మన చు�టటూ�� ఉండ గల, నరు�, నల, వతరుణం, వవధ రుకలమకక�ల�, రుకకరుకల జంతు�వుల� వటటూననం�టననం కకలప పరయ$వరుణంగ

పరక�నవచు�(. మన బర*తుకకడననంక గల, నరు�, నల, ఆహరు అవసరు. చటటూ�2 , పకషు�ల�, జంతు�వులన� మన జగర6తు7గ చు�స�కక�ట

మనకక� కవలసనవ వట న�డ దరు�కక�తయ. అవ కషమగ ఉంటన మన కక�డ కషమగ ఉంటం. కగ ప?కక@త లననం ప?త పర? ణక

ఒకక�కక� ప?తయ$కకమన సథJ న ఉంద.

ప?పచులననం ప?త జవక శకN స�రు�$ననం న�డ లభస�7 ద. మకక�ల� స�రు�$ననం శకN వలన కరుణంజంన$ సయగరకQయ వల2 ఆహరయననం�

తుయరు� చస�కక�టంయ. భూ�మప ననంవసచ రుకకరుకల జవుల� ఒకకదననంప మరకకకట ఆధరుపడ జవస�7 నన�య. అననం� జవ రయశ�లకక�

ప?ధనగ ఆహరు మకక�ల న�డ అదు�తంద.

జవుల మధ$ ఉండ పరయ$వరుణం సబరధల2 ఇటవల కలల ఎనన� మరు�bల� చటటూ� చస�కక�టటూ�నన�య. మన దశల హరతు

వప2వ తురయgతు వ$వసథయ రుగరల పటటూ దగర�బరడ పంచదు�కక� రుసథయననంకక ఎరు�వుల�, కQమ సహరుకక మదు�ల వడకక చల

ఎకక��వంద. దననం వల2 పటటూ దగర�బరడ పంరగంద కన గల, నరు�, నల కకల�షతుమపయయ.

ప?పచువ$ప7గ నడ� పరయ$వరుణంప ప?తయ$కక దు@ష� సథరచరు�. 1972 సవతుqరు జూన 5 వ తయదన సవgడన‌ల జంరగంన

అతురయv తయ పరయ$వరుణం సదుస�q వరxకతుqవననం� ప?పచు పరయ$వరుణం దననతుqవగ పరటస�7 నన�రు�. పరయ$వరుణం పరరుకషుణం

అవసరయననం� ప?జంల�, ప?భూ�తుg గర�రNచల ఈ దన పర? ధన$తున� సతురచు�కక�ద.

అభవ@ద{ చదు�తు�న� దశల2 జంననభ పంరు�గర�దుల ఒకక ప?ధన సమస$గ తుయరంద. సకకరయ$ల కస ఎదు�రు� చు�స వర సఖయ$

ఎకక��వగ ఉండడ వల2 ప?భూ�తgల� కకలbచ పర? థమకక సకకరయ$ల� అదురక అదుడ లదు�.

అపరశ�భూ�మన పరసరయల�, ఆరగర$ సమస$ల కరుణంగ రజు రజుకక� దరదు$� పంరగంపతంద. ఉందయ$గర, ఉంపరధ పన�లన�

వతు�కక��టటూ� గ6 మణం పర? తల న�డ ప?జంల� పటటూ�ణం పర? తలకక� వలస రయవడ వల2 ఉంమ�డ కక�టటూ�బర వ$వసJ దబర� తనడమ గకక

సకకరయ$ల లమతం పటటూ�ణల�, నగరరయలల మ�రక వడల� పంరగంపతు�నన�య. వట వల2 పరయ$వరుణంప తవ�మన ఒత7డ పంరు�గర�తంద.

కగ ప?త పననంక శకN (ఇధన) వనరు�ల� అవసరు. వటటూ పన�ల కస, యత� ల�, వహననల� నడపడననంక, వ$వసథయననంక,

ఫయ$కక�రల�, గర@హలల, వదు�$త అవసరయల కస ఇల ప?త పననంక ఇధన తుపbననంసరగ అవసరు.

ఆధ�ననంకకకరుణంల భగరగ పరశ�మల� పంరుగరడతం ఇధన వనరు�ల� పర? ధన$తున� సతురచు�కక�నన�య. కన పంరు�గర�తు�న�

అవసరయలకక� అన�గర�ణంగ శలజం ఇధననల� ( పంటర� లయ సహజం వనరు�ల�), థరు�ల వదు�$త, జంల వదు�$త తుగంనతుగ ఉంతుbత7

కవడ లదు�. పంరు�గర�తు�న� జంననభ వల2 ఇధన వడకక మదు మరతు ఒత7డ పంరు�గర�తంద. దతం బగర�� , పంటర� లయ, డజల

ననంలgల� తుగం�పతు�నన�య. దననంక తండ� వట ఉంతుbత7 సమయల కల�షయం$ కక�డ ఏరుbడ�తంద.

ప?త$మ�య ఇధన వనరు�ల కస పరశధనల� చయలqన అవసరు ఎతనన ఉంద. శలజం ఇధననల� అతు అయపకకమ�ద

వటననం కపరడ�కక�నదు�కక� ప?త$మ�య ఇధన వనరు�ల వడకననం� ప? తుqహంచల. మ�ఖయ$గ ప?జంల ఆలచునల2 మరు�b వచచ(

ఇధన వడకక తుగం�చుడమ గకక వ@ధన� అరకకటం� ల. కగ నట ననగరరకక జవనల పరరశ� మకక అభవ@ద{ కక�డ ఎతం అవసరు.

పరశ�మల� వలద మదక ఉంపరధ అవకశల� కకలbస�7 నన�య. అయతయ ఇవ వలనతు కల�షయ$ననం� ఘన, దుªవ, వయ� రు�పల

చు�టటూ�� పరసరయల2 క వదుల�తు�నన�య. ప?త పరశ�మ మ�డ పదరయJ లన� ప?కక@త న�డ తస�కక�టటూ�న�వ. ఉంతుbత7 కకQమల పరశ�మల�

వస�7 వులతం పరటటూ� కల�షయ$ననం� కక�డ పుట�స�7 నన�య. ఈ వ$రయJ ల� కకననం� నటల కకరగం రుసథయననంకక మ�రకనరు�గ, కకననం� ఘన

రు�పలన వషయం రుసథయననల�గ, మరకకననం� రుసథయననలన� కకలయబట�నపుbడ� వషయం వయ�వుల�గ పరశ�మల చు�టటూ��

కకమ��కక�టటూ�నన�య.

