శ్రీ� రంగరాజ స్తవంTranslation / Purport by: Srimaan SKV RamacharyuluPratipadartham (word to word meaning) by: Srimaan Sribhashyam Srinivasacharyulu

I thought, in order to provide food for thought I will message one shloka everyday from Rangarajan Stavamu Uttarasatakamu. As you all know, while the Purva Satakam of Rangarajan Stavamu describes Srirangam, the deities there etc. the uttaraagha Satakam deals mostly with Ramanuja Siddhantam. I will put only the brief meaning and in case any body wants to ponder over the depth of the inner meanings, that can be helped by seniors. For the sake of understanding of larger cross section of our group I will put them in Telugu although my Telugu typing is bad. Let us start.

శ్రీ� పరాశర భట్టా ర్యః శ్రీ� రంగేశ పురోహితఃశ్రీ� రంగేశ పురోహితఃశ్రీ� వత్సా�ంక సుతః శ్రీ�మాన్శ్రే�యసే మేసు� భూయసే

ఇది మనకందఱకూ పరిచయమున్న శ్లో+ కమే = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

హర్తు� మ్ తమస్సదసతీ చ వివేక్తు� మీశో మానం ప్రదీపమివ కార్తుణికో దదాతితేనావలోక్య క్తు* తినః పరిభ్తుంజతే తమ్ తత్రై/వ కేపి చపలాః శలభీ భవంతి

1

పరమ కారుణికుడైన భగవానుడు అజ్ఞా4 నాంధకారమును తొలగించుకొనుటకు, సత్ అసత్ వివేకము పొందుటకు శాస్త్ర మను దీపమును ప్రసాదించేడు తద్వాGరా సుకుH తులు తతG త్రయ జ్ఞా4 నము కలిగి పరమాత్మను పొందుదురుకాని చపలురు (ఇతర మతసుM లు) ద్వానియందే శలభముల వలె నశించెదరు

పూరG శతకము నందు ప్రమేయ నిరూపణము చేసి ఉత�ర శతకమున ప్రమాణ నిరూపణము చేయు చునా్నరని అనుకొంటిమి కద్వాఆ ప్రమాణములనే దురుప యోగము చేసుకొని నశించు వేద బాహ్యు్యల విషయము అవధరించండి= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

యా వేదబాహ్యా్యః స్మృతయః అర ్హతాదేఃవేదేష్తు యాః కాశ్చ క్తుదృష్టయః తాఃఆగస్తుE/తాం రంగనిధే! త్వదధ్వని అంధంకరణ్యః స్మృతవాన్ మన్తుః తత్

2ఓ రంగనాథా! కొని్న స్మృతులు వేదమును తిరస్కరించును జైనాది మతసుM లు (జైనులు బౌదుg లు చారాGకులు), ఈ సు్మjతులు నెపములతో వేదమును అంగీకరించరు వీరు వేద బాహ్యు్యలు కొని్న దర్శనములు వేదములకు తపుp అరMమును చెపుpను (సాంఖ్యము), ఈ కుమతులు, కుదుr షు లు నిను్న చేరుటకు ఆటంకము కలిs ంచుదురు దోష పూరితమయిన తత్సా� GరMములను చెప్పిp జనులను తపుp ద్వారి పటించెదరు (సాంఖు్యలు జీవుని చైతన్య

శూను్యనిగా ఈశGరుడు లేనటు+ చెప్పెpదరు ఇందుచే బదg ముక్త జీవ భేదమే ఉండదు బౌదుg లు సరGం క్షణికం అంట్టారు ఇందుచే శాశGత ఆనందము ఇందులో కానరాదు జైనులు ఇద్దరు సూరు్యలు ఇద్దరు చందుr లు జ్ఞారిపోతున్న భూమి అని అరథరహితమయిన విషయములు చెప్పెpదరు) అందుకే మనువు వంటి సు్మjతి కారులు అవివేక పూరిత మయిన ఈ మతములను దర్శనములను తిరస్కరించిరి= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

ప్రత్యక్ష ప్రమథన పశ్యతో హరతా్వత్ నిర్దోR ష శ్తు� తి విమతేశ్చ బాహ్యవర�్మ ద్తుస్తరE ప్రభవతయా చ వక�్కృ దోషఃస్పృష్ట్యా్ట ్య చ ప్రజహతి రంగవింద వృదాX ః 3

ఓ రంగనాథా! వేద బాహ్యు్యలైన జైనులు, బౌదుg లు ప్రత్యక్ష గోచరమును అయద్వారMమని తిరస్కరింతురు. నిరో్ద షమైన శు� తులకు తపుp అరMములు చెపుpదురు. దుస�ర్క దురా�షలతో వాదించెదరు. దోషభరితములైన వారి వాదములు నిలువవు. అందులకే జ్ఞా4 న వృదుg లు వారి వాద ప్రమాణములను అంగీకరించరు. పరాశర భటరు సాGమి తరువాతి శ్లో+ కములలో ఆ మతములలో లోపములను మనకు కృప చేసా� రు. = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

అవయవితయ ఇదమ్ క్తురా్వణైః బహిషEరణైః వపుః నిరవయవకః అహంకారార్హః పుమాన్ కరణాతిగః స్తు_రతి హి జనాః ప్రతా్యసతే్తరిమౌ న వివించతేతదధిక్తుర్తుతాం శాస్త్రం రంగేశ తే పరలోకిని

4

ప్రత్యక్షప్రమాణమును మాత్రము అంగీకరించు చారాGకుల గురించి చెబుతునా్నరు ఈ శ్లో+ కంలో

ఓ రంగనాథ! ఈ శరీరము అచైతన్యమైన అవయవములతో నిరి్మతము. దీనికి కాళ్ళూ�, చేతులూ ఉన్నవి అనినటు+ గా దీనిని అందులకే ఇది అని సంబోధించెదము. జీవాత్మ 'అహమ్' అని తెలుప పడత్సాడు. జీవాత్మ నిరవయవి, ఇందిrయ/ శరీర అధీనమైనది కాదు. కాని ఈ శరీరమునకు ఆత్మకు దగsర సంబంధముండుట వలన సామాను్యలు ఈ శరీర, శరీరి భేదము గురి్తంచరు. (చారాGకులకు ఈ దేహాత్సా్మ వివేచనము లేదు. ఆత్మ సGయం ప్రకాశకమనియు, జ్ఞా4 నాశ�యమనియు శరీరము కన్న వేఱు అనియు చూడలేరు. వారు ఆత్మనే గురి్తంచరు). వేద శాస్త్రము వలననే ఈ వివరము తెలుసు� ంది( నిరూప్పితమవుతుంది)

(వేదమును ప్రమాణముగ అంగీకరించక ఆత్మనే గురి్తంచలేని విాకి ఆతో్మజీ�వనము ఎటు+ తెలియును అని భావము)= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

ప్రత్యక్షా శ్తు� తిరర్థధీశ్చ న కథ దోష్ట్యాః తదర్థః పునః ధరా్మధర్మ పరావరేశ్చరమ్తుఖః ప్రత్యక్షబాధ్యో్య న చతచ్చా్చరా్వకమతేపి రంగరమణ! ప్రత్యక్షవత్ సా ప్రమాయోగోన్మీ్మలితధీః తదర్థమథవా ప్రత్యక్షమీక్షేత సభ 5

చారాGకులు కేవలము ప్రత్యక్షమును ప్రమాణముగా స్వీGకరించి ప్రా్ర కృతిక ఇందిrయానుభవమును నిజమని భావించెదరు కద్వా! శ్రీ�మాన్ పరాశర భటరు సాGమి ఈ శ్లో+ కమునందు వారి బుదిg హీనతను పరిహసించి రంగనాథుని అటి చారాGకులకు బుదీgందిrయముల వలన సత్యగోచరము గోచరము కావలెనని ప్రా్ర రిgంచు చునా్నరు.

కనులకే కాక అంతఃకరణముతో సహా మిగిలిన ఏ ఇందిrయాలకు గోచరము/ అనుభవము అయినదంతయు ప్రత్యక్షము అని అంగీకరించ వలెను కద్వా! మనకు శు� తులు చెవులకు వినబడి అంతరిందిrయము ద్వాGరా స్వీGకరించబడి పద్వారM, వాకా్యరM విచారము ద్వాGరా తెలియ బడుత్సాయి. అందుచే శు� తులు కూడా ప్రత్యక్ష ప్రమాణములే, స్వీGకార్యములే. అంతేకాక సామాన్య మానవుల కుండెడి భ్రమ, ప్రమాదము, విప్రలంభము, అశకి్త మున్నగు దోషములు అపౌరుషేయాలయిన వేదములకుండవు. కనుక వేదములకు సామాన్యముగా ప్రత్యక్షమునకు కలుగు దోషములుండవు. అందుచే శు� తులవలన తెలియబడు ధర్మము, అధర్మము, పరమాత్మ, ఇంద్వాr ది ఇతరదేవతలు కూడ ప్రత్యక్ష దోషబాధితము కాక యద్వారM(ప్రమ) జ్ఞా4 నము. అంతేకాక సామాను్యలు పలికెడు కొని్న పదముల సముద్వాయమైన వాక్యము(ఉద్వా. గగనకసుమము పై కుందేటి కొము్మ కలదు) నందు దోషములుండవచు©ను కాని పరమాత్మ, ధర్మము వంటి వేఱు వేఱు పదములు అరMవంతములు యద్వారMజ్ఞా4 నారMకములే అవుత్సాయి. కాని చారాGకులకు వారి ప్రత్యక్ష ప్రమాణము వలన ఇటి యద్వారM జ్ఞా4 నము తెలియదు. మేము చెపp జూచినను వారు శు� తి విషయము మాకు సాక్షాత్ దృషము కాకున్న స్వీGకరించము అని మూర్ఖముగా ప్రవరి్తంతురు. కావున ఓ రంగరమణ! వారికి శు� త్యరMములు గోచరించు యోగదృష్టి కలిగినపుpడే వారు శు� తి ప్రమాణమును అంగీకరించుట సాధ్య మేమో!(నీవు కలిs ంచుము అని ప్రా్ర రిgంచు చునా్నరు)= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి చారాGకులను చెండాడిన తరువాత బౌదgమతము నందలి లోపములు చూప్పి తత్ఖండనము తరువాత శ్లో+ కములలో వివరిసు� నా్నరు.

న సత్ అసత్ ఉభయమ్ వా న ఉభయసా్మత్ బహిరా్వజగదితి న కిలైకాం కోటిమాటీకతేతత్ఇతి నిర్తుపధి సర్వమ్ సరి్వకాతః నిషేధన్వరద! స్తుగతపాశః చోరలావమ్ విలావ్యః 6

బౌదుg లు శూన్యవాదులు. వారు ఈ సpషగోచరమయిన జగతు� ను 1. యద్వారMమని (సత్), 2. అయద్వారMమని(అసత్), 3. యద్వారMమూ, అయద్వారMమూ నని(సత్, అసత్ ఉభయమూను), 4. యద్వారMమూ కాదు, అయద్వారMమూ కాదు (సత్ కాదు, అసత్ కాదు), అనీ నాలుగు రకాలుగ చెబుత్సారు. అటుపై విచిత్రంగా ఈ జగతు� వీటని్నటికీ అతీతమని అంట్టారు. బౌదుg ల వాదము ఈ రకంగా అసలు పునాది లేనటు+ ఉంటుంది. ఏదైనా వసు� నిర్ణయము చేయవలసి వచి©నపుpడు కాలము సాM నము బటి చెప్పెpదము. పుస�కము ఇపుpడు నేలపై నున్నది, ఇంతకుముందు బల+పై నున్నది, అన్నటు+ గా. కాలము, సాM నము లతో సంబంధము లేక అసలు ఒక ప్రత్యక్షముగానువ్న వసు� వు యొక్క అసి�తGమునే నిరాకరించుట ఏమి తర్కము. ఓ వరద!(రంగనాథ!), ఈ బౌదుg లు కనపడే ఈ జగతు� నే మన తలపులనుండి కొల+గొట్టే ప్రయత్నము చేసు� న్నటు+ ఉనా్నరే. వీరిని చోరులుగానే తలచవలెను కద్వా! (అనగా వారి మతము తిరస్కరణీయము అని భావము)= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

ప్రతీతిః చేత్ ఇష్ట్యా్ట న నిఖిల నిషేధ్యో యది న కః నిషేదాX తో న ఇష్టో్ట నిర్తుపధినిషేధః సద్తుపధౌనిషేధే అన్యత్ సిధే్యత్ వరద! ఘటభంగే శకలవత్ప్రమాశూన్యే్య పక్షే శ్తు� తిః అపి మతే అసి్మన్ విజయతామ్

7

పరాశర భటర్ సాGమి తన ద్వాడి బౌదుg లపై ఈశ్లో+ కంలో కూడా కొన సాగిసు� నా్నరు.

ప్రత్యక్షముగా తెలుసు� న్న జగతు� ను అయథారMము అనుట తపుp. ప్రపంచంలో అని్న పద్వారాM లు ఎటు+ అయథారMములు అవుత్సాయి. సరGమ్ శూన్యమ్, అయథారMము అంట్టే ఆవాక్యము కూడ అయథారMము అనృతము అవాలి. అట+యిన శూన్యవాదము పునాది లేక గాలిలో తేలి పోతుంది. కుండ లేదు అంట్టే కుండ ఇపుpడు లేదు, ఇచ©ట లేదు అని తపp, కుండ అను పద్వారMము అయథారMము అని కాదు కద్వా! కుండ వేఱొక చోట, వేఱొక సమయమున ఉండవచు©ను. ఒకపుpడు కుండ ఉండి ఇపుpడు శకలములు అయినచో కుండ రూప్రాంతరము చెందినది అని తపp కుండయే భ్రమ అని ఎటు+ చెప్పెpదవు. కుండ ఒకపుpడు ఉండి తన ప్రయోజనమును సాధించి ప్పెటినది. అందుచే ఆజ్ఞా4 నము ప్రమ( వసు� సద్వా�వాని్న నిరూప్పించు యథారM జ్ఞా4 నము) యే గాని, భ్రమ(అయథారMజ్ఞా4 నము) కాదు. ఈకారణాల వలన శూన్యవాదమే అయథారMము. ఓ వరద(రంగనాథ!), అందుచే వేదప్రా్ర మాణ్యము, ఔన్నత్యము సpషముగా నిరూప్పితము. = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటరు సాGమి ఈ శ్లో+ కంలో కూడ తన బౌదg మత తిరస్కరణ కొనసాగిసు� నా్నరు.

యోగాచ్చారః జగత్ అపలపతి అత్ర సౌతా్ర ంతికః తత్ధీవైచితా్ర ్యత్ అన్తుమితి పదమ్ వకి� వైభాషికాస్తు్తప్రత్యక్షమ్ తత్ క్షణికయతి తే రంగనాథ! త్రయోపి జ్ఞా� నాత్ ఆత్మత్వ క్షణభిద్తురతే చక్ష్తుషే తాన్ క్షిపామః

8

(బౌదgము ప్రకారము జీవన లక్ష్యపు పరాకాష్ఠ దఃఖనిరోధమే. ఆత్మ, ఆనందము అన్న విషయాల విాకి తెలియదు)బౌదుg లయందు నాలుగు వరsములు కలవు. బుదుg డు ప్రా్ర రంభమందు సరGము శూన్యము అని ప్రబోధించెను. ఇటు+ విశGసించి ప్రవరి్తంచువారిని మాధ్యమికులని(మహాయానం) అంట్టారు.ప్పిదప వారినుండి ఏరpడిన వేఱొక వరsము విశGమును అసత్యముగా తిరస్కరించి, జ్ఞా4 నమును మాత్రమే యథారMముగ స్వీGకరించిరి. వీరిని యోగాచారు్యలు అంట్టారు. జీవనలక్ష్యమునకు యోగము సాధనముగ వీరు భావిసా� రు. (మహాయానము).తరువాత వచి©న వరsము సౌత్సా్ర ంతికులు. వారి ప్రకారము బాహ్యంగా కనపడు జగత�ంత్సా ప్రా్ర తిభాసితము(ఊహయే), ధీవైచితి్ర తో, అనుమితితో ఉపప్రాదించెడు జ్ఞా4 నము యథారMము.మఱియొక వరsము వైభాష్టికులు(హీనయానము). వీరి ప్రకారము జగతు� యథారMము, కాని క్షణికము. వీరందరును జ్ఞా4 నము తపp ఆజ్ఞా4 నమునకు ఆశ�యమైన ఆత్మ అసి�తGమే లేనటు+ వ్యవహరింతురు. ప్రత్యక్షముగా తెలియబడు జగతు� ను శూన్యమనియు, క్షణికమని అంట్టారు. వీరందరును (వేద ప్రా్ర మాణ్యము తెలియక, యథారM జ్ఞా4 నము లేక భగవత్ భాగవత కైంకర్య పరులు కాక), నశించుచునా్నరు.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి కొనసాగిసు� న్న బౌదg మతనిరసనలో తరువాత శ్లో+ కము

జగత్ భంగ్తురమ్ భంగ్తురా బ్తుదిXః ఆతే్మతిఅసత్ వేత్త్ర భావే తథా వేద్య వితో్త ్యః క్షణధ్వంసతః చ స్మృతిప్రత్యభిజ్ఞా�దరిద్రమ్ జగత్ సా్యత్ ఇదమ్ రంగచంద్ర 9

ప్రత్యక్షముగా కనపడుతున్న జగతు� శూన్యము కానేరదని ముందు నిరూప్పించేరు కద్వా! క్షణికము కూడా కానేరదని, అటులనే ఆత్మ అనునది క్షణ భంగురమైన జ్ఞా4 నము అనుట తపుp అని ఉపప్రాదిసు� నా్నరు.

ప్రత్యక్షమైన పద్వారMములని్నటినీ తెలియు, ఆ జ్ఞా4 నాశ�యమై తది�న్నమైన జ్ఞా4 త(ఆత్మ) లేడు, ఆ జ్ఞా4 నము వలన తెలియ బడు పద్వారMములు క్షణికములు అనినచో, మనము అనుభవించు ప్రత్యభిజ4 ఎటు+ కుదురును. (ఉద్వా: మనము ఇంతకు ముందు చూచిన వసు� వు లేక మనిష్టి మరల కనపడి నపుpడు ద్వా(వా) నిని గురి్తంచి ఇది అదే అని తెలుసుకోవడాని్న / గురి్తంచడాని్న ప్రత్యభిజ4 అని అంట్టారు). దీనిని బటి జ్ఞా4 నము, ఆ జ్ఞా4 త కూడా క్షణికములు కాక కొనసాగునని/ నిలిచి యుండునని తెలుస్తో� ంది. లేకున్న ముందు ఒకపుpడు కలిగిన జ్ఞా4 నము ఆ జ్ఞా4 తకు మరల జ4ప్పి�కి రాలేదు. ద్వానిచే గురి్తంచుటయు కుదరదు. అందుచే ఓ రంగ చందr! శూన్య/ క్షణిక వాదములు తిరస్కరణీయములు.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి తమ బౌదg మత నిరసనవాదమును ఈ శ్లో+ కముతో ముగిసు� నా్నరు.

అహమ్ ఇదమ్ అపివేది్మ ఇతి ఆత్మ వితో్త ్యః విభేదేస్తు_రతి యది తదైక్యమ్ బాహ్యమపి ఏకమ్ అస్తు్తప్రమితిః అపి మృష్ట్యా సా్యత్ మేయ మిథా్యత్మ వాదేయది తదపి సహేరన్ దీర్ఘమ్ అసా్మత్ మత ఆయ్తుః

10

నేను దీని్న (ఉద్వా. కుండను) తెలుసు కునా్నను అన్నపుpడు నేను(జ్ఞా4 త), కుండ(జ్ఞే4యము), తెలుసుకొనుట(జ్ఞా4 నము), అను మూడు వేఱు వేఱుగా ఉంట్టాయి. అటిచో ఈ మూడింటికి ఐక్యత ఎటు+ చెప్పెpదము. ఈ కనపడు నంతయు అయద్వారMమని అంట్టే ఈ విషయం తెలిపే జ్ఞా4 నము కూడా అయద్వారMమే కావాలి. అలా అంట్టే ఈ వాదము యొక్క పునాది యే కూలిపోయినటు+ . తెలియ బడిన పద్వారMము యద్వారMము ఐతే పైన చెపp బడినటు+ అంత్సా అసతు� అనుట తపుp. ఈ విశGము, పద్వారాM లూ అనీ్న అసతు� , శూన్యము అనే వాదము ఏరకంగా చూచినా నిలబడదు. అందుచే వేద ప్రా్ర మాణికమైన మన (రామానుజ)సిద్వాg ంతమే దీరాÏ యువు.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటరు సాGమి బౌదg మత ఖండనము ముగించి ప్రచ©న్న బౌదg మనబడే అదైÐతదర్శనము వివరిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కంలో

ఏతత్ రామాస్త్రమ్ దలయత్తు కలిబ్రహ్మ మీమాంసకాంశ్చజ�పి్తః బ్రహ్మ ఏతత్ జ్వలత్ అపి నిజ అవిద్యయా బంభ్రమీతితస్య భా్ర ంతిమ్ తాం శ్లథయతి జిత అదై�త విద్యః త్తు జీవఃయత్ యత్ దృశ్యమ్ తత్ వితథమ్ ఇతి యే జ్ఞా� పయాంచ కృరజ్ఞా� ః

11

(సరG విశ్రేష శూన్యమై చినా్మత్ర సGరూపమైన బ్రహ్మ మొక్కటియే సత్యము. తది�న్నమై పలువిధములుగా జ్ఞా4 త యని, జ్ఞే4యమని, వాటిని బటి వచు© వివిధ జ్ఞా4 నములు అనియు చెపp బడు ఈ సకల ప్రపంచము ఆబ్రహ్మమునందే అవిద్వా్య కలిpతమై మిథా్యభూతమైనదిఈ అవిద్య చే ఆవృతమైన పర బ్రహ్మము మహావాక్యజ్ఞా4 నము వలన అవిద్య తొలగించబడినదై సGయంప్రకాశమవుతుంది అనునది సూM లంగా అదైÐత సిద్వాg ంతము. ) పరబ్రహ్మము చినా్మత్ర జ్ఞా4 నము. అది సGయం ప్రకాశకమయిననూ, అనాదిగా వచి©న అవిద్య చే బాధితమై భేద భా్ర ంతికి లోబడి ఉంటుంది. ఈ అవిద్య వలన జీవాత్మ, బ్రహ్మముల ఐక్యత(అంట్టే ఱెండూ వేఱు కాదు ఒక్కట్టే) అన్న విషయము తెలియక యుండును. అంట్టే బ్రహ్మము సGసGరూపము గురి్తంచక, జ్ఞా4 త, జ్ఞే4యములని భేద భా్ర ంతి ఉంటుంది. ఈ పరిసిMతిలో 'తత�Ðమసి', 'అహమ్ బ్రహా్మసి్మ' వంటి మహావాక్య జ్ఞా4 నము వలన ఈ భేద భా్ర ంతి పోయి బ్రహ్మ సGరూపము అవగత మవుతుంది.

ఇటి వాదములు ప్రత్యక్షముగా కనబడునంతయు అయథారMము, మిథ్య అను తపుp భావముల నుండి వచి©నది. ఇది అంతయు కలి పురుషుని ప్రభావమేకద్వా! ఇటి అనృత బ్రహ్మ విచారములు రామ బాణము వంటి మా ( రామానుజుల) శాస్త్ర పరమైన తత�Ð దర్శనము వలన ఛినా్న భిన్నములగును. బ్రహ్మమును నిరిGశ్రేషమనుట (అనగా ఏ విశ్రేషములు లేనిది), బ్రహ్మమనగా అవిద్య పోయిన జీవాత్మయే అనుట ఎటు+ కుదురును= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి జైన మతమును ఖండిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కంలో.

అంగీకృత్య త్తు సప్తభంగి క్తుసృతిమ్ సా్యత్ అసి్త నాసి్త ఆతి్మకామ్ విశ్వమ్ త్వత్ విభవమ్ జగత్ జినమతే నైకాంతమ్ ఆచక్షతేభినా¡భిన¡మ్ ఇదం తథా జగద్తుషే వంధ్యా్య మమ అంబేతివత్ నూత¡ బ్రహ్మవిదే రహః పరమ ఇదమ్ రంగేంద్ర తే చక్షతామ్

12

జైనమతము విశGమును యథారMమని అంగీకరిసూ� నే విచిత్రమైన సప� భంగీవిచారాని్న ప్రతిప్రాదిసు� ంది. ద్వాని ప్రకారము, ఈ విశGము సా్యదసి�(ఉండవచు©),సా్యనా్నసి�( ఉండకపోవచు©),సా్యదసి�చ నాసి�చ( ఉండీ ఉండకపోవచు©ను),సా్యదవక్తవ్యమ్( ఇలా అని చెపp లేకపోవచు©),సా్యదసి� అవక్తవ్యమ్(ఉండవచు© కాని అలా చెపpలేకపోవచు©),సా్యనా్నసి� అవక్తవ్యమ్( ఉండకపోవచు© కాని అలా చెపp లేక పోవచు©),సా్యదసి� చ నాసి� చ అవక్తవ్యమ్( ఉండవచు©, ఉండకపోవచు© కాని అలా చెపp లేక పోవచు© ),ఇటు+ యథారMము అని అంగీకరిసూ� నే విపరీతమైన అసంభవ వాదములచే తెలప్పెడి జైన వాదము మనలను సంశయంలో పడవేసి తపుpద్వారి పటిసు� ంది. ఇటి వాదము నిలువదు. ఆమె మాఅమ్మ, కాని గొడాØ లు అని అన్నటు+ గా. ఓ రంగేందr! ఇటి సిద్వాg ంతములు, కొంతమంది భేద్వాభేద వాదులు చెపుp బ్రహ్మము, జీవాత్మ భేదము, అభేదము (వేఱు, వేఱుకాదు కూడా), కూడా ఒకేసమయమందు అయిఉండును అన్నటు+ గా అసమంజసములువీరందరూ ఒకరికి మఱియొకరు తమవాదములను వినిప్పించుకొని డోలామానసులవనిండు. మనకేమి. (మన సిద్వాg ంతమునఅటి సంశయములకు అవకాశము లేదు)= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి వైశ్రేష్టిక, నా్యయ దర్శనముల గురించి ఈ శ్లో+ కంలో అనుగ్రహిసు� నా్నరు.

కణచర చరణాక్షౌ భిక్షమాణౌ క్తుతర్కై్కఃశ్తు� తి శిరసి స్తుభిక్షమ్ త్వత్ జగత్ కారణత్వమ్అణ్తుష్తు విపరిణామ్య వ్యో్యమపూర్వమ్ చ కార్యమ్తవ భవదనపేక్షమ్ రంగభర్తు� ః బ్తు్ర వాతే 13

(ఏదయినా ఒక కార్యము జరగాలంట్టే కారణము ఉండాలి కద్వా. ఉద్వా. కు ఒక కుండ కావాలంట్టే ప్రాతపదgతిలో మటి , కుమ్మరి, కుమ్మరి చకHము, ఇవనీ్న ఉండాలి. వీట+లో మటిని ఉప్రాద్వాన కారణము అనీ, కుమ్మరిని నిమిత� కారణము అనీ, చకHమును సహకారి కారణము అనీ అంట్టారు. నా్యయ(గౌతమునిది), వైశ్రేష్టిక (కణాదునిది), దర్శనములు ఈ కనిప్పించే విశాGనికి కారణము కణాలు(పరమాణువులు), అని అంట్టారు. అంట్టే కణాల పరసpర సంయోగము వలన విశGము పుటిందన్న మాట. అయితే వేఱు వేఱు పద్వారాM లకు వేఱు వేఱు గుణాలు

కలుగుటకు కారణము విశ్రేషమను ప్రతే్యకత అని వైశ్రేష్టికులు సమరిMసా� రు. ఈ ఱెండును వైదిక దర్శనములైనను వేదములకు సవ్యముగా అరMము చెపpకున్న కారణమున వేదబాహ్యములని పరిగణించవలెను).

ఓ రంగనాథ! సరేGశGరుడవైన నిను్న ఈ సకల చరాచర సృష్టికి ఏకైక కారణము (అనగా ఉప్రాద్వాన, నిమిత�, సహకారి కారణములని్నయు), అని వేద, వేద్వాంతములనీ్న ఘోష్టించు చుండగ, గౌతమ, కణాదులు తమ కుతర్కములతో, దిగజ్ఞారి, నీచమైన కణములను కారణతGము స్వీGకరించి బిచ© మెతు� కొనుచునా్నరే. మూర్ఖపు దనముతో మూలకారణమూరి్తవైన నిను్న తిరస్కరించి ఈ జగతు� అణు పరిణామముల వలన అని మహదైశGర్య సిMతి యందుండి ద్వానిని తిరస్కరించి బిచ©ము నెతి� కొను వారివలె నునా్నరు.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర్ భటర్ సాGమి తరువాతి శ్లో+ కంలో సాంఖ్య, యోగ, ప్రాశుపత దర్శనములను నిరసిసు� నా్నరు

సంచషే్ట న ఈశ్వరమ్ తా్వమ్ పుర్తుషపరిషది న్యస్య యదా్వ అన్యపరా్యత్ సాంఖ్యః యోగీచ కాకా్వ ప్రతిఫలనమ్ ఇవ ఐశ్వర్యమ్ ఊచే కయాచిత్భిక్షౌ శైవః స్తురాజంభవమ్ అభిమన్తుతే రంగరాజ్ఞాదిరాగాత్తా్వమ్ తా్వమ్ అవ అభ్యధ్యాః త్వమ్ నన్తు పర విభవ వ్యూ్యహన ఆఢ్యమ్ భవిష్తు² మ్

14

సాంఖు్యలు పరమాత్మ అసి�తGమును ఒపుpకోక ప్రకృతి పురుష తత�Ðములు 25 అని గురి్తసా� రు. యోగదర్శనము పరమాత్మను గురి్తంచినా విలువ నీయరు. ఒకని వద్ద పది పైసలున్నను పైస లేకపోయినను ప్పెద్ద తేడా ఏమి యుండును. ఇక, ప్రాశుపతము తన బ్రహ్మ హత్సా్య ప్రాతకము పోగొటు కొనుటకు భిక్షుకునిగా నీ వద్ద బిచ©మెతి�న శివుని పరమాత్మగా వరి్ణసు� ంది. ఇవి అని్నయు వేద ప్రా్ర మాణ్యములు కావు. ఓ రంగనాథా! నీ యొక్క పర, వ్యూ్యహ, విభవ, అర©, అంతరా్యమి మూరు్త ల గూరి© నీ అనంత కళ్యా్యణ గుణములను గూరి© చెప్పెpడి, వక్తృత�Ð, వంచనాది దోషములు లేక నీచే ప్రవచించబడి, సనతు్కమార, శాండిల్య, నారద్వాదుల చే ప్రచారము చేయబడిన భగవత్ శాస్త్రము అయిన ప్రాంచరాత్ర శాస్త్రము మాత్రమే వేద్వారMమును సరిగా అందించును= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటరు సాGమి బౌదg , ప్రచ్ఛన్న బౌదుg ల గురించి అనుగ్రహిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

ఇతి మోహన వర�్మనా త్వయా అపిగ్రథితమ్ బాహ్యమతమ్ తృణాయ మన్యే్యఅథ వైదిక వర్మ వరి్మతానామ్మనితాహే క్తుదృశామ్ కిమీశ! వర�్మ

15

(బౌదgము వంటి మతములను కొని్నంటిని భగవానుడే వేఱు వేఱు సమయముల యందు వేఱు వేఱు ప్రయోజనములకు వేఱు వేఱు ఆవేశాది అసంపూర్ణ అవత్సారముల ద్వాGరా వేఱు వేఱు మారsముల కాలముల ప్రవేశప్పెట్టెను. కాని ఆ ప్రయోజన రహస్యములు అందరకూ అవగతము కాదు).

ఓ పరమేశGరా! లోకులను మోహింపచేయుటకు బుద్వాg ది రూపములను ధరించి (ఒకపుpడు), దోషమారsములను చూప్పించితివి. అటి అవైదిక దర్శనములను మేము తృణప్రా్ర యముగా తిరస్కరింతుము. కాని శు� తి కవచ ధారులై కుదృషు లైన కొందరు(అదైÐతులు), శు� తివిరుదgముగా ప్రవచించి, ప్రవరి్తంచు చునా్నరే. వారు కూడా మాకు నిరాదరణీయులే. = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి బౌదg మత నిరసనము గత శ్లో+ కముతో ముగించి, మొదటి శ్లో+ కమునందు ప్రసు� తించిన (మానమ్ ప్రదీపమివ పరమ కారుణికో దద్వాతి) వేదప్రా్ర మాణ్యత వివరిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కంలో

సంసాEరమ్ ప్రతి సంచరేష్తు నిదధత్ సరే¶ష్తు తతా్సరితమ్రూపమ్ నామ చ తత్తత్ అర ్హ నివహే వా్యకృత్య రంగాస్పదస్తుప్త ఉద్తు·దX విరించి పూర్వ జనతామ్ అధ్యా్యప్య తత్తత్ హితమ్శాసత్ నస్మృత కతృకాన్ వహసి యత్ వేదాః ప్రమాణమ్ తతః

16

ఓ రంగనిలయ! వేదములు అపౌరుషేయములు. ప్రళయ సమయమందు నీవు వాటిని రక్షించి యుంచుదువు. మరల నీవు వాటిని ధరించి, చతురు్మఖ బ్రహ్మకు అందిచె©దవు. ఆ విధముగా బ్రహా్మదులను సృష్టించి వారి వారి పదవులయందు వారి వారి విధి నిరGహణకు సహకరించెదవు. పూరGపు విధముగా వివిధ చరాచరములకు నామరూపవిభాగము వేదోక్తముగా కావింప చేసెదవు. వేదములు వేఱొకరి రచన కాక నీ ముఖమునుండి బహిరsతమగుటచే భ్రమ, ప్రమాద్వాది దోషములు లేనివై పరమ ప్రా్ర మాణ్యములుగా విరాజిలు+ ను.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి వేద ప్రా్ర మాణ్యత గూరి© తరువాత ఱెండు శ్లో+ కములలో కూడా తెలియచేసు� నా్నరు.

ఆదౌ వేదాః ప్రమాణమ్ స్మృతిః ఉపక్తుర్తుతే స ఇతిహ్యాసైః పురాణైఃనా్యయైః సార్థమ్ త్వత్ అరా్చవిధిమ్ ఉపరి పరిక్షీయతే పూర్వభాగఃఊరX�ః భాగః త్వదీహ్యా గ్తుణ విభవ పరిజ్ఞా� పనైః త్వత్ పదాప్తౌ్త వేద్యః వేదైః చ సర్కై�ః అహమ్ ఇతి భగవన్! స్వే్వనచ వా్యచకర్థ

17

(వేదములయందు పూరG భాగమైన కర్మకాండ,స్మృతులు, పూరGమీమాంసాది శాస్త్రములు భగవద్వారాధనా పరముగానుండును. వేదముల ఉత�ర భాగమైన బ్రహ్మ కాండ భగవత�Ðరూపమును ప్రతిప్రాదించును. కొని్నశు� తులు ొèభగవానుని కళ్యా్యణ గుణ పూరు్ణ నిగా వరి్ణంచును. కొని్న శు� తులు నిరుs ణునిగా తెలియ చేయును. కాని భగవదీsత యందు సాGమి వేదైః సర్వైÐః చ అహమ్ ఏవ వేద్యః అని చెపుpకొనినాడు. అందుచే సగుణ బ్రహ్మగా వరి్ణంచిన శు� తులను తిరస్కరించి నిరుs ణ బ్రహ్మగా తెలిప్పిన శు� తులనే అంగీకరించు అదైÐత సిద్వాg ంతము తపుp. అటులనే అహమేవ అనుటవలన ఇంద్వాr ది దేవతలను శు� తులలో వరి్ణంచినపుడు ఆ దేవతలకు అంతరా్యమిగా నుండు శ్రీ�మనా్నరాయణుడే బ్రహ్మ యని తెలియవలెను.)

నిను్న తెలియచేయు వేదములే నిరు్ద షములైన ప్రథమ ప్రమాణములు. స్మృతి, ఇతిహాస, పురాణములు వేదముల ఉపబృంహణములయి, వేద్వారMములను వివరముగా తెలియచేయును. పూరG మీమాంసాశాస్త్రము నీయొక్క ఆరాధనాత్మకమైన కర్మలను తెలియచేయును. ఉత�ర మీమాంస బ్రహ్మ కాండ నీ జగద్వాG్యప్రార రూప చేషలను, నీ సGరూపమును , కళ్యా్యణ గుణములను, ఉభయ విభూతులను, మేము నీ ప్రాద్వారవిందములను చేరగల విధి, విధానములపర్యంతము తెలియచేయును. వేదైశ© సర్వైÐః అహమేవ వేద్యః అని నీవే గీత యందు అనుగ్రహించినటు+ వేదములని్నయు నినే్న తెలియచేసా� యి. వేద ప్రతిప్రాదు్యడవైన పరమాత్మ నీవే.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి వేద్వాంగముల గురించి వేద్వాంగముల సహకారముతో వేదములు భగవని్నర్ణయము, భగవదGర్ణనము, భగవత్కైëంకర్యము ఎటు+ తెలుపునో వివరిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కములో

శిక్షాయామ్ వర² శిక్షా పదయమధిగమః వా్యకి*యా నిర్వచోభా్యమ్ఛందః ఛందః చితౌ సా్యత్ గమయతి సమయమ్ జ్యౌ్యతిష్ట్యామ్ రంగనాథ!

కల్పే్ప అన్తుష్ట్యాÂ నమ్ ఉక�మ్ హి ఉచితగమితయోః నా్యయ మీమాంసయోః సా్యత్అర్థవ్యకి�ః పురాణా స్మృతిష్తు తదన్తుగాః తా్వమ్ విచిన్వంతి వేదాః

18

వేద్వాంగములు ఆరు. అవి శిక్షా, వా్యకరణము, ఛందసు�, నిరుక్తము, జ్యో్యతిషము, కలpము.వరో్ణ చా©రణా కHమములను వివరించునది శిక్షా. వా్యకరణ, నిరుక్తములు పదముల యొక్క అరM, జ్ఞా4 నములను, పదోతpతి�ని, వాక్య నిరా్మణకHమమును తెలుపును. ఛందసు� మాత్సా్ర , గణవిభాగములను, శ్లో+ క రచనా కHమాని్న, జ్యో్యతిషము వైదిక కార్యములు నిరGహించుటకు కాల గమన విషయములను, శుభాశుభ ముహూర్తములను, కలpము వైదిక కార్యములు చేయు విధి విధానములను తెలియ చేయును. నా్యయ, మీమాంసాశాస్త్రములు స్మృతి, పురాణాముల అరMనిర్ణయమునకు తోడpడును. ఈ వేద్వాంగములను అనుసరిసూ� వేదములు ఓ రంగనాథా! నీ విచారము చేయుచుండును( పరమాత్మ విచారమునకు వేద్వాంగ, ఉపబృంహణముల సహకారముతోడనే వేదమును అరMం చేసుకొనవలెను). = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

కర్మ లని్నయు భగవత�ంకలpము ప్రకారము జరుగునని, తత�త్ఫలములు కూడ భగవద్వాధీనములేనని నిరGచించిన ప్పిదప, పరమకారుణికుడైన భగవానుడు తన సంత్సానమును తుచ్ఛమైన కామ్య, అభిచారాది కర్మల యందు ఏల పే్రరేప్పించుననగా, ఆ విధి, విధానములు వారి వారి గుణములబటియు, రుచివాసనల బటియు యుండునని శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో సమాధానమిచు©చునా్నరు.

ఆజ్ఞా� తే స నిమిత్త నిత్య విధయః స్వరా¶ ది కామా్యది్వధిఃసః అన్తుజ్ఞా� శఠచిత్త శాస్త్ర వశత ఉపాయః అభిచ్చార శ్తు� తిఃసర్వీ్వయస్య సమస్త శాసిత్తుః అహో! శ్రీ�రంగ సర్వస్వ! తేరక్షా ఆకూత నివేదిన్మీ శ్తు� తిః అసౌ త్వత్ నిత్య శాసి్తః తతః

19

ఓశ్రీ�రంగనాథా! సంధ్య వందనాది నిత్య విధులు, ప్పితృకరా్మది నైమితి�క విధులు నీ ఆజ4లే. వానిని తపpనిసరి గా నీ కైంకర్య రూపముగనే జరుపవలెను. సGరాs ది కామ్యములకు కొందరు కొని్న యజ4 యాగాదులు జరుపుదురు. కొని్న క్షుదr అభిచార కర్మలు శతు్ర నాశనమునకు కొందరు చేయుదురు. అటి కామ్య కర్మలకు కాని, క్షుదr కర్మలకు గాని నీ ఆజ్ఞా4 నుజ4లు ఎటు+ కుదురును? వివిధ గుణ, వాసనలు గల సకల జనుల అభిరుచులను బటి అభిప్రా్ర యములను బటి సమస� జన రక్షకుడవైన నీవే ఆయా కర్మలను వేదోక్తప్రకారము జరిప్పించెదవు. ఆ విధముగా శఠచితు� లను కూడ వశపరచుకొని, వారికి శాస్త్రమునందు ఆసకి్త కలిగించి దరి చేరు©కొని రక్షించెదవు కద్వా!

( ఉద్వా. కు కన్న తలి+ తనకు గల మంచి ప్పిల+లచే మంచి పుస�కములు చదివించి, మరి కొంతమంది నియమిత జ్ఞా4 నము గల ప్పిల+లచే బొమ్మల పుస�కములు చదివించి వారికి పఠనమునందు ఆసకి్త కలిగించి, దుషు లైన ప్పిల+లచే(వారు కూడా తన ప్పిలలే కనుక), వారికి ఇషమైన పుస�కములు ఆరోగ్యకరమైనవి కాకున్నను చదువుటకు అంగీకరించి కHమముగా వీరిని సనా్మరsమునకు మళ్ళి�ంచు విధముగా భగవానుడు మనయందు కృపతో ప్రవరి్తంచును. అటు+ కాకున్న వారు ఇంకను దూరమయ్యె్యదరను భయముతో ).= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో మీమాంసాది దర్శనములను ఖండిసూ� కర్మకు, శాస్త్ర విధికి ఫల ప్రద్వాత పరమాత్మయేనని, అందువలన వాటిని భగవద్వారాధనా పరముగనే నిరGరి్తంచవలెనని ప్రతిప్రాదిసు� నా్నరు.

