Aw; lawn lon? 3 Mo: se;. Aw; lawn lon? 3 Mo: se;.

Mvuh: ye; ma: la;, I? ka{ ha/ ve aw; yan: hta: A bran/ han; ve aw; haw-eh; ya/ ko{ leh; yaw: ve ya: (12 ) g'a: leh aw;

haw-eh; hui hta[ ku; veu leh Eh? gu{ tu{ (E; ji{) mvuh: mi; lo ca cheh: k'ai ve yo; sai: shi/ hk'a shu/ yaw: hui ma: la ve yo;.

Ma: maw ve aw; yan: ga; la hta: ya/ ko{ ve aw; ceu; aw; hk'a: leh; E; ji{ chaw ceu; a keh? ka[ ma: la ve yo;.

E/ ji{ ve jaw: maw: hpa/ raw: leh; ya/ ko{ ve aw; ceu; aw;

hk'a: hta[ aw; ce; te tcuh ve yo;. li ki{ shi/ te: hpa/ chi{ tcuh ve

yo;. hk'e te leh (300) hk'aw[ hpa{ ga la hta: yaw: hui aw; pfuh/ hta[

kan ti[ pi: ta/ ve te: hpa/ htaw: yaw: hui leun: k'ai ve yo;.

A bran/ han; ve aw; ceu;leh; aw; ka/ aw; nu ve chaw ceu; mvuh: mi; ve aw; ce; g'a te tu; yo; teh[

G'ui; sha k'o{ pi: ta/ ve caw; ta/ ve yo;. (400) hk'aw[ peu; hta: mvuh: mi; O: ve hta[ G'ui; sha k'aw[ ci/ yan/ leh yaw: hui hta[ mvuh: mi; o: ve

aw; hk'aw lo k'aw[ ku; taw{ peu; leh kan ti[ pi: ta/ ve mvuh: mi; aw; hk'aw lo g'a k'aw[ lo[-e tu; ve

hta[ ka[ G'ui; sha kan ti[ k'aw[ te pi: ve yo;.

Nga; ve ya: pa/ hta[ yaw: hui ma: g'a ti: peh/, yaw: hta[ G'ui; sha

ha[ sha? tu; yo;.

Ha{.. hpan/ raw: jaw: maw: ve

kan: pa{ hta[ G'ui; sha hk'a; hk'e te ca taw/

g'a tu; le.

Ma: he{, nga; ve ya ma: pa:, yaw: hui chi ve hta[

te ma: hpeh[.

Aw; hkui? pui/ 46+5-7, taw{ k'ai 1+1-12, 22

I? sa/ le; la{ chaw ceu; ma: la ja: ve hta[ pa taw hpan/ raw: jaw: maw: leh;

paw la geh: ve ya: eh? hk'a peu-e; hta[ ti: peh/ tu; daw: che{ ve yo;.

BC 1706 hk'aw[ hk'e hta:

Nga; naw; hta[ aw; teh; k'o{ la: ve nga; hui ve chaw ceu; ma: la cheh: ve hta[hpan/ raw: jaw: maw: kaw{ cheh: ve yo;. paw la ve haw? hk'a{

pa/ eh? hk'a peu-e; hta[ yaw: daw{ peh/ tu; yo;. E/ ji{ chaw hui leh; aw; g'a: aw; sha? ka[ ma: caw;, baw; ka[ baw; ja:, nga; hui ve chaw ceu; leh;

kan? heh: ve hta[ ti? g'a te ve hta[ pa taw aw; g'a: aw; sha? ka[ heh: ja: ve hta[ pa taw yaw: hui leh; nga; hui hta[ kaw{ ve yo;.

37

Yaw: hui hta[ te ta/ ve hk'e hte: leh[ hto

pi{, yaw: aw; e teh; ma ve i? ka{ hk'aw lo ba; keu o; k'o{ pi{, o: hk'e k'o{ pi: ve k'o yaw: hui ka[ te[ chi?

ca te ma: g'a o.

Nga[ e o;, aw; hk'aw lo i? ka{ ma: g'a lo[-e tu; hk'a deh[ te

ta/ o; la:.

kui/ tcuh: hk'a deh[ sheh/ ta/ peu; I? ka{ hk'o{ lo ceh fui: k'ai tu; yo;.

G'ui; sha yaw: hta[ ha[ sha? tu; yo;.

naw;ma: vui: ma: ne: hui; lo hk'a deh[ g'a[ ja{ nyi ta/.

Nga[ e o; nga; nyi pa/ eh? hta[ nga; hui

g'a k'aw[ maw; tu; heh? la:. O:.. E?ji{ tu{ chaw faw{

meh/ la:ja:.

Ha{ ca nyi, co: hk'aw[ law: hk'aw lo ya: eh? haw; hk'a pa{.

Yaw: leh; he/breh:

chaw ceu; hpeh[ tu;

yo;.

O:.. ha[ lu di; ja:.

Aw; the; leh yaw: hta[ nyi ha[ sha? la: pa/ leh ca g'a ve k'o yaw: hta[ nga; ve ya:

shaw/ leh hu a.

Co: aw/ nyi, he/breh: ma eh? te: g'a: cheh: ta/ aw,

yaw: hta[ ca tcuh k'o leh; g'a tu; yo;.

Yaw: hta[ nyi ha[ sha? g'a ve chaw nga; co: ca: leh

ca la: tu; yo;. ya: i? ka{ hk'aw lo ba; keu ve he/ breh: ma te: g'a: hta[

nga; shi/ ta/ ve yo;.yaw: cu? g'ui; ka[ caw; ma: ja: she[.

Yaw: cu? meu[ ja: o;

heh?.

BC 1525 hk'aw[ hk'e te: yan: hta:.

Taw{ k'ai ve 2+3-9

Nga[ e o;.. ma[ ya: leh aw; pa: aw; kui cheh: ve chaw te: hpa/ ya: eh? hta[ na k'o hk'a; hk'e g'a k'o{ pi: tu; le.

hpan/ raw: ya: mi: i? ka{ heh? kui; lo ya[ la hta:..

38

Naw; k'aw[ leu{ tu; aw; hk'a: ma: caw;, ya: eh? hta[ htaw: naw;

hk'a; hta{ ka[ fa? ta/ g'a tu; ma: he{, te: yan: yan: ma[ ya: hui k'aw[ maw; k'o ka[ ti: peh/ tu; yo;. G'ui; sha hta[

ceh naw; yon/ ta/.

Nga; a; hto[ ma te ya[ ta/ peu; leh na/,

nga; ve ya: hta[ nga; g'a k'aw[ maw; tu; she[ na/,

G'ui; sha htaw: shi/ cheh: ta/ na/.

Nga[ e, nga[ e o;...

Nga[ e , hpan/ raw: ya: mi: I? ka{ g'ui; pfuh/ lo ya[ la leh nga; nyi pa/

hta[ maw; k'ai o;,yaw: k'o{ ve ya: eh? hta[ yaw: ve ya: te shaw/ leh hu a ce:, nga; hta[ ka[, ya: eh? chi hu la: g'a ve

chaw ca tcuh la: ta/ ve yo;. yaw: chi beu[ cho; ka[ lo la; cheh: ta/ peu;.

Nga[ e, ya: mi: hui ve co co tai/ tai/ ve G'ui; sha bon hta[

chi: mvuh ve yo;.

Naw; ve ya: eh? suh peu; teh[ nga;

g'a ka: ve yo;. Naw; aw; pon nga; ka[ nyi ma ma: sha, ya: eh? chi hta[ nga;

i? ka{ g'ui; pfuh/ lo maw; ve yo;.

ya: eh? chi hta[ nga; aw; pon naw; ha[ sha? la:, nga; naw; hta[ aw; hpfuh: pi: la: tu; yo;. yaw:

cu? hpa{ peu; k'o nga; ca k'aw[ yu; la leh E? ji{ tu{ mvuh: mi; ve hpan/ raw: jaw: maw: te: g'a: hpeh[ la tu; yaw:

hta[ gu pi: tu; haw? yeh; lo g'a shi/ k'ai tu; yo;.

Mo: se; ui/ la ve te: yan: aw; e yaw: hta[ G'ui; sha ve aw; lawn ma/ pi: ta/

ve yo;. ya: pa/ eh? chi ve daw: law kui; leh; G'ui; sha geh lo caw; ve yo;.