కగ పరశ�మల న�డ వచ( వ$రుJ పదరయJ లన� ఎకక�డ పడతయ అకక�డ పడయడ వల2 గల, నరు�, నల కకల�షతుమవుతు�నన�య.

వ$రయJ ల శ�ద{క ప?తయ$కకగ సకకరయ$ల� ఉంన�పbటక చల పరశ�మల2 ఇపbటక వ$రయJ లన� శ�ద{ చస సదు�పరయల� లవు. దననంవల2

పరయ$వరుణననంక పందు­ ఎతు�7 న హననం జంరు�గర�తంద. నళల2ల ఉంన� రుసథయననంకక వ$రుJ పదరయJ లన� వడగరట� పందు­ పందు­ టం$కకరు2ల కకదులకక�డ

ఉంచచ వర రుసథయననలతం సJరకకరచచ రుకకరుకల�గ ఆ మ�రక నటననం శ�ద{ చస మకక�ల పంపకననంక వడల. అలగ పగర గటం� లన�

ఎకక��వ ఎతు�7 ల ఉంచచ పగర వదలల ఏరయbటటూ�2 చయల. వషయం రుసథయన వ$రుJ పదరయJ లన� ఎకక��వ ఉంషణగర6తు వదు­ కల( బర�డదు

చయల.

ఒక పర? తుల చచన� చచన� పరశ�మల� ఉంన�టటూ2యతయ వటటూననం�టననం ఒకచటటూ శ�ద{ చస ఏరయbటటూ�2 చస�కవచు�(. కగమరు�b మనవ

జవతుల మ�ఖయ$మన అశ అయనపbటక అద ఆహgననంచుదుగంనదగ ఉండల.

అభవ@ద{ అనద వననశననననంక దర తయరయదు�. ఉందహరుణంకక� అభవ@ద{ పరు�తం వస7రస�7 న� నగరరయల� చచతు7డ నలలన� ఆకకQమచచ ఎనన�

జవ రయశ�లకక� ననంల�వ నడలకక�డ చస�7 నన�య. కగ ఇటవల పర2 స�క క$ర బయ$గర�ల వడకక ఎకక��వంద. ఇవ పరయ$వరుణననం�

ఎతుగనన దబర� తస�7 నన�య.

పర2 స�క బయ$గర�ల సథJ నల కగంతు, బరటటూ�తం తుయరు� చసన సచు�ల� వడల ప? తుqహంచల. క$ర బయ$గర�ల� అదు�బయటటూ�లక

రయకకమ�దు� ఏ వధగ సరు�కక�ల� తచు�(కక�న వర అద పదు{తననం పరటచలqదగ ప?చరు చయల. పరయ$వరుణం కల�షయం$ల నట

కల�షయం$ ప?ధనమద. మన బర*తుకకడననంక నరు� అవసరు. భూ�మ మదు మ�డ� వతు�ల� నరు�, ఒకక వతు� భూ� భగర ఉంన� సగరత

తలసద. మ�డ� వతు�ల� నళల¹2 ఉంనన� మనకక� ఉంపయగరపడద ఒకక� శతు మతు�మ.

చరు�వుల�, నదు�ల�, భూ� గరరుºల ఉంన� నరు� త� గదు�కక� ఉంపయగర పడ�తు�నన�య. ఒక ఒకక� భగర నలల మన మ�డ�

వతు�ల� ఉంన� నటననం కకల�షతు చస�7 నన�. మచచనటతం పరటటూ� కటటూ2 జవులకక� ఆవసమన సమ�దుª జంలలన� కక�డ మ�రకమయ

చస�7 నన�.

భూ�మప ఉంన� నరు� స�రు�$డ వడ వల2 ఆవరం తరగం వరుx రు�పల భూ�మక చరు�తంద. మన వడన నరు� మ�రక నళల¹2 గ మర

మళల2 ఆవరుణం వ$వసJలక చరు�తు�నన�య. వటల2 ఉండ రుసథయననల� చపల2 క చర అలగ ఆ చపలన� తన అననం� రుకల

జంతు�వుల2 క చర ఒకక జవ న�డ మర జవక కల�షయం$ వస7రచచ మతు7 ఆవరుణం వ$వసJక నషయం� కకలగంసతం7 ద. కగ పటటూ�ణల2

నగరరయల2 పరసరయల� పరశ�భూ�గ ఉంచు�కవల. నళల2న� పదు�పుగ వడ వ@ధన� తుగం�చల. మచచ నట కకళయల�, బరగర�ల

చు�టటూ�� మ�రక నట గర�టటూల� ఏరుbడకక�డ చు�స�కవల. కచచ చుల2 ర(న స�రుకషతు నటననం త� గల.

కగ పరయ$వరుణం కల�షయం$ల గల కల�షయం$ కక�డ ఒకకట. గ6 మణం పర? తల2 రుసథయననంక ఎరు�వుల�, కQమ సహరుకక మదు�ల వల2

కల�షయం$ ఎదు�రువుతు�ట పటటూ�ణల�, నగరరయల2 ఫయ$కక�రల�, వహననల వల2 ఈ సమస$ తవ�గ ఉంద.

ప?త ఒకక�రు� సంతు వహన కకన�గల� చయడ ఫయ$షయంన‌గ మరద. కరు�2 , స��టటూరు�2 , రడ2 మదుకక� కల�షయ$ననం�

మస�కకస�7 నన�య. కగ వమననలకక� వడ ఇధన అధకక కల�షయ$ననం� పుట�సతం7 ద. దుªవ$ చులమణ పంరుగరడ, వమన చరvల�

తుగర�డ, ప�వటటూ� వమననల సఖయ$ పంరుగరడతం ఎయర టం� ఫక పంరగం గల కల�షయం$ మరతు ఎకక��వంద. వహననల�, ఫయ$కక�రల

న�డ వల�వడ పగర, చతు7న� కల(డ వల2 గలలక ప?మదు కకరుమన రుసథయననల� చరు�తు�నన�య.

