सत्याग्रह साप्ताहिक

8
jif{ !% c+s !% ;Tofu|x ;fKtflxs @)&) ;fn k'; !! ut] laxLaf/ (Dec. 26, 2013) k[i7 * d"No ¿= !).– ;Tofu|x SATYAGRAHA WEEKLY ;fKtflxs x6nfOg M Clif wdnf afFsL k[i7 ^ df /fi6«klt kl/jt{gsf] ljjfbdf clNemg' l7s x' Fb}g – jif{dfg k'g s[i0fk|;fb e§/fO{nfO{ ;lDem“b} ubf{ rf/ a'Fb] ;xdltdf t Pdfcf]jfbL xf¥of] lg < of] s;}sf] xf/ / lhtsf] s'/f xf]O{g . h;/L Pdfcf]jfbLsf] xf/sf] ?kdf JofVof ul/Fb}5 . To;n] ;xdltsf] /fhgLltdf gsf/fTds k|efj kfg{ ;S5 . rf/ a'Fb] ;xdltn] bnx?aLr ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rgkl5 pTkGg c;dembf/LnfO{ …Gof/f]8fpgÚ u/]sf] 5 . of] s;}sf] lht of xf/ eGbf klg o;n] nf]stflGqs k|lqmof / nf]stGqk|lt ljZjf; a9fpg] sfd u/]sf]n] o;df ;a}sf] lht ePsf] 5 . To;f] eP ;xdltaf6 Pdfcf]jfbLn] s] kfof] t < Pdfcf]jfbLn] s] kfof] eGg] s'/f xf]O{g . ;+ljwfg ;ef g]kfnsf] ;Gbe{df clxn];Dd ePsf cfGbf]ng / åGåsf] Joj:yfkgsf] dfWod xf] . To;n] o;df ljZjf; a9fpg' cfjZos lyof] . rf/ a'Fb] ;xdltn] bnx?aLrsf] cfz+sf x6fP/ ljZjf;sf ;fy cl3 a9\g] aftfj/0f agfPsf] 5 . hxfF;Dd pknlAwsf] s'/f 5, Ps jif{leq ;+ljwfg agfpg] k'g k|lta4tf cfPsf] 5, d'n's ca ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGq ;/f]h ld> @)!& ;fn k'; ! ut]sf lbg tTsflng /fhf dx]Gb|n] hglgjf{lrt ;/sf/nufot clwsf+z ;f+;b\ ;d]tnfO{ lu/km\Ro:tf/ u¥of] . k|hftGqsf lj?4 rflnPsf] Tof] cfttfoL sbdsf] ;dy{g gug]{ ;Dk"0f{nfO{ nfdf] sf/faf;df /flvof] eg] s}og\ lgjf{l;t hLjg afFRg afWo agfOP . To; a]nfsf] ;+;b\sf ;efd'v s[i0fk|;fb e§/fO{ klg ckjfbg x'g] s'/} ePg . pgL klg nfdf] ;do;Dd /fhfsf aGbL ag] . @)@$÷@% ;fndf )!& ;fnsf w]/} aGbLx? 5'6] . s[i0fk|;fb e§/fO{ klg h]n d'Qm eP . To; ;dodf h]n d'Qm ePsf clwsf+z sf+u|];L g]tfx? k~rfotlj?4sf] ;+3if{sf qmddf ef/ttkm{ lgjf{l;t hLjg latfpg afWo eP . t/, s[i0fk|;fb e§/fO{n] rflxF ef/t hfg] af6f] /f]h]gg\ . h] h:tf] d"No r'sfpg k/] klg d'n's} leq} /x]/ ;+3if{ hf/L /fVg] af6f] pgn] /f]h] . To;a]nf g]kfnL sf+u|];sf] b'O{ :ki6 v]df lyof] . Pp6f jLkL, u0f]zdfg / ;'j0f{ zDz]/sf] ky k5\ofpFb} agf/; Pj+ snsQfdf ;lqmo /Xof] eg] csf]{ ;fgf] ;d"x g]kfnleq} /x]/ ;+3if{/t /Xof] . ;fg} eP klg g]kfnleq /xg] ;d"xsf] g]t[Tj s[i0fk|;fb e§/fO{n] u/]sf lyP . ;fFRr} eGg] xf] eg] g]kfnleq /x]sf] sf+u|];sf] ;f]nf]8f]nf] k|lts g} aGg k'u]sf lyP, s[i0fk|;fb e§/fO{ . s[i0fk|;fb e§/fO{sf] ef/t lgjf{;gdf ghfg] c8fgn] g} pgnfO{ s'g} zlQmn] slxNo} bafjdf kfg{ ;s]g . ;fFRr} eGg] xf] eg] jLkL sf]O/fnfn] @)## ;fndf /fli6«o d]nldnfksf] gf/f lbFb} g]kfn kms]{/ s[i0fk|;fb e§/fO{sf] af6f]sf] cg'df]bg u/]sf dfq xf]Og, To;}nfO{ k5\ofPsf ;d]t lyP . rGb|z]v/ h:tf lzv/df k'u]sf ef/tLo g]tf;Fu ls;'ghLsf] ulx/f] ldqtf t 5Fb} lyof], cfhsf rlr{t d'nfod l;+x ofbj, z/b ofbj jf nfn'k|;fb ofbjx? t ls;'ghLnfO{ …kfpm nfu' +Ú eGb} ;fj{hlgs 7fpFdf ;Ddfg JoQm ub{y] . olt x'Fbfx'Fb} klg ltgLx?dWo] s;}n] ls;'ghLnfO{ c:jfelfjs?kdf k|efjdf kfg{ ;s]gg\ . lbNnL b/af/sf] cflzjf{b geO{ lsdfy{ ;kmn x'g ;lsFb}g / lbNnLsf] :jfy{k"lt{ u/]/ g} ;Qf hf]ufpg ;lsG5 eGg] ;f]r kfNg] cfhsf slyt zLif{ egfpFbfx?sf nflu ls;'ghL Pp6f gd"gf pbfx/0f x'g\ ;S5g\ . lbNnLsf] k|efjdf slxNo} gk/Lsg} klg ;Qf s;/L rnfpg ;lsG5 dfq} xf]Og, k|efjdf gkg]{ JolQmn] pN6} ef/tLo g]tfx?nfO{ ;d]t /fli6«otfdf k|efljt ug{ ;Sb5 eGg] s'/fsf] pbfx/0f x'g\, s[i0fk|;fb e§/fO{ . ax'bnLo Joj:yfsf] k'g:yf{kgfkl5 cGtl/d k|wfgdGqL s[i0fk|;fb e§/fO{n] /fv]sf] dfu k|:tfjk|lt tTsflng ef/tLo k|wfgdGqL ljZjgfy k|tfk l;+xsf] k|ltlqmof lyof]– …ls;'ghLn] ef/t dfUg' ePsf] 5}g, afFsL h] klg lbg xfdL tof/ 5f}+ .Ú g]kfnleq} /x]/ ;+3if{sf] af6f] /f]h]sf] sf/0f :jefljs ?kdf /fhb08sf] cToflws /fk Joxf]g'{k¥of] ls;'ghLn] . k6s–k6ssf] h]nofqf pgsf] hLjgsf] cleGg c+u aGg k'Uof] . ;DejtM oxL ut k'; * ut] ;f]daf/sf lbg ;Gtg]tf s[i0fk|;fb e§/fO{sf] () cf}+ hGdhoGtL lyof] . ;fgfltgf sfo{qmdsf cf}rfl/stfaLr ;Gtg]tfsf] ;Demgf ul/of] . t/ Oltxf;df lj/n} hGdg] e§/fO{h:tf dxfk'?ifx? b'O{rf/ dfnf / zAb >4f~hnLdf l;ldt x'g' b'MvnfUbf] ljifo xf] . >4f ;'dgsf s]xL zAbf eGbf klg e§/fO{h:tf dxfg\ cfTdfsf] hLjgsf k|To]s kfOnfx?n] ;dfh / /fi6«nfO{ ky k|bz{g ub{5g\ eGg] a'em]/ To;nfO{ k5\ofpg] k|of; ul/g'kb{5 . jf:tjd} s[i0fk|;fb e§/fO{sf hLjg Pj+ lqmofsnfkn] To:t} cj;/ k|bfg ub{5 . afFsL k[i7 ^ df / k|fKt pknlAwaf6 k'/fgf] cj:yfdf kmls+{b}g eGg] …Uof/]G6LÚ ePsf] 5 . s;}nfO{ bl08t ug]{ eGbf klg d'n'sdf åGåkl5 d]nldnfk x'g] u/L d]nldnfk cfof]u u7gsf] k|lta4tf JoQm ul/Psf] 5 . ca tkfOFx? ;ef;b\ 5fg]/ ;+ljwfg ;efdf hfg' x'G5 < xf], of] ;xdltn] ;+ljwfg ;efdf xfd|f] k|j]zsf] af6f] vf]n]sf] 5 . ca xfdL ;ef;b\sf] gfd 5fGgdf nfU5f+} . lgjf{rg afFsL k[i7 ^ df afns[i0fsf] :ki6f]lQm /fhwfgLaf6 k|sflzt Ps ;fKtflxs klqsfdf uPsf] lgjf{rgdf cf]vn9'+uf If]q g+= @ sf g]kfnL sf+u|];af6 ljhoL /fdxl/ vltj8fn] ;f]xL lhNnf If]q g+= ! sf pDd]bjf/ afns[i0f bfxfnnfO{ kf6L{n] r'gfjL vr{ jfkt lbPsf] /sd vfPsf] ;dfrf/ k|sflzt ul/Psf] lyof] . t/ pQm ;dfrf/ k'/} skf]slNkt, e|ds ePsf] cf]vn9'+uf If]q g+= ! sf g]kfnL sf+u|];sf pDd]bjf/ afns[i0f bfxfnn] atfPsf 5g\ . bfxfnn] Ps lj1lKt hf/L ub} { ;f] ;dfrf/df s'g} ;Totf gePsf] / pN6} /fdxl/ vltj8fn] g} cfkm\gf] rl/q xTof u/fpg] p2]Zon] e|d k}mnfPsf] atfPsf 5g\ . otf sf+u| ]; kf6L{ sfof{no >f]tn] /fdxl/ vltj8fsf nflu s'g} /sd glbPsf] klg :ki6 kf/]sf] 5 . k/flhtnfO{ lhtfpg vf]h] csf] { clgi6 s'g} klg axfgfdf ca k|lqmofnfO{ ;fg{ gx'g] r'gfjdf hfg] / kl/0ffdrflxF gdfGg] x?jfx?sf] 3'sL{df k/]/ hgtfn] lg0ff{os / g]t[ Tjsf/L e"ldsf lgjf{x ug{ k7fPsfx?n] w]/} ;do u'dfO;s] . ca pgLx?dfly g} cf}+nf 7l8g'eGbf klxn] tL bnx?n] uDeL/ x'g'kg]{ ePsf] 5 . To:tf] ePg eg] u'dfpg] lhTg]x?af6} xf], xf/]sfx?nfO{ ljhoL agfpg] v]ndf ;+ljwfg ;ef 8f]l/Fb}5 ls eGg] ;+s]tx? b]vf kg{ yfn]sf 5g\ . x?jfx?sf] 7"nf] ;+Vof;Fu lhTg]x?n] x:tfIf/ ub}{ ;efsf ;j{dfGo k|lqmofx?nfO{ nDAofpFb} nfg'n] o:tf] l:ylt plAhPsf] xf] . ;+ljwfg ;efsf] klxnf] lgjf{rgdf s]xL 7"nf] cfsf/ kfPsf] dfcf]jfbLn] Tof] lgjf{rgsf] kl/0ffd ;d]t cfOg;Sb} tTsflng k|wfgdGqL lul/hfk|;fb sf]O/fnfnfO{ 6F'l8v]ndf cfP/ cfkm\gf] v'§fdf /fhLgfdf r9fpg nNsf/]sf lyP . @)^% j}zfv % ut] dfcf]jfbL cWoIf k|r08sf] 6'Fl8v]n efif0f w]/}n] ;lDemg} /x]sf xf]nfg\ . pgn] cfkm"afx]s ;a}nfO{ x?jfx? eGb} ToxL 7fpFaf6 ;a}nfO{ 8fF8f s6fOlbg] 3f]if0ff u/]sf lyP . Tof] ;+ljwfg ;efsf] k'/} ;do ToxL bDesf] lzsf/ eP/ e/v/ dfq To;n] d'lQm kfPsf] 5 . kfFr} jif{df kf;f klN6P/ To;a]nf cfkm"nfO{ lbuljhoL 7fGg]x? ^ ;o dWo]df Ps ;odf klg k'Ug ;s]g . To:tfnfO{ ;+ljwfg ;efdf cfkm" ;dsIf /fv]/ pgn] eg] adf]lhd gfgfy/L ;Demf}tf u/]/ / cem ;+ljwfg g} ;+zf]wg u/]/ / To;eGbf klg a9L cfkm}dfly r9fpg] u/L ljleGg lgsfo v8f u/]/ k'Nk'NofpFb} hfg] xf] eg] of] ;efn] klg ;+ljwfg lbg ;Sb}g . ;a}nfO{ 8fnf]df /fv]/ lulGt ubf{ c;Gt'i6 eGg]x?sf] !* bnLo u7aGwgsf] ;+Vof ;oeGbf afFsL k[i7 ^ df

Upload: -satyagraha-weekly

Post on 30-Mar-2016

222 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: सत्याग्रह साप्ताहिक

jif{ !% c+s !% ;Tofu|x ;fKtflxs @)&) ;fn k'; !! ut] laxLaf/ (Dec. 26, 2013) k[i7 * d"No ¿= !).–

;Tofu|xSATYAGRAHA WEEKLY

;fKtflxs

x6nfOg M Clif wdnf

afFsL k[i7 ^ df

/fi6«klt kl/jt{gsf] ljjfbdfclNemg' l7s x'Fb}g

– jif{dfg k'g

s[i0fk|;fb e§/fO{nfO{ ;lDem“b} ubf{rf/ a'Fb] ;xdltdf t Pdfcf]jfbL xf¥of] lg <

of] s;}sf] xf/ / lhtsf] s'/f xf]O{g .h;/L Pdfcf]jfbLsf] xf/sf] ?kdf JofVoful/Fb}5 . To;n] ;xdltsf] /fhgLltdfgsf/fTds k|efj kfg{ ;S5 . rf/ a'Fb];xdltn] bnx?aLr ;+ljwfg ;efsf]lgjf {rgkl5 pTkGg c;dembf/LnfO{…Gof/f]8fpgÚ u/]sf] 5 . of] s;}sf] lhtof xf/ eGbf klg o;n] nf]stflGqs k|lqmof/ nf]stGqk|lt ljZjf; a9fpg] sfdu/]sf]n] o;df ;a}sf] lht ePsf] 5 .To;f] eP ;xdltaf6 Pdfcf]jfbLn] s] kfof] t <

Pdfcf]jfbLn] s] kfof] eGg] s'/f xf]O{g .;+ljwfg ;ef g]kfnsf] ;Gbe{df clxn];DdePsf cfGbf]ng / åGåsf] Joj:yfkgsf]dfWod xf] . To;n] o;df ljZjf; a9fpg'cfjZos lyof] . rf/ a' Fb ] ;xdltn]bnx?aLrsf] cfz+sf x6fP/ ljZjf;sf;fy cl3 a9\g] aftfj/0f agfPsf] 5 .

hxfF;Dd pknlAwsf] s'/f 5, Ps jif{leq;+ljwfg agfpg] k'g k|lta4tf cfPsf]5, d'n's ca ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGq

;/f]h ld>

@)!& ;fn k'; ! ut]sf lbgtTsflng /fhf dx]Gb|n] hglgjf{lrt;/sf/nufot clwsf+z ;f+;b\ ;d]tnfO{lu/km\Ro:tf/ u¥of] . k|hftGqsf lj?4rflnPsf] Tof] cfttfoL sbdsf] ;dy{ggug] { ;Dk"0f {nfO { nfdf ] sf/faf;df/flvof] eg] s}og\ lgjf{l;t hLjg afFRgafWo agfOP . To; a]nfsf] ;+;b\sf;efd'v s[i0fk|;fb e§/fO{ klg ckjfbgx'g] s'/} ePg . pgL klg nfdf] ;do;Dd/fhfsf aGbL ag] .

@)@$÷@% ;fndf )!& ;fnsf w]/}aGbLx? 5'6] . s[i0fk|;fb e§/fO{ klgh]n d'Qm eP . To; ;dodf h]n d'Qm

ePsf c lwsf +z sf +u | ] ; L g ]t fx?k~rfotlj?4sf ] ; +3i f {s f q mddfef/ttkm{ lgjf{l;t hLjg latfpg afWoeP . t/, s[i0fk|;fb e§/fO{n] rflxF ef/thfg] af6f] /f ]h]gg\ . h] h:tf] d"Nor'sfpg k/] klg d'n's} leq} /x]/ ;+3if{hf/L /fVg] af6f] pgn] /f]h] .

To;a]nf g]kfnL sf+u|];sf] b'O{ :ki6v]df lyof] . Pp6f jLkL, u0f]zdfg /;'j0f{ zDz]/sf] ky k5\ofpFb} agf/; Pj+snsQfdf ;lqmo /Xof] eg] csf]{ ;fgf];d"x g]kfnleq} /x]/ ;+3if{/t /Xof] . ;fg}eP klg g]kfnleq /xg] ;d"xsf] g]t[Tjs[i0fk|;fb e§/fO{n] u/]sf lyP . ;fFRr}eGg] xf] eg] g]kfnleq /x]sf] sf+u|];sf];f]nf]8f]nf] k|lts g} aGg k'u]sf lyP,s[i0fk|;fb e§/fO{ .

s[i0fk|;fb e§/fO{sf] ef/t lgjf{;gdfghfg] c8fgn] g} pgnfO{ s'g} zlQmn]slxNo} bafjdf kfg{ ;s]g . ;fFRr} eGg]xf] eg] jLkL sf]O/fnfn] @)## ;fndf/fli6«o d]nldnfksf] gf/f lbFb} g]kfn kms]{/s[i0fk|;fb e§/fO{sf] af6f]sf] cg'df]bgu/]sf dfq xf]Og, To;}nfO{ k5\ofPsf ;d]tlyP . rGb|z]v/ h:tf lzv/df k'u]sfef/tLo g]tf;Fu ls;'ghLsf] ulx/f] ldqtft 5Fb} lyof], cfhsf rlr{t d'nfod l;+xofbj, z/b ofbj jf nfn'k|;fb ofbjx?t ls;'ghLnfO{ …kfpm nfu'+Ú eGb} ;fj{hlgs

7fpFdf ;Ddfg JoQm ub{y] . olt x'Fbfx'Fb}klg ltgLx?dWo] s;}n] ls;'ghLnfO{c:jfelfjs?kdf k|efjdf kfg{ ;s]gg\ .

lbNnL b/af/sf] cflzjf{b geO{ lsdfy{;kmn x'g ;lsFb}g / lbNnLsf] :jfy{k"lt{u/]/ g} ;Qf hf]ufpg ;lsG5 eGg] ;f]rkfNg] cfhsf slyt zLif{ egfpFbfx?sfnflu ls;'ghL Pp6f gd"gf pbfx/0f x'g\;S5g\ . lbNnLsf] k|efjdf slxNo} gk/Lsg}klg ;Qf s;/L rnfpg ;lsG5 dfq}xf]Og, k|efjdf gkg]{ JolQmn] pN6} ef/tLog]tfx?nfO{ ;d]t /fli6«otfdf k|efljt ug{;Sb5 eGg ] s '/fsf ] pbfx/0f x 'g \ ,s[i0fk|;fb e§/fO{ . ax'bnLo Joj:yfsf]k 'g:yf {kgfkl5 cGtl/d k |wfgdGqLs[i0fk|;fb e§/fO{n] /fv]sf] dfu k|:tfjk|lttTsflng ef/tLo k|wfgdGqL ljZjgfyk|tfk l;+xsf] k|ltlqmof lyof]– …ls;'ghLn]ef/t dfUg' ePsf] 5}g, afFsL h] klglbg xfdL tof/ 5f}+ .Ú

g]kfnleq} /x]/ ;+3if{sf] af6f] /f]h]sf]sf/0f :jefljs ?kdf /fhb08sf ]cToflws /fk Joxf]g' {k¥of] ls;'ghLn] .k6s–k6ssf] h]nofqf pgsf] hLjgsf]cleGg c+u aGg k'Uof] . ;DejtM oxL

ut k'; * ut] ;f]daf/sf lbg ;Gtg]tf s[i0fk|;fb e§/fO{sf] () cf}+ hGdhoGtL lyof] . ;fgfltgf sfo{qmdsf cf}rfl/stfaLr ;Gtg]tfsf] ;Demgf ul/of] . t/Oltxf;df lj/n} hGdg] e§/fO{h:tf dxfk'?ifx? b'O{rf/ dfnf / zAb >4f~hnLdf l;ldt x'g' b'MvnfUbf] ljifo xf] . >4f ;'dgsf s]xL zAbf eGbf klg e§/fO{h:tfdxfg\ cfTdfsf] hLjgsf k|To]s kfOnfx?n] ;dfh / /fi6«nfO{ ky k|bz{g ub{5g\ eGg] a'em]/ To;nfO{ k5\ofpg] k|of; ul/g'kb{5 . jf:tjd} s[i0fk|;fb e§/fO{sf hLjgPj+ lqmofsnfkn] To:t} cj;/ k|bfg ub{5 .

afFsL k[i7 ^ df

/ k|fKt pknlAwaf6 k'/fgf] cj:yfdfkmls+{b}g eGg] …Uof/]G6LÚ ePsf] 5 . s;}nfO{bl08t ug]{ eGbf klg d'n'sdf åGåkl5d]nldnfk x'g] u/L d]nldnfk cfof]uu7gsf] k|lta4tf JoQm ul/Psf] 5 .ca tkfOFx? ;ef;b\ 5fg]/ ;+ljwfg;efdf hfg' x'G5 <

xf], of] ;xdltn] ;+ljwfg ;efdf xfd|f]k|j]zsf] af6f] vf]n]sf] 5 . ca xfdL;ef;b\sf] gfd 5fGgdf nfU5f+} . lgjf{rg

afFsL k[i7 ^ df

afns[i0fsf] :ki6f]lQm/fhwfgLaf6 k|sflzt Ps ;fKtflxs klqsfdf uPsf]

lgjf{rgdf cf]vn9'+uf If]q g+= @ sf g]kfnL sf+u|];af6ljhoL /fdxl/ vltj8fn] ;f]xL lhNnf If]q g+= ! sf pDd]bjf/afns[i0f bfxfnnfO{ kf6L{n] r'gfjL vr{ jfkt lbPsf] /sdvfPsf] ;dfrf/ k|sflzt ul/Psf] lyof] . t/ pQm ;dfrf/k'/} skf]slNkt, e|ds ePsf] cf]vn9'+uf If]q g+= ! sfg]kfnL sf+u|];sf pDd]bjf/ afns[i0f bfxfnn] atfPsf 5g\ .

bfxfnn] Ps lj1lKt hf/L ub}{ ;f] ;dfrf/df s'g} ;TotfgePsf] / pN6} /fdxl/ vltj8fn] g} cfkm\gf] rl/q xTofu/fpg] p2]Zon] e|d k}mnfPsf] atfPsf 5g\ . otf sf+u|];kf6L{ sfof{no >f]tn] /fdxl/ vltj8fsf nflu s'g} /sdglbPsf] klg :ki6 kf/]sf] 5 .

k/flhtnfO{ lhtfpg vf]h] csf]{ clgi6s'g} klg axfgfdf ca k|lqmofnfO{ ;fg{ gx'g]

r'gfjdf hfg] / kl/0ffdrflxF gdfGg] x?jfx?sf] 3'sL{df k/]/ hgtfn] lg0ff{os /g]t[Tjsf/L e"ldsf lgjf{x ug{ k7fPsfx?n] w]/} ;do u'dfO;s] . ca pgLx?dfly g}cf}+nf 7l8g'eGbf klxn] tL bnx?n] uDeL/ x'g'kg]{ ePsf] 5 . To:tf] ePg eg] u'dfpg]lhTg]x?af6} xf], xf/]sfx?nfO{ ljhoL agfpg] v]ndf ;+ljwfg ;ef 8f]l/Fb}5 ls eGg];+s]tx? b]vf kg{ yfn]sf 5g\ . x?jfx?sf] 7"nf] ;+Vof;Fu lhTg]x?n] x:tfIf/ ub}{;efsf ;j{dfGo k|lqmofx?nfO{ nDAofpFb} nfg'n] o:tf] l:ylt plAhPsf] xf] .

;+ljwfg ;efsf] klxnf] lgjf{rgdfs]xL 7"nf] cfsf/ kfPsf] dfcf]jfbLn]Tof] lgjf{rgsf] kl/0ffd ;d]t cfOg;Sb}tTsflng k |wfgdGqL lul/hfk |;fbsf]O/fnfnfO{ 6F'l8v]ndf cfP/ cfkm\gf]v'§fdf /fhLgfdf r9fpg nNsf/]sflyP . @)^% j}zfv % ut] dfcf]jfbLcWoIf k|r08sf] 6'Fl8v]n efif0f w]/}n];lDemg} /x]sf xf]nfg\ . pgn] cfkm"afx]s;a}nfO{ x?jfx? eGb} ToxL 7fpFaf6;a}nfO{ 8fF8f s6fOlbg] 3f]if0ff u/]sflyP . Tof] ;+ljwfg ;efsf] k'/} ;doToxL bDesf] lzsf/ eP/ e/v/ dfq

To;n] d'lQm kfPsf] 5 . kfFr} jif{dfk f;f k lN6P/ To;a ]nf cfkm "n fO {lbuljhoL 7fGg]x? ^ ;o dWo]df Ps;odf klg k'Ug ;s]g . To:tfnfO{;+ljwfg ;efdf cfkm" ;dsIf /fv]/pgn] eg] adf]lhd gfgfy/L ;Demf}tfu/]/ / cem ;+ljwfg g} ;+zf]wg u/]/ /To;eGbf klg a9L cfkm}dfly r9fpg]u / L l j le Gg lgs fo v8 f u/ ] /k'Nk'NofpFb} hfg] xf] eg] of] ;efn] klg;+ljwfg lbg ;Sb}g . ;a}nfO{ 8fnf]df/fv]/ lulGt ubf{ c;Gt'i6 eGg]x?sf]!* bnLo u7aGwgsf] ;+Vof ;oeGbf afFsL k[i7 ^ df

Page 2: सत्याग्रह साप्ताहिक

sf=lh=b=g+= !$@÷)%%÷%^, uf]=x'=sf=b=g+= !$@÷)^#÷^$ *laxLaf/, k'; !!, @)&)

k|sfzs÷k|wfg;Dkfbs M ;Ltf/fd 9'+u]n, ;Nnfxsf/ M g/]Gb|axfb'/ >]i7, Joj:yfks M g/f]h cof{n, sfof{no M gof“afg]Zj/, sf7df8f}+, kmf]g M $$*%$*@,)!–@@(^@)# kf]=j=g+= @!%!), E-mail : [email protected], d'b|0f M PS;k|]; sn/ k|]; k|fln a'4gu/, ;Dkfbs M /fh]z ;fksf]6f

;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

– ;]js ;'bfdf

>L !))* :jfdL k'iksdn k|e'n] cGttM ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgdf cb[Zo;'Id wfFwnLsf] af6f]af6 klxnf] / bf];|f] ag]sf em'l;n sf]O/fnf / emNn'sd/]8nfO{ yfª\gfdf ;'tfOlbP . k'iksdn k|e'sf cufl8 oL aa'/fx?sf] s]xLnfu]g . xf/fxf/Ldf jf nueu klxnf] ag]sf] emNn'sf] Pdfn] / k|fljlws sf/0fn]dfq klxnf] ag]/ klg ;fFrf] cy{df bf];|f]sf] x}l;otdf /x]sf] em'l;nsf] sf+u|]; cGttnlqPsf] 5 . >L !))* :jfdL k'iksdn pQfgf] k/]sf 5g\, pgsf dfly emNn'/ em'l;n 3f]lK6Psf 5g\ . t/ k|e' k'iksdnsf b'O{ uf]8f eg] em'l;n / emNn'sf]sDd/df af]l/Psf 5g\ / dfl:t/ 5g\ .

rf/a'Fb] ;xdlt ug{ em'l;n / emNn' afWo x'g'k¥of] . ca x]g'{;\ >L !))*:jfdL k|e' k|r08n] s;/L logLx?nfO{ RofDk6L 3'dfP em+} 3'dfpF5g\ . ;+ljwfg;eflgjf{rg ;DaGwdf p7]sf k|Zgx?af/] cWoog cg';Gwfg u/L ;'emfj k]z ug{Joj:yflksf ;+;b\af6 Ps ;ldlt u7g ug]{ klxnf] ;xdlt eO;s]sf] 5 . o;sf]cy{ xf], cb[Zo Pj+ ;'Id wfFwnL u/]/ dxfg\ Uo|f08 l8hfOg cg';f/ r'lgP/cfPsf ;ef;b\x?sf] ax'dt ePsf -Pdfcf]jfbL / pgsf] df]rf{df ePsfx?rflxF dxfg\ hgtfsf] dxfg cledtaf6 cfPsf 5g\ ._ Joj:yflksf ;+;b\n]cfkm" r'lgg ePsf] ;Dk"0f{ cb[Zo wfFwnLnfO{ ;txdf NofP/ 5tf5'Nnf kfg]{5 .sf+u|]; / Pdfn] gfd u/]sf] em'l;n / emNn' tdftn] cfkm"n] u/]sf] wfFwnLsf;Dk"0f{ ljj/0f k'iksdn k|e'sf kfpdf 6qm\ofpg] 5g\ . Tolt dfq xf}Og,logLx?n] eljiodf k'iksn k|e' s'g} xfntdf k/flht gx'g] vfnsf] lgjf{rgk|0ffnLsf] pkfo klg ;'emfpg] 5g\ .

