chandrasmriti

K«O„ Œã¨‡$u

Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü ™ê‡~°Hõ ãOÑ¶∞O

QÆ∞O@∂~°∞

K«O„^Œã¨‡$uChandrasmriti

=∂iÛ 01, 2014

„Ñ «∞Å∞ : 500

>ÿ\Öò _ç*·<£ : Z.yi èŒ~ü, q[Ü«∞"å_»

„ÑK«∞~°} :

Éèí∞=#QÆi K«O„ ŒâıY~ü ™ê‡~°Hõ ãOÑ¶∞O

QÆ∞O@∂~°∞

ãO„ÑkOK«=Åã≤# z~°∞<å=∂ :A. SubrahmanyamGF1, Sudha Apartments6/13A, BrodiepetGuntur - 522 001Mobile :9000389389Mail:[email protected]

Printed at :Don Bosco Tech. School Press, Ring Road, Guntur-7, Ph:0863-2350832

q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ

=ÚO Œ∞ =∂@ vii

K«O„^Œã¨‡$u ix

a. u~°∞Ñu~å=Ù1. Œo « ÇÏ‰õΩ¯Å Q˘O «∞Hõ K«O„ ŒâıY~ü 1

HõÖË‰õÄi „Ñ™ê £2. Œo`À Œº=∞ K≥eHÍ_»∞.. K«O„ ŒâıY~°∞_»∞ 3

J=∞~°ÎÅ∂i ~° «fl„Ñ™ê £3. K«O„ Œ rq «O, =ºHÎ «fiO 8

„á⁄. Z. ã∞„|ÇÏ‡}ºO4. Z=i «#∞! 14

«∞e¡=∞e¡ qÅû<£ ã∞ è•Hõ~ü5. Pf‡Ü«∞ ¿ãflÇÏO... K«O„ Œ 16

ã[Ü«∞6. =∂ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_Õ"åÔ~=~°∞? 24

ãÜ«∞º £ ™êa~ü Çï¿ã<£7. ÇÏ‰õΩ¯Å 'K«O„ Œ— P Œ~°≈hÜ«Ú_»∞ 26

Hõ$áêHõ~ü =∂kQÆ8. *·Å∞ QÀ_»Å g∞ Œ "≥∞iã≤# ãiH˘ «Î ¿ãfiKåÛùH~°}O 30

_®Hõì~ü #∂Hõ À\ ~°q‰õΩ=∂~ü9. K«O„ ŒâıY~ü HÀãO 33

ã¨*Ï˚ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡10. x~°O «~° zO «<åje K«O„ Œ... 38

„á⁄. a. u~°∞Ñu~å=Ù11. x`åº<Õfi+≤ 42

„á⁄ÃÑ¶ã¨~ü l. Ç¨Ï~°QÀáêÖò

iii

12. JO Œ"≥∞ÿ# Jã=∂ÑHõ "åHõºO, K«O„ ŒâıY~ü 46ÔH. Nx"åãπ

13. „Ñ¨â◊fl 49¿+H± Hõs=ÚÖÏ¡

14. ÇÏ‰õΩ¯Å âıY~°∞_»∞! 50EÅ∂~°∞ Q“sâ◊OHõ~ü

15. "≥O@=K«∞Û# Œ Õ Ü«∞â◊ã∞û... 52a. â◊âßOH±

16. „ÉÏÇÏ‡} Œo « áÈ~å@ Ü≥∂ èŒ∞_»∞ K«O„ ŒâıY~ü 55~ÚO„ Œ"≥e¡ ~°"Õ∞+π

17. k‰õΩ¯ÖËx "åi rq`åÅ‰õΩ "≥Å∞QÆ∞xKÕÛ nÑO PiáÈ~ÚOk 57Œ∞_»∞¤ „Ñ¨ÉèÏHõ~ü

18. HÍQÆ_® KÕ «|>Ëì ≥=~°∞..? 59|O_®~°∞ ã∞~+π ÉÏ|∞

19. PÑÎq∞„ «∞_çx HÀÖ’ÊÜ«∂#∞... 62_˘HÍ¯ =∂}Hõº=~°„Ñ™ê Œ~å=Ù

20. Œo «∞Å P «‡Q“~°"åxfl xÅÉ\ì# K«O„ ŒâıY~ü 64*ÏÖÏk "≥∂*ãπ, l. t=<åQâ◊fi~°~å=Ù

21. ÃãÊ+Öò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~ü K«O„ ŒâıY~ü 66#∂Hõ À\ ÉÏ|∞~å=Ù

22. K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ x„ ŒÖËx ~å„ «∞Å∞ 72a. ~å=∂~å=Ù

23. Œo « ÑHõΔáêu K«O„ ŒâıY~üH *’Ç~°∞¡.... 77Õ=~°Ñe¡ g~°Ü«∞º

24. J «_Õ F Ãã·#ºO... 79‰õÄ#ÑÔ~_ç¤ ~°q‰õΩ=∂~ü

25. JO «\ JOH «ÉèÏ=O Hõey# ÖÏÜ«∞~ü#∞ K«∂_»ÖËO 80l. t=<åQâ◊fi~°~å=Ù

iv

26. xÑCÃÑ· #_»z# ™êÇÏã≤‰õΩ_»∞ 81X\ì„áÈÅ∞ *Ï#û<£

27. =∂K≥~°¡ K«O„ Œ=OHõ 83=~°=~°~å=Ù

28. P ÑÙ#flq∞ "≥Å∞QÆ∞Å *Ï_» K≥~°QÆ Œ∞ 88Z<£. "Õ}∞QÀáêÖò

29. K«O„ ŒâıY~ü À <å ÑiK«Ü«∞O 93Õ=~°H˘O_» ÉÏÅQÆ}Ñu

30. HõÅ=Hõ=ÚO Õ q_çáÈ Õ... 96„Ñ¨ã¨∂#

31. ÇÏ‰õΩ¯Å =∂#gÜ«Ú_»∞ a. K«O„ ŒâıY~ü‰õΩ x"åà◊√Å∞ 101ã≤."≥·. Ñ¨ÙÅ¡Ü«∞º

32. D K«O„ Œ∞_çH J=∂"åãº ÖË Œ∞! 106ÑÙ<åfl Hõ$+‚=¸iÎ

33. K«O„ ŒâıY~°=∂ K«HÀ~° w «=∂ 109QÀ~°\ "≥OHõ#fl

34. S JÉH±ì Ü«Ú=~å#~ü! 111HÀ>Ëâ◊√

35. K«O„ Œ Œ~°≈#O 112~å} t=â◊OHõ~° â◊~°‡

v

=ÚO^Œ∞=∂@

=∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å <Õ «, „Ñ¨=ÚY <åºÜ«∞"åk Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü([. 1963– =∞. 2013) QÆ∞iOz# ã¨‡$`«∞Å#∞ XHõ ãÖÑ¨Ù\˜QÍ#∞, J`«x"åº™êÅxflO\˜h XHõ ãÖÑ¨Ù\˜QÍ#∞ kfifÜ«∞ ™ê‡~°HÀÑ¨<åºãÖ <å\˜H˜fã∞‰õΩ~å ŒeÛ#@∞¡ a. K«O„ ŒâıY~ü ™ê‡~°Hõ ãOÑ¶∞O „ÑHõ\OzOk. P "Õ∞~°‰õΩ=∂iÛ 1, 2014# [~°QÆ#∞#fl K«O„^ŒâıY~ü kfifÜ«∞ ™ê‡~°Hõ LÑ¨<åºãÖãO Œ~°ƒùOQÍ D Ô~O_»∞ ãOÑÙ\ÏÅ#∞ Pq+¯iOK«#∞<åflO.

K«O„ ŒâıY~ü À ÑiK«Ü«∞=Ú#fl "åÔ~=Ô~·<å J «x`À "åi‰õΩ#fl *ÏÑHÍÅ#∞~åã≤ =Ú„ Œ}‰õΩ ãÇÏHõiOK«=Åã≤OkQÍ Ñ„uHÍ=ÚYOQÍ HÀ~å=Ú. ãÊOkOz~åã≤ ÑOÑ≤# "åi ã‡$ «∞Å#∞ D ãOÑÙ\Ö’ KÕ~åÛ=Ú.

K«O„ ŒâıY~ü =∞~°}Oz# "≥O@<Õ |Çï[# ÔH~°\ÏÅ∞ =∂ã Ñ„uHõ [#=i– Ñ¶ ≤ „|=i 2013 ãÖzHõÅ#∞ HõeÑ≤ K«O„^ŒâıY~ü ™ê‡~°Hõ ãÖzHõQÍ"≥Å∞=iOzOk. D ™ê‡~°Hõ ãOzHõÖ’ J<ÕHõ=∞Ok K«O„ ŒâıY~ü À «=∞‰õΩ#fl*ÏÑHÍÅ#∞ "åºã ~°∂ÑOÖ’#∞, Hõq «fi ~°∂ÑOÖ’#∞ ÑOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. JÖÏ<ÕK«O„^ŒâıY~ü =∞~°}Ï#O`«~°O qq^èŒ k#Ñ¨„uHõÅÖ’ =zÛ# *Ï˝Ñ¨HÍÅÖ’H˘xflO\˜x |Ç¨ï[# ÔH~°\ÏÅ∞ ãÖzHõÖ’ Ñ¨Ù#~°∞‡„kOKå~°∞. D ™ê‡~°HõãOzHõÖ’x ãHõÅ "åº™êÅ#∞, Hõq «Å#∞ „Ñã∞Î « ãOÑÙ\Ö’ KÕ~åÛ=Ú. WÖÏKÕiÛ, Ñ¨Ù#~°∞‡„kOKÕO Œ∞‰õΩ J#∞=∞uOz# |Ç¨ï[# ÔH~°\ÏÅ∞ =∂ã¨Ñ¨„uHõ=º=™ê÷Ñ‰õΩÅ∞ ÑÖÏfl\ N~å=ÚÅ∞ QÍiH (XOQÀÅ∞), Ñ„uHõ ãOáê ŒHõ =~åæxH^èŒ#º"å^•Å∞. ™ê‡~°Hõ ãÖzHõ =∞$^Œ∞ (™êÑ¶πì) „Ñüx ÑÖÑ≤OK«O_»OÖ’

vii

ã¨Ç¨ÏHõiOz# _®II #∂Hõ`À\˜ ~°q‰õΩ=∂~ü, _ç\˜Ñ≤ PÑ¨ˆ~@~ü HÀ\˜Å‰õΩèŒ#º"å^•Å∞.

Wq HÍHõ, qq^èŒ k#Ñ¨„uHõÅÖ’ „Ñ¨K«∞iOK«|_ç# K«O„^Œ *Ï˝Ñ¨HÍÅ"åº™êÅ∞ ‰õÄ_® D ãOÑÙ\Ö’ KÕ~åÛ=Ú.

„Ñã∞Î « ãOÑÙ\Ö’x "åºã ~°K«~Ú «Å‰õΩ, Hõq « ÅOkOz# "å~°O ŒiH©a. K«O„ ŒâıY~ü ™ê‡~°Hõ ãOÑ¶∞O «~°ÑÙ# èŒ#º"å^•Å∞.

D ÑÙãÎHÍxfl JO ŒOQÍ =Ú„kOz WzÛ# _®<£É’™È¯ >HflHõÖò ã∂¯Öò„ÃÑãπ, QÆ∞O@∂~°∞ "åiH =∂ èŒ#º"å^•Å∞.

Ñ¶≤„|=i 20, 2014 a. K«O„ ŒâıY~ü ™ê‡~°Hõ ãOÑ¶∞OQÆ∞O@∂~°∞.

viii

'K«O„ Œã‡$u—

Only those who will risk going too far can possibly find outhow far one can go - T.S. Eliot

ã∞xt «, ã$[<å «‡Hõ "Õ∞ è•q, â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# =HõÎ, Œo « [# ÑHõΔáêu,x~°O`«~° J<Õfi+≤, Ç¨Ï‰õΩ¯Å `åuÎfi‰õΩ_»∞ K«O„^Œ =∞~°}Õz ãÖ=`«û~°HÍÅO^•\áÈ~Ú<å P KÕ Œ∞ x[O WOHÍ q∞OQÆ∞_»∞ Ñ_»@OÖË Œ∞. 2013 [#=i22= Õn# x"£∞ûÖ’ «∞kâßfiã q_çz# K«O„ Œ ~°∂ÑO Hõà◊§Ö’¡ Hõhflà◊§`Àáê@∞ã∞à◊√§u~°∞QÆ∞`ÀOk. Hõ#fla~å<£, ÉÏÅQÀáêÖò, K«O„ ŒâıY~ü Å<Õ =¸_»∞ ¿Ñ~°∞¡≥Å∞QÆ∞ ã=∂[ÑÙ ÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∞ K«i„ «Ö’ =¸_»∞ J è•ºÜ«∂Å∞. S~Àáê

ÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∞ „¿Ñ~°}Ö’Oz |Ü«∞Å∞ Õi# D =ÚQÆ∞æ~°∞ «=∞ x~°O «~°PÖ’K«#, PK«~°} „Hõ=∞OÖ’ J<ÕHõ H˘`«Î „Ñ¨â◊flÅ∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. "å\˜H˜ã¨=∂^è•<åÅ∞ "≥uˆH „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕâß~°∞. P „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ K«O„^Œ =∞iO`«Ö’`«∞Å‰õΩ "≥àÏ§Å<Õ ™êÇ¨ÏãÖ ‰õÄ_® KÕâß_»∞. =Åã¨"å^Œ PÖ’K«<åK«„\ÏÅÖ’Oz ~°∂á⁄Ok# <åºÜ«∞=º=ã÷#∞, ÇÏ‰õΩ¯Å ãfi~°∂Ñ, ãfiÉèÏ"åÅ#∞|Ç≤Ï~°æ`«O KÕ¿ã „Ñ¨Ü«∞`«fl=¸ KÕâß_»∞. =∂~ü¯û`À "≥Ú^ŒÖˇ· É∫=∞<£ ^•HÍqãÎiOz# K«O„ Œ `åuÎfiHõ J èŒºÜ«∞#O «# PÖ’K«#Å#∞ Ñ Œ∞#∞ ÃÑ_»∞ «∂=zÛOk. J^Õ ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ `«# ~å[H©Ü«∞ PK«~°}‰õΩ ãÖ|OkèOz#ãOâ◊Ü«∂Å∞ "≥Ú ŒÖ·#ÑÊ\H© J}QÍi# =~åæÅ Ñ@¡ «#‰õΩ#fl x| Œú « U=∂„ «=¸ U ãO Œ~°ƒùOÖ’#∂ ã_»ÅÖË Œ∞. P x| Œú « x*Ï~ÚfÅ`À áê@∞=~°=~°~å=Ù J#fl@∞¡ áê Œ~°ã ã Œ$â◊º"≥∞ÿ# K«O„ Œ l*Ïã ≥Å∞QÆ∞ "Õ∞ è•=ÙÖ’¡K«O„ Œ#∞ XHõ qt+ì"≥∞ÿ# =ºHÎQÍ xÅÉ\ìOk.

ix

ÑO^˘q∞‡k =O ŒÅ Z#Éè·ÅÖ’ ≥Å∞QÆ∞ ~å[H©Ü«∞, ™êÇ≤Ï «º, `åufiHõ~°OQÍÅÖ’ H˘xfl „Ñu=∂<åÅ∞ (Paradigms) =∂~°@O`Àáê@∞, D =¸_»∞~°OQÍÅ PK«~°}ÅÖ’ XHõ H˘ «Î «~°O ~°OQÆO g∞ Œ‰õΩ ~å=@O [iyOk. D«~°O Jxfl ~°OQÍÅÖ’ Head Quarters x bombard KÕÜ«∞\ÏxH "≥#∞HÍ_»x«~°O. ÃÑ· =¸_»∞ ~°OQÍÅ =∞ èŒº LO_Õ disciplinary boundaries #∞ JkèQÆq∞Oz

UHõHÍÅOÖ’ Jxfl ~°OQÍÅÖ’ operate HÍQÆÅQÆ@O D «~°O „Ñ ÕºHõ ÅHõΔ}O.D «~°O ~°∂á⁄O Œ\ÏxH H©ÅHõ <ÕÑ äŒºO HõeÊOzOk, JO Œ∞‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ#è≥·~åºxflzÛOk #HõûÖò|s, NHÍ‰õΩà◊ áÈ~å\ÏÖË. JÑÊ\=~°‰õΩ PK«~°}Ö’#∂,

PÖ’K«#Ö’#∂ U^À XHõ ~°OQÍxH Ñiq∞ «"≥∞ÿ=ÙO_Õ Ü«Ú= «~°O #HõûÖò|s,NHÍ‰õΩà◊ áÈ~å\ÏÅH <åÜ«∞Hõ «fiO =Ç≤ÏOz# ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, Ãã· •úOuHõã=∞~°÷##∞ KÕ‰õÄiÛ# "Õ∞ è•=ÙÅ∞ D «~åxfl qâı+OQÍ „ÑÉèÏq «~ KÕâß~°∞.„Ñu^•xfl „ÑtflOKÕ « «fiO gà◊§‰õΩ =ºHÎ «fiOÖ’ q_»nÜ«∞~åx ÉèÏQÆO J~ÚOk.D „ÑtflOKÕ ãfiÉèÏ=O U ™ê÷~ÚÖ’ U~°Ê_çO ŒO>Ë `å=Ú Z=ixOK«~Ú Õ„¿Ñ~°} á⁄O^•~À, Z=i#∞Oz *Ï#„QÆÇÏ} KÕâß~À "åà◊§#∞ ‰õÄ_® „ÑtflOKÕ™ê÷~ÚH, xÅn¿ã K≥· «<åºxH ^•ifã≤Ok. D «~°OÖ’ XHõ „Ñ=ÚY∞_»∞ a.K«O„ ŒâıY~ü. K«O„ Œ x~°O «~° J<Õfi+≤, zO «<åje. Jaè„áêÜ«∞ =ºH©ÎHõ~°}Ö’Z@∞=O\˜ "≥ÚÇ¨Ï=∂\ÏÅ∞ ÖË#@∞=O\˜"å_»∞. XHõ =ºH˜Î `å#∞ #q∞‡#q+Ü«∂xfl QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»@OÖ’, •xfl PK«iOK«@OÖ’ Z@∞=O\ [O‰õΩÖË‰õΩO_®, Z=fiih ÖHõ KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»QÆey#ÑC_»∞ P =ºHÎH =∞#O UUqâı+}ÏÅ∞ "å_»=KÀÛ J=hfl K«O„ Œ‰õΩ #ÑC`å~Ú. J~Ú Œ∞ Ñ Œ∞Å JOK«∞Ö’¡J~å÷O`«~°OQÍ rq`åxfl =ÚyOz# K«O„^Œ =O^Õà◊§‰õΩ ã¨iÑ¨_ÕO`«QÍã=∂[OHÀãO ÑxKÕâß_»∞. PK«~°}Ö’ Jk áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å q+Ü«∞OÖ’ HÍh,~ÀA"ås ˆHã¨∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ HÍh. «# K«∞@∂ì =Ù#fl "åà◊§#∞ activate

KÕÜ«∞@"Õ∞ HÍHõ, H˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’ J «x PK«~°} „ÑHõ "åà◊§#∞ XHÍ<˘Hõguilty consciousness ‰õΩ QÆ∞iKÕ¿ãk. JO « f„=OQÍ `å#∞ «#∞ #q∞‡#HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ x=∞QÆfl=∞~ÚáÈÜÕ∞"å_»∞ K«O„ Œ.

«# #ÅÉè· `˘q∞‡k ãO= «û~åÅ rq «OÖ’ =¸_»∞ ŒâßÉÏÌÅ ÃÑ·QÍ<Õ™ê=∂lHõ L Œº=∂ÅÖ’, Ñ¶∞@#ÅÖ’ qâı+áê„ «x x~°fiiÎOKå_»∞. ÑO^˘q∞‡k=O ŒÅ Z#Éèˇ·ÅÖ’ ~å_çHõÖò q^•ºi÷ ãOÑ¶∞OÖ’ ãÉèí∞º_çQÍ "≥Ú ŒÅ~Ú# J «x

x

~å[H©Ü«∞, ™êÇ≤Ï «º, `åufiHõ rq «O KåÖÏ L èŒ$ «OQÍ =¸_»∞ ŒâßÉÏÌÅ∞H˘#™êyOk. x~°O`«~°O ™ê=∂lHõ ã¨=∞ã¨ºÅÖ’ K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨xKÕ¿ã"åà◊√§J^èŒºÜ«∞<åxH˜ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O ˆH\Ï~ÚOK«@O ‰õΩ^Œ~°^Œ∞. K«O„^Œq+Ü«∞OÖ’ Jk U =∂„ «O x[O HÍ Œ∞. K«O„ Œ x~°O «~° J èŒºÜ«∞#je.1989 #∞Oz W"åfià◊ OUCIPQÍ Ñ≤Å=|_»∞ «∞#fl XHõÑÊ\ ASRC D =¸_»∞ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ J «xH J èŒºÜ«∞# HO„ Œ=∞~ÚOk. gÅ∞#flÑC_»ÖÏ¡ ASRCH

"≥o§ XHõ Ñiâ’ èŒHõ q^•ºi÷ÖÏQÆ K« Œ∞=ÙHÀ=@O, ZO_®HÍÅOÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆOJHõ¯_Õ LO_»@O 1990Å #∞Oz K«O„^Œ „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_® KÕã¨∞Î#flÑ¨x.ÑQÆÅO`å LibraryÖ’ K« Œ∞=Ù‰õΩO@∂ ™êÜ«∞O„`åxH ¿ãflÇ≤Ï «∞Å ™êxflÇ≤Ï «ºOÖ’QÆ_ç¿Ñ"å_»∞. ™êÜ«∞O„`åÅ∞ `«# q∞„`«∞Å#∞ H˘O`«=∞Okx ASRC H˜PÇfixOKÕ"å_»∞ K«O„ Œ. gà◊§Ö’ „Ñ=ÚY áœ~° ÇÏ‰õΩ¯Å <Õ « ZO.\. MÏ<£#∞Oz Hõq ZO.Zãπ. <åÜ«Ú_»∞ =~°‰õΩ LO_Õ"åà◊√§. ZO.\.MÏ<£ L~°∂Ì Hõq «Å∞,L ŒÇÏiã∂Î =∂\Ï¡_»∞ «∞#flÑC_»∞ K«O„ Œ á⁄Ok# ™êÇ≤Ï «º L ÕÎ[O WOHÍ D"åºã Hõ~°Î Hõà◊§=ÚO Œ∞ "≥∞~°∞™ÈÎOk. «# "≥Ú Œ\ ÑÙãÎHõO ''âßH˘–"åO*\ì——~åÜ«∞@O J<Õk ASRC ÖË‰õΩO_® ™ê èŒºÑ_ç =ÙO_Õk HÍ Œ∞. P ÑÙãÎHõO QÆ «=¸_»∞ ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ "≥Å∞=_ç# U L «Î=∞ Ñiâ’ èŒHõ „QÆO ä•Å‰õΩ U=∂„ «O «‰õΩ¯= HÍ Œ∞. Jk «# "≥Ú Œ\ ÑÙãÎHõO JO>Ë #=∞‡â◊HõºO HÍ Œ∞.

'âßH˘ – "åO*\ì— ÑÙãÎHõÑÙ "≥Ú Œ\ J è•ºÜ«∞OÖ’ XHõ Ñ¶Ù\ò<À\ò WÖÏWKåÛ_»∞: ''„w‰õΩ ÉèÏ+Ö’ 'J<åi¯— J<Õ Ñ^•xH '„ÑÉèí∞ «fiO ÖËHõáÈ=@O— J<ÕJ~°÷O LOk. ≥Å∞QÆ∞Ö’ 'J~åK«HõO— J<Õ Ñ^•xH© J Õ J~°÷O. J~Ú Õ "å_»∞HõÖ’P Ô~O_çO\H© <≥y\"£ J~å÷Å∞<åfl~Ú. HÍh J~åK«Hõ "å Œ∞Å∞ áêl\"£ J~°÷OÖ’"å_®~°∞—— (âßH˘–"åO*\ì, ÑÙ.2). D ÑÙãÎHõO ~åã∞Î#fl HÍÅOÖ’ ãiQÍæ «#∞‰õÄ_®J~åK«Hõ"å^•xfl KåÖÏ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ K«∂âß_»∞. J~åK«Hõ"å ŒO QÆ∞iOz H˘O «qãÎ$ «OQÍ K« Œ=@O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. ASRC #∞Oz KåÖÏ ÑÙãÎHÍÅ∞ photo-

copy KÕ~ÚOKå_»∞. KèÀ"£∞ûH J~åK«Hõ"å Œ ã∂¯Öò #∞Oz =KåÛ_»<Õ q+Ü«∞O‰õÄ_® «#x L ÕÎ[ÑiÛOk. J~åK«Hõ"å^•xfl QÆ∞iOz x~°∞Ì+ìOQÍ XHõ ÑÙãÎHõO~åÜ«∂Åx „Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞. J~Ú`Õ P ~ÀAÖ’¡ `å#∞ áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯ÅL Œº=∂ÅÖ’ fiHõÖË‰õΩO_® ÑxKÕã∂Î =ÙO_»@O =Å¡ Jk ™ê èŒºÑ_»ÖË Œ∞.x*ÏxH˜ K«O„^Œ =¸iÎ=∞`«fiOÖ’ XHõ kèHÍ¯~° ^èÀ~°}˜ q^•ºi÷QÍ LO_Õ~ÀAÅ#∞Oz =ÙOk. J=∞Å∞Ö’ L#fl PÖ’K«<å K«„\ÏÅ #∞Oz PÖ’zOK«@O

xi

J «xH+ì=ÚO_» Œ∞. JÅ"å@∞ Ñ_»¤ PÖ’K«<å â‹·eH «#∞ =ºu~H. J~Ú ÕZÑÊ\Hk #=Ú‡`å_À P q+Ü«∞OÖ’ ÑÓiÎ™ê÷~Ú x| Œú « À ÑxKÕ¿ã"å_»∞.P q+Ü«∞O J «x`À ÑiK«Ü«∞=Ú#fl "åà◊§O ŒiH© ≥Å∞ã∞. ~å_çHõÖò q^•ºi÷QÍL#fl HÍÅOÖ’ cÑ¶π u#@O #∞Oz K«xáÈ=\ÏxH˜ H˘xfl <≥ÅÅ =ÚO Œ∞HÍÅOÖ’ t=~å„uH LÑ"åãO LO_»@O =~°‰õΩ JxflO\Ö’#∂ ≥Å∞ã∞ÎOk.ZHõ _» U q+Ü«∂xfl J «#∞ ^•K«ÖË Œ∞. «#H˘zÛ# HÍº#û~ü QÆ∞iOz «ÑÊ.«# ã=∞ãº H=ÅO '"≥#∞fl<˘Ñ≤Ê— Jx <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅáê@∞ JO Œifl „Éèí=∞Ö’

LOKå_»∞. K«xáÈ=\ÏxH Ñk¿ÇÏ#∞ ~ÀAÅ =ÚO Œ∞ =∂„ «"Õ∞ á¶È<£ KÕã≤'<å‰õΩ HÍº#û~ü— Jx '<å‰õΩ «Å<˘Ñ≤Ê— J#flO « =∂=¸Å∞QÍ K≥áêÊ_»∞. JÑÊ\HJk Ñ¨ÓiÎQÍ `«yæáÈ~ÚO^Œ<Õ #=∞‡HõOÖ’Oz =∂„`«"Õ∞ P q+¨Ü«∞O|Ü«∞@ÃÑ\Ïì_»∞.

QÆ`« ^ŒâßaÌ HÍÅOÖ’ K«O„^Œ PÖ’K«#Ö’¡ =∞øeHõ =∂~°∞ÊÅ∞ KÀ@∞KÕã∞‰õΩO@∂ =KåÛ~Ú. =ÚYºOQÍ „Hõ=∞OQÍ =∂i¯ûã∞ì–Öxxã∞ì áêsìÅHÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ H˘O « «QÆ∞æ=ÚYO Ñ_»∞ «∂ KåÖÏ =∞Ok Hõ=¸ºxã∞ì áêsìÅHÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ *Ë"£∞û ÃÑ„\Ïãπ ~åã≤#@∞ì Zh"ÀÅ∞QÍ =∂iáÈ=@O «#x KåÖÏÉÏkèOzOk. P <ÕÑ äŒºOÖ’ Zh"ÀÅ ÑÙ@∞ì ÑÓ~Àfi «Î~åÅ∞, HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞,Ñ¶¨O_çOQ∑ QÆ∞iOz KåÖÏ Ö’`«∞QÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞. P J^èŒºÜ«∞#Ñ¶e «OQÍ<Õ ''Zh"ÀÅ Hõ äŒ: ãOHΔ=∞ ™ê„=∂[º"å Œ #∂~à◊§ ''q„^ÀÇÏ K«i„ «——~åÜ«∞@O [iyOk. D ÑÙãÎHõOÖ’x D "åHÍºÅ∞ Zh"ÀÅ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞áœ~° ã=∂[OÖ’ "å=∞ÑHõΔ ~å[H©Ü«∂Å ™ê=∂lHõ ÑÙ<å Œ∞Å#∞ KåÑHO Œh~°∞ÖÏ ˘eKÕã∞Î<åflÜ«∞x K«∂Ñ≤OKå~Ú. g\ K«~°ºÅ∞ H˘xfl™ê~°∞¡ ÉÏkè «∞Å‰õΩ«HõΔ} ãÇÜ«∞OQÍ#∂, ™êOÑ¶≤∞Hõ ãOHΔ=∞ K«~°ºÅ∞QÍ#∂, =∞iH˘xfl ãO Œ~åƒùÅÖ’

ã¨=∂[ ~°∞QÆ‡`«Å#∞ ~°∂Ñ¨Ù=∂¿Ñ Ñ¨#∞Å∞QÍ#∂, ^Œo`«, =∞Ç≤ÏàÏ, yi[#L Œú~°}QÍ#∂, WOH˘xfl ™ê~°∞¡ „Ñ¨*Ï™êfi=∂ºxfl áê Œ∞H˘e¿Ñ Ñ¨#∞Å∞QÍ#∂Œ~°≈#q∞ã∞Î<åfl~Ú. =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å ÉèÏ+#∞ Wq =∂\Ï¡_»∞ «∞<åfl~Ú. *Ïu,

~å[º=ºu~Hõ K«~°ºÅ‰õΩ T «q∞ã∞Î<åfl~Ú. "å=∞ÑHõΔ "Õ∞ è•=ÙÅ∞ KåÖÏ=∞OkZh˚"ÀÅ∞QÍ =∂iáÈ=@O `«##∞ KåÖÏ ÉÏkèOzOk. Zh˚"ÀÅ`À Ñ¨xKÕ¿ã"åà◊§`À KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ =∂=¸Å∞QÍ =∂\Ï¡_»∞ «∂ L#flÑÊ\H© H˘xflã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ KåÖÏ P"Õâ◊OQÍ, "åà◊§#∞ Ç¨Ï~üì KÕ¿ã@@∞ì =∂\Ï¡_»\ÏxH˜

xii

[OˆH"å_»∞ HÍ^Œ∞. XHõ ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ D "åºã¨ Hõ~°Î #∞=Ùfi JO`« xO^•ÑÓ~°fiHõOQÍ =∂\Ï¡_ç Õ «#∞ ÇÏ~üì J=fi_®? Jx Zh"ÀÅ`À L#fl XHõ =ºHÎQÆ∞iOz JO>Ë 'PÜ«∞# Zh"ÀÅ`À ÑxKÕ¿ãÎ <Õ#∞ ÇÏ~üì J=Ù`å#x ≥eã≤PÜ«∞# ÑxKÕã∂Î LO>Ë, <Õ<≥O Œ∞‰õΩ «#x ÇÏ~üì KÕÜ«∞\ÏxH "≥#∞HÍ_®e——Jx =∞iO « P"Õâ◊OQÍ J<åfl_»∞. 'Zh"ÀÅ Hõ äŒ— ÑÙãÎHõÑÙ z=i "åHõºO: ''Zh"ÀÅHÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ^• «$ «fi ™ê„=∂[º"å ŒO «ÑÊ (philanthropic imperialism)

=∞~q∞HÍ Œ∞. WOHÍ Ö’ «∞QÍ J èŒºÜ«∞#O J=ã~°O LO Œx QÆ∞iÎ •ÌO. áê~åÇ¨ïëê~ü!——.