Chi hk'o{ paw{ ta{ Jaw: maw: eh? ,

jaw: maw: eh? hta[ haw? yeh; lon? hk'aw g'a[

k'o; la: tu; yo;.

Yaw: hui hk'a; hk'e ceh ceh geh; g'a tu;

na/.

Mo: se; hta[ nyi ha[ sha? la: ve hta[ pa

taw aw; bon ui/ ja: meh/. yaw: aw; g'a:

aw; sha? da[ ja:.

Taw{ k'ai ve 2+8-10

39

hpan/ raw: ya: mi: ve ya: g'aw-eh{ hpeh[ leh E? ji{ tu{ mvuh: mi; aw; hk'aw lo ui/ la ta/ ve yo;.yaw: leh; haw?

hk'a{ pa/ da[ te: g'a: hpeh[ ve yo;. yaw: leh; hpu shi maw: je; leh a? yan: te: hpa/ hta[ hk'a sha sha g'a hpeh[ ve

htaw:, yaw: ve a sha[ te[ kui; lo yaw: a ci? ka[ ma: leun:.

Mo: se; o;, nga; naw; hta[ k'o{ la: cheh: ve,nga; hui ve aw; pfuh/ A bran/ han;,I? ca{ leh ya/ ko{ hui ve G'ui; sha leh; a bran/ han; hta[ hk'a; hk'e k'o{ ta? le k'o{ k'o, a bran/ han; ve aw; ceu; leh; ma: la leh aw; ka/ aw; nu chaw te: ceu; ve mvuh: mi lo chaw suh? hk'a shu/ g' cheh: leh aw;

ce; g'a ca te cheh: tu; yo; teh[ k'o{ ta/ ve hk'a shu/ nyi she[ chi beu[ nga; hui g'a hpeh[ cheh: ta/ peu;.

Yo; meh/, nga; hui (400 ) hk'aw[ hk'e

mvuh: mi; chi aw; hk'aw lo ha/ g'aw: ja: ve hpeh[ la tcuh tu;

A bran/ han; hta[ k'o{ pi: ta/ ve she[ ve yo;.

Chi beu[ nga; hui (359 ) hk'aw[ ga; cheh: ta/ peu; ( 41 ) hk'aw[ lo/

cheh: she[.

Chi ve leh; ma: yon/ g'a law[ law[ ve aw; lawn yo;. hpan/ raw: jaw: maw: leh; hk'a sha sha ve aw; hk'aw lo aw;

ce; hui hta[ ca hpeh: peu tu; ma: he{ ta;. hpu shi maw: je; hk'a bi: te leh g'a taw{ k'ai tu;, k'o{ ve leh; vui: ja: she[ ve yo;. ya[ hk'a:

htaw: ka[ ya[ k'aw te: ca{ ca{ leh; ca caw; la tu; yo;. A;ma te ( 41 ) hk'aw[ hk'aw[

ka[ g'a law tu; she[ leh na/.

Mvuh: mi; chi leh; nga; hui aw; hk'o{ lo ma: da[ ve hta[ te ve

hk'e yaw: hui aw; hk'o{ lo htaw: G'ui; sha k'aw[ ci/ yan/ tu; yo; teh[ htaw: k'o{ ta/ she[ ve

yo;.peu; leh paw sha ve aw; hk'aw lo mvuh: mi; chi hk'aw g'a k'aw[ taw{ k'ai leh nga; hui aw;

pfuh/ lon? hui hta[ G'ui; sha pi: ta/ ve cheh: kui; lo g'a k'aw[ k'o-e[ leh cheh: tu; yo;ce:.

He/breh: chaw hui leh; yaw: hui ve aw; sheh/ hpa: u? peun/ ve aw; haw? lo tu[ hkan/ ha/ g'aw: ve hk'aw g'a cheh: ve yo;. yaw: hui mi; k'o/ eh? hk'aw lo li ki{ shi/

te: hpa/ g'a chi{ ve yo;. yaw: hui tu[ ve hta[mo: se; hk'an/ ma: g'a leh te: ceu; ceu; te tu; daw: che{ ve yo;

He/ ba; o;, naw; ha{ tu

meh/.

Ma: daw{ peh/ she[ hta:

ha{ tu.

Chaw cha[ ci{ ha{ tu.

Taw{ k'ai ve 2+10-11

40

Te: nyi hta: ga; leh E/ ji{ chaw te: g'a: he/breh: chaw te: g'a: hta[ faw{ meh/ cheh: ve hta[ mo: se; maw; hta: ..

Pon; tu; aw; yan: ga; la peu;, kan?

hk'a: chi te: hpa/ g'a jeh: tcuh tu; yo;.

Mo: se; yo;.

Jeh:, naw; chaw daw{ peh/ ve aw; lawn suh? jeh; kui; sha? na? lo g'a

k'ai ve yo;.

Mo: se; leh; aw; chaw: aw; pa{ ma: caw; yaw: te: g'a: ceh ti? E? ji{ tu{

mvuh: mi; hk'aw hpaw taw{ k'ai leh heh pui? hk'aw hpaw k'ai ve yo;.

Taw{ k'ai ve 2+11-15

Mo: se; leh; E/ ji{ tu{ chaw hta[ daw{ peh/ leh du: tu/ ve hta[maw;

ta/ ve chaw te: g'a: hpan/ raw: jaw: maw: hta[ ca ta/-e ve yo;.

Chi hk'e ca te ve leh; ma: hpeh[.

Chi hk'e ca te ve leh; ma: hpeh[.

O:.. G'ui; sha o; nga; a; hto[ ma te ya[

peu; leh na/.

41

Mo: se; leh; lai? nyi ya[ k'aw ju: leh yaw; haw? cheh: kui;

te: ka; lo ga; hta: aw; g'u: suh/ k'aw[ ca? k'ai ma: g'a o.

O: aw/ nyi , chaw te: g'a:..

yaw: heu; ve suh la pa: ne: o;, i? ka{ ha{ te yu;

la;she[.

Yaw: leh; E? ji{ tu{ chaw te: g'a: yo;.

Mo: se; leh; mi{ do; chaw ceu; aw; ka/ lo a sha[ te ve aw; suh? te: ma; hta[k'aw[ maw; ve yo;. yaw: leh;

hk'aw hk'o{ law; hk'o{ ve aw; lawn te: hpa/ hta[ yaw: hk'a deh[ shi/ peu; hta: mi{ do; ma te: g'a: hta[ heu{ leh yaw; haw? sheh/ hpa: k'aw[ hpeh[ la ve yo;.aw; yan: (40 ) hk'aw[ maw peu; hta: E? ji{ tu{ mvuh: mi; hta[

htaw: yaw: leun: k'ai pa: ne: ve yo;. yaw: ve chaw ceu; hta[ k'aw[ maw; da[ tu; htaw: daw: law kui; ma: caw; o.

Ha{.. aw; peu/ ta{ hk'aw lo a/ mi/ ha caw; cheh: ta/ ve

htaw:, aw; peu/ ta{ k'o a/ mi/ ma: to[ g'a, a: ca[, a; hto[

ma hpeh[ ve leh na/.

Mo: se; o;, naw; ve hkui? nu{ hta[ k'eh{-o{, naw; leh; da[ keh; ve aw; ti aw; hk'o{

naw; cheh: ta/ peu;.nga; leh; naw[ pfuh/ lon? A bran/ han;,I? ca{

leh ya/ ko{ hui ve G'ui; sha hpeh[ ve yo;.

E? ji{ tu{ mvuh: mi; hk'aw cheh: ve nga; ve chaw ceu; tu[ hk'an/ ha/ g'aw: cheh: ve hta[ nga; g'a ka: g'a maw;

cheh: ve yo;. yaw: hui hta[ k'aw[ ku; taw{ leh aw; pfuh/ lon? hui hta[ kan ti[ pi: ta/ ve hk'e

k'aw[ pi: tu; aw; yan: ga; peu;.naw; hta[ nga; hpan/ raw: jaw: maw: geh k'ai tcuh tu; yo;. nga; ve chaw ceu; shu ve aw; ce; haw? pon;

tu; naw; g'a sheh taw{ tu; yo;.