కి*యా తత్ శకి� వా కిమ్ అపి తత్ అపూర్వమ్ పితృస్తురప్రసాదః వా కర్తు� ః ఫలదః ఇతి రంగేశ! క్తుదృశః

త్వత్ అరా్చ ఇష్ట్యా్ట పూరే� ఫలమ్ అపి భవత్ ప్రీ్రతిజమ్ ఇతి త్రయీ వృదాX ః తత్తత్ విధిః అపి భవత్ పే్రరణమ్ ఇతి

20

ఓ రంగేశ! యజ4, యాగాది కర్మల ఫలము అపూరGము అను అనిర©నీయమైన శకి్త ద్వాGరా కలుగునని, దేవ, ప్పితృ దేవతల వలన కలుగునని కుదృషు లు కొందరు(మీమాంసకాదులు) చెప్పెpదరు. కాని శాస్రము క్షుణ్ణముగా తెలిసిన ప్పెద్దలు ఈ యజ4 యాగాది కర్మలు గాని, ఇష్టా పూరా్త ది కార్యములు గాని నీ ఆరాధనారూపములే అనియు, నీ ఆజ్ఞా4 నుసారముననే జరుగుచుండుననియు, వాని ఫలము కూడ నీ అనుగ్రహము వలననే కలుగుననియు చెప్పెpదరు. ఆ శాస్త్రములు కూడ నీ ప్రసాదములు కద్వా! ( నిను్న మఱచి నిరీ�వమైన అపూరGమునో, నీ సృష్టి లో భాగమయిన ఇతర దేవతలనో ఫల ప్రద్వాతలనుట ఎటు+ ). = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర్ భటర్ సాGమి తరువాతి శ్లో+ కంలో సాంఖ్య, యోగ, ప్రాశుపత దర్శనములను నిరసిసు� నా్నరు

సంచషే్ట న ఈశ్వరమ్ తా్వమ్ పుర్తుషపరిషది న్యస్య యదా్వ అన్యపరా్యత్ సాంఖ్యః యోగీచ కాకా్వ ప్రతిఫలనమ్ ఇవ ఐశ్వర్యమ్ ఊచే కయాచిత్భిక్షౌ శైవః స్తురాజంభవమ్ అభిమన్తుతే రంగరాజ్ఞాదిరాగాత్తా్వమ్ తా్వమ్ అవ అభ్యధ్యాః త్వమ్ నన్తు పర విభవ వ్యూ్యహన ఆఢ్యమ్ భవిష్తు² మ్

21

సాంఖు్యలు పరమాత్మ అసి�తGమును ఒపుpకోక ప్రకృతి పురుష తత�Ðములు 25 అని గురి్తసా� రు. యోగదర్శనము పరమాత్మను గురి్తంచినా విలువ నీయరు. ఒకని వద్ద పది పైసలున్నను పైస లేకపోయినను ప్పెద్ద తేడా ఏమి యుండును. ఇక, ప్రాశుపతము తన బ్రహ్మ హత్సా్య ప్రాతకము పోగొటు కొనుటకు భిక్షుకునిగా నీ వద్ద బిచ©మెతి�న శివుని పరమాత్మగా వరి్ణసు� ంది. ఇవి అని్నయు వేద ప్రా్ర మాణ్యములు కావు. ఓ రంగనాథా! నీ యొక్క పర, వ్యూ్యహ, విభవ, అర©, అంతరా్యమి మూరు్త ల గూరి© నీ అనంత కళ్యా్యణ గుణములను గూరి© చెప్పెpడి, వక్తృత�Ð, వంచనాది దోషములు లేక నీచే ప్రవచించబడి, సనతు్కమార, శాండిల్య, నారద్వాదుల చే ప్రచారము చేయబడిన భగవత్ శాస్త్రము అయిన ప్రాంచరాత్ర శాస్త్రము మాత్రమే వేద్వారMమును సరిగా అందించును= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి తరువాత శ్లో+ కములో వేదములందలి విధి, నిషేధ వాక్యములకే ప్పెద్ద పీట వేసి, సిద్వాg రM వాక్యములకు విలువ నీయని మీమాంసకులను నిరసిసు� నా్నరు

అత్ర ఆస్వే్త నిధిః ఇతివత్ పుమర్థభూతే సిదాX రా్థ అపి గ్తుణరూపవృత్త వాదాఃరంగేశ! త్వయి సకలాః సమన్వయంతే న ఉపాసా ఫల విదిభిః విశేష ఏష్ట్యామ్

22

వేద మంత్రములు ఱెండు విధములుగా నుండవచు©ను. కొని్న వాక్యములు 'సత్యమ్ వద', ధర్మమ్ చర', 'మా గృథః కస్యసిGదgనమ్', వంటి వాక్యములు విధి, నిషేధ (పని చేయుటకు గాని చేయకుండుటకు గాని ఆజ4 విధించువంటివి) వాక్యములు, మఱి కొని్న 'సత్యమ్, జ్ఞా4 నమ్, అనంతమ్ బ్రహ్మ', వంటి సిద్వాg రM వాక్యములు. మీమాంసకులు విధి, నిషేధ వాక్యములకు మాత్రము విలువ నిచి© సిద్వాg రM వాక్యములను ప్రమాణములుగా పరిగణించరు. ఇచ©ట నిధి యున్నది, నీకు సంత్సానము కలిగినది మున్నగు వాక్యములను పరిగణనలోనికి తీసికొనకుండుట తపుp. అటి వాక్యమును నీకు నిధి కావలెనన్న ఇచ©ట నున్నది, కనుగొని తీసికొనుము అని

అరMము చేసుకొనవలెను. అటులనే బ్రహ్మ విత్ ఆపో్నతి పరమ్, అనగా బ్రహ్మను తెలుసుకొనిన వాడు బ్రహ్మను పొందును అనిన, బ్రహ్మను తెలుసు కొనుము, అట+యిన బ్రహ్మను పొందగలవు, అని అరMము చేసుకొన వలెను. ఓ రంగనాథా! జైమినా్యది పూరG మీమాంసకులు చెపుpనటు+ సిద్వాg రM వాక్యములు అప్రా్ర మాణ్యములు కావు. నీ సకల సGరూప, రూప,కళ్యా్యణగుణ, వైభవములు, నిను్న చేరు ఉప్రాసనా మారsములు ఉపనిషద్వాదుల యందు వివరముగా చెపpబడినవి. అవి అని్నయు సమతుల్యములే, స్వీGకార్యములే. వాని ప్రా్ర మాణ్యత యందు త్సారతమ్యము లేదు= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కములో సిద్వాg ంతపర వేద వచనముల ప్రా్ర మాణ్యత నిరూప్పించి ఈ శ్లో+ కములో ఛాందోగో్యపనిషత్ నందలి ' ...అదిGతీయమ్' అను శృతి వివరిసు� నా్నరు

దేహః దేహిని కారణే వికృతయః జ్ఞాతిః గ్తుణః కర్మచద్రవే్య నిషిÂ తరూప బ్తుదిXవచనాః తతా్సËÌత్ తథా ఇదమ్ జగత్విశ్వమ్ త్వయి అభిమన్యస్వే జగదిషే తేన అది్వతీయః తతఃమాయా ఉపాధి వికార సంకరకథా కా నామ రంగేశ్వర!

23

ఓ రంగేశGర! దేవ, మనుష్టా్యది దేహములు జీవుని యందును, ఘట, పట్టాది పద్వారMవికారములు, వాని కారణములైన మటి , ద్వారముల యందును, ఘటత్సాGది పద్వారM జ్ఞాతులు, నీల, శుకా+ ది గుణములు, గమనాగమనాది కిHయలు దrవ్యముల యందు, ఆశి�తమై యుండుట వలన వాని సGరూపము, తదిGషయక జ్ఞా4 నము, వాచక శబ్దములు కHమముగా జీవ, కారణ, దrవ్యములయందు విశా� ంతమై యుండును. అటులనే ఈ సమస� విశGము నందలి సకల చేతనా చేతనములకు అంతరా్యమిగా అపృథకి�దg విశ్రేషణరూపముతో నుండగా నీవు సంకలిpంచెదవు. కావుననే శృతి, స్మృతులు నిను్న అదిGతీయ శబ్దముతో కీరి్తంచును. (ఇంతకు ముందు చెప్పిpనటు+ మాయా వాదులైన శాంతరాదైÐతులు వరి్ణంచు ఒకే నిరిGశ్రేష చినా్మత్రమైన బ్రహ్మము అనిరGచనీయమైన అవిద్య చే కపpబడెను అనుట కాని, భాస్కరాదులు చెపుpనటు+ ఉప్రాధి చే పర బ్రహ్మ వేఱుగా భాసించుననుట గాని, యాదవ ప్రకాశకమతసుM లు చెపుp పరిణామ వాదము గాని శృతి విరుదgములు).

ఛాందోగో్యపనిషత్ నందు 'సత్ ఏవ....ఇదమగ్ర ఆస్వీత్. ఏకమేవ. అదిGతీయమ్' అని యున్నది. ఇందు అదిGతీయమనగా ఱెండవది లేదను అరMమున, వివిధ అదైÐత మతసుM లు, బ్రహ్మమొక్కట్టే సత్యమని మిగిలినదంతయు మిథ్య యని వివరింతురు. అది తపుp. ఈ రాజు అదిGతీయుడనగా అటి సGరూప, రూప, గుణ, విభవ, ఐశGర్యములు గల రాజు వేఱొకడు లేడని గాని, ఆరాజునకు రాజ్య, ఐశGరా్యదులు గాని, భారా్య, పరివార వరsములు గాని లేక ఒంటరివాడని అరMము కాదు కద్వా. పరమాత్మ సమస� చేతనా చేతనములయందు, దేహములయందు జీవుని వలె, ఘట్టాది మృణిGకారములయందు మటి వలె, అంతరా్యమిగా ఆశ�యించి, కారణ భూతుడై, వానికి ఆధారభూతుడుగా అపృథకి�దg (వేఱుగా ఉండలేని) సిMతి లో వాటితోబాటుగానే యుండును. (రక్షా్యపేక్షామ్ ప్రతీక్షతే అన్నటు+ గా). అటి పరమాత్మ తన సGరూప, రూప, గుణ, విభవ, ఐశGర్య, లక్ష్మీý సాహచర్యముల వలన అదిGతీయుడు. అటి మఱియొక పరమాత్మ లేడు అని అరMము.

చాలా ముఖ్య మైన విషయమగుట వలన కొంచెం ఎకు్కవ వాþ యవలసి వచి©ంది, ఎంత కుదించినా. క్షమించాలి.మన సిద్వాg ంతంలో తత�Ðములు మూడు. జీవుడు, ప్రకృతి, పరమాత్మ. జీవుడు గాని, ప్రకృతి గాని ఎల+పుpడు పరమాత్మ తో కలిసే ఉంట్టారు. అటు+ ఎపుpడు విడి వడ కుండ కలిసి ఉండడాని్న అపృథకి�దg సంబంధము అంట్టారు. ఉద్వా. కు దండీ, కుండలీ అనా్నమనుకోండి. అంట్టే దండము కలవాడు, కుండలములు కల వాడు అని అరMము. కాని, దండము గాని, కుండలములు గాని వేఱు చేయవచు©ను. అంట్టే అవి అపృథకి�దgములు కావన్న మాట. ఆవుకి గంగడోలు ఉంటుంది. గంగడోలు లేకుండా ఆవు ఉండదు. అంట్టే గంగడోలు, ఆవుల సంబంధము అపృథకి�దgము. లీలా విభూతిలో జీవుని యందు, ఇతర జడ పద్వారMములయందు పరమాత్మ అంతరా్యమి గా

ఎల+పుpడూ ఉంట్టాడు. నిత్య విభూతి లో కూడా ఆయనలో కాని ఆయనతో కాని ప్రకృతి, జీవములు ఎల+పుpడూ ఆయనతో కలిసే ఉంట్టాయి. Some people say this concept as follows. 'Jeeva and Prakriti are separate from Paramatma but not separable. 'This is unique feature of Visishtadvaita concept. We should all be ever indebted to Bhagavadramanuja for having introduced this concept to us.

ఈ విషయమును మన సిద్వాg ంత గ్రంథములలో సామానాధికరణము అను వా్యకరణ సూత్ర విశ్రేష సహాయముతో కూడా వివరిసా� రు.

అనగా, అదైÐత సిద్వాg ంతము నందు పరమాత్మ ఒక్కట్టే సత్య తత�Ðము.విశిష్టా దైÐతము నందు తత�Ðములు మూడు. కాని, మిగిలిన ఱెండు తత�Ðములు పర మాత్మ తోట్టే ఉంట్టాయి. జీవ, ప్రకృతి తత�Ðములకు పరమాత్మను విడిచి అసిMతGము లేదు. దైÐతము నందు మూడు తత�Ðములకు ప్రతే్యక అసిMతGము సంభవము.

మా ఆచారు్యలు ఈ అపృథకా్త Gని్న వివరించట్టానికి పండు, ద్వాని రంగు రుచులను ఉద్వాహరణంగా చెపేpవారు. పండులో ఉన్న రంగుకాని రుచిగాని పండుని వదిలి ఉండలేవు. కాని రంగైనా, రుచియైనా పండుకంట్టే వేర్వైనవే. అలాగనే పరమాత్మని వదిలి జీవుడుగాని ప్రకృతిగాని ఉండలేవు. Their existence is only when they are part of the fruit. అలాగని అవి పరమాతే్మ అని చెపpటం( అదైÐతులవలె) కుదరదు. అలా ఆ రచీ, రంగూ పండే అని చెపpట్టానికి వీలుగా లేకుండా ఉన్నందున వాటిని పండుకంట్టే భిన్నమైనవనే చెప్రాpలిగద్వా! = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి శు� తుల యందు అభేద శు� తుల నెటు+ సమనGయము చేసుకొనవలెనో చెపుpచునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

సి్థతి ఉత్పతి్త ప్రవృతి్త గ్రసన నియమన వా్యపనైః ఆత్మనః తేశేష అశేషః ప్రపంచవపుః ఇతిభావతః తస్య చ అభేదవాదాఃసర్వమ్ ఖల్తు ఐతదాత్మÌమ్ సకలమ్ఇదమ్ అహమ్ తత్ త్వమ్ అసి ఏవమ్ ఆదా్యఃవా్యఖ్యా్యతా రంగధ్యామ ప్రవణ! విజయిభిః వైదికైః సార్వభౌమైః

24

(శు� తుల యందు కొని్న జీవ, పరమాత్మల భేదమును తెలుపుత్సాయి. మఱికొని్న జీవ పరమాత్మల అభేదమును తెలుపుతున్నటు+ భాసిసా� యి.).ఓ రంగనాథా! చేతనా చేతనముల కని్నటికి సృష్టి , సిMతి, లయ, వా్యప�, నియమనాది సకల కార్యములను నీవు నిరGరి్తంచి, రక్షించుచుందువు. సమస� ప్రపంచములు నీ శరీరము వలె శ్రేషభూతమై యథేషవినియోగార ్హమై యుండును. వీని కంతకును నీవు సాGమియై అంతరాత్మవై యుందువు. ఈ కారణముగనే నీ శరీర సదృశమైన ఈ చరా చర ప్రపంచమును నీకు అభేదముగా ఈ శరీరాత్మక భావముతోనే శు� తులు వరి్ణంచును. ('తత�Ðమసి'అనగా నీవు (జీవుడు) ఆపరబ్రహా్మత్మకుడవు అనగా ఆ పరబ్రహ్మము నీకు (జీవునికి) అంతరాత్మయై యునా్నడు అని అరMము. 'సరGమ్ ఖలు ఐతద్వాత్మ్యమ్' అనగా ఈ సమస� ప్రపంచము పరబ్రహా్మత్మకము. 'సకలమ్ ఇదమ్ అహమ్' అనగా ఈ సమస� ప్రపంచము వాసుదేవరూపము(శరీరము). ఇత్సా్యది.విజయశ్రీలుర్వైన వైదిక సారGభౌములు ఈ పరముగనే వా్యఖ్యా్యనంతో. (వా్యస, పరాశరాది మహరు� ల మత్సానుసారముగా సగుణ శు� తులను, నిరుs ణ శు� తులను, భేద శు� తులను, అభేద శు� తులను, ఘటక శు� తులను అని్నటినీ ప్రా్ర మాణ్యముగా స్వీGకరించి, వాటిసరిఅయిన సమనGయముతో, యామున, భగవద్వాr మానుజ్ఞాది

జగద్వాచారు్యలు ఈ అభేద శు� తులను శరీరాత్మక భావముతో తమ గ్రంథముల యందు విసా� రముగా వివరించి విజయ శ్రీలుర్వైరి. )= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి శు� తుల యందు అభేద శు� తుల నెటు+ సమనGయము చేసుకొనవలెనో చెపుpచునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

సి్థతి ఉత్పతి్త ప్రవృతి్త గ్రసన నియమన వా్యపనైః ఆత్మనః తేశేష అశేషః ప్రపంచవపుః ఇతిభావతః తస్య చ అభేదవాదాఃసర్వమ్ ఖల్తు ఐతదాత్మÌమ్ సకలమ్ఇదమ్ అహమ్ తత్ త్వమ్ అసి ఏవమ్ ఆదా్యఃవా్యఖ్యా్యతా రంగధ్యామ ప్రవణ! విజయిభిః వైదికైః సార్వభౌమైః

25

(శు� తుల యందు కొని్న జీవ, పరమాత్మల భేదమును తెలుపుత్సాయి. మఱికొని్న జీవ పరమాత్మల అభేదమును తెలుపుతున్నటు+ భాసిసా� యి.).ఓ రంగనాథా! చేతనా చేతనముల కని్నటికి సృష్టి , సిMతి, లయ, వా్యప�, నియమనాది సకల కార్యములను నీవు నిరGరి్తంచి, రక్షించుచుందువు. సమస� ప్రపంచములు నీ శరీరము వలె శ్రేషభూతమై యథేషవినియోగార ్హమై యుండును. వీని కంతకును నీవు సాGమియై అంతరాత్మవై యుందువు. ఈ కారణముగనే నీ శరీర సదృశమైన ఈ చరా చర ప్రపంచమును నీకు అభేదముగా ఈ శరీరాత్మక భావముతోనే శు� తులు వరి్ణంచును. ('తత�Ðమసి'అనగా నీవు (జీవుడు) ఆపరబ్రహా్మత్మకుడవు అనగా ఆ పరబ్రహ్మము నీకు (జీవునికి) అంతరాత్మయై యునా్నడు అని అరMము. 'సరGమ్ ఖలు ఐతద్వాత్మ్యమ్' అనగా ఈ సమస� ప్రపంచము పరబ్రహా్మత్మకము. 'సకలమ్ ఇదమ్ అహమ్' అనగా ఈ సమస� ప్రపంచము వాసుదేవరూపము(శరీరము). ఇత్సా్యది.విజయశ్రీలుర్వైన వైదిక సారGభౌములు ఈ విధముగనే వా్యఖ్యా్యనించిరి. (వా్యస, పరాశరాది మహరు� ల మత్సానుసారముగా సగుణ శు� తులను, నిరుs ణ శు� తులను, భేద శు� తులను, అభేద శు� తులను, ఘటక శు� తులను అని్నటినీ ప్రా్ర మాణ్యముగా స్వీGకరించి, వాటిసరిఅయిన సమనGయముతో, యామున, భగవద్వాr మానుజ్ఞాది జగద్వాచారు్యలు ఈ అభేద శు� తులను శరీరాత్మక భావముతో తమ గ్రంథముల యందు విసా� రముగా వివరించి విజయ శ్రీలుర్వైరి. )= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి సమస� చిదచిద్వాత్మకమైన ప్రపంచమునందు ఎల+ చోటుల, ఎల+ వేళల వేంచేసి యుండెడి శ్రీ�మనా్నరాయణ పరతత�Ðమును తెలియని కొందరి విషయము వివరిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

సరాజకమ్ అరాజకమ్ పునః అన్యేకరాజమ్ తథాయథాభిమత రాజకమ్ జగత్ ఇదమ్ జజల్తు్పః జడఃజగౌ అవశ చిత్రతాతరత మత్వతరE అంగికాశ�ృతిః చిత్ అచిత్ త్వయా వరద! నిత్యరాజన్వతీ

26

హే వరద! వేద్వాంత త్సాతpర్యములు తెలియని అజు4 లు కొందరు 'ఈజగతు� నందు పరమేశGరుడు లేడు' అనియు, 'ఉనా్నడు' అనియు, 'అనేక మంది ఈశGరులు (చతురు్మఖ బ్రహ్మ, శివుడు, ఇంద్వాr దులు) ఉనా్నరు' అనియు యథాభిమతముగా పలుకు చుందురు. నైయాయికులు పరమేశGరుని శు� తి ప్రమాణములతో కాక అనుమాన ప్రమాణముతో తెలుసుకొనవలెనని నిను్న నిమిత� మాతు్ర నిగా గురి్తంచెదరు. పూరG మీమాంసకులు నీ అసిMతGమునే గురి్తంచరు. ప్రాశుపత, శాకే్తయ,

గాణాపత్సా్యది తమతమ అభిరుచుల ప్రకారము పరమేశGరుని నిర్ణయించుకొనెదరు. ఇటు+ లోకులు అజ్ఞా4 నము, అన్యథా జ్ఞా4 నము, విపరీత జ్ఞా4 నములతో ప్రవరి్తంచెదరు. మేము శు� తులను అంగీకరించి, తతpjకారంగా చేతనాచేతనమయ సమస� జగత్సాpలకుడవైన నినే్న మా సాGమిగా స్వీGకరించితిమి. ఈ జగతు� నందు సమస� చేతనములు కర్మ పరతంత్రమై సుర, నర, తిర్యక్, సాM వర రూపములతో వాని కరా్మనుసారము త్సారతమ్యములతో నీ ఆజ్ఞా4 నుసారము ప్రవరి్తంచును. లేకున్న ఈ ప్రపంచము నిసా�రమై, అరాజకమై ఎటు+ ండెడిదో కద్వా!

Couple of words, may be out of context. I, while sending today's message of Rangaraja Stavam, was remembering one Shloka from Sri Guna Ratna Kosham of Parasara Bhattar Samy which most of you may be aware. ఆహ్యుః వేద్వా న మానమ్ కతిచన కతిచ ఆరాజకమ్ విశGమేతత్..... Once again in that Bhattar swamy rebukes various schools of Darshanas and Matas in a simple Shlokam. By the way, నిన్నటి శ్లో+ కంలో వచి©న శరీర, శరీరి భావము కూడా మన సిద్వాg ంతము లో చాలా ముఖ్యమైనది. భగవద్వాr మానుజులు మనకందిచి©న గొపp concepts లో విశిష్టా దైÐతము నందు ఇది ఒకటి. ఈ వివరాలు తెలిసే� బాధ లేదు. తెలియకపోతే మన ఆచార్య సాGముల legends వద్ద తెలుసు కొనవచు©ను. Adiyen = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో చతురు్మఖ బ్రహా్మదులు ఎటు+ పరమాత్మ సGరూపములు కాలేరో వివరిసు� నా్నరు.

బ్రహ్మ ఆదా్యః సృజ్యవరే¶ భృక్తుటి భటాటయా ఉద్ఘటీతా నావతారప్రసా్త వే తేన న త్వమ్ న చ సదృశా విశ్వమేకాతపత్రమ్లక్షీ్మ న్యేతా్ర త్వయా ఇతి శ్తు� తి మ్తునివచనైః త్వత్పర్కైః అర్పయామఃశ్రీ�రంగ అంబోధి చంద్ర ఉదయ! జలమ్ ఉచితమ్ వాదికౌతస్తుEతేభ్యః

27

ఓ శ్రీ�రంగాంబుధి ఉదయ చందr! చతురు్మఖ బ్రహ్మ, రుద్వాr దులు నీ కను సన్నలలో మెలగుతూ, నీ ఆదేశాను సారము కార్య నిరGహణమును చేయుచుందురు. (యో బ్రహా్మణమ్ విదధాతి పూరGమ్ యో వై వేద్వాంశ© ప్రహిణోతి తస్మైý' , బ్రహా్మణః పుత్సా్ర య జ్ఞే్యష్టా్ఠ య, శ్రే�ష్టా్ఠ య విరూప్రాక్షాయ', మున్నగు శు� తులు ఈ విషయములు వివరిసా� యి). నీ రామకృష్టా్ణ ద్యవత్సారములరూపములుగా వారు కానరారు. (శు� తులు నీవే పరతత�Ðమని( 'సహస్ర శ్రీరా� పురుషః' వేద్వాహమేతమ్ పురుషమ్ మహాంతమ్', హీ శ©తే లక్ష్మీýశ© పత్న్యౌ్న్య' , రాఘవతేGభవత్ స్వీత్సా రుకి్మణీ కృష్ణ జన్మని' , ' కిమేకమ్ దైవతమ్ లోకే ...జగతpjభుమ్ ....), ఘోష్టిసు� నా్నయి. వారు నీకు సములు గాని అధికులు గాని కారు. ఈ సమస� విశGములకు లక్ష్మీýపతి అయిన నారాయణుడే ఏక ఛత్సా్ర ధిపత్యముగా ప్రాలించువాడని శు� తి, స్మృతి, పురాణేతిహాసములని్నయు వరి్ణంచుచుండగా, కేవలము యుకు్త ల ఆలంబనతో పలుకు ప్రతివాదరూప కుదృష మృతప్రా్ర యులకు తిలోదకములిచు©ట తపp ఏమి చేయగలము.

మనమందరము లక్ష్మీýం క్ష్మీర.....శ్రీ�మన్మంద కట్టాక్ష లబg విభవ బ్రహే్మందr గంగాధరామ్...అని చదువు తూ ఉంట్టాము కద్వా! అంట్టే సGలpమైన కను సన్నల చూపు పడుట వలన పొందిన వైభవములు గల బ్రహే్మందr గంగాధరులు కలిగన అమ్మ. పూరి్తగా పడియుంట్టే ఆ జీవులు పూరి్తగా మోక్షమునే పొందే వారు కద్వా! కొంచెం పడుట వలన ఈ విభూతి లోనే కొంచెం మంచి పదవి పొంది యునా్నరు ఆ జీవుళ్ళు�.అదే ఈ రోజు శ్లో+ కంలో భటర్ సాGమి అనుగ్రహిసు� న్నది. = = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి శు� తుల ప్రా్ర మాణ్యత నిరూప్పించి, ఆ అపౌరుషేయములైన శు� తులను స్మృతి, పురాణ, ఇతిహాసాది ఉపబృంహణముల సహాయముతో ఎటు+ అరMము చేసుకొనవలెనో తెలిప్పి, వాటిని

అనుసరించని, తపుpగా అనుసరించెడి కుదృషు లు, కుమతులు అయిన ఇతరులను నిరసించి, ముందు శ్లో+ కములో దGయమంత్రమునందలి శ్రీ�మత్ అను లక్ష్మీý పతితGము నిరూప్పించి నారాయణుని జగత్సా్కరణత్సాGది విషయములు వివరించిరి. ఈ శ్లో+ కములో నారాయణ శబా్ద రMమును ఇంకను వివరించుతూ ఆయన సవిశ్రేషుడని, సగుణుడని తెలుపుతునా్నరు.

దోష ఉపధ్యా అవధి సమ అతిశయాన సంఖ్యా్యనిరే్లప మంగళగ్తుణ ఓఘ ద్తుఘాః షట్ ఏతాఃజ్ఞా� న ఐశ్వర్వీ శకన వీర్య బల అరి్చషః తా్వమ్రంగేశ! భాస ఇవ రత¡మ్ అనర్ఘయంతి 28

హే రంగేశ!= ఓ రంగనాథా!, తే గ్తుణాః=న్మీ దయ, వాత్సల్యమ్తు మొదలైన గ్తుణమ్తుల్తు, నిరే్లపాః= దోషమ్తుల్తు ల్పేనివియ్తు, మఙ¶ ళాః= కలా్యణగ్తుణమ్తుల్తున్తు. తేష్ట్యామోఘం= వాటి రాశిని, ద్తుహని్త= పూరించ్తుచ్తున¡వి. దోష్టోపధ్యావధిసమాన్= పరిచేÞదించ్తునటి్టవాటిని అతిశేరతే= దాటిపోయినవి. అనగా న్మీ గ్తుణమ్తుల్తు దోషరహితమ్తుల్తు, న్మీక్తు స్వతసి్సదXమ్తుల్తు, అవధిల్పేనివియ్తు, సాటిల్పేనివియ్తున్తు. అసంఖ్యా్యః= లెకEక్తు మించినవియ్తు. షడేతాః= షడ్తు¶ ణమ్తుల్తు అని చెప్పబడ్తు న్మీ ఐశ్వర్యమ్తు, జ్ఞా� నమ్తు, శకి�, తేజస్తు్స వీర్యమ్తు బలమ్తు అన్తు ఆర్తు గ్తుణమ్తుల్తు మొదలగ్తునవి, రత¡మివ=మణివలె, అనర్ఘయని్త= నిన్తు¡ అనర్ఘమైనవానినిగా చేయ్తుచ్తున¡వి. అనగా అలంకరించ్తుచ్తున¡వి.

హే రంగేశ! నీవు అఖిల హేయ ప్రత్యనీకుడవు. సకల కళ్యా్యణ గుణ మహోదధివి. నీ జ్ఞా4 న, ఐశGర్య, శకి్త, వీర్య, బల, తేజములను షడుs ణములు రత్నమునకు కాంతి వలె అనరÏతను చేకూరు©ను. నీ మంగళ గుణ విశ్రేషములు అప్రారములు, అనుపమములు, అసంఖ్యా్యకములు, నిరో్ద షములు.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి తరువాత ఱెండు శ్లో+ కములలో భగవానుని ష్టాడుs ణ్యముల యందలి జ్ఞా4 నమను గుణమును ప్రసు� తిసు� నా్నరు

య్తుగపదత్ అనిశమ్ అక్షైః సై�ః స్వతః వాక్షకారే్యనియమమ్ అనియమమ్ వా పా్ర ప్య రంగాధిరాజ! కరతల్వత్ అశేషమ్ పశ్యసి స్వప్రకాశమ్తత్ అవరణమ్ అమోఘమ్ జ్ఞా� నమ్ ఆమా¡సిష్తుః తే

28

హే రంగాధిరాజ!= ఓ రంగనాథా!, న్మీవు, సై�ః అక్షైః= న్మీయొకE న్యేత్రమ్తు మొదలగ్తు ఇంది్రయమ్తులవలన గాని, స్వతో వా= ఇంది్రయమ్తుల అవసరమ్తు ల్పేకన్యే స్వయమ్తుగా గాని, అనగా కేవలమ్తు ధర్మభూతజ్ఞా� నమ్తుచేతన్యే, అక్షకారే్య= ఇంది్రయమ్తులకార్యమైన రూపమ్తు మొదలైనవాటిని గ్రహించ్తుటలో, నియమం= అటి్ట వాటిని కేవలమ్తు ఇంది్రయమ్తులచేతన్యే గ్రహించవలెన్తు అన్తు నియమమ్తుతోగాని, అనియమం వా= అటి్ట నియమమ్తు ల్పేకనైనన్తు, అనిశం= ఎల్లపుడ్తున్తు, అశేషం= ఉభయవిభూత్తులలోని సమస్తవస్తు్త వులన్తు, య్తుగపత్= ఏకకాలమ్తునన్యే, కరతలవత్= అరచేతిలోన్తున¡ వస్తు్త వున్తు ఎట్తు్ల పూరి�గా, అమోఘం= ఉన¡దానిని ఉన¡ట్తు్ల గా- అనగా యథార్థమ్తుగా, పశ్యసి= తెల్తుస్తుకొనెదవు. స్వప్రకాశం= జ్ఞా� నాన్తరమ్తు అవసరమ్తు ల్పేకన్యే తెలియబడ్తు, తత్= ఆ న్మీ జ్ఞా� నమ్తు, అవరణం= ప్రతిబంధమ్తుల్తు ల్పేనిది అని, ఆమా¡సిష్తుః= మరల మరల ప్రతిపాదింపబడ్తుచ్తున¡ది. అనగా ఉపనిషత్తు్త లలో ప్రతిచోటన్తు, ప్రతి ఉపనిషత్తు్త లోన్తు మరల మరల చెప్పబడ్తుచ్తున¡ది.

సామాన్యముగా కను్న, చెవి మున్నగు జ్ఞా4 నేందిrయములు చాక్షుష జ్ఞా4 నము,శ�వణ జ్ఞా4 నము మొదలగు జ్ఞా4 నములను వేఱువేఱుగా కలిగించును. అనగా కను్న శ�వణ జ్ఞా4 నము కలిగించలేదు. అట్టే+ చెవి చాక్షుష జ్ఞా4 నము కలిగించలేదు. హే రంగరాజ! నీ విషయము నందు అటి నియమము వరి్తంచదు. ఏ ఇందిrయములతో ఏ జ్ఞా4 నమైనను, ఇందిrయాపేక్ష లేక నేరుగా ధర్మభూతజ్ఞా4 న ప్రసారము ద్వాGరా ఐనను, ఉభయ విభూతులయందు ఎచటనైనను, సమస� పద్వారMముల బాహ్య అంతరముల యందును, అమోఘముగా, నిరాటంకముగా, ఎటి పరిచే్ఛదములు లేక సGయంప్రకాశకమైన నీ జ్ఞా4 నము వలన సమస� విషయములు కరతలమునందలి వలె నీకు యద్వారMముగా తెలియవచు©ను. ఈ విషయము పౌనఃపున్యము గా ఉపనిషద్వాదుల యందు ప్రతిప్రాదితమైనది= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి 'అనియమమ్ వా ప్రా్ర ప్య' అని పూరG శ్లో+ కమునందు ప్రసు� తించిన బడిన భగవానుని ఇందిrయానియమిత జ్ఞా4 న వైభవమును కొనసాగిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కములో కూడ.

నయన శ�వణం దృశా శృణోషి అథ తే రంగపతే! మహేశిత్తుఃకరణైరపి కామకారిణః ఘటతే సర్వ పథీనమ్ ఈక్షణమ్

29

హే రంగపతే= ఓ రంగనాథా!, నయనశ�వణః= శ�వణేంది్రయమ్తుతో చూచ్తుచ్తునా¡వు, అథ దృశా శృణోషి= ఇంకన్తు న్యేత్రమ్తుతో విన్తుచ్తునా¡వు.అనగా చెవి,కన్తు¡ వంటి ఇంది్రయమ్తుల అవసరమ్తు ల్పేకన్యే చూచ్తుట,విన్తుట మొదలగ్తు కార్యమ్తులన్తు చేయ్తుద్తువా? కరణైరపి= ఇంది్రయమ్తులతో, కామకారిణః= యథేచÞగా ఖ్యార్యమ్తులన్తు నిర్వహించ్తుచ్తున¡, మహేశిత్తుః= సరే్వశ్వర్తుడవగ్తు, తే= న్మీయొకE, సార్వపథీనం= విశ్వమ్తునంతన్తు సాక్షాతEరించ్తుకొన్తు ఆకారమ్తున్తు, ఘటతే= కలి్పంత్తువు.

హే రంగ పతి! నీవు చెవులు కనుల పని చేయగలవు. అటులనే కనులు చెవుల పనులు చేయగలవు. అనగా నీ ఇందిrయములకు మితులు లేవు. సకలేందిrయములతో మనోరథానుసారముగా సమస� కార్యములు నిరGహించగల సరG శకి్త వంతుడవు, సరేGశGరుడవైన నీకు ఈ లౌకిక సాక్షాత్సా్కరాది విషయములు అసంభవము కాదు( 'సహస్ర శ్రీరా� పురుషః', 'విశGతః చక్షురుత విశGతః ముఖః', 'విశGతో బాహ్యురుత విశGతః ప్రాత్', 'యః సరGజ4ః సరG విత్' , 'పరాస్య శకి్తః వివిధైవ శూ� యతే', 'సాGభావికీ జ్ఞా4 న బలా కిHయా చ', 'యః అసా్యధ్యక్షః పరమే వ్యో్యమన్', మున్నగు శు� తులు ఈవిషయాని్న సpషము చేయుచున్నవి).= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు ఱెండు శ్లో+ కములలో భగవానుని జ్ఞా4 న గుణము కీరి్తంచి(జ్ఞా4 నమనగా ఉప్రాధి రహితమై ఇతరానపేక్షితమై, సంకోచ రహితమై, సమస� వసు� విషయక సGరూప సGభావముల తలుపు గుణము) తరువాత షడుs ణముల యందలి ఐశGర్యమును ప్రసు� తిసు� నా్నరు.

సార్వజ్ఞే�నాజ�మూలమ్ జగదభిదధతః వారితాః సాక్షిమాతా్ర త్సాంఖ్య ఉకా� త్ కారణమ్ తా్వమ్ పరయతి భగవన్ ఐశ్వర్వీ రంగశాయిన్ అపే్రరా్యః అనైÌః స్వతంత్రః అప్రతిహతి సత్ అసత్ కర్మ చైతా్ర ్య విచిత్రమ్యత్ర ఇచ్చాÞల్పేశతః త్వమ్ య్తుగపత్ అగణ్యన్ విశ్వమ్ ఆవిష ్చకర�

30

రఙ¶ శాయిన్!= ఓ రంగనాథా! సార్వజ్ఞే�Ìన = వెన్తుకటి రెండ్తు శో్ల కమ్తులలో చెప్పబడిన న్మీయొకE సర్వజ�త్వమ్తుచేత, జగత్= ఈ జగత్తు్త , అజ�మూలం= నిరి్వశేషమైన చితే్త బ్రహ్మమని చెపు్పచ్తున¡వార్తు అయిన శంకరాచ్చార్తు్యల్తు మొదలైనవార్తు- పరబ్రహ్మమ్తు నిర్తు¶ ణమని వాదించ్తునటి్ట శంకరాచ్చార్తు్యల్తు మొదలైన క్తుమతస్తు్థ ల్తు అందర్తున్తు, వారితాః= నిరసించబడిరి. ఐశ్వర్వీ= న్మీయొకE ఈశ్వరత్వగ్తుణమ్తు, కారణం= ఈ జగత్తు్త సృషి్టంపబడ్తుటక్తు ఉపాదానకారణభూతమ్తు అయిన, తా్వం= నిన్తు¡, సాఙ్ఖ్యోó ్యకా� త్=

సాంఖ్తు్యలచే చెప్పబడ్తు, సాక్షిమాతా్ర త్= చైతన్యమ్తుకంటె, పరయతి= పరమైనవానిగ (గొప్పవానిగ) చేయ్తుచ్తున¡ది. యత్ర= ఐశ్వర్యగ్తుణమ్తుండగా, అనైÌరపే్రర్యః= ఇతర్తులచే నియమింపబడసాధ్యమ్తుకాని, స్వతంత్రః= సర్వస్వతంత్తు్ర డవు న్మీవు అని, అగణయన్= తెల్తుస్తుకొన్తుచ్తు, ఇచ్చాÞల్పేశతః= సంకల్పల్పేశమ్తుచే, సదసతEర్మచైతా్ర ్య= పుణ్యపాపమ్తుల వైచితి్ర చేత, విచిత్రం= దేవమన్తుష్ట్యా్యది వివిధమైన ఆకారమ్తుగల విశ్వం= జగత్తు్త న్తు, య్తుగపత్= ఏకసమయమ్తున, అప్రతిహతి= ఆటంకమ్తుల్తు ల్పేనిదిగన్తు, ఆవిశ్చకర్థ= ఆవిర్భవింపచేసితివి. న్మీయొకE నియమించ్తు స్వభావమ్తు అంత గొప్పది కదా!

సాంఖ్యము జడమైన ప్రకృతికి జగత్సా్కరణతGము అంటగటి పురుషుని సాక్ష్మీ చైతన్యముగా వరి్ణంచును. అదైÐతము బ్రహ్మమును నిరిGశ్రేష చినా్మత్రము గా తెలిప్పి ప్రత్యక్షముగా కనిప్పించు జగతు� ను మిథా్యమాత్రమనును. హే రంగశాయిన్! సరGజు4 డవైన నీ సGరూప, వైభవములు వారెఱుగరు. ఈ లీలా విభూతియు, ఆ నిత్య విభూతియు నీ ఐశGర్యమునందలి అంతరా�గమే( ఐశGర్యమునగా సేGతర సమస� వసు� నియమన సామరM్యము. )నీవు సంకలp మాత్రమున, సునాయాసముగా, ఉప్రాద్వాన, నిమిత�, సహకారి, కారణములని్నయును నీవే అయి, నిరాటంకముగా, సమస� జీవుల కరా్మనుసారము, సంపూర్ణ సాGతంత్ర్యముతో ఈ అసంఖ్యా్యకమైన సమస� విచిత్ర విశGములను లీలగా సృజించెదవు. ఇదంతయు నీ ఐశGర్య మహిమయే గద్వా!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి భగవానుని షడుs ణముల యందలి శకి్త యను గుణమును ఈ శ్లో+ కములో వరి్ణంచుచునా్నరు. శకి్త యనగా అఘటన, ఘటనాసామరg్యము. అనగా యతి్కంచిత్ సాధన నిరపేక్షముగా సంకలp మాత్రమున సృష్టి , సిMతి, లయ రూప కార్యములను నిరGహించునది.

కారే్య అనంతే స్వతన్తు మ్తుఖతః తా్వమ్ ఉపాదానమ్ ఆహుఃసా తే శకి�ః స్తుకరమ్ ఇతరత్ చ ఇతి వేలామ్ విలంఘ్యఇచ్చాÞ యావత్ విహరతి సదా రంగరాజ అనపేక్షాసా ఏవ ఐశానాత్ అతిశయకర్వీ సా ఊర²నాభౌ విభావ్య

31

హే రంగరాజ!= ఓ రంగనాథా!, అనపేక్షా= కారణమ్తున్తు ఎద్తుర్తుచూడకన్యే, న్మీయొకE, ఇచ్చాÞ= సంకల్పమ్తు, సదా= ఎల్లపుడ్తున్తు, స్తుకరం ఇతరత్ చ ఇతి= ఇది స్తుకరమ్తు, ఇది ద్తుషEరమ్తు అన్తు, వేలాం= హద్తుR న్తు, విలంఘ్య= దాటి, యావత్= సమస్తమైన, కార్యమ్తున్తు, విహరతి= చేయ్తుచ్తున¡ది. అనంతే= అసంఖ్యా్యకమైన కార్యమ్తులలో, తా్వం= నిన్తు¡, స్వతన్తుమ్తుఖతః= తనక్తు శర్వీరమైన చిదచిత్తు్త లదా్వరా, ఉపాదానం= ఉపాదానకారణమని, ఆహుః= చెపు్పద్తుర్తు.తే శకి�ః= న్మీయొకE శకి�, ( ఇది స్తుకరమైనది, ఇది ద్తుషEరమైనది అన్తు తేడా ల్పేక్తుండ) సా= అది. సైవ= అదియే, ఈశానాత్= శకి�మంతమైన సర్వనియమనమ్తు కంటెన్తు, అతిశయకర్వీ= గొప్పదైన లోకనిరా్మణమ్తు. సా= అటి్ట శకి�, ఊర²నాభౌ= సాలెపుర్తుగ్తులో, విభావా్య= కనబడ్తుచ్తున¡ది.

