twkdisuvnÑpumi - weeblytakkagri.weebly.com/uploads/3/0/3/1/30319257/agriculture... ·...
TRANSCRIPT
TwkdIsuvNÑPUmiAgricultural Land
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta2
3erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
dMNaMsENþkdI (Peanuts)
I-esckIþepþIm sENþkdIsßitenAkñúgBYkelhÁúmIN EdlmanpáaenAelIedIm Emk hIybnÞab;BIkekItTgEpø nigcak;
cUleTAkúñúgdICamYyGUvul kekItCaRKab;rIkFMrhUtdl;TMu. dMNaMsENþkdImaneKeFVIkardaMduHenAkñúgtMbn;RtUBic
nigs‘ubRtUBic Edlmanplitpl)anCaeRbgsMrab;esckþIRtUvkarrbs;mnusS.
dMNaMsENþkdImansar³sMxan; bnÞab;BIeFVIkarkinekobykeRbg ehIykaksMNl;RtUv)aneKeRbIR)as;
sMrab;CacMNIstV. sENþkdIRtUvkardIFUr manCICati EdlCalkçN³gayRsYldl;karcuHEpøeTAkñúgdI nig
rIkFM)angayRBmTaMgmankargayRsYldl;karRbmUlpl¬dkedayédpÞal;. kardaMduHGaceFVITaMgsMbk
b¤k¾daMRKab; bnÞab;BI)anbksMbkecjedayeyaleTAtamkarniym. bnÞab;BIkardaMrYc kar CYsreNþAEdl
dac;¬minduH¦ b¤ )at;reNþA rYmTaMgkarsMGatesµA nigRCMuRCYydI[)anl¥CakargarsMxan;bMputkñúgkarEfTaM
dMNaMenH ehIyk¾CaktþakMNt;kñúgkarRbmUlpl)anl¥RbesIr.
II-eKalbMNg 1-begáInkaryl;dwg[kan;Etx<s;BIkardaMduHdMNaMsENþkdItambec©keTs.
2-begáInsmtþPaBkñúgkarGnuvtþn_bec©keTs[)anl¥.
3-begáInR)ak;cMNUl[kan;EtRbesIrkñúgkarGnuvtþn_bec©keTsedaykat;bnßykarcMNay.
III-karGnuvtþn_kardaMdu¼rbs´ksikrknøgmk> kareRCIserIsBUCminTan;)anl¥EdlGaceqøIytbnwgtMrUvkarTIpSar¬BUCxVHKuNPaB¦. > GnuvtþkardaMduHenAminTan;smRsbeTAnwgbec©keTs¬karerobcMdI/ karEfTaM/ kareRbIR)as;CI>>>¦.> minTan;ykcitþTukdak;kñúgkareRbIR)as;sMNl;BIkarRbmUlpl edIm,IrkSanigbegáInKuNPaBdIdaMduH.
IV- bec©keTsénkardaMdMNaMsENþkdI sENþkdICadMNaMEdlRtUvkardIFUr manCICatinigRss;Twkl¥¬dIRcaMgTenø b¤dIl,ab;eRkayRcaMg nigdI
x<g;rab¦. mü:ageTot sENþkdIRtUvkarkarEfTaMmankarsMGatesµAcéRg nigkarRCMuRCYydI[)ansmRsb
tameBlevla. dUcenH karerobcMdI)anl¥eFVI[dIpusmanxül;ecjcUlRsYl CaKnøwHeFVI[dMNaM rIklUtlas;
)anqab; BiessEpñkRbB½n§bJs.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta4
1-kareRCIserIsBUC kareRCIserIsBUCCaktþakMNt;nUvTinñpl)anx<s; nigeqøIytbtMrUv
karTIpSar ³
- BUCFn;CMgW nigstVl¥it.
- BUCEdlpþl;Tinñplx<s;nigtMrUvkarTIpSar.
- BUCmanry³eBlxøI.
- BUCEdlrkSaTukTaMgsMbkmanKuNPaBdMNuHRKab;cab;BI90°eLIgeTA.
2-karerobcMdIsMrab´daMdu¼ sENþkdIsßitkñúgBBYkelhÁúmINW minsUvRtUvkarCIeRcInb:unñaneT b:uEnþedIm;I,begáInTinñplx<s;kñúgplit
kmµenaH karerobcMdIk¾CaktþakMNt;mYymansar³sMxan;kñúgkarGnuvtþn_bec©keTsdaMduHpgEdr.
karP¢Ürras´dI£> RtUveFVIkarP¢Ürras;dI[)an 2-3 dgkñúgCMerA 15sm - 20sm.> karP¢ÜrRtUveFVI[)anhµt;ct; ¬kMu[qkElVgdI/ P¢Ürkat;TTwgelIkTI1 nigP¢Ürkat;TTwgelIkTI2¦.> P¢ÜrTI1 ¬P¢Úrdas;dI¦ RtUvTukhaldI[)an10-15éf¶ munnwgcab;P¢ÜrelIkTI2.> P¢ÜrelIkTI2 rYmkarras;dIsMGatkMeTckMTInigesµA[)ans¥at.> P¢ÜrelIkTI3 rYmkarras;sMerc [dIhµt;pg;l¥ nigmanPaBrabesµIsMrab;eFIVkardaMduH.
3-kardak´CIRTab´át dMNaMsENþkdIminsUvelµaPCIb:unµaneT b:uEnþkarGnuvtn_þénkardak;CIRTab;)at CakarcaM)ac;bMputkñúgkar
daMduHdMNaMRKb;RbePTedIm,IFananUvsarFatubMrugsMrab;tMrUvkarrbs;dMNaM nigkarBarkar)at;bg;CICatikñúgdI
nigrkSa)annUvKuNPaBdIksikmµ[mannirnþrPaB. enAelIdIEdlxSt;CICatieKRtUvGnuvtþkardak;CIRTab;)at
sMrab;dMNaMsENþkdI dUcCa ³
- CIkMb:usþ b¤CIlamkstVBukrlYyl¥cMnYn10-15etankñúg 1 hiktar.
- CIKImI 15>15>15 cMnYn 15KRk - 20KRkkñúg1hiktar.
CITaMgBIrmuxenH RtUv)aceraysBVl¥elIdIrYcP¢Ürras;¬P¢Ürras;elIkTI3¦Rcbl;[)ancUlKñaeTAkñúdI.
4-karerobcMRKab´BUC BUCsENþkdIman 3 RbePTEdleKniymeFVIkardaMduH ³
- BUCRKab;FM.
- BUCsMbkqñÚt.
- BUCsMbkrlIg.
5erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
> RtUvykEpøsENþkdITaMgsMbkmkbkykRKab;[)anBI 7-10 éf¶muneBldaM. > RtUverIsykRKab;es<ót/RKab;tUc/RKab;s¥úynigRKab;EdlmaneraKecj[Gs; ¬TukEtRKab;l¥eBj
lkçN³¦. > RtvykRKab;BUCEdl)ansMraMgrYc mkRbLak;fñaMbinLatkúñgGRta 2°¬BIrPaKBan;¦kñúgBUC 1KRk mun
eBlykeTAdaM karBarstVRsemacsIuBUCkñúgreNþA.
5-eBlevla nigrebobdaM eKGaceFVIkardaMdu¼án½ - enAedImrdUvePøóg ¬Ex emsa/ Ex ]sPa¦.
- enAkñúgrdUvePøog ¬Ex mifuna/ Ex kkáda¦.
- enAcugrdUvePøog ¬Ex tula ¦.
rebobdaMman 2 y¨agtamkarniym½- kardaMedayelIkrg ³ kardaMrebobenH eKeRcInGnuvtþenA
kñúgrdUvvsSa edaykarelIkrgeRkayBIkarerobcMdIdaMduHrYc
¬kñúgtMbn;valrabminlicTwk¦.
- kardaMlat ³ eKGnuvtþenArdUvR)aMg nigrdUvvsSapgEdr¬tMbn;x<g;rab/valrab/eRkayRcaMgTenø/>>>¦kar
daMenAedImrdUvePøog nigcugrdUvePøog RtUv]sSah_RtYtBinitü nigRKb;RKgsMeNImdI[)anl¥sMrab;karlUtlas;
nigpáaEpø)aneBjelj ¬60-80°¦.> dMNaMsENþkdIRtUvkarcenøaHrg 50 sm nigcenøaHCYr 20-25 sm edIm,IlUtlas;l¥. reNþAman
CMerA 2-4 sm.> tMrUvkarBUCbkeRsccMnYn 80 KRkkñúg 1 hiktar b¤ BUCTaMgsMbkcMnYn 150 KRkkñúg 1 hiktar. kñúg
1 reNþAdak; 1-2 RKab;.
6-karEfTaM karCMr¼esµA nigBUnKl´ karCMrHesµA b¤ karsMGatesµAcéRgCaskmµPaBmYysMxan;Nas; enAkñúgplitkmµdMNaMsENþkdI edIm,I
eFVI[dMeNIrrIklUtlas;elOneTAtamskþanuBlrbs;va. dUcenH karsMGatesµAcéRgRtUvGnuvtþ[)an2
dg nigTan;eBlevla eFVIy:agNakMu[esµAduHRbECgCamYydMNaM[esaH eRBaHkargarenHebIeyIgeFVs
RbEhsnwgnaM[dMNaMbnßykarlUtlas; ehIyTinñplk¾nwgfycuHeTAtamenaHEdr ¬minGacEk)aneLIy¦.
elIkTI1³ BI 15-20 éf¶eRkayeBldaM. eBlenHsMxan;KWbM)at;esµAcéRg nigrkSasMeNImdI[)an
l¥tamry³karRCMuRCYydICamYy.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta6
elIkTI2³ BI 30-40 éf¶eRkayeBldaM eBlenHkarsMGatesµAcéRgrYmTaMgkarBUnKl;tic²pg.
bBa¢ak; ³ ebIhYsBI 60 éf¶eLIgeTAhammin[BUnKl;eLIy.
kareRsacRsB dMNaMsENþkdI RtUvkarsMeNImdIlµmBI 65-75° edIm,IeFVIkarlUtlas;)anl¥. kñúgmYyvdþlUtlas;
rbs;va RtUvkarTwkBI 1000 - 1500m3
b:ueNÑaH. dUcenH RtUvBinitü[)anCaRbcaMnUvsMeNImdI ebIman
karraMgs¶ÜtRtUveFIVkarbUmTwkeRsacRsBCabnÞan;.
7-stVlðit nigCMgW dMNaMsENþkdIminsUvmanCYbRbTHkarbMpøajBIstVl¥it nigCMgWF¶n;F¶reT. RbkarEdlRtUvRbugRby½tñKW
enAeBlmundaMRtUvkarBarstVl¥itbMpøajRKab;BUCenAkñúgreNþA eFVI[)at;reNþAedayeRbIfñaMhV‘úyra:dan ¬Furadan ¦
kñúgGRta 1 Rkam kñúg 1 m2 b¤ 10 KRkkñúg 1 hiktar ¬erayRBac[)ansBVdImundaM¦.
kareRbIfñaMenHk¾GackarBarkarbMpøajBIstVl¥itdl;sENþkdI EdlkMBugrIklUtlas;enAkñúgdI edaydgÁÚv
eQµaHGaRkUTIsGIubsIuLúg¬Agrotis hypsilon¦. mangáÚvrmUrsøwksENþkdI eFVI[dMNaMbnßykarlUtlas;.
viFIkMcat; eRbIfñaM GahSÚRDIn ¬Azodrin¦kñúgGRta 2-3° kñúg 1 lIRtTwk.
CMgWGutsøwkBN’exµA viFIkarBarman ³
- kMudaMjwkeBkenArdUvvsSa.
- eRbIBUCFn;nwgCMgWenH.
- RtUvdkedImEdlmanCMgWenHbMpøajecal.
CMgWrlYyKl´ viFIkarBarman ³
- RtUvrkSasMeNImdI[)anl¥.
- RtUvpøas;bþÚrmuxdMNaM ¬sENþkdI sENþk)ay eBat¦.l.
8-karRbmUlpl eKcab;RbmUlpldMNaMsENþkdIkñúgkMLúg 3 Ex eTA 3
ExknøHeRkayBIkarduHecj KiteTAtamBUCEdl)aneFVIkar
daMduH. b:uEnþkarkMNt;eBlRbmUlplenAdMNak;kalEdldM
NaMsENþkdImansøwkelOgTMueRcIn ¬60-70°¦.
eKdkedImsENþkdIedayTaMgEpøBIkñúgdIrYceKeFVIkarhalkñúgry³eBl 2-3 éf¶ rYceKeFVIkarRbelH nig
bkykRKab;CabnþbnÞab;.
7erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
RbkarEdlKYreCosvag- kMuTuk[s¶ÜtedaykMedAxøaMgeBk.
- kMudkedImEpøRss;KrCaKMnr.
- kMuhaléf¶yUreBkeRkayeBldkRbmUlpl.
V- viPaKesdækic©kñúgplitkmµdMNaMsENþkdI( kñúg 1 hiktar )
briyay Ékta
tamRbéBNI tambec©seTs
cMnYn tMélray $
tMélsrub $
cMnYn tMélÉkta $
tMélsrub $
karerobcMdIsrub ht 1 20.00 20.00 1 40.00 40.00
RKab;BUC KRk 80 0.80 64.00 80 0.80 6400
daMduH éf¶ /nak; 7 1.70 11.90 7 1.70 11.90
EfTaMsrub éf¶ /nak; 20 1.70 34.00 30 1.70 51.00
CI15>15>15 KRk 100 0.45 45.00 150 0.45 67.00
CIkMb:usþlsamkstV etan - - - 10 5.00 50.00
fñaM Furadan KRk - - - 10 1.20 12.00
fñaM Azodrin lIRt - - - 2 5.00 10.00
RbmUlplsrub $ 225.90 357.40
Tinñpl KRk 2,000 3,500
cMNUlkñúgplitkmµ $ 0.25 x 2,000 = 500.00 0.25 x 3,500= 875.00
cMeNjsrub $ 274.10 517.60
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta8
dMNaMmñas´ (Pineapple)
I-esckIþepþIm dMNaMmñasKWCadMNaMTamTarRbePTdImanCICati dIkeNþg dIeCIgPñM dImat;Tenø dIl,ab;mat;Tenø smuRT.
eKEtgRbTHeXIjdMNaMenHEdr eRcIndaMenAelIépÞdItUctamRKYsar EtminGnuvtþtambec©keTsdaMduHeT.
GakasFatusmRsbnwgdMNaMmñas;KW 25-30 GgSaes. tamlkçN³caM)ac;rbs;dMNaMenHeKGacdaMelI
dIEdlman PH cenøaH 5>9 nig 6>5. Epømñas;CacMNITTYlTanRss; rWcUleragcRkCakMb:ug.
cMeBaHkardaMduHvijvaTamTarnUvbec©keTsksikmµdUcCa karP¢Ürras; dak;CI kic©karBarstVl¥itbMpøaj
karBarCMgW nigkarEfTaMCaRbcaM mankarbMb:nCI bBa©ÚlTwk karBarEpøeGayl¥ eCosvagCMgW FatuGakas
ekþAxøaMg. stVl¥ittUcqµarenAkñúgdIBN’Rkhm bMpøajbJsdMNaMbNþaleGaymñas;RseBangab eRkABIenH
k¾manécemSAbMpøajEpøEdr .
II-eKalbMNg 1- cg;eGayksikrdaMmñas; yl;dwgnUvbec©keTsdaMduH.
2- ecHeRCIserIsBUCl¥ ² TTYlTinñplx<s;.
3- ecHkarBarstVl¥itbMpøajdMNaM nigecHkarBar Büa)alCMgW.
4- ecHeRbIfñaMkMcat;stVbMpøajelIdMNaM.
III-TMlab´ksikrdaMmñas´edayKµanbec©keTs> eRCIserIsdIdaMduHBMu)ansmRsb ¬manTwklic dIminesµI dIKµanCIvCati¦.> P¢Ürras;min)ans¥at ebIdIenACMraleCIgPñMvijBMu)anP¢Ürkat;TTwgtamCMraldIeT eBalKWP¢ÜrbeNþaytam
CMraldIenaH eGayTwkhUreRcaHdI )at;bg;CICatimYycMnYn.> elIkrgdaMmin)anRtg;CYr lamkstVCaCICaticaM)ac;dl;karlUtlas;dMNaMmñas; eRbI)antictYc daMmin
)antambec©keTs kb;Kl;rak;eBk cenøaHCYrrg nigcenøaHKum<jwkeBk lM)akkñúgkarEfTaM¬dak;CIbMb:nedIr
Binitütamrg CMgWeRcIn niggayRsYldl;CMrkstVl¥itbMpøajdaMNaM ¦ .> karlUtlas;BMu)anl¥ TinñplfycuH.
9erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
IV- karGnuvtþn_dMNaMmñas´tambec©keTsdaMdu¼ dMNaMmñas;cab;epþImdaMenAedImrdUvvsSa b¤ daMenAedImrdUvR)aMg ebImanRbPBTwkRKb;RKan;. ry³eBl
lUtlas;man 12 dl;; 16 Ex. RbePTExñgEdlRtUvykeTAdaMKW ExñgeRkamEpø (Slip) nigExñgedImEdl
eGaypleRcIn .
1-karerobcMdIsMrab´dMNaMmñas´- dIminlicTwk b¤ dITYl dImanCICatil¥ dIsmRsbnwgdMNaMman PH cenøaH 5>9 nig 6>5 .
- kareFVIdI karP¢Ürras; eGay)anm:dæl¥ dIFUr ¬P¢Ür 3dg ¦ehIyras;sMGatesµA .
2-kareRCIserIsBUC- BUCFn;nwgCMgW nigFnnwgstVl¥itbMpøaj.
- BUCmanTinñplx<s; ¬mñas;TwkXµúM¦ plrbs;va
mYyEpøGac 1>5 KILÚRkamdl; 7 KILÚRkam .
- BUCEdlTIpSareKniym.
3-karelIkrgk-rgeTal ¬rg 1 CYr¦ EdlmankMBs; 3 twk.
x-rg 2 CYrEdllmanTTwgrg 6-8 twk¬60-80 sm¦.
K-daMcenøaHKum< 3 twk.
X-cenøaHBIrgmYy eTArgmYy ³ 90 sm-1 m. ebIdITYlminlicTwkeKGacdaMmñas;min)ac;elIkrg.
4-kardak´CIRTab´át( CIFmµCati nigCIKImI 15-15-15 ) eKeRbICIFmµCatidak;elIdMNaMmñas;cMnYn 20-30 etankñúg 1 hiktar eKeRbICIKImI 15-15-15 cMnYn
300 KRkkñúg 1 hiktar.
5-kareRCIserIsExñgmñas´muneBldaM - ExñgmanTMgn; 250-400 Rkam.
- ExñgEdlKµanCMgW.
- Exñgeføas søwkFM.
6-karbksøwkcas´enAKl´ExñgExñgmñasmuneBlykeTAdaMRtUvbksøwkcas;²CuMvijKl;ExñgeGayGs; edIm,IsMrYldl;karlUtlasrbs;
Exñg KWqab;duHb¤s .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta10
7-karRClk´fñaMkarBareQµa¼ Alliette(Phosophy)
edIm,IkarBarBBYkCMgW CafñaMkarBarCMgWpSiteGaykUnmñas;lUtlas;)anl¥ ecjsøwk nigb¤sfµI.
reboblay³ fñaMGalIey:t (Aliette) 10 RkamlaynwgTwk 20 lIRt edayykExñgmñas ;RClk; RtaMTwkry³
eBl 3 naTI .
8-kardaMmñas´ kardaMmanBIry¨ag£- daMbBaÄrRtg;sMrab;rdUvR)aMg ehIykb;Kl;ExñgeGayelIsBI 10-15 s>m.
- daMeRTtExñgRbEhl 45 dWeRk enArdUvvsSa.
9-karEfTaM k> kardak;CIbMb:nEckCaBIrdMNak;kal ¬eRkayBIeFVIesµArYc¦ ³
- dMNak;kalTI1 ³ mñas;manGayu 2-3 Ex eKeRbICI 15-15-15 .
rUbmnþeRbICI ³ 10 Rkam rW knøHsøabRBa)aykñúg 1 edIm edayerayCMuvijKl;ehIylubdIBIelI.
- dMNak;kalTI2 ³ mñas;manGayu 6 Ex eKeRbICI 15-15-15 cMnYn 10 Rkam rW knøHsøabRBa)ay.
x-kareFVIesµA ³
esµAcéRgGacdeNþImCIBIdMNaMmñas; CaCMrkstVl¥itcéRg. caM)ac;RtUvsMGatesµA 3 dg kñúgeBllUtlas;
rbs;dMNaMmñas;
- elIkTI1 ³ BI 1-2 Ex eRkayeBldaM.
- elIkTI2 ³ BI 3-4 Ex eRkayeBldaM.
- elIkTI3 ³ BI 6-7 Ex eRkayeBldaM.
K-karRKbKl;mñas; ¬kMeTcesµA cMebuIg søwkeQI EmkeQI¦
KuNsm,tþirbs;vaman 4 y:ag³
- karBarsMeNImkñúgdI>.
- karBarkarhUreRcaHrgedayTwkePøóg.
- bg¥ak;karlUtlas;rbs;esµA.
- CaCICatisMrab;dMNaMenAeBlvaBukrlYy.
11erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
X-viFIkarBar Büa)alCMgW nig stVl¥itcéRg
CMgWEdlFøab;RbTHjwkjab;KW³
1-CMgWrlYybNþÚl
CMgWenHeRcInekIteLIgenArdUvePøóg bNþalmkBIpSit ( Fungal diseases group)
eraKsBaØa ³
swøkcas;ERbBN’eTACaelOgesøk ehIy)ak;Bak;kNþal. kBa©úMbNþÚl (Crown) Føak;cuH ebIeyIgcab;Tajva
vanwgsNþkmkya:gRsYl eRBaHKl;bNþÚlRtUvrlYyTaMgGs;.
karkarBar ³ ( Preventive measures)
muneBlykkUnmñas;eTAdaM RtUvykvaeTARClk;kñúgfñaM GalIey:t ( Alliette)
2-CMgWrlYybJs ( Rot roots)
eraKsBaØa ³
eFIVeGaymñas;RkinminlUtlas; minecjEpø ebIeyIgKas;edImemIl eyIgnwgeXIjbJsrlYyFMukøins¥úy.
karkarBar ³
- eCosvagdaMmñas;enArdUvvsSa.
- ykkUnmñas;EdlRtUvdaMeTARClk;TwkfñaM GalIey:t ( Aliette) .
3-CMgWs¥úyEpø ¬cMNucBN’elOg Yellow spot¦
CMgWenHeRcInekItenAelIsøwkénedImmñas;enAx©I/ PaKeRcInenAelIEpø.
eraKsBaØa ³
- elIedImx©I ³ mansñamGucragmUlBN’elOgTMhMBI 2-15 mm enAelIsøwkEpñkxagelI ehIyrhUtdl;
Kl;søwk vaqøgsøwkx©IepSg²eTotrYcqøgeTAdl;bNþÚl bNþaleGayedImmñas;gab;kñúgry³eBl 2-3 s)aþh_.
- elIEpø ³ CMgWenHqøgecjBIsøwkkMe)a:yEpø (Crown) EdlmaneraK. eKeXIjmansñamCaMexµAenAEpñkxag
elIénEpø bnÞab;mkk¾cab;rlYybNþaleGaykMe)a:yEpøsVit gab; qøgeTAEPñkmñas; ehIyEPñkenaHk¾
kekItCadMe)A .
kic©karBar³
RtUvykedImmñas;manCMgWenH dut b¤ kb; ehIyhamykkUnmñas;ekItCMgWeTAdaM .
4-stVl¥itcéRg ¬eNm:atUt Nematode¦
stVenHrs;enAkñúgdI TMhMtUcqµarBN’RkhmswgEtemIlBMueXIj vabMpøajRbBn½§b¤s. edImmñas;minGaclUt
las;)anl¥ xUcRbBn§½bJs ecjCadMutUc²rwg (Lumpy) .
kic©karBar nig karBüa)al³
edIm,Ismøab;eNm:atUt b¤ karBarvaeKeRbIfñaMeQµaH hVúyra:dan (Furadan ) edayerayRKab;fñaMenHenAelIépÞ
rgdaMduHeGay)anesµIcMnYn 2-3 søabRBa)ay¬40-80 Rkam¦ehIykab;bgáb;eTAkúñgdIrg rYceRsacTwk
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta12
BIelI eTIbykkUnmñas;eTAdaM. ebIdaMehIy RtUvykfñaMenHeraytamKl;bgáb;eTAkñúgdIehIyeRsacTwkedIm,I
smøab;va .
5-stVl¥itcéRgécemS:ACaécBN’s
vars;enACaRkum CakBa©úMBN’sxøÜnTn; enAtamKl;søwk nigEpøm©as; . vaCB¢ak;yksarCatiepSg²EdlciBa¢wm
edImmñas; sMrab;lUtlas; .
eraKsBaØa ³
- edImmñas;sVitRseBan minGaclUtlas;)an
viFIkMcat; ³
)aj;fñaMkMcat;écemS:A edayfñaMburaNpSMBIrukçCati b¤ CaDIya:sIuNug b¤ esrin kñúgkMrit 3 søaRBa)ayTwk 20
lIRt.
V- kareRbobeFobTinñplmñas´ nigviPaKesdækic©
briyay
karRbmUlplmñas;Kµanbec©keTsdaMduH RbmUlplmñas;tambec©keTsdaMduH
kMrit)at;bg;Ca ° Kñúg 100° enAsl; kMrit)at;bg;Ca ° Kñúg 100°
enAsl;
BUC 2° - 1° -
kardaMduH 10° - 3° -
CMgW 5° - 1° -
stVl¥itbMpøaj 5° - 1° -
srub 22° 78° 6° 94°
13erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta14
dMNaMbEnøkñúgrdUvvsßa (Rain season vegetable Production)
I-esckIþepþIm dMNaMbEnøRtUvEckCa 3 RbePTKw bEnøyksøwk bEnøykEpø nigbEnøykemIm. dMNaMbEnømanTMnak;TMng
CamYykarrs;enArbs;mnusSeyIg TaMgEpñkmðÚbGahark¾dUcCaEpñkesdækic©. bEnømanlkçN³BiesssMrab;
suxPaBmnusS bEnøsm,ÚreTAedayRbUetGIun nigKøúysIut CatieRbg CaBiessrUbFatu RBmTaMgCIvCati
Ga>eb>es pgEdr.
eRkayBIkardMaduHsMrab;pÁt;pÁg;RKYsar ksikr)anykbEnøeTAlk;enATIpSar EdlCaRbPBénkarrkcMNUl
CaR)ak;tic b¤ eRcIneTAtamskmµPaB TMhMdI nigplitplEdlTTYl)an . ktþasMxan;EdlTak;TgeTAnIg
kardaMduHKW GakasFatu Twk dI CI sMPI BUC nigmüa:geTotvamanTMnak;TMngpÞal;eTAnwgcMeNHdwg cMeNH
eFIVxagbec©keTsEfmeTot .
GnuvtþdaMduHdMNaMbEnøenAkñúgrdUvvsSa eKsegáteXIjminsUvmankardaMduHeRcIneT eRBaHvamankarlM)ak
eRcIn Edl bNþalBITwkePøogFøak;eRcIneFIVeGayrlYy b¤ bNþalBIkarbMpøajBIstVl¥it nigCMgWEdlCaktþa
eFIVeGayplitplbEnømankarxVHxat tRmUvkarcM)ac;rbs;TIpSar TaMgbrimaN nigKuNPaBRBmTaMgPaBRbRktI
[)aneTogTat; naMmknUvkarnaMcUlBIxageRkAya:geRcIneTotpg.
II-eKalbMNg 1-begáIncMeNHdwg nigcMeNHeFIVdl;plitkrdMNaMbEnø[)ankan;Etx<s; kñúgkarGnuvtþn_bec©keTsdaMduH.
2-eFIVeGayplitplbEnømanCaRbcaMTaMgbrimaN nigKuNPaB tRmUvtameskþIRtUvkarTIpSar .
3-begáInR)ak;cMNUl[kan;Etx<s;dl;ksikr kñúgkarplitdMNaMbEnøenArdUvvsSa .
III-karGnuvtþn_kardaMdu¼rbs´ksikrknøgmk> GnuvtþtamKñaedayxVHxatnUvbec©keTs.> RbePTbEnødaMduHdUc²KñatamrdUvkal eFIVeGayplitplbEnøCuj nigmantMélefak )at;cMNUl.> min)aneRbICIFmµCati[)ansmRsbtambec©keTs ¬CIminTan;Bukpuyl¥ dak;tictYc eRcIneRbIEtlamk
stVRss;ehIymin)anP¢Ür b¤ kab;bMpusRcbl;[)ansBVl¥¦.
15erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
> eRbIR)as;CIKImI nigfñaMBulksikmµKµankMritc,as;las; naM[xUcdMNaM nigb:HBal;brisßan .> kardaMduHminerIseBlevla.
IV- karGnuvtþn_bec©keTsdaMbEnøkñúgrdUvvsßa kardaMduHdMNaMbEnøkñúgrdUvvsSa RtUvykcitþTukdak;[)anx¢ab;x¢ÜnelIkargarmYycMnYndUcCa³> kareRCIserIsTItaMgsMrab;eFIVkardaMduH.> karerobcMdIdaMduH.> kardak;CI CIFmµCati nigCIKImI .> karsab nigkarsÞÚgkUndMNaM ¬fñalx<s;BIdI b¤ fñalpÞal;dI ¦.> karEfTaMdMNaM .> kardak;CIbMb:n .> karRbmUlpldMNaM .
1-kareRCIserIsTItaMgsMrab´eFIVkardaMdu¼- dIx<s; minlicTwk b¤ Rss;Twkl¥ minCaMTwk.
- dImanCICati .
- dIenAEk,rpøÚvecjcUl b¤ enAEk,rlMenAdæan sMrYldl;karEfTaM nigdwkCBa¢Ún .
2-karerobcMdIdaMdu¼- P¢Ürras; b¤ kab;Kas;[)an 2-3 dg kñúgCMerA 20-25 sm nigedImI,eFIIVdI[)anm:dæl¥.
- elIkCargkMBs; 20-30 sm edaymanTTwgrg 100 sm ¬beNþayrgtamtRmUvkar¦.
- dak;CIRTab;)at ³ > CIkMb:usþ b¤ CIlamkstVBukrlYyl¥³ 300 KRk ¼ 100m2
. > CI DAP (18-46-0)³ 1 KRk ¼ 100m2 . > CI K2O (0-0-60 )³ 1 KRk ¼ 100m2 . > erayepHGgáam³ 50 KRk ¼ 100m2 .
- dak;CI[)anesµIl¥ rYcP¢Úrras; b¤ kab;Kas;Rcbl;[)ansBVenAkñúgdI¬enAeBlP¢Úrras; b¤ kab;Kas;elIkTI3 ¦.
3-karsabRKab´BUC nigkarsÞÚgkUnbEnø 3¿1 karsabRKab´BUC( fñalx<s´ BIdIfñalpÞal´dI )- eFIV[m:dæ hal[sܶt ehIyeRsacTwkekþA ¬10 lIIRt ¼ m2 ¦.
- laydI 40° CIkMub:usþ 40° nigepHGgáam 20° .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta16
- dIEdl)anlayRcbl;ehIyRtUvhaléf¶ 3-4 éf¶munsab.
- eFIVdIfµal[)ans¥at esIµl¥ nigerIskMeTckMTIecal.
- qUtCacg¥Úrkat;TTwgrgcm¶ayBIcg¥ÚrmYyeTAcg¥ÚrmYy 10 sm.
- erayRKab;BUCkñúgcg¥Úr[)anesµI 1-2 sm kñúgCMerA 1-1/50 sm.
- lubRKab;BUCkñúgcg¥ÚredaydIEdl)anlayehIy rYcykédTHfñm²edIm,I[RKab;BUC nigdIrwbCab;Kña.
- eRbIfñaMm:g;kUEhSbelIfñal edIm,IkarBarCm¶WpSit.
- eraykMeTccMebIgs¶Üt s¥at edIm,IrkSasMeNIm nigkarBarkMhab;dIedaykareRsacTwk.
- eRsacTwk[)aneCak nigrkSasMeNIm[)anl¥.
- eFIVdMbUlkarBarkMedAéf¶xøaMg nigkarBarTwkePøog.
3¿2 karsÞÚgkUnbEnøkñúgfg´áøsÞIk ¦ kenÞagsøwkeck- 10-12 éf¶eRkayduH eKGacKas;kUnbEnøykmksÞÚg)an.
- karerobcMdIkñúgkenÞag b¤ fg; k¾dUcerobcMdIsMrab;fñalEdr.
- bMeBjfg; b¤ kenÞagsøwkeck[hab;lµm.
- eRbIeQIsMrab;eFIVrn§ daMkUnbEnøenAkñúgfg; b¤ kenÞag.
- ykkUnbEnøeTAsÞÚgkñúgfg; b¤ kenÞagedaykarRbugRby½tñ.
- Gayu)an 15-20 éf¶ GacykeTAdaM)an.
3¿3 karsÞÚgkUnbEnøelIrgbEnø - eFIVreNþAenAelIrgbEnø tRmUvtamxñatfg;)øasÞIk b¤ kenÞag.
- dkfg;)øasÞIk b¤ kenÞagecj.
- dak;kUnbEnøeTAkñúgreNþA.
- lubbMeBjdIeTAkñúgreNþA.
- eRsacTwk[)aneCakl¥.
17erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
RbePTdMNaM cenøaHCYr cenøaHedIm
- salad
- xat;Nakat;
- Es<Rkjaj;
- emÞshaév:
- eb:ge)a:H
- Rtb;Evg
- Eqfav
- kar:ut
25 - 30 sm
25 - 30 sm
30 - 35 sm
40 - 50 sm
50 - 60 sm
50 - 60 sm
10 - 15 sm
10 - 15 sm
20 - 25 sm
20 - 25 sm
25 - 30 sm
30 - 40 sm
40 - 50 sm
40 - 50 sm
0/5 - 10 sm
0/5 - 10 sm
taragbgHajBIrebobdaMdu¼tammuxdMNaMmYycMnYn
4-karEfTaMbEnø nigkareRsacTwk- RKbKl;edayeRbIcMebIgs¶Üt edIm,IkarBarkarhab;dI nigrkSasMeNIm)anl¥.
- eRsacTwkdMNaM[)anRKb;RKan; edIm,IdMNaMlUtlas;l¥.
- ]sSah_RCMuRCYyKl;dMNaM nigkMcat;esµAcéRg edIm,IbegáInkarlUtlas;EpñkRbB½n§ bJs nigkMu[esµARbECgCa
mYydMNaM.
- erH b¤ kat;søwkcas;ecalecjxøH ecosvagkarrlYysøwk .
- ebH b¤ kat;søwkEdlstVli¥tbMpøaj b¤ søwkmanCm¶W .
- ebH b¤ kat;Epøs¥úy b¤ maneraKecalecj.
- erIsEpøEdls¥úyRCuHeTAdIykeTAkb;ecal[q¶ay edIm,IkarBar kMu[qøgeraK.
- eFIVr)aMgkarBarkMedAéf¶xøaMg nigePøógFøak;xøaMgedayGnuvtþRbk;søwkdUg b¤ Rbk;sMNaj;sIuEr:n.
- ry³eBl 10-15 éf¶ eRkaysÞÚgelIrg b¤ daMRKab; RtUveFIVkarRCMuRCYyKl;dMNaMdak;CIbMb:nelIkTI 1
taragbgHajBI kardak´CIbMb¨ndMNaMbEnøRbePTCIbMb:n brimaNeRbIR)as; eBlevlaRtUveRbIR)as;
CIGu‘yer: 1 KRk sMrab;épÞdI 100m2
¬ sMrab;dak;mþg ²¦
10 - 15éf¶eRkayBIdaM b¤sÞÚg
15 - 30éf¶eRkayelIkTI 1
¬dMNaMxøH Gacdak;elIkTI 3¦
CIGacm_Rbecov 5-10 KRksMrab;dI 100m2
¬ sMrab;dak;mþg ²¦
10 - 15éf¶eRkaydaM b¤sÞÚg
15 - 30éf¶eRkayelIkTI 1
¬dMNaMxøH Gacdak;elIkTI 3¦
CIkMb:usþTwk 100 lIRt sMrab;épÞdI 100m2 2 GaTitüeRkaykardaM b¤sÞÚg
¬erogral; 7éf¶ bnÞab;BIelIkTI 1¦
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta18
5-karBar nigkMcat´stVliðt/Cm¶W- RtUv]sSah_RtYtBinitünUvkarvivtþn_rbs;stVli¥t BIeRBaH
viFankarkarBar nigkMcat;eFIV)aneCaKC½y enAkñúgdMNak;kal
Bg nigkUndgáÚvb:ueNÑaH. ebIhYsBIdMNak;kalenHeyIgBi)ak
nwgTb;Tl; ehIyeFIV[BBYkstVli¥tmankarsuaMnwgfñaM. mü:ageTot
kareRbIR)as;fñaMRtUveRCIsfañM 3 mux¬b¤RbePT¦sMrab;eFIVkar)aj;
qøas;Kña¬mþgeRbIfñaMenH mþgeToteRbIfñaMenaH nigCabnþbnÞab;¦.
muxsBØaabMpøaj stVli¥t fñaMkMcat;stVli¥t
søwk - éc
- dgáÚv
- kughIVúdr
- Ga)amiuctaMg
¬)aj;qøas;Kña¦Epø dgáÚvecaHEpø
- cMeBaHCMm¶WpSiteRkayBIsÞÚg 2 éf¶ eFIVkar)aj;fñaM m:gkUEhSb ( Mancozeb ) b¤ m:anIRkU (Manicro) kñúgkMrit
30-50 Rkam layTwk 20 lIRt sMrab;épÞdI 100 m2 ¬Gnuvtþkar)aj;fñaMqøas;Kña¦ .
V- karRbmUlplbEnø nigkarviPaKelImuxdMNaM( rdUvvsßa ) tamkarBiesaFn_ karTTYlplmandUcteTA ³
- dMNaMeb:ge)aH TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>7 KRk kñúg 1m2
- dMNaMés<ekþab TTYlTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>5 KRk kñúg 1m2
- dMNaMsENþkeRTIg TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>3 KRk kñúg 1m2
- dMNaMkar:ut TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>3 KRk kñúg 1m2
- Rtsk; TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>4/50KRk kñúg 1m2
- emÞshaév: TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>4 KRk kñúg 1m2
- xwÞmsøwk TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>3 KRk kñúg 1m2
- saLad TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>3 KRk kñúg 1m2
- xat;Nakat; TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>3 KRk kñúg 1m2
- dMNaMés<Rkjaj; TTYl)anTinñpl>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>3 KRk kñúg 1m2.
19erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta20
EpnkardaMdu¼dMNaMbEnø(Vegetable Farm Management)
I-esckIþepþIm mðÚbGaharTak;TgeTAnwgdMNaMCaeRcIndUcCa RsUv eBat bEnøRKb;mux bEnøsßitkñúgcMeNamGahary:ag
sMxan; EdleFVIkardaMduHkñúgRkbx½NÐviTüasaRsþbec©keTsy:agx<s;. bec©keTsd¾TMenIbenH RtUv)anyk
mkeRbIkñúgn½ybegáInTinñpl nigbegáInKuNPaBplitplsMrab;mðÚmGaharRbcaMRKYsar nigrkcMNUleRcIn
tamrdUvkalxus²KñaEdr. kardaMbEnøtamGakasFatu b¤eRbIR)as;tambec©keTsTMenIb RtUveyageTAelI
eBlevla tMbn; tMél b¤tMrUvkar .
karkMNt;eGayyl;dwgBIEpnkaredaMduHbEnøKWsMxan;Nas; ehIyEckecjCaBIrrdUvKW rdUvR)aMg nig
rdUvvsSa. dMNaMbEnøEckecjCabIRbePTEdrKW bEnøyksøwk bEnøykEpø nigbEnøykemIm.
kñúgmYyqñaM² rdUvR)aMgcab;BIcugEx tula dl; edImEx ]sPa ÉrdUvvsSavijcab;BIcugEx ]sPa dl;edImExtula.
II-eKalbMNg 1-eGayksikrdaMbEnø yl;dwgBIEpnkardaMduHkñúgmYYyqñaM.
2-pþl;bec©keTsdaMduHbEnøTTYl)anTinñplx<s; rkcMNUl)aneRcIn eRbobeFobtamrdUvkal.
3-ecHRtiHriHføwgEføg EsVgyl;BIbec©keTsdaMduHbEnßmeTot edayCMnHral;]bsKÁTaMgT,ay.
4-xitxMdaMbEnøEdleKdaMmin)an ¬rdUvvsSa¦ehIydaMeGay)anedIm,ITTYlpll¥ rkkMér)aneRcIn ¬lk;plit
pl)antMélx<s;¦ .
5-ecHkarBarstVl¥itedayeRbIfñaMBulburaN eCosvageRKaHfñak; nigecHdaMdMNaMqøas;Kña pøas;bþÚrmuxdMNaM
edIm,IbEgVgdanstVl¥itEdlFøab;mksuIbMpøajdMNaM)angayRsYl.
6-ecHBinitü/ segát nigvinicä½yRbePTCMMgW ecHerobrebobkarBarCMgW nigBüa)alCMgWelIdMNaMbEnø.
III- TMlab´daMdu¼dMNaMbEnørbs´ksikr> tamkarsegát ksikrdaMbEnøtamkarecHdwgt²KñaBIrdUvkaldaMduHbEnø ehIynaMKñadaMRbePTbEnøPaK
eRcIndUc²Kña dUcCadaMbEnø és< salad CaedIm edayeRbIR)as;bec©keTsdaMduHbnþicbnþÜc dUcCalamkeKa
RkbI CIKImI ehIymankMritTab. kardak;CIelIdMNaMbEnø min)anRKb;RKan; ehIymin)ansmRsbtamtMrUv
karnUvRbePTbEnønImYy² ¬bEnøsøwk bEnøEpø bEnøemIm¦.
21erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
> karEfTaMmin)anRKb;RKan; ¬CMrHesµA eRsacTwkmin)ansBV edayxVHRbPBTwk¦.> RCMuRCYydImin)aneTogTat; KµanviFIkarBar nigsMlab;stVl¥itEdlsuIbMpøajdMNaMbEnø¬TinñplcuHTab¦.
dUecñH dMNaMminl¥pl)antic tMélTabenATIpSar.
IV-Epnkarbec©keTsdaMdu¼bEnøtamrdUvkal nigtamRbePTdMNaM
dMNaMbEnøyksøwk¬rdUvR)aMg/ rdUvvsSa¦
mkra kumÖH mina emsa ]sPa mifuna kkáda sIha kBaØa tula vicäika FñÚ
bBa¢ak;³ ry³eBllUtlas;rbs;dMNaMbEnøyksøwk rhUtdl;RbmUlplman³ 25 dl; 35 éf¶ ¬xÞwmsøwk/
salad/és<cgáwH>>>>>¦
kMNt;sMKal;³
³ daMenArdUvR)aMg/ lUtlas;l¥Nas;/ daMeRcIn/ lk;enApSartMélefak.
