rangkuman anatomi blok i.5 tambahan
DESCRIPTION
mata telingaTRANSCRIPT
Rangkuman Anatomi Blok
I.5Edisi tambahan yang terlupakan... The Eye & The Ear...
MATAOrbita
Tepi orbita:
Margo supraorbitalis: os frontalis
Incisura (foramen) supraorbitalis,
dilewati oleh a. et n. supraorbitalis
Incisura frontalis, dilewati oleh a. et n.
supratrochlearis
Margo infraorbitalis: os zygomaticus et
maxilla
Margo lateralis: proc. zygomaticus
ossis frontalis, proc. frontalis ossis
zygomatici
Margo medialis: crista lacrimalis antor et
postor, os frontalis
Crista lacrimalis anterior proc. frontalis
maxillae, mrpk tempat melekatnya:
– Lig. palpebrale mediale
– M. orbicularis oculi
Crista lacrimalis posterior ossis
lacrimalis, mrpk tempat melekatnya:
– Pars lacrimalis m. orbicularis oculi
– Septum orbitale
– Retinaculum mediale
Fossa sacci lacrimalis
Canalis nasolacrimalis, dilewati oleh
ductus nasolacrimalis
Dinding orbita:
Atap: lamina orbitalis ossis frontalis, ala
parva ossis sphenoidalis
– Memisahkan dgn fossa cranii anterior
– Fossa glandulae lacrimalis, tempatnya
glandula lacrimalis
– Fovea trochlearis, tempatnya “katrol”
m. obliquus superior
– Canalis opticus, dilewati oleh N. II, a.
ophthalmica
Lantai: os maxilla, os zygomaticus, os
palatinus
– Atap dari sinus maxillaris
– Sulcus et canalis infraorbitalis,
dilewati oleh a. et n. infraorbitalis
Lateral: proc. frontalis ossis zygomatici, ala
magna ossis sphenoidalis
– Memisahkan dgn fossa temporalis
(anterior) dan fossa cranii media
(posterior)
– Fissura orbitalis superior, dilewati oleh
N. III, IV, VI, V1, v. ophthalmica superior
– Fissura orbitalis inferior, dilewati oleh
a. et n. infraorbitalis, n. zygomaticus, v.
ophthalmica inferior; menghubungkan
dgn fossa infratemporalis dan fossa
pterygopalatina
– For. zygomaticofaciale
– For. zygomaticotemporale
Medial: lamina papyracea ossis
ethmoidales, os lacrimalis, os frontalis
– Memisahkan dgn cellulae ethmoidalis,
sinus sphenoidalis
– For. ethmoidale anterius, dilewati oleh
a. et n. ethmoidalis anterior
– For. ethmoidale posterius, dilewati
oleh a. et n. ethmoidalis posterior
Periorbita
– Lanjutan dari duramater endostealis
– Bagian posterior menebal membentuk
annulus tendineus communis
Septum orbitale, melekat dari tepi orbita -
tarsus
Tarsus superior et inferior
Vagina bulbi/fascia bulbi/kapsula Tenon,
mrpk selubung fascial bulbus oculi
Retinaculum mediale, utk membatasi
abduksi berlebih
Retinaculum laterale, utk membatasi
adduksi berlebih
Bulbus oculi
Polus anterior et posterior
Sumbu optik , mrpk garis yg
menghubungkan ke2 kutub (polus)
Tunica bulbi
Tunica fibrosa: cornea, sclera
Tunica vasculosa (uvea): iris, corpus ciliare,
choroidea
Tunica nervosa (interna): retina
Cornea
1
Terdiri dari 5 lapis: (luar – dalam)
1. Epitel anterior conjunctiva bulbi
2. Lamina limitans anterior (Bowman)
3. Substansia propria (stroma) sclera
4. Lamina limitans posterior (Descemet)
5. Endotel
Limbus cornea: junctio
conjunctivocornealis, junctio sclerocornealis
Angulus iridocornealisDapat diukur besar sudutnya dengan gonioskop
Spatium anguli iridocornealis
Vaskularisasi: avaskular
Inervasi: nn. ciliares n. ophthalmicus (N. V1)
Sclera
Sinus venosus sclerae (canalis
Schlemm)
Choroidea
Lapisan: (luar – dalam)
1. Lamina suprachoroidea sel2 pigmen
2. Lamina vasculosa arteriae cabang a.
ciliaris posterior brevis, venae vv.
verticosae
3. Lamina choriocapillaris
4. Lamina basalis
Corpus ciliare
Proc. ciliaris, memproduksi humor aqueos
Zonula ciliaris (lig. suspensorium lentis)
M. ciliaris, bila kontraksi akomodasi
Inervasi: ganglion ciliares (parasimpatis)
Iris
Pupil
Camera oculi anterior (COA) et posterior
Aliran humor aqueos : proc. ciliaris
camera oculi posterior pupil camera
oculi anterior spatium anguli
iridocornealis sinus venosus sclerae
(canalis Schlemm)
M. sphincter pupillae
Fungsi: miosis
Inervasi: ganglion ciliare nn. ciliares
breves (parasimpatis)
M. dilatator pupillae
Fungsi: midriasis
Inervasi: C8-T4 ganglion cervicale
superius (simpatis)
NB:
Inervasi otonom mata:
Inervasi parasimpatis (ganglion ciliare): m. sphincter
pupillae, m. ciliaris
Inervasi simpatis (ganglion cervicale superius): m.
