tåtéya-viläsaù

çaucéyaù

vande’nantädbhutaiçvaryaà çré-caitanyaà mahäprabhum | néco’pi yat-prasädät syät sadäcära-pravartakaù || 1 ||

puàso gåhéta-dékñasya çré-kåñëaà püjayiñyataù | äcäro likhyate kåtyaà çruti-småty-anusärataù || 2 ||

atha dékñitasya püjäyä nityatä

labdhvä mantraà tu yo nityaà närcayen mantra-devatäm | sarva-karma-phalaà tasyäniñöaà yacchati devatä ||3||

atha sad-äcäraù na kiïcit kasyacit sidhyet sad-äcäraà vinä yataù | tasmäd avaçyaà sarvatra sad-äcäro hy apekñyate ||4|| viñëu-puräëe [ViP 3.8.9] —

vaåëäçramäcaravatä puruñeëa paraù pumän | viñëur ärädhyate panthä nänyat tat-toña-käraëam || 5 ||

atha sad-äcärasya nityatä

märkaëòeya-puräëe çrémad-älasälarka-saàväde—

gåhasthena sadä käryam äcära-paripälanam | na hy äcära-vihénasya sukham atra paratra ca ||6|| yajïa-däna-tapäàséha puruñasya na bhütaye | bhavanti yaù sadäcäraà samullaìghya pravartate ||7||

bhaviñyottare ca çré-kåñëa-yudhiñöhira-saàväde—

äcära-hénaà na punanti vedäù yadyapy adhétäù saha ñaòbhir aìgaiù | chandäàsy enaà måtyu-käle tyajanti néòaà çakuntä iva jäta-pakñäù ||8|| kapälasthaà yathä toyaà çvadåtau vä yathä payaù | duñöaà syät sthäna-doñeëa våtta-héne tathäçubham | äcära-rahito räjan neha nämutra nindati ||9|| iti |

lekhyena smaraëädénäà nityatvenaiva setsyati |

smaraëädy-ätmakasyäpi sad-äcärasya nityatä ||10|| viñëu-puräëe [3.11.3] tatraiva gåhi-dharma-prasaìge —

sad-äcäravatä puàsä jitau lokäv ubhäv api ||11|| sädhavaù kñéëa-doñäs tu sac-chabdaù sädhu-väcakaù | teñäm äcaraëaà yat tu sad-äcäraù sa ucyate ||12||

käçé-khaëòe skandägastya-saàväde—

anadhyayana-çélaà ca sad-äcära-vilaìghinam | sälasyaà ca durannädaà brähmaëaà bädhate’ntakaù ||13|| tato’bhyaset prayatnena sad-äcäraà sadä dvijaù | térthäny apy abhilañyanti sad-äcära-samägamam ||14||

bhaviñyottare ca tatraiva—

äcära-prabhavo dharmaù santaç cäcära-lakñaëäù | sädhünäà ca yathä våttaà sa sad-äcära iñyate ||15|| tasmät kuryät sad-äcäraà ya icched gatim ätmanaù | sarva-lakñaëa-héno’pi samucäcäravän nåpa | çraddadhäno’nasüyaç ca sarvän kämän aväpnuyät ||16||

kià ca—

äcära eva dharmasya mülaà räjan kulasya ca | äcäräd vicyuto jantur na kuléno na dhärmikaù ||17||

kià ca—

äcäro bhüti-janana äcäraù kérti-vardhanaù | äcäräd vardhate hy äyur äcäro hanty alakñaëam ||18|| äcära eva nåpa-puìgava sevyamäno dharmärtha-käma-phalado bhaviteha puàsäm | tasmät sadaiva viduñävahitena räjan çästrodito hy anudinaà paripälanéyaù ||19||

atha tatra nitya-kåtyäni brähme muhürta utthäya kåñëa kåñëeti kértayan | prakñälya päëi-pädau ca danta-dhävanam äcaret ||20|| äcamya vasanaà rätres tyaktvänyat paridhäya ca | punar äcamane kuryäl lekhyena vidhinägrataù ||21|| athecchan paramäà çuddhià mürdhni dhyätvä guroù padau | stutvä ca kértayan kåñëaà smaraàç caitad udérayet ||22||

atha prätaù-smaraëa-kértane

jayati jana-niväso devaké-janma-vädo yadu-vara-pariñat svair dorbhir asyann adharmam | sthira-cara-våjina-ghnaù su-smita- çré-mukhena vraja-pura-vanitänäà vardhayan käma-devam || 23 || [BhP 10.90.48] småte sakala-kalyäëa-bhäjanaà yatra jäyate | puruñas tam ajaà nityaà vrajämi çaraëaà harim || 24 || vidagdha-gopäla-viläsinénäà sambhoga-cihnäìkita-sarva-gätram | pavitram ämnäya-giräm agamyaà brahma prapadye nava-néta-cauram || 25 || daçama-skandhe [BhP 10.46.46] –

udgäyaténäm aravinda-locanaà vrajäìganänäà divam aspåçad dhvaniù | dadhnaç ca nirmanthana-çabda-miçrito nirasyate yena diçäm amaìgalam || 26 || iti |

paöhet punaç ca sädhünäà sampradäyänusärataù | catuùçlokém imäà sarva-doña-çäntyai çubhäptaye ||27|| prätaù smarämi bhava-bhéti-mahärti-çäntyai näräyaëaà garuòa-vähanam abja-näbham | grähäbhibhüta-vara-väri-väraëa-mukti-hetuà cakräyudhaà taruëa-värija-patra-netram ||28|| prätar namämi manasä vacasä ca mürdhnä pädäravinda-yugalaà paramasya puàsaù | näräyaëasya narakärëava-täraëasya päräyaëa-pravaëa-vipra-paräyaëasya ||29|| prätar bhajämi bhajatäm abhayaìkaraà taà präk sarva-janma-kåta-päpa-bhayävahatyai | yo gräha-vaktra-patitäìghri-gajendra-ghora- çoka-praëäçam akarod dhåta-çaìkha-cakraù ||30|| çloka-trayam idaà puëyaà prätaù prätaù paöhet tu yaù | loka-traya-gurus tasmai dadyäd ätma-padaà hariù ||31|| iti | tad etal likhitaà kutra kutracid vyavahärataù | kintu sväbhéñöa-rüpädi çré-kåñëasya vicintayet ||32|| itthaà vidadhyäd bhagavat-kértana-smaraëädikam |

sarva-térthäbhiñekaà vai bahir antarviçodhanam ||33|| tathä ca skände skandaà prati çré-çivoktau—

sakån näräyaëaety uktvä pumän kalpa-çata-trayam | gaìgädi-sarva-tértheñu snäto bhavati putraka ||34||

anyatra ca—

çayanäd utthito yas tu kértayen madhusüdanam | kértanät tasya päpasya näçam äyäty açeñataù ||35|| iti |

mähätmyaà kértanasyägre lekhyaà mukhya-prasaìgataù | smaraëasya tu mähätmyam adhunä likhyate kiyat ||36||

taträdau tasya nityatä pädme båhat-sahasra-nämni stotre [6.71.100]–

smartavyaù satataà viñëur vismartavyo na jätucit | sarve vidhi-niñedhäù syur etayor eva kiìkaräù ||37||

skände kärttika-prasaìge çrémad-agastyoktau—

sä hänis tan mahac chidraà sa mohaù sa ca vibhramaù | yan-muhürtaà kñaëaà väpi väsudevo na cintyate ||38||

käçé-khaëòe ca çré-dhruva-carite—

iyam eva parä hänir upasargo’yam eva ca | abhägyaà paramaà caitad väsudevaà na yat smaret ||39|| ye muhürtäù kñaëä ye ca yäù käñöhä ye nimeñakäù | åte viñëu-småter yätäs teñu muñöo yamena saù ||40|| iti |

nityatve’py asya mähätmyaà vicitra-phala-dänataù | jïeyaà çästroditaà darça-pürëamäsädivad budhaiù ||41||

atha smaraëa-mähätmyam

tatra sarva-tértha-snänädhikatvam

uktaà ca smärtair api— mäntraà pärthivam ägneyaà väyavyaà divyam eva ca | väruëaà mänasaà ceti snänaà sapta-vidhaà småtam ||42|| çaà na äpas tu vai mäntraà måd-älambhaà tu pärthivam | bhasmanä snänam ägneyaà snänaà gorajasänilam ||43|| ätape sati yä våñöir divyaà snänaà tad ucyate | bahir nadyädiñu snänaà väruëaà procyate budhaiù | dhyänaà yan manasä viñëor mänasaà tat prakértanam ||44||

kià ca—

asämarthyena käyasya käla-deçädy-apekñayä | tulya-phaläni sarväëi syur ity äha paräçaraù ||45|| snänänäà mänasaà snänaà manv-ädyaiù paramaà småtam | kåtena yena mucyante gåhasthä api vai dvijäù ||46||

parama-çodhaktavam gäruòe çré-näradoktau, viñëu-dharme ca pulasytyoktau –

apavitraù pavitro vä sarvävasthäà gato’pi vä | yaù smaret puëòarékäkñaà sa bähyäbhyantaraù çuciù ||47|| yadyapy upahataù päpair manasäyanta-dustaraiù | tathäpi saàsmaran viñëuà sa bähyäbhyantaraù çuciù ||48||

