nen tang phat giao 2 - tk ho phap

8/3/2019 Nen Tang Phat Giao 2 - TK Ho Phap

1/255

PHT GIO NGUYN THYTHERAVDA

NN TNG PHT GIO(MLABUDDHASSANA)

QUYN II

TAM BO(RATANATTAYA)

T khu H Php(Dhammarakkhita Bhikkhu)

Ngun http://www.buddhanet.netChuyn sang ebook 17-5-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponl ine.org

-ooOoo-

Mc Lc

Li ni uCHNG III (a)

N C TAM BO(RATANATTAYAGU A)GING GII V 9 N C PHTBIU TNG VNG LUN HI V VNG TAM LUN MC NIM N C PHT(BUDDHANUSSATI)

CHNG III (b) BIU NHP LU THNH O L TRNH TM(MAGGAVTHICITTA) MC NIM N C PHP

(DHAMMNUSSATI)N C TNG(SA GHAGU A) MC NIM N C TNG(SA GHNUSSATI) MC NIM N C TAM BO

CHNG IV (a)
mailto:[email protected]://www.phatphaponline.info/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/So%20Do%20Hoc%20Phat/Nen%20Tang%20Phat%20Giao%20-%20TK%20Ho%20Phap%20-%20Dieu%20Thoi%20Doc/mailto:[email protected]://www.phatphaponline.info/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/So%20Do%20Hoc%20Phat/Nen%20Tang%20Phat%20Giao%20-%20TK%20Ho%20Phap%20-%20Dieu%20Thoi%20Doc/


2/255

QUY Y TAM BO(TISARA A)QUY Y TAM BOVNG CHC - KHNG VNG CHCPHP QUY Y TAM BO

THI XA V THI NAYLI CH CA PHP QUY Y TAM BOXIN TH PHP QUY Y TAM BO(TISARA AGAMANA)TM QUAN TRNG CA PHP QUY Y TAM BONGI CN S NAM - CN S N TRONG PHT GIONGHI THC TH PHP QUY Y TAM BO V NG GII

PHT GIO NGUYN THY TI VIT NAMCHNG IV (b)

HNG DN PHP QUY Y TAM BO & NG GIIBC THIN TR QUY Y TAM BO

n c Thy (cariyagu a)n c Thy v lngON KT

Namo Tassa Bhagavato Arahato SammsambuddhassaCon em ht lng thnh knh nh l c Th Tn, c A-ra-hn, c Chnh

ng Gic

Pamagth

Tilokekagaru BuddhaPydibhayahisaka

yuno pariyosnaGacchmi saraa aha.

dimajjhantakalyamBuddhassa dhammamosadha

NibbnapariyosnaGacchmi saraa aha.

Tassa svakasaghacaPuakkhetta anuttaraArahattapriyosna

Gacchmi saraa aha.Buddha Dhammaca Saghaca

Abhivandiya sdaraMlabuddhassanan ti

Aya gantho may kato.


3/255

*

K l bi Tam Bo

c Th Tncao thng nht tam gii

Dt dn chng sinh thot khi ha taiNguyn sut i con xin quy y Pht,Mong chng ng chn l T Thnh .

Php ca Ngi nh linh dc nhim muHon ho phn u gia v cui,Nguyn sut i con xin quy y Php.

Mong c chng ng Nit Bn thot kh.Tng bc Thnh Thanh Vn t Pht

L phc in cao thng ca chng sinh,Nguyn sut i con xin quy y Tng

Mong c chng c Thnh A-ra-hn.

c Pht c Php c Tng cao thngCon ht lng thnh knh ly Tam BoRi gp nht bin son tp sch nh

Son phm ny gi "Nn Tng Pht gio".

-ooOoo-

Li ni u

Nn Tng Pht Gio l mt b sch c 7 quyn gm 9 chng. Mi chng c khiqut nh sau:

Chng th nht: Ba Ngi Cao C (Tiyagga)

c Pht (Buddha)c Php (Dhamma)c Tng (Sagha)

Chng th nh: Tam Bo (Ratanattaya)

c Pht Bo (Buddharatana)c Php Bo (Dhammaratana)

c Tng Bo (Sagharatana)

Chng th ba: n c Tam Bo (Ratanattayagua)

n c Pht (Buddhagua)n c Php (Dhammagua)n c Tng (Saghagua)


4/255

Chng th t: Quy y Tam Bo (Tisaraa)

Quy y Pht Bo (Buddhasaraa)Quy y Php Bo (Dhammasaraa)Quy y Tng Bo (Saghasaraa)

Chng th nm: Gii hnh (Slcra)

Gii hnh ca ngi ti gia c s (Gahahasla)Gii hnh ca bc xut gia tu s (Pabbajitasla)

Chng th su: Nghip - Qu ca nghip (Kamma-kammaphala)

Bn loi nghip (Kammacatukka)Bt thin nghip (Akusalakamma)Qu bt thin nghip (Akusalavipka)

Thin nghip (Kusalakamma)Qu thin nghip (Kusalavipka)

Chng th by: Phc thin (Puakusala)

10 nhn sinh phc thin (Puakiriyvatthu)

Chng th tm: Php hnh ba-la-mt (Pram)

10 php hnh ba-la-mt(Dasapram)

Chng th chn: Php hnh (Bhvan)

Php hnh thin nh (Samathabhvan)Php hnhthin tu (Vipassanbhvan)

B Nn Tng PhtGio gm 9 chng, chia thnh 7 quyn, m mi quyn c t tntheo ni dung ca tng chng:

*

Nn Tng Pht Gio quynII: Quy yTam Bo gm c chng th ba v chng th

t

Chng th ba:n c Tam Bo (Ratanattayagua)

n c Pht (Buddhagua)n c Php (Dhammagua)n c Tng (Saghagua)


5/255

n c Pht c 9 n c gi l 9 n c Pht.

n c Php c 6 n c gi l 6 n c Php.

n c Tng c 9 n c gi l 9 n c Tng.

9 n c Pht, 6 n c Php, 9 n c Tng l i tng d pht sinh c tin trongsch ni Tam Bo; m c tin l php dn u mi thin php t dc gii thin php, scgii thin php, v sc gii thin php cho n Siu tam gii thin php cao thng nht.Cho nn, ngi Pht t cn phi hc hi, hiu bit r y 9 n c Pht, 6 n cPhp, 9 n c Tng, bi v n c Tam Bo l i tng d pht sinh c tin trongsch ni Tam Bo.

n c Tam Bo c mt tm quan trng trong Pht Gio.

* n c Tam Bo l mc ca thin nh.

Trong 40 mc thin nh, c 10 mc nim (nussati) m 3 mc u l:

mc nim n c Pht l nim 9 n c Pht. mc nim n c Php l nim 6 n c Php. mc nim n c Tng l nim 9 n c Tng.

Nh vy:

9 n c Pht l i tng thin nh ca mc nim n cPht.

6 n c Php l i tng thin nh ca mc nim n c Php.9 n c Tng l i tng thin nh ca mc nim n c Tng.

Ba mc nim n c Pht ny ch c trong Pht gio m thi, khng c ngoi Phtgio. Cn li cc mc thin nh khc, c trong Pht gio v ngoi Pht gio.

* n c Tam Bo l i tng ca php quy y Tam Bo.

Php quy y Tam Bo theo php tam gii (lokiyasaraagamana) c thnh tu l do nhi tng n c Tam Bo

Khi th php quy y Pht Bo vi i thin tm hp vi tr tu c i tng l 9 n cPht.

Khi th php quy y Php Bo vi i thin tm hp vi tr tu c i tng l 6 n cPhp.


6/255

Khi th php quy y Tng Bo vi i thin tm hp vi tr tu c i tng l 9 n cTng.

Nh vy, i vi hng phm nhn, n c Tam Bo tht l ti quan trng, bi v n cTam Bo l i tng chnh h tr cho php quy y Tam Bo theo php tam gii c

thnh tu.Nu l ngi phm nhn ti gia c s, th ngi y tr thnh cn s nam (upsaka) hoccn s n (upsik) trong Pht gio.

Nu l ngi xut gia tu s, th ngi y tr thnh v Sadi (Smaera) trong Pht gio.

Do , chng III n c Tam Bo l i tng ca chng IV Quy y Tam Bo.

*

Chng th t:Quy y Tam Bo (Tisaraa).

Quy y Pht Bo (Buddhasaraa).Quy y Php Bo (Dhammasaraa).Quy y Tng Bo (Saghasaraa).

Quy y Pht Bo, quy y Php Bo, quy y Tng Bo l mt php gi l php quy y TamBo, tr thnh ngi cn s nam hoc cn s n trong gio php ca c PhtGotama.

Php quy y Tam Bo c 2 php:

Php quy y Tam Bo theo php Siu tam gii (Lokuttarasaraagamana).Php quy y Tam Bo theo php tam gii (Lokiyasaraagamana).

* Php quy y Tam Bo theo php Siu tam gii nh th no ?

Mt ngi n hu c Pht, lng nghe Ngi thuyt php, ri tin hnh php hnh thintu dn n chng ng chn l T Thnh , chng c Thnh o. Ngay khi st-naThnh o Tm pht sanh c i tng Nit Bn, dit on tuyt c phin no,ng thi bc Thnh Nhn y thnh tu php quy y Tam Bo php Siu tam gii(Lokuttarasaraagamana).

Tuy thnh tu php quy y Tam Bo theo php Siu tam gii trong tm ri, nhngbc Thnh Nhn ti gia y vn cn phi th php quy y Tam Bo theo php tam gii,trc s hin din ca c Pht, hoc bc Thanh Vn t ca c Pht; knh xin Ngi(qu Ngi) chng minh v cng nhn mnh l ngi cn s nam (hoc ngi cn s n) quy y Tam Bo k t cho n trn i trn kip. Khi y, bc Thnh Nhn ti gia ymi c chnh thc gi l ngi cn s nam (upsaka), hoc ngi cn s n (upsik)trong gio php ca c Pht Gotama.


7/255

* Php quy y Tam Bo theo php tam gii nh th no ?

Nhng hng phm nhn ti gia l bc thin tr c c tin trong sch ni Tam Bo, c trtu sng sut hc hi hiu r 9 n c Pht, 6 n c Php, 9 n c Tng; c nhnthc ng n rng: c Pht cao thng, c Php cao thng, c Tng cao thng;

c nguyn mun tr thnh ngi cn s nam hoc cn s n trong gio php ca cPht Gotama. Ngi y n hu c Pht, hoc bc Thanh Vn t ca c Pht,thnh knh xin lm l th php quy y Tam Bo.

Khi th php quy y Pht Bo vi i thin tm hp vi tr tu c i tng 9 n cPht.

Khi th php quy y Php Bo vi i thin tm hp vi tr tu c i tng 6 n cPhp.

Khi th php quy y Tng Bo vi i thin tm hp vi tr tu c i tng 9 n c

Tng.Hng phm nhn y th php quy y Tam Bo vi i thin tm hp tr tu c i tngn c Tam Bo, ng thi dit bng cch nn, ch ng c phin no. Ngay khi y,hng phm nhn y c thnh tu php quy y Tam Bo theo php tam gii(lokiyasaraagamana), tr thnh ngi cn s nam (upsaka) hoc ngi cn s n(upsik) trong gio php ca c Pht Gotama.

Nh vy, php quy y Tam Bo ny khng nhng i vi cc hng phm nhn ti gia mcn i vi cc bc Thnh Nhn ti gia na. Cc bc Thnh Nhn ti gia c thnh tuc php quy y Tam Bo theo php Siu tam gii ln php quy y Tam Bo theo php tam

gii. Cn cc hng phm nhn ti gia c thnh tu php quy y Tam Bo theo php tamgii, m cha thnh tu c php quy y Tam Bo theo php Siu tam gii. Khi nohng phm nhn tin hnh thin tu, c kh nng chng ng chn l T Thnh , chngc Thnh o - Thnh Qu v Nit Bn tr thnh bc Thnh Nhn, khi y, v ThnhNhn y mi thnh tu c php quy y Tam Bo theo php Siu tam gii.

i vi cc hng phm nhn ti gia mun thnh tu php quy y Tam Bo theo php tamgii, tr thnh ngi cn s nam hoc cn s n trong gio php ca c PhtGotama. Trc tin, ngi y cn phi c c tin ni Tam Bo, c tr tu sng sut, hchi, hiu r 9 n c Pht, 6 n c Php, 9 n c Tng; bi v, nhng n c TamBo ny l i tng chnh ca php quy y Tam Bo vi i thin tm hp vi tr tu, khi

tm ny lm phn s th php quy y Tam Bo, trc s hin din ca c Pht, hoc bcThnh Thanh Vn t ca c Pht. Knh xin Ngi (hoc qu Ngi) chng minh vcng nhn ngi y l ngi cn s nam (hoc cn s n) quy y Tam Bo, k t lc cho n trn i, trn kip.

Trong i c s ngi quan nim rng: "Trong gia nh c th tng c Pht, ta lngi c c tin ni Tam Bo, hng ngy thng l bi cng dng Tam Bo; n chalm mi phc thin nh b th, cng dng n ch T khu Tng v.v Nh vy,


8/255

ng nhin ta l ngi Pht t, l ngi cn s nam hoc cn s n trong Pht giori!". Nhng thc ra, d nhng ngi y to nhng phc thin nh vy, vn cha tiu chun chnh thc tr thnh ngi cn s nam (upsaka) hoc ngi cn s n(upsik) trong gio php ca c Pht Gotama. Nhng ngi y ch c th gi l ngic thin tm tn ngng o Pht, hoc l ngi c c tin ni Tam Bo m thi.

Tht ra, chnh thc tr thnh mt ngi cn s nam hoc mt ngi cn s n tronggio php ca c Pht Gotama, nhng hng phm nhn ti gia y cn phi c thnhtu php quy y Tam Bo theo php tam gii, nhc s hin din ca bc Thanh Vn t ca c Pht, knh xin Ngi chng minh v cng nhn ngi y l ngi cn snam hoc cn s n quy y Tam Bo cho n trn i, trn kip. Khi y, ngi y michnh thc c tr thnh cn s nam hoc cn s n l mt trong t chng t cac Pht Gotama.

c Pht Gotama c t chng t l T khu (Bhikkhu), T khu ni (Bhikkhuni), cns nam (upsaka), cn s n (upsik). Khi mt ngi tr thnh cn s nam hoc cn

s n, l c c mt a v cao qu trong o Pht. Cho nn, mi ngi cn s namhoc cn s n quy y Tam Bo ri, tr thnh ngi Pht t, c quyn tha hngPhp Bo cao thng ca c Pht, v nn c bn phn h tr Tam Bo, gi gn duy trPhp Bo cao thng cho c trng tn lu di trn th gian ny, em li s li chcao thng, s tin ho cao thng t dc gii thin php, sc gii thin php, v scgii thin php cho n Siu tam gii thin php; s an lc cao thng l Nit Bn anlc tuyt i.

