަށ ް ދ ާނ ްދ ެނ ް ހ ަމަހ ިމޭނ ވްެ މަޑުމއަި

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

13/132

 

6

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ނާ ިަކ ]އަހ ުރ ެނ ް އެހ ީމެވެ. ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:[އްޔ ވެެކާކުހ ެއީ ލ ޭގެފ ތު

ނ ަބިއްޔ ަކީ  ]އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމެވެ:[ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ ކަީ ނ ަބިއްޔ ަކީވެމެ. ]

ެެ؟

 ]ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:[ކޮބާހ ެއްޔ ވهللا

[ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ ު ފ ޮނު ވްއެވިއެވެ.އެކަލ ގނާެ ކަލ ޭގެފ ާނ ު ފ ޮނ ުއްވވެީ ކޮނ ްކަމަކާއިވެގެނ ް ]:އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމވެެ

ނާ ޮނ ުއްވެވީ  ]ވިއެވެ.ޙަދ ީޘ ްކުރ އެް[ހ ެއްޔ ވެެ؟ އެކަލ ގނާެ ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ފު

  އަދ ި ،ިާބުދ ުތ އަް ތ ަޅާލ ެއްވުމަށ އ ،ާިهللاރ ަޙިމގުެ ގުޅުނ ް ދ ެމެހ ެއްޓުމަށ އ

   ޝަރ ީކުނ ުކުރ ުމަށ ްއެއްކައުވަނ ްތ ަކޮށ ް އެކަލ ގާނެއއާި އެއްވސެް އެއްޗ އެް

ާނފެ އާި އެކީ  ]އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމެވެ:[)ގޮވާލ ެއްވުމަށ ްޓަކައެވެ.( މިކަމުގއަި ކަލ ޭގ

[މިނ ިވަނ ަކއާި އަޅެކެވެ. ]ޙަދ ީޘ ް ކުރ ެއްވިއެވެ:[ތ ިއްބވެީ ކޮނ ްބައެއްތ ޯއވެެ؟

އެދ ުވަހ ު އެކަލ ޭގެފ ާނ އާި އކެީ ތ ިއްބވެީ އަބޫބަކުރ ުގެފ ާނ އާި ބިލ ާލ ް } އެވެ.

ޙަދ ީޘ ް[އަޅުގޑނަު ކަލ ޭގެފ ާނ އާި ތ ަބަޢަވާހ ުށ މީެެވ. ]:އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމވެެ 

ތ ެ.ވެ ިމަނ ަލކް ޭގެފ ާނ އަި ]ކުރ ެއްވިއެވެ:  ތް ށަ ިކަމއެް ނ ުވާހ ުއްޓ މިއަދ ކަު ތ ިބާއަކއެހ ެނ ެއްކަމކަު ތ ބިާ އަހ ުލ ުނ ްގެ  މީސްތ ަކުނ ް މިވާޙާލ ު ނ ުފ ެނޭ އެހްޔ ެވ!ެ؟

އޖްެ ކަމގުެ އޑަުކައިރ ިއަށ ް އބެނުރ ި ދ ާށ ެވެ. ދ ްފނެ ަހ ެ ތ ިމަނ ްކަލ ެފގޭ ާނ ު ފ ާޅވުެ

ާނފެ ގުެ އަރ ިހ ަށ ް އަނ ްނ ާށ ެވެ. ވިދ ާޅުވިއެވެ. ދ ެނ ް[އިވުމުނ ް ތ ިމަނ ްކަލ ޭގ

އަހ ުރ ެނ ގްެ އަހ ުލ ުނ ް ކައިރ ިއަށ ް އބެނުރ ި ދ ިޔ ައީމެވެ. 

މަދ ީނ ާއަށ ް ހ ިޖުރ ަކުރ ެއްވިއެވެ. އެއިރ ު އަހ ުރ ެނ ް ހ ުރ ީ   ؛ ދ ެނ ް ރ ަސޫލ ާ

ސީމްތ ަކުނ ގްެއަހ ުލ ުނ ގްެ ކައިރ ީގައެވެ. ދ ެނ ް އަހ ުރ ެނ ް ޚަބަރ ުތ އަް ހ ޯ ،ާ ދ

ކައިރ ިނ ް ސުވާލ ުކޮށ ް އޮޅުނ ް ފ ިލ ުވާނ ް ފ ެށ ީމެވ.ެ ޔ ަޘ ްރ ިބގްެ އަހ ުލ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް 

ދ ަލ ުވުމުނ ްމަދ ީނ ގާެ އަހ ުލ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ބަޔ ަކއާި އހަހ ުރ ެނ ްނ އާި ބއަް–

  [މަދ ީނ އާަމ ްށިދ ިޔ ަ ބޭކަލ ަށ ް ީވ ކިހ ިނ ެއްހ ެއްޔ ވެެ ]އަހ ުރ ެނ ް އެހ ީމެވެ.

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

14/132

 

7

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ތ ކަުއ ްނެބޭކަލ ެއގްެ އަރ ިހ ަށ ް އަވަސްވެގަނ ެގެނ ްމސީް ]އެމީހ ުނ ް ބުނ ްޏެވެ:

ދ ެއެވެ. އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ޤައުމގުެ މީހ ުނ ް އުޅުނ ީ އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ޤަތ ުލ ުކޮށ ްލ ާށ ެވެ. 

[އެކަމކަު އެކަމއެް އެމީހ ުނ ްނ ަކަށ ް ނ ުވިއެވެ.

ާނފެ ގުެ އަރ ިހ ަށ ް ވަދ ެ  ދ ެނ ް އަހ ުރ ެނ ް މަދ ީނ ަށއާ ް ދ ިޔ މީައެވެ. އަދ ި އެކަލ ޭގ

  ރ ަސޫލ ާއެވެ! ކަލ ޭގެފ ާނ ަށ ް އަޅުގޑނަުެގޭއ ]ބުނ ީމެވެ.

މ ީާއައްކާގއަި ]ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:[އގެނިވަޑައިގަނ ްވާތ ޯއވެެ؟ އއާނެކެވ.ެ ތ ިބ

ެެ؟

ޢަމްރ ު ވިދ ާޅުވިއެވެ:[ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ އަި ބައްދ ަލ ުކުރ ި މީހ ާ ނ ޫނ ްހ ެއްޔ ވ  ެގޭއ ]އަހ ުރ ެނ ް ބުނ ީމެވެ: އާދ ެހ ެވެ. އެއަށ ްފ ަހ ު އަހ ުރ ެނ ް އެހ ީމެވެ:

ކަލ ޭގެފ ާނ ަށް  ގނުއަނ ްނ ަވައިދ ެއވްާ އަދ ި އަޅުގޑަނަށ ް ނ ގނޭޭهللاލ ާއެވެ!ރ ސަޫ

[ކަނ ްތ ައްތ ަކުނ ް ޚަބަރ ު ދ ެއްވާބަލ ާށ ެވ.ެ ނ ަމާދ އާި ބެހ ޭގޮތ ުނ ް ޚަބަރ ު ދ ެއްވާށ ެވެ.

  ފ ަތ ިސްނ ާދމަ ު ކުރ ާށ ެވެ. ދ ެނ ް އެއަށ ަހފް ު އިރ ު ]ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:

މާދ ުކުރ ުމުން  ުރދ ުވާށ ެވެ.ލ ޮނ ްސިއެއގްެ މިނ ްވަރ ަށ ް އަރ ައިމުފަށ ް ދ ާނ ްދ ެނ ް ނ ައެހ ެނ ީ އިރ ު އަރ ާހ ދިނ ު އިރ ު އަރ ަނ ީ ޝައިޠ ާނ ގާެ ދ ެދ ޅަު ދ ޭތ ެރ ެއިނ ްނ ެވެ. އަދ ި 

އެހ ދިނ ު ކާފ ިރ ުނ ް އިރ ަށ ް ސަޖިކަދުރ ެތ ެވެ. ދ ެނ ް އެއަށ ްފ ަހ ު ނ މަާކުދުރ ާށ ެވެ. 

ފ ަހ ެ އެނ ަމާދ ު ވާކަނ ްކަށ ަވަރީ  ގޭެއ މައްޗ ަށ ް ހ ެކިވވެޭ އަދ ި )މަލ ާއިކަތ ުނ ް( 

މާދ ަކަށ ެވެ. އއެީ ހ ިޔ ަނި  ޮނލ ްސިއއާި އެއްވަރ ު ވެއްޖައުމަށ ްހ ާޟިރ ުވވެޭ ނ ަ

ދ ާނ ްދ ެނ ެވެ. އެހ ދިނ ު ނ ަމާދ ުކުރ ުނމު ް ދ ުރ ުވެގަނ ްނ ާށ ެވެ. އެހ ެނ ީ ހަ ކަމަށ ަވަރ ުނ ް 

އއެީ ޖަހ ަނ ްނ ަމައގިެ އަލ ާނފްި ޑނަގގުެ ހ ުޅުރ ޯކޮށ ްލ ވެޭ ދިނހ ެވެ. ދ ެނ ްފ ަހ ެ 

ފީ ތަ ަރ ާތ ަށ ް ފ ާޅުވެއޖްެ ހ ި ިޔހ ަނ ި އިރ ުމ ،ާ ދނ ު ނ ާދމަ ުކުރ ާށ ެވެ.އިރ ުމެދ ުނ ް ފ ިލ

ފ ަހ ެ އެނ ަމާދ ު ވާކަނ ްކަށ ަވަރީ  ގޭެއ މައްޗ ަށ ް ހ ެކިވވެޭ އަދ ި )މަލ ާއިކަތ ުނ ް( 

ހ ާޟިރ ުވވެޭ ނ ަމާދ ަކަށ ެވެ. އއެީ ޢަޞްރ ުނ ަމާދ ު ކޮށ ްފ ުމަށް  ާނދ ެނދް ެވެ. ދ ެނ ް 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

15/132

 

8

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ަނގެ ްނ ާށ ެވެ. އެއަށ ްފ ަހ ު އިރ ުއޮށ ްސިއްޖެއުމަށ ް ދ ާނ ްދ ެނ ް ނ ަމާދ ުކުރ ުމުނ ް ދ ުރ ުވ

ނ ް އިރ ުއޮށ ްސޭކަނ ް ކަށ ަވަރ ީ ޝައިޠ ާނ ގާެ ދ ެދ ޅަުއެހ ެނ ީ ހ ަމަކަށ ަވަރ ު

ދ ޭތ ެރ ެއިނ ްނ ެވެ. އަދ ި އެހ ދިނު  ާފކ ިރ ުނ ް އެއަށ ް ސަޖިދ ަކުރ ެތ ެވެ.

އެއަށ ްފ ަހ ު ޙަދ ީޘ ގްެ ބަކީބއަި މުސްލ މިް ޛ ިކުރ ުކުރ ައްވައެވެ.