çré-viñëu-puräëe [ViP 2.6.37-38] –

präyaçcittäny açeñäëi tapaù karmätmakäni vai | yäni teñäm açeñäëäà kåñëänusmaraëaà param ||49|| kåte päpe’nutäpo vai yasya puàsaù prajäyate | präyaçcittaà tu tasyaikaà hari-saàsmaraëaà param ||50||

kià ca [ViP 6.8.21] –

kali-kalmañam atyugraà narakärti-pradaà nèëäm | prayäti vilayaà sadyaù sakåd yatränusaàsmåte ||51||

båhan-näradéye [ëärP 1.10.100] çukra-bali-saàväde –

harir harati päpäni duñöa-cittair api småtaù | anicchayäpi saàspåñöo dahaty eva hi pävakaù ||53||

tatraiva [ëärP 1.30.93] präyaçcitta-prasaìgänte

mahä-pätaka-yukto vä yukto vä sarva-pätakaiù | sa vai vimucyate sadyo yasya viñëu-paraà manaù ||54||

brahma-vaivarte –

karmaëä manasä väcä yaù kåtaù päpa-saïcayaù | so’py açeñaù kñayaà yäti småtvä kåñëäìghra-paìkajam ||55||

ataevoktaà skände kärttika-prasaìge çré-paräçareëa –

yama-märgaà mahä-ghoraà narakäàç ca yamaà tathä | svapne’pi na naraù paçyed yaù smared garuòadhvajam ||56||

ñañöha-skandhe [BhP 6.1.19] çré-çukena –

sakån manaù kåñëa-padäravindayor niveçitaà tad-guëa-rägi yair iha |

na te yamaà päça-bhåtaç ca tad-bhaöän svapne 'pi paçyanti hi cérëa-niñkåtäù ||57||

sarväpad-vimocakatvam çré-viñëu-puräëe [ViP 1.17.44] çré-prahlädoktau –

dantä gajänäà kulçägra-niñöhuräù çérëä yad ete na balaà mamaitat | mahä-vipat-päta-vinäçano’yaà janärdanänusmaraëänubhävaù ||58||

vämana-puräëe ca –

viñöayo vyatipätäç ca ye’nye durnéti-sambhaväù | te sarve smaraëäd viñëor näçam äyänty upadraväù ||59||

pädme mägha-mähätmye deva-dyuti-stutau –

yasya smaraëa-mätreëa na moho na ca durgatiù | na rogo na ca duùkhäni tam anantaà namämy aham ||60||

durväsanonmülanatvam

dvädaça-skandhe [BhP 12.3.47] – yathä hemni sthito vahnir durvarëaà hanti dhätu-jam | evam ätma-gato viñëur yoginäm açubhäçayam ||61||

sarva-maìgala-käritvam päëòava-gétäyäm—

läbhas teñäà jayas teñäà kutas teñäà paräbhavaù | yeñäm indévara-çyämo hådayastha-janärdanaù ||62||

sarva-sat-karma-phaladatvam skände kärttika-prasaìge’gastyoktau—

deveñu yajïeñu tapaùsu caiva däneñu tértheñu vrateñu caiva | iñöeñu pürteñu ca yat pradiñöaà nèëäà småte tat-phalam acyute ca ||63||

karma-sädguëya-käritvam båhan-näradéye [ëärP] –

nyünätiriktatä siddhä kalau vedokta-karmaëäm |

hari-saàsmaraëam evätra sampürëa-phala-däyakam ||64|| småtau ca—

pramädät kurvatäà karma pracyavetädhvareñu yat | smaraëäd eva tad viñëoù sampürëaà syäd iti çrutiù ||65||

sarva-karmädhikatvam båhan-näradéye kali-prasaìge [ëärP] –

tulä-puruña-dänänäà räjasüyäçvamedhayoù | phalaà viñëoù småti-samaà na jätu dvija-sattama ||66||

dvädaça-skandhe [BhP 12.3.48]—

vidyä-tapaù-präëa-nirodha-maitré térthäbhiñeka-vrata-däna-japyaiù | nätyanta-çuddhià labhate 'ntar-ätmä yathä hådi-sthe bhagavaty anante ||67||

viñëu-puräëe [ViP 1.17.36] hiraëyakaçipuà prati çré-prahlädoktau –

bhayaà bhayänäm apahäriëi sthite manasy anante mama kutra tiñöhati | yasmin småte janma-jarodbhaväni bhayäni sarväëy apayänti täta ||68||

tatraivänyatra [ViP 2.6.40] – viñëu-saàsmaraëät kñéëa-samasta-kleça-saàcayaù | muktià prayäti svargäptis tasya vighno’numéyate ||69||

båhan-näradéye [ëärP 1.1.65] –

varaà vareëyaà varadaà puräëaà nija-prabhä-bhävita-sarva-lokam | saìkalpitärtha-pradam ädi-devaà småtvä vrajen mukti-padaà manuñyaù ||70||

skände—

yasya smaraëa-mätreëa janma-saàsära-bandhanät | vimucyate namas tasmai viñëave prabhaviñëave ||71||

tatraiva kärttika-prasaìge çré-paräçaroktau—

tadaiva puruño mukto janma-duùkha-jarädibhiù | bhaktyä tu parayä nünaà yadaiva smarate harim ||72||

bhagavat-prasädanam båhan-näradéye [ëärP 1.1.77] --

yena kenäpy upäyena småto näräyaëo'vyayaù | api pätaka-yuktasya prasannaù syän na saàçayaù ||73||

çré-vaikuëöha-loka-präpakatvam vämana-puräëe—

anädy-anantam ajarämaraà harià ye saàsmaranty aharahar niyataà narä bhuvi | tat sarvagaà brahma paraà puräëaà te yänti vaiñëava-padaà dhurvam avyayaà ca ||74||

pädme (3.31.101) deva-düta-vikuëòala-saàväde yamasya dütänuçäsane—

smaranti ye sakåd bhütäù prasaìgenäpi keçavam | te vidhvastäkhiläghaughä yanti viñëoù paraà padam ||75||

brahma-puräëe viñëu-rahasye (216.88)—

çäöhyenäpi narä nityaà ye smaranti janärdanam | te 'pi yänti tanuà tyaktvä viñëulokam anämayam ||76||

viñëu-dharmottare— niräçér nirmamo yas tu viñëor dhyäna-paro bhavet | tat-padaà samaväpnoti yatra gatvä na çocati ||77||

särüpya-präpaëam käçé-khaëòe çré-bindumädhava-prasaìge agni-bindu-stutau—

ye tväà trivikrama sadä hådi çélayanti kädambiné-rucir arociñam ambujäkña | saudäminé-vilasitäàçuka-véta-mürte te’pi spåçanti tava käntim acintya-rüpäm ||78||

çré-bhagavad-gétäsu [ìétä 8.5] –

anta-käle ca mäm eva smaran muktvä kalevaram | yaù prayäti sa mad-bhävaà yäti nästy atra saàçayaù ||79||

daçama-skandhe [BhP 10.80.11] påthukopäkhyäne –

smarataù päda-kamalam ätmänam api yacchati | kià nv artha-kämän bhajato näty-abhéñöän jagad-guruù ||80||

vaiñëave—

väsudeve mano yasya japa-homärcanädiñu | tasyäntaräyo maitreya devendratvädi sat-phalam ||81||

gäruòe—

mahatas tapaso mülaà prasavaù puëya-santateù |

jévitasya phalaà svädu niyataà smaraëaà hareù ||82|| dvitéya-skandhe [BhP 2.1.6] –

etävän säìkhya-yogäbhyäà sva-dharma-pariniñöhayä | janma-läbhaù paraù puàsäm ante näräyaëa-småtiù ||83||

ataeva jaräsandha-niruddha-nåpa-vargaiù prärthitaà daçama-skandhe [BhP 10.73.15] –

taà naù samädiçopäyaà yena te caraëäbjayoù | småtir yathä na viramed api saàsaratäm iha ||84||

