myéT.$.|æ. {Ï.{Ï.&ç. ø£fi≤´D eT+&É|üeTTq+<äT qe+ãs¡T 29 qT+&ç

&çôd+ãs¡T 1 es¡≈£î »s¡T>∑T‘·Tqï VVYM s¡»‘√‘·‡e y˚&ÉTø£\˝À

uÛ≤>∑+>± á Á>∑+<∏ëìï |ü⁄q'eTTÁ<äD #düTÔHêïeTT. Á>∑+<∏ä eTTÁ<äD≈£î

düVü≤ø£]+∫q l ã<Ó›\ Á|üMDY≈£îe÷sY >±]øÏ, #·ø£ÿ>± eTTÁ~+∫ Ç∫Ãq

ªªdü‘· +µµ ãè+<ä+≈£î ø£è‘·»„‘·\T.

Ç≥T¢

$XÊK|ü≥ï+ j·THé. \ø°åàHêsêj·TD

qe+ãsY 29, 2013 (Á|üø±X¯≈£î\T)

eTT+<äTe÷≥kÕ«$T Vü≤sê¸q+<äJ (n<Ûä ≈£åî\T, l sêeTø£èwüíeTsƒ¡+, u…+>∑Tfi¯Ss¡T)>±]# s¡∫+#·ã&ç $X‚wüÁbÕ#·Ts¡ + bı+~q ‘Student Power ItsUse and abuse’ qT+&ç eTTK´yÓTÆq @&ÉT n<Ûë´j·TeTT\qTj·T<∏ë‘·<ÛäeTT>± rdæø=ì ‘What every Student Ought to Know’ù|s¡Tq eTVü‰eT+&É* ãVüQø±\+>± Á|ü#·T]dü÷Ô edüTÔqï~. Bì‘Ó\T>∑T nqTyê<ä+ &çôd+ãs¡T 1995˝À Á|ü#·T]+#êeTT. ‘Ó\T>∑TnqTyê<ä+ #dæq l ‘·Ts¡¢bÕ{Ï \ø°åàHêsêj·TDsêe⁄ >±]øÏ (HÓ\÷¢s¡T)ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*j·TCÒdüT≈£î+≥THêï+.

Á|ü‘·T\≈£î : j·THé. \ø°åàHêsêj·TD, n<Ûä ≈£åî\T

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*.

(kÕú|æ‘·+ : qe+ãs¡T 6, 1988, ]õwüºsY¶ HÓ+. 913/2008)

C/o. l >∑D|ü‹ ùdyê dü$T‹, >∑÷sêÿ …’qT, ¬s’ Ò«ùdºwüHé <ä>∑Zs¡

$XÊK|ü≥ï+ - 530 004. Ph : 2564451, 9849811940e-mail : vvym@yahoo.co.in, Blog : www.vvym.blogspot.com

What Every Student Ought to Know (Telugu) ISBN 978-81-86974-80-3

1

$<ë´]ú Àø±ìøÏ #·Tø±ÿì

1. Á|ür $<ë´Øú ‘Ó\TdüTø√<ä–q~

Á|ü|ü+#·+˝Àì |ü\T ÁbÕ+‘ê\T H˚&ÉT rÁeyÓTÆq X¯øÏÔ

ø=s¡‘·qT m<äTs=ÿ+≥THêïsTT. ‘·‘·Œ¤*‘·+>± Ç‘√~Ûø£yÓTÆq XøÏÔ

ñ‘êŒ<äq≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· ô|]–+~. eT∞fl Ä XøÏÔì nDTXøÏÔ,

»\ $<äT´#·Ã¤øÏÔ, &ûõ\T ‘Ó’\XøÏÔ, Ä$]XøÏÔ Ò<ë eTs√ #·+Á<ä•˝≤

X¯øÏ Ô e+{Ï $$<Ûä $<Ûë˝… ’q X¯øÏ Ôì ñ‘·Œ‹Ô #˚j·T&ÜìøÏ

ñ|üjÓ÷–+#·e#·TÃ. á $<Ûä+>± n~ø±~Ûø£+>± XøÏÔøÏ –sêøÏ

ô|]π> ø=~› Áø=‘·Ô Áø=‘·Ô X≈£îÔ\T ≈£L&Ü ne‘·]düTÔHêïsTT. ø£|ü&ÉT

e\düyê<ä XøÏÔ, ô|≥Tºã&ç<ë] XøÏÔ, kÕeT´yê<ä XøÏÔ, Ä]úø£ XøÏÔ,

ôd’ìø£ XøÏÔ, sê»ø°j·T XøÏÔ, #·]Œ XøÏÔ ñ+&$. Ç|ü&ÉT á

C≤_‘ê≈£î eT+<äT\ ø£©Ô X¯øÏÔ, <ë] eT[fl+|ü⁄ X¯øÏÔ ≈£L&Ü

#˚]HêsTT.

M{Ï˝À ` $<ë´s ¡ T ú\T>±, ñbÕ<Ûë´j·TT\T>±,

‘·*¢<ä+Á&ÉT\T>± Ò<ë dü+|òüT+˝À bÂs¡T\T>± eTq+ Á|ü‘´ø£+>±

$<ë´]ú XøÏÔì >∑T]+∫ jÓ÷∫<ë›+. $<ë´]ú XøÏÔ nH~ kÕeT´yê<ä

XøÏÔ ≤ ˇø£ dü+|òüT{Ï‘· XøÏÔ>± ñqï<ë n+fÒ #Ó|üŒ&É+ ø£wü+.

2

ãVüQXÊ ˝Ò<˚yÓ÷!. nsTT‘˚ $<ë´s¡Tú\˝À >∑D˙j·TyÓTÆq X¯øÏÔ

ñqï< äH ˚~ e÷Á‘ ·+ ì»+. n~ ‘ ·s ¡# ·÷ rÁe+>±

Á|üjÓ÷–+#·ã&ÉT‘·÷ ñ+≥T+~.

@ |ü≥ºD+˝ÀHÓ’Hê kÕ<Ûës¡D+>± »]π> á ÁøÏ+~

dü+|òüT≥q n+<äT≈£î ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D.

ˇø£ ô|<ä› ø£fi≤XÊ\˝À $<ë´]ú dü+|òü÷ìøÏ eTTeTàs¡+>±

mìïø£\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT. Á|ü‘·´s¡Tú\ eT<ä∆‘·T<ës¡T¢ eT<Ûä´

dü+|òüTs¡D #Ó\πs–+~. <ëìï |ü]wüÿ]+#· Òø£ ø£fi≤XÊ\ yês¡T

düeTjÓ÷∫‘·+>± b˛©düT\≈£î |òæsê´<äT #˚kÕÔs¡T. b˛©düT\T

sêe&ÉeT÷, $<ë´s¡Tú\qT ìsêúøÏåD´+>± #êe u≤<ä&ÉeTT πøkÕ]

»]–b˛‘êsTT. ø=+<ä]øÏ rÁeyÓTÆq >±j·÷\T ‘·>∑T\T‘êsTT.

n+<äT˝À ˇø£]<ä›s¡T n<Ûë´|ü≈£î\T ≈£L&Ü ñ+{≤s¡T. yêfi¯ófl

ìdü‡Vü‰j·T+>± á ø√{≤¢≥qT #·÷düTÔ+&ç ñ+{≤s¡T. ‘·eT

ª≈£î≥T+ã ø£\Vü≤+µ˝À ‘·\ <ä÷]Ãq b˛©düT\ n‘ê´#êsêìøÏ

¬s∫Ãb˛sTTq $<ë´s¡T ú\T yê]ø=ø£ eT+∫ >∑TDbÕsƒ ¡+

HsêŒ\qTø=+{≤s¡T. b˛©düT\qT, ø£fi≤XÊ\ yê]ì #‹øÏ @~

n+~‘ <ëì‘√ m<äTs=ÿ+{≤s¡T. ø£fi≤XÊ\ ø±sê´\j·T+ \÷{°,

Á|üjÓ÷>∑XÊ\\T <Ûä +dü+, Á>∑+<Ûë\j·T+ <ä>∑∆+, $<ë´]ú dü+|òü÷ìøÏ

3

≈£L&Ü qwüº+ ‘·|üŒ<äT.

á ˝À>± <ä>∑Zs¡ Àì dæìe÷Vü‰\T qT+&ç e∫à #]q

>∑÷+&Ü\T, $»è+_+∫q $<ë´s¡Tú\ ñeTà&ç ‘êøÏ&çøÏ ‘·≥Tºø√ Òø£

ns¡“¤ø£|ü⁄ b˛©düT\T eT[fl eT]+‘· ã\>∑+‘√ ‹]– sêyê\H

|ü<Ûäø£+‘√ bÕ]b˛‘ês¡T. á e´eVü‰s¡+ @$T ‘Ó*j·Tì ˇø£

Á|üuÛÑT‘·« s¡yêD≤ dü+düú ãdüT‡ á ªj·TT<ä∆Ms¡T\µ düMT|ü+>±

edüTÔ+~. <ëìøÏ eT÷&ç+<äqï e÷≥! <äT+&É>∑T\ düeT÷Vü≤+

Hê´j·T+>± n≥T eTfiófl‘·T+~. ãdüT‡\T, ø±s¡¢ô|’ sêfi¢ es¡+.

ˇø£{Ï ¬s+&ÉT yêVü≤Hê\T |üs¡düTsêeTÁ|”‹. ne÷j·T≈£î˝…’q

Á|üj·÷DÏ≈£î\T, á s¡Ds¡+>∑+ qT+∫ ø£+>±s¡T>± ‘·|üø√uÀsTT

<ë]qb˛j˚T <ëqj·T´\T, eTTdü*u≤eTà, ìdü‡Vü‰j·TT&Ó’q

|üdæ|æ\¢yê&ÉT yÓTT<ä …’q yês¡+‘ê rÁe+>± >±j·T|ü&É‘ês¡T. ø=ìï

<äTø±D≤\T ø=\¢>=≥ºã&ÉT‘êsTT. <ä>∑Zs¡˝Àì b˛dtº Ä|ò”düT

eT+≥\≈£î ÄVüQ‹ ne⁄‘·T+~. (á eT+≥\˝À düTu≤“sêe⁄

Äø£] ‘Bq b˛düTº #dæq ñ<√´>∑|ü⁄ <äs¡ø±düTÔ ‘·>∑\ã&É≥+

˝…ø£ÿ ˝Àì~ ø±<äqTø√+&ç! n˝≤π> ˇø£ eTTdü* ‘·+Á&ç

ÁbÕD≤bÕj·T dæú‹˝À düVü‰j·T+ ø√dü+ ø£ÿ>±H=ø£ÿ ø=&ÉTøÏÿ Ç∫Ãq

f…*Á>±yéT á Ä+<√fiHê uÛÑdüà+˝À ø£\dæq ø±s¡D≤q düeTj·÷ìøÏ

4

düVü‰j·T+ n+<äø£ Äj·Tq ªVü≤ص e÷q&É+ ≈£L&Ü n+‘·

Ä˝À∫+#·e\dæq $wüj·T+ ø±<äqTø√+&ç!)

n|ü&ÉT n~Ûø±s¡T\T s¡+>∑+˝ÀøÏ ~>∑T‘ês¡T. eT]+‘·

b˛©düT ã\>∑+ ˇø£ πø+Á<ä ]»s¡T« b˛©düT ø£+ô|˙‘√ düVü‰

VüQ{≤VüQ{Ïq ekÕÔs¡T. ªÄ‘·às¡ø£åD≤s¡ú+µ ø±\TŒ\T »s¡|ü≥+

‘·|üŒìdü] ne⁄‘·T+~. ns¡&É»qTeT+~ j·TTe≈£î\T Xyê\T>±

e÷s¡T‘ês¡T. yê] MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï ø=ìï ≈£î≥T+u≤\

uÛÑ$wü ‘·TÔ düs¡« HêXqeTÚ‘·T+~.

