ïimdœ ÉgvÌita. . ` ïi prmatmne nm>

. ïImdœ ÉgvÌIta. || çrémad bhagavadgétä ||

. ` ïI prmaTmne nm>. || om çré paramätmane namaù ||

. Aw ïImdœ ÉgvÌIta. || atha çrémad bhagavadgétä ||

Aw àwmae=Xyay>, AjuRniv;adyaeg> atha prathamo'dhyäyaù| (arjunaviñädayogaù)

x&traò+ %vac, dhåtaräñöra uväca |

xmRKzeÇe k…éKzeÇe smveta yuyuTsv>, dharmakçetre kurukçetre samavetä yuyutsavaù |

mamka> pa{fvaíEv ikmk…vRt s<jy . 1. mämakäù päëòaväçcaiva kimakurvata saïjaya || 1||

s<jy %vac, saïjaya uväca |

†:qœva tu pa{fvanIk< VyUF< ÊyaeRxnStda, dåñövä tu päëòavänékaà vyüòhaà duryodhanastadä |

AacayRmups<gMy raja vcnmävIt!. 2. äcäryamupasaìgamya räjä vacanamabravét || 2||

pZyEta< pa{fupuÇa[amacayR mhtI— cmUm!, paçyaitäà päëòuputräëämäcärya mahatéà camüm |

VyUFa< Ô‚pdpuÇe[ tv iz:ye[ xImta. 3. vyüòhäà drupadaputreëa tava çiñyeëa dhématä || 3||

AÇ zUra mhe:vasa ÉImajuRnsma yuix, atra çürä maheñväsä bhémärjunasamä yudhi |

yuyuxanae ivraqí Ô‚pdí mharw>. 4. yuyudhäno viräöaçca drupadaçca mahärathaù || 4||

x&òketuíeiktan> kaizrají vIyRvan!, dhåñöaketuçcekitänaù käçiräjaçca véryavän |

puéijTk…iNtÉaejí zEByí nrpu<gv>. 5. purujitkuntibhojaçca çaibyaçca narapuìgavaù || 5||

yuxamNyuí iv³aNt %ÄmaEjaí vIyRvan!, yudhämanyuçca vikränta uttamaujäçca véryavän |

saEÉÔae ÔaEpdeyaí svR @v mharwa>. 6. saubhadro draupadeyäçca sarva eva mahärathäù || 6||

ASmak< tu ivizòa ye taiÚbaex iÖjaeÄm, asmäkaà tu viçiñöä ye tännibodha dvijottama |

nayka mm sENySy s<}aw¡ taNävIim te. 7. näyakä mama sainyasya saïjïärthaà tänbravémi te || 7||

ÉvaNÉI:mí k[Rí k«pí simit<jy>, bhavänbhéñmaçca karëaçca kåpaçca samitiïjayaù |

AñTwama ivk[Rí saEmdiÄStwEv c. 8. açvatthämä vikarëaçca saumadattistathaiva ca || 8||

ANye c bhv> zUra mdweR TyKtjIivta>, anye ca bahavaù çürä madarthe tyaktajévitäù |

nanazôàhr[a> sveR yuÏivzarda>. 9. nänäçastrapraharaëäù sarve yuddhaviçäradäù || 9||

ApyaRPt< tdSmak< bl< ÉI:maiÉriKztm!, aparyäptaà tadasmäkaà balaà bhéñmäbhirakçitam |

pyaRPt< iTvdmete;a< bl< ÉImaiÉriKztm!. 10. paryäptaà tvidameteñäà balaà bhémäbhirakçitam || 10||

Ayne;u c sveR;u ywaÉagmviSwta>, ayaneñu ca sarveñu yathäbhägamavasthitäù |

ÉI:mmevaiÉrKzNtu ÉvNt> svR @v ih. 11. bhéñmameväbhirakçantu bhavantaù sarva eva hi || 11||

tSy s<jnyNh;¡ k…év&Ï> iptamh>, tasya saïjanayanharñaà kuruvåddhaù pitämahaù |

is<hnad< ivn*aeCcE> zŒ< dXmaE àtapvan!. 12. siàhanädaà vinadyoccaiù çaìkhaà dadhmau pratäpavän || 12||

tt> zŒaí ÉeyRí p[vankgaemuoa>, tataù çaìkhäçca bheryaçca paëavänakagomukhäù |

shsEva_yhNyNt s zBdStumulae=Évt!. 13. sahasaiväbhyahanyanta sa çabdastumulo'bhavat || 13||

tt> ñetEhRyEyuRKte mhit SyNdne iSwtaE, tataù çvetairhayairyukte mahati syandane sthitau |

maxv> pa{fvíEv idVyaE zŒaE àd¸mtu>. 14. mädhavaù päëòavaçcaiva divyau çaìkhau pradaghmatuù || 14||

pa<cjNy< ù;Ikezae devdÄ< xn<jy>, päïcajanyaà håñékeço devadattaà dhanaïjayaù |

paE{f+< dXmaE mhazŒ< ÉImkmaR v&kaedr>. 15. pauëòraà dadhmau mahäçaìkhaà bhémakarmä våkodaraù || 15||

An<tivjy< raja k…NtIpuÇae yuixiór>, anantavijayaà räjä kuntéputro yudhiñöhiraù |

nk…l> shdeví su"ae;mi[pu:pkaE. 16. nakulaù sahadevaçca sughoñamaëipuñpakau || 16||

kaZyí prme:vas> izo{fI c mharw>, käçyaçca parameñväsaù çikhaëòé ca mahärathaù |

x&ò*uMnae ivraqí saTyikíapraijt>. 17. dhåñöadyumno viräöaçca sätyakiçcäparäjitaù || 17||

Ô‚pdae ÔaEpdeyaí svRz> p&iwvIpte, drupado draupadeyäçca sarvaçaù påthivépate |

saEÉÔí mhaba÷> zŒaNdXmu> p&wKp&wkœ. 18. saubhadraçca mahäbähuù çaìkhändadhmuù påthakpåthak || 18||

s "ae;ae xatRraò+a[a< ùdyain Vydaryt!, sa ghoño dhärtaräñöräëäà hådayäni vyadärayat |

nÉí p&iwvI— cEv tumulae=_ynunadyn!. 19. nabhaçca påthivéà caiva tumulo'bhyanunädayan || 19||

Aw VyviSwtaN†:qœva xatRraò+an! kipXvj>, atha vyavasthitändåñövä dhärtaräñörän kapidhvajaù |

àv&Äe zôs<pate xnué*My pa{fv>. 20. pravåtte çastrasampäte dhanurudyamya päëòavaù || 20||

ù;Ikez< tda vaKyimdmah mhIpte, håñékeçaà tadä väkyamidamäha mahépate |

AjuRn %vac, arjuna uväca |

senyaeéÉyaemRXye rw< Swapy me=Cyut. 21. senayorubhayormadhye rathaà sthäpaya me'cyuta || 21||

yavdetaiÚirKze=h< yaeÏ‚kamanviSwtan!, yävadetännirikçe'haà yoddhukämänavasthitän |

kEmRya sh yaeÏVymiSmNr[smu*me. 22. kairmayä saha yoddhavyamasminraëasamudyame || 22||

yaeTSymananveKze=h< y @te=Ç smagta>, yotsyamänänavekçe'haà ya ete'tra samägatäù |

xatRraò+Sy ÊbuRÏeyuRÏe iàyickI;Rv>. 23. dhärtaräñörasya durbuddheryuddhe priyacikérñavaù || 23||

s<jy %vac,

saïjaya uväca |

@vmuKtae ù;Ikezae gufakezen Éart, evamukto håñékeço guòäkeçena bhärata |

senyaeéÉyaemRXye SwapiyTva rwaeÄmm!. 24. senayorubhayormadhye sthäpayitvä rathottamam || 24||

ÉI:mÔae[àmuot> sveR;a< c mhIiKztam!, bhéñmadroëapramukhataù sarveñäà ca mahékçitäm |

%vac pawR pZyEtaNsmvetaNk…êinit. 25. uväca pärtha paçyaitänsamavetänkurüniti || 25||

tÇapZyiTSwtaNpawR> ipt&nw iptamhan!, taträpaçyatsthitänpärthaù pitånatha pitämahän |

AacayaRNmatulaNæat&NpuÇaNpaEÇaNsoI—Stwa. 26. äcäryänmätulänbhrätånputränpautränsakhéàstathä || 26||

ñzuraNsuùdíEv senyaeéÉyaerip, çvaçuränsuhådaçcaiva senayorubhayorapi |

taNsmIKZy s kaENtey> svaRNbNxUnviSwtan!. 27. tänsamékçya sa kaunteyaù sarvänbandhünavasthitän || 27||

k«pya pryaivòae iv;IdiÚdmävIt!, kåpayä parayäviñöo viñédannidamabravét |


†:qœvem< Svjn< k«:[ yuyuTsu< smupiSwtm!. 28. dåñövemaà svajanaà kåñëa yuyutsuà samupasthitam || 28||

sIdiNt mm gaÇai[ muo< c pirzu:yit, sédanti mama gäträëi mukhaà ca pariçuñyati |

vepwuí zrIre me raemh;Rí jayte. 29. vepathuçca çarére me romaharñaçca jäyate || 29||

ga{fIv< ô<ste hStaÅv‹Ev pirdýte, gäëòévaà straàsate hastättvakcaiva paridahyate |

n c zKnaeMyvSwatu< æmtIv c me mn>. 30. na ca çaknomyavasthätuà bhramatéva ca me manaù || 30||

inimÄain c pZyaim ivprItain kezv, nimittäni ca paçyämi viparétäni keçava |

n c ïeyae=nupZyaim hTva Svjnmahve. 31. na ca çreyo'nupaçyämi hatvä svajanamähave || 31||

n ka'œKze ivjy< k«:[ n c raJy< suoain c, na käìkçe vijayaà kåñëa na ca räjyaà sukhäni ca |

ik< nae raJyen gaeivNd ik< ÉaegEjIRivten va. 32. kià no räjyena govinda kià bhogairjévitena vä || 32||

ye;amweR kai'œKzt< nae raJy< Éaega> suoain c, yeñämarthe käìkçitaà no räjyaà bhogäù sukhäni ca |

t #me=viSwta yuÏe àa[a<STyKTva xnain c. 33. ta ime'vasthitä yuddhe präëäàstyaktvä dhanäni ca || 33||

AacayaR> iptr> puÇaStwEv c iptamha>, äcäryäù pitaraù puträstathaiva ca pitämahäù |

matula> ñzura> paEÇa> Zyala> sMbiNxnStwa. 34. mätuläù çvaçuräù pauträù çyäläù sambandhinastathä || 34||

@taÚ hNtuimCDaim ¸ntae=ip mxusUdn, etänna hantumicchämi ghnato'pi madhusüdana |

Aip ÇElaeKyraJySy hetae> ik< nu mhIk«te. 35. api trailokyaräjyasya hetoù kià nu mahékåte || 35||

inhTy xatRraò+aÚ> ka àIit> SyajnadRn, nihatya dhärtaräñörännaù kä prétiù syäjanärdana |

papmevaïyedSmaNhTvEtanattaiyn>. 36. päpameväçrayedasmänhatvaitänätatäyinaù || 36||

tSmaÚahaR vy< hNtu< xatRraò+aNSvbaNxvan!, tasmännärhä vayaà hantuà dhärtaräñöränsvabändhavän |

Svjn< ih kw< hTva suion> Syam maxv. 37. svajanaà hi kathaà hatvä sukhinaù syäma mädhava || 37||

y*Pyete n pZyiNt laeÉaephtcets>, yadyapyete na paçyanti lobhopahatacetasaù |

k…lKzyk«t< dae;< imÇÔaehe c patkm!. 38. kulakçayakåtaà doñaà mitradrohe ca pätakam || 38||

kw< n }eymSmaiÉ> papadSmaiÚvitRtum!, kathaà na jïeyamasmäbhiù päpädasmännivartitum |

k…lKzyk«t< dae;< àpZyiÑjRnadRn. 39. kulakçayakåtaà doñaà prapaçyadbhirjanärdana || 39||

k…lKzye à[ZyiNt k…lxmaR> snatna>, kulakçaye praëaçyanti kuladharmäù sanätanäù |

xmeR nòe k…l< k«TSnmxmaeR=iÉÉvTyut. 40. dharme nañöe kulaà kåtsnamadharmo'bhibhavatyuta || 40||

AxmaRiÉÉvaTk«:[ àÊ:yiNt k…liôy>, adharmäbhibhavätkåñëa praduñyanti kulastriyaù |

ôI;u Êòasu va:[eRy jayte v[Rs»r>. 41. stréñu duñöäsu värñëeya jäyate varëasaìkaraù || 41||

s»rae nrkayEv k…l¸nana< k…lSy c, saìkaro narakäyaiva kulaghnänäà kulasya ca |

ptiNt iptrae ýe;a< luPtip{faedki³ya>. 42. patanti pitaro hyeñäà luptapiëòodakakriyäù || 42||

dae;EretE> k…l¸nana< v[Rs»rkarkE>, doñairetaiù kulaghnänäà varëasaìkarakärakaiù |

%Tsa*Nte jaitxmaR> k…lxmaRí zañta>. 43. utsädyante jätidharmäù kuladharmäçca çäçvatäù || 43||

%TsÚk…lxmaR[a< mnu:ya[a< jnadRn, utsannakuladharmäëäà manuñyäëäà janärdana |

nrke inyt< vasae ÉvtITynuzuïum. 44. narake niyataà väso bhavatétyanuçuçruma || 44||

Ahae bt mhTpap< ktu¡ Vyvista vym!, aho bata mahatpäpaà kartuà vyavasitä vayam |

yÔaJysuolaeÉen hNtu< Svjnmu*ta>. 45. yadräjyasukhalobhena hantuà svajanamudyatäù || 45||

yid mamàtIkarmzô< zôpa[y>, yadi mämapratékäramaçastraà çastrapäëayaù |

xatRraò+a r[e hNyuStNme Kzemtr< Évet!. 46. dhärtaräñörä raëe hanyustanme kçemataraà bhavet || 46||


@vmuKTvajuRn> s'œOye rwaepSw %paivzt!, evamuktvärjunaù saìkhye rathopastha upäviçat |

ivs&Jy szr< cap< zaeks<iv¶mans>. 47. visåjya saçaraà cäpaà çokasaàvignamänasaù || 47||

` tTsidit ïImdœ ÉgvÌItasUpin;Tsu om tatsaditi çrémad bhagavadgétäsüpaniñatsu

äüiv*aya< yaegzaôe ïIk«:[ajuRns<vade brahmavidyäyäà yogaçästre çrékåñëärjunasaàväde

AjuRniv;adyaegae nam àwmae=Xyay>. 1. arjunaviñädayogo näma prathamo'dhyäyaù || 1||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw iÖtIyae=Xyay>, sa'œOyyaeg> atha dvitéyo'dhyäyaù| (säìkhyayogaù)


t< twa k«pyaivòmïupU[aRk…leKz[m!, taà tathä kåpayäviñöamaçrupürëäkulekçaëam |

iv;IdNtimd< vaKymuvac mxusUdn>. 1. viñédantamidaà väkyamuväca madhusüdanaù || 1||

ïIÉgvanuvac, çrébhagavänuväca |

k…tSTva kZmlimd< iv;me smupiSwtm!, kutastvä kaçmalamidaà viñame samupasthitam |

AnayRjuòmSvGyRmkIitRkrmjuRn. 2. anäryajuñöamasvargyamakértikaramarjuna || 2||

KlEBy< ma Sm gm> pawR nEtÅvYyupp*te, klaibyaà mä sma gamaù pärtha naitattvayyupapadyate |

KzuÔ< ùdydaEbRLy< TyKTvaeiÄó pr<tp. 3. kçudraà hådayadaurbalyaà tyaktvottiñöha parantapa || 3||


kw< ÉI:mmh< sa'œOye Ôae[< c mxusUdn,

kathaà bhéñmamahaà säìkhye droëaà ca madhusüdana |

#;uiÉ> àityaeTSyaim pUjahaRvirsUdn. 4. iñubhiù pratiyotsyämi püjärhävarisüdana || 4||

guênhTva ih mhanuÉavan! gurünahatvä hi mahänubhävän

ïeyae ÉaeKtu< ÉEKZympIh laeke, çreyo bhoktuà bhaikçyamapéha loke |

hTvawRkama<Stu guéinhEv hatvärthakämäàstu gurunihaiva

ÉuÁjIy Éaegan!=éixràidGxan!. 5. bhuïjéya bhogän'rudhirapradigdhän || 5||

n cEtiÖÒ> ktrÚae grIyae na caitadvidmaù kataranno garéyo

yÖa jyem yid va nae jyeyu>, yadvä jayema yadi vä no jayeyuù |

yanev hTva n ijjIiv;am> yäneva hatvä na jijéviñämaù

te=viSwta> àmuoe xatRraò+a>. 6. te'vasthitäù pramukhe dhärtaräñöräù || 6||

kapR{ydae;aephtSvÉav> kärpaëyadoñopahatasvabhävaù

p&CDaim Tva< xmRs<mUFceta>, påcchämi tväà dharmasammüòhacetäù |

yCÀey> SyaiÚiít< äUih tNme

yacchreyaù syänniçcitaà brühi tanme

iz:ySte=h< zaix ma< Tva< àpÚm!. 7. çiñyaste'haà çädhi mäà tväà prapannam || 7||

n ih àpZyaim mmapnu*adœ na hi prapaçyämi mamäpanudyäd

yCDaekmuCDae;[imiNÔya[am!, yacchokamucchoñaëamindriyäëäm |

AvaPy ÉUmavspTnm&Ï< aväpya bhümävasapatnamåddhaà

raJy< sura[amip caixpTym!. 8. räjyaà suräëämapi cädhipatyam || 8||


@vmuKTva ù;Ikez< gufakez> pr<tp>, evamuktvä håñékeçaà guòäkeçaù parantapaù |

n yaeTSy #it gaeivNdmuKTva tU:[I— bÉUv h. 9. na yotsya iti govindamuktvä tüñëéà babhüva ha || 9||

tmuvac ù;Ikez> àhsiÚv Éart, tamuväca håñékeçaù prahasanniva bhärata |

senyaeéÉyaemRXye iv;IdNtimd< vc>. 10. senayorubhayormadhye viñédantamidaà vacaù || 10||


AzaeCyanNvzaecSTv< à}avada<í Éa;se, açocyänanvaçocastvaà prajïävädäàçca bhäñase |

gtasUngtasU<í nanuzaeciNt pi{fta>. 11. gatäsünagatäsüàçca nänuçocanti paëòitäù || 11||

nTvevah< jatu nas< n Tv< neme jnaixpa>, natvevähaà jätu näsaà na tvaà neme janädhipäù |

n cEv n Éiv:yam> sveR vymt> prm!. 12. na caiva na bhaviñyämaù sarve vayamataù param || 12||

deihnae=iSmNywa dehe kaEmar< yaEvn< jra, dehino'sminyathä dehe kaumäraà yauvanaà jarä |

twa dehaNtràaiPtxIRrStÇ n muýit. 13. tathä dehäntarapräptirdhérastatra na muhyati || 13||

maÇaSpzaRStu kaENtey zItae:[suoÊ>oda>, mäträsparçästu kaunteya çétoñëasukhaduùkhadäù |

Aagmapaiynae=inTyaSta<iStitKzSv Éart. 14. ägamäpäyino'nityästäàstitikçasva bhärata || 14||

y< ih n VywyNTyete pué;< pué;;RÉ, yaà hi na vyathayantyete puruñaà puruñarñabha |

smÊ>osuo< xIr< sae=m&tTvay kLpte. 15. samaduùkhasukhaà dhéraà so'måtatväya kalpate || 15||

nastae iv*te Éavae naÉavae iv*te st>, näsato vidyate bhävo näbhävo vidyate sataù |

%Éyaerip †òae=NtSTvnyaeStÅvdizRiÉ>. 16. ubhayorapi dåñöo'ntastvanayostattvadarçibhiù || 16||

Aivnaiz tu tiÖiÏ yen svRimd< ttm!, avinäçi tu tadviddhi yena sarvamidaà tatam |

ivnazmVyySyaSy n kiíTktuRmhRit. 17. vinäçamavyayasyäsya na kaçcitkartumarhati || 17||

ANtvNt #me deha inTySyaeKta> zrIir[>, antavanta ime dehä nityasyoktäù çarériëaù |

Anaiznae=àmeySy tSma*uXySv Éart. 18. anäçino'prameyasya tasmädyudhyasva bhärata || 18||

y @n< veiÄ hNtar< yíEn< mNyte htm! ya enaà vetti hantäraà yaçcainaà manyate hatam

%ÉaE taE n ivjanItae nay< hiNt n hNyte. 19. ubhau tau na vijänéto näyaà hanti na hanyate || 19||

n jayte ièyte va kdaicn! na jäyate mriyate vä kadäcin

nay< ÉUTva Éivta va n ÉUy>, näyaà bhütvä bhavitä vä na bhüyaù |

Ajae inTy> zañtae=y< pura[ae ajo nityaù çäçvato'yaà puräëo

n hNyte hNymane zrIre. 20. na hanyate hanyamäne çarére || 20||

vedaivnaizn< inTy< y @nmjmVyym!, vedävinäçinaà nityaà ya enamajamavyayam |

kw< s pué;> pawR k< "atyit hiNt km!. 21. kathaà sa puruñaù pärtha kaà ghätayati hanti kam || 21||

vasa<is jI[aRin ywa ivhay väsäàsi jérëäni yathä vihäya

nvain g&Ÿait nrae=prai[, naväni gåhëäti naro'paräëi |

twa zrIrai[ ivhay jI[aRin tathä çaréräëi vihäya jérëäni

ANyain s<yait nvain dehI. 22. anyäni saàyäti naväni dehé || 22||

nEn< iDNdiNt zôai[ nEn< dhit pavk>, nainaà chindanti çasträëi nainaà dahati pävakaù |

n cEn< KledyNTyapae n zae;yit maét>. 23. na cainaà kledayantyäpo na çoñayati märutaù || 23||

ACDe*ae=ymdaýae=ymKle*ae=zae:y @v c, acchedyo'yamadähyo'yamakledyo'çoñya eva ca |

inTy> svRgt> Swa[urclae=y< snatn>. 24. nityaù sarvagataù sthäëuracalo'yaà sanätanaù || 24||

AVyKtae=ymicNTyae=ymivkayaeR=ymuCyte, avyakto'yamacintyo'yamavikäryo'yamucyate |

tSmadev< ividTvEn< nanuzaeictumhRis. 25.

tasmädevaà viditvainaà nänuçocitumarhasi || 25||

Aw cEn< inTyjat< inTy< va mNyse m&tm!, atha cainaà nityajätaà nityaà vä manyase måtam |

twaip Tv< mhabahae nEv< zaeictumhRis. 26. tathäpi tvaà mahäbäho naivaà çocitumarhasi || 26||

jatSy ih Øuvae m&TyuØuRv< jNm m&tSy c, jätasya hi dhruvo måtyurdhru|vaà janma måtasya ca |

tSmadpirhayeR=weR n Tv< zaeictumhRis. 27. tasmädaparihärye'rthe na tvaà çocitumarhasi || 27||

AVyKtadIin ÉUtain VyKtmXyain Éart, avyaktädéni bhütäni vyaktamadhyäni bhärata |

AVyKtinxnaNyev tÇ ka pirdevna. 28. avyaktanidhanänyeva tatra kä paridevanä || 28||

AaíyRvTpZyit kiídenm! äçcaryavatpaçyati kaçcidenam

AaíyRvÖdit twEv caNy>, äçcaryavadvadati tathaiva cänyaù |

AaíyRvCcEnmNy> z&[aeit äçcaryavaccainamanyaù çåëoti

ïuTva=Pyen< ved n cEv kiít!. 29. çrutvä'pyenaà veda na caiva kaçcit || 29||

dehI inTymvXyae=y< dehe svRSy Éart, dehé nityamavadhyo'yaà dehe sarvasya bhärata |

tSmaTsvaRi[ ÉUtain n Tv< zaeictumhRis. 30. tasmätsarväëi bhütäni na tvaà çocitumarhasi || 30||

SvxmRmip caveKZy n ivkiMptumhRis, svadharmamapi cävekçya na vikampitumarhasi |

xMyaRiÏ yuÏaCÀeyae=NyTKziÇySy n iv*te. 31. dharmyäa|ddhi yuddhäcchreyo'nyatkçatriyasya na vidyate || 31||

y†CDya caeppÚ< SvgRÖarmpav&tm!, yadåcchayä copapannaà svargadväramapävåtam |

suion> KziÇya> pawR lÉNte yuÏmI†zm!. 32. sukhinaù kçatriyäù pärtha labhante yuddhamédåçam || 32||

Aw ceÅvimm< xMy¡ s<¢am< n kir:yis, atha cettvamimaà dharmya|à saìgrämaà na kariñyasi |

tt> Svxm¡ kIit¡ c ihTva papmvaPSyis. 33. tataù svadharmaà kértià ca hitvä päpamaväpsyasi || 33||

AkIit¡ caip ÉUtain kwiy:yiNt te=Vyyam!, akértià cäpi bhütäni kathayiñyanti te'vyayäm |

s<ÉaivtSy cakIitRmRr[aditirCyte. 34. sambhävitasya cäkértirmaraëädatiricyate || 34||

ÉyaÔ[aÊprt< m<SyNte Tva< mharwa>, bhayädraëäduparataà maàsyante tväà mahärathäù |

ye;a< c Tv< b÷mtae ÉUTva yaSyis la"vm!. 35. yeñäà ca tvaà bahumato bhütvä yäsyasi läghavam || 35||

AvaCyvada<í bøNvid:yiNt tvaihta>, aväcyavädäàçca bahünvadiñyanti tavähitäù |

inNdNtStv samWy¡ ttae Ê>otr< nu ikm!. 36. nindantastava sämarthya|à tato duùkhataraà nu kim || 36||

htae va àaPSyis Svg¡ ijTva va ÉaeKZyse mhIm!, hato vä präpsyasi svargaà jitvä vä bhokçyase mahém |

tSmaÊiÄó kaENtey yuÏay k«tiníy>. 37. tasmäduttiñöha kaunteya yuddhäya kåtaniçcayaù || 37||

suoÊ>oe sme k«Tva laÉalaÉaE jyajyaE, sukhaduùkhe same kåtvä läbhäläbhau jayäjayau |

ttae yuÏay yuJySv nEv< papmvaPSyis. 38. tato yuddhäya yujyasva naivaà päpamaväpsyasi || 38||

