1

ಕುರಿ ಸಾಕಣೆ:

1. ಪಶುಪಾಲನೆ ನಮ್ಮ ಗ್ಾಾಮೀಣ ಬದುಕಿನ ಅವಿಭಾಗ್ಯ ಅಂಗ್. ಹೆೈನು, ಗ್ೆೊಬಬರ, ಉಳುಮೆ-ಸಾಗ್ಾಟಗ್ಳಿಗ್ೆ ದನ-ಕರುಗ್ಳು ಅನಿವಾರ್ಯ. ಅಂತೆಯೀ ಮಾಂಸ-ಮೊಟ್ೆೆಗ್ಳಿಗ್ಾಗಿ ಹಂದಿ-ಆಡು-ಕುರಿ-ಕೆೊೀಳಿಗ್ಳನುು ಸಾಕಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಕೃಷಿಯಂದಿಗ್ೆ ಉಪಕಸುಬಾಗಿದದ ಪಶುಪಾಲನೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಯಗ್ಳಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯಕ ಆಯಾಮ್ ಪಡೆದುಕೆೊಂಡು ಪಾಧಾನ ವೃತ್ತಯಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಗ್ಾಾಮೀಣ ಭಾರತ್ದ ಅದಾರ್ದ ಪಾಮ್ುಖ ಮ್ೊಲವಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗ್ೆ ತ್ಳಿ-ಸಾಕಣೆ-ಆಹಾರ-ನಿವಯಹಣೆ ಮ್ುಂತಾದ ವಿರ್ರ್ಗ್ಳಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಪರತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅಸಮ್ಪಯಕ ಮ್ಳ ,ೆ ಕೊಲ್ಲಗ್ಳ ಕೆೊರತೆ, ಬೆಲೆಯೀರಿಳಿತ್ ಮ್ುಂತಾದ ಸಮ್ಸೆಯಗ್ಳ ಸುಳಿರ್ಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿರುವ ಕೃಷಿಕರು ಆಡು-ಕುರಿ-ಕೆೊೀಳಿ ಸಾಕಣೆಗ್ೆ ಮ್ುಂದಾಗ್ುತ್ತದಾದರೆ. ಹೆೈನುಗ್ಾರಿಕೆರ್ ಜ್ಂಜಾಟಗ್ಳಿಂದ ಬೆೀಸತ್ತವರು ಕೊಡ ಆಡು-ಕುರಿಗ್ಳತ್ತ ಹೆೊರಟಿದಾದರೆ.

2. ಆಡು-ಕುರಿ ಸಾಕಣೆ ಮಾನವನ ಇತ್ಹಾಸದಷೆೆೀ ಪುರಾತ್ನವಾದುದು. ಆದಿಮಾನವ ದನ-ಕರುಗ್ಳಿಗಿಂತ್ ಮೊದಲೆೀ ಆಡು ಸಾಕಣೆ ಆರಂಭಿಸಿದ. ಹೆೈನುರಾಸುಗ್ಳಿಗ್ೆ ಹೆೊೀಲ್ಲಸಿದಲ್ಲಿ ಈ ಪುಟೆ ಜೀವಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಸಥಳಾವಕಾಶ-ಅಹಾರ-ನಿೀರು ಕಡಿಮೆ ಸಾಕು. ನಿವಯಹಣೆ ಸುಲಭ. ಬರಗ್ಾಲದಿಂದ ಬೆಳೆಗ್ಳೆಲಿ ವಿಫಲವಾದರೊ ಆಡು-ಕುರಿಗ್ಳು ಬದುಕುಳಿರ್ುತ್ತವೆ. ಇವು ಸಿಕಿಿದೆದಲವಿನೊು ತ್ಂದು ಜೀಣಯಮಾಡಿಕೆೊಳಳಬಲಿವು. 1 ವಾರ ಉಪವಾಸ ಮ್ತ್ುತ 3 ದಿನ ನಿೀರಿಲದಿೆ ಬದುಕಬಲಿವು. ಆಡು-ಕುರಿಗ್ಳು ಹೆಚಿಿನೆಲ ಿಹವಾಮಾನಗ್ಳಿಗ್ೆ ಹೆೊಂದಿಕೆೊಂಡಿವೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಯಗ್ಳ ಉರ್ಣತೆ ಏರುಪೆೀರಿನಲ್ಲಿ ಹಸು-ಎಮೆಮಗ್ಳು ತೆೊಂದರೆಗ್ೆ ಸಿಲುಕಿವೆ. ಆದರೆ ಆಡು-ಕುರಿಗ್ಳು ಅಧಿಕ ಉರ್ಣತೆ ಸಹಿಸಿ ಸಮ್ೃದಧವಾಗಿ ಬೆಳೆರ್ುತ್ತವೆ. . ಭೊರಹಿತ್ ಗ್ಾಾಮೀಣ ಜ್ನತೆಗ್ೆ ಇದೆೊಂದು ಲಾಭದಾರ್ಕ ಉದೆೊಯೀಗ್. ಬೆೀಕೆಂದಾಗ್ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿ ಹಣ ಪಡೆರ್ಬಹುದಾದದರಿಂದ ಆಡು-ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಬಡವರ ATM ಎನುಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ್ದಲ್ಲಿ ದನದ ಮಾಂಸ ಹಿಂದುಗ್ಳಿಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ಹಂದಿ ಮಾಂಸ ಮ್ುಸಿಿಮ್ರಿಗ್ೆ ನಿಶಿದಧ. ಆದರೆ ಕುರಿ ಮ್ತ್ುತ ಆಡಿನ ಮಾಂಸ ಎಲಿರಿಗ್ೊ ಅಚ್ುಿಮೆಚ್ುಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಮಾರುಕಟ್ೆೆರ್ ವಿಸಾತರ ಹೆಚ್ುಿ. ಹಾಲು-ಮಾಂಸ-ಉಣೆಣ-ಚ್ಮ್ಯ ಮ್ತ್ುತ ಪೌಷಿಿಕ ಗ್ೆೊಬಬರಗ್ಳು ಇವುಗ್ಳ ಉತ್ಪನುಗ್ಳು.

3. ನಮ್ಮ ದೆೀಶದ ಎಲಿ ರಾಜ್ಯಗ್ಳಲ್ಲ ಿಆಡು-ಕುರಿ ಸಾಕಣೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದುದ ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 40 ಮ್ತ್ುತ ಆಡಿನಲ್ಲ ಿ20

ರರ್ುೆ ನೆೊಂದಾಯಿತ್ ತ್ಳಿಗ್ಳಿವೆ. 2003 ರ ಪಶುಗ್ಣತ್ರ್ ಪಾಕಾರ ದೆೀಶದಲ್ಲ ಿ6.5 ಕೆೊೀಟಿ ಕುರಿಗ್ಳು ಮ್ತ್ುತ 12.5 ಕೆೊೀಟಿ ಆಡುಗ್ಳಿವೆ. ಇನುು ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ 75 ಲಕ್ಷ ಕುರಿಗ್ಳು ಮ್ತ್ುತ 45 ಲಕ್ಷ ಆಡುಗ್ಳಿವೆ. ಕನಾಯಟಕದ ಹೆಚಿಿನೆಲಿ ಒಣಪಾದೆೀಶಗ್ಳಲ್ಲ ಿಕುರಿಸಾಕಣೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಹೆೊಲದ ಫಲವತ್ತತೆ ಹೆಚಿಿಸಲು ಕುರಿ ಮ್ಂದೆ ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು ಬರ್ಲು ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸವೆೀಯಸಾಮಾನಯ. ಉಪಬೆಳೆಗ್ಳಿಲಿದ ತೆಂಗ್ು-ಅಡಿಕೆ ತೆೊೀಟಗ್ಳ ರೆೈತ್ರು ಕಳ ೆನಿರ್ಂತ್ಾಣಕೆಿಂದು ಕುರಿ ಸಾಕುವುದಿದೆ. ವಿಶಾಲ ಹೆೊಲದಲ್ಲಿ ಉಳುಮೆಗ್ೆ ಮೊದಲು ಮ್ತ್ುತ ಬೆಳ ೆಕಟ್ಾವಾದ ನಂತ್ರ ಕುರಿ ಮೆೀಯಿಸಿದರೆ ಕಳ ೆನಿರ್ಂತ್ಾಣದೆೊಂದಿಗ್ೆ ಒಂದಿರ್ುೆ ಆದಾರ್ ಸಾಧ್ಯ. ಕುರಿ ಉಣೆಣಯಿಂದ ಕಂಬಳಿ ತ್ಯಾರಿಕೆ ಶತ್ಮಾನಗ್ಳಿಂದ ನಡೆದುಬಂದ ಉದಯಮ್. ಆದಾಗ್ೊಯ ನಮ್ಮ ದೆೀಶದ ಕುರಿ ತ್ಳಿಗ್ಳ ಉಣೆಣರ್ ಉತಾಪದನೆ ಮ್ತ್ುತ ಗ್ುಣಮ್ಟೆ ತ್ೀರ ಕಡಿಮೆ. ಉಣೆಣ ಕಟ್ಾವಿನ ಖಚಿಯಗ್ೆ ಅದರ ಮಾರಾಟದಿಂದ ಬರುವ ಆದಾರ್ ಸರಿಯಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಮಾಂಸವಂದೆೀ ಕುರಿರ್ ವಾಣಿಜ್ಯಕ ಉತ್ಪನು. ಸದಯ ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಾಗ್ುತ್ತರುವ ಗ್ೆೊೀಹತೆಯ ಕಾನೊನಿನಿಂದಾಗಿ ಆಡು-ಕುರಿ ಮಾಂಸಕೆಿ ಮ್ತ್ತರ್ುೆ

2

ಬೆೀಡಿಕೆ-ಬೆಲೆ ಬರುವ ನಿರಿೀಕ್ಷೆ ರೆೈತ್ರದುದ. ಸಾವರ್ವ ಕೃಷಿ ಜ್ನಪ್ರಾರ್ವಾಗ್ುತ್ತದದಂತೆ ಕುರಿಗ್ೆೊಬಬರಕೆಿ ಇನಿುಲಿದ ಬೆೀಡಿಕೆ ಪಾಾಪತವಾಗಿದೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಇತ್ತೀಚೆಗ್ೆ ವಾಣಿಜ್ಯಕ ಕುರಿ ಸಾಕಣೆಗ್ೆ ಹೆಚಿಿನ ಮ್ಹತ್ವ ಒದಗಿ ಬಂದಿದೆ. 4. ನಮ್ಮ ದೆೀಶದಲ್ಲ ಿಕುರಿಗಿಂತ್ ಆಡಿನ ಸಂಖ್ೆಯ ಹೆಚ್ುಿ. ಆದರೆ ಕನಾಯಟಕ ಮ್ತ್ುತ ಆಂಧ್ಾ ಪಾದೆೀಶಗ್ಳಲ್ಲಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆೀ ಪಾಥಮ್ ಪಾಾಶಸಯ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಕುರಿ ಮಾಂಸಕೆಿ ಬೆೀಡಿಕೆ-ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ುಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಮಾರಾಟ ಸುಲಭ. ಆಡಿನ ಮಾಂಸದಲ್ಲಿ ನಾರಿನ ಅಂಶ ಹೆಚಿಿದುದ ಬಿರುಸಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕುರಿ ಮಾಂಸದ ಮ್ೃದುವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆಡು ಕುರುಚ್ಲು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸೆೊಪುಪ ತ್ನುಲು ಇರ್ೆಪಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕುರಿ ನೆಲದ ಮೆೀಲ್ಲರುವ ಹುಲು-ಿಕಳೆಗ್ಳನುು ಸವಚ್ಿವಾಗಿ ಮೆೀರ್ುತ್ತದೆ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಮೆೀವನುು ತ್ನುುವುದಿಲಿ. ಆಡಿಗಿಂತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ಕಡಿಮೆ ಆಹಾರ ಸಾಕು. ಆಡು ಸವಲಪ ತ್ಂಟ್ೆ ಸವಭಾವದುದ. ಕುರಿ ತ್ುಂಬ ವಿಧೆೀರ್ ಮ್ತ್ುತ ಹೆದರಿಕೆ ಸವಭಾವದುದ. ಕಿರಿಕಿರಿ ಕಡಿಮೆ. ಆಡಿನ ಆರೆೊೀಗ್ಯದ ಕುರಿತ್ು ಹೆಚಿಿನ ನಿಗ್ಾ ಅಗ್ತ್ಯ. ಔರ್ಧ್ ಕುಡಿಸುವಾಗ್ ಚ್ಲ್ಲಿ ವಯಥಯಮಾಡುವುದು ಸಾಮಾನಯ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಔರ್ಧ್ದ ಪಾಮಾಣವೂ ಜಾಸಿತ ಬೆೀಕು. ಕೆಲ ಔರ್ಧಿಗ್ಳಿಂದ ಆಡಿನಲ್ಲಿ ಅದದಪರಿಣಾಮ್ವಾಗ್ುವುದಿದೆ. ಆದರೆ ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲ ಿಇಂಥ ಸಮ್ಸೆಯ ಕಡಿಮೆ. ಆಡಿನಲ್ಲಿ ಮ್ರಿಗ್ಳ ಪಾಲನೆ-ಆರೆೊೀಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆರ್ಲ್ಲಿ ವಯತ್ಯರ್ವಾದರೆ ಸಾವಿನ ಪಾಮಾಣ ಅಧಿಕ. ಆದರೆ ಕುರಿ ಆರೆೈಕೆ ಸುಲಭ ಮ್ತ್ುತ ಮತ್ವಯರ್ಕಾರಿ. ಆಡಿನ ಮೆೈಮೆೀಲೆ ಉಣೆಣಯಿಲಿದ ಕಾರಣ ಹೆೀನು-ಚಿಗ್ಟ-ಉಣಿಣಗ್ಳ ಕಾಟ ಹೆಚ್ುಿ. ಕುರಿಗ್ೆ ತ್ುಪಪಟವಿರುವುದರಿಂದ ಇವುಗ್ಳ ಬಾಧೆ ಕಡಿಮೆ. 5. ಕುರಿಗ್ಳ ಸಮ್ಸೆಯಯಂದರೆ ಸಾಮಾನಯವಾಗಿ ಒಮೆಮಗ್ೆ ಒಂದೆೀ ಮ್ರಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಆಡಿನರ್ುೆ ಶಿೀಘ್ಾವಾಗಿ ಸಂಖ್ಾಯಭಿವೃದಿಧ ಆಗ್ಲಾರದು. ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆ - ಅಂದರೆ ಸಾೆಲ್ ಫೆಡ್ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಆಡುಗ್ಳನುು ಅಧಿಕ ಮ್ಳ ೆಪಾದೆೀಶದಲೊಿ ಸಾಕಬಹುದು. ಆದರೆ ಕುರಿ ಹೆಚಿಿನ ಆದಾಯ ಹವೆಯಿರುವ ಕಾಡು-ಮ್ಲೆನಾಡು -ಕರಾವಳಿ ಪಾದೆೀಶಗ್ಳಲ್ಲ ಿಬರಲಾರದು. ಆಡಿನಲ್ಲಿ ಹಾಲ್ಲನ ಪಾಮಾಣ ಜಾಸಿತ. ಕುರಿರ್ಲ್ಲಿ ಹಾಲ್ಲನ ಕೆೊರತೆಯಿಂದ ಮ್ರಿ ಸಾರ್ುವದುಂಟು. ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಥಳಿೀರ್ವಾಗಿ ಕುರಿ ಮಾಂಸಕೆಿ ಹೆಚಿಿನ ಬೆೀಡಿಕೆ-ಬೆಲೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಆಡಿಗಿಂತ್ ಕುರಿ ಸಾಕಣೆ ಹೆಚ್ುಿ ಪಾಚ್ಲ್ಲತ್. 6. ಇಂದಿನವರೆಗ್ೊ ನಮ್ಮ ದೆೀಶದಲ್ಲಿ ಸಾಂಪಾದಾಯಿಕ ವಿಧಾನದ ಕುರಿಸಾಕಣೆಯೀ ಹೆಚಾಿಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸವಂತ್ ಜ್ಮೀನಿಲಿದವರೊ ಕೊಡ ಗ್ೆೊೀಮಾಳ, ಕೆರೆ-ಕುಂಟ್ೆಗ್ಳ ಬರ್ಲುಗ್ಳಲ್ಲಿ ಕುರಿ ಮೆೀಯಿಸುತಾತರೆ. ಊರಿಂದೊರಿಗ್ೆ ಸಾಗ್ುವ ಕುರಿಮ್ಂದೆಗ್ಳೂ ಸಾಮಾನಯ. ಆದರೆ ದಿನ ಕಳೆದಂತೆ ಮೆೀರ್ಲು ಸಥಳಾವಕಾಶ ಕಡಿಮೆಯಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಕುರಿ ಕಾರ್ಲು ಕೊಲ್ಲಗ್ಳೂ ಸಿಗ್ುತ್ತಲಿ. ಗ್ೆೊೀಮಾಳಗ್ಳಂತ್ೊ ಅತ್ಕಾಮ್ಣವಾಗಿ ಕಣಮರೆಯಾಗಿವೆ. ಮ್ಳ ೆಬಂದಾಗ್ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಹೆೊಟ್ೆೆ ತ್ುಂಬಿದರೊ ವರ್ಯದ ಹೆಚಿಿನ ಅವಧಿರ್ಲ್ಲಿ ಅರೆ ಹೆೊಟ್ೆೆಯೀ ಗ್ತ್. ಮೆೀವಿಗ್ಾಗಿ ದಿನವಿಡಿೀ ಅಲೆದಾಡಿ ಅಧಿಕ ಶಕಿತ ವಯರ್ವಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ನಿಧಾನ. ಇವು ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ ಹೆಚೆಿಂದರೆ ಒಂದೊವರೆಯಿಂದ ಎರಡು ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ತ್ೊಕ ಪಡೆರ್ಬಹುದು. ಬಹುತೆೀಕ ರೆೈತ್ರು ಕುರಿಮ್ನೆರ್ಲ್ಲಿ ಮೆೀವು-ಕೆೈತ್ಂಡಿ ಕೆೊಡುವುದಿಲಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಕುರಿಗ್ಳು ಒಂದೊವರೆಯಿಂದ ಎರಡು ವರ್ಯಗ್ಳಲ್ಲಿ ಹೆಚೆಿಂದರೆ 25 ರಿಂದ 30 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಬೆಳೆರ್ುತ್ತವೆ. ಸಾಂಪಾದಾಯಿಕ ರೆೈತ್ರು ಸಥಳಿೀರ್ ತ್ಳಿಗ್ಳನೆುೀ ನೆಚಿಿಕೆೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಹೆಚಿಿನ ಇಳುವರಿ ನಿರಿೀಕ್ಷಿಸುವುದು ಕರ್ೆ. ಇನುು ಹಳಳ-ಕೆರೆಗ್ಳು ಬತ್ತಹೆೊೀಗಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಕುಡಿರ್ಲು ಸವಚ್ಿನಿೀರು ಸಿಗ್ುತ್ತಲಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಹೆೊರಮೆೀರ್ುವ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ರೆೊೀಗ್ಬಾಧೆ ಮ್ತ್ುತ ಪರಾವಲಂಭಿ ಜೀವಿಗ್ಳ ಕಾಟ ಸಾಮಾನಯ.