á $<Ûä+>± ªXÊ+‹µ |ü⁄qs¡T<ä∆]+|üã&ÉT‘·T+~. ªuÛÑÁ<ä‘·µ

|ü]s¡øÏå+#·ã&ÉT‘·T+~.

n|üŒ{Ï πø, e÷eT÷\T>±, á ø£˝À¢\+ jÓTTø£ÿ

Á|ü‹<Ûä«qT\‘√ sêÅwüº XÊdüqdüuÛÑ <ä<ä∆]\T¢‘·T+~. Á|ü‹|üø£å+ yês¡T

Á|üuÛÑT‘·«+ jÓTTø£ÿ ìs¡¢ø£å eTT, ndüeTs¡ú‘· Ò sTT+<äT≈£î ø±s¡DeTì

<äTj·T´ã≥Tº‘ês¡T. n+<äT≈£î n~Ûø±s¡ |üø£å+yês¡T Á|üuÛÑT‘·«

Á|ü‹wüºqT ~>±»πsÃ+<äTπø Á|ü‹|üøå±˝Ò á $<Ûä«+düø±+&ÉqT

düèwæ º+#êj·Tì Á‹|æŒø=&É‘ês¡T. rÁeyÓT Æq yê>∑T´<ä ∆+

#Ó\πs>∑T‘·T+~. düuÛÑ eTsê´<ä≈£î uÛÑ+>∑ø£s¡yÓTÆq uÛ≤wü <Ûësêfi+>±

5

ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T. >ös¡e˙j·TT&Ó’q düuÛ≤<Ûä ≈£åî&ÉT n˝≤+{Ï yêK´\

qìï{Ï˙ ]ø±s ¡T ¶\qT+&ç ‘=\–kÕ Ô& É T. ∫≥º∫es¡≈ £ î

eT+Á‹es¡T´\T ÁbÕDqwüº+, ÄdæÔ qwüº+ >∑÷]à Á|üø£{ÏkÕÔs¡T.

eTè‘·T\T ‘=$Tà~eT+~ (Ç<ä›s¡T s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä+˝À, ˇø£s¡T

Á‘=øÏÿdü˝≤≥˝À Äs¡T>∑Ts¡T b˛©düT\ ø±\TŒ\˝À), >±j·T|ü&ɶ

yês¡T @uÛ…’ eT+~.

ø£fi≤XÊ\≈£î yê{Ï*¢q qwüº+ KØ<Ó’q |ü]ø£sê\T,

kÕeT Á–‘√ d üV ü ‰ j·÷u Û … ’ \ø £ å\ s ¡÷bÕj·T\T. Ä

$<ë´dü+e‘·‡s¡+˝À #·<äTe⁄ uÛÑ>∑ï+. Á|üuÛÑT‘·« KC≤Hê≈£î #Ó+~q

Á|üC≤<Ûäq+ πøe\+ ˇø£ ø√{Ï s¡÷bÕj·T\T qwüº+. <ëì MT<ä≥

Ä]∆ø£ eT+Á‹>±s¡T ã&®≥Tº À≥TqT uÛÑØÔ #j·T{≤ìøÏ>±qT ª$~Û

Òø£µ Áø=‘·Ô |üqTï\T $~ÛkÕÔs¡T. á $<Ûä+>± ø£<∏ä ‘·s¡#·÷ »s¡T>∑T‘·÷

ñ+≥T+~. ìC≤ìøÏ ìXÃj·T+>± sTT~ ª$<ë´]ú XøÏÔµ. n~ á

$<Ûä+>± ‘·q ñìøÏì ˇø£ #·Ts¡ø£‘√ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ, Á|ü»\≈£î

‘Ó*j·T|üs¡TdüTÔ+~.

ø£<∏ä n+‘ê sTT+‘ ø±<äT. yêdüÔyêìøÏ BìøÏ eTs√

yÓ’|ü⁄ ≈£L&Ü ñ+~. n~ dü+‘√wüø£s¡yÓTÆq $wüj·T+. $<ë´s¡Tú\T

Á>±e÷\˝À s¡Vü≤<ës¡T\T ìsêàD≤ìøÏ, bÕsƒ¡XÊ\\ uÛÑeq

6

ìsêàD≤ìøÏ ‘√&ÉŒ&É≥+, sêÁ‹ bÕsƒ¡XÊ\\T ìs¡«Væ≤+#·≥+ <ë«sê

ejÓ÷»qT\˝À $<ë´yê´|æÔøÏ ø£èwæ #j·T≥+, nE„\≈£î |ü]Xó

ÁuÛÑ‘· q\es¡#·≥+, C≤rj·T n‘· edüs¡ düeTj·÷\˝À dü«#·Ã¤+<ä

ùde≈£î\T>± b˛©düT\≈£î, Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ düVü‰j·T|ü&É≥+ ` Ç$

$<ë´s¡T ú\T e´øÏ Ô> ∑‘·+>±q÷, dü$Twæ º>±qT ìs¡«Væ≤+#˚

ãVüQeTTKyÓTÆq ø±s¡ Áø£e÷\˝À ø=ìï e÷Á‘·yT. Ç~ ≈£L&Ü

yêd ü Ôey Ó T Æq < ä èw æ º˝À $<ë´] ú X ¯ πø Ô . $<ë´] ú X ¯ø Ï Ô

ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ée\dæq $<Ûä+>± ø±ø£ ‘·q≈£î ‘√∫q≥T¢>±

|üì#düTÔqï<ä+fÒ n+<äT≈£î |üP]Ô>± <ëìï ‘·|üã≥º |üì Ò<äT.

e´‹πsø±‘·àø£eTT, Ä‘·às¡Væ≤‘·eTT nsTTq $<ä qT $<ë´s¡Tú\

HÓ‹Ôq s¡T~›, <ëìï nìï $uÛ≤>±\˝Àq÷ eTT]øÏ sê»ø°j·÷\H

n+≥Tyê~Ûì yê´|æ+|üCÒdæ, ø£ ì»yÓTÆq ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT, ‘·+Á&ç,

Á|üC≤ Hêj·T≈£î&ÉT Ò<ë bÂs¡T&ÉT m˝≤ q&ÉT#·ø√yê* nH˚~

eTs¡∫b˛sTT, &ÉãT“ ‘·~‘·s¡ uÛÖ‹ø£ $wüj·÷\≈£î $T‹MT]q

ÁbÕ<Ûëq´$T∫Ã, $<o dü+düÿè‘·T\qT, düe÷C≤\qT nqTø£]+∫,

yê] ‹e÷*q n\yê≥¢qT ~>∑TeT‹ #düTø=ì ø£ÿ e÷≥˝À

#ÓbÕŒ\+fÒ ‘·q C≤rj·T \øå±´\qT $düà]+∫, yê{Ïø° ‘·s¡ŒD+

$&ç∫ ` Ç+ø± uÛ≤s¡rj·T düe÷»+ $<ë´]ú XøÏÔì n<äT|ü⁄

7

#j·÷\˙ ø£\\T >∑+≥T+fÒ n~ πøe\+ m+&Ée÷e⁄\˝À {Ï‘√

<ëVü≤+ rs¡TÃø√yê\ì Ä•+#·≥yT.

ˇø£kÕ] kÕ«$T $yø±q+<ä nyÓT]ø± ÁXÀ‘·\qT<∆•+∫

Á|üdü+–dü÷Ô ªMTs¡T Ŭø’düÔe⁄\T ø±s¡T, ø£ C≤‹>± MTs¡T Ŭø’düÔe⁄\T

ø±Hø±s¡T. ‹]– Áø°düTÔì ÄÁXsTT+#·+&çµ nì eT+<ä*+#ês¡T.

á eT+<ä*+|ü⁄qT Á|üdüTÔ‘· <˚X¯ |ü]dæú‹øÏ nqT>∑TD+>±

nq«sTT+#·Tø=ì, ªMTs¡T uÛ≤s¡rj·TT\T ø±s¡T. ø£ C≤‹>± MTs¡T

uÛ≤s¡rj·TT\T ø±Hø±s¡T. uÛ≤s¡rj·÷‘·àqT. ÁbÕNq eTVü≤s¡T¸\

uÛÀ<äq\qT ‹]– ÄÁXsTT+#·+&ç!µ nì C≤‹ì ñ<√“¤~+#·≥+

ø£s¡Ôe´+.

$•wü ºy Ó T Æq e´ø Ï Ô‘ · «+‘√ eTq+ ˇø£ C≤‹>±

eTq>∑\>±\+fÒ eTq ‘ê‘· eTT‘êÔ‘·˝…’q eTVü≤s¡T¸\ yÓ’|ü⁄,

eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq y<ë\yÓ’|ü⁄ eTfi≤fl*, eTq ÁbÕNq Hê>∑]ø£‘ê

dü+düÿè‘·T\ |ü⁄Hê<äT\ô|’ X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq bÂs¡TwüeTj·TyÓTÆq

qMqC≤‹ ìsêàDy˚T H˚&ÉT ‘·ø£åD+ #˚|ü≥ºe\dæq ø±s¡´+.

n+‘·e÷Á‘·+ #‘· nedüs¡yÓTÆq|ü&ÉT Ç‘·s¡T\ qT+&ç eT+∫ì

Á>∑Væ≤+#·≥+ eTs¡∫b˛≈£L&É<äT. $<ë´]ú ˝Àø±ìï |ü{Ϻ |”&çdüTÔqï

s¡T>∑à‘·T\qT |ü]o*+∫ yê{Ïø° dü]jÓÆTq |ü]cÕÿsê\T

8

ø£qTø√ÿyê*. yê]øÏ #·ø£ÿì •ø£åD >∑i|æ yê]˝Àì ìÁ<ëDyÓTÆq

X≈£îÔ\qT Ä$wüÿ]+|üCÒj·÷*. Ç~ ô|’ eTVü≤‘êÿs¡ +˝À ø£ uÛ≤>∑+.

