unediteddocument - odia. web view · 2011-10-23ya brahmachyutashankaraprabhr^itibhih...

263
.. A Subhashita A Day .. .. ପପପପପପପପପ ପପପପପପପପ .. ପପପପ ପପପ ପପ 'ପପପ-ପପପପପପପ' ପପପପପପପପପପପପପ ପ f ପପପପପ'ପପ ପପପପପପପପପପପପ ପ f ପପପପପପପପପ ପପପପପପପପ ପପପ ପପ ପପପପପପପପପପପ-ପପପପପପପପ ପପପପପପପପ ପପପପପପପ ପପପପପପପପପ. ପ f ପପପ ପପପପପ ପପପପ ପପ ପପପପପ ପପପପପ f ପପପପପପ ପପପପ f ପପପ ପପପପପପପପପପ ପପପ ପପ ପପପପପପପପପପପ ପପପପପପପପପପପପ ପପପପ ପପପପ, ପପପପପପପ ପପପପପପ ପପ ପପପପପପପପପପପ@ପପପପପf ପପପ.ପପପପ. kimapi shubhakArya.n gaNeshavandanena atha vA sarasvatI vandanena prArabhyate | ataH eShaH dvitIyaH shlokaH sarasvativandanAya samarpayAmi www.odia.org document.doc 1|263

Upload: dinhkhanh

Post on 22-Mar-2018

387 views

Category:

Documents


7 download

TRANSCRIPT

.. A Subhashita A Day ..

.. ପ୍ରତିଦନିଂ ସୁଭାଷିତଂ ..

ଠିସ୍ ଇସ୍ ଥେ� 'ଉନ୍-ଏଦଥିେତଦ୍' ଥେ�ାଥେ�� �ି�ଓନ୍ ଓ f ଥେ�ଦର୍'ସ୍ ଥେପାସି�ଙ୍ଗ୍ସ ୍ ଓ f ପ୍ରତିଦନିଂ

ସୁଭାଶିତଂ ଓନ୍ ଥେ� ସନି୍ସ" # ତ୍-ଦଥିେ%ସ୍ତ୍ ଥେ(ୈ�ଙ୍ି୍ଗ ଥେ%୍ରାଉପ୍ ଅ�.ଥେ/ସ୍. ଈ f ଥେ1ାଉ ଥେ2ାଉଳ୍ �ଥିେ4 ଥେତା

ଏଦତି୍ ଅନ୍୍ଦ f ଓ(6ତ୍ ଥେ�ଥେସ f ଓର୍ ଥେପାସି�ଙ୍୍ଗ ଓନ୍ ଥେ� ସନି୍ସ" # ତ୍ ଥେଦା�ୁଥେ(ନ୍ତ୍ସ ୍ ଥେ2ବ୍ ସିଥେତ, ଥେପ�ଅଥେସ

2୍ରି=ଥେତ ଥେତା ସନି୍ସ" # ତ୍@ଥେ�ଏର୍f ଉଲ୍.ଥେ�ାମ୍.

kimapi shubhakArya.n gaNeshavandanena atha vA sarasvatI vandanena prArabhyate |ataH eShaH dvitIyaH shlokaH sarasvativandanAya samarpayAmi

ଆନ୍୍ୟ ଥେ%ାଓଦ୍ ଏଥେନ୍ଦଅଥେ/ାଉର୍ ଇସ୍ ଥେB%ୁନ୍ ଥେB ଅ ପ୍ରଥେ1ର୍ ଥେତା ଘଥେନଶ୍ ଓର୍ S ଅରସ୍ୱତି. ଃHଏଥେନI �ିସ୍

ଥେସଥେ�ାନ୍୍ଦ ସୁଭ୍ହ ାଶିତ ଓ f ଆ S ଆଡ୍' ଇସ୍ ଥେଦଦ�ିଥେତଦ୍ ଥେତା S ଅରସ୍ୱତି :

www.odia.org document.doc 1|226

yA kundendutushArahAradhavalA yA shubhravastrAvR^itAyA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA shwetapadmAsanA |yA brahmAchyutashankaraprabhR^itibhiH devaiH sadA vanditAsA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHSheshajADyApahA ||

O ଥେନ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଅସ୍ 2୍ରି୍ହଥେତ ଅସ୍ ଅ %�6ନ୍୍ଦ ଓ f 4ୁନ୍ଦ f ଥେ�ାଥେ2ସ୍6 ଅନ୍୍ଦ 2ଥେତଥେଦ6= ାପ୍ସ୍, ଥେ2୍ହା ହସ୍ ଥେ2ାନ୍6

2୍ରି୍ହଥେତ ଅପ୍ପଥେରଲ୍, ଥେ2୍ହାଥେସ ହନ୍୍ଦ ଇସ୍ ପ�ଥେ�ଦ୍ ଓନ୍ ଥେ� ଥେସ�ମ୍ ଓ f ଥେ� /ୀଣା, ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ସିତି୍ତିଙ୍୍ଗ ଓନ୍ ଅ

2୍ରି୍ହଥେତ ଥେ�ାତୁସ୍, ଅନ୍୍ଦ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍ ଥେ2ାଶ.ଥେପ୍ପଦ୍ B୍ୟ୍ ଥେଘାଦ୍ସ ୍ ସୁଚ୍ ଅସ୍ B ରହ୍ମ, ଆ�ୁ୍ୟତ

(1୍ ଥେB� ସ୍ ସ୍ ଥେ( ...

tR^itIye asmin.h shloke gardabhAt.h trINi shikSheta

www.odia.org document.doc 2|226

ଈନ୍ �ିସ୍ �ିଦ୍6 ଥେ/ଥେସ6 ଓ f ଆ S ଆଡ୍, ଥେ�ଅନ୍6 ଥେ�୍ରଏ �ିଙ୍ଗ୍ସ ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ଥେଦାଥେV1୍...

avishrAmaM vahedbhAraM shItoShNaM cha na vindati |sasantoShastathA nityaM trINi shikSheta gardabhAt.h ||

ଥେ�ାଥେନ�ନ୍୍ତ ଥେ�ଥେସ ଥେ�୍ରଏ �ିଙ୍ଗ୍ସ ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB ଥେ�ଅନ୍ତ6୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ଥେଦାଥେV1୍

etasmin.h subhAshitaM bhavati shankarastavanAya | suShThu kR^itaH khalu shabdaprayogaH asmin.h | paThatu

ଠିସ୍ ସୁଭାଶିତ ଇସ୍ ଅ ପ୍ରଥେ1ର୍ ଥେତା ଷVର. ଈତ୍ ହସ୍ ଅ ନଥିେ� ଥେ/B6ଲ୍ ଥେ�ାଥେXାସିତିଓନ୍

pinAka phaNi bAlendu bhasma mandAkinI yutA |

www.odia.org document.doc 3|226

pa varga rachitA mUrtiH apavarga praDAstu naH ||

Eq ଉଇଥେପ୍ପଦ୍ 2୍ରିଥ୍ ଅ ଥେସ୍ପଅର୍(ପିନା4), ସ୍ନଥେ4(ଫଣି), ଥେ� ଥେ�\ଥେସIନ୍୍ତ ଓ f ଥେ�

ଥେ(ାଓନ୍(Bାଥେ�ନୁ୍ଦ), ଅଥେଶସ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ� %ଙ୍ଗ, (1୍ �ିସ୍ ଇଥେଦାଲ୍ ଥେ�ାଥେXାଥେସଦ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ�

asti eShA samsyApurtiH

pAniyam pAtumichchhAmi tvattaH kamalalochane |yadi dAsyasi nechchhAmi na dAsyasi pibAmyahaM ||

ଥେଠ ଅପ୍ପଥେରନ୍୍ତ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ : O ଥେ]ାତୁସ୍ ଏଥେ1ଦ୍, ଈ 2୍ରିଶ୍ ଥେତା ଦି= V୍ 2ଥେତର୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ1ାଉ. ଈ f ଥେ1ାଉ

%ିଥେ/ ଇତ୍ ଥେତା ଥେ(, ଈ ଥେଦା ଥେନାତ୍ 2ନ୍୍ତ ଇତ୍, Bୁତ୍ ଇ f ଥେ1ାଉ ଥେଦାନ୍୍ତ %ିଥେ/ ଇତ୍, ଈ ଶଲ୍୍ଲ ଦି= V୍ ଇତ୍

ଥେଠ ଥେସା�ୁତିଓନ୍ : ଥେ� ତି\�୍କ ୍ ଇସ୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ2ାଦ୍6 "ଦାସ୍ୟସି" 2୍ରି୍ହଚ୍ ହସ୍ ଥେBଏନ୍

www.odia.org document.doc 4|226

ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରଥେତଦ୍ ଅଥେBାଥେ/ ଅସ୍ ଥେ� f ଉତୁଥେର ଥେତଥେନ୍ସ f ଓମ୍6 ଓ f ଥେ� ଥେ/ବ୍6 'ଦା' ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଥେତା %ିଥେ/.

ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ଥେ�ାଥେର6��୍ଲ ୍୍ୟ ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରଥେତଦ୍ ଅସ୍ ଥେ� ସନି୍ଧି ଦାସି + ଅସି ଃHଏଥେନI ଥେ�

ଥେସଥେ�ାନ୍୍ଦ �ଥିେନ ଅ��ୁଅ�� ୍ୟ୍ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍, ଇ f ଥେ1ାଉ ଅଥେର ଅ ଦାସି, ଈ ଥେଦାନ୍୍ତ 2ନ୍୍ତ ଇତ୍, Bୁତ୍ ଇ f ଥେ1ାଉ ଅଥେର

ଥେନାତ୍ ଅ ଦାସି ଈ ଶଲ୍୍ଲ ଦି= V୍ ଇତ୍. P ଏହ6ପ୍ସ୍ �ିସ୍ ଥେ%ାଏସ୍ B�୍କ ୍ ଥେତା ଥେ� ତିଥେ(ସ୍ ଥେ2୍ହଥେର

B=ଆହ୍ମନି୍ସ ୍ ଥେ2ାଉଳ୍ ଥେନାଥେତ ଅଥେcପ୍୍ତ ଏଥେ/ନ୍ 2ଥେତର୍ ଇ f ଇତ୍ 2ସ୍ ଥେତାଉଥେ�ଦ୍ B୍ୟ୍ ଉଥେନ�ାଉ�ଥେB�

ଦାସିସ୍..

bhavanti bahavaH shlokAH sajjanasa~Ngatiprasha.nsinaH | tasminetattumahyam sarvebhyo.adhikaM priyaM ||

�ିସ୍ ଇସ୍ (୍୍ୟ f ଅଥେ/ାଉରିଥେତ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ�ମ୍ )

www.odia.org document.doc 5|226

santaptAyasi sa.nsthitasya payaso nAmApi na GYAyatemuktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM rAjate |swAtyAM sAgarashuktimadhyapatitaM sanmauktikaM jAyateprAyeNottamamadhyamAdhamadashA sa.nsargato jAyate ||

ଥେeାଉ �ନ୍୍ତ ଏଥେ/ନ୍ ଥେନାତିଥେ� ଅ ହନ୍ି୍ତ ଓ f ଅ ଥେଦ= ାପ୍ ଓ f 2ଥେତର୍ f ଅଥେ�� ନ୍ ଓନ୍ ଥେହାତ୍ ଇଥେରାନ୍. ଥେଠ ସଥେ(

ଥେଦ= ାପ୍ ଶିଥେନସ୍ �ଥିେ4 ଅ ଥେପଅଲ୍6 ଓନ୍ ଅ ଥେ�ାତୁସ୍ ଥେ�ଅ f. ଆନ୍୍ଦ ଇନ୍ ଥେ�

ଏଥେfIଥେ�� ନ୍୍ତ, ଥେ(ଦଉିମ୍ ଅନ୍୍ଦ Bଦ୍ ସ�ଥେତସ୍ (ଓ f ଅ ଥେପଥେସ6ାନ୍) ଅଥେର ଥେଦଥେପଥେନ୍ଦନ୍୍ତ ଓନ୍ ଥେ�ାXନ୍୍ୟ.

ଆଥେ%ୈନ୍ ଅସ୍ ଃଂଅର�ି ଥେସ୍ପଅ4ିଙ୍୍ଗ ଥେପଓଥେପ� 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେରଥେ�ା%ି୍ନଥେସ, �ିସ୍ ଇସ୍ ଏf��୍ଲ ୍୍ୟ ଇଥେଦନି��ଲ୍

ଥେତା ଥେ� f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ (ର�ି ଥେ/ଥେସ6 :

toyAche pari nAva hI na urate santapta lohAvarIte bhAse nalinIdalAvari aha ! sanmauktikAche pari |

www.odia.org document.doc 6|226

te svAtIstava abdhishuktipuTaki motI ghaDe netakejANA uttamamadhyamAdhamadashA sa.nsargayoge Tike ||

vidyAM prasha.nsinaM enaM shlokaM manye bahavo jAnanti |

na chorahAryaM na cha rAjahAryaM na bhrAtR^ibhAjyam na cha bhArakArI |vyaye kR^ite vardhata eva nityaM vidyAdhanaM sarvadhanapradhAnaM ||

ଈତ୍ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଥେB ଥେସ�ାଥେ�ନ୍ B୍୍ୟ �ିଏଥେ/ସ୍, �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଥେB ତଥେ4ନ୍ ଅ21୍ B୍ୟ୍ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ, �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଥେB

ଦ/ିଥିେଦଦ୍ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେB= ାଥେ�ସ୍6 ଅନ୍୍ଦ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ ଥେ�ୌଥେସ ଅ ଥେ�ାଅଦ୍. ଈ f ଥେସ୍ପନ୍୍ତ, ଇତ୍ ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍

(ୁ�ି� ପି�ଏସ୍. ଥେଠ ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ ଓ f ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ% ଇସ୍ ଥେ� ଥେ%୍ରଅଥେତସ୍୍ତ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଅଲ୍୍ଲ ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ସ .୍

www.odia.org document.doc 7|226

parasparavirodhe cha vayaM pancha cha te shataM |anyaiH sAkaM virodhe tu vayaM panchAdhikaM shataM ||

W ଥେହନ୍ ଇନ୍ ଥେ�ା(୍ୱତ୍ ଅଥେ%ୈନ୍ସ ୍ତ୍ ଏଅଚ୍ ଓଥେ�ର୍ ଥେ2 ଅଥେର ୫ ଅନ୍୍ଦ ଥେ�1୍ ଅଥେର ହୁଥେନ୍ଦ=ଦ୍. B ଉତ୍ ଥେ2୍ହନ୍

ଅଥେ%ୈନ୍ସ ୍ତ୍ ଓଥେ�ସ୍6, ଥେ2 ଅଥେର ଅ ହୁଥେନ୍ଦ= ଦ୍ ଅନ୍୍ଦ f ଇଥେ/ ...

ଥେସୈଦ୍ B୍୍ୟ ଢ(6.)

ajarAmaravatprAGYo vidyAmartha.n cha sAdhayet.h |gR^ihIta iva kesheShu mR^ityunA dharmamAcharet.h ||

ଥେଠ 2୍ରିଥେସ (ନ୍ ଅଚ୍q ଉଇଥେରସ୍ ଥେ4୍ନ ା2୍ଳ ୍ଥେ% ଅନ୍୍ଦ ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ ଅସ୍ ଇ f ଥେହ ଇସ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ଥେ%ାଇଙ୍୍ଗ ଥେତା ଦଏି. ଆନ୍୍ଦ

ଥେହ ପ୍ର�ି�ଥେ�ସ୍ ଥେରଥେ�%ିଓନ୍ ଅସ୍ ଇ f ଥେହ ଇସ୍ ତିଘ�୍ଲ୍୍ୟ ଥେହଳ୍ ଇନ୍ ହସି୍ ଥେହୈର୍ B୍ୟ୍ ଥେଦଅଥ୍.

www.odia.org document.doc 8|226

adhikameka.n manye kAlidasena rachita.n

ଃHଏଥେର'ସ୍ ଅଥେନାଥେ�ର୍ ଓଥେନ ଈ ଥେB�ଏିଥେ/ ଅଥେc\ଦଥିେତଦ୍ ଥେତା ��ଦିସ

kamale kamalotpattiH shrUyate na tu dR^ishyate |bAle tava mukhAmbhoje kathamindIvaradvayaM ||

ଥେଠ Bଥି୍6 ଓ f ଓଥେନ ଥେ�ାତୁସ୍ ଓନ୍ ଅଥେନାଥେ�ର୍ ହସ୍ ଥେନଇଥେ�ର୍ ଥେBଏନ୍ ଥେସଏନ୍ ଥେନାର୍ ଥେହଅଦ୍6 ଓ f. ]ିଥେତ୍ତି�

%ିଲ୍6, ଥେହାୱ୍ ଇସ୍ ଇତ୍ �ତ୍ ଓନ୍ ଥେ1ାଉର୍ ଥେ�ାତୁସ୍ f ଅଥେ� ଥେ�ଥେର ଅଥେର ଥେ�ଥେସ ଥେତ୍ୱ ା ଥେ�ାତୁଥେସସ୍ ? (ଥେହର୍

ଏଥେ1ସ୍)

O ଥେନ ଥେ(ାଥେର ସୁଭଶିତମ୍ �ତ୍ ସ�ର୍ତ୍ସ6୍ 2୍ରିଥ୍ "4(ଥେ�"

kamale kamalaa shete HaraShete Himaalaye |kShiraabdhau cha HariShete manye matkuNa shankaya| ||

www.odia.org document.doc 9|226

O ନ୍ ଥେ� ଥେ�ାତୁସ୍ ସିର୍୍ତ୍ସ ଥେଘାଥେqସ୍ ସ୍ �(�ା (]fିr), ଃHଅର (ଥେ]ାଦ୍6 ଷି/) ଥେରସିଥେଦସ୍ ଇନ୍ ଥେ�

ଃHଇ(ା�1ାସ୍. ଈନ୍ ଥେ� ଥେ/ାଥେତ6କ୍ଷ୍ ଓ f ଥେ� �ୁନ.ଙ୍୍ଗ ଓଥେ�ଅନ୍ ଥେରସିଥେଦସ୍ ଃHଅରି (ଥେ]ାଦ୍6 V ଇଶ୍ଣ)ୁ, ଈ

ଥେ4୍ନ ାୱ୍ �ିସ୍ ଥେପ୍ର�ଥିେସ�୍ୟ୍.

kamalaasana kamalekShaNa kamalaarikiriiTa kamalabR^it nuta stuta ଃଂଅ1୍ ]fିr, ଥେ2୍ହାଥେସ ଥେ�ାତୁସ୍ �ଥିେ4 f ଏଏତ୍ ଅଥେର ଥେପୈ୍ରଥେସଦ୍ B୍୍ୟ ଥେ� ତି\ନତି୍ୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ�

ସୁନ୍(?) (ଥେ4 ଥେ( ଥେହର୍ ଥେ�ାତୁସ୍ (ଇଏ, ଅଥେBାଥେଦ)

ଥେ1ାଉର୍ ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରତତିଓନ୍ ଓ f 4(�ାରି4ିରୀଟ ଇସ୍ ଥେପର୍f ଏ��୍ . ଥେ� ଥେ(ାଓନ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଏଥେନ(୍୍ୟ ଓ f

ଥେ� ଥେ�ାତୁସ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଥେ2୍ହନ୍ ଥେ� ଥେ(ାଓନ୍ ରିଥେସସ୍, ଥେ� ଥେ�ାତୁସ୍ ଥେ�� ାଥେସସ୍ ଇଥେର୍ତ୍ସଲ୍f.

www.odia.org document.doc 10|226

kamalbhR^idvAha :

bhR^id vaaha ଥେହଥେନI 4(�ଭୃଇଦ୍ୱ ାହ ଇସ୍ ଥେ� �ର.ଏର୍ ଓ f ଥେ� �ର.ଏର୍ ଓ f ଅ ଥେ�ାତୁସ୍, 2୍ରି୍ହଚ୍ ଇସ୍ ଥେ�

ଥେ�� ାଉଦ୍ ଓର୍ ଥେ� ଥେ�ାଦ୍6 /ରୁନ.

ଥେ�ଥେର ଇସ୍ ଥେନା ଥେସ୍ପ�ଅିଲ୍ ଥେରଅଥେସାନ୍ f ଓର୍ ଉସିଙ୍୍ଗ ଥେBାଥ୍ ସୁ୍ତତ ଅନ୍୍ଦ ନୁତ .. ସ୍ତୁତ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍

ଥେପୈ୍ରଥେସଦ୍, ଅନ୍୍ଦ ନୁତ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ସ�ୁଥେତଦ୍..

ଥେହାଥେ2ଥେ/ର୍, ଥେ� ଥେBସ୍ତ୍ ପତ୍6 ଇସ୍ "4ଥେରାତୁ ଥେ( 4(�ଂ"

ଥେ� ଥେ2ାଦ୍6 4 ହସ୍ (ନ୍ୟ୍ ଥେ(ଅନଙି୍ଗ୍ସ ୍. ଓଥେନ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ�ମ୍ ଇସ୍ "ଏ/ଲି୍". "ଅ�ଂ" ଥେ(ଅନ୍ସ ୍

ଏଥେନାଉଘ୍. ଃHଏଥେନI 4ଥେରାତୁ ଥେ( 4ଂ ଅ�ଂ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ (1୍ ଥେଶ ଏନ୍୍ଦ ଅଲ୍୍ଲ (୍୍ୟ ଏ/ଲି୍ ...

AkAshAt.h patitaM toyaM yathA gachchhati sAgaraM |

www.odia.org document.doc 11|226

sarvadevanamaskAraH keshavaM pratigachchhati ||

ଆସ୍ ଅଲ୍୍ଲ ଥେ� 2ଥେତର୍ f ଅଥେ�� ନ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ସି୍କଏସ୍ ଥେ%ାଏସ୍ ଥେତା ଥେ� ଥେସଅ, ସି(ି��6୍୍ୟ

ସ�ୁତତିଓନ୍ସ ୍ ଥେତା ଅନ୍ୟ୍ ଥେଘାଦ୍ f ଇନ�� ୍ୟ୍ ଥେରଅଚ୍ ଥେ�ଶ/.

chintaniiyaa hi vipadaamaadaaveva pratikriyaa |na kuupakhanan.n yukta.n pradiipte vahninaa gR^ihe ||

ୠଏଅ�ି�ଓନ୍ସ ୍ ଥେତା ��(ିତିଏସ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB ଥେ�ାନି୍ସ ଥେଦଥେରଦ୍ ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଇନ୍ ଅଦ୍ୱ ଥେନI .

ଈତ୍ ଇସ୍ ଥେନା ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେତା ସ�ତ୍6 ଦ%ିିzଙ୍୍ଗ ଅ ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଥେ2୍ହନ୍ ଥେ� ଥେହାଉଥେସ ଇସ୍ ଓନ୍ f ଇଥେର !

yatkokilaH kil madhau madhuram viroti .tachchAru chAmra kalikA nikraik hetuH .

www.odia.org document.doc 12|226

kila madhu madhura virotti chAru chAmra kalikA nikraika hetuH ଓଥେ/ରଲ୍୍ଲ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ : ଥେ� ଥେସ୍ୱଏତ୍ �ି\୍ୟଙ୍୍ଗ ଓ f ଥେ� �ୁଥେ�୍କ ାଓ ଇନ୍ ସ୍ପ୍ରିି|ଙ୍୍ଗ ହସ୍ ଥେ� ଇଥେନ�ନି�ଓନ୍ ଓ f

ଥେ� "ନଥିେ4ୈ}4" ଓ f ଥେ� ଥେBଔତିf ଉଲ୍ (ଥେଙ୍ଗା ଥେପତଲ୍ ..

ଠିସ୍ ଥେଶ�ା4 2ସ୍ ଥେପାଓ�6୍୍ୟ ତ\ନି୍ସ୍ଲ ଥେତରଥେତଦ୍.. ଥେପ�ଅଥେସ ଥେରf ଏର୍ ଥେ� f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ

ତ\ନି୍ସ୍ଲ ଥେତରତିଓନ୍ %ୁଇଥେଦ�ଥିେନସ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ତ\ନି୍ସ୍ଲ ଥେତରତିଙ୍୍ଗ ସନି୍ସ" # ତ୍ ଇଥେନ� ା E ଙି୍ଗ� ଶ୍. ଠିସ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ

ଥେରସୁ��୍ ଇନ୍ ଓଥେ�ସ୍6 ଉଥେନ୍ଦସ6�ନି୍ଦଙ୍୍ଗ ଥେ1ାଉର୍ ଥେଶ�ା4ସ୍ ଥେ(ାଥେର ଏଅସି�୍୍ୟ .. ଅନ୍୍ଦ ଥେହଥେନI ଥେରଥେସ୍ପାନି୍ଦଙ୍୍ଗ

q ଉଇଥେ�୍କର୍...

www.odia.org document.doc 13|226

kShamaa shastra.n kare yasya durjanaH ki.n kariShyati |atR^iNe patito vahniH svayamevopashaamyati ||

W ହତ୍ �ନ୍ ଅ 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଥେଦା ଥେତା ଥେସାଥେ(ଓଥେନ ଥେ2୍ହା ହସ୍ ଥେ� ଥେ2ଅଥେପାନ୍ ଓ f f ଓ%ି/ଥେନI ଇନ୍ ହସି୍

ହନ୍ଦ୍ସ ୍ ? F ଇଥେର f ଅଥେ�� ନ୍ ଓନ୍ ଥେ%୍ରାଉନ୍୍ଦ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଅନ୍ୟ୍ %୍ରସ୍ ସ୍ ଏfି�ଙୁ୍ଗଇଥେଶସ୍ B୍ୟ୍ ଇଥେର୍ତ୍ସଲ୍f.

kShamaa balamashaktaanaam shaktaanaam bhUshaNam kShamaa |kShamaa vashikrute loke kShamayA: kim na sidhyati | ||

f ଓ%./ଥେନI ଇସ୍ ଥେ� ଥେସ�ଙ୍ଗ୍ଥ୍ ଓ f ଥେ� ଥେ2ଅକ୍. f ଓ%./ଥେନI ଇସ୍ ଥେ� ଓନ6ଥେ(ନ୍୍ତ ଓ f ଥେ�

(ିଘ�୍ୟ୍. ଇ f ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6 ଇସ୍ ଥେ�ାନ୍q ଉଏଥେରଦ୍ B୍ୟ୍ f ଓ%./ଥେନI , 2୍ହତ୍ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଥେB ଅଥେcାXି�ଥେଶଦ୍

B୍ୟ୍ f ଓ%./ଥେନI ?

www.odia.org document.doc 14|226

kShamaa balamashaktaanaam shaktaanaam bhUshaNam kShamaa|kShamaa vashikrute loke kShamayA: kim na sidhyati | ||

f ଓ%./ଥେନI ଇସ୍ ଥେ� ଥେସ�ଙ୍ଗ୍ଥ୍ ଓ f ଥେ� ଥେ2ଅକ୍. f ଓ%./ଥେନI ଇସ୍ ଥେ� ଓନ6ଥେ(ନ୍୍ତ ଓ f ଥେ�

(ିଘ�୍ୟ୍. ଇ f ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6 ଇସ୍ ଥେ�ାନ୍q ଉଏଥେରଦ୍ B୍ୟ୍ f ଓ%./ଥେନI , 2୍ହତ୍ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଥେB

ଅଥେcାXି�ଥେଶଦ୍ B୍ୟ୍ f ଓ%./ଥେନI ?

ଥେ2=ାଙ୍୍ଗ ଇନ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ହଲ୍f ଓ f ଥେସଥେ�ାନ୍୍ଦ �ଥିେନ ଓ f ଥେ� ଅଥେBାଥେ/ ଥେ/ଥେସ6 ଇଥେର୍ତ୍ସଲ୍f !

E ଥେ/ନ୍ ଥେତା ଥେ%ତ୍ ଥେ� ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ "ଈନ୍ ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6, f ଓ%./ଥେନI ହସ୍ ଥେ� ଥେପାଥେ2ର୍ ଓ f ଥେ�ାନ୍q ଉଏରିଙ୍୍ଗ",

ଥେ� ଥେ2ାଦ6୍ସ ୍ ଥେ�ାଓକ୍ ଓq୍ ... ଥେ�ାଏସ୍ "/ଶି4}ୁ ଥେତ" %ିଥେ/ �ିସ୍ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ?

vasha vashIkR^ita

www.odia.org document.doc 15|226

f(ା/ଶୀ4ୃଇଥେତ ଥେ�ାଥେ4 ଇସ୍ ଅ "ସତି ସପ�(ି" ଉସଥେ%. ଇତ୍ ଇସ୍ ଥେତା ଥେB ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରଥେତଦ୍ ଅସ୍

1ଦା ଥେ�ା4H f(ା/ଶୀ4ୃଇତH ତଦ (ଥେ2୍ହନ୍ ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6 ଇସ୍ ଥେ�ାନ୍q ଉଏଥେରଦ୍ B୍ୟ୍

f ଓ%./ଥେନI ) ଈନ୍ ଥେ� ସତି ସପ�(ି ଉସଥେ%, ଥେ� ସପ�(ି /ଭି4ି ଇସ୍ ଉଥେସଦ୍ ଥେତା ଥେଦଥେନାଥେତ

ଥେ� ଥେତଥେXାରଲ୍ ଥେର�ତିଓନି� ପ୍ ଥେBଥେତ୍ୱଏନ୍ ଥେତ୍ୱ ା ସୁଥେcସ୍ ସିଥେ/ ଏଥେ/ନ୍ତ୍ସ ୍ ଥେସା Bସି��� ୍୍ୟ ଇତ୍

ଥେ(ଅନ୍ସ ୍, ଏଥେ/ନ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6 �ନ୍ ଥେB ଥେ�ାନ୍q ଉଏଥେରଦ୍ B୍ୟ୍ f ଓ%./ଥେନI , 2୍ହତ୍ ଏଥେ�୍ସ ଥେରଥେ(ୈନ୍ସ ୍

karaagre vasate lakShmiiH karamadhye sarasvatii |karamuule tu govindaH prabhaate karadarshanam.h ||

]fିr ଥେରସିଥେଦସ୍ ଅତ୍ ଥେ� ତିପ୍ ଓ f ଥେ� ହନ୍୍ଦ, ସରସ୍ୱତି ଇନ୍ ଥେ� (ିଥେq� , ଥେଘା/ନି୍ଦ ଅତ୍ ଥେ�

ଥେରାଓତ୍. ଃHଏଥେନI ଓଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ତଥେ4 "ଦଶ6ନ୍" ଓ f ଓଥେନ'ସ୍ ହନ୍୍ଦ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ(ାନ.ଙ୍୍ଗ.

www.odia.org document.doc 16|226

karaagre vasate lakShmiiH karamadhye sarasvatii |karamuule tu govindaH prabhaate karadarshanam.h ||

ଈ f ଈ ଥେରଥେ(ଥେ(ଥେBର୍ ଥେ� ଥେସ�ା4 ଇତ୍ ଇସ୍ "4ର(ୁଥେ� ତୁ ଥେ%ାଉରି�" ଇତ୍'ସ୍ ଥେନାତ୍ ଥେ%ାଥେ/ାନ୍ଦH.

]fିr ଥେରସିଥେଦସ୍ ଅତ୍ ଥେ� ତିପ୍ ଓ f ଥେ� ହନ୍୍ଦ, ସରସ୍ୱତି ଇନ୍ ଥେ� (ିଥେq� , ଥେଘାଉରି(P ଅ/6ତି)

ଅତ୍ ଥେ� ଥେରାଓତ୍. ଃHଏଥେନI ଓଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ତଥେ4 "ଦଶ6ନ୍" ଓ f ଓଥେନ'ସ୍ ହନ୍୍ଦ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ(ାନ.ଙ୍୍ଗ.

ଃHଇ P ଅଦr .

%�ଦ୍ ଥେତା ଥେସଏ ଥେ1ାଉ ଓନ୍ ଥେ� �ସି୍ତ୍. ଥେ1ାଉ ଅଥେର ଥେପ୍ରାBB� ୍ୟ୍ ରିଘ�୍ ଅଥେBାଉତ୍ "4ର(ୂଥେ� ତୁ

ଥେ%ୌରି �" �ିସ୍ (ଥେ4ସ୍ ଅ ଥେ(ାଥେର ଥେ�ାନି୍ସ ଥେସ�ନ୍୍ତ ସୁଭାଶିତ Bୁତ୍ ଥେସାଥେ(ତିଥେ(ସ୍ ଥେ�ଥେର

ଅଥେର ଥେ(ାଥେର �ନ୍ ଓଥେନ ଥେ/ସ.ଓନ୍ସ ୍ ଓ f ଅ ସୁଭାଶିତ ଇନ୍ ଏfିଥେସ�ଥେନI 2୍ରିଥ୍ ସrଲ୍୍ଲ

www.odia.org document.doc 17|226

ଦfିf ଏଥେରଥେନI ସ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେBାଥ୍ ଓ f ଥେ�ମ୍ ଅଥେର "ଥେ�ାଥେର6��୍" ଅଥେ%ୈନ୍, ଥେ%ୌରି (ଥେ4ସ୍ ଅ ଥେBଥେତ୍ତିର୍

ପାଠ୍ �ନ୍ ଥେ%ା/ନି୍ଦH ....

�V୍ସ ୍ !

ଥେ4ଦର୍

ଠV୍ସ ୍ f ଓର୍ ଥେ� ଥେଶା�୍କ . ଠିସ୍ ଥେଶା4 ଅଥେBାଉତ୍ ��( ଅନ୍୍ଦ ଥେ� �ଥିେନ ଓ f �ିVିଙ୍୍ଗ.

ଅନ୍୍ଦ ଓଥେ�ର୍ f ଏଅତୁଥେରସ୍ �ତ୍ ଥେ%ା 2୍ରିଥ୍ ଇତ୍ ଥେ2ଥେର ଅଥେଦାଥେପ�ଦ୍ B୍୍ୟ ଘନି୍ଧିଜି f ଓର୍ ଓଉର୍ f ଥେରଏଥେଦାମ୍.

ଥେଠଥେର 2ସ୍ ଥେ� ଓଥେ�ର୍ ଥେ%୍ରାଉପ୍ (ଜହଲ୍) ଥେ2୍ହା ଅଥେସ୍କଦ୍ q ଉଏସି�ଓନ୍ସ ୍ �ଥିେ4 2୍ହତ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB

ଥେଦାଥେନ f ଓର୍ ଥେ� ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଥେଦଥେତ(.ଥେନଦ୍ ଥେତା 4ିଲ୍୍ଲ ଥେ1ାଉ ଥେର%ଥେଦ6� ସ୍ ସ୍ ଓ f 2୍ହତ୍ ଥେ1ାଉ

ଅଥେର �ିVିଙ୍୍ଗ. E fଥେX�ସ୍ ଥେ2ଥେର %ିଥେ/ନ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ୨ନ୍୍ଦ 2ର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେହାୱ୍ ଅ ଥେ�\ଥେତୈନ୍

ଥେ%୍ରାଉପ୍ ଓ f ଥେପଓଥେପ� 2ସ୍ ଥେରଥେ(ାଥେ/ଦ୍ B୍୍ୟ f ଓଥେ�6 ଏତI୍ . S ଓ ଥେ� ଜହ�୍ସ ୍ ଜୁସି�f ଇଏଦ୍ ଥେ�ଇର୍

�ଥିେନ ଓ f �ିVିଙ୍୍ଗ.

www.odia.org document.doc 18|226

karaagre vasate lakShmiiH karamadhye sarasvatii |karamuule tu govindaH prabhaate karadarshanam.h ||

ଈ f ଈ ଥେରଥେ(ଥେ(ଥେBର୍ ଥେ� ଥେସ�ା4 ଇତ୍ ଇସ୍ "4ର(ୁଥେ� ତୁ ଥେ%ାଉରି�" ଇତ୍'ସ୍ ଥେନାତ୍ ଥେ%ାଥେ/ାନ୍ଦH.

]fିr ଥେରସିଥେଦସ୍ ଅତ୍ ଥେ� ତିପ୍ ଓ f ଥେ� ହନ୍୍ଦ, ସରସ୍ୱତି ଇନ୍ ଥେ� (ିଥେq� , ଥେଘାଉରି(P ଅ/6ତି)

ଅତ୍ ଥେ� ଥେରାଓତ୍. ଃHଏଥେନI ଓଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ତଥେ4 "ଦଶ6ନ୍" ଓ f ଓଥେନ'ସ୍ ହନ୍୍ଦ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ(ାନ.ଙ୍୍ଗ.

ଃHଇ P ଅଦr .

%�ଦ୍ ଥେତା ଥେସଏ ଥେ1ାଉ ଓନ୍ ଥେ� �ସି୍ତ୍. ଥେ1ାଉ ଅଥେର ଥେପ୍ରାBB� ୍ୟ୍ ରିଘ�୍ ଅଥେBାଉତ୍ "4ର(ୂଥେ� ତୁ

ଥେ%ୌରି �" �ିସ୍ (ଥେ4ସ୍ ଅ ଥେ(ାଥେର ଥେ�ାନି୍ସ ଥେସ�ନ୍୍ତ ସୁଭାଶିତ Bୁତ୍ ଥେସାଥେ(ତିଥେ(ସ୍ ଥେ�ଥେର

ଅଥେର ଥେ(ାଥେର �ନ୍ ଓଥେନ ଥେ/ସ.ଓନ୍ସ ୍ ଓ f ଅ ସୁଭାଶିତ ଇନ୍ ଏfିଥେସ�ଥେନI 2୍ରିଥ୍ ସrଲ୍୍ଲ

www.odia.org document.doc 19|226

ଦfିf ଏଥେରଥେନI ସ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେBାଥ୍ ଓ f ଥେ�ମ୍ ଅଥେର "ଥେ�ାଥେର6��୍" ଅଥେ%ୈନ୍, ଥେ%ୌରି (ଥେ4ସ୍ ଅ ଥେBଥେତ୍ତିର୍

ପାଠ୍ �ନ୍ ଥେ%ା/ନି୍ଦH ....

ଈ ହଥେ/ ଥେ�ାଥେ( ଅଥେ�\ାସ୍ ସ୍ "4ର(ୁଥେ��ୁ ଥେ%ା/ନି୍ଦ" ଇନ୍ (୍୍ୟ �ଳି୍ ଥେହାଓଦ୍.

ଥେରଥେ�ନ୍ତ୍ଲ ୍ୟ୍ ଈ ଥେହଅଦ୍6 ଏଥେ/ନ୍ ଥେ� ଓଥେ�ର୍ ଓଥେନ " 4ର(ୁ ଥେ��ୁ ଥେ%ୌରି �".

S ଓ ଓବି୍ଵିଓଉସ�୍୍ୟ ଥେ� ସୁଭଶି�ମ୍ 2ସ୍ ସୁଥେB� ଥେ��ଦ୍ ଥେତା �ଥେଙ୍ଗସ୍ ଅସ୍ ତିଥେ( ପସ୍ ଥେସଦ୍

ଏf��୍ ଥେସାଉଥେ�6 ଓ f �ିସ୍ ଥେ2ାକ୍6.. ଥେ]ତ୍ ଉସ୍ ଅଥେcପ୍୍ତ ଥେBାଥ୍, ଅସ୍ ଥେBାଥ୍ ଅଥେର ହ/ଙ୍ି୍ଗ

ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେ(ଅନଙି୍ଗ୍ସ ୍.

karAgre vasate lakShmIHkaramadhye sarasvatI karamUle vaset brahmAH prabhAte karadarshanaM samudravasane devI parvatastana maNDale viShNupatnI namstubhyaM pAdasparshaM kShamasvame

www.odia.org document.doc 20|226

ଥେଣାଥେତ: ଥେଠ ଅଥେBାଥେ/ ପ୍ରଥେ1ସ୍6 ଅଥେର ଥେ%ଥେନର�� ୍୍ୟ ଥେର�ଥିେତଦ୍ ଅସ୍ ଥେସାଓନ୍ ଅସ୍ ଓଥେନ ଥେ%ର୍୍ତ୍ସ ଉପ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ�

ଥେBଦ୍. ଈନ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ଥେସ�ା4, ]fିr ସ�ନ୍ଦ୍ସ ୍ f ଓର୍ ସି୍ପରିତୁଅଲ୍ ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ , S ଅରସ୍ୱତି f ଓର୍

ସି୍ପରିତୁଅଲ୍ ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ% ଅନ୍୍ଦ B ରହ୍ମ f ଓର୍ ସି୍ପରିତୁଅଲ୍ 2୍ରିଥେସ�ାମ୍.