JÑÊ\’¡ [~°∞QÆ∞ «∞#fl 'World Social Forum' HÍ~°ºHõÖÏáêÅ QÆ∞iOz2004Ö’<Õ K«~°Û ÖË=<≥ åÎ_»∞ K«O„ Œ. D ãÖã÷‰õΩ á¶È~ü¤ á¶œO_Õ+¨<£ x èŒ∞Å∞JOkã∞ÎO Œ#fl q+Ü«∂xfl |Ç≤Ï~°OQÆ Ñ~°∞Û «∂, P x èŒ∞Å QÆ∞iOz, P x èŒ∞Å∞JO^Œ∞‰õΩO@∞#fl ãÖã¨÷Å QÆ∞iOz „Ñ¨`ÕºHõOQÍ „Ñ¨™êÎqOKå_»∞. 'WORLD

SOCIAL FORUM' QÆ∞iOz# HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ áêÖÁæO@∞#fl «# q∞„ «∞Å`Àf„=OQÍ qÉèËkOKå_»∞.

K«O„ Œ PÖ’K«<å ã~°o ZÑC_»∞, PK«~°}Ö’#∂, Ãã· •úOuHõOQÍ#∂ Jxfl~°HÍÅ J}z"Õ « ~°∂áêÅ‰õΩ =ºu~HõOQÍ LO@∞Ok. D PÖ’K«<Õ «#x"å=∞Ñ¨HõΔ áêsìÅ∞ ~å[º~°∂áêefl, ÅHõΔ}Ïefl ãÖ`«iOK«∞‰õΩO@∞#fl f~°∞#∞x~°ã≤OKÕO Œ∞‰õΩ ÑÙiH˘ÖÏÊ~Ú. •x Ñ¶e «OQÍ<Õ APCLC #∞Oz ÉÏÅQÀáêÖòÖÏO\˜ "åà◊§`À HõÅã≤ =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å "ÕkHõÖ’xH˜ =KåÛ_»∞. J~Ú`ÕJHõ _»‰õÄ_® «#∞ Z‰õΩ¯=HÍÅO LO_»ÖË Œ∞. x*ÏxH 2000 ãO= «û~°O #∞O_ç«# PÖ’K«#Å∞ KåÖÏ f„=OQÍ =∂~°∞ «∂ =KåÛ~Ú. JkèHÍ~°O, JkèHÍ~°

ãO|O è•Å∞, J}z"Õ «, *·à◊√§, Ö·OyHÍÅ∞ "≥Ú ŒÖ·# "å\ QÆ∞iOz =∞iO «Ö’ «∞QÍ J èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∞@O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. Michel Foucault ~°K«#Å∞H˘O « „â◊ ŒúQÍ<Õ D „Hõ=∞OÖ’ K«k"å_»∞. 'History of Sexuality' "≥Ú Œ\ãOÑÙ@O "≥Ú Œ\ J èŒºÜ«∞<åxfl ≥Å∞QÆ∞Ö’H J#∞=kOKå_»∞. Jk '=∞~À^•i— Ñ„uHõÖ’ JK«Û~ÚOk. W Õ „Hõ=∞OÖ’ «# Œ$+≤ì Nativism "≥·ÑÙ ‰õÄ_®=∞o§Ok. Ñ¶e «OQÍ QÆ∂y ~°K«# 'Decolonizing Mind' K«k"å_»∞. JO Œ∞Ö’„ÔH·ãÎ=O, WOw¡+μ ÉèÏ+ Ô~O_»∞ ‰õÄ_® =∂#= *Ïux =ÅãÅ‰õΩ QÆ∞iKÕÜ«∞@OÖ’H©ÅHõ áê„ « x~°fiÇ≤ÏOKå~Ú J<Õ ÉèÏ=# K«O„ Œx f„= PÖ’K«#‰õΩ QÆ∞iKÕã≤Ok.

xiii

"≥O@<Õ P ÑÙãÎHÍxfl J#∞=kOKÕ ÑxH ÑÓ#∞H˘x XHõ J è•ºÜ«∂xfl ÑÓiÎKÕâß_»∞.≥Å∞QÆ∞Ö’ JK«Û~Ú# QÆ∂y ~°K«# 'Devil on the Cross' '=∞\ìHÍà◊§ =∞Ç~åHõΔã≤—

¿Ñ~°∞`À "≥Å∞=_çO Œx, P ¿Ñ~°∞ QÆ∂y PÖ’K«#Å‰õΩ ÑÓiÎ q~°∞ Œú=∞x, „ÔH·ãÎ"åxflãOHuOKÕO Œ∞H QÆ∂y 'Devil on the Cross' Jx "å_®_»x, ^•xfl `˘ÅyOz™ê„=∂[º"å^•xfl ãOHuã∂Î WHõ _ç "å=∞ÑHõΔ "å Œ∞Å∞ =∞\ìHÍà◊§ =∞Ç~åHõΔã≤Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïì~°x KåÖÏ=∞Ok q∞„ «∞Å`À K«O„ Œ J<åfl_»∞.

JÑ¶…x™êÎ<£, W~åH±ÅÖ’ J"≥∞iHÍ ^•_»∞Å∞ [~°∞QÆ∞ «∞#fl <ÕÑ äŒºOÖ’„Ñ¨*Ï™êfi=∂ºxfl QÆ∞iOz, áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å QÆ∞iOz =∞iO`« Ö’`«∞QÍPÖ’zOK«@O „áê~°OaèOKå_»∞. D Ô~O_çO\H "≥#∞Hõ=Ù#fl qHÍã Ü«ÚQÆ (Age

of Enlightenment) `åufiHõ ÑÙ<å Œ∞ÅÃÑ· «#Ö’ ãOâ◊Ü«∞O "≥Ú ŒÖ·Ok. Dã¨Oâ◊Ü«∞O "≥Ú`«ÎOQÍ qHÍã¨Ü«ÚQÆ „¿Ñi`« áêâßÛ`«º `åufiHõ ^èÀ~°}˜,ãO„Ñ^•Ü«∂xfl ÑÓiÎQÍ x~åHõiOKÕ ™ê÷~ÚH KÕiOk. =~°Î=∂# ã=∂*ÏÖ’¡=∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å QÆ∞iOz QÆ`«OÖ’ Z#fl_»∂ ÖË#O`«QÍ =∂\Ï¡_»@O[~°∞QÆ∞ «∞#flk. =∞~À"≥·ÑÙ W Õ ãO Œ~°ƒùOÖ’ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å x~åHõ~°} KåÖÏf„=OQÍ [~°∞QÆ∞`ÀOk. D paradox K«O„^Œ#∞ =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å Ñ¨Ù@∞ìÑÓ~Àfi «Î~åÅ#∞ QÆ∞iOz K«k"ÕO Œ∞‰õΩ ÑÙiH˘ÖÏÊ~Ú. P „ÑÜ«∞ «flOÖ’ Costas

Douzinas ~åã≤# Justice Miscarried (1995), The End of Human Rights

(2000) J<Õ ÑÙãÎHÍÅ∞ «# PÖ’K«#‰õΩ Ñ Œ∞#∞ ÃÑ\Ïì~Ú. K«\ÏìxH <≥·uHõ «‰õΩL#fl ã¨O|O^è•xfl QÆ∞iOz K«iÛOK«@O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. P^èŒ∞xHõÜ«ÚQÆO=~°‰õΩ =∞x+≤ x~°O «~°O J}z"Õ «‰õΩ =ºu~HõOQÍ áÈ~å_»∞ «∞<åfl_»∞.« •fi~å «# natural rights #∞ assert KÕã∞‰õΩO@∂ L<åfl_»∞. J~Ú Õ 18=

â◊ å|ÌO #∞Oz qHÍã Ü«ÚQÆ PÖ’K«#Å Ñ¶e «OQÍ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ =∞#∞+μÅg∞^Œ ~°∞^ÕÌ „Hõ=∞O "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. D „Hõ=∂xfl „Ñ¨tflOKåeû# J=ã¨~åxflQÆ∞iÎOKå_»∞. nxfl `åufiHõOQÍ x~°∞Ì+ì ~°∂ÑOÖ’ „ÑuáêkOK«Hõ áÈ~Ú#ÑÊ\H©J@∞=O\ PÖ’K«#Å#∞ KÕâß_»∞. 'ÇÏ‰õΩ¯Å∞ "≥O@Ñ_»∞ «∞<åfl~Ú, áêiáÈO_ç—Jx P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«O„^Œ `«# q∞„`«∞Å`À XHõ x<å^ŒOÖÏ J<Õ"å_»∞.JÑ¶…x™êÎ<£, W~åH±ÅÖ’ „Ñ*Ï™êfi=∞ºO ¿Ñ~°∞`À J"≥∞iHÍ KÕã≤Ok D ÇÏ‰õΩ¯Å#∞=∞#∞+μÅÃÑ· ~°∞ ÕÌ „Hõ=∞"Õ∞ Jx K«O„ Œ ÉèÏqOKå_»∞. P èŒ∞xHõ <åºÜ«∞ =º=ã÷Ö’JO`«~åú#"≥∞ÿ# <≥·uHõ`« QÆ∞iOz K«O„^Œ PÖ’zOKå_»∞. P^èŒ∞xHõ Ñ¨Ó~°fi

xiv

ã=∂*ÏÖ’¡ <åºÜ«∂xH, <≥·uHõ «‰õΩ =∞ èŒº ãO|O èŒ=ÚO_Õ Œx, •xfl P èŒ∞xHõ «èŒfiOãO KÕã≤O Œx <≥·uHõ «fi ãO|O èŒO ≥OK«∞‰õΩ#fl K«@ìO <åºÜ«∞| ŒúOQÍ

LO_»*ÏÅ Œx K«O„ Œ „ÑQÍ_è»OQÍ #=∂‡_»∞.

P èŒ∞xHõ ÑÓ~°fi ã=∂*Ïxfl QÆ∞iOz K«O„ Œ XHÍ<˘Hõ <å™êìelÜ«∂ Ö’H"≥àÏ§_»∞. P èŒ∞xHõ ÑÓ~°fi ã=∂*ÏÖ’¡, =ÚYºOQÍ ÉèÏ~°fÜ«∞ ã=∂*Ïxfl J~°÷OKÕã∞HÀ=\ÏxH ãOã¯$ «O <Õ~°∞ÛHÀ=_»O J<Õk J=ã~°=∞x ÉèÏqOKå_»∞. PQÆ∞iÎOÑ¨Ù`À XHõ Láê^è•ºÜ«Ú_çx WO\˜H˜ Ñ≤eÑ≤OK«∞‰õΩx ã¨Oã¨¯$`«O<Õ~°∞Û‰õΩO@∂=Ù<åfl_»∞. «#H˜ HÍº#û~ü Jx QÆ∞iÎOz# «~°∞"å « ‰õÄ_® DãOã¯$ «O <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ „Hõ=∂xfl H˘#™êyã∂Î<Õ =KåÛ_»∞. =∞~˘Hõ "≥·ÑÙ áêâßÛ «ºã≤÷uQÆ «∞Å QÆ∞iOz# «# J èŒºÜ«∞#O „Hõ=∞OQÍ «#x „Ñ=ÚY ™ê=∂lHõâß„ãÎ"Õ «Î lQÆ‡O\ò É∫=∞<£ "≥·ÑÙ #_çÑ≤OzOk. É∫=∞<£ ÉèÏ"åÅ∞ «#x KåÖÏf„=OQÍ PHõi¬OKå~Ú. =ÚYºOQÍ Hõ=¸ºx>ËiÜ«∞x[O èŒfiOãO HÍ=@O,=∞#∞+μÅ∞ =º‰õΩÎÅ∞QÍ kQÆ*Ï~°@O, <åºÜ«∞O, <≥·uHõ « ÖÏO\ JOâßÅ QÆ∞iOzÉ∫=∞<£ KÕã≤# x~åú~°}Å∞ K«O„ Œ#∞ =¸ÖÏ¡Ö’Oz HõkeOKå~Ú. P „Hõ=∞OÖ’É∫=∞<£ ~°K«#Å∞ "≥Ú`åÎxfl ¿ãHõiOz K« Œ=@O „áê~°OaèOKå_»∞. «# q∞„ «∞Å`ÀHõÅã≤ 'É∫=∞hÜ«∞O— J<Õ ÑÙãÎHÍxfl ‰õÄ_® ~åÜ«∂Åx ãOHõeÊOKå_»∞. É∫=∞<£Œ$+≤ìÖ’ =~°Î=∂# „ÑÑOK«O P èŒ∞xHõ « =∞e Œâ◊, „ Œ= P èŒ∞xHõ « (Liquid

Modernity). D „ Œ= P èŒ∞xHõ «Ö’ ãOã¯$u KÕ¿ã Ñx H˘ «Î J=ã~åÅ#∞ã$+≤ìOK«@O. „ Œ= P èŒ∞xHõ « JO «‰õΩ =ÚO Œ\ P èŒ∞xHõ «ÖÏQÍ U^À XHõÅHΔÍºxfl =ÚO^Œ∞ÃÑ@∞ìH˘x ™êQÆ@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ JkJaè=$kúHÀã"Õ∞ Jaè=$kú J#fl@∞¡QÍ #_»∞ã∞ÎOk. x~°O «~° #∂ «# «fiO ^•xJOu=∞ ÅHõΔºO. nxH ÅHõΔºO ÖË Œ∞. H=ÅO „ÑÜ«∂}OK«@O =∂„ «"Õ∞ LOk.''for gardeners Utopia was the end of the road, while for hunters the road

itself is the Utopia ——JO\Ï_»∞ É∫=∞<£. ™ê~åOâ◊OÖ’ =∞#∞+μÅ∞ =∞m¡ WÑC_»∞"Õ\QÍà◊√§ J=Ù «∞<åfl~°∞. Pk=∞ ã=∂*ÏÅÖ’ÖÏQÍ. D ã≤÷u =ºHÎ rq`åxflx~°O «~°O ÉèíÜ«∞O Q˘e¿ÑkQÍ KÕã∞ÎOk. â◊HõbHõ~°}, Jã≤÷~° «, ~°∂Ñ~åÇ≤Ï «ºOÖÏO\q =~°Î=∂# "åãÎqHõ « ÅHõΔ}ÏÅ∞. ~å[H©Ü«∂Å∞, "åºáê~° „ÑHõ@#Å∞=ºH˜ÎÖ’ LO_Õ D ÉèíÜ«∂xfl LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO@∞<åfl~Ú. =º‰õΩÎÅ∞QÍÑi=~°Î#‰õΩ QÆ∞Ô~·# =∞#∞+μÅ∞ g\ KÕuÖ’ H©Å∞ÉÁ=∞‡Å=Ù «∞<åfl~°∞. ã=∂[O

xv

=º‰õΩÎÅ#∞ ÉèÏ=*ÏÅO ^•fi~å<Õ HÍ‰õΩO_® qx=∞Ü«∞ ¿ãfiK«Ûù‰õΩ QÆ∞iKÕÜ«∞@O^•fi~å `«#`À ã¨"≥∞ÿHõº Ñ¨~°K«∞‰õΩO@∞Ok. qx=∞Ü«∞ ã¨Oã¨¯$uÖ’ =ºH˜ÎH˜qxÜ«∞=∞O =∂„ «"Õ∞ QÆ∞iÎOÑÙxã∞ÎOk. =~°Î=∂# „ Œ= P èŒ∞xHõ «Ö’ =∞x+≤Uq∞ HÍ"åÅ<åfl "≥Ú Œ@ qxÜ«∞=∞^•~°∞_»∞ HÍ"åe. D JOâßÅxflO\h KåÖÏqãÎ$ «OQÍ «# Ñ¨ÙãÎHÍÅ Ñ¨~°OÑ¨~°Ö’ É∫=∞<£ qâı¡+≤OKå_»∞. P qâı¡+¨}Å„Ñ¨ÉèÏ=O K«O„^ŒÃÑ· KåÖÏ QÍ_è»OQÍ LOk. É∫=∞<£ „¿Ñ~°}=Å¡ KåÖÏ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. =∞#O ã¨=∂[OÖ’ L^•ã‘#OQÍ „QÆÇ≤Ïã¨∞Î#fl KåÖÏJOâßÅ#∞ K«O„ Œ ÑÙ#~°∂‡ÖÏºOHõ#O KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. =Åã"å ŒO QÆ∞iOzx~°∞Ì+¨ìOQÍ J^èŒºÜ«∞#O KÕÜ«∂Å#∞‰õΩ<åfl_»∞. K«xáÈ=\ÏxH˜ H˘kÌ HÍÅO=ÚO Œ∞‰õÄ_® Õ=^•ã‘ =º=ã÷x QÆ∞iOz J èŒºÜ«∞#O KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ J<ÕHõÑÙãÎHÍÅ∞ ¿ãHõiOKå_»∞. W\©=Å «# ãOáê Œ#Ö’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO ÑÙãÎHÍÅHÀã"Õ∞ H\Ï~ÚOKå_»∞. K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ Œo «∞Å q[Ü«∂xfl HÍOHΔOzJ<ÕHõ x„ ŒÖËx ~å„ «Å∞ QÆ_çÑ≤ q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞. P q+¨Ü«∞O "≥#∞HõqãÎ$ «"≥∞ÿ# J èŒºÜ«∞#O LOk. WÅ∞¡ Ñ@ì~åx ÑÙãÎHÍÅ#∞ ¿ãHõiOz#"å_»∞"å\x ÑÓiÎQÍ K« Œ=‰õΩO_®<Õ, ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ#fl "å\x QÆ∞iOz ~åÜ«∞‰õΩO_®<ÕJ~åúO «~°OQÍ JO «~åú#=∞Ü«∂º_»∞.

K«O„^Œ =∞~°}O`À `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂[O XHõ Q˘Ñ¨Ê „áêq∞ã≤OQ∑WO@Ö‰õΩÛ=Öòx HÀÖ’Ê=@"Õ∞ HÍ Œ∞, _»|∞ƒ „ÑÉèÏ=O U =∂„ «O «# r=#â‹·eÃÑ· Ñ_»hÜ«∞‰õΩO_® rqOz# XHõ J~°∞ ≥·# =ºHÎx HÀÖ’Ê~ÚOk.

K«O„ Œ =∞~°}O ≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂[OÖ’ "ÕÅ=∞Okx HõkeOzOk. PHõ ŒeHõ#∞ H˘O «=∞Ok JHõΔ~°| ŒúO KÕâß~°∞. "å\Ö’ KåÖÏ "åº™êÅ#∞ |Çï[#ÔH~°\ÏÅ∞ Ñ„uHõ XHõ „Ñ ÕºHõ ãOzHõQÍ „ÑK«∞iOzOk. P «~°∞"å « ‰õÄ_®H˘O «=∞Ok K«O„ Œ QÆ∞iOz ~åâß~°∞. P "åº™êÅxfl\h K«O„ Œã‡$u Ö’KÕ~°Û_»O [iyOk. K«O„ Œ QÆ∞iOz ~åÜ«∞=∞x KåÖÏ=∞Ok q∞„ «∞efl J_»QÆ@O[iyOk. KåÖÏ=∞Ok ~å™êÎ=∞x "åQÍú#O KÕâß~°∞. HÍx ~åÜ«∞ÖË Œ∞. |ÇïâßWOHÍ H˘O «=∞Ok ~åã∂Î LO_»=K«∞Û. =º=kèÖË#O Œ∞=Å# WÑÊ\H =∂‰õΩKÕi# "åº™êÅ`À HõeÑ≤ „ÑK«∞iOK«@O [iyOk. D „ÑÜ«∞ «flOÖ’ ãÇÏHõiOz#q∞„ «∞ÅO ŒiH©, =ÚYºOQÍ |Çï[# ÔH~°\ÏÅ∞ ãOáê ŒHõ =~åæxH Hõ$ «[ «Å∞≥eÜ«∞*Ëã∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.

xvi

1

1. Œo « ÇÏ‰õΩ¯Å Q˘O «∞Hõ K«O„ ŒâıY~ü

HõÖË‰õÄi „Ñ™ê £, Q“~°= ãOáê Œ‰õΩÅ∞, |Çï[# ÔH~°\ÏÅ∞

K«O„ ŒâıY~ü =∞~°}OKå_»∞. JO Œi =∞~°}OÖÏQ J «x =∞~°}O ãÇÏ[=∞~°}"≥∞ÿ Õ <åÅ∞QÆ∞ Hõhfl\ ÉÁ@∞¡, S^•~°∞ ãO`åÑ "åHÍºÅ∞ ãiáÈÜÕ∞q.HÍh ãÇÏ[ =∞~°}OÖÏ HõxÑ≤OKÕ XHõ JãÇÏ[ =∞~°}O K«O„ ŒâıY~ük. =∞OzÖÏÜ«∞~°∞QÍ PO„ èŒ Õâ◊OÖ’ KåÖÏ =∞OkH J «x QÆ∞iOz ≥Å∞ã∞. =∞Oz=HõÎQÍ =∞Ô~O`À=∞OkH ≥Å∞ã∞. ~°K«~Ú «QÍ, L Œº=∞HÍ~°∞_»∞QÍ WOHÍ KåÖÏ=∞OkH ≥Å∞ã∞. PÜ«∞# J#∞HÀx suÖ’ Juz#fl =Ü«∞ã∞ûÖ’<Õ K«xáÈ=@OJ<Õk Ñ‘_ç « [<åÅO ŒiH© =ÚYºOQÍ Œo « |Ç¨ï[#∞Å‰õΩ XHõ f~°xÖ’@∞QÍ<Õ q∞yeáÈ «∞Ok.

K«O„ ŒâıY~ü <åºÜ«∞"åkQÍ „Ñ*Ï rq «OÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\ì, áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å<åÜ«∞‰õΩ_çQÍ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’#∞, PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ~å„+¨ì=∞O`«\Ï ¿Ñ~°∞„ÑMÏº «∞Å∞ á⁄O^•_»∞. ZO`À=∞Ok <åºÜ«∞"å Œ∞Å∞ L<åfl~°∞, ZO`À =∞Ok=∞~°}ã∞Î<åfl~°∞. JO Œi QÆ∞iOz „Ñ ÕºHõ „Ñ™ê÷=#Å∞ KÕã∞HÀ=@O QÍx, qÖÏÑ"åHÍºÅ∞ ~åã¨∞HÀ=@O QÍx KÕÜ«∞@OÖË Œ∞. Œo «∞Å∞ =∞~°}˜Oz#Ñ¨C_»∞=∂„ «"Õ∞ Œ∞óYÑ_» å=∞x, Ñ`åHÍÅ#∞ J=# «O KÕ™êÎ=∞x HÍ Œ∞. K«∞O_»∂~°∞Hã∞#∞ ŒQÆæ~°QÍ ÑijeOz# Z=iÔH·<å K«O„ ŒâıY~ü Œo «∞Å‰õΩ ZO « ŒQÆæ~°|O èŒ∞"À J~°÷O J=Ù «∞Ok. P Hã∞‰õΩ J «#∞ KÕã≤# Hõ$+≤ ÖËHõáÈ Õ |ÇïâßJxfl J`åºKå~åÅ ˆHã¨∞ÖÏ¡QÍ<Õ JO^Œ∞Ö’#∞ F_çáÈÜÕ∞ "åà◊§O. J~Ú`ÕJO Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ K«∞O_»∂~°∞ Hã∞ =∞#O ÔQeKåO. JO Œ∞HÀãO K«O„ ŒâıY~üZO «QÍ «Ñ# Ñ_®¤_À, Z=Ô~=i ŒQÆæ~°‰õΩ uiQÍ_À, Z<≥flxfl =O ŒÅ ¿ÑrÅ∞<À\òû ~åã∞‰õΩ<åfl_À, ŒQÆæ~°QÍ K«∂ã≤# "åà◊§O ŒiH ≥Å∞ã∞.

2

*Ï «ãºó =∞~°}O èŒ$=O, ÑÙ\ì# „Ñu XHõ ~°∞ K«xáÈHõ «ÑÊ Œx JO Œ~°∂K≥|∞ «∂<Õ L#fl =∂@. ÑÙ@ì_»O, ‰õΩki#O « =~°‰õΩ u#_»O, x„ ŒáÈ=_»O,ã∞Y Œ∞óMÏÅÖ’ =Úxy ÕÅ_»O JO Œ~°∂ KÕ¿ã Ñx. K«O„ ŒâıY~ü «# rq`åxflD HÍ~°ºHõÖÏáêÅ‰õΩ =∂„ «"Õ∞ Ñiq∞ «O KÕã∞HÀÖË Œ∞. J «#∞ Œo « ÇÏ‰õΩ¯Å∞J<Õ =∂@#∞ áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å Z*ˇO_®Ö’H˜ fã¨∞H˘x=KåÛ_»∞. JÑ¨Ê\˜ =~°‰õΩáœ~°ÇÏ‰õΩ¯ÅO>Ë ~å*ÏºOQÆO ¿Ñ~˘¯#fl ÇÏ‰õΩ¯Å∞ =∂„ «"Õ∞#x JO «‰õΩ q∞Oz=∞~˘Hõ\ Ug∞HÍ Œ<Õ ÉèÏ=# LO_Õk.

=∞x+≤ =∞Å=¸„`åÅ#∞ X\˜ì KÕ`«∞Å`À ZuÎ"Õ¿ã Ju Ç‘Ï#"≥∞ÿ#,¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ#, =$uÎÖ’ ZO`À=∞Ok Œo «∞Å∞ H˘#™êQ"å~°∞. |ã≤q, *’yx,=∂ «=∞‡ «k «~° ¿Ñ~°¡ À H˘#™êQÆ∞ «∂ „Ñu~å„u Z=~À XHõ ≥eÜ«∞x =ºHÎHÉèÏ~°ºQÍ rqOK«=Åã≤# Ñiã≤÷u, WOH˘Hõ "≥·ÑÙ# áêÅ∞QÍ~ „áêÜ«∞OÖ’<Õ HÍ\HHÍÅ∞KåÑÙ‰õΩ#fl =Úãe"åà◊§‰õΩ ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞ ÉÏÅº q"åÇÏ =º=ã÷Ö’ #eyáÈ «∞#flÑã≤a_»¤Å∞. WHõ ~ÀE ≥Å¡"å~°Hõ =ÚO Õ x„ ŒÖËz ÑÙãÎHÍÅ∞ Ñ@∞ìH˘x K« Œ∞=ÙÅ|_»∞Å‰õΩ "≥à◊§=Åã≤# Ñ≤Å¡Å∞, ÑÅ∞QÆ∞ áê~° Ñ@∞ìH˘x á⁄ÖÏÅ‰õΩ ÑxH "≥à◊√ «∞#flŒ$â◊ºO. D Ñ¶∞@#Å∞ Jhfl K«O„ ŒâıY~üx HõÅz "Õâß~Ú. Hõ ŒeOz "Õâß~Ú.«#‰õΩ å#∞ XHõ J„QÆ‰õΩÅ „ÉÏÇÏ‡} q^•º"Õ «ÎQÍHÍHõ XHõ ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ

ÉÏ èŒº`åÜ«Ú «OQÍ «# ≥·# â‹·eÖ’ Ñx KÕÜ«∞_®xH PÜ«∞##∞ ÑÙiH˘ÖÏÊ~Ú.D Hõ~°Î"åºÖË PÜ«∞##∞ =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å "≥·ÑÙ =∞i =ÚYºOQÍ Œo « ÇÏ‰õΩ¯Å"≥·ÑÙ #_çÑ≤OKå~Ú. W"Õq ÖËHõáÈ Õ K«O„ ŒâıY~ü QÆ∞iOz K≥ÑCHÀ\ÏxH |Çïâß=∞#‰õΩ, =∞# Ñ„uHõ‰õΩ Uq∞ LO_»HõáÈ=K«∞Û. J~Ú Õ g@xflO\ HÍ~°}OQÍ<ÕK«O„ ŒâıY~üH «y# suÖ’ «y# ™ê÷~ÚÖ’ Q“~°"åxfl W=fi\ÏxH |Çï[#ÔH~°\ÏÅ∞ Ñ„uHõ D JO[ex Ñ¶∞\ã∞ÎOk. J„QÆ‰õΩÖÏÖ’¡ ÑÙ\ì<å Œo «∞Åq∞„ «∞Å∞QÍ =º=ÇÏiOz# "åix, Œo «∞Å K«i„ « ZÑC_»∂ ÇÏ$ ŒÜ«∂xHÇ¨Ï`«∞Î‰õΩ<Õ LO@∞O^Œx |Ç¨ï[# ÔH~°\ÏÅ∞ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞ÎOk. K«O„^ŒâıY~ü‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ J`«x q∞„`«∞ÅO^ŒiH© ™ê#∞Éèí∂ux ã¨Ç¨#∞Éèí∂ux≥Å∞ÑÙ «∞Ok. PÜ«∞# Pâ◊Ü«∂Å#∞, Hõ~°Î"åºÅ#∞ =ÚO Œ∞‰õΩ fã∞‰õΩáÈÜÕ∞

„Ñ„HÜ«∞Ö’ |Çï[# ÔH~°\ÏÅ∞ «# ≥·# „HÜ«∂jÅHõ ÉÏ èŒº «#∞ fã∞‰õΩO@∞O Œx≥eÜ«∞*Ëã∂Î.. K«O„ ŒâıY~üH *’ÇÏ~°∞¡ JiÊã∞ÎOk.

Y

3

2. Œo`À Œº=∞ K≥eHÍ_»∞.. K«O„ ŒâıY~°∞_»∞

J=∞~°ÎÅ∂i ~° «fl„Ñ™ê £, <åºÜ«∞"åk

L~°∞=ÚÅ∞, "≥∞~°∞ÑÙÅ∞ ÖËx "å#ÖÏQÍ K«O„ ŒâıY~ü =∞~°}"å~°Î KÕiOk.áêuˆHà◊§ ÑïK«Ü«∞|O^èŒO XHõ¯™êiQÍ PyáÈ~ÚOk. K≥áêÊ ÃÑ@ì‰õΩO_®"≥o§#@∞¡Ok PÜ«∞# =∞~°}O. U =∂„ «O TÇÏH JO Œx Ñi}Ï=∞O. ZO`ÀK«ÖÏH©QÍ, P~ÀQÆºOQÍ Hõ#|_»∞ «∂ <åºÜ«∞™ê÷# „áêOQÆ}OÖ’ «# ≥·# 'ÃãìÂÖò—`À"Õã≤# J_»∞QÆ∞ÖË QÆ∞~°∞ÎH˘ã∞Î<åflÜü∞. PÜ«∞# =∞~°}O J| Œú"≥∞ÿ Õ ZO « ÉÏQÆ∞O_»∞JxÑ≤™ÈÎOk. "≥O\Ï_»∞`À#fl *Ï˝Ñ¨HÍÅ`À QÆ∞O_≥ k@=ÙKÕã¨∞H˘x ~åÜ«∂eû=™È ÎOk. Ç¨Ï‰ õΩ¯ÅHÀãÖ Ñï`«Ñ≤Oz#"å_»∞. `«# ^ÕÇ¨xH˜ ‰ õÄ_®ÇÏ‰õΩ¯Å∞O\ÏÜ«∞x "å\x Ñi~°HΔOK«∞HÀ"åÅ<Õ ÖÏlH±x q∞ãûÜ«∂º_»∞. «#J<å~ÀQÍºxfl Z=iH© ≥eÜ«∞xÜ«∞º‰õΩO_® ^•K«∞‰õΩ<åfl_»∞.