3

ಕುರಿ ಹಿಕೆಿರ್ಲ್ಲಿನ ರೆೊೀಗ್ಾಣು ಮ್ತ್ುತ ಜ್ಂತ್ುಹುಳುಗ್ಳು ಹೆೊರಮೆೀರ್ುವಾಗ್ ಗ್ುಂಪ್ರನ ಎಲಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಹರಡುತ್ತವೆ. ಕುರಿ ಮ್ತ್ುತ ಟಗ್ರುಗ್ಳು ಒಟ್ಾೆಗಿ ಮೆೀರ್ುವಾಗ್ ನೆೈಸಗಿಯಕ ಸಂಪಕಯವಾಗ್ುವುದರಿಂದ ತ್ಳಿ ನಿರ್ಂತ್ಾಣ ಕರ್ೆ ಸಾಧ್ಯ. ಆದಾಗ್ೊಯ ಈ ಸಾಂಪಾದಾಯಿಕ ಕುರಿಸಾಕಣೆರ್ಲ್ಲಿ ಹಣ ಹೊಡಿಕೆ ಮ್ತ್ುತ ನಿವಯಹಣೆರ್ ಖಚ್ುಯ ಕಡಿಮೆ. ಆದರೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ಮ್ಟೆದಲ್ಲ ಿಉತ್ತಮ್ ಗ್ುಣಮ್ಟೆದ ಮಾಂಸ ಉತಾಪದನೆಗ್ೆ ಹೆೊರಮೆೀಯಿಸುವ ವಿಧಾನ ಇಂದಿನ ಮ್ತ್ುತ ಮ್ುಂದಿನ ದಿನಗ್ಳಲ್ಲ ಿಸಾಧ್ಯವಿಲಿ. ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆಯಂದೆೀ ಇದಕೆಿ ಪರಿಹಾರ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಈ ಸಾಕ್ಷಯಚಿತ್ಾದ ದಲ್ಲ ಿಸಾಂಪಾದಾಯಿಕ ಕುರಿಸಾಕಣೆಗ್ೆ ಪಯಾಯರ್ವಾಗಿ ಕೊಡುಮ್ನೆ ಪದಧತ್ ಅಥವಾ ಸಾೆಲ್ ಫೆಡ್ ವಿಧಾನವನುು ವಿವರವಾಗಿ ಚಿತ್ಾಸಿದೆದೀವೆ.

7. ಅಂದಹಾಗ್ೆ ಇನೆೊುಂದು ಮ್ಧ್ಯಂತ್ರ ವಿಧಾನವಿದೆ. ಹೆೊರಮೆೀಯಿಸಲು ಸಾಕರ್ುೆ ಅವಕಾಶವಿರುವ ರೆೈತ್ರು ಹಗ್ಲುಹೆೊತ್ುತ ಕುರಿಗ್ಳನುು ಹೆೊರಬಿಡುತಾತರೆ. ರಾತ್ಾ ಕುರಿಮ್ನೆರ್ಲ್ಲಿ ಪೌಷಿಿಕವಾದ ಹಸಿರುಮೆೀವು ಮ್ತ್ುತ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ಕೆೊಡುತಾತರೆ. ಹೆೊರದೆೀಶಗ್ಳಲೊಿ ಈ ವಿಧಾನ ಜ್ನಪ್ರಾರ್. ಅಲ್ಲಿ ಕುರಿ ಮೆೀಯಿಸಲೆಂದೆೀ ವಿಶಾಲ ಹುಲುಗಿ್ಾವಲು ನಿಮಯಸುತಾತರೆ. ಒಬಬ ಕುರಿಗ್ಾರ ನಾಲಾಿರು ತ್ರಬೆೀತ್ ಪಡೆದ ಕಾವಲು ನಾಯಿಗ್ಳೂೆಂದಿಗ್ೆ ಸಾವಿರಾರು ಕುರಿ ಮೆೀಯಿಸುತಾತನೆ. ಕುರಿಗ್ಳನುು ಮ್ನೆಗ್ಟೆಲು ಹೆಲ್ಲಕಾಪೆರ್ ಬಳಕೆ ಕೊಡ ರೊಢಿರ್ಲ್ಲಿದೆ. ಸೆಮ ಇಂಟ್ೆನಿಿವ್ ಎಂದು ಕರೆರ್ುವ ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಮೆೀವಿನ ಖಚ್ುಯ ಕಡಿಮೆ. ನಿವವಳ ಲಾಭ ಜಾಸಿತ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕೊಡ ಕೆಲ ರೆೈತ್ರು ಈ ಪದಧತ್ ಅನುಸರಿಸುತಾತರೆ. ಕುರಿಗ್ಳು ವಿವಿಧ್ ವಗ್ಯಗ್ಳ ಹುಲು-ಿಕಳೆಗ್ಳನುು ಮೆೀರ್ುವುದರಿಂದ ಪೌಷಿಿಕಾಂಶಗ್ಳ ಸಮ್ತೆೊೀಲನ ಸಾಧ್ಯವಾಗ್ುತ್ತದೆ. 8. ಇಲ್ಲಿಂದ ಮ್ುಂದೆ ನಾವು ಕೊಡುಮ್ನೆ ಪದಧತ್ರ್ ವೆೈಜಾುನಿಕ-ವಯವಸಿಥತ್ ಕುರಿಸಾಕಣೆರ್ನುು ನೆೊೀಡಲ್ಲದೆದೀವೆ. ಮೊದಲ್ಲಗ್ೆ ಸೊಕತ ಹವಾಗ್ುಣ. ಕುರಿ ಒಣ ಹವಾಮಾನ ಬರ್ಸುತ್ತದೆ. ಛಳಿಗ್ಾಲದ ಉರ್ಣತೆ ತ್ೀರ ತ್ಡಿಮೆಯಿದದರೊ ತೆೊಂದರೆಯಿಲಿ. ಆದರೆ ಮ್ಳೆಗ್ಾಲದಲ್ಲಿ ಆದಾಯತೆ ಮತ್ಮೀರಬಾರದು. ಅಂದರೆ ಕಡಿಮೆ ಮ್ಳೆಯಾಗ್ುವ ಒಣ ಪಾದೆೀಶ ಕುರಿ ಸಾಕಣೆಗ್ೆ ಯೀಗ್ಯ. ಅಧಿಕ ಮ್ಳೆರ್ ಮ್ಲೆನಾಡು ಮ್ತ್ುತ ಕರಾವಳಿಗ್ಳು ಸೊಕತವಲಿ. ಅರೆಮ್ಲೆನಾಡಿನಲ್ಲ ಿಕೊಡ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ರೆೊೀಗ್ ಮ್ತ್ುತ ಜ್ಂತ್ು ಸಮ್ಸೆಯ ನಿರಂತ್ರ. ಜೌಗ್ು ಪಾದೆೀಶಗ್ಳಲ್ಲಿ ಕೆಮ್ುಮ - ನೆಗ್ಡಿ - HS -CCPP ಮ್ುಂತಾದ ರೆೊೀಗ್ಗ್ಳು ನರ್ೆ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇನುುಳಿದಂತೆ ಪೌಷಿಿಕ ಹಸಿರು ಮೆೀವನುು ನಿರಂತ್ರವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲು ಸಾಕರ್ುೆ ನಿೀರು ಮ್ತ್ುತ ಫಲವತಾತದ ಭೊಮ ಇರುವುದು ಅಗ್ತ್ಯ. ಒಂದೆಕರೆರ್ಲ್ಲಿ ವರ್ಯಕೆಿ 3 ಬೆಳ ೆತೆಗ್ೆರ್ುವಂತ್ದದರೆ 40 ರಿಂದ 45 ಕುರಿ ಸಾಕಬಹುದು. ಸಣಣ ರೆೈತ್ರು ಎರಡೆಕರೆರ್ಲ್ಲಿ ಮೆೀವು ಬೆಳೆದು 40 ಕುರಿ ಮ್ತ್ತವುಗ್ಳ ಮ್ರಿಗ್ಳನುು ಮೆೀಯಿಸಿ 2 ರಿಂದ 2.5 ಲಕ್ಷ ರೊಪಾಯಿ ಆದಾರ್ ಪಡೆರ್ಬಹುದು. 9. ಇದಿೀಗ್ ಕುರಿಗ್ಳ ವಸತ್ ವಯವಸೆಥರ್ನುು ನೆೊೀಡೆೊೀಣ. ಆಡು ಸವಭಾವತ್ಃ ನೆಲದಿಂದ ಸವಲಪ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಮ್ಲಗ್ಲು ಇಚಿಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ನೆಲವೆೀ ಇರ್ೆ. ರಾತ್ಾ ಹೆೊತ್ುತ ಮ್ತ್ುತ ಮ್ಳೆಬಂದಾಗ್ ಆಶಾರ್ ನಿೀಡಲು ಮ್ನೆ ಅಗ್ತ್ಯ. ಅವರವರ ಶಕಾಯನುಸಾರ ಕಡಿಮೆ ಖಚಿಯನ ಅಥವಾ ದುಬಾರಿರ್ ಪಕಾಿ ಮ್ನೆ ನಿಮಯಸಬಹುದು. ನೆೊೀಡಿ, ಈ ರೆೈತ್ರು ರೆೀಷೆಮ ಮ್ನೆರ್ನುು ಕುರಿಮ್ನೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದಾದರೆ. ಆದರೆ ಈ ರೆೈತ್ರು ಕುರಿಗ್ಾಗಿ ಶಿೀಟಿನ ಪಕಾಿ ಮ್ನೆ ಮಾಡಿದಾದರೆ. ಕುರಿಮ್ನೆರ್ಲ್ಲ ಿಚ್ನಾುಗಿ ಗ್ಾಳಿ-ಬೆಳಕು ಹಾರ್ುವುದು ಅಗ್ತ್ಯ. ಮ್ನೆಗ್ೆ ಹೆೊಂದಿಕೆೊಂಡಂತೆ ಹಿೀಗ್ೆ ತೆರೆದ ಸಥಳವಿರುವುದು ಅವಶಯಕ. ದಿನದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಹೆೊತಾತದರೊ ಕುರಿಗ್ಳು ಬಿಸಿಲ್ಲನಲ್ಲಿ ಅಡಾಾಡಲು ಇದು ಬೆೀಕು. ಈ ರೆೈತ್ರು ಇಲ್ಲಿಯೀ ನಿೀರು-ಆಹಾರ

4

ನಿೀಡುತಾತರೆ. ರಾತ್ಾ ಹೆೊತ್ುತ ಮಾತ್ಾ ದೆೊಡಿಾರ್ಲ್ಲಿ ಕೊಡುತಾತರೆ. ಇನುು ಇಲ್ಲ ಿದೆೊಡಿಾ ತೆರೆದ ಮ್ನೆರ್ಂತ್ದುದ ಕುರಿಗ್ಳು ಹಗ್ಲು-ರಾತ್ಾ ಹೆಚ್ುಿ ಹೆೊತ್ುತ ಇಲ್ಲಿಯೀ ಕಳೆರ್ುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿಯೀ ಮೆೀವನೊು ತ್ನುುತ್ತವೆ. ನಿೀರು ಮ್ತ್ುತ ಕೆೈತ್ಂಡಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಮಾತ್ಾ ಹೆೊರಬಿಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಇವೆರಡೊ ವಿಧಾನಗ್ಳು ಅನುಸರಣೆಗ್ೆ ಯೀಗ್ಯ. ಪಾತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ಹತ್ುತ ಚ್ದರ ಅಡಿ ಜಾಗ್ ಬೆೀಕು. ಕುರಿಮ್ನೆ ಮ್ತ್ುತ ತೆರೆದ ಸಥಳ ಸೆೀರಿಸಿ ಈ ರಿೀತ್ ತ್ಂತ್ ಜಾಲರಿರ್ ಎತ್ತರದ ಬೆೀಲ್ಲ ಅಗ್ತ್ಯ. ಸುತ್ತ ನೆರಳಿನ ಮ್ರ ಬೆಳೆಸಿದರೆ ವಾತಾವರಣ ತ್ಂಪಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಗ್ಬಬದ ಕುರಿ, ಮ್ರಿ, ಟಗ್ರು ಹಿೀಗ್ೆ -ವರ್ಸುಿ, ದೆೀಹತ್ೊಕ ಮ್ತ್ುತ ಲ್ಲಂಗ್ ಆಧಾರಿತ್ವಾಗಿ ಪಾತೆಯೀಕ ಗ್ುಂಪುಗ್ಳಲ್ಲಿ ನಿವಯಹಿಸುವುದು ತ್ುಂಬ ಮ್ಹತ್ವ. ಆಹಾರ - ಔರ್ಧ್ - ಕೆೈತ್ಂಡಿಗ್ಳನುು ನಿಗ್ದಿತ್ ಸಮ್ರ್ ಮ್ತ್ುತ ಪಾಮಾಣದಲ್ಲಿ ನಿೀಡಲು ಇದು ಅಗ್ತ್ಯ. ಈ ಉದೆದೀಶಕೆಿ ಹಿೀಗ್ೆ ಬಿದಿರಿನ ತ್ಡಿಕೆ ಅಥವಾ ತ್ಂತ್ ಜಾಲರಿಯಿಂದ ವಿಭಾಗ್ಣೆ ಮಾಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಕುರಿಮ್ನೆ ನೆಲ ಮ್ಣಿಣನದಾಗಿದದರೆ ಉತ್ತಮ್. ಮ್ೊತ್ಾ ಹಿೀರಿಕೆಯಾಗಿ ವಾಸನೆ ಮ್ತ್ುತ ಆರೆೊೀಗ್ಯದ ಸಮ್ಸೆಯ ಕಡಿಮೆ. ನಿವಯಹಣೆಗ್ೆ ಅನುಕೊಲವಾಗ್ಲೆಂದು ಇಲ್ಲಿ ಸುಟೆ ಇಟಿೆಗ್ೆ ಜೆೊೀಡಿಸಿ ನೆಲಹಾಸು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸಿಮೆಂಟಿನ ನೆಲ ಸೊಕತವಲಿ ಮ್ತ್ುತ ಅಗ್ತ್ಯವೂ ಇಲಿ. ಕುರಿಗ್ಳು ಸತ್ತ್ವಾಗಿ ಸಿಮೆಂಟು ನೆಲದ ಮೆೀಲೆ ಮ್ಲಗಿ-ಎದುದ ಮಾಡಿದರೆ ಹುಣುಣ ಅಥವಾ ಬೆಡ್ ಸೆೊೀರ್ ಕೊಡ ಆಗ್ಬಹುದು. 10. ಕುರಿಗ್ಳು ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ೆಯರ್ಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಡೆೈರಿಗ್ಳಂತೆ ಮೆೀವನುು ಗ್ೆೊೀದಲ್ಲರ್ಲ್ಲಿ ತ್ನಿುಸುವುದು ಕರ್ೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಈ ರಿೀತ್ರ್ ಸವಲಪ ಎತ್ತರದ ಮೆೀವಿನ ಪೆಟಿೆಗ್ೆ ಬಳಕೆರ್ಲ್ಲಿದೆ. ಇದನುು ಮ್ರದಿಂದ ಅಥವಾ ತ್ಗ್ಡಿನಿಂದ ನಿಮಯಸಬಹುದು. 15 ರಿಂದ 20 ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಒಂದರಂತೆ ಮೆೀವು ಪೆಟಿೆಗ್ೆಯಿದದರೆ ಮೆೀವುತ್ನುಲು ಪೆೈಪೀಟಿ ಇರುವುದಿಲಿ. ಇನುು ನಿೀರು ಕುಡಿರ್ಲು ಇಂಥ G.I. ತ್ಗ್ಡಿನ ಅಥವಾ ಸಿೀಳಿದ PVC ಪೆೈಪ್ರನ ಪಾತೆಾ ಮಾಡಬಹುದು. ಪಾಸಿಿೆಕ್ ಲೆೀಪವಿರುವ ತ್ಗ್ಡಿನ ದೆೊೀಣಿ ಇನೊು ಉತ್ತಮ್. ದಿನಕೆೊಿಮೆಮ ಮೆೀವು ಮ್ತ್ುತ ನಿೀರಿನ ಪಾತೆಾಗ್ಳನುು ಸವಚ್ಿಗ್ೆೊಳಿಸಬೆೀಕು. ಇನುುಳಿದಂತೆ ಮೆೀವು ಕತ್ತರಿಸುವ ರ್ಂತ್ಾ ಅಂದರೆ ಛಾಪ್ ಕಟರ್ ಮ್ತ್ುತ ಈಳಿಗ್ೆಗ್ಳು ಕುರಿಮ್ನೆರ್ ಇತ್ರೆ ಪರಿಕರಗ್ಳು. 11. ಇದಿೀಗ್ ಕುರಿರ್ ತ್ಳಿಗ್ಳನುು ನೆೊೀಡೆೊೀಣ. ಸಥಳಿೀರ್ವಾಗಿ ಹಲವು ತ್ಳಿ-ಮಶಾತ್ಳಿಗ್ಳು ಕಂಡುಬಂದರೊ ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲ ಿ4 ನೆೊಂದಾಯಿತ್ ತ್ಳಿಗ್ಳು ಚಾಲ್ಲತರ್ಲ್ಲವಿೆ. ಉತ್ತರ ಕನಾಯಟಕದಲ್ಲ ಿಡೆಕಿನಿ ಮ್ತ್ುತ ಬಳಾಳರಿ ತ್ಳಿಗ್ಳು ಜ್ನಪ್ರಾರ್. ಇನುು ದಕ್ಷಿಣ ಕನಾಯಟಕದ ಜಲೆಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಹಾಸನ ಮ್ತ್ುತ ಬನೊುರು ತ್ಳಿಗ್ಳು ಪಾಚ್ಲ್ಲತ್. ಇವುಗ್ಳೂೆಂದಿಗ್ೆ ಬಿಜಾಪುರ ಎಳಗ್ ಮ್ತ್ುತ ಕೆಂಗ್ಾ ಗ್ಳೆಂಬ ಮ್ತೆತರಡು ನೆೊಂದಾಯಿತ್ವಾಗ್ದ ತ್ಳಿಗ್ಳು ಚಾಲ್ಲತರ್ಲ್ಲಿವೆ. ಸಾಂಪಾದಾಯಿಕ ಸಾಕಾಣೆ ಪದಧತ್ರ್ಲ್ಲರಿುವ ಈ ತ್ಳಿಗ್ಳು ಒಂದೊವರೆಯಿಂದ ಎರಡು ವರ್ಯಗ್ಳಲ್ಲಿ ಹೆಚೆಿಂದರೆ 25 ರಿಂದ 30 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ. ಇವುಗ್ಳನುು ಪೌಷಿಿಕ ಆಹಾರ ನಿೀಡಿ ಕೊಡುಮ್ನೆರ್ಲ್ಲ ಿಸಾಕಿದರೊ ದೆೀಹತ್ೊಕದಲ್ಲಿ ಹೆಚಿಿನ ಏರಿಕೆ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲಿ. ಇವೆಲಿವೂ ಉಣೆಣ ಮ್ತ್ುತ ಮಾಂಸದ ತ್ಳಿಗ್ಳು. ಆದರೆ ಉಣೆಣರ್ ಉತಾಪದನೆ ವರ್ಯಕೆಿ ಕುರಿಯಂದರಿಂದ ಅಧ್ಯದಿಂದ ಮ್ುಕಾಿಲು ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಮಾತ್ಾ. ಉಣೆಣರ್ ಬೆಲೆ ಕಿಲೆೊೀಗ್ಾಾಂ ಗ್ೆ 15 ರಿಂದ 20 ರೊಪಾಯಿಗ್ಳು. ವಿದೆೀಶಗ್ಳಂತೆ ಪಾತೆಯೀಕ ಉಣೆಣ ತ್ಳಿಗ್ಳು ನಮ್ಮಲ್ಲಲಿಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಕುರಿಉಣೆಣ ರೆೈತ್ರಿಗ್ೆ ಲಾಭತ್ರುವ ಸರಕಲಿ. ಇವು ಬಹುಚ್ಚಿಯತ್ ಬನೊುರು ತ್ಳಿರ್ ಕುರಿಗ್ಳು. ಈ ತ್ಳಿರ್ ಮಾಂಸ ಅದರ ಸುವಾಸನೆಗ್ೆ ಜ್ಗ್ತ್ರಸಿದಧ. ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ದೆೀಹದ ತ್ೊಕ ತ್ೃಪ್ರತಕರವೆನುಬಹುದು. ಆದಾಗ್ೊಯ ಈ ಯಾವುದೆೀ ಸಥಳಿೀರ್ ತ್ಳಿಗ್ಳು ಶುದಧತ್ಳಿ ರೊಪದಲ್ಲಿ ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆಗ್ೆ ಸೊಕತವಲಿ. ಬದಲ್ಲಗ್ೆ ರಾಂಬುಲೆ ಅಥವಾ ಡಾಪಯರ್ ಗ್ಳಂಥ ವಿದೆೀಶಿ ಮಾಂಸದ ತ್ಳಿ