çré-näradenäpi [BhP 10.69.18] --

dåñöaà taväìghri-yugalaà janatäpavargaà brahmädibhir hådi vicintyam agädha-bodhaiù | saàsära-küpa-patitottaraëävalambaà dhyäyaàç carämy anugåhäëa yathä småtiù syät ||85|| iti |

kåñëa-smaraëa-mähätmya-mahäbdhir dustaro dhiyä | yo yiyäsati tat-päraà sa hi caitanya-vaïcitaù ||86|| tataù pädodakaà kiïcit präk pétvä tulasé-dalaiù | gåhétenäcaret tena svamürdhany abhiñecanam ||87|| athädau çré-guruà natvä çré-kåñëasya padäbjayoù | kiïcid vijïäpayan sarvasva-kåtyäny arpayen namet ||88||

atha prätaù praëämaù

vämana-puräëe – sarva-maìgala-maìgalyaà vareëyaà varadaà çivam | näräyaëaà namaskåtya sarva-karmäëi kärayet ||89||

atha vijïäpanam

viñëu-dharmottare – yad-utsavädikaà karma tat tvayä prerito hare | kariñyämi tvayä jïeyam iti vijïäpanaà mama || 90 || prätaù prabodhito viñëo håñékeçena yat tvayä | yad yat kärayaséçäna tat karomi taväjïayä ||91|| trailokya-caitanyamayädi-deva çré-nätha viñëo bhavad-äjïayaiva | prätaù samutthäya tava priyärthaà saàsära-yäträm anuvartayiñye ||92||

saàsära-yäträm anuvartamänaà tvad-äjïayä çré-nåhare’ntarätman | spardhätiraskära-kali-pramäda- bhayäni mä mäbhibhavantu bhüman ||93|| jänämi dharmaà na ca me pravåttir jänämy adharmaà na ca me nivåttiù | tvayä håñékeça hådi sthitena yathä niyukto’smi tathä karomi ||94||

atha praëäma-väkyäni mahäbhärate –

namo brahmaëya-deväya go-brähmaëa-hitäya ca | jagad-dhitäya kåñëäya govindäya namo namaù ||95||

garuòa-puräëe—

asura-vibudha-siddhair jïäyate yasya näntaù sakala-munibhir antaç cintyate yo viçuddhaù | nikhila-hådi niviñöo vetti yaù sarva-säkñé tam ajam amåtam éçaà väsudevaà nato’smi ||96||

viñëu-puräëe [ViP ??]

yajïibhir yajïa-puruño väsudevaç ca sätvataù | vedänta-vedibhir viñëuù procyate yo nato’smi tam ||97|| evaà vijïäpayan dhyäyan kértayaàç ca yathävidhi | praëämänäcarec chaktyä catuù-saìkhyävarän budhaù ||98|| çré-gopé-candanenordhva-puëòraà kåtvä yathä-vidhi | äséta präì-mukho bhütvä çuddha-sthäne çubhäsane ||99||

tathä ca näradéya-païcarätre—

nirgatyäcamya vidhivat praviçya ca punaù sudhéù | äsane präì-mukho bhütvä vihite copaviçya vai ||100|| sampradäyänusäreëa bhüta-çuddhià vidhäya ca | präëäyämäàç ca vidhivat kåñëaà dhyäyet yathoditam ||101||

tathä coktam—

upapätakeñu sarveñu pätakeñu mahatsu ca | praviçya rajané-pädaà viñëu-dhyänaà samäcaret ||102||

vaihäyasa-païcarätre ca—

tathaiva rätri-çeñaà tu kälaà süryodayävadhi | kartavyaà sajapaà dhyänaà nityam ärädhakena vai ||103|| vibhajya païcadhä rätrià çeñe devärcanädikam |

japaà homaà tathä dhyänaà nityaà kurvéta sädhakaù ||104|| ataeva viñëu-småtau—

rätres tu paçcime yäme muhürtau brähmya ucyate ||105|| iti | pädodapänädénäà ca sa vidhir mahimägrataù | lekhyo’dhunä tu dhyänasya sa saìkñepeëa likhyate ||106|| täpanéya-çrutiñu [ìöü 1.9-11] –

sat-puëòaréka-nayanaà meghäbhaà vaidyutämbaram | dvi-bhujaà jïäna-mudräòhyaà vana-mälinam éçvaram ||107|| gopa-gopé-gavävétaà sura-druma-taläçritam | dviyälaìkaraëopetaà ratna-paìkaja-madhyagam ||108|| kälindé-jala-kallola-saìgi-märuta-sevitam | cintayaàç cetasä kåñëaà mukto bhavati saàsåteù ||109||

måtyuïjaya-saàhitänusärodita-säradä-tilake ca –

smared våndävane ramye mohayantam anäratam | govindaà puëòarékäkñaà gopa-kanyäù sahasraçaù ||110|| ätmano vadanämbhoja-preritäkñi-madhu-vratäù | käma-bäëena vivaçäç ciram äçleñeëotsukäù ||111|| muktähära-lasat-pénottuìgastana-bharänatäù | srasta-dhammilla-vasanä mada-skhalita-bhäñaëäù ||112|| danta-paìkti-prabhodbhäsi-spandamänädharäïcitäù | vilobhayantér vividhair vibhramair bhäva-garbhitaiù ||113||

phullendévara-käntim indu-vadanaà barhävataàsa-priyaà çré-vatsäìkam udära-kaustubha-dharaà pétämbaraà sundaram | gopénäà nayanotpalärcita-tanuà go-gopa-saìghävåtaà govindaà kala-veëu-vädana-paraà divyäìga-bhüñaà bhaje ||114|| iti |

çré-gautaméya-tanträdau tad-dhyänaà prathitaà param | agrato’träpi saàlekhyaà yad iñöaà tatra tad bhajet ||115|| båhat-çätätäpa-småtau—

pakñopaväsäd yat päpaà puruñasya praëaçyati | präëäyäma-çatenaiva yat päpaà naçyate nèëäm ||116|| präëäyäma-sahasreëa yat päpaà naçyate nèëäm | kñaëa-mätreëa tat päpaà harer dhyänät praëaçyati ||117||

viñëu-dharme—

sarva-päpa-prasakto’pi dhyäyan nimiñam acyutam | bhütas tapasvé bhavati paìkti-pävana-pävanaù ||118||

viñëu-puräëe (?) ca—

dhyäyen näräyaëaà devaà snänädiñu ca karmasu | präyaçcittaà hi sarvasya duñkåtasyeti niçcitam ||119||

kali-doña-haratvam båhan-näradéye kali-prasaìge [ëärP 1.41.97] –

samasta-jagad-ädhäraà paramärtha-svarüpiëam | ghore kali-yuge präpte viñëuà dhyäyan na sédati ||120||

sarva-dharmädhikäritvam skände kärttika-mähätmye agastyoktau—

kintv asya bahubhis térthaiù kià tasya bahubhir vrataiù | yo nityaà dhyäyate devaà näräyaëam ananya-dhéù ||121||

mokña-pradatvam båhan-näradéye kali-prasaìge [ëärP 1.40.52] –

ye mänavä vigata-räga-parävara-jïä näräyaëaà sura-guruà satataà smaranti | dhyänena tena hata kilbiña-cetanäs te mätuù payodhara-rasaà na punaù pibanti ||122||