2. $<ë´s¡Tú\T ` Á|üdüTÔ‘· $<ë´$<Ûëq+

yÓTT<ä≥ Á|üdüTÔ‘· $<ë´$<ÛëHêìï |ü]o*+∫ <ëì˝Àì

>∑TD<√cÕ\qT, ‘·<ë«sê ˝≤uÛÑ qcÕº\qT n+#·Hêy<ë›+.

kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+ $<ä , |ü]e÷D+˝À ÁãVü‰à+&É+>±

n_Ûeè~∆ #Ó+~+<äH˚ yêdüÔyêìï ø±<äq˝ÒeTT. bÕsƒ¡XÊ\\T,

ø£fi≤XÊ\˝Ò>±ø£ $X¯«$<ë´\j·÷\T ôd’‘·+ ô|]>±sTT. ô|≈£îÿ

Á|ü‘˚´ø£ ‘·s¡Vü‰ $<ë´dü+düú\T ≈£L&Ü yÓ*kÕsTT. M{Ï‘√

$<ë´uÛ≤´kÕìøÏ @{≤ Á|üy˚X¯+ ø√πs $<ë´s¡Tú\ dü+K´ Á|ür

dü+e‘·‡s¡+ …ø£ÿ≈£î $TøÏÿ*>± ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. ñqï‘· $<ä ≈£î,

•ø£åD≈£î bÕXÊÑ· <XÊ\≈£î yÓfi‚fl $<ë´s¡Tú\ dü+K´ ≈£L&Ü y>∑+>±

ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. Á|üdüTÔ‘·+ ñqï $<ë´ dü+düú\qT $düÔ]+#·{≤ìøÏ,

Áø=‘·Ô$ ÁbÕs¡+_Û+#·{≤ìøÏ uÛ≤] m‘·TÔq uÛÑeHê\T ì]àdüTÔHêïs¡T.

eTs√ e÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ Á|ür Ç+{Ïø° á ˝ÖøÏø£ $<ë´qT

n+~+#ê\H Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑T‘·Tqï~.

n+‘·es¡≈£î eT+∫<˚, nsTT‘˚ sTT˝≤ $düÔ]+|ü

9

CÒj·T≥+˝À >∑‘·+˝À Á|üuÛÑT‘ê«\T, es¡Ôe÷q Á|üuÛÑT‘·«eT÷ ¬s+&ÉT

$w üj ·÷\T $d ü à]+#ÛêsTT. ˝Öø Ïø £ $<ë´$< ÛëHêìï

$dü Ô]+#˚eTT+<äT <ëìì Je |ü<ës ¡ ú+‘√ ì+|ü& É+

eTs¡∫b˛j·÷s¡T. sê• ô|]π> ø=B› n< nqTbÕ‘·+˝À yêdæ

‘·>∑T Z‘·T+<äH˚ dü‘ê´ìï $düà]+#Ûês¡T. $<ë´Á|üe÷D≤\T

ô|+#·&ÜìøÏ, Ò<ë ø£ dü+ ø±bÕ&É{≤ìøÏ Á|ü‘´ø£ ÁX<ä∆ eVæ≤+#ê*.

n~ »s¡T>∑ Ò<äT. ‘·‘·Œ¤*‘·+|òü÷ eTq _&ɶ\T≈£î, eTqTeT\≈£î

m˝≤ J$+#ê*? m˝≤ Ä˝À∫+#ê* ? nH ¬s+&ÉT s¡ø± …’q

ÁbÕ<Ûä$Tø£ |ü]C≤„q+ ˝À|ædüTÔqï~. yês¡T πøe\+ ñ<«>∑+‘√

≈£L&çq nqTø£s¡D j·T+Á‘ê\T˝≤ ‘·j·÷´s¡e⁄‘·THêïs¡T.

Ä+π>¢j·TT\# s¡÷bı+~+#·ã&çq uÛ≤s¡‘· $<ë´$<Ûëq+

Á|ü<Ûëq+>± ˝≤sY¶ yÓTø± Ò düèwæº. Äj·Tq 1836˝À á $<Ûä+>±

ÁyêkÕs¡T. ªªÄ+>∑¢ $<ë´e+‘·T&Ó’q @ Væ≤+<äTeP ‘·q eT‘êìï

n+{Ïô|≥Tºø=ì dæús¡+|òü÷ ì\Te&ÉT. eTq $<ë´Á|üD≤*ø£\T

ø=qkÕ–+∫qf…Æ¢‘ eTTô|’Œ dü+e‘·‡sê\ ‘·sê«‘· u…+>± Ÿ Àì

ñqï‘·esêZ\˝À ˇø£ÿ $Á>∑Vü‰sê<Ûä≈£î&ÉT ≈£L&Ü $T>∑\&Éì Hê

<äè&ÛÉ $XÊ«düeTT, eT‘· e÷]Œ&çøÏ @ Á|ü‘´ø£ ø£èwæ #j·T≈£î+&Ü,

yê] eT‘· kÕ«‘·+Á‘·´+˝À @e÷Á‘· CÀ´ø£´+ #˚düTø√≈£î+&Ü,

10

πøyê\+ düVü≤»yÓTÆq |ü<䛋˝À C≤„Hêìï <ëì Á|üuÛ≤yêìï $<ë´

<ë«sê Á|üjÓ÷–+∫ |òü*‘·+ kÕ~Û+#·ã&ÉT‘·T+~.µµ á |ü<Ûäø£+

yÓqTø£>∑\ @¬ø’ø£ ñ<∆X¯ + uÛ≤s¡rj·TT\qT nuÛ≤s¡rj·TT\T>±

#˚dæ ‘Ó\¢ Å ¬ø ’d ü Ôe <=s¡\ Á|üjÓ÷»Hê\≈£î bÕe⁄\T>±

eT\#·Tø√e≥y˚T. Hê{Ï Á_{°wüß Á|üuÛ ÑT‘·«+ Á|ü»\qT

$C≤„qe+‘·T\T>± #j·T&Üìø£+fÒ |ü]bÕ\Hê j·T+Á‘ê+>±ìøÏ

‘Ó\¢<äTdüTÔ\ u≤ìdü\qT düeT≈£Ls¡TÃø√e≥+ |ü≥¢ m≈£îÿe ÁX<ä∆

#·÷|æ+~. dü«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ á yêdüÔyêìï $düà]düTÔq≥T¢

ø£ì|ædüTÔqï~. n< $<ë´$<ÛëHêìï á Á|üuÛÑT‘·«eTT ≈£L&Ü Á>∑T&ç¶>±

$düÔ]+|üCÒdæ+~. ‘·<ë«s¡ $<oj·TyÓTÆq uÛ≤yê\≈£î, kÕ+|òæTø£

Á|ües¡Ôq≈£î, dü+düÿè‹øÏ u≤ìdü˝…’q $<ë´e+‘·T\ ‘·j·÷Ø

ìsê|òü÷≥+>± ø=qkÕ–b˛‘·Tqï~. $<ë´$<ÛëHêìï |üP]Ô>±

C≤rj·÷<äsêÙ\≈£î nqT>∑TD+>± |ü⁄qs¡«´d”Ôø£]+#·{≤ìøÏ @

|ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£˝Àq÷ >∑{Ï º Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑˝Ò<äT.

nHê˝À∫‘·eTT, n+<ÛäeTT nsTTq n<˚ |ü+<Ûë˝À nìï

Á|üD≤[ø£\˝À neT\T |üs¡#·ã&ç+~. sê<Ûëø£èwüí ø£MTwüHé,

l Á|üø±X ø£MTwüHé, ø=sƒê] ø£MTwüHé \# #j·Tã&çq HÓ’‹ø£,

Ä<Ûë´‹àø£ •ø£åD jÓTTø£ÿ ÄeX´ø£‘·qT >∑÷]Ãq dæbòÕs¡TdüT Ò >±ø£

ôV≤#·Ã]ø£\T ôd’‘·+ ìs¡¢øå±´ìøÏ >∑T¬s’HêsTT.

11

nB>±ø£, ndü\T á $düÔs¡D $<Ûëq+ m+‘· ø=qkÕ–‘

n+‘· eT+∫<ë, n~ dü+<˚Vü‰düŒ<äy˚T. $<ë´\j·÷\˝À

#˚s¡TÃø=H˚ $<ë´s¡Tú\ dü+K´‘√ b˛*ùdÔ yê]øÏ düeT≈£LπsÃ

dü<äTbÕj·÷\T #ê\e⁄. kÕeTs¡∆´+˝À Ä<Ûë´‹àø£ dæã“+~øÏ

<äj·T˙j·TyÓTÆq ø=i‘·. Á|üjÓ÷>∑XÊ\˝À kÕeTÁ– ndüeTÁ>∑+.

$H√<ä kÂø£sê´\ $wüj·T+ n≥T+∫, ndü\T ø£ dü bÕ]Xó<ä∆

kÂø£sê´\T ≈£L&Ü ‘·i#·T eTè>∑´+. Ç˝≤+{Ï ndüeTÁ>∑yÓTÆq

$<ë´$<Ûëq+˝À ‘·j·÷¬s’qyês¡T Ä<äs¡ÙbÂs¡T\T ø±ø£b˛sTTHê

ø£ dü+ Á|üjÓ÷»≈£î\T>±HÓ’Hê s¡÷bı+<äT‘ês¡ì Ä•+#·&É+ m˝≤ ?

Á|üdüTÔ‘· $<ë´$<ÛëHêìï düeT÷\+>± e÷]Ã, C≤rj·T

Ä<äsêÙ\ ÁbÕ‹|ü~ø£>± ‹]– s¡÷bı+~+#·{≤ìøÏ dü]jÓÆTq

e÷sêZ\ <ë«sê Á|üuÛÑT‘·«+ MT<ä ‹Ô&ç rdüT≈£îsêe\dæq uÛ≤<ä ‘·

$yø£e+‘·T …’q ñbÕ<Ûë´j·TT\T, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T, Ä˝À#·Hê|üs¡T …’q

$<ë´s¡Tú\T yÓTT<ä …’q yês¡+<ä] MT<ä ñqï~. á $wüj·÷ìï

>∑÷]à $|ü⁄\+>± #·]Ã+# eTT+<äT Ç|ü&ÉTqï |ü]dæú‘·T\˝À

$<ë´s¡Tú\ ‘·ø£åD ø£s¡Ôe´+ @$T{Ï nH~ ‘·<äT|ü] dü+∫ø£\˝À

|ü]o*<ë›+.

12

3. $<ë´s¡Tú\T ` $<ë´]ú J$‘·eTT

Á|üdüTÔ‘· $<ë´$<Ûëq+ m+‘· ndüeTÁ>∑yÓTÆq<Ó’Hê H˚{Ï

$<ë´s¡Tú\T XøÏÔe+#·q Ò≈£î+&Ü Ç+<äT˝À ø£èwæ #j·T&É+ ø£+fÒ

eTs√ e÷s¡Z+ Ò<äT. Á>∑T&ç¶ ø£+f… yÓT\¢ yT\T ø£<ë! ìC≤sTTr‘√

ÁX$T+∫qf…Æ¢‘ á $<ÛëqyÓTÆHê ÄVü‰s¡ dü+bÕ<äq≈£î, düe÷»+˝À

>ös¡e+>± J$+#·{≤ìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.