Naw; ve chaw ceu; pon; hpeh[ tu; yaw: hta[ naw; g'a k'o{ pi:

tu; yo;. yaw: leh; naw; hta[ g'aw; hk'a{ tu; yo;. peu; hta:, E? ji{ tu{ mvuh: mi;

hta[ nga; ve kan: pa{ nga; ma/ pi: tu; yo;. O: ve peu; hk'aw[ naw? hta: heh[ naw;

hta[ taw{ k'ai tcuh la: tu; yo;.

Taw{ k'ai ve 2+16, 3+10

42

ya[ hk'a: ka[ G'ui; sha nga; hta[ tcuh ta/ ve yaw: hui shi/ tu; ma: he{,

aw; hk'o{ nga; hta[ ka[ yaw: hui g'ui; yaw; tu; yo;.

Naw; ve ju: fui/ k'aw[ hta[ mi; cha: hk'o{ lo hpeh:

ce hk'a.

He{.. nga; ve ju: fui/ k'aw-

eh[ hta[..

Chi vui; hai; ve meh/ tu hpaw: lo k'aw[ yu; hk'a.

O: ve vui; hai; te: hkeh hpeh[

la ve yo;.

Nga; ve ju: fui/ k'aw-eh[ k'aw[ hpeh[ k'ai peu;.

E? ji{ tu{ mvuh: mi; lo k'ai lo;. Naw; hk'a; hk'e g'a k'o{ tu;, hk'a;

hk'e g'a te tu; nga; naw; hta[ ma/ la: tu; yo;. Naw[ hta[ ga la: pa/ naw[ vi? A/ ron;

hta[ htaw: nga; peun la: tu; yo;.

Taw{ k'ai ve 4+1-4,12-16

43

BC 1445 hk'e hta:.. Naw; E/ ji{ tu{ mvuh: mi; lo k'aw[ k'o[-e tu; la: o. naw; ve ca: pa/ hui

aw; lawn hk'a; hk'e heh? le.

(40) hk'aw[ maw peu; ,nga; ve aw; lawn shi/ ta/ ve chaw te: hpa/ htaw: ka[ suh k'ai peu;, nga; hta[ leh; a shu ka[

ma: ca shi/ ta; o.

G'ui; sha ve chaw ceu; hta[ hpan/ raw: jaw: maw: hpeh: hta:

hk'a ga;.

Naw; hk'a; maw maw k'ai

tu; ve le.

Chaw maw: hk'a peu-e; hta[ ku; pi:, g'a pon; tu; ve aw; yan:

ga; peu;.

yaw: hui leh; a shu leh heh?.

yaw: leh; le/ vi{ ceu; A; ro; yo;. te: g'a: leh;

nga; hui hk'e yo;. ya[ hk'a: aw; ce; leh; ma: he{ ta;.

Pon; la; ta? ve (80 ) hk'aw[, hpan/ raw: jaw: maw: ya: pa/ eh? hk'a peu-e; hta[ti:

peh/ tcuh hta: mo: se; hta[ paw ta/ ve yo;. yaw: ve aw; e yaw: hta[ paw k'o/ hk'aw keu leh i? ka{ hk'aw hpeh: shi ta/ ve yo;. G'ui; sha ha[ sha? pi: ve hta[ pa taw hpan/ raw: jaw: maw: ya: mi: maw; leh yaw: hta[ E? ji{

tu{ ya: shaw/ leh ha[ sha? pi: ve hta[ g'a hkan/ ve yo;.

Pon; la; ta? ve (40) hk'aw[ hta: E? ji{ tu{ mvuh: mi; hta[ u? peun/ caw: ve htaw: , yaw: ve chaw ceu;

geh te: geh tu[ hkan/ ha/ g'aw: ve hta[ hkan/ yu; tu; mo: se; daw: che{ ta/ ve caw; ta/ ve yo;.yaw: ve aw; g'a: aw; sha? hta[ yeh: leh

yaw: co: ca: jaw ve yo;. ya[ hk'a: ma: hpeh[ k'ai g'a. chi (40) hk'aw[ ve aw; yan: aw; hk'aw lo nga; hui ve aw; pfuh/ hui hta[ kan ti[ pi: ta/ ve sai: de aw; hk'aw lo yaw: g'a cheh: ta? ve yo;.ma: maw she/ hta: G'ui; sha leh; yaw: hta[ taw: yaw pi: leh hpan/ raw: jaw: maw: ve la[ sheh hk'aw lo hk'a; hk'e te pon; hpeh[ tu; ma/ la: tu; yo;. hpan/ raw: jaw: maw: ha[ yu; la tu; hk'a; hk'e ve aw; he{ te: hpa/ g'a ma/ tu; chi beu[ mo: se; naw; hui hta[ ma/ la: tu; yo;.

I? sa/ le/ la{ chaw ui/ te: hpa/ hk'a peu-e; nga;

aw; pa: lo la; she[.

Taw{ k'ai ve 4+29-31

44

A/bran/ han; ve G'ui; sha leh; aw; peu/ ta{ A/ mi/ ha hk'aw lo nga; hta[ taw: yaw la: ve yo;. naw; hui ve aw; pfuh/ hui hta[ kan ti[ pi: ta/ ve mvuh: mi; lo shi/ taw{ tu; nga; hta[

cho; ka[ lo la; tcuh la: ta/ ve yo;.

Hai{.. yaw: ve ju: fui/ vui; hai; hpeh[ k'ai peu;.

Ta: kaw{ meh/.

Chi hta[ nyi she[.

Nga; hui hta[ htai/

hk'aw[ la: pa/ G'ui; sha peun la: ta/ ve yo;.

yo;.. chi ve hpan/ raw: jaw: maw: hta[ ma/

caw: ve.

Chi ve leh; a: tu; hpeh[

ve yo;. Chi beu[ nga; hui hpan/ raw: jaw: maw: geh

k'ai a veu;.

A/ bran/ han; ve G'ui; sha hpeh[ ve yo;.

Taw{ k'ai ve 4+17, 30

45

Pon; la; ta? ve (40) hk'aw[ hta: nga; cho; ka[ lo taw{ k'ai ta/ ve yo;. te[ chi? ka[ ma: pa k'ai she[ law. Naw; hta[ nga; k'o{ la: ta/ ve hk'e k'o{ tu; ve

hta[ naw; hk'a deh[ naw: ta/ meh/.

I? sa/ le/ la{ ve G'ui; sha leh; mo: se; hta[ k'o{ pi: ta/ ve, taw: hkaw: leh; I? sa/ le/ la{ chaw ceu; hui heh pui? hk'aw lo sheh{ nyi o? k'o/ pui ve leh tu? tan: ve hta[ g'a

te tu; a hkaw-a; pi: la{.

ha?, I? sa/ le; la{ ve G'ui; sha, ha:- ha:- ha:--- naw; ve G'ui; sha hta[ nga; ma: shi/, yaw:

ve taw: hkaw: hta[ g'a na law[ law[ ve a; hto[ ma G'ui; sha le.

naw; nga; hta[ ma: shaw/ ma: ca{ te ve,nga; ve aw; ce; te: hpa/ hta[ sheh{ nyi heh pui? hk'aw

k'ai tcuh ma: hpeh[,

Naw; nga; ve kan? hta[ ca te shu[ sha[ la ve nga; shi/ ta/ ve yo;. Nga;

ka[ ma: shi/ ve G'ui; sha hta[ sheh{ nyi o? k'o/ ca pui ga: ve, nga; te ma/ la: tu; yo;.chi te: hkui a keh? ka[ kan? g'a k'aw[ te ja: tu; yo;. Chi te: hkui hta[ ta; leh li ki{ shi/ chi{ tu[ ca; g'aw:

naw; hui hk'a: naw; hui g'a ca ve yo;. chi beu[ naw; nga; g'u: suh/ taw{ k'ai o, naw;

la; kui; lo k'aw[ k'o[-e lo;.

Taw{ k'ai ve 5+1-7

46

G'u: g'aw{ te ve kan? hta[ naw;

yon/ aw la:.

G'ui; yaw; ja:, yaw: hui G'ui; sha

hta[ ca aw? leh hpo{ ta{ la ve leh;

Naw; chi beu[ k'o{ cheh: ve leh; naw; ve kan? hta[ pa taw nga; kan? aw; leun? g'a k'aw[ te tu; yo;. chi ve a; hto[ ma pon; ve aw; ca[ le, peu; leh naw; hta[ G'ui; sha peun ta/ la:

ve teh[ naw; daw: cheh: ve la:.