çré-vaikuëöha-präpakatvam skände çré-brahmoktau—

muhürtam api yo dhyäyen näräyaëam atandritaù | so’pi sad-gatim äpnoti kià punas tat-paräyaëaù ||123||

pädme vaiçäkha-mähätmye yama-brähmaëa-saàväde [PadmaP 1.96.78]

dhyäyanti puruñaà divyam acyutaà ye smaranti ca | labhante te'cyuta-sthänaà çrutir eñä purätané ||124||

särüpya-präpaëam

ekädaça-skandhe [BhP 11.5.48] – vaireëa yaà nåpatayaù çiçupäla-pauëòra- çälvädayo gati-viläsa-vilokanädyaiù | dhyäyanta äkåta-dhiyaù çayanäsanädau tat-sämyam äpur anurakta-dhiyäà punaù kim ||125||

svataù parama-phalatvam

caturtha-skandhe [BhP 4.20.29] çré-påthüktau – bhajanty atha tväm ata eva sädhavo vyudasta-mäyä-guëa-vibhramodayam | bhavat-padänusmaraëäd åte satäà nimittam anyad bhagavan na vidmahe ||126||

skanda-puräëe brahmoktau ca –

äloòya sarva-çästräëi vicärya ca punaù punaù | idame eva suniñpannaà dhyeyo näräyaëaù sadä ||127||

ataevoktaà häyaçérña-païcarätre näräyaëa-vyüha-stave –

ye tyakta-loka-dharmärthä viñëu-bhakti-vaçaà gatäù | dhyäyanti paramätmänaà tebhyo’péha namo namaù || 128 || iti |

smaraëe yat tan mähätmyaà tad-dhyäne’py akhilaà viduù | bhedaù kalpyeta sämänya-viçeñäbhyäà tayoù kiyän ||129||

atha çré-bhagavat-prabodhanam

tato devälaye gatvä ghaëöädy-udghoña-pürvakam | prabodhya stutibhiù kåñëaà néräjyaà prärthayed idam ||130|| tåtéya-skandhe [BhP 3.9.25] –

so 'säv adabhra-karuëo bhagavän vivåddha- prema-smitena nayanämburuhaà vijåmbhan | utthäya viçva-vijayäya ca no viñädaà mädhvyä giräpanayatät puruñaù puräëaù ||131||

deva-prapannärtihara prasädaà kuru keçava | avalokana-dänena bhüyo mäà pärayäcyuta ||132|| iti |

devälayaà praviçyätha stoträëéñöäni kértayan | kåñëasya tulasé-varjaà nirmälyam apasärayet ||133||

atha nirmälyottäraëam atri-småtau—

prätaù-käle sadä kuryän nirmälyottäraëaà budhaù | tåñitäù paçavo baddhäù kanyakä ca rajasvalä | devatä ca sanirmälyä hanti puëyaà puräkåtam ||134||

närasiàhe çré-yamoktau—

deva-mälyäpanayanaà devägäre samühanam | snäpanaà sarva-devänäà go-pradäna-samaà småtam ||135||

närada-païcarätre—

yaù prätar utthäya vidhäya nityaà nirmälyam éçasya niräkaroti | na tasya duùkhaà na daridratä ca näkäla-måtyur na ca roga-mätram ||136|| aruëodaya-veläyäà nirmälyaà çalyatäà vrajet | prätas tu syän mahäçalyaà ghaöikä-mätra-yogataù ||137|| atiçalyaà vijänéyät tato vajra-prahäravat | aruëodaya-veläyäà çalyaà tat kñamate hariù ||138|| ghaöikäyäm atikräntau kñudraà pätakam ävahet | muhürte samatikränte pürëaà pätakam ucyate ||139|| atipätakam ev syät ghaöikänäà catuñöaye | muhürta-tritaye pürëe mahä-pätakam ucyate ||140|| tataù paraà brahma-vadho mahä-pätaka-païcakam | prahare pürëatäà yäte präyaçcittaà tato na hi ||141|| nirmälyasya vilambe tu präyaçcittam athocyate | atikränte muhürtärdhe sahasraà japam äcaret ||142|| pürëe muhürte saïjäte sahasraà särdham ucyate | sahasra-dvitéyaà kuryät ghaöikänäà catuñöaye ||143|| muhürta-tritaye’téte ayutaà japam äcaret | prahare pürëatäà yäte puraçcaraëam ucyate | prahare samatikränte präyaçcittaà na vidyate ||144||

atha çré-mukha-prakñälanam çré-hastäìghri-mukhämbhoja-kñälanäya ca tad-gåhe | gaëòüñäëi jalair dattvä danta-käñöhaà samarpayet ||145|| jihvollekhanikäà dattvä päduke çuddha-måttikäm | salilaà ca punar dadyäd väso’pi mukha-märjanam ||146|| tataù çré-tulaséà puëyäm arpayet bhagavat-priyäm | tan-mähätmyaà ca tan-mukhya-prasaìge lekhyam agrataù ||147||

atha danta-käñöhärpaëa-mähätmyam viñëu-dharmottare—

danta-käñöha-pradänena danta-saubhägyam åcchati | jihvollekhanikäà dattvä virogas tv abhijäyate ||148|| pädukäyäù pradänena gatim iñöäm aväpnuyät | måd-bhäga-dänäd devasya bhümim äpnoty anuttamäm ||149||

atha maìgala-néräjanam paöhitvätha priyän çlokän mahä-väditra-nisvanaiù | prabhor néräjanaà kuryän maìgaläkhyaà jagad-dhitam ||150|| néräjanaà tv idaà sarvaiù kartavyaà çuci-vigrahaiù | parama-çraddhayotthäya drañöavyaà ca sadä naraiù ||151|| stréëäà puàsäà ca sarveñäm etat sarveñöa-pürakam | samasta-dainya-däridrya-duritädy-upaçänti-kåt ||152||

atha prätaù-snänärthodyamaù tato’ruëodayasyänte snänärthaà niùsared bahiù | kértayan kåñëa-nämäni térthaà gacched anantaram ||153|| tathä ca çukra-småtau—

brähme muhürte cotthäya çucir bhütvä samähitaù | svastikädy-äsanaà baddhvä dhyätvä kåñëa-pädämbujam ||154|| tato nirgatya nilayännämänémäni kértayet | çré-väsudeväniruddha-pradyumnädhokñajäcyuta | çré-kåñëänanta govinda saìkarñaëa namo’stu te ||155|| gatvä térthädikaà tatra nikñipya snäna-sädhanam | vidhinäcarya maitry-ädi-kåtyaà çaucaà vidhäya ca | äcamya khäni saàmärjya snänaà kuryät yathocitam ||156||

atha maitryädi-kåtya-vidhiù çré-viñëu-puräëe [ViP 3.11.8-15] aurva-sagara-saàväde gåhi-dharma-kathane—

tataù kalye samutthäya kuryän mütraà nareçvara | nairåtyäm iñu-vikñepam atétyädhikaà gåhät ||157|| dürädävasathän mütraà puréñaà ca samutsåjet | pädäv asecanocchiñöe prakñipen na gåhäìgaëe ||158|| ätma-cchäyäà taroç chäyäà go-süryägny-aniläàs tathä | guruà dvijädéàç ca budho na meheta kadäcana ||159|| na kåñöe çasya-madhye vä go-vraje jana-saàsadi | na vartmani na nady-ädi-tértheñu puruñarñabha ||160|| näpsu naivämbhasas tére na çmaçäne samäcaret | utsargaà vai puréñasya mütrasya ca visarjanam ||161|| udaìmukho divotsargaà viparéta-mukho niçi | kurvétänäpadi präjïo mütrotsargaà ca pärthiva ||162|| tåëair äcchädya vasudhäà vastra-prävåta-mastakaù | tiñöhen näticiraà tatra naiva kiïcid udérayet ||163||

tathä kaurme vyäsa-gétäyäm— nidhäya dakñiëe karëe brahma-sütram udaìmukhaù | antardhäpya mahéà käñöhaiù patrair loñörais tåëena vä ||164|| prävåtya tu çiraù kuryäd vin-mütrasya visarjanam | na caiväbhimukhaù stréëäà guru-brähmaëayor gaväm | na deva-devälayor näpäm api kadäcana ||165|| nadéà jyotéàñi vékñitvä na väyv-agni-mukho’pi vä | prayädityaà pratyanalaà pratisomaà tathaiva ca ||166||

käçé-käëòe çré-skandägastya-saàväde—

tataç cävaçyakaà kartuà nairåtéà diçam äçrayet | grämäd dhanuù-çataà gacchen nagaräc ca caturguëam ||167|| karëopavéty-udag-vaktro divase sandhyayor api | vin-mütre visåjen mauné niçäyäà dakñiëä-mukhaù ||168|| nälokayed diço bhägän jyotiç cakraà nabho’malam | vämena päëinä çiçnaà dhåtvottiñöhet prayatnavän ||169||

