poetry of kandavilli

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

1

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

2

జెండా రెపరెపలాడుతోంది ఈ దేశంలో

ఇద ితాాగధనులు అందించిన ఫలితమిది

ఇపపటికి అందలేదు స్వాతంతయ్ం అందరిక ీ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చెటటు ను పెంచితే మనకు నీడను ఇస్ుు ంది

పిలల లను పెంచితే స్ంతోషం వస్ుు ంది

పిలల లతో పవటట చెటలనూ పెంచండ ిఈ స్మాజంలో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పుటిునవవరు గిటటు ట పక్ృతి ధరమం

చిరకవలం గురుు ండేది కొందరుమాతమ్ే

మనకు చిరకవలం గురుు ండేది అబ్ుు ల్ కలామ్

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

3

నాయకుడిని విమరిించడం మంచిది కవదు

చేస్ుు నాాడు రేయింబ్వళ్ళు మనకోస్ం

అందరికి నచిిత ేఇస్వు ం మళ్ళు అధికవరం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

అధికవరం ఉనాపుడు పెడతారు దండాలు

తిరుగుతారు ఇంటిచుటటు పనుల కోస్ం

పదవిపోగవనే కనిపించరు ఏ ఒకకరు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

స్మస్ా చినాదెైనను పడుతుంద ిపదేళ్ళు

తిరుగుతారు ఇదురు కోరుు ల చుటటు

ఎపపటికో వస్ుు ంది నాాయం ఒకకరిక ే

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

4

నెగుు తాడు నాయకుడుగవ ఒక పవరటులో

పదవి పొగవనే దూకుతాడు వేర ేపవరటులోకి

ఇద ిఏమి పజ్ాస్వామామో లోకంకెరుక

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పోయాయి కులవృతుు లు పడాా రు జనం వీధిళ్ళు

ఎంత చదివినాదొరకడం లేదు ఉపవధి ఈ లోకంలో

ఏమి చెయాలో తెలియటం లేదు ఈ జనానిక ి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చెయాాలి మనిషి పని ఓపికునాంతవరకు

ఏ ఒకకరూ ఖాళ్ళగవ వుండుట మంచిది కవదు

ఎపుడూ స్హయంచెయాటం ఉతుమ లక్షణం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

5

చేస్వు రు వవగవు నాలు నాయకులు ఎనిాకలపుడు

తీరుస్వు రు వవగవు నాలు పదవి పొందినపుడు

వవగవు నాలు తీరిస్తు స్మాజం ఎపుడు బ్ాగుపడుతుంది

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

స్మాజంలో అవినీతిపెై పోరవడు విలేఖరుల

చాపుతునాారు చేతులు కొందరు పజ్లముందు

ఇద ిపజ్ాస్వామాానికే తీరని గొడాలి పెటటు

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

గుపునిధులు దొరుకుతాయి అనిాచోటాల

నాగుపవములు కవపలా శుదధ అబ్దుం

ఇద ిఆదినుంచి వచుి మూఢనమమకం

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

6

మ ైకు పటుగవనే వచుి చిలకపలుకులు

మ ైకు వదలగవనే వచుి పవతపలుకులు

నాయకులకు చెపతపది ఒకట ిచేస్తది ఒకట ి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పంచుతునాారు డబ్ుులు ఎలక్షనలలో

చాపుతునాారు పజ్లు రెండు చేతులు

ఎలా పోతుంది అవినీతి ఈ విధంగవ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పవరటులు పెరిగనిాయి కులాలు బ్లపడినాయి

మనస్పరథలు వచిినాయి దౌరజనాాలు పరెిగినాయి

దీనిక ిఅంతం ఎపుడో ఎవరకి ిఎరుక

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

7

ఇస్వు రు వవగవు నాలు రవజకయీ నాయకులు

చేస్వు రు వవగవు నాలు ఎననా ఎనెాననా

బ్లల దిగగవనే మరిచిపోతారు అనీానూ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఇచాిరు అధికవరం పజ్లు ఆ ఇదురిక ీ