Yaw: aw; to yaw: a; hto[ ma daw: cheh: le. Chi ka[

chaw g'u: te: g'a: yo;.

yaw: ve ju: fui/ hta[ pa taw k'o{ ve leh; nga; a ci? ka[ ha[ yu; ma: g'a.

Naw; kan? te ve ma: bvuh{ she/ la:, naw; ve G'ui; sha

hta[ naw; o? k'o/ ca pui ga: she[ la:. naw; ca jo cheh: ma: pui? tu; nga;

naw; hta[ ma/ la: tu; yo;.

Ya; ho? va; G'ui; sha ve aw;

meh aw; hk'aw cho; ka[ lo nga; ca k'o{ la ta/ ve yo;. aw; tcuh? aw; yan: ka[ sha; te sha; heh: la ve yo;. a; hto[ ma hta[ pa taw nga; hta[ cho; ka[ lo la; tcuh la:

ve leh na/.

Nga; leh; naw; hui ve aw pfuh/ A bra/han;, I? ca{, ya/ ko{ hui ve G'ui; sha Ya; ho? va; hpeh[ ve yo;. Nga; ve chaw ceu; tu[ hkan/ ha/

g'aw: leh ku; hk'a: hkaw: hta[ nga; g'a maw; g'a ka: cheh: ve yo;.

A bran/ han; hta[ nga; kan ti[ pi: ta/ ve hk'e, I? sa/ le/ la{ chaw ceu; hta[ aw; ho? te leh hkan/ na/ mvuh: mi; hk'aw lo ku; taw{ k'ai tu; aw; yan: ga; peu;. mo: se; leh; yaw: hui hta[ shi/

taw{ k'ai tu; yo;.

Ya[ hk'a: nga; taw: hk'a deh[ ma: yaw pui?

ve hta[ pa taw hpan/ raw: jaw: maw: nga; hkaw: hta[

ma: ca na la: ta; heh?.

A; ron; naw; aw; pon taw: g'a yaw la: tu; yo;.nga; ve taw: hta[ na yu;

leh yaw: hta[ hk'a; hk'e g'a k'o{ pi: tu; ve hta[ k'o{ pi: she[. Aw; hkui? Pui/ hta: hpan/ raw: jaw: maw: naw; ve hkaw: hta[ ma: na, ya[ hk'a: nga; leh; hte: caw: ve te: g'a: ti? ve G'ui; sha hpeh[ ve hta[ E? ji{ tu{ chaw hui leun? leh g'a shi/ tu;nga;

a: tu; te: hpa/ te ma/ pi: tu; yo;.

Ha?..cho; aw/ ,naw; aw; hk'aw[ naw?te: paw{ a; hto[ ma ca k'aw[

te la ve le.

Nga; ve chaw ceu; hta[ taw{ k'ai tcuh la{ teh[ ya; ho? va; G'ui;

sha k'o{ ve yo;.

ha:. ha: .ha:... chi te: hpa/ leh; fai/ te ve ceh yo;. nga;

hta[ ca ho la ve, nga; ve fai/ te pa/ sa/ la[ te: hpa/hta[

ca ku; la; she[.

yaw: te ve hk'a caw: caw:

cheun; ve yo;.aw; teh; ve hta[ ma: shu/

da[ la:.

A shu te: g'a: cu: yi/ chi hta[ pui? ve leh na/

ma: shi/.

Taw{ k'ai ve 5+10-23, 7+7-11

Ya; ho? va; G'ui; sha k'o{ ve chi leh; sha{

she; hpeh[ ve yo;.

47

Naw; ve ju: fui/ hta[ vui; hpeh[ tu[ te g'a ve naw; ve fai/ chi ha{ la;

leh te ma/ la she/.

Naw; hui hta[ li ki{ shi/ ma: ma: chi{ tcuh tu; aw; pon ne: jaw: maw: vui;

hai; ve ni: sa{ sha/ la: ta/ ve yo;.ha: ha: ha:...

Mo: se; nga; hui a; hto[ ma te cheh: ve leh na/. nga; hui leh;

chaw g'u: hk' le: yo;.

Taw{ k'ai ve 7+11-12

48

Nyi she[ yaw: ve vui; leh; nga; hui ve vui; hta[htaw{ ga:

cheh: ve yo;.

yaw: ve vui; leh;nga; hui ve vui; te: hkeh hta[ heh{

daw; k'ai peu;.

Nga; hui ve vui; te: hkeh hk'a

peu-e; hta[heh{ daw; k'ai peu;.

Aw; hk'aw[ naw? te: hkeh hta[ ka[k'aw[ heh{ daw; k'ai tu; yo; teh[ nga; hta[ ta: ca k'o{ la, nga; hui ve vui; g'ui; sha ni: sa{ hk'a caw:

caw: nyi ma zuh{ tu; yo;. Chi hk'a;

hk'e hpeh[ ve leh na/.

Nga; ma: yon/ g'a, nga;

hui ve vui; hk'a peu-e; hta[ heh{ daw; k'ai

peu;.

Ya; ho? va; G'ui; sha leh; te hpan/ sheh/ hpa:

hpeh[ ve yo;. Nga; ve chaw ceu; hta[ taw{ k'ai tcuh tu; a hkaw-a;

pi: la: teh[ k'o{ ve yo;.

Taw{ k'ai ve 7+12

49

Chi naw; hk'a; hk'e te ta/ ve nga; ma: shi/, ya[ hk'a: paw-eh: chi aw; pon nga; ve

aw; ce; te: la; g'a: hta[ pa ma: hpeh[,nga; g'u: suh lo naw;

taw{ k'ai.

hpan/ raw: jaw: maw: ve fai/ te pa/ sa/ la[ hui ka[ g'a[ te g'a ve aw; hk'a: hta[ Ya; ho? va;

G'ui; sha a; hto[ ma pa taw te tcuh la: ve leh na/, ya[ sheh hta: nga; hui chaw

g'u: hk'e g'a hpeh[ ve yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 7+13~ co co tai/ tai/ ve G'ui; sha k'o{ ta/ ve hk'e hpan/ raw: jaw: maw: ve nyi ma

heh ja: leh yaw: ve taw: hkaw: hta[ ma: na yu; leh cheh: ve yo;.

Chi hk'e ti? k'o nga; ka[ ma: shi/, ya[ hk'a: G'ui; sha k'o{ ta/ ve

leh; hpan/ raw: jaw: maw: nyi ma heh ja: tu; yo; k'o{ ta/ ve hk'e aw; teh; ka[hpeh[

cheh: ve yo;.yaw: ha[ ve vui; te: hpa/ heh{ daw; ve hta[ g'a hkan/ leh yaw: nyi ma zuh{ ja: ve hta[ naw;g'a maw;

ta/ ve yo; ma: he{ la:.

Ya; ho? va; G'ui; sha hta[ taw: yaw da[ g'a kui; hta[ nga; ca nyi sha/, a; hto[ ma

g'a k'aw[ ca? te tu; ve hta[ nga; htaw: ka[

ma: shi/.

Mo: se; hta[ G'ui; sha a; hto[ ma k'aw[ ca? te tu; k'o{ pi: ve yo;.mo: se; leh; E? ji{ tu{ mvuh: mi; ya: hui k'o{ g'ui; gui: ve hta[ g'a hkan/ ve yo;. yaw: hui aw; hk'o{

hpan/ raw: jaw: maw: leun? leh k'aw[ faw? meh/ ve hta[ pa taw yaw: ve chaw ceu; htaw: mo: se; hta[ k'aw[ hpfuh{ ve yo;. ya[ hk'a: mo: se; leh; G'ui; sha hta[ yon/ leh

yaw: te[ chi? ma: shi/ ve htaw: , G'ui; sha ve taw: hkaw: hta[ yaw: na yu; ve yo;.

Nga; ve chaw ceu; hta[ ma: taw{ k'ai tcuh ve k'o nga; leh;

G'ui; sha aw; teh; hpeh[ ve hta[ naw; g'a shi/ tu; yo;. E? ji{ tu{

mvuh: mi; hk'aw hk'a caw; ve I? ka{ hk'a peu-e; hta[ aw; suh/ ti?

hpeh[ tcuh tu; yo;.