ã∞=∂~°∞ Ô~O_»∞#fl~° ŒâßÉÏÌÅ „H «O =∂K«~°¡ Ñ@ì}OÖ’ K«O„ ŒâıY~ü XHõãOK«Å# q^•ºiú. ~å_çHõÖò q^•ºiú L Œº=∞OÖ’ =∞"Õ∞Hõ"≥∞ÿ ã=∂*Ï<Õfl «#ã≤Å|ãπQÍ =∂~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. ã=∂[ =∂~°∞Êx q^•ºi÷ Œâ◊Ö’<Õ «# Hõ~°Î=ºOQÍZOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. JÑÊ\ Ñ‘ÑÙÖòû"å~ü áêsì Ñ≤Å∞ÑÙÖ’ ÉèÏQÆOQÍ ''„QÍ=∂Å‰õΩ`«~°ÅO_ç—— HÍºOÃÑ~Ú<£Ö’ „H˜Ü«∂jÅHõOQÍ áêÖÁæx Ñ¨ÖÏfl_»∞ „Ñ¨[Å`À=∞"Õ∞Hõ=∞Ü«∂º_»∞. J=QÍÇÏ#x ÃÑOK«∞‰õΩO@∂ ~°}HΔ„ «OÖ’ ~å@∞ ÕÖÏ_»∞.J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# "åHÍÛ «∞~°ºO`À qÑ¡= ~å[H©Ü«∂Åx qãÎ$ «OQÍ „ÑKå~°O KÕâß_»∞.=∂i¯û*Ïxfl «# "≥· è•xHõOQÍ ã‘fiHõiOz Ñ\+ì"≥∞ÿ# ÑÙ<åkx U~°Ê~°K«∞‰õΩ<åfl_»∞.P `«~åfi`« QÆ∞O@∂~°∞ Z.ã≤. <åºÜ«∞ HõàÏâßÅÖ’ KÕi `«# „Ñ¨™ê÷<åxflH˘#™êyOKå_»∞. ÖÏ q^•ºi÷QÍ JÑÊ\ „Ñ≤xûáêÖòH =ºu~HõOQÍ 100 „Ñâ◊flÅ`À

4

Hõ~°Ñ„ «O „ÑK«∞iOz ãOK«Å#O ã$+≤ìOKå_»∞. =º=Ç~åÅÖ’ ZO`À Œ∂‰õΩ_»∞QÍ=º=ÇÏiOKÕ"å_»∞. L ŒÜ«∞O k#Ñ„uHõÖ’ áê~üì>ÿO [~°fleã∞ìQÍ ÑxKÕã∂Î ÑÅ∞™ê=∂lHõ Hõ äŒ<åÅ#∞ iáÈ~°∞ì KÕâß_»∞. PO„ èŒ„Ñ Õâò áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞OÖ’KÕi P «~åfi « lÖÏ¡ HÍ~°º Œi≈QÍ =º=ÇÏiOKå_»∞. P HÍÅOÖ’<Õ PÜ«∞###∞fl ZÑ≤ã≤Ü«∞Öòã≤ ãÉèí∞º_çQÍ KÕ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. ZÑ≤ã≤Ü«∞Öòã≤ lÖÏ¡ HÍ~°º Œi≈QÍÑxKÕã≤# HÍÅOÖ’<Õ K«O„ Œ qâ◊fi~°∂ÑO |Ü«∞@Ñ_çOk. ÖÏHõÑπ =∞~°}ÏÅ∞,|∂@HõÑ¨Ù Z<£H“O@~°∞¡, Mˇ·nÅ =∞~°}ÏÅ∞, ^Œo`«, =∞Ç≤Ïà◊ÅÃÑ· Ç¨Ï`«º,J`åºKå~åÅ Ñ¶∞@#Ö’ ZÑÊ\HõÑC_»∞ ãÊOkã∂Î x[x~åú~°} Hõq∞\©Å#∞U~åÊ@∞ KÕã≤ x"ÕkHõÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã"å_»∞. _®II ÉÏÅQÀáêÖò `«~åfi`«x[x~åú~°} Hõq∞\© x"ÕkHõÅ#∞ «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞_»OÖ’ ~å„+ìOÖ’<Õ K«O„ ŒâıY~üHqt+ì"≥∞ÿ# ™ê÷#=ÚOk. #HõûÖ·\òû, "åi ™ê#∞Éèí∂uÑ~°∞Å JÔ~ã∞ìÅ ãO Œ~°ƒùOÖ’U =∂~°∞=¸Å ÑÖ¡ «O_® #∞O_ç ã=∂Kå~°O =zÛ<å "ÕQÆOQÍ ãÊOkOzlÖÏ¡ áœ~°, áÈbã¨∞ Ñ¨iáêÅ<å Ü«∞O„`åOQÍxfl xÅn¿ã "å_»∞. ZO`«\˜â◊HÎ=O «"≥∞ÿ# Zãπ.Ñ≤.Å<≥·# «#Ñ Œ∞<≥·# "å Œ#Å`À, x"ÕkHõÅ`À =ÚK≥Û=∞@Å∞áÈ~ÚOKå_»∞. Rule of Law x MÏ`«~°∞ KÕÜ«∞x áÈbã¨∞ JkèHÍ~°∞ÅÃÑ·q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_ç K«@ì|^ŒúáÈ~å@O KÕ™ê_»∞. Rule of Law, Jurisprudence

JOâßÅÑ@¡ K«O„ ŒâıY~üH qÑs «"≥∞ÿ# PãHÎ LO_Õk. <åºÜ«∞"å Œ =$uÎH™ê=∂lHõ ÉÏ^èŒº`« `«Ñ¨Êxã¨~°x ÉèÏqOKå_»∞. x~°O`«~° J^èŒºÜ«∞#O,HÍ~åºK«~°}`À K«O„ ŒâıY~ü áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å, „Ñ*Ï L Œº=∂ÅÖ’ qÅHõΔ}"≥∞ÿ#áê„ «áÈ+≤OKå_»∞. L Œº=∂ÅÖ’ ãÇÏ[OQÍ "Õ∞ äŒã∞û LO>Ë PK«~°} LO_» Œ∞.PK«~°} LO>Ë "Õ∞ èŒã∞û LO_» Œ∞. HÍx K«O„ ŒâıY~ü Ô~O_ç\h ã=∞#fiÜ«∞OKÕã∞H˘x L Œºq∞OKå_»∞. ÉèÏ+Ö’ Ãã· «O ≥Å∞QÆ∞x, WOw¡+μx [O@QÍ [q∞eQÍ„¿Ñq∞OKå_»∞. g\ÃÑ· Ñ@∞ìHÀãO x~°O «~° q^•ºiúQÍ Hõ$+≤ KÕâß_»∞. ≥Å∞QÆ∞Ö’K«O„ ŒâıY~ü =K«#O ZO`À zHõ <≥·#k. Hõ#fla~å<£ PO„ èŒ*’ºuH WOw¡+μÖ’"åº™êÅ∞ ~å¿ãÎ K«O„ ŒâıY~ü "å\x ≥Å∞QÆ∞ KÕ¿ã"å_»∞. âßHÀ¯ – "åO*\©ì #=Å,Z<£l"À Hõ äŒÅ∞, PÜ«∞# ~åã≤# W «~° "åº™êÅÖ’ ≥Å∞QÆ∞ ZO`À =ÚK«Û>Ëã∞ÎOk.Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞, ~°K«~Ú`«Å`À ¿ãflÇ¨ÏO KÕ¿ã"å_»∞. ÉèÏ=*ÏÅO`Àxq∞`« ÎOÖË‰õΩO_® ZO`À=∞Ok ¿ãflÇ≤Ï`«∞Åx ã¨=∞‰õÄ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞.

5

~å[ºÇ≤ÏOã¨`Àáê@∞ áœ~°ã¨=∂[OÖ’ =º=™ê÷QÆ`«"≥∞ÿ# Ç≤ÏOã¨x Ãã·`«O„ÑtflOKåÅ<Õ „áêuÑkHõQÍ ZÑ≤ã≤Ü«∞Öòã≤ #∞Oz |Ü«∞\H=zÛ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å"ÕkHõ (ÃÇÏKüP~üZÑ¶π)Ö’ ãÉèí∞º_≥·<å_»∞. D J=QÍÇÏ#Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ PÜ«∞#=∞Ç≤ÏàÏ L Œº=∂ÅH, Œo « L Œº=∂ÅH q∞„ «∞_»Ü«∂º_»∞.

<åºÜ«∞™ê÷<åÅÖ’ <åºÜ«∞"å Œ =$uÎÖ’ ~å}Oz#"åà◊√§ HÀH˘Å¡Å∞. HÍx„Ñ*Ï HΔ„ «OÖ’ K«O„ ŒâıY~ü áÈ+≤Oz# ÖÏÜ«∞~ü áê„ Õ PÜ«∞##∞ ãr=OQÍxeÑ≤Ok. <åºÜ«∞"å Œ =$uÎH J#∞|O èŒOQÍ PÜ«∂ ãO Œ~åƒùÅÖ’ „Ñ[eflã#fl ŒúO KÕã≤# f~°∞ PÜ«∞# =ÓºÇÏ <≥·ÑÙ}ÏºÅ‰õΩ x Œ~°≈#OQÍ xÅ∞™êÎ~Ú.zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ãπ ^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ K«ÅÑ¨u~å=Ù, q[Ü«∞=~°ú<£Å‰õΩ<åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ LitHõΔ Y~å~°∞ KÕã≤# J#O «~°O K«O„ ŒâıY~ü J„Ñ=∞ «ÎOQÍ=º=ÇÏiOz ZO`À KåHõK«HÍºxfl „Ñ Œi≈OKå~°∞. JÑC_»∞ <Õ#∞ '"å~°Î—Ö’ bQÆÖòiáÈ~°ì~üQÍ LO_ç PÜ«∞#`À „Ñu~ÀE interact J=Ù «∞O_Õ"å_çx. Ñi}Ï=∞„Hõ=∞OÖ’ ÔH.l.ã¨`«º=¸iÎQÍi „Ñ¨"Õâ◊O`À P ˆHã¨∞ ^Œo`« L^Œº=∞OQÍ=∞Å∞ÑÙuiyOk. Œo «∞ÅH<å LitHõΔÅ∞? JO@∂ LitHõΔ ~° Œ∞ÌHÀãO ÃÑ ŒÌZ`«∞Î# ^Œo`« L^Œº=∞O H˘#™êyOk. ÔH.l. ã¨`«º=¸iÎ <åÜ«∞Hõ`åfi#~å„+ì"åºÑÎOQÍ =Ù#fl Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞, ~°K«~Ú «Å∞ ~À_≥¤H¯ x#kOKå~°∞.K«O„^ŒâıY~ü Z@∞=O\˜ â◊+¨a+¨Å∞ ÖË‰õΩO_® D L^Œº=∞OÖ’ ÉèÏQÆ™êfiq∞JÜ«∂º_»∞. D LitHõΔ ~° Œ∞Ì L Œº=∂xH Z@∞=O\ ™ê=∂lHõ P"≥∂ ŒOLO_Õk HÍ Œ∞. =∞# K«∞@∂ì L#fl"åàı§ =ºu~HOKÕ"åà◊√§. "åà◊§O Œi`À K«O„ Œx~°O`«~°O Ñ¶¨∞~°¬} Ñ¨_®eû=KÕÛk. `«# "å^Œ#x defend KÕã¨∞HÀ=_®xH˜W «~°∞Å#∞ XÑ≤ÊOK«_®xH ZO`À „â◊q∞OKå_»∞. LitHõΔ ~° Œ∞ÌHÀãO "≥OHõ>Ëâ◊fi~°q*Ï# =∞Ok~°O (QÆ∞O@∂~°∞)Ö’ "˘Hõ ãÉèí x~°fiÇ≤ÏOKåO. |ãπ ŒÇÏ#OÖ’K«xáÈ~Ú# "åi |O èŒ∞=ÙÅ∞ H˘O «=∞Okx fã∞H˘x =∞m§ áÈbã∞Å∞ ãÉèíÃÑ·^•_çKÕâß~°∞. K«O„^ŒâıY~üx \ÏÔ~æ\ò KÕã¨∂Î |O_»|∂`«∞Å∞ u\Ïì~°∞. HÍxK«O„^ŒâıY~ü `˘}HõÖË^Œ∞, Éˇ}HõÖË^Œ∞. f„= P@OHõO #_»∞=∞ ã¨Éè íxq[Ü«∞=O «OQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«_»OÖ’ H©ÅHõ áê„ « áÈ+≤OKå_»∞. ~å=∂ÑÙ~°O Œo «M·nÅ É~ÚÖò q+Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® Œo « L Œº=∞HÍ~°∞Å`À HõÅã≤ ÑxKÕâß_»∞.<åºÜ«∞ ™ê÷<åÅ∞ Ãã· «O J„QÆ‰õΩÅ, J„QÆ=~°æ ãfiÉèÏ"åxfl Hõey L<åflÜ«∞O@∂

6

JÑÊ\’¡ Œo « ãOÑ¶∂Å∞ ÃÑ ŒÌ Z «∞Î# PO^Àà◊# KÕâßÜü∞. HÍ~°OKÕ_»∞ Hã∞Ö’ÃãÊ+Öò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åk å_çÑiÎ ~å=∞"≥∂ÇÏ<£~å=ÙÑxKÕâß~°∞. PÜ«∞#‰õΩ JO_» ŒO_»Å∞QÍ ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åk "≥·ÔH`À áê@∞K«O„ ŒâıY~ü „áêã≤‰õÄº+<£ Jã≤Ããì<£û x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. =ÚYºOQÍ HÀ~°∞ì „á⁄ã‘_çOQ∑û,™ê‰õΔΩÅ qKå~°} iáÈ~°∞ìx «Ü«∂~°∞KÕã≤ Ñ„uHõÅ‰õΩ ÑOÑ≤OKÕ"å_»∞. JÑÊ\’¡HÍ~°OKÕ_»∞ Hã∞ qKå~°} Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ã=∞„QÆOQÍ Ñ„uHõÅ∞ „ÑK«∞iOKåÜ«∞O>ËJO Œ∞‰õΩ HÍ~°}O K«O„ ŒâıY~.

J„QÆ‰õΩÅ ^•+‘ìHÍxH˜ xÅ∞"≥`«∞Î x^Œ~°≈#OQÍ xez# K«∞O_»∂~°∞=∂~°}HÍO_» Hã∞Ö’ K«O„ ŒâıY~ü ÃãÊ+Öò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ =º=ÇÏiOzJ„QÆ‰õΩÅ =Ú^•Ì~ÚÅH tHõΔÅ∞ Ñ_ÕO « =~°‰õΩ q„â◊q∞OK«ÖË Œ∞. HõuÎ Ñ^•‡~å=Ù,ÔH.l. ã «º=¸iÎÅ «~åfi « K«∞O_»∂~°∞ „QÍ=∞OÖ’H ‰õΩÅ x~°∂‡Å<å áÈ~å@ãq∞u „Ñ"ÕtOzOk. „Ñ[efl, =ÚYºOQÍ ™ê‰õΔΩefl K≥· «#ºO KÕÜ«∞@OÖ’ PãOã÷ f„=OQÍ Hõ$+≤KÕã≤Ok. ÔH.Ü«∞<£.Ñ≤.Ü«∞ãπ. U~°Ê~°z# Éèí∂q∞Hõ, Hã∞Ö’K«O„^ŒâıY~üH˜ ZO`«QÍ<À LÑ¨HõiOzOk. ZO`À x*Ï~ÚfQÍ x|^Œú`«`À=º=ÇÏiOz K«∞O_»∂~°∞ „Ñ[ÅÖ’, ™ê‰õΔΩÅÖ’ P «‡ qâßfiãO ≥|ƒu#‰õΩO_®ˆHã¨∞x HÍáê_»∞HÀ=_»OÖ’ K«O„^ŒâıY~ü, PÜ«∞# Jã≤ÃãìO\ò l.Ü«∞ãπ.<åQâ◊fi~°~å=ÙÅ∞ =$uÎ <≥·ÑÙ}Ïºxfl „Ñ Œi≈OKå~°∞. JÑÊ\H HÍ~°OKÕ_»∞ Hã∞ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ gyáÈ=_»O, h~°∞H˘O_» ˆHã¨∞ `˘e^Œâ◊Ö’<Õ h~°∞QÍiáÈ=_»O`À=º=ã÷ÅÑ@¡ Œo «∞ÅÖ’ f„= JãO «$Ñ≤Î LOk. P <ÕÑ äŒºOÖ’ K«∞O_»∂~°∞ˆHã¨∞ =Ú^•Ì~ÚÅH˜ tHõΔÅ∞ Ñ¨_»@O`À ^Œo`« „âı}∞Ö’¡ #∂`«<À`åûÇ¨ÏO"≥e¡qiã≤Ok. ˆHã¨∞ ã¨O Œ~°ƒùOQÍ K«O„ ŒâıY~ü Œo « ã¨=∂*ÏxH˜ „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#¿ãflÇ≤Ï «∞_»Ü«∂º_»∞. ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ‰õÄ_® L ŒÌO_»∞Ö·# <åºÜ«∞xÑÙ}∞Å#∞ HÍ ŒxK«O„ ŒâıY~ü#∞ K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å∞ HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°O>Ë PÜ«∞<≥O « #=∞‡Hõã∞Î_À≥Å∞™ÈÎOk.

K«O„^ŒâıY~ü rq`«O KåÖÏ ã¨OH˜¡+¨ì"≥∞ÿ#k. ~å_çHõÖò q^•ºiú rq`«O"≥Ú ŒÅ∞‰õΩx, áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å <Õ «QÍ, <åºÜ«∞"åkQÍ, =HõÎQÍ, ~°K«~Ú «QÍ, =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å "åkQÍ, ™êÇ≤Ï «º „Ñ≤Ü«Ú_çQÍ, J#∞"å Œ‰õΩ_çQÍ WÖÏ J<ÕHõ dimen-

sions PÜ«∞# rq «OÖ’ =Ú_ç"Õã∞‰õΩx L#flq. =∂i¯ûã∞ìQÍ |Ü«∞Å∞ Õi

7

ÑÅ∞ `åufiHõ è•~°Å‰õΩ f„= „ÑÉèÏq «∞_≥· K«xáÈÜÕ∞<å\H P èŒ∞xHõ « Q˘O «∞Ñ≤ã≤H ã<å «# rq «O "≥·ÑÙQÍ PÜ«∞# „Ñ™ê÷#O ™êyOk. "åãÎ"åxH K«O„ ŒâıY~ü`åufiHõOQÍ JOu=∞ x~åú~°}Å‰õΩ =zÛ#@∞¡ Hõ#Ñ_»ÖË Œ∞. Ñ~°OÑ~åQÆ «OQÍÉèÏ"åÅ#∞ =∂~°∞Û‰õΩO@∂, XHÍ<˘Hõ Z~°∞Hõ HÀãO J<Õfi+≤ã∞Î#fl@∞¡ JxÑ≤™ÈÎOk.PÜ«∞# u~°ã¯iOz# «# QÆ åxfl =∞kÖ’ xÅ∞ÑÙ‰õΩ#fl"åàı§ PÜ«∞# JOu=∞Ü«∂„ «Ö’ qâı+OQÍ áêÖÁæx x"åà◊√ÅiÊOK«@O qâı+O. ÉèÏ=*ÏÅ ~°OQÆOÖ’K«O„ ŒâıY~ü À "≥~Úº<˘flHõ q"å^•Å∞ LO_˘K«∞ÛQÍHõ – PÜ«∞# Hõ$+≤, åºQÆO,Hõ~îÀ~° „â◊=∞, ™êkèOz# q[Ü«∂Å∞, x*Ï~ÚfÅ#∞ K«i„ « «#‰õΩ ™êHõΔºOQÍ#"≥∂ Œ∞ KÕã∞H˘Ok. P *ÏÑHÍÅ∞ „Ñ[Å ÇÏ$ ŒÜ«∂ÅÖ’ ZÑÊ\H© K≥iyáÈ=Ù.^Œo`À^Œº=∂xH˜ ã¨OÑ¶‘∞ÉèÏ=OQÍ =º=Ç¨ÏiOz# „Ñ¨*Ï`«O„`« "Õ∞^è•=ÙÅ#∞Œo «∞Å∞ Z#fl\H© =∞~°∞=~°∞. SZZãπ JkèHÍi Zãπ.P~ü. â◊OHõ~°<£, ÉÏÅQÀáêÖò«k «~°∞Å q+Ü«∞OÖ’ Œo`À Œº=∞O „Ñ*Ï™êfiq∞HõOQÍ<Õ =º=ÇÏiOzOk.

qâ◊fiãhÜ«∞ q∞„ «∞_»∞ a. K«O„ ŒâıY~ü =∞$uH Œo`À Œº=∞O *’Ç~°∞¡ JiÊ™ÈÎOk.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9393009415

Y

8

3. K«O„ Œ rq «O, =ºHÎ «fiO „á⁄. Z. ã∞„|ÇÏ‡}ºO, „á⁄ÃÑ¶ã~ü, _ô<£, <åºÜ«∞âßG qÉèÏQÆO,

PKå~°º <åQÍ~°∞# Ü« x=i≈\©

''â◊"åxfl Z=~°∂ „HÍãπ ZQÍq∞<£ KÕÜ«∞ÖË~°∞—— – W.ÃÇÏKü.HÍ~ü.

Jk 1984. ÃÑ· ÃÇÏ_ç¤OQ∑ À F Hõ~°Ñ„ «O <å KÕuH JOkOk. JO «=~°‰õΩ(P =∂@H˘¿ãÎ WO «=~°‰õΩ) JÖÏ\ Hõ~°Ñ„ «O <Õ#∞ K«∂_»ÖË Œ∞. =∂K«~°¡Ö’Ñ¶≤eÑπ J<Õ Œo « Ü«Ú=‰õΩ_ç ÖÏHõÑπ ÇÏ «ºÃÑ· K«O„ Œ "Õã≤# Hõ~°Ñ„ «O Jk.áÈbã∞Å J|^•ÌÅ#∞, JãÅ∞ [iy# z„ «Ç≤ÏOãÅ#∞ K«O„ Œ P Hõ~°Ñ„ «OÖ’q=iOKå_»∞. JÑÙÊ_»∞ K«O„ Œ _ç„w PYi ãO= «û~°O J#∞‰õΩO\Ï. F áê «HÍÅOÔH"Õ∞~å, ÕxÔH·<å Ô~_ô J<Õ Œ∂‰õΩ_»∞ =∞#ãÎ «fiO, PK«~°}Ö’ ~å_çHõÖò q^•ºi÷ãOÑ¶∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ L#fl ~ÀAÅq.

JÑ¨Ù_»∞ K«O„^Œ`À <å‰õΩ "≥Ú^ŒÖˇ·# „Ñ¨™ê÷#O J`«x =∞~°}O =~°‰õΩH˘#™êyOk. D 30 ã¨O= «û~åÅ ™êxflÇ≤Ï «ºOÖ’ Ü«Ú=‰õΩ_»∞QÍ, ~å_çHõÖòã¨∂ì_≥O\òQÍ L#flÑ¨Ê\˜ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ =∞#ã¨Î`«fiO K«O„^ŒÖ’ z=i^•HÍLO_»_»O J «x =ºHÎ «fiOÖ’ XHõ JOâ◊O. U JOâßxfl J~Ú<å Ö’ «∞QÍÑijeOK«_»O, áÈ~å\ÏÖ’¡ =KÕÛ J_»¤O‰õΩÅ#∞ Z Œ∞~˘¯O@∂ ~år Ñ_»‰õΩO_®,z=i^•HÍ LO_»@O J «x =ºHÎ «fiOÖ’x „Ñ è•# JOâ◊O. P<å_»∞ q^•ºi÷ãOÑ¶∞ <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ, P «~°∞"å « áœ~° ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞ HÍ~°º Œi≈QÍ ÖÏHõÑπÇÏ «ºÅ∞QÍx W «~°„`å Jxfl ãOÑ¶∞@#ÅÖ’ Œ∂ã∞ÔHà◊¡_»O K«O„ Œ =ºHÎ «fiO.K«O„ Œ =ºHÎ «fiOÖ’ Hõ~îÀ~° „â◊=∞ K≥Ü«∞º_»O x «ºO [iQk. áê « ~ÀAÅÖ’l~å‰õΩû ã Œ∞áêÜ«∞O ãiQÍ ÖË#O Œ∞# =∂K«~°¡ |™êìO_£ ‰õÄÖò„_çO‰õΩ ëêÑÙÖ’‰õÄ~˘Ûx J<ÕHõ HÍÑ‘Å x[x~å÷~°} iáÈ~°∞ìÅ#∞, Ñ„uHÍ „ÑHõ@#Å#∞ K«O„ Œ

9

~å¿ã"å_»∞. Ñ¶≤eÑπ, èŒ#ÅHΔ‡, •ãi "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡ «k «~° Z<Àfl ãOÑ¶∞@#Å‰õΩã¨O|OkèOz# x[x~åú~°}Å∞, Ñ¨„uHÍ „Ñ¨Hõ@#Å∞ Jhfl K«O„^•<Õ „â◊=∞‰õΩ"≥~°=‰õΩO_® ~å¿ã"å_»∞. D Ñ¨iâ’^èŒ#, J^èŒºÜ«∞#O, ~åÜ«∞_»O K«O„^ŒÖ’z=i=~°‰õΩ H˘#™êyOk. HÍ#û~ü "åºkè x~åú~°} J~Ú# «~°∞"å « ‰õÄ_®Õ=^•ã‘ =º=ã÷ÃÑ· J èŒºÜ«∞#O KåÖÏ =~°‰õΩ KÕâß_»∞. K«O„ Œ „â◊=∞ KÕ¿ã

=ºHÎ åfixH K«∞O_»∂~°∞ Hã∞#∞ q∞Oz# L^•ÇÏ~°} LO_» Õ"≥∂. H˘xfl "ÕÅ¿ÑrÅ∞ J «x ãfiÇÏ™êÎÅ`À ~åã≤Ok JO ŒiH ≥Å∞ã∞. K«∞O_»∂~°∞ H¿ã HÍ Œ∞J «#∞ fã∞‰õΩ#fl Jxfl Hã∞ÅÖ’ ‰õÄ_® Ö’ ≥·# J èŒºÜ«∞#O, „â◊=∞ LO_Õk.KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ "Õ‰õΩ=*Ï=Ú# 5 QÆO. =~°‰õΩ ~åã≤ z «∞Î „Ñux >ÿÑ≤OQ∑‰õΩWzÛ# ãO Œ~åƒùÅ∞ ãxflÇ≤Ï «∞ÅO ŒiH ≥Å∞ã∞. J «x D „â◊=∞ KÕ¿ã =∞#ãÎ «fiO<å‰õΩ ãxflÇ≤Ï «∞_»∞QÍ<Õ HÍHõ J «x Láê è•ºÜ«Ú_çQÍ ‰õÄ_® ≥Å∞ã∞. ÖÏK«k"Õ ~ÀAÅÖ’ Ü« x=i≈\© HÍfi~°ì~üûÖ’ <å`À<Õ LO_Õ ~ÀAÅq. <åºÜ«∞âß¢ãÎJ è•ºÑ‰õΩ_çQÍ ZO`À=∞OkH K≥Ñ≤Ê#@∞ì K«O„ Œ‰õΩ ‰õÄ_® <Õ#∞ ÖÏ Ö’ Jxflã|‰õΩìÅ∞ K≥¿ÑÊ"å_çx. <å Z~°∞HõÖ’ JÖÏ <å ŒQÆæ~° q#fl "åà◊√§ <åÅ∞QÆ∞áê~ÚO@∞¡ =Ú‰õΩ¯# ÃÑ@∞ìH˘x "≥o§ ÑsHõΔ ~åã≤ áêÃã·áÈ Õ KåÖË¡ J#∞H˘<Õ"åàı¡.HÍh K«O„ Œ ÖÏ ÑsHõΔÅ∞ ‰õÄ_® KåÖÏ ã‘iÜ«∞ãπQÍ<Õ fã∞‰õΩ<Õ"å_»∞. <å ^•fi~åã|‰õΩì g∞ Œ ÑiK«Ü«∞"Õ∞~°Ê~°K«∞‰õΩ<åflHõ =∞Oz ~°K«~Ú «Å ÑÙãÎHÍÅ QÆ∞iOzJ_çy ≥Å∞ã∞H˘x P ÑÙãÎHÍÅ Ö’ «∞Ö’¡H "≥o¡ =∞m§ <å`À K«iÛOKÕ"å_»∞.<å‰õΩ QÆ∞~°∞Î#flO «=~°‰õΩ „Ñu ã|‰õΩì g∞ Œ J «#∞ 100 ÃÑ·QÍ ~å « ¿ÑrÅ <À@∞û«Ü«∂~°∞KÕ¿ã"å_»∞. P «~°∞"å « LL.M. Ö’ HÍ¡ã∞Å‰õΩ ÃÑ ŒÌQÍ ~åHõáÈ~Ú<å

ã¨|˚‰õΩì J èŒºÜ«∞#O f„=OQÍ KÕ¿ã"å_»∞. LL.M. Ö’ J «#∞ ã=∞iÊOz#"åºãO (Dissertation) K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú# ~å=Ù <Õ~°O, qKå~°}ÃÑ· åufiHõqKå~°}. P<å_»∞ P ã≤ •úO « "åº™êxfl K«kq# External Examiner K«O„ Œ"Õ∞ è•â◊HÎH Pâ◊Û~°ºÑ_®¤_»∞. "≥·"åÖ’ K«O„ Œ À Z‰õΩ¯= ã=∞Ü«∞O K«iÛOKå_»∞.

K«O„ Œ =ºHÎ «fiOÖ’ =∞~À HÀ}O ~årÑ_»x =∞#ãÎ «fiO. HÍº#û~ü "åºkèÉˇ·@Ñ¨_Õ H˘xfl <≥ÅÅ =ÚO^Õ áÈbãπ JkèHÍi ã‘`å~å=∂O[<ÕÜ«ÚÅ∞Z<£H“O@~°¡‰õΩ ãO|OkèOz _èçb¡ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ "≥àÁ¡KåÛ_»∞. K«O„^• Ñ@∞ì ŒÅ‰õΩK«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú#~å=ÙÅ Li tHõΔ‰õΩ =ºu~Hõ L Œº=∞"Õ∞ ÃÑ ŒÌ å~å¯}O.XHõ"≥·ÑÙ 23 =∞Ok ãr= ŒÇÏ#O, "åo§ ŒÌih #iHÜ«∂e J<Õ q+ÑÓi «

10

g∞_çÜ«∂ „ÑKå~°O L#fl "å`å=~°}OÖ’ "åi ŒÌi «~°Ñ¶Ù# =∂\Ï¡_®ÅO>ËZO`À Œ=Ú‡O_®e. Z=fi~°∂ <ÀÔ~ «Î_®xH ‰õÄ_® [OH "å`å=~°}OÖ’ K«O„ ŒXHõ¯_çQÍ<Õ K«ÅÑü, q[Ü«∞=~°ú#~å=ÙÅ LitHõΔ =ºuˆ~Hõ L^Œº=∞JO‰õΩ~å~°Ê} KÕâß_»∞. <Õ<˘Hõ _ç<Õ U\H Z Œ∞s Œ∞`å#x "≥ÚO_çQÍ xÅ|_®¤_»∞."≥Ú Œ@ =∂@Å∞, K«~°ÛÅ∞, Hõ~°Ñ„`åÅ∞ P «~°∞"å « ≥<åe g∞\OQ∑ WÖÏ"≥Ú^ŒÖˇ·# L^Œº=∞O x^•#OQÍ ~åA‰õΩOk. K«O„^• KÕã≤# x~°O`«~°,Ñ@∞ì= ŒÅx K«~°ÛÅ∞, z#fl g∞\OQÆ∞Å∞, Hõ~°Ñ„`åÅ∞ Jxfl „Ñ*Ï ãOÑ¶∂ÅL Œº=∞ <åÜ«∞Hõ åfixfl ‰õΩkÑ≤Ok. <å‰õΩ QÆ∞~°∞Î#flO «=~°‰õΩ K«O„^• Ñ@∞ì ŒÅx,J «#∞ ÖË=<≥uÎ# JOâßÅÖ’x x| Œú «#∞ Jaè#OkOz P<å\ Œo « <Õ «ÔH.l. ã¨`«º=¸iÎ QÍ~°∞ ~°OQÆOÖ’ kQÆ_»O`À K«O„^• JO‰õΩ~å~°Ê} KÕã≤#L Œº=∂xH "≥ÜÕ∞º#∞QÆ∞Å |ÅO =zÛOk. W «~° ãOÑ¶∂Å∞ ‰õÄ_® ~°OQÆOÖ’HkQÍ~Ú. z=iH Œo « M.P. Å∞ ~å¢+ìÑux Hõeã≤ =∂ Ñ≤Å¡Åx Li fÜ«∞_®xHÖË Œ∞ Jx _ç=∂O_»∞ KÕ¿ã =~°‰õΩ "≥o¡Ok. Wk K«O„ Œ Ñ¨@∞ì ŒÅ‰õΩ Q˘Ñ¨Ê`å~å¯}=∞x <å Jaè„áêÜ«∞O. L Œº=∞O ~åA‰õΩ<Õ •xH =ÚO Œ∞ Œâ◊Ö’K«O„ Œ PÑ¶‘ã∞ÃÑ· áÈbã∞Å •_ç „ÑÜ«∞`åflÅ∞, QÆ∞O@∂~°∞ g∞\OQÆ∞Ö’ ÉÏkè «∞Å¿Ñ~°∞`À JÅ¡i =¸HõÅ •_ç „ÑÜ«∞`åflÅ∞ Zxfl [iy<å K«O„ Œ É Œ~°HõáÈ=_»O,*ÏiáÈHõáÈ=@O J «x =ºHÎ åfixH x Œ~°≈#O. =∞O Œ_»O „QÍ=∂xH K≥Ok#Z~°∞HõÅ "åà◊§#∞ KÕÑÅ ^˘OQÆ «#O KÕâß~°<Õ <≥ÑO`À K«OÑ≤, â◊"åÅ#∞ ‰õÄ_®HÍÖËÛã≤ =∂Ü«∞O KÕã≤# ãOÑ¶∞@#Ö’ ‰õÄ_® K«O„ Œ W Õ è≥·~åºxfl, Ñ@∞ì ŒÅ#∞K«∂Ñ≤ z=i =~°‰õÄ JO_»QÍ xeKå_»∞. JÖÏ Ñ¶≤eÑπ, K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú<£ÅLitHõΔ #∞O_ç K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}HÍO_» =~°‰õΩ Œo «∞Å Ç¨Ï‰õΩ¯Å HÀãÖáÈ~å@O KÕã≤# K«i„ « K«O„ Œ ãfiO «O.