హే రంగరాజ! నీ శకి్త సGతసి�దgముగా నీ సంకలpముచే నిరాటంకముగా, ఇది సుకరమని, ఇది దుష్కరమని చూడక ఈ సృష్టి యందు సకల కార్యములయందు( అనగా సృష్టి , సిMతి, లయ రూప కార్యములు ) తెలియబడు చున్నది. ఈ చేతనా చేతనములని్నటికీ నీవే ఉప్రాద్వాన కారణముగా వేద వేత�లు చెపుpదురు. ('తదైక్షత బహ్యుసా్యమ్ ప్రజ్ఞాయేతి', యతో వా ఇమాని భూత్సాని జ్ఞాయంతి' మున్నగు శు� తులు). సాలీడు ఎటు+ తన గూడును తన శరీరముతోనే నిరి్మంచి ప్పిదప త్సానే ఎటు+ గ్రసించునో( యథా ఊర్ణ నాభిః సృజతే ) అట్టే+ సూక్షý చేతనా చేతన రూప విశిషు డవుగా నున్న నీవు ఆ చేతనాచేతనములకు నామ రూప విభాగము(నామ రూపే వా్యకరవాణి) ద్వాGరా సూM ల రూప్రాలుగా విస�రింప చేయుదువు. ప్పిదప గ్రసించెదవు. ఇది అంతయు నీ అచింత్యమైన శకి్త యొక్క మహిమ కద్వా!

ఈ శ్లో+ కములు భటర్ సాGమి ప్రాశుపత మత ఖండనము చేయు చునా్నరని ప్పెద్దలు చెపుpదురు. ప్రాశుపతము ఈశGరుని ఉప్రాద్వాన కారణముగా అంగీకరించదు. ప్రాశుపతము వైదికులు దోష భరితమైన తత�Ð దర్శనములతో అవైదిక ప్రాషండులగుదురను గౌతముని శాపము వలన జనించిన మతము(వివరాలకు వరాహ పురాణము చూడవచు©ను). ఈ మతము నందు శైవము, ప్రాశుపతము, కాప్రాలము, కాలాముఖము, శుదg శైవము, స్తోమ సిద్వాg ంతము అను పరసpర విరుదgములైన శాఖలు గలవు. ప్రాశుపతము నందు పశువు, పతి, ప్రాశము అని మూడు తత�Ðములు గలవు. పశువనగా అణు పరిమాణుడైన జీవుడు. ప్రాశమనగా అవిద్య, కర్మ, మాయ, విశGము, తిరోధాన శకి్త అనెడు పంచ మూలకములతో తయార్వైన తత�Ðము. పతి యనగా శివ తత�Ðము. ఇందు జగతు� కు ఈశGరుడు కేవలము నిమిత� కారణముగాని ఉప్రాద్వాన కారణము కాదు. భగవానుని శకి్త ప్రతిప్రాదన ద్వాGరా భటర్ సాGమి ఈ ప్రాశపత్సాది మతములను నిరసిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కంలో.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి తరువాతి శ్లో+ కములో షడుs ణములయందలి బలము అను గుణము యొక్క సGరూప, ప్రయోజనములను అనుసంధానము చేయుచునా్నరు. బలమనగా అనాయాసముగా చిదచిద్వాత్మకమైన జగద్వాg రణ సామరM్యము.(బలమ్ ధారణ సామరM్యమ్).

స్వ మహిమ సి్థతిః ఈశ! భృశకి*యః అపి అకలితశ�మ ఏవ బిభరిú యత్వపుః ఇవ స్వమ్ అశేషమ్ ఇదమ్ బలమ్తవ పర ఆశి�త కారణ వారణమ్ 32

హే ఈశ!= సా్వమీ!, స్వమహిమి¡= తనమహిమయంద్తు, సి్థతిః= సి్థరత ఎవరికి య్తున¡దో, అటిÂ వాడవు న్మీవు. భృశకి*యోపి= సృషిÂ మొదలగ్తు కి*యలన్తు చేయ్తువాడవు. అకలితశ�మ ఏవ= అటి్ట కార్యమ్తుల్తు చేయ్తుటచే న్మీక్తు ఎటి్ట శ�మయ్తు కల్తుగల్పేద్తు, వపురివ= న్మీ శర్వీరమ్తు వలె, అశేషం= అశేషజగత్తు్త న్తు బిభరిú=న్మీవు భరించ్తుచ్తునా¡వు. ఇదం తవ బలం= ఇదియంతయ్తు న్మీ బలమే గదా! పరాశి�తకారణవారణం= ఇతరచేతనమ్తులలో కారణత్వమ్తు అన్తు విలక్షణతన్తు కలి్పంచటయ్తు న్మీ బలమ్తుయొకE స్వరూపమే గదా!

హే సాGమిన్! అతులిత సGమహిమానిGతుడవైన నీవు అత్యంత శ్రీఘ్రముగా జగత�ృష్టా ్యది వా్యప్రారములు అనాయాసముగా నిరGహించుచు ఈ సమస� జగతు� ను శరీరము వలె ధారణ చేసి యుందువు( జగత�రGమ్ శరీరమ్ తే...రామాయణమ్, యు. కాం.) ఇది చేతనాంతరాద్యధిష్టి్ఠ త మృత�త్సా� Gది కారణ వైలక్షణా్యప్రాదకముగా నుండు నీ బలమను గుణ విశ్రేషము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో భగవానుని షడుs ణములయందలి వీర్య గుణమును ఉలే+ఖిసు� నా్నరు. పరమాత్మ సమస� జగతు� నకు ఉప్రాద్వానమైనపpటికీ తన సGరూప సGభావములయందు ఎటి వికారములు లేక యుండు గుణమును వీర్య మని అందురు(తస్తో్యపద్వాన భావేప్పి వికార విరహోప్పి యఃవీర్యం నామ గుణః....). అనగా ఒక కుండ మటి నుండి తయార్వైతే కుండకు మటి ఉప్రాద్వాన కారణమగును. కాని ఇందు కుండ తయారుటకు మటి వికారము చెందును. అటులనే ద్వారములు మారుp చెంది వస్త్రము తయారగును. కాని భగవానుని విషయమున అటు+ కాదు అని తెలుపుచునా్నరు.

మృగనాభి గంధ ఇవ యత్ సకల అరా్థ న్నిజసని¡ధేః అవికృతః వికృణోషిపి్రయ రంగ! వీర్యమ్ ఇతి తత్తు్త వదంతే

సవికార కారణమ్ ఇతః వినివార్యమ్33

హే పి్రయరంగ= ఓ శ్రీ�రంగమ్తుపై ప్రీ్రతిగలవాడా!, న్మీవు, మృగనాభిగనX ఇవ= కసూ్త రిపరిమళమ్తువలె, స్వయం అవికృతః= న్మీలో ఎటి్ట మార్తు్పన్తు పొందకన్యే, నిజసని¡ధేః= న్మీ సని¡ధిమాత్రమ్తుచేతన్యే, సకలారా్థ న్= సమస్తపదార్థమ్తులన్తు, వికృణోషి= మార్తునట్తు్ల చేయ్తుద్తువు. అనగా సృషి్టంత్తువు. ఇతి యత్ తత్తు్త వీర్యమితి వదన్యే్త= న్మీలో ఎటి్ట మార్తు్పన్తు ల్పేక్తుండన్యే ఇతరపదార్థమ్తులలో మార్తు్పన్తు కలిగించి సృషి్టంచ్తు ఈ న్మీ ప్రభావమ్తున్తు న్మీ వీర్యమని చెపు్పద్తుర్తు. ఇతః= ఈ వీర్యగ్తుణమ్తుచే, సవికారకారణం వినివార్యమ్= ఇతరపదార్థమ్తులక్తు వికారమ్తున్తు కలిగించ్తు న్మీ వీర్యమ్తుచే సృషి్టకార్యమ్తు జర్తుగ్తుట ఫలించినది.

హే రంగ క్షేత్ర నివాస రసిక! కసూ� రికా గంధము త్సానెటి మారుp చెందకున్నను తన సాని్నధ్యముచే పద్వారMముల యందు వికారములు కలుగ చేయునో అటులనే నీవు నీయందు ఎటి వికారములు లేకనే నిజ సాని్నధ్యముచే సమస� ప్రపంచ పద్వారMముల యందు వికారము కలిగించి అనగా సృష్టి చేసి తత�తpద్వారMముల పరిణామ కారణభూతుడవై యుందువు. ఈ మహిమ నీ వీర్య గుణ విశ్రేషము.

ఈ శ్లో+ కమున భటర్ సాGమి బ్రహ్మ నిరిGశ్రేషమనెడు అదైÐతులనే గాక, నిరిGశ్రేష బ్రహ్మమే జగద్వాకారముగా పరిణామము చెందునని చెపుp పరిణామ వాదులయిన యాదవ ప్రకాశ మతసుM లను, బ్రహ్మను ఉప్రాద్వాన కారణముగా అంగీకరించని ప్రాశుపత్సాది ఇతర మతసుM లను కూడ నిరసించుచునా్నరని ప్పెద్దలు చెప్పెpదరు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కము నందు భగవానుని షడుs ణముల యందలి తేజసు� యను గుణమునుటంకించుచునా్నరు. 'సహకార్యనపేక్షాయా తతే�జస�ముద్వాహృతమ్' అనగా సహకారుల అపేక్ష లేకుండ పరులను తిరస్కరించు పరమాత్మ సామరM్యమే తేజసు�. ఒక కుండకు మటి ఉప్రాద్వానము, కుమ్మరి నిమిత�ము, చకHము, దండము మొదలగునవి సహకారి కారణములగును. ముందు శ్లో+ కముల యందు పరమాత్మ ఈ చరాచర జగతు� నకు ఉప్రాద్వాన, నిమిత� కారణములని తెలిసిన ప్పిదప పరమాత్మ యొక్క తేజసు� అను గుణము వలన సహకారి కారణము కూడ పరమాత్మ యే అని తెలియ వచు©ను.

సహకారి అపేక్షమ్ అపి హ్యాత్తుమ్ ఇహ తత్ అనపేక్ష కర�ృతా రంగధన! జయతి తేజ ఇతి ప్రణతారిýత్ ప్రతిభటాభిభావుకమ్

34

హే రంగధన= ఓ రంగనాథా, ఇహ= న్మీ గ్తుణమ్తులన్తు నిరూపించ్తు ఈ ప్రకరణమ్తులో, సహకార్యపేక్షమపి= ఇతరమ్తులన్తు సహకారి కారణమ్తుగా  ఆపేక్షించ్తుట కూడ, హ్యాత్తుం= తొలగించ్తుటయ్తు, తదనపేక్ష కర్తు� /తా =దానిని అపెక్షించకపోవుటయే ప్రణ తానాం ఆరి�ం = నిన్తు¡ ఆశ�యించిన వారి ఆరి�ని, జయతి=తీర్తు్చచ్తున¡ది. తేజ ఇతి జయతి=తజస్తు్స అన్తు న్మీ గ్తుణమ్తు, సర్దో్వతEరú మైనదిగా న్తుండ్తుచ్తు , ప్రతిభ టాన్ = ఆటనEపర్తులన్తు అభి భావయతి= బాధించ్తు చ్తున¡ది.

హే శ్రీ�రంగనాథ! నీ ఆశి�త జనుల రక్షణ చేయుచు జగని్నరGహణాభారము నిరGహించు నీకు వేఱొక సహకారి కారణము అవసరము లేదు. ఇది నీదు తేజసు� అనెడు గుణవిశ్రేషము.

అన్య మత్సావలంబులు కొందరిచే సహకారి కారణముగా స్వీGకరించబడిన కాల ప్రభృతి పద్వారMములు కూడ భగవానుని శరీరమే కద! అందుచే భగవానుడు సహకారి నిరపేక్షముగాసరG సGతంతు్ర డై సమస� కార్య నిరGహణ యోగ్య సామరM్యము కలవాడు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి భగవానుని జ్ఞా4 నాది షడుs ణముల సGరూపమును, భగవానుని కారణతG విషయమున మత్సాంతరుల అభిప్రా్ర యములను, తత�దిGషయ ఖండనమును సిద్వాg ంతీకరించి ప్రసు� త శ్లో+ కమునందు జ్ఞా4 నగుణము యొక్క అవాంతర రూపమైన ఆనందగుణ నిరూపణము చేయుచు సాM లీ పులాక నా్యయముగా భగవానుని సమస� గుణముల అపరిచి్ఛన్నత (అనగా ఆయన గుణముల అవధి గాని, సంఖ్య గాని  చెపp రాక అవర్ణనీయములై, అపరిమితములై యుండునని ప్రతిప్రాదన చేయుచునా్నరు.

మర్దో� ్యతా్థ యమ్ విరించ్చావధికమ్ ఉపరి చ ఉతే్ప/క్షÌ మీమాంసమానారంగేంద్ర! ఆనందవల్లీ్ల తవ గ్తుణనివహమ్ యౌవన ఆనందపూర్వమ్న సా్వర్థమ్ స్ప/ష్తు్ట మ్ ఈషే్ట సóలతి పథి పరమ్ మూకలాయమ్ నిలిల్పే్పహంత ఏవమ్ త్వత్ గ్తుణానామ్ అవధి గణనయోః కా కథా చిత్తవాచోః

35

హే రంగేంద్ర= ఓ రంగనాథా, ఆనందవల్లీ్ల= ఆనందవలి్ల లోని "స ఏకో మాన్తుష ఆనంద" ఇతా్యది శ్తు� తి, మరా� ్యద్తుతా్థ య = మన్తుష్తు్యలన్తుండి ఆరంభించి, విరించ్చావధికం=చత్తుర్తు్మఖ్తుని వరక్తున్తు, ఉపరి చోతే్ప/ క్షÌ = మీదిమీదికి ఉతే్ప/క్షన్తు చెపి్ప, తవ గ్తుణనివహం = న్మీ గ్తుణగణమ్తుయొకE, ప్రవాహః = ధ్యోరణిని అనగా న్మీ గ్తుణమ్తుల్తు ఎట్తు్ల అతిశయించ్తు చ్తున¡వ్యో అటి్ట ధ్యోరణిని, తెల్తుపుచ్తున¡వి. మీమాంసమానా = ఆనందగ్తుణమ్తున్తు మీమాంసతో ఎట్తు్ల విచ్చారించబడినదో, సా్వర్థం స్ప/ష్తు్ట ం న్యేషే్ట = తన కిష్టమైనవిధమ్తుగా వివరించ్తుటక్తు ఆశక్యమైనది కాని, పథిపరం  సóలతి= మన్తుష్ట్యా్యనందమ్తుతో పా్ర రంభించి ఆనంద గ్తుణమ్తున్తు చెపు్పటక్తు ఎట్తు్ల ప్రయతి¡ంచినదో ఆ పదXతిలోన్యే పరిభ్రమించ్తు చ్తున¡ది. మూకాలయం నిలిల్పే్య= చెప్పల్పేక మూగపోయినది. తే గ్తుణానాం అవధి గణనయోహ్ = న్మీ కళా్యణ గ్తుణమ్తులన్తు ఒకొEకE దానిని ఇంత ఇంత  అని పరిచే్చదించి  చెపు్పట, చిత్త వాచొహ్=మనస్తుతో గాని వాక్తుEలతో గాని చెపు్పటక్తు, కా కథా= ప్రసకి� ఎకEడ గలద్తు?

త్కైతి�రీయోపనిషతు� నందలి ఆనందవలి+లో బ్రహా్మనంద మీమాంసలో పరబ్రహా్మనందమును వరి్ణంచ నుద్యమించిన ఉపనిషతు� యువకుడు, బలిషు్ఠ డు, విద్వా్యవంతుడు, సంపను్నడు, చకHవరి్త అయిన మనుషు్యని ఆనందమును ఒకటిగా లెకి్కంచి, ద్వానికి నూఱు రెటు+ మనుష్య గంధరG ఆనందమనియు, ద్వానికి నూఱు రెటు+ దేవ గంధరG ఆనందమనియు, .....ఈ కHమముగా చతురు్మఖ బ్రహా్మనందము వరకు లెకి్కంచు కొనుచూ పోయి తరువాత పరబ్రహా్మనందమును లెక్కంచలేక మరలిపోయినది. (ఆశిష్ఠ ః, బలిష్ఠ ః, ....స ఏకః మనుష్టా్యనందః. .....స ఏకః ప్రజ్ఞాపతేః ఆనందః......యతో వాచో నివర్తంతే అప్రా్ర ప్య మనసాసహ...). ఇటు+   సాM లీ పులాక నా్యయముగా మన వాచములకందని నీ వివిధ గుణముల యందు  జ్ఞా4 న గుణ అవాంతరరూపమైన ఒక్క ఆనందమను గుణమనే వరి్ణంచ ప్రయతి్నంచి విఫలములై, కింకర్తవ్యత్సావిమూఢములై, మూగబోయి నిలుబడు సిMతి ఉపనిషతు� లకే కలిగినచో నీ అనంత, అపరిచే్ఛద్య, అపరిమిత అసంఖ్యా్యక కలా్యణ గుణముల వెన్న నెవGరి తరము కాదు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కమునందు భగవానుని అపరిచే్ఛద్యములయిన కలా్యణ గుణములను సంపూర్ణముగా తెలియుట ఎవGరి తరము కాదు అని అనుగ్రహించేరు. ఆయన పరమపదములో మనకు అందని చోట వేంచేసి యుండి ఆయన కల్యణగుణములు మనము తెలిసికొందమన్న ఉపనిషతు� ల యందు దురాs jహ్యముగా గుహ్యముగా యుండినచో మనకు ఆయన మఱి తెలియడా, లభించడా అనిన సమాధానము చెపుp చునా్నరు తరువాతి శ్లో+ కములో.

న్యధ్యాయిషత యే గ్తుణా నిధినిధ్యాయమ్ ఆరణ్యకేష్తుఅమీ మృదిమ చ్చాత్తుర్వీ ప్రణత చ్చాపల క్షాంతయఃదయా విజయ సౌందర్వీ ప్రభృతయః అపి రత¡ అఘవత్

జగత్ వ్యవ హృదిక్షమా వరద! రంగ రతా¡పణే36

వరద= హే వరదరాజ్ఞా! ఆరణ్యకేష్తు= ఉపనిషత్తు్త లలో, యే గ్తుణాః= ఏయే గ్తుణమ్తుల్తు, నిధినిధ్యాయం= నిధివలె, న్యథాయిషత= రహస్యమ్తుగా ఉంచబడినవ్యో, అమీమ ్రదిమచ్చాత్తుర్వీ ప్రణతచ్చాపలక్షాన్తయః= కనబడ్తుచ్తున¡ ఈ మారRవమ్తు, చ్చాత్తుర్యమ్తు, ఆశి�త్తులపైగల వాత్సల్యమ్తు, క్షమ,; సౌనRర్వీ= సౌందర్యమ్తు అనగా దివా్యవయశోభయ్తు, దయ, విజయమ్తుల్తు, మ్తున¡గ్తు గ్తుణమ్తుల్తుకూడ, రతౌ¡ఘవత్= మణ్తులవలె, రంగరతా¡పణే= శ్రీ�రంగమనెడి రత¡మ్తుల అంగడిలో, జగద్వÌవహృతి క్షమాః= సర్వజన్తుల్తున్తు ఉపయోగించ్తుకొన్తువిధమ్తుగా, భవని్త= అగ్తుచ్తున¡వని, జగ్తుః= చెపు్పచ్తునా¡ర్తు.

పరమాత్మ కలా్యణగుణ విశ్రేషములు ఆరణ్యకముల యందు, ఉపనిషతు� ల యందు ( ఉద్వా. ముండకోపనిషతు� ద్వాG సుపరా్ణ సయుజ్ఞా ....,న తత్ర సూరో్య భాతి...., త్కైతి�రీయోపనిషతు� ఆనందవలి+, మహా నారాయణోపనిషతు� నందలి నారాయణానువాకము, శ్రేGత్సాశGరోపనిషతు� ఇత్సా్యది. ), శు� తుల యందు గుహ్యముగా, గుప�ముగా సురక్షితమై యున్నవి. ఆయా శాస్త్రములు భగవానుని అఘటన ఘటనా చాతుర్య శకి్త, ఆశి�త రక్షణతGము, దయ, సౌకుమార్యత, విజయ సGభావము, సౌందర్యము, సౌశ్రీల్యము, వాత�ల్యము, సౌలభ్యము ఇత్సా్యది గుణములు(శరణాగతి గద్య, దGయ ప్రకరణము మున్నగు గ్రంథములు వివరములకు చూడవచు©ను) గుప�నిధిని వలె తమలో ద్వాచి యుంచును. కాని ఈ గుణములని్నయును రత్నరాశులను అంగడిలో ప్రదర్శనకై యుంచినటు+ ,  హే వరద! హే రంగనాథ! శ్రీ� రంగ క్షేత్ర గర� గృహమునందు నీ అరా©మూరి్త యందు పండిత, ప్రామరులను భేదము లేక, సమస� జనులకు సాక్షాత్కరించు చుండును కద్వా!

ఈ శ్లో+ కమునందు శ్రీ�మాన్ భటర్ సాGమి   జ్ఞా4 నమారాs వలంబన సహాయములేని మన కందరకూ అందుబాటులో నుండు అర©క పరతంతు్ర డైన అరా©మూరి్త  వైశిష్యమును తెలుpచూ విగ్రహారాధనను అంగీకరించని కుమతులను నిరసించు చునా్నరు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో నందు పరమాత్మ శాంతోదిత సిMతిని వరి్ణంచుచూ, భగవానుని వలన ఆయా కలా్యణగుణములకెటు+ పూర్ణతGము సంప్రా్ర ప్పి�ంచునో ఉలే+ఖించుచునా్నరు.

యమ్ ఆశి�త్య ఏవ ఆత్మమ్ భరయ ఇవ తే సద్తు¶ ణ గణాఃప్రథంతే సః అనంత స్వవశఘన శాంతోదిత దశఃత్వమేవ తా్వమ్ వేత్థ సి్తమిత వితరంగమ్ వరద! భోఃస్వ సంవేద్య సా్వత్మ ద్వయస బహుళ ఆనంద భరితమ్

37

ఓ వరద! రంగరాజ! న్మీ జ్ఞా� నందాది కలా్యణ గ్తుణమ్తుల్తు తమ తమ అసి్తత్వమ్తునకై నిన్తు¡ ఆశ�యించి (కడ్తుపు నింపు కొన్తుచూ) య్తుండ్తున్తు. (గ్తుణాయ్తుక�మ్ లోకే గ్తుణిష్తు హి మతమ్ మంగళపదమ్ విపర్యస్తమ్ హసి్త క్షితి ధరపతేః తత్ త్వయి పునః గ్తుణాః సత్య జ్ఞా� న ప్రభృతయః త్వత¶ తతయా శ్తుభీభూతమ్ యాతా ఇతి హి నిరణైష్మ శ్తు� తివశాత్ ...వరదరాజస్తవమ్తు). నిరవధికమ్తు, స్వకీయాన్తుభావ్యమ్తున్తు నైన న్మీ 'శాంతోదిత' విశిష్ట దశయంద్తు కూడ నిన్తు¡ ఆ గ్తుణమ్తుల్తు ఆశ�యించియే య్తుండ్తున్తు. న్మీవా సి్థతి యంద్తు పరమ శాంత స్వభావమ్తుతో నిశ్చలమ్తుగా, గాంభీర్యగ్తుణయ్తుక�మైనతరంగ శూన్యసమ్తుద్రమ్తు వలె న్తుంద్తువు. 'త్వమేవ తా్వమ్ వేత్థ ' అన్తు శ్తు� తి వచించి నట్తు్ల   సా్వత్మమాతా్ర న్తుభావ్యమ్తుచే, ఉభయవిభూతి వా్యపకస్వస్వరూపసమాన ప్రమాణమ్తుగా అపరిచిÞన¡మైన ఆనందాది గ్తుణపూర్తు² డవై య్తుండ్తు నిన్తు¡ న్మీవే తెలియగల వాడవు.

నితో్యదితుని వలన శాంతోదితుడు ఉద�వించెనని ఆగమమున నితో్యదిత శాంతోదిత భేదము చెపpబడినది.(నితో్యదిత్సాత్ సంబభూవ తథా శాంతోదితః హరిః). అనగా నిత్య విభూతి నిరాGహకమగు, నితు్యలచే, ముకు్త లచే అనుభావ్యమగు(సద్వా పశ్యంతి సూరయః) హేయ ప్రత్యనీక కలా్యణైక త్సానమగు మూరి్త పరవాసుదేవుడు శ్రీ�మనా్నరాయణుడు. అటి పరవాసుదేవుని నుండి లీలావిభూతి నిరGహణకై ఉద�వించిన సంకర�ణ వ్యూ్యహ కారణభూతమునగు వ్యూ్యహ వాసుదేవుడే శాంతోదితుడు. వ్యూ్యహ రూపుడగు వాసుదేవుడు పరవాసుదేవుని యందు విభాగమే అని వ్యూ్యహములు సంకర �ణ, అనిరుదg , ప్రదు్యమ్న రూపములు వ్యూ్యహరూపుడగు వాసుదేవునితో కలిప్పి చాతురాత్మ్యము, చతురూG్యహము( చతురాత్సా్మ, చతురూG్యహః...విషు్ణ . సహస్ర నామ) అనియు చెపుpదురు. పరతGమున జ్ఞా4 నాదులు ఆఱు గుణములు పూర్ణముగా నుండును. వ్యూ్యహమునందు జ్ఞా4 నాది గుణములు అని్నయును ఆశ�యించి యున్ననూ, అనిరుదg వ్యూ్యహము నందు శకి్త, తేజసు� యునూ, సంకర�ణ వ్యూ్యహమునందు జ్ఞా4 న, బలములునూ, ప్రదు్యమ్న వ్యూ్యహమునందు ఐశGర్య, వీర్యములునూ సు్ఫటముగా ప్రకాశించును.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మకు తన అసంఖ్యే్యయ కలా్యణ గుణముల వలన అభిమాన, గరGము లిసుమంతయైన ప్రా్ర ప్పి�ంచునా యనిన అటు+ కాదని అనుగ్రహిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కములో. 

ఆఘా య ఐశ్వర గంధమ్ ఈశదృశమ్ మనా్యః తవ ఇందా్ర దయఃమ్తుహ్యంతి త్వమ్ అనావిలః నిరవధేః భూమ¡ః కణేహత్య యత్చితీ్రయేమహి న అత్ర రంగరసిక! త్వమ్ త్వత్ మహిమ¡ః పరఃవైపులా్యత్ మహితః స్వభావ ఇతి వా కిమ్ నామ సాత్మÌమ్ న తే

38

హే రంగరసిక= ఓ రంగనాథా! ఇందా్ర దయః= ఇంద్తు్ర డ్తు మొదలైనవార్తు, ఈశ్వరగనXం= సరే్వశ్వర్తుని నియామకత్వపరిమళమ్తున్తు, ఆఘా య= వాసన చూచినంతన్యే, ఈశసదృశం మనా్యః= తమన్తుకూడ సరే్వశ్వర్తునితో సమానమని తలంచ్తుచ్తు వార్తు, మ్తుహ్యని్త= భ్రమించ్తుచ్తునా¡ర్తు. త్వం= న్మీవు, నిరవధేః= అపరిచేÞద్యమైన, భూమ¡ః= మహిమన్తు, కణేహత్య= లెకEచేయక, అనావిలః= ఈశ్వరతా్వభిమానమ్తున్తు గమనించనివానిగా, భవసి= అగ్తుచ్తునా¡వు. అని, న చితీ్రయేమహి= ఆశ్చర్యమ్తున్తు పొంద్తుట ల్పేద్తు. దానికి కారణమ్తు- త్వం= న్మీవు వైపులా్యత్= విభ్తుత్వమ్తుచే, త్వన్మహిమ¡ః= న్మీ మహిమకంటెన్తు, పరః= ఉతEృష్టమైన వాడవు. స్వభావః= న్మీయొకE సరే్వశ్వరత్వ స్వభావమ్తు మహితః= మీ స్వరూపమ్తుకంటెన్తు విపులమైనది. ఇట్తు్ల , తే= న్మీయొకE, కిం నామనసాత్మÌమ్= సాటికానిది ఏమ్తున¡ది. అనగా, ఇంద్తు ఆశ్చర్యమేమియ్తు ల్పేద్తు. కారణమేమనగా - మీ స్వరూపస్వభావమ్తుల్తు ఒకదానితో నొకటి పోలి, కల్తుషత్వమ్తు ల్పేకయ్తున¡వి.

హే రంగరసిక! నీ విభూతుల యందు సGలp భాగమునకు, నియమిత కాలమునకు నీ వలన కార్య నిరGహణా బాధ్యత పొందిన ఇంద్వాr దులు నీ ఐశGర్య గంధమును లేశమాత్రముగా ఆఘ్రా్ర ణించిన వార్వై నీ సదృశులుగా భావించుకొనుచు సGసGరూపవివేచనము లేక దురభిమానముతో ప్రవరి్తంచు చుందురు. (మనకు ఈ విషయమై పురాణేతిహాసముల యందు ప్పెకు్క దృష్టా ంతములు కానవచు©ను). కాని అతులిత మహిమానిGతుడవైన నీవు ఎటి గరGము లేక శ్లోభిలు+ చుందువు. మాకీ విషయమై ఎంతమాత్రము ఆశ©ర్యము లేదు. ఏల యన నీ సGరూప వైభవములు అనో్యన్య సదృశములై కాలుష్య రహితములై యుండును. 

పరమాత్మ కలా్యణ గుణ పూరు్ణ డే కాక అఖిల హేయ ప్రత్యనీకుడు కూడ అని అరMము. ఈ అఖిల హేయ ప్రత్యనీకత అన్య దేవతలకు వరి్తంచదు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో పరమాత్మ యొక్క పర, వ్యూ్యహ సGరూపములను వివరిసు� నా్నరు. 

ష్ట్యాడ్తు¶ ణా్యత్ వాస్తుదేవః పర ఇతి స భవాన్ మ్తుక� భోగ్యః బల ఆఢ్యా్యత్బోధ్యాత్ సంకరúణః త్వమ్ హరసి వితన్తుషే శాస్త్రమ్ ఐశ్వర్య వీరా్యత్ ప్రద్తు్యమ¡ః సర¶ ధర్మౌ్మ నయసి చ భగవన్! శకి� తేజః అనిర్తుదXఃబిభా్ర ణః పాసి తత్త�మ్ గమయసి చ తథా వ్యూ్యహ్య రంగాధిరాజ!

39

రంగాధిరాజ= హే రంగనాథా!, స భవాన్= 38 వ శో్ల కంలో చెప్పబడిన స్వరూపానికి తగిన వైభవం గలవాడవు న్మీవు, ష్ట్యాడ్తు¶ ణా్యత్= ఆర్తుగ్తుణమ్తులచేతన్యే, పరః వాస్తుదేవఇతి= పరవాస్తుదేవుడవని, మ్తుక�భోగ్యః= నిత్తు్యలచేతన్తు, మ్తుత్తు్త లచేతన్తు అన్తుభవింపబడ్తుచ్తునా¡వు. తథా= ఆగమశాస్త్రమ్తులలో ప్రతిపాదింపబడిన విధమ్తుగా, వ్యూ్యహ్య= న్మీవు నాల్తుగ్తు రూపమ్తులతో, బలాఢ్యా్యత్= బలిషÂ మైన, బోధ్యాత్= జ్ఞా� నమ్తుచే- అనగా ఒకదానితోనొకటి సహకరించ్తుచ్తున¡ జ్ఞా� నబలమ్తులచే, సంకరúణస్త�ం= సంహ్యారకార్యమ్తున్తు చేయ్తు మూరి�గా న్మీవు, హరసి= సంహ్యారకార్యమ్తున్తు చేయ్తుచ్తు. శాస్త్రం వితన్తుషే= సంకరúణకృత్యమంద్తు ప్రవరి�ంత్తువు. ఐశ్వర్యవీరా్యత్= ఐశ్వర్య వీర్య గ్తుణమ్తులవలన, ప్రద్తు్యమ¡స్సన్ సర¶ ధర్మౌ్మ నయసి చ= ప్రద్తు్యమ¡మూరి�గా చత్తుర్తు్మఖ్తుని అధిషిÂ ంచి, సృషి్టకార్యమ్తున్తు నిర్వహించ్తుచ్తునా¡వు. శకి�తేజో బిభా్ర ణః= న్మీలోని తేజశ్శక్తు� లన్తు ధరించి అనిర్తుదXమూరి�వై, పాసి= రక్షించ్తుచ్తునా¡వు. తత్త�ం గమయసి= స్వస్వరూపావిరా్భవరూపమైన మోక్షమ్తున్తు ప్రసాదింత్తువు.

హేయ గుణములు లేని జ్ఞా4 న, శకా్త ్యది గుణములు గల పరమాతు్మడే భగవచ్ఛబ్ద వాచు్యడు. పరమాత్మ ఐదు రూపమలలో యుండును. అవి, పర, వ్యూ్యహ, విభవ, అర©, అంతరా్యమి రూపములు. 

హే భగవాన్ రంగనాథ! నీవు వైకుంఠమునందు పర వాసుదేవునిగా ష్టాడుs ణ్య పూరు్ణ డవై నిత్య ముకా్త నుభావు్యడవై యుందువు. నీవే వ్యూ్యహ రూపమును పొందినపుడు( జ్ఞా4 నాది షడుs ణములు కలిగి యున్ననూ ) జ్ఞా4 న, బలములు ప్రసు్ఫటముగా ప్రకాశించు సంకర �ణ మూరి్తవై శాస్త్ర ప్రద్వానమును, సంహార కార్యములను నిరGహించెదవు. ఐశGర్య వీర్యములు ప్రకాశించు ప్రదు్యము్నడవై సృష్టి , ధర్మ ప్రవర్తనా కార్యములు నిరGహించెదవు. శకి్త, తేజములతో అనిరుదgరూపుడవై తత�Ð జ్ఞా4 న ప్రద్వానము, మోక్ష ప్రద్వానమును నిరGహించెదవు. వసు� తః ప్రతి యొక్క వ్యూ్యహరూపము ష్టాడుs ణ్య పూర్ణమైన ఆ పరవాసుదేవ సGరూపమే. ఆయా కృత్యములననుసరించి ఆయా గుణములు ఉప్రాసకులకు ప్రకాశకమగును.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పూరG శ్లో+ కమునందు వాసుదేవాది చతురూG్యహములను వివరించి, ప్రాంచరాత్సా్ర గమము నందు ప్రసిదgమైన   కేశవాది ఉప వ్యూ్యహములను తరువాతి శ్లో+ కమునందు ప్రసు� తించుచునా్నరు.

జ్ఞాగ్రత్ స్వప¡ అత్యలస త్తుర్వీయా పా్ర య ధ్యా్యతృక*మవత్ ఉపాస్యఃసా్వమిన్! తత్ తత్ సహ పరిబర్హః చ్చాత్తురూ్వÌహమ్ వహసి చత్తురా్థ

40

హే సా్వమిన్=  ఓ సా్వమీ! జ్ఞాగ్రత్స�పా¡త్యలసత్తుర్వీయపా్ర య= జ్ఞాగ్రదవస్థ స్వపా¡వస్థ అత్యలసావస్థ త్తుర్వీయావస్థ అని చెప్పబడ్తు, ధ్యా్యతృక*మవత్= ఉపాసక్తుల భిన¡ దశల అనబడ్తు దశలయంద్తు- తెలివిగల అధికారి యవస్థ జ్ఞాగ్రదవస్థ ; అంతకంటె తక్తుEవ తెలియ్తుచ్తున¡ అవస్థ స్వపా¡వస్థ ; అంతకంటెన్తు తక్తుEవగా బాహ్యవిషయమ్తుల జ్ఞా� నమ్తున¡ అవస్థ అత్యలసావస్థ ; అతిస్వల్పమైన బాహ్యవిషయజ్ఞా� నమ్తు గల అవస్థ త్తుర్వీయావస్థ . ఆయా అవస్థలలో న్మీవు, ఉపాస్యః=

ఉపాసింపబడ్తుద్తువు. తత్తత్సహపరిబర్హః= ఆయామూర్తు� ల గ్తుణమ్తులతోన్తుండి, చ్చాత్తురూ్వÌహం= వ్యూ్యహవాస్తుదేవ, సంకరúణ, ప్రద్తు్యమ¡, అనిర్తుదX రూపమ్తులన్తు వహసి= ధరించి,  ఉపాసింపబడ్తుద్తువు.

హే రంగనాథ సాGమీ! వివిధ ఉప్రాసకుల జ్ఞాగ్రత్, సGప్న, సుషుప్పి�, తురీయ అవసాM భేదముల ననుసరించి కHమముగా ఆయా కేశవాది ఉప వ్యూ్యహ మూరి్త సGరూపములను ధరించుచునా్నవు. 

ఈ వ్యూ్యహముల వివరములు వాసుదేవ, కేశవ, నారాయణ, మాధవ, సంకర�ణ, గోవింద, విషు్ణ , మధుసూదన, ప్రదు్యమ్న, హృషీకేశ, పద్మనాభ, ద్వామోదర, అనిరుదg , తి్రవికHమ, వామన, శ్రీ�ధర మూరు్త లు. 

(ఇవి కాక సాతGత సంహిత లో పురుషోత�మాది రూపములు కలిప్పి మొత�ము 24 రూపములు చెపp బడినవి. విషGకే�న సంహితలో 36 అవత్సారములు చెపp బడినవి. వివరములకు ఆయా గ్రంథములు చూడవచు©ను).

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ దయా రూప్పియై సృష్టికి పూరGము అచేతనముగా పడి యున్న నిత్య చేతనుల సృష్టి గావించి వారలకు కరణ కళేబరముల నిచి© తోడpడు విధానము వివరించుచునా్నరు. 

అచిత్ అవిశేషితాన్ ప్రలయసీమని సంసరతః కరణ కళేబర్కైః ఘటయిత్తుమ్ దయమాన మనాఃవరద! నిజ ఇచÞయా ఏవ పరవాన్ అకర్దోః ప్రకృతిమ్ మహత్ అభిమాన భూత కరణ ఆవళి కోరకిణీమ్ 41

హేవరద= ఓ వరదరాజ్ఞా! దయమానమనాః= దయగలహృదయమ్తుగలవాడవు. అంద్తువలనన్యే, నిజ్ఞేచÞయైవ= న్మీ సంకల్పమ్తుచేతన్యే, పరవాన్= పే్రరిత్తుడవు. ప్రళయసీమని= ప్రళయశమయమంద్తు, అచిదవిశేషితాన్= అచిత్తు్త వలె చేష్టల్తుడిగిన, సంసరతః= సంసారమ్తులోనిజీవులన్తు, కరణకళేబర్కైః= ఇంది్రయమ్తులతోన్తున¡ శర్వీరమ్తులతో, ఘటయిత్తుం= చేర్తు్చటక్తు, ప్రకృతిం= ఈ మూలప్రకృతిని, మహదభిమానభూతకరణావళి కోరకిణీం= మహత్తు్త , అహఙ్కాEరమ్తు, తనా్మత్రల్తు, భూతపంచకమ్తుల్తు- వీటిని గలదిగా అకర్దోః= చేసితివి.

పరమాత్మ మనలను ఈ సంసార శ్లోక సాగరమున పడవేసి మనమిచట దుఃఖముల ననుభవించు చుండ పరమ పదము నుండి చూచుచు పైశాచిక ఆనందము ననుభవించుండునా యని మనకు అనుమానము రావచు©ను. పరమాత్మ మనకీ జన్మ నిచు©ట ఆయన మనపై చూపు దయా కార్యమే నని వివరించుచునా్నరు. 

హే వరద! ప్రలయ కాలమునందు చేతనములని్నయు అచిదGసు� వుల వలె వా్యప్రారశూన్యములై పడియుండును. ఆ సందర�మున పరమాత్మ మన చేతనములపై దయ కలిగి, తన అమోఘ సంకలpముచే (ప్రజ్ఞాపతిః అకామయత ప్రజ్ఞాః సృజ్ఞాయేతి) మన కొరకు మూల ప్రకృతి-అహంకార-పంచతనా్మత్ర-పంచభూత్సాది కHమముగా జగత�ృష్టి గావించి అందు ఏకాదశ ఇందిrయములతో కరణ కళేబరముల నిచి© జీవులను ఈ 24 తత�Ðములు గల నామ రూప ప్రపంచమునందు (అజ్ఞామేకామ్ లోహిత శుక+ కృష్టా్ణ మ్ బహీGమ్ ప్రజ్ఞామ్ జనయంతీమ్ సరూప్రామ్) సృజించెను. 

పరమాత్మ సరG సGతంతు్ర డైనను దయాపరతంతు్ర డు. కావుననే అలుప్పెరుగని కృషీవలుని వలె నిశ్రే©షు లు పడియున్న జీవులకు సకల సాధనములనిచి© శు� త్సా్యది శాస్త్రములనిచి©, అని్న వైపుల నుండి మనలను కని ప్పెటు చు (అంతర్బహిశ©) మూల్యము లేని చేతి బొమ్మ వలె అంతట్టా మనకు కనపడుచూ వారిని (ఆ జీవులను) అపరిచే్ఛద్యమైన ఆనందము ననుభవింపగల పరమపదమునకు గొనిపోవ నిరంతరమును ప్రయతి్నంచుచంచుండును. అందులకై ఒక సారి కాకున్న వేఱొక సారి ఐనను ఈ జీవుడు బాగు పడునేమోనని

ఇచు© గొపp అవకాశమే మహత�ర మైన ఈ సృష్టి కార్యము. ఈ వివరములకు విషు్ణ పురాణాదులు, తత�Ð త్రయాది రహస్య గ్రంథములు చూడవచు©ను.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కమునందు పరమాత్మ పరమ దయా మయుడని సృష్టి కార్యము మనపై దయ వలననే చేయునని తెలుపగా అట+యిన కొందరిని కటిక దరిదుr లుగా, అజ్ఞా4 నులుగా, మఱి కొందరను ఐశGర్య వంతులుగా, మహా జ్ఞా4 నులుగా వివిధ దేవ, మనుష్య, తిర్యక్ జ్ఞాతులుగా ఇటు+ సృష్టి అంతయు నిమో్నన్నతములతో చేయుటకు కారణమేమన ఈ శ్లో+ కములో వివరించుచునా్నరు. 