Chi ve leh; cheu; a;, chi hk'e yaw: hk'a; hk'e te g'a ve leh na/.

Nga; ve fai/ sa/ la[ te: hpa/ hta[ ca ku;

she[, nai: i? ka{ law; k'a? ve g'ui; ne: chi hta[ taw/

ta/ tu; yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 7+15-21

50

Nyi she[, nga; ve fai/ sa/ la[ htaw: te g'a ve yo;. naw; hui ve cu: yi/ hk'e ceh nga; hta[

ta: ca be; la.

lai? la; ve pa/ te: hpa/ leh; aw; suh/ g'ui;

hk'aw taw{ la ve yo;.

I? ka{ suh/ hpeh[ peu; hk'aw[ naw? (7) nyi ga; la hta: mo: se; leh; E/ ji{ tu{ mvuh: mi;

hta[ suh? jeh; tu; k'aw[ yu; la; ve yo;.

I? ka{ caw; kui; te: ka; le le lo pa/ te:

hpa/ ma: ma: caw; la tcuh ve yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 7+21-25,8+6

Nga; te: co-e ve chi hk'e te: paw{ ka[ ma: maw;

jaw she[, I? ka{ hk'a peu-e suh/ hpeh[ k'ai ve, yaw: G'ui; sha ve aw; meh hta[ yaw: a; hto[

ma te k'o{ ve le.

mo: se; k'o{ ve, yaw: ve G'ui; sha leh; te: g'a: ti? ve

G'ui; sha ce:.

G'ui sha te: g'a: ti? caw; ve la:, ma: he{ ma: ngaw; ka[

k'o{ ve.

yaw: hui k'o{ ve te: paw{ ka[ ma: ka: jaw, chi te: hpa/ leh; a;

hto[ ma peun da[ tu; caw; le, nga; hui htaw: ka[ law; ne: te: hpa/ aw; hi? g'a:

caw; cheh: ve, nai: law; k'a? ne: te: hpa/ ka[ beu; ja: tu; yo;.

51

Nga; ve yeh; hk'aw lo pa/ teh?

neh{ bi: cheh: peu; o;.

E? ji{ tu{ te: mvuh: mi; lon? ka[ pa/ bi: ve yo;. ne:

g'ui; sha ka[ beu[ ja: cheh: ve yo;.

Nga; hui ve ne: g'ui sha ka[hk'a; ka[ lo k'ai

ve na/ yaw: hui te: ceu; ceu; ka[ ma: te hpeh[ o ve leh la:.

Nyi she[ jaw: maw: o; nga; hui

fai/ sa/ la[ ka[ pa/ te pui? ve yo;.

A; hto[ ma te yaw: hui pa/ k'aw[ te hteh/ ve leh heh?,mo:

se; te ta/ ve ceh ka[ ma: ja: o;.chi beu[ yaw: hui ka[ k'aw[

te hteh/ a te ve la:.

yaw: hui law; ve hk'e heh pui? hk'aw lo ma: k'ai tcuh ga: ve le, chi te: hpa/ hta[ nga; hui

htaw: ma: hk'an/ g'a: o.

Mo: se; hta[ ca ku; she[, nga; yaw: hta[ taw: yaw ga:.

Ya; ho? va; hta[ pa/ te: hpa/ hk'a peu-e; yu; hk'aw[ tcuh, o: hk'e yu; hk'aw[ peu;

k'o naw; ve chaw hui hta[ heh pui? hk'aw lo nga; k'ai tcuh tu; yo;.

Pa/ hk'a peu-e; yu; hk'aw[ tu; aw;

yan: ti/ la:.

Shaw? paw/ mvuh: shaw? hta:

yu; hk'aw[.

Naw; k'o{ ta/ ve hk'e kan ti[ ye; pi{. Ya; ho? va; hk'a shu/

ve aw; ka/ aw; nu G'ui; sha ma: caw; teh[ chaw hk'a peu-e; hta[ g'a shi/ tcuh tu; yo;. chaw hk'a peu-e;

hta[ g'a shi/ tcuh tu; yo;.

E; jaw: maw: o;.

Taw{ k'ai ve li[ 8+7-10

A:... pon/ hto: nga[ e o;.

A:... pon/ hto: nga[ e o;.

52

Ti/ ta/ ve aw; yan: ga; leh pa/ te: hpa/ htaw: ma: caw; hta:, hpan/

raw: jaw: maw: leh; nyi ma heh la leh he/breh: chaw hui hta[ taw{ k'ai tu; a hkaw-a; ma: k'aw[ pi:.

Te: mvuh: mi; lon? hta[ pa/ bi: tcuh ve Ya; ho? va; G'ui;

sha leh; a; hto[ ma le.

G'ui; sha leh;chi hta[ te ve yo; teh[ naw; a; hto[

ma pa taw daw: ve le, chi leh; yaw:

hk'a: yaw: hpeh[ la ta/ ve yo;.

hk'e k'o, chi hk'e hpeh[ la tu; ve hta[ mo: se; ka[ shi/ ta/ tu; ve ma: he{. peu; leh ti/ ta/ ve aw; yan: hta: pa/ te: hpa/ suh tu; ve

hta[ yaw: shi/ tu; ve ma: he{.

O:.. gaw; gaw; leh[ cheh: leh te caw: ve

kan? hta[ te, ma: he{ k'o pa/ te: hpa/ hta[ to{ ba;

peu; tu; ma: he{.

A/ ron/ hta[ hto pi{, naw; ve la[ sheh hta[ che leh mi; gui; hta[ daw{ hk'a, E? ji? tu{ mvuh: mi; je[

meu-e te: hpa/ pui? hpeh[ k'ai tu; yo;. teh[ Ya; ho? va; G'ui; sha leh; mo: se; hta[ k'o{ pi: ve yo;.

hk'e te leh E? ji? tu{ te: mvuh: mi; lon? ve je[ meu-e te: hpa/ pui?

hpeh[ k'ai peu; ve yo;.

Jaw: maw: o; ... chi leh; G'ui; sha ve kan? aw; teh; aw; na hpeh[ ve yo;. O: ve nyi: g'a: te ve hk'a shu/ nga; hui te: g'a: ka[ te ma: g'a. nga; hui geh lo te[ chi? kan:

pa{ ka[ ma: caw; o.

Naw; leh; pui? te: hpa/ ma: te g'a la:-o yaw: hui ve G'ui; sha

leh; nga; hui ve ne: g'ui; sha a keh? ui/ ve hta[ chaw ya: te: hpa/ shi/ tu; yo;.naw;

te g'a ve leh; fai/ ceh te hpeh[ ve la:.

Chi te: hpa/ leh; yaw: hk'a: yaw: hpeh[ la ve aw; ceu; hpeh[ ve

yo;, ya[ hk'a: nga; hui htaw: ma: hkan/ g'a:- o .mo: se; hta[ k'o{ pi: hk'a, pui? Chi hk'a

peu-e; hta[ yu; ba; la: ve k'o he/breh: chaw hui Gui; sha hta[ o? k'o/ ca pui tu;

a hkaw-a/ pi: tu; yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 8+13-19

Ha{. hi: hi:.

53

pui? te: hpa/ meh? k'ai peu; ya[ hk'a: ka[,nga; ve aw; ce; hui hta[ ma: k'ai tcuh hpeh[, yaw: ve G'ui; sha a;

hto[ ma k'aw[ te g'a she[ tu; le.

Mo: se; hta[ G'ui; sha te: paw{ k'aw[ k'o{ pi: ve ,E? ji{ tu{

mvuh: mi; aw; hk'o{ pui? Suh ma hta[ nga; k'aw[ bi: tcuh tu; yo;.E? ji{ tu{ chaw leh he/breh: chaw hui nga; peh; da[ tu; yo;. nga; ve chaw ceu; aw; hk'aw lo pui?

suh ma te: hpa/ ma: caw; tcuh.

Nga; leh; mi; gui; ya: hk'a peu-e; ve G'ui;

sha hpeh[ ve hta[ hk'a peu-e; g'a shi/ tu; yo;.

Nga[ pa o;, a; hto[ ma pa taw nga; hui ve ne: sa/ la[ te: hpa/ chaw chi te: hpa/ hta[ ma: g'a: ve le.yaw: hui cheun; ve pui? ve te:

hpa/ hk'a; lo k'ai peu; le.