ވިދ ާޅުވިއެވެ:\ ()އަބުލ ްޢައްބސާް )އިބްނ ު ތ ައިމިއްޔ ާ(

] ވަނ ީ އިރ ުއަރ ާ ވަޤުތ އާި އިރ ުއޮއސްޭ ވަޤުތ ު

؛

ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ް ނ ަބިއްޔ ާ ނ ަމާދ ުކުރ ުނ ް ނ ަހ ީކުރ ައްވާފ ައެވެ. އަދ ި ސަބަބެއގްެ ގޮތ ުގއަި ބަޔ ާނ ްކުރ ެއްވީ 

އއެީ އިރ ުއަރ ާ އަދ ި އޮއްސެނ ީ ޝައިޠ ާނ ގާެ ދ ެދ ަޅގުެ ދ ޭތ ެރ ެއިކ ްނަމުގައި 

ދ ަކުރ ާތ ީއެވެ. އެހ ެނ ސަްވާތ ީއެވެ. އަދ ި ކާފ ިރު އ ްނެވޤަުގުތއަި އިރ ަށ ް ސޖަި

އަށ ް މެނ ވުީ ނ ުކުރ ާނ ެކަމެވެ.هللاއގނެޭ ކަމކަީ މުއުމިނ ކަު އޭނާ ސ ެގަޖިދ ަ 

އެވަޤުތ ު ،ާި

އަދ ި އިރ ު އަރ ާ އޮއްސެނ ީ ޝައިޠ ާނ ގާެ ދ ެދ ޅަު ދ ޭތ ެރ ެއިނ ް ކަމއކާފ ަރ ުނ ް އިރ ަށ ް ސަޖިދ ަ ޖަހ ާކަމއެް ގިނ ަ ބަޔ ަކަށ ް އގެނިފ ައިނ ެދވޯ ާނ ެއެވެ. 

އެކަލ ގޭެ ،ު މިވަޤުތ ުގއަި ނ ަމާދ ުކުރ ުނ ް ނ ަހ ީކުރ ެއްވީ ދ ެނ ް އެއަށ ްފ ަހ ފ ާނ ު ؛

)ކާފ ިރ ުނ ްނ ާއި( ވައްތ ަރ ުވވެޭ ބބާު ބަނ ްދ ުކުރ ެއްވުމގުެ ގޮތ ުނ ްނެ އ .ެވެގޮތ ުނ ް 

ދ ޑަނިއަކަށ ް ؛

މިބާބުގައވިާ ކަނ ްތ ަކގުެ ތ ެރ ެއިނ ް އެއްކަމކަީ އެކަލ ޭގެފ ާނ ު 

ުރތު ާއެއްގެގޮތ ުގައި( ކުރ ިމަތި އަލްވައިގެނ ް  ނ ޫނ ީ ތ ބަނަކަށ ް )ސ

ކުރ ައްވާކަމުގއަި ވާނ މަަ އެއެއްޗ ަކއާި ކުރ ިމަތ ިލ ައްވަނ ީ އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެނ ަމާދ ު 

ޢ ުނަބްދ ުލ ްޙަލ ީމް ްނބ ު 5 މްޙައަދ ު ްބ ޤަތއިްއުޔްދ ީން  ބައުލް އަޢްބސާް އއެީ ޝޚިައުލ ް އިސްލ މާް އަޑިގަތ ީ ޖިހުރ ިނއަ ް  ޤްޝަީމ ވެއެ. އުފަ ވްެނ ަވ ްދއިަ  ްރއަ ާނ ީ އ ޙްލ 227ޢބަްއުދްސަލ މާް ބްނު  އަތއިިމްޔ ާ ައ

ވަނ ަ ްވެއުެރ. ވައަހާ ވަީރ ހ ިޖުރ ިނއަ  ަނވ ަ އަހަ ގުަރވެއެ.6އަހަ 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

16/132

 

9

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ސ ިަދީދ ާ އެއަށ ް ޤަޞްދ ުކޮށ ް ކުރ ިމައްޗ އެް ޮތގާ ަށ ެވެ. އ ކަނ ާތ ްފ ަރ ާތ ަށ ް ވ

  ،ަިهللاނ ުލ ައްވައެވެ. މިކަމަށ ްޓަކއްެފ ިޔ ަވއަި އަޅުކަނ ްވވެޭ އެހ ެނ ް އެއްވސ

ރ ެވިގެނ ް ވެއެވެ. އަދ ިއެއްޗ ަކަށ ް ކުރ ިމަތ ިލ ވެޭ ގޮތ ަށ ް ނ ަމާދ ުކުރ ުނ ް ނ ަހ ކީުމީހ ެއގްެ ކުރ ިމައްޗ އާި ދ ިމާވާގޮތ ަށ ް  ،ިަހ ަމައެހ ެނ މްެ މިކަމަށ ްޓަކއ

  ެނގެް  އެވެވެ. އއެީ ިޔފ ަވއަި އެހ ްފނެ ަރ ާތ ަކަށ ްهللا ސަޖިދ ަކުރ ުނ ްވސެް ނ ަހ ީވ

 ()] ސަޖިދ ަކުރ ުމއާި އެކަނ ް ވައްތ ަރ ުވެގެނ ްވާތ ީއެވެ.

އޅަާ މިޙަދ ީޘ ްގައވިާ ޢިބުރ ަތ ްތ ަކއާިފ ަހ ެ އެމީހ ެއގްެ ނ ަފ ްސަށ ް ނ ަޞީޙަތ ްތ ެރ ވިާ މުއުމިނ ް  ،ް ވެ ަހ ުނ ް އއަި މުއުމިނ ްތ ަކުނ ްނ ަށ.ެ ފ `މެދ ު ވިސްނ ާހ ުށ ިކަމ ނ ަބިއްޔ ުނ ްނ އިާهللا

އެމީހ ެއްގެ  ،ެ އެބޭކަލ ުނ ްނ ަށ ް ތ ަބަޢަވީމީހ ުނ ގްެ ޚަބަރ ު ދ ެއްވާފ ައިވަނ ީ ޢިބްރ ަތ ް ލ ިބިގަނ

ަދފ ައިނ ް ކާފ ިރ ުނ ްނ އާިޙާލ އާި އެބޭކަލ ުނ ގްެ ޙާލ އާި އަޅާކިޔ ުމގުެ ގޮތ ުނ ްނ ެވެ. އަދ ި ހ ަމއަެ

މުނ ާފ ިޤުނ ގްެ ވާހ ަކަތ ަކުނ ް ޚަބަރ ު ދ ެއްވާފ ައިވަނ ީ އެގޮތ ަށ ް ޢަމަލ ުކުރ ާ މީހ ުނ ގްެ ކިބައިނ ް 

ދ ުރ ުވެގަތ ުމަށ ެވެ.

ިމ ޖާހ ިލ ު އަޢުރ ާބީއަށ ް މީސްތ ަކުނ ްގެ  ،ިަމިޙަދ ީޘ ުނ ް ލ ބިޭ ޢިބްރ ަތ ްތ ަކގުެ ތ ެރ ޭގއ ،ެ ފ ަހ

މައްކާގއަި އުޅޭކަމަށ ް ޚަބަރ ު ލ ިބުމުނ ް،ދ ީނ އާި ޚިލ ާފ ު ވާހ ަކަތ ަކއެް ދ އަްމަކުނ ްދ ާ މީހ ަކު 

)އެމީހ ެއގްެ ގާތަ ޚ ްށަބަރ ު ހޯ މުދަށ ް( ސަވާރ ީގއަި ގޮސްފ ުމަށ ް ދ ާނ ްދ ެނ ް ކެތ ްކޮށ ެއް 

އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ޚަބަރ ު ދ ެއވްާ ކަނ ްތ ައް ،ޮް

ެ. ެނދ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ އަރ ިހ ަށ ް ގސ ނ ުލ ެވުނ ެވަކތަށ ް އޮތ ް ލ ޯތ ްބެއގްެއޮޅުނ ްފ ިލ ުވއިެއ .ެވއެީ އޭނ ގާެ ހ ިތ ުގއަި ދ ީނ ަށ އާި ހ ެޔ ޮކަނ ް

ެގ ޙަވީބަސްފ ުޅުނ ް ދ ޭހ ަވެގެނ ްވެއެވެ.ބޮޑުކަމުނ ްނ ެވެ. މިކަނ ް 

 

6 

 

 ا

 أصب

 خة

 ا

 ااط

 ا

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

17/132

 

10

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

﴿

 ا

  

  ا 

 

و

..ا

:3

އެއުރ ެނ ގްެ ކިބައިގއަި ހ ެޔ ޮކަމެއްވާކަނ ް ]މާނ ައީ:،هللا

ދ ެނ ެވޮޑިގެނ ްވާނ މަަ

[ކަށ ަވަރ ެވެ.އެއުރ ެނ ްނ ަށ ް އިއްވެވީސްކަނ ް 

ހް އެ ުރ ިނ މަަ އެކަލ ގާނެ  އެބަހ ީ އެބައިމީހ ުނ ް ގައިގއަި ދީ އ ްނގުނެނ ުމަށ ްޓަކއަި ދ ަހ ިވެތ ިކަމ

އެބައިމީހ ުނ ްނ ަށ ް ފ ަހ ުމްކޮށ ްދ ެއވްީވެހެ. މީގެއިނ ް އގނެޭ އެއްޗ ކަީ އަދ ގުެ މީސްތ ަކުނ ްކުރ ެ 

ވުދެރ ިކުރ ައްވާފ އަި ވަނ ީ އެކަގނާލެ ޢަދ ުލ ވުެ ރ ިކަމުނ ްނ ެވެ.ގިނ ަމީހ ުނ ްނ ފް ށަ ަހ މުް ނ ުވާނ ް ެމ

އއެީ އެމީހ ުނ ގްެ ހ ިތ ްތ ަކުގއަި ދ ީނ ް އގުނެނ ުމަށ ް ދ ަހ ިވެތ ިކަމއެް ނ ުވާކަނ ް އެކަލ ގާނެ ދ ެނ ެވޮޑިގެނ ްވާތ ީއެވެ.