ଆଥେcାଦ.ଙ୍୍ଗ ଥେତା ଥେ� ଃHଇନୁ୍ଦ ମ୍ଥେ1� ାଥେ�ା%୍୍ୟ, ଥେଘାଦ୍ V ଇଶ୍ନୁ ହସ୍ ଥେତ୍ୱ ା 2୍ରିଥେ/ସ୍, S ରି ଥେ�/ ି

ଥେ�ସ୍ତ୍. F ଓର୍ ଥେଦf ଇ�ଙ୍ି୍ଗ ଥେ� E ଅଥ୍6 2୍ରିଥ୍ ଓଉର୍ f ଏଏତ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅଥେ�୍ସ ା 2୍ରିଥ୍ ଓଉର୍ ଥେBାଦ୍ୟ୍ f �ୁଇଦ୍ସ ୍,

ଥେ2 ଥେBଥେସଏଚ୍ ଃHଏର୍ ପଥେଦ6ାନ୍.

ଠିସ୍ ଥେ�ାନI୍ଲ ୁଥେଦସ୍ ଥେ� E ଅଥ୍6 �1୍ ଥେସ୍ପ�ଅି�୍ସ ୍.

kaakaH kR^iShNaH pikaH kR^iShNaH ko bhedaH pikakaakayoH |vasantasamaye praapte kaakaH kaakaH pikaH pikaH ||

ଥେଠ ଥେ�\ାୱ୍ ଇସ୍ B� �୍କ ୍, ଅନ୍୍ଦ ଥେ� �ୁଥେ�୍କ ାଓ ଇସ୍ B� �୍କ ୍. W ହତ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଦfିf ଏଥେରଥେନI ଥେBଥେତ୍ୱଏନ୍ ଥେ�

www.odia.org document.doc 21|226

ଥେତ୍ୱ ା ? ଈତ୍ ଇସ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ସ୍ପ୍ରିି|ଙ୍୍ଗ ଅର.ଥେ/ସ୍ �ତ୍ ଥେ� ଥେ�\ାୱ୍ ଇସ୍ ଇଥେଦନି�f ଇଏଦ୍ ଅସ୍ ଥେ� ଥେ�\ାୱ୍, ଅନ୍୍ଦ

ଥେ� �ୁଥେ�୍କ ାଓ, ଥେ� �ୁଥେ�୍କ ାଓ.

sajjanasya hR^idaya.n navanIta.n yadvadanti kavayastadalIkaM |anyadehavilasatparitApAt.h sajjano dravati, no navanItaM ||

P ଓଏର୍୍ତ୍ସ ସ1୍ �ତ୍ ଥେ� ଥେହଅତ୍6 ଓ f ଅ ଥେ%ାଓଦ୍ (ନ୍ ଇସ୍ �ଥିେ4 Bୁଥେତ୍ତିର୍, Bୁତ୍ �ତ୍ ଇସ୍ ଥେନାତ୍

ଥେ�ାଥେର6��୍ . ଥେଠ ଥେହଅତ୍ (f ରୁସ�ତିଓନ୍/ଥେସାଥେର6ାୱ୍/ ଏତI୍ .) ଥେରସିଦଙ୍ି୍ଗ ଇନ୍ ଅଥେନାଥେ�ର୍ ଥେBାଦ୍୍ୟ ଥେଦାଏସ୍

ଥେନାତ୍ ଥେ(��୍ Bୁଥେତ୍ତିର୍, Bୁତ୍ ଇତ୍ ଥେଦାଏସ୍ ଥେ(��୍ ଥେ� ଥେ%ାଓଦ୍ (ନ୍.

ଈ ଥେଦା ଥେନାତ୍ ଥେ4୍ନ ାୱ୍ ଥେ2୍ହଥେ�ର୍ ଥେ� f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ ଥେତ୍ୱ ା ଥେ/ଥେସ6ସ୍ ଥେ2ଥେର ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ �ଥିେ4 ଅ

ସ2ାଲ୍ ଜ2ାବ୍, Bୁତ୍ ଇତ୍ ଥେଦf ଇନଥିେତ�୍ୟ୍ ଥେସଏ(୍ସ ୍ଥେସା

www.odia.org document.doc 22|226

kAchaM maNiM kAJNchanamekasUtre mugdhA nibdhnanti kimatra chitraM |vichAravAn.h pANinirekasUtre shvAnaM yuvAnaM maghavAnamAha ||shuneva yUnA prasabhaM maghonA pradharshitA gautmadharmapatnI |vichAravAn.h pANinirekasUtre shvAnaM yuvAnaM maghavAnamAha ||

ଥେଠ f ଇସ୍ତ6୍ ଥେ/ଥେସ6 : W ହତ୍ ଇସ୍ ଥେସା ସ�ଥେଙ୍ଗ ଅଥେBାଉତ୍ ଥେ2ାଥେ(ନ୍ ତି୍ୟଙ୍୍ଗ %�ସ୍ ସ୍, ଥେBଅଦ୍ସ ୍ ଅନ୍୍ଦ

ଥେ%ାଳ୍ ଅଲ୍୍ଲ ଓନ୍ ଓଥେନ ଥେ�୍ରଅଦ୍ ? E ଥେ/ନ୍ ଥେ� ଥେ%୍ରଅତ୍ �ିଥେVର୍ ପଣିନ ିତିଏଦ୍ ଥେ� ଥେଦାଗ୍, ଥେ�

ଥେ1ାଉଥ୍ ଅନ୍୍ଦ ଈନ୍ଦ= ଓନ୍ ଥେ� ସଥେ( ସି�ଙ୍୍ଗ .. (ପୁନ୍ ଓନ୍ ଥେ� ଥେ2ାଦ୍6 ସୂତ\)

ଥେଠ ଥେସଥେ�ାନ୍୍ଦ ଥେ/ଥେସ6 : ଥେଘୌତମ୍'ସ୍ 2୍ରିf ଏ 2ସ୍ f ଓ�.B� ୍ୟ୍ ଥେ(ାଥେ�ଥେସ�ଦ୍ B୍ୟ୍ ଥେ� ଥେ1ାଉଥ୍ ଈନ୍ଦ= .

ଅନ୍୍ଦ ଈନ୍ଦ= ଓନ୍ ଥେ� ସଥେ( ସି�ଙ୍୍ଗ ...

ଈ %ୁଏସ୍ ସ୍ ଈ ଥେଶାଉଳ୍ ହଥେ/ �� ରିf ଇଏଦ୍. ଥେ� ଥେ�୍ରଏ ଥେ2ାଦ6୍ସ ୍ : ଶ୍ୱା (ଥେଦାଗ୍) ୟୁ/ା (ଥେ1ାଉଥ୍) ଅନ୍୍ଦ

www.odia.org document.doc 23|226

(ଘ/ା (ଇନ୍ଦ= ) ଥେBଥେ�ାଙ୍୍ଗ ଥେତା ଥେ� ସଥେ( %୍ରମ୍ମତି�ଲ୍ ��ସ୍ ସ୍ .. ଥେ�1୍ ଅଥେର ଥେଦ�ି� ଥେନଦ୍

ଇଥେଦନି���� ୍୍ୟ, ଅନ୍୍ଦ ଥେ�ଥେର ଇସ୍ ଅ ସୂତ\ (ରୁଥେ�) ଇନ୍ P ଅନନି'ିସ୍ %୍ରମ୍ମର୍ �ତ୍ ତିଏସ୍ ଥେ�ମ୍

ଥେତାଥେ%ଥେ�ର୍. ...

ଥେହଥେନI ଥେ� ପୁନ୍ ଓନ୍ ସୂତ\...

niHsvo vaShTi shataM shatI dashashataM lakShaM sahsrAdhipaHlakSheshaH kShitipAlatAM kShitipatishchakreshatAM vAJNchhati |chakreshaH punarindratAM surapatiH brAhmaM padaM vAJNchhatibrahmA shaivapadaM shivo haripadaM chAshAvadhiM ko gataH ||

ଥେଠ ଥେପନି୍ନ ଥେ�ସ୍ ସ୍ (ନ୍ 2୍ରିଥେଶସ୍ f ଓର୍ ଅ ହୁଥେନ୍ଦ= ଦ୍, ଥେ� ଓନ୍ୱ୍ ଥେ2୍ହା ହସ୍ ହୁଥେନ୍ଦ= ଦ୍ 2ନ୍ତ୍ସ ୍ ଅ

ଥେ�ାଉସନ୍୍ଦ, ଥେ� ଓଥେନ 2୍ରିଥ୍ ଅ ଥେ�ାଉସନ୍୍ଦ , ଅ �ଖ୍. ଥେଠ ଓଥେନ 2୍ରିଥ୍ ଅ �ଖ୍ 2ନ୍ତ୍ସ ୍ ଥେତା ଥେB

www.odia.org document.doc 24|226

ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ, ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ 2ନ୍ତ୍ସ ୍ ଥେତା ଥେB ଥେ� ଏଥେXଥେରାର୍, ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଏଥେXଥେରାର୍ 2ନ୍ତ୍ସ ୍ ଥେତା ଥେB

ଈନ୍ଦ= (4ିଙ୍୍ଗ ଓ f ଥେଘାଦ୍ସ ୍), ଈନ୍ଦ= 2ନ୍୍ତ'ସ୍ B= ହ୍ମ'ସ୍ ଥେପାସିତିଓନ୍, B=ହ୍ମ ଶି/'ସ୍ ଅନ୍୍ଦ

ଶି/ /ଷି୍ଣୁ'ସ୍ ... ଥେ2୍ହା ହସ୍ ଏଥେ/ର୍ ଥେBଏନ୍ ଅଥେB� ଥେତା 4ିଲ୍୍ଲ ଥେଦସିଥେର ?

nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantulakShmIH samAvishatu gachchhatu vA yatheShTaM |adyaiva vA maraNamastu yugAntare vAnyAyyAtpathaH pravichalanti padaM na dhIrAH ||

W ଥେହଥେ�ର୍ ଥେ� ଫିଥେ�ାଥେସାଥେଫସ୍6 ଥେପୈ୍ରଥେସ ହମି୍ ଓର୍ �ି\ତି�zି ଏ, ଥେ2୍ହଥେ�ର୍ �fିr ଏଥେନ�ସ୍6

ଥେ� ଥେହାଉଥେସ ଓର୍ ଥେ%ାଏସ୍ ଅ21୍ ଅସ୍ ଥେଶ 2୍ରିଥେଶସ୍, ଥେ2୍ହଥେ�ର୍ ଥେଦଅଥ୍ ଇସ୍ ଥେତାଦ1୍ ଇଥେର୍ତ୍ସଲ୍f ଓର୍ ଅ f ଥେତର୍

ଅନ୍ ଏଓନ୍, ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେ(ନ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ଥେସ�ପ୍ ଅ f ଓଓତ୍ ଅ21୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ପଥ୍ ଓ f ଜୁସି�ଥେ�.

f ଓର୍ (ର�ି ଥେରଅଥେଦସ୍6 :

www.odia.org document.doc 25|226

nindota vAnota sunItimanta chaLo aso vA kamalA gR^ihAta |ho mR^ityu Ajicha ghaDo yugAntI sanmArga Takoni bhale na jAtI ||

ଃHଇ.

P ଅଦr ଥେପାଇଥେନ�ଦ୍ ଓଉତ୍ ଅ ତ୍ଥେ1�ା ଈ ହଦ୍ (ଥେଦ. ଈଥେନ୍ସ ୍ତଅଦ୍ ଓ f ପନI , ଈ ହଦ୍ ଜୁସ୍ତ୍

2୍ରି=ଥେତ୍ତିନ୍ ପନ ... ଥେଠ ଥେ�ାଥେର6ଥେ��ଦ୍ ଥେଶ�ା4 ଇସ୍ ଅସ୍ f ଓଥେ�� ା2୍ସ ୍:

svayaM paJNchamukhaH putrau gajAnanaShaDAnanau |digambaraH kathaM jIvet.h annapUrNA na chedgR^ihe ||

f ଇଥେ/ ଥେ(ାଉଥେ�ଦ୍ ହଥିେ(୍ସଲ୍f(ଷି/), ଅନ୍୍ଦ ଥେସାନ୍ସ ୍ ଥେ� ଏଥେ�ଫନ୍୍ତ ଥେ(ାଉଥ୍ (ଘଥେନଶ୍) ଅନ୍୍ଦ

ଥେ� ଓଥେନ 2୍ରିଥ୍ ସିକ୍ଷ୍ ଥେ(ାଉ�୍ସ ୍(�ତ.ଥେ41) .. ଥେହାୱ୍ ଥେ2ାଉଳ୍ ଶି/ ସୁ/.ଥେ/ ଇ f

ଆନ୍ନ ପୁନ6 (P ଅ/6ତି) 2ସ୍ ଥେନାତ୍ ଅତ୍ ଥେହାଥେ( ?

www.odia.org document.doc 26|226

svayaM maheshaH shavshuro nageshaH sakhA dhaneshashcha suto gaNeshaH |tathApi bhikShATanameva shambhoH balIyasI kevalamIshvarechchhA ||

ଃHଇଥେ(୍ସଲ୍f ଥେ� ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେ�ାଦ୍6, ହସି୍ f ଅଥେ�ର୍ ଇନ୍ �ୱ୍ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ ଓ f ଥେ(ାଉଥେନୈ�ନ୍ସ ୍, ହସି୍

f ରିଏନ୍୍ଦ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ ଓ f ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ , ହସି୍ ଅନ୍୍ଦ ହସି୍ ଥେସାନ୍ ଥେ� ଥେ�ାଦ୍6 ଓ f ଥେ� %ଣସ୍.

ଏଥେ/ନ୍ ଥେ�ନ୍ ଥେରାଅ(ିଙ୍୍ଗ ଅଥେରାଉନ୍୍ଦ ଥେB%ିzଙ୍୍ଗ f ଓର୍ f ଓଓଦ୍ ଇସ୍ ଶି/'ସ୍ ଥେଦସି�ନ୍୍ୟ ଓନ� ୍୍ୟ ଥେ%ାଦ୍'ସ୍

2୍ରିଶ୍ ଇସ୍ ଥେପାଥେ2ର୍f ଉଲ୍ ...

garjasi megha na yachchhasi toyaM chAtakapakShI vyAkulito.aham |daivAdiha yadi dakShiNavAtaH kva tvaM kvAhaM kva cha jalapAtaH ||

www.odia.org document.doc 27|226

O ଥେ�� ାଉଦ୍, ଥେ1ାଉ ଥେରାଅର୍, Bୁତ୍ ଥେଦା ଥେନାତ୍ %ିଥେ/ 2ଥେତର୍. ଈ, ଥେ� �ତକ୍ Bଦି୍6 ଅମ୍ �ିସ6�୍ୟ୍.

ଈ f f ଅଥେତf ଉ�� ୍ୟ୍ ଥେ� ଥେସାଉଥେ�ନ୍6 2୍ରିନ୍ଦ୍ସ ୍ ଥେB� ାୱ୍ ଥେହଥେର, ଥେ2୍ହଥେର ଶଲ୍୍ଲ ଥେ1ାଉ ଥେB , ଥେ2୍ହଥେର

ଶଲ୍୍ଲ ଈ ଥେB ଅନ୍୍ଦ ଥେ2୍ହଥେର ଶଲ୍୍ଲ ଇତ୍ ଥେରୈନ୍ ?

re re chAtaka ! sAvadhAnamanasA mitra kShaNaM shrUyatAMambhodA bahavo vasanti gagane sarve.api naikAdR^ishAH |kechit.h vR^iShTibhirArdrayanti dharaNIM garjanti kechidvR^ithAyaM yaM pashyasi tasya tasya purato mA bRUhi dInaM vachaH ||

O �ତକ୍, (୍ୟ୍ f ରିଏନ୍୍ଦ, �ଥିେସ�ନ୍ f ଓର୍ ଅ ଥେ(ାଥେ(ନ୍୍ତ 2୍ରିଥ୍ ଅନ୍ ଅଥେ�ତ୍6 (ିନ୍୍ଦ. ଥେ�ଥେର ଅଥେର (ନ୍ୟ୍

ଥେ�� ାଉଦ୍ସ ୍ ଇନ୍ ଥେ� ସ୍କ୍୍ୟ, ଥେନାତ୍ ଅଲ୍୍ଲ ଓ f ଥେ�ମ୍ ଅଥେର ଅ�ଥିେ4. S ଓଥେ( ଥେ2ତ୍ ଥେ� ଏଅଥ୍6 B୍ୟ୍ ଥେ�ଇର୍

www.odia.org document.doc 28|226

ଥେଶାଥେ2ସ୍6, ଥେ2୍ହଥେରଅସ୍ ଥେସାଥେ( ଜୁସ୍ତ୍ ଥେରାଅର୍. ଥେ�ାନ୍୍ତ ଥେBଗ୍ ପିତିf ଉ�� ୍ୟ୍ ଇନ୍ f ଥେରାନ୍୍ତ ଓ f ଏଅଚ୍ ଅନ୍୍ଦ

ଏଥେ/1୍6 ଓଥେନ ଥେ1ାଉ ଥେ�ାଥେ( ଅଥେ�\ାସ୍ ସ୍ !

rAtrirgamiShyati bhaviShyati suprabhAtaMbhAsvAn.h udeshyati hasiShyati paN^kajashrIH |itthaM vichintayati koShagate dvirefehA hanta hanta naliniM gaja ujjahAra ||

ଥେଠ ନଘି�୍ ଶଲ୍୍ଲ ଥେ%ା ଅ21୍ ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ ଶଲ୍୍ଲ ଥେB ଦ2୍ନ୍. ଥେଠ ସୁନ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ରିଥେସ ଅନ୍୍ଦ ଥେ�

ଥେ�ାତୁସ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ସିrଥେ� ! W ହଥିେ� ଥେ� Bୁଥେ(୍ୱ୍ଲଥେBଏ ତ\ଥେପ୍ପଦ୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ�ାତୁସ୍ 2ସ୍ �ିVିଙ୍୍ଗ

�ିସ୍, ଆ�ସ୍ ! ଅନ୍ ଏଥେ�ଫନ୍୍ତ ଉଥେପ୍ରାଓଥେତଦ୍ ଥେ� ଥେ�ାତୁସ୍ !

manye sa.nskR^ite etat.h prathamaM kAvyaM vAlmikinA kR^itaM

www.odia.org document.doc 29|226

ଈ ଥେB�ଏିଥେ/ �ିସ୍ ଇସ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ପିଏଥେ� ଓ f ଥେ/ଥେସ6 ଇନ୍ S ଅନି୍ସ" # ତ୍ ; ଥେ�ାଥେXାଥେସଦ୍ B୍୍ୟ V ଅ�ିr 4ି

mA niShAda pratiShThAM tvaM agamaH shAshvatIH samAH |yatkrau.nchamithunAdekaM avadhIH kAmamohitaM ||

O ନଷିାଦ, ଥେ1ାଉ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେନାତ୍ ଥେ�ାଥେ( ଥେତା ଥେ%�ା1୍6 ତିଲ୍୍ଲ ଥେ� ଏନ୍୍ଦ ଓ f ଏଥେତନ.ତ୍ୟ୍. f ଓର୍ ଥେ1ାଉ ହଥେ/

4ିଥେ�� ଦ୍ ଓଥେନ f ଥେରାମ୍ ଅ ଥେପୈର୍ ଓ f ଥେ4} ୌଞ୍ଚ Bଦି6୍ସ ୍, ଏନ=ପ୍ତୁଥେରଦ୍ ଇନ୍ ଥେ�ାଥେ/.

ଠିସ୍ ଇସ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ଥେଶ�ା4 ଇନ୍ ୠଅ(1ନ ଅସ୍ �ି୍ରଶ୍ନ ଥେତାଳ୍ ଥେ( ଥେସାଥେ( ତିଥେ( ଅଥେ%ା. ଆସ୍ ଥେ�

ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଇନି୍ଦ�ଥେତସ୍, V ଅ�ିr 4ି 2ସ୍ ଇନି୍ସ � ଥେରଦ୍ ଥେତା 2୍ରି=ଥେତ �ିସ୍ ଥେଶ�ା4 ଥେ2୍ହନ୍ ଥେହ ସୱ୍ ଅ

ହୁଥେନ�ର୍ ଥେଶାଓତିଙ୍୍ଗ ଓଥେନ ଓ f ଥେତ୍ୱ ା ଥେ4} ୌଞ୍ଚ Bଦି6୍ସ ୍ ଥେ2୍ହା ଥେ2ଥେର ଏଙ୍ଗଥେ%ଦ୍ ଇନ୍ ରତି.

ଈ ଥେB�ଏିଥେ/ �ିସ୍ ଇସ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ପିଏଥେ� ଓ f ଥେ/ଥେସ6 ଇନ୍ S ଅନି୍ସ" # ତ୍ ; ଥେ�ାଥେXାଥେସଦ୍ B୍୍ୟ V ଅ�ିr 4ି

www.odia.org document.doc 30|226

mA niShAda pratiShThAM tvaM agamaH shAshvatIH samAH |yatkrau.nchamithunAdekaM avadhIH kAmamohitaM ||

O ନଷିାଦ, ଥେ1ାଉ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେନାତ୍ ଥେ�ାଥେ( ଥେତା ଥେ%�ା1୍6 ତିଲ୍୍ଲ ଥେ� ଏନ୍୍ଦ ଓ f ଏଥେତନ.ତ୍ୟ୍. f ଓର୍ ଥେ1ାଉ ହଥେ/

4ିଥେ�� ଦ୍ ଓଥେନ f ଥେରାମ୍ ଅ ଥେପୈର୍ ଓ f ଥେ4} ୌଞ୍ଚ Bଦି6୍ସ ୍, ଏନ=ପ୍ତୁଥେରଦ୍ ଇନ୍ ଥେ�ାଥେ/.

ଠିସ୍ ଇସ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ଥେଶ�ା4 ଇନ୍ ୠଅ(1ନ ଅସ୍ �ି୍ରଶ୍ନ ଥେତାଳ୍ ଥେ( ଥେସାଥେ( ତିଥେ( ଅଥେ%ା. ଆସ୍ ଥେ�

ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଇନି୍ଦ�ଥେତସ୍, V ଅ�ିr 4ି 2ସ୍ ଇନି୍ସ � ଥେରଦ୍ ଥେତା 2୍ରି=ଥେତ �ିସ୍ ଥେଶ�ା4 ଥେ2୍ହନ୍ ଥେହ ସୱ୍ ଅ

ହୁଥେନ�ର୍ ଥେଶାଓତିଙ୍୍ଗ ଓଥେନ ଓ f ଥେତ୍ୱ ା ଥେ4} ୌଞ୍ଚ Bଦି6୍ସ ୍ ଥେ2୍ହା ଥେ2ଥେର ଏଙ୍ଗଥେ%ଦ୍ ଇନ୍ ରତି.

ଠିସ୍ 2ସ୍ ଓଥେନ ଓ f ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ଥେଶ�ା4ସ୍ �ତ୍ ଈ ଥେ�ଅଥେନ6ଦ୍ ଇନ୍ (୍୍ୟ S ଅନି୍ସ" # ତ୍ ��ସ୍ ସ୍

ଇନ୍ ଥେ� ୫ଥ୍ %୍ରଥେଦ, ଅନ୍୍ଦ ଅଲ୍୍ଲ ଥେ� ଇନ୍f ଓ ଥେBଥେ�ାୱ୍ ଇସ୍ Bଥେସଦ୍ ଓନ୍ 2୍ହତ୍ ଈ ଥେ�ଅଥେନ6ଦ୍

www.odia.org document.doc 31|226

ଥେ�ନ୍. ଥେ(ାସ୍୍ତ ଓ f ଥେ� ଥେପଓଥେପ� ଓନ୍ �ିସ୍ ଥେନତ୍ (1୍ ଅଥେ�} ଅଦ୍୍ୟ ଥେB f ଅ(ି�ଅିର୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେ�

ସି%ି୍ନf ଇ�ଥେନI ଓ f �ିସ୍ ଥେଶ�ା4. ଏଥେ/ର୍ ଥେ�ାଥେXାଥେସଦ୍ B୍୍ୟ ଆଦ4ି/ ି(f ଇସ୍ତ6୍ ଥେପାଏତ୍) /ା�r ୀ4ି.

ଃHଏ 2ସ୍ ଇନ୍ ଅ ଥେପଅଥେ�f ଉଲ୍

ସ�ଥେତ ଓ f (ିନ୍୍ଦ (ଏଇଥେ�ର୍ ଥେ(ଦତିତିଙ୍୍ଗ ଓର୍ ତ4ିଙ୍୍ଗ ଅ 2ଲ୍୍କ) ଥେ2୍ହନ୍ �ିସ୍ ନଷିାଦ

ଥେ� ଅ�ି�ଓନ୍ସ ୍ ଓ f ଥେ� ହୁଥେନ�ର୍ ଅନ୍୍ଦ �ିସ୍ ଥେଶ�ା4 �ଥେ( ଓଉତ୍ ଓ f ହସି୍ ଥେ(ାଉଥ୍. ଆ f ଥେତର୍

/ା�r ୀ4ି ଏଥେ(ଥେ%6ଦ୍ ଓଉତ୍ ଓ f ହସି୍ ରଥେ%, ଥେହ ଥେରଅ�zି ଏଦ୍ �ତ୍ ଥେହ ହଦ୍ ଥେ%ାଥେନ ଓଉତ୍ ଓ f

ଥେ� ସ�ଥେତ ଓ f ଏ q ଉଅନ(ିିତ୍ୟ୍ ଅନ୍୍ଦ �ୁଥେସ6ଦ୍ ଥେ� ହୁଥେନ�ର୍ ଓଉତ୍.

ଈତ୍ 2ସ୍ ଥେ�ନ୍ �ତ୍ ଥେସାଥେ(ଓଥେନ ଏଥେ�୍ସ (ନାରଦ?) ଅଥେପ୍ପଅଥେରଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେତାଳ୍ ହମି୍ �ତ୍ ଥେହ

ହଦ୍ ଉଥେତ୍ତିଥେରଦ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ପିଏଥେ� ଓ f ଥେପାଏତ\୍ୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଏଥେfୈ୍ପ୍ଲଥେନଦ୍ ଥେତା ହମି୍ �ତ୍ ଥେ�ଥେର

2ସ୍ ଅ ଥେସଥେ�ାନ୍୍ଦ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଥେBହନ୍ି୍ଦ ଥେ� ଥେଶ�ା4.

www.odia.org document.doc 32|226

ଈ ଥେଦାନ୍'ତ୍ ଥେରଥେ(ଥେ(୍ୱର୍ 2୍ହତ୍ ଥେ� ଓଥେ�ର୍ ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରତତିଓନ୍ ଓ f �ିସ୍ ଥେଶ�ା4 ଇସ୍

ଏଥେfIପ୍୍ତ �ତ୍ ଥେ� ହୁଥେନ�ର୍ ଇସ୍ ରା( ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେ4} ୌଞ୍ଚ(ସ୍) ଅଥେର ରା/ଣ ଅନ୍୍ଦ

(ଥେନ୍ଦାଦରୀ, ଅନ୍୍ଦ �ତ୍ ରା( 4ିଲ୍ଲ୍ସ ୍ ରା/ଣ. ଈ ଥେଦାନ୍'ତ୍ ଥେରଥେ(ଥେ(୍ୱର୍ 2୍ହତ୍ ଥେ�

ଥେସଥେ�ାନ୍୍ଦ ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରତତିଓନ୍ ଓ f ଥେ� ଶ୍ରାପ (�ୁଥେସ6) ଇସ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଅପ୍ପ୍ଲିି୍ଲଏଦ୍ ଥେତା ରା(.

S ଓ �ିସ୍ ଇସ୍ ଥେହାୱ୍ ଥେ� ଥେଶ�ା4 f ଇର୍୍ତ୍ସ ଇଥେନ�ା ଥେ� ରା(1ଣ.

na hi kashchit.h vijAnAti ki.n kasya shvo bhaviShyati |ataH shvaH karaNIyAni kuryAdadyaiva buddhimAn.h ||

ଥେଣା ଓଥେନ ଥେ4୍ନ ା2୍ସ ୍2୍ହତ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ହଥେପ୍ପନ୍ ଥେତା ଥେ2୍ହାମ୍ ଥେତାଥେ(ାଥେର6ାୱ୍. S ଓ ଅ 2୍ରିଥେସ (ନ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେଦା ଅଲ୍୍ଲ ଓ f

ଥେତାଥେ(ାଥେର6ାୱ୍'ସ୍ ତସ୍କ୍ସ ୍ ଥେତାଦ1୍.

ଥେତାଥେ(ାଥେର6ାୱ୍

ଦ1୍ ଅ f ଥେତର୍ ଥେତାଥେ(ାଥେର6ାୱ୍

www.odia.org document.doc 33|226

୨ ଦ1୍ସ ୍ ଅ f ଥେତର୍ ଥେତାଥେ(ାଥେର6ାୱ୍

ଥେ1ଥେସ�ଦ61୍

ଦ1୍ ଥେBf ଓଥେର ଥେ1ଥେସ�ଦ61୍

୨ ଦ1୍ସ ୍ ଥେBf ଓଥେର ଥେ1ଥେସ�ଦ61୍

prArabhyate na khalu vighnabhayena nIchaiHprArabhya vighnavihatA viramanti madhyAH |vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAHprArabdhamuttamajanA na parityajanti ||

ଈନ୍f ଏରିଓର୍ ଥେ(ନ୍ ଥେଦା ଥେନାତ୍ ସ�ତ୍6 (ଅନ୍୍ୟ ଏଥେନ୍ଦଅଥେ/ାର୍) 2୍ରିଥ୍ ଥେ� f ଏଅର୍ ଓ f ଓB୍ସ ୍ତ# ୁ�ି�ଓନ୍ସ ୍.

ଆଥେ/ରଥେ% ଥେ(ନ୍ , ଥେସ�ାପ୍ ଅନ୍ ଏଥେନ୍ଦଅଥେ/ାର୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଥେ�1୍ ଅଥେର f ଅଥେ�ଦ୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେପ୍ରାଥେB� (୍ସ.୍ ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍.

ଏଥେ/ନ୍ ଥେ�ାଉଘ୍ ଥେ�1୍ ଅଥେର ସୁ୍ତ୍ର�୍କ ୍ ଅଥେ%ୈନ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅଥେ%ୈନ୍ B୍ୟ୍ ଦସିଥେସ�ର୍, ସୁଥେପରିଓର୍ ଥେ(ନ୍

ଥେନଥେ/ର୍ %ିଥେ/ ଉପ୍ ଅନ୍ ଏଥେନ୍ଦଅଥେ/ାର୍ �ତ୍ ଥେ�1୍ ହଥେ/ ଉଥେନ୍ଦତ6ଥେ4ନ୍.

www.odia.org document.doc 34|226

si.nhaH shishurapi nipatatimada malina kapola bhittiShu gajeShu |prakR^itiriyaM sattvavatAMtejasAM hi na vayaH samIkShyate ||

ଥେଠ �ଓିନ୍, ଏଥେ/ନ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଅ �ୁବ୍, ଅତ୍ତି�୍କ୍ସ ୍ଜୁX୍ସ ୍ଉଥେପାନ୍ ଥେ� ଥେ�ଏକ୍ ଓ f ଅନ୍ ଇଥେନ�ାfି�ଥେତଦ୍

ଏଥେ�ଫନ୍୍ତ. ଈତ୍ ଇସ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଥେ� ନତୁଥେର ଓ f ଥେ� ଥେ�ାଉରଥେ%ଓଉସ୍ : ଥେ� ଅଥେ% ଓ f ଥେ�

ଥେ%�ାରିଓଉସ୍ ଓଥେନସ୍ ଇସ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ଥେରଥେ�/ନ୍୍ତ.

ଅନ୍୍ଦ f ଓର୍ ଥେ� (ର�ି ଥେ�\ା2�୍, ଥେହଥେର'ସ୍ ଅ (ର�ି ତ\ନ୍ସ୍ଲ ତିଓନ୍ :

si.nhAchA to bAla to hi chapeTamArI tyAlA jo karI matt moThA |tejasvI je vR^itti aisIcha tyAnchitethe kAhi chADa nAhi vayAchI ||api adhikam ekam subhashitam praarabdhavat "yatha" shabdena

www.odia.org document.doc 35|226

yatha deshastatha bhasha yatha raja tatha prajaH |yatha bhumistatha toyam yatha beejastathankuraH | ||

ଅVୁର ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ଥେସ୍ପ୍ରି|ାଉତ୍. 1�ା Bୀଜସ��ାVୁରH ଇସ୍ ଅ ଥେ/1୍6 f ଅଥେ(ାଉସ୍

ଥେପ୍ରାଥେ/ବ୍6. ଇତ୍ Bସି��� ୍ୟ୍ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ଅସ୍ ଥେ1ାଉ ଥେସାୱ୍, ଥେସା ଥେ1ାଉ ଥେରଅପ୍ ...

na dhairyeNa vina LaxmiH na shouryeNa vina JayaH |na daanena vina mokSho na gyaanena vina yashaH | ||

yathA kAShThaM cha kAShThaM cha sameyAtAM mahodadhau |sametya cha vyapeyAtAM tadvat.h bhUtasamAgamaH ||

www.odia.org document.doc 36|226

ଆସ୍ ଥେତ୍ୱ ା ଥେ�ା%୍ସ ୍ଓ f ଥେ2ାଓଦ୍ ଥେ�ାଥେ( ଥେତାଥେ%ଥେ�ର୍ ଇନ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍, ଅନ୍୍ଦ ଇଥେମ୍ମଦଅିଥେତ�୍୍ୟ ଥେ%ା ଅ21୍

f ଥେରାମ୍ ଏଅଚ୍ ଓଥେ�ର୍, ଥେସା (ୁଚ୍ ଅ�ଥିେ4 ଇସ୍ (Vିନ୍୍ଦ ...

ଅନ୍୍ଦ f ଓର୍ ଥେ� (ର�ି ଥେପଓଥେପ�, ଅଥେନାଥେ�ର୍ ତ\ନ୍ସ୍ଲ ତିଓନ୍ : �ିସ୍ ଓଥେନ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ଥେ%ଏତ

ରା(ା1ନ B୍୍ୟ (ଦ୍ %ୁ�୍କ ର୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେସାଙ୍୍ଗ

dosha nA kuNAchA" :don ondakyAnchi hote sAgarAta bheTaeka lATa toDi doghA.n punhA nAhi gATha.

kasyachit.h kimapi no haraNIyaMmarmavAkyamapi nochcharaNIyaM |shrIpateH padayugaM smaraNIyaMlIlayA bhavajalaM taraNIyaM ||

O ଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେନାତ୍ ଥେସ�ଅଲ୍ ଅନ୍1ି� ଙ୍୍ଗ ଥେBଥେ�ାଙି୍ଗଙ୍୍ଗ ଥେତା ଅଥେନ୍ୟାଥେନ, ଥେଶାଉଳ୍ ଥେନାତ୍ ଉଥେତ୍ତିର୍ ଅ

www.odia.org document.doc 37|226

ଥେସନି୍ସ ତିଥେ/ ଥେସଥେନ�ଥେନI , ଥେଶାଉଳ୍ ଥେରଥେ(ଥେ(୍ୱର୍ (ଥେBାୱ୍ ଥେଦା2୍ନ୍ ଥେତା) V ଇଶ୍ନୁ'ସ୍ f ଏଏତ୍, ଅନ୍୍ଦ �ୁସ୍

ସି୍ୱମ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ ଓ f �fି ଏ 2୍ରିଥ୍ ଏଅଥେସ.

ଠିସ୍ ଆ S ଆଡ୍ ଇସ୍ ଅ ସrଲ୍୍ଲ ତି\Bୁଥେତ ଥେତା (୍୍ୟ ସନି୍ସ" # ତ୍ ଥେତଅଥେ�ର୍, ଷି୍ର V ଅସନ୍୍ତ

ଣନ/ିଥେଦ4ର୍. ଃHଏ ଥେରସିଥେଦସ୍ ଇନ୍ B ଓ(୍ୱ1୍, ଅନ୍୍ଦ ଇସ୍ ଥେ/1୍6 ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଥେ/ଥେସ6ଦ୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� ସନି୍ସ" # ତ୍

�� ସ୍ ସି�୍ସ ୍ ଅସ୍ ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଅସ୍ ଥେ�ାଥେନ୍ୱ ସ6ତିଓନଲ୍ ସନି୍ସ" # ତ୍. ଃHଏ ଇସ୍ ଅନ୍ ଅ�ି�ଥେ/ "4ା164ତ6ା" ଇନ୍

(ନ୍୍ୟ ସନି୍ସ" # ତ୍ ଥେର�ଥେତଦ୍ ଥେପ୍ରାଥେଜ��୍ସ ୍ଅନ୍୍ଦ ଅ�ି�/ତିିଏସ୍ ଇନ୍ B ଓ(୍ୱ1୍. ଆଥେBାଥେ/ ଅଲ୍୍ଲ, ଅଥେ�ାଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍

(୍ୟ୍ ଥେ(ାଥେ�ର୍ ଥେହ ଇସ୍ ଥେ� ଓଥେନ ଥେ2୍ହା ହସ୍ ଇଥେନ� ାଦୁଥେ�ଦ୍ ଥେ( ଥେତା �ିସ୍ ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେ2ାଳ୍6 ଓ f S ଅନି୍ସ" # ତ୍

ଥେ/ଥେସ6 ଅନ୍୍ଦ �ଥିେତରତୁଥେର.

W ହତ୍ f ଓଥେ�� ା2୍ସ ୍ଇସ୍ ହସି୍ ତ\ନ୍ସ୍ଲ ତିଓନ୍ ଓ f ଥେଟନ୍୍ନଥେ1୍ସାନ୍'ସ୍ "ଃHଓଥେ( ଥେ�1୍ ଥେB= ାଉଘ�୍ ଥେହର୍ 2ର.ଓର୍

ଥେଦଅଦ୍" ଇଥେନ�ା ସନି୍ସ" # ତ୍ ଥେ/ଥେସ6.

www.odia.org document.doc 38|226

gehAnIte.apyasuvirhahite vIrahi.nhe svanAthemohaM prApta na cha na cha sakhI krandituM vA pravR^ittA |pashyan.h devIM parihana idaM prAha marmAhatAM tAMno ched.h rudyAt.h iyamapi bhat.h prANahInAchireNa ||

ଃHଓଥେ( ଥେ�1୍ ଥେB= ାଉଘ�୍ ଥେହର୍ 2ର.ଓର୍ ଥେଦଅଦ୍

ଥେଷ ଥେନାର୍ ଥେସ୍ୱାଓଥେନଦ୍ ଥେନାର୍ ଉଥେତ୍ତିଥେରଦ୍ �\୍ୟ୍

ଆଲ୍୍ଲ ଥେହର୍ ଥେ(ୈଥେଦନ୍ସ ୍ 2ତିI ଙ୍୍ଗ ଥେସୈଦ୍

lokairmandaM vinatahR^idayaiH sa.nstuto vIra evaMsnehasyAsIt.h khalu naravaro bhAjanaM shlAghanIyaM |sa.nhArdaM vA naratanudharaM shatruraudAryamUrtiHnoche kiN^chit.h tadapi kila sA nAlpamAtraM chachAla ||

www.odia.org document.doc 39|226

ଥେଠନ୍ ଥେ�1୍ ଥେପୈ୍ରଥେସଦ୍ ହମି୍ ଥେସାf ତ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ�ାୱ୍

ଛଥେ�� ଦ୍ ହମି୍ ଥେ2ା�6୍ୟ୍ ଥେତା ଥେB ଥେ�ାଥେ/ଦ୍

ଟ\ୁ ଏସ୍ତ୍ f ରିଏନ୍୍ଦ ଅନ୍୍ଦ ଥେନାଥେB� ସ୍୍ତ f ଓଏ

ଥେeତ୍ ଥେଶ ଥେନଇଥେ�ର୍ ଥେସ୍ପାଥେ4, ଥେନାର୍ ଥେ(ାଥେ/ଦ୍.

svIya sthAnAt.h tadanu shanakaiH kApi dAsI tadAnIMprAptA vIraM nibhR^itagamanA kAni gatvA padAnidUrIchakre naravara mukhAchchhAdi vastraM karAbhyAMkiN^chinmAtraM na hi vichalitA nApi vA sA ruroda

S ଥେତାଥେ� ଅ ଥେ(ୈଥେଦନ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେହର୍ ପ�ଥେ�

]ିଘ�୍ଲ୍ୟ୍ ଥେତା ଥେ� 2ର.ଓର୍ ଥେସ�ପ୍ତ୍

ଥେଟାଓକ୍ ଥେ� f ଅଥେ� ଥେ�� ାଥ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� f ଅଥେ�

ଥେeତ୍ ଥେଶ ଥେନଇଥେ�ର୍ ଥେ(ାଥେ/ଦ୍, ଥେନାର୍ ଥେ2ପ୍୍ତ.

kAchid.h vR^iddhA navatisharadAM dIrghamAyuH dadhAnA

www.odia.org document.doc 40|226

kroDe tasyAH priyatamashishuM sthApayAmAsa dhAtrIgRIShme vR^iShTiM jalada iva sA bAShpapUraM mumochajAta, prANA.nstava khalu kR^ite dhArayAmItyuvAcha !