@;a te=iÉihta sa'œOye buiÏyaeRge iTvma< z&[u, eñä te'bhihitä säìkhye buddhiryoge tvimäà çåëu |

buÏ(a yuKtae yya pawR kmRbNx< àhaSyis. 39. buddhyä yukto yayä pärtha karmabandhaà prahäsyasi || 39||

nehaiÉ³mnazae=iSt àTyvayae n iv*te, nehäbhikramanäço'sti pratyaväyo na vidyate |

SvLpmPySy xmRSy Çayte mhtae Éyat!. 40. svalpamapyasya dharmasya träyate mahato bhayät || 40||

VyvsayaiTmka buiÏrekeh k…énNdn, vyavasäyätmikä buddhirekeha kurunandana |

b÷zaoa ýnNtaí buÏyae=Vyvsaiynam!. 41. bahuçäkhä hyanantäçca buddhayo'vyavasäyinäm || 41||

yaimma< pui:pta< vac< àvdNTyivpiít>, yämimäà puñpitäà väcaà pravadantyavipaçcitaù |

vedvadrta> pawR naNydStIit vaidn>. 42. vedavädaratäù pärtha nänyadastéti vädinaù || 42||

kamaTman> SvgRpra jNmkmR)làdam!, kämätmänaù svargaparä janmakarmaphalapradäm |

i³yaivze;b÷la< ÉaegEñyRgit< àit. 43. kriyäviçeñabahuläà bhogaiçvaryagatià prati || 43||

ÉaegEñyRàsKtana< tyapùtcetsam!, bhogaiçvaryaprasaktänäà tayäpahåtacetasäm |

VyvsayaiTmka buiÏ> smaxaE n ivxIyte. 44. vyavasäyätmikä buddhiù samädhau na vidhéyate || 44||

ÇEgu{yiv;ya veda inôEgu{yae ÉvajuRn, traiguëyaviñayä vedä nistraiguëyo bhavärjuna |

inÖRNÖae inTysÅvSwae inyaeRgKzem AaTmvan!. 45. nirdvandvo nityasattvastho niryogakçema ätmavän || 45||

yavanwR %dpane svRt> s<Plutaedke, yävänartha udapäne sarvataù samplutodake |

tavaNsveR;u vede;u äaü[Sy ivjant>. 46. tävänsarveñu vedeñu brähmaëasya vijänataù || 46||

kmR{yevaixkarSte ma )le;u kdacn, karmaëyevädhikäraste mä phaleñu kadäcana |

ma kmR)lhetuÉURmaR te s¼ae=STvkmRi[. 47. mä karmaphalaheturbhürmä te saìgo'stvakarmaëi || 47||

yaegSw> k…é kmaRi[ s¼< TyKTva xn<jy, yogasthaù kuru karmäëi saìgaà tyaktvä dhanaïjaya |

isÏ(isÏ(ae> smae ÉUTva smTv< yaeg %Cyte. 48. siddhyasiddhyoù samo bhütvä samatvaà yoga ucyate || 48||

Ëre[ ývr< kmR buiÏyaegaÏn<jy, düreëa hyavaraà karma buddhiyogäddhanaïjaya |

buÏaE zr[miNvCD k«p[a> )lhetv>. 49. buddhau çaraëamanviccha kåpaëäù phalahetavaù || 49||

buiÏyuKtae jhatIh %Ée suk«tÊ:k«te, buddhiyukto jahätéha ubhe sukåtaduñkåte |

tSma*aegay yuJySv yaeg> kmRsu kaEzlm!. 50. tasmädyogäya yujyasva yogaù karmasu kauçalam || 50||

kmRj< buiÏyuKta ih )l< TyKTva mnIi;[>, karmajaà buddhiyuktä hi phalaà tyaktvä manéñiëaù |

jNmbNxivinmuRKta> pd< gCDNTynamym!. 51. janmabandhavinirmuktäù padaà gacchantyanämayam || 51||

yda te maehkill< buiÏVyRittir:yit, yadä te mohakalilaà buddhirvya|titariñyati |

tda gNtais inveRd< ïaetVySy ïutSy c. 52. tadä gantäsi nirvedaà çrotavyasya çrutasya ca || 52||

ïuitivàitpÚa te yda SwaSyit iníla, çrutivipratipannä te yadä sthäsyati niçcalä |

smaxavcla buiÏStda yaegmvaPSyis. 53. samädhävacalä buddhistadä yogamaväpsyasi || 53||


iSwtà}Sy ka Éa;a smaixSwSy kezv, sthitaprajïasya kä bhäñä samädhisthasya keçava |

iSwtxI> ik< àÉa;et ikmasIt ìjet ikm!. 54. sthitadhéù kià prabhäñeta kimäséta vrajeta kim || 54||


àjhait yda kamaNsvaRNpawR mnaegtan!, prajahäti yadä kämänsarvänpärtha manogatän |

AaTmNyevaTmna tuò> iSwtà}StdaeCyte. 55. ätmanyevätmanä tuñöaù sthitaprajïastadocyate || 55||

Ê>oe:vnuiÖ¶mna> suoe;u ivgtSp&h>, duùkheñvanudvignamanäù sukheñu vigataspåhaù |

vItragÉy³aex> iSwtxImuRinéCyte. 56. vétarägabhayakrodhaù sthitadhérmunirucyate || 56||

y> svRÇaniÉSnehStÄTàaPy zuÉazuÉm!, yaù sarvatränabhisnehastattatpräpya çubhäçubham |

naiÉnNdit n Öeiò tSy à}a àitióta. 57. näbhinandati na dveñöi tasya prajïä pratiñöhitä || 57||

yda s<hrte cay< kªmaeR=¼anIv svRz>, yadä saàharate cäyaà kürmo'ìgänéva sarvaçaù |

#iNÔya[IiNÔyaweR=_yStSy à}a àitióta. 58. indriyäëéndriyärthe'bhyastasya prajïä pratiñöhitä || 58||

iv;ya ivinvtRNte inraharSy deihn>, viñayä vinivartante nirähärasya dehinaù |

rsvj¡ rsae=PySy pr< †:qœva invtRte. 59. rasavarjaà raso'pyasya paraà dåñövä nivartate || 59||

yttae ýip kaENtey pué;Sy ivpiít>, yatato hyapi kaunteya puruñasya vipaçcitaù |

#iNÔyai[ àmawIin hriNt àsÉ< mn>. 60. indriyäëi pramäthéni haranti prasabhaà manaù || 60||

tain svaRi[ s<yMy yuKt AasIt mTpr>, täni sarväëi saàyamya yukta äséta matparaù |

vze ih ySyeiNÔyai[ tSy à}a àitióta. 61. vaçe hi yasyendriyäëi tasya prajïä pratiñöhitä || 61||

Xyaytae iv;yaNpu<s> s¼Ste;Upjayte, dhyäyato viñayänpuàsaù saìgasteñüpajäyate |

s¼aTs<jayte kam> kamaT³aexae=iÉjayte. 62. saìgätsaïjäyate kämaù kämätkrodho'bhijäyate || 62||

³aexaÑvit s<maeh> s<maehaTSm&itivæm>, krodhädbhavati sammohaù sammohätsmåtivibhramaù |

Sm&itæ<zadœ buiÏnazae buiÏnazaTà[Zyit. 63. småtibhraàçäd buddhinäço buddhinäçätpraëaçyati || 63||

ragÖe;ivmuKtEStu iv;yainiNÔyEírn!, rägadveñavimuktaistu viñayänindriyaiçcaran |

AaTmvZyEivRxeyaTma àsadmixgCDit. 64. ätmavaçyairvidheyätmä prasädamadhigacchati || 64||

àsade svRÊ>oana< hainrSyaepjayte, prasäde sarvaduùkhänäà hänirasyopajäyate |

àsÚcetsae ýazu buiÏ> pyRvitóte. 65. prasannacetaso hyäçu buddhiù paryavatiñöhate || 65||

naiSt buiÏryuKtSy n cayuKtSy Éavna, nästi buddhirayuktasya na cäyuktasya bhävanä |

n caÉavyt> zaiNtrzaNtSy k…t> suom!. 66, na cäbhävayataù çäntiraçäntasya kutaù sukham || 66|

#iNÔya[a< ih crta< yNmnae=nuivxIyte, indriyäëäà hi caratäà yanmano'nuvidhéyate |

tdSy hrit à}a< vayunaRvimvaMÉis. 67. tadasya harati prajïäà väyurnävamivämbhasi || 67||

tSma*Sy mhabahae ing&hItain svRz>, tasmädyasya mahäbäho nigåhétäni sarvaçaù |

#iNÔya[IiNÔyaweR_yStSy à}a àitióta. 68. indriyäëéndriyärthebhyastasya prajïä pratiñöhitä || 68||

ya inza svRÉUtana< tSya< jagitR s<ymI, yä niçä sarvabhütänäà tasyäà jägarti saàyamé |

ySya< ja¢it ÉUtain sa inza pZytae mune>. 69. yasyäà jägrati bhütäni sä niçä paçyato muneù || 69||

AapUyRma[mclàitó< äpüryamäëamacalapratiñöhaà

smuÔmap> àivziNt yÖt!, samudramäpaù praviçanti yadvat |

tÖTkama y< àivziNt sveR tadvatkämä yaà praviçanti sarve

s zaiNtmaPnaeit n kamkamI. 70. sa çäntimäpnoti na kämakämé || 70||

ivhay kamaNy> svaRNpuma<írit in>Sp&h>, vihäya kämänyaù sarvänpumäàçcarati niùspåhaù |

inmRmae inrh»ar> s zaiNtmixgCDit. 71. nirmamo nirahaìkäraù sa çäntimadhigacchati || 71||

@;a äaüI iSwit> pawR nEna< àaPy ivmuýit, eñä brähmé sthitiù pärtha nainäà präpya vimuhyati |

iSwTvaSyamNtkale=ip äüinvaR[m&CDit. 72.

sthitväsyämantakäle'pi brahmanirväëamåcchati || 72||



sa'œOyyaegae nam iÖtIyae=Xyay>. 2. säìkhyayogo näma dvitéyo'dhyäyaù || 2||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw t&tIyae=Xyay>, kmRyaeg> atha tåtéyo'dhyäyaù| (karmayogaù)


JyaysI ceTkmR[Ste mta buiÏjRnadRn, jyäyasé cetkarmaëaste matä buddhirjanärdana |

tiTk< kmRi[ "aere ma< inyaejyis kezv. 1. tatkià karmaëi ghore mäà niyojayasi keçava || 1||

Vyaimïe[ev vaKyen buiÏ< maehysIv me, vyämiçreëeva väkyena buddhià mohayaséva me |

tdek< vd iniíTy yen ïeyae=hmaPnuyam!. 2. tadekaà vada niçcitya yena çreyo'hamäpnuyäm || 2||


laeke=iSmn! iÖivxa inóa pura àaeKta myan", loke'smin dvividhä niñöhä purä proktä mayänagha |

}anyaegen sa'œOyana< kmRyaegen yaeignam!. 3. jïänayogena säìkhyänäà karmayogena yoginäm || 3||

n kmR[amnarMÉaÚE:kMy¡ pué;ae=îute, na karmaëämanärambhännaiñkarmya|à puruño'çnute |

n c s<Nysnadev isiÏ< smixgCDit. 4. na ca sannyasanädeva siddhià samadhigacchati || 4||

n ih kiíTKz[mip jatu itóTykmRk«t!, na hi kaçcitkçaëamapi jätu tiñöhatyakarmakåt |

kayRte ývz> kmR svR> àk«itjEguR[E>. 5. käryate hyavaçaù karma sarvaù prakåtijairguëaiù || 5||

kmeRiNÔyai[ s<yMy y AaSte mnsa Smrn!, karmendriyäëi saàyamya ya äste manasä smaran |

#iNÔyawaRiNvmUFaTma imWyacar> s %Cyte. 6. indriyärthänvimüòhätmä mithyäcäraù sa ucyate || 6||

yiSTviNÔyai[ mnsa inyMyarÉte=juRn, yastvindriyäëi manasä niyamyärabhate'rjuna |

kmeRiNÔyE> kmRyaegmsKt> s iviz:yte. 7. karmendriyaiù karmayogamasaktaù sa viçiñyate || 7||

inyt< k…é kmR Tv< kmR Jyayae ýkmR[>, niyataà kuru karma tvaà karma jyäyo hyakarmaëaù |

zrIryaÇaip c te n àisÏ(edkmR[>. 8. çarérayäträpi ca te na prasiddhyedakarmaëaù || 8||

y}awaRTkmR[ae=NyÇ laekae=y< kmRbNxn>, yajïärthätkarmaëo'nyatra loko'yaà karmabandhanaù |

tdw¡ kmR kaENtey muKts¼> smacr. 9. tadarthaà karma kaunteya muktasaìgaù samäcara || 9||

shy}a> àja> s&:qœva puraevac àjapit>, sahayajïäù prajäù såñövä puroväca prajäpatiù |

Anen àsiv:yXvme; vae=iSTvòkamxukœ. 10. anena prasaviñyadhvameña vo'stviñöakämadhuk || 10||

devaNÉavytanen te deva ÉavyNtu v>, devänbhävayatänena te devä bhävayantu vaù |

prSpr< ÉavyNt> ïey> prmvaPSyw. 11. parasparaà bhävayantaù çreyaù paramaväpsyatha || 11||

#òaNÉaegaiNh vae deva daSyNte y}Éaivta>, iñöänbhogänhi vo devä däsyante yajïabhävitäù |

tEdRÄanàdayE_yae yae Éu'œKte Sten @v s>. 12. tairdattänapradäyaibhyo yo bhuìkte stena eva saù || 12||

y}izòaizn> sNtae muCyNte svRikiLb;E>, yajïaçiñöäçinaù santo mucyante sarvakilbiñaiù |

ÉuÁjte te Tv"< papa ye pcNTyaTmkar[at!. 13. bhuïjate te tvaghaà päpä ye pacantyätmakäraëät || 13||

AÚaÑviNt ÉUtain pjRNyadÚs<Év>, annädbhavanti bhütäni parjanyädannasambhavaù |

y}aÑvit pjRNyae y}> kmRsmuÑv>. 14. yajïädbhavati parjanyo yajïaù karmasamudbhavaù || 14||

kmR äüaeÑv< iviÏ äüaKzrsmuÑvm!, karma brahmodbhavaà viddhi brahmäkçarasamudbhavam |

tSmaTsvRgt< äü inTy< y}e àitiótm!. 15. tasmätsarvagataà brahma nityaà yajïe pratiñöhitam || 15||

@v< àvitRt< c³< nanuvtRytIh y>, evaà pravartitaà cakraà nänuvartayatéha yaù |

A"ayuiriNÔyaramae mae"< pawR s jIvit. 16. aghäyurindriyärämo moghaà pärtha sa jévati || 16||

ySTvaTmritrev SyadaTmt&Ptí manv>, yastvätmaratireva syädätmatåptaçca mänavaù |

AaTmNyev c s<tuòStSy kay¡ n iv*te. 17. ätmanyeva ca santuñöastasya käryaà na vidyate || 17||

nEv tSy k«tenawaeR nak«teneh kín, naiva tasya kåtenärtho näkåteneha kaçcana |

n caSy svRÉUte;u kiídwRVypaïy>. 18. na cäsya sarvabhüteñu kaçcidarthavyapäçrayaù || 18||

tSmadsKt> stt< kay¡ kmR smacr, tasmädasaktaù satataà käryaà karma samäcara |

AsKtae ýacrNkmR prmaPnaeit pUé;>. 19. asakto hyäcarankarma paramäpnoti püruñaù || 19||

kmR[Ev ih s<isiÏmaiSwta jnkady>, karmaëaiva hi saàsiddhimästhitä janakädayaù |

laeks<¢hmevaip s<pZyNktuRmhRis. 20. lokasaìgrahameväpi sampaçyankartumarhasi || 20||

y*dacrit ïeóStÄdevetrae jn>, yadyadäcarati çreñöhastattadevetaro janaù |

s yTàma[< k…éte laekStdnuvtRte. 21. sa yatpramäëaà kurute lokastadanuvartate || 21||

n me pawaRiSt ktRVy< iÇ;u laeke;u ik<cn, na me pärthästi kartavyaà triñu lokeñu kiïcana |

nanvaPtmvaPtVy< vtR @v c kmRi[. 22. nänaväptamaväptavyaà varta eva ca karmaëi || 22||

yid ýh< n vteRy< jatu kmR{ytiNÔt>, yadi hyahaà na varteyaà jätu karmaëyatandritaù |

mm vTmaRnuvtRNte mnu:ya> pawR svRz>. 23. mama vartmäamuvartante manuñyäù pärtha sarvaçaù || 23||

%TsIdeyuirme laeka n k…ya¡ kmR cedhm!, utsédeyurime lokä na kuryäà karma cedaham |

s»rSy c ktaR SyamuphNyaimma> àja>. 24. saìkarasya ca kartä syämupahanyämimäù prajäù || 24||

sKta> kmR{yivÖa<sae ywa k…vRiNt Éart, saktäù karmaëyavidväàso yathä kurvanti bhärata |

k…yaRiÖÖa<Stwa=sKtiíkI;uRlaeRks<¢hm!. 25. kuryädvidväàstathä'saktaçcikérñurlokasaìgraham || 25||

n buiÏÉed< jnyed}ana< kmRsi¼nam!, na buddhibhedaà janayedajïänäà karmasaìginäm |

jae;yeTsvRkmaRi[ ivÖaNyuKt> smacrn!. 26. joñayetsarvakarmäëi vidvänyuktaù samäcaran || 26||

àk«te> i³yma[ain gu[E> kmaRi[ svRz>, prakåteù kriyamäëäni guëaiù karmäëi sarvaçaù |

Ah»arivmUFaTma ktaRhimit mNyte. 27. ahaìkäravimüòhätmä kartähamiti manyate || 27||

tÅvivÄu mhabahae gu[kmRivÉagyae>, tattvavittu mahäbäho guëakarmavibhägayoù |

gu[a gu[e;u vtRNt #it mTva n sJjte. 28. guëä guëeñu vartanta iti matvä na sajjate || 28||

àk«teguR[s<mUFa> sJjNte gu[kmRsu, prakåterguëasammüòhäù sajjante guëakarmasu |

tank«TSnivdae mNdaNk«TSnivÚ ivcalyet!. 29. tänakåtsnavido mandänkåtsnavinna vicälayet || 29||

miy svaRi[ kmaRi[ s<NySyaXyaTmcetsa, mayi sarväëi karmäëi sannyasyädhyätmacetasä |

inrazIinRmRmae ÉUTva yuXySv ivgtJvr>. 30. niräçérnirmamo bhütvä yudhyasva vigatajvaraù || 30||

ye me mtimd< inTymnuitóiNt manva>, ye me matamidaà nityamanutiñöhanti mänaväù |

ïÏavNtae=nsUyNtae muCyNte te=ip kmRiÉ>. 31. çraddhävanto'nasüyanto mucyante te'pi karmabhiù || 31||

ye Tvetd_ysUyNtae nanuitóiNt me mtm!, ye tvetadabhyasüyanto nänutiñöhanti me matam |

svR}anivmUFa<StaiNviÏ nòancets>. 32. sarvajïänavimüòhäàstänviddhi nañöänacetasaù || 32||

s†z< ceòte SvSya> àk«te}aRnvanip, sadåçaà ceñöate svasyäù prakåterjïänavänapi |

àk«it< yaiNt ÉUtain in¢h> ik< kir:yit. 33. prakåtià yänti bhütäni nigrahaù kià kariñyati || 33||

#iNÔySyeiNÔySyaweR ragÖe;aE VyviSwtaE, indriyasyendriyasyärthe rägadveñau vyavasthitau |

tyaenR vzmagCDeÄaE ýSy pirpiNwnaE. 34. tayorna vaçamägacchettau hyasya paripanthinau || 34||

ïeyaNSvxmaeR ivgu[> prxmaRTSvnuiótat!, çreyänsvadharmo viguëaù paradharmätsvanuñöhität |

SvxmeR inxn< ïey> prxmaeR Éyavh>. 35. svadharme nidhanaà çreyaù paradharmo bhayävahaù || 35||


Aw ken àyuKtae=y< pap< crit pUé;>, atha kena prayukto'yaà päpaà carati püruñaù |

AinCDÚip va:[eRy blaidv inyaeijt>. 36. anicchannapi värñëeya balädiva niyojitaù || 36||


kam @; ³aex @; rjaegu[smuÑv>, käma eña krodha eña rajoguëasamudbhavaù |

mhaznae mhapaPma ivÏ(enimh vEir[m!. 37. mahäçano mahäpäpmä viddhyenamiha vairiëam || 37||

xUmenaiìyte viNhyRwadzaeR mlen c, dhümenävriyate vanhiryathädarço malena ca |

ywaeLbenav&tae gÉRStwa tenedmav&tm!. 38. yatholbenävåto garbhastathä tenedamävåtam || 38||

Aav&t< }anmeten }ainnae inTyvEir[a, ävåtaà jïänametena jïänino nityavairiëä |

kamêpe[ kaENtey Ê:pUre[anlen c. 39. kämarüpeëa kaunteya duñpüreëänalena ca || 39||

#iNÔyai[ mnae buiÏrSyaixóanmuCyte, indriyäëi mano buddhirasyädhiñöhänamucyate |

@tEivRmaehyTye; }anmav&Ty deihnm!. 40. etairvimohayatyeña jïänamävåtya dehinam || 40||

tSmaÅvimiNÔya{yadaE inyMy Ért;RÉ, tasmättvamindriyäëyädau niyamya bharatarñabha |

paPman< àjih ýen< }aniv}annaznm!. 41. päpmänaà prajahi hyenaà jïänavijïänanäçanam || 41||

#iNÔyai[ pra{ya÷iriNÔye_y> pr< mn>, indriyäëi paräëyähurindriyebhyaù paraà manaù |

mnsStu pra buiÏyaeR buÏe> prtStu s>. 42. manasastu parä buddhiryo buddheù paratastu saù || 42||

@v< buÏe> pr< budœXva s<St_yaTmanmaTmna, evaà buddheù paraà buddhvä saàstabhyätmänamätmanä |

jih zÇu< mhabahae kamêp< Êrasdm!. 43. jahi çatruà mahäbäho kämarüpaà duräsadam || 43||



kmRyaegae nam t&tIyae=Xyay>. 3. karmayogo näma tåtéyo'dhyäyaù || 3||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw ctuwaeR=Xyay>, }ankmRs<Nyasyaeg> atha caturtho'dhyäyaù| (jïänakarmasannyäsayogaù)


#m< ivvSvte yaeg< àaeKtvanhmVyym!, imaà vivasvate yogaà proktavänahamavyayam |

ivvSvaNmnve àah mnuirKñakve=ävIt!. 1. vivasvänmanave präha manurikçväkave'bravét || 1||

@v< prMpraàaPtimm< raj;Ryae ivÊ>, evaà paramparäpräptamimaà räjarñayo viduù |

s kaleneh mhta yaegae nò> pr<tp. 2. sa käleneha mahatä yogo nañöaù parantapa || 2||

s @vay< mya te=* yaeg> àaeKt> puratn>, sa eväyaà mayä te'dya yogaù proktaù purätanaù |

ÉKtae=is me soa ceit rhSy< ýetÊÄmm!. 3. bhakto'si me sakhä ceti rahasyaà hyetaduttamam || 3||


Apr< Évtae jNm pr< jNm ivvSvt>,

aparaà bhavato janma paraà janma vivasvataù |

kwmetiÖjanIya< TvmadaE àaeKtvainit. 4. kathametadvijänéyäà tvamädau proktaväniti || 4||


bøin me VytItain jNmain tv cajuRn, bahüni me vyatétäni janmäni tava cärjuna |

taNyh< ved svaRi[ n Tv< veTw pr<tp. 5. tänyahaà veda sarväëi na tvaà vettha parantapa || 5||

Ajae=ip sÚVyyaTma ÉUtanamIñrae=ip sn!, ajo'pi sannavyayätmä bhütänäméçvaro'pi san |

àk«it< Svamixóay s<ÉvaMyaTmmayya. 6. prakåtià svämadhiñöhäya sambhavämyätmamäyayä || 6||

yda yda ih xmRSy GlainÉRvit Éart, yadä yadä hi dharmasya glänirbhavati bhärata |

A_yuTwanmxmRSy tdaTman< s&jaMyhm!. 7. abhyutthänamadharmasya tadätmänaà såjämyaham || 7||

pirÇa[ay saxUna< ivnazay c Ê:k«tam!, pariträëäya sädhünäà vinäçäya ca duñkåtäm |

xmRs<SwapnawaRy s<Évaim yuge yuge. 8. dharmasaàsthäpanärthäya sambhavämi yuge yuge || 8||

jNm kmR c me idVymev< yae veiÄ tÅvt>,

janma karma ca me divyamevaà yo vetti tattvataù |

TyKTva deh< punjRNm nEit mameit sae=juRn. 9. tyaktvä dehaà punarjanma naiti mämeti so'rjuna || 9||

vItragÉy³aexa mNmya mamupaiïta>, vétarägabhayakrodhä manmayä mämupäçritäù |

bhvae }antpsa pUta mÑavmagta>. 10. bahavo jïänatapasä pütä madbhävamägatäù || 10||

ye ywa ma< àp*Nte ta<StwEv ÉjaMyhm!, ye yathä mäà prapadyante täàstathaiva bhajämyaham |

mm vTmaRnuvtRNte mnu:ya> pawR svRz>. 11. mama vartmäamuvartante manuñyäù pärtha sarvaçaù || 11||

ka'œKzNt> kmR[a< isiÏ< yjNt #h devta>, käìkçantaù karmaëäà siddhià yajanta iha devatäù |

iKzà< ih manu;e laeke isiÏÉRvit kmRja. 12. kçipraà hi mänuñe loke siddhirbhavati karmajä || 12||

catuvR{y¡ mya s&ò< gu[kmRivÉagz>, cäturvarëya|à mayä såñöaà guëakarmavibhägaçaù |

tSy ktaRrmip ma< ivÏ(ktaRrmVyym!. 13. tasya kartäramapi mäà viddhyakartäramavyayam || 13||

n ma< kmaRi[ ilMpiNt n me kmR)le Sp&ha, na mäà karmäëi limpanti na me karmaphale spåhä |

#it ma< yae=iÉjanait kmRiÉnR s bXyte. 14. iti mäà yo'bhijänäti karmabhirna sa badhyate || 14||

