unit concept of work education - national institute of...

ప్రాథ క మద్ లో డపి్లమా (D.El.Ed)

1

UNIT – 12 CONCEPT OF WORK EDUCATION

పని విద్య – భావన

Structure

నిర్మాణము

. Introduction పర్ిచయం

. Learning Objectives అభ్యస ా లక్ష్యయలు

. Meaning of work పని – అర్ం . . Significance of work and labour పని మర్ియు శ్రమ యొక్క

ప్మాముఖ్యత . . Work and Livelihood పని మర్ియు జీవ ోప్మ ి . . Work and happiness and satisfaction పని మర్ియు ఆనంద్ం

మర్ియు సంతృప్తి . Work in Education విద్యలో పని

. . Concept of work Education and Meaning పని విధ్య భావన మర్ియు అర్ము

. . Importance of work Education పనివిద్య – ప్మాముఖ్యత . Let us Sum up సతంహావలోక్నం . Suggested Readings and References సంపా ింపు గ్రం ాలు

మర్ియు ఉపయుకి్గ్రం ాలు . Unit – End Exercises విభాగ్ పర్యంత అభ్యసనములు


2

. Introduction పర్ిచయం ేను ఎప్పుడూ అక్షరరస్ తను పొ్ గడను, ా అనుభవం ఆ ారం ర అక్షరరస్ త ఒక వ క్తి మౌకక వ క్తిత్ాాన్ని ప ంచలేద్ు ఇ ి మద్ క్త స్ంబం ించిన ి ర ఉంట ం ి ా ఆలోచన ప్కా్రరం పిలలలకు శ్రమ గుర ంచి బో ించినప్పుడు, శ్రీరంలో మమధ ా రలయిన చేయి, క్రలు, కనుి, చెమ మర యు ముకుక మౌకక ఉప్మ్గం కూడా ప్న్న మద్ లో ఉంట ం ి ేరొక రీ లో చెప్రులంటే పిలల రడు త్ెలిమ జ్ఞ ేం ియాాల అభివృ ిి ాారర ప రుగుత ం ి మనం బా ర అల రట ప్డిన రక ం, స్ూరయ ద్యం ాారర మొతిం ప్పా్ంచం చలాక్ీ ర ఉంట ంద్న్న ప ై మధం ర మనం చెపిు ా రనీ రర ా అయి ా ప్గలయి ా క్రనీ ప్పా్ంచం ఎప్పుడూ చలాక్ీ ర ఉంట ం ి చలాక్ీ అ ే ప్ద్ం ాారర ఈ ర ండు రక్ర లలో ఏ అవ రహనకు వచి ం ి అన్ని

వరరస్ులలో, మానవపడు లే ా జ్ంత వపలలో ప్న్న – ౌ క శ్రమ అ ే ి ఒక ముఖ్ ైన కృత ం ెైనం ిన మతంలో మనం ప్ర మలించినటలయిత్ే ప్జా్లు ప్రర వరణాన్ని స్ంబం ించి మమధ కృత్ా లను చేయడంలో కృత్ారుి లవపత ాిరు ప్న్న అన ర అరిము ఏ ? ఎంద్ుకు కృత్ా లను వ ాన్నక్త ప్న్న చాలా ముఖ్ ైన ి? మటిక్త జ్ రబులు ఈ మ ాగము ాారర కను ొం ాం ఈ మ ాగము ాారర ప్న్న మౌకక అరిం త్ెలుస్ుి ం ి మ ా ప్ర ైన ావనల మవరణకు కృత్ా లు ఏ మధం ర మానవ శ్రమకు ఉప్మ్గప్డత్ాయి ఈ మ ాగము ప్న్న మర యు మద్ కు స్ంబం ాన్ని త్ెలియప్రుస్ుి ం ి ఎలా ప్న్న మద్ ను న్నరాచిస్రి ము ఈ మ ాగము ప్న్న మద్ లక్ష్య లను, ఆవశ్ కతను, మమధ ప్ర స్ిిత ల మౌకక అవ రహనను మవర స్ుి ం ి


3

. Learning Objectives అభ్యస ా లక్ష్యయలు ఈ మ ాగము ాారర మనం తె్లుస్ుక్ొనద్ న ి, 1. ప్న్న మద్ మౌకక ావనను అవ రహన చేస్ుక్ొనుట 2. శ్రమ మౌకక ౌర రన్ని ప్ర చయం చేయడం 3. ప్న్న మర యు వన మ ానము, స్ంత్ోషము మర యు మషయాం రల మధ ఉని స్హ – స్ంబం ాన్ని మశ్ ీకర ంచడం 4. ప్న్న మద్ మౌకక అవస్రము, అరిము మర యు ఆవశ్ కతను గుర ించడం 5. త్ా ాక, స్రం ిక మర యు చార త్ాాత క ేప్ధ ంలో ప్న్న మద్ ను అవ రహన చేస్ుకున్న అభివృ ిి ప్రచడం 6. ప్పరరణాలక్త మర యు ప్న్న మద్ కు స్ంబం ించి మమరశ ాత క ైఖ్ర న్న అభివృ ిి చేస్ుక్ోవడం

. Meaning of work పని – అర్ం క్ొన్ని స్ంద్రరాలలో మనం ఉద్యం, స్రయంతంా మర యు రర ా ప్ూట కూడా మమధ కృత్ా లు చేస్ూి ఉంటాం క్ొన్ని కృత్ా లు చేస్ుి నిప్పుడు ద్డు చలాక్ీ ర ఉంటే మర క్ొన్ని కృత్ా లుచేస్ేటప్పుడు చల ాం రలు చలాక్ీ ర ఉండడం మనం గమన్నస్రి ం

ద్డు చలాక్ీ ర ఉంటే అ ి మానస్ిక ప్న్న అంటాం, అ ే చల ాం రలు చలాక్ీ ర ఉంటే ాన్నన్న ౌ క ప్న్న ర ప్ర గణిస్రి ం ౌ క ఆరయగ ం మర యు మానస్ిక ఆరయగ ం ర ండూ కూడా

ఈ ప్నుల ాారర ే వృ ిి చెంద్ుత్ాయి ద్డు మర యు చల ాం రలు ేరవారు ర ప్న్నచేస్రి యా? త్ోటలో రు మతి ాలు జ్లుల త నిప్పుడు రన్న, కలుప్ప మొకకలు ేరు చేస్ుి నిప్పుడు చల ాం రలత్ో ప్రట ద్డు కూడా ప్న్న చేస్ుి ం ి చల ాం రల శ్రమ


4

ౌ క ప్న్న ర, మానస్ిక ప్న్న ర ద్డు శ్రమను చూస్రి ం ర ండిటిలోనూ స్రం ీక మలువలు కలుస్రి యి క్రబట ిప్న్న అన ర ఏ కృత్ా లయిత్ే ౌ క శ్రమ మర యు స్రమా క బాధ తలను చేప్డత్ామ్ అట వంటి కృత ే ప్న్న ప్న్న ాారర మమధ ప్జా్లు మర యు స్ంఘం మౌకక మలువలు ర రం ంప్బడత్ాయి

. . Importance of work and Labour పని మర్ియు శ్రమ యొక్క ప్మాముఖ్యత కు త్ెలుస్ర ప ద్ద ఆమషకరణలు ఎలా ఉంటామ్! క్ొంద్ర ే ావపలు ఆలోచనల మౌకక ఫలిత్ాలే ప ద్ద ఆమషకరణలు ఆమషకరణల ప్కా్తరయల అభివృ ిి ద్ ద్ృష్ి ప టనిటలయిత్ే ఆమషకరణక్త మానస్ిక శ్రమ కంటే ముంద్ు ౌ క శ్రమ కనబడుత ం ి Dulley మౌకక స్ూతంా ప్కా్రరం నూ నుంచి నీరు త్ోడడం లే ా బరువపలు ఎతిడం, ఇ ే మధం ర టరు లే ా త లాద్ండం స్ూతంా ఆ ారం ర ఒక వ క్తి మౌకక ౌ క శ్రమ బరువప ఎత్ేి ాన్న క ాి ఎకుకవ అన్న త్ెలిప్రడు చే ప్ంప్ప రర కున్న మౌకక అనుభవం ాారర వచే ఫలితం ఒక మధం ర శ్రమ మౌకక ఆవశ్ కతను త్ెలుప్పత ం ి ేరవ మధం ర అవ రహన చేస్ుకుంటే రయ రరీ ినచర లో మనకు ఈ మధం ర ప్శా్ిలు ేస్ుక్ో రలి, 1. ఎలాంటి శ్రమ ఇంటి కటడంలో ఉప్మ్గప్డుత ం ి ఇట కుల తయారీక్త, స్ి ంట్ తయారీక్త, యడను న్నర ంచడాన్నక్త, స్ునిం య డాన్నక్త, స్ీలింగ్ చెయ డాన్నక్త ఎవరు ఉప్మ్గప్డత్ారు? 2. ఎలాంటి శ్రమ కూరర రయలను ప్ండించి ఆహారరన్ని అం ిస్ూి మనకు ఉప్మ్గప్డుత ం ి? 3. ఎలాంటి శ్రమ స్రరకరు క్రరర లయాలు రన్న, మన గృహాలు రన్న శుభంా చెయ డాన్నక్త ఉప్మ్గప్డుత ం ి అనీి కూడా ఒక వ క్తి మౌకక కుట ంబ వనం, స్రం ీక మర యు ప్మా్ రత క వనం

