tugas akhir revisi i.doc

7/21/2019 Tugas Akhir Revisi I.doc

http://slidepdf.com/reader/full/tugas-akhir-revisi-idoc 1/21

PENGHEMATAN BIAYA KONSUMSI LISTRIK DI

INDUSTRI DENGAN KAPASITOR BANK

RADEN FADHIL RAFII S ( NIM : 1313020037 )

SYAFRIZAL ( NIM : 1313020045 )

SYARIFUDIN WAHID ( NIM : 1313020045 )

Teknik Listrik 3 - A

POLITEKNIK NEGERI AKARTA

Kampus UI Depok

Telp. : (021)7270036, Faks : (021)7270034

ma!l : "umas#p$%.a&.!'

es!*e : +++.p$%.a&.!'

N!"e#$er %&'(



i

KATA PENGANTAR

u%! 'a$ s-uku -a$/ seesaesa$-a pe$ul!s u&apka$ kepa'a Tu"a$ a$/

Ma"a sa a*as a$*ua$, eka*, 'a$ a"ma*N-a pa'a pe$ul!s selama poses pemua*a$

ka-a *ul!s !$! ela$/su$/. e$ul!s %u/a !$/!$ e*e!makas!" kepa'a semua oa$/ -a$/

*ela" mema$*u pe$ul!s 'alam pemua*a$ ka-a *ul!s !$!

Kesempu$aa$ "a$-ala" m!l!k Tu"a$, ole" kae$a !*u pe$ul!s me$-a'a! a"+a

ka-a *ul!s !$! *!'akla" sempu$a. 'a$-a ke*ea*asa$ kemampua$ pe$ul!s %u/a

semak!$ me$e/aska$ a"+a ka-a *ul!s !$! mas!" %au" 'a! kesempu$aa$.

e$ul!s sa$/a* e"aap a/a paa pema&a -a$/ *ela" mema&a ka-a *ul!s !$!

'apa* meme!ka$ k!*!k -a$/ ko$s*uk*!, se"!$//a pe$ul!s 'apa* me$!$/ka*ka$ "as!l

pe$ul!sa$$-a '!la!$ kesempa*a$, se*a 'apa* memuaska$ paa pema&a.

e$ul!s e"aap a/a ka-a *ul!s !$! ema$aa* a/! paa pema&a, k"usus$-a

'alam meme!ka$ ea/a! !$omas! *e$*a$/ kel!s*!ka$. emo/a kelak se*ela"

mema&a ka-a *ul!s !$!, paa pema&a 'apa* me$//u$aka$ ma$aa* 'a! kapas!*o a$k

u$*uk me$/"ema* !a-a ko$sums! l!s*!k '! !$'us*!.

e$ul!s



ii

DAFTAR ISI

KT NNT......................................................................................................... !

DFT II.....................................................................................................................!!

DFT M........................................................................................................!8

BAB I PENDAHULUAN

1.1 9a*a elaka$/.........................................................................................................2

1.2 umusa$ Masala"....................................................................................................2

1.3 Ma$aa* Ka-a Tul!s.................................................................................................2

1.4 ua$/ 9!$/kup.........................................................................................................2

BAB II DASAR TEORI

2.1 e$/e*!a$ Da-a.......................................................................................................3

2.2 Fak*o Da-a..............................................................................................................4

2.2.1 Fak*o Da-a leading ;......................................................................................6

2.2.2 Fak*o Da-a lagging ;......................................................................................7

2.3 Kapas!*o..................................................................................................................7

BAB III PEMBAHASAN

3.1 Kapas!*o a$k.........................................................................................................<

3.2 emasa$a/$ Kapas!*o a$k..................................................................................11

3.2.1 Ko$eks! 9a$/su$/...........................................................................................11

3.2.2 Ko$eks! T!'ak 9a$/su$/.................................................................................11

3.3 ea+a*a$ = emel!"aaa$ Kapas!*o a$k..........................................................12

3.3.1 ea+a*a$ F!s!k...............................................................................................12

3.3.2 o*eks! Kapas!*o 'a! a$//ua$ >amo$!sa Fekue$s! T!$//!....................12



iii

BAB I) PENUTUP

4.1 Kes!mpula$............................................................................................................15

4.2 aa$.......................................................................................................................15

DFT UTK



iv

DAFTAR GAMBAR

ama 2.1 e/!*!/a Da-a.................................................................................................3

ama 2.2 >uu$/a$ Da-a k*!, eak*!, 'a$ Kapas!*a$s!...........................................5

ama 2.3 Kompe$sas! Da-a eak*!.............................................................................5

ama 2.4 Fak*o Da-a Leading ;..................................................................................6

ama 2.5 e/!*!/a Da-a u$*uk ea$ Kapas!*!............................................................6

ama 2.6 Fak*o Da-a Lagging ;..................................................................................7

ama 2.7 e/!*!/a Da-a u$*uk ea$ Kapas!*!............................................................7

ama 2.? Kapas!*o M!$-ak..........................................................................................?

ama 3.1 e/!*!/a Da-a.................................................................................................<

ama 3.2 e/!*!/a Da-a Kompe$sas! k@...............................................................10

ama 3.3 Kapas!*o D!pasa$/ e&aa Direct Connection............................................11

ama 3.4 ea$'!$/a$ el. I'eal, Real , 'a$ >amo$!k............................................13