ޚ ިައަލ ްޤަށ ް އިނ ްސާނ ާ  ެނގެ ްދ ަނ ީ ޚަލ ްޤުތ ަކުނ ް ކުރ ެ އެނ މްެ ނ ުބ ބަޔ ާނ ްވ ،ް އެހ ެނ ްކަމުނ

ގނެނ ި ދ ަސްކުރ ުމަށ ްވެގެނ ްދ ާ ސަބަބުތ ަކުނ ް ކުރ ެ އެނ މްެ ބޑޮު އެއްސަބަބކަީ ދ ީނ ް ުއ

 ،

ހ ިތ ުގއަި ދ ަހ ިވެތ ިކަމއެް ނ ެތ ުމެވ.ެ އެހ ެނ ީ މިޖާހ ިލ ު މީހ ާވސެް މިކަން އަތް އެދ ިގެނ ް އައިރ ުއަދ ި އެބޭކަލ ުނ ގްެ އަރ ިހ ުނ ް ފ ޯރ ި  ،ާ ދ ެނ ްފ ަހ ެ ނ ަބިއްޔ ުނ ްނ ަށ ް ތ ަބޢަަކ ާވަމަށ ް ދ ަޢުވާކުރ

ގާެނ  އަދ ި މިތ ަޢުލ މީު އޭނ ާއަށ ް ދ ޭނ ޭ މީހ އެް ޭއ ،ާިއެއްޗ އެް ފ ޯރ ާފ ައވ،ު ގާތ ުގައވިާ ޙާލ

މިހ ުރ ިހ ާ ކަމަކއާި އެކީވސެް އެކަމަށ ް ޯބ އުފ ުއްލ ައިނ ުލ ާ މީހ ާއަށ ް އޮތ ީ ކޮނ ް 

ފަ އ ެހޭނާ  ޟާޙިރ ވުެ އަޑުއަހ އަި هللاފ ިނ މަަ އޭނާ  ަނކ ްތ އަް ކުރ ަނ ީ ޢުޛ ުރ ެއްހ ެއްޔ ެވ!ެ؟

ްތނަ ައްކުރ ި ގޮތ ަށ ެވެ. އެއީ:` ބަސްފ ުޅުގައވިާ މީހ ުނ ް ކ

 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

18/132

 

11

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

﴿

   ن

 و

ا    ث

 

  ر ذ  

 

(3)

     ...ا:3,އގޭެ އޑަު އަހ ާ ކަމުގައިނ ވުާ ]މާނ ައީ: ،ިައެއުރ ެނ ް ފ ުރ ައްސާރ ަކުރ ާ ޙާލ ުގއ

  އެއުރ ެނ ްގެ ެރވ ިރ ަސްކަލ ގނާެ ،ެްޙަޟްރ ަތ ުނ ް އެއުރ ެނ ްނ ާއއަު އާޔ ަތ އ

ެނގެ ވްާ ޙާލ ުގައެވެ. [ހ ަމަޔ ަކަށ ް ނ ާދ ެއެވެ. އެއުރ ެނ ގްެ ހ ިތ ްތ އަް ޣާފ ިލ ުވ

ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއވްިއަދ ި އގޭެ އިތ ުރ ުނ ް މިޙަދ ީޘ ްގައވިާ ޢިބްރ ަތ ްތ ަކގުެ ތ ެރ ޭގއަި އެކަލ ޭގެފ ާނ ު

   ]ހ ދިނ ު:هللا

ނާ ަސޫލ ުކަމައިވެގެނ ް ފ ޮނ ުއްވިއވެެ އޭނ ާ ބުނ ްޏެވެ:[ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ރު ކ ީްވޮނ ްކަމަކައިވެގެނ ް ހ ެއްޔ ވެެ ] ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއވްީ އެވެނ ި[އެކަލ ގނާެ ކަލ ޭގެފ ާނ ު ފ ޮނ ުއ

ހާ ިސާލ ަތ އާި ނ ަބަވީ  ަލކެ ޭގެފ ާނ ު ބަޔ ާނ ްކުރ ެއވްީ އިލ ރީ މިވެނ ި ކަމަކާއިވެގެނ ްނ ެވެ. އ

  އެއްކައުވަނ ްތ ަކޮށ ްهللاދ ަޢުވަތ ގުެ އަސާސކަީ އަދ ި ޚުލ ޞާާ އކަީ އަޅުކަމުގއަި

  ުނލާ ްކަމުގައިއެވެ. އަދ ިއެކަލ ގާނެއަށ ް ޝަރ ީކކަު ބުދ ުތ އަް ތ ަޅ ،ް ނ ުވާކަމަށ ް ޤަބޫލ ުކޮށ

ނ ެގިފ ައިކ ާވޑަނިއަކުނ ް ނ ޫނ ީ  ،ާިގަދ ަވެގެން ޢ ާވަދ ާވާތ ްތ ެރ ިކަމަކއ ، ީއގެނިގެނ ވްާ ކަމަކ

ަތލާ ގުެ އަސާސއާި މެދ ުވުމާއކެުނ ްކަމެވެ.ބުދ ުތ އަް ތ ަޅާލ ުމކަީ ކުރ ެވޭނ ެ ކަމއެް ނ ޫ ރ ިސ

ތ ބިާ ފ ިކުރ ުކޮށ ް ބަލ ާށ ެވެ!

 ްސ މިޙަދ ީޘ ުނ ް ލ ބިޭ ޢިބްރ ަތ ްތ ަކގުެ ތ ެރ ޭގައި: އެއްކައުވަނ ްތ ުރކަ މުޭ ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވމީާއަދ ވިެ

އޭނ ާއަށ ް އގޭެ މުރ ާދ ު ފ ަހ ުމްވިއެވެ. އަދ ި އެކަމކަީ ބޮޑުވެގެނ ވްާ ބީރ ައްޓެހ ި ކަމެއްކަމަށ ް   ކަލ ޭގެފ ާނ އާި އކެީ މިކަމގުެ މަތ ީގއަި ތ ިބީ  ]ވިސްނ ުނ ެވެ. އެހ ެނ ވްެ އޭނ ާ އެހ ިއެވެ.

ފ ަހ ެ އެކަލ ޭގެފ ާނ ު[މިނ ިވަނ ަކއާި އަޅެކެވެ. ]ޙަދ ީޘ ް ކުރ ެއްވިއެވެ:[ތ ޯއވެެކޮނ ްބައއެް

ޖަވާބުގއަި އެޙަދ ީޘ ް ކުރ ެއވްީ ދ ުނ ިޔ ގޭެ ހ ުރ ިހ ާ ޢިލ ްމުވެރ ިނ ްނ އާި އަޅުވެރ ިނ ްނ އާި އަދ ި 

ާނފެ އާި ޚިލ ާފ ުވެގެނ ްކަމަށ ެވެ. އަދ ި އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ޛ ިކުރ ު  ޢާއމްު މީސްތ ަކުނ ްވަނ ީ އެކަލ ޭގ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

19/132

 

12

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ފ ިޔ ަވއަި އިތ ުރ ު މީހ ކަު އެކަލ ޭގެފ ާނ އާި ތ ަބަޢަނ ވުާ ކަމަށ ެވެ. ފ ަހ ެ މިއީ ކުރ ެއވްި މީހ ުނ ް

ބާޠ ިލ ް މޅުި ދ ުނ ިޔ ެ ފ ުރ ިދ ާނ ެކަނ ް  ،ިެފ ަހ ަރ ުގއަި ވަރ ަށ ް މަދ ު މީސްކޮޅއެް ޙައްޤުގޮތ ުގއަި ތ ބ

ދ ައްކުވައިދ ޭ އެނ މްެ ސާފ ު އއެް ދ ަލ ީލ ެވެ.

. އެކަލ ޭގެފ ާނ ުއަލ ްފ ުޟައިލ ް ބްނ ު ޢިޔ ޟާް ވިދ ާޅވުި ބަސްފ ުޅގުެ ޢަޖާއިބުކަމާއވެެ

ވިދ ާޅުވެފ ައިވަނ ީ: 

ެނގި ް ތ ބިި މީހ ުނ ގްެ މަދ ުކަމާހ ުރ ެ ތ ބިާ ޙައްޤއާި މެދ ު ] ޙައްޤުގއަި ހ ިފ ަހ ައްޓައ

އަދ ި ބާޠ ިލ ުގއަި ހ ިފ ައިގެނ ް ހ ަލ ާކުވެފ އަިެވ ބީރ ަށ ްޓެހ ވިެ ނ ުދ ޭހ ުށި މަކެވެ.މާޔ ސޫް

ކުރ ިޔ ަާބ ބާޠ ިލ އާި މެދ ު ހ ެއްލ ުނ ްތ ެރ ިތ ބިި މީހ ުނ ގްެ ގިނ ަކަމާހ ުރ ެ ތ ި

[ނ ުދ ޭހ ުށ ިކަމެވެ.

:ެގ ބަސްފ ުޅވެެهللاއަދ ި އެއަށ ްވުރ ެ ރ ިވެތ ިވެގެނ ްވަނ ީ 

﴿ْا                ق و:32  އެއުރ ެނ ގްެ މައްޗ ަށ ް ]މާނ ައީ: ، ީ ްލބި ސީް އޭނ ގާެ ހ އ ،ް ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ

  ެއ އެނ ްމެނ ް ސީދ ާކޮށ ްފ ިއެވެ. ، ީުނނި ްކުރ ެ މަދ ު ބަޔ ކަު މެނ ުވ މުއުމ ،ެ ފ ަހ

[އިބްލ ސީް އއާި ތ ަބަޢަވިއެވެ.

ވާގޮތ ުނ ް ނ ަރ ަކަވަނ ްތ ަވެރ ިނ ްނ ަކީ:ވާކުރ ެއވްި ޙަދ ީޘ ެއްގއަިއިމމާް ބުޚާރ ީއއާި މުސްލ މިް ރ ި

«ْ ئوو»

.[ނ ވެެނ ުވަދ ިހ ަނ ވުަ މީހ ުނ ްކޮނ މްެ ހ ާހ ަކުނ ް ނު ސަވަތ ކޭަ ]މާނ ައީ: 

މިބަސްފ ޅުު އަޑުއިވިގެނ ްއެބަހ ީ ކޮނ މްެ ހ ާހ ަކުނ ް ސުވަރ ުގެއަށ ް ވާހ ުށ ީ އެނ މްެ މީހ ެކެވެ. 

އެބޭކަލ ުނ ް ކީރ ިތ ި ކުރ ެއވްި ހ ދިނ ު ރ ަސޫލ ާ؛

ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ:

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

20/132

 

13

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

«

  

ة    طن     ل:    د ْا 

ان

و

ْا»(ذا :ص )ެނއ ަބީކަމެއގްެ ކުރ ިމަތ ީގއަި ޖާހ ިލ ްޔއި ަތ ުކަމއެްފ ަހ ެ، ]މާނ ައީ:  ،ް ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ

  އެޢަދ ަދަ ވ ްށާވަރ ަށ ްނ ވުާ އެއްވސެް ،ެ ނ ަބީކަމއެް ނ ުވެއެވެ. ދ ެނ ް ފ ަހ

ޖާހ ިލ ިއްޔ ަތ ގުެ )އަހ ުލ ުވެރ ީނ ް( ނ ގެޭ ހ ުއްޓެވެ. އެވަރަ ޢ ްށަދ ަދ ު 

[ހ ަމަނ ުވެއްޖެއްޔ ާ މުނ ާފ ުނޤި ް ލ ގިައެނ ް ހ މަަ ކުރ ވެޭ ހ ުއްޓެވެ.

އިސްލ ްދމާ ީނ ް ފ ެށ ިގެނ ް އައިގޮތ ގުެ ޞިއަފއާި މެދ ު އިނ ްސާނ ާ ،

މިޙަދ ީޘ ްގައވިާ،

ފ ަހ ެއަދ ިފ ިކުރ ު ،ާ ؛ރ ސަޫކޮށ ްފ ިއްޔ ާ ލ،ިައަށ ް އެއިރ ު ތ ަބަޢވަީ މީހ ުން އާނި މެދ ު ފ ިކުރ ުކޮށ ްފ އ

ޙަދ ީޘ ް:ނ ވިިއަނ ްނ ަެގ؛ނ ް ޞަޙޙީް މުސްލ ިމްގައވިާ ރ ަސޫލ ާދ ެ

«

ما

دغ

  

و

«غ

އެއްޗ ެއގްެ ގޮތު އަގެވެ. އަދ ިއިސްލ ާމްދ ީން  ެށފ ގިެއްނއަީ ބީރ ަށ ްޓެހ ި ]މާނ ައީ: ބީރ ަށ ްޓެހ ި އެއްޗ ެއގްެ ގޮތ ަށ ް އިސްލ ާމްދީ އ ްނބެނުރ ި  ،ް ޮަށތ ފ ެށ ުނ ުގ

[ބަދ ަލ ުވެގެނ ްދ ާނ ެއެވެ.