a'Fbf g+= @ cg';f/ zflGt k|lqmofsf afFsL sfd / ;+ljwfg lgdf{0fdf ;xof]uk'¥ofpg k|d'v /fhgLlts bnsf zLif{ g]tfx? /xg] u/L Ps ;ldlt u7g ug]{ klg;xdlt ePsf] 5 . sqf] dxfg\ pknAwL dxfg\ 5nfË ÛÛ o;eGbf cl3 oL slytzLif{ g]tfx? e]63f6 ug{ l/;f]6{ / xf]6n wfpg'kYof]{ . zflGt k|lqmof / ;+ljwfglgdf{0fdf ;xof]u ug{ cg]sf}+ cg]s afwf Jojwfg kf/ ug'{kb{Yof] . ca To:tf]cj:yf /x]g . slyt ;+ljwfg;ef jf Joj:yflksf ;+;b\df h] hlt ;b:o eP/hf]–hf] klxnf] bf];|f] cflb OToflb ePsf] xf];\ cy{ /x]g . ca Tof] ;ldlt ;jf]{k/L/xG5 . em'l;n, z]/], tgx'Fsf h};L, emNn' dfs'g] jf d't'jf sfG5f cf]nL hf];'s}cfpg\, Tof] ;ldltdf . k'iksdn k|e'sf] cf]hZjL jhgbf/ qmflGtsf/L r'DasLoJolQmTjsf cufl8 oL e';'gfx?sf] s] cf}sft ÛÛ k'iksdn k|e'n] ;ldlt / ;ldltn];+;b\ xfFSg]5 . ax'dt, b'O{ ltxfO{, ltxfO{ jf tLg rf}yfO{ h]h:tf] eP klg cak'iksdn k|e' xfjL x'g] 5g\ .

t];|f] a'Fbf cg';f/ !@ a'Fb] ;dembf/L, lj:t[t zflGt ;Demf}tf / g]kfnsf]cGtl/d ;+ljwfgsf] d'n dd{ / efjgf adf]lhd ;+ljwfg;efaf6 ;+3Lonf]stflGqs u0ftGqfTds ;+ljwfgsf] d:of}bf ^ dlxgfleq tof/ u/L ! jif{leq}df 3f]if0ff ug]{ ;xdlt ePsf] 5 . of]eGbf pknAwL s] kf] x'g';S5 Û oLsf+u| ]; / Pdfn] eGg] hdft ;+ljwfg hf/L ug{} rfxFb}gy] . lognfO{ ^ dlxgf/ ! jif{sf] ;do ;Ldfdf afFWg k'iksdn k|e' ;kmn ePsf 5g\ . calognfO{ k'iksdn k|e'sf] OR5f cg';f/ k|e'sf] lgb]{zgfg';f/ h] h:tf] x'G5,To:tf] ;+ljwfg ! jif{leq hf/L ug'{kg]{ ePsf] 5 . k|e'af6 z]kf{, tfdfª, du/,u'?ª, /fO{, lnDa', g]jf/, yf?, dw]zL, dlxnf / ;dlnËL cflb OToflb ;a}k|b]z alS;g] h'g nfndf]x/ k|bfg ePsf] lyof], Tof] nfu" gu/L ;'v} 5}g .oxL lj:t[t zflGt ;Demf}tf / cGtl/d ;+ljwfgsf] d'n dd{ xf] .

a]kQf ;DaGwL 5fglag / ;To lg?k0f tyf d]nldnfk cfof]u oyfzL3| u7gug{ kxn ug{ clGtd lg0f{o ePsf] 5 . oL sf+u|]; / Pdfn] dfGb} dfg]sf lyPgg\ .ca aNn df5f hfndf k¥of] . ca k|r08 k|e'sf] ljj]scg';f/ …;ToÚ lg?k0fx'g]5 . dxfg\ hgo'4sf qmddf cfttfoL ;]gf Pj+ k|x/Lsf] cTofrf/df k/]sfdxfg\ of]4fx?sf] ljj/0fsf ;fy} cTofrf/Lx?sf] gfdfjnL tyf dxfg\ hg;]gfsf]qmflGtsf/L hgsf/jfxLdf cGTo ul/Psf jf zf/Ll/sf c+u–k|To+ux?af6 lgif]wul/Psf ck/fwLx?sf] ljj/0f k|sflzt x'g]5 / ltgLx?nfO{ yk oyf]lrt qmflGtsf/Lsf/jfxL ul/g]5 . of] ;To lg?k0f cfof]un] kQf nufpg] eg]s} cTofrf/df k/]sfdxfg\ of]4fx? / dxfg\ of]4fåf/f bl08t ck/fwLsf] ljj/0f g} xf] . oL b'O{eGbfcsf]{ s'g} ju{ x'g} ;Sb}g / 5}g klg .

k'iksdn k|e'sf] dxfg pknAwL

skf]{/]6 O{Zj/ a:g]t

nIdL u|'k $! cf}+ jif{df g]kfn nfOkm / l;l8P;aLr ;Demf}tfg]kfn nfOkm OG:of]/]G; / l;l8o; P08 lSnol/ª lnld6]8aLr lwtf]kq

cef}ltsLs/0f ;Demf}tf ePsf] 5 . ;Demf}tfdf sDkgLsf tkm{af6 k|d'v sfo{sf/Lclws[t ljj]s emf tyf l;l8o; P08 lSnol/ªsf tkm{af6

;'af]w zdf{ l;Ub]nn] x:tfIf/ u/]sf 5g\ . s]Gb|Lo lgIf]kk|0ffnLsf] ;b:otfkZrftf sDkgLsf lwtf]kqx? qmdzM cef}ltsLs/0f eO{ lwtf]kqsf/f]af/sf] /fkm;fkm tyf gfd;f/L sfo{ l56f] 5l/tf] / Jojl:yt eO{ k'FhLahf/sf]cfw'lgsLs/0f ;xof]u k'Ug'sf ;fy} nfugLstf{nfO{ u'0ffTds ;]jf k|fKt x'g]sDkgLsf] ljZjf; 5 .

;flgdfsf] /Qmbfg sfo{qmd;flgdf a}+s -;flgdf_ n]

cfkm\gf] ;~rfngsf] bzf+} jif{k|j]z u/]sf] cj;/df gS;fn,sf7df8f+}l:yt cfkm\gf] d'Vosfo{fno ‘cnsfk'/L’ af6@)&) kf}if ̂ ut] zlgaf/sflbg /Qmbfg sfo{qmd ;DkGgu/]sf] 5 . pQm sfo{qmddfa+}ssf sd{rf/L, u|fxsju{tyf :yfgLojf;Lsf ]pNn]vgLo ;xeflutf /x\of] .;f lgdfn ] ;fdf lhspQ/bfloTj axg ug]{ qmddf o:tf y'k|} lqmofsnfkx? ub}{ cfPsf] 5 / jif{el/ g}cfkm\gf cGo zfvfx?af6 ;fdflhs pQ/bfloTjsf ljleGg sfo{qmdx? cfof]hgfug]{ nIo lnPsf] 5 .

;+:yfut ;fdflhs bfloTj lgjf{xsf nflu o; jif{ a+}sn] ?= ^# nfv 5'§fPsf]5, h'g ut cf=j= ()^(÷)&)) sf] v'b d'gfkmfsf] @=)&% x'g cfpF5 .

nIdL u|'kn] cfkm\gf] :yfkgfsf]$) jif{ k"/f ePsf] cj;/dfljleGg ;fdflhs sfo{qmd u/L…skf]{l/6 8]Ú dgfPsf] 5 . nIdLu|'kn] cfkm\gf] k|wfg sfof{no kf]v/f/ skf]{ ]/]6 sfof{no sf7df8f}+df/Qmbfg sfo{qmd u/]sf] lyof] .kf]v/fdf %@ / sf7df8f}+df %% u/Ls'n ! ;o & hgfn] /Qmfbfg u/]sf]u|'kn] hgfPsf] 5 . o;afx]s nIdLu|'ksf] e|ft[ ;+:yfx? ;'hn km'8\;k|fln, ;'hn 8]/L k|fln, hofKofs]lhª k|fln, ;'hn Knfl:6s k|fln/ nIdL OG6/slG6g]G6nk|flnnufot sDkgLn] klg ljleGgsfo{qmd u/]sf lyP .

gS;fnl:yt afndlGb/sf

afnaflnsfnfO{ ;'hn km'8\;k|flnsf ljleGg sGkm]S;g/LpTkfbgx? ljt/0f, lrN8«]g k|f]6]S;sDo'lg6L ;le{;n] 1fg]Zj/sfafnaflnsfnfO{ naa8{ cfO;lqmd,kz'klt j[4f>ddf Ho]i7gful/snfO{ ;kmn b"w lknfpg] /rkNnL rf]s gf/fo0fyfgl:yt cnL{rfON8x'8 8]Endk]G6 ;]G6/sfafnaflnsfnfO{ ;kmn b"w / nIdLOG6/slG6g]G6n] 6«flkms Joj:yfkg;xh agfpg dfOtL3/b]lvyfkfynL;Ddsf] /f]8 l8ef8/df /+unufpg] sfo{qmd u/]sf] lyof] .nIdL ;d"xn] ;fdflhspQ/bfloTjsf sfo{nfO{ lg/Gt/tflbFb} hfg] hgfPsf] 5 .

nIdLn] !% k|ltzt af]gz z]o/ lbg]nIdL a}+s

lnld6]8n] !%k|ltzt af]gz z]o/ljt/0f ug]{ k|:tfju/]sf] 5 . a}+ssf]kl5Nnf] ;dodfa;]sf] Ps ;o $#cf}+ ;~rfns;ldltsf] a}7sn]ut cfly{s jif{sf]v'b d'gfkmfdWo]af6;f] cg'kftdf af]gz

z]o/ ljt/0f ug]{ 3f]if0ff u/]sf] xf] . nfef+z 3f]if0ff;DaGwL k|:tfj a}+ssf]cfufdL jflif{s ;fwf/0f;ef tyf g]kfn /fi6« a}+ssf] :jLs[ltkZrft\ dfqsfof{Gjogdf cfpg] a}+sn] hgfPsf] 5 . a}+sn] ut cfly{s jif{df $% s/f]8?k}ofF v'b d'gfkmf cfh{g u/]sf] hgfPsf] 5 .

l;lensf]…df]afOnd} gubÚ

l;len a}+sn] …df]afOn d} gubÚ;]jf k|bfg ug]{ ePsf] 5 . pQm ;]jfk|bfg ug{ lkmgf;L;;Fu ;Demf}tf u/]sf]hgfPsf] 5 . ;Demf}tf kqdf a}+ssfk|d'v sfof{sf/L clws[t lszf]/ dxh{g/ lkmgf;L;sf tkm{af6 ;x;+:yfks;~ho ;fxn] x:tfIf/ u/]sf 5g\ .

Au:pQm ;]jf ;~rfng ePkl5u|fxsn] cfkm\gf] vftfdf /x]sf] k};f,/sdfGt/ ug]{, df]afOndf k};f hDdfug]{, lan e'QmfgL, P6LPdaf6 k};flgsfNg ;Sg]nufotsf ;'ljwf lng;lsg] a}+sn] hgfPsf] 5 .

k|fOdsf] !% k|ltzt nfef+zk|fOd sdl;{on a}+sn] !% k|ltzt nfef+z lj/t0f ug]{ ePsf] 5 . a}+ssf] cfufdL

k'; @^ ut] x'g] jflif{s ;fwf/0f;efn] ;f]cg'kftdf nfef+z ljt/0fsf] k|:tfj kfl/t ug]{hgfPsf] 5 . a}+sn] ut cfly{s jif{sf] v'bd'gfkmfdWo]af6 !) k|ltzt af]gz z]o/ /af FsL kf Fr k|ltzt gub nfef +z ljf/t0f ug] { tof/L u/]sf ] xf ] . jflif {s;fwf/0f;ef;DagwL k|of]hgsf] nflu laxLaf/kl5 a}+ssf] z]o/ bflvnf tyf vf/]hLaGb ePsf] a}+sn] hgfPsf] 5 .

www.nepalnews.com/satyagraha.php

xfdL oxfFklg

cfp“b}5 ===

www.satyagrahaonline.comOn]S6«f]lgs;DaGwL ;fdu|L dd{t ug'{k/]df, 3/ jfol/Ë,

alQ lkml6Ë, OGe6{/ dd{t–lkml6ªnufot h'g;'s} On]lS6«lgssfd ug'{k/]df ;Demg'xf];\ .

b'uf{k|;fb ld>On]lS6«l;og

kmf]g g+= (*$!#@%!@)

Page 3: सत्याग्रह साप्ताहिक

of] ;ftf

;DkfbsLo

jif{ !%, c+s !%, @)&) ;fn k'; !! ut] laxLaf/

@laxLaf/, k'; !!, @)&)

s[i0f/fh ;j{xf/L

d+l;/ $ ut] ;DkGg ;+ljwfg ;ef r'gfjdfk|ToIfdfkm{t\ !( hgf yf¿ ljhoL eP . @)^$sf] ;+ljwfg;ef r'gfjdf k|ToIfdf !# hgf yf¿n]lht]sf lyP . t'ngfTds?kdf of] lhtnfO{ w]/}n]klxn]sf] eGbf pknAwL 7fg]sf 5g\ . oL b'j}lgjf{rgdf @$) k|ToIf l;6 lyof], hals @)$*df @)% If]qdf ePsf] k|ltlglw ;efsf] r'gfjdf!^ hgf yf¿ ljhoL ePsf lyP . Tolta]nfsf]cg'kftdf clxn]sf] cj:yf Tolt xf}l;g'kg{] vfnsf]xf]Og . o; cfn]vdf ;+ljwfg ;efdf cu'jfyf¿ g]tfx¿sf] cj:yf, y?x6 k|b]zsf] ;jfntyf yf? sNof0fsf/L0fL ;ef -yfs;_ sf]e"ldsfdf s]lG›t /xL ;+ljwfg ;efdf yf¿hgk|ltlglwsf] r'gf}tL s]nfOPsf] 5 .

;+ljwfg ;efdf o;k6s g]kfnL sf+u|];af6;ft, Pdfn]af6 kfFr, Pdfcf]jfbLaf6 rf/ tyfdw]zL hgclwsf/ kmf]/d -nf]stflGqs_ af6 tLgyf¿ g]tf ljhoL eP . r'gfjdf ljleGg bntyf :jtGq u/L tLg;o %$ hg yf¿ pDd]bjf/r'gfjL k|lt:kwf{df lyP . lhNnfut?kdf x]bf{s}nfnL / ;Kt/Laf6 tLg÷tLg, bfª, jlb{of /k;f{af6 b'O{÷b'O{ hgf ljhoL eP . To:t},gjnk/f;L, af/f, pbok'/, ;nf{xL, l;/fxf, ;'g;/Ltyf df]/ªaf6 Ps÷Ps hgf ljhoL eP . afFs],s~rgk'/, lrtjg, /f}tx6, dxf]Q/L, wg'iff, emfkf,slkna:t', ?kGb]xL tyf ;'v{]t nufot t/fO{sfcGo lhNnfaf6 s'g} bnsf yf¿ ljhoL ePgg\ .;dfg'kflts ;ef;b\n] o;sf] kl/k'lt{ ug{] cfzfug{ ;lsG5 .uR5bf/sf] k/LIff

@)^$ sf] ;+ljwfg ;efdf !# hgf yf¿nfO{k|ToIfdf ljhoL u/sf] dw]zL hgclwsf/ kmf]/dnf]stflGqsaf6 o;k6s ljhos'df/ uR5bf/ /;Gt/fd yf¿n] dfq} r'gfj lhTg ;s] .;dfg'kfltsdf k'/fg} cg'xf/ ;+3Lo nf]stflGqs/fli6«o d~r -y?x6_ sL cWoIf ?lSd0fLrf}w/Lafx]s c?sf] lglZrt gePsf]n] gofFcg'xf/sf hgk|ltlglwsf] cfudg x'g] b]lvG5 .Pdfcf]jfbLsf ;Gt/fd yf¿ alb{of # sf] k'/fg}If]qaf6 ljhoL ePsf x'g\ . o;cl3 uR5bf/pk]G› ofbjsf] g]t[Tjsf] dw]zL hgclwsf/ kmf]/dg]kfnaf6 ;'g;/L tyf df]/ª b'O{ If]qaf6 lahoLePsf lyP eg], o;kfnL cfkm\g} g]t[Tjsf] dw]zLhgclwsf/ kmf]/d -nf]stflGqs_ af6 k'gM ;'g;/Ltyf df]/ª b'O{ If]qaf6 pDd]bjf/ ag]sf lyP .cfkm\g} g]t[Tjsf] o;kfnLsf] r'gfj uR5bf/sf]nflu ;fFlRrs} s7Lg k/LIffsf] 38L lyof], h;dfpgL d'l:snn] pQL0f{ x'g ;s] . pgL cfkm}+n]klg of] r'gfj lhGbuLs} ;a}eGbf sl7g df]8ePsf] cleJolQm lbPsf 5g\ .

uR5bf/nfO{ yf¿ ;d'bfosL Pdfn] g]t[eujtL rf}w/Ln] ;'g;/L # df cfR5'–cfR5' kfl/g\ .tL b'j}sf] dtfGt/ #^@ dfq} lyof] . uR5bf/n]!&,%@$ ef]6 NofPsf]df eujtLn] !&,!^@ dtNofOg\ . lrQ ga'em]/ pgn] ;+j}wflgs cbfntdfd'2f ;d]t bfo/ u/]sL l5g\ . eujtL rf}w/L o;cl3Pdfn]af6 ;dfg'kflts ;ef;b\ eO{ /fHod+GqL

;+ljwfg ;efdf yf? ;ef;b\sf r'gf}tL;Tofu|xSATYAGRAHA WEEKLY

;fKtflxs

;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

Pdfcf]jfbLsf cWoIf k|r08sf] zAbnfO{ ;fk6L lng] xf] eg] bf];|f];+ljwfg ;ef u7g g} geO{ / klxnf] a}7s ;d]t ga;L …x?jfx?Ú sf] huhuLz'? ePsf] 5 . ;ef lgjf{rgsf] Ps dlxgfleq x?jfx?nfO{ kmsfpg] gfddfb'O{ j6f ;Demf}tf eO;s]sf 5g\ . d+unaf/ cf7 bnaLr ;Demf}tf x'g'cl3g]kfnL sf+u|];, Pdfn] / dfcf]jfbLaLr csf]{ ;Demf}tf ;DkGg ePsf] lyof] .bf];|f] k6s bnx? ylkP/ cf7 k'u] . g]kfnL sf+u|]; / Pdfn]afx]s oLcf7dWo]sf ̂ bnsf] k|ToIftkm{sf l;6 ;+Vof x]g]{ xf] eg] @$) dWo] $) klggf£b}g . t/ x:tfIf/sf/L bnx?sf] ;+Vof u0fgfdf 7"nf] ;+Vof pgLx?s} 5/ x:tfIf/ ug]{ cf7dWo] tLg hgf / k/flht g} 5g\ .

of] ;Demf}tfdf Pp6f a'Fbf To:tf] 5, h;n] ;+ljwfg ;ef lgdf{0f ;Gbe{dfTo;nfO{ k|d'v bnsf zLif{ g]tfx? /x]sf] ;ldlt agfOg]5 . o:tf] ;Demf}tfdfx:tfIf/ ug]{x? g} Tof] ;ldltdf /xg] of] ;Demf}tfkqn] g} a'emfpF5 . To;f]eof] eg] ;+ljwfg;efleqsf] ;ldltdf ca hgtfsf] dtaf6 Tof] ;efd} lgif]wu/fPsfx? cfk;L ;Demf}tfaf6 ToxfF a:g] 5 . cem csf]{ klg ;Dej 5,ltgLx? ToxfF a:g'kg]{ ePsf] sf/0f pgLx? dgf]lgt ul/g]5 . o;sf] cy{ xf],bf];|f] ;+ljwfg ;efsf] olt pT;fxhgs hg;xeflutfaf6 ag]sf] ;+:yfdfcg]s axfgfafhL / sf]7faf6 ul/Psf] ;Demf}tfaf6 ;ef rnfpg vf]lhFb} . of]cToGt b'Mvb s'/f xf] .

;+ljwfg ;efsf] klxnf] a}7sdf ;Fu} hfg] gfddf oL s'/f ePsf 5g\ .Pdfcf]jfbLn] To;sf nflu !* j6f bnsf] u7aGwg agfof] . p;sf] of]u7aGwgdf k|ToIftkm{ lhTg]x?sf] ;+Vof u0fgf ul/Fbf #% klg s6\b}g .To:tf zlQmn] k/fho ef]u]sf sf/0f ;efsf] alxisf/ u5'{ eGg] wDsLs}cfwf/df o;/L 7"nf bnx? kmsfpg] gfddf hfoh gfhfoh ;Demf}tf ub}{uP eg] To;sf] k|ToIf c;/ ltg} bnsf] ef]Ug'k5{ . h;nfO{ hgtfn]lg0ff{os g]t[Tj ug{ k7fP . ;+ljwfg ;efsf] klxnf] a}7sdf ;Fu} k|j]z u/f}+eGg] ;bf;otfsf nflu o;f] ul/Psf] xf] eg] Pp6f sfnv08;Ddsf nfluo;nfO{ ;fdfGo dfgf}+, t/ kl5 bf]xf]l/g yfNof] eg] Tof] sbflk :jLsfo{ x'Fb}g .;DalGwt kIfx?n] Wofg lbpmg\ . of] ;+ljwfg ;efdf ;a} bnn] Ps:j/n]dfg]sf] / hgtf;dIf lnlvt saf]n u/]sf] ljifo xf], ;xdlt geP k|lqmofcGtu{t lg0f{o u/]/ ;+ljwfg agfpg] . of] s'/fnfO{ ;aeGbf a9L p5fNg]Pdfcf]jfbL g} xf] . p;n] klxnf] ;+ljwfg ;ef c;kmn ePsf] sf/0f eGb}ax'dtLo k|lqmof cjnDag u/]/ ;+ljwfg agfpg] egL To;sf nflu cfkm"nfO{b'O{ltxfO geP ax'dt dfUof] . ToxL bn cl3Nnf] k6ssf bf];|f t];|feGbfsd ;+Vofdf em/]kl5 p;n] af]n]sf] klxnf] af]nL lyof], ax'dtLo k|0ffnLdfhfg x'Gg . ;+ljwfg ;+zf]wg u/]/ ;xdtLo agfOof];\ . sy+sfn o;f] eof]eg] of] k6s klg ;+ljwfg aGb}g . ;xdltsf nflu hlt;'s} ;fgf] ;+Vof xf];\,To;n] vf]+r] yfKg k|of{Kt 5 . oL kl/l:yltsf aLr of] k6s h] ;Demf}tf eof],To;nfO{ clGtd dfg]/ ljjfb p7] z'?b]lv g} k|lqmofsf] /fhgLlt cjnDagug'k5{ . csf]{ af6f] 5}g .

lgjf{rg g} ;a} s'/fsf] k|:yfgljGb' / clGtd uGtJo klg xf] . hgtfn]k|s6 u/]sf dtnfO{ s'g} afxgfafhLdf cGoyf ug{ ldNb}g . clxn] Pp6f;dfg'kflts pDd]bjf/sf nfu tLg k6s Dofb ylk;lsof] . klxnf] ;+ljwfg;efdf rf/ jif{df rf/k6s Dofb yk] h;/L of] ;+ljwfg ;efdf t Ps}dlxgfdf To:tf] tLgk6s Dofb yKg] sfd eO;s]sf] 5 . ev{/ ;DkGglgjf{rgdf h:tf] hgfb]z k|fKt ePsf] lyof] / To;nfO{ hgtfn] hlt tLj|tfk"j{sk|ltIff u/]sf lyP / 5g\, To; cg'?k sfd gePsf] cf/f]k nflu;s]sf] 5 .Pdfcf]jfbL / p;n] g]t[Tj u/]sf] x?jfx?sf] df]rf{ ;a} Ps 7fpFdf cfpFbfklg Ps ltxfO{;Dd k'Ug w]/} 7"nf] ;+Vof afFsL /xG5 . Tof] eg] clxn] klxnf]/ bf];|f] ePsf bnx?nfO{ k|lqmofut lg0f{o ug{ w]/} ;lhnf] cj:yf xf] . of]cj;/sf] ;b'kof]u ul/of];\ .

gfhfoh bafj c:jLsf/ xf];\

k'; $ ut] laxLaf/– ;/sf/åf/f g]kfnL ;]gfsf pk/yL k|bLkljqmd /f0ff /yLdf a9'jf .– ;a}nfO{ ;d]6]/ ;+ljwfg lgdf{0fdf e"ldsf v]Ng] sf+u|];–Pdfn]nfO{ g]kfndf

e|d0fdf /x]sf] pRr:t/Lo lrlgofF 6f]nLsf] ;'emfj .k'; ^ ut] zlgaf/– ljZje|d0f u/fpg] qmddf g]kfn cfOk'u]sf] …ljZjsk km'6an 6«kmLÚ g]kfnsf

v]nk|]dLsf dfem /fi6«kltåf/f k|bz{g .k'; & ut] cfOtaf/– cfkm\g} g]t[Tjdf ;/sf/ u7gsf] kxn ug]{ g]kfnL sf+u|];sf] lg0f{o . ;xof]u

ug{ cGo bnnfO{ cfu|x .– sf7df8f}+ dxfgu/Lo k|x/L cfo'Qm sfof{nosf P;P;kL s[i0faxfb'/ rGblj?4

clVtof/åf/f ljz]if cbfntdf d'2f bfo/ .k'; * ut] ;f]daf/– k"j{k|wfgdGqL tyf g]kfnL sf+u|];sf ;+:yfks g]tf :juL{o s[i0fk|;fb

e§/fO{sf] 8fo/L pxfFs} () cf}+ hGdlbgsf] cj;/ kf/]/ k':tssf ?kdf ;fj{hlgs .– PsLs[t g]skf dfcf]jfbLåf/f k|d'v tLg bnsf] a}7sdf ;+ljwfg hf/L u/L

b'O{jif{leq d} dWofjlw lgjf{rg u/fpg'kg]{ gofF k|:tfj .k'; ( ut] d+unaf/– k|d'v bnx?aLr ;+ljwfg ;efaf6 ;+;bLo ;ldlt agfO{ lgjf{rgsf

;DaGwdf p7]sf k|Zgsfaf/] ;Daf]wg ug]{ nufot rf/ a'Fb] ;Demf}tfdf x:tfIf/ .ca dfcf]jfbL ;+ljwfg ;efdf hfg] .

k'; !) a'waf/– gofF hgdtn] b]zdf zflGt / :yfloTj k|bfg ug'{kg]{ /fi6«klt 8f= /fdj/0f

ofbjsf] egfO .

;L=hL= l;8\;sf] :ki6f]lQmxfd|f] lgdGq0ff :jLsfb}{ ;L=hL= l;8\; P08 kml6{nfOh/ -k|f=_ ln= sf] o;kqsf/ e]63f6 sfo{qmddf pkl:yt eOlbg' ePsf]df ;L=hL= l;8\; / d]/f]JolQmut tkm{af6 d oxfFx¿df xflb{s :jfut ub{5' . ;fy} cf–cfˆgf] Jo:ttfsfafah'b oxfFx¿sf] ul/dfdo pkl:yltsf nflu oxfFx¿k|lt d xflb{s cfef/;d]t JoQm ub{5' .ldqx¿,!= ;L=hL= l;8\; P08 kml6{nfOh/ k|flnn] ahf/df k7fPsf] ljp–ljhg cd]l/sL

sDkgL df]g;fG6f]sf] h]g]l6sNnL df]l8kmfO8-lh=Pd=cf]=_ l;8\; ePsf] eGg] e|dk"0f{ ;dfrf/ ljleGg ;fdflhs ;~hfn /

s]xL 5fkf ;~rf/ dfWoddf cfpFbf xfdL cfZro{ rlst ePsf 5f}+ .df]g;fG6f];Fu o; sDkgLsf] ;DaGw ljut Ps jif{ eGbf klxn] g} ;dfKteO;s]sf], ut jif{ cfoft ul/Psf] ds}+sf] ljpm lh=Pd=cf] ljpm geP/s]jn cGt/f{li6«o :t/sf] xfOlj|8 ljpm dfq} ePsf] k|i6 kfb{5f}+ .

@= ;L=hL= l;8\;n] cfoft u/]sf] pQm ljpm g]kfn ;/sf/sf] ljpm–ljhg u'0flgoGq0f s]Gb|sf] :jLs[t dfkb08 tyf u'0f:t/ adf]lhd cg'dlt k|fKtu/]kl5 dfq} cfoft ul/Psf] s'/f lgj]bg ub{5f}+ . ;fy} o; ;DaGwL cflwsfl/ssfuhftx¿ x]g{ rfxg' ePdf o; sDkgLdf ;Dks{ /fVg' x'g ;d]t cg'/f]wub{5f}+ .

#= ;L=hL= l;8\; / a+unfb]zsf] Ps Vofltk|fKt ljpm–ljhg pTkfbg sDkgLPg= P;= l;8\; -k|f=_ ln= aLr ;+o'Qm nufgLdf pQm sDkgLsf] k|ToIf/]vb]v / ;+nUgtfdf g]kfnd} :t/Lo ljpm–ljhg pTkfbg ;'? ul/;lsPsf]kl/k|]Iodf o; sDkgLn] ljb]zaf6 ljpm–ljhg cfoft ul//xg'kg]{ cf}lrToklg ;dfKt eO;s]sf] k|i6 kfg{ rfxG5f}+ .

/fHosf] Ps ;zQm Pjd\ lhDd]jf/ cËsf] k|ltlglwTj ug'{x'g] oxfFx¿af6 o;;DaGwdf ;To–tYo Joxf]/f hgdfg;df k'¥ofOg] ck]Iff ub{5f}+ .

– ;L=hL= l;8\; P08 kml6{nfOh/ -k|f=_ ln=

Pdfn] dfq xf]Og, Pdfcf]jfbLsf] ;dy{glagfsf] ;/sf/ ;d]t sf+u|];n] sNkgfu/]sf] 5}g . xfdL Pdfn], Pdfcf]jfbL;lxt ;+ljwfg ;ef aflx/ /x]sf bnx?nfO{;d]t ;d]6]/ nfg] kIfdf 5f}+ .