1

BAB I

PENDAHULUAN

'*' L+t+r Be,+k+n

a'a saa* !$!, l!s*!k meupaka$ keu*u"a$ pokok u$*uk semua oa$/ 'alam

eak*!8!*as. 9!s*!k '!/u$aka$ u$*uk me$/"!'upka$ ea/a! ala*, sepe*! *ele8!s!,

mes!$ &u&!, a'!o, 'a$ mes!$mes!$ esa -a$/ *e'apa* pa'a !$'us*!. a"ka$

I$'us*! sa$/a* e/a$*u$/ sekal! pa'a keu*u"a$ l!s*!k u$*uk 'apa* me$/opeas!ka$

mes!$mes!$ pe$u$%a$/ 'alam me$/"as!lka$ po'uk. Ta$pa a'a$-a e$e/! l!s*!k

+alaupu$ "a$-a sesaa*, maka poses po'uks! pa'a !$'us*! aka$ *e"e$*! 'a$ aka$

me$-eaka$ keu/!a$. Aa'!, e$e/! l!s*!k pa'a Bama$ sekaa$/ meupaka$ *ula$/

pu$//u$/ 'a! !$'us*! mo'e$.1

9!s*!k a'ala" &aa -a$/ *epa* u$*uk me$*a$se e$e/-, 'a$ sampa! saa* !$!

*eus ea'ap*as! sa$/a* esa 'a$ *eus ekema$/, 'alam se%umla" pe$//u$a$$-a.

ekema$/a$ !$!la" -a$/ me$!$/ka*ka$ keu*u"a$ aka$ 'a-a l!s*!k, 'a$ a$-ak

me$-eaka$ ko$sums! 'a-a -a$/ ele!" se"!$//a me$!$/ka*ka$ !a-a ko$sums!

l!s*!k. e$/eluaa$ aka$ !a-a ko$sums! l!s*!k 'apa* '!*eka$ 'e$/a$ me$//u$aka$

kapas!*o a$k, *eu*ama !a-a ko$sums! l!s*!k pa'a !$'us*!. I$'us*! mem!l!k! 2 ala*

pe$/uku -a$/ esaa$$-a "aus '!a-a, -a!*u k> = k@> me*e. !$/ka*$-a,

kapas!*o a$k eke%a u$*uk me$eka$ esaa$ pa'a k@> me*e "!$//a seke&!l

ke&!l$-a. Kapas!*o a$k *e'!! 'a! ea/a! ma&am kompo$e$, -a$/ '!ma$a

kompo$e$ u*ama$-a eupa kapas!*o. Kapas!*o 'apa* me$-e'!aka$ e$e/! l!s*!k

ke*!ka *epu*us pa'a a$/ka!a$ pe$/!s!$-a, %a'! 'apa* '!/u$aka$ sepe*! a*ea!

seme$*aa, a*au sepe*! *!pe 'a! s!s*em pe$-!mpa$a$ e$e/- -a$/ 'apa* '!!s! ula$/. 2

!$s!p ke%a 'a! kapas!*o a$k a'ala" 'e$/a$ mema$!pulas! $!la! po+e

ak*o, se"!$//a 'apa* me$uu$ka$ 'a-a eak*! pa'a a$/ka!a$. Dalam Tek$!k

lek*o, po+e a&*o 'a! s-s*em 'a-a l!s*!k C '!'e!$!s!ka$ sea/a! as!o 'a!

1D.. Ao$es, Electrical engineering: the backbone of society, Proceedings of the IEE: Science, Measurement and

echnology 13?. 1*" e'. (1<<1), "lm. 110.2

Ma**"e+ al', !ro"ing #se of Electricity Raises $uestions on Su%%ly, &e" 'ork imes( (Ne+ ok: 21 Ma&" 1<<0), "lm. <.

http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C0CE6DD1F3AF932A15750C0A966958260





2

'a-a -a$/ see$a$-a me$/al! ke ea$, 'e$/a$ 'a-a $-a*a 'alam a$/ka!a$, 'a$

'!me$s! $!la! -a$/ me$-a*aka$$-a ea'a pa'a !$*e8al m!$us sa*u sampa! sa*u.

e$//u$aa$ kapas!*o a$k mem!l!k! a$-ak kele!"a$, se*a kekua$/a$$-a.

Namu$ ke$-a*a$$-a a$-ak !$'us*! -a$/ me$//u$aka$ kapas!*o a$k sea/a! ala*

pe$eka$ !a-a ko$sums! l!s*!k. Ele" kae$a$-a pe$ul!s !$/!$ memuk*!ka$, apaka"

e$a se&aa *eo! kapas!*o a$k 'apa* me$uu$ka$ !a-a ko$sums! l!s*!k pa'a

!$'us*!, se*a "al"al apa sa%a -a$/ pelu '!&ema*! 'alam pe$/apl!kas!a$ kapas!*o

a$k '! !$'us*!.

'*% R.#.s+n M+s+,+/

emasala"a$ -a$/ '!a$/ka* 'alam ka-a *ul!s !$! a'ala" sea/a! e!ku* :

1. paka" e$a pe$//u$aa$ kapas!*o a$k 'apa* me$/"ema* !a-a ko$sums!

l!s*!k pa'a !$'us*! 'a$ seeapa esa $!la! pe$/"ema*a$$-a

2. a/a!ma$a &aa ke%a kapas!*o a$k 'alam me$/"ema* !a-a ko$sums! l!s*!k

3. paka" 'alam pe$/apl!kas!a$ kapas!*o a$k '! !$'us*! *e'apa* "al"al -a$/

pelu '!&ema*!