އެމީހ ަކަށ ް މަނ ްޒަރ ު ބަޔ ާނ ްވެގެނ ްދ ާނ އެެެވ.އެކަނ ްކަމއަި ގުޅުވާލ ައިފ ިއްޔ ާމިޙަދ ީޘ ްއއާި

  އަދ ި ފ ިރ ުޢައުނ ީ ޙުއްޖަތ ް އެމީހ ެއގްެ ގާތ ުނ ް ފ ިލ ައިދ ެތނާ ެވެ. އއެީهللا

ތ ެދ ުމގަު ދ ައްކަވައިފ ިއްޔ ާއެވެ. ފ ިރ ުޢައުނ ގުެ ޙުއްޖަތ ަކީ: 

﴿

و

ا نوْا   ل  :15

ްތނަ އަް ހ ުރ ި ]މާނ ައީ:  [ގޮތ ކަީ ފ ަހ ެ ކޮބައިހ އެްވެެޔއިހ ގުެ ޖީލ ުތ ަކގުެ ކ

އަދ ި ހ މަަ އެފ ަދ ައިނ ް ޤުރ ަޝީނ ގްެ ޙުއްޖަތ ްވސެް ފ ިލ ާދ ާނ ެތެ އ .ެވެއީ: 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

21/132

 

14

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

﴿ة

ا ْا   ا 

 

 

:7

ަތލް ުގައިވސެް މިކަހ ަލ ަ ވާހ ަކައއެް ތ ިމަނ ްމެނ ް ]މާނ ައީ: އެނ ްމެ ަހފ ގުެ މިއ

[ނ ާހ ަމުއެވެ.

 ااط ا))އިބްނ ު ތ ައިމއިްއ )ާޔެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ފ ޮތ ްއަބުލ ްޢައްބސާް ا)ިަގއވަޙީބަސްފ ުޅއާި މެދ ު ވިދ ާޅުވެފ ައިވެއެވެ.ިވއަނ ްނ ަނ ިެގهللا 

[

ا      وا:57ފ ިޔ ަވއަި އެހ ެނ ް ފ ަރ ާތ އެް ނ ަނ ްގަނ ވިެهللاއަދ ި ]މާނ ައީ: 

[ކަތ ިލ ާތ ަކެއްޗ ެވެ...

، ީއަނަކ ފ ިޔ ަވއަި އެހ ެނ ްފ ަރ ާތ ަކަށ ްهللاއެއީ އާޔ ަތ ގުެ ބޭރ ުފ ުށ ުނ ް ދ ޭހ ވަާ ާމ

ކަތ ިލ ވެޭ ތ ަކެތ ި ޙަރ ާމްވެގެނ ވްާ ކަމެވެ. އއެީ އެފ ަރ ާތ ެއގްެ ނަ ގްނަނ ެވުނ ަސް 

އަދ ި ނ ަނ ްނ ުގަނ ުނވެ ަސްމެއެވެ. ނ ަޞާރ ާއކަު މަސްހ ޯދ ުމގުެ ބޭނ ުމުގައި 

ްޗއެ ަކަށ ްވުރ ެޢީސާގެފ ާނ ގުެ ނ ަނ ް ނ ޫނ ީ އެހ ެނ ްފ ަރ ާތ ެއގްެ ނ ަނ ްގަނެ  ކަ ތ ިލ ާ އ

هللاމިކަމގުެ ޙަރ ާމްކަނ ް ާމ ފ ާޅުވެގެނ ްވެއެވެ. ހ ަމައެފ ަދ ައިނ ް އަހ ަރ މުެވްނެސް 

މަސްހ ޯދ ުމަށ ްޓަކއަި  ،ެްގެ ނ ަނ ްފ ޅުުއަށ ް ކުއްތ ަނ ްވުމގުެ ގޮތ ުނ ް ަތކި އާލެއްޗ އ

ގަނ ެގެނ ް އަހ ަރ ުމެނ ް ކަތ ިލ ާ އެއްޗ ަކަށ ްވުރ ެ ާމ ޠ ާހ ިރ ުކަނ ް ބޮޑުވެގެނ ްވެއެވެ.  ،

ފ ަހ ެهللا

އެކަލ ގނާެއަށ ް،

ނ ަމާދ ުކުރ ުމުނ ްނ އާި ޤުރ ުބާނ ްވުމުނ ް ވވެޭ އަޅުކަނ ް

މ ެރާތ ްކަނ ް  ނޯަ އަދިގެނ ް ކަނ ްކަން  ެށފ ުމަށ ް ުވ ހް އިސްމުފ ުޅުނ ް އެހ ީތ ެރ ިކ

ކ ެގިބައިނ ްފ ިޔ ަވއަި އެހ ެނ ްފ ަރ ާތ ެهللاހ ެ،ފ ަބޮޑުވެގެނ ްއެވެ. އަދ ި ްއ

 ،

އެހ ީތ ެރ ިކަމަށ ް އެދ ުމަށ ްވުރ ެهللا

ފ ިޔ ަވއަި އެހ ެނ ް ފ ަރ ާތ ަކަށ ް އަޅުކަނ ްކުރ ުމގުެ

 ،

ކާފ ިރ ުކަނ ް މާބޮޑުވެގެނ ްވެއެވެ. ފ ަހ ެهللا

ެނހެ ް ފ ަރ ާތ ަކަށ ް ފ ިޔ ަވއަި އ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

22/132

 

15

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

،ާ ެގކުއްތ ަނ ްވުމގުެ ގޮތ ުނ ް ަތކ ިލ ވެޭ އެއްޗ އެް ޙަރ ާމްވެގެނ ްވެއެވ.ެ އއެީ އޭނ

  ިލތަ ިކަމުގއަި ވިޔ ަސްމެއެވެ. މިއުއްމަތ ގުެއިސްމުފ ޅުު ކިޔ ައިގެނ ް އެކ

އެއީ އަދ ިމުނ ާފ ިޤުނ ގްެ ބަޔ ަކުވސެް އެގޮތަ ކ ްށަނ ްތ އަް ކޮށ ްފ ާނ ޭ ފ ަދ ައިނ ްނެ ެވ. ހް ނު ުއްދ ަނ ުވާ  މިފ ަދ ަ މީހ ުނ ްނ ކަީ އެމީހ ުނ ް ކަތ ާތލި ަކެތ ި އެއްވސެް ޙާލ ެއްގއަި ކެއ

އެމީހ ުން  ަތކ ާތލި ަކެތ ީގއަިވިޔ ަސްމެއެވެ. ކޮނ ްމެހ ެނ ސަްމުރ ުތ ައްދ ުނ ް ކަމުގއަި

އަދ ި މއިީ މައްކާގއަި އަދ ި އެހ ެނ ްއުނ ް މަނ ވާާ ދ ެކަމއެް އެކުލ ެވިގެނ ްވެއެވެ.ެކ

[...ގޮތ ވެެނ ްކުރ ާުރޤ ބުާޖިނ ްނ ްނނީ ަށ ްތ ަނ ްތ ާގައިވސެް

 ޝެއިޚުލ ް އިސްލ ާމގްެ ބަސްފ ޅުު މިހ ާ ހ ިސާބަށ ް ނ ިމުނ ީއެވެ. އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވކަި މީހ ަކަށ ް 

  ދ ީނ ގުެ ޢަދ ުއްވުނ ް ބުނ ަމުނ ް އަނ ްނ ަމުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ތ ަކުފ ީރ ު ނ ުކުރ ައވްާ ކަމަށ ް

ކަލ ޭގެފ ާނ ކަީ މިއީއެވެ!

 هللا

މިއުއްމަތ ުގެ ެރތ ޭގއަި،ެ

ތ ިބާއަށ ް ތ ެދ ުމގަު ދ ައްކަވާށ ިއެވެ! ދ ެނ ްފ ަހ هللا

ފ ިޔ ަވއަި ވާތ ަނ ް ތ ބިާކުރ ައްވާފ އަިކަލ ޭގެފ ާނ ު ތ ަކުފ ީރ ުއެހ ެނ ް ފ ަރ ާތ ަކަށ ް ޛ ަބަޙަކުރ ާ މީހ ުނ ް ެއ

ަދތް ުވެގެނ ް ދ ާނ ެކަމަށ ްދ ެކިބަލ ާށ ެވެ! އަދ ި އެކަނ ް ކުރ ުމުނ ް މުނ ާ ފ ިޤުމީހ ާ ވސެް މުރ ުއ

އެކަލ ޭގެފ ާނ ު އެވަނ ީ ޞަރ ީޙަކޮށ ް ވިދ ާޅުވެފ ައިއެވެ. އަދ ި މއިީ މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ވަކިމީހ ަކު 

މެނ ުވީ ޛ ަބަޙަކޮށް އަފވިާ އެއްޗ އެްކޑަނައޅެޭ ގޮތ ަށ ެވެ. އެހ ެނ ީ މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ވކަި މީހ ކަު

)ނ ުކުރ ެވޭނ ެތ ީއެވެ.ރ ުތ ަޞައވްަވުނ ްޙަރ މާް7

) 

7 ،ިގެވަެދވްާނ ކަމއެް މަުކއަގިއަފެވ މުތ ަރ މިްޖގުެ ނ ޓޯް : )އެބަހީ  : ބަޛީހ ާ ނ ުވަތ ަ ޝަރ ޢުީ ކަތ ިލ ުމަކީ އުްހވުނަތ ަ މުޠް ޤަލްކޮށ ް ހ އުް އާޢްމުކޮށް  ސަްމއެއީ ވުަނކ ަތަތ ިލ ފެވ ވިއަާ ޛ ޙީބަާއެްއ

،

ދަ މަކަކަށް އާވިރ ު  ވުދުމުނ ް ގިއަޙެ ޝަރ ުޠ އެް ަމ ބަަޛ ގޭއއަި ޝަރ ޢުީ މަނަ އެްލއެވޖްެޙަރާ ވްމާނީ  ކައަގުިމމުވުނ ްުވނަތަ 

ާނވަ ެ ޞްއ ޙަބަޛަތ ަކަށ ް ާޚ ި ާފލި ަށ ް ވަކިވަކ ކުޙުމއާި ޚ މްުއ މާްރމުވކަީ އއެީ ާޢ މުޢައްޔ ަނ ްޛަ ޙަަބއެްއ ަޙ

.(ޙުކމުެވެެކ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

23/132

 

16

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ވ ިައިދ ާޅުވެފ ައިވެއެވެ:އަދ ިވސެް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ެއ ފ ޮތ ުގ

)ޝައޚިް އިބްނ ު ތ ައިމިއްޔ ގާެ ވާހ ަކަފ ޅުު ފ ެށ ުނ ް(ުތތޫ ަކުނ ގްެ ކައިރ ިއަށ ް ] ކުރ ީގއަި ގސޮް އޅުޭއަދ ި ދ ަތ ުރ ުހ ަދ ައިގެނ ް އެޠ ާޣ

ޢްލުއޒްާ އއާިެގ ޢަދ ަދ ަކީ ޠ ާޣޫތ ުނ ްމައިގޑނަު  ައ ،ިާތ ިނ ެކެވެ. އއެީ އައްލ ާތ އ

މަނ ާތ ެވެ. އަދ ި އެއިނ ް ކޮނ މްެ އެއްޗ ެއްވސެް ވަނ ީ ޢަރ ަބިނ ގްެ ރ ަށ ްތ ަކުގެ 

ތ ެރ ެއިނ ް ރ ަށ ެއްގައިއެވެ. އައްލ ާތ ު ވަނ ީ ޠ ާއިފ ގުެ އަހ ުލ ެރވު ިނ ްނ ަށ ެވެ. 