ౌ క శ్రమలోక్త వస్రి యి మనం రయ రరీ ినచర లో చూస్ూి ఉంటాం, చాలా


5

స్ంద్రరాలును ౌ క శ్రమ నుంచి ేరుచేయలేము ఎలాంటి వ కుి లు అయిత్ే ౌ క శ్రమత్ో మస్రి ంచ ఆరయగ వంత లు ౌ క శ్రమ మానవ మత్ాన్నక్త చాలా ఆవశ్ క ైన ి క్ొంతమం ి ప్జా్లక్త ౌ క శ్రమ వ ాన్నక్త ఉప్మ్గప్డుత ంద్న్న మర క్ొంద్రు ౌ క మర యు మానస్ిక ఆరయగ ం మధ సి్ం ర ఉంట ంద్న్న అను -కుంటారు వ కుి లు మౌకక వనం, ఆహారం స్మకూర డం, బటలు ేస్ుక్ోవడం, రడే వస్ుి వపలు మర యు రయడుు ద్ నడవడం మొద్ల ైనమ క్ొంద్ర ౌ క శ్రమ మౌకక ఫలిత్ాలు

. . Work and Livelihood పని మర్ియు జీవ ోప్మ ి

ప్న్న మర యు వ ోప్ర ి ర ండూ ద్గగర స్ంబం ిత్ాలు మర యు రటి స్హ స్ంబం ాన్ని ముంద్ు ర అవ రహన చేస్ుకుంటే వ ోప్ర ిన్న న్నరాచించవచు

వ ోప్ర ిన్న ఎలా న్నరాచించవచు ఒక ఇనుప్ స్రమానుల తయారుచేస్ే వ క్తి కమ ర ప్రరను తయారుచేస్ి తరు రత ాన్నన్న అ డబుు స్ంప్ర ిస్రి డు ర ైత ంజ్లను ప్ండించడాన్నక్త చాలా కృష్ి చేస్ి, ప్ంటలో క్ొంత ా రన్ని కుట ంబం క్ొరకు ాచి, లిన ి అ స్ంప్ర ిస్రి రు ర క్ష్య రడు కూడా ప్యాాణీకులను వరరా క్రల ై ా, ఎండా క్రల ై ా, చలిక్రల ై ా రర గమా లకు చేర డబుు స్ంప్ర ించి తనకు క్రవలస్ిన వస్ుి వపలు క్ొనుకుకంటాడు ఈ ఉ ాహరణలు ేన్నన్న స్ూచిస్రి యి? ారత ేశ్ంలో ఎకుకవ జ్ ా ా

ౌ క శ్రమను అవస్రం ర స్ుకున్న ప్న్న చేస్రి రు డబుును స్ంప్ర ించడాన్నక్త శ్రమ క్ోర వ ాన్ని స్ర స్రి రు ఈ శ్రమకు ఆర ిక మలు ే క్రకుండా స్రం ీక మలువ కూడా ఉంట ం ి

ఈ య ారరి న్ని మశ్ ీకర ంచడాన్నక్త ఏ ెై ా ఉ ాహరణను ఇవాగలరర? రు వడంా ర ప్న్నచేస్ుి ాిరనుక్ోండి, శ్రమత్ోర డబుు స్ంప్ర ించి ఆర ిక అవస్రరలను స్మకూరు - కుంటారు ేరొక మధం ర శ్రమను బట ిఆర ిక అవస్రరలను రు కుంటారు ఉ ాహరణకు, తలుప్పలు, చెకక స్రమానుల , కరర, మొద్ల ైనమ ఇ ి శ్రమ మౌకక స్రం ీక మలువ అంటే

బాధ తలు రు న్నరాహిస్ూి స్ంఘ ప్రం ర కూడా బాధ తను చూపిస్ూి స్రం ీక వ ాన్ని గడుప్పత్ారు ఒక ముఖ్ ైన మషయం ఏ టంత్ే వంట చేయడం, ిలు


6

కడగడం, బటలు ఉతకడం, శ్రమలో ఒక ాగ ే ఎవర ైత్ే ఎద్ురు ర ఈ మలువను స్ర ించలేరయ రరు కుట ంబంలో ఉని వ కుి లకు క్రవలస్ిన అన్ని స్ద్ుప్రయాలు అం ిస్ూి , శ్క్తిన్న స్ర ించుకున్న రర వ ా ారరన్ని స్ర స్ుి ంటారు

. . Work, Happiness and Contentment పని మర్ియు ఆనంద్ం మర్ియు సంతృప్తి

మన ేశ్ం మౌకక స్రం ిక – ఆర ిక స్ిి గుర ంచి మనకు త్ెలుస్ు చాలా మం ి శ్రమ ాారర రర వ ాన్ని స్ర స్ుి ాిరు రర క్వవలం డబుు క్ోస్ ే శ్ర స్ుి ాిరర లే ా అంద్ులో ఏ ై ా స్ంత్ోషరన్ని పొ్ ంద్ుత ాిరర? ఒక కుమ ర మట ివస్ుి వపలు తయారు చేస్ి డబుు స్ంప్ర ించడ ే క్రకుండా చాలా ఆనం ాన్ని పొ్ ంద్ుత్ాడు ర ైత తను ప్ండించిన ప్ంటను స్రగు చేస్ి చాలా మం ి మౌకక ఆకలిన్న ర డ ే క్రకుండా తన శ్రమ మౌకక ఫలిత్ాన్ని కూడా ఆస్రా ిస్రి డు క్రబట ి ౌ క శ్రమ ాారర ఆనంద్ం మర యు స్ంతృపిి కూడా వస్ుి ం ి ఈ స్ంతృపిి అన్ని రక్రల వయస్ు గల రళు ప పొ్ ంద్ుత్ారు స్ూరయ ద్యం అయిన తరు రత ప్క్షులు ఆహారం క్ోస్ం ఎగురుత్ాయి అలా వ క్ొన్ని అనుక్ోన్న ప్ర స్ిిత లలో కుకకలు అరుచుకుంటూ చాలా జ్ఞ గరతి ప్డత్ాయి క్ొన్ని జ్ంత వపలు ఆహారరన్ని స్ంప్ర ించుక్ోవడం లాంటిమ, స్ంతృపిి క్తరంద్క్వ వస్రి యి చిని పిలలలలో కండర వ వసి్ ప్ూర ి ర అభివృ ిి చెంద్ద్ు క్రనీ రరు వస్ుి వపలు మస్ురుతూ ఆనంద్ం పొ్ ంద్ుత్ారు అలా వ వృద్ుి లు ౌ క శ్క్తిన్న క్ోలోుయి ా ఇంటిక్త ఎవరు వస్ుి ాిరయ ఒక కనుి ేస్ి ఉంచుత్ారు ీన్నత్ో ప్రట కూర రయాలన్న కూడా తర రర ాద్ తలను

ర ేరు క్ోవడ ే క్రకుండా స్ంతృపిిన్న కూడా పొ్ ంద్ుత్ారు ఇలాంటి ఎ ోి ప్శా్ిలు మన మనస్ులో తల త ి త్ాయి అన్ని ప్శా్ిలక్త ఒకటే జ్ రబు, అ ి వ ాన్ని స్ర ంచడాన్నక్త మర యు ాద్ తలు ర ేర డాన్నక్త ౌ క శ్రమ ఉప్మ్గప్డుత ం ి ఇ ి అంతరగత ఆనం ాన్ని మర యు స్ంతృపిి ఇస్ుి ం ి శ్రమ ానం మౌకక ప్చాారం గుర ంచి మ ే వపంటారు క్ొన్ని స్ంద్రరాలలో స్ాలాభం చూస్ుక్ోకుండా ప్న్న చేస్ూి ఉంటాం ఇవనీి

ౌ క శ్రమ వల ే జ్ర మంచి ౌ క ఆరయగ ం మర యు మానస్ిక ఆరయగ ంను ఇచి ఆనం ాన్ని మర యు స్ంతృపిిన్న కలి స్ుి ం ి శ్రమ మర యు స్ంతృపిి అవ రహనను


7

ప ంచుకు ేలా చేయడ ే క్రకుండా, ఒక ప ైై ేట స్ంసి్ చేత నడప్బడిన ప్రశ రలక్త స్ంబం ించి ఒక ఉ ాహరణ చూ ాద ం National Capital Region (NCR)లో, ప ై ై ేట స్ంసి్ ాారర నడుప్బడే ఒక ప్రశ రల ఉం ,ి ాన్నన్న ప్బ్లల క్ ప్రశ రల అంటారు ఇకకడకు వచే పిలలలంద్రూ స్ంప్నుిలు, మరు

ౌ క శ్రమకు ెైనం ిన మతంలో ఎలాంటి అవక్ర రన్ని ఇవారు ఒక స్రర ఎన్న ద్వ తరగ క్త చెం ిన పిలలలు రర కులు లా ర ప్న్న ేస్ి ప్రశ రల బయట ఉని ఇట కలనీి

స్ి ే రరు ఆ పిలలలు తలిలద్ండుాలు అంద్రూ ఈ ౌ క శ్రమ చేయడం ాారర రర పిలలలు జ్బుు ప్డత్ారవమో లేకపో్ త్ే ఏ ై ా ఇబుం ి కలుగుత ం ేమో అన్న స్ం ేహప్డే రరు క్రనీ పిలలలు మాతంా ఇట కలు మోస్ిన తరు రత కూడా ఎలాంటి ఇబుం ి ప్డలేద్ు ఇంతకు ముంద్ు రయ ల క ాి ఎకుకవ అలస్ిపో్ యారు క్రనీ రర క్త మాతంా రరు చేస్ిన ప్న్న వలన మంచి స్ంతృపిి ప్ొ ం ారు ీన్నన్న బట ిప్న్న, ఆనంద్ం, స్ంతృపిి క్త మధ స్హస్ంబంధం ఉంట ంద్ ే జ్ రబు ొర క్తం ి