నలపన, నటల ఉంన� అననం� జవరయశ�ల�, గల కల�షయం$ బయరన పడ�తు�నన�య. కల�షయం$ ననంయతు�ణ మడల ననమమతు�గ పననం

చస�7 ఎడ పండ లసన�qల� జర చస�7 డడ వల2 పరయ$వరుణననంక తవ� హననం జంరు�గర�తంద. వ@కష రుకషుత రుకషతుÆ అన� ననన�డ అదురక

తలసద.

చటటూ2న� పంచుడ వల2 ఈ సమస$న� కకతు వరుకక� ననంవరచువచు�(. అలగ పచు(దున పరశ�భూ�తు కరు$కకQమప అవగహన కకలbచల.

కగ పరయ$వరుణం కల�షయం$ల శబర­ కల�షయం$ మరకకకట. ఆధ�ననంకక కలల శబర­ కల�షయం$ ప?మదుకకరుగమరద. వననంకడ పరమతక

మచచ వచ( ఏ శబర­మనన శబర­ కల�షయం$ కQదక వస�7 ద.

శబర­ కల�షయ$ననం� త�షణలÇ లమట‌తం కకల�సథ7 రు�. కకననం� శబయ­ ల� త�షణలÇ పరధల ఉంన�పbటక భూరచురయననంవగ ఉంటంయ. ఇవ మన

ఏకగర6తున�, మనసకక ప?శతుతున� దబర� తసథ7 య.

సథకతకక పరజÉ న పంరగ కకద­ శబర­ పంరు�గర�తంద. వహననల హరున‌ల మతుతం మననంష రడ�Ç మదు ననంలబరడలననం పరసJత ఏరుbడద.

శబర­ కల�షయం$ మన శరరుప, మదుడ�ప ఎతం ప?భవ చు�పుతు�దుననం డకక�రు�2 హచు(రస�7 నన�రు�.

రుణంగణం ధgన�ల మధ$ ఎకక��వ కల ఉంన�టటూ2యతయ మననంష ప?వరుNనల కక�డమరు�b వస�7 దుననం కప, ఆదు�రయ­ , చచకకక� ఇవన� శబర­

కల�షయం$ వల2 వసథ7 యననం వందు�$ల� ననంరయ{ రస�7 నన�రు�. శబర­ కల�షయం$తం వననంకడ లపరల�, జరు´ శకN, జవ కQయ, రుకకN ప?సరుణంల2 కక�డ

మరు�bల� కకల�గర�తయ. టం� ఫక పలస�ల�, ఫయ$కక�రలలననం కర�కక�ల� శబర­ కల�షయం$ వల2 తవ�మన సమస$ల� ఎదు�రక�టటూ�నన�రు�.

ప?ధన నగరరయలన ఢల2, మ�బ, చననÐ, కల‌కకటంల2 శబర­ కల�షయం$ తవ�గ ఉంద.

ప?పచుల అతు$తు పరరశ� మకకకరుణం చదన జంపరన దశలననం టరక$ నగరరుల శబర­ కల�షయం$ కరుణంగ ప?జంల� మసక�‌ల� ధరచచ

రడ�Ç మదు తరుగలqన పరసJత ఏరుbడద. ప?త వహన పల�$షయంన చక చయచు�కకననం సర�ఫకట పదల చురు$ల� చపటం� ల.

పల�$షయంన చకగ‌న� పంటర� ల పపుల వదు­ మతు�మ కకక�డ బరయటటూ కక�డ చసల చు�డల. నకల, ననణం$తు లపచచన

ల�బర*కటq వడకననం� అరకకట�ల చురు$ల� తస�కవల. కగ నట బయలల రపట పరు�ల� అన స�కNననం ఆధరుగ చస�కకననం ప?భూ�తుg

పరయ$వరుణం పరరుకషుణంకక� రయషయం��లననం అననం� ఉంన�తు పరఠశలల2 , జూననంయర కకళశల, డగర6 కకళశల, బర. ఇడ కకళశలల2 నషయంనల గర6న

కర ఉందు$మననం� పర? రుభచచద. ఎ సbరట డ కర అన ఫరంÙచ పదు న�డ కర అన పదననం� తస�కక�నన�రు�. కర అట కకలస

(జంటటూ�� గ) పననం చయడ.

నరు�, నల, గల, చటటూ�2 , పకషు�ల�, జంతు�వుల� వటటూననం�ట కస పననం చయలననం అరుJ. కగ పరఠశల సథJ యల హచఎ ఎన‌జస

( నషయంనల గర6న కర) ఛరు�న‌గ, ఉంపరధ$య�ల�, వద$రJన వద$రు�J ల� సభూ�$ల�గ వ$వహరసథ7 రు�.

ఈ కకమటలననం ఉంపరధ$య�లన� గర6న టచురq అటంరు�. రయషయం�� సథJ యల ఎన‌జస పరు$వకషుణం కస మననంటటూరగ కకమటల పరయ$వరుణం

అటటూవ శసÜ సథకతకక శఖయ మ�ఖయ$ కరు$దురÝ, పరఠశల వద$ శఖయ మ�ఖయ$ కరు$దురÝ, పరఠశల వద$ శఖయ కకమషయంనర అడ డరకక�ర,

టటూ�రజం శఖయ కరు$దురÝ, ఆరగర$ శఖయ మ�ఖయ$ కరు$దురÝ సభూ�$ల�గ వ$వహరసథ7 రు�.

కగ పరఠశలల ఏరయbటన ఎన‌జస ట పరఠశలలననం మచచ నటననం, చతు7న� జగర6తు7గ ననంరుgహంస�7 చటటూ2న� కపరడ�కక�టటూ�

వదు�$త‌న� పదు�పుగ వడల పననం చస�7 ద. ఈ వధగ చస7 సహజం వనరు�లన� ఎల వడల అలవటటూవుతు�ద. అతయగకక గర6న

టచురq ఎపbటకకపుbడ� పల2ల2 పరయ$వరుణం సbâహ కకలbస�7 మన పరసరయల2 ఉండ జంతు�వుల�, పకషు�లన� ఎల సరుకషచు�కవల

అవగహన కకలbసథ7 రు�.