చెయాాలి వవరు మంచి పనులెననా అందరికీ

వవదులాటలు కోపవలు మంచివి కవవు ఇదురిక ీ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

తినావవడు దబె్ులతో వెళ్తాడు రక్షణకోస్ం

కొటిునవవడు వళె్తాడు అదే చోటిక ి

ఇస్వు రు జరమిానా ఇదురకిీ స్మానంగవ

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

8

చినా స్థలం కోస్ం వవదులాడతారు జనం

తిరుగుతారు కోరుు లు లాయరలచుటటు

తరవలు మారినా భూమి మాతం్ మారదు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చేస్వు రు చేస్ుు నాారు ఎందరో మహానుభావులు

పజ్లకు స్మాజమునకు ఎలలపుడూ గురుు ండేలా

చేస్తను నేను గురిుంపులేని స్తవలు ఎనెాననా

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పదవి మాతం్ భారా స్ొంతం ఈ రోజులోల

అధికవరం మాతం్ భరు స్ొంతం అనిారొజులోల

ఇకకడ అకకడ అనిా చోటాల జరుగుతునా నగాస్తాం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

9

పుణాం కోస్ం వెళితే పోయాయి పవ్ణాలు

చేతకవని కటుడి ముందు చూపులేని అధకివరం

విపరటత పచ్ారమే పజ్ల కోంప ముంచింది

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

కంటికి కనిపించని దెైవం కోస్ం

చేస్వు రు జపవలు తపవలు అందరూ

కొంచమ ైనను ఆలోచించరు మనిషికోస్ం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

జనమ ఉందని కొందరి వవదన

జనమ లేదని మరికొందరి వవదన

చూస్ినవవరు లేరు ఈ లోకంలో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

10

దేవుడునాాడని చెపువవరు అందరూ

దెయాాలు గలవని చెపువవరు మరికొందరు

చూస్ినవవరు కనావవరు లేరు ఈ స్మాజం లో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

భకిు కోస్ం ముకిు కోస్ం పెడతారు పడు దండాలు

వవరవలు ఉపవవస్వలు చేస్వు రు కొందరు

తోటి మనిషి కోస్ం ఆలోచించరు కొంచమ ైనా

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ముహూరుం చూస్ి ఎదురుచూస్ి యాతక్ు స్వగుతారు

పూజలు చేస్ి మంచి చూస్ి కదులుతునాారు

అయినను తపపటం లేదు పమ్ాదం కొందరిక ి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

11

భకిు లో ఊగిస్లాడతారు ఇంటలల

వవరవలు ఉపవవస్వలూ చేస్వు రు నిండుగవ

పెంచిన వవరిపెై ఎందుకో శీతకనుా

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

కవక ిఅరిస్తు ఎవరో వస్వు రని కొందరు

తుమిమతే అపశకునమని భావిస్వు రు మరికొందరు

ఇద ిఅనాది నుంచి వచుి మూఢనమమకము

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

వవస్ుు ని చూస్వు రు మనలో కొందరు

జయాతిషం చూస్వు రు మనలో మరికొందరు

ఏదెైన నషుం జరిగిత ేభావిస్వు రు కరమగవ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

12

కొలుతురు భకిుతో కొందరు నితాం దెైవవనిా

మాటాల డుతారు అందరితో కడు వినయంగవ

చూపిస్వు రు అస్ూయ స్మయం వచిినపుడు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పవదాలు పవితమ్ని కడిగేవవరు కొందరు

పటటు కుంట ేపదివేలు ఇస్వు రు మరికొందరు

ఇద ిఏమి నమమకమో వవరిక ేతెలియాలి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