Check your progress –

. ౌ క శ్రమలో ఇ డి యుని రయ రరీ ినచర కు స్ంబం ించిన ఐద్ు ప్నులను తయారు చేయండి? ____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

. ౌ క శ్రమను స్ుషం ర మవర ంచి ాన్న మౌకక ప్రాముఖ్ తను త్ెలియజ్వయండి? ____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________


8

. ప్న్న ఆనం ాన్నక్త మర యు తృపిి క్త గల స్ంబం ాన్ని మవర ంచండి ____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

. Work in Education విద్యలో పని మనం మ ా వ వసి్లో స్మూల మారుు త్ే రలి ద్డును మ ా వంతం చేస్ే ి చెయ మాతా ే ే ే గనుక కమన్న అయిత్ే చే అయిద్ు ేళు ప మౌకక స్రధ ైన మధులను ప్ద్ ం ాారర ా రన్ని రరస్రి ను ఉ ాహరణకు చేత లు గనుక ఉప్మ్గప్డకపో్ త్ే మతంలో స్ం ీతం అంటే ఏ టో చూడలేం, మన శ్రీరంలో ఉని ప్ా

ాగం మౖక్షణ పొ్ ంద్ద్ు ప్పసి్క జ్ఞనం మాతా ే త్ెలిమ త్ేటలను లిక్త యలేద్ు పిలల రడి ద్డు ఆ ారం ర మద్ అం ింప్బడిత్ే, అ ి అస్ంప్ూరణం హర జ్న్, Feb 1939, లో

మహాత్ా రం ీ మౖక్షణా ఉప్ర ా యులత్ో ఈ మధం ర మాటాల డారు, ప్న్న స్రంగత ం వలన మ ా రుి లు స్రం ీక మర యు స్హజ్ రత్ావరణాన్నక్త ద్గగర ై, స్హజ్వనరులను ప్ర చయం చేస్ి భమష త ి వృ ి ప్ర ైన వ ాన్నక్త ాం ి ప్లుకుత ం ి స్రం ీకతా ప్కా్తరయలు స్రం ీక స్ంబం ాలత్ో మ ా రుి లకు ప్న్న ఆ ార తం ర వ వహారరలు జ్రుప్పత్ాయి ఏ పిలలలయిత్ే ఆర ికం ర బలప్డి ప్న్న మద్ కు ద్ూరం ర ఉంటారయ అలాంటి రర క్త కూడా ప్న్న మద్ ద్ ఆలోచించమ ాలి ఆధున్నక మ ా వ వసి్లో ప్ూర ి మ ా ప్ర ైన ినచర లో ప్న్నన్న ఇమడి ాన్న మౌకక ఆచరణ పిలలల మౌకక ప్ర స్రరల -కనుగణం ర ఉండాలి


9

1. స్రం ీక వనరుల ద్ అరివంతం ర జ్ఞనం ఉండాలి 2. ాణ ైన వ ాన్ని గడప్డాన్నక్త క్రవలస్ిన ైప్పణా లను ేరు క్ో రలి 3. స్రి న్నక ఆర ిక అంద్ుబాట ను బట ి వన మ ా ాన్ని ప్ర మలించే ైప్పణా న్ని అభివృ ిి చేస్ుక్ో రలి 4. ప్న్నత్ో ప్రట రర ఉనిత మద్ ను కూడా ప్ూర ి చేస్ేలా ఉండాలి 5. కషంత్ో ప్న్నన్న ప్ూర ి చేయాలి 6. ప్రశ రల ినచర లో స్ృజ్ ాత క మారుులు గుర ించాలి

మ ా వ వసి్లు రర క వరరగ న్నక్త అనుమ ంచవప, ఏ మ ా రుి లయిత్ే బౌ ిి క, స్రంస్కృ క మర యు

చార త్ాాత క మషయాలు రర ే రన్నక్త స్ంబం ించే మధం ర అవలంబ్లస్రి రయ రటిన్న అం ించగల రలి మద్ స్ర యి ైన క్రరణాలు లేన్న స్మాచారరన్ని పిలలలకు అం ిస్ూి ఉంటే

రర లోన్న స్ృజ్ ాత కత మర యు ాద్ త్ాయుత ైన ఫలిత్ాలను రరబటలేము . . Concept of work Education and Meaning

పని విద్య భావన మర్ియు అర్ము

ప్ా ేశ్ంలోనూ, మద్ మౌకక ముఖ్ లక్షణం ఏ టంటే మ ా వ వసి్లను అభివృ ిి చేస్ి వ ాన్నక్త ఉప్మ్గప్డే స్రమరరి ాలు మర యు ైప్పణా ల అభివృ ిిక్త అవక్ర రలను అం ించడం ౌ క శ్రమ ఖ్చి తం ర ప్న్న మద్ ాారర మశ్ ీకర ంచబడి మద్ లో ేరుచేయలేన్న ాగం ర ఉంట ం ి ప్న్న మద్ అరివంత ైన మర యు ావప్ర ైన ౌ క శ్రమ, స్ంయుకి ాగం ర మ ా ప్ర ైన ప్కా్తరయలలో ప్రలగగ న్న ఉంట ం ి అరివంత ైన ప్ర కరరలను ఉతు ి చేస్ి మర యు స్ంఘ స్ేవను ఇనుమడింప్చేస్ి మ ా రుి లలో అనుభ రలను ప్ంచుకు ేలా చేస్ుి ం ి జ్ఞనం, అవ రహన, ప్మా్ రత క ైప్పణా లు మ ా ప్ర ైన కృత్ా లలో ప్న్న మద్ మసి్ర స్ుి ం ి ప్న్న మద్ మౌకక ావన ఈ క్తరం ి క్రరక్రల ాారర స్ర యి ైన అవ రహన వస్ుి ం ి


10

Work Education

పని విద్య

1. చేయి మర యు ద్డుకు స్ంబం ించి స్హాస్ంబం ాన్ని న్నర ంచాలి 2. మ ా ప్ర ైన కృత్ా లలో స్రం ీక ప్ర ైన ౌ క శ్రమ ఉప్మ్గప్డేలా చెయా లి 3. అ ా స్ ా ప్కా్తరయలో ఇ ి అవశ్ కర ైన క్రరకం 4. స్ంఘప్రం ర ఇ ి స్ేవలక్త మర యు ప్న్న ఉతు ిక్త ఉప్మ్గకరం 5. మమధ రక్రల మ ా వ వసి్లో అన్ని మ ా మ ా ాలక్త ముఖ్ ైన స్రధనం 6. ఇ ి చేయడం ాారర ేరు క్ోవడం అ ే స్ూతంా ద్ ఆ ారప్డుత ం ి

పని విద్య మీద్ యంద్ు స్మాభావి క్ృత్ాయలు, 1. స్మస్ర ప్ర షరకరం, మమరశ ాత క ఆలోచన మర యు న్నరణయాలు స్ుక్ొనడం లాంటి ైప్పణా లు అభివృ ిి చేయడం 2. మషయాం రలు బో ించడాన్నక్త ఉప్ర ా యులు కృత్ా ార ప్ది్ న్న ఆహాాన్నంచాలి 3. అవస్రం, ఇషం మర యు మ ా రుి ల మౌకక స్రమరిాం ద్ ఆ ారప్డుత ం ి 4. మద్ మౌకక మమధ ద్శ్లను అనుస్ర ంచి మ ా రుి లలో శ్క్తిన్న ప ంచాలి 5. వ క్తిత్ాాన్ని అభివృ ిి ప్రచడాన్నక్త ఉప్మ్గప్డుత ం ి 6. ప్పా్ంచంనకు స్ంబం ించిన ప్న్న మలువను ప్ర చయం చేస్ుి ం ి

పని విద్య వియయంలో ఉపయుకి్ైన న ామర్ామలు Factors essential for the success of work education)

1. మ రల ైన మనసి్తాం 2. శ్రమ మౌకక మలువ మర యు అనుకూల స్ా ావము 3. స్ంఘము ప్జా్లు మర యు ప్రశ రల మధ అనుకూల స్ంబంధం


11

4. అం ిప్పచు కు ే అనుభూత లు 5. ఊహాత కత మర యు స్ృజ్ ాత క స్ా ావము 6. ఆస్క్తిన్న రవక్ ి ంచే అం రలు

In words of Rabindranath Tagore

ర్వందా్ ాధ్ ఠమగ్ూర్ మాటలోో , స్రంస్కృ క ప్రం ర జ్ఞ గరతిలు స్ుకున్న ౌ క శ్రమను ేరు చేస్ే మధం ర మద్ ఉండద్ు న్నర ిష ైన స్మాజ్మునకు స్ంబం ించి ప్ా మ ా ర ి క్ొన్నిక్రర కరమాలలో ప్రలగగ న్న స్ేవ చేయాలి ప్న్నన్న మద్ లో ాగం ర చెయా లి ఎంద్ుకంటే అనుభ రలు ద్డుకు క్తటిక్ీలు లాంటిమ ప ైన స్ూచించబడిన స్రరరంశ్ం ఆ ారం ర ప్న్న మద్ మౌకక ావన మర యు అరిమును త్ెలుస్ుకు ాిం స్ంక్ష్ిపి్ ైన ప్న్న మద్ అరివంతం ర, ా రత కం ర కృత్ా న్ని