నిమో¡న¡తమ్ చ కర్తుణమ్ చ జగది్వచిత్రమ్కర్మ వ్యపేక్షÌ సృజతః తవ రంగ శేషిన్వైషమ్య నిర్ఘృణతయోః న ఖల్తు ప్రసకి�ఃతత్ బ్రహ్మసూత్ర సచివాః శ�ృతయో గృణంతి

42

హే రంగశేషిన్= ఓ రంగనాథా! - శ్రీ�రంగమ్తున వేంచేసియ్తున¡ సా్వమీ, విచిత్రం= స్తుర్తుల్తు నర్తుల్తు మొదలైన వైచిత్రÌమ్తు గల, నిమో¡న¡తం చ= ఒకడ్తు నియమించ్తువాడైయ్తుండగా వేరొకడ్తు నియమింపబడ్తుట- ఇట్తువంటి హెచ్తు్చతక్తుEవలవలె, కర్తుణంచ= ఆకలి, వా్యధి మొదలగ్తువాటిచే నిండియ్తుండ్తుటచే దయన్మీయమ్తున్తు, జగతEర్మవ్యపేక్షÌ= ఆయాచేతన్తుల్తు చేసిన విచిత్రమైన పుణ్యపాపరూపకర్మమ్తున్తు విచ్చారించి, సృజతః తవ వైషమ్య నిర్ఘృణతయోః= పక్షపాతిత్వమ్తు నిరRయత్వమ్తుల, ప్రసకి�ః= ప్రసంగమ్తు, న ఖల్తు= ల్పేద్తుగదా! అని ఏ వాదమ్తు గలదో, తత్= ఆ అర్థమ్తు, బ్రహ్మసూత్రసచివాః= వైషమ్యమ్తు, నైర్ఘృణ్యమ్తుల్తు వారివారి కర్మల సాపేక్షమ్తువలనన్యే అని చెపు్ప శార్వీరకమీమాంసాసూత్రమ్తులక్తు సహ్యాయమ్తుగాన్తుండ్తు, శ్తు� తయః= శ్తు� తివాక్యమ్తుల్తు, గృణని్త= ప్రతిపాదించ్తుచ్తున¡వి.

హే రంగనాథా! చేతనుల ద్వాGరా చేయబడు అనేక పుణ్య, ప్రాప కర్మల ననుసరించి వారి, వారికి ఉచ్ఛ, మధ్యమ, నీచములైన దేవ, మనుష్య, తిర్యక్ మొదలగు రూపములను కలిpంచి పక్షప్రాత రహితుడవై ఈ విచిత్ర జగతు� నందు సాM నము కలిpంచెదవు. ఈ నీ నిషpక్షప్రాత విషయము శాస్త్రములు ( బృ. ఉ. సాధుకారీ సాధుః భవతి, ప్రాపకారీ ప్రాపీ భవతి, పుణ్యం పుణే్యన కర్మణా, ప్రాపః ప్రాపేన కర్మణా, భ.గీ. సమోహమ్ సరG భూతేషు, సుహృదమ్ సరG భూత్సానామ్) బ్రహ్మ సూత్రములతో సహా (వైషమ్య నైరÏృణే్య న సాపేక్షత్సాGత్) ప్రతిప్రాదించును.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి జీవుల ఐశGర్య ద్వారిదr్యములు, జనా్మదులు వారి వారి కర్మ ఫలముల ననుసరించియే యుండుననిన పరమాత్మకు మరి వేఱు సాGతంత్ర్యము లేద్వా యనిన సమాధానించు చునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

సా్వధీన్యే సహకారి కారణగణే కర్తు� ః శర్వీరే అథవాభోక్తు� ః సా్వన్తువిధ్యా అపరాధ విధయోః రాజ�ః యథా శాసిత్తుఃదాత్తురా్వ అరి్థజన్యే కటాక్షణమ్ ఇవ శ్రీ�రంగ సర్వస్వ! తేస ్రష్తు్ట ః సృజ్యదశావ్య పేక్షణమ్ అపి సా్వతంత్రÌమ్ ఏవ ఆవహేత్

43

హే శ్రీ�రంగసర్వస్వ= ఓ రంగనాథా, కర్తు� ః= తయార్తుచేయ్తుటక్తు, సహకారికారణగణే= మృతి్పండమ్తు దండమ్తు చక*మ్తు మొదలైన తయార్తుచేయ్తుటక్తు కావలసిన పరికరమ్తుల్తు, సా్వధీన్యేపి= అని¡య్తు తనక్తు

సా్వధీనమ్తుల్పే అయినన్తు, భోక్తు� ః= అన్తుభవించ్తుటక్తున్తు, శాసిత్తుః= నియమించ్తుటక్తున్తు, సా్వన్తువిధేష్తు= అన్తువరి�ంచ్తుటక్తున్తు, అపరాధవిధయః= అన్తువరి�ంచ్తుటలో తారతమ్యమ్తులక్తు కారణమైన వియ్తు, దాత్తురా్వ= కావలసిన వస్తు్త వులన్తు ఇచ్తు్చటక్తుగాని, అరి్థజన్యేకటాక్షణమివ= పా్ర రి్థంచ్తువారిని కటాక్షించ్తుటవలె, స ్రష్తు్ట స్వే్త= విచిత్రమ్తున్తు విషమమ్తున్తు అగ్తు జగత్తు్త న్తు సృషి్టంచ్తు న్మీయొకE, సృజ్ఞా్యనాం= సృషి్టంపబడిన చేతన్తుల, దశాయాః= కర్మపరిపాకమ్తుచే కలిగిన విశిష్టరూపావస్థలయొకE, వ్యపేక్షణమపి= పరిశ్రీలనమ్తుకూడ, సా్వతంత్రÌమేవావహేత్= న్మీక్తుగల స్వతంత్రతన్యే తెల్తుపున్తు.

ఒక కులాలుడు కుండ తయారు చేయుటకు కర ్ర, చకHము మున్నగు సాధనములు ఉపయోగించునుఅటులనే ఒక జీవుడు తన అవయవాదులను ఉపయోగించి తన పనులను చేయు చుండును.ఒక ద్వాని అరిMకి ద్వానమిచు©నుఒక రాజు తన ప్రజల మంచి పనులను చెడు పనులను పరిశ్రీలించి తగిన ప్రారితోష్టికమో, శిక్షయో ఇచు© చుండును. పై ఉద్వాహరణముల యందు చకాH దుల వలన కులాలునకు గాని, అవయవాదులను వలన జీవునికి గాని, అరుM ల వలన ద్వానికి గాని, ప్రజల వలన రాజునకు గాని వారి సాGతంత్ర్యము నందు భంగము కలుగదు. హే శ్రీ�రంగ సరGసG! అటులనే నీ అధీనమునందున్న పద్వారMముల సాధనములుగా నీ లీలా విభూతి కార్య నిరGహణమునందు నీవు జీవులను వారి వారి కర్మలననుసరించి ఫలములననుభవింప చేయుదువనిన అందు వలన నీ సాGతంత్ర్యమునకు కొఱత గాని భంగము గాని లేవు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కములలో పరమాత్మ ఈ జీవులను, ప్రకృతిని సృష్టించుచునా్నడని చెపpగా, ఈ చిదచిద్వాత్మకమైన ప్రపంచము సృష్టికి ముందు ఏమగును, ఈ సృష్టికి మూల పద్వారMము ఎటు+ వచు©ను అనిన ఈ సృష్టికి ఉప్రాద్వాన కారణము పరమాత్మ యే అని స్తోద్వాహరణంగా వివరించుచునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

ప్రలయ సమయ స్తుప్తమ్ స్వమ్ శర్వీర ఏక దేశమ్వరద! చిత్ అచిత్ ఆఖ్యమ్ స్వ ఇచÞయా విస్తృణానఃఖచితమ్ ఇవ కలాపమ్ చిత్రమ్ ఆతత్య ధూన్వన్అన్తుషిఖిని శిఖీవ కీ*డసిశ్రీ�సమక్షమ్

44

హే వరద!= ఓ వరదరాజ్ఞా!, స్తుప్తం= నిదిరించ్తుచ్తున¡పుడ్తు ఎట్తు్ల ఏ వా్యపారమ్తుల్తు ల్పేకపోవునో అట్తు్ల సమస్తమైన వా్యపారమ్తుల్తున్తు ల్పేక నిదా్ర వస్థలోన్తున¡ట్తు్ల గాన్తున¡, చిదచిదాఖ్యం= చేతనాచేతనమ్తులన్తు పేర్తుగల, స్వం= తసయొకE శర్వీరమ్తులోని ఒక భాగమ్తు, స్వే్వచÞయా= తన సంకల్పమ్తుచే, విస్తృణానః= వివిధమ్తున్తు, విచిత్రమైన ఆకారమ్తుల్తుగా పరిణమించ్తుచ్తు, త్వం= న్మీవు, అన్తుశిఖిని = ఆడనెమలివదR , చిత్రం= రంగ్తురంగ్తుల, కలాపం= పింఛమ్తున్తు, ఖచితమివ= ఆకాశమ్తులో గీసినట్తు్ల , వితత్య= విపి్ప, ధూన్వన్= ఆడించ్తుచ్తు, శిఖీవ= నెమలివలె, శ్రీ�సమక్షం= లక్షీ్మదేవివదR ఆమెన్తు ఆనందింపజ్ఞేయ్తుటక్తు, కీ*డసి= ఆడ్తుద్తువుగదా!

భగవానుడు సృష్టికి నిమిత�, సహకారి కారణములే కాక ఉప్రాద్వాన కారణము కూడ. 'బహ్యుసా్యమ్ ప్రజ్ఞాయేయ', 'జనా్మద్యస్య యతః', యతో వా ......జయంతే' , విషో్ణ స�కాశాత్ ఉదూ�త జగత్', ఇత్సా్యది శు� తి, స్మృతి, పురాణేతిహాసములని్నయు ఇదే తెలుపుచున్నవి

హే వరద! ప్రలయకాలమునందు తన దివ్య మంగళ విగ్రహమునందు ఒకమూల వా్యప్రార శూన్యములై నిదురించుచున్న చిదచితు� లను తన సంకలpముచే విస�రింపజ్ఞేసి నామరూప విభజనము గావించి మగ నెమలి ఆడు నెమలి ప్రసన్నత కొరకు తన శరీరము నుండి ప్పింఛమును విప్పిp వివిధ వర్ణ విరాజితమై విచిత్ర గతిలో

ఎటు+ ఆడునో అటులనే నీవు దయా రూప్పి యై నీ ప్పి్రయతమ అయిన లక్ష్మీý దేవి కొరకై చేతనా చేతనాచేతనమయ మైన ఈ ప్రపంచమును సృజించి కీHడించెదవు.

అనగా ప్పింఛము మగ నెమలి అంతరా�గము. ఆడు నెమలిది కాదు. అటులనే జగత్సా్కరణతGము భగవానునికే చెందును. అమ్మకు కాదు. కాని అమ్మ పురుషకారము చే అమ్మ ఆనందము కొరకు మన ఉదgరణకై పరమాత్మ తన సంకలpముచే ఈ సృష్టి చేయును.

పై శ్లో+ కమునందు జగత్సా్కరణతGమును అమ్మ కు కూడ నాప్రాదించు కొని్న మత వరsములను భటర్ సాGమి సరి దిదు్ద తునా్నరు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి మొదటి శ్లో+ కమునందు మనము అజ్ఞా4 నాంధకారము నుండి బయలెGడలుటకు, మన సGరూప వివేకము కలుగుటకు పరమ కారుణికుడైన పరమాత్మ శాస్త్ర దీపముల నొసంగిరి అని నుడివిరి. కాని మనము ఆ శాస్త్రములను సరియగు రీతిలో వినియోగించుకొనుట గాని, అనుసరించుట గాని చేయ నసమరుM ల మైన మన పై దయ తలచి మనలో నొకడుగా మరల మరల నవతరించిన విషయము ప్రసా� వించుచునా్నరు.

భూయో భూయః త్వయి హితపరే అపి ఉత్పథ అనాత్మన్మీనస్త్రో్త్ర తః మగా¡న్ అపి పతి నయమ్ స్త�మ్ ద్తురాశావశేనర్తుగే² తోకే స్వ ఇవ జనన్మీ తత్ కష్ట్యాయమ్ పిబంతితత్ తత్ వరా² శ�మ విధివశః కి్లశ్యస్వే రంగరాజ!

45

హే రంగరాజ= ఓ రంగనాథా! భూయోభూయః= మరలమరల, హితపరేపి= హితమ్తున్తు చెపు్పచ్తున¡న్తు, ఉత్పథే= శాస్త్రో్త్ర ల్లంఘనమ్తున్తు చేయ్తుచ్తు, అతఏవ= అంద్తువలనన్యే, అనాత్మన్మీన్యే= ద్తుఃఖమ్తున్తు కలిగించ్తు నరకమ్తువంటి, స్త్రో్ర తసి= ద్తుషEర్మల ప్రవాహమ్తులో, మగా¡నపి= మ్తులిగినవారినికూడ, త్వయి= న్మీలో కలిగిన, ద్తురాశావశేన= వారిని ఉదXరించవలెనన్తు అతా్యశచే, పథినయన్= శాస్త్రమ్తుల్తు చెపి్పన మార¶మ్తులో నడచ్తునట్తు్ల చేయ్తుచ్తు, స్వే్వ తోకే= తన శిశ్తువున్తు ర్తుగే²= వా్యధిగ్రస్తు్త డై య్తుండగా, తతEష్ట్యాయం= ఆర్దోగమ్తున్తు పోగొట్తు్ట టక్తు స్వేవింపజ్ఞేయ్తు ఔషధమ్తున్తు తా్ర గించ్తుచ్తున¡, జనన్మీవ= తలి్లవలె, కి్లశ్యసి= బాధ పడ్తుద్తువుగదా!

పరమాత్మ తన అవత్సార రహస్యమును తెలుపుచూ భగవదీsత యందు 'అజ్యోప్పిసన్.....సంభవామి ఆత్మ మాయయా' ద్వానికి కారణమేమనిన ' పరిత్సా్ర ణాయ సాధూనామ్......సంభవామి యుగే యుగే' అనియు యద్వా యద్వాహి ధర్మస్య గా+ నిః భవతి .....తద్వాత్సా్మనమ్ సృజ్ఞామ్యహమ్ అనియు ' బహూని మే వ్యతీత్సాని' అనియు 'జన్మ కర్మచ మే దివ్యమ్' అనియు పలు విధములుగా వివరించెను. విజ్ఞా4 న శాస్త్రము నేరిpన మంచి గురువు ఇంకను శిషు్యలకు బాగుగా అరMమగుటకు త్సానే ప్రయోగము చేసినటు+ ను, మంచి గురువు త్సాను చెప్పిpన మంచి విషయము త్సాను సGయముగా ప్రవరి్తంచి చూప్పినటు+ ను, కే+శభాజనమైన ఈ ప్రపంచమునందు త్సాను కూడ వివిధరూపముల (వరాహము వంటి నీచ తిర్యగూ్ర పము నుండి సాM వర రూపమైన కుబా� మ్రతGమును కూడ పొంది రామ కృష్టా్ణ ద్యవత్సారముల యందు పడరాని ప్రాటులు పడుచూ మన కొరకు ఈ భూమిపై అవతరించును. ' యద్యద్వాచరతి శ్రే�ష్ఠ ః తత�దేవేతరో జనః', 'నానవాప�మ వాప�వ్యమ్ వర్త ఏవ చ కర్మణి', యది హ్యహమ్ నవరే్తయమ్.....మమ వరా్త ్మను వర్తంతే మనుష్టా్యః ప్రారM....', 'వరా్ణ శ�మ ఆచారవత్సా పురుషేణ పరః పుమాన్', అట+వతరించినపుpడు త్సాను కర్మ పర తంతు్ర డు కాకున్నను శాస్త్ర ప్రకారము వరా్ణ శ�మ ధర్మముల ననుసరించి మనకు ఆదర్శమును చూపును.

హే రంగరాజ! తన ప్రాలిచు© తలి+ తన శిశువు రుగ్మత పోవలెనని త్సానే చేదు కష్టాయము త్సా్ర గును. ద్వాని సత్ఫలితము శిశువునకు సంప్రా్ర ప్పి�ంచిన సంతోష్టించును. అటులనే నీవు కూడ మరల మరల దుష్కరు్మలై

సంసారార్ణవ మగు్నలైన మా ఈ చేతనుల నుదgరించుట కొరకై ఒక మారు కాకున్న నింకొక మార్వైనను ఉదgరింప బడెదరనియు, సనా్మరs ప్రవర్తకులగుదరనియు అత్యంత ఆశాభావముతో నీకై నీవే తిరిగి తిరిగి ఈ భూమిపై అవతరించి నీ కవసరములేకున్నను వరా్ణ శ�మ ధర్మ విహితముగా ప్రవరి్తంచి మాకు తెలియ చెపుpటకై మాకు మించిన ఇక్కటు ల ననుభవింతువు. ఆహా ఏమి నీ కారుణ్య భావము!

శిశువు నకు ధారకమును, భోగ్యమును, పోషకమైన మాతృ స�న్యమునకు కారణము తలి+ యే అయినటు+ మనకు ధారక, భోగ్య, పోషకములకు కారణభూతుడు పరమాత్మయే.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కము నందు పరమాత్మ అవత్సార కారణము నెఱింగించిరి. ఈ శ్లో+ కమునందు పరమాత్మ సంకలp మాత్రముగా నిరGహించు సృష్టి , సిMతి, భంగాది కార్యముల యందు తనకొఱకు చేసికొను సాGరM కార్యములేమయినను గలవా అనిన అవాప� సమస� కాముడైన పరమాత్మ ఈ పనులని్నయు తన కొఱకు కాక తనవారమైన మన కొఱకే నిరంతరము చేయుచుండునని వకా్కణించుచునా్నరు.

సార్వ! త్వతEమ్ సకలచరితమ్ రంగధ్యామన్! ద్తురాశాపాశేభ్యః సా్యత్ న యది జగతామ్ జ్ఞాత్తు మూర్దోó త్తరాణామ్ నిస్తందా్ర ళోః తవ నియమతః నః ఋత్తులింగ ప్రవాహ్యాసర¶ స్వే్థమ ప్రభృతిష్తు సదా జ్ఞాకరా జ్ఞాఘటీతి

46

హే సార్వ= ఓ సర్వసా్వమియ్తు, రంగధ్యామన్= శ్రీ�రంగవాసరసికా! త్వతEం= న్మీయొకE, సకలచరితం= సృషి్టంచ్తుట, రక్షించ్తుట మొదలగ్తు వ్యవహ్యారమ్తుల్తు, జ్ఞాత్తు= ఎల్లపు్పడ్తున్తు, ద్తురాశాపాశేభ్యః= ద్తురాశాపాశమ్తులచేత బంధింపబడిన, మూర్దోó త్తరాణాం జగతాం= అత్యంతమ్తు అజ్ఞా� న్తులైన వారిని ఉదXరించ్తుటక్తు, న సా్యత్ యది= కాకపోయినచో, తవ= న్మీయొకE, సర¶స్వే్థమప్రభృతిష్తు= మరలమరల సృషి్టంచ్తుట రక్షించ్తుట మొదలగ్తు వా్యపారమ్తులయంద్తు, నియమతః= తప్పక జర్తుగ్తు, ఋత్తులింగప్రవాహ్యా= ఆయా ఋత్తువులలో పుట్తు్ట పుష్పఫలాద్తులవలె, నిస్తందా్ర ళోః= ఆలస్యమ్తుల్పేని, సదా జ్ఞాగరా= నిత్యజ్ఞాగరూకతతో, న జ్ఞాఘటీతి= న్తుండ్తుట జర్తుగద్తుకదా!

హే సరG భూత సుహృత్ రంగనాథా! నిరంతరము పౌనఃపున్యముగా నీవు ఈ లీలా విభూతి యందు నిరGహించు సృష్టి , సేMమాది వా్యప్రారములు దురాశారూప ప్రాశములచే బంధింప బడిన ఈ అనభిజు4 లైన జీవలోకోజీ�వనమునకే కద్వా! అందులకై నిరాలస్యముగా, అత్యంత ఉత్సా�హముతో సరG కాల సరాGవసMల యందును సంతతము జ్ఞాగరూకుడవై ఎపుpడు తన ప్రయత్నము సఫలమై తన దయ సారMకమగునా యని, వేఱు వేఱు ఋతువుల యందు మరల మరల ఫల పుషpముల నీయు వృక్షము వలె అలుప్పెఱుగక కాచుకొని యుందువు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కములలో పరమాత్మ సరG భూత సుహృత్ అనియు, దయామయుడనియు తన వా్యప్రారములను లోక సంరక్షణకే చేయుననియు పేర్కొ్కనిరి. అట+యిన నరక ప్రద్వానాది కార్యములు ఏల చేయునన్న సమాధానమునిచు© చునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

స్తుహృత్ ఇవ నిగళ ఆదైÌః ఉన్మదిష్తు² మ్ నృశంసమ్త్వమ్ అపి నిరయ పూర్కై�ః దండయన్ రంగన్యేతఃతదితరమపి బాధ్యాత్ తా్ర యస్వే భోగమోక్షప్రదిః అపి తవ దండాపూపికాతః స్తుహృత్వమ్

47

హే రంగన్యేతః= ఓ శ్రీ�రంగనాథా!, భోగమోక్షప్రదిః= ఐశ్వర్యమ్తులన్తు మోక్షమ్తున్తు ప్రసాదించ్తువాడవని ప్రసిదిXగల, త్వం= న్మీవు, ఉన్మదిష్తు² ం= ఉనా్మద్తుల్తున్తు, నిగడాదైÌః= ఆటలాడ్తుకొన్తుచ్తు, నృశంసమపి= హింసాప్రవృతి్తగలవారినికూడ, నిరయపూర్కై�ః= వారికితగిన నరకాద్తులచే, దండయన్= దండనమ్తులతో శిక్షించి పిదప, తా్ర యస్వే= వారిని రక్షింత్తువు. తదితరమపి= ఇతర్తులన్తు కూడ, బాధ్యాత్= నరకాది కే్లశమ్తులన్తుండి, తా్ర యస్వే= రక్షింత్తువు. తవ స్తుహృత్త�ం= న్మీ సర్వభూతస్తుహృత్త�మ్తు, దండాపూపికాతః= అప్పమ్తులన్తు తినివేయ్తు ఎల్తుక అప్పమ్తులతోబాట్తు అప్పమ్తులన్తు చేయ్తుటయంద్తు వాడబడిన కర ్రన్తుకూడ తినివేసినట్తు్ల , సామాన్తు్యలన్తు రక్షించ్తుటయేగాక, హింసాప్రవృతి్తగలవారినికూడ వారిహింసక్తు తగిన దండనమ్తున్తు వారికి చేసి పిదప వారినికూడ భోగమోక్షమ్తులతో రక్షింత్తువుగదా!

హే రంగాధినాథా! ఐశGర్య మోక్షములను ప్రద్వానము చేయు నీవు దుష శిక్షణ కూడ నేల చేయుదువనిన, ఏ విధముగా ఒక ఉన్మతు� డు, కూH రచరితుడును ఐన వ్యకి్తని అతనికి హిత్కైష్టి ఐన మితు్ర డు బంధనాది దండనలచే సరదిదు్ద నో నీవు కూడ అపరాధ భూయిషు లయిన చేతనులను నరకాది కే+శములు కలిగించి వారిని సరిదిద్ద చూచెదవు. అటులనే అటి వారి నుండి సాధు జనులను రక్షింతువు. ఈ కHమముగా దుష చేతనుల శిక్షణ యందు కూడ దండాపూప్పికా నా్యయముగా నీ సౌహార్దj గుణము వ్యక్త మగు చున్నది.

దండాపూప్పికా నా్యయమనగా, అపpములను తిను ఎలుక అపpములను గుచి© యుంచుటకు వాడబడిన కర ్రను కూడ తిని వేయునని చెపుpట. అనగా మనతో ప్రాటు మన దోషములను కూడ పరమాత్మ స్వీGకరించును( మురికి లో పడిన బంగారమును మురికితో తీసికొని నటు+ )

'ప్రాప క్షయ నరక ప్రక్షేప రూపమ్ శిక్షణమప్పి రక్షణ ప్రకార విశ్రేష ఏవ ఇతి సిదgమ్' అని ఆరో్యకి్త కద్వా!

దండాపూప్పికా నా్యయము గూరి© కొందరు సందేహము వ్యక్త పరిచేరు. అందులకై మరి కొంచెం వివరణ

అపpములు భోగ్యమైన భక్ష్యములు. ద్వానిని గుచి© యుంచుటకు వాడు ములు+ కర ్ర కఠినమైనది. తినదగినది కాదు. కాని మూష్టికము భోగ్యములైన అపpములను స్వీGకరించును. అంతే కాక అభోజ్య మైన కర ్రను కూడ తన దంతములతో నమలి సాGధీనము చేసికొని స్వీGకరించును. సాGదిషమైన అపpములను, కఠినమైన కర్రను కూడ ఏ విధముగా ఎలుక స్వీGకరించునో అదే విధముగా పరమాత్మ సాధువులను, అసాధువులను స్వీGకరించును. అసాధువులను స్వీGకరించునపుడు పరిశ�మ కొంచెం ఎకు్కవ ఉంటుంది. అంతే భేదము. ఆయన దయలో భేదముండదు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి తరువాతి శ్లో+ కములలో పరమాత్మ విభవావత్సార వర్ణనము గావించుచునా్నరు.

ధృతి నియమన రక్షా వీక్షణైః శాస్త్రదాన ప్రభృతిభిః అచికితా్సÌన్ పా్ర ణినః పే్రక్షÌ భూయఃస్తుర మన్తుజ తిరశా్చమ్ సర్వథా త్తుల్య ధరా్మత్వమ్ అవతరసి దేవః అజః అపి సన్ అవ్యయాతా్మ

48ధృతినియమనరక్షావీక్షణైః= ధ్యారణ నియమన రక్షణలక్తు అన్తుగ్తుణమైన సంకల్పమ్తులచే, శాస్త్రదానప్రభృతిభిః= శ్తు� తిస్మృతా్యది శాస్త్రమ్తులన్తు ప్రసాదించ్తుట మొదలగ్తు ఉపకారమ్తులచే, అచికితా్సÌన్= దిద్తుR బడని, పా్ర ణినః= పా్ర ణ్తులన్తు, పే్రక్షÌ= గమనించి, వారిని ఉదXరించ్తు ప్రయత¡మ్తుగా, భూయః= తిరిగి, అజో అవ్యయాతా్మపి సన్= కర్మకృతమైన జన్మ ల్పేనివాడవైనన్తు, త్వం ల్లీలయా= న్మీవు ల్లీలగా, స్తురమన్తుజతిరశా్చం= దేవమన్తుష్యతిర్యగాý త్తుల, త్తుల్యధరా్మ= చేష్టలవంటి చేష్టలన్తు చేయ్తుచ్తు, అవతరసి= అన్యేకమైన అవతారమ్తులన్తు ఎత్తు్త చ్తునా¡వు.

హే రంగనాథా! నీవు లోకుల ధారణ, ప్రశాసన, రక్షణాదులకై ('అంతః ప్రవిషః శాసా� జనానామ్ సరాGత్సా్మ' , య ఆత్మని తిష్ఠ న్ ఆత్సా్మనమంతరో యమయతి' అని నటు+ ), అంతరా్యమా్యది సGరూపములతో నుండుటయే గాక చతురు్మఖ బ్రహా్మది మాధ్యముగా శు� తి, స్మృతి, పురాణ, ఇతి హాసాది శాస్త్రములను వారి సతpjవర్తనకై అందించితివి. అయినను, దిద్దబడని ప్రా్ర ణులను గమనించి వారిని ఉదgరించుటకై కర్మ సంబంధిత జన్మలు లేని వాడవయినను, సంకలp మాత్రము చేత నీవు దేవ, మనుష్య, తిర్యగా� తుల యందు తతు� ల్య చేష్టితములతో అనేకములైన అవత్సారములను మరల మరల నెతు� తునా్నవు. (పరిత్సా్ర ణాయ సాధూనామ్ ......సంభవామి యుగే యుగే, అజ్యోప్పిసన్ ....సంభవామి ఆత్మ మాయయా ).

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో అమ్మ సాGమితో అని్న అవత్సారములలో కూడా కూడియే యుండునన్న విషయము తెలుపుతునా్నరు.

అన్తుజన్తుః అన్తురూపరూప చేష్ట్యా్టన యది సమాగమ్ ఇందిరా అకరిష్యత్అసరసమ్ అథవా అపి్రయమ్ భవిష్తు²ధృవమ్ అకరిష్యత రంగరాజ నర్మ

49

ఇందిరా= లక్షీ్మదేవియొకE, అన్తుజన్తుః= ప్రత్యవతారమ్తు, అన్తురూపరూపచేష్ట్యా్ట = మీ అవతారమ్తున్తు అన్తుసరించిన రూపమ్తున్తు చేషి్టతమ్తులన్తు గలదియే. సమాగమం= సంశే్లషమ్తున్తు అట్తు్ల , న కరిష్యద్యది= చేయకపోయినచో, రంగరాజనర్మ= రంగనాథ్తునిగా న్మీవు చేయ్తు ల్లీల, అసరసమ్= రసహీనమైనదే యగ్తున్తు. అపి్రయం భవిష్తు² = అనిష్టమైనదానిగా కూడ, అకరిష్యత= చేయబడినదగ్తున్తు. ధ్తు" వమ్= ఇది నిశ్చయమ్తు.

హే రంగరాజ! నీ సమస� లీలలయందును ప్రతి అవత్సారమునందును లక్ష్మీýమాత నీతో ప్రాటు నీ అభిమత్సానురూపముగా ఎల+పుpడూ ఎలె+డలా తోడుగా నుండకుండిన య్యెడల నీ కీHడ నీరసము, అపీ్రతి ద్వాయకము అగుననుట నిశ©యము.

(సాGమి పురుషకార రూప్పిణి యగు అమ్మ తోకూడియే మనలను పరిప్రాలించును.

శరణాగతి గద్య నందలి ఓమ్ భగవనా్నరాయణాభిమత్సానురూప.....ప్రపదే్య అను చూరి్ణక స్మరణీయము).

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ అవత్సార రహస్య జ్ఞా4 నము సామాను్యలు తెలియరని ఈ శ్లో+ కములో వివరిసు� నా్నరు.

గర్వీయస్త�మ్ పరిజ్ఞానంతి ధీరాఃపరమ్ భావమ్ మన్తుజతా్వది భూష్తు² మ్ అజ్ఞానంతః త్వ అవజ్ఞానంతి మూఢ్యాఃజనిఘ¡మ్ తే భగవాన్ జన్మ కర్మ 50

హే భగవన్= ఓ భగవాన్తుడా!, ధీరాః= న్మీయొకE పరమాత్మస్వరూపవైభవమ్తున్తు తెలసిన బ్తుదిXమంత్తుల్తు, గర్వీయస్త�ం= న్మీ అవతారమ్తుల్తు విశ్వశే�యస్తు్సకొఱకేనని, పరిజ్ఞానని్త= చకEగా తెలస్తుకొన్తుచ్తునా¡ర్తు. మూఢ్యాస్తు్త = అజ్ఞా� న్తులైనవార్కైతే, మన్తుజతా్వది భూష్తు² ం= మన్తుష్ట్యా్యది రూపమ్తులలో న్మీవు అవతరించ్తుటలోని, పరంభావం= న్మీసౌలభా్యదిగ్తుణమ్తులతోన్తున¡ న్మీ పరత్వమ్తున్తు, అజ్ఞానన్తః= తెలస్తుకొనల్పేనివార్కై, అవజ్ఞానని్త= నిన్తు¡ ఇతర్తులైన స్తురనర్తులవంటివాడవేనని చెపు్పచ్తు

అవమానింత్తుర్తు. తే= న్మీయొకE, జన్మకర్మచ= అవతారమ్తుల్తు, చేష్టల్తున్తు, జనిఘ¡మ్= సంసారమ్తున్తుండి జ్ఞా� న్తులన్తు ఉదXరించ్తుటకేగదా!

హే రంగనాథా! మాకు ఈ దుఃఖ ప్రపంచమునుండి జన్మ రాహిత్యమును ప్రసాదించుటకు నీవు ఈ ప్రపంచమున జన్మలనెతె�దవు. కాని ధీమత్సాగే్రసరులు మాత్రమే నీ అవత్సార శ్రే�యస�Ðమును తెలిసికొందురు('తస్య ధీరాః పరిజ్ఞానంతి యోనిమ్', స ఉ శ్రే�యాన్ భవతి జ్ఞాయమానః'). కాని మూఢులు నీ అవత్సార రహస్యమును, నీ సౌలభ్య గుణమున ద్వాగి యున్న పరతGమును తెలియ నసమరుM లై నీ దివ్య అవత్సార మాహాత్మ్యము నెఱుగక సామాన్య సుర, నర జన్మము గానే తలచి నిను్న అవమానించు చుందురు కద్వా! ('అవజ్ఞానంతి మాం మూఢాః', 'జన్మ కర్మ చ మే దివ్యమ్ ఏవమ్ యః వేతి� తత�Ðతః')

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కమునందు పరమాత్మ అవత్సార రహస్య జ్ఞా4 నము సామాను్యలు తెలియరని చెప్పిpరి. ఈ శ్లో+ కమునందు ద్వానినే స్తోద్వాహరణముగా వివరిసు� నా్నరు

మధే్య విరించ గిరిశమ్ ప్రథమావతారఃతత్ సామ్యతః స్థగయిత్తుమ్ తవచేత్ స్వరూపమ్కిమ్ తే పరత్వ పిశ్తునైః ఇహ రంగధ్యామన్సత్త� ప్రవర�న కృపా పరిపాలనాదైÌః

51

హే రంగధ్యామన్= ఓ రంగనాథా!, విరించ గిరిశం= బ్రహ్మ ర్తుద్తు్ర డ్తు అని చెప్పబడ్తువారి, మధే్య= మధ్యన్తు, ప్రథమావతారః= విష్తు² వు అని చెప్పబడ్తు న్మీ పా్ర థమికమైన అవతారమ్తు, తతా్సమ్యతః= ఆ బ్రహ్మర్తుద్తు్ర ల సాదృశ్యమ్తుచే, తవ స్వరూపం= న్మీ సరే్వశ్వరత్వస్వరూపమ్తున్తు, స్థగయిత్తుం చేత్= ఆచ్చాÞదించ్తుటకే అయినచో, పరత్వపిశ్తునైః= న్మీలోని సత్వప్రవర�నమ్తు కృపాగ్తుణమ్తు పరిపాలనాదక్షత మొదలగ్తు గ్తుణమ్తులచే, ఇహ తే కిమ్= అట్తు్ల ఆచ్చాÞదించ్తుట క్తుద్తుర్తుట ల్పేద్తుగదా!

హే రంగధామన్! నీ ప్రథమావత్సారము తి్రమూరు్త ల యందు బ్రహ్మ, రుదుr ల మధ్య నుండు విష్ణÐవత్సారము. నీవు ఆ అవత్సారము నందు నీ పరతGమును గోప్యముగా నుంచుకొని బ్రహ్మ, రుదుr ల సమాన సాM యిలో నుండినను, నీ పరతGము ద్వాచ బడదు. (బ్రహ్మ కు పలుమారులు హయగీ్రవుడవై, హంసవై వేదోపదేశము చేసినపుpడు గాని, రుదుr ని బ్రహ్మ హత్సా్యప్రాతకము పోగొటు నపుడు గాని, బాణునికి సహాయముగావచి©న రుదుr ని పరువెతి�ంచినపుడు గాని ) పలుమారులు నీ పరతG సGరూపము సు్ఫరించుచునే యుండును.

కాని సామాను్యలు ఈ భేదమును తెలియక నిను్న తి్రమూరు్త లలో నొకడుగా తలంచెదరు. నీ అదిGతీయత సామాను్యలు ఎపుడు గ్రహింతురో కద్వా.

వేద్వాపహార గురు ప్రాతక....ఫల ప్రద్వానైః(స్తో� త్ర రత్నమ్)యో బ్రహా్మణమ్ విదధాతి పూరGమ్తమ్ దేవత్సానామ్ పరమమ్ చ దైవతమ్(శు� తి వాక్యములు)ఇమ్ వివసGతే యోగమ్ పో్ర క్తవాన్(భ.గీ)మున్నగు వాక్యములు ఇచట స్మరణీయములు.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్లో+ . శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ తన హయగీ్రవావత్సారమునందు చతురు్మఖ బ్రహ్మను అఖిల జీవ కోటిని ఎటు+ రక్షించెనో వివరించుచునా్నరు.

మధ్తుః కైటభః చ ఇతి ర్దోధమ్ విధూయత్రయీ దివ్య చక్ష్తుః విధ్యాత్తుః విధ్యాయ

స్మరసి అంగ రంగిన్! త్తురంగావతారఃసమస్తమ్ జగత్ జీవయిష్యసి అకసా్మత్ 52

హే అఙ¶ రఙ్గి¶ న్= అందమ్తుగా నడచ్తువాడా! త్తురఙ్కా¶ వతారః= న్మీయొకE హయగీ్రవావతారమ్తు, మధ్తుకైటభశే్చతిర్దోధం= మధ్తుకైటభ్తులన్తు రాక్షస్తులరూపమ్తులో వేదమ్తులక్తు కలిగిన విర్దోధమ్తున్తు, విధూయ= విదలి్చవేసి, విధ్యాత్తుః= చత్తుర్తు్మఖబ్రహ్మయొకE, త్రయీదివ్యచక్ష్తుః= వేదమ్తుల్తు అన్తు దివ్యచక్ష్తువులన్తు, విధ్యాయ= ఇచి్చ, అకసా్మత్= నిరే్హత్తుకకృపచే, సమస్తంజగత్= సమస్తమైన లోకమ్తులన్తు, స్మరసి= తలంచితివి, జీవయిష్యసి= రక్షించితివి.

ఓ రంగనాథ! మధు కైటభులను రాక్షసులు చతురు్మఖుని నుండి వేద్వాపహరణము చేసినపుడు ఆయన జ్ఞా4 న చక్షువులు లేనివాడాయ్యెను. అపుpడు నీవు హయగీ్రవావత్సారము ద్వాలి© మధు కైటభులను సంహరించి చతురు్మఖునికి వేదములు తిరిగి ఇచి© రక్షించితివి. ఆ కార్యము సమస� జగతు� నకు నీవు నిరే ్హతుక కృపతో చేసిన మహోపకారము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మకు మఱియొక అవత్సారమైన హంసావత్సారమును వివరించుచునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో

రంగధే! తిమిర ఘస్మరశ్రీత స్వచÞ హంసతన్తుః ఇంద్తురివ ఉద్యన్వేదభాభిః అన్తుజగ్రహిథ ఆరా� న్జ్ఞా� న యజ� స్తుధయైవ సమృధ్యన్

53

హే రంగధే= ఓ శ్రీ�రంగధ్తురంధరా! జ్ఞా� నయజ�స్తుధయైవ= జ్ఞా� నయజ�మ్తు అన్తు అమృతమ్తుచేతన్యే, సమృదXÌన్= తృపి్త చెందినవాడవై, తిమిరఘస్మరా= అజ్ఞా� నమన్తు అనXకారమ్తున్తు భక్షించ్తునటి్ట , శ్రీతస్వచÞ= చల్లనిది నిర్దోR షమైనదియ్తున్తు అగ్తు, హంసతన్తుః= హంసరూపమ్తున, ఇన్తుR రివ= చంద్తు్ర నివలె, ఉద్యన్= అవతరించి, ఆరా� న్= వేదనిధిని పోగొట్తు్ట కొనిన చత్తుర్తు్మఖ్తుడ్తు మొదలైన వారిని, వేదభాభిః= శ్తు� తిరూపకాంత్తులచే, అన్తుజగ్రహిథ= అన్తుగ్రహించితివి.

శు� తులు అఖిల విజ్ఞా4 న ద్వాయకములు. భగవానుడు వానిని చతురు్మఖ బ్రహ్మకు ప్రసాదించి సృష్టి కార్యమునకు ఆదేశించేడు. కాని ఆ బ్రహ్మ ఆ శు� తులను పోగొటు కొనగా, హే రంగనాథ! జ్ఞా4 నయజ4మను అమృతము చేత (జ్ఞా4 న యజ్ఞే4న చాప్పి అనే్య యజంతః మామ్ ఉప్రాసతే) తృప్పి� చెందు నీవు అజ్ఞా4 నాంధకారము పోగొటు నిరో్ద షమైన తెల+ని హంసావత్సారమునెతి� మరల నా వేదములను ఆరు్త డైన చతురు్మఖునకనుగ్రహించితివి. (ఆరో్త జిజ్ఞా4 సు రరాM రీM జ్ఞా4 నీచ పురుషర�భ)

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి తన కుక్షిలో సమస� లోకములు ధరించి మఱి,యాకు పై పండుకొని యున్న పరమాత్మను ఈశ్లో+ కములో స్మరించుచునా్నరు.

వటదళమ్ అధిశయ్య రంగధ్యామన్శయిత ఇవ అర²వతర²కః పదాబýమ్అధిమ్తుఖమ్ ఉదరే జగంతి మాత్తుమ్నిదధిథ వైష²వ భోగ్య లిప్సయా వా

54

హే రంగధ్యామన్= ఓ శ్రీ�రంగనాథా! (త్వం)= న్మీవు, శయితః= నిది్రంచ్తుచ్తున¡వాడివై, అర²వతర²క ఇవ= సమ్తుద్రమ్తుయొకE క్తుమార్తునివలె, వటదళం= మఱ్ఱి&యాక్తుపై, అధిశయ్య= పండ్తుకొని, ఉదరే= న్మీ ఉదరమంద్తున¡, జగని్త= జగమ్తులన్తు, మాత్తుం= కొల్తుచ్తుటక్తు, పదాబýం= న్మీ శ్రీ�పాదకమలమ్తున్తు, అధిమ్తుఖం= న్మీ నోటిలో, నిదధిథ= పెట్తు్ట కొనినావు. (అట్తు్ల పెట్తు్ట కొన్తుట) వైష²వభోగ్యలిప్సతయా వా= న్మీ పాదాంబ్తుజమ్తునక్తు గల శ్రీ�వైష²వత్వమ్తుచే కలిగిన భోగ్యతన్తు న్మీవుకూడ అన్తుభవించవలెనన్తు ఇచÞతోడనా ల్పేక (చిన¡ శిశ్తువుగా న్తుండ్తుటచే కలిగిన ఆటచేతనా)

హే రంగనాథా! నీవు ప్రళయ సమయమున సమస� లోకములను నీ కుక్షిలో నుంచుకొని మఱి,యాకు పై పరుండినపుడు నీ ప్రాదము నీ నోటియందు ఉంచుకొనెదవు. దీనికి కారణము సకల లోకములను కొలిచి చూచిన నీ ప్రాదము తో ఆ లోకములు సరి చూచుకొనుటకా లేక సమస� వైష్ణవ జనమునకు మికి్కలి భోగ్యమైన నీ ప్రాదము సGయముగా రుచి చూచుటకా తెలుపుము

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో క్ష్మీర సాగర మథన వృత్సా� ంతము సు� తించుచునా్నరు.