'*3 M+n0++t K+r1+ T.,is

emua*a$ ka-a *ul!s me$/e$a! pe$//u$aa$ kapas!*o a$k 'alam

me$/"ema* !a-a ko$sums! l!s*!k pa'a !$'us*! $a$*!$-a '!"aapka$ 'apa*

meme!ka$ pe$%elasa$ 'a$ /amaa$ *eka!* 'e$/a$ pe$eka$a$ !a-a ko$sums!

l!s*!k pa'a !$'us*! se"!$//a 'apa* meme!ka$ a$-ak keu$*u$/a$ kepa'a

pema&a$-a, *eu*ama 'alam se/! !$a$s!al '! !$'us*!.

'*( R.+n Link.2

ua$/ l!$/kup -a$/ pe$ul!s aka$ %elaska$ pa'a ka-a *ul!s e'asaka$ pa'a

la*a elaka$/, mel!pu*! kapas!*o a$k -a$/ mempu$-a! $!la! kapas!*a$s! kua$/

'a! 62,5 Faa'. Kae$a pa'a $!la! kapas!*a$s! *eseu*la" -a$/ umumGa$-ak

'!/u$aka$ ole" kala$/a$ !$'us*! me$e$/a" kea+a".



3

BAB II

DASAR TEORI

%*' Penerti+n D+1+

Dalam s!s*em *e$a/a l!s*!k '!ke$al 'a-a ak*! 'a$ 'a-a eak*!. Da-a ak*!

a'ala" 'a-a -a$/ "aus '!a$/k!*ka$ '!s!s! pema$/k!* 'a$ '!saluka$ melalu!

salua$ *a$sm!s! 'a$ '!s*!us! me$u%u ko$sume$, 'a$ ak"!$-a '!paka! u$*uk

me$%ala$ka$ peala*a$ !$'us*! 'a$ kompu*e '!a$-ak a$/u$a$ mo'e$. a*ua$

'a! 'a-a ak*! !asa$-a a'ala" +a** (), k!lo+a** (k), a*au *e$a/a ku'a (>).

e'a$/ka$ 'a-a eak*! a'ala" sua*u esaa$ -a$/ me$u$%ukka$ a'a$-a luk*uas!

'a-a '! salua$ *a$sm!s! 'a$ '!s*!us! ak!a* '!/u$aka$$-a peala*a$ l!s*!k -a$/

es!a* !$'uk*! (m!sal: mo*o l!s*!k, *ao, 'a$ las l!s*!k). alaupu$ $ama$-a

a'ala" 'a-a, 'a-a eak*! !$! *!'ak $-a*a 'a$ *!'ak !sa '!ma$aa*ka$. ka$ *e*ap!

a'a$-a 'a-a eak*! me$-eaka$ al!a$ 'a-a ak*! *!'ak !sa '!lakuka$ se&aa

e!s!e$ 'a$ memeluka$ peala*a$ l!s*!k -a$/ kapas!*as$-a le!" esa 'a! 'a-a

ak*! -a$/ '!peluka$.3

ama 2.1. e/!*!/a Da-a

a*ua$ 'a! 'a-a eak*! a'ala" @ (8ol*ampeeeak*!). Da-a eak*!

a'ala" %umla" 'a-a -a$/ '!peluka$ u$*uk peme$*uka$ me'a$ ma/$e*. Da!

peme$*uka$ me'a$ ma/$e* maka aka$ *ee$*uk fluks me'a$ ma/$e*.4 U$*uk

me$u$%ukka$ seeapa e!s!e$ 'a-a ak*! '!saluka$, 'alam *ek$!k *e$a/a l!s*!k

'!ke$al sua*u esaa$ -a$/ '!seu* ak*o'a-a.

3C"ales M!lle, Illustrated !uide to the &ational Electrical Code (Ce$/a/e 9ea$!$/ 2011), "lm. 445.

4M!&"ael Aosep" , )uthoritati*e Dictionary of Standards erms (7*" e'.), (I, IN 073?126012), "lm. 100.

http://books.google.com/books?id=RSsJAAAAQBAJ&pg=PA445



http://en.wikipedia.org/wiki/Institute_of_Electrical_and_Electronics_Engineers


http://en.wikipedia.org/wiki/International_Standard_Book_Number


http://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0-7381-2601-2









4

%*%* F+kt!r D+1+

Fak*o 'a-a (&os H) 'apa* '!'e!$!s!ka$ sea/a! as!o pea$'!$/a$

a$*aa 'a-a ak*! (a**) 'a$ 'a-a $-a*a (@) -a$/ '!/u$aka$ 'alam s!ku!* C a*au

e'a su'u* asa a$*aa @ 'a$ I -a$/ !asa$-a '!$-a*aka$ 'alam &os H . Fak*o 'a-a

mempu$-a! $!la! range a$*aa 0 1 'a$ 'apa* %u/a '!$-a*aka$ 'alam pese$. Fak*o

'a-a -a$/ a/us apa!la e$!la! me$'eka*! sa*u. Kae$a kompo$e$ 'a-a ak*!

umum$-a ko$s*a$ (kompo$e$ k@ 'a$ k@ eua" sesua! 'e$/a$ ak*o 'a-a).

eeapa keu$*u$/a$ me$!$/ka*ka$ ak*o 'a-a :

• Ta/!"a$ l!s*!k aka$ me$%a'! ke&!l

• Kapas!*as '!s*!us! s!s*em *e$a/a l!s*!k aka$ me$!$/ka*

• Me$/ua$/! u/! u/! 'a-a pa'a s!s*em

• 'a$-a pe$!$/ka*a$ *e/a$/a$ kae$a 'a-a me$!$/ka*.