tatraivägre—

na mütraà go-vraje kuryän na valméke na bhasmani | na garteñu sa-sattveñu na tiñöhan na vrajann api ||170|| yathä-sukha-mukho rätrau divä chäyändhakärayoù | bhétiñu präëa-bädhäyäà kuryän mala-visarjanam ||171||

viñëu-puräëe [BhP 3.11.16-18] tatraiva—

valméka-müñikotkhätäà mådaà näntar-jalät tathä | çaucävaçiñöäà gehäc ca na dadyäl lepa-sambhaväm ||172|| antaùpräëyavapannäà ca halotkhätäà ca pärthiva | parityajen mådaç caitäù sakaläù çauca-sädhane ||173|| ekä liìge gude tisras daça väma-kare nåpa | hasta-dvaye saptänyä mådaù çaucopapädikäù ||174||

yama-småtau—

tisras tu pädayor deyäù çuddhi-kämena nityaçaù ||175|| kià ca—

tisras tu måttikä deyäù kåtvä tu nakha-çodhanam ||176|| käçé-khaëòe ca tatraiva—

guhye dadyän mådaà caikäà päyau païcämbu-säntaräù | daça väma-kare cäpi sapta päëi-dvaye mådaù ||177|| ekaikäà pädayor dadyät tisraù päëyor mådaù småtäù | itthaà çaucaà gåhé kuryäd gandha-lepa-kñayävadhi ||178|| kramäd dviguëam etat tu brahmacaryädiñu triñu | divä vihita-çaucäc ca räträv ardhaà samäcaret ||179|| rujärdhaà ca tad-ardhaà ca pathi caurädi-péòite |

tad-ardha-yoñitäà cäpi svästhye nyünaà na kärayet | ärdra-dhätré-phalonmänä mådaù çauce prakértitäù ||180||

çaìkha-småtau—

måttikä tu samuddiñöä triparvé püryate yayä ||181|| dakña-småtau—

ardha-prasåti-mäträ tu prathamä måttikä småtä | dvitéyä ca tåtéyä ca tad-ardhaà parikértitä ||182||

atha kevala-mütrotsarge dakñaù—

ekä liìge tu savye trir ubhayor måd-dvayaà småtam ||183|| brähme—

pädayor dve gåhétvä ca suprakñälita-päëinä | äcamya tu tataù çuddhaù småtvä viñëuà sanätanam ||184||

viñëu-puräëe [BhP 3.11.19-21] tatraiva—

acchenägandha-phenena jalenäbudbudena ca | äcämeta mådaà bhüyas tathä dadyät samähitaù ||185|| niñpäditäìghri-çaucas tu päpäv abhyukñya vai punaù | triù pibet salilaà tena tathä dviù parimärjayet ||186|| çérñaëyäni tataù khäni mürdhänaà ca mådä labhet | bähü näbhià ca toyena hådayaà cäpi saàspåçet ||187||

atra ca viçeño dakñeëoktaù—

prakñälya hastau pädau ca triù pibed ambu vékñitam | saàvåttäìguñöha-mülena dviù pramåjyät tato mukham ||188|| saàhatya tisåbhiù pürvam äsyam evam upaspåçet | aìguñöhena pradeçinyä ghräëaà paçcäd anantaram ||189|| aìguñöhänämikäbhyäà tu cakñuù-çrotre punaù punaù | kaniñöhäìguñöhayor näbhià hådayaà tu talena vai | sarväbhis tu çiraù paçcäd bähü cägreëa saàspåçet ||190||

tathä käçé-khaëòe tatraiva—

präg äsya udagäsyo vä süpaviñöaù çucau bhuvi | upaspåçed vihénäyäà tuñäìgärästhi-bhasmabhiù ||191|| anuñëäbhir aphenäbhir adbhir hådgäbhir atvaraù | brähmaëo brahma-térthena dåñöi-pütanäbhir äcamet ||192|| kaëöha-gäbhir nåpaù çudhyet tälugäbhis tathorujaù | stré-çüdräväsyasaàsparça-mätreëäpi visudhyataù ||193||

yäjïavalkya-småtau—

päda-kñälana-çeñeëa näcämet väriëä dvijaù | yady äcamet srävayitvä bhümau baudhäyano’bravét ||194||

bharadväja-småtau—

päëinä dakñiëenaiva saàhatäìgulinäcamet | muktäìguñöhaka-niñöhena naka-spåñöä apas tyajet ||195||

kaurme ca vyäsa-gétäyäm—

bhuktvä pétvä ca suptvä ca snätvä rathyopasarpaëe | auñöhau vilomakau spåñövä väso viparidhäya ca ||196|| reto-mütra-puréñäëäm utsarge’nåta-bhäñaëe | ñthévitvädhyayanärambhe käça-çväsägame tathä ||197|| catvaraà vä çmaçänaà vä samabhyasya dvijottamaù | sandhyor ubhayos tadvad äcänto’py äcamet punaù ||198||

kià ca—

çiraù prävåtya kaëöhaà vä muktakaccha-çikho’pi vä | akåtvä pädayoù çaucam äcänto’py açucir bhavet ||199|| sopänatkau jalastho vä noñëéñé cäcamed budhaù | na caiva varña-dhäräbhir hastocchiñöe tathä budhaù ||200|| naika-hastärpiutta-jalair vinä sütreëa vä punaù | na pädukäsana-stho vä bahir jänur athäpi vä ||201||

atha vaiñëaväcamanam triù-päne keçavaà näräyaëaà mädhavam apy atha |

prakñälane dvayoù päëyor govindaà viñëum apy ubhau ||202|| madhusüdanam ekaà ca märjane’nyaà trivikramam ||203|| unmärjane’py adharayor vämana-çrédharäv ubhau ||204|| prakñälane punaù päëyor håñékeçaà ca pädayoù | padmanäbhaà prokñaëe tu mürdhno dämodaraà tataù ||205|| väsudevaà mukhe saìkarñaëaà pradyumnam ity ubhau | näsayor netra-yugale’niruddhaà puruñottamam | adhokñajaà nåsiàhaà ca karëayor näbhito’cyutam ||206|| janärdanaà ca hådaye upendraà mastake tataù | dakñiëe tu harià bähau väme kåñëaà yathävidhi | namo’nantaà ca caturthy-antam äcämet kramato japan ||207|| açaktaù kevalam dakñaà spåçet karëaà tathä ca väk | kurvétälabhanaà väpi dakñiëa-çravaëasya vai ||208||

atha danta-dhävana-vidhiù tatra kätyäyanaù—

utthäya netraà prakñälya çucir bhütvä samähitaù |

parijapya ca mantreëa bhakñayed danta-dhävanam ||209|| mantraç cäyam—

äyur balaà yaço varcaù prajä paçu-vasüni ca | brahma prajïäà ca medhäà ca tvaà no dhehi vanaspate ||210||

tasya nityatä käçé-khaëòe—

atho mukha-viçuddhy-arthaà gåhëéyäd danta-dhävanam | äcänto’py açucir yasmäd akåtvä danta-dhävanam ||211||

värähe ca—

danta-käñöham akhäditvä yas tu mäm upasarpati | sarva-käla-kåtaà karma tena caikena naçyati ||212||

atha danta-käñöha-niñiddha-dinäni manuù—

caturdaçy-añöamé-darça-paurëamäsy-arka-saìkramaù | eñu stré-taila-mäàsäni danta-käñöhäni varjayet ||213||

saàvartakaù—

ädye tithau navamyäà ca kñaye candramasas tathä | ädity-väre çaure ca varjayed danta-dhävanam ||214||

kätyäyanaù—

pratipad-darça-ñañöhéñu navamyäà ca viçeñataù | dantänäà käñöha-saàyogo dahaty äsaptamaà kulam ||215||

våddha-vaçiñöhaù— upaväse tathä çräddhena khäded danta-dhävanam | dantänäà käñöha-saàyogo hanti sapta-kuläni vai ||216||

anyatra ca—

pratipad-dara-ñañöhéñu navamy-ekädaçé-ravau | dantänäà käñöha-saàyogo hanti puëyaà purä-kåtam ||217||

atha tatra pratinidhiù dinaeñv eteñu käñöhair hi dantänäà dhävanasya tu |

niñiddhatvät tåëaiù kuryät tathä käñöhetaraiç ca tat ||218|| tathä ca vyäsaù—

pratipad-darça-ñañöhéñu navamyäà danta-dhävanam | parëair anyatra käñöhaiç ca jévollekhhaù sadaiva hi ||219||