వస్వు రు జనం పుషకరవల కోస్ం

చేస్వు రు స్వానాలు అందరూ ఒకచోట

గురిుంచరు ఎవారూ చరమవవాధులు వస్వు యని

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

13

మతాలు పెరగిినాయి దేవుళ్ళు పెరిగినారు

హాతాలు పెరగిినాయి దోపడిీలు పెరిగినాయి

ఎంత భకిు వచిినను తీరవు ఈ కష్వు లు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఒక మతం ఒకటి చెపుచునాది

మరియొక మతం ఇంకొకట ిచెపుచునాది

ఏది స్తాం ఏది అస్తాం ఎరుకలేదు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

మానవతాం గురించి చాటేది ఒక మతం

మంచిగవ ఉండమని చెపతపది మరో మతం

నీతులు ఒకటనాపుడు మతాలు మారడం ఎందుకు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

14

యజాా లు యాగవలకు పడతాయా వరవా లు

భకిుక ిభజనకు పోతాయా వవాధులు

డాకురుల నరుులు ఎందుకయాా మర ి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

డాకురలను అంటారు కొందరు దేవుళ్ుని

అద ేడాకురలను అంటారు పజ్లు పిశవచాలని

ఏది నిజం ఏది అబ్దుమో అనుభవజాులు చెపవపలి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

జంతువులను హింస్ిచుట నేరం అంటారు

జంతువులను చంపుట తపు అంటారు మరికోందరు

మర ిదోమలు పతలు చంపుట నేరం కవదా

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

15

పనస్చెటటు కు కవస్ుు ంది పనస్ కవయ

చింత చెటటు కు కవస్ుు ంది చింతకవయ

మర ిడారిాన్ స్ిదాధ ంతం ఎంతవరకు నిజం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ముఖం నుండ ికొందరు భుజాలనుండి కొందరు

తొడలనుంచి కొందరు పవదాలనుండి కొందరు

మర ిఎకకడనుండ ిపుటాు రో హరిజనులు గిరిజనులు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

మతాలు బ్ోధంిచుచునావి అంతా ఒకకటేనని పూజిస్వు రు

పజ్లు అనిా దేవుళ్ును ఇకకడ

అయిననూ వచుిచునావి దేాష్వలు కొందరిమధాలో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

16

పుటాు రు మూగ చెవుడు తో కొందరు

పుటాు రు గుడిావవరిగవ మరికొందరు

ఇద ిఖరమ కవదు మానవలోపం గురిుంచండి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

తిరుపతి దేవునిా అందరూ దరిించుకొని

మారుం మధాలో దురును స్తవించుకొనాను

తపపలేదు చావు మరి దెైవవలు ఎందుకో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

అలస్ ిస్ొలస్ ివచిింద ిఒక నాగుపవము

చూచారు జనం మొకవకరు అందరూ

ఎపపటికి పోతుందో ఈ మూఢనమమకవలు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

17

ఎరరదుస్ుు లు ధరించ ేవవరు కొందరు

నలలనిదుస్ుు లు ధరించ ేవవరు కొందరు

ఏ దుస్ుు లు ధరించినను మంచితనమే ముఖాం

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

నామాలు పెటటు కొని తిరుగుతారు కొందరు

టలపీలు పెటటు కొని తిరుగుతారు మరికొందరు

మానవులంతా ఒకకటునాపుడు ఈ గురుు లెందుకు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

హిందువులు కెరైస్ువులు ముస్ీలములు

మతం ఏదెైనా తపపవు రోగవలు చావులు

అటటవంటపుడు మతాలు మారడం ఎందుకు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

18

పయ్ాణానికి అనిా రోజులూ మంచివే

ఈ రోజు ఆ రోజు మంచిది కవదు అనుట తపు

వస్ుు నాాయి పమ్ాదాలు అనిారోజులోల నూ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చనిపోత ేనేలలో పెటటు వవరు కొందరు

చనిపోత ేదహనం చేయువవరు మరికొందరు

స్మాజానికి దహనమే ఉతుమ మారుం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఆద ిదేవుళ్ును మరిచారు కొందరు

