ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ...

55

Upload: sheth-cm-high-school-gandhinagar

Post on 07-Dec-2014

169.981 views

Category:

Education


6 download

DESCRIPTION

સામાજિક વિજ્ઞાન ધોરણ 10 પ્રકરણ 21

TRANSCRIPT

Page 1: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો
Page 2: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો
Page 3: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો
Page 4: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ભા�રતી�ય સમા�જમા�� ઝડપી� પીરિરવતી� નન� કા�રણે� સ્થા�પિપીતી વ્યવસ્થા� અન� નવ� વ્યવસ્થા� વચ્ચે� સ� ઘર્ષ� થા�ય છે� . • ભા�રતી�ય સમા�જન� મા ખ્ય બે� સ�મા�જિજકા સમાસ્ય�ઓ છે� સ�� પ્રદા�યિયકાતી� અન� જ્ઞા�પિતીવ�દા• ભા�રતીમા�� પિવપિવધ ધમા� ન� લો,કા, રહે� છે� . હિંહે/દા , શી�ખ,

ઇસ્લો�મા, ઇસ�ઇ,પી�રસ� વગે� ર� • આ બેધ� લો,કા, પિવપિવધ સ�� સ્કૃ6પિતીકા વ�રસ�ન� ભા� ડ�ર છે� .

Page 5: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો
Page 6: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ભા�રતીન� એકાતી� મા�નવતી�, સવ� ધમા� સમાભા�વ,

ર�ષ્ટ્ર9ભા�વન� અન� સપિહેષ્ણુ<તી� વગે� ર� રહે� લો� છે� .• ભા�રતીન� લો,કા,એ સ્વ�તી� ત્રતી� મા�ટે� સપિહેય�ર, પી રુર્ષ�થા� ર્ક્યોં,A

છે� .• ભા�રતીમા�� શી�� પિતી અન� પિવકા�સન� અવર,ધતી� પીરિરબેળો, જ્ઞા�પિતીવ�દા, જાપિતીવ�દા, સ�� પ્રદા�પિતીકા ઘર્ષ� ણે, પ્ર�દા� જિશીકા હિંહે/સ� વગે� ર� ..

Page 7: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ભા�રતીમા�� સ�મા�જિજકા તીન�વ અન� આ� તીરવગે��ય હિંહે/સ�ન� ઉતી� જન આપીતી� પીરિરબેળો,

જ્ઞા�પિતીવ�દા અન� સ�� પ્રદા�યિયકાતી� છે� . • કા,ઇ એકા ધમા� મા� મા�નવ કા� તી� ન� અન સરવ � તી� સ�� પ્રદા�યિયકાતી� કા� ધ�ર્મિમા/કાતી� કાહે� વ�ય• ભા�રતી જિબેનસ�� પ્રદા�યિયકા ર�ષ્ટ્ર9 છે� .• સ� કાF યિચેતી સ�� પ્રદા�યિયકાતી� બે� ધ�રણેન� ભા�વન�ન� પિવરુધ છે� .

Page 8: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• કા� ટેલો�કા લો,કા, પી,તી�ન� જ ધમા� ન� શ્રે�ષ્ઠમા�ન� છે� . તી� થા� હિંહે/સ� અન� તીન�વ પી� દા� થા�ય છે� .

• આવ� લો,કા, દાર� કાન� ન�ગેરિરકા તીર�કા� નહે� પીણે સ�� પ્રદા�યિયકા તીર�કા� જ વ� છે� .• આવ� લો,કા, પી,તી�ન� અલોગે ઓળોખ અન� પિવચે�ર ધ�ર� દ્વા�ર�

સમા�જમા� પિવભા�જન કાર� છે� .• ઇ.સ.1947 મા�� આન, અન ભાવ ભા�રતીન� થાય� લો, છે�• ભા�રતીમા�� હિંહે/દા ઓ બેહે માતી�મા�� છે� . અન� મા સ્લિસ્લોમા સKથા� મા,ટે� લોઘ માતી�મા�� છે� .

Page 9: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• સ�� પ્રદા�યિયકાતી� સ�મા� સ� ઘર્ષ�• સ�� પ્રદા�પિતીકાતી� વ્યસ્લિLતી, સમા�જ અન� દા� શીન� પિવકા�સન� અવર,ધતી પીરિરબેળો છે� .• સ�� પ્રદા�યિયકાતી�ન, ઉપીય,ગે વ્યસ્લિLતી પી,તી�ન� સ્વ�થા� ખ�તીર કાર� છે� . તી� ન, સ�માન, દાર� કા વ્યસ્લિLતીએ કારવ, પીડ� છે� . • સ�� પ્રદા�યિયકા ર�જકા�ય પીક્ષો,ન� મા�ન્યતી� આપીવ� નપિહે• આ બે�બેતી� ય વ�ન,એ આગેળો આવવ પીડ�શી� .

Page 10: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• શીKક્ષોણિણેકા અન� સ�મા�જિજકાક્ષો�ત્ર� વP જ્ઞા�ન�કા દા� પિષ્ટ્રકા,ણે અપીન�વવ, પીડશી�• બે જિQજીવ�ઓ, ર�જકા�યન� તી�ઓ, ધ�ર્મિમા/કા વડ�ઓએ પિનષ્ઠ�પી વ� કા સ�� પ્રદા�યિયકાતી� ન�થાવ� પ્રયત્ન કારવ� પીડ�શી� • જ્ઞા�પિતીવ�દા – • ભા�રતી�ય સમા�જન� રચેન� જ્ઞા�પિતીવ�દા આધ�ર�તી છે� . • વ્યવસ�ય, – બ્રા�હ્યમાણે, ક્ષોત્ર�ય, વP શ્ય, શી દ્ર

