abhibyakti 153

81
cleJolQm b' O{ dlxg] ;fdfGo ;flxlTos klqsf jif{ M $@ ÷ k"0ff{Í M !%# ÷ j}zfvh]7 M @)^* k|wfg ;Dkfbs gu]Gb|/fh zdf{ k|0fo/fh l3ld/]÷cf]kn/fh l3ld/] ;Dkfbsx¿ uLt ÷ uhn ÷ sljtf k|bLk g]kfn÷b'O{ n3'syf !! zld{nf v8\sf bfxfn÷;Demf}tfsf] Sofgef;df #& c1ft o'js÷bfu $^ s[i0f ahufO{ ÷k|lt:k4f{ &! kß b]jsf]6f÷k|tLssf k|jt{s M zfn{ af]bn]/ !# 3gZofd /fhsl0f{sf/÷Ps kmGsf] cd]l/sfsf] aflN6df]/df !( k|sfz ;fodL÷cf]zf] M ;Demgfsf Ps ofqL %# nLnf n'OF6]n÷cfVofgsf/ uLtf s]z/L ^# c?0faxfb'/ vqL gbL÷cIf/sf] 3/ ^* syf ÷ n#'syf n]v ÷ lgaGw ÷ ;+:d/)f ctLtsF kFgf xf:o ÷ Joª\Uo lzj /]UdL÷;d;fdlos klqsf hs]nf]Ú $( ofofj/÷hd36x¿af6 && sfnLk|;fb l/hfn÷uhn % /hgL 9sfn÷j;Gt ^ pbo 7fs'/÷uhn & z/brGb| zfxf÷dfofsf] ulx/fO * afa'/fd nfld5fg]÷d'Qms ( s[i0f k|;fO{÷nfh !@ g/]Gb|/fh kf}8]n÷v]nleqsf] e]mn @) gf^s /fha÷e"tsf] lk08efu ## kof{jnf]sg hd#^x¿af^

Upload: online-sahitya

Post on 08-Mar-2016

248 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

153rd issue of Nepali literary magazine Abhibyakti. Digital version published by onlinesahitya.com

TRANSCRIPT

Page 1: Abhibyakti 153

cleJolQm b'O{dlxg] ;fdfGo ;flxlTos klqsf

jif{ M $@ ÷ k"0ff{Í M !%# ÷ j}zfv�–h]7 M @)^*

k|wfg ;Dkfbs gu]Gb|/fh zdf{

k|0fo/fh l3ld/]÷cf]kn/fh l3ld/];Dkfbsx¿

uLt ÷ uhn ÷ sljtf

k|bLk g]kfn÷b'O{ n3'syf�— !! zld{nf v8\sf bfxfn÷;Demf}tfsf] Sofgef;df�— #&

c1ft o'js÷bfu�— $^ s[i0f ahufO{÷k|lt:k4f{�— &!

kß b]jsf]6f÷k|tLssf k|jt{s M zfn{ af]bn]/ �— !#3gZofd /fhsl0f{sf/÷Ps kmGsf] cd]l/sfsf] aflN6df]/df�— !(

k|sfz ;fodL÷cf]zf] M ;Demgfsf Ps ofqL�— %#

nLnf n'OF6]n÷cfVofgsf/ uLtf s]z/L�— ̂ #c?0faxfb'/ vqL gbL÷cIf/sf] 3/�— ^*

syf ÷ n#'syf

n]v ÷ lgaGw ÷ ;+:d/)f

ctLtsF kFgf

xf:o ÷ Joª\Uo

lzj /]UdL÷;d;fdlos klqsf �…hs]nf]Ú�— $(

ofofj/÷hd36x¿af6�— &&

sfnLk|;fb l/hfn÷uhn�— % /hgL 9sfn÷j;Gt�— ^

pbo 7fs'/÷uhn�— & z/brGb| zfxf÷dfofsf] ulx/fO�— *

afa'/fd nfld5fg]÷d'Qms�— ( s[i0f k|;fO{÷nfh�— !@

g/]Gb|/fh kf}8]n÷v]nleqsf] e]mn�— @)

gf^s

/fha÷e"tsf] lk08efu�— ##

kof{jnf]sg

hd#^x¿af^

Bibhor Baral
अनलाइन साहित्य डट कम
Bibhor Baral
Bibhor Baral
Bibhor Baral
Page 2: Abhibyakti 153

z'Ns M ljlzi6 ;b:otf�— Go"gtd ?= %)))÷�— Ps k|ltsf]�— ?=@)÷�— ef/tdf ef=?=@)÷�—

kDa' dfu{, uf}/Lgu/, rfjlxn, sfdkf�— *kmf]g M $$&@^#&Od]n M [email protected] -k|Lltdf dfq_j]e M www34.brinkster.com/abhibyakti

d'b|s M aunfd'vL ckm;]6 k|];�— sf]k'08f]n, nlntk'/÷kmf]g %@@))((k|sfzs M gu]Gb|/fh zdf{�— kDa' dfu{, uf}/Lgu/, rfjlxn, sfdkf�– *

cleJolQm sfof{no

cf]kn l3ld/]cfj/)f snf

cleJolQm kl/jf/gu]Gb|/fh zdf{hubLz l3ld/]1fg'jfs/ kf}8]n/d]z uf]vf{nLk|0fo/fh l3ld/]cf]kn/fh l3ld/]k|f~hn/fh l3ld/]

kf&s kqf+z

/fk|p kf]v/]n�— &%dg'hafa' ld>�— &%

b'ioGt Hof]lt÷k|1f�–k|lti7fgdf ljZj sljtf lbj;�— &@l/kf]tf{h

ljho ;'Aaf÷uhn�— @@/f;f÷uhn�— @@lbJo lu/L÷d 6]lnlehg x]lb{g cfdf�— @#c~h' :dfl/sf÷uhn�— @$hoGtf kf]v/]n÷:ofn / ds}v]t�— @&nIdL pk|]tL÷df]xeË�— @*dfwj vltj8f÷uhn�— $%hoaxfb'/ l3ld/]÷Hofg} hfg] qf; 5�— %)r+sL >]i7÷cg'xf/�— %!eljnfn nfld5fg]÷5fofF�— %@nLnf/fh bfxfn÷uhn�— ̂ !dl0f/fh l;+x÷gofFjif{ k'mnf];\�— ̂ &sdnf l/;fn Hof]lt÷b]z�— ̂ (

Bibhor Baral
onlinesahityadot com
Bibhor Baral
Bibhor Baral
Bibhor Baral
Page 3: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 1533

>L x]d xdfn�— afg]Zj/ ÷ >L ;'Åb l3ld/]�— dl08vf6f/ ÷ >L 3gZofd/fhsl0f{sf/�— j[mi0f kfp/f]6L rf]s, sdnkf]v/L ÷ >L /f]rs l3ld/]�— uxgf kf]v/L,6Ëfn ÷ >L hubLz l3ld/]�— rf]ef/ ÷ >L e/t h+3d�— gofF afg]Zj/ ÷ 8f= >L/fddfg t[lift\�— rfjlxn ÷ >L r}tGo l;6f}nf�— r08f]n ÷ >L z/brGb| u'?ª ÷ >LZofd/fh hf]zL ÷ >L /d]z uf]vf{nL�— jL/u~h ÷ >L ljgf]b bLlIft�— sflnsf:yfg ÷>L j[mi0fk|;fb k/fh'nL�— sfnLdf6L ÷ >L rlGb|sfgGb v/]n�— l8NnLahf/ ÷ >L e'jg9'+ufgf�— uf}zfnf ÷ >L sGrg k'8f;}gL�— hf]/kf6 L÷ >L ljgob]j zdf{ n'OF6]n�—9'Ëfc�•f ÷ >L /d]z vj'm/]n�— sdnkf]v/L ÷ 8f=>L sljtf/fd >]i7�— cgfdgu/ ÷ >Lx/Lz slNkt�— sf7df8f}+ ÷ >L zÍ/ zfx�— �…cflzofgfÚ /Ërf]s, 7d]n ÷ >L P;=aL=zfx�— hfh/sf]6 ÷ >L df]xg b'jfn�— ag]kf ÷ >LdtL /Tg>L >]i7�— lqk'/]Zj/ ÷ 8f=>L pk]Gb| dxtf]�— xfn M d:sf], ?; ÷ >L hLjf nfld5fg]�— xfn M d:sf], ?; ÷ 8f=>LdtL ljlGbtf nfld5fg]�— xfn M d:sf], ?; ÷ >L v]d/fh nfld5fg]�— xfn M d:sf],?; ÷ 8f= >L dl0f kf]v/]n�— xfn M d:sf], ?:f ÷ 8f= >L eLid cfrfo{�— xfn M d:sf],?; ÷ >L ;'lznf /fgL /f0ff�— nlntk'/ ÷ >L uf]ljGb lu/L k|]/0ff�— xfn M cd]l/sf ÷>L ONof e§/fO{�— dxf/fhu~h÷ >L hLjgkfgL�— cf]/fi6], :ofª\hf�— ^, xfn Mj'mn]Zj/, sf7df8f}+ ÷ >L k|bLk vltj8f�— l8NnLahf/�— xfn M afª\nfb]z ÷ >Llji0f'axfb'/ l;+x�— dl08vf6f/ ÷ >Ldfof 7s'/L�— wf]aL3f6, nlntk'/ ÷ >Lj'ma]/k|;fbzdf{�— afg]Zj/ ÷ >L kLtfDa/f pkfWofo kLo"if�— O{lGhgLol/Ë SofDk; k'Nrf]s ÷ >Lgu]Gb| zdf{�— dl08vf6f/ .

cleJolQmsf k'/fgf ljlzi6 ;b:ox¿cleJolQmsf k'/fgf ljlzi6 ;b:ox¿cleJolQmsf k'/fgf ljlzi6 ;b:ox¿cleJolQmsf k'/fgf ljlzi6 ;b:ox¿cleJolQmsf k'/fgf ljlzi6 ;b:ox¿

>L j[mi0f ahufO{+�— a]lNhod8f=>L ;'ifdf cfrfo{�— nlntk'/8f=>L b'j;' If]qL�— ;Kt>L ;bg, !(% dfg>L dfu{, ljzfngu/>L bfdf]b/ k'8f;}gL �…lszf]/Ú�— Uj+uj", sf7df8f}+>L ?j'm sfsL{�— x]6f}+8f M xfn sf7df8f}+>L j;Gt l/hfn�— hf]/kf6L, sf7df8f}+>L k'?iff]Qd a:g]t�— l;kmn, sf7df8f}+8f= >L zf]ef kf]v/]n�— ;fg]kf, nlntk'/>L Pn=aL= If]qL�— s}nfzgu/, e=g=kf=�— !#, lrtjg>L kjg cfnf]s�— sflnsfdfu{, l8NnLahf/, sf7df8f}+>L lzjk|sfz�— af]:6g, cd]l/sf>L kf]if/d0f rfkfufO{�— lbª\nf, gfuL, ef]hk'/

gof¤ ljlzi^ ;b:ogof¤ ljlzi^ ;b:ogof¤ ljlzi^ ;b:ogof¤ ljlzi^ ;b:ogof¤ ljlzi^ ;b:o

Page 4: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 1534

�‘cleJolQm�’sf] :yfloTjsfnflu �‘cleJolQm cIfo sf]if�’ :yfkgf ul/Psf]tyf OR5's OR5's OR5's OR5's OR5's cfkmGtx?;�“u sf]ifj[l4sf nflu

;xof]usf] ck]Iff ul/Psf] Joxf]/f k"0ff{° !$( sf] ;DkfbsLodfplNnlvt 5 . sf]ifj[l4sf nflu xfn;Dd lgDgfg';f/

;xof]u k|fKt ePsf]] s'/f ;wGojfb hfgsf/L u/fp�“b 5f}+ .

;xof]uLx?af6

!= 8f= >L w|'jrGb| uf}td ?= %,)))÷�–

@= >L w|'j ;fksf]6f ?= %,)))÷�–

#= >L kjg cfnf]s ?= !%,)))÷�–

$= >L hubLz l3ld/] ?= !,)),)))÷�–

%= >L ;fDa 9sfn ?= %,)))÷�–

^= >L /d]]z uf]]vf{nL ?= %,)))÷�–

&= >L /fd]Zj/ hng ?= %,)))÷�–

*= >L /fdafa' l3ld/] ?= %,)))÷�–

(= >L wg/fh lu/L ?= !),)))÷�–

(= >LdtL /Tg>L >]i7 ?= %,)))÷�–

!)= >L z]v/ lu/L ?= !),)))÷�–

!@= >L zld{nf v8sf ?= %)))÷�–

!%= >L ljgos'df/ >]i7 ?= !,)),)))÷�–

!^= >L dgf]h Gof}kfg] ?= %,)))÷�–

?= @,*),)))÷�–?= @,*),)))÷�–?= @,*),)))÷�–?= @,*),)))÷�–?= @,*),)))÷�–

xfn;Dd hDdf ?= $,*),)))÷�– xfn;Dd hDdf ?= $,*),)))÷�– xfn;Dd hDdf ?= $,*),)))÷�– xfn;Dd hDdf ?= $,*),)))÷�– xfn;Dd hDdf ?= $,*),)))÷�–

;+:yfksx?af6 :yflkt sf]if

cleJolQm cIfo sf]if

hLjf nfld5fg] ?= !,)),)))÷�–gu]Gb|/fh zdf{ ?= !,)),)))÷�–

?= @,)),)))÷�–?= @,)),)))÷�–?= @,)),)))÷�–?= @,)),)))÷�–?= @,)),)))÷�–

hDdfhDdfhDdfhDdfhDdf ?= @,)),)))÷�–?= @,)),)))÷�–?= @,)),)))÷�–?= @,)),)))÷�–?= @,)),)))÷�–

Page 5: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 1535

uhn

sfnLk|;fb l/hfndxfFsfn, rfjlxn

hlQ b'Mv ;f:tL b]pm hlQ b]pm rf]6,d'vdf P]of cfof] eg] dnfO{ dfl/lbg" .

ltdLafx]s d]/f] dgdf csf]{ eP sf]xL,;Q] ;Q] /fdf]/fd dnfO{ dfl/lbg" .

klxnf] kN6 b]v]kl5 s]ef] dnfO{ s]ef] </ftel/ ;'Tof eP dnfO{ dfl/lbg" .

ltd|f] d]/f] aLrsf] s'/f s;d eGg] 5}g,Ps zAb d'vdf NofP dnfO{ dfl/lbg" .

cl:t cl:t vfÚsf] /S;L ;f;df cfof] xf]nf,cfh /S;L vfÚsf] eP dnfO{ dfl/lbg" .

hab]lv uOg\ pgL zx/ l/Q} kf/L,dgdf zflGt rog eP dnfO{ dfl/lbg" .

?Gg eG5' t/ k]ml/ cfOxfN5 cfF;',s;d ca /f]PF eg] dnfO{ dfl/lbg" .

b'lgofFdf ;'Gb/L t slt b]v]F slt,xh'/h"tf] sf]xL eP dnfO{ dfl/lbg" .

cs}{l;t cFufnf]df b]Vg'eGbf k}n],cf�ˆg} xftn] hx/ lbO{ dnfO{ dfl/lbg" /

h'g nugsf] ;fOtdf 8f]nL r8\l5g\ pgL,ljwftfn] To} 38Ldf dnfO{ dfl/lbg" .

Page 6: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 1536

sfe|f]sf d'gf, sf]O/fnfsf km"n / nHhfjtL ´f/;Fucfk\mg} kfOnfdf /ª abln/xg] kxf8;FulIflth;Fu, cfsfz;Fu,afbn;Fu clg d]/f] b]zsf] df};d;Fud}n] slxNo} ;f]Wg' k/]gs:tf] x'G5 j;Gt <

sf]OnLsf] cfjfh/ cfsfz prfNg h'd{'/fPsf sf]lknfx¿sf ljZjf;;FuaLpmx¿;Fu, df6f];Fulzlz/df d'́ {fP/ k'gM xl/ofnL cf]8\g yfn]sf ´f/x¿;FupgLx¿sf] wd{ s] xf] <d}n] slxNo} ;f]Wg' k/]g

;':t;':t dL7f] nfUb} uPsf] atf;;FuKofpnLsf km"nx¿;Fud}n] slxNo} xft km}nfpg' k/]grd]nL, sdn / u'/fF;x¿;Fu

ag, au}+rf / dgx/avt ;fy lbP

k|s[ltn] cfkm}+ a'́ fPsf] kf7logLx¿nfO{ ljZjf; u/]/ kfOnf ;fg{slxNo} wsfpg' k/]g

cfh j;Gt Ct'sf] of] ;'Gb/ lbgphf8 5'cfFvfel/ ;"\o{ rGb| pbfP/gLnf g;fel/ d]rLsfnL aufP/

j;Gt

/hgL 9sfn

Page 7: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 1537

zflGtsf] j;Gt, ;+ljwfgsf] j;Gt, f;gsf] j;Gtv} slxn] cfpF5 <sf];Fu ;f]wf+} <;f]Wg} ;s]sL 5}gslxn] cfpF5 j;Gt <

w]/} a]/ cf]7d} ?s]sf] aft sf] d"n k'm6\of],ltdLnfO{ s] ofb u/] vofnft sf] d"n k'6\of] .

Kof;L wtL{nfO{ t[Kt u?F egL hf] cfof] ;fpg,PsfPs afbnaf6 oxfF aiff{t\sf] d"n k'm6\of] .

ToxfF df}gtfn] klg y]Ug ;s]g xf]nf af6f] vf]nfsf],oxfF d]/f cfFvfaf6 lg hhjft sf] d"n k'm6\of] .

k'/} el/P5 cfsfzsf] tnfp gf}nfv tf/fn],h"g rDSof] cfsfzdf ls /ftsf] d"n km'6\of] .

s:tf] crDd 9'+Uuf h:tf] ;fx|f] eP lg of] d'6'af6,;+emgf¿kL ltd|f] ;f}uftsf] d"n k'm6\of] .

lgofln/x]sf lyof}+ P] �…pboÚ 1fg'h:tf] dfG5]nfO{,:kz{ ubf{ dfq klg gUdft sf] d"n k'm6\of] .

uhnpbo 7fs'/

/fdafu /f]8, cDafnf, xl/of0ff

@)^*=!=!

cf:yfsf] /ftf] /+u;Fu ldt]/L ufF;]/ klgsflGtxLg 5'

d g]kfnLdnfO{ yfxf 5, s:tf] x'G5 j;Gt Û t/

Page 8: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 1538

z/brGb| zfxf

a;Gt Ct' rf/ah], pHofnf] x'g cem b'O{ 306flaxfgn] s] lnP/ cfpF5, 5}g s'g} pTs07fhLjgLdf /x]g afFsL ca s'g} k'/fgf] rfxgft}klg kl/t[Kt x'G5 ls eGg] ldYof efjgf

jl/kl/ lxpF, /ftf] sf]6 dfly ;]tf] e'jfsf] lz/kf];cyfx ;d'b|, ;"of{:t / cem} udL{sf] pR5jf;\lxpFr'nL d'lglt/ s:t'/L d[usf kfOnfk]ml/ klg nfn'kft] k'mn]/ sf]OnL ufpnf

of] k|Zg hLjgL aGof], pQ/ 5 ;f]em} ;w}F;a} rfxgf t[Kt x'Gg hLjgL el/ st}xl/ jif{, a|Dx jif{, v;u/ pQ/fkGyx'g nfUof] ls ;a} pTs07f j}/fUosf] cGt

dfof d]/f] d[To' cufl8 n]Vg kg]{ k|0fosf/0f xf]Og ltd|f] lg0f{o d]/f] cfsl:ds cGToha d x'G5' lxl/Ss, nfU5 v'zL of] :sGwsd ;] sd dfofs]f ulx/fOn] ePg of] b'vfGt .

dfofsf] ulx/fO

tyf

cGo ljleGg ;flxlTos klqsfx¿sf ;fy}ljljw kf7Ø;fdu|Lx¿

Pjd\ :6]zg/L ;fdfgx¿sf lgldQ xfdLnfO{ ;+emg'xf];\

kf7Ø ;fdu|L k;nkf7Ø ;fdu|L k;nkf7Ø ;fdu|L k;nkf7Ø ;fdu|L k;nkf7Ø ;fdu|L k;n-k|f]= sdn ;'j]bL_

hfd] dfs]{6, /Tgkfs{, k;n g+= !*, kmf]g M $@$#!%)

cleJolQm

Page 9: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 1539

cf]7sf] afGsL b]Vbf nfU5 km"n}km"nsf] d]nf 55gs ldN5 x/]s rf]6df km"n}km"nsf] e]nf 5km"nsf] kv]?, km"nsf ;kgf, km"ns} ;f}/e t/Tof] km"n rfVg d rflxg] b}jsf] s:tf] v]nf 5

Ps

slxn] p;nfO{ udnfsf] u'nfkmh:tf] b]V5' dslxn] p;nfO{ kx/fsf] u'/f+;h:tf] b]V5' d

Psemnsd} sxfgL cfkm\gf] ;'gfpF5 km"n o:tf]slxn] p;nfO{ s5f/sf] knfF;h:tf] b]V5' d

b'O{

pbf;Lg /xg ;lQmgF d km"n b]v]kl5km"n u'dfpg] ljutsf] e"n b]v]kl5

j;Gtsf] kfx'gfh:tf] nfUbfnfUb} km"n dnfO{km"nd} cfFvf hfG5 klxn] km"n b]v]kl5

tLg

u'nfkmsf] km"n b]v]/ dfG5]sf] dg hlQ /dfP klgcfkm\gf] a]xf]zL rfnkfpF5 dfG5]n] km"n gkfP klghxfF, h;/L k'mn] klg k"mnsf] cg'/fu n'Sb}g o;}Pp6f ememNsf] 5f]8\5 k""mn cfk"m em/]/ uP klg

rf/

OGb|sdn;Fu e]6 ePsf] Tof] lbgsf] ;Demgf x'G5cfNxfbsf] sf]lknf k'm6]sf] Tof] l5gsf] ;Demgf x'G5eGg dg nfu]sf s'/f cfFvfdf s:tf] plePsf lyPzg}M zg}M 8fF8fkfl/ hfg] Tof] h"gsf] ;Demgf x'G5

kfFr

km"nsf] ck]Iffn] dnfO{ sxfF k'¥ofpg] xf]nf <km"nsf] rfxgfn] dnfO{ sxfF k'¥ofpg] xf]nf <p2]ZoxLg of] n7fah|�– caf]w k"mnsf ;kgf

gflesf] ;'uGwn] d[unfO{ sxfF k'¥ofpg] xf]nf <5

d'Qmsafa'/fd nfld5fg]

gjnk/f;L, xfnM anDa' $, sf7df8f}+

Page 10: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15310

g]kfndf b}lgs !^ 306f;Dd nf]8;]l8ª x'Fb} cfPsf] 5 s]xL jif{b]lv . nf]8;]l8ªx6fpg] lsl/of vfP/ dlGqkl/ifbdf k'u]sf k|wfgdGqLn] 3f]if0ff u/], æ;fdGtL ;Qfsfbnfnn] clxn];Dd hgtfsf] zf]if0f u/]/ lbg latfP . ca g]kfndf hgtfsf] ;Qf:yflkt ePsf] 5 . xfdL clxn]sf] nf]8;]l8ª cGTo u/]/} 5f8\5f}F . Ps dlxgfsf] s7f]/kl/>d u/]/ xfdLn] b;jif{df b; xhf/ d]ufjf6 lah'nL pTkfbg ug]{ of]hgf agfPsf5f}F . To;sf nflu xfdLn] k|To]s jif{ Ps xhf/ d]ufjf6 lah'nL pTkfbg ug'{k5{ .xfd|f] qmflGtsf/L kf6L{n] csf]{ cjlw klg r'gfj lht]kl5 g]kfnsf] l8S;g]/Ldfnf]8;]l8ª eGg] zAb} ;dfKt x'g]5 .

/ftf]lbg c¿ kf6L{nfO{ ;fdGtL ;Qfsf] bnfn eg]/ ;Qf];/fk ug]{ qmflGtsf/Lkf6L{sf k|wfgdGqLn] ;o lbgsf] xlgd"g jQmJodf nf]8;]l8ª x6fpg] efif0f u/]sf];'g]/ ;a} hgtf zflGtsf] cFWof/f]df lgbfP .

t/ d lgbfpg ;lsg . k|To]s jif{ xhf/ d]ufjf6 lah'nL lgsfNg] k|wfgdGqLsf]k|ltj4tfsf lbg uGtL ug{ d}n] Pp6f /fd|f] leQ]kfqf] lsg]/ sf]7fdf e'm08\ofPF .

3f]if0ffsf] klxnf] dlxgf laTof] . lah'nL pTkfbgsf] rfnr'n ;'lgPg . bf]>f]dlxgf laTof] . k|wfgdGqLs} kf6L{sf :yfgLo sfo{stf{n] kfgLdf hghflt cflbjf;Lsf]clwsf/ eg]/ b'O{6f cfof]hgf agfpg uPsfx¿sf] Sofd/f, lyof]8f]nfO6, df]afOn;]6 t vf];] vf];], Toltn] dfq gk'u]/ ltgn] Pshgf k|fljlwsnfO{ dHh}n] uf]b]//fhwfgLlt/ kmsf{lbP .

t]>f] dlxgfdf ljh'nL pTkfbs ;ª\3n] æ/fHon] ;'/Iffsf] ;'lglZrttf glbP;Dds'g} klg ljB't cfof]hgf gagfpg]Æ eGg] lgisif{;lxtsf] lj1lKt hf/L u/] .

5}6f}F dlxgfdf d}n] k|wfgdGqLnfO{ e]6\g] df}sf kfPF . k'if dlxgfdf k|wfgdGqLsf]sf]7f Gofgf] kfl/Psf] lyof] . k|wfgdGqLsf] sf]7fdf nf]8;]l8ª ;dfKt ePsf] b]v]/ dbª\u k/]F .

/fdhLsf] /fhLgfdfn] b]z} xNnfof] . dfG5] ;8sd} plqP .ædGqL ck/fwL xf], To;}sf] ck/fwsf sf/0f /fdhLn] /flhgfdf lbPsf x'g\ .Æ

k"j{dGqLn] ;fj{hlgs efif0f u¥of] .ædGqL e|i6frf/L x'g\ . s/ 5Ng]nfO{ s8f sf/afxL ug'{k5{ eg]jfkt\ /fdhLn]

dfgl;s bjfjsf] ;hfoF kfPsf x'g\ .Æ csf]{ /fHodGqLn] eGof] .æ/fdhL / dGqLsf] kf6L{ gldn]sf] x'gfn] dGqLn] /fdhLnfO{ x6fPsf x'g\ . of]

s'/f /fdhLn] xfd|f] o'lgog;Fusf] ;fIffTsf/df eGg'ePsf] xf] . dGqLn] ;fj{hlgsdfkm gdfu];Dd / /fdhLnfO{ ;;Ddfg s'rL{df ga;fP;Dd xfdL sfd ub}{gf}F . xfd|f]

k|bLk g]kfn

1= nf]*;]l*ªsf] cGTo

b'O{ n3'syf

2= /fhLgfdf

Page 11: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15311

k]g8fpg cfGbf]ng clxn] !@ ah]af6 cf/De eof] .Æ r}tsf] tftf] 3fddf l;d06Lsf]e'OFdf a;]sf] tfn'v'On] 6«]8o'lgogsdL{n] kqsf/nfO{ cGt/jftf{ lbof] .

Pp6f ;lrjn] kbaf6 /fhLgfdf lbof] / atf;] t/ª\udf d'n'snfO{ xNnfOlbof] .w]/} xNnf ePkl5 ;TotYo kQf nufpg d}n] /fdhLsf] 3/ ePsf] zLtn, ;'/Do /

xl/ofnLn] kl/k"0f{ ufpF hfg] lgwf] u/]F . /fdhLsf] 3/ k'Ubf lbpF;f]sf] tLg ah]sf] lyof] .ætkfO{Fn] g/fd|f] sfd ug'{eof] .Æ d}n] eg]F, ælagfsf/0f /fhLgfdf lbP/ dfG5]nfO{

af}nfxf agfOlbg' eof] .Ææ;a} xNnf ;'Gbf d}n] Psbd 7Ls u/]5' eGg] nfu]sf] 5 . /fhLgfdf lbO/xFbf

d}n] lgsfn]sf] lgisif{ a]7Ls kf] 5 ls eGg] nfu]sf] lyof] . t/ xf]Og /x]5 .Æ/fdhLsf] s'/f] ;'g]/ 5Ss kg]{ kfnf] d]/f] lyof] . t/ d}n] s]xL ;f]lwg .ægLlt lgdf{0fsf] txdf d}n] cf7 jif{ sfd u/]F . d}n] g]kfnsf ;a} kf6L{sf

dGqL;Fu sfd u/]F . dGqLsf] sfd b[li6sf]0f lbg] xf] . t/ cf7 jif{df d}n] a]xf]/]sf5 hgf dGqLdf d}n] s'g} b[li6sf]0f b]lvg . clxn]sf dGqL /fhgLltsf] b]z vfO{ z]ifePsf, 7"nf] kf6L{sf] 7"n} g]t[Tjdf a;]sf, k6s k6s dGqL ePsf, logn] t s]xLunf{g\ eGg] nfu]sf] lyof] . oL klg pxL 8\ofªsf d"nf /x]5g\ eGg] 1fg kfPkl5 caoxfF hflu/ vfg' eg]sf] lhGbuL Aoy{ kmfNg' eGg] nfu]/ d}n] /fhLgfdf u/]sf] x'F .Æ

ædGqLsf] rsf]{ bjfjsf sf/0f g} tkfO{+n] /fhLgfdf lbg'ePsf] xf] t <ÆæTof] klg xf], t/ dnfO{ rsf]{ dfgl;s bjfj lbg]df oL a"9f dGqL PSnf

xf]Ogg\ . oL eGbf cufl8sfn] klg dnfO{ gf]s/ g} agfpg vf]h]sf lyP .Æxl/of] hª\unsf] aLrdf kRrL; /f]kgLhltsf] vfnL hUufdf af/Lsf] dflyNnf]

efudf 3/ agfP/ a;]sf /fdhLnfO{ gd:sf/ u/]/ d af6f] nfu]F . /fdhL cfh ot}a;f}F eg]/ cf�ˆgf] g]kfnLkg b]vfpFb} lyP . d dGqLk'/f0f ;'Gg zx/lt/} nfu]F .

!( r}t )^&

;|i6fnfO{ z'esfdgf

;+jt\ @)^* j}zfvsf] cj;/df

()cf} + jif {sf] ;+3f/df k|lji6 cIf/k'?if Pj+

oz:jL e"�–/fhgLltljb\ dbgdl0f bLlIft

nufot\ ;Dk"0f{ g]kfnL ;|i6fhut\df

d·ndo xflb{s z'esfdgf

k|fyL{

/d]z uf]vf{nL

;Dk|lt

gf/fo0L jfª\do k|lti7fgjL/u~h -g]kfn_

Page 12: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15312

s[i0f k|;fO{+

nfh

lgj{:q lyPFd]/} cfdfn] b]lvg\,d]/f] klxnf] nfhcf�ˆg} ;[hgfsf] nfh;fob uj{af]wdf /dfpYof] cfdfnfO{d x'ls{b} ubf{gfª\uf lxdlzv/ / kxf8n] d]/f] nfh x]/]Tolta]n}sf] s'/f xf]cfsfz, h"g / tf/fx¿cfk"m;Fu} v]Ng] bf+}t/Lx¿xfdL ;a}n] cf�ˆgf nfh x]/]/Ps cfk;df nfh ;f6\of}+ .Nffhsf] ;'ud ofqfdfxfdL xfd|f nfh dfly slxNo} nhfPgf}+nfh /xFbfsf] qmd PsfPs e+ux'Fbfbf+}t/Lx¿ km]l/Psf lyPt/ lsg xf]nfh n'sfpg] s'/fdfkm]l/Psf lyPgg\h"g,tf/f/ kxf8x¿ .clg km]l/Pgg\ lxdlzv/x¿oL ;j} klxn]e}+m lg;+sf]rndtGg eP/Pscsf{nfO{ nfh b]vfpFb};'ltg} /x],nfhdfly /dfP/d eg] clxn]cf�ˆg} nfh;Fu nhfP/ljjz afr]sf] 5'cf�ˆg} nfhnfO{ aGb sf]7fleq n'sfP/ .

cgfdgu/, sf7df8f}+

Page 13: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15313

zfn{ af]bn]/ ( clk|n !*@! df Kofl/;df hf];]km k|mF:jf / sf/f]lng cfZof{+af]8Ø'km]sf] sf]vdf hlGdPsf x'g\ . pgL 5 jif{sf x'Fbf pgsL ljwjf cfdfn] d]h/ hfscf]lks;Fu cfsf]{ lax] u/]kl5 kl/jf/n] lncf]Fdf jf; ;¥of] . :s"n hfg] slnnf] pd]/b]lvg} pgsf] cfkm\gf gofF lktf;Fu s'/f gldn]kl5 af]bn]/n] cfk""m PlSnPsf] cg'ejug{ yfn]] . lncf]Fsf] :s"ndf ljBfyL{ x'Fbf pgsf] hLjgdf 5fPsf] s6'tfaf]wsf] cGTo5}g eGg] efjgf hLjgel/ /lx/Xof] . kl5 uP/ k}t[s ;Dkltsf] c+z lnPkl5 s]xL;dosfnflu pgsf] hLjgdf ;'v 5fof] . clg, !*$* lt/ pgL /fhgLltdf klg;+nUg eP / ;8sdf;d]t plqP . t/ !*$^÷$& tfsf pgn] km]nf kf/]sf cd]l/sL slj P8\u/ cfn]g kf]n] pgdfly k|efj hdfpFb} uPkl5 ;flxTolt/ kmls{P /cfkm"nfO{ slj, lgaGwsf/, ;dfnf]rs / kf]sf s[ltx¿sf] cg'jfbssf] ¿kdf :yflktug{ ;kmn eP . !*^$ df cfkm}+n] a]lNhoddf lgjf{zg /f]h] tfklg kIff3ftsf] l;sf/ag]kl5 pgLnfO{ cfkm\g} b]zdf NofOg' k¥of] hxfF #! cu:t !*^& df pgsf] b]xfGt eof] .

af]bn]/ pGgfO;f}+ ztfAbLsf ;a{>]i7 k|mfG;] nLslj tyf d"ntM k|tLsjfbsfk|jt{s x'g\ . pgsf s[ltsf] snfTds kIfaf6 k|efljt x'g]dWo] :t]kmfg dfnfd]{ / kf]nefn]/L x'g\ eg] sfNklgs b[li6sf] kIfaf6 k|efljt x'g]df cfYo'{/ ¥ofFaf] k|d'v 5g\ .kf]n e]n]{g, nfkmf]u{ / ckf]lng]/ ;fy} a]nfotsf c:s/ jfON8, l6=o;= Olno6 /l8ng 6d;n] klg pgLaf6 k|]/0ff kfPsf 5g\ . af]bn]/ :jo+ eg] cd]l/sL slj P8\u/cfng kf]sf vf;u/L ;f}Gb|o{zf:qLo l;4fGtaf6 k|efljt lyP h;n] ubf{ a]nfotsfhg ls6;\ h:t} pgL klg æsnfsf] lglDt snfÆsf] kIfw/ lyP . c7\7f/f}+ / pGgfO;f}+ztfAbLsf] o'/f]k cfWoflTds hut\df 7"nf] ljZjf; /fVg] ePsf]n] To; a]nfsfsltko dflg; e"tk|]tdf klg plQs} ljZjf; ub{y] h;n] ubf{ OlGb|ouf]r/ ef}ltshut\ / cfWoflTds hut\sf aLr /Ë, ¿k, Wjlg, / cGo k|tLssf cfwf/df ;DaGwvf]Hg' dgfl;j lyof] . clg oyfy{jfbsf] pQ/flwsf/L k|s[tjfbn] OlGb|ox¿sf cfwf/dfk|fKt 1fgsf] j}1flgstf jf ljZj;gLotf pk/ uf}/j ug{ yfn]kl5 Psflt/ 7f]; j:t'eGbfk/sf] ;+;f/ wldnf] / c:ki6 aGb} uof] eg] cfsf]{lt/ cfWoflTds hut\ hlt pk]lIft x'Fb}uof] ef}lts oyfy{ Tolt g} dfgj cg'e"ltdf lghL{j / vl08t b]lvFb} uof] . oL b'O{j6f hut\ufF:gsfnflu k|tLsjfbn] k|s[tjfbsf] lj/f]wdf /x:ojfbnfO{ cFufn]sf] 5 .

af]bn]/n] !*^( df n]v]sf Le spleen de Paris -Kofl/;sf] pbfl;gtf_ pgsf]d[To'kZrft\ dfq 5flkof] eg] !*%& df 5flkPsf] Les fleurs du mal -kL8fsfy'Ëfx¿_ af]bn]/sf] ;a}eGbf k|ltlglwTj ug]{ s[lt xf] . o; s[ltdf pgs} egfOcg';f/cfkm\gf] ;+k"0f{ lrGtg, ;+k"0f{ Åbo, ;Dk"0f{ wfld{s cf:yf / ;Dk"0f{ 3[0ff xfn]sf 5g\ .o;}n] xf]nf, o; k':tssf sljtfx¿df :jLsf/f]QmL klg 5g\ / oL sljtfx¿n]dflg; x'g'sf] qf;bL phfu/ u/]sf 5g\ . :ju{ / g/ssf] aLrdf, plSng] cfsf+Iff/ lug'{sf] cfgGb aLrdf, cfWoflTdstf / kfzljs k|j[lQsf] aLrdf, cfbz{ (l’Idéal)

kß b]jsf]6f

k|tLssf k|jt{s M zfn{ af]bn]/

Page 14: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15314

/ g}lts ktgaf6 pTkGg pbfl;gtf (le spleen) sf] aLrdf dflg; nª\u'/em}+ xlNn/xG5 . o'/f]k]nL ox'bL�–lqmlZrog k/Dk/fsf eujfg\n] dflg;nfO{ l;+uf] ljZj lbPsflyP elgP tfklg :ju{af6 kltt dfgjn] l;lh{Psf] zx/df rsgfr'/ eP/ 6'lqmPsf]lhGbuLn] 6'qm}6'qmfsf] df]hfOsh:tf] ljZj dfq kfPsf] 5 . of] efj Olno6sf] TheWasteland df cem ?vf] kf/fn] JoQm ePsf] 5 . af]bn]/df cfP/ :ju{ u'd]sf] syfn]cs}{ ¿k lnG5�— dflg; :ju{lt/ plSng vf]H5, t/ p;sf] kfzljs kIfn] p;nfO{g/slt/ tflg/x]sf] x'G5 . o; qf;bLaf6 pTkGg pbfl;gtfsf] >f]t h'g oxL w/tLxf], To;nfO{ 5f]8]/ slj af]bn]/ oxfFaf6 cgGt km}nfj6tkm{ xflgg rfxfG5g\ . sljx¿o:t} km}nfj6df jfbzfxL / 7fFl6nf x'5g\ eg] “L’albatros” -æcfNaf6«f];\Æ_ sljtfdfs'g} hxfhsf] kmNofsdf plqg k'u]sf] cfNaf6«f];\ h:t} ;j{;fwf/0fsf] eL8df slje2fkf/fn] rNgafx]s ;Sb}g . pm;Fu /f]dflG6s / /fhifL{ 7fF6sf kFv]6f 5}gg\, tLkFv]6f h;n] cfbz{ p8fg lbg ;s'g\ . cfNaf6«f];sf kFv]6f hxfhdf nlqg hfFbf sljsf]k|tLssf] ¿kdf plqPsf] of] r/f] czQm, n7/f] / c;'Gb/ x'g k'u]sf] 5Ù t/ oxL r/f]cfsf;df pl8/x]sf] a]nfdf o;n] lnPsf] pT;u{ ;'Gb/ / cfgGbbfoL lyof] .