@v< }aTva k«t< kmR pUvERrip mumuKzuiÉ>, evaà jïätvä kåtaà karma pürvairapi mumukçubhiù |

k…é kmERv tSmaÅv< pUvER> pUvRtr< k«tm!. 15. kuru karmaiva tasmättvaà pürvaiù pürvataraà kåtam || 15||

ik< kmR ikmkmeRit kvyae=PyÇ maeihta>, kià karma kimakarmeti kavayo'pyatra mohitäù |

tÄe kmR àvKZyaim yJ}aTva maeKZyse=zuÉat!. 16. tatte karma pravakçyämi yajjïätvä mokçyase'çubhät || 16||

kmR[ae ýip baeÏVy< baeÏVy< c ivkmR[>, karmaëo hyapi boddhavyaà boddhavyaà ca vikarmaëaù |

AkmR[í baeÏVy< ghna kmR[ae git>. 17. akarmaëaçca boddhavyaà gahanä karmaëo gatiù || 17||

kmR{ykmR y> pZyedkmRi[ c kmR y>, karmaëyakarma yaù paçyedakarmaëi ca karma yaù |

s buiÏmaNmnu:ye;u s yuKt> k«TSnkmRk«t!. 18. sa buddhimänmanuñyeñu sa yuktaù kåtsnakarmakåt || 18||

ySy sveR smarMÉa> kams»LpvijRta>, yasya sarve samärambhäù kämasaìkalpavarjitäù |

}anai¶dGxkmaR[< tma÷> pi{ft< buxa>. 19. jïänägnidagdhakarmäëaà tamähuù paëòitaà budhäù || 19||

TyKTva kmR)las¼< inTyt&Ptae inraïy>, tyaktvä karmaphaläsaìgaà nityatåpto niräçrayaù |

kmR{yiÉàv&Äae=ip nEv ik<icTkraeit s>. 20. karmaëyabhipravåtto'pi naiva kiïcitkaroti saù || 20||

inrazIyRticÄaTma TyKtsvRpir¢h>, niräçéryatacittätmä tyaktasarvaparigrahaù |

zarIr< kevl< kmR k…vRÚaPnaeit ikiLb;m!. 21. çäréraà kevalaà karma kurvannäpnoti kilbiñam || 21||

y†CDalaÉs<tuòae ÖNÖatItae ivmTsr>, yadåcchäläbhasantuñöo dvandvätéto vimatsaraù |

sm> isÏavisÏaE c k«Tvaip n inbXyte. 22. samaù siddhävasiddhau ca kåtväpi na nibadhyate || 22||

gts¼Sy muKtSy }anaviSwtcets>, gatasaìgasya muktasya jïänävasthitacetasaù |

y}ayacrt> kmR sm¢< àivlIyte. 23. yajïäyäcarataù karma samagraà praviléyate || 23||

äüapR[< äü hiv> äüa¶aE äü[a ÷tm!, brahmärpaëaà brahma haviù brahmägnau brahmaëä hutam |

äüEv ten gNtVy< äü kmR smaixna. 24. brahmaiva tena gantavyaà brahma karma samädhinä || 24||

dEvmevapre y}< yaeign> pyuRpaste, daivameväpare yajïaà yoginaù paryupäsate |

äüa¶avpre y}< y}enEvaepjuVhit. 25. brahmägnävapare yajïaà yajïenaivopajuvhati || 25||

ïaeÇadInIiNÔya{yNye s<ymai¶;u juVhit, çroträdénéndriyäëyanye saàyamägniñu juvhati |

zBdadIiNv;yanNy #iNÔyai¶;u juVhit. 26. çabdädénviñayänanya indriyägniñu juvhati || 26||

svaR[IiNÔykmaRi[ àa[kmaRi[ capre, sarväëéndriyakarmäëi präëakarmäëi cäpare |

AaTms<ymyaega¶aE juVhit }andIipte. 27. ätmasaàyamayogägnau juvhati jïänadépite || 27||

ÔVyy}aStpaey}a yaegy}aStwapre, dravyayajïästapoyajïä yogayajïästathäpare |

SvaXyay}any}aí yty> s<iztìta>. 28. svädhyäyajïänayajïäçca yatayaù saàçitavratäù || 28||

Apane juVhit àa[< àa[e=pan< twapre, apäne juvhati präëaà präëe'pänaà tathäpare |

àa[apangtI édœXva àa[ayampray[a>. 29. präëäpänagaté ruddhvä präëäyämaparäyaëäù || 29||

Apre inytahara> àa[aNàa[e;u juVhit, apare niyatähäräù präëänpräëeñu juvhati |

sveR=Pyete y}ivdae y}KziptkLm;a>. 30. sarve'pyete yajïavido yajïakçapitakalmañäù || 30||

y}izòam&tÉujae yaiNt äü snatnm!, yajïaçiñöämåtabhujo yänti brahma sanätanam |

nay< laekae=STyy}Sy k…tae=Ny> k…ésÄm. 31. näyaà loko'styayajïasya kuto'nyaù kurusattama || 31||

@v< b÷ivxa y}a ivtta äü[ae muoe, evaà bahuvidhä yajïä vitatä brahmaëo mukhe |

kmRjaiNviÏ taNsvaRnev< }aTva ivmaeKZyse. 32. karmajänviddhi tänsarvänevaà jïätvä vimokçyase || 32||

ïeyaNÔVymya*}aJ}any}> pr<tp, çreyändravyamayädyajïäjjïänayajïaù parantapa |

sv¡ kmaRiol< pawR }ane pirsmaPyte. 33. sarvaà karmäkhilaà pärtha jïäne parisamäpyate || 33||

tiÖiÏ ài[paten piràîen sevya, tadviddhi praëipätena paripraçnena sevayä |

%pdeKZyiNt te }an< }ainnStÅvdizRn>. 34. upadekçyanti te jïänaà jïäninastattvadarçinaù || 34||

yJ}aTva n punmaeRhmev< yaSyis pa{fv, yajjïätvä na punarmohamevaà yäsyasi päëòava |

yen ÉUtaNyze;ai[ ÔKZySyaTmNywae miy. 35. yena bhütänyaçeñäëi drakçyasyätmanyatho mayi || 35||

Aip cedis pape_y> sveR_y> papk«Äm>, api cedasi päpebhyaù sarvebhyaù päpakåttamaù |

sv¡ }anPlvenEv v&ijn< s<tir:yis. 36. sarvaà jïänaplavenaiva våjinaà santariñyasi || 36||

ywExa<is simÏae=i¶ÉRSmsaTk…éte=juRn, yathaidhäàsi samiddho'gnirbhasmasätkurute'rjuna |

}anai¶> svRkmaRi[ ÉSmsaTk…éte twa. 37. jïänägniù sarvakarmäëi bhasmasätkurute tathä || 37||

n ih }anen s†z< pivÇimh iv*te, na hi jïänena sadåçaà pavitramiha vidyate |

tTSvy< yaegs<isÏ> kalenaTmin ivNdit. 38. tatsvayaà yogasaàsiddhaù kälenätmani vindati || 38||

ïÏava~LlÉte }an< tTpr> s<yteiNÔy>, çraddhäväðllabhate jïänaà tatparaù saàyatendriyaù |

}an< lBXva pra< zaiNtmicre[aixgCDit. 39. jïänaà labdhvä paräà çäntimacireëädhigacchati || 39||

A}íaïÎxaní s<zyaTma ivnZyit, ajïaçcäçraddadhänaçca saàçayätmä vinaçyati |

nay< laekae=iSt n prae n suo< s<zyaTmn>. 40. näyaà loko'sti na paro na sukhaà saàçayätmanaù || 40||

yaegs<NyStkmaR[< }ans<iDÚs<zym!, yogasannyastakarmäëaà jïänasaïchinnasaàçayam |

AaTmvNt< n kmaRi[ inbXniNt xn<jy. 41. ätmavantaà na karmäëi nibadhnanti dhanaïjaya || 41||

tSmad}ans<ÉUt< ùTSw< }anaisnaTmn>, tasmädajïänasambhütaà håtsthaà jïänäsinätmanaù |

iDÅvEn< s<zy< yaegmaitóaeiÄó Éart. 42. chittvainaà saàçayaà yogamätiñöhottiñöha bhärata || 42||



}ankmRs<Nyasyaegae nam ctuwaeR=Xyay>. 4. jïänakarmasannyäsayogo näma caturtho'dhyäyaù || 4||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw p<cmae=Xyay>, s<Nyasyaeg> atha païcamo'dhyäyaù| (sannyäsayogaù)


s<Nyas< kmR[a< k«:[ punyaeRg< c z<sis, sannyäsaà karmaëäà kåñëa punaryogaà ca çaàsasi |

yCÀey @tyaerek< tNme äUih suiniítm!. 1. yacchreya etayorekaà tanme brühi suniçcitam || 1||


s<Nyas> kmRyaegí in>ïeyskravuÉaE,

sannyäsaù karmayogaçca niùçreyasakarävubhau |

tyaeStu kmRs<NyasaTkmRyaegae iviz:yte. 2. tayostu karmasannyäsätkarmayogo viçiñyate || 2||

}ey> s inTys<NyasI yae n Öeiò n ka'œKzit, jïeyaù sa nityasannyäsé yo na dveñöi na käìkçati |

inÖRNÖae ih mhabahae suo< bNxaTàmuCyte. 3. nirdvandvo hi mahäbäho sukhaà bandhätpramucyate || 3||

sa'œOyyaegaE p&wGbala> àvdiNt n pi{fta>, säìkhyayogau påthagbäläù pravadanti na paëòitäù |

@kmPyaiSwt> sMyguÉyaeivRNdte )lm!. 4. ekamapyästhitaù samyagubhayorvindate phalam || 4||

yTsa'œOyE> àaPyte Swan< t*aegErip gMyte, yatsäìkhyaiù präpyate sthänaà tadyogairapi gamyate |

@k< sa'œOy< c yaeg< c y> pZyit s pZyit. 5. ekaà säìkhyaà ca yogaà ca yaù paçyati sa paçyati || 5||

s<NyasStu mhabahae Ê>omaPtumyaegt>, sannyäsastu mahäbäho duùkhamäptumayogataù |

yaegyuKtae muinäRü nicre[aixgCDit. 6. yogayukto munirbrama nacireëädhigacchati || 6||

yaegyuKtae ivzuÏaTma ivijtaTma ijteiNÔy>, yogayukto viçuddhätmä vijitätmä jitendriyaù |

svRÉUtaTmÉUtaTma k…vRÚip n ilPyte. 7. sarvabhütätmabhütätmä kurvannapi na lipyate || 7||

nEv ik<icTkraemIit yuKtae mNyet tÅvivt!, naiva kiïcitkarométi yukto manyeta tattvavit |

pZyÁïu{vNSp&ziÁjºÚî<gCDNSvpNñsn!. 8. paçyaïçruëvanspåçaïjighrannaçnaìgacchansvapançvasan || 8||

àlpiNvs&jNg&ŸÚuiNm;iÚim;Úip, pralapanvisåjangåhëannunmiñannimiñannapi |

#iNÔya[IiNÔyaweR;u vtRNt #it xaryn!. 9. indriyäëéndriyärtheñu vartanta iti dhärayan || 9||

äü{yaxay kmaRi[ s¼< TyKTva kraeit y>, brahmaëyädhäya karmäëi saìgaà tyaktvä karoti yaù |

ilPyte n s papen pÒpÇimvaMÉsa. 10. lipyate na sa päpena padmapatramivämbhasä || 10||

kayen mnsa buÏ(a kevlEiriNÔyErip, käyena manasä buddhyä kevalairindriyairapi |

yaeign> kmR k…vRiNt s¼< TyKTvaTmzuÏye. 11. yoginaù karma kurvanti saìgaà tyaktvätmaçuddhaye || 11||

yuKt>kmR)l< TyKTva zaiNtmaPnaeit nEiókIm!, yuktaùkarmaphalaà tyaktvä çäntimäpnoti naiñöhikém |

AyuKt> kamkare[ )le sKtae inbXyte. 12. ayuktaù kämakäreëa phale sakto nibadhyate || 12||

svRkmaRi[ mnsa s<NySyaSte suo< vzI, sarvakarmäëi manasä sannyasyäste sukhaà vaçé |

nvÖare pure dehI nEv k…vRÚ karyn!. 13. navadväre pure dehé naiva kurvanna kärayan || 13||

n kt&RTv< n kmaRi[ laekSy s&jit àÉu>, na kartåtvaà na karmäëi lokasya såjati prabhuù |

n kmR)ls<yaeg< SvÉavStu àvtRte. 14. na karmaphalasaàyogaà svabhävastu pravartate || 14||

nadÄe kSyicTpap< n cEv suk«t< ivÉu>, nädatte kasyacitpäpaà na caiva sukåtaà vibhuù |

A}anenav&t< }an< ten muýiNt jNtv>. 15. ajïänenävåtaà jïänaà tena muhyanti jantavaù || 15||

}anen tu td}an< ye;a< naiztmaTmn>, jïänena tu tadajïänaà yeñäà näçitamätmanaù |

te;amaidTyvJ}an< àkazyit tTprm!. 16. teñämädityavajjïänaà prakäçayati tatparam || 16||

tÓ‚ÏyStdaTmanStiÚóaStTpray[a>, tadbuddhayastadätmänastanniñöhästatparäyaëäù |

gCDNTypunrav&iÄ< }aninxURtkLm;a>. 17. gacchantyapunarävåttià jïänanirdhütakalmañäù || 17||

iv*aivnys<pÚe äaü[e giv hiStin, vidyävinayasampanne brähmaëe gavi hastini |

zuin cEv ñpake c pi{fta> smdizRn>. 18. çuni caiva çvapäke ca paëòitäù samadarçinaù || 18||

#hEv tEijRt> sgaeR ye;a< saMye iSwt< mn>, ihaiva tairjitaù sargo yeñäà sämye sthitaà manaù |

indaeR;< ih sm< äü tSmadœ äüi[ te iSwta>. 19. nirdoñaà hi samaà brahma tasmäd brahmaëi te sthitäù || 19||

n àù:yeiTày< àaPy naeiÖjeTàaPy caiàym!, na prahåñyetpriyaà präpya nodvijetpräpya cäpriyam |

iSwrbuiÏrs<mUFae äüivdœ äüi[ iSwt>. 20. sthirabuddhirasammüòho brahmavid brahmaëi sthitaù || 20||

baýSpzeR:vsKtaTma ivNdTyaTmin yTsuom!, bähyasparçeñvasaktätmä vindatyätmani yatsukham |

s äüyaegyuKtaTma suomKzymîute. 21. sa brahmayogayuktätmä sukhamakçayamaçnute || 21||

ye ih s<SpzRja Éaega Ê>oyaeny @v te, ye hi saàsparçajä bhogä duùkhayonaya eva te |

Aa*NtvNt> kaENtey n te;u rmte bux>. 22. ädyantavantaù kaunteya na teñu ramate budhaù || 22||

zKnaetIhEv y> saeFu< àaKzrIrivmaeKz[at!, çaknotéhaiva yaù soòhuà präkçaréravimokçaëät |

kam³aexaeÑv< veg< s yuKt> s suoI nr>. 23. kämakrodhodbhavaà vegaà sa yuktaù sa sukhé naraù || 23||

yae=Nt>suoae=NtraramStwaNtJyaeRitrev y>, yo'ntaùsukho'ntarärämastathäntarjyo|tireva yaù |

s yaegI äüinvaR[< äüÉUtae=ixgCDit. 24. sa yogé brahmanirväëaà brahmabhüto'dhigacchati || 24||

lÉNte äüinvaR[m&;y> KzI[kLm;a>, labhante brahmanirväëamåñayaù kçéëakalmañäù |

iDÚÖExa ytaTman> svRÉUtihte rta>. 25. chinnadvaidhä yatätmänaù sarvabhütahite ratäù || 25||

kam³aexivyuKtana< ytIna< ytcetsam!, kämakrodhaviyuktänäà yaténäà yatacetasäm |

AiÉtae äüinvaR[< vtRte ividtaTmnam!. 26. abhito brahmanirväëaà vartate viditätmanäm || 26||

SpzaRNk«Tva bihbaRýa<íKzuíEvaNtre æuvae>, sparçänkåtvä bahirbähyäàçcakçuçcaiväntare bhruvoù |

àa[apanaE smaE k«Tva nasa_yNtrcair[aE. 27. präëäpänau samau kåtvä näsäbhyantaracäriëau || 27||

yteiNÔymnaebuiÏmuRinmaeRKzpray[>, yatendriyamanobuddhirmunirmokçaparäyaëaù |

ivgteCDaÉy³aexae y> sda muKt @v s>. 28. vigatecchäbhayakrodho yaù sadä mukta eva saù || 28||

ÉaeKtar< y}tpsa< svRlaekmheñrm!, bhoktäraà yajïatapasäà sarvalokamaheçvaram |

suùd< svRÉUtana< }aTva ma< zaiNtm&CDit. 29. suhådaà sarvabhütänäà jïätvä mäà çäntimåcchati || 29||



s<Nyasyaegae nam p<cmae=Xyay>. 5. sannyäsayogo näma païcamo'dhyäyaù || 5||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw ;óae=Xyay>, ATms<ymyaeg> atha ñañöho'dhyäyaù| (ätmasaàyamayogaù)


Anaiït> kmR)l< kay¡ kmR kraeit y>, anäçritaù karmaphalaà käryaà karma karoti yaù |

s s<NyasI c yaegI c n inri¶nR cai³y>. 1. sa sannyäsé ca yogé ca na niragnirna cäkriyaù || 1||

y< s<Nyasimit àa÷yaeRg< t< iviÏ pa{fv, yaà sannyäsamiti prähuryogaà taà viddhi päëòava |

n ýs<NySts»Lpae yaegI Évit kín. 2. na hyasannyastasaìkalpo yogé bhavati kaçcana || 2||

AaééKzaemuRneyaeRg< kmR kar[muCyte, ärurukçormuneryogaà karma käraëamucyate |

yaegaêFSy tSyEv zm> kar[muCyte. 3. yogärüòhasya tasyaiva çamaù käraëamucyate || 3||

yda ih neiNÔyaweR;u n kmRSvnu;Jjte, yadä hi nendriyärtheñu na karmasvanuñajjate |

svRs»Lps<NyasI yaegaêFStdaeCyte. 4. sarvasaìkalpasannyäsé yogärüòhastadocyate || 4||

%ÏredaTmnaTman< naTmanmvsadyet!, uddharedätmanätmänaà nätmänamavasädayet |

AaTmEv ýaTmnae bNxuraTmEv irpuraTmn>. 5. ätmaiva hyätmano bandhurätmaiva ripurätmanaù || 5||

bNxuraTmaTmnStSy yenaTmEvaTmna ijt>, bandhurätmätmanastasya yenätmaivätmanä jitaù |

AnaTmnStu zÇuTve vteRtaTmEv zÇuvt!. 6. anätmanastu çatrutve vartetätmaiva çatruvat || 6||

ijtaTmn> àzaNtSy prmaTma smaiht>, jitätmanaù praçäntasya paramätmä samähitaù |

zItae:[suoÊ>oe;u twa manapmanyae>. 7. çétoñëasukhaduùkheñu tathä mänäpamänayoù || 7||

}aniv}ant&PtaTma kªqSwae ivijteiNÔy>, jïänavijïänatåptätmä küöastho vijitendriyaù |

yuKt #TyuCyte yaegI smlaeòaZmka<cn>. 8. yukta ityucyate yogé samaloñöäçmakäïcanaù || 8||

suùiNmÇayuRdasInmXySwÖe:ybNxu;u, suhånmiträryudäsénamadhyasthadveñyabandhuñu |

saxu:vip c pape;u smbuiÏivRiz:yte. 9. sädhuñvapi ca päpeñu samabuddhirviçiñyate || 9||

yaegI yuÁjIt sttmaTman< rhis iSwt>, yogé yuïjéta satatamätmänaà rahasi sthitaù |

@kakI yticÄaTma inrazIrpir¢h>. 10. ekäké yatacittätmä niräçéraparigrahaù || 10||

zucaE deze àitóaPy iSwrmasnmaTmn>, çucau deçe pratiñöhäpya sthiramäsanamätmanaù |

naTyuiCÀt< naitnIc< cElaijnk…zaeÄrm!. 11. nätyucchritaà nätinécaà cailäjinakuçottaram || 11||

tÇEka¢< mn> k«Tva yticÄeiNÔyi³ya>, tatraikägraà manaù kåtvä yatacittendriyakriyäù |

%pivZyasne yuÁJya*aegmaTmivzuÏye. 12. upaviçyäsane yuïjyädyogamätmaviçuddhaye || 12||

sm< kayizrae¢Iv< xaryÚcl< iSwr>, samaà käyaçirogrévaà dhärayannacalaà sthiraù |

s<àeKZy naiska¢< Sv< idzíanvlaekyn!. 13. samprekçya näsikägraà svaà diçaçcänavalokayan || 13||

àzaNtaTma ivgtÉIäRücairìte iSwt>, praçäntätmä vigatabhérbramacärivrate sthitaù |

mn> s<yMy miCcÄae yuKt AasIt mTpr>. 14. manaù saàyamya maccitto yukta äséta matparaù || 14||

yuÁjÚev< sdaTman< yaegI inytmans>, yuïjannevaà sadätmänaà yogé niyatamänasaù |

zaiNt< invaR[prma< mTs<SwamixgCDit. 15. çäntià nirväëaparamäà matsaàsthämadhigacchati || 15||

naTyîtStu yaegae=iSt n cEkaNtmnît>, nätyaçnatastu yogo'sti na caikäntamanaçnataù |

n caitSvPnzIlSy ja¢tae nEv cajuRn. 16. na cätisvapnaçélasya jägrato naiva cärjuna || 16||

yuKtaharivharSy yuKtceòSy kmRsu, yuktähäravihärasya yuktaceñöasya karmasu |

yuKtSvPnavbaexSy yaegae Évit Ê>oha. 17. yuktasvapnävabodhasya yogo bhavati duùkhahä || 17||

yda ivinyt< icÄmaTmNyevavitóte, yadä viniyataà cittamätmanyevävatiñöhate |

in>Sp&h> svRkame_yae yuKt #TyuCyte tda. 18. niùspåhaù sarvakämebhyo yukta ityucyate tadä || 18||

ywa dIpae invatSwae ne¼te saepma Sm&ta, yathä dépo nivätastho neìgate sopamä småtä |

yaeignae yticÄSy yuÁjtae yaegmaTmn>. 19. yogino yatacittasya yuïjato yogamätmanaù || 19||

yÇaeprmte icÄ< inéÏ< yaegsevya, yatroparamate cittaà niruddhaà yogasevayä |

yÇ cEvaTmnaTman< pZyÚaTmin tu:yit. 20. yatra caivätmanätmänaà paçyannätmani tuñyati || 20||

suomaTyiNtk< yÄdœ buiÏ¢aýmtIiNÔym!, sukhamätyantikaà yattad buddhigrähyamaténdriyam |

veiÄ yÇ n cEvay< iSwtílit tÅvt>. 21. vetti yatra na caiväyaà sthitaçcalati tattvataù || 21||

y< lBXva capr< laÉ< mNyte naixk< tt>, yaà labdhvä cäparaà läbhaà manyate nädhikaà tataù |

yiSmiNSwtae n Ê>oen gué[aip ivcaLyte. 22. yasminsthito na duùkhena guruëäpi vicälyate || 22||

t< iv*adœ Ê>os<yaegivyaeg< yaegs<i}tm!, taà vidyäd duùkhasaàyogaviyogaà yogasaïjïitam |

s iníyen yaeKtVyae yaegae=inivR{[cetsa. 23. sa niçcayena yoktavyo yogo'nirviëëacetasä || 23||

s»LpàÉvaNkama<STyKTva svaRnze;t>, saìkalpaprabhavänkämäàstyaktvä sarvänaçeñataù |

mnsEveiNÔy¢am< ivinyMy smNtt>. 24. manasaivendriyagrämaà viniyamya samantataù || 24||

znE> znEéprmedœ buÏ(a x&itg&hItya, çanaiù çanairuparamed buddhyä dhåtigåhétayä |

AaTms<Sw< mn> k«Tva n ik<icdip icNtyet!. 25. ätmasaàsthaà manaù kåtvä na kiïcidapi cintayet || 25||

ytae ytae inírit mní<clmiSwrm!, yato yato niçcarati manaçcaïcalamasthiram |

ttSttae inyMyEtdaTmNyev vz< nyet!. 26. tatastato niyamyaitadätmanyeva vaçaà nayet || 26||

àzaNtmns< ýen< yaeign< suomuÄmm!, praçäntamanasaà hyenaà yoginaà sukhamuttamam |

%pEit zaNtrjs< äüÉUtmkLm;m!. 27. upaiti çäntarajasaà brahmabhütamakalmañam || 27||

yuÁjÚev< sdaTman< yaegI ivgtkLm;>, yuïjannevaà sadätmänaà yogé vigatakalmañaù |

suoen äüs<SpzRmTyNt< suomîute. 28. sukhena brahmasaàsparçamatyantaà sukhamaçnute || 28||

svRÉUtSwmaTman< svRÉUtain caTmin, sarvabhütasthamätmänaà sarvabhütäni cätmani |

$Kzte yaegyuKtaTma svRÇ smdzRn>. 29. ékçate yogayuktätmä sarvatra samadarçanaù || 29||

yae ma< pZyit svRÇ sv¡ c miy pZyit, yo mäà paçyati sarvatra sarvaà ca mayi paçyati |

tSyah< n à[Zyaim s c me n à[Zyit. 30. tasyähaà na praëaçyämi sa ca me na praëaçyati || 30||

svRÉUtiSwt< yae ma< ÉjTyekTvmaiSwt>, sarvabhütasthitaà yo mäà bhajatyekatvamästhitaù |

svRwa vtRmanae=ip s yaegI miy vtRte. 31. sarvathä vartamäno'pi sa yogé mayi vartate || 31||

AaTmaEpMyen svRÇ sm< pZyit yae=juRn, ätmaupamyena sarvatra samaà paçyati yo'rjuna |

suo< va yid va Ê>o< s yaegI prmae mt>. 32. sukhaà vä yadi vä duùkhaà sa yogé paramo mataù || 32||


yae=y< yaegSTvya àaeKt> saMyen mxusUdn, yo'yaà yogastvayä proktaù sämyena madhusüdana |

@tSyah< n pZyaim c<clTvaiTSwit< iSwram!. 33. etasyähaà na paçyämi caïcalatvätsthitià sthiräm || 33||

c<cl< ih mn> k«:[ àmaiw blvdœ †Fm!, caïcalaà hi manaù kåñëa pramäthi balavad dåòham |

tSyah< in¢h< mNye vayaeirv suÊ:krm!. 34. tasyähaà nigrahaà manye väyoriva suduñkaram || 34||


As<zy< mhabahae mnae ÊinR¢h< clm!, asaàçayaà mahäbäho mano durnigrahaà calam |

A_yasen tu kaENtey vEraGye[ c g&ýte. 35. abhyäsena tu kaunteya vairägyeëa ca gåhyate || 35||