చిలల ర దేవుళ్ును పూజించు మరికోందరు

ఏదేవుళ్ును కొలచినను ఫలితం శూనాం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

19

పిలలల కోస్ం తపిస్వు రు తలిలదండు్లు

పెంచుకుంటారు పిలలలను ముదుు గవ

అయినను వస్ుు ంది నిరవదరణ చివరిరోజులోల

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

అనాా అకవక బ్ావవ పలకరంిచేద ిఅపుడు

డబ్ుు హోదా చూచి పలకరించేద ిఇపుడు

పత్మ అభిమానం కనపడవు మచుికెరనా

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చూడరు చూడరు మనుషులు బ్త్ికుండగవ

చేయుదురు చేయుదురు ఘనంగవ పోయినపుడు

మమతలు అభిమానాలు ఉండవు బ్త్ికినపుడు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

20

పకకవవరిని పలకరించరు కొనిాచోటల

ఎదుటవవరిని పలకరించరు మరి కొనిాచోటల

తలుపులు తియారు మాటాల డరు చాలాచోటల

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చినావవరిని పెదువవరిని గౌరవించెదరు

పకకవవరిని ఎదుటవవరిని ఆదరించెదరు

కవని చేస్ుకునావవడి గౌరవం అంతంత ే

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

బ్ంధము ఏరపడి ఎంతకవలమ ైనను

చేయును పనులు ఇలాల లు కడు శరదధతో

కవని చూపించెదరు ఇంటలల కోపం ఇలాల లి పెై

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

21

పడాా డు మంచముపెై కదలలేక

చేయుచునాాడు రంకెలు ఇలాల లి పెై

చింత చచిినా పులుపు తగులేదు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పలకరించరు స్రిగవు ఇంటలల కనావవరిని

ఏమీ చెపపరు ఇంటలల ఏమి చేస్ినను

చేస్వు రు ఘనంగవ పోయినపుడు కరమకవండ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

స్మాజంలో భారా విధేయులు కొందరు

ఇద ేస్మాజంలో భరు విధేయులు మర ికొందరు

ఏది ఏమ ైనా కోపవలులేని కుటటంబ్మే ఉతుమం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

22

కనిపెంచిన తలిలదండు్ల కంటే

మధాలో వచుి భారాపెై ఇషుం మినా

తపులేదు భారాపెై కవని కనావవరిపెై శీతకనుా

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

భరు మంచివవడెైతే భారా గయాాళిగవ

భారా మంచిదెతైే భరు కోపిషిుగవ

ఇదురూ మంచివవరెరతే వస్ుు ంది స్ుఖం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

బ్ంధువులు స్తాహితులు మాటాల డతారు తియాగవ

తీస్వు రు గోతులు స్మయం వచిినపుడు

ఇద ిఏమి అస్ూయో వవరికే తెలియాలి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

23

తనకు తెలియదు చెపితే వినరు

చేస్వు రు ఇంటలల వికృత చేషులు

విరిచుకు పడతారు ఇంటలల అందరిపె ై

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఆ పకవక ఈ పకవక ఉంటారు మనవవళ్ళు

వస్వు రు వెళ్తారు వవళ్ుకు కవవలస్ివచిినపుడు

పిలిస్తు పలకరు మనకు అవస్రం రవగవ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పెళిల చేస్ుకుకనాపుడు అంటారు కలస్ిఉంటామని పిలలలు

పుటుగవనే మారును శబ్ాు లు

వుంటారు అకకడొకరు ఇకకడొకరు విచితం్గవ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

24

పిలలలకోస్ం స్ంపవదిస్వు రు డబ్ుు పుషకలంగవ

ఇస్వు రు గౌరవం ఇంటిలో బ్యటాను

ఎంత చేస్ినను వుంచరు పోయినపుడు గదిలో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పుటిున పత్ి ఒకకడూ చెయాాలి మంచి పని