Á|ü‹ $<ë´]ú, nìï ÁbÕDT˝≤¢π>, dü+‘√wü<ëj·Tø£+>±

J$+#ê\ì Á|ü>±&ÛÉ+>± ø√s¡Tø=+{≤&ÉT. ÄVü‰s¡+, <äTdüTÔ\T,

ãdü, eT]ø=ìï düuÛÑ´düe÷»|ü⁄ $H√<ë˝Ò kÂK´kÕ<Ûäq≈£î

eT÷\yÓTÆq n+XÊ\T. M{Ï dü+bÕ<äq˝À $<ä , •ø£åD\ jÓTTø£ÿ

bÕÁ‘· Á|üeTTKyÓTÆq$. ø±ã{Ϻ $<ä´ düeTTbÕs¡®q˝À ìs¡¢ø£å´+

#˚dæqf…Æ¢‘˚, ‘·q÷ ˇø£ düuÛÑT´&Ó’q düe÷»+˝À n+‘·sê\qT

m<äTs=ÿq&Éy˚T >±ø£ ‘·q dü«+‘· uÛÑ$wü´‘·TÔ≈£î ≈£L&Ü Vü‰ì

≈£î\T>∑T‘·T+~. $C≤„q düeTTbÕs¡®q˝À, uÛÖ‹ø£ düTKkÕ<Ûäq˝À

$<ä ≈£î Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ Ò<äH $wüj·T+˝À $<ë´]∆øÏ @e÷Á‘·+

ÁuÛ≤+‹ ñ+&É≈£L&É<äT. C≤„q düeTTbÕs¡®q≈£î <ä>∑Zs¡ <ës¡T\T

ñ+&Ée⁄. $»j·÷ìøÏ, dü+|ü<ä≈£î, n~Ûø±sêìøÏ, ∫es¡≈£î

13

$X«$<ë´\j·÷\ &çÁ^\≈£î ôd’‘·+ n&ɶ<äTs¡T\T+&Ée#·Tà >±ì

$C≤„HêìøÏ e÷Á‘·+ Òe⁄. Á|üXÊï|üÁ‘ê\T y{≤&ç, düe÷<ÛëHê\T

#·÷dæ Áyêdæ, n&ɶ<ës¡T\>∑T+&Ü &çÁ^ dü+bÕ~+∫q &Üø£ºs¡T >±ì,

Ç+»˙s¡T >±ì ì» J$‘·+˝À ÁbÕD≤bÕj·T+˝Àì s√–ì Òø£

ìsêàD <äX¯˝Àì ø£≥º&ÜH√ï #˚|ü{Ϻq|ü&ÉT yê] <äTs¡edüú

}Væ≤+#·Tø=qe\dæq<˚. n‘·qT |üP]Ô>± ndüeTs¡T∆&ÉT ˝Òø£

ìdü‡Vü‰j·TT&Ée⁄‘ê&ÉT. n˝≤>±ø£ <äTkÕ‡Vü≤dü+ ùdkÕ&√ s√¬>’‘

#êe⁄ ‘·<Ûä +, ø£≥º&Üì¬ø’‘ dü‘·«s¡ $<Ûä«+dü+.

n+<äT#˚, n‘·T´‘·ÔeT $<ÛëqeTì Á|üdæ~∆ >±+∫q

ìC≤sTTrøÏ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ Ò<äT. |ü≥Tº<ä\‘√ ÁX$T+∫ C≤„q

düeTTbÕs¡ ®q #˚dæqf… Æ ¢‘˚ J$‘·+˝À $$<Û ä düeTdü´\qT

m<äTs√ÿe&ÜìøÏ n‘·T´‘·ÔeT+>± ñ|üø£]düTÔ+~.

á X‘êã∆+˝À e÷qe⁄&ÉT kÕ~Û+∫q $»j·÷\˝À

#·+Á<äT&çô|’ ø±\TyÓ÷|ü&É+ ø£{Ï. á $»j·÷ìï $<ë´]ú Àø£+

#ê˝≤ Á|üX¯+dæ+∫+~. nsTT‘˚ á $»j·÷ìï >∑T]+∫

Á|ü#·T]+∫q |üÁ‹ø£\˝ÀH yÓ\Te&çq eTs=ø£ ∫qï yêsêÔ+X+

$<ë´s¡Tú\ <äèwæºøÏ e∫à ñ+&Éø£b˛e#·TÃ. #·+Á<äT&çô|’ ‘=*

e÷qe⁄&ÉT ~>∑&É+ ø√dü+ |ü~y˚\ eT+~ XÊÅdüÔy˚‘·Ô\T |ü~

14

dü+e‘·‡sê\T nVü≤√sêÁ‘ê\T ÁX¯$T+#ês¡T. Bì e\q yê]

n~«rj·T ‘ê´>∑eTT, n≈£î+]ƒ‘· ø±s¡ Bø£å yÓ\¢&Ée⁄‘·Tqï~. ˇø£

C≤‹ Wqï‘ê´ìï ìs¡÷|æ+# n+X$T~. $C≤„q düeTTbÕs¡®q

ø√dü+ eTq $<ë´s¡Tú\T ‘·eT #·<äTe⁄\ô|’ eTqdüT‡ ì*Œ n˝≤+{Ï

‘ê´>±ìï, ø±s¡´Bø£åqT Á|ü<ä]Ù#·>∑\sê? n|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T

eTqeTT Ç‘·s¡ C≤‘·T\ m<äT≥ ìã“s¡+‘√ ì{≤s¡T>±

ì\Te>∑\eTT.

4. $<ë´s¡Tú\T ` sê»ø°j·÷\T

eTq $<ë´dü+dü ú\˝À Á|üXÊ+‘· yê‘êes¡D≤ìï

Vü≤]düTÔqï~ eTVü‰e÷] sê»ø°j·÷\T. sê»ø°j·T |üøå±\yê]

ø±s¡ ø£ ≤bÕ\˝À $<ë´s¡Tú\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T ‘·i#·T #·Ts¡T>±Z

bÕ˝§Z+≥THêïs¡T. yês¡T sê»ø°j·T dü+düú\˝À düuÛÑT´\T>± ≈£L&Ü

s¡Vü≤dü +>± qyÓ÷<äe⁄‘·THêïs¡T. j·TTe‘·s¡+ eTqdüT‡\ô|’ #Ós¡>∑ì

eTTÁ<äyùd ì$T‘·Ô+ sê»ø°j·T bÕغ\# ìj·T$T+|üã&çq ≈£L©

ø±s¡´ø£s¡Ô\T $<ë´\j·÷\˝À $<ë´s¡Tú\T>± Á|üy˚•+∫ ‘·eT

ø±s¡ ø£ ≤bÕ\qT ø=qkÕ–düTÔqï <äX≈£î |ü]dæú‘·T\T ~>∑C≤sêsTT.

sê»ø°j·T |üøå±\T Á|ü‘· ø£å+>±H√, |üs√ø£åD>±H√ ≈£î+{ÏkÕ≈£î\‘√

ìs¡«Væ≤+# düyÓTà\T, Ä+<√fiq\‘√ $<ë´$wüj·Tø£ yê‘êes¡D+

|üP]Ô>± <Óã“‹+≥Tqï~.

15

kÕ«‘·+Á‘· b˛sê≥ düeTj·T+˝À eTq eTH√Hêj·T≈£î\T

‘·b˛Œ, ˇb˛Œ >±ì, j·TTe‘·sêìï #·<äTe⁄\T Á|üø£ÿq u…{Ϻ e∫Ã

ñ<ä eT+˝À #·Ts¡T>±Z bÕ˝§ZqeTì |æ\T|ü⁄ ì#êÃs¡T. Ç~ ˇø£

C≤rj·T dü+Á|ü<ëj·÷ìï düèwæº+∫+~. Á|üdüTÔ‘·+ $<ë´s¡Tú\T

bÕ˝§ ZH ˚ sê»ø °j ·÷\≈ £ î sTT~ ˇø £ ÄqyêsTTr>±

|ü]D$T+∫+~. Á|ü‹ düeTkÕ´ |ü]cÕÿsêìøÏ Ä+<√fi¯q

düs¡«kÕ<Ûës¡DyÓTÆ+~. Ä+<√fi¯q ìs¡«Vü≤D eTq ~q#·s¡´˝À

uÛ≤>∑yÓTÆ+~. nsTT‘˚ Ä+<√fi¯q\ yÓqTø£ kÕ«‘·+Á‘√´<ä´eT

ø±\+˝À ñqï ñqï‘· \ø£å + sTT|ü&ÉT Ò<äT. C≤‹ yÓTT‘·Ô+

MT<ä sê»ø°j·÷\|ü≥¢ yê´yÓ÷Vü≤+ $|üØ‘·+>± ô|]–q+<äTq

πøe\+ $<ë´s¡Tú\qT, ñbÕ<Ûë´j·TT\qT ì+~+∫ Á|üjÓ÷»q+

˝Ò<äT.

nsTTHê, sTT<˚$T dü+‘√wæ+#·<ä–q n_Ûeè~∆ ø±<äT.

Á|ü>∑‹˝≤ ø£qT|æ+# Á|üe÷<ä+. ≈£î{Ï\ sê»ø°j·÷\≈£î ã<äT\T

sê»˙‹ô|’ Ä<Ûë|ü&çq Á|üC≤Hêj·Tø£‘·«+ Ä<äs¡Ù+ ø±yê*. ø±ì

nedüsês¡ ú+ m|üŒ{Ïø±e÷≥˝≤&˚ ‘·‘· Ô«+ sê»ø°j·÷\≈£î

ÁbÕ‹|ü~ø£ nsTT+~. ∫es¡≈£î á |ü]dæú‹øÏ ~>∑C≤sêsTT eTq

sê»ø°j·÷\T.

16

n˝≤+≥|ü&ÉT, á sê»ø°j·T |æXÊ∫ ø£ã+<äVü≤kÕÔ\

qT+∫ eTq $<ë´d ü+d ü ú\qT ø±bÕ& É Tø√e& Éy Ó T˝≤?

$<ë´yê´dü+>∑+˝À ìeT>∑ïyÓTÆ ñqï+‘·es¡≈£î sê»ø°j·÷\≈£î

<ä÷s¡+>± ñ+{≤eTì ñuÛÑj·TT\÷ $<ë´s¡Tú\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T

` Á|ü‹»„ |üPHê*. n|ü&ÉT e÷Á‘·yT $<ë´\j·÷\˝À $<ë´

yê´dü+>∑|ü⁄ |ü$Á‘·‘·qT |ü]s¡øÏå+∫ $<ë´s¡Tú\≈£î J$‘√|ü

jÓ÷>∑ø£s¡yÓT Æq •ø£ åD >∑&É|üe#·TÃ. n˝≤ ø±ì |üø£ å+˝À

$<ë´dü+düú\T ìÅwüŒjÓ÷»qeTe⁄‘êsTT, ‘·‘·Œ¤*‘·+>± <˚X¯

uÛÑ$wü ‘·TÔ, n+<Ûäø±s¡ã+<Ûäs¡eTe⁄‘·T+~.