ୠଓଥେସ ଅ ନୁଥେସ6 ଓ f ନଥିେନ�1୍ ଥେ1ଅସ୍6

S ଏତ୍ ହସି୍ �ଳି୍ ଉଥେପାନ୍ ଥେହର୍ ଥେ4୍ନଏ

]ିଥେ4 ସୁଥେମ୍ମର୍ ଥେତଥେXସ୍୍ତ �ଥେ( ଥେହର୍ ଥେତଅସ୍6

ଥେଠଥେର ଥେ2ଥେର ଥେତ୍ୱ ା ଏଥେର6ାସ୍6 ଇନ୍ ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ପର%୍ରଫ୍ ଇନ୍ (୍୍ୟ ଏଅ� ଏର୍ ଥେପାସି�ଙ୍୍ଗ. ଠିସ୍ ଇସ୍ ଥେ�

ଥେ�ାଥେର6ଥେ��ଦ୍ ଥେ/ସ.ଓନ୍ :

gehAnIte.apyasuvirhahite vIrasi.nhe svanAthemohaM prApta na cha na cha sakhI krandituM vA pravR^ittA |pashyan.h devIM parihana idaM prAha marmAhatAM tAM

www.odia.org document.doc 41|226

no ched.h rudyAt.h iyamapi bhavet.h prANahInAchireNa ||

sAhitya sa.ngIta kalA vihInaH sAkShAt.h pashuH puchha viShANa hInaH |tR^iNaM na khAdannapi jIvamAnaH tad.h bhAgadheyaM paramaM paShUNAM ||

ଥେଠ (ନ୍ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ (ଥେ�ାଥେ/ ଓ f) �ଥିେତରତୁଥେର (ୁସିଚ୍ ଓର୍ ଥେ� ଅର୍ତ୍ସ6୍ ଇସ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଅନ୍ ଅନ(ିଲ୍

2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଅ ଥେତୈଲ୍ ଓର୍ ଥେହାନ6୍ସ ୍. ଥେଠ f ଅ��୍ �ତ୍ ଥେହ ସୁ/.ଥେ/ସ୍ ଏଥେ/ନ୍ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଏଅତିଙ୍୍ଗ

%୍ରସ୍ ସ୍ ଇସ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଅ ଥେ%୍ରଅତ୍ ପିଏଥେ� ଓ f �ୁ�୍କ ୍ f ଓର୍ ଥେ� ଓଥେ�ର୍ ଅନ(ି�୍ସ ୍.

ଠିସ୍ ଓଥେନ ଇସ୍ ସି(ି�ର୍ ଥେତା ଆ S ଆଡ୍[୩୨]

ଇନ୍ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ :

yeShAM na vidyA na tapo na dAnaM

www.odia.org document.doc 42|226

GYAnaM na shIlaM na guNo na dharmaH |te martyaloke bhuvibhArabhUtAHmanuShyarUpeNa mR^IgAshcharanti ||

ଥେଠାଥେସ ଥେ2୍ହା ଥେଦା ଥେନାତ୍ ହଥେ/ ଥେ�ଅନ.ଙ୍୍ଗ, ଥେପଥେସ6ଥେ/ଥେରଥେନI , ଅଥେର ଥେନାତ୍ �ରିତଥେB� , ଥେଦା ଥେନାତ୍

ହଥେ/ 2୍ରିଥେସ�ାମ୍, �ରଥେ��ର୍, ଥେ%ାଓଦ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଓର୍ ଥେରଥେ�%ିଓନ୍, ଅଥେର ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଅ Bୁଥେଦ6ନ୍ ଥେତା

ଓନ୍ ଥେ� ଏଅଥ୍6 ଇନ୍ ଥେ� ଥେ(ାତ6ଲ୍ ଥେ2ାଳ୍6, ଅନ୍୍ଦ �ଥିେ/ ଅସ୍ ଅନ(ି�୍ସ ୍ ଇନ୍ ଥେ� f ଓମ୍6 ଓ f (ନ୍.

adhigatya guroH GYAnaM chhAtrebhyo vitaranti ye |vidyA vAtsalya nidhayaH shikShakA mama daivataM ||

ଥେଠ ଥେତଅଥେ�ସ୍6 ଥେ2୍ହା ଦସିି�Bୁଥେତ ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ% ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ� ସ୍ତୁଥେଦନ୍ତ୍ସ ୍ ଅ f ଥେତର୍ ଥେ%ତି୍ତିଙ୍୍ଗ ଇତ୍

f ଥେରାମ୍ ଥେ�ଇର୍ %ୁରୁସ୍, ଅନ୍୍ଦ ଥେ2୍ହା ଅଥେର ଥେସ�ାଥେରଥେହାଉଥେସସ୍ ଓ f ଥେ�ାଥେ/ ଅନ୍୍ଦ ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ%, ଅଥେର

www.odia.org document.doc 43|226

ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ �ଥିେ4 ଥେଘାଦ୍ ଥେତା ଥେ(.

ashvasya bhUShaNaM vego mattaM syAd.h gajabhUShaNaM |chAturyaM bhUShaNaM nAryA udyogo narabhUShaNaM ||

ଥେସ୍ପଏଦ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଓନ6ଥେ(ନ୍୍ତ ଓ f ଥେ� ଥେହାଥେସ6, ଥେ� ଇଥେନ� ାfି�ଥେତଦ୍ ସ�ଥେତ ଇସ୍ ଥେ� ଓନ6ଥେ(ନ୍୍ତ

ଓ f ଥେ� ଏଥେ�ଫନ୍୍ତ. ଥେଛ�ଥେ/ଥେନ6ସ୍ ସ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଓନ6ଥେ(ନ୍୍ତ ଓ f ଅ ଥେ2ା(ନ୍, ଅନ୍୍ଦ

ଇନୁ୍ଦସି�ଓଉଥେସ୍ନସ୍ ସ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଓନ6ଥେ(ନ୍୍ତ ଓ f ଅ (ନ୍.

ahaM namAmi varadAM GYAnadAM tvAM sarasvatIM |prayachchha vimalAM buddhIM prasannA bhava sarvadA ||

ଈ ଥେBାୱ୍ ଥେତା ଥେ1ାଉ, O S ଅରସ୍ୱତି ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଥେ� %ିଥେ/ର୍ ଓ f ଥେBାଓନ୍ସ ୍ ଅନ୍୍ଦ %ିଥେ/ର୍ ଓ f ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ%.

www.odia.org document.doc 44|226

ଘିଥେ/ ଥେ( ଉଥେନୈ�ଥେନ�ଦ୍ 2୍ରିଥେସ�ାମ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେB ଥେପ�ଅଥେସଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅଲ୍୍ଲ ଏଥେନ୍ଦା2୍ରିଙ୍୍ଗ (ଥେତା ଥେ()

apAre kAvyasa.nsAre kavirekaH prajApatiH |yathAsmai rochate vishvaM tathA vai parivartate ||

ଈନ୍ ଥେ� ଥେBାଉଥେନ୍ଦ� ସ୍ ସ୍ ଥେ2ାଳ୍6 ଓ f ଥେପାଏତ\୍ୟ୍, P ରଜାପତି (B ରହ୍ମ) ଇସ୍ ଥେ� ଓନ� ୍୍ୟ ଓଥେନ ଥେପାଏତ୍.

ଃHଏ �ଥେଙ୍ଗସ୍ ଥେ� ଉନଥିେ/ଥେସ6 ଅସ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ2୍ହନ୍ ଥେହ �ିV୍ସ ୍ ଥେBସ୍ତ୍ ..

asitagirisamaM syAt.h kajjalaM sindhu pAtraMsurataruvarashAkhA lekhanI patramurvI |likhati yadi gR^ihItvA shAradA sarvakAlaMtadapi tava guNAnAM Isha pAraM na yAti ||

ଥେଠ ଇV୍ (1୍ ଥେB �ଥିେ4 ଅ B� �୍କ ୍ ଥେ(ାଉଥେନୈ�ନ୍, ଥେ� ଥେସଅ (1୍ ଥେB ଥେ� ଇଥେV୍ପ ାତ୍, ଆ B= ଞ୍ଚ୍

ଓ f ଥେ� ଥେତ\ଏ ଓ f ଥେ%ାଦ୍ସ ୍ (4�୍ପ ତରୁ / (ନ୍ଦାର ...ଈ ଥେB�ଏିଥେ/ ଥେ�ଥେର ଅଥେର f ଇଥେ/ ଓ f

www.odia.org document.doc 45|226

ଥେ�ମ୍) (1୍ ଥେB ଉଥେସଦ୍ ଅସ୍ ଅ ଥେପନ୍, ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେ2୍ହାଥେ� ଏଅଥ୍6 ଥେB ଉଥେସଦ୍ ଅସ୍ ଥେ� ପଥେପର୍. ଈ f

ଏଥେ/ନ୍ ଷରଦ (ଥେଘାଥେqସ୍ ସ୍ S ଅରସ୍ୱତି) 2୍ରି=ଥେତସ୍ f ଓର୍ ଅଲ୍୍ଲ ଥେ� ତିଥେ( ଉସିଙ୍୍ଗ ଅଲ୍୍ଲ �ିସ୍

(ଥେତରିଅଲ୍, ଏଥେ/ନ୍ ଥେ�ନ୍, O ଥେ�ାଦ୍6, ଥେଶ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେନାତ୍ ଥେ�ାଥେ( ଥେତା ଥେ� ଏନ୍୍ଦ ଓ f ଥେଦସିI¢Bଙ୍ି୍ଗ

ଥେ1ାଉର୍ ଥେ%ାଓଦ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍.

dadaati pratigR^iNhaati guhyamaakhyaati pR^ichchhati |bhuN^kte bhojayate chaiva ShaD.hvidhaM priitilakShaNam.h ||

ଈ ହଥେ/ନ୍'ତ୍ ଥେହଅଦ୍6 �ିସ୍ ଓଥେନ ଥେBf ଓଥେର, ଥେସା ଥେ� f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ (1୍ ଥେB ଓ ff ଥେ� (କ୍6 ଥେତା

ଥେସାଥେ( ଏଥେf�ନ୍୍ତ

ଘି/ଙ୍ି୍ଗ, ଥେରତୁନ୍6 ଓ f ଥେ�ାଉଥେତ6ସ୍ୟ୍, ଶରିଙ୍୍ଗ ଥେସଥେ�\ର୍୍ତ୍ସ, ଅସି୍କଙ୍୍ଗ [f ଓର୍ ଓଥେନ'ସ୍ ଥେ2ଲ୍f ଅଥେର?] ଏଅତିଙ୍୍ଗ

ଥେଣଏଦ୍ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f ସୁଭାଷିତ

www.odia.org document.doc 46|226

dadaati pratigR^iNhaati guhyamaakhyaati pR^ichchhati | bhuN^ktebhojayate chaiva ShaD.hvidhaM priitilakShaNam.h ||

ଈ ଥେB�ଏିଥେ/ �ିସ୍ (1୍ ଥେB ଓରି%ିନ�� ୍ୟ୍ ଇନ୍ ଥେସାଥେ( P ଉରନ; ଇତ୍'ସ୍ ଇନ୍

P ଅଞ୍ଚ ତନ� ଅସ୍ ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଅସ୍ ଇନ୍ ଊପଥେଦS ଆ(ୃଇତ ଓ f ୠଊପ ଥେଘାସ୍ୱ(ି.

ଥେ�ାନ୍f ଇଥେଦଥେନI ଅନ୍୍ଦ ଏନ୍q ଉଇରିଙ୍୍ଗ, ଅଥେcପି�ଙ୍୍ଗ f ଓଓଦ୍ ଅନ୍୍ଦ f ଏଏଦଙ୍ି୍ଗ."

ଃHଏନ= ୍୍ୟ ଥେଘ୍ରାଓଥେ/ର୍ (ଆ%୍ରାହ୍ୟ ଦାସ)

dadAti pratigR^ihNAtidadaati pratigR^iNhaati guhyamaakhyaati pR^ichchhati |bhuN^kte bhojayate chaiva ShaD.hvidhaM priitilakShaNam.h ||

ଈ ହଥେ/ନ୍'ତ୍ ଥେହଅଦ୍6 �ିସ୍ ଓଥେନ ଥେBf ଓଥେର, ଥେସା ଥେ� f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ (1୍ ଥେB ଓ ff ଥେ� (କ୍6 ଥେତା

www.odia.org document.doc 47|226

ଥେସାଥେ( ଏଥେf�ନ୍୍ତ

ଘି/ଙ୍ି୍ଗ, ଥେରତୁନ୍6 ଓ f ଥେ�ାଉଥେତ6ସ୍ୟ୍, ଶରିଙ୍୍ଗ ଥେସଥେ�\ର୍୍ତ୍ସ, ଅସି୍କଙ୍୍ଗ [f ଓର୍ ଓଥେନ'ସ୍ ଥେ2ଲ୍f ଅଥେର?] ଏଅତିଙ୍୍ଗ

ଥେ1ାଉ ଅଥେର ଅଥେ�r ାସ୍ତ୍ ରିଘ�୍. ଥେହଥେର ଇସ୍ ଥେ� ଅcୁରଥେତ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ :

%ିଥେ/ସ୍, ତଥେ4ସ୍, ଥେତଲ୍ଲ୍ସ ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅସ୍କ୍ସ ୍ ଥେସଥେ�\ର୍୍ତ୍ସ, ଏଅର୍୍ତ୍ସ (f ଥେରାମ୍ ଥେ1ାଉ) ଅନ୍୍ଦ f ଏଏଦ୍ସ ୍ (ଥେ1ାଉ) ଅଥେର ଥେ�

ସିକ୍ଷ୍ �ରଥେ��ରିସି��୍ସ ୍ ଓ f ଥେ�ାଥେ/ ... (f ରିଏନି୍ଦ� ପ୍ ଥେ2ାଉଳ୍ ଥେପହ6ପ୍ସ୍ ଥେB ଥେ(ାଥେର ଅଥେପ୍ପ୍ଲି|ାପି୍ରଅଥେତ

ଥେହଥେର .. )

kShate prahaaraaH nipatanti abhiikShNaMdhanakShaye vardhati jaaTharaagniH |aapatsu vairaaNi samud.hbhada.ntichidreShu anarthaaH bahuliibhava.nti ||

W ଥେହନ୍ ଥେ� ଥେ(ାଥେନ1୍ ଇସ୍ ଥେ%ାଥେନ (ଥେBଥେ�ାଥେ( ଥେପାଓର୍), ଥେ� ହୁଥେଙ୍ଗର୍ ଇଥେନI ¢ଅଥେସସ୍

ଆତ୍ ଥେ� ତିଥେ( ଓ f ଥେତ\ାଉଥେB� , ଥେ� ଏଥେନ(ିତିଏସ୍ ଥେ�\ାପ୍ ଉପ୍

www.odia.org document.doc 48|226

ଥେ2୍ହନ୍ ଥେ1ାଉ ଅଥେର ଦ/ିଥିେଦଦ୍ (2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଉନତି୍୍ୟ), ଥେପ୍ରାଥେB� (୍ସ ୍ଥେBଥେ�ାଥେ( ଥେପ�ନ� ୍୍ୟ.

ଈ ଥେଦା ଥେନାତ୍ ଥେ4୍ନ ାୱ୍ ଥେ� ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f "ଅଭୀf୍ଣଂ". ଥେଠ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f f ଇସ୍ତ6୍ �ଥିେନ

ଥେଦଥେପନ୍ଦ୍ସ ୍ ଉଥେପାନ୍ �ିସ୍ ଥେ2ାଦ୍6.

ଈ �ିV୍ "ସ(ୁଦ୍ ଭଦଂତି" ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB "ସ(ୁଦ୍ ଭ/ଂତି".

B ଅସି��� ୍୍ୟ, ଥେ� S ଉଭାଶିତ ଇସ୍ ତି\୍ୟଙ୍୍ଗ ଥେତା ଥେତଲ୍୍ଲ ଉସ୍ �ତ୍ ଥେପ୍ରାଥେB� (୍ସ ୍ଥେ�\ାପ୍

ଉପ୍ ଓନ� ୍ୟ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଥେ1ାଉ ଅଥେର ଥେଦଥେ/ାଇଦ୍ ଓ f ଥେ� ଥେସା�ୁତିଓନ୍ !

xate prahaaraaH nipatanti abhiikShNaM

ଈ ଥେଦା ଥେନାତ୍ ଥେ4୍ନ ାୱ୍ ଥେ� ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f "ଅଭୀf୍ଣଂ". ଥେଠ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f f ଇସ୍ତ6୍ �ଥିେନ

ଥେଦଥେପନ୍ଦ୍ସ ୍ ଉଥେପାନ୍ �ିସ୍ ଥେ2ାଦ୍6.

�ି�ି�ଓନ1୍6 %ିଥେ/ସ୍ ଥେ� ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f ଅଭୀf୍ଣମ୍ ଅସ୍ ``ଏଥେ/1୍6 ଥେ(ାଥେ(ନ୍୍ତ''; ଇତ୍ f ଇର୍୍ତ୍ସ

www.odia.org document.doc 49|226

ଥେହଥେର, Bୁତ୍ ଇସ୍ ଥେସାଥେ(2୍ହତ୍ ପୁzz �ଙ୍ି୍ଗ. W ଇଥ୍ �ିସ୍ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ, ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ ପଦ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍

W ଥେହନ୍ ଥେ2ାଉଥେନ୍ଦଦ୍, ଥେB� ା2୍ସ ୍f ଅଲ୍୍ଲ ଏଥେ/1୍6 ଥେ(ାଥେ(ନ୍୍ତ [ଥେଠ ଥେ2ାଉଥେନ୍ଦଦ୍ ଥେ%ତ୍ ହତି୍ ଥେରଥେପଅଥେତଦ� ୍୍ୟ]

ଈ F ଇତ୍ ଇସ୍ ଅଭfି୍ଣଂ, ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ �ଥିେନ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେନାତ୍ ଓଥେB1୍ ଥେ� ଥେ(ଥେତର୍ ଓ f ଥେ�

ଥେଶ�ା4. ଥେBସିଥେଦସ୍ �ତ୍ ଏଥେ/1.� ଙ୍୍ଗ (ଥେ4ସ୍ ଥେସଥେନ୍ସ . (ଇତ୍ ଇସ୍ Bସି��� ୍ୟ୍ ଅ ଥେ/ସ.ଓନ୍

ଓ f " ଥେ2୍ହନ୍ ଇତ୍ ଥେରୈନ୍ସ ୍, ଇତ୍ ଥେପାଉସ୍6 " ...

keshavam patitam dR^iShTvA pANDavAH harShanirbharaAH |rudanti kauravAH sarve hA hA keshava keshava |

O ଥେନ ଓ f ଥେ� ଥେ�ତ୍ ଥେ( �ତI୍ (୍୍ୟ ଥେB= ଅଥ୍ ଥେଶ�ା4ସ୍?

ଆ��ୁଅ�� ୍୍ୟ �ିସ୍ ଇସ୍ ଅ f ଐ�6୍୍ୟ f ଅଥେ(ାଉସ୍ ଓଥେନ. ଥେଠ "ଥେ�ାଥେର6��୍" ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରତତିଓନ୍ :

www.odia.org document.doc 50|226

ke shavaM patitaM dR^iShTvA pANDavAH harShanirbharAHrudanti kauravAH sarve hA hA ke shava ke shava

ଥେଣାତିଥେ� �ତ୍ ଥେ4 ଅନ୍୍ଦ ଶ/ ହଥେ/ ଥେBଏନ୍ ଥେସପରଥେତଦ୍. ଥେଠ ଥେ2ାଦ୍6 "4" ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ 2ଥେତର୍

ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ f ଇଶ୍; ଥେ4ୌର/ ଅଥେ�୍ସ ା ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ଥେ�\ାୱ୍. ଥେହଥେନI ଥେ� ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରତତିଓନ୍ ଇସ୍ :

S ଏଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ� �ଦଥେ/ର୍ (ଶ/) f ଅଥେ�� ନ୍ ଇନ୍ 2ଥେତର୍, ଥେ� f ଇଶ୍ ଥେ2ଥେର ଓଥେ/ଥେଜ6ାଥେ1ଦ୍. ଆ]� ୍

ଥେ� ଥେ�\ା2୍ସ ୍ଥେହାଥେ2ଥେ/ର୍ ସ�ଥେତ6ଦ୍ �ି\୍ୟଙ୍୍ଗ .. " O ଥେ� �ଦଥେ/ର୍ ଇନ୍ 2ଥେତର୍ !!"

vaidyarAja namastubhyaM yamarAjasahodara |yamastu harati prANAn.h vaidyo prANAn.h dhanAni cha ||

O ଥେ/ୈଦ୍ୟ (ଥେଦାଥେ�� ାର୍), ଥେB= ାଥେ�ର୍ ଓ f e(, ଈ ଥେBାୱ୍ ଥେଦା2୍ନ୍ ଥେତା ଥେ1ାଉ. e( ଓନ� ୍ୟ୍ ଥେସ�ଅ�୍ସ ୍ ଅ21୍

www.odia.org document.doc 51|226

ଓଥେନ'ସ୍ �fି ଏ, Bୁତ୍ ଥେ� ଥେ/ୈଦ୍ୟ ଥେସ�ଅ�୍ସ ୍ ଓଥେନ'ସ୍ �fି ଏ ଅସ୍ ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଅସ୍ ଥେ(ାଥେନ1୍ !

ashvaM naiva gajaM naiva vyAghraM naiva cha naiva cha |ajAputraM baliM dadyAt.h devo durbalaghAtakaH ||

ଥେଣାତ୍ ଅ ଥେହାଥେସ6, ଥେନାତ୍ ଅନ୍ ଏଥେ�ଫନ୍୍ତ, ଅନ୍୍ଦ ଥେନଥେ/ର୍ ଅ ତିଥେ%ର୍. ଈତ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଥେସାନ୍ ଓ f ଅ ଥେ%ାଅତ୍

�ତ୍ ଇସ୍ ସ�ି\f ଇଥେ�ଦ୍ ! ଥେଘାଦ୍ ଇସ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଅ ଥେBତ\ଥେ1ର୍ ଓ f ଥେ� ଥେ2ଅକ୍ ... !

chintanIyA hi vipadAM adAveva pratikriyA |na kUpakhananaM yuktaM pradIpte vahninA gR^ihe ||

ଥେଠ ଥେରଅ�ି�ଓନ୍ ଥେତା ��(ିତ୍୍ୟ (ୁସ୍୍ତ ଥେB ଥେ�ାନି୍ସ ଥେଦଥେରଦ୍ ଥେBf ଓଥେର ହନ୍୍ଦ. ଈଟ୍ ଇସ୍ ଥେନା ଉଥେସ ଥେତା

ସ�ତ୍6 ଦ%ିିzଙ୍୍ଗ ଅ ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଅ f ଥେତର୍ ଥେ1ାଉର୍ ଥେହାଉଥେସ ଇସ୍ ଅ f ଇଥେର !!

www.odia.org document.doc 52|226

AyushaH xaNa eko.api sarvaratnairna labhyate |nIyate sa vR^ithA yena pramAdaH sumahAnaho ||

E ଥେ/ନ୍ ଅ ସିଥେଙ୍ଗ� ଥେସଥେ�ାନ୍୍ଦ ଇନ୍ �fି ଏ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଥେB ଓଥେBୈ�ଥେନଦ୍ B୍ୟ୍ ଅଲ୍ଲ୍ଲ ୍ଥେପ୍ର�ଓିଉସ୍ ଥେଜଥେ2�୍ସ ୍.

ଃHଏଥେନI ଥେସ୍ପନି୍ଦଙ୍୍ଗ ଇତ୍ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ପୁଥେପ6ାଥେସ ଇସ୍ ଅ ଥେ%୍ରଅତ୍ (ିସ�ଥେ4.

AtmanaH paritoShAya kaveH kAvyaM tathApi tat.h |svAmino dehalIdIpasamaM anyopakArakaM ||

Atman.h paritoSha kavi kAvya svAmi dehali

www.odia.org document.doc 53|226

dIpa sama anya upakAra ଥେଠ ଥେପାଏତ\୍ୟ୍ ଓ f ଥେପାଏର୍୍ତ୍ସ ଇସ୍ ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍ f ଓର୍ ଥେ�ଇର୍ ଓ2୍ନ୍ ସତିସ୍f ଅ�ି�ଓନ୍, ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍, �ଥିେ4

ଥେ� �ଘି�୍ ଓନ୍ ଥେ� ଥେପାଚ୍6 ଓ f ଥେ� (ଥେସ�ର୍'ସ୍ ଥେହାଉଥେସ, ଇତ୍ ଇସ୍ ଅଥେ�୍ସ ା ଥେBଥେନf ଇ�ଅିଲ୍ ଥେତା

ଓଥେ�ସ୍6. (�ଘି�୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ଥେପାଚ୍6 ଇଲୁ୍ଲ(ିନଥେତସ୍ ଥେ� ଇନି୍ସ ଥେଦ ଅସ୍ ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଅସ୍ ଥେ�

ଓଉର୍ତ୍ସିଥେଦ ଓ f ଅ ଥେହାଉଥେସ ... )

IxaNaM dviguNaM proktAM bhAShaNasyeti vedhasA |akShi dve manuShyANAM ji.nvhA tvaikeva nirmitA ||

IkShaNa dviguNa

www.odia.org document.doc 54|226

prokta (pra + ukta) bhAShaNa vedhas.h akShi dve ji.nvhA nirmita S ଏଏଇଙ୍୍ଗ ଇସ୍ %ିଥେ/ନ୍ ତି୍ୱ ଥେ� ଅସ୍ (ୁଚ୍ ଇଥେXାତ6ଥେନI ଅସ୍ ଥେସ୍ପଅ4ିଙ୍୍ଗ B୍୍ୟ B ରହ୍ମ. ଃଂଅନ୍ ହସ୍

ଥେତ୍ୱ ା ଏଥେ1ସ୍, ଥେହାଥେ2ଥେ/ର୍, ଓନ� ୍୍ୟ ଓଥେନ ଥେତାଙୁ୍ଗଏ 2ସ୍ ଥେ�\ଅଥେତଦ୍.

udyamena hi sidhyanti kAryANi na manorathaiH |na hi suptasya si.nhasya pravishanti mukhaM mR^igAH ||

udyama sidh.h kArya

www.odia.org document.doc 55|226

manoratha supta si.nha pra + vish.h mukha mR^iga W ଓକ୍6 ଇସ୍ ଅଥେcାXି�ଥେଶଦ୍ B୍ୟ୍ ଏ ff ଓତ୍6, ଥେନାତ୍ B୍୍ୟ 2୍ରିଶିଙ୍୍ଗ. ଥେ�ଏର୍ ଥେଦା ଥେନାତ୍ ଏଥେନ�ର୍ ଥେ� ଥେ(ାଉଥ୍

ଓ f ଅ ଥେସ�ଏପିଙ୍୍ଗ �ଓିନ୍.

V ଇଥେ/କ୍ �୍ହଥେର ଅଥେସ୍କଦ୍ ଥେ( ଥେ� ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f ଥେ� ଥେ2ାଦ୍6 "ହ"ି ଇନ୍ ଥେ� ସୁଭାଶିତ :

ଉଦ୍ୟଥେ(ନ ହ ିସିଧ୍ୟନି� ....

ଥେଠ ଥେ2ାଦ୍6 ହ ିଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ଥେନା�ିଙ୍୍ଗ. P ଏହ6ପ୍ସ୍ ଇତ୍ ଥେ�ାଉଳ୍ ଥେB ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରଥେତଦ୍ ଥେହଥେର ଅସ୍ ଅନ୍

ଏମ୍ଫସିz ଏର୍, Bୁତ୍ ଓଥେ�2©ଥେସ, ଇତ୍ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ �ଥିେତର�୍ୟ୍ ଥେନା�ିଙ୍୍ଗ. ଥେଠ ଥେ2ାଦ6୍ସ ୍ � ଥେ/ୈ ତୁ

ଅନ୍୍ଦ ହ ିଅଥେର ଉଥେସଦ୍ ଇନ୍ ସନି୍ସ" # ତ୍ B୍ୟ୍ ଥେପାଏର୍୍ତ୍ସ ଥେତା f ଇଲ୍୍ଲ ଉପ୍ ଥେ� ଥେ(ଥେତର୍. ଥେ� ଥେ2ାଦ6୍ସ ୍ �

www.odia.org document.doc 56|226

ଅନ୍୍ଦ ତୁ ହଥେ/ ଥେ(ଅନଙି୍ଗ୍ସ ୍, (ଅନ୍୍ଦ ଅନ୍୍ଦ Bୁତ୍ ଥେରଥେସ୍ପ�ି�ଥେ/�୍୍ୟ) Bୁତ୍ ଥେ� ଥେ2ାଦ୍6 ଥେ/ୈ ହସ୍ ଥେନା

ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ, ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେ2ାଦ୍6 ହ ି(1୍ ଥେB ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରଥେତଦ୍ ଅସ୍ ଥେସାଥେ(�ିଙ୍୍ଗ �ତ୍ ଏମ୍ଫସିz ଏସ୍ ଅ

ଥେପାଇନ୍୍ତ.

ଈନ୍ f ଅ��୍ ଈ ଅମ୍ ସୁଥେର (ନ୍୍ୟ ଓ f ଥେ1ାଉ ଥେ4୍ନ ାୱ୍ ଥେ� f ଅଥେ(ାଉସ୍ f ଇସ୍ତ6୍ ଅଥେତ୍ତିX�୍ B୍୍ୟ ଅ q ଉଅ�୍କ ୍

ଥେପାଏତ୍ :

uttiShTha uttiShTha rAjendra mukhaM praxAlayasva TaH |prabhAte roditI kukku cha vai tu hi cha vai tu hi ||

ଥେଠ ଥେପାଏତ୍ ଥେ�ାଉଘ�୍ ଉପ୍ ଥେ�ଥେସ ଥେ�୍ରଏ �ଥିେନସ୍ :

O 4ିଙ୍୍ଗ, (ରଥେଜନ୍ଦ= ), ଥେ%ତ୍ ଉପ୍ ଥେ%ତ୍ ଉପ୍ ! (ଉତି୍ତିଷ୍ଠ) (ୁ�ଂ ପ୍ରfା�1ସ୍ୱ

4ୁକ୍କଟୁH )

ଥେ� ଥେପ୍ରାଥେB� ମ୍ 2ସ୍ ଅ f ଥେତର୍ ଉତି୍ତିଥେଶ୍ଠାତି୍ତିଷ୍ଠ ରାଥେଜନ୍ଦ= , (ୁ�ଂ ପ୍ରfା�1ସ୍ୱ

www.odia.org document.doc 57|226

ଥେ�f ତ୍ ଓଥେନ ଥେ�ଥେତ୍ତିର୍ ଥେ�ସ୍ ସ୍ f ଓର୍ ଥେ� ଏଇଘ�୍ ଥେ�ଥେତ୍ତିର୍ ଅନୁଷୁ୍ଟଭ୍ ଛନ୍ଦ, ଅନ୍୍ଦ ପ୍ରଭାଥେତ

ଥେରାଦତିି 4ୁକ୍କଟୁH ହଦ୍ ଓଥେନ ଥେ�ଥେତ୍ତିର୍ ଏf�¢ ! ଥେସା �ିସ୍ %୍ରନ୍ଦr ଥେସ�ର୍ ଥେତାଓକ୍ ଥେ� "ଟH"

f ଥେରାମ୍ 4ୁକ୍କଟୁH ଅନ୍୍ଦ ପ�ଥେ�ଦ୍ ଇତ୍ ଅତ୍ ଥେ� ଏନ୍୍ଦ ଓ f ଥେ� f ଇସ୍ତ6୍ �ଥିେନ ! ଆନ୍୍ଦ ଥେନାୱ୍ ଥେହ ହଦ୍

ଥେ�୍ରଏ ଓଉତ୍ ଓ f f ଓଉର୍ ପର୍ତ୍ସ6୍ , ଅନ୍୍ଦ ଥେହ ଜୁସ୍ତ୍ ଥେ�ାଉଦ୍ ଥେନାତ୍ �ିV୍ ଓ f ଅନ୍1ି� ଙ୍୍ଗ f ଓର୍ ଥେ�

�ସ୍ତ୍ ପତ୍6 ଓ f ଥେ� ଥେ/ଥେସ6 ଥେହଥେନI � ଥେ/ୈ ତୁ ହ ି� ଥେ/ୈ ତୁ ହ ି!!!

uttamo nAtivaktA syAt.h adhamo bahubhAShate |na kAJNchane dhwanistAdR^ik.h yAdR^ik.h kA.nsye prajAyate ||

uttama ati vaktR^i adhama bhASh.h

www.odia.org document.doc 58|226

kAJNchana dhwani ka.nsya pra + jA ଥେଠ ଥେ%୍ରଅତ୍ (ନ୍ ଇସ୍ ରଥେର�୍ୟ୍ ଥେସାଥେ(ାଥେନ ଥେ2୍ହା ତଲ୍କ୍ସ ୍ ଥେତାଓ (ୁଚ୍, Bୁତ୍ ଥେ� ଇନ୍f ଏରିଓର୍ (ନ୍

ତଲ୍କ୍ସ ୍ ଥେତାଓ (ୁଚ୍. ଥେଠଥେର ଇସ୍ ଥେନା ଥେସାଉନ୍୍ଦ f ଥେରାମ୍ ଥେ%ାଳ୍ ଅସ୍ ଥେ�ଥେର ଇସ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେB= ାନ୍z ଏ.

chintaayaastu chitaayaastu bindu maatram visheshataH |chitaa dahati nirjeevam, chintaa dahati jeevitam ||

ଃଂଏଅନଙ୍ି୍ଗ:

B ଏଥେତ୍ୱଏନ୍ 'ଛିନ� ା' (ଥେ2ାର6୍୍ୟ) ଅନ୍୍ଦ 'ଛିତା' (ପ୍ଥେ¯) ଥେ� ଓନ� ୍୍ୟ ଦfିf ଏଥେରଥେନI

ଇସ୍ ଥେଦାତ୍ (ଅନୁସ୍ୱାର Bନୁି୍ଦ ଇନ୍ �ନି� ା, �ତ୍ 'ନ୍'). P ଥେ¯ Bୁନ6୍ସ ୍ ଥେ�

ଥେଦଅଦ୍, 2୍ରି୍ହଥେ� ଥେ2ାର6୍୍ୟ Bୁନ6୍ସ ୍ ଥେ� �/ିଙ୍ି୍ଗ. ଡ୍O ଣ୍'ଟ୍ WO ୠଯ୍ BE ଃHଆ PP ଯ୍ :)

ଘନପି୍ଥ.

www.odia.org document.doc 59|226

chitA chintA samAproktA bindumAtraM visheShatA |sajiivaM dahate chintA nirjIvaM dahate chitA ||

ଥେଠ ଦିff ଏଥେରଥେନI ଥେBତ୍୍ନ "�ନି� ା" ଅନ୍୍ଦ "�ତିା" ଇସ୍ ଜୁସ୍ତ୍ ଅ ଥେଦାତ୍.

upakAro hi nIchAnAM apakaro hi jAyate |payaHpAnaM bhuja.ngANAM kevalaM viShavardhanaM ||

upa + kR^i nIcha apa + kR^i payas.h bhuja.nga kevalaM viSha vardhana

www.odia.org document.doc 60|226

E ଥେ/ନ୍ ଅ ଥେ%ାଓଦ୍ ତୁନ୍6 ଥେଦାଥେନ ଥେତା ଅ Bଦ୍ (ନ୍ ଥେରସୁ��୍ସ ୍ଇନ୍ ଏ/ଲି୍. �ି\Vିଙ୍୍ଗ ଓ f (ିଲ୍୍କ B୍୍ୟ

ସ୍ନଥେ4ସ୍ ଇସ୍ ଓନ� ୍ୟ୍ ଥେ%ାଇଙ୍୍ଗ ଥେତା ଥେରସୁ��୍ ଇନ୍ ଇଥେନI ¢ଅଥେସ ଓ f ଥେ�ଇର୍ ଥେପାଇଥେସାନ୍.

ଉତ୍ତି(ା ଆତ୍ମନା �୍ୟାତାH ପିତୁH �୍ୟାତାଶI (ଧ୍ୟ(ାH |

ଅଧଂଆ (ାତୁ�ତ୍ �୍ୟାତାH ଶ୍ୱଶୁରାଛାଧ(ାଧ(ାH ||

sandhi vigraHa :uttamAH AtmanA khyAtAH pituH khyAtAH cha madhyamAH |adhamAH mAtulAt.h khyAtAH shavashurAt.h cha adhamAdhamAH ||

ଶବ୍ଦା�6

uttama khyAta pitR^i

www.odia.org document.doc 61|226

madhyama mAtula shvashura adhama adhamAdhama ଥେଠ ଥେ%୍ରଅତ୍ ଓଥେନସ୍ ଅଥେର f ଅଥେ(ାଉସ୍ B୍ୟ୍ ଥେ�ଇର୍ ଓ2୍ନ୍ ଏ ff ଓର୍ତ୍ସ6୍ , ଥେଠ ଅଥେ/ରଥେ% ଅଥେର f ଅଥେ(ାଉସ୍

ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ�ଇର୍ f ଅଥେ�ର୍. ଥେଠ ଇନ୍f ଏରିଓର୍ ଥେ(ନ୍ ଅଥେର f ଅଥେ(ାଉସ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ�ଇର୍ ଉଥେନI୍ଲ .

ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେ2ାସ୍ତ6୍ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ�ମ୍ ଅଥେର f ଅଥେ(ାଉସ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ�ଇର୍ f ଅଥେ�ର୍ ଇନ୍ �ୱ୍.

ଈ ଥେଠାଉଘ�୍ ଥେ1ାଉ (1୍ �ଥିେ4 �ିସ୍ ସୁଭଶି�.

anuga.nthu.m satha.m vat.smaa kut.sana.m yadi nashakyathe |swalpamaath^ranuganthavyam, margasthova navaseedhathi ||su.ndaropi susheelopi kuleelopi mahaDhanaha |akulinopi vidyaawaan, devairapi s.upoojyathe ||

www.odia.org document.doc 62|226

B ହ/�6: ଆ ଥେସIାଥେ�ାର୍ ଏଥେ/ନ୍ ଇ f ଥେହ ଇସ୍ f ଥେରାମ୍ ଅ Bଥେ�୍କ¶ ାଦ୍6 �� ସ୍ ସ୍, ଇସ୍ ଥେରଥେ�ା%ି୍ନଥେସଦ୍ ଅନ୍୍ଦ

ଥେରଥେସ୍ପଥେ��ଦ୍ ଏଥେ/ନ୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ�ାXନ୍ୟ୍ ଓ f ଥେ� ଥେପଓଥେପ� ଥେ2୍ହା ଅଥେର ଥେ(ାସ୍୍ତ ଥେBଔତିf ଉଲ୍.