Page 11: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો
Page 12: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• શી દ્ર ન�ચે� જ્ઞા�પિતી, હેલોકા� વ્યવસ�ય, ગે�માથા� દાF ર વસવ�ટે,સ�મા�જિજકા ધ�ર્મિમા/કા હેકા,થા� વ� ચે�તી અન� પી� ઢી� દાર પી� ઢી� આર્મિથા/કા સ્લિસ્થાપિતી નબેળો�• કા� ટેલો�કા જાપિતીઓ દા ગે� માજ� ગેલો,, પીહે�ડ,મા�� વસવ�ટે કાર� છે� .• તી� માન� સ� સ્કૃ6પિતી, સમાF હેજીવન અન� બે,લો�ઓ અલોગે પ્રકા�રન� છે� . એકા�કા� જીવન પિવતી�વ� છે� . તી� થા� તી� માન, પિવકા�સ રુ� ધ�ય,

Page 13: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• લોધ માતી�, નબેળો� વગે,� અન� પીછે�તી વગે,�ન� પિહેતી,ન� રક્ષોણે મા�ટે� બે� ધ�રણે�ય જા� ગે�વ�ઇઓ• સ રક્ષો�, કાલ્યા�ણે અન� પિવકા�સ મા�ટે� ન� જા� ગેવ�ઇઓ• સમા�ન્યર�તી� ન્ય�ય પ્રદા�ન સ�મા�જિજકા, ર�જકા�ય અન� આર્મિથા/કા પિવકા�સ• કા,ઇ પીણે પ્રકા�રન, ભા� દાભા�વ નપિહે • સમા�ન દારજ્જા� અન� સમા�ન તીકા,• ર�જ્યો, તી� વગે,�ન� કાલ્યા�ણે મા�ટે� બે� ધ�રણેમા�� રહે�ન� માKજિલોકા અયિધકા�ર, પીર પ્રપિતીબે� ધ લોગે�વ� શીકા� છે� .

Page 14: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• બે� ધ�રણેન� સહે�યતી� આપીવ�ન, મા ખ્ય હે� તી • લોઘ માતી�ઓન� ર�ષ્ટ્ર9મા�� સમા�નતીકા, ન્ય�ય અન� દારજ્જા� આપીવ�ન, છે� .• લોધ માતી�ઓ મા�ટે� ન� જા� ગેવ�ઇઓ• બેહે માતી�ઓન� જ�મા તીમા�મા અયિધકા�ર, સમા�નતી�ન� ધ,રણે� આપીવ�• ધમા� , ભા�ર્ષ�, સ� સ્કૃ6પિતી, જિલોપિપી વગે� ર� ન� સ� રક્ષોણે તીથા� પ્ર,ત્સા�હેન મા�ટે� પિવશી� ર્ષ જા� ગેવ�ઇઓ• લોધ માતી�ઓ મા�ટે� ર�ષ્ટ્ર9�ય લોધ માતી� પી� ચેન� રચેન�

Page 15: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ધ�ર્મિમા/કા સ્વ�તી� ત્રતી�ન, હેકા - ધમા� પ્રચે�ર, પ્ર,ત્સા�હેન• કા�યદા, બેળોપીF વ� કાન� ધમા�A તીરન� મા�ન્ય ર�ખતી, નથા�• સરકા�ર� સહે�યલો� તી� સ� સ્થા�મા�� ધ�ર્મિમા/કા જિશીક્ષોણે આપી� શીકા�તી � નથા�• ધ�ર્મિમા/કા પ્રવ6 પિતી મા�ટે� સ� પીપિતી મા� ળોવવ�ન, અન� તી� ન� દા�ખભા�ળો કારવ�ન, હેકા• સ� સ્કૃ6પિતીકા અન� શીP ક્ષોણિણેકા હેકા જિલોપિપી અન� સ� સ્કૃ6પિતીન � રક્ષોણે કારવ�ન, હેકા

Page 16: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• શીP ક્ષોણિણેકા સ� સ્થા�ઓમા�� પ્રવ� શી અટેકા�વ� શીકા�ય નપિહે• ભા�ર્ષ�,જિલોપિપી જાળોવવ� અન� પિવકા�સ કારવ�ન, હેકા• શીP ક્ષોણિણેકા સ� સ્થા�ઓ સ્થા�પીવ� તીથા� ચેલો�વવ�ન, હેકા• લોધ માતી�કા,માન� બે�ળોકા,ન� મા�તી6 ભા�ર્ષ�મા�� જિશીક્ષોણે મા� ળોવવ�ન, અયિધકા�ર• અન સF યિચેતી જાપિતીઓ અન� અન સF યિચેતી જનજાપિતીઓ• બે� ધ�રણેમા�� કા,ઇ ચે,ક્કસ વ્ય�ખ્ય� નથા�• ર�જ્યોપી�લોન� સલો�હેથા� ર�ષ્ટ્ર9પીપિતીન� આદા�શી થા� નક્ક� થા�ય છે� .

Page 17: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• જ્ઞા�પિતીવ�દા એકા પીડકા� છે� .• આ જ્ઞા�પિતીઓન� સ�મા�જિજકા, આર્મિથા/કાર�જકા�ય અન� શીP ક્ષોણિણેકા પિવકા�સ મા�ટે� બે� ધ�રણેમા�� કા� ટેલો�કા જા� ગે�વ�ઇઓ કારવ�મા� આવ� છે� .• બે� ધ�રણેન� કા� ટેલો�કા અન સF યિચેઓ• બે� ધ�રણેન� કાલોમા 341 મા�� સમા�પિવષ્ટ્ર જાપિતીઓ અન સF યિચેતીજાપિતી તીર�કા� ઓળોખ છે� . • બે� ધ�રણેન� કાલોમા 342 મા�� સમા�પિવષ્ટ્ર જાપિતીઓ અન સF યિચેતી જન જાપિતી તીર�કા� ઓળોખ છે� .