స్మాజమునకు పజ్లకు గురుు ండేలా పుటిునవవడు

ఎవడెైనను గిటుక మానడు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఆదరించు పలకరించు తోటివవరిని ఆపదలో

చెయిా స్వయం వవరికి మనకునాదాంటలల

ఎపుడూ తలపకు అపకవరం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

25

తాతతండు్లు కూడబ్ెటిున ఆస్ుు లను

ఖరుి పెటటు చునాారు విచిలవిడిగవ

దారిదం్ అనుభవించుచునాారు ఆఖర ిరోజులోల

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చేస్ుకునాారు పెళిు పెదుల స్మక్షములో

పుటాు రు పిలలలు వచాియి కలతలు

విడినారు ఇదురు చేస్ుకునాారు పెళిు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

వంగినారు అతులు కోడళ్ు మాటలకు

పడాా రు ఆనాడు కోడళ్ళు అతులకు

మారింది కవలం మారుతుంద ిపజ్లు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

26

పంచారు శుభలేఖలు పెళిుక ిముందుగవ

తిరిగవరు నవవధువులు కలస్ ిమ లస్ి జంటగవ

రెండు రోజులముందు వదుంద ిపెళిు ఎందుకో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

భవిషాతుు కోస్ం చదువుతునాారు గొపపగవ

కౌలు దొరకక దిగుతునాారు దొంగలుగవ

ఇద ిఎవారి తపోప ఎవారి ఓపోప ఎవారికి ఎరుక

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

స్ంపవదిస్వు రు డబ్ుును హోదాను స్మాజంలో

తెలియదు గౌరవం ఎలా ఇవవాలో

పిడుకిక బియాానికి ఒక ేమంతజ్పంలా

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

27

జూదం కోస్ం అపుల కోస్ం

కవస్వు రు పడిగవపులు ఎలలపుడు

అంతేతపప పలకరించరు బ్ాధలో ఉనాపుడు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

మంచిక ిమదుతు ఇవారు ఏ ఒకకరు

చెడుక ిచేయుదురు చెలిమి ఈ స్మాజంలో

ఇంకెపుడు మారుతుందో ఈ వింతపోకడ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

డబ్ుు తీస్ుకునాపుడు ఓ మాట

తిరిగ ిఅడిగినపుడు మరో మాట

మాట తపుచునాారు కొందరు భాధగవ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

28

పటటు చునాారు డబ్ుులు ఆఫీస్ులలల

మానరు జీతం ఎంత వచిినను నెలక ి

చటాు లు గిటాు లు ఎనిా వచిినను

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

డబ్ుు పవ్ణం లంక ెకొందరికి

మాటలు కోటలు దాటతాయి

కవని ఏ మాతం్ దయచూపరు ఏ ఒకకడనిి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

తిండిక ిరోగవనికి చేయుదురు ఎంతో ఖరుి

భకిు కి ముకిు కి చేయుదురు మరి ఎంతో ఖరుి అంతేతపప

చూడరు కష్వు లోల తోటి మనిషిని

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

29

చదువుతునాారు బ్డిలో ఆడా మగవ చేయుచునాారు

ఉదొాగవలు కలస్ి మ లస్ి

వచుిచునాాయి కలతలు తరచుగవ ఇదురిలో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

వెలిగొందాడు ఉదోాగంలో తరవజువాలా

పడాా డు మంచముపెై చివర ిదశలో

వచిినాయి ఈస్డింపులు నితాం ఇంటలల

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చెపిపనవెంటనే స్పందిస్వు రు కొందరు

అడిగినవెంటనే ఇస్వు రు మరికొందరు

ఉంటటంద ివిశవల హృదయం కొంతమందిక ే

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

30

డబ్ుు స్ంపవదించి కోటటల కూడబ్ెటటు దురు

ఇచెిదరు దానాలు ఎననా ఎనెాననా

వవరు మాతమ్ే గురుు ంటారు అందరికీ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పిటమమంట్ రవగవనే కొడతారు కేరింతలు