Á|üuÛ Ñ T‘·«+yês¡T á $wüj·T+˝À #·≥ºã<ä ∆y ÓT Æq,

sêC≤´+>∑|üs¡yÓTÆq #·s¡´\T ¬>’ø=qe#·TÃ. ø±ì, $<ë´s¡Tú\T,

n<Ûë´|ü≈£î\T $<ë´J$‘·+˝À ñqï+‘·es¡≈£î sê»ø°j·÷\≈£î

‹˝À<äø±*kÕÔeTì ‘·eT+‘·≥ ‘êy˚T rsêàì+#·Tø√e&É+

n‘·T´‘·ÔeT |ü]cÕÿs¡+.

n+‘·e÷Á‘·+ #˚‘· $<ë´s¡Tú\T, n<Ûë´|ü≈£î\T $$<Ûä

sê»ø°j·T dæ<ë∆+‘ê\qT, sê»ø°j·T dü+düú\T yê{Ï Hêj·T≈£î\

#·]Á‘·\qT n<Ûä´j·Tq+ #˚j·T&ÜìøÏ>±ì, <˚X¯ sê»ø°j·T

e´eVü‰sê\˝À n_s¡T∫ ô|+bı+~+#·Tø√e&ÜìøÏ >±ì sTT~

17

nes√<Ûä+ ø±sê<äT. á s¡ø£yÓTÆq |ü]C≤„q+ J$‘êìøÏ

ÄeX´ø£yÓTÆq •ø£åD˝À ø£ uÛ≤>∑+. yÓTT‘·Ô+ MT<ä #Ó|æŒe#Ã<eT+fÒ

sê»ø°j·÷\˝À #·Ts¡T>± Z bÕ˝§Zq&É+ ÁX¯<ë ∆j·TT‘·yÓT Æq

$<ë´yê´dü+>±ìøÏ Vü‰ìø£s¡+. n+<äT#‘· yês¡T ‘·eT düeTdü \

|ü]cÕÿsêìøÏ Ä+<√fiHêj·TT‘·yÓTÆq e÷sêZìï $&ÉHê&ç sêC≤´+>∑

$Væ≤‘·yÓTÆq $<ÛëHê\ <ë«sê ø£èwæ#j·÷*.

5. $<ë´s¡Tú\T ` düe÷»eTT

düe÷C≤ìø°, n+<äT˝À ˇø£ uÛ≤>∑eTsTTq $<ë´s¡T∆\≈£î

>∑\ dü+ã+<Ûëìï |ü]o*<ë›+.

ø=ìï dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ ˇø£ Á>±eT+ düMT|ü+˝À ˇø£

ªmHé.dæ.dæ.µ •_Ûs¡+ ìs¡«Væ≤+#·ã&çq~. n+<äT˝À ø=+<äs¡T

Áø£eT•ø£åD≤s¡Væ≤‘·T˝…’q ø±´&Ó≥T¢ Á>±eT+˝ÀøÏ #=s¡ã&ܶs¡T,

‘√≥\qT H˚\eT≥º+ #˚kÕs¡T. ˇø£ ne÷àsTTì y˚~Û+#ês¡T.

n|ü&ÉT yê]øÏ Ä Á>±eTdüTÔ\T u≤>± ãT~∆ #ÓbÕŒs¡T. <ëì‘√

dü+|òüTs¡D #Ó\πs–+~. eTq j·TTe≈£î\T dü+|òüT+˝À ‘·s¡T#·T>±

m˝≤ Á|üe]ÔdüTÔHêïs¡q&ÜìøÏ Ç<=ø£ ñ<ëVü≤s¡D.

n˝≤π> eTq j·TTe≈£î\T ¬s’ À¢ì ‘√{Ï Á|üj·÷DÏ≈£î\≈£î

18

s√‘· |ü⁄{Ϻ+∫q dü+<äsꓤ\T, Á|üXÊ+‘·+>± »]π> düe÷yXÊ\qT,

kÕ+düÿè‹ø£ ø±s¡ Áø£e÷\qT uÛÑ>∑ï+ #dæq dü+|òüT≥q\T …ø£ÿ≈£î

$TøÏÿ*. eTs√ e÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ ùd«#·Ã¤ nH~ ‘·s¡#·T>±

sö&ûsTTC≤ìøÏ …’ôdqT‡>± $ìjÓ÷–+#·ã&ÉT‘·T+~.

eTq j·TTe≈£î\T n˝≤ <ìøÏ Á|üe]ÔdüTÔHêïs¡T? düŒwüº+>±

ø£ì|æ+# ø±s¡DyTeT+fÒ yêfifl≈£î \_Û+# $<ä , •ø£åD |üP]Ô>±

˝À|üuÛÑ÷sTTwüyÓTÆq$. nsTTq|üŒ{Ïø°, yês¡T J$‘êìï ne>±Vü≤q

#˚düTø√>∑\ y˚T<ÛädüT‡, ej·TdüT‡ ø£*–qyês¡T ø±ã{Ϻ ø±düÔ

Á|üXÊ+‘·+>± Ä˝À∫+∫qf…Æ ¢‘˚ á $<ÛäyÓT Æq Á|ües¡ÔqqT

ìyê]+#·e#·TÃ.

dü+|òüT+ ˇø£ ø£≥º&É+ ˝≤+{Ï~. ø£≥º&ÜìøÏ Ç≥Tø£\T

m˝≤H√ eTqeTT dü+|òü÷ìøÏ n+‘. dü+|òüT+ jÓTTø£ÿ kÂwüºeeTT

á Ç≥Tø£\ |ü≥T‘·«+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~. H˚{Ï

j·TTe‘·s¡+ u≤<Ûä ‘ês¡Væ≤‘·+>± Áe]Ô+∫ düe÷» uÛÑ$wü ‘·TÔqT,

‘·<ë«sê ‘·eT uÛÑ$wü ‘·TÔqT #CÒ‘·T˝≤ HêXq+ #düTø=+≥THêïs¡T.

XøÏÔj·TT≈£îÔ\T bı+–bıπs¢ j·Te«q+ m|ü&É÷ ñ+&É<äT. H{Ï

j·TTe≈£î˝Ò πs|ü{Ï eè<äT∆\T. n˝≤+≥|ü&ÉT yêfi¯ófl ÄHê{Ï

j·TTe≈£î\# y~Û+|üã&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT m˝≤+{Ï eTH√ e´<Ûä≈£î

19

>∑Ts¡e⁄‘ês¡T? n+<äT#‘· yêfiófl ‘·eT X≈£îÔ\qT Ç‘·s¡T\ MT<ä

Á|üjÓ÷–+#˚ eTT+<äT ˇø£ÿkÕ] ne‘·* e´øÏÔ yÓ’|ü⁄ qT+&ç

Ä˝À∫+#ê*.

¬s+&Ée~ yêfiófl Áø£eT•ø£åD‘√ yÓT\>∑ø£b˛‘ <X+ @˝≤

|ü⁄s√>∑$TdüTÔ+~? <˚X¯+ |ü⁄s√_Ûeè~∆ #Ó+<äø£b˛‘˚ ‘êeTT

dü+‘√wü+>± J$+#·>∑\eTì m˝≤ Ä•kÕÔs¡T?

6. $<ë´s¡Tú\T ` dü+|üqï düe÷C≤\ nqTø£s¡DeTT

ˇø£ e´øÏÔ rÁeyÓTÆq ø£&ÉT|ü⁄H=|挑√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêï&ÉT,

yÓ’<ä + ø√dü+ z Á|üdæ<ä∆ yÓ’<äT´&ç e<ä›≈£î yÓfi≤fl&ÉT. Ä &Üø£ºs¡T

u≤>± |üØøÏå+∫ eT+~#êÃ&ÉT. n~ n<äT“¤‘·+>± |üìCÒdæ n‘·ì

düTdæÔ |üP]Ô>± qj·TeTsTT+~. Bì‘√ n‘·ìøÏ Ä yÓ’<äT´ìj·T+<äT

|üP]Ô>± qeTàø£eTT ≈£î~]+~. Ä ‘·s¡Tyê‘· ø=ìï s√E\≈£î

n‘·ì #‹ >∑&çj·÷s¡+ #Ó&çb˛sTT+~. Ä &Üø£ºs¡T MT<ä |üP]Ô

qeTàø£eTT ≈£î~]+~ ø±ã{Ï º ‘·–q yÓ ’<ä´+ ø√dü+ Ä

>∑+&çj·÷sêìï ≈£L&Ü Äj·Tq e<ä›πø rdüTø=ì yÓfi≤fl&ÉT. m+‘·

|ü]Vü‰dübÕÁ‘·eTT. nsTT‘ es¡Ôe÷q uÛ≤s¡‘· düe÷»+˝À dü]>±Z

Ç< »s¡T>∑T‘·Tqï~. bÕXÊÑ· dü+|üqï<XÊ\T yÓ’C≤„ìø£, kÕ+πø‹ø£

20

s¡+>±\˝À ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq Á|ü>∑‹ kÕ~Û+∫ ◊X«s¡ n~Ûø±sê\‘√

‘·T\‘·÷>∑T‘·THêïsTT. n+<äT#˚‘· eTq+ yêfi¯flMT<ä |üP]Ô

$XÊ«d ü+‘√ yêfi ¯ flqT d ü+| üPs ¡ í+>± nqTø £]+# ·

Á|üj·T‹ïdüTÔHêïeTT. ∫es¡≈£î ywüuÛ≤wü\˝À, ÄVü‰s¡ e´eVü‰sê\˝À

ôd’‘·+ yê]H nqTdü]düTÔHêïeTT. Ä<XÊ\qT nqTø£]+# <Û√s¡DÏ

eTTK´+>± $<ë´s¡Tú\˝À $T‹MTs¡T‘·Tqï~.

Ç‘·s¡T\qT nqTø£]+#·≥+ e÷qeHÓ’»+˝Àì uÛ≤>∑yT.

eTq+ Çwüº|ü&yê]ì, Á|üX+dæ+#yê]ì nqTø£]kÕÔeTT. nsTT‘

Á>∑T&ç¶>± nqTø£]+#·≥+ Äs√>∑ ø£s¡+ ø±<äT. eTq e´øÏÔ‘ê«ìï

ø±bÕ& É Tø=+≥÷ Ç‘·s ¡ T\˝Àì n‘·T´‘ · ÔeT n+XÊ*ï

$yø£e+‘·+>± Á>∑Væ≤+#·≥+ n\es¡#·Tø√yê*. ªª˙e⁄ ˙e⁄>±

J$+#·Tµµ nH~ #·ø£ÿì J$‘ê<äs¡Ù+.

◊X¯«s¡ + bÕXÊÑ· <˚XÊ\˝À uÛÖ‹ø£ düTU≤\‘√ bÕ≥T

ø=ìï #Ó|üŒsêì ø£cÕº\qT ≈£L&Ü ‘Ó∫Ãô|{Ϻ+~. uÛÖ‹ø£ düTU≤\≈£î

ˇø£ >∑]wüº|ü]$T‹ ñ+≥T+~. n~ <ë{Ï‘˚ Ä Äq+<ä+

yÓ>∑≥T>±qT, Á|üe÷<äø£s¡+>±qT |ü]D$TdüT Ô+~. ˇø£

ø£sêà>±s¡+˝Àì ñ‘·Œ‹Ô düeT‘·÷ø£|ü⁄ ............. kÕúsTTì

$T+∫+<ä+fÒ qwüº<ëj·Tø£+>± e÷s¡T‘·T+<äH~ Ä]úø£XÊÅdüÔ+˝À

21

Á|üdæ<ä∆yÓTÆq dæ<ë∆+‘·+. n<˚ dü÷Á‘·+ uÛÖ‹ø£ düTU≤qTuÛÑ÷‹

$wüj·T+˝À ≈£L&Ü e]ÔdüTÔ+~.

uÛÖ‹ø£edüsê\T r], düTU≤\T ≈£L&Ü \uÛÑ yÓTÆq ‘·sê«‘·

‘·q X≈£îÔ\ qìï{Ï $ìjÓ÷–+#+<äT≈£î m<äT≥ ñqï‘· \ø£å yTB

Òqf…Æ¢‘ e÷qe⁄ìøÏ ‘êqT @$T #j·÷˝À ‘√#·<äT. dü+|üqï

düe÷C≤\˝À á s¡ø£yÓTÆq |ü]dæú‹ düVü≤»+>± e÷qdæø£ yê´<ÛäT\T,

qsê\ s¡T>∑à‘·T\≈£î <ë] rdüTÔqï~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ÿ

nyÓT]ø±˝ÀH Á|ür dü+e‘·‡s¡+ eT÷&ÉT \ø£å\ Çs¡yÓ’ y\ eT+~

(1995 Hê{ÏøÏ) ñHêà<ä yÓ’<ä XÊ\˝À #s¡Ãã&ÉT‘·THêïs¡T. Çs¡yÓ’

\ø£å\ eT+~øÏô|’>± Åô|’y˚≥T e÷qdæø£ yÓ’<äT´\T e<ä› ∫øÏ‘·‡

bı+<äT‘·THêïs¡T.