paiöhénasiù—

aläbhe ca niñedhe vä käñöhänäà danta-dhävanam | parëädinä viçuddhena jihvollekhaù sadaiva hi ||220||

atha tatraiväpavädaù käñöhaiù pratipad-ädau yan niñiddhaà danta-dhävanam | tåëa-parëais tu tat kuryäd amäm ekädaçéà vinä ||221|| ata eva vyäsasya vacanäntaram—

aläbhe danta-käñöhänäà niñiddhäyäà tathä tithau | apäà dvädaça-gaëòüñair vidadhyäd danta-dhävanam ||222||

käçé-khaëòe tatraiva—

mukhe paryuñite yasmäd bhaved açuci-bhäg naraù | tataù kuryät prayatnena çuddhy-arthaà danta-dhävanam ||225|| upaväse’pi no duñyed danta-dhävanam aïjanam | gandhälaìkära-sad-vastra-puñpa-mälänulepanam ||226||

atha danta-käñöhäni småtau—

sarva kaëöakinaù puëyäù äyurdäù kñériëaù småtäù | kaöu-tikta-kañäyäç ca balärogya-sukha-pradäù ||227||

kià ca—

paläçänäà danta-käñöhaà päduke caiva varjayet | varjayec ca prayatnena baöaà väçvattham eva ca ||228||

kaurme çré-vyäsa-gétäyäm—

madhyäìguli-samasthaulyaà dvädaçäìgula-sammitam | sa-tvacaà danta-käñöhaà yat tad-agre na tu dhärayet ||229|| kñéri-våkña-samudbhütaà mälaté-sambhavaà çubham | apämärgaà ca bilvaà vä kara-véraà viçeñatah ||230|| varjayitvä ninitäni gåhétvaikaà yathoditam | parihåtya dinaà päpaà bhakñayed vai vidhänavit ||231|| na päöayet danta-käñöhaà näìguly-agreëa dhärayet |

prakñälya bhuktvä taj jahyät çucau deçe samähitaù ||232|| käçé-khaëòe ca tatraiva—

kaniñöhägra-paréëähaà sa-tvacaà nirvraëaà åjum | dvädaçäìgula-mänaà ca särdraà syäd danta-dhävanam | jihvollekhanikäm väpi kuryäc cäpäkåtià çubhäm ||233||

rämärcana-candrikäyäm ca—

dantollekho vitastyä bhavati parimitäd annam ity ädi-manträt prätaù kñéry-ädi-käñöhäd vaöa-khadira-paläçair vinärkämra-bilvaiù | bhuktvä gaëòüña-ñaökaà dvir api kuçam åte deçiném aìgulébhir nandäbhütäñöa-parvaëy api na khalu navamy-arka-saìkränti-päte ||234||

atha keça-prasädhanädiù tataç cäcamya vidhivat kåtvä keça-prasädhanam | småtvä praëava-gäyatryau nibadhnéyäc chikhäà dvijaù ||235|| tathä coktaà—

na dakñiëä-mukho nordhvaà kuryät keça-prasädhanam | småtvoìkäraà ca gäyatréà nibadhnéyäc cikhäntataù ||236||

atha snänam viñëu-puräëe [BhP 3.11.25] tatraiva—

nadé-nada-taòägeñu deva-khäta-jaleñu ca | nitya-kriyärthaà snäyéta giri-prasravaëeñu ca ||237|| küpeñüddhåta-toyena snänaà kurvéta vä bhuvi | snäyétoddhåta-toyena athavä bhuvy asambhave ||238||

atha snäna-nityatä tatra kätyäyanaù—

yathähani tathä prätar nityaà snäyäd anäturaù | atyanta-malinaù käyo nava-cchidra-samanvitaù | sravat eva divä-rätrau prätaù-snänaà viçodhanam ||239||

dakñaù—

prätar madhyähnayoù snänaà vänaprastha-gåhasthayoù | yates tri-savanaà snänaà sakåt tu brahmacäriëaù ||240|| sarve cäpi sakåt kuryur açaktau codakaà vinä ||241||

kià ca—

açiraskaà bhavet snänam açaktau karmiëäà sadä | ärdreëa väsasä väpi päëinä väpi märjanam ||242||

çaìkhaç ca—

asnätas tu pumän närho japädi-havanädiñu ||243|| kaurme vyäsa-gétäyäm—

prätaù-snänaà vinä puàsäà päpitvaà karmasu småtam | home jape viçeñeëa tasmät snänaà samäcaret ||244||

käçé-khaëòe—

prasveda-lälasädyäklinno nidrädhéno yato naraù | prätaù-snänät tato’rhaù syän mantra-stotra-japädiñu ||245||

pädme ca devahüti-vikuëòala-saàväde [PadmaP 3.31.55-56] --

snänaà vinä tu yo bhuìkte maläçé sa sadä naraù | asnäyino’çuces tasya vimukhäù pitå-devatäù ||246|| snäna-héno naraù päpaù snäna-héno naro 'çuciù | asnäyé narakaà bhuìkte puàs-kéöädiñu jäyate ||247||

atha snäna-mähätmyam mahäbhärate [5.37.29] udyoga-parvaëi çré-viduroktau—

guëä daça snäna-çélaà bhajante balaà rüpaà svara-varëa-praçuddhiù | sparçaç ca gandhaç ca viçuddhatä ca çréù saukumäryaà pravaräç ca näryaù ||248||

pädme ca [3.31.54-58] tatraiva—

yämyaà hi yätanä-duùkhaà nitya-snäyé na paçyati | nitya-snänena püyante api päpa-kåto naräù ||249|| prätaù-snänaà hared vaiçya bähyäbhyantarajaà malam | prätaù-snänena niñpäpo naro na nirayaà vrajet ||250|| ye punaù srotasi snänam äcarantéha parvaëi | tenaiva narakaà yänti na jäyante kuyoniñu ||251|| duùsvapnä duñöa-cintäç ca bandhyä bhavanti sarvadä | prätaù-snänena çuddhänäà puruñäëäà viçäà vara ||252||

atri-småtau—

snäne manaù-prasädaù syäd devä abhimukhäù sadä | saubhägyaà çréù sukhaà puñöiù puëyaà vidyä yaço dhåtiù ||253|| mahä-päpäny alakñméà ca duritaà durvicintitam |

çoka-duùkhädi harate prätaù-snänaà viçeñataù ||254|| kaurme tatraiva—

prätaù-snänaà praçaàsanti dåñöädåñöa-karaà hi tat | prätaù-snänena päpäni püyante nätra saàçayaù ||255||

käçé-khaëòe ca—

prätaù-snänät yataù çudhyet käyo’yaà malinaù sadä | chidrito navabhiç chidraiù sravaty eva divä-niçam ||256|| utsäha-medhä-saubhägya-rüpa-sampat-pravartakam | manaù-prasannatä-hetuù prätaù-snänaà praçasyate ||257|| prätaù prätas tu yat snänaà saàjäte cäruëodvaye | präjäpatya-samaà prähus tan mahägha-vighätakåt ||258|| prätaù-snänaà haret päpam alakñméà glänim eva ca | açucitvaà ca duùsvapnaà tuñöià puñöià prayacchati ||259|| nopasarpanti vai duñöäù prätaù-snäyi-janaà kvacit | dåñöädåñöa-phalaà tasmät prätaù-snänaà samäcaret ||260|| snäna-mätraà tathä prätaù-snänaà cätra niyojitam | yadyapy anyo’nya-milite påthag jïeye tathäpy amü ||261||

atha snäna-vidhiù

atha tértha-gatas tatra dhauta-vastraà kuçäàs tathä | måttikäà ca taöe nyasya snäyät sva-sva-vidhänataù ||262|| adhautena tu vastreëa nitya-naimittikéà kriyäm | kurvan na phalam äpnoti kåtä cen niñphalä bhavet ||263|| dhautäìghri-päëir äcäntaù kåtvä saìkalpam ädarät | gaìgädi-smaraëaà kåtvä térthäyärghyaà samarpayet ||264|| sägara-svana-nirghoña-daëòa-hastäsuräntaka | jagat-srañöar jagan-mardin namämi tväà sureçvara ||265|| imaà mantraà samuccärya tértha-snänaà samäcaret | anyathä tat-phalasyärdhaà tértheço harati svayam ||266|| natvätha térthaà snänärtham anujïäà prärthayed imäm | devadeva jagannätha çaìkha-cakra-gadädhara | dehi viñëo mamänujïäà tava tértha-niñevaëe ||267|| iti | vidhivan mådam ädäya tértha-toye praviçya ca | pravähäbhimukho nadyäà syäd anyaträrka-sammukhaù ||268|| dig-bandhaà vidhinäcarya térthäni parikalpya ca | ävähayed bhagavatéà gaìgäm äditya-maëòalät ||269|| darbha-päëiù kåta-präëäyämaù kåñëa-padämbujam | dhyätvä tan-näma saìkértya nimajjet puëya-väriëi ||270|| äcamya müla-mantraà ca sa-präëäyämakaà japan | kåñëaà dhyäyan jale bhüyo nimajjya snänam äcaret ||271||