ÃÑ Œ#Okáê_»∞Ö’ XHõ Ü«Ú= HÍx¿ãì|∞Öò, Zãπ.S. "ÕkèOÑÙÅ∞ ÉèíiOK«ÖËHõP «‡ÇÏ «º KÕã∞‰õΩ#fl ãOÑ¶∞@#Ö’ K«O„ Œ z=i =~°‰õΩ xez Ñx KÕâß_»∞.J^Õ q^èŒOQÍ `≥<åe „áêO`«OÖ’ XHõ Hõ=∞‡ Ü«Ú=‰õΩ_ç ÖÏHõÑπ Ç¨Ï`«ºãÖÑ¶∞@#Ö’ ~å*ÏºOQÆ =º=ã÷x =ÚK≥Û=∞@Å∞ Ñ¨\ìOKå_»∞ K«O„ Œ. P«~°∞"å « <åºÜ«∞ qKå~°}Ö’ x~°O «~° „â◊=∞ KÕã≤ K«O„ Œ "åkOKå_»∞. D

q èŒOQÍ Œo «∞ÖË HÍ Œ∞ W «~° =~åæÅ "åi ÇÏ‰õΩ¯Å q+Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® K«O„^•ZÑÙÊ_»∂ ~årÑ_»ÖË Œ∞. «# áÈ~å@OÖ’ =∞~åº ŒÅ ¿Ñi@ QÍx, W «~°„`å

11

QÍx Ñiq∞ «∞Å#∞ áê\OK«@O K«O„^•‰õΩ y@ì Œ∞. <å‰õΩ QÆ∞~°∞Î#flO «=~°‰õΩáÈbã∞Å JHõ$`åºÅ‰õΩ =iÎOKÕ SÑ≤ã≤ ÃãHõΔ#∞¡ K≥Ñ≤Ê P JkèHÍ~°∞Å#∞ JÔ~ã∞ìK≥Ü«∂ºe J<Õ _ç=∂O_»∞#∞ K«O„^•<Õ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïì_»∞. XHõ ã¨OÑ¶¨∞@#ãO|O èŒOQÍ D.I.G. K«O„ Œ PÑ¶‘ãπH XHõ áÈbã∞ JkèHÍix ÑOÑ≤Oz ~°=∞‡xHõ|∞~°∞ ÃÑ_ÕÎ K«O„ Œ WÖÏ J<åfl_»∞. ''PÜ«∞#‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ Õ <å PÑ¶‘ãπHPÜ«∞##∞ =zÛ =∂\Ï¡_»=∞#O_ç ÖË ŒO>Ë JÔ~ã∞ì KÕã≤ fã∞ÔHà◊§=∞#O_ç—— –That is Chandra - =zÛ# JkèHÍi, P D.I.G. YOQÆ∞ux T~°∞‰õΩ<åfl~°∞.(ãOÑ¶∞@#, ¿Ñ~°∞¡ J„Ñã∞Î «O, J#=ã~°=∞x „Ñ™êÎqOK«@O ÖË Œ∞).

WHõ K«O„ Œ Ãã· •úOuHõ q+Ü«∂xH =¿ãÎ J «#∞ x~°O «~° J<Õfi+≤ JxK≥áêÊe. XHõ •xx Ñ@∞ìH˘x •<À¡<Õ z=i^•HÍ H˘#™êQÍe ÖË‰õΩO>Ë JO Œ~°∂U=∞#∞‰õΩO\Ï~À J<Õ =∞#ã¨Î`«fiO W"åà◊ Z‰õΩ¯==∞OkH˜ LOk. nxflCareerism JO\Ï~À =∞~=∞O\Ï~À HÍx Wk <Õ\ ™ê=∂lHõ "åãÎ=O. K«O„^•D =¸ã PÖ’K«<å q è•<åxH ÑÓiÎ aè#flO. J «<˘Hõ x~°O «~° J<Õfi+≤. «#áÈ~å\ÏÖ’¡ <åºÜ«∞O HÀãO x| Œú « ÖÏO\ JOâßÅÖ’ ~år Ñ_»‰õΩO_®<ÕÃã· •úOuHõOQÍ x «ºO J<Õfi+} H˘#™êyOKÕ"å_»∞. J<Õfi+≤OK«_»"Õ∞ HÍ Œ∞ å#∞K«∂ã≤# H˘ «Î JOâßxfl „Ñu "å_ç À K«iÛOKÕ =∞#ãÎ «fiO K«O„^•k. LitHõΔÅQÆ∞iOz J<Õfi+} "≥Ú ŒÖ·#ÑÙ_»∞ J"≥∞iHÍÖ’ âßHÀ¯–"åO*\ì J<Õ W\ÏeÜ«∞<£HÍi‡‰õΩÅ#∞ J"≥∞iHÍ „ÑÉèí∞ «fiO ZO « Œ∞~å‡~°æOQÍ Lifã≤O Œ<Õk K«kqUHõOQÍ âßHÀ¯–"åO*\©ìÅÃÑ· Ñiâ’kèOz XHõ ÑÙãÎHõ"Õ∞ ~åâß_»∞. <Õ#∞ Howard

Fast ~åã≤# The Passion of Sacco-Vanjetty J<Õ ÑÙãÎHõO K«kq •xfl QÆ∞iOzK«O„^•‰õΩ K≥Ñ≤Ê#Ñ¨Ù_»∞ K«O„^• Jk K«kq PQÆÖË Œ∞. âßHÀ¯–"åO*ˇ\©ìÅÃÑ·Ñiâ’ èŒ# KÕã≤ ÑÙãÎHõO ~åâß_»∞. JO ÕHÍ Œ∞ âßHÀ¯–"åO*\ìÅ∞ P<å_»∞ #q∞‡#J~åK«Hõ"å ŒO (Anarchism) ÃÑ· Z<Àfl ÑÙãÎHÍÅ∞ H˘x K«k"å_»∞. K« Œ=_»"Õ∞HÍ Œ∞. ãxflÇ≤Ï «∞ÅO Œi`À P ã≤ •úO «OÖ’ «#∞ K«∂ã≤# HÀ}ÏÅ QÆ∞iOzK«iÛOKÕ"å_»∞. D q èŒOQÍ ~å_çHõÖò #∞Oz J~åK«Hõ"å ŒO, P «~°∞"å « „QÍ"£∞ã‘,HÍá¶ê¯, Ñ¶ÙHÀ ÖÏ\ "å~°O Œi ~°K«#Å#∞ K«O„ Œ ZO «QÍ<À K«iÛOKÕ"å_»∞. QÆ «<åÅ∞ˆQà◊√¡QÍ lQ∑=∞O\ò É∫=∞<£ J<Õ `«`«fi"Õ`«Î#∞ K«O„^Œ ZO`À Ö’`«∞QÍJ èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞. J~Ú Õ W Õ HÍÅOÖ’ "≥∂ÇÏ<£Ô~_ç¤ „ÑÉèÏ=O`À <Õ#∞K«O„ Œ „Ñã∞Î « =∂i¯ûãπì, =∂"À~Úãπì L Œº=∂Å∞ Ö’ÑÉèí∂~Ú+ìOQÍ L<åflÜ«∞<Õ

12

Jaè„áêÜ«∂xH =KåÛO. Jq ™ê„=∂[º "å Œ #Ü«∂ =Åã =∂Ô~¯\ò q è•<åxflQÆ∞iÎOK«ÖËHõ =¸ãHõ@∞ì =∂i¯û[OÖ’ Ñ_ç =∂Ô~¯\ò qãÎ~°}‰õΩ ãÇÏHõiOKÕL Œº=∂Å∞QÍ =∂~åÜ«∞<Õ YzÛ «"≥∞ÿ# x~°‚Ü«∂xH =KåÛO. D <ÕÑ äŒºOÖ’lQ∑=∞O\ò É∫=∞<£ J Œ∞ƒù « qâı¡+}Å∞ K«O„^•#∞ ÇÏ «∞Î‰õΩ<åfl~Ú.

„QÍOã‘, Ñ¶¨ÓHÀ, HÍá¶ê¯, lQ∑=∞O\ò É∫=∞<£ WÖÏ JO^Œi ~°K«#Å∞,ã∂H©ÎHõ~°}Å∞ K≥¿ÑÊ"å_»~Ú<å „Ñ è•#OQÍ P èŒ∞xH©Hõ~°}#∞ =ºu~HOK«@OK«O„ Œ ÑÙ<åk ã≤ •úO «OQÍ #_çzOk. P èŒ∞xH©Hõ~°} JO>Ë ~å[H©Ü«∂i÷HõÑiÉèÏ+Ö’ ™ê„=∂[º"å Œ #Ü«∂=Åã =∂Ô~¯\©Hõ~°} J<˘K«∞Û. qÑ¡= áêsìÅ‰õΩP èŒ∞xH©Hõ~°}#∞ =ºu~HOKÕ HÍ~åºK«~°} ÖË Œ∞ ãiHõ • JãÅ∞ =∂i¯û[OP èŒ∞xH©Hõ~°}‰õΩ T`åxflKÕÛ Õ#x K«O„ Œ Jaè„áêÜ«∞O. P èŒ∞xH©Hõ~°}, „ÔH·ãÎ=O,Ü«∞<£.l.FÅ`À áê>Ë =∂i¯ û[O Ç≤ÏO Œ∂ «fi áêsìÅ∞ Jhfl P èŒ∞xHõ « QÆ∂\Ñ‰õΔΩÖË#x K«O„ Œ QÆ\ì Jaè„áêÜ«∞O. 'Ç≤ÏO Œ∞ «fiO „ÑK«Ûù#fl „ÔH·ãÎ=O— Jx ~å}t=â◊OHõ~° â◊~°‡ QÍi ã∂H©ÎHõ~°}`À K«O„ Œ UH©ÉèíqOKÕ"å_»∞. QÆ « ãO= «û~°OÃÑ·QÍ PÖ’K«#Ñ¨~°OQÍ K«O„^Œ, ~å}˜ t=â◊OHõ~° â◊~°‡QÍi`À Z‰õΩ¯=™êxflÇ≤Ï «ºOQÍ LO_Õ"å_»∞. "åi ŒÌ~°∞ Ô~O_»∞ JOâßÅÃÑ· Ju~å„ « Ü«∂QÆOQÆ∞iOz 'ãO_Õ WO_çÜ«∞<£—‰õΩ "åº™êÅ∞ ~åã≤Ok JO ŒiH© ≥eã≤O Õ. ≥· Œ„QÍ=∞OÖ’ «# á⁄ÅO = ŒÌ, =∂ WO\’¡ ~å}QÍ~°∞, K«O„ Œ, l ÕO„ ŒÅ`À Hõeã≤P èŒ∞xHõ «, ã<å «#OÃÑ· K«iÛOKå~°∞. 'ã<å «#O–P èŒ∞xHõ «— J<Õ ¿Ñ~°∞`À ~å}t=â◊OHõ~° â◊~°‡ QÍi ¿Ñi@ =zÛ# 50 ¿ÑrÅ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ „Ñ¨u "åHõºO`ÀK«O„^Œ‰õΩ UHÍaè„áêÜ«∞O LOk. WO^Œ∞Ö’ QÆ∞~°*Ï_»#∞ `«∞Å<å`«‡HõOQÍÑijeOK«@O „Ñ è•# Wu=$ «ÎO. QÆ∞~°*Ï_»ÃÑ· =∞~À ÃÑ ŒÌ ÑÙãÎHõO Õ"åÅxx~°‚Ü«∞O ‰õÄ_» [iyOk.

P^èŒ∞xHõ`«, QÀ¡|bHõ~°}Å∞ ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ ™ê=¸Ç≤ÏHõ`«#∞, r=#q^è•<åxfl „‰õÄ~°OQÍ q^èŒfiOã¨O KÕã≤ =∂Ô~¯\ò qã¨Î~°}, J\Ïq∞H± =ºH˜ÎxPq+¯iOz =∞#∞+μefl qxÜ≥∂QÆ •~°∞Å∞QÍ =∂~°∞ã∞Î#fl Ñi}Ï=∂efl K«O„ ŒJãÇ≤ÏºOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. D Ñi}Ï=∞ „Hõ=∞OÃÑ· Ö’ «~Ú# J èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞.K«O„ Œ =ºHÎQÆ « „QÆO è•ÅÜ«∞OÖ’ ÖHõ ÖË#xfl ÑÙãÎHÍÅ∞<åfl~Ú. K«xáÈÜÕ∞O Œ∞‰õΩ20 ~ÀAÅ =ÚO Œ∞ Ô~O_»∞ c~°∞"åÅ∞ H˘x ÑÙãÎHÍÅ∞ JxflO\x ãiÌOKå_»∞.P^èŒ∞xHõ`« =ºuˆ~Hõ |$Ç¨Ï`«Î~° „QÆO^èŒO ~å¿ãO^Œ∞‰õΩ ™ê=∞„y JO`å ã≤^ŒúO

13

KÕã∞‰õΩ<åfl_»∞. P èŒ∞xHõ « fã∞H˘zÛ# q èŒfiO™êxfl J èŒºÜ«∞#O KÕã∂Î<Õ •xH^•~°∞Å∞ "Õã≤#, "Õã¨∞Î#fl ^èÀ~°}∞Å#∞ K«O„^Œ =ºuˆ~H˜OKå_»∞. QÆ∞~°*Ï_»#∞ZO_»QÆ@ì@O WO Œ∞Ö’ ÉèÏQÆ"Õ∞. =∞~À"≥·ÑÙ ™êO„Ñ^•Ü«∞ ™ê=¸Ç≤ÏHõ «#∞,=∞# K«i„ «#∞ J èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞. ãOã¯$ «O J èŒºÜ«∞#O KÕã∞Î<åfl_»∞.W\©=ÖË |∞∞Qfi ŒO ã=∞„QÆ ≥Å∞QÆ∞ „Ñux ãOáêkOKå_»∞. ãg∞Ñ Éèíq+º üÖ’D HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ÑÓiÎ KÕÜ«∂e, =∞~À"≥·ÑÙ K«∞O_»∂~°∞ Hã∞‰õΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’J_»¤O‰õΩÅ∞ áÈ~Ú WHõ "å^Œ#Å∞ "≥Ú^ŒÅ"åfie. D `«~°∞}OÖ’ ˆH#û~ü=∞ÇÏ=∂‡i K«O„ Œ#∞ JÑÇÏiOK«∞‰õΩáÈ~ÚOk.

ã≤ •úO`åÅ∞ ÑHõ # ÃÑ\ì =ºHÎQÆ « ÅHõΔ}ÏÅÖ’ K«O„ Œ‰õΩ P„QÆÇ"ÕâßÅáêà◊√§ XHO « Z‰õΩ¯"Õ#x K≥áêÊe. JO Œ∞=Å# áÈbã∞Ö’Î ãÇ JO ŒiHK«O„ Œ JO>Ë HÍãÎ ÉèíÜ«∞O LO_Õ =∂@ "åãÎ=O. WHõ èŒ# ãOáê Œ# q+Ü«∞OÖ’,ˆH=ÅO ÖÏÜ«∞~°∞QÍ `«# "Õ∞^ä• |ÅOÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_Õ"å_»∞. „â◊q∞Oz,J^èŒºÜ«∞#O KÕã≤ ˆHã¨∞ ÔQÅ=@"Õ∞QÍx WHõ U W`«~° Ñ¨^Œú`«∞Ö’¡ ˆHã¨∞Å#∞ÔQÅ"åÅx U<å_»∞ PÖ’zOK«ÖË Œ∞. 20 ãO= «û~åÅ x~°O «~° „â◊=∞ Ñ¶e «OQÍQÆ « H˘kÌHÍÅOQÍ K«O„ Œ lÖÏ¡Ö’ ¿ÑÔ~xflHõ QÆ#fl <åºÜ«∞"åkQÍ ZkQÍ_»∞. «#"Õ∞ äŒã∞ûH «QÆæ Hã∞Å∞, Ñ¶‘AÅ∞ =KÕÛ «~°∞}OÖ’ =∞~°}OK«@O ‰õΩ@∞OÉÏxHF ÃÑ ŒÌ qëê ŒO.

K«O„ Œ Jaè„áêÜ«∂Ö`À UH©ÉèíqOK«ÖËx "å~°∞ ‰õÄ_» K«O„ Œ „â◊=∞#∞,~årÑ_»x =∞#ãÎ åfixfl, Ñ@∞ì‰õΩ#fl ^•xfl Õ#fl~Ú<å z=i =~°‰õΩ ÕÅ∞Û‰õΩ<Õnè~° åfixfl Jaè#OkOK«‰õΩO_® LO_»ÖË~°∞. 'K«O„ Œ Jaè„áêÜ«∂Å∞, ã≤ •úO`åÅ∞=∂Hõ#=ã~°O, K«O„ Œ áÈ=@O JO>Ë =∂‰õΩ F JO_» áÈ~Ú#>Ë¡— Jx ≥<åeg∞\OQÆ∞Ö’ F Œo « Ü«Ú= <åºÜ«∞"åk J#fl =∂@ =Ú=∂‡\H x[O.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9000389389

Y

14

4. Z=i «#∞!«∞e¡=∞e¡ qÅû<£ ã∞ è•Hõ~ü

Ç≤ÏOã ã~°fi <å=∞"≥∞ÿ

K«∞O_»∂~°∞ ¿Ñ~°∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åflHõÅHõΔÅ Ü≥∂[<åÅ QÆ∂_≥=¸ J„QÆÇ~åÅ

Œ=Ùfix ^•\ÁzÛ

iHõÎ ÇÏ™êÎÅ`À ~°HõÎ HΔ„ «O ŒQÆæ~° K«uHÅÑ_»¤¿Ñ ŒÅ‰õΩ UHõ=K«#"≥∞ÿ Hõ#|_» å_»∞

#~°"åã# =∞iy# ~°HÍÎxH©#~°ÇÏO «Hõ ã‘ å~å=∂O[<ÕÜ«ÚÅ∞‰õÄ

≥|ƒ"Õ@∞ Œ∂~°"Õ∞#x HõxÃÑ\ì

≥y# «ÅÅ K«i„ «‰õΩ≥~°Ñ≤=fix #~°"Õ∞ è•xH ¿ÇÏ «∞=Ù ¿ã «∞=Ùefl Hõ\ì

™êHΔÍºÅ â◊HõÖÏÅ∞ «=Ùfi «∂ Hõ#|_» å_»∞

#Å¡ HÀ@∞‰õΩ#Å¡ ãOáê Œ# ~°ÇÏ^•i QÍh

#Å¡ [#O HÀãO áÈ~å_ç# K«i„ « â◊¥#º"Õ∞QÍh

=O\’¡ H#û~ü Hõ<åflÕâ◊=∞<Õ QÇÏOÖ’ H#û~ü #Ü«∞O HÀãO

#Å¡HÀ@∞ "Õã∞‰õΩ#fl #Ü«∞âßÖ·

15

=~°‚suH Li`åà◊√§ ¿Ñ#∞ «∂

=~°‚O HÍ>Ëã≤# *ÏuH â◊HÎ"Õ∞~° qÑC «∂=∞m¡ =∞m¡ J «<Õ Hõ#|_» å_»∞

_çã‘flÖÏO_£Ö’Ü«∂O„uHõ ÜÕ∞#∞QÆ∞ x[O HÍ Õ"≥∂ QÍh=Ú ŒÌ#∞‰õΩ#fl =∞#∞ãOÇ≤Ï « ÑHõ Œ∞ÑÊ\x= ŒÌ#∞‰õΩ#fl HÍã≤x [O ≥áÈÊQÆ∞Ö’¡ J «_»∞ x[O=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å =Ù Œº=∞ QÆ ŒºOÖ’J «<˘Hõ =Úyã≤# J è•ºÜ«∞OZ=i «#∞!U=∞ø`å_»∞ =∞#Hõ «#∞!<åºÜ«∞ âß„ãÎO ÑÙH¯eOz# =∞# Ñ≤Å¡QÍàı§|∞~° Œ =∞@ìÖÏ *ÏiáÈ «∞#flÑC_»∞K«KÕÛ^•HÍ ¿Ñ^Àà◊§ Hã∞ÅÃÑ·JÅ∞á⁄KÕÛ^•HÍ áÈ~å@O KÕã≤=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å áÈ~å\ÏxH=∞izáÈx x~°fiK«#"≥∞ÿ™ê‡~°Hõ ãÉèíÅ J=ã~°O ÖËx â◊OHõ~°<£ P ≥·‡[#O QÆ∞O_≥Ö’¡ | «∞‰õΩ «∞#fl "å_»∞|_»∞QÆ∞Å`À *Ë*ËÅ∞ H˘\ìOK«∞‰õΩ#fl"å_»∞...

~°K«~Ú « ÃãÖò : 08741901582

Y

16

5. Pf‡Ü«∞ ¿ãflÇÏO... K«O„ Œã[Ü«∞

#=∂‡ÅxÑ≤OK«@O ÖË Œ∞. HÍh K«O„ Œ K«xáÈÜ«∂_»∞. =∞#‰õΩ ≥eÜ«∞xJ#O «Ö’HÍÖ’¡H "≥o§áÈÜ«∂_»∞. `å#∞ ZO «QÍ<À W+ìÑ_Õ H˘_»∞‰õΩ â◊âßOH±,ã¨Ç¨ÏK«i K«O„kHõ#∞, ¿ãflÇ¨Ï|$O^•xfl WO`« `˘O^Œ~°QÍ =ke"≥à◊§\ÏxH˜=∞#ã¯iOK«Hõ z=i Ô~O_»∞~ÀAÅ∂ ‰õΩ@∞O| ãÉèí∞ºÅ∞, ¿ãflÇ≤Ï «∞Å∞ «#K«∞@∂ì<Õ =ÙO_®Åx HÀ~°∞‰õΩO@∂ "≥o§áÈÜ«∂_»∞. «##∞ K«∂_»\ÏxH =zÛ#„Ñ¨u XHõ¯i`À#∂ `«=∞ ¿ãflÇ¨xfl QÆ∞~°∞ ÎÃÑ@∞ì‰õΩO@∂ =∂\Ï¡_®_»∞.ãxflÇ≤Ï «∞Åg∞ Œ «# ≥·# â‹·eÖ’ K« «∞~°ÖÏ_®_»∞. Õ=^•ã‘ =º=ã÷ x~°∂‡Å#ZO « ‰õΩ„@ÑÓi «OQÍ [iyO^À K≥áêÊ_»∞. QÆ∞~°*Ï_» g∞ Œ, P èŒ∞xHõ « g∞ Œ«# q=∞~°≈Å∞ H˘#™êyOKå_»∞. lQÆ‡O\ò É∫=∞<£ H˘ «ÎÑÙãÎHõO QÆ∞iOz J_çQÍ_»∞.

[|∞ƒ #Ü«∞O KÕÜ«∞ÖËx P èŒ∞xHõ "≥· ŒºO «# â◊s~åxfl WOHÍ Ç≤ÏOã≤™ÈÎO Œx,«#‰õΩ «@∞ì‰õΩ<Õ â◊HÎ ÖË Œx, `å#∞ „Ñ`åº=∂flÜ«∞ "≥· ŒºOÖ’H "≥o§áÈ`å#x

K≥ÑÓÎ<Õ =Ù<åfl_»∞. KÕ~Ú `åH Õ<Õ qÅqÅÖÏ_çáÈ «∞#fl K«O„ Œ#∞ K«∂ã∞ÎO>ËHõhflà◊√§ «#H HõxÑ≤OK«‰õΩO_® =ÙO_»\ÏxH KåÖÏ „ÑÜ«∂ãÑ_®eû =zÛOk.â◊s~°O ãÇÏHõiOK«HõáÈ~Ú<å, Ö’ÑÅ ŒÇ≤ÏOK«∞‰õΩáÈÜÕ∞ =∞O@ K≥Å~QÆ∞ «∞<åflF~°∞Û‰õΩO@∂ „Ñu XHõ i`À#∂ =∂\Ï¡_»∞ «∂<Õ L<åfl_»∞. K«O„ Œ‰õΩ JãûÖËOÉÏQÀÖË^Œx <å‰õΩ á¶È<£ =zÛ# 20 [#=i Pk"å~°O L^ŒÜ«∞O #∞OzK«xáÈ~Ú# 22 [#=i =∞OQÆà◊"å~åxH =∞ èŒº 46 QÆO@ÖË =º=kè. [|∞ƒ|Ü«∞@Ñ_ç JÑÊ\H =¸_»∞<≥ÅÅ∞. JÑÊ\H J_®fi<£û_£ ¿ãìlÖ’ =ÙOk. „ÃÑ·=∞sZHõ¯_À Hõ#∞HÀ¯ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. HõxÑ≤ã¨∞Î#fl^ŒO`å ÃãHõO_»sãπ ÅHõΔ}ÏÅ∞.

17

JÑÊ\#∞Oz ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ Œ∞H =ã∂Î x"£∞ûÖ’ H©"≥∂ ä≥~°Ñ‘ fã∞‰õΩO@∞<åfl_»x,Ô~O_À Jaè„áêÜ«∞O HÀãO =ÚOÉÏ~Ú [™È¡H± PãÊ„uÖ’x Ñ Œ‡qÉèí∂+}ü _®Hõì~üJ^•fih ŒQÆæ~°‰õΩ ‰õÄ_® "≥àÏ§~°x =∂‰õΩ K«O„kHõ, â◊âßOH± K≥Ñ≤ Õ<Õ ≥eã≤Ok.ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ zH «û fã∞‰õΩO@∞#fl q+Ü«∞O ‰õÄ_® ã∞„|=∞}ºO, _˘HÍ¯=∂}Hõº =~°„Ñ™ê £ ÖÏO\ W ŒÌ~°∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ ¿ãflÇ≤Ï «∞ÅH ≥Å∞ã∞. gi`ÀHõeã≤ [#=i 21# K«O„ Œ ¿ãflÇÏ|$O ŒO XHõ Ñk=∞Okq∞ Hõeã≤ W ŒÌ~°∞ _®Hõì~°¡ŒQÆæiH "≥o§ ‰õÄÅOHõ+OQÍ K«iÛ¿ãÎQÍh JãÅ∞ K«O„ Œ‰õΩ =zÛ# [|∞ƒ ÑÓiÎ

™ê~åOâ◊"Õ∞q∞@<Õk =∂ÔH=fiiH© J~°úO HÍÖË Œ∞. J~°ú=∞~Ú# «~°∞"å « Z=iH©=∂\Ï¡_»\ÏxH˜ =∂@Å∞ ÖË=Ù. P HõΔ}O ~å‰õΩO_® =ÙO>Ë ÉÏ=ÙO_»∞ Jx=∞#ã∞Ö’ ~ÀkOK«@O «ÑÊ.

<å =~°‰õΩ <å‰õΩ K«O„ Œx QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ=_»=∞O>Ë QÆ « =¸_»∞ ŒâßÉÏÌÅK«i„ «Ö’H˜ K«∂_»@"Õ∞. P K«i„ « JOkOz# ã¨∂ÊùiÎx QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ=@O."Õ∞O Hõeã≤ Ñ¨xKÕã≤# J<ÕHõ ™ê=∂lHõ JOâßÅ <ÕÑ¨ è•ºxfl, Jq ã¨=∂[O=ÚO Œ∞‰õΩ qã≤i# f„="≥∞ÿ# ã"åà◊§#∞, K«~°ÛÅ#∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ ≥K«∞ÛHÀ=@O. Pã¨O^Œ~°ƒùOQÍ `«ye# QÍÜ«∂Å#∞ `«_»∞=ÚHÀ=@O. ¿ãflÇ¨Ï ™œ~°ÉèÏÅ#∞ã‡iOK«∞HÀ=@O. qÑ¡= q^•ºiú L Œº=∞OÖ’ ãOã÷Å∞ "ÕÔ~·#ÑÊ\H© XHõ\Ô~O_»∞ ãO= «û~åÅ∞ J@∂ W@∞QÍ „áê~°OÉèí=∞~Ú#"åà◊§O. <åHõO>Ë K«O„ Œ=¸_Õà◊√§ ã‘xÜ«∞~ü. q[Ü«∞"å_»Ö’ "≥Ú Œ\™êi «# ÑiK«Ü«∞O 1984–85„áêO «OÖ’ "≥∞ÿ„u |∞H± ÇÏ∫ãπÖ’ [iyOk. P «~åfi « JÑC_»ÑC_»∂ U ≥·<åg∞\OQ∑ûÖ’ HõÅ∞ã∂Î =ÙO_Õ"åà◊§O QÍh ¿ãflÇÏO ÉÏQÍ ÃÑiyOk 1990Å #∞Oz.JÑÊ\ #∞Oz ZÑC_»∞ "≥o§<å "åo§O\’¡<Õ =ÙO_»@O. K«O„ Œ áœ~°ÇÏ‰õΩ¯ÅãOÑ¶∞OÖ’ ÑxKÕã∞ÎO_Õ"å_»∞. QÆ∞O@∂~À¡ K«O„ Œ «# ÖÏ „áêH©ìãπ "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì# H˘ «Î~ÀAÅ∞. 1991Ö’ K«∞O_»∂~°∞Ö’ Œo «∞ÅÃÑ· J=∂#∞+ =∂~°}HÍO_»[iy# "≥O@<Õ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ #∞Oz J<Õfi+≤, L™ê‡xÜ«∂ Ü« x=i≈\©Å«~°Ñ¶Ù# =zÛ# x[x~åú~°} |$O ŒOÖ’ <Õ#∂ L<åfl#∞. P |$O ŒO «~°Ñ¶Ù#

WÑ≤_»|∞¡ºÖ’ K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å g∞ Œ [iy# ÇÏ`åºHÍO_»‰õΩ =ºu~HõOQÍXHõ "åºãO ~åâßO. ZÑ≤ã≤ZÖòã≤ #∞Oz K«O„ Œ "åà◊√§ JHõ _» Hõeâß~°∞. P«~åfi « 1996Ö’ zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã∞û ŒÇÏ#O Hã∞Ö’ Œo « Ü«Ú=‰õΩÖ·#