ଥେ2୍ହା ହଥେ/ ଥେ%୍ରଅତ୍ f ଅ(ି�୍୍ୟ Bଥେ�୍କ· ¸ାଉନ୍୍ଦ, ଅନ୍୍ଦ ଏଥେ/ନ୍ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ� ଥେ%ାଦ୍ସ ୍.

uttamA AtmanA khyAtAH pituH khyAtAshcha madhyamAH |adhaMA mAtulat.h khyAtAH shvashurAchhAdhamAdhamAH ||sandhi vigraHa :uttamAH AtmanA khyAtAH pituH khyAtAH cha madhyamAH |adhamAH mAtulAt.h khyAtAH shavashurAt.h cha adhamAdhamAH ||

ଶବ୍ଦା�6

uttama khyAta

www.odia.org document.doc 63|226

pitR^i madhyama mAtula shvashura adhama adhamAdhama ଥେଠ ଥେ%୍ରଅତ୍ ଓଥେନସ୍ ଅଥେର f ଅଥେ(ାଉସ୍ B୍ୟ୍ ଥେ�ଇର୍ ଓ2୍ନ୍ ଏ ff ଓର୍ତ୍ସ6୍ , ଥେଠ ଅଥେ/ରଥେ% ଅଥେର f ଅଥେ(ାଉସ୍

ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ�ଇର୍ f ଅଥେ�ର୍. ଥେଠ ଇନ୍f ଏରିଓର୍ ଥେ(ନ୍ ଅଥେର f ଅଥେ(ାଉସ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ�ଇର୍ ଉଥେନI୍ଲ .

ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେ2ାସ୍ତ6୍ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ�ମ୍ ଅଥେର f ଅଥେ(ାଉସ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ�ଇର୍ f ଅଥେ�ର୍ ଇନ୍ �ୱ୍.

ଈ ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରଥେତଦ୍ �ିସ୍ ଇନ୍ ଅ ଦfିf ଏଥେରନ୍୍ତ 21୍. ଠିସ୍ ଶୁଭଶିତ ଇଥେନ�ନ୍ଦ୍ସ ୍ ଥେତା ଥେ�ାଥେନ୍ୱ 1୍ ଥେ�

ଥେ2ଅ�୍ଥ୍

ଃଂଓସ୍ତ୍ ଥେରଥେସ୍ପଥେ��ଦ୍ ଥେ2ଅଥ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଓଥେନ ଥେ1ାଉ ଏଅନ୍6

ଠତ୍ ଥେ1ାଉ ଇଥେନ୍ହ ରିତ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ1ାଉର୍ f ଅଥେ�ର୍ ଇସ୍ ଜୁସ୍ତ୍ O ଖ୍

O ଥେନ ଥେ1ାଉ ଥେ%ତ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ1ାଉର୍ ଥେ(ାଥେ�ର୍ ଇସ୍ ଥେନାତ୍ ଥେ%ାଓଦ୍

www.odia.org document.doc 64|226

ଆନ୍୍ଦ, ଥେ� ଓଥେନ ଥେ1ାଉ ଅ q ଉଇଥେର f ଥେରାମ୍ 2୍ରିf ଏ ଇସ୍ ଥେ� ଥେ2ାସ୍ତ6୍

ଈ ଅମ୍ ଥେନାତ୍ ସୁଥେର ଇ f �ତ୍ ଥେ2ଥେର ଅ ଦfିf ଏଥେରନ୍୍ତ ଥେ/ସ.ଓନ୍ ଓ f �ିସ୍ ଶୁଭଶିତ

udyamassaahasaM dhairyaM buddhishyaktiH paraakramaH |ShaDete yatra vartante tatra devaH sahaayakR^it.h ||

udyamaH dhairyam.h shaktiH ShaT.h yatra tatra sahaayakR^it.h ଥେଘାଦ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେହ�୍ପ ୍ ଥେପ୍ରା/ଥିେଦଦ୍ ଥେ� ସିକ୍ଷ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଏ ff ଓତ୍6, ଅଥେଦ୍ୱ ନୁ୍ତଥେର, ଥେ�ାଉରଥେ%.

ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ%, ଥେସ�ଙ୍ଗ୍ଥ୍ ଅନ୍୍ଦ B= ଥେ/1୍6 ଏfିସ୍ତ୍.

www.odia.org document.doc 65|226

aadityachandraavanalaanilau chadyaurbhuumiraapo hR^idayaM yamashcha |ahashcha raatrishcha ubhe chadharmashcha jaanaati narasya vR^ittam.h ||

aadityaH chandraH anilaH analaH dyauH bhuumiH aapaH hR^idayam.h yamaH cha ahaH raatriH ubhe

www.odia.org document.doc 66|226

dharmaH jaanati narasya vR^ittam.h ଥେ]ାଦ୍6 S ଉନ୍, ଥେ]ାଦ୍6 ଃଂଓଓନ୍, ଥେ]ାଦ୍6 V ଅୟୁ (ଐର୍), ଥେ]ାଦ୍6 ଆ%ି୍ନ (f ଇଥେର), ଥେ� S 4୍୍ୟ, ଥେ(ାଥେ�ର୍ E ଅଥ୍6.

ଥେ� 2ଥେତର୍ (ଥେ]ାଦ୍6 V ଅରୁନ), ଥେ� ଥେସାଉଲ୍, ଥେ]ାଦ୍6 e(, ଥେBାଥ୍ ଥେ� �1୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଣିଘ�୍.

ଅନ୍୍ଦ ଢ(6 (ଥେ� ୠଇଥେଘଥେତାଉଥେସ୍ନସ୍ ସ୍) ଏଅଚ୍ ଓଥେନ ଓ f ଥେ�ଥେସ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେ4୍ନ ାୱ୍ ଅ (ନ୍'ସ୍ �ରଥେ��ର୍.

E ଥେ/1୍6 ଥେ(ାଥେ(ନ୍୍ତ, ଥେ1ାଉ ଅଥେର ଥେBଇଙ୍୍ଗ 2ଥେତIଦ୍ ଅଥେତ�ଅସ୍ତ୍ B୍୍ୟ ଓଥେନ ଓ f ଥେ� ଅଥେBାଥେ/ !

ଥେଠ ଦସିIୁସ୍ ସିଓନ୍ ଇସ୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେରf ଏଥେରଥେନI ଥେତା ଥେରଥେ�ନ୍୍ତ S ଉଭଶିତମ୍ ଥେପାଥେସ�ଦ୍ B୍ୟ୍ ୠଅଘଥେ/ନ୍ଦ=

ଥେ� ଓଥେନ 2୍ରିଥ୍ ଊଦ୍ୟ(ସାହସଂ .... ଏତI୍ ..

ଃHଏ(� ିV 1ସ୍ ଦସିଥେ%୍ରଏଦ୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f ଥେ� ଥେତ୍ୱ ା ଥେ2ାଦ6୍ସ ୍ ଥେଢୈ16ମ୍ ଅନ୍୍ଦ S ଆହସମ୍

ୠଅ(4ି}ଶ୍ନ f ଥେରାମ୍ ଥେଟାଥେ4୍ୟା ଦସିଥେ%୍ରଏଦ୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� ଃHଏ(�'ିସ୍ ଥେ�ାଥେମ୍ମନ୍ତ୍ସ ୍.

www.odia.org document.doc 67|226

ଃHଏଥେର ଇସ୍ (୍୍ୟ ଓପିନଓିନ୍ f ଓର୍ 2୍ହଥେତଥେ/ର୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ଥେ2ାଥ୍6.

ଥେଢୈ16ଂ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ଥେଢଏରତ୍ୱ ଭ/ଂ ଥେଧଏ ଇସ୍ Bୁଦି୍ଧି ଓର୍ ଇଥେନ�ଥେ�� ��୍ ଥେସା ଇନ୍ ଥେ�ାନ� ସ୍ତ୍

ଥେତା ସାହସଂ ଥେଧୈ16ଂ (ୁସ୍ତ୍ ଇଥେନ୍ୱ ାଥେ�୍ୱ ଇଥେନ�ଥେ�� ��ୁଅଲ୍ ଥେ�ାନି୍ୱ �ି�ଓନ୍. S ଓ ଇନ୍ ଅ 21୍ ଃHଏ(�ି

V 1ସ୍ ଇସ୍ ରିଘ�୍ ୠଅଘଥେ/ନ୍ଦ= 'ସ୍ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ �ତ୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ଥେ�ାଉରଥେ% ଇସ୍ ଅଥେ�୍ସ ା ରିଘ�୍ ଈତ୍

ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB ଥେ�ାଉରଥେ% ଥେBାନ୍6 ଓ f ଇଥେନ�ଥେ�� ��ୁଅଲ୍ ଥେ�ାନି୍ୱ �ି�ଓନ୍ ଥେନାତ୍ ଏଥେ(ାତିଓନଲ୍ ଓଉତ୍ୱୁ ସ୍ତ6୍. W ଏ

ଅଲ୍୍ଲ ଥେ4୍ନ ାୱ୍ 2୍ହତ୍ ଇସ୍ ରିଘ�୍ Bୁତ୍ (ନ୍ୟ୍ ଅ ତିଥେ( ଥେ2 ଥେଦା ଥେନାତ୍ ହଥେ/ ଥେ� %ୁର୍୍ତ୍ସ ଥେତା f ଓଥେ�� ାୱ୍ 2୍ହତ୍ ଇସ୍

ରିଘ�୍ ଥେ2 ଥେଦା 2୍ହତ୍ ଥେ2 f ଏଏଲ୍ (ଏଥେ(ାତିଓନଲ୍ ଦି= ଥେ/ନ୍) �ଥିେ4 ଥେଦାଇଙ୍୍ଗ. ଥେଢୈ16ଂ ଇସ୍ ଥେ�

ଥେ�ାଉରଥେ% ଥେତା ଥେଦା 2୍ହତ୍ ଇସ୍ Bଥେସଦ୍ ଓନ୍ ରିଘ�୍ ଉଥେନ୍ଦସ6�ନି୍ଦଙ୍୍ଗ.

S ଆହସଂ ଈ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ସ୍ପ୍ରିି୍ଲତ୍ ଅସ୍ ସ + ଅ + ହସମ୍ ( ଈ ଥେଦାଥେନାତ୍ ହଥେ/ ଅ ଦ�ିି�ଓନ1୍6 ଅତ୍ (୍ୟ୍

ଥେ�ାXୁଥେତର୍ ଥେଦସ୍କ ୍ �ିସ୍ (1୍ ଥେB (୍ୟ୍ ଇ(%ିନତିଓନ୍).

ହସ୍ ଇ f ଈ ଥେରଥେ(ଥେ(୍ୱର୍ ରିଘ�୍ଲ୍ୟ୍ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ଥେତା ସିrଥେ� ଓର୍ ଥେତା ଥେ�ୌଘ୍ ଅତ୍

www.odia.org document.doc 68|226

2୍ରିଥ୍ ଅ ଇନ୍ f ଥେରାନ୍୍ତ ଇତ୍ ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ଓଥେପ୍ପାସିଥେତ ଥେତା ଥେB ଥେସରିଓଉସ୍ �ତ୍ ଓଥେନ ଥେତା ତଥେ4 �ିଙ୍ଗ୍ସ ୍

ଥେସରିଓଉସ�୍୍ୟ ଥେନାତ୍ ଥେଜା4ିଙ୍ଗ� ୍୍ୟ

2୍ରିଥ୍ ଥେପ୍ରf ଇକ୍ଷ୍ ସ ଇତ୍ ଥେ�ାଉଳ୍ ଥେ(ଅନ୍ ସ(୍ୟକ୍ �ତ୍ ଇସ୍ ଥେତାତଲ୍ ଓର୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେସରିଓଉସ�୍୍ୟ ଓର୍

ଦରିଙ୍ଗ� ୍ୟ୍ ଜୁXିଙ୍୍ଗ ଇଥେନ�ା ଅ�ି�ଓନ୍ ଥେ�ଥେର ଇସ୍ ଥେନା ଥେଜା4ିଙ୍୍ଗ ଅଥେରାଉନ୍୍ଦ

ଇନ୍ �ତ୍ ଥେସଥେନ୍ସ S ଆହସଂ ଥେଶାଉଳ୍ ଇX�୍ୟ୍ ଥେସରିଓଉସ୍ ଅଥେଦ୍ୱ ନୁ୍ତଥେରାଉସ୍ ପୁସ6ୁଇତ୍ ଇନ୍ ଥେ�ାନ� ସ୍ତ୍ ଥେତା

ଥେଢୈ16ଂ ସାହସଂ ଥେନଏଦ୍ ଥେନାତ୍ ଇଥେନ୍ୱ ାଥେ�୍ୱ ଇଥେନ�ଥେ�� ��ୁଅଲ୍ ଥେ�ାନି୍ୱ �ି�ଓନ୍ ଇତ୍ ଥେ�ାଉଳ୍ ଥେB Bଥେସଦ୍

ଓନ୍ ଜୁସ୍ତ୍ ଏଥେ(ାତିଓନଲ୍ ଓଉତ୍ୱୁ ସ୍ତ6୍. S ଓ ଥେ�ଥେର ଇସ୍ ଅ ଥେପାସ୍ ସିB�ିତି୍୍ୟ ଓ f ଓଥେନ ଥେ%ତି୍ତିଙ୍୍ଗ Bୁଥେନ6ଦ୍ ଇ f

ଇତ୍ ଇସ୍ ଥେନାତ୍ Bଥେସଦ୍ ଓନ୍ ଥେସାଉନ୍୍ଦ ଇଥେନ�ଥେ�� ��ୁଅଲ୍ ଜୁଦ୍ ଥେ%rନ୍୍ତ.

ଃHଏଥେନI ଥେ� ସୁଭଶିତଂ ସ1୍ସ ୍ ଓଥେନ ଥେନଏଦ୍ସ ୍ ଥେBାଥ୍ ଥେ� ଥେଢୈର6ଂ ଅନ୍୍ଦ S ଆହସଂ

ଝୁସ୍ତ୍ ଅନ୍ ଇଥେନ�ଥେ�� ��ୁଅଲ୍ �ୁରିଓସିତ୍୍ୟ ଈ f ଈ ହଥେ/ ଅଲ୍୍ଲ ଥେ� ସିକ୍ଷ୍ ଓ f ଥେ�ମ୍ �ଥିେସ�ଦ୍ 2୍ହ୍୍ୟ ଥେଦା ଈ

ଥେନଏଦ୍ ଥେ� ଥେହ�୍ପ ୍ ଓ f ଥେ� ଥେ�/

www.odia.org document.doc 69|226

ଥେଠ ତ\ୁ ଥ୍ ଓ f ଥେ� (ଥେତ୍ତିର୍ ଇସ୍ ଇ f ଈ ହଥେ/ ଅଲ୍୍ଲ ଓ f ଥେ�ମ୍ ଈ ଅଥେ�} ଅଦ୍୍ୟ ହଥେ/ ଥେ� ଥେହ�୍ପ ୍ ଓ f ଥେ�

ଥେ�/. ଃHଅ/ଙ୍ି୍ଗ ଅଲ୍୍ଲ ଥେ� ସିକ୍ଷ୍ ଓ f ଥେ�ମ୍ ଇଥେର୍ତ୍ସଲ୍f ଇସ୍ B୍ୟ୍ ଥେ� %୍ରଥେ� ଓ f ଥେ�/ ଥେତାଓ. ଈନ୍

V ଏଦନ� ଷସ�, ଥେ�ଥେର ଇସ୍ ଅ ଥେପ୍ରଥେ�ଦଙ୍ି୍ଗ ଥେଦଇତ୍ୟ୍ f ଓର୍ ଏଅଚ୍ ଓ f ଥେ� f ଅ�ୁ�ି�ଏସ୍ �ଥିେ4 ଈନ୍ଦ=

f ଓର୍ B ହୁqି ଏତI୍ . ଃHଏଥେନI ହ/ଙ୍ି୍ଗ ଥେ�ଥେସ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଇସ୍ ଅ %୍ରଥେ� ଓ f ଥେଘାଦ୍ ଥେତାଓ!

ଃHଅରି O ମ୍!

S ଅଦନନ୍ଦ

W ହତ୍ ଥେ1ାଉ ହଥେ/ ଇସ୍ ଃHଇସ୍ %ିf ତ୍ ଥେତା ଥେ1ାଉ ଅନ୍୍ଦ 2୍ହତ୍ ଥେ1ାଉ ଥେଦା 2୍ରିଥ୍ 2୍ହତ୍ ଥେ1ାଉ ହଥେ/ ଇସ୍ ଥେ1ାଉର୍ %ିf ତ୍

ଥେତା ଃHଇମ୍.

na tvahaM kaamaye raajyaM na svargaM naapunarbhavam.h |kaamaye duHkhataptaanaaM praaNinaam.h aartinaashanam.h ||

www.odia.org document.doc 70|226

na tu aham.h kaamaye raajyam.h svargam.h apunarbhavam.h duHkhataptaanaaM praaNinaam.h aartiH naashanam.h ଈ ଥେଦା ଥେନାତ୍ ଏଥେ/ନ୍ 2ନ୍୍ତ ସ�୍ୱ ତିଓନ୍. ଃଂ1୍ ହୁଥେ(୍ୱ୍ଲ 2୍ରିଶ୍ ଇସ୍ f ଓର୍ ଥେରଥେ(ା/ଲ୍ ଓ f ଥେସାଥେର6ାୱ୍

f ଥେରାମ୍ ଅଲ୍୍ଲ ଥେ� %ି୍ରଏ f ରିଥେqନ୍ �/ିଙ୍ି୍ଗ ଥେBଇଙ୍ଗ୍ସ ୍."

�ିଙ୍୍ଗ ୠଅନି�ଥେଦ/ ଅସ୍କ୍ସ ୍ �ିସ୍ 2୍ରିଶ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ଥେଘାଦ୍. ଠିସ୍ ଇସ୍ ଥେ�ାନି୍ସ ଥେଦଥେରଦ୍ ଅସ୍ ଥେ� ଓଥେନ ଓ f

ଥେ� ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେଶ�ା4ସ୍ ଥେରଥେପ୍ରଥେସନି�ଙ୍୍ଗ ଓଉର୍ �ୁ��ୁ ଥେର. ଈ ଥେହଅଦ୍6 ଥେ� ଥେସ�ା1୍6 ଥେBହଙ୍ି୍ଗ �ିସ୍

www.odia.org document.doc 71|226

ସୁଭାଶିତ f ଥେରାମ୍ S ରି �ି୍ରଶ୍ନ ଷସ�୍୍ୟ ଦୁରିଙ୍୍ଗ ଥେ� "S ଥେପଅକ୍ S ଅନି୍ସ" # ତ୍ ଛ�ସ୍ ଥେସସ୍".

W ଇଲ୍୍ଲ ଶଥେର 2୍ରିଥ୍ ଥେ1ାଉ ଥେସାଥେ(ଦ1୍ ଥେସାଓନ୍.

viDambhaM pashyatu atra !

ajaayuddhamR^iShishraaddhaM prabhaate meghaDambaram.h |dampatyoH kalahashchaiva pariNaame na kiJNchana ||

ajaH yuddham.h R^ishiH shraaddhaM prabhaate meghaH Dambaram.h

www.odia.org document.doc 72|226

dampatyoH kalahaH cha eva pariNaame na kiJNchana F ଇଘି�ଙ୍୍ଗ ଥେBଥେତ୍ୱଏନ୍ ଥେ� ଥେ%ାଅର୍୍ତ୍ସ, ଥେପାସ୍୍ତ ଥେଦଅଥ୍ ରିତୁଅ�୍ସ ୍ f ଓର୍ ଥେ� ସଥେ%ସ୍, ଥେ� �ୁଥେନ୍ଦରିଙ୍୍ଗ

ଓ f ଥେ�� ାଉଦ୍ସ ୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ(ାନ.ଙ୍୍ଗ ଅନ୍୍ଦ ଥେ� q ଉଅଥେର6ଲ୍ ଥେBଥେତ୍ୱଏନ୍ ଥେ� ଥେ�ାଉଥେପ� ଥେ�ଥେର ଇସ୍ ଥେନା

ଉଥେସf ଉଲ୍ ଓଉଥେତI ାଥେ( (ଥେରସୁ��୍ ) ଇନ୍ ଅନ୍ୟ୍ ଓଥେନ ଓ f ଥେ�ଥେସ : )

ଃHଏଥେନI ରିତୁଅ�୍ସ ୍ f ଓର୍ ଥେ�ମ୍ ଅଥେର ଉଥେନ୍ନ ଥେ�ସ୍ ସ1୍6.]

xaNashaH kaNashashchaiva vidyaamarthaM cha saadhayet.h |xaNa tyaage kuto vidyaa kaNatyaage kuto dhanam.h ||

www.odia.org document.doc 73|226

xaNaH xaNashaH kaNaH kaNashaH vidyaam.h artham.h cha saadhayet.h tyaagaH kutaH ଥେ�୍ନାଥେ2�ଦ୍ ଥେ% ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB ଥେପସ6ୁଏଦ୍ 2୍ରିଥ୍ (ିନୁଥେତ B୍୍ୟ (ିନୁଥେତ ଏ ff ଓର୍ତ୍ସ6୍ .

ଃଂଓଥେନ1୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB ଏଅଥେନ6ଦ୍ ଉତି�ସିିଙ୍୍ଗ ଏଅଚ୍ ଅନ୍୍ଦ ଏଥେ/1୍6 ଥେ%ୈ୍ରନ୍.

ଈ f ଥେ1ାଉ 2ଥେସ� ତିଥେ(, ଥେହାୱ୍ �ନ୍ ଥେ1ାଉ ଥେ%ତ୍ ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ% ?

ଈ f ଥେ1ାଉ 2ଥେସ� ଥେରଥେସାଉଥେ�6ସ୍, ଥେହାୱ୍ �ନ୍ ଥେ1ାଉ ଅcୁ(ୁ�ଥେତ ଥେ� ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ ?

api svarNamayii laN^kaa na me laxmaNa rochate |jananii janmabhuumishcha svargaadapi gariiyasii ||

www.odia.org document.doc 74|226

api svarNamayii na me rochate jananii janmabhuumiH svargaH gariiyasii O ]frନ, ଏଥେ/ନ୍ ଥେ�ାଉଘ୍ ]V ଇସ୍ ଅ ଥେ%ାଥେ]ନ୍ �ନ୍୍ଦ, ଇତ୍ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ ଅଥେପ୍ପଅଲ୍ ଥେତା ଥେ(.

O ଥେନ'ସ୍ ଥେ(ାଥେ�ର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ(ାଥେ��6ନ୍୍ଦ ଅଥେର ଥେ%୍ରଅଥେତର୍ �ନ୍ ଥେହଅଥେ/ନ୍ ଇଥେର୍ତ୍ସଲ୍f.

paropakaaraaya phalanti vR^ixaaH paropakaaraaya vahanti nadyaH |paropakaaraaya duhanti gaavaH paropakaaraarthamidaM shariiram.h ||

www.odia.org document.doc 75|226

paropakaaraH phalanti vR^ixaaH vahanti nadyaH duhanti gaavaH idam.h shariiram.h ଥେଟ\ଏସ୍ %ିଥେ/ f ରୁଇର୍୍ତ୍ସ ଥେତା ଅସ୍ ସିସ୍ତ୍ ଓଥେ�ସ୍6. ୠଇଥେ/ସ୍6 f ଥେ�ାୱ୍ ଥେତା ଥେହ�୍ପ ୍ ଓଥେ�ସ୍6.

ଥେଛା2୍ସ ୍ଥେପ୍ରାଦୁଥେ� (ିଲ୍୍କ ଥେତା f ଏଏଦ୍ ଓଥେ�ସ୍6. ଈନ୍ ଥେ� ସଥେ( 21୍, ଓଉର୍ ଓ2୍ନ୍ ହୁ(ନ୍

ଥେBାଦ୍ୟ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଅଥେ�୍ସ ା ଥେB ଏଥେX�ାଥେ1ଦ୍ f ଓର୍ ଥେ� ଅସ୍ ସିସ�ଥେନI ଓ f ଓଥେ�ସ୍6.

amantram.h axaraM naasti naasti muulamanauShadam.h |ayogyaH puruSho naasti yojakastatra durlabhaH ||

www.odia.org document.doc 76|226

amantram.h axaram.h na asti muulam.h anauShadam.h ayogyaH puruShaH yojakaH tatra durlabhaH ଥେଠଥେର ଇସ୍ ଥେନା ଥେ�ଥେତ୍ତିର୍ ଇନ୍ ଥେ� ଅ�୍ଫ ଥେBତ୍ �ତ୍ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଥେB ଉଥେସଦ୍ ଇନ୍ ଦ/ିଥିେନ ଥେପାଏ(୍ସ ୍

]ିଥେ42୍ରିଥେସ, ଥେ�ଥେର ଇସ୍ ଥେନା ଉଥେସଥେ�ସ୍ ସ୍ ଥେପଥେସ6ାନ୍. ଥେଠ ସI�.ତ୍୍ୟ ଇସ୍ f ଓର୍ ଥେ� ଓଥେନ.

ଥେ2୍ହା ଥେ4୍ନ ା2୍ସ ୍ଥେହାୱ୍ ଥେତା ଉଥେସ ଥେ�ମ୍ !

ekachakro ratho yantA vikalo viShame hayAH |

www.odia.org document.doc 77|226

AkrAmatyeva tejasvI tathyApyarko nabhastalaM ||sandhi vigrahaekachakraH rathaH yantA vikalaH viShame hayAH |AkrAmati eva tejasvI tathApi arkaH nabhastalaM ||

eka chakra ratha yantR^i vikala viShama haya A + kram.h eva tejasvin.h arka nabhastala ଥେ� ଭା/ା�6

www.odia.org document.doc 78|226

ଃHଏ ହସ୍ ଅ �ରିଓତ୍ 2୍ରିଥ୍ ଓଥେନ ଥେ2୍ହଏଲ୍, ଅ �ରିଓଥେତଏର୍ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଦସିଥେB� ଦ୍

ନୁଥେ(୍ୱର୍ (ଇ �ିV୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ଥେସଥେ/ନ୍) ଓ f ଥେହାଥେସ6ସ୍ ଥେତା ଦି= ଥେ/ ଥେ� �ରିଓତ୍. E ଥେ/ନ୍ ଥେ�ନ୍ ଥେ�

Bି= �ଅିନ୍୍ତ ସୁନ୍ ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍ ଅତ୍ତି�୍କ୍ସ ୍ଥେ� ସ୍କ୍୍ୟ !!

S ଓ, ଥେ�ତ୍ ଥେ( 2୍ରିନ୍୍ଦ ଉପ୍ �ିସ୍ ସrଲ୍୍ଲ ଥେସରିଏସ୍ 2୍ରିଥ୍ ଅ ସୁଭାଶିତ ଈ ଥେ2=ାଥେତ.

P ଥେ�ଅଥେସ ଏfIୁଥେସ ଥେ( f ଓର୍ ଥେ� (ିସ�ଥେ4ସ୍.

bhavadiiyaH.madhusikto nimbakhanDaH dugdhapuShTo bhujangamaH |gangaasnaatopi durjanaH svabhaavaM naiva munchati ||

madhu siktaH nimbaH khanDaH dugdhaH

www.odia.org document.doc 79|226

puShTaH bhujangamaH snaataH api durjanaH svabhaavaH na eva munchati ଃHଓଥେନ1୍ ପଥେସ� ଓନ୍ ଅ Bଥିେତ୍ତିର୍ ଥେନଏମ୍ ଥେସ�ମ୍, (ିଲ୍୍କ f ଏଏଦଙ୍ି୍ଗ f ଓର୍ ଅ ଥେପାଇଥେସାଥେନାଉସ୍ ସ୍ନଥେ4

ଅନ୍୍ଦ ଘଙ୍ଗ Bଥ୍ f ଓର୍ ଅ Bଦ୍ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଥେନାଥେନ 2୍ରିଲ୍୍ଲ �ଥେଙ୍ଗ ଥେ�ଇର୍ �ରଥେ��ର୍.

ଥେଠ Bଦ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଥେଦା ଥେନାତ୍ /ନଶି୍ ଜୁସ୍ତ୍ B୍୍ୟ �ଙି୍ଗଙ୍୍ଗ ଓଉଥେତର୍ ଥେ�ାଓକ୍. W ଏ ହଦ୍ ଥେତା

�ଥେଙ୍ଗ ଓଉର୍ ଇଥେନ୍ନର୍ ଥେସଲ୍f.

ekenApi suvR^ixeNa puShpitenA sugandhinA |

www.odia.org document.doc 80|226

vAsitaM tad.h vanaM sarvaM suptreNa kulaM yathA ||sandhi vigrahaekena api suvR^ixeNa puShpitenA sugandhinA |vAsitaM tad.h vanaM sarvaM suptreNa kulaM yathA ||

ଶବ୍ଦା�6

api vR^Ixa puShpita sugandhi.n vAsita vana suputra kula yathA ଭା/ା�6

www.odia.org document.doc 81|226

E ଥେ/ନ୍ B୍ୟ୍ ଓଥେନ ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେତ\ଏ �ତ୍ ହସ୍ f ଥେ�ାଥେ2ଥେରଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ହସ୍ ଅ ନଥିେ� f ର%୍ରଥେନI , ଥେ�

ଥେ2୍ହାଥେ� f ଓଥେରସ୍ତ୍ ଇସ୍ (ଥେଦ f ର%୍ରନ୍୍ତ, ଜୁସ୍ତ୍ ଅସ୍ ଅ ଥେ2୍ହାଥେ� f ଥେ(ୈ�୍୍ୟ ଇସ୍ ଥେBଥେନf ଇଥେତ୍ତିଦ୍ B୍ୟ୍ ଓଥେନ

ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେସାନ୍.

R^iNasheSho.agnisheShashcha shatrusheShastathaiva cha |punaH punaH pravardhante tasmAchchheShaM na raxayet.h ||sandhi vigrahaR^iNasheShaH agnisheShaH cha shatrusheShaH tathaiva cha |punaH punaH pravardhante tasmAt.h sheShaM na raxayet.h ||

ଶବ୍ଦା�6

R^iNa sheSha agni

www.odia.org document.doc 82|226

shatru punaH pra + vR^idh.h tasmAt.h rax.h ଭା/ା�6

ଆନ୍୍ୟ ଥେରଥେ(ୈଥେନ୍ଦର୍ ଓ f ଥେଦB�୍ , f ଇଥେର ଅନ୍୍ଦ ଏଥେନ(୍ୟ୍ ଥେ%୍ରାୱ୍ ରପିଦ� ୍ୟ୍ ଅଥେ%ୈନ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅଥେ%ୈନ୍, ଥେହଥେନI

ଥେନା ଥେରଥେ(ୈଥେନ୍ଦର୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB ଥେ(ୈଥେନୈ�ଥେନଦ୍.. (ଥେଦB�୍ସ ୍ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB ଥେ�ାଥେX�ଥେତ�୍ୟ୍ ଥେପୈଦ୍ ଓ f.

ଅନ୍୍ଦ f ଇଥେର ଓର୍ ଏଥେନ(ିଏସ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB ଥେ�ାଥେX�ଥେତ�୍ୟ୍ ଥେଦଥେସ�ାଥେ1ଦ୍ )

udaye savitA rakto raktashchAstamane tathA |sampattau cha vipattau cha

sAdhunAmekarUpatA ||sandhi vigraha

udaye savitA raktaH raktaH chA astamane tathA |

www.odia.org document.doc 83|226

sampattau cha vipattau cha sAdhunAM ekarUpatA ||

ଶବ୍ଦା�6

udaya savitR^i rakta asta sampatti vipatti sAdhu eka rUpa ଭା/ା�6

ଥେଠ ସୁନ୍ ଇସ୍ ଥେରଦ୍ ଅତ୍ ସୁନି= ଥେସ ଅନ୍୍ଦ ଥେରଦ୍ ଅତ୍ ସୁଥେନ୍ସ ତ୍ : �ୁରିଙ୍୍ଗ ଥେପ୍ରାଥେସ୍ପରିତ୍ୟ୍ ଅସ୍ ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଅସ୍

��(ିତ୍୍ୟ ଥେ� ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେ(ନ୍ ହଥେ/ ଥେ� ସଥେ( f ଓମ୍6.

udyoginaM puruShasi.nhamupaiti laxmIH

www.odia.org document.doc 84|226

daivena deyamiti kApuruShA vadanti |daivaM nihatya kuru pauruShamAtmashaktyAyatne kR^ite yadi na sidhyati ko.atra doshaH ?

sandhi vigrahaudyoginaM puruShasi.nhaM upaiti laxmIHdaivena deyaM iti kApuruShA vadanti |daivaM nihatya kuru pauruShaM AtmashaktyAyatne kR^ite yadi na sidhyati kaH atra

doshaH ?

ଶବ୍ଦା�6

udyogin.h puruSha si.nha upa + I daiva kA puruSha vad.h ni + han.h

www.odia.org document.doc 85|226

kuru pauruSha Atman.h shakti yatna kR^ita yadi sidh.h atra doSha ଭା/ା�6

]fିr ଥେ%ାଏସ୍ ଥେତା ଥେ� ଇନୁ୍ଦସି�ଓଉସ୍ (ନ୍ �ଥିେ4 ଅ �ଓିନ୍. O ନ� ୍୍ୟ ଥେ�ାଥେନ�Xି�ଥେB�

ଥେ�ା2ଦ6୍ସ ୍ ସ1୍ �ତ୍ ଥେଦସି�ନ୍ୟ୍ ଥେଶାଉଳ୍ %ିଥେ/. O ଥେ/ଥେ�6ାଥେ( ଥେ1ାଉର୍ ଥେଦସି�ନ୍୍ୟ ଅନ୍୍ଦ ଏଥେfI�.ଥେସ ଥେ1ାଉର୍

(ନି� ଥେନସ୍ ସ୍. ଈ f ଥେ�ଥେର ଇସ୍ ଥେନା ଅଥେcାXି�ଥେଶrନ୍୍ତ ଇନି୍ସ � ଥେତ ଓ f ଏ ff ଓତ୍6 ଥେ2୍ହଥେର ଇସ୍ ଥେ� f ଔ��୍?

upasargeNa dhAtvartho balAdanyatra nIyate |

www.odia.org document.doc 86|226

prahArAhArasa.nhAravihAraparihAravat.h ||sandhi vigraha

upasargeNa dhAtu arthaH balAt.h anyatra nIyate |

prahAra AhAra sa.nhAra vihAra parihAra vat.h ||

ଶବ୍ଦା�6

upasarga dhAtu artha balA anyatra nI (naya) hR^i (harati) pra + hR^i A + hR^i saM + hR^i vi + hR^i

www.odia.org document.doc 87|226

pari + hR^i ଭା/ା�6

ଥେଠ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f ଅ ଥେ/ବ୍6 ଇସ୍ f ଓ�.B� ୍ୟ୍ ତଥେ4ନ୍ ଏଥେ�୍ସ ଥେ2୍ହଥେର B୍୍ୟ ଅ ଥେପ୍ରf ଇକ୍ଷ୍. ଝୁସ୍ତ୍

�ଥିେ4 ଥେ� ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f ଥେ� ଥେ/ବ୍6 ହୃଇ (ଥେତା ଥେସ�ଅଲ୍) ଇସ୍ �ଥେଙ୍ଗଦ୍ B୍୍ୟ ଥେ� f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ

ଥେପ୍ରf ଇଥେfସ୍ : ପ୍ର, ଆ, ସଂ, /ି, ପରି ... (ଥେ(ଅନଙି୍ଗ୍ସ ୍ %ିଥେ/ନ୍ ଅଥେBାଥେ/)

ete satpuruShAH parArthaghaTakAH svArthAn.h parityaja ye

sAmAnyAstu parArthamudyamabhR^itaH svArthAvirodhena ye |

te.amI mAnavarAxasAH parahitaM svArthAya nighnanti ye

ye tu ghnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe ||sandhi vigraha

ete satpuruShAH para artha ghaTakAH svArthAn.h parityaja ye

www.odia.org document.doc 88|226

sAmAnyAH tu parArthaM udyama bhR^itaH svArtha avirodhena ye |

te amI mAnava rAxasAH parahitaM svArthAya nighnanti ye

ye tu ghnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe ||

ଶବ୍ଦା�6

ete satpuruSha para artha ghaTaka svArtha pari + tyaj.h ye sAmAnya udyama bhR^it.h virodha

www.odia.org document.doc 89|226

avirodha amI mAnava rAxasa hita ni + han.h nirarthakaM ke GYA (jAnate, jAnAti)ଭା/ା�6

ଥେଠଥେସ, ଥେ2୍ହା ଅଥେର ଏଙ୍ଗଥେ%ଦ୍ ଇନ୍ ଥେBଥେନf ଇତି୍ତିଙ୍୍ଗ ଓଥେ�ସ୍6 ଅ f ଥେତର୍ ସ�ି\f ଇ�ଙ୍ି୍ଗ ଥେ�ଇର୍

ଓ2୍ନ୍ ପୁଥେପ6ାଥେସସ୍ ଅଥେର ଥେ� ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେ(ନ୍. ଥେଠାଥେସ ଥେ2୍ହା ଥେBଥେନf ଇତ୍ ଓଥେ�ସ୍6 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଓଥେପ୍ପାସିଙ୍୍ଗ

ଥେ�ଇର୍ ଥେନଏଦ୍ସ ୍ ଅଥେର ଥେ� ଥେ�ାଥେମ୍ମାନ୍ ଥେ(ନ୍. ଥେଠାଥେସ ଥେ2୍ହା ଥେଦଥେସ�ା1୍ ଓଥେ�ସ୍6' ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଥେBଇଙ୍୍ଗ f ଓର୍

ଥେଦାଇଙ୍୍ଗ ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେତା ଥେ�ଥେ(୍ସଥେ�୍ୱ ସ୍ ଅଥେର ଥେଦଥେ(ାନ୍ସ ୍ ଇନ୍ ହୁ(ନ୍ f ଓମ୍6. ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍ ଥେ�ାଥେସ ଥେ2୍ହା

www.odia.org document.doc 90|226

ଥେଦଥେସ�ା1୍ ଓଥେ�ର୍ ଥେପଓଥେପ�ସ୍' ଥେ2ଲ୍୍ଲ ଥେBଇଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଅନ୍୍ୟ ଥେ�ୌଥେସ 2୍ହଥେର୍ତ୍ସାଏଥେ/ର୍, ଥେ2 ଥେଦା ଥେନାତ୍

ଥେ4୍ନ ାୱ୍ ଥେ2୍ହା ଥେ�1୍ ଅଥେର !