ౌ క శ్రమ ఏ ైత్ే ఉం ో అ ి ప్ా ప్రశ రల ప్రశ ప్ణాాళిక ద్శ్లలో చేరర లి ఇలా చేర న ిన్నర ిష ైన ప్ం ాలో న్నరాహించి అ ి ఉతు ిన్న చూడడాన్నక్త లే ా స్రం ీక స్ేవకు ఉప్మ్గప్డుత ం ి

. . Importance of Work Education పని విద్య యొక్క ప్మాముఖ్యత వ స్ంతసరం బ్లాటీష్ స్రమాాజ్ ం నుండి స్ేాచ లభించే ముంద్ు ార య జ్ఞ య క్రం రస్ మ ా రుి లకు జ్ఞ య మద్ ఆవశ్ కమ ే ి ఒక య ారిము స్రం ీక ప్రం ర ప్రండిత ము, మజ్ఞన రసి్మైు, కళు మర యు స్రంక్వ కత ాారర జ్రుగుత ం ి అలాంటి మ ా వ వసి్ ప్రాకలిుత ై స్ంఘంత్ో స్ంబం ితం ర ఉండటం మటి వలన స్రం ీక మలువలు త గ ప్న్న మర యు మద్ మధ ద్ూరరన్నక్త అవక్రశ్ స్ుి ం ి ప్న్న మద్ కు లక్ష్య న్ని స్ర ించడాన్నక్త ొప్ు ఆవశ్ కత ఉం ి ప్న్న మద్ మౌకక ఆవశ్ కత ఈ క్తరం ి స్ూచించబడిన ద్ృష్ ిక్ోణం ాారర అవ రహన చేస్ుక్ోవచు


12

1. స్ర ారణ అల రట ల మర యు అనుకూల ైఖ్రుల అభివృ ిి ప్రాధ క అవస్రరలు ర ప్ర గణింప్బడత్ాయి 2. మానవతాం మర యు రత్ావరణం మధ ఉని స్హస్ంబంధం అవ రహ చేస్ుకున్న, ప్ర స్ర రత్ావరణం అరిం చేస్ుక్ోవడాన్నక్త అను ైన అభివృ ిిక్త స్ున్నితతాంత్ో ఉండి జ్ఞగురూతత్ో ఉండేలా చేస్ుి ం ి 3. ౌ క ప్న్న మర యు రర కులు మౌకక ఆవశ్ కతను అభివృ ిి చేస్ేలా అవ రహన ఉండాలి 4. రంఛనీయ ైన స్రం ీక మలువలు అభివృ ిి చేస్ుక్ోవడం 5. కరమానుగత, స్మయప్రలన, శుభతా, స్ాయం న్నయంతణా, ప్ట ద్ల,

ాధ త్ాయుత ైన మధులు, స్ే రనుభూ , ాధ త్ానుభూ , శ్రమానుగత, స్మానతాం, స్మాజ్ము మొద్ల ైనమ ప్పసి్క్రలు చద్వడం లే ా బో ధనలు మనడం అ ేమ అభివృ ిి చేయలేవప క్రనీ ఆ స్మయంలో మ ా రుి లు మమధ కృత్ా లు ఒకర క్ొకరు స్రయం చేస్ుక్ొన్న జ్ఞ ాన్ని స్ంప్ర ించుకు ే రరు అప్పుడు స్రం ీకప్ర ైన రంఛనీయ ైన మలువలు లే ా స్హజ్ స్ిది్ం ర మలువలు ప్జా్ాలిస్రి యి

6. ప్న్న మద్ పో్ షణ, ఆహారం, ర ధులు మర యు శుభతాకు స్ంబం ితం ర ఉని న్నయమాలుకు స్ంబం ించిన స్మాచారరన్ని అం ిస్రి రు 7. స్ాయం మవరణ మర యు స్ృజ్ ాత కత మౌకక ాణ త్ా ప ంచడం ప్ా పిలల రడు స్ృజ్ ాత కతను మర యు స్ ంద్రర త కతను కలి ఉండడం ప్కాృ స్హజ్ం స్ ంద్రర త క కృత్ా లు న్నరాహించిన తరు రత ప్న్న మద్ వ క్తిగత్ానుస్రరం ర స్ీాయ మవరణకు అవక్రశ్ంను అం ిస్ుి ం ి 8. స్రి న్నక మర యు జ్ఞ య స్రంస్కృ క అం రలను స్ంరక్ష్ించే అనుభూత లను అభినం ించే స్రమరరి ాన్ని అం ిస్ుి ం ి


13

9. ాయకతా మర యు ాయకతా ైప్పణా లకు స్ంబం ించిన అనుభూత లను మొద్లుప టడాన్నక్త ఉప్మ్గప్డుత ం ి క్ొంత మం ి పిలలలు ప్రారంభ స్రమరిాంత్ో ఉండరు ప్న్న మద్ మటిక్త స్ంబం ించిన అనుభ రలను అం ిస్ుి ం ి క్రబటి ాయకతామును స్ులువప ర కృత్ా లు చేయడం ాారర అభివృ ిి ప్రచవచు 10. వ ైప్పణా ల ఆవశ్ కత అభివృ ిి – పిలలలలో మత్ాన్నక్త స్ంబం ించి ఎలాంటి అవరయ ాల ై ా ఎద్ురుక ే బాధ త మద్ కు ఉంట ం ి ప్న్న మద్ వ ైప్పణా లు అయిన స్మస్ర ప్ర షరకరరలు, న్నరణయాలు స్ుక్ోవడం, స్ృజ్ ాత క ఆలోచన, స్ర యి ైన ాషలు మ ి ప్ూరాకం ర మ ా రుి లు ఎద్ురుక ేలా చేస్ుి ం ి 11. ప్న్నన్న మద్ త్ో స్హస్ంబంధం కలి ఉండేలా న్నర ంచాలి మమధ ప్ర స్ిిత లలో ప్రలగగ ే అవక్ర రన్ని ప్న్న మద్ అం ిస్ుి ం ి ఇ ి ప్న్న మర యు ప్న్న రళుప మౌకక ినచర ప ంపొ్ ం ించేలా చేస్ుి ం ి 12. ప్రశ రల మర యు ప్జా్ల మౌకక స్ంబంధం, మొతిం ప్రశ రల మౌకక క్రర కరమంలో ప్న్న మద్ ఒక మషయాంశ్ం ర ఉండి మ ా రుి లలో ఆస్క్తి ప ంచడ ే క్రకుండా ప్రశ రలను స్ంఘంలో ఉని ప్జా్లకు ద్గగర ర స్ుక్ ళు త ం ి ప్న్న మద్ ాారర మమధ రక్రల కృత్ా లను చేయవచు , రటి ాారర రర లోన్న ఆస్క్తి మర యు స్ృజ్ ాత కతను

లిక్త స్ుి ం ి స్రంస్కృ క మర యు స్రం ిక ప్ర స్ిిత లకు లవప ర ఉని స్ంఘ ప్ర ైన మషయాలను ద్ృష్ిలో ప ట కున్న ప్న్న మద్ చాలా జ్ఞ గరతిలు స్ుకు ళు త ం ి ఇ ి మ ా రుి లు మర యు ఉప్ర ా యులలో ఉని కళులను, మర యు స్రమరరి ాలను ఆహాాన్నస్ుి ం ి


14

. Let us sum up సతంహావలోక్నం మద్ లో అన్ని రక్రల పిలలలకు అన ర మమధ, స్రం ిక, ఆర ిక, స్రంస్కృ వరరగ లను చెం ిన అంద్రరక్ీ, ప్న్నక్త మ ా ప్ర ైన ప్రాముఖ్ త ఉంట ం ి ప్న్న మర యు జ్ఞ ాన్నక్త స్ంబం ించి మ ా వ వసి్లో ేరు ేరు గమా లను స్ూచించుకు ే అవక్రశ్ం ఉండి ఎటి ప్ర స్ిిత లలోనూ ఇమ స్ంఘంత్ో ళిత ై స్ంఘాన్నక్త మర యు మ ా స్ంసి్లకు ప్మా్జ్ ాత కం ర ఉంట ం ి ీన్న క్రరణం ర పిలలలకు, ప్న్నక్త మర యు మద్ కు ఉని స్ంబంధం ాారర రర లోన్న

వ ైప్పణా లను అభివృ ిి చేస్ుి ాియి ౌ క శ్రమ మర యు ప్న్న ఉతు ి ప్రశ రల ప్రశ ప్ణాాళికలో ప్ొ ంద్ుప్రచడం ాారర మద్ వ ాన్నక్త అరివంతం రనూ, త్ార కకం రనూ, ఉప్మ్గకరం రనూ ఉంట ం ి రసి్వ వన ప్ర స్ిిత లకు అనుగుణం ర ప్నులు ఉతు ిక్త స్హస్ంబంధం ర ఉంటే మ ా ప్ర ైన ఆవశాకతను ప ంప్ో ం ించుక్ోవడ ే క్రకుండా, మ ా రుి లను అభ స్ ా ప్కా్తరయలలో చురు రగ ప్రలగగ ేలా చేయడం, జ్ఞ ాన్ని అం ించడం స్హజ్ వన

ైప్పణా లను అభివృ ిి చేస్ుకు ేలా చేస్ుి ం ి ప్న్నమద్ కు మ ో మజ్ఞన మర యు స్రం ిక ప్రం ర ఆ ారం లభిస్ుి ం ి ఇ ి మ ా రుి లకు మక్రస్మును ఇస్ుి ం ి ప్పసి్క జ్ఞనం మ ా రుి లలో అయిషతను చూపించి అభ స్ ాన్ని ఆస్క్తికరం ర లేకుండా చేస్ుి ం ి ప్న్నమద్ మౌకక లక్ష ం మ ా రుి లలో ఆస్క్తి కలి ంచి, వ క్తిగత కుట ంబ మర యు స్ంఘం మౌకక అవస్రరన్ని త్ెలియజ్వస్ుి ం ి మద్ మౌకక ముఖ్ ైన లక్ష ం ఏమన ర రర కుల యంద్ు ౌరవం మర యు శ్రమ మౌకక ౌర రన్ని ప్ర చయం చేయడం


15

. Suggested Readings and References సంపా ింపు గ్రం ాలు మర్ియు ఉపయుామి లు

1. Gandhi M.K (1953) Towards New Education, Navjeevan Publishing

House, Ahmedabad.