కగమనవ తుపbదల వల2 పరయ$వరుణం కల�షయం$ ఇలగ కకనసథగంతయ కలకకQమల అడ�వుల� కకన�మరు�గరవుతయ. త� గదు�కక�

మచచ నరు� లభచుననం పరసJత కకలగంతయ జవ రయశ�ల మనగరడ ప?మదుకకరుగమరు�తు�ద. అరు�దన జతు�ల� అతురచచపయ

ఆసథ�రు ఉంద.

కగ పరయ$వరుణననం� పరరుకషచలqన బయధ$తు కవల ఉంపరధ$య�లద కదు�. పరయ$వరుణం పరరుకషుణంకక� ప?భూ�తుg ప?తయ$కక కరయ$చురుణం

ప?ణళకకన� రు�పదచల. ప?భూ�తుg అధకరు�ల�, సgచుæదు ససJల� పరయ$వరుణం పరరుకషుణంకక� నడ� బరగంచల. రయ$లల�

ననంరుgహంచచ అవగహనన సదుస�qల� ఏరయbటటూ� చస మకక�ల� పంచల చురు$ల� చపటం� ల. పరయ$వరుణననం� కపరడల ప?జంల2 చతున$

కకలగంచల. ఏద ఏమనపbటక పరయ$వరుణననం� పరరుకషచలqన బయధ$తు ప?త ఒకక�రప ఉంద

ఆధరము�:  డ సలబర*షయంనq . బయ2 గ సథbట . ఇన

పరయ$వరుణం పరరుకషుణం మన దశతం సహ ప?పచులననం ఏ దశ భూవషయం$తు�7 అయనన ప?జంలకక� ఆహరయననం� అదచ సథమరు{ê మదు ఆధరుపడ ఉంటటూ�ద.

అట ఆ దశపు నల ఆరగర$పన అన�మటటూ. నల కటం2 ద మకక�లకక�, జంతు�వులకక� ఆవసగ ఉంటటూ�ద. ఇవ తరగం మననంష ఉంననంకక

భూదుªతు కకలbసథ7 య. కకన�కక నల ఒకక వనరు�గ జవవరుణం, ఆరJకక, సథమజకక వల�వలన� కకలగం ఉంటటూ�ద. మనదశల నల ఎల

ఉంద? ఇపుbడ�న� దననంకకట రట�పు జంననభకక� కక�డ మన దశ అన� పంటటూ�గరలదుననం వ$వసథయ శస7వ�తు7ల� అటటూ�నన�రు�. అయతయ

అద నలలన� సరగ ననంరుgహంచచనపుడ� మతు�మ! కన ఇపుbడ� ననంరుgహణం ఏమతు� సరగలదు�. మనదశల 25 మలయన2 హక� రు2

మరు నల పూరNగ కషణద. పందు­ఎతు�7 న నల కతు జంరుగరడ, నళల¹2 ననంలవడ దతం నలల� చువుడ� నలల�గ మరుడ, రుసథయన

ఎరు�వుల�, పురు�గర�మదు�లన� మతదు�కక� మచచ ఎకక��వగ వడడ వటవ ఇదు�కక� ప?ధనమన కరుణల�గ ననంల�స�7 నన�య. 

మనదశలననం కకననం� పర? తల2 వదుల హక� రు2 పర? తులననం సథరువతుమన పమట� కకటటూ�� కక�పతంద. నతు�జంననం, భసgరు, పటంషయ

వట వల�వంన పషయంకల� పమట�తం పరటటూ� ప?త ఏటం కకటటూ�� కక�పతు�నన�య. నలకతుకక� ఎనన� కరుణల� ఉంన�పbటక అడవుల�

కషణచచపవడమ ప?ధనమన కరుణం అవుతంద. మనదశల 1980 పర? తల2 పందు­ ఎతు�7 న మకక�ల� పంచ పథకలన�

ప?వశపంటం� రు�. ప?తఏటం మలయన హక� రు2 అడవులన� మన కలbవడమ ఇదు�కక� కరుణం. సథJ ననంకక పలల2 ప?జంల మ దు­తు�తం

సథమజకక అటటూవ కరు$కకQమలన� కక�డ పర? రుభచరు�. అదసమయల దశ అతుటం ఎననంమద బరలయన2 చటటూ2న� ననట

పషచలన భర కరు$కకQమననం� కక�డమదుల�పంటం� రు�. ఈ ప?యత�లననం�టన�చచ డవడండ�2 లభచయ. గరతు కకననం� దుశబయ­ లల

పచు(దున మన దశల పంరుగరడ మదులద. తురగంపయన అడవులకక� మళల2 జవ పయడల ఈ ప?యత�ల� సఫల

అయనపbటక దుటటూ�మన అడవుల2 నలల� మతు� కక�చచచు�కకపవడ ఆగరలదు�. మనదశల పూరNగ కషణచచన నలల2 అధకరకక

రకరు�Ç ల ప?కరు అటటూవ భూ�మ�ల�నన�య. వటల మచు�(కక� ఒకక� చటటూ�� కక�డ లదు�! 

జవ వనరు�ల�: ఈ నలమదుమకక�ల�, జంతు�వుల� పుట�నపbటన�చ ఒకక అదు�ºతుమన జవ వంవధ$ననంక అకక�రయరుbణం చసథయ.

మలయన2 సఖయ$లమకక�ల�, జంతు�వుల జతు�ల� ఈ నలమదు ఉంనన� య. మళల2 ఒక� జతలన ఎతం వంవధ$ ఉంద.

ఉందహరుణంకక� ప?పచుల కవల ఒకక� వరలన 120,000 రుకల�నన�య. ఈ వంవధ$మ మనదురక చదన ఆస7. మన ఉంననంకక ఈ

జవ వంవధ$మ బమ వటద. మనకక� ఉంపయగరపడ కకతు7 రుకల మకక�ల�, జంతు�వులన� పంచుడ పంరు�గర�తు�న� ఈ పరసJతల2

ప?కక@త మనకచచ(న జంన�$ ననంధననం కపరడ�కవడ మన కకరుNవ$. 