– k'; ^ ut] sf7df8f}+df af]Nb}sf+u|]; pk;efklt /fdrGb| kf}8]n

;/sf/ u7gsf] ;jfndf sf+u|];sf] lg0f{osf] k|ltIffdf a;]sf 5f}+ . p;n]lrQa'em\bf] k|:tfj gNofP g]skf Pdfn] k|ltkIfdf a:g]5 .

– k'; $ ut] /f}tx6df af]Nb}g]skf Pdfn]sf g]tf dfwjs'df/ g]kfn

gofF ;/sf/ ;+ljwfg ;efsf] k|lqmofaf6} agfOg]5 . To;sf nflu ;a} bnnfO{ldnfP/ ;/sf/ u7gsf] k|of; eO/x]sf] 5 . To;n] klg gofF ;/sf/ lgdf{0fsf]k|lqmofdf s]xL l9nfO{ ePsf] xf] .

– k'; ^ ut] sf7df8f}+df af]Nb}g]kfnL sf+u|];sf dxfdGqL k|sfzdfg l;+x

;+ljwfg ;ef bf];|f] lgjf{rgsf] kl/0ffd oyfl:yltjfbLx?sf] sAhfdf uPsf]5 . pgLx?af6 k|ultzLn ;+ljwfg t aGb} aGb}g, @)$& ;fnsf] eGbf km/slsl;dsf] ;+ljwfg aG5 eGg] ck]Iff ug{ ;lsFb}g .

– k'; ^ ut] sf7df8f}+df afNb}g]skf–dfcf]jfbLsf pkfWoIf ;LkL uh'/]n

bf];|f] ;+ljwfg;ef lgjf{rgk"j{ g} pRr:t/Lo /fhgLlts ;+oGqdf :yfgLolgsfosf] lgjf{rg u/fpg] ;xdlt eO;s]sf] 5 . To;}n] ca :yfgLo lgsfosf]lgjf{rgsf] ljsNk 5}g . gofF ;/sf/n] To;sf] kxn ug]{5 .

– k'; * ut] sf7df8f}+df af]Nb}g]kfnL sf+u|];sf s]Gb|Lo ;b:o 8f= /fdz/0f dxt

Pdfn]h:tf] 7"nf] bnnfO{ kfvf nufP/ ;xdlt ug]{ sfd sf+u|];n] ug'{ x'Fb}g .olb o:tf] eof] eg] ef]ln sf+u|];nfO{ 3ft x'g ;S5 .

– k'; ^ ut] kf6L{ s]lGb|o ;ldlt a}7sdf af]Nb}g]kfnL sf+u|];sL s]Gb|Lo ;b:o dxfnIdL l8gf cof{n

t'h'skq d~h'iff kf]=a=g+= M @!%!)

O{d]n M [email protected]

;d]t ePsL lyOg\ . ;'g;/Lsf] b'xaLdf u|fdL0fdlxnf nlIft km/jf8{ gfds ;+:yf rnfO/x]sLpgsf] cj ;+:yfsf] eGbf /fhgLlt s]lG›t bf}8w'kdfa9L ;do latfpg] nIf0f b]lvG5 .

y?x6 t/fO{ kf6L{ g]kfnsf cu'jfx¿n]uR5bf/sf] kf6L{df kl5 lelqPsf nId0fyf¿nufot yf¿x¿nfO{ gSsnL yf¿sf] ;+1flbP klg s}nfnLdf kmf]/d nf]stflGqsn] b'O{hgfyf¿nfO{ k|ToIfdf lhtfpg ;kmn ePsf] 5 .s}nfnL ! df hgs/fh rf}w/L / # df /fdhgdrf}w/L b'j}n] lgs6d k|ltåGbL sf+u|];sf u}/yf¿pDd]bjf/nfO{ x/fP . oL b'j}sf] lhtdf y?x6cfGbf]ngsf] cu'jfO u/]sf nId0fsf] of]ubfg 5 .y?x6 cfGbf]ngsf] c;/n] g} tL b'O{n] lht xfl;nu/]sf x'g\ . nId0f cfkm" eg] s}nfnL ̂ df rf}+yf]:yfgdf cfP . To;If]qaf6 k"j{k|wfgdGqL tyfsf+u|]; jl/i7 g]tf z]/axfb'/ b]pjf ljhoL eP .b'O{ 7fpF lht]sf b]pjfn] ;f] If]q 5f8]df nId0fyf¿ k'gM n8\g] dgl:ylt agfpFb}5g\ . ljleGgbn abn u/]/ nId0f yf¿n] yf¿ ;d'bfonfO{wf]sf lbPsf] tyf cfkm" klg ktg ePsf] Psy/Lsf]ljZn]if0f 5 . t/ kmf]/d nf]stflGqsdf l5/]/ pgLuR5bf/sf] nflu a/bfg ;fljt eP . kmf]/dnf]stflGqs clxn] k|ToIf tyf ;dfg'kflts u/L!$ l;6 NofP/ dw]zL bndf klxnf] tyf kfFrf}7"nf] bn ePsf] 5 .yf? ;ef;b\sf r'gf}tL

cfufdL j}zfvdf dw]zL hgclwsf/ kmf]/dnf]stflGqssf] clwj]zg x'g] elgPsf] 5, h;dfkf6L{sf] gfdaf6 dw]zL zAb lemlsg] cfZjf;gnId0f yf¿;Fu kmf]/d l5g{]x¿n] kfPsf 5g\ .kmf]/d nf]stflGqsn] lrtjgaf6 klZrdnfO{y?x6 k|b]zsf] vfsf cl3 ;f/]sf] 5 . cfufdLclwj]zgdf kf6L{sf] gLlt s:tf] x'g]5 < o;df;Gt'ng sfod ug{ g;s] pgL;Fusf dw]zLx¿lrl9P/ lalRsPdf uR5bf/sf] kf6L{ csf{] y?x6kf6L{sf] h'DNofxf dfq} aGg] t xf]Og eGg] k|ZglrGx5 . o;/L cfkm\g} g]t[Tjsf] kf6L{n] uR5bf/sf]k/LIff cfufdL lbgdf cem sl7g x'g] b]lvG5 .pgnfO{ z/tl;+x e08f/Ln] kf6L{ Pstf tyf;/sf/df hfg dgfpg yfn]sf 5g\ . ;/sf/nfO{;dy{g ug{' Pp6f kIf t/ cfkm+} ;/sf/df;xefuL eP uR5bf/sf] ktgsf] lbguGtL z'?x'g]5 . To;}n] ;/sf/ aflx/ /xL dw]zL tyfyf¿nfO{ Ps;fy ldnfP/ nfg ;Sg'df g}uR5bf/sf] ;kmntfsf] af6f] b]lvG5 .sf+u|];sf yf¿ x:tLx¿sf] cj:yf

uR5bf/sf] sf+u]|;af6 alxu{dgkl5 ;f] kf6L{dfyf¿sf] x:tL dflgPsf pdfsfGt rf}w/L uPsf];+ljwfg ;efsf] r'gfjdf af/f % af6 ;f] kf6L{af6PSn}n] lht]sf lyP . o;kfnL Pdfn]sf anaL/rf}w/Ln] pgnfO{ kfFr xhf/sf] dtfGt/n] x/fP .k6s–k6s dGqL ePsf sf+u]|;af6 yf¿sf] csf{x:tL dflgPsf ;'/]G› rf}w/L k;f{ $ af6 ut;+ljwfg ;efsf] r'gfjdf lemgf] dtfGt/n] xf/]sf]dfo;kfnL lahoL ePsf 5g\ . s]lG›o sf]iffWoIfkbdf kf6L{df lrqn]vf ofbj;Fu xf/] klg sf+u|];df/fd|f] kx'Fr agfPsf kßgf/fo0f rf}w/L l;/fxf !df ljhoL ePsf 5g\ . sf+u|];af6 ;ft hgf yf¿ljhoL ePsf]df ;f] kf6L{n] ;/sf/ agfPdfdlGqd08ndf logLx¿ klxnf] /f]hfO{df kg{ ;S5g\ .

df]/ªaf6 uR5bf/ xf/] klg ;f]xL lhNnfsf] #af6 sf+u|];sf lblnk vjf; uR5bf/ #!) dtsf]km/sn] Pdfn]sf u'?k|;fb a/fnnfO{ x/fP .sf+u|];af6 lhTg] cGo cg'xf/df bfª ! sL kfj{tLl8;L rf}w/L, bfª @ sL z'l;nf rf}w/L, ;nf{xL @sf /fdrGb| rf}w/L tyf ;Kt/L % sf t]h'nfnrf}w/L ljhoL eP . @)^$ df ;Kt/L % yf¿ax'n If]q eP klg ut ;+ljwfg ;efsf] r'gfjdf:jtGq pDd]bjf/ d'l:nd ;d'bfosf ;b?n ldof

xsn] ljhoL em08f kmx/fP/ yf¿x¿nfO{ lhNnkf/]sf lyP . o;kfnL t]h'nfn rf}w/Ln] klgljkIfLeGbf dfq @(^ ef]6 a9L NofP/ lht] .kmf]/d nf]stflGqssf 5]bLnfn rf}w/L ;Ddfghgst]>f] dt NofpFb} pgnfO{ uf¥xf] kf/]sf lyP .Pdfn]sf cg'xf/

Pdfn]af6 uPsf] ;+ljwfg ;efsf] r'gfjdflrtjg ! sf nfnd0fL rf}w/L yf¿ ;d'bfoaf6PSn}n] lht]sf lyP . o;kfnL pgL ;dfg'kfltsf]5ftf cf]9\g uP . ;+ljwfg ;efsf] r'gfj @ dfPdfn]af6 kfFr hgf yf¿ ljhoL ePsf]dfgjnk/f;L % af6 a}hgfy rf}w/Ln] k|ltåGbLsf+u|];sf k|efjzfnL g]tf b]j]G›/fh sF8]nnfO{ #xhf/ a9L dtfGt/n] x/fP . gjnk/f;Ldf p7]sf]y?x6 cfGbf]ngdf yf¿ ;+u|xfno hnfOg',wgaxfb'/ yg]t zxLb x'g'n] ToxfF yf¿sf] kIfdfef]6 ;xfg'e"lt lyof], To;}n] ef]6 v]/ kmfNg'eGbfalnof] pDd]bjf/ a}hgfynfO{ ;fy lbP . To:t}k;f{ % af6 hok|sfz yf¿, af/f % af6 anaL/rf}w/L, ;Kt/L $ af6 tf/fsfGt rf}w/L, pbok'/@ af6 d~h' rf}w/L ljhoL eP . d~h' k|ltåGbLsf+u|];sL k|ldnf /fO{nfO{ dfq @# dtsf] km/sn]x/fPsL lyOg\ .Pdfcf]jfbLdf 36]

Pdfcf]jfbLaf6 uPsf] ;+ljwfg ;efsf]r'gfjdf gf} hgf yf¿n] lht]sf]df o;kfnLsf]r'gfjdf rf/ hgfdf v'lDrP . s}nfnL $ dfuf}/Lz+s/ rf}w/Ln] k|ltåGbL sf+u|];sf v]d/fh8+uf}/f yf¿nfO{ x/fP . alb{of # af6 ;Gts'df/yf¿, alb{of $ af6 dfgjxfb'/ yf¿, ;Kt/L !af6 dfgk'/ rf}w/Ln] lht xfl;n u/] .c? yf¿ pDd]bjf/sf] cj:yf

klZrdlt/ nId0f yf¿, of]u]G› rf}w/L tyfk'j{lt/ g/]G›s'df/ rf}w/L, uf]ljGb rf}w/L, xl/afa'rf}w/Lnufot yf¿ x:tLx¿ dw]zL hgclwsf/kmf]/d -nf]stflGqs_ df k|j]z u/]kl5 o;sf]cj:yf alnof] x'g] cg'dfg ul/Psf] lyof] . dw]zLbndf ;a}eGbf cufl8 eP klg o;n] ;f]+r]cg';f/dt Nofpg ;s]g . uf]ljGb rf}w/L klxn] :jtGq,kl5 tdnf]kfaf6 lht]sf]df o;kfnL kmf]/dnf]stflGqsaf6 /f}tx6 % df rf}+yf] :yfgdf lrQa'emfpg' k¥of] . o;cl3sf] r'gfjdf /fk|kfaf6;a}eGbf a9L dt NofPklg bf]>f] :yfgdf lrQa'emfpg' k/]sf] g/]G›s'df/ rf}w/LnfO{ o;kfnLkmf]/d nf]stflGqsaf6 ;'g;/L–@ df t]>f] :yfgdf/xL dg dfg{' k¥of] . ;f] If]qdf sf+u]|; /Pdfcf]jfbLsf qmdzM a›Lgf/fo0f rf}w/L //fds'df/L rf}w/L qmdzM bf]>f tyf rf}yf eP,hxfF Pdfn]af6 u}/yf¿ ljhoL eP . df]/ª–^ dfelQmgfy dfemL yf¿ kmf]/d nf]stflGqsaf6;Ddfghgs bf]>f] :yfgdf /x] . kmf]/dnf]stflGqssf] klZrd If]qdf dt x]g{] xf] eg]s~rgk'/ ! / @, s}nfnL @, alb{of ! / @ afFs]!, bfª !, ?kGb]xL @ tyf gjnk/f;L # oL If]qdfrf}yf] :yfg kfPsf] 5 .

y?x6 t/fO{ kf6L{ g]kfnn] k|ToIfdf lhtxfl;n ug{ ;s]g . s]G›Lo cWoIf efg'/fd 8uf}/fyf¿ s}nfnL # af6 s/La * xhf/ dt NofP/t]>f eP eg] gjnk/f;L % af6 b]jfgGb kmf}hbf/klg t]>f eP . alb{of $ af6 kf6L{sf ;lrjldg/fh rf}w/L rf}yf] :yfgdf /x] . s}nfnL %,s~rgk'/ #, slkna:t' ! df of] rf}yf] :yfgdf/Xof] . afFs], bfªsf] s'g} If]qdf klg o;n] rf}yf]:yfg Nofpg ;s]g . bfª % df t emg\ of];a}eGbf k'5f/df /Xof] . y?x6 t/fO{ kf6L{ g]kfnn];dfg'kfltsdf ̂ @ xhf/ % ;o @^ dt NofP/b'O{ ;ef;b\df lrQ a'efPsf]df jl/i7 g]tf uf]kfnblxt tyf u+uf yf¿sf] gfd ;ef;b\df l;kmfl/zu/]sf] 5 . blxtsf] gfddf ;j{;Ddt eP klgu+uf yf¿sf] gfddf ljjfb 5 .

;+3Lo nf]stflGqs /fli6«o d~r -y?x6_k|ToIfdf st} /+u b]vfpg ;s]g . lrtjgsf] !

tyf % g+ If]qdf qmdzM l6s]G› rf}w/L !(@# /nlnt rf}w/Ln] !&$^ dt NofO{ qmdzM rf}+yf] /kfFrf} eP . o;n] ;dfg'kfltsdf @! xhf/ Ps;o @* dt NofP/ kf6L{ cWoIf ?lSd0fL rf}w/Lsf];ef;b\sf] kb eg] kSsf u/]sf] 5 .y¿x6 k|b]zsf] ;jfn

8f]/axfb'/ lji6 ;a} hftsf] km"naf/Lk':tsdf n]V5g\– yf¿x¿ al;cfPsf] t/fO{sf]If]qnfO{ yf¿jfg jf y?x6 eGg] rng plxn]b]lvsf] xf] . ljleGg hfltx¿n] k/Dk/fb]lv a;f]af;ub{} cfPsf] 7fpFnfO{ v;fg, du/ft, ls/fFt,lnDa'jfg eGg] rng ePh:t} y?x6 klgyf¿x¿sf] k|b]z xf] -lji6 ;g\ @))%M $!)_ .Pdfcf]jfbLn] z'?b]lv g} bfªb]lv klZrd t/fO{If]qsf] s~rgk'/;DdnfO{ yf¿jfg k|b]zsf] vfsfcl3 ;f/]sf] 5 . Pdfcf]jfbL g]tf n]v/fh e6\6sf]s}nfnL, s~rgk'/nfO{ yf¿jfgaf6 5'6\ofO{ ;]tL–dxfsfnL k|b]zdf ufEg'kg{] c8fgkl5 ljrf/gldn]/ nId0f yf¿n] Pdfcf]jfbL TofuL y?x6sf]/fhgLlt z'? u/]sf lyP . nId0f yf¿n] cfkm\gf]cWoIftfdf y?x6 t/fO{ kf6L{ g]kfn u7g u/]sf]dfkl5 uR5bf/sf] kmf]/d nf]stflGqsdf k|j]z u/] .s]xL dw]zL bnn] cem} klg Ps dw]z k|b]zsf]gf/f nufP klg kmf]/d nf]stflGqsn] t/fO{dfb'O{ k|b]zsf] vfsf NofO{ lrtjgb]lv klZrdnfO{y?x6 k|b]z egL vfsf cl3 ;f/]sf] 5 .

y?x6 t/fO{ kf6L{ g]kfn tyf yf¿x¿sf]5ftf ;+u7g yf¿ sNof0fsfl/0fL ;efn] t/fO{dftLg y?x6 k|b]zsf] vfsf cl3 ;f/]sf 5, h;dfk"jL{ y?x6 :jfoQ sf]lrnf k|b]z -emfkfb]lvl;/fxf;Dd_, t/fO{ u9LdfO{ :jfoQ k|b]z -wg'iffb]lvk;f{;Dd_ tyf y?x6 :jfoQ k|b]z -lrtjgb]lvs~rgk'/;Dd, ;'v{]t ;d]t_ /x]sf] 5 . t/ ;+ljwfg;efsf] b'j} r'gfjdf yfs; s]G›n] yf¿ pDd]bjf/sf]kIfdf slxF nljª u/]g . Aofks 5nkmnaf6yfs;n] kl5Nnf] vfsf NofPklg o;sf s]lG›okbflwsf/Ln] xfn;Dd klg kxf8df !) k|b]z eP,t/fO{df klg !) k|b]z x'g'kg{] cfkm\g} dgf]utcleJolQm lbFb} cfPsf 5g\ . @)&) ebf} @! ut]yf¿ kqsf/ ;+3 g]kfnsf] klxnf] dxflwj]zgdfyfs; ;lrjfno ;b:o /fhs'df/ n]vLn] tyf@)&) c;f]h !! ut] lhltof dxf]T;jdf yfs;sfsfjf cWoIf km'ndlt rf}w/Ln] ;f] Joxf]/fsfcleJolQm lbPsf lyP . /fHo k'g;+/rgdf n]vLsfcleJolQm cGo 7fpFdf klg To:t} 5 . To;}n],t/fO{df !) k|b]z cjwf/0ff g} yfs;sf] xf] eGgs/ nfU5 . t/ o:tf] cleJolQmn] 7f]; lgisif{dfk'¥ofpFb}g . yfs;sf] o:tf] a]t's gf/fn] cfkm}+uf]nrSs/df km;]sf] b]vfpF5 .lgisif{

lgisif{df s] eGg ;lsG5 eg] Pdfn],sf+u|];af6 hlt yf¿ ;ef;b\ eP/ cfP klgltgLx¿ y?x6 k|b]zsf] kIfdf 5}gg\ .Pdfcf]jfbLn] olb y?x6 k|b]zsf] ;jfnnfO{b]vfj6L bfFtsf] ?kdf glng] xf] eg] To; bnsfyf¿ ;ef;b\n] y?x6 t/fO{ kf6L{ g]kfn, ;+3Lonf]stflGqs /fli6«o d~r -y?x6_, kmf]/dnf]stflGqs;Fu 3f]lift ;xsfo{ u/]/ tyf Pdfn],sf+u|];sf yf¿ ;ef;b\;Fu c3f]lift ;xsfo{ u/]/y?x6 k|b]zsf] kIfdf cl3 a9\g ;Sg'k5{ . ;+ljwfg;efsf] klxnf] ofqfdf #& hgf yf¿ ;ef;b\lyP . t/ pgLx¿ Pp6} d~rdf a;]sf] slxNo}b]lvPg . yfs;n] cfof]hgf u/]sf] ;ef;b\ :jfutsfo{qmddf ;d]t Psfw dfq pkl:yt /x] .pgLx¿sf] lqmofsnfk x]bf{ ;+ljwfg ;efsf] bf]>f]ofqfdf $& hgf yf¿ ;ef;b\ cfPklg ;a}bnsf k|ltlglw xft]dfnf] u/]/ cl3 a9\nfg\ eGg]cfzf ug{] 7fpF 5}g . hlt ;+Vofdf lhtfP/ k7fPklg xfd|f] kIfdf ;+ljwfg n]vfpg kxn ub{}gg\eGg] yf¿ ;d'bfosf] e|dnfO{ s;/L lr/]/ hfg]of] g} yf¿ ;ef;b\x¿sf] k|d'v r'gf}tL xf] .

Page 4: सत्याग्रह साप्ताहिक

#laxLaf/, k'; !!, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

cltjfbnfO{ jfO{–jfO{…klxrfg ;lxtsf] ;+3Lotf kIfw/nfO{

b'O{ltxfO dt, l:y/ ;/sf/sf nflu PsLs[tdfcf]jfbLnfO{ k"0f{ ax'dtÚ

of] gf/f lnP/ k"0f{ ax'dt dfUb}r 'gfjL d }b fgdf plqPsf ] Pg ]skfdfcf]jfbLnfO{ dtbftfn] bf];|f] :yfgdf klg/fVg rfx]gg\ . @)^$ sf] ;+ljwfg;efr'gfjdf @$) dWo] cfwf ;L6 lht]sf]Pdfcf ]jfbLsf ] kl5Nnf ] k/fhoaf/ ]/fhgLlts ljZn]ifs gLnfDa/ cfrfo{eG5g\, …p;åf/f k|:tfljt hftLotfdfcfwfl/t ;+3Lotf ax';+Vos dtbftfnfO{dg k/]sf] /x]g5 .Ú hftLo d'2f;Fu} p;sf]g]t[Tj, z}nL / Jojxf/k|lt klg hgtfdfljt[i0ff a9]sf] cfrfo{sf] ljZn]if0f 5 .

g]kfn cflbjf;L hghflt dxf;+3sfk "j { cWoIf / fhs 'df/ n ]vL k lgPdfcf]jfbLsf] xf/sf] sf/s p;n] lnPsf]hftLotfdf cfwfl/t ;+3Lotfsf] gf/f g}ePsf] atfpF5g\ . n]vLsf] egfOdf, o;k6s dtbftfn] ;a} vfn] cltjfbnfO{lt/:sf/ ubf{ Pdfcf]jfbL To;sf] d'VoefuLbf/ x'g k'Uof] . hftLo cfwf/d} ;+3Lok|b]z agfpg'kg{ ] nufotsf cltjfbLdfun] Pdfcf]jfbLnfO{ dtbftfaf6 6f9fagfPsf] n]vLsf] a'emfO 5 .

bf];|f] ;+ljwfg;ef lgjf{rgsf nfluPdfcf]jfbLsf] k|lta4tf kqdf lnDa'jfg,ls/fFt, tfD;flnª, g]jfM, e]/L–s0ff{nL, ;]tL–dxfsfnL, sf]lrnf, dw]z, td'jfg, du/ft/ yf?jfg k|b]z tyf @$ j6f hftLo:jfoQ If]qsf] k|:tfj 5 . t/, log}k|:tfjsf sf/0f Pdfcf]jfbL d'n'ssf] klxnf]/fhgLlts zlQmaf6 t];|f]df 36'jf ePsf]5 . …;dfj]zL ;+3Lo /fHo vf]h]sf g]kfnLnfO{Pdfcf]jfbLn] hftLo /fHo yf]kg{ vf]Hof]Ú,n]vL eG5g\, …cflbjf;L hghflt dxf;+3n];d]t gp7fPsf ] hftLo d'2f lnP//fhgLlts nfe lng vf]h]sf] dfcf]jfbLn]o; k6s dHhfn] r]t]sf] x'g'k5{ .Ú

/fHo k'g;{+/rgfsf] ljifodf cWoog–cg';Gwfg ub{} cfPsf k|f=8f= kLtfDa/zdf{ klg hftLo cfwf/df k|fGt agfpg]Pdfcf]jfbLsf] k|of;nfO{ ;xL 7fGb}gg\ .Pdfcf]jfbLsf] of] unt k|of;sf] r'gfjLkmfObf g]kfnL sf+u|]; / g]skf Pdfn]nfO{ePsf] zdf{ atfpF5g\ . …ljsf;, klxrfg/ zlQm ljs]G›Ls/0fnfO{ ;Fu;Fu} /fv]//fHo k'g;{+/rgf ug{'kg{]df Pdfcf]jfbLn]hftLo d'2fnfO{ dfq} prfn]/ cfkm}+ sdhf]/x'gk'u]sf] 5Ú, k|f=8f= zdf{ eG5g\ .

g]kfn cflbjf;L hghflt dxf;+3sfk"j{ dxf;lrj afns[i0f dfa'xfª eg]@)^$ ;fndf r'gfj lht]/ uPotfsf]…8]lne/L' x]/]/ hgtfn] Pdfcf]jfbLnfO{ dtlbPsf] atfpF5g\ . cl3Nnf] eGbf clxn]sf]r'gfjL k|lta4tfkqdf 7"nf] kl/jt{g gePklg kl5Nnf] rf/ jif{sf] cjlwdf dfcf]jfbLn]b]vfPsf] Jojxf/n] p;nfO{ v'DRofPsf]dfa'xfªsf] wf/0ff 5 .dw]z Ps k|b]z c:jLs[t

@)^$ df $# k|ToIf;lxt *% ;ef;b\lht]sf ] dw]zjfbL bnx¿sf] cfsf/v 'Drg 'df klg /fHo k 'g; { + /rgfdfpgLx¿sf] b[li6sf]0f g} k|d'v sf/s /x]sf]dflgPsf] 5 . hghflt dxf;+3sf k"j{cWoIf n]vL dw]zL hgtfn] …cltjfb' sf]lj/f]w :j?k dw]zjfbL bnx¿nfO{ …;fOh'df NofPsf] atfpF5g\ . n]vL eG5g\,…s]G›Ls[t zf;gsf] lj/f ]w ug{ ]x¿n]hgtfaf6 t/fO { leqsf ] ax 'ntfnfO {c:jLsf/ u/]sf] ;hfo kfP .Ú

/fhgLlts ljZn]ifs cfrfo{ klgdw]zL bnx¿sf] /fHo k'g;{ +/rgfsf]cjwf/0ff dw]zL hgtfaf6 c:jLs[t ePsf]atfpF5g\ . ;+j}wflgs sfg"gsf ljBfjfl/lwljlkg clwsf/L Pdfcf]jfbL / dw]zLbnx¿nfO{ cltjfbL dfu 5f8\g ;NnfxlbG5g\ . lxdfn, kxf8 / t/fO{ ;d]l6g]k|fGtdf hf]8 lbg] g]kfM /fli6«o kf6L{sfcWoIf 8f= s]zjdfg zfSo eG5g\,…o;k6s hgtfaf6 kfPsf] ef]6 x]/]/dw]zjfbL g]tfx¿n] …Ps dw]z, Ps k|b]zÚsf] jsfnt 5f8\g'kg{] b]lvof] .ÚhfltjfbL 7fg]/ ef]6 lbPgg

s]zjdfg zfSo, cWoIf, g]kfM /fli6«o kf6L{d]/f] kf6L{n] klg ck]Iff cg';f/ ef]6

kfpg] ; +s ]t b ] lvPg . ;a} If ]qdfk|efjzfnL pDd]bjf/ gePsf] / kof{Kt

dfcf]jfbLnfO{ a9fg]{ s'/fx¿–$k|;+u

s]bf/ ;'j]bL

k|rf/–k|;f/ ug{ g;s]sf] s'/f ;fFrf]eP klg w]/} ef]6 gcfpg'sf] d'Vosf/0f cs{} 5 . dtbftfn] xfdLnfO{ef]6 glbPsf] dfcf]jfbLnfO{ h:t}hftLo ;+3LotfjfbL 7fg]/ xf] . xfdLhftLo ;+3Lotfsf] kIfw/ x}g eg]/dtbftfnfO{ a'emfpg} ;s]gf}+ . /fHok'g;{+/rgf ubf{ pQ/–blIf0f hf]l8g]kf Fr k | f Gt agfP/ To;leqsfpkk|fGtx¿df ;d'bfout clwsf/;'lglZrt ug{ ;lsG5 . xfdLn] o:t}kfFr k|fGtsf] k|:tfj u/]sf 5f}+ ./fhgLlt / hftLotf ld;fpg' x'Fb}ggLnfDa/ cfrfo{, /fhgLlts ljZn]ifs

Pdfcf]jfbLnfO{ cfkm\g} gLlt,g]t[Tj, z}nL / Jojxf/n] t];|f] kf6L{agfof ] . hflt–hfltaLr ;+3if {u/fpg] p;sf] gLltnfO{ hgtfn]c:jLsf/ u/]sf] ;+s]t xf], of] . hftLotfdfcfwfl/t p;sf] ;+3Lotf ax';+VosdtbftfnfO{ dg k/]g . cGo hftLo If]qLokf6L{n] klg klxnf eGbf sd ef]6 kfpg'jf kfpFb} gkfpg'n] klg oxL k'li6 u5{ .

r'gfjsf] d'vdf kf6L{ km'6fpg] /kmg{]x¿ klg k/flht eP . ;du|df, of]r'gfjdf hfltjfb, cj;/jfb / km"6jfbsf]k/fho eof ] . ; +3Lotf lj/f ]wL //fhgLlts sf];{nfO{ clt blIf0ftkm{8f] {ofpg vf]Hg]x¿nfO{ klg dtbftfn]:jLsf/ gu/]sf] b]lvof] . hft–wd{nfO{/fhgLltdf gld;fO{ JolQmut txd};Lldt /fVbf /fd|f] x'G5 .