*

Quyn "Quy y Tam Bo"ny, bn s dy cng su tm, gom nht mi php quy y

Tam Bo; bt u t php quy y Nh Bou tin ca hai anh em li bun Tapussa vBhallika, ti ci cy Rjayatana gn i ci B , sau khi c Pht an hng php vgii thot Nit Bn sut 7 tun l gm 49 ngy, k t khi Ngi chng c thnh c PhtChnh ng Gic. Tip theo sau l php quy y Tam Bo u tin ca thn ph vthn mu ca Ngi i c Yasa, v cc php quy y Tam Bo khc nhau t thi xa chon php quy y Tam Bo ph thng thi nay, hin ang lu truyn trong cc nc PhtGio Theravda nh: Nc Srilank, nc Myanmar (Min in), nc Thi Lan, ncCampuchia, nc Lo, Pht gio Nguyn thu ti Vit Nam v.v

Trong quyn sch "Quy yTam Bo" ny, bn s c gng ht sc mnh su tm,gp nht nhng ti liu c lin quan n Tam Bo, t Tam Tng Pi v cc Ch gii Pi

ch c by nhiu thi! Tuy bn s c gng ht mnh ging gii gip cho c gi tmhiu r v phpquy yTam Bo, song v kh nng c hn, nn chc chn khng trnhkhi nhng iu s st, thm ch cn c ch sai ngoi kh nng hiu bit ca bn s.

ln sau ti bn c hon thin hn, knh mong ch bc thin tr t bi ch gio, gp chn tnh. Knh xin qu v xem son phm ny nh l ca chung, m mi ngi trongchng ta, ai cng c bn phn ng gp xy dng, cho son phm ny c hon ho,hu mong em li s li ch chung, s tin ha, s an lc cho phn ng chng ta. Bn s


9/255

knh cn n nhn nhng li ng gp ph bnh xy dng y ca ch bc thin tr, vknh xin qu Ngi ghi nhn ni y lng chn thnh bit n su sc ca bn s.

*

Quyn sch "Quy y Tam Bo" ny c hon thnh do nh c nhiu ngi gip scnh: t Slcra (Gii Hnh), c Dhammanand tn tnh nh my vi tnh, dntrang, lm thnh quyn sch; cc th ch trong nc v ngoi nc c c tin trong schlo n hnh l: Php Bu c cng nhm Pht t cha Hng o (Hoa K), gia nhanh inh Vn Xun cng nhm Pht t c, cc nhm Pht t M, Php, Thy S,Canada, c gia nh anh Hong Quang Chung v c Nh Xut Bn Tn Giocho php n hnh. Bn s v cng hoan h v bit n tt c qu v.

Nhn dp ny, con l Dhammarakkhita Bhikkhu (T khu H Php) thnh knh dngphn php th thanh cao ny n Ngi C Vasarakkhitamahthera (C i Trng LoH Tng) l s ph ca con, ng thi n Ngi C i Trng Lo Thin Lut, Ngi

C i Trng Lo Bu Chn, Ngi C i Trng Lo Gii Nghim, Ngi C TrngLo H Gic (cha T Quang) cng ch i Trng Lo, i c khc dy cng emPht gio Nguyn thu (Theravda) v truyn b trn qu hng Vit Nam thn yu, vxin knh dng n ch i Trng Lo nc Thi Lan, nc Myanmar (Min in), c cng dy d con v php hc v php hnh.

Con knh mong qu Ngi hoan h.

-ooOoo-

Ida no tina hotu, sukhit hontu tayo.

Phc thin php th thanh cao ny, xin hi hng n tt c thn quyn ca chng con,t kip hin ti cho n v lng kip trong qu kh, cu mong qu v hoan h th nhnphn phc thin ny that khi cnh kh, c an lc lu di.

Ima pubhga mtpitu-cariya-ti-mittnaceva sesasabba-sattnaca dema, sabbepi te puapatti laddhna sukhit hontu.

Chng con thnh tm hi hng, chia phc n ng b, cha m, thy t, thn quyn, bnhu cng tt c chng sinh t ci a ngc, atula, ng qu, sc sinh, nhn loi, ch thintrong cc ci tri dc gii, ch phm thin trong cc ci tri sc gii,... tt c qu v hoan

h th nhn phn phc thin php th thanh cao ny, cu mong qu v thot mi s kh,c an lc lu di.

Ida me dhammadna savakkhayvaha hotu.

Phc thin php th thanh cao ny ca mi ngi chng con, xin lm duyn lnh dn dtmi ngi chng con n chng c Arahn Thnh o - Arahn Thnh Qu v Nit


10/255

Bn, dit on tuyt mi phin no trm lun, gii thot kh t sinh lun hi trong ba giibn loi.

Nu mi ngi trong chng con cha dit on tuyt c mi phin no trm lun, chagii thot kh sinh, vn cn tip tc t sinh lun hi, th do nng lc phc thin php th

thanh cao ny ngn cn mi c nghip khng c c hi cho qu ti sinh trong 4 ci cgii: a ngc, atula, ng qu, sc sinh; v cng do nng lc phc thin ny ch h trthin nghip cho qu ti sinh trong ci thin gii: ci ngi, cc ci tri dc gii mthi. c sinh kip no, mi ngi trong chng con cng l ngi c chnh kin, cc tin trong sch ni Tam Bo, tin nghip v qu ca nghip, c duyn lnh c gngi thn cn vi bc thin tr, lng nghe chnh php ca bc thin tr, c c tin trongsch ni bc thin tr, c gng tinh tn hnh theo li gio hun ca bc thin tr, khngngng to mi php hnh ba-la-mt cho sm c y trn vn, mong sm chngng chn l T Thnh , chng c 4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn, mong diton tuyt mi phin no trm lun, tr thnh bc Thnh Arahn.

Trong vng t sinh lun hi, mi khi chng con c nghe tin lnh c Pht, c Php,c Tng ng ni no, d gn d xa, chng con lin pht sinh tm h lc, c c tintrong sch ni c Pht, c Php, c Tng; quyt tm tm n ni y, hu nh lc Th Tn, hoc ch Thnh Thanh Vn t ca Ngi, lng nghe chnh php, cgng tinh tn hnh theo chnh php ca Ngi, mong chng ng chn l T Thnh ,chng c 4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn, dit on tuyt mi phin no, mitham i, mi c php, tr thnh bc Thnh Arahn s tch dit Nit Bn, chm dt t sinhlun hi trong ba gii bn loi.

Nay chng con ht lng thnh knh th php quy y Tam Bo: Quy y c Pht Bo, quyy c Php Bo, quy y c Tng Bo, v thnh tm h tr Tam Bo cho n trn i,

trn kip. Do nh nng lc phc thin thanh cao ny, cu mong cho mi ngi chngcon lun lun c c duyn lnh su sc trong Pht gio.

Do nh nng lc phc thin php th thanh cao ny h tr, nhc nh cho mi ngichng con, khi thnh tu qu bu ci ngi (manussasampatti) nh th no, cngkhng m say trong ci ngi; hoc khi thnh tu qu bu ci tri (devasampatti)hng c an lc nh th no, cng khng m say trong ci tri. Bi v mc ch cucnh cao c ca mi chng con l cu mong sm thnh tu qu bu chng ng Nit Bn(Nibbnasampatti), gii thot kh t sinh lun hi trong ba gii bn loi.

Icchita patthita amha Khippameva samijjhatu.

iu mong c, nguyn ca chng conCu mong sm c thnh tu nh .

T khu H PhpThin vin Vin Khng

X Tc Tin, Huyn Tn Thnh


11/255

B Ra-Vng TuMa an c nhp h Pl: 2548/2004

* Ch : Cch c ch P i trong phn ph lc

-ooOoo-

CHNG III (a)

N C TAM BO(RATANATTAYAGU A )

Chng II Tam Bo trnh by xong, tip theo chng IIIn c Tam Bo nh sau:

n c Tam Bo l:

n c Pht Bo(Buddhagu a)n c Php Bo(Dhammagu a)n c Tng Bo (Sa ghagu a)

N C PHT BO(BUDDHAGU A )

n c Pht Bo v cng vi t, su sc, rng ln, v lng v bin khng sao k xit.Tuy vy, trong bi kinhDhajaggasutta, c Pht dy nim 9 n c Pht Bo nh sau:

Itipi so Bhagav Araha , Sammsambuddho, Vijjcara asampanno, Sugato, Lokavid, Anuttaro purisadammasratthi, Satthdevamanussna , Buddho, Bhagav [1] .

NGHA 9 N C PHT

1) Araha : c Arahn l Bc cao thng c thn khu hon ton trong sch vthanh tnh, xng ng th nhn s l bi cng dng ca ch thin, phm thin v nhnloi.

2) Sammsambuddho: c Chnh ng Gic l Bc t mnh chng ng chn l TThnh , chng c 4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn, dit on tuyt miphin no, mi tham i, mi c php khng cn d st, u tin trong ton ci th giichng sinh; c bit dit c mi tin khin tt, tr thnh c Pht Chnh ng Gic,c nht v nh.

3) Vijcara asampanno: c Minh Hnh Tc l Bc c y Tam Minh, Bt Minh v15 c Hnh cao thng.
http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn1http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn1


12/255

4) Sugato:c Thin Ngn l Bc thuyt php chn l em li li ch tht s cho chngsinh.

5) Lokavid:c Thng Sut Tam Gii l Bc thy r, bit r chng sinh th gii, cith gii, php hnh th gii.

6) Anuttaro purisadammasrathi:c V Thng gio ha chng sinh l Bc gio hunchng sinh ci t quy chnh, ci c lm thin, t hng phm nhn ln bc Thnh Nhn.

7) Satthdevamanussnam:c Thin Nhn S l Bc Thy ca ch thin, ch phmthin, nhn loi

8) Buddho:c Pht l Bc t mnh chng ng chn l T Thnh , chng c 4Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn u tin trong ton ci th gii chng sinh, trthnh c Pht Chnh ng Gic c nht v nh, ri Ngi thuyt php gio hunchng sinh c duyn lnh cng chng ng chn l T Thnh y theo Ngi (cng chng

c 4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn ty theo nng lc ba-la-mt v hnhnguyn ca mi chng sinh).

9) Bhagav:c Th Tn l Bc c 6 n c c bit do y trn vn 30 php hnhba-la-mt ca Ngi.

GING GII V 9 N C PHT

n c Pht th nht:Araham

Itipi so Bhagav Araham.

(Cch c:-t-p-x ph-g-voa -r-hng)

Ngha:

So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:Bi Ngi l Bc Thnh Arahn cao thng c thn khu hon ton trong sch vthanh tnh, xng ng th nhn s l bi cng dng ca ch thin, phm thin v nhnloi.

Araha : Do c Th Tn c n c Arahn.

Araham c 5 ngha

- Araha c ngha l xa la mi phin no.

- Araha c ngha l dit on tuyt mi k th l phin no.

- Araha c ngha l ph hu vng lun hi trong ba gii bn loi.


13/255

- Araha c ngha l khng bao gi lm iu c ni kn o.

- Araha c ngha l xng ng th nhn s l bi cng dng.

Gii thch:

1) Araham c ngha xa la mi phin no l th no?

Phin no dch t ting Pli: Kilesa.

Kilesa:Phin no l nhng bt thin tm sng sinh vi nhng bt thin tm lm chothn tm nng ny, kh chu, kh thn, kh tm; phin no cn lm cho tm, tm s b nhim, khin to nghip do thn, khu, .

Phin no c 10 loi

- Tham l tm stham ng sinh vi 8 tm tham c trng thi ham m, hi lng trong itng.

- Sn l tm ssn ng sinh vi 2 tm sn, c trng thi hung d, tn bo, khng thchi tng.

- Sil tm ssi ng sinh vi 12 tm bt thin, c trng thi si m khng bit tht tnhca cc php.

- T kin l tm st kin ng sinh vi 4 tm tham hp t kin, c trng thi thy sai,chp lm ni i tng.

- Ng mn l tm sng mn ng sinh vi 4 tm tham khng hp t kin, c trng thit mnh vi ngi: hn ngi, bng ngi, km thua ngi.

- Hoi nghil tm shoi nghi ng sinh vi tm si hp hoi nghi, c trng thi hoinghi ni i tng.

- Bun chn l tm s bun chn ng sinh vi 4 tm tham v 1 tm sn (loi tm cnng vin), c trng thi khng hng hi, bung b i tng.

- Phng tm l tm s phngng sinh vi 12 tm bt thin, c trng thi khng an tr

ni i tng.- Khng h thn l tm skhng h thn ng sinh vi 12 tm bt thin, c trng thi tmnh khng bit h thn ti li khi hnh c.

- Khng gh sl tm s khng gh sng sinh vi 12 tm bt thin, c trng thikhng bit gh s ti li khi hnh c.


14/255

l 10 loi phin no, mi khi c phin no no pht sinh bt thin tm no, thkhng nhng lm cho tm b nhim, nng ny, m cn lm cho thn cng nng ny,kh chu, mt my mt v t nhin, khng cn ti tnh

Tnh cht ca phin no c 3 loi

- Vtikkamakilesa:L phin noloi th, c biu hin ra thn hnh c, khu ni c.Phin no loi th ny c th dit bngphp hnh gii, c tc thin tm (cetan) gign gii cho thn v khu c trong sch, th dit tng thi loi phin no ny.

- Pariyu hnakilesa: L phin no loi trungpht sinh trong tm, l 5 php chngngi [2], lm cho tm cm thy kh chu, kh tm, ngn cn mi thin php. Loi phinno ny c th dit bngphp hnh thin nh, khi chng c bc thin th nht, nh 5chi thin, c th dit bng cch nn, ch ng c loi phin no ny.