◊X¯«s ¡´+‘√bÕ≥T eTVü≤e÷eT]˝≤ yê´|æd üT Ôqï

yÓ ’|ü]‘ê´\‘√ |üP]Ô>± HÓ ’sêX¯´+ #Ó+~q ô|≈£îÿeT+~

bÕXÊÑ· yT<Ûëe⁄\T eT‘·+ yÓ’|ü⁄ ` nB eTTK´+>± düHê‘·q

eT‘·+, uÛ≤s¡rj·T jÓ÷>∑ XÊÅdüÔ+ yÓ’|ü⁄ eTfiófl‘·THêïs¡T.

áHê&ÉT ÁbÕ+rj·T‘·‘·«+, uÛ≤cÕ‘·‘·«+, kÕúìø£

<äTs¡_Ûe÷q+, kÕeT´yê<ä+ ‘·~‘·s¡ ‘·‘ê«\˙ï n+≥Tyê´~˝≤

22

<XeT+‘·{≤ Á|üã\T‘·THêïj·T+fÒ n+<äT≈£î ø±s¡D+ $Xó<ä∆yÓTÆq

C≤rj·TuÛ≤eq ˝À|æ+#·≥y˚T. Ç+<äT≈£î ø±s¡D+ bÂs¡T\≈£î

C≤rj·T Ä< äsê Ù\≈ £ î nqT> ∑ TDy Ó T Æq $< ä ´ , •ø £ åD

\_Û+#·ø£b˛e&Éy˚T.

á X‘êã›|ü⁄ ‘=* uÛ≤>∑+˝À eTq C≤rj·T Hêj·T≈£î\qT

ñ‘Ô»|üs¡∫q eTVü≤]¸, Ä<ÛäTìø£ #·Áø£e]Ô jÓTTø£ÿ Á|üuÀ<Ûëìï

>∑Ts¡TÔ #düT≈£î+<ëeTT.

ªª‘ê´>∑ìs¡‹, ùdyêuÛ≤e+, nH˚$ uÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄ »+≥

<Û˚ j·÷\T, <XÊìï á Ä<äsêÙ\ s¡e&ç À r]Ã~~›‘ ‘·øÏÿqe˙ï

yê≥+‘·≥ ny˚ düeT≈£Ls¡T‘êsTTµµ nì kÕ«$T $y˚ø±q+<ä

C≤rj·÷<äsêÙ\qT >∑÷]Ã Á|üe∫+#ês¡T. eTq <X #·]Á‘·qT

ìcÕŒøÏåø£+>± n<Ûä j·Tq+ #dæq|ü&ÉT á $wüj·T+ eTq≈£î

s¡÷&Ûç ne⁄‘·T+~.

ø±ã{Ϻ ‘ê´>∑ìs¡‹, ùdyêuÛ≤e+ n+fÒ kÕ«s¡ú|üs¡‘·qT M&ç

ì+&ÉT Vü≤è<äj·T+‘√ Ç‘·s¡T\qT ùd$+#·&É+ ` nH~ eTq

C≤rj·÷<äs¡Ù+. uÛ≤s¡rj·T eT‘· dü+düÿè‘·T\ eTÚ*ø£ dæ<ë∆+‘ê\T

≈£L&Ü Çy.

23

eTq j·TTe‘·sêìøÏ, u≤\u≤*ø£\≈£î á C≤rj·÷

<äsêÙ\≈£î nqT>∑TD+>± •ø£ åD ìyê«\ì Á|ü‘˚´ø£+>±

#Ó|üŒqø£ÿs¡˝Ò<äT.

‘ê´>∑uÛ≤e+ eTq C≤‹øÏ Vü‰ì #j·T Ò<ë ? kÕ+|òæTø£

dü+πøåe÷ìï $düà]+|üCÒdæq eT‘·+ eT÷\+>± eTq≈£î yT\Tø£+fÒ

ø°& ø£<ë m≈£îÿe »]>∑+~ ? nì ø=+<äs¡T düeTjÓ÷∫‘·+>±

Á|ü•ï+#·e#·TÃ. ì»yT, #·]Á‘·qT dü÷ú\+>± #·÷dæq|ü&ÉT n˝≤H

nì|ædüTÔ+~. ø±ì dü$es¡+>± |ü]o*+∫q|ü&ÉT á yê<äq

ì»+ ø±<äì ‘Ó\TdüTÔ+~. n+‘˚>±ø£ á Ä<äs¡Ù+ C≤‹ì

nuÛÑT´<äj·T •Ksê\≈£î q&ç|æ+∫. #·Áø£es¡TÔ˝…’q nXÀ≈£î&ÉT,

l Vü≤s¡T¸\ kÕÁe÷C≤´\T, $»j·Tq>∑s¡+ yÓ’uÛÑe+, #Û·Á‘·|ü‹ •yêõ

ÁbÕuÛ≤e+ Ç+<äT≈£î #·ø£ÿì ñ|üe÷Hê\T. e÷qe⁄&ÉT dü+|ü<äqT

Ä]®+∫ nqTuÛÑ$+#·&ÜìøÏ, ÁbÕ|ü+∫ø£yÓTÆq Ç‘·s¡ dü~«wüj·÷\≈£î

eTq eT‘·+ mqï&É÷ nes√<Ûä+ ø±<äT. nsTT‘ n˝≤ dü+bÕ~+∫

nqTuÛÑ$+#·&É+˝À <Ûäsêàìï (˙‹ì) bÕ{Ï+#·eT+≥T+~. <ëìï

‘√{Ïyê]‘√bÕ≥T |ü+#·Tø√eTì ≈£L&Ü Á|üuÛÀ~ÛdüTÔ+~. ◊Væ≤ø£

düTKdü+|ü<ä\≈£î J$‘·+˝À ˇø£ ì]∆wüºyÓTÆq kÕúq+ ñqï~.

n+‘>±ì ny J$‘· düs¡«dü«+ ø±≈£L&É<äT. ø£yfi eTTKeT+‘ê

24

eTT≈£îÿ ÄÁø£$T+∫q<äqTø√+&ç, m˝≤ ñ+≥T+~ ? ÇB n+‘.

7. Ä<äs¡ÙÁbÕj·TyÓTÆq $<ä

Ç+‘·≈ £ îeTT+< ˚ d ü÷∫+∫q≥T ¢ u≤\u≤*ø £\T,

j·TTe‘·sêìøÏ n+~+#·e\dæq $<ä´ eTq dü+düÿè‹˝ÀqT,

eT‘ê\˝ÀqT n+‘·]ïVæ≤‘·yÓTÆ ñqï HÓ’‹ø£, <Ûë]àø£ Ä<äsêÙ\ô|’

Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+&Ü*.

e÷qe⁄&É+fÒ πøe\+ X¯Øs¡+>±ì ˝Òø£ eTqX¯ÙØsê\

dü+jÓ÷>∑+ >±ì ø±<äT. e´øÏ Ô n+fÒ uÛÖ‹ø£ X¯Øs¡+‘√

neTs¡Ãã&çq Ä‘·àX¯øÏÔ. $y˚ø±q+<äkÕ«$T Á|üe∫+∫q≥T¢

|ü]|üPs¡í‘·«eTH˚~ dü«‘·dæ‡<ä∆+>± n‘·ì˝ÀH˚ ñqï~. á

|ü]|üPsêí‘·àqT Á|ü‹ ‘·\|ü⁄˝À, |ü\T≈£î˝À, |üì˝À Ä$wüÿ]+|ü

CÒj·T&Éy˚T $<ä jÓTTø£ÿ |üs¡e÷e~Û. ø±ã{Ϻ, eTqX¯‡Ø˝≤\qT

düÁø£eT+>± dü+|üPs¡ í+>± $ø£dæ+|üCÒdæ ˝À|ü* Ä‘·à≈£î

nqT>∑TD+>± X¯è‹ #˚j·T&É+ $<ë´$<Ûëq|ü⁄ eTVü≤‘ê´ø±+ø£å

ø±yê*. eTs√ e÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ düs¡« düeTÁ>∑yÓTÆq o\

ìsêàD≤ìøÏ n~ ‘√&ÉŒ&Ü*.

Á|üuÛÑT‘·« $<ë´$<ÛëHê\˝À XØs¡+, ãT~∆ düeT‘·÷ø£+>±

25

n_Ûeè~∆ #Ó+<ä{≤ìøÏ neø±X+ ø£*Œ+#·ã&çq|üŒ{Ïø°, HÓ’‹ø£,

<Ûë]àø£ Ä<Ûë´‹àø£•ø£åD ` Ò<ë, o\ ìsêàD düeTs¡úyÓTÆq $<ä

` >∑i|ü{≤ìøÏ sTT+‘·es¡≈£L m≥Te+{Ï Á|üj·T‘·ïeT÷

»s¡T>∑ Ò<äT. sê<Ûëø£èwüí ø£MTwüHé yê] $X«$<ë´\j·T|ü⁄ $<ä qT

>∑÷]Ãq ìy˚~ø£˝À <Ûë]àø£$<ä´ MT<ä ˇø£ n<Ûë´j·T+

bı+<äT|üs¡T#·ã&ç+~. l Á|üø±X¯ ø£$T{° HÓ’‹ø£, <Ûë]àø£

$<ë´uÀ<äqqT dæbòÕs¡düT #dæ+~. Ç{°e* ø√sƒê] $<ë´ dü+|òüT+

ôd’‘·+ HÓ’‹ø£ Ä<Ûë´‹àø£ uÀ<Ûäq jÓTTø£ÿ ÄeX´ø£‘·qT eTs√ø£kÕ]

H=øÏÿ eø±ÿDÏ+∫+~. ø±ì, ÇyM neT\T|üs¡T#·ã&É Ò<äT. ô|≈£îÿ

bÕXÊÑ· <XÊ\˝À eT‘·$<ä ìs¡“¤j·T+>± uÀ~Û+|üã&ÉT‘·Tqï~.

kÕ«‘·+Á‘· + e∫à 25 dü+e‘·‡sê …’q eTq <X+˝À m+<äT≈£î

uÀ~Û+#·s√ ns¡ú+ ø±<äT. uÛ≤s¡‘·<X+˝À Ç~ neT\T |üs¡#·&É+

ø=+‘· øÏ¢wüºyÓTÆq|üŒ{Ïø°, düTkÕ<Ûä yT. ô|’q ù|s=ÿqï ø£MTwüHé\T

eTq≈£î Ä#·s¡D≤‘·àø£yÓTÆq dü\Vü‰\qT düŒwüº+>± n+~+#êsTT.