Bon li: hta[ ca? da[ leh nga; ma: shi/, nga; ve kan? aw; lawn ceh nga;

ve nyi ma hk'aw keu ve.

yaw: k'o{ ta/ ve hk'a shu/ he/breh: chaw hui geh lo pui? suh ma ma: caw;, chi leh; yaw: hui ve

G'ui; sha te ta/ ve yo;.

Mo: se; hta[ ca ku; veu la:.

Naw; hui G'ui; shahta[ o? k'o/ ca pui k'ai lo;, ya[ hk'a: E? ji{ tu{ mvuh: mi; aw; ba; hpaw: lo k'o

taw{-e ma: hpeh[.

I aw/ ve sheh{ nyi g'a k'ai tu; yo;.

Naw; hui k'ai hpeh[ ve yo;. ya[ hk'a: naw; hui vui: chaw-eh; k'ai ma: hpeh[.chi beu[ naw; hui G'ui; sha hta[ hto pi: leh aw;

pe[ nu; ja: ve pui? suh ma hta[ yu; hk'aw[ tcuh she[.

Jeh:..ta: k'aw[ k'o{ hteh/. lai? ceu; naw; ta:

ca vaw{ yon/.

hpan/raw: jaw: maw: ve nyi ma k'aw[ heh la leh yaw: hui hta[ ma: k'aw[ taw{ k'ai tcuh o.

Taw: k'ai ve li[ 8+20-32

E? ji{ tu{ mvuh: mi; hk'aw pui? Suh ma te: hkeh ka[ ma:

caw; o, chi leh; a: tu; hpeh[ ve yo;.

54

G'ui; sha leh; E? ji{ tu{ mvuh: mi; aw; hk'o{ hta[ ci/ yan/ tu; te: ma; hta[ k'aw[ ga la tcuh ve yo;.yaw: hui ve to nu: to sha{ te: hpa/ na; bui; ga; leh suh tcuh ve yo;. ya[

hk'a: he/breh: chaw ceu; hui ve to nu: to sha[ te: hkeh ka[ ma: suh.

Nga; hui ve to nu: to sha{ hk'a peu-e/ suh peu; ve htaw: naw; hui ve k'o te:

hkeh ka[ ma: suh maw;, k'o{ ma/ la: she[.

Mo: se; k'aw[ k'o{ ve, nga; hui ve aw; pfuh/

lon? hui ve G'ui; sha leh; aw; ceu; chi nga; hui hta[ pon; la: ve yo;. nga; ti? k'o cheh: jaw ve hk'e ceh cheh: ve hta[ pa

taw chi ve hta[ nga; te[ chi? ka[ ma: shi/.

Nga; hui ve ne: sa/ la[ te: hpa/ htaw: tu? tan:

ve hta[ te cheh: ve yo;. nga; hui ve nu: ne: nyi ma zuh{ la k'o

hk'a peu-e; na-e tu; yo;.

chi leh; hk'aw[ naw? leh peu; teh[ hpan/ raw: jaw: maw: hta[ hto pi{. Nga; hui ve to nu: to sha{ hk'a peu-e; suh peu;.chi he/breh: chaw hui ve maw; ma: g'a ve G'ui;

sha te ta/ ve hta[ nga; hui ve ne: g'ui; sha leh; ca taw/ ta/ ma: g'a ve hta[ shu shi/ ve

k'o leh; beu[ ja: tu; yo;.

E? ji? tu{ mvuh: mi; ya: te: hpa/ ve ne: g'ui; sha hui hk'a; lo k'ai peu;

le. yaw: hui geh taw/ da[ tu; aw; g'a: ma:

caw; o leh la:.

ya[ hk'a: ka[ hpan/raw: jaw: maw: leh; yaw: nyi ma k'aw[ ui/ la ve yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 9+6-7

55

te: paw{ mo: se; hta[ k'aw[ k'o{ pi: ve, je[

meu-e hta[ yu; leh la: ven: hk'o{ lo hpeh: keu

hk'a. chi hk'e te ve k'o E? ji{ tu{ chaw hui sha? chu: taw{ tu; yo;.

nga; ve chaw ceu; hta[ naw; ma: k'ai tcuh ve pa taw, naw; leh naw; ve to nu: to sha{ hk'a peu-e/ ka[ sha? chu: te: hpa/ g'a taw{ tu; yo; teh[

G'ui; sha k'o{ ta/ ve yo;.

O:.. ma: he{ o, te: paw{

k'aw[ la; o;.

Fai/ te pa/ sa/ la[ hui hta[ ku; la;- o[. yaw: hui hk'a pui? ve hk'a peu-e; yeh: tcuh.ne: g'ui; sha hta[ htaw: tan: leh aw; ceu; chi hk'a peu-e; hta[ g'a: tcuh. G'ui; shat e: hpa/ hta[ htaw: tan: leh chi te: hpa/

hta[ htaw: taw/ da[ g'a tcuh.

Kan: pa{ ui/ ja: ve ne: g'ui; sha hta[ ku; o;

leh la:.

Naw; hui htaw: g'a ku;, mo: se; ve

G'ui; sha hta[ g'a: ve aw; g'a: naw; hui geh ma:

caw; o leh la:.

Naw; hui hk'e tcuh? kui; ma: caw; ve ca yeh: ma: g'a ve hta[ pa taw chi beu[ nga; g'u: suh/ lo taw{ k'ai

lo;.naw; hui leh; chaw hta[ he/ ca: cheh: ve hta[ nga; shi/ ta/ ve yo;. naw; hui ve ne:

g'ui; sha leh; hk'a; lo caw; le.

Te: na[ tu leh, hpan/raw: jaw: maw: hta[, naw; g'a k'o{ tu; ve leh;, he/breh: ve G'ui; sha k'o{ t

a/ ve leh; nga; ve chaw ceu; hta[ taw{ k'ai tcuh lo, aw; hk'aw[ naw? k'aw[ la; tu; ve ci/ yan/ tu; leh; chi a[ keh? ja: tu; yo;. naw; hui ve a sha[ ma: chaw-eh hta[ heu{ leh sho: ja: ve hpeh[ tcuh tu; yo;. nga; hta[ pon; k'o aw; ka/ aw; nu ve g'ui; sha te: hpa/ ma: caw; ve hta[ naw; hui g'a shi/ tu; yo;. naw; hta[ hpan/ raw: jaw: maw: hpeh[

tcuh la: ta/ ve ka[ nga; hpeh[ ve yo;. maw; ta/ ve ma: he{ la:.

Nga; ve chaw ceu; hta[ taw{ k'ai tcuh o k'o{ ve htaw: naw; ve nyi ma k'aw[ heh cheh:

ve hta[ htaw: nga; shi/ ta/ ve yo;. naw; ve o? k'o/ heh leh nga; ve chaw ceu; hta[ ma: hte: ma: caw: faw{ meh/ ve hta[ pa taw, E? ji{ tu{ mvuh: mi; ya: hta[ suh? jeh; tu; ya[ k'aw hpaw la: ve hk'e yo;. naw; leh; naw; heu{ ga: ve hk'e te leh

nga; ve a lo/ hta[ naw; ma: te ve hta[ pa taw shaw? paw/ aw; yan: chi te: yan: hta: mi; gui; chi hk'o{ te: paw{ ka[ ma: maw;

jaw ve va: shi/ leh a; mi/ mvuh: ye; shi/ te: hpa/ hta[ la; tcuh pi: tu; yo;. naw; hui hta[ nga; k'o{ la:

ve, aw; ba; lo cheh: ta/ ve chaw leh~

To nu: to sha{ te: hpa/ hk'a peu-e; g'a suh tu; ve hta[ naw; hui te: na[ ka[ shi/ ta/ tu; lo/ ve yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 9+8-19

56

Ya; ho? va; G'ui; sha k'o{ ta/ ve hk'e

hpeh[ la ve yo;.

Sha/ ti[ pi: ta/ ve hk'e yeh; ba; lo hk'a cheh: ta/ ve

hk'a peu-e; g'a suh ve yo;.

Va: shi/ leh a/ mi/ te: geh la; tu; yo; k'o{ ve leh; hk'a; hk'e te hpeh[

g'a tu; le.

Mvuh: haw g'ui; sha sa{, nga; hui hta[ ga la: she[.