kåtvägha-marñaëäntaà ca nämabhiù keçavädibhiù | tatra dvädaçadhä toye nimajjya snänam äcaret ||272||

tatra viçeñaù çré-närada-païcarätre—

prasiddheñu ca tértheñu yady anyasyäbhidhäà smaret | snätakaà taà tu tat tértham abhiçapya kñaëäd vrajet ||273|| iti |

iti vaidika-täntrika-miçrito vidhiù |

pädme vaiçäkhya-mähätmye [PadmaP 5.95.12-16, 20-23] çré-näradämbaréña-saàväde -

evam uccärya tat-térthe pädau prakñälya väg yataù | smaran näräyaëaà devaà snänaà kuryäd vidhänataù ||274|| térthaà prakalpayed dhémän müla-mantram imaà paöhan | auà namo näräyaëäya müla-mantra udähåtaù ||275|| darbha-päëis tu vidhivad äcäntaù praëato bhuvi | catur-hasta-samäyuktaà caturasraà samantataù ||276|| prakalpyävähayed gaìgäà mantreëänena mänavaù | viñëu-päda-prasütäsi vaiñëavé viñëu-devatä | trähi nas tvenasas tasmäd äjanma-maraëäntikät ||277|| ityädi |

sapta-väräbhijaptena kara-sampuöa-yojite | mürdhni kåtvä jalaà bhüpaç catur vä païca sapta vä | snänaà kåtvä mådä tadvad ämantrya tu vidhänataù ||278|| açva-kränte ratha-kränte viñëu-kränte vasundhare | måttike hara me päpaà yan mayä duñkåtaà kåtam ||279|| uddhåtäsi varäheëa viñëunä çata-bähunä | namas te sarva-lokänäà prabhaväraëi suvrate ||280|| iti |

guroù sannihitasyätha pitroç ca caraëodakaiù | vipräëäà ca padämbhodhiù kuryän mürdhany abhiñecanam ||281|| tathä ca pädme— guroù pädodakaà putra tértha-koöi-phala-pradam ||282|| kià ca— vipra-pädodaka-klinnaà yasya tiñöhati vai çiraù |

tasya bhägérathé-snänam ahany ahani jäyate ||283|| tathä gautaméya-tantre—

påthivyäà yäni térthäni täni térthäni sägare | sa-sägaräëi térthäni päde viprasya dakñiëe ||284|| iti |

çaìkhe vasanti sarväëi térthäni ca viçeñataù |

çaìkhena müla-mantreëäbhiñekaà punar äcaret ||285|| tathaiva tulasé-miçra-çälagräma-çilämbhasä | abhiñekaà vidadhyäc ca pétvä tat kiàcid agrataù ||286|| tad uktaà gautaméya-tantre—

çälagräma-çilä-toyaà tulasé-gandha-miçritam | kåtvä çaìkhe bhrämayaàs triù prakñipen nija-mürdhani ||287|| çälagräma-çilä-toyam apétvä yas tu mastake | prekñepaëaà prakurvéta brahmahä sa nigadyate ||288|| viñëu-pädodakän pürvaà vipra-pädodakaà pibet | viruddham äcaran mohäd brahmahä sa nigadyate ||289||

çré-caraëämåta-dhäraëa-mantraù

akäla-måtyu-haraëaà sarva-vyädhi-vinäçanam | viñëoù pädodakaà pétvä çirasä dhärayämy aham ||290|| iti |

lekhyo’grye kåñëa-pädäbja-tértha-dhäraëa-pänayoù | mahimätra tu tat-térthenäbhiñekasya likhyate ||291||

atha çré-caraëodakäbhiñeka-mähätmyam padma-puräëe [3.31.38, 139-140]—

sa snätaù sarva-tértheñu sarva-yajïeñu dékñitaù | çälagräma-çilä-toyair yo’bhiñekaà samäcaret ||292|| gaìgä godävaré revä nadyo mukti-pradäs tu yäù | nivasanti satérthäs täù çälagräma-çilä-jale ||293|| koöi-tértha-sahasrais tu sevitaiù kià prayojanam | térthaà yadi bhavet puëyaà çälagräma-çilodbhavam ||294||

tatraiva çré-gautamämbaréña-saàväde— yeñäà dhautäni gäträëi hareù pädodakena vai | ambaréña kule teñäà däso’smi vaçagaù sadä ||295|| räjante täni tävac ca térthäni bhuvana-traye | yävan na präpyate toyaà çälagrämäbhiñekajam ||296||

skände kärttika-mähätmye— gåhe’pi vasatas tasya gaìgä-snänaà dine dine | çälagräma-çilä-toyair yo’biñiïcati mänavaù ||297|| tatraivänyatra ca—

yäni käni ca térthäni brahmädyä devatäs tathä | viñëu-pädodakasyaite kaläà närhanti ñoòaçém ||298||

çälagrämodbhvao devo devo dväravaté-bhavaù | ubhayoù snäna-toyena brahma-hatyä nivartate ||299||

kià ca—

sa vai cävabhåta-snätaù sa ca gaìgä-jaläplutaù | viñëu-pädodakaà kåtvä çaìkheyaù snäti mänavaù ||300||

çré-nåsiàha-puräëe—

gaìgä-prayäga-gaya-naimiña-puñkaräëi puëyäni yäni kuru-jäìgala-yämunäni | kälena tértha-saliläni punanti päpaà pädodakaà bhagavataù prapunäti sadyaù ||301||

småtau ca—

tri-rätri-phaladä nadyo yäù käçcid asamudragäù | samudragäç ca pakñasya mäsasya saritäà patiù ||302|| ñaë-mäsa-phaladä godä vatsarasya tu jähnavé | pädodakaà bhagavato dvädaçäbda-phala-pradam ||303||

tan-nityatä garuòa-puräëe—

jalaà ca yeñäà tulasé-vimiçritaà pädodakaà cakra-çilä-samudbhavam | nityaà trisandhyaà plavate na gätraà khagendra te dharma-bahiñkåtä naräù ||304|| iti |

tato jaläïjalén kñiptvä mürdhni trén kumbha-mudrayä | mülenäthäviçeñeëa kuryäd devädi-tarpaëam ||305||

atha sämänyato devädi-tarpaëam tac ca vaidikeñu prasiddham eva—

brahmädayo ye deväs tän devän tarpayämi | bhür-deväàs tarpayämi | bhuvar-deväàs tarpayämi | svar-deväàs tarpayämi | bhür-bhuvaù-svar-deväàs tarpayämi ||306|| ity ädi |