ޛ ިކުރ ުކުރ ވެޭ ގޮތ ުގއަި އައްލ ާތ ކަީ އަޞްލ ުގއަި ޞާލ ޙިު ރ ގަނޅަު މީހ ެކެވެ. 

ފ ެނ ް އަޅައިދ ީ  (8)ީކ ޙައްޖުވެރ ިނ ްނ ަށް  ާނކ ްދ ިނ ުމަށ ް ސަވީޤަށ ްއޭނ އާަ

ުނހީ ް އޭނ ގާެތ ައްޔ ާރ ުކޮށ ްދ ީ އުޅުނ ު މީހ ެކެވެ. ދ ެނ ް އެމ ،ް އޭނ ާ މަރ ުވުމުނ

އކަީ މައްކގާެޤަބުރ ުކައިރ ި އިޢްތ ިކާފ ު ކުރ ިއެވެ. ދ ެނ ް އަލ ްޢުއޒްާ

ެ. ެހއ ުނ ްނ ަނ ީ ޢަރ ަފ ާތ އާި ކައިރ ގީަވެއެ.އަހ ުލ ުވެރ ިނ ްނ ަށ ް ދ ުޢާކޮށ ް އުޅުނ ެވެ. ދ ެނ ް ފ ަހ ެ އަދ ިާވ ބުދ ެކެވ ،ާ އެމީހ ުނ ް އގޭެ ކައިރ ީގއަި ކަތ ިލ ،ަިއެތ ާގއ

ާވ ބުދ ެކެވެ. އަދ ި އޭތ ި ހ ުނ ަނން ީ ކޑަނގުެތ ކަީ މަދ ީނ ގާެ އަހ ުލ ުވެރ ިނ ަށން ްމަނ ާ

އައްސޭރ ިއާއވިީ ދ ިމާލ ުނ ް ޤަދ ީދ ު ކައިރ ީގައެވެ.

  އަދ ި،

`ބުދ ަށ ް އަޅުކަނ ްކުރ ަމުނ ް ގެނ ިޔދް ަ މުޝްރ ިކުނ ްނ އާިهللا

ނ ުނ ވްާރ ާމްކުރ ައްވާފ ައވިާ ޝިރ ުކއާި އގޭެ ވައްތ ަރ ުތ ަކގުެ ޙަޤީޤަތ ް އގނެެބ ްޭނަޙ

ރ ަސޫލ ާ ،ެ ؛މީހ ާ ފ ަހެުޒަމާނ ުގއަި ޢަރ ަބިނ ގްެ ސިޔ ަރ ަތ އާި އެކަލ ޭގެފ ާނ ގ

ޙާލ ަތ ު ބަލ ާހ ުށ ިކަމެވެ. އެއިރ ުނ ް އޭނ ާއަށ ް ޤުރ ުއާނ ގްެ ތ ަފ ްސީރ ު  

ަނދޮ ބ ިާއލާރ ީ ފ ަދަ  ވޮގާނ ް ފ ޑުނގިައެނ ް ތ ައްޔާ ކ ުރުރ ވެޭ ކާނ އާެވެކެ.( 8 މުތ ަރ ްޖިގްމެ ނ ޓޯް : )ސޤީަވކަީ ގ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

24/132

 

17

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ބަރ ުތ އަް ލި އުޔްވާފ ައވިާބަޔ ާނ ްވެގެނ ްދ ާނ ެތެ އ .ެވަދ ި އގޭެ އިތ ުރ ުނ ް މައްކގާެ ަޚ

އަލ ްއަޒުރ ޤަީ އއާި އަދ ި އެހ ެނ ިހެ ޢ ްނިލ ްމުވެރ ިނ ގްެ ބަސްތ އަް ބަލ ުށހާ ިކަމެވެ.

ާތޛު  ަނއ ްވާޠ އުޭ ކިޔ ުނ ު ގަހ ެއްވިއެވެ. އެގަހ ުގައި  ،ް އަދ ި މުޝްރ ިކުނ ްނ ަށ

އެމީހ ުނ ް ހ ަތ ިޔ ާރ ު އެލ ވުާ އުޅުނ ެވެ. ދ ެނ ް މީސްތ ަކުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ބަޔ ަކު 

  ވްނާޠ އެް ާވޭއ ]ބުނ ްޏެވެ. ެގ ރ ަސޫލާ ވެއެ. އެމީހ ުނ ްނ ަށ ްވސެް ޛ ާތ ު ައ

  [ކޑަނައަޅުއްވައިދ ޭށ ވެެފ ަދ ައިނ ް ތ ިމަނ ްމެނ ަށން ްވސެް ޛ ާތ ު އަނ ްވާޠ އެް

އެހ ދިނ ު އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ޙަދ ީޘ ްކުރ ެއްވިއެވެ: 

«ا  !  او    ئا : م      ل آ      ان

    ن    »(9) 

އެނ މްެ ބޮޑީ  ]މާނ ައީ:هللا

އެވެ! ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ނ ަފ ސްުއެފ ަރ ާތ ެއގްެ އަތ ްޕ ުޅުގައވިާ ފ ަރ ާތ ް ގަނ ްދ ެއވްާ ވިދ ާޅުވަމެވެ! 

ބަނ ީ އިސްރ ާއީލ ުނ ް މޫސާގެފ ާނ ަށ ް ބުނ ި ،

ތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ް ތ ިބުނ ީ 

ިން، ]ކަހ ަލ ަ ބަހ ެކެވެ. އެއުރ ެނ ްނަ އ ްށިލ ާހ ުނ ްތ ަކއެް ވާފ ަދ ައ

ތ ިމަނ ްމެނ ަށން ްވސެް އިލ ާހ އެް އަލްވއަި ދ ެއްވާށ ެވެ! އެކަލ ޭގެފ ާނ ު 

ތި ބަޔައިމީހ ުނ ްނ ީ ،

[.ނ ގނޭޭ ބަޔ ެކވެެވިދ ާޅުވިއެވ.ެ ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ްތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ގްެ ކުރ ގީެ އުއްމަތ ްތ ަކގުެ މަގަށ ްހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ް

[ތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ް ތ ަބަޢަވާނ ެތ ެވެ.

 

9 غو يذا هاور ص ث–ްއ ިާއެހ ެން ސެްވ ބޭކަލ ުނ  ޞަޙ ަޙްއަދ ީޘ ރ ް.އެ ިވާކުރެ ވްީއ އައްތ ިރ އީޛިްމ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

25/132

 

18

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

،ެ އޢިުއެކަލ ޭގެފ ާނ ުފ ަހ ، ީ ތ ިކާފ ުކޮށ ް ހ ަތ ިޔ ާރ ުތ އަް އެލ ުވމުަކ ްށާފ ިރ ުނ ްއެވަނ

ުނހީ ްނ އ ިާއެއްގޮތ ަށ ް ވައްތ ަރ ުވުމަށ ްވސެް އިނ ްކާރ ު  އެމ ،ް ގަހ އެް ނ ެގިގޮތ ަށ

،ެ

ޝިރ ުކގުެ ކަނ ްތ އަްކުރ ައްވާފ އަި އެވެ. ދ ެނ ްފ ަހ ،

އެއަށ ްވުރ ެ ބޮޑެތ ި ނ ުރ ައކްާ[ވާނ ީ ކިހ ިނ އެް ހ ެއްޔ ެވެ!

:ރ ަށ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވިދ ާޅުވިއވެެއިތ ު

ްއެ ިމިޝްޤުގއަި ވެއެވެ. އޭގެތ ެރ ޭގއަި ] ...އެފ ަދ ަ އެތ ަކއެް ތ ަނ ދ

އަތ ްތ ިލ ގާެ މިސްކިތ ް( ކިޔ ުނ ު 'މަސްޖިދ ުލ ްކައްފ ި'ޭއ )އެބަހ ީ:

  އެމިސްކިތ ުގއަި އަތ ްތ ިލ ައެއގްެ ސޫރ ައެއްވެއެވެ. ބުނ ވެޭމިސްކިތ ެއްވެއެވެ.

هللا`އެބުދ ުއަތ ްތ ިލ ަފ ުޅެވެ.< ެގގއަި އއެީ ޢަލ ީ ބްނ ު އބަީ ޠ ާލ ބިްގޮތ ު

ވ ްނަތެއެވެ. (10)ތ ަޅާލ ެއްވުމއާި ހ ަމައަށ ް ދ ެމިހ އުްވެޓެ. މިކަހ ަލ ަ ބައިވަރ ު ތ ަން 

[އަދ ި ޙިޖާޒްކަރ ައިގައިވސެް އގޭެ ބައއެް ތ ަނ ްތ ަނ ްވެއެވެ.ޤަބުރ ުދ ެނ ް  ،ާ) އިިމްޔ ރ ަސޫލ ާކައިރ ީގއަިތ އަްއެކަލ ޭގެފ ާނ ު )އިބްނ ު ތ ައ ،ް ަމނާދ ުކުރ ުނ

ނ ަހ ީކުރ ައްވާފ ައިވުމއާި ބެހ ޭގޮތ ުނ ް ވަރ ަށ ް ދ ިގުކޮށ ް ވާހ ކަަ ދ ައްކަވާފ އަި ވިދ ާޅުވިއެވެ:؛

އެކަނ ް ޝިރ ުކަށ ް ވާޞިލ ްވާތ ީއެވެ. ] ، ީެނގެ ވްާ ސަބަބަކ އެގޮތ ަށ ް އެކަނ ް ނ ަހ ީވ

  ްށަ ިކުރ ުއިމމާް އައްޝާފ ިޢީއއާި އަދ ި އެހ ެނ ް ބޭކަލ ުނ ް އެގޮތ ޛ އިމމާް މާލ ިކއާި އިމމާް އަޙްމަދ ުގެ  ،ް ކުރ ައްވާފ ައިވެއެވެ. ހ މަަ އެފ ަދ ައިނ

)އެކަނ ް:އަޞްޙާބުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ވްާ ،ް އަބޫބަކުރ ު އަލ ްއަޘ ްރ މަް ފ ަދ ަ އިމާމުނ 

ަށުމްވ ްދ ްދނާ ެނ ެވެ 10 މުވްއަށ ް އިރ ާދ ކަުއެރ ަހބެ ީ އެއިލ ާހ ު އެތ ަނ ް ނ ެތ ިކުރެ  (.މުތ ަރ ްޖިގްެމ ނ ޓޯް : )އ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

26/132

 

19

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

`މަނ ާވާ( ސަބަބެއގްެ ގޮތ ުގއަި މިކަނ ް ބަޔ ާނ ްކުރ ެއްވިއެވެ. هللا

ޙީކުރ ައްވާފ އަި ވަނ ީ:ަވ

﴿

و

رن آونر دوو  ا

و

ث

   

ق

  

و

و

:3

ަށކަ ަވަރ ުން، ]މާނ ައީ: އަދ ި އެއުރ ެނ ް ބުނ ޫއެވެ. ހ ަމ

ތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ގްެ އިލ ާހ ުނ ްތ އަް ިޔތ ަބައިމީހ ުނ ް ދ ޫނ ުކުރ ާހ ުށ ިކަމެވެ! 