³ rdUvR)aMg lUtlas;minl¥/ daM)antic/ xUcxateRcIn/ lk;enATIpSartMélefak edayplitpl
stVsuI minl¥ .
³ daMenArdUvvsSa/ )antic eRBaHePøógeRcIneCakCaM eFVIeGaydMNaMxUcxat )at;bg;TinñpleRcIn
bNþalmkBICMgWrlYyedIm/ rlYyKl;/ Guc²Rkhmsøwk/ TinñplfycuHy:ageRcIn. lk;plenATIpSar )an
tMélefak. pÞúymkvij ebIcg;TTYl)anpleRcInenATIpSar tMél)anéfø RtUveFVItambec©keTs.
1-bec©keTsdaMdu¼bEnøswøkenArdUvvsßa dIm,ICMnHRKb;]bsKÁsMrab;dMNaMbEnøyksøwk enArdUvvsSaTTYl)anpleRcIn xUcxat)at;bg;tictYc ehIy
tMél)anx<s;enATIpSar RtUveFVI³
- dMbUl b¤KMrbrgkarBarTwkePøóg.
- rgRtUvelIkx<s;¬20 s>m¦.
- eFVIdIegayFUr dak;CIkMb:usþcMnYn 5 bgÁI b¤ 50 K>Rk elIépÞdI 10 m2.
- EfTaM)anl¥ ¬CMrHesµA/BUnKl;/ CIbMb:n/karBarstVl¥it.
- eRbICIkMb:usþTwk 1 PaK 4 b¤CIG‘uyer: cMnYn 2 søabRBa)ay layTwk 10 lIRt eRsacelIdMNaM .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta22
dMNaMbEnøykEpø¬rdUvR)aMg/ rdUvvsSa¦
mkra kumÖH mina emsa ]sPa mifuna kkáda sIha kBaØa tula vicäika FñÚ
bBa¢ak;³ ry³eBllUtlas;rbs;dMNaMbEnøykEpø rhUtdl;RbmUlplman ³ 50 dl; 90éf¶ dUcCa
¬sENþkkYr Rtsk; eb:ge)a:H Rtb; CaedIm>>>>>¦.
kMNt;sMKal;³
³ daMenArdUvR)aMg/ lUtlas;l¥Nas;/ daMeRcIn/ plitpl)aneRcIn/ lk;enApSartMélefak.
³ rdUvR)aMg lUtlas;minl¥/ daM)antic/ xUcxateRcIn/ pl)antic/ pllk;enATIpSartMélefak eday
stVsuI xVHTwk .
³ daMenArdUvvsSa/ daM)antic eRBaHePøógeRcIneCakCaM dMNaMxUcxateRcInedayCaMTwk/ rlYyedIm
CMgWenAEpø/ rlYysøwk TinñplfycuH/ pllk;enATIpSartMélefak mUlehtuEpøtUc/ EpømanCMgW/ sm,úrminl¥.
pÞúyeTAvij edIm,IdaMdMNaMenArdUvvsSaGayTTYlpl)aneRcIn ehIyeCosvagkarxUcxat)at;bg;pl RtUv
eFVItambec©keTs .
2-bec©keTsdaMdu¼bEnøykEpøenArdUvvsßa- RtUvmandMbUl b¤KMrbrgbEnøkarBarTwkePøóg .
- eFVIdIeGaym:dæl¥/ FUr manxül;ecjcUl/ dak;CIRTab;)atcMnYn 5 bgÁI b¤ 50 KRk elIépÞdI 10 m2.
- elIkrgeGayx<s; 20 s>m kMueGaydk;Twk .
- EfTaMdMNaM¬eFVIesµA/dak;CIbMb:n/karBarstVl¥it¦.
23erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
dMNaMbEnøykemIm
dMNaMbEnøykemIm eKGacdaMenArdUvR)aMgeRcInCagrdUvvsSa
mkra kumÖH mina emsa ]sPa mifuna kkáda sIha kBaØa tula vicäika FñÚ
bBa¢ak;³ ry³eBllUtlas;rbs;dMNaMbEnøykemIm rhUtdl;RbmUlplman³ 30 dl; 90éf¶ dUcCa
¬dMNaMr:aDI kar:ut éqfav CaedIm>>>>>¦
kMNt;sMKal; ³
³ daMenArdUvR)aMg/ lUtlas;l¥/ daM)aneRcIn³ épÞdIdaMFMeFg/ plitpleRcIn/pllk;enApSartMélefak.
³ Bi)akdaM/ EfTaM/ b:uEnþtMélx<s;.
tamkarsegát dMNaMbEnøykemIm eKGacdaM)anTaMgrdUvR)aMg TaMgrdUvvsSa. kñúgrdUvR)aMg plitpl
sMbUrenATIpSar ÉtMélk¾efak krNIenHeyIgRtUvsegátemIlenATIpSar ebIplitpldMNaMbEnøykemIm
eRcInhUrehor eKGacBnüaeBlcdkykplBI 2 dl; 7 éf¶ edIm,ITTYlcMNUl)aneRcIn lk;)anéfø.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta24
GtþsBaØaNdIsMrab´dMNaMRsUv (Rice Soil Identification)
I-esckIþepþIm ksikmµkm<úCa kMBugcab;epþImdMNak;kalGPivDÆnd_qab;rh½smYy ehIyrcnasm<n½RsavRCavkMBugRtUv
)ansþareT,Igvijy:agpulpus. karRsavRCavd_mansar³sMMxan;RtUv)ancab;epþIm ehIyKMeragCaeRcInk¾kMBug
sißtenAkñúgkarerobcMEdr. karGPivDÆn_TaMgenH TamTarB½t’manGMBIdIeGaykan;EtsuRkwteT,IgedIm,I
CMrujeGaymanEpnkarl¥ karbkRsayTinñn½yeGay)anc,as;las; ehIynwgeFVIkarpSBVpSaylT§pl
TaMgenHeGay)anTUlMTUlay dl;tMbn;plitRsUvepSg²enAkñúgRbeTs.
GñkksikmµCaeRcInnaeBlbc©úb,nñ TTYl)anB½t’mand¾tictYcNas;edIm,ICamUldæankñúgkarsikSa. Éksar
e)aHBum<pSayrbs; Crocker enAqñaM 1962 sþIGMBIkarRsavRCavGMBIdIenAkm<úCa (Exploratory survey of the soil
of Cambodia) ehIymankarlM)aknwgykeTAGnuvtþeGay)anl¥BIsMNak;Gñkbec©keTsnanapgEdr. qñaM
1995 ÉksarmYyrbs;bNÐit PIeFIrv:ay énviTüasßanRsavRCavnwgGPivDÆn_ksikmµkm<úCa sþIGMBIÉksar
cgRkgsMrab;kareFVIGtþsBaØaN nigkarRKb;RKgdI Edl)anbgðajBIkarsikSaRsavRCavenAelIRkumdIcMnYn
11 kEnøgenAkñúgRbeTs nigkarkMNt;nUvkareRbIR)as;dIsMrab;dMNaMRsUv nigkarRKb;RKgdI edIm,IeFVIeGay
mankargayRsYldl;Gñkbec©keTstammUldæan manlT§PaBkñúgkarGnuvtþkMNt;GtþsBaØaNdIsMrab;dM
NaMRsUv.
II-eKalbMNg 1-CadMbUgpþl;dl;GñkKµanÉkeTs GaceFVIcMNat;fñak;dI)anedaymin)ac;manCMnYyBImnÞIrBiesaFn_ kñúgkar
kMNt; nigeRCIserIsdIeFVIplitkmµdMNaMRsUvenAtammUldæan.
2-eFVIeGaymankaryl;dwgkarEbgEckRbePTdI nigkarRKb;RKgEklMGdIenAtamtMbn; sMrab;plitkmµ
dMNaMRsUv.
3-eFVIeGaymankaryl;dwgBIkarRKb;RKg EklMGdItamry³kareRbIR)as;CI¬CIsrIragÁ nwg CIGsrIragÁ¦
eTAelIRbePTdIkñúgplitkmµdMNaMRsUvtamtMbn; EdlrkSa)annUvbrisßan nignirnþrPaB.
25erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
III-karGnuvtþn_knøgmkrbs´ksikr kñúgkareRCIserIsdIsMrab´eFVIERs1-ksikrExµrEdlCaplitkrkñúgplitkmµRsUvCalkçN³RKYsar )anGnuvtþt²KñaCaeRcIntMNd_yUrlg;
Nas;mkehIy edayKµanÉksarc,as;las;.
2-kareFVIERsCalkçN³RbéBNIenAelIdIdUnta b¤ RKYsar)anEckt²Kña min)ansÁal;c,as;BIRbePTdI eday
RKan;EtdwgfaenHCaRbePTdIxSac; b¤¤ dIl,ay b¤ CadI\dæb:ueNÑaH ehIyRKan;EteFVI]bkrN_ksikmµ ¬ngÁ½l
rnas;>>>>>¦tRmUveTAtamRbePTdIsMrab;CameFüa)aygayRsYlkñúgkarP¢Ürras;edaykMlaMgGUsTaj.
3-skmµPaBbgábegáInplenH eFVIeGayb:HBal;dl;karricrildICabnþbnÞab; Qandl;kare)aHbg;eTArk
TIkEnøgfIµ ¬dIfµI¦ edIm,IbnþskmµPaBkñúgkareFVIERscMkar.
4-karpSBVpSayBIGtþsBaØaNdI edIm,IRKb;RKgEklMG dl;ksikrenAmankMrit.
IV-Tinñn&yedIm,IkMNt´GtþsBaØaNdI sMrab´plitkmµdMNaMRsUv k¿ PUmisNæanviTüa nigdIsMrab´dMNaMRsUvenAkm<úCa tamlkçN³rUbsaRsþeKGacEcktMbn;daMduHRsUvCabItMbn;³
1-dIEdlvivtþenAelIvalTMnabénl,ab;cas; (Old alluvial) nigl,ab; (Colluvial).
2-dIEdlvivtþTaMgRsugBIfµemenAxageRkam (Parent material) .
3-dIEdlvivtþnenAelIvalTMnablicTwkTenø b¤ bwgEdlTTYlkMNdIl,ab; (Alluvial) Caerogral;qñaM.
x¿ dIEdlmanRbPBBIdIl,ab´cas´(Old Alluvial ) nigTMnabl,ab´( Colluvial ) - RbePTdIenHCadIEdlekItmanenARKb;bNþaextþplitRsUvenAkñúgRbeTskm<úCa. tMbn;enHkalBIedIm va
CasÞwg nigbwg b¤ valTMnablicTwk ehIy\T,ÚvenHvasßitenAx<s;CagnIvU:TwkCMnn;Fmµta EdlTTYlkarliclg;
edaysarTwkCMnn;EbøkBIFmµtakñúgry³eBlmYyxøI. dIcas;²x<s; bgáeGayekItCax<g;rabFM². sNæandI
rebobenH ekIteT,IgenAkñúgbNþaextþCaeRcInenAkñúgRbeTskm<úCa .
- enAkñúgRbeTskm<úCa karekItTITMnabl,ab; (Colluvial) mansar³sMxan;enAkñúgtMbn;daMduHdMNMaRsUvNas;
CaBiess enAkñúgextþ)at;dMbg/ bnÞaymanC½y/ esomrab nigEpñkxøHénextþeBaFisat;/ kMBg;FM/ kMBg;cam
nigsVayerog. enAkñúgtMbn;mYycMnYnEdlBIedImCaPñM b¤ kUnPMñRtUv)answkricrilGs;eTAehIy ehIybegáIt
)anCax<g;rabEdlmansNæanx<s;Tab²dUcTwkrlk .
K¿ dIEdlánvivtþTaMgRsugBIsilaemxageRkam( Parent material ) 1-TIvalTMnablicTwkbt´Ebn ekIteT,IgenAtambeNþayTwkTenø édTenø tMbn;eRkayRcaMgTenø nigGagTwk. dITMnabenHRtUvlicTwkenA
rdUvvsSaeBlTwkCMnn;tamTenø/ ERBk. eKeRbIR)as;valTMnabenH ¬tMbn;RcaMg nigeRkayRcaMgTenø¦ sMrab;
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta26
eFVIdMNaMbEnø/ dMNaMsMxan;²sMrab;esdækic© b¤ k¾sMrab;plitkmµdMNaMRsUvpgEdr edayeKmansMNg;FarasaRsþ
sMrab;eFVIkareRsacRsB. sNæandIenH RtUv)aneKRbTHeXIjmanCaeRcInkEnøg enAtambeNþaydgTenø
emKgÁ nigtamEpñkCaeRcInéndgTenø)asak; RBmTaMgbeNþaypøÚvTwkCaeRcIneTot enAkñúgRbeTs. sNæandI
latsn§wgCYbCamYynwgvalTMnablicTwkFM² enABak;kNþalénPaKxagt,ÚgénextþtaEkv/ kNþal nig
éRBEvg ehIyCYbnwgvalTMnablicTwkénbwgTenøsab.
2-valTMnablicTwkFM CasNæandIsMxan;mYyenAkñúgRbeTskm<úCa EdlRtUvEjkeGaydac;BIvalTMnablicTwkbt;Ebn. val
TMnabenHGaclatsn§wgBI 15 Km eTA 20 Km BIédTenøkñúgtMbn;xøHénextþtaEkv. kñúgmYyqñaM² valTMnab
RtUvCn;lickñúgCMerA 2 m Gs;ry³eBlEvg. épÞdITaMgenHmanRbEhlBak;kNþalPaKxagt,Úgénextþ
kNþal nigéRBEvg.
3-valTMnablicTwkEdlenACMuvijbwgTenøsab KWCavalTMnabmankarvivtþn_y:agl¥. CaTUeTA manépÞdIrabesµIehIydImanlkçN³m:dæl¥pg. CavalTMnab
licTwkT,aKUsRsÞIn (Lacustrine Floodplain) EdlmanlkçN³rYmCaeRcIndUcKñanwgvalTMnabFM²Edr (Expan-
sive Floodplains). kMNkMeNItlkçN³dIenH GaRs½yeTAelIsilaviTüaéntMbn;CMuvij nigrbbTwkEdlhUr
cUl nigecjénbwgTenøsabCaerogral;qñaM edaynaMkkrdIcUleTAkñúgbwg. eRkABIenHenAmanpøÚvTwktUc²
nigmFümeRcIneTotEdl)anhUrcUlEfmeToteTAkñúgbwgenaH. karhUrRtT,b;rbs;TwkTenø kkrdIEdlman
lkçN³CaxSac;m:dæ b¤ l,aym:dæ begáIt)anCaRsTab;dIepSg²Kña.
V-dMeNIrkarsMrab´eFVIcMNat´fñak´dI xageRkamenH bgðajBITsSn³TUeTAGMBIRkumkarBiB’Nna GMBIGnuRkumdI kar)a:n;sµanénépÞdIdaMRsUvkñúg
RbeTskm<úCa³
TsSn³GMBIRkumdI nigkarBiBN’naGMBIGnuRkum PaKryénépÞdIdaMRsUv
Rkum 0 dIéR BExµr ³
dIekItmaneT,IgenAelIl,ab;cas;(Alluvial) b¤ dITMnab (alluvial/
colluvial) EdlmanlkçN³CaRTab;xSac;CMerAeRCACag 50 s>m.
GnuRkumxSac;m:dæ³ dIxSac;eRcInEtCaRbePTxSac;m:dæ¬RKab;xSac;
manGgát;p©ittUcCag 0>5 m>m¦.
GnuRkumxSac;eRKIm³ dIxSac;eRcInEtCaRbePTxSac;eRKIm¬RKab;xSac;
manGgát;p©itFMCag 0>5 m>m¦.
10-12 °
CInwgRtUv)aneGayeRbIR)as;tamkMritkñúg
1 h>t³
- N GasUt ³ 28-52 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 12-15 K>Rk
- K2O b:UtasüÚm ³ 10-20 K>Rk
- S s<an;F½r ³ 0-20 K>Rk
27erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
Rkum 1 dIRbTHT,ag
dIEdlekIteT,IgenAelIdIl,ab ;¬dIl,ab;cas; ¬Alluvial¦ b¤ valTM
nab ¬Alluvial/colluvial) EdlmanRsTab;xagelICaxSac;kMras;
ticCag 40 s>m enABIelIdIRsTab;eRkamEdlmanlkçN³CadI
l,ay\dæ.
GnuRkumrak;³ CMerAdIenARsTab;elIKW 20 s>m b¤ rak;CagehIy
lkçN³éndIRsTab;eRkamKWdI\dæ b¤ manRsTab;rwgmYyekIteT,Ig
kñúgCMerA 20 s>m BIépÞxagelI.
GnuRkumdIl,ayRsTab;eRkam³ dIRsTab;eRkammanl,ay nig
BMumanvtþmanénRsTab;rwgmYyenACMerA 20 s>m BIépÞxagelIeT,Iy.
GnuRkumdI\dæRsTab;eRkam³ dIRsTab;elImanCMerA 20 s>m b¤
eRCACag nigBMumanvtþmanénRsTab;rwgkñúgCMerA 20 s>m eT,Iy
ehIydIRsTab;eRkammanlkçN³CadI\dæ.
23-30°
CIFmµCati nigCIKImI KYrdak;enAERssnÞÚgtam
kMritdUcteTAkñúg 1 h>t³
- N GasUt ³ 40-60 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 23-29 K>Rk
- K2O b:UtasüÚm ³ 20-30 K>Rk
- S s<an;F½r ³ 0-10 K>Rk
RkumdI 2 T,a)anesok
CadIEdlekIteT,IgenAelIcegáHkUnPñM b¤ PñMEdlmanBN’BIRkhm
eTAetñatRkhm. dIépÞxagelICadI\dæEdlmanrcnasm<½n§CaRKab;
l¥it²ehIyCadI\dæRsTab;eRkam.
GnuRkum epRtUehVoric³ RsTab;fµEdkrwgpÁMúKñamankMras;CaeRcInsg;
TIEm:RtmanvtþmanenAkñúgdIRsTab;elICMerA 50 s>m.
GnuRkumminEmn epRtUehVoric³ RsTab;fµEdkrwg BMumanvtþmanenA
kñúgdIRsTab;elIkMras; 50 s>m eT.
1°
CIKYrdak;tamkMrit dUcxageRkamkñúg 1 h>t³
- N GasUt ³ 48-94 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 46-63 K>Rk
- K2O b:UtasüÚm ³ 0-22 K>Rk
- kMritTabRtUveRbIcMeBaHRsUvRbéBNI kMrit
x<s;sMrab;BUCTMenIb.
Rkum 3 dIGUrrUg
CadIEdlekItenAelItMbn;l,ab;cas; (Old alluvial) EdlRsTab;
elImanRbePTBIl,ab;eTAdI\dækMras;ticCag 40 s>m sßitenAxag
elIdIRsTab;xageRkamCadIxSac;Rkas;Cag 10 s>m.
GnuRkumGUrrUg³ GnuRkumepSg²minTan;)ankNt;enAeT,Iy.
1-2°
CIFmµCati nigCIKImIKYreRbIR)as;kñúgERssnÞÚg
tamkMritkñúg1 h>t³
- N GasUt ³ 36-70 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 23-40 K>Rk
- K2O b:UtasüÚm ³ 0-30 K>Rk
- S s<an;F½r ³ 0-15 K>Rk
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta28
Rkum 4 dIRkKr
CadIEdlamnlkçN³CadIl,ay b¤ dI\dæBN’RbepHeTAetñat b:uEnþ
minEmnBN’RbepHRkem:A b¤ exµAeT dIRsTab;elImanRbePTCadI
\dæ b¤ l,ay enABIelIdIRsTab;eRkamEdlmanlkçN³CadI\dæ
EdlekIteT,IgenAelIvalTMnablicTwkskmµ. vtþmanxSac;Gac
ekIteT,IgpgEdrenAkñúgdIRsTab;eRkam.
GnuRkumEbkRkEhg³ sñameRbHRkEhgBImFümeTAFM ekIteT,Ig
enAkñúgépÞxagelI enAeBlvas¶Üt. sñameRbHRkEhgcak;eRCACag
5 s>m eTAkñúgdIenAeBls¶Üt .
GnuRkumminEbkRkEhg³ sñameRbHRkEhgminRtUv)anekIteT,Ig
enAkñúgépÞdIxagelIeT eBlvas¶Üt b¤ ekItmanEtsñameRbHRkEhg
EdlmineRCACag 5 s>m eTAkñúgdIEtb:ueNÑaH.
15°
CIEdlRtUvdak;tamkMritkñúg 1 h>t³
- N GasUt ³ 66-120 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 23 - 34 K>Rk
Rkum 5 dI)akan
CadIEdlekIteT,IgenAelIvalTMnab (Alluvial/colluvial) b¤ enAelI
dIl,ab; (Alluvial)cas; EdlmanRsTab;elICadI\dæ b¤ l,ay Etmin
eRbHRkEhg b¤ manEtsñameRbHenAépÞxagelIrak;²Etb:ueNÑaH
EdlekItmaneT,IgenAelIdIRsTab;eRkam EdlmanlkçN³Ca
dI\dæ b¤ l,ayBN’cMruH.
GnuRkum)akan³ GnuRkumedayET,k²minTan;RtUv)ankMNt;eT.
10 - 15°
CIFmµCatinigCIsrIragÁRtUv)andak;kñ úgERs
snÞÚgtamkMrit 1 h>t³
- N GasUt ³ 30-70 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 20-30 K>Rk
- K2O b:UtasüÚm ³ 0-15 K>Rk
- S s<an;F½r ³ 0-15 K>Rk
Rkum 6 dIk,aleBaF×
CadImanRsTab;elI CadI\dæBN’RbepHcas;eTABN’exµA EdlekIt
mansñameRbHRkEhgFM²ehIyeRCA sßitenABIelIRsTab;dIeRkam
CadI\dæEdlekIteT,IgenAelIvalTMnablicTwkskmµ. vtþmanxSac;
enAkñúgdIRsTab;eRkam GacekItmaneT,Ig.
GnuRkumsüÚnic³ tMél pH rbs;dITabCag 4>0
GnuRkumminsüÚnic³ tMél pH rbs;dIx<s;Cag 4>0
13°
RtUvdak;CItamkMrit 1 h>t³
- N GasUt ³ 66-120 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 23-34 K>Rk
Rkum 7 dIekonsVay
CadI\dæ b¤ l,ayBN’etñat¬TaMgRsTab;elInigRsTab;eRkam¦
CamYynwgRbUhVIúldIEdlvivtþexSay CadIEdl)anekIteT,IgenA
elItMbn;RcaMgTenø nigenAelIdICMralRcaMgTenø.
GnuRkumekonsVay³ GnuRkumedayET,k²minRtUv)ankMNt;eT.
2°
RtUvdak;CIeTAtamkMrit1 h>t³
- N GasUt ³ 62-120 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 0-34 K>Rk
29erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
Rkum 8 dITYlsMerag
CadIEdlekIteT,IgenAelIdIl,ab;cas; (Alluvial) b¤ enAelIval
TMnab (Alluvial/colluvial) EdlmandIRsTab;elICadI\d b¤ l,ay
EdlekItmansñameRbHFM²cak;cUleTAkñúgdIeRCACag 5 s>m sßit
enAelIdIRsTab;eRkamEdlCAdI\dæ b¤ l,ay. BN’éndIRsTab;
elIKWRbepH b¤ etñat b:uEnþminEmnRbepHdit b¤ exµAeT,Iy.
GnuRkumBN’etñat³ BN’énépÞdIxagelenAeBlesImKW BN’etñat
b¤ BN’etñatPøW.
GnuRkumBN’RbepH³ BN’énépÞdIxagelIenAeBlesImKW BN’RbepH
b¤ RbepHPøW.
7-10°
dak;CIKimIenAkñúgERssnÞÚg 1 h>t³
- N GasUt ³ 62 - 100 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 40 - 52 K>Rk
kMritTabeRbIsMrab;BUCRbéBNIb¤kEnøgEdlBMu
manlT§PaBTwk. kMritx<s;CageRbIsMrab;RsUv
naMcUl b¤ kEnøgEdlmanlT§PaBTwk.
Rkum 9 dIeKakRtb;
CadIEdlekIteT,IgenAelIdIl,ab;cas; EdlmanRsTab;dIxag
elIBN’RbepHRkem:AxøaMgeTABN’exµA ehIymanlkçN³CadI\dæ
b¤ l,aysßitenAelIRsTab;dIxageRkamBN’RbepHRsal b¤ BN’
etñat EdlmanlkçN³CadI\dæ b¤ l,ay.
GnuRkumxSt;CICati³ TinñplEdlmindak;CIenAelIvalERsrbs;
ksikrTabCag 1200 K>Rk kñúg 1 h>t CaTUeTARbEhl 500
eTA 800 K>Rk kñúg 1 h>t. swøkRsUvEdleKdaMenAelIdIenH
Cajwkjab;ekItmanBN’ERcHRsal eTABN’ERcHcas;.
GnuRkummanCICati³ TinñplRsUvEdlmindak;CIenAelIERsrbs;
ksikrelIsBI 1200 K>Rk kñúg 1 h>t CaTUeTAeRcInCag 1500
K>Rk kñúg 1 h>t ehIyminekItmanBN’dUcxagelIenAelIdMNa
RsUveT.
5°
dak;CIkñúgERssnÞÚgtamrUbmnþkñúg1 h>t³
- GnuRkumdIxSt;CICati³
- N GasUt ³ 42-94 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 35-63 K>Rk
- K2O b:UtasüÚm ³ 15-22 K>Rk
- GnuRkumdIxSt;CICati ³
- N GasUt ³ 62-100 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 23-34 K>Rk
Rkum 10 dIkMBg;esom
CadIedlekIteT,IgenAkñúgEpñkTMnabéntMbn; sNæandIx<g;rabERb
RbYl EdlRsTab;elImanlkçN³CadI\dæBN’exµA b¤ RbepHdit
ehIybegáIteGaymansñameRbHRkEhgd¾FM ehIyeRCAsßitenABI
elIdIRsTab;eRkamEdlmanRbePTCadI\dæ.
GnuRkummanRKYs (Gravelly)³ manvtþmanRKYstUc²BN’exµA nig
BN’etñat ekItmaneT,IgenAkñúgRbUhVIúldITaMgmUl.
GnuRkumKµanRKYs³ BMumanvtþmanénRKYsenAkñúgRsTab;dIeT,Iy.
RKYstUc²GacmanEtenARsTab;eRkamxøH²b:ueNÑaH. BMumanvtþman
enAépÞelIéndIeT,Iy.
1-2°
CIRtUvdak;tamkMNt; 1 h>t³
- N GasUt ³ 66-110 K>Rk
- P2O5 pUsVat ³ 23-40 K>Rk
kMritTabeRbIsMrab;BUCRbéBNI b¤ kEnøgEdl
BMumanlT§PaBTwk. kMritx<s;CageRbIsMrab;RsUv
naMcUl b¤ kEnøgEdlmanlT§PaBTwk.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta30
RbB&n§RbBlvb,kmµdMNaMRsUv tameKalkarN_FmµCati (Rice Soil Identification)
I-esckIþepþIm RbB½n§RbBlvb,kmµdM NaMRsUvtameKalkarN_FmµCati )aneFVIkarGPivDÆn_dMbUgenAkñúgRbeTs m:adaháasá
naTsvtSqñaM 80 edayelak hg;;rI dW LÚLanI ¬HENRI DE LAULANI¦ tamry³karRbmUlbTBiesaFBIksikr
nigedaymankarCYyeRCamERCgBI CIIFAD (Cornel International Institute For Food and Agriculture Devel-
opment) CaBiesselaksaRsþacarü NORMAN UPHOFF ehIyRtUv)anpSBVpSaydl;RbeTsepSgeTot
enAkñúgqñaM 1999 . rhUtmkTl;bc©úb,nñmanRbeTscMnYn 22 ehIy Edl)annwgkMBugGnuvtþnUvbec©kviTüaenH.
enAkm<úCak¾)ancab;epþImeFVIkarENnaMBIRbB½n§RbBlvb,kmµdMNaMRsUvenH tamry³mCÄmNÐlsikSa nig
GPivDÆksikmµkm<úCa¬CEDAC¦ enAkñúgqñaM 1999 enAelIERsksikrcMnYn 28 RKYsar RBmTaMgTTYl)an
lT§plCaviC¢man edaymankarcMNayTuntic nigTTYl)anTinñplx<s;. rhUtmkTl;qñaM 2005 man
ksikrcMnYneRcI)anyl;dwg nigGnuvtþtamRbB½n§RbBlvb,kmµdMNaMRsUv tameKalkarN_FmµCatienH
enAkñúg 20 extþ-Rkug ¬manksikrRbmaN 4 mWunRKYsar enAkñúgPUmiRbmaN 2000 PUmi¦.
karGnuvtþnUvRbB½n§RbBlvb,kmµdMNaMRsUvtameKalkarN_FmµCati manlkçN³smRsbNas;eTAnwg
ksikrEdlmandIERstUc²RbmaNBI 0/50 hiktar eTA 1/50 hiktar EdlBImunKat;)aneFVIERsmanlkçN³
RbéBNIEtmþgkñúg 1 qñaMehIyTTYl)anTinñplTab. kargarenHmansar³sMxan;eTAelIplitkmµdMNaMRsUv
CalkçN³RKYsar EdlmankarcMNayTuntic nigTTYl)anTinñplx<s; ehIymü:ageTotksikrmanlT§PaB
begáInépÞdIdaMduH)an 2 dg kñúg 1 qñaM elIépÞdIdEdlRBmTaMgrkSa)annUvbrisßanl¥EfmeTot .
II-eKalbMNg 1-begáInsmtßPaBdl;ksikrdaMdMNaMRsU[)ankan;EtRbesIr elIkarGnuvtþn_bec©keTskñúgplitkmµrbs;
Kat;)ansmRsb EdlrkSa)anl¥nUvbrisßan .
2-begáInR)ak;cMNUl[)ankan;Etx<s; edaykat;bnßykarcMNayeTAelIkareRbIR)as;CIKImI EdlmantMélx<s;
nigedaykarlk;plitplRsUvEdlmanKuNPaBl¥ .
3-begáIncMeNHdwgkñúgkareFVIEpnkardaMduHRsUv tameKalkarN_FmµCat[TTYlplkan;Etx<s; ehIynwg
eFVIERs)an 2 dgkñúg 1 qñaM .
31erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
III-karGnuvtþn_daMdu¼RsUvrbs´ksikrknøgmk1-CaTUeTAkareFVIERsmanlkçN³CaRbéBNI ehIyeFVIEtmþgkñúg 1 qñaM TTYl)anTinñplTab.
2-kareRbIR)as;BUCminsUvmanKuNPaB.
3-kareRbIR)as;CIKImIminTan;)ansmRsb ¬minsÁal;CIc,as;/ dak;CICYneRcIn b¤ ticeBk/ dak;CImincMeBldMNaM
RtUvkar>¦.
4-ePøc b¤ minykcitþTukdak;kúñgkarRbmUlsarFatusrIragÁ Edlmansar³sMxan;sMrab;eFVICIkMb:usþ kñúgkarbegáIn
plRsUv nigEklMGdI)anl¥ nigmannirnþrPaB .
5-karRKb;RKgTwksMrab;dMNaMRsUvenAmankarxVHxateRcIn ¬BwgEtelITwkePøóg nigxVHbec©keTs¦ .
6-GnuvtþkarsabeRBaH dksÞÚgminTan;)anRtwmRtUvtambec©keTs ¬BUCeRcIn/ sMNabcas;RCul/ sÞÚgeday
cab;FM²/dksMNabe)akeFVI[)ak;edImsMNab nigdac;bJs/ cgtwg nigp¥ab;kNþab;TukyUr/ sÞÚgedateRCAeBk.l.
7-karRbmUlplRcUtkat; e)akEbn nigTukdak;plRsUvenAminTan;)ansmRsb eFVI[)at;bg;plRsUv nig
xUcKuNPaB.
IV-bec©keTsénkarGnuvtþn_RbB&n§RbBlvb,kmµ dMNaMRsUvtameKalkarN_FmµCati 1-karyl´dwgBIdMNak´kallUtlas´rbs´dMNaMRsUv karyl;dwgBIdMNak;kallUtlas;rbs;dMNaMRsUvmansar³sMxan;Nas; edIm,IRKb;RKg[)anRtwmRtUvtam
bec©keTs nigeCosvag)annUvkarcMNayeRcIn\tRbeyaCn_ RBmTaMgeFVI[)at;bg;nUvTinñplRsUveday
ktþaepSg².
karlUtlas;rbs;dMNaMRsUv RtUvEckCa 3 vKÁsMxan;³
k-vKÁlUtlas;³ vKÁlUtlas;enHmanry³eBlxus²Kña GaRs½ytamRbePTRsUv¬RsUvRbkan;rdUv b¤ min
Rbkan;rdUv¦ nigGayukalénBUCRsUvnImYy² ehIyEckecjCa 4 dMNak;kalKW³
- dMNak;kalduHBnøk ¬cab;BIRKab;RsUvdl;RsUvduHBnøksøwkTI 1¦.
- dMNak;kalsMNab ¬cab;BIRsUvduHsøwkTI 1 dl;RsUvcab;EbkKum<¦.
- dMNak;kalEbkKum< ¬cab;BIRsUvEbkKum<dMbUg dl;RsUvEbkKum<eBjTMhwg¦.
- dMNak;kalBnøÚtedIm ¬cab;BIRsUvEbkKum<eBjTMhwg dl;RsUvcab;epþImBnøkkkYr¦.
x-vKÁbgábegáItpl³ vKÁbgábegáItplmanry³eBl 35 éf¶ nigEckecjCa 3 dMNak;kalKW³
- dMNak;kalBnøkkkYr ¬cab;BIBnøkkkYr dl;RsUvepIm¦.
- dMNak;kalecjkYr ¬cab;BIRsUvepIm dl;RsUvecjkYrputBIsøwkTg;C½y¦.
- dMNak;kalecjpáa ¬cab;BIRsUvecjkYrput dl;RsUveraylMGg¦.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta32
K-vKÁTMu³ vKÁTMumanry³eBl 3 éf¶ nigEckecjCa 3 dMNak;kalKW³
- dMNak;kaldak;TwkedaH.
- dMNak;kaldak;emSA.
- dMNak;kalTMueBjelj.
2-kareRCIserIsTIkEnøgdaMdu¼RsUv- ERsRtUvmanRbPBTwksMrab;eFIVkareRsacRsBTaMgrdUvR)aMg nigrdUvvsSa.
- dIERsRtUvmanCICatil¥.
- ykl¥ ERsRtUvenAEk,rpøÚv sMrYldl;karEfTaM nigdwkCBa¢Ún.
- ERsRtUvmanépÞdIrabesµIl¥.
3-kareRCIserIsBUC kareRCIserIsBUCmansar³sMxan;Nas; ehIyk¾CaktþakMNt;kñúgkarRbmUlplRsUvpg . dUcenH BUCRsUv
RtUvmanlkçN³
- BUCRsUvFn;nwgCMgW nigstVl¥it.
- BUCRsUvpþl;Tinñplx<s;.
- BUCRsUvsuT§nigmandMNuHRKab;BI 85° eLIgeTA.
- BUCRsUvmanKuNPaBGgárl¥ ¬manrsCati nigtMrUvkarTIpSar¦.
- BUCRsUvRsal b¤ RsUvkNþal.
4-fñalsMNab - GnuvtþeFVIfñalsMNabeKak nigCitRbPBTwk.
- fñalsMNabRtUvmanCICatil¥ nigrabesµI.
- RtUvP¢Ürras;[)aneRcInsarkñúgCMerA 15 s>m.
- RtUveFVICarg 1/50m- 2 /00m edaymancg¥ÜrbeNþayrgminkMNt; ¬tamlT§PaB¦.
- RtUvdak;CIkMb:usþBI 2-3 KRk kñúg 1m2 .
- RtUveFIVfñalsMNabBI 200-250m2 sMrab;sÞÚgelIépÞdI 1 hiktar
- fñalsMNabRtUvenAq¶ayBImøb;.
esckþIbBa¢ak;³
karP¢Ürras;RtUveFVI[)aneRcInsa edIm,IRcbl;dI[)ansBVl¥ eFIV[dIFUrsMrYldl;karrIklUtlas;Epñk
RbB½n§bJs nigmanxül;ecjcUl)anl¥ RBmTaMgeFVI[épÞrgrabesµI .
33erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
5-karerobcMBUCRsUvsMrab´sab/kardksMNab- CadMbUg RtUveFVIkarsMGatRKab;BUCRsUvedayRtUvEjkRKab;BUCminRKb;lkçN³ecj dak;Bgman; b¤ Bg
TaeTAkñúgTwk rYcdak;GMbilmYycMnYneTAkñúgTwkCamYyKñaenaHEdr. kUr[GMbilrlayGs; rg;caMs‘utGENþt
eLIg¬ebIminTan;GENþt RtUvEfmGMbil¦. bnÞab;mkRtUvcak;RsUveTAkñúgFugTwk RBmTaMgkUr[)aneRcIndg.
rg;caM nigRsg;RKab;RsUvEdlGENþtecal ehIyRsg;RKab;RsUvEdllicenAkñúgFugTukmYykEnøg RtUveFVI
rebobenH[)an 2 b¤ 3 dg rYcehIyRtUvlagRKab;RsUvnwgTwkFmµta[s¥at¬[Gs;CatiGMbil nigFUlIdI¦.
- bnÞab;mk ykRKab;RsUvdak;kñúg)avs¥atcgmat; rYcRtaMkñúgTwkFmµtary³eBl 24 em:ag. RtUvlagRKab;
BUCRtaMenH[s¥at rYcykeTAp¥ab;ry³eBl 24 em:agenAeRkammøb; edayBRgab)avRsUvenHkñúgkMBs;
10-15 s>m nigykcMebIgRKbBIelI)avRsUv edIm,IbegáInkMedA[RKab;BUCduH)anl¥. RtUveFVIkarRtLb;)av
RsUvpg edIm,IsMrYlkMedAkñúgry³eBl 12 em:ag ehIyRtUveRsacTwkrkSasMeNIm[RsUvqab;ecjBnøk.
- p¥ab;BUCrYcehIyRsUvcab;epþImEbkBnøk RtUvykRKab;BUCeTAsabelIfñalkñúgGRta 100-150 Rkam
kñúg 1 m2 edayeFVIkarrayRKab;[)anesµIl¥ ¬sµanRbEhlmYyTUkéd¦. eFVIrebobenH eCosvagsMNab
Rkas;eBk manlkçN³edImtUcerovxVHKuNPaB .
karsabRsUv RtUvGnuvtþenAeBll¶ac eCosvagkarfycuHkMlaMgRKab;BUCedaysarkMedAéf¶ nigmüa:geTot
ebIemXbMrugnwgePøógKYrp¥akkarsab eCosvageFVI[rmUrRKab;BUC b¤ hUrRKab;cUlkñúgcg¥ÜrfñalsMNab.
- RtUvEfTaMsMNab[)anl¥/ kMu[amanstVbMpøaj/ kMcat;esµAcéRgecj/ EfrkSaTwk[esImCanic©enAkñúg
fñal ykl¥dak;Twkkñúgcg¥ÚrfñalCaRbcaM .
- sMNabGacdkykeTAsÞÚg)ankñúgry³eBl 15 éf¶ b¤ elIsbnþicbnþÜc ¬CaeKalkarN_sMNabRtUveFIV
kardkeTAsÞÚgenAeRkamGayu 20éf¶¦ edayGnuvtþ³
÷ dkfñm²kMu[)ak;edImsMNab nigdac;bJs.
÷ dkrYcdak;kñúgbgÁI b¤ sMPar³epSg²EdlGacFana)annUvPaBl¥énedImsMNab rYcehIyRtUvykeTAsÞÚg
CabnÞan;¬kñúgéf¶EtmYy¦ .
RbkarRtUveCosvag ¡
÷ minRtUvdksMNabe)akeLIy.
÷ minRtUvcgCakNþab;eT.
÷ minRtUvp¥ab;Tukqøgéf¶eLIy.
6-karerobcMdIsMrab´sÞÚg karerobcMdIsMrab;sÞÚg CaEpñkmYyman\T§iBl nigsar³sMxan;bMputdl;karGnuvtþbB½n§RbBlvb,kmµdMNaM
RsUv tameKalkarN_FmµCatiEdleFVI[dMNaMRsUvmankarrIklUtlas; nigEpøpáa)anl¥ nigedIm,IBRgIknUvs
kþanuBlrbs;BUCRsUv kñúgkarpþl;Tinñpl)anx<s;. TnÞwmenH karEfTaMPøWERsk¾RtUvEtGnuvtþ[)anmWugm:at;
¬PøWtUclµmnwgmaM¦ eCosvagCaCMrkstVkNþúr RBmTaMgkarBRgabdIERs[)anl¥pg.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta34
6¿1-karP¢ÜrdI GnuvtþkarP¢ÜrdI[)anRtwmRtUv etIRtUvP¢ÜrpÁMú b¤k¾ [bkeTAxagNakñúgCMerA 15 sm nigkMu[ElVgdI.
Gacm_bMNas; RtUvRKbCaRsTab;²edIm,IRtLb;dI nigRKblubesµAkb;sarFatusrIragÁEdlmankúñgERs)an
l¥. karP¢ÜrelIkTI 1 enH RtUvTukry³eBl 10-15 éf¶ edIm,IhaldI[dIeFVIGuksIudkmµ nig[sarFatusrIragÁ
¬b¤CIRss;¦)anBukrlYyl¥. eKGacP¢ÜrelIkTI 2 edaykat;TTwgelIkTI 1 nigP¢ÜrelIkTI 3 edaykat;TTwg
elIkTI 2. karP¢ÜrelIkTI 2 b¤TI 3 mansar³sMxan;kñúgkarlubRcbl;nUvRKb;sarFatu Edl)andak;CaCI
RTab;)at [)ansBVl¥bMrugTukesckþIRtUvkarrbs;dMNaMRsUv.
6¿2-karras´ - Gnuvtþkarras;dI[)ansBVl¥ nigmanPaBesµIkñúgépÞERs.
- RtUvGnuvtþkarras;dIERs[)an 3 dg Cakarl¥edayeFVIkarras;kat;TTwg. TnÞwmen RtUvmanviFIsaRsþ
ras;ekordI[)anesµI. karras;dIRtUveFVIenAelIdIEdlmanTwkrt;Knøgng½ÁledIm,I³
÷ sMrYldl;karbMEbkdICadMutUc²,
÷ sMrYldl;karras;ekordI[)anesµIl¥.
÷ sMrYldl;karsÞÚgsMNab edayRKan;EtpþitbJseTAnwgdICakarl¥bMput .