ଃHଏଥେର ଇସ୍ ଅ (ର�ି ଏ q ଉଇ/ଥେ�ନ୍୍ତ f ଓର୍ ଥେ� ଅଥେBାଥେ/ ଥେଶ�ା4 :

ଥେହ ଥେତା ସତୁ୍ପରୁଷ ସ୍ୱ4ା16 ତ୍ୟଜୁନ ିଅନ୍ୟାତ6 ହୀ ସାଧିତୀ

ଥେହ ଥେତା (ଧ୍ୟ( ଥେଜ ନଜିା�6 4ରୁନୀ ଅନ୍ୟା�6 ସXାଦତିୀ

ଥେହ ଥେତା ରାfସ ଥେଜ ସ୍ୱ4ା16 /ଷି1ୀ ଅନ୍ୟା�6 /ଧି୍ୱଂସିତୀ

ଥେଜ 4ା /୍ୟ�6 ପରା�6ହାନ ି4ରିତି ଥେତ ଥେ4ାଣ 4ୀ ଦୁ(6ତୀ ?

anudinamanutApenAsmyahaM rAma taptaHparamakaruNa mohaM chhindhi mAyAsametaM

|idamatichapalaM me mAnasaM durnivAraMbhavti cha bahu khedastvAM vinA dhAva

shIghraM ||sandhi vigraha

anudinaM anutApena Asmi ahaM rAma taptaHparama karuNa mohaM chhindhi mAyA

sametaM |

www.odia.org document.doc 91|226

idaM atichapalaM me mAnasaM durnivAraMbhavati cha bahu khedaH tvAM vinA dhAva

shIghraM ||

ଶବ୍ଦା�6

anu anudinaM tApa tapta parama karuNA moha chhid.h mAyA ଉଥେନ= ଅଲ୍

ଉନଥିେ/ଥେସ6 ଅସ୍ ଥେରଅ�� ୍ୟ୍ ଏfିଥେସ�ନ୍୍ତ ଅନ୍୍ଦ ଦସିି�ନI ୍ତ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ସୁଥେପ୍ରଥେ( ସି୍ପରିତ୍

sametaM idaM

www.odia.org document.doc 92|226

ati chapala mAnasa durnivAra bahu kheda vina dhAv.h shIghraM ଭା/ା�6

O ୠଅ(, ଈ ଅମ୍ ଏଥେf�¢ଥେ(�୍ୟ୍ ଥେତାଥେ(6ଥେନ�ଦ୍ B୍ୟ୍ ଥେ� ଥେଦୈ�୍ୟ୍ ସୁ୍ତ୍ରଥେ%z୍ଲ ଓ f �fି ଏ. O

ଥେ(ାସ୍୍ତ ସ୍ୟ୍ମ୍ପ �ିz ଇଙ୍୍ଗ ଓଥେନ, �ୁତ୍ ଅ21୍ ଥେ� ଥେତX�ତିଓନ୍ �ତ୍ ହସ୍ ଥେ�ାଥେ( ଥେତା ଥେ( 2୍ରିଥ୍ (ା1ା.

ଠିସ୍ ଥେ/1୍6 f ଇଥେ�୍କ୍ଲ (ିନ୍୍ଦ ଓ f (ିଥେନ ଇସ୍ ଦିff ଇ�ୁ��୍ ଥେତା ଥେ�ାଥେନ� ାଲ୍. ଥେଠଥେର ଇସ୍ ଅ ଥେ�ାତ୍ ଓ f

ଥେସାଥେର6ାୱ୍ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଥେ1ାଉ ! ୠଉନ୍ ଥେତା ଥେ( ଇଥେମ୍ମଦଅିଥେତ�୍୍ୟ !

ଆନ୍୍ଦ ଈ ଅମ୍ ସୁଥେର ଥେ� (ର�ି ଥେରଅଥେଦସ୍6 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେରଥେ�ା%ି୍ନz ଏ �ିସ୍ ଅସ୍ ଥେ� ସନି୍ସ" # ତ୍ ଥେ/ସ.ଓନ୍

www.odia.org document.doc 93|226

ଓ f �ିସ୍ ଥେ/ଥେସ6

anudini anutApe tApalo rAmarAyaparamadinadayALA nIrasI mohamAyAachapaLa mana mAze nAvare AvarItAtuja viNa shiNa hoto dhAva re dhAva AtA !

na bhUtapUrvaM na kadApi vArtA hemnaH kura.ngaH na kadApi dR^iShTaH |tathApi tR^IShNA raghunandanasya vinAshakAle viparItabuddhiH ||

ଈତ୍ ହଦ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ହଥେପ୍ପଥେନଦ୍ ଥେBf ଓଥେର , ଓର୍ ଥେBଏନ୍ ଥେହଅଦ୍6 ଓ f ଥେBf ଓଥେର. ଆ ଥେ%ାଥେ]ନ୍

ଥେଦଏର୍ ହଦ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ଥେBଏନ୍ ଥେସଏନ୍ ଥେBf ଓଥେର. ଈନି୍ସ � ଥେତ ଓ f �ତ୍, ୠଅ( ଥେଦସିଥେରଦ୍ ଇତ୍ : ଆତ୍ ଥେ�

ତିଥେ( ଓ f ଥେଦସୁ୍ତ୍ର�ି�ଓନ୍, ଓଥେନ'ସ୍ ଜୁଦ୍ ଥେ%ଥେ(ନ୍୍ତ ଥେ%ାଏସ୍ ଥେBାଥେVସ୍6 .. !

sauvarNAni sarojAni nirmAtuM santi shilpinaH |

www.odia.org document.doc 94|226

tatra saurabha nirmANe chaturaH chaturAnanaH ||

ଶବ୍ଦା�6

sauvarNa saroja (saras.h + ja) nir.h + mA shilpin.h saurabha chaturaH chatus.h Anana ଭା/ା�6

ଥେଠ ସIୁଥେ�୍ପ ୍ତ ାସ୍6 ଅଥେର ଥେ�ଥେର ଥେତା ଥେ�\ଅଥେତ ଥେ%ାଥେ]ନ୍ ଥେ�ାତୁଥେସସ୍. B ଉତ୍ ଓନ� ୍ଥେ1�

f ଓଉର୍ f ଅଥେ�ଦ୍ ଓଥେନ (B ରହ୍ମ) ଇସ୍ ଥେ�� ଥେ/ର୍ ଏଥେନାଉଘ୍ ଥେତା ଥେପ୍ରାଦୁଥେ� f ର%୍ରଥେନI ଇନ୍ ଥେ�ମ୍ !

www.odia.org document.doc 95|226

svAyattamekAntahitaM vidhAtrA vinirmitaM chhAdanamaGYatAyAH |

viSheshataH sarvavidAM samAje vinhUShaNaM maunamapaNDitAnAM ||sandhi vigraha

svAyattaM eka anta hitaM vidhAtrA vinirmitaM chhAdanaM aGYatAyAH |

viSheshataH sarvavidAM samAje vinhUShaNaM maunaM apaNDitAnAM ||

ଶବ୍ଦା�6

svAyatta anta hita vidhAtR^i chhAdana aGYatA visheShataH sarvavid.h samAja

www.odia.org document.doc 96|226

vibhUShaNa mauna apaNDita ଭା/ା�6

ଆ ଥେସଲ୍f ଥେଦଥେପଥେନ୍ଦନ୍୍ତ ଥେ�ାଥେ/ରିଙ୍୍ଗ ଓ f ଇଥେ%୍ନାରଥେନI ହସ୍ ଥେBଏନ୍ ଥେ�\ଅଥେତଦ୍ B୍୍ୟ ଥେ� ଥେ�\ଅଥେତାର୍

2୍ରିଥ୍ ଥେ� ଓଥେନ ଇଥେନ�ନି�ଓନ୍ ଓ f ଥେBଥେନf ଇତି୍ତିଙ୍୍ଗ. E ଥେସ୍ପ�ଅି�� ୍ୟ୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ�ାXନ୍୍ୟ ଓ f ଥେ�

ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ%ଅଥେB� ସିଥେ�ଥେନI ଇସ୍ ଅନ୍ ଅସ୍ ଥେସତ୍ ଥେତା ଥେ�ାଥେସ ଥେ2୍ହା ଅଥେର ଇଥେ%୍ନାରନ୍୍ତ.

ଆନ୍୍ଦ ଅଥେ%ୈନ୍, ଅ (ର�ି ଥେ/ସ.ଓନ୍ :

vinirmile zAkaNa aGYateche svAdhIna je padmabhave phukAche |

mUrkhAsa je maunachi phAra sAje sabhesa tyAnchyA bahu jANate je ||

gurushushrUshayA vidyA puShkalena dhanena vA |

www.odia.org document.doc 97|226

atha vA vidyayA vidyA chaturtho na upalabhyate ||

ଶବ୍ଦା�6

guru shushrUshA vidyA pushkala dhana chaturtha upa + labh.h ଭା/ା�6

ଥେ�୍ନାଥେ2�ଦ୍ ଥେ% (ଇସ୍ ଅଚ୍q ଉଇଥେରଦ୍) B୍ୟ୍ ଥେସ/.ଙ୍୍ଗ ଥେ� ଥେତଅଥେ�ର୍, ଓର୍ B୍ୟ୍ ଅ ଥେ�ାତ୍ ଓ f ଥେ(ାଥେନ1୍

ଓର୍ B୍ୟ୍ (ଏfIଥେଙ୍ଗ ଓ f) ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ%. ଆ f ଓଉଥ୍6 (ପଥ୍) ଇସ୍ ଥେନାତ୍ ଅଥେ/ୈ�ଥେB�

chalatyekena pAdena tiShThatyekena paNDitaH |

www.odia.org document.doc 98|226

na samIxyAparaM sthAnaM pUrvamAyAtanaM tyajet.h ||sandhi vigrahachalati ekena pAdena tiShThati ekena paNDitaH |na samIxya aparaM sthAnaM pUrvaM AyAtanaM tyajet.h ||

ଶବ୍ଦା�6

chal.h sthA (tiShThati) eka paNdita saM + Ix.h apara sthAna pUrva AyAtana tyak.h ଭା/ା�6

www.odia.org document.doc 99|226

ଥେଠ 2୍ରିଥେସ (ନ୍ 2ଲ୍କ୍ସ ୍ 2୍ରିଥ୍ ଓଥେନ f ଓଓତ୍ ଅନ୍୍ଦ ସ�ନ୍ଦ୍ସ ୍ ଓନ୍ ଓଥେନ f ଓଓତ୍. (ଥେନଥେ/ର୍

ଥେସ�ପ୍୍ସ ଓଥେନ�ା ଅ ଥେନୱ୍ ପ�ଥେ� 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଏf(ିନଙ୍ି୍ଗ ଇତ୍ ) W ଇଥେ�ାଉତ୍ ଏf(ିନଙ୍ି୍ଗ ଥେ� ଥେନf�୍

ପ�ଥେ�, ଥେହ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ ଥେ�ଅଥେ/ ଥେ� ଥେପ୍ର/ଓିଉସ୍ ଅଥେBାଥେଦ.

priya mitraaNi\,kalpadrumaH kalpitameva suut saa kaamadhuk kaamitameva dogdhi |chintaamaNishchintitameva datte sataaM tu sangaH sakalam prasuute | ||sandhi vigrahakalpa drumaH kalpitaM eva sUte sA kAmadhuk.h kAmitaM eva dogdhi |chintAmaNiH chintitaM eva datte satAM tu sa.ngaH sakalaM prasUte ||

ଶବ୍ଦା�6

kalpa druma �ନ୍

www.odia.org document.doc 100|226

ଇ(%ିଥେନ

kalpita sU kAmadhuk.h kAmita dogdhi chintAmaNi chintita dA sat.h sa.nga sakala ଭା/ା�6

ଥେଠ 4�୍ପ /ୃଇf ଥେପ୍ରାଦୁଥେ�ସ୍ ଓନ� ୍୍ୟ 2୍ହତ୍ ଥେ1ାଉ �ନ୍ ଇ(%ିଥେନ, ଥେଠ 4ା(ଥେଧନୁ (ିଲ୍କ୍ସ ୍

ଓନ� ୍୍ୟ 2୍ହତ୍ ଥେ1ାଉ 2ନ୍୍ତ. ଥେଠ �ନି� ା(ଣି %ିଥେ/ ଥେ1ାଉ ଓନ� ୍ୟ୍ 2୍ହତ୍ ଥେ1ାଉ ହଥେ/ ଥେ�ାଉଘ�୍

ଅଥେBାଉତ୍. ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍ ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେ�ାXନ୍୍ୟ ଥେପ୍ରାଦୁଥେ�ସ୍ ଏଥେ/1.� ଙ୍୍ଗ. (ଈର୍୍ତ୍ସ ଥେBଥେନf ଇର୍୍ତ୍ସ ଅଥେର ଥେନାତ୍

www.odia.org document.doc 101|226

�(ିିଥେତଦ୍ B୍ୟ୍ ଥେ1ାଉର୍ ଥେ�ାଉଘ�୍ସ ୍ଥେଦସିଥେରସ୍ ଓର୍ ଇ(%ିନତିଓନ୍)

satyaM brUyAt.h priyaM brUyAt.h na brUyAt.h satyamapriyaM |priyaM cha nAnR^itaM brUyAt.h eSha dharmaH sanAtanaH ||sandhi vigrahasatyaM brUyAt.h priyaM brUyAt.h na brUyAt.h satyaM apriyaM |priyaM cha na anR^itaM brUyAt.h eShaH dharmaH sanAtanaH ||

ଶବ୍ଦା�6

satya brU priya anR^ita dharma sanAtana ଭା/ା�6

www.odia.org document.doc 102|226

O ଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେସ୍ପଅକ୍ ଥେ� ତ\ୁ ଥ୍, ଅନ୍୍ଦ ସ1୍ ନଥିେ� �ିଙ୍ଗ୍ସ ୍. O ଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେନାତ୍ ସ1୍

�ିଙ୍ଗ୍ସ ୍ �ତ୍ ଅଥେର ତ\ୁ ଏ ଇ f ଥେ�1୍ ଅଥେର ଥେନାତ୍ ନଥିେ�. ଆନ୍୍ଦ ଥେନାର୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଓଥେନ ସ1୍ ନଥିେ� �ିଙ୍ଗ୍ସ ୍

ଇ f ଥେ�1୍ ଅଥେର ଥେନାତ୍ ତ\ୁ ଏ : ଠିସ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଅନିI ଏନ୍୍ତ ପ୍ର�ି�ଥେ�

sampUrNakumbho na karoti shabdaMardho ghaTo ghoShamupaiti nUnaM |vidvAn.h kulIno na karoti garvaMmUdhAstu jalpanti guNairvihInAH ||sandhi vigrahasampUrNa kumbhaH na karoti shabdaMardhaH ghaTaH ghoShaM upaiti nUnaM |vidvAn.h kulInaH na karoti garvaMmUDhAH tu jalpanti guNaiH vihInAH ||

ଶବ୍ଦା�6

sampUrNa kumbha

www.odia.org document.doc 103|226

shabda ardha ghaTa ghoSha upa + I nUnaM vidvAn.h kulIna garva mUDha jalp.h guNa vihIna ଭା/ା�6

ଆ f ଉଲ୍୍ଲ ଥେପାତ୍ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ (ଥେ4 ଅନ୍ଥେÂାଇଥେସ, ଥେହାଥେ2ଥେ/ର୍ ଅ ହଲ୍f f ଉଲ୍୍ଲ ଥେପାତ୍ ଥେରଅ�� ୍୍ୟ

(ଥେ4ସ୍ ଥେନାଇଥେସ. ଆ ଥେ�ଅଥେନ6ଦ୍ ଥେରଥେସ୍ପ��ଥେB� ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଇସ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ଥେ/ୈନ୍, Bୁତ୍ f ଓଓ�ଶି୍

ଥେପଓଥେପ� ଥେBଥେରf ତ୍ ଓ f ଅନ୍୍ୟ ଥେ%ାଓଦ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ Bଥେବ୍ଵି� ଇଥେନI ସ୍ ସନ୍ତ୍ଲ ୍ୟ୍.

www.odia.org document.doc 104|226

nArikelasamAkArA dR^ishyante.api hi sajjanAH |anye badarikAkArA bahireva manoharAH ||sandhi vigrahanarikela samAkArAH dR^ishyante api hi sajjanAH |anye badarikA AkArAH bahiH eva manoharAH ||

ଶବ୍ଦା�6

nArikela AkAra dR^ish.h sajjana anya badarikA bahiH manohara ଭା/ା�6

ଥେଠ ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେ(ନ୍ ଥେସଏମ୍ ଥେତା ଥେB �ଥିେ4 ଥେ�ାଥେ�ାନୁର୍୍ତ୍ସ. (ଥେଟାଉଘ୍ ଓନ୍ ଥେ� ଓଉର୍ତ୍ସିଥେଦ Bୁତ୍

www.odia.org document.doc 105|226

ଥେସାf ତ୍ ଇନି୍ସ ଥେଦ). O ଥେ�ସ୍6 ଅଥେର �ଥିେ4 ଥେ� ଜୁଜୁଥେB f ରୁଇତ୍, ଥେBଔତିf ଉଲ୍ ଓନ� ୍୍ୟ ଓନ୍ ଥେ� ଓଉର୍ତ୍ସିଥେଦ

na bhUtapUrvaM na kadApi vArtA hemnaH kura.ngaH na kadApi dR^iShTaH |tathApi tR^IShNA raghunandanasya vinAshakAle viparItabuddhiH ||

ଶବ୍ଦା�6

bhUta pUrva vArtA heman.h kura.nga tR^iShNA raghunandan vinAsha kAla viparIta

www.odia.org document.doc 106|226

buddhI ଭା/ା�6

ଈତ୍ ହଦ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ହଥେପ୍ପଥେନଦ୍ ଥେBf ଓଥେର , ଓର୍ ଥେBଏନ୍ ଥେହଅଦ୍6 ଓ f ଥେBf ଓଥେର. ଆ ଥେ%ାଥେ]ନ୍

ଥେଦଏର୍ ହଦ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ଥେBଏନ୍ ଥେସଏନ୍ ଥେBf ଓଥେର. ଈନି୍ସ � ଥେତ ଓ f �ତ୍, ୠଅ( ଥେଦସିଥେରଦ୍ ଇତ୍ : ଆତ୍ ଥେ�

ତିଥେ( ଓ f ଥେଦସୁ୍ତ୍ର�ି�ଓନ୍, ଓଥେନ'ସ୍ ଜୁଦ୍ ଥେ%ଥେ(ନ୍୍ତ ଥେ%ାଏସ୍ ଥେBାଥେVସ୍6 .. !

ଆସ୍ ଖ୍E �ାୠ S ଣାPଃHଆଡ୍E ଥେସୈଦ୍:

nArikelasamAkArA dR^ishyante.api hi sajjanAH |anye badarikAkArA bahireva manoharAH ||sandhi vigrahanarikela samAkArAH dR^ishyante api hi sajjanAH |anye badarikA AkArAH bahiH eva manoharAH ||

ଶବ୍ଦା�6

nArikela AkAra

www.odia.org document.doc 107|226

dR^ish.h drishyante api sajjana anya badarikA bahiH manohara ଭା/ା�6

ଥେଠ ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେ(ନ୍ ଥେସଏମ୍ ଥେତା ଥେB �ଥିେ4 ଥେ�ାଥେ�ାନୁର୍୍ତ୍ସ. (ଥେଟାଉଘ୍ ଓନ୍ ଥେ� ଓଉର୍ତ୍ସିଥେଦ Bୁତ୍

ଥେସାf ତ୍ ଇନି୍ସ ଥେଦ). O ଥେ�ସ୍6 ଅଥେର �ଥିେ4 ଥେ� ଜୁଜୁଥେB f ରୁଇତ୍, ଥେBଔତିf ଉଲ୍ ଓନ� ୍୍ୟ ଓନ୍ ଥେ� ଓଉର୍ତ୍ସିଥେଦ

ଥେଠ ଫ୍ର ଥେସ "ଦି= ଶ୍ୟଥେନ� ଅପି" ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ ଥେ�1୍ (ଥେ�ାଥେ�ାନୁର୍୍ତ୍ସ) ଅଥେର ଅଥେ�୍ସ ା ଥେସଏନ୍. ଇ.ଏ.

ଇ f ଥେ1ାଉ ଥେ�ାଓକ୍ f ଓର୍ ଥେ�ମ୍ ହଦ୍6 ଏଥେନାଉଘ୍, ଥେ1ାଉ ଡ୍O f ଇନ୍୍ଦ ଥେ�ମ୍ ଇ.ଏ. ଥେ�1୍ ଅଥେର ସIଥେର

ଥେତା f ଇନ୍୍ଦ. ଈନ୍ ଥେ�ାନ� ସ୍ତ୍ ଥେ� "ଥେBର" (ଃHଇନି୍ଦ) ଓର୍ "ଥେBାର" (ଃଂଅର�ି) ଓର୍ ଥେBର6୍ୟ୍

www.odia.org document.doc 108|226

ଓଉର୍ତ୍ସିଥେଦ, ଥେସାf ତ୍ ଇନି୍ସ ଥେଦ ଅନ୍୍ଦ ଅଥେର ସIଥେ�6 ଥେତା f ଇନ୍୍ଦ, Bଦ୍ ଥେପଓଥେପ� ଅଥେର �ଥିେ4

ଥେBର.ଏସ୍, ଥେସାf ତ୍ ଓଉର୍ତ୍ସିଥେଦ, ହଦ୍6 ଇନି୍ସ ଥେଦ, ଅନ୍୍ଦ ଅଥେର f ଓଉନ୍୍ଦ ଅ ଥେ�ାତ୍.

ଠିସ୍ ଇସ୍ ଥେଶ�ାକ୍ ୯୩ ଇନ୍ ଃHଇଥେତାପଥେଦଶH'ସ୍ f ଇସ୍ତ6୍ �ଥେପ�ର୍ "ଃଂଇତ\�ାଭ୍"

ଆଥେନାଥେ�ର୍ ଥେର�ଥେତଦ୍ ଶୁଭଶିତ f ଥେରାମ୍ ଃHଇଥେତାପଥେଦଶH ଇନ୍ ଥେ� ଥେର�ଥେତଦ୍ ଥେତାପିଚ୍.

ଥେଶ�ା4 ୧୦୦ ସଥେ( �ଥେପ�ର୍ ଇସ୍:

(ନସ୍ୟ ଅନ୍ୟତ୍ /�ସ୍ୟ ଅନ୍ୟତ୍ 416ମ୍ ଅନ୍ୟତ୍ ଦୁରାତ୍ମନାମ୍

(ନ୍ସ ୍ୟ ଏ4ମ୍ /�ସ୍ୟ ଏ4ମ୍ 4(6ଣ୍ୟ ଏ4ମ୍ (ହାତ୍ମନାମ୍

ଇ.ଏ ଥେ� ଏ/ଲି୍ ଥେପଓଥେପ� �ିV୍ ଥେସାଥେ(�ିଙ୍୍ଗ ଏଥେ�୍ସ , ସ1୍ ଥେସାଥେ(�ିଙ୍୍ଗ ଏଥେ�୍ସ ଅନ୍୍ଦ ଥେଦା

ଥେସାଥେ(�ିଙ୍୍ଗ ଏଥେ�୍ସ . ଥେଠ ଥେ%୍ରଅତ୍ (ଥେ%ାଓଦ୍) ଥେପଓଥେପ� �ିV୍, ସ1୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେଦା ଥେ� ସଥେ(

�ିଙ୍୍ଗ.

ୠଏ(ିନ୍ଦ୍ସ ୍ ଥେ( ଓ f ଅ ଥେଜାଥେ4 ଈ ଥେରଅଦ୍ ଅ ଥେ�ାଙ୍୍ଗ ତିଥେ( B�୍କ ୍. ଆ ଥେରଥେପାଥେତ6ର୍ ଅଥେସ୍କଦ୍ ଥେ�

ଥେପା�ତିି�ଲ୍ f ଇ%ୁଥେର ହସି୍ ଥେସଥେ�\ତ୍ ଓ f ସୁଥେcସ୍ ସ୍, ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେପା�ତିି�ଅିନ୍ ଥେରପି�ଏଦ୍:

www.odia.org document.doc 109|226

ଥେସାଥେ(�ିଙ୍୍ଗ ଏଥେ�୍ସ ହଥେପ୍ପନ୍ସ ୍!! B ଏଅର୍୍ତ୍ସ ଥେ(!!" :))

ଷଶି�ନ୍୍ତ ଥେଝାଶି

parAnnaM prApya durbuddhe mA prANeShu dayAM kuru |durlabhAni parAnnAni prAnAH janmani janmani !!

ଶବ୍ଦା�6

para anna pra + Ap.h durbuddhi prAN.h dayA kR^i durlabha janman.h ଭା/ା�6

www.odia.org document.doc 110|226

ଥେeାଉ ଇଦଓିତ୍, ଥେଦାନ୍୍ତ ଥେଶାୱ୍ ଅନ୍୍ୟ ପିତ୍ୟ୍ f ଓର୍ ଥେ1ାଉର୍ �fି ଏ ଇ f ଥେ1ାଉ ଅଥେର ଥେ%ତି୍ତିଙ୍୍ଗ

f ଓଓଦ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେସାଥେ(ଓଥେନ ଏଥେ�୍ସ (f ଥେରଏ f ଓଓଦ୍). (ଥେଘା ଓନ୍, ସ୍ତୁfff ଥେ1ାଉଥେସ6ଲ୍f ! f ଅଲ୍୍ଲ ସି�୍କ ୍ !)

F ଥେରଏ f ଓଓଦ୍ ଇସ୍ ରଥେର , ଥେ2୍ହଥେରଅସ୍ ଅସ୍ f ଅର୍ ଅସ୍ �ଥିେ/ସ୍ ଅଥେର ଥେ�ାଥେନI ଥେନ6ଦ୍, ଥେ1ାଉ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେ%ତ୍ ଓଥେନ ଅତ୍

ଏଥେ/1୍6

Bଥି୍6 !! (ଈ ଅମ୍ ସୁଥେର ଅଲ୍୍ଲ ଓଉର୍ f ଏଥେ�� ାୱ୍ %୍ରଦ୍ ସ୍ତୁଥେଦନ୍ତ୍ସ ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେସ�ାଙ୍ଗ� ୍୍ୟ ଅଥେ%୍ରଏ 2୍ରିଥ୍

�ିସ୍ : )

na durjanaH sajjanatAmupaiti bahuprakArairapi sevyamAnaH |bhUyo.api siktaH payasA ghR^itena na nimbavR^ixo madhuratvameti ||sandhi vigrahana durjanaH sajjanatAM upaiti bahu prakAraiH api sevyamAnaH |bhUyaH api siktaH payasA ghR^itena na nimbavR^ixaH madhuratvaM eti ||

www.odia.org document.doc 111|226

ଶବ୍ଦା�6

durjana sajjana upa + I bahu prakAra sev.h bhUyaH sikta payas.h ghR^ita nimba vR^ixa madhuratva ଭା/ା�6

ଆ 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଶଲ୍୍ଲ ଥେନଥେ/ର୍ ଥେBଥେ�ାଥେ( ଥେ%ାଓଦ୍ ଏଥେ/ନ୍ ଇ f ଥେସଥେ/6ଦ୍ ଇନ୍ (ନ୍୍ୟ 21୍ସ ୍.

www.odia.org document.doc 112|226

ଆ ଥେନଏମ୍ ଥେତ\ଏ, ଏଥେ/ନ୍ ଇ f ଥେରଥେପଅଥେତଦ� ୍୍ୟ ସ୍ପ୍ରି|ଥେ1ଦ୍ 2୍ରିଥ୍ (ିଲ୍୍କ ଅନ୍୍ଦ ଥେଘଏ ଶଲ୍୍ଲ

ଥେନଥେ/ର୍ ଥେBଥେ�ାଥେ( ଥେସ୍ୱଏତ୍.

keyUrA na vibhUShayanti puruShaM hArA na chandrojjvalAHna snAnaM na vilepanaM na kusumaM nAla.nkR^itA mUrdhajAH |vANyekA samala.nkaroti puruShaM yA sa.nskR^itA dhAryatexIyante khalU bhUShaNAni satataM vAgbhUShaNaM bhUShaNaM ||sandhi vigrahakeyUrAH na vibhUShayanti puruShaM hArAH na chandra ujjvalAHna snAnaM na vilepanaM na kusumaM na ala.nkR^itAH mUrdhajAH |vANI ekA samala.nkaroti puruShaM yA sa.nskR^itA dhAryatexIyante khalU bhUShaNAni satataM vAgbhUShaNaM bhUShaNaM ||

www.odia.org document.doc 113|226

ଶବ୍ଦା�6

keyUra vi + bhUsh.h puruSha hAra chandra ujjvala snAna vilepana kusuma ala.nkR^ita mUrdhan.h mUrdhajA vANI sa.nskR^ita dhR^i (dharati; passive dhAryate) xI bhUShaNa

www.odia.org document.doc 114|226

vAk.h ଭା/ା�6

ଆଥେ(6�ର୍୍ତ୍ସ ଥେଦା ଥେନାତ୍ (ଥେରଅ�� ୍୍ୟ) ଥେଦଥେ�ାରଥେତ ଅ ଥେପଥେସ6ାନ୍, ଥେନଇଥେ�ର୍ ଥେଦା %�6ନ୍ଦ୍ସ ୍

ଅସ୍ ରଦଅିନ୍୍ତ ଅସ୍ ଥେ� ଥେ(ାଓନ୍. ଥେଣାର୍ ଅଥେ%ୈନ୍, ଥେଦାଏସ୍ ଥେ� ଅ��୍ ଓ f B�ିଙ୍୍ଗ ଓର୍ ଥେସrଅରିଙ୍୍ଗ, ଓର୍

f ଥେ�ାଥେ2ସ୍6, ଓର୍ ଓନ6ଥେ(ଥେନ�ଦ୍ ଥେହୈର୍. B ଏଅରିଙ୍୍ଗ ଅ %ିf ତ୍ ଓ f ଥେରf ଇଥେନଦ୍ ଥେସ୍ପଏଚ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଓନ� ୍୍ୟ ଓଥେନ

�ିଙ୍୍ଗ �ତ୍ ଥେରଅ�� ୍୍ୟ ଓନ6ଥେ(ନ୍ତ୍ସ ୍ ଅ (ନ୍. ଆଲ୍୍ଲ ଓଥେ�ର୍ ଓନ6ଥେ(ନ୍ତ୍ସ ୍ ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍ ଦ(ିିନଶି୍ ଥେ�

ଓନ6ଥେ(ନ୍୍ତ ଓ f ଥେସ୍ପଏଚ୍ ଇସ୍ ଥେ� (ଓନ� ୍୍ୟ) ଓନ6ଥେ(ନ୍୍ତ (�ତ୍ ଥେ�ାଉନ୍ତ୍ସ ୍).

and in contrast to the previous subhAshita here is one :kiM vAsasetyatra vichAraNIyaM vAsaH pradhAnaM khalu yogyatAyai |pItAmbaraM vIxya dadau svakanAM digambaraM vIxya viShaM samudraH ||sandhi vigraha

www.odia.org document.doc 115|226

kiM vAsasA iti atra vichAraNIyaM vAsaH pradhAnaM khalu yogyatAyai |pItAmbaraM vIxya dadau svakanAM digambaraM vIxya viShaM samudraH ||

ଶବ୍ଦା�6

kiM vAsas.h vi + char.h pradhAna yogyatA pIta ambara dadau sva kanyA dik.h (dig.h) vi + Ix.h samudra

www.odia.org document.doc 116|226

ଭା/ା�6

O ଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଥେପାଥେନ୍ଦର୍ ଉଥେପାନ୍ ଥେ� q ଉଏସି�ଓନ୍, "W ହତ୍'ସ୍ ଇନ୍ ଓଥେନ'ସ୍

ଅପ୍ପଥେରଲ୍ ?". ଆପ୍ପଥେରଲ୍ ଇସ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଇଥେXାତ6ନ୍୍ତ f ଓର୍ ଅଥେପ୍ପ୍ଲି|ାପି୍ରଅଥେତଥେନସ୍ ସ୍. ଆ f ଥେତର୍ ଥେ�ାଓ4ିଙ୍୍ଗ

ଅତ୍ ଥେ� ଓଥେନ ଥେଦ= ସ୍ ଥେସଦ୍ ଇନ୍ ଅ ରିଚ୍ ଥେ1ଥେ�� ାୱ୍ ଥେ�� ାଥ୍ (/ଶି୍ନୁ), ଥେ� ଥେସଅ %ଥେ/ ହମି୍ ହସି୍

ଥେଦୌଥେଘ�ର୍ (�fିr) ଅନ୍୍ଦ ଥେ�ାଓ4ିଙ୍୍ଗ ଅତ୍ ଥେ� ଓଥେନ ଥେଦ= ସ୍ ଥେସଦନି୍ ଥେନା�ିଙ୍୍ଗ, (ଷି/) ଥେ� ଥେସଅ

%ଥେ/ ଥେପାଇଥେସାନ୍ ! (ହ�ାହ�)

guNairuttu.ngatAM yAti nottu.ngenAsanena vai |prAsAdashikharastho.api kAko na garuDAyate ||sandhi vigrahaguNaiH uttu.ngatAM yAti na uttu.ngena Asanena vai |prAsAda shikhara sthaH api kAkaH na garuDAyate ||

www.odia.org document.doc 117|226

ଶବ୍ଦା�6

guNa utta.ngatA yA uttu.nga Asana prAsAda shikhara kAka garuDa ଭା/ା�6

O ଥେନ ଅ�ଏିଥେ/ସ୍ ଥେ%୍ରଅଥେତ୍ନସ୍ ସ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଓଥେନ'ସ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍, ଥେନାତ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ

ଓ f ଅ ହଘି୍ ଥେପାସିତିଓନ୍. E ଥେ/ନ୍ ଇସ୍ ପ�ଥେ�ଦ୍ ଅତ୍ ଥେ� ଥେତାପ୍ ଓ f ଥେ� ପ�ଥେ�.

ଅ ଥେ�\ାୱ୍ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ ଥେBଥେ�ାଥେ( ଅନ୍ ଏଅଥେ%�

www.odia.org document.doc 118|226

ashanaM me vasanaM me jAyA me bandhuvargo me |

iti me me kurvANaM kAlavR^iko hanti puruShAjaM ||sandhi vigraha

ashanaM me vasanaM me jAyA me bandhu vargaH me |

iti me me kurvANaM kAlavR^ikaH hanti puruSha ajaM ||

ଶବ୍ଦା�6

ashana vasana jAyA me kurvANa kAla

www.odia.org document.doc 119|226

vR^ika puruSha aja

bhAvArtha

ତିଥେ( 4ିଲ୍ଲ୍ସ ୍ ଥେ� (ନ୍ ଇନ୍ ଥେ� f ଓମ୍6 ଓ f ଅ ଥେ%ାଅତ୍ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍ ଥେଦାଇଙ୍୍ଗ (1୍ (1୍ !

nAbhiSheko na samskAraha simhasya kriyate vanevikramArjitasatvasya svayameva mrgendratA.garudapurANa

F ଓର୍ ଥେ� �ଓିନ୍, ଥେନାଥେBାଦ୍୍ୟ ଥେନଏଦ୍ ପ�ଥେ� ହମି୍ ଓନ୍ ଥେ� ଥେ�୍ରାଥେନ B୍୍ୟ ଥେପର୍f ଓ(.ଙ୍୍ଗ ଥେ�ଥେତÆନ୍

ଥେ�ାଦ୍6 ଓ f ଥେ� ଅନ(ିଲ୍ 4ିଥେଙ୍ଗ� ାମ୍. ଠିସ୍ ଥେପାସିତିଓନ୍ ହସ୍ ଥେ�ାଥେ( ନତୁର�� ୍ୟ୍ ଥେତା ଥେ�

�ଓିନ୍.

www.odia.org document.doc 120|226

ଥେଠ ଥେପାଏତ୍, ଥେ�୍ରାଉଘ୍ ଥେ� ଏfଥେX� ଓ f ଥେ� �ଓିନ୍'ସ୍ (ିଘ�୍ ଅନ୍୍ଦ ନତୁରଲ୍ ଅB�ିତିିଏସ୍.

ଇସ୍ ସିX�୍୍ୟ %ି/ଙ୍ି୍ଗ ଉସ୍ ଅ ସି(ିଥେ� ଥେତା ଥେପୈନ୍୍ତ ଅ ପି��ୁ ଥେର ଓ f ଥେ� ଥେ%୍ରଅତ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଓ f

ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେପଓଥେପ� ((ହାପୁରୁଶାସ୍). ଥେଠ1୍ ଥେତାଓ, B୍ୟ୍ ଥେ�ଇର୍ ଓ2୍ନ୍ ଥେସ�ଙ୍ଗ୍ଥ୍ , �ର6୍୍ୟ

ଥେ�ଥେ(୍ସଥେ�୍ୱ ସ୍ f ଓ26ଦ୍6. ଥେଠଥେସ ଥେପଓଥେପ� ଥେନଏଦ୍ ଥେନା ଇଥେନ�ଥେ(6ଦଅିରିଏସ୍ ଥେତା (ଥେ4 ଥେ�ଇର୍

�ଥେସ.

alpakAryakarAH santi ye narA bahubhAShiNaH |sharatkAlinameghAste nUnaM garjanti kevalaM

||sandhi vigraha

alpa kArya karAH santi ye narAH bahu bhAShiNaH |

sharat.h kAlina meghAH te nUnaM garjanti kevalaM ||

ଶବ୍ଦା�6

www.odia.org document.doc 121|226

alpa kArya kara nara bahu bhAshin.h sharad.h megha nUnaM garj.h kevalaM

bhAvArtha

ଥେଠାଥେସ ଥେ(ନ୍ ଥେ2୍ହା ତଲ୍୍କ ଥେତାଓ (ୁଚ୍ ଅଥେର ଓଥେନସ୍ ଥେ2୍ହା ଥେଦା �ଥିେତ୍ତି� ଥେ2ାକ୍6. ଟ୍Hଏ1୍ ଅଥେର ଥେ�

ଥେ�� ାଉଦ୍ସ ୍ ଓ f ଔତୁ(୍ନ୍; ଥେ�1୍ ଥେରଅ�� ୍ୟ୍ ଓନ� ୍ୟ୍ ଥେରାଅର୍. (Bୁତ୍ ଥେଦା ଥେନାତ୍ %ିଥେ/ ଅନ୍୍ୟ ଥେରୈନ୍)

www.odia.org document.doc 122|226

gate shoko na kartavyo bhaviShyaM naiva chintayet.h |

vartamAnena kAlena vartayanti vichaxaNAH ||sandhi vigraha

gate shokaH na kartavyaH bhaviShyaM na eva chintayet.h |

vartamAnena kAlena vartayanti vichaxaNAH ||

ଶବ୍ଦା�6

gata shoka kartavya bhaviShya chint.h vartamAna vartaya.h vichaxaNa

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 123|226

O ଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେନାତ୍ ଥେB ଥେସାଥେର6ାୱ୍f ଉଲ୍ ଅଥେBାଉତ୍ 2୍ହତ୍ ଇସ୍ ପସ୍୍ତ, ଥେନାର୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଓଥେନ ଥେ2ାର6୍୍ୟ

ଥେତାଓ (ୁଚ୍ ଅଥେBାଉତ୍ ଥେ� f ଉତୁଥେର. ଥେଠ 2୍ରିଥେସ ଥେ(ନ୍ ଓଥେପରଥେତ B୍ୟ୍ ଥେ� ଥେପ୍ରଥେସନ୍୍ତ ତିଥେ(ସ୍.

chitte bhrAntirjAyate madyapAnAt.h bhrAnte chitte pApacharyAmupaiti |pApaM kR^itvA durgatiM yAnti mUdhAstasmAnmadyaM naiva peyaM na peyaM ||sandhi vigrahachitte bhrAntiH jAyate madyapAnAt.h bhrAnte chitte pApa charyAM upaiti |pApaM kR^itvA durgatiM yAnti mUdhAH tasmAt.h madyaM na eva peyaM na peyaM ||

ଶବ୍ଦା�6

chitta bhrAnti madya

www.odia.org document.doc 124|226

pAna pApa charyA upa + I durgati mUdha yA tasmAt.h peya

bhAvArtha

�ି\Vିଙ୍୍ଗ ଓ f �qି ଓଉର୍ ଥେ�ୌଥେସସ୍ ଥେ�ାନ୍f ଉସିଓନ୍ ଓ f ଥେ� (ିନ୍୍ଦ. O ଥେନI ଥେ� (ିନ୍୍ଦ ଇସ୍

ଥେ�ାନ୍f ଉଥେସଦ୍ ଓଥେନ ସ�ର୍ତ୍ସ6୍ ପ୍ର�ି�ସିଙ୍୍ଗ ଅ ସିନ୍f ଉଲ୍ �fି ଏ. ଆ f ଥେତର୍ ପ୍ର�ି� ସିଙ୍୍ଗ ସିନ୍, ଥେ�

f ଓଓ�ଶି୍ ଥେ(ନ୍ ସୁff ଏର୍ (ିସ୍f ଓତ6ୁ ଥେନ. ଃHଏଥେନI �qି ଓଉର୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେନାତ୍ ଥେB ଦ=ୁ V୍ ! ଥେଶାଉଳ୍

ଥେନଥେ/ର୍ ଥେB ଦ=ୁ V୍ !

www.odia.org document.doc 125|226

ଈତ୍ ଇସ୍ ସୁଥେପ୍ପାଥେସଦ୍ ଥେତା ଥେB ଥେସୈଦ୍ B୍ୟ୍ ୠଅଜଥେସ�ର ଇନ୍ ହସି୍ 4/୍ୟ ଃଂଇ((୍ସ:

pratyaxa kavikaavyaM cha ruupaM cha kulayoShitaH |gR^ihavaidyasya vidyaa cha kasmaichidyadi rochate ||

pratyaxa kavi kaavyaM cha kulayoShitaH ruupaM cha gR^ihavaidyasya vidyaa yadi kasmai chit.h rochate

www.odia.org document.doc 126|226

ଥେଠ ଥେ�ାଥେXାସିତିଓନ୍ ଓ f ଅ ଥେ�ାଥେନ�ଥେXାର1୍6 ଥେପାଏତ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେBଔତ୍ୟ୍ ଓ f ଓଥେନ'ସ୍ ଓ2୍ନ୍ 2୍ରିf ଏ ଥେଦା ଥେନାତ୍

ଅଥେପ୍ପଅଲ୍ ଥେତା (ନ୍, ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ ଇସ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ତ\ୁ ଏ ଥେ%ଥେନର�� ୍୍ୟ �ତ୍ ଥେନଇଥେ�ର୍ ଅ ଥେସୈନ୍୍ତ ଥେନାର୍ ଅନ୍

ଅତ.ସ୍ତ୍ ଇସ୍ ଏଥେ/ର୍ ଥେରଥେ�ା%ି୍ନz ଏଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେହାଥେନାଉଥେରଦ୍ ଇନ୍ ହସି୍ ଓ2୍ନ୍ ତିଥେ( ଓର୍ �ି� ଥେ(.