o;/L ljDaåf/f dfgl;s cj:yf ;/n / ;':ki6 efiffdf ptfg]{ k|tLsjfbL sljaf]bn]/sf] “L’élévation” -æpFrfOÆ_ zLif{ssf] sljtfsf k|yd b'O{ Znf]sdf cfsf;sf]cfNaf6«f];sf] h:t} sljsf] sfNklgs p8fgsf] cfgGb o;/L aofg ul/Psf] 5 M�–

pFrfO

tnfpeGbf dfly, pkTosfeGbf dfly,kj{t, hËn, afbn / ;fu/eGbf dfly,;"o{eGbf cem} k/, Oy/eGbf klg k/Tff/fhl8t vuf]nsf] ;LdfgfeGbf klg k/

d]/f] cfTdf, ltdL ;lhn};Fu rNb5f},/ /fd|f] kf}l8g]n] em}+ xftn] 5fn lr/]/;fgGb uDeL/ Jofkstfdf s'nf] sf]b{5f} ltdLPp6f cjfRo / efn] ljnf;Lgtfdf .

t/ dfly plSnP/ ej;fu/sf] b'Mvaf6 plDsg] ;f/f k|of; ljkmn ePsf]cj:yfdf slj “Les Litanies de Satan” zLif{ssf] sljtfdf z}tfgnfO{ g} k'sfg{k'Ub5g, “O Satan, prends pitié de ma longue misère!” -P z}tfg, d]/f] nfdf]b'Mvpk/ bof u/\ Û_ . z}tfgn] d[To';Fu alnof] ldqtf ufF;]/ cf;f hGdfPsf]s'/f pgL ub{5g\ . clg, cGTodf uP/ o; nlDaPsf] b'Mvaf6 aRg] pkfo sxL+ 5 eg]Tof] dxfofqfdf dfq 5 eGg] s'/f sljn] a'lem;s]kl5 pgL “Le Voyage” -æofqfÆ_sljtfdf d[To'nfO{ k'sfb{5g\ . o; nfdf] sljtfsf] cf7f}+ c+zsf] cg'jfb tn k|:t'tub{5' M�–

æofqfÆaf6x] d[To', a"9f sKtfg, a]nf eof] Û cª\s'z x6fpm ÛxfdLnfO{ of] b]z p/fl7nf] nfUof], x] d[To' Û tof/L u/ Û

Page 15: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15315

olb ;u/ / ;fu/ d;L h:t} sfnf 5g\ eg],ltdLnfO{ yfxf 5, xfd|f Åbo ls/0fn] el/k"0f{ 5g\ Û

xfdLnfO{ ;+tf]if lbnfpg ltd|f] ljif afF8 Ûlbdfuleq olt clUgbxg 5 ls xfdL rfxG5f}+cufw ut{df xfdkmfNg, :ju{ xf];\ jf g/s, s] km/s <rfxG5f}+ c1ftsf] lk+wdf km]nf kfg{ gofF s'/f Û

gjLgtfsf] vf]h ljb|f]xL ;flxTosf] klg nIf0f xf] . cf�ˆgf] bf];|f] lktfsf sf/0fn]lgtfGt PlSnPsf] cg'ejdf pbf; hLjg afFr]sf af]bn]/n] cfGtl/s / afXo ljZjsf]aLr ;DaGw ufF:g vf]Hg' :jfefljs lyof] . pgsf] ;fb[Zotfsf] l;4fGt cg';f/dgsf] / afXo hut\sf] ;DaGw k|tLsx¿s} cleJo~hgfTds dfWodaf6 dfq ;Dej5 . leqL / aflx/L hutsf ;fb[Zotf km]nf kf/]kl5 oL b'O{sf] aLrdf cfbfg�–k|bfgvf]Hg' klg ts{;Ët lyof] . k|foM k|tLssf] sfd c:ki6 bfz{lgs ;f]rnfO{ k|i6ljDadfkm{t\ JoQm ug'{ xf] eg] af]bn]/sfnflu sljtfn] lghfTds efj xf]Og ls afXooyfy{g} JoQm u/]sf] x'G5, Tof] oyfy{ h'g lj1fg / ts{sf] lglDt ;w}F uf}0f 5,/x:ofTds 5 . clg af]bn]/n] kf]af6 ;f}Gbo{r]tgfsf] k|efj u|x0f u/]kl5 ;TonfO{ klgpl5g]/ ;f}Gbo{dfkm{t\ gjLgtfsf] vf]hdf ;+od;d]t Tofu]/ :ju{ / gs{ TofUgtlD;P . kf]n] sljtf sljtfs} lglDt n]lvg' k5{ eGg] l;4fGt k|ltkfbg ub}{ cfkm\gf]l;4fGtsf] cg'kd k|of]u “The Raven” sljtfdf u/]/ b]vfPsf 5g\ . clg snfsf]nIf ;f}Gbo{ xf] eGg] s'/f klg pgL dfGy] . g]kfnsf dxfslj nIdLk|;fb b]jsf]6fn]snfsf] lglDt o:tf] s[lqdtf ckgfpg ;Sg] ;Defjgf lyPg lsgeg] pgsf] lglDtsljtf jf snfsf] ;fdflhs pkof]lutf klg k|i6 lyof] . t/ cs}{ ;f+:s[lts kl/k|]Iodfhg ls6;\n]em}+ b]jsf]6fn] ;f}Gbo{sf lemNsfdf ;t\sf :jfb' lzs/ k|fKt u/]sf 5g\ .clg, hfgyg :jLkm\6n] em}+ c;'Gb/af6 ;d]t ;f}Gbo{ km]nf kfg{ ;kmn af]bn]/sfsljtf k|foM g}lts 5g\ eg] c:s/ jfON8n] af]bn]/sf sljtfdf g}ltstf / ;f}Gbo{sf];DaGwljR5]b ePsf] kP/} k|efljt lyP . b]jsf]6fdf klg g}ltstf / ;f}Gbo{sf] tgfjæPs ;'Gb/L j]Zofk|ltÆ h:tf] sljtfdf rls{g k'u]sf] 5 . æs/fn ;'Gb/LÆ ljsf/sLbfp aGb} æljgfzbLk ;SsnLÆ aGg k'u]sL 5 . o;}n] ;f}Gbo{ / g}ltstfsf tgfjsfcfwf/df zfn{ af]bn]/ / b]jsf]6fsf sljtfsf] t'ngfTds cWoog ;Dej 5 eGg]dnfO{ nfU5 . t/ dxfslj b]jsf]6fdf w]/} ;+od ePsf]n] pxfFdf æ:ju{ jf g/s, s]km/s <Æ eGg] af]bn]/eGbf km/s ljrf/ / efjgf /x]sf] klg k|i6 5 .

cfhsf] ;flxTo l;4fGtsf vDafx¿n] efiffsf] ljlgdf{0fjfbL :jefjpk/ w]/}ts{ aufO;s]sf 5g\, t/ af]bn]/sf] lglDt cfGtl/s / afXo hut\sf] ;DaGw d"t{ /cd"t{sf] cfk;L ;DaGwdf ;d]t cfwfl/t lyof] / To;}sf] cleJo~hgfTds h+hfnklg lyof] . pgsf] 7x/ 5, k|tLs Tof] 7f]; hut\ xf] h;n] cd"t{ dgf]efjjfrs;Tox¿ phfu/ u5{ . b]jsf]6fn] ækfunÆ sljtfdf u'nfkmdf x]n]g / klßgL kfpg'k|tLssf] cleJo~hgfTds wd{ xf] . b'j}sf] ;fb[Zotf jf t'Notf ;f}Gbo{df cjl:yt 5 .æd ;kgfnfO{ ;dfTg vf]H5'Æ eGg' To; ;+s]t ul/Psf] efjsf] b'u|f{Xotf :jLsfg'{ xf] .

Page 16: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15316

hxfF;Dd af]bn]/sf] s'/f 5, sljsf] lglDt hLjg p/f7 nfUbf] 5 / o;af6 plDsgpgL klxn] sljtfaf6 / kl5 k|]daf6 k|of; u5{g\ . t/ l’ennuie cyf{t\ p/f7kgfn]ufn]sf] sljsf] cfTdf z}tfgsf] bof vf]H5 . o;}n] klg Kofl/;sf] sfg"gn] æbb{sfy'Ëfx¿Æsf 5j6f sljtfpk/ aGb]h nfupF5, t/ !*^! Dff sljn] tL sljtf x6fP/c¿ #% j6f sljtf yk]/ bf];|f] ;+:s/0f 5fK5g\ . pgsf] nfdf] b'Mvaf6 lgsfz eg]æofqfÆ zLif{ssf] sljtfdf atfP em}+ cufw ut{df xfDkmfNg' dfq /x]sf] s'/f sljn]cg'ej ug{ yfN5g\ .

t/ k|tLsjfbsf k|yd k|jt{ssf æbb{sf y'Ëfx¿Ædf ;+slnt æ;fb[Zotfx¿Æ“Correspondences” zLif{ssf] sljtfsf] rrf{ljgf s'g} klg k|tLsjfbsf] rrf{ k"/fgx'g] x'gfn] of] w]/} efiffdf cg'lbt eO;s]sf] sljtfnfO{ d}n] klg g]kfnLdf cg'jfbug]{ k|of; o;/L u/]sf] 5' M�–

;fb[Zotfx¿

k|s[lt of}6f dlGb/ xf] hxfF hLljt vDafx¿slxn]sfxL+ ;De|ldt zAbx¿ km'lTsg lbG5g\Ùdflg; ToxfF k|tLsx¿sf] hËnaf6 lx+8\5h;n] p;nfO{ k'n'Ss kl/lrt cfFvfn] lgxfNb5g\ .

w]/} a]/ u'l~h/x]sf k|ltWjlg h:tf hf] 6f9f st}ulx/f] / cFWof/f] Pstfdf 3f]lnPsf 5g\,/ft h:t} ljzfn, pHofnf] h:tf] klg,;'uGw, /Ë, / Wjlg Ps cfsf{;Fu af]Nb5g\ .

s'g} o:tf jf:gf 5g\ hf] lzz'rd{ em}+ zLtn,d'/nL em}+ d[b'n / rx'/ em}+ xl/of x'G5g\,�–�– / c¿ sn'lift, pj{/ / pNnfl;t

c;Ld j:t'x¿sf] km}nfj6 kfPsf x'G5g\,t[0fdl0f, s:t'/L, vf]6f] / w"kh:tfdg / OlGb|ox¿sf xiff]{Nnf; ufpFbf .ca o; sljtfsf] 5f]6f] rrf{lt/ xfd|f] Wofg s]lGbLt u/f}+ . s'g} of}6f j:t'

cfsf]{;Fu t'ngLo 5 eg] Tof] ;fb[Zo cyjf xfd|f cfFvfsf lglDt p:t} b]lvg hfG5 .xfd|f] ljZj OlGb|ouf]r/ dfq 5, o;}n] o; ljZjsf] ;f/ jf oyfy{ a'em\g] r]i6fdfdflg;n] OlGb|os} e/ kg'{k5{ . t/ OlGb|o ;w}F e/kbf{ x'Fb}gg\ / /x:o /x:ofTdsg}/lxlbG5 . of] ;d:ofhgs s'/f xf] .

æk|s[lt of}6f dlGb/ xf]Æ eg]/ :jLsfg]{ sljsf] wfld{s cf:yf 5}g eGg ldNb}g,t/} klg af]bn]/ a/fa/ lqmlZrog wd{sf lj/f]wdf plqPsf 5g\ . pgsf sljtfdfdfgj cfTdfsf cGt/lj/f]wx¿ JolQmsf] clgTo pbfl;gtf / k"0f{tfsf] cfsfª\Iffn]

Page 17: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15317

hGdfPsf] cfbz{sf] aLrdf /x]/ p;nfO{ slxn] eujfgtkm{ / slxn] z}tfgtkm{lv+lr/x]sf] x'G5 . x'g'sf] qf;bL klg oxL xf] . dlGb/leq lg/fsf/sf] ;fsf/ :j¿k;Fu;+afb -k|fy{gf_ ug{ uOG5 / cfWoflTds ldngsf] cg'ej lnP/ lgl:sOG5 eg] k|s[ltTof] dlGb/ xf] h;sf æhLljt vDafx¿Æ -¿v, kxf8, cflb_ cJoQmsf d"t{ ¿k t'NoePsfn] 7f]; j:t' cjfRo /x:osf] k|tLs aGg hfG5 . o;/L ljZjsf ef}lts kIfdfg}/x:o / cfWoflTdstf l5k]sf] kfpg] af]bn]/sf] OlGb|oftLt cg'ej s]xL xb;Dd Pd/;g / lXj6dgsf] h:t} klg 5 . t/ lqmlZrog wd{sf] lj/f]w ug{ z}tfgjfb ckgfpg]af]bn]/nfO{ hF kn ;fqn] cfnf]rgf klg u/]sf 5g\�— a'Hjf{ ;dfhsf] lj/f]wdf p7]sfaf]bn]/n] ToxL ;dfhsf] pkh lqmlZrog wd{sf] zAbfjln k|of]u u/] eg]/ .

af]bn]/n] dfq xf]Og ls To; ;dosf cGo n]vs / snfsf/n] klg a'Hjf{;dfhsf] lj/f]w ub}{ s/Lj ;dfhjfbL wf/0ffx¿ ckgfpFb} cfPsf lyP . t/ logLx¿sf]lj/f]w ;fdflhstfaf6 ;+:s[ltn] cyf{t\ b}lgs cfly{s�–;fdflhs cj:yfaf6 snfn]pT;u{ lnPsf] cg'e"ltdf 6'lËPsf] 5 . o;/L snf snfs} lglDt eg]/ a]nfotdfpGgfO;f}+ ztfAbLsf] clGtd bzsdf jfN6/ k]6/ / c:s/ jfON8;Fu ufFl;Psf];f+:s[lts gf/f;Fu af]bn]/ klg ufFl;g k'u]sf 5g\ .

k|s[lt of}6f 9'Ëf]nfO{ b]jtf yfk]sf] lghL{j dlGb/ dfq xf]OgÙ o;sf vDafx¿g} klg hLljt 5g\ . hËnsf ;';]Ng] / ;';fpg] ¿vx¿ dflg;;Fu slxn]sfxL+;Dks{df cfOlbG5g\, æ;De|ldt zAbx¿ km'lTsg lbG5g\ .Æ oL o:tf zAb x'g\ h;n]cfkm\gf] cy{sf] :ki6tf u'dfP/ ;f+s]lts cy{ dfq hf]ufpg ;s]sf 5g\ . o; k|s[lt�–dlGb/sf vDafx¿ aLr u'l~h/x]sf zAb, Wjlg / k|ltWjlgn] s'g} /x:of]b\3f6gug{ vf]lh/x]5g\ . dflg; log} vDafx¿sf] hËnaf6 lx+8\5 / h;/L pm dlGb/leqsf]eujfg;Fu ;Dks{ ug]{ OR5f /fVb5 To;/Lg} o; hËnsf k|tLsx¿n] cyf{t\ dlGb/leqsf] uf}0f /x:on] p;nfO{ lgxfln/x]sf] x'G5 . To;sf] af]nL c:ki6 5, ;De|ldt5 . dflg;sf] clGtd /x:o pb\3f6g ug]{ k|of; To:t} ljkmn 5 . cfsf;sf b]jtf/ w/tLsf dflg; aLr ca lqmlZrog kfb/L xf]Og k|tLs / cleJo~hgf;Fuv]Ng;Sg] sljn] dfq dWo:ytf sfod ug{ ;S5, Ps cfk;df ;Dks{ u/fpg ;S5 .

af]bn]/sf] sfJoLs ofqfsf] s]Gb|df /x]sf] o; ldysn] kl5 cfpg] ;flxTo;h{{sx¿nfO{ k|z:t v'/fs lbPsf] 5 . k|tLs Tof] k4lt xf] h;åf/f b'af]{Wo 7f];j:t'df cfP/ /x:ofTds kf/fn] caf]w jf ;'af]w eOlbg;S5, c:ki6 tj/n] lsggxf];\, af]lnlbg ;S5 . ljZjsf] l;Ëf] oyfy{ OlGb|oåf/f cg'ejdf ufFl;Psf] 5 eg]sljn] l;lh{Psf] ldysLo oyfy{ log} cJoQm / JoQm, cd"t{ / d"t{, c:ki6 / k|i6,b'af]{Wo / ;/nsf] aLrdf km'lTsg kfPsf k|tLsfTds Wjlgx¿ x'g\ h;n] dfgjr]tgfnfO{cfWoflTdstftkm{ ltvfb}{ n}hfG5g\ . cem ;/n efiffdf eGg] k|of; u/f}+�— /x:osf]Pstf 7f]; hut\df o;/L JoQm ePsf] 5 ls oxfF s'g} Pp6f j:t' rnfpFbf c¿ ;f/f;+;f/nfO{ To;sf] c;/ k5{ . of] wf/0ff dfOqmf]shd cyf{t\ ;"IdljZj hf] dflg;xf] / Dofqmf]shd cyf{t\ Jofks a|Xdf08sf] aLrdf h'g cfk;L ;DaGw 5 To;sf]cfsf]{ ¿k jf cleJolQm h:t} xf] . oxL /x:osf] Pstfsf] wf/0ffaf6 af]bn]/sf];fb[Zotfsf] l;4fGt snfsf] Pstfsf] wf/0ff x'Fb} OlGb|ox¿sf] PsfTdstf;DdcfOk'u]sf] 5 .

Page 18: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15318

;[li6 ePsf] If0fb]lv g} cfFvf, sfg, gfs, lha|f] / 5fnfsf sfdx¿ olt k|i6;Fu5'l§Psf 5g\ ls /Ën] ;+uLt af]Nb}g, To;}n] /Ë / ;+uLt Ps cfsf{;Fu kmf6]sf 5g\,6'lqmPsf 5g\ . t/ k|tLsjfbdf cfP/ O{Zj/n] l;Ëf] eg]/ lbPsf] t/ jf:tjdf o;/L6'lqmPsf] ljZj /x:ojfbL sljsf] dWo:ytfn] ubf{ OlGb|ox¿sf] cGof]ndf o;/L3f]lng hfG5g\ ls ;f/f OlGb|ox¿ dfgf}+ of}6} ;"qdf plgP/ /xG5g\ . o:tf] cGof]ndf/Ën] Wjlg atfpF5, Wjlgn] b[Zo / b[Zon] :jfb . o; k|lqmofnfO{ dgf]lj1fgn]l;g]:y]lhof (synesthesia) eG5 / o;sf] pbfx/0f dxfslj b]jsf]6fsf] ækfunÆsljtfdf o;/L b]vf k5{ M �–

d zAbnfO{ b]Vb5' Ûb[ZonfO{ z'Gb5' Ûjf:gfnfO{ :jfb lnG5' Ûcfsfz eGbf kftnf s'/fnfO{ 5'G5' ÛtL s'/f,h;sf] cl:tTj nf]s dfGb}gh;sf] cfsf/ ;+;f/ hfGb}g Û

o;/L OlGb|ox¿ 3f]lng] k|lqmof af]bn]/sf] o; sljtfdfeGbf b]jsf]6fsf] ækfunÆsljtfdf cem k|i6 / ;zQm 5 . af]bn]/sf] æ;fb[Zotfx¿Æ df æ;'uGw, /Ë / WjlgPs cfsf{;Fu af]Nb5g\Æ cyf{t\ logLx¿sf] aLrdf Psn] cfsf]{nfO{ JoQm ug]{ IfdtfkfPsf] cj:yf 5 . t/ o; ;g]6sf] clGtd 5 x/kmdf ;'uGwnfO{ b'O{ k|sf/df ljefhgu/]/ af]bn]/n] sljtfnfO{ cem pRr sf]6Ldf k'¥ofPsf 5g\ . klxnf] k|sf/sf] ;'uGwef}lts hut\;Fu ;DalGwt 5�— :kz{ -ælzz'rd{ em}+ zLtnÆ_, Wjlg -æd'/nL em}+ d[b'nÆ_/ b[Zo -ærx'/ em}+ xl/ofÆ_ ;Fu ;b[z 5 . bf];|f] k|sf/sf] ;'uGw ef}lts hut\sf];Ldfkfl/ ;Ldtsf] dfWodaf6 c;Ld /x:o phfu/ ug{ ;kmn 5 . oxL ;kmntfdfædg / OlGb|ox¿sf] xiff]{Nnf;Æ o:tf k|tLsn] ufpF5g\ .

sljtfsf] JofVof oltdfg} ;Lldt x'g g;Sg] tYonfO{ :jLsfb}{ af]bn]/sf] u+eL/cWoogaf6 g]kfnL slj / ;h{sx¿n] w/} s'/f l;Sg ;Sg] ;DefjgfnfO{ cf}+NofpgrfxG5' . s]xL xb;Dd k|mfG;]nL af]bn]/ / g]kfnL b]jsf]6fdf k|tLs / /x:osf t'ngLokf6fx¿ gePsf xf]Ogg\Ù t/ s'g} klg t'nfgfTds cleofgn] oL b'O{aLrsf ;f+:s[ltsb"/Lsf] pk]Iff ug'{ ts{;Ët x'g]5}g . km/s km/s cf:yfleq /xL af]bn]/n] sfJo/rgfsf]lglDt æ;fb[Zotfx¿Æ dfkm{t\ s'g} k4lt :yfkgf u/] eg] b]jsf]6fsf] sfJoLs Ifdtf/ sfNklgs rf+rNo dfgjtfjfbsf] dLof] jl/kl/ æpkm/ ;fg' zfjs]Æsf] hLjgd'vLpT;j / pTs;{sf ljDadf k|li6g cfPsf] kfOG5 . oL b'O{ sljx¿sf] aLrdf o:tflje]b b]lvP tfklg b'j}sf s[ltx¿sf t'ngfTds cWoogsf] ;Defjgf :jLsfb}{eljiodf k|mfG;]nL / g]kfnL ;f+:s[lts ;fd~h:o pk/ gofF o'jsx¿af6 ulx/flrGtg lg:sg] 5g\ eGg] ljZjf; hf]ufpg rfxG5' .

-@)^& r}q @^ ut] -clk|n (, @)!!_ sf lbg zfn{ af]bn]/sf] !()cf}+ hGdholGtsf] lbg

/lj ejgdf n]hfdL b zfn{ af]bn]/n] cfof]hgf u/]sf] sfo{qmddf k|:t't ul/Psf] n]v ._

Page 19: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15319

Pslbg xfdL cd]l/sfsf] ;'Gb/ gu/L aflN6df]/df lbgel/ 3'Dof}+ . xfdL3'ld/x]sf] OnfsfnfO{ Og/ xfj{/ elg+bf] /x]5 . of] 7fpF x]bf{ km/flsnf] kfs{h:tf]b]lvG5 . Tot}lt/ Psl5g 3'ld/Xof}F . Totflt/sf] d]rdf hxfg kl/jf/ ;a} Ps l5gcf/fd ug{ a;] . drflxF k;nx¿ ePsf] 7fpFlt/ o;f] 3'Dg uPF . Tot}lt/ �…ag{;\ P08gf]jn a's;]n/ (Barnes & Noble Seller) n]lvPsf] 7"nf] ;fOgaf]8{df d]/f cfFvf k/] .;/:jtLsf] kljq dlGb/ Tof] k':ts k;nleq k:g dgnfUof] / n';'Ss k;]F . afkm/] afkm Û b'O{ tnfel/ k':ts} k':tsn] el/Psf] Tof] eJo k':ts k;n b]Vtf d tLg 5sk/]F . ToxfF ;/:jtLsf j/bk'qx¿sf] 3'OFrf] x'g' :jefljs} lyof] . drflxF s]jn bz{sagL otfptf ?dln/x]F . olQs}df b'O{hgf s]6fx¿ d ePlt/ cfO{ �…bfO gd:sf/Ú eg] .d}n] klg xfF:b} gd:sf/ u/]F . t/ d}n] ltgLx¿nfO{ lrGg ;lsg . d]/f] c;hd~h;tfnfO{lg/fs/0f ub}{ b'O{dWo] Psn] �…bfO, 3gZofd /fhsl0f{sf/ xf]Og <Ú eGof] . d}n] d';'SsxfF;L �…xf]Ú egL 6fpsf] xNnfPF . �…bfOsf lstfax¿ xfdLn] k9]sf 5f}F .Ú eg] . d xfFl;/x]F .Psl5gsf] xfd|f] Tof] xflb{s jftf{nfkaf6 dnfO{ yfxf eof]�— tL b'j} s]6fx¿ Tot}lt/sfd u/]/ kl9/x]sf g]kfnL ljBfyL{ /x]5g\, d rflxF ko{6s t/ xfdL tLg} hgf g]kfncfdfsf ;Gtlt . g]kfnLn] g]kfnLnfO{ la;]{sf] x'Fb}g eGg] k|df0f d}n] ToxfF cg'e"t u/]+ .d]/f] k':ts k9]/ dnfO{ b]v]/ �…gd:t] bfOÚ eg]/ d;Fu lrgfkrL{ ug{ cfpg' eg]sf]dnfO{ 7"nf] ;Ddfg u/]sf] h:tf] nflu/Xof] . o:tf] cd"No ;Ddfg kfpFbf d v'zLn]ub\ub\ gx'g] s'/} ePg . xfdL g]kfnL wgn] ul/a xf}+nf t/ dgn] cem} wgL g} 5f}F h:tf]nflu/Xof] . Psl5gsf] Tof] /dfOnf] e]63f6kl5 pgLx¿;Fu ljbfjf/L eO{ d km]l/cf�ˆg} kl/jf/ ePsf] 7fpFdf uPF . ;fFRr} �…km"nsf] af;gf jl/kl/ dflg;sf] af:gf8fF8fkfl/Ú eGg] u/]sf] 7Ls} xf] h:tf] dnfO{ nflu/Xof] .

xfdL;Fu aflN6df]/ zx/ 3'Dg tLg rf/ 306fdfq ;do lyof] . olt 5f]6f];dodf sxfF s] x]g{ EofOPnf / egL xfdL cfk""m cfk"mdf s'/f ul//Xof}F . olQs}df 5f]/LbLkfn] Tot}lt/ af6f]df lxFl8/x]sL Ps dlxnf;Fu o;f] ;f]wk'5 ul/g\ . tL cfOdfO{n]j8f] pNnl;t eO{ ;xof]ufTds kf/fn] xfd|f] cl3lNt/ l7Ë pleP em}F /x]sf] @& tn]�…jN8{ 6«]8 ;]G6/Ú gfdsf] ejgdflysf] 6'Kkf]df ln�ˆ6 r9]/ uO{ ljx+ud b[Zo x]g]{ / clgTot}lt/sf] aGb/ufxaf6 demf}nf gf}sfljxf/df ;lDdlnt eO{ ;d'b| lsgf/af6b[iofjnf]sg ug]{ ;Nnfx lbOg\ . pgn] eg] adf]lhd xfdL �…jN8{ 6«]8 ;]G6/Últ/ nfUof}F .ToxfF xfdLh:t} c¿ ko{6sx¿sf] 3'OFrf] lyof] . k|lt JolQm % 8n/ lt/]/ Tof] @& tn]ejgsf] 6'Kkf]af6 aflN6df]/ zx/nfO{ x]bf{ :joDe"sf] 8fF8faf6 sf7df8f}F zx/nfO{x]/]em}F xfdL cfgGbn] ljef]/ eof}F .

To;kl5 xfdL glhs} /x]sf] aGb/ufxaf6 sl/a $% ldg]6sf] demf}nf 8'Ëfofqfdf ;l/s eof}F . Tof] 8'ËfnfO{ jf6/ 6}S;L (Water Taxi) eGbf/x]5g\ . To;af6xfdLn] ;d'b|sf] lsgf/} lsgf/ aflN6df]/ zx/sf] cjnf]sg ub}{ uof}F . aGb/ufxdf

Ps kmGsf] cd]l/sfsf] aflN6df]/df

3gZofd /fhsl0f{sf/s[i0f kfp/f]6L rf]s, sf7df8f}+

Page 20: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15320

/x]sf] Pp6f /d0fLo, /+uLg / cToGt lx;Lk/]sf] zx/ xf] . aflN6df]/ (Baltimore isa charming and colourful city on the harbor) eGg] u/]sf] d}n] sxL+ st} k9]sf] 7Lsxf] h:tf] nflu/Xof] . xfdL r9]sf] �…jf6/ 6}S;LÚ cyf{t\ oGqaf6 ;~rflnt Tof] 8'ËfdfPshgf ufO8 klg lyP . pgL dfOsaf6 aflN6df]/af/] ljleGg s'/fx¿ kmnfSb} lyP .pgsf] wf/fk|jfx JofVofaf6 d}n] yfxf kfPF�— aflN6df]/ zx/sf] cl:tTj cfheGbf#)) jif{ cl3 ePsf] xf] . xfn of] zx/ ko{6sLo s]Gb| eO;s]sf] 5 . ToxfF k|ltjif{Ps s/f]8 aL;nfv eGbf a9L ko{6sx¿sf] cfudg x'g]u5{ . ToxfFsf] �…Og/ xfj{/ÚeGg] If]q of] zx/sf] s]Gb|ljGb' xf] . ToxfFsf OF6} OF6fn] ag]sf ejgx¿, Jojl:ytsnsf/vfgfx¿ tyf x/bd Jo:t eO/xg] aGb/ufxx¿n] o; zx/sf] ul/dfnfO{5n{Ë kfl//x]sf 5g\ . oxfFsf cfw'lgs zx/ahf/x¿ rflx+ /f]df~rsf/L, /+uLnf / of}gpGd'v /x]5g\ . ToxfFsf �…jfN6;{ cf6{ Do'lhodÚ / �…aflN6df]/ Do'lhod ckm\ cf6{Ú ljZjk|l;4 5g\ . jf6/ 6}S;L cf�ˆg} /�ˆtf/df aUb} lyof] . olQs}df ufO8 dxfzon] Pp6f;'g;fg v'nf 7fpFdf ePsf] Pp6f k'/fgf] lsNnf b]vfpFb} of] �…kmf]6{ Dofs x]G/LÚ xf](Fort Mc Henry) / of] P]ltxfl;s b[li6n] dxTjk"0f{ 5 eg] . pgsf] egfOcg';f/ ;g\!*!@ df la|l6zx¿;Fu ePsf] 3df;fg o'4df cd]l/sgx¿n] of] lsNnfnfO{ arfpg7"nf] axfb'/L b]vfPsf lyP . o; qmddf c;+Vo cd]l/sfnL n8fs'x¿n] cf�ˆgf] cd"NohLjg u'dfPsf /x]5g\ . lj|l6z ;]gfsf] xftdf em08} uO;s]sf] of] lsNnfsf] 6'Kkf]dfPs ljxfg cf�ˆgf] b]zsf] em08f km/km/fO/x]sf] b]Vtf aflN6df]/ lgjf;L ;flxTosf/k|mflG;; :sf6sLnfO{ b]zk|]dsf] efjgfn] o;/L clee"t u/fof] ls pgn] tTsfncf�ˆgf dgdf pAh]sf efjgfx¿ sf]/]/ Pp6f sljtf n]v]5g\ h'g kl5 /fli6«o ufgdfkl/0ft eP5 . o;/L of] lsNnfn] cd]l/sfnL :jtGqtf ;+u|fddf k|d'v e"ldsf v]n]sf]s'/f ufO8af6 yfxf kfPkl5 8'ª\ufaf6 cf]nL{ Tof] lsNnfsf] kl/;/df /fd|/L ;]/f]km]/f]ug{ dg nfu]sf] lyof] . t/ ;dofefjn] ubf{ dgsf] s'/f dgd} /fvL a:g'k¥of] .

jf6/ 6}S;Lsf] ;km/kl5 xfdL Tot}lt/sf] Pp6f �…;a j]Ú k;ndf lrof�–skmLlkpg k:of}F . 38L x]5'{ t zx/nfO{ 5f]8\g 8]9�–b'O{ 306f dfq /x]5 . t}klg of] ;'Gb/zx/nfO{ x]g]{÷;'F£g] nf]enfO{ ;+j/0f ug{ ;s]gf}F . To;}n] lrof skmL lkO;s]kl5 s]xLj]/ eP klg otfptf lg?2]Zo kmGsf] dfl//Xof}F . ToxfFsf k+lQma4 gofF k'/fgf ;'Gb/3/x¿, Jojl:yt ;kmf af6fx¿, 7fpF7fpFdf /ËLlj/ËL km"nsf lj?jfx¿, zfGtjftfj/0f / km"lt{nf gu/jf;Lx¿ b]Vtf xfd|f] b]z o:tf] slxn] xf]nf eGg] efjgfn]u|l;t x'g k'u]F . �…Nxf;fdf ;'g 5 d]/f] sfg a'Rr}Ú sf] l:yltdf clNem/x]F . cfk+}mn]cfk+}mnfO{ ;Demfpg' afx]s d;Fu c¿ s]xL rf/f lyPg . olQs}df Pp6f b[Zon] drlst tyf em+s[t x'g k'u]F . xfdL eGbf sl/a ^�–& ld6/ cufl8 #�–$ hgf s'lx/]gLs]6Lx¿ xfdLh:t} cfk"m cfk"mdf ukm;km ub}{ lxFl8/x]sf lyP . olQs}df ltgLx¿n]af6f]df kmflnPsf otfptf 5l/Psf ljo/sf $�–% cf]6f ;;fgf Sofgx¿, Knfli6ssfaf]6nx¿ / lrK;sf vfnL vf]nx¿ 6kf6k l6k]/ glhs}sf] �…6«fozÚdf -/2Ldfn /fVg]aS;_ nu]/ /flvlbP . tL s]6Lx¿sf] To:tf rfnfdfnf b]Vtf d]/f] d'vaf6 km'lTsxfNof],�…cd]l/sf, jfx Û cd]l/sf ÛÚ af6f]df lxF8\g] cd]l/sfnL a6'jfx¿df o:tf] r]tgf < ;fFRr}cg's/0fLo jfgL xf] Tof] . b]z agfpg] eg]sf] ;/sf/sf] dfq bfloTj xf]Og,b]zjf;L ;a}sf] klg xf] eGg] s'/f d]/f] lbn lbdfudf km]l/ Ps k6s 3lGsg k'Uof] .

Page 21: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15321

ca xfd|f] kms{g] ;do glhs cfpFb} lyof] . To;}n] xfdLn] laxfg uf8L kfs{u/]sf] 7fpFlt/ d'G6f] kmsf{of}F . o;/L aflN6df]/ zx/sf] Pslbg] 3'dfO /dfOnf],dgdf]xs / 1fga4{s x'gk'Uof] . a]n'sLsf] & ah] aflN6df]/nfO{ �…afO{, afO{Ú u/L xfdLkmSof}{+ . aflN6df]/af6 uf8Ldf kmls{/xFbf d cf�ˆg} ljrf/sf] >[ª\vnfdf 8'a'NsL dfg{k'u]F . d}n] ;f]r]F�— ;fFRr} cd]l/sf xfdL g]kfnLsf] nflu Pp6f :jKgnf]s (DreamLand) xf] . cf�ˆgf] efUo rDsfpg / cfly{s l:ylt ;'wfg{ cfh w]/} g]kfnLx¿ oxfFcfpg nfnflot 5g\ . oxfF gcfpGh]n s] s] g xf]nf eG7fGg] t/ oxfF k'u]kl5k5'tfpsf] kf]sf] af]s]sf ;fyLefO, gftfuf]tfx¿ klg gePsf xf]Ogg\ . t/ klg oxfFcfP/ cf�ˆgf] efUo rDsfO/x]sf g]kfnLx¿ w]/} 5g\, oy]i6 5g\ . Ps k6s cd]l/sfdfq k'Ug'k5{ clg gkms]{/ oxL 6fFl:;P/ al;/x]sf g]kfnLx¿ klg lgs} 5g\ . l8eLkfP/ cfPsfx¿ ;f]emf] lx;fan] /Ltk"js{ OHht;fy sfd u/]/ a;]sf 5g\, 7Ls} xf]t/ oxfF cfP/ u}/ sfg"gL lx;fan] al;/x]sf g]kfnLx¿ klg w]/} 5g\ eGg] ;'lgG5 .aflN6df]/ zx/df al;/x]sf elgPsf Pshgf Vofltk|fKt g]kfnL uLtsf/af/] ;'g]sf]s'/f emnemnL ;Demg k'u]F . pgL ;f+:s[lts sfo{qmd b]vfpg cd]l/sf k'u]sf lyP .sfo{qmd ;lsPkl5 g]kfn kms{g'kg]{ pgL kms]{gg\, ufoj eOlbP / cd]l/sfdf g}x/fOlbP . / xfn;Dd g]kfnnfO{ r6Ss lj;]{/ cd]l/sfdf g} 3/hd u/]sf a;]sf5g\ . cfh cd]l/sfdf g]kfnL ufos w]/} 5g\ . oxfF ljnLg ePsf tL ufosx¿n]g]kfn / g]kfnLsf] ul/dfnfO{ a9fpg'sf] ;§f lu/fpg'df pBt\ ePsf t xf]Ogg\ eGg]dgdf nfUg uof] . o:t} Pslbg jflzª\6gdf Pshgf ;flxlTos ldq;Fu e]63f6 x'Fbfpgn] eg]sf]af6 xf]d ;'j]bL, zfZjt k/fh'nL, df]xg l;6f}nf, 8f= xl//fh e§/fO{,xf]d/fh cfrfo{, x]dGt >]i7h:tf sltko k|ltli7t g]kfnL ;flxTosf/x¿ cfh cd]l/sfdf lgodk"j{s a;f]af; ul//x]sf 5g\ eGg] klg yfxf kfPF . To:t} g]kfnL l;g]snfsf/x¿ ;/f]h vgfn, ;f/Ëf >]i7, /fhf/fd kf}8]n, s[i6L d}gfnL, sl/ZdfdfgGw/x¿ klg sltko sfd / dfdsf] nflu cd]l/sfdf g} 5g\ /] . o;sf] dtnag]kfnL snf / ;flxTosf pj{/ k|ltefx¿ cf�ˆg} b]zaf6 knfog eO/x]sf 5g\ . t/lsg < s] sf/0fn] < o:t} o:t} cg'Ql/t s'/fx¿ d]/f] dg dl:tisdf 3'ld/xFbf d]/f]dg Pstdf;sf] eO/Xof] . uf8L cf�ˆg} /km\tf/df x'OFlsFb} lyof] . zfob d dfqPsgfzn] 3f]Tn]/ ;f]rdUg eO/x]sf] lyPF . olQs}df zfGtfn] �…lsg tkfO{+nfO{ ;~rf]ePg <Ú eg]sf] ;'Gbf d em;Ë ePF . clg cfdf 5f]/Lx¿ aLr eO/x]sf] ukmufkmdfd klg ;lDdlnt x'Fb} /dfOnf] cg'e"lt ub}{ uPF .

h] xf];\, clxn] klg xfdL tLgk':t] kl/jf/ aflN6df]/ 3'd]sf] ;Demgfx¿ d]/f] lbnlbdfudf clxn] 5rlNsP/ cfFvf cufl8 cfpg] u5{g\ / o:tf] a]nfdf slt s'/fn] dcfkm+} cfgGbn] ljef]/ x'g] u5'{ eg] slt s'/fn] tLQmtfsf] cg'ej klg ul//xG5' .

g]kfnsf /fhg}lts kf6L{x¿sf] ;+/rgfsf] cGtk{If Tolt k|hftflGqs b]lvFb}g . w]/}df blIf0f

Pl;ofnL /fhgLltsf] b[9 k|efjsf] �…j+zjfb / kl/jf/jfbÚ xfjL 5 . sltko bnsf g]tf / ;+rfnsx¿n]

a'l4hLaL / ljåtfsf] dxTj Tolt a'e]mh:tf] nfUb}g .