Nga[ pa o;, mo: se; hk'a; hk'e te ta/ ve leh heh?, yaw: ve G'ui; sha leh; mvuh: haw mvuh:

ye; lon? ne: g'ui; sha sa{ a keh? ka[ kan: pa{

ui/ ve leh la:.

Yaw: k'o{ ve hk'e k'o Gui; sha leh; te: g'a: ti? caw; leh he/breh: chaw hui leh; yaw: ve ya:

hpeh[ ve ce:.

Ya[ hk'a:, he/breh: chaw te: g'a: ka[ G'ui; sha hta[ ma:

maw; jaw ce:. yaw: leh; aw; ha hpeh[ ve ce:. yaw: ve G'ui; sha leh; hpan/raw: jaw: maw: hta[, yaw: ve chaw ceu; hui heh pui? hk'aw lo bon ca law; k'ai tu; a

hkaw-a; law; cheh: ve yo;.

O:...mvuh: haw mvuh: ye; lon? ve g'ui; sha sa{ o;chi mvuh: haw mvuh: ye; lon? hta[ jeh: tcuh o. naw; leh; ma: maw; g'a ve mo: se;

ve G'ui; sha a keh?ui/ ve yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 9+23-26

A:...

57

Nga; hui geh lo ma: la;E? ji? tu{ chaw hui

geh ti? k'ai ve.

ya: pa/ kaw{ ja: nga[ pa o;, chi va: shi/ leh a/ mi/ nga; hui aw; hk'o{

htaw: ga; la tu; la:.

ma: ga; la;, ya: pa/ o;, G;ui sha leh; yaw:

hkaw: ma: na ve E? ji{ tu{ chaw hui hta[ ceh ci/ ya/ ve yo;. Yaw: hui ve mvuh: haw ne: g'ui; sha sa{ leh; te[ chi? ma: te g'a tu; ka[ G'ui; sha

k'o{ pi: ta/ ve yo;.

Ya: ho? va; G'ui; sha hta[ nga; te ya[ peu;. He/breh: chaw hui ve G'ui; sha leh; hte: caw: ja: leh nga; leh E? ji? tu{ chaw hui leh; k'aw[ ja: ve yo;. ya; ho? va; Gui; sha geh va: shi/ leh a/ mi/ mvuh: ye;

hta[ jeh: tcuh she[,naw; hui ve chaw ceu; hta[ nga; la[ ha? hpeh: peu la: tu; yo;.

Nga; ven: ba; lo k'ai leh mvuh: naw ma lo la[ sheh chi: hk'a ve ceh ka[ chi beu[ tu[ hkan/ cheh: ve hk'a peu-e; meh?

k'ai tu; yo;. chi mi; gui; leh; ya; ho? va; G'ui; sha hta[ ca? da[ ve teh[ jaw: maw: shi/ ta/ ve htaw:, jaw: maw: leh; kan ti[ caw; tu; ve ma: he{. aw; hk'o{ ka[ G'ui; sha hta[ htaw:

ca kaw{ tu; ve ma: he{.

Mvuh: haw lon? gaw; k'ai peu; ve hta[ hpan/ raw: jaw: maw: g'a shi/ hta:, yaw: ve nyi ma k'aw[ heh la ve yo;. i? sa/ le; la{ chaw hui hta[ htaw: ma: k'aw[ taw{ k'ai tcuh o.

G'ui; sha leh; faw{ meh/ tu; te: ma; hta[ k'aw[ ga; la tcuh ve yo;. mvuh: haw lon? peu; hk'aw[ naw? k'aw[ ca/ la ta/ ve suh{,

va:, naw? eh/ ve hk'a peu-e; hta[ pa? ce[ te: hpa/ ca: peu; ta? leh yeh; hk'aw

hpaw: lo po; k'ai ve yo;.

Kaw{ tu; ui/ ja: ve yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 9+26-35, 10+13-15

58

Taw{ k'ai ve li[ 10+14-20

Nga[ e o;.. nga[ e o;.

Heh sheh/ hpa: ne: g'ui; sha o si zi{ o;,he/breh: ve G'ui; sha leh; nga; hui ti ta/ ve maw: je: te: hpa/ hta[ ca: ba:

cheh: ve ma: maw; la:.

Ne: g'ui; sha o si zi{, ya[ nyi naw;

ve ka: pa{ ma/ pi: hk'a lo;.

hpan/ raw: jaw: maw: leh; mo: se; hta[ k'aw[ ku; yu; leh k'o{ ve, naw; ve chaw ceu[ taw{ k'ai tu; nga; kan ti[ pi: la: ve yo;. ya[ hk'a: ka[ Gui;

sha pa? ce[ te: hpa/ yu; taw{ peu; hta:, hpan/ raw: jaw: maw: leh; nyi ma k'aw[ ui/ la leh yaw:

ve aw; ce; hui hta[ ma: k'aw[ hpeh: peu ta; o.

A{. a:...

taw: ta/.

59

Peu; ve te: yan: hta: G'ui; sha leh; E? ji{ tu{ mvuh: mi; aw; hk'o{ mo; na{ ho{ pi: ve yo;. sheh{ nyi sheh{ ha? na{ ho[ pi: leh , he/ breh:

chaw hui ve yeh; k'o na{ ho[ ve ma: caw;.

Naw; hta[ leh; nga; daw{ peh/ ga: ka[ hpeh[ ve yo;.

Naw; chi hk'e te ve k'o naw; hui ve

G'ui; sha leh; nga; hui ve ne: g'ui; sha a keh? ui/ leu? ve hk'e

hpeh[ ve hta[ pa taw yo;.

Nga; g'u: suh / taw{ k'ai o. naw; ve meh{ hpfuh: hta[ te: paw{ ka[ ma: k'aw[

maw; ga:, k'aw[ maw; da[ ve te: nyi hta: naw; suh

nyi ka[ yo;.

Chi te: paw{ leh; jaw: maw: sha/ la: ta/ ve taw: yo;. nga; ve jaw: maw: hta[ te: paw{ ka[ g'a k'aw[ maw;

tu; ve ma: he{.

Mvuh: nyi g'ui; sha ri; o;, nga; ve aw; hkaw: hta[ na yu; la:-o{. sheh{ nyi hk'a ga; nga; hui hta[ hpaw va[ la: ve le. he/breh: chaw hui ve G'ui; sha

hta[ g'a[ k'o; ma: g'a leh la:.

Chi te: paw{ leh; aw; leh meu: te: paw{ G'ui; sha E? ji? tu{ chaw hui hta[ ci/ yan/ ve

chi peu; ve k'o, nga; hui taw{ k'ai ve hta [ hpan/ raw: jaw: maw: leh; k'eh?-eh/ te leh cheh: ta? tu;

yo;. ya[ pui? sheh/ k'aw hkui hta:, E? ji? tu{ mvuh: mi; hk'o{ ci/ yan/ ve k'aw[ ga; la tu; yo;.te: yeh; le

le ve ya: ui/ g'a suh tu; yo;. ya[ pui? ha? ven: ba{ hk'a peu-e; hta[ G'ui; sha suh? je; tu; yo;. Nga; hui ve

ya: ui/ ka[ g'a suh tu; la:.

G'ui; sha hta hk'a yon/ ve E? ji? tu{ chaw

hui hta[ ka[ G'ui; sha pon; pi: tu; yo;. chi beu[ naw; hui k'o[-e leh a? che[, yaw; eh? aw; pa/ hta[ daw{ peh/ lo;,

peu; ve k'o aw; suh/ hta[ yu; leh yeh; mi? kaw: nyi: hpaw:

hk'o{ hta[ aw; suh/ neh? ta/.

ya; ho? va; ve, ya: ui/ hta[ ti: peh/ tu; la; ve te: yan:

aw; suh/ neh? ta/ ve hta[ maw; ve k'o teh ta? la: tu; yo;. ya: ui/ ka[ ma: g'a suh. yeh; hk'aw lo ceh cheh: ta/ leh naw; hui daw{

ta/ ve aw; sha/ hta[ ca: she[.