2. Indian Government (1986) National Policy Of Education, (1986) and

programmes for taking steps (1986), Ministry of Human Resource

Development, New Delhi.

3. Gujarat New Education Association (2000 – 2002), New Education Association, Gujarat Vidyaapeeth, Ahmedabad.

4. National Council of Educational Research and Technology, New Delhi

(1979) National Curriculum Frame work for Ten years, New Delhi.

12.6 Unit – End Exercises (విభాగ్ పర్యంత అభ్యసనములు ఈ ా్రం ి పాశ్ లక్ు యవమబులిముా. 1. పిలలల ప్రాథ క స్రి యి అభ స్నలో స్ర ికం ర క్రవలిసన స్ా ా రలను అభివృ ిి చేయడాన్నక్త ఎలాంటి మషయాలను స్ిఫరరుస చేయాలనుకుంట ాిరు? 2. ప్న్నమద్ ఆ ారం ర శ్రమ మౌకక అరిం ఏ టి? ప్న్న మర యు హసి్ ైప్పణా ల ఆ ార తం ర మద్ మౌకక ఉప్మ్ రన్ని కృత్ా ల ఆ ార తం ర మవర ంచండి? 3. జ్ఞ య ప్రశ ప్ణాాళిక్ర ఛటమాు, ప్న్నమద్ ను ఎలా ప్ా ామతం చేస్ిం ి? ప్రశ రల మద్ లో అ ి ఆవశ్ కమన్న ఎలా చెప్ుగలుగుత ాిరు? 4. జ్ఞనం మర యు అవ రహన మర యు ైప్పణా ల అభివృ ిి ప్రం ర ప్న్నమద్ మౌకక లక్ష్య లను మశ్ ీకర ంచండి?


16

5. మద్ లో స్రం ిక మర యు మ ోమజ్ఞన రసి్ ై ప్రం ర ప్న్నమద్ ఇషరన్ని మర యు ఉప్మ్ రన్ని పేారవపించే క్రరకం అన్న ఒక ఉ ాహరణత్ో మవర ంచండి? 6. ప్సా్ుి త మ ా వ వసి్ అంచ ా ేస్ేలా స్మయాన్ని ఎంద్ుకు అం ించలేక – పో్ త ం ి? 7. ప్న్నమద్ ప్రం ర తలిలద్ండుాలకు, మ ా రుి లకు ప్పరరణాల ద్ ఎలాంటి ద్ురభిప్రాయం ఉం ి? అమ పో్ ొటడాన్నక్త రు ఎలాంటి ప్యాత్ాిలు చేస్రి రు?

ప్రాథ క మద్ లో పి్లమా (D.El.Ed)

1

UNIT – 13 Implementation of Work Education

పని విద్యను అమలు చేయుట (Theoretical and Practical Aspect)

స ై ్ధ ాం క మ ియు ఆచరణ అాం ాలు

Structure

ని ాాణము

Introduction (ప ిచయాం Learning Objectives (అభ్యస ్ లక్ష్యయలు Syllabus of Work Education పని విద్య విషయ పరణ్ళిక

Material, Tools and Use of Technology వసుు సామగ్ిి, పనిముటలు – సాాంకే క వినిమ్గాం

Practice (ఆచరణ Classification of students వి ్యరధధ ల వ గీ కరణ

Time Allocation సమయాం కేటా ాంపు Place Allocation సథ ల కేటా ాంపు

Planning of Sessions of Work Education for different classes

వివిధ తరగతులకు పనివిద్య నిర హణ్ పరణ్ళిక Activities related to the better fulfillment of basic needs.

మౌలిక అవస ాలు చకకగ్ా ేరధుటక ై కృత్్యలు Activities related to the beautification of environment.

ప ిస ాల సుాంద్ గకరణ కొరకు కృత్్యలు


2

Activities related to Social Service సాంఘసేవ కొరకు కృత్్యలు Activities related to Cultural Heritage and National

Integration.

సాాంసకృ క ారసత ము మ ియు జా య స ైకయత కొరకు కృత్్యలు

Activities related to Environmental awareness ప ిస ాల జాగృ కొరకు కృత్్యలు

Selection and co – ordination of material related work education in references to primary classes.

ప్రా థ క తరగతుల పని విద్యకు సాంబాం ాంచి వసుు సామగ్ిి ఎనిిక మ ియు సమన యము

Storage and manage of material and tools. వసుు సామాగ్ిి మ ియు పనిముటలు భ్ద్రపరధచుట మ యిు నిర హణ

Methods for giving experience and integrating various subjects of curriculum.

అనుభ్ ాలు కలిపాంచుట కొరకు మ ియు విషయ పరణ్ళిక మౌకక వివిధ సబజె కుు ల అనుసాం ్నాం కొరకు పద్ధ తులు

Language ాష Mathematics గణితము Environment studies, Social Sciences and History.

ప ాయవరణ విద్య, సాాంఘిక ాసాు ా లు మ ియు చ ితర Methods for teaching learning activities related work

education.

పనివిద్యకు సాంబాం ాంచి బో ధ ్ ాయసన కృత్్యల పద్ధ తులు Observation/Supervision method ప ిశీలన పరయ ేక్షణ పద్ధ Demonstration Method పరద్ర ్ పద్ధ Practical Method ఆచరణ్తాక పద్ధ


3

Project Method పరకలపన పద్ధ Excursion Method విహారయాతర పద్ధ

Let us sum up స ాంహావలోకనాం Suggested Readings and References సాంపర ాంపు గిాం ్లు

మ ియు ఉపయుకుగిాం ్లు Unit – End Exercises వి ాగ పరయాంత అభ్యసనములు


4

Introduction ప ిచయాం ముుంద్ు ప్రఠ్ బాగుం ద్వారర ప్ని మౌకక స్ా ావము మరియు ావన గూరిి

ెలుస్ుకు వనుం ప్ని అన ర శ్రమ ఆ వరితుం ర ే ే కృత ము అని మనకు ెలుస్ు నియత ప్రఠ్ రల మద్ ప్ుట్టు కకు ముుంద్ు, ౌ క శ్రమకు మద్ లో ొప్ప ప్రాముఖ్ త ఉననద్ి ప్రాచీన ారత ద్ేశ్ుంలో మద్వ రధు లు తమ గురధవుల ో కమ ి నివ ిుం ే రరధ ప్ూరిి శ్రమ ద్వారర వ వనిన ఎలా గడప్రలో మమధ ప్నులను ఉప్మ్ ిుంచుకుని ేరధికు ే రరధ ప్నికి మరియు మద్ కు ఎలాుంట్ి స్ుంబుంధమూ ఉుం ేద్ి కరద్ు ప్ుసి్క జ్ఞా వనికి మలు ర మద్వ ావనను ప్నిమద్ కొరకు నియత ప్రఠ్ రల మద్ ముుంద్ు ఫ్ేారేపిుంచబ ినద్ి 1 లో ఉడ్ ిస్రపచ్ ద్వారర మద్ లో మట్ి మౌకక లే ని స్ూచుంచడుం జ్రి ిుంది్ 1 లో ఉడ్ మరియు డబో ట్ వ కిిగత అభివృద్ిుకి కొరకు ౌ క శ్రమ మౌకక కృ వ లను అుంద్ిుంచడుం జ్రి ిుంద్ి ఇవన్నన కిరతుం ప్రఠ్ బాగుం ద్వారర అవ రహనకు వ విము మనకు ప్నిమద్ మౌకక ప్రాముఖ్ త కూ వ ెలుస్ు ఈ మ ాగుంలో ప్ని మద్ మౌకక కరర కరమము గూరిి అవ రహనకు వస్రి ము ప్ని మద్ మౌకక మషయ ప్ణావమక ఏ ట్ి, ఏ ప్ద్ుతుల ద్వారర ద్ీనిని స్ర ిుంచవచుి, ఎలా మద్వ రధు లను కృ వ ల కోస్ుం స్మూహ ప్రచవచుి, ఈ అుం రలన్నన ప్సా్ుి త మ ాగుం ద్వారర మవరణకొస్రి యి

Learning Objectives అభ్యస ్ లక్ష్యయలు ఈ మ ాగుం మౌకక లక్ష్య లు, 1. ప్నిమద్ మౌకక మషయ ప్ాణవమకను స్మగరుం ర రూప్ ుంద్ిుంచ మరియు ఎలా అద్ి ఇతర

ప్ర ర ుంశ్ము స్హ స్ుంబుంధుం ర ఉుంట్టుంద్ో చూడడుం


5

2. ప్రఠ్ రల స్ుంస్లో ప్నిమద్ కొరకు అవస్ర ైన ప్నిముట్టల మరియు స్రమా ిరని స్ుంప్రద్ిుంచుకోవడుం

