,

, ,

, ,

,

,

,

,

, ,

, ,

,

,

,

�

1.

2.

3.

� :-

� VÉÒ´ÉxÉ घटक ´ÉÉiÉÉ´É®úhÉ , VɱÉ

. Êb÷ZÉä±É ºÉ±¡ò® .

. VÉÉMÉÊiÉEò iÉÉ{ɨÉÉxÉ ´ÉÉfø .

� –

� . वर

. , .

, .

व व

व . व

.

� -

�आ , , .

. , .

, , , इतर

.

. षक

त .

�जल –

� .

. . , . .

- .

, , जल .

. .

� –

� , , , इतर

. , , , ,

, - मदत .

� .

. .

�v´ÉÊxÉ |ÉnÚù¹ÉhÉÉSÉä {ÉÊ®úhÉÉ¨É :-

� म

.

. .

,

. , , ( )

. .

� –

� , , .

� .

� , .

� .

�

� –

� नळ, इतर .

�{ÉÉhªÉÉSªÉÉ .

�फCiÉ .

� जल .

�v´ÉÊxÉ|ÉnÚ¹ÉhÉ ÊxɪÉÆjÉhÉ :-

1. .

2. .

3. .

4. ड व .

5. .

(Pollution)

(Pollution)

– .

व , . -

- .

(Point Source Pollution) .

(Area Wide Pollution) .

एक .

१. – (Air Pollution)

२. जल – (Water Pollution)

३. – (Sound Pollution )

१. ( Air pollution) –

घटक – , , इ.

, , खत ,

. , , .

शहर – , तर शहर –

१. – . –

, .

. , , व .

२. कण – (०.००२ ) कण .

व इतर ३० १०० पट कण . ,

.

३. ऍ – ,

.

४. – कण . व

.

५. – व . .

, इतर .

, २ ४ पट , व दगड . व

.

६. – , . इतर

, ( ) त .

- व

No2 व O3 व PAN व

आवरण , .

PAN – . .

– (So2 ) व

(H2So4 ) व ( HNO3) . ( PH 3.0 to 5.6 )

. PH 5.6 .

. Mg, ca

. . .

.

पडत .

( ) – व

. .

१९५८ ६८% .

गट – , ( CFC ) , ,

, . इ.

- ( Smog) . .

१९५२ व ( ) . कण व

.

.

D.D. D. - न १५ .

. .

– ३ . १९८४ ( MIC )

३२०० .

व - .

, , , .

.

– ( ) २६ १९८६ . ३१ .

- ( ) .

२३९ – २ .

- आढळ – १६ २३ . . .

कवच .

, , , , जळजळ , , ,

इ. .

–

१. (CFC)

२.

३.

१९३० .

- , - ,

. CFC एक १ कण . थर -

, , ,

बदल इ. .

– १०८२ . १९८७

व १९८९ – .

– ( )

जल –

– NO2, CO2, SO2

२)जल (Water Pollution) –

जल

जल

जल .

जल घटक – , , , , , , इ.

.

व ,

. व .

.

.

.

घटक जल .

.

.

०.१ .

, , -

. .

, , जड .

.

व .

३mg . -WHO - 45 gng .

दर -4 mg.

व सतत ल . –

१९५० , ओठ , इ.

.

अ . जल

शहर – ,

– .

(BOD);- –

१) तम – १ २ / २) – ३ ५ ३)

– ९ / ४) – १० .

:-

.

.

.

त ( ) १०

.

५० ६० . ८०

तर १२० .

त , ८० ८५

.

१०५ १ शकत .

६०

८५

१४० १४५

४०

२०

.

,

६०

७५

८० ८५ .

८०

– , ( ), भय, , जड , ,

, वर इ.

१९८५ एक .

– .

– (१९९१ )

– १ , २०००

०.२५% – २०००

व लवर - १ १९९९ – १ /

, – १ – १ २०००

– २ -२ – १ २००५

-३ कष -३ ११ -१ २००५

– १ १९९५

२ T ऑइल – ३१ . १९९८

– १ १९९८, – १ २०००

– १७

व –

( इ. ) – ( ड) सन १९८९,

– १२६

(१९८९) – १९९४

– २० २००० .

– १९८५

PVC –

– – १९८५ ३१ २०००

.

१. पवई ( )

२.

३.

४. १९९० २००८ २०१२

– १९९७,

– १६ २००५.

२००७ - – १७६

. . व – १९८८ ( )

– १९९२

– १९८६

१ – १९८७

- – १९८५

– १९६२

D.D.T . – २६ १९८९

– ( ) (१९७२)

. – १९८१

दखल - जल व

– १९६६

– (१९६६)

– १ . १९८०

– १९७४

व वन – ४ . १९८५

– १९७२

– १९७४ (The Water Prevention & Control Of Pollution )

द – १९७७

– १९८१

– १९८१ – १९८७ – The air pollution & control of pollution act.

– १९ . १९८६ .

– १९८९

The public Liability Act – 1991

– NEERI

– २००६

– – १९७०

१९९२ . – ( ) ( २१)

२००२ द – ( द. )

– (WSSD)