�–/d]z uf]vf{nL

Page 22: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15322

uhnljho ;'Aaf

d]/f w'gx¿ x/fP;f/f u'gx¿ x/fP

b'lx/x]y]F b]znfO{t/ y'gx¿ x/fP

o:tf] eP5 ls lnDa'gLn's]{ ;'gx¿ x/fP

;do g xf] d x]b}{ 5's'g s'gx¿ x/fP

c/] Û oxfF ;Ddsf] ofqfdha"gx¿ x/fP .

emfkf

uhn/f;f

lhGbuLsf] uf]/]6f] df]l8G5 st} .;Dawsf] la?jf uf]l8G5 st} .

cFuflnG5 cr]n v/fa s'/f,h]�–hlt 5g\ c;n 5f]l8G5 st} .

agfpg' t sxfF gjLg w/f,k'/fgf :df/s lg tf]l8G5 st} .

w]/}kN6 p8fPF b'Mvsf] rËf,pNnf;sf] a]n'g kmf]l8G5 st} .

d'gfkmfdf rNb}g �…/f;fÚsf] wGbf,3f6}�–3f6f s]jn hf]l8G5 st} .

uf}/L gu/, rfjlxn

Page 23: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15323

cfdf Ûlxhf]cfh dnfO{ 6]lnlehg x]g]{ dg 5}g6]lnlehgsf] kbf{df-s]xL cToNk ckjfbnfO{ 5f8]/_hlt klg cg'xf/ b]V5'ltgLx¿nfO{ b]Vbf dnfO{ 3[0ff nfU5

ltgsf af]nL / ltgsf efif0f ;'GbfdnfO{ jfsjfsL nfU5/ ltgsf xfF;f] b]VbfdnfO{ cfZro{ nfU5

cfdf ÛtL ltd|} /ut r';]/tL ltd|} k;Lgf r';]/ vl/h'sf e}+m df]6fO/x]5g\tL xfd|} eljio n'6]/ pu|fO/x]5g\dnfO{ cfZro{ nfU5 cfdftL :ofnn]e}m+ emlD6/x]5g\ ltdLdflytL lu4n]e}m+ n'l5/x]5g\ ltd|f] z/L/tL AjfF;f]n]e}m+ lemls/x]5g\ ltd|f] d'6' / sn]hf]

s;/L eGg' ltgLx¿ klg ltd|} ;fGtfg x'gs;/L eGg' ltgLx¿ klg dfG5] x'g\dfG5]sf] ?kdf bfgj h:tf ÛdfG5]sf] ?kdf od/fh h:tf Û

cfkm} dfG5] df5{g\/ uf]xLsf] cfF;' emf5{g\v} oxfF dfG5]sf] d'No <v} dfG5]k|ltsf] dfof <tL cfk'mnfO{ dfq dfG5] b]V5g\tL cfk"mnfO{ dfq dxfg 7fG5g\g ltgdf nfh 5, gt ;/dg ltgdf ljZjf; 5, gt wd{

d 6]lnlehg x]lb{g cfdflbJo lu/L

Page 24: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15324

lj8Dagf cfdfltgLx¿s} k~hfdf 5Øf} ltdLltgLx¿s} xftdf 5 d]/f] b]z/t d ;w}+ cftlª\st 5';w}+;w}+ ql;t 5'x/ kn, x/ If0f, x/ lbg, x/ /ftltg} gsr/f, ltg} Jolerf/Lltg} e|i6frf/Lsf] cg'xf/ x]g'{k5{ d}n]

To;}n] cfdflxhf]cfh dnfO{ 6]lnlehg x]g]{ dg 5}g6]lnlehgsf] kbf{df d h;sf] cg'xf/ b]V5'ltgLx¿s} sf/0fltd|f] cl:tTj ;ª\s6df 5 xfd|f] eljio ;ª\s6df 5

d]/f] b]z, d]/f] e]if, d]/f] efiff, d]/f] wd{d]/f] ;+:s[lt, d]/f] k/Dk/f;a};a} ;ª\s6df 5 .

@)^& kf}if !%

;'vsf] t/fh'df d]/f] lhGbufgL k/]sf] 5}gd':sfgsf] s'g} To:tf] lgzfgL k/]sf] 5}g .

r'gf}lt dnfO{ dGh'/ 5 rfx] h:tf] xf];\sfd gu/L a:g] dnfO{ afgL k/]sf] 5}g .

c¿ 7fpFdf afn'jfdf kfgLem}F vgfof] dgdfgL;flxTodf ;/sf/sf] nufgL k/]s]f 5}g .

hxfF sfg'gsf] b'?kof]u e}/x]sf] 5ToxfF eujfg\sf] klg lgu/fgL k/]sf] 5}g .

d?e"ld h:tf] x'G5 bf;Lx¿sf] hLjghxfF ;xfg'e"ltsf] Psyf]kf kfgL k/]sf] 5}g .

c~h' :dfl/sfalb{of

uhn

Page 25: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15325

kfFr ;ft dflnssf ;okrxQ/ cf;] kf;]�— e[To kl/r/ snq ;Gtlt, gftfj'm6'Dasf]aufn . ds{6 j[Gbsf] jgsfnL ofqf lj;f{pg] dg'jf hdftsf] kN6g] tfFtL .

;fª\nf]df afFofkl§ �‰ofk'Nn] j'mj'm/ . bfofFlt/ ;fgf] ;]tf] la/fn] . k]?Ë}lkR5] PsPs hf]/ xfF;, Ps hf]/ Rofv'/f . Pp6fdf ;'uf .

cGt/f{li6«o ljdfg:ynsf] 6ld{gn aflx/sf] Pp6f laxfgL b[Zo lyof] of] .l/kf]l6{ªdf uPsf] ;+jfbbftf Tof] b[Zo b]Vt} /ge'Nndf k¥of] / 6Ss cl8of] .

d]nf, e]nf, h", h'n'; j]m x'g ;S5 of] <ko{6g jif{sf] k"j{ ;GWofdf ljdfg:yn If]qdf s'g} ljif]if vfn] k|bz{gL kf]

x'Fb} /x]5 ls < ljrf/ vf]l;F|b} j/k/ u:tL ug{ yfNof] ljr/f] ;~rf/L . t/ s]xL d];f]g kfpFbf clg0f{osf] cfFwLdf s'lx/fsf] sfu ag]/ ljNnLaf7 k¥of] . o;} xf] eg]/olsg ug{ ;j]mg . Toltj}mdf kz' k~5L / dfG5]ldl>t uf]bfdsf] dfemaf6 vfOnfUbf]Hofg k/]sf] k|f}9 dg'jf 6f]kL 9NsfpFb} lgl:sof] / hF'ufdf tfp lbFb} ;f]Wg cfO nfUof]�—

æsf] xf} afa' ltdL < sfFwx'FbL Tof] tfGb|Ë t'Gb|'Ë s] em'08\ofPsf] Toqf] ljlw < s'g}/]l8of] 6L eL df sfd ug]{ ;+jfbbftf of kmf]6f]�–kqsf/ xf} ls Sof xf] < d}n] /fd|f]d'vn] clxNo} eGb]sf] 5'�— Tof] Sofd]/f rflxF otf g ;f]em\ofpg] .Æ

yf]/} ;dodf w]/} s'/f ;'Gg' kbf{sf] kL8f kf]Vg vf]Hb} 3'dGt] ljr/f] Ps l5g:jsyg jj{/fof]�— ærfnfdfnf a'�‰g g;j]m/ cndlnPsf] w]/} a]/ eof] . kqsf/sf];§f cnkqsf/ rflxF aGg k'u]F . j]m xf] of] /ldtf <Æ

cfF6 u/]/ v'Nof] ;+jfbbftf klg .æxfdL of] g]kfn b]zsf] v]nj'mb5]qsf pRr kbflwsf/L xf}+�— cf]nlDks gfpFsf]

ljZjv]ndf g]kfnsf] k|ltlglwTj ub}{ efu lng hfg nfu]sf . o; jif{ Tof] v]n v]Ng]v]nfpg] kfnf] cfkm\g} l5d]sL b]z rLgsf] k/]5 . Tot} hfg nUof .Æ

æxFg of] t hGtLsf] ayfg h:tf] 5 lg t <ÆKjfSs af]nLxfNof] ko{j]Ifs klg .æxf] 7Ls eGof} afa' . xfdL ;fFlRrs} hGtL h:t} tdf;] ag]/ ljb]z ;o/ ug{

lgl:sPsf . sf]xL v]ns"b dGqfnosf 5f}++ . sf]xL /fu]kf6] gfgf gf}y/L v]ns"bkl/ifb\sf k¥of}+ . sf]xL otfptf d'v afpg] /fhgLlts kf6L{sf efOa}gL ;+u7gaf6cfoft ul/Psf klg 5f}+ .Æ

eb| dfG5]sf] v'nf va/n] emg\ ce/ k/] e}Fm eof] lar/f] cnkqsf/ rflxF .æx}g, cf]nlDksdf t vf; vf; v]nf8L hfg] xf]Og / <Æ p;n] k|ltk|Zg t]:of{of] .æxf] t lg . ToxL eP/ t xfdLn] hfg} k/]sf] . g]kfnsf vf; v]nf8L eg]s} xfdL

xflsd�–sd{rf/L cyf{t\ kbflwsf/L xf}++ . vf;df eGg'kbf{ b'O{ lsl;dsf v]nf8Ln] v]nv]Nb} cfPsf 5g\ of] b]zdf . j'm;L{sf v]nf8L / d}bfgsf v]nf8L . j'm;L{ kfpg /dflydfly a9\gsf nflu lgs} s;/t ug'{kg]{ ePsfn] of] lsQfsf v]nf8L Ps gDa/dfulgG5g\ . c¿ eP hg/n v]nf8L cyf{t\ d}bfgsf v]nf8L . ;/sf/L ah]6 hlt ;a}rflxFbf g rflxFbf sd{rf/L / ltgsf eF'8Ljfn xflsdn] Psnf}6L agfP/ rg]{ ePsfn]

v]nleqsf] e]mng/]Gb|/fh kf}8]n

afg]]Zj/, sf7df8f}+ $$(%!$)

Page 26: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15326

lar/f d}bfg] v]nf8Lx¿ 3/j}m 8'j'm eftsf e/df v]nd}bfgdf hd]/ kmfO6 u5{g\ .kpn kfgL ePsf kf]v/Lx¿sf] cefjdf lxn] cfxfndf kf}8L v]Ng l;S5g\ . lxpFbjif}{ v'nf ;8sdf bf}8L v]N5g\ . /ª\uzfnfleq knfPsf] aG;f], l;:gf] / l;pF8Lsf3f/Ldf s'g} rf]/ t s'g} k'ln; ag]/ afnaRrfsf] l;sf] ub}{ n'sL v]N5g\ . of] b]zsfd}bfg] v]nf8Ln] o:t} / log} cEof; u/]/ ljZjsf] v]n k|ltof]lutfdf efu lng]u/]sf 5g\ . xfd|f] b]zsf] v]nhutsf s0f{wf/ of w/f]x/ h] h] eg] klg log} x'g\ .

æt v]ns"bdf efu lng t v]nf8L g} hfg' kg]{ lg t <Ææxf] pgLx¿ klg cf]nlDksdf efu lng hfg ;S5g\ / uO/x]sf klg 5g\ . lht]/

cfP k'/:sf/ / pkxf/ cf]9fpg] ;ª\3�–;+:yfx¿sf] sdL klg 5}g . j'm;L{ v]ndf h:tf]pmhf{sf] cfjZostf g kg]{ ePsfn] klg logLx¿nfO{ /fHon] pwf/f]df eP klg cf}wLdfof ug]{ u/]sf] 5 . pmhf{ art of]hgfcGt/ut logLx¿n] sfd u5{g\ . j'm;L{ v]nj}m8fO6sf nflu b]z ljb]zaf6 cfP hlt bfg�–bftJo, ;xfotf /flz xhd x'g] ePsfn]oL cltl/Qm d}bfgsf v]nf8Ln] afaf /fdb]jsf] nf}sf ;]jg k|lqmofnfO{ k|fyldstflbg'k/]sf] 5 . afaf /fdb]j g]kfndf kk'n/ ePsf] s'/f t elg/xg' gknf{ . ls s;f] xf] <

æoL xfF;, j'mv'/f, j'mj'm/, la/fnfÒ < oL klg ;+u} hfg]df k/] ls s;f] xf] <Ækqsf/sf] ;jfn k"/f gx'Fb} ;'k/ v]nf8L klg tTsfn} hjfkm tna ug{ yfn]�— æo; kfnf cf]nlDks v]n rfOgfdf x'g] eP5 . a]Olhªsf] EjfO;�–sn]S;g

;]G6/df k|fRfLg wd{u'? sG�ˆo'l;o;sf] cfjfh ;'/lIft 5 c/] . x}g xf]nf eg]sf] of];'ufn] kTofPg . xf] ls xf] eg]/ ;f/} lh2L u¥of] . Tof] cg'kd / b'n{e cfjfh PskN6 ;'Gg kfP x'GYof] eg]/ of] d]/f] kfNt' r/L ;'ufn] xfd|f ;dIf laGtL ubf]{eof] .rNn}b]lv kfnLkf]ifL k9fO{ a9fO{ x'sf{Psf] k~5L�— aa'/fsf] laGtL s;/L nTofpg' <Æ

æj'mj'm/n] klg cf�ˆgf] k'Vof}{nL efOaGw'nfO{ ;]G6«n rfOgfdf e]6]/ j+zfjnL tof/ kfg]{OR5f hfx]/ u¥of] . cf�ˆg} OdfGbf/ kfNt' kl/r/sf] s'/f�— Tof] klg xf/L;Sg' ePgxfd|fnflu . ljb]z a;fOdf o;sf] vflt/bf/L / dflnsk|]dn] xfdLnfO{ ub\ub\ agfO/xg] 5 . lg/Gt/ ;'/lIft cg'ej u/fO/xg] 5 . xf]d l;s x'gaf6 arfO/fVg] 5 .Æ

æRofv'/f n8fpg] k'Vof}{nL zf]v /xL cfPsf] 5 xfd|f] j+zdf . gfgLb]lv nfu]sf]afgL�— 5f]8\g] s'/} cfPg . k|To]s lbg laxfg�–a]n'sL Rofv'/fsf] 3df;fg kmfO6 gx]/Lef]hg ?Rt}g . gfgLb]lv nfu]sf] lgoldt afgL�—pbf/, pwf/ h:tf] ;'s} u0ftGq cfPklg 5'6\g] s'/f ePg . cfkm" t kl/of] klt{udg sfn] efn] .Æ

æof] lj/fnf] t emg\ ljlzi6 vfn] hgfj/df k5{ xfd|f] kl/jf/df . o;sf k"vf{plxNo} k/fk"j{ sfndf hfkfgaf6 sf]l/of x'Fb} rfOgf k|j]z u/]sf lyP /] . o;n]stfaf6 cf�ˆgf] k'vf}{nL yftynf] kQf nufP5 . dflns Totf hfg] rfn kfpg]lalQs}dfp ynf] x]g{ nfnflot aGof] / xfdL ;dIf laGtL la;fof] . o;sf] cfu|x klg gsfg{;lsPg . Æ

æxfF;sf] hf]8Ln] g:n ;'wf/ u/]/ /fhf vfn] a]Olhª 8s aGg] O/fbf lnPsf] /x]5 .oxL O/fbf kmQ] ug]{ k|of]hgsf]nflu rLgsf] k~5L�–;'wf/sf] cTofw'lgs k|of]uzfnf;Ddk'Ug] laGtL la;fof] . ToxfF k'u]/ p;n] ztfAbL lahosf]nflu j+zaLh tof/ ug]{dg;fo lnPsf] /x]5 .Æ eb| dfG5] eGb} lyP .

æhfg] cfpg] vr{ lg t < oqf] nfjfn:s/ /x]5 . Æ ;+jfbbftf lha|f] 6f]St} /lh1f;f /fVt} klg lyof] .

Page 27: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15327

eb| dfG5]n] cln k/sf] xl/of] 3fF;sf] emf8Llt/ O;f/f u/] kl5 v]nj'mb�–ljsf;sf] gfpFdf cfpg] xl/of] 8n/ hlt dflns, ;]js / kz'k~5LnfO{ b]zljb]zrfxf/]/ df]hd:tL / ef]heIf0f ug]{ sfo{df vr{ x'g] yfxf x'g cfof] .

afFsL ar]sf] /}/sdn] d'b\bfdfldnf, kmfO6, wgf{, 3]/fp h'n'; cflb /rgfTdssfo{sfnflu rflxFbf] nufgL ug{ ;d]t\ kof{Kt ¿kdf wfGb} cfPsf] /x]5 eGg] klg a'�‰b}lyof] ;+jfbbftf .

d}bfgsf ;SsnL v]nf8Ln] k|ltof]lutfdf efu lng lab]z hfFbf af6fvr{ ;d]t\gkfpg] s'/f gofF xf]Og, k'/fg} xf] eGg]df klg pm ljZj:t / 9'Ss b]lvGYof] .

cfk'mv'zLkf]lvbf x'08/Luxs ljlxgk'm;k'm;] kfgL yf]kfx? em}d w'nf] p8\5' xfjfdf

wldnf] 3fd leq;ª\nf] :jfledfg Jo"FTofpFgk'ms]sf] gf}dlt w'gn]ljZjf; lyof]sf]8Lkg cf]8L ;'Tg]s'Des0f{ ljyf]lnGgysfOsf] clj>fGtdfg}/fZotfsf] d]/f] e'tc3f]/Lx? aLrelTsnf] em} k8\sG5 d;fg 3f6df

kf;f] kfNg] xtf;/ lzsf/sf] cEof;dfk/lyltsf] 3'D6f]leqnhfO/xbf ljvl08t sfnf]hfb'n'5]/ cfkm\gf] lgbf]{if d'6':ju{sf] ljxfg

wtL{ cf]/fNg] ;fxf;nfO{P]gf 6NsfpF5 cfFvfdf

nfU5:jod ;doaf]w x'Fgf}nf b':;fxf;sf] kl/sfi7dfd lx/s;kgfsf] ef/L s;]/axzsf] ljlDat ofqfdfcflz{jfb vf]:t} 5' cu|dgx?;Fu

kj{sf] /ftf] cfxfndf8'Abf] Oltxf;sf] s'gfdfOdfgsf] l;Ssfx?n]vf]KkL xfg]/?ª\5' ;'Fuf lxpFbdf?jfP/ cf:yfsf] k|ltsgbL gcl8g] bf]efgdfu'xf/ aufpF5' ;do;Fuclv/L Û ]of] ;fd|fHo b'D;Lx?sf] g xf]d jf:t 5' efn] eP/emg :yfn k:t5 ds} v]tx?df

:ofn / ds} v]thoGtf kf]v/]n

lj/f6gu/, xfn sf7df8f}+

Page 28: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15328

nIdL pk|]tL

df]xe·

uf]w"nL ;fFem c:tJo:t kf]lvP5cf�ˆg} cl:tTjdf a]lx;fa ;lhP/

c:tfpg'sf] kL8fdf 5tf5'Nn 5 /lj

o; If0fdf d eg] ;d'b|sf] 5]pdf plePsf] 5'cgdf]n b[Zo aG5 ;nn kfgLdf

r'na'nfpFb} cfef 55{ t/lËt nx/df nxl/Fb}s:tf] /fd|f] ;d'b|df v;]sf] cfsfzuËf

dg kf]lvFb} cfFvfdf lIflthdf 6fFl;G5;fFemsf] ;do c9fpFg] k|of;df

nfU5 ;do 6Ss /f]lsg' o;/L g} o:t} eP/cxf] Û s:tf] ;DefjgfxLg cg'/fu pAh]sf] cfk"mleq

lgv|Fb} ;f/} ;f}Gbo{ ;fu/ablnFb} qmdzM cfdf]bL /Ë cfsf/

PsfPs ljnog x'G5 cFWof/f] cf]9]/ .

pkm Û of] df]xeË b[Zo Û

k|To]s cª\s k7gLo k|To]s cª\s ;ª\u|x0fLo

/ r gf-b'O{ dlxg] ;flxlTos k|sfzg_

r=!�–%%$ uxgfkf]v/L, 6ª\ufn, sf7df8f}+�– @

Od]n Mkmf]g M

[email protected], 4432201

ljut krf; jif{b]lv lg/Gt/ k|sflzt eO/x]5 .ljut krf; jif{b]lv lg/Gt/ k|sflzt eO/x]5 .ljut krf; jif{b]lv lg/Gt/ k|sflzt eO/x]5 .ljut krf; jif{b]lv lg/Gt/ k|sflzt eO/x]5 .ljut krf; jif{b]lv lg/Gt/ k|sflzt eO/x]5 .

Page 29: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15329

g]kYodf k|frLg jfBjfbg aHg yfN5g\ . s]xL a]/kl5 kb{f v'N5 . jfBjfbgsf]w'g aGb x"G5 . d~rdf k|frLgtf ́ lNsg] sf]7f b]lvG5 . d~rsf] bflxg]kl§ /flvPsf]vf6df kftnf] cf]9\g]n] lz/b]lv kfOtfnf;Dd 9fs]/ kfq ;fx" d:t ;'t]sf] 5 .Psl5g kl5 g]kYoaf6 9f]sf 9s\9SofPsf] cfjfh cfpg yfN5 . 9s\9SofOsf] cfjfh´g\ ´g\ rs{g yfn]kl5 vf6df ;'lt/x]sf] ;fx" lapF́ G5 .

;fx" M -d'G6f] 78\ofP/ d~rsf] sfNklgs 9f]sflt/ x]b}{_ sf] xF <-t/ sf]xL af]Nb}g . 9f]sfdfq hf]8hf]8n] 9s9SofPsf] cfjfh cfOg}/xG5 ._;fx" M -q:t :j/df_ P, sf] 9f]sf To;/L 9s9Sofpg] <-o; k6s klg sf]xL af]Nb}g . 9f]sf 9s\9SofOsf] cfjfh klg /f]lSsg . ;fx"

vf6af6 p7]/ d~rdf agfPsf] sfNklgs 9f]sfsf] r/af6 aflx/ Rofpg] sf]l;; u5{ ._;fx" M sf] aflx/ <rf]/ M -kL8f ldl:;Psf] :j/df lj:tf/ af]Ng vf]Hb}_ d, d .;fx" M sf] d eÌ] o; a]nf <rf]/ M ;fx" 9f]sf vf]Ng';\ d;Fu uxgfsf] wf]j|mf] 5 .;fx" M -cfZro{n] _ s] eg]sf] Tof] < sf] tF <rf]/ M P]of, ;fx" d dg{ nflu;s]F, bof u/]/ l56f] 9f]sf vf]Ngf];\, ljZjf; ugf]{;\

d;Fu uxgfn] el/Psf] 7"nf] wf]j|mf] 5 .;fx" M -t;{+b}_ sf] tF < dfG5] t xf];\ <rf]/ M -cToGt kL8fdf_ xf], xf], ;fx" d dfG5] x"F . Vofs x}g . lsRsÌ] x}g . dfG5]

g} x"F . hgL u/]/ 9f]sf vf]Ng''\;\, d dg{ nflu;s]F .;fx" M -k"j{jt\ t;{+b}_ tF hf];'s} eP klg d vf]lNbg 9f]sf . aflx/ ?Fg 5f]8]/

lgl:sxfn .rf]/ M w]/} 3fOt] 5' ;fx", d]/f] z/L/sf] w]/} 7fpFdf gu/sf l;kfxLsf tL/

/f]lKkPsf 5g\ .;fx" M tF xf];\ sf] < gu/sf l;kfOn] tFnfO{ tL/ lsg xfg] <rf]/ M d rf]/ x"F ;fx" . d gu/klt ;fx" wgjL/sf] 3/af6 rf]/]sf] uxgfsf] wf]j|mf]

af]s]/ s'2} lyPF . cln k/ k'u]kl5 gu/df kx/f al;/x]sf l;kfOx¿n] dnfO{ wf]j|mf]af]s]/ s'2} u/]sf] b]v]5g\ . P]ofÒ 9f]sf vf]Ng';\ ;fx" .

;fx" M -pT;'s_ clgÒ <rf]/ M dnfO{ To;/L s'b]sf] b]v]kl5 ltgn] dnfO{ ÒP]of 9f]sf vf]Ng'; ;fx" .;fx" M clg ltgn] dnfO{ s] <rf]/ M To} t tL �…PM kvkvÚ eGb} d]/f] kl5 kl5 s'b\g yfn], P]ofÒ 9f]sf vf]Ng';\ ;fx" .;fx" M clgÒ <rf]/ M t/ d lsg 6]y{]+, s'lbg} /x]F . tL klg d]/f] kl5 kl5 s'lbg} /x], P]ofÒ9f]sf

vf]Ng'; ;fx" .

e"tsf] lk08 efu/fhjcd]l/sf

Page 30: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15330

;fx" M clg <rf]/ M clg ltgn] dlt/ tL/ rnfpg yfn], ltgn] 5f]8]sf] tL/ d]/f] 9f8, lt3|f,

lkF8'Nnfdf /f]lkg yfn] . P]ofÒ 9f]sf vf]Ng'; ;fx" . d of] uxgfsf] wf]j|mf] tkfOFnfO{lbG5' / h+un efU5' .

;fx" M- ljrf/ ub}{ _ cFÒ .rf]/ M 9f]sf vf]Ngf];\ ;fx" ,uxgfsf] wf]j|mf] /fVgf];\ .;fx" M- ljrf/ ub}{ _ tF d]/f] 3/leq k;]sf] l;kfxLx¿n] b]v]gg\ / <rf]/ M ltgn] b]Vof 5}gg\ , d ltgn] rfn} gkfpg]u/L tkfO{+sf] b}nf]leq k;]sf] x"F .;fx" M l;kfOn] tFnfO{ aflx/ s'¥of xf]nfg\ rf]/ alhof <rf]/ M 5}gg\ ;fx", 5}gg\, P]ofÒ tL aflx/ 5}gg\ , tL dnfO{ vf]Hb} cufl8 a9],

ltgnfO{ Psbd 5n]/ d tkfO{+sf] b}nf] l5/]sf] x"F .;fx" M -;z+lst _ tF a}BsfF hfFbf] xf];\ . ofF lsg l5l/;\ <rf]/ M d dg]{ e};s]F ;fx", l;kfOsf tL/sf] ljif d]/f] z/L/el/ km}lng yfln/x]5 .

d]/f] z/L/af6 dfgf rf/]s /ut alu;Sof] . a}BsfF uP/ klg dnfO{ a}Bn] afrfpg;Sb}g, d]/f] 38L cfpg nfUof] 9f]sf vf]Ngf];\ ;fx", d uxgfsf] wf]j|mf] tkfO{+nfO{a'́ fP/ h+un k:5', pt} d5{' .

;fx" M d 9f]sf vf]lNbg, uxgfsf] wf]j|mf] tF 9f]sfaflx/} 5f]8]/ hf, d lnpFnf .rf]/ M d To;} t uxgfsf] wf]j|mf] 5f]8\lbg ;fx" .;fx" M g 5f]8] g 5f]8\ .rf]/ M nf} t ;fx", sqf] cfzn] k;]y]F , lx8]F .;fx" M - x8a8fpFb} _ P,Òkv\Ò kv\Ò .rf]/ M 9f]sf gvf]Ng] ePkl5 lsg kVg' ;fx" < d]/f] clGtd 38L e};Sof], a?

wf]j|mf] aflx/ af6fF kmfn]/ dg{ h+un k:5' .;fx" M kvÒ kv .rf]/ M d]/f] k|f0f lg:sg] 38L cfpg nflu;Sof], 9f]sf vf]Ng] eP vf]n ;fx" gq

ca d lx8]F .;fx" M - k|ltlj|mof a'́ \g] ljrf/n] _ wf]j|mf] To}F b}nfF c8]:ofP/ hf, d lnOxfN5'

elg xfn]F .rf]/ M ;fx" d To;} t 5f]8\lbg wf]j|mf], ltdL;Fu dnfO{ s]xL s'/fsf] jfrf u/fpg'

5 . Tof] ltdLn] k"/f ug]{ jfrf uof}{ eg] dfq d ltdLnfO{ uxgfsf] wf]j|mf] ;'DkG5' .;fx" M - pT;'s _ s:tf] jfrf, s] jfrf <rf]/ M 9f]sf vf]n clgÒ .;fx" M 9f]sf vf]Ng' d]/f] e'n x'g]5 .rf]/ M laZjf; u/ ;fx" , dg]{ a]nfsf] rf]/ "́6 af]Nb}g eÌ] hfg .;fx" M h'g;'s} cj:yfsf] eP klg rf]/sf] s] ljZjf; ug{' <rf]/ M ;fx"sf] klg s] ljZjf; ug{' t < d]/f] 38L cfof], d lx8]F ;fx" .;fx" M kv\Ò kv\Ò t]/f] jfrf s] xf] ;'gf klxn] .rf]/ M klxn] 9f]sf vf]nf . leq k;]/ uxgfsf] wf]j|mf] ltd|f] xftfF /fVb} d ltdLnfO{

jfrf ;'gfp5' . tLdLn] jfrf k'/fug]{ sjf]n u¥of} eg] d uxgfsf] wf]j|mf] ltdLnfO{b]/ hFunsf] PsfGtlt/ dg{ hfG5' .

Page 31: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15331

;fx" M tF aflx/af6 jfrf eg\, d leq}af6 sj'n u5{' . To;kl5 tF wf]j|mf] 5f]8]/efu . d t'?Gt} 9f]sf vf]n]/ wf]j|mf] leq\ofpF5' .

rf]/ M To;f] eP n ;'g ;fx", d]/f] gfd cSsnjL/ xf] .;fx" M - 5Ss kb}{ _ P df]/f d]/f] kf] gfd xf] Tof] t .rf]/ M k|foM rf]/x¿sf] gfd cSsnjL/ g} x'G5 lg ;fx" .;fx" M P df]/f d ;fx" cSsnjL/ x"F .rf]/ M xf] yfxf 5, t/ ltdL / ddf Ps /f}Fsf] t km/s 5 lg .;fx" M a9L gaf]n, s]xf] t]/f] jfrf af]n / d/ .rf]/ M n ;'g ;fx" .;fx" M n eg .rf]/ M d of] uxgfsf] wf]j|mf] ltdLnfO{ ;'DkG5' .;fx" M - xtfl/Fb} _ cFÒ cFÒ clg <rf]/ M To;jfkt\ ltdLn] d]/f] gfddf Pp6f rf}tf/f] lrÌ'k5{ .;fx" M - d'v ld7\ofpFb} _ TolQ xf] <rf]/ M gu/df Pp6f 9'Fu]wf/f xflnlbg' .;fx" M TolQ xf] <rf]/ M ca clGtd Pp6f 5 .;fx" M- xtfl/Fb} _ Tof] klg elgxfn\ .rf]/ M n ;'g, d]/f ;Gtfg 5}gg\ d]/L :jf:gL klg 5}g .;fx" M clg <rf]/ M ltdLn] d]/f] ltlydf lk08 lbg] sfd klg ug{'k5{ .;fx" M clg <rf]/ M loQ tLg s'/f ul/lbg] jfrf u5f}{ eg] d ltdLnfO{ of] sf]l6of}Fsf] uxgf,

h'jfx/ftsf] wf]j|mf] ;'DkG5' . dGh'/ 5 eg] eg / k"/f ug]{ jfrf u/ .;fx" M- sk6k"0f{ :j/df _ dGh'/ 5 . jfrf u5{' .rf]/ M jfrf k"/f u5f}{ t <;fx" M u5{' .rf]/ M n eg cSsnjL/sf] gfddf rf}tf/f] lrgfpF5' .;fx" M rf}tf/f] lrgfpF 5' .rf]/ M gu/df 9'Fu]wf/f agfpF5' .;fx" M 9'Fu]wf/f klg agfpF5' .rf]/ M d cSSnjL/sf] ltlycg';f/ ;/f4] u5{' .;fx" M d cSsnjL/sf] ;/f4] u5{' .rf]/ M oL tLg s'/f k"/f ug]{ jfrf u/]F .;fx" M d cSsnjL/sf] gfddf rf}tf/f] lrÌ], gu/df 9'+u] wf/f xflnlbg] /

cSsnjL/nfO{ lk08 lbg] sfd k"/f u5{' eÌ] jfrf u5{' .rf]/ M n ca jfrf ul/xfNof}, 9f]sf vf]n .;fx" M t}Fn] rfx]sf] jfrf ul/xfn]F . wf]j|mf] b}nfF c8]:ofP/ hf, d vf]n]/ tfg'Fnf .rf]/ M x}g d ltd|f] xft}df ;'DkG5' . 9f]sf vf]n ;fx" .;fx" M - ´f]lSsP/ 9f]sf vf]Nb} _ n d/, rf]/ .

Page 32: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15332

;fx"n] 9f]sf vf]n]kl5 rf]/ kL8fn] d'v aFUofpFb} uxgfn] el/Psf] wf]j|mf] l3;fb}{leq k:5 .

rf]/ M - wf]j|mf]sf] afFw]sf] d'vsf] h'/f] b]vfpFb} _ hgL uof}{ ;fx", n ;dfpm .- ;fx" wf]j|mf] prfN5 _rf]/ M n ;fx" d]/f] olQ jfrf k"/f ul/b\of}, ltdLnfO{ :ju{ ldNnf .;fx" M - ´f]lSsFb} _ klxn] tF hf :ju{ l56f] .rf]/ M x]/ ;fx"n] af]n]sf] < d ca afFlrg}/x]F eg] klg of] wf]j|mf] lkmtf{ lng cfpÌ

Sof/] . t/, d s] vfP/ afFRy]F / . d dg]{ lglZrt 5 . ltdLn] d]/f] jfrf k'/ful/Bf}eg] d]/f] cfTdfnfO{ To;}n] zflGt lbG5 . ltd|f] ho xf];\ ;fx" . ltdLnfO{ rf]/n],wgn], /fhfn] dfof u?g\ .

;fx" M - 9f]sf aGb ug{ vf]Hb} _ nÒ nÒ ca hf .rf]/ M - 9f]sfaflx/ lg:sFb} _ n d]/f] TolQ s'/f k"/f ul/b]pnfpm g} t .;fx" M d jfrfdf afFlwO;s]F s]sf] lrGtf u5{;\ <rf]/ M wd{ u¥of} eg] ca :ju{d} e]6f}Fnf .;fx" M klxn] tF d/ . :ju{ uP/ x]/\ . d]/f] lrGtf gu/\ .rf]/ M d]/f] nf;nfO{ lu4, lrn, :ofn ,s's'/n] n'5\nfg\�— dnfO{ s]xL lrGtf 5}g .

ltdL d]/f] lk08bfgsf] sd{ ul/Bf}, TolQ eP k'U5 dnfO{ .;fx" M nÒ n .rf]/ M ca d h+unfF k'u]/ 9'Ssn] d5{' .;fx" M -Ëu k/]/ uxgfsf] wf]j|mf] vf]Ng yfNb} _ x'G5, hf l56f] d/ . kb{f v:5 kb{f p3|G5 .

cÍ M b'O{ b[Zo M Ps ;dofGt/�— b'O{ jif{kl5kb{f v'n]kl5 d~rdf agfOPsf] k|frLg ´nssf] k"j{jt\ sf]7fsf] vf6df ;fx"

cSsnjL/ ;'t]sf] 5 . g]kYoaf6 d~rdf agfOPsf] sfNklgs 9f]sf 9s9SofPsf] cfjfhcfpF5 . To:tf] 9s9SofOsf] lg/Gt/sf] cfjfhn] ;fx" cSsnjL/sf] lgb|f v'N5 . pm9f]sflt/ RofpFb} aflx/ sf] x'g;Snf eÌ] cGbfh ug{ yfN5 . 9f]sf 9s9l\sg} /xG5 .

;fx" M sf] < sf] aflx/ <rf]/ M d cSsnjL/ lrGof} ;fx" <;fx" M sf] cSsnjL/ < cSsnjL/ t d ofF ;'t]sf] 5' . csf]{ sf] cSsnjL/

TofFaflx/ <rf]/ M d rf]/ cSsnjL/, la:of}{ dnfO{ < ltdL / daLr /f}FhlQsf] t km/s 5

lg . Tof]eGbf afx]s ltdL klg cSsnjL/, d klg cSsnjL/, la:of}{ dnfO{ olQ l56\6} <;fx" M - ´:sFb} _ sf] cSsnjL/ < rf]/ cSsnjL/ < Tof] t dl/;Sof] .rf]/ M xf] cSsnjL/ ;fx", d To} cSsnjL/ rf]/sf] e"t x"F . d ltdLnfO{

lapF́ fpg cfPsf] .;fx" M - 8/fpFb} _ lsg < lsg < lapF́ fpg] dnfO{ <rf]/e"t M la:of}{ <;fx" M -8/fpFb} _ s] < s] <rf]/e"t M c´ s] eG5f} < la:of}{ d]/f] jfrf <

Page 33: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15333

;fx" M - 8/n] esesfpFb} _ s] jfrf <rf]/e"t M x]/ ca s] jfrf /] < dWo /ftdf uxgfsf] a8]dfgsf] wf]j|mf] lnFbf u/]sf]

jfrf la:of}{ ;fx" <;fx" M - ;DxflnFb} _ xf], clg t}Fn] eÌ s] vf]Hof <rf]/e"t M Vj} k"/f u¥of eÌ vf]Hof <;fx" M s] k"/f <rf]/e"t - s8\sFb} _ ltdLn] u¥of jfrf .;fx" M s]sf] jfrf < Tof] klg rf]/;Fu u¥of jfrf .rf]/e"t M x]/ t a]Odfg ;fx", uxgfsf] wf]j|mf] ;dfpFb} To;/L u¥of jfrfnfO{

c´ s]sf] jfrf eG5f} < . rf}tf/f] lrlglbG5' , 9'Fu]wf/f agfOlbG5' , ;/f4] ul/lbG5'eg]/ ;dfPsf] xf] ls x}g t uxgfsf] wf]j|mf] <

;fx" M xf] clg <rf]/e"t M clg Vj} t k"/f u¥of <;fx" M - xfF:b} _ d"v{ rf]/ Sj} rf]/sf gfddf rf}tf/f] lrGnf < 9'Fu]wf/f agfpnf <

x'Fbf x'Fbf lk08 klg lbg' /] < s]sf] lk08 tF rf]/nfO{ <rf]/e"tM x]/ af]n]sf] <;fx" M s] x]/ af]n]sf] lg < ;To s'/f ub}{5' .rf]/e"t M uof}{ ;To s'/f < u/]sf] jfrf k"/f gug]{ a]Odfg .;fx" M a]Odfg geg\ x} .rf]/e"t M j]Odfg geP s] xf} t ltdL <;fx" M - cfkm}Fl;t_ g ;'t]/ xfjf;Fu s] uNkmlQPsf] <To;kl5 ;fx" km]l/ lgbfpg] hdsf]{ u5{ . t/ 9f]sf 9s9SofOsf] cfjfh cfOg}

/xG5 . ;fx"sf] ;'Tg] k|of; t'lxG5 . pm vf6af6 p7\5 . d~rsf] sfNklgs 9f]sflt/hfG5 . 9f]sf vf]n]/ aflx/ x]/]sf] clego u5{ . km]l/ vf6df cfP/ kN6G5 . cfFvflrDn]/ lgbfpg] k|of; u5{ . t/, km]l/ 9f]sf 9s9SofPsf] cfjfh cfpg yfN5 .