7-kareRbICIelIdMNaMRsUv kñúgkarGnuvtn_nUv RbB½n§RbBlvb,kmµdMNaMRsUtameKalkarN_FmµCati CIFmµCati man\T§iBlx<s;bMput
edIm,IeFVI[dMNaMRsUvmankarlUtlas;)anl¥ nigqab;rh½seTAtamskþanuBlrbs;RsUv. CIFmµCati b¤ CIsrIragÁ
rYmmanCIkMb:usþeKak/ kMb:usþTwk nigCIRss; b¤ CIébtg. RbePTCIFmµCatienH )anmkBICICatisarFatu
srIragÁmankMeTckMTIrukçCati nigstVedaymankarCMrujEfmBIFmµCatimankMedAéf¶ nigsMeNIm.
kardak;CI³
- dak;CIkMb:usþ b¤ CIlamkstVEdlBukrlYyl¥BI 10-15 etan kñúg 1 hiktar kñúgeBlerobcMdIsMrab;sÞÚg
¬eBlP¢Ürras;cugeRkay ¦.
- eRbIR)as;CIRss; RtUveFVIkardaMduHCamunsin¬GnuvtþkareRBaHRKab;¦dUcCasENþk)ay b¤ esña GacP¢Ürlub
bB©ÚalTwkGs;ry³eBlya:gtic 10-15 éf¶ edIm,I[sarFatusrIragÁBukrlYyl¥¬RbEhl 15 etan CIRss;
enAkñúgdIkñúg 1 hiktar¦.
esckIþbBa¢ak;³ ebIeRbICIRss;ehIy min)ac;eRbIkMb:usþ b¤ CIlamkstV b¤ CIKImIeLIy .
8-karsÞÚgRsUv karsÞÚgRsUvGnuvtþ[)anRtwmRtUvtambec©keTsdUcCa³
- sÞÚgCaCYrtameQIRkit b¤ ExSRkitkñúgcenøaH 25 sm x 25 sm cMeBaHRsUvkñúgRsu nig 20 sm x 20sm
cMeBaHRsUvRsalnaMcUlminRbkan;rdUv edIm,IsMrYldl;karEfTaM e)acesµA nigkarrIklUtlas;rbs;dMNaMRsUv.
35erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
- RtUvsÞÚgrak;²eFVI[RsUvqab;lUtlas;l¥.
- RtUvsÞÚgkMu[manbt;edImsMNab .
9-karEfTaMsnÞÚg nigkarRKb´RKgTwk - RtUvBinitü nigeFVIkarCYssnÞÚgCabnÞan; ebIman)at;dMeNat.
- RtUv]sSah_e)acesµA kMu[esµAduHRbECgdMNaMRsUv.
- RtUv]sSah_RtYtBinitüPøWERs ERkgmanFøúHFøay edaystVkþam b¤ kNþúreFVIrn§ nigRtUveFVIkarRKb;RKgTwkkñúg
ERs[)anl¥. RsUvRtUvkarTwkkñúgvKÁbgábegáItpl nigvKÁTMu ¬2-3 sm CakarRbesIr¦. kñúgvKÁlUtlas;
RsUvRtUvkarTwkFmµta ¬cab;BIsÞÚgrhUtdl;vKÁbgábegáItpl¦.
10-kardak´CIbMb¨n CakarsMxan; kardak;CIbMb:nRsUv RtUveFVI[cMeBlEdldMNaMRsUvRtUvkar . ebIBuMdUcenaHeT nwgnaM[mankar
xatbg;fvika nigTinñplfycuH.
- eBlevlasmRsb RtUveFVIenAeBlRsUvcab;epþImEbkKum< kñúgeKalbMNg[RsUvEbkKum<CaGtibrma Kµan
edImes<ótEdlminEpøpáa. kargarenHRtUveFVImþgeTotenAeBlRsUvcab;epþImkMNkMeNItBnøkkkYr.
- eKGaceRbICIkMb:usþTwk b¤ edImT®nÞanExt Edlkab;ciRBa©aM[xøIehIy[s¶Ütl¥. ykCIenHeTAcak; b¤ )ac
tamcenøaHCYr snÞÚgCakareRsc . kMeTckMTIT®nÞanExtEdl)andak;nwgcab;rlYy kñúgry³eBlxøI¬mYys)þah_¦.
÷ kMb:usþTwkcMnYn 400 lIRt kñúg 1 hiktar.
÷ T®nÞanExtcMnYn 5 )av mYyelIkkñúg 1 hiktar ¬10 )av BIrelIk¦.
esckþIbBa¢ak;³ kareRbIR)as;CIFmµCatielIdMNaMRsUvtambec©keTs Edl)anerobrab;enHnwgkat;bnßyC
aGtibrimakarbMpøajBIstVl¥itepSg² eRBaHRbePTCIFmµCatimankøinmü:ag EdleFVI[BBYkstVl¥itTaMgLay
minh‘anmkEk,r .
11-karRbmUlplRsUv nigTukdak´plRsUvk-karRbmUlplRsUv ³
edIm,IRbmUlplRsUv tRmUv[mankarRtYtBinitü nigBicarNaelIPaBTMurbs;RsUv[)anRtwmRtUv. eBl
evlaRcUtkat;EdlsmRsbenaHKW enAeBlEdlRKab;RsUv 80-85° EpñkcugkYrmanBN’elOgdUccMebIg
ehIyRKab;RsUvenAKl;kYrsßitenAkñúgdMNak;kaldak;emSAx<s; .
karRcUtkat;)anTan;eBlevlaenHmansar³sMxan;³
- KuNPaBGgárl¥ nigtMrUvkarTIpSar.
- minman)at;bg;Tinñpl EdlbNþalBIkardYledImRsUv nig)ak;kkYrRsUvRCuHRKab;RsUv nigmü:ageTot
eFVI[RKab;RsUvmineBjelj ¬es<ót¦ ebIsinCaeyIgRcUtmuneBlTMu .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta36
x-karTukdak;plRsUv³
RKab;RsUvEdleTIbnwge)akEbnehIy GacmansMeNImRKab;rhUtdl; 25°. eKminGacykRKab;RsUv
EdlmansMeNImx<s;enHeTAsþúkTuk)aneT eRBaHRKab;RsUvenaHnwgRtUvBukpuyedayCMgWpSit nigBBYkstV
l¥itcéRgbMpøajEfmeTot. dUcenH RtUvhalRsUv[)ans¶Ütl¥ EdlkMNt;sMeNImRtwm 14°. eKGac
eFVIetsþedayxaMRKab;RsUv ehIyBinitemIlEpñkRKab;GgármanBN’føa enaHRKab;RsUvs¶ÜtlµmehIy. ebIsinenA
RsGab;minTan;føaenaHeT RKab;RsUvminTan;s¶ÜteLIy .
mü:ageTot cUrkMuhalRsUv[s¶ÜthYseBk vanwgnaM[KuNPaBGgár)ak;exÞc/mankBa©úgeRcIn. eKGac
Tukdak;RsUvkñúgCRgukEdlmanxül;ecjcUl)anl¥ RBmTaMgkarBar)anBIsMNak;stVkNþúr nigcabpg.
)avk¾Ca]bkrN_mü:agsMrab;sþúkRsUv)anl¥Edr. RsUvRtUvTukedayELkBIKña ebIsinCamanBUCeRcIn RtUv
sresrpøakdak;tamBUCenaHpg.
V-kareRbobeFobCIKImI nigCIFmµCati CIKImI CIFmµCati
mansarFatuciBa©wmx<s; mansarFatuciBa©wmticEteRcInmux
mantMélx<s; mantMélefak b¤ k¾KµancMNay
RbsiT§PaBqab; RbsiT§PaByWtEt)anyUr
eRbIyUreTAeFVI[xUcKuNPaBdI eFVI[dIkan;Etl¥eLIg
eRbIxusbec©keTsnaM[xUcdMNaM ¬eRbIeRcInhYs¦ eRbIkan;EteRcIn kan;EtRbesIr
plitecjBIeragcRk karsnSMsarFatusrIragÁeFVICI
eFVI[dIrwgkþaMg CacMNIrbs;GtisuxumR)aN ¬dIrs;¦
eRbIR)as;mankMrit ¬RsYldwkCBa¢Ún ¦ eRbIeRcIn ¬Bi)akdwkCBa¢Ún¦
b:HBal;dl;brisßan CYyEklMGdI nigCYydl;brisßanFmµCati¬CIvi³cMruH¦
37erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
RsUvcMkar(Upand Rice Growing)
I-esckIþepþIm RbeTskm<úCa manvisalPaBFMeFgelIvis½yksikmµ EdlRbCaCnCag 80° Caksikrs;enAtamCanbT
CaBiess elIkargarbgáInplRsUv. dMNaMRsUvCadMNaMmYymanRbEBNICayUrlg;Nas;;mkehIy sMrab;RbCaCn
km<úCa EdleKGnuvtþknøgmkehIy k¾Caesdækic©cm,grbs;RbeTspgEdr.
eKGnuvtþeFIVdMNaMRsUvCalkçN³RKYsar sMrab;pÁt;pÁg;CIvPaB niglk;nUvksikplEdlsl;BIkarhUbcuk
edIm,I)anR)ak;sMrab;RKYsar .
kardaMdMNaMRsUvmkTl;bc©úb,nñman³
- RsUvRbéBNIEdlmanBUCRsUvRbkan;rdUv RsUveLIgTwk/ RsUvRCH EdleKGnuvtþenAkñúgtMbn;valrab nigtMbn;
licTwkenACMuvijbwgTenøsab .
- RsUvcMkarEdleFIVkardaMduH kñúgbrimaNtictYcedayksikrCaCnPaKtic enAtMbn;x<g;rab ¬tMbn;PñM ¦ Gnuvtþ
CaRbEBNI edayeRbIBUCBiessrbs;eK Fn;nwgkarraMgs¶ÜtkñúgrdUvvsSa ehIymanry³eBlmFüm ¬RsUv
kNþal ¦.
- RsUvBUCfµI naMcUlmanry³eBlxøI Tinæplx<s; EdleKGnuvtþenAtMbn;valrabCaRsUvR)aMg/RsUvRbedj
Twk b¤ CaRsUvbegáInrdUv bc©úb,nñksikreyIgmaneFIVkardaMduHBUCRsUvRbePTenH enAtMbn;x<g;rab manTinñpl
x<s; Fn;nwgCMgWpgEdr .
II-eKalbMNg 1-begIánkaryl;dwg[)ankan;Etx<s; elIkargarGnuvtþpliitkmµRsUvcMkar.
2-elIkkMBs;smtßPaBksikrenAtMbn;x<g;rab kñúgkarGnuvtþn_daMduHRsUvcMkartamry³bec©keTs nigTTYl
)anTinñplx<s;.
3-bgáInR)ak;cMNUldl;plitkr[)ankan;Etx<s; BIkareFIVEpnkar)anRtwmRtUv nigBIkarlk;dUrplitpl
RsUv edaybegáInépÞdIdaMduH¬BRgIképÞdIdaMduH¦ .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta38
III-karGnuvtþn_rbs´ksikrknøgmk> kardaMduHCalkçN³RbEBNI ( Culture de rail ) edaykab;qáarERBdaMCaEpÞdItUc² ( 1000- 1600 m2 )
kñúgéRBeQI.> kardaMduHmin)aneRCIserIsBUC[)anRtwmRtUv nigTukdak;BUC[)anl¥eLIy ¬x©IbuleK>>>>> ¦.> kardaMduHmin)anGnuvtþkardak;CIsMrab;EklMGdI nigsMrab;begáInplRsUveLIy.> karGnuvtþn_daMduHmanlkçN³CadMNaM yfapl.> mYycMnYn)anGnuvtþkarP¢Ürras; nigdaMduHEdr Etmin)anGnuvtþ[)anRtwmRtUvtambec©keTseLIy.
IV- karGnuvtþn_bec©keTsdaMdu¼RsUvcMkar karyl´dwgBIdMNak´kallUtlas´rbs´dMNaMRsUv karyl;dwgBIdMNak;kallUtlas;rbs;dMNaMRsUv mansar³sMxan;Nas;edIm,IRKb;RKg[)anRtwmRtUvtam
bec©keTs nigeCosvag)annUvkarcMNayeRcIn\tRbeyaCn_ RBmTaMgeFVI[)at;bg;nUvTinñplRsUveday
ktþaepSg² .
karlUtlas;rbs;dMNaMRsUv RtUvEckCa 3 vKÁsMxan;³
k-vKÁlUtlas;³ vKÁlUtlas;enHmanry³eBlxus²Kña GaRs½ytamRbePTRsUv ¬RsUvRbkan;rdUv b¤ min
Rbkan;rdUv ¦ nigGayukalénBUCRsUvnImYy² ehIyEckecjCa 4 dMNak;kalKW³
- dMNak;kalduHBnøk ¬cab;BIRKab;RsUvdl;RsUvduHBnøksøwkTI 1¦.
- dMNak;kalsMNab ¬cab;BIRsUvduHsøwkTI 1 dl;RsUvcab;EbkKum<¦.
- dMNak;kalEbkKum< ¬cab;BIRsUvEbkKum<dMbUg dl;RsUvEbkKum<eBjTMhwg¦.
- dMNak;kalBnøÚtedIm ¬cab;BIRsUvEbkKum<eBjTMhwg dl;RsUvcab;epþImBnøkkkYr¦.
x-vKÁbgábegáItpl³ vKÁbgábegáItplmanry³eBl 35 éf¶ nigEckecjCa 3 dMNak;kalKW³
- dMNak;kalBnøkkkYr ¬cab;BIBnøkkkYr dl;RsUvepIm¦.
- dMNak;kalecjkYr ¬cab;BIRsUvepIm dl;RsUvecj
kYrputBIsøwkTg;C½y¦.
- dMNak;kalecjpáa ¬cab;BIRsUvecjkYrput dl;RsUv
eraylMGg¦.
K-vKÁTMu³ vKÁTMumanry³eBl 30éf¶ nigEckecjCa 3
dMNak;kalKW³
- dMNak;kaldak;TwkedaH.
- dMNak;kaldak;emSA.
- dMNak;kalTMueBjelj.
39erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
1-karerobcMdIsMrab;daMduHRsUvcMkar
k- dIenAtamCMraleCwgPµM
edIm,Ikat;bnßynUvkarhUreRcaHdIenAeBlmanePøóg RtUvemIlsßanPaBdI edayeFIVPøWx½NÐCabnÞat;ekag
dUcteTAenH³
- dImancMeNatxøaMg RtUveFIVPWøtambnÞat;ekag cm¶ayBIERsmYyeTAERsmYy 5 Em:Rt CabnþbnÞab;.
- dImancMeNatmFüm RtUverobcMERstambnÞat;ekag cMm¶ayBIERsmYyeTAERsmYy 10 Em:Rt nig CabnþbnÞab; .
- dImanCMeNatxSay RtUverobERsCaFmµtatambnÞat;ekag BIERsmYyeTAERsmYy 20 Em:Rt b¤ elIsBIenHeTA
tamsNæandI nigCabnþbnÞab;.
x-karP¢Ürras;
sMrab;daMNaMRsUv karP¢Ürras;CaviFImYycaM)ac;bMputkñúgkareFIVeGay³
- dIFUr/ P¢Ürras;bgáb;nUvsarFatusrIragÁ b¤ CIRTab;)atEdl)andak;.
- bM)at;esµAcéRgeday P¢Ürras;lub/ P¢Ürras;BRgadI[manPaBesµIl¥.
÷ P¢Ürras;RtUveFIV[)aneRcInsa BI 2-3 dg CakarRbesIr.
÷ P¢Ürras;elIkTI 1 RtUvTukhaldI BI 7-10 éf¶ edIm,IbM)at;nUvemeraK nigstVli¥t nigeFIV[dIeFVI
GuksIdkmµ)anl¥.
÷ karP¢ÜrdIRtUvGnuvtþ[)anl¥ edayeFIV[Gacm_bMNas;RKbCaRsTaMb;² EdlGacbkeTArkEpñkTab
éndIERsEdl)aneRKagTukBImun.
2-kareRCIserIsBUC
- BUCRsUvRtUvmanry³eBlxøI ¬RsUvkNþal b¤ RsUv GIuEG‘r
(IR) naMcUl¦.
- BUCRsUvFn;nwgCMgW nigstVl¥it.
- BUCRsUvmanTinñplx<s;.
- BUCRsUvRtUvmankMlaMgduH nigmandMNuHBI 85° eLIgeTA.
- BUCRsUvRtUvmanKuNPaBGgárl¥ eqøIytamtMrUvkarTIpSar.
3-eBlevla nigrebobdaMduHRsUvcMkar
eBlevlasmRsbkñúgkardaMduHRsUvcMkarKW cab;BIBak;kNþalEx ]sPa dl; éf¶TI 10 Exmifuna. eBl
evlaenHl¥sMrab;³
- karGnuvtþn_karerobcMdIdaMduH)anl¥ ¬minsUvmanePøog ¦.
- Fana)ankñúgkarRbmUlpl edaymin)armÖRsUvsákedayxVHTwkePøógcugrdUv.
- manPaBgayRsYlkñúgkarEfTaM ¬eFIVesµA)anl¥enAeBlRsUvkMBuglUtlas; edayBMusUvmanePøógeCakCaM¦.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta40
rebobdaMduHGaceFIV)anBIrya:g³
viFIdaMduHRsUvcMkareKGaceFIV)anBIry:agKW karGnuvtþn_edaykareRBaHRKab;RsUv¬b¤ehAfaRsUvBRgaH¦ b:uEnþ
kareFIVrebobenHeKminsUvCYbRbTHeLIy edayBi)akkñúgkarkMcat;esAµcéRg nigkarEfTaMdUcCadak;CIbMb:n
nigeRbIBUCeRcInBI 70-100 KRk sMrab;dI 1 hiktar.
mü:ageTot KWkardaMduHedayGnuvtþkarbukdaM b¤ bec©keTsTI 2 enHeKGnuvtþeRcIn eRBaHmankargay
RsYlkñúgkarEfTaMRKb;Ebby:agdUcCa karsMGatesµAcéRg kardak;CIbMb:n kar)aj;fñaM kMcat;stVli¥t
ehIykarlUtlas;rbs;dMNaMRsUv)anl¥ nigqab;rh½s nigeRbIGs;BUCtic.
GMBIkardaMduHedaybukdaM³
- karGnuvtþn_edaybukdaMCaviFImYygayRsYl nigdaMCaCYrtamExSRkit 25 sm x 25 sm ehIyeRbIRKab;
BUCticBI 30 eTA 35 KRk b:ueNÑaHkñúgdIdaMduH 1 hiktar.
- kardaMduHelIdIs¶Üt eKeRbIRKab;s¶Üt.
- kardaMduHelIdIesIm eKeRbIRKab;BUCEdl)anRtaMmun.
4-kareRbIR)as;CIelIdMNaMRsUvcMkar
kareRbIR)as;CIelIdMNaMRsUvcMkaminxusBIRsUvvsSaeLIy edIm,IkMNt;)annUvTinñpl)anx<s; nigrkSa)an
nUvnirnþrPaBdIksikmµsMrab;plitkmµdMNaM naeBlGnaKt.
rebobdak;CIKW CIRTab;)at nig dak;CIbMb:n ³
CIRTab´át- CIkMb:usþ b¤ CIlamkstVBukpuyl¥BI 5-10 etan kñúg 1 hiktar.
- CI ed-Ga-eb: ¬18-46-0¦ 100 KRk kñúg 1 hiktar.
- CIb:UtasüÚm ¬0-0-60¦ 50 KRk.
karGnuvtþCIRTab;)atKW RtUveFVIenAmunP¢ÜrcugeRkay edayP¢ÜrRcbl;lub[)ansBVl¥ rYcras;lub[)anesµI
muneFIVkardaMduúH.
CIbMb¨n CIbMb:nRtUveRbICI G‘uyer: CaBIrelIkcMnYn 100 KRk kñúg 1 hiktar³
- elIkTI1³ eRbICIG‘uyer: 50 KRk )ac b¤ erayeTAtamcenøaHCYrRsUv muneFIVkarCMrHesµAelIkTI 1 BI 15-20éf¶
b¤ enAeBlRsUvcab;EbkKum< rYccaMg b¤ cUkesµ RCMuRCYy lubCIEtmþg.
- elIkTI2³ eRbICIG‘uyer: 50 KRk enAeBlRsUvcab;kMNkYr. eFVIenAeBlmunCMrHesµAelIkTI 2 b¤ elIkTI3
eday)ac b¤ erayenAtamcenøaHCYrRsUv rYccaMg b¤ cUkesµA RCMuRCYydI lubCIEtmþg.
5- karEfTaM
- kUnERsEdl)anerobcMrYc RtUv]sSah_emIlEfTaMPøWEdleFVIrYcehIy edIm,IrkSasMeNImdI[)anl¥ eRBaH
RsUvRtUvkarTwkcaM)ac;Nas;kñúgdMNak;kalnImYy² rhUtdl;RsUvTMu.
41erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
- karsMGatesµAcéRgk¾CakargarcaM)ac;Nas; edIm,I[dMNaMRsUvlUtlas;)anl¥ nigqab;rh½s. esµAcéRg
CaRbPBRsUbykCICati nigCaCMrkstVl¥it nigduHRbECgdMNaMRsUv ebIeFVsRbEhsmin)ankMcat;[Tan;
eBlevlaenaH.
- ]sSah_BinitüemIlstVl¥itcéRgcUlyayIdMNaMRsUv. b:uEnþdMNaMRsUvcMkareKminsUvCYbnwgkarbMpøajxøaMg
BIstVl¥itcéRgeLIy. caM)ac;nwgbBaðaenH eKGaceRbIfñaMBulksikmµedIm,IkMcat;;[Tan;eBl.
6-karRbmUlpl nigTukdak;plRsUv
1-karRbmUlplRsUv³
edIm,IRbmUlplRsUv tRmUv[mankarRtYtBinitü nigBicarNaelIPaBTMurbs;RsUv[)anRtwmRtUv. eBl
evlaRcUtkat;EdlsmRsbenaHKW enAeBlEdlRKab;RsUv 80-85° EpñkcugkYrmanBN’elOgdUccMebIg
ehIyRKab;RsUvenAKl;kYrsßitenAkñúgdMNak;kaldak;emSAx<s;.
karRcUtkat;)anTan;eBlevlaenHmansar³sMxan; ³
- KuNPaBGgárl¥ tMrUvkarTIpSar.
- minman)at;bg;TinñplEdlbNþalBIkardYledImRsUv nig)ak;kkYrRsUv RCuHRKab;RsUv nigmü:ageTot
eFVI[RKab;RsUvmineBjelj ¬es<ót¦ ebIsinCaeyIgRcUtmuneBlTMu.
2-karTukdak;plRsUv³
RKab;RsUvEdleTIbnwge)akEbnehIy GacmansMeNImRKab;rhUtdl; 25°. eKminGacykRKab;RsUv
EdlmansMeNImx<s;enHeTAsþúkTuk)aneT RKab;RsUvenaHnwgRtUvBukpuyedayCMgWpSit nigBBYkstVl¥it
céRgbMpøajEfmeTot. dUcenH RtUvhalRsUv[)ans¶Ütl¥ EdlkMNt;sMeNImRtwm 14°.
eKGaceFVIetsþedayxaMRKab;RsUv ehIyBinitüemIlEpñkRKab;GgármanBN’føaenaHKW RKab;RsUvs¶Ütlµm
ehIy. ebIsinenARsGab; minTan;føaenaHeT RKab;RsUvminTan;s¶ÜteLIy. mü:ageTot cUrkMuhalRsUv[
s¶ÜthYseBk nwgnaM[KuNPaBGgár)ak;exÞc mankBa©úgeRcIn. eKGacTukdak;RsUvkñúgCRguk Edlman
xül;ecjcUl)anl¥ RBmTaMgkarBar)anBIsMNak;stVkNþúr nigcabpg. )avk¾Ca]bkrN_mü:agsMrab;
sþúkRsUv)anl¥Edr. RsUvRtUvTukedayELkBIKña ebIsinCamanBUCeRcInRtUvsresrpøakdak;tamBUCenaHpg.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta42
V- viPaKesdækic©elIplitkmµRsUvcMkar( épÞdI 1 ht )
briyay ÉktatamRbéBNI tambec©seTs
cMnYn tMélÉkta $ tMélsrub $ cMnYn tMélÉkta $ tMélsrub $
karerobcMdIsrub ht 1 30 30>00 1 40>00 40>00
RKab;BUC KRk 35 0>25 0>75 35 0>25 8>75
kardaMduH éf¶¼nak; 10 1>75 17>50 10 1>75 17>50
CIKImI ( DAP - K2O ) KRk - - - 150 0>45 67>50
CIGuyer: KRk - - - 100 0>35 35>00
CIkMub:usþ b¤ lamkstV etan - - - 10 5>00 50>00
fñaMsmøab;stVli¥t lIRt - - - - - -
fñaMkMcat;esµA lIRt - - - - - -
karRcUtkat; éf¶¼nak; 25 1>75 43>75 25 1>75 43>75
dwkCBa¢Ún e)akEbnsrub éf¶¼nak; 30 1>75 52>50 25 1>75 52>50
karTuukdak;RsUv )av 50 0>25 12>50 90 0>25 22>50
cMNaysrub $ 165.00 $ 337.50
cMNUlsrub $ 0.13 x 2 500R = $ 325.00 $ 0.13 x 4 500R = $ 585.00
cMeNj $160.00 $247.50
tamRbéBNI ³ Tinñpl ³ 2500 KRk¼ht
tambec©seTs ³ Tinñpl ³ 4500 KRk ¼ht
tMéllk;RsUv ³ $0.13¼kRK
43erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
karbnßúT§RKab´BUCRsUv (Farmer seed production)
I-esckIþepþIm enAkñúgRBHraCaNacRkkm<úCa RbCaCneyIgRbkbmuxrbrksikmµRbmaN 80 eTA 85 PaKryCaBiess
elIdMNaMRsUv. kareFIVplitkmµelIdMNaMRsUvEdlmanry³eBlxIø pþl;Tinñplx<s;edayRKab;BUCsuT§ Kµan
layCamYyBUCRsUvdéT )anesckþIfaRKab;BUCmanTMhMb:unKñaKuNPaBl¥ køinRbehIr kMBs;edImesµIKña kñúg
eKalbMNgbMeBjtMrUvkarenAkñúgRbeTs nigcMNab;GarmµN_ eTAelIKuNPaBRsUvRsukExµr naMecjeTAeRkA
RbeTs. kareRbIR)as;BUCsuT§l¥ KWCaRKwHénkarplitBUCRsUveGaymanKuNPaBx<s;. RKab;BUCEdlman
KuNPaBx<s;k¾Gacmantémøx<s;Edr. dUecñH edIm,IeGayplRsUvrbs;ksikrTTYl)aneCaKC½y eyIgRtUv
dwgGMBIrebobplit nigEfTaMBUCsuT§.
II-eKalbMNg 1-sMritsMraMgBUCRsUv edIm,ITTYlnUvBUCsuT§l¥.
2-cMNg;cMNUlcitþBIGñkTij edIm,ITukeFIVBUC nigtMrUvkarTIpSar.
3-gayRsYlkñúgkarRcUtkat;tamkalkMNt;.
III-TMlab´eFIVrbs´ksikr> ksikrRcUtkat;min)anKitKUrRsUvlay b¤ suT§Edl)anRcUtCamYyKña.> dak;RsUvkñúglanEbnRcbUkRcbl;.> bBa¢an;RsUvkñúglanmanlayxøHCamYyBUCdéT.> Tukdak;RKab;BUCRsUvBMu)anEjkdac;ecjBIKña ¬dak;cMruHKñaCamYyRsUvTukcMNay nigRsUvTukBUC¦.
IV-bec©keTsdaMdu¼ nigsMritsMraMgBUCRsUv BaküfasMritsMraMg KWkardkecjrukçCatiminFmµta b¤ xuseK. kareFIVrebobenH CaTegIVtamrebobburaN
rbs;ksikr edIm,IeGayBUCsuT§enAkñúgERsrbs;xøÜn. eBll¥EdlRtUveFIVkarsMritsMraMg KWdMNak;kalén
karecjkYr ehIyvak¾CaeBlEdlrukçCatimankMBs;CaGtibrma. éf¶ExecjkYrGaceGayeyIgkMNt;)an
GayukalxIø b¤ GayukalEvg. karsMritsMraMgBUCGaceFIV)anRKb;eBl enAeBlNaEdleyIgBinitüeTAeXIj
fa dMNaMenaHduHmansPaBxusKña.
k-kareRCIserIsTIkEnøgdaMdu¼ kEnøgEdlRtUveRCIserIssMrab;daMduHKW³
- manRbPBTwkRKb;RKan;.
- TIkEnøgRsT,HKµanmøb;eQI.
- kEnøggayRsYlkñúgkarbeBa©j bBa©ÚlTwk.
- dImanépÞRkT,atUccMnYn 2 kEnøg/ mYykEnøg
manTMhM 6m x 5m = 30 Em:RtRkT,a.
- manPøWB½T§CMuvij.
- dIERsmanCICati.
x-karBinitüBUCRsUvdu¼lay RsUvmaneRcInRbePTNas;enAkñúgRbeTskm<úCaeyIg. dUecñH RtUveRCIserIsedayRbugRby½tñ nUvBUCsMrit
sMraMg ¬BUCRsUvEbkKum<eRcIn/ Fn;nwgCm¶W/ Fn;nwgstVl¥it/ Fn;nwgkardYlrlM¦.
eKGacEckRsUvCa 3 y:agKW RsUvRsalmanGayuBI 105 eTA 110 éf¶/ RsUvkNþalmanGayuBI 120
eTA 140 éf¶/ nigRsUvF¶n;manGayuBI 160 eTA 180 éf¶.
enAeBlcab;epIþmsÞÚgdMbUg BUClaycMruHKñamankarEbkKum<dUcKña. b:uEnþ enAeBlecjkYreyIgRtUvBinitü
emIlsPaBxusKñarvag³
- kMBs;³ BUCxøHTab/ BUCxøHx<s;. BUCTab eRcInEtmanelIBUCRsUvRsal Edlcab;epþImEbkKum<eBjTMhwg
muneK. rIÉBUCkNþal nigF¶n; karEbkKum<mindUcKña. dUecñHedIm,IkMueGayRcT,MBUC eyIgRtUvsegátemIl
ebImanedImNaduHx<s;xuseK minesµI b¤ EbkKum<eBjTMhwgxuseK RtUvdkedImduHlayecjeGayq¶ay
edIm,IkarBarkMueGayBUCminsuT§enHenAkñúgERs.
- eBlevlaénkarecjkYr³ karecjkYrmindUcKñaeT eTAtamGayurbs;RsUv b¤ eTAtamRbePTRsUv¬Rsal
/kNþal/ F¶n;¦. dUecñH ebIRsUvNaecjkYrmuneKehIyRsUvdéTeTotminTan;ecjkYr eyIgRtUvdkRsUvecj
kYrmuneKenaHecal.
- swøk-edIm³ RsUvxøHmanswøkcugRsYc xøHeTotmanswøkragRTEvg edImxøHxuseK. eyIgBinitüemIlebIman
lkçN³xuseKRtUvdkecal.
- BN’RKab;RsUv³ RbePTBUCRsUvenAeBlmanpáa Epø TMu manBN’mindUcKñaeT. dUecñH eyIgRtUvsegát
emIl ebIeXIjmanPaBEbøkBIeKcab;BI 2 eTA 3 PaKry eyIgRtUvdkecal edIm,IkMueGaymanlayKña.
- mMusøwk-RbePTdMeNkkYr³ kñúgvKÁplit RsUvcab;epIþmecjkYr. dUecñH mMuswøkRsUvTUlay b¤ jwk b¤ dMeNk
kYrRsUvregVIl b¤ jwk ehIyRsUvTaMgenaHmanlkçN³EbøkBIeKkñúgcMeNamRsUvTaMgGs;kñúgERs RtUvdkecal
kMuTukeGayman.
- RbePTkYrRsUv³ eyIgBinitüemIlkñúgERs ebImanRbePTkYrxuseK eyIgRtUvdkecal.
- mMuswøkGmkYr³ swøkGmkYrRsUvxøH manmMuceg¥ót xøHmanmMuTUlayeTAtamRbePTBUC. enAkñúgdMNak;kal
plit eyIgRtUvsegátemIledIm/ kMBs;/ søwk/ eBlevlaecjkYr nigmMuswøkGmkYr edIm,IkMueGaymanBUC
layKña.
- TMhMRKab;³ RKab;RsUvTaMgGs;manTMhMmindUcKñaeT. RKab;RsUvxøHmanTMhMFM/ xøHtUc/ xøHragRTEvgeTA
tamRbePTBUC. munnwgRcUtkat; KYrBinitüemIl ebImanRKab;RsUvEbøk RtUvRcUtsMritsMraMg ehIyykRKab;
RsUvxuseKecj.
- vtþman b¤ GvtþmanénkarduHRKab;knÞúyEvg³ edImNaEdlminbgðajGMBIlkçN³FmµtaénBUCeTenaHKW
CaedImlay.
K-karRcUtkat´ nigeRCIserIsRKab´BUC enAeBlEdlRsUvCitTMu eKRtUvbgðÚrTwkecjBIERseGayGs; edIm,IeGayRsUvqab;TMuRsuH nigqab;s¶ÜtdI
kñúgERs. ykBUCRsUvsuuT§TaMgenaHsMrab;eFIVCaBUCenAqñaMeRkay. BUCsuT§gayRsYlkñúgkarRcUtkat;
eRBaHvaTMuesIµKña RsuHKña nigminTMubNþak;.
RcUtkat;rYcRtUvcgCakNþab; rYcdak;edayET,kecjBIkNþab;RsUvBIERsdéTeTot. bnÞab;mkRtUvyk
BUCkñúgkNþab;mkBinitü erIsykBUCsuT§sMrab;eFIVBUCqñaMeRkay. rYcehIye)akEbn eray hal eRkamBnøWéf¶
elIkenÞls¥at b¤ elIlancak;sIum:g;.
RtUvhalrhUtdl;sMeNImkñúgRKab;manRbmaN 14 PaKry. kic©karenHGacRbRBwtþeTABI 3 eTA 5 éf¶.
bnÞab;mkRtUvrkSaTukkñúgfg; b¤ )avfIµ edaycgpøakelIBUC ¬eQµaHBUC/ éf¶-Ex-qñaM enAkñúg)av b¤ enAeRkA)av¦.
X-karEfrkßaBUCsuT§ RtUvEfrkSaRKab;BUCsuT§kñúgTIkEnøgNaEdlmanxül;ecjcUl)anl¥ ehIyKYrlayCamYyfñaMkMcat;stV
l¥itEdlbMpøajRKab;BUC.
bBa¢ak; ³
k-KuNsm,tþirbs;BUCRsUvsuT§
QµÜjh‘anTijedayeGaytémøx<s;³ edImduHesIµKña/ ecjkYrRsuHKña/ TMuesIµKña/R sYlRcUt/ plx<s;/ RKab;RsUv
suT§l¥/ Ggármin)ak; KuNPaBGgárl¥ eqIøytbeTATIpSar.
x-KuNvibtþirbs;BUCRsUvminsuT§
RsUvminsuT§naMeGayecjkYrminRsuHKña/ kMBs;edImminesµIKña/ TMuminesIµKñanaMeGayBi)akRcUtkat;/ Ggár
layBUCdéTeRcIn/ RKab;Ggár)ak;CaeRcInkMNat;/ KuNPaBRsUvminl¥/ témøenATIpSarefak ¬)at;R)ak;
cMNUl¦. RsUvsuTæl¥manTMhMRKab;esµIKña gayRsYkñúgkarkinCaGgár min)ak; eRBaHeKGactRmUvelxm:asIun
kinCaGgárEtmYyelx. cMENkRsUvminsuT§ eKBi)aktRmUvelxm:asIun eRBaHRKab;RsUvmanTMhMminesµIKña.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta46
V-tarageRbobeFobkñúgkarviPaKesdækic© elIkargarbnßúT§RKab´BUCRsUv
briyayplRsUvtamTMlab;rbs;ksikr plRsUvtamkarGnuvtþbec©keTsksikmµ
kMrit)at;bg;Kit ° TTYl)anKitCa ° kMrit)at;bg;KitCa ° TTYl)anKitCa °
plRsUveRkayBIRcUtkat; 7 - 2 -
brimaNGgáreRkayBIkin enAeragcRk
3 - 1 -
tMélGgárenATIpSar 4 - 2 -
srub 14° 86° 5° 95°
47erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta48
dMNaMeQIhUbEpøxñattUcCalkçN£RKYsar(Small-scale Fruit Orchards)
I-esckIþepþIm eQIhUbEpøCaRbePTdMNaM Edlpþl;nUvsar³sMxan;sMrab;RTRTg;ragkayrbs;mnusS b¤k¾stV)anl¥
kñúgkarpþl;CIvCati nigvItamInsMrab;suxumalPaBénkarrs;enA. mü:ageToteQIhUbEpøCaRbPBrukçCatiEdl
pþl;[briyakasmanPaBl¥RbesIr RBmTaMgkarBar)annUvkMedA/ xül;xøaMg nigraMgxÞb; b¤kat;bnßynUvkar
hUreRcaHbgáedaysarTwkePøóg.
minEtb:ueNÑaH EpøeQIpþl;nUvPaBeBjniymcMeBaHmnusSkñúgkarhUbcuk EdleFVI[GñkplitrkcMNUl
)any:agRbesIrcMeBaHRKYsar nigCYyRTRTg;dl;esdækic©rbs;RbeTsEfmeTot.
CadMNaMEdleFVIkardaMduHmþgTTYlpl)anyUrqñaM. enAeBlEdldMNaMcas;fmfyTinñpl eKkat;edImenaH
rYceFVIkardaMduHsaCafµI mansar³RbeyaCn_kñúgkarpþl;nUvGnuplCa»sdut b¤k¾GaceFVICaeQIsMNg;tUctac
sMrab;esckþIRtUvkarrbs;RKYsar)anEfmeTotpg.
bc©úb,nñ eQIhUbEpømYycMnYn RtUv)anTTYlkarratt,aty:agF¶n;F¶rBIstVl¥it nigCMgWEdleFVI[manka
rxUcxatCaeRcIn CaBiessdMNaMRkUceBasat;enAkñúgextþ)at;dMbg extþbnÞaymanC½y extþeBaFisat;>>>>
enaHbNþalmkBIkarsakEmkbnþenAelIedImEdlmaneraKBImunmk.
dUecñH GñkdaMdMNaMeQIhUbEpø RtUvEtmanEpnkarc,as;las;kñúgkardaMdMNaMeQIhUbEpø EdlGacpþl;
sar³RbeyaCn_xagesdækic©RKYsar)anl¥RbesIreTAéf¶mux.
II-eKalbMNg 1-begáInkaryl;dwg[kan;Etx<s; kúñgkardaMduHdMNaMeQIhUbEpøCaklçN³RKYsarmankarrIkcMerIn.
2-begáInsmtßPaBGnuvtþbec©keTsdaMduHdMNaMeQIhUbEp edIm,ITTYlpl)anx<s;TaMgbrimaN nigKuNPaB
tMrUvtamesckþIRtUvkarTIpSar.
3-begáInR)ak;cMNUl )anBIkardaMduHdMNaMeQIhUbEpøCalkçN³RKYsar [)ankan;EtRbesIreLIg nig
rkSa)annUvFnFanFmµCati nigbrisßanl¥RbkbedaynirnþrPaBkñúgplitkmµ.
49erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
III-karGnuvtþn_daMdu¼dMNaMeQIhUbEpørbs´ksikrknøgmk> CaGñkGPirkSniym TukdIPUmi[enATMenreRkammøb;eQI ¬sVay can; lµút>>>>>>¦ EdlmanedImFM² minh‘an
kab;daMdMNaMfµI. > kardaMduHdMNaMeQIhUbEpø edaymin)aneRCIserIsBUCl¥.> kardaMduHmin)anGnuvtþnUvbec©keTsdMMNaMeQIhUbEpø ¬kareFVIreNþA kareRbIR)as;CI karkat;EtgEmk>>>>>¦.> dMNaMEdl)andaMehIymanlkçN³RbéBNI nigCadMNaMyfapl.> plitpleQIhUbEpø xVHKuNPaB.
IV- bec©keTskñúgkardaMdu¼dMNaMeQIhUbEpø CalkçN£RKYsar 1-kareRCIserIsBUC sMrab´daMdu¼ kareRCIserIsBUC CakargarmYysMxan;Nas;kñúgkardaMduHdMNaMeQIhUbEpø[)anl¥. BUCdMNaMmaneRcInRbePT³
- BUCbNþúHedayRKab; b¤ Epø ¬dUg sVay xñúr sVaycnÞI RtEbk máak;.l. mantMélefak.
- BUCEdleKmineRbIRKab;edayGnuvtþ ³
÷ karsakEmk/ kartEmk/ kartRtYy/ karP¢ab;EPñk. Edlbc©úb,nñeKniymeFVI nigdaMduHEtBUCEdl
)anBIkarP¢ab;EPñk nigtEmkBIeRBaH³
- pþl;plminkøay ¬BUCsuT§ Epøl¥¦/ qab;pþl;plkñúgry³eBl 3 qñaM dUcCa RkUc sVay CaedIm/>>>>>
- BUCKµanCMgW/ BUCEdlpþl;Tinñplx<s;.
kñúgkareRCIserIsBUCdaMduHCalkçN³RKYsar ksikrGacTijdaMEtmþg.
2-kareRCIsTItaMg nigkarerobcMdIdaMdu¼ 2¿1¿ GMBITItaMg dMNaMeQIhUbEpø GacdaM)anelIdIEdlmansßanPaBCa x<g;rab valrab eCIgPñM nigcMrak;PMñ.
- dIx<g;rab³ manlkçN³rabesµIl¥ eyIgmin)ac;elIkCargsMrab;daMeT. kEnøgrebobenHminsUvcMNayeRcIn
kñúgkardaMeQIhUbEpøeLIy.
- dIvalrab³ CadIrabEdlFøab;licTwkCMnn;kñúgeBlxøH. dIRbePTenH PaKeRcInCadI\dæ ehIyCaMTwkpg.
dUcenH ebIeFVIkardaMduHeQIhUbEpø Kb,IelIkrg[)anx<s;putTwkCMnn; nigeFIVPøWx<s;B½TæCMuvijkarBarTwkCMnn;
enAqñaMxøH .
- dIcMrak;PµM³ CadIx<s;ehIyecat manCMraleRcInCag 10°. kEnøgrebobenH Kb,IeFIVdI[esµICafñak;²
eTIbdaMdMNaMhUbeQIhUbEpø)anl¥.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta50
2¿2¿ karerobcMdIdaMdu¼- GMBIRbePTdI³ CaTUeTA dMNaMeQIhUbEpøRtUvkardIRss;Twkl¥ dIFUr nigsMbUrCICati edayminRbkan;fa
dIenaHCadIxSac; l,ayxSac; dI\dæ b¤ l,ay\dæeLIy.
- karP¢Ürras;³ kñúgkardaMduHCalkçN³RKYsar karP¢Ürras;dICakargarsMxan; bnÞab;BIeRCIs nigerobdIrYc
ehIyenaH. RtUvP¢Ürras;[)aneRCA nigeRcIndg. cMeBaHcMkarelIkrgfµIenAvalrab min)ac;P¢Ürras;eLIy.