ఉనూ్మల్య ఆహర మందరాది్ర మహినా తమ్ సంబంధ్యాన అమ్తునాదోరి్భః చంచల మాలికైః చ దధి నిరా్మథమ్ మథాన అంబ్తుధిమ్శ్రీ�రంగేశ్వర! చంద్ర కౌస్తు్త భ స్తుధ్యాపూర్వమ్ గృహ్యాణేతి తేక్తురా్వణస్య ఫలగ్రహిః హి కమలా లాభేన సర్వః శ�మః

55

హే శ్రీ�రంగేశ్వర= ఓ రంగనాథా! త్వం= న్మీవు, మనRరాది్రం= మందరపర్వతమ్తున్తు, ఉనూ్మల్య= పెకలించి, ఆహర= తీస్తుకొని వచి్చతివి. అమ్తునా= తా్ర డ్తువలెన్తున¡, అహినా= వాస్తుకి(అన్తు సర్పమ్తు)తో, తం మనRరాది్రం= ఆ మందరపర్వతమ్తున్తు, సంబధ్యాన= కటి్టతివి. చంచలమాలికైః= కదల్తుచ్తున¡ పుష్పమాలికలవంటి, దోరి్భః= న్మీ చేత్తులతో, అంబ్తుధిం= సమ్తుద్రమ్తున్తు, దధినిరా్మథం= పెర్తుగ్తున్తు చిలికినట్తు్ల గ, మథాన= మథించితివి. చంద్రకౌస్తు్త భస్తుథాపూర్వం= చంద్తు్ర డ్తు కౌస్తు్త భమ్తు అమృతమ్తులన్తు, గృహ్యాణ= సీ్వకరించితివి. ఇతి=అని, సర్వశ�మః= ఈ విధమ్తుగ సమ్తుద్రమ్తున్తు చిలికిన న్మీయొకE ఆయాసమంతయ్తు, కమలాలాభేన= లక్షీ్మదేవిని పొంద్తుటచే, ఫల్పే గ్రహిరి ్హ= సఫలమైనదిగదా!

హే రంగేశGర! నీవు మందర పరGతమును ప్పెకలించి తెచి©తివి. వాసుకి ని త్సా్ర డుగా ఆమందర పరGతమునకు కటి , పుషpమాలికలను బోలు నీ సుకుమారమైన చేతులతో ఆ ప్రాల సముదrమును ప్పెరుగు చిలికి నటు+ చిలికితివి. చందr, కౌసు� భాదులను స్వీGకరించినను, నీ శ�మ అంతయు సఫలమైనది శ్రీ�మన్మహాలక్ష్మీదేవిని పొంది నపుడు కద్వా!

ఇచట లోక ప్రసిదgమైన సాGమి కూరా్మవత్సారమును కాక క్ష్మీర సాగర మథన కార్యమున పరమాత్మ కృప చేసిన తకి్కన కార్యములను భటర్ సాGమి స్మరించుట గమనార ్హము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో గజ్ఞేందr మోక్షణ వృత్సా� ంతము సు� తించుచునా్నరు

దేవి హస్త అంబ్తుజ్ఞేభ్యః చరణకిసలయే సంవహద్భÌః అపహృత్యప్రత్యస్య అనంతభోగమ్ ఝటితి చలపుటే చక్ష్తుషీ విస్తృణానఃఆక్షిప్య ఉరః చ లక్షా్మÌః స్తన కలశ క్తుంక్తుమ స్త్రో్త మపంకాత్ దేవః శ్రీ�రంగ ధ్యామా గజపతి ఘ్తుషితే వా్యక్తులః సా్త త్ పుర్దో నః

56

గజపతిఘ్తుషితే= గజ్ఞేంద్తు్ర డ్తు ఆర�ధ్వని చేయ్తుచ్తుండగా, చరణకిసలయే= చిగ్తుర్తువలె అతికోమలమ్తులైన పాదకమలమ్తులన్తు, సంవహద్భÌః= సంవహనమ్తు చేయ్తుచ్తున¡(ఒత్తు్త చ్తున¡), దేవీహసా్త ంబ్తుజ్ఞేభ్యః= లక్షీ్మదేవియొకE చేత్తులన్తుండి, అపహృత్య= లాగివేసికొనినట్తు్ల , అనన్తభోగం= శయ్యగాన్తున¡ శేష్తుని శర్వీరమ్తున్తు, ప్రత్యస్య= తో్ర సివేసి, స్తనకలశయోః= కలశమ్తులవంటి స్తనమ్తులయొకE క్తుంక్తుమపంకమ్తుచే, కనతః= ప్రకాశించ్తుచ్తున¡, ఉరః ఆక్షిప్య= వక్షస్తు్సతో, చలపుటే= కదల్తుచ్తున¡ కన్తురెప్పలన్తు, విస్తృణానః= తెరచ్తుచ్తు, వా్యక్తులః= చ్చాల గాభరా చెందిన శ్రీ�రంగనాథ్తుడ్తు, నః పురః= మనక్తు ప్రత్యక్షమ్తు, సా్త త్= అగ్తుగాక.

గజ్ఞేందుr ని ఆర్తనాదము చేయగా ఆదిమూరి్త అయిన భగవానుడు పల+వముల వలె నతికోమలమయిన ప్రాదములను సంవహనము చేయుచున్న దేవేరుల చేతుల నుండి ప్రాదములను తొలగించుకొని ఆదిశ్రేషుని నుండి తత�రప్రాటుతో లేచిన శ్రీ�దేవీ స�న యుగ్మ కుంకుమాంకిత వక్షముతో విచలిత నేత్రములతో మికి్కలి వా్యకులతతో నుండిన శ్రీ�రంగ నాథుడు మాకు ప్రత్యక్షమగు గాక

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్లో+ . శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో గజ్ఞేందr రక్షణ యందు భగవానుని తGరను సు� తిసు� నా్నరు.

అతంతి్రత చమూపతి ప్రహిత హస్తమ్ అసీ్వకృతప్రణీత మణిపాద్తుకమ్ కిమ్ ఇతి చ ఆక్తులాంతఃపురమ్అవాహన పరిషిE/యమ్ పతగరాజమ్ ఆర్దోహతఃకరిప్రవర బృంహితే భగవతః త్వరాయై నమః

57

కరిప్రవరబృంహితే= గజ్ఞేంద్తు్ర డ్తు మొర పెట్తు్ట చ్తుండగా, అతంతి్రతః= అనాదరింపబడిన, చమూపతినా= విష్వకే్సన్తునిచే, ప్రహితౌ= సమరి్పంపబడిన, హసౌ్త = చేత్తులన్తు, అసీ్వకృతే= సీ్వకరింపబడని, ప్రణీతే= మణిపాద్తుకల్తున్తు, కిమితి చ= ఎంద్తులక్తు(సీ్వకరించ్తుట ల్పేద్తు? ఇటి్ట వా్యక్తులత ఎంద్తులక్తు? అనగా తన భక్తు� డైన గజ్ఞేంద్తు్ర డ్తు ఆపదలో ఉండి మొర పెడ్తుతూండగా తాన్తు వెళి* రక్షించటానికి ఆలస్యం కావటం భగవాన్తుడ్తు సహించల్పేక తొందరతో వేగంగా చేరాలని ఆక్తుల్తుడైనాడని భావం) ఆక్తులం= సంభా్ర ంతిచెంది, అవాహనపరిషిE/యం= వాహనాని¡ ఎకEడానికి తగినట్తు్ల గా పరిషEరించటం కూడా చేయబడని, పతగరాజం= తనక్తు వాహనమైన గర్తుత్మంత్తుని, ఆర్దోహతః= ఎక్తుEత్తున¡ , భగవతః= భగవాన్తుని, త్వరాయై= తొందరక్తు, నమః= నమసాEరమ్తు.

గజ్ఞేందుr ని మొర వినిన భగవానుడు ఆ గజరాజు రక్షణా సంరంభమునందు విషGకే�నుడు సమరిpసు� న్న మణి ఖచిత ప్రాదుకలను స్వీGకరించలేదు. అధిరోహించుటకు గరుడాళ్యాGను సిదgముగాకున్నను త్సాను సతGరము నధిరోహించి గజ్ఞేందుr ని కడకు అత్యంత వా్యకులుడై పరిGడెను. ఆర్త త్సా్ర ణ పరాయణతGము నందు పరమాత్మకు గల ఆ తGరకు నమసా్కరము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో కూడ పరమాత్మ ఆర్త త్సా్ర ణ పరాయణ గుణమును సు� తిసు� నా్నరు.

యమ్ పశ్యన్ విశ్వధ్తురా్యమ్ ధియమ్ అసకృత్ అథో మందరామ్ మన్యమానఃహుంకార ఆసా_లన అంఘ్రి ప్రహతిభిరపి తమ్ తారE-Ìమ్ అధ్యక్షిపః త్వమ్కించ ఉదంచన్ ఉదస్థః తమథ గజపతే బృంహితే జృంభమాణేదేవ! శ్రీ�రంగబంధ్యో! ప్రణమతి హి జన్యే కాందిశ్రీకీ దశా తే

58

హే శ్రీ�రంగబంధ్యో దేవ!= ఓ జో్యతిస్వరూపూడవైన శ్రీ�రంగనాథా, యం తారE-Ìం= ఏ తార్తుE-Ìని (తార్తుE-Ìడనగా వినత కశ్యపుల క్తుమార్తుడ్తు గర్తుత్మన్తు్త నికి అన¡. ఇతడ్తు మనోవేగమ్తుతో పర్తుగ్తుపెట్తు్ట అశ్వమ్తుగా చెప్పబడ్తుద్తుడ్తు.) పశ్యన్= చూచ్తుచ్తు, అథోసకృత్= పిదప నిరన్తరమ్తు, విశ్వధ్తురా్యం= సకలలోకమ్తుల నిర్వహణభారమ్తున్తు మోయ్తునటి్ట దశన్తు. ధియం= సంకల్పరూపజ్ఞా� నమ్తున్తు, మనRరాం = మెల్లగ పోవుచ్తున¡దని, మన్యమానః= భావించినవాడై, త్వం= న్మీవు, తం= సంకల్పరూప జ్ఞా� నమంతవేగమ్తుగ పోవుచ్తున¡ తార్తుE-Ìనిగూడ, హుఙ్కాEర ఆసా_లన అంఘ్రి ప్రహతిభిః= హుంకారమ్తులచేతన్తు, శర్వీరమ్తున్తు చర్తుచ్తుట, గ్తుఱ&మ్తున్తు ఎకిE రికాబ్తులలో కాళ*న్తుంచి వాటితో కొట్తు్ట ట మొదలగ్తు వాటితో , అధ్యక్షిపః= ఇంకన్తు తొందర గా పోవలెనని పే్రరేపించ్తుద్తువు. అథో= అట్తుపిమ్మట, గజపతేః బృంహితే= గజ్ఞేంద్తు్ర ని మొరల్తు చ్చాల ఎక్తుEవ అగ్తుచ్తుండగా, కిఞ్చ= ఇంకన్తు తార్తుE-Ìని, ఉదఞ్చన్= రెండ్తుపాదమ్తులచే మ్తుంద్తుక్తు ఉరికించ్తుచ్తు, ఉదసా్థ ః= తొందర పెటి్టతివి గదా.

దేవా! రంగనాథా! మనో వేగముతో త్సారు్క.్యని పోలి పోవుచున్న గరుడుని వేగము కూడ సరిపోక తన ప్రాదములతో కొటు చూ ఇంకనూ అధిక వేగముతో గజరాజుని సమీప్పించుటకు నా గరుడుని పే్రరేప్పించితివి. గజ్ఞేందుr ని మొర వినిన వెంటనే నీవే నీ సంకలp వేగముతో నా గరుడుని నడిప్పించి నటు+ తొందర ప్పెటితివి కద్వా!

ఇది అంతయు నీకు ఆర్త త్సా్ర ణ పరాయణతGము నందు గల ఆతురత యే!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి గజ్ఞేందr రక్షణముపై చేసిన ఈశ్లో+ కము నాలsవది, చివరిది. పరమాత్మ పరత్సాGది గుణములు ముందు వరి్ణంచిన ప్పిదప ఆయన కారుణ్య, వాత�ల్య, సౌశ్రీలా్యది గుణాలను ఈ శ్లో+ కాలలో వరి్ణసు� నా్నరు

శ్రీ�రంగేశయ! శరణమ్ మమాసి వాతా్సÌవా్యలోలత్ కమల తటాక తాండవేనస ్రగూ్భష్ట్యాంబరమ్ అయథాయథమ్ దధ్యానఃధింగా్మమ్ ఇతి అన్తుగజగరýమ్ అజగంథ 59

హే శ్రీ�రంగేశయ= ఓ శ్రీ�రంగనాథా! అన్తుగజగరýం= గజ్ఞేంద్తు్ర ని మొరల తర్తువాత, మాం= నన్తు¡, ధిగితి= అయో్య ఈ గజ్ఞేంద్తు్ర డ్తు ఇంతగా మొఱ&ల్తు పెట్తు్ట చ్తున¡ న్తు ఈ సా్వమి ఆలసిస్తు్త నా¡డే అని లోక్తుల్తు నిందిసా్త ర్తుగదా అని, భావించి, అయథాయథం= తొందరపడటంచేత తొట్తు/ క్తుంటూ రావటం ( ఎలా ఉన¡దంటే), స ్రగూ్భష్ట్యాంబరం= పూలమాలతోబాట్తు కట్తు్ట బట్టకూడా, వాత్యయా= గాల్తులవలన, వా్యలోలతః= బాగ్తుగా కదలిపోత్తున¡, కమలతటాకస్య= తామరపూవులతో నిండ్తుగాన్తున¡ సరస్తు్స, తాండవేన= నృత్యం చేస్తు్త న¡దా అనిపించినట్తు్ల , ( న్మీ పూలమాలలూ, కట్తు్ట క్తున¡ బట్టలూ న్మీవు వస్తు్త న¡ వేగానికి రెపరెపలాడటం పెదR పెదR గాల్తుల్తువీచినపుడ్తు చెర్తువు అతలాక్తుతలం ఔతూండగా అంద్తులోని తామరపూవుల్తు నృత్యం చేస్తు్త నా¡యా అన¡ట్తు్ల కద్తుల్తుతూ ఉనా¡యి. న్మీ కట్తు్ట బట్టలూ ధరించిన పూలమాలలూ న్మీవు వస్తు్త న¡ వేగానికి తొందర కి అలా రెపరెపలాడ్తుతూ ఉనా¡యని భావం) త్వం= న్మీవు, ఆజగన్థ= వచి్చతవి, మరియ్తు, శరణం మమాసి= నాక్తు శరణ్తు అయినావు.

హే శ్రీ�రంగనాథ! గజ్ఞేందుr ని మొఱ వినిన నీవు ఈ సాGమి ఆలసిసు� నా్నడే యని అనెడు లోకులకు భయపడినటు+ తొందరతో తొటు/ కుంటూ, పుషpమాలికా యుతమైన పీత్సాంబరములు నీవు వచు©వేగమునకు గాలివలన అసMవ్యసMము కాగా నీ సGరూపమపుడు గాలివలన కలగుండు పడి నృత్యము చేయుచున్న నీల పద్వా్మకరము వలెనున్నది. అటి నీవు మాకు శరణ్యము.

సాGమి కనులు, హస�ములు, ప్రాదములు, ముఖము అని్నయు పద్మములను పోలి యుండగా నీల దేహ్యుడైన సాGమి నీల వర్ణము గల సరసు� వలె నుండెను అని భావము.

తన భకు్త ల రక్షణయందు సాGమికి గల ఆతురత మఱియొక మారు భటర్ అనుగ్రహించేరు ఈ శ్లో+ కములో.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్లో+ . శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కము నుండి 73 వ శ్లో+ కము వరకు దశావత్సార వివరములు అనుగ్రహిసు� నా్నరు. అందు మత్సా�్యవత్సారమును ఱెండు శ్లో+ కములలో వివరిసు� నా్నరు.

మీన తన్తుః త్వమ్ నావి నిధ్యాయ సి్థర చర పరికరమ్ అన్తుమన్తు భగవాన్!వేదసనాభి స్త్రో్వకి� వినోదైఃఅకలిత లయ భయలవమ్ అమ్తుమ్ అవహః

60

హే భగవన్= హే భగవాన్తుడా! మీనతన్తుః= మతా్సÌవతారమ్తున్తు ఎతి్త , త్వం= న్మీవు, సి్థరచరపరికరం= సృషి్టంచ్తుటక్తు బీజభూతమైన చరాచరవర¶మ్తున్తు, అన్తుమన్తు= మన్తువుతోకూడ, నావి= భూమిపై, నిధ్యాయ= నిక్షిప్తమ్తు చేసి, వేదసనాభిభిః= శ్తు� తివాక్యమ్తులవంటి, స్త్రో్వకి�వినోదైః= స్త్రో్వక్తు� ల రూపమ్తులో శ్తు� త్యర్థమ్తులన్తు ఉపదేశించి, అమ్తుం అకలితలయభయలవం= ఈ అవాంతరప్రళయమన్తు భయమ్తు ల్పేశమాత్రమ్తుగ కూడ ల్పేక్తుండ చేసి, అవహః= ధరించియ్తునా¡వు.

హే రంగనాథ! ప్రళయ సమయమందు సత్యవþత మనువును, సూక్షý చిదచిదGసు� సముద్వాయమును, (ఓషధులను), ప్పెద్ద నావపై నుండజ్ఞేసి నీవు మీన శరీరము ద్వాలి© ఏకశృంగముతో ఆ నావను ధరించి తరంగావృతమైన ఆ ప్రళయ సాగరమునందు వారిని కాప్రాడి, ఆ అవాంతర ప్రళయమను భయము ఏమాత్రమును కలుగనీయక నీ వేద వాకు్కలతో వారికి వినోదము కలిగించితివి.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ మత�్యరూపమును ఈ శ్లో+ కములో కూడా అనుభవిసు� నా్నరు

శ్రీ�నయనాభ ఉదా్భస్తుర దీర్ఘప్రవిపుల స్తుర్తుచిర శ్తుచి శిశిరవపుఃపక్షనిగీర² ఉదీ¶ ర² మహ్యాబిX ఃస్థల జల విహరణ రతగతిః అచరః

61

హే భగవన్= ఓ శ్రీ�రంగనాథా! శి�యః= లక్షి్మయొకE, నయనాభయా= న్యేత్రకాంతిచే, ఉదా్భస్తురం= ఉజý�లమ్తుగన్తు దీర్ఘం= విశాలమైన, ప్రవిపులం= విసా్త రమైన, స్తుర్తుచిరం= అత్యంతమ్తు స్తుందరమైన, శ్తుచి= స్వచÞమై, శిశిరం= చల్లనిదినియగ్తు, వపుః= శర్వీరమ్తుగల న్మీవు, పక్షాభా్యం= పక్షమ్తులచే, నిగీర్దో² దీ¶ ర²స్య= విశాలమై ఆవరించియ్తున¡, మహ్యాబేXః= సమ్తుద్రమంద్తు, స్థలజలవిహరణమంద్తు, రతా= నిరతమైన గతి గలవాడవుగా మత్సÌమూరి�గాన్తునా¡వు.

హే భగవన్! నీ మీన సGరూపము లక్ష్మీý దేవి యొక్క అందమైన కనుల వలె దీరÏముగా, విశాలముగా, చల+గా, ఉజ�Ðలముగా, ప్రకాశవంతంగా, సGచ్ఛముగా( పవిత్రముగా) నున్నది. నీ పక్షములతో (మొపpలతో), నీవు నీటిని పీలు©చూ వదలుతున్నపుడు, విశాలమైన సముదrము ఒకపుpడు స్మైకతమయమై వేఱొకసారి జల మయమై అదు�తముగానున్నది. (ఏమి నీ విచిత్ర లీలా విలాసములు)!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కమునందు కూరా్మవత్సారమును సు� తిసు� నా్నరు.

చకర్థ శ్రీ�రంగిన్! నిఖిల జగదాధ్యార కమఠఃభవన్ ధరా్మన్ కూర్మః పునః అమృత మంథాచలధరఃజగంథ శే�యః త్వమ్ మరకత శిలాప్రీఠ లలితఃజలత్ ఉద్యత్ లక్షీ్మ పదకిసలయ నా్యస స్తులభమ్

62

హే శ్రీ�రంగిన్= శ్రీ�రంగనాథా! , నిఖిలజగదాధ్యారకమఠః= సమస్త లోకమ్తులక్తున్తు ఆధ్యారమైన కూర్మమూరి�గా, భవన్= అగ్తుచ్తు ( అవతరించి), ధరా్మన్= ( సమస్త) ధర్మమ్తులన్తు, చకర్థ= ప్రసాదించితివి. పునః= ఇంకన్తు, అమృతమనా్థ చలధరః= అమృతమ్తున్తు చిల్తుక్తుటక్తు మందరపర్వతమ్తున్తు నిలపెట్తు్ట , కూర్దో్మ= కూర్మమూరి�గా, భవన్=అగ్తుచ్తు, జలాత్= సమ్తుద్రమ్తున్తుండి, ఉద్యనా్త ్యః= అవతరించ్తు, లక్షా్మÌః= లక్షి్మయొకE, పదకిసలయోః= ల్పేతవైన శ్రీ�పాదమ్తులన్తు, నా్యస్వేన= ఉంచ్తుటచే, మరకతశిలాప్రీఠలలితః= మరకతశిలలతో చేయబడిన ఆసనమ్తువలెన్తున¡ న్మీవు, స్తులభం= తగినదియ్తు శే�యసEరమ్తుగన్తు, జగనX=( వచి్చనది) అయినది.

హే శ్రీ�రంగనాథ! నీవు నిఖిల జగద్వాధారుడవై కూర్మమూరి్తగా అవతరించి ధరో్మదgరణ గావించితివి.

అమృతమథన సమయమున మందర పరGతమును ధరించి మరకత శిలాసనము వలె నున్న నీవు సముదోr ద�వ అయిన లక్ష్మీý దేవి ప్రాద పల+వముల నుంచుటకు తగినటు+ శ్రే�యస్కరముగా నుంటివి. (నీ ఉచా్ఛÐస నిశాGసములకు తరంగబాహ్యుళ్యమున కదలుచుండు క్ష్మీర సాగరము నీతో కీHడించు లక్ష్మీýదేవి సౌకర్యమునకు తగిన తూగుటుయా్యల వలె నున్నది కద్వా!)

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి వరాహావత్సారమును కీరి్తసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

హృది స్తురరిపోః దంష్టో్ట /తాó తే క్షిపన్ ప్రలయార²వమ్క్షితిక్తుచతటీమ్ అర్చన్ దౌతా్యస ్ర క్తుంక్తుమ చర్చయాస్తు_ట ధ్తుత సటాభిః భా్ర మ్యన్ బ్రహ్మణః స్తవ ఉన్తు్మఖ బృంహితః శరణమసి మే రంగిన్ త్వమ్ మూలకోలతన్తుః భవన్

63

హే రంగిన్= ఓ రంగనాథా, త్వం= న్మీవు, మూలకోలతన్తుః= ఆదివరాహమ్తుయొకE విగ్రహమ్తున్తు, భవన్= సీ్వకరించి, దంష్టో్ట /తాó తే= కోరలచే చీల్చబడిన, స్తురరిపోః= దేవతల శత్తు్ర వైన హిరణా్యక్ష్తుని, హృది= వక్షస్థలమ్తున, ప్రళయార²వం= ప్రళయమన్తు భయసమ్తుద్రమ్తున్తు, క్షిపన్= చిమ్తు్మచ్తు అనగా కలిగించ్తుచ్తు, దైతా్యస ్ర= రాక్షస్తుని రక�మ్తు అన్తు, క్తుంక్తుమచర్యయా= క్తుంక్తుమపంకమ్తున్తు అలద్తుచ్తు, క్షితిక్తుచతటీం= భూదేవియొకE వక్షస్థలమ్తున్తు, అర్చన్= అలంకరించ్తుచ్తు, స్తు_టధ్తుత= బాగ్తుగా కదల్చబడిన, సటాభిః= మెడపైన్తున¡ ర్దోమమ్తులన్తు, భా్ర మ్యన్= తి్రపు్పచ్తు, బ్రహ్మణః =(అంద్తుచే భయపడిన) పితామహుడగ్తు బ్రహ్మచే చేయబడిన, స్తవ= రక్షణపా్ర ర్థనారూపమగ్తు స్త్రో్త త్రమ్తునక్తు, ఉన్తు్మఖ= అభిమ్తుఖమైన, బృంహితః= అభయప్రదానరూపమైన గరýనమ్తుచే, మే=నాక్తు, శరణం= రక్షక్తుడవు, అసి= అగ్తుచ్తునా¡వు.

హే రంగనాథా! నీవు ఆది వరాహ మూరి్త అవత్సారమున సురరిపుడైన హిరణా్యక్షునికి భయంకరుడవై వాని హృదయమును కోఱలతో చీలి© వాని రక్తమును కుంకుమ వలె భూదేవి స�నములపై నలది అలంకరించుచూ, కంఠమందలి రోమములను భీకరముగా తి్రపుpచూ బ్రహా్మదులచే సు� తించబడుచూ అభయ ప్రద్వానరూప గర�నముతో రక్షణనొసంగెడి ఆ ఆది వరాహమూరి్తయే నాకు శరణ్యము

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములోను, తరువాతి శ్లో+ కములలోను నరసింహావత్సారమును వరి్ణసు� నా్నరు.

నృహరి దశయోః పశ్యన్ ఔత్పతి్తక ఘటనాద్తు్భతమ్నరమ్ ఉత హరిమ్ దృష్ట్యా్ట ్వ ఏకైకమ్ సమ్తుది్వజతే జనఃఇతికిల సితాక్షీర నా్యయేన సంగమిత అంగకమ్స్తు_టసట మహ్యాదంష్ట/మ్ రంగేంద్ర సింహమ్ ఉపాస్మహే

64

రంగేంద్ర= రంగనాథా! నృహరిదశయోః= నరదశ సింహదశలయొకE, ఔత్పతి్తకం= ఉత్పతి్తసిదXమైన, ఘటనాద్తు్భతం= విచిత్రమైన ఘటనన్తు, పశ్యన్= చూచ్తుచ్తున¡, జనః= జనమ్తు, ఏకైకం= విడివిడిగాన్తున¡, నరం ఉత హరిం= మన్తుష్తు్యని ల్పేక సింహమ్తున్తు- న్మీచే సంఘటితమైన నరత్వ సింహత్వమ్తుల అత్యనా్త శ్చర్యకరమైన సంగతిసౌందర్యమ్తున్తు, దృష్ట్యా్ట ్వ= చూచి, సమ్తుది్వజతే= ఉదే్వగమ్తున్తు కలిగియ్తుండ్తున్తు అన్తు, ఇతికిల= అన్తు కారణమ్తుచే, సితాక్షీరనా్యయేన= పంచదార పాల్తు చకEగా కలసిపోవునన్తు నా్యయమ్తుచే, సంగమితాంగకం= సంఘటితమ్తు చేయబడిన విగ్రహమ్తున్తు గల, స్తు_టసట మహ్యాదంష్ట/ం= నికEబొడిచిన మెడమీది ర్దోమమ్తుల్తున్తు చ్చాలపెదRవైన కోరల్తున్తుగల సింహం= నరసింహుని అవతారమ్తున్తు, ఉపాస్మహే= ఉపాసించ్తుచ్తునా¡మ్తు.

రంగనాథా! విచిత్రమైన నర, సింహముల కలయికతో, నిక్క బొడుచుకున్న మెడమీద రోమములును, దీరÏ దంషjములును ఆశ©ర్య కరమై, అత్యదు�తమై ప్రాలును, పంచద్వారయు కలసిపోయినటు+ న్న ఉదేGగమును కలిగించు ఆ నృహరి సGరూప సౌందర్యమును నేను ఉప్రాసించుచునా్నను.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి నృసింహావత్సార వర్ణనము ఈ శ్లో+ కములో కూడా కొన సాగిసు� నా్నరు.

ది్వష్ట్యాణ దే్వష ఉద్యన్ నయనవనహి¡ ప్రశమన భ్రమత్ క్షీ్మ వక�/ ప్రహిత మధ్తుగండూష స్తుషమైఃనఖక్ష్తుణ² అరాతిక్షతజ పటలైః అపూ్ల సటాఛటాసEంథః ర్తుంధే ర్తుతితమ్ ఇహ పుంస్పంచవదనః

65

ది్వష్ట్యాణే= శత్తు్ర వైన హిరణ్యకశిపునిపైగల, దే్వష= దే్వషమ్తువలన, ఉద్యతః= బయల్తుదేర్తు, నయన= న్యేత్రమ్తులయందలి, వనవహే¡ః= కార్తుచిచ్తు్చన్తు, ప్రశమన= శాంతింపజ్ఞేయ్తుటక్తు, భ్రమనా్త ్యః= తొందరగల, లక్షా్మÌః= దయాపూర్తు² రాలైన అంకస్థలక్షి్మయొకE, వక�/ప్రహిత= మ్తుఖమ్తున్తుండి బయటపడిన, మధ్తుగండూష= ఆసవమ్తుతోచేసినంద్తున ఎఱ&ని గండూషమ్తుయొకE, స్తుషమా= శోభగల, నఖక్ష్తుణ²స్య= గోళ*చే చీరివేయబడిన, అరాతేః= శత్తు్ర వుయొకE, క్షతజపటలైః= రక�సమూహమ్తులచే, ఆపు్ల తః= తడిసిన, సటాచÞటానాం= కేసరసమూహమ్తులతోన్తున¡, సEనXః= భ్తుజమ్తుల్తుగల, పుంస్పంచవదనః= నరసింహుడ్తు, ఇహ= శ్రీ�రంగమ్తునంద్తు, ద్తురితం= పాపమ్తున్తు, ర్తున్యేX= పోగొట్తు్ట చ్తునా¡డ్తు

భగవాన్ నృసింహ్యుడు తన భకు్త డైన ప్రహా+ దునకు శతు్ర వైన హిరణ్యకశిపునిపై తీవþమైన కోపముతో, కారి©చు©ను బోలు రక్తవర్ణ నేత్రములతో, లక్ష్మీý ముఖ నిగళ్ళిత త్సాంబూలాసవ శ్లోభాయమానమైన ఎఱ,ని నఖములతో విద్వారితమైన హిరణ్య హృదయ రకా్త పు+ తమైన కేసరసమూహముతో, వానిచే అలంకృతములైన బాహ్యుదండములతో విరాజిలు+ చు ఈ శ్రీ�రంగమునందు వేంచేసి యుండెను. ఆ నృసింహ్యుడు మా ప్రాపములు పోగొటు గాక!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్లో+ . శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి నృసింహ వర్ణనము ఈ శ్లో+ కములో కూడ

నఖ్యాగ్ర గ్రస్వే్త అపి ది్వషతి నిజభక� ద్తు్ర హి ర్తుషఃప్రకరాú త్ విష్తు² త్వ ది్వగ్తుణ పరిణాహ ఉతEటతన్తుఃవిర్తుదేX వైయగీ్ర స్తుఘటిత సమానాధి కరణేనృసింహతే్వ బిభ్రత్ వరద! బిభరామాసిథ జగత్ 66

హే వరద!= ఓవరదరాజ్ఞా! విర్తుదేX= విర్తుదXమ్తులైనన్తు, వైయగా్ర ్య= ప్రహ్యా్ల ద్తుని ఆరి�నితొలగించ్తుటక్తుగల వ్యగ్రతచే, స్తుఘటిత= చకEగా చేర్చబడిన, సమానాధికరణే= ఒకేశర్వీరమంద్తుగల, నృసింహతే్వ= నరత్వ సింహత్వరూపమ్తున్తు, బిభ్రత్= ధరించ్తుచ్తు, త్వం= న్మీవు, నిజభక�ద్తు్ర హి= న్మీ భక్తు� డగ్తు ప్రహ్యా్ల ద్తునికి దో్ర హియగ్తు, ది్వషతి= శత్తు్ర వు, నఖ్యాగ్రగ్రస్వే్తపి= గోళ*చివరలచే చీల్చబడినన్తు, ర్తుషః= కోపమ్తుయొకE ప్రకరాú త్= అతిశయమ్తుచే, విష్తు² తా్వత్= మహ్యావిష్తు² పదవాచ్యవా్యపనమ్తుచే, ది్వగ్తుణపరిణాహేన= ది్వగ్తుణీకృతమైన( రెటి్టంచిన), ఉతEటతన్తుః= ఉన¡తమైన( పెదRదైన) శర్వీరమ్తుగలవాడవై, జగత్= లోకమ్తున్తు, బిభరామాసిథ= భరించి రక్షించితివి.

హే వరద! ప్రహా+ ద రక్షణకై పరసpర విరుదgములైన నర, హరి రూపములను చక్కగా ఒక్క తనువులో నుండునటు+ అవతరించితివి. నీ రోషము హిరణ్యకశిపుని నీ నఖ్యాగ్రములతో చీలి©న ప్పిదప కూడ తగsక ఇంకను అతిశయించినది. ఆ సమయమున నీ శరీరము కూడ దిGగుణీకృతమగుచు నున్నది. మహా విషు్ణ పద వాచు్యడవైన నీవు (ఉగ్రం వీరమ్ మహావిషు్ణ మ్....) నీ సరG వా్యపకతGము నిరూప్పించుచూ స�ంభము నుండి అవతరించితివి. ఏమి నీ లోక రక్షణా విలాసము!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో వామనావత్సారమును వరి్ణంచుచునా్నరు.

దౌత్య ఔదార్య ఇంద్ర యాచ్చా� విహతిమ్ అపనయన్ వామనః అర్వీ్థ తా్వమ్ అసీఃవికా* ంతే పాదపదే్మ తి్రజగత్ అణ్తుసమమ్ పాంస్తుల్లీకృత్య ల్లీల్పే్యనాభీపద్మశ్చ మానక్షమమివ భ్తువనగా్ర మమ్ అన్యమ్ సిసృక్ష్తుఃతసౌ్థ రంగేంద్ర! వృతే్త తవ జయమ్తుఖరః డిండిమః తత్ర వేదః

67

రంగేంద్ర= ఓ రంగనాథా! వామనః త్వం= వామన్తుడవుగా న్మీవు, దైతౌ్యదార్య= బలిచక*వరి�యొకE ఔదార్యమ్తుయొకEయ్తు, ఇంద్రయాచ్చా¡= ఇంద్తు్ర ని యాచనమ్తుయొకEయ్తు, విహతిం= వా్యఘాతమ్తున్తు, అపనయన్= తొలగించ్తుచ్తు, అర్వీ్థ అసీః= యాచక్తుడవైనావు. తి్రజగత్= మూడ్తులోకమ్తులన్తు, అణ్తుసమం= అణ్తుపా్ర యమ్తుగా, పాంస్తుల్లీకృత్య= ధూళిగాచేసి, వికా* న్యే్త= చ్చాచిన, పాదపదే్మ= పాదపద్మమ్తులయంద్తు, లిల్పే్య= ల్లీనమ్తు చేసితివి. నాభీపద్మశ్చ= నాభీపద్మమ్తుకూడ, మానక్షమం= కొలవదగిన, భ్తువనగా్ర మం= లోకసమూహమ్తు, అన్యం= మరియొకదానిని, సిసృక్ష్తురివ= సృషి్టంత్తువా అన్తునట్తు్ల , తసౌ్థ = య్తుండెన్తు. తవ వృతే్త = న్మీయొకE తి్రవిక*మాపదానమంద్తు, వేదః= వేదమ్తు, తత్ర= అచ్చట, జయమ్తుఖరః= జయజయధ్యా్వనమ్తున్తు చేయ్తు, డిండిమః= డిండిమమన్తు వాద్యవిశేషమ్తు.

హే రంగనాథా! వామనావత్సారము ధరించి నీవు బలిచకHవరి్త ఔద్వార్యమునకు,ఇందుr ని యాచనమునకు ఒకేసారి సమాధానము నిచు©టకు నీవే యాచకుడవైతివి. తి్రభువనములను అణుప్రా్ర యముగా నీ వికాH ంతిత ప్రాదపద్మలయందు విలీనము చేసితివి. నీ నాభీపద్మము ఆ సమయమున కొంగొ్ర త� భువన సముద్వాయములను

సృష్టించునా అన్నటు+ ండెను.  ఆ తి్రవికHమావత్సార సమయమున చతురు్మఖ్యాదులు చేయుచున్న వేద పఠనములే జయజయ ధాGనములు వలె యున్నవి కద్వా!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరశు రామావత్సారమును ఈ శ్లో+ కములో వరి్ణంచుచునా్నరు.

భవాన్ రామో భూతా్వ పరశ్తుపరికరా్మ భృగ్తుక్తులాత్అలావీత్ భూపాలన్ పితృగణమ్ అతార్వీ్ప4త్ తగసృజ్ఞాభ్తువ్యో భారాకా* ంతమ్ లఘ్తుతలమ్ ఉపాచీక్లపత్ ఇతిది్వష్ట్యామ్ ఉగ్రమ్ పశ్యః అపి అనఘ! మమ మాజీగణత్ అఘమ్

68

హే అనఘ= ఓ దోషరహిత్తుడా!, భవాన్= న్మీవు, భృగ్తుక్తులాత్= భృగ్తువంశమ్తున్తుండి, పరశ్తుపరికరా్మ= గండ ్రగొడ్డలిని ఆభరణమ్తుగాగల, రామో భూతా్వ= పరశ్తురామ్తుడవై, భూపాలాన్= రాజులన్తు, అలావీత్= ఛేదించితివి. తదసృజ్ఞా= ఆ రక�మ్తుచే, పితృగణం= పితృదేవతలన్తు, అతార్వీ్ప4త్= తృపి్తపరచితివి ( తర్పణమ్తు చేసితివి), భారాకా* న్తం= ద్తురా్మర్తు¶ లైన క్షతి్రయయూధ్తులచే భరింపరాని భారమ్తుగల, భ్తువతలం= భూమిని, లఘ్తు= తేలిక, ఉపాచీక్లపత్= పరచితివి. ఇతి= ఇట్తు్ల , ది్వష్ట్యాం= శత్తు్ర వులక్తు, ఉగ్రం పశో్యపి= ఉగ్తు్ర నిగా చూడబడినన్తు, మమ అఘం= నా పాపమ్తున్తు, మాజీగణత్= లెకిEంచల్పేద్తు

ఓ అనఘ! నీవు భృగు కులమున పరశురామునిగా జని్మంచి క్షతి్రయ గణములను సంహరించి, వారి రుధిరముతో నీ ప్పితృగణములకు తరpణమొనరించితివి. తద్వాGరా దుష క్షతి్రయుల వలన కలుగు భూభారమును తొలగించితివి. అరిభయంకరుడవైనను నీవు నా దురితములను గణించక క్షమించి చేరదీసికొంటివి.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి రామావత్సారమును సు� తిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

మన్తుజ సమయమ్ కృతా్వ నాథావతేరిథ పద్మయాక్వచన విపిన్యే సా చేదంతరిXనర్మమేకిమథ జలధిమ్ బధ్యా్వ రక్షః విధీశవరయోః ఉదXృతమ్బలిమ్తుఖ క్తులోచిÞష్టమ్ క్తుర్వన్ రిపుమ్ నిరపత్రయః

69

హే నాథ= హే రంగనాథా!, మన్తుజసమయం కృతా్వ= మన్తుష్తు్యడన్తు అన్తు ప్రతిజ�న్తు చేసి, పద్మయా= లక్షి్మతోకూడ, అవతేరిథ= అవతరించితివి. క్వచనవిపిన్యే= ఒకానొక వనమంద్తు, సా అన్తరి్థనర్మ= ఆ లక్షి్మ అంతరాX నమగ్తుట అన్తు ల్లీలన్తు, వినిర్మమే చేత్= చేసినచో అపుడ్తు, అథ= అంతలో, జలధిం బధ్యా్వ= సమ్తుద్రమ్తుపై స్వేత్తువున్తు కటి్ట , విధీశవరయోః= బ్రహ్మర్తుద్తు్ర ల వరమ్తులచే, ఉదXతం రిపుం= గరి్వంచిన శత్తు్ర వగ్తు, రక్షః= రాక్షస్తుని, బలిమ్తుఖక్తులస్య= కాక్తుల సమూహమ్తునక్తు, ఉచిÞష్టం క్తుర్వన్= భ్తుక�శేషమ్తుగా చేయ్తుచ్తు, కిం నిరపత్రయః= నిరవయవమ్తుగా చేసితివి గదా!

హే రంగనాథా! నీవు మనుష్య జన్మము ధరించి'ఆత్సా్మనమ్ మానుషమ్ మనే్య'  అని మనుషు్యని గానే రామావత్సారమున చరించితివి. లక్ష్మీýదేవి నీతో స్వీతమ్మ గా అవతరించి అరణ్యమున కనుమఱుగయిన లీలా కారణముగా అతిమానుష కృత్యమైన సాగరసేతు నిరా్మణ కార్యముèనరి©తివి. బ్రహ్మ, రుదr దత� వర గరిGతుడైన రావణుని సంహరించి లోక కలా్యణమును గావించితివి గద్వా!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కము నందు బలరామావత్సార వర్ణనము చేయుచునా్నరు.

యత్ దూ్యతే విజయాపదాన గణనా కాళింగ దంతాంక్తుర్కైఃయత్ విశే్లషలవః అపి కాళియభ్తువే కోలాహలాయ అభవత్దూతే్యన అపి చ యస్య గోపవనితాః కృష్ట్యా² గసామ్ వ్యస్మరన్తం తా్వమ్ క్షేమ కృషీవలమ్ హలధరమ్ రంగేశ! భకా� స్మహే

70

హే రంగేశ!= ఓ రంగనాథా!, యదూR ్యతే= ఏ జూదమ్తునంద్తు, కాళిఙ¶ స్య= కళింగరాజుయొకE, దనా్త ఙ్తుEర్కైః= ఊడగొట్టబడిన దంతమ్తులతో, విజయాపదానగణనా= విజయమ్తులన్తు లెకిEంచ్తుట, యస్య= ఎవరియొకE, విశే్లషలవ్యోపి= వియోగల్పేశమ్తుకూడ, కాళియభ్తువే= కాళీయ్తునివలన కలిగిన, కోలాహలాయ= కోలాహలమ్తునక్తు కారణమ్తు, అభవత్= అయ్యె్యనో, యస్య దూతే్యన= ఎవని దౌత్యమ్తుచే, గోపవనితాః= గోపికల్తు, కృష్ట్యా² గసాం= కృష్తు² ని అపరాధమ్తులన్తు, వ్యస్మరన్= మరచిర్దో, తం క్షేమకృషీవలం= వారందరి క్షేమమ్తుకొఱక్తు కృషిజ్ఞేయ్తు, హలధరం= నాగలిని పటి్టన బలరామ్తుడన్తు, తా్వం= నిన్తు¡, భకా� స్మహే= స్వేవింత్తుమ్తు.