ଥେଛାଉଳ୍ ଥେନାତ୍ ଥେରସିସ୍୍ତ �ିସ୍ ଓଥେନ ଅ f ଥେତର୍ ହ/ଙ୍ି୍ଗ ଥେସୈଦ୍ "ତସrାତ୍ (ଦ୍ୟଂ ଥେନୈ/

ଥେପ1ଂ ନ ଥେପ1ଂ" ଇନ୍ ଥେ� ଥେପ୍ର/ଓିଉସ୍ ଥେଶ�ା4.

kintu madyaM svabhAvena yathauShadhaM tathA smR^itaM |

ayuktiyuktaM rogAya yuktiyuktaM yathA smR^itaM ||sandhi vigraha

kintu madyaM svabhAvena yathA auShadhaM tathA smR^itaM |

ayukti yuktaM rogAya yukti yuktaM yathA smR^itaM ||

www.odia.org document.doc 127|226

ଶବ୍ଦା�6

kintu madya svabhAva aushadha smR^ita yukti yukta roga

bhAvArtha

B ଉତ୍ �qି ଓଉର୍ ଇସ୍ ଥେ4୍ନ ା2୍ନ୍ ଥେତା ଥେB ଥେ(ଦ�ିନିଲ୍ B୍ୟ୍ ନତୁଥେର. ଈ f ଥେନାତ୍ ତଥେ4ନ୍ ଇନ୍ ଥେ�

ଥେ�ାଥେର6��୍ ଥେପ୍ରାଥେପାତ.ଓନ୍ ଇତ୍ ଥେ�ଅଦ୍ସ ୍ ଥେତା ଦଥିେସଅଥେସ ; ତଥେ4ନ୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ�ାଥେର6��୍ ଥେପ୍ରାଥେପାତ.ଓନ୍

ଇତ୍ ଥେ�ଅଦ୍ସ ୍ ଥେତା 2୍ହତ୍ ଇସ୍ ଥେ4୍ନ ା2୍ନ୍ ଅଥେBାଉତ୍ ଇତ୍.. (�ତ୍ ଇତ୍ ଇସ୍ ଥେ(ଦ�ିନିଲ୍)...

www.odia.org document.doc 128|226

vitara vAri da vAri dava Aturechira pipAsita chAtaka potake |prachalite maruti xaNaM anyathAkva cha bhavAn.h kva payaH kva cha chAtakaH ||

ଶବ୍ଦା�6

vi + tR^I vAri vArida dava Atura chira pipAsita chAtaka potaka prachalita marut.h xaNaM kva

www.odia.org document.doc 129|226

payas.h

bhAvArtha

O ଥେ�� ାଉଦ୍, ଦସିି�Bୁଥେତ 2ଥେତର୍ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ� ଏଥେ/ର୍ �ିସ6�୍୍ୟ ଥେ1ାଉଙ୍୍ଗ ଓଥେନସ୍ ଓ f ଥେ�

�ାତ4 Bଦି୍6 ! O ଥେ�2©ଥେସ ଥେ2୍ହନ୍ ଇନ୍ ଅ ଥେ(ାଥେ(ନ୍୍ତ ଥେ� 2୍ରିନ୍୍ଦ ସ�ର୍ତ୍ସ6୍ ଥେB� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ.

ଥେ2୍ହଥେର ଶଲ୍୍ଲ ଥେ1ାଉ ଥେB, ଥେ2୍ହଥେର ଶଲ୍୍ଲ ଥେ� 2ଥେତର୍ ଥେB ଅନ୍୍ଦ ଥେ2୍ହଥେର ଥେ� �ତ4

Bଦି6୍ସ ୍ ?

vanAni dahataH vahneH sakhA bhavati mArutaH |sa eva dIpa nAShAya kR^ishe kasya asti sauhR^idaM ||

ଶବ୍ଦା�6

vana dahat.h vahni

www.odia.org document.doc 130|226

sakhi mAruta dIpa nASha kR^isha sauHR^ida

bhAvArtha

ଥେଠ 2୍ରିନ୍୍ଦ ଥେBଥେ�ାଥେ(ସ୍ ଥେ� f ରିଏନ୍୍ଦ ଓ f f ଇଥେର �ତ୍ Bୁନ6୍ସ ୍ f ଓଥେରସ୍ତ୍ସ.୍ ଥେଠ ସଥେ(

2୍ରିନ୍୍ଦ ଥେ�ୌଥେସସ୍ ଥେଦସୁ୍ତ୍ର�ି�ଓନ୍ ଓ f f ଇଥେର ଇନ୍ ଥେ� f ଓମ୍6 ଓ f ଅ �ଥିେଘ�ଦ୍ 2୍ରି�୍କ ୍.

W ଥେହା ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ହସ୍ f ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍ ଇନ୍ ତିଥେ(ସ୍ ଓ f ଥେ2ଅଥେ4୍ନସ୍ ସ୍ ?

ଥେଟାଦ1୍'ସ୍ B ଏଔତିf ଉଲ୍ ଥେଘମ୍: `ଥେଠ P ଅସ୍ ସଥେ% ଓ f ଟଥିେ(' B୍ୟ୍ B ହତ6ୃ ହରି.

yatraAnekaH kvacidapi gR^ihe tatra tiShThatyathaikoyatrApyekastadanu bahavastatra naiko.api cAnte

www.odia.org document.doc 131|226

ittham naiyau rajanidivasau lolayan dvAvivAkShaukAlaH kalyo bhuvanaphalake krIDati prANisAraiH

W ଥେହଥେର ଥେ�ଥେର ଥେ2ଥେର (ନ୍୍ୟ, ଅତ୍ ଥେ� ଏନ୍୍ଦ ଥେନାଥେନ ଥେରଥେ(ୈନ୍ସ ୍!

W ଇଥ୍ ନଘି�୍ ଅନ୍୍ଦ ଦ1୍ ଅସ୍ ଥେତ୍ୱ ା ଅଥେ��ନ6ତିଙ୍୍ଗ ପିଏଥେ�ସ୍ ଓ f ଦଥିେ�.

O ନ୍ ଥେ� ଥେ�ସ୍ ଥେସ୍ୱାଅଦ୍6 ଓ f ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6, ଟଥିେ( ପ�1୍ସ ୍ 2୍ରିଥ୍ �/ିଙ୍ି୍ଗ ଥେBଇଙ୍ଗ୍ସ ୍ ଅସ୍ ପ2୍ନ୍ସ .୍"

Adityasya gatAgatair aharahaH saMkShIyate jIvitaMvyAparair bahukAryabhAragurubhiH kAlo na vijnAyatedRShTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsas' ca notpadyatepItvA mohamayIM pramAdamadirAm unmattabhUtAM jagat

E ଥେଙ୍ଗ୍ର ାସ୍ ଥେସଦ୍ ଇନ୍ (ୁନ୍ଦଥେନ ତସ୍କ୍ସ ୍, (ନ୍ f ଐ�୍ସ ୍ ଥେତା ଥେନାତିଥେ� ଥେ� ପସ୍ ସଥେ% ଓ f ତିଥେ(!

www.odia.org document.doc 132|226

ଥେଣାର୍ ଅନିÈ ଏତ୍୍ୟ ଇସ୍ f ଏ��୍ ଅତ୍ 2୍ରିଥେତ୍ନସ୍ ସିଙ୍୍ଗ Bଥି୍6, ଅଦ୍ୱ ଥେନI ଓ f ଥେ1ଅସ୍6, ସୁff ଏରିଙ୍୍ଗ

ଅନ୍୍ଦ f ଇନ�� ୍ୟ୍ ଥେଦଅଥ୍;

O ହ୍, ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6 ଥେBଥେ�ାଥେ(ସ୍ ଇଥେନ� ାfି�ଥେତଦ୍ ଅ f ଥେତର୍ ଦି= Vିଙ୍୍ଗ ଥେ� 2୍ରିଥେନ ଓ f ଥେଦ�ୁସିଓନ୍!"

yadi vA yAti govindaH mathurAtaH punaH sakhi |rAdhAyAH nayana dvandve rAdhA nAma viparyayaH ||

ଶବ୍ଦା�6

yadi yA govinda maturA sakhi rAdhA nayana dvandva

www.odia.org document.doc 133|226

nAman.h viparyaya dhArA

bhAvArtha

ଈ f ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଥେଦାଏସ୍ ଥେଘା/ନି୍ଦ ଥେ%ା ଅ21୍ f ଥେରାମ୍ ଃଂଅ�ୁର, ଥେ�ନ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ଏଥେ1ସ୍ ଓ f

ରାଧା 2୍ରିଲ୍୍ଲ f ଥେ�ାୱ୍ ଥେ� ଇଥେନ୍ୱ ସ.ଓନ୍ ଓ f ରାଧା ( ଧାରା = ଥେସ�ଅ(୍ସ)୍

ratnairmahArhaistutushurna devA na bhejire bhImaviSheNa bhItiM |sudhAM vinA na prayayurvirAmaM na nishchidArthAdviramanti dhIrAH ||sandhi vigraharatnaiH mahA arhaiH tutushuH na devAH na bhejire bhImaviSheNa bhItiM |sudhAM vinA na prayayuH virAmaM na nishchit.h arthAt.h viramanti dhIrAH ||

www.odia.org document.doc 134|226

ଶବ୍ଦା�6

ratna mahA arha mahArha tush.h deva bhaj.h f ଓମ୍6 f ଥେରାମ୍ ଥେ� ଥେରାଓତ୍ ଭଜ୍ )

bhIma bhIti sudhA yA virAma nishchita artha vi + ram.h dhIra

www.odia.org document.doc 135|226

bhAvArtha

ଥେଠ ଥେ%ାଦ୍ସ ୍ ଦଦି୍ ଥେନାତ୍ ଥେ%ତ୍ ସତିସ୍f ଇଏଦ୍ B୍ୟ୍ ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେପ୍ର�ଓିଉସ୍ ଥେସ�ାଥେନସ୍, ଥେନାର୍

ଦଦି୍ ଥେ�1୍ ତଥେ4 ଥେରଥେ�ାଉଥେସ6 ଥେତା f ଏଅର୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ� ଥେତର.ଥେB� ଥେପାଇଥେସାନ୍. ଟ୍Hଏ1୍ ଦଦି୍ ଥେନାତ୍

ଥେ%ା ଥେତା ଅ ଥେସ�ାପ୍ ଉନି�ଲ୍ ଥେ�1୍ ଥେ%ାତ୍ ଥେ� ଥେନ��ର୍ ଓ f ଇଥେମ୍ମାତ6�ତି୍ୟ୍. ଟ୍Hଏ ଥେସ�ଅଦ୍f ଅସ୍୍ତ ଥେ(ନ୍ ଥେଦା

ଥେନାତ୍ ଥେସ�ାପ୍ ଉନି�ଲ୍ ଥେ�1୍ ହଥେ/ ଅ�ଏିଥେ/ଦ୍ ଥେ� ଥେଦଥେତ(.ଥେନଦ୍ ଓଥେB� �ି�ଥେ/.

adya sa.nkrAntiH | paThatu etad.h subhAshitaM mama guruNA shri vasantanAnivaDekarmahodayen virachitaM

ଥେଟାଦ1୍ ଇସ୍ ଃଂଅ4ର୍ S ଅV୍ର ାନି�. ଃHଏଥେର ଇସ୍ ଅ ସୁଭାଶିତ f ଓର୍ ଥେ� ଓcସିଓନ୍

ଥେ�ାଥେXାଥେସଦ୍ B୍୍ୟ (୍ୟ୍ ଥେତଅଥେ�ର୍ ଷି୍ର V ଅସନ୍୍ତ ଣନ/ିଥେଦ4ର୍

www.odia.org document.doc 136|226

tilavat.h snigdhaM mano.astu vANyAM guDavanmAdhuryaM

tilaguDaladdukavat.h sambandhe astu suvR^ittattvaM |

astu vichAre shubhasa.nkramaNaM ma.ngalAya yashase

kalyANI sa.nkrAntirastu vaH sadAhamAsha.nse ||sandhi vigraha

tilavat.h snigdhaM manaH astu vANyAM guDavat.h mAdhuryaM

tila guDa laddukavat.h sambandhe astu suvR^ittattvaM |

astu vichAre shubha sa.nkramaNaM ma.ngalAya yashase

kalyANI sa.nkrAntiH astu vaH sadA ahaM Asha.nse ||

ଶବ୍ଦା�6

tila snigdha

www.odia.org document.doc 137|226

manas.h vANI guDa mAdhurya ladduka sambandha su vR^it tattva vichAra shubha sa.nkramaNa ma.ngala yashas.h kalyANa sa.nkrAnti sadA A + sha.ns.h

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 138|226

ଃଂଅ1୍ ଥେ� (ିନ୍୍ଦ ଥେB ଅ ff ଏ�ି�ଓନଥେତ �ଥିେ4 ଥେସସଥେ( ଥେସଏଦ୍ସ ୍, (1୍ ଥେ�ଥେର ଥେB

ଥେସ୍ୱଏଥେତ୍ନସ୍ ସ୍ ଇନ୍ ଥେ1ାଉର୍ ଥେ2ାଦ6୍ସ ୍ ଅସ୍ ଇନ୍ ଜଥେ%z1୍6 ଅନ୍୍ଦ (1୍ ଥେ�ଥେର ଥେB ଥେ%ାଓଥେଦ୍ନ ସ୍ ସ୍ ଇନ୍

ଥେ1ାଉର୍ ଥେର�ତିଓନ୍ସ ୍ ଅସ୍ ଇସ୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେର�ତିଓନ୍ ଓ f ଥେସସଥେ( ଅନ୍୍ଦ ଜଥେ%z1୍6 ଇନ୍ ଅ �ଥେqାଓ.

ଃଂଅ1୍ ଥେ�ଥେର ଥେB ଇନ୍ ଥେ1ାଉର୍ ଥେ�ାଉଘ�୍ସ ୍ଅ ଥେ�ାନIୁ ଥେର6ଥେନI ଥେତା2ଦ6୍ସ ୍ ଔସି୍ପ�ଓିଉସ୍ ଥେ%�ା1୍6, ଈ

ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍ ଥେଦସିଥେର �ତ୍ ଥେ� f ଏସି�/ଲ୍ ଓ f ସV୍ରନ୍୍ତ (1୍ ଥେପ୍ରାଥେ/ ଥେତା ଥେB ଥେB� ସ୍ ଥେସଦ୍ ଅନ୍୍ଦ

ଔସି୍ପ�ଓିଉସ୍ f ଓର୍ ଥେ1ାଉ ଅଲ୍୍ଲ.

drAxA mlAna mukhI jAtA sharkarA chAshmatAm gatA |subhAshita rasam drushTvA sudhA bhItA divam gatA ||

ପ୍ରତିପଦା�6:

drAxA

www.odia.org document.doc 139|226

mlAna mukhI jAtA sharkarA cha ahmatAm gata subhAshita rasam drshTvA sudhA bhItA divam gatA ଭା/ା�6ା:

S ଏଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ� ତଥେସ� ଓ f ସୁଭାଶିତ, ଥେ� %୍ରଥେପ ଥେB�ଥେ( ସୁଥେ�� ନ୍ f ଅଥେ�ଦ୍ (ଦ= ୍୍ୟ/2୍ରି=ଥେV�ଦ୍

f ଅଥେ�), ସୁ%ର୍ ଥେB�ଥେ( ଥେସ�ାଥେନ (ଅସ୍ ଇନ୍ Bଗି୍ ସୁ%ର୍ �\୍ 1୍ସ୍ତ�୍ସ ୍) ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେନ��ର୍ 2ସ୍ ଅ f ଥେରୈଦ୍

www.odia.org document.doc 140|226

ଅନ୍୍ଦ ରନ୍ ଥେତା ଥେହଅଥେ/ନ୍.

(ଥେହଶ୍

sarvatra deshe guNavAn.h shobhate prathitaH naraH |maNiH shIrshe gale bAhau yatra kutra api shobhate ||

ଶବ୍ଦା�6

sarvatra desha guNavAn.h shobh.h prathita maNi shIrsha gala bAhu

www.odia.org document.doc 141|226

bhAvArtha

ଆ f ଅଥେ(ାଉସ୍ (ନ୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେ%ାଓଦ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଇସ୍ ଥେ�ାନି୍ସ ଥେଦଥେରଦ୍ ଅନ୍ ଅସ୍ ଥେସତ୍ ଅନ୍ଥେËÌ ଥେର ଇନ୍

ଥେ� ଥେ�ାଉନ� ୍ୟ୍. (ଝୂସ୍ତ୍ ଅସ୍) ଅ ଥେ%ମ୍ ଥେ�ାଓକ୍୍ସ ଥେBଔତିf ଉଲ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଥେ2ାନ୍6 ଅନ୍ଥେËÌ ଥେର :

ଓନ୍ ଥେ� ଥେହଅଦ୍, ଇନ୍ ଥେ� ଥେନ�୍କ ୍ ଓର୍ ଓନ୍ ଥେ� ଅମ୍6..

yena kena prakAreNa yasya kasyApi dehinaH |santoshaM janayetprAGYaH tadeveshvarapUjanaM ||sandhi vigrahayena kena prakAreNa yasya kasyApi dehinaH |santoshaM janayet.h prAGYaH tad.h eva Ishvara pUjanaM ||

ଶବ୍ଦା�6

prakAra dehin.h

www.odia.org document.doc 142|226

santosha jan.h janayet.h prAGYa Ishvara pUjana

bhAvArtha

B 1୍ ଥେସାଥେ( 21୍ ଓର୍ ଥେ� ଓଥେ�ର୍ ଥେ� 2୍ରିଥେସ (ନ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେ�ୌଥେସ ଥେ� ସତିସ୍f ଅ�ି�ଓନ୍ ଓ f

ଥେସାଥେ( ଓଥେନ ଓର୍ ଥେ� ଓଥେ�ର୍ ; �ତ୍ ଇଥେର୍ତ୍ସଲ୍f ଇସ୍ ଥେ� ଥେ2ାଶ.ପ୍ ଓ f ଥେଘାଦ୍.

ଇଦ୍ ଆଆ୮୨୧୯୦୨୬୭୩; W ଏଦ୍, ୧୭ ଝନ୍ ୯୬ ୧୦:୧୭:୩୭ ES ଟ୍

ପି୍ରଅ1 ସ(୍ସ" ¸ ୁତ Bାନ୍ଧି/ାହ୍.

f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ ଇସ୍ ଅ ସୁଭାଶିତ ଥେ2 ସୁ୍ତଦଏିଦ୍ ଇନ୍ ୧୦ଥ୍ %୍ରଥେଦ (ଈ �ିV୍ B୍ୟ୍ ଭତ6\ୁ ହରି)

2୍ରି୍ହଚ୍ ଥେସ୍ପଅକ୍୍ସ ଥେ� ଥେପାଥେ2ର୍ ଓ f ଅସ୍ ଥେସା�ଅିତିଓନ୍ 2୍ରିଥ୍ ରିତିଓଉସ୍ ଥେପଓଥେପ�.

www.odia.org document.doc 143|226

%ୁଣ/ଜ6ନ ସ(୍ସ%6ାତ୍ 1ାସି� ନୀଚ୍O ପି ଥେ%ାଉର/ମ୍ |

ପୁଶ୍ପ(ା�ା ପ୍ରସଙ୍୍ଗE ନ ସୂତ\ମ୍ ଶିରସିଧା16ତ୍E ||

sandhi vigrahaguNavat jana samsarga at ya asti nIcha api gouravam |pushpa mAlA prasanga Ena sUtram shira asi dhAryatE ||

ପ୍ରତି ପଦାର� :

guNavat jana samsarga nIcha gouravam pushpamAlA prasangEna sUtram shirah

www.odia.org document.doc 144|226

dhAryatE ଭା/ା�6

ଝୁସ୍ତ୍ �ଥିେ4 ଥେ� ଥେ�୍ରଅଦ୍ ଥେBଇଙ୍୍ଗ ଥେ2ାନ୍6 ଇନ୍ ଥେ� ଥେହଅଦ୍ (ଥେରଥେସ୍ପଥେ��ଦ୍) ଅଥେ�ାଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� f ଥେ�ାଥେ2ସ୍6

ଇନ୍ ଅ %�6ନ୍୍ଦ, ଅ ଥେରାଉଥେ% 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଅଥେ�୍ସ ା ଅଚ୍q ଉଇଥେର ଥେରଥେସ୍ପ��୍ (f ଓର୍ ହଥିେ(୍ସଲ୍f) 2୍ରିଥ୍ ଥେ�

ଅସ୍ ଥେସା�ଅିତିଓନ୍ ଓ f (ଥେBଇଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍) ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେପଓଥେପ� (ସଜ�ନ).

%ୁଣ/ଜ6ନ ସ(୍ସ%6ାତ୍ 1ାସି� ନୀଚ୍O ପି ଥେ%ାଉର/ମ୍ |

%ୁଣ/ଜ�ନ 1ାତି ନଥିେ�ାଽପି (ତ\ନି୍ସ୍ଲ ଥେତରତିଓନ୍)

ଥେନାଥେତ : 1ାତି ଥେ(ଅନ୍ସ ୍ "ଥେ%ାଏସ୍"

pushpamAlA prasangEna sUtram shirasidhAryatE ||

ଶିରସି ଧା16ଥେତ (ଥେତ୍ୱ ା ଥେସପରଥେତ ଥେ2ାଦ6୍ସ ୍)

sandhi vigrahaguNavat jana samsarga at ya asti nIcha api gouravam |

www.odia.org document.doc 145|226

pushpa mAlA prasanga Ena sUtram shira asi dhAryatE ||guNavat.h jana sa.nsargAt.h yAti nichaH api gauravaM |puShpa mAlA prasa.ngena sUtraM shirasi dhAryate ||

ପ୍ରତି ପଦାର� :

guNavat jana samsarga nIcha gouravam pushpamAlA prasangEna prasa.nga sUtram shirah ଥେହଅଦ୍)

www.odia.org document.doc 146|226

dhAryatE ଭା/ା�6

ଝୁସ୍ତ୍ �ଥିେ4 ଥେ� ଥେ�୍ରଅଦ୍ ଥେBଇଙ୍୍ଗ ଥେ2ାନ୍6 ଇନ୍ ଥେ� ଥେହଅଦ୍ (ଥେରଥେସ୍ପଥେ��ଦ୍) ଅଥେ�ାଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� f ଥେ�ାଥେ2ସ୍6

ଇନ୍ ଅ %�6ନ୍୍ଦ, ଅ ଥେରାଉଥେ% 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଅଥେ�୍ସ ା ଅଚ୍q ଉଇଥେର ଥେରଥେସ୍ପ��୍ (f ଓର୍ ହଥିେ(୍ସଲ୍f) 2୍ରିଥ୍ ଥେ�

ଅସ୍ ଥେସା�ଅିତିଓନ୍ ଓ f (ଥେBଇଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍) ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେପଓଥେପ� (ସଜ�ନ).

yaH paThati likhati pashyati paripR^ichchhatI paNDitAn.h upAshrayati |tasya divAkarakiraNaiH nalinI dalaM iva vistAritA buddhiH ||

ଶବ୍ଦା�6

paTh.h likh.h dR^ish.h (pashya) pari+prachchh.h paNDita

www.odia.org document.doc 147|226

upa + A + shri divAkara kiraNa nalinI dala vistArita buddhi

bhAvArtha

O ଥେନ ଥେ2୍ହା ଥେରଅଦ୍ସ ୍, 2୍ରି=ଥେତସ୍, ଥେସଏସ୍, ଏନ୍q ଉଇଥେରସ୍, �ଥିେ/ସ୍ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ�ାXନ୍୍ୟ ଓ f ଥେ�ଅଥେନ6ଦ୍

ଥେ(ନ୍, ହସି୍ ଇଥେନ�ଥେ�� ��୍ ଏf୍ପନ୍ଦ୍ସ ୍ �ଥିେ4 ଥେ� ଥେ�ାତୁସ୍ ଥେ�ଅ f ଥେଦାଏସ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ� ର1୍ସ ୍ ଓ f ଥେ�

ସୁନ୍.

bAlasyApi raveH pAdAH patantyupari bhUbhR^itAM |

tejasA saha jAtAnAM vayaH kutropayujyate ||

www.odia.org document.doc 148|226

sandhi vigrahabAlasya api raveH pAdAH patanti upari

bhUbhR^itAM |tejasA saha jAtAnAM vayaH kutra upayujyate ||

ଶବ୍ଦା�6

bAla api ravi pAda pat.h bhUbhR^it.h tejas.h jAta vaya kutra upa + yuj.h

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 149|226

E ଥେ/ନ୍ ଥେ� f ଏଏତ୍ ଓ f ଅ ଥେ1ାଉଙ୍୍ଗ ସୁନ୍ �ନ୍ f ଅଲ୍୍ଲ ଓନ୍ ଥେ� ଥେତାପ୍ ଓ f ଥେ(ାଉଥେନୈ�ନ୍ସ ୍ ..

F ଓର୍ ଥେ�ାଥେସ ଥେBାନ୍6 2୍ରିଥ୍ Bି= �ି� ଅଥେନI , ଥେ2୍ହଥେର ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଇସ୍ ଅଥେ% ଉଥେସଦ୍ (ଥେଠ ଅଥେ% ଇସ୍ ଥେନାତ୍

ଥେରଥେ�/ନ୍୍ତ f ଓର୍ ଥେ%୍ରଅତ୍ ଥେଦଏଦ୍ସ ୍ B୍୍ୟ ଥେ� Bି= �ି� ଅନ୍୍ତ)

yasya asti vittaM sa varaH kulinaHsa paNditaH sa shrutavAn.h guNaGYaH |

sa eva vaktA sa cha darshanIyaHsarve guNAH kAJNchanaM Ashrayante ||

shabdArtha

vitta vara kulIna shrutavAn.h guNaGYa vaktR^i

www.odia.org document.doc 150|226

darshanIya sarva guNa kAJNchana A + shri

bhAvArtha

ଥେଠ Bି= ଥେଦଥେ%୍ରାଓମ୍ ଥେ2୍ହା ହସ୍ ଅ ଥେ�ାତ୍ ଓ f ଥେ(ାଥେନ1୍ ଇସ୍ ଥେ� ଓଥେନ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ f ଥେରାମ୍ ଅ ଥେ%ାଓଦ୍

f ଅ(ି�୍୍ୟ. ଃHଏ ଓନ� ୍ୟ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଓଥେନ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଅ ଥେସIା�ର୍, ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ%ଅଥେB� ଅନ୍୍ଦ ଇସ୍ ଅ

ପଥେତ\ାନ୍ ଓ f ଥେ%ାଓଦ୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍. ଃHଏ ଓନ� ୍ୟ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଥେ%୍ରଅତ୍ ଓରଥେତାର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେହ ଇସ୍ ଥେ� ଥେ(ାସ୍ତ୍

ହଥେନ୍ଦ୍ସ ାଥେ( : ଆଲ୍୍ଲ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ତଥେ4 ଥେରf ଉଥେ% ଇନ୍ ଥେ%ାଳ୍... !( O ଥେନI ଥେସାଥେ(ଓଥେନ ଇସ୍ ଥେ4୍ନ ା2୍ନ୍ ଥେତା

ଥେB ରିଚ୍ ଥେହ ଇସ୍ ଥେପୈ୍ରଥେସଦ୍ f ଓର୍ ଅଲ୍୍ଲ ଓଥେ�ର୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଥେ2୍ହଥେ�ର୍ ଓର୍ ଥେନାତ୍ ଥେ�1୍ ଥେରଅ�� ୍ୟ୍ ଏfିସ୍ତ୍

ଇନ୍ ହମି୍)

www.odia.org document.doc 151|226

paarvatii phaNi baalendu bhasma mandaakinii yutaa |apavarga pradaa muurtiH kathaM syaat.h tava shaMkara ||

ଶବ୍ଦା�6

phaNin.h baala indu bhasma mandAkinI yuta apavarga pradA (from pra+dA, to give) mUrti kathaM syAt.h (from as.h)

www.odia.org document.doc 152|226

bhAvArtha

ଶି/ ! ଥେeାଉର୍ f ଓମ୍6 ଇସ୍ f ଉଲ୍୍ଲ ଓ f ପ /%6. (P ଅ/6ତି, ଫଣି, Bାଥେ�ନୁ୍ଦ, ଭସr ଅନ୍୍ଦ

(ନ୍ଦା4ିନୀ) ଃHଓୱ୍ ଶଲ୍୍ଲ �ତ୍ f ଓମ୍6 ଥେB ଥେ� ଥେBଥେସ�ାଥେ2ର୍ ଓ f ଅ ପ/%6 (ଥେ(ାf) ?

ଃHଏ ହସ୍ ଥେନା ଅ ପ/%6. ଃHଓୱ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଃHଏ %ିଥେ/ 2୍ହତ୍ ଃHଏ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ ହଥେ/? ଥେଣାୱ୍ ଥେ� ଥେସଥେÓ୍ସ

ଓ f ଅପ/%6 �ଥେଙ୍ଗସ୍ ଥେତା ଥେ(ାf. ଃHଏ ଇସ୍ ଥେ4୍ନ ା2୍ନ୍ ଥେତା ଥେB ଥେ� ଥେBଥେସ�ାଥେ2ର୍ ଓ f ଥେ(ାf;

Bୁତ୍ ଥେହାୱ୍ �ନ୍ ଥେହ %ିଥେ/ �ତ୍?

ଥେଠ 4ିଙ୍୍ଗ 2ସ୍ 2�ି୍କ ଙ୍୍ଗ B୍୍ୟ ଥେ� ଥେଶାଥେର ଓ f ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ ଅଥେ�ାଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� ଥେ�ାଉତ୍6 ଥେପାଏତ୍ ଥେ2୍ହା

2ସ୍ ଥେଶାତ୍6. O ନ୍ ଥେହଅରିଙ୍୍ଗ ଥେ� ଥେସାଉନ୍୍ଦ ଓ f ଥେ� 2ଥେ/ସ୍, ଥେ� ଥେପାଏତ୍ ଅଥେq୍ରସ୍ ଥେସଦ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍:

sumitraa nandana AsaktaM imaM raajaanaM iixya vaa |

www.odia.org document.doc 153|226

atha vaa maaM kR^ishatanuM jaladhe rodiShi svayaM ||shabdArtha

sumitrA nandana mitra Anandana Asakta imaM rAjan.h IkSh.h kR^isha tanu jaladhi rud.h

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 154|226

W ହତ୍ f ଏଅର୍ (ଥେ4ସ୍ ଥେ1ାଉ �\୍ୟ୍?

ଈସ୍ ଇତ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଥେସଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଏଥେ/ର୍ ଇଥେନ�ନ୍୍ତ ଓନ୍ ଥେପ�ଅସିଙ୍୍ଗ ହସି୍ ଥେ%ାଓଦ୍ f ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍

ସୁ(ିତ\ାନନ୍ଦନ �ନ୍ ଅଥେ�୍ସ ା ଥେB ଥେB= ାଥେ4ନ୍ ଉପ୍ ଅସ୍ ସୁ (ିତ\ ଆନନ୍ଦନ (ହପି୍ପଥେନସ୍ ସ୍ ଓ f

ଥେ%ାଓଦ୍ f ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍.

W ହ୍ୟ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ �\୍୍ୟ ଓନ୍ ଥେସଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ�ମ୍? ଥେଣା, ଈତ୍ ଇସ୍ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ ରା(, ଥେ2୍ହା ଇସ୍

ଅତ୍ତିଥେ�ଦ୍ (ଆସ4�) ଥେତା �frଣ (ସୁ(ିତ\ାନନ୍ଦନ) ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଦ୍ୱର୍f ଇଶ୍ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଇସ୍

ଅ%ସ�୍ୟ ହଥିେ(୍ସଲ୍f. ଥେଠ ଓଥେ�ଅନ୍ (ିସ�ଥେ4ସ୍ ଥେ� ଥେପାଏତ୍ ଥେତା ଥେB ଅ%ସ�୍ୟ.

O ଥେ�ଅନ୍ ଇସ୍ ଅ f ଥେରୈଦ୍ ଓ f ରା( ଅସ୍ ଥେହ ଓଥେନI ଥେ�୍ରଅଥେତଥେନଦ୍ ଥେତା ଦ= ୍୍ୟ ହମି୍ ଉପ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଅଥେତ୍ତିXି�ଙ୍୍ଗ

ଥେତା ଥେ�\ାସ୍ ସ୍ ଓଥେ/ର୍ ଥେତା �V. ଥେଠ ଦ୍ୱର୍f ଇଶ୍ ସଥେ% ଅ%ସ�୍ୟ ଇସ୍ ଥେସୈଦ୍ ଥେତା ହଥେ/ ଦ= V୍ ଥେ�

ଓଥେ�ଅନ୍. ଃHଏଥେନI ଥେ� ଥେ�ୌଥେସ f ଓର୍ f ଏଅର୍.

ଥେଛାଥେXାଥେସର୍ V. V ଆସୁଣି୍ଣି ଥେ(ାଓସ୍ (ଥେ4ର�)

www.odia.org document.doc 155|226

ଠିସ୍ ଇସ୍ ଅ ଦିff ଏଥେରନ୍୍ତ ଥେ/ସ.ଓନ୍ ଓ f ଥେ� ସୁଭାଶିତ ଥେସନ୍୍ତ ଅସ୍ ଅସଦ୍[୫]. ଠିସ୍ 2ସ୍ 4ିନ୍ଦ� ୍୍ୟ

ଥେପ୍ରା/ଥିେଦଦ୍ B୍ୟ୍ ଷି୍ର ଃଂଅହ�ଙି୍ଗମ୍.

paarvatii phaNi baalendu bhasma mandaakinii yutaa |apavarga pradaa muurtiH kathaM syaat.h tava shaMkara ||

ଶବ୍ଦା�6

phaNin.h baala indu bhasma mandAkinI yuta apavarga pradA (from pra+dA, to give) mUrti

www.odia.org document.doc 156|226

kathaM syAt.h (from as.h)

bhAvArtha

ଶି/ ! ଥେeାଉର୍ f ଓମ୍6 ଇସ୍ f ଉଲ୍୍ଲ ଓ f ପ /%6. (P ଅ/6ତି, ଫଣି, Bାଥେ�ନୁ୍ଦ, ଭସr ଅନ୍୍ଦ

(ନ୍ଦା4ିନୀ) ଃHଓୱ୍ ଶଲ୍୍ଲ �ତ୍ f ଓମ୍6 ଥେB ଥେ� ଥେBଥେସ�ାଥେ2ର୍ ଓ f ଅ ପ/%6 (ଥେ(ାf) ?

ଃHଏ ହସ୍ ଥେନା ଅ ପ/%6. ଃHଓୱ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଃHଏ %ିଥେ/ 2୍ହତ୍ ଃHଏ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ ହଥେ/? ଥେଣାୱ୍ ଥେ� ଥେସଥେÓ୍ସ

ଓ f ଅପ/%6 �ଥେଙ୍ଗସ୍ ଥେତା ଥେ(ାf. ଃHଏ ଇସ୍ ଥେ4୍ନ ା2୍ନ୍ ଥେତା ଥେB ଥେ� ଥେBଥେସ�ାଥେ2ର୍ ଓ f ଥେ(ାf;

Bୁତ୍ ଥେହାୱ୍ �ନ୍ ଥେହ %ିଥେ/ �ତ୍?

ଥେଠ 4ିଙ୍୍ଗ 2ସ୍ 2�ି୍କ ଙ୍୍ଗ B୍୍ୟ ଥେ� ଥେଶାଥେର ଓ f ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ ଅଥେ�ାଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� ଥେ�ାଉତ୍6 ଥେପାଏତ୍ ଥେ2୍ହା

2ସ୍ ଥେଶାତ୍6. O ନ୍ ଥେହଅରିଙ୍୍ଗ ଥେ� ଥେସାଉନ୍୍ଦ ଓ f ଥେ� 2ଥେ/ସ୍, ଥେ� ଥେପାଏତ୍ ଅଥେq୍ରସ୍ ଥେସଦ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍:

www.odia.org document.doc 157|226

sumitraa nandana AsaktaM imaM raajaanaM iikShya vaa |

atha vaa maaM kR^ishatanuM jaladhe rodiShi svayaM ||shabdArtha

sumitrA nandana mitra Anandana Asakta imaM rAjan.h IkSh.h kR^isha tanu jaladhi rud.h

bhAvArthawww.odia.org document.doc 158|226

W ହତ୍ f ଏଅର୍ (ଥେ4ସ୍ ଥେ1ାଉ �\୍ୟ୍?

ଈସ୍ ଇତ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଥେସଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଏଥେ/ର୍ ଇଥେନ�ନ୍୍ତ ଓନ୍ ଥେପ�ଅସିଙ୍୍ଗ ହସି୍ ଥେ%ାଓଦ୍ f ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍

ସୁ(ିତ\ାନନ୍ଦନ �ନ୍ ଅଥେ�୍ସ ା ଥେB ଥେB= ାଥେ4ନ୍ ଉପ୍ ଅସ୍ ସୁ (ିତ\ ଆନନ୍ଦନ (ହପି୍ପଥେନସ୍ ସ୍ ଓ f

ଥେ%ାଓଦ୍ f ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍.

W ହ୍ୟ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ �\୍୍ୟ ଓନ୍ ଥେସଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ�ମ୍? ଥେଣା, ଈତ୍ ଇସ୍ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ ରା(, ଥେ2୍ହା ଇସ୍

ଅତ୍ତିଥେ�ଦ୍ (ଆସ4�) ଥେତା �frଣ (ସୁ(ିତ\ାନନ୍ଦନ) ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଦ୍ୱର୍f ଇଶ୍ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଇସ୍

ଅ%ସ�୍ୟ ହଥିେ(୍ସଲ୍f. ଥେଠ ଓଥେ�ଅନ୍ (ିସ�ଥେ4ସ୍ ଥେ� ଥେପାଏତ୍ ଥେତା ଥେB ଅ%ସ�୍ୟ.