Page 18: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• કાલોમા 341 અન� કાલોમા 342 ન� ય�દા� ર�ષ્ટ્ર9પીપિતી નક્ક�કાર� છે� .• અન સF યિચેતી જાપિતી નક્ક�કારવ�મા�ટે� અસ્પી6 શ્યતી�ન� આધ�ર ગેણેવ�મા� આવ� છે� .• અન સF યિચેતી જાપિતીમા�� હિંહે/દા અન� શી�ખ ધમા� પી�લોન કારન�ર જાપિતીન, સમા�વ� શી કારવ�મા� આવ� છે� .• અન સF યિચેતી જન જાપિતીમા�� જ� ગેલો અન� પીહે�ડ� પિવસ્તી�રમા� રહે� તી� લો,કા,ન, સમા�વ� શી કારવ�મા�� આવ� છે� .

Page 19: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• અન સF યિચેતી જન જાપિતીમા�� ભાKગે,લો�કા એકાલોતી�, અલોગે સ�મા�જિજકા જીવન ણિભાન્નસ� સ્કૃ6પિતી, આર્મિથા/કા અન� શીP ક્ષોણિણેકા પીછે�તી પીણુ<� જા� વ� માળો� છે� .• અન સF યિચેતી જન જાપિતીઓ મા�ટે� બે� ધ�રણેન� જા� ગેવ�ઇઓ• સ�મા�ન્ય જા� ગેવ�ઇઓ• બે� ધ�રણેન� આર્ટિટે/કાલો 15 પ્રમા�ણે� ન� જા� ગેવ�ઇ• ધમા� , જાપિતી, લિંલો/ગે, જન્માસ્થા�ન અથાવ� તી� ન� આધ�ર� ર�જ્યો કા,ઇપીણે ન�ગેરિરકા તીરફ ભા� દાભા�વ ર�ખ�શીકા� નપિહે

Page 20: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• જાહે� ર સ્થાળો,એ પ્રવ� શીતી� અટેકા�વ� શીકા� નપિહે• જાહે� ર જનતી�ન� ઉપીય,ગે મા�ટે� ન� સ્થા�ન,ન� ઉપીય,ન� અટેકા�વ� શીકા� નપિહે દા�.તી. કા વ�,તીળો�વ • આર્ટિટે/કાલો 29 પ્રમા�ણે�• ભા�રતીન� કા,ઇ પીણે ભા�ગે કા� પ્રદા�શીમા�� વસવ�ટે કારતી� દાર� કા ન�ગેરિરકાન� પી,તી�ન� ભા�ર્ષ�, જિલોપિપી,સ� સ્કૃ6પિતી સ�ચેવવ� ન, અયિધકા�ર છે� . • ર�જ્યોન� સહે�ય અથાવ� પિનભા�વ�તી� શીP ક્ષોણિણેકા સ� સ્થા�ઓ મા�� ધમા� ,ભા�ર્ષ�,જ્ઞા�પિતીન� આધ�ર� પ્રવ� શી અટેકા�વ� શીકા� નપિહે

Page 21: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

ખ�સ જા� ગેવ�ઇઓ• આર્ટિટે/કાલો 46 ન� જા� ગેવ�ઇ• આ જાપિતીન� લો,કા,ન� શીP ક્ષોણિણેકા અન� આર્મિથા/કા પિહેતી,ન� સ� ભા�ળો અન� સ�મા�જિજકા અન્ય�ય અન� બેધ� પ્રકા�રન� શી,ર્ષણે સ�મા� રક્ષોણે આપીવ �• આર્ટિટે/કાલો 16 (4) ન� જા� ગેવ�ઇ• ર�જ્યો સરકા�રન� ન,કાર�મા�� આજાપિતીન� લો,કા,ન � પ્રપિતીપિનયિધત્વ ય,ગ્ય જળોવ�તી ન હે,યતી, પિનમાણુFકા, અન�માતી ર�ખવ�ન� જા� ગેવ�ઇ છે� .

Page 22: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• અન સF યિચેતી જાપિતી મા�ટે� – 15% અન�માતી• અન સF યિચેતી જન જાપિતી મા�ટે� - 7.5% અન�માતી• અન�માતીન� જા� ગેવ�ઇ શીરૂઆતીમા�� 10 વર્ષ� મા�ટે� કારવ�મા�� આવ� હેતી�• આર્ટિટે/કાલો 330,332, અન� 334 ન� જા� ગેવ�ઇઓ• પિવધ�નસભા� અન� લો,કાસભા�મા�� અન�માતી બે� ઠકા,• ર�જ્યોસભા� મા�ટે� જા� ગેવ�ઇ નથા�• ગ્રા�મા પી� ચે�યતી અન� નગેરપી�જિલોકા�મા�� અન�માતી બે� ઠકા,ન� જા� ગેવ�ઇ છે� .

Page 23: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• પી� ચે વર્મિર્ષ/ય ય,જન�મા�� કા�ય� ક્રમા,• આર્મિથા/કા, શીP ક્ષોણિણેકા, આર,ગ્ય, રહે� ઠ�ણે, કા�યદા�કા�ય માદાદાન� જા� ગેવ�ઇ કારવ�મા�� આવ� છે� . • ત્ર�જી પી� ચે વર્મિર્ષ/ય ય,જન�મા�� જા� ગેવ�ઇઓ • આ જાપિતીન� બે�ળોકા, મા�ટે� છે�ત્ર�લોય, ખ,લોવ� અન� જિશીષ્યવ6 પિતી આપીવ�ન� ય,જન� કારવ�મા�� આવ� છે� .