As<ytaTmna yaegae Ê:àap #it me mit>, asaàyatätmanä yogo duñpräpa iti me matiù |

vZyaTmna tu ytta zKyae=vaPtumupayt>. 36. vaçyätmanä tu yatatä çakyo'väptumupäyataù || 36||


Ayit> ïÏyaepetae yaegaCciltmans>, ayatiù çraddhayopeto yogäccalitamänasaù |

AàaPy yaegs<isiÏ< ka< git< k«:[ gCDit. 37. apräpya yogasaàsiddhià käà gatià kåñëa gacchati || 37||

kiCcÚaeÉyivæ:qiZDÚaæimv nZyit, kaccinnobhayavibhrañöaçchinnäbhramiva naçyati |

Aàitóae mhabahae ivmUFae äü[> piw. 38. apratiñöho mahäbäho vimüòho brahmaëaù pathi || 38||

@tNme s<zy< k«:[ DeÄumhRSyze;t>, etanme saàçayaà kåñëa chettumarhasyaçeñataù |

TvdNy> s<zySyaSy DeÄa n ýupp*te. 39. tvadanyaù saàçayasyäsya chettä na hyupapadyate || 39||


pawR nEveh namuÇ ivnazStSy iv*te, pärtha naiveha nämutra vinäçastasya vidyate |

n ih kLya[k«Tkiídœ ÊgRit< tat gCDit. 40. na hi kalyäëakåtkaçcid durgatià täta gacchati || 40||

àaPy pu{yk«ta< laekanui;Tva zañtI> sma>, präpya puëyakåtäà lokänuñitvä çäçvatéù samäù |

zucIna< ïImta< gehe yaegæòae=iÉjayte. 41. çucénäà çrématäà gehe yogabhrañöo'bhijäyate || 41||

Awva yaeignamev k…le Évit xImtam!, athavä yoginämeva kule bhavati dhématäm |

@tiÏ ÊlRÉtr< laeke jNm ydI†zm!. 42. etaddhi durlabhataraà loke janma yadédåçam || 42||

tÇ t< buiÏs<yaeg< lÉte paEvRdeihkm!, tatra taà buddhisaàyogaà labhate paurvadehikam |

ytte c ttae ÉUy> s<isÏaE k…énNdn. 43. yatate ca tato bhüyaù saàsiddhau kurunandana || 43||

pUvaR_yasen tenEv iÿyte ývzae=ip s>, pürväbhyäsena tenaiva hriyate hyavaço'pi saù |

ij}asurip yaegSy zBdäüaitvtRte. 44. jijïäsurapi yogasya çabdabrahmätivartate || 44||

àyTna*tmanStu yaegI s<zuÏikiLb;>, prayatnädyatamänastu yogé saàçuddhakilbiñaù |

AnekjNms<isÏSttae yait pra< gitm!. 45. anekajanmasaàsiddhastato yäti paräà gatim || 45||

tpiSv_yae=ixkae yaegI }ain_yae=ip mtae=ixk>, tapasvibhyo'dhiko yogé jïänibhyo'pi mato'dhikaù |

kimR_yíaixkae yaegI tSma*aegI ÉvajuRn. 46. karmibhyaçcädhiko yogé tasmädyogé bhavärjuna || 46||

yaeignamip sveR;a< mÌtenaNtraTmna, yoginämapi sarveñäà madgatenäntarätmanä |

ïÏavaNÉjte yae ma< s me yuKttmae mt>. 47. çraddhävänbhajate yo mäà sa me yuktatamo mataù || 47||



AaTms<ymyaegae nam ;óae=Xyay>. 6. ätmasaàyamayogo näma ñañöho'dhyäyaù || 6||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw sPtmae=Xyay>, }aniv}anyaeg> atha saptamo'dhyäyaù| (jïänavijïänayogaù)


mYyasKtmna> pawR yaeg< yuÁjNmdaïy>, mayyäsaktamanäù pärtha yogaà yuïjanmadäçrayaù |

As<zy< sm¢< ma< ywa }aSyis tCD&[u. 1. asaàçayaà samagraà mäà yathä jïäsyasi tacchåëu || 1||

}an< te=h< siv}animd< vKZyaMyze;t>, jïänaà te'haà savijïänamidaà vakçyämyaçeñataù |

yJ}aTva neh ÉUyae=NyJ}atVymviz:yte. 2. yajjïätvä neha bhüyo'nyajjïätavyamavaçiñyate || 2||

mnu:ya[a< shöe;u kií*tit isÏye, manuñyäëäà sahasreñu kaçcidyatati siddhaye |

yttamip isÏana< kiíNma< veiÄ tÅvt>. 3. yatatämapi siddhänäà kaçcinmäà vetti tattvataù || 3||

ÉUimrapae=nlae vayu> o< mnae buiÏrev c, bhümiräpo'nalo väyuù khaà mano buddhireva ca |

Ah<kar #tIy< me iÉÚa àk«itròxa. 4. ahaìkära itéyaà me bhinnä prakåtirañöadhä || 4||

ApreyimtSTvNya< àk«it< iviÏ me pram!, apareyamitastvanyäà prakåtià viddhi me paräm |

jIvÉUta< mhabahae yyed< xayRte jgt!. 5. jévabhütäà mahäbäho yayedaà dhäryate jagat || 5||

@t*aenIin ÉUtain svaR[ITyupxary, etadyonéni bhütäni sarväëétyupadhäraya |

Ah< k«TSnSy jgt> àÉv> àlyStwa. 6. ahaà kåtsnasya jagataù prabhavaù pralayastathä || 6||

mÄ> prtr< naNyiTk<icdiSt xn<jy, mattaù parataraà nänyatkiïcidasti dhanaïjaya |

miy svRimd< àaet< sUÇe mi[g[a #v. 7. mayi sarvamidaà protaà sütre maëigaëä iva || 7||

rsae=hmPsu kaENtey àÉaiSm zizsUyRyae>, raso'hamapsu kaunteya prabhäsmi çaçisüryayoù |

à[v> svRvede;u zBd> oe paEé;< n&;u. 8. praëavaù sarvavedeñu çabdaù khe pauruñaà nåñu || 8||

pu{yae gNx> p&iwVya< c tejíaiSm ivÉavsaE, puëyo gandhaù påthivyäà ca tejaçcäsmi vibhävasau |

jIvn< svRÉUte;u tpíaiSm tpiSv;u. 9. jévanaà sarvabhüteñu tapaçcäsmi tapasviñu || 9||

bIj< ma< svRÉUtana< iviÏ pawR snatnm!, béjaà mäà sarvabhütänäà viddhi pärtha sanätanam |

buiÏbuRiÏmtamiSm tejStejiSvnamhm!. 10. buddhirbuddhimatämasmi tejastejasvinämaham || 10||

bl< blvta< cah< kamragivvijRtm!, balaà balavatäà cähaà kämarägavivarjitam |

xmaRivéÏae ÉUte;u kamae=iSm Ért;RÉ. 11, dharmäviruddho bhüteñu kämo'smi bharatarñabha || 11|

ye cEv saiÅvka Éava rajsaStamsaí ye, ye caiva sättvikä bhävä räjasästämasäçca ye |

mÄ @veit taiNviÏ n Tvh< te;u te miy. 12. matta eveti tänviddhi na tvahaà teñu te mayi || 12||

iÇiÉguR[myEÉaRvEreiÉ> svRimd< jgt!, tribhirguëamayairbhävairebhiù sarvamidaà jagat |

maeiht< naiÉjanait mame_y> prmVyym!. 13. mohitaà näbhijänäti mämebhyaù paramavyayam || 13||

dEvI ýe;a gu[myI mm maya ÊrTyya, daivé hyeñä guëamayé mama mäyä duratyayä |

mamev ye àp*Nte mayameta< triNt te. 14. mämeva ye prapadyante mäyämetäà taranti te || 14||

n ma< Ê:k«itnae mUFa> àp*Nte nraxma>, na mäà duñkåtino müòhäù prapadyante narädhamäù |

mayyapùt}ana Aasur< Éavmaiïta>. 15. mäyayäpahåtajïänä äsuraà bhävamäçritäù || 15||

ctuivRxa ÉjNte ma< jna> suk«itnae=juRn, caturvidhä bhajante mäà janäù sukåtino'rjuna |

AataeR ij}asurwaRwIR }anI c Ért;RÉ. 16. ärto jijïäsurarthärthé jïäné ca bharatarñabha || 16||

te;a< }anI inTyyuKt @kÉiKtivRiz:yte, teñäà jïäné nityayukta ekabhaktirviçiñyate |

iàyae ih }ainnae=TywRmh< s c mm iày>. 17. priyo hi jïänino'tyarthamahaà sa ca mama priyaù || 17||

%dara> svR @vEte }anI TvaTmEv me mtm!, udäräù sarva evaite jïäné tvätmaiva me matam |

AaiSwt> s ih yuKtaTma mamevanuÄma< gitm!. 18. ästhitaù sa hi yuktätmä mämevänuttamäà gatim || 18||

bøna< jNmnamNte }anvaNma< àp*te, bahünäà janmanämante jïänavänmäà prapadyate |

vasudev> svRimit s mhaTma suÊlRÉ>. 19. väsudevaù sarvamiti sa mahätmä sudurlabhaù || 19||

kamEStEStEùRt}ana> àp*Nte=Nydevta>, kämaistaistairhåtajïänäù prapadyante'nyadevatäù |

t< t< inymmaSway àk«Tya inyta> Svya. 20. taà taà niyamamästhäya prakåtyä niyatäù svayä || 20||

yae yae ya< ya< tnu< ÉKt> ïÏyaicRtuimCDit, yo yo yäà yäà tanuà bhaktaù çraddhayärcitumicchati |

tSy tSyacla< ïÏa< tamev ivdxaMyhm!. 21. tasya tasyäcaläà çraddhäà tämeva vidadhämyaham || 21||

s tya ïÏya yuKtStSyaraxnmIhte, sa tayä çraddhayä yuktastasyärädhanaméhate |

lÉte c tt> kamaNmyEv> ivihtaiNhtan!. 22. labhate ca tataù kämänmayaivaù vihitänhitän || 22||

ANtvÄu )l< te;a< tÑvTyLpmexsam!, antavattu phalaà teñäà tadbhavatyalpamedhasäm |

devaNdevyjae yaiNt mÑKta yaiNt mamip. 23. devändevayajo yänti madbhaktä yänti mämapi || 23||

AVyKt< VyiKtmapÚ< mNyNte mambuÏy>, avyaktaà vyaktimäpannaà manyante mämabuddhayaù |

pr< ÉavmjanNtae mmaVyymnuÄmm!. 24. paraà bhävamajänanto mamävyayamanuttamam || 24||

nah< àkaz> svRSy yaegmayasmav&t>, nähaà prakäçaù sarvasya yogamäyäsamävåtaù |

mUFae=y< naiÉjanait laekae mamjmVyym!. 25. müòho'yaà näbhijänäti loko mämajamavyayam || 25||

vedah< smtItain vtRmanain cajuRn, vedähaà samatétäni vartamänäni cärjuna |

Éiv:yai[ c ÉUtain ma< tu ved n kín. 26. bhaviñyäëi ca bhütäni mäà tu veda na kaçcana || 26||

#CDaÖe;smuTwen ÖNÖmaehen Éart, icchädveñasamutthena dvandvamohena bhärata |

svRÉUtain s<maeh< sgeR yaiNt pr<tp. 27. sarvabhütäni sammohaà sarge yänti parantapa || 27||

ye;a< TvNtgt< pap< jnana< pu{ykmR[am!, yeñäà tvantagataà päpaà janänäà puëyakarmaëäm |

te ÖNÖmaehinmuRKta ÉjNte ma< †Fìta>. 28. te dvandvamohanirmuktä bhajante mäà dåòhavratäù || 28||

jramr[maeKzay mamaiïTy ytiNt ye, jarämaraëamokçäya mämäçritya yatanti ye |

te äü tiÖÊ> k«TSnmXyaTm< kmR caiolm!. 29. te brahma tadviduù kåtsnamadhyätmaà karma cäkhilam || 29||

saixÉUtaixdEv< ma< saixy}< c ye ivÊ>, sädhibhütädhidaivaà mäà sädhiyajïaà ca ye viduù |

àya[kale=ip c ma< te ivÊyuRKtcets>. 30. prayäëakäle'pi ca mäà te viduryuktacetasaù || 30||



}aniv}anyaegae nam sPtmae=Xyay>. 7. jïänavijïänayogo näma saptamo'dhyäyaù || 7||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw Aòmae=Xyay>, AKzräüyaeg> atha añöamo'dhyäyaù| (akçarabrahmayogaù)


ik< tdœ äü ikmXyaTm< ik< kmR pué;aeÄm, kià tad brahma kimadhyätmaà kià karma puruñottama |

AixÉUt< c ik< àaeKtmixdEv< ikmuCyte. 1. adhibhütaà ca kià proktamadhidaivaà kimucyate || 1||

Aixy}> kw< kae=Ç dehe=iSmNmxusUdn, adhiyajïaù kathaà ko'tra dehe'sminmadhusüdana |

àya[kale c kw< }eyae=is inytaTmiÉ>. 2. prayäëakäle ca kathaà jïeyo'si niyatätmabhiù || 2||


AKzr< äü prm< SvÉavae=XyaTmmuCyte, akçaraà brahma paramaà svabhävo'dhyätmamucyate |

ÉUtÉavaeÑvkrae ivsgR> kmRs<i}t>. 3. bhütabhävodbhavakaro visargaù karmasaïjïitaù || 3||

AixÉUt< Kzrae Éav> pué;íaixdEvtm!, adhibhütaà kçaro bhävaù puruñaçcädhidaivatam |

Aixy}ae=hmevaÇ dehe dehÉ&ta< vr. 4. adhiyajïo'hamevätra dehe dehabhåtäà vara || 4||

ANtkale c mamev SmrNmuKTva klevrm!, antakäle ca mämeva smaranmuktvä kalevaram |

y> àyait s mÑav< yait naSTyÇ s<zy>. 5. yaù prayäti sa madbhävaà yäti nästyatra saàçayaù || 5||

y< y< va=ip SmrNÉav< TyjTyNte klevrm!, yaà yaà vä'pi smaranbhävaà tyajatyante kalevaram |

t< tmevEit kaENtey sda tÑavÉaivt>. 6. taà tamevaiti kaunteya sadä tadbhävabhävitaù || 6||

tSmaTsveR;u kale;u mamnuSmr yuXy c, tasmätsarveñu käleñu mämanusmara yudhya ca |

mYyipRtmnaebuiÏmaRmevE:ySys<zy>. 7. mayyarpitamanobuddhirmämevaiñyasyasaàçayaù || 7||

A_yasyaegyuKten cetsa naNygaimna, abhyäsayogayuktena cetasä nänyagäminä |

prm< pué;< idVy< yait pawaRnuicNtyn!. 8. paramaà puruñaà divyaà yäti pärthänucintayan || 8||

kiv< pura[mnuzaistar< kavià puräëamanuçäsitäraà

A[aer[Iy<smnuSmre*>, aëoraëéyaàsamanusmaredyaù |

svRSy xatarmicNTyêp< sarvasya dhätäramacintyarüpaà

AaidTyv[¡ tms> prStat!. 9. ädityavarëaà tamasaù parastät || 9||

àya[kale mnsa=clen prayäëakäle manasä'calena

ÉKTya yuKtae yaegblen cEv, bhaktyä yukto yogabalena caiva |

æuvaemRXye àa[maveZy sMykœ bhruvormadhye präëamäveçya samyak

s t< pr< pué;mupEit idVym!. 10. sa taà paraà puruñamupaiti divyam || 10||

ydKzr< vedivdae vdiNt yadakçaraà vedavido vadanti

ivziNt y*tyae vItraga>, viçanti yadyatayo vétarägäù |

yidCDNtae äücy¡ criNt yadicchanto brahmacaryaà caranti

tÄe pd< s<¢he[ àvKZye. 11. tatte padaà saìgraheëa pravakçye || 11||

svRÖarai[ s<yMy mnae ùid inéXy c, sarvadväräëi saàyamya mano hådi nirudhya ca |

mUXNyaRxayaTmn> àa[maiSwtae yaegxar[am!. 12. müdhrnyäa|dhäyätmanaù präëamästhito yogadhäraëäm || 12||

AaeimTyekaKzr< äü VyahrNmamnuSmrn!, omityekäkçaraà brahma vyäharanmämanusmaran |

y> àyait TyjNdeh< s yait prma< gitm!. 13. yaù prayäti tyajandehaà sa yäti paramäà gatim || 13||

AnNyceta> stt< yae ma< Smrit inTyz>,

ananyacetäù satataà yo mäà smarati nityaçaù |

tSyah< sulÉ> pawR inTyyuKtSy yaeign>. 14. tasyähaà sulabhaù pärtha nityayuktasya yoginaù || 14||

mamupeTy punjRNm Ê>oalymzañtm!, mämupetya punarjanma duùkhälayamaçäçvatam |

naPnuviNt mhaTman> s<isiÏ< prma< gta>. 15. näpnuvanti mahätmänaù saàsiddhià paramäà gatäù || 15||

AaäüÉuvnaLlaeka> punravitRnae=juRn, äbrahmabhuvanällokäù punarävartino'rjuna |

mamupeTy tu kaENtey punjRNm n iv*te. 16. mämupetya tu kaunteya punarjanma na vidyate || 16||

shöyugpyRNtmhyRdœ äü[ae ivÊ>, sahasrayugaparyantamaharyad brahmaëo viduù |

raiÇ< yugshöaNta< te=haeraÇivdae jna>. 17. rätrià yugasahasräntäà te'horätravido janäù || 17||

AVyKtadœ VyKty> svaR> àÉvNTyhragme, avyaktäd vyaktayaù sarväù prabhavantyaharägame |

raÇ!yagme àlIyNte tÇEvaVyKts<}ke. 18. rätryägame praléyante tatraivävyaktasaïjïake || 18||

ÉUt¢am> s @vay< ÉUTva ÉUTva àlIyte, bhütagrämaù sa eväyaà bhütvä bhütvä praléyate |

raÇ!yagme=vz> pawR àÉvTyhragme. 19. rätryägame'vaçaù pärtha prabhavatyaharägame || 19||

prStSmaÄu Éavae=Nyae=VyKtae=VyKtaTsnatn>, parastasmättu bhävo'nyo'vyakto'vyaktätsanätanaù |

y> s sveR;u ÉUte;u nZyTsu n ivnZyit. 20. yaù sa sarveñu bhüteñu naçyatsu na vinaçyati || 20||

AVyKtae=Kzr #TyuKtStma÷> prma< gitm!, avyakto'kçara ityuktastamähuù paramäà gatim |

y< àaPy n invtRNte tÏam prm< mm. 21. yaà präpya na nivartante taddhäma paramaà mama || 21||

pué;> s pr> pawR ÉKTya l_ySTvnNyya, puruñaù sa paraù pärtha bhaktyä labhyastvananyayä |

ySyaNt>Swain ÉUtain yen svRimd< ttm!. 22. yasyäntaùsthäni bhütäni yena sarvamidaà tatam || 22||

yÇ kale Tvnav&iÄmav&iÄ< cEv yaeign>, yatra käle tvanävåttimävåttià caiva yoginaù |

àyata yaiNt t< kal< vKZyaim Ért;RÉ. 23. prayätä yänti taà kälaà vakçyämi bharatarñabha || 23||

Ai¶jaeRitrh> zuKl> ;{masa %Äray[m!, agnirjotirahaù çuklaù ñaëmäsä uttaräyaëam |

tÇ àyata gCDiNt äü äüivdae jna>. 24. tatra prayätä gacchanti brahma brahmavido janäù || 24||

xUmae raiÇStwa k«:[> ;{masa diKz[aynm!, dhümo rätristathä kåñëaù ñaëmäsä dakçiëäyanam |

tÇ caNÔms< JyaeityaeRgI àaPy invtRte. 25. tatra cändramasaà jyotiryogé präpya nivartate || 25||

zuKlk«:[e gtI ýete jgt> zañte mte, çuklakåñëe gaté hyete jagataù çäçvate mate |

@kya yaTynav&iÄmNyyavtRte pun>. 26. ekayä yätyanävåttimanyayävartate punaù || 26||

nEte s&tI pawR janNyaegI muýit kín, naite såté pärtha jänanyogé muhyati kaçcana |

tSmaTsveR;u kale;u yaegyuKtae ÉvajuRn. 27. tasmätsarveñu käleñu yogayukto bhavärjuna || 27||

vede;u y}e;u tp>su cEv vedeñu yajïeñu tapaùsu caiva

dane;u yTpu{y)l< àidòm!, däneñu yatpuëyaphalaà pradiñöam |

ATyeit tTsvRimd< ividTva atyeti tatsarvamidaà viditvä

yaegI pr< SwanmupEit ca*m!. 28. yogé paraà sthänamupaiti cädyam || 28 ||



AKzräüyaegae namaòmae=Xyay>. 8.

akçarabrahmayogo nämäñöamo'dhyäyaù || 8||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw nvmae=Xyay>, rajiv*arajguýyaeg> atha navamo'dhyäyaù| (räjavidyäräjaguhyayogaù)


#d< tu te guýtm< àvKZyaMynsUyve, idaà tu te guhyatamaà pravakçyämyanasüyave |

}an< iv}ansiht< yJ}aTva maeKZyse=zuÉat!. 1. jïänaà vijïänasahitaà yajjïätvä mokçyase'çubhät || 1||

rajiv*a rajguý< pivÇimdmuÄmm!, räjavidyä räjaguhyaà pavitramidamuttamam |

àTyKzavgm< xMy¡ susuo< ktuRmVyym!. 2. pratyakçävagamaà dharmya|à susukhaà kartumavyayam || 2||

AïÎxana> pué;a xmRSyaSy pr<tp, açraddadhänäù puruñä dharmasyäsya parantapa |

AàaPy ma< invtRNte m&Tyus<sarvTmRin. 3. apräpya mäà nivartante måtyusaàsäravartmami || 3||

mya ttimd< sv¡ jgdVyKtmUitRna, mayä tatamidaà sarvaà jagadavyaktamürtinä |

mTSwain svRÉUtain n cah< te:vviSwt>. 4. matsthäni sarvabhütäni na cähaà teñvavasthitaù || 4||

n c mTSwain ÉUtain pZy me yaegmEñrm!, na ca matsthäni bhütäni paçya me yogamaiçvaram |

ÉUtÉ&Ú c ÉUtSwae mmaTma ÉUtÉavn>. 5. bhütabhånna ca bhütastho mamätmä bhütabhävanaù || 5||

ywakaziSwtae inTy< vayu> svRÇgae mhan!, yathäkäçasthito nityaà väyuù sarvatrago mahän |

twa svaRi[ ÉUtain mTSwanITyupxary. 6. tathä sarväëi bhütäni matsthänétyupadhäraya || 6||

svRÉUtain kaENtey àk«it< yaiNt maimkam!, sarvabhütäni kaunteya prakåtià yänti mämikäm |

kLpKzye punStain kLpadaE ivs&jaMyhm!. 7. kalpakçaye punastäni kalpädau visåjämyaham || 7||

àk«it< Svamvò_y ivs&jaim pun> pun>, prakåtià svämavañöabhya visåjämi punaù punaù |

ÉUt¢amimm< k«TSnmvz< àk«tevRzat!. 8. bhütagrämamimaà kåtsnamavaçaà prakåtervaçät || 8||

n c ma< tain kmaRi[ inbXniNt xn<jy, na ca mäà täni karmäëi nibadhnanti dhanaïjaya |

%dasInvdasInmsKt< te;u kmRsu. 9. udäsénavadäsénamasaktaà teñu karmasu || 9||

myaXyKze[ àk«it> sUyte scracrm!, mayädhyakçeëa prakåtiù süyate sacaräcaram |

hetunanen kaENtey jgiÖpirvtRte. 10. hetunänena kaunteya jagadviparivartate || 10||

AvjaniNt ma< mUFa manu;I— tnumaiïtm!, avajänanti mäà müòhä mänuñéà tanumäçritam |

pr< ÉavmjanNtae mm ÉUtmheñrm!. 11. paraà bhävamajänanto mama bhütamaheçvaram || 11||

mae"aza mae"kmaR[ae mae"}ana ivcets>, moghäçä moghakarmäëo moghajïänä vicetasaù |

raKzsImasurI— cEv àk«it< maeihnI— iïta>. 12. räkçasémäsuréà caiva prakåtià mohinéà çritäù || 12||

mhaTmanStu ma< pawR dEvI— àk«itmaiïta>, mahätmänastu mäà pärtha daivéà prakåtimäçritäù |

ÉjNTynNymnsae }aTva ÉUtaidmVyym!. 13. bhajantyananyamanaso jïätvä bhütädimavyayam || 13||

stt< kItRyNtae ma< ytNtí †Fìta>, satataà kértayanto mäà yatantaçca dåòhavratäù |

nmSyNtí ma< ÉKTya inTyyuKta %paste. 14. namasyantaçca mäà bhaktyä nityayuktä upäsate || 14||

}any}en caPyNye yjNtae mamupaste, jïänayajïena cäpyanye yajanto mämupäsate |

@kTven p&wKTven b÷xa ivñtaemuom!. 15. ekatvena påthaktvena bahudhä viçvatomukham || 15||

Ah< ³turh< y}> SvxahmhmaE;xm!, ahaà kraturahaà yajïaù svadhähamahamauñadham |

mÙae=hmhmevaJymhmi¶rh< ÷tm!. 16. mantro'hamahameväjyamahamagnirahaà hutam || 16||

iptahmSy jgtae mata xata iptamh>, pitähamasya jagato mätä dhätä pitämahaù |

ve*< pivÇmae<kar \Ksam yjurev c. 17. vedyaà pavitramoìkära åksäma yajureva ca || 17||

gitÉRtaR àÉu> saKzI invas> zr[< suùt!, gatirbhartä prabhuù säkçé niväsaù çaraëaà suhåt |

àÉv> àly> Swan< inxan< bIjmVyym!. 18. prabhavaù pralayaù sthänaà nidhänaà béjamavyayam || 18||

tpaMyhmh< v;¡ ing&{haMyuTs&jaim c, tapämyahamahaà varñaà nigåëhämyutsåjämi ca |

Am&t< cEv m&Tyuí sdsCcahmjuRn. 19. amåtaà caiva måtyuçca sadasaccähamarjuna || 19||