5

ಟಗ್ರಿನಿಂದ ಸಂಕರಗ್ೆೊಳಿಸಿದರೆ ಹೆಚಿಿನ ತ್ೊಕಪಡೆದು ಲಾಭದಾರ್ಕವಾಗ್ಬಲಿವು. 12. ಇವು ಆಸೆರೀಲ್ಲಯಾ ಮ್ೊಲದ ರಾಂಬುಲೆ ತ್ಳಿರ್ ಕುರಿಗ್ಳು. ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆರ್ಲ್ಲ ಿಇದಕೆಿ ಪಾಥಮ್ ಪಾಾಶಸಯ. ಶುದಧ ರಾಂಬುಲೆ ಕುರಿಗ್ಳ ಸಂಖ್ೆಯ ಸದಯ ತ್ುಂಬ ಕಡಿಮೆಯಿದುದ ವಂಶಾಭಿವೃದಿಧಗ್ೆ ಬಳಕೆಯಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಪೂತ್ಯ ರಾಂಬುಲೆ ತ್ಳಿರ್ ಫಾರಂ ಆರಂಭಿಸುವುದು ಕರ್ೆ. ಉತ್ತಮ್ ನಿವಯಹಣೆಯಿದದಲ್ಲಿ ರಾಂಬುಲೆ ತ್ಳಿರ್ ಮ್ರಿ ಹುಟುೆವಾಗ್ಲೆೀ 3 ರಿಂದ 4 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ತ್ೊಗ್ುತ್ತದೆ. ಎಲಾ ಿಬಗ್ೆರ್ ಮೆೀವು ತ್ಂದು ಪಾತ್ ತ್ಂಗ್ಳು 4 ರಿಂದ 6 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಬೆಳೆರ್ುತ್ತದೆ. 10 ರಿಂದ 12 ತ್ಂಗ್ಳಲ್ಲಿ 50 ರಿಂದ 60 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ತ್ೊಕಪಡೆದು ಮಾರಾಟಕೆಿ ಸಿದಧವಾಗ್ುತ್ತದೆ. ರಾಂಬುಲೆ ಟಗ್ರು ಪೂತ್ಯ ಬೆಳೆದಾಗ್ 100 ರಿಂದ 120 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ತ್ೊಕ ಪಡೆರ್ಬಲದಿು. ಹೆೊಸದಾಗಿ ಸಾಕಣೆಗಿಳಿರ್ುವವರು ರಾಂಬುಲೆ ಮಶಾತ್ಳಿರ್ ಕುರಿ ಮ್ತ್ುತ ಶುದಧ ರಾಂಬುಲೆ ಟಗ್ರು ಖರಿೀದಿಸಿದರೆ ಒಳ ಳೆರ್ದು. ಶುದಧ ತ್ಳಿರ್ ಮ್ರಿಗಿಂತ್ ಮಶಾ ತ್ಳಿ ಮ್ರಿಗ್ಳ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ಹೆಚ್ುಿ. ಇನುು ವಂಶಾಭಿವೃದಿಧರ್ ಉದೆದೀಶಕೆಿ ಸವಲಪ ಶುದಧ ತ್ಳಿರ್ ಕುರಿಗ್ಳನೊು ಇಟುೆಕೆೊಳಳಬಹುದು. ಅಂದಹಾಗ್ೆ ರೆೊೀಗ್ನಿರೆೊೀಧ್ಕ ಶಕಿತರ್ ವಿಶರ್ದಲ್ಲಿ ಸಥಳಿೀರ್ ತ್ಳಿಗ್ಳು ಮ್ತ್ುತ ರಾಂಬುಲೆಗ್ಳಲ್ಲಿ ಹೆಚಿಿನ ವಯತಾಯಸವಿಲಿ. ಎಲಿ ಪಾಮ್ುಖ ರೆೊೀಗ್ ಮ್ತ್ುತ ಪರೆೊೀಪ ಜೀವಿಗ್ಳ ಸಮ್ಸೆಯ ಎರಡೊ ವಗ್ಯಗ್ಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನಯ. 13. ಹೆಣುಣ ಕುರಿಗ್ಳು 12 ರಿಂದ 14 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ಟಗ್ರುಗ್ಳು 10 ರಿಂದ 12 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ ಪಾಾರ್ಕೆಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಕೃತ್ಕ ಗ್ಭಯಧಾರಣೆ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ರ್ಶಸಿಿನ ಪಾಮಾಣ ನಮ್ಮ ದೆೀಶದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಅದು ಜ್ನಪ್ರಾರ್ವಾಗಿಲಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ 20 ರಿಂದ 25 ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ 1 ಟಗ್ರು ಇರಬೆೀಕು. ಲ್ಲಂಗ್ ಆಧ್ರಿಸಿ ಕುರಿಗ್ಳನುು ಪಾತೆಯೀಕ ಗ್ುಂಪುಗ್ಳಲ್ಲಿ ಇಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಬೆದೆಗ್ೆ ಬರುವ ಕುರಿ ಹಿಂಡಿನಲ್ಲ ಿಆರ್ದ ತ್ಳಿರ್ ಟಗ್ರನುು ಬಿಡಬೆೀಕು. ಸಾಂಪಾದಾಯಿಕ ಸಾಕಣೆರ್ಲ್ಲಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಏಪ್ರಾಲ್-ಮೆೀ ಮ್ತ್ುತ ಜ್ುಲೆೈ-ಅಗ್ಸ್ಟೆ ಗ್ಳಲ್ಲಿ ಹೆಚಿಿನ ಕುರಿಗ್ಳು ಬೆದೆಗ್ೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಪೌಷಿಿಕ ಆಹಾರ ತ್ಂದು ಬೆಳೆರ್ುವ ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆರ್ಲ್ಲಿ ಅಂಥ ನಿದಿಯರ್ಿ ಕಾಲವೆಂಬುದಿಲಿ. ಮ್ತ್ತದರಿಂದ ಯಾವ ತೆೊಂದರೆರ್ೊ ಇಲಿ. ತಾಯಿ ಕುರಿ ಮ್ರಿಹಾಕಿ 2 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ ಮ್ತೆತ ಬೆದೆಗ್ೆ ಬರಬಲಿದು. ನಿವಯಹಣೆ ಚ್ನಾುಗಿದದರೆ 2 ವರ್ಯಗ್ಳಲ್ಲ ಿ3 ಬಾರಿ ಮ್ರಿಪಡೆರ್ಬಹುದು. ಇಲಿವಾದಲ್ಲಿ ವರ್ಯಕೆಿ ಒಂದೆೀ ಮ್ರಿ. ಸಾಮಾನಯವಾಗಿ ಒಮೆಮ ಒಂದೆೀ ಮ್ರಿ. 2 ಮ್ರಿ ಬರುವುದು ತ್ುಂಬ ಅಪರೊಪ. ಆದಾಗ್ೊಯ ಉತ್ತರ ಭಾರತ್ದಲ್ಲರಿುವ ಗ್ೆರೆೊೀಲ್ ಶಿೀಪ್ ಎಂಬ ತ್ಳಿ ಪಾತ್ ಸೊಲ್ಲನಲ್ಲ ಿ2 ಮ್ರಿ ಈರ್ುತ್ತದೆ. 14. ವಂಶಾಭಿವೃದಿಧಗ್ೆ ಆಯಿ ಮಾಡುವ ಹೆಣುಣ 2 ಹಲ್ಲಿನಲ್ಲಿರಬೆೀಕು. ಅಂದರೆ ಸುಮಾರು 14 ತ್ಂಗ್ಳ ವರ್ಸುಿ. ಆಗ್ ಅದರ ಕನಿರ್ಿ ತ್ೊಕ 20 ರಿಂದ 22 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಇರಬೆೀಕು. ಕಡಿಮೆ ತ್ೊಕದವುಗ್ಳನುು ಆರ್ುದಕೆೊಳಳಬೆೀಡಿ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ 100 ಕುರಿಗ್ಳನುು ಸಂವಧ್ಯನೆಗ್ೆ ಬಳಸಿ. ಒಮೆಮ ಮ್ರಿಹಾಕಿದಮೆೀಲೆ ಅವುಗ್ಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ್ ಗ್ುಣಲಕ್ಷಣದ 60-70 ಕುರಿಗ್ಳನುು ಉಳಿಸಿಕೆೊಂಡು ಉಳಿದವುಗ್ಳನುು ಮಾಂಸಕೆಿ ಮಾರಿಬಿಡಿ. ಇನುು ಕಾಾಸಿಂಗಿಗ್ೆ ಆರ್ುದಕೆೊಳುಳವ ಟಗ್ರು 2 ಹಲ್ಲಿನ ವರ್ಸಿಿಗ್ೆ 30 ರಿಂದ 35 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಬೆಳೆದಿರಬೆೀಕು. ಎರಡೊ ವೃರ್ಣಗ್ಳು ಸರಿಸಮ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆದಿರಬೆೀಕು. ಯಾವುದೆೀ ರೆೊೀಗ್-ಋಜನೆಗ್ಳಿಲಿದೆ ತ್ುಂಬ ಚ್ುರುಕಾಗಿರಬೆೀಕು. ಬಲ್ಲರ್ಿವಾದ - ಸರಿಯಾದ ಕಾಲುಗ್ಳು, ಸಿಥರವಾದ ದೆೀಹವಿದುದ ಚ್ನಾುಗಿ ತ್ಂದುಂಡು ಬೆಳೆದಿರಬೆೀಕು. ಸಂವಧ್ಯನೆಗ್ೆ ಆರ್ದ ಗ್ಂಡು-ಹೆಣುಣಗ್ಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೆೀ ಲೆೈಂಗಿಕ ಖ್ಾಯಿಲೆ ಇರಬಾರದು. ನಮ್ಮ