Page 24: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ચે,થા� પી� ચેવર્મિર્ષ/ય ય,જન�મા�� જા� ગેવ�ઇ • પ્રપિતીય,ગ્યતી� કાસ,ટે� મા�ટે� તી�લો�મા અન� મા�ગે� દાશીન ન� વગે,� શીરૂ કારવ� • સરકા�ર� ન,કાર�મા�� ઉ� માર, ફ�, તીથા� લો�યકા�તીમા�� કા� ટેલો�કા છે ટે છે�ટે, આપીવ� • આશ્રેમા શી�ળો�ઓ શીરૂ કારવ�• કા,લો� જ કાક્ષો�એ અન�માતી બે� ઠકા,ન� જા� ગેવ�ઇ કારવ�મા�� આવ� છે� .• કા� ટેલો�કા અભ્ય�સક્રમા, મા�ટે� પી સ્તીકા બે� �કાન� સગેવડ, છે� .

Page 25: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આ જાપિતીન� લો,કા, મા�ટે� 1992-93 થા� સ્વર,જગે�ર� તીથા� ર,જગે�ર મા�ટે� તીP ય�ર કારવ� તી�લો�મા કા� ન્દ્ર, સ્થા�પીવ�મા�� આવ્ય� છે� . • મા�ચે� 1992 મા�� ડj.બે�બે� સ�હે� બે આ� બે� ડકાર જન્મા શીતી�બ્દિlદાન� ઉજ્જવણે�ન� સમાય� • ડj.બે�બે�સ�હે� બે આ� બે� ડકારન� ન�માન� સ� સ્થા�ન� સ્થા�પીન� કારવ�મા� આવ� છે� .

Page 26: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ડj. આ� બે� ડકાર ર�ષ્ટ્ર9�ય પી રસ્કૃ�ર • નબેળો� વગે,�ન� સ�મા�જિજકા સમાજ અન� ઉQ�ર, સ�મા�જિજકા પીરિરવતી� ન, ક્ષોમાતી�, ન્ય�ય અન� મા�નવ ગેરિરમા� મા�ટે� કા�માકારન�રન� આ પી રસ્કૃ�ર આપીવ�મા�� આવ� છે� .• ર�ષ્ટ્ર9�ય આય,ગેન� સ્થા�પીન�• આ જાપિતીન� રક્ષોણે સ� બે� ધ� બે�બેતી,ન� દા�ખર�ખ અન� તીપી�સ ર�ખવ� આય,ગેન� મા ખ્ય કા�ય� છે� . • તી� માન� હેકા, મા�ટે� આવ� લો� ફર�ય�દા,ન� તીપી�સ કારવ�

Page 27: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ર�ષ્ટ્ર9�ય ય,જનમા�� મા�ગે� દાશીન આપીવ • ર�ષ્ટ્ર9પીપિતીન� રિરપી,�ટે કારવ,• અત્યા�ર�આ જાપિતીઓ મા�ટે� 194 જ�ટેલો� પિવકા�સ ય,જન�

ચે�લો� રહે� છે� .• ફLતી અન સF યિચેતી જાપિતીઓ મા�ટે� ન� જા� ગેવ�ઇઓ• આર્ટિટે/કાલો-17 પ્રમા�ણે� અસ્પી6 શ્યતી� ન�બેF દા કાર�ઇ છે� . • અસ્પી6 શ્યતી� આચેરવ� તી� ગેF ન, છે� .• આર્ટિટે/કાલો 25 પ્રમા�ણે� હિંહે/દા ધ�ર્મિમા/કા સ� સ્થા�ઓન� હિંહે/દા ઓન� તીમા�મા વગે,� અન� પિવભા�ગે, મા�ટે� ખ લ્લો� માF કાતી, કા�યદા, કારવ�ન, અયિધકા�ર

Page 28: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• હિંહે/દા મા�� (ધ�ર્મિમા/કા સ� સ્થા�ઓમા�� ) શી�ખ,જPન,બેKQ ધમા� પી�ળોતી� લો,કા,ન, સમા�વ� શી થા�ય છે� .• અન સF યિચેતીજન જાપિતીઓ મા�ટે� ન� જા� ગેવ�ઇઓ• બે� ધ�રણેન� આર્ટિટે/કાલો 19 (5) ન� જા� ગેવ�ઇ• ર�જ્યોપી�લોન� અન સF યિચેતી જનજાપિતીઓન� પિહેતીમા�� બેધ� ન�ગેરિરકા,ન� ગેમા� તી� પ્રદા�શીમા�� આવજાવ કારવ�,વસવ�ટે કારવ�ન�,યિમાલોકાતી સ� પી�દાન કારવ�ન� અથાવ� કા,ઇપીણે વ� પી�ર કા� ધ� ધ� કારવ�ન� સ�મા�ન્ય હેકા, પીર પિનય� ત્રણે મા,કાવ�ન� સત્તા� આપી� છે�

Page 29: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• અન્ય પીછે�તી વગે,�• બે� ધ�રણેમા�� સ્પીષ્ટ્ર વ્ય�ખ્ય� નથા�• મા�� ડલો કાયિમાશીનન� 1978 મા�� 3743 જાપિતીન, સમા�વ� અન્ય પીછે�તી વગે,�મા�� શીર્ક્યોં,� છે� .• જ� ભા�રતીન� કા લો વસ્તી�ન� 52% વસ્તી� છે� .• ગે જર�તીમા�� ઇ.સ.1972મા�� બેક્ષો�પી� ચેન� પિનમાણુFકા કારવ�મા�� આવ� હેતી� • ઉદા�શી – ગે જર�તીમા�� અન્ય સ�મા�જિજકા અન� શીP ક્ષોણિણેકા ર�તી� પીછે�તી વગે� નક્ક� કા�રવ�ન, હેતી,