- Anusayakilesa:L phin no cc k vi tn tng ngm ngm trong tm thc, l 7

php phin no ng ngm trong tm [3] khng hin r. Loi phin no ny c th ditbngphp hnh thin tu, khi chng c 4 Thnh o Tu mi c th dit on tuytc loi phin no ny.

Phin no tnh rng c 1.500 loi:

10 loi phin no k trn, khi chng lin quan n i tng lm nhn duyn pht sinhphin no, tnh rng c 1.500 loi phin no.

Cch tnh nh sau:

75 php c th lm i tng ca phin no:- Tm tnh l 1 php (v cng c mt trng thi bit i tng).- Tm stnh 52 php (mi tm s c mi trng thi ring bit).- Sc php ch c 18 sc php hin hu tht r rng, v 4 php trng thi ca sc php.

Nh vy, gm c (1 + 52 + 18 + 4): 75 php c th lm i tng ca phin no.

75 php ny lm i tng ca phin no bn trong mnh, l k th bn trong.

75 php ny lm i tng ca phin no bn ngoi mnh, l k th bn ngoi.

i tng ca phin no bn trong mnh c 75 php v bn ngoi mnh c 75 php gmc thy 150 php, nhn vi 10 loi phin no (tham, sn, si, t kin, ng mn, hoi nghi,bun chn, phng tm, khng h thn, khng gh s) thnh 1.500 loi phin no (150 x10).

Tht ra, 10 loi phin no trong tm bt thin, mi lm cho tm b nhim, lm cho tmnng ny, kh chu, kh tm, kh thn.
http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn2http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn2http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn3http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn2http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn3


15/255

Phin no lm nhn duyn trc tip to mi c nghip v lm nhn duyn gin tip tomi thin nghip trong tam gii (do v minh nn to c nghip, thin nghip), ri choqu ca nghip, dn dt trong vng t sinh lun hi trong ba gii[4] bn loi [5] .

Nghipny c dn dt do bi tham i(tanh).Tham i l tm stham

(lobhacetasika). Tham i c tt c 108 loi.Tham i c 108 loi

Cch tnh 108 loi tham i theo 3 tnh cht, 6 i tng, 2 bn, 3 thi nh sau:

3 tnh cht ca tham i:

- Dc i:Tham i trong 6 i tng:sc, thanh, hng, v, xc v php.

- Hu i:Tham i trong 6 i tnghp vi thng kin v tham i trong thin hu

sc, thin v sc, trong ci sc gii, ci v sc gii.- Phi hu i:Tham i trong 6 i tnghp vi on kin.

6 i tng ca tham i:

- Sc i:Sc trn l i tng ca tham i.- Thanh i:Thanh trn l i tng ca tham i.- Hng i:Hng trn l i tng ca tham i.- V i:V trn l i tng ca tham i.- Xc i:Xc trn l i tng ca tham i.

- Phpi:Php trn l i tng ca tham i.2 bn:

- Bn trong:Tham i pht sinh bn trong tm ca mnh.- Bn ngoi:Tham i pht sinh bn ngoi mnh (ca ngi khc).

3 thi:

- Thi qu kh:Tham i pht sinh trong thi qu kh.- Thi hin ti:Tham i ang pht sinh trong thi hin ti.

- Thi v lai:Tham i s pht sinh trong thi v lai.Nh vy, tm li tham i c 3 tnh cht nhn vi 6 i tng, nhn vi 2 bn (trong vngoi), nhn vi 3 thi (qu kh, hin ti, v lai) (3 x 6 x 2 x 3): 108 loi tham i l nhnpht sinh kh ti sinh, dn n kh gi, kh bnh, kh cht bao nhiu ni kh khckhng sao k xit, u do tham il nhn sinh mi Kh y.


16/255

c B Tt Siddhattha chng ng chn l T Thnh , chng c 4 Thnh o - 4Thnh Qu v Nit Bn, dit on tuyt c tt c 1.500 loi phin no, 108 loi tham ikhng cn d st, ti di i ci B vo canh cht m rm thng t (m lch), trthnh bc Chnh ng Gic, c nht v nh, u tin trong ton th gii chng sinh.

Ngoi ra, Ngi cn c kh nng c bit tn dit c mi tin khin tt(vsan)[6] dotch lu t v lng kip qu kh. Cho nn, c Pht c mi hnh vi c ch i, ng,ngi, nm, ni nng tht hon ton thnh thin.

Do , c Th Tn cn cArahamvi ngha xa la miphin no v tin khinttkhng bao gi pht sinh c na.

2) Araham c ngha dit on tuyt mi k th l phin no nh th no?

c Pht dy:K th nguy him chnh l 1.500 loi phin no ca mnh. Ngi gi phinno l k th, l v trong i ny, k th thng tm c hi lm kh mnh, st hi mnh,

khng c mt k th no mong cho mnh c an lc.Cng nh vy, phin no pht sinh trong tm bt thin lm cho mnh kh tm, kh thn,nng ny, kh chu v cn khin mnh to mi c nghip, lm kh chng sinh khc, ri phi chu qu kh trong kip hin ti ln nhiu kip v lai.

S tht, ch c phin no bn trong tm bt thin ca mnh, mi trc tip lm kh mnh;cn phin no bn ngoi ngi khc khng trc tip lm kh mnh c, nu mnh khngtip nhn.

V d: Ngi ta mng chi, nh p mnh, nu mnh c tm nhn ni, khng sn hn,

phin no khng sinh, th mnh khng b kh tm. Nu tm phin no sn hn pht sinh,th chnh phin no bn trong tm mnh lm cho mnh kh tm, hon ton khng phiphin no bn ngoi ca ngi khc lm cho mnh kh tm.

Cn phn kh thnthuc v qu ca nghip, khng mt ai trnh khi, d l c Phthay ch Bc Thnh Arahn. c Pht v ch Bc Thnh Arahn dit on tuyt ctt c 1.500 loi phin no ri, hon ton khng cn kh tm na; nhng cn c sc thn,nn vn cn c kh thn cho n khi ht tui th, tch dit Nit Bn, chm dt t sinhlun hi trong ba gii bn loi. Khi y mi tht l gii thot hon ton mi cnh kh.

c B Tt Siddhattha dit on tuyt tt c mi k th l 1.500 loi phin no, bng

4 Thnh o Tu ti di i ci B , vo canh cht m rm thng t (m lch), trthnh c Pht Chnh ng Gic c nht v nh, u tin trong ton th gii chngsinh.

Do , c Th Tn cn cArahamvi ngha dit on tuyt mi k th l phinno khng cn d st.

3) Araham c ngha ph hu vng lun hi trong ba gii bn loi nh th no?


17/255

Vng lun hi chnh l php Thp Nh Duyn Sanh c 12 chi php:

-Do v minh lm duyn, nn hnh sanh.-Do hnh lm duyn, nn thc sanh.-Do thc lm duyn, nn danh sc sanh

-Do danh sc lm duyn, nn lc nhp sanh.-Do lc nhp lm duyn, nn lc xc sanh.-Do lc xc lm duyn, nn lc th sanh.-Do lc th lm duyn, nn lc i sanh.-Do lc i lm duyn, nn t th sanh.-Do t th lm duyn, nn nh hu sanh.- Do nh hu lm duyn, nn ti sinh sanh.- Do ti sinh lm duyn, nn lo t sanh.

T v minh n lo t gm c 12 chi php. Php ny lm duyn sinh php kia l qu;php qu y tr li lm duyn sinh php qu khc, v c nh vy duyn qu lin

hon vi nhau thnh vng lun hi, khng c ch bt u v cui cng. Nh vy, vminh ch l nhnduyn qu khkhng phi l nhn bt u, v v minh cn l qu cabn php trm lun. Nh c Pht dy:

savasamuday avijjsamudayo [7] .

Do c s sinh ca bn php trm lun, nn c s sinh ca v minh....

Vng lun hi Thp Nh Duyn Sanh ny phn chia thnh Tam Lun, chuyn bin theochiu hng nht nh.

Phin no lun: Gm c v minh, lc i v t th.Nghip lun: Gm c nghip hu v hnh.Qu lun: Gm c cnh hu, thc, danh sc, lc nhp, lc xc, lc th, sanh, lo t.

Theo vng lun hi th khng th bit c ch bt u v ch cui cng, nn ch nhnbit theo nh lut nhn - qu, m nhn qu theo php Thp Nh Duyn Sanh th mi chiphp khng thun ch l nhn, l qu, m s tht, mi chi php l qu ca php trc,tr li lm nhnduyn ca php sau, v c tip tc nh vy theo nh lut nhn - qulin hon tip ni vi nhau thnh vng lun chuyn khng ngng t kip ny sang kipkhc, t v thy n v chung, trong vng t sinh lun hi trong ba gii bn loi.Thng ch c th thy r s thay i v phn sc thn[8] (i kip, cht) hay thay i

sc un m thi; cn phn tm gi l danh un c 4 un(th, tng, hnh, thc un)lin quan nhn duyn sanh ri dit,dit ri sanh lin tc khng ngng t i ny sangi khc, do nng lc ca nghip m mnh to, t v thy n v chung, i vi chngsinh cn v minh v tham i.

Vng lun hi Thp Nh Duyn Sanh lun chuyn, bin i theo ba lun: Phin nolun Nghip lun Qu lun Phin no lun
http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn7http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn8http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn7http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn8


18/255

BIU TNG VNG LUN HI V VNG TAM LUN

1- Phin no lun khin to nghip lun

Chng sinh cn v minh, lc i, t th lm nhn duyn khin to nn nghip bt thin,nghip thin do thn, khu, .

Phin no lm nhn duyn to nghip bt thin

S chng sinh do v minh, khng bit r nghip bt thin (nghip c) cho qu kh trongkip hin ti ln nhiu kip trong v lai. V cng c s chng sinh, d nghe hiu bitnghip bt thin cho qu kh nh vy, nhng v v minh, tham ic nhiu nng lc qu,nn xui khin to mi nghip bt thin bng thn hnh c nh:st sanh, trm cp, tdm; khu ni c nh: ni di, ni li m thc chia r, ni li th tc, ni li v ch; ngh c nh: tham lam, th hn, t kin.

Phin no lm nhn duyn to nghip thin

S chng sinh do v minh, khng bit r chn l T Thnh , khng bit kh ca ngun; do , mun hng s an lc tm thi, nn to mi thin nghip:

Dc gii thin nghip cho qu an lc trong ci dc gii.

Sc gii thin nghip cho qu an lc trong ci sc gii.

V sc gii thin nghip cho qu an lc trong ci v sc gii.


19/255

S an lc trong ci tam gii ny khng phi l chn l, m chng ch c tnh cch tmthi tu theo nng lc qu ca thin nghip y.

Nh vy, gi l phin no lun khin to nghip lun.

2- Nghip lun cho qu lunChng sinh cn phin no to nghip bt thin, nghip thin, khi c c hi nghip nocho qu, th chng sinh y th qu ca nghip y.

Nu nghip bt thin (nghip c) cho qu, th phi chu qu kh trong kip hin ti vnhiu kip v lai.

* Qu kh (xu) trong kip hin ti

Mt c nhn thy nhng hnh nh xu.

Tai c nghe nhng m thanh d.

Mi c ngi nhng mi hi hm.

Li c nm nhng v d.

Thn c tip xc nhng vt th cng.

Tm c bit iu kh no.

* Qu kh (xu) trong kip v laiNu nghip bt thin cho qu ti sinh 1 trong 4 ci c gii: a ngc, atula, ng qu, scsinh ty theo nng lc qu ca nghip bt thin y, th chng sinh y phi chu kh chon khi mn qu ca nghip bt thin y.

Nu nghip thin cho qu, th c an hng qu bu an lc trong kip hin ti v nhiukip v lai nh sau:

* Qu bu trongkip hin ti

Mt c nhn thy nhng hnh nh p.Tai c nghe nhng m thanh hay.

Mi c ngi nhng mi thm tho.

Li c nm nhng v ngon lnh.


20/255

Thn c tip xc m m.

Tm c bit nhng iu tt.

* Qu bu trongkip v lai

Nu dc gii thin nghip cho qu ti sinh lm ngi, l hng ngi nh th no, honton ty theo nghip cho qu hoc ti sinh lm ch thin trong 6 ci tri dc gii, th vch thin y hng s an lc, s sng lu ci tri dc gii y cho n ht tui th.

Nu sc gii thin nghip cho qu ti sinh lm phm thin c ng un trong 16 ci trisc gii, ty theo bc thin s c ca mnh, th v phm thin y hng s an lc vi thn ci dc gii, s sng lu theo tui th ca ci tri sc gii y.

Nu v sc gii thin nghip cho qu ti sinh lm phm thin c t un (khng c scun) trong 4 ci tri v sc gii, ty theo bc thin s c ca mnh, th v phm thin y

hng s an lc vi t hn ci tri sc gii, s sng lu theo tui th ca ci tri v scgii y.

3- Qu lun sanh phin no lun

Qu lun l s hin hu ca mi chng sinh trong tam gii: Chng sinh c ng un trongci dc gii v ci sc gii; hoc chng sinh c t un(khng c sc un) trong ci vsc gii; hoc chng sinh c nht un l sc un (khng c 4 danh un), trong ci scgii V Tng Thin. Tt c chng sinh ny u cha dit on tuyt c phin no, vminh, tham i, cho nn khi c nhn duyn th phin no pht sinh, khin to nn nghipthin hoc nghip bt thin; ri tr li vng Tam Lun chuyn bin khng ngng t kip

ny sang kip khc, t v thy n v chung, trong vng kh t sinh lun hi trong bagii bn loi.

Ba lun ny chuyn bin theo nh lut nhn - qu:

Phin no lun l nhn - nghip lun l qu,nghip lun l nhn - qu lun l qu, qulun l nhn - phin no lun l qu v tip tc nh vy thnh vng Tam Lun.

c Th Tn dit on tuyt c tt c 1.500 loiphin no ri, nh tn gc r cav minh v tham ibng 4 Thnh o Tu ri, vng Tam Lun tan r, tch ri khngcn lun chuyn c na, do ph hy c phin no lun.

Do , c Th Tn cn c Arahamvi ngha ph hu vng lun hi sanh t trongba gii bn loi.

4-Araham c ngha khng bao gi hnh iu c ni kn o nh th no?