3. ప్మా్ రత క ప్నిని ేయ వనికి మద్వ రధు లను స్మూహుం ర ఏరపరచ ద్వని ప్కాిరయను ప్రిచయుం ేయడుం

4. మమధ మషయాుం రలకి స్ుంబుం ిుంచ కృ వ లను ఎనునకు ే స్రమరరు ానిన అభివృది్ు ేస్ుకోవడుం

5. ఇతర ప్ర ర ుంశ్ము అనుస్ుం వనుం ద్ అవ రహనకు రరవడుం

Syllabus of Work Education పని విద్య విషయ పరణ్ళిక 1 లో జ్ఞ య మద్వ మ వనుం, స్రుం ికుం ర ఉతపననమయియ ప్నిమద్ మౌకక ఉప్మ్ రనిన SUPW) ప్ ుంద్ుప్రచడుం జ్రి ిుంద్ి అన ర ౌ క శ్రమను ఉప్యుకి ైన మరియు అరువుంత ైనద్ి ర ేయడుం నిరిుషు కరర కరమాల ద్వారర అనిన స్రయి మద్వ ప్మాాణవలలోనూ ముఖ్ భూ కను పో్ ిస్ుి వనయి ముఖ్ ుం ర ఆరధ ప్మాాణవలలో ఇద్ ిఉప్మ్గప్డుతుుంద్ి అద్ి, ఆరోగ ము మరియు ఆరోగ రసి్రము, ఆహారము మరియు పో్ షణ, గృహుం, బట్ులు, స్రుంస్కృత మరియు ఆనుంద్ుం మరియు స్మాజ్ ప్ని మరియు స్ుంఘ ేవలు ప్నిమద్ మషయ ప్ణావమకను తయారధ ేస్ుకు ే ముుంద్ు ప్ని మద్ మౌకక లక్షణవలను చూ వమ ద్ీని వలన ప్నిమద్ ద్వారర మద్వ రధు లలో వ ైప్ుణవ లు వృద్ిు

ెుంద్ు వయి కనుక, ప్నిమద్ మషయ ప్ణావమక రోువ రర వన మ వన ఆ వరితుం ర ేయామ ఈ మషయాుం రనికి స్ుంబుం ిుంచ కృ వ లు ఆరధ ప్మాాణవలలో ప్ ుంద్ుప్రి వరధ,

ఆరోగ ము మరియు ఆరోగ రసి్రము, ఆహారము మరియు ప్ో షణ, గృహుం, బట్ులు, స్రుంస్కృత మరియు ఆనుంద్ుం, స్మాజ్ ప్ని మరియు స్ుంఘ ేవలు


6

ప్రాథ క మరియు ఉననత ప్రాథ క స్రయి ముఖ్ కరరకరలు ర ముఖ్ ైన మషయ ప్ణావమకను – ప్రర వరణ మద్ మరియు రట్ి ఉప్మ్ రలు, ప్నిముట్టల , వస్ుి స్రమ ిర మరియు ప్మా్ రల ప్ద్ుతులలో ేయామ అన్నన మూడు కరరకరలు పిలలలు మరియు రట్ి మౌకక కుట్టుంబాల ఆ వరుం ర ఎుంచుకో రమ ఇరధగుప్ రధగు రరి ద్వారర ప్నిమద్ ఉతప ి మరియు ేవలు వలా ముఖ్ ైనమ ఒకస్రరి ేయడుం వలన మనుం నిరణయిుంచుకోవడుం జ్రగద్ు ప్ని అనుభవుం స్రియి ైన కృ వ లు మరియు ఉతప ి ద్వారర ఎుంచుకోవడుం, స్హజ్,

ౌ క, మానవ వనరధలు మరియు స్రుం ిక మరియు ఆరిుక ేప్ధ ుం ద్వారర ఒక నిరిుషు ైన ప్దా్ే రల మరియు కృ వ లు ఎుంచుకోవడుం జ్రధగుతుుంద్ి ప్రర వరణ స్ుంబుం ిత కృ వ లు ఈ మధుం ర ఉుంట్ాయి 1. రరి ఇుంట్ి నుుంచ గృహాలు, ెట్టల , సి్ుం ాలు, కొట్టు ద్ుకరణము మొద్ల ైనమ

ప్రిశీముం వమ ద్ీని ద్వారర మనకు స్ునినత వానిన ప ుంప్ ుంద్ిుంచ రట్ి స్హ స్ుంబుం వనిన తయారధ ేయవచుి

2. ప ద్లకి ప్రర వరణ శుభతా ర ఉుంచడుం వలన, ప్రల ిుక్ స్ుంచులు లేద్వ ఇతర ెతి ఇరధగు ప్ రధగు ఉ వ న వనుం, కలు ిత ర వవరణుం నుుంచ మురికి కరలువను నిరా ిుంచడుం, కలుప్ు మొకకల నిరూ లన మొద్ల ైన రట్ి నుుంచ ెలుస్ుకో రమ

3. ఉ వపనక కృ వ లను ప్రిశీముంచడుం, ఉద్వ ఉడుకుతునన ఆహారరనిన చూడడుం, ద్ర ీ ద్ుకరణుం, కుమ రి ేత తయార ేయబ ే కుుండలు, ే ిి ర ప్ని, స్ుననుం ేయడుం, రుంగు ేయడుం, బరధవులు ఎతిడుం మరియు ముంగమ ప్ని మొద్ల ైనమ

4. వ కిిగత ప్రద్ రక్ష్యలు శుభుాం ేయడుం, రిబబనుల ఉతకడుం, రధమాలు మరియు లోద్ుస్ుి లు, వ కిిగత శుభాత మరియు గుుం ీలు కుట్ుడుం మొద్ల ైనమ

5. ప్రఠ్ రల లేద్వ గృహుంలో మొకకలు తరచు ర న్నరధపో్ యడుం, కలుప్ుమొకకల నిరూ లన మరియు ఇతర ఉప్యుకి ైన కృ వ లు ేయడుం


7

6. మొకకలు మరియు ప్ లాలోల ప్ుంట్లను ప్రిశీముంచడుం, ప్ని ప్రిశీలన మరియు ప్శా్నలు అడగడుం ద్వారర జ్ఞా స్ మరియు స్ుంతృపిి ెుంద్ుతుుంద్ి

7. ెట్టల మౌకక పేరధల మరియు ఉప్మ్గుం మరియు రట్ి జ్ఞ గరతి కోస్ుం ప్రికరరలు ిద్ుుం ర ఉుం వమ

8. తప్రలా రఖ్, బస్ ేుషన్, ైద్వ లయుం, ప్థామ చకిత ుంట్రధల , జ్ుంతు రల మొద్ల ైన రట్ికి స్ుంబుం ిుంచ కృ వ ల ప్రిశీలన

9. స్రుంస్కృ క కరర కరమాలు మరియు మత స్ుంబుంధ ైన ప్ుండుగలు అవస్ర ైన రట్ిని ప్రలగొ నడుం మరియు ప్రిశీముంచడుం

Check Your Progress –

ప్ని మద్ లో కృ వ లను ఎుంచుకోవ వనికి ఏ ఆరధ ప్ాద్ే రల ఆ వరితుం ర చూ వమ? ____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

స్రియి ైన రకర లకి మారధకను ప ట్ుుం ి 1. ఇరధగుప్ రధగు రరి నుుంచ అవస్ర ైన ప్రిశీలన స్ునినత వానిన ప ుంచుతుుంద్ి 2. ప్రాథ క స్రయి ప్రఠ్ రల మద్ లోని పిలలలు ోట్ప్నికి స్ుంబుం ిుంచన కృ వ లలో

ప్రలగొ నలేరధ 3. స్రుంస్కృ క మరియు మతమునకు స్ుంబుం ిుంచన ప్ుండుగలలో ప్నిమద్ ప్రుం ర

పిలలలు ప్రలగొ నడుం వలా ఉప్మ్గకరుం 4. మన స్ాుంత ప్రద్రక్షలు శుభ ాప్రచడుం మరియు ప్రఠ్ రల స్ుంచని శుభుాం ేయడుం

మొద్ల ైనమ ప్నిమద్ లో మత ైనట్టల ేయకుుం వ ఉుం వమ


8

__________________________________________________________

__________________________________________________________

__________________________________________________________

Experimenting with material, tool and techniques వసుు సామగ్ి,ి పనిముటలు , సాాంకే క వినిమ్గాంత్ో పరమ్గ్ాలు చేయుట వస్ుి స్రమ ిర, ప్నిముట్టల మరియు స్రుంకే కతలు ద్ెైనుంద్ిన మతుంలో కరర రరరలకు స్ుంబుం ిుంచ ముఖ్ భూ కను పో్ ిస్రి యి ప్నిమద్ మషయ ప్ణావమక, వస్ుి స్రమ ిర, ప్నిముట్టల మరియు స్రుంకే కతలు రోువ రర అనుభ రల ద్వారర అనిన స్రయిలోల నూ ప్రిచయుం ేస్ుి ుంద్ి అలాుంట్ి కృ వ లు ఈ కిరుంద్ ప్ ుంద్ుప్రచబ ినమ 1. మమధ కరర వ వస్ుి స్రమ ిర ప్రిచయుం ేయడుం 2. మట్ిు, ప్రత కర ి వలు,ప్రత రరరి ప్ ాకలు, ద్ురధ, ప్ వాలు, ద్ూద్ి, బట్ుల ముకకలు