A!ka %f le!" ke&!l 'a! 0,?5 maka kapas!*as 'a-a ak*! (k) -a$/

'!/u$aka$ aka$ ekua$/. Kapas!*as !*u aka$ *eus me$uu$ se!!$/ 'e$/a$

me$uu$$-a %f s!s*em kel!s*!ka$. k!a* me$uu$$-a %f maka aka$ *!mul

eeapa pesoala$ '!a$*aa$-a :

• Memesa$-a pe$//u$aa$ 'a-a l!s*!k k> kae$a u/! u/!

• Memesa$-a pe$//u$aa$ 'a-a l!s*!k k@

• Mu*u l!s*!k me$%a'! e$'a" kae$a %a*u" *e/a$/a$ (*oltage dro%s)

De$'a a*au !a-a kele!"a$ 'a-a eak*! '!ke$aka$ apa!la %umla"

pemaka!a$ k@> -a$/ *e&a*a* 'alam seula$ le!" *!$//! 'a! 0,62 %umla" k>

pa'a ula$ -a$/ esa$/ku*a$ se"!$//a %f a*a a*a kua$/ 'a! 0,?5. se'a$/ka$

pe"!*u$/a$ kele!"a$ pemaka!a$ k@> 'alam up!a" me$//u$aka$ umus

sea/a! e!ku* :

Kele!"a$ pemaka!a$ k@> J 0,62 ( 1 2 )L >k, '!ma$a :

pemaka!a$ k@>

1 pemaka!a$ k>

2 pemaka!a$ k> 9

>k "a/a kele!"a$ pemaka!a$ k@>



5

ama 2.2 >uu$/a$ 'a-a ak*!, eak*! 'a$ kapas!*a$s!

epe*! *el!"a* pa'a /ama 2.2 'a-a eak*! -a$/ '!u*u"ka$ ole"

!$'uk*a$s! selalu mempu$-a! e'a asa <0 'e$/a$ 'a-a ak*!. Kapas!*o me$-upla!

k@ 'a$ melepaska$ e$e/! eak*! -a$/ '!u*u"ka$ ole" !$'uk*o. I$!

me$u$%uka$ !$'uk*a$s! 'a$ kapas!*a$s! mempu$-a! e'a asa 1?0. eeapa

s*a*e/! u$*uk koeks! ak*o 'a-a a'ala" :

• Mem!$!malka$ opeas! 'a! ea$ mo*o -a$/ !$/a$ a*au *!'ak eke%a

• Me$/"!$'a! opeas! 'a! peala*a$ l!s*!k '!a*as *e/a$/a$ a*a a*a$-a

• Me$//a$*! mo*o mo*o -a$/ su'a" *ua 'e$/a$ e$e/! e!s!e$ mo*o. Mesk!pu$

'e$/a$ e$e/! e!s!e$ mo*o, a/a!ma$apu$ ak*o 'a-a '!pe$/au"! ole" ea$

-a$/ 8a!as!. Mo*o !$! "aus '!opeas!ka$ sesua! 'e$/a$ kapas!*as a* a*a$-a

u$*uk mempeole" ak*o 'a-a *!$//!.

• Memasa$/ kapas!*o pa'a %a!$/a$ C u$*uk me$uu$ka$ me'a$ 'a! 'a-a

eak*!.



6

ama 2.3 Kompe$sas! Da-a eak*!

a'a /ama 2.3 se/!*!/a 'a-a me$u$%uka$ ak*o 'a-a 0,70 u$*uk 100

k ('a-a ak*!) ea$ !$'uk*!. Da-a eak*! -a$/ '!u*u"ka$ ole" ea$ a'ala"

100 k@. De$/a$ memasa$/ 67 k@ kapas!*o, 'a-a $-a*a aka$ ekua$/ 'a!

142 me$%a'! 105 k@. >as!l$-a *e%a'! pe$uu$a$ aus 26 'a$ ak*o 'a-a

me$!$/ka* me$%a'! 0,<5. $e/! l!s*!k '!/u$aka$ ea$'!$/ luus 'e$/a$ !a-a

po'uks! -a$/ '!keluaka$. emak!$ esa e$e/! l!s*!k -a$/ '!/u$aka$ maka

semak!$ esa !a-a po'uks! -a$/ '!u*u"ka$.

De$/a$ me$//u$aka$ %o"er monitoring system 'apa* '!ke*a"u!

pemaka!a$ e$e/! l!s*!k 'a$ ko$'!s! e$e/! l!s*!k 'a! peala*a$ l!s*!k se"!$//a

me$!/ka*ka$ e!s!e$s! 'a! e$e/! l!s*!k -a$/ '!/u$aka$ 'alam peke%aa$ 'a$

mem!$!malka$ u/! u/! pa'a s!s*em u$*uk pe$-alua$ e$e/! l!s*!k -a$/ le!"

e!s!e$ 'a! sume l!s*!k ke ea$. Fak*o 'a-a *e'!! 'a! 'ua s!a* -a!*u ak*o

'a-a lea'!$/; 'a$ ak*o 'a-a la//!$/;. Fak*o 'a-a !$! mem!l!k! kaak*e!s*!k

sepe*! e!ku* :