Pdfcf]jfbL lglj{sNk xf]Ogw|'a s'df/

/fhgLlts g]t[Tjsf] c;+ut Jojxf/n]lg/fzf emoflËPsf] j]nfdf ;d]t hgtfn];r]t lg0f{o ub{} ;+ljwfg;efsf] lgjf{rg;DkGg u/]sf 5g\ . k|hftGqk|ltsf] g]kfnLhgtfsf] lgzt{ k|lta4tf k|dfl0ft ug{ of]pbfx/0f g} sfkmL 5 . lvn/fh /]UdL;/sf/sf] ;xof]un] klg hgtfnfO{ c7f]6k"/f ug{ ;xof]u k'{ofPsf] xf] . of] j]nf;/sf/sf ;a} lgsfosf sfdsf] klg pRrd"Nof+sg ul/g' cfjZos 5 . b'ef{Uo, xfd|f]/fhgLlts g]t[Tjju{ eg] sn+lst b]lvof] .bnLo /fhgLlts k|lt:kwf{Tds k|lqmof /lgjf{rg k4ltnfO{ c+uLsf/ ug{ pgLx¿afWo eP klg cfkm" ljk/Ltsf] dt :jLsfg{cem} tof/ gb]lvg' o;sf] k|df0f xf] . dtbfg;lsP/ dtu0fgf hf/L /x]s} j]nf pgLx¿dfo:tf] k|j[lQ b]lvg' vt/gfs 5 . lsgeg],lgjf{rgsf] qmddf b]lvPsf] j}/efj ;lsPsf]5}g, dtu0fgfdf wfFwnL x'g] / sfo{stf{aLrem\8k / lx+;f x'g;Sg] ;Defjgf cem} afFsLg} 5 . lgjf{rgsf] kl/0ffdnfO{ k|lt:kwL{bnx¿n] e›tfk"j{s :jLsf/]kl5 dfqlgjf{rgn] k"0f{¿kdf j}wflgstf kfpF5 eGg];a}n] a'em]s} ;To xf] .hgtfsf] ;fx;

/fhgLlts bnx¿nfO{ ;dfg cj;/k|bfg ug{ ] lgjf {rgdf bn, g]tf /pDd]bjf/n] dtbftfnfO{ s;/L k|efljtkf5{G eGg]n] g} lgjf{rgsf] kl/0ffd km/skf5{ . dtbftfnfO{ k|efljt ug{] t/Lsfdf8/, qf;, wDsL / k|nf]eg klg x'g] u5{ .t/, j}B dfcf]jfbLn] lgjf{rg ljyf]Ng u/]sfe/;ssf k|oTgsf cl3 dtbftfsf ];r]tgtf / lgi7f xfjL eof ] eg ]Pdfcf]jfbLsf] cltjfb hgtfsf] dtaf6k/flht x ' Fb }5 . k |hftflGqs d"No,dfGotfnfO{ s'lNr+b} cfkm\g} /f]hfOsfJolQmx¿sf] cGtl/d lgjf{rg ;/sf/u7g ug{', lgjf{rg cfof]usf cfo'Qmx¿To;}u/L rog ub{} lgjf{rg sfg"g /cfrf/;+lxtfsf] wHhL p8fpg', lgjf{rgcleofgdf st} hgtfn] /fi6«klt t st}k|wfgdGqL agfO;s]sf] k|rf/ ug{ 'n]Pdfcf]jfbL cWoIf k'iksdn bfxfnk|lthgtfsf] lbSbf/L a9fPsf] lyof] . cfkm"nfO{lglj{sNk / cfkm\gf] bnnfO{ cljlht 7fGg]pgsf] ;fdGtL k|j[lQnfO{ klg hgtfn]g?rfpg' :jfefljs /Xof] . ToxL eP/hgtfn] dtkqåf/f pgnfO{ x}l;ot b]vfpFb}c¿ bnsf g]tfeGbf km/s gePsf] :d/0fu/fOlbP . /fh]G› s];Laf6 cTolws dtn]k/flht x'g' eg]sf] pgsf] dxTjfsf+Iff /e|d ;dfKt kfg{' g} xf] . ;dosf] x'/LnfO{klxNofpg g;Sg' rflx+ pgsf] /fhgLltsc;kmntf xf] . kqsf/ ;Dd]ngdf ;Dk"0f{lgjf{rg k|lqmof wfFwnLk"0f{ /x]sf] egLlg/fwf/ cf/f ]k nufpg' klg pgsf]

c;kmntf g} xf] .bfxfnsf] To:tf] egfO / lqmofsnfkn]

lgjf{rg cfof]unfO{ ;d]t k|lt/IffTdsx'g afWo agfof] . ljb]zL if8oGqdfb]ze/ dtk]l6sf kl/jt{g ul/Psf] /To;df /fHosf ;Dk"0f{ ;+oGq ;+nUg ePsf]dgu9Gt] cf/f]k nufpFb} pgn] dtu0fgfk|lqmof /f]Sg] k|of; u/]sf lyP . lgjf{rgsf];Dk"0f{ kl/0ffd gcfpFb} j}wflgs k|lqmofaf6aflx/ uP/ hgcfGbf]ng z'¿ ug{] wDsLlbg' klg bfxfn;lxt ;Dk"0f{ Pdfcf]jfbLg]t[Tjsf] ckl/kSjtf xf] . o:tf] cj:yfdfc¿ bnsf g]t[Tjn] Pdfcf]jfbL g]t[Tj;Fu;Dks{ / ;+jfb ug{' cfjZos 5 . To;f]x'g;s]g eg] clxn]sf] pQ]hgf / tgfjn]lx+;fnfO{ k|>o lbg ;S5 / of] lgjf{rgtyf kl/0ffd d'n'ssf nflu clezfk aGg;S5 . To:tf] cj:yfdf hgtf efFl8g]5g\, /fHo sdhf]/ x'g]5 / d'n'ssf] cfly{scjglt cem} ulxl/P/ xfdL yk b'Mvdfhf lsg ]5f } + . t ' R5 bnLo k |j [ lQn ]k|hftGqnfO{ km]l/ klg sdhf]/ agfpg]5 .

s]xL ljb]zL ljåfgx¿n] g]kfn h:tf]clt cljsl;t d'n'sdf k|hftflGqs k4ltl6sfp x'Fb}g eg]sf 5g\ . r/d u/LaL/x]sf d'n'sdf cfly{s c;dfgtf /cl:y/tfn] åGå lgDTofpg] ePsfn]k|hftGq ckmfj l;4 x'g] pgLx¿sf] egfO5 . t/, sDtLdf @&)) cd]l/sL 8n/k|ltJolQm cfo ePsf] d'n'sdf dfqk|hftGq lbuf] x'g] pgLx¿sf] egfOef/tdf lg/Gt/ hf/L /x]sf] k|hftflGqsk4lt / cfjlws lgjf{rgsf] cEof;n]unt ;fljt u/]sf] 5 . g]kfnnfO{ x]bf{klg k|hftGqk|lt hgtfsf] lgi7fnfO{k|ltJolQm cfol;t bfFHg ldNg] b]lv+b}g .k|To]s $ hgfdf ! hgf cem} u/LaLsf]/]vfd'lg /x] klg k|hftGqk|lt hgtfsf]ckf/ ;dk{0f /x]sf] b]vfpg $ d+;L/sf]dtbfg kof{Kt 5 .cl:y/tfsf] kIfdf Pdfcf]jfbL

Pdfcf]jfbL cWoIf bfxfnn] kqsf/;Dd]ngdf eg] cg';f/ Pdfcf]jfbLn] dfqlgjf{rg lhTg'kg{] x'G5 . lsgeg], pgsfcg';f/ pgL dfq /fli6«o g]tf x'g\ . pgL;Fuc¿ bnn] kf}+7]hf]/L v]Ng} x'Fb}g . dtbfg;lsgf;fy pgn] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgzflGtk"0f{ ¿kdf ;DkGg ePsf]df ;/sf/,hgtf, lgjf{rg cfof]u, ldq/fi6« / ljb]zLko{j]IfsnfO{ wGojfb lbg'df pgn] cfkm"nfO{ljlzi6 7fg]/} x'g ;S5 . t/, ef]lnkN6}af]nL km]b{} wfFwnL ePsf] atfP/ pgn]Tof] ljlzi6tfnfO{ sfod /fVg ;s]gg\ .zfob, d'n'ssf] /fhgLltnfO{ …k|efljt' ug{;Sg] cfkm\gf] ct'ngLo Ifdtf /x]sf] 7fg]/}pgn] d'n'sdf cl:y/tf km}nfpg of]hfnem]n / k|k~r /r]sf xf]nfg\ .

Pdfcf ]j fb L l :y/tfsf ] kI fw//fhgLlts zlQm x'Fb} xf]Og . P]g, lgod,sfg"gsf] cfwf/df /fHoJoj:yf ;~rflntx' Fbf dfq /fhgLlts :yfloTj x'G5 .To; }u/ L , k |hftf l Gqs /fhgL ltsJoj:yfdf dtflwsf/ lg0ff{os x'G5 ./fhgLlts bnx¿ hgdt cfslif{t ug{sfnflu bfloTjaf]waf6 k|]l/t / cg'zfl;tx'G5g\ . t/, cfkm\g} ;+qmd0f / cGt/åGåaf6cfqmfGt ePsfn] x'g ;S5, Pdfcf]jfbL /bfxfnnfO{ lgjf{rg h;/L klg lhTgcfjZos lyof] . dtbftfsf] dtaf6g]t[Tjn] j}wflgstf kfpg] x'gfn] bfxfnn]cfkm\gf] / kf6L{sf] dxQf cIf'00f /fVglhTg rfxGy] . h;/L klg lgjf{rg lhTbfdfq pgn] zf;sLo ;+oGqdfly lgjf{wlgoGq0f ug{ ;Sy] .

t/, hgtfk|ltsf] bfloTjaf]w ug{g;Sbf pgL c;kmn x'g k'u] . k|wfgdGqLx'Fbf / x6]kl5 pgn] kf6L{nfO{ hgtf;Fuglhs agfpg g;Sg' lgjf{rgdf of]kl/0ffd cfpg'sf] Pp6f dxTjk"0f{ sf/0fxf] . t/, pgn] cfkm\gf c;kmntfnfO{a]jf:tf ub{} lgjf{rgdf wfFwnL ePsf] cf/f]knufpFb} dtu0fgfsf] lgikIf 5fglag gu/]k|lqmofaf6} aflxl/g] wDsL lbPsf 5g\ .pgn] s ] la; {g 'x ' Fb }g eg ] hgtfn ]dtbfgåf/f cfkm\gf] lg0f{o lbO;s]sf 5g\ .To;nfO{ ca pN6\ofpg ;ls+b}g . of]lg0f{o plN6g' eg]sf] t];|f] ;+ljwfg;eflgjf{rgsf] tof/L ug{' xf] . h'g s;}nfO{klg :jLsfo{ x'g] 5}g .

t/, lgjf{rgdf efu lnPsf] bn ePsf]n]Pdfcf]jfbLsf] hfoh u'gf;f] ;/f]sf/jfnflgsfon] ;'Gg'k5{ eg] Pdfcf]jfbLn] klgcd]l/sfsf k"j{/fi6«klt tyf sf6{/ ;]G6/sfcWoIf lhDdL sf6{/sf] cleJolQm / lgjf{rgcfof]usf k|d'vsf] cfu|xnfO{ a]jf:tfug{'x'Fb}g . :yfgLo tyf cGo b]zL/ljb]zLko {j ]Ifsx¿sf ] k | fylds cjnf ]sgk|ltj]bgnfO{ klg pgn] dgg ug{'k5{ .

clxn] xfd|f] lrGtf kl/l:ylt o:t}x'g] xf] eg] xfdL klg c¿ åGåu|:td'n'sx¿ h:t} aGg] xf} + ls eGg] xf] .lsgeg] , ljZjsf sltko åGåu |:td'n'sx¿df zflGt;Demf}tfkl5 ;DkGgul/Psf lgjf{rg k|lqmofn] lx+;fTdsåGå k'gM l;h{gf u/]sf pbfx/0f 5g\ .lgjf{rg alxisf/ u/]sf] j}B dfcf]jfbLToxL cj;/sf] vf ]hLdf /x]sf ] tyfPdfcf]jfbL klg ToxL kydf hfg] vt/fb ] lv +b }5 . t/, lgjf {rgsf ] kl/0ffdglayf]Ng' /fi6«sf] lxtdf t x'G5 g},Pdfcf]jfbLsf] klg lxtdf x'g]5 .

dgsf] af]nL–sgsdl0f bLlIft

dlGqkl/ifb\sf cWoIf lvn/fh /]UdLsf7df8f}+sf] afg]Zj/ xfO6l:yt ;fgf]uf}r/0f dtbfg s]G›df dtbfg ub{} .

c:j:y of]hgf / unt t/Lsfaf6ag]sf] lvn/fh /]UdLsf] ;/sf/ ;jf{ËL0f¿kdf :j:y lgjf{rg u/fpg ;kmn ePsf]5 . uNtL sf]6\ofpg] xf] eg] w]/} 5g\ .afa'/fd e§/fO{sf] k|wfgdGqL s';L{dfanhkm\tL l6sfp lj?4sf] cfGbf]ngsf]xfjf rNg yfNbf k'iksdn bfxfnn] k|wfgGofofwLz lvn/fh /]UdLsf] gfd x]6f}+8fdxflwj]zgdf vNtLaf6 lemSbf cGo bnsfzLif{:yx¿ …afWotf' eGb} Pskl5 csf{]nfOgdf nfu] . /]UdL ;/sf/ eg] k'iksdnbfxfnsf ] egfOdf rNg] …rf/bnLol;lG8s]6' sf] oGq h:tf] eof] . cbfntsdhf]/ agfpg] dfcf]jfbLsf] of]hgfnfO{/]UdLsf] l;+xb/af/ :yfgfGt/0fn] ;3fof] .åGåkLl8tsf] ckx]ngf x'g] cfddfkmLsf]cWofb]z ;/sf/n] k]z u/] ;/L g}clVtof/df nf]sdfgl;+x sfsL{sf] lgo'lQmcfof] . ptf xTof/f ;fljt afns[i0f 9'+u]nn]v'n]cfd lx+88'n u/L g} /x] .

lgjf {rgsf] ;DaGwdf ;d]t w]/ }T?l6x¿ u{of] /]UdL ;/sf/n] . …y|];xf]N8'/flvPg, ;dfj]zL dfGotfsf] lvNnLp8fOof ] , b lnt (ljz ] i f u/Lt/fO{/dw]zsf) sf] ckx]ngf eof] / o'4ck/fw cf/f]lktnfO{ ;d]t pDd]bjf/ aGg]5"6 lbOof] .

lgjf{rgsf] k[i7e"ld / k"jf{wf/ b'j}c:j:y x'gk'Uof], t/ Joj:yfkg eg] /fd|f]x'g uof]– d'VotM lgjf{rg cfof]u / u[xdGqfnoaLrsf] e"ldsf / b'O{aLrsf]

;dGjon] ubf{ . k|zf;s tyf k|x/Lv6gdf u[xn] :jtGq eP/ sfd u{of] .ptf lgjf{rg cfof]un] kmf]6f] ;lxtsf]dtbftf kl/rokq tyf …ef]6/ /f]n' dft:jL/sf] Joj:yf u{of], -kl/rokqsf];Gbe{df s]xL u8a8L eP klg_ / c¿;'wf/sf kfOnfx¿ klg rfNof] .

of] k+lQmsf/ cfkm}+ z'¿df h]7 @)&!sf] lgjf{rgsf] kIfdf lyof], bz}+–ltxf/–57 kZrft\ x'g] lgjf{rgdfd'2fx¿ ax;df n]/fpg ;do g}x' Fb}g, h;n] u}/–nf]stflGqs /cltjfbL kIfnfO{ ;3fpF5, eg]/ .t/, l9nf] ub{}df …O:o"' x¿ cufl8cfpg] xf]OgG eGg] s'/f ;do laTb}hfFbf k|i6 eof] . j}B–dfcf]jfbLsf]df]rf{ afx]s ;a} bnn] :jLsfbf{r'gfj d+;L/d} x'g] k|i6 eof], /lgjf{rgsf] kIfdf lgw{Ss nfUg'kg{]eof] .808fjfn …rft'lb{sÚ

;do Ps dxLgf afFsL /xFbflgjf{rg layf]Ng] sfd ;Dej lyof]eg] Tof] j}B–dfcf]jfbL of bfxfn–dfcf]jfbLaf6 x'g] cj:yf /Xof] .j}BnfO{ hah{:tL lgjf{rgaf6

aflx/ /flvPsf] cg'dfg ug{ ;lsG5,To;}n] pgsf] lgjf{rgdf hfg] OR5fzlQmsf]k|lzIf0f x'g kfPg . t/ pgL aflx/ x'Fbfklg d'n'ssf] /fhgLlts, e"/fhgLlts tyfcfly{s cj:yfn] d+;L/sf] lgjf{rgnfO{cfjZos agfof] .

bfxfn tyf afa'/fd e§/fO{n] l:yltcfsng ubf{ cfkm\gf] lht gx'g] b]v]sf]v08df s'g} g s'g} ljt08f dRrfOsglgjf{rg ;fg{] lglZrt lyof] . efUojze§/fO{ / bfxfn;lxt k"/} Pdfcf]jfbLs]G›Lo ;ldlt, cfd gful/s / cfkm\g}Sof8/af6 w]/} k/ k'lu;s]sf /x]5g\ .pgLx¿n] hgdfg;dfem\ plDn/x]sf] kL8f/ cfqmf]z 7Dofpg ;s]gg\ . …rft'lb{S'oL g]tfåo 808fsf] e/df ;an b]lvPsf/x ]5g \ , ;dfhzf:q tyfhgdgf]lj1fgk|ltsf ] ;dem\ sdhf]//x]5 . km]l/ @)^$ sf] h:tf] zlQm /if8oGqsf] k|of ]u u?Fnf eGg] /x]5,…jfO{;LPn' sf] ktg tyf SofG6f]gd]G6g/xFbf klg . o;/L h;/L klg lhltG5eGg ] a 'e m fOsf ] e/df log Lx¿n ]lgjf{rgnfO{ k5fl8 ;fg{] sfd u/]gg\ .

bfxfnn] @( sflQsdf sLlt{k'/dfcfkm\gf ;dy{snfO{ lbPsf] lgb{]zg j}B–dfcf]jfbLsf] Ps v'lkmofn] k"/} 6]k u/]5g\,h 'g …zlQmvf ]/ lel8of ] ' h:t } u/L;fj{hlgs eof] . …xfdLnfO{ xfg{] t 5"6 g}5}g, xf{of}+ eg] ;a aaf{b x'G5' eGb} bfxfnn]lgb{]zg lbP– …;fd, bfd, b08, e]b ;a}k|of]u ug{" . … o;/L xf}l;Psf pgn] @)^$sf] lgjf{rgdf e§/fO{n] uf]/vfdf v;]sfdt a9L kfPsf] k|;Ë ;d]t lems] /Psl5g sLlt{k'/df xfF;f]sf] nx/ 5fof] .

ptf e§/fO{n] uf]/vf–! df of] k6sklg ;a} xTs08f ckgfPsf] b]lvof] @)^$sf] lgjf{rgdf hlts} gf+uf] . Pdfcf]jfbLzLif {:y g]t[Tj w]/ }lt/ k/flht x' Fbf¿kGb]xLdf !! xhf/ (#$ dt NofP/t];|f] ePsf e§/fO{ uf]/vfdf @@ xhf/*@$ dtn] lhTg' cfkm}+df cfZro{hgs5 . wfFwnLsf k|df0fx¿ cfpFbf lbgdfljleGg ;|f ]taf6 cfpg] cg'dfg ug{;lsG5, h;n] pgsf] ;+ljwfg;efleqsf];+nUgtfnfO{ g} sdhf]/ agfOlbG5 . d"w{Go/fli6«o–cGt/f{li6«o ko{j]Ifs, lgjf{rgcfof ]usf :yfgLo kbflwsf/L tyfcfof ]usf ] rrf { ul/Psf aGbf ]a:tOToflbsf afah"b oL ;asf] k|f/lDesk|ltj]bgdf uf]/vfsf] If]q g+ . ! sf] !^j6f a'y SofKr/ lsg ;d]l6Pg, Tof] klgvf]hsf] ljifo ag]sf] 5 .w/ftndf 7Ss/

o; k6s j}B ;d"x k|efjzfnL aGgsf]nflu hu a;fNg ;SYof], lgjf{rgdfguOsg klg . bfxfn;Fusf] k|lt:kwf{nfO{/fhgLlts cleofgdf s]lG›t u/]sf] ePef]ln bfxfn–dfcf]jfbL sdhf]/ agfpFb}cfkm" cufl8 a9\g ;Sg]lyP . ptf j}B–dfcf ]jfbLsf ] lgjf {rgcl3sf ] lx +; |slqmofsnfkn] bfxfn–dfcf]jfbLnfO{ kmfObfk ' U5 eGg ] cg 'd fg lyof ] , o;k+lQmsf/sf] 'O:o" ' x¿af6 ax; cGoq}8f]{ofP/ . t/, To;f] ePsf] b]lvPg, a?j}B–dfcf]jfbLsf lx+;f bfxfndf uP/6fFl;gk'Uof], o'4sfnsf] ;a} HofbtLdfg;k6ndf pln{P/ cfP d'n'sel/ . o;n]bfxfnnfO{ dtk]l6sfdf 7"nf] wSsf k'u]sf]a'emg ;lsG5 .

km]l/ s] s] d'2f x'G eGg] s'/f d'n'se/dtbftfnfO{ /fd|/L yfxf /x]5, lgjf{rgcl3oL d'2fx¿df ax; gx'Fbf klg . s;}n]g;DemfpFbf klg dtbftfnfO{ yfxf lyof]–

s;n] ljb]zL u'Ktr/;Fu Tj+z/0fD u/]//fli6«otfdf wfjf af]Nof]< s;n] o'4 ck/fwcf/ f ] lktnfO { pDd ]bjf/ agfP/hgefjgfsf ] ckx]ngf u{of ]< s;n];j{xf/fsf] kIfdf jsfnt ubf{ub{} caf{}+a|Xdn"6 u/]/ g]kfnnfO{ …Plgdn kmfd{'agfpg vf]h]sf] lyof]< s;n] ;d'bfo–;d'bfoaLr kmf6f] u/fpg vf]Hb} gf+uf]cj;/jfb k|:t't u{of]< !)–!) jif{;Dd:yfgLo lgjf{rg x'g glbP/ hgtfk|]dLk|ltlglwd"ns /fHoJoj:yfsf] lvNnLp8fpg] sf] lyof] <

@)^$ sf] lgjf{rgsf] j]nf …lkmo/' -eo_ ;j{q lyof] eg] …OlG6ld8]zg\ -ank|of]usf] wDsL/jftfj/0f_ ;j{q km}lnPsf]lyof] . o;kfln ljt08f dRrfOof] eg]s;/L k|:t't x'g] eg]/ ljkIfL / cfdgful/s tof/ a;]sf lyP, …lkmo/Ú sf]l :y lt Psbd } 36 ]sf ]n ] . / fd | / Lhgdgf ] lj1fg ga 'em \ ]sf , hdLgsf ]oyfy{eGbf w]/} dfly k'lu;s]sf, @)lsdLsf] ofqf ;d]t x]lnsK6/af6 ug{]eO;s]sf dfcf]jfbL g]t[TjnfO{ …OlG6ld8]zG'sf] jftfj/0f ljnfO;s]sf] x]Ssf g}ePg5 . o;}n] lgjf{rg x'g lbP / u0fgfz'¿ geP;Dd lgw{Ss lyP .lghL k|lt/Iff

…h;/ L k lg lhTg } k5 { ' eg ] /lgb{ ]zg u/]sf cWoIf bfxfnn] u0fgfsf]qmddf cfkm\gf Sof8/nfO{ eGg ;Sg]s]xL g/x]kl5 lgjf{rg u0fgf alxisf/u/]sf] b]lvG5 . t/, of]eGbf alxisf/sf]sf/0f cs{} x'g'k5{ . bfxfnn] cfkm\gf]bn w]/} v'lDrO;Sbf klg nfh krfpg;Sy] xf]nfG t/ cWoIf kb vt/fdfkg{ ' eg]sf] ;a}eGbf 7"nf] vt/f lyof] .lsgls Tof ] t /fhgLlts ofqfsf ];dflKtsf] af6f] x'g]eof] . clt jfdaf6nf]stflGqs aGg cGsgfPsf] bndfo:t } x ' G5 ha zLi f { :y :yfgaf6u'lN6of], Tof] ;w} +sf] nflu ljbf eof] .

;bgdf cfkm\gf] bnsf] ;xeflutf…w/f;foLÚ x'g] ePkl5 dfwjs'df/ g]kfn/ ;'zLn sf]O/fnfsf] ghL/ cg';/0f ub{}/fhLgfdfsf] dfu p7\g] af/] bfxfn ;r]tlyP . Pg]skf (dfcf]jfbL) n] cfkm\gf]nf]stGq / zflGtk"0f{ /fhgLlt pGd'vofqfnfO{ PSsfl; …xN6' ug{' / dtu0fgfaf6aflxl/P/ cfkm} +nfO{ ;+:yfut lx;fan]3fon agfpg] sfo{ h'g eof], Tof] lyof]bfxfnsf] cfkm\gf] lghL k|lt/Iffsf] ofqf .

sf +u | ]; / Pdfn]sf ] tfnd]nåf/fdfcf ]jfbL k/flht ePsf ] eP klgpgLx¿sf] /0fgLlts rfnsf] sf/0f xf/]sf]eGg ldNYof] bfxfnnfO{ . t/ ljgf tfnd]ntLg zlQmaLrsf] le8Gtdf sf+u|]; / Pdfn]klxnf]–bf];|f] tyf dfcf]jfbL t];|f] ag]/bfxfnsf] xf/nfO{ ljZj;gLo agfOlbP,Tof] xf/df NofKr] nufOlbPsf 5g\ .gful/s cg'df]bg

$ d+;L/sf] lgjf{rgsf] j]nf;DdPdfcf]jfbL gful/ssf] cg'df]bgsf] nfluk]z ePsf lyPgg\ . klxnf !@ a' Fb ];xdltn] pgLx¿nfO{ jftf{df Nofof],@)^@/^# sf] zflGtk"0f{ hgcfGbf]ngn]v 'n f / fhg L ltd f 7 fp F ag fo f ] ,lul/hfk|;fbsf] lgufxfn] k'g:yf {lkt;+;ßf *^ ;L6 lbnfOof] lgjf{rgdfguOsg . @)^$ sf] lgjf {rg oltwfFwnLk"0f{ lyof] ls To;nfO{ lgjf{rgcfof]hs ;d]tn] …zflGt k|lqmofsf] kf6f] 'sf] ¿kdf x]g{ cfu|x u/] nfh n'sfpgklg . tTkZrfT cGtl/d ;+ljwfgdftf]lsPsf] ;xdlt /fhgLltsf] k|fjwfgn]ar]v'r]sf] k|ltlglwd"ns Joj:yfnfO{k lg v ' D Ro fO lbPsf ] lyo f ] . ptflgj f {rg :jR5 gePsf ]n ] g;+ljwfgn]vgn] ufDeLo{ kfof], g To;cGtu{tsf] ;+;b\n] . ;+ljwfg;efsf]cGTokl5 pRr:t/Lo /fhgLlts ;ldltcyf{T …rf/bnLo l;lG8s]6' n] d'n'srnfpg] df}sf kfof], / k|ltlglwd"nszf;gaf6 g]kfn emg\ 6fl9of] .

o;/L dfcf]jfbLn] !) jif{sf] …hgo'4'sfn / tTkZrfT ;f9] ;ft jif {sf ];+qmd0fsfndf hgtfaf6 k|lzIf0f jf:tljs¿kdf x'g} k/]g, t;y{ dtbftfsf] sb/ ug{hfg]g . @)^$ sf] lgjf{rgdf hgtfsf]dgsf] af]nL lg:sg] s'/} lyPg . klxnf]kN6 dgsf] af]nL lgl:sPsf] $ d+;L/sf]lgjf{rgdf g} xf], h;n] dfcf]jfbLnfO{ /p;n] af]s]sf x/ d'2f -;+3Lotfsf] ;+s'lrtkl/efiff, zf;sLo :j?k, …hgo'4' sf] cf}lrTocflb_ nfO{ c:jLsf/ ul/lbof] . /Xof] s'/fk'iksdn bfxfn / afa'/fd e§/fO{n]hgdtsf] sb/ ug{] / ;+ljwfg;efdf ;xefuLu/fpg] cfkm\gf] bnnfO{ . of] ljifodf s'g}jftf{ jf ;Demf}tf x'g ;Sb}g . 8/, wfs /wDsLsf hdfgf uP, ha hgtfsf] af]nLlgjf{rgåf/f k|i6 cfof] / cg'df]bg eof] .

dfcf]jfbL lsg xf¥of] < kl/0ffd cfPsf] xKtf To;sf] ljt/0f / ljZn]if0f h:tf cfPTo;df ldNg] Pp6} s'/f /Xof sf/0fx? Pp6} yof] o;sf] bDe, csd{0otf, xfjfbf/LdfGotf / hgtfnfO{ cToGt ldlgdfOh ug]{ k|j[lt . @$) l;6df !@) l;6 lht]sf] of]kf6L{ cfkm\gf] To:tf] 7"nf] x}l;otaf6 rf/ jif{ b]z xfSbf emg a9\g'kg]{df klxn]sf]pknAwLaf6 7\ofSs ;o dfgO; ePsf] cj:yfdf k'Uof] . To;sf] sf/0f / sf/0fx?af/]lxdfn va/ !^ d+l;/df tTsfnsf] k|f/lDes cWoog k|:t't ePsf] lyof] . sgsdl0fbLlIft, k|f= w|'js'df/ / ;Gtufxdu/sf 7x/, ljZn]if0f / l/kf]6{ o:tf /x]–