- karerobcMreNþA ³ eRkayBIkarerobcMdIrYc RtUveFVIkarvas;EvgcenøaHreNþAtamRbePTdI.
÷ xñatreNþAFM 1m x 1m x 1m
÷ xñatreNþAmFüm 0/75m x 0/75m x 0/75m
÷ xñatreNþAtUc 0/50m x 0/50m x 0/50m
÷ karCIkreNþA RtUvykdIRsTab;elIdak;edayELk BIdIRsTab;eRkam.
÷ reNþACIkrYc RtUvTukhaléf¶[)any:agtic 15 éf¶ muneFVIkardak;CI niglubreNþA.
÷ bnÞab;mkRtUvykesµA b¤cMebIgdak;)atreNþACaRsTab;²CamYydIRsTab;elI EdllayRcbl;eday
CIpUsVat b¤ CI ed-Ga-eb: cMnYn 500 Rkam bUkrYmCIkMb:usþ b¤CIlamkstV Bukpuyl¥ cMnYn 20-30 KRk.
bBa¢ak;³ ebIsinCalubreNþAminTan;eBj RtUvpSMdIRsTab;eRkam¬laydUcdIRsTab;elI¦ ehIylubbEnßm[
kMBugreNþARbmaN 20- 30sm BImat;reNþA eRtomkarRsutcuHenAeBlxagmux. reNþAEdl)anerob
cMenH Kb,ITukry³eBl 1 Ex eTIbeFVIkardaMduH.
3-kardaMdu¼kUneQIhUbEpø edIm,IFanaPaBsmRsbeTAnwgbec©keTs nwgTTYl)anplKab;RbesIrCaTIeBjcitþenaH kardaMduHedIm
eQIhUbEpø Kb,IykcitþTukdak;elIsar³sMxan; 5 y:agKW³
3¿1¿ eBlevladaMdu¼- daMduHenAeBll¶ac b¤eBlEdlmanGakasFatuRtCak;Cakarl¥.
- daMenAedImrdUvePøógkñúgEx mifuna nigkkáda.
- daMenAcugrdUvePøógkñúgEx tula nigvicäika.
3¿2¿ karerobcMkUneQI kaerobcMkUneQImanlkçN³caM)ac; EdleyIgRtUvGnuvtþ[)an
l¥ nigRtwmRtUv eRBaHfakUneQITaMgenH )anmkBIkarP©ab;EPñk.
eyIgRtUvCBa¢ÚnkUneQITaMgenHeTAdak;tamreNþA Edl)aneRtom
sMrab;daM[)anrYcCaeRsc.
51erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
3¿3¿ karerobcMsMPar£sMrab´daM munnwgdaMkUneQI eyIgKb,ImansMPar³dUcCa cbkab; kaMbitFM/ tUc BUefA begÁalbJsSI ExSsMrab;cg
r)aMg FagdUg cMebIg>>>.
3¿4¿ rebobdaMkUneQI ykcbkab;kaycMkNþalreNþA Edl)anerobcMTukBImunkñúgCMerA 10-15 sm b¤elIsenHeTAtamTM
hMfg;kUneQI. eBldaM RtUvykkUnkaMbitmkvHfg;)øasÞik ehIyykkUneQIecj rYcdak;kUneQIfñm²eTAkñúg
reNþA edayédmçagTb;kUneQI[Rtg;l¥ édmçageTotkaydIlubreNþACMuvijkUneQIenaH[ENnlµm rYc
ykbegÁalbJsSImke)aH[Cab;erogeTbnþic rYcehIyykExScgep¥abCamYykUneQI[Cab;karBarxül;.
eRkaymk RtUvykcMebIgs¶ÜtmkRKbCMuvijKl;dMNaM nigedatr)aMgsøwkdUgBIxaglic nigBIxagekIt edIm,I
karBarkMedA rYcehIyeRsacTwk[eCakCakareRsc.
4-karEfTaMdMNaMeQIhUbEpø 4¿1¿ karsMGatesµAcéRg kargarenHRtUveFVI[)anl¥ RBmTaMgeFVIkarRCMuRCYydICuMMvijKl;dMNaM[)anCaRbcaM edIm,I[dMNaM)anlUt
las;qab;rh½s.
4¿2¿ kareRsacRsB bnþkareRsacRsBdMNaMbnÞab;BIkardaMrYc edIm,IrkSasMeNIm[)anl¥ tamtaragxageRkam ¬sMrab;rdUv
R)aMg¦.
GayukaldMNaM brimaNTwkkñúg1edIm¼lIRt ry³eBleRsacRsB esckþIepSg²
3 Ex 6-10 3 éf¶mþg kñúgeBldMbUg¼cab;epþImlUtlas;
1 qñaM 10-12 7 éf¶mþg eBlkMBuglUtlas;
2 qñaM 20 7 éf¶mþg eBlkMBuglUtlas;
3 qñaM 25-30 7 éf¶mþg cab;epþImEpøpáa
4 qñaM 30-35 7 éf¶mþg lUtlas;Epøpáa
5 qñaM 35-40 7 éf¶mþg lUtlas;Epøpáa
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta52
÷ kareRsacRsBmanTMnak;TMngeTAnwgrdUvkal ¬rdUvePøóg/ rdUvR)aMg¦ b:uEnþtambec©keTsKWRtUvrkSa
sMeNIm[)anl¥.
÷ cMeBaHdMNaMsVay kareRsacTwkminRtUvGnuvtþeTenAeBlsVaymunecjpáa. ebIeyIgeFVIkareRsacTwk
vanwgminecjpáaenArdUvEdlecjpáaeLIy eRBaHfaenAkñúgry³eBlsVaysMrak b¤p¥akkarlUtlas; KWeFVI
sMeyaKGaharCMBUkemSA nigsár edIm,IeRtomTM luHTgpáaecjmk. dUcenHehIy eTIbmaneBlmYyEdl
eyIgpþac;TwksVayry³eBlmYyEx. manxøHeKdutePøIgedIm,I[kMedA bnßyCatiesImkñúgdI KWRtUvkarPaB
s¶ÜtlµmenAkñúgdI. b:uEnþeBlecjpáaRsuHehIy kar[TwkRtUvcab;epþImedayeRsacmþgbnþic² [esImEtdI
xagelIb:ueNÑaH. kar[TwkrebobenH TwkGaclagTgpáa ehIyEpøk¾)ancab;epþImrIkFMeLIg.
4¿3¿ kardak´CIbMb¨ndMNaM kardak;CIbMb:nRtUveFVICa 3 dMNak;kalkñúg 1 qñaM. dUcenH brimaNCIEdlRtUvdak;mYyqñaM RtUvEbg
Eck[esµI²Kña³
dak;elIkTI 1 Ex emsa/ dak;elIkTI 2 Ex sIha/ dak;elIkTI 3 Ex vicäika.
÷ kardak;CIenAkñúgcMkarenAeBlEdledImeQIenAekµg
tamGayukaldMNaM N.P.K 15-15-15 CIkMb:usþ
qñaMTI 1 500 Rkam ¬0/50KRk¦ 40- 50 KRk
qñaMTI2 1000 Rkam ¬1 KRk¦ 40-50 KRk
qñaMTI3 1500 Rkam ¬1/50 KRk¦ 40-50 KRk
÷ kardak;CIenAeBleQIhUbEpøcab;epþImEpø
tamGayukaldMNaM N.P.K 15-15-15 CIkMb:usþ
qñaMTI 4 2000 Rkam ¬2 KRk¦ 60-100 KRk
qñaMTI5 2500 Rkam ¬2/50 KRk¦ 60-100 KRk
qñaMTI6 3000 Rkam ¬3 KRk¦ 60-100 KRk
qñaMTI7 3500 Rkam ¬3/50 KRk¦ 60-100 KRk
qñaMTI8 4000 Rkam ¬4 KRk¦ 60-100 KRk
qñaMTI9 4500 Rkam ¬4/50 KRk¦ 60-100 KRk
qñaMTI10 5000 Rkam ¬5 KRk¦ 60-100 KRk
53erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
4¿4¿ kartak´EtgEmkeQIhUbEpø tak;EtgEmkeQI maneKalbMNg[dMNaMlUtlas;l¥ KµanCMgW nig)anpáaEpøl¥ TaMgKuNPaB nigbrimaN.
dUcenH RtUvGnuvtþ³
- kat;Emkgab;ecal
- kat;EmkmanCMgWecal
- kat;Emk)ak;Ebkecal
- kat;EmkmanbeBaØIrEk¥kecal
- kat;EmklMBg;ecal ¬EmksIuCIxøaMg nigKµanEp ¦
- kat;EmkCitKñaeBk b¤EmkkkitKñaecal
- kat;EmkEdlminGacTTYlBnøW)anecal
- kat;EmkEdlmanmMu 90 ecal
viFIsaRsþkat;EtgEmkmaneRcIn b:uEnþsMxan;manBIr³
k-kartak;EtgEmkedIm,I)anRTg;RTayedIm³
RtUvcab;epþImtaMgBIedImenAtUckñúgqñaMdMbUg. RtUvkat;EmkExñg EdlEbkecjmktamedIm[Gs; ¬BIelI
dIRbmaN 30-45 sm¦edIm,I[Kl;RsLH BiesscMeBaHkUndMNaMeQIhUbEpøEdltEmk.
bnÞab;BIkat;Bnøk b¤EmkeRkamGs;ehIy caM)ac;RtUvkat;EtgEmkEdl)aneRKagrag[edImeQIsmrmü
nigeRCIserIsTukEmkrwgmaM nigmMuTUlay 2-4 Emk.
x-karkat;EtgEmkedIm,IeRtom[edImeQIecjpáaEpø)aneTogTat;³
FmµtaedImeQIEdlduHlUtlas;mansøwkeRcIneBkenaH vanaMekItmankarminsmRsbsarFatuciBa©wm.
ebIvaTTYlsarFatu N eRcInhYsrhUteBjmYyqñaM edImeQIenaHk¾minGacecjpáa eRBaHedImeQImuneBl
ecjpáa RtUvmanGaharBYk b:UtasüÚm K2O RKb;RKan;Camunsin. dUcenH caM)ac;RtUvkat;EtgEmkecjxøH
edIm,Ib®gÁb;sarFatuciBa©wmkñúgkMLúgmuneBlecjpáa.
K-eBlevlakat;EtgEmk³
karkat;EtgEmk eKniymGnuvtþenAeBleRkaykarRbmUlplrYc nigmYyeBleTot KWedImrdUvrga
¬eRkayrdUvePøóg¦.
- karkat;EtgEmkeRkayeBlRbmUlpl ³
vaCardUvekþA edImeQIRtUvkarGaharmkciBa©wmedIm/EmkeRcIn dUcenHkarkat;EtgEmkRBmCamYyKñakar
dak;CIbMb:n nigeRsacTwkmansar³sMxan;Nas; sMrab;bnþkarlUtlas; nigpáaEpøelIkeRkayeTot.
- karkat;EtgEmkeRkayrdUvePøóg ³
kñúgkMLúgrdUvePøóg edImeQI)anTTYlGasUteRcIn ehIykarlUtlas; Emk Exñg søwk eRcInhYsBIesckþI
RtUvkar. krNIenH bNþal[ekItCMgWpSit nigsMbUrstVl¥itcUlbMpøaj. dUcenHkarkat;EtgEmkeBlenH
eFVI[edImeQImanlT§PaBRbmUlBYkemSA nigsármkciBa©wmsrIragÁ)aneRcInCagGasUt ( N ) vij.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta54
5-karRbmUlpldMNaMeQIhUbEpø 5¿1¿ eBlevlaRbmUlpl karRbmUlplenHKWCalT§plcugeRkayrbs;dMNaM. eBlevlaRbmUlpl vaGaRs½yeTAtamRbePT
dMNaMnImYy² niglkçN³rbs;BUC nigFatuGakastamtMbn;daMduH. mü:ageTot karRbmUlplRtUvBinitü
segátmYyeTot elIRTg;RTayrbs;EpøeQI BN’sMbur nigeFVIkarebHEpøykmkBinitüemIlEtmþg.
cMeBaHdMNaMxøH karRbmUlplcab;epþImtaMgBIEpøenAx©I Epøcas; EpøTMu CaRbePTEpøEdleKbriePaK b¤ tam
esckþIRtUvkarepSg²eTAtamdMNak;kalrbs;EpøeQIenaH.
5¿2¿ tRmUvkarTIpßar TIpSartMrUv[GñkdaMKitKUr[)anx<s; eyIgRtUvRbmUlpl[)anTan;eBlevla ehIyRtUvkMNt;KuNPaB
plitpl Edlmandak;edayELk²BIKña ¬elx1 nigelx2¦ eTAtamtMrUvkarGñkTij.
5¿3¿ sMPar£ nig«bkrN_RbmUlpl sMPar³ nig]bkrN_RbmUlpl RtUverobcMeLIg[)angayRsYldl;karebHEpøeQI nigFanaKuNPaBl¥
dl;EpøeQI.
sMPar³]bkrN_enHman³ kaMbittUc-kaMbitFM-ké®nþ-k®nþgdgxøI b¤ Evg-TMBk; ¬eQI b¤ bJsSI¦-keBaä b¤ ekH.
55erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
V-viPaKesdækic©elIkardaMdu¼eQIhUbEpøCalkçN£RKYsar épÞdI 1000 Em:Rtkaer: kñúgry³eBl 5 qñaM énkarplit
briyay Ékta
tamRbéBNI Tambec©keTs
esckþIepSg²cMnYn tMél
Ékta ¬r¦
tMélsrub
¬erol¦cMnYn tMél
Ékta ¬r¦
tMélsrub
¬erol¦
karcMNay
karerobcMdI m 2
- - - 1000 1000 1000000 CIkRsHcak;dIbMeBj
edImsVaydaM
yUrqñaMedIm - - - - - - edImsVayBIdUnta
1000m 2 Gayu 40 qñaM
cMnYnsVayBUC edIm - - - 80 5000 400000 daM ¬3/50m x3/50¦
dMNaMmñas; edIm - - - 2000 200 400000 daMtamcenøaHCYrsVay
qñaMTI1-TI2
karEfTaM qñaM - - - 5 20000 1000000 CI nigBlkmµ
srub 2800000
cMNUl
dMNaMmñas;qñaM
TI1-TI2 Epø - - - 1800 500 900000 xUc200edIm
kUnmñas; edIm - - - 5 x1800 200 1800000 1edImmankUn5
sVayedImFM
daMyUrqñaMEpø 2000 200 400000 - - -
daMsVayBUC
qñaMTI3Epø - - - 10 x 80 500 400000
EpødMbUg10Epø¼edIm
¬qñaMTI3¦
daMsVayBUC
qñaMTI4
Epø - - - 30 x 80 500 1200000 EpøqñaMTI4-30Epø¼edIm
dMNaMsVayBUC
qñaMTI5
Epø - - - 40 x 80 500 1600000 EpøqñaMTI5-40Epø¼edIm
srubcMNUl5qñaM 2 400 000`00 5 900 000`00
cMeNj 2 400 000r00 3 100 000r00 sVayBUCdaMGacRbmUl
pl5qñaMeToteTIbkab;
daMCafµI.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta56
stVkNþúr nigviFankarkMcat´(Rodent Control)
I-Tsßn£TUeTA stVkNþúrCastVmü:agEdleFVIkarbMpøicbMpøajy:agsMxan; nigeFVI[xatbg;dl;ksikrCagBak;kNþal
énBiPBelak EdlRbkbmuxrbrksikmµRKb;RbePT)anCYbRbTH BiessKWdMNaMRsUv. tamry³karekIn
eLIgy:agelOnéncMnYnstVcéRgenH kmµviFIkMcat;stVkNþúrRtUveFVIedayxanmin)an eRBaHkNþúrvaeFVI[
xUcxat nigFøak;cuHTinñpl 5°-10° éndMNaMRsUv b¤GacelIsBIenH.
enAtambNþaRbeTseCOnelOn eKeRbIR)as;bec©keTsepSg²kñúgeKalbMNgkMcat;stVd¾céRgenH
edIm,IbegáInplitpldMNaMRsUv nigKuNPaBRsUvsMrab;bMerIesckþIRtUvkarrbs;mnusS k¾dUceFVI[esdækic©
CatirIkcMerIn .
enAkñúgRbeTskm<úCa stVcéRgenHmantYelxx<s; ehIykarkMcat;BYkvaerogral;qñaMenAmankMritTab
minTan;smRsbeTAtamkarekIneLIgéncMnYnkNþúr edayksikrEdldaMdMNaMRsUvxVHbec©keTs k¾dUcCa
meFüa)ayepSg²kñúgkarkMcat;. dUcenH ksikrrgkarxUcxateRcInedaysarbBaðaenH. edayrgkarxUcxat
enHehIy eTIbeKalneya)ayrbs;raCrdæaPi)al k¾dUcRksYgksikmµmanviFankar edIm,IFana[)annUv
karkat;bnßyCaGtibrmaénkarbMpøajedaystVkNþúrcéRgenH tamry³karpþl;cMeNHdwg nigbec©keTs
sMrab;Gnuvtþ[manRbsiT§PaBx<s;.
II-eKalbMNg1-begáInkaryl;dwgGMBIkarvivtþn_ nigkarbMpøajrbs;stVkNþúr.
2-begáInkaryl;dwgBIviFankar karkMcat;stVkNþúr.
3-begáInkaryl;dwgBIkarRKb;RKgplitkmµksikmµ[manRbsiT§PaB.
III-karGnuvtþn_rbs´ksikrknøgmk> minsÁal;lkçN³rUbsaRsþénstVkNþúr. ksikrPaKeRcInsÁal;stVkNþúr Etmin)ansIuCMerAdl;lkçN³
rUbrbs;vaeT.> xVHkaryl;dwgBIkarbnþBUCrbs;stVkNþúr KWKat;RKan;EtdwgBIstVenHbnþBUCdUcstVepSgeTot EtminTan;
)andwgfaetIkNþúrbegáItkUn)anb:unµankñúg 1 qñaMb:unµandg ry³eBlepIþm/ GMLúgeBlEdleBjv½y/ cMnYnjI
eQµalkUnkNþúrenAeBlekIt.
57erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
> ksikryl;dwgBIkNþúrvars;enAkñúgsMbukehIynigrn§ EtKat;min)anyl;fa rn§ nigsMbuk etImansar³
sMxan;GIV . rIÉ clnaBIkEnøgmYyeTAkEnøgmYy mindwgpgEdrfamaneKaledAEdr b¤ Gt;? > ksikryl;c,as;BIkarbMpøajrbs;stVkNþúr ¬BYkKat;kMBugEtdwgfastVcéRgenHGIVk¾vasIuEdr ebIvaminsIueT
k¾vakekrecal¦ . > viFankarkMcat;stVkNþúr rbs;ksikrenAmankMrit ¬PaKeRcIn TMlab;tamRbéBNI dUcCakardak;GnÞak;/
dak;GgÁb;/ CIkrn§/ tamry³stVrMBa nigeFVIEtÉkÉg¦ .
IV- viFankarkMcat´stVkNþuúr 1-kaEsVgyl´BIstVkNþúr stVkNþúúrCastVcéRgEdlbMpøajdMNaMrbs;ksikr BiessKWRsUv. ebIKµanviFankarTb;sáat;eT vanwgbMpøaj
eyIg[xUcxatxøaMg. kmµviFIkMcat;stVkNþúreFIVrYmKña 2 elIky:agtickñúg 1 qñaM ¬enAeBlsabeRBaH nig
eBlTwkeLigkñúgEx kBaØa nig Ex tula¦.
1¿1 lkçN£rUbénstVkNþúr- EPñkminBUEk.
- vagév/ karRsgkøin/ sÞab nig sþab;.
- Bukmat; nigeramEvgsMrab;naMpøÚveBlvapøas;bþÚrTIkEnøg.
- eFµjmuxdUcBnøak pþMúKñadUckéRnþ.
- BUEkEhlTwk.
- BUEkvareLIg.
1¿2 karbnþBUCrbs´stVkNþúr- kNþúrmanGayury³ 1 qñaM b¤GacelIsBIenHbnþicbnþÜc.
- GacbnþBUC)an 4 dgkñúg 1 qñáaM.
- cMnYnkUnKitCamFümkñúg 1 elIk² cab;BI 6 eTA 8 k,al.
- ry³eBlepIm 21-23 éf¶.
- eBjv½yry³eBl 3 Ex.
- cMnYnkUnmYyelIk²cMnYnjI nigeQµalesIµKña.
- tamkar):an;sµan kNþúrjIeQµalGacbegáIt)an 24 kNþúrkñúg 1 qñaM. tamkarvivtþkMeNItt²Kña
kNþúrjImYy eQµalmYy GacbegáIt)anCag 500 k,al kñúg 1 qñaM.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta58
1¿3 clna nigTICMrkrbs´stVkNþúr- kNþúrPaKeRcInrs;enACaRkum ehIyedIrksIucMgayBIrUg 20m-80m CYnkalGacdl;eTA 100m.
karpøas;CMrkpÞal;xøÜn CaTUeTAKµanTisedA .
1¿3 cMNIGaharEdlcUlcitþ nigTMlab´sIurbs´stVkNþúr- cMNITI 1³ edImRsUv/ RKab;RsUv nigRKab;eBatx©I.
- cMNITI 2³ dMLÚgeQI/ dUgGMeBA/ eBat.
- cMNIepSg²³ stVl¥it/ xüg/ RtIegot/ stVgab;.
- kNþúr 1 k,alsIuRsUvBI 10-20 Rkam ñúg 1 éf¶.
1¿5 CMrkEdlcUlcitþrbs´stVkNþúr - kEnøgsmrmüGackarBarnwgkaryayIrbs;stVrMBa ehIyCaTImanGaharEdlvacUlcitþ nigRsYleFVI
clna .
1¿6 TMlab´kayrUgrbs´stVkNþúr- kNþúreFVIrUg KWsMrab;bnþBUC. rUgkNþúrmanRckFMmYy nigrUgecjmYy b¤eRcInmanRbEvg 30-150sm
bt;EbneRkamdI CMerARbEhl 60 sm ehIymanEpñksþúkcMNIGahar nigkUn.
1¿7 lkçN£énkarbMpøajrbs´stVkNþúr- karbMpøajrbs;stVkNþúr manenARKb;dMNak;kaléndMNaMRsUv. vabMpøajmankMritx<s;enAdMNak;kal
RsUvepIm b¤TMu. ry³eBlénkarbMpøajKW enAkñúgrdUvvsSaeRcInCagrdUvR)aMg eRBaHenArdUvvsSasMbUrcMNI
Twk nigCMrkEdlpþl;[manPaBgayRsYlkñúgkarbgábegáItkUnecA. GRtabMpøajx<s;KW bNþalmkBIkar
ekIneLIgrbs;stVkNþúr sßanPaBPUmisaRsþGMeNaypl RKbdNþb;eTAedayRsUv esµA enAelIdI CaTUeTA
karbMpøajxøaMgeRcInenAcMkNþalERs.
dMNak;kalEdlstVkNþúrbMpøajdMNaMRsUv³
÷ karbMpøajkñúgfñalsMNab edaysIuRKab;BUCRsUv b¤dkBnøkRKab;BUCRsUvsIu.
÷ dksnÞÚgeTIbsÞÚgrYc eFVI[)at;edIm b¤Kum<RsUvenAdMNak;kalRsUvepIm.
÷ kat;edImRsUvenAeBlRsUvkMBugdak;RKab;.
÷ kat;edImRsUvenAeBlRsUvTMu edIm,IsIuRKab;RsUv.
59erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
2-viFI 4 y¨agkñúgkarkMcat´stVkNþúr 2¿1¿ edayviFIdaMdu¼ bnßycMNIGahar nigCMrkedaykab;éRBCMuvijERs ehIyRbmUldut[Gs;BIERs. daMRsUv[dMNalKña
b¤eCosvagTMumun nigeRkay/ bnßyTMhMPøWERs TaMgenHGacbnßyCMrkrn§ nigbnßyTIduHesµA.
2¿2¿ edayviFIEbbemkanik enAkñúgviFIenH eyIgelIkykviFIsaRsþemkanikmYycMnYndUcCa³
- kardak;GnÞak; edIm,ITak;kNþúrEdlbMpøajRsUvTaMgdMu²enAkñúgERs.
- kareFVI[Lb; edaymankarcUlrYmRkummnusSeRcIn h‘umB½T§ naMKñaedjbeg¥IlBIxag²[rt;mkpþúM
KñaenAkNþalehIyvaysMlab;edaydMbg.
- karCIkrn§³ viFIenHeRbIedaycbkab; b¤cbCIk bMpøajrn§[ecjmkeRkA eyIgGacbMpøaj)an.
- kardutbMpøaj³ KWCakardutbMpøajedayeRKOgeqH.
- kareRbIbMBg;³ eyIgykbJsSI 4-5 m edaybukTMluHfñaMg[Gs;. ebIbMBg;C½r b¤Edk cgbiTrn§mçageday
RkNat;ekAs‘U TukRbehagEtmYycMehog rYcykeTAdak;tambeNþayPøWERs ykesµA b¤cMebIgRKbBIelI.
1 éf¶ elIkbMBg;enH 2 dg³ RBwkmþg/ l¶acmþg edIm,Icab;sMlab;stVkNþúur.
2¿3¿ edayviFIeRbIfñaMKImI RbePTfñaMEckCa 2 Rkum nig]sµ½n 1 Rkum³
- RkumfñaMbMBulGacsøab;CabnÞan; eRkayeBlsIunuycUldl;kñúgeBaH.
- RkumfñaMBuleFVI[manCMgWraMuér: [kNþúrsIunuy 2-3 dg eTIbgab;.
- RbePT]sµ½nmanCati kal;süÚm süanId (Calcium Cyanide). ]sµ½nenHRtUv
éf¶ nigxül; vaERbeTACa]sµ½nGIuRdUEhSn süanId (Hydrogen Cyanide) KWCa
]sµ½nBuleFVI[kNþúrsøab;)an.
2¿4¿ edayviFItamEbbCIvsaRsþ- ciBa©wmstVrMBa dUcCa Eqá/ qµar.l. [sIukNþúr.
- QIm:UsÞW rILg; (Chemosterilants Cyanide) CafñaMeFVI[kNþúrBMuGacbgábegáItkUn)an.
fñaMenH CaviFankard¾l¥EtmYyKt; EdlGaclubbM)at;BUCkNþúr)anbnÞab;BIeRbIfñaMKImI.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta60
3-rebobdak´fñaM nigdak´nuy 3¿1¿ rebobeRbIfñaM - mundMbUgRtUvemIl)anc,as;nUvpøaksBaØa/ rebobeRbIenAelIFug b¤enAelIsMbkkBa©b; dak;fñaMmunykeTAlay
bnÞab;mkRtUvykknÞk; b¤kBa©úgGgár nigsMPar³EdlkNþúrcUlcitþ dUcCabMBg;bJsSI sMbkFugC½r sMbkdUg
edIm,Idak;nuy .
3¿2¿ kardak´nuy- eyIgdak;nuyman 5 kEnøgkñúg 1 hiktar cenøaHBIkEnøgmYyeTAkEnøgmYYy RtUvXøatKñay:agtic 50 m.
kEnøgl¥ 1 m BIPøWERs RtUvdak;nuycMnYn 2 søabRBa)ay kñúgRbdab;dak;nuynImYy² ehIykEnøgdak;nuy
enaH RtUvdak;Rbdab;dak;nuy[)ancab;BI 2 eLIgeTA ehIyXøatKñaRbEvg 1 m.
V-karviPaKkMeNInstVkNþuúr nigkarát´bg´RsUv taragénkarvivtþn_ nigkarbMpøajrbs;stVkNþúr ¬cab;epþImBIem 1 eQµal 1¦
90 éf¶s)þah_TI 0 kNþúrjI 1 k,al kNþúreQµal 1 k,al kNþúr 2 k,al
kMritbMpøaj 1>35 KRk 1>35 KRk 2>7 KRk
90 éf¶s)þah_TI 1 kNþúr 3 k,al kNþúr 3 k,al kNþúr 6 k,al
kMritbMpøaj 4>05 KRk 4>05 KRk 8>1 KRk
90 éf¶s)þah_TI 4 kNþúr 12 k,al kNþúr 12 k,al kNþúr 24 k,al
kMritbMpøaj 16>2 KRk 16>2 KRk 32>4 KRk
90 éf¶s)þah_TI 7 kNþúr 48 k,al kNþúr 48 k,al kNþúr 96 k,al
kMritbMpøaj 64>8 KRk 64>8 KRk 129>6 KRk
90 éf¶s)þah_TI 10 kNþúr 192 k,al kNþúr 192 k,al kNþúr 384 k,al
kMritbMpøaj 259>2 KRk 259>2 KRk 518>4 KRk
90 éf¶s)þah_TI 13 kNþúr 768 k,al kNþúr 768 k,al kNþúr 1536 k,al
kMritbMpøaj 1036>8 KRk 1036>8 KRk 2073 KRk
90 éf¶srubkNþúr kNþúr 1024 k,al kNþúr 1024 k,al kNþúr 2048 k,al
srubkMritbMpøaj 1382>4 KRk 1382>4 KRk 2764>8 KRk
61erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
dMNaMdMLÚgeQI (Cassava)
I-esckIþepþIm CaTUeTA enARbeTskm<úCaeyIgPaKeRcInRbCaksikrdaMdMLÚgeQIenHenAtamCYreCIgPñM tamtMbn;x<g;rab
b¤ enAvalrabnana nigtamrdUvkal. dMLÚgeQIenHmanBIrRbePTKW³
- RbePTTI1³ edIm/ emImnigFagrbs;vaBN’sksikrehAfadMLÚgmI.
- RbePTTI2³ edIm/ emImnigFagrbs;vaBN’RkhmksikrPaKeRcInehAfa
dMLÚgK. emImdMLÚgeQITaMg 2 RbePTeKGachUb)andUcKñatamkares¶ar
cMGinTaMgmUl.
eRkaybksMbkrYceKQUsesþIg²evcx©b;Ca nMbt; GnSm b¤ eFVIbEg¥m
epSg² kinCaemSAEkécñCacMNIGahar)aneRcInEbbeRcIny:agsMrab;mnusS
nigstV. cMENkÉsøwkRtYyrbs;vaeyIgGacykeTAes¶ar b¤ søtamkarniym
eTAtamtMbn;nImYy²EdleKcUlcitþ.
dMLÚgeQIBUCfµImYyeTot EdlTTYl)anTinñplrhUCag80etankñúg 1 hiktar ehIyemImmanKuNPaB
x<s;sMrab;pSMeFVICacMNIstV vaKWBUCmkBIRbeTs\NÐÚensIumanFagB’Nébtg. dMLÚgeQITaMg 3 RbePT
eRkABIemImvaeKyksøøwk nigedImeTAeRbIR)as;Ca³
- søwkpSMCamYyvtßúepSgeToteFVIcMNIstV man; RCUk.
- edImkinbMEbkeFVICavtßúpSMsMrab;bNþúH pSitGMe)aH.
II-eKalbMNg 1-pþl;bec©keTsdaMduHdMLÚgeQIdl;RbCaksikr.
2-begáInsmtßPaBkñúgkarplitdMNaMdMLÚgeQIedIm,Ipþl;dl;eragcRk b¤ sib,kmµepSg².
3-begáInR)ak;cMNUldl;ksikr.
III-TMlab´eFVIrbs´ksikr> kardaMduHmintamk,Ünxñat/ kardaMCalkçN³RbéBNI.> karEfTaMmin)anditdl;naM[karlUtlas;mankarfycuH.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta62
> kardaMduHminerIseBlevla.> karerobcMdIminTan;)ansmRsbtamlkçN³bec©keTs.> kareRCIsBUCminTan;)ansmRsbl¥.
IV-bec©keTsénkardaMdMLÚgeQI 1-kareRCIserIsTItaMgsMrab´daMdMLÚgeQI nigkarerobcMdI- TItaMgEdlsmRsbbMputsMrab;plitkmµdMNaMdMLÚgeQI CalkçN³]sSahkmµk¾dUcCalkçN³RKYsar
tMbn;x<g;rabnigtMbn;valrabminlicTwkEdlmanCICatil¥.
- enAtMbn;x<g;rabRtUvkab;Kas;[Gs;nUvRbePTeQIFM²BITItaMg b¤ kab; Kas;dITYlnigdMbUkEdlminerobesµI
enAcMkNþalcMkar. rebobP¢Ürras;mankarxusKñarvagdIenAtMbn;x<g;rab nigvalTMnab. tamk,Ünbec©keTs
enAtMbn;x<g;rab eKmincaM)ac;elIkrgdaMeTeRBaHsßanPaB dIx<s;Rsab;É
karP¢Ürras;vijeyIgeRcIneFVIEt 1-2 dgb:ueNÑaH. eyIgRtUvP¢Ür[)an
CMerABI 0>20 Em:Rt eTA 0>25 Em:RtGaRs½yelIsßanPaBdICYrPñM b¤
x<g;rabb¤ TMnab.
karP¢Ürras´enAtMbn´valrab kardaMduHdMLÚgeQIenAtMbn;valrabRtUvGnuvtþ[smRsbdUcCakar
eRCIsBUC/bec©keTsdaM/karEfTaM/kardak;CIkMb:usþ/dak;CIbMb:n/edIm,I
TTYl)anTinñplx<s; .
2-kareRbIRás´CIRTab´át- CIkMb:usþ KWCaCIEdleKplitedayvtßúFatuBIFmµCati EdlGñkbec©keTs)anbegáIteLIgrYmpSMCamYylamk
eKaRkbI man; Ta nigsøwkrukçCatiepSg². kñúg 1 hiktar RtUveRbICIkMb:usþBI 30 eTA 50 etan.
- CIKImI Gin-eb:-ka eKeRbIrYmpSMCamYyCIepSg²eTot eRbIsMrab;CMnYysøwk/ CMnYyemIm/ CMnYybJs/ CMnYy
Epøpáa.
GRtaénkareRbICIman- CIkMb:usþ>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>30-50 etan kñúg 1 hiktar.
- CIKImI (DAP) >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>70-100 K>Rk kñúg 1 hiktar.
- CIb:UtasüÚm>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>50-100 K>Rk kñúg 1hiktar.
63erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
3-rebobeRCIserIsBUCsMrab´daMdu¼- eRCIserIsBUCNaEdlKµanCMgW nigmanKuNPaBl¥.
- edImBUCdMLÚgRtUvEtRss;s¥at ehIymanfñaMgjwkl¥.
- edImEdlmanemImeRcIn/ FMEvg/ eføas ehIyx<s;.
- BUCEdlTIpSarRtUvkarehIyemImvaGacykeTAeFVIcMNIstV)aneTotpg.
4-RbkarEdlKYreCosvag- eCosvagkarykcugEdlmanBN’elOg b¤ cugsViteBkeRBaHvaGaceFVI[EPñkdMLÚgduHGn;; nigmanCMgW.
- KYreCosvagkat;ykedImBUCdMLÚgCitKl;enACab;nwgdIeBk. kalNaykEpñkénedImCitKl;eBk b¤cas;
eBk karduHlUtlas;k¾exSayEdr ehIyedImk¾minsUvFMFat;Edr.
- ecalBIEpñkKl; 0>20m-0>30 m nigecalBIcug 0>30m-0>50 m.
5-karerobcMlMBg´¦BUCdMLÚg- rebobkab;lMBg; b¤ BUCdMLÚgsMrab;daMKWeyIgkat;RbEvgcab;BI 0>20 eTA 0>25 m gayRsYlkñúgkar
daMduH ¬ebIxøIeBk bNþal[xUc b¤EvgeBkbNþal[xatBUC¦ .
- karkab;lMBg; b¤ edImdMLÚgély:agNakMu[lMBg;Ebk b¤ [EPñklMBg;xUcebImindUcenHeTkardaMduH
rbs;eyIgmankarxUcGsarbg;CaminxaneLIy.
6-karkMNt´eBlevlaEdlRtUvdaMdu¼- eBldaMduHsmRsb KWenAkñúgEx mina b¤ Extula. kalNaksikrdaMxusBIExenHGacnwgCYbplvi)ak
¬CYnkalePøogxøaMgeBk-CYnkarraMgeBk¦.
7-rebobdaMMdu¼- karerobcMreNþARtUvGnuvtþ[)ancab;BI 0>10m eTA 0>15m kMueFVIeRCAeBk b¤ rak;eBk.
- RtUvkb;edIm b¤ lMBg;dMLÚgbBaäitkñúgkMrit 45 GgSa.
- kb;lMBg; 2 PaK 3 cUleTAkñúúgdI¬rkSaTukenAelIdI 1 PaK 3¦.
- kñúgreNþAnImYy²dak;mYykMNat; b¤ mYylMBg;rYclubdI.
- ykesµAs¶Üt b¤ cMebIgdak;RKbBIelIreNþA¬karBarmin[RtUvkMedAxøaMgeFVI[s¶ÜtcuuglMBg; ¦.
- KYrRKbrgTaMgmUlEdlGaceFVI[mansMeNIml¥ nigminxUclMBg; b¤cugdMLÚgrbs;eyIg nigGacCYybegáIn
sarFatusrIragÁdl;épÞdIpgEdr .
- cenøaHrgcenøaHedIm 1>00m x 0>80m.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta64
8-rebobEfTaMBnøkrbs´lMBg´- RtUvemIllMBg;NaEdlminduH RtUvCYsdak;lMBg;fµI ¬kMu[)at;reNþA b¤ edIm¦.
- eRkayeBldaM 10 éf¶eTA 15 éf¶ RtUvCMrH b¤ e)acesµA.
- kMu[esµAduHRbECgniwgdMLÚgkñúgcMkardMLÚgrbs;eyIg
¬esµAvaCaGñkdeNþImCICati¦.
- eyIgGacdak;CI GahSÚt bEnßmcMnYn 8 eTA 10 Rkam b¤
1 søabRBa)ayrayCMuvijreNþAk¾)an.
- eBldak;CIbMb:nRtUvdak;eRkayePøogmUyéf¶eTIbl¥ b¤ k¾
muneBlePøog.
9-karRbmUlpldMLÚgeQI- cab;BIdaMrYcrhUt)an 10 TA 13 ExeyIgGacRbmUlpl)anya:gl¥RbesIrlk;dUrtambMNgrbs;eyIg.
- eyIgGacTukedImrbs;emImdMLÚg)anrhUtdl; 20 eTA 22 Exk¾minxUcemImdMLÚgrbs;eyIg)aneT.
- ebIsinhYscab;BI23ExeLIgeTAemImdMLÚgBitCaxUcrlYys¥úy b¤ mYyemImkøayeTACasréseQIeFVIGVI
min)an ¬eyIgGacTukedImsMrab;daMqñaMmux ¦.
65erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
briyay Ékta tamRbéBNI tambec©seTs
cMnYn tMélray $ tMélsrub $
cMnYn tMélÉkta $ tMélsrub $
karerobcMdIsrub ht 1 - 40.00 1 - 40.00
CIKImI( DAP - K2O ) KRk - - - 200 0.45 90.00
CIkMb:usþ niglamkstV etan - - - 5 20.00 100.00
edImBUC edIm 2300 0.075 172.5 2300 0.075 172.50
kardaMduHsrub éf¶¼nak; 15 1.75 26.25 15 1.75 26.25
karEfTaMsrub éf¶¼nak; 40 1.75 70.00 50 1.75 87.50
CIbMb:n ( UREE ) KRk - - - 100 0.35 35.00
karRbmUlpl éf¶¼nak; 70 1.75 122.5 80 1.75 140.00
dwkCBa¢Ún Rtak;T½r 6 10.00 60.00 10 10.00 100.00
cMNaysrub $491.25 $791.25
cMNUlsrub $ 0.05 x 4.000R = $ 20,000.00 $ 0.05 x 7000R = $ 35,000.00
cMeNj $1,508.75 $2,708.75
tamRbéBNI Tinñpl ³ 40 etan ¼ht
tambec©seTs
Tinñpl ³ 70 etan ¼ht
tMéllk;Rss; ³ $0>05 ¼kRK
V-viPaKesdækic©plitkmµdMNaMdMLÚgmI( épÞdI1ht )
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta66
kareFVICIkMbu¨sþRTugry£eBlxøI (Compost Preparation)
I-esckþIepþIm CIkMb:usþCa CIsrIragEdlekIteT,IgedaykMeTckMTIrukçCatinigstV
edayCMrujBIkMedAéf¶ nigsMeNIm. CIkMb:usþmansar³sMxan;elIkargar
daMduHepSg²kñúgkareFVIeGaydMNaMlUtlas;)anelOnnigEpøpáa)anl¥.
karGnuvtþmaneRcInRbePTdUcCakMb:usþreNþAkMb:usþKMnrkMb:usþTwk ehIy
nigkarGnuvtþkMb:usþRTug. karGnuvtþCIkMb:usþxagelIenHKWeRbIeBlevla
xus²KñaTaMGs;. karGnuvtþn_CIkMb: usþRTugry³eBlxøIenHmansar³
sMxan;dl;ksikrkñúgkarGnuvtþn_CalkçN³RKYsar EdlmanépÞdItUc
kñu úgplitkmµksikmµ eRBaHkMb:usþRTugEdlmanry³eBlxøIeyIgRtUv
karsarFatusrIragÁ EdmanenACMuvijpÞHedaymincaM)ac;cMNayfvikaeRcInkñúgkarplit. müa:gvijeTot
CIkMb:usþRTugry³eBlxøImanlkçN³BiessKWCIenHminmankøin niggayRsYlkñúgkarTukdak;edaykarevcx©
b;nigmankargayRsYldl;karRbIR)as;eTAelIdMNaM.
II-eKalbMNg1-eGayksikryl;dwgGMBIbec©keTs eFVICIkMb:usþRTugry³eBlxøI.
2-eGayksikryl;dwgGMBItYnaTI nigsar³sMxan;rbs;CIkMb:usþ.
3-kat;bnßykarcMNayx<s;eTAelIkareRbIR)as;CIkMb:usþ.
III-kargarEdlksikrGnuvtþknøgmk CaTUeTAksikr)anGnuvtþminTan;)ansmRsbelIkareRbIR)as;CIlamkstV b¤kaksMNl;dUcCa³> niymdutkaksMNl;epSg²b¤lamkstVrYcehIyykeTAeRbIR)as;elIdMNaMepSg².> eRbIR)as;CIlamkstVEdlKrecaledayminTan;)anEkécñ.> ykCIlamkstVeTAdak;ecalCaKMnrtUc²enAkñúgERsry³eBlyUr.> KµankarsnSMsarFatusrIragÁepSg²sMrab;eFVICIkMb:usþ.
67erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
> eRbIR)as;CIlamkstVminRtwmRtUvtambec©keTs.