ÇEiv*a ma< saempa> pUtpapa traividyä mäà somapäù pütapäpä

y}Eir:qœva SvgRit< àawRyNte, yajïairiñövä svargatià prärthayante |

te pu{ymasa* sureNÔlaek< te puëyamäsädya surendralokaà

AîiNt idVyaiNdiv devÉaegan!. 20. açnanti divyändivi devabhogän || 20||

te t< ÉuKTva SvgRlaek< ivzal< te taà bhuktvä svargalokaà viçälaà

KzI[e pu{ye mTyRlaek< ivziNt, kçéëe puëye martya|lokaà viçanti |

@v< ÇyIxmRmnuàpÚa evaà trayédharmamanuprapannä

gtagt< kamkama lÉNte. 21. gatägataà kämakämä labhante || 21||

AnNyaiíNtyNtae ma< ye jna> pyuRpaste, ananyäçcintayanto mäà ye janäù paryupäsate |

te;a< inTyaiÉyuKtana< yaegKzem< vhaMyhm!. 22. teñäà nityäbhiyuktänäà yogakçemaà vahämyaham || 22||

ye=PyNydevtaÉKta yjNte ïÏyaiNvta>, ye'pyanyadevatäbhaktä yajante çraddhayänvitäù |

te=ip mamev kaENtey yjNTyivixpUvRkm!. 23. te'pi mämeva kaunteya yajantyavidhipürvakam || 23||

Ah< ih svRy}ana< ÉaeKta c àÉurev c, ahaà hi sarvayajïänäà bhoktä ca prabhureva ca |

n tu mamiÉjaniNt tÅvenatZCyviNt te. 24.

na tu mämabhijänanti tattvenätaçcyavanti te || 24||

yaiNt devìta devaiNpt&NyaiNt ipt&ìta>, yänti devavratä devänpitånyänti pitåvratäù |

ÉUtain yaiNt ÉUteJya yaiNt m*aijnae=ip mam!. 25. bhütäni yänti bhütejyä yänti madyäjino'pi mäm || 25||

pÇ< pu:p< )l< taey< yae me ÉKTya àyCDit, patraà puñpaà phalaà toyaà yo me bhaktyä prayacchati |

tdh< ÉKTyupùtmîaim àytaTmn>. 26. tadahaà bhaktyupahåtamaçnämi prayatätmanaù || 26||

yTkraei; ydîais yJjuhaei; ddais yt!, yatkaroñi yadaçnäsi yajjuhoñi dadäsi yat |

yÄpSyis kaENtey tTk…é:v mdpR[m!. 27. yattapasyasi kaunteya tatkuruñva madarpaëam || 27||

zuÉazuÉ)lErev< maeKZyse kmRbNxnE>, çubhäçubhaphalairevaà mokçyase karmabandhanaiù |

s<NyasyaegyuKtaTma ivmuKtae mamupE:yis. 28. sannyäsayogayuktätmä vimukto mämupaiñyasi || 28||

smae=h< svRÉUte;u n me Öe:yae=iSt n iày>, samo'haà sarvabhüteñu na me dveñyo'sti na priyaù |

ye ÉjiNt tu ma< ÉKTya miy te te;u caPyhm!. 29. ye bhajanti tu mäà bhaktyä mayi te teñu cäpyaham || 29||

Aip ceTsuÊracarae Éjte mamnNyÉakœ,

api cetsuduräcäro bhajate mämananyabhäk |

saxurev s mNtVy> sMyGVyvistae ih s>. 30. sädhureva sa mantavyaù samyagvyavasito hi saù || 30||

iKzà< Évit xmaRTma zñCDaiNt< ingCDit, kçipraà bhavati dharmätmä çaçvacchäntià nigacchati |

kaENtey àitjanIih n me ÉKt> à[Zyit. 31. kaunteya pratijänéhi na me bhaktaù praëaçyati || 31||

ma< ih pawR VypaiïTy ye=ip Syu> papyaeny>, mäà hi pärtha vyapäçritya ye'pi syuù päpayonayaù |

iôyae vEZyaStwa zUÔaSte=ip yaiNt pra< gitm!. 32. striyo vaiçyästathä çüdräste'pi yänti paräà gatim || 32||

ik< punäaRü[a> pu{ya ÉKta raj;RyStwa, kià punarbräamaëäù puëyä bhaktä räjarñayastathä |

AinTymsuo< laekimm< àaPy ÉjSv mam!. 33. anityamasukhaà lokamimaà präpya bhajasva mäm || 33||

mNmna Év mÑKtae m*ajI ma< nmSk…é, manmanä bhava madbhakto madyäjé mäà namaskuru |

mamevE:yis yuKTvEvmaTman< mTpray[>. 34. mämevaiñyasi yuktvaivamätmänaà matparäyaëaù || 34||



rajiv*arajguýyaegae nam nvmae=Xyay>. 9. räjavidyäräjaguhyayogo näma navamo'dhyäyaù || 9||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw dzmae=Xyay>, ivÉUityaeg> atha daçamo'dhyäyaù| (vibhütiyogaù)


ÉUy @v mhabahae z&[u me prm< vc>, bhüya eva mahäbäho çåëu me paramaà vacaù |

yÄe=h< àIyma[ay vKZyaim ihtkaMyya. 1. yatte'haà préyamäëäya vakçyämi hitakämyayä || 1||

n me ivÊ> surg[a> àÉv< n mh;Ry>, na me viduù suragaëäù prabhavaà na maharñayaù |

AhmaidihR devana< mh;IR[a< c svRz>. 2. ahamädirhi devänäà maharñéëäà ca sarvaçaù || 2||

yae mamjmnaid< c veiÄ laekmheñrm!, yo mämajamanädià ca vetti lokamaheçvaram |

As<mUF> s mTyeR;u svRpapE> àmuCyte. 3. asammüòhaù sa martye|ñu sarvapäpaiù pramucyate || 3||

buiÏ}aRnms<maeh> Kzma sTy< dm> zm>,

buddhirjïänamasammohaù kçamä satyaà damaù çamaù |

suo< Ê>o< Évae=Éavae Éy< caÉymev c. 4. sukhaà duùkhaà bhavo'bhävo bhayaà cäbhayameva ca || 4||

Aih<sa smta tuiòStpae dan< yzae=yz>, ahiàsä samatä tuñöistapo dänaà yaço'yaçaù |

ÉviNt Éava ÉUtana< mÄ @v p&wiGvxa>. 5. bhavanti bhävä bhütänäà matta eva påthagvidhäù || 5||

mh;Ry> sPt pUveR cTvarae mnvStwa, maharñayaù sapta pürve catväro manavastathä |

mÑava mansa jata ye;a< laek #ma> àja>. 6. madbhävä mänasä jätä yeñäà loka imäù prajäù || 6||

@ta< ivÉUit< yaeg< c mm yae veiÄ tÅvt>, etäà vibhütià yogaà ca mama yo vetti tattvataù |

sae=ivkMpen yaegen yuJyte naÇ s<zy>. 7. so'vikampena yogena yujyate nätra saàçayaù || 7||

Ah< svRSy àÉvae mÄ> sv¡ àvtRte, ahaà sarvasya prabhavo mattaù sarvaà pravartate |

#it mTva ÉjNte ma< buxa ÉavsmiNvta>. 8. iti matvä bhajante mäà budhä bhävasamanvitäù || 8||

miCcÄa mÌtàa[a baexyNt> prSprm!, maccittä madgatapräëä bodhayantaù parasparam |

kwyNtí ma< inTy< tu:yiNt c rmiNt c. 9. kathayantaçca mäà nityaà tuñyanti ca ramanti ca || 9||

te;a< sttyuKtana< Éjta< àIitpUvRkm!, teñäà satatayuktänäà bhajatäà prétipürvakam |

ddaim buiÏyaeg< t< yen mamupyaiNt te. 10. dadämi buddhiyogaà taà yena mämupayänti te || 10||

te;amevanukMpawRmhm}anj< tm>, teñämevänukampärthamahamajïänajaà tamaù |

nazyaMyaTmÉavSwae }andIpen ÉaSvta. 11. näçayämyätmabhävastho jïänadépena bhäsvatä || 11||


pr< äü pr< xam pivÇ< prm< Évan!, paraà brahma paraà dhäma pavitraà paramaà bhavän |

pué;< zañt< idVymaiddevmj< ivÉum!. 12. puruñaà çäçvataà divyamädidevamajaà vibhum || 12||

Aa÷STvam&;y> sveR devi;RnaRrdStwa, ähustvämåñayaù sarve devarñirnäradastathä |

Aistae devlae Vyas> Svy< cEv ävIi; me. 13. asito devalo vyäsaù svayaà caiva bravéñi me || 13||

svRmet†t< mNye yNma< vdis kezv, sarvametadåtaà manye yanmäà vadasi keçava |

n ih te ÉgvNVyiKt< ivÊdeRva n danva>. 14. na hi te bhagavanvyaktià vidurdevä na dänaväù || 14||

SvymevaTmnaTman< veTw Tv< pué;aeÄm, svayamevätmanätmänaà vettha tvaà puruñottama |

ÉUtÉavn ÉUtez devdev jgTpte. 15. bhütabhävana bhüteça devadeva jagatpate || 15||

vKtumhRSyze;e[ idVya ýaTmivÉUty>, vaktumarhasyaçeñeëa divyä hyätmavibhütayaù |

yaiÉivRÉUitiÉlaeRkainma<STv< VyaPy itóis. 16. yäbhirvibhütibhirlokänimäàstvaà vyäpya tiñöhasi || 16||

kw< iv*amh< yaeig<STva< sda piricNtyn!, kathaà vidyämahaà yogiàstväà sadä paricintayan |

ke;u ke;u c Éave;u icNTyae=is ÉgvNmya. 17. keñu keñu ca bhäveñu cintyo'si bhagavanmayä || 17||

ivStre[aTmnae yaeg< ivÉUit< c jnadRn, vistareëätmano yogaà vibhütià ca janärdana |

ÉUy> kwy t&iPtihR z&{vtae naiSt me=m&tm!. 18. bhüyaù kathaya tåptirhi çåëvato nästi me'måtam || 18||


hNt te kwiy:yaim idVya ýaTmivÉUty>, hanta te kathayiñyämi divyä hyätmavibhütayaù |

àaxaNyt> k…éïeó naSTyNtae ivStrSy me. 19. prädhänyataù kuruçreñöha nästyanto vistarasya me || 19||

AhmaTma gufakez svRÉUtazyiSwt>, ahamätmä guòäkeça sarvabhütäçayasthitaù |

Ahmaidí mXy< c ÉUtanamNt @v c. 20. ahamädiçca madhyaà ca bhütänämanta eva ca || 20||

AaidTyanamh< iv:[uJyaeRit;a< rivr<zuman!, ädityänämahaà viñëurjyo|tiñäà raviraàçumän |

mrIicmRétamiSm nKzÇa[amh< zzI. 21. marécirmarutämasmi nakçaträëämahaà çaçé || 21||

vedana< samvedae=iSm devanamiSm vasv>, vedänäà sämavedo'smi devänämasmi väsavaù |

#iNÔya[a< mníaiSm ÉUtanamiSm cetna. 22. indriyäëäà manaçcäsmi bhütänämasmi cetanä || 22||

éÔa[a< z»ríaiSm ivÄezae yKzrKzsam!, rudräëäà çaìkaraçcäsmi vitteço yakçarakçasäm |

vsUna< pavkíaiSm meé> izoir[amhm!. 23. vasünäà pävakaçcäsmi meruù çikhariëämaham || 23||

puraexsa< c muOy< ma< iviÏ pawR b&hSpitm!, purodhasäà ca mukhyaà mäà viddhi pärtha båhaspatim |

senanInamh< SkNd> srsamiSm sagr>. 24. senänénämahaà skandaù sarasämasmi sägaraù || 24||

mh;IR[a< É&gurh< igramSMyekmKzrm!, maharñéëäà bhågurahaà girämasmyekamakçaram |

y}ana< jpy}ae=iSm Swavra[a< ihmaly>. 25. yajïänäà japayajïo'smi sthävaräëäà himälayaù || 25||

AñTw> svRv&Kza[a< dev;IR[a< c nard>, açvatthaù sarvavåkçäëäà devarñéëäà ca näradaù |

gNxvaR[a< icÇrw> isÏana< kiplae muin>. 26. gandharväëäà citrarathaù siddhänäà kapilo muniù || 26||

%CcE>ïvsmñana< iviÏ mamm&taeÑvm!, uccaiùçravasamaçvänäà viddhi mämamåtodbhavam |

@eravt< gjeNÔa[a< nra[a< c nraixpm!. 27. airävataà gajendräëäà naräëäà ca narädhipam || 27||

Aayuxanamh< v¿< xenUnamiSm kamxukœ, äyudhänämahaà vajraà dhenünämasmi kämadhuk |

àjníaiSm kNdpR> spaR[amiSm vasuik>. 28. prajanaçcäsmi kandarpaù sarpäëämasmi väsukiù || 28||

AnNtíaiSm nagana< vé[ae yadsamhm!, anantaçcäsmi nägänäà varuëo yädasämaham |

ipt&[amyRma caiSm ym> s<ymtamhm!. 29. pitåëämaryamä cäsmi yamaù saàyamatämaham || 29||

àLhadíaiSm dETyana< kal> klytamhm!, pralhädaçcäsmi daityänäà kälaù kalayatämaham |

m&ga[a< c m&geNÔae=h< vEnteyí piKz[am!. 30. mågäëäà ca mågendro'haà vainateyaçca pakçiëäm || 30||

pvn> pvtamiSm ram> zôÉ&tamhm!, pavanaù pavatämasmi rämaù çastrabhåtämaham |

H;a[a< mkríaiSm ôaetsamiSm jaûvI. 31. jhañäëäà makaraçcäsmi strotasämasmi jähnavé || 31||

sgaR[amaidrNtí mXy< cEvahmjuRn, sargäëämädirantaçca madhyaà caivähamarjuna |

AXyaTmiv*a iv*ana< vad> àvdtamhm!. 32. adhyätmavidyä vidyänäà vädaù pravadatämaham || 32||

AKzra[amkarae=iSm ÖNÖ> samaiskSy c, akçaräëämakäro'smi dvandvaù sämäsikasya ca |

AhmevaKzy> kalae xata=h< ivñtaemuo>. 33. ahameväkçayaù kälo dhätä'haà viçvatomukhaù || 33||

m&Tyu> svRhríahmuÑví Éiv:ytam!, måtyuù sarvaharaçcähamudbhavaçca bhaviñyatäm |

kIitR> ïIvaR‹ narI[a< Sm&itmeRxa x&it> Kzma. 34. kértiù çrérväkca näréëäà småtirmedhä dhåtiù kçamä || 34||

b&hTsam twa saMna< gayÇI DNdsamhm!, båhatsäma tathä sämnäà gäyatré chandasämaham |

masana< magRzI;aeR=hm&tUna< k…sumakr>. 35. mäsänäà märgaçérño'hamåtünäà kusumäkaraù || 35||

*ut< DlytamiSm tejStejiSvnamhm!, dyutaà chalayatämasmi tejastejasvinämaham |

jyae=iSm Vyvsayae=iSm sÅv< sÅvvtamhm!. 36. jayo'smi vyavasäyo'smi sattvaà sattvavatämaham || 36||

v&:[Ina< vasudevae=iSm pa{fvana< xn<jy>, våñëénäà väsudevo'smi päëòavänäà dhanaïjayaù |

munInamPyh< Vyas> kvInamuzna kiv>. 37. munénämapyahaà vyäsaù kavénämuçanä kaviù || 37||

d{fae dmytamiSm nIitriSm ijgI;tam!, daëòo damayatämasmi nétirasmi jigéñatäm |

maEn< cEvaiSm guýana< }an< }anvtamhm!. 38. maunaà caiväsmi guhyänäà jïänaà jïänavatämaham || 38||

yCcaip svRÉUtana< bIj< tdhmjuRn, yaccäpi sarvabhütänäà béjaà tadahamarjuna |

n tdiSt ivna yTSyaNmya ÉUt< cracrm!. 39. na tadasti vinä yatsyänmayä bhütaà caräcaram || 39||

naNtae=iSt mm idVyana< ivÉUtIna< pr<tp, nänto'sti mama divyänäà vibhüténäà parantapa |

@; tUÎezt> àaeKtae ivÉUteivRStrae mya. 40. eña tüddeçataù prokto vibhütervistaro mayä || 40||

y*iÖÉUitmTsÅv< ïImËijRtmev va, yadyadvibhütimatsattvaà çrémadürjitameva vä |

tÄdevavgCD Tv< mm tejae<zs<Évm!. 41. tattadevävagaccha tvaà mama tejoàçasambhavam || 41||

Awva b÷nEten ik< }aten tvajuRn, athavä bahunaitena kià jïätena tavärjuna |

ivò_yahimd< k«TSnmeka<zen iSwtae jgt!. 42. viñöabhyähamidaà kåtsnamekäàçena sthito jagat || 42||



ivÉUityaegae nam dzmae=Xyay>. 10. vibhütiyogo näma daçamo'dhyäyaù || 10||

,0#N ,0#N |0in |0in

AwEkadzae=Xyay>, ivñêpdzRnyaeg> athaikädaço'dhyäyaù| (viçvarüpadarçanayogaù)


mdnu¢hay prm< guýmXyaTms<i}tm!, madanugrahäya paramaà guhyamadhyätmasaïjïitam |

yÅvyaeKt< vcSten maehae=y< ivgtae mm. 1. yattvayoktaà vacastena moho'yaà vigato mama || 1||

ÉvaPyyaE ih ÉUtana< ïutaE ivStrzae mya, bhaväpyayau hi bhütänäà çrutau vistaraço mayä |

TvÄ> kmlpÇaKz mahaTMymip caVyym!. 2. tvattaù kamalapaträkça mähätmyamapi cävyayam || 2||

@vmet*waTw TvmaTman< prmeñr, evametadyathättha tvamätmänaà parameçvara |

ÔòuimCDaim te êpmEñr< pué;aeÄm. 3. drañöumicchämi te rüpamaiçvaraà puruñottama || 3||

mNyse yid tCDKy< mya Ôòuimit àÉae, manyase yadi tacchakyaà mayä drañöumiti prabho |

yaegeñr ttae me Tv< dzRyaTmanmVyym!. 4. yogeçvara tato me tvaà darçayätmänamavyayam || 4||


pZy me pawR êpai[ ztzae=w shöz>, paçya me pärtha rüpäëi çataço'tha sahasraçaù |

nanaivxain idVyain nanav[aRk«tIin c. 5. nänävidhäni divyäni nänävarëäkåténi ca || 5||

pZyaidTyaNvsUn!éÔaniñnaE métStwa, paçyädityänvasünrudränaçvinau marutastathä |

bøNy†òpUvaRi[ pZyaíyaRi[ Éart. 6. bahünyadåñöapürväëi paçyäçcaryäëi bhärata || 6||

#hEkSw< jgTk«TSn< pZya* scracrm!, ihaikasthaà jagatkåtsnaà paçyädya sacaräcaram |

mm dehe gufakez yCcaNydœ ÔòuimCDis. 7. mama dehe guòäkeça yaccänyad drañöumicchasi || 7||

n tu ma< zKyse ÔòumnenEv SvcKzu;a, na tu mäà çakyase drañöumanenaiva svacakçuñä |

idVy< ddaim te cKzu> pZy me yaegmEñrm!. 8. divyaà dadämi te cakçuù paçya me yogamaiçvaram || 8||


@vmuKTva ttae rajNmhayaegeñrae hir>, evamuktvä tato räjanmahäyogeçvaro hariù |

dzRyamas pawaRy prm< êpmEñrm!. 9. darçayämäsa pärthäya paramaà rüpamaiçvaram || 9||

AnekvKÇnynmnekaÑ‚tdzRnm!, anekavaktranayanamanekädbhutadarçanam |

AnekidVyaÉr[< idVyanekae*tayuxm!. 10. anekadivyäbharaëaà divyänekodyatäyudham || 10||

idVymaLyaMbrxr< idVygNxanulepnm!, divyamälyämbaradharaà divyagandhänulepanam |

svaRíyRmy< devmnNt< ivñtaemuom!. 11. sarväçcaryamayaà devamanantaà viçvatomukham || 11||

idiv sUyRshöSy Éve*ugpÊiTwta, divi süryasahasrasya bhavedyugapadutthitä |

yid Éa> s†zI sa SyaÑasStSy mhaTmn>. 12. yadi bhäù sadåçé sä syädbhäsastasya mahätmanaù || 12||

tÇEkSw< jgTk«TSn< àivÉKtmnekxa, tatraikasthaà jagatkåtsnaà pravibhaktamanekadhä |

ApZyÎevdevSy zrIre pa{fvStda. 13. apaçyaddevadevasya çarére päëòavastadä || 13||

tt> s ivSmyaivòae ùòraema xn<jy>, tataù sa vismayäviñöo håñöaromä dhanaïjayaù |

à[My izrsa dev< k«taÁjilrÉa;t. 14. praëamya çirasä devaà kåtäïjalirabhäñata || 14||