18

K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú<£Å LitHõΔ ~° Œ∞Ì HÀãO K«O„ Œ áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O#∞Oz K«@ìÑ~°OQÍ áÈ~å@O KÕã≤# q+Ü«∞O XHõ Z ≥·Î Õ •xH H˘#™êyOÑÙQÍ~å„+ìOÖ’ K«O„ Œ K˘~°=`À JÑÓ~°fi"≥∞ÿ# suÖ’ XHõ „Ñ*Ï™êfi=∞º L Œº=∞Oqaè#fl ã¨=¸Ç¨Å`À „áê~°OÉèí=∞=@O =∞~˘Hõ Z`«∞Î. JO`«~å˚fÜ«∞OQÍÅO_»<£Ö’x P"≥∞flã‘ì WO@ˆ~fl+¨#Öò ãÖã¨÷`À áê@∞ SHõº~å[ºã¨q∞u=∂#=Ç¨Ï‰õΩ¯Å qÉèÏQÆO ~åáÈiìÜ«∞~ü =~°‰õÄ K«O„^Œ J<ÕHõ=∞OkxHõkeOK«QÆeQÍ_»∞. JÖÏ HõkeOK«_®xH qâı+"≥∞ÿ# Hõ$+≤ KÕâß_»∞. K«O„ ŒÖ’xqÅHõΔ}`« J^Õ. UHõHÍÅOÖ’ <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’#∂ J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõÜ«∂HìqãπìQÍ ‰õÄ_® J «ºO « K«∞~°∞‰õΩQÍ ÑxKÕÜ«∞QÆÅ_»∞. P «~åfi « PO„ èŒ*’ºuk#Ñ„uHõ Pk"å~°O ãOzHõ Ö’ ÔH.Nx"åãπ ~åã≤# 'P W ŒÌsfl HõΔq∞OK«ÖË=∂—J<Õ "åºãO ZO`À =∞Okx HõkeOzOk. qaè#fl ™ê÷~ÚÖ’¡ ~å„+ì™ê÷~Ú #∞Oz*ÏfÜ«∞ ™ê÷~Ú =~°‰õÄ #_çz# D L Œº=∞O, ‰õΩÅ=º=ã÷, <åºÜ«∞=º=ã÷Ö’¡x"≥·~°∞ è•ºÅ#∞ |@ì|Ü«∞Å∞ KÕã≤Ok. LitHõΔ ~° Œ∞Ì Hõq∞\ ¿Ñ~°∞`À Hõ~°Ñ„`åÅ∞,áÈãì~°∞¡, =∞ø#„Ñ Œ~°≈#Å∞, T~yOÑÙÅ∞, K«~°ÛÅ∞, áÈã∞ìHÍ~°∞¤Å`À ~å„+ìÑuHq*ÏÑ#Å∞, gkè<å@HÍÅ∞, áê@Å∞, Hõq «Å∞, ÉÏº#~°¡ÃÑ· z„ «HÍ~°∞Å∞ "Õã≤#ÃÑ~ÚO\ÕQÆ∞Å∞, „Ñ¨ÉèÏ`«ÉèËsÅ∞ WÖÏ Z<Àfl ~°∂áêÖ’¡ "≥·q^èŒº Éèíi`«OQÍL Œº=∞O =ÚO Œ∞‰õΩ #_çz K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú<£Å‰õΩ LitHõΔ ~° Œ∞Ì JÜÕ∞ºO «=~°‰õÄ ™êyOk. ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ ~åO#QÆ~üÖ’x aP~üÑ≤ PÑ¶‘ã∞ DHÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩHO„ ŒO. ÔH.l. ã «º=¸iÎQÍi <åÜ«∞Hõ «fiOÖ’ ~å„+ì"åºÑÎOQÍ Œo « ãOÑ¶∂ÅHÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞, "Õ∞ ä•=ÙÅ∞, Piìã∞ìÅ∞, Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞ DL Œº=∞OÖ’ =∞"Õ∞HõO JÜ«∂º~°∞. ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ „ã‘ÎÅ ãOÑ¶∂Å #∞Oz <å`Àáê@∞ =ã∞ èŒ, ã=∞ «, JOaHõ WOHÍ =∞Ô~O`À =∞Ok ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅÜ«∂º~°∞.~å„+¨ì "åºÑ¨ÎOQÍ D JOâ◊Og∞^Œ J<ÕHõ „áêO`åÅÖ’ ZÑ≤ã≤ZÖòã≤, W`«~°„Ñ¨*ÏãÖÑ¶ ¨∂Å∞ [iÑ≤# J<ÕHõ ã¨Éè íÅ‰õΩ K«O„^Œ, ÉÏÅQÀáêÖò, <Õ#∞LÑ<åºã‰õΩÅOQÍ "≥àÏ§O. D ãÉèíÖ’¡ ZÑC_»∂ K«O„ Œ PYi LÑ<åºã‰õΩ_»∞.K«O„ Œ =∂\Ï¡_Õ Ñ Œúu KåÖÏ L ÕÎ[Hõ~°OQÍ =ÙO_Õk. ZHõ _® «_»ÉÏ@∞QÍh,=∂\Ï¡_Õ JOâ◊O #∞Op ÑHõ ‰õΩ "≥o§áÈ=\OQÍh =ÙO_Õk HÍ Œ∞. =∞~°} ŒO_»#q+¨Ü«∞O K«∞@∂ì ^Õâ◊q^ÕâßÖ’¡ [~°∞QÆ∞`«∞#fl K«~°ÛÅ#∞ q=iOKÕ"å_»∞. D

19

q+Ü«∞"≥∞ÿ K«O„ Œ#∞ XHõ Z<£Ãã·HÀ¡Ñ‘_çÜ«∂ J<˘K«∞Û. JÑÊ\#∞O_ç x#fl"≥Ú#fl\HõãÉò Li =~°‰õÄ =∞~°}tHõΔÅ ~° Œ∞Ì QÆ∞iOz XHõ ãÊ+ì"≥∞ÿ# èŒ$HõÊ ŒO`À =∂\Ï¡_ç#=ºHÎ K«O„ Œ. LitHõΔÅ JOâßxfl K«iÛã∂Î J<ÕHõ=∞Ok q∞„ «∞Å ãÇÏHÍ~°O`À<Õ#∞, "≥Ú~Ú^£ Ç¨Ïã¨<£ Hõeã≤KÕã≤# _®‰õΩº"≥∞O@s z„`åxH˜ Ñ¨iâ’^èŒ#ãÇÏHÍ~°O "≥Ú «ÎO K«O„ Œ Õ. =∂HÀãO ZO « "≥∞\©iÜ«∞Öò JOkOKå_À K≥ÑÊÖËO.K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú<£Å∞ K«O„ Œ‰õΩ ~åã≤# J<ÕHõ L «Î~åÅ#∞ K«kq# «~åfi Õ<å‰õΩ D JOâ◊O g∞ Œ XHõ _®‰õΩº"≥∞O@s uÜ«∂ºÅ#fl PÖ’K«# =zÛOk. D_®‰õΩº"≥∞O@s f¿ã „Hõ=∞OÖ’ 1996 ãO= «û~°O #∞Op 2000 =~°‰õÄ <Õ#∞QÆ∞O@∂~°∞ KåÖÏ™ê~°∞¡ "≥àÏ§#∞. P «~åfi « ‰õÄ_® ^•^•ÑÙ 2009 =~°‰õÄ‰õÄ_® U^À XHõ ãO Œ~°ƒùOÖ’ QÆ∞O@∂~°∞‰õΩ JÑC_»ÑC_»∂ "≥à◊¥Î<Õ =Ù<åfl#∞."≥o§#C_»ÖÏ¡ Pu^èŒºO K«O„^Œ, K«O„kHõÅ^Õ. â◊âßOH± z#fl<å\˜ #∞Op P‰õΩ@∞O|O`À XHõ Pf‡Ü«∞"≥∞ÿ# ¿ãflÇÏO <å‰õΩ. ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ =zÛ#ÑÙ_»∞ ÇÏã<£WO\H (WÑÊ\ ÖÏ=∞HÍ<£) =zÛ K«∂ã≤ «#‰õΩ ZÑÊ\ÔH·<å ÑÖÏfl_»∞Ö’x «=∞TiH ŒQÆæ~°Ö’ „ÑâßO «"≥∞ÿ# "å`å=~°}OÖ’ ãÇÏ[ã≤ ŒúOQÍ „ÑHõ$ux èŒfiOãOKÕÜ«∞‰õΩO_® WÖÏO\ XHõ z#fl WÅ∞¡ Hõ@∞ìHÀ"åÅx=ÙO Œx K≥ÑÊ@O <å‰õΩKåÖÏ QÆ∞~°∞Î. Ç¨Ïã¨<£ PÅ¯Ç¨Öòx W+ìÑ¨_Õ"å~°∞ HÍ Œ∞. KåÜü∞, ã¨∂Ñ¨ÙÅ#∞J^Œ∞ƒù`«OQÍ KÕã≤KÕÛ"å~°∞. =∞Oz ~°∞zHõ~°OQÍ ^ŒHõ¯h =∞@<£ a~åºh,+‘~üY∞~å‡Å#∞ å<Õ ãfiÜ«∞OQÍ «Ü«∂~°∞KÕã≤ K«O„ Œ =zÛ# P ~ÀA uxÑ≤OKå~°∞.=∞O Œ∞ `åQÆHõáÈ=@O XHõ \ «Ñ≤ÊOz <å‰õΩ DÜ«∞# KåÖÏ #KåÛ_»∞ JxÑQÆÅ|_ç #"åfi_»∞ K«O„ Œ. WO\H ãO|OkèOz# „Ñ™êÎ=#Ö’ ÇÏã<£ ''[~°∂~üK«O„ ŒâıY~ü ™êÉò, "≥∞ÿ PÜÕ∞QÍ Ñ¶∞~ü _ç*·<£"Õ∞ PÑπÔH =∞ Œ £ Hõ~ü<Õ HeÜÕ∞—JO>Ë 'ÇÏã<£QÍi`À =∂\Ï¡_»\ÏxH, W™ê¡O Ñ¶≤ÖÏãÑ¶‘ ≥Å∞ã∞HÀ=_»OHÀãOL~°∂Ì <Õ~°∞ÛHÀ=@O J=ã~°O ã[Ü«∞— J#fl K«O„ Œ WÑC_»∞ÖË_»∞. WÅ∞¡ _ç*·<£KÕ¿ã@ÑC_»∞ =zÛ =∞ ŒÌ «∞ W™êÎ##fl ÇÏã<£ ‰õÄ_® 2004Ö’<Õ ÃÑ·H "≥o§áÈÜ«∂~°∞.ÇÏã<£ K«xáÈÜ«∂~°#fl "å~°Î K≥Ñ≤Ê#ÑÙ_»∞ 62 Uà◊§H K«xáÈ=@O Uq∞\ JxK«O„^Œ KåÖÏ ÉÏ^èŒÑ¨_®¤_»∞. JÜ≥∂ºK«O„^•... hH˜OHÍ 50‰õÄ_® xO_»ÖË^Œ∞Hõ ŒÜ«∂º... Wk f~ ÉÏ èÕ<å....

20

K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ K«O„ Œx ÃãÊ+Öò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~ü QÍ xÜ«∞q∞Oz#«~åfi « „@Ü«∞Öòû [iQ@ÑC_»∞ =zÛ ÑijeOK«=∞x K≥a Õ, P Hã∞ g∞ Œ

=Ù#fl „Ñ ÕºHõ PãHÎ À KåÖÏ™ê~°∞¡ W ÕÑxg∞ Œ QÆ∞O@∂~°∞ =zÛ K«O„ Œ À Hõeã≤K«∞O_»∂~°∞ "≥à◊§@O P „@Ü«∞Öòûx ÑijeOK«@O [iyOk. "≥Ú Œ\™êi HÀ~°∞ìÖ’K«O„ Œ ZÖÏ "åk™êÎ_À JHõ _» K«∂âß#∞. XHõ ã=∞Ü«∞OÖ’ ÉÏkè «∞Å HÀ}O#∞Op g_çÜ≥∂ _®‰õΩº"≥∞O\ò KÕ¿ãÎ ÉÏ=ÙO@∞Ok J<Õ PÖ’K«# =∂ W ŒÌiH©=zÛOk HÍh KåÖÏ =#~°∞Å∞ J=ã¨~°=∞=Ù`åÜ«∞x, Hõ+¨ì=∞=Ù`«∞O^Œx PPÖ’K«##∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥à◊§ÖË^Œ∞. JÑ¨Ê\˜ˆH Ç¨Ïã¨<£ K«xáÈ~Ú#Œ∞óYOÖ’ =Ù#fl <Õ#∞ D q+Ü«∞OÖ’ è≥·~°ºO KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂#∞. KÕã≤=ÙO>Ë

ÉÏ=ÙO_Õ Œx WÑC_»∞ JxÑ≤™ÈÎOk. „@Ü«∞Öòû UU ~ÀAÖ’¡ =ÙO\ÏÜ≥∂ K«O„ Œã=∂Kå~°O «ÑÊxãiQÍ WKÕÛ"å_»∞. =ã∞ èŒ, ~Y ÑÑC WÖÏ Z=~À XHõ~°∞K«∞O_»∂~°∞ „@Ü«∞Öòû [iQ@ÑC_»∞ "≥à◊§@O [iyOk. |Ü«∞\#∞Oz qq èŒ™ê=∂lHõ <ÕÑ è•ºÅ`À =Ù#fl"åà◊√§ =zÛ Ñijeã∞Î<åfl~°#flk KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#q+¨Ü«∞ =∞ø`«∞O^Œx, Wk Pëê=∂+‘ ˆHã¨∞ HÍ^Œx ã¨=∂*ÏxH©, <åºÜ«∞=º=ã÷Ö’x „Ñu XHõ iH© J~°÷OHÍ"åÅx K≥¿ÑÊ"å_»∞. XHõ™êi QÀQÆ∞ âßº=∞Å‰õÄ_® <å`À =zÛ JHõ _ç ÉÏkè «∞Å#∞ WO@~°∂fiº KÕã≤Ok. JÑC_»∞ <Õ#∞fã≤#á¶È\’Å∞ ‰õÄ_® KåÖÏ =Ù<åfl~Ú. Jq |Çï[# ÔH~°\ÏÅ∞ Ñ„uHõÖ’ =zÛ#@∞¡QÆ∞~°∞Î. K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ f~°∞Ê =zÛ# «~åfi « XHõ™êi J<Õfi+≤H =zÛ DHã∞KÕÜ«∞@OÖ’ ÃãÊ+Öò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üûQÍ å#∞, t=<åQâ◊fi~°~å=Ù Z Œ∞~˘¯#flJ<ÕHõ JOâßÅx XHõ ~À[O`å =∂ |$O^•xH q=iOz# Ñ Œúu "Õ∞"≥∞=fi~°O‰õÄ_® =∞izáÈÖËxk.

K«O„ Œ‰õΩ ÉÏQÍ W+ì=∞~Ú# "åºÑHõO J èŒºÜ«∞#O, ^•xHÀã"Õ∞ „Ñu"ÕãqÖ’ HÀ~°∞ìH â‹Å=ÙÅ∞ WzÛ#ÑC_»∞ a. u~°∞Ñu~å=Ù`À HõeÑ≤ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £H=zÛ L™ê‡xÜ«∂ Ü« x=i≈\©Ö’x UÜ«∞ãπP~üã≤Ö’ Ñk¿ÇÏx~°"≥· ~ÀAÅáê@∞ =ÙO_ç á⁄^Œ∞Ì#O`å K«^Œ=@O, <À\òû ~åã¨∞HÀ=@O, ™êÜ«∞O„`åÅ∞¿ãflÇ≤Ï «∞Å`À QÆ_»Ñ@O, JHõ _Õ âßHÀ¯"åO*\ì ÑÙãÎHÍxH ãO|OkèOz# <À\òû`«Ü«∂~°∞KÕâß_»∞. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î P Ñ¨Ùã¨ÎHõO `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂*ÏxH˜ J~°÷OHÍ=Åã≤# suÖ’ J~°÷O HÍÖË Œx KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ J<åfl_»∞.

21

J<Õfi+≤ ÖÏ HõÖHì"£ 1999–2000 =∞ èŒº XHõ ãO= «û~°O áê@∞ „Ñu<≥ÖÏx~°fiÇ≤ÏOz# J^èŒºÜ«∞# `«~°QÆ`«∞Å‰õΩ K«O„^Œ, t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù „Hõ=∞O«ÑÊ‰õΩO_® =KÕÛ"å~°∞. H˘xfl™ê~°∞¡ ã∞„|=∞}ºOQÍ~°∞ ‰õÄ_® =KÕÛ"å~°∞. 2003Ö’

<åQÍ~°∞# ™êQÆ~ü ÑHõ # #Å¡Q˘O_» lÖÏ¡Ö’ Ü«Ú~xÜ«∞O QÆ#∞Å «=fiHÍxHãÖ|OkèOz „Ñ¨Éèí∞`«fiO „Ñ¨Ü«∞uflOz#Ñ¨Ù_»∞ "Õ<ÕÑë¡ áêO_»∞ ~°OQÍ~å=Ù,ã «ºÅHΔ‡, ã~°ãfiu, H+<£ WOHÍ =∞iH˘O «=∞Okq∞ Hõeã≤ Ü«Ú~xÜ«∞O QÆ#∞Å=ºu~Hõ áÈ~å@O ¿Ñ~°∞`À =¸_Õà◊§áê@∞ ÑxKÕâßO. Ü«Ú~xÜ«∞O QÆ#∞Å∞«qfi Õ U~°Ê_»É’ÜÕ∞ J}∞ è•i‡Hõ ~_çÜÕ∞+<£ H=ÅO #Å¡Q˘O_» lÖÏ¡H Ñiq∞ «O

HÍ Œx, Hõ$ëê‚#n Ñi"åÇÏHõ „áêO «=∞O`å „ÑÉèÏq «=∞=Ù «∞O Œx, D q+Ü«∞"≥∞ÿQÆ∞O@∂~°∞ Ñ¨@ì}OÖ’ ^•xH˜ ãÖ|OkèOz# ã¨=∂Kå~åxfl JOkOK«@OJ=ã~°O J#∞‰õΩ<åflO. H=ÅO JHõ _» K«O„ Œ =Ù<åfl_»<Õ è≥·~°º"Õ∞ Jk. JÑÊ\HK«O„ Œ =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛÜ«∞@O`À [#q*Ï#"ÕkHõ^•fi~å g∞\OQ∑ÃÑ\ìOKå_»∞. P èŒ∞xHõ « fã∞‰õΩ=ã∞Î#fl "≥„i «ÅÖ’¡ #∂ºH¡Ü«∞~üZ#s XHõ@x, JO Œ∞H ZHõ _≥Hõ _» Yx[ xHΔáêÅ∞<åflÜ≥∂ JHõ _» „Ñ[eflK«OÃÑ·<å ã~ "å\x H˘Å¡Q˘\ÏìÅ#fl Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ# èÀ~°}x PÑ@O ™ê÷xHõ„Ñ[Å K≥· «#º™ê÷~Ú ÃÑ~°QÆ@O •fi~å<Õ ™ê èŒº=∞=Ù «∞O Œx, "å~ uÑ≤ÊH˘@ìQÆeQ~ÀA ~å"åÅx K«O„ Œ P~ÀA J#@O WOHÍ x<Àfl "≥Ú<Àfl J#fl@∞¡QÍ=ÙOk.„ÑHõ$u, Ñ~åº=~°}O, „Ñ`åº=∂flÜ«∞ "≥· Œºq è•#O g\ QÆ∞iOz «#‰õΩ KåÖÏ"≥·q èŒº"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ =Ù<åflÜ«∞<Õ q+Ü«∞O «#`À P JOâßÅ QÆ∞iOz=∂\Ï¡_ç# "åiH J~°÷=∞=Ù «∞Ok. Œ∞~° Œ$+ì=âß «∂Î U "≥· Œºq*Ï#=¸ K«O„ Œ#∞|uHÕK«ÖËHõáÈ~ÚOk.

<å‰õΩ, ~°"Õ∞+π‰õΩ K«O„ Œ À ¿ãflÇÏO qaè#fl JOâßÅ`À =Ú_çÑ_ç =ÙO_Õk.ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ =∂ WO\˜H˜ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ K«O„^Œ, ~°"Õ∞+πÅ =∞^èŒº `≥Å∞QÆ∞™êÇ≤Ï «ºO, Hõq «fiO „Ñ è•# K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊O. K«O„ Œ‰õΩ Ñ¶≤ÖÏãÑ¶‘ KåÖÏ W+ì"≥∞ÿ#JOâ◊O. „ÃÑ¶OKü « «fi"Õ «Î q∞KèÕÖò Ñ¶ÙHÀ, W\ÏeÜ«∞<£ « «fi"Õ «Î „QÍOã‘ÅÃÑ· qãÎ$ «J èŒºÜ«∞<åxfl KÕâß_»∞. WÑC_»∞ Ü« ~ÀÑ≤Ü«∞<£ « «fi"Õ «Î lQÆ‡O\ò É∫=∞<£.K«O„ Œ =∞Oz LÑ<åºã‰õΩ_»∞. J#~°…à◊OQÍ q+Ü«∞OÖ’x «~° O K≥_»‰õΩO_®=∂\Ï¡_»QÆÅ_»∞. «#∞ "åkOKÕ U Hã∞<≥·<å qÑs «OQÍ J èŒºÜ«∞#O KÕ¿ã"å_»∞.

22

ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ „áêH©ìãπ K≥Ü≥ÚºK«∞Û Hõ • JO>Ë JãÅ∞ Ñ#O`å HOkHÀ~°∞ìÖ’¡<Õ=ÙO@∞O Œx, «#‰õΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìH =KÕÛ PÖ’K«# ÖË Œx K≥áêÊ_»∞. |Çïâß DÅHõΔ}"Õ∞ «#x XHõ qÅHõΔ}"≥∞ÿ# <åºÜ«∞"åkQÍ xÅÉ\ìOk. Jk LitHõΔ~° Œ∞Ì, K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’¡ „Ñu XHõ iH© J~°ú=∞=Ù «∞Ok. K«∞O_»∂~°∞ÃÑ· f~°∞Ê=zÛ# «~åfi « «~°x Ñ„uHõ Z_ç@~ü ZO.Z. =#[‰õΩ WzÛ# WO@~°∂fiÖ’«=∞<Õ <åºÜ«∞ "å Œ∞Å∞QÍ ZO Œ∞‰õΩ K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè «∞Å∞ ZOK«∞‰õΩ<åfl~À

q=iOKå_»∞. LitHõΔ ~° Œ∞Ì L Œº=∞O, K«∞O_»∂~°∞Å «~åfi « K«O„ Œ <Õ#∞ Hõeã≤áêÖÁæ#fl z=i ã¨=∂"Õâ◊O \˜q9 #g#Ö’ Ç¨ÏŸ"≥∂Ãã‰õΩû=Öò, Öˇã≤ƒÜ«∞<£,„\Ï<£û*O_»~ü JOâßÅÃÑ· 377 K«\Ïìxfl P"≥∂kã∂Î ã∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì WzÛ# P ÕâßÅQÆ∞iOz K«iÛOK«\ÏxH "≥àÏ§O. •xÖ’ =∂\Ï¡_»∞ «∂ '=∞# „áêp# ã=∂[OÖ’D JOâßÅ‰õΩ ã¨=∂[ P"≥∂^ŒO =ÙO^Œx, ^•xH˜ ÃÑ^ŒÌ L^•Ç¨Ï~°}JÜ«∞ºÑÊ™êfiq∞ Jx, J~Ú Õ D JOâßÅhfl K«iÛOK«~åxqQÍ «Ü«∂~°=@O„a\+π ÑiáêÅ# «~åfi « qHÀìiÜ«∞<£ ÉèÏ=*ÏÅO`À<Õx, =∞# J~°÷<åsâ◊fii« «fiO UO K≥|∞ «∞O^À J~°÷O KÕã∞HÀ"åÅx, K≥ÑÙÎO>Ë JO Œ~°∂ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú

q<åfl~°∞.

2008 ãO= «û~°OÖ’ =~°OQÆÖòÖ’ ™ê~Ú„Ñ}© «, ãfiÑ≤flHõÅ g∞ Œ Ü«∂ã≤_£^•_ç KÕã≤# =ÚQÆ∞æ~°∞ Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ áÈbã¨∞Å∞ U qKå~°}Ï ÖË‰õΩO_®<ÕHÍeÛK«Oáê~°∞. ^•xg∞^Œ ã¨ÊOkã¨∂Î K«O„^Œ 'ã¨=∂[ ~°∞QÆ‡`«Å#∞ J^Œ∞Ñ¨ÙKÕÜ«∞ÖËx D „Ñ¨Éèí∞`«fiO, `«=∞ KÕ`«HÍx`«<åxfl HõÑ≤ÊÑ¨ÙK«∞ÛHÀ=\ÏxH˜ PÜ«Ú=‰õΩÅ#∞ K«@ì| ŒúOQÍ JÔ~ãπì KÕã≤ tHΔOKÕ J=HÍâ◊O =Ù#flÑ¨Ê\˜H© JkKÕÜ«∞‰õΩO_® «=∞ Ç‘Ï~À~Ú*Ïxfl K«∂Ñ≤OK«∞HÀ=\ÏxH P =ÚQÆ∞æsfl K«O¿Ñã≤Ok.«=∞ g∞ Œ#∞Oz «ÑC#∞ À¿ãã∞HÀ\ÏxH, „Ñ*Ïaè„áêÜ«∞O ¿Ñ~°∞`À =ÚQÆ∞æ~°∞≥ÅOQÍ}Ï Ñ≤Å¡efl |efã∞‰õΩOk— Jx Ñ¶∞O\ÏÑ èŒOQÍ XHõ \.q. WO@~°∂fiºÖ’

K≥áêÊ_»∞.

K«O„^Œ qÅHõΔ}"≥∞ÿ#, =∂#gÜ«∞ PÖ’K«<å „ã¨=OuH˜ Wq H˘xflL^•Ç¨Ï~°}ÖË. K«O„ Œx ˆH=ÅO Ç¨Ï‰õΩ¯Å HÀ}O #∞OKÕ K«∂_»ÖËO. «#Ö’^•xH q∞Oz# `åufiHõ l*Ïã =ÙOk. Jk K«O„ Œ ¿ãflÇÏOÖ’H "≥o§# „Ñu

23

XHõ iH© J#∞Éèí="Õ∞. Jk ™êÇ≤Ï «ºO HÍ=K«∞Û, Jã≤÷ «fi L Œº=∂Å∞ HÍ"˘K«∞Û.<åºÜ«∞áÈ~å@O HÍ"˘K«∞Û.

K«O„ Œ À <å z=i K«~°Û Hõ$ëê‚ #n Ñi"åÇÏHõ „áêO «OÖ’x ™êOã¯$uHõJOâßÅ∞, WÑC_»∞ HõxÑ≤ã∞Î#fl Õ"åÅÜ«∂Å "≥#∞Hõ =Ù#fl Kåi„ «Hõ <ÕÑ è•ºÅxU q èŒOQÍ J~°÷O KÕã∞HÀ"åÅ<Õk. «#∞ ÑÙ\ì ÃÑiy# ÑÖÏfl_»∞ JÖÏO\ ãr=Kåi„uHõ "å~°ã «fiO =Ù#fl „áêO «=∞x, •x QÆ∞iOz J èŒºÜ«∞#O KÕã∞Î<åfl#xK≥áêÊ_»∞. K«O„ Œ g∞ Œ ZO « #=∞‡HõO JO>Ë K≥áêÊ_»∞ JO>Ë ZÑ¨Ê\ÔH·<åÑÓiÎKÕ™êÎ_»<Õ. HÍh ZO «=~°‰õÄ =KåÛ_À ≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ, Ug∞ K≥ÑÊ‰õΩO_®<Õ"≥o§áÈÜ«∂_»∞. ã=∂*ÏxH ™êOã¯$uHõOQÍ Ñ\ì# '~åK«ÑÙO_»∞—x |Ç≤Ï~°æ «OK≥Ü«∂ºÅ<Õ `«Ñ¨#`À, Hõã≤`À ¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅO^Œi`À#∂ "å^Œ#Å∞, Ñ¶¨∞~°¬}Å∞,HÀáêÅ∞, qã¨∞~°∞¡, K«`«∞~À‰õΩÎÅ∂ UHõHÍÅOÖ’ KÕã¨∂Î<Õ K«@∞‰õΩ¯# âßs~°Hõ~åK«ÑÙO_»∞ HÀ~°Å HO Œ =∂Ü«∞"≥∞ÿ áÈÜ«∂_»∞. Wk h ¿ãflÇ≤Ï «∞ÅO ŒiH© ZO «Hõ+ìOQÍ =ÙO^À h‰õΩ ZÖÏ K≥¿ÑÊk K«O„^•....

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9948352008

Y

24

6. =∂ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_Õ"åÔ~=~°∞? ãÜ«∞º £ ™êa~ü Çï¿ã<£

=∞$`«∞º=Ù"≥#∞fláÈ@∞ á⁄_çzOk

<Õ~°∞QÍZ Œ∞~˘¯<Õ è≥·~°ºO ÖËHõHÍº#û~ü Hõ}"≥∞ÿq„^ÀÇxH áêÅÊ_çOk

™ê„=∂[º"å^•xH˜`˘ «∞ÎQÍ =∂iá¶êã≤ãπì â◊‰õΩÎÅJ_»∞QÆ∞Å‰õΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ «∞Î «∂#=∞‡Hõ „^ÀÇÏO KÕã≤Ok

J «_ç Q˘O «∞ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ<åÅ∞QÀæ_»Å∞ •\"å_»Ö’¡, "≥ÚÇÏÖÏ¡Ö’¡"≥Å∞QÆ∞ ~M· qHõã≤OK«_®xfl=∞$ «∞º=Ù ãÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈ~ÚOk

=∞~°}ÏxH [_»=xJ «_ç ≥QÆ∞=#∞ K«∂ã≤

25

ÉèíÜ«∞O`À X}HáÈ~ÚOk«∂\ÏÅ‰õΩ | Œ∞eKÕÛ

J «_ç =∂@Å‰õΩ [_çã≤«_çQÆ∞_»¤~Ú TÑ≤i fã≤Ok

WÑC_»∞=∞$ «∞º=Ù q[Ü«∞ QÆ~°fiO`Àq„~°gQÆ∞`ÀOk

K«O„ Œ#fl x„+¯=∞} «~°∞"å «=∂HXO@i «#O P=iOzOkJ<å äŒÅ"≥∞ÿáÈÜ«∂=∞#fl ÉèÏ=#HõÅ=~°ÃÑ_»∞`ÀOk

WHõ=∂QÆ∞iOz =∂\Ï¡_Õ"åÔ~=~°∞?

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9493620796

Y

26

7. ÇÏ‰õΩ¯Å 'K«O„ Œ— P Œ~°≈hÜ«Ú_»∞Hõ$áêHõ~ü =∂kQ Æ

=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_»∞, <åºÜ«∞"åk, q∞„ «∞_»∞ K«O„ ŒâıY~ü JHÍÅ,PHõã≤‡Hõ =∞~°}O <åÖ’ KåÖÏ kQÆ∞Å∞ ~Ñ≤Ok. K«O„ Œ ¿ãflÇÏje. „¿Ñq∞OK« Œy#"å_»∞. „¿Ñq∞OK«|_ç#"å_»∞. =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å qÑ¶¨∂`«O f„="≥∞ÿ#Ñ¨C_»ÖÏ¡ÉÏkè «∞Å‰õΩ k‰õΩ¯ J~Ú# =∞x+≤ K«O„ Œ.

K«O„ Œ áÈ~Ú# "å~°Î <å‰õΩ PÅãºOQÍ ≥eã≤Ok. =∂ WO\’¡ \©g Hõ<≥HõΔ<£Ñ‘Hã≤ U_®k J~ÚOk. ã=∂Kå~° HÍÅ Œ∂~°O =∂ =∞ èŒº Z‰õΩ¯"Õ. JO «º„HÜ«∞ÅH Ç[~°∞HÍÖËHõáÈÜ«∂#∞. K«O„ Œx q∞ãû~Ú# Œ∞YO "≥O\Ï_»∞`ÀOk.'ÉÏQÆ∞<åfl"å K«O„^•?— JO>Ë '#∞"≥fiÖÏ =Ù<åfl=Ù Hõ$áê?— J<Õ "å_»∞.

1980`˘e<åà◊§Ö’ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’ qã¨Î$`«OQÍ qÑ¨¡= ã¨ÉèíÅ∞,ã=∂"ÕâßÅ∞ [iQq. D ãÉèíÖ’¡ „Ñ*Ï"åQæÜ«∞HÍ~°∞_»∞ QÆ ŒÌ~ü, [#<å@º=∞O_»eã¨Or"£, _®Hõì~ü k"åHõ~ü QÍ~°¡KÕ ™êOã¨¯$uHõ „Ñ¨^Œ~°≈#Å∞ „Ñ¨ÉèÏ==O`«OQÍ™êQÆ∞ «∞O_Õq. <åQÍ~°∞<å qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O, ≥<åe, =∂K«~°¡, QÆ∞O@∂~°∞ÅÖ’– W\Ï¡ lÖÏ¡ JO «\Ï [iQ ãÉèíÅ‰õΩ <Õ#∂ "≥à◊√ÎO_Õ"å_çx.

_®Hõì~ü k"åHõ~ü ([#<å@º =∞O_»e), _®Hõì~ü QÆOQÍ èŒ~ü, _®Hõì~ü ~åOÉÏ|∞,J\Ï¡Q K«O„ ŒâıY~ü – g~°O`å QÆ∞O@∂~°∞ HO„ ŒOQÍ q^•ºi÷ ãOÑ¶∞O, ~å_çHõÖòÜ«Ú=[# ãOÑ¶∞O «k «~° qÑ¡= „Ñ*ÏãOÑ¶∂Ö’¡ „HÜ«∂jÅHõ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍÑxKÕâß~°∞. K«O„ Œ q^•ºi÷ Œâ◊ #∞OKÕ qÑ¡= ~å[H©Ü«∂Å`À „Ñ[Å HÀãOxÅ|_ç<å_»∞.