 ،

ސުވޢާު އއާި،

ތ ިޔ ަބައިމީހ ުނ ް ވައްދ ު އއާި،ް

އަދ ި ހ ަމަކަށ ަވަރ ުނ ސަންރ ު އއާި )މިހ ުރ ިހ ާ ބުދ ުތ ައް(  ،ާިޔ ަޢޤޫު އއ ،ާިޔ ަޣޫޘ ު އއ

ެވެދ ޫކޮށ ްނ ު [.ލ ާހ ުށ ިކަމ

 ސަލ ަފ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް އިބްނ ު ޢައްބާސްއއާި އެހ ެނ ިހ ެނ ް ބޭކަލ ުނ ް ޛ ިކުރ ު 

ި ވިާމ ނ ަނ ްތ ަކަކީ  މިއާޔ ަތ ުގައ،

ނ ޫޙްގެފ ާނ ު ޤައުމުގއަި އުޅުނ ުކުރ ައވްާ ގޮތ ުގއަިއެޤައުމުގެ  ،ް ޞާލ ިޙުނ ްތ ަކަކަށ ް ކިޔ ާ ނ ަނ ްތ ކަެވެކެ. ދ ެނ ް އެމީހ ުނ ް މަރ ުވުމުނ 

އ ިަދެމީހ ުނ ްގެ  އ ،ް މީސްތ ަކުނ ް އެމީހ ުނ ގްެ ޤަބުރ ުތަ ގުކެ ކައިރ ީގއަި އިޢްތ ިކާފ ުކޮށ

ޒަމާނ ް އެމީހ ުނ ގްެ މައްޗ ަށ ް ދ ިގުލ ގިައެނ ް ގޮސް  ،ެ ެނދ ްފ ަހ .ެ  ޞޫރ ަ ހ ެދ ިއެވ

ހ ުނ ް އެޞޫރ ަތ ަކަށ ް އަޅުކަނ ްކުރ ަނ ް ފ ެށ ިއެވެ. އިމމާް ބުޚާރ ީ އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެއެމީ 

 ޞަޙީޙްގއަި މިކަނ ް ބަޔ ާނ ް ކުރ ައްވާފ ައިވެއެވެ. އަދ ި އިބްނ ު ޖަރ ީރ ު އއާި އަދ ި އެހ ެނ ިހ ެނ ް ތ ަފ ްސީރ ު ޢިލ ްމުވެރ ިނ ްވސެް އެގޮތ ަށ ް ޛ ިކުރ ުކުރ ެއްވިއެވެ.

ރ ަސޫލ ާކަނ ް ބަޔ ާއަދ ި މިޢިއްލ ަތ ގުެ )ސަބަބުގެ( ޞައޙްަ ، ީނ ވްާ އެއްކަމަކ

؛

 

ނ ަބިއްޔ ުނ ގްެ ޤަބުރ ުތ އަް މިސްކިތ ްތ ަކެއގްެ ގޮތ ުގއަި ނ ގަާ މީހ ުނ ްނ ަށ ް

ނ ަބިއްޔ ުނ ގްެ ޤަބުރ ުތ ަކގުެ ވެއްޔ ަކީ ،

ެ. ެހއ ެނ ީ  ލ ަޢުނ ަތ ް ލ ައްވާފ ައވިާ ކަމެވ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

27/132

 

20

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ނ ަޖިހ ެއްނ ޫނ ްކަނ ް އއެީ އގނެި ބަޔ ާނ ްވެގެނ ވްާ ކަމެކެވެ. އަދ ި އެކަލ ޭގެފ ާނ ު

އަމިއްލ ަ ނ ަފ ްސއާި ބެހ ޭގޮތ ުން ސެްވ ޙަދ ީޘ ް ކުރ ައްވާފ ައިވަނ ީ: 

«ا

  

  

و

  »(11) ާނފެ ގުެ ޤަބުރ ކަީ އަޅުކަނ ް ކުރ ވޭެهللا!ޔ ާ ]މާނ ައީ: ތ ިމަނ ްކަލ ޭގ

[ބުދ ެއްކަމުގއަި ނ ުލ ައްވާށ ިއެވެ!

އެކަލ ެފގޭ ާނުފ ަ ، ީ ްދނެ ަނ އގެނިގ ،ެ އިރ ުއަރ ާގެ އެނ ަހ ީ ހ ،ްިނ އއާި އެއްފ ަދ ައ

ވަޤުތ އާި އިރ ު އޮއސްޭ ވަޤުތ ު ނ ާދމަ ުކުރ ުނ ް ނ ަހ ީކުރ ައްވާފ އަި ވަނީ ސެްވ އެމަގު 

ބަނ ްދ ުކުރ ެއްވުމގުެ ގޮތ ުނ ްނެ ޝ( .ެވިރ ުކަށ ް ވާޞިލ ުވެދ ާނ ެ މަގެއް 

ގަޑީގއަި ނ ަމާދ ު ނ ުކުރ ުމަށ ެވެ. އެއީ ެގ ގޮތ ުނ ްނ ެވެ.( އއެީ ިމބަނ ްދ ުކުރ ެއްވމުު

އެމީހ ާ ނ ަމާދ ު ކުރ ަނ ީ ހ ަމައެކަނ ި هللا

ދ ޢުާ ކުރ ަނ ީ ހ ަމައެކަނ ި،

އަށ ްهللا

އިރ ަށ ް ،

ޮތގެ ަށ ް ކަނ ްތ އަް ކުރ ަން  ަށފ ައިފ ްޔއި ާ އަށ ް ވިޔ ަސްމެއެވެ. އެހ ެނ ީ އމކިަވ ްނަނީ  ިހމ ާރ ުވެސް  ،ެ ަހފ .ެ ނ ަމާދ ުކޮށ ް ދ ުޢާކުރ ުމަށ ް މަގުފ ަހ ެދވި ާނ ެތ ީއެވ

ވެ. މީސްތ ަކުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް އިރ ަށ އާި އެހ ެނ ިހ ެނ ް ތ ަރ ިތ ަކަށ ްހ ގިނާފ އަެ

 ސަޖިދ ަކޮށ ް ތ ަފ ާތ ު ވައްތ ުތރަ ަކގުެ ދ ުޢާކޮށ ް އޅުޭ މީހ ުން  ިހމ ާރ ުވެސް 

އަިއ މީހ ުނ ް  އެބައުޅެއެވެ. ފ ަހ ެ މިކަމކަީ އިގުެހ މީހ ުނ ްނ އާި އަދ ި ފ ުނހްަ 

 ިމ ްމާމާލ ކިް އަލް ވުމއަްއަުޠއަގި ޢަޠ އާު ބްނ ު ޔ ަސާރ ގުެ އަރ ިހ ުން ވެނެ.ިމ 11 ޙަދ ީޘ ް މިލ ަފ ްޡ ުނ ް ރ ިވާކުރެ ވްއީ އ

ެހެ ވެކެ. އ ީ ުރމ ުސަލ ް ޙަދ ީޘ ކެެއ .ެވަދ ިއަދ ި ޢަޠ އާު އކަީ ޞަބާީޙއެއްނޫ ވެެނ. އެީއ ތ ާބޢިީ ެއ ން މުވުނ ް އިމމުސްނ ަދ ުކޮށ ް 

،

ަކު ެނހެ ެއްކަމ ސުރަލ ް ޙަދ ީޘ ކަީ ޟަޢީފު  ަދޙ ީޘ ެކެވެ. އ ތ ާބޢިީ ބޭކަލ ުނ ގްެ އަރ ުނހި ް އަނ ްނ ަ ުމަންވެނ ީ: ގެވ »މަރ ުފ ޫޢުކޮށ ް ޞަގަޙްއޮތު އަގި ވިާރ ا    و»  أ هاورޔ ާ [ާނ ައީ:މ

ަދމް ު ރ ގަނޅަު ސަނ ަދަ އާކިއކެު]ނ ކްަގޭލެފާ ގުނެ ޤަބުރު  އެދުބކްަގުމއަި ނު އަލވްާވެއިށެ.ތ މަިهللا! )އިމާްމ ޙައވިއަފޭ( ރ ިވާކުރަ ވްާއ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

28/132

 

21

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ގސްޮ،މަގުފ ުރ ެދ ެނ ް ދ ިމވާި އެނ މްެ ބޑޮު އެއްސަބަބެވެ. އެކަނ ް ފ ެތ ުރ ިގެނ ް

ަށމަ ް ބުނ ާމީހ ުނ ގްެ ތ ެރ ޭގައިވސެް އެކަނ ްވަނ ީ  އިސްލ ާމްދ ީނ ަށ ް ނ ިސްބަތ ވްާ ކ

ފ ެތ ުރ ިފ ައެވެ. އަދ ި އެކަމުގއަި މަޝްހ ޫރ ުވެފ އަި މީހ ުނ ް މުޝްރ ިކުން މ ެގަޛ ުހ ަބަށ ް  ، ީފ ޮތ ްވސެް ލ ިޔ ެފ އަި އެބަހ ުއްޓެވެ. އގޭެ ތ ެރ ޭގއަި އބަޫ މަޢުޝަރ ު އަލ ްބަލ ްޚ

 ،ަ ޝިރ ުކގުެ ތ ެރ ެއަށ ް ވަދ ެ ޠ ޣާޫއާިތ ޖިބްތ ަށ ްޘ ާބިތ ު ބްނ ު ޤުއްރ ާ އއާި އެފ ަދ 

،ްބުދ ު( އީމާނ ްވީމީހ ުނ ް ހ ިމެނ އެެއ .ެވަދ ި އެމީހ ުނ ް ސިޙުރ ުވެރ ިނ ް)ކާހ ިނ ުނ

هللا)އެބަހ ީ: ފ ޮތ ަށ ް އީމާނ ްވާކަމަށ ް ދ ަޢުވާކުރ ެއެވެ.(ފ ޮތ ަށ ް ނ ިސްބަތ ްވެއެވެ.

`ެގ ވަޙީބަސްފ ުޅުގއަި ާވ ފ ަދ ައިނ ްނ ެވެ.