pZyaim deva<Stv dev dehe paçyämi deväàstava deva dehe

sva¡Stwa ÉUtivze;s'œ"an!, sarväàstathä bhütaviçeñasaìghän |

äüa[mIz< kmlasnSw< brahmäëaméçaà kamaläsanasthaà

\;I—í svaRnurga<í idVyan!. 15. åñéàçca sarvänuragäàçca divyän || 15||

AnekbaødrvKÇneÇ< anekabähüdaravaktranetraà

pZyaim Tva< svRtae=nNtêpm!, paçyämi tväà sarvato'nantarüpam |

naNt< n mXy< n punStvaid< näntaà na madhyaà na punastavädià

pZyaim ivñeñr ivñêp. 16. paçyämi viçveçvara viçvarüpa || 16||

ikrIiqn< gidn< ci³[< c kiréöinaà gadinaà cakriëaà ca

tejaeraiz< svRtae dIiPtmNtm!, tejoräçià sarvato déptimantam |

pZyaim Tva< ÊinRrIKZy< smNtadœ paçyämi tväà durnirékçyaà samantäd

dIPtanlakR*uitmàmeym!. 17. déptänalärkadyutimaprameyam || 17||

TvmKzr< prm< veidtVy< tvamakçaraà paramaà veditavyaà

TvmSy ivñSy pr< inxanm!, tvamasya viçvasya paraà nidhänam |

TvmVyy> zañtxmRgaePta tvamavyayaù çäçvatadharmagoptä

snatnSTv< pué;ae mtae me. 18. sanätanastvaà puruño mato me || 18||

AnaidmXyaNtmnNtvIyRm! anädimadhyäntamanantavéryam

AnNtba÷< zizsUyRneÇm!, anantabähuà çaçisüryanetram |

pZyaim Tva< dIPt÷tazvKÇ< paçyämi tväà déptahutäçavaktraà

Svtejsa ivñimd< tpNtm!. 19. svatejasä viçvamidaà tapantam || 19||

*avap&iwVyaeirdmNtr< ih dyäväpåthivyoridamantaraà hi

VyaPt< TvyEken idzí svaR>, vyäptaà tvayaikena diçaçca sarväù |

†:qœvaÑ‚t< êpmu¢< tved< dåñövädbhutaà rüpamugraà tavedaà

laekÇy< àVyiwt< mhaTmn!. 20. lokatrayaà pravyathitaà mahätman || 20||

AmI ih Tva< surs'œ"a ivziNt amé hi tväà surasaìghä viçanti

keicÑIta> àaÁjlyae g&[iNt, kecidbhétäù präïjalayo gåëanti |

SvStITyuKTva mhi;RisÏs'œ"a> svastétyuktvä maharñisiddhasaìghäù

StuviNt Tva< StuitiÉ> pu:klaiÉ>. 21. stuvanti tväà stutibhiù puñkaläbhiù || 21||

éÔaidTya vsvae ye c saXya rudrädityä vasavo ye ca sädhyä

ivñeiñnaE métíae:mpaí, viçveçvinau marutaçcoñmapäçca |

gNxvRyKzasurisÏs'œ"a gandharvayakçäsurasiddhasaìghä

vIKzNte Tva< iviSmtaíEv sveR. 22. vékçante tväà vismitäçcaiva sarve || 22||

êp< mhÄe b÷vKÇneÇ< rüpaà mahatte bahuvaktranetraà

mhabahae b÷baøépadm!, mahäbäho bahubähürupädam |

bødr< b÷d<ò+akral< bahüdaraà bahudaàñöräkarälaà

†:qœva laeka> àVyiwtaStwahm!. 23. dåñövä lokäù pravyathitästathäham || 23||

nÉ>Sp&z< dIPtmnekv[¡ nabhaùspåçaà déptamanekavarëaà

VyaÄann< dIPtivzalneÇm!, vyättänanaà déptaviçälanetram |

†:qœva ih Tva< àVyiwtaNtraTma dåñövä hi tväà pravyathitäntarätmä

x&it< n ivNdaim zm< c iv:[ae. 24. dhåtià na vindämi çamaà ca viñëo || 24||

d<ò+akralain c te muoain daàñöräkaräläni ca te mukhäni

†:qœvEv kalanlsiÚÉain, dåñövaiva kälänalasannibhäni |

idzae n jane n lÉe c zmR diço na jäne na labhe ca çarma

àsId devez jgiÚvas. 25. praséda deveça jaganniväsa || 25||

AmI c Tva< x&traò+Sy puÇa> amé ca tväà dhåtaräñörasya puträù

sveR shEvavinpals'œ"E>, sarve sahaivävanipälasaìghaiù |

ÉI:mae Ôae[> sUtpuÇStwasaE bhéñmo droëaù sütaputrastathäsau

shaSmdIyErip yaexmuOyE>. 26. sahäsmadéyairapi yodhamukhyaiù || 26||

vKÇai[ te Tvrma[a ivziNt vakträëi te tvaramäëä viçanti

d<ò+akralain Éyankain, daàñöräkaräläni bhayänakäni |

keiciÖl¶a dznaNtre;u kecidvilagnä daçanäntareñu

s<†ZyNte cUi[RtEéÄma¼E>. 27. sandåçyante cürëitairuttamäìgaiù || 27||

ywa ndIna< bhvae=Mbuvega> yathä nadénäà bahavo'mbuvegäù

smuÔmevaiÉmuoa ÔviNt, samudrameväbhimukhä dravanti |

twa tvamI nrlaekvIra tathä tavämé naralokavérä

ivziNt vKÇa{yiÉivJvliNt. 28. viçanti vakträëyabhivijvalanti || 28||

ywa àdIPt< Jvln< pt¼a yathä pradéptaà jvalanaà pataìgä

ivziNt nazay sm&Ïvega>, viçanti näçäya samåddhavegäù |

twEv nazay ivziNt laeka> tathaiva näçäya viçanti lokäù

tvaip vKÇai[ sm&Ïvega>. 29. taväpi vakträëi samåddhavegäù || 29||

leilýse ¢sman> smNtat! lelihyase grasamänaù samantät

laekaNsm¢aNvdnEJvRliÑ>, lokänsamagränvadanairjvaladbhiù |

tejaeiÉrapUyR jgTsm¢< tejobhiräpürya jagatsamagraà

ÉasStvae¢a> àtpiNt iv:[ae. 30. bhäsastavogräù pratapanti viñëo || 30||

AaOyaih me kae Évanu¢êpae äkhyähi me ko bhavänugrarüpo

nmae=Stu te devvr àsId, namo'stu te devavara praséda |

iv}atuimCDaim ÉvNtma*< vijïätumicchämi bhavantamädyaà

n ih àjanaim tv àv&iÄm!. 31. na hi prajänämi tava pravåttim || 31||


kalae=iSm laekKzyk«Tàv&Ïae kälo'smi lokakçayakåtpravåddho

laekaNsmahtuRimh àv&Ä>, lokänsamähartumiha pravåttaù |

\te=ip Tva< n Éiv:yiNt sveR åte'pi tväà na bhaviñyanti sarve

ye=viSwta> àTynIke;u yaexa>. 32. ye'vasthitäù pratyanékeñu yodhäù || 32||

tSmaÅvmuiÄó yzae lÉSv tasmättvamuttiñöha yaço labhasva

ijTva zÇUn! Éu'œKñ raJy< sm&Ïm!, jitvä çatrün bhuìkçva räjyaà samåddham |

myEvEte inhta> pUvRmev mayaivaite nihatäù pürvameva

inimÄmaÇ< Év sVysaicn!. 33. nimittamätraà bhava savyasäcin || 33||

Ôae[< c ÉI:m< c jyÔw< c droëaà ca bhéñmaà ca jayadrathaà ca

k[¡ twaNyanip yaexvIran!, karëaà tathänyänapi yodhavérän |

mya hta<STv< jih maVyiwóa mayä hatäàstvaà jahi mävyathiñöhä

yuXySv jetais r[e spTnan!. 34. yudhyasva jetäsi raëe sapatnän || 34||


@tCÀ‚Tva vcn< kezvSy etacchrutvä vacanaà keçavasya

k«taÁjilveRpman> ikrIqI, kåtäïjalirvepamänaù kiréöé |

nmSk«Tva ÉUy @vah k«:[< namaskåtvä bhüya eväha kåñëaà

sgÌd< ÉItÉIt> à[My. 35. sagadgadaà bhétabhétaù praëamya || 35||


Swane ù;Ikez tv àkITyaR sthäne håñékeça tava prakértyäa|

jgTàù:yTynurJyte c, jagatprahåñyatyanurajyate ca |

rKza<is ÉItain idzae ÔviNt rakçäàsi bhétäni diço dravanti

sveR nmSyiNt c isÏs'œ"a>. 36. sarve namasyanti ca siddhasaìghäù || 36||

kSmaCc te n nmerNmhaTmn! kasmäcca te na nameranmahätman

grIyse äü[ae=PyaidkÇeR, garéyase brahmaëo'pyädikartre| |

AnNt devez jgiÚvas ananta deveça jaganniväsa

TvmKzr< sdsÄTpr< yt!. 37. tvamakçaraà sadasattatparaà yat || 37||

Tvmaiddev> pué;> pura[> tvamädidevaù puruñaù puräëaù

TvmSy ivñSy pr< inxanm!, tvamasya viçvasya paraà nidhänam |

veÄais ve*< c pr< c xam vettäsi vedyaà ca paraà ca dhäma

Tvya tt< ivñmnNtêp. 38. tvayä tataà viçvamanantarüpa || 38||

vayuyRmae=i¶vRé[> zza»> väyuryamo'gnirvaruëaù çaçäìkaù

àjapitSTv< àiptamhí, prajäpatistvaà prapitämahaçca |

nmae nmSte=Stu shök«Tv> namo namaste'stu sahasrakåtvaù

puní ÉUyae=ip nmae nmSte. 39. punaçca bhüyo'pi namo namaste || 39||

nm> purStadw p&ótSte namaù purastädatha påñöhataste

nmae=Stu te svRt @v svR, namo'stu te sarvata eva sarva |

AnNtvIyaRimtiv³mSTv< anantavéryämitavikramastvaà

sv¡ smaPnaei; ttae=is svR>. 40. sarvaà samäpnoñi tato'si sarvaù || 40||

soeit mTva àsÉ< yÊKt< sakheti matvä prasabhaà yaduktaà

he k«:[ he yadv he soeit, he kåñëa he yädava he sakheti |

Ajanta mihman< tved< ajänatä mahimänaà tavedaà

mya àmadaTà[yen va=ip. 41. mayä pramädätpraëayena vä'pi || 41||

yCcavhasawRmsTk«tae=is yaccävahäsärthamasatkåto'si

ivharzYyasnÉaejne;u, vihäraçayyäsanabhojaneñu |

@kae=wvaPyCyut tTsmKz< eko'thaväpyacyuta tatsamakçaà

tTKzamye Tvamhmàmeym!. 42. tatkçämaye tvämahamaprameyam || 42||

iptais laekSy cracrSy pitäsi lokasya caräcarasya

TvmSy pUJyí guégRrIyan!, tvamasya püjyaçca gururgaréyän |

n TvTsmae=STy_yixk> k…tae=Nyae na tvatsamo'styabhyadhikaù kuto'nyo

laekÇye=PyàitmàÉav. 43. lokatraye'pyapratimaprabhäva || 43||

tSmaTà[My ài[xay kay< tasmätpraëamya praëidhäya käyaà

àsadye TvamhmIzmIf(m!, prasädaye tvämahaméçaméòyam |

iptev puÇSy soev sOyu> piteva putrasya sakheva sakhyuù

iày> iàyayahRis dev saeFum!. 44. priyaù priyäyärhasi deva soòhum || 44||

A†òpUv¡ ùi;tae=iSm †:qœva adåñöapürvaà håñito'smi dåñövä

Éyen c àVyiwt< mnae me, bhayena ca pravyathitaà mano me |

tdev me dzRy dev êp< tadeva me darçaya deva rüpaà

àsId devez jgiÚvas. 45. praséda deveça jaganniväsa || 45||

ikrIiqn< gidn< c³hSt< kiréöinaà gadinaà cakrahastaà

#CDaim Tva< Ôòumh< twEv, icchämi tväà drañöumahaà tathaiva |

tenEv êpe[ ctuÉuRjen tenaiva rüpeëa caturbhujena

shöbahae Év ivñmUteR. 46. sahasrabäho bhava viçvamürte || 46||


mya àsÚen tvajuRned< mayä prasannena tavärjunedaà

êp< pr< dizRtmaTmyaegat!, rüpaà paraà darçitamätmayogät |

tejaemy< ivñmnNtma*< tejomayaà viçvamanantamädyaà

yNme TvdNyen n †òpUvRm!. 47. yanme tvadanyena na dåñöapürvam || 47||

n ved y}aXyynEnR danE> na veda yajïädhyayanairna dänaiù

n c i³yaiÉnR tpaeiÉé¢E>, na ca kriyäbhirna tapobhirugraiù |

@v<êp> zKy Ah< n&laeke evaàrüpaù çakya ahaà nåloke

Ôòu< TvdNyen k…éàvIr. 48. drañöuà tvadanyena kurupravéra || 48||

ma te Vywa ma c ivmUFÉavae mä te vyathä mä ca vimüòhabhävo

†:qœva êp< "aermI†'œmmedm!, dåñövä rüpaà ghoramédåìmamedam |

VypetÉI> àItmna> punSTv< vyapetabhéù prétamanäù punastvaà

tdev me êpimd< àpZy. 49. tadeva me rüpamidaà prapaçya || 49||


#TyjuRn< vasudevStwaeKTva ityarjunaà väsudevastathoktvä

Svk< êp< dzRyamas ÉUy>, svakaà rüpaà darçayämäsa bhüyaù |

Aañasyamas c ÉItmen<

äçväsayämäsa ca bhétamenaà

ÉUTva pun> saEMyvpumRhaTma. 50. bhütvä punaù saumyavapurmahätmä || 50||


†:qœved< manu;< êp< tv saEMy< jnadRn, dåñövedaà mänuñaà rüpaà tava saumyaà janärdana |

#danImiSm s<v&Ä> sceta> àk«it< gt>. 51. idänémasmi saàvåttaù sacetäù prakåtià gataù || 51||


suÊdRzRimd< êp< †:qœvanis yNmm, sudurdarçamidaà rüpaà dåñövänasi yanmama |

deva APySy êpSy inTy< dzRnkai'œKz[>. 52. devä apyasya rüpasya nityaà darçanakäìkçiëaù || 52||

nah< vedEnR tpsa n danen n ceJyya, nähaà vedairna tapasä na dänena na cejyayä |

zKy @v<ivxae Ôòu< †òvanis ma< ywa. 53. çakya evaàvidho drañöuà dåñöavänasi mäà yathä || 53||

ÉKTya TvnNyya zKy Ahmev<ivxae=juRn, bhaktyä tvananyayä çakya ahamevaàvidho'rjuna |

}atu< Ôòu< c tTven àveòu< c pr<tp. 54.

jïätuà drañöuà ca tatvena praveñöuà ca parantapa || 54||

mTkmRk«NmTprmae mÑKt> s¼vijRt>, matkarmakånmatparamo madbhaktaù saìgavarjitaù |

invERr> svRÉUte;u y> s mameit pa{fv. 55. nirvairaù sarvabhüteñu yaù sa mämeti päëòava || 55||



ivñêpdzRnyaegae namEkadzae=Xyay>. 11. viçvarüpadarçanayogo nämaikädaço'dhyäyaù || 11||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw Öadzae=Xyay>, ÉiKtyaeg> atha dvädaço'dhyäyaù| (bhaktiyogaù)


@v< sttyuKta ye ÉKtaSTva< pyuRpaste, evaà satatayuktä ye bhaktästväà paryupäsate |

ye caPyKzrmVyKt< te;a< ke yaegivÄma>. 1. ye cäpyakçaramavyaktaà teñäà ke yogavittamäù || 1||

ïIÉgvanuvac çrébhagavänuväca

mYyaveZy mnae ye ma< inTyyuKta %paste, mayyäveçya mano ye mäà nityayuktä upäsate |

ïÏya pryaepeta> te me yuKttma mta>. 2. çraddhayä parayopetäù te me yuktatamä matäù || 2||

ye TvKzrmindeRZy< AVyKt< pyuRpaste, ye tvakçaramanirdeçyam avyaktaà paryupäsate |

svRÇgmic<Ty<c kªqSw< Acl<Øuvm!. 3. sarvatragamacintyaïca küöastham acalandhruvam || 3||

s<inyMyeiNÔy¢am< svRÇ smbuÏya>, sanniyamyendriyagrämaà sarvatra samabuddhayäù |

te àaPnuviNt mamev svRÉUtihte rta>. 4. te präpnuvanti mämeva sarvabhütahite ratäù || 4||

Klezae=ixktrSte;a< AVyKtasKtcetsam!. kleço'dhikatarasteñäm avyaktäsaktacetasäm ||

AVyKtaih gitÊR>om! dehviÑrvaPyte. 5. avyaktähi gatirduùkham dehavadbhiraväpyate || 5||

ye tu svaRi[ kmaRi[ miy s<NySy mTpr>, ye tu sarväëi karmäëi mayi sannyasya matparaù |

AnNyenEv yaegen ma< XyayNt %paste. 6. ananyenaiva yogena mäà dhyäyanta upäsate || 6||

te;amh< smuÏtaR m&Tyus<sarsagrat!, teñämahaà samuddhartä måtyusaàsärasägarät |

Évaim n icraTpawR mYyaveiztcetsam!. 7. bhavämi na cirätpärtha mayyäveçitacetasäm || 7||

mYyev mn AaxTSv miy buiÏ< invezy, mayyeva mana ädhatsva mayi buddhià niveçaya |

invis:yis mYyev At ^Xv¡ n s<zy>. 8. nivasiñyasi mayyeva ata ürdhva|à na saàçayaù || 8||

AwicÄ< smaxatu< n zKnaei; miy iSwrm!, athacittaà samädhätuà na çaknoñi mayi sthiram |

A_yasyaegen ttae maimCDaPtu< xn<jy. 9. abhyäsayogena tato mämicchäptuà dhanaïjaya || 9||

A_yase=PysmwaeR=is mTkmRprmae Év, abhyäse'pyasamartho'si matkarmaparamo bhava |

mdwRmip kmaRi[ k…vRiNsiÏmvaPSyis. 10. madarthamapi karmäëi kurvansiddhimaväpsyasi || 10||

AwEtdPyzKtae=is ktu¡ m*aegmaiït>, athaitadapyaçakto'si kartuà madyogamäçritaù |

svRkmR)lTyag< tt> k…é ytaTmvan!. 11. sarvakarmaphalatyägaà tataù kuru yatätmavän || 11||

ïeyae ih }anm_yasaJ}anaÏ(an< iviz:yte, çreyo hi jïänamabhyäsäjjïänäddhyänaà viçiñyate |

XyanaTkmR)lTyagSTyagaCDa<itrnNtrm!. 12. dhyänätkarmaphalatyägastyägäcchäntiranantaram || 12||

AÖeòa svRÉUtana< mEÇ> ké[ @v c, adveñöä sarvabhütänäà maitraù karuëa eva ca |

inmRmae inrh»ar> smÊ>osuo> KzmI. 13. nirmamo nirahaìkäraù samaduùkhasukhaù kçamé || 13||

s<tuò> stt< yaegI ytaTma †Finíy>, santuñöaù satataà yogé yatätmä dåòhaniçcayaù |

mYyipRtmnaebuiÏyaeR mÑKt> s me iày>. 14. mayyarpitamanobuddhiryo madbhaktaù sa me priyaù || 14||

ySmaÚaeiÖjte laekae laekaÚaeiÖjte c y>, yasmännodvijate loko lokännodvijate ca yaù |

h;aRm;RÉyaeÖegEmuRKtae y> s c me iày>. 15. harñämarñabhayodvegairmukto yaù sa ca me priyaù || 15||

AnpeKz> zuicdRKz %dasInae gtVyw>, anapekçaù çucirdakça udäséno gatavyathaù |

svaRrMÉpirTyagI yae mÑKt> s me iày>. 16. sarvärambhaparityägé yo madbhaktaù sa me priyaù || 16||

yae n ù:yit n Öeiò n zaecit n ka'œKzit, yo na håñyati na dveñöi na çocati na käìkçati |

zuÉazuÉpirTyagI ÉiKtmaNy> s me iày>. 17. çubhäçubhaparityägé bhaktimänyaù sa me priyaù || 17||

sm> zÇaE c imÇe c twa manapmanyae>, samaù çatrau ca mitre ca tathä mänäpamänayoù |

zItae:[suoÊ>oe;u sm> s¼ivvijRt>. 18. çétoñëasukhaduùkheñu samaù saìgavivarjitaù || 18||

tuLyinNdaStuitmaERnI s<tuòae yen kenict!, tulyanindästutirmauné santuñöo yena kenacit |

Ainket> iSwrmitÉRiKtmaNme iàyae nr>. 19. aniketaù sthiramatirbhaktimänme priyo naraù || 19||

ye tu xMyaRm&timd< ywaeKt< pyuRpaste, ye tu dharmyäamåtamidaà yathoktaà paryupäsate |

ïÎxana mTprma ÉKtaSte=tIv me iàya>. 20. çraddadhänä matparamä bhaktäste'téva me priyäù || 20||



ÉiKtyaegae nam Öadzae=Xyay>. 12. bhaktiyogo näma dvädaço'dhyäyaù || 12||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw Çyaedzae=Xyay>, KzeÇKzeÇ}ivÉagyaeg> atha trayodaço'dhyäyaù| (kçetrakçetrajïavibhägayogaù)


àk«it< pué;< cEv KzeÇ< KzeÇ}mev c, prakåtià puruñaà caiva kçetraà kçetrajïameva ca |

@tÖeidtuimCDaim }an< }ey< c kezv. 1. etadveditumicchämi jïänaà jïeyaà ca keçava || 1||


#d< zrIr< kaENtey KzeÇimTyiÉxIyte, idaà çaréraà kaunteya kçetramityabhidhéyate |

@t*ae veiÄ t< àa÷> KzeÇ} #it tiÖd>. 2. etadyo vetti taà prähuù kçetrajïa iti tadvidaù || 2||

KzeÇ}< caip ma< iviÏ svRKzeÇe;u Éart, kçetrajïaà cäpi mäà viddhi sarvakçetreñu bhärata |

KzeÇKzeÇ}yae}aRn< yÄJ}an< mt< mm. 3. kçetrakçetrajïayorjïänaà yattajjïänaà mataà mama || 3||

tTKzeÇ< yCc ya†‹ yiÖkair ytí yt!, tatkçetraà yacca yädåkca yadvikäri yataçca yat |

s c yae yTàÉaví tTsmasen me z&[u. 4. sa ca yo yatprabhävaçca tatsamäsena me çåëu || 4||

\i;iÉbR÷xa gIt< DNdaeiÉivRivxE> p&wkœ, åñibhirbahudhä gétaà chandobhirvividhaiù påthak |

äüsUÇpdEíEv hetumiÑivRiniítE>. 5. brahmasütrapadaiçcaiva hetumadbhirviniçcitaiù || 5||

mhaÉUtaNyh<karae buiÏrVyKtmev c, mahäbhütänyahaìkäro buddhiravyaktameva ca |

#iNÔyai[ dzEk< c p<c ceiNÔygaecra>. 6. indriyäëi daçaikaà ca païca cendriyagocaräù || 6||

#CDa Öe;> suo< Ê>o< s<"atíetna x&it>, icchä dveñaù sukhaà duùkhaà saìghätaçcetanä dhåtiù |

@tTKzeÇ< smasen sivkarmudaùtm!. 7. etatkçetraà samäsena savikäramudähåtam || 7||

AmainTvmdiMÉTvmih<sa KzaiNtrajRvm!, amänitvamadambhitvamahiàsä kçäntirärjavam |

AacayaeRpasn< zaEc< SwEyRmaTmivin¢h>. 8. äcäryopäsanaà çaucaà sthairyamätmavinigrahaù || 8||

#iNÔyaweR;u vEraGymnh<kar @v c, indriyärtheñu vairägyamanahaìkära eva ca |

jNmm&TyujraVyaixÊ>odae;anudzRnm!. 9. janmamåtyujarävyädhiduùkhadoñänudarçanam || 9||

AsiKtrniÉ:v¼> puÇdarg&haid;u, asaktiranabhiñvaìgaù putradäragåhädiñu |

inTy< c smicÄTvimòainòaeppiÄ;u. 10. nityaà ca samacittatvamiñöäniñöopapattiñu || 10||

miy canNyyaegen ÉiKtrVyiÉcair[I, mayi cänanyayogena bhaktiravyabhicäriëé |

ivivKtdezseivTvmritjRns<sid. 11. viviktadeçasevitvamaratirjanasaàsadi || 11||

AXyaTm}aninTyTv< tÅv}anawRdzRnm!, adhyätmajïänanityatvaà tattvajïänärthadarçanam |

@tJ}animit àaeKtm}an< ydtae=Nywa. 12. etajjïänamiti proktamajïänaà yadato'nyathä || 12||

}ey< yÄTàvKZyaim yJ}aTva=m&tmîute, jïeyaà yattatpravakçyämi yajjïätvä'måtamaçnute |

AnaidmTpr< äü n sÄÚasÊCyte. 13. anädimatparaà brahma na sattannäsaducyate || 13||

svRt> pai[pad< tTsvRtae=iKzizraemuom!, sarvataù päëipädaà tatsarvato'kçiçiromukham |

svRt> ïuitmLlaeke svRmav&Ty itóit. 14. sarvataù çrutimalloke sarvamävåtya tiñöhati || 14||

sveRiNÔygu[aÉas< sveRiNÔyivvijRtm!, sarvendriyaguëäbhäsaà sarvendriyavivarjitam |

AsKt< svRÉ&CcEv inguR[< gu[ÉaeKt& c. 15. asaktaà sarvabhåccaiva nirguëaà guëabhoktå ca || 15||

bihrNtí ÉUtanamcr< crmev c, bahirantaçca bhütänämacaraà carameva ca |

sUKZmTvaÄdiv}ey< ËrSw< caiNtke c tt!. 16. sükçmatvättadavijïeyaà dürasthaà cäntike ca tat || 16||

AivÉKt< c ÉUte;u ivÉKtimv c iSwtm!, avibhaktaà ca bhüteñu vibhaktamiva ca sthitam |

ÉUtÉt&R c tJ}ey< ¢is:[u àÉiv:[u c. 17. bhütabhartå ca tajjïeyaà grasiñëu prabhaviñëu ca || 17||

Jyaeit;amip tJJyaeitStms> prmuCyte, jyotiñämapi tajjyotistamasaù paramucyate |

}an< }ey< }angMy< ùid svRSy iviótm!. 18. jïänaà jïeyaà jïänagamyaà hådi sarvasya viñöhitam || 18||

#it KzeÇ< twa }an< }ey< caeKt< snast>, iti kçetraà tathä jïänaà jïeyaà coktaà sanäsataù |

mÑKt @tiÖ}ay mÑavayaepp*te. 19. madbhakta etadvijïäya madbhäväyopapadyate || 19||

àk«it< pué;< cEv iv*naid %Éavip, prakåtià puruñaà caiva vidyanädi ubhävapi |

ivkara<í gu[a<íEv iviÏ àk«its<Évan!. 20. vikäräàçca guëäàçcaiva viddhi prakåtisambhavän || 20||

kayRkar[kt&RTve hetu> àk«itéCyte, käryakäraëakartåtve hetuù prakåtirucyate |

pué;> suoÊ>oana< ÉaeKt&Tve hetuéCyte. 21. puruñaù sukhaduùkhänäà bhoktåtve heturucyate || 21||

pué;> àk«itSwae ih Éu'œKte àk«itjaNgu[an!, puruñaù prakåtistho hi bhuìkte prakåtijänguëän |

kar[< gu[s¼ae=Sy sds*aeinjNmsu. 22. käraëaà guëasaìgo'sya sadasadyonijanmasu || 22||

%pÔòanumNta c ÉtaR ÉaeKta mheñr>, upadrañöänumantä ca bhartä bhoktä maheçvaraù |

prmaTmeit caPyuKtae dehe=iSmNpué;> pr>. 23. paramätmeti cäpyukto dehe'sminpuruñaù paraù || 23||

y @v< veiÄ pué;< àk«it< c gu[E> sh, ya evaà vetti puruñaà prakåtià ca guëaiù saha |

svRwa vtRmanae=ip n s ÉUyae=iÉjayte. 24. sarvathä vartamäno'pi na sa bhüyo'bhijäyate || 24||

XyanenaTmin pZyiNt keicdaTmanmaTmna, dhyänenätmani paçyanti kecidätmänamätmanä |

ANye sa'œOyen yaegen kmRyaegen capre. 25. anye säìkhyena yogena karmayogena cäpare || 25||

ANye TvevmjanNt> ïuTvaNye_y %paste, anye tvevamajänantaù çrutvänyebhya upäsate |

te=ip caittrNTyev m&Tyu< ïuitpray[a>. 26. te'pi cätitarantyeva måtyuà çrutiparäyaëäù || 26||

yavTs<jayte ik<icTsÅv< Swavrj¼mm!, yävatsaïjäyate kiïcitsattvaà sthävarajaìgamam |

KzeÇKzeÇ}s<yaegaÄiÖiÏ Ért;RÉ. 27. kçetrakçetrajïasaàyogättadviddhi bharatarñabha || 27||

sm< sveR;u ÉUte;u itóNt< prmeñrm! samaà sarveñu bhüteñu tiñöhantaà parameçvaram

ivnZyTSvivnZyNt< y> pZyit s pZyit. 28. vinaçyatsvavinaçyantaà yaù paçyati sa paçyati || 28||

sm< pZyiNh svRÇ smviSwtmIñrm!, samaà paçyanhi sarvatra samavasthitaméçvaram |

n ihnSTyaTmnaTman< ttae yait pra< gitm!. 29. na hinastyätmanätmänaà tato yäti paräà gatim || 29||

àk«TyEv c kmaRi[ i³yma[ain svRz>, prakåtyaiva ca karmäëi kriyamäëäni sarvaçaù |

y> pZyit twaTmanmktaRr< s pZyit. 30. yaù paçyati tathätmänamakartäraà sa paçyati || 30||

yda ÉUtp&wGÉavmekSwmnupZyit, yadä bhütapåthagbhävamekasthamanupaçyati |

tt @v c ivStar< äü s<p*te tda. 31. tata eva ca vistäraà brahma sampadyate tadä || 31||

AnaidTvaiÚguR[TvaTprmaTmaymVyy>, anäditvännirguëatvätparamätmäyamavyayaù |

zrIrSwae=ip kaENtey n kraeit n ilPyte. 32. çarérastho'pi kaunteya na karoti na lipyate || 32||

ywa svRgt< saEKZMyadakaz< naepilPyte, yathä sarvagataà saukçmyädäkäçaà nopalipyate |

svRÇaviSwtae dehe twaTma naepilPyte. 33. sarvaträvasthito dehe tathätmä nopalipyate || 33||

ywa àkazyTyek> k«TSn< laekimm< riv>, yathä prakäçayatyekaù kåtsnaà lokamimaà raviù |

KzeÇ< KzeÇI twa k«TSn< àkazyit Éart. 34. kçetraà kçetré tathä kåtsnaà prakäçayati bhärata || 34||

KzeÇKzeÇ}yaerevmNtr< }ancKzu;a, kçetrakçetrajïayorevamantaraà jïänacakçuñä |

ÉUtàk«itmaeKz< c ye ivÊyaRiNt te prm!. 35. bhütaprakåtimokçaà ca ye viduryänti te param || 35||



KzeÇKzeÇ}ivÉagyaegae nam Çyaedzae=Xyay>. 13. kçetrakçetrajïavibhägayogo näma trayodaço'dhyäyaù || 13||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw ctudRzae=Xyay>, gu[ÇyivÉagyaeg> atha caturdaço'dhyäyaù| (guëatrayavibhägayogaù)


pr< ÉUy> àvKZyaim }anana< }anmuÄmm!, paraà bhüyaù pravakçyämi jïänänäà jïänamuttamam |

yJ}aTva muny> sveR pra< isiÏimtae gta>. 1. yajjïätvä munayaù sarve paräà siddhimito gatäù || 1||