JÑÊ\’¡ P~ü.Zãπ.Ü«Ú., Ñ≤._ç.Ü«∞ãπ.Ü«Ú. q^•ºi÷ ãOÑ¶∂Å∞ „Ñu U_®kZO_®HÍÅO ÃãÅ=Ö’¡ 'q^•º~°∞÷ÖÏ~å „QÍ=∂Å‰õΩ «~°ÅO_ç— HÍ~°º„Hõ=∂xfl

27

x~°fiÇ≤ÏOKÕq. QÆ∞O@∂~°∞, #Å¡áê_»∞ áêe>HflH±, <åQÍ~°∞<å qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O#∞Oz ÑÖÏfl_»∞ „QÍ=∂Å ^•HÍ ™êy# D „QÍ=∂Å‰õΩ «~°ÅO_ç HÍ~°º„Hõ=∂Ö’¡<Õ#∂ LO_Õ"å_çx. JÑÊ\flOKÕ J\Ï¡ g~°O Œi`À <å‰õΩ ÑiK«Ü«∂ Å~Ú<å~Ú.HÍ„"Õ∞_£û=∞Ü«∂ºO.

¿Ñ ŒiHõO, Hõ~°∞=Ù, x~°HõΔ~åãº «, ‰õΩÅ q=HõΔÅ∞ `åO_»qã∞Î#fl ÑÅ<å\#∞Oz K«O„ Œ =KåÛ_»∞. ÉÏkè «∞Ö·# „Ñ[Å Ñ@¡ ÉÏ èŒº «, áÈ~å@ K≥· «#ºO,<åºÜ«∞"åkQÍ, ÇÏ‰õΩ¯Å∞ HÀÖ’Ê~Ú# "åi „ÑuxkèQÍ rq «HÍÅO ã∂ÊùiÎ^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# rq`«O rqOKå_»∞. WO`ÕHÍ^Œ∞ K«O„^Œ KåÖÏ ™ê=∂#º"≥∞ÿ#‰õΩ@∞O|O #∞Oz =KåÛ_»∞. ÑÖÏfl\ =∂kQÆ ÑÖ¡Å∞, ÅOÉÏ_ç «O_®Å∞,Z~°∞HõÅ HÍÅhÅ∞, f~°OÖ’x =∂ÅÑÖ¡Å „Ñ[Å Hõ+ìã∞MÏÅ Ñ@¡ K«O„ Œ‰õΩ™œÇ„~°Ì «∞Ok. J=QÍÇÏ#∞Ok. <Õ#∞ „ÉÏÇÏ‡} PkèÑ «º =ºu~Hx. HÍx,K«O„^Œ „Ñ¨*Ï™êfi=∞º"åk. K«O„^Œ‰õΩ =zÛ# ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å‰õΩ, JOk#™œHõ~åºÅ‰õΩ J`«x ‰õΩÅO ‰õÄ_® ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕã≤Ok. S#Ñ¨Ê\˜H©, K«O„^ŒÉÏ èŒº «QÍ, ™ê~°÷HõOQÍ rq`åxfl rqOKå_»∞.

<åQÍ~°∞<å qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ Œo «∞Å g∞ Œ H˘#™êQÆ∞ «∞#fl q=HõΔÅ‰õΩ=ºu~HõOQÍ, ' Œo «∞_»∞ "≥·ãπ Kèå#ûÅ~ü HÍ"åe— J<Õ x<å ŒO`À Œo « =~° ~üû,L^ÀºQÆ∞Å∞, q^•º~°∞÷Å∞ Kåi„ «Hõ L Œº=∞O KÕâß~°∞. „á⁄ÃÑ¶ã~ü ã∞„|ÇÏ‡}ºOQÍ~°∞ D L Œº=∂xH <åÜ«∞Hõ «fiO =Ç≤ÏOKå~°∞. <Õ#∂, _®Hõì~ü HõuÎ Ñ^•‡~å=Ù,¿ÇÏ «∞N, â◊O|∞Hõ (=∞ÖË¡â◊fi~°~å=Ù), "≥∂ÇÏ<£Ô~_ç¤, cè„"Õ∞_£ "≥Ú ŒÖ·# "åà◊§O DL Œº=∞OÖ’ áêÖÁæ<åfl=Ú. D ãO Œ~°ƒùOQÍ „á⁄ÃÑ¶ã~ü ã∞„|ÇÏ‡}ºO L^ÀºQÆO#∞Oz ãÃãÊO_»Ü«∂º~°∞. L Œº=∞HÍ~°∞ÅÃÑ· áÈbã∞ x~°ƒO èŒO J=∞Å~ÚºOk.Hã∞ÅÜ«∂º~Ú. D Ñiã≤÷ «∞Ö’¡ "≥Å∞Ñe #∞Oz <åºÜ«∞"å Œ∞Å∞QÍ K«O„ Œ,"≥·ÔH «k «~°∞Å∞ JOkOz# <åºÜ«∞ ãÇÏHÍ~°O =∞~°=ÖËxk.

«∞à◊¥§~°∞ =∞O_»ÅO, =∞O Œ_»O „QÍ=∞OÖ’ W ŒÌ~°∞ Z~°∞HõÅ"å~°∞ ÇÏ «º‰õΩQÆ∞Ô~·# ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ "åi ‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩ <åºÜ«∞O [~°QÍÅx KÕã≤#áÈ~å@OÖ’QÍh, WOHÍ J<ÕHõ ã¨O^Œ~åƒùÖ’¡ JkèHÍ~°∞Ö’¡x =º=ã‘÷Hõ$`« <Õ~°K«~°ºÅ#∞ xsƒùuQÍ YO_çOz, ™êÇ¨Ï™È¿Ñ «OQÍ Z Œ∞~˘¯#fl Ç¨Ï‰õΩ¯Å Ç‘Ï~ÀK«O„^Œ.

28

=∂kQÆ Ç¨Ï‰õΩ¯Å ŒO_À~å L Œº=∞OÖ’ <Õ#∞ H˘xfl™ê~°∞¡ QÆ∞O@∂~°∞‰õΩ"≥o§#ÑC_»∞ <å~åHõ ≥Å∞ã∞‰õΩ#fl K«O„ Œ =zÛ Hõe¿ã"å_»∞. <Õ#∂ "≥o§ J «xflHõe¿ã"å_çx. =∂ Hõ|∞~°∞¡ xO_® =º=ã÷Å∞, L Œº=∂Å∞, ãOÑ¶∞@#Å∞ LO_Õq.«#∞ ~åã≤#, J#∞"å ŒO KÕã≤# "åº™êÅ∞, ÑÙãÎHÍÅ∞ K« Œ==∞x WKÕÛ"å_»∞.

^Àã¨Îqã‘¯ <Õ~°=¸ – tHΔÍ, =∞Ü«∞HÀqã‘¯ Öˇx<£ HÍ=ºO K«k"å"å? JxJ_çQ"å_»∞. H˘xfl™ê~°∞¡ â◊OHõ~üqÖÏãπ ÃãO@~À¡ ÅOKüH "≥àı§"åà◊§O. ãO Œ∞Ö’¡HÍ~åÑ≤, ~À_»∞¤ Ñ¨Hõ¯# `ÀÑ¨Ù_»∞ |à◊§g∞^Œ JÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ "Õ_çQÍ KÕ¿ãPÇ~°Ñ^•~°÷Å#∞ u#_®xH W+ìOQÍ fã∞‰õΩáÈÜÕ∞"å_»∞.

K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞ÅÃÑ· TK«HÀ`«ˆHã¨∞Ö’ „Ñ¨`ÕºHõ HÀ~°∞ì f~°∞Ê =zÛ#H˘kÌ~ÀAÅ‰õΩ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ Œ∞ J<Õfi+≤ =∞Ç≤ÏàÏ J èŒºÜ«∞<åÅ Ñiâ’ èŒ<å HO„ ŒO"å~°∞ D f~°∞Ê g∞ Œ =∂\Ï¡_»\ÏxH U~åÊ@∞ KÕã≤# ã=∂"Õâ◊OÖ’ z=i™êiQÍ<Õ#∞ K«O„ Œx Hõeâß#∞. JO «‰õΩ =Ú#∞ÑÙ L™ê‡xÜ«∂ HÍºOÑãπÖ’ L#flJ"≥∞iHõ<£ Öˇ·„|sH˜ JÑ¨Ù_»Ñ¨Ù_»∂ =zÛ "≥à◊√ÎO_Õ"å_»∞. H˘xfl WÖÏO\˜ãO Œ~åƒùÖ’¡#∂ Hõe¿ã"åà◊§O. ã~, J<Õfi+≤Ö’ [iy# ã=∂"Õâ◊OÖ’ K«∞O_»∂~°∞Hã∞ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ìÖ’ ÔQÅ∞ÑÙHÀãO `å#∞ „Ñ ÕºHõ Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ KÕã≤#Hõ$+≤ QÆ∞iOz, ™êHõΔºO K≥ÑÊ_®xH ÉÏkè «∞Å‰õΩ #∂iáÈã≤# è≥·~°ºO QÆ∞iOz,<Õ~°ã∞÷Å åÅ∂‰õΩ ‰õΩÅO "åi ÉkiOÑÙÅ QÆ∞iOp P ã=∂"Õâ◊OÖ’ q=~°OQÍK≥áêÊ_»∞. áêiáÈ~Ú# xOk «∞Å∞ JÔ~ã∞ìÅ∞ HÍ‰õΩO_®, x„ ŒÅ∞ áÈ‰õΩO_®=∞OKåÅ HO Œ Œ∂i, Ñâ◊√=ÙÅ H˘\ÏìÖ’¡ #H¯, á⁄ÖÏÖ’¡, á⁄~°∞QÆ∞ =Ó~°¡Ö’^•H˘¯x ÉèíÜ«∞Ñ_ç# ãOQÆ «∞Å∞ K«O„ Œ Hõ äŒÖÏ¡QÆ K≥|∞ «∞O>Ë PãHÎQÍ, ã~° •QÍq<åflO. <Õ~°ã∞ÎÅ‰õΩ tHõΔ "Õã≤#O « ãO|~°OQÍ LO_çOk. K«O„ Œ‰õΩ ÉkiOÑÙHÍÖòû =KåÛÜ«∞x qx f„=OQÍ HõÅ « K≥Ok<åO. U Õ"≥∞ÿ<å K«∞O_»∂~°∞ #~°"Õ∞ èŒOHã∞Ö’ Z‰õΩ¯==∞Ok 'Ô~_ç¤— <Õ~°ã∞ÎÅ∞ «Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH gÖË¡‰õΩO_® tHõΔÅ∞Ñ¨_»\ÏxH˜ Hõ$+≤ KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ K«O„^Œx Jaè#OkOKåO. =∞=∞‡efl "Õ∞=ÚJaè#OkOK«∞‰õΩ<åflO. ZO Œ∞HõO>Ë, K«∞O_»∂~°∞ ãOÑ¶∞@# [iy# ˘e<åà◊§Ö’ÉÏkè «∞Å‰õΩ <åºÜ«∞O [~°QÍÅx QÆ∞O@∂~°∞ #QÆ~°O, lÖÏ¡Ö’#∂ ~å™êÎ~ÀHÀÅ∞,PO^Àà◊#Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz# "åiÖ’ <Õ#∞<åfl#∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’x JÑ¨Ê\˜JÃãOc¡ ã‘ÊHõ~ü PÅáê\ èŒ~å‡~å=Ù x"åãO – WÑÊ\ Ãã·á¶êÉÏ £ áÈbã∞

29

¿ãì+<£ – =ÚO Œ∞ ~å™êÎ~ÀHÀ [iÑ≤ áÈbã∞ ÖÏsî ≥|ƒÅ∞ u#fl"åiÖ’ <Õ#∂=Ù<åfl#∞. JO Œ∞Hõ<Õ WOHÍ ãO`À+O`À K«O„ Œx Jaè#OkOKå#∞. D <åºÜ«∞áÈ~å@OÖ’ K«O„^Œ =ÚO^Œ∞ ÉèÏQÍ# ÖËHõáÈ`Õ, ÉÏkè`«∞Å‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ<åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ <åºÜ«∞O WO « ÉÏQÍ [~°QÆHõáÈÜÕ∞ Õ"≥∂!

K«O„^Œ ™ê„=∂[º"å^ŒO, QÀ¡|Öˇ·*Ë+¨<£ „Ñ¨[Å‰õΩ „Ñ¨^è•# â◊„`«∞=ÙÅx"åkOKÕ"å_»∞. <Õ#∞ qÉèËkOKÕ"å}fl. „QÍ=∂Ö’¡x Ñ¶Óº_»Öò ‰õΩÅ PiúHõ, ~å[H©Ü«∞=º=¿ã÷ WÑ¨Ê\˜H© „Ñ¨^è•# â◊„`«∞=x <Õ#∞ "åkOKÕ"å_çx. <Õ#∞ QÆ∞O@∂~°∞"≥o§#ÑÙ_»∞ XHõ™êi <å ŒQÆæ‰õΩ =zÛ g∞~°∞ =∂kQÆ ŒO_À~å L Œº=∞O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì, =∂‰õΩ Ñx «yæOKå~°Ü«∂. WÑC_»∞ =∂ ŒQÆæiÔH=~°∂ ~å=>Ë¡ Œ∞. J}QÍi#‰õΩÖÏÅhfl q∞=∞‡efl K«∂ã≤, WÑC_»∞ Z=iH "åà◊√§, ZHõ _çHõHõ _® =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å HÀãO áÈ~å_»∞ «∞<åfl~°∞. "≥Ú «ÎO g∞ Œ =∂‰õΩ ÑxÖË‰õΩO_® KÕ¿ãâß~°∞.Jx K«O„ Œ #=Ùfi‰õΩO@∂ <å`À J<åfl_»∞.J}QÍi# ‰õΩÖÏÅ L Œº=∞ K≥· «#ºOÖ’=∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å qã¨Î$ux QÆ=∞xOz# K«O„^Œx Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõOQÍJaè#OkOKå#∞.

¿Ñ ŒiHõO, x~°HõΔ~åã¨º «, ‰õΩÅ q=HõΔ «, JOK«∞Å‰õΩ `Àã≤"ÕÜ«∞ |_»@O,Pâ◊HõÎ «‰õΩ QÆ∞iKÕÜ«∞|_»@O, =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å LÅ¡OÑ¶∞#Å∞ ÃÑK«Ûie¡# =∞#™ê=∂lHõ, ~å[H©Ü«∞ =º=ã÷Ö’ q^•ºi÷, Ü«Ú=[#∞Å∞, =ÚYºOQÍ <åºÜ«∞"å Œ=$uÎÖ’x"å~°∞ K«O„ ŒâıY~üÖ’ L#fl JâßOu, J èŒºÜ«∞#O, "≥∞ÿ~°∞ÔQ·# ã=∂[OHÀãO J<Õfi+},Hõ$+≤ «=∞Ö’ xOÑÙHÀ"åe. =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å ™ê÷Ñ# HÀãO,ÉÏkè «∞Å#∞ "Õ∞ÖÁ¯ÅÑ_®xH, J=ã~°"≥∞ÿ Õ "åiH „áêux èŒºO =Ç≤ÏOK«_®xHTiHÀ K«O„^Œ, HÀ~°∞ìHÀ K«O„^Œ `«Ü«∂~°"åfie. HÀÖ’Ê`«∞#fl Ç¨Ï‰õΩ¯efl uiyxÅÉ@∞ìHÀ=_®xH „Ñu "˘Hõ ~°∞ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å K«O„ ŒâıYÔ~· Q˘O «∞ qáêÊe.rq`åxfl K«O„ ŒÖÏ ™ê~°÷HõO KÕã∞HÀ"åe. Ü«∂O„w Ü«∞OQ∑ =∂<£, "≥∞ÿ _çÜ«∞~üK«O„^• he ãÖÏ=ÚÅ∞.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9948311667

Y

30

8. *·Å∞ QÀ_»Å g∞ Œ "≥∞iã≤# ãiH˘ «Î ¿ãfiKåÛùH~°}O_®Hõì~ü #∂Hõ À\ ~°q‰õΩ=∂~ ü

|OkáÈ@∞ "≥OHõ#fl QÆ∞O_≥Ö’¡ ky# |∞Ö¡\ò Hõhflà◊¡ À™êHõΔºO K≥ÑÊ\ÏxH q∞=∞‡efl "≥ «∞‰õΩ¯O\’Ok.K«∞O_»∂~°∞ HÍÅfiÖ’¡ ˘H¯Ü«∞|_»¤Œo « g~°∞Å â◊"åÅ Hõ#∞QÆ∞_»¡ áêÑÅ K«∂ÑÙÅhfl

"åHà‹Â¡ g∞Ô~ÑÙ_≥·<å `å~°ãÑ_» å~°x Z Œ∞~°∞K«∂ã∞Î<åfl~Ú.âßHÀ¯–"åO*\ì HÍà◊¡‰õΩ ≥y# ãOÔHà◊√¡g∞ JHõΔ~åÅ ãÊ~°≈ HÀãO JÅ=∞\ã∞Î<åfl~Ú.JÑÙÊ_≥ÑÙÊ_À ..K«ÅÑf, q[Ü«∞=~°÷<åÅ∞ áÈQ˘@∞ì‰õΩ#flJ==∂<åÅ PHõe ~å„ «∞à◊√¡ g∞HÀãO PHÍâ◊O Hã≤ K«∂ã∞Î<åfl~Ú.WÑÙÊ_»∞ .. *·Å∞ QÀ_»Å g∞ Œ "≥∞~°∞ã∞Î#flXHõ H˘ «Î ¿ãfiKåÛù H~°}O K«O„ ŒâıY~ü‰õΩÅO QÀ_»Å g∞ Œ ¿Ñ_» ÑÓã≤~Ñ\ ãiH˘ «Î L ŒÜ«∂xH ÉèÏëêºÅ∞ ~å¿ã"åà◊√¡¿ãfiKåÛù HÍOHõΔÅ qÑ¡=HÍ~°∞ÖË#x Kå\K≥Ñ≤Ê#"å_»=Ù.Éèí∞=#yi J„QÆÇ~åÅ∞ ^•@∞‰õΩO@∂ =zÛ# [#O =∞x+≤q.K«@ìO JãÅ∞ QÆ∞@∞ì ≥Å∞ã∞‰õΩ#fl P èŒ∞xHõ ã∂ ŒO@∞~å~Úq.ÑÖ¡Å Œ∞:MÏxfl K«∂ã≤≥yÑ_»¤ Œo « g~°∞Å "≥ÚO_®Å#∞ K«∂ã≤

Zh"ÀÅ∞ HÍ~Û áê¡ã≤ìH± Hõhflà◊¡Hõ= «e ‰õΩ„@x

31

q_»=∞iÛ K≥Ñ≤Ê#"å_çq.X~..<åÜ«∞<å¡~å...J «_çfl „ÉÏÇÏ‡}∞_»x J==∂xOK«HõO_ç.=∞\ìx "≥H¯iOz# J„QÆÇs‰õΩÅ "å~°ã∞_»xÑ ÕÑ Õ Kå\O¿ÑÜ«∞HõO_ç.Ãã· •÷OuHõ QÆO Œ~°QÀà◊O =∂@∞# Ñ|ƒOQÆ_»∞ÑÙHÀx ãfiK«Ûù"≥∞ÿ# Hõ=¸ºxã∞ì J «_»∞â◊ åÉÏÌÅ "å~°ã «fiOQÍ ÑÖ¡Ö’¡H =ã∞Î#fl F@q∞xri‚OK«∞HÀÖËHõ ™êÊ~°ìHõãπ *Ï_»Å∞ "≥ «∞‰õΩ¯#fl ã`åº<Õfi+≤.zO «H©, KÕ «#H© =∞ èŒº ~°OQÆ∞Å∞ ÑÓ¿ã"≥∞~°"≥∞K«∞ÛÅ "ÕëêÅ#∞ ŒQÆúO KÕã≤# xHõ "≥∞ÿ# JyflÇÏŸ„f‰õΩ_»∞.K«@ìO K«∞@∂ì ‰õΩ|∞ãO q_»=‰õΩO_® Ñ_»∞‰õΩ#fl<åÅ∞æÑ_»QÆÅ ÃÇ·ÏO Œ= <åQÆ~åA ÉÁOkÖ’x„áê}~°ÇÏãºO ≥eã≤# ÉÏÅK«O„ Œ∞_çq.ÉÏkè «∞Å‰õΩ Pã~å J~Ú#"å_»=Ù.HÀ~°∞ì É’#∞Å g∞ Œ P~°x <≥ «∞Î\ =∞~°HõÅ#∞ «∞_»∞ÑÙ «∂ xOK«∞x <ÕÅ g∞ Œ=∂#gÜ«∞ "≥ÚHõ Å∞ <å\ÏÅx «ÅáÈã≤#"å_»=Ù.=∂@H©, <À\H© =∞ èŒºJHõΔ~åxH©, PK«~°}H© =∞ èŒº,QÆO Œ~°QÀà◊O ã$+≤ìã∞Î#fl „ÑÑOpHõ~°} ÃÑ#∞Éèí∂`åÅ Pã~åx=ÚQÆ∞æ wã≤ =∞s xÅÉ\ì# #g# <åºÜ«∞ =∂O„u‰õΩ_»∞.J «_»∞ ÖË_»<Õ =∂@<Õ q#ÖË=∞O@∂#Å¡HÀ@∞¡ ÇÏ‰õΩ¯Å kHõ ~_»O@∂ k‰õΩ¯ÖË qÅÑ≤ã∞Î<åfl~Ú.J «_»∞ =∞m¡ ..~å_»O>Ë LQÆæ|\ì# Œ∞:YO`À=O ŒÖÏk K«∞O_»∂~°∞¡ K«∂~°∞Hõ= «Å á⁄~ÚºÅ∞ Pi¿Ñã≤Ñã∞ÎÅ∞ Ñ_»∞‰õΩO@∞<åfl~Ú.ÉÏÅQÀáêÖò ™ê~°∂..Hõ#flaè~å<£..Z™êû~ü â◊OHõ~°<£..~å=ÚÅ∞ QÍ~°∂.. K«O„ ŒâıY~°∂..g∞~°O`å XHõ ~˘Hõ ~°∞QÍ "≥o¡áÈ «∞O>Ë..

32

Y

ÇÏ‰õΩ¯Å Ñ^•xH _çHõΔ#sÖ’ z~°∞<å=∂<Õ ÖË‰õΩO_® áÈ «∞#flk.J=∂#gÜ«∞ Ö’HõO g∞ Œ =Úã≤i# ÃÑ#∞Éèí∂ « ~å[ºOÑÖ¡Å LxH g∞ Œ ÑQÆ|\ì K«∂ã∞Î#flkJ «ºO «OQÍ J=ã~°"≥∞ÿ# ãO Œ~°ƒùOÖ’OKÕXH˘¯~˘Hõ ~°∞QÍ Hõ#∞=∞~°∞QÆ=Ù «∂O>Ë‰õΩO\#_»Hõ „Ñ*Ï™êfi=∞ºO g∞ Œ~å|O Œ∞Å #Ü«∂ ã"ås ã*Ï=ÙQÍ ™êyáÈ «∂<Õ LOk.... ... ...g∞HÀãO qÅÑ≤OK«@O JO>Ë=∞iO «QÍ ÇÏ‰õΩ¯Å HÀãO HõÅ|_»@Og∞ =∂@Ö’¡H =∞=∞‡efl "Õ∞O Ñ~å=~°Î#O KÕã∞HÀ=@O JO>Ë=∞iO «QÍ [#O áÈ~å\ÏÖ’¡ Ñ Œ∞<≥Hõ @O.ÇÏ‰õΩ¯Å "åHÍºxH q~å=∞zÇÏflOQÍq∞=∞‡efl ÑiQÆ}OK« ‰õÄ_» ŒO>Ë<Õ"Õ∞O „HÜ«∂jÅ =∞#∞+μÅ∞QÍ =∞iO «QÍ ~å}OK«@O.ÑÖ¡Å‰õΩ JK«Û"≥∞ÿ# "å~°ã∞Å∞QÍ Hõeã∞O_»@O.ÑÖ¡ P «‡Q“~°=O HÀãO„Hõ=∞tHõΔ}`À WO «eO «Å∞QÍ Ñ≤_çHà‹Â¡ H˘ «ÎQÍ "≥ÚÅÔH «Î@O........g∞Ô~ÑÙÊ_≥·<å=Úã≤i# «∞á¶ê#∞ =∞ èŒº "≥∞i¿ã nÑY_®æxfl K«∂âß~å ?=Úã∞~°∞‰õΩ#fl Ñã∞ÎÅ =∂@∞# „áê}O xÅÉ\ì#~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# =∂_»∞K≥Hõ Å *ÏÑHÍxfl =_»áÈã∞‰õΩ<åfl~å ?P nÑ Y_»æO, J=# «O HÍx P..ÇÏ‰õΩ¯Å Ñ„ « ÇÏi «OÉèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü..ÖÏÖòãÖÏ"£∞ ..ÖÏÖòãÖÏ"£∞

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9848187416

33

9. K«O„ ŒâıY~ü HÀãOã¨*Ï˚ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡, KÕ<Õ « HÍi‡‰õΩ_»∞

KÕ<Õ « HÍi‡‰õΩ_»∞q^•ºiú L Œº=∂ÅÖ’ÑÖ¡Å ã≤QÆÖ’ qiã≤# =∞OÔH#ÑÙ=Ùfi!J «<˘Hõ <åºÜ«∞"åkQÍ |Ü«∞Å∞ Õi<åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ#∞ „ÑÉèÏq «O KÕã≤# ''#Å¡—— HÀ@∞!ZÅ¡Å∞ ^•\# ã`åº<Õfi+}Ö’âßH˘¯ – "åO*\ìÅ#∞ <≥uÎÔH «∞Î‰õΩ#flJ~°∞ ≥·# #=ÖÏ HÍ~°∞_»∞!HÍ~°OKÕ_»∞ HõO_»HÍ=~åxHHõhfl~°∞ HÍiÛ# Hõ~°∞}Ï=∞Ü«Ú_»∞!K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}HÍO_»Ö’Œo « [# ~°HõÎHΔ„`åxH HÀ~°∞ì#∞ ≥zÛ

Ñ≤_»∞QÆ∞Å [_ç"å<≥· ãOK«iOz# |∞kúâße!q[Ü«∞=~°ú# K«ÅÑ «∞Å‰õΩTÑ≤i xeÑ≤# ™œ[<åº~å=Ù!PÖò Z<£H“O@~üû P~üáÈbã∞ =∞~°¤~üû Jx #q∞‡#"å_»∞!|∂@HõÑÙ Z<£H“O@~°¡ |O_®~åeflHÀ~°∞ì QÆ∞=∂‡Å ÔHO_»QÆ\ì# ÑÖÏfl_»∞a_»¤!J «<˘Hõ JÅ∞ÃÑ~°∞QÆx

34

ÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∞ Ãã·x‰õΩ_»∞!<åºÜ«∞áÈ~å\ÏÅ K«i„ «Ö’ x~°O «~°O[fieOKÕ K≥~°QÆx ãO «HõO K«O„ ŒâıY~ü!

S Œ∞ Ñ Œ∞Å rq «"≥∞ÿ<å xO_»x Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü#∞ QÆ∞iOz WÖÏ=∞#O J„_»ãπ KÕã∂Î ~åÜ«∂eû#~ÀA ~å=@O... HÍÅO Hõhflà◊§`À<≥·<å f~°∞ÛHÀÖËx~°∞}O. K«∞O_»∂~°∞Hã∞ <≥yæ# P#O ŒO XHõÑHõ , |∂@HõÑÙ Z<£H“O@~°¡#∞HÀ~°∞ìÅÖ’ x~°∂Ñ≤Oz# q[Ü«∞ QÆ~°fiO ÑOK«∞‰õΩ#fl HõΔ}ÏÅ∞ HõiyáÈHõ =ÚO ÕWÖÏ =∞#O Œifl =ke "≥o§áÈ=@O x[OQÍ qëê ŒO.

ãiQÍæ Ô~O_»∞ ãO= «û~åÅ‰õΩ =ÚO Œ∞ =∂ J=∞‡‰õΩ QÆ∞O_≥ [|∞ƒ KÕã≤Ok.p~åÅ "≥· ŒºxÑÙ}∞Å∞ KÕ «∞Ö ≥Î¿ãÎ, UO K≥Ü«∂ºÖ’ áêÅ∞áÈHõ P~ÀQÆºN HÍ~°∞¤KÕuÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x QÆ∞O@∂~°∞ Åe`å ã∂Ñ~ü ÃãÊëêe\© Çã≤Ê@ÖòÖ’ J=∞‡#∞KÕ~åÛ#∞. "≥O@ fã∞ÔHo§# _»|∞ƒ J<ÕHõ ~°∂áêÖ’¡ ãQÆO HõiyáÈ Õ, Ô~O_À ~ÀA_®Hõì~°∞ Ñ≤ez g∞ J=∞‡‰õΩ P~ÀQÆºN =iÎOK« Œ∞. Hõ#∞Hõ "≥· •ºxHõÜÕ∞º Y~°∞Ûg∞~ ÉèíiOK«QÆÅ~å? JO@∂ ÃãÅqKåÛ~°∞. P~ÀQÆºN P Œ∞‰õΩO@∞O Œx Pâ◊Ñ_ç ÕWÖÏ uiy ã=∞ãº Z Œ∞~°∞HÍ=_»O TÑ≤i P_»ÖË Œ∞. Ö’ÑÅ S.ã≤.Ö’ J=∞‡<≥Ñ≤Ê «yæ#@∞ìQÍK≥Ñ≤ÊOk. Ys ≥·# "≥· ŒºO =ÚO Œ∞ ¿Ñ Œ"åà◊§ „áê}ÏÅ∞ XHõÖHõ ‰õΩ Œ~°x JOâ◊"Õ∞. Hõà◊§=ÚO Œ∞ =KÕÛ~ÀQÆ∞Å∞ – "≥o§áÈÜÕ∞ ~ÀQÆ∞Å∞. ~Ú<£¿Ñ+¨O@¡ HÀã¨O HÍK«∞H˘x LO_Õ "åi ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ∞. <Õ#∂ D"å`å=~°}OÖ’H KÕi JÑC_Õ Ô~O„_ÀAÅ∞ QÆ_çzOk. =∞m§ _®Hõì~°∞ Ñ≤ez g∞J=∞‡ P~ÀQÆºO ‰õΩ Œ@ Ñ_»∞ «∞O Œx K≥áêÊ~°∞. J^À ãO`À+O Hõey# q+Ü«∞O.x„ ŒÖË Œ∞. ™êfl<åÅ∞ ÖË=Ù. "Õà◊‰õΩ Éè’[#O ÖË Œ∞. JÑC_»∞ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ LO_Õq∞„ «∞ÖO Œ~À QÆ∞~°∞ÎH˘KåÛ~°∞. J~Ú<å Z=i ™êÜ«∞O á⁄O^•ÅxÑ≤OK«ÖË Œ∞.FÑ≤QÍ æ XO@iQÍ<Õ J=∞‡‰ õΩ Ñ ¨Ói Î " ≥ ·^ ŒºO KÕ~ÚOK«∞H˘x uiy"≥àÏ§ÅxÑ≤OzOk. JO Œ∞H Z=iH© á¶È<£û K≥Ü«∞ºÖË Œ∞.

=¸_À ~ÀA ™êÜ«∞O„ «O Çã≤Ê@Öò =ÚO Œ∞ `À\~ÀQÆ∞Å |O èŒ∞=ÙÅ`À=∂\Ï¡_»∞ «∞<åfl#∞. Z=~À "≥#Hõ #∞Oz =zÛ, Éèí∞[O g∞ Œ K≥~Úº"Õã≤ – UOã¨*Ï˚ WHõ¯_»∞<åfl"£? J<Õ K«O„^ŒâıY~ü Pf‡Ü«∞ Ñ¨ÅHõiOÑ¨Ù. P =∂@ÅH˜J «xÔHo§ K«∂ã∂Î<Õ U_ÕÛâß#∞. <å QÆ∞O_≥Ö’¡ JÑÊ\ =~°‰õΩ L#fl XO@i

35

«#ÑÙ ÉÏ èŒ ˘ey áÈÜÕ∞O « =~°‰õΩ U_ÕÛâß#∞. J «x F^•~°∞Ê «~åfi « Ö’ÑÅJ=∞‡ LO Œx K≥áêÊ#∞. S.ã≤. "å~°∞¤Ö’ LO Œx K≥áêÊ#∞. Ô~O„_ÀAÅ∞QÍWHõ _» KÕ~åO. D ~ÀA =¸_À~ÀA J<åfl#∞. P =∂@‰õΩ K«O„ Œ‰õΩ HÀÑO=zÛOk. =∂ QÆ∞O@∂~°∞ =zÛ, WÖÏ XO@iQÍ W|ƒO Œ∞Å∞ Ñ_»∞ «∂ XHõá¶È<£ ‰õÄ_® K≥Ü«∂ºÅxÑ≤OK«#O Œ∞‰õΩ ÉÏ èŒQÍ LO Œ<åfl_»∞. =ÚO Œ∞ J=∞‡#∞K«∂ã≤=^•ÌO. q∞QÆ å q+Ü«∂Å∞ Jhfl «~°∞"å « =∂\Ï¡_»∞^•OÑ^• J<åfl_»∞.S.ã≤. Ö’ L#fl =∂ J=∞‡`À =∂\Ï¡_»∞ «∂, QÆ∞~°∞ÎÑ>ìÖË • J=∞‡ <Õ#∂ g∞~ÚO\ H˘KåÛ#∞. #∞=Ùfi <å‰õΩ Pqi ÑHÀ_ôÅ∞ =O_ç ÃÑ\Ïì"£ J<åfl_»∞. É_£g∞ Œ#∞Oz ÖËz J=∞‡ K«O„ Œ =OHõ Õiáê~° K«∂ã≤ #qfiOk. <åÔHo§ K«∂ã¨∂ÎJ=∞‡Hõà◊§ hà◊√§ ÃÑ@∞ì‰õΩOk. K«O„ ŒâıY~ü JÑC_»∞ K«∂Ñ≤# „¿Ñ=∞ Z#fl\H©=∞iÛáÈÖË#∞. J=∞‡`À =∞iH˘O «¿ãÑÙ QÆ_ç¿Ñ J=HÍâ◊O ÖËHõ =∞m§ =™êÎ#x|Ü«∞\H J «x`À áê@∞ <Õ#∂ =KÕÛâß#∞. Ü≥∂QÆHΔ=∂Å ãOÉèÏ+} =∞~ÀJ~°QÆO@`À =Úyã≤Ok.