IV-bec©keTseFVICIkMbu¨sþry£eBlxøI 1-rebobeFVICIkMb¨usþRTugry£eBlxøI kareFVICIkMb:usþRTugEdlmanry³eBlxøI eyIgRtUveFVIkarEbgEckdMNak;kalrbs;vaCa 8 dMNak;kal
y:agc,as;dUcxageRkamenHKW
- rebobeFVIRTugCIkMb:usþ
- kareRCIserIsTIkEnøg
- kardMeT,IgRTugCIkMb:usþ
- karRbmUlvtßúFatuedImEdlGaceFVICIkMb:usþ)an
- dMeNIrkaleFVICIkMb:usþ
- karRCYyRtT,b;CIkMb:usþ
- dMNak;kalénkarsMercrbs;CIkMb:usþ nigkarTukdak; nigeRbIR)as;CIkMb:usþ.
2-sMPar£nig«bkrN_sMrab´eFVICIkMb¨usþ- RTugCIkMb:usþEdlmanTMhM ¬1m x 1m x 1m¦.
- begÁaleQImYyedImmanTMhM 8 sm eTA 10 sm.
- bnÞHb¤sSIEdkeKal.
- kaMbit BUefA cbkab; Eb:l FugeRsac.
- vtßúFatuRss;mansøwkeQI ck kMe)aøk edImeBat kaksMNl;pÞH)ay nigedImTRnÞanExRt. l.
- lamkstV man; Ta RCUk eKa RkbI.
- kMe)ar s b¤ epH.
3-dMeNIkalénkareFVICIkMb¨usþ 3¿1¿ rebobeFVIRTugCIkMbu¨sþ RtUvkat;bnÞHnIv b£ b¤sSICakMNat;²RbEvg 1m eGayesµIKñal¥. erobbnÞHb¤sSI b¤ nIvCabYnRCug 1m
x 1m x 1m rYcvaybnÞHb¤sSI b¤ nIvelIemTTwgedayTukcenøaHXøatBIKña 2 sm. eyIgRtUveFVIrnabenH
eGay)an 4 pÞaMgesµI²Kña.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta68
3¿2¿ kareRCIserIsTIkEnøgeFVICIkMbu¨sþ- Kb,IeFVIRTugCIkMb:usþkñúgcMkareQIhUbEpø b¤c,ardMNaMEk,rRTugRCUk b¤erageKa.
- Kb,IeFVIEk,rRbPBTwk.
3¿3¿ kardMeT,IgRTugCIkMMbu¨sþ- eRkayeBleFV IkareRCIserIsTIkEnøgrYcehIyeyIgRtUvkab;Kas;dIenaH
bMpuseGay)anl¥EdlmanRbEvg 1m x 1m b¤mYyEm:RtbYnRCug .
- bnÞab;mkeyIgRtUvCIkreNþAeGaycMkNþáal rYcdaMbegÁalmUlEdlmanTMhM
BI 8 sm eTA 10 sm. bnÞab;mkeyIgykpÞaMgEdl)aneFVIcMnYnbYnpÞaMg mkpÁúM
cUlKñarYcykExS b¤lYsmkcgtamRCugnImYy².
3¿4¿ karerobcMvtßúFatuedImeFVICIkMbu¨sþ cMeBaHvtßßúFatuedImEdleyIgRbmUl)anrYcehIyenaH TaMgcMebIgs¶Üt kMe)aøkRss;caM)ac;RtUveFIVkarkab;
ciRBa©aMeGay)anxøI²CaeRsc rYcRbmUllamkstVepH b¤ kMe)armkTukEk,rkEnøgEdleyIgRtUveFVI. eyIg
eFVIrebobenHgayRsYlkñúgdMNIrkareFVICIkMbu:sþ.
3¿5¿ dMeNIrkareFVICIkMbu¨sþ- dMbUgeyIgRtUverobvtßúFatus¶Üt EdleyIgciRBa©aMehIyeGay)ankMras; 25 sm dak;eTAkñúgRTugrYcRtUv
eRsacTwkeGayeCakeGayehIy.
- eyIgykvtßúFatuRss;EdlciRBa©aMrYcenaH mkerobbnþBIelIeGay)ankMras; 10 eTA 15 sm eday
cak;TwkBIelIbEnßmeToteGayesImlµm.
- yklamkstVdak;BIelIvtßúFatuRss;eGay)an 5 sm eTIbeyIgeray
kMe)ar b¤epHeGay)ankMras; 5 sm b¤ 10 sm. eyIgRtUverobvaCaCan;²
tamlMdab;lMedaydUcEdl)anGnuvtþxagelIrhUteBjRTugkMb:usþ.
- eRkayeBleyIgerobeBjl¥ehIy eyIgRtUvregáókbegÁalkNþaleGay
rlugehIyeTIbdkykbegÁalenaHecjedIm,IeGaymanxül;ecjcUl.
3¿6¿ karRCYyRtT,b´CIkMbu¨sþ eRkayry³eBl 7 éf¶bnÞab;BI)anerobcMvtßúFatueTAkñúgRTug ehIyKMnrkMb:usþnwgeLIgkMedAdl; 70
GgSaes eyIgRtUvRCYyCaelIkTI 1 edayRCYyRtT,b;eTAtamRsTab;nImYy². munnwgeFVIkarRCYyRtT,b;
kMb:usþeyIgRtUvkab;dIbMpus 1 Em:RtbYnRCugenAkEnøgepSg rYcdaMbegÁaleQIcMkNþaldUcdMNak;kal
TI 3>3 Edr.
69erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
bBa¢ak´£- enAeBleFVIkarRtT,b;CIkMb:usþ RtUvGnuvtþedayykRsTab;elIeTAdak;EpñkxageRkamRsTab;eRkamdak;
EpñkxagelI. Epñkekon b¤eRkARtUvdak;Epñkxagkñúg .
- bnÞab;BIRtT,b;elIkTI 1 )anry³eBl 3 éf¶eTA 4 éf¶eyIgRtUvRtT,b;vamþgeTot. dUecñHry³eBl
3 eTA 4 éf¶eyIgRtT,b;mþgrhUtCIkMb:usþrbs;eyIgeRbIkar)an.
bBa¢ak´£ eBlCIkMb:usþry³eBlxøIGaceRbIkar)an CIkMb:usþenAeBlEdlvasMerc b¤ GaceRbIR)as;)anehIyenaH
eyIgsegáteXIjmanlkçN³dUcxageRkam
- sm,úrBN’etñatcas;.
- kMedAfycuHCaFmµta.
- Kµankøin.
- RKab;rukçCatiGacduHecjBIkMb:usþ)an.
- karTukdak; nigkareRbIR)as;CIkMb:usþ.
- CIkMb:usþGacsMerc)ankñúgry³eBlBI 30 eTA 40 éf¶. dUecñHeyIgRtUveFVIkarTukdak;eGay)anl¥
kñúgmøb; b¤ eRkampÞHkMueGayRtUvéf¶ b¤ ePøog. Kb,IeFVIkarErgykkMeTcCIkMb:usþRckkar:ug b¤ )aveGay
)anRtwmRtUvl¥ b£ k¾GacykeTAeRbIR)as;Etmþg. cMeBaHkaksMNl;kñúgkERBa©gEdleyIgErgeyIgGac
dak;cUlkñúgRTugeFVIsarCafµIvijk¾)anEdr. dUecñH kñúgkareRbIeyIgGacykeTAeRbIelIdMNaMepSg²kñúgGRta
2 KRk eTA 3 KRk kñúg 1 Em:Rtkaer:.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta70
bBaHa nigdMeNa¼RsayelICIkMb¨usþ
kareRbobeFobCIkMb¨usþ nigCIKImIkareRbobeFobCIkMb:usþ nigCIKImI
-mansarFatuciBa©wmeRcInmuxEttictYc
-Ekrcnasm<½n§dIl¥
-CacMNIrbs;GtisuxumR)aN
-mincMNayR)ak;eRcIn
-kat;bnßykarhUreRcaHdI
-rkSasMeNIm)anl¥
-Cab;Twk)anl¥
-brimaNeRbIeRcIn
-kMriténkarRsUbrbs;rukçCatiyWt
-mansarFatuciBa©wmeRcInEtmYymux
-Kµan ehIyeFVIeGaydIqab;hil
-Kµan
-cMNayR)ak;eRcIn
-Kµan
-Kµan
-Kµan
-brimaNeRbItic
-kMriténkarRsUbrukçCatielOn
bBaða mUlehtu dMeNaHRsay
CIkMb:usþFMkøin]sµ½nGamUnIj:ak;eqH - sMbUrCatiGasUtRCuleBk
- xSt;GuksuIEhSn
- bEnßmvtßús¶Üt
- kayRtT,b;[)aneRcIndg
edIm,IeGay
GuksIuEhSnrt;kat;ecjcUl)an
kMb:usþmineT,IgkMedA - xVHCatiGasUt
- esImRCul
- xSt;GuksuIEhSn
- CatiGasuIdeRcInRCul
- bEnßmlamkstVEdlsm,ÚrCat
GasUt
- bEnßmvtßús¶ÜtenAeBlRtT,b;
- kayRtT,b;eGay)anjwkjab
71erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
dMNaMbEnøenArdUvRáMg(Dry season Vegetable Production)
I-esckþIepIþm dMNaMbEnøEckCabIRbePT KWbEnøyksøwk bEnøykemIm nigbEnøykEpø. dMNaMbEnøCadMNaMEdlman
TMnak;TMngCamYykarrs;enArbs;mnusSeyIg TaMgmðÚbGahark¾dUcCaEpñkesdækic©.
k-sar³sMxan;énEpñkmðÚbGahar
bEnømanlkçN³BiesssMrab;suxPaBmnusS. vasMbUredayRbUetGIun/KøúysIut/CatieRbgCaBiess
rUbFatuxniC RBmTaMgCIvCati Ga/ eb/ esCaedIm.
x-sar³sMxan;Epñkesdækic©
eRkABIkardaMduHsMrab;RKYsareKykbEnømYycMnYneTAlk;enATIpSar Edlpþl;R)ak;kastic b¤ eRcIneTAtam
cMnYnplitpl. ktþasMxan;EdlTak;TgeTAnwgkardaMduHbEnøKW FatuGakas/
Twk/ dI nigCIRBmTaMgkarcaM)ac;eTot EdlTak;TgeTAnwgcMeNHdwgxag
bec©keTsdaMduHEdr.
edayET,kenArdUvR)aMgvijdMNaMbEnøenACYbkarlM)akCaeRcIndUcCa
xVHTwkeRsacRsBdMNaM ¬q¶ayBIRbPBTwk b¤ TwkminRKb;RKan;¦sItuNðPaB
x<s;xøaMg/CYbRbTHstVl¥itcéRgeRcIn/ karlUtlas;Gn;fyCaBiessBBYk
bEnøRKuysIuEhVdUcCaBBYkés</ xat;Na>>>>>>Edl)andaMkñúg Exmkra/ kumÖ³/
mina EtgEtCYbstVl¥itcéRgbMpøajCaeRcIn.
II-eKalbMNg1-cg;eGayRbCaCndaMbEnømanbec©keTsyl;dwgc,as;GMBIdMNaMbEnøenArdUvR)aMg.
2-eFIVelIdItUc Et)anpleRcIn.
3-yl;BIrdUvkaldaM ehIyykeTAlk;enATIpSar)anéfø ¬kMéreRcIn dUcCabuNüTanExµr b¤ buNücin¦
sMrab;esdækic©RKYsarrIkcMerIn.
4-yl;BIkarlM)akmYycMnYnEdlCYbRbTHenArdUvR)aMg ¬kgVHTwk/ FatuGakasekþAxøaMg nigviFankarTb;
Tl;edaHRsay)an/ TItaMgdaMduHenACitRbPBTwk/ dMNaMmanKMrb b£ dMbUl¦.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta72
5-yl;dwgBIstVl¥itcéRgeRcInenArdUvR)aMg/ rebobkarBar nigkMcat;vaRBmTaMgdMNaMqøas;pøas;muxdMNaM
enAelIrgbEnø edIm,IbEgVgdanstVl¥itcéRg.
6-ykcitþTukdak;eRbICI lamkstV/ CIFmµCati EdlmanKuNPaBl¥CagCIKImIecjBIeragcRk ehIycMNay
R)ak;kaseRcIneTAelICIKImI EdleFIVeGayxUcKuNPaBdI ¬ dI rwg ¦ nig)at;bg;fvika.
7-Tmøab;eRbIfñaMBulpSMBIrukçCati¬fñaMburaN¦edIm,IkarBar nigkMcat;stVl¥it ¬ RKab;esþA/ fñaMCk;/rMedg/ sab‘U>>¦
nigedIm,IeCosvageRKaHfñak;dl;GñkeRbIR)as;pg dUcCafñaMKImIEdleKTijmkBITISar.
III-Tmøab´daMdu¼bEnørbs´ksikr> TItaMgdaMduHbEnøenAq¶ayBIRbPBTwk b¤TwkminmanRKb;RKan;. karerobcMdIsMrab;daM bEnøedaykab;dI b¤
P¢Ürras;BMu)anm:dþl¥ b¤ eGaydIFUrEfmTaMgmin)anbMEbkdI[)ansmRsbnwgmuxdMNaM.> cUlcitþTijCIKImIenATIpSar rIÉCIFmµCatieRbItictYc CIminRKb;RKan;.> Kµanbec©keTsdaMduHKW daMeTAtamTMlab;emIleXIjGñkCitxag b¤ tam«BukmþaybgðajR)ab;.> CYbkarlM)akeRcIndUcCastVl¥itcéRgbMpøajdMNaMnigCm¶WCaeRcIneFIVeGayxUcdMNaMTTYlTinñplTab.> eRbIfñaMBulKImIhYskMritkMNt;/ kareRbIR)as;fñaMBulKImIKµankMritc,as; las;edaymindwg\T§iBlkmøaMg
sabrbs;fñaMGs;CatiBulb:unµanéf¶ nigrebobeRbIfñaMenHedIm,IeCosvagBIeRKaHfñak;.> xVHkarEfTaM nigkic©karBarstVl¥itcéRg karsMGatesµABMu)aneTogTat;/ minsUvykcitþTukdak;elIkar
RCMuRCYydak;CIbMb:n/ kareRsacRsBTwktictYcmin)anRKb;RKan;dl;karlUtlas;rbs;dMNaM. CarYm
mUlehtumkBIktþaxagelIienHehIyEdlksikrdaMbEnøenAelIépÞdIFM EtTTYl)anTinñplTab TTYlkMér
tictUc.
IV-bec©keTsdaMdMNaMbEnøenArdUvRáMg 1-karerobcMdI dMNaMbEnøCadMNaMmanbJsxøI. dUecñHRtUvTamTarkareFIVdIeGay)anerobesµI/ dIm:dæ/ dIFUr. enaHvagayRsYl
dl;karrIklUtlas;qab;rh½sEpñkRbB½n§b£smanxül;ecjcUl/ dIs¥atKµanesµA/ KµanstVl¥itcéRg/ dIman
CICatiedIm,ITTYlpl)anx<s;.
karerobcMdIP¢Ürras;edayeKa RkbI b¤ kab;bMEbkdIras;eGaym:dæCaeRcInsaeTIbl¥. cMeBaHdICMralkar
P¢Ürras;RtUveFIVkat;TTwgnwgTisCMral edIm,IeCosvagTwkhUreRcaHeFIVeGay)at;bg;CICatidUcCa dIenAmat;bwg/
sÞwg/Tenø>>>. kareFIVrgbEnøenArdUvR)aMgRtUvelIkeGayTab ehIyelIkEKmrgeGayx<s;bnþicedIm,IrkSaTwk.
2-kareRCIserIsBUC - BUCCaktþamYysMxan;Nas;Edr. Cakarl¥eyIgRtUveRCIserIsBUCedayTukxøÜnÉg. BUCbEnøman 2
RbePTKW BUCbgáat; nigBUCminbgáat;.
73erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
eyIgKYreRCIserIsBUC • duHlUtlas;smRsbeTAnwgtMbn;plit.
• pþl;Tinñplx<s;/ Fn;nwgkarraMgs¶Üt/ Fn;nwgCm¶W/ Fn;nwgstVcéRg nigsMbUr
edaysarFatuciBa©wm.
• RKab;BUCl¥KµanstVsIu/ KµanCm¶W.
3-kardaMdu¼k-eBlevladaMduH
karkMNt;eBlevladaMduHmansar³sMxan;Nas;. eBlevlaGackMNt;nUvlT§PaBkñúgkardaMduH nig
TinñpléndMNaMmYycMnYn)an ehIyvak¾GackMNt;)annUvPaBFUrRsal b¤ PaBF¶n;F¶rkñúgkarEfTaMEdr. kñuuuúg
cMeNamBBYkbEnø manbEnødaM)anEtmYydgkñúgmYyqñaM ehIyeGayplx<s;ebImankarEfTaMl¥ dUcCa
xÞwm)araMg és<páa/ és<emIm/ dMT,ÚgCVa.
dUecñH enArdUvR)aMgkardaMduHyWty:avGaceGaydMNaMxVHTwk/b:HBal;sItuNðPaBxøaMg/ stVl¥itcé®geRcIn/
karlUtlas;dMNaMGn;fy. cMeBaHBBYkés</ saT,at;/ xat;NaCaedIm tamkarsegáteXIjfaenAtMbn;TMnab
kardaMduHbEnøkñúgEx mkra/ kumÖ³ minaeFIVeGayCYbkarlM)akCaeRcInCaBiessbBaðastVl¥it EdlmaneRcIn
CagExNa²TaMgGs;.
x-rebobdaM
rebobdaMmaneRcIn dUcCa
- RBaceBjdI.
- daMCaCYr.
- daMCareNþA.
- daMelIkrg.
- daMelIdIrabFmµta.
bEnømaneRcInRbePT rIÉkardaMduHk¾manrebobxus²KñaEdr. eKdaMdMNaMmYycMnYnedaypÞal;EtmþgdUcCa
és<emImsENþkkYr kar:ut sENþk)ay eBatnig CIr>>>. xøHeToteKniymdaM b¤ sabpÞal; b¤ dak;kenÞag
rYcykeTAsÞÚgCaeRkaydUcCa nenag/ el<A/ eXøak/ «T,wk/ bEnøykswøk nigbEnøykEpøCaedIm.
cMeBaHbEnøEdldaMcenøaHKum<regIVl eKniymsabrYceTIbykeTAsÞÚgdUcCa és<ekþab/ és<xat;NasaT,at;
CaedIm.
K-karsab
eKniymsabenAkñúgfñal b¤ enAelIranCamunsin rYcykeTAdaMenAelIépÞdIrabesIµEdleK)andak;CIFmµCati
CaeRsccMnYn 2 eTA 3 K>Rk kñúgdI 1 Em:Rtkaer: rYceKEfTaMCaRbcaMedayeRsacTwk 3 dgkñúg 1 éf¶.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta74
X-karsÞÚg
GayukUnbEnøEdlRtUvsÞÚgmanxus²KñaKW pøas;bþÚrtammuxdMNaM. rIÉcenøaHKum< nigCYrEdlRtUvsÞÚgrbs;
dMNaMnImYy²k¾xusKñaEdr.
cMeBaHkUnbEnøEdlRtUvsÞÚg RtUvEtGnuvtþdUcteTA³
- eRsacTwkfñaleGay)aneCakl¥ munnwgKas;kUnbEnøykeTAdaM.
- RtUvKas;kUnbEnøeGayCab;TaMgdI edIm,IkMueGaydac;bJs.
- sÞÚgeBll¶acemXRtCak; eCosvagkarsVitRseBan.
- kUnbEnøkñúgkenÞagRtUvbkkenÞagecjmunykeTAdaM.
- lubdItamKl;kUnbEnøRtwmKl;cas;rbs;va.
4-karEfTaM k-karCMrHesµA/ RCMúRCYydI/ BUnKl;RtUvCMrHesµAeGays¥at edIm,IeCosvagkardeNþImCIBIbEnø/ esµACaCMrk
stVl¥itcéRgEdlbNþaleGayTinñplfycuH. karRCMuRCYy nigBUnKl;eFIVeGaydIFUr/ manxül;ecj cUl/
gayRsYldl;bJsRsUbykCICati niglUtlas;l¥.
x-kardak;CIbMb:n
CImansar³sMxan;Nas;cMeBaHrukçCati TaMgkarlUtlas;TaMgkarpþl;Epøpáa BIeRBaHkardak; CIEtmYydgenA
muneBldaM b¤ sÞÚgminRKb;RKan;eT. edIm,IeGaybEnøpþl;Tinñplx<s; RtUvdak;CIbEnßmeTotenAeBldMNaMkMBug
lUtlas;. dUecñH eyIgRtUvmanreNþACIedIm,IsnSMCIFmµCati b¤ mYyeFIVCIkMb:usþBIvtßúFatuepSg²dUcCa lamkstV/
T®nÞanextþ/ søwkeQI/ cMebIg/ esµA/ epH nigkaksMNl;epSg².
K-Twk
rukçCatiRtUvkarTwkcaM)ac;. kgVHTwkenArdUvR)aMgsMrab;dMNaMbEnø bNþaleGaykarlUtlas;min)anl¥/ edIm
tUcqµar/ KµanTmøn;EpøpáatictYc/ lk;enATIpSarmantémøefak.
X-kic©karBarstVl¥itcéRg nigCm¶W
ebIeyIgniyayBIstVl¥itcéRg k¾eyIgnwkeXIjstVmanRbeyaCn_ ¬eRbdaT½r¦ nigBYk)a:r:asIut. stV
manRbeyaCn_TaMg 2 BBYkxageRkayenHCasRtUvFmµCatirbs;stVl¥itcéRg tamry³karcab;sIu ¬eRbdaT½r¦
b¤ Bgdak;kñúgxøÜn b¤ kñúgBgstVl¥itcéRg ¬)a:r:asIut¦. dUecñH munnwgkarBar b¤ kMcatstVl¥itcéRgedayeRbI
fñaMBul)aj;smøab;va k¾eyIgRtUvsegátERkgmanstVmanRbeyaCn_TaMgenH.
Cm¶WenAelIdMNaMbEnømaneRcInRbePTNas;dUcCa Cm¶WpSit/ Cm¶WrlYyKl;/ Cm¶WrlYyedIm/Cm¶W)ak;etrI
RseBansøwk.
75erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
briyay
TinñplbEnødaMKµanbec©keTs TinñplbEnødaMtambec©keTs
kMrit)at;bg;Ca
PaKry
kñúg 100 KRk
enAsl;
kMrit)at;bg;Ca
PaKry
kñúg 100KRk
enAsl;
épÞdIdaMMduHTMhM 1600 Em:Rt
RkT,a
-kardaMduH
-karbMpøajedaystVl¥it/ Cm¶W
-karEfTaM
5
10
20
5
5
3
srub 35 PaKry 65 PaKry 10 PaKry 90 PaKry
V-tarageRbobeFobelITinñplbEnø( karviPaKesdækic© )
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta76
sYndMNaMbEnøtamRKYsar (Home Gardens / Home gardening)
I-esckþIepIþm bnÞab;BI)aneFVIERsrYc ksikrExµreyIgmYycMnYntUc)andaMdMNaMepSg²CMuvijpÞH mansøwkéRK CI lðúg sMrab;
ykmkeFVICabEnø b¤lk;dUrxøH sMrab;pÁt;pÁg;RKÜsar . kardaMdMNaMCadMNaMcRmuHKñaEdlmanRkLaépÞtUc .
sYnbEnømanRbeyaCn_eRcIny:agsMrab;smaCik kñúgRKYsar EdlRtUvykmkeFVImðÚbGaharRKb;eBlevla
EdleyIgRtUvkar.
ehtuGIV)anCasYnbEnøCalkçN³RKUsarmansuvtißPaBl¥?> kardaMbEnøkñúgRkT,aépÞtUcCalkçN³RKYsar GacnaMmknUvlT§pll¥RbesIr eRBaHenACMuvijpÞHmankar
EfTaMditdl; . > RbPBTwkRKb;RKan;sMrab;dMNaMepSg² b¤ eRbITwkEdlenAsl;BIkareRbIR)as;kñúgRKYsar.
]TahrN_ ³ eBlgUtTwkGacbBa©ÚlTwkhUr)antamkEnøgFmµta.> eRbICIFmµCati ¬ kMb:usþTwk-kMb:usþeKak/ memak ¦. > kat;bnßykareRbIfñaMsmøab;stVl¥itelIrukçCati naMeGaybEnøKµanbBaðadl;GñkTTYlTan.
II-eKalbMNg> rkbEnøeFIVmðÚbTan;eBlevla.> bEnøenARss; BN’exovl¥.> KµanbBaðadl;suxPaB.> KµancMNayR)ak;TijbEnøenATIpSar.> GacrkR)ak;cMNUl)anBIbEnø> minxateBlevlaeTATijbEnøenATIpSar.> manGarmµN_l¥ eRBaHbEnømanBN’ébtgCMuvijpÞH.
III-Tmøab´rbs´ksikr> eRkayBIRcUtkat;rYc ksikrEtgEtenATMenr.> RtUvkarbEnøetageTApSar edIrsMueK TijeK bJu)anBIGñkCitxag.> GacmanbBaðadl;GñkCitxag enAeBleTAsMubEnøeKjwkjab;.
77erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
> minRBmGnuvtþkardaMduHbEnøCalkçN³RKYsarenACMuvijpÞH.> minEfrkSadMNaMdaMduH emIlbMNaMKñakñúgRKYsar .
IV- bec©keTsdaMdu¼ k-kareRCIserIsTIkEnøg nigeBlevla- TIkEnøgmanTwkRKb;RKan;nardUvR)aMg.
- dIl¥manCICati.
- bgðÚrTwkecj)an kMueGaydIesImeBknardUvePøóg TIkEnøgRsTÇHmanxül;l¥.
- TMhMdIdaM)anRsYl 96 b¤ 100 Em:Rtkaer: b¤ dImanbeNþay 16 Em:Rt nig TTwg 6 Em:Rt.
- TMhMdIenHGacdaM)anRsYl.
- TTYlpl)anl¥sMrab;eFIVmðÚb bEnøRss;fIµ²kñúgrgVg;RKYsarEdlmansmaCik 6 nak;.
srubrYm cMeBaHdMNaMbEnø eyIgRtUvKiteTAelIktþacMbg³
- briyakas
- eBlevla
- rdUvkal
- sItuNðPaB sMeNIm
- TIkEnøg
- RbePTdI
- BUC
x-karerobcMdI dIsMrab;daMbEnøRtUverobcMy:agsMritsMraMgbMput. RtUvkab;dI b¤ P¢ÜreGay)aneRcInsa BI 2 eTA 3 dg
eGay)anCMerA BI 20 eTA 30 sgÞIEm:Rt/ ekoreGayesµInigeFIVeGay)anm:dþl¥/ykesµA bJurukçCatiecj.
plRbeyaCn_énkareFIVdIedaysMritsMraMgnaMeGay ³
- GaceFIVeGayFatuGakas nig TwkRCabeTAkñúgdI)any:agRsYl.
- bJsbEnøduHcak;EbkExJk RsUbykCICati)any:aggayRsYl.
- eFIVeGaydIesIm)anyUr eRkayeBleyIgeRsacTwk.
ebIdMNaMbEnøRtUvkardaMelIrg RtUvelIkrgeGay)anesIµKña x<s; b¤TabeTAtamRbePTdMNaM nigsmRsb
eTAtamrdUvkal. rdUvePøógelIkrgeGay)anx<s;CagrdUvR)aMgBI 20 eTA 30 sgÞIEm:Rt edIm,IkMueGay
bEnølicCaMTwk. haldIeGay)anyUréf¶ edIm,Ismøab;emeraK b¤stVl¥itenAkñúgdI.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta78
K-rebobdaM dMNaMbEnøRtUvGnuvtþCadMNaMcMruH dUecñHkardaMduHk¾maneRcInrebobxus²Kña³
- bEnøxøHdaMpÞal;dI BMucaM)ac;sabykkUneTAsÞÚg eRBaHbEnøenaHRkcab;bJsfIµCag
bEnødéT.
]TahrN_³ éqfav/ kar:ut/ buiKk;>>>.
- bEnøxøHeTotRtUveFIVfñalsabkUn b¤bNþúHkUnelIkenÞagsin eTIbykkUneTA
sÞÚgelIrg b¤dak;kñúgreNþA.
]TahrN_³ Es</ saT,at;/ eb:ge)a:H/ Rtb;/ RtT,ac >>>.
X-rebobeFIVfñalsab ¦eRBa¼RKab´ RtUveFIVfñaleGay)ansmRsbeTAtamTMhMdIEdleyIgykkUneTAsÞÚg. kMBs;fñalBI 10 eTA 20 sm
eTAtamrdUvkal.
g-rebobdak´CImuneBlsab ¦eRBa¼RKab´kalNaerobcMfñal)anRtwmRtUvehIy RtUvykCIFmµCati mankMb:usþlamkeKamk
dak;RTab;)at erayeGayesIµ kab;RtT,b;eTAkñúgdI rYceRsacTwkeGayesImCanic©.
cMnYnCIEdlRtUveRbIKW lamkeKacMnYnBI 3 eTA 5 KIT,ÚRkam kñúg1 Em:RtRkT,a.
c-rebobsab ¦eRBa¼BUCbEnøRtUverayeGayesIµehIyfñm²éd. RKab;bEnøl¥iteBk RtUvlayCamYyepH b¤ xSac;
m:dækñúgkMritRKab;BUC 1 PaKRtUvlay CamYydIxSac; b¤ epH 4 PaK. karlayrebobenHnaMeGaykUnbEnø
duHesIµKña minRkas;eBk minesIþgeBk. eRkayBIsabrYc RtUvykdIm:dæerayBIelIbEnßm nigRKbcMebIgEdl
kat;CakMNat;xIø²edIm,IrkSasMeNIm)anyUr. eRkayBIsabrYc RtUv)aj;fñaMkarBar b¤ykepHeTAerayCMuvij
fñaledIm,IkarBarRsemac mineGaycUlsIuRKab;BUC b¤ kUnbEnø.
q-rebobdaM ¦sÞÚgkUnbEnø RtUvsÞÚgkUnbEnøenAeBléf¶resol EdlmanFatuGakasRtCak; edIm,IkMueGaykUnbEnøsVitRseBan b¤
esøakedaysarkMdAéf¶. RtUveRCIserIsykkUnbEnøNaEdlmanedImeføasFM KµanCm¶å bJustVl¥itbMpøaj. mun
eBldkkUnbEnø RtUveRsacTwkelIfñaleGay)anesIml¥ edIm,IRsYldkkMueGaydac;bJs. eKGacdkkUn
bEnøeTAtamGayukalénRbePTbEnø.
bBa¢ak´£ RtUvcMNaMkUnbEnøEdlmansøwkBI 4 eTA 5 snøwk eKGacykeTAsÞÚg bJudaMtamcenøaHCYr nigcenøaHKum<. cenøaH
CYr nigcenøaHKum<GackMNt;)anTinñpl nigcMnYnRKab;BUC. kardaMjwkbNþaleGayedImsÁm TinñplTab .
79erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
kardaMregIVleBk naMeGayxatépÞdIdaMduH TinñplTab.
]TahrN_
- és< ³ cenøaHCYrmYyeTACYrmYy 20 eTA 30 sgÞIEm:Rt.
cenøaHKum<mYyeTAKum<mYy 15 eTA 25 sgIÞEm:rt.
- saT,at; ³ cenøaHCYrmYyeTACYrmYy 15 sgÞIEm:Rt.
cenøaHKum<mYyeTAKum<mYy 20 sgÞIEm:Rt.
- eb:ge)a:H ³ cenøaHCYrmYyeTACYrmYy 50 sgIÜEm:Rt.
cenøaHKum<mYyeTAKum<mYy 80 sgIÞEm:Rt.
- Rtb; ³ cenøaHCUrmYyeTACYrmYy 50 sgÞIEm:Rt.
cenøaHKum<mYyeTAKum<mYy 80 sgÞIEm:Rt.
C-rebobdaMbEnøCMuvijCIkMbu¨sþ ykCIkMb:usþdak;KrmYykEnøg B½T§bJsSICMuvij karBarmineGaystVcUlmkkkay mankMBs;BI 20 eTA
30 sgIÞEm:Rt. daMbEnøB½T§CMuvijCIkMb:usþ dUcCaemÞs eb:ge)a:H Rtb; CaedIm Edlmancm¶ayBICIkMb:usþBI 7
eTA 9 sgÞIEm:Rt.kñúgeBleRsacTwk cUreRsaceTAelICIkMb:usþ edIm,IeGayTwkmanCICatil¥. kUndMNaMFM
Fat; EtminRtUveRsacTwkeTAelIkUnrukçCatieT.
bBa¢ak´£ CIkMb:usþRtUvmancMebIgRKbBIelI.
Q-rebobdaMbEnø kñúgépÞdI 16 m X 6 m = 96 m
2 RtUvEckCabIcMENk³
cMENkTI1³ daMeTAelIbEnøNaEdlGacRbmUlpl)ankñúgry³eBlBI 2 eTA 4 Ex manRtsk; eb:ge)a:H
és< emÞs>>>>>.>
cMENkTI2³ daMeTAelIdMNaMNa EdlGacRbmUlplcab;BI 5 eLIgeTA b:uEnþTukBak;kNþalsMrab;daM
enAeBleRkay dUcCa BBYkRtb; emÞs >>>>>.
cMENkTI3³ daMeTAelIdMNaMNa EdlmanGayucab;BI 1 qñaMeT,IgeTA b:uEnþ GacdaMdMNaMcRmuHlayKña
manBBYkés<CaedIm b:uEnþTukBak;kNþalsMrab;daMbnþ dUcCa s¥M RmMu>>>>>>>.
dMNaMB½T§CMuvijépÞdIdaMbEnø³ lðúg RtEbk eck RkUcqµar søwkéRK CIRKb;mux.
bBa¢ak´£ dITukBak;kNþal daMbnþenAeBldMNaMTaMgenaHmanGayukalCitRbmUlpl.
]TahrN_ ³ edImcas; cab;epþImpáa Epø .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta80
V-karviPaKesdækic© RkT,aépÞdMNaMdaMduH 16 m x 6m = 96 m
2 .
briyay cMnYnéf¶ témøray témøsrub
kab;dI ras;dI elIkrg
CIlamkeKa
dkesµA
RKab;BUCsaT,at; RmH
és<eCIgTa
2éf¶ 6 000 erol 12 000 erol
3 000 erol
2 000 erol
5 000 erol
srub = 22 000 erol
muxbEnødaMelIkTI 1 man ³
- saT,at; 27 KIT,ÚRkam = 27 000 erol
- RmH 10 KIT,ÚRkam = 14 000 erol
- és<eCIgTa 27 KIT,ÚRkam = 21 600 erol
- srub 64 KIT,ÚRkam = 62 600 erol
lT§plTTYl)an³
ebIsinCalk;dMNaMbEnøTaMgGs; eK)ancMeNj³ 62 600 erol - 22 000 erol = 40600erol.
dMNaMTaMgenHCadMNaMsYnbEnøkñúgRKYsar. dUecñH eyIgGaclk;)anxøH TTYlTanbEnøRss; KµanCIKImI Kµan
fñaMKImI GaccMeNj)anfvikar KµancMNayeTATijBIxageRkA KuNPaBbEnøl¥ suxPaBl¥ GayuyWnyUr.
bBa¢ak´£ enHRKan;EtbBa¢ak;BItémøsMPar³nigkargarEdl)anCYleK.
kñúgépÞdI 96m2 eKdaMEtBak;kNþal KW 48 m
2 Bak;kNþaleTot TukbMrugdaMbnþ.
muxbEnødaMelIkTI 1 man ³
- saT,at; 27 KIT,ÚRkam = 27 000 erol
- RmH 10 KIT,ÚRkam = 14 000 erol
- és<eCIgTa 27 KIT,ÚRkam = 21 600 erol
- srub 64 KIT,ÚRkam = 62 600 erol
lT§plTTYl)an³
ebIsinCalk;dMNaMbEnøTaMgGs; eK)ancMeNj³ 62 600 erol - 22 000 erol = 40600erol.
dMNaMTaMgenHCadMNaMsYnbEnøkñúgRKYsar. dUecñH eyIgGaclk;)anxøH TTYlTanbEnøRss; KµanCIKImI
KµanfñaMKImI GaccMeNj)anfvika KµancMNayeTATijBIxageRkA KuNPaBbEnøl¥ suxPaBl¥ GayuyWnyUr.
81erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta82
dMNaRsUvRbedjTwk (Irregated & Recession Rice Growing)
I- Tsßn£TUeTA RbeTskm<úCamanvisalPaBFMeFgkñúgkarGnuvtþRsUvRbedjTwk Edlnwgpþl;nUvTinñplx<s; ehIyman
ry³eBlxøI. karcMNayeTAelIkareRsacRsB k¾manlkçN³gayRsYl ehIymincMNayTuneRcIn dUc
RsUvR)aMgeT .
eKRbTHeXIjkarGnuvtþRsUvRbedjTwkeRcInenAtamdgTenøemKgÁ nigTenø)asak; kñúgtMbn;valTMnab
licTwk Ek,rbwg eRkayRcaMgTenø eKRbTHeXIjpgEdr enAkñúgtMbn;valTMnabénbwgTenøsab. enAkñúgtMbn;
TaMgBIrenH karGnuvtþmanPaBRbhak; RbEhlKña edaykarcat;EcgeFVICakUnERstUc² manPøWTb;TwkenA
kñúgrdUvsMrkcab;BIcugExtula b¤edImEx vicäika Caerogral;qñaM .
enAtMbn;valrabedaysßanPaBTwkePøógmineTogTat;BiessenAedImrdUv eKsegáteXIjmandITMenrEdl
ksikreyIg eRtomGnuvtþrebobRsUvRbedjTwkEdr b:uEnþkarGnuvtþenH RtUv)anykcitþTukdak;sMxan;bMputelI
RbPBTwk ¬sÞwg bwg b¤ GUrFmµCati¦EdlGacpÁt;pÁg;dl;kareRsacRsBRsUvkñúgExbnþbnÞab; . kareFVIERs
rebobenH eKGacfa)anEdr CaRsUvrdUvRsUvR)aMg b:uEnþkarRbmUlpl GaceFVIenAeBlCamYyKñaénRsUvRbedj
Twk kñúgtMbn;valTMnabbt;EbnénTenøEdr .
II- eKalbMNg 1-begáInkaryl;dwg[kan;EtRbesIreLIgelIkarGnuvtþplitkmµRsUvRbedjTwk.
2-elIkkMBs;smtßPaB kñúgplitkmµRsUvRbedjTwktambec©keTsedIm,ITTYl)anTinñplx<s; nig
BRgIkkardaMduH edayBRgIképÞdI[)aneRcInelItMbn;EdlmanlT§PaBGaceFIV)an.
3-begáInnUvR)ak;cMNUl[)ankan;Etx<s; Edl)anmkBIkareFVIEpnkar)anRtwmRtUv kñúgplitkmµnig
karlk;dUrplitplRsUvRbedjTwk.
83erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
III- karGnuvtþn_rbs´ksikrelIplitkmµRsUvRbedjTwkknøgmk 1-kareRCIserIsBUCRsUvBMuTan;)anl¥enAeLIy.
2-karsabRsUvenABMuTan;)ansmRsbtambec©keTs.
3-GnuvtþkardksMNab karsÞÚgRsUv minTan;)anRtwmRtUvtambec©keTs¬sMNabcas;eBk/ )ak;edIm
sMNab nigdac;bJs>>>¦.
4-kareRbIR)as;CIminTan;)anRtwmRtUvBwgEp¥keTAelICIKImIEtmYymux¬dak;CIeRcInhYs b¤ ticeBk min
sÁal;CIc,as; dak;CIminTan;cMeBl EdldMNaMRtUvkar>>>¦.
5-karRKb;RKgTwkkñúgERs b¤kñúgfñalsMNab BuMTan;)anl¥.
6-karEfTaMRsUv nigkarRbmUlplRsUv minTan;)anRtwmRtUv naM[)at;TinñplRsUv.
IV- karGnuvtþn_bec©keTskúñgplitkmµRsUvRbedjTwk karGnuvtþplitkmµdMNaMRsUv RbedjTwk manPaBRsYcRsal;Nas; eRBaHkargarenHmanry³eBlxøI
tMrUv[plitkr yk citþTukdak;nigmanEpnkarCak;lak; edayepþatsMxan;eTAelIBUCRsUvnigkarRKb;RKg
Twk[)anl¥ edIm,IdMeNIrkarbec©k eTs)ansmRsb nigTTYl)anTinñplx<s;.
1-kareRCIserIsBUCRsUv £ - BUCRsUvFn;nwgCMgWnigstVl¥it.
- BUCRsUvpþl;Tinñplx<s;.
- BUCRsUvminRbkan;rdUv nigmanry³eBlxøI.
- BUCRsUvmanKuNPaBl¥ - suT§ - mandMNuHRKab;BI 85° eLIgeTA.
- BUCRsUvRtUvmanKuNPaBGgárl¥ tMrUvTIpSar.
2-yl´dwgBIdMNak´kallUtlas´rbs´dMNaMRsUv £ karyl;dwgBIdMNak;kallUtlas;rbs;dMNaMRsUvmansar³sMxan;Nas;edIm,IRKb;RKgdMNaMRsUv
[)anRtwmRtUvtambec©keTsnigeCosvag)annUvkarcMNayeRcIn\tRbeyaCn_ RBmTaMgeFVI[)at;bg;nUv
TinñplRsUvedayktþaepSg².
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta84
karlUtlas;rbs;dMNaMRsUv RtUvEckCa 3 vKÁsMxan; ³
k¦-vKÁlUtlas; ³ vKÁlUtlas;enH manry³eBlxus²Kña GaRs½ytamRbePTRsUv ¬RsUv
Rbkan;rdUv b¤minRbkan;rdUv ¦ nigGayukalénBUCRsUvnImYy² ehIyEckecjCa 4 dMNak;kal KW ³
- dMNak;kalduHBnøk ¬cab;BIRKab;RsUvdl;RsUvduHBnøksøwkTI1¦.
- dMNak;kalsMNab ¬cab;BIRsUvduHsøwkTI 1 dl;RsUvcab;EbkKum<¦.
- dMNak;kalEbkKum< ¬cab;BIRsUvEbkKum<dMbUg dl;RsUvEbkKum<eBjTMhwg¦.
- dMNak;kalBnøÚtedIm ¬cab;BIRsUvEbkKum<eBjTMhwg dl;RsUvcab;epþImBnøkkkYr¦.
x¦-vKÁbgábegáItpl ³ vKÁbgábegáItplmanry³eBl 35 éf¶ nigEckecjCa 3 dMNak;kal KW ³
- dMNak;kalBnøkkkYr ¬cab;BIBnøkkkYrdl;RsUvepIm¦.
- dMNak;kalecjkYr ¬cab;BIRsUvepImdl;RsUvecjkYrputBIsøwkTg;C½y¦.
- dMNak;kalecjpáa ¬cab;BIRsUecjkYrputdl;RsUveraylMGg¦.
K¦-vKÁTMu ³ vKÁTMumanry³eBl 30 éf¶ nigEckecjCa 3 dMNak;kal KW ³
- dMNak;kaldak;TwkedaH.
- dMNak;kaldak;emSA.
- dMNak;kalTMueBjelj.