dilatator pupillae, m. orbitalis, m. tarsalis superior,
vasa darah choroid & retina
Retina
Terdiri dari 2 lapis:
Stratum pigmentosum retinae
Stratum cerebri dibagi 10 lapis lagi
Pars optica, pars ciliaris, pars iridica
Ora serrata: batas pars optica – pars ciliaris
Discus nervi optici blind spot
Macula lutea
Fovea centralis avaskular, hanya ada
sel conus
Sumbu visual , mrpk garis penghubung
benda dilihat foveola
Vaskularisasi:
A. centralis retinae r. superior et inferior
r. temporalis et nasalis
V. centralis retinae sinus cavernosus
Fundus oculi: bagian belakang interior bola
mata yg terlihat pada oftalmoskop
Lensa
Bentuk bikonveks
Lapisan: (luar – dalam)
Kapsul
Epitel kuboid
Serabut-serabut lensa: cortex, nucleus
Semakin cembung akomodasi
Corpus vitreum
Mrpk massa gelatinosa
NB:
Media dioptrik/refraktif:
1. Cornea paling berperan 3. Lensa
2. Humor aqueos 4. Corpus vitreum
Otot-otot extraokuler
M. rectus superior, inferior, medialis,
lateralis2
Origo: annulus tendinous communis
Insertio: sclera
M. obliquus superior, inferior
M. levator palpebrae superior
Otot-otot polos: m. orbitalis, m. tarsalis
superior et inferior
Inervasi: LR6(SO4)3
Lateral rectus N. VI
Superior oblique N. IV
Sisanya N. III
Fungsi:
Elevasi: m. rectus superior + m. obliquus
inferior
Depresi: m. rectus inferior + m. obliquus
superior
Intorsi: m. rectus superior + m. obliquus
superior
Ekstorsi: m. rectus inferior + m. obliquus
inferior
Adduksi: m. rectus medialis
Abduksi: m. rectus lateralis
Gerak konjugata >< gerak disjugata
(konvergensi, divergensi)
Saat melihat dekat:
1. Adduksi/konvergensi (kontraksi m.
rectus medialis)
2. Akomodasi (kontraksi m. ciliaris)
3. Miosis (kontraksi m. sphincter pupil)
Palpebra
Lapisan: (luar – dalam)
Cutis
Subcutis
Otot
Tarsus + septum orbitale
Conjunctiva palpebrae
Canthus medialis, lateralis
Fissura palpebrae
Glandula ciliaris/Zeis (minyak), Moll
(keringat)
Glandula tarsalis (Meibom)
Lacus lacrimalis
Caruncula lacrimalis
Plica semilunaris
Papilla lacrimalis, punctum lacrimale
Lapisan otot:
1. Pars palpebralis m. orbicularis oculi
Fungsi: menutup mata
Inervasi: N. VII
2. M. levator palpebrae superioris
Fungsi: membuka mata
Inervasi: N. III
3. M. tarsalis superior et inferior
Fungsi: memperlebar celah palpebra
Inervasi: ganglion cervicale superius
(simpatis)
Lapisan fibrosa:
Septum orbitale
Lamina tarsalis (tarsus)
Inervasi:
Palpebra superior n. supraorbitalis
Palpebra inferior n. infraorbitalis
Conjunctiva
Conjunctiva palpebrae et bulbi
Fornix conjunctiva superior et inferior
Saccus conjunctivalis
Inervasi: n. infratrochlearis, n. lacrimalis, nn.
ciliares
Vaskularisasi:
Aa. conjunctivales posteriores, cabang
arkade perifer palpebra
Aa. conjunctivales anteriores, cabang aa.
ciliares anteriores
Apparatus lacrimalis
Pars secretoria:
Glandula lacrimalis
Ductus excretorius gland. lacrimalis
fornix superior
Pars excretoria:
Canaliculus lacrimalis
Saccus lacrimalis
Ductus nasolacrimalis
Lacrima (air mata), terdiri dari: (luar – dalam)
Lipid glandula Zeis, Moll, Meibom
Air glandula lacrimalis
Mucus sel goblet
Inervasi:
Parasimpatis: n. petrosus major (N. VII)
n. canalis pterygoidei ganglion
sphenopalatinum
Simpatis: ganglion cervicale superius
3
Vasa dan Nervus
Luar kerucut otot:
N. ophthalmicus (N. V1): sensoris
– N. frontalis, bercabang:
N. supratrochlearis
N. supraorbitalis // a. supraorbitalis
– N. lacrimalis // a. lacrimalis (+ serabut
parasimpatis dari ganglion
sphenopalatina)
N. trochlearis (N. IV)
Dalam kerucut otot:
N. nasociliaris (cab. n. ophthalmicus),
cabangnya:
– R. communicans ganglii ciliaris
– Nn. ciliares longi (+ serabut2
simpatis)
– N. infratrochlearis
– N. ethmoidalis anterior et posterior
N. occulomotorius (N. III)
N. abducens (N. VI)
Visual Pathway lihat halaman 11
Refleks Cahaya Pupil lihat halaman 12
Refleks Kornea lihat halaman 12
Gerak Konjugata lihat halaman 13
TELINGATerdiri dari: Auris externa: auricula, meatus acusticus
externus (MAE)
Auris media: cavum tympani
Auris interna: labyrinthus osseus et
membranaceus
Auricula
Helix, antihelix
Tragus, antitragus, incisura intertragica
Scapha, fossa triangularis
Cymba choncae
Conchae
Lobulus
Tuberculum auriculare
Inervasi: n. auriculotemporalis, n. occipitalis
minor, n. auricularis magnus
Vaskularisasi: a. temporalis superficialis, a.