=∞~°∞ã¨\˜ ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O =∞m§ K«O„^ŒâıY~ü =KåÛ_»∞. =ã¨∂Î<Õ*Ë|∞Ö’Oz _»|∞ƒfã≤ |Å=O`«OQÍ <å *Ë|∞Ö’ ÃÑ\Ïì_»∞. J=∞‡#∞|uHOK«∞‰õΩO^•O. J=ã~°"≥∞ÿ Õ "≥ÚÇÏ=∂@O = Œ∞Ì.WOHÍ U"Õ"À JÖÏO\=∂@ÖË K≥áêÊ_»∞. =∞m§Ö’ÑeÔHo§ J=∞‡#∞ ÑÅHõiOK«@O. =∞~˘ J~°QÆO@QÆ_çÑ≤ "≥à◊§áÈÜ«∂_»∞. =∞~À Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ á¶È<£Ö’<Õ Ñ¨ÅHõiOKå_»∞. Ñ¨xXuÎ_ç=Å¡ HõÅ=ÖËHõ áÈ «∞<åfl#x K≥áêÊ_»∞. J=∞‡ P~ÀQÆºO ‰õΩ Œ∞@Ñ_çOk.QÆ∞O@∂~°∞ #∞O_ç P~À ~ÀA uiy |Ü«∞Å∞ Õ~åO. JÖÏ K«O„ ŒâıY~ü ™êÜ«∞OF^•~°∞Ê P ãO Œ~°ƒùOÖ’ ÅaèOKå~Ú.

K«O„^ŒâıY~ü`À Ñ¨iK«Ü«∞"≥∞ ÿOk J`«#∞ P~üZãπÜ«ÚÖ’ q^•ºiú<åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ LO_»QÍ<Õ. p~åÅ „áêO «OÖ’ LÑ<åº™êe=fi_®xH =KåÛ_»∞.JÑ¨Ê\˜H <Õ#∞ q~°ã¨O ã¨Éèí∞º_»#∞. H˘OK≥O ÃÑ ŒÌ"å}‚ HÍ=@O =¸ÅOQÍ=ÚÉèÏ=OQÍ =∂\Ï¡_®_»∞. ãÉèÏ "ÕkHõ g∞ Œ JÑÊ\ q~°ãO <åÜ«∞‰õΩÅ∞<åfl~°∞.JO ŒiÖ’#∂ K«O„ Œ<Õ z#fl=Ü«∞ã∞ LÑ<åºã‰õΩ_»∞, J~Ú<å, J «x LÑ<åºãèÀ~°} JO ŒiHõ<åfl KåÖÏ q∞#flQÍ#∂, K≥¿ÑÊ q è•#O ~å[H©Ü«∂Å∞ ≥eÜ«∞x

"åix Ãã· «O PHõi¬OzOk. JO Œ∞Ö’ J «x ~°∂ÑO – PHõi¬OKÕ HõO~î° ãfi~°O

36

JO^Œsfl Hõ\˜ì Ñ¨_Õã≤Ok. LÑ¨<åºã¨‰õΩ_çQÍ [#O KÕ`« Z‰õΩ¯= =∂~°∞¯Å∞á⁄O^•_»∞. JÖÏ q^•ºiú L Œº=∂Ö’¡ #∞Oz „ÑÜ«∂}O ™êyã∂Î, PO„ èŒ„Ñ Õâòáœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞OÖ’ HõxÑ≤OKå_»∞. |Çïâ◊ «# ''ÖÏ—— K« Œ∞=Ù ÑÓiÎ J~Úº=KåÛ_»#∞‰õΩO\Ï#∞.

=∞m§ K«O„ ŒâıY~ü âßH˘¯ – "åO*\ìÅ‰õΩ ãO|OkèOz# ~°K«# KÕã∂Î=KåÛ_»∞. x*ÏxH KåÖÏ=∞OkH, P W ŒÌi Hã∞ ÃÑ¶·à◊√§ P è•~°OQÍ ™êyOz#@∞ìJxÑ≤Oz<å Jk áêHΔHõ ã «º"Õ∞. K«O„ ŒâıY~ü P ÃÑ¶·à◊√§`À «# J èŒºÜ«∞#OJ"≥∞iHõ<£ ~å[ºãfiÉèÏ=O "≥·ÑÙ =∞m§Ok. Jk ≥Å∞ã∞HÀ"åÅ<Õ «ÅOÑÙ «$+‚=∞m§ "Õ@áêÖO =O\ ÑÙ~å «# „QÆO è•ÅÜ«∂Å"≥·ÑÙ ™êyOk. KåÖÏ "å\xÑïjeOKå_»∞. =ÚO^Œ∞ `«#∞ #q∞‡# ã≤^•úO`åÅ∞ J^èŒºÜ«∞#OÖ’Ozq∞QÆ å"å\x ÖHõ Å∞ Hõ\ì, âßHÀ¯– "åO*\ìÅ ‰õΩ XHõ ãr= ~°∂ÑOÖ’ #=ÖÏ~°K«# KÕâß_»∞. «# Hõq∞\ò"≥∞O\ò Uq∞\’ P #=ÖÏ =ã∞Î=Ù •fi~å<Õ K«O„ ŒâıY~üK≥ÑÊHõ<Õ K≥áêÊ_»∞. P «~°∞"å «<Õ K«ÅÑu – q[Ü«∞=~°ú#OÅ Z*O_® =zÛOk.

âßH˘¯ – "åO*ˇ\˜ì ~°K«# ^•fi~å á⁄Ok# ÑïÑ¨Hõfi`« D W^ŒÌi ˆHã¨∞q+Ü«∞OÖ’ =∞iO « Ñ Œ∞#∞ ÕeOk. q[Ü«∞=~°ú#O – K«ÅÑuÅ LitHõΔ~° Œ∞ÌHÀãO PO„ èŒ~å„+ì=∞O «\Ï HÍeH |ÅÑO Hõ@∞ì‰õΩ uiQÍ_»∞. ~å„+ìÑuHáÈã¨∞ìHÍ~°∞¤ L^Œº=∞O #_çáê_»∞. `«#∞ |Ü«∞Å∞ ^Õi#Ñ¨C_»∞#fl „Ñü‰õÄÅÑïã≤ ÷`«∞Å#∞ J^Œ∞ƒ ù`« qâı ¡+¨}Å ^•fi~å J#∞‰õÄÅ "å`å=~°}OQÍ=∂~°ÛQÆeQÍ_»∞. JÑC_»∞ «#∞ ÑxKÕã∞Î#fl ZÑ≤ã≤ZÖòã≤H K«O„ ŒâıY~ü ÑÓxHõ^•fi~å =∞Oz¿Ñ~°∞ ≥KåÛ_»∞. K«ÅÑu q[Ü«∞=~°ú#OÅ LitHõΔ ~° Œ∞Ì J~ÚºOk."åo§ ŒÌ~°∂ W"åà◊ K«O„ ŒâıY~ü =∞~°}Ïxfl ZÖÏ ri‚OK«∞HÀQÆeQÍ~À? ZHõ _»"åi ãÊO Œ# ~åÖË Œ∞.

JÖÏQ HÍ~°OKÕ_»∞ Hã∞Ö’ "≥Ú Œ\#∞O_ç Œo «∞Å ÑHΔÍ# #_çz# f~°∞ZO`À „Ñâ◊OãhÜ«∞O. K«∞O_»∂~°∞ Hã∞#∞ ãOÑ¶∞@# [iy# KÀ@<Õ ''HÀ~°∞ì——#∞U~åÊ@∞ KÕÜ«∞@OÖ’#∂, J„QÆ=~°‚OÖ’ ÑÙ\ì<å, J@ì_»∞QÆ∞ „Ñ[Å <åºÜ«∞áÈ~å\ÏÅ‰õΩ «#∞ TÑ≤iQÍ z=i =~°‰õΩ xez ÔQeKå_»∞. WÖÏO\ J~°∞ ≥·#=ºHÎ «fiOQÆÅ K«O„ ŒâıY~ü‰õÄ H˘xfl |ÅÇ‘Ï# «Å∂ L<åfl~Ú.

37

<å‰õΩ "≥Ú Œ@ HõxÑ≤Oz# K«O„ ŒâıY~ü q^•ºi÷QÍ U K≥_»∞ JÅ"å@∞ ÖËx=ºH˜ÎQÍ<Õ Ñ¨iK«Ü«∞O. Ç¨Ï‰õΩ¯Å <Õ`«QÍ ZkQÍHõ âßH˘¯ – "åO*ˇ\˜ì ~°K«#KÕ¿ã<å\˜ˆH áê<£ =∞™êÅ – ã≤QÆÔ~\ò`À K«∂âß#∞. KåÖÏ |ÅOQÍ "å\˜xqxÜ≥∂yOKå_»∞. Ñ~°û#Öò JO@∂ WÖÏ =∞ «∞Î‰õΩ Ö’#∞HÍ=@O =Å¡<Õ W"åà◊K«O„ ŒâıY~ü =∞# JO Œsfl qëê ŒOÖ’ =ke "≥o§áÈÜ«∂_»∞.

H˘xfl |ÅÇ‘Ï# «ÅH ÉÏxãÖ·, J<å~ÀQÆºOáêÖ· XH˘¯Hõ ~°∞ JHÍÅ =∞$uK≥O Œ@O x[OQÍ ÑÓ_»ÛÖËxÖ’@∞. =∞ Œ∂Ìi #Q+πÉÏ|∞ WÖÏ<Õ "≥o§áÈ Õ"åà◊§ J=∞‡ ZO « ÉÏ èŒÑ_çO^À K«∂âßO. P «e¡ =∂@ÖË ÃÇÏK«ÛiHõ =∞#O ŒiH.K«O„^ŒâıY~ü ã¨‡$uÖ’ D „Ñ¨u# Ñ¨Óx #_»∞^•ÌO. =∞# "Õ∞^è•â◊‰õΩÎÅ#∞HÍáê_»∞‰õΩO^•O. J Õ x["≥∞ÿ# x"åo.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9951169967

Y

38

10. x~°O «~° zO «<åje K«O„ Œ...„á⁄.a.u~°∞Ñu~å=Ù, WOw¡+μ _çáê~üì"≥∞O\ò, „ Œq_çÜ«∞<£ Ü« x=i≈\©, ‰õΩÑÊO

#HõûÖò|s, NHÍ‰õΩà◊O ã¨$+≤ìOz# Ü«Ú= "Õ∞^è•=ÙÖ’¡ a. K«O„^ŒâıY~üJ~Ú Œ∞Ñ Œ∞Å∞ xO_»‰õΩO_®<Õ J~°úO «~°OQÍ rq`åxfl KåeOz#"å_»∞. K«O„ Œ≥Å∞QÆ∞ ã=∂[OÃÑ· =¸_»∞ ŒâßÉÏÌÅáê@∞ «# ≥·# =Ú„ Œ"Õâß_»∞. 1980ÅÖ’

~å_çHõÖò q^•ºiú ãOÑ¶∞OÖ’ „HÜ«∂jÅHõ ãÉèí∞º_»∞QÍ "≥Ú ŒÖ·# «# ~å[H©Ü«∞rq «O K«xáÈÜÕ∞O «=~°‰õΩ KåÖÏ K«∞~°∞‰õΩQÍ ™êyOk. «#∞ ZÑ¨Ê\˜H© Uq+¨Ü«∂xfl #=Ú‡`å_À JÑ¨Ê\˜H˜ P q+¨Ü«∂xH˜ ã¨O|OkèOz Ñ¨ÓiÎ™ê÷~Ú*Ï#O`À PK«~°}Ö’H kQ"å_»∞. 1980ÅÖ’ q^•º~°∞úÅ ã=∞ãºÅHÀãO #_çz#L^Œº=∂Å#∞Oz x#fl "≥Ú#fl\˜ =~°‰õΩ K«∞O_»∂~°∞ Ç¨Ï`åºHÍO_»‰õΩãO|OkèOz# xOk «∞Å‰õΩ tHõΔÅ∞ Ñ_ÕO «=~°‰õΩ «#∞ KÕã≤# áÈ~å@O =~°‰õΩJxflO\Ö’#∂ D x| Œú « K«O„ ŒÖ’ HõxÑ≤ã∞ÎOk. x| Œú «, x*Ï~Úf DÔ~O_»∞ JOâßÅ∞ K«O„ Œ =ºHÎ «fiOÖ’ q_»nÜ«∞~åx JOâßÅ∞. =º‰õΩÎÅ∞ UJ=HÍâßÅ∞ ~åHÍ x*Ï~ÚfQÍ q∞QÆÅ@OÖË^Œ∞. Jxfl J=HÍâßÅ∞ LO_çZ@∞=O\ „ÑÖ’ÉèÏÅ‰õΩ ÖÁOQÆ‰õΩO_® x*Ï~ÚfQÍ xÅ|_»QÆÅQÆ@O "Õ~°∞.K«O„ Œ D Ô~O_»= HÀ=‰õΩ K≥O Œ∞`å_»∞. Jaè„áêÜ«∂Å∞ ÖËHõ ÉèÏ"åÅ∞ K«O„ Œq+Ü«∞OÖ’ KåÖÏ ãO Œ~åƒùÅÖ’ qâßfi™êÅ∞QÍ =∂iáÈÜÕ∞q. qâßfiãOÖ’ L#fl=ºHÎ «#∞ #q∞‡# q+Ü«∞O HÀãO „áê}O`À ãÇ Õhfl ÖHõ KÕÜ«∞‰õΩO_®Ñ¨xKÕ™êÎ_»∞. K«O„^Œ Ñ¨xKÕã≤# q^•ºiú L^Œº=∂Å∞HÍh, áœ~° Ç¨Ï‰õΩ¯ÅL Œº=∂Å∞HÍh, K«∞O_»∂~°∞ Hã∞ q+Ü«∞OÖ’HÍh, K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú<£ÅHã∞ q+Ü«∞OÖ’ HÍh, „Ñã#fl ÅH©Δ‡ Hã∞ q+Ü«∞OÖ’HÍh K«O„ ŒÖ’ D xsƒùuKåÖÏ „Ñ¨ã¨∞Êù@OQÍ HõxÊã¨∞ÎOk. QÆ`« =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOÖ’ `≥Å∞QÆ∞

39

ã=∂[OÖ’ [iy# Jxfl H©ÅHõ L Œº=∂Ö`À K«O„ Œ‰õΩ ãO|O èŒO LOk.H˘xfl ãOÑ¶∞@#ÖÖ’ `å<Õ =ÚO Œ∞O_ç ÑxKÕâß~°∞.

L Œº=∂ÅÖ’ ÑxKÕ¿ã HÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ J èŒºÜ«∞<åxH ã=∞Ü«∞O JO «QÍ^˘~°Hõ Œ∞. HÍh K«O„ Œ ÑxQÆ@∞ìH˘x ã=∞Ü«∂xfl ^˘~°Hõ |∞K«∞ÛH˘x x~°O «~°OJ èŒºÜ«∞#O KÕã∂Î LO_Õ"å_»∞. J èŒºÜ«∞#O PyáÈ~Ú# =º‰õΩÎÖ’¡ PÖ’K«#Å∞‰õÄ_® PyáÈ~Ú "≥Ú ŒÖ·# ŒQÆæ~°H Z@∞=O\ =∂~°∞ÊÖË‰õΩO_® q∞yeáÈ`å~°∞.K«O„ Œ WO Œ∞‰õΩ ÑÓiÎ q~°∞ ŒúO. q^•ºiú L Œº=∂ÅÖ’ L„ ÕHõÑÓi « „ÑãOQÍÅ∞KÕã≤# K«O„ Œ‰õΩ, 2000 ãOII #∞O_ç ≥Å∞QÆ∞ ã=∂[OÖ’ „Ñ=ÚY ™ê=∂lHõâß„ãÎ"Õ «Î lQÆ‡O\ò É∫=∞<£ ÉèÏ"åÅ#∞ QÆ∞iOz ~åã∞Î#fl K«O„ Œ‰õΩ =∞ èŒº =zÛ#=∂~°∞Ê#∞ K«∂¿ãÎ J «x J èŒºÜ«∞#O U™ê÷~ÚÖ’ LO^À ≥Å∞ã∞ÎOk. XHÍ<˘Hõ™êO„Ñ^•ÜÕ∞ «~° èÀ~°} K«O„ Œ =¸iÎ=∞ «fiOÖ’ ÉèÏQÆ=∞~ÚºOk. JO Œ∞=Å¡K«O„ Œ KåÖÏ q+Ü«∂ÅÖ’ «# K«∞@∂ì L#fl "åà◊§‰õΩ aè#flOQÍ PÖ’zOKÕ"å_»∞.D qaè#fl ÅHõΔ}O `å#∞ LitHõΔ‰õΩ =ºu~HõOQÍ #_çÑ≤# L Œº=∞OÖ’#∂,âßHÀ¯–"åO*\ì QÆ∞iOz ~åÜ«∞\OÖ’#∂, ã=∂[OÖ’ Z‰õΩ¯= ÉèÏQÆO =º‰õΩÎÅ∞_»|∞ƒÅ∞ "≥O@ Ñ¨_çáÈ`«∂ =ÙO>Ë `«#∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ "≥O@, „Ñ¨Hõ$u "≥O@Ñ_çáÈ=@OÖ’#∂ K«∂_»=K«∞Û. Ô~O_»∞ ŒâßÉÏÌÅ‰õΩÃÑ·QÍ HõΔ}O fiHõ ÖË‰õΩO_®<åºÜ«∞"å^Œ =$uÎÖ’ QÆ_çÑ≤# =ºH˜Î K«O„^Œ. `«# „áêH©ìã¨∞Ö’ Z‰õΩ¯=ÉèÏQÆOã=∞Ü«∂xfl Œo «∞ÅHÀãO, Ñ‘_ç «∞Å HÀãO "≥zÛOKå_»∞. K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’q[Ü«∞O™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ "ÕÅH˘kÌ ¿ÑrÅ∞ <À\òû ~åã∞‰õΩ<åfl_»∞. =O ŒÅH˘kÌÑÙãÎHÍÅ∞ u~°QÆ"Õâß_»∞.

1995 #∞O_ç K«O„ Œ‰õΩ P èŒ∞xHõ «Ñ@¡ =∞øeHõ „Ñâ◊flÅ∞ "≥Ú ŒÅÜ«∂º~Ú.P èŒ∞xHõ «Ö’ =∞#∞+μÅ∞ =º‰õΩÎÅ∞QÍ kQÆ*Ïi áÈ=\Ïxfl, _»ÉËƒ Jxfl qÅ∞=eflxˆ~ÌtOK«\Ïxfl K«O„^Œ ÉèíiOK«ÖËHõ áÈÜ«∂_»∞. P^èŒ∞xHõ`«Ö’ ÉèÏQÆOQÍ#∂,P èŒ∞xHõ «#∞ =∞iO « "ÕQÆ=O «O KÕ¿ã ÅHõΔºO`À<Õ =∂i¯ûã∞ì, Hõ=¸ºxã∞ìáêsìÅ∞ "å\˜ L Œº=∂Å∞ #_»∞ã¨∞Î<åflÜ«∞x #=∂‡_»∞. D #=∞‡HõOÖ’Oz=∂i¯û*Ïxfl ãOâ◊~ÚOz#ÑÊ\H© Early Marx ~°K«#Å Ñ@¡ =ÚYºOQÍ Eco-

nomic and Philosophical Manuscripts Ö’ HõxÑ≤OKÕ =∂~ü û Ñ@¡ K«O„ Œ‰õΩ„Ñ¨QÍ_è» #=∞‡HõO LO_Õk. Later Marx ~°K«#ÅÖ’, Ç≤ÏOã¨, „Ñ¨Hõ$ug∞^ŒPkèÑ «ºO <≥ÅH˘ÖËÊ ÅHõΔ}O KåÖÏ „Ñã∞Êù@OQÍ HõxÑ≤™êÎÜ«∞x K«O„ Œ #=∂‡_»∞.

40

PO„ èŒ Õâ◊OÖ’ WOHÍ JkèHÍ~°ÑÙ ~°∞z <å=∞=∂„ «OQÍ ‰õÄ_® K«qK«∂_»xHõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÅ∞ =ÚYºOQÍ =∂i¯ûã¨∞ì, Öˇxxã¨∞ì áêsìÅ∞ WÑ¨Ê\˜ˆH~å*Ïºx‰õΩO_Õ Jxfl J=ÅHõΔ}ÏÅ#∞ ãO «iOK«∞‰õΩ<åflÜ«∞x ÉèÏqOKå_»∞. P„Hõ=∞OÖ’ „Hõ=∞OQÍ Hõ=¸ºxã∞ì áêsìÅ L Œº=∂Å‰õΩ Œ∂~°"≥∞ÿ<å, áœ~°ÇÏ‰õΩ¯ÅL Œº=∞O`À =ÚYºOQÍ U.Ñ≤.ã≤.ZÖò.ã≤. HÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’KåÖÏ qãÎ$ «OQÍ ÑxKÕâß_»∞. lÖÏ¡ =∂~°∞=¸Å „áêO`åÅ‰õΩ ‰õÄ_® "≥o§|∂@HõÑÙ Z<£H“O@~°¡#∞ |Ç≤Ï~°æ «O KÕâß_»∞. PK«~°}Ï «‡Hõ „Hõ=∞OÖ’<Õ `å#∞J èŒºÜ«∞#O KÕã∞Î#fl J~åK«Hõ"å Œ ã≤ •úO « ãO|O èŒ ÑÙãÎHÍÅ∞ «##∞ „ÑÉèÏq «OKÕ™ê~Ú. âßHÀ¯ – "åO*\ì ÑÙãÎHõO ~åÜ«∞_»O =Å¡ D ÉèÏ"åÅ∞ XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ#ãÊ+ì «#∞ «#‰õΩ HõeyOKå~Ú. âßHÀ¯ – "åO*\ì ÑÙãÎHõO "≥Ú «ÎO J"≥∞iHÍ<åºÜ«∞=º=ã¨÷#∞ |Ç≤Ï~°æ`«O KÕ¿ã Ñ¨Ùã¨ÎHõO. Ç¨Ï‰õΩ¯Å q+¨Ü«∞OÖ’ q∞QÆ`åã=∂*ÏÅHõO>Ë ZO`À =ÚO Œ∞#fl@∞¡ „ÑKå~°O KÕã∞‰õΩ<Õ J"≥∞iHÍ ãfi~°∂ÑãfiÉèÏ"åÅ#∞ Õ@ ≥Å¡OKÕ¿ã ÑÙãÎHõO. ZÑC_À J"≥∞iHõ<£ ã=∂[OÖ’ [iy#XHõ ãOÑ¶∞@##∞ =∞# ã=∂*ÏxH ÑÓiÎ ™ê÷~ÚÖ’ q=iOK« QÆÅQÆ@O, P„Hõ=∞OÖ’ J"≥∞iHõ<£ ã=∂[OÖ’x ‰õΩ «O„`åÅ#∞ "≥Å¡_çOK«QÆÅQÆ@O JO «ã∞Å∞=Ù HÍ Œ∞. K«O„ Œ PÑxx KåÖÏ ã∞<åÜ«∞ãOQÍ KÕâß_»∞. "ÕÅH˘kÌ ¿ÑrÅ∞P ÑÙãÎHõO ~åÜ«∞@OHÀãO K«O„ Œ K«k"å_»∞. «#∞ KÕã∂Î L#fl J èŒºÜ«∞#O,«#x, «#`Àáê@∞ L#fl H˘O «=∞Ok q∞„ «∞Å#∞, ÇÏ‰õΩ¯Å åufiHõ « QÆ∞iOz

Ö’ «∞QÍ PÖ’zOKÕ@@∞¡ KÕÜ«∞_»O [iyOk. D ãÊ$ÇÏ`À «# q∞„ «∞Å`ÀHõeã≤ U.Ñ≤.ã≤.ZÖò.ã≤.H "≥Å∞ÑÅ Human Rights Forum U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH^•ifã≤Ok. •O\’¡ ÑxKÕ¿ã „Hõ=∞OÖ’ K«O„ Œ PÖ’K«#ÅÖ’ =∞øeHõ =∂~°∞ÊÅ∞KÀ@∞ KÕã¨∞HÀ=@O "≥Ú^ŒÖ~ÚºOk. =∞# ã¨=∂[OÖ’ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞QÍ„ÑKå~°OÖ’ =Ù#fl"å\H „¿Ñ~°}QÍ=Ù#fl áêâßÛ «º „ÑÑOK«ÑÙ qHÍã Ü«ÚQÆ (Age

of Enlightenment) PÖ’K«#Å QÆ∞iOz `«#∞ Ö’`«∞QÍ PÖ’zOK«@O„áê~°OaèOKå_»∞. „QÍOã‘ À "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì, P «~°∞"å « «#∞ K« Œ∞=Ù «∂ =zÛ#P èŒ∞xHÍO «~°"å Œ `åufi‰õΩÅ PÖ’K«#Å∞ «# ÉèÏ"åÖ’¡ XHÍ<˘Hõ Paradigm

Shift ‰õΩ ^•ifâß~Ú. ÇÏ‰õΩ¯Å QÆ∞iOz# ÕjÜ«∞ ÑÙ<å Œ∞Å∞ QÆ∞iOz, =∞#ã=∂[ÑÙ QÆ åxfl QÆ∞iOz =∞iO « Ö’ «∞QÍ PÖ’zOK«@O "≥Ú ŒÖ·Ok. DJ èŒºÜ«∞#O =∞# Õâ◊OÖ’ ÑxKÕã∞Î=Ù#fl Zh"ÀÅ ÅHΔÍºÅ ÃÑ·H ‰õÄ_® #_çzOk.=∞# Õâ◊OÖ’ Zh"ÀÅ∞ áêâßÛ «º „ÑÑOK«ÑÙ Ñ äŒHÍÅ#∞ ÅHΔÍºÅ#∞ ÕjÜ«∞OKÕ

41

P"≥∂kOÑ *Ë¿ãO Œ∞‰õΩ ÑxKÕã∞Î<åflÜ«∞h, JO Œ∞H "å\H Ford Foundation

ÖÏO\˜ ãÖã¨÷Å #∞Oz x^èŒ∞Å∞ JO^Œ∞`«∞<åflÜ«∞x `«#∞ KåÖÏ ã¨Ê+¨ìOQÍ„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. P „QÆÇ≤ÏOÑÙÖ’Oz 'Zh"ÀÅ Hõ äŒ— ÑÙãÎHõO~åâß_»∞. World Social

Forum H ãO|OkèOz# g∞\OQÆ∞Å∞ =∞# ~å„+ìOÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞#flÑC_»∞ ‰õÄ_®K«O„ Œ P HÍ~°ºHõÖÏáêÅ`À qÉèËkOz Œ∂~°OQÍ L<åfl_»∞. J~Ú Õ lÖÏ¡Ö’Z<£H“O@~° ¡‰ õΩ, áÈbãπ J}z"Õ`«‰ õΩ =ºuˆ~HõOQÍ [~°∞QÆ∞`«∂=Ù#flHÍ~°ºHõÖÏáêÅÖ’ K«∞~°∞QÍæ áêÖÁæ<åfl_»∞.

2005= ãÖII #∞Oz K«O„^Œ ^ÕjÜ«∞"≥∞ÿ# `åufiHõ ã≤^•úO`åÅ QÆ∞iOzK«^Œ=@O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. P K«^Œ∞=Ù =Å¡ `«#∞ JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞#=Ú‡`«∂=zÛ# ÉèÏ"åÖ’¡ H˘O`«ã¨_»eOÑ¨Ù HõxÑ≤OzOk. 2010 <å\˜H˜ Dã¨_»eOÑ¨Ù f„=™ê÷~ÚH˜ KÕi H˘xfl ãÖ„Ñ¨^•~ÚHõ ÉèÏ"åefl qâ◊fiã≤OK«_»O,PK«iOK«_»O ‰õÄ_® KÕã∂Î L<åfl_»∞. J~Ú Õ U q+Ü«∞=¸ Z=iflOz •K«ÖË Œ∞.«#∞ #q∞‡#^•x<Õ PK«iã∂Î rqã∂Î =KåÛ_»∞.

«#∞ =∞~°}OK«\ÏxH =ÚO Œ∞ P~_»∞ ãO= «û~åÅ∞QÍ K«O„ Œ „Ñ=ÚYáÈe+π ™ê=∂lHõâß„ãÎ"Õ «Î lQÆ‡O\ò É∫=∞<£ ~°K«#Å#∞ qãÎ$ «OQÍ K« Œ∞=Ù «∂=KåÛ_»∞. P^èŒ∞xHõ`« g∞^Œ É∫=∞<£ KÕã≤# qâı¡+¨}Å∞ K«O„^Œ#∞ qâı+ÖQÍPHõi¬OKå~Ú. =~°Î=∂# ã=∂[OÖ’ =º‰õΩÎÅ∞, ™ê=¸Ç≤ÏHõ « #∞Oz Œ∂~°"≥∞ÿH=ÅO qx=∞Ü«∞^•~°∞Å∞QÍ =∂~°\Ïxfl =ã∞Î qx=∞Ü«∞OÖ’ =∂„ «"Õ∞ =º‰õΩÎÅ∞QÆ∞iÎOÑÙ#∞ ≥K«∞Û‰õΩ<Õ „ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∞\Ïxfl QÆ∞iOz É∫=∞<£ KÕã≤# qâı¡+}Å∞K«O„ ŒÖ’ qâı+"≥∞ÿ# L`åûÇxfl xOáê~Ú. P L`åûÇÏOÖ’#∞Oz É∫=∞<£QÆ∞iOz XHõ Ñ¨Ùã¨ÎHõO ~åÜ«∂Åx PÖ’zOKå_»∞. JÖÏˆQ QÆ∞~°*Ï_»#∞ÑÙ#~°∂‡ÖÏºOHõ#O KÕã∂Î =∞~˘Hõ ÑÙãÎHõO~åÜ«∂Åx PÖ’zOKå_»∞. J=hflÑÓiÎKÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ J~°úO «~°OQÍ HÍº#û~ü ~°Hõ ã≤ «# rq`åxfl q∞OQã≤Ok.rqOz L#fl@¡~Ú`Õ `≥Å∞QÆ∞ ã¨=∂*ÏxH˜ K«O„^Œ K≥áêÊeû#, K≥Ñ¨ÊQÆey#q+Ü«∂Å∞ KåÖÏ L<åfl~Ú. J «x =∞~°}O, ã=∂*ÏxH =∂„ «"Õ∞ Ö’@∞HÍ Œ∞.Jk J`«x q∞„`«∞Å rq`åÖ’¡ XHÍ<˘Hõ JQÍ^è•xfl U~°ÊiÛOk. J`«#∞~åÜ«∞^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl "å\˜x ~åã≤ J`«x PÖ’K«#Å‰õΩ ~°∂ÑÖ W=fi@"Õ∞q∞„ «∞Å∞QÍ =∞#O KÕÜ«∞QÆeyOk.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9440408982

42

11. x`åº<Õfi+≤„á⁄ÃÑ¶ã~ü l. ÇÏ~°QÀáêÖò, ≥Å∞QÆ∞ : HõÖË‰õÄi „Ñ™ê £

QÆ∞O@∂~°∞ K«O„ ŒâıY~ü (KåÖÏ =∞Ok ¿ãflÇ≤Ï «∞Å∞, „¿Ñ=∞QÍ K«O„ Œ JxÑ≤Å∞K«∞ ‰õΩO\Ï~°∞) Ju z#fl =Ü«∞ã∞Ö’ rq «O #∞O_ç x„+¯q∞OKå_»∞.x"£∞û P=~°}Ö’ QÆ∞q∞QÆ∂_ç# ZO`À =∞Ok K«O„ Œ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, "å Œ#Å∞,QÆ∞}QÆ}Ïefl K«iÛOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.PÜ«∞# «Ñ#O`å rq « ™ê~åOâßxfl Hõ#∞Q˘#_»O.JO Œ∞HÀã"Õ∞ x~°O «~° J èŒºÜ«∞#jeQÍ ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ_®_»∞. PÜ«∞# « «fiâß„™êÎxflJ èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞. ™êÇ≤Ï`åºxfl J èŒºÜ«∞#OKÕâß_»∞. <åºÜ«∞âß„ãÎ „QÆO è•Å#∞J èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞. J «x "≥∞ Œ_»∞ x~°O «~°O J<Õfi+}Ö’<Õ LO_Õ Õ «ÑÊU<å_»∂ q~å=∞O Z~°∞QÆ Œ∞. ZÑC_»∂ U^ÀXHõ „Ñâ◊flK«∞@∂ì ^•xH ["å|∞Å∞"≥ Œ∞‰õΩ «∂ =ÙO_Õ"å_»∞. JO ÕHÍHõ «# q∞„ «∞Å#∞ ‰õÄ_® P „Ñ¨â◊fl"≥·Ñ¨Ù‰õΩÖÏH˘¯KÕÛ"å_»∞.