అపుడే ఇస్వు రు వవగవు నాలు ఎనెాననా

విధులు ఎకికన వెంటన ేగురుు కువస్వు యి పవత రొజులు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

గొపపవవరమని చెపుకునేవవరు కొందరు

తకుకవవవరమని భావించేవవరు మరికొందరు

కవని ఇదురూ వెళ్ళు పద్ేశం ఒకకట ే

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

31

చదువుకునానూ తెలివి వుండదు కొందరిక ి

చదవక పోయినను అబ్ుును తెలివితేటలు కొందరిక ి

చదువు అనుభవం ఒకకట ికవదు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఇంటలల ఒకరికి ఒక ఛానలే ఇషుం

అద ేఇంటలల ఇంకొకరికి ఇంకోఛానలే ఇషుం

ఇద ినితాం తలపోటట పెదులకు

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

తలిలని తండిన్ి చుటాు లను చూడరు

కుటటంబ్ం గురించి పిలలల గురించి ఆలోచిస్వు రు

కవని ఇంటలల కవవలస్ినపుడు కవవవలి అందరూ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

32

తండి ్కనాా తలిల ముదుు పలిల లకు

చేస్ుు ంద ితలిల ఇంటలల ఏదోవిధంగవ

తినటం తపప పని ఏముంటటంది తండిక్ి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

కలస్ివునాపుడు వస్వు యి ఇంటలల లుకలుకలు

స్రుు కుపోవవలి తపప కోపవలు తగదు

అహంకవరం దేాషం వుండరవదు ఇంటలల

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పుటిుంద ిఒక చోట పెరిగింద ిపెరిగింది మా గవర మంలో

చేస్తను ఉదోాగం ఈదాను స్ంస్వరం కషుంగవ

పడాా ను స్ుఖపడాా ను ఈ చివర ిరోజులోల

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

33

మనుషులు దగురవునాపుడు తెలియదు బ్ంధం

దూరమ ైనపుడు తెలుస్ుు ంది వవరిలేనిలోటట

అందుకన ేకుటటంబ్ం కలస్ి వుంటేనే మంచిది

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

చినానాటి బ్ంధం కొంతకవలానికి దూరం

ఏరపడతాయి బ్ంధాలు కొతువవరితో

ఏ బ్ంధమ ైనా మరిిపోకూడదు జీవితాంతం

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

ఇంటిపతరు బ్టిు కులానిా గురిుంచలేము

వునాాయి ఇంటిపతరుల అనిా కులాలోల ను

ఇద ిఅనాదినుండి వచుి మన స్ంస్కృతి

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

34

స్ినిమా జీవితం ఒక రంగుల కల

ఇకకడ అందర ిజీవితం ఒకట ికవదు

వుంటారు వీరిలో స్ంపనుాలు కొందరు మాతమ్ే

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

కూడబ్ెటాు లని కటటు చునాారు స్ీకములు

పెటటు చునాారు మధాలో వవరిక ికుచుిటలపి

చూస్ుు ంద ిపభ్ుతాం చేస్ుు ంది ఏమిటల

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

కోటటల స్ంపవదంిచినను మమతలు వదలరవదు

మమతలోల నునా ఆనందం దేనిక ీస్వటి రవదు

డబ్ుు పెరిగినా హోదా పెరగిినా మమతలే ముఖాం ఇది

ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

35

బ్ాధ కలిగినపుడు పిలుస్వు రు అమామ అని

చివర ిదశలో పిలవరు ననరవరవ అమామ అని

పత్మకవదు ముఖాం పిలుపత ఇషుం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పెండిల కుదిర ేముందు తియాని కబ్ురుల