Page 5: सत्याग्रह साप्ताहिक

$laxLaf/, k'; !!, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

v]n ;+;f/ ;Tofu|x 8]:s

cWofTd÷bz{g;'bz{g clwsf/L

lxGb" wdf{jnDaLx?sf] dxTjk"0f{ b]jtfsf] ?kdf k'lhg] zflnu|fd g]kfnsf]sflnu08sLdf kfOG5 . :sGbk'/f0f, a/fxk'/f0f, /fdfo0f, of]ujlzi7 / >Ldb\efujt\cflb u|Gyx?df pNn]v ul/Pcg';f/ zflnu|fddf eujfg lji0f'sf] af; x'G5 .:j:yfgLsf] syfcg';f/ eujfg lji0f'nfO{ j[Gbfn] lbPsf] >fkx?dWo]df 9'+ufeO/xg'kg]{ eGg] Pp6f >fk klg lyof] . To;} cg';f/ lji0f zflnu|fdsf ?kdf/xg'k/]sf] s'/f :sGbk'/f0f lxdjtv08df klg pNn]v ul/Psf] kfOG5 .

sf/0fj; j[Gbfn] >fk lbg'k/] klg logL lji0f'eQm lyOg\ . cfkm\gf eQmsf]>fknfO{ ;xif{ :jLsf/ u/L eujfg lji0f' zflnu|fd lzndf a:g] ljrf/ u/Lsflnu08sLsf] hnleq k|j]z ug'{eof] . To;kl5 lji0f'n] ljZjsdf{nfO{ af]nfP//fd|f zflnu|fd s'FbL sflnu08sLsf] hnleq aufO/fVg] cf1f lbg'eof] . o;/LaufOPsf zflnu|fdx? sflnu08sLsf hnleq hxfFtxLF kfpg ;lsG5 . zflnu|fdeujfg lji0f'sf] ;fIft\ :j?k x'g\ . o;nfO{ sflnu08sLsf] pb\ud:ynb]lvcGTo;Dd g} kfpg ;lsG5 .

o; lsl;dsf lznfx? cGo gbLdf kfpg ;lsFb}g . blIf0f ef/tsf] lt?kltdfklg zflnu|fd kfOg] x'Fbf pQm If]qsf] 7"nf] k|z+;f ul/G5 . xfdL b}lgs laxfg jfk|ftM sfndf zflnu|fd b]jtf jf kf~rfog k'hf ub{5f}+ . o;}nfO{ cfd lxGb'wdf{jnDaLsf] k|d'v b]jtfsf] ?kdf k'Hg] ePsfn] klg zflnu|fdsf] dlxdf pRr/x]sf] 5 . lji0f'nfO{ k|wfg b]jtf dfGg]x?sf] ;+Vof klg 7"nf] /x]sf] 5 . o;wd{sf cg'ofoLx? d'lQmgfy If]qnfO{ kljq tLy{:ynsf ?kdf lnG5g\ . eQmhgx?n]lji0f'/fq s[i0f gf/fo0f, zflnu|fd, t'n;L lkkn cflb k'Hg] o; ;Dk|bfosf] k|d'vwfld{s sfo{ x'g\ . o; wd{df nfUg] dfgjx?n] df5f df;'nfO{ lgif]w ub{5g\ .

pgLx? zfsfxf/L eP/ elQmdfu{df nfU5g\ . j|t a:g], ;Togf/fo0fsf]k'hf cf/wgf ug]{ ub{5g\ . lji0f' pkf;sx? a'9flgns07 s[i0f dlGb/ clfbdfljz]if k'hf cf/wgf ub{5g\ . j}i0fj ;Dk|bfosf lxGb"x?n] ;Too'udf dT:osR5k, a/fx g[l;+x, q]tfo'udf /fd k/z'/fd, åfk/ o'udf / slno'udf a'4sNsL cjtf/x?df k|fb'ef{j x'g] h:tf s'/fdf lxGb"x? ljZjf; ub{5g\ .To;}u/L eujtu|Gydf >Ls[i0f / ch{'g d'Vo kfqsf ?kdf /x]sf 5g\ .j}i0fj wd{df 1fg, of]u / sd{of]u b'O{ dfu 5g\ . elQmdfu{ klg o;;Dk|bfodf dxTjk"0f{ dfu{ dflgG5 .

xfdL wd{, sd{, bfg, k'hf, cr{gf k'/fgf cflb sfo{x? ub{5f}+ . sltsf]cfl:ts 5f+}, ;Rrf?kdf cfl:ts aGg ;s]sf 5f+} ls 5}gf+} < k|Zg u/f}+ xfdLcfkm}+n] cfkm}+nfO{ . Pp6f b[i6fGtnfO{ pNn]v u/L dgg ug]{ k|of; u/f}+ lsslt;Dd cfl:ts 5f+} t xfdL < Ps hgf ohdfgn] cfkm\gf] kl08thL;Fu ;Nnfxu/] ls Pp6f ;Togf/fof0sf] k'hf ug'{k¥of] . To;sf nflu ;fdfu|Lx?sf] hf]/hfdug'{k¥of] s] s] h'6fpg'k5{ eg]/ k|Zg u/] . To;kl5 kl08thLsf] ;'emfjcg'?kohdfg ahf/ uP / ;a} k'hfsf ;fdu|Lx? vl/b u/] . 3/df ;a}nfO{ /fd|f /fd|fdxFuf kf]zfs klg lsg] . af6f]df cfP/ emNof; ;Dem]+– kl08thLn] ;Togf/fo0fk'hfsf sk8f klg eg]sf lyP . To;kl5 ;fx'hLsf]df uP/ k'hfsf nflu sk8flbg'xf];\ t eg] . k;n]n] dxFuf] sk8f b]vfP / eg]– o:tf] xf] <

ohdfgn] k|ltpQ/df eg]– xf]Og, xf]Og . olt dxFuf] sxfF lsGg' lg ;:tf]aL;–tL; ?k}ofF ld6/sf] lbg'xf];\ g eg] . xfdLx?sf] cfl:tstf To:tf} ;f]rfOaf6klg k|i6 x'G5 . cfkm\gf] kf]zfssf nflu eg] b'O{ tLg xhf/ ld6/sf dxFuf sk8flsG5f}+ eg] eujfgsf nflu r9fOg] sk8fsf nflu eg] ;:tf] lgDg sf]6Lsf sk8fr9fpF5f}+ . JolQmdfq} geP/ eujfgk|lt Wofg / x[bob]lv g} k'H5f}+ t < eGg]pbfx/0fnfO{ x]/f+} . dlGb/df bz{g, k'hf cf/wgf ug{ eg]/ hfG5f}+ . ToxfF h'QfnufP/ leq k:g lgif]w ul/Psf] x'G5, To;n] xfdL h'Qf aflx/k§L g} vf]n]/dlGb/ k|j]z u5f}{+ .

ha xfdL dlGb/df eujfgsf] d'lt{ cufl8 cr{gf jf Wofgdf dUg x'G5f}+, t/To;}a]nf st} d]/f] h'Qf cs}{n] kf] nufP? hfG5 ls < rf]/L x'g] xf] ls < eg]/3/L3/L h'Qftkm{ kms{Fb} x'G5f}+ . hals Wofg eg] dlGb/sf] b]jtfsf] ul//x]sfx'G5f}+ . To:tf] Wofg / cr{gfn] slt cfl:tstf k|bz{g ul//x]sf 5f+} t < To:tf]k'hf cr{gfn] b]vfj6L / cfbDa/Lsf] dfq k|bz{g x'G5 . x[bob]lv g} eujfgk|ltk"0f{?kn] cfl:ts eP/ lgM:jfy{ efjn] u/]df dfq To;sf] k|ltkmn k|fKt x'g5 /cfl:tstfsf] klg j[l4 x'G5 . dg Psflt/, z/L/ eg] d'lt{cufl8 eP/ s] ug'{ /< jf:tljs?kn] cGt/cfTdfb]lv g} >4fefjn] ul/Psf] Wofg, a|t, k"hf, cf/fwgfn]dfq elQmk"0f{ x'G5 . t;y{ eQmhgn] klg Wofg lbg'kg]{ x'G5 . gq eg] b]vfj6Lk'hfn] g t dg zfGt xG5 g t cfl:ts g} eOG5 .

j}i0fj ;Dk|bfo / cfl:tstf

/fli6«o Xof08an kf]v/fdfk|yd n'lDagL /fli6«o RoflDkogl;k cGt{ut x'g] ;ftf+} dlxnf tyf ;f]¥xf}+ k'?if

/fli6«o Xof08an k|ltof]lutf kf}if @# b]lv @^ ut];Dd kf]v/f /+uzfnfdf x'g]ePsf] 5 . k|ltof]lutfdf % ljsf; If]q / tLg ljefuLo 6f]nL ul/ * l6dsf];xeflutf /xg] cfof]hsn] hgfPsf] 5 . #) nfv cg'dflgt nfut /x]sf]k|ltof]lutfnfO{ ;kmn agfpg g]kfn Xof08an ;+3sf cWoIf t]h u'?Ësf] d'Vo;+of]hsTjdf k|ltof]lutf ;~rfng ;ldlt / ljleGg ;ldltx? u7g ul/Psf] 5 .

al/otfdf g]kfn em¥of]ljZj km'6ansf] ;jf]{Rr

lgsfo lkmkmfn] hf/L u/]sf]gofF al/otfqmddf g]kfn &:yfg tn em/]sf] 5 . lkmkmfn];fj{hlgs u/]sf] kl5Nnf]al/otfqmddf g]kfn ! ;o&@ :yfgdf k 'u ]sf ] 5 .o;cl3 g]kfn ! ;o ^% cf}+:yfgdf lyof] . gofF jl/otfqmddf blIf0f Pl;of -;fu_sf ;a} b]zsf] al/otfqmd tnem/]sf] 5 . !! :yfg tn em/]/klg ckmuflg:tfg ;fudf cfj4 b]zx?df zLif{ :yfgdf 5 . ^ :yfg tn em/]sf]ef/t ! ;o %$ :yfgdf cfOk'u]sf] 5 . dflNbE; ! ;o ^# cf}+ :yfgdf 5 .dflNbE; !$ :yfg tn em/]sf] xf] . * :yfg tn em/]sf] a+unfb]z ! ;o ^$ cf}+:yfgdf 5 eg] # :yfg tn em/]sf] >Ln+sf ! ;o ^( :yfgdf 5 . % :yfg tnem/]sf] kfls:tfg g]kfn;Fu} ! ;o &@ cf}+ gDa/df 5 . e'6fg @ ;o & cf}+:yfgdf sfod} 5 . lkmkmf al/otfqmddf zLif{ !* b]zdf s'g} kl/j{tg ePsf]5}g . :k]g zLif{ :yfgdf 5 eg] hd{gL bf];|f], ch{]lG6gf t];|f], sf]nlDaof rf}+yf] /kf]r{'un kfFrf} :yfgdf 5 .

/+wL/ rf}w/L

g]kfn blIf0f Pl;ofdf /x]sf sdhf]//fi6«x¿ dWo] Ps xf] . g]kfn cfly{s tyf/fhgLlts¿kn] w/ftndf k'Ug nfu]sf]b]z xf] eGg] s'/fnfO{ gsfg{ ldNb}g .g]kfns} blIf0fL e"–efu h;nfO{ t/fO{eg]/ lrlgG5, emg\ lk5l8Psf] b]lvG5 .;f+:s[lts¿kdf hlt alnof] eP klgx/]s If]qdf lk5l8Psf] b]lvG5 .

h]xf];\, oL s'/fx¿ xfdL ;a}nfO{ yfxfePs} s'/f xf] . of] Pp6f Oltxf; klgxf] . xfdLn] jt{dfgsf] rrf{ ubf{, g]kfnsf];Dk "0f { k |of;x¿, g ]kfnnfO { s;/L/fhgLlts ¿kdf ;DkGg agfpg] eGg]lt/nufOPsf] b]lvG5 . g]kfn xfFSg] 8]9 b'O{;o cg'xf/n] b]zdf ;+ljwfg ;efsf] bf];|f]lgjf{rg ;DkGg u/fPsf 5g\ .

dw]zL bnsf r'gfjL b'b{zfdw]zdf, dw]zL bnsf g]tfx¿n]

afhfufhfsf ;fy cf–cfkm\gf pDd]bjf/LlbP . kl5Nnf] ;+ljwfg ;efsf] r'gfjdfcsNkgLo¿kdf lgjf{rgsf] ;kmntfnfO{logLx¿n] la;] {sf lyPgg\ . lhtsfIf0fx¿nfO{ ;lDemFb} r'gfjdf xf]ldP . s'g}

klg dxfg\ sfo{ ug{'k"j{ s]xL cfwf/e"ttof/Lx¿ ug'{kb{5 eGg] s'/fnfO{ e';'Ss}la;]{ . b]zsf] sfg'gd} pNn]v ul/Psf] 5,hg;+Vofsf ] cfwf/df lgjf {rg If ]qk 'glgwf {/0f ug' {kb {5 / o;kfnLsf ]hgu0fgfnfO{ cfwf/ lng] xf] eg] dw]zdfem08} 8]9 k|ltzt hg;+Vof a9]sf] s'/fk'li6 x'G5 .

g]kfn ;b\efjgf kf6L{sf /fli6«o cWoIf;l/tf lu/Ln] lgjf{rg If]q k'glgwf{/0fsf]dfunfO{ p7fPsL lyOg\ . cfd/0f cg;gdfklg al;g \ . lj leGg dw ]zLclwsf/sdL{x¿, dfgjclwsf/sf cu'jftyf ljBfyL{x¿n] To;df ;fy lbP . cGodw]zL bnx¿n] Tof] dfu xfd|f] klg xf],xfdLn] To;df P]Soa¢tf b]vfpg'kg] {s'/fsf] cfjZostf dx;'; u/]gg\ . clGtdIf0fdf uP/ klg Ps l9Ssf eP/ r'gfjn8\g'kg]{ cfjZostf 7fg]gg\ . elgG5,s'zn zf;sx¿ eljiosf] s'/f ;f]R5g\t/ g]tfx¿nfO{ dfq} r'gfjsf] lrGtf x'G5 .kl5Nnf] ;+ljwfg ;efsf] r'gfjdf cfkm\gf]afSnf] pkl:ylt sf7df8f}+df b]vfPsfdw]zL g]tfx¿, kms]{/ dw]z hfg'kb{5 eGg]s'/fnfO{ la;]{sf lyP .

t/fO { dw]z /fli6 «o cleofgsf;+of]hs hok|sfz u'Ktfn] r'gfj x'g'k'j{,ljleGg ;fdflhs ;~hfnx¿dfkm{t\ eg]sflyP, dw]zL bnx¿ o;kfnL r'gfjdf !)jf !! l;6leq} ;d]l6g]5g\ . dw]zLbnx¿n] k/fho ef]Ug'sf w]/} sf/0fx¿5g\ . k|yd, /utdf x'g] cf/aL;L /

Kn]l6n]6\;sf] pkl:yltn] dfq} dflg;nfO{arfpg ;Sb}g . To;df 8An'aL;Lsf] klgplQs} cfjZostf kb{5 . xf], dw]zL bnsfdw]zL g]tfx¿;Fu cf/aL;L -Ph]G8f_ /Kn]l6n]6\; -cy{_ lyof] . t/ ladf/L;Fu -k'/fgf bnx¿_ n8\g rflxg] 8An'aL;L -;+u7g_ lyPg . bf];|f], dw]zdf ljBdfghfltjfbsf] /fhgLlt . ;DkGg bf];|f] ;+ljwfg;efsf] r'gfjnfO{ …DofulgkmfO{Ú u/]/ x]g]{xf] eg] dw]zsf dtbftfx¿n] s'g} bnsf]3f]if0ffkqnfO{ dg k/fP/ ef]6 v;fn]sf5}gg\ . pgLx¿n] cfkm\gf] hflt jf cfkm\gf]hflt;Fu} glhs b]lvPsf] hftnfO{ ef]6lbP . t];|f], km]; EofNo' k|foM dw]zL bnsf/fli6«o cWoIfx¿ afx]s, cGo g]tfx¿sf]/fhgLlts nufgL emG8} *÷( jif{ eGbfa9L 5}g . rf}yf], cr]tg dtbftfx¿, hf]ls ts{ljxLg x'G5g\, pgLx¿n] cfqmf]zdfcfP/ dw]zL bnnfO{ ef]6 lbPgg\ .

dtkl/0ffd cfO;s]kl5 cfkm\gf] v's'nf]pk l:ylt b ]v ] / , dw ]zL bnx¿n ];Qfnf]n'ktfnfO{ s]xL xb;Dd Toflu;s]sf]s'/f ;'Ggdf cfO/x]sf] 5 . t/ o;sf]Uof/]G6L 5}g eGg]x¿sf] ;++Vof sd 5}g .s]xL g]tfx¿nfO{ u[x, cy{, /Iff, k//fi6«h:tf nf]enfUbf] dGqfnox¿sf] nflucfdlGqt u¥of] eg] kSs} ;Qfdf uP/eQf kfO{G5, eGg] dflg;sf] hdft klggkfOPsf] xf]Og .

k'ghf{u/0fsf] cfjZostfef/tdf efhkfsf g]tf tyf u'h/ftsf

d'VodGqL g/]Gb| df]bLn] ef/tLo /fhgLltsf]

sfofkn6 ug{;Sg] cj:yf NofOlbPsf5g\ . ef/tdf clxn] kl/jt{g / g/]Gb|df]bL Pscsf{sf kof{ojfrL eO;s]sf5g\ . hgtfdf Pp6f …df]bLÚ eGg] nx/n]sAhf hdfO;s]sf] 5 . dxfg bfz{lgsKn]6f]n] eg]sf lyP– …efif0f dflg;sf]dlit:sdf zf;g ug]{ snf xf] .Ú df]bLn]klg of] snfnfO{ v'a a'em]sf 5g\ .ef/tsf] x/]s k|fGtdf uP/ b]zsf] vl:sFbf]cj:yfsf sf/0faf/] ;a} hgtfnfO{ ;r]tu/fO/x]sf 5g\ . efif0fs} sf/0f ljZjsf;a} kl/jt{gk|]dLn] df]bLnfO{ cfkm\gf] dgdfa;fNg yfn]sf 5g\ . s+fu|];dfly s6fIfub}{ pgL eG5g\, …d]/f] lj/f]wLx¿nfO{ df]bLkmf]loaf ePsf] 5 .Ú

dw]zdf klg o:tf] nx/sf] cfjZostf5 . dw]zL bnx¿n] r'gfjdf hlt wg/fzLvr{]sf 5g\, To;sf] cfwf lx:;f klg o:tf]nx/df vr{ ug{] xf] eg], ;fob ax';+Voshgtf dw]zL d'2fk|lt ;r]t x'Gy] ls <dw]zL /fhgLltdf clxn]sf] cfjZostfeg]sf] ;bg / ;8s b'a}df cfkm\gf d'2fnfO{p7fpg' xf ] . cfh;Ddsf] Oltxf;dfzf]liftx¿n] zf]ifsx¿af6 5'6sf/f kfpgsflgldQ k'ghf{u/0f u/]sf x'g\ . dw]zdfdw]z ljb|f]x t ePs} xf] . emG8} % bh{gJolQmn]] Hofgsf] cfx'lt lbPs} xf] . dw]zcfGbf]ngdf ;l/s cfGbf]ngsf/LdWo] ;r]thgtfsf] pkl:ylt w]/} lyPg . ca dw]zdfk'ghf{u/0f g} Pp6f ljsNk xf] h;n]lqml6sn df;sf] hdft tof/ kfg{ ;Sb5 /dw]zL d'2fx¿nfO{ :yflkt u/fpg ;Sb5 .

k'ghf{u/0f g} Pp6f ljsNk

k|yd n'lDagL /fli6«o RoflDkogl;kk |yd n ' l DagL / f l i6 «oRoflDkogl;kcGtu{t ljleGg ## v]nsf]/fli6«o k|ltof]lutfsf] d+unaf/ ;fd"lxspb\3f6g ul/Psf] 5 . lqk'/]Zj/l:yt/fli6«o v]ns'b kl/ifb\ -/fv]k_ sf]se8{xndf /fv]k cWoIf o'jf tyfv ]ns 'bdGqL / fds 'df/ > ] i7n ]RoflDkogl;ksf] ljlwjt\ pb\3f6g u/] .pb\3f6gs} cj;/df RoflDkogl;kdf;dfj]z ljleGg ## v]nsf /fli6«o ;+3nfO{k|ltof]lutf ;~rfng ug{ /fv]kn] cfly{s;xof]u ;d]t pknAw u/fPsf] 5 .;a}eGbf a9L kfpg]df clvn g]kfnkm'6an ;+3 /x]sf] 5 . km'6ann] b'O{ zLif{slnu / /fli6«o k|ltof]lutfsf nflu ;dfg@)÷@) u/L $) nfv ?k}ofF kfof] . Ps}zLif{sdf ;a}eGbf a9L /sd kfpg]df

eg] g]kfn s/fFt] dxf;F3 /Xof] . s/fFt]dxf;+3nfO{ @* nfv ?k}ofF k|bfg ul/of] .;a}eGbf yf]/} g]kfn a'bf]s}bf] km'nsG6\ofS6;+3n] @ nfv kfof] . a'bf]s}bf]kl5 g]kfn;fOlSnª ;+3n] @ nfv %) xhf/ ?k}ofFk|fKt u¥of] .

uNkm, ng6]lg; / ljlnof8{ tyf:g's/ ;+3n] #÷# nfv, ;km\66]lg;,:Sjf; ¥ofs]6\;, s':tL, a'l4rfn, cfr{/L/ lhDGofli6sn] $÷$ nfv, zf/Ll/s;'u7g, km'nsG6\ofS6 s/fFt] dxf;+3 /kf}8L ;+3n] %÷% nfv, ;'l6ª ;+3n] %nfv %) xhf/, t]SjfGbf] -PgcfO{6LPkm_

n] ^ nfv, t]SjfGbf] o'lgog, xSsL,6]an6]lg;, ef/f]Qf]ng / h'8f] ;+3n] &÷&nfv ?k}ofF xft kf/] . alS;ª / Pyn]l6S;;+3n] *÷* nfv, Aof8ldG6gn] ( nfv,XofG8an / sa8\8Ln] !)÷!) nfv, p;'n]!@ nfv tyf elnan / lqms]6n] !%÷!%nfv kfP . g]kfn af:s]6an ;+3nfO{blIf0f Pl;ofnL RoflDkogl;k u/fpg!* nfv ?k }o f F lbOof ] .Rof l Dkogl;kcGtu {tsf ] / f l i6 «ok|ltof]lutf af:s]6an ;+3n] cfGtl/s>f]t, k|fof]hs vf]h]/ ug{] ;xdlt ePsfn]blIf0f Pl;ofnL RoflDkogl;ksf nflu

!* lbOPsf] v]ns'b k|ltof]lutf ljefusfk|d'v ;d]t /x]sf /fli6«o k|ltof]lutf;dGjo ;ldltsf ; +of ]hs sdnvgfnn] hgfPsf 5g\ . t]SjfGbf] ;+3n]@) nfv ?k}ofF k|fKt u¥of] . dGqL >]i7n];DalGwt ;+3sf kbflwsf/LnfO{ pQm /sda/fa/sf] r]s x:tfGt/0f u/] .

RoflDkogl;kdf ;dfj]z ## v]n dWo]#) v]n df3 !% ut];Dd ;DkGg x'g]5 .ljljw sf/0fn] kf}8L / uNkm r}t tyfzf/Ll/s ;'u7g kmfu'gnfO{ to ul/Psf]5 . @) v]n pkTosf s]G›Lt 5g\ eg] !#v]n df]km;nsf ljleGg lhNnfdf x'g]5 .

gf}+ ldg]6df Xofl6«sgf} ldg]6df Xofl6«s k"/f ub{} k]8«f]n]

lnu ln8/ afl;{nf]gfnfO{ lht lbnfPsf5g\ . :k]lg; nf lnuf km '6andfafl;{nf]gf cfOtaf/ /flt u]6fkm]lj?4lncf]gn d]:;L / g]odf/ljgf d}bfgplqPsf] lyof] . 3/]n' d}bfgdf ePsf]v]ndf u]6fkm]n] !) cf}+ ldg]6df ;lh{cf]P:s'8]/f]sf] uf]naf6 cu|tf lnPsf] lyof] .!% cf}+ ldg]6df nf]k]hn] 3]/]n' 6f]nLsf] cu|tf bf]Aa/ kf/] . @ uf]nn] kl5 k/]sf]afl;{nf]gfsf nflu #$ cf}+ ldg]6df k]8«f]n] vftf vf]n] . pgn] g} $! cf}+ldg]6df a/fa/L uf]n ub{} pTs[i6 k'g/fudgsf] ;+s]t lbnfP . $# cf}+ ldg]6dfuf]n ub{} k]8«f]n] klxnf] uf]n u/]sf] ( ldg]6df g} Xofl6«s k"/f u/] .

PGkmfdf kbflwsf/L ykclvn g]kfn km'6an ;+3 -PGkmf_ df cfOtaf/ kbflwsf/L yk ul/Psf] 5 . PGkmf

cWoIf u0f]z yfkfsf] cWoIftfdf a;]sf] a}7sn] ;'gLnzdz]/ /f0ff / uf]j4{g l;+x;DemgfnfO{ dfgfy{ pkfWoIfdf dgf]gog u/]sf] 5 . PGkmfn] ;+3sf] sfo{qmdnfO{ cema9L Jojl:yt Pj+ Sna:t/Lo k|ltof]lutfnfO{ Jofj;flos¿kn] ;~rfng ug{ pgLx¿nfO{dgf]gog ul/Psf] hgfPsf] 5 . To:t} /Tgzdz]/ /f0ff / dl0f s'Fj/nfO{ ;xfosdxf;lrj, /jLG› hf]zLnfO{ ;x–sf]iffWoIf / /fh]G› Gof}kfg]nfO{ ;xfos ;LO{cf] rogu/]sf] 5 . ;'/]z ;fx, ;'/]z lnun, /fh' >]i7, k|sfz lai6 / afnL u'?ªnfO{ klgdfgfy{ ;b:odf rog u/]sf] 5 . sfo{sfl/0fL ;ldltsf] a}7sn] dx]z lai6nfO{cg'zf;g ;ldltsf] ;efklt, jl/i7 clwjQmf s]zj e§/fO{nfO{ k'g/fj]bg ;ldlt,g/]G› >]i7nfO{ x]8 ckm lb slDkl6;g / ;~hLj ld>nfO{ ljsf; lgb{]zs kbdfdgf]gog u/]sf] PGkmfn] hgfPsf] 5 . PGkmfåf/f hf/L k|]; lj1lKtcg';f/ nlnts[i0f>]i7nfO{ k|yd pkfWoIf, lszf]/ /fO{nfO{ låtLo pkfWoIf, sd{fl5l/ª z]k{fnfO{ t[tLopkfWoIf / ljhogf/fo0f dfgGw/nfO{ rt'y{ pkfWoIfsf ¿kdf tf]lsPsf] 5 .

klxnf]k6s skmL ufpFdf xf]d:6] z'?:jfb / u'0f:t/sf] lx;fjn] ljlzi7 / g]kfns} ;jf]{Ts[i6

skmLsf] k|rf/, s[lifhGo j:t'sf] pTkfbg tyf k|a4{g, :yfgLosnf / ;+:s[ltsf] hu]gf{ ub}{ ufpF 5f8]/ hfg] jf ljb]zLg]k|j[lQnfO{ /f]sL :yflgo:t/d} :j/f]huf/ ;[hgf ug]{ pb]Zosf;fy skmLsf] ks]6 If]q dflgg] kj{t lhNnfsf] ltnfxf/uflj;l:yt yfdh'{ª ufpFdf xf]d:6] z'? ul/Psf] . lhNnfskmL Joj;foL ;+3 kj{t / lhNnf skmL ;xsf/L ;+3lnld6]8sf] k|j4{g Pj+ :yfgLo lxdfn skmL ;xsf/L ;+:yflnld6]8n] xf]d:6] z'? ul/Psf] xf] .