2.2.1 Fak*o Da-a leading ;

pa!la aus me$'a"ulu! *e/a$/a$, maka ak*o 'a-a !$! '!ka*aka$

leading ;. Fak*o 'a-a leading !$! *e%a'! apa!la ea$$-a kapas!*!, sepe*!

ca%acitor , synchronocus generators, synchronocus motors 'a$ synchronocus

condensor .

ama 2.4 Fak*o 'a-a leading ;



?

ama 2.? Kapas!*o M!$-ak

Oa* '!elek*!k -a$/ '!/u$aka$ u$*uk me$-eka* ke'ua kompo$e$ *eseu*

e/u$a u$*uk meme'aka$ %e$!s%e$!s kapas!*o. D! 'u$!a !$! *e'apa* eeapa

kapas!*o -a$/ me$//u$aka$ a"a$ '!elek*!k, a$*aa la!$ ke*as, m!ka, plas*!k

&a!a$ 'a$ mas!" a$-ak la/! a"a$ '!elek*!k la!$$-a. Dalam a$/ka!a$

elek*o$!ka, kapas!*o sa$/a* '!peluka$ *eu*ama u$*uk me$&e/a" lo$&a*a$ u$/a

ap! l!s*!k pa'a a$/ka!a$ -a$/ me$/a$'u$/ kumpaa$. ela!$ !*u, kapas!*o %u/a

'apa* me$-!mpa$ mua*a$ a*au e$e/! l!s*!k 'alam a$/ka!a$, 'apa* mem!l!"

pa$%a$/ /eloma$/ pa'a a'!o pe$e!ma 'a$ sea/a! !l*e 'alam &a*u 'a-a (o+e

uppl-).

Fu$/s! kapas!*o 'alam a$/ka!a$ elek*o$!k sea/a! pe$-!mpa$ aus

a*au *e/a$/a$ l!s*!k. U$*uk aus DC, kapas!*o 'apa* eu$/s! sea/a! !sula*o

(pe$a"a$ aus l!s*!k), se'a$/ka$ u$*uk aus C, kapas!*o eu$/s! sea/a!

ko$'uk*o (mele+a*ka$ aus l!s*!k). Dalam pe$eapa$$-a, kapas!*o a$-ak '!

ma$aa*ka$ sea/a! !l*e a*au pe$-a!$/, pea*a *e/a$/a$ -a$/ '!/u$aka$ u$*uk

me$/ua" C ke DC, pema$/k!* /eloma$/ C (Isola*o) 'a$ mas!" a$-ak la/!

pe$eapa$ la!$$-a.

Ae$!sAe$!s Kapas!*o *ea/! me$%a'! ema&amma&am. Kae$a'!e'aka$ e'asaka$ pola!*as$-a, a"a$ pemua*a$ 'a$ ke*e*apa$ $!la!

kapas!*o. ela!$ mem!l!k! %e$!s -a$/ a$-ak, e$*uk 'a! kapas!*o %u/a e8a!as!.

Co$*o"$-a kapas!*o ke*as -a$/ esa kapas!*as$-a 0.1 F, kapas!*o elek*ol!* -a$/

esa kapas!*as$-a 105 pF 'a$ kapas!*o 8a!ale -a$/ esa kapas!*as$-a !sa k!*a

ua" "!$//a maks!mum 500 pF.

http://komponenelektronika.biz/wp-content/uploads/2013/12/Pengertian-Kapasitor.jpg



<

BAB III

PEMBAHASAN

3*' K+2+sit!r B+nk

Kapas!*o a$k a'ala" peala*a$ l!s*!k -a$/ !sa me$/"as!lka$ 'a-a eak*!

-a$/ '!peluka$ ole" ko$sume$ se"!$//a al!a$ 'a-a eak*! '!salua$ !sa

ekua$/. De$/a$ ka*a la!$, kapas!*o a$k ema$aa* u$*uk me$a!kka$ ak*o

'a-a. De$/a$ memasa$/ kapas!*o a$k, ko$sume$ esa !sa *e"!$'a 'a!

*ama"a$ *a/!"a$ l!s*!k kae$a 'a-a eak*! -a$/ ele!". emak!$ ma"al$-a *a!

l!s*!k 'a$ semak!$ *!$//!$-a ke!$/!$a$ u$*uk me$/opeas!ka$ peala*a$ se&aa

e!s!e$, me$-eaka$ pe$//u$aa$ kapas!*o a$k semak!$ a$-ak 'a$ meluas.

I'eal$-a, kapas!*o a$k '!pasa$/ '! 'eka* peala*a$ -a$/ memeluka$ 'a-a eak*!

se"!$//a *!'ak pelu *e%a'! a'a$-a al!a$ 'a-a eak*! melalu! kael, *ao, a*au

peala*a$ la!$$-a.

Keu$*u$/a$ pea!ka$ ak*o 'a-a melalu! pemasa$/a$ kapas!*o a$k a/!

ko$sume$ (!$'us*!) a'ala" '!peluka$ "a$-a sekal! !$8es*as! u$*uk pemel!a$ 'a$

pemasa$/a$ kapas!*o a$k 'a$ *!'ak a'a !a-a *eus me$eus, me$/ua$/! !a-a

l!s*!k a/! peusa"aa$ -a$/ '!seaka$ kae$a 'a-a eak*! (k@) *!'ak la/!