మరియు రట్ి ో ఆడుకోవడుం మరియు రట్ి నుుం ి అవస్ర ైన వస్ుి వుల తయార 3. వుంట్గద్ి మరియు గృహో ప్కరణ కృ వ లకు స్ుంబుం ిుంచ వస్ుి వుల ఉప్మ్గుం 4. శుభపా్రి ే మరియు ఉ కే ద్ుస్ుి లయిన బషా్, ీను, ెద్, స్బుబ మరియు

ిట్ర్ీుంట్ట ప్ౌడరధ మొద్ల ైన రట్ి స్రమరరు ానిన బట్ిు ఉప్మ్ ిుంచడుం 5. ప్ుషపగుచిుం తయార కి కరవల ిన ప్ూల ేకరణ మరియు తయార 6. కళా వస్ుి వులు గూరిి వస్ుి వులు మరియు ప్నిముట్టల , చతలాేఖ్నుంకు స్ుంబుం ిుంచన

వస్ుి వులను గురిిుంచగలగడుం


9

Work Experiences పని అనుభ్వాం ప్ని అనుభవుం అన ర ప్ని ేయడుం మరియు అభ స్న ద్వారర అనుభ రనికి వ ేి జ్ఞా నుం ద్ీని ద్వారర స్మా వరరనిన ఇవాడుం ో ప్రట్ట ప్నిమద్ కు స్ుంబుం ిుంచన అవకర రలు ఎకకడ ఉుంట్ాయి, ఎలా ఉుంట్ామ్ ెలుస్ుకోవచుి అలా ేయడుం ద్వారర స్ుంద్ేహాలకి మవరణలు, రరి ఉతు కత స్ుంతృపిి మరియు మమధ ప్ని ప్రి తిుల గూరిి గృహుం, కుట్టుంబుం మరియు స్ుంఘుం ప్రుం ర ఉుంట్ాయి ఈ కృ వ లు ప్ని అనుభవుం ద్వారర వ ేి ఫమ వల ద్వారర ీాయ స్ా ావుం మరియు ీాయ మవరణలు పిలలలకు అుంద్జ్ేయవచుి స్ుంఘుంలో కరర కరమాలను నిరా ిుంచ రట్ిలో ప్రలగొ ే అవకర రలను ఇస్ుి ుంద్ి స్ౌుంద్రర త కతను మరియు ప్రర వరణ శుభతాను గూరిిన కరర కరమాలను మారధపలను అుంద్ిస్ుి ుంద్ి ప్రర వరణ మరియు కృ వ ల మ వనుంలో పిలలలు స్రియి ైన స్మా వరరనిన ప్ని

ి గతులు గూరిి ఉతు కత ప ుంచ రట్ి మౌకక ఆవశ్ కతను ప ుంపో్ ుం ిుంచడుంలో ప్రలగొ ుంట్ారధ ఇట్టవుంట్ి కృ వ ల ద్వారర పిలలలలో అవ రహన శ్కిిని ప ుంచుకోవచుి కృతయాం Activity: 1

కర ితుం ద్ మమధ మాద్ిరధలని తయారధ ేస్ుకో రమ – ిరర మరియు రుంగుల ో, ద్వరముల ో, మారధబల్ కర ి వనిన తయారధ ేయుం ి శుభలేఖ్లు, ప్ుసి్కప్ు స్ూచీలు, జ్ఞ య జ్్ుం వలు మమధ ద్ే రల , ద్వరరలు,

ప్ూలగుతుి లు, కవరధ తయార , మమధ ఆకరరరలు కర ితుం ో తయార మొద్ల ైనమ ఉద్వ ప్డవ, రర ా మరియు ప్గలు మొద్ల ైనమ

మట్ిు బొ మ ల తయార ప్ వాల ేకరణ, ప ుంకులు, ప్ువుాల మొకక మతి వలు మరియు ఈకలు మొద్ల ైనమ


10

ద్ా రల ైన ేన్నరధ, కరఫ్ీ, నిమ రస్ుం మొద్ల ైనమ రరి స్ ుంత ప్ుసి్కరల తయార ద్ెైనుంద్ిన మతుంలో ఉప్మ్ ిుం ే గృహో ప్కరణవల కొను ోలు మన క వన చనన రళ్లయిన ోబుట్టు వులకు చద్ువులో స్హాయుం ేయుట్. మొకకల స్ుంరక్షణ ప్రఠ్ రల ప్రిశుభతా ఆ వరితుం ర ప్ని

Check your progress – ( అభివృ ధ ని స ి చూసుక ాం ి

ప్ని అనుభవుం ఆ వరుం ర ఏ ై వ ర్ుండు కృ వ లను రరయుం ి? ____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

రోువ రర ద్ినచర లో ఉప్మ్గప్ ే ఐద్వ తరగ మద్వ రధు లకు ఏద్ెై వ కృ వ లను మవరిుంచుం ి? ____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________


11

Grouping of Students వి ్యరధధ లను సమూహపరధచుట మద్వ రధు లు రరి అనుభ రలకి స్ుంబుం ిుంచ ఆకరరరనిన రరి ఆలోచనలను మరియు ఊహలను రరధ స్మూహుం ర ప్ని ే ేలా మనుం రరిని గురిిుం వమ – 1. ఉత్్ాహాంత్ో కూడుకుని ా ి అనుభ్ూతులను, అ ాయస ్ పరకరయిల ్ ా

అనుకూలాంగ్ా ప ాంప్ ాం ేలా ఉాం ్లి 2. స్మూహ జ్ఞగృ ని అభివృద్ిు ేస్ుకుుంట్ారధ ఒకరికొకరధ బో ధ వ ా స్ వ ైప్ుణవ నిన

ప్దా్రి ుంచుకుుంట్ారధ 3. ఒకరికొకరధ బో ధనభ స్ వ ైప్ుణవ నిన ప్దా్రి ుంచు కుుంట్ారధ 4. స్హకరరుం మరియు వయక వాలను అప్పట్ికప్ుపడు వృది్ు ేస్ుకుుంట్ారధ ఎకుకవ ర ప్నిమద్ ఆ వరిత కృ వ ల స్ా ావుం, స్మూహుం ర ేయడుం ద్వారర నుుంచ ఫమ వలను రరబడుతుుంద్ి ైఖ్రధలు, మలువలు మరియు ైప్ుణవ లు మరియు ఇతర స్రుం ిక మలువలు అయిన ప్రర వరణుం, స్హకరరుం, అవ రహన, ప్కాృ పేామ, ప్ గడి, స్ౌుంద్రర త కత, శ్రమ ౌరవుం, కరమానుగత మొద్ల ైన రట్ి ద్ స్ునినత వానిన ప ుంచుతుుంద్ి స్మూహ ప్ని ద్వారర స్రమా క వగరిక వ ర వవరణుం అభివృద్ిు

ెుంద్ుతుుంద్ి నిరిుషు ైన ప్ుం వలో స్మూహ ప్ని ద్వారర అ ా స్కులు వృద్ిు ెుంద్ వనికి ప ైన స్ూచుంచబ ిన అనుకూల అుం రలు ఉప్మ్గప్డ వయి మద్వ రధు లను స్మూహుం ర ఏరపర ేట్ప్ుపడు ఈ కిరుంద్ి అుం రల ద్ ద్ృ ిు స్రరిుం వమ, 1. రధ ఒక తరగ కి స్ుంబుం ిుంచ స్మూహానిన తయారధ ేస్ుి వనరర లేద్వ ర్ుండు మూడు

తరగతుల నుుం వ అననద్ి చూస్ుకో రమ


12

ఒక నిరిుషు ైన కరర కరమానిన గూరిి లక్ష్య లను ప్రిశీమస్ుి ననప్ుపడు, ర్ుండు ప్రి ితులను మనుం ఎద్ురోక రమ కొనిన కృ వ లకి తరగ రర ర కొనిన స్మూహాల ేళ్ముంప్ు ద్వారర తయారధ ేయామ ఉద్వ ఉద్యుం ప్రారునలో మద్వ రధు లు అుంద్రూ ప్రలగొ ేలా నిరా ిుం వమ అప్ుపడు ర్ుండు ప్రి తిులను ద్ృ ిు ప ట్ాు మ 1. స్హ మద్ లో స్మూహానిన మతుం ేయామ 2. ఒకే రక ైన మద్వ రధు లకు ేరధ ర స్మూహానిన తయారధ ేయకూడద్ు అన ర తకుకవ

స్రయి అ ా స్కులకు మరియు ఎకుకవ ెమ ైన పిలలలను కమపి స్మూహానిన తయారధ ేయామ ఎవారిన్న ఇబబుంద్ి ప తికుుం వ, ెమ ైన మద్వ రధు లు తకుకవ స్రయి మద్వ రధు లను ద్ిగజ్ఞరికుుం వ, అుంద్రూ స్మానుం ర ప్రలగొ ేలా, రరి నిరణయాలను మరియు స్ూచనలను రరి అవస్రరల ేరకు మని రరి ప్రిగణలోనిక ి

స్ుకో రమ అన ర అకకడ స్మూహుంలో స్మానతా ర వవరణవనిన ప ుంప్ ుంద్ిుం వమ ద్ీని కొరకు మొద్ట్లల ఎకుకవ స్మయానిన కేట్ాయిస్రి రధ