#d< }anmupaiïTy mm saxMyRmagta>, idaà jïänamupäçritya mama sädharmyamägatäù |

sgeR=ip naepjayNte àlye n VywiNt c. 2. sarge'pi nopajäyante pralaye na vyathanti ca || 2||

mm yaeinmRhdœ äü tiSmNgÉ¡ dxaMyhm!, mama yonirmahad brahma tasmingarbhaà dadhämyaham |

s<Év> svRÉUtana< ttae Évit Éart. 3. sambhavaù sarvabhütänäà tato bhavati bhärata || 3||

svRyaein;u kaENtey mUtRy> s<ÉviNt ya>, sarvayoniñu kaunteya mürtayaù sambhavanti yäù |

tasa< äü mh*aeinrh< bIjàd> ipta. 4. täsäà brahma mahadyonirahaà béjapradaù pitä || 4||

sÅv< rjStm #it gu[a> àk«itsMÉva>, sattvaà rajastama iti guëäù prakåtisambhaväù |

inbXniNt mhabahae dehe deihnmVyym!. 5. nibadhnanti mahäbäho dehe dehinamavyayam || 5||

tÇ sÅv< inmRlTvaTàkazkmnamym!, tatra sattvaà nirmalatvätprakäçakamanämayam |

suos¼en bXnait }ans¼en can". 6. sukhasaìgena badhnäti jïänasaìgena cänagha || 6||

rjae ragaTmk< iviÏ t&:[as¼smuÑvm!, rajo rägätmakaà viddhi tåñëäsaìgasamudbhavam |

tiÚbXnait kaENtey kmRs¼en deihnm!. 7. tannibadhnäti kaunteya karmasaìgena dehinam || 7||

tmSTv}anj< iviÏ maehn< svRdeihnam!, tamastvajïänajaà viddhi mohanaà sarvadehinäm |

àmadalSyinÔaiÉStiÚbXnait Éart. 8. pramädälasyanidräbhistannibadhnäti bhärata || 8||

sÅv< suoe s<jyit rj> kmRi[ Éart, sattvaà sukhe saïjayati rajaù karmaëi bhärata |

}anmav&Ty tu tm> àmade s<jyTyut. 9. jïänamävåtya tu tamaù pramäde saïjayatyuta || 9||

rjStmíaiÉÉUy sÅv< Évit Éart, rajastamaçcäbhibhüya sattvaà bhavati bhärata |

rj> sÅv< tmíEv tm> sÅv< rjStwa. 10. rajaù sattvaà tamaçcaiva tamaù sattvaà rajastathä || 10||

svRÖare;u dehe=iSmNàkaz %pjayte, sarvadväreñu dehe'sminprakäça upajäyate |

}an< yda tda iv*aiÖv&Ï< sÅvimTyut. 11. jïänaà yadä tadä vidyädvivåddhaà sattvamityuta || 11||

laeÉ> àv&iÄrarMÉ> kmR[amzm> Sp&ha, lobhaù pravåttirärambhaù karmaëämaçamaù spåhä |

rjSyetain jayNte ivv&Ïe Ért;RÉ. 12. rajasyetäni jäyante vivåddhe bharatarñabha || 12||

Aàkazae=àv&iÄí àmadae maeh @v c, aprakäço'pravåttiçca pramädo moha eva ca |

tmSyetain jayNte ivv&Ïe k…énNdn. 13. tamasyetäni jäyante vivåddhe kurunandana || 13||

yda sÅve àv&Ïe tu àly< yait dehÉ&t!, yadä sattve pravåddhe tu pralayaà yäti dehabhåt |

tdaeÄmivda< laekanmlaNàitp*te. 14. tadottamavidäà lokänamalänpratipadyate || 14||

rjis àly< gTva kmRsi¼;u jayte, rajasi pralayaà gatvä karmasaìgiñu jäyate |

twa àlInStmis mUFyaein;u jayte. 15. tathä pralénastamasi müòhayoniñu jäyate || 15||

kmR[> suk«tSya÷> saiÅvk< inmRl< )lm!, karmaëaù sukåtasyähuù sättvikaà nirmalaà phalam |

rjsStu )l< Ê>om}an< tms> )lm!. 16. rajasastu phalaà duùkhamajïänaà tamasaù phalam || 16||

sÅvaTs<jayte }an< rjsae laeÉ @v c, sattvätsaïjäyate jïänaà rajaso lobha eva ca |

àmadmaehaE tmsae Évtae=}anmev c. 17. pramädamohau tamaso bhavato'jïänameva ca || 17||

^Xv¡ gCDiNt sÅvSwa mXye itóiNt rajsa>, ürdhva|à gacchanti sattvasthä madhye tiñöhanti räjasäù |

j"Nygu[v&iÄSwa Axae gCDiNt tamsa>. 18. jaghanyaguëavåttisthä adho gacchanti tämasäù || 18||

naNy< gu[e_y> ktaRr< yda ÔòanupZyit, nänyaà guëebhyaù kartäraà yadä drañöänupaçyati |

gu[e_yí pr< veiÄ mÑav< sae=ixgCDit. 19. guëebhyaçca paraà vetti madbhävaà so'dhigacchati || 19||

gu[anetantITy ÇINdehI dehsmuÑvan!, guëänetänatétya tréndehé dehasamudbhavän |

jNmm&TyujraÊ>oEivRmuKtae=m&tmîute. 20. janmamåtyujaräduùkhairvimukto'måtamaçnute || 20||


kEilR¼EôINgu[anetantItae Évit àÉae, kairliìgaistrénguëänetänatéto bhavati prabho |

ikmacar> kw< cEta<ôINgu[anitvtRte. 21. kimäcäraù kathaà caitäàstrénguëänativartate || 21||


àkaz< c àv&iÄ< c maehmev c pa{fv, prakäçaà ca pravåttià ca mohameva ca päëòava |

t Öeiò s<àv&Äain n inv&Äain ka'œKzit. 22. ta dveñöi sampravåttäni na nivåttäni käìkçati || 22||

%dasInvdasInae gu[EyaeR n ivcaLyte, udäsénavadäséno guëairyo na vicälyate |

gu[a vtRNt #Tyev yae=vitóit ne¼te. 23. guëä vartanta ityeva yo'vatiñöhati neìgate || 23||

smÊ>osuo> SvSw> smlaeòaZmka<cn>, samaduùkhasukhaù svasthaù samaloñöäçmakäïcanaù |

tuLyiàyaiàyae xIrStuLyinNdaTms<Stuit>. 24. tulyapriyäpriyo dhérastulyanindätmasaàstutiù || 24||

manapmanyaeStuLyStuLyae imÇairpKzyae>, mänäpamänayostulyastulyo miträripakçayoù |

svaRrMÉpirTyagI gu[atIt> s %Cyte. 25. sarvärambhaparityägé guëätétaù sa ucyate || 25||

ma< c yae=VyiÉcare[ ÉiKtyaegen sevte, mäà ca yo'vyabhicäreëa bhaktiyogena sevate |

s gu[aNsmtITyEtaNäüÉUyay kLpte. 26. sa guëänsamatétyaitänbrahmabhüyäya kalpate || 26||

äü[ae ih àitóahmm&tSyaVyySy c, brahmaëo hi pratiñöhähamamåtasyävyayasya ca |

zañtSy c xmRSy suoSyEkaiNtkSy c. 27. çäçvatasya ca dharmasya sukhasyaikäntikasya ca || 27||



gu[ÇyivÉagyaegae nam ctudRzae=Xyay>. 14. guëatrayavibhägayogo näma caturdaço'dhyäyaù || 14||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw p<cdzae=Xyay>, pué;aeÄmyaeg> atha païcadaço'dhyäyaù| (puruñottamayogaù)


^XvRmUlmx>zaomñTw< àa÷rVyym!, ürdhvamülamadhaùçäkhamaçvatthaà prähuravyayam |

DNda<is ySy p[aRin ySt< ved s vedivt!. 1. chandäàsi yasya parëäni yastaà veda sa vedavit || 1||

AxíaeXv¡ às&taStSy zaoa adhaçcordhva|à prasåtästasya çäkhä

gu[àv&Ïa iv;yàvala>, guëapravåddhä viñayapraväläù |

Axí mUlaNynus<ttain adhaçca mülänyanusantatäni

kmaRnubNxIin mnu:ylaeke. 2. karmänubandhéni manuñyaloke || 2||

n êpmSyeh twaepl_yte na rüpamasyeha tathopalabhyate

naNtae n caidnR c s<àitóa, nänto na cädirna ca sampratiñöhä |

AñTwmen< suivêFmUl< açvatthamenaà suvirüòhamülaà

As¼zôe[ †Fen iDÅva. 3. asaìgaçastreëa dåòhena chittvä || 3||

tt> pd< tTpirmaigRtVy< tataù padaà tatparimärgitavyaà

yiSmNgta n invtRiNt ÉUy>, yasmingatä na nivartanti bhüyaù |

tmev ca*< pué;< àp*e, tameva cädyaà puruñaà prapadye |

yt> àv&iÄ> às&ta pura[I. 4. yataù pravåttiù prasåtä puräëé || 4||

inmaRnmaeha ijts¼dae;a nirmänamohä jitasaìgadoñä

AXyaTminTya ivinv&Äkama>, adhyätmanityä vinivåttakämäù |

ÖNÖEivRmuKta> suoÊ>os<}E> dvandvairvimuktäù sukhaduùkhasaïjïaiù

gCDNTymUFa> pdmVyy< tt!. 5. gacchantyamüòhäù padamavyayaà tat || 5||

n tÑasyte sUyaeR n zza»ae n pavk>, na tadbhäsayate süryo na çaçäìko na pävakaù |

yÌTva n invt¡te tÏam prm< mm. 6. yadgatvä na nivartante taddhäma paramaà mama || 6||

mmEva<zae jIvlaeke jIvÉUt> snatn>, mamaiväàço jévaloke jévabhütaù sanätanaù |

mn>;óanIiNÔyai[ àk«itSwain k;Rit. 7. manaùñañöhänéndriyäëi prakåtisthäni karñati || 7||

zrIr< ydvaPnaeit yCcaPyuT³amtIñr>, çaréraà yadaväpnoti yaccäpyutkrämatéçvaraù |

g&ihTvEtain s<yait vayug¡xainvazyat!. 8. gåhitvaitäni saàyäti väyurgandhäniväçayät || 8||

ïaeÇ< cKzu> SpzRn< c rsn< ºa[mev c, çrotraà cakçuù sparçanaà ca rasanaà ghräëameva ca |

Aixóay mníay< iv;yanupsevte. 9. adhiñöhäya manaçcäyaà viñayänupasevate || 9||

%T³amNt< iSwt< va=ip Éu<jan< va gu[aiNvtm!, utkrämantaà sthitaà vä'pi bhuïjänaà vä guëänvitam |

ivmUFa nanupZyiNt pZyiNt }ancKzu;>. 10. vimüòhä nänupaçyanti paçyanti jïänacakçuñaù || 10||

ytNtae yaeigníEn< pZyNTyaTmNyviSwtm!, yatanto yoginaçcainaà paçyantyätmanyavasthitam |

ytNtae=Pyk«taTmanae nEn< pZy<Tycets>. 11. yatanto'pyakåtätmäno nainaà paçyantyacetasaù || 11||

ydaidTygt< tejae jgÑasyte=iolm!, yadädityagataà tejo jagadbhäsayate'khilam |

yCcNÔmis yCca¶aE tÄejae iviÏ mamkm!. 12. yaccandramasi yaccägnau tattejo viddhi mämakam || 12||

gamaivZy c ÉUtain xaryaMyhmaejsa, gämäviçya ca bhütäni dhärayämyahamojasä |

pu:[aim caE;xI> svaR> saemae ÉUTva rsaTmk>. 13. puñëämi cauñadhéù sarväù somo bhütvä rasätmakaù || 13||

Ah< vEñanrae ÉUTva àai[na< dehmaiït>, ahaà vaiçvänaro bhütvä präëinäà dehamäçritaù |

àa[apansmayuKt> pcaMyÚ< ctuivRxm!. 14. präëäpänasamäyuktaù pacämyannaà caturvidham || 14||

svRSy cah< ùid siÚivòae sarvasya cähaà hådi sanniviñöo

mÄ> Sm&it}aRnmpaehn<c, mattaù småtirjïänamapohanaïca |

vedEí svERrhmev ve*ae vedaiçca sarvairahameva vedyo

vedaNtk«Öedivdev cahm!. 15. vedäntakådvedavideva cäham || 15||

ÖaivmaE pué;aE laeke KzríaKzr @v c, dvävimau puruñau loke kçaraçcäkçara eva ca |

Kzr> svaRi[ ÉUtain kªqSwae=Kzr %Cyte. 16. kçaraù sarväëi bhütäni küöastho'kçara ucyate || 16||

%Äm> pué;STvNy> prmaTmeTyuxaùt>, uttamaù puruñastvanyaù paramätmetyudhähåtaù |

yae laekÇymaivZy ibÉTyRVyy $ñr>. 17. yo lokatrayamäviçya bibhartya|vyaya éçvaraù || 17||

ySmaTKzrmtItae=hmKzradip caeÄm>, yasmätkçaramatéto'hamakçarädapi cottamaù |

Atae=iSm laeke vedec àiwt> pué;aeÄm>. 18. ato'smi loke vedeca prathitaù puruñottamaù || 18||

yae mamevms<mUFae janaitpué;aeÄmm!, yo mämevamasammüòho jänätipuruñottamam |

s svRivÑjit ma< svRÉaven Éart. 19. sa sarvavidbhajati mäà sarvabhävena bhärata || 19||

#it guýtm< zaôimdmuKt< mya=n", iti guhyatamaà çästramidamuktaà mayä'nagha |

@tTbudœXva buiÏmaNSyaTk«tk«Tyí Éart. 20. etatbuddhvä buddhimänsyätkåtakåtyaçca bhärata || 20||


äüiv*aya< yaegzaôe ïIk«:[ajuRn s<vade brahmavidyäyäà yogaçästre çrékåñëärjuna saàväde

pué;aeÄmyaegae nam p<cdzae=Xyay>. 15. puruñottamayogo näma païcadaço'dhyäyaù || 15||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw ;aefzae=Xyay>, dEvasurs<piÖÉagyaeg> atha ñoòaço'dhyäyaù| (daiväsurasampadvibhägayogaù)


AÉy< sÅvs<zuiÏ}aRnyaegVyviSwit>, abhayaà sattvasaàçuddhirjïänayogavyavasthitiù |

dan< dmí y}í SvaXyayStp AajRvm!. 1. dänaà damaçca yajïaçca svädhyäyastapa ärjavam || 1||

Aih<sa sTym³aexSTyag> zaiNtrpEzunm!, ahiàsä satyamakrodhastyägaù çäntirapaiçunam |

dya ÉUte:vlaeluPTv< madRv< ÿIrcaplm!. 2. dayä bhüteñvaloluptvaà märdavaà hréracäpalam || 2||

tej> Kzma x&it> zaEcmÔaehae naitmainta, tejaù kçamä dhåtiù çaucamadroho nätimänitä |

ÉviNt s<pd< dEvImiÉjatSy Éart. 3. bhavanti sampadaà daivémabhijätasya bhärata || 3||

dMÉae dpaeR=iÉmaní ³aex> paé:ymev c, dambho darpo'bhimänaçca krodhaù päruñyameva ca |

A}an< caiÉjatSy pawR s<pdmasurIm!. 4. ajïänaà cäbhijätasya pärtha sampadamäsurém || 4||

dEvI s<piÖmaeKzay inbNxayasurI mta, daivé sampadvimokçäya nibandhäyäsuré matä |

ma zuc> s<pd< dEvImiÉjatae=is pa{fv. 5. mä çucaù sampadaà daivémabhijäto'si päëòava || 5||

ÖaE ÉUtsgaER laeke=iSmNdEv Aasur @v c, dvau bhütasargau loke'smindaiva äsura eva ca |

dEvae ivStrz> àaeKt Aasur< pawR me z&[u. 6. daivo vistaraçaù prokta äsuraà pärtha me çåëu || 6||

àv&iÄ< c inv&iÄ< c jna n ivÊrasura>, pravåttià ca nivåttià ca janä na viduräsuräù |

n zaEc< naip cacarae n sTy< te;u iv*te. 7. na çaucaà näpi cäcäro na satyaà teñu vidyate || 7||

AsTymàitó< te jgda÷rnIñrm!, asatyamapratiñöhaà te jagadähuranéçvaram |

AprSprs<ÉUt< ikmNyTkamhEtukm!. 8. aparasparasambhütaà kimanyatkämahaitukam || 8||

@ta< †iòmvò_y nòaTmanae=LpbuÏy>, etäà dåñöimavañöabhya nañöätmäno'lpabuddhayaù |

àÉvNTyu¢kmaR[> Kzyay jgtae=ihta>. 9. prabhavantyugrakarmäëaù kçayäya jagato'hitäù || 9||

kammaiïTy Ê:pUr< dMÉmanmdaiNvta>, kämamäçritya duñpüraà dambhamänamadänvitäù |

maehaÌ¯hITvasÍahaNàvtRNte=zuicìta>. 10. mohädgåhétväsadgrähänpravartante'çucivratäù || 10||

icNtampirmeya< c àlyaNtamupaiïta>, cintämaparimeyäà ca pralayäntämupäçritäù |

kamaepÉaegprma @tavidit iniíta>. 11. kämopabhogaparamä etävaditi niçcitäù || 11||

AazapazztEbRÏa> kam³aexpray[a>, äçäpäçaçatairbaddhäù kämakrodhaparäyaëäù |

$hNte kamÉaegawRmNyayenawRs<cyan!. 12. éhante kämabhogärthamanyäyenärthasaïcayän || 12||

#dm* mya lBximm< àaPSye mnaerwm!, idamadya mayä labdhamimaà präpsye manoratham |

#dmStIdmip me Éiv:yit punxRnm!. 13. idamastédamapi me bhaviñyati punardhanam || 13||

AsaE mya ht> zÇuhRin:ye capranip, asau mayä hataù çatrurhaniñye cäparänapi |

$ñrae=hmh< ÉaegI isÏae=h< blvaNsuoI. 14. éçvaro'hamahaà bhogé siddho'haà balavänsukhé || 14||

AaF(ae=iÉjnvaniSm kae=NyaeiSt s†zae mya, äòhyo'bhijanavänasmi ko'nyosti sadåço mayä |

yKZye daSyaim maeid:y #Ty}anivmaeihta>. 15. yakçye däsyämi modiñya ityajïänavimohitäù || 15||

AnekicÄivæaNta maehjalsmav&ta>, anekacittavibhräntä mohajälasamävåtäù |

àsKta> kamÉaege;u ptiNt nrke=zucaE. 16. prasaktäù kämabhogeñu patanti narake'çucau || 16||

AaTms<Éaivta> StBxa xnmanmdaiNvta>, ätmasambhävitäù stabdhä dhanamänamadänvitäù |

yjNte namy}ESte dMÉenaivixpUvRkm!. 17. yajante nämayajïaiste dambhenävidhipürvakam || 17||

Ah<kar< bl< dp¡ kam< ³aex< c s<iïta>, ahaìkäraà balaà darpaà kämaà krodhaà ca saàçritäù |

mamaTmprdehe;u àiÖ;Ntae=_ysUyka>. 18. mämätmaparadeheñu pradviñanto'bhyasüyakäù || 18||

tanh< iÖ;t> ³…raNs<sare;u nraxman!, tänahaà dviñataù kruränsaàsäreñu narädhamän |

iKzpaMyjömzuÉanasurI:vev yaein;u. 19. kçipämyajasramaçubhänäsuréñveva yoniñu || 19||

AasurI— yaeinmapÚa mUFa jNminjNmin, äsuréà yonimäpannä müòhä janmanijanmani |

mamàaPyEv kaENtey ttae yaNTyxma< gitm!. 20. mämapräpyaiva kaunteya tato yäntyadhamäà gatim || 20||

iÇivx< nrkSyed< Öar< naznmaTmn>, trividhaà narakasyedaà dväraà näçanamätmanaù |

kam> ³aexStwa laeÉStSmadetTÇy< Tyjet!. 21. kämaù krodhastathä lobhastasmädetattrayaà tyajet || 21||

@tEivRmuKt> kaENtey tmaeÖarEiôiÉnRr>, etairvimuktaù kaunteya tamodväraistribhirnaraù |

AacrTyaTmn> ïeySttae yait pra< gitm!. 22. äcaratyätmanaù çreyastato yäti paräà gatim || 22||

y> zaôivixmuTs&Jy vtRte kamkart>, yaù çästravidhimutsåjya vartate kämakärataù |

n s isiÏmvaPnaeit n suo< n pra< gitm!. 23. na sa siddhimaväpnoti na sukhaà na paräà gatim || 23||

tSmaCDaô< àma[< te kayaRkayRVyviSwtaE, tasmäcchästraà pramäëaà te käryäkäryavyavasthitau |

}aTva zaôivxanaeKt< kmR ktuRimhahRis. 24. jïätvä çästravidhänoktaà karma kartumihärhasi || 24||



dEvasurs<piÖÉagyaegae nam ;aefzae=Xyay>. 16. daiväsurasampadvibhägayogo näma ñoòaço'dhyäyaù || 16||

,0#N ,0#N |0in |0in

Aw sPtdzae=Xyay>, ïÏaÇyivÉagyaeg> atha saptadaço'dhyäyaù| (çraddhätrayavibhägayogaù)


ye zaôivixmuTs&Jy yjNte ïÏyaiNvta>, ye çästravidhimutsåjya yajante çraddhayänvitäù |

te;a< inóa tu ka k«:[ sÅvmahae rjStm>. 1. teñäà niñöhä tu kä kåñëa sattvamäho rajastamaù || 1||


iÇivxa Évit ïÏa deihna< sa SvÉavja,

trividhä bhavati çraddhä dehinäà sä svabhävajä |

saiÅvkI rajsI cEv tamsI ceit ta< z&[u. 2. sättviké räjasé caiva tämasé ceti täà çåëu || 2||

sÅvanuêpa svRSy ïÏa Évit Éart, sattvänurüpä sarvasya çraddhä bhavati bhärata |

ïÏamyae=y< pué;ae yae yCÀÏ> s @v s>. 3. çraddhämayo'yaà puruño yo yacchraddhaù sa eva saù || 3||

yjNte saiÅvka devaNyKzrKza<is rajsa>, yajante sättvikä devänyakçarakçäàsi räjasäù |

àetaNÉUtg[a<íaNye yjNte tamsa jna>. 4. pretänbhütagaëäàçcänye yajante tämasä janäù || 4||

Azaôiviht< "aer< tPyNte ye tpae jna>, açästravihitaà ghoraà tapyante ye tapo janäù |

dMÉah<kars<yuKta> kamragblaiNvta>. 5. dambhähaìkärasaàyuktäù kämarägabalänvitäù || 5||

k;RyNt> zrIrSw< ÉUt¢ammcets>, karñayantaù çarérasthaà bhütagrämamacetasaù |

ma< cEvaNt>zrIrSw< taiNvÏ(asuriníyan!. 6. mäà caiväntaùçarérasthaà tänviddhyäsuraniçcayän || 6||

AaharSTvip svRSy iÇivxae Évit iày>, ähärastvapi sarvasya trividho bhavati priyaù |

y}StpStwa dan< te;a< Éedimm< z&[u. 7. yajïastapastathä dänaà teñäà bhedamimaà çåëu || 7||

Aayu>sÅvblaraeGysuoàIitivvxRna>, äyuùsattvabalärogyasukhaprétivivardhanäù |

rSya> iSnGxa> iSwra ù*a Aahara> saiÅvkiàya>. 8. rasyäù snigdhäù sthirä hådyä ähäräù sättvikapriyäù || 8||

kqœvMllv[aTyu:[tIKZ[êKzivdaihn>, kaövamlalavaëätyuñëatékçëarükçavidähinaù |

Aahara rajsSyeòa Ê>ozaekamyàda>. 9. ähärä räjasasyeñöä duùkhaçokämayapradäù || 9||

yatyam< gtrs< pUit pyuRi;t< c yt!, yätayämaà gatarasaà püti paryuñitaà ca yat |

%iCDòmip cameXy< Éaejn< tamsiàym!. 10. ucchiñöamapi cämedhyaà bhojanaà tämasapriyam || 10||

A)lai'œKziÉyR}ae ivix†òae y #Jyte, aphaläìkçibhiryajïo vidhidåñöo ya ijyate |

yòVymeveit mn> smaxay s saiÅvk>. 11. yañöavyameveti manaù samädhäya sa sättvikaù || 11||

AiÉs<xay tu )l< dMÉawRmip cEv yt!, abhisandhäya tu phalaà dambhärthamapi caiva yat |

#Jyte Értïeó t< y}< iviÏ rajsm!. 12. ijyate bharataçreñöha taà yajïaà viddhi räjasam || 12||

ivixhInms&òaÚ< mÙhInmdiKz[m!, vidhihénamasåñöännaà mantrahénamadakçiëam |

ïÏaivriht< y}< tams< pircKzte. 13. çraddhävirahitaà yajïaà tämasaà paricakçate || 13||

deviÖjguéàa}pUjn< zaEcmajRvm!, devadvijagurupräjïapüjanaà çaucamärjavam |

äücyRmih<sa c zarIr< tp %Cyte. 14. brahmacaryamahiàsä ca çäréraà tapa ucyate || 14||

AnuÖegkr< vaKy< sTy< iàyiht< c yt!, anudvegakaraà väkyaà satyaà priyahitaà ca yat |

SvaXyaya_ysn< cEv va'œmy< tp %Cyte. 15. svädhyäyäbhyasanaà caiva väìmayaà tapa ucyate || 15||

mn> àsad> saEMyTv< maEnmaTmivin¢h>, manaù prasädaù saumyatvaà maunamätmavinigrahaù |

Éavs<zuiÏirTyetÄpae mansmuCyte. 16. bhävasaàçuddhirityetattapo mänasamucyate || 16||

ïÏya prya tPt< tpStiTÇivx< nrE>, çraddhayä parayä taptaà tapastattrividhaà naraiù |

A)lakai'œKziÉyuRKtE> saiÅvk< pircKzte. 17. aphaläkäìkçibhiryuktaiù sättvikaà paricakçate || 17||

sTkarmanpUjaw¡ tpae dMÉen cEv yt!, satkäramänapüjärthaà tapo dambhena caiva yat |

i³yte tidh àaeKt< rajs< clmØuvm!. 18. kriyate tadiha proktaà räjasaà calamadhruvam || 18||

mUF¢ahe[aTmnae yTpIfya i³yte tp>, müòhagräheëätmano yatpéòayä kriyate tapaù |

prSyaeTsadnaw¡ va tÄamsmudaùtm!. 19. parasyotsädanärthaà vä tattämasamudähåtam || 19||

datVyimit yÎan< dIyte=nupkair[e, dätavyamiti yaddänaà déyate'nupakäriëe |

deze kale c paÇe c tÎan< saiÅvk< Sm&tm!. 20. deçe käle ca pätre ca taddänaà sättvikaà småtam || 20||

yÄu àÅyupkaraw¡ )lmuiÎZy va pun>, yattu prattyupakärärthaà phalamuddiçya vä punaù |

dIyte c piriKlò< tÎan< rajs< Sm&tm!. 21. déyate ca parikliñöaà taddänaà räjasaà småtam || 21||