'!pasok ole" peusa"aa$ u*!l!*as se"!$//a keu*u"a$ *o*al 'a-a semu (k@)

ekua$/ se*a $!la! 'e$'a -a$/ '!a-a %!ka eopeas! pa'a ak*o 'a-a e$'a"

'apa* '!"!$'aka$.

ama 3.1 Kapas!*o a$k



10

Ca%acitor bank a'ala" kumpula$ kapas!*o -a$/ '!/u$aka$ u$*uk

meme!ka$ kompe$sas! reacti*e %o"er (P&).5 Keu*u"a$ kompe$sas! reacti*e

%o"er (P&) -a$/ '!u*u"ka$ u$*uk me$&apa! ak*o 'a-a 'apa* '!"!*u$/

e'asaka$ omula:

• P& : Kompe$sas! reacti*e %o"er -a$/ '!u*u"ka$ (k@)

• : )cti*e %o"er (k)

• &os H1 : Fak*o 'a-a lama

• &os H2 : Fak*o 'a-a au a*au *a/e*

e"!*u$/a$ !$! %u/a 'apa* '!/amaka$ pula 'alam se/!*!/a 'a-a '!a+a" :

ama 3.2 e/!*!/a Da-a Kompe$sas! K@

Kapas!*o -a$/ aka$ '!/u$aka$ u$*uk mempeesa ak*o 'a-a '!pasa$/

paalel 'e$/a$ a$/ka!a$ ea$. !la a$/ka!a$ !*u '!e! *e/a$/a$ maka elek*o$

aka$ me$/al! masuk ke kapas!*o. a'a saa* kapas!*o pe$u" 'e$/a$ mua*a$

elek*o$ maka *e/a$/a$ aka$ eua". Kemu'!a$ elek*o$ aka$ ke lua 'a!

kapas!*o 'a$ me$/al! ke 'alam a$/ka!a$ -a$/ memeluka$$-a, 'e$/a$ 'em!k!a$

pa'a saa* !*u kapas!*o mema$/k!*ka$ 'a-a eak*!. !la *e/a$/a$ -a$/ eua" !*u

kemal! $omal (*e*ap) maka kapas!*o aka$ me$-!mpa$ kemal! elek*o$. a'a saa*

kapas!*o me$/eluaka$ elek*o$ (I&) ea*! sama %u/a kapas!*o me$-upla! 'a-a

5

"ma' Oaela$!, Cu&u$ Cu$a-a", I$'a *sa, Ringkasan +isika M)M) (a$'u$/: ama !'-a, 2006), "lm. 4<0.

http://indone5ia.files.wordpress.com/2011/05/gambar-2-segitiga-daya-kompensasi-kvar.jpg

http://indone5ia.files.wordpress.com/2011/05/equation4.jpg



11

eak*! ke ea$. Kae$a ea$ es!a* !$'uk*! () se'a$/ka$ 'a-a eak*! es!a*

kapas!*o () ak!a*$-a 'a-a eak*! -a$/ elaku me$%a'! ke&!l.6

3*% Pe#+s+n+n K+2+sit!r B+nk

Me*o'a pemasa$/a$ kapas!*o 'apa* '!e'aka$ me$%a'! 2 &aa pemasa$/a$,

-a!*u :

3.2.1 Ko$eks! 9a$/su$/

Me*o'a !$! '!/u$aka$ pa'a ea$ ea$ -a$/ esa 'a$ s*a*!s,

&o$*o"$-a pa'a mo*o mo*o esa 'e$/a$ ak*o 'a-a -a$/ %elek 'a$

eopeas! 'alam %a$/ka +ak*u -a$/ pa$%a$/. Kapas!*o '!pasa$/ paalel

'e$/a$ ea$ 'a$ '!"uu$/ka$ 'e$/a$ ko$*ak*oG s"itch ENGEFF esama

sama 'e$/a$ ea$. Me*o'a !$! mem!l!k! keu$*u$/a$ -a!*u me$/"ema* !a-a

'a$ *!'ak memeluka$ regulator u$*uk me$/a*u kapas!*o saa* masuk 'a$

kelua.

ama 3.3 Kapas!*o '!pasa$/ se&aa direct connetion

3.2.2 Ko$eks! T!'ak 9a$/su$/Me*o'a !$! '!/u$aka$ apa!la *e'apa* ea$ !$'uk*! -a$/ e8a!as!

esa$-a '! 'alam sua*u s!s*em '!s*!us! l!s*!k. a'a me*o'a !$! kapas!*o

'!pasa$/ paalel 'e$/a$ 'e$/a$ distribution %anel a*au !asa$-a '!pasa$/

paalel 'e$/a$ main distribution %anel (MD). ea$ -a$/ eua" aka$

me$-eaka$ sua*u o*er com%ensation, se"!$//a "aus '!pasa$/ sua*u ala*

6 Ibid . "lm. 4<5.



12

pe$/a*u ak*o 'a-a -a$/ '!!$/!$ka$. la* !$! '!$amaka$ automatic %o"er

factor regulator (F) -a$/ 'apa* '!a*u se&aa ma$ual a*au o*oma*!s.7

3*3 Per++t+n 4 Pe#e,i/+r++n K+2+sit!r B+nk

Dalam pe$//u$aa$ kapas!*o a$k, *e'apa* pea+a*a$ -a$/ pelu '!lakuka$

u$*uk me$%a/a kemampua$ 'a! kapas!*o 'alam me$-!mpa$ mua*a$. Ele" kae$a

!*u, pelu a'a$-a maintenance -a$/ a!k 'alam mea+a*$-a, e!ku* a/a!ma$a &aa

mea+a* kapas!*o a$k 'alam se/! !s!k se*a mel!$'u$/! kapas!*o a$k 'a!