Page 30: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• બેક્ષો�પી� ચેન� રિરપી,�ટેમા�� ગે જર�તીન� 82 જ્ઞા�પિતી, સમાF હે, કા� વગે,� નક્ક� કારવ�મા�� આવ્ય�• જ્ઞા�પિતી,સમાF હે, કા� વગે,� નક્ક� કારતી� ધ્ય�નમા�� લો� વ�મા� આવ� લો મા દા�ઓ• પીર� પીર�ગેતી જીવન શીP લો�,• ગેર�બે� અન� અક્ષોરજ્ઞા�નન ન�ચે પ્રમા�ણે• વ્યવસ�યમા� પ્ર�થાયિમાકા પીણુ<� અન� ન�ચે, સ�મા�જીકા મા,ભા,• જાહે� ર ન,કાર�મા�� નપિહેવતી પ્રપિતીપિનયિધત્વ• પીછે�તી રિરવ�જા� ,મા�ન્યતી�ઓ અન� ટે� વ,• આર્મિથા/કા મા�પી દા� ડ

Page 31: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આ રિરપી,�ટેન� આધ�ર� 10 વર્ષ� મા�ટે� 10%

• અન�માતીન� જા� ગેવ�ઇ કારવ�મા�� આવ�• ઇ.સ.1990 મા�� મા�� ડલો કાયિમાશીનન� ભાલો�માણે પ્રમા�ણે� ન,કાર�મા�� 27% અન�માતી બે� ઠકા,ન� જા� ગેવ�ઇ કારવ�મા�� આવ� છે� .• અન�માતી બે� ઠકા, ભાર�ય તી� મા�ટે� કા� ટેલો�કા છેF ટે છે�ટે આપીવ�મા�� આવ� છે� .

Page 32: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• લોઘ ત્તામા લો�યકા�તીમા�� છેF ટેછે�ટે• ઉ� મારમા�� ત્રણેવર્ષ� સ ધ�ન� છેF ટેછે�ટે• સ� વ�મા�� સ�તી પ્રયત્ન સ ધ� છેF ટે• કા,લો� જ કાક્ષો�એ પ્રવ� શી અન�માતી• આજન� પીરિરસ્લિસ્થાપિતી• સરકા�ર દ્વા�ર� પિવપિવધ ય,જન�ઓ અન� કા�ય� ક્રમા,• ઘણે� લો,કા,ન� સ�મા�જિજકા,આર્મિથા/કા તી� માજ ર�જકા�ય ર�તી� આગેળો વધવ�ન� તીકા, માળો� છે� .• સવલોતી, અન� લો�ભા, આ જાપિતીન� ન�ચેલો� વગે,� સ ધ� પીહે,�ચે�ડ� શીકા�ય� છે� .

Page 33: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આ જાપિતીન� લો,કા, ન,કાર�મા�� ઓછે�, સ�ક્ષોરતી�ન, દાર ઓછે,,શીKક્ષોણિણેકા અપીવ્ય વધ હે,ય છે� .• જ્ઞા�પિતીવ�દા અન� દ્વા�ર્ષ ભા�વન� દાF ર કારવ� સમા�જ� આગેળો આવવ જા� ઇએ• ચેF� ટેણે�મા�� સ�� પ્રદા�યિયકા અન� જ્ઞા�પિતીગેતી તી�કા�તીન� પ્રભા�વપિહેન બેન�વવ� જા� ઇએ• સ�� પ્રદા�યિયકા અન� જ્ઞા�પિતીગેતી તીન�વ દાF ર કારવ� જા� ઇએ• ધમા� અન� જાપિતીન� ર�જન�પિતી સ�થા� જા� ડવ� ન જા� ઇએ• એકાતી� અન� અખ� રિડતીતી� મા�ટે� ભા�ઇચે�ર�ન� ભા�વન� દ્વા�ર�

સપિહેય�ર, પ્રયત્ન કારવ, જા� ઇએ

Page 34: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આતી� કાવ�દા અન� બેળોવ,• આતી� કાવ�દા - જ� લો,કા, પી,તી�ન, ર�જકા�ય કા� ધ�ર્મિમા/કા હે� તી જિસQ કારવ� મા�ટે� શીસ્ત્રો, વડ� ત્ર�સ આપીવ�ન� પીધ્ધપિતી અપીન�વ� લો,કા,મા�� ભાય,ત્ર�સ,

હિંહે/સ,અસલો�માતી� કા� અર�જકારતી� ફ� લો�વ� છે� આવ� વ�તી�વરણેન� આ� તીકાવ�દા કાહે� વ�મા�� આવ� છે� .

Page 35: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આ� તીકાવ�દા�પ્રવ6 પિતીઓ – મા�ત્ર ભાય, હિંહે/સ� કા� કા,ઇ ર�જન�પિતી અથાવ� ચે,ક્કસ ન�પિતી આધ�રિરતી પિવચે�ર ધ�ર�થા� પ્ર�ર�ઇન� કાર�તી� પ્રવ6 પિતી• વતી� મા�ન આ� તીકાવ�દાન � સKથા� ભાય�નકા પી�સ ધમા� અન� સ�� પ્રદા�યિયકા પ્ર�રિરતી છે� .• પિવશ્વસ્તીર પીર સ�� પ્રદા�યિયકા હિંહે/સ� તીથા� ઘ6 ણે� ફ� લો�વ�ન� સમાગ્રા દા પિનય�ન� સ�� પ્રદા�યિયકા આધ�ર પીર પિવભા�જન કારવ�ન� છે� .