﴿

  

ألولآ    نا

 

  نون  تغا...ا:02ކަލ ޭގެފ ުނނާ ގްެ ]މާނ ައީ: ،ިާކަލ ޭގެފ ާނ ަށ ް ބާވައިލ ައްވާފ ައވިާ ފ ޮތ ަށ އ

  ،ް އީމާނ ްވެގެނ ް ތ ިބިކަމަށ ްކުރ ިނ ް ބާވައިލ ައްވާފ ައވިާ ފ ޮތް ކަތަށ

އެއުރ ެނ ް ެެ؟

ބުނ ާ މީހ ުނ ް ކަލ ޭގެފ ާނ ު ދ ެކެވަޑައިނ ުގަނ ްނ ަވަމުތ ޯއވ

ޫތޣާ ު ކައިރ ިއަށ ް ދ ިއުމަށ ް އެއުރ ެނ ް  ޠ  ،ް ޙުކމުް ލ ިބިގަނ ްނ ާނ

[އެދ ެތ ެވެ...

ބަސްފ ޅުު ނ ިމުނ ީއެވެ.ެގ\(ޔ ާމިހ ިސާބުނ ް ޝެއޚިް )އިބްނ ު ތ މިައއިް

  އެމީހ ެއގްެ ހ ިތ ް ޙައްޤުމަގުނ ްهللاތ ިބާއަށ ް ރ ަޙުމަތ ް ލ ައްވާށ ިއެވެ!هللا

މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ވކަި މީހ އެް ތ ަކުފ ީރ ު ނ ުކުރ ައވްާ ކަމަށ ް ބުނ ާ  ،ާ އެއްކިބާކުރ ައްވާފ ައވިާ މީހ

މިއިމމާް ނ ިކަނ ް ތ ބިާ ދ ެކިބަލާ ވެށެ. ޝާފ ޢިީ މަޒްހ ަބގުެ ބޮޑެތ ި އިމާމުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ްވާ 

ެރތ ޭގއަި ހ ިމެނ ޭ އބަޫއަދ ި ބޮޑެތ ި މަޝްހ ޫރ ު ލ ިޔ ުނ ްތ ެރ ިނ ގްެ އަލ ްފ ަޚްރ ުއްރ ޒާީ ފ ަދ ަ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

29/132

 

22

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

އކެަގޭލެފ ާނ ު އެވަނ ީ ޛ ިކުރ ު ،ް މަޢުޝަރ ު ފ ަދ ަ މީހ ުނ ް ކާފ ިރ ވުެ މުރ ުތ ައްދ ުވެފ ައވިާ ކަމަށ

ކުރ ައްވާފ ައެވެ. ޢިލ ްމުލ ް ކަލ ާމގްެ އަހ ުލ ުވެރ ިނ ްނ ަށ ް ރ ައްދ ުދ ެއްވިއިރ ު އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވަނ ީ 

އޭނ ގާެ ފ ޮތ ގުެ ވާހ ކަައަލ ްފ ަޚްރ ު ޛ ިކުރ ުކުރ ައްވާފ ައިއެވެ. އއެީ މިތ ާގއަި ބަޔ ާނ ްވެފ ައވިާމިއީ ސުމްލ ިމުނ ް އިއްތ ިފ ޤާު ]ޛ ިކުރ ު ކުރ ެއްވިއިރ ުއެވެ. އެކަލ ެފގޭ ާނ ު ވިދ ާޅުވެފ ައިވަނ ީ: 

هللا[މުރ ުތ ައްދ ވުެ ދ ީނ ުނ ް ބޭރ ުވުމެވެ.()އެބަހ ީ:ވެފ ައވިާ ޞަރ ޙީަ ރ ިއްދ ައެކެވެ.

އަނ ްނ ާނ ެތ ެވެ. ށ ްހ ުރ ި ބައެއްގައި()ކުރ އިައިރ ާދ ަކުރ ެއްވިއްޔ ާ އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ބަސްފ ޅުު

،

)އިބްނ ު ތ ައިމިއްޔ ާ(މަނ ާތ އާި އއާި ބެހ ޭ ގޮތ ުނ ް ޝައޚިްއަލ ްޢުއްޒާއއާިއައްލ ާތ އާިވިދ ާޅުވެފ ައވިާ ބަސްފ ުޅއާި މެދ ު ތ ބިާ ވިސްނ ާ ބަލ ާށ ެވެ. އެކަލ ޭގެފާ އ ުނެވަނ ީ މުޝްރ ިކުނ ް 

ކުރ ާގއަިނ ުހ ެނ ްތ ަނ ްތައެބުދ ުތ ަކއާި މެދ ު ކަނ ްތަ ކ ްއުރ ި ގޮތ ް އއެީ ދ ިމިޝްޤުގައއާި އަދ ި ެއ

ކަނ ް ބަޔ ާނ ް ކުރ ައްވާފ ައިއވެެ. އަދ ި ޛ ާތ ު އަނ ްވާޠ ު ޙަދ ީޘ ްއއާިކކަީ ހ މަަ އެއްކަމއެްކަނ ްތ ަ

ބެހ ޭ ގޮތ ުނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވިދ ާޅުވެފ ައވިާ ބަސްފ ުޅއާި މެދ ު ތ ބިާ ވިސްނ ާބަލ ާށ ެވެ. މިއީ 

ފ ާނ ގުެހ ަމައެކަނ ި ގަހ އެް ނ ެގުމުގއަި އެމީހ ުނ ްނ އާި ވައްތ ަރ ުވުމއާި ބެހ ޭ ގޮތ ުނ ް އެކަލ ގޭެއެއަށ ްވުރ ެ ބޮޑުވެގެނ ވްާ ޝިރ ުކގުެ ކަނ ްތ ައް  ،ެބަސްފ ުޅެވެ. ދ ެނ ް ފ ަހ

އިމމާްމ ެގިބަސްފ ުޅަށ ް ފ ަހު  ެނދ ް އެއެއްޗ ެއްގއަި ހ ިފ ޭނ ެ އެހ ެނ ް ެ؟

ކިހ ިނ ަކުނ ްވާނ ެހ ެއްޔ ެވ!

ބަހ އެް ޙައޤްު މަގުނ ް އެއްކިބާވެފ ައވިާ މީހ ާއަށ ް އބެަ އޮތ ްހ ެއްޔ ެވެ!؟

  އޅުޭ އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެޙުއްޖަތ އެް ކަމުގއަި ނ ަގައިގެނ ްފ ަހ ެ އެމީހ ުނ ގްެ މަގުފ ުރ ެދ ުމަށ ްން ައިމިއްޔ ާ(. ެއއަހ ަރ ެނ ް ޛ ިކުރ ުކޮށ ްލ ާނ ަމވެެބަސްކޅޮު ތު \ކަލ ޭގެފާ އ( ުނިބ

ވިދ ާޅުވިއެވެ:

މުޢައްޔ ަނ ް ކޮށ ް ތ ަކްފ ީރ ު ކުރ ުމއިާ،ބަޔ ަކަށ ްމީސްތ ަކުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ]

މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ފ ާސިޤެއްކަމުގައި ،

މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ބިދ ުޢަވެރ ިކުރ ުމއާި

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

30/132

 

23

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް ާފފ ަވެރ ި ،ާިކިމަނ ްތ ައްތ އަްއއެްބަޔ ާނ ްކުރ ުމއ ،ް ކަމަށ ް ބަޔ ާނ ްކުރ ުނ

އެނ މްެ ބޮޑަށ ް ނ ަހ ީކުރ ާ މީހ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ތ ިމަނ ްކަލ ޭގެފ ާނ ު 

މެވ.ެ އއެީ އެކަމކަު އެމީހ ެއގްެ ކައިރ ިއަށ ް ރ ިސާލ ަތ ގުެ ޙުއްޖަތ ްވެވަޑައިގަނ ްނ ވަަޚިލ ާފ ުވެއްޖެއްޔ ާއެޙުއްޖަތ އާިފ ޯރ ާ ޤާއިމްވެއްޖެކަނ ް އގެނިއްޖެއްޔ ާ މެނ ުވީއެވެ. 

އޭނ ާ ކާފ ިރ ެއްކަމުގއަި ވެދ ެއެވެ. ނ ޫނ ީ ފ ާސިޤެއްކަމުގއަި ވެދ ެއެވެ. ނ ޫނ ީ 

[ފ ާފ ަވެރ ިއެއްކަމުގއަި ވެދ ެއެވެ.

 ސްފ ޅުު ނ ިމުނ އީެެވ.އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ަބ

މއިީ މައްސަލ ަތ ަކުގއަި އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ބަސްފ ޅުު ހ ުނ ްނ ަ ގޮތ ގުެ ޞިފ ައެވެ. އެކަލ ޭގެފ ާނ ު 

މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް  ،ްެވިައސ ބަސްފ ުޅުތ ަކގުެ ތ ެރ ެއިނ ް އަހ ަރ ުމެނ ްނ ަށ ް ފ ެނ ުނ ު ކޮނ މްެ ތ ަނ ެއްގ

ގެނ ް އެކަނ ްތ ަކުފ ީރ ު ނ ުކުރ ައްވާކަމަށ ް އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވިދ ާޅުވެއްޖެއްޔ ާ އެއއާި ވިއްދ އަި

އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ،

އ ީެއޭނ ގާެ ކައިރ ިއަށ ް  ސާފ ވުެ އޮޅުނ ް ފ ިލ ައިގެން  ާނދ ޭ ސަބބަު ވިދ ާޅުވެއެވެ. އެސަބަބަކީ  އ ، ީަތ ީރފު ުކުރ ުމުނ ް ހ ުއްޓިވަޑައިގ )މުޢައްޔ ަނ ްކޮށ ް( އެމީހ ކަު ތ ަކ

އެމީހ ެއގްެ މއަް ،ާްޔ ެ. ެހއ ެނ ެއްކަމކަު ޙުއްޖަތ ް ފ ޯރ ައިފ ިއ  ޗ ަށ ްޙުއްޖަތ ް ފ ޯރ ުމގުެ ކުރ ިނ ްނ ެވ

އެމައްސަލ ައަކުނ ް ލ ާޒިމވްާ ޙުކމުް ކުރ ައްވަތ ެވެ. އއެީ ތ ަކުފ ީރ ު ކުރ ަނ ްޖެހ ޭ 

މައްސަލ ައެއްނ މަަ ތ ަކުފ ީރ ެވެ. އެހ ެނ ްނ ޫނ ީ ފ ާސިޤެއްކަމުގައެވެ)ތަ ސްފީޤެވެ(. އެހ ެނ ްނ ޫނ ީ 

ފ ާފ ައެއްކަމެވެ.