6

ದೆೀಶದಲ್ಲಿ ಹೆಣುಣ ಕುರಿರ್ನುು ಐದಾರು ವರ್ಯ ಇರಿಸಿಕೆೊಳಳಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ವಿದೆೀಶಗ್ಳಲ್ಲಿ ಇನೊು ಮೊದಲೆೀ ಬದಲ್ಲಸಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ವರ್ಸಾಿದ ತಾಯಿ ಅಶಕತ ಮ್ರಿ ಈರ್ುತ್ತದೆ ಮ್ತ್ುತ ತಾನೊ ಕೃರ್ವಾಗ್ುತ್ತದೆ. 15. ಸಮೀಪದ ರಕತ ಸಂಭಂಧಿಗ್ಳ ನಡುವೆ ಸಂವಧ್ಯನೆ ಅಥವಾ ಇನ್ ಬಿಾೀಡಿಂಗ್ ಕುರಿ-ಆಡುಗ್ಳ ದೆೊಡಾ ಸಮ್ಸೆಯ. ಇದೆೀ ಕಾರಣಗ್ಳಿಂದ ನಮ್ಮ ಸಥಳಿೀರ್ ತ್ಳಿಗ್ಳು ತೆೊಂದರೆರ್ಲ್ಲಿವೆ. ಕುಂಠಿತ್ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ಆರೆೊೀಗ್ಯ ಸಮ್ಸೆಯಗ್ಳಿಗ್ೆ ಇನ್ ಬಿಾೀಡಿಂಗ್ ಕಾರಣವಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಎಲ ಿಟಗ್ರುಗ್ಳಿಗ್ೊ ಗ್ುರುತ್ನ ಬಿಲೆಿ ಹಾಕಿ ಅವುಗ್ಳ ವಂಶಾವಳಿರ್ ದಾಖಲೆ ನಿವಯಹಿಸಿ. ಪಾತ್ ಋತ್ುವಿನಲೊ ಿಟಗ್ರನುು ಬದಲ್ಲಸಬೆೀಕು. ಮ್ರಿಹಾಕುವ ಕುರಿಗ್ಳ ಒಂದಕಿಿಂತ್ ಹೆಚಿಿನ ಗ್ುಂಪುಗ್ಳಿದದರೆ ಟಗ್ರನುು ಗ್ುಂಪ್ರನಿಂದ ಗ್ುಂಪ್ರಗ್ೆ ವಗ್ಾಯಯಿಸಿ ಸವಲಪ ಹೆಚ್ುಿ ಕಾಲ ಉಳಿಸಿಕೆೊಳಳಬಹುದು. ನಂತ್ರ ರಕತ ಸಂಭಂಧ್ವಿಲಿದ ದೊರದ ಫಾರಂ ನಿಂದ ಹೆೊಸ ಟಗ್ರನುು ಖರಿೀದಿಸಿ ಅಥವಾ ವಿನಿಮ್ರ್ ಮಾಡಿ ತ್ನಿು. ಒಟಿೆನಲ್ಲಿ ಇನ್ ಬಿಾೀಡಿಂಗ್ ಆಗ್ದಂತೆ ಎಚ್ಿರವಹಿಸುವುದು ಕುರಿಸಾಕಣೆ ರ್ಶಸಿಿಗ್ೆ ತ್ುಂಬ ಮ್ಹತ್ವ. 16. ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಗ್ಬಬದ ಅವಧಿ 145 ರಿಂದ 150 ದಿನಗ್ಳು. ಮ್ರಿಹಾಕಲ್ಲರುವ ಕುರಿಗ್ಳನುು ಒಂದು ವಾರದ ಮೊದಲು ಗ್ುಂಪ್ರನಿಂದ ಪಾತೆಯೀಕವಾಗಿರಿಸಿ ಗ್ಮ್ನಿಸುತ್ತರಬೆೀಕು. ಮ್ರಿಹಾಕಿದ ತ್ಕ್ಷಣ ಮ್ರಿರ್ ಬಾಯಿ-ಮ್ೊಗಿನಲ್ಲರಿುವ ಲೆೊೀಳೆರ್ನುು ಸವಚ್ಿಗ್ೆೊಳಿಸಿ ಉಸಿರಾಟಕೆಿ ಅನುಕೊಲ ಮಾಡಿಕೆೊಡಿ. ಈ ಕುರಿ ಈಗ್ ಒಂದು ಗ್ಂಟ್ೆರ್ ಹಿಂದೆ ಮ್ರಿಹಾಕಿದೆ. ಮ್ರಿರ್ ಹೆೊಕಿಳ ಬಳಿಳರ್ನುು 2 ಇಂಚ್ು ಬಿಟುೆ ತ್ುಕುಿರಹಿತ್ ಸವಚ್ಿ ಆರ್ುಧ್ದಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಿ ಟಿಂಕಿರ್ ಅಯೀಡಿನ್ ಹಚಿಿ. ಅಥವಾ ಅಯೀಡಿನ್ ನಲ್ಲ ಿನೆನೆಸಿದ ಹತ್ತರ್ನುು ಇಟುೆ ಈ ರಿೀತ್ ಬಟ್ೆೆಯಿಂದ ಕಟಿೆ. ಹೆೊಕಿಳ ಬಳಿಳಗ್ೆ ನಂಜಾದರೆ ಮ್ರಿಗ್ೆ ಮ್ುಂದೆ ಸಂಧಿವಾತ್ದ ಸಮ್ಸೆಯ ಉಂಟ್ಾಗ್ುತ್ತದೆ. ತಾಯಿ ಮ್ತ್ುತ ಮ್ರಿರ್ನುು ಸವಚ್ಿವಾದ ಒಣ ಜಾಗ್ದಲ್ಲಡಿಿ. ಕುರಿಮ್ನೆರ್ಲ್ಲಿ ಇ-ಕೆೊೀಲ್ಲ ರೆೊೀಗ್ಾಣುವಿನ ಸಮ್ಸೆಯ ಇದದಲ್ಲಿ ಎಂಪ್ರಸಿಲ್ಲನ್ ಜೀವನಿರೆೊೀಧ್ಕ ಔರ್ಧ್ವನುು ನಿೀರಿನಲ್ಲ ಿಹಾಕಿ ಮ್ರಿಗ್ೆ ಕುಡಿಸಿ. ಗ್ಭಯ ಧ್ರಿಸಿದ ಮ್ತ್ುತ ಮ್ರಿಹಾಕಿದ ಕುರಿಗ್ೆ ಹೆಚ್ುಿ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ಮ್ತ್ುತ ಖನಿಜ್ ಮಶಾಣ ಕೆೊಟುೆ ಲಕ್ಷವಹಿಸಿ. 17. ಆಗ್ತಾನೆ ಹುಟಿೆದ ಮ್ರಿ ಅಧ್ಯ ಗ್ಂಟ್ೆಯಳಗ್ೆ ಗಿಣಣದ ಹಾಲು ಕುಡಿರ್ುವಂತೆ ನೆೊೀಡಿಕೆೊಳಿಳ. ರೆೊೀಗ್ನಿರೆೊೀಧ್ಕ ಶಕಿತ ಬೆಳೆರ್ಲು ಇದು ಅತ್ಯಗ್ತ್ಯ. ಹದಿನೆೈದು ದಿನಗ್ಳ ಕಾಲ ಮ್ರಿರ್ನುು ತಾಯಿಯಂದಿಗ್ೆ ಬಿಡಿ. ನಂತ್ರ ಮ್ರಿರ್ನುು ಪಾತೆಯೀಕವಾಗಿರಿಸಿ ದಿನಕೆಿ ಮ್ೊರು ಬಾರಿ ಹಾಲುಕುಡಿರ್ಲು ತಾಯಿರ್ ಬಳಿ ಬಿಡಿ. ತಾಯಿಯಿಂದ ಪಾತೆಯೀಕವಾಗಿರಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ಾ ಮ್ರಿ ಬೆೀಗ್ ಮೆೀವು ಮ್ತ್ುತ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ತ್ನುಲು ಕಲ್ಲರ್ುತ್ತದೆ. ಹುಟಿೆ ಮ್ೊರು ತ್ಂಗ್ಳ ವರೆಗ್ೆ ಮ್ರಿ ಹಾಲು ಕುಡಿದರೆ ಸಾಕು. ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಟಗ್ರಿಗ್ೆ ಮಾತ್ಾ ಕೆೊೀಡು ಮ್ೊಡುತ್ತದೆ. ಮ್ತ್ತದನುು ಸಾಮಾನಯವಾಗಿ ಉಳಿಸಿಕೆೊಳಳಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಬನೊುರು ಮ್ತ್ತತ್ರ ತ್ಳಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಟಗ್ರುಗ್ಳಿಗ್ೊ ಕೆೊೀಡು ಬರುವದಿಲಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಕೆೊೀಡು ಮೊಳಕೆ ಸುಡುವ ಪಾಶೆು ಬರುವುದಿಲಿ. ಇನುು ಕುರಿಮ್ರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಈ ರಿೀತ್ರ್ ಗ್ುರುತ್ನ ಬಿಲೆಿ ಹಾಕಿದರೆ ದಾಖಲೆ ಇಡುವುದು ಸುಲಭ. ಮ್ತ್ುತ ವಿಮೆ ರಕ್ಷಣೆ ಪಡೆರ್ಲು ಇದು ಅಗ್ತ್ಯ. 18. ಕುರಿ ಒಣ ಹುಲು ಿತ್ನುುವುದಿಲಿ. ಆದರೆ ಉದುದ-ಅಲಸಂದೆ-ಹುರುಳಿ-ಅವರೆ-ಲೊಸನ್ಯ ಮ್ುಂತಾದ ದಿವದಳ ಸಸಯಗ್ಳ

7

ಹೆೊಟೆನುು ಇರ್ೆಪಟುೆ ತ್ನುುತ್ತದೆ. ಡೆೈರಿ ಹಸುಗ್ಳಂತೆ ಸುಧಾರಿತ್ ಹೆೈಬಿಾಡ್ ತ್ಳಿರ್ ಹುಲುಿಗ್ಳನುು ತ್ನಿುಸಬಹುದು. ಆದರಿವುಗ್ಳಲ್ಲಿ ನಿೀರಿನಂಶ ಹೆಚಿಿದುದ ಘ್ನಪದಾಥಯದ ಪಾಮಾಣ ಮ್ತ್ುತ ಪೌಷಿಿಕಾಂಶ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಸಾಕಾಗ್ುವುದಿಲಿ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಕೆೀವಲ ಹಸಿಹುಲುಿ ತ್ನಿುಸಿದರೆ ಕೆೈತ್ಂಡಿರ್ ಪಾಮಾಣ ಹೆಚ್ುಿ ಬೆೀಕು. ಇದರಿಂದ ತ್ಂಡಿ ಖಚ್ುಯ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಲಾಭ ಕಡಿಮೆಯಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಬದಲ್ಲಗ್ೆ ಹಳದಿ ಗ್ೆೊೀವಿನ ಜೆೊೀಳವನುು ಬೆಳೆಸಿ ತೆನೆ ಬಲ್ಲರ್ುತ್ತರುವ ಹಂತ್ದಲ್ಲ ಿಕತ್ತರಿಸಿ ರಸಮೆೀವು ತ್ಯಾರಿಸಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಇದನುು ಕುರಿಗ್ಳು ಇರ್ೆಪಟುೆ ತ್ಂದು ಕೆೊಬಿಬ ಬೆಳೆರ್ುತ್ತವೆ. ಮ್ುಂಜಾನೆ ಮ್ತ್ುತ ಸಾರ್ಂಕಾಲ - ಹಿೀಗ್ೆ ದಿನಕೆಿರಡು ಬಾರಿ ಸೆೈಲೆೀಜ್ ನಿೀಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ದಿನಕೆಿ ಒಂದು ವರ್ಸಿ ಕುರಿಗ್ೆ ಸುಮಾರು 2 - 2.5 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ರಸಮೆೀವು ಬೆೀಕು. ಈ ರೆೈತ್ರಲ್ಲ ಿಸಾವಿರಕೊಿ ಹೆಚಿಿನ ಸಂಖ್ೆಯರ್ಲ್ಲಿ ವರ್ಸಿ ಕುರಿಗ್ಳಿವೆ. ಇವರು ದಿನಕೆಿ 2 ಬಾರಿ ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ತ್ನಿುಸುತಾತರೆ. ಅದರೆೊಟಿೆಗ್ೆ ಮ್ದಾಯಹು ಪಾತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ಅಧ್ಯ ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ನರ್ುೆ ಅಧಿಕ ಪಾಟಿೀನ್ ರ್ುಕತ ಕುದುರೆ ಮೆಂತೆ ಅಥವಾ ಲೊಸನ್ಯ ಸೆೊಪುಪ ಕೆೊಡುತಾತರೆ. ಇವರು ಯಾವುದೆೀ ರಿೀತ್ರ್ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ಕೆೊಡುವದಿಲಿ. ಮ್ುಂಜಾನೆ ರಸಮೆೀವು ನಿೀಡುವಾಗ್ ಪಾತ್ ಕುರಿಗ್ೆ 10 ಗ್ಾಾಂ ಪಾಮಾಣದಲ್ಲ ಿಖನಿಜ್ ಮಶಾಣ ಮ್ತ್ುತ 5 ಗ್ಾಾಂ ಪಾಮಾಣದಲ್ಲಿ ರ್ೊರಿಯಾವನುು ಬಳಸುತಾತರೆ. ಖನಿಜ್ ಮಶಾಣದ ಪುಡಿ ಮ್ತ್ುತ ನಿೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗಿಸಿದ ರ್ೊರಿಯಾವನುು ರಸಮೆೀವಿಗ್ೆ ಸಿಂಪಡಿಸುತಾತರೆ. ಕುರಿಗ್ಳ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ಆರೆೊೀಗ್ಯ ಚೆನಾುಗಿದೆ. ಇನುು ಗ್ಭಯಧ್ರಿಸಿದ ಮ್ತ್ುತ ಮ್ರಿಹಾಕಿದ ಕುರಿಗ್ಳು, ಮ್ರಿಗ್ಳು, ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ಕಡಿಮೆಯಿದದ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಕೆೈತ್ಂಡಿರ್ನುು ಕೆೊಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಪೌಷಿಿಕ ರಸಮೆೀವು ಮ್ತ್ುತ ಲೊಸನಯ ಇಲದಿಿದದರೆ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ಅನಿವಾರ್ಯ. ಈ ಫಾರಂ ನಲ್ಲ ಿಒಟ್ಾೆರೆ ಎಲ ಿಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ನಿೀದದ ಕಾರಣ ತ್ಂಡಿ ಖಚಿಯನಲ್ಲ ಿಗ್ಮ್ನಾಹಯ ಉಳಿತಾರ್ ಸಾಧಿಸಲಾಗಿದೆ. 19. ಈ ಫಾರಂ ನಲ್ಲಿ ಕೊಡ ರಸಮೆೀವು ಮ್ುಖಯ ಆಹಾರ. ಅದರ ಜೆೊತೆಗ್ೆ ಪಾತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ದಿನಕೆಿ 30 ರಿಂದ 50 ಗ್ಾಾಂ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ಕೆೊಡುತಾತರೆ. ಜೆೊೀಳದ ಕಡಿ, ಬೊಸಾ ಮ್ತ್ುತ ಶೆೀಂಗ್ಾ ಹಿಂಡಿಗ್ಳನುು ಸೆೀರಿಸಿ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ತ್ಯಾರಿಸಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಅದರೆೊಂದಿಗ್ೆ ಪಾತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ದಿನಕೆಿ 5 ರಿಂದ 10 ಗ್ಾಾಂ ಪಾಮಾಣದಲ್ಲ ಿಖನಿಜ್ ಮಶಾಣ ಹಾಕಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ರ್ೊರಿಯಾ ಬಳಕೆ ಇಲಿ. ಮ್ರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ವಿಟ್ಾಮನ್ ಎ, ಹಿೀಟಿಗ್ೆ ಬರದ ಕುರಿಗ್ೆ ಅಗ್ತ್ಯ ಔರ್ಧ್, ಮ್ರಿ ಹಾಕಿದ ಕುರಿಗ್ೆ ಹಾಲು ಹೆಚಾಿಗ್ಲು ಔರ್ಧ್ ಮ್ುಂತಾದವನುು ಕೆೈತ್ಂಡಿರ್ ಮ್ೊಲಕ ತ್ನಿುಸುವುದು ಸುಲಭ. ರಸಮೆೀವಿಗ್ೆ ಖನಿಜ್ ಮಶಾಣ ಮಶಾ ಮಾಡಿದರೆ ನೆಲಕುಿದುರಿ ವಯಥಯವಾಗ್ುವುದು ಹೆಚ್ುಿ ಎಂಬುದು ಇವರ ಅಭಿಪಾಾರ್. ಕೆೈತ್ಂಡಿಗ್ೆ ನಿೀರು ಹಾಕಿ ಈ ರಿೀತ್ ನೆನೆಸಿ ಕೆೊಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಪಶುವಿಜಾುನಿಗ್ಳ ಪಾಕಾರ ಕೆೈತ್ಂಡಿರ್ ಅಡಕ ಅಂಶಗ್ಳು ಹಿೀಗಿರಬೆೀಕು.- ಏಕದಳ ಧಾನಯಗ್ಳ ನುಚ್ುಿ- ಶೆೀಕಡಾ 30 ರಿಂದ 40, ಎಣೆಣಕಾಳು ಹಿಂಡಿ - ಶೆೀಕಡಾ 20 ರಿಂದ 30, ಧಾನಯಗ್ಳ ತೌಡು ಶೆೀಕಡಾ 30 ರಿಂದ 40, ಅಡುಗ್ೆ ಉಪುಪ ಶೆೀಕಡಾ 1 ಮ್ತ್ುತ ಖನಿಜ್ ಮಶಾಣ ಶೆೀಕಡಾ 2.

20. ಇದಿೀಗ್ ವೆೈಜಾುನಿಕ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ರಸಮೆೀವು ಅಥವಾ ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ತ್ಯಾರಿರ್ನುು ನೆೊೀಡೆೊೀಣ. ರಸಮೆೀವು ತ್ುಂಬಾ ಹಳೆರ್ ಸಂಶೆ ೀಧ್ನೆಯಾದರೊ ಇರ್ುೆ ವಯವಸಿಥತ್ವಾಗಿ ಬಳಕೆಗ್ೆ ಬರುತ್ತರುವುದು ಕುರಿ-ಆಡುಗ್ಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ಾ. ರಸಮೆೀವು ತ್ಯಾರಿಸಲು ಉತ್ತಮ್ ತ್ಳಿರ್ ಹಳದಿ ಗ್ೆೊೀವಿನ ಜೆೊೀಳವನುು ಬೆಳೆಸಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. 85 ದಿನಕೆಿ ಅಂದರೆ ಕಾಳುಗ್ಳು ಹಾಲ್ಲನ ಹಂತ್ ಕಳೆದು ಬಲ್ಲರ್ುತ್ತದದಂತೆ ಕಟ್ಾವು ಮಾಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ರಸಮೆೀವು ತ್ಯಾರಿಸಲು ಹಿೀಗ್ೆ ನೆಲದಲ್ಲ ಿತೆೊೀಡಿದ ಗ್ುಂಡಿಗ್ಳು ಬಳಕೆರ್ಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಫಾರಂ ನಲ್ಲ ಿಗ್ುಂಡಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಕಲುಿ ಚ್ಪಪಡಿ ಹಾಕಿದಾದರೆ. ಇದರಿಂದ ಇಲ್ಲರ್ ಕಾಟ ನಿರ್ಂತ್ಾಣ ಸುಲಭ. ಮ್ಣಿಣನ