/a$//ua$ -a$/ 'apa* *!mul.

3.3.1 ea+a*a$ F!s!k

Kapas!*o -a$/ '!/u$aka$ u$*uk mempea!k! ak*o 'a-a a/a *a"a$

lama *e$*u$-a "aus '!a+a* se&aa *ea*u. Dalam pea+a*a$ pe"a*!a$ "aus

'!lakuka$ pa'a *empa* -a$/ lema -a$/ *!'ak *el!$'u$/! 'a! 'eu 'a$

ko*oa$. eelum melakuka$ peme!ksaa$ pas*!ka$ a"+a kapas!*o *!'ak

*e"uu$/ la/! 'e$/a$ sume. Kemu'!a$ kae$a kapas!*o !$! mas!"

me$/a$'u$/ mua*a$ ea*! mas!" a'a ausG*e/a$/a$ l!s*!k maka kapas!*o !*u

"aus '!"uu$/ s!$/ka*ka$ supa-a mua*a$$-a "!la$/.? 'apu$ %e$!s

peme!ksaa$ -a$/ "aus '!lakuka$ mel!pu*!:

• eme!ksaa$ keo&oa$

• eme!ksaa$ kael 'a$ pe$-a$//a

• eme!ksaa$ !sola*o

3.3.2 o*eks! Kapas!*o 'a! a$//ua$ >amo$!sa Fekues! T!$//!

e'!k!* oa$/ -a$/ mema"am! a"+a kapas!*o mempu$-a! !mpe'a$s!

a*au "ama*a$ -a$/ e$'a" pa'a ekue$s! *e/a$/a$ -a$/ *!$//!. *au 'e$/a$

ka*a la!$ apa!la /eloma$/ *e/a$/a$ 'a$ aus l!s*!k me$/a$'u$/ "amo$!saekue$s! *!$//!, maka aus l!s*!k &e$'eu$/ me$/al! melalu! a$/ka!a$ -a$/

"ama*a$$-a e$'a", -a!*u kapas!*o -a$/ *epasa$/ !$!.

emak!$ a$-ak$-a pe$//u$aa$ pea$/ka* elek*o$!ka 'a-a sepe*!

!$8e*e u$*uk me$a!kka$ e!s!e$s! peala*a$ !$'us*!, pe$//u$aa$ ballast

elek*o$!k u$*uk me$!$/ka*ka$ e!s!e$s! lampu, 'a$ pe$//u$aa$ pe$-eaa"

7'ul Ka'!, Distribusi dan #tilisasi enaga Listrik (Aaka*a : UI ess, 2000), "lm. 25.

8l/a8!e$ T!$us, Studi Pengaruh Ca%asitor -ank S"itching erhada% .ualitas Daya Listrik Di !ardu Induk /aru PL& P0-5

"**p:GGs8l.pe*a.a&.!'G&a*alo/G*Q'e*a!l.p"pk$oka*5216 (0< No8. 2014)



13

u$*uk memasok sume 'a-a seaa", memua* e$*uk /eloma$/ *e/a$/a$

'a$ aus eua" me$%a'! $o$s!$uso!'al. ua*u esaa$ -a$/ '!/u$aka$ u$*uk

me$//amaka$ seeapa %au" sua*u /eloma$/ *!'ak ee$*uk s!$uso!'al

'!$-a*aka$ 'e$/a$ esaa$ "amo$!sa. us "amo$!sa a'ala" aus l!s*!k -a$/

ekue$s!$-a me$/a$'u$/ kel!pa*a$ ula* 'a! ekue$s! 'asa$-a, 'alam "al

!$! T. 9N me$//u$aka$ ekue$s! 'asa seesa 50 >B. us "amo$!sa

-a$/ a$-ak mu$&ul ak!a* pe$//u$aa$ ala*ala* elek*o$!ka 'a-a a'ala" aus

"amo$!sa -a$/ mempu$-a! ekue$s! 150,250, 'a$ 350 >B. D! a$-ak

a$/u$a$ mo'e$, ka$'u$/a$ aus "amo$!sa -a$/ me$/al! '! %a!$/a$ l!s*!k

!sa me$&apa! le!" 'a! 30.

ama 3.4 ea$'!$/a$ /eloma$/ !'eal, real , 'a$ "amo$!k

Impe'a$s! a*au "ama*a$ 'a! kapas!*o eua" sesua! 'e$/a$

ekue$s! aus l!s*!k -a$/ me$/al! melalu! kapas!*o. A!ka "ama*a$ kapas!*o

mempu$-a! $!la! -a$/ sama 'e$/a$ "ama*a$ %a!$/a$ sume maka

*e&apa!la" sua*u ko$'!s! -a$/ '!seu* eso$a$s!. a'a ko$'!s! eso$a$s!,"ama*a$ *o*al s!s*em me$%a'! $ol. Ko$'!s! !$! m!!p 'e$/a$ ko$'!s! a$/ka!a$

pe$'ek -a$/ mema"a-aka$ kapas!*o 'a$ peala*a$ la!$$-a. Ko$'!s! !$!la"

-a$/ se!$/ me$-eaka$ usak$-a kapas!*o 'a$ peala*a$ la!$$-a.