…xf]d:6], s[lif / ko{6g, gd'gf ufpF yfdh'{ªÚ eGg] d'ngf/f ;lxt z'? ul/Psf] pQm xf]d:6]df klxnf] k6s sf]l/ofsf]l;cf]nl:yt Uo'd;fg ufGwL :s'nsf lzIfs / ljBfyL{ :j]b]zLkfx'gf ul/ #) hgf hgfnfO{ :yfgLo yfdh'{ªjf;Ln] eJo:jfut u/]sf 5g\ . pQm 6f]nLsf] ;+of]hg lxdfno cf]/lhgnk|fln Pj+ Osf] k|m]08nL Pu|f] cuf{lgs sG;]K6 k|fln sf7df8f}+sfk|aGws ;Gtf]if kf]v/]nn] u/]sf 5g\ . lhNnf skmL Joj;foL;+3sf cWoIf Pj+ g]kfn skmL Joj;foL dxf;+3sf dxf;lrjejfgLk|;fb zdf{sf cg';f/ sf]l/og lzIfs tyf ljBfyL{x?n]ljBfyL{x? skmL v]tL nufot s[lif pTkfbg, :yflgo vfgftyf snf / ;+:s[ltsf] cWoog ug]{ sfo{qmd /x]sf] 5 . ;ftlbg;Dd yfdh'{ªdf /xFbf pgLx?n] skmL nufot s[lif pTkfbg;DjGwL hfgsf/L lng'sf] ;fy} :yflgo jfl;GbfnfO{ cfkm'n]hfg]sf] 1fg tyf cg'ejnfO{ ;f6f;f6 ug]{ 5g\ . clwsf+;If]qLx?sf] j;f]jf;sf] ;fy} Pp6} ;Dk|fbfo tyf ;+:s[lt /x]sf]pQm yfdh'{ª uflj; ef}uf]lns, ;fdflhssf] ;fy} s[lif tyfkz'kfng Pj+ ko{6sLo lx;fjn] ;d]t pko'Qm :yfg dflgPsf]5 . j]/f]huf/L tyf ljs6tfsf] sf/0f dflg;x? ufpFjf6 knfoge}/x]sf] cj:yfdf xf]d:6] ;+rfng u/]kl5 ufpFsf] d'xf/ km]l/g]cfof]hssf] ljZjf; /x]sf] 5 .

yfdh'{ª ufpFjf6 df5fk'R5|], cGgk'0f{, wf}nflul/, lgnlul/nufot cGo dgf]/d lxd>[+vnfx? b]lvg'sf] ;fy} kj{t, sf:sL,afun'ª, DofUbL / d':tfªsf clwsf+z dgf]/d b[iox? cjnf]sg

ug{ ;lsG5 . pQm :yfgjf6 sf:sLsf] ;Nofg x'Fb} ko{6sLo:yfg k~rf;]df ;d]t hfg ;lsG5 . cGgk'0f{ kbdfu{df kg]{3f]/]kfgL / 3fGb|'s k|j]z ug]{ d'Vo ljGb' gofF k'n ;d]t @lsldsf] b'/Ldf kg]{ ePsf]n] ko{sssf] nflu yk cfsif{saGg] lxdfn skmL ;xsf/L ;+:yfsf cWoIf Pj+ yfdh'{ª xf]d:6]d'n ;ldltsf ;+of]hs lrqjxfb'/ a:g]t atfpF5g\ .

kf]v/f afun'ª /fhdfu{ cGt{ut ug]{ l8d'jf ahf/jf6k}bn $% ldg]6df k'Ug ;lsg] pQm yfdh'{ª ufpFdf sRrL;8s ;d]t k'u]sf] 5 . ;d'Gb| ;txb]lv !@ ;o ld6/sf]prfO{df /x]sf] yfdh'{ª ufpFdf hfgsf] nflu lgoldt?kdfoftfoftsf ;fwg grn] klg cfjZostf cg';f/ n}hfg;lsg] Joj:yf /x]sf] a:g]tsf] egfO{ 5 . xf]d:6] ;+rfngsf]nflu lhNnf ljsf; ;ldlt, g]kfn ko{6g af]8{nufot ljleGg;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;:yfx?;Fu ;dGjo ug'{sf] ;fy}l56} g} yfdh'{ª ufpFnfO{ ko{6sLo ufpF agfpgsf] nfluk|of; ul/g] d'n ;ldltsf ;+of]hs a:g]tn] jtfP . ;+3sf

cWoIf ejfgLk|;fb zdf{sf cg';f/ …xf]d:6], s[lif / ko{6g,gd'gf ufpF yfdh'{ªÚ eGg] gf/fnfO{ ;fy{s kfg{ pQm ufpFdfjftfj/0f Pj+ ;/;kmfO{, l/ltl/jfh ;+:sf/ / ;Eotf, gd'gf3/fo;L Joj:yfkg, dgf]/d b[io cjnf]sg Pj+ ko{6g ljsf;,:yflgo vfgf Pj+ kl/sf/ h:tf dxTjsf ljifox? ;+rfngul/g] 5 . To;}u/L pQm ufpFdf :yflgo vfgf Pj+ kl/sf/,k'hfcfhf Pj+ dlGb/ Joj:yfkg, ;'rgf Pj+ ;+rf/, lzIff /;fIf/tfsf] ;fy} ;fd'lxs :jfut Pj+ clegGbg h:tfs'/fx?nfO{ ;d]l6Psf] 5 .

To:t} s[lif tkm{ Joj;flos slkm v]tLsf] ;fy},Joj;foLs ;'Gtnf v]tL, Joj;foLs dfx'/L kfng,Joj;foLs afv|f kfng, Joj;foLs afv|f kfng, Joj;foLsdf5f kfng, Joj;foLs kmnkm'n tyf t/sf/L g;{/Lsf];fy} Joj;foLs lnlr, cDjf / d]jf h:tf sfo{qmd ;+rfngul/g] cWoIf zdf{n] jtfpg'eof] . pQm cleofgnfO{lg/Gt/?kdf ;+rfng ug{sf] nflu lxdfn skmL ;xsf/L;+:yf lnld6]8åf/f #* ;b:oLo d'n ;ldltsf] ;fy} !! j6fljleGg ;ldltx? u7g ul/Psf] lhNnf skmL Joj;foL ;+3kj{tn] hgfPsf] 5 . ;+3sf cg';f/ r'8fs'df/L vqL ;+of]hs/x]sf] jftfj/0f ;+/If0f Pj+ ;/;kmfO{ ;ldlt, rGb|jxfb'/vqL ;+of]hs /x]sf] l/ltl/jfh, ;+:sf/ / ;Eotf ;+/If0f;ldlt, zflGt a:g]t ;+of]hs /x]sf] gd'gf 3/of;L Joj:yfkg;ldlt, h'gf e'jfhL ;+of]hs /x]sf] :yfgLo vfgf Pj+ kl/sf/;ldlt / ledk|;fb e§/fO{ ;+of]hs /x]sf] lzIff / ;fIf/tf;ldlt u7g u/]sf] 5 . To;}u/L u+uf a:g]t ;+of]hs /x]sf]:jfut Pj+ clegGbg ;ldlt, bnjxfb'/ yfkf ;+of]hs /x]sf]dgf]/d b[io cjnf]sg tyf ko{6g ;ldlt, ledsnL yfkf;+of]hs /x]sf] ;'rgf Pj+ ;+rf/ ;ldlt, 6]saxfb'/ e'jfhL;+of]hs /x]sf] ;fF:s[lts sfo{qmd tyf dgf]/~hg ;ldlt,nId0f vqL ;+of]hs /x]sf] :jo+;]js ;ldlt / d}gf vqL;+of]hs /x]sf] dlGb/ Joj:yfkg tyf k'hfcfhf ;ldlt u7gu/]sf] ;+3n] hgfPsf] 5 .

Page 6: सत्याग्रह साप्ताहिक

%laxLaf/, k'; !!, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

-k|:t't cfn]v k|l;4 x:t/]vfljb\ sL/f]sf] ;g\ !(!^ df k|sflzt k':ts …;a}sf nflu x:t/]vf lj1fgÚ -kfld:6«L km/cn_ sf] wf/fjflxs cg'jfb xf] . cfkm\gf] eljio hfGg] sf}t'xntf ;+;f/sf ;a} cfl:ts jf gfl:ts dflg;df b]lvPsf]5 . …of] cGwljZjf;df ljZjf; ulb{gFÚ eg]/ kmnfSb} cufl8sf] dflg;n] eljio atfOb]nf eGg] cfzfdf xft km}nfpg]k|j[lQ cToGt} Jofks b]lvG5 . cg'jfbssf] cg'ejdf x:t/]vf Pp6f k|fdfl0fs ljBf xf] . t;y{ cfd kf7sn] cfkm\gf]eljio cfkm}+n] s]nfpg ;s'g\ eGg] p2]Zon] cg'jfb >[+vnf k|:t't ug{ nfluPsf] xf] .

– cg'jfbs_

x:t/]vfn] s] eG5 <

:jf:Yo/]vf ;DaGwL yk hfgsf/L

qmdz ===

:jf:Yo/]vfn] O+lut u/]sf]/f]usf af/]df ljZn]if0f ubf{xTs]nfsf gªsf sf/sf af/]dfklg Wofg k'¥ofpg' h?/L 5 .gª ;DaGwL cWoog -kl5cfpg]5_ klg x]g'{ xf]nf .

cf } +nfsf gª 5f ]6f /rGb|fsf/ /lxt Pj+ uf]nfsf/5g\ eg] tyf :jf:Yo/]vf;':ki6 5 eg] lglZrt?kdfd'6'sf] sdhf]/LnfO{ a'emfpF5 .

o lb gª nfd f /sf ] 0 f fs f /sf 5g \ eg ]km f ] S;f ]sf ] gfhs'tf Pj +sdhf]/LnfO{ hgfF5 . o:tf]cfsf/sf] gª ;Fu} :j:Yo/]vfsf] dflyNnf] efudflåk 5 eg] kmf]S;f]sf] Ifo x'g] u/L Ifo/f]u b]vfkg]{5 -lrq g+= $_ .

olb gª RofK6f 5g\ / ljz]iftM z+vfsf/sf] 5tyf :jf:Yo/]vf ulx/f] 5 eg] kIf3ft cyjf

8/nfUbf] :gfo' /f]un] Tof]JolQmnfO{ ufFHg]5 .

o lb of ] / ]v f ;fgfyf]Knfx? ;lxt /ftf] 5 / cembjfpFbf o:tf] b]lvG5 eg]?Dofl6s Hj/f]sf] Bf]tssf?kdf a 'em \g 'kb {5 . olb3'dfp/f], af+uf]l6+uf] / kx]+nf]5 eg] Tof] JolQmnfO{ sn]hf]sf]/f]u x'G5 .

x [ bo/ ]v f /dl:tis/]vfnfO{ dfq hf]8\g]u/L uf9f :jf:Yo/]vf b]lvof]eg] o;n] dl:tis Hj/f]nfO{hgfpF5 . ljz]if?kdf dl:tis

/]vfdf s'g} låk b]lvof] eg] o; k|sf/sf] nIf0f cemd'vl/t x'G5 .

:jf:Yo/]vf xTs]nfsf] tNnf] efu;Dd a9]/ klghLjg/]vfnfO{ 5'Fb}g eg] :jf:y Tolt b[9 gx'Fbf gx'Fb}

klg cToflws dfqfdf /f]u k|lt/f]wfTds Ifdtf 5eGg] a'em\g'kb{5 .

:j:Yo/]vfsf] hfFr ug]{ a]nfdf xTs]nfsf cGo/]vfx? ljz]iftM hLjg/]vf / dl:tis/]vfsf] klg /fd|/LhfFr ug'{kb{5 . pbfx/0fsf] nflu olb hLjg/]vf>[+vnfj4 5 / sdhf]/ 5 eg] :jefljs ?kdf:jf:Yo/]vfn] :jf:Yosf] k|lts'ntfnfO{ hgfpF5 . olbdl:tis/]vfdf w]/} låkx? 5g\ cyjf >[+vnfj4 5eg] :jf:Yo/]vfn] dl:tis /f]u jf s8f 6fpsf] b'Vg]/f]unfO{ a'emfpF5 .

of] /]vfsf] cWoogn] x'g ;Sg] /f]usf af/]dfr]tfjgL lbg ;lsG5 . ;DalGwt JolQmn] r]tfjgLnfO{jf:tf u5{ ls ub}{g eGg] cs}{ ljifo xf] . d]/f] cg'ejdfJolQmn] To:tf] r]tfjgLnfO{ jf:tf ub}{gg\ / To;}sf/0f:jf:Yo/]vfn] O+lut u/]sf] s'/f eO5f8\5 .

lgoltn] xfd|f] hLjgofqfdf s}og\ k|lts lrGx /r]tfjgL lbG5 . t/ dfgj k|s[lt g} of t cGwf] x'G5jf clt cfTdljZjf;sf sf/0f To:tf s'/fnfO{ jf:tfub}{g . ha xf]z cfpF5, l9nf] eO;s]sf] x'G5 .

:jf:Yo ;/f]sf/

hl08;hl08; eg]sf] 5fnf / cfFvfsf] ;]tf] efu kx]+nf] x'g'

xf] . /utdf laln?lagsf] dfq w]/} ePdf hl08; x'G5 .hl08; cfkm}+df Pp6f /f]u xf]Og . of] c? s'g} /f]usf]nIf0f xf] . ;fwf/0ftof z/L/sf] /ftf] /Qmsf]if !@)lbgkl5 gi6 x'G5 . /, /ftf] /Qmsf]if gi6 x'Fbf laln?lagpTkfbg x'G5 / of] ljln?ljgnfO{ sn]hf]n] krfpF5 /lkQsf] ¿kdf lgisfzg ub{5 . olb sn]hf]n] ug]{ of]sfo{df cj/f]w cfPdf ljln?lag lkQdf kl/jt{g x'Fb}g/ /utdf ljln?lagsf] dfq a9\b5 / lj:tf/} 5fnf kx]+nf] x'\Fb} hfG5 .

gjhft lzz'df x'g] hl08; k|foM ckl/kSs sn]hf]sf] sf/0fn] ubf{ x'G5 .hGd]sf] b'O{ jf tLg lbgaf6 hl08; b]lvg yfN5 / s]xL ;dokl5 ljln?lag;fdfGo dfqfdf cfpF5 .

sf/0fx¿hl08; k|foh;f] sn]hf]sf] /f]uLx¿nfO{ b]lvG5 . h:t}M x]kf6fOl6;, sn]hf]sf]

SofG;/ cflb .– lkQ y}nLdf kTy/L x'Fbf jf lkQ gnLdf ;+qmd0f / cj/f]w ePdf .– c? cj:yfdf h:t} dn]l/of, Eofn];]ldof, jf slxn]sfxLF uef{j:yfdf klg b]lvg

;Sb5 .– gjhft lzz'df hl08; x'g] sf/0f ckl/kSj sn]hf], cfdf / lzz'sf] /Qm ;d"x

d]n gePdf .

nIf0fx¿– cfFvfsf] ;]tf] efu / 5fnf kx]+nf] x'Fb} hfg' .– k]6 b'Vg], z/L/ lrnfpg], tf}n 36\g], Hj/f] cfpg] .

hl08;;Fu ;DalGwt e|dx¿– hl08; Ps k|sf/sf] /f]u xf], t/ hl08; /f]u geO c? ljleGg k|sf/sf] /f]usf]

nIf0f xf] . ToxL sf/0fn] ubf{ hl08;sf] pkrf/ ubf{ klxn] sf/0f kQfnufpg'kb{5 .

– hl08; ePsf lj/fdLn] ;fwf/0f vfgf vfg' x'Fb}g . t/ hl08; ePsfn] ;fwf/0fvfgf vfg ;S5g\ . olb sn]hf]sf] SofG;/n] ubf{ hl08; ePsf] 5 eg] Tof]a]nf emg\ vfgkfgdf a9L Wofg lbg'k5{ / w]/} kf]lifnf] vfgf vfg'k5{ .

– hl08; ePsf] lj/fdLn] w]/} kfgL lkpg'k5{ . hl08; ePsf] JolQmn] w]/}eGbf w]/}kfgL vfg ;Nnfx lbG5f+} . t/ cToflws kfgLsf] dfqfn] ubf{ s'g} cj:yfdflj/fdLsf] k]6, xftv'§f ;'lGgg ;S5 .

– hl08; ePsfn] pv'sf] /; lkpg] u5{g\, t/ 8folal6; ePsfn] pv'sf] /;lkpg' x'Fb}g .;du|df eGbf xfdLn] hl08;nfO{ pkrf/ ug'{eGbf hl08; ePsf] sf/0f kQf

nufpg'k5{ / hl08;sf] sf/s /f]u cg';f/ pkrf/ ljlw cufl8 a9fpg'k5{ .

hl6ntfx¿– /Qmljif0ftf .– sn]hf] 8\ofd]h x'g] .– lkmof]sf] /f]u .– /ut hDg] k|lqmofdf cj/f]w .

/f]syfd– df]6f]kgfn] ubf{ / /S;L ;]jg ubf{ sn]hf]sf] /f]u nfUg ;S5 . ToxL sf/0fn]

ubf{ cfkm\gf] tf}n lgoGq0f ug]{ / /S;L ;]jg gug]{ .– x]kf6fOl6;lj?4 vf]k nufpg] .

-n]vs lqljaf6 lkPr8L ub}{ 5g\_

afnf /fO{

;flxTo l;h{gf

g]kfnlgd]if g]jfM

cf/fdbfoL ofqfsf] nflu dsfn'

oftfoftnfO{ ;Demg'xf];\ .

kmf]g g+= M $@&&%%@,

$@*!(&@

g]kfn d]/f] d x'F Û g]kfnL .g]kfnsf] km'n d x"F Û g]kfnL ..

x/fe/f 5g\ Û ljljw hflt .nxnx 5g\ Û dfgj hflt ..g]kfnsf] 5f]/f] d x"F Û g]kfnL .g]kfn d]/f] 3/ xf] Û d x"F g]kfnL ..

lxdfn, t/fO{, kxf8 t/fO{ 5 Û oxfFufpFlkR5] e]if 5 Û oxfFg]kfndf 5' d x"F Û g]kfnLg]kfn d]/f] 3/ d x"F Û g]kfnL

www.nepalnews.com/satyagraha.php

xfdL oxfF klg

/fli6«o uLt

d]/f] sfo{sfn pkAwLk"0f{M j}Bg]kfn pBf]u jfl0fHo dxf;+3sf

cWoIf ;'/h j}Bn] cfkm\gf] sfo{sfnpknAwLk"0f{ ?kdf ;DkGg x'g nfu]sf]atfPsf 5g\ . sltko ;xsdL{x?sf]Jo fks c;xof ]usf a fjh "b k lgd'n'ssf] cfly{s Ph]08f, ljb]zL nufgL,>d ;d:of ;dfwfg, Ps ufpf PspTkfbg, pmhf { ;+s6 Go"gLs/0f /Gog"td cfly{s Ph]08fdf /fhgLltsbnx?sf] ;fd"lxs k|ltj4tf nufotdxf;+3n] p7fPsf ̂ a' Fb] Ph]08f ;kmnePsf] pgsf] egfO lyof] .

o'jf zlQm g} /fi6« lgdf{0f zlQmePsf ] cfkm \gf ] dfGotf cg';f/ g }dxf;+3df klg o'jf g]t[Tjsf] jsfnjtu/]sf s/f0f cfkm"n] cfnf]rgf v]Kg'k/]sf]j}Bsf] u'gf;f] lyof] .

cGo Ph]08fdf ;kmn eP klg/ fhgL lts ;d:of / g ]k fnsf ]

sd{rf/LtGqsf sf/0f ckIffcg';f/ ljb]zLnufgL eg] cfpg g;s]sf] u'gf;f] klgj }Bsf ] lyof ] . zlgaf/ /fhwfgLdfcfof]lht sf7df8f}+ ljB'tLo Jofj;foL;+3sf] rf}yf ] jflif {s ;fwf/0f;efsf]pb\3f6g ub}{ dxf;+3 cWoIf j}Bn] d'n'ssf]cfly{s ljsf;sf nflu ef}lts k'jf{wf/,ko{6g, vfgL / s[lifsf] ljsf;sf ;fy}cfufdL % jif{leqdf lghu9df cGt/f{li6«oljdfg:yn / kmfi66«ofs cfof ]hgflgdf{0fdf hf]8 lbPsf] hfgsf/L lbP .

;fy} pmhf{ ;+s6 Go"gLs/0fsf nflua'9Lu08sL / glu{ªuf8 cfof]hgfnfo{cufl8 a9fOg'kg]{df klg pgsf] hf]8lyof] . cf}Bf]lus k"jf{wf/sf] d]?b08sf]?kdf /x ]sf ] pmhf { tyf ljh'nLsf ]cefjdf pBf]un] ult lng g;Sg] eGb}To;sf] ljsf;sf nflu ;/sf/ tyflghL If]qn] nufgL ug'{kg]{ j}Bn] atfP .

xfn lghL If]qsf] cu|;/tfdf d'n'ssfljleGg :yfgdf Ps xhf/ @ ;od]ufjf6 ljh'nL pTkfbg eO/x ]sf ]hfgsf/L ;d]t j}Bn] lbP .

g]kfn ;/sf/;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno

;"rgf ljefu

cfkm\gf] clwsf/ k|of]u ubf{

c?sf] clwsf/k|lt ;hu / ;r]t

x'g' c;n gful/ssf] st{Jo xf] .

g]km:s'gdfgofF g]t[Tj

d'nse/df art tyf C0f ;xsf/L;+:yfx?sf] 5f6f ;+u7g g]kfn art tyf C0f;xsf/L ;+3 lnld6]8 -g]km:s"g_ sf] cWoIftfdfClif/fh l3ld/] lgjf{Lrlt ePsf 5g\ . xfn};DkGg ;fwf/0f;efdf l3ld/] ctoflws dtn]lgjf{lrt ePsf x'g\ . l3ld/n] ( ;o #( dtk|fKt u/] eg] pgsf k|lt:kwL{ rGb| 9sfnn] @;o #@ dt k|fKt u/]sf lyP . To;}u/LpkfWoIfdf l8aL a:g]tn] ( ;o @# dt,dlxnf pkfWoIf cd[tf ;'Aafn] * ;o %@dt, dxf;lrjdf kl/tf]if kf}8\ofnn] & ;o!% / sf]iffWoIfdf gfgLafa' a'9fyf]sLn] *;o %! dt k|fKt u/L ljhoL ePsf 5g\ .

lgjf{lrt ;~rfnsx? k"jf{~rnaf6 s]zjkf ]v/ ]n, dWodf~rnaf6 lbks kg]?,klZrdf~rnaf6 O{Gb|/fh Hof]tL kf}8]n,dWoklZrdaf6 bfdf]b/ clwsf/L / tf/f nfdf/x]sf 5g\ . v'nf ^ l;6df s[i0f kf}8n;jf{lws dt NofO{ ljhoL ePsf 5g\ . pgn]* ;o ^$ dt NofPsf 5g\ . !& hgfn]k|lt:kwf{ u/]sf]df pgLnufot tf/f sfkm\n],p4j ;fksf]6f, gfgLsfhL zfSo, s[i0f g]kfn/ gjn/fh ;fksf]6f lgjf{lrt ePsf x'g\ .

To;}u/L dlxnf ;~rfnsdf kfj{tL vfF8/fO{, zflGt clwsf/L / l/gf cfrfo{ lgjf{lrtePsf 5g\ . To:t} n]vf ;ldltdf ;+of]hslbks yfkf / ;b:ox? x'df l8;L / Gx'R5]gf/fo0f>]i7 /x]sf 5g\ . s'n ! xhf/ ( ;o $(;b:o ;+:yf /x]sf] g]km:s'gsf] lgjf{rgk|lqmofdf ! xhf/ @ ;o @) ;b:o ;+yfsfk|ltlglwx?n] efu lnPsf lyP .

PgPdaLsf] jflif{s ;fwf/0f;ef ;DkGgPgPdaL a}+s lnld6]8sf] !*cf}+ jflif{s

;fwf/0f;ef laxLaf/ /fhwfgLdf ;DkGgePsf] 5 . ;~rfns ;ldlt cWoIfgGblszf ]/ /f7Lsf ] cWoIftfdf;Dkgg ;fwf/0f;efdf a}+ssf] cfj)^(÷&) df ;du| lgIf]ksf] cfsf/ljut jif{sf] !% ca{ (* s/f]8sf]t'ngfdf #( k|ltztn] j[l4 eO{ @@ca{ @) s/f]8 k'u]sf] hfgsf/L lbOPsf]5 . sf{ tyf ;fk6df #^ k|ltztn] j[l4eO{ !^ ca{ () s/f]8 k'u]sf] 5 eg]

;~rfng d'gfkmf / s/kl5sf] d'gfkmfqmdzM ^1 s/f]8 / #^ s/f]8 5 .

;fwf/0f;efaf6 a } +s ;~rfns;ldltdf ;j{;fw/0f z]o/wgLtkm{af6xl/zrGb| ;'j]bL, sdn]z cu|jfn tyf

g]kfne'if0f rGb{ ;j{;Ddt lglj{/f]w ePsf5g\ . b]zsf] c;xh cfly{s jftfj/0f /

/ fhgL lts cl:y/tf h:tfr'gf}tLaLr klg ;dLIff cjlwdfa}+sn] xfl;n u/]sf] pknlAwx?pT;fxk"0f{ /x]sf] a}+sn] hgfPsf] 5 .a}}+sn] ckfm\gf] u|fxssf] ;'ljwfnfO{Wofgdf /fvL @^ j6f zfvf, !PS:6]G;g sfpG6/ / #) j6f

P6LdPdfkm{t ;]jf k|bfg ub}{ cfPsf] 5 .

l;4fy{sf] nfef+zsf] k|:tfj :jLs[tl;4fy{ a}+ssf] nfef+z ljt/0fsf] k|:tfj :jLs[t ePsf] 5 . g]kfn /fi6« a}+ssf]

kl5Nnf] a}7sn] l;4fy{sf] em08} @@ k|ltzt nfef+z ljt/0fsf] k|:tfj :jLs[t

u/]sf] xf] . :jLs[t nfef+zdWo]df !) bzdnj !! k|ltzt gub nfef+z / afFsL!@ k|ltzt af]gz z]o/ /x]s]f a}+sn] hgfPsf] 5 .

a}+ssf] g]K;]df eg] k|ltlsQf Ps ;o ?k}ofF c+lst d"No sfod /x]sf] Ps ca{%& nfv !& xhf/ gf} ;o *{# lsQf z]o/ ;"rLs[t /x]sf] 5 . ahf/ k'FhLs/0f !)ca{ %$ s/f]8 ^& nfv ^^ xhf/ kfFr ;o (# ?k}ofF /x]sf] a}+ssf] ;a}eGbf kl5nf]k|ltlsQf ^ ;o &! ?k}ofF clGtd d"No z]o/ sf/f]af/ ePsf] 5 .

PgcfO;L Pl;ofsf] gub nfef+zPgcfO{;L Pl;of a}+sn] z]o/wgLnfO{ k|ltz]o/ @) ?k}ofF nfef+z lbg]

ePsf] 5 . a}+ssf] ;~rfns ;dltsf] a}7sn]pQm k|:tfj ljt/0f ug{ l;kmfl/; ug]{ lg0f{ou/]sf] 5 . pQm gub nfef+z g]kfn /fi6« a}+styf a}+ssf] cfufdL ;fwf/0f;efaf6 :jLs[tePkl5 ljt/0f ug]{ a}+sn] hgfPsf] 5 .

a} +sn] ut cfjdf ^$ s/f]8 @) nfv?k}off v'b d'gfkmkf u/]sfdf rfn" cfjsf]

klxnf] q}dfl;s cjlwdf @( s/]f8 () nfv ?k}ofF ;~rfng gfkmf u/]sf]hgfPsf] 5 . xfn a}+sn] %# j6f zfvf sfof{no tyf %) j6f P6LPddfkm{ta}+lsª ;]jf k|bfg ub}{ cfPsf] 5 .

Page 7: सत्याग्रह साप्ताहिक

^laxLaf/, k'; !!, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

k|ljlw

kmf]6f]nfO{ agfpg';\ cIf/:Sofg u/]sf 8s'd]G6 tyf lk|G6 u/]/ g} lbPsf k]hx?nfO{ l8lh6n?kdf

?kfGt/0f ug{sf nflu 6fOk ug{ nfUg'ePsf] 5 eg] kVg'xf];\ tkfOFn] 6fOk gu/Lkmf]6f]sf] ?kdf kfPsf To; vfnsf 8s'd]G6nfO{ cIf/df g} abNg ;Sg'x'G5 .:Sofg u/]sf tyf l8lh6n kmf]6f]sf] ?kdf /x]sf cIf/x?nfO{ k'g cIf/df abNgsfnflu cIf/ lrGg] -Sof/]S6/ l/slUg;g_ ;km\6j]o/x? pknAw eO;s]sf 5g\ . tLdWo] s]xL ;km\6j]o/ eg]lgz'Ns cgnfOg 6"nsf ?kdfkfpg ;lsG5 . tL dWo} Pp6fxf] cf];Lcf/cgnfOg . h;sf]k"/f cy{ xf] clK6sn Sof/]S6/l/slUg;g cgnfOg . h'glgz'Ns ?kdf :Sofg u/]sftyf kmf ]6f ] lvr]/ /fv]sfcIf/x?nfO{ km]/L cIf/sf] ?kdf abNgsf nflu pknAw 5 . of] cgnfOg 6"nn] w]/}dfqfdf ;xL zAbx? ptfg{] bfaL ul/Psf] 5 . o;n] c+u|]hL dfq geP/ ljZjsfljleGg Ps;o %# hlt efiffsf cIf/x?nfO{ lrg]/ kmf]6f]af6 6]S:6 kmfOnsf ?kdf?kfGt/0f ub{5 . o;sf] kmf]6f]af6 cIf/ agfpg] ;]jf lgz'Ns 5 . o;n] kmG6x?sf]klg klxrfg ug{ ;Sb5 . To;sf nflu tkfOFn] o;sf] j]a;fO6df btf{ eg]x'g'k5{ . To;kl5 tkfOFn] j]a;fO6df ag]sf] cfkm\gf] PsfpG6sf] k|of]u u/]/ Psk6sdfkfFr k]h kmf]6f] kmfOnnfO{ cIf/sf ?kdf ?kfGt/0f ug{ ;Sg'x'G5 .

u'un l6K;M l;sfpFb}5 rnfpgtkfOF xfdL ;a} cfkm"n] ghfg]sf] ljifo / s'/fx? u'undf vf]H5f}+ . ;fy},

u'unsf ljleGg ;]jfx? o"6\o"a, P08«f]O8, hLd]n clg qmf]d ;a}sf ;Gbe{dfcfjZos hfgsf/L klg u'undf vf]h]/ cg]sg\ j]a;fO6x?df n]lvPsf s'/fx?k9\5f}+ . u'un;Fu hf]l8Psf ;]jf tyf;'ljwfx? k|of]u ubf{ cfOkg{] ;d:oftyf tLgsf] ;dfwfg / ;xL k|of]uug{] tl/sf vf]Hbf w]/}sf] ;do vr{eO/x ]sf ] 5 . u 'unn] cfkm \gfk|of]ustf{n] ef]lu/x]sf] o;vfnsf];d:ofaf6 pgLx?nfO{ d'lQm lbg]ePsf] 5 . To;sf nflu p;n] gofFj]a;fO6 g} tof/ kf/]sf] 5 . h;df u'unsf ;a} vfnsf ;]jfx?sf af/]dfcfjZos kg{] ;Nnfx -l6K;_ /flvPsf 5g\ . sf8{sf?kdf /flvPsf o:tf l6K;x?af6tkfOF ;lhn} cfkm\gf ;d:ofsf] ;dfwfg kfpg ;Sg'x'G5 . of] j]a;fO6df u'unsf]qmf]d, 8«fOe, Go"h, DofK;, u'un Kn; ;a}sf k|of]usf tl/sf / tLgdf pknAw ;]jfk|of]u ug{] z}nL j0f{g ul/Psf 5g\ . o:tf l6K;x?nfO{ tkfOF cfkm\gf ;fyLx?sfaLr;fem]bf/L klg ug{ ;Sg'x'G5 . ;fy} ;fyLx?n] ;fem]bf/L u/]sf l6K;x? k9\g klg;Sg'x'G5 . ;fy} tkfOF u'unnfO{ l6K; /fVgsf nflu ;'emfj klg lbg ;Sg'x'G5 .