äcämyäìgäni saàmärjya snäna-vasträëya-väsasä | paridhäyäàçuke çukle niviçyäcamanaà caret ||307|| vidhivat tilakaà kåtvä punaç cäcamya vaiñëavaù | vidhäya vaidikéà sandhyäm athopäséta täntrikém ||308||

atha vaidiké sandhyä kaurme tatraiva—

präk-kuleñu tataù sthitvä darbheñu susamähitaù | präëäyäma-trayaà kåtvä dhyäyet sandhyäm iti çrutiù ||309||

manu-småtau (?)—

brähmaëäù çäktikäù sarve na çaivä na ca vaiñëaväù | yata upäsate devéà gäyatréà veda-mätaram ||310|| yä ca sandhyä jagat-sütir mäyätétä hi niñkalä | aiçvaré kevalä çaktis tattva-traya-samudbhavä ||311|| dhyätvärka-maëòala-gatäà sävitréà täà japed budhaù | präì-mukhaù satataà vipraù sandhyopäsanam äcaret ||312||

kià ca—

sahasra-paramäà nityaà çata-madhyäà daçävaräm | sävitréà vai japed vidvän präì-mukhaù prayataù sthitaù ||313||

kià ca—

sandhyä-héno’çucir nityam anarhaù sarva-karmasu | yad anyat kurute kiïcin na tasya phalam apnuyät ||314|| yo’nyatra kurute yatnaà dharma-kärye dvijottamaù | vihäya sandhyä-praëatià sa yäti narakäyutam ||315|| ananya-cetasaù çäntä brähmaëä veda-päragäù | upäsya vidhivat sandhyäà präptäù pürve paräà gatim ||316||

atha täntriké sandhyä tataù sampüjya salile nijäà çré-mantra-devatäm | tarpayed vidhinä tasya tathivävaraëäni ca ||317|| tathä ca bodhäyana-småtau—

haviñägnau jale puñpair dhyänena hådaye harim | arcanti sürayo nityaà japena ravi-maëòale ||318||

pädme ca tatraiva—

sürye cäbhyarhaëaà çreñöhaà salile salilädibhiù ||319||

atha tad-vidhiù müla-mantram athoccärya dhyäyan kåñëäìghri-paìkaje | çré-kåñëaà tarpayäméti triù samyak tarpayet kåté ||320||

dhyänoddiñöa-svarüpäya sürya-maëòala-vartine | kåñëäya käma-gäyatryä dadyäd arghyam anantaram ||321||

atha käma-gäyatré çré-sanat-kumära-kalpe—

ädau manmatham uddhåtya käma-deva-padaà vadet | äyänte vidmahe puñpa-bäëäyeti padaà vadet | dhémahéti tathoktvätha tan no’naìgaù pracodayät ||322|| iti |

athärka-maëòale kåñëaà dhyätvaitäà daçadhä japet | kñamasveti tam udväsya dadyäd arghyaà vivasvate ||323|| vidhis täntirka-sandhyäyä jale’rcäyäç ca kaçcana | yo’nyo manyeta so’py atra tad-viçeñäya likhyate ||324||

atha matäntara-täntrika-sandhyä-vidhiù

ädau dakñiëa-hastena gåhëéyäd väri vaiñëavaù | tato hådaya-mantreëa väma-päëi-tale’rpayet ||325|| tad-aìgulé-viniryätämbhaù-kaëair dakña-päëinä | mastake netra-mantreëa kuryät samprokñaëaà tataù ||326|| çiñöaà tac cästra-mantreëädäyämbho dakña-päëinä | adhaù kñipet punaç caivam iti vära-catuñöayam ||327|| punar hådaya-mantreëädäyämbho dakña-päëinä | näsä-puöena vämenäghräyänyena visarjayet ||328|| athämbho’ïjalim ädäya sürya-maëòala-vartine | arghyaà gopäla-gäyatryä kåñëäya trir nivedayet ||329||

sä coktä

brüyäd gopéjanaà ìe’ntaà vidmahe ity ataù param | punar gopé-janaà tadvad dhémahéti tataù param | tan naù kåñëa iti pränte prapürvaà codayäd iti ||330|| mürdhni nyaset tad-aìgäni laläöe netrayor dvayoù | bhujayoù pädayoç caiva sarväìgeñu tathä kramät ||331||

täni coktäni—

païcabhiç ca tirbhiç caiva païcabhiç ca tribhiù punaù | caturbhiç ca caturbhiç ca kuryäd aìgäni varëakiù ||332|| iti |

räsa-kréòä-rataà kåñëaà dhyätvä cäditya-maëòale | tat-sammukhotkñipta-bhujo gäyatréà täà japet kñaëam ||333||

atha tatra jale çré-bhagavat-püjä-vidhiù aìga-nyäsaà sva-mantreëa kåtväthäbjaà jaläntare | saïcintya péöha-mantreëa tarpayec ca sakåt sakåt ||334|| tasmiàç ca kåñëam ävähya sakalékåtya mänasän | païcopacärät dattväpsu dhenu-mudräà pradarçayet ||335|| taj-jalaà cämåtaà dhyätvä sva-mantreëäbhimantrya ca | añöottara-çataà kåñëottamäìge tarpayet kåté ||336|| tataç ca müla-mantreëa värän vai païca-viàçatim | abhijaptenodakenäcamanaà vidhinä caret ||337||

atha viçeñato devädi-tarpaëam pädme [1.20.156-163; tatraiva—

brahmäëaà tarpayet pürvaà viñëuà rudraà prajäpatén | devä yakñäs tathä nägä gandharväpsarasäà gaëäù ||338|| krüräù sarpäù suparëäç ca taravo jambhakädayaù | vidyädharä jaladharäs tathaiväkäça-gäminaù ||339|| nirädhäräç ca ye jévä päpa-dharma-ratäç ca ye | teñäm äpyäyanäyaitad déyate salilaà mayä ||340|| kåtopavéto devebhyo nivété ca bhavet tataù | manuñyäàs tarpayed bhaktyä åñi-puträn åñéàs tathä ||341|| sanakaç ca sanandaç ca tåtéyaç ca sanätanaù | kapilaç cäsuriç caiva voòhuù païca-çikhas tathä | sarve te tåptim äyäntu mad-dattenämbunä sadä ||342|| marécim atry-aìgirasau pulastyaà pulahaà kratum | pracetasaà vasiñöhaà ca bhåguà näradam eva ca | deva-brahma-åñén sarväàs tarpayet säkñatodakaiù ||343|| apasavyaà tataù kåtväsavyaà jänu ca bhütale | agniñv ättäs tathä saumyä bahiñmantas tathoñmapäù ||344|| kavyänalau barhiñadas tathä caiväjyapäù punaù | tarpayet pitå-bhaktyä ca sa-tilokdaka-candanaiù ||345|| yamäya dharma-räjäya måtyave cäntakäya ca | vaivasvatäya käläya sarva-bhütäkñayäya ca ||346|| auòumbaräya dadhnäya néläya parameñöhine | våkodaräya citräya citra-guptäya vai namaù ||347|| darbha-päëiù suprayataù pitèn svän tarpayet tataù ||348|| piträdén näma-gotreëa tathä mätä-mahän api | santarpya vidhinä sarvän imaà mantram udérayet ||349|| ye’bändhavä bändhavä vä ye’nya-janmani bändhaväù | te tåptim akhiläà yäntu ye cäsmat-toya-käìkñiëaù ||350|| iti |

sandhyopäsanataù pürvaà kecid devädi-tarpaëam | manyante sakåd evedaà puräëoktänusärataù ||351|| tathä ca pädme, snäne måd-grahaëänantaram—

evaà snätvä tataù paçcäd äcamya suvidhänataù | utthäya väsasé çukle çuddhe tu paridhäya vai | tatas tu tarpaëaà kuryät trailokyäpyäyanäya vai ||352||

ata eva çré-rämärcana-candrikäyäm— niñpéòayitvä vastraà tu paçcät sandhyäà samäcaret |

anyathä kurute yas tu snänaà tasyäphalaà bhavet ||353|| kià ca—

vastraà triguëitaà yas tu niñpéòayati müòha-dhéù | våthä snänaà bhavet tasya niñpéòayati cämbuni ||354||

käçé-käëòe—

api sarva-nadé-toyair måt-küöaiç cätha go-rasaiù | äpätam äcarec chaucaà bhäva-duñöo na çuddhi-bhäk ||355|| naktaà dinaà nimajjyäpsu kaivartäù kim u pävanäù | çataço’pi tathä snätä na çuddhä bhäva-düñitäù ||356||

pädme vaiçäkha-mähätmye [5.87.30,33] çré-näradämbaréña-saàväde—

puëyena gäìgena jalena käle deçe'pi yaù snäna-paro'pi bhüpa | äjanmato bhäva-hato'pi dätä na çuddhyatéty eva mataà mamaitat ||357|| prajvälya vahnià ghåta-taila-siktaà pradakñiëävarta-çikhaà sva-käle | praviçya dagdhaù kila bhäva-duñöo na svargam äpnoti phalaà na cänyat ||358||

ataeva bhaviñyottare—

yasya hastau ca pädau ca väì manaç ca susaàyatam | vidyä-tapaç ca kértiç ca sa tértha-phalam äpnuyät ||359|| açraddadhänaù päpätmä nästiko’cchinna-saàçayaù | hetu-niñöhaç ca païcaite na tértha-phala-bhäginaù ||360||

iti çré-gopäla-bhaööa-vilikhite çré-bhagavad-bhakti-viläse

çaucéyo näma tåtéyo viläsaù | ||3||