చటటూ�2 ఏ చసథ7 య... నలమదు జంరగ జవవరుణం ప?కQయల� అననం�టక చటటూ2 మదు­తు� ఉంటటూ�ద. ఆరగర$వతుమన వ@కషు సమ�హ

పూరNగ కషణచచన ఆవరుణం వ$వసJన� సతు పునరు�జvవచల చయగరలదు�. పచు(ననం పర? తల� నగరరు, పలల2 పర? తల2 ఈ మరు�bలన�

తస�కక� రయగరలవు. భూ�గరరుº నట మటం� ననం� రచరv చసథ7 య. వరుదుల�, భర వరయx ల సమయల నల కతున� అరకకడతయ.

తు�పరన�ల� వచచ(నపుడ� గల తకడననం తుగం�సథ7 య. సమ�దుªపు నరు� లపలక చచు�(కక� రయకక�డ ఆపుతయ. స�ననమ వట

ఉంపదుªవల� వచచ(నపుడ� ప?మదు సథJ యననం తుగం�సథ7 య. కకరు�ననననం� పల�(కక�ననం వతవరుణంల కల�షయ$ననం� తుగం�సథ7 య. 

నటపరరు�దుల: వరుమ? శపమ? 

పటటూల� పడదు�కక� పలలకక� నళల¹2 అవసరు. నటపరరు�దుల కలgల� రంతు�లకక� కవలసన నళల2న� అదసథ7 య. అయతయ ఇవ పచు(ననం

పలలన� నళల¹2 ననంలచచపయన చువుడ� నలల�గ కక�డమర(యగరలవు. కలgల� వుడ పర? తల2 పలల� సథధరుణంగ

చుదు�న�గ ఉండ, నళల¹2 స�లభూగ బరయటకపలవు. ఫలతుగ పలల2 క వచచ(న నరు� ఎకక��వ కలపరటటూ� అలగ వుటంయ.

దననంవల2 నలల� ఉంపుbరక సథరయననం� పగటటూ�� కక�టంయ. 

రుసథయన సకషభూ 

నతు�జంననం, భసgరు, పటంషయ వట పషయంకల� మన దశపు నలల2 తుకక��వ. కకన�కక ప?భూ�తుg కక�డ మన రంతు�లన� దగర�బరడ

పంచు�కక�నదు�కక� పందు­మత7 ల2 రుసథయన ఎరు�వుల� వడల ప? తుqహంచచద. కననం కల గరడచకకద­ ఈ రుసథయన ఎరు�వులన�

వచుకషుణ రుహంతుగ వడడతం నల సథరయననంక ఇవ ప?మదుకకరుగమరయయ. పురు�గర�ల మదు� పరసJత ఇతయ. మనదశల

వ$వసథయననంక లకషు మట�క టటూన��ల పురు�గర� మదు�ల డమడ ఉంద. అలగ ప?జరగర$ కస మర 50 వల మట�క టటూన��ల

పురు�గర� మదు�ల అవసరు ఉంద. 

జవవరుణం వ$వసJల మరు�bల� కకలగంచ సత7 ఈ రుసథయననలకక� ఉంద. వటల ఎకక��వ మనకక� వషయంమ. మరకకననం� ఆహరు చుకQ ల2

గఢతున� సతురచు�కక�టటూ�నన�య. ఒకక�సథర పటటూ పల మదు జంల2న తురయgతు ఈ పురు�గర�మదు�ల ప?యణంమదులవుతు�ద.

వటల కకతు మకక�ల2 చరు�తు�ద. కకతు భగర జంతు�వుల, కటటూకల, పురు�గర�ల నలల ఉంన� స�కషుõ కQమ�ల శరరులక చరు�తు�ద.

నలసథరయననంక అవసరుమయ$ స�కషుõజవులననం�టన చుప ఇవ నల ఆరగ$నöన దబర�తసథ7 య. ఒకక గ6 మ� నలల మలయన2 సఖయ$ల

స�కషుõజవుల�టంయ. మకక�ల జవతననంక ఇవ ఆధరుగ ఉంటంయ. పురు�గర�ల మదు� ల� ఈ స�కషుõజవులన� చుపడతంపరటటూ�

పరయ$వరుణంల దరు÷కలపరటటూ� కకనసథగర�తయ. ఆహరు చుకQ ల2 కకనసథగర�తయ. జంతు�వుల కకవుg కకణల2 చర ఆహరు చుకకQల

పసథJ యలకక� చరుతయ. ఈ కరుణంగన తుల2పరలల కక�డ వట అవశషయల� కకననంపచయ. 

ఆరగ$ననంక మ�పుb: ఈ వషయలతం నల కకల�షతుమతయ మన శరరయల� మతు� మమ�ల�గ ఎల ఉంటంయ. ఈ వషయల� మన

శరరుల జవ ప?కQయప ప?భవ చు�పుతయ. క$నqర, కలయ దబర�తనడ, ప?తు�$తుbత7 వ$వసJల మరు�bల�, పరర�నqన,

అలvమరq వట నరయల సబరధ వ$ధ�ల� పంరుగరడననంక ఈ వషయల కరుణంమననం ఇపుbడ� మన తల�స�కక�నన�. మన భరుతు

ఉంపఖయడ వంవధ$మన జవవరుణం పర? తలతం వంవధ$మన జవులకక� ననంలయగ ఉంద. మనదశల 15 వల మకక� జతు�లన�,

75 వల జంతు� జతు�లన� ఇపbటవరుకక� గర�రNచుడ జంరగంద. ప?పచు మతు7మదు ఉంన� నలల మనదశ రడ� శతననం� మతు�మ

ఆకకQమచచనపbటక, ఈ భూ�మ మదు వున� జవజతు�ల2 అయదు� శతననంక ఆశ�య కకలbసతం7 ద. స�సపన�మన జవవంవధ$ ఆర{కక

వ$వసJకక� ఎతం ఆసరయ ఇస�7 ద. దు�రుదు@షయం�వశతు�7 మనవ కరు$కకలపరలవల2 ఈ సపదున� మన పగటటూ�� కక�టటూ�నన�. ఎనన�

మకక�ల జతు�ల� పూరNగ అతురచచపతు�నన�య. వట వల�వ ఏమటర మనకక� తలయకకమ�ద అవ అతురచచపయ ప?మదు

కక�డ ఉంద. వటండడవల2, వన$ పర? ణం�ల ఉంతుbతు�7 లకక� వున� డమడ వల2 వన$పర? ణం�ల� ప?మదుల చచకక��కక�నన�య. ఆవసథల�

కలbవడవల2, తుడనలల� కకన�మరు�గర�కవడవలన మన దశల పకష జతు�ల సఖయ$ కక�డ తుగర�� తంద.