Page 36: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આતી� કાવ�દા શી � છે� ? (લોક્ષોણે,)• ર�જકા�ય ર�તી� પ્ર�રિરતી હિંહે/સ� તી� ન, ઉદા�શી શી�સન વ્યવસ્થા�ન� ઉખ�ડ� ફ� � કા�દા� વ� કા� સરકા�ર સ�મા� પીડકા�ર ફ� � કાવ,• ભાય ફ� લો�વવ, કા� બેળો પ્રય,ગેન � એકા હેયિથાય�ર• મા�� ગે પી ર� કારવ� મા�નજિસકા દાબે�ણે આપીવ� મા�ટે� હિંહે/સ�ન, ઉપીય,ગે કારવ,• ન�ગેરિરકા,, ચે,ક્કસ લો,કા,, સમા દા�ય અથાવ� સP પિનકા,, કા� ન્દ્ર સરકા�ર,ર�જ્યો સરકા�ર વગે� ર� તી� ન � લોક્ષ્ય હે,ય છે� .

Page 37: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• તી� ગે� રકા�નF ન�, અમા�નવ�ય તીથા� લો,કાતી� ત્રન� પિવર,ધ� હે,ય છે� .• મા�નવ પિવકા�સન� અવર,ધતી � એવ � કા6 ત્યા જ� આતી� કાવ�દાથા� ભાર�લો હે,ય છે� .• તી� મા�નવ અયિધકા�રમા�� મા�નતી� નથા�• ભા�ઇ ચે�ર� કારતી� વ� રભા�વન� વધ હે,ય છે� .

Page 38: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આતી� કાવ�દા અન� બેળોવ�ખ,ર�• બેળોવ�ખ,ર�- પી,તી�ન� ર�ષ્ટ્ર9ન� સરહેદા, વચ્ચે� પી,તી�ન� જ સરકા�ર પિવરુQ સ્થા�પિનકા લો,કા,ન� સહેકા�રથા� ચે�લોતી� પ્રવ6 પિતીન� બેળોવ�ખ,ર� કાહે� વ�ય છે� .• આતી� કાવ�દા� અન� ક્ર�� પિતીકા�ર�ઓ• આતી� કાવ�દા� - હિંહે/સ�ત્મકા પ્રવ6 પિતીઓ, મા�દાકા દ્વાવ્ય,ન� હે� ર�ફ� ર�, ધ�ર્મિમા/કા કાટ્ટરવ�દા ફ� લો�વ� છે� .

Page 39: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ક્ર�� પિતીકા�ર�ઓ – હે� તી દા� શીમા�ટે� શીહે�દા થાવ � ભા�રતીન� સ્વ�તી� ત્ર્ય સ� ગ્રા�મામા�� કા� ટેલો�ય ક્ર�� પિતીકા�ર�ઓ શીહે�દા થાય� છે� .• ભા�રતીમા�� બેળોવ�ખ,ર� અન� આતી� કાવ�દા• ભા�રતી આતી� કાવ�દા સ�મા� એકાલો� હે�થા� લોડ� રહ્ય � છે� . અન� દા� શીન� અખ� રિડતીતી� જાળોવ� ર�ખ� છે�• ઉત્તાર-પીF વ� ભા�રતીમા�� બેળોવ�ખ,ર�• બેળોવ�ખ,ર� મા�ટે� ન� કા�રણે,• અન� કા જનજાપિતીઓ,જ� ગેલો� અન� પીહે�ડ� પિવસ્તી�ર,

• જ દા�જ દા� બેળોવ�ખ,ર સ� ગેઠન, ન, તી�લોમા� લો

Page 40: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• કા� ટેલો�કા પિવસ્તી�રન� આ� તીર ર�ષ્ટ્ર9�ય સ�મા�ઓ• પિવદા�શી� એજન્સી�ઓન, હેસ્તીક્ષો�પી• ન�ગે�લો� ન્ડમા�� – સKથા� જF ન� બેળોવ�ખ,ર� છે� . • અલોગે ન�ગે�લો� ન્ડ ર�જ્યોન� મા�ગેણે�• ઇ.સ.1963 મા�� ન�ગે�લો� ન્ડન� અલોગે ર�જ્યો બેન�વવ�મા�� આવ્ય � છે� .• કા� ટેલો�કા સ� ગેઠન, આજ� બ્રા હેદા ન�ગે� લો� ન્ડન� મા�ગેણે� કાર� છે� .

Page 41: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• તી� મા� અત્યા�રન� ન�ગે�લો� ન્ડ ઉપીર�� તી અસમા અરુણે�ચેલો પ્રદા�શી,માણે�પી ર અન� મ્ય�નમા�રન� (બેમા�� ) ન�ગે� વસ્તી� ધર�વતી� પ્રદા�શીન, સમા�વ� શી કારવ�ન� મા�ગેણે� કાર� છે� .• સ� ગેઠન, – ન� શીનલો સ,સ્ય�જિલોસ્ટ કા�ઉસ્લિન્સીલો ઓફ ન�ગે�લો� ન્ડ (એન.એસ.સ�.એન)

• માણિણેપી ર� –

• ન�ગે� અન� કા કા� જાપિતીન� લો,કા,ન� બે� સ� ગેઠન, • માણિણેપી ર પીર અયિધકા�રમા�ટે� હિંહે/સ� કાર� છે� .• ન�ગે� સ� ગેઠન – એન.એસ.સ�.એન

Page 42: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• કા કા� સ� ગેઠન • (1) કા કા� સ� ગેઠન ન� શીનલો આમા�� (કા� .એન..એ.)