8

ಗ್ುಂಡಿಯಾದರೊ ಅಂಥಹ ಸಮ್ಸೆಯಯೀನಿಲಿ. ಈ ಗ್ುಂಡಿರ್ ತ್ಳಕೆಿ ಮ್ತ್ುತ ಸುತ್ತಲೆಲಿ ದಪಪನೆರ್ ಪಾಿಸಿೆಕ್ ಹಾಳ ೆಹಾಕಬೆೀಕು. ಸಿಮೆಂಟ್ ಗ್ುಂಡಿ ಮಾಡಿದರೊ ಪಾಸಿಿೆಕ್ ಹಾಸಲೆೀಬೆೀಕು. ಮ್ಳೆನಿೀರು - ಗ್ಾಳಿ ಒಳಸೆೀರದಂತೆ ತ್ಡೆರ್ಲು, ರಸಮೆೀವು ಒಣಗ್ದಿರಲು ಇದು ಅತ್ಯಗ್ತ್ಯ. ರಸಮೆೀವು ಉತಾಪದನೆಯಂದರೆ ಹಸಿರು ಮೆೀವನುು ಗ್ಾಳಿರ್ ಸಂಪಕಯವಿಲಿದೆ ಹುಳಿಬರಿಸುವ ಜೆೈವಿಕ ಕಿಾಯ. ಅಂದರೆ ಅನೆರೆೊೀಬಿಕ್ ಫಮೆಯಂಟ್ೆೀಶನ್. ಗ್ಾಳಿ ಒಳಹೆೊಕಿರೆ ರಸಮೆೀವು ಹಾಳಾಗ್ುತ್ತದೆ. 21. ತೆನೆಸಮೆೀತ್ ಕಟ್ಾವುಮಾಡಿದ ಮೆೀವನುು ರ್ಂತ್ಾದಲ್ಲಿ ಕಾಲು ಇಂಚ್ು ಗ್ಾತ್ಾಕೆಿ ಕತ್ತರಿಸಿ ನೆೀರವಾಗಿ ಗ್ುಂಡಿಗ್ೆ ತ್ುಂಬಿಸಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ದಿವದಳ ಸಸಯಗ್ಳನುು ಬೆಳೆಸಿ ಇದರೆೊಂದಿಗ್ೆ ಮಶಾಮಾಡಿದರೆ ರಸಮೆೀವಿನ ಪೌಷಿಕಿಾಂಶ ಮೌಲಯ ಮ್ತ್ತರ್ುೆ ಹೆಚ್ುಿತ್ತದೆ. ಒಂದು ದೆೊಡಾ ಡಾಂ ನಲ್ಲಿ 150 ಲ್ಲೀಟರು ನಿೀರು ಹಾಕಿ 20 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಬೆಲವಿನುು ಕರಗಿಸಬೆೀಕು. ಇನೆೊುಂದು ಪಾತೆಾರ್ಲ್ಲಿ 50 ಲ್ಲೀಟರು ನಿೀರಿಗ್ೆ 250 ಗ್ಾಾಂ ರಸಮೆೀವು ಜೀವಾಣು ಮಶಾಣವನುು ಸೆೀರಿಸಬೆೀಕು. ಈ ಮಶಾಣವನುು ಕೆಲ ಖ್ಾಸಗಿ ಪಾಯೀಗ್ಾಲರ್ಗ್ಳು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಕಂಪನಿ ಜೀವಾಣು ಮಶಾಣ ಮ್ತ್ುತ ಮೆೀವು ಕಟ್ಾವು ರ್ಂತ್ಾದ ಭಾಡಿಗ್ೆ ಸೆೀರಿಸಿ ಒಂದು ಟನ್ ಮೆೀವಿಗ್ೆ 500 ರೊಪಾಯಿ ಶುಲಿ ವಿಧಿಸುತ್ತವದೆ. ಇನೆೊುಂದು ಸಂಸೆಥ 14,000 ರೊಪಾಯಿಗ್ೆ 1 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಜೀವಾಣು ಮಶಾಣವನುು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು 100 ಟನ್ ರಸಮೆೀವಿಗ್ೆ ಸಾಕಾಗ್ುತ್ತದೆ. ರಸಮೆೀವು ಉತ್ತಮ್ವಾಗಿ ಕಳಿರ್ಲು ಮ್ತ್ುತ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಪಚ್ನವಾಗ್ಲು ಈ ಜೀವಾಣು ಮಶಾಣ ತ್ುಂಬ ಮ್ಹತ್ವ. ಜೀವಾಣು ಮಶಾಣ ಬಳಸದ ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ತ್ನಿುಸಿದಾಗ್ ಕೆಲ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಅಜೀಣಯವಾದ ಉದಾಹರಣೆಗ್ಳಿವೆ. ಈ ಜೀವಾಣು ಮಶಾಣದ ದಾಾವಣವನುು ಬೆಲಿದ ದಾಾವಣಕೆಿ ಚ್ನಾುಗಿ ಮಶಾ ಮಾಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಕತ್ತರಿಸಿ ಗ್ುಂಡಿ ಸೆೀರುತ್ತರುವ ಮೆೀವಿಗ್ೆ ಈ ದಾಾವಣವನುು ಪಾತ್ ಟನಿುಗ್ೆ 10 ಲ್ಲೀಟರು ಪಾಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಿಂಪಡಿಸಬೆೀಕು. ನೆೊೀಡಿ, ಈ ರೆೈತ್ರು ಇದಕೆೊಿಂದು ಸರಳ ಉಪಾರ್ ಕಂಡುಕೆೊಂಡಿದಾದರೆ. ಈ ಅಟೆಣಿಗ್ೆರ್ ಮೆೀಲ್ಲನ ಡಾಂ ನಲ್ಲಿ ಜೀವಾಣು ಮಶಾಣ ದಾಾವಣವಿದುದ ತ್ಳದಲ್ಲಿ ಡಿಾಪ್ ಪೆೈಪ್ ಜೆೊೀಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪೆೈಪು ಮೆೀವು ರ್ಂತ್ಾದ ಮೆೀಲೆ ತೆರೆದಿದುದ ಕತ್ತರಿಸಿದ ಮೆೀವಿನ ಮೆೀಲೆ ಅದಾಗ್ೆೀ ಸಿಂಪಡನೆಯಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಒಂದು ನಲ್ಲಿರ್ ಮ್ೊಲಕ ನಿರ್ಂತ್ಾಸಿ ಅಗ್ತ್ಯ ಪಾಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಿೀಳುವಂತೆ ಹೆೊಂದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವೆಲಿದರ ಜೆೊತೆಗ್ೆ ಪಾತ್ ಟನುು ಮೆೀವಿಗ್ೆ 1 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ನಂತೆ ದಪಪ ಹರಳಿನ ಅಡುಗ್ೆ ಉಪಪನುು ಸೆೀರಿಸಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. 22. ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ಗ್ುಂಡಿರ್ನುು ಆರಂಭಿಸಿದ ದಿನವೆೀ ತ್ುಂಬಿ ಮ್ುಗಿಸಬೆೀಕು. ಮ್ತೆತ ನಾಳೆಗ್ೆ ಮ್ುಂದುವರೆಸುವಂತ್ಲಿ. ಮೆೀವನುು ಸವಚ್ಿ-ಬರಿಗ್ಾಲಲ್ಲಿ ತ್ುಳಿರ್ುತ್ತ ಆಗ್ಾಗ್ ಬಿಗಿಮಾಡುತ್ತ ಹೆೊೀಗ್ಬೆೀಕು. ಇದರಿಂದ ಒಳಗಿರುವ ಗ್ಾಳಿ ಹೆೊರಬರುತ್ತದೆ. ಗ್ುಂಡಿ ಪೂತ್ಯ ತ್ುಂಬಿದಮೆೀಲೆ ಎಲೊಿ ಎಡೆಬಿಡದಂತೆ ಪಾಿಸಿೆಕ್ ಮ್ುಚಿಿ ಕಲು-ಿಮ್ರಳಿನ ಚಿೀಲ ಮ್ುಂತಾದ ಭಾರವನುು ಹೆೀರಿಡಬೆೀಕು. 20 ಟನ್ ಮೆೀವಿದದ ಗ್ುಂಡಿಗ್ೆ ಐದು ಟನ್ ನರ್ುೆ ಭಾರ ಹೆೀರಿದರೆ ಉತ್ತಮ್. ಗ್ುಂಡಿ ಮ್ುಚಿಿಟೆಮೆೀಲೆ ಮ್ಳ ೆನಿೀರು ಅಥವಾ ಹರಿದುಬರುವ ನಿೀರು ಒಳ ಹೆೊೀಗ್ದಂತೆ ನೆೊೀಡಿಕೆೊಳಿಳ. ಇಲ್ಲ-ಹೆಗ್ಗಣಗ್ಳು ತ್ೊತ್ುಕೆೊರೆದು ಒಳ ಸೆೀರಬಾರದು. ಇದರಿಂದ ಗ್ಾಳಿಯಾಡುವುದಲಿದೆ ಹುಳುಗ್ಳು ಒಳಸೆೀರಿ ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ಹಾಳಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಹಿೀಗ್ೆ ತ್ುಂಬಿಸಿಟೆ ಮೆೀವು 15 ದಿನಕೆಿ ರಸಮೆೀವಾಗಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ತ್ನಿುಸಲು ಸಿದಧವಾಗ್ುತ್ತದೆ. 2 ವರ್ಯಗ್ಳ ಕಾಲ ರಕ್ಷಿಸಿಕೆೊಳಳಬಹುದು. ಕತ್ತರಿಸುವ ಸೆೈಜ್ು, ತ್ುಳಿರ್ುವ ಪಾಮಾಣ ಮ್ತ್ುತ ಹೆೀರಿಡುವ ಭಾರ ರಸಮೆೀವಿನ ಗ್ುಣಮ್ಟೆ ನಿಧ್ಯರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ರಸಮೆೀವು ಆಡು-ಹಸು-ಎಮೆಮಗ್ಳಿಗ್ೊ ಸಮ್ೃದಧ ಮೆೀವು.

9

23. ಒಂದು ಘ್ನಅಡಿ ಗ್ುಂಡಿರ್ಲ್ಲ ಿ12 ರಿಂದ 15 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಗ್ುಂಡಿ 30 ಅಡಿ ಉದದ, 6 ಅಡಿ ಅಗ್ಲ ಮ್ತ್ುತ 10 ಅಡಿ ಆಳವಿದೆ. ಅಂದರೆ 1800 ಘ್ನ ಅಡಿಗ್ಳು. ಇದರಲ್ಲಿ 25 ರಿಂದ 30 ಟನ್ ರಸಮೆೀವು ತ್ಯಾರಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಆಳ 10 ಅಡಿಗ್ಳಿಗಿಂತ್ ಹೆಚಿಿದದರೆ ಮೆೀವು ಹೆೊರತೆಗ್ೆರ್ಲು ಕರ್ೆ. ಮೆೀವು ಬಳಸುವಾಗ್ ಮ್ುಚಿಿಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ಭಾರವನುು ಒಮೆಮಲೆ ತೆಗ್ೆರ್ಬಾರದು. ಬದಲ್ಲಗ್ೆ ಎರಡೆರಡು ಅಡಿ ಉದದ ತೆರೆದು ಪೂತ್ಯ ಆಳದವರೆಗ್ೆ ಖ್ಾಲ್ಲಮಾಡಿದರೆ ಉತ್ತಮ್. ಹಿೀಗ್ೆ ಪೂತ್ಯ ಹಾಸು ತೆಗ್ೆರ್ುವುದಾದರೆ ಪುನಃ ಗ್ಾಳಿಯಾಡದಂತೆ ಮ್ುಚಿಿಡುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ. ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ಮಾಡಲು ಈ ಗ್ೆೊೀವಿನ ಜೆೊೀಳವಲದಿೆ ಮ್ಳೆಗ್ಾಲದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆರ್ಬಹುದಾದ SSV-73, PVK-01, GD-65195 & GD-65174 ಮ್ುಂತಾದ ಬಿಳಿಜೆೊೀಳದ ವಿಧ್ಗ್ಳೂ ಬಳಕೆರ್ಲ್ಲವಿೆ. ಇವೂ ಕೊಡ ಎಕರೆಗ್ೆ 8 ರಿಂದ 10 ಟನ್ ಮೆೀವಿನ ಇಳುವರಿ ಕೆೊಡಬಲಿವು. ತ್ಳಿ ಯಾವುದಾದರೊ ಕಾಳಿನೆೊಂದಿಗ್ೆ ಕತ್ತರಿಸಬೆೀಕು. ಹಸಿಮೆೀವಿನ ಒಟೊೆ ತ್ೊಕದ ಶೆೀಕಡಾ 10 ರಿಂದ 15 ರರ್ುೆ ಕಾಳಿರುತ್ತದೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಕುರಿಯಂದು ದಿನಕೆಿ 2 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ರಸಮೆೀವು ತ್ಂದರೆ ಕನಿರ್ಿ 200 ಗ್ಾಾಂ ಕಾಳು ಸಿಗ್ುತ್ತದೆ. ಇದೆೀ ಕಾರಣದಿಂದ ಕೆೀವಲ ರಸಮೆೀವು ತ್ನಿುಸಿ ಕುರಿ ಕೆೊಬಿಬಸಬಹುದು. ಅಲಿದೆ ಜೀವಾಣು ಮಶಾಣ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಅದು ಸುಲಭವಾಗಿ ಜೀಣಯವಾಗಿ ಹೆಚಿಿನ ಪೌಷಿಿಕಾಂಶ ಲಭಯವಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಬದಲ್ಲಗ್ೆ ಇದೆೀ ಹಸಿಮೆೀವನುು ನೆೀರವಾಗಿ ತ್ನಿುಸಿದರೆ ಕುರಿರ್ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ಇರ್ುೆ ಬರಲಾರದು. ರಸಮೆೀವನುು ಸವಲಪ ಹೆಚ್ುಿ ತ್ಂದರೊ ತೆೊಂದರೆಯಾಗ್ದು. ಆದರೆ ಹಸಿಮೆೀವನುು ಅತ್ಯಾಗಿ ತ್ಂದರೆ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಅಜೀಣಯವಾಗ್ುವುದಿದೆ. ಈ ಗ್ೆೊೀವಿನ ಜೆೊೀಳ ಎಕರೆಗ್ೆ 15 ಟನ್ ಮೆೀವಿನ ಇಳುವರಿ ಕೆೊಡುತ್ತದೆ. ವರ್ಯಕೆಿ ೩ ಬೆಳ ೆಮಾಡಿದರೆ 40 ರಿಂದ 50 ಟನ್ ಲಭಯ. ಪಾತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ವರ್ಯಕೆಿ 1 ಟನ್ ರಸಮೆೀವು ಬೆೀಕು. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಒಂದೆಕರೆ ಮೆೀವಿನ ಬೆಳೆಯಿಂದ 40-45 ಕುರಿ ಸಾಕಬಹುದು. ಆದರೆ ಹಿೀಗ್ೆ ಸತ್ತ್ ಮೆೀವು ಬೆಳೆರ್ುವಾಗ್ ಹೆೊಲಕೆಿ ಸಾಕರ್ುೆ ಸಾವರ್ವ ಗ್ೆೊಬಬರ - ಲಘ್ು ಪೀರ್ಕಾಂಶ ಒದಗಿಸಲು ಮ್ರೆರ್ಬಾರದು. ಬೆಳ ೆಪರಿವತ್ಯನೆ ಮಾಡಿದರೆ ಇನೊು ಒಳ ಳೆರ್ದು. ರಸಮೆೀವು ಮಾಡುವ ಮೆೀವಿನಲ್ಲಿ ಶೆೀಕಡಾ 60 ರಿಂದ 65 ರರ್ುೆ ತೆೀವಾಂಶ ಇರಬೆೀಕು. ಅಂದರೆ ಮ್ುಷಿಿಕಟಿೆ ಬಿಟ್ಾೆಗ್ 40-50 ಸೆಕೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಅರಳಬೆೀಕು. ಮ್ುದೆದಯಾಗಿಯೀ ಇದದರೆ ತೆೀವಾಂಶ ಹೆಚಿಿದೆಯಂದಥಯ. ತ್ಕ್ಷಣ ಅರಳಿದರೆ ಕಡಿಮೆಯಿದೆ ಎಂದಾರ್ುತ. ರಸಮೆೀವಿನಲ್ಲಿ ಅತ್ ಹೆಚ್ುಿ ತೆೀವಾಂಶವಿದದರೆ ಕುರಿಗ್ೆ ಬೆೀಗ್ ಹೆೊಟ್ೆೆ ತ್ುಂಬಿದರೊ ಘ್ನವಸುತವಿನ ಅಂದರೆ ಡೆೈ ಮಾಯಟರ್ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಹೆೊಟ್ೆೆ ತ್ುಂಬಿದಂತ್ದದರೊ ಹಸಿವು ನಿೀಗ್ುವುದಿಲಿ. 24. ರಸಮೆೀವು ತ್ಯಾರಿಗ್ೆ ಗ್ೆೊೀವಿನ ಜೆೊೀಳ ಅತ್ುಯತ್ತಮ್. ಆದರೆ ಕಡಿಮೆ ಫಲವತ್ತತೆಯಿರುವಲ್ಲಿ ಮ್ತ್ುತ ಹೆಚ್ುಿ ಮ್ಳೆಯಾಗ್ುವ ಪಾದೆೀಶದಲ್ಲಿ ಇದು ಚ್ನಾುಗಿ ಬರಲಾರದು. ಅಂಥಲ್ಲಿ CO-4, AP-01, ಗಿನಿ ಮ್ುಂತಾದ ಸುಧಾರಿತ್ ಮೆೀವಿನ ಬೆಳ -ೆತ್ಳಿಗ್ಳನುು ಬೆಳೆಸಿ ರಸಮೆೀವು ಮಾಡಬಹುದು. ಅಥವಾ ಹಸಿಯಾಗಿ ತ್ನಿುಸಬಹುದು. ಇವುಗ್ಳಿಗ್ೆ ಟನಿುಗ್ೆ 1 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಬದಲ್ಲಗ್ೆ 2 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಬೆಲ ಿಬಳಸಿದರೆ ಉತ್ತಮ್ ರಸಮೆೀವು ಸಿಗ್ುತ್ತದೆ. ಇದರೆೊಂದಿಗ್ೆ ತೆನೆ-ಕಾಳು ಇಲಿದ ಕಾರಣ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಹೆಚ್ುಿ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ಅನಿವಾರ್ಯ. ರಸಮೆೀವಿನ ಇನೆೊುಂದು ಅನುಕೊಲವೆಂದರೆ ಒಮೆಮ ದೆೊಡಾ ಪಾಮಾಣದಲ್ಲಿ ತ್ಯಾರಿಸಿಟುೆಕೆೊಂಡರೆ ದಿನ ನಿತ್ಯ ಜ್ಂಜಾಟವಿಲಿ. ಪಾತ್ದಿನ ಹೆೊಲದಿಂದ ಹಸಿಮೆೀವು ಕತ್ತರಿಸಿ, ರ್ಂತ್ಾದಲ್ಲಿ ಕೆೊಚಿಿ ತ್ನಿುಸಲು ಕೊಲ್ಲಗ್ಳ ಪಾಮಾಣ ಹೆಚ್ುಿ ಬೆೀಕು. ರಸಮೆೀವಿಗಿಂತ್ ಹಸಿಮೆೀವಿನಲ್ಲ ಿಪೌಷಿಿಕಾಂಶವೂ ಕಡಿಮೆ.