ఆధరము�:  ఆదుª భూ�మ

భవతురయలకక� రుకషు పరయ$వరుణం పరరుకషుణం-జ. ఎసక‌. భస�ర‌ 

మననంష లకకపయనన చటటూ�2 , నరు�, గల తుదతురయలతం ననండ ఉంన� ప?కక@తక ఏమకదు�. కన ప?కక@త లకక�ట మనవ మన�గరడ ప?శ�రు{కక

మవుతు�ద. అదు�క ప?కక@తననం సరుకషచు�కవడ ప?త మననంష బయధ$తు. దననంక ధననంకక, పదు, పరలతు�ల�, పరలకక�ల� అన� తరుతుమ$

లదు�. అసల� మననంష ప?కక@తక చసనదననంకకట దననం న�డ మననంష లబర{పదు�తు�న�ద ఇదుత. అదు�క ప?కక@త పరరుకషుణం అదుర

బయధ$తు. 

మనవజత మన�గరడకక� ప?కక@త పరరుకషుణం చల మ�ఖయ$. ప?కక@తల లభచ జంల, వయ�, భూ�మ కల�షయం$ కకక�డ జగర6తు7గ

చు�స� కవలసన బయధ$తు మననంషద. ఎదు�కకట అవ లకక�ట మనవ మన�గరడ అసథధ$. అవ కల�షయం$మతయ మననంషక మన�గరడ

లదు�. ఒకకపుbడ� ఎకక�డ చు�సనన పచు(దున కకన�వదు� చసద. జంననభ పంరగంద అన� కరుణంతం పచు(ననం చటటూ2న� నరక వట

సథJ నల ననంవసథలన� ఏరయbటటూ�చస�7 నన�రు�. అలగ కకననం� అగర6దశల� పరరశ� మకక అభవ@ద{ పరు�తం పచు(దుననననం� తుగం�చశయ.

వటననం చు�స వరు{మన, అభవ@ద{ చదు�తు�న� దశల� పరరశ� మకక ప?గరతననం సథధచలన� థయ$యతం పచు(దునతం కకళలకకళలలడ

గ6 మలన� సతు ఆకకQమచచ పరరశ� మకక వడల�గ మర( పచు(దుననననం� కకరు�వు చస�7 నన�రు�. నడ� మడ ఎడల2 ఒకక కషుణం రుహదర

ప?కక�న చటటూ�� నడల ననంలబరడలట ఓ చచన� చటటూ�� కక�డ కకననంపచుదు�. కకననం� చటటూ2 పరరశ� మకక కల�షయం$ వల2 ఆయ పర? తల2

కకల�పుమకక�ల� కక�డమలవననం పరసJత. దశ ప?గరతకపరరశ� మకక ప?గరత అవసరు. కన దననంక పరయ$వరుణననం� ననశన చస�కక�ట

ఫలతు ఆ తురువర కదు� రయబయ తురయల� సతు ఆ దు�షయంýలతలన� అన�భూవచువలస ఉంటటూ�ద. 

ఈ పరరశ� మకక ప?గరతమటటూ�న మర పరయ$వరుణం కల�షయం$ ఏరుbడ�తంద. అద నట కల�షయం$. ఇద అధకకశతు పల� పరశ�మల వల2

వస�7 న�, చస�7 న� కల�షయం$మ. పరశ�మల2 తుయరుయ$ పల� వస�7 వుల తుయరక ఉంపయగంచ వ$రయ{ లన� గ6 మల�, పటటూ�ణం

పర? తలలననం త� గ చరు�వుల2 , మచచనరు� పరర పర? తల2 కకలసల ఏరయbటటూ�చయడతం ప?జంలఆరగ$ననం� దబర�తస పల�

అననరగ$లకక� కరుణంమవుతు�నన�య. దననంవల2 అననరగర$తం పరటటూ�, జంలకల�షయం$ కక�డ పంరగంపతు�న�ద. ఇల చయడననంక

కకదురు� పందు­ల ననంరు2కషుêకరుణం కగ, మరకకదుర ధన వ$మ హ ప?ధన కరుణంగ కకననంపస�7 న�ద. 

పల� వ$రయJ ల� త� గర�నటల కకలస, అలగ వయ� కల�షయం$. పరశ�మల� వదల పల� రుసథయన వ$రయ{ ల� నటల కకలస7, వటవల2

వచ( పగర తుదతురయల వల2 వయ� కల�షయం$ ఏరుbడ ఊపరతతు�7 ల� తుదతురు అవయవల అననరగ$ననంక కరుణంమవుతు�న�ద. వటక

తండ� కకతు7 సకకరయ$ల�, కకతు7 వస�7 వుల తుయర పరు�తం మర పరయ$వరుణం సమస$ ఏరుbడద. ఉందహరుణంకక� పర2 స�క‌సచు�ల�. నడ�

అననం�దశల2 కక�డ ఈ సచు�లన� వడ� తు�నన�రు�. సకకరయ$ల పరు�తం అభవ@ద{ చదన దశల� ఇటటూ�వట వస�7 వులన� రు�పదచచ

కకతుకల ఉంపయగంచచ అవతుల పరరువయడ చసథ7 రు�. అవ భూ�మల కకలసపకక నద, సమ�దుª జంలల2 పరు�కక�పవడమ లద

డ�నజల2 కక�రు�కక� పయ ఆ వ$వసJ దబర�తనడననంక కరుణంమవు తు�నన�య. అవÿ మనదశల ఎనన�సథరు�2 పశ�వుల మరుణననంక

కక�డ కరుణంమవుతు�నన�య. ఇవ ఇపుbడ� పరయ$వరుణననం� దబర�తస వధగ ఉంనన�య కకన�కక వటననం ననంషధచయచల దశల�.

కకననం� దశల� ననంషధచ పననంల ఉంనన�య. ఇటటూ�వటవ మరకకననం�. 