O ଥେ�ଅନ୍ ଇସ୍ ଅ f ଥେରୈଦ୍ ଓ f ରା( ଅସ୍ ଥେହ ଓଥେନI ଥେ�୍ରଅଥେତଥେନଦ୍ ଥେତା ଦ= ୍୍ୟ ହମି୍ ଉପ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଅଥେତ୍ତିXି�ଙ୍୍ଗ

ଥେତା ଥେ�\ାସ୍ ସ୍ ଓଥେ/ର୍ ଥେତା �V. ଥେଠ ଦ୍ୱର୍f ଇଶ୍ ସଥେ% ଅ%ସ�୍ୟ ଇସ୍ ଥେସୈଦ୍ ଥେତା ହଥେ/ ଦ= V୍ ଥେ�

ଓଥେ�ଅନ୍. ଃHଏଥେନI ଥେ� ଥେ�ୌଥେସ f ଓର୍ f ଏଅର୍.

ଥେଛାଥେXାଥେସର୍ V. V ଆସୁଣି୍ଣି ଥେ(ାଓସ୍ (ଥେ4ର�)

www.odia.org document.doc 159|226

ଠିସ୍ ଇସ୍ ଅ ଦିff ଏଥେରନ୍୍ତ ଥେ/ସ.ଓନ୍ ଓ f ଥେ� ସୁଭାଶିତ ଥେସନ୍୍ତ ଅସ୍ ଅସଦ୍[୫]. ଠିସ୍ 2ସ୍ 4ିନ୍ଦ� ୍୍ୟ

ଥେପ୍ରା/ଥିେଦଦ୍ B୍ୟ୍ ଷି୍ର ଃଂଅହ�ଙି୍ଗମ୍.

paarvatii phaNi baalendu bhasma mandaakinii yutaa |apavarga pradaa muurtiH kathaM syaat.h tava shaMkara ||

ଶବ୍ଦା�6

phaNin.h baala indu bhasma mandAkinI yuta apavarga pradA (from pra+dA, to give) mUrti

www.odia.org document.doc 160|226

kathaM syAt.h (from as.h)

bhAvArtha

ଶି/ ! ଥେeାଉର୍ f ଓମ୍6 ଇସ୍ f ଉଲ୍୍ଲ ଓ f ପ /%6. (P ଅ/6ତି, ଫଣି, Bାଥେ�ନୁ୍ଦ, ଭସr ଅନ୍୍ଦ

(ନ୍ଦା4ିନୀ) ଃHଓୱ୍ ଶଲ୍୍ଲ �ତ୍ f ଓମ୍6 ଥେB ଥେ� ଥେBଥେସ�ାଥେ2ର୍ ଓ f ଅ ପ/%6 (ଥେ(ାf) ?

ଃHଏ ହସ୍ ଥେନା ଅ ପ/%6. ଃHଓୱ୍ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଃHଏ %ିଥେ/ 2୍ହତ୍ ଃHଏ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ ହଥେ/? ଥେଣାୱ୍ ଥେ� ଥେସଥେÓ୍ସ

ଓ f ଅପ/%6 �ଥେଙ୍ଗସ୍ ଥେତା ଥେ(ାf. ଃHଏ ଇସ୍ ଥେ4୍ନ ା2୍ନ୍ ଥେତା ଥେB ଥେ� ଥେBଥେସ�ାଥେ2ର୍ ଓ f ଥେ(ାf;

Bୁତ୍ ଥେହାୱ୍ �ନ୍ ଥେହ %ିଥେ/ �ତ୍?

ଥେଠ 4ିଙ୍୍ଗ 2ସ୍ 2�ି୍କ ଙ୍୍ଗ B୍୍ୟ ଥେ� ଥେଶାଥେର ଓ f ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ ଅଥେ�ାଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� ଥେ�ାଉତ୍6 ଥେପାଏତ୍ ଥେ2୍ହା

2ସ୍ ଥେଶାତ୍6. O ନ୍ ଥେହଅରିଙ୍୍ଗ ଥେ� ଥେସାଉନ୍୍ଦ ଓ f ଥେ� 2ଥେ/ସ୍, ଥେ� ଥେପାଏତ୍ ଅଥେq୍ରସ୍ ଥେସଦ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍:

www.odia.org document.doc 161|226

sumitraa nandana AsaktaM imaM raajaanaM iikShya vaa |

atha vaa maaM kR^ishatanuM jaladhe rodiShi svayaM ||shabdArtha

sumitrA nandana mitra Anandana Asakta imaM rAjan.h IkSh.h kR^isha tanu jaladhi rud.h

bhAvArthawww.odia.org document.doc 162|226

W ହତ୍ f ଏଅର୍ (ଥେ4ସ୍ ଥେ1ାଉ �\୍ୟ୍?

ଈସ୍ ଇତ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଥେସଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ ଥେ2୍ହା ଇସ୍ ଏଥେ/ର୍ ଇଥେନ�ନ୍୍ତ ଓନ୍ ଥେପ�ଅସିଙ୍୍ଗ ହସି୍ ଥେ%ାଓଦ୍ f ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍

ସୁ(ିତ\ାନନ୍ଦନ �ନ୍ ଅଥେ�୍ସ ା ଥେB ଥେB= ାଥେ4ନ୍ ଉପ୍ ଅସ୍ ସୁ (ିତ\ ଆନନ୍ଦନ (ହପି୍ପଥେନସ୍ ସ୍ ଓ f

ଥେ%ାଓଦ୍ f ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍.

W ହ୍ୟ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ �\୍୍ୟ ଓନ୍ ଥେସଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ�ମ୍? ଥେଣା, ଈତ୍ ଇସ୍ ଥେ� 4ିଙ୍୍ଗ ରା(, ଥେ2୍ହା ଇସ୍

ଅତ୍ତିଥେ�ଦ୍ (ଆସ4�) ଥେତା �frଣ (ସୁ(ିତ\ାନନ୍ଦନ) ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଦ୍ୱର୍f ଇଶ୍ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଇସ୍

ଅ%ସ�୍ୟ ହଥିେ(୍ସଲ୍f. ଥେଠ ଓଥେ�ଅନ୍ (ିସ�ଥେ4ସ୍ ଥେ� ଥେପାଏତ୍ ଥେତା ଥେB ଅ%ସ�୍ୟ.

O ଥେ�ଅନ୍ ଇସ୍ ଅ f ଥେରୈଦ୍ ଓ f ରା( ଅସ୍ ଥେହ ଓଥେନI ଥେ�୍ରଅଥେତଥେନଦ୍ ଥେତା ଦ= ୍୍ୟ ହମି୍ ଉପ୍ ଥେ2୍ହନ୍ ଅଥେତ୍ତିXି�ଙ୍୍ଗ

ଥେତା ଥେ�\ାସ୍ ସ୍ ଓଥେ/ର୍ ଥେତା �V. ଥେଠ ଦ୍ୱର୍f ଇଶ୍ ସଥେ% ଅ%ସ�୍ୟ ଇସ୍ ଥେସୈଦ୍ ଥେତା ହଥେ/ ଦ= V୍ ଥେ�

ଓଥେ�ଅନ୍. ଃHଏଥେନI ଥେ� ଥେ�ୌଥେସ f ଓର୍ f ଏଅର୍.

ଥେଛାଥେXାଥେସର୍ V. V ଆସୁଣି୍ଣି ଥେ(ାଓସ୍ (ଥେ4ର�)

www.odia.org document.doc 163|226

jIvite yasya jIvanti loke mitrANi bAndhavAH |saphalaM jIvitaM tasya ko na svArthAya jIvati ||

shabdArtha

jIvita jIv.h loka mitra bAndhava saphala svArtha

bhAvArtha

ଈନ୍ �ିସ୍ ଥେ2ାଳ୍6, O ନ� ୍୍ୟ �ତ୍ (ନ୍, ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ2୍ହାମ୍

f ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେର�ତିଥେ/ସ୍ ଅଥେର ଅଥେB� ଥେତା �ଥିେ/, ହସ୍ �ଥିେ/ଦ୍ (ଇନ୍ ଥେ� ତ\ୁ ଏ ଥେସଥେନ୍ସ ଓ f ଥେ�

www.odia.org document.doc 164|226

ଥେ2ାଦ୍6). O ଥେ�2©ଥେସ, ଥେ2୍ହା ଇନ୍ �ିସ୍ ଥେ2ାଳ୍6 ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ �ଥିେ/ ଥେସାଥେ��୍ୟ୍ ଥେତା ଥେ(ଏତ୍ ଓଥେନ'ସ୍ ଓ2୍ନ୍

ଏନ୍ଦ୍ସ ୍ ?

chAtaka dhUma samUhaM dR^iShTvA mA dhAva vAri dhara buddhyA |

iha hi bhaviShyati bhavataH nayana yugAdeva vAriNAM pUraH ||shabdArtha

chAtaka dhUma samUha dR^ish.h dhAv.h vAri vAri dhara iha bhav.h

www.odia.org document.doc 165|226

bhavAn.h nayana yuga pUra

bhAvArtha

O �ତ4, ଥେସଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ� ଥେ%୍ରାଉପ୍ ଓ f ଥେସrାଥେ4 ଥେ�� ାଉଦ୍ସ ୍ ଥେଦା ଥେନାତ୍ ରୁନ୍ ଥେତା ଥେ�ମ୍ �ିVିଙ୍୍ଗ

ଥେ�1୍ ଅଥେର 2ଥେତର୍ �ର.ଏସ୍6 ! ଃHଏଥେର ଥେ�ଥେର ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଶଲ୍୍ଲ f ଥେ�ାୱ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ1ାଉର୍ ଓ2୍ନ୍ ଏଥେ1ସ୍ ଅ

f ଥେ�ାଓଦ୍ ଓ f 2ଥେତର୍ !

S ଉଥେB� ��୍ : ଆ S ଆଡ୍[୧୦୬]

ଠିସ୍ ଥେ/ଥେସ6 ଇସ୍ ଅ ଥେ�ାXି�ଥେ(ନ୍୍ତ ଥେତା ଥେ� ଥେ%୍ରଅତ୍ ସନି୍ସ" # ତ୍ ଔଥେ�ାର୍ B ଆନଭତ୍ତି ଥେ2୍ହା

2ସ୍ ଥେ4୍ନ ା2୍ନ୍ f ଓର୍ ହସି୍ ରଥେ�ର୍ ଥେ�ାଥେX�କ୍ଷ୍ ସ୍ତ୍ଥେÕ ଓ f 2୍ରି=ତିଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍ ଥେସଥେନ�ଥେନI ସ୍ �ସି�ଙ୍୍ଗ f ଓର୍

ପଥେ%ସ୍ ଥେତାଥେ%ଥେ�ର୍.

www.odia.org document.doc 166|226

jAtA shikhaNDinI prAk.h yathA shikhaNDi tathAvagachchhAmi |prAgalbhyamadhikamAptuM vANI bANo babhUveti ! ||sandhi vigrahajAtA shikhaNDinI prAk.h yathA shikhaNDi tatha avagachchhAmi |prAgalbhyaM adhikaM AptuM vANI bANaH babhUva iti ! ||shabdArtha

jAta prAk.h ava + gam.h prAgalbhya Ap.h vANI babhUva

www.odia.org document.doc 167|226

bhAvArtha

ଝୁସ୍ତ୍ ଅସ୍ ଶି4ନି୍ଦନ,ି ଅ ଥେ�ାଙ୍୍ଗ ତିଥେ( ଅଥେ%ା ଥେB�ଥେ( ଶି�ନି୍ଦ, ସି(ି��6୍୍ୟ ଈ ଥେନାୱ୍

ଥେରଅ�zି ଏ �ତ୍ ଇନ୍ ଓଥେଦ6ର୍ ଥେତା ଅଚ୍q ଉଇଥେର ଥେ(ାଥେର (ତୁରିତ୍ୟ୍, ଥେ� �ଙୁ୍ଗଅଥେ% (ଓ f ସନି୍ସ" # ତ୍)

ଇଥେର୍ତ୍ସଲ୍f ଥେB�ଥେ( ଥେର ଇନIନ6ଥେତଦ୍ ଅସ୍ ଥେ� ଔଥେ�ାର୍ Bାଣ !

dakShiNe lakShmaNo yasya vAme tu janakAtmajA |

purato mArutiryasya taM vande raghunandanaM ||sandhi vigraha

dakShiNe lakShmaNo yasya vAme tu janaka aatmajA |

purataH mArutiH yasya taM vande raghu nandanaM ||shabdArtha

dakhiNa

www.odia.org document.doc 168|226

vAma janaka AtmajA purataH vand.h nandana

bhAvArtha

ଈ ଥେBାୱ୍ ଥେଦା2୍ନ୍ ଥେତା �ତ୍ �ଳି୍ ଓ f ଥେ� ୠଅଘୁସ୍ ଥେତା ଥେ2୍ହାଥେସ ରିଘ�୍ ଇସ୍ �frନ.

ଥେତା ଥେ2୍ହାଥେସ ଥେ�f ତ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଥେଦୌଥେଘ�ର୍ ଓ f ଝନ4 ଅନ୍୍ଦ ଇନ୍ f ଥେରାନ୍୍ତ ଓ f ଥେ2୍ହାମ୍ ଇସ୍ ଃଂଅରୁତି.

dAtavyaM bhoktavyaM dhanaviShaye sa.nchayo na kartavyaH |

pashyeha madhukarINAM sa.nchitArthaM harantyanye ||sandhi vigraha

www.odia.org document.doc 169|226

dAtavyaM bhoktavyaM dhana viShaye sa.nchayaH na kartavyaH |

pashya iha madhukarINAM sa.nchita arthaM haranti anye ||shabdArtha

dAtavya bhoktavya dhana sa.nchaya kartavya pashya iha madhukarI hR^i (harati) anya

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 170|226

ଈତ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେB %ିଥେ/ନ୍ ଓର୍ ଏଥେÖାଥେ1ଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେସ୍ପନ୍୍ତ. ଆସ୍ f ଅର୍ ଅସ୍ ଥେ(ାଥେନ1୍ ଇସ୍ ଥେ�ାଥେନI ଥେନ6ଦ୍

ଇତ୍ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେନଥେ/ର୍ ଥେB ଥେସ�ାଥେ�୍କ ଦ୍ ଉପ୍. ଥେ]ାଓକ୍ ଥେହଥେର, ଥେ� ଥେ�ାଥେ�� ଥେ��ଦ୍ ସ/ଙି୍ଗ୍ସ ୍ ଓ f ଥେ� ଥେBଏସ୍

ଅଥେର ଥେସ�ାଥେ�ନ୍ B୍ୟ୍ ଓଥେ�ସ୍6.

tyajanti mitrANi dhanairvihInaM dArAshcha putrAshcha suhR^ijjanAshcha |taM arthavantaM punarAshrayanti artho hi loke puruShasya bandhuH ||sandhi vigrahatyajanti mitrANi dhanaiH vihInaM dArAH cha putrAH cha suhR^id.h janAH cha |taM arthavantaM punaH Ashrayanti arthaH hi loke puruShasya bandhuH ||shabdArtha

tyaj.h mitra dhana

www.odia.org document.doc 171|226

vihIna dArA suHR^id.h arthavAn.h A+shri loka puruSha bandhu

bhAvArtha

F ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍ ଥେ�ଅଥେ/ ଥେ� (ନ୍ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଥେ(ାଥେନ1୍, ଥେସା ଥେଦା 2୍ରିଥେ/ସ୍, ଥେସାନ୍ସ ୍ ଅନ୍୍ଦ ଓଥେ�ର୍

ଅ ff ଏ�ି�ଓନଥେତ ଥେପଓଥେପ�. ଥେଠ1୍ ଅଲ୍୍ଲ ଥେ�ାଥେ( B�୍କ ୍ ଅ f ଥେତର୍ ଥେ� (ନ୍ ଇସ୍ ଅଥେ%ୈନ୍ ଥେ2ଅ�୍ଥ ୍୍ୟ : W ଏଅ�୍ଥ୍

ଇସ୍ ଥେ� ଓନ� ୍୍ୟ ଥେରଅଲ୍ ଥେB= ାଥେ�ର୍ ଓ f (ନ୍ ଇନ୍ �ିସ୍ ଥେ2ାଳ୍6.

tR^iNAdapi laghustUlastUlAdapi cha yAchakaH |

www.odia.org document.doc 172|226

vAyunA kiM na nIto.asau mAmayaM prArthayediti ||sandhi vigraha

tR^iNAt.h api laghuH tUlaH tUlAt.h api cha yAchakaH |

vAyunA kiM na nItaH asau mAM ayaM prArthayet.h iti ||shabdArtha

tR^iNa tUla yAchaka laghu vAyu nIta asau ayaM prArth.h

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 173|226

ଆଇର୍ ଇସ୍ �ଥିେଘ�ର୍ (ଇନ୍f ଏରିଓର୍ ଥେତା) %୍ରସ୍ ସ୍, ଅନ୍୍ଦ ଅ ଥେB%zର୍ ଇସ୍ ଇନ୍f ଏରିଓର୍ ଥେତା ଐର୍.

W ହ୍ୟ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ �ନ୍ ଥେ�ନ୍ ଥେ� ଥେB%zର୍ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଥେB ତଥେ4ନ୍ B୍ୟ୍ ଥେ� 2୍ରିନ୍୍ଦ ? "ଃHଏ 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେBଗ୍ ଥେ(

ଥେତାଓ ! " (ସ1୍ସ୍ ଥେ� 2୍ରିନ୍୍ଦ) ......

ayaM nijaH paro vA iti gaNanA laghu chetasAM |udAra charitAnAM tu vasudhaa eva

kuTumbakaM ||shabdArtha

ayaM nija para gaNanA laghu chetas.h udAra

www.odia.org document.doc 174|226

charita vasudhA kuTumbaka

bhAvArtha

ଓନ� ୍୍ୟ B୍ୟ୍ ଥେ� ନଥେର6ାୱ୍ (ିଥେନ୍ଦଦ୍. F ଓର୍ ଥେ�ାଥେସ ଥେ2୍ହା ଅଥେର ଥେ%ଥେନଥେରାଉସ୍ ଇନ୍ ନତୁଥେର, ଥେ� ଥେ2୍ହାଥେ�

ଥେ2ାଳ୍6 ଇସ୍ �ଥିେ4 ଥେ�ଇର୍ ଓ2୍ନ୍ f ଅ(ି�୍୍ୟ.

ayaM nijaH paro vA iti gaNanA laghu chetasAM |udAra charitAnAM tu vasudhaa eva

kuTumbakaM ||shabdArtha

ayaM nija para gaNanA

www.odia.org document.doc 175|226

laghu chetas.h udAra charita vasudhA kuTumbaka

bhAvArtha

ଓନ� ୍୍ୟ B୍ୟ୍ ଥେ� ନଥେର6ାୱ୍ (ିଥେନ୍ଦଦ୍. F ଓର୍ ଥେ�ାଥେସ ଥେ2୍ହା ଅଥେର ଥେ%ଥେନଥେରାଉସ୍ ଇନ୍ ନତୁଥେର, ଥେ� ଥେ2୍ହାଥେ�

ଥେ2ାଳ୍6 ଇସ୍ �ଥିେ4 ଥେ�ଇର୍ ଓ2୍ନ୍ f ଅ(ି�୍୍ୟ.

atiparichayAdavaGYA santatagamanAdanAdaro bhavati |

malaye bhillapurandhrI chandanatarukAShThamindhanaM kurute ||sandhi vigraha

ati parichayAy.h avaGYA santata gamanAt.h anAdaraH bhavati |

www.odia.org document.doc 176|226

malaye bhilla purandhrI chandana taru kAShThaM indhanaM kurute ||shabdArtha

ati parichaya avaGyA santata gamana anAdara malaya bhilla purandhrI chandana taru kAShTha indhana kurute

www.odia.org document.doc 177|226

bhAvArtha

E ଥେfIସ୍ ସିଥେ/ f ଅ(ି�ଅିରିତ୍୍ୟ ଥେB= ଏଦ୍ସ ୍ ଥେ�ାଥେନ�X�୍, ଥେଘାଇଙ୍୍ଗ ଥେରଥେପଅଥେତଦ� ୍ୟ୍ (ଥେତା ଥେସାଥେ(ଓଥେନ ଏଥେ�୍ସ 'ସ୍

ଥେହାଉଥେସ) ଥେ�ୌଥେସସ୍ ଦଥିେସ୍ରଥେସ୍ପ��୍ ଥେତା ଥେ1ାଉ. O ନ୍ (�1 ଥେ(ାଉଥେନୈ�ନ୍ (2୍ରି୍ହଚ୍ ଇସ୍ ଥେ/1୍6 ରିଚ୍ ଇନ୍

ସନ୍ଦଥେ�୍ୱ ାଓଦ୍ ଥେତ\ଏସ୍) ଥେ� 2୍ରିf ଏ ଓ f ଅ ତି\Bଲ୍ ଉଥେସସ୍ ସନ୍ଦଥେ�୍ୱ ାଓଦ୍ ଏଥେ/ନ୍ f ଓର୍ ଥେ� ଥେଦୈ�୍ୟ୍ f ଉଏଲ୍

ଥେନଏଦ୍ସ ୍.

atiparichayAdavaGYA santatagamanAdanAdaro bhavati |

malaye bhillapurandhrI chandanatarukAShThamindhanaM kurute ||sandhi vigraha

ati parichayAy.h avaGYA santata gamanAt.h anAdaraH bhavati |

malaye bhilla purandhrI chandana taru kAShThaM indhanaM kurute ||shabdArtha

www.odia.org document.doc 178|226

ati parichaya avaGyA santata gamana anAdara malaya bhilla purandhrI chandana taru kAShTha indhana kurute

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 179|226

E ଥେfIସ୍ ସିଥେ/ f ଅ(ି�ଅିରିତ୍୍ୟ ଥେB= ଏଦ୍ସ ୍ ଥେ�ାଥେନ�X�୍, ଥେଘାଇଙ୍୍ଗ ଥେରଥେପଅଥେତଦ� ୍ୟ୍ (ଥେତା ଥେସାଥେ(ଓଥେନ ଏଥେ�୍ସ 'ସ୍

ଥେହାଉଥେସ) ଥେ�ୌଥେସସ୍ ଦଥିେସ୍ରଥେସ୍ପ��୍ ଥେତା ଥେ1ାଉ. O ନ୍ (�1 ଥେ(ାଉଥେନୈ�ନ୍ (2୍ରି୍ହଚ୍ ଇସ୍ ଥେ/1୍6 ରିଚ୍ ଇନ୍

ସନ୍ଦଥେ�୍ୱ ାଓଦ୍ ଥେତ\ଏସ୍) ଥେ� 2୍ରିf ଏ ଓ f ଅ ତି\Bଲ୍ ଉଥେସସ୍ ସନ୍ଦଥେ�୍ୱ ାଓଦ୍ ଏଥେ/ନ୍ f ଓର୍ ଥେ� ଥେଦୈ�୍ୟ୍ f ଉଏଲ୍

ଥେନଏଦ୍ସ ୍.

chhaayaaM anyasya kurvanti tiShThanti svayaM Atape |

phalAni api para arthAya vR^ikShAH satpuruShA iva ||shabdArtha

chhAyA anya kurvanti tiShThani svayaM

www.odia.org document.doc 180|226

Atapa phala para artha vR^ikSha sat.h puruSha

bhAvArtha

ଥେଠ1୍ (ଥେ4 ଶଥେଦ f ଓର୍ ଓଥେ�ସ୍6 ଅନ୍୍ଦ ସ�ନ୍୍ଦ ଇନ୍ ଥେ� ଥେହଅତ୍ ଥେ�ଥେ(୍ସଥେ�୍ୱ ସ୍. E ଥେ/ନ୍

f ରୁଇର୍୍ତ୍ସ ଅଥେର f ଓର୍ ଥେ� ଥେ%ାଓଦ୍ ଓ f ଓଥେ�ସ୍6: ଥେଟ\ଏସ୍ ଅଥେର ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ �ଥିେ4 ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେ(ନ୍.

chhaayaaM anyasya kurvanti tiShThanti svayaM Atape |

phalAni api para arthAya vR^ikShAH satpuruShA iva ||

www.odia.org document.doc 181|226

shabdArtha

chhAyA anya kurvanti tiShThani svayaM Atapa phala para artha vR^ikSha sat.h puruSha

bhAvArtha

ଥେଠ1୍ (ଥେ4 ଶଥେଦ f ଓର୍ ଓଥେ�ସ୍6 ଅନ୍୍ଦ ସ�ନ୍୍ଦ ଇନ୍ ଥେ� ଥେହଅତ୍ ଥେ�ଥେ(୍ସଥେ�୍ୱ ସ୍. E ଥେ/ନ୍

www.odia.org document.doc 182|226

f ରୁଇର୍୍ତ୍ସ ଅଥେର f ଓର୍ ଥେ� ଥେ%ାଓଦ୍ ଓ f ଓଥେ�ସ୍6: ଥେଟ\ଏସ୍ ଅଥେର ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ �ଥିେ4 ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେ(ନ୍.

lAlayet.h pa.ncha varShANi dasha varShANi tADayet.h |

prApte tu ShoDashe varshe putre mitravad.h Acharet.h ||shabdArtha

lAl.h pa.ncha varSha dasha taD.h prApt ShoDasha putra mitra A+char.h

www.odia.org document.doc 183|226

bhAvArtha

O ଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ପଥେXର୍ ଓଥେନ'ସ୍ ଥେସାନ୍ f ଓର୍ f ଇଥେ/ ଥେ1ଅସ୍6 ଥେ�ନ୍ ଦସିିIପି�ଥେନ ହମି୍ f ଓର୍

ଥେତନ୍ ଥେ1ଅସ୍6. ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍ ଓଥେନI ଥେହ ଥେରଅଥେ�ସ୍ ଥେ� ଅଥେ% ଓ f ସିଥେf�ଏନ୍ ଓଥେନ ଥେଶାଉଳ୍ ଥେତ\ଅତ୍ ହମି୍

ଅସ୍ ଅ f ରିଏନ୍୍ଦ

vaidhyarAja namastubhyam yamarAja sahodharayamo harati prANAn vaidhyah prANan dhanAni ca

S ଅ�ୁତତିଓନ୍ସ ୍ ଥେତା ଥେ1ାଉ, ଥେ�ାଥେ��ାର୍, ଥେ� ଥେB= ାଥେ�ର୍ ଓ f e( (ଥେଘାଦ୍ ଓ f ଥେଦଅଥ୍)

e( ଥେସ�ଅ�୍ସ ୍ (ତଥେ4ସ୍ ଅ21୍) ଥେ� �fି ଏ; ଅ ଥେ�ାଥେ�� ାର୍ �fି ଏ ଅନ୍୍ଦ ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ ଅସ୍ ଥେ2ଲ୍୍ଲ.

citAm prajvalitAm drustvA vaidhyah vismayamAgatah

www.odia.org document.doc 184|226

nAham gatah na may bhrAtA kasyedam hastalAgavam

S ଏଏଇଙ୍୍ଗ ଥେ� Bୁନ.ଙ୍୍ଗ ପ୍ଥେ¯ ଥେ� ଥେ�ାଥେ�� ାର୍ ଥେB�ଥେ( ଥେ2ାର.ଏଦ୍

ଥେଣାର୍ ଦଦି୍ (୍୍ୟ ଥେB= ାଥେ�ର୍, ଥେ2୍ହାଥେସ ହନି୍ଦଥେ2ାକ୍6 ଇସ୍ �ିସ୍

ଥେ�ଅର୍ F ରିଏନ୍ଦ୍ସ ୍.

ଥେଠ ଥେରଅଲ୍ ଃHଉଥେ(ାର୍ ଓର୍ ଥେଝାଥେ4 ଇସ୍ �ତ୍ ଥେ� f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ ଥେ/ଥେସ6ସ୍ ଅଥେର �ଥିେତର�� ୍ୟ୍ ତ\ୁ ଏ. ଥେଠ

ପ୍ର�ି�ଥେ� ଅନ୍୍ଦ ଥେ�ଓ1୍6 ଓ f ଥେ(ଦ�ିଥିେନ ଇସ୍ ଥେ�ାଥେX�ଥେତ�୍ୟ୍ ଥେ2=ାଙ୍୍ଗ ଇନ୍ ଇର୍୍ତ୍ସ Bସିସ୍. ଠିସ୍ ଇସ୍

ତ\ୁ ଏ ଓ f ଅଲ୍୍ଲ ଥେ(ଦ�ିଥିେନ, ଥେ2ଥେସ�ନ୍6, ଏଅଥେସ�ନ୍6, ଓରିଏନ�ଲ୍ ଓର୍ ଓଥେ�2©ଥେସ. B ଏଥେ�ୌଥେସ, ଅସ୍

ଥେ1ାଉ ଥେ4୍ନ ାୱ୍, ଥେ� ନତୁଥେର f ଓଥେ�� ା2୍ସ ୍ଅନ୍ ଇମ୍ମୁତଥେB� ଥେ�ୌଥେସ ଅନ୍୍ଦ ଏ ff ଏ��୍ ଥେର�ତିଓନି� ପ୍ f ଓର୍

ଏଥେ/1.� ଙ୍୍ଗ �ତ୍ ହଥେପ୍ପନ୍ସ ୍. ଥେଠ ଦଥିେସଅଥେସ ଇସ୍ ଥେପ୍ରାଦୁଥେ�ଦ୍ B୍୍ୟ ଇର୍୍ତ୍ସ ଥେ�ୌଥେସସ୍. ଥେଠ

www.odia.org document.doc 185|226

ପ୍ର�ି�ଥେ� ଓ f ଥେ(ଦ�ିଥିେନ ଥେଦାଏସ୍ ଥେନାତ୍ ଅତ୍ ଅଲ୍୍ଲ ଥେଦଅଲ୍ 2୍ରିଥ୍ ଥେ� ଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଅ ଦଥିେସଅଥେସ, Bୁତ୍

ଇତ୍ ଓନ� ୍ୟ୍ ଥେଦଅ�୍ସ ୍ 2୍ରିଥ୍ ପ�ି� ଅତିଙ୍୍ଗ ଥେ� ସ୍ଥେୟ୍ମ୍ପ ×ା(୍ସ ୍ଓ f ଅ ଦଥିେସଅଥେସ, f ଉଥେ�6ର୍ ଥେ�ତି୍ତିଙ୍୍ଗ ଥେ�

ଥେ�ୌଥେସସ୍ ଥେତା ଥେ�ାନି� ନୁଏ. ଆଥେନାଥେ�ର୍, ଥେରଅଲ୍ Bୁତ୍ ସଦ୍ ଥେଜାଥେ4 ଇସ୍ �ତ୍ ଏଥେ/ନ୍ ଥେ/1୍6

ଇଥେନ��ି� ଥେ%ନ୍୍ତ ଥେପଓଥେପ�, ଥେ2୍ହା ଥେ2ାଉଳ୍ ଓଥେ�2©ଥେସ ଇଥେନ୍ୱ ସି�%ଥେତ/ଥେରଅଥେସଅଚ୍6 ଏଥେ/1.� ଙ୍୍ଗ

ଥେBf ଓଥେର ଥେ�1୍ ପ୍ର�ି�ଥେ�, ସୁBି୍ସ Ø ¸ଥେB ଥେତା ଥେ� ପ୍ର�ି�ଥେ� ଓ f ଥେ(ଦ�ିଥିେନ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍

q ଉଏସି�ଓନଙ୍ି୍ଗ ଥେ� ଥେ�ା%ିଚ୍.

yathaikena na hastena tAlikA samprapadyate |tathodyamaparityaktaM karma notpAdayet.h

phalaM ||sandhi vigraha

yathaa ekena na hastena tAlikA samprapadyate |

tathaa udyama parityaktaM karma na utpAdayet.h phalaM ||

www.odia.org document.doc 186|226

shabdArtha

hasta tAlikA sam.h + pra + pad.h udyama parityakta karman.h ut.h + pad.h phala

bhAvArtha

ଝୁସ୍ତ୍ ଅସ୍ ଅ ��ପ୍ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ହଥେପ୍ପନ୍ 2୍ରିଥ୍ ଜୁସ୍୍ତ ଓଥେନ ହନ୍୍ଦ, ସି(ି��6୍୍ୟ ଅନ୍୍ୟ

ଥେ2ାକ୍6 ଥେଦପି୍ରଥେ/ଦ୍ ଓ f ଏ ff ଓତ୍6 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେନାତ୍ ଓଥେBୈ�ନ୍ f ରୁଇତ୍.

yathaikena na hastena tAlikA samprapadyate |tathodyamaparityaktaM karma notpAdayet.h

phalaM ||

www.odia.org document.doc 187|226

sandhi vigrahayathaa ekena na hastena tAlikA

samprapadyate |tathaa udyama parityaktaM karma na

utpAdayet.h phalaM ||shabdArtha

hasta tAlikA sam.h + pra + pad.h udyama parityakta karman.h ut.h + pad.h phala

bhAvArtha

ଝୁସ୍ତ୍ ଅସ୍ ଅ ��ପ୍ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ହଥେପ୍ପନ୍ 2୍ରିଥ୍ ଜୁସ୍୍ତ ଓଥେନ ହନ୍୍ଦ, ସି(ି��6୍୍ୟ ଅନ୍୍ୟ

www.odia.org document.doc 188|226

ଥେ2ାକ୍6 ଥେଦପି୍ରଥେ/ଦ୍ ଓ f ଏ ff ଓତ୍6 2୍ରିଲ୍୍ଲ ଥେନାତ୍ ଓଥେBୈ�ନ୍ f ରୁଇତ୍.

priyaH sa.nskR^itapriyAH.

aShTAdasha purANAnAM sAraM vyAsena kIrtitaM |paropakAraH puNyAya pApAya para pIDanaM ||

shabdArtha

aShTAdasha sAra kIrt.h paropakAra puNya pApa para pIDana

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 189|226

ଥେଠ ଏସ୍ ଥେସଥେନI ଓ f ଥେ� ଏଇଥେଘ�ଏନ୍ ସିI¢ପୁ୍ତଥେରସ୍ (ପୁରାଣସ୍) ଇସ୍ ସ�ଥେତଦ୍ B୍୍ୟ V 1ାସ :

priyaH sa.nskR^itapriyAH.

arthAgamo nityamarogitA cha priyA cha bhAryA priyavAdinI cha |vashyashcha putro.arthakArI cha vidyA ShaD.h jIvalokasya sukhAni rAjan.h ||sandhi vigrahaartha AgamaH nityaM arogitA cha priyA cha bhAryA priya vAdinI cha |vashyaH cha putraH arthakArI cha vidyA ShaD.h jIva lokasya sukhAni rAjan.h ||shabdArtha

artha Agama

www.odia.org document.doc 190|226

nitya arogita priya vAdinI vashya putra vidyA ShaD.h jIva loka rAjan.h

bhAvArtha

O �ିଙ୍୍ଗ, ଥେଠ ଅର./ଲ୍ ଓ f ଥେ(ାଥେନ1୍, ଇଥେନIସ୍ ସନ୍୍ତ ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେହଅ�୍ଥ୍ , ଅ ଥେଦଅର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେସ୍ୱଏତ୍ ଥେସ୍ପଅ4ିଙ୍୍ଗ

2୍ରିf ଏ, ଅ ଥେସାନ୍ ଉଥେନ୍ଦର୍ ଓଥେନ'ସ୍ ଥେ�ାଥେନ� ାଲ୍ (ଅ ଥେସାନ୍ ଥେ2୍ହା ହସ୍ ଥେନାତ୍ ସ�ଥେ1ଦ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ରିଘ�୍

ପଥ୍), ଅନ୍୍ଦ ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ% �ପଥେB� ଓ f ଏଅନ.ଙ୍୍ଗ ଥେ(ାଥେନ1୍ ଅଥେର ଥେ� ସିକ୍ଷ୍ ହପି୍ପଥେନସ୍ ଥେସସ୍ ଓ f ଥେ�

www.odia.org document.doc 191|226

ଥେ(ାତ6ଲ୍ ଥେ2ାଳ୍6.

priyaH sa.nskR^itapriyAH.

akR^itvA para santApaM agatvA khala mandiraM |sAdhoH mArgaM anusR^itya yat.h svalpaM api

tad.h bahu||shabdArtha

akR^itvA agatvA santApa khala mandira sAdhu mArga anu + sR^i svalpa

www.odia.org document.doc 192|226

bahu

bhAvArtha

W ଇଥେ�ାଉତ୍ ହରସ୍ ସିଙ୍୍ଗ ଓଥେ�ସ୍6, 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍ ଥେ%ାଇଙ୍୍ଗ ଥେତା ଥେ� ଅଥେBାଥେଦ ଓ f ଏ/ଲି୍ ଥେ(ନ୍.

ଅନ୍୍ଦ f ଓଥେ�� ା2୍ରିଙ୍୍ଗ ଥେ� ପଥ୍ ଥେ�ୈଦ୍ ଥେଦା2୍ନ୍ B୍ୟ୍ ଥେ%ାଓଦ୍ ଥେ(ନ୍, 2୍ହଥେତଥେ/ର୍ ଅ�ଏିଥେ/ଦ୍, ଏଥେ/ମ୍ ଇ f

�ଥିେତ୍ତି� , ଇସ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଅ ଥେ�ାତ୍.

priyaH sa.nskR^itapriyAH.

Apadi mitra parIkShA shUra parIkShA raNa a.ngaNe bhavati |

vinaye va.nsha parIkShA shiila parIkShA dhana kShaye bhavati ||sandhi vigraha ଆପଦ୍

www.odia.org document.doc 193|226

(ିତ\

ପରୀfା

ଶୂର

ରଣ

ଅଂ%ଣ

/ନି1

/ଂଶ

ଶୀ�

ଧନ

f1

shabdArtha

ଆ f ରିଏନ୍୍ଦ'ସ୍ ଥେତସ୍ତ୍ ଇସ୍ ଇନ୍ ��(ିତ୍୍ୟ, ଥେ� ଥେତସ୍ତ୍ ଓ f ଅ /�ଅିନ୍୍ତ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଇସ୍ ଓନ୍

ଥେ� Bଥେତ୍ତି� f ଇଏଳ୍. ଥେଠ ଥେତସ୍ତ୍ ଓ f ଅ f ଅ(ି�୍୍ୟ ଇସ୍ ଇନ୍ ଇର୍୍ତ୍ସ' ହୁ(ି�ତି୍ୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେତସ୍ତ୍

ଓ f ଓଥେନ'ସ୍ �ରଥେ��ର୍ ଇସ୍ ଇନ୍ ଥେପାଥେ/ତ6୍ୟ୍.

www.odia.org document.doc 194|226

bhAvArtha

priyaH sa.nskR^itapriyAH.

vidvattvaM cha nR^ipatvaM cha na eva tulye kadAchana |

svadeshe pUjyate rAjA vidvAn.h sarvatra pUjyate ||shabdArtha

vidvattva nR^ipatva tulya svadesha pUj.h rAjan.h vidvat.h www.odia.org document.doc 195|226

sarvatra

bhAvArtha

B ଏଇଙ୍୍ଗ ଅ ଥେସIା�ର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେBଇଙ୍୍ଗ ଅ 4ିଙ୍୍ଗ ଅଥେର ଥେନଥେ/ର୍ ଏଥେ/ର୍ ଥେ�ାXରଥେB� . ଆ 4ିଙ୍୍ଗ ଇସ୍

ଥେ2ାଶ.ଥେପ୍ପଦ୍ ଇନ୍ ହସି୍ ଓ2୍ନ୍ ଥେ�ାଉନ� ୍୍ୟ ଥେ2୍ହଥେରଅସ୍ ଅ ଥେସIା�ର୍ ଇସ୍ ଥେରଥେସ୍ପଥେ��ଦ୍ ଏଥେ/ଥେË6Ì ଥେର.

priyaH sa.nskR^itapriyAH.