auricularis posterior
Meatus acusticus externus
Pars cartilaginea (medial), pars ossea
(lateral) bentuk S, utk meluruskan dgn
menarik auricula ke postero-superior
Glandula ceruminosa, penghasil cerumen
Menyempit di 2 tempat:
1. Batas pars cartilaginea – ossea
2. Isthmus
Fungsi:
1. Proteksi
2. Memperkeras suara
Inervasi: n. auriculotemporalis, n. auricularis
magnus
Vaskularisasi: a. auricularis posterior, a.
temporalis superficialis
Membrana tympani
Batas auris externa – media
Terdiri dari 3 lapis:
Epidermis
Jaringan fibrosa
Mukosa
Melekat di annulus tympanicus
Incisura tympanica
Pars tensa, pars flaccida
Plica malleolaris anterior et posterior
Umbo
Bagian os maleus yg melekat ke membran
tympani: manubrium, proc. lateralis mallei
Terbagi 4 kuadran: antero-superior, antero-
inferior, postero-superior, postero-inferior
Cone of light kuadran antero-inferior
Inervasi:
Dataran lateral: n. auriculotemporalis (N.
V3), N. X
Dataran medial: plexus tympanicus (N. IX)
Vaskularisasi:
Dataran lateral: r. auricularis profundus
Dataran medial: a. tympanica antor et postor
Cavum tympani
Isi: udara, ossicula auditiva, chorda tympani,
otot2 (m. tensor tympani, m. stapedius)
Terhubung dengan nasopharynx melalui
tuba auditiva, yg pada balita wider, shorter,
more horisontal lebih mudah terjadi otitis
media
4
Terbagi menjadi 3 ruangan:
Recessus epitympanicus
Mesotympanum
Recessus hypotympanicus
Batas-batas:
Paries membranaceae (dinding lateral):
membran tympani
Paries tegmentalis (atap): tegmen
tympani
Eminentia arcuata, penonjolan canalis
semicircularis anterior
Paries jugularis (lantai): fossa jugularis
yg ditempati oleh v. jugularis interna
Paries caroticus (dinding anterior):
canalis caroticus yg ditempati oleh a.
carotis interna
Semicanalis m. tensoris tympani
Ostium tympanicum tuba auditiva
Paries mastoidea (dinding posterior):
antrum mastoidea melalui aditus ad
antrum
Eminentia pyramidalis, berisi m.
stapedius
Canalis nervi facialis
Paries labyrinthi (dinding medial):
labyrinth
Fenestra vestibuli (for. ovale),
menghubungkan cavum tympani dgn
scala vestibuli, ditutup oleh basis
stapedis & lig. annulare stapedis
Fenestra cochlea (for. rotundum),
menghubungkan cavum tympani dgn
scala tympani, ditutup oleh membrana
tympani secundaria
Promontorium, mrpk penonjolan basis
cochlea dimana permukaannya terdapat
plexus tympanicus yg dibentuk oleh:
– N. tympanicus (N. IX)
parasimpatis
– Rr. caroticotympanici cabang plexus
caroticus internus simpatis
Ossicula auditiva
Maleus, incus, stapes
Bagian tulang yg terletak pada recessus
epitympanicus:
Caput mallei
Corpus, crus breve incudis
Otot-otot
M. tensor tympani
Origo: pars cartilaginea tuba auditiva
Insertio: manubrium mallei
Inervasi: n. tensoris tympani (N. V3)
M. stapedius
Insertio: collum stapedis
Inervasi: n. stapedius (N. VII)
Labyrinthus osseus
Terdiri dari:
Cochlea:
Scala tympani
Scala vestibuli
Keduanya berhubungan di helicotrema
Vestibulum
Canalis semicircularis anterior,
posterior, lateral
Berisi perilimfe
Labyrinthus membranaceus
Terdiri dari:
Ductus cochlearis (scala media)
mengisi cochlearis
Utriculus, sacculus mengisi
vestibulum
Ductus semicircularis mengisi
canalis semicircularis
Berisi endolimfe
Reseptor pendengaran:
Organon spirale Corti
Reseptor keseimbangan:
Crista ampularis keseimbangan dinamis
Macula utriculi et saculi keseimbangan
statis
Auditory Pathway lihat halaman 11
-- THE END --
5