పరరశ� మకక ప?గరత కకన�గర�ణంగ వతవరుణం కల�షయం$ కక�డ పంరు�గర�తు� వస�7 న�ద. జంల, వయ�, భూ� కల�షయ$ల� మన�షయం�ల

జవతలన� దు�రుºరు చస�7 నన�య. పరయ$వరుణననంక ఆరగ$ననంక అవననభవ సబరధమ�న�ద. ఐ.రయ. స ఈ దననతుq వ సదురుºగ

ప?త ఏటం ఒకక లకషయ$ననం� ననంర­శచు� కక�ననం ఆ దశగ పరయ$వరుణం ప?గరతకస కక@ష చస�7 న�ద. 

ఐకక$రయజం$సమతమదుటసథరగ పరయ$ వరుణననంక సబరధచచన సమవశననం� 1972 జూన‌5-16 తయదలల సథ� క‌హల

ననంరుgహంచచద. ననట న�డ ప?త సవతుqరు జూన‌5 వ తయదననం ' పరయ$వరుణం దన' గ పరటస�7 నన�రు�. 

ప?పచు పరయ$వరుణం దననతుqవ 1972 వ సవతుqరు న�డ ఐకక$రయజం సమత జంనరుల‌అసబ2చ జంరు�పబరడ�తంద. 1973 ల తల

సమవశ పర? రుభూమద. అపbట న�డ ప?త సవతుqరు జూన‌5 వ తయదన ఏదనన ఒకక ననంరతు నగరరుల పరయ$వరుణంప

అతురయv తయ సమ వశ జంరు�గర�తు�ద. 1972 ల ఐకక$రయజం$సమతచ పర? రుభచుబరడన పరయ$వరుణం పథకక ఆయ వదకకలన�

ఉంపయగంచు�కక�ననం పరయ$వరుణననంక సబరధచచ ప?పచులననం పల� దశలలగరల రయజంకయననయకక�ల�, పరర�ల�, సవ ససJల� ప?జం

లల అవగహన పంచచ పరయ$వరుణం పరరుకషుణంకక� కక@ష చస వధగ చురు$ల� తస�కక�టటూ�నన�య. 2011 జూన‌5 వ తయదన

మనదశలననం న�$ఢల2 ప?పచు పరయ$వరుణం దననతుqవననంక వదకక అయనద.

1973 సవతుqరు న�డ కకQమ తుపbకక�డ ప?పచు పరయ$వరుణం దననతుqవల� య�.ఎన‌. ఆధg రు$ల జంరు�గర�తు�నన�య. 1974

సవతుqరుల ' ఓన2 వన‌ఎరN‌' ఇతవ@తు7తం ఈ కరు$కకQమ ఏరయbటటూ�చశరు�. అయతయ 1987 సవతుqరు న�డ పల� దశల2 ఈ

పరయ$వరుణం దననతుqవల� ఏరయbటటూ� చయడ పర? రుభూమయద. 1987 సవ తుqరుల కనన$లననం ననరబరల' ఎననంgరయన‌మట‌అడ‌

షయంల�ర‌: మర‌దన‌ఎ రు�ఫ‌' అన ఇతవ@తు7తం ప?పచు పరయ$వరుణం దననతుqవ జంరుగ� , 1988 సవతుqరుల థరు�లడ‌లననం

బయ$కక‌ల ' వన‌పపుల‌పుట‌దు ఎననంgరయన‌మట‌ఫసక�‌, డంవలప‌మట‌లసక�‌', అన ఇతవ@తు7తం జంరగంద. 1989 ల ' గ2 బరల‌

వర�గ‌, గ2 బరల‌వర�గ‌' అననం బలvయలననం బర*సలq‌ల, 1990 ల మకqకలననం మకqక సటల ' చచలÇ�న‌అడ‌దు ఎననంgరయన‌మట‌'

అననం, 1991 ల ' కక2యమట‌ఛంజ‌. నడ‌ఫర‌గ2 బరల‌పరరు�నర‌షప‌' సవgడన‌లననం సథ� క‌హల, 1992 ల బ*జల‌లననం రయ డ జనరల

' ఓన2 వన‌ఎరN‌, కర‌అడ‌షర‌' అననం, 1993 సవతుqరు ' ప?వర� అడ‌దు ఎననంgరయన‌మట‌వన‌ఎరN‌వన‌ఫయ$మల' చననలననం

బజగ‌లన�, 1994 సవతుqరుల బర*టటూన‌లననం లడన‌ల' వన‌ఎరN‌వన‌ఫయ$మల' అననం, 1995 ల దుకషణఫÙకలననం ప?టరరయల

' వురు� దు పపులq‌: య�ననటడ‌ఫర‌దు గ2 బరల‌ఎననంgరయన‌మట‌', 1996 ల టటూర�లగరల ఇసథ7 బర�ల‌ల ' ఆవర‌ఎరN‌, ఆవర‌హబరటంట‌,

అవర‌హమ‌' అననం, 1997 ల రపబర2క‌ఆఫ‌కకరయలననం సయల‌ల ' ఫర‌లఫ‌ఆన‌ఎరN‌', , 1998 సవతుqరు రుషయ$లననం

మసతం�ల' ఫర‌లఫ‌ఆన‌ఎరN‌- సవ‌ఆవర‌సవసక‌' అననం, 1999 సవతుqరుల జంపరన‌ల టరక$ల ' ఆవర‌ఎరN‌- ఆవర‌ఫయూ$చుర‌- జంసక�‌

సవ‌ఇట‌' అననం 2000 సవతుqరు ఆస��లయలననం అడలడ‌ల' దు ఎననంgరయన‌మట‌మలననంయమ‌- టమ‌టటూ� యక�‌' అననం, 2001 ల

' కకనక�‌వత‌దు వరులÇ‌వండ‌వబ‌ఆఫ‌లఫ‌' ఇటటూలలననం టరన, కక�$బయలననం హవనన లలన� జంరగయ. 2002 సవతుqరుల చనన

లననం షజన‌' గంవ‌ఎరN‌ఎఛనq‌' అననం, 2003 ల 'వటటూర‌- టటూ� బరలయన‌పపుల‌ఆర‌డయగ‌ఫర‌ఇట‌' లలబరననన‌లగరల బరు�ట‌ల,

2004 సవతుqరు సbయన‌లననం బయరqలననల 'వటడ‌! సవసక‌అడ‌ఓషయంనq‌- డండ‌ఆర‌ఎలవ‌?', 2005 సవతుqరుల ' గర6న‌