ଆ ଥେ�ାଉଥେପ� ଓ f ସୁଭାଶିତସ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ହଦ୍6 ଥେ2ା4.ଙ୍୍ଗ f ଅଥେ(6ସ୍6

gaNayanti na ye sUryaM vR^iShTiM shItaM cha karShakAH |

yatante sasyalAbhAya taiH sAkaM hi vasAmi ahaM ||shabdArtha

www.odia.org document.doc 196|226

gaN.h sUrya vR^iShTi shIta karShaka yat.h sasya lAbha sAkaM vas.h

bhAvArtha

ଥେଠ f ଅଥେ(6ସ୍6 ଥେଦା ଥେନାତ୍ ଥେ�ାନି୍ସ ଥେଦର୍ ଥେ� ଥେହଅତ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ସୁନ୍ ଓର୍ ଥେରୈନ୍ ଓର୍ ଥେ� ଥେ�ାଳ୍

2୍ରିଥେନ�ସ୍6 Bୁତ୍ ଥେ�ାନି୍ସ ଥେସ�ନ୍ତ୍ଲ ୍୍ୟ ସି�ଥେ/ f ଓର୍ ଅ�୍ୱୁ ଇରିଙ୍୍ଗ ଥେ%ୈ୍ରନ୍. ଈ (ଥେଘାଦ୍ ?) ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍

�ଥିେ/ 2୍ରିଥ୍ ଥେ�ମ୍.

F ଓର୍ (ର�ି ଥେରଅଥେଦସ୍6 : ନଥେସ ରାଉ]ୀ /ା ନଥେସ (ନି୍ଦରୀ

www.odia.org document.doc 197|226

ଜିଥେ� ରାBତୀ ହାତ ଥେତଥେ� ହରୀ .... ?

priyaH sa.nskR^itapriyAH.

mUrkhasya pa.ncha chihnAni garvo durvachanaM tathA |

krodhashcha dR^iDhavAdashcha paravAkyeShvanAdaraH ||sandhi vigraha

mUrkhasya pa.ncha chihnAni garvaH durvachanaM tathA |

krodhaH cha dR^iDhavAdaH cha paravAkyeShu anAdaraH ||shabdArtha

mUrkha pa.ncha chihna garva

www.odia.org document.doc 198|226

durvachana krodha dR^iDha vAda para vAkya anAdara

bhAvArtha

ଥେଠଥେର ଅଥେର f ଇଥେ/ ସି%୍ନ ୍ସ ୍ଓ f ଅ f ଓଓଲ୍ : V ଅନତି୍ୟ୍, 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍ ଥେ�ାଥେନ୍ୱ ସ6ତିଓନ୍, ଅଥେଙ୍ଗର୍, ସ୍ତୁଥେବ୍ଵିାନ୍6

ଅ%6ୁଥେ(ନ୍ତ୍ସ ୍, ଅନ୍୍ଦ ଅ ��୍କ ୍ ଓ f ଥେରଥେସ୍ପ��୍ f ଓର୍ ଓଥେ�ର୍ ଥେପଓଥେପ�'ସ୍ ଓପିନଓିନ୍ସ ୍.

priyaH sa.nskR^itapriyAH.

aShTau guNA puruShaM dIpayanti praGYA sushIlatvadamau shrutaM cha |

www.odia.org document.doc 199|226

parAkramashchAbahubhAShitA cha dAnaM yathAshakti kR^itaGYatA cha ||sandhi vigrahaaShTau guNAH puruShaM dIpayanti praGYA sushIlatva damau shrutaM cha |parAkramaH cha a bahu bhAShitA cha dAnaM yathA shakti kR^itaGYatA cha ||shabdArtha

aShTau guNa puruSha dIp.h praGyA sushIlatva dama shruta parAkram bahu bhASh.h

www.odia.org document.doc 200|226

dAna shakti kR^itaGYatA

bhAvArtha

E ଇଘ�୍ q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଅଥେଦାନ୍6 ଅ (ନ୍ : ଈଥେନ�ଥେ�� ��୍ , ଥେ%ାଓଦ୍ �ରଥେ��ର୍, ଥେସଲ୍f ଥେ�ାଥେନ� ାଲ୍.

ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ%, /ଥେ�ାର୍, ଥେନାତ୍ ତ�ି୍କ ଙ୍୍ଗ ଥେତାଓ (ୁଚ୍, ଥେBଇଙ୍୍ଗ �ରିତଥେB� ଅସ୍ ଥେପର୍ ହସି୍ (f ଇନନିI ଅଲ୍)

ଥେସ�ଙ୍ଗ୍ଥ୍ ଅନ୍୍ଦ %୍ରତିତୁଥେଦ.

kaH na yAti vashaM loke mukhaM pINDena pUritaH |

mR^ida.ngaH mukha lepena karoti madhuraM dhvaniM ||

ସନି୍ଧି /%ି୍ରହ

yA

www.odia.org document.doc 201|226

vasha loka mukha piNDa pUr.h mR^ida.nga mukha lepa madhura dhvani

shabdArtha

ଈନ୍ �ିସ୍ ଥେ2ାଳ୍6 ଥେ2୍ହା ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଥେ2ାନ୍୍ତ ଥେ�ାଥେ( ଉଥେନ୍ଦର୍ ଥେ�ାଥେନ� ାଲ୍ ଓଥେନI ହସି୍/ଥେହର୍

ଥେ(ାଉଥ୍ ଇସ୍ f ଇଥେ�� ଦ୍ 2୍ରିଥ୍ f ଓଓଦ୍ ? E ଥେ/ନ୍ ଥେ� (ୃଇଦଂ% (ଥେ4ସ୍ ଅ ଥେସ୍ୱଏତ୍ ଥେସାଉନ୍୍ଦ ଅ f ଥେତର୍

ଇର୍୍ତ୍ସ ଥେ(ାଉଥ୍ ଇସ୍ ଥେସrଅଥେରଦ୍.

www.odia.org document.doc 202|226

aikyaM balaM samAjasyA tadabhAve sa durbalaH |tasmAt.h aikyaM prasha.nsanti dR^iDhaM

rAshtra hitaiShiNaH ||shabdArtha

aikya bala samAja durbala pra+sha.ns.h dR^iDhaM rAshTra hitaiShin.h

bhAvArtha

ଊନତି୍୍ୟ ଇସ୍ ଥେ� ଥେସ�ଙ୍ଗ୍ଥ୍ ଓ f ଅନ୍୍ୟ ଥେସା�ଏିତ୍ୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ (ଥେସା�ଏିତ୍ୟ୍) ଇସ୍ ଥେ2ଅକ୍ 2୍ରିଥେ�ାଉତ୍

www.odia.org document.doc 203|226

ଇତ୍. ଃHଏଥେନI ଥେ�ାଥେସ ଥେ2୍ହା 2୍ରିଶ୍ ଥେ� ଥେ%ାଓଦ୍ ଓ f ଥେ� ନତିଓନ୍ ଥେସ�ାଙ୍ଗ� ୍ୟ୍ ଥେପୈ୍ରଥେସ ଉନତି୍ୟ୍.

W ଏ ହଦ୍ ଅ Bଗି୍ ଥେ�୍ରଅଦ୍ ଓନ୍ "ୠଅ(1ନ ଇନ୍ ଅ S ତନ୍z ଅ" ଃHଏଥେର ଇସ୍ ଥେ� ଭା%/ତ

aadau devakidevagarbhajanana.n gopiigR^ihe vadha.rnam.hmaayaaputanajiivitaapaharaNa.n govadha.rnoddhaaraNam.h |ka.nsachchhedanakauravaadihanana.n kuntiitanuujaavanam.hetadbhaagavata.n puraaNakathita.n shriikR^iShNaliilaamR^itam.h ||16||sandhi vigrahaaadau devaki deva garbha janana.n gopii gR^ihe vadha.rnam.hmaayaa putana jiivita apaharaNa.n govardhana uddhaaraNam.h |ka.nsa chchhedana kaurava aadi hanana.n kuntii tanuuja avanam.h

www.odia.org document.doc 204|226

etad.h bhaagavata.n puraaNa kathita.n shrii kR^iShNa liilaa amR^itam.h ||16||shabdArtha

Adau garbha janana gR^iha vardhana jIvita apaharaNa uddhAraNa chhedana hanana tanUja avana kathita liilA

www.odia.org document.doc 205|226

bhAvArtha

F ଇସ୍ତ6୍ ଥେ� Bଥି୍6 ଓ f ଥେ� ଥେ�ାଦ୍6 ଇନ୍ ଥେ� ଥେ2ା(୍ୱ୍ ଓ f ଥେଦ/4ି, ଥେ�ନ୍ ଥେ� ଥେ%୍ରା2୍ରିଙ୍୍ଗ ଉପ୍ ଇନ୍ ଥେ�

ଥେହାଉଥେସ ଓ f ଥେ%ାପିସ୍, ଥେ� ଥେସ�ଅ�ଙ୍ି୍ଗ ଓ f �fି ଏ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ଥେଦଥେ�ଇତ୍f ଉଲ୍ ପୂତନ, ଥେ� �fି ତିଙ୍୍ଗ ଉପ୍

ଓ f ଥେ�

ଥେ%ା/ଧ6ନ ଥେ(ାଉଥେନୈ�ନ୍, ଥେ� �ୁତି୍ତିଙ୍୍ଗ (ଥେBଥେହଅଦଙ୍ି୍ଗ) ଓ f 4ନ୍ସ ,ଥେ� 4ି�ି� ଙ୍୍ଗ ଓ f ଥେ�

ଥେ4ୌର/ସ୍ ଏତI୍ . ଅନ୍୍ଦ ଥେ� ଥେପ୍ରାଥେତ�ି�ଓନ୍ ଓ f ଥେ� ଥେସାନ୍ସ ୍ ଓ f 4ୁନି� : ଠିସ୍ ଇସ୍ ଥେ� B ହା%/ତ୍

ଅସ୍ ଥେତାଳ୍ ଇନ୍ ଥେ� ପୁରାଣସ୍ ଅନ୍୍ଦ 2୍ରି୍ହଚ୍ ଇସ୍ ଇଥେମ୍ମାତ6ଲ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ� ଥେ�ଥେ%ନ୍ଦ୍ସ ୍ ଓ f

ଷି୍ର �ି୍ରଶ୍ନ.

gururbandhurabandhUnAM gurushchakShurachakShuShAM |

guruH pitA cha mAtA cha sarveShAM nyAyavartinAM ||

www.odia.org document.doc 206|226

sandhi vigrahaguruH bandhuH abandhUnAM guruH chakShuH

achakShuShAM |guruH pitA cha mAtA cha sarveShAM

nyAyavartinAM ||shabdArtha

guru bandhu abandhu chakShus.h achakShus.h pitR^i mAtR^i sarva nyAya vartin.h

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 207|226

ଥେଠ ଥେତଅଥେ�ର୍ ଇସ୍ ଥେ� ଥେB= ାଥେ�ର୍ ଥେତା ଥେ�ାଥେସ ଥେ2୍ହା ଥେଦାନ୍୍ତ ହଥେ/ ଅନ୍୍ୟ 4ିଥେନr ନ୍, ଥେ�

ଥେତଅଥେ�ର୍ ଇସ୍ ଅନ୍ ଏଥେ1 ଥେ�୍ରାଉଘ୍ 2୍ରି୍ହଚ୍ ଥେ� Bି� ନ୍୍ଦ �ନ୍ ଥେସଏ. ଥେଠ ଥେତଅଥେ�ର୍ ଇସ୍ ଅ f ଅଥେ�ର୍

ଅନ୍୍ଦ ଥେ(ାଥେ�ର୍ ଥେତା ଏଥେ/ଥେ16ାଥେନ ଥେ2୍ହା �ଥିେ/ସ୍ ଓନ୍ ଥେ� ପଥ୍ ଓ f ଜୁସି�ଥେ�.

garvAya parapIDAyai durjanasya dhanaM balaM |sujanasya tu dAnAya rakShaNAya cha te sadA

||shabdArtha

garva para pIDA durjana dhana bala sujana dAna rakShaNa

www.odia.org document.doc 208|226

sadA

bhAvArtha

ଥେଠ ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେପାଥେ2ର୍ ଓ f ଅ 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଅଥେର f ଓର୍ /ନତି୍ୟ୍ ଅନ୍୍ଦ ହର6ଥେସrନ୍୍ତ

ଓ f ଓଥେ�ସ୍6 ଥେରଥେସ୍ପ�ି�ଥେ/�୍ୟ୍. ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍ 2୍ରିଥ୍ ଅ ଥେ%ାଓଦ୍ (ନ୍ ଥେ�1୍ ଅଥେର ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍ (ଉଥେସଦ୍) f ଓର୍

�ରିତ୍ୟ୍ ଅନ୍୍ଦ f ଓର୍ ଥେପ୍ରାଥେତ�ି�ଓନ୍.

ambA yasya umAdevI janakaH yasya sha.nkaraH |

vidyAM dadAti sarvebhyaH sa naH pAtu gajAnanaH ||shabdArtha

ambA umA janaka

www.odia.org document.doc 209|226

vidyA dA pA gaja Anana

bhAvArtha

ଃଂଅ1୍ ଥେ� ଏଥେ�ଫନ୍୍ତ f ଅଥେ�ଦ୍ ଓଥେନ (ଘନପତି) ଥେ2୍ହାଥେସ ଥେ(ାଥେ�ର୍ ଇସ୍ ଉ(ା ଥେଦ/.ି

ଥେ2୍ହାଥେସ f ଅଥେ�ର୍ ଇସ୍ ଶଂ4ର ଅନ୍୍ଦ ଥେ2୍ହା %ିଥେ/ସ୍ ଥେ4୍ନ ାଥେ2�ଦ୍ ଥେ% ଥେତା ଏଥେ/ଥେË6ାଦ୍ୟ୍, ଥେB� ସ୍ ସ୍ ଉସ୍.

gauravaM prApyate dAnAt.h na tu vittasya sa.nchayAt.h |

sthitiH uchchaiH payodAnAM payodhInAM adhaH sthitiH ||shabdArtha

www.odia.org document.doc 210|226

gaurava prAp.h dAna vitta sa.nchaya sthiti uchchaiH payoda payodhI adhaH

bhAvArtha

F ଅଥେ( ଇସ୍ ଓଥେBୈ�ଥେନଦ୍ B୍୍ୟ %ି/ଙ୍ି୍ଗ ଥେ(ାଥେନ1୍, ଥେନାତ୍ ଥେ�ାଥେ�� �ି�ଙ୍୍ଗ ଇତ୍. ଥେଛ� ାଉଦ୍ସ ୍ (%ିଥେ/ସ୍6

ଓ f 2ଥେତର୍) ହଥେ/ ଅ ହଘି୍ ଥେପାସିତିଓନ୍ ଥେ2୍ହଥେରଅସ୍ ଥେ� ଥେସଅସ୍ (ଥେସ�ାଥେରସ୍6 ଓ f 2ଥେତର୍) ହଥେ/

ଅ ଥେ�ାୱ୍ ଥେପାସିତିଓନ୍.

www.odia.org document.doc 211|226

udyamaH sAhasaM dhairyaM buddhiH shaktiH parAkramaH |

ShaD.h ete yatra vartante devaH tatra sahAyakR^it.h ||shabdArtha

udyama sAhasa dhairya buddhi shakti parAkrama ShaD.h vR^it.h deva sahAya

bhAvArtha

www.odia.org document.doc 212|226

ଥେଘାଦ୍ ଥେପ୍ରା/ଥିେଦସ୍ ଥେହ�୍ପ ୍ ଥେ2୍ହଥେର ଥେ�ଥେସ ସିz q ଉଅ�ତିିଏସ୍ ଏfିସ୍ତ୍ : ଇନୁ୍ଦସି�ଓଉଥେସ୍ନସ୍ ସ୍, ଅଥେଦ୍ୱ ନୁ୍ତଥେର.

ଥେ�ାଉରଥେ%, ଇଥେନ��ି� ଥେ%ଥେନI , ଥେସ�ଙ୍ଗ୍ଥ୍ ଅନ୍୍ଦ ଅଥେଦ୍ୱ ନୁ୍ତଓଥେରାଉସ୍ ଅଥେcାXି�ଥେଶrନ୍୍ତ.

upadeshaH hi mUrkhANAM prakopAya na shAntaye |

payaH pAnaM bhuja.ngAnAM kevalaM viShavardhanaM ||shabdArtha

upadesha mUrkha prakopa shAnti payas.h pAna bhuja.nga viSha vardhana

www.odia.org document.doc 213|226

bhAvArtha

ଆଦି୍ୱ ସିଙ୍୍ଗ ଅନ୍ ଇଦଓିତ୍ ଥେ�ଅଦ୍ସ ୍ ଥେତା ଥେ(ାଥେର ଅ%z¢/ତିଓନ୍ �ନ୍ ଥେପଅଥେ�. F ଏଏଦଙ୍ି୍ଗ (ିଲ୍୍କ

ଥେତା ଅ ସ୍ନଥେ4 ଓନ� ୍ୟ୍ ଥେସଥେ/6ସ୍ ଥେତା ଇଥେନI ¢ଅଥେସ ଇର୍୍ତ୍ସ ଥେପାଇଥେସାନ୍.

AtmanaH mukha doSheNa badhyante shuka sArikAH |

bakAH tatra na badhyante maunaM sarvArtha sAdhanaM ||shabdArtha

Atman.h mukha doSha shuka sArikA baka

www.odia.org document.doc 214|226

badh.h mauna sarva artha sAdhana

bhAvArtha

ଣିଘି�ଙ୍ଗଥେ�ସ୍ ଅନ୍୍ଦ ପଥେର6ାର୍୍ତ୍ସ ଅଥେର ତ\ଥେପ୍ପଦ୍ ଥେBଥେ�ୌଥେସ ଓ f ଥେ� f ଔ��୍ ଓ f ଥେ�ଇର୍ ଓ2୍ନ୍ ଥେ(ାଉ�୍ସ.୍

ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍, ଥେସ�ାକ୍ସ6୍ ଅଥେର ଥେନାତ୍ ଥେ�ୌଘ�୍. S ଇଥେ�ଥେନI ଇସ୍ ଇଥେନ୍ଦଏଦ୍ ଥେ� ଇନ୍ସ ୍ତ# ୁଥେ(ନ୍୍ତ �ତ୍

ଅ�ଏିଥେ/ସ୍ ଅଲ୍୍ଲ ଏନ୍ଦ୍ସ ୍.

karoti svamukhenaiva bahudhAnyasya khaNdanaM |namaH patanashIlAya musalAya khalAya cha ||bhAvArtha

www.odia.org document.doc 215|226

B 1୍ ହସି୍(ଇର୍୍ତ୍ସ) ଓ2୍ନ୍ ଥେ(ାଉଥ୍ ଥେହ (ଇତ୍) ଇÖଥୁେରସ୍ (ଥେପାଉନ୍ଦ୍ସ ୍) ଇନ୍ (ନ୍୍ୟ 21୍ସ ୍ ଓଥେ�ର୍

ଥେପଓଥେପ� (ଅ ଥେ�ାତ୍ ଓ f ଥେ%ୈ୍ରନ୍). ଃଂ1୍ ସ�ୁତତିଓନ୍ସ ୍ ଥେତା ଥେ� ଥେପଥେସ୍ତ୍ଲ ଅନ୍୍ଦ ଥେତା ଥେ� 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍

(ନ୍ ଥେ2୍ହାଥେସ �ରଥେ��ର୍ ଇସ୍ ଥେତା f ଅଲ୍୍ଲ ଥେଦା2୍ନ୍.

ଇନ୍ Bହୁଧାନ୍ୟସ୍ୟ ଇସ୍ ଥେB= ାଥେ4ନ୍)

F ଇସ୍ତ6୍ ଅଲ୍୍ଲ ଓ f ଥେ1ାଉ (ୁସ୍ତ୍ ତଥେ4 ଅ ସିଘ୍ ଓ f ଥେର�ଏି f �ତ୍ ଈ ଅମ୍ ଥେନାତ୍

ତ\ନ୍ସ୍ଲ ତିଙ୍୍ଗ �ିସ୍ ଇନ୍ ୠଉସ୍ ସିଅନ୍. ଈ ହଥେ/ ଅ /�ଦି୍ ଥେ�ାଥେମ୍ମନ୍୍ତ. ଥେଠ ଇଥେନ�ଥେପ6୍ରତତିଓନ୍

ଇସ୍ ଜୁସ୍ତ୍ ଥେନାତ୍ ରିଘ�୍. ଥେଠ ଥେ2ାଦ୍6 �� ହସ୍ ଥେତ୍ୱ ା ଥେ(ଅନଙି୍ଗ୍ସ ୍. ଥେ�ଦର୍ %ିଥେ/ସ୍ ଓନ� ୍୍ୟ

ଓଥେନ ଅ 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍ (ନ୍. ଥେଠ ଥେସଥେ�ାନ୍୍ଦ ଇସ୍ ଅ ଥେ(ାତ6ର୍. ଥେଠାଥେସ ପତ.ସନ୍ସ ୍ ଓ f �ିସ୍ �ସି୍ତ୍

ଥେ2୍ହା ଥେ2ଥେର ଥେBାନ୍6 ଇନ୍ �ତିିଏସ୍ ଥେ2ାଉଳ୍ ଥେନାତ୍ ଥେ4୍ନ ାୱ୍ 2୍ହତ୍ �ିସ୍ ଅତ.ଥେ�� ଅନ୍୍ଦ ଇର୍୍ତ୍ସ ଉଥେସ

ଇସ୍/2ସ୍. ଈତ୍ ଇସ୍ ଅ ପିଏଥେ� ଓ f ଥେସ�ାଥେନ, ଥେପ୍ରf ଏରB� ୍ୟ୍, %୍ରନଥିେତ 2୍ରି୍ହଚ୍ ଇସ୍ �ଥେ/6ଦ୍ �ଥିେ4

www.odia.org document.doc 216|226

ଅ ଥେ(ାତ6ର୍. ଃଂଓତ6ର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେପଥେସ୍ତ୍ଲ ଅଥେର ଥେତ୍ୱ ା ଥେ�ାଥେXାଥେନନ୍ତ୍ସ ୍ ଓ f ଅ ଥେ�ାଥେମ୍ମାନ� ୍ୟ୍ ଉଥେସଦ୍

ଥେପାଉନି୍ଦଙ୍୍ଗ ଥେ(�ନସିr୍ ଉଥେସଦ୍ ଇନ୍ ଅଥେ%ସ୍ ଅଲ୍୍ଲ ଓଥେ/ର୍ ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6. P ଓଉନି୍ଦଙ୍୍ଗ ଥେରଥେ(ାଥେ/ସ୍

� ff f ଥେରାମ୍ ଥେ%ୈ୍ରନ୍. ଈର୍୍ତ୍ସ ଉଥେସ ଇନ୍ ଈନି୍ଦଅ ଥେଦ�ି� ଥେନଦ୍ ଅ f ଥେତର୍ ଥେ(�ନ�ିଲ୍ ଥେ%ୈ୍ରନ୍

B= ଥେ1ସ୍6 ଥେ2ଥେର (ଥେଦ ଅଥେ/ୈ�ଥେB� ଇନ୍ �ତିିଏସ୍ ଇନ୍ B ରିତିଶ୍ ରୁଥେ�. ଥେଠ ଉଥେସ ଥେ�ାନି� ନୁଏଦ୍

f ଓର୍ ଥେସାଥେ( ତିଥେ( ଇନ୍ ନୁଥେ(ଥେରାଉସ୍ /�ି� ଥେ%ସ୍ ଓର୍ ଇନଥେcସ୍ ସିଥେB� ଥେର%ିଓନ୍ସ ୍. ଃଂ1୍ f ଅଥେ�ର୍'ସ୍

ଥେହାଉଥେସ ଅନ୍୍ଦ �ତ୍ ଓ f ଅଲ୍୍ଲ (୍୍ୟ ଥେର�ତିଓନ୍ସ ୍ ହଦ୍ ଅତ୍ ଥେ�ଅସ୍ତ୍ ଓଥେନ. ଃଂ1୍ ଥେ(ାମ୍, ଔନି�ଏ ଅନ୍୍ଦ

ସିଥେସ�ସ୍6 ଥେ2ାଉଳ୍ 2ଥେ4 ଉପ୍ ଏଅ�6୍୍ୟ ଇନ୍ ଥେ� ଥେ(ାନ.ଙ୍୍ଗ ଅନ୍୍ଦ ଥେଦା ଥେ�ଇର୍ ଥେ�ାଥେରସ୍ 2୍ରିଥ୍

ଥେ(ାତ6ର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେପଥେସ୍ତ୍ଲ ସିଙି୍ଗଙ୍୍ଗ ଥେସାଙ୍ଗ୍ସ ୍.

ଥେଠ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଅସ୍ %ିଥେ/ନ୍ B୍୍ୟ ଥେ�ଦର୍ ��୍କ୍ସ ୍ଥେ�ଥେତÆନ୍ ତ\ୁ ଥ୍. W ହ୍ୟ୍ ଥେ2ାଉଳ୍

ଥେପାଏତ୍, ଓର୍ f ଓର୍ �ତ୍ (ଥେତ୍ତିର୍, ଅନ୍ଥେËାଦ୍୍ୟ �V୍ ଅ 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍ (ନ୍ ଥେ2୍ହାଥେସ �ରଥେ��ର୍ ଇସ୍

www.odia.org document.doc 217|226

ଥେତା f ଅଲ୍୍ଲ ଥେଦା2୍ନ୍?. ଈନ୍ �ତୁ/6ଣ୍ଣି6୍ୟ ଥେସIଥେ( f ଓଉର୍ ��ସ୍ ଥେସସ୍ ଥେ2ଥେର ଅସ୍ ସିଥେ%୍ନଦ୍ ଥେ�ଥେତÆନ୍

ଦୁତିଏସ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେରଥେସ୍ପାନି୍ସ B�ିତିିଏସ୍. W ଥେହନ୍ ଥେ�1୍ ଥେପର୍f ଓଥେ(6ଦ୍ ସୁଚ୍ ଥେସା�ଅିଲ୍ ଓBି� %ତିଓନ୍ସ ୍

ଥେ�1୍ ଏଅଥେନ6ଦ୍ ଥେ� ଥେସା�ଅିଲ୍ ଅଥେcପ�ଥେନI . O ନ୍ �ିସ୍ Bଥେ�୍କ· ¸ାଉନ୍୍ଦ ଥେପାଏତ୍ ତଥେ4ସ୍ ଅ �ଥେସ

ଓ f ଅ ହBତୁିଅ�� ୍୍ୟ (ିଥେସ୍ୱହ/ଙ୍ି୍ଗ ଥେପଥେସ6ାନ୍ ପତନ� ୀ� ଅନ୍୍ଦ ଏf(ିଥେନସ୍ ହସି୍

ଥେ�ାନି� Bୁତିଓନ୍ସ ୍ ଥେତା ଥେ� ଥେସା�ଏିତ୍୍ୟ. E ଥେ/ନ୍ ଥେ�ାଉଘ୍ ଥେହ ��୍କ୍ସ ୍ଥେସା�ଅିଲ୍ ଅଥେcପ�ଥେନI ଦୁଏ

ଥେତା ହସି୍ ନତୁଥେର, ଥେ� ଥେପାଏତ୍ ଓପିଥେନସ୍, ହସି୍ ଥେପ�ୁ�ଅିର୍ ଥେBହ/ଓିର୍, ଅ��ୁଅ�� ୍୍ୟ

ଥେ�ାନି� Bୁଥେତସ୍ ଥେତା ଥେ� ଥେସା�ଅିଲ୍ ଥେନଏଦ୍ସ ୍.

ଆନିI ଏନ୍୍ତ ଈନି୍ଦଅନ୍ସ ୍ ଥେ2ଥେର ଥେତୌଘ�୍ ଥେତା ଥେB ଥେପା�ଥିେତ ଥେତା ଏଅଚ୍ ଓଥେ�ର୍.

ଥେରଥେସ୍ପ��୍f ଉଲ୍ ଥେତା ଏଅଚ୍ ଓଥେ�ର୍, f ରିଏନ୍ଦ� ୍୍ୟ ଅନ୍୍ଦ f ଓ%./ଙ୍ି୍ଗ ଥେତା ଏଅଚ୍ ଓଥେ�ର୍. ଥେଠଥେସ

ଥେ�ାଥେଦସ୍ ଓ f ଥେ�ାନୁ୍ଦ��୍ସ ୍ଥେB= ାଉଘ�୍ ଥେସା�ଅିଲ୍ ହଥେ(6ାନ୍୍ୟ, Bୁତ୍ ଥେ�\ଅଥେତଦ୍ ଅ ସିତୁଅତିଓନ୍ ଥେ2୍ହଥେର

www.odia.org document.doc 218|226

B� ୁନ୍୍ତ, ଥେBାଳ୍ ଅ�ି�ଓନ୍ସ ୍ ଥେ2ଥେର f ଥେରାଥେ2୍ନଦ୍ ଉଥେପାନ୍. P ଏଓଥେପ�, ଥେ�ଥେରf ଓଥେର, ଥେ2ାଉଳ୍ ଥେ%ତ୍ ଅ21୍

2୍ରିଥ୍ (ୁଥେଦ6ର୍, ଥେସା ଥେତା ସ1୍, ଅନ୍୍ଦ ଥେନାଥେBାଦ୍୍ୟ ଥେ2ାଉଳ୍ �ି\ତି�zି ଏ ଓର୍ ଥେ��୍କ ୍ ଥେ�ଇର୍

ଅ�ି�ଓନ୍ସ ୍. ୠଏଥେ(ଥେ(୍ୱର୍ ଥେପା�ଥିେତଥେନସ୍ ସ୍ ରୁଥେ�ସ୍. O ଉର୍ ପତନ� ୀ� 2ସ୍ ଏଥେfIପି�ଓନ୍ ଥେତା �ିସ୍

ରୁଥେ�. ଥେଠଥେରf ଓଥେର, ଥେ2୍ହନ୍ ଥେହ ଥେ%ାତ୍ (ଦ୍ ଅତ୍ ଥେସାଥେ(୍ୱାଦ୍ୟ୍ ଓର୍ ଥେସାଥେ(�ିଙ୍୍ଗ ଥେହ ଥେ2ାଉଳ୍ �ଶ୍

ଓଉତ୍ ଅତ୍ ଥେ�ମ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେସପରଥେତ ଥେ�ଇର୍ ତ\ୁ ଏ ଥେସଥେ�୍ୱ ସ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ�ଇର୍ ଅଥେ��ର୍ ଏଥେ%ାସ୍. ଈନ୍

ଓଥେ�ର୍ ଥେ2ାଦ6୍ସ ୍ ଥେହ ଥେ2ାଉଳ୍ ଥେତଅର୍ ଥେ� (ସ୍କ୍ସ ୍ ଓ f ଦଥିେ�ାଥେତାଥେ(ାଉସ୍, ଥେ�ାନ� ଦଥିେ�� ା1୍6.

ଥେପଥେସ6ାନ�ତିିଏସ୍. P ଓଏତ୍, ଓବି୍ଵିଓଉସ�୍ୟ୍ ଇସ୍ ପ1ିଙ୍୍ଗ ଥେ�ାXି�ଥେ(ନ୍ତ୍ସ ୍ ଥେତା ସୁଚ୍ ଅ ଥେପଥେସ6ାନ୍.

ଃHଓଥେ2ଥେ/ର୍, ଥେହ �ଥେନ୍ନ ାତ୍ ଓଥେପନ� ୍୍ୟ ଥେ�ାଥେ( ଓଉତ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେପୈ୍ରଥେସ ସୁଚ୍ ଅ (ନ୍ ଓର୍ ହସି୍ ଅ�ି�ଓନ୍ସ ୍.

ଥେଠଥେରf ଓଥେର, ଥେ� ଥେପାଏତ୍ ଥେରଥେସାର୍ତ୍ସ6୍ ଥେତା ଥେ� ଥେଦାଉଥେB� ତଲ୍୍କ, ଅ(ି୍ୱ%ୁଇତ୍୍ୟ.

ଥେଦାଉଥେB� ଏଥେନ�ଥେନ୍ଦ= ଥେତ�ି୍ନq ଉଏ. S (ତ୍6 ଥେପଥେସ6ାନ୍ ଥେ2ାଉଳ୍ f ଇନ୍୍ଦ ଥେ� ତ\ୁ ଏ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ

www.odia.org document.doc 219|226

ଥେBହନ୍ି୍ଦ ଥେ� ଓବି୍ଵିଓଉସ୍.

ଥେଣାଥେBାଦ୍୍ୟ 2୍ରି=ଥେତସ୍ ଅ ଥେ�ାଉଥେପ�ତ୍ ଥେପୈ୍ରସିଙ୍୍ଗ ଥେ(ାତ6ର୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେପଥେସ୍ତ୍ଲ, ଥେ�1୍ ଅଥେର ଥେସା

ଉନ୍ ଥେପାଏତିଚ୍. S ଓ ଥେ� ତ\ୁ ଏ ଥେ(ଅନଙ୍ି୍ଗ ଓ f �ିସ୍ ଥେ�ାଉଥେପ�ତ୍ ଇସ୍:

B 1୍ ହସି୍ ଓ2୍ନ୍ ଥେ(ାଉଥ୍ ଥେହ, ପତନ� ୀ�, ଥେପାଉନ୍ଦ୍ସ ୍ ଥେ(ାସ୍ତ୍ ଓ f ଥେ� ତିଥେ(ସ୍ ଥେପଓଥେପ�

ହଦିଙ୍ି୍ଗ ଥେBହନ୍ି୍ଦ ଥେ/ଥେନଏସ୍6 ଅନ୍୍ଦ ଏଥେf୍ପାଥେସସ୍ ଥେ�ଇର୍ ତ\ୁ ଏ ନତୁଥେର, ସ�ୁତିଓନ୍ସ ୍ ଥେତା ହମି୍

ଅନ୍୍ଦ ହସି୍ B=ୁ ଥେତ f ଓଥେ�6 '(ୁସ�'.

khalaH karoti durvR^ittaM nUnaM phalati sAdhuShu |

dashAnano.aharat.h sItAM bandhanaM tu mahodadheH ||sandhi vigraha

khalaH karoti durvR^ittaM nUnaM phalati sAdhuShu |

dasha AnanaH aharat.h sItAM bandhanaM tu mahA udadheH ||shabdArtha

www.odia.org document.doc 220|226

khala durvR^ittaM nUnaM phal.h sAdhu dasha Anana hR^i bandhana mahat.h udadhi

bhAvArtha

ଥେଠ 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍ (ନ୍ ଥେଦାଏସ୍ ଅ Bଦ୍ ଥେଦଏଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେରଅ�� ୍୍ୟ ଇତ୍ ଥେBଅସ୍6 f ରୁଇତ୍ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ�

ଥେ%ାଓଦ୍. ଥେଠ ଥେତନ୍ f ଅଥେ�ଦ୍ ଓଥେନ (ୠଅ/ନ) ଥେସ�ାଥେ� S ଇତ, ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ 2ସ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ �ତ୍ ହଦ୍ ଥେତା

www.odia.org document.doc 221|226

ଥେB ଥେରସି�ଥେ�ଦ୍ ! (B୍ୟ୍ ୠଅ('ସ୍ Bି= ଦ୍ ଥେ%)

khalaH karoti durvR^ittaM nUnaM phalati sAdhuShu |

dashAnano.aharat.h sItAM bandhanaM tu mahodadheH ||sandhi vigraha

khalaH karoti durvR^ittaM nUnaM phalati sAdhuShu |

dasha AnanaH aharat.h sItAM bandhanaM tu mahA udadheH ||shabdArtha

khala durvR^ittaM nUnaM phal.h sAdhu dasha Anana

www.odia.org document.doc 222|226

hR^i bandhana mahat.h udadhi

bhAvArtha

ଥେଠ 2୍ରିଥେ�୍କ ଦ୍ (ନ୍ ଥେଦାଏସ୍ ଅ Bଦ୍ ଥେଦଏଦ୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେରଅ�� ୍୍ୟ ଇତ୍ ଥେBଅସ୍6 f ରୁଇତ୍ ଅଥେ(ାଙ୍୍ଗ ଥେ�

ଥେ%ାଓଦ୍. ଥେଠ ଥେତନ୍ f ଅଥେ�ଦ୍ ଓଥେନ (ୠଅ/ନ) ଥେସ�ାଥେ� S ଇତ, ଅନ୍୍ଦ ଇତ୍ 2ସ୍ ଥେ� ଓଥେ�ଅନ୍ �ତ୍ ହଦ୍ ଥେତା

ଥେB ଥେରସି�ଥେ�ଦ୍ ! (B୍ୟ୍ ୠଅ('ସ୍ Bି= ଦ୍ ଥେ%)

kAryArthI bhajate lokaH yAvat.h kAryaM na sidhyati |

uttIrNe cha pare pAre naukAyAH kiM prayojanaM ||shabdArtha

www.odia.org document.doc 223|226

kArya arthin.h bhaj.h loka kArya sidh.h uttIrNa para pAra naukA prayojana

bhAvArtha

ଥେଠ ଥେ2ାଳ୍6 (ଥେ(ନ୍ ଓ f ଥେ� ଥେ2ାଳ୍6) ଇଥେନ�ନି୍ଦଙ୍୍ଗ ଥେତା ଥେ%ତ୍ ଇର୍୍ତ୍ସ ଥେ2ାକ୍6 ଥେଦାଥେନ.

ପ୍ର1୍ସ ୍ (ଥେତା ଥେ1ାଉ) ଓନ� ୍୍ୟ ଉନି�ଲ୍ ଥେ� ତସ୍କ ୍ଇସ୍ ଥେନାତ୍ ଅଥେcାXି�ଥେଶଦ୍. O ଥେନI ଥେ1ାଉ ହଥେ/

ଥେ�\ାସ୍ ଥେସଦ୍ ଓଥେ/ର୍ ଥେତା ଥେ� ଓଥେ�ର୍ BV୍, 2୍ହତ୍ ଇସ୍ ଥେ� ଉଥେସ ଓ f ଥେ� ଥେBାଅତ୍ ?

www.odia.org document.doc 224|226

mano madhukaro megho madyapo matkuNo marut.h |

mA mado markaTo matsyo makArA dasha cha.nchalAH ||sandhi vigraha

manaH madhukaraH meghaH madyapaH matkuNaH marut.h |

mA madaH markaTaH matsyaH makArAH dasha cha.nchalAH ||shabdArtha

manas.h madhukara megha madyapa matkuNa marut.h mA mada

www.odia.org document.doc 225|226

markaTa matsya makAra dasha cha.nchala

bhAvArtha

ଥେଠ (ିନ୍୍ଦ, ଥେ� ଥେBଏ, ଥେ� ଥେ�� ାଉଦ୍, ଥେ� ଦ=ୁ Vଦ୍6, ଥେ� ଥେBଦ୍ Bୁଗ୍, ଥେ� 2୍ରିନ୍୍ଦ,

ଥେ2ଅ�୍ଥ୍ , ପି୍ରଥେଦ, ଥେ� ଥେ(ାଥେV1୍ ଅନ୍୍ଦ ଥେ� f ଇଶ୍ ଅଥେର ଥେ� ଥେତନ୍ �ିଙ୍ଗ୍ସ ୍ ସ�ତ.ଙ୍୍ଗ 2୍ରିଥ୍

ଥେ� ଥେ�ଥେତ୍ତିର୍ "(" �ତ୍ ଅଥେର ଅ�୍ୱ1୍ସ ୍ ଉଥେନ୍ସ ୍ତଅଦ୍ୟ୍.

ଥେଠଥେସ ଥେପାସି�ଙ୍ଗ୍ସ ୍ B୍୍ୟ ଥେ�ଦର୍ ହଥେ/ ଥେBଏନ୍ ତଥେ4ନ୍ f ଥେରାମ୍ ଥେ� ସନି୍ସ" # ତ୍-ଦଥିେ%ସ୍ତ୍ ଅ�.ଥେ/ସ୍.

www.odia.org document.doc 226|226