పెండిల అయిన తరవవత వెగటట మాటలు

ఇలా ఎందుకు జరుగుతుందో తెలుస్ుకోండ ి

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఆకవశయానం స్ుఖం ఈనాడు

కొటిునారు తపపటటల పెైక ివెళ్ుగవన ే

స్మాజం కోస్ం కొంచెం ఆలోచిస్తు మంచిది

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

36

యజమాని వునాపుడు వుంటటంద ిస్తాహం

యజమాని పోగవనే తగుు తుంద ిఅభిమానం

కవలం ఎలలపుడు వుండదు ఒకేలాగ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పలకరించరు తలిలదండు్లను స్రిగవు

పలకరిస్వు రు అనాదముమలను అంతంత మాతమ్ ే

ఇషుంగవ మాటాల డతారు తోడళ్ళులతో

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఇలుల నాది ఇంటలల స్ంస్వరం స్గం నాద ి

పిలల డి ఆలనా పవలనా కొంత నాది

అయినను చెపపరు ఇంటలల ఏదికొనానూ

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

37

నడక వలల ఆరోగాం పెరగదు ఏమాతం్

నడవనివవళ్ళు వునాారు ఎంతో ఆరోగాంగవ

ఆరోగవానిక ితలిలదండు్ల జీన్ు మాతమ్ ేముఖాం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

నలుగురిలో చెపు మాటలు గంభీరంగవనే

ఇంటిలో మాతం్ చెపు మాటలు మ లల గవనే

ఇచేిద ిచేస్తది వుండదు ఏ మాతం్

ఇద ిఏమి విచిత ్ లోకమో వీరభదా్

స్రవకర ిజీతం వచుి పుషకలంగవ

స్ంస్వర జీవితం స్వగుతుంది స్ంతోషంగవ

అయినను చాపుతునాారు చెయిా ఆలోచించకుండా

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

38

ఏమీ తెలియని తండిక్ి

ఏమీ చెపపక పోయినా

పరవాలేదు

కవని అనీా తెలిస్ిన తండిక్ి

ఏమీ చెపపక పోవుట

అనాాయం

ఇద ిఇకకడ అకకడ కవదు

పెదులకు

అనిాచోటాల జరుగుతునా అవమానం

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

39

కుటటంబ్మును శరమపడి పెంచుతారు ఒకరు

అపుడే తులతూగును కుటటంబ్ం స్ంతోషంగవ ఆ ఇంటలల

అయినను తపుపడతారు ఇంటిపెదుని చివరోల

ఇద ిఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

మనిషి మతం లేకుండా వుండవచుినేమో

కులం లేకుండా ఎవారూ ఉండకపోవచుి

మతం కులం రెండూ మనిషి అభివృదిధకి ఆటంకవలు

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పెళిు చేస్ుకొను ముందు తెలుస్ుకోవవలి ఒకరినొకరు