10

25. ಅಂದಹಾಗ್ೆ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಕೆೀವಲ ಹುಲುಗಿ್ಳನುು ಬಳಸಬೆೀಕೆಂದಿಲಿ. ಹಿಪುಪನೆೀರಳ ,ೆ ಗಿಿರಿಸಿಡಿಯಾ, ಸುಬಾಬುಲ್, ಚೆೊಗ್ಚೆ, ಬೆೀಲ್ಲಮ್ಸಾಲೆಗ್ಳಂಥ ಪಾೀಟಿೀನುಭರಿತ್ ಸೆೊಪುಪಗ್ಳು ಮ್ತ್ುತ ಹಲಸು, ಮಾವು ಮ್ುಂತಾದ ಮ್ರಮೆೀವುಗ್ಳನುು ಕತ್ತರಿಸಿ ತ್ನಿುಸಬಹುದು. ಒಂದೆೀ ಹೆೊಲದಲ್ಲಿ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಬೆಳೆದ ಮೆೀವಿನಲ್ಲಿ ಲಘ್ುಪೀರ್ಕಾಂಶಗ್ಳ ಕೆೊರತೆ ಇದೆದೀ ಇರುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ್ ಸಸಯ ವಗ್ಯಗ್ಳನುು ಆಗ್ಾಗ್ ನಿೀಡುತ್ತದದರೆ ರುಚಿರ್ೊ ಹೆಚ್ುಿ, ಪೌಷಿಕಿಾಂಶವೂ ಸರಿಹೆೊಂದುತ್ತದೆ. ಮ್ತ್ುತ ಈ ವಗ್ಯದ ಬಹುವಾಷಿಯಕ ಗಿಡಗ್ಳು ನಿೀರಾವರಿಯಿಲಿದೆ ವರ್ಯವಿಡಿೀ ಮೆೀವು ಒದಗಿಸಬಲಿವು. ಸಂಪೂಣಯ ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆ ಅಳವಡಿಸಿದರೊ ಸುತ್ತಮ್ುತ್ತ ಚ್ನಾುಗಿ ಹುಲು-ಿಕಳ -ೆಬೆಳೆರ್ುಳಿಕೆಗ್ಳಿದಾದಗ್ ಮೆೀಯಿಸಿದರೆ ಒಳ ಳೆರ್ದು. ಸಮಮಶಾ ಜಾತ್ರ್ ಮೆೀವು ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲ ಿಉತ್ತಮ್ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ತ್ರಬಲದಿು. 26. ಇದಿೀಗ್ ಇತ್ರೆ ನಿವಯಹಣಾ ಕಾರ್ಯಗ್ಳನುು ನೆೊೀಡೆೊೀಣ. ಕುರಿಮ್ನೆರ್ನುು ದಿನಕೆೊಿಮೆಮ ಗ್ುಡಿಸಿ ಸವಚ್ಿಗ್ೆೊಳಿಸಬೆೀಕು. ಹಿಕೆಿ ಮ್ತ್ುತ ವಯಥಯ ಮೆೀವನುು ಕುರಿಮ್ನೆಯಿಂದ ಸವಲಪ ದೊರ ರಾಶಿಹಾಕಬೆೀಕು. ಹಿಕೆಿ ಗ್ಟಿೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಮ್ತ್ುತ ಮ್ೊತ್ಾದ ಪಾಮಾಣ ಅಲಪವಾದದರಿಂದ ಡೆೈರಿರ್ಂತೆ ಕುರಿಮ್ನೆ ತೆೊಳೆರ್ುವ ಅಗ್ತ್ಯವಿಲಿ. ಇನುು ಕುರಿಗ್ಳು ಹಗ್ಲು ಹೆೊತ್ುತ ಹೆೊರಗ್ಡೆಯಿದುದ ರಾತ್ಾ ಮ್ತ್ುತ ಮ್ಳೆಬಂದಾಗ್ ಒಳಬರುವಂತ್ದದರೆ ಒಳ ಳೆರ್ದು. ಕುರಿಮ್ನೆರ್ ನೆಲ ಒಣಗಿರಬೆೀಕು. ಹುಡಿ ಸುಣಣ ಶೆೀಕಡಾ 98 ಮ್ತ್ುತ ಪುಡಿಮಾಡಿದ ಮೆೈಲುತ್ುತೆತ ಶೆೀಕಡಾ 2 ರ ಪಾಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಶಾಮಾಡಿ ಮ್ಳೆಗ್ಾಲದಲ್ಲಿ 2-3 ಬಾರಿ ಮ್ತ್ುತ ಬೆೀಸಿಗ್ೆರ್ಲ್ಲಿ 2 ಬಾರಿ ಕುರಿಮ್ನೆ ನೆಲಕೆಿ ಉದುರಿಸಬೆೀಕು. ಇದರಿಂದ ನೆಲ ಒಣಗಿರುವುದಲಿದೆ ಯಾವುದೆ ರೆೊೀಗ್ಾಣುಗ್ಳು ಬೆಳೆರ್ುವುದಿಲಿ. ಅಂದಹಾಗ್ೆ ಕುರಿಮ್ನೆರ್ಲ್ಲಿ ಫಾಮ್ಯಲ್ಲನ್ ಫ್ಯಯಮಗ್ೆೀಶನ್ ಬಳಕೆರ್ಲ್ಲಿ ಇಲಿ. ಕುರಿ ಕಟಿೆಸುವಾಗ್ ಒಮೆಮ ಮ್ತ್ುತ 15 ದಿನಗ್ಳ ನಂತ್ರ ಮ್ತೆೊತಮೆಮ ಮೆೈತೆೊಳೆಸುವ ರೊಢಿಯಿದೆ. ಕುರಿಗ್ಳ ಮೆೈ ಕೆೊಳೆಯಾದರೆ ಬೆೀಸಿಗ್ೆರ್ಲ್ಲಿ 2-3 ಬಾರಿ ಸಾುನ ಮಾಡಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಜ್ೊನ್ ನಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್ ವರೆಗ್ೆ ಸಾುನ ಬೆೀಡ. ಶಿೀತ್ವಾದರೆ ಆರೆೊೀಗ್ಯ ಹದಗ್ೆಡುತ್ತದೆ. ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಉಣೆಣ ಸಾಕಷಿೆರುವುದರಿಂದ ಕೆೊಳ ೆಚ್ಮ್ಯಕೆಿ ತ್ಗ್ಲುವುದು ಕಡಿಮೆ. ಇನುು ಮೆೈಮೆೀಲೆ ಚಿಗ್ಟ- ಹೆೀನು-ಉಣಿಣಗ್ಳಾದರೆ ನಿೀರಿನ ಟ್ಾಕಿಗ್ೆ ಸೊಕತ ರಾಸಾರ್ನಿಕ ಹಾಕಿ ಕುರಿಗ್ಳನುು ಅದಿದ ತೆಗ್ೆರ್ಬೆೀಕು. ಅಥವಾ ಮೆೈಗ್ೆ ಸಿಂಪಡನೆ ಕೊಡಾ ಕೆೊಡಬಹುದು. ಬದಲ್ಲಗ್ೆ ಐವಮೆಯಕಿೆನ್ ನಂಥ ಚ್ುಚ್ುಿಮ್ದದನುು ಕೊಡ ಕೆೊಡಬಹುದು. ವರ್ಯಕೆೊಿಮೆಮ ಉಣೆಣ ಕತ್ತರಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ. ಅದರಿಂದ ಲಾಭವಿಲಿದಿದದರೊ ಕುರಿರ್ ಆರೆೊೀಗ್ಯದ ದೃಷಿೆಯಿಂದ ಇದು ಅವಶಯಕ. ಉತ್ತಮ್ ಟಗ್ರುಗ್ಳಿಗ್ೆ ಭಾರಿೀ ಬೆಲೆ-ಬೆೀಡಿಕೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಕಾಯಷೆರೀಶನ್ -ಅಂದರೆ ಬಿೀಜ್ ತೆಗ್ೆರ್ುವ ಪಾಮಾಣ ಕಡಿಮೆ. ಆದರೆ ಇನುುಳಿದ ಟಗ್ರುಗ್ಳಿಗ್ೆ ಆರು ತ್ಂಗ್ಳೂೆಳಗ್ೆ ಬಿೀಜ್ತೆಗ್ೆದರೆ ಒಳ ಳೆರ್ದು. ಇದರಿಂದ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ಮಾಂಸದ ಗ್ುಣಮ್ಟೆ ಉತ್ತಮ್ವಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಕುರಿಗ್ಳು ಹೆಚ್ುಿ ನಿೀರು ಕುಡಿರ್ುವದಿಲಿ. ಮ್ಳೆಗ್ಾಲದಲಿಂತ್ೊ ರಸಮೆೀವು ತ್ಂದರೆ ಅತ್ ಕಡಿಮೆ ನಿೀರು ಸಾಕು. ಆದರೆ ಬೆೀಸಿಗ್ೆರ್ಲ್ಲಿ ಪಾತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ದಿನಕೆಿ 4-5 ಲ್ಲೀಟರು ನಿೀರು ಬೆೀಕು. ಅಂಗ್ಳದಲ್ಲಿ ಟಬ್ ನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕಾಲುವೆರ್ಲ್ಲ ಿಸವಚ್ಿ ಕುಡಿರ್ುವ ನಿೀರು ಒದಗಿಸಬೆೀಕು. 27. ಕುರಿಹಿಕೆಿ ದನದ ಗ್ೆೊಬಬರಕಿಿಂತ್ ಹೆಚ್ುಿ ಸತ್ವರ್ುತ್. ಇದಕೆಿ ಉತ್ತಮ್ ಬೆೀಡಿಕೆ-ಬೆಲೆ ಇದೆ. ಕುರಿ ಗ್ೆೊಬಬರದಲ್ಲಿ ಸಾರಜ್ನಕ ಶೆೀಕಡಾ 1.93, ರಂಜ್ಕ ಶೆೀಕಡಾ 1.3 ಮ್ತ್ುತ ಪಟ್ಾಯಷ್ ಶೆೀಕಡಾ 2.31 ರಷಿೆದೆ. ಬರ್ಲುಸಿೀಮೆರ್ಲ್ಲ ಿಹೆೊಲದಲ್ಲಿ ಒಮೆಮ ಕುರಿ ನಿಲ್ಲಸಿಿದರೆ 2 ವರ್ಯ ಉತ್ತಮ್ ಬೆಳ ೆಬರುತ್ತದೆ. ಕುರಿ ಫಾರಂ ನಲ್ಲ ಿಸಂಗ್ಾಹವಾದ ಗ್ೆೊಬಬರವನುು ಮೆೀವಿನ

11

ಬೆಳ ಗೆ್ೆ ಅಥವಾ ಇನಿುತ್ರ ಬೆಳೆಗ್ಳಿಗ್ೆ ಬಳಸಬಹುದು. ಇನುು ಮಾರುವದಾದರೆ ಒಂದು ಟ್ಾಾಕೆರ್ ಲೆೊೀಡಿಗ್ೆ ಕನಿರ್ಿ 2000 ರೊಪಾಯಿ ಬೆಲೆಯಿದೆ. 28. ಇದಿೀಗ್ ಕುರಿಗ್ಳ ರೆೊೀಗ್-ರುಜನೆಗ್ಳ ಕುರಿತ್ು ತ್ಳಿಯೀಣ. ಮೊದಲ್ಲಗ್ೆ ಹೆೊಟ್ೆೆಯಳಗ್ಣ ಪರಾವಲಂಭಿ ಜೀವಿಗ್ಳು-ಅಂದರೆ ಎಂಡೆೊೀ ಪಾಯರಾಸೆೈಟ್ಿ. ಇತ್ರ ಪಾಾಣಿಗ್ಳಂತೆ ಕುರಿಗ್ಳಲೊಿ ದುಂಡು ಜ್ಂತ್ು, ಲಾಡಿಹುಳು, ಕಾರಲಹುಳು ಮ್ುಂತಾದವು ಸಾಮಾನಯ. ಅದರಲೊಿ ಹೆೊರಮೆೀರ್ುವ ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಈ ಸಮ್ಸೆಯ ಹೆಚ್ುಿ. ಇವು ಅತ್ಯಾದರೆ ರಕತ ಹಿೀರಿ ಕುರಿ ಸೆೊರಗ್ುತ್ತದೆ. ಮತ್ಮೀರಿದರೆ ಮ್ರಿಗ್ಳು ಸಾರ್ಲೊಬಹುದು. ಹಾಗ್ಾಗಿ ರ್ಶಸಿವ ಕುರಿಸಾಕಣೆರ್ಲ್ಲಿ ಜ್ಂತ್ುನಿವಾರಣೆ ಅಥವಾ ಡಿವಮಯಂಗ್ ತ್ುಂಬಾ ಮ್ಹತ್ವ. ಮ್ರಿಗ್ೆ 20 ರಿಂದ 30 ದಿನಗ್ಳ ಹಂತ್ದಲ್ಲ ಿಮೊದಲ ಬಾರಿಗ್ೆ ಜ್ಂತ್ುನಾಶಕ ಔರ್ಧಿ ಹಾಕಬೆೀಕು. ನಂತ್ರ 2 ರಿಂದ 2.5 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ ಅಂದರೆ 10 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ದೆೀಹತ್ೊಕವಿದಾದಗ್ ಜ್ಂತ್ುನಿವಾರಣೆ ಕೆೈಗ್ೆೊಳಿಳ. ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆರ್ ವರ್ಸಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಅಗ್ಸ್ಟೆ-ಸಪೆೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಒಮೆಮ ನಂತ್ರ ಮ್ತೆತರಡು ಬಾರಿ ಹಿೀಗ್ೆ ವರ್ಯಕೆಿ 3 ಬಾರಿ ಜ್ಂತ್ುನಾಶಕ ಔರ್ಧಿರ್ನುು ತ್ಪಪದೆ ಕೆೊಡಬೆೀಕು. ಹೆೊರಮೆೀಯಿಸುವ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ವರ್ಯಕೆಿ 5 ಬಾರಿ ಜ್ಂತ್ುನಿವಾರಣೆ ಅಗ್ತ್ಯ. ಈ ಔರ್ಧ್ಗ್ಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ಬಾಾಂಡ್ ಗ್ಳಿರುವುದರಿಂದ, ಮ್ತ್ುತ ದೆೀಹದ ತ್ೊಕ ಆಧ್ರಿಸಿ ಪಾಮಾಣ ನಿಧಾಯರಿತ್ವಾಗ್ುವದರಿಂದ ತ್ಜ್ು ಪಶುವೆೈದಯರ ಸಲಹೆ ಪಡೆರ್ುವದೆೊಳಿತ್ು. ಈ ಮಾತ್ು ಇತ್ರೆ ರೆೊೀಗ್-ರುಜನೆಗ್ಳಿಗ್ೊ ಅನವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಇನುು ಹೆೊರ ಪರಾವಲಂಭಿ ಜೀವಿಗ್ಳು ರಕತ ಹಿೀರುವುದರೆೊಂದಿಗ್ೆ ಹಲವು ಆರೆೊೀಗ್ಯ ಸಮ್ಸೆಯಗ್ಳಿಗ್ೊ ಕಾರಣವಾಗ್ುತ್ತವೆ. ಅವುಗ್ಳ ನಿರ್ಂತ್ಾಣಕೆಿ ಔರ್ಧ್ ದಾಾವಣದಲ್ಲಿ ಅದುದವುದು, ಸಿಂಪಡನೆ ಅಥವಾ ಚ್ುಚ್ುಿಮ್ದುದ ಕಾಮ್ ಅನುಸರಿಸಬೆೀಕು. ನಾವು ನಿೀಡುವ ಮೆೀವಿನ ಸದಭಳಕೆಗ್ೆ ಜ್ಂತ್ುನಿವಾರಣೆ ಅತ್ಯಗ್ತ್ಯ. 29. ಕರಳು ಬೆೀನೆಃ ಕುರಿಗ್ಳ ಮಾರಕ ರೆೊೀಗ್ಗ್ಳಲ್ಲಿ ಕರಳು ಬೆೀನೆ ಅಥವಾ E.T -ಅಂದರೆ ಎಂಟಿರೆೊಟ್ಾಕಿಿಮಯಾ ತ್ುಂಬ ಮ್ಹತ್ವದುದ. ಹೆಚ್ುಿ ತೆೀವಾಂಶವಿರುವ ಮೆೀವನುು ಅತ್ಯಾಗಿ ತ್ಂದಾಗ್, ಆಹಾರ ಅಥವಾ ವಾತಾವರಣ ತ್ಕ್ಷಣ ಬದಲಾದಾಗ್ ಈ ಸಮ್ಸೆಯ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮ್ಳೆಗ್ಾಲದಲ್ಲಿ E.T. ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ುಿ. ಸೆೊಂಪಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಆರೆೊೀಗ್ಯವಂತ್ ಕುರಿಗ್ೆ E.T. ಹೆಚಾಿಗಿ ಬಾಧಿಸುತ್ತದೆ. ಕರುಳಿನಲ್ಲಿ ಸತ್ವರ್ುತ್ ಆಹಾರ ಅಧಿಕವಾದಾಗ್ ಕಾಸಿಿರೀಡಿರ್ಂ ಎಂಬ ಬಾಯಕಿೆೀರಿಯಾ ಶಿೀಘ್ಾವಾಗಿ ವೃದಿಧಯಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಅದರ ವಿರ್ದಿಂದ ಕುರಿ ಸಾರ್ುತ್ತದೆ. ಹಲುಿ ಕಡಿರ್ುವುದು, ತ್ಲೆ ಒಂದುಕಡೆ ತ್ರುಗಿಸುವುದು, ಕೆಲವಮೆಮ ಬೆೀಧಿ, ತಾಾಣವಿಲಿದೆ ಬಿದುದ ಒದಾದಡುವುದು, ಒಮೆಮಲೆ ಸುತ್ತ ತ್ರುಗಿಬಿದುದ ಸಾರ್ುವುದು ಮ್ುಂತಾದವು E.T.ರ್ ಲಕ್ಷಣಗ್ಳು. ಸಮ್ಸೆಯ ತ್ೀವೃವಾಗಿದದರೆ ಚಿಕಿತೆಿಗ್ೆ ಸಮ್ರ್ವಿರುವುದಿಲಿ. ಈ ಸಮ್ಸೆಯ ಬಾರದಂತೆ ತ್ಡೆರ್ಲು ಮ್ರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ 2.5 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ E.T. ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿಸಿ. ಮ್ತೆತ 17 ರಿಂದ 30 ದಿನಗ್ಳಲ್ಲ ಿಇನೆೊುಮೆಮ ಕೆೊಡಿ. ವರ್ಸಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಮಾರ್ಚಯ ಮ್ತ್ುತ ಸಪೆೆಂಬರ್ - ಹಿೀಗ್ೆ ವರ್ಯಕೆಿರಡುಬಾರಿ E.T. ಲಸಿಕೆರ್ನುು ತ್ಪಪದೆ ಹಾಕಬೆೀಕು. 30. ಗ್ಂಟಲು ಬೆೀನೆ ಅಥವಾ H.S. ಇದು ಕೊಡ ಬಾಯಕಿೆೀರಿಯಾದಿಂದ ಬರುವ ಸಾಂಕಾಾಮಕ ರೆೊೀಗ್. ಕಲುಷಿತ್ ನಿೀರು-ಆಹಾರ ಸೆೀವನೆ ಮ್ತ್ುತ ರೆೊೀಗ್ಗ್ಾಸಥ ಕುರಿಗ್ಳ ಸಂಪಕಯದಿಂದ ಕುರಿ ಗ್ುಂಪ್ರನಲ್ಲಿ ರೆೊೀಗ್ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಜ್ವರ, ಉಸಿರಾಟದ ತೆೊಂದರೆ, ಮೆೀವು ತ್ನುದಿರುವುದು, ಬೆೀಧಿ ಅಥವಾ ರಕತ ಮಶಿಾತ್ ಬೆೀಧಿ, ಗ್ಭಯಸಥ ಕುರಿ ಕಂದು ಹಾಕುವುದು ಮ್ುಂತಾದವು ಈ