ఓ రంగనాథా! నీవు బలరామావత్సారమున కళ్ళింగరాజు తో దూ్యతకీHడ యందు నీ విజయములకు పందెముగా కళ్ళింగుని దంత్సాంకురములను స్వీGకరించితివి. కృషు్ణ ని ఎల+పుpడు కను ఱెపp వలె కాప్రాడుచుంటివి. ఒక్క క్షణము నీవు తోడు లేని సమయమున కాళ్ళియ సరpము కృషు్ణ ని సంహరింప జూచినది కద్వా! గోప వనితలు కృషు్ణ ని పై కోపగించి నపుడు నీవు కృషు్ణ ని వంక దౌత్యము జరిప్పి కృషు్ణ నిపై వారి కోపమును మరప్పింప చేసితివి. సరGక్షేమ కృషీవలుడవై హలమును ధరించి మాకందరకు సత్ఫలితములనీయ నీవు బలరామ రూపమును ధరించితివి. మేమెల+రము నిను్న సద్వా సేవించుచుందుము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములోను, తరువాతి శ్లో+ కములలోను కృష్టా్ణ వత్సార వర్ణనము చేయుచునా్నరు.

ఆకంఠ వారిభర మందర మేఘదేశ్యమ్ప్రీతాంబరమ్ కమలలోచన పంచహేతిబ్రహ్మ స్తనంధయమ్ అయాచత దేవకీ తా్వమ్ శ్రీ�రంగకాంత! స్తుతకామ్యతి కాపర్కైవమ్ 71

హే శ్రీ�రంగకాంత= ఓ రంగనాథా!, దేవకీ= దేవకీదేవి, ఆకంఠం= క్తుత్తు్త కవరక్తున్తు, వారిభరః మనRరః= న్మీటిని ధరించినదియ్తు మెల్లగ పోవునదియ్తునగ్తు, మేఘదేశ్యం= మేఘమ్తువలె, ప్రీతాంబరం= ప్రీతాంబరమ్తున్తు ధరించినటి్టవాడ్తున్తు, కమలలోచన= పద్మమ్తులవంటి న్యేత్రమ్తుల్తుగలవాడ్తున్తు, పఞ్చహేతి= పంచ్చాయ్తుధమ్తులన్తు గలవాడ్తున్తు, బ్రహ్మ= పరబ్రహ్మమ్తున్తు అగ్తు నిన్తు¡, స్తనంధయం= పాల్తుతా్ర గ్తు పుత్తు్ర నిగా, అయాచత= పా్ర రి్థంచెన్తు. అపరా కా=  మరియొకతె ఎవర్తు, ఏవం= ఈవిధమ్తుగా, స్తుతకామ్యతి= పుత్తు్ర ని కోరగలద్తు?

శ్రీ� కృషు్ణ ని తలచిన వెంటనే అటి పరమాత్మకు కన్న తలి+ అయిన దేవకీ దేవి అదృషము జ4ప్పి�కి వచి© ఆ ఘటము కీరి్తంచుచునా్నరు. దేవకీదేవి మూడు జన్మములలో మూడు సారు+ పృశి్న గా, అదితి గా దేవకీదేవిగా పరమాత్మకు తలి+ అయిన అదృషము పొందినది. ఏమి ఆ తలి+ మహద్వా�గ్యము. మనము ఇటి సిMతి విశాGమిత్సా్ర ది మహరు� ల యందు విషు్ణ చిత్సా� ది ఆళ్యాGర+ యందు కూడ చూడనగును.(కౌసలా్య

సుప్రజ్ఞా రామ...।అను శ్లో+ కము స్మరణీయము)హే శ్రీ�రంగనాథ! ఆ దేవకీదేవి గొంతువరకు నీరు త్సా్ర వి మెల మెల+గా కదలు నల+ని మేఘమును బోలు వర్ణము గలిగి పీత్సాంబరమును ధరించి కమలాయత లోచనుడై, పంచాయుధ ధరుడైన పరమాత్మను పుతు్ర నిగా కావలెనని కోరినది. ఎవరిటి కోరిక కోరగలరు.(సామాను్యలందరము మనకు ఆయురారోగ్య భాగా్యల కొరకే కద్వా పరమాత్మను తలచునది). పరమాత్మకు స�న్యమీయగల అవకాశము పొందిన ఆమె ధను్యరాలు కద్వా!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి కృష్టా్ణ వత్సార వర్ణనము ఈ శ్లో+ కములో కూడ

శైలః అగి¡శ్చ జలామ్ బభూవ మ్తునయః మూఢ్యామ్ బభూవుః జడాఃపా్ర జ్ఞా� మాస్తురగాః సగోపమ్ అమృతామాస్తుః మహ్యాశ్రీవిష్ట్యాఃగోవా్యఘా ః సహజ్ఞామ్ బభూవుః అపరే త్తు అనా్యమ్ బభూవుః ప్రభో!త్వమ్ తేష్తు అన్యతమామ్ బభూవిత భవత్ వేణ్తు క్వణా ఉనా్మథన్యే

72

హే ప్రభో!= ఓ సా్వమీ, భవతః వేణ్తుక్వణేన= మీ మ్తురళీగానమ్తుచే ( చేతనాచేతనాత్మకమైన జగత్తు్త నంతన్తు), ఉనా్మదన్యే= ఉన్మత్తు్త లన్తుగా చేయగా, శైలోగి¡శ్చ= కొండల్తున్తు అగి¡య్తు, జలామ·భూవ= తమతమ కాఠిన్యమ్తున్తు ఉష²తన్తు వదలి ద్రవీభూతమ్తు లైనవి. జడాః అగాః= జ్ఞా� నమ్తుల్పేని వృక్షమ్తుల్తు, సగోపం= గోపికలతోబాట్తుగా, పా్ర జ్ఞా� మాస్తుః= జ్ఞా� నవంతమ్తులైనవి. మహ్యాశ్రీవిష్ట్యాః= మహ్యావిషమ్తున్తుగలవికూడ, అమృతామాస్తుః= అమృతాత్మకమ్తులైనవి.  గోవా్యఘా శ్చ= గోవుల్తున్తు, పుల్తుల్తున్తు, సహజ్ఞాం బభూవుః= జ్ఞాతివైరమ్తున్తు వదలి కలసి య్తున¡వి. అపరే త్తు= ఇతర్తుల్తు, అనా్యంబభూవుః= తమతమ స్వభావవైషమ్యమ్తులన్తు వదలి న్మీ వేణ్తుగానమ్తున్తు అన్తుభవించ్తువార్కైనార్తు. త్వం= సర్వజు� డవైన న్మీవున్తు, తేష్తు= ఆ చరాచరమ్తులయంద్తు, అన్యతమాం బభూవిథ= కారా్యన్తరపరిజ్ఞా� నహీన్తుడవు సా్వన్తడవున్తు అయినావు.

హే ప్రభూ! నీ వేణు నాదము చేతనాచేతనాత్మకమైన జగతు� నంతను ఉన్మత�ము  చేయగా, పరGతములు తమ కాఠిన్యమును, అగి్న తన ఉష్ణతను కోలుపోయి దrవీభూతములైనవి. జ్ఞా4 నము లేని వృక్షములు గోప్పికలతో ప్రాటు జ్ఞా4 నవంతములైనవి. తీవþమగు విషము గల జంతు జ్ఞాలములు అమృత్సాత్మకములైనవి. గోవా్యఘ్రములు తమ సహజ వైరమును మరచి కలసి మెలసి యున్నవి. ఇతరములని్నయు తమను త్సాము మరచి వేణుగానమును అనుభవించుచున్నవి. సరGజు4 డవైన నీవును ఆ చరాచరకారా్యంతర పరిజ్ఞా4 న హీనుడవు, సాGంతుడవు నైతివి.

Dasarathi: చరాచర కారా్యంతర పరిజ్ఞా4 న హీనుడవు, సాGంతుడవు..ఈ రెండిటి అర్దం, ఇంకొంచెం వివరం గా చెప్రా� రా?

Ramam Mamayya: అనగా ఆ బృంద్వావన చరాచరముల సామాన్య జ్ఞా4 నము తపp మఱి వేర్కొక్క జ్ఞా4 నము లేక సాధారణ మనుషు్యని వలె ప్రవరి్తంచిన సాGమి సౌలభ్యము. పరమాత్మ కృషు్ణ నకు జ్ఞా4 నము ఆ గోవులకు ఎపుpడు కుడితి ప్పెటవలెనో, ఎపుpడు గడి5 కోయవలెనో అంతవరకు మాత్రమే పరిమిత మయినటు+ న్నదనుట. సమస� జగని్నయామకుడు సాధారణమనుషు్యని వలె సంచరించిన సౌలభ్యము వరి్ణంచబడినది.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో కలి్క అవత్సారమును ఆవిష్కరిసు� నా్నరు.

కలిE తన్తుః ధరణీమ్ లఘయిష్యన్కలికల్తుష్ట్యాన్ విల్తునాసి పురాత్వమ్రంగనికేత! ల్తున్మీహి ల్తున్మీహి ఇతిఅఖిలమ్ అర్తుంత్తుదమ్ అద్య ల్తున్మీహి 73

హే రఙ¶ నికేత= ఓ శ్రీ�రంగనివాసా!, కలిEతన్తుః త్వం= కలిEవిగ్రహమ్తులోన్తున¡ న్మీవు, ధరణీం= ద్తుష్తు్ట లవలన కలిగిన భూమిభారమ్తున్తు, లఘ్తుయిష్యన్= తేలికపరచ్తుచ్తు, కలికల్తుష్ట్యాన్= కలికాలమందలి పాపిష్తుÂ లన్తు, పురావిల్తునాసి= ఛేదింత్తువు. అద్య అఖిలం అర్తున్తు్త దం= ఇపుడ్తు సాధ్తుజన్తులన్తు బాధించ్తువారి గ్తుంపులనని¡ంటిని, ల్తున్మీహి ల్తున్మీహి ఇతి= పోగొట్తు్ట మ్తు పోగొట్తు్ట మ్తు అన్తుచ్తు, ల్తున్మీహి= పోగొటె్టదవు.

హే రంగనికేతన! నీవు కలి్క అవత్సారము ద్వాలి© సాధు జనులను బాధించు దుషు లను కలి యుగాంతమున సంహరించెదవు. ఆ దుషు లను దునుమాడు కార్యము సతGరము ఒనరు©ము.(కలి్క అవత్సారము భవిష్యదవత్సారము. భగవానుడు కలియుగాంతమున పరిత్సా్ర ణాయ సాధూనామ్ వినాశాయ దుష్కృత్సామ్......అనినటు+ శంబళ నామ గా్ర మమున బా్ర హ్మణ కుటుంబమునందు విషు్ణ యశ్లో నామమున నవతరించి దుష సంహారము చేయును. ధర్మ పునరుదgరణము గావించును.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి విభవావత్సార వర్ణనము తరువాత భగవానుని పర, వ్యూ్యహ, విభవ, అరా©్యఅంతరా్యమి రూపములయందు అరా©్య రూప విశ్రేషములను అనుగ్రహించుచునా్నరు.

ఆసా్త మ్ తే గ్తుణరాశివత్ గ్తుణ పరివాహ ఆతా్మనమ్ జన్మనామ్సంఖ్యా్య భౌమ నికేతన్యేష్తు అపి క్తుటీ క్తుంజ్ఞేష్తు రంగేశ్వర! అర్చÌః సర్వసహిష్తు² ః అర్చక పరాధీన అఖిల ఆత్మ సి్థతిఃప్రీ్రణీషే హృదయాల్తుభిః తవ తతః శ్రీలాత్ జడీభూతయే

74

హే రఙ్గే¶ శ్వర= ఓ రంగనాథా!, తే గ్తుణరాశివత్= న్మీ గ్తుణమ్తుల రాశివలె, గ్తుణపర్వీవాహ్యాత్మనాం= దయ వాత్సల్యమ్తు మొదలగ్తు గ్తుణమ్తుల ప్రవాహమ్తులగ్తు, జన్మనాం= అవతారమ్తులయొకE, సంఖ్యా్య= సంఖ్య, ఆసా్త మ్= ఉండ్తుగాక. భౌమనికేతన్యేష్తు= భూమిపైన్తున¡ ఆలయమ్తులయంద్తున్తు, క్తుటీక్తుఞ్జేý ష్తు= మ్తున్తుల క్తుటీరమ్తులయంద్తున్తు, అర్చÌః= శాస్త్రప్రకారమ్తు అరి్చంపబడ్తువాడ్తు, సర్వసహిష్తు² ః= సరా్వపచ్చారమ్తులన్తు క్షమించ్తు గ్తుణమ్తుగలవాడ్తున్తు, అర్చకపరాధీనః= అర్చక్తునికి పరాధీన్తుడ్తుగా న్తున¡వాడ్తున్తు, అఖిలాత్మసి్థతిః సన్= సమస్తమ్తునక్తున్తు సి్థతిని కలి్పంచ్తువాడవున్తు అగ్తుచ్తు, ప్రీ్రణీషే= సంతసించ్తుచ్తునా¡వు. తతః= అటి్ట శ్రీలమ్తుచే, హృదయాళుభిః= సహృదయ్తులన్తు, జడీభూయతే= జడ్తుల్తుగా చేయ్తుచ్తునా¡వు.

హే రంగేశGర! అనంత కళ్యా్యణ గుణ రాశివైన నీ యందు కరుణా వాత�లా్యది గుణములు అనేకములు అసంఖ్యములైన నీ అవత్సారములలో ప్రకాశించు చుండు గాక(పైన పేర్కొ్కన్న దశావత్సారములే గాక పరమాత్మ అవత్సారములు అసంఖ్యా్యకములు. ఒకొ్కక్క అవత్సారములో కొని్న కొని్న గుణములు దృశ్యమానమై ప్రకాశించుచుండును.). అవి అని్నయు అటు+ ండనిము్మ. కాని ఈ నేలపై వివిధ ఆలయములయందు సతుpరుషుల కుటీరములయందు, అరి©ంపబడుచు, ఈ మనుజులొనరు© సమసా� పచారములను సహించుచు, అర©క పరాధీన సకల వా్యప్రారములు కలవాడవై సౌశ్రీల్యగుణాతిశయమున శిలాది రూపముల సామాను్యలొనరు© అలంకార, అభిషేకాది ఉపచారములను స్వీGకరించి సంతసించు చునా్నవు. నీ యీ ఎల+లు లేని సౌశ్రీల్యగుణము హృదయమున్న నెవGరినైను సాM ణువులను చేయకమానదు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములో అరా©్యరూపములయందు తనకత్యంత పీ్రతి ప్రాత్రమైన శ్రీ�రంగనాథుని కీరి్తసు� నా్నరు.

శ్రీ�మత్ వ్యో్యమ నసీమ వాక్ మనసయోః సరే్వ అవతారాః క్వచిత్ కాల్పే విశ్వజన్మీనమ్ ఏతత్ ఇతి ధీః శ్రీ�రంగ ధ్యామాన్యథఆర� సా్వగతికైః కృపా కల్తుషిత్రైః ఆలోకిత్రైః ఆద్రయన్విశ్వ తా్ర ణ విమర్శన సóలితలయా నిదా్ర సి జ్ఞాగర్యయా

75

హే రఙ్గే¶ శ్వర!= ఓ రంగనాథా!, శ్రీ�మత్= భూతపంచకమ్తులమధ్య పరిగణింపబడిన వ్యో్యమమందలి విలక్షణమైన లక్షి్మనిగల, వ్యో్యమ= పరమాకాశమనబడ్తు వైక్తుంఠమ్తు, వాఙ్మనసయోః= వాక్తుEనక్తుగాని మనస్తునక్తుగాని, నసీమ= అందనిది. అనగా వాటికి విషయమ్తు కానిది.  సరే్వ అవతారాః= అని¡ అవతారమ్తుల్తున్తు, క్వచితాEల్పే= ఒకానొకపు్పడ్తు, ఏతత్= వెన్తుక చెప్పబడిన, విశ్వజన్మీనం= సమస్త చేతనమ్తులక్తున్తు హితమైనదానిని,  ఇతిధీః= అని జ్ఞా� నమ్తుగలవాడివై, అథ= తర్తువాత, శ్రీ�రఙ¶ ధ్యామ= శ్రీ�రంగమంద్తున¡, ఆర�సా్వగతికైః= ఆర్తు� లక్తు సా్వగతమ్తున్తు చెపు్పచ్తున¡, కృపాకల్తుషిత్రైః= నిరే్హత్తుకనిరవధికకార్తుణ్యమ్తుచే చేతన్తుల గ్తుణదోషమ్తులన్తు లెకిEంపని, ఆలోకిత్రైః= కటాక్షమ్తులచే, ఆరR/యన్= చల్లబరచ్తుచ్తు, విశ్వతా్ర ణవిమర్శన్యేన= జగద్రక్షణగ్తురించి ఆలోచించ్తుటచే కలిగిన, సóలితయా= తొట్తు/ బాట్తుచే మరలమరల చెప్పబడ్తుట యన్తు, జ్ఞాగర్యయా= జ్ఞాగరూకతచే, నిదా్ర సి= నిదా్ర మ్తుద్రలో న్తునా¡వు.

హే రంగనాథా! నీవు లక్ష్మీý సహితుడవై వాకు్కనకు గాని మనసునకు గాని అందని వైకుంఠము నందు వేంచేసి యుందువు. అది మాకు అందుబాటు కాదు.  (ఇచట కారణ, కార్య వైకుంఠములను రెంటినీ పరిగణించ వచు©ను). ఇక రామ, కృష్టా్ణ ద్యవత్సారములు ముందు చెప్పిpనటు+ ముందెపుpడో గడచి పోయినవి. అవి కూడ మాకు అలభ్యములు. అందుచే సమస� చేతనుల హితము కొఱకై నీవు మా గుణ, దోషములు లెకి్కంపక నిరే ్హతుక నిరవధిక కారుణ్యముతో నిద్వాr ముద్వాr భిరాముడవై జగదrక్షణాకార్య బదుg డవై దయార్దj కట్టాక్షములతో ఎపుడెపుడు అవసరము పడునా యను కలగుండుగలిగి (పంటను కాచు కొనుటకు మంచెపై పండుకొను కృషీవలుని వలె) శ్రీ�రంగమునందు సంతత జ్ఞాగరూకుడవై వేంచేసి యునా్నవు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కములోను తరువాతి శ్లో+ కములలోను శ్రీ� రంగ వివరణము కొనసాగిసు� నా్నరు.

సరా¶ భ్యస్య విశాలయా నిజధియా జ్ఞానన్ అనంతేశయమ్ భారతా్య సహధర్మ చ్చార రతయా సా్వధీన సంకీర�నఃకలా్పన్యేవ బహూన్ కమండల్తు గలత్ గంగాపు్ల తః అపూజయత్బ్రహ్యా్మ తా్వమ్ మ్తుఖలోచన అంజలిపుటైః పదై్మః ఇవ ఆవరిýత్రైః

76

కమణ్డల్తుగళత్= కమండలమ్తున్తుండి ప్రవహించ్తుచ్తున¡, గఙ్కా¶ పు్ల తః= గంగయంద్తు సా¡నమ్తు చేసి, సరా¶ భా్యస్వేన= సృషి్టని అభ్యసించ్తుటచే, విశాలయా= విస్తృతమైన, నిజధియా= తన బ్తుదిXచే, జ్ఞానన్= తెల్తుస్తుకొన్తుచ్తు, సహధర్మచ్చారే రతయా= ధరా్మన్తుష్ట్యాÂ నమంద్తు అన్తువరి�ంచ్తుటయంద్తు ప్రీ్రతిగల, భారతా్య= సరస్వతిచే సా్వధీనమైన స్తు్త త్తులచే, సంకీర�నః బ్రహ్యా్మ= స్తు్త తించ్తుచ్తున¡ బ్రహ్మ, బహూన్= అన్యేక కల్పమ్తులలో (నిత్యమ్తున్తు), ఆవరిýత్రైః అమ్తు·జైః= సమరి్పంపబడిన తామరపూవులవలెన్తున¡,

మ్తుఖలోచనాఞý లిపుటైః= మ్తుఖలోచనమ్తులచే ఘటించబడిన అంజల్తులచే, అనన్యే్తశయం తా్వం= శేషశాయివైన నిన్తు¡, అపూజయత్= పూజించెన్తు.

శ్రీ�రంగనాథుడు చతురు్మఖ బ్రహ్మకు ఆరాధనా రూపమైన అరా©్య మూరి్త. చతురు్మఖ బ్రహ్మ నుండి తదుపరి ఇక్షాGకు మహారాజునకు ఆ మూరి్త సంకHమించగా ఇక్షాGకువంశ చకHవరు్త ల యందు శ్రీ�రామ చందుr ని నుండి విభీషణ మహారాజు (లబాg G కులధనమ్ రాజ్ఞా ..।।విభీషణః...రామాయణము, యు.కాం.) పొందెను. ఆ విభీషణుడు లంకానగరము పయనించు మధ్య మారsమున శ్రీ�రంగమున, ఉభయ కావేరీ మధ్య దేశమున శ్రీ�రంగవిమానమును మన భాగ్య వశమున వేంచేపు చేసెను. ఆ వృత్సా� ంతము ఇచట స్మరణీయము.

చతురు్మఖ బ్రహ్మ కమండలము నుండి స్రవించు గంగ యందు సా్ననము గావించి( భగవానుని తి్రవికHమావత్సార సమయమున సాGమి ప్రాదము సత్య లోకమును సమీప్పించినపుడు చతురు్మఖ బ్రహ్మ సాGమి ప్రాదమును తన కమండల తీరMముతో కడుగగా ఆ తీరMమే గంగయైనది. తదుపరి భగీరథుని కోరె్క మేరకు ఆ గంగ సగర పుతు్ర ల పునీతుల చేయ భూమిపై ప్రవహించినది. ఆ పరమాత్మ శ్రీ�ప్రాద తీరMమును శిరసున ధరించిన రుదుr డు చరిత్సారుM డయ్యె్యను. ఈ విషయము ఇచ©ట స్మరణీయము. అంతియ గాక శ్రీ�రంగ క్షేత్రమున కిరువైపుల ప్రవహంచు కావేరీ నది అగస�్య మహరి� కమండల బహిరsతము. అందుచే చతురు్మఖుడు సత్య లోకమున గాని, శ్రీ�రంగ క్షేత్రమున గాని కమండల బహిరsత తీరM సా్ననానంతరమే సాGమికి ఆరాధనాదులు సలుపునని భావము) త్సాను సృష్టి కార్యము నిరGహించుటకు సాGమిచే కరుణించ బడిన, తన సహధర్మ చారిణి అయిన సరసGతీ మాత వలన సాGధీనమయిన పురుషసూకా్త ది అసంఖ్యా్యకములైన శు� తులతో సు� తించుచూ అనేక కలpముల యందు నిత్యమును పద్మములను బోలు తన ముఖలోచనములతో, కరపుట్టాంజలులతో (చతురు్మఖుని ముఖములు, నేత్రములు, కరములు పద్మములను బోలి యున్నవనుట) శ్రేషశాయి వయిన ఆ చతురు్మఖుడు నిను్న పూజించి యుండెను.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కము నందు కూడ శ్రీ�రంగ నాథుని చరిత్ర ఆవిష్కరించుచునా్నరు.

మన్తుక్తుల మహీపాల వా్యనమ ్ర మౌళి పరంపరామణిమకరికార్దోచిః న్మీరాజిత అంఘ్రి సర్దోర్తుహః స్వయమ్ అథ విభో! స్వే్వన శ్రీ�రంగధ్యామని మైథిల్లీరమణవపుష్ట్యా స్వ అరా్హ ణి ఆరాధనాని అసి లంభితః

77

హే విభో!= ఓ రంగనాథా!, మన్తుక్తులమహీపాలానాం= మన్తువుయొకE వంశమ్తులోన్తున¡ రాజులయొకE, వా్యనమ ్రమౌళిపరంపరాస్తు= నమసEరించ్తుచ్తున¡ రాజులకిర్వీటమ్తుల వర్తుసలచే, మణిమకరికార్దోచిః= రత¡మయమైన మకరికాశోభల వెల్తుగ్తులచే, న్మీరాజితే= హ్యారత్తుల్తు పొంద్తుచ్తున¡, అంఘ్రిసర్దోర్తుహః= పాదపద్మమ్తుల్తు గలవాడా, అథ= తర్తువాత స్వయం= స్వయమ్తుగ, మైథిల్లీరమణవపుష్ట్యా= శ్రీ�రామ్తునిగ, స్వే్వన= తనంతతాన్తుగా, శ్రీ�రంగధ్యామని, సా్వరా్హ ణి= తనక్తు తగినవిధమ్తుగాన్తున¡, ఆరాధనాని= ఆరాధనమ్తులన్తు, లమి్భతోసి= పొందితివి.

హే శ్రీ�రంగనాథ! చతురు్మఖ బ్రహ్మ తన అరా©్యమూరి్త అయిన శ్రీ�రంగనాథుని మను వంశ క్షతి్రయులకొసగెను. వారు మికి్కలి భకి్త, గౌరవములతో ఆ శ్రీ�రంగనాథుని కైంకర్యము సలుపు చుండిరి. వారి శిరఃకిరీట మణిమకరికా దీపు9 లు నీ శ్రీ�ప్రాద పద్మములకు నీరాజనము అరిpంచుచున్నటు లుండెను. ఆ ఇక్షాGకు వంశ రత్న దీపమన దగిన జ్ఞానకీ వల+భుడు శ్రీ�రామ చందుr డు నీకు ఉచిత రీతిని శ్రీ�రంగవిమానము నందు కైంకర్యమొనరు©ట, సాGమీ! నీకు నీవే ఆరాధనమొనరు©కొను చున్నటు+ ముచ©ట గొలుపు చుండెను గద్వా!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి శ్రీ�రంగధామ ప్రసా� వనము ఈ శ్లో+ కములో కూడా

మన్తు అన్వవాయే ద్తు్ర హిణే చ ధన్యే్యవిభీషణేన ఏవ పురసEృతేనగ్తుణైః దరిదా్ర ణామ్ ఇవమ్ జనమ్ త్వమ్ మధే్య సరిత్ నాథ! స్తుఖ్యాకర్దోషి 78

హే నాథ!= ఓ సా్వమీ!, త్వం= న్మీవు, ధన్యే్య= చరితార్తు్థ డగ్తు, ద్తు్ర హిణే= పితామహునియొకE, మన్వన్వవాయే= మన్తువువంశమంద్తు జని్మంచ్తుటచే, పురసEృతేన= మాన్తు్యడవై, విభీషణేనైవ= విభీషణ్తునిచే, సరిన్మధే్య= కావేరిమధ్యన్తు, గ్తుణైః= ఆత్మగ్తుణమ్తులచే, దరిదా్ర ణం= దరిద్తు్ర డైన, ఇమం జనం= నావంటి అకించన్తుని, స్తుఖ్యాకర్దోషి= ఆనందింపజ్ఞేయ్తుచ్తునా¡వు.

హే రంగనాథ! నీకు చేసిన కైంకర్యము వలన చరిత్సారుM డైన చతురు్మఖుని, తదనంతరము నిను్న గౌరవించిన మను వంశజులను విడచి ఆత్మగుణదరిదుr ల మైన నావంటి అకించనులను ఆనందింపజ్ఞేయ విభీషణునిచే ఈ ఉభయ కావేరీ మధ్య దేశమునందు ప్రతిష్టి్ఠ ంపబడి వేంచేసి యుంటివి.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఉపనిషత్ ప్రతిప్రాదు్యడై సూర్య మండలాంతరGరి్త అయిన శ్రీ�మానా్నరాయణమూరి్తయే రంగనాథుడుగా కట్టెదుట సాక్షాత్కరించి యున్నటు+ అనుగ్రహించుచునారు.

తేజఃపరమ్ తత్సవిత్తుర్వరేణ్యమ్ధ్యామా¡ పరేణాప్రణఖ్యాత్ స్తువర²మ్తా్వమ్ పుండర్వీక ఈక్షణమ్ ఆమనంతిశ్రీ�రంగనాథమ్ తమ్ ఉపాసిషీయ 79

పరం= సర్దో్వతEృష్టమైన, వరేణ్యం= వరణీయ్తుడైన( ఉపాసింపదగిన), తత్ సవిత్తుః= ప్రసిదXమైన సూర్యమండలమధ్యవరి�యైన, తేజః= తేజోమూరి�యని, ఆమనని్త= చెపు్పద్తుర్తు. తం పరేణ= అతడిని ఉతEృష్టమైన, ధ్యామా¡= తేజస్తు్సచే, ఆప్రణఖ్యాత్= శిఖన్తుండి నఖమ్తులవరక్తు, స్తువర²ం= స్వర²మయమైన, పుణ్డర్వీకేక్షణం= పుండర్వీకమ్తులవంటి న్యేత్రమ్తుల్తు గలవాడని, ఆమనని్త= చెపు్పద్తుర్తు. అటి్ట , శ్రీ�రంగనాథం తా్వం= సర్వస్తులభ్తుడైన శ్రీ�రంగనాథ్తుడవగ్తు నిన్తు¡, ఉపాసిషీయ= ఉపాసించ్తుచ్తునా¡న్తు.

వేద, వేద్వాంతములును, గాయతి్ర మున్నగు మహా మంత్రములును, అంతరాదిత్య విద్వా్యది బ్రహ్మ విద్యలును పరమాత్మ శ్రీ�మానా్నరాయణుని పుండరీకాక్షుడనియు, సరోGత్కృష తేజసు�చే శిఖి నఖ పర్యంతము సువర్ణ సదృశమై  సూర్యమండలాంతరGరి్తయై ఉప్రాసనీయుడై యుండునని వరి్ణంచును.(కప్రా్యసమ్ పుండరీకమేవమ్ అక్షిణీ, తత�వితురGరేణియమ్ భరోs దేవస్య ధీమహి, య ఆదితే్య తిష్ఠ న్ ఆదిత్య అంతరో యమయతి .....యస్య ఆదిత్యః శరీరమ్, య ఏషః అంతరాదితే్య హిరణ్మయః పురుషః ఇత్సా్యది). అటి ప్రా్ర కృత చక్షువులకు కానగ రాని దుసా�ధ్యమైన పరమపురుషుడు సరG సులభుడై మన ముందు శ్రీ�రంగమున వేంచేసి సేవ సాయించుచునా్నడు. అటి నిను్న శ్రీ�రంగనాథ! నేను ఉప్రాసించుచునా్నను.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి నిండు నూఱేళ్ళూ� శ్రీ�రంగనాథుని సహవాసము ఆకాంక్షిసు� నా్నరు ఈ శ్లో+ కంలో.

ఆతా్మ అస్య గంత్తుః పరితస్తు్థ షశ్చ మిత్రస్య చక్ష్తుః వర్తుణస్య చ అగే¡ఃలక్షా్మÌ సహ ఔత్పతి్తక గాఢబంధమ్పశే్యమ రంగే! శరదశ్శతమ్ తా్వమ్

80

అస్య= ఈ కనబడ్తుచ్తున¡, గన్తు్త ః పరితస్తు్థ షః= జంగమమ్తులక్తున్తు సా్థ వరమ్తులక్తున్తు, ఆతా్మ భవసి= ఆత్మవు అగ్తుచ్తునా¡వు. మిత్రస్య= సూర్తు్యనికిని, వర్తుణస్య చ్చాగే¡ః= వర్తుణ్తునక్తున్తు అగి¡కిని, చక్ష్తుః భవసి= కన్తు¡వు అగ్తుచ్తునా¡వు. లక్షా్మÌ సహ= లక్షీ్మదేవితోకూడ, ఔత్పతి్తకగాఢబనXం= సా్వభావికమైన దృఢసంబంధమ్తుగల, తా్వం రఙ్గే¶ = నిన్తు¡ రంగస్థలమ్తున, శరదశ్శతం= నూర్తు సంవత్సరమ్తుల్తు, పశే్యమ= చూచెదమ్తు.

హే శ్రీ�రంగనాథ! నీవు చేతనాచేతనములకని్నంటికి అంతరాత్మగా యుందువు.(అనేన జీవేన ఆత్మనా అను ప్రవిశ్య నామరూపే వా్యకరవాణి). వేదములు నిను్న అగీ్న, సూర్య, వరుణాదులకు చక్షువుగా కీరి్తంచును. (పర, వ్యూ్యహ, విభవ, అరా©్య రూపముల ప్పిదప సాGమి అంతరా్యమి తత�Ðమును ప్రకాశంప జ్ఞేయుచునా్నరు). లక్ష్మీýదేవి తో సద్వా సాGభావిక సహవాస సంబంధము లతో శ్రీ�రంగమునందు వేంచేసి నిండు నూఱేళ్ళు�ను మాకు సేవ కృప చేయ వలెను.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈశ్లో+ కమునందు తన అనన్య శరణతGమును, శ్రీ�రంగనాథుని ఉపేయ పరతGమును అనుగ్రహించుచునా్నరు.

యస్య అసి్మ పత్తు్యః న తమ్ అంతరేమిశ్రీ�రంగత్తుంగ ఆయతన్యే శయానమ్స్వభావ దాస్వే్యన చ యః అహమ్ అసి్మస సన్ యజ్ఞే జ్ఞా� నమయైః మఖైః తమ్ 81

యస్య పత్తు్యః= ఏ సా్వమికి, అసి్మ= దాస్తుడన్తు అయియ్తునా¡నో, శ్రీ�రంగత్తుంగాయతన్యే= శ్రీ�రంగమే అనెడి సరా్వధికమైన దేవాలయమ్తున, శయానం= శయనించియ్తున¡ ఆ సా్వమిని( తప్ప), నాన్తరేమి= అన్యదేవతలన్తు న్యేన్తు భజించన్తు. అహం= న్యేన్తు, స్వభావదాస్వే్యన చ= సహజమ్తుగా దాస్తుడనైనంద్తున కూడ, యోసి్మ= ఎవరినగ్తుచ్తునా¡నో, స సన్= అటి్ట దాస్తునిగా న్తుండ్తుచ్తు, తం జ్ఞా� నమయైర్మఖైః= జ్ఞా� నయజ�మ్తుచేతన్తు ఇతర యాగమ్తుల చేతన్తు, యజ్ఞే= పూజింత్తున్తు.

నేను (భటర్ సాGమి) శ్రీ�రంగవిమానము నందు శయనమూరి్తగా సేవననుగ్రహించుచున్న శ్రీ�రంగనాథునకు సహజముగా ద్వాసుడను. ఆ సాGమిని తపp ఇతరులనెవGరిని భజించను(ఆశ�యించను). ఆయనకే ద్వాసుడనై జ్ఞా4 న యజ4ము చేతను, ఇతర యాగాది కైంకర్యముల చేతను పూజించెదను( ద్వాసభూత్సాః సGతః సరేG హా్యత్సా్మనః పరమాత్మనః నాన్యథా లక్షణమ్ తేష్టామ్ బంధే మోక్షే తథైవచ, జ్ఞా4 నయజ్ఞే4న చాప్యనే్య యజంతో మాముప్రాసతే, భగవంతమ్ నారాయణమ్ ధా్యనయోగేన దృష్టా G భగవతో నిత్యసాGమ్యమాత్మనః నిత్య ద్వాస్యమ్ చ యథావసిMతమనుసంధాయ.....శ్రీ�మత్సాpద్వారవిందయుగళమ్ శిరసికృతమ్ ...సుఖమాస్వీత,  మున్నగు వాక్యములు ఇచట స్మర్యములు).

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి శ్రీ�రంగనాథుని శరణాగతి చేయు చునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

ఆయ్తుః ప్రజ్ఞానామ్ అమృతమ్ స్తురాణామ్రంగేశ్వరమ్ తా్వమ్ శరణమ్ ప్రపదే్యమామ్ బ్రహ్మణే అసై్మ మహస్వే తదర్థమ్ప్రత్యంచమేనమ్ య్తునజై పరసై్మ 82

ప్రజ్ఞానాం= ప్రజలయొకE, ఆయ్తుః= ఆయ్తురాR యమైనటి్ట , స్తురాణాం= దేవతలయొకE అమృతమ్= అమృతమ్తునైనటి్ట , రంగేశ్వరం= శ్రీ�రంగనాథ్తుడవగ్తు, తా్వం శరణం ప్రపదే్య= నిన్తు¡ శరణ్తు పొంద్తుచ్తునా¡న్తు. పరసై్మ బ్రహ్మణే= పరబ్రహ్మమ్తున్తు, మహస్వే అసై్మ= తేజోమూరి�య్తునగ్తు ఈ రంగనాథ్తునికొఱక్తు, తదర్థం= వాని శేషమ్తునగ్తునటి్టయ్తు, ప్రత్యఞ్చం= ప్రత్యగాత్మయ్తునగ్తు, ఏనం మాం= ఈ నన్తు¡, య్తునజై= కూర్తు్చనియ్తునా¡న్తు, యోజించ్తుచ్తునా¡న్తు.

భటర్ సాGమి శరణాగతి అవసరమైన తన ఆకించన్యతGము, అనన్య గతితGము ముందు శ్లో+ కముల యందు విన్నవించి లక్ష్మీý సమేతుడును సరేGశGరుడునునైన శ్రీ�రంగనాథ అరా©్య మూరి్త సGరూపముకడ శరణాగతి విన్నవించుచునా్నరు. (శరణాగతి విన్న వించుటకు మనకు మారsము చూపుచునా్నరు).

రంగేశGర! నీవు నీ బిడ5లమైన మాకెల+రకు జీవనాధారము. అమృతమ్ దేవానామ్ ఆయుః ప్రజ్ఞానామ్ ఇందrమ్ రాజ్ఞానమ్ సవిత్సారమేతమ్.... ) నిత్య సూరులకు( సురులకు) అమృతము వలె భోగ్య భూతము. (అనగా బదుg లకు సిదోg ప్రాయము, ముకు్త లకును, నితు్యలకును నిరంతర భోగ్యము. (యత్ర పూరేGసాధా్యః సంతి దేవాః) అటి తేజ్యోమూరి్తవై, పరబ్రహ్మమునైన నీవు మాకు శ్రీ�రంగనాథుడవై ఇచట వెలసి యునా్నవు. (నారాయణ పరబ్రహ్మ తత�Ðమ్ నారాయణః పరః నారాయణ పరో జ్యో్యతిః ఆత్సా్మ నారాయణః పరః). ప్రత్యగాత్మ నైన (ఈ అనిత్యము, అచైతన్యము, ప్రా్ర కృతికమును అయిన దేహము కాని) నేను సరGకాల సరాGవసMల యందు నీ శ్రేషభూతుడను. (కావున) నిను్న శరణుపొందుచునా్నను( ఆ రుచి మాధుర్యము తెలిసిన నేను విడువ లేననుటకై వర్తమాన కిHయ). మనో, వాకా్కయముల నినే్న తలంచుచు నీ యందలి బుదిgతో సద్వా ప్రవరి్తంచు చునా్నను. (ఓమిత్సా్యత్సా్మనమ్ యుంజీత)

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి భగవదీsత యందు భగవానుడు తన ఆశ�యుల నందరను ఉద్వారులుగా భావించి వారిలో వేరు వేరు వరsములను పేర్కొ్కనిన విధము స్మరించుచునా్నరు.

ఆరి�మ్ తితీర్తుú ః అథ రంగపతే! ధనాయన్ఆతా్మంభరిః వివిద్తుష్తుః నిజదాస్య కామ్యన్జ్ఞా� న్మీతి అమూన్ సమమథాః సమమ్ అత్తు్యదారాన్గీతాస్తు దేవ! భవత్ ఆశ�యణ ఉపకారాన్

83

దేవ రంగపతే= దేవా రంగనాథా!, ఆరి�ం తితీర్తుú ః= ఐశ్వర్యమ్తున్తు పోగొట్తు్ట కొన్తుటచే కలిగిన ద్తుఃఖమ్తున్తు పోగొట్తు్ట కొనదలచినవాడ్తున్తు, అథ ధనాయన్= తనక్తు ఇంతవరక్తున్తు ల్పేని ధనమ్తున్తు పొందవలెనన్తు కోరిక గలవాడ్తున్తు, ఆత్మంభరిః= తన ఆత్మన్తు అన్తుభవించవలెనని కోర్తువాడ్తున్తు, వివిదిష్తుః= ప్రకృతిన్తుండి విడిపోయిన ఆత్మస్వరూపజిజ్ఞా� స్తువున్తు, నిజదాస్యకామా్యన్= సా్వభావికమగ్తు న్మీ దాస్యమ్తున్తు కోర్తునటి్ట , జ్ఞా� న్మీతి= బ్రహ్మజ్ఞా� ని యనియ్తు చెప్పబడ్తు, అమూన్ అత్తు్యదారాన్= ఈ మికిEలి ఉదార్తులైన, భవదాశ�యణోపకారాన్= మిమ్తు్మలన్తు ఆశ�యించ్తుటయే ఉపకారమ్తుగా గలవారిని, సమం గీతాస్తు= గీతలయంద్తు సమమ్తుగా, సమమధ్యాః= తలంచితివి.

హే దేవా! రంగనాథా! నీవు భగవదీsత యందు నీ భకు్త లను నాలుs రకములుగా విభజించి వారందరును కూడ ఉద్వారులేనని ప్రవచించితివి. వారు

1. ఆరు్త లు : తమకున్న ఐశGర్యమును పోగొటు కొనుటవలన కలిగిన దుఃఖమును ఆ ఐశGర్య పునఃప్రా్ర ప్పి� వలన పోగొటు కొన నాశ�యించినవారు

2. అరాM రుM లు: తనకు మునుపు లేని ఐశGర్యము పొందుటకు ఆశ�యించినవారు3. జిజ్ఞా4 సువులు: ప్రకృతి దుఃఖములనుండి విడివడి ఆత్సా్మనందమును అనుభవించు కోరె్కతో

ఆశ�యించినవారు 4. జ్ఞా4 నులు: తమ నిజ సGరూపమైన శ్రేషతGము నెఱిగి నీ వద్ద నిత్య కైంకర్యము చేయ

నాశ�యించినవారు.

(భగవదీsత శ్లో+ 7:16 చతురిGధా భజంతే మామ్ జనాః సుకృతినోరు� న ఆరో్త జిజ్ఞా4 సు రరాM రీM జ్ఞా4 నీ చ భరతర�భ ...ఉద్వారాః సరG ఏవైతే జ్ఞా4 నీత్సాGత్కైýవ మే మతమ్)తుచ్ఛకామ్యములకై ఆశ�యించిన వారిని , పరిమితమైన ఆత్సా్మనందమును మాత్రము అభిలష్టించువారిని, నీపై సహజమగు భకి్తతో ఆశ�యించిన వారిని సమానముగా ఉద్వారులని కీరి్తంచుట నీకే (పరమాత్మకే) తగును గద్వా!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కమున ప్రపతి� ప్రకారము తెలిప్పి ఈ శ్లో+ కమున ప్పిదప కర్మ చేయు విధము (భగవానుడు భగవదీsత యందు నొకి్క వకా్కణించిన తెఱగున) తెలుపు చునా్నరు.