ފ ާޅުވެގެނ ވްާ މައްސަލ ަތ އަް)

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

31/132

 

24

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

ރ ައްދ ުދ ެއްވަމުނ ް އެކަލ ޭގެފ ާނު  ިދވ ާޅުވެފ ައިވެއެވެ. އއެީ އެމީހ ުނ ގްެ ބައއެް އިމާމުނ ގްެ

ކިޛުރ ުކުރ ައްވަމުނ ްނ ެވެ.  ފ ަރ ާތ ުނ ް މުރ ުތ ައްދ ވުާ އެތ ަކއެް ކަނ ްތ ަކއެް ފ ެނ ިފ ައިވާކަނ ް

އެކަލ ޭގެފ ާނ ު ވިދ ާޅުވަނ ީ: 

[ ،ް ެވްނެގާ ވާހ ަކަތ ަކުގއަި...އަދ ި މިކަނ )މައްސަލ ަތ ަކުގައި( ނ މަަވަނ ްހ ަނ ާވ

،ާިއެމީހ ުނ ްނ ަށ ް އެކަމުގއަި ކުށ ެއްކުރ ވެި ޙައްޤުމަގުނ ް އެއްކިބާވެފ ައވ

އެކަމއެްގއަި ބުނ ެވިދ ާނ ެއެވެ.ބައެއްކމަު ،ް އަދ ި އެމީހ ުނ ގްެ މައްޗ ަށ

ދ ޫކޮށ ްލ ައިފ ިނ މަަ ކާފ ަރ ވުާ ޙުއްޖަތ ް ޤާއިމްނ ުވއެޭ ބުނ ެވިދ ާނ ެއެވެ.މުސްލ މިުގްެނ ޢާއމްު ، ީ ބިކައިނ ް ފ ާޅުވަނ ެ އެމީހ ުނ ްގ ،ަުއެހ ެނ ެއްކަމކ

. އަދ ި އެކަނ ްތ ައްތ ަކަކީ މީހ ުނ ްނ ަށް ސެވް އގނެޭ ކަނ ްތ ަކވެެމީހ ުނ ްނ ަށ އާި ޚާއޞްަ

އަދ ި އެއއާި ޚިލ ާފ ވުި މީހ ުނ ް؛ރ ަސޫލ ާ ،ިެއެކަމާއިގެނ ް ވަޑައިގެނ ްނ ވ

  `ކާފ ަރ ުކުރ ެއވްި ކަނ ްތ ައްތ ަކެވެ. އއެީ ކކަު ނ ުލ ާ،އއާި ޝަރ ީ هللا

އެކަލ ގާނެއަށ ް އެކަނ ި އަޅުކަނ ްކުރ ުނ ް ފ ަދ ަ ކަނ ްތ ައްތ ކަެއ .ެވަދ ި އެކަލ ގާނެ ނ އިަބްޔ ުނ ްނ އާި އަދ ި އެނ ޫނ ްވެސް ަރފ ާތ ްތ ަކަށ ް  ،ާިފ ިޔ ަވއަި މަލ ާއިކަތ ްނނު އ

މިއީ ،ް

ުނރަ  ެ.ވެ ަމަކަށ ަވ ހ ނަ ަދ ަ ކަނ ްކަމ ފް ެނގެ ްވާކ އަޅުކަނ ްކުރ ުނ ް ނ ަހ ީވ

ުޑ ޝިޢާރ ުތ ަކުގއަި ހ ިމެނ ޭ ކަނ ްކަމެވެ. އެއީ އިސްލ ާމްދ ީނ ގުެ އެނ މްެ ފ ާޅުކަނ ބްޮ

އގޭެ ޤަދ ަރ ު މަތ ިވެރ ިކުރ ުނ ް ފ ަދ ަ  ،ާިފ ަރ ޟުު ފ ސަް ނ ަމާދ ގުެ ފ ަރ ުޟުކަމއ

ޖުވާ  ،ިާރ ަލ އ ،ާިރ ބިާ އއ ،ާިކަނ ްކަމެވެ. އަދ ި ފ ާޙޝިް ކަނ ްތ ައްތ ަކއ

 ،ްެޙަރ ާމްވެގެނ ްވާކަނ ް ފ ަދ ަ ކަނ ކްަވެމެ. ދ ެނ ް މިހ ުރ ިހ ާ ކަމަކަށ ް ފ ަހ ުވސ

ގެނ ްދ ާނ ީ އެމީހު ގްެނ ބޮޑެތ ިމީހ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިނ ް ގިނ ަމީހ ުނ ްތ ިބާއަށ ް ފ ެނ ި

މިކަނ ްތ ައްތ ަކގުެ ތ ެރ ެއަށ ް ވެއޓްި މުރ ުތ ައްދ ުވެގެނ ް ދ ާތަ ވެނެ. އަދ ި 

 ،

އެމީހ ުނ ގްެ ތ ެރ ެއިމ ްނީހ ުނ ް،

އެއަށ ްވުރ ެވސެް ބޮޑުވެގެނ ވްާ ކަމަކީ 

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

32/132

 

25

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

މުޝްރ ިކުނ ގްެ ދ ީނ ގުެ މައްޗ ަށް  ޮތފ ްފ ޮތ ް ވސެް ލ ހެ ޔި ެދ ިކަމވެެ! ބަޫއ ޢަބްދ ި

  [)އަލ ްފ ަޚްރ ުއްރ ާޒީ( ފ ަދ ަ މީހ ުނ ް ކަނ ްކުރ ި ފަ އަދިނ ްނ ެވެ.އައްރ ާޒީ هللا

  މއިީ މުސްލ ިމުނ ގްެ އިއްތ ިފ ާޤުނ ް ދ ުނނީ ް ބޭރ ވުާ ]އެއަށ ްފ ަހ ު ވިދ ާޅުވިއެވެ:މިހ ިސާބުނ ް 2[)ދ ީނ ުނ ް ބޭރ ވުެ މުރ ުތ ައްދ ުވުމެވެ.( ޞަރ ޙީަ ރ ިއްދ ައެކެވެ.

އެކަލ ޭގެފ ާނ ގުެ ބަސްފ ޅުު ނ ިމުނީ ވެއެ.

 ،ެ ޢަދ ުއްވުނ ް ގެނ ްނ ަ ޝުބުހ ާއގިެ ތ ަފ ްޞީލ ު މިވަނ ީއެވެ. ދ ެނ ް ތ ބިާ މިއއާިެގފ ަހ

 ،

`މެދ ު ވިސްނ ާ ފ ިކުރ ުކޮށ ް ބަލ ާށ ެވ.ެ ފ ަހ ެهللا

ިތފ ުނ ަވެރ ި ކުރ ެއްވުމަށ ް އިރ ާދ ަކުރ ެއވްިެގ ޙަޟްރ ަތ ުނ ް އެއްވސެް އެއްޗ އެް މިލ ްކުވެގެނ ް ނ ުވެއެވެ.މީހ ަކއާި މެދ ު ތ ިބާއަށ ް 

އަދ ި އެކަމަކުނ ް ދ ީނ ވްެފ ަހ ެ އަހ ަރ ުމެނ ް އިޢްތ ިޤާދ ކުޮ ،ް މިމައްސަލ ާއިގއަި ށ ، ީރ ވިާ ކަމަކ

ނ ޫނ ީ  އއާި ޝަރ ީކުކޮށ ްފ ިނ މަަهللا ސްލ ިމކަުޙުއްޖަތ ް ފ ޯރ ުމަށ ްފ ަހ ު ުމއެމައްސަލ ައަކީ )

ނ އ ީޫނޭނ ާ އެހ ެރ ީ ޙައްޤު ،ާ

އަދ ި މިނ ޫނ ްވސެް ޞަރ ޙީަ ކުފ ުރ ު ކަމަށ ްގޮތ ގުެ މަތ ީގއަި ކަމަށ ް ދ ަޢވުާ ކުރ ާމީހ ާ، މުވައްޙިދ ުނ ގްެ މައްޗ ަށ ް މިކަނ ް އިސްކުރ ާ މުސްލ މިް މީހ 

އއާި އެކަލ ގނާެ ރ ަސޫލ ާއއާި އަދ ި އުއްމަތ ގުެ ޢިލ ްމުވެރ ިނ ް ބަޔާ ކްނުރ ައްވާފ ައވިާ މިފ ަދ ަ 

އ ީަހިބްނ ު ތ ައިމިއްޔ ާ( އަށ ް ނ ޫނ ީ އެއަށ ްވުރ ެ މަތ ިވެރ ި  ކަނ ްތ ައް( އެކަލ ޭގެފ ާނ ަށ ް )އެބ

މިމައސްައާލިގއަި ކުށ ެއްކުރ ެވިފ އަި ވީ  ،ަްއަހ ަރ ުމެނ ްބޭކަލ އެް ވިޔ ސ ،ެްނަ ވަމސ

އަހ ަރ ުމެން ގ ެގާތ ށްަ ،

ލ ާގެ ަރއ ިހ ުނ ް އައިސްފ ައވިާއއާި އެކަލ ގނާެ ރ ސަޫއީމާނ ްވާހ ުށ ީ ކުށ އެްުކމީހ ަކުށ އެް ކުރ ެވުނ ު)މިކަމުގައި(އެއީ  ށ ް އެމީހ ކަު ތ ަކްފ ީރ ުކުރ ުމެވެ.ގޮތ ަ

އެހ ެނ ީ  3ކުރ ެވުނ ު ނ ަމަވެސްމެއެވެ. ހް ނު ެއްޔ ވެެ؟ )އެކަނ ް އެހ ެނ ްވާނ ީ( ކިހ ިނ ަކ ،ެ ފ ަހ 

12   ا ި ެދމ ު ދ ެކެނ ްޖެހޭ  ޮތގ އާި ޚިލ ަށފާ ް ކުށ ްގޮތ ަކަށ ް ކޮނ މްެ 13 ސްއަލ ައާއ މުތ ަރ ްޖިގްެމ ނ ޓޯް : )އެބަހ ީ މިަމ

ައަގުމިމީހ ަކު  ެވެއެ.(ދ ެކުނ ުކ ވީމަަނސެްވ މ

8/19/2019 Mufeed al-Mustafeed Dhivehi

33/132

 

26

   ޥ ްޙ އ ްތ ަ ދ  ި  ނ  ު މ ެ  ކޮ ށ ް ވ ާ  ފ  ައ  ިދ  ާ  އ  ަށ ް ހ ޯދ   ާ މ   ހ ާ  ގ ައ  ިފ  ައ  ިދ  ާ  ވ ުމ ު ފ  ި  ރ ު  ކާ  މ   ހ ާ  ލ  ާ  ދ    ޫ ކޮ ށ ް ދ  ު  

މިމައްސަލ ާގއަި މިއއާި ޚިލ ާފަ އ ްށެއްވސެް ޢިލ ްމުވެރ ިއެއގްެ އަރ ިހ ުނ ް ބަސްފ ުޅއެް

 ،ުައައިސްފ ައވިާ ކަމއެް އަހ ަރ ުމެނ ްނ ަށ ް އގެނިފ ައއެް ނެ ވެތެ. އެހ ެނ ެއްކަމކ

ޙުއްޖަތ ް ދ ެއްކުމަށ ެވެ.ޚިލ ާފ ުވެގަނ ްނ ަ މީހ ާ ދ ަނ ީ ފ ިރ ުޢައުނ ގުެމިމައްސަލ ާއިގއަި

﴿

ل

نوْاوا:15[އިހ ގުެ ޖީލ ުތ ަކގުެ ކަނ ްތ އަް ހ ުރ ި ގޮތ ކަީ ފ ަހ ެ ކޮބައިހ އެްވެެޔ ]މާނ ައީ: 

ނ ޫނ ީ ޤުރ ަޝީނ ގްެ ޙުއްޖަތ ް ދ ެއްކުމަށ ެވެ. އެއީ: 

﴿

ْ

اة

ا:7

ަތލް ުގައިވސެް މިކަހ ަލ ަ ވާހ ަކައއެް ތ ިމަނ ްމެނ ް ]މާނ ައީ: އެނ ްމެ ަހފ ގުެ މިއ