12

ರೆೊೀಗ್ದ ಲಕ್ಷಣಗ್ಳು. ಇದು ತ್ುಂಬ ಅಪಾರ್ಕಾರಿ ರೆೊೀಗ್ವಾಗಿದುದ ಕುರಿ ಆಹಾರ ತ್ನುದೆ 2-3 ದಿನಗ್ಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ುತ್ತದೆ. ಈ ರೆೊೀಗ್ ಮ್ಳೆಗ್ಾಲದ ಆದಾಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚಾಿಗಿದುದ ನಮ್ಮ ಅರಿವಿಗ್ೆ ಬರುವುದು ಮ್ತ್ುತ ಚಿಕಿತೆಿ ಕರ್ೆಕರ. ಈ ರೆೊೀಗ್ ಬರದಂತೆ ತ್ಡೆರ್ಲು ಮ್ರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ 2.5 - 3 ತ್ಂಗ್ಳ ವರ್ಸಿಿಗ್ೆ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿ. 17 ರಿಂದ 30 ದಿನಕೆಿ ಮ್ತೆೊತಮೆಮ ಹಾಕಿದರೆ ಒಳ ಳೆರ್ದು. ವರ್ಸಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಜ್ೊನ್-ಜ್ುಲೆೈನಲ್ಲಿ ಒಮೆಮ, ಮ್ತ್ುತ 6 ತ್ಂಗ್ಳ ನಂತ್ರ ಇನೆೊುಮೆಮ H.S.ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಬೆೀಕು. 31. ಹಿರೆೀಬೆೀನೆ ಅಥವಾ PPR. - ಇದು ಎಲಿ ಋತ್ುವಿನಲೊಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಾಂಕಾಾಮಕ ವೆೈರಸ್ಟ ಖ್ಾಯಿಲೆ. ಅತ್ಯಾದ ಜ್ವರ, ಕಣುಣ ಕೆಂಪಾಗಿ ನಿೀರುಸೆೊೀರುವುದು, ಬಾರ್ಲ್ಲಿ ಹುಣಾಣಗಿ ಜೆೊಲುಿ ಸುರಿಸುವುದು, ಮೆೀವುತ್ನುದೆ ನಿಶಶಕಿತ, ಮ್ೊಗಿನಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಪಟ್ೆೆ, ಚ್ುಳ ಳೆನುುವ ಬೆೀಧಿ ಮ್ುಂತಾದವು PPR. ರೆೊೀಗ್ದ ಲಕ್ಷಣಗ್ಳು. ಈ ರೆೊೀಗ್ ಬಾರದಂತೆ ತ್ಡೆರ್ಲು ಮ್ರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ 2-3 ತ್ಂಗ್ಳುಗ್ಳ ಹಂತ್ದಲ್ಲಿ PPR. ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿಸಿ. ವರ್ಸಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಡಿಸೆಂಬರ್-ಜ್ನೆವರಿರ್ಲ್ಲಿ ಒಮೆಮ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿಸಿದರೆ ಸಾಕು. 32. ಕುರಿ ಸಿಡುಬು ಅಥವಾ ಶಿೀಪ್ ಪಾಕ್ಿ. - ಇದು ಕೊಡ ವೆೈರಾಣುವಿನಿಂದ ಬರುವ ಅಪಾರ್ಕಾರಿ ಸಾಂಕಾಾಮಕ ರೆೊೀಗ್. ಈ ರೆೊೀಗ್ಾಣು ಗ್ಾಳಿ, ಚ್ಮ್ಯದ ಬೆೊಬೆಬ ಹಾಗ್ು ರೆೊೀಗ್ಪ್ರೀಡಿತ್ ಕುರಿಗ್ಳ ಸಂಪಕಯದಿಂದ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲ ಿಜ್ವರ ಮ್ತ್ುತ ಕಣಣಲ್ಲಿ ನಿೀರು ಸೆೊೀರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ನಂತ್ರ ಬಾಲದ ಬುಡ, ಕಣಿಣನ ಸುತ್ತ, ಕೆಚ್ಿಲು ಮ್ತ್ುತ ತೆೊಡೆ ಚ್ಮ್ಯದಮೆೀಲೆ ಬೆೊಕೆಿಗ್ಳು ಕಾಣಿಸಿಕೆೊಳುಳತ್ತವೆ. ಆಮೆೀಲೆ ಈ ಬೆೊಕೆಿಗ್ಳು ಹುಣಾಣಗಿ ಮಾಪಾಯಡಾಗ್ುತ್ತವೆ. ಪುಪುಪಸ ಹಾಗ್ೊ ಶಾವಸನಾಳದಲ್ಲಿ ಬೆೊಕೆಿಗ್ಳಾದರೆ ಕೆಮ್ುಮ ಕಾಣಿಸಿಕೆೊಳುಳತ್ತದೆ. ಮ್ರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಈ ರೆೊೀಗ್ ಹೆಚ್ುಿ. ರೆೊೀಗ್ಗ್ಾಸಥ ಮ್ಂದೆರ್ಲ್ಲ ಿಅಧ್ಯಕಿಧ್ಯ ಕುರಿಗ್ಳು ಸಾವನುಪುಪತ್ತವೆ. ಈ ರೆೊೀಗ್ ಬರದಂತೆ ತ್ಡೆರ್ಲು ಮ್ರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ 4-5 ತ್ಂಗ್ಳ ಹಂತ್ದಲ್ಲಿ ಕುರಿಸಿಡುಬು ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿಸಿ. ತ್ುಂಬಾ ಚಿಕಿ ಮ್ರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಬೆೀಡ. ವರ್ಸಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ವರ್ಯಕೆೊಿಮೆಮ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿಸಿದರೆ ಸಾಕು. 33. ನಿೀಲ್ಲ ನಾಲ್ಲಗ್ೆ ರೆೊೀಗ್ ಅಥವಾ ಬೊಿ ಟಂಗ್ ಡಿಸಿೀಸ್ಟ - ಇದು ಕೊಡ ವೆೈರಸ್ಟ ರೆೊೀಗ್ವಾಗಿದುದ ಕೊಯಲ್ಲಯಾಯಿಡ್ಿ ಕುರುಡು ನೆೊಣಗ್ಳಿಂದ ಹರಡಲಪಡುತ್ತದೆ. ಮ್ಳೆಗ್ಾಲದಲ್ಲಿ ಮ್ತ್ುತ ಜೌಗ್ು ಪಾದೆೀಶದಲ್ಲ ಿಈ ರೆೊೀಗ್ದ ಸಮ್ಸೆಯ ಹೆಚ್ುಿ. ಜ್ವರ, ತ್ುಟಿ-ಗ್ದದ-ಕಿವಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಊತ್, ಜೆೊಲುಿ ಸುರಿಸುವುದು, ನಾಲ್ಲಗ್ೆರ್ಲ್ಲಿ ನಿೀಲ್ಲ ಬಣಣ, ಕಾಲು ಕುಂಟುವುದು, ಉಣೆಣ ಉದುರುವುದು ಮ್ುಂತಾದವು ಈ ರೆೊೀಗ್ದ ಲಕ್ಷಣಗ್ಳು. ಮ್ರಿಗ್ಳು ಮೆೀವು ತ್ನುಲಾಗ್ದೆ ಮ್ತ್ುತ ಇತ್ರೆ ಸೆೊೀಂಕುಗ್ಳಿಂದ ಸಾರ್ುತ್ತವೆ. ಈ ರೆೊೀಗ್ಕೆಿ ಇತ್ತೀಚೆಗ್ೆ ಪಾಾಯೀಗಿಕ ಲಸಿಕೆ ಬಂದಿದುದ ರ್ಶಸುಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಈ ಲಸಿಕೆರ್ನುು ಜ್ುಲೆೈ- ಅಗ್ಸ್ಟೆ ನಲ್ಲ ಿಒಮೆಮ ಕೆೊಟೆರೆ ಸಾಕಾಗ್ುತ್ತದೆ. 34. ಕಾಲು-ಬಾಯಿ ಬೆೀನೆ ಅಥವಾ FMD ರೆೊೀಗ್ವು ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ತ್ುಂಬ ಅಪರೊಪ. ಅದರಲೊಿ ಕೊಡುಸಾಕಣೆ ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ FMD ಸಮ್ಸೆಯ ಇಲಿವೆನುಬಹುದು. ಇದು ಕೊಡ ವೆೈರಸ್ಟ ನಿಂದ ಬರುವ ಸಾಂಕಾಾಮಕ ರೆೊೀಗ್. ರೆೊೀಗ್ಪ್ರೀಡಿತ್ ಕುರಿರ್ ಸಂಪಕಯ, ಜೆೊಲು,ಿ ಸಿಂಬಳ ಅಥವಾ ರೆೊೀಗ್ಾಣು ಕಲುಷಿತ್ ಮೆೀವಿನ ಮ್ೊಲಕ ಹರಡುತ್ತದೆ. ಜ್ವರ, ಜೆೊಲುಿ ಸುರಿಸುವುದು, ಬಾರ್ಲ್ಲಿ ಮ್ತ್ುತ ಗ್ೆೊರಸಿನ ಮ್ಧೆಯ ಹುಣುಣಗ್ಳು ಕಾಣಿಸಿಕೆೊಳುಳತ್ತವೆ. ಕುರಿ ನೆೊೀವಿನಿಂದ ಕುಂಟುತ್ತದೆ. ರೆೊೀಗ್ಪ್ರೀಡಿತ್

13

ಪಾದೆೀಶದಲ್ಲಿ ಮ್ತ್ುತ ದನ-ಕರುಗ್ಳಲ್ಲಿ ಈ ರೆೊೀಗ್ ಕಂಡುಬಂದಾಗ್ ಕುರಿಗ್ಳನುು ಅವುಗ್ಳಿಂದ ದೊರವಿರಿಸಬೆೀಕು. ರೆೊೀಗ್ ಭಾದಿತ್ ಪಾದೆೀಶಗ್ಳಲ್ಲಿ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ವರ್ಯಕೆಿರಡು ಬಾರಿ ಕಾಲು-ಬಾಯಿ ಬೆೀನೆರ್ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿಸಬೆೀಕು.

35. ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ಕಾಲುಕೆೊಳ ೆಇನೆೊುಂದು ದೆೊಡಾ ಸಮ್ಸೆಯ. ಉರ್ಣತೆ 30 ಡಿಗಿಾ ಸೆಂಟಿಗ್ೆಾೀಡ್ ಗಿಂತ್ ಹೆಚಿಿದುದ ಆದಾಯತೆ ಅಧಿಕವಿದಾದಗ್ ಅಂದರೆ ಮ್ಳೆಗ್ಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಸಮ್ಸೆಯ ಹೆಚ್ುಿ. ಮ್ಣಿಣನಲ್ಲಿ ಸಗ್ಣಿ-ಹಿಕೆಿ ಮಶಾವಾಗಿ ಕೆೊಚೆಿಯಾಗಿದುದ ಅಲ್ಲಿ ಕುರಿಗ್ಳು ಅಡಾಡಿದರೆ ಕಾಲುಕೆೊಳ ೆನಿಶಿಿತ್. ಗ್ೆೊರಸಿನ ಮ್ಧೆಯ ಕಿೀವು ತ್ುಂಬಿಕೆೊಂಡು ವಿಪರಿೀತ್ ನೆೊೀವಿನಿಂದ ಕುರಿ ತೆೊಂದರೆಪಡುತ್ತದೆ. ತೆರೆದ ಗ್ಾರ್ವಾಗಿ ನೆೊಣ ಮೊಟ್ೆೆಯಿಟುೆ ಹುಳು ಕಾಣಿಸಿಕೆೊಳಳಬಹುದು. ದುಮಾಯಂಸ ಬೆಳೆದು ಬಾವು ಕಾಣಿಸಿಕೆೊಂಡು ಕೆೊನೆಗ್ೆ ಗ್ೆೊರಸು ಕಳಚಿ ಬಿೀಳಲೊಬಹುದು. ಒಂದು ಕುರಿಮ್ಂದೆರ್ಲ್ಲಿ ಒಮೆಮ ಕಾಲುಕೆೊಳ ೆಕಾಣಿಸಿಕೆೊಂಡರೆ ಪಾತ್ವರ್ಯ ಸೊಕತ ವಾತಾವರಣ ಸಿಕಾಿಗ್ ಮ್ತೆತ ಕಾಣಿಸಿಕೆೊಳುಳತ್ತದೆ. ಕಾಲುಕೆೊಳ ೆಕಂಡುಬಂದ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಸೆರಪೆೀ ಪೆನಿಿಲ್ಲನ್ ಅಥವಾ ಇನಾುವುದೆೊೀ ಸೊಕತ ಜೀವನಿರೆೊೀಧ್ಕ ಚ್ುಚ್ುಿಮ್ದುದ ಕೆೊಡಿ. ಸಮ್ಸೆಯ ಬರದಂತೆ ತ್ಡೆರ್ಲು ಕುರಿಮ್ನೆ ಒಳಗ್ೆ ಮ್ತ್ುತ ಹೆೊರಗ್ೆ ಸವಚ್ಛತೆ ಕಾಪಾಡಿ. ವರ್ಯಕೆಿ 2-3 ಬಾರಿ ನೆಲಕೆಿ ಸುಣಣ ಮ್ತ್ುತ ಮೆೈಲುತ್ುತೆತರ್ ಮಶಾಣವನುು ಉದುರಿಸಿ. ಅಲಿದೆ ಮ್ಳ ಗೆ್ಾಲದಲ್ಲಿ ಒಮೆಮ ಫಾಮ್ಯಲ್ಲನ್ ಸಿಂಪಡನೆ ಕೆೈಗ್ೆೊಂಡರೆ ಉತ್ತಮ್. ಅಂಗ್ಳದಲ್ಲಿ ಕೆೊಚೆಿಯಾಗ್ದಂತೆ ನೆೊೀಡಿಕೆೊಂಡರೆ ಕೊಡುಮ್ನೆ ಕುರಿಸಾಕಣೆರ್ಲ್ಲಿ ಕಾಲುಕೆೊಳ ೆಸಮ್ಸೆಯ ಇಲಿ. 36. ಅಂದಹಾಗ್ೆ ಈ ಎಲಿ ರೆೊೀಗ್ಗ್ಳ ಲಸಿಕೆಗ್ಳನುು ಒಮೆಮಗ್ೆ ಕೆೊಡಲಾಗ್ದು. ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ ಹೆಚೆಿಂದರೆ 1 ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಬಹುದು. ಲಸಿಕೆ ಕಾರ್ಯಕಾಮ್ದ ಯೀಜ್ನೆ ತ್ಯಾರಿಸಿಕೆೊಂಡು ನಿವಯಹಿಸಬೆೀಕು. ಮ್ರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಸರಿಯಾದ ಹಂತ್ದಲ್ಲಿ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಿ, ಮ್ುಂದೆ ವರ್ಸಿ ಕುರಿಗ್ಳ ಲಸಿಕೆ ಯೀಜ್ನೆಗ್ೆ ಹೆೊಂದಿಸಬೆೀಕು. ಆಗ್ ಸವಲಪ ಬೆೀಗ್ ಹಾಕಿದರೊ ತೆೊಂದರೆ ಇಲ.ಿ ಈ ಎಲ ಿಲಸಿಕೆಗ್ಳನುು ಸರಕಾರಿ ಪಶುವೆೈದಯರು ಉಚಿತ್ವಾಗಿ ಹಾಕುವ ವಯವಸೆಥ ಇದೆ. ಕುರಿ ಹಿಕೆಿಗ್ಳನುು ಪಾಯೀಗ್ಾಲರ್ದಲ್ಲಿ ಪರಿೀಕ್ಷಿಸಿದರೆ ಜ್ಂತ್ು ಪಾಮಾಣವನುು ಅರಿರ್ಬಹುದು. ರಕತ ಪರಿೀಕ್ಷೆರ್ ಮ್ೊಲಕ ವಿವಿಧ್ ಆರೆೊೀಗ್ಯ ಸಮ್ಸೆಯಗ್ಳನುು ಅರೆೈಯಸಿಕೆೊಳಳಬಹುದು. ಇನುು ಆಗ್ಾಗ್ ಮೆೀವು-ರಸಮೆೀವುಗ್ಳನುು ಪರಿೀಕ್ಷಿಸಿ ಗ್ುಣಮ್ಟೆ ಖಚಿತ್ಪಡಿಸಿಕೆೊಂಡರೆ ಒಳ ಳೆರ್ದು. ಬೆಂಗ್ಳೂರಿನ ಆಡುಗ್ೆೊೀಡಿರ್ಲ್ಲಿರುವ ರಾಷಿರೀರ್ ಪಶು ಪೀರ್ಣೆ ಮ್ತ್ುತ ಶರಿೀರ ಕಿಾಯಾ ವಿಜಾುನ ಸಂಸೆಥ, ಕೃಷಿ ವಿಶವವಿದಾಯಲರ್ಗ್ಳ ಪಾಯೀಗ್ಾಲರ್ಗ್ಳು, ಬೆಂಗ್ಳೂರಿನ ಹೆಬಾಬಳದಲ್ಲಿರುವ ಪಶು ಆರೆೊೀಗ್ಯ ಮ್ತ್ುತ ಜೆೈವಿಕ ಸಂಸೆಥ ಮ್ುಂತಾದೆಡೆ ಈ ಎಲಿ ಪರಿೀಕ್ಷೆಗ್ಳನುು ರೆೈತ್ರಿಗ್ೆ ಉಚಿತ್ವಾಗಿ ಮಾಡಿಕೆೊಡಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಈ ಪಾಯೀಗ್ಾಲರ್ ಕೆೀವಲ ಕುರಿ-ಆಡುಗ್ಳಿಗ್ೆ ಸಿೀಮತ್ವಲಿ. ಈ ವಯವಸೆಥರ್ನುು ಎಲ ಿಸಾಕುಪಾಾಣಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಬಳಸಿಕೆೊಳಳಬಹುದು. 37. ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ವಿಮೆ ಅಥವಾ ಇನೊಶರನ್ಿ ಮಾಡಬಹುದು. ಪ್ರಾೀಮರ್ಂ ದರ ಕುರಿರ್ ಮಾರುಕಟ್ೆೆ ಮೌಲಯದ ಶೆೀಕಡಾ ೫ ರರ್ುೆ ಇದೆ. ಇದಕೆಿ ಸರಕಾರಿ ಪಶುವೆೈದಯರಿಂದ ಪಾಮಾಣಪತ್ಾ ಅಗ್ತ್ಯ. ವಿಮೆ ಮಾಡಿದ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಗ್ುರುತ್ನ ಬಿಲೆಿ ಹಾಕಬೆೀಕು. ಕುರಿ ಸತ್ತರೆ ವಿಮೆ ಕಂಪನಿರ್ ಪಾತ್ನಿಧಿ ಸಥಳಪರಿಶಿೀಲನೆಗ್ೆ ಬರುವವರೆಗ್ೆ ಅಥವಾ ಕುರಿ ಸತ್ುತ 12 ತಾಸುಗ್ಳ ಕಾಲ ಕಾರ್ುವುದು ಖಡಾಾರ್. ದುಬಾರಿ ಬೆಲೆರ್ ಇಂಥ ಕುರಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ವಿಮೆ ಮಾಡಿಸುವುದು ಕ್ಷೆೀಮ್.