ÁbÕ<∏ä$Tø£ ‘·s¡>∑‘·T\˝À ø£<∏ä\T, J$‘·#·]Á‘·\ <ë«sê

HÓ’‹ø£, Ä<Ûë´‹àø£uÀ<Ûäq, ñqï‘·$<ä ˝À Á|ü<ÛëqeT‘ê\qT >∑÷]Ãq

dü$es¡yÓTÆq n<Ûä j·TqeTT, $$<Ûä Á|ü|ü+#· eT‘· dæ<ë∆+‘ê\

|ü]o\qT, kÕeT÷Væ≤ø£ ÁbÕs¡úq\T, eTÚq+‘√ >∑÷&çq <Ûë´qeTT

26

` ÇB yês¡T dæbòÕs¡düT #dæq $<Ûëq+. á $<Ûëq+˝À eTs=ø£

n+X¯+ #˚s ¡ Ã≥+ n_Û\wüD °j·T+. n~ ÁbÕNqyÓT Æq

ÁãVü≤à#·sê´<äs¡ÙeTT. n+fÒ $X¯ó<ä∆yÓTÆ e´øÏÔ>∑‘· JeqeTT.

$<ë´s¡®q|ü≥¢ ÁX<ä∆. BìøÏ ÁbÕ<Ûëq´$Te«ã&ç rsê*.

dü+|òüTùdyê •_Ûsê\T, N.C.C. •_Ûsê\T @ $<Ûä+>±

ìs¡«Væ≤+|üã&ÉT‘·THêïjÓ÷, n˝≤π> ‘·≈£îÿe e´e~Û‘√ (z ¬s+&ÉT

yêsê\T) eTTeTàs¡yÓTÆq Ä<Ûë´‹àø£ kÕ<Ûäq ø±s¡ Áø£eT+ (Spiri-

tual Retreat) ≈£L&Ü ‘·\ô|≥ºe#·TÃ. <ëì yê]¸ø£+>± ÄqyêsTTr

>±$+#ê*. Ç+<äTø√dü+ dü÷•øÏ å‘·T˝… ’ ñbÕ<Ûë´j·TT\T

nedüs¡eTe⁄‘ês¡T. n|ü&ÉT ñbÕ<Ûë´j·TT\ ø√dü+ Á|ü‘´ø£+>±

•ø£åD dü+düú\qT ÁbÕs¡+_Û+#˚ $wüj·T+ jÓ÷∫+#·e\dæ

ñ+≥T+~.

u≤*ø£\T, j·TTe‘·T\ $<ä qT >∑÷]Ã ˇø£e÷≥, eT>∑

yê]øÏ, eT>∑Te\≈£î <˚Vü≤<Ûäs¡à+˝ÀH˚>±ø£, eTqdüÔ‘·Ô«+˝Àq÷,

dü«uÛ≤e+˝Àq÷ #ê˝≤ e´‘ê´dü+ ñ+≥T+~. n+<äT#‘·, πø

s¡ø£yÓTÆq $<ä´qT yêfi¯fl MT<ä ≈£L&É $~Û+#·&É+ yêfi¯fl≈£î

ñ<›X´|üPs¡«ø£+>± Vü‰ì #j·T&ÉyT. yêfifl $<ë´$<Ûëq+ jÓTTø£ÿ

\ø£å eTT eTq C≤rj·T eTVæ≤fi≤<äsêÙìøÏ Á|ürø£ …’q d”‘·, kÕ$Á‹,

27

<äeTj·T+‹ e+{Ï eTVü≤√qï‘·e´≈£îÔ\T>± $<ë´]úqT\qT

r]Ã~<ä›≥yÓTÆ ñ+&Ü*. düeTs¡Tú …’q $<ë´y‘·Ô\T, ‘·~‘·s¡T\T

ø£*dæ sTT+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q $esê\qT s¡÷bı+~+#·T

ø√yê*.

H˚{Ï $<ë´$<Ûëq|ü⁄ rs¡T ‘ÓqTï\T, <ëì nqTã+<Ûä

n+XÊ\T Á|üdüTÔ‘·+ m˝≤ ñHêïjÓ÷, m˝≤ ñ+&Ü˝À bÕsƒ¡≈£î\≈£î,

eTTK´+>± qeuÛ≤s ¡‘ · $<ë´] ú ˝Àø±ìø Ï d ü÷ ú\+>±

n+~+#·&ÜìøÏ Ç+<äT˝À Á|üj·T‹ï+#êeTT.

C≤rj·T kÕ+düÿè‹ø£ Ä<äsêÙ\‘√ ì+&çq s¡ø£Ô+ eTq

j·TTer j·TTe≈£î\˝À Á|üeVæ≤düTÔqï~. yê]˝À eTq≈£î dü+|üPs¡í

$XÊ«dü+ ñqï~. á yê´dü+˝À #˚dæq kÂÁuÛ≤‘·è‘·«|ü⁄

$C≤„|üq\≈£î nqT>∑TD+>± yês¡T ñqï‘·yÓTÆq Jeq+ >∑&ÉT|ü⁄

<XÊìøÏ ùde #kÕÔs¡ì $X«dæ<ë∆+. ‘·<∏ëdüTÔ.

düe÷|üÔ+

Z

28

me] q&Ée&çø£qT #·÷∫qqT, n~ n‘·ì dü+kÕÿs¡eTT\ sêdæ,

n~ n‘·ì nìï n_Ûs¡T#·T\ düeT÷Vü≤eTT. o\ ìsêàDeTT˝À,

düTK<äTíKeTT\T ¬s+&ÉTqT düe÷q uÛ≤>∑eTT\T. o\eTT jÓTTø£ÿ s¡÷|ü

ø£\Œq˝À, eT+∫ #Ó&ɶ\≈£î düe÷q uÛ≤>∑eTTqï~. ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT\˝À,

düTKeTT ø£+f… <äTíKyT >=|üŒ n<Ûë´|ü≈£î&ÉT. Á|ü|ü+#·eTT˝À, ñ<䓤$+∫q,

>=|üŒ o\e+‘·T\qT >∑÷]à n<Ûä j·TqeTT #dæq#√, düTKeTT ø£+f… <äTíKyT

dü+|ü<äø£+f… <ë]Á<ä´y˚T m≈£îÿe uÀ~Û+∫q<äì, ø°]Ô ø£+f… Ä|ü<ä˝Ò

yê]˝Àe⁄qï n+‘·íX¯øÏÔì ãVæ≤s¡Z‘·eTT #˚dæq<äì H˚qT <∏Ó ’s¡´eTT>±

#Ó|üŒ>∑\qT.

- kÕ«$T $yø±q+<ä

e÷qe⁄\øÏ, »+‘·Te⁄\øÏ >∑\ eTTK´uÛÒ<ä+ - yê] eT<Ûä q

>∑\ @ø±Á>∑‘êX¯øÏÔ˝À >∑\ uÛÒ<ä+˝ÀH˚ ñ+~. @ |üì˝ÀHÓ’Hê

$»j·÷ìøÏ eT÷\dü÷Á‘·$T<! á @ø±Á>∑‘êXøÏÔ À >∑\ ‘ês¡‘·eT´yT

e÷qe⁄ìøÏ, e÷qe⁄ìø° >∑\ uÛÒ<ë\øÏ >∑÷&Ü ø±s¡DeTe⁄‘·T+~.

n‹V”≤qyÓTÆq e÷qe⁄ì‘√ n‘·T´qï‘·yÓTÆq e÷qe⁄ì b˛\Ã+&ç. yê]

eT<Ûä >∑\ ‘ês¡‘·eT´+ @ø±Á>∑‘ê kÕúsTT˝À >∑\ ‘ês¡‘·eT´y˚T!

- kÕ«$T $yø±q+<ä

29

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*

ÄX¯j·T+• ˇø£ <XeTT˝Àì eTqTwüß´\T eT+∫yês¡sTT >=|üŒyê¬s’‘H Ä <XeTT

eT+∫~ >=|üŒ~ ø±>∑\<äT. n+‘>±ì bÕs¡¢yÓT+≥T #ùd #·≥ºeTT\

e\q ø±<äT.

•• eTqTwüß´\T, eTqTwüß´\T Mπs nedüs¡eTsTT ñHêïs¡T. $T–*q<ä+‘·j·TT

dæ<ä∆eTT>± düeT≈£Ls¡ ø£\<äT. ø±ì ã\eTsTTq, ñ‘ê‡Vü≤e+‘·T …’q,

XøÏÔe+‘·T …’q, JeXøÏÔ‘√ ñ{Ϻ|ü&ÉT#·T+&Ó&ç, $XÊ«dü|üs¡T …’q j·TTe≈£î\T,

n‘· +‘· ìC≤sTTr|üs¡T …’q yês¡T ø±e\dæ j·TTHêïs¡T. n{Ϻyês¡T ˇø£ÿ

e+<ä eT+~ \_Û+∫q #ê\TqT. á j·÷eÁ‘·Œ|ü+#·eTTqT >=|üŒ e÷s¡TŒ

#Ó+<ä>∑\<äT.

•• ì»yÓTÆq eTqTwüß´˝Ò >∑qTø£ ñqï#√ á <˚X¯eTT qT+∫ ø£s¡Te⁄

ø±≥ø£eTT\qT bÕs¡Á<√\T≥≈£î m+‘·ø±\eTT |ü≥TºqT?

•eTqTwüß´&ÉT ìj·TeTeTT\qT ‘·j·÷s¡T #˚j·TTHê? Òø£ ìj·TeTeTT Ò

eTqTwüß´\qT ‘·j·÷s¡T #j·TTHê? yÓTT<ä{ eTqTwüß´ì>± e÷s¡TeTT.

nìï $wüj·TeTT\T <ëìì nqTdü]+#·TqT.

•• Á|üuÛÑT‘·«eTT eTq≈£î ø±e\dæq$ nìïj·TT Ç∫Ãq< nqTø=+<äeTT, Ä

Ç∫Ãq yê{Ïì düÁø£eTeTT>± $ìjÓ÷–+# eTqTwüß´ Ò]? ø±e⁄q eTT+<äT

eTqTwüß´\qT ‘·j·÷s¡T#j·TTeTT.

•• eTq ÄX¯\ìïj·TT me]MT<Ó’‘˚ ñqïy√ n˝≤+{Ï j·TTe≈£î\ eT<Ûä´

|üì#j·TT≥ ñ‘·ÔeTeTT.

30

•• ◊. #sTT (nq>± eTìwæ$ ø£eTTà. eTqTwüß´\qT ‘·j·÷s¡T #j·TTeTT)

Ç< eTq ìHê<äeT>∑T >±ø£.

• Ç$ eT]j·TT Ç˝≤+{Ï kÕ«$T $yø±q+<äTì uÛ≤eeTT\‘√ eTVü‰eT+&É*

qe+ãs¡T 6, 1988 qT+∫ $XÊK|ü≥ïeTT˝À ªªnœ\uÛ≤s¡‘· $yø±q+<ä

j·TTe eTVü‰eT+&É*µµ (ø√\ø£‘ê) n&ÉT>∑TC≤&É\˝À q&ÉT|üã&ÉT#·Tqï~.

\ø£å eTT\T eT]j·TT ñ<›X´eTT\T

•• @ø£ ø±\eTT˝À eTìwæ>± e÷s¡T‘·÷ eTqTwüß´\qT ‘·j·÷s¡T#dü÷Ô ñ+&ÉT≥.