3-GMBIfñalsMNab - RtUvP¢Ürdas;dITukry³eBl 7 - 10éf¶sin.
- GnuvtþfñalsMNabeKak nigCitRbPBTwk.
- fñalsMNabRtUvmanCICatil¥ nigrabesµI.
- RtUUvP¢Ürnigras;[)aneRcInsakñúgCMerA 15sm.
- RtUveFVICargEdlmanTTwgBI 1 Em:Rt knøH eTA 2 Em:Rt edaymancg¥Ür ¬beNþayminkMNt;tam
lT§PaB¦.
- RtUvdak;CIkMb:usþ b¤lamkstVBukrlYyl¥ BI 2-3 KRk kñúgdI 1m2 nigCI ed-Ga-eb: 100Rkam
kñúgdI 1m2 CaCI RTab;)at.
- RtUveFIVfñalsMNabBI 200 - 250m2 sMrab;sÞÚgelIépÞdI 1 hiktar.
- fñalsMNabRtUvenAq¶ayBImøb; ¬manBnøWéf¶eBjelj¦.
85erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
esckþIbBa¢ak´ £ karP¢Ürras;RtUveFVI[)aneRcInsa edIm,IeFIV[dIFUr xül;ecjcUl)anl¥ sMrYldl;karrIk
lUtlas;EpñkRbB½n§bJs )aneRcIn RBmTaMgeFVIdI[rabesµIl¥ .
mü:ageTot kardak;CIRTab;)atedayCIkMb:usþ b¤CIlamkstVBukpuyl¥ RtUveFVIenAeBlP¢Ürras;cugeRkay
edayP¢Ürras;Rcbl;CI[)an sBVl¥. fñalRtUvmanPøWCaRTnMllk Cakarl¥ .
4-kareRtomBUCRsUvsMrab´sab-kardksMNab • CadMbUg RtUveFVIkarsMGatRKab;BUCRsUvedayRtUvEjkRKab;BUCminRKb;lkçN³ecj ³ dak;Bgman; b¤
BgTaeTAkñúgFugTwk rYcdak;GMbilmYycMnYneTAkñúgTwkCamYyKñaenaHEdr . kUr[GMbilrlayGs;rg;caM
s‘utGENþteLIg ¬ebIminTan; GENþt RtUvEfmGMbil ¦ . bnÞab;mkRtUvcak;RsUveTAkñúgFugTwk RBmTaMg
kUr[)aneRcIndg . rg;caMnigRsg;RKab;RsUv EdlGENþtecal ehIyRsg;Rkab;RsUvEdllicenAkñúgFug
TukmYykEnøg. RtUveFVIrebobenH[ )an2 b¤ 3dg rYcehIy RtUvlagRKab;RsUvnwgTwkFmµta[s¥at ¬[
Gs;CatiGMbil nigFUlIdI¦ .
• bnÞab;mk ykRKab;RsUvdak;kñúg)avs¥atcgmat; rYcRtaMkñúgTwkFmµtary³eBl 24 em:ag . RtUvlag
RKab;BUCRtaMenH [s¥at rYcykeTAp¥ab;ry³eBl 24 em:agenAeRkammøb;edayBRgab)avRsUvenHkñúg
kMBs; 10-15sm nigykcMebIg RKbBIelI)avRsUv edIm,IbegáInkMedA[RKab;BUCduH)anl¥ . RtUveFVIkar
RtLb;)avRsUvpg edIm,IsMrYlkMedAkñúgry³eBl 12 em:agehIyRtUveRsacTwk rkSasMeNIm[RsUv
qab;ecjBnøk .
• p¥ab;BUCrYcehIy RsUvcab;epþImEbkBnøk RtUvykRKab;BUCeTAsabelIfñalkñúgGRta 100-150Rkam
kñúg 1m2 edayeFVIkarrayRKab;[)anesµIl¥ ¬sµanRbEhlmYyTUkéd¦ . eFVIrebobenH eCosvag
sMNabRkas;eBk manlkçN³ edImtUcerovxVHKuNPaB .
karsabRsUv RtUvGnuvtþenAeBll¶ac eCosvagkarfycuHkMlaMgRKab;BUCedaysarkMedAéf¶ nigmüa:g
eTotebI emXbMrugnwgePøóg KYrp¥akkarsab eCosvageFVI[rmUrRKab;BUC b¤hUrRKab;cUlkñúgcg¥ÜrfñalsMNab.
• RtUvEfTaMsMNab[)anl¥/ kMu[manstVbMpøaj/ kMcat;esµAcéRgecj/ EfrkSaTwk[esImCanic©enAkñúg
fñal ykl¥dak;Twkkñúgcg¥ÜrfñalCaRbcaM .
• sMNabGacdkykeTAsÞÚg)ankñúgry³eBl 15 éf¶ b¤elIsbnþicbnþÜc ¬CaeKalkarN_sMNabRtUveFIV
kardkeTAsÞÚg enAeRkamGayu 20éf¶¦ edayGnuvtþ ³
- dkfñm²kMu[)ak;edImsMNab nigdac;bJs.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta86
- dkrYcdak;kñúgbgÁI b¤sMPar³epSg²EdlGacFana)annUvPaBl¥énedImsMNab rYcehIyRtUvykeTA
sÞÚgCabnÞan; ¬kñúgéf¶EtmYy¦ .
RbkarRtUveCosvag! - minRtUvdksMNabe)akeLIy.
- minRtUvcgCakNþab;eT.
- minRtUvp¥ab;Tukqøgéf¶eLIy.
5-karerobcMdIERssMrab´sÞÚgRsUv karerobcMdIsMrab;sÞÚg CaEpñkmYyman\T§iBlnigmansar³sMxan;bMputdl;karGnuvtþRsUvRbedjTwk[
)anelOnnigeqøIy tbtambec©keTs. dUcenH karerobcMdI RtUv)anGnuvtþenAeBlmunTwklic ¬TwkTenø
eCarCn;¦.
-ERsRtUvkMNt;CadIEdlmanTMhMtUc² ¬500m2¦ b¤elIsedaymanPøWsMrab;Tb;Twk enAeBlTwkRsk
vij edIm,IsMrYldl;karras;BRgabdI[)anesµIl¥.
-RtUveFVIkarP¢Ür[)anehIyeRscmunTwklic. RtUvP¢Ür[)anl¥ kMu[manElVgkñúgCMerA 15sm eday
manGacm_ bMNas;RKbCaRsTab;²lubkMeTckMTIsarFatusrIragÁ b¤ kaksMNl;eRkayBIkarRbmUlpl
dMNaMmun.
-eRkayTwkRskputBIPøWERs ¬kMu[TwkenAkñúgERseRcIneBk 2 -3sm Cakarl¥¦ eKGacP¢ÜrmþgeTot rit
EtRbesIr ebIsinCamanlT§PaB.
-dak;CIkMb:usþ b¤ CIlamkstVBukpuyl¥ 5-10 etan kñúg 1 hiktar.
-dak;CI ed-Ga-eb: ¬18-46-0¦ 100KRk kñúg 1 hiktar.
-dak;CIb:UtasüÚm¬0-0-60¦ 50KRk kñúg 1 hiktar sMrab;CaCIRTab;)at .
RtUvGnuvtþkarRBacCITaMgBIrmuxenH [)anl¥enAkñúgERs rYceFVIkarras;[)aneRcInsa edIm,I[CIRTab;)at
Rcbl;kb;cUlkñúgdI nigeFVI[dIm:dænigrabesµIl¥ .
6-karsÞÚgRsUv sMNabEdl)andkrYc RtUvCBa¢ÚnedayRbugRby½tñ ykeTAsÞÚgCabnÞan;enAkñúgERs Edl)anerobcMdI
CaeRsc.
-RtUvsÞÚgedaycab;fñm² BI 1 -2 edIm kñúg 1 dMeNat.
-RtUvsÞÚgrak;².
87erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
-RtUvsÞÚg edayeCosvagbt;edImsMNab.
karsÞÚgRsUv KYrGnuvtþCaCYrtamExSRkit 20sm x 20sm b¤ 25sm x 25sm eTAtamRbePTdI
edIm,IsMrYldl;karEfTaMe)acesµA nigkarrIklUtlas;qab;rbs;dMNaMRsUv.
7-karEfTaMsnÞÚg nigkarRKb´RKgTwk - RtUvBinitü nigeFVIkarCYssnÞÚgCabnÞan; ebIman)at;dMeNat b¤Kum<RsUv eRBaHGac)at;bg;Tinñpl ebI
eyIgxkxanCYssnÞÚg ¬)at;edaysarkþam b¤rlYyedImRsUv¦.
- RtUv]sSah_e)acesµA kMu[esµAduHRbECgdMNaMRsUv ¬esµACaRbPBGñkRsUbykCICati nigrMxandl;kar
lUtlas; rbs;dMNaM nigCaCMrkrbs;stVl¥it nigkNþúr¦.
- RtUv]sSah_RtYtBinitüPøWERs ERkgmanFøúHFøay edaystVkþam b¤ kNþúreFVIrn§ nigRtUveFVIkarRKb;RKg
TwkkñúgERs[)anl¥ . RsUvRtUvkarTwkkñúgvKÁbgábegáItpl nigvKÁTMu ¬2-3sm CakarRbesIr¦ . kñúgvKÁ
lUtlas; RsUvRtUvkarTwkFmµta ¬cab;BIsÞÚgrhUtdl;vKÁbgábegáItpl¦.
8-kardak´CIbMb¨n CakarsMxan; kardak;CIbMb:nRsUv RtUveFVI[cMeBlEdldMNaMRsUvRtUvkar . ebIBuMdUcenaHeT nwgnaM[man
karxatbg;fvika nigTinñplfycuH .
- eBlevlasmRsb RtUveFVIenAeBlRsUvcab;epþImEbkKum<kñúgeKalbMNg[RsUvEbkKum<CaGtibrma
KµanedImes<ótEdl minEpøpáa . kargarenHRtUveFVImþgeTotenAeBlRsUvcab;epþImkMNkMeNItBnøkkkYr .
- CIEdlRtUveRbIKWCI GasUt ¬G‘uyer:¦. elIkTI1 cMnYnCIG‘uyer: 50 KRk kñúg 1hita )ac[)ansBVl¥
eFVIenAeBlsøwkRsUvs¶ÜtsenSIm nigelIkTI2 cMnYn 50 KRk eTotkñúg 1 hiktar .
- eKGaceRbICIkMb:usþ b¤ lamkstVk¾)anEdr b:uEnþCIenH Bi)akkñúgkardwkCBa¢Ún nigmanRbtikmµyWt
¬RsUvRtUvkarbnÞan; kñúgdMNak;kalTaMgBIrxagelI ¬BUCRsUvRsalnaMcUl¦.
9-karRbmUlplRsUv nigTukdak´plRsUv £ k¦-karRbmUlplRsUv ³
edIm,IRbmUlplRsUv tRmUv[mankarRtYtBinitü nigBicarNaelIPaBTMurbs;RsUv[)anRtwmRtUv . eBl
evlaRcUtkat; EdlsmRsbenaHKWenAeBlEdlRKab;RsUv 80-85° EpñkcugkYrmanBN’elOgdUccMebIg
ehIyRKab;RsUvenAKl;kYrsßit enAkñúgdMNak;kaldak;emSAx<s; . karRcUtkat;)anTan;eBlevlaenHman
sar³sMxan; ³
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta88
- KuNPaBGgárl¥ tMrUvkarTIpSar
- minman)at;bg;Tinñpl EdlbNþalBIkardYledImRsUv nig)ak;kkYrRsUv RCuHRKab;RsUv nigmü:ageTot
eFVI[RKab;RusUvmineBjelj ¬es<ót¦ ebIsinCaeyIgRcUtmuneBlTMu .
x¦-karTukdak;plRsUv ³
RKab;RsUvEdleTIbnwge)akEbnehIy GacmansMeNImRKab;rhUtdl;25°. eKminGacykRKab;RsUv
EdlmansMeNImx<s;enHeTAsþúkTuk)aneT - RKab;RsUvenaHnwgRtUvBukpuyedayCMgWpSit nigBBYkstVl¥it
céRgbMpøaj EfmeTot . dUcenHRtUvhalRsUv[)ans¶Ütl¥ EdlkMNt;sMeNImRtwm 14° . eKGaceFVI
etsþ edayxaMRKab;RsUv ehIyBinitü emIlEpñkRKab;GgármanBN’føaenaH RKab;RsUvs¶ÜtlµmehIy . ebIsin
enARsGab; minTan;føaenaHeT RKab;RsUvminTan;s¶ÜteLIy.
mü:ageTot cUrkMuhalRsUv[s¶ÜthYseBk nwgnaM[KuNPaBGgár)ak;exÞc mankBa©úgeRcIn. eKGacTuk
dak;RsUvkñúgCRgukEdlmanxül;ecjcUl)anl¥ RBmTaMgkarBar)anBIsMNak;stVkNþúr nig cabpg . )avk¾
Ca]bkrN_mü:ag sMrab;sþúkRsUv)anl¥Edr . RsUvRtUvTukedayELkBIKña ebIsinCamanBUCeRcIn RtUvsresr
pøakdak;tamBUCenaHpg .
V- karviPaKesdækic©kñúgplitkmµRsUvRbedjTwkbriyay Ékta karGnuvtþrbs;ksikr Gnuvtþtambec©keTs
cMnYn tMélÉkta¬r¦ tMélsrub¬r¦ cMnYn tMélÉkta¬r¦ tMélsrub¬r¦
karerobcM
dIsrub
hiktar 1 100 000 100 000 1 120 000 120 000
BUCRsUv KRk 60 800 48 000 35 2 000 70 000
dksÞÚg
srub
nak; 25 7 000 175 000 25 7000 175 000
CIKImI
ed>Ga>eb:
KRk 50 1 800 90 000 100 1 800 180 000
CIKImI K2O KRk 50 1 600 80 000 50 1 800 90 000
CIKImIG‘uyer: KRk 50 1 400 70 000 100 1 400 140 000
89erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
CIFmµCati etan - - - 7 20 000 140 000
fñaMsMlab;
stVl¥it
lIRt 2 20 000 40 000 2 20 000 40 000
fñaMkMcat;
esµAcéRg
lIRt - - - - - -
RcUtkat; nak; 20 7 000 140 000 20 7 000 140 000
dwkCBa¢Ún
e)akEbn
eKaynþ 5 20 000 100 000 7 20 000 140 000
Tukdak; )av 60 1 000 60 000 90 1 000 90 000
srubcMNay = 903 000 1 325 000
Tinñpl KRk 2 500 4 500
R)ak;cMNUl 500 x 2500 = 1 250 000 500 x 4500 = 2 250 000
R)ak;
cMeNj
347 000 925 000
- tMélRsUv = 500r kñúg 1 KRk
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta90
karBRgabdI ( dIERs )Land Levelling (Rice field)
I- esckþIepþIm
RbCaksikrExµreyIgmanRbEhl 85 PaKryeFIVERs ehIycat;Tukfa CamuxrbrcMbg. PaKeRcInkñúg
cMeNamksikreyIgeRcInGnuvtþtamTMenomTMlab;BIdUnta «Bukmþay BMu)anEsVgyl;BIbec©keTsTMenIb²
sMrab;dMNaMRsUvbegáInTinñpl[)anx<s;.
ktþasMxan;²EdlbNþaleGaydMNaMRsUv)anplTab dUcCaktþaTWk CICati stVl¥itcéRgCaedIm. eday
ET,k ktþacMbgKWbBaðaTwk nigCICatisMrab;RbCaksikrEdlmandIERsx<s; Tab minesIµ TTYlTinñplminsm
Rsb bNþaleGaykarTTYlTwk nigCICatiminRKb;RKan;eBalKWTwk nigCICatiRKb;RKan;EtkEnøgTab.
dUecñHehIy ktþadIERsEdlmanépÞdIrabesµI CaktþasMxan;Nas;sMrab;karlUtlas;l¥cMeBaHdMNaMRsUv.
pÞúyeTAvijebIeyIgmin)ancab;GarmµN_EsVgyl;GMBIbBaðaTaMgenHeT eyIgRtUvxatbg;eRcInNas;nUvTinñ
plRsUv.
II- eKalbMNg 1-yl;dwgGMBIdMNaMRsUvmankMritTabenaH bNþalmkBIkarEckcayTwk nigCICatimin)ansBVRKb;naM
[dMNaMRsUvlUtlas;min)anl¥esµIKña.
2-ksikrenAxVHbec©keTsksikmµTMenIb nigesckþI]sSah_BüayamEfrkSadMNaMRsUv edIm,IeGayKat;
EkERbGIVEdlenAxVHxat.
3-eCOCak;eTAelIbec©keTs nigGacGnuvtþ)aneTAGnaKt ENnaMeTAdl;kUnecA nigpSBVpSayeTAdl;
GñkdéT.
4-yl;c,as; eXIjc,as;nUvkarxUcxat )at;bg;R)ak;kas bNþalmkBIktþaTWk nigCICaticaM)ac;
sMrab;dMNaMRsUv.
91erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
III- Tmøab´eFIVrbs´ksikr - P¢ÜrERs EtBMu)ancab;GarmµN_eTAelIépÞdIx<s; TabRtYsRtaykab;qáareT,Iy. PaKeRcInKiKUrEtBIkar
elIkPøWERsTb;Twk.
-Tmøab;eRbICIkñúúgERsEdr Etmin)ansmRsb edayTwkminRKb;RKan; TwkmankñúgERsBMu)ansBVépÞdI
ERsx<s; Tab.
- min]sSah_BüayamkñúgkargarERscMkar.
- minBRgabépÞdIERseGay)anesIµ pÞúyeTAvij Kat;eTATak;TgCamYyQµÜjm©as;rfynþdwkdI eGayeK
kab;dIRsTab;xagelI EdlmanCICatil¥ dwkykecjBIERs edayBMu)anKitKUrGMBICICatil¥eT,Iy.
- karRKb;RKgEfrkSaTwkmankarlM)ak kEnøgxøHTYl PaKeRcInmanesµAduHCaCMrksMrab;stVl¥itcéRgpg.
IV- viFankarGnuvtþn_tamlkçN£bec©keTs eRkABIbec©keTsdaMduH dMNaMRsUvRtUvkarcaM)ac;bBaðaTwk rYmpSMnigCICati.
- bBaðaTwkkñúgERs ³ vaCaktþasMxan;Nas;sMrab;karlUtlas;éndMNaMRsUv. enaHk¾GaRs½yeTAeday
épÞdIERsrabesIµ edIm,IeGayTwkRCabRKb;sBVelIépÞ eFIVeGaydMNaMRsUvlUtlas;)anl¥. mü:ageTot kEnøgNa
EdlmanTwk esµAk¾BMuGacduH)anEdr minrMxandl;edImRsUv b¤ deNþImCIBIedImRsUv.
- bBaðaCICati ³ dIERsmanTwkRKb;RKan;gayRsYldl;CICatirlay. vaeFIVeGayedImRsUvRsUbCBa¢k;
lUtlas;FMFat;)anl¥. CarYm ktþaTwknigCICati rYmpSMnwgkarP¢Ürras; kardaMduHmandMeNIrkarl¥ k¾GaRs½y
edayépÞdIERss¥at P¢Ürras;)anl¥ épÞdImansPaBrabesIµ manTwk manCIRKb;RKan; ehIyTTYl)anpll¥.
ktþaTaMgenHRtUvedIrTnÞwmKña ehIypÞúymkvij ebIERsCYbkarlM)akedayeFIVdImin)anrabesµIenaH k¾eyIgmin
)anTTYleCaKC½y TinñplRsUvmin)anx<s;Edr. dUecñH épÞdIERsRtUvEtBRgabeGay)anesIµ.
1-BRgabdItamrebobcak´bMeBj ¦ekordI eRkABIdITYlx<s; tamkarsegáteXIjmanføúktUc² EdCaføúkRkbIedkRtaM eRkayeBlRcUtkat;rYc. enaH
k¾bNþaleGayépÞERsrbs;eyIgmin)anesIµ. KYreGayeyIgcab;GarmµN_EdrnUvcMNucxVHxatbnþicbnþÜc
enH.eyIgRtUvP¢Ürlubkb; cak;dIbMeBjeGay)anesIµ b¤ras; ehIyekoreGay)ans¥at EdlCaplRbeyaCn_
mYyy:agsMxan;sMrab;pøÚvTwkEckcaysBVkEnøgelIdMNaMRsUv nigkar)acCIbegáInTinñplRsUv.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta92
2-BRgabdItamrebobP¢Ürpat´ecj ¦pat´cUl eyagtamsPaBdImanépÞminesIµ eBalKW CYnkNþalERsmanTYlx<s; CYnenAekonERsmanépÞx<s;Cag
épÞkNþal.
tamkarsegátnigkarcab;GarmµN_BIbBaðaaTwkelIdMNaMRsUv BMumanRKb;sBVRKb;TIkEnøgeT ehIymin
Gac)acCI)aneTenaH CaviFankar. ebIenAkNþalERsmandITYlx<s; eyIgRtUvP¢Ürpat;ecj ehIyenATIbBa©b;
énkarP¢Ür k¾mancg¥ÚrenAkNþalEdlCacg¥ÚrKnøgngÁ½l. cg¥ÚrenH RtUvEtP¢ÜrlubeGay)anerobesIµ. ebIenA
ekonERs mandITYlx<s;vij eyIgRtUvP¢Ürpat;cUl bMeBjdIEdlTabkNþaleGay)anrabesµI.
3-BRgabtamrebobP¢ÜrEkgTisdI ¦P¢ÜrTTwgdITabx<s´ karP¢ÜrrebobenH KWeKP¢ÜrenAelIdITYlx<s;mYycMehog Tmøak;mkmYycMehogeTot EdlCadITab. dIERs
EdlmanTYlx<s;mYycMehog eFIVeGaymankarlM)akkñúgkarEfrkSaTwk. TwkenaHhUreTATITabeFIVeGay
TYlx<s; xSt;Twk xSt;CI. RsUvlUtlas;BMu)anl¥ TinñplcuHTab. edIm,IBRgabdIenH eyIgRtUvP¢ÜrEkgTisdI
b¤ P¢ÜrTTwgpat;eTAcMehogdITabedIm,IeGay)anépÞdIesIµKña. eyIgminRtUvP¢ÜrbeNþaydIeT eBalKWP¢ÜrdIBI
x<s;mkTab.
4-BRgabdItamrebobkab´ ¦cUkEb¨lykdITYlx<s´dak´rfynþdwkecjBIERs karGnuvtþrebobenH KWxusBIbec©keTsksikmµ. TegVIenH naMeGay)at;bg;CICati. m©as;ERsxøHyl;fa
karBRgabdIrebobenH mincMNayR)ak;kas bJucMNaykMlaMg KWRKan;EteGayeKkab;dIBITYlx<s;dwkecjBI
ERs. pÞúyeTAvij dI EdlenARsTab;xagelI CadImanCICatil¥ ehIyeyIgykdITaMgenHecj KWCakarxat
bg;CICati . enAeBlRcUtkat;RsUvykpl eyIgEtgEtykCIecjBIERsenAkñúgkNþab;RsUvCaerogral;qñaM
elIkElgEtCICatib:Utas; nAeBlRsUvTMu vacUleTAkñúgdIvij. eyIgKYrEkERbvij KWRtUvdwkdIenaHcak;kñúgERs
enAkEnøgNa EdlTabeTIbl¥ vamanRbeyaCn_eFIVeGaydIERs)anesIµ nigmin)at;CICati.
5-BRgabdItamrebobEbgEckCabøúk CakUnERsehIymanPøWRtwmRtUv eRkABIenaH eyIgmanviFankarmYyeTotkñúgkarBRgabdIERs KWeyIgmanmeFüa)ayEbgEckdIERs eTA
tamsPaB[eTACakUnERs. eyIgGnuvtþrbobenH vagayRsYlelIkPøWERs gayBRgabdI niggayRsYl
dl;karEfrkSaTwk dak;CIERseTotpg. karGnuvtþrebobenH mansar³sMxan;cMeBaHRsUvRbedjTwkenAeRkay
RcaMgTenø b¤enAtMbn;CMuvijbwg Tenøsab. CarYmkarBRgabdIERseFIVeGayeyIgTTYlply:ageRcIn dUcCa³
93erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
- manTwkkñúgERsRKb;RKan; sBVTIkEnøg rYmpSMCICaticiBa©wmRsUv eGaylUtlas;)anl¥ Tinñpl)anx<s;.
- dMNaMRsUvecjkkYrEvg dak;RKab;eBj manTm¶n; Kµansák.
- TwkERseBjesIµ KµanesµAduH kµanCMrkstVli¥tcéRg.
ktþaTaMgenHehIyEdleyIgeRbobeFob viPaKesdækic©BIkar)at;bg; xUcxatePaKpl nigplcMNUl
cMeNj dUcxageRkam.
V- taragRbobeFobkñúgkarviPaKesdækic©
briyay
plTTYl)anBITmøab;rbs;ksikr plTTYl)anBIkarGnuvtþbec©keTsksikmµ
BRgabdI
kMrit)at;bg;Ca
PaKry
plTTYl)anCa
PaKry
kMrit)at;bg;Ca
PaKry
plTTYl)anCa
PaKry
épÞdITYlx<s;minesIµcMnYn
20 Gar
-TwkminRKb;RKan;
-xVHCICati
-ma:sIunkinCaGgár
8
5
1
2
1
srub = 14PaKry ³ 86 PaKry ³ 3 PaKry ³ 97PaKry
RKab;RsUvminesIµKña m:asIunlM)aksMrYltamRKab;RsUv .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta94
dMNaMRsUvrdUvvsßa(Lowland Rice Growing)
I- esckþIepþIm
RbCaCnExµreyIgRbkbrbrksikmµRbmaN 80 eTA 85 PaKry BiesselIdMNaMRsUv. b:uEnþbc©úb,nñ eday
eyaleTAelIGakasFatuERbRbYl RbCaCneyIgeRcInGnuvtþelIdMNaMRsUvRsalry³eBlxIø Edl)anpþl;
Tinñplqab;rh½s RBmTaMg)anplx<s;CagRsUvkNþal nigRsUvF¶n;eTotpg.
edIm,IsMerceKalbMNgrbs;xøÜn RbCaksikreyIgRtUvEsVgyl;GMBIdMNak;kalnImYy² Edlmancab;BI
dMNak;kalcab;epþImrhUtdl;dMNak;kalRbmUlpl. eKEckdMNak;kallUtlas;Ca 3 vKÁKW ³ vKÁlUt
las; vKÁbgábegáItpl nig vKÁTMu .
k-vKÁlUtlas;
vKÁlUtlas;man 4 dMNak;kal KWkeekItBnøk/ sMNab/ EbkKum< nig BnøÚtedIm. dMNak;kallUtlas;
manry³eBlxusKña GaRs½yeTAtamBUC.
x-vKÁbgábegáItpl
vKÁbgábegáItplenHman 3 dMNak;kal KW kekItCakYrrhUtdl;RsUvepIm/ ecjkYr nig ecjpáa. vKÁ
bgábegáItplenHcab;epIþmBIkarkkYr ehIycb;enAeBlecjpáa. vKÁenHmanry³eBl 35 éf¶.
K-vKÁTMu
vKÁTMuenHman 3 dMNak;kal KWRKab;RsUvdak;TwkedaH/ dak;emSA nigTMu. vKÁTMumanry³eBl 30 éf¶ cab;
epþImBIecjpáarhUtdl;TMu. vKÁTMuGacBnüaRsUvTMu)an edaysarsßitenAeBlmanGakasFatuRtCak;. b:uEnþ
RsUvGacqab;TMuenAeBlemXRsT,H.
II- eKalbMNg -cg;eGayRbCaksikryl;c,as;GMBIdMNak;kalnImYy² sMrab;kareRbICI .
-cg;eGayyl;c,as;GMBIBUCsuT§/ BUCminsuT§eTAtamdMNak;kal.
-cg;eGayyl;c,as;GMBIbec©keTsfIµénkareFIVERs.
95erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
- cg;eGayyl;c,as;GMBIkareRbICIbMb:nelIdMNaMRsUv.
- begáInR)ak;cMNUleGay)ankan;Etx<s;kñúgplitkmµ .
III- Tmøab´eFIVrbs´ksikr - eRkayBIFøak;ePøógBI 2 eTA 3 dg ksikrcab;epIþmP¢ÜrKas;sa.
- P¢Ürras;elIkTI 2 cab;epIþmsÞÚg.
- dksMNab rYcTukkñúgERscMnYn 4 bJu 5 éf¶.
- sÞÚgsMNabcas;.
- RsUvTMu cab;epþImbgðÚrTwkecj nig epþkedImRsUvcMeBaHRsUvkNþal.
- RcUtRsUv dak;kNþab;tamPøWERsry³eBl BI 2 eTA 3 éf¶.
- bBa¢an;RsUvkñúglanminsUvs¥at naMeGaymanlaydIxøH².
- RsUvlaycMruHKñaenAkñúgCRguk.
IV- bec©keTsdaMdu¼ viFIsaRsþénkardaMduHRsUvman 4 y:agKW ³ RsUvBeRgaH/ RsUvsnÞÚg / RsUvbukdaM nigkarRBacsMNab. b:uEnþ
edayET,kkarGnuvtþeFVIRsUvsnÞÚgtambec©keTsTMenIbmansar³sMxan;kñúgkarpþl;Tinñplx<s;RsbeTAnwg
RbCaksikrEdlmanépÞdItictYc .
k-kareRCIserIsBUCdaMduH
edIm,IeGay)ansmRsbtambec©keTskñúgkareRCIserIsBUCRsUvRsal kNþal F¶n; RtUv ³
- RKab;BUCl¥pþl;Tinñplx<s; .
- RKab;BUCEdlmanGRtaénkarduHelIsBI 85 °eT,IgeTA .
- RKab;BUCFn;RTaM nwgCMgW stVl¥it .
- Kab;BUCEbkKum<< .
- RKab;BUCsuT§l¥ .
x-karerobcMdI
edIm,IeGaybrisßandIgayRsYldl;RKab;BUCduHBnøk nigduHlUtlas;rbs;dMNaMRsUvRtUveFVIkarP¢Ür nig
ras;CaeRcInsaenAeBlmanePøógFøak; 1 dg b¤ 2 dg kñúgCMerAeGay)an 15 sgÞIEm:Rt edaymanGacm_
bMNHRKbCaRsTab;²lubesµAcéRg nigsarFatusrIragÁ bgáb;CI eTAkñúgdI niggayRsYldl;karsÞÚg .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta96
K-karerobcMeFVIfñalsMNab ³
munnwgsÞÚgRtUverobcMeFVIfñalsMNab . karsabman 3 y:agKW sabelIfñaleKak sabfñalTwk nig
sabelIfñaldab:uk .
• sabelIfñaleKak ³
- P¢¢Ürras; 3dg edIm,I[dIFUrpul rYceRBaHRKab;s¶Üt.
- BUCBI 30 eTA 50 KIT,ÚRkam sMrab;sÞÚgdI 1 hiktar.
- épÞdIsab BI 250 eTA 350 Em:RtRkT,a sMrab;sÞÚgdI 1 hiktar.
kareFIVrebobenHsßitenAelItMbn;KµanTwkRKb;RKan;.
• sabelIfñalTwk ³
RbCaBlrdææExµr swgEtBI 70 eTA 80 PaKryniymsabelIfñalTwk eRBaHeKyl;fa eKGackMcat;
esµA)an.
- BUC 30 eTA 50 KiT,ÚRkam sMrab;dI 1 hiktar.
- épÞRkT,asabBI 250 eTA 350 Em:RtRkT,a sMrab;dI 1 hiktar.
- ry³eBlRtaMRKab;BUC 48 em:ag.
- GayusMNabEdlnwgRtUvykeTAsÞÚg 18 éf¶e ebIBUCRsUvmanGayu 3 Ex TMu.
- p¥ab;BUCBI 24 eTA 48 em:ag.
- GayusMNabEdlnwgRtUvykeTAsÞÚg 18 éf¶ ebIBUCRsUvmanGayu 3 ExTMu.
• sabelIfñaldab:uk
eKeRcIneFIVfñaldab:ukenAEk,rpÞHsEm,g eRBaHvaRtUvkarkEnøgtUc ¬cMeBaHGñkxøHEdlxVHdIsMrab;eFIVfñal¦
EtksikrminniymeFIVeT.
X-karsÞÚg
karsÞÚgman 2 Ebb KWsÞÚgCaCYr nig sÞÚgFmµta .
- sÞÚgCaCYr
kñúgkarsÞÚgCaCYr eKRtUveRbI]bkrN_eRcIny:agman ExS/ kþardak;CaRkit/ eQIsMrab;vayRkT,a. kñúgkar
sÞÚgenH eKRtUvcMNayfvikaeRcInelIkMLaMgBlkmµ ry³eBlsÞÚgyWtCagFmµta.
karsÞÚgenHmanKuNsm,tþi nig KuNvibtþidUcteTAenH ³
97erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
KuNsm,tþi
- gayRsYl)acCI )aj;fñaM nig eFIVesµA.
- cenøaHKum<RtwmRtUvtamk,Ünxñat. snÞÚgduHesµIl¥.
KuNvibtþi
- eRbIkMLaMgBlkmµeRcInBI 150 eTA 180 em:ag kñúgmnusS 1 nak; kñúg 1 hiktar.
- sÞÚgFmµta
- erobcMdIERsmanTwk.
- eRbIkMlaMgBlkmµtic.
- KµancenøaHKum<c,as;las;.
rebosÞÚgman 2 y:agKW ³
- BUCTabsÞÚgeGayjwk.
- BUCx<s;sÞÚgeGayregIVl.
cMnYnedImsMNabkñúg 1 Kum< ³
- TinñplBMumanxusKñarvagsMNab 1 edIm bUJ 2 edImkñúg 1 Kum< RbsinebIKµanedImNa 1 søab;.
CMerAsnÞÚg ³
- eRkayBIsÞÚgry³eBlBI 5 eTA 10 éf¶ RsUvcab;epþImEbkKum< bUJ edImEbk.
- sÞÚgeRCAeBkbNþaleGayBnüaEbkKum<.
- CMerAsÞÚgl¥KW BI 2 eTA 3 sgÞIEm:Rt.
- eRkaysÞÚgrYcBI 2 eTA 5 éf¶ bJsfIµduHecjeT,Ig.
g-kareRbIR)as;CI
CaFmµta CIEdltMrUvkarlIdMNaMRsUv man 2 RbePTKW CIFmµCati nig CIKImI.
- CIFmµCatiman lamkstV/ kMb:usß/ CIRss;.
- CIKImIman 3 RbePTKW GasUt/ pusVat nig b:Utas;süÚm.
rebobeRbICIFmµCati ¬CIsrIragÁ¦
- cMnYnCIsrIragÁEdlRtUvdak; KWBI 10 eTA 20 etankñúg 1 hiktar. munP¢ÜÜrelIkTI3 RtUvykCIFmµCatimk
rayBIelIépÞERs rYcP¢Ürlub.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta98
rebobdak;CIKImIkñúgdI
kardak;CIKImIRtUvEckCa ³
• kardak;CIRTab;)atmunsÞÚg
- dak;CI ed-Ga-eb: ¬18-46-0¦ cMnYn 100 KRk kñúg 1 hiktar.
- dak;CI b:UtasüÚm ¬0-0-60¦ cMnYn 50 KRk kñúgdI 1 hiktar.
• dak;CIbMb:n
edIm,IeGaydMNaMRsUv)anl¥ kareRbICIkMb:usþRtUvKiteTAtameBlevl;asmRsb nigesckþIRtUvkarrbs;
dMNaM eBlcab;epþImEbkKum< nigcab;epþImkMNkYr b¤ knÞúyqøaMg.
CIbMb:nelIkTI1 )acCIG‘uyer:cMnYn 50 KRk kñúg 1 hiktar enAkñgdMNak;kalEbkKum< eRkaysÞÚg)an
10-12 éf¶.
CIbMb:nelIkTI2 )acCIG‘uyer:cMnYn 50 KRk kñúg 1 hiktar enAkñgdMNak;kalcab;epþImkMNkYr b¤knÞúy
qøaMg.
c-karEfTaM
bec©keTsdaMduHl¥ BUCl¥ b:uEnþxVHkarEfTaM RsUvminGacpþl;Tinñ)anx<s;.
• RsUvRtUvkarTwk kñúglkçN³ 4 y:ag ³
- sMNab ¬qab;duHbJs¦.
- EbkKum< ¬EbkKum<eRcIn¦.
- eBlkekItkYr ecjpáa ¬EpøeRcIn¦.
- eBldak;emSA ¬RKab;eBjl¥¦.
dUecñH RtUvEfrkSa nigkarBarRKb;Ebby:ageGaymanTwkkñúgERs.
• karkMcat;esµAcéRg nigkMcat;stVl¥it RtUvEtmanviFankar karBarRKb;y:ag edIm,IeGayRsUvTTYl
Tinñplx<s;.
viFankarkarBar ³
- BUCFn;nwgCMgW stVl¥it.
- BUCmanGayukalxøI.
- P¢ÜrlubesµA nigkRBa¢aMgeTAkñúgdI.
- BnøicTwkkñúgERs.
- eRbIfñaMKImIkñúgkrNIcaM)ac;.
99erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
q-karRcUtkat;
enAeBlRKab;RsUvTMu 85° eLIgBN’dUccMebIg. RKab;RsUvmansMeNIm 20 - 24° kñúglkçN³RsUv
RcUtkat;CabnÞan;.
V- karviPaKdesdækic©elIplikmµdMNaMRsUvrdUvvsßa (épÞdI 1 hiktar)briyay Ékta karGnuvtþrbs;ksikr Gnuvtþtambec©keTs
cMnYn tMélÉkta¬r¦ tMélsrub¬r¦ cMnYn tMélÉkta¬r¦ tMélsrub¬r¦
-karerobcM
dIsrub
hiktar 1 100 000 100 000 1 120 000 120 000
-BUCRsUv KRk 60 800 48 000 35 2 000 70 000
-kardksÞÚg nak; 25 7 000 175 000 25 7000 175 000
-CIkMb:usþ KRk 50 1 800 90 000 100 1 800 180 000
-CI DAP + K2O KRk 50 1 600 80 000 50 1 800 90 000
-CI G‘uyer: KRk 50 1 400 70 000 100 1 400 140 000
-karEfTaMsrub etan - - - 7 20 000 140 000
-fñaMBulksikmµ lIRt 2 20 000 40 000 2 20 000 40 000
-fñaMkMcat;esµA lIRt - - - - - -
-karRbmUlpl nak; 20 7 000 140 000 20 7 000 140 000
-cMNaysrub $ 185>50 $ 369>25
-cMNUlsrub $ 0>13 x 2200 = $ 286>00 $ 0>13 x 4200 = $ 546>00
-cMeNj $ 100>50 $ 176>50
témøRsUv ³ $0>13kñúg 1KILÚRkam
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta100
dMNaMsENþkáy(Mungbean)
I- Tsßn£TUeTA sENþk)ay KWCadMNaMmYyRbePT Edlpþl;plRbeyaCn_y:ageRcIn enAkñúgCIvPaBRbcaMéf¶rbs;
eyIg k¾dUcCavis½yksikmµ]sSahkmµ CaedIm . RKab;rbs;va eyIgGacykmkeRbIR)as;)aneRcInya:gdUc
Ca ³ eFVIVCasENþkbNþúH/ emSAsENþk b¤k¾mðÚbGahar CaeRcInrebobeTot tamry³sib,kmµ nig]sSahkmµ .
bc©úb,nñ plitplsENþk)ay RtUv)aneKeRbIR)as;BaseBjBiPBelak cMENkÉkaksMNl;rbs;vadUcCa
søwk edIm sMbk RtUv)ancUlrYmy:agskmµxagEpñkbegáInKuNPaBdI eRBaHkaksMNl;TaMgenaH va)an
begáItsarFatuGasUtdl;dI. minEtb:ueNÑaH dMNaMsENþk)ay eyIgk¾GacdaMvaeFVICaCIFmµCati)anya:gRb
esIreTotpgedayRKan;EtsabRKab;[duHry³eBl 40éf¶ rYceyIgP¢Ürlubry³eBl15éf¶ vanwgkøayeTA
CaCIsrIragÁya:gl¥RbesI. dUecñH dMNaMsENþk )ay RtUv)aneKEckecjCa 2 RbePTKW ³
- RbePTRKab;l¥it ¬edImmanerameRcIn¦.
- RbePTRKab;PøWrelag ¬b¤sENþkeRbg¦.
II- eKalbMNg 1-[ksikryl;dwgGMBIbec©keTsplitkmµdMNaMsENþk)ay .
2-begáInR)ak;cMNUl[)anx<s;tamry³karGnuvtþbec©keTsplitkmµdMNaMsENþk)ay .
3-begáIncMeNHdwgénkareFVIEpnkardaMduH edaybegáInépÞdIplit[)an 2 dgy:agtickñúg 1 qñaMehIy
)anTinñplx<s; .
III- karGnuvtþn_rbs´ksikrknøgmk CaTUeTA ksikrEtgEtGnuvtþ eFVIkardaMsENþk)ayenHedayrebobsamBaØ b¤kardaMduHedayecHt²Kña
CarebobRbéBNI dUcCa ³
- kardaMedayrebobeRBaHRKab;.
- daMCalkçN³RKYsartUc².
- kardaMedayKµanbec©keTs.
101erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
- daMeTAtamyfapl.
- min)aneFVIkarerobcMdI [)ansmRsb.
- min)aneFVIkareRCIserIsBUCl¥.
- min)aneFVIkareRCIserIsTIkEnøgdaMduH.
- xVHkarEfTaM nigdak;CIbMb:n.
- KµanviFankarkMcat;stVl¥it.
IV- bec©keTsdaMsENþkáy 1-kareRCIserIsdI nig erobcMdI £ sENþkykCaRbePTdMNaMEdlGacduHlUtlas;elIdIeRcIn
RbePT)anEtebIRbePTdIGidæEdlmanPaBs¥itxøaMgeBk ehIy pH TabCag 4 CaehtueFVI[sENþk)ay
lUtlas;yWtnigbegáItcMnYnkMBkbJstic ehIyTinñplTab. dUecñH dIEdlsmRsbsMrab;dMNaMenHKW
RbePTdIl,ab;l,ayxSac; nigdIEk¥BIPñMePøIgenAx<g;rab .