Od]n lag} km];a's rnfpFkm];a's, jf:tljs hLjgdf …nfOkm a'sÚ alg;s]sf] 5 . ljZjsf] ;a}eGbf

rlr{t, nf]slk|o of] ;fdflhs ;~hfndf b}lgs s/f]8f}+ dflg; nuOg u5{g\ eg];of}+n] cfkm\gf] PsfpG6 aGb klg . nfOkm a'ss} ?kdf b}lgs km];a's rnfpg]x?dWo] w]/} o:tf klg x'G5g\ h;n] cfkm\gf] km];a's PsfpG6sf nflu k|of]u ePsf]Od]n cfO8L klg la;{G5g\ . To;f] t kf;j8{ la;{g]sf] klg sdL 5}g . c?sf]gfddf km]s km];a's PsfpG6 /k]h vf]Ng]x?sf nflu t o:tfPsfpG6sf] Od]n cfO8L la;{g';fdfGo s'/f g} xf] . t/ tkfOFnfO{km];a's PsfpG6 rnfpFbfsf] Od]ncfO8L ofb 5}g eg] klg tkfOFn]km];a'ssf] cfkm\gf] PsfpG6 PS;];ug{ vf]Ng ;Sg'x'G5 . To;f] tkm];a's rnfpgsf nflu Od]ng} cfjZos kb{5 eGg] 5}g .sltnfO{ t km];a's vf]Nbf k|of]u u/]sf] Od]n klg yfxf gx'g ;S5 . of km];a'svf]Ngsf nflu k|of]u u/]sf] Od]n cfO8Ls} kf;j8{ la;{]sf] klg x'g;S5 . obLo:tf] ePsf] v08df klg tkfOFn] cfkm\gf] km];a's eg] lgoldt g} rnfpg;Sg'x'G5 . km];a'sn] cfkm\gf k|of]ustf{nfO{ Od]n cfO8L afx]s klg b'O{ ljsNklbPsf] 5 . Pp6f df]afOn gDa/ / csf{] xf] k|of]ustf{ gfd . tkfOFn] cfkm\gf] Od]ncfO8L la;{g' eof] eg] klg cfkm\gf] km];a's k|of]ustf{ gfd tyf df]afOn gDa/k|of]u u/]/ cfkm\gf] km];a's rnfpg ;Sg'x'G5 . df]afOn gDa/sf] dfWodaf6km];a's rnfpgsf nflu tkfOFn] km];a's PsfpG6df cfkm\gf] df]afOn gDa/ eg]/fv]sf] x'g'k5{ . km];a'sn] df]afOn gDa/ /fv]kl5 PsfpG6 e]l/kmfO{ klg u/]sf]x'G5 . o;f] ePsf] v08df tkfOFn] cfkm\gf] Od]n la;{]sf] v08df df]afOn gDa//fv]/ kf;j8{ xfGg'eof] eg] tkfOFsf] km];a's v'N5 . o; afx]s klg tkfOFn]cfkm\gf] km];a'sdf /x]sf] gfd k|of]u u/]/ cfkm\gf] PsfpG6df k|j]z ug{ ;Sg'x'G5 .To;sf nflu kf;j8{ eg] ;Demg' k5{ . km];a's tkfOFnfO{ Od]n cfO8L g} clgjfo{ub{}g rnfpgsf nflu tkfOF;Dd km];a's k'Ugsf nflu tkfOFsf] df]afOn gDa/klg sfkmL x'G5 . obL tkfOFnfO{ cfkm\gf] km];a's PsfpG6df k|of]u u/]sf] kf;j8{klg yfxf 5}g eg] km];a'ssf] k]hdf b]lvg] � �� � ����� � � ���� � � �� �

df lSns u/]/ cfkm\gf] df]afOn jf Od]ndf gofF kf;j8{ /fVg] dfWod kfpg'x'g]5 .

e§/fO{nfO{ hlt ;Dem] klg sd x'G5 .@)$^÷$& sf] hgcfGbf]ngn] ax'bnLoJoj:yfnfO{ t k'g:yf{lkt u¥of], t/tL pknAwLsf ] b:tfj ]hLs/0f ug {;+ljwfgsf] cfjZostf lyof] . ;fFRr}eGg] xf] eg] k/Dk/flj/f]wL b'O{ w| 'jsf]cGt/lgxLt rf;f]nfO{ ;dfof]hg ug'{/ k |hftf l Gqs d "No / dfGotfsf ]hu]gf{ ug' { Tolta]nfsf] r'gf}lt lyof] .Psflt/ jfdkGyL ljrf/ /fVg] 7"nf ]hdft lyof], hf] ;'Gbf cfsif{s nfUg]t/ c;Dej k|foM c8fg /fVy] / To;}sfcfwf/df :yflkt x 'g k |of; uy] { .tTsflng dfn ] -kl5 uP/ Pdfn ]_cfhsf] Pdfcf]jfbL jf dfcf]jfbLeGbfs 'g } cy {df sd lyPg . csf ] {tkm {tTko{Gt cs06s Ps5q /fHo u/]sf]/ g]kfn / g]kfnLnfO{ cfkm\gf] ljtf{ //}tL ;Demg] /fhf / /fh;+:yf lyof] .To;tfsf ls;'ghLnfO{ h'g b'O{tkmL {bjfj lyof], To;sf] sNkgf cfhsfslyt zLif{x?n] s;}n] ug{ klg ;Sb}g .ls;'ghLnfO { / pgsf ] Jojxf/nfO {;Dem]/ dgg\ ul/lbP ;+ljwfg lgdf{0fsf]sfd ;xh kf] aG5 ls <

;dsflng g ]kfnsf ] Oltxf;df@)$& ;fnsf] s[i0fk|;fb e§/fO{eGbfnf]slk|o k|wfgdGqL sf]xL ePgg\ / 5}gg\ .pgn] h'g xbsf] cfb/ / ;Ddfg hgtf,sd{rf/LtGq Pj+ ;'/Iff c+uaf6 kfPsflyP, To;sf] s'g} t'ngfdf g]kfnleq;Dej 5}g . pgn] rfx]sf] eP g]kfnsf]s'g} klg lgjf{rg If]qaf6 ;lhn} r'gfjlhTg ;Sby] . t/ k|wfgdGqL s[i0fk|;fbe§/fO{ hgtfsf dtsf] sf/0f xf]Og,slyt hgg]tf dbg e08f/L / kl5pgsL >LdtL ljBf e08f/Lsf] …r'gfjkl/rfng sf}zntfÚ Pj+ :jo+ cfkm\g}kf6L{sf d'w{Gox?sf] 3ftsf sf/0f r'gfjxf/] . t/ v]ndf k|j]z u/]kl5 lgoddfGg] gLlt cg'?k ls;'ghLn] kl/0ffdxfF;LxfF;L :jLsf/ u/] . cfhsf k'iksdnbfxfn, pk]Gb| ofbj, ljho uR5bf/,dxGy 7fs '/ / /fh ] Gb | dxQf ]nfO {ls;'ghLnfO{ ;DemFbf yf]/} nfh dfqnflulbP klg g ]kfnsf ] /fhgLltskl/b[Zo ;+lUng nfUof] ls eGg] cfzfug]{ 7fpF x'GYof] .

cfof]un] lbPsf] ;do;Ldf eGbf klxnfg} gfdfjnL a'emfpF5f} .;ef;b\ rogdf kf6L{leq rsf] { ljjfb 5/] lg <

of] aflx/ xNnf ul/Psf] s'/f xf] .o;sf] s'g} tYout cfwf/ 5}g . aflx/t k|r08sf] vlNtaf6 gfd cfpFb}5 c/]eGg] klg xNnf 5 . t/ To:tf] x'Fb}g .a 'wjf/af6 g } xfdL ;ef;b \ rogk|lqmofdf k|j]z ul/;s]sf 5f}+ . klxnfxfdL rogsf] dfkb08 agfpF5f} / To;nfO{e]6\6fpg]sf] gfd l;kmfl/; x'G5 . kf6L{leq s'g} ljjfb 5}g .;/sf/df t hfg' x'G5 xf]nf lg <

xfdLn] ;/sf/df hfg] ljifodfclxn];Dd s'g} cf}krfl/s lg0f{o u/]sf5}gf+} . o; ljifodf xfdLn] 5nkmn ;d]tu/]sf 5}gf+} . To;}n] clxn] xfd|f] k|fyldstfeg]sf] ;/sf/ lgdf{0f eGbf klg ;+ljwfglgdf{0f xf] . xfdL To;d} s]Gb|Lt x'G5f+} .clxn] xfdL ;/sf/ agfpg] 9fNg] kmf]x/Lv]ndf nfUb}gf+} / ;/sf/df hfg klghfFb}gf}+ .To;f] eP s'g} klg bnnfO{ ;/sf/ lgdf{0fdf;dy{g ug'{ x'Gg <

To;f] xf]O{g, xfdL ;/sf/df hfFb}gf+}dfq} eg]sf] xf] . ;/sf/df guP klg;a}eGbf 7"nf] bn ag]sf] g]kfnL sf+u|];sf]g]t[Tjdf ;/sf/ ag] xfdL p;nfO{ aflx/}/x]/ klg lgzt{ ;d{yg ul/lbG5f+} .gof F hgfb ]z cfPkl5 /f i6 «k lt /pk/fi6«klt klg kl/jt{g x'g'k5{ eGg]dfu pl7/x]sf] 5 <

xf], gofF hgfb]z cfPkl5 /fi6«klt /pk/fi6 «kltsf ] ljifodf k |Zg p7\g ':jefljs xf] . g}lts?kdf klg of] k|Zgp7\5 . o;nfO{ ;s];Dd /fhgLlts;xdltsf] cfwf/df 6'+Uofpg' k5{ t/bnx?n] Ps jif{leq ;+ljwfg hf/L ug]{k|lta4tf JoQm u/]sf]n] ;+ljwfg agfpg5f8]/ /fi6«klt kl/jt{gsf] ljjfbdfclNemg' l7s x'Fb}g .

casf] ;+ljwfg ;efdf Pdfcf]jfbLsf]e"ldsf s:tf] x'G5 <

xfdL ;+ljwfg lgdf{0fdf /rgfTdse"ldsf lgjf{x u/]/ ;xdltdf ;+ljwfghf/L ug]{ k|of;df nfU5f}+ eg] ;+;b\df;/sf/sf] sfd x]/]/ ;dy{g jf lj/f]wug]{ gLlt;lxt cl3 a9\5f+} .

k/flhtnfO{ ===s6\b}g . Ps b'O{ ;+Vof tndflysf] cy{5}g . To:tf] cfsf/ k|sf/n] lg0ff{ostxdf /x]sfx?nfO{ ;d]t clg0f{osf]a Gb L ag fO/x ]s f 5g \ . o f ] s ' gxb;Ddsf] cj:yf xf] eGg] cfkm} + k|i65 . olb k|lqmofnfO{ z'? x'g lbPsf]eP k'; !% To:tf] lbg x'g] lyof], h'gcToGt pT;fxk"j{s / w]/}vfn] r'gf}tLsf];fdgf, oxf F;Dd ls Hofgs} afhLnufP/ hgtfn] k|s6 u/]sf] cledtcg';f/sf ] ;+Vof ;+ljwfgv ;efsf ]klxnf] a}7s al;;s]sf] x'g] lyof] .b'ef{Uojz ltg} x?jfx?sf vflt/ of]lbg;dd pDd]bjf/x?sf] gfd btf{sfnflu t];|f] Dofb ylkof] .

d+unaf/ ePsf] rf/ a'Fb] ;Demf}tfdfgofF s'/f s]xL 5}gg\ . Ps b'O{ ub}{ ;a}sf]JofVof / ljZn]if0f ug]{ xf] eg] ;+ljwfg;efsf] klxnf] a}7sdf s'g} Pp6f ;b:on]s'/f p7fpFbf dfq k'Ug] lyof] . lgjf{rgsf;Gbe{df p7]sf k|Zgx?sf] cWoog /;'emfj k]z ug{ ;+;bLo ;ldlt u7gug]{, ;+ljwfg lgdf{0fdf ;xof]u k'¥ofpgk|d'v /fhgLlts bnsf zLif{ g]tfx?sf];ldlt u7g ug]{, ;+ljwfg ;efaf6 ;+3Lonf]stflGqs u0ftfGqfTds ;+ljwfgsf]d:of }bf ^ dlxgfleq tof/ u/L !jif{leq}df 3f]if0ff ug]{, a]kQf ;DaGwL5fglag cfof ]u / ;Tolg?k0f tyfd]nldnfk cfof]u agfpg] h:tf tL a'FbfdfpNn]v ePsf s'/fdf s] gofF gf}nf] /oltsf w]/} lbg k|lqmofdf cj/f]w k'¥ofP/jftf{sf gf6s ul//xg'k¥of] eGg] k|Zglg?Ql/t 5 . k|r08sf] k|r08 xf/ /To;kl5 klg pgsf] cWoIf kb hf]ufpgdfq To;/L g} xf/]sfx?sf] u7aGwg,To;af6 3'sL{, hgtfn] e/v/} dfq dtlbP/ lhtfPsfx?nfO { k m ] l / px Loyfl:yltjfbL nufotsf cf/f]k /r]/cfkm\gf] ;'/lIft ug{ vf]h]sf]nfO{ df}sflbPsf] dfq xf] eGg] k|i6 eof] . lhTg]x?n]k|r08n] cl3Nnf] k6s h:tf] bDe /pGdfb b]vfPgg\, ;a}eGbf 7"nf] csf/kfPsf] bnsf ;efklt ;'zLn sf]O/fnfaf6nHhf:kb?kn] xf/]/ 3/leq d'l5{t h:tfcj:yfdf k'u]sf k|r08nfO{ 3/d} uP/;fG Tjgf lbg ] Pp6f nf ]stf l Gqs/fhgLlts ;+:sf/ b]vfOof] . Tof] cfkm}+df;/fxgLo 5, To;kl5 ;s];Dd xfg]{x?nfO{klg ;+ljwfg;efdf ;Fu} nfg ul/Psf]csf]{ k|of; klg ToxL sf]6Ldf kb{5 .lgjf{rgdf wfFwnL eof] egL kl/0ffdcfpg yfn]kl5 dtu0fgf g} alxisf/u/ ]sf pRr:t/Lo 5fglag cfof ]u

gagfP;Dd k |df0fkq g } glng ] /;dfg'kfltssf pDd]bjf/ g} alxisf/ ug]{,;+ljwfg ;+zf]wg u/]/ ;xdtLo k|0ffnLdfgcfP ;ef g} ghfg] eGb} cfPsf] bnnfO{tL s]xL gu/L ;efdf leq\ofpg' 7"nfbnn] b ]vfPsf ] 7 "nf ] pbf/tf xf ] .lgjf{rgkl5sf] klxnf] a}7s !% lbgcl3kl5 eP/ ;a} s'/f ;dfKt ePsf]dfGg x'Gg . t/ lrGtf xf], ca o:tf]x'g'x'Gg . ;+ljwfgsf cGt/j:t'sf cIf/cIf/df o:tf] lj£g xfNg yflnof] /o:t} jftf{sf gfddf / k/flhtx?n]ljho kfpg yfn]sf /0fgLlts s'rqmdf;ef km:of] eg] hgtfsf nflu of] eGbf7"nf] ckdfgsf] csf]{ ljifo x'g] 5}g .

dfcf]jfbLsf] clxn];Ddsf] kl/roeg]sf] s'g} klg ;Demf}tf gdfGg] t/;Demf}tfsf gfddf jftf{ eGb} ;doe8\sfpg] sfd dfq x'Fb} cfPsf] 5 .klxnf] ;efsf] cGTolt/ clGtd lbgcfpg !@ lbg afFsL /xFbf dfq h]7 @ut] ToxL ;efaf6 ;+ljwfg lgdf{0fsf]af6f] v'n]sf] lyof] . To; lbgsf] ljjfb;d fw fg pk; ld lts f ] a } 7sd f; +of ]hssf ] x } l;otn] k |r08n ] of ]; De m f } t fn f O { P ] l tx f l;s eGb }; + ljwfg;efdf / ]s8 { u/fP . To;cg';f/ sfd ug{ / ;+ljwfgsf] d:of}bfagfpg lgb ] {zg klg lbP . ToxLcg';f/ o:tf] d:of}bf agfpg ;a} bnLosfo{bn klg aGof] . t/ To;sf] t];|f]lbg h]7 @ ut]sf] Tof] ;Demf}tf dfGgg;lsg] egL ;fj{hlgs 3f]if0ff u/] .Tof] ;efaf6 ;+ljwfg gaGg'df oxL g}sf/0f aGof] . ;+ljwfg ;ef ;lrjfnon];fj{hlgs u/]sf] ;ef ljj/0f k'l:tsdfoL s'/f hf] sf]xLn] k9\g / Tof] ;efnfO{cf } lrTolxg t'Nofpg s;n] e"ldsfv]n]sf ] /x ]5 eGg] a 'em \g ;lsG5 .d+unaf/sf] rf/ a'Fb] ;ef aflx/ ul/Psf];Demf}tf xf] . To;df s]xL klg To:tfs'/f 5}g . hf] Pdfcf]jfbLn] r'gfjsf]dtu0fgf alxisf/ u/]/ ;efdf hfgzt{x? /fv]sf ] lyof] eGg] k|r08sfsfgdf el/lbof] eg] pgL km]l/ klxnf]s} cj:yfdf kmls{g a]/ nfpg] 5}gg\ .To; a]nf pgn] Tof] ;Demf}tf gdfGbf;+ljwfg;efaf6 ;+ljwfg 3f]if0ff x'g;Sg]lyPg . Tof] bn PSn} Ps ltxfOeGbfa9L dtdf /x]sf] cj:yfn] o:tf] l:yltv8f u/]sf] xf] . of] k6s pgn] g]t[Tju/]sf] !* bnLo u7aGwg Ps 7fpFdf/xFbf klg Ps ltxfO k'Ug dfq} ;osf];+Vof cefj x'G5 . o:tf] kl/l:yltnfO{d"Nof+sg ug{ cfjZos 5 . To;f] ePgeg ] km ] l/ ;Demf }tf ug ] { / tf ]8 \g ]ljutsf] cGToxLg >[ +vnfsf] ;?jftx'g]5 . kfq klg pg} /x]sf] cj:yfdft o;/ L l jut b f ] x f ] l / g ] k | an;DefjgfnfO{ OGsf/ ug{ ;lsFb}g .

s 'g } sfddf afwf cfP klxnf ]lgjf{rgdf hfFbfsf] 3f]if0ffkq bf];|f] Tof]3f]if0ffkqnfO{ cfwf/ dfg]/ hgtfn] k|s6u/]sf] dt, t];|f] ;+ljwfg lgdf{0f ug]{s '/f / rf }yf ] nf ]stflGqs k4ltsf ]cjnDag, To;nfO{ km'sfpg] ;"q x'g\ .To;afx]s s;}n] cGoyf u/], Tof] s;}sfnflu ;Xo x ' Fb }g . clxn ] To;sf ]cjnDag ePsf ] l :y lt b ] lvG5 .;+ljwfg;efaflx/ s'g} s'/f h:t} cfof]uu7g cflb s'g} s'/f x'g] 5}gg\ eGg]kl5Nnf] ;Demf}tfsf] dd{ xf] . To;n] ;a}s'/f ;+ljwfg ;ef leq}af6 ul/g] u/Lk|:tfj u/]sf] 5 . ca o;sf] sfof{Gjogklg ToxL ?kdf x'g'kg]{ :ki6 5 .

afns[i0fsf] ===…o:tf] ;dfrf/ ls t kLt kqsfl/tf

ug]{ JolQmx?n]] k}mnfPsf] x'g ;S5, ls t/fdxl/ vltj8f cfk} +mn] o:tf] xNnfk}mnfP/ g]kfnL sf+u|];sf g]tf afns[i0fbfxfn;Fu} g]t[ ;'htf sf]O/fnf;d]t rl/qxTof u/fpg] p2]Zon] o:tf ] e|dfs;dfrf/ k|sflzt ul/Psf] x'g;S5Úlj1lKtdf elgPsf] 5 .

lg/fz aGb} dtbftf;'/]G› ;'j]bL

bf];|f] ;+ljwfg;ef lgjf{rg ;DkGg ePsf] klg Ps dlxgf gfl3;s]sf] 5 . olt nfdf];do;Dd klg hgtfsf] hgfb]zaf6 7"nf 7xl/Psf bnx? g]kfnL sf+u|];, g]skf Pdfn] /PsLs[t dfcf]jfbLn] ;dfg'kfltstkm{sf] ;ef;b\sf] gfd lgjf{rg cfof]udf a'emfpg ;s]sf5}gg\ . sf+u|]; (!, Pdfn] *$ / Pdfcf]jfbLn] %$ hgf ;ef;b\ ;dfg'kfltstkm{ kfPsf5g\ . # ;o #% hgfsf] gfd aGb ;"rLdf a'emfPsf bnnfO{ dt kl/0ffdcg';f/ ;Lldt;+Vofdf ;ef;b\ k7fpg ;d:of x'g' ;fdfGo xf] . t/, Ps dlxgf;Dd klg ;ef;b\sf]gfddf ;xdlt gx'Fbf ca klg bn / ltgsf g]tfsf] ;b\a'l4 glkm/]sf] rrf{ cfd hgtfaLrdfx'g yfln;s]sf] 5 . o;k6s ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rgdf dtbftfn] lgs} ljj]s k'¥ofP/dtbfg u/] . ;Qfdf g} /lx/xg], hgtfsf kIfdf sfd gug{], b]z 5f]/f5f]/LnfO{ c+z lbPsf]h:tf] u/]/ 6'qmf6'qmf kfg{] pb\3f]if ub{} lxF8]sf bnnfO{ dt glbP/ g]kfnL hgtfn] tL bnn]lnPsf] dfu{ kl/jt{g ug{ ;'emfj lbP . /, klg hftLo /fHosf] kIfdf jsfnt ug{] bn Pssbd klg kl5 x6]sf] kfOGg . a? hgdtsf] sb/ gu/L ;+ljwfg ;efdf ghfg], uP klgnf]stflGqs k4lt gdfGg] wDsL ltg} hgtfnfO{ lbg yfn]sf] kfOPsf] 5 . o;n] efjL lbgdfTo:tf bn / ltgsf g]tfsf] cfsf/ …km;L{af6 cfn'Ú tkm{ ablng] cj:yf b]lvG5 .

;+ljwfg ;efdf 7"nf] ag]sf bnaLr ;ef;b\ 5fGg} …ltnsf] kxf8Ú aGg'n] /fd|f] ;Gb]zlbPsf] 5}g . lgjf{rg cfof]un] k6sk6s ;ef;b\sf] clGtd gfd k]z ug{ ;do yk ub{}hfg'nfO{ dtbftfn] glhsaf6 lgofNb}5g\ . sf+u|];, Pdfn] / Pdfcf]jfbL ;ef;b\sf] gfd6'+uf]df k'¥ofpg'sf] abnfdf ;Qfsf] efua08fdf n'5fr'F8L ug{ yfln;s]sf] cfef; kfOG5 .Pdfn], Pdfcf]jfbL;d]t s]xL bn /fi6«kltsf] gofF lgjf{rgsf] av]8f lems]/ k|d'v bfloTjaf6ljd'v eO/x]sf 5g\ . …hfjf] (!, *$ / %$ ;ef;b\sf] gfd 5fGg g;Sg] bnn] s] ;+ljwfgagfpnfg\ <Ú dtbftfn] cfz+sf JoQm ul//x]sf 5g\ . ;+ljwfg ;efnfO{ k"0f{tf lbP/ clgdfq ;/sf/ u7gtkm{ nfUg'kg{] zLif{ g]tf clxn] cfkm\gf] kIf / u'6sf nfos eGbf klggfnfosnfO{ s;/L ;dfg'kfltsdf ;ef;b\ agfpg] eGg] v]ndf h'l6/x]sf] b]lvPsf] 5 .h;sf sf/0f Ps dlxgf nfdf] cEof;df klg pgLx? 6'+uf]df k'Ug g;s]sf] k|li6G5 .

;+ljwfg ;ef lgjf{rg cl3;Dd /fi6«kltsf] ljifodf clnslt dfq} klg cleJolQmgcfpg] / o; ljifodf s] x'g ;S5 s;f] x'g;S5 eGg] ;Ddsf wf/0ff g/fVg] / gaf]Ng] bn/ ltgsf g]tf PsfPs s;/L /fi6«kltsf] gofF lgjf{rgsf] dfudf cf]ln{P < of] k|Zgn] ;a}sf]dly+un /GsfPsf] 5 eg] bnx?sf] nflu of] /fd|f] av]8fsf] ljifo ag]sf] 5 . cGtl/d;+ljwfgdf ;+ljwfg ;efaf6 ;+ljwfg hf/L ePkl5 gofF /fi6«kltsf] lgjf{rg ug{'kg{] k|i6k|fjwfg 5 . olt eP/ klg bn / ltgsf g]tf lsg ds}sf] af]6df wfgsf] afnf vf]Hb}5g\ <k|Zg uDeL/ aGb}5 . hgtfn] lbPsf] dtsf] ;b'kof]u ub{} ;ef;b\sf] gfd 5fGg t Psdlxgf;Dd g;Sg] g]tfn] s] a'em\g h?/L 5 eg] eljiodf lg/Gt/ lgjf{rg x'G5g\ . Tof] a]nfhgtfn] s;/L dt b]nfg\ < clxn] g]kfnL sf+u|]; / Pdfn]nfO{ 7"nf] bn ag]sf]df 3d08 g}k}bf ePsf] b]lvG5 . hgtfn] lsg cfkm\gf] kf6L{nfO{ dt lbP < o;sf] pQ/ klxnf vf]Hg'k5{ .b]z 6'qm\ofpg], hflto /fHo agfpg], hflto o'4 dRrfP/ u[xo'4 lgDTofpg] nIon] :yfkgfePsf / o:t} p2]Zon] lgjf{rgdf xf]ldPsf bnnfO{ dt lbg' eGbf …gfnfosÚ eP klg dtlbg} kg{] ljsNk geP/ sf+u|]; / Pdfn]n] dt kfPsf x'g\ . h;df s'g} ljdlt 5}g . xfd|fcu|hn] Jojxf/df af]Nb} cfPsf] …gx'g' dfdf eGbf cfFvf gePs} dfdf lgsf]Ú pvfg ;+ljwfg;ef lgjf{rgdf sfof{Gog ePsf] sf+u|]; / Pdfn]sf zLif{ g]tfn] a'em\g l9nf] eO;s]sf] 5 .

k"j{/fhf 1fg]G›n] …s'Ú u/]kl5 ltnldnfPsf ltg} bnsf g]tfn] hgtf;Dd uP/ dfkmLdfUb} ca k'gM ulNt gug{] eGb} lxF8]sf] w]/} ePsf] 5}g . hgcfGbf]ng @ kl5 /fh ;+:yfnfO{x6fP/ ;+3Lo u0ftflGqs nf]stGqdf b]z cfOk'Ubf bn / ltgsf g]tfdf …;b\j'l4Ú kmls{Psf]cfzfdf a;]sf hgtfdf k'gM lg/fzf knfpg yfn]sf] 5 .