G'ui; sha k'o{ ta/

Taw{ k'ai ve li[ 10+22-29,11+4-5,12+3-7

60

Chi beu[ naw; hui ve paw le; geh k'ai leh aw; hpfuh:

hk'a{ ve hpu, shi leh sheh? te: hpa/ hta[ ca chi: lo;, G'ui; sha yaw: hui ve nyi ma hta[ shi/ pi: leh naw; hui hk'a ca ve hk'a peu-e; yaw: hui pi: la: tu; yo;. peu; ve k'o maw: te: hpa/ hk'a deh[ gu hti{ ta/ lo;, shaw? paw/ k'o

nga; hui ta; taw{ k'ai tu; yo;.

cho; ka[ lo naw; hui ma: k'aw[ g'a k'aw[ la- o. E? ji? tu{ mvuh:

mi; hta[ leh; hk'a; hta{ ka[ ma: g'a k'aw[ la-o.chi leh; naw; hui aw; pon

aw: law? te: nyi yo;.

Nga[ pa o;, nga; hui ve yaw; eh? leh; te: hkeh ti? caw; ve yo;. na{ tsuh: nyi? sheh/ k'o a:

hpeh[ leh la:.

yaw; eh? chi leh; ya: pa/ aw; tan g'a

suh ve yo; la:.

Nga[ pa htaw:, ya: ui/ hpeh[ ve hta[ pa

taw , aw; pa aw; tan htaw: g'a suh ta/ ve yo;.

ya: pa/ o;, G'ui; sha leh; yaw; eh? hta[ daw{ leh aw; suh/ hta[ yeh; mi? kaw: hk'o{ lo sheh/ ta/ tu; k'o{ ta/ ve

yo;.yaw: k'o{ ta/ ve hk'e aw; pa hui hk'a deh[ g'a te ve yo;. Yaw: hkaw: pon; leun? ve k'o

hk'a; hk'e te ci/ yan/ ve hta[ naw; shi/ ta/ ve yo; ma: he{ la:. yaw; eh? chi leh; nga; hui

hta[ suh kui; lo pon; la: ve yo;.

Ya; ho/ va; sha k'o{ ta/ ve hk'e

naw; hui ve yeh; mi? kaw: hk'o{ aw; suh/

sheh/ ta/ ve hta[ maw; ve k'o naw; hui leh;

nga; hta[ yon/ ve chaw hpeh[ ve hta[ pa taw

yeh; hk'aw lo a shu hta[ ka[ nga; ma: daw{

peh/.

G'ui;

Nga[ e o;, a; hto[ ma pa taw nga[

pa meh, yeh; mi? kaw: hta[ aw; suh/

sheh/ ve le.

Taw{ k'ai ve li[ 12+26-28, 35-36

61

A; hto[ ma hta[ pa taw ,yaw; eh? hta[ daw{ peh/ leh yaw:

ve aw; suh/ yeh; mi? kaw: hta[ ma: sheh/

ta/ ve le.

Ha?... naw; ma: he{ ma: hk'a: ve ta: ca g'aw{ yon/, yeh; mi? kaw: hk'o{ ceh suh/ a ci? ceh ca sheh/ hk'a ve leh; suh ve hta[ ca pon; ma: g'a ta;. nga;

vey a: pa/ leh; chaw da; ma: he{.naw; aw/ hk'e ne: g'ui; sha jae; ke; leh la:.

hk'a hk'e ca hpeh[ g'a tu; le, naw; aw/ nga; hta[ ya: mi: ma daw: ve la:. bon li: k'o{ ve leh; nyi ma i ve

chaw hui aw; pon yo;.

suh/ a ci? ceh ma: sheh/ ta/ ve htaw: da[ ve G'ui; sha leh; a shu hta[ ka[ ca daw{ peh/ tu; ve

ma: he{. aw; lawn chi hta[ ma: g'a shi/ ta/ ve chaw hui aw; pon k'o hk'a; hk'e te tu; le.

Nga[ pa o;, ya[ pui? k'o te: ha? le hta[ ma: shu/ da[ a; hto[ ma pa

taw peun da[ ve le.

A; hto[ mahta[ pa taw le k'o{ k'o, ya[ pui? leh; yaw: hta[ ma: yon/ ve chaw

hui ve ya: ui/ hta[ci/ ya/ tu;ve aw; ha? hpeh[ ve yo;. ya[ hk'a: ka[ aw; suh/ maw;

ve yeh; hta[ k'o teh ta? tu; yo;. chi leh; aw; pa hui ve

aw: law? te: nyi yo;.

Te: hk'aw[ lele aw; yan: chi te: yan: ga; la hta: aw; pa hui pa/ sa; hkan;

paw-eh: hta[ g'a te tu; yo;.

Aw; pa, chaw ku; hk'a: hkaw: hta[ na, kan? ta; te cheh:

peu; leh heh?.

Ta: kaw{ , nga; hui G'ui; sha hkaw: hta[ na yu; ta/ ve yo;. yeh; mi? kaw: hk'o{ suh/ hta[ maw; tu; yo;. yaw; eh? ve aw; sha/ hta[ htaw: aw; pa hui

ca: ta/ ve yo;.

Nga; ve ya: pa/ suh peu;, O:- G'ui; sha- G'ui; sha- ga la:

she[, mo: se; hta[ a ci? ca ku; la: she[.

Taw{ k'ai ve li[ 12+28

Aw; yan: chi te: yan: hta: te: hk'aw[ le yaw: hui pa/sa/ hkan/ paweh: hta[

te ve yo;.

62

Aw; hk'aw[ naw? leh o; ga la: leh ma: hpeh[ o, naw; hta[ sha/ ti[ pi: ta/ peu;, hk'e ka[ naw; ma: yon/ leh,

ya[ pui? leh; chaw suh ja: tu; yo;.

hi:hi: hi:...

O:... G'ui; sha o; nga; ve ya: hta[ a ci? ta: te la:.

O: ho:

G'ui; sha leh;, ven: o: ve aw; hk'o{ hpan/ k'ai hta: chaw ma: chaw-eh g'a suh ve yo;.

yon/leh yeh; mi? kaw: hk'o{ lo aw; suh/ hk'a sheh/ ta/ ve chaw te: hpa/ g'a pon; ve yo;.

Nga; ve ya: pa/

suh peu;.

ha{ ha{ te, mo: se; hta[ cho; ka[ lo ha{

ha{ ku; la; she/.

yaw: a shu leh heh?.

yaw: ve yeh; k'a aw; hk'aw lo ya: pa/ ui/ yo;.

A{... ...

Taw{ k'ai ve li[ 12+29-31

63

hpan/ raw: jaw: maw: leh; mo: se; hta[ k'aw[

ku; tcuh ve yo;.

hpan/ raw: jaw: maw: leh; mo: se; meh{ hpfuh:

hta[ ma: nyi g'a.

Nga; te ya[ peu;, E? ji?tu{ mvuh: mi; hk'aw

hk'a cheh: ve he/breh: chaw ceu; hk'a peu-e; hta[ ku; taw{ k'ai lo;. naw; ve ya; ho? va;

G'ui; sha te la: ve hta[ nga; ca hkan/ ma: g'a: o.naw; ma: taw{ k'ai she/ hta: nga; hta[

bon a ci? na[ ta? la{.

yaw: hui ve aw; pfuh/ lon? te: hpa/ hta[ kan ti[ pi: ta/ ve hk'e (400) hk'aw[ bi: hta: E? ji{ tu{ mvuh: mi; lo yaw: hui

g'a taw{ la ve yo;. E? ji? tu{ chaw hui leh; he/breh: chaw hui yu; k'ai g'a ve hpu, shi, aw; hpfuh: hk'a{ ve maw: te: hpa/ leh ca: tu; te: hpa/ yaw: hui lo/ ve hk'e pi: ve yo;. Aw; nyi chi te: nyi leh; he/breh: chaw hui pyaw/ ve aw; nyi yo;. aw; suh? chaw ceu; te: ceu; htaw: aw: law? te: nyi yo;.

ya: mi:, ya: eh? hui leh o: ve te: nyi hta: haw? hk'a{ pa/ ti? ve

(600000) g'a: leh; G'ui; sha pi: ve mvuh: mi; aw; suh? lo aw:

law? ta; taw{ k'ai ve yo;.

G'ui; sha leh; yaw: hui hta[ ta: va: k'o mo; hkui? daw te leh mvuh: hpeu[ k'o yaw: hui aw; g'eu{ g'a tu; a; mi/ hkui?

daw te leh sheh taw{ k'ai pi: ve yo;.

Taw{ k'ai ve li[ 12+21-22,31-38

64