PaKeRcIn dIFUrRCabTwkrh½ssMbUreTAedaysarFatuciBa©wmmemak . sarFatumemak EtgbegáItnUv
sarFatuciBa©wm dUcCa ³ GasUt¬N¦/ hVÚssV½r¬P¦/ b:UtasüÚm¬K¦/ kal;süÚm¬Ca¦/ maej:süÚm¬Mg¦.
sENþk)ay 2 RbePT RtUvkar pH dIxusKña . sENþkepH RtUvkar(pH) 4/4 - 7/5 . sENþkeRbg
RtUvkar pH 5/5 - 7 .
karerobcMdI KWRtUvRbmUlykkaksMNl;epSg² EdlmanmkBIkarbMpøajedayCMgW nigstVl¥itBI
rdUvmunykeTAdutecalehIyP¢Ürnigras; CaeRcInelIk lubdI[)aneRCAl¥ edIm,I[dIenaHrkSasMeNIm nig
RCabTwk)anl¥ gayRsYl[sENþkduHlUtlas;. kalNadIminm:dæehIyxVHsMeNIm sENþkminGacduH
BnøkesµIKña)anl¥eLIy .
kñúgkrNIdaMedayeRbIRbB½n§eRsacRsB ¬bBa©ÚlTwk¦ RtUvelIkrg[)anx<s; ³ 20-30sm/
TTwg=100sm/ cenøaHrg= 25-30sm . karGnuvtþrebobenH eRcIneFVIenAtMbn;valTMnab .
2-kareRCIserIsBUC CaFmµta sENþk)ayKWCadMNaMmYyEdlGaclUtlas;)anRKb;rdUvkñúúglkçx½NÐtMbn;RtUBic ehIymin
Rbkan;rdUv b:uEnþPaKeRcIn minFn;RTaMnwgCMgW dUecñHkareRCIsBUC RtUvEp¥keTAtamlkçN³sm,tþi dUcteTA³
2>1-BUClUtlas;minkMNt;
PaKeRcInCaBUCkñúgRsuk manedImx<s; EmkeRcIn fñaMgregVIl søwkFM edImTn; GayukallUtlas;Evg
PaKeRcInminFn;RTaMeTAnwgCMgWepSg² .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta102
2>2-BUClUtlas;kMNt;
BUCenHmanedImTabrwgmaM EbkEmktic fñaMgjwk søwkl¥it GayukallUtlas;xøI mankarFn;RTaMeTAnwg
CMgW . edIm,IeqøIytbeTAnwgkardaMduH BUCEdll¥KW sENþkepH ¬4-10RKab; kñúg 1 kYr/ 100RKab;TMgn;
4-10Rkam¦ . RKab;sENþkeRbg ¬6 - 11 RKab;kñúg 1 kYr/ 100 RKab;TMgn; 5/8 - 8/8Rkam¦Fn;
RTaMnwgCMgWnigstVl¥it RKab;FM eføasesµIKña . PaKryéndMNuHman 90-92 ° . PaBsuT§rbs;BUCmankMritx<s;
TMuminpÞúH ehIyry³eBlesµIKña Tinñpl x<s;eBjniym . edIm,IdaMelIépÞdI 1 hiktar eKRtUveRbIBUC cMnYn
20-30KRk . sßanIy_k,alekaH )anCMerIsBUCsENþk)ayCaeRcInEdlmanRbPBmkBI AVRDC dUcCa ³
kk1, KK2, KK3, KK4, KK5, KK6 .
bc©úb,nñenH BUCEdleBjniymCageKbMput pþl;Tinñplx<s; ehIykarlUtlas;manGayukalxøIFn;nwgCMgW
eTotenaHKWBUC KK2, KK3 .
3-lkçN£FatuGakas sENþk)ayGaclUtlas;)ankñúgtMbn;EdlmansItuNðPaB dUcCa ³
- BUCsENþkeRbg 28-30 GgSaes/ mFüm 27 GgSaes.
- BUCsENþkepH 25-35 GgSaes.
• enARbeTskm<úCa eKGacdaMsENþk)ayesÞIreBj 1 qñaM GaRs½yedayktþasMeNIm .
• enAtMbn;valCMral nigvalTMnab kardaMduHeRcIneFVIeLIgenArdUvTwksMrk ¬tMbn;mat;Tenø¦ KWcab;epþIm
BIEx vicäika dl;Ex mkra . rdUvTI2 cab;BIEx ]sPa nigRbmUlplenAEx kkáda .
• cMENkÉtMbn;x<g;rab nigCYrPñM vij rdUvTI1 cab;epþImBIEx emsa nigRbmUlpl kñúgEx kkáda nigrdUv
TI2 cab;BIEx kkáda b¤ sIha ehIyRbmUlplkñúgEx kBaØa b¤ tula. b:uEnþkrNItMbn;EdlmanePøogFøak;
eRcIn eKGacBnüaeBldaMrhUtdl;Ex sIha b¤edImEx kBaØa .
4-kardaMduHsENþkáy -muneBldaM RKab;BUCRtUvykeTAhaléf¶[)anry³eBl 1-2 em:agsin . eKGacdaM)aneRcInrebob
eTAtamkarniym nigcUlcitþ b:uEnþedIm,I[edImsENþklUtlas;l¥ ehIyTTYlTinñplx<s; RtUveFVIKarerobcM
cenøaHCYr nigcenøaHKum<[RtwmRtUvtam k,Ünxñat .
4>1-rebobdaMCaCYr
KWdaMminelIkCargeT eKbukdaMenAtamExSbnÞat;EdlmancenøaHCYr 50 sgÞIEm:Rt/ cenøaHKum< 30
sgÞIEm:Rt nigCeRmA 3-4 sm ehIydak;RKab;BUC 3-4RKab;kñúg1reNþA. eyIgk¾GacdaMtamcg¥ÚrngÁ½l
)anEdrKW 3 KnøgngÁ½lray 1CYrkñúgCeRmA 4-5sm . RtUvrayRKab;[)an 18-20 RKab;kñúgRbEvg
1Em:Rt .
103erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
4>2-rebobdaMCarg RtUvelIkrg[)anTTwg 100sm/ kMBs; 20-30sm ehIydaMtamEKmrg EdlmancenøaHCYr 50sm/
cenøaH Kum< 20sm dak;BUC 2-3 RKab;kñúg 1reNþA .
4>3-rebobdaMedayeRBaH
KWeKeRBaHRKab;sENþkeTAelIdIEdlras;ekor rYcehIybnÞab;mkras;lubRKab;. eKGaceFIV)anelI
dIl,b;mat;TenøedayeRbIRKab;eRcIncab;BI 30-33KRk kñúg1hiktar .
5-kareRsacRsB sENþk)ayCadMNaMEdlRtUvkarTwkCamFüm xusBIsENþkeRTIg ehIytMrUvkarTwk eKEckecjCa
3vKÁ . vKÁduHBnøk nigvKÁlUtlas;edImsøwk vaRtUvkarTwkCamFüm sMeNImBI 60-70 PaKry . vKÁecj
páa nigbnþBUCvaRtUvkarTwkeRcInCagvKÁnana . eRkayBIkardaMry³eBl2éf¶ rhUtdl;sENþkmanGayu
40 éf¶ vaRtUvkarsMeNImdIRbmaN 65-70 PaKry . eRkay BIkarTMuénkYr vaRtUvkarTwkBI 65-70
PaKry ehIykan;EtfycuHbeNþIr² . kalNasMeNImdIeLIgx<s;kñúgvKÁTMu KWeFVI[sENþkBnüaeBl
énkarTMurbs;va nigbgá[ekItCMgWEfmeTot . eKeRsacedaybBa©ÚltamcenøaHCYrry³eBl 4-5éf¶mþg
GaRs½yeTA tamRbePTdInigsItuNðPaB . cMeBaHkareRsacRsB edayeRbIrbbTwkePøógKWkñúgmYyGayu
kalénsENþk mankMBs; 500-530mIlIEm:Rt . kñúg 1 hiktar énépÞdI brimaNTwkEdlRtUveRbImanBI
5000-5700 Em:RtKIb .
6-karRCYydI karRCYydIeFVIeLIgkñúgeKalbMNg[dIFUr manxül;ecjcUl)anl¥ rkSasMeNIm)anyUr RCabTwk
rh½sbnßykarduHesµA eFVI[sENþkcak;bJs)anEvg nigbegáItkMBkbJs)aneRcIn CaGtßRbeyaCn_énkar
begáItcMnYn)ak;etrIdl;dI CYy[TinñplénsENþk ekIneLIg . ry³eBlénkarRCYydI[smRsbKW 15-20
éf¶eRkaydaM ehIyBUnlubKl;sENþkbnþic²pgedaycb .
7-kareRbIRás´CI enAkñúgvKÁlUtlas;dMbUg sENþkRtUvkarsarFatuGasUt munsarFatunana bnÞab;mkeTIbRtUvkarsar
FatuhVÚssV½r nig b:UtasüÚm . hVÚssV½r nig b:UtasüÚm vamantYnaTIkñúgkarpþl;[kYrnigRKab;sENþkrIklUt
las;)anl¥ . tamkarRsavRCavrbs; mCÄmNÐldMNaMbEnøGasIu nigmhasnñi)atelIkTI 2 fñak;GnþrCati
sþIBIdMNaMsENþk)ay qñaM 1988 )anbgðajfa ³ edIm,IplitsENþks¶ÜtTMgn; 1000KRk elIépÞdI 1
hiktar vaRsUbyksarCatiCaeRcInkúñgdI dUcCa GasUt 40KRk/ hVÚssV½r 4KRk/ b:UtasüÚm 12KRk/
kal;süÚm 1KRk/ s<an;F½r 2 KRk/ ma:ej:süÚm 2KRk/>>>. dUecñHedIm,I[kardaMduH TTYl)anTinñplx<s;
kardak;CIRtUveFVIeLIgxus²Kña eTAtamskþanuBléndI . RbePTdImat;Tenø eKeRbICI 15>15>15 cMnYn
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta104
150-200 KRk kñúg 1 hiktareTot )acras;lubeTAkñúgdImuneBldaM . b:uEnþcMeBaHdIvalrab nigtMbn;
x<g;rabmYycMnYn eKGacbEnßmCIG‘uyer: cMnYn 50-70 KRk kñúg 1 hiktar )ackñúgeBlsENþk)ayecj
páadMbUg eFVI[sENþkecjpáa)aneRcIn nigPaKryénkarbnþBUC)anl¥ .
8-viFankarkMcat´stVliðt nigkarBar edIm,IkarBarnigkMcat;stVl¥iteKGnuvtþ)aneRcInviFIsaRsþdUcCa ³ kareRCIserIsrdUv/ erobcMdI[)anl¥ /
daMtambec©keTskMcat;esµA/eRCIserIsBUCFn;RTaM RBmTaMgviFankareRbIfñaMKImI dUcCafñaMRbePT em:TIlkar
)am:at¬Methyl carbamate¦ layCamYy em:TIl hVÚssVat ¬Methyl phosphate dichlorvos¦ b¤ Atabron
)aj;eBlBinitüeXIjmankUndgáÚv ¬Nymph¦ .
9-karRbmUlpl enAeBlsENþkTMu 100 PaKry RtUvRbmUlykkYrsENþkmkdak;haléf¶ [s¶ÜtRsYyry³eBl
2-3éf¶ . bnÞab;mk eTIbeyIgvaybMEbksMraMgykRKab; RBmTaMgsMGatedayeRCIserIsykecjnUvRKab;
s¥úy b¤dgáÚvsIu ehIybnþkarhal 1 éf¶EfmeTot edIm,I[sMeNImRKab;sßitkñúgsþg;daCak;lak; 13-14
PaKry eTIbGacTuk)an . GayukalénkarRbmUlpleTAtamRbePTBUC ³ BUCRsal 60-65éf¶/ BUCk-
Nþal 65-70éf¶ nigBUCF¶n; 70-80éf¶ eRkayBIkarduH. karRbmUlplRtUveFVIeLIgcMnYn 2-3 elIk
GaRs½yeTAtamkardaMduH .
cMeBaHTinñplmanlkçN³xusKñarvag sENþkepH nig sENþkexov .
- sENþkepH ³ TinñplcenøaHBI 560-1500 KRk kññúg 1 hiktar CamFüm 800-1050 KRk kñúg
1 hiktar ¬sMrab;RbeTskm<úCa¦
- sENþkexov ³ cenøaHBI 500-1400 KRk kñúg 1 hiktar CamFüm 800-1000KRk kñúg 1hiktar
¬sMrab;RbeTskm<úCa¦ .
105erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
V- viPaKesdækic©elIdMNaMsENþkáyl>r muxcMNay Ékta tamRbéBNI tambec©keTs
cMnYn tMélray tMélsrub cMnYn tMélray tMélsrub
1 karerobcMdI dg 1 80000r 80000r 2 80000r 160000r
2 CI 15>15>15 KRk - - - 150 2000r 3000000r
3 kareRCIserIs
BUC
KRk 30 2000r 60000r 20 2000r 40000r
4 dak;CIbMb:n KRk 100 1400r 140000r 150 1400r 210000r
5 karEfTaM dg - - - 2 15000r 30000r
6 kMcat;stVl¥it dg - - - 2 20000 40000r
7 Blkmµ nak; 10 5000r 50000r 10 5000r 50000r
cMNaysrub 330 000r 830 000r
cMNUlsrub 700KRk x 1500r = 1 050 000r 1500KRk x 1500r =
2250 000r
cMeNj 720 000r 1 420 000r
tamRbéBNI kñúg 1 hiktar = 700 KRk
tambec©keTs kñúg 1 hiktar = 1500 KRk
témøTIpSarCamFüm = 1500r kñúg 1 KRk .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta106
plitkmµpßitcMebIg (Mushroom Production)
I- Tsßn£TUeTA mnusSeyIgEtgniymTTYlTanpSitcMebIgCaGaharRKb;²Kña . tamFmµta pSitcMebIig manduHeday
FmµCatirbs;va kñúgrdUvvsSaEtb:ueNÑaH . dUecñH karduHrbs;pSitcMebIgtamrebobFmµCatienH mineqøIytb
eTAnwgesckþIRtUvkareLIy . ehtudUecñHehIy eTIbkñúgkarRsavRCav GñkviTüasaRsþ)anRbwgERbgriHrknUv
bec©keTsviTüa nigbec©keTs edIm,IeFVI[plitkmµpSitcMebIgrIkduHdal nigtMrUvkarTIpSar edayeFIVkar
BiesaF nigRsavRCavepþateTAelIvtßúFatuepSg² b¤kaksMNl;BIEpñkksikmµEdlmanCatiEslluyLÚs .
tamFmµta pSitcMebIgmanrsCatiq¶aj; ehIysMbUreTAedaysarCatiepSg²sMrab;CYyRTRTg; srIragÁrbs;
mnusSeyIg dUcCasarFatuEr: GMbil xnik nigvItamInCaedIm . knøgmkkñúgplitkmµpSitcMebIg ksikr
EtgniymGnuvtþrebobepSg²KñaeTAtamTMlab; nigtammUldæan . plitkmµpSitcMebIg vaminEmnCakar
Bi)akGnuvtþeLIy ehIyvak¾Gacpþl;kMéry:agx<s;kñúgry³eBlxøIeTotpg . b:uEnþkarGnuvtþenH vaGaRs½y
eTAelIvtßúFatuedIm TIkEnøg nigbec©keTsénkarplit[)anRtwmRtUvpgEdr .
II- eKalbMNg - begáInkaryl;dwgGMBIbec©keTsénkarbNþúHpSitcMebIg.
- begáInsmtßPaBkñúgkarplitpSitcMebIg TaMgbrimaN nigKuNPaBx<s; tamtMrUvkarTIpSar .
III- karGnuvtþrbs´ksikrknøgmk 1-bNþúHeTAtamBMnUkcMebIgeKa-RkbI tamFmµCati.
2-bNþúHedayKµankareRbIempSit ¬eRbIkBa©úgGgár¦.
3-bNþúHedayKµankarRKb;RKgEfTaM[)anl¥tambec©keTs.
4-karGnuvtþbNþúH eRcIneFVIt²Kña.
5-plitkmµpSitrIksÁúHsÁayEtrdUvvsSa .
107erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
IV- bec©keTsbNþú¼pßitcMebIg ebIeyIgGnuvtþeTAtamk,Ünxñatnigbec©keTsénkarbNþúH eyIgGaceFIV)anTaMgrdUvR)aMg nigrdUvsSa
ehIyTTYl)anTinñplx<s; eTAtamtMrUvkarEdleyIg)aneRKagTuk . dUecñH plitkrRtUvmankaryl;dwgGMBI
vIFI nigbec©keTsénkar bNþúHpSitcMebIg tamlMdab;lMedaydUcxageRkam ³
1-kareRtombMrugTuk £ 1>1-kareRCIserIsTIkEnøg
• eyIgcaM)ac; RtUveRCIserIsykTIkEnøgEdlenAkNþalvaldUcCa ³ kñúgcMkar/ kñúgERsEdlmandI TYl
ehIyrabesµI KµanCaMTwk .
• CakEnøgEdlmanRbPBTwkRKb;RKan; EdlsßitenAEk,rxøÜnrbs;eyIgkñúgrdUvR)aMg dUcCa ERBk/ bwg /
GUr/ RsHCaedIm .
• CakEnøgEdlmansuvtßiPaB eCosputBIkarbMpøajBIsMNak;BBYkstVepSg² .
1>2-karerobcMdI
• eyIgRtUvkab;dIhal[)anry³eBl 3 éf¶sin .
• eRkayeBlhaldI)anry³eBl 3 éf¶ehIy eyIgRtUvsMGatbrievNenaH[s¥at RBmTaMgBRgabdI
enaH[rab edaykarvaybMEbk[esµIl¥CakareRsc .
1>3-kareRCIserIsvtßúFatusMrab;bNþúHpSitcMebIg
• eyIgGaceRCIserIsvtßúFatueRcIny:agykmkbNþúHpSitcMebIg)an dUcCa CRBa¢aMg/ cMebIg /
• vtßúEdlyIgeRCIsykmkeRbIenH caM)ac;RtUvhal[s¶Ütl¥Camunsin .
1>4-GaharbEnßm b¤CMnYy
• kñúgkarbNþúHpSitcMebIg eyIgGacyk ck/ sMbk/ sENþk)ay/ lamkstV/ sMbkEpøQUk mkeFVICa
GaharbEnßm b¤GaharbMb:nBIelI Edlmanvtßú dUcEdleyIg)aneRCIserIsxagelI ¬1>3¦.
• GaharbEnßm b¤GaharbMb:nenH caM)ac;RtUvhalTaMgGs;[s¶ÜtCamunsinEdr ¬CavtßúfµI²¦.
lkçN£Biess £ -eRkABIGaharbEnßm b¤CMnYyxagelIenH eyIgk¾GacykvtßúFatuepSg²eTotmkeFVICaGaharbEnßm
)anEdr edayRKan;EtmanlkçN³bec©keTsxus²Kñab:ueNÑaHKW ³
rebobTI1 ³
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta108
- ykGgárdMeNIb 0/50KRk RtaMTwkry³eBl 2 em:ag ehIyRsg;vamkhal[s¶Üt rYcbuk[m:dæ.
- ykemdMEbRsa 1 xaM buk[m:dæ laybBa©ÚlKñaCamYyemSAdMeNIb layCamYycugGgáárdMeNIb
RtaMTwknaH Rcbl;[sBVl¥ . ¬vtßúFatuenH eRbIlayCamYyempSitcMebIgcMnYn 9-10 kBa©b;¦ .
rebobTI2 ³ -Gacm_esHs¶Üt 10 KRk Rc)ac;[Ebkm:dæ .
-Gacm_eKas¶Üt 10 KRk Rc)ac;[Ebkm:dæ .
-kMe)aøk b¤ cks¶Üt 5 KRk ciRBa©aM[l¥it .
-sMbkEpøQUks¶Üt 5 KRk ciRBa©aM[l¥it .
-sñÚlKTMus¶Üt 5 KRk ciRBa©aM[l¥it .
• sMrab;vtßúFatuTaMg 5 RbePTenH caM)ac;Rcbl;cUlKña[sBVl¥ ehIyeRsacTwk[esImlµm p¥abTuk
ry³eBl 7 éf¶ eTIbeRbIR)as;)an ¬RKbedaypøasÞik¦ .
1>5-kareRCIsempSit• RtUveRCIserIsykempSitEdll¥ ¬eFVIGMBIsñÚlK b¤ Ggáam¦ EdlmanBN’søaTMu mkeRbIR)as; .
• RtUvykempSitEdlmanGayucab;BI 10 eTA 15éf¶ ehIyKµanpSitcéRgenAkñúgkBa©b; b¤ fg;empSit
eLIy .
2-karGnuvtþbec©keTsbNþú¼pßitcMebIg£ RtUveRtomsMPar³sMrab;dMeNIrkardUcCa ³ BUefA/ cbkab;/ ExSnILúg/ begÁal/ canEdkC½r/ LaMgeRsac
.l.
2>1- ykvtßúFatu ¬cMebIg¦ EdlRtomTukeTARtaMTwk [)ankñúgry³eBl 1 eTA 2 em;agCamunsin .
2>2- e)aHbegÁalTajExSelIkrgenAelIdIEdleRtomTuktamxñat 0/50m x 12/00m ¬beNþay
minkMNt;¦
2>3- eRkayBIerobcMrgtamxñat dUcxagelIrYcehIy RtUv)ackMe)ar-s 300Rkam b¤fñaM hVÚra:dg; edIm,I
EklMGdI karBarkeNþór nig Rsemac .
2>4- ykcMebIgEdl)anRtaMmkmUr nig erobenAelIrgkñúgExS[)ankMras;BI 8 - 10 sm rYceRsacTwk
[eCaklµm ehIyCan;[ENn .
2>5- ykGaharbEnßmmkeraycMnYn 1-2 CYrenAelIépÞrgEdlmankMras;BI 1-2 sm TTwg10-20
sm .
2>6- ykempSitcak;cUlkñúgcanC½r rYcRc)ac;[EbktUc²lµm ykeTAerayBIelIGaharbEnßm .
2>7- RtUvGnuvtþCan;TI2-TI3-TI4 [dUcCan;TI1 Edr .
109erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
bBa¢ak´£ cMENkCan;elIbg¥s; minmaneRbIempSit b¤GaharbEnßmeLIy .
2>8- eRkayeBleFVIrYc RtUvTukrgpSitenaHhaléf¶ ry³eBl 3 éf¶ . eRkay 3 éf¶ eyIgRtUvyk
cMebIgs¶Üt mkerayBIelIesþIg²lµm ehIydut[eqHtic² rYcBnøt;vij edayeRbITwkeRsacBIelI
[)anesImlµm .
2>9- eRkayeBldutrYc eyIgRtUvTukrgpSitenaH haléf¶ry³eBl 3 éf¶eTot . bnÞab;mkeTIb
eRsacTwk[eCaklµm ehIyRKb[Citl¥CakareRsc .
2>10- sréspSitcab;epþImduHeBjrgkñúgry³eBlBI 6 - 8 éf¶ ehIycab;kekItCadMupSitkñúgry³eBl
Et 9 - 13 éf¶ eKGacRbmUlpl)an .
3-karEfTaMrgpßitcMebIg£ - karEfTaMrgpSitcMebIgmansar³sMxan;Nas; BiesseTAelIsMeNIm[smRsb eTAtamtMrUvkar
TaMgrdUvR)aMg nig rdUvvsSa KW ³
- eRkayeBlRKbrYc)an 3 éf¶ RtUvrkSakMedAcab;BI 35 GgSa eTA 38 GgSaes .
- enAeBlsegáteXIjdMupSitcab;epþImduHtUc² RtUvrkSakMedAcab;BI 33 eTA 35 GgSaes .
- enAeBlpSitlµmdk b¤ebHpl)anehIy RtUvrkSakMedAcab;BI 30 eTA 33 GgSaes .
- Kb,IrkSargpSitedaysegáteTAelIstVl¥itpgEdr ebIsinCamanstVl¥itmkbMpøajpSit caM)ac;RtUv
kMcat;vaecjedayemkanik .
4-karRbmUlplpßitcMebIg£ - pSitcMebIgKWCadMNaMEdlmanry³eBlxøI ehIyqab;rlYyCaTIbMput . dUecñH eyIgRtUveFVIkarRbug
Rby½tñkñúg karRbmUlplrbs;va KWeyIgRtUvebHenAmunéf¶rH . karebH b¤kat;enHRtUveFVIedaykUnkaMbiteCos
vagkarrlYydl;pSit EdlduHbnÞab;. karRbmUlplpSit GaceFVIeLIg)anry³eBl 3-5elIkb:ueNÑaH .
kMNt;sMKal; ³
kñúgkarEfrkSargpSit nigRbmUlplpSitcMebIg dUc)anerobrab;xagelIenH eyIgcaM)ac;RtUvRtYtBinitü
eTAelIsMeNIm[)anc,as;las;. ebIsinCargpSitrbs;eyIgmansMeNImRKb;RKan;ehIy eyIgmincaM)ac;
eRsacTwkbEnßmeT. b:uEnþ ebIsinCargpSitrbs;eyIg mansPaBs¶Üt caM)ac;RtUveRsacTwkbEnßmeday ³
-eBlRBwk eRsacenAem:ag 8 .
-eBll¶ac eRsacenAem:ag 5.
¬eRsacedayFugmank,alpáaQUk ehIyedIrelOn¦ .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta110
V- karviPaKesdækic©elIplitkmµpitcMebIg ¬kñúgrg = 0/50m x 12/00 = 6/00m2 ¦
l>r muxcMNay Ékta tamRbéBNI tambec©keTs
cMnYn tMélray tMélsrub cMnYn tMélray tMélsrub
1 kNþab;/
CRBa¢aMg
kNþab; 150 30r 4500r 120 30r 3600r
2 CRBa¢aMg/ KMrb kNþab; 100 30r 3000r 100 30r 3000r
3 pøasÞik m - - - 2 1000r 2000r
4 empSit kBa©b; 10 1000r 10000r 9 1000r 9000r
cMNaysrub 17500r 17600r
cMNaysrub 21000r 63000r
cMNaysrub 3500r 45400r
- tamRbéBNI ³ kñúg 1m2 )anpl 0/50 KRk = 0/50 KRk x 6m = 3 KRk
- tambec©keTs ³ kñúg 1m2 )anpl 1/50 KRk = 1/50 KRk x 6m = 9 KRk
- tMélCamFüm TIpSar = 7000r kñúg 1 KRk .
111erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
karTukdak´plitplRsUv nigRsUvBUC (Paddy/seed storage)
I- Tsßn£TUeTA karTukdak;RsUvBUC b¤plitplRsUv CakargarcugeRkay ehIyEdlCakargarcMbgkñúgkarRbmUl
plRsUv edIm,IrkSa)annUvsuvtißPaBRKab;RsUvRtUveRbIR)as;naeBlGnaKtd¾xøI EdlnwgRtUvcab;epþImkarbgá
begáInplCafµIkñúgqñaMbnþ. b:uEnþkarTukdak;plitplRsUv nigBUCRsUv naeBlenH k¾manTak;Tgy:agCitsñit
TUeTAnwgkargarmYycMnYnénkarRbmUlplRsUvpgEdrKW ³
- eBlevlaénkarRcUtkat;.
- karerobcMTukdak;kNþab;RsUvkñúgERs.
- kare)akEbnRsUv .
- karhalRsUv CaedIm.
dUcenH edIm,IeGaykargarTukdak;plRsUv)anl¥ luHRtaEtkarGnuvtþnUvdMNak;kalxagelIenH )an
smRsb nigRtwmRtUvtambec©keTskMNt;eRBaHfa enAkñúgplitkmµksikmµ ksikrb¤plitkrEtgEtnwk
Canic©dl;plitplEdlnwgTTYl)ansMrab;karpÁt;pÁg;lk; b¤ TuksMrab;tMrUvkarkñúgRKYsareTAGnaKt)anl¥
RbesIr .
II- eKalbMNg1-begáIncMeNHdwgeGaykan;EtsuRkwtelIkargarTukdak;plitplRsUv .
2-begáInsmtßPaBeGaykan;Etx<s;elIral;kargarTukdak;plitplRsUv edayecHEbgEckRbePTKuN
PaB)anc,as;las;
3-CYypþl;nUvviFIsaRsþkñúgkarRKb;RKgEfrkSaplitplRsUveGay)anKg;vgSeCosputBIkar)at;bg; b¤xUc
xatedayRbkarepSg².
III- karGnuvtþTukdak´plitplRsUvrbs´ksikrknøgmk - min)anKitBIkarbMpøajrbs;stV .
-RbmUlTukdak;plitplRsUvBMumansuvtßiPaB ¬minmanbiT)aMgeGay)anKt;mt; pþl;»kaseGay
stVbMpøaj¦ .
-Tukdak;]bkrN¾ b¤sMPar³minmanrebob enABIelI b¤jat;BaseBjkEnøgTukdak;RsUv ¬»kasdl;
stVkNþúr¦ .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta112
-xVHkarRtYtBinitüsMgYtRKab;RsUvnaMeGayxUcKuNPaBGgár nigTTYlkarbMpøajBIstVl¥it nigCMgWpSit.
-xVHkarsMGatRKab;RsUveGay)ans¥atl¥EdlktþaeFVICaCMrkdl;stVl¥it .
IV- bec©keTskñúgkarTukdak´plitplRsUv 1-GMBIkarsMgYtRKab´RsUv RsUvBUCk¾dUcCaRsUvhUb CaplitplEdlRtUvsMraMgedayykcitþTukdak;CacMbgelImUlehtu 4 y:ag
EdlbNþaleGayRKab;RsUvxUcKuNPaB ³
-halsMgYtminRKb;RKan; nigminRtwmRtUv.
-sMGatmin)ans¥atl¥ .
-eFVIeGayRKab;BUCeT,IgkMedA nigeT,IgsMeNImvij .
-stVl¥it nigpSityayIbMpøaj .
dUcenH edIm,IFanakñúgkarTukdak;plitplRsUv ¬RsUvBUC nigRsUvhUb¦ eGay)anl¥ RtUvKitBIktþaTaMg
T,ayEdlTak;TgnwgkarsMgYtRKab;RsUvKW³
k-karsMGatRKab;RsUv RtUveray GMu b¤ ErgRKab;RsUvedayykecjeGayGs;nUvsMdIRsUv nigkMeTckMTI sMramepSg²ecjBI
RsUv . sMramGacrYmcMENkeGayRsUveT,IgkMedA)an nigCaCMrkénstVl¥it .
x-karhalRKab;RsUv RtUvRbjab;Rbjaal; bnÞab;BIsMGatRKab;RsUvrYcl¥ehIy ykRKab;RsUvenaHeTAhalCabnÞan; kMuTuk
KrRKab;RsUvEdlmansMeNImyUreBk eCosvagRsUveT,IgkMedAbgáeGaykekItpSitelIRKab;RsUv . enA
eBlhal RtUvykkenÞls¥atRTab;rYccak;RKab;RsUvBRgayeGayesþIgmankMras;BI 3 eTA 5 s>m ehIy
]sSah_vIRsUv BiessenAeBlmankMedAéf¶xøaMgedIm,I[RKab;RsUvs¶ÜtsBV nigminsUveT,IgkMedAx<s; .
K-kMNt;sMgYtRsUvsmRsb karhalRsUvRtUvGnuvtþeGay)anRtwmRtUv eCosvagkarhalRsUveGays¶ÜthYseBknaMeGay)ak;
RKab;Ggár b¤xUcKuNPaBRKab;RsUvEdlbMrugTukBUC ¬bnßykMlaMgduH¦ . dUcenH karhalRsUveGay)anl¥
RtUvsþab;sMeT,gEdleyIgcak;RsUveTAelIKMnrRsUv ebIB¤sUrRsYy ¬minsÞk;¦ b¤k¾GaceFVIetsþedayykRKab;
RsUvmkxaM emIlRKab;Ggármansm,úrføa ehIymanlkçN³RsYybBa¢ak;fa RKab;RsUvs¶ÜtehIy . GRta
sMeNImEdlGacykeTATukdak;)anKW 14 ° ¬cMeBaHRsUvhUb¦ nigTabCag 14 ° bnþic¬sMrab;RsUv
TukBUC¦ .
113erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
esckþIbBa¢ak´ £1-cMeBaHRsUvBUCeKTukeGayRsUvTMutamFmµCati (Maturité physiologique) eTIbeKRcUtkat; ehIye)akEbn
daysMGat nighalTukdak;CabnÞan;munRsUvhUb .
2-cMeBaHRsUvhUbeKminTukRsUveGayTMuejaseT KWTukeGayRsUvTMusøabesk (Maturité commerciale)
eTIbKuNPaBGgárl¥ .
2-GMBIkarTukdak´plitplRsUv• RsUvBUC
karTukdak;RsUvBUCenAkñúgFug b¤kñúg]bkrN¾EdlbiTCit ¬manKMrbRtwmRtUv¦ CaCMerIsd¾l¥ eRBaHva
GacTb;sáat;stVl¥it stVkNþúr b¤karbgáeGaymanpSitedaysarFatuGakas. enAkñúg]bkrN¾TaMgenaH
manxül;GuksuIEhSntic eFVIeGaystVl¥itBi)akrs;minGacRTaM)an . RsUvBUCs¶Üt 14 ° nwgGacmanKuN
PaBl¥)anyUrCagmYyqñaM . ebImanBUCeRcInRtUvsresrpøakdak;cMNaM .
• RsUvhUb b¤RsUvcMNI
bnÞab;BIRcUtkat;rYc nige)akEbnehIy RtUvEtTukdak;RsUveGaymansuvtßiPaB edIm,IFanaCaes,óg
TMraMdl;eBldaMduH RbmUlplCafµI . manmUlehtueRcInNas;EdlGaceFVIeGay)at;bg;RsUveBlTukdak; ³
-kNþúrFMmYysuIRsUvGs; 25 Rkam nigkNþúrtUc²mYyGacsuIRsUvGs;BI 3 eTA 4 RkamkñúgmYyéf¶ .
-vaeFVIeGayRsUveyIgkxVk;edaysarlamk Twkenam nigsMramEdleFVIeGayb:HBal;dl;suxPaB
eyIg .
-vaeRcInsuIEpñkduHBnøk (Embryon) énRKab;RsUveFVIeGayfycuHnUvCIvCatiGgár .
-vak¾kat;bMpøaj)avRsUv Fugdak;RsUv b¤ Rbdab;dak;RsUvepSg²eFVIeGayRCuHkMBb;)anEdr .
dUcenH ]bkrN¾epSg² b¤CRgukRsUvRtUveFVIy:agNaedIm,IeCosvagnUvkarxUcxatplitplRsUv .
-KYrkMusg;CRgukenACitkEnøgkxVk; manTwkdk;EdlGacCaRbPBénkarratt,at .
-CRgukRtUvEtmandMbUl nigCBa¢aMgRtwmRtUvKt;mt;l¥ b:uEnþRtUveGaymanxül;ecjcUll¥ .
-CRguk b¤kEnøgTukRsUvRtUvkMueGayekþAxøaMgeBk .
-sMeNImRsUvGacekIneT,IgkñúgrdUvvsSa ebIeyIgdak;RsUvkñúg)avRkecA b¤ BageFVIBIdI\dæ ¬RtUvman
viFankarRKbedaysMBt;ekAs‘UeGay)anKt;mt;l¥¦ .
-eCosvagykRsUvfµIdak;cUl b¤ layCamYyRsUvcas;BIqñaMmun .
-ebIkarTukdak;kan;EtyUr RsUvKYrEtmansMeNImkan;Ettic b¤kan;Ets¶Üt .
-eCosvagTukdak;RsUvEdlmansMbkRsUvEbk b¤rlat; eRBaHvagayTTYlkarbMpøajBIsMeNIm kar
ekItpSit nigstVl¥it .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta114
V- karviPaKesdækic©kñúgkarTukdak´RsUv kar)at;bg;RsUvmanCahUrEh cab;BIRKab;RsUvFøak;dl;dI ¬karsab eRBaH rhUtdl;karkinCaGgár b¤
tBIGgárdl;karhUb)ay¦ . kar)at;bg;TaMgGs;enH ebIeyIgmin)anykcitþTukdak;enaHeT vaGacnwg)at;
bg;y:ageRcIn\tKNna smdUcBakücas;elakeBalfa : TMraMdl;cUlkñúgmat; 1 kYrRsUv sl;Et 1 RKab;
bu:eNÑaH : .
ryHeBlTukdak; sMeNImsmRsb bBaðaGacekItmanebIsMeNIm
x<s;CagenH
2 eTA 3 GaTitü 14 ° eTA 18 ° duHpSit b¤ERbBN’RsGab;elOg
b¤ exµA
8 eTA 12 Ex TabCag b¤esµI 13 ° stVl¥itbMpøaj
yUrCag 1 qñaM TabCag b¤esµI 9 ° RKab;BUCElgsUvduH
taragxageRkamenHbgðajBIkarTukdak;RsUv EdlKYrBicarNafa RtUvGnuvtþtam b¤k¾RtUveCosvag .
115erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
dMNaMsENþkdI(Peanuts)
I- esckIþepþIm sENþkdIsßitenAkñúgBYk elhÁúmINW EdlmanpáaenAelIedImEmk ehIybnÞab;BIkekItTgEpø nigcak;
cUleTAkúñúgdICamYyGUvUl kekItCaRKab;rIkFMrhUtdl;TMu. dMNaMsENþkdImaneKeFVIkardaMduHenAkñúgtMbn;
RtUBic nigs‘ubRtUBic Edlmanplitpl)anCaeRbg sMrab;esckþIRtUvkarrbs;mnusS.
dMNaMsENþkdImansar³sMxan; bnÞab;BIeFVIkarkinekobykeRbg ehIykaksMNl;RtUv)aneKeRbIR)as;
sMrab;CacMNIstV. sENþkdI RtUvkardIFUr manCICatiEdlCalkçN³gayRsYldl;karcuHEpøeTAkñúgdI nig
rIkFM)angay RBmTaMgmankargayRsYldl;karRbmUlpl ¬dkedayédpÞal;¦. kardaMduHGaceFVITaMgsMbk
b¤ k¾daMRKab; bnÞab;BI)anbksMbkecjedayeyaleTAtamkarniym. bnÞab;BIkardaMrYc kar CYsreNþAEdl
dac;¬minduH¦ b¤)at;reNþA rYmTaMgkarsMGatesµAnigRCMuRCYydI[)anl¥ CakargarsMxan;bMput kñúgkarEfTaM
dMNaMenH ehIyk¾CaktþakMNt;kñúgkarRbmUlpl)anl¥RbesIr.
II- eKalbMNg 1¦-begáInkaryl;dwg[kan;Etx<s;BIkardaMduHdMNaMsENþkdItambec©keTs.
2¦- begáInsmtþPaBkñúgkarGnuvtþbec©keTs[)anl¥.
3¦- begáInR)ak;cMNUl[kan;EtRbesIrkñúgkarGnuvtþbec©keTsedaykat;bnßykarcMNay.
III- karGnuvtþkardaMdu¼rbs´ksikrknøgmk-kareRCIserIsBUCminTan;)anl¥EdlGaceqøIytbnwgtMrUvkarTIpSar¬BUCxVHKuNPaB¦.
-GnuvtþkardaMduHenAminTan;smRsbeTAnwgbec©keTs¬karerobcMdI/ karEfTaM/ kareRbIR)as;CI>>>¦.
-minTan;ykcitþTukdak;kñúgkareRbIR)as;sMNl;BIkarRbmUlpl edIm,IrkSanigbegáInKuNPaBdIdaMduH.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta116
IV- bec©keTsénkardaMdMNaMsENþkdI sENþkdICadMNaMEdlRtUvkardIFUr manCICatinigRss;Twkl¥¬dIRcaMgTenø b¤dIl,ab;eRkayRcaMg nig
dIx<g;rab¦. mü:ageTot sENþkdIRtUvkar karEfTaMmankarsMGatesµAcéRg nigkarRCMuRCYydI[)ans-
mRsbtameBlevla. dUcenH karerobcMdI)anl¥ eFVI[dIpusmanxül;
ecjcUlRsYl CaKnøwHeFVI[dMNaM rIklUtlas;)anqab; BiessEpñkRbB½n§bJs.
1-kareRCIserIsBUC kareRCIserIsBUCCaktþakMNt;nUvTinñpl )anx<s; nigeqøIytbtMrUvkarTIpSar ³
- BUCFn;CMgW nigstVl¥it.
- BUCEdlpþl;Tinñplx<s;nigtMrUvkarTIpSar.
- BUCmanry³eBlxøI.
- BUCEdlrkSaTukTaMgsMbkmanKuNPaBdMNuHRKab;cab;BI90% eLIgeTA.
2-karerobcMdIsMrab´daMdu¼ sENþkdIsßitkñúgBBYk elhÁúmINW minsUvRtUvkarCIeRcInb:unñaneT b:uEnþedIm;I,begáInTinñplx<s;kñúg
plikmµenaH karerobcMdI k¾CaktþakMNt;mYymansar³sMxan;kñúgkarGnuvtþbec©keTsdaMduHpgEdr.
karP¢Ürras´dI £• RtUveFVIkarP¢Ürras;dI[)an 2-3 dgkñúgCMerA 15sm - 20sm.
• karP¢ÜrRtUveFVI[)anhµt;ct; ¬kMu[qkElVgdI/ P¢Ürkat;TTwgelIkTI1 nigP¢Ürkat;TTwgelIkTI2¦.
• P¢ÜrTI1 ¬P¢Úrdas;dI¦ RtUvTukhaldI[)an10-15éf¶ munnwgcab;P¢ÜrelIkTI2.
• P¢ÜrelIkTI2 rYmkarras;dIsMGatkMeTckMTInigesµA[)ans¥at.
• P¢ÜrelIkTI3 rYmkarras;sMerc [dIhµt;pg;l¥ nigmanPaBrabesµIsMrab;eFIVkardaMduH.
3-kardak´CIRTab´át dMNaMsENþkdIminsUvelµaPCIb:unµaneT b:uEnþkarGnuvtþénkardak;CIRTab;)at CakarcaM)ac;bMputkñúgkar
daMduHdMNaM RKb;RbePTedIm,IFananUvsarFatubMrugsMrab;tMrUvkarrbs;dMNaMnigkarBarkar)at;bg;CICatikñúgdI
nigrkSa)annUvKuNPaBdIksikmµ[mannirnþrPaB. enAelIdIEdlxSt;CICati eKRtUvGnuvtþkardak;CIRTab;)at
sMrab;dMNaMsENþkdI dUcCa ³
- CIkMb:usþ b¤CIlamkstVBukrlYyl¥cMnYn10-15 etankñúg 1 hiktar.
117erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
- CIKImI 15>15>15 cMnYn 150KRk - 200KRk kñúg 1 hiktar.
CITaMgBIrmuxenH RtUv)aceraysBVl¥elIdIrYcP¢Ürras; ¬P¢Ürras;elIkTI3¦ Rcbl;[)ancUlKñaeTAkñúgdI.
4-karerobcMRKab´BUC BUCsENþkdIman 3 RbePTEdleKniymeFVIkardaMduH ³
- BUCRKab;FM.
- BUCsMbkqñÚt.
- BUCsMbkrlIg.
• RtUvykEpøsENþkdITaMgsMbkmkbkykRKab;[)anBI 7-10éf¶ muneBldaM.
• RtUverIsykRKab;es<ót-RKab;tUc-RKab;s¥úy nigRKab;EdlmaneraKecj[Gs;¬TukEtRKab;l¥eBj
lkçN³¦.
• RtvykRKab;BUCEdl)ansMraMgrYc mkRbLak;fñaMbinLat kúñgGRta 2° ¬BIrPaKBan;¦ kñúgBUC 1KRk
muneBlykeTAdaM karBarstVRsemacsIuBUCkñúgreNþA.