Adezkale yÎanmpaÇe_yí dIyte, adeçakäle yaddänamapätrebhyaçca déyate |

AsTk«tmv}at< tÄamsmudaùtm!. 22. asatkåtamavajïätaà tattämasamudähåtam || 22||

`tTsidit indeRzae äü[iôivx> Sm&t>, omtatsaditi nirdeço brahmaëastrividhaù småtaù |

äaü[aSten vedaí y}aí ivihta> pura. 23. brähmaëästena vedäçca yajïäçca vihitäù purä || 23||

tSmadaeimTyudaùTy y}dantp>i³ya>, tasmädomityudähåtya yajïadänatapaùkriyäù |

àvtRNte ivxanaeKta> stt< äüvaidnam!. 24. pravartante vidhänoktäù satataà brahmavädinäm || 24||

tidTyniÉs<xay )l< y}tp>i³ya>, tadityanabhisandhäya phalaà yajïatapaùkriyäù |

dani³yaí ivivxa> i³yNte maeKzkai'œKziÉ>. 25. dänakriyäçca vividhäù kriyante mokçakäìkçibhiù || 25||

sÑave saxuÉave c sidTyetTàyuJyte, sadbhäve sädhubhäve ca sadityetatprayujyate |

àzSte kmRi[ twa sCDBd> pawR yuJyte. 26. praçaste karmaëi tathä sacchabdaù pärtha yujyate || 26||

y}e tpis dane c iSwit> sidit caeCyte, yajïe tapasi däne ca sthitiù saditi cocyate |

kmR cEv tdwIRy< sidTyevaiÉxIyte. 27. karma caiva tadarthéyaà sadityeväbhidhéyate || 27||

AïÏya ÷t< dÄ< tpStPt< k«t< c yt!, açraddhayä hutaà dattaà tapastaptaà kåtaà ca yat |

AsidTyuCyte pawR n c tTàePy nae #h. 28. asadityucyate pärtha na ca tatprepya no iha || 28||



ïÏaÇyivÉagyaegae nam sPtdzae=Xyay>. 17. çraddhätrayavibhägayogo näma saptadaço'dhyäyaù || 17||

,0#N ,0#N |0in |0in

Awaòadzae=Xyay>, maeKzs<Nyasyaeg> athäñöädaço'dhyäyaù| (mokçasannyäsayogaù)


s<NyasSy mhabahae tÅvimCDaim veidtum!, sannyäsasya mahäbäho tattvamicchämi veditum |

TyagSy c ù;Ikez p&wKkeizin;Udn. 1. tyägasya ca håñékeça påthakkeçiniñüdana || 1||


kaMyana< kmR[a< Nyas< s<Nyas< kvyae ivÊ>, kämyänäà karmaëäà nyäsaà sannyäsaà kavayo viduù |

svRkmR)lTyag< àa÷STyag< ivcKz[a>. 2. sarvakarmaphalatyägaà prähustyägaà vicakçaëäù || 2||

TyaJy< dae;vidTyeke kmR àa÷mRnIi;[>, tyäjyaà doñavadityeke karma prähurmanéñiëaù |

y}dantp>kmR n TyaJyimit capre. 3.

yajïadänatapaùkarma na tyäjyamiti cäpare || 3||

iníy< z&[u me tÇ Tyage ÉrtsÄm, niçcayaà çåëu me tatra tyäge bharatasattama |

Tyagae ih pué;Vyaº iÇivx> sMàkIitRt>. 4. tyägo hi puruñavyäghra trividhaù samprakértitaù || 4||

y}dantp>kmR n TyaJy< kayRmev tt!, yajïadänatapaùkarma na tyäjyaà käryameva tat |

y}ae dan< tpíEv pavnain mnIi;[am!. 5. yajïo dänaà tapaçcaiva pävanäni manéñiëäm || 5||

@taNyip tu kmaRi[ s¼< TyKTva )lain c, etänyapi tu karmäëi saìgaà tyaktvä phaläni ca |

ktRVyanIit me pawR iniít< mtmuÄmm!. 6. kartavyänéti me pärtha niçcitaà matamuttamam || 6||

inytSy tu s<Nyas> kmR[ae naepp*te, niyatasya tu sannyäsaù karmaëo nopapadyate |

maehaÄSy pirTyagStams> pirkIitRt>. 7. mohättasya parityägastämasaù parikértitaù || 7||

Ê>oimTyev yTkmR kayKlezÉyaÅyjet!, duùkhamityeva yatkarma käyakleçabhayättyajet |

s k«Tva rajs< Tyag< nEv Tyag)l< lÉet!. 8. sa kåtvä räjasaà tyägaà naiva tyägaphalaà labhet || 8||

kayRimTyev yTkmR inyt< i³yte=juRn,

käryamityeva yatkarma niyataà kriyate'rjuna |

s¼< TyKTva )l< cEv s Tyag> saiÅvkae mt>. 9. saìgaà tyaktvä phalaà caiva sa tyägaù sättviko mataù || 9||

n Öe:q(k…zl< kmR k…zle nanu;Jjte, na dveñöyakuçalaà karma kuçale nänuñajjate |

TyagI sÅvsmaivòae mexavI iDÚs<zy>. 10. tyägé sattvasamäviñöo medhävé chinnasaàçayaù || 10||

n ih dehÉ&ta zKy< TyKtu< kmaR{yze;t>, na hi dehabhåtä çakyaà tyaktuà karmäëyaçeñataù |

yStu kmR)lTyagI s TyagITyiÉxIyte. 11. yastu karmaphalatyägé sa tyägétyabhidhéyate || 11||

Ainòimò< imï< c iÇivx< kmR[> )lm!, aniñöamiñöaà miçraà ca trividhaà karmaëaù phalam |

ÉvTyTyaigna< àeTy n tu s<Nyaisna< Kvict!. 12. bhavatyatyäginäà pretya na tu sannyäsinäà kvacit || 12||

p<cEtain mhabahae kar[ain inbaex me, païcaitäni mahäbäho käraëäni nibodha me |

sa'œOye k«taNte àaeKtain isÏye svRkmR[am!. 13. säìkhye kåtänte proktäni siddhaye sarvakarmaëäm || 13||

Aixóan< twa ktaR kr[< c p&wiGvxm!, adhiñöhänaà tathä kartä karaëaà ca påthagvidham |

ivivxaí p&w‹eòa dEv< cEvaÇ p<cmm!. 14. vividhäçca påthakceñöä daivaà caivätra païcamam || 14||

zrIrva'œmnaeiÉyRTkmR àarÉte nr>, çaréraväìmanobhiryatkarma prärabhate naraù |

NyaYy< va ivprIt< va p<cEte tSy hetv>. 15. nyäyyaà vä viparétaà vä païcaite tasya hetavaù || 15||

tÇEv< sit ktaRrmaTman< kevl< tu y>, tatraivaà sati kartäramätmänaà kevalaà tu yaù |

pZyTyk«tbuiÏTvaÚ s pZyit ÊmRit>. 16. paçyatyakåtabuddhitvänna sa paçyati durmatiù || 16||

ySy nah<k«tae Éavae buiÏyRSy n ilPyte, yasya nähaìkåto bhävo buddhiryasya na lipyate |

hTva=ip s #ma~LlaekaÚ hiNt n inbXyte. 17. hatvä'pi sa imäðllokänna hanti na nibadhyate || 17||

}an< }ey< pir}ata iÇivxa kmRcaedna, jïänaà jïeyaà parijïätä trividhä karmacodanä |

kr[< kmR kteRit iÇivx> kmRs<¢h>. 18. karaëaà karma karteti trividhaù karmasaìgrahaù || 18||

}an< kmR c ktaRc iÇxEv gu[Éedt>, jïänaà karma ca kartäca tridhaiva guëabhedataù |

àaeCyte gu[s'œOyane ywavCD&[u taNyip. 19. procyate guëasaìkhyäne yathävacchåëu tänyapi || 19||

svRÉUte;u yenEk< ÉavmVyymIKzte, sarvabhüteñu yenaikaà bhävamavyayamékçate |

AivÉKt< ivÉKte;u tJ}an< iviÏ saiÅvkm!. 20. avibhaktaà vibhakteñu tajjïänaà viddhi sättvikam || 20||

p&wKTven tu yJ}an< nanaÉavaNp&wiGvxan!, påthaktvena tu yajjïänaà nänäbhävänpåthagvidhän |

veiÄ sveR;u ÉUte;u tJ}an< iviÏ rajsm!. 21. vetti sarveñu bhüteñu tajjïänaà viddhi räjasam || 21||

yÄu k«TSnvdekiSmNkayeR sKtmhEtukm!, yattu kåtsnavadekasminkärye saktamahaitukam |

AtÅvawRvdLp< c tÄamsmudaùtm!. 22. atattvärthavadalpaà ca tattämasamudähåtam || 22||

inyt< s¼rihtmragÖe;t> k«tm!, niyataà saìgarahitamarägadveñataù kåtam |

A)làePsuna kmR yÄTsaiÅvkmuCyte. 23. aphalaprepsunä karma yattatsättvikamucyate || 23||

yÄu kamePsuna kmR sah<kare[ va pun>, yattu kämepsunä karma sähaìkäreëa vä punaù |

i³yte b÷layas< tÔajsmudaùtm!. 24. kriyate bahuläyäsaà tadräjasamudähåtam || 24||

AnubNx< Kzy< ih<samnpeKZy c paEé;m!, anubandhaà kçayaà hiàsämanapekçya ca pauruñam |

maehadar_yte kmR yÄÄamsmuCyte. 25. mohädärabhyate karma yattattämasamucyate || 25||

muKts¼ae=nh<vadI x&TyuTsahsmiNvt>, muktasaìgo'nahaàvädé dhåtyutsähasamanvitaù |

isÏ(isÏ(aeinRivRkar> ktaR saiÅvk %Cyte. 26. siddhyasiddhyornirvikäraù kartä sättvika ucyate || 26||

ragI kmR)làePsuluRBxae ih<saTmkae=zuic>, rägé karmaphalaprepsurlubdho hiàsätmako'çuciù |

h;RzaekaiNvt> ktaR rajs> pirkIitRt>. 27. harñaçokänvitaù kartä räjasaù parikértitaù || 27||

AyuKt> àak«t> StBx> zQae nE:k«itkae=ls>, ayuktaù präkåtaù stabdhaù çaöho naiñkåtiko'lasaù |

iv;adI dI"RsUÇI c ktaR tams %Cyte. 28. viñädé dérghasütré ca kartä tämasa ucyate || 28||

buÏeÉeRd< x&teíEv gu[tiôivx< z&[u, buddherbhedaà dhåteçcaiva guëatastrividhaà çåëu |

àaeCymanmze;e[ p&wKTven xn<jy. 29. procyamänamaçeñeëa påthaktvena dhanaïjaya || 29||

àv&iÄ< c inv&iÄ< c kayaRkayeR ÉyaÉye, pravåttià ca nivåttià ca käryäkärye bhayäbhaye |

bNx< maeKz< c ya veiÄ buiÏ> sa pawR saiÅvkI. 30. bandhaà mokçaà ca yä vetti buddhiù sä pärtha sättviké || 30||

yya xmRmxm¡ c kay¡ cakayRmev c, yayä dharmamadharmaà ca käryaà cäkäryameva ca |

AywavTàjanait buiÏ> sa pawR rajsI. 31. ayathävatprajänäti buddhiù sä pärtha räjasé || 31||

Axm¡ xmRimit ya mNyte tmsav&ta, adharmaà dharmamiti yä manyate tamasävåtä |

svaRwaRiNvprIta<í buiÏ> sa pawR tamsI. 32. sarvärthänviparétäàçca buddhiù sä pärtha tämasé || 32||

x&Tya yya xaryte mn>àa[eiNÔyi³ya>, dhåtyä yayä dhärayate manaùpräëendriyakriyäù |

yaegenaVyiÉcair{ya x&it> sa pawR saiÅvkI. 33. yogenävyabhicäriëyä dhåtiù sä pärtha sättviké || 33||

yya tu xmRkamawaRNx&Tya xaryte=juRn, yayä tu dharmakämärthändhåtyä dhärayate'rjuna |

às¼en )laka'œKzI x&it> sa pawR rajsI. 34. prasaìgena phaläkäìkçé dhåtiù sä pärtha räjasé || 34||

yya SvPn< Éy< zaek< iv;ad< mdmev c, yayä svapnaà bhayaà çokaà viñädaà madameva ca |

n ivmu<cit ÊmeRxa x&it> sa pawR tamsI. 35. na vimuïcati durmedhä dhåtiù sä pärtha tämasé || 35||

suo< iTvdanI— iÇivx< z&[u me Ért;RÉ, sukhaà tvidänéà trividhaà çåëu me bharatarñabha |

A_yasaÔmte yÇ Ê>oaNt< c ingCDit. 36. abhyäsädramate yatra duùkhäntaà ca nigacchati || 36||

yÄd¢e iv;imv pir[ame=m&taepmm!, yattadagre viñamiva pariëäme'måtopamam |

tTsuo< saiÅvk< àaeKtmaTmbuiÏàsadjm!. 37. tatsukhaà sättvikaà proktamätmabuddhiprasädajam || 37||

iv;yeiNÔys<yaega*Äd¢e=m&taepmm!, viñayendriyasaàyogädyattadagre'måtopamam |

pir[ame iv;imv tTsuo< rajs< Sm&tm!. 38. pariëäme viñamiva tatsukhaà räjasaà småtam || 38||

yd¢e canubNxe c suo< maehnmaTmn>, yadagre cänubandhe ca sukhaà mohanamätmanaù |

inÔalSyàmadaeTw< tÄamsmudaùtm!. 39. nidrälasyapramädotthaà tattämasamudähåtam || 39||

n tdiSt p&iwVya< va idiv deve;u va pun>, na tadasti påthivyäà vä divi deveñu vä punaù |

sÅv< àk«itjEmuRKt< ydeiÉ> SyaiTÇiÉguR[E>. 40. sattvaà prakåtijairmuktaà yadebhiù syättribhirguëaiù || 40||

äaü[KziÇyivza< zUÔa[a< c pr<tp, brähmaëakçatriyaviçäà çüdräëäà ca parantapa |

kmaRi[ àivÉKtain SvÉavàÉvEguR[E>. 41. karmäëi pravibhaktäni svabhävaprabhavairguëaiù || 41||

zmae dmStp> zaEc< KzaiNtrajRvmev c, çamo damastapaù çaucaà kçäntirärjavameva ca |

}an< iv}anmaiStKy< äükmR SvÉavjm!. 42. jïänaà vijïänamästikyaà brahmakarma svabhävajam || 42||

zaEy¡ tejae x&itdaRKZy< yuÏe caPyplaynm!, çauryaà tejo dhåtirdäkçyaà yuddhe cäpyapaläyanam |

danmIñrÉaví KzaÇ< kmR SvÉavjm!. 43. dänaméçvarabhävaçca kçätraà karma svabhävajam || 43||

k«i;gaErKZyvai[Jy< vEZykmR SvÉavjm!, kåñigaurakçyaväëijyaà vaiçyakarma svabhävajam |

pircyaRTmk< kmR zUÔSyaip SvÉavjm!. 44. paricaryätmakaà karma çüdrasyäpi svabhävajam || 44||

Sve Sve kmR{yiÉrt> s<isiÏ< lÉte nr>, sve sve karmaëyabhirataù saàsiddhià labhate naraù |

SvkmRinrt> isiÏ< ywa ivNdit tCD&[u. 45. svakarmanirataù siddhià yathä vindati tacchåëu || 45||

yt> àv&iÄÉURtana< yen svRimd< ttm!, yataù pravåttirbhütänäà yena sarvamidaà tatam |

SvkmR[a tm_yCyR isiÏ< ivNdit manv>. 46. svakarmaëä tamabhyarccya| siddhià vindati mänavaù || 46||

ïeyaNSvxmaeR ivgu[> prxmaeRTSvnuiótat!, çreyänsvadharmo viguëaù paradharmotsvanuñöhität |

SvÉavinyt< kmR k…vRÚaPnaeit ikiLb;m!. 47. svabhävaniyataà karma kurvannäpnoti kilbiñam || 47||

shj< kmR kaENtey sdae;mip n Tyjet!, sahajaà karma kaunteya sadoñamapi na tyajet |

svaRrMÉa ih dae;e[ xUmenai¶irvav&ta>. 48. sarvärambhä hi doñeëa dhümenägnirivävåtäù || 48||

AsKtbuiÏ> svRÇ ijtaTma ivgtSp&h>, asaktabuddhiù sarvatra jitätmä vigataspåhaù |

nE:kMyRisiÏ< prma< s<NyasenaixgCDit. 49. naiñkarmya|siddhià paramäà sannyäsenädhigacchati || 49||

isiÏ< àaPtae ywa äü twaPnaeit inbaex me, siddhià präpto yathä brahma tathäpnoti nibodha me |

smasenEv kaENtey inóa }anSy ya pra. 50. samäsenaiva kaunteya niñöhä jïänasya yä parä || 50||

buÏ(a ivzuÏya yuKtae x&TyaTman< inyMy c, buddhyä viçuddhayä yukto dhåtyätmänaà niyamya ca |

zBdadIiNv;ya<STyKTva ragÖe;aE VyudSy c. 51. çabdädénviñayäàstyaktvä rägadveñau vyudasya ca || 51||

ivivKtsevI l¸vazI ytvaKkaymans>, viviktasevé laghväçé yataväkkäyamänasaù |

Xyanyaegprae inTy< vEraGy< smupaiït>. 52. dhyänayogaparo nityaà vairägyaà samupäçritaù || 52||

Ah<kar< bl< dp¡ kam< ³aex< pir¢hm!, ahaìkäraà balaà darpaà kämaà krodhaà parigraham |

ivmuCy inmRm> zaNtae äüÉUyay kLpte. 53. vimucya nirmamaù çänto brahmabhüyäya kalpate || 53||

äüÉUt> àsÚaTma n zaecit n ka'œKzit, brahmabhütaù prasannätmä na çocati na käìkçati |

sm> sveR;u ÉUte;u mÑiKt< lÉte pram!. 54. samaù sarveñu bhüteñu madbhaktià labhate paräm || 54||

ÉKTya mamiÉjanait yavaNyíaiSm tÅvt>, bhaktyä mämabhijänäti yävänyaçcäsmi tattvataù |

ttae ma< tÅvtae }aTva ivzte tdn<trm!. 55. tato mäà tattvato jïätvä viçate tadanantaram || 55||

svRkmaR{yip sda k…vaR[ae m™païy>, sarvakarmäëyapi sadä kurväëo madvyapäçrayaù |

mTàsadadvaPnaeit zañt< pdmVyym!. 56. matprasädädaväpnoti çäçvataà padamavyayam || 56||

cetsa svRkmaRi[ miy s<NySy mTpr>, cetasä sarvakarmäëi mayi sannyasya matparaù |

buiÏyaegmupaiïTy miCcÄ> stt< Év. 57. buddhiyogamupäçritya maccittaù satataà bhava || 57||

miCcÄ> svRÊgaRi[ mTàsadaÄir:yis, maccittaù sarvadurgäëi matprasädättariñyasi |

Aw ceÅvmh<karaÚ ïae:yis ivn'œKZyis. 58. atha cettvamahaìkäränna çroñyasi vinaìkçyasi || 58||

ydh<karmaiïTy n yaeTSy #it mNyse, yadahaìkäramäçritya na yotsya iti manyase |

imWyE; VyvsaySte àk«itSTva< inyaeKZyit. 59. mithyaiña vyavasäyaste prakåtistväà niyokçyati || 59||

SvÉavjen kaENtey inbÏ> Sven kmR[a, svabhävajena kaunteya nibaddhaù svena karmaëä |

ktu¡ neCDis yNmaehaTkir:ySyvzaeip tt!. 60. kartuà necchasi yanmohätkariñyasyavaçopi tat || 60||

$ñr> svRÉUtana< ùÎeze=juRn itóit, éçvaraù sarvabhütänäà håddeçe'rjuna tiñöhati |

æamyNsvRÉUtain yÙaêFain mayya. 61. bhrämayansarvabhütäni yanträrüòhäni mäyayä || 61||

tmev zr[< gCD svRÉaven Éart, tameva çaraëaà gaccha sarvabhävena bhärata |

tTàsadaTpra< zaiNt< Swan< àaPSyis zañtm!. 62. tatprasädätparäà çäntià sthänaà präpsyasi çäçvatam || 62||

#it te }anmaOyat< guýaÌ‚ýtr< mya, iti te jïänamäkhyätaà guhyädguhyataraà mayä |

ivm&ZyEtdze;e[ yweCDis twa k…é. 63. vimåçyaitadaçeñeëa yathecchasi tathä kuru || 63||

svRguýtm< ÉUy> z&[u me prm< vc>, sarvaguhyatamaà bhüyaù çåëu me paramaà vacaù |

#òae=is me †Fimit ttae vKZyaim te ihtm!. 64. iñöo'si me dåòhamiti tato vakçyämi te hitam || 64||

mNmna Év mÑKtae m*ajI ma< nmSk…é, manmanä bhava madbhakto madyäjé mäà namaskuru |

mamevE:yis sTy< te àitjane iàyae=is me. 65. mämevaiñyasi satyaà te pratijäne priyo'si me || 65||

svRxmaRNpirTyJy mamek< zr[< ìj, sarvadharmänparityajya mämekaà çaraëaà vraja |

Ah< Tva< svRpape_yae maeKZyiy:yaim ma zuc>. 66. ahaà tväà sarvapäpebhyo mokçyayiñyämi mä çucaù || 66||

#d< te natpSkay naÉKtay kdacn, idaà te nätapaskäya näbhaktäya kadäcana |

n cazuïU;ve vaCy< n c ma< yae=_ysUyit. 67. na cäçuçrüñave väcyaà na ca mäà yo'bhyasüyati || 67||

y #d< prm< guý< mÑKte:viÉxaSyit, ya idaà paramaà guhyaà madbhakteñvabhidhäsyati |

ÉiKt< miy pra< k«Tva mamevE:yTys<zy>. 68. bhaktià mayi paräà kåtvä mämevaiñyatyasaàçayaù || 68||

n c tSmaNmnu:ye;u kiíNme iàyk«Äm>, na ca tasmänmanuñyeñu kaçcinme priyakåttamaù |

Éivta n c me tSmadNy> iàytrae Éuiv. 69. bhavitä na ca me tasmädanyaù priyataro bhuvi || 69||

AXye:yte c y #m< xMy¡ s<vadmavyae>, adhyeñyate ca ya imaà dharmya|à saàvädamävayoù |

}any}en tenahimò> Syaimit me mit>. 70. jïänayajïena tenähamiñöaù syämiti me matiù || 70||

ïÏavannsUyí z&[uyadip yae nr>, çraddhävänanasüyaçca çåëuyädapi yo naraù |

sae=ip muKt> zuÉa~LlaekaNàaPnuyaTpu{ykmR[am!. 71. so'pi muktaù çubhäðllokänpräpnuyätpuëyakarmaëäm || 71||

kiCcdetCÀ‚t< pawR TvyEka¢e[ cetsa, kaccidetacchrutaà pärtha tvayaikägreëa cetasä |

kiCcd}ans<maeh> ànòSte xn<jy. 72. kaccidajïänasammohaù pranañöaste dhanaïjaya || 72||


nòae maeh> Sm&itlRBxa TvTàsadaNmya=Cyut, nañöo mohaù småtirlabdhä tvatprasädänmayä'cyuta |

iSwtae=iSm gts<deh> kir:ye vcn< tv. 73. sthito'smi gatasandehaù kariñye vacanaà tava || 73||


#Tyh< vasudevSy pawRSy c mhaTmn>, ityahaà väsudevasya pärthasya ca mahätmanaù |

s<vadimmmïaE;mÑ‚t< raemh;R[m!. 74. saàvädamimamaçrauñamadbhutaà romaharñaëam || 74||

VyasàsadaCÀ‚tvanetÌ‚ýmh< prm!, vyäsaprasädäcchrutavänetadguhyamahaà param |

yaeg< yaegeñraTk«:[aTsaKzaTkwyt> Svym!. 75. yogaà yogeçvarätkåñëätsäkçätkathayataù svayam || 75||

rajNs<Sm&Ty s<Sm&Ty s<vadimmmÑ‚tm!, räjansaàsmåtya saàsmåtya saàvädamimamadbhutam |

kezvajuRnyae> pu{y< ù:yaim c mu÷muR÷>. 76. keçavärjunayoù puëyaà håñyämi ca muhurmuhuù || 76||

tCc s<Sm&Ty s<Sm&Ty êpmTyÑ‚t< hre>, tacca saàsmåtya saàsmåtya rüpamatyadbhutaà hareù |

ivSmyae me mhaNrajNù:yaim c pun> pun>. 77. vismayo me mahänräjanhåñyämi ca punaù punaù || 77||

yÇ yaegeñr> k«:[ae yÇ pawaeR xnuxRr>, yatra yogeçvaraù kåñëo yatra pärtho dhanurdharaù |

tÇ ïIivRjyae ÉUitØuRva nIitmRitmRm. 78. tatra çrérvijayo bhütirdhru|vä nétirmatirmama || 78||



maeKzs<Nyasyaegae nam Aòadzae=Xyay>. 18. mokçasannyäsayogo näma añöädaço'dhyäyaù || 18||

,0#N ,0#N |0in |0in

` om

za<takar< Éujgzyn< pÒnaÉ< surezm!, çäntäkäraà bhujagaçayanaà padmanäbhaà sureçam |

ivñaxar< ggns†z< me"v[¡ zuÉa<gm!, viçvädhäraà gaganasadåçaà meghavarëaà çubhäìgam |

lKZmIka<t< kmlnyn< yaegIiÉXyaRngMym!, lakçmékäntaà kamalanayanaà yogébhirdhyäamagamyam |

v<de iv:[u< ÉvÉyhr< svRlaekEknawm!. vande viñëuà bhavabhayaharaà sarvalokaikanätham ||

ïimdœ ÉgvÌita. . ` ïi prmatmne nm>

Documents