నిత్యమ్ కామ్యమ్ పరమ్ అపి కతిచిత్త్వయి అధ్యా్యత్మ స్వమతిభిః అమమాఃన్యస్య అసంగా విదధతి విహితమ్శ్రీ�రంగేందో్ర ! విదధతి న చ తే

84

హే శ్రీ�రంగేనోR = ఓ శ్రీ�రంగనాథా!, అమమాః= మమకారమ్తుల్పేని, అసఙ్కా¶ ః= ఫలసంగమ్తుల్పేని, కతిచిత్= కొందర్తు, అధ్యా్యత్మస్వమతిభిః= ఆత్మవిషయమై తమ బ్తుద్తుX లచే, నిత్యం కామ్యం పరమపి= నిత్యకర్మన్తు కామ్యకర్మన్తు నైమితి్తకకర్మన్తు, త్వయి న్యస్య= న్మీయంద్తుంచి, విహితం= విహితకర్మన్తు, విదధతి= చేయ్తుచ్తునా¡ర్తు. తే= వార్తు, న విదధతి చ= తమక్తు కర�ృత్వమ్తు ల్పేనంద్తున వార్తు చేయ్తుట ల్పేద్తుగదా!

హే శ్రీ�రంగనాథ! కొందరు మమకారము, ఫలసంగము లేక తమ తమ నిత్య, నైమితి�క, కామ్య కర్మలను సాGతంత్ర్య బుదిg లేక భగవతpరముగా భగవత్కైëంకరా్యరMమై చేయుదురు. వారికి ఆ కర్మలయందు కర్తృతG బుదిg లేకుండుట వలన ఆ కర్మ ఫలము వారికంటదు. ఈ విషయము భగవానుడు భగవదీsతయందు పలు మారులు విశదముగా వివరించెను( శ్లో+ . మయి సరాGణి కర్మణి...., త్యకా్త G కర్మ ఫలాసంగమ్..., విర్మమో నిరాశ్రీ...., నిరాశ్రీ యతచిత్సా� త్సా్మ..., కర్మణే్యవాధికారసే�...., కార్యమితే్యవ యత్కర్మ నియతమ్ కిHయతే అరు� న సంగమ్ త్యకా్త G ఫలమ్ చైవ....,ఇత్సా్యది శ్లో+ కములు స్మర్యములు. ఇందులకే మన వారు సG శ్రేషభూతేన మయా స్వీGయైః సరG పరిచ్ఛదైః విధాతుమ్ పీ్రతమ్ ఆత్సా్మనమ్ దేవః ప్రకHమతే సGయమ్ అని నా్యస భావనముతో కర్తృతG భావన లేక భగవత్కైëంకర్యముగానే కర్మలను తపpక నిరGహించెదరు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కమునందు ఆత్మ ప్రకృతి కంట్టె భిన్నమైనదనియు, ఆతో్మజీ�వనమునకు కైవల్యము, మోక్షము అను ఱెండు తెఱగులు కలవనియు, తత్సాpjప్పి�కి సాధనను ప్రకృతిభన్నమైన ఆ తత�Ðమును నిస�ంశయమైన బుదిgతో ధా్యనమనియు వివరించుచునా్నరు.

ప్రత్యంచమ్ స్వమ్ పంచవింశమ్ పరాచఃసంచక్షాణాః తత్త�రాశేః వివిచ్యయ్తుంజ్ఞానాః చ ఋతంభరాయామ్ స్వబ్తుదౌXస్వమ్ వా తా్వమ్ వా రంగనాథ! ఆపు¡వంతి

85

హే రంగనాథ! = ఓ రంగనాథా!, ప్రత్యంచం= తనన్తు అహమని భావించ్తు ( ప్రత్యక్ స్వరూపమ్తుగల), స్వం= తనన్తు, పరాచ= ఇది అని చెపు్పటచే, తత్త�రాశేః= ప్రకృతి, మహత్తు్త , అహంకారమ్తు, పంచతనా్మత్రల్తు, పంచభూతమ్తుల్తు, కరే్మంది్రయమ్తుల్తు, జ్ఞా� న్యేంది్రయమ్తుల్తు, మనస్తు్స లని చెప్పబడ్తు 24 తత్త�మ్తులరాశిన్తుండి, పంచవింశం వివిచ్య= ఇర్తువదియైదవదానినిగా వేర్తుచేసి ( అచిత్తు్త కన¡ విలక్షణమైనదిగా తెల్తుస్తుకొని), ఋతంభరా స్వబ్తుదౌX = సంశయవిపర్యయమ్తుల్తు ల్పేని తన బ్తుదిXయంద్తు, య్తుఞ్జాý నాః= ధ్యా్యనమ్తు చేయ్తుచ్తు, స్వం వా= తనన్తుగాని, తా్వం వా= పరమాత్మవగ్తు నిన్తు¡గాని, ఆపు¡వని్త= పొంద్తుచ్తునా¡ర్తు.

మన సిద్వాg ంతమున తత�Ðములు మూడు. ప్రకృతి, జీవుడు, పరమాత్మ. మూల ప్రకృతి, మహతు� , అహంకారము, మనసు�, పంచ తనా్మత్రలు, పంచ భూతములు, కరే్మందిrయములు, జ్ఞా4 నేందిrయములు అని చెపpబడు 24 తత�Ðములను ప్రకృతి అని అందురు. 25 వ తత�Ðము ఆత్మ. ఇది ప్రకృతి కి భిన్నమైనది. మూడవది పరమాత్మ. హే రంగనాథ! ఈ ప్రకృతి (దేహము) కంట్టె విలక్షణమైన ఆత్మను తన సGసGరూపముగా నెఱిగి, నిస�ంశయబుదిg యందు సంతతము ఆత్మధా్యనము చేయుచు ఈ సంసారమునుండి విడుదలై పొందు సిMతిని కైవల్యమని అందురు. సGసGరూపమునెఱిగి పరమాత్మనే సతతము ధా్యనించుచు ప్రకృతి నుండి మోచనము పొందు సిMతి మోక్షము.(ఈ ఱెండు సిMతుల ఆనంద్వానుభవమునకు కాల పరిమితి అనంతమైనను, కైవల్య సిMతి యందు సంసార మోచనము కలిగి ఆత్సా్మనుభవము పొందుఆ జీవుని ఆనంద్వానుభవము పరిమితము. సాక్షానో్మక్ష దశయందు పరమాత్సా్మనుభవము పొందు ఆజీవుని ఆనంద్వానుభవము అపరిమితము).

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

భగవానుని యందు భక్తతతpరుల లక్షణములు వరి్ణంచుచునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

అథ మృదిత కష్ట్యాయాః కేచిత్ ఆజ్ఞాన దాస్య త్వరిత శిథిల చితా్త ః కీరి� చింతానమసా్యఃవిదధతి నన్తు పారమ్ భకి�నిగా¡ లభంతేత్వయి కిల తతమే త్వమ్ తేష్తు రంగేంద్ర! కిమ్ తత్

86

హే రంగేంద్ర= ఓ రంగనాథా!, మృదితకష్ట్యాయః= కర్మయోగాభా్యసమ్తుచే రాగాదికాల్తుష్యమ్తులన్తు తొలగింపజ్ఞేస్తుకొనిన, ఆజ్ఞానదాస్వే్య= సా్వభావికమైన భగవదాR స్యమ్తునంద్తు, త్వరితం= త్వర గలవార్కై, శిధిలచితా్త ః= విషయాన్తరమ్తులన్తు పొందల్పేక శిధిలమ్తులైన మనస్తుల్తు గలవార్తు, కేచిత్= కొందర్తు, కీరి�చినా్త నమసా్యః= కీర�నధ్యా్యననమసాEరమ్తులన్తు, విదధతి= చేయ్తుచ్తునా¡ర్తు. భకి�నిఘా¡ః = భకి�యంద్తు మగ్తు¡లైనవార్తు, పారం లభన్యే్త= పరమపా్ర ప్యభూతమైన మిమ్తు్మలన్తు పొంద్తుచ్తునా¡ర్తు. తతమే త్వయి కిల= వార్తు న్మీక్తు పరతంత్ర స్వరూపసి్థతిప్రవృత్తు్త ల్తు గలవార్తుకదా!, తేష్తు = ఆ భక్తు� లయంద్తు న్మీవున్తు వారికి తగినవిధమ్తుగా వరి�ంచ్తుచ్తునా¡వు, తత్ కిమ్= మీయొకE భక�జనాయత్తమైన స్వరూపాద్తుల్తు ఆశ్చర్యజనకమ్తుల్తు.

కొందరు భకి్త పరతంతు్ర లు వారి కర్మ యోగాభా్యసముచే వారి వారి సమస� కర్మలను భగవత్కైëంకర్యపరముగా నిస�ంగముగా నిరGరి్తంచుచూ ప్రా్ర కృతిక విషయములయందు రాగ దేGష రహితులై సాGభావికమైన

భగవచే్ఛషతG భావనతో భగవద్వా్ద స్యమునందు తGర కలిగి, తదితరములను సహించక, భగవదిGరహమును భరించలేని శిథిల మనసు� లై నిరంతరము భగవద్వాg ్యన, కీర్తనా, కైంకరా్యదులను చేయుచూ భకి్త నిమగు్నలై పరమాత్మను పొందుచునా్నరు. హేరంగేందr! నీవును ఆ భకు్త ల విషయమున అదే విధముగ సముచిత రీతి ప్రవరి్తంచుచునా్నవు.(సతతమ్ కీర్తయంతః మామ్ యతంతశ© దృఢవþత్సాః నమస్యంతశ© మామ్ భకా్త ్య నిత్య యుకా్త ః ఉప్రాసతే, భకా్త ్య తGనన్యయా శక్యః అహమేవమ్ విధః అరు� న, ప్పి్రయోహి జ్ఞా4 నినః అత్యరMమ్ అహమ్ స చ మమప్పి్రయః, జ్ఞా4 నీ తు ఆతే్మవ మే మతమ్ ఇత్సా్యది భగవదీsత్సా వాక్యములు ఇచట స్మర్యములు). నీ భకు్త ల యందు అత్యంత పీ్రతి, వాత�ల్య పూరితమైన నీ ప్రవర్తన ఆశ©ర్యమును కలిగించును కద్వా!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ తో తనసంబంధము ఆయన గుణముల వలన గాక ఆయన సGరూపము వలన సహజమైనది, నిరే ్హతుకమైనది అని ఈ శ్లో+ కమునందు వివరించుచునా్నరు.

ఉపాదతే్త సత్త�సి్థతి నియమన ఆదైÌః చిత్ అచితౌ్తస్వమ్ ఉదిRశ్య శ్రీ�మాన్ ఇతి వదతి వాక్ ఔపనిషదీఉపాయ ఉపేయత్వ తత్ ఇహ తవ తత్త�మ్ న త్తు గ్తుణౌఅథః తా్వమ్ శ్రీ�రంగేశయ! శరణమ్ అవా్యజమ్ అభజమ్

87

శ్రీ�మాన్= శి�యఃపతియగ్తు పుర్తుష్టోత్తమ్తుడ్తు, చిదచితౌ= చేతనాచేతనపదార్థమ్తుల, సతా్త సి్థతినియమనాదైÌః= సృషి్ట , సంరక్షణమ్తు, నియమనమ్తు మొదలగ్తు సమస్తవా్యపారమ్తులచే,  స్వమ్తుదిRశ్య ఉపాదతే్త ఇతి= స్వశేషతచే సీ్వకరించ్తునని, ఔపనిషదీ= ఉపనిషత్తు్త లక్తు సంబంధించిన, వాక్= వాక్యమ్తు, వదతి= ప్రతిపాదించ్తుచ్తున¡ది. తత్= ఆ కారణమ్తుచే, హే శ్రీ�రంగేశయ ఇహ=ఓ శ్రీ�రంగనాథా! ఇచ్చట, ఉపాయోపేయతే్వ తవ= ఉపాయత్వమ్తు ఉపేయత్వమ్తున్తు న్మీయొకE, తత్త�మ్= స్వరూపమ్తు. న త్తు గ్తుణౌ= జ్ఞా� నశకా� ్యద్తులవలె నిరూపితస్వరూపవిశేషణ ధర్మమ్తుల్తు కావు. అతః= ఉపాయతో్వపేయత్వమ్తుల్పే మీ స్వభావమ్తులగ్తుటచే, తా్వం అవా్యజం= నిన్తు¡ ఇతరవా్యజమ్తుల్తు ల్పేని,   శరణం అభజమ్= ఉపాయమ్తుగన్తు, ఉపేయమ్తుగన్తు సీ్వకరించితిని.

పరమాత్మ జ్ఞా4 న, బల, ఐశGర్య, వీర్య, తేజ్యో శకా్త ్యది ధర్మముల సGరూపుడు, గుణకుడు కూడ. (అదైÐతులు సGరూపము మాత్రమే అని అందురు. త్సారి్కకులు గుణములు మాత్రమే అని పరిగణించెదరు. మన సిద్వాg ంతమునందు ఈ ధర్మములు దrవ్యములుగను, గుణములుగను కూడ పరిగణించెదరు, దీప దృష్టా ంతమున. ఇందు జ్ఞా4 నాది ధర్మములు నిరూప్పిత సGరూప ధర్మములని అందురు. కాని చిదచిత్సా్కరణతG, లక్ష్మీý పతితG, అంతరా్యమిత్సాGది లక్షణములను సGరూప నిరూపక ధర్మములని అంట్టారు. అంట్టే లక్ష్మీýపతి ఎవర్వైతే ఆయనే పరమాత్మ. చిదచితు� లకు సృష్టి , సిMతి, లయ, నియమన, రక్షణాదులకు కారణుడెవడో ఆయనయే పరమాత్మ. ఆయన నిరూప్పిత సGరూప గుణములు జ్ఞా4 నాదులు. ఈ విషయాని్న శు� తులు, ఉపనిషతు� లు విశదముగా వివరించినవి. ఉద్వా కు హీ శ©తే లక్ష్మీýశ© పత్న్యౌ్న్య (లక్ష్మీý పతితGము), జనా్మద్యస్య యతః, యతో వా ఇమాని భూత్సాని జ్ఞాయంతే, యేన జ్ఞాత్సాని జీవంతి( జగత్సా్కరణతGము), అంతః ప్రవిషః శాసా� జనానామ్, అనేన జీవేన ఆత్మనా అను ప్రవిశ్య నామ రూపే వా్యకరవాణి(అంతరా్యమితGము), ఉత�మః పురుషః అన్యః పరమాతే్మతి ఉద్వాహృతః,(పురుషోత�మతGము), సత్యమ్ జ్ఞా4 నమ్ అనంతమ్ బ్రహ్మ, తేజ్యో బలైశGర్య మహావబోధ సువీర్య శకా్త ్యది గుణైకరాశిః(జ్ఞా4 నాది నిరూప్పిత సGరూప ధర్మముల సGరూపుడు, గుణకుడు). ఈ విధముగా పరమాత్మ సమస� చిదచితు� లకు ఉప్రాయము అనగా మోక్ష ప్రద్వాన సాధనము, ఉపేయము అనగా తదsమ్యము కూడా అయి ఉంట్టాడు. హే శ్రీ�రంగనాథ! నేను నిను్న శరణము పొందుటకు కారణము ఆ మోక్ష ఉప్రాయము, ఉపేయము నీ సGరూపమగుట వలన. నీ అనంత కళ్యా్యణ గుణాకరుడవగుటచే నీనుండి ఏమయినను పొందుటకై ఆశించి నిను్న ఆశ�యించి శరణము పొందుటలేదు. నిను్న శరణు పొందుట నిరే ్హతుకము,

నిరాG్యజము. నాకు శ్రేషతGము సహజమైనది. నీ సాGమితGము, ఉప్రాయ, ఉపేయతGములు సహజమైనవి. కనుక నివా్నశ�యించుట ఒక ఫలమునాశ�యించి కాదు.

అనగా ఉద్వాహరణకు ఒక భార్య భర్తను పే్రమించుట, భర్త సాGమితGము స్వీGకరించుట ఆయన ధనవంతుడనియో, ఆయన సౌందర్యవంతుడనియో కాదు. ఆయన వలన ఆభరణాదులో విశ్రేష్టార ్హతలో కలుగునని కారాదు.(అనగా ఆయన గుణ విశ్రేషములను బటి , ఆయన నుండి కలుగు లబుg ల వలన కాని కారాదు).భార్య భర్తను పే్రమించుట నిరే ్హతుకమై భర్తృ గుణ విశ్రేషములపై నాధారపడక సహజమై యుండవలెను. మన అదృషమేమన మన సాGమి సమస� కళ్యా్యణ గుణాకరుడు, అఖిల హేయ ప్రత్యనీకుడు. కాని ఆయన వద్ద మన ఆశ�యణము నిరే ్హతుకము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కమునందు ఉప్రాయోపేయములు ఱెండును సమస� జీవ రాశికి పరమాత్మయేనని నిరGచించి ఆ విషయము వివరించుచునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

పట్తునా ఏకవరాటిక ఇవ క్తు్ల ప్త స్థలయోః కాకణికా స్తువర² కోట్యో్యఃభవ మోక్షణయోః త్వయా ఏవ జంత్తుఃకి*యతే రంగనిధే! త్వమ్ ఏవ పాహి

88

హే రఙ¶ నిధే! = ఓ రంగనిధీ!, పట్తునా= సమర్తు్థ డైన పుర్తుష్తునిచే, కాకణికా= తక్తుEవవిల్తువగల బంగారమ్తు, స్తువర²ం= అధికమైన విల్తువగల బంగారమ్తు, కోటిః= కోట్లవిల్తువగల స్తువర²మ్తు అని వివిధమ్తుల్తుగా, స్థలయోః= సా్థ న పటిమల్తు, క్తు్ల పా్త = కలి్పంపబడిన, ఏకవరాటికేవ= ఒక గవ్వవలె, పట్తునా త్వయైవ= సర్వశకి�మంత్తుడవైన న్మీచేతన్యే,. జన్తు్త ః= ఆత్మలయొకE, భవమోక్షణయోః=సంసారమోక్షమ్తుల, స్థలయోః= సా్థ నమ్తుల్తు, కి*యతే= కలి్పంపబడ్తుచ్తున¡వి. కావున, త్వమేవ= సిదోX పాయభూత్తుడవైన న్మీవే ( ఈ సంసారమ్తున్తుండి), పాహి= రక్షింపుమ్తు.

ప్రపను్ననకు కర్మ, జ్ఞా4 న, భకి్త, ప్రపతు� లేమియును మోక్షోప్రాయములు కావు. కేవలము పరమాత్మయే ఉప్రాయము, ఆయనయే ఉపేయము అనగా తదsమ్యము, ఫలము కూడ. ఆయా కర్మ, జ్ఞా4 నాదులు మోక్షోప్రాయమునకు అంగములును, భగవత్కైëంకర్య మారsములును మాత్రమే. ఒక సమరుM డగు రాజు తన రాజ్యము నందు ఒక చిలు+ గవGను ఒక రోజు అత్యంత సామాన్యమైన ఒక పైసగా నిరాg రించవచు©ను. అదేరాజు మరునాడు అదే చిలు+ గవGను కోట+ విలువైన బంగరు నాణెముగా  నిర్ణయించ వచు©ను. ఆయన నిర్ణయమును ప్రశి్నంప సమరుM లెవGరుందురు. అటులనే పరమాత్మ తనకు దయ కలిగిన ఒక సామాన్య జీవునికి మోక్ష సామా్ర జ్ఞా్యర ్హత కలిగించవచు©ను. భగవానుడు సరG సమరుM డు. ఆయనే సమస� జీవులకు భవ మోక్షముల నిర్ణయాధినేత. అందుచే ఓ రంగనాథా! నేను సిదోg ప్రాయుడవైన నినే్న ఈ సంసార విముకి్తకై శరణుపొందెదను. నను్న రక్షింపుము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ముందు శ్లో+ కములలో శరణాగతి చేసి, ప్రపను్ననకు అత్యంత ఆవశ్యకమైన ఆకించిన్యతGము ఈ శ్లో+ కములో ప్రకటించుచునా్నరు.

జ్ఞా� న కి*యా భజన సంపద కించనోహమ్ఇచ్చాÞధికార శకన అన్తుశయ అనభిజ�ఃరంగేశ! పూర²వృజినః శరణమ్ భవేతి

మౌరాó ్యత్ బ్రవీమి మనసా విషయ ఆక్తుల్పేన89

హే రంగేశ= ఓ రంగనాథా!, అహం= న్యేన్తు, జ్ఞా� నకి*యాభజనాని= జ్ఞా� నయోగ కర్మయోగ భకి�యోగమ్తుల్తు అన్తు, సంపత్తయా= సంపదచే, అకిఞ్చనః= దరిద్తు్ర డన్తు. ఇచ్చాÞధికారశకన= మోక్షమ్తున్తు పొందవలెనన్తు అధ్యవసాయమ్తు, అన్తుశయః= అన్తుతాపమ్తు, అనభిజ�ః= అన్తు పైవాటిని తెలియనివాడన్తు. కాని, పూర²వృజినః= నిండ్తుగా ద్తుషEృతమ్తులన్తు చేసినవాడన్తు. మౌరాó ్యత్= మూరóతచే, విషయాక్తుల్పేన మనసా= విషయవాంఛలచే కలతచెందిన మనస్తుగలవాడనై, శరణం భవ ఇతి= నాక్తు శరణమగ్తుమ్తు అని, బ్రవీమి= చెపు్పచ్తునా¡న్తు.

హే రంగనాథ! నేను కర్మ, జ్ఞా4 న, భకి్త యోగములెఱుగను. మోక్షమను నది ఒకటి పొందవలెనను అను త్సాపము, ఇచ్ఛ కూడ లేనివాడను. సకల దుష్కృతములను చేసిన వాడను. మూరు్ఖ డనై విషయ లాలసతGమింకను వీడక మానసమంతయు నిండియుండగ కేవలము నోటితో శరణమని పలుకుచునా్నను. నమా్మళ్యాGరులు 'నీశనేన్ నిఱైవొను్నమిలేన్' అనియు, యామునారు్యలు ' న ధర్మ నిషో సి్మ నచాత్మవేదీ....', 'అమరా్యదః క్షుదrః ...' అనియు భగవద్వాr మానుజులు 'మనో వాకా్కయైః అనాది కాల ప్రవృత� ......అశ్రేషతః క్షమసG' అనియు తమ తమ ఆకించన్యతGము ప్రకటించిన విధముగా ఇచట పరాశర భటర్ సాGమి కూడ (మనకు ఆకించన్యతG ప్రకటనము నేరుpచూ ) సాGమికి సమరిpంచుకొనుచునా్నరు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కము నందు కూడ నైచా్యనుసంధానమును చేయుచూ త్సాను వంచకుడనని సంబోధించు కొనుచూ పండిత, ప్రామరులనెల+రను త్సాను వంచించు చున్నటు+ తెలుపు చునా్నరు.

త్వయి సతి పుర్తుష్ట్యారే్థ మత్పరే చ అహమ్ ఆతా్మక్షయకర క్తుహనారా్థ న్ శ�దXధత్ రంగచంద్ర జనమ్ అఖిలమ్ అహంయ్తుర్వంచయామి త్వత్ ఆత్మప్రతిమభవదనన్యజ్ఞా� నివత్ దేశికః సన్ 90

హే రంగచంద్ర= ఓ రంగచందా్ర !, త్వయి= న్మీయందే, పుర్తుష్ట్యారే్థ= ఉపాయోపేయమ్తుల్తున్తు, మత్పరే చ= నాక్తు పొందదగినవాడ్తున్తు ఉండెననియ్తు చెపు్పచ్తు, ఆత్మక్షయకరాః= స్వరూపమ్తునక్తు హ్యానిచేయ్తునటి్ట , క్తుహనారా్థ న్= పుర్తుష్ట్యార్థమ్తుల్తు అన¡ట్తు్ల గా వంచించ్తు శబRస్పరా్శది విషయమ్తులన్తు, శ�దXధత్= విశ్వసించ్తుచ్తు, అహంయ్తుః= అహంకారమ్తుతోన్తున¡వాడినగ్తుచ్తు, త్వదాత్మప్రతిమః= న్మీ ఆత్మవంటివానివలె, భవదనన్యః= న్మీక్తు ఇష్టమైన జ్ఞా� నివలె, దేశికస్సన్= ఆచ్చార్తు్యడనగ్తుచ్తు, అఖిలం జనం= పామర్తులతోబాట్తు పండిత్తులతోబాట్తు అందరినికూడ, వంచయామి= వంచించ్తుచ్తునా¡న్తు.

హే రంగచందr! నాకు ఉప్రాయ, ఉపేయములును, చతురిGధ పురుష్టారMములును నీవే అని సpషము చేయుటకు శ్రీ�రంగమున వేంచేసి యునా్నవు. అయినను, సGసGరూప జ్ఞా4 నము మరచి, ఆత్మ వినాశక క్షుదr విషయాభిలాష గలిగి, దేహత్మ భేదమును విస్మరించి, నీకు శ్రేషభూతుడనని తలవక (అననా్యః చింతయంతో మామ్ యే జనాః పరు్యప్రాసతే తేష్టామ్ నిత్సా్యభియుకా్త నామ్ యోగక్షేమమ్ వహామ్యహమ్) అహంకారముతో ప్రవరి్తంచుచునా్నను. నీకాత్మ సముడగు జ్ఞా4 ని వలె(జ్ఞా4 నీతు ఆత్కైýవ మే మతః)ఉత�మ ఆచారు్యని ననుకొనుచు పండిత, ప్రామరులను వంచించుచునా్నను. ఈ శ్లో+ కము పరాశర భటర్ సాGమి నైచా్యనుసంధాన పరాకాష్ఠ యని చెపpవచు©ను.

ఈ శ్లో+ కంలోని భావానే్న తిరుమాలై ప్రబంధంలో 39 వ ప్రాశురంలో ఉళ్ళు�వారుళ�తె�లా+ ముడనిరున్దఱుదియ్యెను,   అని అంట్టారు. ఈ ప్రాశురఖండానికి అరMం - తలంపును ప్రకటించట్టానికి వాకే్క మారsం కావటంవలన

అనుసంధించుకొనేవారు అనుసంధించిన ద్వానినంతటినీ చేసూ� ఉండటం చాలా అరుదైనది అలాగ నేను మనసులో నున్నద్వానిని చెపpకుండా నేనే అంత్సా అనేటటు+ గా వ్యవహరిసు� నా్నను అని అన్నటు+ గా నమా్మళ్యాGరు తన "కైయార్ చక్కరమ్" అనే ప్రాశురంలో సరGజు4 డవైన నిను్నకూడా మోసపుచు©తూండే వంచకసGభావుడిని అంట్టారు.= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కమునందు మనమందరము సామాన్యముగా చేయు అపరాధములను తెలిప్పి మనచే పరమాత్మ ఎదుట నైచా్యనుసంధానము చేయించుచునా్నరు. (భటర్ సాGమి నేను అని పలికినటు+ మనము శ్లో+ కము పఠించినపుడు తెలియకున్నను అవిGధముగా పలికినచో మనము కూడ నైచా్యనుసంధానము చేసిన వారమగుదుము కద్వా!).

అతికా* మన్ ఆజ్ఞా� మ్ తవ విధి నిషేధేష్తు భవతే అపి

అభిద్తు్ర హ్యన్ వాక్ ధీకృతిభిః అపి భకా� య సతతమ్

అజ్ఞానన్ జ్ఞానన్ వా భవత్ అసహన్మీయాగసి రతః

సహిష్తు² తా్వత్ రంగప్రవణ! తవ మాభూవమ్ అభరః91

హే రంగప్రవణ= శ్రీ�రంగమ్తుపై ప్రీ్రతి మిక్తుEటమ్తుగా గలవాడా!, వాగీXకృతిభిః= మనోవాకాEయమ్తులచే, జ్ఞానన్ అజ్ఞానన్ వా= తెలసియో తెలవకనో, విధినిషేధేష్తు= చేయవలసినవాటిని చేయ్తుట, చేయకూడనివాటిని మానివేయ్తుట అన్తు, తవ ఆజ్ఞా� ం అతికా* మన్= న్మీ కట్తు్ట బాట్లన్తు అతిక*మించ్తుచ్తు, భవతేభకా� యాపి= న్మీక్తున్తు న్మీ భక్తు� నికిని, అభిద్తు్ర హ్యన్= దో్ర హమ్తు చేయ్తుచ్తు, భవదసహన్మీయాగసి= న్మీవు సహించ్తుటక్తుకూడ తగని అపచ్చారమ్తున్తు చేయ్తుటయంద్తు, రతః అహం= ఆసక్తు� డనగ్తు న్యేన్తు, తవ సహిష్తు² తా్వత్= న్మీయందలి అపరాధమ్తులన్తు క్షమించ్తుగ్తుణమ్తుచే, అభరః= భారమ్తుకానివాడన్తు, మాభూవమ్= కాకపోన్తు. అనగా న్మీక్తు భారమైనవాడిన్యే అని అర్థమ్తు.

భగవానుడు మనమేమి చేయవలెనో, ఏమి చేయరాదో శు� తులయందు అనుగ్రహించెను. వీటినే విధి(సత్యమ్ వద, ధర్మమ్ చర. వంటి చేయవలసినవి) వాక్యములనియు, నిషేధ వాక్యములనియు(న సురామ్ ప్పిబేత్, న కలంజమ్ భక్షే్యత్. వంటి చేయకూడనివి) అంట్టారు. వీటినే భగవద్వాజ4లుగా మనమెల+రము ప్రాటించవలెను. మనకీ విషయములు తెలియక పోయిన సద్వాశ�యణముచే తెలిసికొన వలెను. భగవంతునికి మనము చేయు అపచారముల కన్న భగవద�కు్త లయందు మనము అపచారములు చేసిన అవి భగవానునికి ఇంకను దుస�హములు. మనము మన ఆచారా్యదుల య్యెడల చేయు అపచారములు అసహా్యపచారములు. వీటిని ఒక్క కరణముతోనే గాక తి్రకరణములతో పరిపూర్ణముగా మనము చేయుచుందుము.వీటినే శరణాగతి గద్య యందు భగవద్వాr మానుజులు అనంత అకృత్య కరణ, కృత్య అకరణ, భగవదపచార, భాగవద్వాపచార, అసహా్యపచార.... అని వరి్ణంచి క్షమసG అని మనచే శరణాగతి చేయించెదరు. పరమాత్మ పరమ దయామయుడు. అందుచే మనము చేయు అపచారముల నెల+ క్షమించుటకు సమస� మారsములను వెదకు చుండును. మరల మరల మనము దిదు్ద కొనుటకు అవకాశము కలిpంచుకొను చుండును. కాని మనమా అవకాశములు దురిGనియోగము చేసికొనుచు కొంగొ్ర త� దోషములను కూడ సంతతము చేయు నభిలాషతో కాలము గడుపుచుందుము.

హే రంగరమణ! మనో వాకా్కయములచే

తెలిసియో, తెలియకనో నీఆజ్ఞా4 దేశములైన విధి, నిషేధములను అతికHమించుచు నీకును, నీభకు్త లకును దోr హము చేయుచు నుండు మా సకలాపరాధములను క్షమింపగల నీ ఓరిమి ఎల+లు కూడ అతికHమించు

అసహా్యపచారములను చేయుటయందు సంతతము ఆసకు్త డనై ఉండు నేను నీ గొపp క్షమాగుణమునకు కూడ భారమగుదును కద్వా!

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ కలpవృక్షముల వంటి తన భుజముల ఛాయ యందు మనలను చేరదీసికొని మనకు ఇష సిదిgని, అనిష నిరసనమును చేయ నుండగా మనమెటు+ విషపూరిత భుజగ సదృశములైన విషయముల అనురకి్తని కలిs యున్న ప్రకారమును తెలుపుచునా్నరు.

ప్రక్తుపిత భ్తుజగఫణానామ్ ఇవ విషయాణామ్ అహమ్ ఛాయామ్

సతి తవ భ్తుజస్తువిటపి ప్రచ్చాÞయే

రంగజీవిత! భజ్ఞామి 92

హే రఙ¶ జీవిత= ఓ శ్రీ�రంగపా్ర ణమా!, తవ భ్తుజ ఏవ= న్మీయొకE భ్తుజమే, స్తురవిటపి= (నాక్తు) కల్పవృక్షమ్తు. తస్య ప్రచ్చాÞయే సతి= దాని గొప్ప న్మీడలో ఉంటూ ఉన¡న్తు, ప్రక్తుపిత భ్తుజగ= కోపమ్తుగాన్తున¡ పామ్తుయొకE, ఫణానామివ= పడగలవలె న్తున¡, విషయాణాం ఛాయాం = శబాR దివిషయమ్తులయంద్తు రకి�ని, అహం భజ్ఞామి= న్యేన్తు పొందియ్తునా¡న్తు.

భగవానుడు ఆశి�తులకు, సంసార దుఃఖ్యారు్త లకు కలpవృక్షము వంటివాడు(వాసుదేవ తరుచా్ఛయా నశ్రీత్సా నాప్పి ఘర్మద్వా, నివాస వృక్షః సాధూనామ్, బాహ్యుచా్ఛయామ్ అవషబg ః యస్య లోకః మహాత్మనః ఇత్సా్యదులు ప్రమాణములు). ఆయన సురతరువుల బోలు తన భుజముల నీడ యందు నాకు రక్షణ కలిpంప జూచును. కాని నేను మాత్రము ఆయన ఆశ�యణము విడచి మికి్కలి కోపముతో బుసలు కొటు చున్న ప్రాము పడగల వంటి విషయాదులయందు అను రకి్త పొందియుంటిని.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి భగవానును అశ్రేష విశ్రేష కృపకు గూడ మనమమతీతముగా ప్రవరి్తంచెదమని తెలుపుచునా్నరు.

త్వత్ సర్వశకే�ః అధికా అస్మదాదేః కీటస్య శకి�ః బత రంగబంధ్యో!యత్ త్వత్ కృపమ్ అపి అతి కోశకారనా్యయాత్ అసౌ నశ్యతి జీవనాశమ్

93

హే రఙ¶ బనోX != ఓరంగబంధూ!, అస్మదాదేః= నావంటి, కీటస్య శకి�ః= పుర్తుగ్తుయొకE శకి�, సర్వశకే�ః త్వత్= సర్వశకి�మంత్తుడవైన న్మీ శకి�కంటే, అధికా బత= అధికమైనదే అయో్య!, యదసౌ= ఎంద్తుచేతననగా వీడ్తు, కోశకారనా్యయాత్= కోశకారమన్తు ఒక కి*మివిశేషమ్తు( పట్తు్ట పుర్తుగ్తువంటిది) తనతోటిన్తుండివచ్తు్చ దారమ్తుతో తనక్తు నివాసమ్తుగా నొక కాయన్తు నిరి్మంచ్తుకొని దానిదా్వరమ్తున్తుకూడ ఆ దా్వరమ్తుతోటే నిరి్మంచ్తుటచే, దానిలోన్తుండి బయటక్తు రాల్పేక అంద్తులోన్యే చనిపోవున్తు. అట్తులన్యే, త్వతEృపామపి= న్మీ దయన్తుగూడ, అతి= అతిక*మించి, జీవనాశం నశ్యతి= బ్రతికియ్తుండగన్యే కలిగిన నాశమ్తుచే నశించ్తుచ్తునా¡డ్తు.

భగవానుని కృప అప్రారమైనది, మహా శకి్తవంతమైనది. అది మనలెనెటులైనను, కాప్రాడవలెనని చూచుచుండును. కాని హే రంగబంధో! నేను గూడుపురుగు (గూడు కటు కొను సాలె/ పటు పురుగుల వంటి పురుగు) త్సాను గూడు కటు కొని ఆ గూటిలోనుండి బయట పడలేక (ఏవమ్ సంసృతి చకHసేM భా్ర మ్యమాణే

సGకర్మభిః జీవే దుఃఖ్యాకులే విషో్ణ ః కృప్రా కాప్పి ఉపజ్ఞాయతే) మరణించిన విధమున ఈ సంసార బంధముల నలు+ కొని ద్వానినుండి విడివడ జ్ఞాలక ఇందే నశించుచూ నీ అప్రార కరుణకు కూడ నందకునా్నను.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ వాత�లా్యది కళ్యా్యణగుణములును,తన యొక్క దోషములును కూడ  అసంఖ్యా్యకములే అయిననూ త్సాను భగవదుs ణములకు ప్రాతు్ర డు కాకుండుటను వివరించుచునా్నరు.

శ్రీ�రంగేశ! త్వత్ గ్తుణానామ్ ఇవ అస్మత్దోష్ట్యాణామ్ కః పారదృశా్వ యతః అహమ్ఓఘే మోఘోదన్యవత్ త్వత్ గ్తుణానామ్ తృష్ట్యా² పూరమ్ వరúతామ్ న అసి్మ పాత్రమ్

94

హే శ్రీ�రంగేశ= ఓం రంగనాథా!, త్వద్తు¶ ణానామివ= న్మీ గ్తుణమ్తులవలె, అస్మదోR ష్ట్యాణాం= మా దోషమ్తుల, పారదృశా్వ కః?=అంతమ్తున్తు చూచ్తువాడ్తు ఎవడ్తు?, యతః అహం= ఎంద్తువలన అనగా న్యేన్తు, ఓఘే మోఘోదన్యవత్= వరదన్మీటిలో వ్యర్థపిపాసగలవానివలె, తృష్ట్యా² పూరం వరúతాం= ఆశనిండ్తునట్తు్ల వరిúంచ్తు, త్వద్తు¶ ణానాం పాత్రం= న్మీ గ్తుణమ్తుల్తు పాత్రమైనవాడన్తు, నాసి్మ= కాకపోతిని.

ఓ రంగనాథా! నీ వాత�ల్య, సౌశ్రీల్య, సౌందరా్యది కళ్యా్యణ గుణములు అనంతములు. అటులనే మా దోషములు కూడ అనంతములే. కాని నేను అమోఘముగా, నిరంతరమును వరి�ంచు నీ కళ్యా్యణగుణములకు వరద ప్రవాహమునందు కొటు కొని పోవుచున్న వ్యరM ప్పిప్రాసుని వలె ప్రాతు్ర డను కాలేక పోవుచునా్నను. (అనుత�మమ్ ప్రాత్రమిదమ్ దయాయాః ---స్తో� త్రరత్నము). నేను ప్రా్ర కృతిక విషయానుభవములయందు పూర్ణనిమగు్నడనై నీ అప్రార కరుణా వర�ము నందు కొన లేక ( రాక్షసులు నర రక్తమును త్సా్ర వుచూ అమృత జలములను విస్మరించు విధమున) యునా్నను.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ� మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి అవత్సార రహస్య జ్ఞా4 నమును అనుగ్రహించుచునా్నరు ఈ శ్లో+ కములో.

త్వమ్ చేత్ మన్తుష్య ఆదిష్తు జ్ఞాయమానః తత్ కర్మపాకమ్ కృపయా ఉపభ్తుంక్షేశ్రీ�రంగశాయిన్! క్తుశల ఇతరాభా్యమ్భూయః అభిభూయేమహి కస్య హేతోః 95

హే రంగశాయిన్= ఓ శ్రీ�రంగశాయీ!, త్వం కృపయా= న్మీవు దయతో, మన్తుష్ట్యా్యదిష్తు= మన్తుష్య సజ్ఞాతీయ్తుడవుగా, జ్ఞాయమానస్సన్= అవతరించ్తుచ్తు, తతEర్మపాకం= వారి కర్మఫలమ్తున్తు ఉపభ్తున్ క్షే చేత్= అన్తుభవించ్తు చ్తునా¡వు గదా! అటెKనచొ, కస్య హేతోః= ఏ కారణమ్తు చేత, క్తుశల్పేతరాభా్యం= స్తుఖద్తుఃఖమ్తుల్తు వలన కల్తుగ్తు శ్తుభాశ్తుభమ్తులచే, భూయః= తరచ్తుగా, అభిభూయేమహి= తిరసEరింపబడ్తుచ్తునా¡మ్తు? (న్మీ దయన్తు మించిన మా పాపమ్తులచే తిరసEరింపబడ్తుచ్తునా¡మ్తు అని భావమ్తు)

పరమాత్మ తనకు మనపై కృప వలన మనతో బాటు సామాన్య జన్మము ధరించి రామ కృష్టా్ణ ద్యవత్సారములయందు వలె సుఖదుఃఖ్యాదులను, తనకేమియు కరా్మనుభవము అవసరము కాకున్నను మన ఉద్వాg రణకై అనుభవించును. హే రంగశాయిన్! అటులైన మాకు ఇంకను ఈ భవ సంబంధిత మైన సుఖ దుఃఖములు ఏల వీడుట లేదు.

(పరమాత్మ భగవదీsత యందు 'బహూని మే వ్యతీత్సాని జనా్మని తవ చ అరు� న! త్సాన్యహమ్ వేద సరాGణి న తGమ్ వేతM ' అనియు పరిత్సా్ర ణాయ సాధూనామ్ వినాశాయ చ దుష్కృత్సామ్ ధర్మ సంసాM పనారాM య సంభవామి' అనియు తన అవత్సార రహస్యమును వివరించెను. పరమ కృప్రాళ్ళువై మనలను ఉదgరింప కంకణా బదుg డై అవతరించి కషముల భరించువపరమాత్మ కృపకు మనము ప్రాతు్ర లము కాకుండుటకు కారణము భగవదీsత యందు పరమాత్మ యే ' అజ4ః చ అశ�దgధానః చ సంశయాత్సా్మ వినశ్యతి' అనియు  ఈ దుఃఖముల నతికHమించుటకు 'అప్పి చేత్ అసి ప్రాపేభ్యః సరేGభ్యః ప్రాప కృత�మః సరGమ్ జ్ఞా4 నప+వేన ఏవ వృజినమ్ సంతరిష్యసి' అనియు అనుగ్రహించెను. అనగా మనము సంశయాతు్మలమై, భగవతpరతంత్రత లేక భగవానుని అప్రార కరుణకు ప్రాతు్ర లము కాలేక పోవుచునా్నము. )

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ క్షమాగుణమును ఈ శ్లో+ కమున కీరి్తంచుచునా్నరు.

క్షమా స అపరాధే అన్తుతాపిని ఉపేయాకథమ్ స అపరాధే అపి దృపే్త మయి సా్యత్తథా అపి అత్ర రంగాధినాథ! అన్తుతాపవ్యపాయమ్ క్షమేత అతివేలా క్షమా తే 96

హే రంగాధినాథ!= ఓ రంగనాథా!, సాపరాధే= అపరాధమ్తులన్తు సహించ్తుచ్తు, అన్తుతాపిని= అన్తుతాపమ్తు గలవానియంద్తు, క్షమా= క్షమాగ్తుణమ్తు, ఉపేయా= పొందదగినది. సాపరాధేపి= అపరాధమ్తుతోన్తున¡న్తు, దృపె్త= దర్పమ్తుతోన్తున¡(అన్తుతాపమ్తు ల్పేని) మయి= నాయంద్తు, కథం సా్యత్= క్షమన్తు ఎట్తు్ల పొంద్తుచ్తునా¡వు? , అతివేలా తే క్షమా= ఉతEృష్టమైన న్మీ క్షమాగ్తుణమ్తు, అత్ర= ఈ  నాయంద్తు, అన్తుతాపవ్యపాయం= అన్తుతాపమ్తు ల్పేకపోవుట, క్షమేత= సహించ్తుగాక.