హెచుి తగుు స్ంబ్ంధాలు కొంచెం ఆలోచించాలి ఇదురు

రకు స్ంబ్ంధాల పెళిుళ్ళు మంచివి కవవి ఇదురికి

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

40

ఉపవధాాయులు స్మాజానికి ఒక వెనెాముక

చదువుతో పవటట నేరవపలి నీతి పవఠవలు

స్మాజ అభివృదిధకి ఉపవధాాయుడే కీలకం

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

స్మాజ అభివృదిధకి ఏ ఒకకరు ఆటంకం కవరవదు

స్మాజ అభివృదేధ పజ్ల జీవన అభివృదిధ

పభ్ుతాం పజ్లు కలిస్తునే దశేం అభివృదిధ

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

పండించుచునాారు పంటలు రెరతులు కషుపడి ఎంత

పండించినా లేదు గిటటు బ్ాటటధర పండిన పంటలకు

పభ్ుతాం ఎంతచేస్ినా రెరతుకు గిటటు బ్ాటటధర ముఖాం

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

41

స్మాజానికి కరమశిక్షణే ముఖాం

నాశనమ ైన జపవన్ పుంజుకొంది కరమశిక్షణతో

మనదేశం బ్ాగుపడాలంటే కరమశిక్షణే ముఖాం

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

కులాలు మతాలు ఎవారూ స్ృషిుంచలేదు

అనాది నుండి వృతుు ల బ్టిు కులాలు

గొపపవవళ్ళు చెపు పవ్చనాలు బ్టిు మతాలు

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

స్వంఘిక హోదా బ్టిు విడదసీ్వరు కులాలనిా

స్ంపనుాలు బీదవవరు ఉనాారు అనిా కులాలోల

కులాల ఆధిపతాం నశించువరకు పత్ేాకతలు తపపవు

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

42

పెళిుకి ముందు కటాం వదుంటారు కొందరు

ఆ తరవవత పడెతారు ఆరళ్ళు మరచిపోని విధంగవ

అందుకనే పత్ి ఒకకరూ ఆలోచించాలి

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

స్మాజంను స్ంస్కరించిన మహానుభావులను

మరచిపోకండి ఏ ఒకకరు ఈ స్మాజంలో

ఉపకవరమే తపప అపకవరం జయలికి పోకండి

ఇది ఏమి విచిత ్లోకమో వీరభదా్

ఖండవిల్లవిారి పద్యరత్నములు

43

రచయిత పతరు శీర ఖండవిలిల వీరభదం్. వయస్ు 75 స్ంవతురములు వీరు వవాయామ

అధాాపకులుగవ విదాారంగం లో పభ్ుతోాగిగవ పనిచేస్ ి పదవీవిరమణ చేస్వరు. వీర ి

స్ాగవర మమం స్ీతానగరం. పస్్ుు తం కవకినాడలో కుటటంబ్ంతో వుంటటనాారు. వీరికి ఇదురు

అబ్ాుయిలు మరియు ఇదురు అమామయిలు.

వీరు ఉదోాగం చేస్ుు నపుడే స్మాజానికి పనికివచేి అనేక వవాస్వలు వవ్యుటం జరిగింది. ఏ

విషయంలోనైెనా పజ్లకు అందరికనాాముందు ఉండ ిస్హాయం చేస్త స్ాభావం గలవవరు.వీరు

మూడనమమకవలఫె ై విరివిగవ మాటాల డేవవరు. అనేక విషయాలలో గణనీయమ ైన అనుభవం

గడించారు. ఆ అనుభవం లోనించి పుటిున నిజమ ైన అనుభూతులు ఈ విధంగవ పదారతాాల

రూపంలో మనముందుకు వచాియి. ఈ పదాములు తెలుగువవరు అందరూ చదవదగినవి. ఈ

పదాాలలో మానవతాం కనపడుతుంది. కుటటంబ్ము, కుటటంబ్ములోని వాకుు లు,వవర ి

పవతల్ు,భాధాతలు, బ్ంధాలు, ఆతీమయతలు, అనురవగం, జీవితంలోని మధురవనుభూతులు,

స్మాజము, స్మాజములోని వావస్థ ,మూడనమమకవలు మరియు ఈయన జీవితకవల

అనుభవం ఈ పదాాలలో అస్కిుదాయకమ ైన, అందమ ైన మరియు ఆరొగాకరమ ైన రటతిలో

స్ులభమ ైన శ రలిలో దరినమిస్వు యి

పత్ిరోజూ పత్ిఒకకరూ ఉదయం లేవగవన ేవీరి పదా రతాములను చదవి స్మాజంలో కొంత

మారుపకు నాందిపలకవచుి. మితు్లకు,బ్ంధువులకు పరిచయం చేయవలసి్న అవస్రం

పస్్ుు త స్మాజంలో చాలా ఉంద.ి రచయిత స్మాజంలోని మారుపకోస్ం ఎంత

తపించుపోతునాారో తెలుస్ుు ంది. ఈ ఖండవిలిల పదారతాములను చదివి, చుటటు ఉనావవరితొ

చదివిస్తు స్మాజ శరరయస్ుు లో పవలుపంచుకునావవళ్ుం కవగలం.