Ni kn o l ni khng mt ai thy, khng mt ai nghe, khng mt ai bit, cng khngc mt ai nghi ng. i vi ngi cn c tm bt thin, ni kn o l ni d hnh c do


21/255

thn, khu, , v khng s ai ch trch. Nhng i vi c Th Tn l Bc dit ontuyt tt c mi phin no, tm bt thin khng cn na, nn thn, khu, ca Ngi lcno cng hon ton trong sch thanh tnh. Cho nn, du ni kn o, khng mt ai thy,khng mt ai nghe, khng mt ai bit, khng mt ai nghi ng, th c Th Tn cngkhng bao gi hnh c do thn, khu, na.

Do , c Th Tn cn c Arahamvi ngha khng bao gi hnh iu c nikn o.

5-Araham c ngha bc xng ng th nhn s l bi cng dng nh th no?

c Th Tn l Bc Ti Thng c nht v nh, trong mun ngn th gii chng sinh.Tht vy, trong ton th chng sinh khng c mt ngi no, mt Samn, Blamn, chthin, phm thin no cao thng hn c Th Tn vgii, nh, tu, gii thot, giithot tri kin. Ch c Th Tn mi cgii ctrong sch hon ton thanh tnh, c nhchon ton thanh tnh; c tu chon ton thanh tnh, c tu gii thotchon

ton thanh tnh, c tu gii thot tri kinchon ton thanh tnh. Ch c c Th Tnmi c y 5 php:gii, nh, tu, gii thot, gii thot tri kin hon ton thanh tnhm thi. V vy, c Th Tn l Bc Ti Thng nht trong ton th chng sinh, l Bcxng ng cho chng sinh l bi cng dng. Chng sinh l bi cng dng ri, s cqu bu cao qu, c s tin ho, s li ch, s an lc lu di. Nh c Pht dy:

Ny ch T khu, Bc cao thng c nht, khi xut hin trn th gian, em li sli ch, s tin ho, s an lc lu di cho phn ng chng sinh, t chng sinh,nhn loi, ch thin, phm thin. Bc Ti Thng c nht y l ai?

Bc cao thng c nht y chnh l Nh Lai, c Arahn, c Pht Chnh ng

Gic.Ny ch T khu, Nh Lai l Bc Ti Thng c nht, khi xut hin trn th gian, em li s li ch, s tin ho, s an lc lu di cho phn ng chng sinh, nhn loi,ch thin, phm thin[9]

Do , c Th Tn cn cAraham vi ngha bc xng ng th nhn s l bicng dng ca tt c chng sinh.

n c Arahamc ngha v cng su sc, vi t, rng ln, v lng v bin. Qua 5 ngha tm tt trn ch hiu bit r mt phn ngha v n cAraham. c bit ng

ghi nh ngha Bc xng ng th nhn s l bi cng dng ca tt c chngsinh.

Nim n cAraham

Ngi Pht t thng nim tng n n c Pht, n c Araham ny, s pht sinhc tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut, pht sinh h lc, tng trng
http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn9http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn9http://www.buddhanet.net/budsas/uni/u-nentangpg/q2c31.htm#_edn9


22/255

lng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnh khi mi iu tai ho, phcthin c tng trng.

Hnh gi tin hnh mc nim n c Pht, nim n cAraha nh sau:

Cu n cAraha: Itipi so Bhagav Araham..., Itipi so Bhagav Araham..., Itipi soBhagav Araham...lm i tng thin nh.

Hoc danh t n cAraha : Araham ArahamArahamlm i tng thinnh.

mc thin nh nim n c Pht ny c ngha v cng su sc, vi t, rng ln vlng v bin, v vy, nh tm khng th an nh vo mt im no nht nh c, nnch c kh nng dn n chng t cn nh (upacrasamdhi) m thi, khng th chngt n an nh(appansamdhi), do khng th chng c c bc thin hu scno. Nh vy, tm cn nh ny vn cn trong dc gii i thin tm.

Do nng lc dc gii thin nghip tin hnh nim n c Pht ny s cho qu nh sau:

Kip hin ti: Hnh gi l ngi c c tin trong sch ni Tam Bo:Pht Bo, PhpBo, Tng Bo; c tr tu sng sut, phc thin tng trng, trnh c mi tai ha,thn tm thng an lc.

Kip v lai: Hnh gi sau khi cht, nu thin nghip ny cho qu ti sinh lm ngi s lngi c y tam nhn (v tham, v sn, v si) cao qu, c nhiu ngi qu mn,knh trng; nu ti sinh lm ch thin trong ci tri no, trong 6 ci tri dc gii, s lmt ch thin c nhiu oai lc, c ho quang sng ngi, hng s an lc cao qu n ht

tui th trong ci tri y.Dc gii thin nghip ny c th cho qu tt lnh sut nhiu kip, c bit cn lm duynlnh d dng chng ng chn l T Thnh , chng c Thnh o - Thnh Qu vNit Bn trong thi v lai no .

2- n c Pht th nh:Sammsambuddho

Itipi so Bhagav Sammsambuddho.(Cch c:-t-p-x ph-g-voa Xm-ma-xm-bt-th)

Ngha:So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:Bi Ngi l Bc t mnh chng ng chn l T Thnh , chng c 4 Thnh o- 4 Thnh Qu v Nit Bn, dit on tuyt mi phin no, mi tham i, mi c phpkhng cn d st, u tin trong ton ci th gii chng sinh; c bit dit c mi tinkhin tt, tr thnh c Pht Chnh ng Gic, c nht v nh.


23/255

Sammsambuddho: Do c Th Tn cn c c Pht Chnh ng Gic.

Chn l T Thnh

Kh Thnh : l ng un, danh php, sc php trong tam gii l php nn bit.

Chnh c Pht t mnh bit r xong ri.Nhn sanh Kh Thnh (Tp Thnh ): l tham il php nn dit. Chnh cPht t mnh dit tt c xong ri.

Dit kh Thnh (Dit Thnh ): lNit Bn l php nn chng ng. Chnh cPht t mnh chng ng Nit Bn xong ri.

Php hnh dit Kh Thnh (o Thnh ): l Bt Thnh o hp 8 chnh:chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnhnim, chnh nh l php nn tin hnh chng ng Nit Bn, dit Kh Thnh .

Chnh c Pht t mnh tin hnh xong ri. c Pht t mnh chng ng chn lT Thnh , chng c 4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn, khng c v Thy noch gio.

c Th Tn t mnh chng ng chn l T Thnh , bng tr tu qun xt php ThpNh Duyn Sanh.

Nh: Avijj paccay sa khr.

Do v minh lm duyn, nn hnh sanh...

c Th Tn chng ngKh Thnh vNhn sanh Kh Thnh .V tr tu qun xt Thp Nh Nhn Dit.

Nh: Avijjyatveva asesavirganirodh sa khranirodho.

Do dit tn v minh, tham i khng cn d st, nn dit hnh.

c Th Tn chng ngDit Kh Thnh vPhp hnh dit Kh Thnh .

iu ny c Pht khng nh vi nhm 5 T khu trong bi kinh Chuyn Php Lun

[10] :- Ny ch T khu, khi no tr tu thin tu thy r, bit r tht tnh ca T Thnh theo Tam Tu Lun (tr tu hc, tr tu hnh, tr tu thnh), thnh 12 loi tr tu honton trong sng, thanh tnh pht sinh n vi Nh Lai.


24/255

Ny ch T khu, khi y Nh Lai khng nh, truyn dy rng: Nh Lai chng cthnh c Pht Chnh ng Gic v thng trong ton th gii chng sinh, nhn loi,vua cha, Samn, Blamn, ch thin, ma vng, phm thin c thy.

Nh vy, c Th Tn t mnh chng ng chn l T Thnh , chng c 4 Thnh

o - 4 Thnh Qu, tr thnh bc Thnh Arahn u tin trn ton th gii chng sinh,nn c n c Sammsambuddho:c Pht Chnh ng Gic.

eyyadhamma

c Pht Chnh ng Gic c bit c 5 phpeyyadhamma:

Sa khra: Tt c php hnh cu to.

Vikra: Sc php, danh php bin i.

Lakkha a: Trng thi sinh tr dit ca sc php, danh php.Paattidhamma:Ch nh php: Ch nh ngn ng, thuyt ging chnh php.

Nibbna: Nit Bn, php dit Kh Thnh .

V c Pht Chnh ng Gic hoc c Pht Ton Gic c y 5 php y, nn Ngic kh nng ch nh ra ngn ng, thuyt php t chng sinh[11].

Do , c Th Tn c n c Sammsambuddho:c Pht Chnh ng Gic.

Nim n cSammsambuddhoNgi Pht t thng nim tng n n c Pht, n c Sammsambuddho ny, spht sinh c tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut, pht sinh h lc, tngtrng lng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnh khi mi iu tai ha,phc thin c tng trng.

Hnh gi tin hnh mc nim n c Pht, nim n c Sammsambuddho nh sau:

Cu n c Sammsambuddho:Itipi so Bhagav Sammsambuddho..., Itipi soBhagav Sammsambuddho..., Itipi so Bhagav Sammsambuddho...lm i tng

thin nh.Hoc danh t n c SammsambuddhoSammsambuddho..., Samm-sambuddho...,Sammsambuddho...lm i tng thin nh...

mc thin nh nim n c Pht ny c ngha v cng su sc, vi t, rng ln vlng v bin, v vy, nh tm khng th an nh vo mt im no nht nh c, nnch c kh nng dn n chng t cn nh (upacrasamdhi) m thi, khng th chng


25/255

t n an nh(appansamdhi), do khng th chng c c bc thin hu scno. Nh vy, tm cn nh ny vn cn trong dc gii i thin tm.

Do nng lc dc gii thin nghip tin hnh nim n c Pht ny s cho qu nh sau:

Kip hin ti: Hnh gi l ngi c c tin trong sch ni Tam Bo:Pht Bo, PhpBo, Tng Bo; c tr tu sng sut, phc thin tng trng, trnh c mi tai ha,thn tm thng an lc.

Kip v lai: Hnh gi sau khi cht, nu thin nghip ny cho qu ti sinh lm ngi s lngi c y tam nhn (v tham, v sn, v si) cao qu, c nhiu ngi qu mn,knh trng

(Phn cn li ging nh n c Araham).

n c Pht th ba: Vijjcaranasampanno

Itipi so Bhagav vijjcaranasampanno.(Cch c: -t-p-x ph-g-voa vt-cha-ch-r-n-xm-pn-n)

Ngha:

So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:Bi Ngi l Bc c y Tam Minh, Bt Minh v 15 c Hnh cao thng

Vijjcaranasampanno:Do c Th Tn cn c Minh Hnh Tc.

Tam Minh

Tc mng minh l tr tu thy r, bit r, nh r tr li tin kip t mt kip, hng trmkip, hng ngn kip, hng vn kip, hng triu kip, hng triu triu kip. c PhtChnh ng Gic c kh nng ghi nh li v s kip khng c gii hn (cn c Phtc Gic, bc Thnh Thanh Vn Gic c gii hn).

Tc mng minh l tr tu bit r tin kip thuc loi chng sinh no, tn g, thuc dngdi no, to thin nghip, bt thin nghip, ba-la-mt, th lc, th kh, tui th u ghinh r rng mi chi tit.

Thin nhn minhl tr tu thy r, bit r kip qu kh, kip v lai ca tt c chng sinhnh mt ca ch thin, phm thin.

Thin nhn minh c hai loi:

a) T sanh minh l tr tu bit r s t, s ti sinh ca tt c chng sinh.


26/255

c Th Tn c t sanh minh ny nn bit r chng sinh sau khi cht, ri do nghip nocho qu ti sinh trong cnh gii no.

b) V lai kin minhl tr tu thy r nhng kip v lai ca chng sinh.

Ch Pht dng v lai kin minh ny th k chng sinh trong nhng kip v lai xa xm,cn thi gian bao nhiu i kip tri t na, s tr thnh c Pht Chnh ng Gic,c Pht c Gic, bc Thnh Thanh Vn Gic

Lu tn minhl tr tu thin tu Siu tam gii, l 4 Thnh o Tu, dit on tuytc 4 php phin no trm lun khng cn d st; ng thi c Th Tn tn dit ctt c mi tinkhin tt(vsan) tch lu t v lng kip trong qu kh.

Bt Minh

Tc mng minh.

Thin nhn minh.

Lu tn minh.

Thin tu minh l tr tu thin tu tam giithy r, bit r s sinh, s dit ca danh phpsc php, v tr tu thin tu Siu tam gii chng c 4 Thnh o Tu, 4 Thnh QuTu v Nit Bn.

Ho tm minh l tr tu c kh nng ho thn khc theo mong mun ca mnh, do nnglc ca thin nh. Nh trng hp c Pht thuyt tng Vi Diu Php vo h th by ti

cung Tam Thp Tam Thin sut ba thng. Mi ngy n gi i kht thc, c Pht hothn khc nh c Pht tip tc thuyt php, cn chnh c Pht tht i kht thc bcCu Lu Chu. Khi ng xong tr li cung tri thay th c Pht ho thn, ch c mts t ch thin, phm thin bc cao c nhiu oai lc mi bit c.

Thn thng minh l tr tu c kh nng bin ho nhiu php thn thng khc nhau, donng lc thin nh, nh mt ngi ho thnh nhiu ngi, tng hnh khng ai thy, hinhnh ni khc, i xuyn qua ni, i trn h khng

Thin nh minh l tr tu c kh nng nghe c nhiu th ting ngi, ting sc sinh,ting ch thin gn xa, do nng lc thin nh, nh tai ca ch thin.

Tha tm minh l tr tu c kh nng bit n tm ca ngi khc, chng sinh khc angngh g, tm thin hoc tm bt thin...

l Tam Minh, Bt Minh.

15 c Hnh cao thng


27/255

Gii c:Hon ton trong sch v thanh tnh.

Thu thc lc cn thanh tnh: Thu thc khi thy bng mt, nghe bng tai, ngi bng mi,nm bng li, tip xc bng thn, suy ngh bng hon ton thanh tnh.

Bit tri tc trong vt thc: Nhn vt thc va , khi th thc ng hong, cn 4 - 5ming cm no, bit ngng li dnh ung nc, khng dng no qu.

Tinh tn tnh thc: Ngy, m tinh tn hnh phn s, ngha l sut ngy khng ng, banm c 3 canh; canh u: ngi hnh o, i kinh hnh; canh gia (22 gi khuya): nmngh ng trong t th nm nghing bn phi, c tr nh, tr tu trc khi ng, s thc dylc cui canh gia, canh cht (2 gi sng): hnh o, i kinh hnh Gi l tinh tn lunlun tnh thc.

c tin: C c tin khng lay chuyn.