• (2) કા કા� ન� શીનલો ફ્રન્ટ (કા� .એન.એફ)

• આ સ� ગેઠન, વચ્ચે� ટેકાર�વ થા�ય છે�• યિત્રપી ર� –• યિત્રપી ર� ન� ત્રણે બે�જ એ બે�� ગેલો�દા�શીન� સ�મા� આવ� લો� છે� . • ત્યા�� થા� જિબેનકા�યદા�સર ઘ સણેખ,ર� થા�ય છે� .

Page 43: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• યિત્રપી ર�ન�સ� ગેઠન,• (1) ન� શીનલો જિલોબેર�શીન ફ્રન્ટ ઑફ યિત્રપી ર� (એન.એલો.એફ.ટે�)• (2) ઑલો યિત્રપી ર� ટે�યગેસ� ફ,સ� (એ.ટે�.ટે�.એફ)• આ સ� ગેઠન, યિત્રપી ર�મા�� રહે� તી� જિબેન કા�યદા�સર લો,કા,ન� ર�જ્યોન� બેહે�ર કા�ઢીવ�, હિંહે/સ�ત્મકા, અન્ય ય સ્લિLતીઓ, ડર�વ�,ધમાકા�વ�,મા�ર�ન� ભાય ફ� લો�વ� છે� .• જિબેન કા�યદા�સર આવ�ન� વસ� લો� લો,કા,ન � સ� ગેઠન • યિત્રપી ર� ઉપીજાપિતી જ પી� સયિમાપિતી (ટે�.ય .જ�.એસ)• આમા યિત્રપી ર�મા�� બેન્ન� સ� ગેઠન, વચ્ચે� ઉગ્રાવ�દા� પ્રવ6 પિતી ચે�લો� છે� .

Page 44: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• અસમા• મા ખ્ય બે� સ� ગેઠન, – • (1) ય ન�ઇટે� ડ જિલોબેર�શીન ફ્રન્ટ ઑફ અસમા (ઉલ્ફ�) • ઉલ્ફ�ન, જ્ન્મા પિવદા�શી� પિવર,ધ� આ� દા,લોનમા�� થા� થાય, છે� . • (2) ય ન�ઇટે� ડ મા�ઇન,રિરટે� ફ્રન્ટ (ય .એમા.એફ)

Page 45: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• બે,ડ, લો� ન્ડન� મા�ગે – • (1) ન� શીનલો ડ� મા,ક્ર�રિડકા ફ્રન્ટ ઑફ બે,ડ,લો� ન્ડ (એન.ડ�.એફ.બે�)• (2) બે,ડ, લો� ન્ડ જિલોબેર�શીન ટે�યગેર ફ,સ� (બે�.એલો.ટે�.એફ)

• આ બેધ� સ� ગેઠનન � અન કારણે કાર�ન� બે�જી જન જાપિતીન� સમાF હે, પીણે અલોગે સ� ગેઠન,ન� રચેન� કાર� છે� .

Page 46: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• નLસલોવ�દા� આ� દા,લોન• નLસલોવ�દા� આ� દા,લોન ચે�નન� મા�ઓ–ત્સા�–તી � ગે ન� પ્ર�રણે�થા� સ� ગેઠ અન� આ� દા,લોન થા�ય છે� . • નLસલોવ�દા� આ� દા,લોનન� શીરૂઆતી પી.બે� ગે�ળો�ન� નLસલોવ�દા� ગે�માથા� થાય, હેતી,• ઇ.સ.1967 મા�� પી.બે� ગે�ળો�મા�� નLસલોવ�દા� પ્રવ6 પિતીન� શીરૂઆતી થાઇ હેતી�.• નLસલોવ�દા� પ્રવ6 પિતીન� પ્રભા�વ વ�ળો� ર�જ્યો,• ઓરિરસ્સ�, આ� ધ્રપ્રદા�શી, કા� રલો, યિત્રપી ર�, છેત્તા�છેગેઢી,

ઝ�રખ� ડ અન� માધ્યપ્રદા�શી વગે� ર�

Page 47: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• નLસલોવ�દા� પ્રવ6 પિતી કારતી� મા ખ્ય સ� ગેઠન, – • 1 પિપીપીલ્સ વjર ગ્રા પી (પી�,ડબેલ્યા .જી)

• 2 મા�ઓવ�દા� સ�મ્યવ�દા� કા� ન્દ્ર (એમા.સ�.સ�.)• પી� જાબેમા� બેળોવ,• ઇ.સ 1980 ન� દાસકા�મા�� પી� જાબેમા� થા� ખ�જિલોસ્તી�ન ર�જ્યોન� મા�ગેણે�• અત્યા�ધ પિનકા સ�ધન,, છે પી�વવ� ઘ�ર્મિમા/કા સ્થા�ન, ન, ઉપીય,ગે

Page 48: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• અમા6 તીસર સ વણે� મા� રિદારમા�� lલ્યા સ્ટ�ર ન� કા�ય� વ�હે� કારવ�મા�� આવ� હેતી�. • પી� જાબેમા� અત્યા�ર� બેળોવ�ખ,ર પ્રવ6 પિતી બે� ધ છે� .• કા�શ્મા�રમા�� આ� તીકાવ�દા• કાશ્મા�ર ભા�રતીન, અણિભાન્ન ભા�ગે છે� .• પીણે જમ્મા -કાશ્મા�ર મા� ળોવવ� પી�પિકાસ્તી�ન પ્રય�સ કાર� છે� .• ત્રણે ય Qમા�� ભા�રતી� પી�પિકાસ્તી�નન� હે�ર આપી� છે� .• ઇ.સ.1988 પીછે� કાશ્મા�રમા�� આ� તીકાવ�દા વધ�ગેય, છે�• આ� તીકાવ�દાન� સ�મા� પી�રથા� મા�દાદા માળો� છે� . આ� તીકાવ�દા� છે�વણે� અન� તી�લો�મા આપીવ�મા� આવ� છે� .