;fx" M -j|mf]lwt 9f]sflt/ x]b}{ _ P,Ò b'Mv lbG5;\ < /fFsf] afn]/ lg:sf}F <rf]/e"t M /fFsf]n] t;{G5, efU5 eG7fGof xf]nf, a]Odfg ;fx" ltdL kl5 lkzfr x'G5f} .;fx" M r'k .rf]/e"t M s] r'k < ca d r'k nflUbg . d]/f] jfrf k"/f gx"Gh]n d ltd|f] 3/fF

cfGbf]ng ul//xG5' .- g]kYoaf6 efn] af;]sf] cfjfh cfpF 5 . kb{f v:5 . _

b[Zo M b'O{ ;dofGt/ M bf]>f] /ft�—d~rsf] k"j{jt\ :yfgdf /flvPsf] vf6df ;fx" cSsnjL/ d:t ;'t]sf] 5 .

d~rsf] sfNklgs 9f]sf 9s9\SofPsf] cfjfh cfpg yfN5 . ;fx" lapF́ G5 . /, ;'Tg]k|of; 5f]8]/ 9f]sflt/ df}g 6f]nfO/G5 .

;fx" M - dgdg} cfkm}Fl;t _ To} e"tsf] sfd t xf]nf lg , lhQ;'s} 9s\9Sofcf];\cfh t jf:t} ulb{g . ;'Tg glbP klg glbof];\ . af]Nb} gaf]nL r'krfk al;/xG5' . -9f]sf9s9SofPsf] cfjfh cfOg}/G5 . ;fx" klg lans'n grndnfO{ klN6/xG5 . _

rf]/e"t M x]/ g jf:t} gu/L ;'t]́ }F ul//x]sf] j]Odfg ;fx", x]/ ;fx" ltdL s] ul//x]5f}

Page 34: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15334

d ;a b]lv/x]5' . d e"t x"F . d ;j{JofkL 5' . d ;fgf] eGbf ;fgf] l5b|af6 klg k:g;S5' . d jtf; x"F . d]/f] jfrf k"/f gx"Gh]n d ltd|f] 3/sf] x/]s rf]6fsf]7f e6l\s/xG5' .

;fx" M - j|mf]lwt _ htf e6l\sG5;\ e6\sL dnfO{ s] <rf]/e"t M km'tL{ gu/ ;fx", d ltd|f] lgb|f x5{' .;fx" M x/] x/ , d lbpF;f] ;'T5' .rf]/e"t M lbpF;f] t d ´g\ l F́uf, e';'gf eP/ ltd|f] sfgfF cfP/ s/fO/xG5' .;fx" M d t]/f] wDsLn] 8/fpÌ . ca d tFnfO{ ´fFj|mL nufP/ eufpF5' .rf]/e"t M a]Odfg ;fx" dnfO{ ´fFj|mLsf] wDsL gb]p, d ´fFj|mLs} ;ftf] lnG5' .;fx" M x]/f}Fnf .rf]/e"t M s] x]/f}Fnf lg < nufP/ t x]/ d ltd|f] Ps Ps kf]n ´fFj|mLnfO{ ;'gfOlbG5' .- To;kl5 ;fx" af]Nb}g . cf]5\ofgdf p:t} df}g klN6/xG5 . _rf]/e"t M - s]xL a]/sf] df}gkl5 _ pM kf]n v'Nnf eÌ] 8/ t /] 5 lg .;fx" M dnfO{ t]/f] kf]nsf] 8/ 5}g, hf jtf; h] u5{;\ u/\ .rf]/e"t M km'tL{ gu/ ;fx" d ltd|f] lbg b;f laufl/lbG5' .;fx" M hf t}Fn] hfg]sf] u/\, d]/f] 3/ 5f]8\ .rf]/e"t M j]Odfg ;fx" Û d]/f] jfrf k"/f geP;Dd d ltd|f] 3/ sfF 5f]8\5' /, d

ltd|f] lgb|f o;}u/L p8fO/xG5' .;fx" M tFnfO{ l;Wofpg d}n] hfGof 5 .rf]/e"t M - pT;'s _ s] hfGof 5f} <;fx" M tFnfO{ tflGqs nufP/ p8fpg hfGof5' .rf]/e"t M xf xf a]Odfgn] tfGlqs kmn kfpFb}g yfxf 5 ls 5}g a]Odfg ;fx" < tfGlqs

nufP/ t x]/ kmn pN6} xf]nf, rf]/sf] wg krfPsf] s'/f] tflGqsn] klg yfxf kfpnf .;fx" M r'k .rf]/e"t M s]sf] r'k < b'O{ jif{ s'/]F d}n] . ca r'k lsg nfUy]F <- ;fx" km]l/ df}g x"G5 . rf]/e"tdfq s/fpF 5 . _rf]/e"t M - 9f]sf 9s9Sofpg yfNb} _ a]Odfg ;fx" .;fx" M - ´f]lSsFb} _ d a]Odfg x}g, kl/l:ylt a]Odfg eof] s] ug]{ <rf]/e"t M a]OdfgL ug]{ ltdL bf]if kl/l:yltnfO{ lbg] <;fx" M bf]if x}g, k¥of] g} To:t}, ca d cf�ˆg} 3/, ;/;DlkQ a]r]/ t]/f] jfrf k"/f

ug{ t ;lSbg lg <rf]/e"t M s] s'/f u¥of ;fx" < d}n] ;'Dk]sf] wf]j|mf]sf] clnst ;'gsf uxgf /

Psfb lx/fhjfx/ft a]r]/ ltdLn] d]/f] jfrf k"/f ug{;SYof} . t/, ltdLn] t ;a}krfpg vf]Hof} / d;Fu u/]sf] jfrf nTofof} .

;fx" M Psnf}6L ug{ kfPsf] eP t xf] .rf]/e"t M lsg gkfpg' lg <;fx" M kfOg .rf]/e"t M s] eg]sf] Tof] kfOg <;fx" M ;To eg]sf], t}Fn] ;'Dk]h;/L wf]j|mf]sf dfn Psnf}6L ug{ kfPsf] eP t xf] t/ kfOg .rf]/e"t M afxgf agfP/ pDsg gvf]h ;fx" .;fx" M afxgf x}g, ePsf] eGb} 5' .

Page 35: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15335

rf]/e"t M ltd|f] km6\ofOF ;'lGbg d, d]/f] jfrf k"/f u/ gq d ltd|f] 3/fF pkw|f]dRrfpF 5' .

;fx" M klxn] ;To s'/f] ;'g\ e"t .rf]/e"t M n ;'gfpm s] xf] Tof] ;To .;fx" M Tof] /ft tF wf]j|mf] af]s]/ vf]RofpFb} d]/f] b}nf]leq k;]sf] gu/hf;";n]

b]v]sf] /x]5 .rf]/e"t M - pT;'s _ cF clg <;fx" M clg tF dg{ u}xfln;\ . To;kl5 nut} gu/hf;"; d]/f] 3/leq k:of] .rf]/e"t M - pT;'s _ clg <;fx" M clg eGb} 5', ;'g g .rf]/e"t M ;'gfpm .;fx" M To;n] wf]j|mf] ;dfP/ oqf] ;DlkQ ltdL PSn}n] x8Kg kfpFb}gf} eGof] .rf]/e"t M clg <;fx" M clg d}n] p;nfO{ cfwfcfwf afF8f}F egF] .rf]/e"t M - cToGt pT;'s _ clg <;fx" M clg p;n] of] s'/f l;kfO gfos / srx/L k|d'vn] klg rfn kfO;s]sf 5g\ eGof] .rf]/e"t M clg;fx" M clg s] < p;n] ltgnfO{ klg efu nufpg' k5{ eGof] .rf]/e"t M cF clg <;fx" M To;kl5 d}n] 7Ls 5 ltgnfO{ klg efu nufpFm eg]F .rf]/e"t M PÒ .;fx" M c´ s'/f] afFsL 5 .rf]/e"t M - xtfl/Fb} _ h] h] 5 elgxfn .;fx" M t/ gu/hf;";n] TolQn] klg k'Ub}g eGof] .rf]/e"t M lsg <;fx" M - ´f]lSsFb} _ ;'g\ g lsg <rf]/e"t M ;'G5' , n eg .;fx" M To;n] eGof] olb of] efua08fsf] s'/f] /fhfn] yfxf kfP eg] xfdL ;a

h]n g]n k5f}{F, To;sf/0fÒ.rf]/e"t M To;sf/0f s] <;fx" M To;sf/0f To;n] of] efua08fdf /fhfnfO{ klg ldnfpg] s'/f] u¥of] .rf]/e"t M clg <;fx" M clg s] < x'G5 eg+] .rf]/e"t M clg <;fx" M clg To} u/]F . wf]j|mf]sf] uxgfdWo] Ps efu /fhfsfF k7fPF . Ps efu

srx/L k|d'vsfF k7fPF . Ps efu gu/ hf;";nfO{ lbPF . Ps efu l;kfO{ gfosnfO{k7fPF . Ps efu d}n] /fv]F . ca d}n] /fv]sf] efuaf6 t]/f] lk08;Ddsf] Joj:yfu/f}Fnf . ;To s'/f] o} xf], kTofP kTof gkTofP gkTof .

rf]/e"t M kTofPF ;fx" . ltdLn] To;f] eg]kl5 d]/f] e"t b[li6df tL ;ab[Zo b]lvP . ca d ;Gt'i6 ePF .

Page 36: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15336

;fx" M - v'zL x'Fb} _ e};\ x}g <rf]/e"t M ePF ;fx" ePF . jf:tjdf rf]/ ddfq xf]Og/x] 5' eÌ] hfÌ kfP/ d

;Gt'i6 ePF . d t/]F .;fx" M n eg\ ca s] u/f}F <rf]/e"t M d]/f] efudf ltdLn] lk08 efu /fv]sf] /x]5 x}g <;fx" M xf] .rf]/e"t M xf] Tof] lk08efu klg ltdL kfFr efu nufp . Ps efu ltdL /fv,

afFsL rf/ efu c? rf/ rf]/sfF k7fpm . d t/]F ;fx" . d t/]F .- g]kYoaf6 efn] jf;]sf] cfjfh cfpF5 . kb{f v:5 . _

g]kfn /fi «̂ a}+s kl/jf/

gof�“ jif{ @)^*sf] z'e pknIfdf;d:t g]kfnL bfh'efO lbbL alxgLx¿df

xflb{s z'esfdgf JoQm ub}{cfk\mgf] %^cf} + jflif{sf]T;jsf] ;'vb\ cj;/df

/fi6«n] kl/nlIft u/]sf]lbuf] cfly{s ljsf;sf lglDt

df}lb|s, ljb]zL ljlgdo Pj+ ljQLo If]qsf];'b[9 Joj:yfkg ub}{;d[4 g]kfn lgdf{0fdf

;bf ;dlk{t /xg] k|0f ub{5f} + .

Page 37: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15337

syfsf/ lbjfs/ g]kfnLHo", aflx/ �…Eofn]G6fOg 8Ú]sf] dgdf]xs rxnkxn 5 .kqklqsf, l6eLx¿n] o;sf] dxTjnfO{ lbg b'gf / /ft rf}u'gf u/L a9fO /x]sf 5g\ .t/ d eg] e"ldut hLjg afFlr/x]sL 5' . dleq k|]dsf] /fgLdxn plePsf] 5 . h'g/fgLdxn cflTds k|]dsf kvf{nx¿n] ag]sf] 5 eg] Tofu / ;dk{0fsf 9f]sf,vfkfx¿af6 tof/ ePsf] 5 . oxL k|]d, Tofu, ;dk{0fsf] /fgLdxnleq s}b eP/ dcfkm}nfO{ dflysf oL zAbx¿df afFlw/x]sL 5' .

d}n] ltdLnfO{ k|]dsf] ulx/fOaf6 k|]d u/]sf] 5' . nfU5 ltd|f] k|]dsf] lt;{gfn] dgbL g} lkpg ;S5' . t/ sxfF d k|]dsf] kfgLsf] yf]kfdf t8lk/x]sL x'G5' . dnfO{ nfU5ltdL d]/f] hLjgsf] k|]ddf kl"0f{dfsf] h"g ag]/ em'lNs/x]sf 5f} t/ sxfF d ltd|f] k|]ds};fgf] ls/0fsf nflu t8lk/x]sL x'G5' . ;fob P]gfdf k|ltlalDat eP slt hflt x'GYof]xf]nf d]/f] k|]d . k|]dsf nflu slt w]/} zAb vr{ u/] xfnfg\ k|]dL k]|ldsfx¿n] lsgeg]pgLx¿sf] k|]dsf] cfsf/ lyof] To;}n] pgLx¿ zAbdf k|ltlalDat ug{ ;Sy], efjdfcg'e"t ug{ ;Sy] t/ xfd|f] k|]dsf] s'g} ¿k 5}g s'g} cfsf/ 5}g . To;}n] d sxfF b]vfpFmltd|f] k|]dnfO{ . lagf cfsf/ cfsfzdf d8fl//x]sf] afbnem}F, d?e"lddf xfjfn]agfPsf] afn'jfsf] l9:sf]em}F, lxdfndf lxpFn] lnPsf] cfsf/eF}m . v} sxfF b]vfpg;S5' / d < v} sxfF sf]g{ ;S5' / d xfd|f] k|]dsf] afx|v/LnfO{ < sxfF :yflkt ug{;S5'xfd|f] k|]dsf] kf]6]«6nfO{ < To;}n] nfU5 ;do klg clNem/xg]5 xfd|f] k|]dsf] j[Ifdfcgf}7f] kmn ag]/ . g t Tof] slxNo} kfS5 g t em5{ . Tof] Pp6f cgf}7f] kmn Û Pp6fcgf}7f] syf Û Pp6f cgf}7f] lrq Û s;}n] slxNo} st} gk9]sf] . s;}n] slxNo} gb]v]sf] .s;}n] st} grfv]sf] . xf] Tof] k|]d�— xfd|f] k|]d . d ltdLnfO{ sxL+ 6f9f lIflthdfb]vfpg ;S5' . cyjf otfst} klg b]vfpg ;S5' . hxfF klg b]vfpg ;S5' . 5ftLvf]n]/ klg b]vfpg ;S5' . Tof] d]/f] k|]dsf] zlSt xf] . h'g s'/fsf] cl:tTj st} 5}gTof] htf;'s} x'G5 . s] ltdLn] xfjfsf] cfsf/ b]v]sf 5f} < s] ltdLn] kfgLsf] :jfblnPsf 5f} . To;}n] h'gs'/f hxfF h]df 5}g To;df ;Dk"0f{ s'/fdf x'G5 / ;a}lt/ x'G5 .v} xfdLn] k|]dsf jfrf s;d vfof}F . t/ klg xfd|f] k|]d k|To]s kn afFlr/Xof]xfdLleq . st} gePsf] s'/f eO/Xof] . slxNo} gu/]sf] s'/f eO/Xof] . xf] oxL t xf]pQ/cfw'lgs k|]d, gjcfw'lgs k|]d . To;}n] t d}n] eg]sf] x'F . ltdLnfO{ ltdLaf6 rf]g{rfxG5' . ltd|f] cfx6 ltdLaf6} df]8g rfxG5', st} xfd|f] d[To'sf] 3f]if0ff x'g] eP;gfvt ug{ ltdL;Fu cg'dlt dfUg rfxG5' d .

;fFRr} k|]dsf ¿k s}of}+ k|sf/sf xf]nfg\ x}g < x]/s k|]dsf] cf�–cf�ˆgf] ¿k xf]nft/ xfd|f] k|]d�— cgf}7f] k|]d . s]xL gu/L xfdLn] w]/}s'/f ul/;s]sf 5f}F . s]xL gaf]nLw]/} s'/f af]ln;s]sf 5f}F . To;}n] xfd|f] k|]dsf] JofVof ug'{k¥of] eg] Oltxf;n] klg w]/}

;Demf}tfsf] Sofgef;df

zld{nf v8sf [email protected]

Page 38: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15338

;do vr{ ug'{ kg]{5 . lsgeg] Oltxf; lj1fg xf] . lj1fgn] k|df0f dfU5 . v} xfd|f]k|]dsf k|df0fx¿ . g ltdL lbg ;S5f} g d lbg ;S5' . d}n] cl3 eg]F st} gn]lvPsf]x'gfn] xfd|f] k|]d ;j{q 5 . h;/L xfjfsf] cl:tTj jfo'd08ndf 5 . s[i0fsf] afF;'/Lsf]w'g s:tf] lyof] s;}n] sNkgf ug{ ;S5 < /fwfn] s[i0fnfO{ u/]sf] k]|d s:tf] lyof]s;}n] cg'e"t jf cg's/0f ug{ ;S5 < /fwfn] k|]dsf] nflu cf�ˆgf] hLjg g} pT;u{u/]sL l5g\ . To;}n] t cfh;Dd afFlr/x]sf] 5�— /fwfs[i0fsf] k]|d syf cd/ k|]d syfag]/ . ;fob /fwfn] klg s[i0fsf] nflu o:t} sljtf n]v]sL lyOg xf]nf .

3fdsf] kbf{3fdsf] kbf{ Roft]/ halbgn] ha gofF ls/0f b]vfpg cfOk'U5d cfkm}leq ltd|f] laDa vf]Hg cft'/ x'G5',l;;fem+} 6'j|mG5g\ ltd|f :d[ltlaDax¿5/k:6 ePsf tL laDax¿af6ha d ltdLnfO{ ;d]6\g vf]H5'To;}a]nf cfsfzn] afbn nfu]sf]3f]if0ff ul/;s]sf] x'G5

hLjgsf] /ª\u ;d]6]/ has'rL d]/f] Sofgef; ;hfpg cfOk'U5d cfkm}leq ltd|f] hLjgsf] /ª\uc3f]lnt ePsf] kfpF5'sf]bf{sfb}{ ltd|f] cfs[ltljxLg t:jL/dnfO{ g} k|Zg u5{g\s] Tof] lIflthdf /ª\u ltdL eg{ ;S5f} <s] xfjfnfO{ cfsf/ ltdL lbg ;S5f} <d lg?Q/ ltd|f k|Zgx¿nfO{ cfsf/ / /ª\ulbg c;kmn k|of; ul//x]sf] x'G5'ltd|f] af}l4stfdf sf];]9+'uf yKgddf zlQm gxf]nfltd|f] hLjgsf] /ª\u ge]l6g'df ltd|fuDeL/ k|Zgx¿sf] bf]if gxf]nft/ klg ltdL cfkm} gx'g'sf] k|df0fd ltd|f k|Zgx¿df vf]lh/x]sf] x'G5'

lx/fsf] rds rf]/]/ ha k|s[ltd]/f] hLjg lzFufg{ cfOk'U5d cljZjf;sf] kxf8df l;l;km; ag]/

Page 39: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15339

xhf/f+}k6s cf/f]x/0f u/]sf]c;kmn syfsf] TofGb|f] a6'n]/hLjgsf] la5\of}gf a'lg/x]sL x'G5';kgf lgbfPsf] Tof] la5\of}gfaf6ha ltdL dnfO{ Ao'emfpF5f}lx/fsf] rdsn] lt/ld/fPsf d]/f cfFvfx¿n]g t /ª\u b]Vg;S5, g t cfsf/ b]Vg;S5g t ltd|f] cfsf/ljxLg 5fofFn] n'sfdf/L u/]sf] b]Vg ;S5ha ltdLnfO{ e]6\g d c;kmn k|of; ul//x]sL x'G5'ta ltd|f] / d]/f] hLjgsf] of] cgf}7f] v]nst} gv]lnPsf] pb\3f]if0f ;don] ul/;s]sf] x'G5 .

Po/kf]6{df d]/L lk|o ;vL k'ikf cyft{\ tkfO{+sL wd{kTgL;+u e]6 ePkl5 tkfO{+sf]af/]df oyfy{ s'/f yfxf kfPsL lyPF . k'ikf d]/L clt ldNg] ;fyL ePsLn] k'ikfsfkL8fbfoL s'/fn] d lgs} lbg;Dd b'lv/x]F . p;sf kL8fnfO{ sd ug]{ zlQm ddf lyof]t/ of] ;dfhn] Tof] s'/fnfO{ ;lhn} krfpg ;Sb}gYof] . egfF} p;sf] nflu ;]/f]u]6db/ d g} x'g klg ;Sy]F . of] sfNklgs ljrf/nfO{ d]/f] dl:tisn] pTk]|l/t gu/]sf]xf]Og . t/ d]/f] >Ldfg\ / of] ;dfhaf6 of] s'/f :jLsfo{ x'g] lyPg . t;y{ d]/f] of]ljrf/n] s'g} cfsf/ lng gkfpb} ljno eof] .

>Ldfg\ / d aLrsf] kmf6f] lbg k/ lbg ulx/f] x'Fb} uPsf] lyof] . pgn] dnfO{ a'em\g;s]sf lyPgg\ . xfdL dfq ;dfhsf nflu >Ldfg\ >LdtLsf] pkflw kfPsf s'g} rnlrqsfgfos gflosf lyof}F . oyfy{df xfdL b'O{sf] afFRg] z}nL km/s eO;s]sf] lyof] .

Pslbg hLjgdf 36g] ;fgf] 36gfaf6 7"nf] la:kmf]6g eo]f . eof] s] eg] xf]nLsf];do lyof] . Pshgf ;flxTosf/ ;fyL ;/f;/ 3/df cfP/ d sfd ul//x]sf] ;dodfk5fl8af6 /ª blnlbP . d}n] yfxf gkfpg] u/L clg �…x}KkL xf]nLÚ eGb} s/fP . of] cfjfh;'g]/ d]/f >Ldfg\ lsrgdf cfOk'u] . xfdL b'O{ /ª bnfbn ub}{ lyof}+ . >Ldfg\sf] cfqmf];n];u/dfyfdf ljho em08f ul8;s]sf] lyof]�— æs] xf] of] gf6s <Æ

pQm ;flxTosf/ ;fyL lgs} 8/fof] . clg xfdL b'j}sf] d'v lgofNb} �…;/L x}Ú eGb}lxF8\of] . ca xfdL b'O{df u[xo'4 5]l8of] . d klg sd lyOgF . d ljb|f]xdf plqPF . d]/f]kf/f] o;/L r9\of]�—

æcfh xf]nLsf] lbg klg o;/L l/;fpF5g\ xf]nL v]Ng cfPsfnfO{ <Ææo;/L d]/f] 3/df cfpg] cg'dlt s;n] lbof] < dgk]6 lbPkl5 o;/L cfpF5g\ .

cem d gePsf] eP s]s] /fdnLnf x'g] xf] oxfF <Ææs] o:tf] kfk af]Ng'ePsf] < o;f] x]fnLdf /dfOnf] u/f}+ eg]/ /d]zhL cfpg'

ePsf] xf], s] laUo|f] / < s'g dxfef/t k'm6\of] / <Ææxf] Hjfnfd'vL km'6\of], e"sDk cfof], ;a} eof] . d ;a rfnf a'em\b}5' . tg, dg, ;a}

lbPkl5 o:tf] x'G5 . oL ;flxTosf/x¿ olt vtd x'G5g\ eg]/ t dnfO{ ;fyLx¿n] eg]sflyP lg . hLjgdf ;a}eGbf 7"nf] uNtL ;flxTosf/nfO{ kTgL agfpbf x'Fbf]/x]5 .Æ

Page 40: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15340

æxf] e"n ug'{eof] . ca c? e"n gug'{xf];\ . e"n u/]kl5 dflg;n] ;'wfg'{k5{ .dnfO{ 5f]8]kl5 tkfO{+sf ;a} e"n ;'wf/ x'g]5 .Æ

d]/f] x[bo rls{of] . emG8} kGw|jif{sf] xfd|f] bfDkTo hLjgdf 7"nf] ;'gfdL cfPsf]lyof] . rf/}lt/ jjf{bL / Wj+;sf 5fnx¿n] dnfO{ nv]6b} lyP . d}n] cfkm"nfO{ s7f]/agfPF, hlt;'s} cfFwLa]/Ldf h'Wg;Sg] zlSt cfkm"df k}bf u/fPF . hLjgdf Pp6f 7"nf]lg0f{o lng' lyof] . ca dnfO{ d]/f] cfkm\gf] hLjgsf] s'g} df]x lyPg . d}n] ;f]rF] doxfFb]lv of] ;dfhb]lv w]/} 6f9f hfg'k5{ km/flsnf] lIflthdf hxfF cfkm\gf kv]6f:jtGq¿kn] km}nfpg' ;s"F . /S;L vfg]dfG5]nfO{ /S;L vfg axfgf rflxG5 eg] em+}d]/f] >Ldfg\nfO{ klg d;Fu emu8f ug]{ of] Pp6f lgx'dfq lyof] . bfDkTo hLjgsf]8'ËfnfO{ d]/f] ;flxlTos hLjgsf] cfFwLn] 8'afpFb} lyof] . d st} ljrlnt eOgF . a?ddf gofF zlSt k}bf ePsf] lyof] . d]/f] n]vgsf] v/f] ljrf/, k|]ldn efjgfx¿ d]/f]>Ldfg\;Fu b'ZdgL u/fpg] k|ltufdL tTjx¿ lyP . w]/} gf/L ;flxTosf/ hf] ;dfhdfljb|fxLsf ¿kdf plePsf x'G5g\ / >Ldfg\;Fu kf/kfr's] u/]/ :jtGq eO{ a;]sf x'G5g\pgLx¿sf] afWotfsf] wf/df d klg pleg k'u]sL lyPF . d s'g} klg xfntdf>Ldfg\;Fu ;Demf}tf ug{ ;lSbgy]F . of] d]/f] clGtd lg0f{o lyof] . Pp6f 7"nf]dxf;ª\u|fddf pqg' 5 . d}n] dft[Tjk|]dnfO{ klg ltnf~hnL lbPF . lsgeg] ;dfhn]d]/f 5f]/f5f]/LnfO{ d]/f] gfd lbPgg\ . d PSn} a:g yfn]F . tkfO{+k|ltsf] k|]d ;b\efjlbgk/ lbg dleq em\oflËg yfNof] / clGtddf tkfO{+x¿sf] ;]/f]u]6 db/ aGg] lg0fo{dfd]/f ;f]rfOn] la>fd lnof] . k'ikf;Fu of] s'/fdf ;xdlt eof] . of] s'/fn] pm lgs}v'zL eO{ . t/ d]/f] 6'6]sf] bfDkTo hLjgb]lv b'vL eO{ . bfDkTohLjgdf ePsf] eP;lhn} d of] lg0f{o lng ;lSbgy]F . p;n] ;lhn} d]/f] k|:tfj :jLsf/ u/L . t/tkfO{+nfO{ o; af/]df s'g} s'/f yfxf glbg] zt{df xfdL b'O{aLr uf]Ko ;Demf}tf eof] .hLjgsf] Pp6f 7"nf] cg'i7fgdf xfdLn] ;Demf}tf u¥of}F . k'ikf, tkfO{+ / d]/f] tLghgfsf];+nUgtfdf Pp6f 7"nf] dxfo1sf] tof/L x'g yfNof] . 8fS6/;Fusf] k/fdz{, r]sck/ kmfOgfG;;DaGwL ;Dk"0f{ s'/f eof] . Pp6f gl;{Ë xf]ddf ;a}s'/f e"leut ¿kn] x'g]s'/fdf ;xdlt eof], eg]h:t} u/L dxfo1 ;DkGg eof] . sfo{df s'g} afwf c8rgcfPg . of] sfo{;kmntfn] k'ikf / d cf}wL v';L lyof}F . t/ tkfO{+ o;s'/faf6 plQ;f/f]k|;Gg gePsf] s'/f k'ikf dnfO{ ;'gfO/xGyL . ljz]ifu/L tkfO{+ cf�ˆgf] x'g]jfnfaRrfsL cfdf s:tL xf] eGg] s'/f af/Daf/ k'ikfnfO{ s]/sf/ ul//xg'x'GYof] /] .lsgeg] tkfO{nfO{ d]/f] af/]df s'g} hfgsf/L glbg' eGg] s'/fn] oL z+sf pkz+sf pd|g':jefljs lyof] . xfd|f] ;a}eGbf klxnf] ;Demf}tf oxL s'/fdf ePsf] lyof] . k'ikfn] klgtkfO{+nfO{ d]/f] af/]df vf;} ljZj:t kfg{ ;s]sL lyOg . To;}n] tkfO{+n] k'ikfnfO{ o;s'/fdf ;ts{ u/fO/xg'x'GYof] /] . of] x'g' :jefljs klg lyof] . lsgeg] g]kfndf;]/f]u]6 db/ ;DaGwL vf;} sfg'g gag]sf] / ;dfhdf k|rngdf klg gcfPsf] x'gfn] ef]ln;dfhn] cf�ˆgf] aRrfnfO{ s'g ¿kdf :jLsf/ unf{ / p;sL cfdfn] s] unL{ eGg] cfz+sftkfO{+df x'g' :jefljs lyof] . t/ oL ;a s'/faf6 6f9f d tkfO{+sf] aRrfsL cfdf x'g'sf]uj{df k|k'mlNnt lyPF .

Page 41: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15341

clxn] d Pp6f gl;{Ëxf]ddf e"ldut hLjg latfO/x]sL 5' . oxL PsflGtshLjgsf] ;b'kof]u u/]/ oL s'/fx¿ n]lv/x]sL 5' . of] gl;{Ëxf]dn] ;]/f]u]6 db/;DaGwL ;Dk"0f{ sfd ub{5 . oxfF 8fS6/, g;{ b]lv lnP/ ;Dk"0f{ ;'ljwf klg 5 . vfg],a:g]sf] ;Dk"0f{ Joj:yfsf ;fy Jofofdx¿ u/fpg];Dd Joj:yf 5 . oxfF k|]ug]G6dlxnfx¿ slt 5g\ eGg] s'/f yfxf x'Gg . d ;a}eGbf dflyNnf] tnfdf 5' . d c?dlxnfx¿;Fu Tolt x]nd]n ug{ ?rfpFlbgF . dnfO{ k9\gnfO{ k':tsb]lv lnP/ l6eL x]g{/ Pp6f Nofk6k pknAw u/fOlbPsL 5] k'ikfn] . pm xKtfdf PskN6 zlgaf/ cfpF5]eg] k|foM a]n'sf ;w}F kmf]g u5]{ . p;n] d]/f] ;fgf]eGbf ;fgf] s'/fdf klg WofglbO/x]sL x'G5] . t/ d]/f] rflxF ;Dk"0f{ Wofg ue{sf] aRrfdf uPsf] 5 .

kfFr dlxgf nflu;s]sf] aRrfn] k]6df cfx6 lbg yfln;s]sf] 5 . 8fS6/sf]lgoldt r]sckdf aRrfsf] ;fy} d]/f] :j:Yo klg /fd|f] 5 . aRrfsf] k|To]s rxnkxndfd tkfO{+sf] cfefif kfpF5' . Pp6f lqsf]0ffTds k|]dsf] ;+ud, xfd|f] of] k|]dsf] lgzfgLs:tf] xf]nf < slxn]sfxLF sNkgf ubf{ub}{ d /f]dfl~rt x'G5' . slxn]sfxLF glhs}af6b]lvg] lxdfn x]bf{x]b{} d]/f] lbg lat]sf] x'G5 . kfgL k/]sf] ;do cfsfzdf x]bf{x]b}{dgdf cg]sf}F efjgfx¿ kf]lvO/x]sf x'G5g\ . cfsfzsf] pl8/]x]sf] afbndf dgofFgofF cfs[lt b]V5' . hxfF tkfO{+sf] cfs[lt cf]n]{/ d 5]pdf cfPsf] cfefif kfpF5' .kfgLsf yf]kfn] dg To;} r~rn x'G5 . afbndf tkfO{+sf] cfs[lt b]Vbf dgdf p8]/k'luxfnF" h:tf] nfU5 . Psflt/ e"ldut hLjg csf]{lt/ ue{sf] aRrfsf] :kz{n] dleqcg]sf}F cg'e"ltx¿n] hGd lnG5g\ . h'g cg'e"lt hLjgdf d klxnf] / clGtd k6skfpFb}5' . tkfO{+n] ;a s'/f yfxf kfpg'ePsf] eP s] ug'{x'GYof] xf]nf eGg] sfNklgstfgfafgf a'Gb} d]/f] lbg laTg] ub{5 . of] ;do d]/f] ;a}eGbf cfTdLo ldq eg]sf] g}Nofk6k ePsf] 5 . cgnfOgdf /fd|f /fd|f k':tsx¿ vf]h]/ k9g' d]/f] lbgrof{ ePsf] 5 .

k|]ldn ;+;f/df k|s[ltsf] Pp6f cg'kd pkxf/ l;h{gf xF'b} lyof] d]/f] ue{df .h;/L d d]/f] syfdf n]vs, kfq / kf7ssf] ;of]hg ldnfP/ Pp6f syfsf] Kn6agfpFy] To;/L g} xfdL tLg hgfsf] ;lDd>0faf6 Pp6f P]ltxfl;s syf tof/x'Fb}lyof] . of] cnf}lss l;h{gf s:tf] xf]nf d cfkm+} sfNklgs ;+;f/df x/fO/x]sf]x'GyF] . o;sf sf]dn xft, clg v'§fx¿ s;/L rnfodfg x'G5g\ xf]nf . o; wtL{dfof] d]/f] lk|o l;h{gfsf] ¿k s;/L kbfk{0f x'G5 xf]nf . cg]sf}F sNkgfsf tf/x¿ dleqa]l/O/x]sf x'G5g\ . k|]dsf] Oltxf;df of] d]/f] Tofusf] 7"nf] gd"gf x'g]5 . of]Oltxf;df sf]l/g]5 . d]/f] lk|o l;h{gf of] wtL{df kbfk{0f ePsf] lbg d slt xlif{tx'G5' xf]nf . ;fob Tof] lbg d cfkm"nfO{ ;+;f/sf] ;a}eGbf efUozfnL JolQm7flg/x]sL x'g]5' . t/ Òt/ ÒTof] l;h{gfsf] sf]dn x[bosf] 9's9'sL 5fDg gkfO{ dpm af6 ;w}Fsf] nflu 6f9f x'g'kg]{5 . s:tf] efUosf] lj8Dagf < cfkm\gf] clt lk|oj:t'daf6 6f9f x'b}F5 . d s;/L ;xg ;S5' < t/ k'ikf / d]/f] aLrsf] ;Demf}tfdf d}n]p;nfO{ hGdlbPkl5 k'ikfnfO{ lbg'kg]{5 / d pmaf6 ;wF}el/sf nflu 6f9f hfg'kg]{5 .Tof] a]nf k'ikfn] dnfO{ cd]l/sf hfgnfO{ le;f / l6s6 ;a} ldnfO{ lbO;s]sL x'g]5/ tkfO{+nfO{ tkfO{+sf] aRrfsL cfdf d x'F eGg];Dd yfxf x'g] 5}g .