Tr nh: Thng c tr nh.H thn: T mnh bit h thn, khng lm mi ti c.

Gh s: Bit gh s, khng lm mi ti c.

a vn tc tr: Hc nhiu hiu rng tt c cc php.

Tinh tn: C tm tinh tn khng ngng ngh.

Tr tu: C tr tu hiu bit r tt c cc php.

nht thin: C nht thin hu sc v v sc.

nh thin:C nh thin hu sc v v sc.

tam thin: C tam thin hu sc v v sc.

t thin: C t thin hu sc v v sc.

l 15 c Hnh cao thng.

c Th Tn c trn Tam Minh, Bt Minh v 15 c Hnh cao thng hp vi tr ibi, t chng sinh c hu duyn nn t , cu vt chng sinh y gii thot khi micnh kh t sinh lun hi trong ba gii bn loi.

Do , c Th Tn c n c Vijjcaranasampanno:c Minh Hnh Tc.

Nim n cVijjcaranasampanno


28/255

Ngi Pht t thng nim tng n n c Pht, n cVijjcaranasampannony, s pht sinh c tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut, pht sinh hlc, tng trng lng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnh khi mi iutai ho, phc thin c tng trng.

Hnh gi tin hnh mc nim n c Pht, nim n c Vijjcaranasampannonhsau:

Cu n c Vijjcaranasampanno: Itipi so Bhagav Vijjcaranasampanno..., Itipi soBhagav Vijjcarana-sampanno..., Itipi so Bhagav Vijjcaranasampanno...lm itng thin nh.

Hoc danh t n c Vijjcaranasampanno: Vijjcaranasampanno..., Vijj-caranasampanno..., Vijjcaranasampanno...lm i tng thin nh


n c Pht th t:Sugato

Itipi so Bhagav Sugato.

(Cch c: -t-p-x ph-g-voa X-g-t)

Ngha:

So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:Bi Ngi l Bc thuyt php chn l em li li ch tht s cho chng sinh.Sugato:Do c Th Tn cnc Thin Ngn.

Sugato c 4 ngha

- Ng theo Thnh o.- Ng n Nit Bn an lc tuyt i.- Ng n mc ch cao thng, bt thoi ch.- Thuyt php chn l em li s li ch cho chng sinh.

Gii thch:Sugato c ngha ng theo Thnh o nh th no?

c Th Tn ng (hnh) theo Thnh o hp 8 chnh l:

Chnh kin: Tr tu chn chnh, l tr tu thin tu chng ng chn l T Thnh .


29/255

Chnh t duy:T duy chn chnh, l t duy thot khi ng trn, t duy khng thon, t duy khng hi chng sinh.

Chnh ng: Li ni chn chnh, l khng ni di, khng ni li m thc chia r,khng ni li th tc, khng ni li v ch.

Chnh nghip: Hnh nghip chn chnh, l khng st sanh, khng trm cp, khng tdm.

Chnh mng: Nui mng chn chnh, l khng sng theo t mng do thn, khu hnhc.

Chnh tinh tn: Tinh tn chn chnh l:

Tinh tn dit c php sinh.

Tinh tn ngn khng cho c php pht sinh.Tinh tn lm cho thin php pht sinh.

Tinh tn lm cho tng trng thin php sinh.

Chnh nim: Nim chn chnh, l nim thn, nim th, nim tm, nim php.

Chnh nh: nh chn chnh, l nh tm trong nht thin, nh thin, tamthin, t thin, ng thin Siu tam gii c Nit Bn lm i tng.

Thnh o hp 8 chnh ny ng sinh trong Thnh o Tm - Thnh Qu Tm, cNit Bn lm i tng.

Do , c Th Tn c n c Sugato vi ngha ng theo Thnh o.

Sugato c ngha ng n Nit Bn an lc tuyt i nh th no?

c Th Tn l Bc u tin chng ng Nit Bn bng tr tu thin tu Siu tam gii l: 4 Thnh o Tu - 4 Thnh Qu Tu, nn Ngi c n c Sugato vi ngha ng nNit Bn an lc tuyt i.

V sau, c Th Tn thuyt php t cc hng t cng chng ng Nit Bn bngThnh o Tu -Thnh Qu Tu, nhng nhng bc Thnh Thanh Vn ny khng c nc Sugato nh c Th Tn, v khng phi bc u tin chng ng Nit Bn.

Do , ch c c Th Tn mi c n c Sugato vi ngha ng n Nit Bn an lctuyt i.

Sugato c ngha ng n mc ch cao thng, bt thoi ch nh th no?


30/255

c B Tt o s Sumedha, tin thn ca c Th Tn, pht nguyn s tr thnhc Pht Chnh ng Gic, c c Pht Dpankara th k cn 4 a-tng-k v 100ngn i kip na, v o s s tr thnh c Pht Chnh ng Gic, c danh hiuGotama. T , c B Tt tr thnh c B Tt c nh tip tc bi b php hnh ba-la-mt: 10 bc thng, 10 bc trung v 10 bc thng gm 30 php hnh ba-la-mt,

sut 4 a-tng-k v 100 ngn i kip bt thoi ch. n kip cht, c B TtSiddhattha t b ngai vng, i xut gia tr thnh c Pht Chnh ng Gic.

Do , c Th Tn c n c Sugato vi ngha ng n mc ch cao thng btthoi ch.

Sugatoc ngha thuyt php chn l em li s li ch cho chng sinh nh th no?

c Th Tn tu thi thuyt php chn l chc chn em li s li ch cho chng sinh,nu khng em li li ch, th c Th Tn khng thuyt php.

c Th Tn bit r 6 trng hp, trng hp no nn thuyt ging v trng hp nokhng nn thuyt ging nh sau:

c Th Tn bit r php no khng chn tht, khng em li s li ch, ngi nghekhng hi lng, khng hoan h. Ngi khng thuyt ging php y.

c Th Tn bit r php no khng chn tht, khng em li s li ch, d ngi nghehi lng, hoan h. Ngi khng thuyt ging php y.

c Th Tn bit r php no chn tht, nhng khng em li s li ch, d ngi nghehi lng, hoan h. Ngi khng thuyt ging php y.

c Th Tn bit r php no chn tht, khng em li s li ch, ngi nghe khng hilng, khng hoan h. Ngi khng thuyt ging php y.

c Th Tn bit r php no chn tht, em li s li ch, ngi nghe khng hi lng,khng hoan h. Ngi bit ty ni, ng lc s thuyt ging php y.

c Th Tn bit r php no chn tht, em li s li ch, ngi nghe hi lng, hoanh. Ngi bit ty ni, ng lc s thuyt ging php y.

Do , c Th Tn c n c Sugato vi ngha thuyt php chn l em li s li ch

cho chng sinh.n c Sugato c 4 ngha tm tt ny, c bit ng ghi nh ngha c Sugato thuytphp chn l em li li ch cho chng sinh.

Nim n c Sugato


31/255

Ngi Pht t thng nim tng n n c Pht, n c Sugato ny, s pht sinhc tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut, pht sinh h lc, tng trnglng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnh khi mi iu tai ho, phcthin c tng trng.

Hnh gi tin hnh mc nim n c Pht, nim n c Sugato nh sau:Cu n c Sugato: Itipi so Bhagav Sugato..., Itipi so Bhagav Sugato..., Itipi soBhagav Sugato...lm i tng thin nh.

Hoc danh t n c Sugato: Sugato..., Sugato..., Sugato...lm i tng thin nh


n c Pht th nm:Lokavid

Itipi so Bhagav Lokavid.(Cch c:-t-p-x ph-g-voa L-k-v-u).

Ngha:

So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:Bi Ngi l Bc thy r, bit r chng sinh th gii, ci th gii, php hnh thgii.

Lokavid:Do c Th Tn cn c Thng Sut Tam gii.Loka: Th gii l cc php c s sinh, s dit, s thnh, s hoi, ng un ca mnhcng gi l th gii.

Th gii c 3 loi

Chng sinh th gii (sattaloka).Ci th gii (oksaloka).Php hnh th gii (sa khraloka).

c Th Tn c hai loi tr tu c bit m Ch Pht c Gic v bc Thnh Thanh Vnkhng c l:

Tr tu thy r, bit r cn duyn cao thp ca mi chng sinh.Tr tu thy r, bit r phin no ngm ngm, thin nghip, c nghip ca mi chngsinh.

Cho nn, c Th Tn c kh nng thng sut c ba th gii.


32/255

Th no gi l chng sinh th gii?

Chng sinh th gii c nhiu loi.

V ni sanh c 4 loi:

Thai sanh: Chng sinh sanh t bng m (loi ngi, tru, b).Non sanh: Chng sinh sanh t trng (g, vt, chim).Thp sanh: Chng sinh sanh t ni m thp (con di, con giun,).Ho sanh:Chng sinh sanh hin hu ngay tc th (ch thin, phm thin, loi ngqu, atula, chng sinh a ngc, con ngi u tin xut hin trn tri t ny).

V un c 3 loi:

Chng sinh c ng un: Sc un, th un, tng un, hnh un v thc un trong 11ci dc gii v 15 ci sc gii.

Chng sinh c t un: Th un, tng un, hnh un v thc un (khng c sc un)trong 4 ci v sc gii.

Chng sinh c nht un: Sc un (khng c 4 danh un) trong ci sc gii v tngthin v.v

c Th Tn bit r tt c mi loi chng sinh c cn duyn cao hoc thp, c phin nongm ngm nng hoc nh, c bn tnh ring ca mi chng sinh, c nguyn vng caoqu hoc thp hn, c 5 php ch[12]gi dn hoc cn non nt

Chng sinh c kh nng chng c Thnh o - Thnh Qu trong kip hin ti, hoc kipv lai tr thnh c Pht Chnh ng Gic, c Pht c Gic, hoc bc Thnh ThanhVn Gic,...

Chng sinh khng c kh nng chng c Thnh o - Thnh Qu trong kip hin ti,bi do nguyn nhn no

c Th Tn thng sut tt c cc loi chng sinh khng cn d st.

Th no gi l ci th gii?

Ci th gii l ni tm tr ca tt c cc loi chng sinh hin hu, tu theo thin nghip,c nghip cho qu v h tr chng sinh.

Tam gii

Tam gii l mt th gii nh, gm c 31 ci:


33/255

Dc gii c 11 ci.Sc gii c 16 ci.V sc gii c 4 ci.

11 ci dc gii

* 4 ci c gii

Ci a ngc: C tui th khng nht nh.

Ci atula: C tui th khng nht nh.

Ci ng qu: C tui th khng nht nh.

Ci sc sinh: C tui th khng nht nh.

* 7 ci thin dc giiCi ngi: C tui th khng nht nh.

Ci T i Thin Vng: C tui th 500 tui tri, bng 9 triu nm ci ngi (bi 1ngy 1 m ci tri ny bng 50 nm ci ngi).

Ci Tam Thp Tam Thin: C tui th 1.000 tui tri, bng 36 triu nm ci ngi(bi 1 ngy 1 m ci tri ny bng 100 nm ci ngi).

Ci D Ma Thin: C tui th 2.000 tui tri, bng 144 triu nm ci ngi (bi 1

ngy 1 m ci tri ny bng 200 nm ci ngi).Ci u Xut Thin: C tui th 4.000 tui tri, bng 576 triu nm ci ngi(bi 1 ngy 1 m ci tri ny bng 400 nm ci ngi).

Ci Ho Lc Thin: C tui th 8.000 tui tri, bng 2.304 triu nm ci ngi (bi 1ngy 1 m ci tri ny bng 800 nm ci ngi).

Ci Tha Ho T Ti Thin: C tui th 16.000 tui tri, bng 9.216 triu nm cingi (bi 1 ngy 1 m ci tri ny bng 1.600 nm ci ngi).

16 ci sc gii phm thin* nht thin hu sc c 3 ci

Ci Phm Chng Thin: C tui th 1/3 a-tng-k kip tr [13] .

Ci Phm Ph Thin: C tui th 1/2 a-tng-k kip tr


34/255

Ci i Phm Thin: C tui th 1 a-tng-k kip tr.

* nh thin hu sc c 3 ci

Ci Thiu Quang Thin: C tui th 2 i kip [14].

Ci V Lng Quang Thin: C tui th 4 i kip.

Ci Quang m Thin: C tui th 8 i kip.

* tam thin sc gii c 3 ci

Ci Thiu Tnh Thin: C tui th 16 i kip.

Ci V Lng Tnh Thin: C tui th 32 i kip.

Ci Bin Tnh Thin: C tui th 64 i kip.

* t thin sc gii c 7 ci

Ci Qung Qu Thin: C tui th 500 i kip.

Ci V Tng Thin: C tui th 500 i kip.

Ci Phc Sanh Thin: C 5 ci dnh ring cho bc Thnh Bt Lai chng c tthin hu sc:

Ci V Phin Thin: C tui th 1.000 i kip.Ci V Nhit Thin: C tui th 2.000 i kip.Ci Thin Hin Thin: C tui th 4.000 i kip.Ci Thin Kin Thin: C tui th 8.000 i kip.Ci Sc Cu Cnh Thin: C tui th 16.000 i kip.

4 ci v sc gii phm thin

Khng v bin x thin: C tui th 20.000 i kip.

Thc v bin x thin: C tui th 40.000 i kip.

V s hu x thin: C tui th 60.000 i kip.

Phi tng phi phi tng x thin: C tui th 84.000 i kip.

1 th gii c tam gii, gm c 31 ci.

1 tiu th gii c 31.000 ci.


35/255

1 trung th gii gm c 31 triu ci.

1 i th gii gm c 31 triu triu ci (31.000 t ci).

c Th Tn khng nhng thng sut 31.000 t ci m cn thng sut v lng th gii

(anantacakkavla).

Th no gi l php hnh th gii?

Php hnh th gii l ng un do nhn duyn cu to, nn c s sinh, s dit.

Chng sinh th gii v ci th gii thuc v th gii do Ch nh php(Pannat-tidhamma), cnphp hnh th gii thuc v Chn ngha php(Paramatthadhamma).

c Th Tn thng sut php hnh th gii c nhiu loi nh sau:

Th gii c 1 php: Tt c chng sinh c tn ti do nhnhn(hra).Th gii c 2 php: Danh php v sc php.