;+ljwfg ;ef lgjf{rgkl5sf] ;donfO{ x]bf{ log} /fhgLlts bn / ltgsf g]tf tyf;ef;b\n] gofF ;+ljwfg agfpF5g\ eGg] cfzfdf lbglbg} t'iff/fkft x'Fb} uPdf ef/tdf h:tf]cfd cfbdL kf6L{h:t} g]kfndf gofF zlQm gpbfpnfg\ eGg ;lsGg . h;/L ef/tsf]/fhwfgL lbNnLdf !% jif{;Dd d'VodGqL ag]sL sf+u|]; cfO{sL zLnf bLlIft @% xhf/ eGbfa9L dtn] k/flht eOg\ cfd cfbdL kf6L{sf pDd]bjf/af6 . oxfF klg sf+u|];, Pdfn] /Pdfcf]jfbLn] hgtfsf] rfxgfdfly s'7f/f3ft ub{} uPdf ef/tdf ePsf] ljwfg;ef lgjf{rgsf]h:tf] g]kfndf klg gxf]nf eGg ;lsGg . Tof] ;do xfd|f /fhgLlts bn / ltgsf g]tfn]…cf]xf]Ú eGg'afx]s s]xL /xg] 5}g . klxnf] ;+ljwfg ;ef lgjf{rgdf rf/ l;6dfq lhTg ;kmn/fli6«o k|hftGq kf6L{ g]kfn bf];|f] lgjf{rgdf @$ l;6 lhTg ;kmn eof] . o;sf] d'Vosf/0fsf+u|];, Pdfn] / Pdfcf]jfbL kf6L{k|lt hgtfsf] lg/fzf xf] eGg] g]tfx?n] cem} ga'em]sf]b]lvG5 . o;/L g} u0ftGqsf kIfdf jsfnt ug{] clg ;fdfGo ljifodf dtfGt/ eO{ /x]/ 7f];lgsfz glgsfNg] xf] eg] Oltxf; ag]sf] /fh;+:yf gAo'Ft]nf eGg ;lsGg . hgtf …hgfb{gÚeGg] s'/f g]tfx?n] ;dod} a'em]df dfq u0ftGqdf ljZjf; ug{] xfd|f /fhgLlts bn /ltgsf g]tfsf] eljio 5 .

s[i0fk|;fb ===sf/0fn] xf]nf /fhf jf /fh;+:yfsf k|ltls;'ghLsf] /j}of jLkL jf lul/hfk|;fbsf ]O/fnfsf ] t 'ngfdf s7f ]/ lyof ] ./fh;+:yf jf /fhfk | lt pgsf ] a ]nfdf}sfdf k|s6 x'g] s6fIfn] of] s'/f:ki6 x'G5 . JolQmut?kdf ls;'ghLg]kfnsf ;a}eGbf 7"nf u0ftGqjfbLlyP . /fhfk|lt pgsf] wf/0ff slxNo};sf/fTds /x]g . olt x'Fbfx' Fb} g]kfnu0 ft Gqd f k l / 0 ft eO;Sb f k lgls;'ghLn] ;+j}wflgs /fhtGqsf] c8fg5f8]gg\ . JolQmut ?emfg / c+ufn]sf]l;4fGtaLr 6s/fj eof] eg] l;4fGtnfO{c +ufNg 'k5 { eGg ] tYosf ct 'ngLopbfx/0f x'g\, s[i0fk|;fb e§/fO{ .

kf6L{, l;4fGt jf /fi6« h];'s} xf];\ jfhxfF;'s} k'uf];\, cfkm\gf] JolQmut :jfy{nfO{afwf k'Uof] eg] h] h:tf] eGg / ug{ klgglxlRsrfpg] cfhsf :jgfdwGo g]tfn]s]xL l;Sg] xf] ls < …v]nsf] lgod dfG5'ÚeGb} lgjf{rgdf xf]lDdP/ cfkm" xfg]{ nIf0fk |s6 x 'g f;fy …cb [Zo wf FwnL Ú ,u|f08l8hfOgÚ cflb OToflbsf] /fu cnfKg]k'iksdn bfxfn k|j[lQsf nflu jf:tjdfls;'ghLsf] hLjg Ps 7"nf] emfk8 g};flat x'g ;Sb5 .

s [ i 0 fk |; fb e§/ fO { b ' O { k6safn'jf6f/sf afl;Gbf ag]/ lgl:sP . b'j}k6s afn'jf6f/ l5bf { pgL;Fu s]xLnQfsk8fsf cnfjf Pp6f ;'/fxL / Pp6f5ftf lyof] . b'j} k6s afn'jf6f/af6lg:sFbf klg pgL ltg} ;fdfg dfq lnP/lgl:sP . k'iksdn bfxfn jf afa'/fde§/fO{ afn'jf6f/ k:bf s] lyP / ToxfFaf6lg:sFbf s] eP eGg] bf]xf]¥ofO/xg gknf{ . k ' iksdn bfx fnsf ] g f } d lxg ]k|wfgdlGqTj sfndf cflh{t ;DklQ s;/Ls–s;nfO{ lhDdf nufOPsf] lyof] / 5eGg] rrf{ Jofks lyof] / cem} 5 .To:t}, afa'/fd e§/fO{nfO{ / lxl;nfodLnfO{ afn'jf6f/af6 lg:sFbf /flt /flt6«sdfkm{t gub cf];fg'{ k/]sf] rrf{ klgla;{g gldNnf .

;+ljwfg lgdf{0fsf nflu /fi6«n] ut^÷& jif{df ef]Ug' k/]sf] ;s; / cem}hf/L s;/tsf sf/0f klg s[i0fk|;fb

/fi6«klt ===

Page 8: सत्याग्रह साप्ताहिक

&laxLaf/, k'; !!, @)&) ;Tofu|x;fKtflxs

SATYAGRAHA WEEKLY

/f]rs ;+;f/

—Ph]G;Lsf] ;xof]udf

snf crDdsf]snfsf] cy{ lbgk|ltlbg ablnFb} uPsf]

5 . cf6{ k/kmd{ ]G;sf] gfddf cfhsnljleGg k|of]u x'g] u/]sf 5g\ . Ps kf6{6fOdsnfsf/ o:t} sfdn] rrf{ / ljjfbdf cfPsf5g\ . #^ jifL{o g]6 lxn Ps :j3f]liftk/kmd{]G; snfsf/ x'g\ . Go"of]s{df a:g]g]6n] cfkm\gf] snfnfO{ …6«kmL :sf6;{Ú gfdlbPsf 5g\ . ldl>t hfltsf] l/n]zglzkb]vfpg] pgsf] snfn] ;fdflhs ;~hfnk|of]ustf{x?sf] Wofg dfq tfn]sf] 5}g, rsf{]lj/f]w klg ePsf] 5 . pgn] ljleGg kf]hdf gUg o'jtL af]s]sf 5g\ . pgsf]O:6fu|fddf & xhf/ % ;o kmnf]c/ 5g\ . t/, cfkm\g} >LdtLnfO{ eg] pgn]Ans u/]sf 5g\ . cfkm\gf] sfdaf/] yfxf gxf];\ eg]/ >LdtLnfO{ Ans u/]sf]pgn] Ps cGtjf{tf{df atfPsf 5g\ . d]l8sn Nofadf sfd ug{] pgsf] snfkf6{6fOd zf}v xf] .

of}gsdL{nfO{ c+u|]hL l;sfO{+b}a|flhndf ;g\ @)!$ df x'g

uO/x]sf ] ljZjsk km '6ansf ]k"j{;GWofdf ToxfFsf of}gsdL{x?c+u|]hL efiff l;Sg] t/v/df 5g\ .c+u|]hL eg] pgLx?n] ljZje/af6cfpg] cfkm\gf u|fxsx?;Fu ;~rf/ug{ ;/n xf];\ eGg] x]t'n] l;Sgnfu]sf x'g\ . ;dfrf/sf cg';f/a|flhndf j]Zofj[lQnfO{ sfg"gLdfGotf k|fKt 5 . To;}n] clxn] a]nf] xf]l/hf]G6]sf of}gsdL{x?n] c+u|]hL l;Sg]tof/L u/]sf x'g\ . pgLx?nfO{ c+u|]hL l;sfpg] Joj:yf eg] of}gsdL{x?sf]Pzf]l;o;gn] u/]sf] xf] . h;df xfn;Dddf @)) of}gsdL{n] c+u|]hL efiff l;Sgsfnflu kmf/d el/;s]sf] hgfOPsf] 5 . efiffsf] sf/0faf6 u|fxsx?;Fu s'/fsfgLug{ of}gsdL{x?nfO{ s'g} ;d:of gxf];\ eGgsf nflu c+u|]hL efiff l;sfpgnfluPsf] hgfOPsf] 5 . of}gsdL{x?sf] Pzf]l;o;gsL cWoIf l;8f leo/fsfcg';f/ Pzf]l;o;gdf sl/a $ xhf/ of}gsdL{ ;b:o 5g\ . To;dWo] slDtdfPs xhf/ of}gsdL{ c+u|]hL efiffsf] tflnddf ;xefuL x'g] leo/fsf] ljZjf; 5 .of}gsdL{x?nfO{ tflnd lbg ToxfFsf s]xL lzIfsx? /fhL ePsf] hgfOPsf] 5 .Pzf]l;o;gsL cWoIf leo/fsf cg';f/ of}gsdL{x?nfO{ c+u|]hL efiff nufotsf]tflnd sIff ca % dlxgf rnfOg] 5 . a|flhnsf] a]nf] x]l/hf]G6]df /x]sf]ldg]/fcf] km'6an d}bfg sl/a ^@ xhf/ bz{s Ifdtfsf] /x]sf] 5 . ;g\ @)!$ sf]ljZjsksf] ^ v]n pQm d}bfgdf v]nfOg] hgfOPsf] 5 .

kf]g{df zf]wsfo{dlG6«on o'lgel;{6Ldf cZnLn rnlrq

-kf]g{ lkmNd_ n] k'?ifx?nfO{ slQsf] k|efljtkfb{5 eGg] ljifodf zf]wsfo{ rln/x]sf]5 . t/ o; ljifosf] zf]wsfo{ o;sf/0fk"0f{ ePsf] 5}g lsgsL zf]wstf{x?nfO{clxn];Dd o:tf] Pp6f klg k'?if e]l§Psf]5}g h;n] kf]g{ lkmNd gx]/]sf] xf];\ .ld//sf ] l/kf ]6 { cg';f/ Sofgf8fsfzf]wstf{x? hf] k'?if kf]g{ lkmNd x]5{g\ / h;n] kf]g{ x]b{}gg\ pgLx?sf] aLrdft'ngf ug{ kfPsf 5}gg\ . o;sf/0f of] zf]wsfo{ Tolta]nf;Dd hf/L /xg] 5ha;Dd zf]wstf{x?n] kf]g{ lkmNd gx]/]sf s'g} k'?if e]§fpFb}gg\ . o;kl5 dfqo; zf]wnfO{ k|ltztsf] cfwf/df zf]wkq lgsflng] 5 . s]lx dlxgf klxn]cf]lxof] :6]6 o'lgel;{6Ldf !^# o'jtL / !@) o'jsaLr ul/Psf] zf]wdf k'?ifx?k|To]s & ;]s]08df ;]S;sf ljifodf ;f]R5g\ cyf{t pgLx?sf] lbdfudf o;sf];Demgf cfpF5, cyf{t\ lbgdf !^ 306f ;'T5g\ eg] * 306fdf pgLx?sf]lbdfun] * xhf/ rf]6L of}gsf af/]df sNkgf u/]sf] x'G5 . zf]wdf ;]S;sf];dodf k'?ifx? s'g} c?sf] klg sNkgf u5{g\ eGg] kfO{Psf] zf]wstf{x?n]atfPsf 5g\ .

ljBfyL{nfO{ s08dcd]l/sfsf] df;fRo';]6\;sf] Ps

ljBfnodf !@ jif{ dflysf ljBfyL{nfO{s08d afFl8g] ePsf] 5 . :s'naf6 g}ljBfyL{nfO{ s08d afFl8g] ePklg s'g}cleefjsn] OGsf/ u/]df eg] To:tfljBfyL{nfO s08d lbOg] 5}g . ljBfnon]b'O xKtf leq} ;Dk'\0f{ cleefjsnfO{ of]s'/fsf] hfgsf/L lbFb}5 . uPsf] clk|ndfdfq :s'n sldl6n] ljBfyL{nfO{ s08d afF8\g] kf]ln;L ;b/ u/]sf] lyof] . o;f]ul/g'sf] sf/0f rflxF ue{jtL lszf]/Lsf] ;+Vof 36fpg' / of}ghGo ;?jf/f]ux?af6 ljBfyL{nfO{ arfpg' xf] .

lrlgofF ;a}eGbf cufl8kl5Nnf] tYof+sn] of}g ;Dks{sf a]nf

s08dsf] k|of]u ug{] lrlgofFx? ;a}eGbfcufl8 /x]sf ] b]vfPsf] 5 . ;'/lIftof}g;Dks{sf] af/]df ul/Psf] ;j{]If0fn] &&k|ltzt lrlgofFn] cfkm'n] kl5Nnf]k6s u/]sf]of}g ;Dks{sf a]nf s08d k|of]u u/]sf]atfP . To:t} s08d k|of]u ug{] dfldnfdfx+us+usf k'?if bf]>f] :yfgdf k/]sf 5g\ .&# k|ltzt x+us+u]nL k'?ifn] s08d k|of]uug{] u/]sf 5g\ . s08d k|of]usf] dfldnfdf ef/tLox? t]>f] :yfgdf k/]sf 5g\ .&! k|ltzt ef/tLo k'?ifx?n] s08d k|of]u ug{] u/]sf ;j{]If0fn] b]vfPsf] 5 .o:t} sf]nlDaofnLx? ;a}eGbf al9 ;]S; ug{]x?df klxnf] :yfgdf k/]sf 5g\ .*( k|ltzt sf]nlDaofnLx?n] xKtfdf slDtdf Ps k6s ;]S; u/]sf] atfPsf5g\ . bf]>f] :yfgdf O08f]g]l;ofnL / /l;ogx? k/]sf 5g\ . ** k|ltztO08f]g]l;ofnL / /l;ogn] klg xKtfdf sDtLdf Ps k6s ;Def]u ug{] u/]sf5g\ . of}g ;Dks{sf a]nf r/d cfgGb lng]df x+u]/Lsf dflg;x? klxnf] :yfgdfk/]sf 5g\ . &% k|ltzt x+u]l/ogn] ;]S;sf] a]nf r/d cfgGb k|fKt ug{] u/]sf5g\ . r/d cfgGb k|fKt ug{]df bf]>f]df lu|; tyf t]>f]df :k]gL; k/]sf 5g\ .cWoogcg';f/ ef/tLo hf]8Lx?sf] of}g ;Dks{ Ps k6sdf s]jn !% ldg]6;Dddfq l6Sg ;S5 . of}g ;Dks{ cl3 ef/tLo hf]8Lx?n] !( ldg]6;Dd kfslqm8fcyf{t\ kmf]/Kn] ug{] u/]sf] klg ;j{]If0fn] b]vfPsf] 5 .

5 dlxgfkZrft\ lsd

PgPkml8;L /fli6«o rnlrq k'/:sf/bf];|f] ;+:s/0fsf nflu rf}dfl;s dgf]gog;fj{hlgs ul/Psf] 5 . k|]; lj1KtL hf/Lub{} x/]s rf/ dlxgfdf ;fj{hlgs x'g]dgf]gogsf] @)&) ebf} ! b]lv d+l;/d;fGt;Dd k|bz{g ePsf @( lkmNdaf6kfFrsf] 5gf]6 ul/Psf] xf] . ;+of]hs;lxtkfFr ;b:o /x]sf] lg0ff{os ;ldltaf6!& ljwfsf nflu ;fj{hlgs dgf]gogcGt{ut k|sfz ;jf{]Ts[i6 lgb{]zssf] ljwfdfxf ]:6]naf6 x]d/fh lj;L, 9'jfgLaf6lktfDa/ kf08], df}gaf6 ;'/h e'iffn,dw'df;af6 ;'bz{g yfkf / sfnLaf6 ;lj/>]i7 dgf]gogdf k/]sf 5g\ . o:t} lx/f;jf{ ]Ts[i6 rnlrqsf] ljwfdf b'lu{;lkmNd;\sf] xf]:6]n, sljtf lkmNd;\sf] 9'jfgL,Sjfs{ lkmNd P08 cfsfz cfbLToOG6/6]gd]G6sf] df}g, k|mfO8] lkmNd;\sf]dw'df; / /]vf lkmNd;\sf] sfnLaLrk|ltikwf{ x'g]5 .

otf lza ;jf{ ]Ts[i6 cleg]tfsf]ljwfdf dw'df;af6 cfo{g l;Ub]n, df}gaf6ck{0f yfkf, nf]km/af6 bofxfª /fO{,9'jfgLaf6 lszf]/ vltj8f / UofDan/af6;'dg l;+x dgf ]gogdf 5g\ . e'jg;jf{]Ts[i6 cleg]qLsf nflu sf]xL t 5af6 em/gf yfkf, df}gaf6 gd|tf >]i7,pj{zLaf6 gLtf 9'Ëfgf, sfnLaf6 /]vfyfkf / :6f/af6 ;'ldgf l3ld/] pTs[i6kfFrsf] dgf]gogdf 5g\ . o:t} gL/;jf { ] Ts [ i6 ;x–cleg ]tfsf ] ljwfdfxf]:6]naf6 uf}/j kxf/L, dw'df;af6 dgf]hcf/;L, /fhgLltaf6 /d]z a'9fyf]sL,nf]km/af6 ;fu/ nD;fn / ;f}o{af6 ;f}uftdNn dgf]gogdf 5g\ .

otf j;'Gw/f ;jf{]Ts[i6 ;x–cleg]qLsf]ljwfdf pTs[i6 tLgsf] dfq dgf]gog;fj{hlgs ul/Psf] 5 . h;df pj{zLaf6c?l0fdf nD;fn, /fhgLltaf6 kljqfcfrfo{ / dw'df;af6 lzjflËgL /f0ff

dgf]gogdf k/]sf 5g\ . o:t} ljZj;jf{]Ts[i6 gj–cleg]tfsf] ljwfdf klg rf/hgf dfq dgf]gogdf 5g\ . h;cGt{utxf]:6]naf6 cgdf]n s];L, ;f}o{af6 cg'kljqmdzfxL, pj{zLaf6 lszf]/ >]i7 / xf]:6]naf6;nf]g a:g]t 5g\ . r}To ;jf{]Ts[i6 gj–cleg]qLsf] dgf]gogdf xfd|L r]nLaf6 c~h'lg/f}nf, /fhgLltaf6 sf]dn jnL, xf]:6]naf6k|s[lt >]i7, dw'df;af6 k"hf zdf{ / 9'jfgLaf6;u'g zfxL /x]sf 5g\ .

/fli6«o rnlrq k'/:sf/ @)&) sf]k|f/lDes dgf]gog efu @ cGt{ut r]tg;jf{]Ts[i6 k6syf n]vgsf nflu df}gaf6ck{0f yfkf, xfd|L r]nLaf6 dlgif kGy,dw'df;af6 lbg]z Gof}kfg] / cljgfzlaqmd zfx, xf]:6]naf6 x]d/fh la;L /9'jfgLaf6 lktfDa/ kf08] /x]sf 5g\ .o:t} e'6fgL ;jf{]Ts[i6 åGå lgb{]zssf]ljwfdf 9'jfgLaf6 b]j dxh{g, jf/, afpG;// UofDan/af6 lxdfn s];L / sfnLaf6

/f]zg >]i7 dgf]gogdf 5g\ .d~h' ;jf{]Ts[i6 5fofFsf/sf] ljwfdf

pj{zLaf6 bLJo ;'a]bL, dw'df;af6 bLksahfrfo{ , xf ]:6 ]naf6 xl/ x 'dfufO { ,9'jfgLaf6 k'?iff]Qd k|wfg / df}gaf6;~ho nfdf dgf]gogdf 5g\ . otft'n;L ;jf{]Ts[i6 ;Dkfbssf nflu sfnLaf6algif zfx/ / ch{'g lh;L, ;f}o{sf nflurGbg bQ / ljzfn sf]O/fnf, df}gsfnflu lgd]z >]i7, / xf]:6]n / 9'jfgLaf6;'/]G› kf}8]n dgf]gogdf k/]sf 5g\ .

o:t} k|bLk ;jf{ ]Ts[i6 WjgL k'gMd'›0fsf nflu ;f}o{af6 ljz]if kf08],sfnLaf6 d's]z zfx, nf]km/af6 gf/fo0fhf]zL / 9'jfgL / xf]:6]naf6 pQd Gof}kfg]dgf]gogdf 5g\ . o; ljwfdf pQd 9'jfgL/ xf]:6]n b'O{ rnlrqaf6 k/]sf 5g\ .zDe' ;jf{ ]Ts[i6 ;+uLtsf/sf] ljwfdfrnlrq /fhgLltsf] P xfjf===/ ljGbf;@ sf] ;'G5' ltdL===n] af]nsf] uLtaf6ch{'g kf]v/]n, sfnLsf] :nf]nL :nf]nL===af6j;Gt ;fksf]6f, h+hL/sf] lsg uf¥xf]uf¥xf]=== af]nsf] uLtaf6 6+s a'9fyf]sL /dw'df;sf] cfF6L ;Sof]=== af]nsf] uLtaf6

;'/]z clwsf/L dgf]gogdf k/]sf 5g\ .plbt ;jf{ ]Ts[i6 kfZj{ufogsf nfludw'df;sf] cfF6L ;Sof]===af]nsf] uLtaf6c~h' kGt, ;f]xL uLtaf6 bLks lnDa',sfnLsf] :nf]nL :nf]nL===af6 ldng cdfTo,/fhgLltsf] P xfjf===af]nsf] uLtaf6;l~hjgL / laGbf; @ sf ] ; ' G5 'ltdLn]===af]nsf] uLtaf6 lzj kl/of/dgf ]gogdf k/ ]sf 5g\ . o:t} z'e;jf{ ]Ts[i6 kfZj{ ;+uLtsf] dgf]gogdfUofDan/af6 Pln; sfsL{, /fhgLltaf6cldt >]i7, xf]:6]n / df}gaf6 /f]lxtzfSo / 9'jfgLaf6 ;'lhn sdf{rfo{ 5g\ .

j;Gt ;jf{]Ts[i6 g[To lgb{]zssf] nflusfnLsf] :nf]nL :nf]nL===/ nf]km/sf] PSsf;Lb 'Ssf;L===af ]nsf ] uLtaf6 slj/fhuxt/fh, dw'df;sf] cfF6L ;Sof]===af]nsf]u Ltaf6 / ]g fzf / fO { , pj {zLsf ];hfpFnf===af]nsf] uLtaf6 aAa' yfkf /UofDan/sf] slt v'zL===af]nsf] uLtaf6/fhg /fO{ dgf]gogdf k/]sf 5g\ .

lkmNd pBf]udf @% jif{eGbf nfdf];do;Dd of]ubfg k'¥ofPsf / xfn klglqmoflzn ljlzi6 lkmNdsdL{x?nfO{ pRr;Ddfg JoQm ub{} ltg} lbUuh x:tLx?sf]gfdaf6 gfdf+s/0f ul/Psf] cjf8{df;jf{]Ts[i6 lgb{]zsnfO{ 6«kmL, k|df0fkq;lxtPs nfv / …dxÚ h'/L cjf8{sf] ljwfdf6«kmL, k|df0fkq;lxt :jb]zLnfO{ %! /ljb ]zL >i6fsf ] xsdf eg ] 6 «km L ,k|df0fkq;lxt %%% o'P; 8n/ k|bfg ul/g]5 . o:t} cGo ;Dk'0f{ ljwfdf 6«kmL,k|df0fkq;lxt %! xhf/ k|bfg ul/g]cfof]hsn] hgfPsf] 5 . g]kfn ;/sf/rnlrq P]g @)@^ tyf rnlrq lgodfjnL@)%& adf]lhd lgdf{0f eO{ s]G›Lo rnlrqhfFr ;ldltaf6 hfFrkf; eO{ jif{e/+Ldfg]kfnsf slDtdf kfFr j6f lkmNd xndfJoj;flos¿kdf k|bz{gdf cfPsf g]kfnLlkmNd tyf pQm lkmNddf ;+nUg Pj+;xefuL snfsf/x¿, k|fljlw1x¿ tyfn]vs /fli6«o rnlrq k'/:sf/sf nflu5gf]6 k|lqmofdf :jtM ;fd]n 5g\ . cjf8{dfs'n @) ljwf ;dfj]z 5g\ .

PgPkml8;L cjf8{ dgf]gog ;fj{hlgs

Ps aRrfsf] cfdf ag]kl5 rlr{t df]8n tyf 6]lnlehg :6f/ lsd sfb{lzogkm]l/ cfkm\gf] k'/fg} 5lj sfod ug{ nfnlot l5g\ . ue{jtL x'Fbfsf] ;dodf pgsf]z/L/ ljlu|Psf] lyof] . h;n] ubf{ pgn] lgs} cfnf]rgf v]Kg' k/]sf] lyof] . cfnf]rsx?n]lsdnfO{ cfkm\gf] z/L/ ljlsgLdf gb]vfpg cfu|x klg u/]sf lyP . t/ ;a} cfnf]rsx?sf]d'v y'Gb} lsdn] cfkm\gf] z/L/nfO{ ljlsgLdf k|:t't u/]sL l5g\ . 5f]/LnfO{ hGd lbPsf]5 dlxgfkZrft\ lsdn] ldofdLÚ ljrdf cfkm\gf] z/L/ b]vfPsL x'g\ . ;]tf] ljlsgLnufP/ ldofdL ljrdf /dfpFb} u/]sL lsdsf] z/L/ lgs} sfdf]Q]hs b]lvPsf] 5 .

stf/df sl/idfnfO{ ;Ddfgsl/idf dfgGw/ stf/df ;Ddflgt ePsL

l5g\ . sl/idfnfO{ g'jfsf]6 ;]jf ;dfhn] stf/sf]/fhwfgL bf]xfdf ;Ddfg u/]sf] xf] . pgL stf/sf]/fli6 «o lbj;df cfof ]hgf ePsf] ;f + lultssfo{qmddf ;xefuL x'g bf]xf k'u]sL lyOg\ . ;]jf;dfhsf cWoIf xl/s[i0f l/dfnn] sl/idfnfO{ vfbfcf]8fP/ ;Ddfg tyf k|df0fkq x:tfGt/0f u/]sflyP . l/dfnn] /fi6«sf uxgf dflgg] snfsf/nfO{;Ddfg ug{ kfpFbf v'zL ldn]sf] atfP . pgn]cfufdL lbgdf klg g]kfnL snfsf/nfO{ ;Ddfg ug{] k|lta4tf JoQm u/] . sfo{qmddfsl/idf;lxt snfsf/x? w'|a tfdfª tyf k|ldnf tfdfªnfO{ klg ;Ddfg ul/Psf]lyof] . ;Ddflgt snfsf/ tyf sfo{qmdsL k|d'v cltly cleg]qL dfgGw/n] ;Ddfgn]cfkm"nfO{ lgs} xf};nf ldn]sf] atfOg\ .

cf]:sf/af6 aflxl/of] ;'gufefpTs[i6 ljb]zL efiff cGt{ut g]kfnaf6 l;kmfl/; ePsf]

…;'gufefÚ lkmNd cf]:sf/af6 aflxl/Psf] 5 . cf]:sf/cfof]hs b Ps]8]dL df];g lkSr;{ cf6{;\ P08 ;fOG;n]lgsfn]sf] clGtd ;"rLdf ;dlnËL o'jtLsf] syf af]s]sf]lkmNd ;'gufef ;dfj]z 5}g . …;'gufefÚ df cleg]qL lgzfclwsf/L / lbof df:s]n] ;dlnËL o'jtLsf] e"ldsf lgjf{xu/]sf 5g\ . lkmNdnfO{ ;'j0f{ yfkfn] lgb{]zg u/]sf x'g\ .

:sn{]6sf] alnp8 ofqfa]nfotL ;'Gb/L :sn{]6 d]ln; ljN;gsf] alnp8

ofqf la:tf/} cuf8L a9\b}5 . @$ jifL{o oL ;'Gb/Ln]alnp8 ofqf Ps lxGbL rnlrqsf] cfO6daf6 z'?eP/ rnlrq;Dd k'u]sf] 5 . :sn{]6n] @)!@ df lbjfs/aghL{sf] rnlrq …z+3O{Ú sf] ODkf]6{]8 sDa/Lof af]nsf]cfO6d uLt u/]sL lyOg\ . kl5Nnf] ;dodf k|b{zgdfcfPsf] rnlrq …cf/ /fhs'df/Ú sf] cfO6d uLtaf6klg k|z+;f a6'Ng pgL ;kmn ePsL lyOg\ . a]nfotdf hGdLPsL :sn{]6 Ps s'zng[Tof+ugf klg x'g\ . lxGbL tyf ;fpy rnlrqdf pgn] cnu cnu k|sf/sf] 8fG; u/]sL5g\ . a]nfotdf /+ud~r clegosf] k|lzIf0f ;d]t lnPsL oL ;'Gb/Ln] cfkm'nfO{ r'gf}tLk'0f{sfd ug{ dg nfUg] atfpFl5g\ .:sn{]6 xfn} /fhLj vG8]njfnsf] rnlrq …jx cfbdL ax'ts'5 hfgtf x}Ú df d'Vo e'ldsfdf cg'alGwt ePsL 5g\ . …rnlrqdf d}n] ;'hL gfdsf] Pso'jtLsf] e'ldsf lgj{fx ub{}5'Ú :sn{]6n] rnlrqsf] af/]df elgg\, …/fhLj h:tf] k|ltefzfnLcleg]tf;Fu sfd ug{ kfpg' d]/f nflu uf}/jsf] s'/f xf] .Ú

6]lnlehgdf hof aRrghof aRrg km]l/ Psk6s 6]lnlehgdf cfpg]

ePsL l5g\ . t/, pgL o;k6s cleg]t[sf ?kdf cfpg]l5g\ . ;f]gL 6]lnlehgdf k|;f/0f x'g] wf/fjflxs …a;'Gw/fÚdf hofn] d'Vo e"ldsf lgjf{x ug{] l5g\ . u'h/ftLpkGof;df cfwfl/t l;l/ondf pgL l;+un Kof/]G6\;sf?kdf b]lvg] l5g\ . kTgLsf] sdAofsaf6 klt cldtfeklg lgs} v';L 5g\ . pgn] eg], …pgL sfd ug{ rflx/x]sLlyOg\, a;'Gw/faf/] 5nkmn eof], xfdL b'j}sf] ;Nnfxn]cf]s] eGof}+ .Ú o;cl3 hofn] ;/:jtL cl8of] leh'cnsDkgL :yfkgf ul/ wf/fjflxs pTkfbg yfn]sL lyOg\ .

pgn] pTkfbg u/]sf] …b]v efO{ b]vÚ lgs} lx6 klg ePsf] lyof] .

;f]gfIfL zfx?vnfO{ cl:jsf/gflosf ;f]gfIfL l;Gxfn] clego u/]sf clwsf+z

l;g]dfn] /fd|f] Jofkf/ u/]sf 5g\ . ;f]gfIfLn] ;ndfg,cho, cIfo, zflxb h:tf rlr{t :6f/;Fu dfq sfdu/]sL l5g\ . oz/fh Aofg/sf] lgdf{0fdf tof/ x'g nfu]sf]gofF rnlrq …km\ofgÚ sf nflu ;f]gfIfLsf] gfd cl3;fl/Psf] lyof] . t/ zfx?vn] ;f]gfIfLsf] gfdnfO{ cl:jsf/ul/lbPsf] ef/tLo ;~rf/dfWox?n] hgfPsf 5g\ .zfx?vn] ;f]gfIfL d;nf rnlrqdf dfq lkm6 ePsf] eGb}cl:jsf/ u/]sf x'g\ . gflosf kl/l0ftL rf]k8fsf] gfdnfO{lgdf{tf cflbTo rf]k8fn] cl:jsf/ u/]sf lyP . t/ cflbTon]

g} ;f]gfIfLnfO{ cl3 ;f/]klg zfx?vn] cl:jsf/ ul/lbPsf 5g\ . …km\ofgÚ df ;f]gfIfL;Fuclego ug{ cl:jsf/ u/]kl5 zfx?vsf nflu gofF lx/f]Ogsf] vf]hL z'? ePsf] 5 .lgdf{0fkIfn] zfx?v;Fu cfh;Dd clego gu/]sL gflosfnfO{ rnlrqdf lng rfxG5 .