Page 42: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15342

syfsf/ lbjfs/ g]kfnLHo", Tof] la5f]8sf] kL8fdf klg d 7"nf] cfTd;Gt'li6df/dfPsL x'g]5' . d hLjgsf] of] cfgGbdoL kL8fnfO{ s;/L JofVof ug{ ;s'nfF < d}n]of] cg'e"lt zAbdf ptfg{ ;s'nfF / < d]/L lk|o ;fyL k'ikf / tkfO{+nfO{ ca s;}n]lg;Gtfg eGg] 5}gg\ . d]/f] k|]dsf] lgzfgL d]/f] lk|o l;h{gf, d]/f] 9's9'sL tkfO{+nfO{lhDdf nufP/ hfFb}5' . tkfO{+ p;sf k|To]s cfx6df d]/f] Wjlg u'l~hPsf] kfpg' x'g]5 .Tolt~h]n egf}F oL ;a s'/f yfxf kfp~h]n d tkfO{+, k'ikf / d]/f] Kof/f] l;h{gfaf6w]/} 6f9f k'lu;s]sL x'g]5' Tof] a]nf d]/f] lk|o l;h{gfnfO{ z'esfdgfsf oL zAb¿kLpkxf/ klx/fOlbg' xf]nf�—

k|]daf6 /lrPsf], ;dk{0f;Fu} ;lhPsf]d]/f] Kof/f] l;h{gfltdL d':s'/fpm k"mnem}F,;'efif 5/ s:t'/Lem+}ltd|f] ¿k / of}jg b]v]/,Nffnlot x'g\ ;a}ltdL afFr o'uo'ufGt/,ltdL xfF; cfhLjgltdLnfO{ d]/f] xhf/f}F xhf/f}F z'esfdgfd]/f] Kof/f] l;h{gfltd|f] pkl:yltdf d]/f] 5fofF b]lvof];\ltd|f] 9's9'sLdf d af]ln/x'Fd]/f] cl:tTj d]l6P klgltd|f] cl:tTj;Fu} d aflr/x'Fd]/f] Kof/f] l;h{gfltdLnfO{ d]/f] nfvf}Fnfvf}F z'esfdgf Û

lk|o syfsf/ lbjfs/ g]kfnLHo", k|]d eg]sf] k|flKt xf]Og . zfZjt k|]d jf;gfdfslxNo} /dfpFb}g . a? ToxfF ljno x'G5 . k|]d eg]sf] Tofu / ;dk{0f xf] . of] xfd|f]k|]dsf] syf egf}+ syfsf/ lbjfs/ / cgfldsfsf] k|]dsyf ;w}F Oltxf;df sf]l/O/xg]5 cd/ syf ag]/ . lnof]gfbf]{ b leGrLsf] df]gfln;fsf] d':sfgsf] /x:o vf]tNglj1x¿n] nfvf}F sf]l;; u/]em}+ xfd|f] k|]dsf] /x:o vf]Ng Oltxf; nflukg]{ 5 xfd|f]k|]dsf] /x:osf] nflu / h;/L d'gfdbg, n}nf�–dHg' ;f]gL�–dlxjfn, /fldof]�–h'lno6,lx/�–/fFemfsf] k|]dsYff Oltxf;df cd/ 5 To;}u/L xfd|f] of] ;dosf] Sofgef;df;Demf}tf ul/Psf] k|]d syf cd/ syf ag]/ afFRg]5 . clGtddf k'ikfk|lt Ifdf dfUb}tkfO{+k|lt oL zAbsf u'R5f ;dlk{t ub}{ ljbf rfxG5' .

tLg s/f]8 vr]{/ z'ef/Deafx]s s]xL ePg�— tLg s/f]8 ?k}ofF eGbf a9L vr{ u/]/

tfdemfdn] ko{6g jif{sf] pb\3f6g ul/Pklg To;kl5sf rf/ dlxgf;Dddf s'g} klg sfd x'g

;s]sf] 5}g .sflGtk'/ b}gs, j}zfv !, )^*

Page 43: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15343

;d;fdlos klqsf æh:s]nf]Ælzj /]UdL

zlgjf/, !! d+l;/ )^& sf] �…gful/sÚ b}lgsleq ufFl;P/ cfpg] cIf/ k[i7dfk|sflzt �…lhpFb} ePsf] b]vfpFg n]V5'Ú zLif{s cleJolQmn] d]/f] dg lvGg eof] .k|sflzt lrq klg lrGx]sf] h:tf] nfu]/ n]v k9\g yfn] . n]v Hofb} dd{:kzL{ nfUof] .uf]kfn lzjfsf]6Lsf] lrq /x]5 . pxfF;Fusf] d]/f] lrghfg w]/} k'/fgf] xf] . pxfF d]/fldq s[i0fk|;fb lzjfsf]6Lsf efO x'g'x'G5 . s[i0fk|;fb lzjfsf]6L / d}n] g]zgnsn]hdf aL=P= ;Fu} cWoog u/]sf xf}+ . uf]kfn lzjfsf]6L s'g} a]nf gfdL kqsf/ klgx'g'xGYof] . ToxL sf/0f klg xfd|f] cfk;df lrghfg ePsf] xf] . s[i0fk|;fb lzjfsf]6Lklg d[uf}nfsf] /f]uL x'g'x'GYof], To:t} uf]kfn klg ToxL /f]un] u|l;t x'g'x'Fbf]/x]5 .cfFvf / sfgdf ;d]t c;/ k/]sf] ;'Gbf b'Mv nfUof] . o:tf] cj:yfdf klg l;h{gfTdssfddf nflu/xg' ePsf uf]kfn lzjfsf]6Lsf] nug / pT;fx k|]/0ffk|b nfU5 .

uf]kfn lzjfsf]6Ln] cfk\mgf] n]vg ofqf @)@$;fndf k|sfzgdf cfPsf] �…h:s]nfÚ];fdlos klqsfaf6 ePsf] eGg' ePsf] /x]5 . d;Fu of] h:s]nf sf] ;+sng ePsf]n]kN6fP/ x]/]+ . t/ �…h:s]nf]Ú pxfFn] eg]h:t} @)@$df lgSn]sf] geO{ @)@^;fndfk|sfzgdf cfPsf] xf] . d;Fu /x]sf rf/ c+s �…h:s]nf]Údf uf]kfn lzjfsf]6Lsf Pssljtf / Ps n]v k|sflzt /x]5g\ . klqsf s]xL ;do s[i0fk|;fb lzjfsf]6L / uf]kfnlzjfsf]6L :jod\sf] ;+nUgtf /x]sf] b]lvof] .

�…h:s]nf]Ú klqsfsf] klxnf] c+s #) h]7, @)@^, bf];|f] c+s @$ sflt{s @)@^,t];|f] c+s & kmfu'g @)@^ tyf rf}yf] c+s a}zfv @)@&df k|sflzt 5 .

�…h:s]nf]Úsf oL rf/ c+sdf tLgbh{g sljtf, sljtfsf] cfwL h;f] n]v lgaGw/ Ps syf clg Ps nf]ssyf k|sflzt 5g\ . ;d;fdlos ljrf/sf ;DkfbsLo lnP/lg:s]sf] of] klqsf hDdf rf/} cÍ lgSn]sf] b]lvG5 .

;flxlTos ;fdfu|Lx¿df cl3Nnf k':tfsf sljx¿df afns[i0f ;d, dxfsljnIdLk|;fb b]jsf]6f, eLdlglw ltjf/L x'g'x'G5 eg] kl5Nnf k':tfsf d~h' lgs'~hlglw ltjf/L, uf]kfn lzjfsf]6L, z/bs'df/ e6\6/fO{, s[i0fk|;fb k/fh'nL, 6Lcf/ljZjsdf{x¿ x'g'x'G5 .

n]v�–lgaGw /rgf ljwfdf s[i0frGb|l;+x k|wfg, tfgf ;df{, ab|LrGb| vgfn,uf]ljGbb]j e§, cfgGbb]j e§, lgd{ns'df/ cof{n, hgsk|;fb x'dfufO{ b]vfkg'{ ePsf] 5 .

afns[i0f ;dsf] eljiosf] ;kgf sljtf kl5Nnf] c+ssf] pTs[i6 sljtf xf] .�…dflg;sf] c0f' c0f' lj:kmf]6 ug{ ;lsof]t/ dflg;s} x[bodf eg]Ps k/df0f'sf] klg kl/jt{g ug{ ;s]g;f}hGon] klg cGwljZjf;sf] cfFvf p3fg{ ;s]gwdf{Gwsf] uf]nLn]

^! do'/ dfu{, dWoafg]Zj/, sf7df8f}+

Page 44: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15344

ufGwLsf] d'6' kmf]8\g ;Sof]t/ cfsf]{ ufGwL hf]8\g ;s]gdflg;n] clx+;fsf] xTof ug{ ;Sof]t/ clx+;fsf] nx/f] r'F8fNg ;s]g,o'¢sf] l;qmL l5gfNg ;s]gt}klg�— t}klgk"j{ /Ë cfzfk|b 5eljiosf] ;kgf pHofnf] 5 .Ú

afns[i0f ;dsf] �…cfuf] / kfgLÚ ememNsf] lbg] eljiosf] ;kgf pNn]Vo sljtf xf] .slj ledlglw ltjf/L Jo+Uo sljtf n]Vgdf klg plQSs} l;kfn' x'g'x'GYof]�—

pxfFsf] ;Nnfxsf s]xL kª\lQm�…/fhgLltdf t u"6aGbL rflxG5dGqLd08n xTofpg kfOG5;flxTodf klg lsg u"6 rflxG5P, sljsf] d'6' nTofpg kfOG5xf] t lg, sljsf] d'6' es'08f] g xf]h:n] nTofP klg x'g]b'O{ uf]8fn] kfn} kfnf]htf unxTofP klg x'g]pNnfO{ t s] x'G5 / <ltd|} r/0fdf /fu nfU5o'uf}+ ;Dd klg ghfg]ltd|} hLjgLdf bfu nfU5 .Ú

dxfslj nIdLk|;fb b]jsf]6fn] s'g} a]nf c+u|]hLdf n]Vg' ePsf] �…dfcf]T;]t'+u k|ltÚsljtf uf]=d=n] cg'jfb u/L k|:t't ug'{ ePsf] sljtf �…h:s]nf]Ú c+s @sf] pNn]Vo /rgf xf] .

�…d}n] k"j{sf ljzfn lgdf{0fstf{nfO{ e]6]sf] 5',Ps alnof] / d';'d';' xfFl;/x]sf dfG5]p;sf cfFvfx¿ ;"IdbzL{ 5g\;fdfGo dflg;x¿ eGbf p;n] a9L k[YjL / cfsfz 9fSg} kg]{ xf]-p;af6 cgGt dxfgtf k|s6 e}/x]5_/ p;leq /x]sf] of] cgGt dxfgtfnfO{ p;n]sd;]sd dfqfdf dfq b]vfOPsf]5 Ûp;n] sNkgfnfO{ cfkm\gf] j;df k/]sf] 5p;sf] k|lti7f / uxgtfn] dnfO{ h;/L k|efljt kf¥of]To;/L o; cl3 c? s;}n] klg kfg{ ;s]sf] lyPg .Ú

�…h:s]nfÚ]sf] c+s rf/ n]v�–lgaGw kIfdf alnof] b]lvG5 . lgaGwsf/ tfgf;df{sf] �…;fyLsf] nf]eÚ /x/ nfUbf] lgaGw xf] . �…gf}nf] kfOnfÚdf k|sflzt pxfFsfsltko lgaGwx¿ oltv]/ d ;lDem/x]s]f5' . csf]{ n]v�–/rgf 5�— s[i0frGb|l;+x

Page 45: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15345

k|wfgsf] �…g]kfnL ;flxTodf b]jsf]6fÚ . of] n]v s[i0frGb|n] b]jsf]6fsf] d[To'sf] nuQ}n]v]sf] n]v /x]5 # c;f]h @)!^df n]lvPsf] . �…g]kfnL ;flxTosf] :j0f{o'u xf] cfw'lgssfn . cfw'lgs sfnsf] z'?d} s]xL ;flxlTos :j0f{x? hGd] . h;dWo] Pp6f d'6'nIdLk|;fb b]jsf]6fnfO{ ;+emG5', hxfFaf6 ;+rflnt /Qmk|jfxåf/f g]kfnL ;flxTon]hLjg kfof] .Ú eGg] s[i0frGb|l;+x k|wfgsf] n]v cWoogLo 5 .

s[i0fk|;fb lzjfsf]6Lsf] n]lggsf] kl/ro tyf uf]ljGb e§åf/f cg'lbt �…/fi6«kltxf]rL ldGxsf] OR5fkqÚ 1fgjb{s n]v k|sflzt 5g\ . uf]ljGb e§s} �…tLg 3'DtL ls5f8fjfbnfO{ :jLs[ltÚ ljjfbf:kb Pjd\ rlr{t ;dfnf]rgf �…h:s]nf]Úsf] rlr{t n]vxf] . o:t} csf]{ ;dfnf]rgfdf ab|LrGb| vgfnsf] �…zf/bf k"j{ / kl5sf] syf ;flxTos]xL k[ys ljz]iftf / k|j[lQx?Ú Pp6f gofF k|sf/sf] /rgf xf] . cWoogLo 5 .

ev{/ s'nkltdf dgf]gLt ePsf s]bf/dfg �…JoflytÚ;Fusf] cGt/jftf{ af6 k|1fk|lti7fgsf ultljlw af/] s]xL s'/f yfx kfpg ;lsG5 .

�…g]kfnsf] :jfwLggtf / ;fj}ef}ldstfnfO{ cIf'00f /fVg] g]kfnL e"lddf o'uf}+b]lv/x]sf] ;fdGtjfbL k4lt / ;+:s[ltl;t ;}4flGts ;+3;{ ug]{ kljq p2]Zo lnP/lg:s]sf] of] rf}yf] c+s xf] . cfh;Dd hgtfaf6 kfPsf] Gofgf] :jfut / ;dy{g g}o;sf] zlQm / pHHjn eljiosf] cfwf/lznf xf] . xfd|f] p2]Zo g]kfnL ;flxTonfO{;xL cy{df /fi6«jfbL, k|ultzLn, o'ufg's"n / cu|ufdL agfpg' xf] .Ú eGg] ;DkfbsLok|sflzt ePsf] �…h:s]nf]Úsf] csf]{ c+s b]vf k/]g .

s;}nfO{ 3f6fsf] Aofkf/n] ?jfpF5s;}nfO{ k"mnsf] k|xf/n] ?jfpF5 .

;Fu} lyP ;fyLx¿ sxfF k'u] sxfFdnfO{ d]/f] k'm6]sf] lgwf/n] ?jfpF5 .

ePe/sf ;a} v]taf/Ld} b]Vbf;'s'Daf;LnfO{ c;f/n] ?jfpF5 .

g;f]w ef] xfnrfn otflt/sf]xfdLnfO{ xfd|} ;/sf/n] ?jfpF5 .

w]/} kl5 d Pp6f lgrf]8df k'u]FdfG5]nfO{ cgfjZos ljrf/n] ?jfpF5 .

uhndfwj vltj8f

u¶f3/

Page 46: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15346

zx/ k|j]zsf] of] gfsfaf6 aflx+l/bf d]/f] dg s]xL xFn'uf] x'G5 . aflx/af6 k;]sf]xfjfsf] emf]Ssfn] dgnfO{ s]xL ;fGTjgf lbG5 . cl3 s]xL If0f;Dd ps';d's';eO/x]s]f dg s]xL zfGt x'G5 . em\ofnsf] l;;f k"/f vf]N5', ;Fu}sf] ofq' ss]{ gh/n]dnfO{ x]5{ . ToxL lr;f]n] d]/f] dgdf /x]s]f s]xL afbnx¿ qmdzM p8fP/ nlu/x]sf]cfefif x'G5 . d rfxG5' of] d]/f] hLjgsf ljsf/ tTjx¿ o;} u/L ;bfsf nflu of];x/af6 aflxl/Fbf k"0f{ ¿kdf aflxl/of];\ . oxL sfdgfdf d gfua]nL ;8ssfcgluGtL 3'DtLx¿ ulg/xG5' . of] kxf8L e"efu, 8fF8fsfF8fn] dgnfO{ s]xL ;fGTjgflbG5 . cfk"mnfO{ ca k"0f{tM lxhf]sf] dfG5]eGbf km/s / Pp6f gofF hLjgsf] ;'?jftdflg:s]sf] ofqL / casf] afFsL hLjg s;/L latfpg] eGg] cgluGtL 5fnx¿df x/fpFb}cl3 al9/x]s]f 5' uf8Lsf] ult;Fu} .

�…gfOF Û xfdL ca tkfO{;Fu a:g ;Sb}gf}F . t;y{ of] 5f]8kqdf x:tfIf/ ul/lbg'xf];\ .ÚemNof:; x'G5', tGb|fdf /x]5' . xf], oxL zAbfb]lv 8/fP/ cfh of] ;x/ ;bfsf]

nlfu 5f]8\g] k|lt1fdf clglZrt eljio 8f]/fP/ cl3 a9]sf] d uf8Ldf lgbfpg vf]HbfoxL afSosf] ;Demgfn] lapemG5' tl;{P/ . ;Fu}sf] ofqL Pp6f km/s x]/fO�— ;xfg'e"ltsf]x]/fO x]b{5, s]xL af]Ng] rfxgf ub{5 d]/} d'v tfs]/ t/ af]Nb}g . cf�ˆg} w'gdf x'G5 .

gfua]nL ;8sx¿ l5rf]n]/ cl3 al9/x]sf] a; /f]lsG5 lrofsf] nflu . dnfO{hfFu/ rNb}g, l;6 5f]8\lbg . dgnfO{ kfvf nufP/ cfFvf lrDnG5', cfFvf nfUg} nfUbf;Fu}sf] ofq'sf] wSsfn] km]l/ d]/f] dg rf]Ol6G5 . Pp6f O{iof{sf] x]/fO x]5{' . pm r'krfkcfkm\g} ;+;f/df /Db5, d d'/d'l/G5' d]/f] l;6s} ;xofqL, h'g ofqL;Fu g d]/f] s'g};DaGw 5 g t s'g} kl/ro, s]jn 5 of] ofqf el/sf] Pp6f tftf] :kz{ dfq .

cfFvfx¿ lgw{Ss 5f]8\5', cfkm\g} ;+;f/df ljr/0f ul//x]5g\ . d dgnfO{;fGTjgf lbO/x]5', cfFvfx¿ dfkm{t .

ofqf nlDa/x]5 t/ of] ofqf 5f]6f] nfU5, d]/f] uGtJo nfdf] . gLnf] kfgL;FugLnf efjgf ;f6\b} dgnfO{ lylr/xG5' . oL z+sfsf cgluGtL afbnx¿af6, hf]lgw{Ss cfp5g\ d]/f] lbdfudf . Ps dg cfpF5 of] ofqf 5f]l6of];\ oxL gLnf] kfgL;Fu}t/ d]/f] k'sf/f / b'Mvsf] of] afbn x6\b}g of] gLnf] kfgLdf .

uf8Ln] cfkm\gf] ult lnO/xG5 /fhdfu{df . dgnfO{ v'Nnf 5f]85' lgw{Ss;Funfdf], km/flsnf] /fhdfu{;Fu .

�…>Ldfg\ xfdLx¿ tkfO{{nfO{ xfd|f] aGwgaf6 ;bfsf] nflu v'Nnf 5f]8g rfxG5f},tkfO+{sf] v'zLnfO{ :jfut ub}{ .Ú

�…s] eGb} 5f} lk|o ltdL <Ú�…ef] of] ;Daf]wg, w]/} eof], Pp6f kmf];|f] ;Daf]wg .Ú�…lsg s] eGb} 5f} ltdL, :ki6 egg\ .Ú�…ufpFel/ tkfO+{{ / To} gv/dfpnLsf] rrf{ 5, tkfO{ dnfO{ o;/L wf]sf lbg'xf]nf

eGg] ;f]r]sL klg lyOg . To;}n] >Ldfg\ Û xfdL tkfO{+sf] of] kmf];|f] dfofdf /xg

c1fft o'js

bfu

afn'jf�— %, ;'Gtfvfg, sf7df8f}+ (*$!*%!)@)

Page 47: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15347

;Sb}gf} . t;y{Ò Ò Ò .Ú -;F'Ss ;F'Ss ub}{_�…dnfO{ a'em lk|o, oL ;a kmf];|f nfG5gf x'g\ .Ú�…eof], tkfO{sf] :ki6Ls/0f ca ToxL gv/dfpnLnfO{ lbgf];\ . xfdL ca tkfO{+

;Fu Ps b'O{ tLg a:g ;Sb}gf} .Ú;dosf] of] rqmdf d}n] hlt lklN;P/ kTgLnfO{ ;kmfO lbP klg kTgLn] d;Fu

ga:g] g} lg0f{o u/L . kGw| jif{sf] d]/f] bfDkTo hLjg tf;sf] 3/em}F elTsb} lyof] .cGTodf p;n] 3/ 5f]8\g afWo agfO{ 5f]8kqdf x:tfIf/ u/fP/, lxhf] ;fFemdfq . Tof]v'zLdf d]/f kTgL / aRrfx¿n] s]xL /fxtsf] Zjf; km]g{ kfPsf] d}n] cg'ej u/]+ .

cfhsf] lbg d}n] cbfntsf] Tof] s73/fdf aofg lbg pleg' kg]{ lyof] t/ oL;ab]lv efUb} 5' .

a|]ssf] cfjfhn] d]/f] dg 6'6\5 . k/:qL;Fusf] d]/f] slyt ;fdLKosf sf/0f cfhd efUb} 5' hLjgb]lv xf/]/ . ;Defljt b'3{6gfx¿sf] ;fdgf ug{ g;Sbf . d]/f] dgk'U5 vfln d]/f] 3/, kl/jf/, 5f]/f5f]/L, ;dfh / Tof] gf/L�— h;;Fusf] ;fldKon] d}n]of] lgolt ef]u]F . nfv k|of; u5'{ dgnfO{ e'nfpg t/ dg ToxL+ s]lGb|t eO/xG5 .xfb{5' d of] hLjgb]lv, xf/]F . To;}n] csf]{ hLjgsf] ;'?jftsf] sfdgfdf of] ;x/af6ljbf ePF . t/ oyfy{ d]/f] dg lyof] ToxL+, d]/f] kl/jf/ 5f]/f5f]/Ldf . 5f]/f] Pp6f ;+3f/tb}{5 . t;y{ p;n] klg dnfO{ bf]ifL 7x¥ofof] / Pp6f 3[0ffsf] kfq 7fGof]] . To;kl5sf]xfd|f] ;DaGwdf ;b}j tuf/f] t]:of{O/Xof] . 5f]/L hf] s]xL a'lem\bg, a'em\5] t/ a'em\g]p;sf] pd]/ ePsf] 5}g To;}n] p;n] klg cfdfs} ;fy lbO{ . obfsbf p;sf] dgn]afafnfO{ Roflk/xG5 t/ cfdfb]lv ;b}j ql;t eP/ .

a; /f]lsG5 vfgfsf nflu . k]6df ef]s 5 t/ dgdf 5}g t/ klg vfgf vfG5'of] z/L/sf] lgodnfO{ wfGg . vfgfkl5 Ps k6s k]ml/ d]/f] dgdf d]/f] ljut gfR5 .

k|ltef�— p;sf] / d]/f] hGd km/s km/s lhNnfdf ePsf] xf] . sfd ljz]ifn] dlhNnf hfFbf Pp6f sfo{qmddf k|ltef / d]/f] e]63f6 eof], ;fdfGo kl/rodf xfdL5'l§of}+ . s]xL jif{kl5 k|ltef d]/} l5d]sdf e'mlNsO, d]/} ufpFsL a'xf/L ag]/ . ToxLklxnfsf] kl/ro qmdzM xfdLdf �‰ofFluof] . p;sf] klt k|fo aflx/ x'g] ePsf]n] p;n]Pp6f c;n ldq dnfO{ 7fgL, p;n] Pp6f cleefjsem}F ;DemL . p;sf ;d:ofx¿dfqmdzM ;fy lb+b} hfg yfn]F d klg . d]/L kTgLn] dnfO{ a]nfa]nfdf ;r]t t'NofO/xL,d ;r]t x'Fb} p;sf ;fdLKodf /xg yfn]F . lkmNdxn, kfs{, au}Frf, /]i6'/]G6 cflb 7fpFdfp;n] dnfO{ ;lhn} lgDTofO{ . p;sf lgdGq0ffx¿ dfGg cft'/ x'Gy]F . k|foM xfdL;Fu;Fu} h:tf} x'g yfNof}F . ;dfhdf xfd|f] af/]df ljleGg s'/fx¿ sfl6g yfn]5g\ .To;} s'/fn] pu| ¿kdf d]/f] kl/jf/ tx; gx; eof], k|ltefsf] kltn] klg p;dflycg]s dfgl;s / zf/Ll/s kL8f yKg yfn]5 . p;sf 5f]/f5f]/L kl/jf/ lju|g] eof] .oxL sf/0fn] d]/f] 3/ kl/jf/ / ;dfhdf xfdLn] nfvf}+ ;kmfO k]z ubf{ klg xfdLrf]vf] 7xl/g ;s]gf}+ . oxL sf/0fn] d}n] hGde"ld sd{e"dL 5f8\g afWo ePF .

rfrf Û/fdf v]nfjfgsL 5f]/Lsf] cfjfhn] d]/f] tGb|f 6'6\5 . pm hfG5] nf}sf leq

/fv]/ . d dgnfO{ jzdf Nofpg ;lSbg . /flt slta]/ ToxL vl6ofdf lgbfP5'ljxfgLsf] lr;f]n] / r/fx¿sf] lr/lj/n] d]/f] lgb|f v'nfpFbf d em;+u . lgb|fsf]

Page 48: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15348

cf}ifwLn] dnfO{ a;sf] uGtJodf k'¥ofp5, vnf;Lsf] af]nfj6 / hLpdf k/]sf]wSsfn] afWo agfpF5 km]l/ dgnfO{ sfa'df /fVg g;lsg] cj:yfdf cfpg . h'glgb|fsf] uf]nLn] dnfO{ lgoldt s]xL ;do :jR5 agfpFYof}F t/ To;kl5sf] tgfjkm]l/ lgoldt x'GYof] .

of] gofF zx/df lhpg] k|of; u5'{, :ki6 lhpg l;S5', lhpF5' . lxhf]sf] Tof] If0fqmdz, dl:tisaf6 kftflnFb} hfG5 . d]/L 5f]/L hf] d]/f] dl:tisdf cfpF5] :jod\hfG5] cfdf;Fu}, d Psf]xf]l//xG5' . lxhf]sf] d / cfhsf] ddf cfsfz hldgsf] km/s5 . /xg;/xg e]ife'iff, kl/ro ;a}df gofF kl/ro lnP/ gofF zx/df gofF lhjglhpg yfn]sf] 5' Pp6f clglZrt eljio lnP/ . Tof] zx/df d]/f] a]Un} kl/rof] lyof] .a]Un} ¿kdf lhpg hfg]sf] lyPF t/ b'efUo d]/L 5f]/Lsf] cg'xf/n] k5\ofO/Xof] . To;}n]5 dlxgf kZrft\ d}n] cfsf]{ zx/df csf]{ kl/ro hGdfpg k'u] .

b'O{ jif{ ljt]5 of] zx/nfO{ sd{e"ld agfP/ gofF kl/rodf afFRg l;s]sf] of];do . Pp6f ;fgf] 3/, ;fg]f /f]huf/L / km/s kl/rodf . oxL zx/, oxL 3/ oxL/f]huf/Ln] d]/f] dgnfO{ s}b agfO/x]5 .

�…7"nbfOÒ 7"NbfO Ò ÛÚ�…;/ tkfO{+nfO{ af]nfpFb} x'g'x'G5 .Ú/fdf v]nfjfgsf] cfjfh / Tof] gf/L cfjfhn] d eml:sG5' . Ps} k6s of]

kl/lrt :j/n] d]/f] ;+;f/ eTsfOlbG5 .7"NbfO Û ltdL oxfF, of] zx/df, of] ¿kdf ÛÚ d Psf]xf]/f] x]l//xG5', Ps k6s

ljut cfFvf;fd' kbf{ d r'krfk x]l//xG5', x]l//xG5' .�…7"NbfO Û d k|ltefÒ .Úd]/f] cfjfh lg:sb}g, d Psxf]/f] x]l//xG5' .�…;/ Û pxfF k|ltef /] .Úof] ;x/df d}n] km]/]F t/ efiff d a'em\5' oxfFsf k|foM dft[efiffx¿ t/ slxNo}

af]lng To;}n] /fdf v]nfjfg klg slgslg d;Fu /fi6efiffd} s'/f u5{ of] d]/f] s/sfk g} xf] . /fdf v]nfjfg h;n] dnfO{ of] ;x/df lhpg l;sfof] pm d]/f] sd{rf/Ldfq geP/ d]/f] Pp6f ldq, cem d]/} x[boem}F ePsf] 5 . hLjg u'hfl//x]sf] 5' p;s};flgWodf . 7"NbfO{ of] kl/ro d]/f] hGde"lddf ;fgfb]lv 7"nf ;a}df lk|o ;Daf]wg;a}sf] nflu Kof/f] 7"NbfO{ .

�…k|ne zdf{ Û lrGg'ePg dnfO{ <Úcem} cfjfh v:b}g d]/f] d'vaf6 . d]/f] d'v s;}n] y'lg/x] em}F nfU5 .�…cf] dxfzof, tkfO{+ e|ddf x'gf]x'Fbf] /x]5, pxfF k|ne zdf{ x}g gfu]Gb| rf}w/L

x'g'x'G5 . dfG5] lrg]/ dfq af]nfpg'xf];\ .Ú�…/fdf v]nfjfg ÛÚ s8s]/ d s/fpF5', /fdf v]nfjfg r'k nfu]/ dnfO{ x]l//xG5 .�…7"NbfO{ tkfO{+ oxfF < s] va/ 5 <Ú�…l7Ss} 5' .Ú aNn cfjfh v:5 .uf8Lsf] cfjfhn] pm ufl8df k:b5], kl5 e]6\g] jfrf ;lxt ./fdf v]nfjfg r'krfk ;fOsnsf] k]8n lvofpF5 . d klg p;sf ;fy k]8n

lvofpFb} cl3 al9/xG5' ;Fu;Fu} . cfh af6f] nfdf] 5, /fdf v]nfjfg r'krfk 5 .

Page 49: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15349

p;s} ;lqmotfn] p;s} s]xL hUufdf ;fgf] 5fk|f]df x'G5', s]xL If0fdf /fdf v]nfjfgsL5f]/L b'w lnP/ cfpFbf d nfhn] lub{5' . d cfk"mnfO{ lgoldttflt/ 8f]/fpg yfN5' .

rf}yf] lbg cl:tsf] ToxL ;8sdf ToxL ;dodf k|ltdf dnfO{ s'/]/ al;/x]sL/lx5] . afWo eP/ p;nfO{ ;Fu} 3/ n]/fpF5' .

�…7"NbfO ÛÚ3/ cfOk'u]kl5 p;n] klxnf] ;Daf]wg ub{5] . k|ltef Ûdf}gtfn] s]xL If0f 8]/f hdfpFb5 .�…ltdL slxn]b]lv of] zx/df 5f} k|ltef <Úpm cfkm\gf] ljutnfO{ nDafpg yfNb5] .�…ha ltdLn] 3/ 5f8\of} To;kl5 t /fh'n] ddfly zfl//Ls / dfgl;s kL8fx¿

emg\ a9fpg yfNof] . ltdL / d aLrsf] ;DaGwdf ;dfhn] nufPsf] nfG5gfx¿ ;a;xL x'g\ eg]/ p;n] d;Fu ;DaGw ljR5]bsf] lg0f{o u¥of] . 5f]/f5f]/L klxn]b]lv g}5fqfjf;df ePsf]n] d r'krfk tL nfG5gfnfO{ :jLsfb}{ kf/kfr's];Dd k'Ug afWoePF . ltdL ToxL+ eOlbPsf] eP d}n] ;kmfO{ k]z ug{ ;Sy]F xf]nf t/ ltdL gePsf]n];lsgF . kf/kfr's]sf] nflu cbfntdf pkl:yt x'g' cufj} d}n] Tof] zx/ ;bfsfnflu5f8]F . zx/ 5f8\bf dgel/ 5f]/f 5f]/Lsf] dfofn] tfgL /Xof] . t/ Tof] clwsf/ klg/fh'n] dnfO{ lbPg . s'g} lbg 5f]/f5f]/L a'em\g] eP kl5 cjZo vf]Hnfg\ eGg] dgdflnP/ al;/x]sf] 5' . lbbLsf] ;fy s]xL ;do a;]F . legfh'sf] lu4] b[li6 k/]kl5 cfkm}Fs]xL sfd u/]/ PSn} a:g afWo ePF . dfOtL klg cfkm\gf] /x]g . kl5 Pp6L dfgjclwsf/jfbL lbbLsf] ;xf/df Pp6f kf7zfnfdf cWoog u/fpg yfn]F . o;/L laTb}5k|ne d]/f] hLjg .Ú

cfFvfel/ cfF;' kfb}{ k|ltefn] cfkm\gf] ljut ;'gfpFbf d klg cf�ˆgf 5f]/f 5f]/L;Dem]/ cfxt aGg k'u]F . d]/f] cfFvfdf klg cfF;' 5tf5'Nn eof] .

xfdLn] s]xL If0f r'krfk k|bz{g ul//Xof}F .�…k|neÒ Û ltdLÒ oxfFÒ <Ú�…xf], k|ltef ha d}n] hGde"dL 5f8]F, s'g} uGtJo ddf lyPg . sd{ynf]sf]

vf]hLdf Pp6f zx/nfO{ /f]h]F t/ To; 3/sL 5f]/Ln] dnfO{ d]/L 5f]/Lsf] ;Demgf u/fO{/xL . To;kl5 of] zx/df cfP/ s]xL ;do ;ª\3if{ u/]F gofF kl/ro lnP/ . kl5s]xL ;fyLx¿sf] ;Nnfxn] Pp6f u}/;/sf/L ;+:yf rnfP/ of] ;fgf] 3/df lj/fdlt/hLjg ws]Nb}5' .Ú

�…PSn} 5f} of ljjxf u¥of} k|ne <Ú�…lgtfGt PSnf], PSn} of] hLjg l3;f/L/x]5' k|ltef .Úpm cfO{, a;L, uO{ km]/L rf8} cfpF5' eg]/ .d]/f] hLjgsf] Pp6f 3fp, h'g 3fp bfudf kl/0ft ePsf] lyof] . vf6f a;]s]f

lyof] Pp6f gldl6g] 3fp agL h]gt]g 5f]lk/x]F . t/ cfh ;f9] b'O{ jif{kl5 pm cfO{,pxL k'/fgf] 3fp lnP/, h'g 3fp lj;]s eP/ bfudf kl/0ft e};s]sf] lyof]�— T;nfO{k]ml/ aNemfpg] u/L pm cfO{ . d]/f] hLjgsf] Tof] 3fp vf6f a;]sf] Pp6f bfu km]l/aNemg yfNof] . d bfu x]b}{5' . dnxd vf]Hb}5' . p km]l/ cfpg] jfrfdf uPsL 5, pmcfpg] lalQSs} d km]l/ ljutdf 7f]lSs/xG5' h'g ljut d]/f] 3fp lyof] cfh bfudf

Page 50: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15350

b]lvPsf] 5 t/ ;dorqmn] ToxL bfu km]l/ 3fpdf kl/0ft x'Fb}5 . of] bfu d]6"F of oxLbfu lnP/ 3fp agfO{ hLjg lhpFm of km]l/ oL ljutnfO{ e'Ng csf]{ zx/nfO{ ;dft'Fd bf]wf/df clNem/x]F . x]/f}F ef]ln d /xg] 5' of of] zx/ . bfu /xg] 5 of 3fp aNemg]5 . ;dos} k|tLIffdfÒ Ò .

;fFrf] s'/f n]vf}F eg] Hofg} hfg] qfz 5 .gn]vf}F t 5ftLel/ lk8fx¿sf] /f; 5 .Hofg, hflu/ c;'/lIft x'g] 7fpmFdf af; 5 .cfF ubf{ cnª\sf/ a'�‰gf];\ eGg] d]/f] cfz 5 .

ck/fw gn'sfpFm eGg] d]/f] OR5f vf; 5 .To;}n] t ;+s]t dfqÒ, gq ;Togfz 5 .d]/f] hLjg, hLjg xf]Og ;fFRr} lhpFbf] nfz 5 .yf]/} eGbf w]/} a'�‰gf];\ eGg] d]/f] cfz 5 .

sxfFg]/ < s:tf] hflu/ < ;f]Wnfg\ eGg] qfz 5 .lzIf0f k]zf eGg' dfq Û b'u{'0fx¿sf] /f; 5 .;a} ;fFrf] s;/L n]Vg' < /fdf]/fd ;Togfz 5 .pgLx¿ dfq bf]ifL 5}gg\ xflsd emg} abdfz 5 .

c¿sf] t s] kf] 8/ < ;fyL efOs} qf; 5 .vf]nL lbbfF ;a} kf]n kfk\ 36\nf ls < cfz 5 .c?0f j?0f ;+ud :yn glhs d]/f] jf; 5 .7fpmF, 7]ufgf kQf nfpgf];\ eGg] d]/f] cfz 5 .

Pp6f ufpFmsf] dfq of] b'b{zf xf]Og ;fyL Ûof] Onfsfsf] g} ult Psgfz 5u/Lj lgd'vfx¿sf] ax'dt eP/ s] ug{' <;'emjem ePsf] 7"nf] g]tf g} jbdfz 5 .

w]/} aofg slt kmnfs'F s'/f a'�‰gf];\ eGg] cfz 5 .Hofg, hflu/ c;'/lIft x'g] 7fpFmdf af; 5;fFrf] s'/f n]vf}F eg] Hofg} hfg] qfz 5 .cfF ubf{ cnª\sf/ j'�‰gf];\ eGg] d]/f] cfz 5 ..

ho axfb'/ l3ld/]>L lz;' /Iff k|f=lj= kfjfvf]nf�–# ;+v'jf;ef

Hofg} hfg] qf; 5

Page 51: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15351

p;sf] cg'xf/snfjfbL sljtfh:t}kSs} s]xL gf}nf] lyof] .

t/, p;n] sf]/]sf]lrqdf gofFkg s]xL lyPgkfq / k|s[ltz}nL / k|:t'lt klg k'/fg} lyPgf6\ozfnfdf n"h:t}etetL kf]Ng] afkm p:t} lyof]p;sf zAbdflªRr bf/f lªRrfP/;Qfsf] bnfnL ug]{ vt/gfs gf]s/zfxemg} h08 eP/ k|s6 ePsf] lyof] .

p;sf jl/kl/;'s/ftnfO{ x]dns Ko'g afWo kfg]{cg'xf/xLg eL8 p:t} lyof]/f]dsf kfb/Lsf] cfb]zh:t}p;sf] ljwfgdf ;To cem} jlh{t lyof] .

hKg t pm klgufoqLdGqh:t};dfj]zLs} dGq hlk/x]sf] lyof]t/, b|f]0ffrfo{sf] e]ifdfu'?blIf0ff eGb} PsnJosf] a"9L cfF}nf sfl6/x]sf] lyof]dof{bf e+u u/]sf] cf/f]kdftk:of/t z"b|sf] lz/ sf6\gcem} klgt/af/ lnP/ lxFl8/x]s} lyof] .

pm xfd|} cg'xf/xfd|} dg, xfd|} dl:tis lnP/

cg'xf/

r+sL >]i7u'08', eQmk'/

Page 52: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15352

xfdL g} eP/ k|:t't x'g lxF8]sf] lyof]t/, pmleq xfdL st} lyPgf}+xfdL s]xL lyPgf}+ .

p;sf cfFvf slt r~rnp;sf] 5fnf Sof d'nfodp;sf] d':sfg slt dgdf]xsp;sf] :j/df s:tf] hfb"p;sf bfFt df]ltp;sf c+u sdgLot/, pm;Fu6]Sg] s'g} kfOtfnf lyPg .

p;sf] cg'xf/snfjfbL sljtfh:t}kSs} s]xL gf}nf] lyof] .

ev{/ev{/}cg'xf/el/ p;n]ljZjahf/sf ;Dk"0f{ k|;fwg 3;]/ cfPsf] lyof] .

eG5g\dfG5]sf] 5fofF

dfG5]eGbf xn'Fuf] x'G5

yfxf 5}g slQsf] xn'Fuf] x'G5t/, lhGbuLel/

pp6f ;Dk"0f{ dfG5]cf�ˆg} 5fofFn] lylrP/ d5{ .

eljnfn nfld5fg]l8uaf]O{, c;d

5fof�“

Page 53: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15353

cfh ;dof}F kl5 k]nfhLn] k7fPsf] km];a's :6fo6\;\n] d emg\ crlDet ePsf];To clxn] 5n{Ë eof] .

k]nfhLn] cfkm\gf] ljrf/df vlnn lha|fg, lx6n/ / /hgLz h:tf lrGtssf] u'0fu'0fsf] ul0ftdf pNn]v ug'{ ef] . d /hgLzdf dfly lbOPsf] l;6\sddf clNemPFÒÒ/hgLzsf] pTs[i6 k|]dk|bz{g .

/hgLz aL;f}F ztfAbLsf clGtd dxfg\ ljrf/s x'g\ To;df s'g} ljjfb jf;Gb]x ca /x]g, dnfO{ t slxNo} klg o; s'/fsf] lrGtf klg ePg . pgL d]/f lglDts] lyP eGg] tsf{tLt t6lt/ d hfg rfxGgF . /hgLzl;t ;fFRr}sf] d]/f] k|]d sxfFaf6s;/L ;'? eof] d olsg u/]/ eGg jf vf]Ng ;lStgF . t/ /hgLz gk9]sf] eP, d;flxTosf] olt glur x'g] lyOFg . jf, o;f] klg egf}F, ;flxTo gk9]sf] eP d/hgLzsf] olt lgs6 klg x'g] lyOFg .

/hgLz / ;flxTo . ;flxTo / /hgLz ./hgLzL;flxTo d]/f] hLjgdf PSsfl; cfof] . d ;qsf] lxpFbdf lyPF, sf7df8f}+sf]

ahf/df ev{/} b'O{j6f 36gfjnL ;s]/ uPsf] lyof], 5QL;;fnsf] cfGbf]ng / To;;Fu}ev{/} ;DkGg ePsf] ljZjk|l;4 ;f+lults ;d"x uf]bfOuf]sf] sg;6{ .

g]kfnsf] Oltxf;df klxnf] k6s ;DkGg ePsf] hfkfgL ;d"x uf]bfOuf]sf] To;eJo / ;Eo ;flËlts emfFsLdf kqsf/ dbgdl0f bLlIfth:t} d klg Ps ;fIfL lyPF .sf7df8f}+sf] b[Zodfg bz/y /+uzfnfsf] k|]Iffnodf xHhf/f}F xHhf/ bz{ssf dfemcl3lNt/ a;]/ ;f] sfo{qmd x]g{ kfPsf] / ghLsaf6 ufosx¿nfO{ b]Vg clg ;'GgkfPsf] Tof] 38Ln] dnfO{ ;+uLtk|]dL agfOlbof] .

xfd|f] s]6fs]6Lsf] gfpF /fd|f] 5Ò .gfpF /fd|f] 5Ò af]nsf] pgLx¿sf] Tof] uLtn] d w]/} lbg w]/} /ft dw'doL ePsf] lyPF .a]nfotsf] /f]on cNa6{ xn / d]l8l;g kfs{df x'g] u/]sf h:tf zfnLg sfo{qmd

g]kfnh:tf] 7fpFDff klg x'g' g]kfnjf;Lsf] lglDt slQsf] v';L s'/f lyof], Tof] s/]G6cfh klg dxz'z ug{ ;S5' . To;sf/0f klg d ;f] sfo{qmddf sf]/;sf ¿kdf;xefuL lyPF / ;dj]t\ :j/df ltgsf] uLt �…xfd|f] s]6fs]6Lsf] gfpF /fd|f] 5Ú df ;fylbg k'u]F . uf]bfOuf]sf] ;fËLlts sfo{qmd x]/]sf] lbgb]lv ;ËLtsf ;"/df emª\s[tx'g yfn]F . ;Q/Lsf] bzsdf ljZj ;+uLt ahf/df la6N;\af6 ev{/} ljd'v ePsf hf]gn]gg rrf{sf] lzv/df lyP, pgL v|Li6fgsf k/dlktf qmfOi6eGbf nf]slk|o eO/x]sf]dfljjfb oyfjt\ lyof] eg] cd]l/sL /fi6«klt l/rf8{ lgS;gn] pgLdfly u/]sf] k|ltaGw;Dk"0f{ ;dfrf/sf zLif{s aGb}u/]sflyP .

lx Oh l/on gf]Jx]o/ Dofgl;l6Ë Og lxh gf]JXj]/ NofG8d]ls+u cn\ lxh gf]Jx]/ Knfg

cf]zf] M ;Demgfsf Ps ofqLk|sfz ;fodL

Page 54: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15354

8hG6 Xofe PgL KjfOG6 ckm Eo" ====== lb la6N;\sf] gf] Jx]o/ Dofg ;'g]sf] ;do oxL uLtnfO{ v"a dgk/fpg] g]kfnL

hg:yfgsf nf]slk|o ufos cDa/ u'?ªsf] d cDa/ x'F ltdL w/lt klg ;'lgPs} xf] .cDa/, gf/fo0fuf]kfn, bLk >]i7, dfl0fs/Tg, bfjf UofNdf], ntf, d]xFbL x;g, df]xDdb/kmLaf6 u'lh|/x]sf] w/f]x/Lo ;do lyof] Tof] d]/f] . ;|f]tf x'g'sf] uj{ Psflt/ /;Íngsf] zf}vn] csf]{lt/ d]/f] efjsLo zlSt a9fO/x]sf] lyof] .

Pp6f k|]dL x[bo lnP/ lxFl8/x]s} x'Fbf] x'F ToxL a]nf ;+of]un] b la6N;sf] cfO�…dn'ls+u y|f] o", Okm cfO gL8 ;djg ;'lgPs} xf] . d ;fFRr} e'mlSsGy]F, la6N;\ d]/f lglDtufO/x]sf x'g\ ls eg]/ . bfh'x¿sf dfem, ;djoL ;fyLx¿sf dfem d la6N;sf] s'/fubf{ cln ce]s eO;s]sf] d}n] rfn kfpgyfn]F . sf7df8f}+sf] ef]6flx6L, d?lx6L /emf]5\o]Flt/ kfOg] la6N;sf kf]i6/ d]/f lglDt b}lgsL sdfOsf rLh eO;s]sf] dnfO{yfx gx'Fbf] xf] . d 3/sf] leQfdf cfdfn] 6fF;]sf] b]jLb]jtfsf] kf]i6/ lems]/ hf]g n]ggsf]lrQfsif{s kmf]6f] 6fF:g] k/fqmdL jf cg'/fuL eO;s]sf] ghfGbf] x'F .

Toltj]nf ev}/} Pl;ofO e"efudf lk|ms l:6«6 gfdn] k|sflzs/0f x'Fb} u/]sf]emf]5\o]F ca tlGsP/ a;Gtk'/, d?9f]sf, d?lx6L x'Fb} sÍ]Zj/L�—bNn'af6 :joDe"sflglnldt cfFvfdf cGt/0f eO;s]sf] lyof] . /, ToxL af6f] eP/ u'l~hGYof]Ò An"h, /s/ Hofh\ . tL ;a} To; ;dosf k/wfg ;ËLt ag], ltn:dL t'n lyP .

aa 8fong\ , la6N;\, hf]g n]gg / cf/8LaLsf 3d}nf uLt u'l~hg] af6f]df d]/f]3/ k/]sf]n] klg dnfO{ o:tf An"h ;'Ì ;'ljwf / ;Eotf lyof] . la6N;\sf uLtcfw'lgs z}nLn] ljnIf0f lyP . of] Toltj]nf klg gofF lyof] clxn] klg gofF gofF aGb}uPsf] 5 . To; ;dosf o'jf, lszf]/ / afndgf]hutdf ;+uLt lyof] / ltgn];+uLtdf cfkm\gf] zlSt / cleJolQm b]Vg yfln;s]sf] t/ntf lyof] . k~rfotsf]r/dsfn clg cleJolQmsf] bdgdf cFu|]hL sd a'em\g] ;/sf/L c8\8fsf xflsdnfO{oL uLtn] Tolt b'Mv lbFb}glyP, hlt efiff cfGbf]ngdf u'l~hg] g]jf/L gf/fÒ efiffDjf;f hflt DjfO{ . leGt'gf b' leGt'gf, Gx'u' bF of leGt'gf . yg qmflGt dh'Os zflGth'Odv' .. oL ;+nfkn] b]z ysf{O/x]sf] a]nf gLlnd cfsfzdf uP/ ljnLg x'g] gLnf]w"Fjfdf la6N;, aa dfnL{, cAaf / aa\ 8fong\ u'~h]sf] d v"a ;lDemG5' .

of] ;To xf] ls xfdL ;a} cg'ej�–tGqsf] Pp6f o:tf] :t/df 5f}F jf lyof}F, hf];+:s[lt / ;Eotfsf] 3]/faGbLdf /xG5f}F h;nfO{ k|l;4 jf:t'sf/ rfN;{ sf]l/ofn]�…z"GoÚ eg]sf 5g\ . xfd|f] z"Go If]qdf To;j]nf o:tf] k/wfg ;+uLtn] k|j]z u¥of] .qmflGtsf/L uLt klg k/wfg ;+uLts} ¿kfGt/0f eGg'k5{ . �…;+uLtÚsf] �…¿kÚdf cGt/Ë ¿k/ ;+uLtsf] Ps/]vLo ;DaGw . k/wfg ;+uLtsf] ljz]iftf g} of] xf], o;df �…;'/sf]ljlu|Psf] ;Gt'ngÚ sfod /xG5, aa\ 8fongdf ToxL lyof] Tof] a]nf . /, pgLsljtfnfO{ uLth:t} ufpFy] . aa 8fong\sf z}nL lnP/ Tolta]nf g]kfnL ;+uLt;dfhdf/fNkmfsf cu'jf b]lvP . gf/fo0fuf]kfn lj:tf/} An"hsf lj/f]Stf ePsf lyP ;do;Fu;Fu} .k/Dk/fGj]ifL slj /rgfsf/sf af]nL gf/fo0fuf]kfnLo eO;s]sf lyP . of] ¿kfsf/Tolt xf]Og hlt zAb x'g] u5{, To;df Wjlg 5 . o:tf] Wjlg h;sf] :kz{n] dfg;ljDasf] hLjGt b[Zo jf syfufognfO{ hufpF5 . sfJozf:qLx¿ o;nfO{ sfJo

Page 55: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15355

dfg;df k|;'Kt cy{ jf cy{sf] ;+of]hgnfO{ hfu|t ug]{ snf eGb5g\ . klZrdLofbfz{lgs o;nfO{ st} st} ls:kmf]6 eG5g\, xfdL ToxL l:yltdf alu/x]sflyof}F,ufO/x]sf lyof}F . lxGb':tfgL lgs6 gu/df k|lji6 eO;s]sf] lxKkL ;+:s[lt / kKkLsNr/sf] xNnf vNnf g]kfnsf] uNnL / uN5]F8fdf ;kf{n' eP/ kl;/x]sf] a]nf d w'DdeP/ o]Nnf] ;adfl/g\ ;'Gb}lyPF .

oxL ;do ef/tsf] agf/;df l;tf/ l;Sg la6N;\ cfpg] ckmjfx hf]8n] rNof] .la6N; x]g]{ /x/n] ef/tLo kqklqsf lsg]/ k9\g] / ;fdu|L h'6fpg] sfdwGbf yflnof] .oxL a]nf la6N;\ pgsf bz{g u'? dx]z of]uLsf] Jofks sn]j/ lnP/ 5fkfdfb]lvof], d cr"s eP/ /ftlbg dx]z of]uLsf af/]df k9\g yfn]F . dx]z of]uL slxn]cbfgg vzf]uLl;t, slxn] Od]N8f dfsf]{;l;t , slxn] /fhgLlt1 OlGb/f ufFwLl;tb]lvGy] va/sfuhdf .

of]uL To; ;do ef/tLo /fhgLltdf / xlnpm8 l;g] hutdf klg zlStzfnLJolQm lyP . t/ pgsf] 9f]Ë, tdfzf / k|bz{gaf6 ;fj{hlgs hut ljd'v x'Fb} u/]sf]cjl:yltdf hank'/af6 cfrfo{ /hgzL b]vf k/], ulx/f] lrGtg / r]tgf lnP/ . :jfdLdx]z of]uLsf] /fhgLltsf] ;]jf ;>'iff rln/x]sf] a]nf cfrfo{ /hgLzn] klxnf]k|xf/ /fhgLltdfly g} u/] . /fhgLltsf] hunfO{ pgn] y/sg lbP . ;'?df lxGbLdfk|jrg lbg] /hgLz lj:tf/} cFu|]hLdf cjtl/t eP, xfd|f lglDt a'em\g ;/n / ;fWox'Fb} uof] . Sof;]6 ;+:s[ltdf pgL 3/ 3/ lelqFb} uP . ;'?df pgsf] Sof;]6 n's]/;'Gg'kg]{ cj:yfaf6 ca cln lj:tL0f{ x'Fb} uof] . /hgLzsf] af/]df ;'?df h] h:tf] xNnfeP klg pgL To:tf xf]Ogg\ eGg] k'li6 ug{ dnfO{ ufx|f] ePg . pgL hLjg, bz{g /wd{ dfly Psgfz af]Ng yfn], eG5g\ lg wf/fk|jfx . sdf, lj/fd, cf/f]x, cj/f]x ;a}oyf oyf:yfg gfktf}nd} cl8Psf] x'GYof] . pgsf] ljrf/nfO{ Ps :tDesf ¿kdflnOg yfNof] af}l4s hg:yfgdf .

pgL rrf{ / ljjfbdf ;Fu} cfpg yfn] . pgL l;g]dfsf tfl/sf, ;+uLtsf ;fws,;flxTosf Clifd'lgsf ;ef;+ut / lgs6af6 /; lnFb} cfkm\gf efjzfnL ljrf/ /fVgyfn] . /hgLz slxn] slj, bfz{lgs . slxn] lrGts, slxn] lrqsf/ . yl/yl/sf ¿kdf/hgLz Ps}k6s b]lvg yfn] . pgL ;flxTo, ;+uLt / snfsf jf/]df Ps/;df af]Ngyfn] . pgL cfkm\gf ljrf/ /fVbf pb{"sf dxfslj uflna, vnLn hLa|fg, l;UdG8k|mfo8, lxGbLsf dxfg\ slj ;flx/ n'lwofgjL, lrgLof bfz{lgs nfcf]T;], clgk|mfG;]nL cl:tTjjfbL n]vs emF kn\ ;fq{ af]s]/ lxF8\y] cfkm\gf] ljrf/df .

d pgsf] ;flxlTos cleJolQmsf] olt ghLs k'Ug yfn]F . pgn] af]n]sf, eg]sfk+lQm k':tsdf vf]Hg yfNy]F .

Pslbg ;+of]un] pgsf] ljrf/sf] ;+sngsf] k':ts k9\g k'u]F , lzIffdf qmflGt .of] k':ts k9]kl5 dnfO{ pgL Ps /fd|f n]vs klg x'g\ eGg] nfUof] t/ kl5 yfx ef],of] pgn] hLjgdf s'g} lstfa n]v]sf g} /x]g5g\, Tof] n]v]sf] geO{ af]lnPsf]k|jrgsf] ;+sng dfq /x]5 . pgL klg kfOyfuf]/;h:tf /x]5g\ h;n] cfkm\gf]hLjgdf x:tfIf/ afx]s s'g} sfd u/]sf /x]g5g\ , s]xL kq xftn] n]v]sf] :d/0f;DdpgL u5{g\ . d crlDet ePF, pgsf] hLjg ;fwgfb]lv .

Page 56: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15356

dnfO{ ;Demgf eP;Dd pgsf] klxnf] >f]tJo ;fdu|L d}n] g]kfnL rnlrqsfPs snfsf/sf] 3/df ;'Gg] df}sf kfPsf] lyPF, pgL ev{/} ef/taf6 lkmNd clegodfk|lzlIft eP/ cfPsf lyP . pgLl;t o:tf y'k|} ;+sng lyP / d pgLl;t dfuL dfuL;'Gg nfGy]F /, k|]dk"j{s kmsf{OlbGy]F . d]/f] OdfGbf/Ln] u/]/ pgL dnfO{ pgsf ;f/fSof;]6 ;'Gg lbGy] . d /fuk"j{s ;'Gy]F / km]l/ x:tut ul/lbGy]F . tL snfsf/ lyP,9f]sf6f]n lgjf;L lxdfno nf]xgL . h;sf] jf:tljs gfpF ;'/]Gb|gfy nf]xgL ePklgpgL ef/tdf uP/ k9\g yfn]kl5 hGde"ldnfO{ k/af6 ;Dem]/ cfkm\gf] gfpF lxdfno/fv]sf /x]5g\ Tof] s'/f kl5 pgsf efO jf egf}F pgsf lzio rnlrqsdL{ gL/zfxn] kl5 dnfO{ atfP . cfh lxdfno nf]xgL sxFf 5g\ To;sf] ;Demgf ;Dd klgg]kfnL rnlrq hutn] u/]sf] d kfpFlbg, ca pgsf r]nf gL/ zfxnfO{ yfx;Dd klg5 ls 5}g pgsf af/]df .

lxdfno nf]xgL tTsfnLg /fhkl/jf/l;t lgs6 lyP, ljrf/n] xf]Og k]zfn] .pgsf k"j{h sfd ljz]ifn] b/af/sf lgs6 lyP . pgsf ;FuL;DaGwL /fhkl/jf/sf]zlStdf rn]sf] xf]6nsf] Joj:yfkg x]y]{ . pgL lyP, pu|/fi6jfbL . ef/tdf k9] klgpgL ef/tsf] a8] e}of k|j[lQsf] 3f]/ cfnf]rgf uy]{ . slxn]sfxLF pgL kLknaf]6df,OGb|rf]sdf pleP/ ef/tlj/f]wL efif0f klg uy]{ . Psk6s t pgn] lxGbL l;g]dfsfgfos zzLsk'sf] lj?4df kf]i6/ 5fk]/ klg leQfdf 6fF;] . ;f+:s[lts ;+:yfgsfdxfk|aGws gf/fo0fuf]kfn u'?jfrfo{n] b;}Fsf] d'vdf xl/j+z cfrfo{, ;'lznf s]=;L=nufot\ rfnL;hgf snfsf/nfO{ hflu/af6 avf{:t ubf{ pgn] v'n]/ lj/f]w dfqu/]gg\, kDKn]l6Fu u/]/ gf/fo0fuf]kfn alxisf/ cfGbf]ng klg yfn] .

To:tf lyP xfd|f lxdfno nf]xgL . hf] /hgLzsf] k|jrg dBkfg gu/L ;'Gy] /a]n'sf dw'doL eO;s]kl5 ckf/ JofVof uy]{ rf]sdf a;]/ . pgL ef/tsf] ;a} s'/fv/fa ePklg ;+uLt, l;g]df / ;flxToaf6 xfdLn] l;Sg'k5{ r}F eGy] . pgLaf6 /hgLz;'g]/ d /hgLz k|]dL ePF t/ eSt x'g ;lsgF . /hgLz cfkm} eGy] s'g} k|;+udfÒr]nfsf] rf/ :t/ x'G5 /], eSt, ljBfyL{, ;fws / cg'ofoL . d s]df ky]{F To;sf]JofVof d cfkm}Fn] slxn] ug{ ;lsgF . t/ /hgLznfO{ d}n] km}zgsf] ¿kdf eGbflh1f;fn] ;'g]F, k9]F jf hfg]F . d]/f] cWoogsf qmddf lhb\b" s[i0fd"lt{, /d0f dxlif{ jfbnfO{ nfdfsf ;fWok/s lstfa gcfP;Dd d /hgLzdf clNem/x]F . clxn] klgbz{gsf] cWoog ;'? ug{ rfxg] ldqnfO{ d /hgLz dxf]boaf6} cfkm\gf] :t/ a9fpg;+s]t lbG5' . /, Tof] g} 7Ls k|lqmof xf] eGg] 7fGb5' . t/ /hgLzdf w]/} clNemPdf;r]t klg u5'{ lsgls ToxfF kf]v/Lsf] h:tf] kfgLsf] t/Ë dfq x'G5 t/ dfgjLohLjgdf gbLsf] h:tf] nx/ x'g'k5{ . k':ts k9\g] snf klg gbLdf g'xfPh:t} xf],gbLdf xfdL lxhf] g'xfpFbfsf] kfgL cfh x'Fb}g . To:t} xf] k':ts klg xfd|flglDt . d kl5/hgLzsf k':tsl;t To;/L g} efu]F ,k9\b} 5f8\b} . Pslbg d}n] d]/f cf]zf]eQm ldq g"tgl;+xnfO{ eg], dnfO{ /hgLz y'k|} ljb]zL rsn]6h:tf] nfU5 .Ú t/ Tof] xf] klg .

cfh /hgLzsf s[lt gk9]sf] eP, d /d0f dxlif{;Dd k'Ug ;lQmg lyPF . /d0fdxlif{sf] df}g g} ;a}eGbf 7"nf] efiff xf] eg]/ a'em\g dnfO{ xDd] xDd] kYof]{ . hfkfgsfafzf], h]g syf, jf xfos" a'em\g Ps k/fsfi7f x'GYof] . ch]{lG6gfsf xf]x]{ n"O{ af]x]{;

Page 57: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15357

d]/f lglDt x/fPsf] tf;h:t} x'g]lyof] xf]nf . dL/f, saL/, gfgs, uf]/v jf a'4sfjf/] zLif{s;Ddt s'/f ;Dd k'Ug d]/f] pd]/ jf cj:yfn] Eofpg] lyOFg jf cfh s[i0fl;+x k]nfh:tf kf7ssf lglDt d snd rnfpg] lyOFg . /flDh ltldN;]gf, ;fDa9sfn, /Tgf nfld5fg], 8f= k|To'z jGt, ldlynf Kofs'¥ofn, z}n]z l;+x, e"lkgJofs'n jf lszf]/ kxf8L d]/f lglDt k9\g] lyPgg\ . sflnDkf]ªaf6 ljrng klqsfrnfO/x]sf ;Dkfbs ;'wL/ If]qLn] Pslbg ljB'tkqdf n]lv 7f]s]�—

k|sfz ;fodLHo", d}lqs cg'/f]w :jLsfg'{ ePsf]df wGojfb 5 . ljz]if tkfO{+sf]uBsf] d km\ofg} x'F .lkmr/ n]vdf -u'nhf/, sdn]Zj/, nfld5fg] cflb_ tkfO{+ a]hf]8x'g'x'G5 . x]g'{xf]nf http://vichalan.echoz.com

;'wL/sf] Tof] ljkq k9]kl5 d}n] uB n]vgdf ;do kmfn]sf] /x]g5', ;'vL ePF .t/ o;sf] ;a} >]o ;g\ ;Q/Lsf] bzs / To;kl5 ljZjdf cfPsf ;flxlTos,;f+uLlts t/+unfO{ hfG5 hlt a]nf d}n] hf]g n]ggsf] ODoflhg b]c/ Oh gf] x]e]g �–sNkgf u/ ToxfF :ju{ x'g] 5}g . _ ;'g]+ . ToxL ;do klZrdhut\df Pn=P;=8L=, a|fpg;'u/, OkLsf] o'udf o'jfk':tf kmFl;;s]sf] lyof] . xfdL k'vf{sf] vf]hdf Oltxf; /;flxTo k9\b} lyof}F .

hf]g n]ggn] o" d] ;] cfOÚd l8«d/ - ltdLnfO{ nfUg ;S5 d Pp6f :jKghLjLx'F _ ufpFbf xfdL lgb{nLo Joj:yfsf] lj/f]wdf ax'bnLo Joj:yfsf] dfu ub}{ ljBfyL{cfGbf]ngdf lyof}F, ;kgf xfd|f] klg lyof] t/ n]ggsf] eGbf km/s . pm sDaf]l8ofdfcd]l/sL ;]gf gem/f];\ eGg] rfxGYof], xfdL eLdgf/fo0f >]i7 / o1axfb'/ a:g]th:tfqmflGtsf/L km]l/ u'kr"k gdfl/o'g\ eGg] rfxGYof}F . ;don] xfdLnfO{ 1fg, lj1fg /;~rf/sf] olt ghLs k'¥ofofOlbof], dfG5] b]Vg / ;'Gg dfq xf]Og e]6\g kfOg] ef] .

;fFRr} Pslbg /hgLz kfx'gf eP/ sf7df8f}+ emg]{ va/ cfOk'Uof] . cd]l/sL/fi6«klt /f]gfN8 /]ugsf] nfdf] axfb'/L kl5 pgL cf]/]ufjFh:tf] hËnaf6 b]z lgsfnfeP, 8]lj8 jflzFu6g gfdaf6 . pgL cdl/sf hfFbf h'g gfd lnP/ uPsf lyP Tof]gfdn] pgL kms{g kfPgg\ . Tof] if8\oGqsf lglDt /]ugn] tLg xKtf nufP, pgnfO{y'g]�— /]l8of] Wjlg k|b"if0f, 5fkf cvaf/sf d;LuGw / r'?6sf j]:jflbnf w"Fjfsf dfem/hgLzrGb| df]xg h}gn] eujfg\ /hgLz x6fP/ 8]lj8 jflzË6g gfdaf6 b:tvtu/]/ pgL 3/ kms]{, 3/ eGgfn] pgn] cfkm"nfO{ a'4 ;Dem]/ g]kfn kms]{ . dnfO{ pgLToltj]nf ;fx|} lk|o nfu] hlt j]nf a'4sf] hGde"ld g]kfn hfg rfxG5' eg] . ;f/fef/tLo ;~rf/dfWod cfkm\gf] cf};t a'l4df a'4 ef/tdf hGd]sf] eg]/ e|fds xNnfkm}nfO/x]sf] j]nf pgn] a'4sf] hGde"ldsf] 3f]if0ff h]=Pkm=s]= ljdfg:ynaf6 u/] .xfdL a'4 g]kfnsf] dfq xf] eGg] lrGtf ul//x]sf] a]nf /hgLzn] afFRbf /fhfh:tf] afFrdbf{ hf]uLh:tf] d/ eg]/ ;Daf]wg ug]{ uf]/vgfysf] hGd g]kfndf ePsf] xf] eg]/k|jrg lbP . tL dxfg uf]/v dfly pgn] eofjx k|jrg lbP ;g\ !(&( df, d/f} x}hf]uL d/f] df . ;ft;o b; k[i7sf] ;f] k':tsdf a]nfa]nf g]kfnsf] k|;+u cfpFbfPp6f uf]/vaf;L d To;}klg v'';L x'Gy] . tL uf]/vsf dxfg\ eQm /hgLzn] cd]l/sL;/sf/sf ;a} zt{ dfg]/ ;hfoF :jLsf/]/ cd]l/sfaf6 lxF8] , cGt/fli6«o jfo'ofgdfxfts8L ;lxtsf] ofqf u/] . of] xjfO{ lgudf sfg"gd'tfljs klxnf] o:tf] 36gf lyof]

Page 58: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15358

h;sf lglDt pgL tof/ eP, gjef/t 6fOD;\df of] kmf]6f 5flkPsf] b]Vg kfpFbf dcd]l/sL ;/sf/k|lt nlHht ePsf] lyPF . oxfFaf6 yfx x'G5, cd]l/sf h;nfO{ h] klgug{ ;S5 . To;}n] t cd]l/sL slj Pn]G; luG;ju{n] eg]�— cd]l/sf cfO kms o" ..

o;/L ;g\ !(*^sf] em/Lkl5 /hgLz hf]af{ bL a'4 x'g] tof/Ldf g]kfnljdfg:yndf cfP, xfd|f] k~rfotldl>t zfx ;/sf/n] r'krfk pgnfO{ :jfutu¥of] . pgL s]xL gaf]nL g]kfnsf] cToGt ljjfbf:kb xf]6n ;f]N6Ldf uP, Pp6f;'O6df df}g ;fwg u/] . d pgnfO{ e]6\g nfnflot ePF, t/ s;/L < lrGtfsf If0fdflyPF . d s;}nfO{ lrlGbg y]F, d]/f] kx'Fr s]xL lyPg . d g b/jf/sf dfG5] lrGy]F, gxf]6nsf . d t s]jn slj n]vs, u'?, ;Gtx¿ lrGy]F Tof] klg /hgLzn] g} lrgfPsf/ lrgfOlbPsf dfq} . clg afFsL d]/} b]zsf ;flxlTos klqsfn] 5fk]/ lrgfPsf sljn]vs lrGy]F h;nfO{ /hgLz g]kfn cfpg'sf] g s'g} rf;f] lyof] g /x/ < g s'g}cg'lqmof lyof] g} s'g} hfu/0f . dnfO{ t pgL clt cfb/0fLo g} nfUy] lsgeg]pgLaff6} d}n] ;flx/ n'lwofgjLsf] tfhdxn sljtf k9]F . kl5 b]jsf]6fsf] ;+:d/0fdftfhdxn x]g{ uPsf dfwj l3ld/] / >Lk|sfz l3ld/]af6 yfxfkfPF . /hgLzn] g};flx/sf] hfg] jf] s};] nf]u y] lhg sf] Kof/ d]+ ldnf, sf] krf;f}F k[[i7df JofVof u/]sf]k9]F . lgaGwsf/ z+s/ nfld5fg]n] e"lk, cDa/ / O{Zj/jNnenfO{ ;Fu} /fv]/ To;dflylgaGw n]v]sf] t kl5 k9]F . w]/}jif{kl5 jf z+s/sf] cj;fg ePsf] tL;jif{kl5 xf]nfd]/f ldq j;Gt v8\sfsf] cd]l/sf k|:yfgsf] j]nf wf]jL3f6l:yt Pp6f /]:t/fFdfa;Gtsf] PNadsf] ljdf]rgdf k|d'v cltly eP/ cDa/ u'?ªn] To;j]nf z+s/s}efiffdf To; uLtaf/] eg]sf] kl5 ;'g]F , of] Pp6f o:tf] uLt xf] ;xL ;dodf ;xLdfG5]n] ;xL uLt ufPsf] uLt oxL xf] . /, o;sf] ;+uLt klg ;xL dfG5]n] u/]sf x'g\ .Æ

/hgLzn] o; uLtsf] oltljWg JofVof jf lj:t[lt gu/]sf] eP d ;flx/sf] hfup7] Vjfa sO{ slxNo} k9\g k'lUbg lyPF xf]nf, jf d]/f ;x[boLsf lglDt slxNo} pkxf/lbg ;Sg] x'g] lyOFg xf]nf . ToxL k|]d / pT;u{n] /hgLznfO{ e]6\g jf b]Vg OR5'slyPF t/ Tof] df}sf sxfF <<< d pgnfO{ ;Gt dxGteGbf g]kfnnfO{ dfof ug]{ Ps;Hhgsf ¿kdf lbglbg} k9\g yfn]F . pgn] cd]l/sfaf6 v]lbPkl5 klxnf] k|fUe"ldsf¿kdf lxdfnL /fHo g]kfn g} 5fg] bnfO{ nfdfn] h:t} . ;+;f/sf] clGtd pklgj]zd'n's ltAat 5f]8\g' clu dxfdfgj bnfO{ nfdfn] klg cfkm\gf] hGdynf]sf] clGtdlsgf/df a;]/ g]kfnsf /fhfsf] :jLs[lt kv]{/ a;]sf lyP, pgsf] clGtd cfzf klgg]kfn g} lyof] . rLg ;/sf/l;t 8/fP/ g]kfnsf /fhf dx]Gb|n] pgnfO{ oxfF cfdGq0flbg ;s]gg\�— pgL ef/tsf] c?0ffrnlt/ nfu] . /hgLzsf] klg ToxL bzf xf]nf eGg]dnfO{ 8/ lyof] . pgn] df}g;fwgsf] b'O{lbgkl5 af]n],�— �…kRrL;;o jif{kl5 a'4 km]l/ltd|f] w/ltdf cfPsf] 5 . :jfut u/ .Ú

/fhf dx]Gb|sf 5f]/f klg afa'h:t} 8/fP cd]l/sfl;t . aL/]Gb| pkrf/sf] afxgfn]/hgLznfO{ ge]6L a}Fss uP . To;kl5 /hgLzn] cfkm\gf z'e]R5's, :jhg /;f/lydfkm{t\ ;/sf/nfO{ ljgLt efjdf af]Ng] eP, ;f]N6Lsf] an ?ddf . l6s6 b/klg tf]lsPsf] lyof], kfFrzo / xhf/ . b'j} d"No d]/f lglDt cfsfzsf] kmn lyof]dlxgfel/df afx|;o sdfpg] dh:tf ljBfyL{sf nflu . d klg /fhf aL/]Gb|h:t}

Page 59: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15359

nfrf/ ePF, cfFugdf cfPsf] kfx'gfnfO{ b]Vg ;'Gg gkfpg] ePF . d}n] Toltj]nf v"aljrf/ u/]F d]/f] / aL/]Gb| zfxsf] /flz Pp6} xf] ls eg]/ . k~rfotL Joj:yfsf] eQmePsf] eP d Ps ;~rf/sdL{sf ¿kdf /]l8of] g]kfn jf /f;;sf lglDt cGtjf{{tf{lng hfg ;Sy]F kqsfl/tf k9]sf] x'gfn] . Tof] ;f}efUo d]/f] xft k/]g lsgls d5QL;;fndf Joj:yf lj/f]wLsf ¿kdf h]n uO;s]sf] Ps c;kmn g]tf lyPF, clxn]xf]6nsf] hflu/] . ;flx/s} uLt ;Dem]F�—

tL sf] x'g\ h;n] dfofdf Kof/ kfP d}n] t km"n dfu]F sfF8fsf xf/ kfPFÒ .

;flx/n] eg]h:t} d]/f] klg ToxL xfn lyof], ;'gfpg' / ;'Gg' s;nfO{ . ljutb;jif{b]lv h;nfO{ dx]Gb|dfnfe}+m k9]F cfh tL g} d]/f lglDt Nxf;fsf] ;'g eP . h;n]JofVof u/]sf syfslyt kfq d]/f cufl8 b[lios x'g yfn], slxn] ;flx/, slxn]uflna, slxn] d'Nnf g;L?l2g, slxn] saL/, slxn] k|mfo8, slxn] ;fq{Ò t/ dpg}nfO{ lrgfpg] lk|o ;"qwf/l;t e]6\g gkfP/ cjfs\ 5' . d l/;n] km]l/ pgsf lstfak9\g yfn]F laxfg / a]n'sf 8\o'6Ldf a:bf .

d Toltj]nf xf]6n ah|df l/;]K;lgi6 lyPF lbpF;f] sn]h k9\y]F, /fltb]lv laxfg;Dd8\o"6L uy]{+ . lgb|f wkfpg /flt lstfa k9\y]F, lstfadf zlSt x'G5 eGg] d]/f] 1fgToltj]nf klg sdhf]/ lyPg / ePg klg .

Ps/ft o:t} clgb|fdf lstfa k9\b} lyPF, 8\o"6Ldf . crfgs aQL uof] . aQLuPkl5 xf]6ndf af; a;]sf Ps cltly dl;t d}gaQL dfUg cfP, d}n] vf]hfvfhu/]/ d}gaQL lbPF . d}n] sfpG6/df d}gaQL vf]Hb} ubf{ pgn] d}n] k9\b} u/]sf]/hgLzsf] lstfa x]/]5g\ / kl5 dnfO{ ;f]w],�—æ 8" o" l/8 eujfg\ <Æ

k|Zg pgn] cFu|]hLdf u/]sf] eP klg eujfg\ zAbsf] pRrl/t pgsf] Wjlgdf:ki6tf lyof] / d}n] tTsfn pgsf] klg o; dg'jfk|lt k|]d /x]5 eGg] a'em]F .

d}n] eg],�— æof cfO 8' . PG8 cfO P8dfO/ lxd n6 . Æpgn] eg],�— �…pgL sf7df08"d} 5g\ . pgsf] k|jrg ;'Gg uPgf} <Ús;/L hfg"F < pgL ;a}sf nflu xf]Og/x]5g\ , s]jn wgLsf nflu dfq cfPsf

/x]5g\ . d t hfGgF . d]/f] t lstfa d} ;+;f/ 5 pgL oxLF 5g\ . ====s'lGg s] s] eg]5', cfqmf]zdf k|]ddf / ljt[i0ffdf . tL uf]/fn] dnfO{ uf}/k"j{s

x]/] / cfkm\gf] kl/ro lj:tf/k"j{s lbP, æd]/f ldq . ltd|f] xf]6nsf] /lhi6/df d]/f] h'ggfpF 5 Tof] d]/f gfpF x}g . d]/f] gfpF xf]G;fs/ rfN;{ . eujgn] dnfO{ k|]dk"j{s gofFgfpF lbg'ePsf] 5, :jfdL bLIffGt . d pxfFsf]ÒÆ

pgL s] s] eGb} lyP, d}n] Wofg lbP/ s]xL ;'lggF . gfd klg d}n] :ki6 a'lemgFt/ kl5 dfq yfxf kfPF . Toltj]nf t Pp6} s'/f dgdf lnPF, of] klg dh:t} Pp6fk|]dL /x]5, wgL ePsf]n] oxfF;Dd cfP/ e]6\g kfPsf] x'Fbf] xf] . d t efg'eQm g 7xl/PF,pm t 3fF;L /x]5 . d]/f] nflu p;n] s'jf vlglbg] ;Sg] s'/fsf] ljB'tLo r]t Toltj]nf;Dd ePg ha p;sf] :jfdL n]lvPsf] lelhl6Ë sf8{ ef]lnkN6 d]/f] 8]:sdf cfOk'Uof] .

xf]G;fs/ rfN;{ t /hgLzsf ;'/Iffk|d'v kf] /x]5g\, d t pgnfO{ e]6]/ g} v'zLePF . pgL dnfO{ xndf l6s6 ldnfOlbg ;Sg] ANofsh:tf] klg nfUg yfNof] .

Page 60: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15360

dnfO{ ef]lnkN6 dfq yfxf ef], ;f]]N6L xf]6nsf] u]6b]lv /hgLz a:g] ;'O6sf]7f;Ddsf] ;'/Iff pgn] x]bf{/x]5g\ . k|jrg lbg] lbgsf] laxfgb]lvsf] tof/LsflglDt pgL ;f]N6Ld} a:g] u/L ;g]{ ePsf /x]5g\ . pgL xfdLl;t ljbf dfUg cfPsfj]nf dnfO{ eg],�— ældq, ltdL cfpg rfxG5f} eg] ;f]N6Ldf cfh lbpF;f] cfpm . klxnf]lbg xf]ÒÆ :jfutsf efjdf pgn] dnfO{ eGg t eg] t/ d}n] dgdg} eg],�— æs]xftdf kfFr;o lnP/ cfpg" . Æ

æca t l6s6 klg Kofs\ eO;Sof] . Tolt eg]/ pgL xfdLaf6 cf]em]n eP t/pgn] d]/f] gfpFdf Pp6f lstfa 5f]8]/ uP l6K;h:t} . Tof] xf]6nsf] rng g} xf] . t/Toltj]nf dnfO{ /hgLz g} daf6 ljbf eP/ uPsf x'g\ ls < h:tf] nfUof] . pgL uPsf]w]/} j]/kl5 d}n] Tof] k':ts vf]n]/ x]/]F, Pp6f / cgf}7f] crDdnfUbf] s'/f b]v]F�— ToxfFd]/f] gfpFdf pgn] Pp6f ;fgf] rL6 n]v]sf/x]5g\ . Tof] rL6;Fu} pgn] d]/f lglDt5f]8]/ uPsf k|j]zkq /x]5 h'g sfo{qmd cjlwe/ tLg lbgsf] nflu g} /x]5 . cluxnsf] ANofs\h:tf] nfu]sf d]/f lk|o ldq xf]G;fs/ rfN;{ oltj]nf d]/f lglDt eujfg\g} 7xl/P, d v'zLn] cha uha ePF . pgn] lbPsf] k|j]zkq af]s]/ d ToxL lbgk|j]zkqdf tf]lsPsf] ;dod} d ;f]N6L xf]6nsf] k|fË0fdf k'u]F .