Th gii c 3 th: Th kh, th lc, th x.

Th gii c 4 php:4 php em li qul vt thc, xc, tc , tm.

Th gii c 5 un: Sc un, th un, tng un, hnh un v thc un.

Thgii c 6 x bn trong: Nhn, nh, t, thit, thn, ; v c 6 x bn ngoi: Sc,

thanh, hng, v, xc, php.

c Th Tn thng sut c v lng th gii, bt ngun t th gii ng un ca mnh.

Do , c Th Tn c n c Lokavid:c Thng Sut Tam Gii.

Nim n c Lokavid

Ngi Pht t thng nim tng n n c Pht, n c Lokavid ny, s phtsinh c tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut, pht sinh h lc, tngtrng lng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnh khi mi iu tai ho,

phc thin c tng trng.Hnh gi tin hnh mc nim n c Pht, nim n cLokavid nh sau:

Cun c Lokavid: Itipi so Bhagav Lokavid..., Itipi so Bhagav Lokavid..., Itipiso Bhagav Lokavid...lm i tng thin nh.


36/255

Hoc danh t n c Lokavid Lokavid..., Lokavid..., Lokavid...lm i tngthin nh


n c Pht th su: Anuttaro purisadammasrathiItipi so Bhagav Anuttaro purisadammasrathi.

(Cch c:-t-p-x ph-g-voa -nt-t-r-p-r-x-m-m-xa-r-th).

Ngha:

So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:Bi Ngi l Bc gio hun chng sinh ci t quy chnh, ci c lm thin, t hng

phm nhn ln bc Thnh Nhn.

Anuttaro purisadammasrathi:Do c Th Tn c n c V Thng Gio Hochng sinh.

Gio ho ngi c tr thnh bc Thnh Nhn

K cp st nhn ct ngn tay xu thnh vng eo c c bit danhA gulimla. Y c v ngh cao cng, sng mt mnh trong rng, tng on ngi 20 - 30 ngi i quakhu rng y, khng mt ai thot cht.

Mt hm, c Th Tn mt mnh i vo rng, ni tr n caA gulimla , gio ho y.Y thc tnh, t b st nhn, xin xut gia tr thnh T khu ni c Pht. V sau khnglu T khuA gulimla chng ng chn l T Thnh , chng c t Nhp LuThnh o - Nhp Lu Thnh Qu, cho n Arahn Thnh o - Arahn Thnh Qu, trthnh bc Thnh Arahn cao thng

Gio ho d xoa c tr thnh bc Thnh Nhn

Tch d xoalavaka n tht ngi rt hung c, tn bo, c nhiu php mu cc k nguyhim. c Th Tn n ng trn bo ta trong lu i ca d xoalavaka, y bc tcdng mi php mu xua ui c Th Tn ra khi cung in ca y, nhng y hon

ton bt lc, khng xua ui c Th Tn c.Cui cng, y c mt cu k kh m qun cu tr li, y hi nhiu Samn, Blamn mkhng mt ai c th tr li ng, lm cho y va lng. Nay y em cu k y t iukin hi c Th Tn.


37/255

c Th Tn gii p ng ngha su sc ca cu k lm cho d xoa lavaka vcng hoan h ng thi chng c Nhp Lu Thnh o - Nhp Lu Thnh Qu, trthnh bc Thnh Nhp Lu, c c tin trong sch v khng lay chuyn trong Pht gio.

Gio ho phm thin t kin tr thnh chnh kin

Phm thin Baka cung tri sc gii Quang m Thin pht sinh thng kin m lm.c Th Tn t cha Jetavana, hin ln ci tri sc gii, t phm thin Baka t bt kin tr li chnh kin

Gio ho loi sc sinh

c Th Tn gio ho cc loi sc sinh nh rng cha Apalla, rng cha Clodara, rngcha Mahodara tr thnh rng hin lnh. Voi cha Nlgiri rt hung d, trong cn say,chy n hi c Th Tn, Ngi ri tm t n voi cha, ngay tc khc voi cha tnhli, b n qu mp xung hai bn chn ca c Pht, Ngi gio ho voi cha hung d

ny tr thnh voi hin lnh, bit quy y Tam Bo, th tr ng gii. K t v sau, voicha rt hin lnh d thng, c Th Tn t tn l voi cha Dhanapla...

c Th Tn gio ha t chng sinh hu duyn nn t , ngha l, nhng chng sinhy tin kip c lin quan vi Ngi, hoc tin kip tng gieo duyn lnh ni Ch Phttrong qu kh, hoc tng to ba-la-mt, gieo phc duyn trong gio php ca ChPht qu kh y. Nay kip hin ti, c duyn lnh c c Th Tn quan tm n, gio ha t chng sinh y. (c ngha l khng phi c Th Tn gp chng sinh nocng gio ho t chng sinh y c).

c Th Tn gio ho nhng chng sinh m khng c mt ai c th gio ho t c,

khng c mt v no c th snh c vi Ngi.Do , c Th Tn c n cAnuttaro purisadammasrathi:c V Thng GioHo chng sinh.

Ring n c PhtAnuttaro purisadammasrathi: Trong b Thanh Tnh o, phnging dy n c Pht, th n c Pht ny phn chia lm hai n c ring bit.

Anuttaro:c V Thng.Purisadammasrathi:c Gio Ho chng sinh.

Gii thch:n cAnuttaro: c V Thng nh th no?

c Th Tn cgii c trong sch thanh tnh khng mt ai trong ton th gii hnNgi.

Cng nh vy:


38/255

C nh c trong sch thanh tnh...

C tu c trong sch thanh tnh...

Cgii thot c trong sch thanh tnh...

Cgii thot tri kin c trong sch thanh tnh khng mt ai trong ton th gii hnNgi.

Do , c Th Tn c n c Anuttaro:c V Thng.

n cPurisadammasrathi: c Gio Ho chng sinh nh th no?

c Th Tn gio ho cc loi chng sinh c duyn lnh, m khng c mt ai trong tonth gii chng sinh c kh nng gio ho t chng sinh nh Ngi c.

Do , c Th Tn c n c Purisadammasrathi:c Gio Ho chng sinh.Nim n cAnuttaro purisadammasrathi

Ngi Pht t thng nim tng n n c Pht, n c Anuttaro purisadam-masrathi, ny s pht sinh c tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut,pht sinh h lc, tng trng lng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnhkhi mi iu tai ho, phc thin c tng trng.

Hnh gi tin hnh mc nim n c Pht, nim n c Anuttaro purisadam-masrathinh sau:

Cun c Anuttaro purisadammasrathi: Itipi so Bhagav Anuttaropurisadammasrathi..., Itipi so Bhagav Anuttaro purisadammasrathi..., Itipi so BhagavAnuttaro purisadammasrathi... lm i tng thin nh.

Hoc danh t n c Anuttaro purisadammasrathi: Anuttaro purisadamma-srathi...,Anuttaro purisadammasrathi..., Anuttaro purisadammasrathi...lm i tng thinnh


7- n c Pht th by:Satthdevamanus- snamItipi so Bhagav Satthdevamanussnam.

(Cch c:-t-p-x ph-g-voa Xt-tha--vo-m-nt-xa-nng)

Ngha:


39/255

So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:Bi Ngi l Bc Thy ca ch thin, ch phm thin, nhn loi

Satthdevamanussna : Do c Th Tn cn c Thin Nhn S.

S li ch an lc kip hin ti

c Th Tn gio hun chng sinh thc hnh 4 php em li nhng s li ch, s anlc trong kip hin ti [15].

4 php l:

Bit sing nng cn mn trong ngh nghip, cng vic.

Bit gi gn ca ci ti sn.

C bn lnh, bn tt l bc thin tr.

Bit s dng ca ci c chng mc tu theo kh nng ca mnh.

Gii thch:

Bit sing nng cn mn trong ngh nghip, trong cng vic nh th no?

Trong cuc sng mi ngi nn chn cho mnh mt ngh nghip lng thin, khng lmkh mnh, khng lm kh ngi, khng lm kh c mnh ln ngi [16] . Bit sing nng

cn mn trong ngh nghip y, trong cng vic y, c tr tu hiu bit chuyn mn trongngh nghip to ra nhiu ca ci ti sn cho mnh.

Bit gi gn ca ci ti sn nh th no?

Ca ci ti sn c to ra do c tnh sing nng cn mn trong ngh nghip, trong cngvic mt cch hp php. Ngi y ngh: Ta nn gi gn cn thn nhng ca ci ti snny, trnh khng la chy, nc ngp lt cun tri, bn trm cp chim ot gign ca ci ti sn khng b h mt.

C bn lnh, bn tt l bc thin tr nh th no?

Mun c s li ch, s tin ho, s an lc lu di, cn phi sng gn gi, thn cn vibc thin tr, lm bn thn thit, hc hi nhng thin php, c php; bit thin phpnn hnh, c php nn trnh xa, noi gng tt ca bc thin tr. Bc thin tr l ngic c tin chn chnh, gii trn , a vn tc tr, hc nhiu hiu rng, thng hoan htrong s b th, c tr tu sng sut, hiu bit cc php.


40/255

Nh gn gi, thn cn bn lnh bn tt l bc thin tr, nn mnh mi c c hi hc tp, c c tin, c gii, hc nhiu hiu rng, hoan h trong s b th, c tr tu hiu bitcc php.

Bit s dng ca ci c chng mc tu theo kh nng ca mnh nh th no?

Nh sng gn gi, thn cn vi bn lnh, bn tt l bc thin tr, nn hc hi hiu bitcon ng lm cho pht trin ca ci, v con ng lm ca ci suy thoi[17].

Bit s dng ca ci c chng mc trong cuc sng:

Khng nn phung ph ca ci qu mc.

Khng nn h tin qu mc.

Nn ngh rng: Phn thu ca ta hn phn chi, hoc phn chi ca ta km hn phn thu.

Trong cuc sng, phn thu tin bc ca ci nhiu hn mc phn chi, th tin bc ca cicn c phn d dt, dnh lc bnh hon m au, lc tui gi yu khng th to ra caci c, nh c d ca ci tin bc, th cuc sng mi c an lc.

Ngc li, phn chi tin bc, ca ci nhiu hn mc phn thu, th tin bc, ca ci bthiu thn, nn cuc sng lm vo cnh tng thiu kh cc.

Bit s dng ca ci c chng mc tu theo kh nng ca mnh l lc no cng phnthu hn phn chi.

l 4 php thc hnh em li s li ch, s tin ho, s an lc trong kip hin ti.S li ch an lc nhng kip v lai

c Th Tn gio hun chng sinh thc hnh 4 php em li nhng s li ch, s tinho, s an lc nhng kip v lai.

4 php l:

C c tin trn vn.

C gii hnh trong sch v trn vn.C s b th trn vn.

C tr tu trn vn.

Gii thch:


41/255

C c tin trn vn nh th no?

Ngi Pht t c c tin trong sch ni 9 n c Pht, 6 n c Php, 9 n c Tng;c c tin hon ton ni nghip v qu ca nghip.

C c tin trong sch, ni 9 n c Pht rng:

c Th Tn:

L c Arahn xng ng th nhn s l bi cng dng ca ch thin, phm thinv nhn loi.

L c Pht Chnh ng Gic t mnh chng ng chn l T Thnh chng c 4Thnh o - 4 Thnh Qu u tin trn ton th gii chng sinh.

L c Minh Hnh Tc c trn Tam Minh, Bt Minh v 15 c Hnh cao thng,

L c Thin Ngn gio hun s tht chn l em li s li ch tht s cho chngsinh.

L c Thng Sut Tam Gii.

L c V Thng Gio Ho chng sinh.

L c Thin Nhn S.

L c Pht t mnh chng ng chn l T Thnh , ri gio hun chng sinh c

duyn lnh cng chng ng y theo Ngi.L c Th Tn cao thng nht trong ton th gii chng sinh, do 30 php hnh ba-la-mt.

V c c tin trong sch ni 6 n c Php, ni 9 n c Tng. Bc Thnh Thanh Vnc c tin hon ton ni nghip v qu ca nghip rng: Nghip thin cho qu an lc,nghip c cho qu kh.Ngoi ra, khng tin mt ai c quyn lc cho qu an lc hoc choqu kh cho mnh.

C gii trong sch v trn vn nh th no?

Ngi Pht t l bc xut gia hoc hng ti gia c s, l ngi c gii hnh trong sch vtrn vn theo phm hnh ca mnh.

Ngi cn s nam, cn s n c ng gii, bt gii trong sch v trn vn.

Bc Sadi c 10 Sadi gii, 10 php hoi, 10 php hnh pht, 75 iu hc, 14 php hnhtrong sch trn vn.


42/255

Bc T khu c 227 gii, 14 php hnh, gii k y c 91.805.036.000 iu gii trongsch.

S b th trn vn nh th no?

Ngi Pht t c tm t, tm bi t , hoan h trong s b th tu theo kh nng camnh, c tc thin tm trong sch hoan h trc khi b th; hoan h ang khi b th;hoan h sau khi b th xong.

Ngi Pht t khng nn c tm bn xn, keo kit trong ca ci v s hiu bit ca mnh,c t th b th t, c nhiu th b th nhiu tu theo kh nng, tu theo ngi th th.Ngi th ch nn c s suy t ng n rng: c lm phc thin b th l mt chi tt cho mnh. V ca ci, tin bc khng phi l phc thin (l qu ca phc thin)thuc vca chungcho mi ngi. Nu ta khng bit s dng em lm phc b th,qua thi gian, th ca ci y cng b h mt, khng tn ti lu di c. Nu ta bit sdng ca ci y em b th, bin thnh phc thin chc chn thuc ca ringmnh,

th s cho qu bu an lc trong kip hin ti, v nhiu kip v lai, c tnh bn vng ludi. Hn na, c hi lm phc thin b th ch c con ngi ci Nam Thin B Chu(tri t chng ta ang sng) ny m thi; cc chng sinh ci khc kh hoc khng cc hi thun li lm phc thin b th. V vy, chng ta ch nn b l c hi b th y.

C tr tu trn vn nh th no?

Ngi Pht t khi to mi thin php, vi tm i thin hp vi tr tu, v nh khi b th,gi gii, tin hnh thin nh, tin hnh thin tu.