3. ఎప్ుపడూ తకుకవ స్రయి రరిని ఒక స్మూహుం ర, ెమ ైన రరిని ఒక స్మూహుం ర ఉుంచ -కూడద్ు

4. స్మూహ తయార కి స్ుంబుం ిుంచన ప్కాిరయలను ఇబబుంద్ి ప ట్టు కొనిన అుం రలు, స్మయ ప్దా్ేశ్ము అుంద్ుబాట్ట వనరధలు, వస్ుి స్రమ ిర, ప్నిముట్టల మొద్ల ైన ఏరరపట్ట అుంద్ుబాట్టలో ఉుం ే స్మయుం మద్ిుంప్ు మరియు నిరాహణను చూడడుం మద్వ రధు ల స్ుంఖ్ కృత ము మౌకక స్ా ావము మరియు ద్వని ఉప్మ్గుం


13

రరి ఇష్రు లు, కిరతుం జ్ఞా నుం మరియు మొద్ట్ి స్రరి ప్వారినలను ఆ వరుం ర ేస్ుకుని

అ ా స్కులను స్మూహాలు ర ఏరపరచడుం అనిన రకరల పిలలలను కమపి స్మూహుం ర ేయామ అట్టవుంట్ప్ుప ే అుంద్రూ కమ ి ల ి అరువుంతుం ర

రరి బాధ తలను నిరా ిుంచ స్రియి ైన ఫమ వలను స్ర ిస్రి రధ ఒకే రక ైన అనుభ రలు గల మద్వ రధు లను స్మూహాలు ర ే ేి అద్ి స్ముచతమా! కరద్వ! కరరణవలు ెలప్ుం ి ____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

Time Allocation సమయాం కేటా ాంపు ప్ా కృ వ నికి స్మయ కేట్ాయిుంప్ు, స్ా ావుం, రట్ి లక్ష్య లు మరియు స్ర ిుంచబో యియ ఫమ వల ఆ వరుం ర ఉుంట్టుంద్ి ప్రఠ్ రలలో జ్రి ే అనిన కృ వ ల ద్శ్లలోనూ ఇద్ి అవస్రుం ఉుండద్ు కొనిన కృ వ లు ఉప్ర వ యుని ే మవరిుంచబడుతుననప్ుపడు మరియు రరి ఇుంట్ి ద్వారర అనుభవమయియ -ట్ప్ుపడు లేద్వ స్మాజ్ుం, మౌకక మలును బట్ిు అవస్రుం అవుతుుంద్ి


14

స్మయ ప్రుం ర ముఖ్ా ుంశ్ుం ఏ ట్ుంట్ే, ఏ స్ుంవత ర ాగుంలో ఏ కృ వ నిన ేయాలను - కుుంట్ట వనుం అ ేద్ి? ఈ అుం రనిన బట్ిు కృత స్ా ా రనిన మరియు ప్రఠ్ రల మరియు స్మాజ్ అవస్రుం ద్ ఆ వరప్డుతుుంద్ి ఒక లలో ప్నిమద్ ఉప్ర వ యుని స్రమరరు ానిన బట్ిు ప్రాకలపనను ప్ణావమకర రచనను ేస్ుకో రమ ఏమ ఎకుకవ కృ వ లు ఉ వనయి మరియు రట్ిలో ప్నిమద్వ కరర కరమాలలో ఎుంత వరకు ఉప్యుకిుం ర ఉుంట్ామ్ చూస్ుకో రమ 1. వ కిిగత స్ ే ళ్నుం తమలద్ుండుాల ఆహాానుం ద్వారర ప్ా ేశ్ నియమాల గూరిి

స్మా వరరనిన ేకరిుం వమ 2. ప్ా ేశ్ స్మాయాలోల కొనిన ప్ా ే క ఏరరపట్టల ేయామ ఉద్వ ప్రఠ్ రల ముఖ్ ద్వారుం

ద్గొర ప్ని స్ుంబుం ిత స్ూచనలు ఇ రామ, తమలద్ుండుాల ఆస్న ఏరరపట్టల , ప్ా ేశ్ప్ వానిన నిుంప్డుంలో నిరక్షరరస్ త గల తమల ద్ుండుాలకు స్హాయా ప్డడుం, అుంద్రికర వాగు న్నరధ స్రఫరర ేయడుం ఇలా ే మలయిననిన ప్నిమద్వ కరర కరమాలు ేయామ

3. ఏపిాయల్ తరధ రత, ేస్మ లవులు ే మరియు జూన్ లలో ఉుంట్ాయి కొనిన అుం రలకి స్ుంబుం ిుంచ మద్వ రధు లకి కొనిన ప్రాకలపనలు రచుం వమ గృహ నిమ్జ్ వల ైన, మతి వల ేకరణ, ెరేబరియమ్, మా ి మతినుం ో ఈల తయార , మా ి ో ప్రన్నయాల తయార , మమధ రకరల మా ి ప్ుండుల , ప్ా ప్ద్ి రోువలకు మరి ిన వస్ుి వుల ేకరణకు ద్ినచర ప్ుసి్కుంలో రరయామ అ ే వలా కృ వ లు మద్వ రధు లకు ఇ రామ

4. ప్రఠ్ రల ేస్మ లవుల తరధ రత జూన్ లలో ెరవబడుతుుంద్ి ఇప్ుపడు ఈ లలో ఉనన ర వవరణవనికి అనుగుణుం ర ఎనిన కరర కరమాలు ఉుంట్ామ్ చూ ి రట్ిని ప్రఠ్ రల కృ వ లు ర ేయామ మద్వ రధు ల ౌ క మరియు మాన ిక స్రమరరు ానిన బట్ిు కరర కరమానిన ఎుంచుకోవడుం ేయామ


15

5. కొతి మద్వ రధు లకు ఆహాాన కరర కరమానిన నిరా ిుం వమ 6. జూల ై లలో వరుం ఉుంట్టుంద్ి స్ల అుంద్ుబాట్టని బట్ిు వ వస్రయప్ర ైన ప్నులు

ేయిుం వమ బట్ుల రక్షణ, ప్ప్ుపద్ినుస్ుల ోద్వము రట్ి ద్ కొనిన కృ వ లను ఆలోచుం వమ

7. ఈ లలో 11జూల ై ప్పా్ుంచ జ్ వ ా ద్ి ోత వుం ఈ ద్ి వనిన ప్ురస్కరిుంచుకుని, రట్ి లక్ష్య లను ద్ృ ిులో ప ట్టు కుని వలా కృ వ లు నిరా ిుం వమ

అవ రహన ప్ా వరుం ప్మాాణ మరియు స్ ే ళ్న నిరాహణ జ్ వ ా గూరిి స్ూకుి లు రరయామ

ఆగషుు లలో స్రనిక మరియు జ్ఞ య ప్ుండుగలు ఉుంట్ాయి మట్ికి స్ుంబుం ిుంచ జ్్ుం వలు తయార , స్రుంస్కృ క కరర కరమాలు ఎలా నిరా ిుం వమ అ ే రట్ి ద్ కృ వ లు ేయామ

Place Allocation సథ ల కేటా ాంపు స్రియి ైన స్లము కూ వ ప్నిమద్ ఆ వరిత కరర కరమాలు నిరా ిుంచ వనికి వలా ముఖ్ ము ప్రాధ క స్రయి పిలలలకు ప్ని మద్వ కృ వ లు వలా హాయి ర మరియు స్ులభుం ర ఉుంట్ాయి ప్ని మౌకక ప్రాధ క కృ వ లు మరియు ప్రర వరణ మద్ మౌకక ప్ని ి గతుల ప్రిశీలనల ద్వారర ఏరపడ వయి స్ల కేట్ాయిుంప్ులో ఎలాుంట్ి స్మస్ ఉుండద్ని మనుం అరుుం ేస్ుకో రమ మనుం కృ వ ల ప్రిశీలన, ప్రర వరణ మద్ ను మతుం

ేస్ుకుుంట్ే తరగ గద్ి కరకుుం వ ఎలాుంట్ి ప్ాద్ేశ్ుం అయి వ స్రిప్ో తుుంద్ి ఉద్వహరణకు, 1. స్మాజ్ుంలో న్నట్ి కుళాయిలు 2. కుమ రధల ప్ని ప్దా్ేశ్ుం


16

3. ప్రద్రక్షలు తయార ప్దా్ేశ్ుం 4. కూర రయలు అ ే ప్దా్ేశ్ుం 5. ద్ర ీ ష్రప్ు ద్ుకరణుం 6. తప్రలా ఆఫ్ీస్ు, బా ుంకు, ప్ౌరస్రఫరర ద్ుకరణుం 7. ఆహార నిలా కేుంద్వాలు 8. స్మాజ్ కేుంద్వాలు 9. స్రనిక అభివృద్ిు కేుంద్వాలు 10. నియత మద్వ కేుంద్వాలు 11. ప్రరధక, ప్ లుం, ోట్ మరియు ప్ూల బట్టు 12. అుంధ ప్రఠ్ రల వృద్వు శ్రమాలు అయిన ప్ా ే క అవస్ర కేుంద్వాలు

Check your progress – ( అభివృ ధ ని స ి చూసుక ాం ి

ప్ని మద్ కు ఆ వరితుం ర మమధ కృ వ లను ప్దా్రి ుంచ వనికి స్మూహాల ఏరరపట్ట ఎుంద్ుకు ఆవశ్ కమో ెలుప్ుం ి? ____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________

స్మూహాలు ఏరరపట్ట ేస్ుి ననప్ుపడు మనుం గురధి ుంచుకోవల ిన ముఖ్ ైన అుం రలు ఏ ట్ి? ____________________________________________________________

____________________________________________________________

ప్రాథ క మద్ ల�

unit concept of work education - national institute of...

Documents