• j·TTe≈£î\˝À Ä‘·à•ø£åD, kÕe÷õø£ $<Ûj·T‘·, ø£\dæø£≥Tº>± |üì#j·TT≥,

eT]j·TT nìï+{ÏøÏ $T+∫ ÁX<ä∆qT (nq>± Ä‘·à $XÊ«düeTT - ‘·q

MT<ä ‘·q≈£î qeTàø£eTT) ø£*Z+#·T≥.

•• uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹˝Àì nq+‘·yÓTÆq J$‘· eT÷\´eTT\qT, kÕ«$T

$yø±q+<ä ìπs∆•+∫q o\ Á|ü<Ûëq, e÷qe ìsêàD ÄXj·TeTT\‘√

j·TTe≈£î\qT ñ‘Ô»|üs¡∫, C≤rj·T ìsêàD ø±s¡ Áø£eTeTT˝À ìkÕ«s¡∆,

ìsê&É+ãs¡ ùdyêXøÏÔ‘√, $X«e÷qe ø£fi≤´D ø±+ø£å‘√ yês¡T |üì

#˚j·TT≥¬ø’ eT]j·TT düeTÁ>∑ e÷qe düe÷» ø£\Œq≈£î yê]ì

düT•≈£åî‘·T\qT CÒj·TT≥jT.

•• Je‘·eT+fÒ dü]jÓÆTq ne>±Vü≤q eT]j·TT J$‘· \ø£å eTT\qT

@s¡Œs¡∫ Ä‘êà_Ûeè~∆øÏ nedüs¡yÓT Æq Ä#·s¡D $<ÛëHê\qT

n+~+#·T≥.

31

ø±s¡´Áø£eTeTT\T

1) $y˚ø±q+<ä düº&û dü]ÿ Ÿ‡ : j·TTe≈£î\≈£î $yø±q+<äTì >∑÷]à n<Ûä j·Tq ‘·s¡>∑‘·T\T

2) $y˚ø£ yêVæ≤ì : u≤\\≈£î o\ ìsêàD eT]j·TT e´øÏÔ‘·« $ø±dü ‘·s¡>∑‘·T\T

3) $yø±q+<ä ãTøkÕº Ÿ : l sêeTø£èwüí $yø±q+<ä y<ë+‘· kÕs¡dü«‘·eTT $Áø£sTT+#·T≥.

4) kÕ«$T $yø±q+<ä dæŒ]{Ÿ Ä|òt dü¬ø‡dt : ù|<ä $<ë´s¡Tú\≈£î ñ∫‘· •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\T ìs¡«Væ≤+#·T≥.

5) $yø±q+<ä Á>∑+<∏ë\j·T+ : $yø±q+<ä kÕVæ≤‘· +, u≤\\ kÕVæ≤‘· +, e´øÏÔ‘·« $ø±dü

Á>∑+<∏äeTT\T \_Û+#·TqT.

Ç‘·s¡ ø±s¡ Áø£eTeTT\T : s¡ø£Ô<ëq, yÓ’<ä •_s¡eTT\T ìs¡«Væ≤+#·T≥,

C≤rj·T j·TTe»q ~H√‘·‡e (kÕ«$T $yø±q+<ä »j·T+‹, »qe] 12)

ìs¡«Vü≤D, eTVü‰eT+&É* ‘Ó\T>∑T Á>∑+<∏äeTT\ Á|ü#·Ts¡D, $yø±q+<ä m–®_wüHé

ìs¡«Vü≤D. j·TTe»q •ø£åD≤ •_s¡eTT\ ìs¡«Vü≤D.

j·TTe‘·≈£î $qï|üeTT

me]ø£sTT‘˚ kÕ«$T $y˚ø±q+<äTì Hêj·Tø £‘ ·«eTTô| ’

qeTàø£eTTqï<√, e÷qe C≤‹øÏ n‘·ì∫Ãq n»sêeTs¡ dü+<XeTTô|’

qeTàø£eTTqï<√ n˝≤+{Ï Ä˝À∫+#·>∑\ j·TTe‘· eTVü‰eT+&É*˝À #]

e÷qe ìsêàD, o\ ìsêàD ñ<ä´eTeTT <ë«sê q÷‘·q J$‘êìï

ÁbÕs¡+_Û+|üe\dæq~>± $qï$+#·Tø=+≥THêï+.

(ø=+‘·eT+~ j·TTe≈£î\T ø±s¡ s¡+>∑eTT˝ÀìøÏ ~– Ä‘êàs¡ŒD

>±$+#·T≈£îHêïs¡T. yês¡T #ê˝≤ ‘·≈£îÿeeT+~. eTq≈£î n˝≤+{Ï yês¡T

y\ ø=\~ nedüs¡eTT. yês¡T ‘·|üŒ≈£î+&Ü ekÕÔs¡T-kÕ«$T $yø±q+<ä)

32

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*

uÛÑeq ìsêàD ì~Û

$XÊK|ü≥ï+ q+<äT eTVü‰eT+&É* ø±s¡ Áø£e÷\qT $düÔ]+∫

nH˚ø£eT+~øÏ #˚s¡T≥≈£î ªeTVü‰eT+&É* uÛÑeqìsêàD+µ nH˚

ãèVü≤‘·Ôs¡ Á|üD≤[ø£ Ä˝À∫düTÔHêï+. ñ<ës¡Vü≤è<äj·TT\T, $TÁ‘·T\T,

ÁX‚jÓ÷_Û ≤wüß\T, lsêeTø£èwüí uÛÑ≈£îÔ\T $]$>± $sêfieTT\ì∫Ã

‘√&ÉŒ&É>∑\s¡T.

eTVü‰sê»b˛wü≈£î\T s¡÷.10,116/` Òø£ Äô|’q

sê»b˛wü≈£î\T s¡÷.5,116/`, b˛wü≈£î\T s¡÷.2,516/`

<ë‘·\T s¡÷.1,116/` á $<Ûä+>± $sêfieTT\T Ç∫Ãq <ë‘·\

ù|s¡ ¢qT ªeTVü‰eT+&É* uÛ Ñeq+µ ˝À Á>±HÓ ’{ Ÿ sê‹ô|’

ÁyêsTT+#·ã&ÉTqT.

#Ó≈£îÿ\T, Á&Ü|ü⁄ º\T"Visakhapatnam Vivekananda Yuva

Mahamandal Building Fund" (SBI Account No.30769194180)

ù|s¡Tq rdæ ø±s¡´<ä]Ù, $XÊK|ü≥ï+ $y˚ø±q+<ä j·TTe

eTVü‰eT+&É*, l >∑D|ü‹ ùdyêdü$T‹, >∑Tsêÿ ˝… ’qT,

$XÊK|ü≥ï+`4 nÁ&Édt≈£î |ü+|ü>∑\s¡T. ôd Ÿ :98498 11940

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*

ùdyêø±s¡ Áø£e÷\T : düº&ûdü]ÿ Ÿ‡ (m.j·TT. Ç+»˙]+>¥ ø±´+|üdt,

>∑÷sêÿ …’Hé, mHé.m.&ç., eTTs¡∞q>∑sY Á|üXÊ+‹ bÕsYÿ, n&É$es¡+

>∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ¡XÊ\, ÄHé˝…’Hé˝À Skype <ë«sê ìs¡«Vü≤D),

u≤\u≤*ø£\≈£î $yø£yêVæ≤ì (u≤\$Vü‰sY) ìs¡«Vü≤D, j·TTe»q

•ø£åD≤ •_sê\T, s¡ø£Ô<ëq •_sê\T, esYÿcÕ|ü⁄\T, o\ìsêàD

Á>∑+<∏ë\ Á|ü#·Ts¡D, $y˚ø±q+<äTì bò˛{À m–®_wüHé ìs¡«Vü≤D

yÓTT<ä\>∑Tq$.

eTVü‰eT+&É* ‘Ó\T>∑T Á|ü#·Ts¡D\T : • eTVü‰eT+&É* \ø£å eTT

eT]j·TT ø±s¡ Áø£eTeTT\T • uÛ≤s¡rj·T j·TTe‘· - $yø±q+<äT&ÉT

• C≤rj·T düyÓTÆø£ ‘· ` kÕ«$T $yø±q+<ä • $<ë´]ú Àø±ìøÏ

#·Tø±ÿì • o\ìsêàD $<ÛëqeTT • e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· m+<äT≈£î

m˝≤? • ‘ê´>∑eTT `ùde • kÕ«$T $yø±q+<äTì e÷s¡ZeTT˝À

düeTdü \ |ü]cÕÿs¡+ • eTVü‰eT+&É* uÛ≤eeTT eT]j·TT |ü<ä∆‹

• eTq yês¡dü‘·« yês¡<ÛäT\T • MTs¡T Hêj·T≈£î\T ø±<ä\#·T

≈£îHêïsê! • j·TTe‘·s¡+ düeTdü `<ëì |ü]cÕÿs¡+

$y˚ø£ uÛ≤s¡‹ : nœ\uÛ≤s¡‘· $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*,

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ $uÛ≤>∑+ ‘·s¡|ü⁄q $yø£uÛ≤s¡‹ nqT Á‘Ó’e÷dæø£ |üÁ‹ø£

VVYM yê]# Á|ü#·T]+#·ã|ü&ÉT#·Tqï~.

eTVü‰eT+&É* Á|ü<ÛëH√<›X´eTTuÛ≤s ¡rj·T d ü+d üÿè‹˝Àì nq+‘·y ÓT Æq J$‘·

eT÷\´eTT\qT, kÕ«$T $yø±q+<ä ìπsú•+∫q o\ Á|ü<Ûëq, e÷qe

ìsêàD ÄXj·TeTT\‘√ j·TTe≈£î\qT ñ‘Ô»|üs¡∫ C≤rj·T ìsêàD

ø±s¡ Áø£eTeTT˝À ìkÕ«s¡ú, ìsê&É+ãs¡ ùdyê XøÏÔ‘√, $X«e÷qe ø£fi≤´D

ø±+ø£å‘√ yês¡T |üì#˚j·TT≥≈£î eT]j·TT düeTÁ>∑ e÷qe düe÷»

ø£\Œq≈£î yê]ì düT•øÏå‘·T\ CÒj·TT≥jT. á dü+düú ø±s¡ πøåÁ‘·eTT

Äùd‘·T Væ≤eTe‘Y |üs¡ +‘· uÛ≤s¡‘·<XeTT.

What Every Student Ought to Know (Telugu)First Published Dec, 1995 (2000 Copies)

1st Reprint Nov, 2013 (2000 Copies)

Price : Rs. 5.00What Every Student Ought to Know (Telugu) ISBN 978-81-86974-80-3

Published by Sri N. Lakshmi Narayana (President,

Visakhapatnam Vivekananda Yuva Mahamandal) on behalf

of Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mandamandal, Bhuban

bhavan, Balaram Dharma Sopan (P.O.), Khardaha, North

24 Parganas, West Bengal - 700 116. Ph: 033-23506898,

23524714. www.abvym.org e-mail: abvymcityoffice@gmail.com

Printed at Sathyam Offset Imprints, # 49-28-5,

Madhuranagar, Visakhapatnam. Ph. 2735878

Sath

yam

984

999

653

8