Tht ra, c tr tu trn vn l c tr tu thin tutrong tam giithy r, bit r, s sinh,

s dit ca danh php, sc php; thy r, bit r trng thi v thng, trng thi kh,trng thi v ng ca danh php, sc php, dn n chng ng chn l T Thnh , vc tr tu thin tu Siu tam gii, l 4 Thnh o Tu - 4 Thnh Qu Tu ng sinhtrong 4 Thnh o Tm v 4 Thnh Qu Tm c Nit Bn lm i tng. Hnh gi trthnh bc Thnh Nhn.

l 4 php thc hnh s em li s li ch, s tin ho, s an lc lu di cho kip hinti, ln nhiu kip v lai.

S li ch an lc cao thng Nit Bn

c Th Tn c hai loi tr tu c bit:Tr tu thy r, bit r cn duyn cao thp ca mi chng sinh.

Tr tu thy r, bit r phin no ng ngm ca mi chng sinh.

Hai loi tr tu c bit ny ch c ni c Pht Chnh ng Gic m thi, cn cc bcThnh Thanh Vn hon ton khng th c 2 loi tr tu ny. Cho nn, mi khi c Th


43/255

Tn thuyt php t chng sinh no, Ngi qun xt cn duyn ca chng sinh y.Chng sinh no tng to ba-la-mt nhiu i, nhiu kip trong qu kh, tng gpCh Pht qu kh th k ri. Nay kip hin ti ny gp c Pht, Ngi thuyt phpgio hun hp vi cn c v duyn lnh ca chng sinh y. Sau khi lng nghe c ThTn thuyt php xong, c s chng sinh lin chng ng chn l T Thnh , chng c

Nhp Lu Thnh o - Nhp Lu Thnh Qu v Nit Bn, tr thnh bc Thnh NhpLu.

C s chng c n Nht Lai Thnh o - Nht Lai Thnh Qu v Nit Bn, tr thnhbc Thnh Nht Lai.

C s chng c n Bt Lai Thnh o - Bt Lai Thnh Qu v Nit Bn, tr thnh bcThnh Bt Lai.

C s chng c n Arahn Thnh o -Arahn Thnh Qu v Nit Bn, tr thnh bcThnh Arahn.

S chng c Thnh o - Thnh Qu ny tu theo 5 php ch v ba-la-mt, nht l trtu ba-la-mt ca mi chng sinh.

Bn bc Thnh Nhn ny u chng t n s li ch, s an lc cao thng Nit Bn.

c Th Tn thuyt php t chng sinh khng nhng nhn loi, ch thin, phm thinc s li ch, s tin ho, s an lc lu di, m cn c loi sc sinh cng c s lich, s tin ho, s an lc lu di na.

Nh tch Mandkadevaputta [18] (ch thin ch), c tm lc nh sau:

Mt thu n, c Th Tn ng n b h Gaggar thuyt php t dn chng Camp,mt con ch nhy ln b h, nm nghe ging ni ca c Th Tn, vi c tin trongsch ni Ngi.

Khi y, mt ngi chn b ng ng sau, lng nghe php, tay cm cy nhn, v cmxung t ng phi u con ch ang nm lng nghe ging ni ca c Th Tn, vic tin trong sch, con ch cht ngay khi y. Sau khi cht, do thin nghip y cho qulin ho sinh lm thin nam ci Tam Thp Tam Thin trong mt lu i bng vngnguy nga trng l, c ch thin n hu h. V thin nam qun xt rng: Ta t u nho sinh lm thin nam ci Tam Thp Tam Thin ny?.

V thin nam nh li tin kip mnh l loi ch, sng di h Gaggar, ln b nm lngnghe c Pht thuyt php, vi c tin trong sch; kip ch y cht ri, do nh thinnghip y cho qu c ha sinh lm thin nam ci tri ny. Thy r c Th Tnang cn thuyt php ti gn b h Gaggar, v thin nam ch quyt nh hin xung huc Pht, cn em theo lu i bng vng cng ch thin n, c ho quang sng ngi,nh l di hai bn chn ca c Th Tn.


44/255

c Th Tn bit r, nhng mun cho cc hng t thy r qu bu nghe php, nnNgi hi:

Ko me vandti padniIddhiy yasas jala

Abhikkantena vannenaSabb obhsaya dis.

Ny thin nam, ngi l ai n y?C thn hnh p ho quang sng ngiTa ra mi hng, c nhiu oai lc,Ch thin n xinh p theo hu hnh l di bn chn ca Nh Lai.

Ch thin ch bch rng:

Ma ko ha pure asi Udake vrigocaroTava dhammam sunantassaAvadhi vacchaplako.

Knh bch c Th Tn cao thng nht,

Con tn l thin nam Mn-u-k,Mi kip trc y l con ch nhSinh ra v sng ti h ny,Con nhy ln ang nghe php ca Ngi,

Ngi chn b ng nghe php v Cm cy gy ng u, lm con cht.Knh bch c Th Tn cao thng nht,Trong khonh khc nghe php vi c tinNi ging phm m ca c Th Tn.Sau khi cht, do nh thin nghip yCho qu ha sinh c lm thin nam.Nh Ngi nhn thy thn hnh con pC ho quang sng ngi to mun phng,C nhiu oai lc, hng mi an lcCh thin n ngy m hu h con.

Knh bch c Th Tn cao thng nht,Chng sinh no c duyn lnh nghe php,Chng sinh y c chng ng chn lChng c Thnh o, Thnh Qu, Nit Bn,c gii thot kh t sinh lun hi.

Sau , c Th Tn qun xt thy cc hng t c c tin trong sch, nn Ngi thuytphp t v thin nam Manduka cng vi 84.000 chng sinh gm c ch thin v nhn


45/255

loi u chng ng chn l T Thnh , chng c Nhp Lu Thnh o - Nhp LuThnh Qu, tr thnh bc Thnh Nhp Lu.

V thin nam Manduka cng ch thin n cung knh nh l c Th Tn v ch ic Tng xin php tr v ci tri.

c Th Tn l Bc Tn S khng nhng dy d cc bc xut gia cng nh cc hng tigia nhng php hnh, chng t n php cao thng, Siu tam gii php: 4 Thnho - 4 Thnh Qu v Nit Bn, an lc tuyt i, m cn dy d nhng php hnh, em li s an lc trong kip hin ti v nhng kip v lai, tu theo cn duyn lnh cami chng sinh.

V d: c Pht dy d hng ti gia phi bit chn cho mnh ngh nghip lng thin,bit cch s dng ca ci, bit nui mng chn chnh em li s an lc trong kipsng hin ti; dy d cc bc xut gia: Sadi, T khu, ch dn tng li, tng t; no l mcy, i kht thc, th dng vt thc ng hong, ch sch s, dng thuc khi bnh hon

m au; thm ch cn ch dn khi tiu tin, i tin... c Th Tn, c Tn S dy dt vic nh cho n vic ln gii thot khi bin kh t sinh lun hi trong ba gii bnloi

Nim n cSatthdevamanussnam

Ngi Pht t thng nim tng n n c Pht n c Satthdevamanus-snamny s pht sinh c tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut, pht sinh hlc, tng trng lng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnh khi mi iutai ho, phc thin c tng trng.

Hnh gi tin hnh mc nim n c Pht, nim n c Satthdevamanus-snamnhsau:

Cu n c Satthdevamanussnam: Itipi so Bhagav Satthdevamanussnam..., Itipiso Bhagav Satthdevamanussnam..., Itipi so Bhagav Satthdevamanus-snam...lmi tng thin nh.

Hoc danh t n c Satthdevamanussnam:Satthdevamanussnam...,Satthdevamanussnam..., Satthdevamanussnam...lm i tng thin nh


8- n c Pht th tm:Buddho

Itipi so Bhagav Buddho.

(Cch c: -t-p-x ph-g-voa Bt-th)

Ngha:


46/255

So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:Bi Ngi l Bc t mnh chng ng chn l T Thnh , chng c 4 Thnh o- 4 Thnh Qu v Nit Bn u tin trong ton ci th gii chng sinh, tr thnh cPht Chnh ng Gic c nht v nh, ri Ngi thuyt php gio hun chng sinh c

duyn lnh cng chng ng chn l T Thnh y theo Ngi; chng c 4 Thnh o -4 Thnh Qu v Nit Bn ty theo nng lc ba-la-mt v hnh nguyn ca mi chngsinh.

Buddho: Do c Th Tn c n c Pht.

n c Sammsambuddhov n c Buddhokhc nhau nh th no?

n c Sammsambuddho ngha l t mnh chng ng chn l T Thnh , chng c4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn,tr thnh bc Thnh Arahn u tin trong tonth gii chng sinh; nn Ngi c n c Sammsambuddho.

n cSammsambuddho c hai loi tr tu c bit l:

Tr tu chng ng chn l T Thnh u tin.Tr tu thnh(pativedhanna).

n cBuddho ngha l khng ch t mnh chng ng chn l T Thnh , chng c4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn, tr thnh bc Thnh Arahn u tin trong tonth gii chng sinh, m Ngi cn thuyt php gio hun chng sinh c duyn lnh cngchng ng chn l T Thnh y theo Ngi. C s chng sinh chng c Nhp LuThnh o - Nhp Lu Thnh Qu; c s chng c n Nht Lai Thnh o - Nht Lai

Thnh Qu; c s chng c n Bt Lai Thnh o - Bt Lai Thnh Qu; c s chngc n Arahn Thnh o - Arahn Thnh Qu v Nit Bn ty theo 5 php ch v ba-la-mt ca mi chng sinh.

n cBuddho c hai loi tr tu c bit l:

Tr tu ca bc Ton Gic (Sabbannutanna).Tr tu gio ha chng sinh (desannna).

i vi c Pht l Bc c y trn vn cc loi tr tu:

4 trtu phn tch(patisambhidnna),6 trtu c bit(asdhrananna),10 trtu lc(dasabalanna)...,

Thnh tu cng lc vi Arahn Thnh o - Arahn Thnh Qu.

Nim n c Buddho


47/255

Ngi Pht t thng nim tng n n c Pht n c Buddho ny s pht sinhc tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut, pht sinh h lc, tng trnglng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnh khi mi iu tai ho, phcthin c tng trng.

Hnh gi tin hnh mc nim n c Pht, nim n c Buddho nh sau:Cun c Buddho: Itipi so Bhagav Buddho..., Itipi so Bhagav Buddho..., Itipi soBhagav Buddho...lm i tng thin nh.

Hoc danh t n c Buddho: Buddho..., Buddho..., Buddho...lm i tng thinnh

(Phn cn li ging nh n c Araham)

9- n c Pht th chn:Bhagav

Itipi so Bhagav Bhagav.

(Cch c: -t-p-x ph-g-voa Ph-g-voa)

Ngha:

So Bhagav: c Th Tn.

Itipi:BiNgi l Bc c 6 n c c bit do y trn vn 30 php hnh ba-la-mtca Ngi.

Bhagav:Do c Th Tn cn c Th Tn.

n cBhagav:c Th Tn tht v cng cao thng nht trong ton th gii chngsinh. n c ny, khng phi Ph vng, Mu hu ca Ngi khen tng, cng khng phich thin, phm thin no suy tn Ngi.

S tht, n cBhagavny l kt qu qua mt qu trnh tin trin to 30 php hnh ba-la-mt tri qua 3 thi k ca c B Tt Chnh ng Gic.

Trng hp c Pht Gotama trong thi i chng ta.

Tin kip ca Ngi l c B Tt c tr tu u vit, ngha l tr tuca Ngi c nng lchn c tin v tinh tn, to 30 php hnh ba-la-mt tri qua 3 thi k.

Thi k pht nguyn trong tm: c B Tt c tr tu u vit, pht nguyn trong tm,c nguyn mun tr thnh c Pht Chnh ng Gic, t , cu vt chng sinhgii thot khi bin kh t sinh lun hi, ng thi to cc php hnh ba-la-mt sut thigian 7 a-tng-k [19]v tip theo.


48/255

Thi k pht nguyn bng li: Sau khi c B Tt c tr tu u vit to cc phphnh ba-la-mt tri qua 7 a-tng-k, cho n khi c nng lc, c th pht nguyn bngli cho tt c chng sinh nghe bit nguyn vng ca mnh, c nguyn mun tr thnhc Pht Chnh ng Gic trong thi v lai, t chng sinh, v tip tc to cc phphnh ba-la-mt thm sut 9 a-tng-k na.

Qua 2 thi k ny vn cn l c B Tt bt nh(aniyatabodhisatta), ngha l c ththay i nguyn vng ca mnh, tr thnh c Pht c Gic, hoc bc Thnh ThanhVn Gic.

Thik c c Pht th k: Sau khi tri qua 2 thi k (pht nguyn trong tm vbng li), c B Tt c tr tu u vit c y nng lc mnh, c tm thin bt thoich, c B Tt c duyn lnh n hu c Pht.

Nh trng hp v o sSumedha, tin kip ca c Pht Gotama, n hu c PhtDpa kara .c PhtDpa kara c Pht nhn thng sut v lai, bit r nguyn vng ca

v o s B Tt Sumedha s thnh tu c nh , nn c PhtDpa kara th k vo s rng:

Trong thi v lai, cn 4 a-tng-k v 100.000 i kip tri t[20]na, v o s B TtSumedha ny s tr thnh c Pht Chnh ng Gic, c danh hiu c PhtGotama.

Ngi ng nhin tr thnh c B Tt c nh (niyatabodhisatta), bt thoi ch, tiptc bi b 30 php hnh ba-la-mt: 10 php hnh ba-la-mt bc thng, 10 php hnhba-la-mt bc trung, 10 php hnh ba-la-mt bc thng, tri qua 24 c Pht th k,c Pht th k cui cng l c PhtKassapa.

c B Tt kip cht l Thi t Siddhattha xut gia, hnh o ti i ci B vo canhcht ngy rm thng t (m lch). Ngi chng ng chn l T Thnh , chng c 4Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn, tr thnh bc Thnh Arahn u tin trong tonth gii chng sinh. ng thi tr thnh c Pht Chnh ng Gic, nn c n cBhagav:c Th Tn.

n cBhagavc 6 c chnh: Issariya, Dhamma, Yasa, Siri, Kma, Payatta.