14

38. ಕುರಿಗ್ಳ ವರ್ಸುಿ ತ್ಳಿರ್ಲು ಒಂದು ಸರಳ ವಿಧಾನವಿದೆ. ಹುಟಿೆ ಒಂದು ವಾರಕೆಿ ಹಾಲುಹಲುಿಗ್ಳು ಬರುತ್ತವೆ. ನಂತ್ರ ನಿಧಿಯರ್ ಿವರ್ಸಿಿಗ್ೆ ಅವುಗ್ಳ ಜಾಗ್ದಲ್ಲ ಿಶಾಶವತ್ ಹಲುಿಗ್ಳು ಮ್ೊಡುತ್ತವೆ. ಇವುಗ್ಳನುು ಎಣಿಸಿ ಕುರಿರ್ ವರ್ಸುಿ ಅಂದಾಜಸಬಹುದು. ಇವು ಹಾಲುಹಲುಿಗ್ಳು. ಅಂದರೆ ಈ ಕುರಿರ್ ವರ್ಸುಿ 1 ವರ್ಯಕಿಿಂತ್ ಕಡಿಮೆ. ಈ ಕುರಿಗ್ೆ 2 ಶಾಶವತ್ ಹಲುಿಗ್ಳು ಮ್ೊಡಿವೆ. 12 ರಿಂದ 14 ತ್ಂಗ್ಳ ವರ್ಸಿಿಗ್ೆ 2 ಹಲ್ಲಗಿ್ೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಇನುು 20 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ 4 ಶಾಶವತ್ ಹಲುಿಗ್ಳು ಮ್ೊಡುತ್ತವೆ. ನೆೊೀಡಿ ಈ ಕುರಿ 4 ಹಲ್ಲಿನ ವರ್ಸಿಿನದು. 24 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆಲ ಿ6 ಹಲುಗಿ್ಳು ಬಂದಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಕುರಿ 6 ಹಲ್ಲನಿ ಹಂತ್ದಲ್ಲಿದೆ. ಇನುು 36 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ ಅಂದರೆ 3 ವರ್ಯಕೆಿ 8 ಶಾಶವತ್ ಹಲುಿಗ್ಳು ಬರುತ್ತವೆ. ನೆೊೀಡಿ ಈ ಕುರಿ 8 ಹಲುಿಗ್ಳನುು ಹೆೊಂದಿದೆ. ರೆೈತ್ರ ಭಾಷೆರ್ಲ್ಲಿ ಕುರಿ ಬಾಗ್ೊಡಿದೆ ಎನುಲಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆ ಪೂತ್ಯಯಾಗಿದೆ ಎಂದಥಯ. ಇನುು ಕುರಿಗ್ೆ 7 ವರ್ಯ ತ್ುಂಬಿದಮೆೀಲೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹಲುಿಗ್ಳು ಸವೆರ್ಲಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಹಿೀಗ್ೆ ಬಾಯಿತೆರೆದು ಹಲುಿ ಎಣಿಸಿ ವರ್ಸುಿ ಅಂದಾಜಸುವ ಕಾಮ್ ಅನಾದಿಯಿಂದ ರೊಢಿರ್ಲ್ಲಿದೆ. ಮ್ತ್ತದು ನಂಬಿಕಾಹಯವೂ ಹೌದು. 39. ವಿದೆೀಶಗ್ಳಲ್ಲಿ ಮಾಂಸಕೆಿ ಮ್ತ್ುತ ಉಣೆಣಗ್ೆ ಪಾತೆಯೀಕ ತ್ಳಿಗ್ಳಿವೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲ ಿಹಾಗಿಲಿ. ಮಾಂಸದ ಗ್ುಣಮ್ಟೆದ ಬಗ್ೆಗ ರೆೈತ್ರು ಕಾಳಜ ಹೆೊಂದಿಲಿ. ತ್ಮ್ಗ್ೆ ಹಣದ ಅಗ್ತ್ಯವಿದಾದಗ್ ಕುರಿ ಮಾರುತಾತರೆ. ವರ್ಸಾಿದ ಕುರಿರ್ ಮಾಂಸದಲ್ಲಿ ನಾರಿನಂಶ ಹೆಚ್ುಿ. ರುಚಿ ಕಡಿಮೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಬೆಲೆರ್ೊ ಕಡಿಮೆ. ಕುರಿ 2 ಹಲುಿ ಮಾಡಿದಾಗ್ ಅಥವಾ ಹಾಲುಹಲ್ಲಿನಲ್ಲರಿುವಾಗ್ ಉತ್ೃರ್ೆ ಮಾಂಸ ಸಿಗ್ುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ದೆೀಶದಲ್ಲ ಿಮಾಂಸದ ವಯವಸಿಥತ್ ವಗಿೀಯಕರಣ ಇನೊು ರೊಢಿಗ್ೆ ಬಂದಿಲಿ. ಕುರಿರ್ನುು 12-14 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ ಮ್ರಿದರೆ ಲಾಭ ಜಾಸಿತ. ನಂತ್ರ ಅದರ ಬೆಳವಣಿಗ್ೆರ್ ಗ್ತ್ ಇಳಿಮ್ುಖವಾಗ್ುತ್ತದೆ. ಬಹುತೆೀಕ ಕುರಿರ್ ಮಾರಾಟ ಸಂತೆರ್ಲ್ಲಿ ನಡೆರ್ುತ್ತದೆ. ಇನುು ಮ್ಧ್ಯವತ್ಯಗ್ಳು ರೆೈತ್ರಿಂದ ನೆೀರವಾಗಿ ಖರಿೀದಿಸಿ ಸಂತೆರ್ಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮ್ಟನ್ ಅಂಗ್ಡಿಗ್ಳಿಗ್ೆ ಮಾರುತಾತರೆ. ಕುರಿರ್ ತ್ಳಿ, ವರ್ಸುಿ, ಮಾಂಸದ ಪಾಮಾಣ, ಗ್ಾಾಹಕನ ಖ್ಾರ್ಸುಿ ಅವಲಂಭಿಸಿ ದರ ನಿಗ್ದಿಯಾಗ್ುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕುರಿ-ಆಡುಗ್ಳಿಗ್ೆ ವಯವಸಿಥತ್ ಮಾರುಕಟ್ೆೆ ಇನೊು ಬೆಳೆದುಬಂದಿಲಿ. ಇವುಗ್ಳಿಗ್ೆ ಹೆಚಿಿನ ಸಂಖ್ೆಯರ್ಲ್ಲಿ ಖಸಾಯಿಖ್ಾನೆಗ್ಳೂ ಇಲಿ. ಹೆೊರದೆೀಶಗ್ಳಿಂದ ಕುರಿ ಮಾಂಸದ ಆಮ್ದುಕೊಡ ಅಷಾೆಗಿ ಇಲಿ. ಕನಾಯಟಕ ಮ್ತ್ುತ ಆಂಧ್ಾಪಾದೆೀಶಗ್ಳಲ್ಲಿ ಕುರಿ ಮಾಂಸಕೆಿ ಬೆೀಡಿಕೆ-ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ುಿ. ದೆೀಶದ ಇನೆುಲಿ ರಾಜ್ಯಗ್ಳಲ್ಲಿ ಆಡಿಗ್ೆ ಪಾಥಮ್ ಪಾಾಶಸಯ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಕುರಿಗ್ಳ ಸರಾಸರಿ ಮಾಂಸದ ಇಳುವರಿ ಅಂದರೆ ಡೆಾಸ್ಟಾ ಮೀಟ್ ಪಾಮಾಣ ಶೆೀಕಡಾ 45 ರಿಂದ 50. ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆರ್ಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಿದ ರಾಂಬುಲೆ ತ್ಳಿ, ಸಂವಧ್ಯನೆಗ್ೆ ಬಳಳಸುವ ಮೊದಲು ಶೆೀಕಡಾ 60 ರಿಂದ 65 ರರ್ುೆ ಮಾಂಸದ ಇಳುವರಿ ನಿೀಡಬಲದಿು. ಇವುಗ್ಳಲ್ಲಿ ಕನಿರ್ಿ ಶಕಿತ ವಯರ್ ಮ್ತ್ುತ ಕರುಳಿನ ಗ್ಾತ್ಾ ಕಡಿಮೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಮಾಂಸದ ಇಳುವರಿ ಹೆಚ್ುಿ. ವರ್ಸಾಿದ ಕುರಿ, ವರ್ಯಗ್ಳ ಕಾಲ ಸಂವಧ್ಯನೆಗ್ೆ ಬಳಸಿದ ಟಗ್ರು ಮ್ತ್ುತ ಮ್ರಿಹಾಕಿದ ತಾಯಿ ಕುರಿಗ್ಳಲ್ಲಿ ದೆೀಹದ ಗ್ಾತ್ಾ ದೆೊಡಾದಿದದರೊ ಮಾಂಸದ ಇಳುವರಿ ಕಡಿಮೆ. 40. ಕುರಿರ್ ಮಾಂಸಕೆಿ ಉತ್ತಮ್ ಬೆೀಡಿಕೆ ಇದೆ. ಮ್ುಸಿಿಮ್ರ ಹಬಬದ ದಿನಗ್ಳಲಿಂತ್ೊ ಕೆೊಬಿಬದ ಕುರಿ-ಟಗ್ರುಗ್ಳಿಗ್ೆ ಎಲ್ಲಿಲಿದ ಬೆೀಡಿಕೆ. ಮ್ಟನಿುನ ಅಧ್ಯ ಬೆಲೆ ಜೀವಂತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ಸಿಗ್ುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಮ್ಟನ್ ಬೆಲೆ ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಗ್ೆ 250 ರೊಪಾಯಿ ಇದದರೆ ಕುರಿಗ್ೆ ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಗ್ೆ ಕನಿರ್ಿ 125 ರೊಪಾಯಿ ಸಿಗ್ುತ್ತದೆ. ಕೊಡುಮ್ನೆ ಸಾಕಣೆರ್ಲ್ಲಿ ರಾಂಬುಲೆರ್ಂಥ ಉತ್ತಮ್ ತ್ಳಿರ್ ಕುರಿ 10 ರಿಂದ 12 ತ್ಂಗ್ಳಿಗ್ೆ 40 ರಿಂದ 50 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಬೆಳೆರ್ುತ್ತದೆ. ಅದು ಕನಿರ್ ಿ6 ರಿಂದ 7 ಸಾವಿರಕೆಿ ಮಾರುತ್ತದೆ. 1

15

ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ತ್ಯಾರಿಗ್ೆ 1 ರೊಪಾಯಿ ಖಚಾಯಗ್ುತ್ತದೆ. ದಿನಕೆಿ 1 ಕುರಿಗ್ೆ 2 ಕಿಲೆೊಗ್ಾಾಂ ರಸಮೆೀವು ಬೆೀಕು. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ಖಚ್ುಯ ದಿನಕೆಿ 2 ರೊಪಾಯಿಗ್ಳು. ಜೆೊತೆಗ್ೆ 50 ಗ್ಾಾಂ ಕೆೈತ್ಂಡಿ ಕೆೊಟೆರೆ ಅದರ ಖಚ್ುಯ 50 ಪೆೈಸೆ. ಇನುು ಕೊಲ್ಲ, ವಿದುಯತ್ುತ, ಔರ್ಧ್, ಖನಿಜ್ ಮಶಾಣ ಇತಾಯದಿ ಖಚ್ುಯ ದಿನಕೆಿ ಪಾತ್ ಕುರಿಗ್ೆ ಹೆಚೆಿಂದರೆ 1.5 ರೊಪಾಯಿಗ್ಳು. ಅಂದರೆ ಕುರಿಯಂದಕೆಿ ದಿನಕೆಿ 4 ರೊಪಾಯಿ ಖಚಾಯಗ್ುತ್ತದೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ವರ್ಯಕೆಿ ಕುರಿಯಂದಕೆಿ 1500 ರೊಪಾಯಿ ಬೆೀಕು. ಕೊಡುಮ್ನೆ ವಿಧಾನದಲ್ಲ ಿ1 ವರ್ಯ ಬೆಳೆಸಿದ ಕುರಿ ಕನಿರ್ಿ 5 ರಿಂದ 6 ಸಾವಿರ ರೊಪಾಯಿ ಬೆಲೆಬಾಳುತ್ತದೆ. ಹಿೀಗ್ೆ ವೆೈಜಾುನಿಕವಾಗಿ - ವಯವಸಿಥತ್ವಾಗಿ ಕುರಿಸಾಕಣೆ ಮಾಡಿದರೆ ಆಕರ್ಯಕ ಆದಾರ್ ಸಾಧ್ಯ. ಕೊಡುಮ್ನೆ ಪದಧತ್ ಅಳವಡಿಸಿ ಸೆೈಲೆೀಜ್ು ತ್ನಿುಸಿದಾಗ್ ದಿನನಿತ್ಯ 8 -10 ಜ್ನ 1000 ಕುರಿಗ್ಳನುು ನಿವಯಹಿಸಬಹುದು. ಅಂದರೆ ಹೆೈನುಗ್ಾರಿಕೆಗಿಂತ್ ಕಡಿಮೆ ಕೊಲ್ಲ ಸಾಕು. 41. ಇಂದು ಕೆಲಸಗ್ಾರರ ಕೆೊರತೆ ಕೃಷಿಕರನುು ಇನಿುಲಿದಂತೆ ಕಾಡುತ್ತದೆ. ಜೆೊತೆಗ್ೆ ಬೆಲೆಯೀರಿಳಿತ್, ಅತ್ವೃಷಿ-ಿಅನಾವೃಷಿಿಗ್ಳ ಬರೆ ಬೆೀರೆ. ಹಾಗ್ೆಂದು ಎಲಿರೊ ಕೃಷಿ ತೆೊರೆದು ನೌಕರಿ ಮಾಡಲಾಗ್ದು. ಬದಲ್ಲಗ್ೆ ಕಡಿಮೆ ಕೊಲ್ಲ-ಶಾಮ್ ಬೆೀಡುವ, ನಿಶಿಿತ್ ಬೆೀಡಿಕೆ-ಬೆಲೆ ಇರುವ, ತ್ನೊಮಲಕ ಹೆಚಿಿನ ಲಾಭ ತ್ರುವ ಪಯಾಯರ್ ಉದೆೊಯೀಗ್ ರೆೈತ್ರ ಇಂದಿನ ಅವಶಯಕತೆ. ಹೆೈನುಗ್ಾರಿಕೆ ಪರವಾಗಿಲಿ ಎನುುವಂತ್ದದರೊ ದಿನಕೆಿರಡುಬಾರಿ ಹಾಲು ಹಿಂಡಿ ಮಾರುವುದು ಮ್ತ್ುತ ಆರಂಭಿಕ ಹಣ ಹೊಡಿಕೆ ಕರ್ೆ. ಹಾಗ್ಾಗಿ ಆಡು-ಕುರಿ ಸಾಕಣೆ ಒಂದು ಉತ್ತಮ್ ಪಯಾಯರ್ವಾಗ್ಬಲದಿು. ಸುಧಾರಿತ್ ತ್ಳಿಗ್ಳೂೆಂದಿಗ್ೆ ವಯವಸಿಥತ್ - ವೆೈಜಾುನಿಕ ನಿವಯಹಣಾ ಪದಧತ್ ಅನುಸರಿಸಿದರೆ ಕೆೊೀಳಿ ಉದಯಮ್ದಂತೆ ವಾಯಪಕವಾಗಿ ಬೆಳೆರ್ುವ ಎಲಾಿ ಸಾಧ್ಯತೆ ಆಡು-ಕುರಿ ಸಾಕಣೆಗಿದೆ. ಸದೆೊಯೀ ಭವಿರ್ಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ರೆೈತ್ರು ಈ ಸದವಕಾಶವನುು ಬಳಸಿಕೆೊಳುಳವರೆಂದು ನಿರಿೀಕ್ಷಿಸೆೊೀಣ. ______________________________________________________________

ಬರಹ: ಡಾ|| ವೆಂಕಟಾಮ್ಣ ಹೆಗ್ಡೆ, ಹೆೊಸಗ್ದೆದ. ಶಾಮ್ಜೀವಿ ಅಗಿಾ ಫಿಲ್ಮ್, ಬೆಂಗ್ಳೂರು. ಜ್ುಲೆೈ - 2010. www.shramajeevi.com