హే శ్రీ� రంగనాథా! అపరాధములు చేసి, తదనంతరము పశా©త్సా� పము ప్రకటించి అనుత్సాపము పొందు వారికి క్షమా గుణము చూపుట క్షమాగుణము కలవారికి సహజము. నేను అనేకానేకములైన అపరాధములనొనరి©నవాడను. అయినను ఈషణా్మత్రము పశా©త్సా� పము లేక చేసిన తపుpలే మరల మరల చేయుచూ, అదియే ఘనకార్యమను తలంపున గరGము తో నిండి యునా్నను. అటి క్షుదుr డనైన నాపై నీ క్షమాగుణప్రసారమున కవకాశము లేదు. కాని ఎల+లెఱుగని నీ అప్రార క్షమాగుణము అనుత్సాప హీనుడనైన నాపై కూడ నిరే ్హతుకముగా ప్రసరించి నను్న ఉజీ�వింప చేయుటకు కారణమేమి? క్షమాగుణవిశిషత దోష సహిషు్ణ త యే కద్వా! అనుత్సాప ద్వారిదr్యము కూడ దోషమే అగుట చేసి తత�హిషు్ణ త కూడ నీ క్షమాగుణ లక్షణమై యొపుpచున్నది కద్వా! (నా అనుత్సాప ద్వారిదr్యమే పరమాత్మ క్షమాగుణమునకు విషయమైనదని భావము).

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి పరమాత్మ క్షమాగుణ వర్ణనము ఈ శ్లో+ కమున కూడ అనుగ్రహించుచూ ద్వానికి ఉత�మ ప్రాత్రను త్సానే అని పరిగణించు కొనుచునా్నరు.

బలిభ్తుజి శిశ్తుపాల్పే తాదృశాగసEరే వాగ్తుణలవ సహవాసాత్ త్వత్ క్షమా సంక్తుచంతీ మయి గ్తుణపరమాణూదంత చింతానభిజ్ఞే�విహరత్తు వరదాసౌ సర్వదా సార్వభౌమీ 97

హే వరద!= ఓం వరదా!, తాదృశాగసEరే= అటి్ట అపరాధమ్తులన్తు చేయ్తుచ్తున¡, బలిభ్తుజి= కాకాస్తుర్తునియంద్తున్తు, శిశ్తుపాల్పే వా= శిశ్తుపాల్తుని యంద్తుగాని, గ్తుణలవసహవాసాత్= అత్యల్పమైన మంచి గ్తుణమ్తుండ్తుటచే, సంక్తుచన్మీ్త త్వత్ క్షమాగ్తుణపరమాణూదన్త= క్తుంచించ్తుక్తుపోయిన

న్మీక్షమా(దయా)గ్తుణల్పేశమ్తుండ్తుట, చింతానభిజ్ఞే²= చింతకూడ తెలియని(ల్పేని), మయి సర్వదా= నాయంద్తు ఎల్లపు్పడ్తున్తు, సార్వభౌమీ=అంతటన్తు ఉన¡ట్తువంటిదై, విహరత్తు= ఉండ్తుగాక.

హే రంగనాథా! ఆశి�త వరద్వా! అసహా్యపచారముల చేయుట యందు ఉద్వాహరణముగా కాకాసురుని, శిశుప్రాలుని పరిగణించెదరు. కాని వారి యందు కూడ కించిదుs ణవిశ్రేషము కానదగును.(కాకాసురుడు ములో+ కములను చుటి వచి© పరమాత్మను శరణాగతి చేసెను(స ప్పిత్సా్ర చ పరిత్యక్తః సుర్వైశ© సమహరి�భిః తీ్రన్ లోకాన్ సంపరికHమ్య తమేవ శరణమ్ గతః ). శిశుప్రాలుడు శ్రీ�కృషు్ణ ని దూష్టించినపుడు తనా్నమోచా©రణ నూఱు మారులు చేసెను. తత్ఫలితముగా నాతడు మోక్షము బడసెను. ) అందువలన వారియందు నీ క్షమాగుణపు గొపpదనము సంకుచితమైనది. నీ క్షమాగుణ సారMకత అత్యంత దోషయుకు్త లను క్షమించినపుpడు కద్వా! గుణలేశ శూను్యల సారGభౌముడను నేను. అటి నాపై నీ క్షమాగుణమెల+పుpడు ప్రసరించుచుండు గాక. ( అపుpడే నీ క్షమా గుణ సారMకత). స్తో� త్ర రత్నమందలి 'అనుత�మమ్ ప్రాత్రమ్ ఇదమ్ దయాయాః' అనుశ్లో+ కము, తిరువాయ్ మొళ్ళి 3.2.6 ప్రాశురము స్మర్యములు).

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కమున పరమాత్మ దయా గుణమును ప్రశంసించుచూ త్సానెటు+ పరమాత్మ దయకు యోగ్యత పొందక యుండెనో తెలిప్పి తిరిగి యుకి్తయుక్తముగా సమాధానము కూడ పరమాత్మయే సGయముగా అవశ్యము తనపై దయను చూప్పించవలెననుచునా్నరు.

దయా పరవ్యసనహరా భవవ్యథాస్తుఖ్యాయతే మమ తత్ అహమ్ దయాతిగఃతథాపి అసౌ స్తుఖయతి ద్తుఃఖమ్ ఇతి అతఃదయస్వ మాం గ్తుణమయ రంగమందిర! 98

హే గ్తుణమయ!= కలా్యణగ్తుణమ్తుల్తు ప్రచ్తురమ్తుగా గలవాడా!, రంగమనిRర!= శ్రీ�రంగవిమాననిలయా!, తే దయా= న్మీయొకE దయాగ్తుణమ్తు, పరవ్యసనహరా= ఇతర్తుల ద్తుఃఖమ్తున్తు తొలగించ్తునది, భవతి= అగ్తుచ్తున¡ది. మమ భవవ్యధ్యా= నాయొకE సంసారద్తుఃఖమ్తు, స్తుఖ్యాయతే= స్తుఖమగ్తుచ్తున¡ది. యత్ కారణాత్= ఆ కారణమ్తు చేత, అహం దయాతిగః= న్యేన్తు దయన్తు అతిక*మించ్తుచ్తునా¡న్తు( దయన్తు పొందల్పేకపోవుచ్తునా¡న్తు), తథాపి అసౌ= అట్తులైనన్తు ఈ న్యేన్తు, ద్తుఃఖం స్తుఖయతి ఇతి= ద్తుఃఖమ్తున్తు స్తుఖమ్తుగన్యే భావించ్తుచ్తునా¡డని, మాం దయస్వ= నన్తు¡ దయజూడ్తుమ్తు.

'పర దుఃఖ అసహిషు్ణ త్సా దయా' అనగా ఇతరుల దుఃఖము సహించలేక వారిని ఉదgరించు గుణము దయ. పరమాత్మ దయాగుణము అప్రారమైనది. అది ఆశి�తులు, అనాశి�తులు అను భేదము లేక ఆపను్నలను అందరను వారి దుఃఖముల నుండి ఉదgరించ చూచుచునే యుండును. కాని హే రంగమందిర! అటి నీ దయా గుణమునకు కూడ నేను దూరమైతిని. ఏల యన దుఃఖభాజనమైన ఈ సంసారమునే సుఖసాగరమని తలంచి ఇందులనే కాలము నేను గడుపుతున్నవాడను. నేను దుఃఖము ననుభవించుచున్నటు+ నాకు తెలిసిన గద్వా ఆ దుఃఖనివృతి�కై నీ దయాగుణ ప్రసారము. నాకా దుఃఖవిచారమే లేదే! కావున నీవే సGయముగా అతి కృపణజంతువైన నా పరిసిMతి విచారించి ఈ క్షుదుr డు దుఃఖమునే సుఖమని భ్రమించి సంసారమునందు మగుs చునా్నడే! యని నాపై అవశ్యము దయాదృష్టి సారించవలెను.

ఈ సందర�మున వేద్వాంతదేశికుల దయాశతకమున 'అశిథిల ధర్మ సేతు పదవీమ్ అధిగమ్య అమిత మహా ఊరి్మ జ్ఞాలమ్ భవ అంబునిధిమ్ అచిరాత్ అధిలంఘ్య (తవ) పదపటన నిత్య ధనీ భవతి' అను శ్లో+ కము స్మర్యము. (అనగా నీ దయ యున్నచో ఈ మహోరి్మజ్ఞాల భరితమైన సంసార సాగరమును అవలీలగా ద్వాటి నీపదము చేరగలవాడను)

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కమునందు ఇతః పూరGము యామునాచార్య సాGమి స్తో� త్ర రత్నమున 'ధిగశుచిమవినీతమ్...' అను శ్లో+ కమునందు నైచా్యనుసంధానము చేసిన యటు+ త్సాను కూడ నైచా్యనుసంధానము చేయుచునా్నరు.

గర్భ జన్మ డా్ర మృతి కే్లశ కర్మ షడూరి్మగః

శే్వవ దేవ వషటEృతమ్ తా్వమ్ శి�యః అర ్హమ్ అకామయే 99

గర్భజన్మజరామృతి= గర్భవాసమ్తు పుట్తు్ట క, మ్తుసలితనమ్తు మరణమ్తు, కే్లశ కర్మ షడూరి్మగః= కష్టమ్తు కర్మమ్తు అన్తు ఆర్తు ఊర్తు్మలన్తు ( మానవులక్తు సంభవించ్తు క్ష్తుదా్ర న్తుభవమ్తులన్తు) పొంది, అహం= న్యేన్తు, శా్వ= శ్తునకమ్తు (తనక్తు తగని), దేవవషటEృతమివ= దేవతలక్తు అరి్పంపబడ్తు హవిస్తు్సన్తు (తనక్తు కావలెనని) కోరినట్తు్ల , శి�యః = లక్షి్మకి, అర్హం తా్వం= తగిన నిన్తు¡, అకామయే= (న్యేన్తు)కోరితిని.

హే శ్రీ�రంగనాథ! గర�, జన్మ, వారgక్య, మృతు్య, కే+శ, కర్మ నామకమైన షడూరీ్మ వికారాసpదమైన సంసార సాగర నిమగు్నడనైన నేను నీ వంటి పరమ పవిత్రమైన వస�Ðనుభవమునకై దురాశ కలిగి యుండుట శునకము ఓంకార, వషట్టా్కరాదులతో స శాస్వీ్త్రయముగా దేవతలకు చేయు యజ4 హవిసు�ను తిన జూచి నటు+ కద్వా! నీవు 'తుల్య శ్రీల వయో వృత్సా� మ్ తులా్యభి జన లక్షణామ్ రాఘవః అర ్హతి వైదేహీమ్ తమ్ చ ఇయమ్ అసితేక్షణామ్' అనినటు+ 'శ్రీ�రితే్యవచ నామ తే భగవతి' అనబడు సాక్షాత్ శ్రీ�మహాలక్ష్మీý వల+భుడవు. అటి నిను్న సమస� సదుs ణ ప్రత్యనీకుడనైన నేననుభవింప కోరుకొనుట అత్సా్యశయే కద్వా!

= =

విషు్ణ వంటి నాటి యువకుల కొఱకై ఱెండు చిన్న మాటలు. ప్పెద్దలు క్షమించాలి.

ఈ సందర�మున మన పూరాGచారు్యలు తమ నైచా్యనుసంధానమునకు అత్యంత ప్రా్ర చుర్యము నిచు©ట మితి మీరినద్వా! ద్వాస్యభావము మన సిద్వాg ంతమున నరనరాలూ, తరతరాలుగా పటు కు పోవడము వలననే మనము విదేశ్రీ ప్రాలనలలో మగs వలసి వచి©నద్వా! ఇటి సిద్వాg ంతము మన ఆత్మ నూ్యనతను ప్పెంచి మనలను కర్తవ్య విముఖులుగా, స్తోమరులుగా చేయునా! అని ఒక సంశయము. నిరాశాసpదమైన శూన్యవాదము నుండి 'తత�Ðమసి' అని జీవుడినే బ్రహ్మ గా నిర్ణయించి ఆదిశంకరుల అదైÐతవాదము అందిచి©న ఆత్మ సెEర్యమును ఈ రకమైన ఆత్మ నూ్యనత్సామూలకమైన భగవద్వాr మానుజ సిద్వాg ంతము నాశనము చేయుటవలన మన వేదభూమి పరుల వశమైన దనియు, మరల వివేకానంద్వాది వివేకుల వలననే మనయందు మరల మనకు ఆత్మవిశాGసము కలిగెనని ఇటి ద్వాస్య భకి్తయు, నైచా్యనుసంధానమును మన పురోభివృదిgకి ఆటంకమని అందులకై ఇటి భావాలు లౌకికాభివృదుg లనీ్న పూరి్త అయిన తరువాతనేనని మఱియొక తలపు. మనము ఏమి చేసినా అది మనకోసం కాదంట్టే అసలు పనినే చేయని పరిసిMతి వచి© ఇందువలననే మనమిలా అధోగతి ప్రాలయినామని కొందరు ఆధునికుల మందలింపు. విశిష్టా దైÐతము నను్నముటు కోకు నామాలకాకి యని సామాను్యలకు దూరమైన సిద్వాg ంతమని మఱి కొందరి అవ హేళన.

అసలు ఇదంత్సా వాస�వంగా మన సిద్వాg ంతము పట+ సమంగా అవగాహన లేకపోవడంవలన.

1. మన సిద్వాg ంతము నందు మనమెవరికి ద్వాసులము. కేవలము శ్రీ�మనా్నరాయణునికే. మరి వేర్కొక మానవుల మాట అటుంచి ఏ దేవుళ�కీ కూడా కాదు. అందువలన మన సిద్వాg ంతము పర ద్వాస్యమును promote చేయలేదు. ఎటొచీ© సమస�మూ శ్రీ�మనారాయణ తత�Ðమయమే కనుక ఆ సమస�మునూ శాస్తో్త్ర క్తంగా పే్రమించి గౌరవించమనీ, రక్షించమని చెప్పిpంది.

2. నైచా్యను సంధానము గురించి. మన అసామరg్యము మనము పరమాత్మ నుండి వేఱని తలుసే�. మన సిద్వాg ంతంలో మనకూ పరమాత్మకు అపృథకి�దg సంబంధము. అందుచే అఘటన, ఘటనా సామరM్యము గల

పరమాత్మ తోనే మనమున్నపుpడు మనకేమి భయము. ఆత్మ నూ్యనత కవకాశమేలేదు. ఎటొచీ© ఆయనను మరవ కుండా ఉండడానికి ఆయన లేని మనకు సGరూపమే లేదని మరల మరల గురు్త చేసుకొనడానికే ఈ నైచా్యనుసంధానము. లేకున్న అహంకారము తలయ్యెతి� ఆత్మవినాశానికి ద్వారితీసు� ంది.

3. మన సిద్వాg ంతములో అందరు జీవుళ్ళు� సమానములే, జ్ఞా4 నాకారములే. భగవద్వాత్మకములే. వారి వారి కర్మ ఫలములను బటి ప్రవర్తన. అంతే. అందుచే ఇతరులను దూరము చేసే ప్రసకి్త గాని, అగౌరవించే పదgతి గాని మన సిద్వాg ంతము చెపpదు.

4. మన సిద్వాg ంతము పని మానమనీ, ఫలితం ఉండదనీ చెపpదు. ఆకాంక్ష, ఆలోచన, ప్రయత్నము(ఇచా్ఛ, జ్ఞా4 న, కిHయా మూలకాలు) లతో శాస్త్ర ప్రకారము మంచి కోసం చేసూ� నే ఉండాలి. ఆ పని వలన లౌకిక ఫలము వెంటనే నీకు రాకపోవచు© వేఱు వేఱు కర్మఫలాలననుసరించి. నీకీ లౌకిక ఫలాల గురించి కాక పరమాత్మ పదము కావలెనన్న మానసికంగా ఆ పనులను భగవదరిpతంగా చేయాలి అంతే. పని మానడం తపుp మన సిద్వాg ంతములో.

5. మన పురాణాలనీ్న సృష్టి కార్యము నుండి ప్రా్ర రంభమవుత్సాయి. సరsశ©, ప్రతి సరsశ©, వంశ్లో, మనGంతరానిచ....అని. సరs అంట్టే సృష్టి . అంట్టే అవి అనీ్న చెపేpది ఈ లీలా విభూతి విషయాలు. ద్వానిలో దేవుళ్ళూ� etc. పరమాత్మ పర సGరూపమున తపp మిగిలిన సGరూప్రాలతో లీలావిభూతిలో వివిధరకాలుగా మనలను అనుగ్రహిసూ� ఉంట్టాడు. మనకు నిత్యవిభూతి వాసం కావాలంట్టే ఆయనే దికు్క. ఇదీ మన సిద్వాg ంతము.

సంక్షిప�ంగా వాþ యడంవలన వివరాలు లుప�మయినాయి. క్షంతవు్యడను.

= =

This explanation is very apt. Today's humans have become materialistic and hence every action of this human being is totally getting self-centered. It is highly detrimental for the well-being of the human-being. Our Visishtadwaita is teaching to be working for the well-being of the whole universe, which ensures individual's well being also. This needs to be understood by today's humans.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి త్సాను చేయుచున్న నైచా్యను సంధానము కూడ దంభముచే పూరాGచారు్యల ననుకరించిట తపp హృదయపూరGకమైనది కాదని తెలుపుచునా్నరు.

అన్తుకృత్య పూర్వ పుంసః రంగనిధే!వినయడంభతః అమ్తుష్ట్యా్మత్శ్తున ఇవ మమ వరమ్ ఋదేXః ఉపభోగః త్వత్ వితీరా² యాః

100

హేప్రీ రఙ¶ నిధే!= ఓం రంగనాథ్తుడన్యే నిధీ!, పూర్వం పుంజం= పూరా్వచ్చార్తు్యలన్తు, అన్తుకృత్య= అన్తుకరించ్తు, శ్తునః ఇవ= శ్తునకమ్తు వలె, అమ్తుష్ట్యా్మత్= వార్తు చెపి్పన శ్రీ�సూక్తు� లన్తు వివరించ్తుటచే కల్తుగవలసిన, వినయడమ్భతః= వినయమన్తు దంభమ్తుచే, మమ= నాక్తు, త్వది్వతీరా² యాః= న్మీచేత ఇవ్వబడిన, ఋదేXః= సాంసారిక మైన బ్తుదిX యొకE, ఉపభోగః= అన్తుభవమ్తు, వరమ్= శే�షÂ మ్తు.

హే రంగనిధే! నేను ఇపుడు పలుకుతున్న ఈ పలుకులు పూరGపురుషులైన ఆళ్యాGరాచారు్యల ననుకరించి తపp హృదయ పూరGకముగా కాదు. ఆ మహా పురుషులు పరిపూర్ణ భకి్త భావముతో తి్రకరణ శుదిgగా పలికిన సూకు్త లను దంభవినయము ప్రదరి్శంచుచూ శునకము వంటి జ్ఞా4 నశూన్యమై క్షుదrమైన నేను అసంపూర్ణముగా

అనుకరించుచునా్నను. కాని ద్వానికి బదులు నీవు నాకొసగిన ఈ తుచ్ఛమైన సాంసారిక అనుభవములే శ్రే�ష్ఠ మేమో!(అనగా నిజ్ఞాయితీ లేని నైచా్యను సంధానము కన్న తుచ్ఛ సంసారానుభవములే నయమని భావనము). (ఈ శ్లో+ కము మనలను మికి్కలి ఆలోచింప చేసు� ంది. నిజ్ఞాయితీ లేని భకి్త, శ�దgలు, నైచా్యను సంధానాలు ఎంత ఫలశూన్యములో తెలుసు� ంది ఈ శ్లో+ కములో).

= =

శునకము వలె అని మాత్రమే అని శ్లో+ కము. జ్ఞా4 న శూన్యత, క్షుదrతGము అనేవి వా్యఖ్యా్యనారాM లు. తపpయితే వివరించ ప్రా్ర రMన

శునకం వలె అనటం తనయొక్క అతిహేయతని సూచించట్టానికే. వా్యఖ్యా్యతల వాక్యం - "ఇయం వినయోకి్తరప్పి పూరాGచార్యవచనవిడంబనాయ ప్రవృత్సా� , తతోప్పి సాంసారిక సుఖ్యానుభూతి ఏవి అతిహేయస్య మమోచిత్సా ఇతి సదృష్టా ంతమాహ- అనుకృత్య ఇతి".

సంస్కృతవాకా్యనికి అరMం - "ఈవినయాని్న చూప్పించే మాట కూడా, పూరాGచారు్యల మాటలను అనుకరించట్టానికే చెపpబడింది. అందుచేతకూడా సాంసారిక సుఖ్యానుభూతియే అతిహేయుడనైన నాకు తగినది అని దృష్టా ంతంతో చెపుpతునా్నరు".

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కమునందు పరమాత్మ రామావత్సారమున విభీషణ శరణాగతి సందర�మున పలికిన అభయ ప్రద్వాన వాక్యముల స్మరించుకొని తన అహంకారమును పరమాత్మ యందు తన విశాGస హీనతGమును ప్రకటించు కొను చునా్నరు

సకృత్ ప్రపనా¡య తవ అహమ్ అసి్మ ఇతిఆయాచతే చ అభయదీక్షమాణమ్తా్వమ్ అపి అపాస్య అహమ్ అహమ్ భవామిరంగేశ! విస ్రంభ వివేకరేకాత్

101

హే రఙ్గే¶ శ!= ఓం రంగనాథా! సకృత్= ఒకEసారి, ప్రపనా¡య= ప్రపతి్తని అన్తుషిÂ ంచినవానికి, తవాహమసి్మ ఇతి= న్యేన్తు న్మీవాడన్తుగా న్తునా¡న్తు అని, ఆయాచతే చ= యాచించ్తువానికిని, అభయదీక్షమాణం= అభయప్రదానమ్తుకొరక్తు సంకలి్పంచినటి్ట , తా్వమపి= నిన్తు¡ కూడ, విస ్రంభవివేకరేకాత్= విశా్వసజ్ఞా� నమ్తు ల్పేకపోవుటచే, అపాస్య= ఇతడ్తు రక్షక్తుడ్తు అని విశ్వసించక, అహం అహం= న్యేన్తు అహంకరించినవాడన్తు (స్వతంతి్రంచినవాడన్తు), భవామి=అగ్తుచ్తునా¡న్తు.

(మన పూరాGచారు్యలు ' ఆనుకూల్యస్య సంకలpః ప్రా్ర తికూల్యస్య వర�నమ్ రక్ష్యప్యతీతి విశాGసః గోప�ృతGవరణమ్ తథా ఆత్మ నిక్షేప కారpణే్య షడిGధాశరణాగతిః' అని శరణాగతి నియమములను నిరGచింతురు. అందు పరమాత్మ యందు మనకు అచంచల విశాGసమును, ఆకించన్యతG అనన్యగతితGములు మికి్కలి ముఖ్యములు).

హే రంగనాథా! నీవు రామావత్సార సందర�మున దక్షిణ సముదrతీరమున రావణానుజుడైన విభీషణుడు శరణాగతి చేసినపుడు సుగీ్రవునితో 'సకృదేవ ప్రపనా్నయ తవాస్వీ్మతి చ యాచతే అభయమ్ సరG భూతేభ్యః దద్వామి ఏతత్ వþతమ్ మమ' అని 'ఒక్క సారి నీ వాడను అని ఎటి ప్రా్ర ణి అయినను (జీవమయినను) కోరినచో అభయమీయుట నా వþతము

లేకున్న నాకు వþత భంగమగునని' నుడివితివి. నేను నీ యందు లేశమాత్రము విశాGస భావము లేక అహంకరించి నీవంటి ఉత్కృష రక్షకుని ఆశ�యణమును వీడితిని కద్వా!

'ఆనందమ్ బ్రహ్మణః విద్వాGన్ న బిభేతి కుతశ©న' అని కద్వా శు� తి వచనము. పరాశర భటర్ సాGమి రంగనాథుని తిరుమంజన వర్ణనము చేయుచూ పలికిన 'తGమ్ మే అహమ్ కుతః తత్.....తGమ్' అను శ్లో+ కము ఇచట స్మరణీయము.ఈ శ్లో+ కమున మనకు శరణాగతి సమయమున ఏ దోషములుండరాదో భటర్ సాGమి అనుగ్రహించేరు.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ శ్లో+ కమున తనకు గల పూరాGచార్య సంబంధమును పరమాత్మకు విన్నప్పించి తత�ంబంధ కారణముగా తనను స్వీGకరింప ప్రా్ర రిMంచుచునా్నరు.

తవ భర్దోహమ్ అకారిషి ధ్యారి్మకైః

శరణమ్ ఇతి అపి వాచమ్ ఉదైరిరమ్

ఇతి ససాక్షికయన్ ఇదమ్ అద్య మామ్

క్తుర్తు భరమ్ తవ రంగధ్తురంధర! 102

హే రంగధ్తురంధర! = ఓ రంగనాథా!, అహం= న్యేన్తు, ధ్యారి్మకైః= పరమదయాళువులైన ఆచ్చార్తు్యలచే, త్వం భర్దోఅకారిషి= న్మీయందే భారమ్తువేసినవాడినిగా చేయబడితిని. శరణం ఇతి వాచమపి= శరణ్యమని వాక్తుEన్తు, ఉదైరిరమ్= చెపి్పతిని, ఇతి ఇదం= అన్తు దీనిని, ససాక్షికయన్=సాక్షితో కూడినది గా పరామరి్శంచ్తుచ్తు, అద్య మాం తవ భరమ్=మంచి ప్రవృతి్తగల పూరా్వచ్చార్తు్యలవలె ఇపుడ్తు నన్తు¡ న్మీక్తు భారమ్తుగా, క్తుర్తు= చేయ్తుమ్తు.

హే రంగ ప్రభూ! పరమ ధారి్మకులైన మా పూరాGచారు్యలచే నాదు భారము నీ చరణ కమలముల సమరిpతమైనది. (అనగా నా ప్రమేయము లేకున్నను). అందుచే నీవే నాకు ప్రా్ర పక, ప్రా్ర ప్యములు ఱెండును అయి యునా్నవు. అంతేకాక (వారిననుకరించి) నేను (తGమేవ శరణమ్ మమ యని) శరణ శబో్ద చా©రణ కూడ నాచే చేయబడినది. ఆ పూరాGచారు్యలే (శరణ శబో్ద చా©రణ నాచే చేయించుటచే) ఆ శరణశబో్ద చా©రణకు వారలే సాక్షులై యునా్నరు. అందుచే నీవు (వారిని వలె) నా భారము కూడ స్వీGకరించి నీ శ్రేషభూత వసు� వుగా నను్న పరిగణించవలెను.

ఇచట భటర్ సాGమి ఆకించన్యతGము, ఆచార్య ప్రతిపతి� , భాగవత భకు్త లతో బాటు ఆయన చమత్సా్కరము కూడ చూడనగును.

ఈ సందర�మున భటర్ సాGమి విషయమున జరిగిన ఒక సంఘటన జ4ప్పి�కి వచు©ను. సాGమి రంగనాథుని ముందు స్తో� త్ర రత్నమునందలి 'అమరా్యదః క్షుదrః .....' అను శ్లో+ కము విన్నవించు సందర�మున ఆయనపై అసూయ గల వేఱొక సాGమి వీరు పలికిన ప్రతి పదమునకు పరిహాసమునకు ' ఊఊ ' అనుచు ఊ కొటిరట. అంతట భటర్ సాGమి రంగనాథునితో రంగనాథా! నా ఆకించన్యతGమునకు ఒక భాగవతోత�ములు సాక్ష్యము పలుకు చునా్నరు కనుక నను్న తపpక స్వీGకరించవలెనని పలికిరట.

స్తో� త్ర రత్నము నందలి 'ప్పిత్సామహమ్ నాథమునిమ్ విలోక్య ప్రస్వీద...' అను శ్లో+ కము ఇచట స్మరణీయము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ప్రసు� త శ్లో+ కమునందు పరమాత్మ క్షమా, దయా, ఔద్వార్య గుణములను నింద్వాసు� తి రూపమున సు� తించుచునా్నరు. (అనగా బాహ్యముగా నిందగా కనిpంచు సు� తి యని అరMము).

దయాన్యే్యష్ట్యామ్ ద్తుఃఖ్యాప్రసహనమ్ అన్యః అసి సకలైః

దయాల్తుః త్వమ్ నాతః ప్రణమదపరాధ్యాన విద్తుషః

క్షమా తే రంగేందో! భవతి నతరామ్ నాథ! నతమామ్

తవ ఔదార్యమ్ యసా్మత్ తవ విభవమ్ అరి్థస్వమమథా. 103

హే రఙ్గే¶నోR = ఓ రంగనాథా! అన్యే్యష్ట్యాం= ఇతర్తుల యొకE, ద్తుఃఖ్యాప్రసహనం= ద్తుఃఖమ్తున్తు సహించల్పేకపోవుట, దయా= దయ, త్వం= న్మీవు, సకలైః= అందరితోడన్తు, అననో్యసి= అభిన్తు¡డవు. అతః= అంద్తుచేత, త్వం దయాల్తుః న= న్మీవు ఇతర్తుల ద్తుఃఖమ్తున్తు సహింపల్పేని దయగలవాడవు కావు. ప్రణమదపరాధ్యాన్= నమసEరించ్తువారి అపరాధమ్తులన్తు, అవిద్తుషః= వారి దోషమ్తులన్తు లెకిEంపన్మీయని వాత్సల్యమ్తు గలవాడవు. తే క్షమా నతరాం= న్మీక్తు క్షమ స్తుతరాం ల్పేద్తు. త్వం వైభవం= న్మీ వైభవమ్తు అరి్థస్వం (ఇతి)= అరి్థంచ్తువారికే శేషభూతమని, అమథాః= తలంచితివి.

పరమాత్మకు క్షమా, దయా, ఔద్వార్య గుణములు గలవని చెపుpదురు. పరుల అపరాధ సహిషు్ణ త క్షమ. పరదుఃఖ అసహిషు్ణ త, తత్సా్కరణానుప్రా్ర ణిత పర దఃఖ నివారణా, రక్షణా కార్య కారుణ్య విశ్రేషము దయ. పరులకు కావలయు నరMములనొసగు గుణము ఔద్వార్యము.

కాని హే రంగ ప్రభో! ప్రపంచమున ప్రతే్యక వసు� వు నందు అపృథకి�Gతిలో నీవు విరాజమానుడవై యుందువు. కనుక నీకు పరులెవGరు? నీవు నీ భకు్త ల అపరాధములను తెలియనపుpడు (అవిజ్ఞా4 త్సా హి భకా్త నామ్ ఆగసు� కమలేక్షణః) వారిని క్షమించుట ఎటు+ ? (విషు్ణ సహస్ర నామముల యందలి అవిజ్ఞా4 త్సా అను నామము ఈ విషయము తెలుపును) కనుక నిను్న క్షమాశ్రీలునిగా నెటు+ వరి్ణంపగలము. నీవు నీ విభూతులు నీ భకు్త ల సొతు� కద్వా. (నీవు వాటిని నీ భకు్త ల కెపుpడో సమరిpంచితివి కద్వా! ఈ విషయమే కూరేశులు వరద రాజ స�వమునందు 'వరద! సకలమ్ ఏతత్ సంశి�త్సారMమ్ చకరM' యని అనుగ్రహించిరి. భగవద్వాr మానుజులను ఉభయ విభూతి నాథుని చేసి కృష్ణమాచార్య సాGమికి ఆ విషయమును సGయముగా తెలిప్పితివి కద్వా). నీ వైభవములు నీ భక్త పరాధీనమైనపుడు నీవే అందరిలో చేరి యున్నపుడు నీకెటు+ ఔద్వార్యము సంభవము. కనుకనే నీవు భగవదీsత యందు నీ భకు్త లను 'ఉద్వారాః సరG ఏవ' అని పలికితివి . 'సరGమ్ ఖలు ఇదమ్ బ్రహ్మ', 'ఐతద్వాత్మ్యమ్ ఇదమ్ సరGమ్' , 'తత�Ðమసి', 'బహ్యుసా్యమ్ ప్రజ్ఞాయేయ', అని సకల శు� తులు నీ సGరూపము అని్న చేతనా, చేతనములయందు అను ప్రవేశము చేసి యుండునని కంఠరవేణా ఘోష్టించుచుండ నీ దయాగుణము ఎవరిని రక్షించుటకు. నీకు నువేG సహాయము చేసికొనిన, కారుణ్య ప్రదర్శనము చేసికొనిన ద్వానినెటు+ దయ యనగలము.

కనుక నీ క్షమా, దయా, ఔద్వార్య గుణములు ప్రదర్శనీయములు కావు.

==

[8:02 AM, 3/26/2017] Ramam Mamayya: స్వీతక్క ఆదేశము మేరకు, రుకి్మణి పంప్పిన విషయము అరMము చేసుకొనడానికి ప్రయతి్నసా� ను. ఈ విషయము భగవదీsత లో సాంఖ్య యోగము 2 వ అధా్యయమును కొంతవరకూ మాత్రమే అరMము చేసుకొనిన వారు పంప్పినటు+ న్నది. మన సిద్వాg ంతములో ఆత్మ జ్ఞా4 నైకారము, జ్ఞా4 త. జ్ఞా4 న ప్రసారము మనసు� ద్వాGరా ఇందిrయాల ద్వాGరా జరుగుతుంది. మనసు�నందలి ప్రాత వాసనల వలన(ప్రాత జన్మలవి కాని, ఈ జన్మవి కాని ) ఈ జ్ఞా4 న ప్రసరణమున సత్యమును విస్మరించుటకు, తెలియకుండుటకు అవకాశమున్నది. అందువలన జీవుడు సత్యము తెలియక తన దేహమే త్సానుగా భావించి అహంకార, మమకారములతో ప్రా్ర కృతిక విషయముల యంద్వాసకి్త కలిగి త్సాను పరమాత్మకు శ్రేషభూతుడను జ్ఞా4 నము

మఱచి విషయ లోలుడై ప్రవరి్తంచును. అటు+ కాక ఆత్మ సGరూపము తెలిసిన నాడు ఆత్మ లక్షణములైన జ్ఞా4 న, నిత్యతG, సGయంప్రకాశకతG, చైతన్య, భగవత్ శ్రేషత్సాGదులను జీవుడు తెలిసి కొనును. ఇచట అచల అంట్టే బహ్యుశః విషయములయందు అచాంచల్యము. అనగా మనమేమి చేసినను అంత్సా పరమాత్మకేనని తెలిసిన తరువాత మనకొఱకు కాదని తెలిసిన తరువాత తత�ంబంధిత సాధన వలన ఆ విషయ చాంచల్యము తగుs తుంది. ఆ పరమాత్మ అనుగ్రహమైతే మనసునందలి వాసనల influence కూడా తగుs తుంది. పరమాత్మ యందు అభిరుచి ప్పెరుగుతుంది. మనమేమి చేసినా పరమాత్మ పరంగా చేయడం ప్రా్ర రంభిసా� ము. ఏదీ మనకోసం కానపుpడు సుఖ దుఃఖ్యాలు, జయాపజయాలు కూడా మనవి కావు అనీ్న పరమాత్మ పరములు. కాని ప్రా్ర కృతికమైన దేహ సంబంధమున్నంతవరకు వాటి అనుభవము తపpదు. ఈ నిజము తెలిసి వాటిని కూడ పరమాత్సా్మనుగ్రహముగానే ఓరు©కోవాలి. మన సిద్వాg ంతములో ఆత్మ జ్ఞా4 త. ఆత్మతో సాంగత్యము అను పదము పూరి్తగా సరి అయిన పదము కాదు. కనుక మనమిక్కడ పరమాత్మతో (ఆత్మకు) సాంగత్యము అని అరMము చేసుకోవాలి. పరమాత్మతో సాంగత్యము కలిగిన నాడు ఆయన కైంకర్యమునందు నిత్య, నిరవధిక ఆనంద సిMతిలో జీవుడుంట్టాడు.

మన సిద్వాg ంత ప్రా్ర తిపదిక విషయాలు తెలియ చేయుటకు మన ప్పెద్దలు చాలా ప్రయత్సా్నలు చేసు� నా్నరు. అది అందరూ అరMము చేసుకుంట్టే బాగుంటుంది. లేకుంట్టే వారిని బాధ ప్పెటిన వారమవుత్సాము. అందులకై మనమందరమూ ఆ ప్రయత్నము చేద్వా్ద ము.

==

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి వెనుక శ్లో+ కమున పరమాత్మ యొక్క క్షమాది గుణములను వా్యజ సు� తి రూపములో సు� తించి ఈ శ్లో+ కమునందు పరమాత్మ కలా్యణగుణములతో తనను నీచ సిMతినుండి ఉదgరించ వలెనని ప్రా్ర రిMంచుచునా్నరు.

గ్తుణత్తుంగతయా రంగపతే!

భృశనిమ¡మ్ ఇమమ్ జనమ్ ఉన¡మయ

యత్ అపేక్షÌమ్ అపేక్షిత్తుః అస్యహి తత్

పరిపూరణమ్ ఈశిత్తుః ఈశ్వరతా104

హే రఙ¶ పతే= ఓం రంగనాథా!, గ్తుణత్తుఙ¶ తయా= దయ క్షమ ఔదార్యమ్తు మొదలగ్తు గ్తుణమ్తుల ఔన¡త్యమ్తుచే, భృశనిమ¡ం= అత్యంతమ్తు న్మీచ్తుడైన, ఇమం జనం= ఈ వీనిని, ఉన¡మయ= ఉన¡త్తునిగా ( నిత్యమ్తుక�త్తుల్తు్యనిగా న్మీ పాదమ్తులక్తు స్వేవచేయ్తువానిగా) చేయ్తుమ్తు. అపేక్షిత్తుః= అపేక్షించ్తువానియొకE, యదపేక్షÌమస్య= కోరిక ఏది గలదో, తత్పరిపూరణం= దానిని పూరి�గా అన్తుగ్రహించ్తుట, ఈశిత్తుః= ఈశ్వర్తుని యొకE, ఈశ్వరతా= ఈశ్వరత్వమ్తు గదా!

హే రంగపతే! నీవు క్షమాది గుణములచే మహోన్నతుడవు. గుణహీనుడనైన నేను చాల నీచుడను. అటి సరేGశGరుడవైన నిను్న, అత్యంత ఉన్నతమైన నీ కలా్యణ గుణములచే నాకు నిత్యముకా్త దులకు వలె నీ నిత్య కైంకర్యప్రా్ర ప్పి�ని కలిగించ యాచించు చునా్నను. అపేక్షితుల కోరె్కలు తీరు©ట నీ సరేGశGరతGమునకు తగి యుండును కద్వా.( లేకున్న నీ సరేGశGరతGమునకు కళంకము కలుగును). కనుక నీవు నాపై నీ వాత�లా్యది కలా్యణగుణములను చూప్పి నను్న నా నీచ సిMతి నుండి ఉదgరించి నీ సరేGశGరతGమును చరిత్సారMము చేసికొనుము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

శ్రీ�మాన్ పరాశర భటర్ సాGమి ఈ స�వ ఉప సంహార శ్లో+ కమునందు తన (మన) యథారM సిMతి గూరి© పరమాత్మ కు త్సాను కర్మ, జ్ఞా4 నాది అనో్యప్రాయములను ఎఱుగని వానినని, అటి తనను ఉదgరించుటయే పరమాత్మ గుణములకు సారMకత యని విన్నవించుచునా్నరు.

త్వమ్ మీన పాన్మీయ నయేన కర్మ

ధీభకి� వైరాగ్య జుషః బిభరిú

రంగేశ! మామ్ పాసి మితమ్ పచమ్ తత్

పాన్మీయ శాలమ్ మర్తుభూష్తు తత్ సా్యత్ 105

హే రఙ్గే¶ శ= ఓ రంగనాథా!, త్వం కర్మ ధీభకి� వైరాగ్య= న్మీవు కర్మయోగ ఙ్కా� నయోగ భకి�యోగ ప్రపత్తు్త ల్తు అనెడి నాల్తుగ్తు విధమ్తులైన ఉపాయమ్తులన్తు, జుషః= అన్తుసరించ్తువారిని, బిభరిú= భరించ్తుచ్తునా¡వు. మీనపాన్మీయనయేన= న్మీటిలో సంచరించ్తువాటికి తిరిగి జలమ్తున్తు ఇచ్తు్చటవలె, ( కర్మల యొకE సహజమైన భగవత్రై్కంకర్యరూపత్వమ్తుచే ఆ కైంకర్యమ్తున్తు చేయ్తువారికి ఇంకన్తు కైంకర్యమ్తున్తు చేయ్తుటన్తు ప్రసాదించ్తుటవలె), మితం పచం మాం అపి= క్ష్తుద్తు్ర డనగ్తు నన్తు¡కూడ, (కరా్మదిచత్తుష్టయమ్తున్తు పాటించని నన్తు¡ కూడ,), పాహి ఇతి యత్= రక్షించ్తుచ్తునా¡వు అని ఏది కలదో, తత్ మర్తుభూష్తు= అది మర్తుభూమ్తులయంద్తు, పాన్మీయశాలం సా్యత్= చలివేంద్రమే యగ్తున్తు.

హే రంగరాజ! నీవు కర్మ యోగ, జ్ఞా4 న యోగ, భకి్త యోగ, ప్రపతు� లను అనుసరించు వారిని ఉదgరించుచునా్నవు. అది సాగరమున తిరుగాడు జలచరముల దప్పిpకకై నీరందిచి© నటు+ గద్వా. అటివారు వారి వారి కరా్మది యోగములచే నీ కైంకర్య పొందుచునే ఉజీ�వించుచుందురు. ఆకించన్యతG, అనన్య గతితGములతో అనో్యప్రాయములనెఱుగని నను్న రక్షించుట మరుభూములయందు దప్పిpక కలిగిన వానికి చలివేందrమువలె అత్యంత సారMకమగును. కావున హే రంగరాజ! నను్న నీవు కృప జూడుము.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

ఆ రంగనాథుని అనుగ్రహము చే ఆచారు్యల మంగళ్యాశాసనములచే రంగరాజ స�వము రంగనాథుని తిరు నక్షత్ర దినమునకు సంపూర్ణమైనది.

సరGమ్ శ్రీ�రంగనాథారpణమ్.

= = = = = = = = = = = = = = = == = = = = = = == = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =