ceneje<š^ og<keâeUcegkeäle, yesjespeieejercegkeäle, HeÇot<eCecegkeäle keâjCÙeeÛeer.
çeslekeâNÙeebvee keâpe&cegkeäle keâjCÙeeÛeer.çeslekeâjer, keâeceieej DeeefCe meJe&meeceevÙe peveles}e vÙeeÙe efceUJetve osCÙeeÛeer.
megpe}eced megHeâ}eced DeeefCe YeieJee ceneje<š^ Ie[efJeCÙeeÛeer.
हीच ती वेळ
हीच ती वेळ
हीच ती वेळ
वचननामा �वधानसभा २०१९
· आ�थक� दब�ल कुटुबंातील मुल�चे महा�व�ालयीन �श�ण �वनामु� करणार.ु
· ��ेक �ज�ात एक म�हला बचत गट भवन उभारणार, याम�े बचत गटा�ा
उ�ादन��ा �व��करता जागा उप�� क�न देणार, �ाचा लाखो म�हल�ना फायदा
होई�.
· २०२१ �ा जनगणनेम�े एक वेगळा रकाना समा�व� कर�ाचा ��ाव देऊन
�ाम�े म�हल�नी �वना मोबदला तसेच �वना वेतन केले�ा कामाची गणना न�द�वणार
व ��ना कामाचा मोबद�ा �मळ�ासाठ� योजना आखणार.
· �ेतमजूर व असंघटीत म�ह�ा/ कामगार�साठ� 'समान काम – समान वेतन' व आरो�
सु�वध�ची तरतूद करणार.
· सव� शासक�य शालेय व महा�व�ालयीन �व�ा�थन� �ना '��िडगं म�शन'�ारे मोफत
सॅ�नटर� नॅपक�न उपल� क�न देणार.
· म�हल�साठ� '�मशन एचबी१२' योजना आखून िकशोरवयातच शाळकर� मुल�ची
�हमो�ोबीनची तपासणी व उपचाराची �व�ा करणार.
· �मुख महानगर�म�े नोकर� करणा�या युवती/म�ह��साठ� वस�तगृहाची (वक�ग वूमन
हो�े�) सु�वधा करणार.
· आंगणवाडी से�वका, आ�ा से�वका व आ�ा गट �वत�क य��ा मानधनात व सेवा
सु�वध�म�े वाढ करणार.
�थम 'ती'
· रा�ातील १ लाख पदवीधर युव�ना 'युवा सरकार फे�ो' माफ� त �श�वृ�ीची संधी ५
देणार.
· ३ वष�खालील युव�ना �यंरोजगार / उ�ोगासाठ� एम.आय.डी.सी.म�े तसेच, ५
�तः�ा ह�ा�ा घराक�रता �सडको आ�ण �ाडाम�े २ ट�े आर�ण देणार.
· उ� व तं� �श�णाचे अ�ास�म व पर��ा प�दत�म�े बदल क�न रोजगारा�भमुख
�श�ण देणार� �व�ा �नम�ण करणार.
· तालुका �रावर युव�साठ� म�वत� �ठकाणी �ायाम शाळा / ओपन �जम उप��
करणार.
· गटशेती (�ुप फा�मग� ) क�न दज�दार शेतीमाल व बागायती उ�ादन �न�मत� ीवर भर
देणा�या शेतक�य�ना कमी �ाज दराने कज� देणार. बी-�बयाणे, खते आ�ण अवजारे
खरेदीत सव�त व ��ना �व�ेष 'हमी भाव' देणारे धोरण आखणार व राब�वणार,
�ामुळे �ेतक�य�ना िकमान �. २०,००० दरमहा उ�� �मळू �के�.
· �ेतीमधी� उ�ादन खच� कमी कर�ासाठ� आव�क घटक��ा (खते, बी-�बयाणे
इ�ादी) िकंमती पुढ�� ५ वष� ��र ठेवणार.
· ‘शेत �तथे �ठबक �सचंन योजन'े अंतग�त शेतक�य�ना उ�ेजन दे�ासाठ� ३ वष�क�रता ५९ ट�े अनुदान देणार.
शेतीखालील �े�वाढ�साठ� अ�भूधारक व आ�थक� दब�ल घटक�तील शेतक�य��ा ु
खा�ात थेट �. १०,००० �तीवष� जमा करणार.
· कज�बाजार� �ेतक�य�चा ७/१२ कोरा करणार.
शेतक�य�चे �हत
युवा स�मीकरण
· शेतमजूर महामंडळाची �ापना क�न शेतमजूर, म�हला शेतमजूर आ�ण ऊसतोड
म�हला कामगार य��ा क�ाणा�ा, आरो� व �नवृ�ी वेतना�ा योजना राब�वणार.
�ेतक�य��माणेच �ेती करताना �ेतमजूराचा अपघात झा�ास ��ना �. गोपीनाथ
मुंडे अपघात योजन�तग�त सेवा-सव�ती उप�� क�न देणार.
ू· पीक�वमा योजनेतील �ुटी दर क�न व खाजगी कंप���ा मनमानीस पायबंद घा�न ू
'�ाचे नुकसान �ा शेतक�याला भरपाई' �मळ�ासाठ� तालुका / सक� ल �रावर
संबं�धत �वमा कंप��चे काय��य सु� करणार. तसेच, पुर�मुळे व समु�ा�ा भरती�ा
पा�ामुळे होणा�या शेती�ा नुकसानासाठ� आ�ण म� टंचाई�ा काळात
शेतक�य�ना भरपाई देणार.
· रा�ातील सव� शाळ�मधील �व�ा�थन� �ना �संर�णाचे मोफत ��श�ण
दे�ाक�रता �व�ा �नम�ण करणार.
· आ�थक� दब�� घटक व �ेतमजुर��ा मु��साठ� ���ण व �यंरोजगार ु
�ा�ीक�रता �ू� ट�े �ाजदर कज� योजना राब�वणार.
· तालुका �रावर गाव ते शाळा / महा�व�ालयामधील सव� �व�ा��साठ� '�व�ाथ�
ए�ेस' या २ ०० �वशेष बसची सेवा सु� करणार.५
· ��ेक �व�ा��ची मान�सक व शा�र�रक आरो� तपासणी करणार. मान�सक
दब�लता ल�ात घेवून माग�दश�न / उपचार कर�ासाठ� तालुका �रावर ु
समुपदेशक�ची नेमणूक करणार.
· म�ा� भोजन योजने�ा (मीड डे मील) उ�म�र�ा अंमलात आण�ासाठ�
म�हला बचत गट�ना ��श�ण देऊन 'सकस आहारासाठ�' दज�यु� नवीन पदाथ �
�व�ा��साठ� जेवणात समा�व� करणार.
दज�दार ���णासाठ� सु�वधा
· शेती व िप�ा�ा पा�ाची �नकड ल�ात घेवून रा�ातील मह�ाचे रखडलेले
�सचंनाचे �क� पु�ा सु� कर�ासाठ� अथ � संक�ात भर�व तरतूद करणार.
· एनडीआरएफ�ा धत�वर आपतकालीन सेवेकर�ता �र�त सुर�ा र�क �मळ�ासाठ�
��ेक �ज�ात एसडीआरएफचा ��श��त गट तयार करणार.
· रा�ाती� सव� खे��ती� र� े बारमाही िटकाऊ कर�ाच े धोरण आखणार. तसेच,
गाव��ा ��ेक वाडीपय�त एम-६० �णजे �सम�ट खडी�ा �म�णाचे प�ढ�या थराचे
(�ाईट टॉप�ग) र�े बन�वणार.
�ाम �वकास
· मुंबई शहरा�माणे रा�ातील �ा शहर�म�े अंतग�त बससेवा नाही अशा शहर�त
एस.टी.�ा वतीने इले�� ीक बसेस सु� करणार.
· मु�मं�ी �ाम सडक योजने�ा धत�वर `मु�मं�ी शहर सडक योजना' अंमलात
आणून सव� नगरप�रषदा, नगरपा�लका व महानगरपा�लका �े�ातील र��साठ�
रा�ा�ा अथस� ंक�ात तरतूद करणार.
· शासक�य �नवासी जमीन '�� हो�' कर�ासाठ� आकारला जाणारा अ�धमू� दर १
हजार चौरस फूट पय�त�ा घर�साठ� २ ट�े व�न ट�े करणार. ५ ५
· �ा�नक �रा� सं�ेतील काय�ात यो� बदल क�न व अ�त�र� अटी �नयम�चा
अंतभ�व क�न लोक��त�नध��ा अ�धकारात वाढ करणारे �वधेयक मंजूर करणार.
�हर �वकास
· 'अ' व 'ब' गट नगरपा�लक�म�े फुटपाथ (पादचार� माग�) �न�मत� ीसाठ� अथस� ंक�ात
तरतूद करणार.
· मुंबई शहरातील रा�सरकार व एम.एम.आर.डी.ए. अख�ार�तील पूव� व प��म �तगती ु
महामाग�चे क�ि�टीकरण करणार. तसेच, महामाग�वर�ल मो�ा उ�ाणपुला�ाखाली
सुस� �साधन गृहे उभार�ासाठ� धोरण आखणार.
· �शवसेनेची संक�ना असले�ा आ�ण मुंबईत मो�ा�माणात साव�ज�नक जागा
�नम�ण करणारा (प�ीक ओपन �ेस कॉ�े�) पूव� सागर� िकनारा �वकास योजनेस
(ई�न� वॉटर �ंट) मूत� ��प दे�ासाठ� क� � सरकारकडे पाठपुरावा करणार.
· ३०० यु�नट पय�त वापर करणा�या �ाहक�साठ� घरगुती वीज दर ३० ट���नी कमी
करणार.
· �ेतक�य�ना उ��ाचे साधन �ा� �ावे याकर�ता पडीक ज�मनीवर शासना�ावतीने
सौर उज��न�मत� ी योजना राब�वणार आ�ण मो�ा �माणात �तं� ऊज� �न�मत� ी क�न
नवउ�ोजक�ना सवलती�ा दरात देणार.
· सौर उज� �न�मत� ीकर�ता नागर�क व उ�ोजक�ना �ो�ाहन �मळावे �णून एक मेगावॅट
सौर उज� �न�मत� ीची मय�दा अट र� करणार.
वीज �न�मत� ी व दर कपात
रा�ातील सव� �तगती महामाग��ा बाजून ेसौर उज� �न�मत� ीसाठ� योजना ु
आखून जवळ�ल शहर व गावातील शाळा, �ाथन� ा�ळे, सरकार� ��ालये य�ना
माफक दरात वीज उपल� क�न देणार.
· वन �पी ���नक'- '�शव आरो�' योजने अंतग�त आरो� चाचणी सु�वधा दे�ासाठ�
नगरपंचायत, नगरपा�लका, महानगरपा�लका व �ज�ा पातळ�वर ‘वन �पी ���नक’
सु� करणार.
· ��ेक �ज�ा ��ालयाम�े ��य��ा कक� रोग चाचणीसाठ� �तं� �वभाग सु� करणार.
· शासन व खाजगी सहयोगा�ा माफ� त दग�म भागात सव� औषधे व उपचार �ि�येसह ु
प�रपूण� िफरते ��ालय '�मनी मोबईल आरो� क� �' आ�ण सागर� िकनारप��चा
�व�ार ल�ात घेऊन �र�त उपचारासाठ� 'बोट अॅ�ुल�' सेवा उपल� करणार.
· दग�म भागातील �ाथ�मक आरो� क� �ाम�े ���ना यो� उपचार �मळ�ासाठ� ु
'�रयल टाईम टेलीमेडीसीन' या �णालीचा वापर रा�भर करणार.
· सव� �ज��म�े एक वै�क�य महा�व�ालयासह सुपर �ेशा�लटी हॉ��टल उभारणार.
· 'हजार ���साठ� एक डॉ�र' या संक�नेला मूत� ��प दे�ासाठ� रा�ातील सव�
�ाथ�मक आरो� क� �े डॉ�र, प�रचा�रका, कम�चार� व औषध�स�हत प�रपूण� करणार.
+
सव�साठ� आरो� सु�वधा
स�ान �नराधार�चा · �नराधार योजने अंतग�त असणारे मानधन द�ट करणार.ु
अ� हे पूण���
रा�ात १ हजार �ठकाणी �� व सकस जेवणाची क� �े �ापन करणार.
· मुंबईसह कोकणातील खा��मधील 'क�दळवन' (मॅन�ो�ज्) संर�णासाठ� �वशेष
धोरण राब�वणार.
· गावातील न�ा, नाले, �व�हर�, तळे यामधील �दषण टाळ�ासाठ� ��ेक �ज�ा ु
प�रषद �रावर 'एस.टी.पी.' योजनेची अंमलबजावणी करणार.
· क� � सरकार�ा 'जलश��' मं�ालया�ा धत�वर रा� �रावर 'नदी ��ता'
अ�भयान / कृती खाते �नम�ण क�न रा�ातील �मुख २१ न�ा �दषण मु� क�न ू
��चे स�दय�करण करणार.
· मुंबई शहर व उपनगर तसेच ठाणे शहरात वाढणारे हवेतील �दषण कमी कर�ासाठ� ु
सरकार� पडीक ज�मन�वर 'अब�न फॉरे�' संक�ना राब�वणार.
· पुढ�ल वष�त इले�� ीक वाहन धोरण अ�धक ग�तमान व �ापक करणार.५
· मुंबई शहर जाग�तक पय�टन क� � �ावे तसेच मो�ा �माणात रा�ाला महसुल
�मळावा आ�ण रोजगार �न�मत� ी �ावी याकर�ता अ�नवासी �े�ात सव� सोयी-सु�वधा
रा�ं�दवस (२४X ७) उपल� क�न देणार.
· �ामीण भागात कृषी आधा�रत उ�ोग�ना चा�ना दे�ासाठ� कौ�� �वकास व '�ाट�
अप' (इन�ुबे�न) क� ��ची संकु�े उभारणार.
· तालुका व �ज�ा �रावर�ल भौगो�लक-ऐ�तहा�सक-पौरा�णक आ�ण पय�टन,
पय�वरण तसेच औ�ो�गक मह� ल�ात घेऊन पय�वरण वाढ व रोजगार �न�मत� ी
पुरक �श�ण / ��श�ण देणारे '�ोकेशनल गायड�' चे �वशेष उप�म राब�वणार.
· रा� �ासनाती� सरकार� नोकर�ती� सव� �राती� सव� �र� पदे भरणार.
· �ा�नक�ना ८० ट�े आर��त नोक�य�साठ��ा काय�ाची स� अंम�बजावणी
क�न �ाम�े असंघिटत व कं�ाटी कामगार�चा समावे� करणार आ�ण भू�मपु��ना
�ाय देणार.
उ�ोग व रोजगार
�छता व पय�वरण
· अभय योजने अंतग�त मुंबई-ठा�ातील भ�म ��पाची अ�नय�मत ब�धकामे
�नय�मत करणार.
· बीडीडी, बीआयटी चाळ� आ�ण धारावी सार�ा मुंबई, ठाणे व पुणे येथील मो�ा
झोपडप���ा जलद पुन�वक� ासासाठ� यापुढे �नधी व आव�क परवान���ा
पुत�तेसाठ� धोरणातील आव�क तेथे �नयम व अट�म�े द��ी करणार.ु
· मुंबई, ठाणे य�सह कोकणातील समु�ालगतचे कोळ�वाडे व गावठाण�ना �यं
�वकासाची परवानगी देवून ��ची अ�नय�मत घरे �नय�मत व प�� क�न घे�ाची
योजना राब�वणार.
· एस.आर.ए. योजना जेथे सफल झाली नाही अशा �ठकाणी 'मुंबई अभय योजना' राबवून
�यं�वकास क� इ��णा�या र�हवा��ना सामावून घेवून ���ा अ�नय�मत वसाहती
�नय�मत क�न प��ा करणार.
· मुंबईसह रा�ातील मो�ा शहरातील पुन��वकास योजनेमधील भाडेक�ंचे ह�
अबा�धत ठेव�ासाठ� ��ना रेरा (RERA) काय�ा अंतग�त सुर��त करणार.
· मुंबईतील �ाडा�ा ६ वसाहत�चा �वकास होणे गरजेचे अस�ामुळे तसेच इतर ५
मह���ा शहरातील जु�ा इमारत��ा पुन�वक� ासासाठ� पुढ�ल ६ म�ह�ात
गृह�नम�ण धोरण अमं लात आणणार. तसेच मुंबई, ठाणे यास�र�ा �मुख शहर�त
�यंपुन�वक� ास योजना (से� �रडे�लपम�ट) आ�ण जीण� व धोकादायक इमारतीसाठ�
��र पुन��वकासात सुलभता आणणार.
· क� � सरकार�ा जमीनीवर�ल घर��ा पुन�वक� ासासाठ� ० ट�े जमीन रा� ५
सरकारला उपल� क�न तेथे �ा�नक र�हवाशी व हवाईदल, नौदल, भूदल, बीपीटी व
इतर आ�ापन�मधील र�हवाश��ा पुन�वक� ासासाठ� आखले�ा धोरणास मूत� ��प
देणार.
· पंत�धान आवास योजने�ा धत�वर 'मु�मं�ी आवास योजना' अंमलात आणुन
रा�ातील ��ेक नाग�रका�ा �त:चे घर उपल� क�न देणार.
गृह�नम�ण
· मराठ� भाषेतील उ�मो�म सा�ह� जगात �वखुरले�ा सव� भारतीय�ना वाचता यावे
�णून शासना�ावतीने 'िडजीटल अॅप' तयार करणार. �ाच बरोबर मराठ� भाषेची
गोडी युव�म�े �नम�ण �ावी �णून इय�ा १०वी व १२वी मधील मराठ� भाषा प�र�ेत
८० ट�ाहन अ�धक गुण �ा� करणा�या �व�ा��ना �वशेष �श�वृ�ीने स�ा�नत ू
करणार.
· मराठ�ला अ�भजात भाषेचा दज� �मळ�ासाठ� मं�ी दज�चे �वशेष खाते �नम�ण
करणार. या खा�ाअंतग�त मराठ�चे पुरातन द�ावेज, ऐ�तहा�सक व स��ृ�तक मह�
जाणून घेऊन देश-�वदेशातील �व�वध भाष�म�े देवाण-घेवाण कर�ासाठ� जाग�तक
मराठ� �व�ापीठ �नम�ण करणार.
मराठ� भाषा - अ�भजात दज�
· यापुढे पोलीस भरतीम�े पूव��माणे �थम मैदानी पर��ा व नंतर लेखी पर��ा घेणार.
· पो�लस व जवान य��ा मुल�ना पो�लस भरतीम�े �ाधा� देणार.
· रा� राखीव पो�लस दलातील कम�चार� य�ना �ज�ा पो�लस सेवेम�े बदलीची
असलेली १ वष� अट बदलून पूव��माणे १० वष�पय�त कमी करणार. ५
· �ज�ा�र�वर�ल शाळ�म�े ८ वी ते १०वी मधील �व�ा��ना पोलीस भरती�ा
धत�वर ��श�ण देणार.
· सव� �कारचे पोलीस, रा� सुर�ा दल सेवेतील कम�चार�, �वशेष क�न म�हला य�चे
आरो�, �नवास �व�ा, पे�न, �सुती काळातील सवलती याबाबत सव�समावेशक
'क�ाणकार� योजना' अंमलात आणणार.
गृह �वभाग
कोकणात जाग�तक पय�टनाला चालना �मळ�ासाठ� �सधुंदग�-र�ा�गर� �वमानतळ ु
(२४X ७) काय���त करणार.
· रा�ातील नाग�रक�साठ� आयो�ा-राम ज�भूमी, चारधाम, वै�ोदेवी, काशी व
मानसरोवर येथे या��च े आयोजन कर�ासाठ� महारा� रा� पय�टन �वकास �
महामंडळामाफ� त �वशेष यं�णा उभारणार.
· साईबाब��ा दश�नासाठ� दरवष� शहरातून लाखो भा�वक पालखीसह चालत जातात
���ा सोयीसाठ� मुंबई - �शड� माग�वर पुढ�ल ३ वष�त मा�गक� ा �वक�सत करणार.
· रा�ातील सव� �तगती महामाग�वर २० िक.मी. अंतरावर सोयी-सु�वध�साठ� अ�यावत ु
�साधन गृहे �नम�ण करणार.
· मुंबई शहरातील महाल�ी येथील रेसकोस��ा २२६ एकर ज�मनीवर आंतररा�ीय �
दज�चे साव�ज�नक खुले मैदान व करमणकू क� �- 'से�� � पाक� ' �वक�सत क�न
सव�सामा� नाग�रक�क�रता खुले करणार.
· रा�ातील �व�वध �ठकाणी असले�ा रा�पु�ष��ा पुत��वर छ� उभारणार. �
· रा�ातील सव� गाव�मधील पारंप�रक धा�मक� �ळ�चे सामा�जक मह� ल�ात घेऊन
अनुदान देणार.
· देह-आळंदी तसेच महारा�ातील �मुख �ज�ातून पंढरपूरला येणा�या 'वारकर�' ू �
महामाग�वर ���ा सुख-सोय�साठ� �व��तीगृह, �साधनगृह, आरो� सेवा क� ��ची
कायम ��पी �व�ा करणार.
पय�टन, क�ा आ�ण सं�ृती
सामा�जक �ाय· भारतीय सं�वधाना�ा अ�भ�ेत अस�े�ा अ�, व�, �नवारा, ���ण, आरो� व रोजगार
या मु�भूत गरज�पासून सामा� माणूस वं�चत राह नये �णून धनगर, इतर मागास ू
वग�य (ओबीसी), भटके-�वमु� (�वजेएनटी), बंजारा, कोळ�, ��ंगायत, कुणबी, मु��म
ु ओबीसी, ब�तेदार, इ�ादी समाज�चे ��ं�बत �� सोड�वणार.
jepÙeeleerue meJe& ieeJeebceOeer}HeejbHeefjkeâ Oeeefce&keâ mLeUebÛes meeceeefpekeâ cenòJe }#eele IesTve Devegoeve osCeej.
ieeJeebleer} Oeeefce&keâ mLeUebvee Devegoeve
DeeefLe&keâ ogye&} kegâšgbyeeleer}ceg}eRÛes ceneefJeÅee}Ùeerve efMe#eCe
efJeveecetuÙe keâjCeej.
øeLece ‘leer’
jepÙeeleerue 15 ueeKe HeoJeerOej ÙegJeebvee efMe<ÙeJe=òeerÛeer
mebOeer osCeej.
ÙegJee mejkeâej Hesâ}es
lee}gkeâemlejeJej ieeJe les MeeUe / ceneefJeÅee}ÙeeceOeer} meJe& efJeÅeeLÙeeËmee"er 2,500 efJeçes<e yemeÛeer mesJee meg¤ keâjCeej.
efJeÅeeLee&a SkeämøesmeçesleerKeeueerue #es$eJee{ermee"er
DeuHeYetOeejkeâ Je DeeefLe&keâ ogye&} Ieškeâeleer} çeslekeâNÙeebÛÙee KeelÙeele Lesš
®.10,000 øeefleJe<eea pecee keâjCeej.
MeslekeâNÙeebÛes efnle
300 Ùegefveš HeÙeËle JeerpeJeeHej keâjCeeNÙee «eenkeâebmee"er
Iejiegleer Jeerpe oj 30 škeäkeäÙeebveer keâceer keâjCeej.
Jeerpe ojkeâHeele
jepÙeeleer} meJe& Kes[Ÿeebleer} jmles yeejceener efškeâeT
keâjCÙeeÛes OeesjCe DeeKeCeej.
cepeyetle «eeceerCe jmles
+
meJe& efpeunŸeebceOÙes Skeâ JewÅekeâerÙe ceneefJeÅeeueÙeemen megHej mHesçeeefuešer
ne@efmHešue GYeejCeej.
DeÅeÙeeJele DeejesiÙemesJee
efvejeOeej HesvMeve Ùeespeves Debleie&leDemeCeejs ceeveOeveogHHeš keâjCeej.
mevceeve efvejeOeejebÛee
jepÙeele 1 npeej ef"keâeCeermJemle Je mekeâme pesJeCeeÛeer
keWâõs mLeeHeve keâjCeej.
DeVe ns HetCe&yeÇÿe