Th no gi Issariya: T ch?

c Th Tn c tm t ch cc php tam gii v Siu tam gii.Tm t ch php tam gii: c Th Tn ha php thn thng song hnh (yama-kapatihriya), c 2 lung nc v la pht xut t kim thn ca Ngi: Mt lung ncpht ra t l mi bn phi, mt lung la pht ra t l mi bn tri, ri thay i, mtlung la pht ra t l mi bn phi, mt lung nc pht ra t l mi bn tri; cng nhvy n 2 mt, 2 l tai


49/255

Tm t ch php Siu tam gii: c Pht thuyt php xong, cc hng t ng thanhni ln li hoan h Sdhu! sdhu! trong thi gian khonh khc ngn ngi y, c ThTn c th nhp Arahn Thnh Qu hng s an lc Nit Bn.

gi lIssariya:T ch.

Th no gi l Dhamma: Chnh php?

c Th Tn chng c 9 php Siu tam gii l 4 Thnh o - 4 Thnh Qu vNit Bn u tin, trong ton th gii chng sinh, dit on tuyt tt c 1.500 loi phinno, 108 loi tham i, v tt c mi tin khin tt tch ly t v lng kip qu kh.

gi lDhamma:Chnh php.

Th no gi l Yasa: Ting tt lnh?

n c ca c Th Tn c lan truyn khp tt c mi chng sinh, khp mi ni, tci ngi cho n ci Long Vng, n ch thin 6 ci tri dc gii, n ch phmthin 15 ci tri sc gii (tr ci V Tng Thin). V thm ch ngay c ch phmthin ci v sc gii cng nim tng n n c Pht.

gi l Yasa: Ting tt lnh.

Th no gi l Siri: Hnh phc?

Kim thn ca c Th Tn c y 32 tng tt chnh ca bc i Nhn v 80 tngtt ph, c ho quang mt m pht ra t kim thn ca Ngi; nn nhn loi, ch thin,

phm thin n hu nh l cng dng n c Th Tn, lc no cng cm thy hnhphc an lc, pht sinh h lc. Cho nn, nhng chng sinh n hu c Th Tn baonhiu ln cng cm thy cha .

gi l Siri:Hnh phc.

Th no gi l Kma: Nguyn c thnh tu?

c Th Tn khi cn l c B Tt Sumedha c nguyn c:

Buddho bodheyyam:Nh Lai t mnh chng ng chn l T Thnh tr thnh c

Pht, ri s gio ha chng sinh cng chng ng chn l T Thnh , tr thnh bcThnh Nhn (t gic - gic tha).

iu c nguyn y thnh tu.

Mutto moceyyam:Nh Lai t mnh gii thot kh t sinh lun hi trong ba gii bnloi, ri s gio hun chng sinh cng c gii thot khi cnh kh t sinh lun hitrong ba gii bn loi (t - tha).


50/255

iu nguyn c y thnh tu.

Tinno tareyyam:Nh Lai t mnh vt qua bin kh lun hi, t n Nit Bn an lc,ri s dn dt chng sinh cng vt qua bin kh lun hi t n Nit Bn an lc (to - o tha).

iu nguyn c y thnh tu.

gi l Kma:Nguyn c thnh tu.

Th no gi l Payatta: Tinh tn khng ngng?

Hng ngy c Th Tn c s tinh tn khng ngng hnh 5 phn s gi l Buddhakicca[21] :phn s ca c Pht.

Nm phn s ca c Pht:

Phn s bui sng trc khi ng (purebhattakicca).Phn s sau khi ng(pacchbhattakicca).Phn s canh u m (pa hamayma).Phn s canh gia m (majjhimayma).Phn s canh cht m (pacchimayma).

Gii thch:

Phn s bui sng trc khi ng nh th no?

Mi bui sng n gi i kht thc, c khi c Pht ng i kht thc mt mnh t chng sinh no , c khi c Pht ng cng vi ch T khu Tng i vo xm kinhthnh kht thc. Khi c Pht th thc xong, c s dn chng thnh c Pht thuytphp, c s xin th php quy y Tam Bo th tr ng gii c s xin c Pht cho phpxut gia xong, c Pht ng tr v cha.

Phn s sau khi ng nh th no?

Khi c Pht ng tr v cha, ra chn xong, ng trn bc ging, Ngi khuyn dy chT khu:

Bhikkhave appamdena sampdethaDullabho Buddhuppdo lokasmimDullabho manussattapatilbhoDullabh khanasampattiDullabh pabbajjDullabham saddhammassavanam.


51/255

Ny ch T khu, cc con hy nn c gng hon thnh mi phn s T Thnh , bngphp khng d dui, tin hnh T Nim X.

-c Pht xut hin trn th gian l mt iu kh.-c sinh lm ngi l mt iu kh.

- C c c hi hnh phm hnh cao thng l mt iu kh.-c xut gia tr thnh T khu l mt iu kh.-c nghe chnh php l mt iu kh.

l nhng iu kh m c Pht hng ngy thng khuyn dy ch T khu ch nnd dui.

c Pht ng vo cc Gandhakuti, cn ch T khu mi v mt ni tin hnh thinnh, hoc tin hnh thin tu.

Phn s canh u m nh th no?

Canh u:c Pht gio hun ch T khu, c s hi php, lut; c s xin th phphnh thin nh, php hnh thin tu; c s nghe php. Qua ht canh u, ch T khunh l c Pht tr v ch ca mnh.

Phn s canh gia m nh th no?

Canh gia:c Pht cho php ch thin, phm thin trong 10.000 th gii n huNgi, nh l xong ng mt ni hp l bch hi php. c Pht ging gii nhng cuhi ca ch thin, phm thin xong, ht canh gia, ch thin, phm thin nh l cPht tr v cnh gii ca mnh.

Phn s canh cht m nh th no?

c Pht phn chia canh cht lm ba thi:

Thi gian u: c Pht i kinh hnh.

Thi gian gia: c Pht ng vo cc Gandhakuti ngh ngi, nm nghing bn phi, cchnh nim, tr tu tnh gic, nh gi tnh dy.

Thi gian cht:c Pht nhp thin i bi, khi x thin, qun xt chng sinh trong

10.000 th gii bng Pht Nhn Tu, xem xt chng sinh no c gieo duyn lnh viNgi, hoc tng to ba-la-mt t Ch Pht qu kh n kip hin ti ny, c kh nngchng ng chn l T Thnh , chng c 4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn,Ngi ng n t chng sinh y, du gn hay xa, trong th gii ny hay th giikhc.

Mi ngy, mi m c Th Tn hnh y 5 phn s rng r sut 45 nm, cho ngiy pht cui cng tch dit Nit Bn.


52/255

n c Bhagav cn c nhiu ngha khc.

c Th Tn l Bc c y trn vn cc php ca bc Tn S.

Do , Ngi c n c Bhagav:c Th Tn.

Nim n c Bhagav

Ngi Pht t thng tng nim n n c Pht, n c Bhagav ny s pht sinhc tin trong sch ni c Th Tn, c tr tu sng sut pht sinh h lc, tng trnglng tn knh ni c Th Tn, c lng dng cm, trnh khi mi tai ha, phc thinc tng trng.

Hnh gi tin hnh nim n c Pht, nim n c Bhagav nh sau:

Cu n c Bhagav: Itipi so Bhagav Bhagav..., Itipi so Bhagav Bhagav..., Itipi so

Bhagav Bhagav... lm i tng thin nh.Hoc danh t n c Bhagav: Bhagav... Bhagav... Bhagav... lm i tng thinnh.

mc thin nh nim n c Pht ny c ngha v cng su sc, vi t, rng ln vlng v bin; v vy, nh tm khng th an nh vo mt im no nht nh c, nnch c kh nng dn n chng t cn nh m thi; khng th chng t n an nh, do khng th chng c c bc thin hu sc no. Nh vy, tm cn nh ny vn cntrong dc gii i thin tm, thuc v dc gii i thin nghip.

Do nng lc dc gii thin nghip tin hnh nim n c Pht ny s cho qu nh sau:Kip hin ti: Hnh gi l ngi c c tin trong sch ni Tam Bo:Pht Bo, PhpBo, Tng Bo, c tr tu sng sut; phc thin tng trng trnh c khi mi tai ha,thn tm thng c an lc.

Kip v lai: Hnh gi sau khi cht, nu thin nghip ny cho qu ti sinh lm ngi, s lngi c y tam nhn (v tham, v sn, v si) cao qu, c nhiu ngi qu mnknh trng, nu ti sinh lm ch thin trong ci tri no trong 6 ci tri dc gii, s lmt ch thin c nhiu oai lc, c ho quang sng ngi, hng s an lc cao qu n httui th trong ci tri y.

Dc gii thin nghip ny c th cho qu tt lnh sut nhiu kip, c bit cn lm duynlnh d dng chng ng chn l T Thnh , chng c Thnh o - Thnh Qu vNit Bn trong thi v lai no .

-ooOoo-


53/255

MC NIM N C PHT(BUDDHANUSSATI)

n c Pht l i tng ca mc nim n c Pht. mc nim n c Pht l 1trong 10 mc nim (nussati) cng l 1 trong 40 mc thin nh.

Mun tin hnh mc nim n c Pht, trc tin hnh gi cn phi hc hi, nghincu cho hiu r ngha 9 n c Pht k cng tng cc chi php cho tht rnh rphnphp hc.

V phn php hnh, trc khi tin hnh mc nim n c Pht, hnh gi c c tinni Tam Bo:

Nu l ngi cn s nam, cn s n, th nn xin th php quy y Tam Bo v ng giihoc bt gii, cu gii...

Nu l Sadi, th nn xin th php quy y Tam Bo v Sadi thp gii vi v Thy t hocvi mt v i c.

Nu l v T khu, th nn xin sm hi patti vi mt v T khu khc.

Nh vy, l thuc vphn php hnh gii.

Khi hnh gi c gii trong sch trn vn s lm nn tng cho php hnh thin nh mc nim n c Pht.

Phng php nim n c Pht

9 n c ny ch c ni Ch Pht Chnh ng Gic m thi. Ngoi Ch Pht y ra,khng c mt Samn, Blamn, ch thin, ch phm thin no c y trn vn 9 nc ny. Do gi l 9 n c Pht. Ch Pht trong qu kh, c Pht trong hin ti,Ch Pht trong v lai u c 9 n c ny.

d lin tng n 9 n c Pht, hnh gi nn ngi trc tng c Pht hoc trcngi Bo Thp ni tn th X li ca c Pht, hoc ti i ci B ni c B Ttchng c thnh c Pht Chnh ng Gic, hoc mt ni thanh vng, thun li tinhnh mc nim n c Pht.

Nim n c Pht c nhiu cch.

Cch th nht(ph thng):Nim 9 n c Pht

Hnh gi tin hnh nim 9 n c Pht nh sau:


54/255

Itipi so Bhagav Araha , Sammsambuddho, Vijjcara asampanno, Sugato, Lokavid, Anuttaro purisadammasratthi, Satthdevamanussna , Buddho, Bhagav....

Hnh gi tm nim n n c Pht no, nn hiu r ngha v chi php ca n c

Pht y, nh tm theo di mi n c Pht nh vy, hng trm ln, hng ngn ln...trong sut thi gian tin hnh nim 9 n c Pht, lm tng trng c tin trong schni c Pht Bo.

Cch th nh:Nim mt cu n c Pht.

Hnh gi c th chn mt cu n c Pht no trong 9 n c Pht lm i tng, tin hnh nim n c Pht, nn hiu r ngha v chi php ca n c Pht y, lunnh tm ni n c Pht y.

V d: Nim n c Pht th nhtItipi so Bhagav Araha ..., Itipi so Bhagav

Araha ...

Hoc: Nim n c Pht th tmItipi so Bhagav Buddho..., Itipi so Bhagav Buddho...

Hoc: Nim n c Pht th chnItipi so Bhagav Bhagav..., Itipi so BhagavBhagav...

Hnh gi tm nim cu n c y ng thi hiu r ngha v chi php ca n c Phty, nh tm theo di n c Pht y hng trm ln, hng ngn ln... trong sut thi giantin hnh nim n c Pht, lm tng trng c tin trong sch ni c Pht Bo.

Cch th ba: Nim mt danh hiu n c Pht.Hnh gi c th chn mt danh hiu n c Pht no trong 9 n c Pht lm i tng, tin hnh nim n c Pht, nn hiu r ngha v chi php ca danh t n c Phty, lun nh tm ni n c Pht y.

V d: NimAraha ..., Araha ..., Araha ...

Hoc: NimBuddho..., Buddho..., Buddho...

Hoc: NimBhagav..., Bhagav..., Bhagav...

Hnh gi tm nim danh t n c Pht y ng thi hiu r ngha v chi php ca nc Pht y, nh tm theo di n c Pht y hng trm ln, hng ngn ln... sut trongthi gian tin hnh nim n c Pht, lm tng trng c tin trong sch ni cPht Bo.


55/255

mc nim n c Phtl mt mc d lm cho pht sinh c tin ni Tam Bo, mc tin l nn tng mi thin php t dc gii thin php, sc gii thin php, v sc giithin php cho n Siu tam gii thin php.

mc nim n c Phtkhng ch l mc thin nh, c kh nng dn n chng

t cn nh, m cn l i tnglm nn tng tin hnh thin tu, dn n s nhmchn trong ng un, dit tn tham i, phin no, chng ng chn l T Thnh , chngc Thnh o - Thnh Qu v Nit Bn c. Nh c Pht dy:

Ny ch T khu, c mt php hnh m hnh gi tin hnh, hnh thun thc,chc chn dn n pht sinh s nhm chn trong ng un, danh php - sc php, dittn tham i, sn hn, si m, lm vng lng mi phin no, pht sinh tr tu thintu, thy r trng thi v thng, trng thi kh, trng thi v ng, chng ng chn lT Thnh , chng c 4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn.

Php hnh y l g?

Php hnh y chnh l Buddhnussati:php hnh nim n c Pht.

Ny ch T khu, php hnh nim n c Pht, m hnh gi tin hnh, hnhthun thc, chc chn dn n pht sinh s nhm chn trong ng un, danh php, scphp, dit tn tham i, sn hn, si m, lm vng lng mi phin no, pht sinhtr tu thin tu, thy r trng thi v thng, trng thi kh, trng thi v ng, chngng chn l T Thnh , chng c 4 Thnh o - 4 Thnh Qu v Nit Bn[22].

Qua li gio hun ca c Pht trn, th mc nim n c Pht khng ch l mcthin nh, m cn lm nn tng tin hnh thin tu na.

mc nim n c Pht c

nen tang phat giao 2 - tk ho phap

Documents