Kapas!*o se!$/ '!lalu! aus le!" pa'a "amo$!sa ekues! *!$//!.

Kae$a kapas!*o !asa$-a e!s! m!$-ak, kapas!*o aka$ mu'a" *eaka.

Ke%a'!a$ !$!la" -a$/ se!$/ mem!&u a$-ak keakaa$ '! !$'us*!.



14

U$*uk me$/a*as! masala" *eaka$-a kapas!*o kae$a a'a$-a aus

"amo$!sa, ema&am &aa se'e"a$a !sa '!lakuka$. Caa pe*ama -a$/

umum '!*a+aka$ ole" a$-ak pa!k pemua* kapas!*o a'ala" 'e$/a$

memasa$/ !$'uk*o se&aa se! 'e$/a$ kapas!*o u$*uk me$&e/a" me$/al!$-a

aus "amo$!sa melalu! kapas!*o. Caa !$! &ukup eek*! *e*ap! me$-eaka$

!a-a pemasa$/a$ kapas!*o me$%a'! ma"al.

Caa la!$ -a$/ pal!$/ se'e"a$a 'apa* '!lakuka$ u$*uk me$/a*as!

masala" !$! a'ala" *e$*u sa%a me$%au"ka$ pemasa$/a$ kapas!*o 'a! pos!s!

ea$ -a$/ '!pek!aka$ a$-ak me$/"as!lka$ "amo$!sa. Caa !$! se!$/

sekal! !sa '!lakuka$ *a$pa a$-ak me$/eluaka$ !a-a *ama"a$.

e&aa umum, pemasa$/a$ kapas!*o *!'ak me$/k"a+a*!ka$ %!ka :

• Kapas!*as peala*a$ elek*o$!k -a$/ '!pek!aka$ me$/"as!lka$ "amo$!sa

*!'ak le!" 'a! 30 kapas!*as sume, 'a$

• esa kapas!*o -a$/ '!pasa$/ *!'ak le!" 'a! 50 kapas!*as sume .<

BAB I)

PENUTUP

9

a!ul '!5 E*aluasi .elayakan Ca%acitor -ank 5 "**ps:GG+++.s&!'.&omG'o&G17?377142GKapas!*oa$k (0< No8. 2014)



15

(*' Kesi#2.,+n

e'asaka$ pema"asa$ '! a*as maka 'apa* '!s!mpulka$ a"+a :

1. emasa$/a$ kapas!*o a$k aka$ me$uu$ka$ 'a-a eak*! (!$'uk*!) pa'a sua*u

s!s*em %a!$/a$ l!s*!k.

2. Dalam pea!ka$ ak*o 'a-a maka "aus *ele!" 'a"ulu '!pe"!*u$/ka$ 'a-a

eak*! !$'uk*! -a$/ 'apa* '!supla! ole" kapas!*o a$k 'e$/a$ me*o'e

pe"!*u$/a$ k@.

3. em!l!"a$ $!la! !$'uk*a$s! 'a$ $!la! kapas!*a$s! kapas!*o -a$/ *!'ak sesua! aka$

me$!mulka$ pe$uu$a$ eek*!!*as pemasa$/a$ kapas!*o.

(*% S+r+n

1. Kapas!*as sume 'a-a eak*! -a$/ aka$ '!/u$aka$ sea!k$-a '!sesua!ka$

'e$/a$ keu*u"a$ 'a-a eak*! pa'a s!s*em kel!s*!ka$ -a$/ aka$ '!pasa$/ka$

kapas!*o a$k.

2. e$e$*ua$ lokas! pemasa$/a$ kapas!*o sea!k$-a '!lakuka$ 'e$/a$

me$/elompokka$ ea$ea$ -a$/ '!a$//ap mem!l!k! +ak*u ke%a esamaa$

kemu'!a$ pemasa$/a$ kapas!*o '!lakuka$ pa'a pa$el -a$/ *ela"

'!kelompokka$ *eseu*.



DAFTAR PUSTAKA

Ka'!, 'ul. Distribusi dan #tilisasi enaga Listrik( Aaka*a: UI ess, 2000.

Oaela$! "ma', Cu$a-a" Cu&u$, 'a$ *sa I$'a. Ringkasan +isika SM)M)( a$'u$/:

e$e!* ama !'-a, 2006.

M!lle, C"ales. Illustrated !uide to the &ational Electrical Code. Ce$/a/e: 9ea$!$/,

2011.

Ao$es D.. Electrical engineering: the backbone of society. 1*" e'. Proceedings of the

IEE: Science, Measurement and echnology 13?, 1<<1.

al', Ma**"e+. !ro"ing #se of Electricity Raises $uestions on Su%%ly. Ne+ ok:

Ne+ ok T!mes, 21 Ma&" 1<<0(

Aosep", M!&"ael( )uthoritati*e Dictionary of Standards erms (7*" e'). I, IN 0

73?126012.

'!, a!ul* E*aluasi .elayakan Ca%acitor -ank *

"**ps:GG+++.s&!'.&omG'o&G17?377142GKapas!*oa$k (0< No8. 2014)

T!$us, l/a8!e$. Studi Pengaruh Ca%asitor -ank S"itching erhada% .ualitas Daya

Listrik Di !ardu Induk /aru PL& P0-* " **p:GGs8l.pe*a.a&.!'G&a*alo/G*Q'e*a!l.p"pk$oka*5216 (0< No8. 2014)














tugas akhir revisi i.doc

Documents