/hgLz ;a}sf] bz{gsf] lglDt xf]6nsf] u]6af6 lg:s], pgsf eQmx¿n] /f]Os/fO{ljnfk u/], sf]xL xfF:b} ?Fb} cfnfk ljnfk ul//x]sf lyP . of] b[Zo dnfO{ clngf6sLoh:tf] nfu] klg t/ lgoGq0f aflx/sf] lyof], ToxfF sf] wgL, sf] u/La ;a} Ps}k+lQmdf lyP . /hgLz cf�ˆgf] k|Voft rf]nfdf lyP h;nfO{ /hgLzLx¿ Rff]Fuf eGy] .pgsf] lz/df Pp6f 6f]k lyof] h;df Ps s/f]8 ;Q/L nfvsf] xL/f hl8Psf] 5 eGg]ef/tLo cvaf/gjL;sf] bfjL lyof], d tL ;a} rLh eGbf ToxfF b]lvPsf] tdfzfdfnf]lePF . ToxfFsf] b[Zo pb]snfUbf] aGb} lyof], dfG5] ToxfF o;/L /f]O/x]sf lyP dfgf}FToxfF sf]xL dnfdL hfFb}5g\ / xfdL Tof] dnfdLsf ;fyL xf}F .

xf]6naf6 s]xL k/;Ddsf] ¿vdlg k'u]/ /hgLz kmls{P r"krfk . cg'xf/df s'g}v'zL, s'g} Unflg s]xL s]xL k|ltlqmof lyPg . pgL xft hf]8]/ ;a}nfO{ k|0ffd ub}{ 8]9O~rsf] d':sfgsf ;fy lxF8\b} lyP . d k'uF] åf/sf] 5]pdf, xf]G;fs/ ToxL+ lyP cfkm\gf]zfnLg d'b|fdf . dnfO{ b]Vg] lalQs} pgL d':sfP, d xf/]sf] pgL lht]sf]h:tf] vfnsf]pgsf] xfF;f] lyof] . ha d d':sfPF, pgnfO{ nfUof] hLt pgsf] d]/f] ePsf] /x]5 .

/hgLz lj:tf/} cfkm\gf] ;'O6 sIfdf lj>fd ug{ uPkl5 xfdL ;a} lgDtfn'nfO{k|j]zsf lglDt af]nfOof] . d ;a}eGbf klxn] xnleq k;]F, hxfF d]/f] :yfg /hgLz a:g];f]kmfsf] 7Ls ghLs lyof], d;Fu} hd{g 6]lnlehgsL l/kf]6{/ ;'hfgL ef]G8L a;]sLlyOg\, pgL kmtkmtfpFb} lyOg\�— æd}n] eujfg\nfO{ aL;cf]6f k|Zg lbPsL lyPF t/ d]/ft hDdf b'O{6f k|Zg dfq :jLs[t eP . cf] lhhhÒ . Æ

/hgLznfO{ k|Zg ;f]Wg'clu klxn] k|Zg :jLs[t u/fpg'kg]{ k|fjwfg /x]5 . ljZjsf w]/} snfsf/, lkmNdsf/, g]tfsf] To:tf] rng x'Fbf]/x]5 . olb k|Zgsf] pQ/ klxn] g} lbO;lsPsf]5 eg] ;f]Wg dgfxL /x]5 . ;'hfgL o;}sf lglDt Ps xKtf clu b]lv cfP/ 8]/f hdfP/a;]sL /lx5g\ . b'ef{Uojz pgsf b'O{6f k|Zgsf] ;Daf]wg dfq x'g] eP5 cfh .

Page 61: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15361

d a:bf a:b} tTsfnLg g]kfnsf k|wfgdGqL nf]s]Gb|axfb'/ rGb klg cfP/cl3Nnf] bL3f{df a;] . To;kl5 /fhb/af/sf HjfOF s'df/ v8\uljqmdn] s';L{dfcf;g hdfP t/ pgnfO{ e"OFs} s';gdf a:g elgof] . lgodtM ToxfF /hgLz afx]sc¿ sf]xL klg ;f]kmfdf a:g gkfpg] /x]5 .

;'hfgL ef]G8L cfkm\gf] k|ZgnfO{ bf]xf]¥ofP/ x]b}{lyOg\ / ugug ub}{ lyOg\, ToxLa]nf Psk6s ;'/Iff hfFrsL cfP/ 9f8 gb]vfO a:g / k|jrgsf] aLrdf p7]/ ghfgcfu|x u/] . ;'hfgL ef]G8L / d a;]sf] 7fpFsf] kl5lNt/af6 cfpg] ePsf] x'gfn] xfdLpN6f] lbzf kms]{/ a:g jfWo eof}F .

s]xL ldg6kl5 xnsf] aQL lgEof], 7"nf] :j/df em\ofnLh:tf] Pp6f rxlsnf]afhf aHof] . em\ofFu .

d ;ts{ ePF, dh:t} c¿ klg . k|j]zåf/df aQL aNof], 9f]sf v'Ng] ljlQs} w"ksf]uGw;Fu} cfrfo{ /hgLzn] k|j]z u/] . xndf ePsf ;o 8]9;ohgf ;a} gd:t] ub}{ p7],w]/} ljb]zL / yf]/} g]kfnL;Fu} p7] . o;kfln clu aflx/h:tf] sf]xL /f]Pgg\, s/fPgg\ ./hgLz uP/ d~r:y eP . ;a}nfO{ a:g cfu|x ul/of] . /hgLzn] ;Daf]wg nuQ} af]Ngyfn]Ò cx+sf/sf] clGtd lgisif{ oxL x'G5 ls d >]i7 x'F c¿ afFsL ;a} lgs[i6 x'g\ .Æ

pgL cd]l/sfsf] bDedfly k|xf/ ug{ yfn] .pgL af]Nb} uP, xfdL ;'Gb} uof}F . pgsf] xftsf] ptf/r9fj, gogsf] ult ;a}

gf]6 ug{ nfos lyof] . pgL s'g} k+lQm gx]l/sg / cem} s'g} k|Zg gkN6fOsg pQ/lbFb} lyP, :j/sf] cf/f]x cj/f]x, zAbdf lbOPsf] d"9tf ;a} lgolGqt lyof] . lgoGq0fgePsf] Pp6} s'/f lyof] ;do�— ToxfF laTb} u/]sf] ;do .

lj/fd .

o;/L lsg ;a}nfO{ lk¥of} ;fyLo;/L lsg w]/} tn lu¥of} ;fyL

a]Rof} Odfg, dof{bf / :jfledfgha hLtsf] 3/leq l5¥of} ;fyL

nIf sxfF k'Ug] lyof], s] eof] cfho;/L lsg aLraf6} lkm¥of} ;fyL

;'tfP/ sfvdfly e'Q] 5'/fn]o;/L lsg d]/f] dg lr¥of} ;fyL <

uhnnLnf/fh bfxfn

sd}{of, ;nf{xL (*$$)$^(^@

Page 62: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15362

b'Uw ljsf; ;+:yfgs]Gb|Lo sfof{no,

n]grf}/ kmf]g g+=$$!!&!)

g]kfn 6]lnsd kl/jf/

gof�“ jif{ @)^*sf] z'e pknIfdf;d:t pkef]Qmf Pj+ s[ifsju{df

xflb{s d·ndo z'e sfdgf JoQm ub{5f}+

;+:yfg åf/f pTkflbt DDC a|f08sfb'w tyf b'Uwkbfy{x? ;]jg u/L :j:y /xf}+ .

gj jif{ @)^*sf] kfjg cj;/dfxfd|f ;d:t u|fxsju{df

;'v, zflGt, ;':jf:Yo, bL3f{o' Pj+ ;kmntfsf]xflb{s d·ndo z'esfdgf JoQm ub{5f} + .

nf]uf]

Page 63: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15363

!= JolQm kl/ro!((& ;fn c;f/ @) ut] ksgfhf]n, sf7df8f}+df hGd]sL uLtf kGt g]kfnL

;flxTodf uLtf s]z/Lsf gfdaf6 k|l;4 5g\ . /fhgLltzf:qdf Pd\=P= u/L s]xL;do >L % /Tg/fHo nIdL xfO{:s'n, afg]Zj/df lzIf0f u/]kl5 logn] zfxL g]kfnjfo';]jf lguddf ;xfos laqmL clws[taf6 ;]jf ;'? ul/g\ / lgb]{zs;Dd eO{ To;;+:yfaf6 ;]jf lgj[Q eOg\ . To;kl5 logn] Pe/]:6 PS;k|]; 6';{ PG8 6«feN;df 8]k'6Lhg/n d]g]h/ eP/ sfd u/]sf] b]lvG5 .

g]kfn /fhsLo k|1f k|lti7fgsf] ;b:o;lrj klg ePsL uLtf s]z/L ;dsfnLg;flxTo klqsfdf ;Dkfbs d08nsf] ;b:o klg ePsL x'g\ . gf/L ;flxTosf/x¿sf];flxlTos ;+:yf u'~hgsf] ;+:yfks ;b:osf ¿kdf /x]sL uLtf s]z/L xfn pQm;+:yfdf cWoIfsf] sfo{ef/ ;dfln/x]sL 5g\ . gf/L ;flxTo k|lti7fgsf] ;+/Ifs�–;Nnfxsf/;d]t /x]sL logL kGt :d[lt k|lti7fgsf] cWoIfsf ;fy} g]kfn cfVofg;dfh, jf0fL k|sfzg Pj+ ;fs{ n]vs tyf ;flxTo ;+:yf g]kfnsf] ;b:o klg x'g\ .pkGof; ;dfhsf] pkfWoIf, g]kfn kmfpG8];g ckm ;fs{ /fO6/ PG8 ln6/]r/sf];xcWoIfsf ¿kdf logsf] ;lqmotf /x]sf] kfOG5 . ;flxlTos ;+:yfsf cltl/QmljleGg ;fdflhs ;+:yfdf klg ;+nUg logL ljzfn ldng s]Gb|sf] pkfWoIf, afns'df/Lo'g]:sf] Snasf] cWoIf tyf u0f]zdfgl;+x cWoog k|lti7fgsf] ;b:o klg x'g\ .

ljleGg ;flxlTos ;fdflhs ;ª\3;+:yfdf ;lqmo uLtf s]z/Ln] JolQmut¿kdf ljleGg k|sf/sf 5fqj[lQ Pj+ k'/:sf/x¿sf] :yfkgf klg u/]sL 5g\ . logn]s]zj/fh d]df]l/on 5fqj[lQsf] :yfkgfsf ;fy} e]if/fh s]z/L cIfo sf]ifsf] :yfkgfu/]sL 5g\ . o;}u/L sfblDagL s]z/L afn;flxTo k'/:sf/sf] :yfkgfaf6 logn]afn;flxTosf] ljsf;df k|]/0ff k|bfg u/]sf] s'/f klg clj:d/0fLo 5 . logn] ;Ltf>Lk|ltef k'/:sf/sf] klg :yfkgf u/]sL 5g\ . o;/L cf�ˆgf] lghL vr{ tyf ;lqmotfdf:yflkt clwsf+z k'/:sf/sf] ;+/Ifsdf cfk"m :jo+ /x]/ logn] ltgnfO{ ultzLntfk|bfg ul//x]sL 5g\ .

;flxTosf/ uLtf s]z/L ljleGg ;+:yfaf6 k'/:s[t Pj+ ;Ddflgt klg ePsL5g\ . logn] w/0fLw/ k'/:sf/, u+sL�–j;'Gw/f k'/:sf/, nf]slk|of k'/:sf/, /fli6«ok|ltef k'/:sf/, ?b|/fh k'/:sf/h:tf ljleGg k'/:sf/ k|fKt u/]sL 5g\ . efg' ;flxTo;Ddfg, gf/L ;flxTo k|lti7fg g]kfn ;Ddfg, gj/ª\u ;flxTo k|lti7fg ;Ddfg,jlgtf ;flxTo k|sfzg ;Ddfg, x[borGb| :d[lt l;h{gf ;Ddfg, aL=8L=TofuL :d[lt;Ddfgh:tf ljleGg ;Ddfg k|fKt u/]sL logL bfloTj jfª\do k|lti7fg tyf ;okqLo'jf Snaåf/f klg ;Ddflgt eO;s]sL 5g\ .

@= ljifo lj:tf/ M cfVofgsf/ uLtf s]z/L@)@! ;fnsf] c?0ff]bodf k|sflzt �…ck/fwL sf] <Ú zLif{s syfaf6 ;flxToofqf

k|f/De ug{] uLtf s]z/Lsf] n]vgdf lg/Gt/tf kfOG5 . k'ugk'u kfFr bzs nfdf]

cfVofgsf/ uLtf s]z/L nLnf n'O�“6]n

sLlt{k'/, sf7df8f}+

Page 64: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15364

;lqmo ;flxTo ofqfdf logn] cfVofgsf If]qdf Voflt cfh{g u/]sL 5g\ . cfVofgcGtu{t\kg{] syf / pkGof; n]vg logsf] ljz]if ?lrsf] If]q /x]sf] 5 . To;df klg pkGof;n]vgnfO{ cf�ˆgf] ;fwgfsf] s]Gb|laGb' agfPsL uLtf s]z/L] @)#$ ;fndf k|sflzt sl;+u/sf dfWodaf6 g]kfnL pkGof;sf If]qdf k|j]z u/]sL x'g\ . logsf tLg j6f syf ;ª\u|xtyf P3f/j6f pkGof; k|sflzt 5g\ . logsf] vf]h pkGof; cª\u|]hLdf cg'lbt eO{ Thesearch zLif{sdf k|sflzt 5 . cfVofgcGtu{t\ kg{] syf / pkGof;df cfwfl/t eP/ uLtfs]z/Lsf n]vgLsf] j}lzi6\o s]nfpg' o; n]vsf] p2]Zo /x]sf] 5 .

@=! syfsf/uLtf s]z/Lsf t/ª\u -@)%&_, e'd/L -@)%(_, nx/ -@)^^_ h:tf syfs[lt

k|sflzt 5g\ . logsf syfdf ;dfhdf JofKt /f]u, ef]s, ul/aL, cGwljZjf;,zf]if0fh:tf ljljw JolQmut, kfl/jfl/s / ;fdflhs kIfx¿sf] oyfy{d"ns k|:t'ltkfOG5 . gf/Lsf ljleGg ;d:ofnfO{ ljz]if :yfg lbOPsf logsf syfdf ljleGgpd]/, cj:yf / ju{sf gf/Lx¿n] ef]Ug'k/]sf b'/j:yf, cTofrf/, b'/frf/, kL8f,cefj, c;Gt'li6, ljjztf, j'm07f, lg/fzf, tgfp, lj;ª\ult cflb kIf lrlqt 5 .gf/Lk|lt x'g] ljljw vfn] zf]if0fsf lj?4 cfjfh p7fO{ ;d:of ;dfwfgsf] vf]hLtk{mljz]if ?lr b]vfOPsf logsf syfdf kl/l:ylt;fk]If gf/Lx¿ s]xL dfqfdf eP klgcf�ˆgf] cl:dtfk|lt ;r]t b]lvG5g\ . b; dlxgf;Dd sf]vdf /fv]/ cf�ˆgf] /ut r';fO{x'sf{Psf ;Gtfgn] cfdfsf] gfdaf6 gful/stf kfpg' kg{] efj cleJol~ht logsfsyfdf gf/Lk|lt ;Ddfg / >4f k|s6 ug'{kg]{ b[li6sf]0f clu ;fl/Psf] 5 . gf/Lsf]zfZjt kIf dft[TjnfO{ k'?ifsf] sdhf]/Lsf sf/0f al~rt ug{' gx'g] wf/0ffsf] k|:t'ltkfOg] logsf syfdf j}1flgs pknlAwn] lbg;Sg] ;'ljwfsf] k|of]uaf6 gf/Lsf] cfdfx'g] clwsf/ ;'/lIft x'g'kg{] efj d'vl/t 5 . j}1flgs pknlAwsf sf/0f lgbf{]ifgf/Ln] Gofo kfpg] ;Defjgfsf] ;ª\s]t kfOg] logsf syfdf dlxnf ;zQmLs/0fsf]efj klg cleJol~ht 5 .

uLtf s]z/Lsf syfdf sfd / dfdsf] vf]hLdf ljb]lzg afWo g]kfnLsf;d:of, nf]8;]l8ª, a9\bf] dxFuL, cJojl:yt oftfoft k|0ffnL, dfgj t:s/L, ;z:qåGåaf6 pTkGg kL8f / kl/0ffd, zflGtsf] rfxgf, /fi6«k|]d, /x:odotf, k|s[ltlrq0f,juL{o lje]bh:tf cg]s ;Gbe{ / k|;ª\nfO{ klg ljifo agfOPsf] 5 . plrt cj;/kfP ckfª\un] klg cGo dflg; ;/x l;h{gfTds sfd u/L ;Ddflgt hLjg lhpg;S5g\ eGg] efj d'vl/t logsf s]xL syfdf afndgf]lj1fgsf] klg k|:t'lt kfOG5 .logsf clwsf+z syfdf hLjg;DaGwL wf/0ff cleJoQm ug'{sf ;fy} ;fy} ljrf/jfSosf] klg k|of]u ul/Psf] kfOG5 . cf�ˆgf ljljw wf/0ffnfO{ k|:t't ub{} o'uLg;fdflhs oyfy{sf] k|s6Ls/0f logsf syf l;h{gfsf] d'Vo p2]Zo /x]sf] b]lvG5 .hLjgdf ;dembf/Lsf ;fy clu a9\b} kfl/jfl/s Pj+ ;fdflhs ;'wf/sf ;fy} ;'vb;dfh lgdf{0fsf] rfxgfsf] k|s6Ls/0f tyf ;sf/fTds Pj+ ;'wf/f]Gd'v j}rfl/stfsf]k|:t'lt logsf] syfut j}lzi6Ø /x]sf] b]lvG5 .

;f]emf], ;/n / clewfTds efiffsf] k|of]udf ?lr /fVg] uLtf s]z/Lsf syfdfdfgs g]kfnL efiffsf] k|of]u kfOG5 . logn] cf?gf syfdf ljleGg k|fljlws zAbsf]klg k|of]u u/]sL 5g\ . obfsbf jftf{nfkLo / PsfnfkLo z}nLsf] k|of]u kfOP klgj0f{gfTdstf g} uLtf s]z/Lsf] syf n]vgsf] z}nLut klxrfg xf] .

Page 65: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15365

@=@ pkGof;sf/@)#$ ;fndf k|sflzt sl;ª\u/sf dfWodaf6 g]kfnL pkGof;hutdf k|j]z

u/]sL uLtf s]z/Lsf ;f}uft -@)$^_, cfjfh -@)$&_, d'lQm -@)$*_, vf]h -@)%)_,clGtd lgDtf] -@)%!_, ljZjf; -@)%@_, v'nf cfsfz -@)%$_, gf]s/L -@)%%_,lgisif { -@)^)_, ab\lnFbf] lIflth -@)^^_ h:tf cf}kGofl;s s[lt k|sflzt 5g\ .g]kfnL ;dfhdf JofKt ljljw k|sf/sf gf/L ;d:ofnfO{ s]Gb|df /fvL pkGof;l;h{gf ug{] logsf pkGof;df kfOg] d"n :j/ n}ª\lus ;dfgtfsf] vf]hL xf] .;fdflhs cGwljZjf;, ¿l9u|:t wfld{s÷kf/Dkl/s dfGotf tyf kIfkftk"0f{ sfg'gLlgodaf6 lt/:s[t Pj+ ckx]lnt ePsf ;Gbe{df gf/L cl:dtfsf] /Iff / :jtGqtfsfnflu logsf pkGof;df cfjfh p7fOPsf] 5 . gf/L lzlIft / r]tgzLn eP kl/jf/,;dfh Pj+ /fi6«s} pGglt x'g] wf/0ff cleJoQm logsf pkGof;df gf/Lzf]if0fsf]lhDd]jf/ k'?if dfq geO{ gf/L klg ePsf] oyfy{ klg lrlqt 5 . logsf k|foM ;a}pkGof;df gf/Ldf qmdzM b]vfkb{} uPsf] cl:tTjr]t / gf/LjfbL cjwf/0ffsf] k|:t'ltkfOG5 . ;ª\sL0f{ ;fdflhs dfgl;stfnfO{ :jLsf/L gf/sLo hLjg lhpg'eGbfljj]sk"0f{ 9ª\un] cf�ˆgf] zlQm klxrfg]/ clu a9]df gf/Lsf] JolQmut hLjg ;kmnx'gfsf ;fy} gf/Llj/f]wL ;Dk"0f{ ;fdflhs lqmofsnfk qmdzM Go"g x'Fb} hfg] ljZjf;cleJoQm logsf pkGof;df gf/L ljb|f]]xnfO{ sf]/f ;}4flGts ¿kdf geO{ ljj]sk"0f{9ª\un] ;do;fk]If ¿kdf k|:t't ul/Psf] 5 . j}1flgs pknlAw �…6]:66Ø'a a]aLÚnfO{cfk;L ;dembf/Lsf ;fy :jLsf/]/ dft[Tjsf] sb/ / ;Ddfg ug'{ kg{] wf/0ffsf]k|:t'lt klg logsf pkGof;df cleJoQm gf/LjfbL r]ts} pbfx/0f xf] . of}gsf]t[lKtdf gf/L�–k'?if b'j}sf] ;fe]mbf/L eP klg :jtGqtfsf cf8df k'?ifn] dgk/L9ª\un] kl/l:yltsf] kmfObf p7fpg] / gf/LrflxF To;af6 pTkGg gsf/fTds kl/0ffdPj+ ;d:ofaf6 kLl8t eO{ ;bf lklN;/xg'kg{] Psfª\uL ;fdflhs b[li6sf]0fsf] lj/f]wk|ToIf�–k/f]If b'j} 9ª\un] ul/Psf] 5 . P]ltxfl;s ljifo ;d]l6Psf] logsf] d'lQmdfk|o'Qm P]ltxfl;s 36gf k|:t'ltsf] ceLi6 Oltxf;sf] lrq0f geO{ nfdf] ;dob]lvzf]if0f tyf pTkL8gsf] hfnf]df lklN;P/ /xg afWo lg/Lx g]kfnL dlxnfsf] l:yltnfO{k|:6 kfg{] p2]Zon] k|]l/t b]lvG5 . logsf] v'nf cfsfzdf rflxF ljleGg sf/0fjz;8sdf lhpg ljjz afnsx¿sf] bogLo l:yltnfO{ ljifo agfOPsf] 5 .

uLtf s]z/Lsf pkGof;df cfGtl/s / afXo b'j} k|sf/sf åGåsf] k|of]u ;txL¿kdf ePsf] 5 . b'O{ leGg kl/j]z / dfgl;stfsf JolQmsf] j}rfl/s åGå afXoåGåsf ¿kdf b]lvPsf logsf pkGof;df cfGtl/s åGåsf ¿kdf cl:tTj ;r]tJolQmut rfxgf / ;+:sf/sf aLrdf lklN;g k'u]sf] ;ª\s6u|:t dfgl;stfnfO{ k|:t'tul/P klg åGåsf] k|of]urflxF ;zQm ¿kdf ePsf] b]lvFb}g . n}ª\lus ;dfgtfsf] vf]hLub{} gf/L :jtGqtfsf] ;Ddfgsf ;fy gf/LjfbL cjwf/0ffnfO{ k|:t't ug'{ pkGof;sf/sf]Wo]o ePsfn] åGå ljwfgdf clNemP/ o;nfO{ nDAofpg] kIfdf g/x]sf sf/0f logsfpkGof;df åGåljwfg ;zQm ¿kdf b]vfgk/]sf] xf] .

uLtf s]z/Lsf pkGof;df k|o'Qm clwsf+z ;xefuL lzlIft, af}l4s x'gfsf;fy} cf�ˆgf] cl:tTjk|lt ;r]t b]lvG5g\ . logsf pkGof;df k|o'Qm sltko k'?if;xefuL ;ª\sL0f{ dfgl;stfnfO{ 5f]8\g g;Sg] vfnsf 5g\ eg] sltko bofn',ljj]sL tyf gf/Lk|lt ;+j]bgzLn eO{ ;xof]u ug{] pbf/ klg 5g\ . gf/L ;xefuLsf]

Page 66: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15366

cflwSo kfOg] logsf pkGof;df sltko ;xefuLnfO{ cfbz{sf] cfj/0fleq k|:t'tul/Psf] 5 . logsf pkGof;df k|o'Qm gf/L ;xefuL r]tgzLn, ultzLn, ljj]sLx'gfsf ;fy} cf�ˆgf] cl:tTj /Iffsf nflu 86]/ ;ª\3if{ ug{;Sg], lgeL{s, b[9, ;an,;zQm / lg0f{ofTds zlQm ePsf tyf ;ª\sL0f{ ;fdflhs ;f]rfOnfO{ r'gf}tLlbg;Sg] vfnsf b]lv5g\ .

;dosf] ;3g Pj+ lj:t[t k|:t'lt kfOg] uLtf s]z/Lsf pkGof;df ̂ �–& jif{b]lvPs ztfAbLeGbf a9Lsf] ;]/fk]m/f] ;d]l6Psf] 5 . d"n ¿kdf sf7df8f}+sf] dWodjuL{okfl/jfl/s kl/j]z lrlqt logsf pkGof;df j:t'sf] cfjZostfcg';f/ ufpF3/ tyfljb]zL e"ld klg lrlqt 5g\ . ljb]zL kl/j]zsf ;Gbe{df :yfgLo /Lltl/jfh /;+:sf/sf] lrq0fdf lgs} ;r]ttf kfOg] logsf pkGof;df u|fdL0f hLjgsf ;/ntf,xflb{stf, Odfgbf/L tyf ;x/L hLjgsf s[lqdtf Pj+ s'l6ntf klg lrlqt 5g\ .logsf pkGof;df jftfj/0f cfGtl/s / afÅo b'j} kIfaf6 ;'vbeGbf a9L b'vb /qf;b /x]sf] eP klg k|foM pkGof;sf] cGTolt/ ;'vb jftfj/0fsf] ;ª\s]t kfOG5 .

ljleGg pd]/, ju{ / kl/l:yltsf g]kfnL gf/Ln] ef]Ug'k/]sf cGofo, cTofrf/ /zf]if0fsf] cGTo ub{} ;dtfd"ns ;dfhsf] rfxgfsf] cleJolQmsf ;fy g]kfnL gf/LdfqmdzM b]vfkb{} uPsf] ;fdflhs ljs[lt�–lj;ª\ultsf lj?4 ljb|f]x / cl:tTjr]tsf]k|:t'lt uLtf s]z/Lsf] cf}kGofl;s p2]Zo /x]sf] b]lvG5 . gf/L :jtGqtfsf] ;Ddfgsfnflu cfu|x ub{} gf/LjfbL cjwf/0ffnfO{ lzi6, zfnLg, ljj]sk"0f{ 9ª\un] cleJoQmug'{ tyf gf/L canf geO{ ;an, zlQmzfnL tyf ;zQm 5g\ eGg] ;Gb]z k|jfx ug'{klg logsf] cf}kGofl;s ceLi6 /x]sf] kfOG5 . k|foM t[tLo k'?if b[li6laGb' k|of]udf?lr /fVg] uLtf s]z/Lsf] cfjfh k|yd k'?if b[li6laGb'df ;+/lrt 5 eg] d'lQmrflxFk|yd tyf t[tLok'?if b[li6laGb'sf] ldl>t z}nLdf ;+/lrt 5 . n}ª\lus ;dfgtf tyfgf/L :jtGqtfsf] kl/efiff vf]Hg] tyf To;sf] JofVof ug{] k|of; ePsf logsfpkGof;x¿ gf/L zf]if0f / pTkL8gsf] dfld{s k|:t'ltn] ubf{ ;+j]bgzLntf / tfls{stfsf]ldl>t ¿k ag]/ b]vfk/]sf 5g\ .

;/n Pj+ ;xh tyf ;xefuLsf] :t/cg'¿ksf] eflifs k|of]udf ?lr /fVg] uLtfs]z/Lsf pkGof;df pvfg tyf 6'Ssfsf] k|of]u klg oyf]lrt 9ª\udf ul/Psf] 5 .o;k|sf/sf] k|of]un] logsf] cleJolQmnfO{ /f]rs / k|efjsf/L agfPsf] 5 . j:t'sf]cfjZostf tyf ;xefuLsf] l:yltnfO{ Wofgdf /fv]/ lxGbL, cª\u|]hLsf zAb, kbfjnLtyf jfSosf] k|of]u ;r]ttfk"j{s ul/Psf logsf pkGof; o;k|sf/sf ljljwtfo'Qmk|of]un] ;xh, :jfefljs tyf hLjGt aGgk'u]sf 5g\ . j0f{gfTds, ljj/0ffTds tyf;+jfbfTds z}nL k|o'Qm logsf pkGof;df ;fdflhs, k|fs[lts If]qaf6 l6lkPsflaDa�–k|tLssf] klg k|of]u kfOG5 . o;n] efiffnfO{ cfsif{s / snfTds agfPsf]b]lvG5 . logsf pkGof;df k|o'Qm zLif{s tyf pkGof;sf] efj, sYo Pj+ p2]ZosfaLr k"/} tfnd]n /x]sfn] tL ;fd~h:od"ns b]lvG5g\ . logsf sl;+u/, clGtdlgDtf]h:tf zLif{srflxF pkGof;sf] qf;b kl/0flttk{m pGd'v b]lvG5g\ eg] cGozLif{sx¿ ;'vb kl/0flttk{m pGd'v b]lvG5g\ .

#= lgisif{k'ugk'u kfFr bzs nfdf] ;flxToofqfdf y'k|} cfVofgfTds s[ltsf] l;h{gf u/L

g]kfnL cfVofgsf If]qdf cfkm\gf] klxrfg agfpg ;Ifd syfsf/ uLtf s]z/L k|foM

Page 67: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15367

5f]6f5f]6f chl6n ;+/rgfsf syf;h{s x'g\ . o'uLg oyfy{sf ljljw kf6fnfO{ ljrf/df 9fn]/ cfbzf{]Gd'v oyfy{jfbL Pj+ :jR5GbtfjfbL 9ª\udf k|:t't ug{] uLtf s]z/Lg]kfnLsL pNn]vgLo syfsf/ x'g\ .

uLtf s]z/Lsf pkGof;sf] d"n ljifo ljljw If]qdf JofKt gf/L ;d:of g} xf] .;dfhdf 36\g] / 36\g ;Sg] 36gfx¿nfO{ ;d]6]/ cf}kGofl;s :j¿k k|bfg ul/Psflogsf s[ltdf gf/L lzlIft / ;an eP dfq gf/L :jtGqtf / ;dfgtf k|fKt x'g]wf/0ff d'vl/t 5 . gLltjfbL�–;'wf/jfbL r]tgf k|an ¿kdf kfOg] logsf pkGof;dfgf/LjfbL cjwf/0ffsf] ;zQm k|:t'lt kfOG5 . j0f{gfTds, ljj/0ffTds, jftf{nfkLotyf PsfnfkLoh:tf ljljw z}nLsf] k|of]u ug{] uLtf s]z/Lsf pkGof;sf] efiff ;/n/ ;xh b]lvG5 . ;du|df eGg'kbf{ jt{dfg ;dosL cfbzf{]Gd'v oyfy{jfbL, oyfy{jfbL,cfnf]rgfTds oyfy{jfbL, P]ltxfl;s oyfy{jfbL tyf gf/LjfbL pkGof;sf/sf ¿kdfb]vfk/]sL uLtf s]z/Lsf] of]ubfg g]kfnL pkGof;sf] Oltxf;df kl/df0ffTds /u'0ffTds b'j} b[li6n] pNn]vgLo / ljlzi6 /x]sf] 5 .

kf/]/ lrQ 7"nf], knfcf];\ cfzf ;d[l4sf]cGwsf/ ;a x/fcf];\, hudufcf];\ h"g Pstfsf]

kL8f, si6x¿ k'/fgf, aNemg' x'Fb}g st} klglx+zf, cftÍ / xTof, cÍ''/fpg' x'Fb}g otfplt

pv]lnpg\ lg/fzf h/}af6, 5fcf];\ OGb|]0fL dgdfxif{sf] Hof]lt anf];\, e'mlNsof];\ ljxfgL ;'gf}nf

czflGtsf] hfnf] kmf6f];\, k}mlnof];\ ;fd|fHo zflGtsf]lxdfn, kxf8, t/fO{ ;j{q, h'd'{/fcf];\ cfef ;b\efjsf]

nf]sxLt hudufcf];\, dudufcf];\ dg cfgGbn]snsn auf];\ afudtL, d':s'/fcf];\ d'xf/ cfdfsf]

g"tg j;Gt e'mnf];\, xfd|f] 3/ uf]7dfgofF jif{ k'mnf];\, xfd|f] dg dlitisdf

gof�“ jif{ k'mnf];\ dl0f/fh l;+x

[email protected]

Page 68: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15368

slj uf]s'n clwsf/L ;d;fdlos g]kfnL sljtfsf] If]qdf gofF gfd xf]Og .pgn] /r]sf sljtfx¿ w]/} cl3b]lv ljleGg kqklqsfdf k|sflzt eO/x]sf 5g\ .ev{/} pgsf] cIf/sf] 3/ gfds sljtf ;ª\u|x k|sfzgdf cfPsf] 5 . o;leq ef/Laf]Sg] dfG5], b]z l;Fufg]{ xft, cIf/sf cf8df, hf8f], 3/ nufot ljleGg zLif{ssf%$ j6f sljtfx¿ /x]sf 5g\ . cIf/sf] 3/ ;+j]bgfsf] Pp6f To:tf] ;+;f/ xf] hxfFul/aL / cefjdf afFRg afWo dflg;sf kIfdf jsfnt ul/Psf] 5 . ef/L af]Sg] dfG5]zLif{ssf] sljtfdf OdfGbf/Lsf] ;'Gb/ t:aL/ p;n] cf�ˆg} 5ftLdf sf]/]sf] 5:jfledfgsf] ;'uGw p;n] cf�ˆg} b]zsf] km]/f]df l;p/]sf] 5 elgPsf] 5 . dfgjLo;+j]bgfnfO{ Jofjxfl/s ?kdf n]Vg vlKk; slj uf]s'n dWodjuL{o dflg;sf kL8fx¿af]Ng] slj x'g\ . pgsf sljtfdf cS;/ dflg;n] k"/f ug{ g;s]sf ;kgf, cfly{scefj, gfl;Psf] ;DaGw / hLjgdf tSdfh:tf] k6s k6s ldn]sf xf/x¿ e]l6G5g\ .slj uf]s'n lg/fz 5}gg\, pgsf sljtfx¿n] xf/]sf dflg;x¿sf] k|ltlglwTj u5{g\ .cIf/sf 3/ ToxL cGof]nu|:t dflg;sf tl:a/x¿ x'g\ . cIf/sf cf8df zLif{ssf]sljtfdf sljn] lhGbuLsf] ;fy{stf ;d]6\g] u/]sf 5g\ / cIf/leq} cf�ˆgf] cd/tfvf]h]sf 5g\ . b]z l;ufg]{ xft sljtfdf k/b]zdf a;]/ cf�ˆgf] b]zsf] ;Demgf x'G5/ 6'lqmG5 dg elgPsf] 5 . hf8f] zLif{ssf] sljtf d'6' g} sdfpg] lr;f] l;/]6f] af]s]/hf8f] gfdsf] Pp6f cftª\s af; dfUg lxFl8/x\of] elgPsf] 5 . sljtfsf] v]tLdfsljtfs} dnhnn] efjgfTds kf]if0f kfPsf slj uf]s'n hLjgsf] ;f9] rf/ bzsdfaNn klxnf] sfJos[lt lnP/ b]vf k/]sf 5g\ . cfkm";Fusf bf}Ft/Lx¿ ;flxlToslrgf/Ldf gfdL sxlnP/ klxrfgsf] lx;fadf kfsf] eO;Sbf pgsf] sljtf ofqf eg]s[ltut ¿kdf ev{/ b]vfk/]sf] 5 .

zAb / cIf/x¿nfO{ cufw dfof u5{g\ slj . cIf/ / cg'e"ltsf] of] u'R5fn]kf7sx¿sf] dgleq snfTds /ª / ;'jf; lbg] s'/fdf xfdL ljZj:t 5f} . uLt /uLtsf/x¿ zLif{ssf] sljtfleq uLtsf/x¿ eg] cf�ˆgf] d"Nojfg uLlt ;[hgfnfO{;fy{s t'Nofpg eg]h:tf] ;ª\uLt slxNo} e]6\b}gg\�— sljn] eg]sf 5g\ . xjfOofqfzLif{ssf] sljtfleq cfsfzsf] prfOaf6 wtL{sf rLhj:t'nfO{ xf]rf] / ;"Id b]VgkfpFbf lsg xf] < dfG5] To;nfO{ ofqfsf] ;fy{stf dx;'; ubf]{/x]5 elgPsf] 5 .

dg gk/]sf] ef]hgs;}n] /x/ u/]/ sf]RofOlbFb}dfsxfF dL7f] x'G5 /cflv/ nufOlbg]sf] hLpdf g;'xfPsf] n'uflj:tf/} lj:tf/} Rofltg} k'Uof] .

slj clwsf/Ln] n]v]sf sljtfdf ljifoj:t'sf] ljljwtf kfOG5, To:t} pgsf]lzNk z}nLdf klg ljljwtf e]l6G5 . cfzfsf] u'/fF; / ;Tsd{sf] pkf;gf zLif{ssf]sljtfleq cfsfª\Iffsf] xnf]df /dfO/x]sf] a]nf st{Josf] s:tf] kl;gf aufP/cfbz{sf] c3{kfg u/fpmF d ltdLnfO{ elgPsf] 5 . lxhf]cfh Pp6f vNofª\ dNofª\lbgx'F glhlsg] u5{ / s]xL cfjfhx¿n] lg/Gt/ 5'g\ u5{g\ eGb} sljn] cfjfhsf] cf]tsljtfdf cfjfhx¿leq kmf6]sf] eljio l;pg] xftx¿ vf]h]sf 5g\ . d]/f] cf;fsf]

cIf/sf] 3/ c?0faxfb'/ vqL gbL

Page 69: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15369

;kgfleq sljtfdf d]/L cfdfn] l;p/]sf cfzfsf] e¥ofªaf6 lrKn]/ sl;+u/sf]y'k|f]leq 8Nnf] kb}{ lyof] cfsflzPsf] Pp6f ofqf elgPsf] 5 . dg gk/]sf] ufF;sljtfdf Oltxf;sf] d}bfg Pp6f x'Gb'/L p7\g} kg]{ eof] b]zeSt 5f]/fx¿ cfFwL /c;Lgf ag]/ h'6\g} kg]{ eof] elgPsf] 5 . nfnk'hf{ zLif{ssf] sljtfdf k'hf{x¿df gfdylkb} / d]l6b} hfG5g\ ;/sf/L c8\8fsf df]6f 98\8Lx¿df NofKr]sf lg;fgLx¿;Fu}:jfldTj ;fldTj ;fl6Fb} hfG5g\ elgPsf] 5 . ;ª\u|xleqsf clwsf+z sljtfx¿ljleGg ;dodf ljleGg kqklqsfx?df k|sflzt ePsf 5g\ . sltko sljtfx¿;fdfGo cj:yfdf n]lvPsf 5g\ . pgn] n]v]sf sljtfx¿ ;/n 5g\ . zAb / jfSoljGof; klg ;fdfGo 5 . To;sf/0fn] slj uf]s'nsf sljtfnfO{ cfd kf7sn] Hofb};/n eof] klg eGg ;S5g\ .

xftv'§f 5}gg\ p;sf To;}n]s'sd{sf] jLeT; b[Zo 6'n'6'n' dfq x]g{ ;S5uP/ af6f] 5]sL

o; ;ª\u|xleqsf] clGtd sljtf cIf/ klUnPkl5 zLif{ssf] sljtfdf j/kmsfl9Ssf h:tf cIf/sf 8Nnf lxdgbLdf ¿kfGt/ x'Fb} ubf{ afFemf v]tx¿ pT;j dgfpg]tof/L ug{ yfN5g\�— sljn] eg]sf 5g\ .

b]z d'6'leq9's 9's ul//xG5clg cf]xf]/ bf]xf]/ ul//x]5/ut;Fu} gzf gzf leq .

zflGtsf] vf]hLdfkG5fpFb} d[To'sf cfofdx¿eTsfpFb} qmGbgsf ;]t'x¿hLjg uLt ufO/x]5xhf/f}+ ;Ldfx¿ sf]/]/cfkm} leqafFRg] axfgfdfdg ;f6]/ cFWof/f]l;tHof]lt afn]/ u'l~h/x]5hLjgsf P]gfx¿df/, Roft]/ e|dsf kbf{x¿x/kn ljj]sdf afFlr/x]5 b]z .

sdnf l/;fn Hof]lt

b]z

Page 70: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15370

nfuL rSs/ w]/ a[4 josf] k|f0fL 9nL a];/Lsf]xL d5{ csfndf lsg s7} a]xf]; d"5f{ k/Lcfkm\g} 56k6Ldf ;a} nug 5g\ cfP/ sf] x]5{ //f]O{ ef]lu/x]5 si6s/n] PSnf] la/fdL 3/ .

a]nf d+l;/ v]tdf nxa/L Tof] wfg kfs]kl5Tof] df;fGt hgfO{ afbn p7L cfsfz 9fs]kl5,;f/f wfg 9nfO{ emf5{ ls egL lrGtf p7L cflv/ef] ef] hfGg st} eg]/ d a;]F PSnf] la/fdL 3/ .

ufO{ e}F;L / 3fF; kft 3/sf] ;Dem]/ wGbf ;a}xfdL Ps /x]/ x]g{ klg of] cf}lrTo ofb e},s]xL sfd s'/f ldnfpg' lyof] ;f]r]/ s] k'U5 /p7\g" ;Tg' / a:g' d'l:sn eof] PSnf] la/fdL 3/ .

sf]xL t:s/ jf hgfj/ oxfF cfP/ df}sf 9'sLkm]/L leq k;]/ s]xL a6'nL rf]/L n'6L lnG5 lso:t} 3f]/ t/+un] dg lvlr lg:s]/ af/L lt/nf}/f]s} e/df 3'd]F lbge/L PSnf] la/fdL 3/ .