5-eBlevla nigrebobdaM• eKGaceFVIkardaMduH)an ³
- enAedImrdUvePøóg ¬Ex emsa/ Ex ]sPa¦.
- enAkñúgrdUvePøog ¬Ex bifuna/ Ex kkáda¦.
- enAcugrdUvePøog ¬Ex tula ¦.
• rebobdaMman 2 y:ag tamkarniym ³
- kardaMedayelIkrg ³ kardaMrebobenH eKeRcInGnuvtþenAkñúgrdUvvsSa edaykarelIkrgeRkayBI
karerobcMdIdaMduHrYc ¬kñúgtMbn;valrabminlicTwk¦.
-kardaMlat ³ eKGnuvtþenArdUvR)aMg nigrdUvvsSapgEdr ¬tMbn;x<g;rab/ valrab/ eRkayRcaMg
Tenø/>>>¦kardaMenAedImrdUvePøog nigcugrdUvePøog RtUv]sSah_RtYtBinitü nigRKb;RKgsMeNImdI[)anl¥sMrab;
karlUtlas; nigpáaEpø)aneBjelj ¬60-80%¦.
• dMNaMsENþkdIRtUvkarcenøaHrg 50sm nigcenøaHCYr 20 - 25sm edIm,IlUtlas;l¥. reNþAman
CMerA 2 -4sm.
• tMrUvkarBUCbkeRsccMnYn 80KRk kñúg 1 hiktar b¤ BUCTaMgsMbkcMnYn 150KRk kñúg 1 hiktar.
kñúg1reNþAdak; 1 - 2 RKab;.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta118
6-karEfTaM• karCMrHesµA nigBUnKl;
karCMrHesµA b¤karsMGatesµAcéRg CaskmµPaBmYysMxan;Nas; enAkñúgplitkmµdMNaMsENþkdI
edIm,IeFVI[dMeNIrrIklUtlas;elOneTAtamskþanuBlrbs;va. dUcenH karsMGatesµAcéRg RtUvGnuvtþ[
)an2dgnigTan;eBlevla eFVIy:agNakMu[esµAduHRbECgCamYydMNaM[esaH eRBaHkargarenH ebIeyIgeFVs
RbEhsnwgnaM[dMNaMbnßykarlUtlas; ehIyTinñplk¾nwgfycuHeTAtamenaHEdr ¬minGacEk)aneLIy¦.
• elIkTI1 ³
- BI15-20 éf¶ eRkayeBldaM. eBlenH sMxan;KWbM)at;esµAcéRg nigrkSasMeNImdI[)anl¥tam
ry³karRCMuRCYydICamYy.
• elIkTI2 ³
- BI30-40éf¶ eRkayeBldaM. eBlenH karsMGatesµAcéRgrYmTaMgkarBUnKl;tic²pg.
bBa¢ak´ £ ebIhYsBI 60éf¶eLIgeTA hammin[BUnKl;eLIy.
• kareRsacRsB
dMNaMsENþkdI RtUvkarsMeNImdIlµmBI 65-75% edIm,IeFVIkarlUtlas;)anl¥. kñúgmYyvdþlUtlas;
rbs;va RtUvkarTwkBI 1000 - 1500m3 b:ueNÑaH. dUcenH RtUvBinitü[)anCaRbcaMnUvsMeNImdI ebIman
karraMgs¶Üt RtUveFIVkarbUmTwkeRsacRsB CabnÞan;.
7-stVlðit nigCMgW dMNaMsENþkdIminsUvmanCYbRbTHkarbMpøajBIstVl¥itnigCMgWF¶n;F¶reT. RbkarEdlRtUvRbugRby½tñ
KWenAeBlmundaM RtUvkarBarstVl¥itbMpøajRKab;BUCenAkñúgreNþAeFVI[)at;reNþA edayeRbIfñaM hV‘úyra:dan
¬Furadan ¦ kñúgGRta 1 Rkam kñúg 1m2 b¤ 10KRk kñúg 1 hiktar ¬erayRBac[)ansBVdImundaM¦. kar
eRbIfñaMenH k¾GackarBarkarbMpøajBIstVl¥itdl;sENþkdI EdlkMBugrIklUtlas;enAkñúgdIedaydgÁÚveQµaH
GaRkUTIsGIubsIuLúg¬Agrotis hypsilon¦ . mandgáÚvrmUrsøwksENþkdI eFVI[dMNaMbnßykarlUtlas;.
viFIkMcat; eRbIfñaM GahSÚRDIn ¬Azodrin¦ kñúgGRta 2-3° kñúg 1 lIRtTwk.
• CMgWGutsøwkBN’exµA
viFIkarBarman ³
-kMudaMjwkeBkenArdUvvsSa.
119erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
-eRbIBUCFn;nwgCMgWenH.
• CMgWrlYyKl;
viFIkarBarman ³
- RtUvrkSasMeNImdI[)anl¥.
- RtUvpøas;bþÚrmuxdMNaM ¬sENþkdI sENþk)ay eBat¦.l.
8-karRbmUlpl eKcab;RbmUlpldMNaMsENþkdI kñúgkMLúg 3Ex eTA 3 ExknøH eRkayBIkarduHecj KiteTAtamBUC
Edl)aneFVIkardaMduH. b:uEnþkarkMNt;eBlRbmUlplenAdMNak;kalEdldMNaMsENþkdImansøwkelOgTMu
eRcIn ¬60-70%¦. eKdkedImsENþkdIedayTaMgEpøBIkñúgdIrYceKeFVIkarhalkñúgry³eBl2-3éf¶ rYceK
eFVIkarRbelHnigbkykRKab;CabnþbnÞab;.
• RbkarEdlKYreCosvag
- kMuTuk[s¶ÜtedaykMedAxøaMgeBk.
- kMudkedImEpøRss; KrCaKMnr.
- kMuhaléf¶yUreBk eRkayeBldkRbmUlpl.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta120
V- viPaKesdækic©kñúgplitkmµdMNaMsENþkdI (kñúg 1hiktar)muxcMNay Ékta tamkarGnuvtþrbs;ksikr karGnuvtþtambec©keTs
cMnYn tMélray¬$¦ tMélsrub¬$¦ cMnYn tMélray¬$¦ tMélsrub¬$¦
karerobcMdIsrub ht 1 20>00 20>00 1 40>00 40>00
RKab;BUC KRk 80 0>80 64>00 80 0>80 64>00
daMduH éf¶¼nak; 7 1>70 11>90 7 1>70 11>90
EfTaMsrub éf¶¼nak; 20 1>70 34>00 30 1>70 51>00
CI15>15>15 KRk 100 0>45 45>00 150 0>45 67>00
CIkMb:usþlamkstV etan - - - 10 5>00 50>00
fñaM Furadan KRk - - - 10 1>20 12>00
fñaM Azodrin lIRt - - - 2 5>00 10>00
RbmUlplsrub $ 225>90 357>40
Tinñpl KRk 2/000 3/500
cMNUlkñúgplitkmµ $ 0>25 x 2/000 = 500>00 0>25 x 3/500= 875>00
cMeNjsrub $ 274>10 517>60
tMél 0>25$ kñúg 1KRk TaMgsMbk
121erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
dMNaMeBatRkhm(Yellow Maize)
I- esckIþepþIm eBatKWCadMNaMmYyRbePT EdleK)ansÁal;taMgBIstvtSTI 17 mkem:øH ehIyeK)andaMdMNaMenH
enAelIépÞdItUc²eTAtamtMbn;nana kñúgRbeTskm<úCa
ehIyeKcat;TukvadUcCaGaharsMrab;bMeBjGahardéT
eTot. GaharenHmansar³sMxan;eLIgdl;fñak;Cati
taMgBIqñaM 1910 Edl)araMg)anTijeBatkñúgcMnYneRcIn
BIRbeTseRkA edIm,IykeTAeFVICacMNIstV. eBatRkhm
elcecjmkeRkayqñaM 1921 karbgáat;BUCeday
Ég² rvageBatcUlBItugkwg nigGaemrikxagt,Úg.
bnÞab;mkeTot karbgáat;BUCedayRksYgksikmµ rvag
qñaM 1930 begáIt)anCaeBatRkhmExµr EdlmanedImx<s; GayukalxøI ¬90éf¶¦ EpøragmUltUcxagcug
RbEvgRbEhl 20sm RKab; jwkFMlµm ¬8mm¦ mUlxagelI BN’elOgRkemA b¤RkhmesµITaMgGs;
mansñamqñÚt nigxñgRKab;BN’s eFVI[vafycuHtMél . karRbwgERbgEklMGedaybgáat;BUC )anGnuvtþeFVI
enATIRkugPñMeBj nigextþkMBg;cam. eBatCadMNaMmYysMxan;kñúgcMeNamdMNaMes,ógepSg²eTot. eyag
tamel,ÓnénplitkmµeBat eKGacsnñidæan)anfa cab;BIqñaM 2000eTA dMNaMeBatnwgkøayCadMNaMTI 1
kñúgBiPBelak.
II- eKalbMNg1-begáInkaryl;dwgdl;ksikrGMBIsar³sMxan;éndMNaMeBat.
2-pþl;bec©keTsdaMduHkñúgplitkmµdMNaMeBat.
3-begáInR)ak;cMNUl[)anx<s;tamkarGnuvtþbec©keTskñúgplitkmµdMNaMeBat.
III- karGnuvtþrbs´ksikrknøgmk - min)aneFVIkareRCIserIsdI[)anRtwmRtUvmuneBldaMduH.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta122
- kareRbIR)as;CIminsmRsbtamk,Ünxñat.
- kareRCIserIsBUCminsmRsbtambec©keTs.
- kardaMduHmanlkçN³samBaØ xVHkarEfTaM.
- karerobcMdIminTan;smRsbtambec©keTs.
- kardaMduHBwgEp¥keTAelITwkePøógTaMgRsug.
IV- bec©keTskñúgkardaMdMNaMeBat 1-kareRCIserIsBUC £ eBat KWCarukçCatimYyEbbEdlmanGayukallUtlas;xøIlµm ehIysmRsbnwgkardaMduH . cMeBaHBUC
eBatenARbeTskm<úCaeyIgeRcInmanGayukal 85 éf¶/ 90éf¶ nig 110 éf¶ . dUecñH eyIgRtUveFVIkar
eRCIserIsBUC[smRsbtambec©keTsdUcCa ³
• RKab;BUCl¥pþl;Tiñplx<s;
• RKab;BUCEdlmanGRtaénkarduHelIsBI 85 PaKry eLIgeTA.
• RKab;BUCFn;RTaMnwgCMgW nigstVl¥it.
• RKab;BUCfµIminTukyUrExqñaM.
2-karerobcMdI £2>1-rdUvR)aMg
RtUveFVIkarP¢Ürras;dI[m:dæl¥ edIm,IrkSasMeNImkñúgdI)anyUr ehIy
haldI[)an 7-10éf¶sin muneBlP¢Ürras;sMrab;eFVIkardaMduHcugeRkay.
2>2-rdUvvsSa
eyIgminGaceFIVkarP¢Ürras;dI[m:dæeBkeT eRBaHbNþal[dIqab;hab;
eRkayBIePøógFøak;. karP¢ÜrdIhalkñúg rdUvvsSaenH RtUveFVI[)ancab;BI 1 - 2
dg edIm,IsMlab;esµAcéRg/ stVl¥it RBmTaMgbegáInbnÞúkxül;kñúgdI)anl¥ ehIyRtUvP¢ÜrRCYyRcbl;CIRKb;
RbePTEdl)andak;RTab;)at . karP¢Ürras;elIkTI 2 RtUvP¢Ürkat;TTwgelIkTI 1 .
3-rdUvkaldaMdu¼£ -enAtMbn;RtUBik eBatKWCadMNaMMmYy minerIsrdUvkaldaMduH . edayELkenARbeTskm<úCa eKGacdaM
123erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
eBat)anl¥enAtambNþaextþmYycMnYn tamdgTenø dUcCa extþkNþal/ extþéRBEvg/ extþkMBg;cam/ extþ
RkecH/ extþkMBg;qñaMg nigtMbn;x<g;rab .
cMeBaHdIenAmat;Tenø eKGacdaM 2 dgkñúg 1 qñaM edaysartMbn;enHGacFanaTwknigCICati)anRKb;RKan;.
3>1-rdUvvsSa ³
- cMeBaHtMbn;mat;Tenø eKcab;epþImdaMBIcugEx emsa dl;Bak;kNþalEx ]sPa nigRbmUlplenA
cugEx sIha.
- cMeBaHtMbn;x<g;rab eKcab;epþImdaMenAEx ]sPa dl;Ex kkáda nigRbmUlplenAcugEx kBaØa .
3>2-rdUvR)aMg ³
- eKcab;epþImdaMenArdUvTwksMrk KWcab;BIExvicäika ehIyRtUvRbmUlplenAcugExmina nigedImExemsa.
4-kareRbIRás´CI £• CIRTab;)at ³ RtUvdak;CIRTab;)atkñúgdI 1 hiktar man ³
- CIlamkstV b¤ CIkMb:usþ 20 - 30 etanenAeBlP¢ÜrelIkTI2
- CI ed-Ga-eb: ¬18>46>0¦ 100 KRk kñúg 1 hiktar
- CIb:UtasüÚm ¬0>0>60¦ 100 KRk kñúg 1 hiktar
• kardak;CIbMb:n ³
CIG‘uyer: eKdak;enAeBleBatecjsøwk 6-8 snøwk kMBs; 5 twk b¤enAeBlBUnKl;elIkTI1 kñúgbrimaN
50 KRk kñúg 1 hiktar edIm,IbMb:ndMNaM . elIkTI 2 eKdak;enAeBleBatecjpáaeQµal 30 PaKry
kñúgbrimaN 50 KRk kñúg 1 hiktar .
5-kardaMdu £ 5>1-rebobeRbIBUC ³
- eKRtUveRbIRKab;BUCcab;BI 25-30 KRk kñúg 1 hiktar sMrab;BUCkñúgRsuk . muneBldaM eKRtUv
ykRKab;BUCeTAhal 1-2 em:ag edIm,I[RKab;BUCCb;Twk)anrh½senAeBldaM qab;duH nig[edImeBat
rwgmaMl¥ .
- eKykRKab;BUCEdlhals¶Üt enaHeTARtaMTwk[)anry³eBl 4-6 em:agsinedIm,IbegáInGRta
énkarduHqab;rbs;RKab;BUC nig)anesµIKñal¥ ¬cMeBaHBUCfµI edka-DK eRbIkúñg1hita 13-15KRk¦ .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta124
5>2-rebobdaM ³
kardaMeBatmaneRcInrebobKW daMCareNþA/ edayéd nigedaym:asIun .
5>3-rebobdak;RKab ;³
- cMeBaHBUC edka-DK888 eyIgRtUvdak;cMnYn 2 RKab; kñúg 1 reNþA.
- cMeBaHBUCkñúgRsuk eyIgRtUvdak;cMnYn 3-4 RKab; kñúg 1 reNþA .
eKGacGnuvtþrebobdaMTaMgBIrrebobenH tamtaragxageRkam ³
cenøaHCYr cenøaHKum< cMnYnedImkñug1Kum< cMnYnedImkñúg 1 hiktar epSg²
80sm 40sm 2 62500 BUC edka 888
80sm 20sm 1 31250 BUC edka 888
75sm 50-60sm 2 44000-53000 BUC kñúgRsuk
CMerARKab;EdlRtUvkb;b¤bukdaM KWGaRs½yedaysMeNImEdlmanenAkñúgdI. cMeBaHdIesIm b¤rdUvvsSa
manCMerARbmaN 2 - 4sm. cMENkdIs¶Üt b¤rdUvR)aMgKWmanCMerARbmaN 3-5sm .
bBa¢ak´ £ RKab;BUCesIm RtUvdaMelIdIesIm RKab;s¶Üt RtUvdaMelIdIs¶Üt rYceFVIkareRsacRsB.
5>4-karCYsreNþA ³
eRkayeBldaMry³eBl 2 - 3éf¶ RKab;eBatcab;epþImecjBnøk dUecñHebIeyIgsegáteXIj)at;reNþA
ticCag 10° KWeyIgmincaM)ac;CYsvaeT. b:uEnþ ebIeyIgsegáteXIjmancMnYneRcInCag 10° RtUvRbjab;
daMCYsfµICabnÞan; edIm,IFana )annUvcMnYnedIm nigFana)anbrimaNpleRcIn .
5>5-kardkbMEbkkUn ³
eRkayeBlkUneBatduH)an 10-15éf¶ b¤mansøwkcab;BI 3-4 snøwk mankMBs; 10-15sm RtUv
Rbjab;dk bMEbkedImecjxøH TukEt 1-2 edImkñúg1Kum< . RtUvdkedImEdlsÁm erov b¤ maneraKecj.
5>6-karsMGatesµA - RCYyKl; nigBUnKl;dMNaMeBat ³
eRkayeBldkkUneBatecalxøHrYcehIy RtUvcab;epþImCMrHesµA RCYydI edIm,I[dIFUr Cb;sMeNIm)an
eRcIneFVI[bJseBatduH)anl¥ xül;ecjcUl)anRsYl . eBleBatmanGayu 40 éf¶ b¤eXIjeBatman
søwkcab;BI 6-8 snøwk RtUveFVIesµA dak;CIbMb:n nigBUnKl;dak;CICaelIkTI1 edIm,IbegáInRbB½n§bJsfµIbEnßm
eTot nigCMruj[dMNaMeBatmankarlUt las;)anl¥ . CaTUeTA eyIgGacCMrHesµA 1-2 dgkñúgrdUvvsSa .
125erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
ebIeyIgbeNþay[esµAduHeRcInenaH TinñpleBatnwgfycuH esµAcéRgdeNþImykCICatiBIdMNaMeBat ehIy
eFVI[dMNaMTTYlkarlUtlas;minrYc .
6-karRbmUlpl nigkarTukdak´plitpleBat £karRbmUlplKWERbRbYleTAtamRbePTBUCnImYy² müa:geToteyIgGacsnñidæan)anfa EpøeBatTMu eKsegát
eXIjedImnigsøwkmanBN’elOgTMu sMbkEpøs¶Üt eRkomRsYy sk;vaeLIgBN’exµARsYy RKab;PøWrelag
ehIyrwg nigmansMeNImkñúgRKab;ticCag 25° .
7-karRbmUlpleBatCalkçN£RKYsar £ eKGacRbmUlpleBatcgBüÜrTukdak;CacegáamenAtameRkam
edImeQIEk,rpÞH nigeRkampÞH. mü:ageToteK GacTukdak;eBatenAkñúgRkg;
edaybksMbkecj haléf¶[s¶Üt. eKGacRbmUlplRbeLHCaRKab;rYc
ykeTAhal[s¶Üt 14° énsMeNImRKab; . kareFVIRkg;dak;eBat[
)ankMBs;BIdI 5 twk/ kMBs;RTug 0/40m x 1/50m x 4m .
8-sar£RbeyaCn_éndMNaMeBat £ eBat KWCadMNaMmYyRbePTya:gsMxan;sMrab;bMerIplRbeyaCn_dl;mnusSnigstV . enAkñúgRKab;eBat
manpÞúk eTAedaysarCatiepSg²CaeRcIndUcCa ³ CatiTwk 10>8° CatiRbUetGIun 10° CatikabUGuIRdat
73>4° nig CatiEr: 1>4° .
8>1-eBatCacMNIGaharrbs;mnusS ³
eBatRtUv)aneKykmkeFVICamðÚbGaharRbcaMéf¶sMrab;RbeTsmYycMnYn . eBatCaGaharbEnßmBIelI
GaharmUldæanEdlRbCaCnEtgEtniymcUlcitþdUcCa ³ GaMg/es¶ar/dut nigEkécñeFVICaGgáreBat emSAeBat
nignMeBat.
8>2-eBatCavtßúFatuedImsMrab;eragcRk ³
- edIm nigsñÚleFVICaRkdas; ExS b¤sMrab;dut.
- RKab;eBatRkhmkineFVICacMNIstV.
- cMraj;ykCatiRbUetGIun nigGamIdug eFVICa»sf.
- EkécñeFVICanMbu½g eRbgqa TwksIur:U .l.
- edayELksMrab;RKab;eBatdMeNIb eKkineFVICakav eRKOgtM)aj nigsab‘U .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta126
l>r muxcMNay Ékta tamRbéBNI tambec©keTs
cMnYn tMélray tMélsrub cMnYn tMélray tMélsrub
1 karerobcMdI dg 2 80000r 160000r 2 80000r 160000r
2 kareRbIR)
as;BUCfµIedka
KRk - - - 15 16000r 240000r
3 BUCkñúgRsuk KRk 30 2000r 60000r - - -
4 kardak;CIbMb:nGu‘yer: KRk 50 1700r 85000r 100 1700r 170000r
5 kardak;CIkMb:usþ etan - - - 7 20000r 140000r
6 kardak;CI ed-Ga-eb: KRk - - - 100 1700r 170000r
7 CIb:UtasüÚm KRk - - - 50 1900r 95000r
8 CMrHesµABUnKl; nak; 20 7000r 140000r 20 7000r 140000r
9 karRbmUlpl nak; 20 7000r 140000r 20 7000r 140000r
cMNaysrub 585 000r 12 550 000r
cMNUlsrub 1 050 000r 2 400 000r
cMeNj 465 000r 11 455 000r
-tamRbéBNI ³ kñúg 1 hkitar )anpl 3500KRk
-tambec©keTs ³ kñúg 1 hikta r)anpl 8000KRk
-tMélCamFüm enATIpSar = 1KRk = 300r
V- karviPaKesdækic©elIdMNaMeBatkñúg 1 hiktar
127erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
kareákEbn nigkarhalRsUv (Threshing and Drying)
I- Tsßn£TUeTA karRbmUlplRsUv CakargarBi)akCagkar
kargarRbmUlpldMNaMepSg²EdleK)aneFVIkar
daMduH eRBaHkargarenH RtUveFVIkarqøgkat;karRtYt
BinitüeGay)anRtwmRtUvtamdMNak;kalnImYy²
taMgBIkarRcUtkat; dwkCBa¢Ún e)akEbn nigkar
halRsUv . dMNak;kalTaMgenHebIeyIgminyk
citþTukdak;eTenaH GacbNþaleGay)at;bg;Tinñ
plRsUv b¤xUcKuNPaBRsUv nigGgárenAeBleyIg
kinva . kare)akEbn nighalRsUvCaskmµPaB
mYy Gacfa)anCakargarcugeRkaykñúgkarRbmUlplRsUv ehIyvamansar³sMxan;Nas; edIm,IeCosvag
eGay)annUvkar)at;bg;enH .
knøgmkksikreRcIndwkkNþab;mkKrTukCaBMnUkenAelIlanEdl)anerobcMrYcCaeRsc eTIbeFVIkar
e)akEbnCaeRkay . ry³eBlKrTukenHmanrhUtdl; 1 Ex k¾man . kare)akRsUvtamviFIenHeKeRcInEt
GnuvtþedaykMlaMgmnusS ¬EbnnwgeCIg b¤e)aknwgkþar¦ eKerobtaMgbBa¢an;edayeKa b¤RkbI . bc©úb,nñCa
TUeTA kare)akEbn eKeFVIedaym:asuIne)akRsUvenAnwgkEnøgEtmþg . ÉtMéle)akRsUvKW 10° elIplit
plRsUv Edl)ane)akrYc ¬s¥atCaeRsc¦ .
II- eKalbMNg1-begáInkaryl;dwgeGaykan;Etx<s;elIkarGnuvtþnUvskmµPaB 2 cugeRkaykñúgkarRbmUlplRsUv .
2-eFVIeGayplitkrdwgBIkar)at;bg; nig xUcxatBIkarRbmUlplRsUv .
3-begáInsmtßPaBkñúgkareFVIEpnkarlMGit nigp©itp©g;bMputelIkarRbmUlpl nigTukdak;plRsUv .
4-begáIncMNUleGaykan;EtRbesIrsMrab;plitkr .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta128
III- karGnuvtþeákEbn nighalRsUvrbs´ksikrknøgmk -kare)akEbnRsUvedaym:asuIne)akenAtamvalERspÞal; .
-kare)akEbn nighalRsUveRkaykardwkCB¢ÚansþúkTukenAtamkEnøgEdl)aneRKagTuk nigkar
GnuvtþkarhalRsUv .
-halRsUvpÞal;nwgdIEdl)anerobcMrYc ¬elIlane)ak¦ .
-halRsUvenAelIkenÞlEk,rpÞH .
IV- bec©keTskñúgkarGnuvtþkareákEbnRsUv nigkarhalRsUv 1-kareákEbnRsUv kare)akEbnRsUv KWCadMeNIrkarénkarRbRBwtþpþac; b¤RbeT,HRKab;RsUveGayecjBIkYr .
1-1-kare)akEbnman 3 y:agKW ³
-kare)akedaykMlaMgmnusSKWCaviFIl¥mYy b:uEnþcMNaykMlaMgBlkmµeRcIn xateBlevla .
-karbBa¢an;edaystV b¤Rtak;T½r viFIenHeFVIeGayRKab;RsUv)ak;EbkCaeRcInkMNat;b:uEnþeRbIkMlaMg
Blkmµtic .
-karee)akEbnedaym:asuInCaviFIl¥ elOn ebIsinGñke)akenaHRbsb;kñúgkarbBa¢aeRKOgcRkcMeNj
eBlevla.
kareRbIR)as;edaym:asuInenH vamankrNIEdlRtUvGnuvtþdUcxageRkam ³
• eyIgBinitüemIlRKab;RsUvmanGRtasMeNImcab;BI 20 eTA 25 ° kalNaRsUvesImCagenHeFVIeGay
Bi)ake)akRbeT,HRKab;ecjBIcMebIgminGs; EtebIs¶ÜtCagenHeFVIeGayRsUvgayeRbHRsaM .
• bBa¢at,al;m:asuInkMueGayvilelOneBk ¬Cag 600CMukñúg 1 naTI ¦.
• ebIkalNavavilyWteBkeFVIeGaykare)akrbs;m:asuInyWt b¤RbeT,HRKab;RsUvminGs;BIcMebIg EtebI
vavilelOneBk eFVIeGayRKab;RsUvrgkarvaypÞb;xøaMg gayEbk rlat;sMbk nigeRbHRsaMGgárenA
eBlkin .
1-2-edImRsUvEdlRcUtkat;KWeGay)ansmRsbeTAtamviFIsaRsþénkare)akEbn
-e)ak b¤EbnRsUvRtUvkat;edImRsUveGay)anRbEvg 30 eTA 50 sgÞIEm:Rt b¤kat;RtwmkYr .
-ebIbBa¢an;edaystV b¤Rtak;T½rRtUvkat;edImRsUveGay)anRbEvg 60 eTA 80 sgÞIEm:Rt b¤ RtwmKl;.
-ebIeRbIm:asuIne)ak RtUvkat;edImRsUveGay)anRbEvg 40 eTA 50 sgÞIEm:Rt .
129erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
1-3-kare)akRsUvsMrab;TukBUC nighalRKab;BUC
-tamlkçN³bec©keTs RsUvGacRcUtkat;)anluHRtaEtGRtaRsUvTMukñúgERs man 80 eTA 85° nig
sMeNImRbmaN 20 eTA 24 °. cMENkRsUvsMraMgeFVIBUC k¾minxusBIRsUvFmµtab:unµaneT EtedIm,IeCosvag
karfycuHKuNPaB niglayLMBUCKña eyIgRtUveFVIkarRcUtkat;kEnøgRsUvsMrab;eFVIBUCenaH eGay)anmun
eBlRcUtkat;kEnøgepSgeTot .
-cMENkÉkare)akEbnvijeyIgRtUvTukdak;BUCRsUvedayET,kBIKña . RtUverobcMRbdab;e)akRsUv nig
kEnøghalkMueGaylayT,MKñaCamYyBUCRsUvepSgeTot EdlnaM[mankarfyKuNPaB . halBUCRsUv
eGay)ans¶Ütl¥ nigrkSaTukdak;eGaydac;BIKña .
-bnÞab;BIe)akEbnrYcetIRtUvhalsMgYtRKab;BUCy:agdUcemþc ?
RKab;BUCKYrhalenAeRkamkMedAéf¶elIkenÞl b¤elIlanEdlmancak;ebtug
s¥atl¥ . karhalenHKYreFVIbnþrhUtsMeNImRsUvenaHmanRbmaN 14 °.
kargarenHeyIgGacRbRBwtþeTAcab;BI 3 eTA 5éf¶ eRkamBnøWéf¶ .
-etIRtUvrkSaBUCsuT§y:agdUcemþc ?
-RKab;RsUvKYrkSaTukenAkEnøgEdlmanxül;ecjcUl)anl¥edayeRbI)av
RkecA b¤]bkrN_epSgeTotlayCamYyfñaMkMcat;stVl¥it edIm,IkMu[stVl¥itbMpøajRKab;BUC .
-etIeyIgcgpøaksBaØaelIBUCRsUvy:agdUcemþc ?
-pøaksBaØaRtUvsresreQµaH BUC Ex éf¶RcUtkat; nigRbePTBUC . pøaksBaØaRtUveRbIy:agticcMnYn 2
dak;kñúg)av 1 nigenAeRkA)av 1 edaycgP¢ab;eTAnwgsMbk)av .
2-karhalRKab´RsUv-RKab;RsUvEdle)akEbnrYc vaGacmansMeNImcab;BI 18 eTA 25 ° ehIymin
RtUvykRKab;RsUvEdlmansMeNImx<s;EbbenHeTATukdak;eTeRBaHGaceFVIeGay
BukpuyduHpSit nigmanstVl¥itbMpøajeRcIn.
-eyIghalRKab;RsUv edIm,IbnßysMeNImrhUtdl; 14°eTaHbIkarTukdak;RsUv
enaHmanry³eBlxøI b¤TMenIby:agNak¾eday. edIm,IeGayRsUvqab;s¶Üt eyIg
RtUvhalnwgkMedAéf¶ry³eBl 2 eTA 3 éf¶ kñúgkMras;esþIglµmcab;BI 3 sgÞIEm:Rt
eTA 5 sgÞIEm:Rt ]sSah¾vIRtT,b;va .
-enAéf¶Rtg;eBjkMedA RKab;RsUvGacekInkMedAx<s;rhUtdl; 50 dWeRkes eTA 60 dWeRkes dUecñH
RtUvvIRtT,b;vaeGay)anjwkjab; .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta130
-eyIgGachalTaMgkNþab;)anedayminfycuHKuNPaBGgár eRBaHRKab;RsUvCab;nwgkNþab;mingay
eT,IgkMedA nigmins¶ÜtelOnb:unµaneT. b:uEnþebIsܶtRCuleFVIeGayRCuHRKab;RsUvenAeBleyIgRbmUlkNþab;
nigdwkCBa¢Ún .
2-1-rebobemIlRKab;RsUvs¶Üt
eyIgGacdwgBIPaBs¶Ütrbs;RKab;RsUv)an edaysarkarxaMRKab;RsUvCaBIrkMNat; ehIyBinitüemIl
ebIEpñkxagkñúgRKab;RsUvmanBN’føal¥enaHbBa¢k;fa RKab;RsUvs¶Ütl¥ehIy. EtebIminmanBN’føaenaHeT
RKab;RsUvminTan;s¶Ütl¥eT .
2-2-karhalRsUvman 2 Ebb ³
-karhalRsUveRkamkMedAéf¶ .
-karhalRsUvedaym:asuInsm¶Ütedayxül; .
2-3-bBa¢ak;BIkarhalRKab;RsUv
-minRtUveFVIeGayRKab;RsUvEdlRtUvTukeFVIBUCmankMedAxøaMgelIsBI 40 dWeRkeseT eRBaHvaGn; b¤
gab;ehIyElgduH .
-RtUvsa b¤RKbRsUvenAeBlmanePøóg b¤senSImFøak; eRBaHRKab;RsUvenAeBls¶Üt vaqab;RsUbyk
sMeNImNas; bNþaleGayeRbHRsMa nig)ak;enAeBlkinCaGgár .
-karBarRsUvkMueGaylayT,MKñaCamYyRsUvkxVk; b¤RsUvEdlmanRkYsb¤fµkuMeGaystVepSg²cUlEk,r.
-ebIry³eBlTukdak;yUr sMeNImRsUvkan;Ettic .
V- karviPaKsMeNImRsUvenAeBlTukdak´ry³eBlTuk sMeNImsmRsb bBaðaekIteT,IgenAeBlmansMeNIm
x<s;
2 eTA 3 GaTitü 14 ° eTA 18 ° duHpSit b¤ERbBN’RsGab;elOg
b¤ exµA
8 eTA 12 Ex TabCag b¤esµI 13 ° stVl¥itbMpøaj
yUrCag 1 qñaM TabCag b¤esµI 9 ° RKab;BUCElgsUvduH
131erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
dMNaMsENþkesog (Soybean )
I- esckIþepþIm sENþkesogCaRbePTdMNaM EdleKrab;bBa©ÚlCaRbePTdMNaM]sSahkmµ ehIyCadMNaMEdlGacEk
écñenAkñúgeragcRk b¤eFIVsib,kmµGVIepSg²)anCaeRcInmux dUcCa
karplitCa esog/ eFVIetAh‘U/ BBuHsENþk/ TwksIuGIv/ TwksENþk
.l. mYyEpñkeTot eKGacykeTAeFVIcMNIstVRCUk man; Ta RtI
.l.
tamkarBinitürbs;GñkviTüasaRsþ )an[dwgfa sENþk
esogCaRbePTdMNaMmü:ag sMbUreTAedaysarFatuRbUetGIun
EdlmnusS nigstVRtUvkarcaM)ac;sMrab;EfbMb:nsuxPaBEpñkkar
lUtlas;FMFat; )any:agqab;rh½s . rIÉkaksMNl;rbs;vadUcCa søwk edImeKGacP¢ÜrlubecalenAnwg
kEnøgedIm,IeFVIdI[manCICatil¥ nigsMbUreTAedayCatimemak dUcCaeFVI[dIFUr dIminhab;ENn kñúgdIman
xül;GuksIuEhSnl¥.
II- eKalbMNg
1-eFVI[RbCaksikrsÁal;BIGtßRbeyaCn_rbs;sENþkesog.
2- pþl;bec©keTsdaMduHsENþkesog CUndl;ksikr.
3- bMerItMrUvkarTIpSar.
4- begáInCIvPaBxVHxatrbs;ksikr.
III- TMlab´eFVIrbs´ksikr -karerobcMdImin)anRtwmRtUvtamk,Ünxñat.
-kardaMCalkçN³RbEBNI.
-KµankarEfTaM [)ansmRsbtambec©keTs.
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta132
-mineRbIR)as;kaksMNl;sMrab;eFVICIFmµCati.
IV- bec©keTsénkardaMdMNaMsENþkesog 1-kareRCIserIsTItaMgsMrab´daMsENþkesog£ dIRtUvmanlk<Nl¥ ³
-dImanCICati.
-dIx<s;minlicTwk.
-dIFUr nigrabesIµl¥.
2-kareRCIserIsBUCsENþkesog kareRCIserIsBUCsENþkesog maneRcInRbePTmanBUCkñúgRsuk BUC
eRkARsuk tamtMrUvkarTIpSar .
k-BUCenAkñúgRsuk ³
-BUCsMbkEpøBN’s manry³eBl 98 éf¶.
- BUCsMbkEpøBN’exµA manry³eBl 92 éf¶.
x-BUCeRkARsuk ³
- BUCRsmUv ry³eBl 95 éf¶.
- BUCsáa ry³eBl 95 éf¶.
- BUCRsal ry³eBl 81 éf¶.
kñúgcMeNamBUCTaMgGs;xagelIenH manEtBUCRsal 81 éf¶ EdlRbCaksikrniymcUlcitþdaMPaK
eRcInCageK )anpleRcIn nigmanry³eBlxøI .
3-karerobcMdIsMrab´daMsENþkesog -RtUvP¢Ür[)anCMerABI 0>15m eTA 0>25m cMnYn 2 dg rYcehIyras;bMEbkdI[)anEbkl¥itlµm.
-P¢ÜrelIkTI1 RtUvTukhaldIBI 7 - 10 éf¶ ]sSah_BüayamerIsykesµA nigsMramepSg²ecjBI
cMkar[)ans¥atl¥ edIm,IsMrYldl;kardaMduH eRBaHsENþkesogRtUvkardIFUr/ manCICatil¥/ minebom
minCaMTwk b:uEnþdMNaMsENþkesog RtUvkarsMeNImTwkrhUtdl;eBlRbmUlpl .
133erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
4-kardak´CIRTab´át -CIkMb:usþ ¬CIFmµCati¦ RtUveRbIBI 10 eTA 20 etan kñúg 1 hiktar
-CI ed- Ga-eb: RtUveRbI 100 K>Rk kñúg 1 hiktar
-CI b:UtasüÚm RtUveRbI 100 K>Rk kñúg 1 hiktar
CITaMgGs;enH RtUvdak;enAeBlP¢Ürras;mundaM nigRtUvP¢ÜrRcbl;ras;[sBVeTAkñúgdI .
5-eBlevladaMdu¼ enAtamtMbn;nanakñúgRbeTskm<úCaeyIg sENþkesogRtUv)aneK
kMNt;kardaMduHKWenA edImExkkádarhUtdl;cug Exkkáda y:agyUrbMput
eRBaHry³eBlkñúg ExkkádaenH mansenSImcuHeBlyb; RKab;sENþkGac
rIkduH)aneRkayeBldaM nigeRsacTwkbnþicbnþÜc ehIyry³eBl 4-5 éf¶
eRkaymk BnøksENþkcab;epþImduHecjCaBnøkRtYy .
6-bec©keTsdaMsENþkesog RtUvykRKab;BUCeTAhaléf¶cMnYn 1 - 2 em:ag. eFVIdUcenH Gac[RKab;sENþkqab;duH)anelOn
eBldak;RKab;eTAkñúgdI .
-tamk,ÜnxñateKdaMBICYrmYy eTACYrmYy 0>40m eTA0>45m.
-BIKum<mYy eTAKum<mYy 0>20m eTA 0>30m.
-reNþAnImYy² eyIgdak;RKab; 2 - 3 RKab; nigmanCMerA 3 - 4sm>
rYcykdIm:dæ b¤dIlayCIkMb:usþlub[CitBIelIRKab;sENþk rYcyk
édTHbEnßmRsal² edIm,IeFVI[RKab;sENþkRsUbyksMeNIm)an
l¥ .
7-karEfTaM nigdkrMls´dMNaM -RtUvdkrMls;kUnsENþkecjxøH²kñúgry³eBl 10-15 éf¶ eRkayeBldMNaMduH .
-kñúgmYyreNþA b¤ mYyKum< mancMnYn 2 edIm.
-eRkayeBldaMcMnYn 12 - 17 éf¶ CMrHesµAelIkTI 1.
-10- 15 éf¶ eRkayCMrHelIkTI1 RtUvsMGatesµAelIkTI2 .
erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta134
8-kardak´CIbMb¨nelIdMNaMsENþkesog -eyIgRtUveRbICIbMb:nbEnßmeRkayeBldaM 20-25 éf¶.
-RtUveRbICIG‘uyer:elIkTImYy 40 - 70 K>Rk kñúg 1 hiktar
-bnÞab;BI)ac b¤dak;CIrYc eyIgRtUvBUnKl;sENþk edayykdItamcenøaHrg eFVI[)anx<s; edIm,IbegáItCa
RbLaysMrab;bgðÚrTwkcUl . ry³eBleRkaykardaM 30 éf¶ sENþkcab;epþImecj páaEpømYy² ehIyeyIg
RtUv]sSah_edIremIl etImanGIVEdlekItenAlayLMCamYydMNaM eyIgRtUvdkvaecj[Gs; edIm,I[sENþk
lUtlas;l¥ .
-BinitüemIlstVl¥itepSg² EdlmksIubMpøaj . eyIgKYreRbIfñaM GahSÚRDIn ¬m:uNURkUtUhVús¦ kñúgkMritBI
20-30 eses layTwkcMnYn 10lIRt b¤ 2 - 3 eses layTwk 1 lIRt.
9-karRbmUlplsENþkesog -eRkayeBlsENþkmanEpøcMNas; ¬EpøRsekol¦ søwksENþkvacab;epþImRCuHecjBIedImmþgmYy²
rhUtGs;BIedIm ¬70-90PaKry¦ eTIbeyIgGacRbmUlpl)an .
-kat;edImsENþkdak;CaCYr b¤eyIgGacBUnCaKMnr eFVIenAeBlRBwkRBlwm .
-eCosvagkarRbmUlplenAeBléf¶ vaGaceFVI[sENþk EbksMbkRKab; naM[TinñplfycuH .
-RbmUlplTaMgedIm TaMgEpø mkdak;elIran b¤kEnøgEdleyIg)aneRtomTuksMrab;hal .
-eRkayeBlRbmUlplsENþkrYcehIy eyIgRtUvykedImsENþkeTATukelIdI edIm,IeFVICaCIFmµCati
¬eFVICIkMbu:sþ/ CIsrIragÁ¦ .
-ykRKab;sENþkhal[s¶Üt rYcRckTukkñúgkarug [)anl¥RtwmRtUv .
-ebIeyIgTukBUCsMrab;qñaMeRkayyIgRtUvhaléf¶[s¶Ütl¥eTVdg ]sSah_emIlERkgstVsIusENþk.
135erobcMedayelak Cit suvNÑ nigRsI Rss;FIta
V-viPaKesdækic©plitkmµ dMNaMsENþtesog ¬ épÞdI 1 ht¦
briyay Ékta tamRbéBNI tambec©seTs
cMnYn tMélray $ tMélsrub $ cMnYn tMélÉkta $ tMélsrub $
karerobcMdIsrub ht 1 - 30>00 1 - 30>00
CIKImI( DAP - K2O ) KRk 50 0>45 22>5 200 0>45 90>00
CIG‘uyer: KRk - - - 50 0>35 17>50
CIkMub:usþ nIglamkstV etan - - - 10 5>00 50>00
BUC KRk 65 0>45 29>25 65 0>45 29>25
kardaMduH éf¶¼nak; 10 1>75 17>5 10 17>5 17>50
karEfTaMsrub éf¶¼nak; 20 1>75 35>00 20 1>75 35>00
fñaMKImIBulksikmµ lIRt - - - 2 5>00 10>00
karRbmUlpl éf¶¼nak; 15 1>75 26>25 15 1>75 26>25
dwkCBa¢Ún Rtak;T½r - - 10>00 - - 10>00
cMNaysrub 170>50 $ 315>50 $
cMNUlsrub $0>40 x 1200 = $480>00 $0>40 x 2100 = $840>00
cMeNj $309>50 $524>50
tMéllk;sENþkesog $ 0>40/ k/RK
tamRbéBNI ³
Tinñpl ³
1200 KRk¼ht
tambec©seTs ³
Tinñpl ³
2100 KRk ht
kareFVIksikmµtamEbbEpnbec©keTsTTYlánpleRcInnigCYyrkßaKuNPaBdI