Page 49: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• સ�મા�પી�રથા� આ� તીકાવ�દા�ઓન� ઘ સણેખ,ર� કાર�વવ�મા�� આવ� છે� .• હેત્યા�, અપીરહેણે ,બેjમ્બે પિવસ્ફો,ટે વગે� ર� દ્વા�ર� લો,કા,ન� ભાયભા�તી કારવ�મા�� આવ� છે� .• કા�શ્મા�ર� પી� રિડતી,એ સ્થાળો�� તીર કારવ�ન� ફરજ પીરિડ છે� . આજ� હેજાર, શીરણે�થા��ઓ કા�શ્મા�ર બેહે�ર જીવન જીવ� છે� .

Page 50: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આ� તીકાવ�દા સ�મા� ભા�રતી• આ� તીકાવ�દા પ્ર�દા� જિશીકા અખ� રિડતીતી� અન� બે� ધ�રણે�ય વ્યવસ્થા� સ�મા� ન, પીડકા�ર છે� .• ભા�રતી આ� તીકાવ�દાન, પિવર,ધ કાર� છે� .• ભા�રતી� આ� તીકાવ�દાન, સ�માન, અન� પિવર,ધકારવ� ર્ક્યોં�ર� ય મા�નવ અયિધકા�રન, ભા� ગે કા� ઉલ્લો� ઘન ર્ક્યોં A નથા� • ભા�રતી મા�ત્ર શીlદાથા� પિવર,ધ નપિહે જ�તી� દા� શીન� જરૂરિરય�તી અન� આપીણે� શીસ્લિLતી પ્રમા�ણે� માદાદા કાર� છે� .

Page 51: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• કાશ્મા�રમા�� આ� તીકાવ�દા� પ્રવ6 પિતી બે� ધ કારવ�ન� પ્રયત્ન,• (1) લોશ્કારન� માદાદાથા� આતી� કાવદા� હે માલો�ઓ ન, શીસ્ત્રો,દ્વા�ર� સ�માન,• (2) પિવપિવધ સ� ગેઠન, સ�થા� વ�ટે�ઘ�ટે, દ્વા�ર� સમાજાવવ�ન, પ્રયત્ન

Page 52: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આતી� કાવ�દાન� સ�મા�જિજકા અન� આર્મિથા/કા અસર,• સમા�જન� પિવઘટેન તીરફદા,ર� જાય છે� .• ન�ગેરિરકા સતીતી ભાય અન� સ� દા� હેમા� જીવ� છે�• પીરસ્પીર પિવશ્વ�સ ઘટે� છે� .• ભા�ઇ ચે�ર�ન� ભા�વન� ઓછે� થા�ય છે� .• આતી� કાવ�દા�ઓ હેત્યા�,અપીરહેણે,લોF ટેવગે� ર� કાર� છે� .તી� ન� અસર ન�ન� બે�ળોકા, અન� વ6 Q, પીર થા�ય છે� .• સ�� પ્રદા�યિયકા ઝઘડ� અન� તી,ફ�ન, થા�ય છે� .• આતી� કાવ�દા� પ્રવ6 પિતી વધ હે,ય ત્યા�� ર�ષ્ટ્ર9�ય તી� માજ • સ�મા�જીકા ઉત્સાવ, ઉજવ�તી� નથા�

Page 53: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• ગે�માડ�-શીહે� ર વચ્ચે� તી� માજ ર�જ્યો–ર�જ્યો વચ્ચે� ન� આ� તીર વ્યવહે�ર ઓછે, થા�ય છે� .• આતી� કાવ�દાન� તી�ત્કા�જિલોકા અસર,• આર્મિથા/કા વ્યવસ્થા�પીર થા�ય છે� .• વ� પી�ર - ધ� ધ� ઠપી થા�ય અન� પિવકા�સ અટેકા� છે� .• અતી� કાવ�દા�ઓ મા�દાકા દ્વાવ્ય,ન� હે� ર�ફ� ર� કાર� છે� તી� ન� દ્વા�ર� દા�શીમા�� કા�ળો ન�ણુ<� આવ� છે� .• આતી� કાવ�દા� સ� ગેઠન, ન�ણે�� પીડ�વ� છે� .• આતી� કાવ�દાથા� પ્રભા�વ�તી પ્રદા�શીમા�� ધ� ધ� કા� ઉત્પી�દાન મા�ટે� કા,ઇ તીP ય�ર હે,તી � નથા�

Page 54: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• આન� કા�રણે� લો,કા,ન� પીF રતી� ર,જીર,ટે� નપિહે માળોવ�ન� કા�રણે� નશી�લો� પીદા�થા� ન� સ� વન અન� લોF� ટેફ�ટે તીરફ પ્ર�ર�ય છે� .• સલો�માતી� અન� સ રક્ષો� પી�છેળો કાર,ડ, રૂપિપીય�ન, ખચે� કારવ, પીડ� છે� .• આતી� કાવ�દા�ઓ સરકા�ર� બે�� ધકા�મા, કા� બે�� ધ� લો� રસ્તી�ઓ,

પી લો,,ર�લોવ� , માકા�ન, વગે� ર� ન� બેjમ્બે પિવસ્ફો,ટે દ્વા�ર� ન Lસ�ન કાર� છે� .• તી� ન�થા� ઉધ,ગે ધ� ધ�- વ�હેનવ્યવહે�રન� મા�ઠ� અસર થા�ય છે� .

Page 55: ધોરણ 10 પ્રકરણ 21 ભારત - સામાજિક સમસ્યાઓ અનએ પડકારો

• જ�તી� પિવસ્તી�રમા�� ભા�વવધ�ર, – જરૂરિર વસ્તી ન� અછેતી ઉભા� થા�ય છે� .