;fx|} d'lZsn x'G5 plEeg clg p7\bf / ;'Tbf klglrDnL nf]rg oL b'j} x/38L ef]Ub}5' of] /GygLof] rsf]{ tgsf] b'vfO{ slxn] s]n] lgsf] x'G5 /kL8f cft'/tf lg/Gt/ oxfF PSnf] la/fdL 3/ .

k5{g\ of] 3/df cg]s y/Lsf 6G6f ;d]6\g} k/\of]gftLgL ;xof]uLgL 5 pm o;} ljBfyL{ k9\g} k/\of}cfO{ em6\6 oxfF bofn' lbnn] cfwf/ sf] lbG5 /cf/fdL kgaf6 al~rt pxL PSnf] lj/fdL 3/ .

s:nfO{ d atfpFm of] Jolytsf] ;Gbe{ ldNg] syfkftf] 5ftL b'v]/ kf]N5 clt g} rsf]{ 5 leqL Aoyfof] s:tf] 36gf crfgs k¥of] Tof] b}jsf] s] e/s] s] ef]U5 au]/ hLjg gbL PSnf] la/fdL 3/ .

PSnf] la/fdL 3/ob'gfy ;/n

Page 71: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15371

dflyNnf] x/ of] k5fl8 lt/sf] kftf] / 5ftL cltr:sf lbG5 / kf]N5 b'V5 d ;xF' cJoQm afwf sfltwSsf Ps ldg]6 leq vlgof] nDAofO{ dsf{ kL/ef]uL a:5 syfJoyf sl7gtf PSnf] la/fdL 3/ .

vf]sL cflR5pFn] ;tfO{ clt g} ;jf+{u ys{G5 of]of}6f 5]b k:of] pslNrO{ st} wf]sf lbg] xf] ls of],kfO{ cf}iflw PS;/] lnO;s]F afFsL c? s] 5 / <vfgf ;+oddf ;ts{ /x'Fnf PSnf] la/fdL 3/ .

of] of}6f sljtf 5 k|:t't oxfF of] olQ g} n]lvof]kf]v]sf] sljn] lj/Qm lbnsf] s]xL u'gf;f] 5 of],Kof/f kf7ssf ;dIf o;n]] s:nfO{ s] lbG5 /s]xL uGyg kf]lvof] x[bosf] lj>fds} vflt/ .

ul/aLsf sf/0f b]x Aofkf/ ul//x]sfx¿ cfDbfgL sd x'g yfn]kl5 lrlGtt ag] .Tof] lrGtf pgLx¿sf] ;ª\u7g;Dd k'Uof] . ;+u7gn] 7fGof]�— ljZjAofkL cfly{sdGbLsf sf/0f o:tf] ePsf] x'g;S5 . t/ ;a}hgf o; s'/fdf ;xdt x'g ;s]gg\ .Tof] c;xdltsf] :j/nfO{ Pp6f Pg\hLcf]n] k|f]h]S6 agfP/ cufl8 agfof] .

nfdf] cg';Gwfg kl5 Tof] Pg\hLcf]n] l/kf]6{ tof/ kf¥of] . To;n] b]x Aofkf/df;+nUg dlxnfx¿sf] 7"nf] e]nf 8fs]/ ;a}sf cufl8 Tof] l/kf]6{ ;'gfpg yfNof] .l/kf]6{df n]lvPsf] lyof]�— �…k/fk"j{sfnb]lv rlncfPsf] of] Aofkf/ lbg k|ltlbg km:6fpFbf]5 . dfq u|fxsf] ?rL km]l/Psf] xf] . cfhsn pgLx¿ ;'Gb/, lzlIft / 7"nf 3/fgfsfh:tf nfUg] of}g Aofj;foL dlxnf vf]Hg yfn]sf 5g\ . ltgnfO{ vf]Hb} af6f], uNnL,rf]s tyf xf]6ndf ef+}tfl/g' eGbf Sof6nu x]/]/, j]a;fO6df vf]h]/ cfkm"nfO{ dgkg]{nfO{ 5fGg] ub{5g\ . gofF k|ljlwdf cEo:t o:tf gu/aw'x¿n] of}g ahf/df sAhfhdfPsf5g\ . ca ;dofg's"n tkfO+{x¿n] klg cfkm"nfO{ kl/jt{g u/L k|lt:kwf{dfcfpg' kb{5 . xfdL tkfO{x¿nfO{ k|lzIf0f lbg]5f}+ . o;sf nflu bftf ;d"x;Fu;xof]usf] nflu cg'/f]w ul/;s]sf 5f}+ .

cg';Gwfgsf] l/kf]6{ ;'g]/ ;xefuL tL ;a} :tAw eP . olQs}df Pshgf;xefuL h'?Ss p7]/ af]Ng yfnL�— �…cfOdfO{sf] ;f}tf cfOdfO{ g} x'G5 eGy,] xf] /x]5 .xfdLh:tf cgk9 ul/asf] efu vf];]/ vfg]x¿sf] ;Tofgfz\ xf];\ Û tL gv/dfpnLx¿nfO{P8;\ nfuf];\ ÛÚ

k|lt:kwf{s[i0f ahufO{+a|;]N;, j]lNhod

Page 72: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15372

g]kfn k|1f k|lti7fgn] r}q & ut] ljZj sljtf lbj; sfo{qmd ;DkGg u/]sf]lyof] . pQm sfo{qmdsf s]xL /dfOnf k|z+ª\ux¿ o; k|sf/ 5g\ M�–

!= sfJo kf7sf] ;'?jft ub}{ slj dGh'nn] af3 / dfG5] ;DaGwL sljtf;'gfPkl5 dnfO{ xtf/ 5 eg]/ lxFl8xfNg' eof] .

@= sfJo jfrgs} qmddf k|f1;efsf ;b:o nlnhg /fjnn] hª\un ;DaGwLsljtf ;'gfpg' eof] .

#= o;} qmddf slj t'n;L lbj;sf] kfnf] cfof] . pxfFn] sljtf ;'gfpg'eGbfklxn] xF;fpg' eof] o;/L�— �…cfh ljZj sljtf lbj;, d sljtf ;'gfpg] t'n;L lbj; .To;kl5 eGg'eof]�— d cs}{ sljtf ;'gfpF eGg] ljrf/n] cfPsf] lyPF t/ dGh'n //fjnsf] afw / hª\unsf] sljtf ;'lg;s]kl5 dnfO{ klg nfUof] d klg af3s}sljtf ;'gfpF . To;}n] k'/fg} eP klg d afw ;DaGwL sljtf ;'gfpF5' .Ú olt eGb}pxfFn] afwrfn zLif{ssf] sljtf lgs} bdbf/ ¿kdf jfrg ug'{ eof] . x'gt pxfFsf]sljtf jfrg ug]{ snf k|z+;fnfos g} /x]5 . Tof] sljtf ;'lg;s]kl5 sljx¿dfvf;v'; rNg nfUof] ls ca xfd|f sljx¿ klg hª\unsf sljtf ;'gfpg] lxDdtug{;Sg] eP5g\ . lxDdt gxf];\ klg lsg < klxn] hª\un eGg] zAb ;'Gg] ljlQs}8/fpg] sljx¿n] hª\unsf afw, l;+x, Zofn / AjfF;fx¿;Fu zx/df g} ldqtf ufF:gyfn]kl5 s]sf] 8/ <

$= sljtf jfrgdf sljx¿ dfq lyPgg\ lgjGwsf/ / ;dfnf]rsx¿ klg lyP .vfF6L sljx¿ eg] sd} lyP . /hgL 9sfnn] sljtf ;'gfPkl5 Pshgf sljn] eg]�…pxfF slxn]b]lv slj <Ú pxfFnfO{ d~rdf �…sljÚ eg]/ af]nfOPsf] lyof] .

pxfFn] klg elglbg' eof] �…d sjloqL x'F, slj xf]Og . t/ sljsf] lnË x'Fb}g .Úclg t sljx¿ d'vfd'v ug{ yfn] . d';'d';' xfF:g yfn] .

%= vfF6L slj >a0f d'sf?ªn] sljtf ;'gfpg' eof] . ;'?df t nfUof] sljtfg} xf] . ;'Gb} hfFbf n3'syf xf] ls h:tf] klg nfUof] . To;kl5 km]l/ ;'Gb} hfFbf n3'syfxf]Og, nfd} syf xf] h:tf] klg nfUof] / cGTodf t syf ;yf xf]Og /x]5 k"/} Oltxf;kf] /x]5 eGg] yfx eof] . pxfFn] cfwf306f;Dd cf�ˆgf] k'vf{sf] k"/} Oltxf; ;'gfpg'eof] . clg lxFl8 klg xfNg'ef] 6\ofS;L ef8fsf] vfd / vfhfsf] kf]sf] Rofk]]/ . clgPshgf >f]tfsf] k|ltlqmof cfof]�— cfk"m eg] d~rg} sAhf u/]/ sljtf eg]/ Oltxf;;'gfpg] clg c¿sf] ;'Gg' knf{ eg]/ ;'OFs'Rrf 7f]Sg] < jf, Sof uha 5 .

^= Tof] lbg s'nklt a}/fuL sfO{+nfnfO{ lrtjgaf6 k|]dljgf]b gGbgn] �…cfh ljZjsljtf lbj; xf]�— k|1f k|lti7fgsf] s] 5 sfo{qmd <Ú eg]/ ;f]w]5g\ . clg s'nkltn] �…xfdLbf];|f] k6s ljZj sljtf lbj; dgfpFb} 5f}+ .Ú eg]/ hjfkm lbg' eP5 . To; kl5 gGbgn]eg]5g\,�— �…xfdL t t];|f] k6s ljZj sljtf lbj; dgfpFb} 5f}+�— ToxL eP/ ;f]w]sf] xf] .Ú ljZjsljtf lbj; dgfpg]df ;/sf/L ;+:yfeGbf klg lrtjg cufl8 /x]5 .

k|1f�–k|lti7fgdf sljtf lbj;b'ioGt Hof]lt

sf7df8f}+ [email protected]

Page 73: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15373

&= vf]6fª\sf 6+s lu/Ln] ca �…d sf7df8f}+ a:b}al:bgÚ eg]/ hf]8bf/;Fu sljtf;'gfpFbf ;efejg k"/} xfF;f]df /dfof] . lu/Ln] ;/sf/L ;]jfaf6 cjsf; lnPkl5pgn] ;/sf/sf] e|i6Jojxf/nfO{ klg sljtfdf pNn]v ub}{ cfqmf]z kf]v]sf lyP . capgnfO{ olt a]nf cfP/ sf7df8f}+df a:g dg nfu]g5 / sf7df8f}+df a:g dggnfUgfsf y'k}| sf/0fx¿nfO{ sljtf dfkm{t\ JoQm u/] . h] xf];\, pgsf] sljtfaf6>f]tfx¿n] dgUo ;Gt'li6 kfPsf] cfef; kfOGYof] .

*= ljZj sljtf lbj;df sljtf ;'gfpg cfdlGqt ljlzi6 -k|1f k|lti7fgn]rog u/]sf_ sljx¿d4] w]/}h;f]n] cf�–cfk\mgf sljtf ;'gfpFb} vfd ;dfpb} v'?v?aflxl/Psf] b]v]/ >f]tfx¿ eg] lhNn kl//x]sf lyP . To:t}df cf�ˆgf] kfnf] cfPkl5slj dgf]h Gof}kfg]n] �…sljtf ;'gfpg cfP/ uNtL kf] ul/P5 lsÚ eGg] Joª\Uo klgu/]/ sljtf ;'gfpg' eof] . pxfFn] sljtf ;'gfpFbf cfwfh;f] d]r t vfnL e};s]sflyP, h] hlt ;|f]tf afFsL lyP�— tL klg sljtf kf7 slxn] ;lsPnf / p7f}Fnf eg]/lbSs ePsf] cg'xf/ lnP/ klv{/x]sf lyP . To;/L ljZj sljtf lbj;df 6\ofS;L vr{jfkt\ ?=#$).�– pknAw u/fP/ ljlzi6 sljsf] ¿kdf af]nfOPsf w}/}h;f] sljx¿cf�ˆgf] sljtf ;'gfpg] lalQs} v'?v'?sf] lxF8]sf] b]v]/ k|f1 a]~h' zdf{ lgGofp/f]cg'xf/ nufP/ afFsL ePsf dfG5]x¿sf] cg'xf/df k'n'k'n' x]g'{x'GYof] . Tof] x]/fOdfs[kof tkfO{+x¿ t ghfg';\ x} eGg] cfu|x lyof] ls <

h] xf];\ g]kfn k|1f k|lti7fgn] ljZj sljtf lbj;nfO{ klg dfGotf lbP/sfo{qmdsf] cfof]hgf u/]sf]df wGojfb lbg} kb{5 .

k|sflzt eof]

sd{of]uL ab|Lk|;fb kxf8L M cIf/sf] clejfbg;Dkfbs�— z]if/fh lzjfsf]6L

k|sfzs�— 1fgu'g ;flxTo k|lti7fgd"No ? @)).�–

tyf

wgah| ah|frfo{ M :d[lt / :kGbg x]bf{ dgdf nfu]sf s'/fn]vs�— dx]z/fh kGt

k|sfzs�— 1fgu'g ;flxTo k|lti7fgkfOg]7fp�“

Pstf a's l8li6«Ao'6;\{, yfkfynL sf7df8f}+tyf

cGo k|d'v k':tsk;nx¿

Page 74: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15374

kf7s kqf+z�— !/fk|p kf]v/]n

hgpbo uNnL, l;kmn $$&!*!!

cleJolQm c+s !%! k'if df3 @)^& k9\g kfOof] . ljwf cg';f/ syf, lgaGw�–;+:d/0f, kof{jnf]sg, sljtf cflb k|sflzt /rgfx¿ pk/ Ps kf7ssf] k|ltlqmof/ ljrf/ oxfF /flvG5 .

!= n3'syfdf eLd/fgf lh1f;'sf] �…:jtGqtfÚ /fd|f] 5 . gf/fo0f ltjf/Lsf]n3'syf rNtLsf] ljifodf n]lvPsf] cf};t syf nfUof] . avtaxfb'/ yfkfsf] �…k"0f{Ú;'b'/ klZrdsf] ;LdfGts[t kl/jf/sf] OdfGbf/, d]xgtL JolQmsf] ;+wif{ / p;n] b]v]ef]u]sf] kl/l:ylt / ToxfF cfPsf kfqx¿ xfd|} ;dfh oyfy{ x'g\ . t/ a9L uGyg/ nfdf] ljj/0fn] lzNkkIf vl:sPsf] nfUof] . �…nfnsfhLsf] gofF 3/Ú sGx}ofgf;ggLsf] /fhgLlts Jo+Uodf pRr:t/sf] syf xf] eGg] dg u¥of] . jt{dfgg]kfnsf /fhgLlts 8g / ;rf]k~hf dfsf{ qmflGtsf/Lx¿sf] cfd"n kl/jt{gsfgfddf Wj+zsf] Joyf af]s]sf] of] syf o; c+ssf] >]i7 syf xf] . z/b If]qLsf] �…:jfbÚbGTosyf z}nLsf] cf};t Jo+Uo syfdf lnG5' .

@= n]v lgaGw tkm{ o'j/fh gofF3/]sf] �…x]N;]sf] /]l8of]Ú lgofqfdf cd]l/sLe"lddf xf}l;P/, /f}l;P/ g]kfnL 8fP;kf]/f aGg k'u]sf o'jf hdftsf hLjg a[Qsfs]xL kIf /fd|f] u/L cfpg ;s]sf] 5 . e'jgxl/ l;Ub]nsf] nfdf] ;+:d/0f k6\of/ nfUbf]lghL uGyg /;xLg nfUof] . hLjf nfld5fg]åf/f :yflkt u'7Ln] cfof]hgf u/]sf] kß>Lk'/:sf/ ;df/f]xdf ;xefuL ePsf ljåfg\ ;|i6fx¿sf] hd36sf] :d/0f wg/fh lu/L-;+:d/0fsf/_ hlQs} /f]rs 5 . lgdf]{xL Jof;sf] �…z+Í/frfo{ ltdL e'mÝf xf}Ú uxg ljifoj:t'df n]lvPsf] ts{k"0f{ lgaGw xf] . w]/} tfgt'g ePsf] sDhf]/LnfO{ kG5fpg] xf] eg]of] pRr :t/sf] af}l¢s lgaGw xf] .

#= sljtf uhn u/L !( yfg /x]5g\ . nfj0o ;fksf]6f / gj/fh sfsL{sf] xfF:oJoUo sljtfx¿ cf};t :t/sf /x]5g\ . /d]z vs'/]nsf] sfJosd{nfO{ Joy{sd{ eg]/a'em\g] /;xLg k|f0fLx¿;dIf b'Mv];f] kf]Vg' eGbf ;Eotfsf] k|f/Deb]lv g} sfJo / c¿nlntsnf sd{ dfgjhLjgs} cleGg cË ag]sf] ;Gb]z /fVg ;Sg' x'GYof] . k]zncfrfo{sf] sljtf ;'Gb/ ;[hg xf] . ljgf]b c>'dfnL k|:t't uhndf vf;} hDg ;s]sf5}gg\ . c? sljtf uhn b'O{ rf/lt/af6 a6'n af6'n u/]/ jf k'/fg} s'/fnfO{ bf]x¥ofP/jf zAbsf] y'k|f] agfP/ slj aGg] c;kmn k|of; ePsf] b]lvG5 . uhnx¿ w]/}h;f];f}Gbo{xLg t'sjGbL dfq 5g\ .

$= ctLtsf kfgfsf :tDesf/ lzj /]UdLn] ;fljsem}F o; k6s hoGtLklqsfn] Oltxf;sf] sfn v08df jfªdosf] >Lj[l¢ u/]sf] ljifonfO{ /fd|f] ljZn]if0fu/]sf 5g\ .

%= hd36x¿af6 ofofj/sf] cfsif{s :tDe xf] . ;flxTosnf Jo;gLx¿sf]k'm;{bsf] If0fdf ul/g] 5f]OlbNnuLnfO{ zAba4 ug]{ xf] . o; c+ssf P3f/j6f dWo]

Page 75: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15375

df]6fdf]6L rf/j6fdfq 5f]OlbNnuL x'g ;s]sf 5g\ . afFsL k|+;u /;xLg ;Djfb dfq5g\ . ofofj/sf] ;+Vof a9fpg' eGbf vf; 5f]OlbNnuLnfO{ dfq 7fpF lbbf kf7ssf]?lr ;d]t kl/is[t x'g;SYof] .

�…cleJolQmÚ ;flxlTos kqsfl/tfsf] nfdf] sfnv08nfO{ k|ltlglwTj u5{ . o;n]P]ltxfl;s lhDd]jf/Lsf ;fy afª\dosf] >Lj[l4df cfk"mnfO{ ;dlk{t u/]sf] s'/f;j{ljlbt} 5 . o;sf kf7s leGg leGg ?lr / :t/sf xf]nfg\ . gjn]vsnfO{ klgoyf]lrt :yfg / cj;/ lbFb} cfPsf] sfo{ ;/fxgLo xf] . t/ eljiosf] ;Defjgfaf]s]sf] gjn]vgsf] klxrfg u/L :yfg lbg' ;Dkfbssf lglDt xfFs / lhDd]jf/L;Fu;Fu} /xG5 eGg] s'/f;Fu xfd|f jl/]i7 ;DkfbsHo" ;'kl/rlt g} 5g\ . a9L s] eg'F <

cleJolQm ;flxlTos klqsfn] g]kfnLsf JoQm efjgfx¿ nfO{ ;fb/ phfu/ub}{cfPsf] w]/} jif{ e};s]sf] s'/f ;j{ljlbt} 5 . ;'?sf sltko cÍx¿ d}n] k9\gkfOgF, ;lsg . cyjf k9\g] ;'ljwf k|fKt x'g ;s]g .

d ;do ;Demg ;lQmg�— ;DejtM @%÷#)cf}+ k"0ff{Íb]lv ;x[boL ldq tyf;flxTosf/ gu]Gb|/fh zdf{ cfkm+}n] k|]dk"j{s k|To]s c+s pknAw u/fOlbg yfNg'ePsf]xf] . tTkZrft\ lg/Gt/ o;sf] ;'vb pGglt / k|ultsf] ¿k x]b}{ hfg] ;'cj;/ dnfO{k|fKt e}/x]5 . lbg k|lt lbg pRr:t/Lo ;flxTo kIfsf ljljw ljwfx¿ o;df csif{s9+uaf6 k|:t't ul/g nfu]sf] b]Vbf dnfO{ v'zL nfUg' :jfefljs} xf] . Ps JolQmsf]kl/>daf6, Ps ;flxTosf/sf] kl/>d / k|of;af6 h'g ¿kdf o;n] k|ult ub}{{ cfof]�—;flxTodf JolQmut :t/af6 h'g ;]jf k|bfg ub}{ cfof]�— g]kfnL ;flxTosf] Oltxf;dfo;sf] pTs[i6 :yfg /x]sf] s'/f kf7sju{ ;a}nfO{ ljlbt} 5 . Ps JolQmsf] k|of;af6w]/} jif{ cl3 yfngL ul/Psf] of] k|of;df ;DalGwt lgsfoaf6 s'g} ;xof]u t s'/}5f8f}+ rf;f];Dd glnPsf] b]Vbf g]kfnL ;flxlTos If]q lgSs} ddf{xt xF'b} cfPsf] 5 .

xfn} o;sf] k"0ff{Í !%), !%! / !%@cf}+ c+s Ps}rf]l6 k|fKt eof] . o;sf] aflx/L¿k, cfGtl/s ¿k tyf kf7\o ;fdu|Lx¿sf] :t/ x]bf{ o;df w]/} 7"nf] k|ult e};s]sf]/x]5 eGg] s'/fsf] af]w u/]+ . o;}u/L o;n]] lr/sfn;Dd lg/Gt/ pGglt, k|ult /ljsf; ub}}{ hfcf];\ eGg] xflb{s z'e]R5f JoQm ug{ rfxG5' .

kf7s kqf+z�— @dg'hafa' ld>xld{tfh, af}4

;+;f/sf ;ftj6f dxfåLkx¿d4] 5 j6fdf k'lu;s]sf] 5', Tof] klg cToGt dgdf]xs k|fs[lts

:ynx¿df . t/ olb :ju{sf] vf]hL ug]{ xf] eg] Tof] cGt sxL+ xf]Og, d}n] g]kfnd} kfPsf] 5' .

�—s0f{ zfSo

Page 76: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15376

Page 77: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15377

hd36x¿af6ofofj/

wg/fh lu/L M dl0fHo", gd:sf/ Ûsdndl0f bLlIft M gd:sf/, gd:sf/ . cfh s'g} rdTsf/ <wg/fh lu/L M Pp6f hl6n k|Zg 5 .sdn bLlIft M hfFrdf cfpF5 <wg/fh lu/L M cfpFb}g, 6]lnkmf]gdf dfq cfpF5 <sdn bLlIft M k|Zg ;'gf}+ <wg/fh lu/L M of] b]zdf ;a}eGbf a9L bdg sxfF < s'g 3/df < s'g sfndf eof] <sbL M a8f] hl6n k|Zg 5 . /f0ff sfn egf}+ ls k~rfot sfn egf}+ ls u0ftGq sfn egf} <wg/fh lu/L M ;a}eGbf a9L bdg k~rfot sfnb]lv cfhko{Gt eO/x]5 / Tof] r/d

bdg e'jg 9'+ufgf lbbLsf] 3/df eO/x]5 .sbL M cf], xf], xf] ;fFRr} xf], ljr/L e'jg 9'+ufgf .

]̂lnkmf]g jftf{ -2067. 12. 1_

wg/fh lu/L M /f]bghLsf] cg'xf/df d':sfg <>Lcf]d /f]bg M ;f}/fxfsf] uf]kLnfO{ e]6]kl5ÒÒ.wg/fh M k|m]; x'g'nfO{ k|]; rf}tf/Ldf <>Lcf]d M k|m]; xf]Og, lbdfudf :6«]; eO/x]5 .wg/fh lu/L M 8«]]]; ldn]g / <>Lcf]d M vf]O s] eof], s] eof] <wg/fh lu/L M s]xL ePsf] x'g' k5{ .>Lcf]d M d]/f] s'/f ;'g]/ tkfO{+ klg ?g' k5{ .wg/fh M tkfO{+sf] s'/fn] of] dg 5'g' k5{ .>Lcf]d M of] sljtf xf] ls uhn xf] <wg/fh M tkfO{+ lsg khn xf] .>Lcf]d M of] ofqf ;hn ef] .wg/fh M cfFvfdf cfF;' b]lVbg .>Lcf]d M of] s'/f dw'ks{df n]lVbg .

>Lcf]d /f]bg >]i7 M /fdafa' l3ld/]nfO{ lsg o;/L n'sfP/ /fv]sf] lu/LhL <wg/fh lu/L M dtnj <>Lcf]d M Tolt /fd|f] lgaGw n]Vg] dflg;nfO{ dl;t a]n}df kl/ro u/fpg' kb}{g <wg/fh M lr;f dflg;x¿sf] k|ltof]lutf ePsf] 5 of] b]zdf <>Lcf]d M ePsf] 5}g, of] k|;+u stfaf6 cfof] <wg/fh M To:tf] k|ltof]lutf ePdf l3ld/]Ho" ;w}F k|yd .>Lcf]d M PM xf] / <

;f}/fxf -067 . 12 .24 _

Page 78: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15378

wg/fh lu/L M bfh', gd:sf/ . cfh Pp6f s'/f yfxf kfPF .hubLz l3ld/] M of] 6]lnkmf]g Dofgn] s] pTvgg u¥of] <wg/fh lu/L M bfh'n] u0f]z dlGb/df uP/ �…b'cfÚ dfUg' ePsf] /x]5 .hubLz l3ld/] M s] eG5 of] u}+8f] < s'/f a'lemg .wg/fh lu/L M xh'/sf] ;;'/faf u0f]zk|;fb, efph" b'uf{ cfrfo{, dfUg' ePg t b'cf <hubLz l3ld/] M xf], xf], xf]

wg/fh lu/L M dl0fHo", ho xf];\ <sdn bLlIft M ho xf];\, ho xf];\, cfh uhn ;'Gg kfOg] ef] <wg/fh lu/L M xf]Og, xf]Og, cfh d 76\6fsf] d"8df 5' .sdn bLlIft M nf} 76\6} ;'gf}+ g t .wg/fh lu/L M Pp6f slj xh'/nfO{ e]6\g cfof] .sdn bLlIft M cfof], To;kl5 <wg/fh lu/L M dfof nfUbf] cg'xf/ agfP/ xh'/l;t b'O{ nfv ?k}ofF ;fk6L dfUof] .sdn bLlIft M dfUof], To;kl5 .wg/fh lu/L M xh'/n] eGg'eof], sljhL d tkfO{+nfO{ olt ;xof]u ug{ t ;S5' . t/

tkfO{+n] dnfO{ e'Qmfg ug]{ slxn] <sdn bLlIft M To;} eg]F, To;kl5 .wg/fh lu/L M To;kl5 p;n] 9'Ssl;t eGof]�— dbg k'/:sf/ cyjf hubDaf>L kfPkl5 .sdn bLlIft M xfpm, a08/k'mn Û ho xf];\ .

wg/fh lu/L M bfh', gd:sf/, d 6]lnkmf]g DofghubLz l3ld/] M s] 5 va/, lrQf}gsf u}+8f hL <wg/fh lu/L M Pp6f d'Qms k'm¥of] .hubLz l3ld/] M ;'gf}+, ;'gf}+ .wg/fh lu/L M k/LIff xf];\, lr6 gxf];\, of] t x'g} ;Qm}g,

cbfnt xf];\, /L6 gxf];\, of] klg x'g} ;Qm}g . c¿ c¿sf s'/f c¿x¿ g} hfg'g\, hubLzn] n]v'g\, lx6 gxf];\, of] klg x'g} ;Qm}g .

wg/fh lu/L M -x'/L atf;n] kfn p8fP/ ;flxlTos sfo{qmd layf]lnPkl5_ 1fg'bfbf,cfh sljx¿sf] o:tf] sGtlahf]u lsg eof] yfxf 5 <

1fg'jfs/ kf}8]n M s;/L yfx kfpg], d ;j{1/Tg t'nfrg xf]Og .wg/fh lu/L M :ju{df xfd|f afh] efg'eQm l/;fP .1fg'jfs/ kf}8]n M lsg l/;fpg' k¥of] <wg/fh lu/L M cfh j}zfv ==== ut] . efg'sf] g t hGd lbg g d/0f lbg . s;/L x'G5

efg' dxf]T;j Û of] t vfg' dxf]T;j dfq} xf] . To;}n] vfpaL/x¿nfO{ nf} vfcf]eg]/ O{Gb|l;t ;fF7ufF7 u/]/ o:tf] pkb|f] u/] .

^]lnkmf]g jftf{ - ldlt lal;{of]_

r'bL /D#f, efg' dxf]T;jdf -067 12 29_

Page 79: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15379

OdfGbf/LhLjgsf] ;a}eGbf 7"nf];DklQ / ;kmntf xf] .

a]OdfgL, w"Tof{OF, e|i6frf// b'/frf/n] Ifl0fs pknJwL

/ cfgGb ldNg ;S5 . l9nf]�–rfF8f]kfksf] kmn ef]Ug} k5{�— cfk"mplDsxfn] 5f]/fgfltn] klg .

To;}n] c;n agf}+OdfGbf/ agf}+

cfk"m / cfk\mgf ;GtltnfO{hf]lvddf g kf/f}+ .

;"rgf ljefu

g]kfn ;/sf/;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno

nf]uf]

Page 80: Abhibyakti 153

;DkfbsLogu]Gb|/fh zdf{

cleJolQmsf ;Dk"0f{ n]vs, kf7s, lj1fkgbftf, ;xof]uL Pj+ z'elrGtsx¿sf ;fy};Dk"0f{ g]kfnL bfh'efO tyf lbbLalxgLx¿df gofFjif{ @)^*sf] pknIodf xflb{s dËndoz'esfdgf ck{0f ub{5'�— ;a}n] zfGt, ;'/lIft / :j:y hLjg hLpg kfpg\, ;a}sf] enf] xf];\ .

@)@& ;fn kmfu'g ;ft ut] k|hftGq lbj;b]lv k|sfzg cf/De ePsf] o; �…cleJolQmÚnfO{cg]s b'v;'v Joxf]/]/ @)^* ;Dd NofOk'¥ofPkl5 d]/f dgdf�— ca d PSn}n] of] ef/Laf]ls/xFg' x'Fb}g h:tf] nfUg yfn]sf] 5 . x'g t klxn] klg d PSn} lyOg . d'Vo ef/L d]/}sfFwdf lyof] tfklg k|ToIf�–k/f]If¿kdf s]xL ;fyL efOx¿sf] ;b\efj�–;xof]u klg lyof] .cfh tL ;a} ;xof]uLx¿k|lt xflb{s s[t1tf JoQm ub{5' . ;'?sf lbgx¿df hubLz l3ld/]/ /f]rs l3ld/]sf] clg To;kl5 ;'Åb l3ld/]sf] ;xof]u g kfPsf] eP cleJolQmnfO{ oxfF;DdNofOk'¥ofpFg dnfO{ d'l:sn} kg]{ lyof] . oL z'elrGts÷;xof]uLx¿k|lt d}n] hlt cfef/ JoQmu/] klg, hlt s[t1tf JoQm u/] klg k'Ub}gÒ . cr]n, s]xL ;dob]lv 1fg'jfs/ kf}8]n tyf/d]z uf]vf{nLaf6 klg pNn]vgLo ;xof]u kfO/xsf] 5' .

ljut rf/ b;ssf s'/f ;DeFmbf�— laqmL / lj1fkgaf6 cfPsf] k};fn] cleJolQm 5fKgk'Ub}gYof]�— obfsbf rf8af8df afx]s . s]xL g s]xL cf�ˆgf] vNtLaf6} a]xf]g'{ kYof]{ . dh:tfd]/f ;fyLefO÷bf}Ft/Lx¿n] xf]6]n, tf;, dfbs kbfy{ jf cGofGo dgf]/~gsf nflu vr{ u/]e}Fmd cleJolQm k|sfzgsf nflu vr{ uy]{+ lsgeg] d]/f] ;af{lws dgf]/~hg o;}af6 x'GYof] .d]/f bf}Ft/Lx¿n] k"hf kf7 kz'klt bz{g jf ehg sLt{g / k|jrg ;'Ggdf ;do latfPe}Fm dcf�ˆgf] cTolws ;do cleJolQms} sfddf latfpy]FÒ latfpFb} 5', lsgeg] d]/f] ;Dk"0f{k"hfkf7 ehg sLt{g h] eg] klg cleJolQmsf] ;Dkfbg k|sfzg / ;~rfng g} lyof] / 5 klg .

t/ o:t} o:t}df cNdlnFbf cNdlnFb}, ca t hLjgsf] pQ/f4{ klg laTg nfu]sf] 5 .uPkl5 gcfpg] of}jg / cfPkl5 ghfg] jf4{Sosf] cg'ej t ;a} jof]j[4x¿n] cf�–cf�ˆgflsl;dn] u5{g\ g}, t/ jf4{Sosf ;fy nfu]/ cfpg] ljleGg /f]ux¿sf] cg'ej eg] lgQfGtlghL xF'bf]/x]5 . o:tf] jf4{Sosf ;fy;fy} gfgfefFlt /f]ux¿sf] klg ;fdgf ug'{ kbf{ dgdflrGtfsf cg]s nx/x¿ pl7/xG5g\ . PsrfnL; jif{sf] Oltxf; agfPl5 jNn jNn ca�…cleJolQmÚ cf�ˆgf] 5kfO vr{ p7fpg ;Sg] cj:yfdf k'u]sf] 5 eg] PsrfnL; jif{;Dd k};f,kl/>d / kl;gf a]lx;fa aufPl5 drflxF�— ca cleJolQmnfO{ slt~h]n rnfpg ;s'Fnf/ < eGg' kg]{ cj:yfdf k'u]sf] 5' . o:tf]df�— ;s];Dd rnfpFnf g;s] aGb} ul/lbpFnf eGg]dgl:ylt agfP/ lrGtfd'Qm x'g] k|of; uy]{+ .

o:t}df, crfgs Pslbg >L hLjf nfld5fg];Fu ePsf] s'/fsfgLkl5 -ljj/0f�— k"0ff{Í!$(sf] ;DkfbsLodf_ d]/f] dgleq ;'if'Kt /x]sf] �…cleJolQmÚnfO{ :yfloTj lbg] ;f]rdf pmhf{ylkof], pT;fx knfof] . clg �…cleJolQm cIfo sf]ifÚsf] :yfkgf eof] . sf]ifdf cleJolQmsf;ÅboL z'elrGtsx¿sf] ;xof]uaf6 lj:tf/�–lj:tf/ /sd j[l4 klg eO/x]sf] 5 . cfh,cf�ˆgf] kl/jf/sf s]xL ;b:o tyf ;flxlTos cfkmGtx¿ ;lxt\sf] ;ft ;b:oLo �…cleJolQmkl/jf/Ú u7g ul/Psf] 5 . capk|fGt cleJolQmsf] ;DKffbg ;~rfngdf d]/f] ;j[motf 36\t}/ �…cleJolQm kl/jf/Úsf] ;j[motf a9\b} hfg] 5 . sfg'gL k|fjwfgsf s'/fx¿ ldnfpg'sf ;fy}gLlt�–lgod tyf sfo{z}nLsf] th'{df÷lgwf{/0f klg �…cleJolQm kl/jf/Ún] g} ug]{5 . �…cleJolQmkl/jf/Úsf ;b:ox¿df�— ;j{>L gu]Gb|/fh zdf{, hubLz l3ld/], 1fg'jfs/ kf}8]n, /d]zuf]vf{nL, k|0fo/fh l3ld/], cf]kn/fh l3ld/] tyf k|f~hn/fh l3ld/] /x]sf] s'/f cleJolQm;Fu;DalGwt ;a}df ;fb/ hfgsf/L u/fpF5' .

Bibhor Baral
OnlineSahitya.com
Bibhor Baral
Page 81: Abhibyakti 153

�˜ cleJolQm ÷ k")ff{° �˜ 15381