సటసక‌- పర2 న‌ఫర‌దు పర2 నట‌' అననం అమరకల గరల శన‌ఫయÙ ననంqసతం�ల, 2006 ల అలvరయలగరల అలvరq‌ల ' డజంర��‌అడ‌

డజంర�ఫకషయంన‌- డంట‌డజంర�‌డ�లడq‌' అననం, 2007 ల ' మల�గ‌ఐసక‌- ఎ హట‌టంపక‌?' అననం ననరgలగరల ట�మ‌సంల, 2008 'కక‌

దు హబరట‌- టటూ�వరÇ�‌ఎ ల కరు�న‌ఎకనమ' ఇతవ@తు7తం న�$జలడ‌ల వల2 గర�న‌ల, 2009 సవతుqరుల ' య�వర‌పర2 నట‌

నడq‌య�- య�ననట‌టటూ� కకబయట‌కక2యమట‌ఛంజ‌' ఇతవ@తు7తం మకqకననం మకqక సటల, 2010 రు�వడలగరల కగలల ' మన

సవbససక‌. వన‌పర2 నట‌. వన‌ఫయూ$చుర‌' ఇతవ@తు7తం జంరు�గరగ, ప?స�7 తు 2011 సవతుqరుల భరుత‌లననం న�$ఢల2ల జంరగంద.

2011 సవతుqరయననంక పరయ$వరుణం పరరుకషుణంకక� సబరధచచ ' నచుర‌ఎట‌య�వర‌సరgసక‌' ఇతవ@తు7గ ననంరుయచరు�. 

ప?కక@తననం పరరుకషచుడమట మనల� మన రుకషచు�కవడమకదు�, భవతురయలకక� ఆరగర$కకరు మన జవతలన� ఇవgడ కక�డ. నడ�

ఎడరు� ల�గ మరన పల� పర? తల� ఒకకపుbడ� పచు(దునతం కకళలకకళలలడవననం పల�వురు� శసÜజుÉ ల� గరతుల చల సథరు�2 తలపరరు�.

అపుbడ� కకననం� పరుపరటటూ�2 , తలయననంతున, దననంక కరుణం కవచు�(. అయతయ సథకతకకగ వజÉ నపరుగ బయగ అభవ@ద{ చదనన

నడ� ఆ పరసJతననం మగంలన పర? తలకక� రయకక�డ చు�స�కవలసన బయధ$తు అదురమదు ఉంద. ప?కక@తల ఒకకదననంకకకకట అవననభవ

సబరధ ఉంద. ఉందహరుణంకక� నరు� కల�షయం$మతయ దననంవల2 భూ�మ ననంసథqరుమవుతు�ద. ననంసథqరుమన భూ�మల ఏవధమన చటటూ�2

మనలవు కకన�కక నల బడ�పడపతు�ద. మననంషక పర? ణధరు మన ఆకqజంన‌న� చటటూ�2 వదల కరు�న‌డ ఆక�డ‌న� పల�(కక�టంయ. చట2

లననంకరుణంగ ఆ ప?భవ మననంష ఆయ�రయ­ యప పడ కకQమగ పర? తల� ఎడరగమరపతయ, మననంష జవనకల తుగం� చచవరుకక�

అననరగ$ల బయరన పడ మరుణననంక చరు�వవుతడ�. 

ప?పచువ$ప7గ 10 లకషులకక� పగ ఆదవసవ తగరల�, ప?జంల� అడవులప, ఆహరు, వణజం$ పటటూ లప ప?తు$కషుగ, పరకషుగ

ఆధరుపడ జవన సథగంస�7 నన�రు�. పరరశ� మకకకరుణం పరు�తం అడవు లన� నరుకకటటూ, పటటూ పలలన� సతు వ$పరరయల పరు�తం ఇతురు

అవసరయలకక� ఉంపయగంచుడ వల2 ఆహరు సమస$తంపరటటూ�, ప?తు$కషుగ లకషుల కక�టటూ�బయల� జవననపరధ కలbడననంక

కరుణంమవుతు�న�ద. ఇటటూ�వట కరుణలకక� చుదు�వుకక�న�, మధవులననం చపుbకక�న వర కరుణం కవడ వచరచుదుగర� వషయంయ. ఇల

చయడప ఎతంమద తుమ అసతు@ప7ననం వ$కకN చస�7 ప?తు$కషు ననంరుసనన� తల�పుతు�నన�రు�. అలగ గరతుల సమ�దుª జంలల�

కకల�షతు కవడ వల2 తబరళల¹�, పల�రుకల చపల� వట సమ�దుª జవరయశ�ల� లకషుల సఖయ$ల మరుణచచన వషయంయ తలసద.

ఇటటూ�వట సఘటటూనలన� బరట� ప?గరత పరు�తం ప?కక@తననం ననశన చయడ ఎతువరుకక� సమజంస అన�ద అదురు� ఆలచచచలqన

వషయంయ. అడవతుల2 బరడÇల�గ చపుbకక�న ఎనన� తగరల� నటక అడవులన�, అకక�డ సథధ�జంతు�వులన� కపరడ�తు� వటకస

ప?భూ�తgలతం సతు పరయడ�తు�నన�య. 

దననంక సgచుæదు ససJల� ప?భూ�తgల�, పరరశ� మకక వతు7ల� కకలస7 వరతం సథమన�$ల� చయ కకలప మ�దు�కక� సథగదు�కక� ఎపుbడ�

సదు{గ ఉంటంరు�. అదు�కస పరయ$వరుణం పరరుకషుణంన� ఓ దకషుగ సవgకకరచల. అదు�కస పరసరయల పరశ�భూ�తు, చటటూ2 పంపకక,

నటననం జగర6తు7గ వడ�కవడ, పర2 స�క‌వట హననంకరుకక పదరయ{ ల తుయరననంమన�కవడ, లద ననంషధచుడ చయల. పరఠశలల2

చుదవ చచనన�రు�లకక� సతు పరయ$వరుణం పరరుకషుణంప అవగహన కకలbచువలసన అవసరు ఉంద. ఎవరక తంచచన రతల వరు� ప?కక@తననం

సరుకషచల. అద ప?కక@త కస కదు�. మనదుర కస. భవతురయల కస. మననంష మన�గరడకస.