J «x`À [iy# ã∞n~°…"≥∞ÿ# K«~°ÛÖ’¡ XHõ™êi <Õ#∞ KåÖÏ Jeã≤áÈ~Úqã≤yáÈ~Ú#@∞¡QÍ JxÑ≤Oz WHõ K«~°Û KåÖË¡ J<åfl#∞. <Õ#∞ XHõ ã∂„fHõ~°}KÕ™êÎ#∞. „ÑÑOK«O ZO`À xiú+ì"≥∞ÿ#k. •xK«∞@∂ì L#fl [<åOQÆ=∞O`å Z<ÀflÉÏ èŒefl J#∞Éèíqã∞Î<åfl~°∞. P ÉÏ èŒefl `˘ÅyOK«\ÏxH =∞#O U^À XHõ\KÕÜ«∂e. Z=fiÔ~·<å ã~ U ≥·<å q+Ü«∞O =ÚO Œ∞‰õΩ =¿ãÎ ^•xH "≥#∞fl K«∂Ñ≤áêiáÈ‰õÄ_» Œ∞ J<Õ "å_»∞. K«O„ Œ TÇ"åkHÍ Œ∞. J «#∞ ÑxKÕã∞Î#flÑC_»∞<Õ#∞ ŒQÆæ~°QÍ K«∂âß#∞. ZO`À Hõ+ìÑ_Õ"å_»∞. «#∞ Wk <åºÜ«∞"≥∞ÿOk Jx#q∞‡ Õ ^•xHÀãO Zxfl HõëêìÖ·fl<å ÉèíiOKÕ"å_»∞.

zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã¨∞û ^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ LitHõΔÑ¨_ç# W^ŒÌ~°∞ ^Œo`«Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ =∞~°}tHõΔ#∞ «Ñ≤ÊOK«\ÏxH K«O„ Œ ZO « Jq„âßO «OQÍ, ~årÖËx

43

áÈ~å@O KÕâß_À <å‰õΩ ≥Å∞ã∞. J «#∞ q„âßOu fã∞HÀHõ, =∂Ö’ Z=ihq„â◊q∞OK«xÜ«∞ºHõ J «#∞ #_çÑ≤# XHõ J~°∞ ≥·# Hã∞ Wk. nxH ãO|OkèOzJ=ã~°"≥∞ÿ# „Ñu =ºHÎx <Õ#∞ Hõeâß#∞. "Õ∞=Ú _èçb¡Ö’x Hõ<åfl\ò ¿Ñ¡ãπÖ’ „Ñu=ºHÎx HõÅ∞ã∞Î#fl ã=∞Ü«∞OÖ’ J «#∞ =∂\Ï¡_ç# =∂@Å∞ WOHÍ QÆ∞~°∞Î<åfl~Ú.JÑC_»∞ K«O„ Œ ãÇÜ«∞OHÀãO ~À_»∞¤„ÑHõ *’ºu+μ¯xfl ãO„ÑkOK« =Åã≤OkQÍãÅÇ WKåÛ_»∞. Wk ÃÑ ŒÌ Ñ≤zÛÑx Jx <Õ#∞ JO@∞O_»QÍ _èçb¡Ö’x ZO`À=∞Okq.S.Ñ≤.Å∞ D *’ºu+μ¯_»∞ ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ *Ï «HÍÅ∞ K«∂Ñ≤OK«∞‰õΩO\Ï~°x"åiÖ’ Z=~À XHõ~°∞ =∞#‰õΩ LÑÜ≥∂QÆÑ_»QÆey#"å~°∞ D *’ºu+μ¯_ç •fi~åÑiK«Ü«∞O HÍ=K«∞Û#x "åºMÏºxOKå_»∞.

J`«x `«Ñ¨# K«∂ã≤ <Õ#∞ ZO`«QÍ<À Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂#∞. J^Õq^èŒOQÍK«∞O_»∂~°∞ TK«HÀ « Hã∞Ö’#∂ ZO`À «Ñ# Ñ_®¤_»∞. «=∞ Hã∞#∞ K«O„ ŒâıY~"åkOKåÅx K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å∞ UHõ„w=OQÍ x~°‚~ÚOK«∞HÀ=_»O J<Õk ZO`ÀQ˘ÑÊq+Ü«∞O. Jk J «x ‰õΩÅO <ÕÑ è•ºxfl K«∂ã≤ =∂„ «O HÍ Œ∞. Wk J@∞K«O„ ŒâıY~üH áœ~° ÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∂xH‰õÄ_® ZO`À Q“~°"åxfl ≥zÛÃÑ\Ïì~Ú.=∞Çâ◊HÎ=O «"≥∞ÿ# ‰õΩÖÏxH K≥Ok#"åiH =ºu~HõOQÍ #_çz# D Hã∞Ö’q[Ü«∞O ™êkèOK«_»O J<Õk KåÖÏ J~°∞ ≥·# q+Ü«∞O. Wk K«O„ Œ ÑxKÕ¿ãf~°∞. rq «O Ü≥ÚHõ =ÚYº"≥∞ÿ# JOâßÅxflO\Ö’#∂ W Õ q èŒOQÍ PÜ«∞#L<åfl_»∞.

ZO`À=∞Ok `«# =Ü«∞ã¨∞ Ü«Ú=‰õΩÖÏ¡QÍ<Õ K«O„^ŒâıY~ü `«# HÍÖËr~ÀAÖ’¡ ~å_çHõÖò ~å[H©Ü«∂Å"≥·ÑÙ PHõi¬ «∞_»Ü«∂º_»∞. J «#∞ ~å_çHõÖò q^•ºiúãOÑ¶∞O („Ñã∞Î «O x¿+kèOK«|_ç# q^•ºiú ãOÑ¶∞O) ãÉèí∞º_çQÍ =ÙO_Õ"å_»∞.„Ñ=ÚY =∂"À~Úã∞ì <Õ « P~¯‰õΩ =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï «∞_»∞. K«O„ Œ P~¯`À «#‰õΩ#fl™êxflÇ≤Ï`åºxfl QÆ∞iOz, J «x`À [iÑ≤# ã¨OÉèÏ+¨}Å#∞QÆ∞iOz ZÑ¨C_»∂QÆ∞~°∞ÎKÕã∞‰õΩ<Õ "å_»∞. JO ÕHÍ‰õΩO_® =~°=~°~å=Ù "≥Ú ŒÖ·# "åi`À #_çz#~å[H©Ü«∞ tHõΔ}Ï «~°QÆ «∞Å#∞ QÆ∞iOz ‰õÄ_® K≥¿ÑÊ"å_»∞.P «~åfi « K«O„ ŒPO„ èŒ„Ñ Õâò áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O ãÉèí∞º_»∞QÍ#∂, J#O «~°O QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡HÍ~°º Œi≈QÍ#∂ ÑxKÕâß_»∞. "åãÎ"åxH QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡ âßY ZO`À K«∞~°∞ÔH·#k.Jk áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∞O Ñi äŒ∞Å#∞ ^•\ ÑxKÕã≤Ok. QÆ∞O@∂~°∞âßY

44

ZO « K«∞~°∞‰õΩQÍ ÑxKÕã≤O ŒO>Ë lÖÏ¡Ö’x ÉÏkè «∞ÅO Œ~°∂ «=∞H ã=∞ãº=zÛ<å áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O lÖÏ¡ âßY ŒQÆæ~°‰õΩ ÑiÔQ «∞Î‰õΩ "≥àı§"å~°∞. PâßYZO`« K«∞~°∞QÍæ Ñ¨xKÕã¨∞ÎO_»@O=Å# áÈbã¨∞Å ^Œ$+≤ì ^•xÃÑ·# Ñ¨_çOk.JO`ÕQÍ‰õΩO_® ãÖÑ¶¨∞ã¨Éèí∞ºÅ#∞ áÈbã¨∞Å∞ ÅHõΔºOQÍ ZOK«∞HÀ=_®xH˜HÍ~°}"≥∞ÿOk. Z<Àfl ™ê~°∞¡ L„kHõÎÑïã≤÷`«∞Å∞ <≥ÅH˘<åfl~Ú. ãÖÑ¶¨∞ã¨Éèí∞ºÅˆHΔ=∂xflQÆ∞iOz =ÚYºOQÍ K«O„^Œ ˆHΔ=∞O QÆ∞iOz "Õ∞"≥∞O`À PO^Àà◊#K≥O^Õ"åà◊§O. J`«x WO\˜ Z^Œ∞~°∞QÍ x~°ã¨# „Ñ¨^Œ~°≈#Å∞ [iÑ≤ J`«xH˜=ºuˆ~HõOQÍ x<å^•Å∞ WKÕÛ"å~°∞. P Éˇ^ŒiOÑ¨ÙÅxflO\˜x Z^Œ∞~˘¯#flè≥·~°º=O «∞_≥·# K«O„ Œ#∞ "Õ∞O K«∂âßO. K«O„ Œ ÖÏO\ =º‰õΩÎezÛ# è≥·~°ºO,

ÃÑOá⁄OkOz# „Ñu+ìÖË áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∂xH *ÏfÜ«∞ ™ê÷~Ú QÆ∞iÎOÑÙ#∞fã¨∞‰õΩ=zÛOk.

áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O #∞O_ç =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ q_çáÈ~Ú#ÑC_»∞K«O„ Œ ÉÏÅQÀáêÖò À, «# q∞„ «∞Å`À Hõeã≤ ÑxKÕâß_»∞. P «~åfi « K«O„ ŒP^èŒ∞xHõ`«Ñ¨@¡ f„="≥∞ÿ# =ºuˆ~Hõ`«#∞ ÃÑOK«∞H˘<åfl_»∞. JO^Œ∞Ö’ =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å ÉèÏ=# ‰õÄ_® LOk. P «~åfi « K«O„ Œ P èŒ∞xHÍ#O «~° ÉèÏ"åÅ"≥·ÑÙPHõi¬ «∞_»Ü«∂º_»∞. K«O„ ŒÖ’ =zÛ# D =∂~°∞Ê =∂ JO Œsfl ZO «QÍ<À Pâ◊Û~°ºÑizOk. =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å ÉèÏ=# ‰õÄ_® ™ê„=∂[º"å Œ Z*O_®Ö’ ÉèÏQÆ"Õ∞#x=∞#O‰õÄ_® `≥e™È`≥eÜ«∞HÀ P ‰õΩ„@Ö’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ =∞ø`«∞<åfl=∞xq=∞i≈OKÕ"å_»∞. D q+Ü«∞OÃÑ·# =∂ =∞ èŒº Z<Àfl ™ê~°∞¡ "å^ÀÑ"å^•Å∞[iQÍ~Ú. D Œâ◊Ö’<Õ K«O„ Œ ZO`À=∞Ok « «Îfi"Õ «ÎÅÑ@¡ H˘ «ÎÉèÏ"åÅÑ@¡PHõi¬ «∞_»Ü«∂º_»∞. "Õ∞=Ú WO «=~°‰õΩ qx Z~°∞QÆx « «fi"Õ «ÎÅ#∞QÆ∞iOz=∂Hq∞ ≥eÜ«∞x JOâßÅ#∞ QÆ∞iOz PÜ«∞# K≥¿ÑÊ"å_»∞. P èŒ∞xHõ «#∞OzÉ·@Ñ_»_®xH =∞m§ ãO„Ñ^•Ü«∞ ÉèÏ"åÖ’¡H "≥àÏ§Åx PÜ«∞# J#∞‰õΩ<åfl_»∞.J «x rq «O J «x PK«~°}#∞ K«∂ã≤ "Õ∞=Ú Pâ◊Û~°ºO «~åfi « Pâ◊Û~åºxflá⁄O Õ"åà◊§O. J «x "≥∞ Œ_»∞ ≥eq ZO`À *Ï#=O «"≥∞ÿ# Œx "Õ∞=Ú JO Œ~°OUHõ„w=OQÍ JOwHõiOKÕ"åà◊§O. âßHÀ¯–"åO*\ìÅ Hã∞ q+Ü«∞OÖ’ PÜ«∞#KÕã≤# ÑïjÅ#Å∞ "åºYºÅ∞ <åQÆiHõ`«‰õΩ ãÖ|OkèOz#, J^Õq^èŒOQÍ<åºÜ«∞âß„™êÎxH˜ ãÖ|OkèOz# JOâßÅ#∞ xÅn¿ã =∞øeHõ"≥∞ÿ# „Ñ¨â◊flÅ∞.

45

ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ Pã≤Ü«∂ ™È+Öò á¶È~°"£∞ ãÉèíÅ∞ [iy#ÑC_»∞ Z<£.l.F.ÅJãÅ∞ ãfiÉèÏ"åxfl q=iã∂Î PÜ«∞# ~åã≤# ÑÙãÎHõO ZO`À q"å^•ãÊ ŒOJ~ÚºOk. =∞#O #_»∞ã∞Î#fl HÍÅO ZO`À H¡+ì"≥∞ÿ#k. ^•xH ãO|OkèOz#=∞Å∞ÑÙÅ∞, ZQÆ∞_»∞kQÆ∞_»∞Å#∞ QÆ∞iOz PÜ«∞# =∂\Ï¡_®~°∞. "Õ∞ èÀãOÑ¶∞~°¬}J<Õk „Ñã∞Î «O å=Ú rqã∞Î#fl HÍÅOÖ’HÍHõ Éèíq+º «∞Î QÆ∞iOz PÖ’zOKÕk.x~°∞Ì+ìOQÍ ^•xÑÜ«∞#O Z@∞"≥·áÈ ãiQÍæ Z=iH© ≥eÜ«∞ Œ∞.

K«O„ ŒÑ@¡ „Ñ[Å∞ Z‰õΩ¯=QÍ PHõi¬ «∞Å∞ HÍ=\ÏxH =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°}OJ`«x x*Ï~Úu. J`«<À ¡ U=∂„` «O HÍÑ ¨@ºOÖË^ Œ∞ . Z@∞=O\˜"≥#∞HõO*Ï"ÕÜ«∞‰õΩO_® `«# "Õ∞^èÀÑ¨~°"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å QÆ∞iOz PÜ«∞#K«iÛOKÕ"å_»∞. =ºHÎQÆ «OQÍ PÜ«∞# ZO`À Pf‡Ü«∞"≥∞ÿ# ¿ãflÇ≤Ï «∞_»∞. <Õ#∞QÆ∞O@∂~°∞ "≥o§#Ñ¨C_»ÖÏ¡ <å ã¨ÉèíÅxflO\˜H˜ J «#∞ Ç¨[~°ÜÕ∞º"å_»∞. <åJaè„áêÜ«∂Å`À J «xH Zxfl qÉèË •Å∞ L#flÑÊ\H© ãÉèí‰õΩ =∂„ «O =KÕÛ"å_»∞.ZÑ¨C_»∂ `«#`À<Õ LO_»=∞x |Å=O`«ÃÑ>Ëì"å_»∞. QÆO@Å`«~°|_ç "Õ∞=Ú=∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∂ QÆ_ç¿Ñ"åà◊§O. J «xÖ’x D =∞OzQÆ∞}"Õ∞ ã=∂*OÖ’xqaè#fl=~åæÅH K≥Ok#"åix J «xH ¿ãflÇ≤Ï «∞Å∞QÍ =∞ezOk.

K«O„ Œ‰õΩ ZO`À JkfifÜ«∞"≥∞ÿ#, L^•~°"≥∞ÿ# Jaè#O Œ#Å∞ JO^•~Ú."å\˜#OkOz# =ºH˜Î Z=~ÀHÍ^Œ∞. Q˘Ñ¨Ê =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_≥·#Hõ#fla~å<£. <Õ#∞ K«O„^Œx z=i™êi K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ J`«#∞ `«# â◊s~åxflP=Ç≤ÏOz# "åºkè À Ü«Ú ŒúO KÕã∞Î<åfl_»∞. J «x JO Œ"≥∞ÿ#, qâßÅ"≥∞ÿ#<Õ„`åÅ∞ =∞iO «QÍ qáêÊ~å~Ú. JÑ¨C_»∞ K«O„ Œ =∞~˘Hõ"å Œ#‰õΩ ã≤ ŒúOQÍL<åfl_»x |Çïâß P "å Œ# =∞$ «∞º=Ù QÆ∞iOKÕ#x <å‰õΩ JxÑ≤OzOk. «#‰õΩZO`«QÍ<À P`«‡qâßfiã¨O LOkHÍ|\˜ì `«# "åºkè`À áÈ~å_®Åx <Õ#∞K≥Ñ≤Ê#ÑC_»∞ J «#∞ z~°∞#=Ùfi #"åfi_»∞. J «x #=ÙfiÖ’ ãOÑÓ~°‚"≥∞ÿ# rq «OLOk. P z~°∞#=Ùfi ZO`À ãÇÏ[OQÍ LOk. J «x z=i HõΔ}ÏÖ’¡‰õÄ_®r=O `˘}HãÖÏ_»∞ «∂<Õ LOk. J «x PHõã≤‡Hõ qëê ŒHõ~°"≥∞ÿ# =∞~°}O XHõQÍ_è»"≥∞ÿ# J èŒºÜ«∞# Ñ~°OÑ~°‰õΩ r=# "åãÎqHõ J<Õfi+}‰õΩ «∞kÑÅ∞‰õΩÖÏ¡QÍL<åfl~Ú.

Y

46

12. JO Œ"≥∞ÿ# Jã=∂ÑHõ "åHõºO, K«O„ ŒâıY~üÔH. Nx"åãπ

ˆH#û~ü HõO>ˇ Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ#k ‰õΩ+¨μª JO\Ï_»∞ JÖˇQÍ˚O_»~ü ™Èe˚xuû<£P`«‡Hõ^äŒ<å`«‡Hõ #=Å 'ˆH#û~ü "å~ü¤—Ö’x Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_»∞ H˘™êÎQ˘¡`˘"£.J\Ï¡JO\Ï_»∞ HÍh, `«# ^Œ$+≤ìÖ’ J`«ºO`« ^Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ#^≥·# ™ÈqÜ«∞\ò=º=ã÷#∞ H#û~ü À<Õ áÈÅ∞™êÎ_»∞. ''=∞x+≤H H#û~ü ‰õΩ~°∞ÑÙ "≥Úe¿ãÎ K«zÛáÈ`å_»∞.=∞i XO\xO_® ÖË|~ü HOÑÙÅ∞, „Ñ"å™êÅ∞ "≥ÚÅ∞ã∞Î#fl Õâ◊O U=∞=Ù «∞Ok?——Jx J «#∞ „Ñtfl™êÎ_»∞.

'‰õΩ+μª =º=ã÷— J#fl =∂@ kQÆO|~° Hõ=ÙÅk. U=yOÑÙ#∞, =ºu~Hõ «#∞„ÑHõ\OK«_®xH qÅ∞=Å K«~°Û ÖË‰õΩO_® "≥QÆ@∞ =∂@Å<Õ "å_®Å<Õ èÀ~°}"åà◊¡k. HõO\H XO\H J„Ñ≤Ü«∞OQÍ HõxÑ≤OKÕ ŒÜ«∞hÜ«∞"≥∞ÿ# [ÉËƒ «ÑÊ,=º=ã÷Ö’ L#fl Œ∞~å‡~°æO ‰õΩ+μªÖ’ ÖË Œ∞. Ñ Œ„ÑÜ≥∂QÍÖ’¡ Ñ\ìOÑÙÅ∞#fl qÑ¡=~°K«~Ú «Å∞ ãÇÏ[OQÍ<Õ =º=ã÷‰õΩ '‰õΩ+μª— qâı+}Ïxfl W+ìÑ_»ÖË Œ∞. ^ÀÑ≤_ç=º=ã¨ ÷ =O\˜ =∂@Å<Õ "å~°∞ LÑ¨Ü≥∂yOKÕ"å~°∞. K≥~°|O_»~åA=∞~°}â◊Ü«∞ºg∞^Œ L#flÑ¨C_»∞ =∂„`«O ˆH#û~ü =º=ã¨÷ J#fl=∂@ `«~°K«∞qxÑ≤OzOk. =º=ã÷ À#∂, H#û~ü À#∂ áÈ~å_ç# XHõ HõqÜ≥∂ èŒ∞_»∞ P Ô~O\=∞ è•º áÈeHõ#∞ ™êkèOKå_»∞.

PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò „Ñ¨Éèí∞`«fiO ÃÑ\˜ì# Ç≤ÏO™ê, ˆH#û~ü "åºnè [q∞eQÍK≥~°|O_»~åA#∞ Hõ|oOz#ÑC_»∞ J «xOHÍ Ü«Ú=‰õΩ_Õ. P =Ü«∞ã∞Ö’ JO «\[|∞ƒ ~å=_»O HÍh, JãÅ∞ H#û~ü "åºkè„QÆã∞ÎÅ∞ «~°K«∞ `å~°ãÑ_»_»O HÍhJÑÊ\H J~°∞ Õ. „¿Ñ=∞Hõ äŒÅ ã≤x=∂Ö’¡<Õ H#û~ü ¿Ñ~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ qxÑ≤OKÕk.JÑÊ\H© WÑÊ\H© |Ü«∞@Ñ_»_»O Z‰õΩ¯"≥·O^À, "åºkè"åºÑ≤Î Z‰õΩ¯"≥·O^À HÍh

47

^Õâ◊"Õ∞ ÃÑ^ŒÌ ˆH#û~ü"å~ü¤ÖÏQÍ JxÑ≤™ÈÎOk. É’Öˇ_»∞ rq`«O L#fl"åix,JO^Œ∞Ö’#∂ rq`ÕK«Ûù Hõey#"åix, [#OHÀã¨O |`«Hõ_»OÖ’<Õ ¿ãfiK«Ûù#∞Y~°∞ÛKÕ¿ã"åix "≥kH "≥kH „_À<£ ^•_»∞Å∞ KÕã≤ =∞s H#û~ü K«OÑÙ`ÀOk.Q˘„Ô~áê\ #~O„ Œ<å ä£, ÔHZ<£"≥· Ñ «O[e, K«O„ ŒN, |∞„~å ~å=ÚÅ∞... *Ïa`åKåÖÏ ÃÑ ŒÌk. WÑC_»∞ `å*ÏQÍ a. K«O„ ŒâıY~ü.

Ñ¨~åº=~°}"Õ «Î _Ò<£@∞ Z~üÎ ã¨Oáê Œ‰õΩ_»∞ J~Ú# JxÖò JQÆ~åfiÖòeOá¶È=∂ J<Õ XHõ J~°∞ ≥·# H#û~üÉÏi# Ñ_ç, ^•x`À áÈ~å_»∞ «∞#flÑC_»∞Ç≤ÏO Œ∂ Ñ„uHõÖ’ XHõ "åºãO ~åâß~°∞. HO„ Œ =∞O„u "≥∂ÇÏ#‰õΩ=∂~° =∞OQÆà◊O=∞~°}ÏxH PãÊ„ «∞Å<À, "≥· Œ∞ºÅ<À xOkOK«_»O HÍ Œ∞, H#û~ü"åºkèx PÅHõΔºOKÕã∞Î#fl „ÑÉèí∞`åfixfl É’#∞Ö’ xÅÉ\ÏìÅx JxÖò JQÆ~åfiÖò J<åfl~°∞. _èçb¡=∞Ç#QÆ~°OÖ’x HÍÅ∞+º=¸ HÍÅ∞+ºHÍ~°Hõ r=#q è•<åÖË H#û~ü‰õΩ uO_çÃÑ_»∞ «∞<åflÜ«∞x PÜ«∞# P~ÀÑ≤OKå~°∞. zH «ûÅ g∞ Œ HÍ Œ∞, =¸ÖÏÅ g∞ ŒQÆ∞iÃÑ@ì=∞x HÀ~å_»∞. ÇÏ‰õΩ¯Å <åºÜ«∞"åk, ~°K«~Ú « J~Ú# K«O„ ŒâıY~ü‰õÄ_® XHõ J~°∞ ≥·# ~°HõO H#û~ü ™ÈH, J~°÷O «~°OQÍ K«xáÈÜ«∂~°∞ HÍh, DQÆO_»O QÆ_çz LO>Ë, H#û~ü q[$OÉèí} "≥#∞Hõ L#fl P èŒ∞xHõ « ‰õΩ„@#∞ Kå\K≥¿ÑÊ"å~°∞. JO`å „Ñ¨Hõ$u|^ŒúOQÍ [iyO^Œx, =∞# KÕuÖ’ Ug∞ ÖË^ŒxJxÑ≤ã∞ÎOk HÍh, D ~åK«ÑÙO_»∞ "≥#∞Hõ K«i„ «QÆ=∞#OÖ’ =∞#∞+μÅ∞ "Õã≤#«Ñ¨Ê@_»∞QÆ∞Å∞, Jaè=$kú „Hõ=∞OÖ’ Ñ¨_ç# «Ñ¨C@_»∞QÆ∞Å∞, ™êfi~°÷OÖÏÉèíO

HõÅQÆÅã≤# áêÅ#Å qHõ$ «q è•<åÅ∞ L<åflÜ«∞x J~°÷=∞=Ù «∂<Õ LOk. D[|∞ƒÅHõΔ}O J~Ú# J™ê è•~°} Hõ}ÏÅ JxÜ«∞ « =$kúH˜ =¸ÅHÍ~°}OUq∞\’ âß„ã¨Îq*Ï˝<åxH˜ WÑ¨Ê\˜H© J~°÷O HÍ=_»O ÖË^Œ∞. D "åºkè =$kúH˜=º=™ê÷QÆ « HÍ~°}ÏÅ∞ =∂„ «O ™ê=∂lHõâß„™êÎÅ‰õΩ ≥Å∞ã∞. "≥Ú Œ\k ≥e¿ãÎzH «û‰õΩ =∂~°æO ^˘~°∞‰õΩ «∞Ok. Ô~O_Àk ≥eã≤<å KÕÜ«∞QÆeyOk «‰õΩ¯=.

Z<Àfl xÑCÅ QÆ∞O_®Å#∞ •@∞‰õΩx =zÛ, =¸ÅO ≥eÜ«∞x ÑÙ@ì‰õΩ~°∞ÑÙKÕuÖ’ F_çáÈÜ«∂_»∞ K«O„ ŒâıY~ü. =∞# ã¨=∂[OÖ’ ‰õΩÅO J#flk ˆH#û~üHõO>, ãHõÅ =∞ÇÏ=∂‡~°∞Å HõO> Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ# "åºkè. •xfl [~ÚOz#"å_»∞K«O„ ŒâıY~ü. Œo « L Œº=∞ „âı}∞Åhfl J «x ã‡$ux QÆ∞O_≥Å‰õΩ J Œ∞Ì‰õΩxx"åà◊√ÅiÊã∞Î<åfl~Ú. ãHõÅ ~°∞QÆ‡ «Å HõO> z„ «Ç≤ÏO™ê «‡Hõ"≥∞ÿ#k ~å[ºÇ≤ÏOã.

48

Y

^•xfl ZkiOz# "å_»∞ K«O„^ŒâıY~ü. áêuˆHà◊¡ H˜O^Œ@ ~å_çHõÖò q^•ºi÷QÍL#flÑ¨Ê\˜ #∞Oz *Ï[fiÅº=∂#"≥∞ÿ#, ã¨$[<å`«‡Hõ"≥∞ÿ# „Ñ¨*Ïrq`«OÖ’L#fl"å_»∞. ÇÏ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ, <åºÜ«∞"åkQÍ =º=ã÷ ‰õΩ «~å¯xfl J=QÆ «OKÕã¨∞‰õΩ#fl"å_»∞. ã¨HõÅ „Ñ¨*Ï™êfiq∞Hõ L^Œº=∂Å∂ J`«x ™êÇ¨ÏK«~åºxflãq#Ü«∞OQÍ ã‡iOK«∞‰õΩO@∞<åfl~Ú.

K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞Å Ñ¨HΔÍ# z=i^•HÍ áÈ~å_ç#"å_»∞. ã¨=∂[Ñ¨Ù™ê#∞Éèí∂u ÅaèOK«x zÅHõÅ∂i¿Ñ@ xOk «∞Å ÑHΔÍ# LitHõΔ ~° Œ∞Ì HÀãOL Œºq∞Oz#"å_»∞. âßHÀ¯, "åO*\ìx q™êÎ~°OQÍ ÑiK«Ü«∞O KÕã≤#"å_»∞. PJ#∞Éèí"åÅ#∞, PK«~°}#∞ x~åHõiOK« ‰õΩO_®<Õ "≥∂ã∞‰õΩ=zÛ# P èŒ∞xHõ « –ÉèÏ~°fÜ«∞ ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ *Ï˝<åxfl, ¿ÇÏ`«∞=Ù#∞, qâßfi™êÅ#∞ Z\Ï¡ ÉèíQÆflOKÕã≤O^Œ<Õ zO`«#Ö’H˜ kQÍ_»∞. P^èŒ∞xHõ Ç¨Ï‰õΩ¯Å ÉèÏ=# ™ê÷#OÖ’Ñ¨~ °OÑ¨~åQÆ` «" ≥∞ ÿ# J#∞|O^è Œ ÉèÏ=##∞ ã‘fiH õiOKå_»∞. áêâßÛ`«º¿ÇÏ «∞*Ï<À ŒÜ«∞O (Z<£Ö·><£"≥∞O\ò) =∞# Õâßxfl ZO «QÍ ã~°fi<åâ◊#O KÕã≤O^À~åÜ«∂Åx «Ñ≤OKå_»∞. PiáÈ=_®xH Ô~O_»∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ =ÚO Œ∞#∞Oz,`«##∞ HõÅ=_®xH˜ =zÛ# q∞„`«∞Å`À Hõ<åº â◊√Å¯OÖ’x =∞^èŒ∞~°"å}˜H˜„¿Ñ~°}x, ^Õ=^•ã‘Å#∞ ã¨Oã¨¯iOKåÅ<Õ QÆ∞~°*Ï_» P^èŒ∞xHõ`å ÉèÏ=#xK«iÛOKå_»∞. #ÅÉè· ˘q∞‡ Õà◊¡H PyáÈ~Ú# J «x rq «O H˘#™êyLO>Ë, D*Ï# „ÑÜ«∂}O ZO « •HÍ "≥àı¡ À ≥eÜ«∞ Œ∞ HÍh, J «#∞ «ÑÊxãiQÍ H˘xfl„Ñâ◊flÅ#∞ =ke"≥àÏ¡_»∞. q∞„ «∞Å‰õΩ KåÖÏ<Õ ÇÏŸ"£∞=~ü WzÛ "≥àÏ¡_»∞.

H#û~ü‰õΩ ˘O Œ~°Ö’<Õ "ÕHû<£Ö’, =∞O Œ∞Ö’ Hõ#∞HÀ¯=K«∞Û. Pâ◊Û~°º "Õ∞g∞ÖË Œ∞. =∞$ «∞º=Ù |Çïâß JÑC_»∞ =∞~À "åÇ≤ÏHõ#∞ "≥ Œ∞‰õΩ¯O@∞Ok. Ñ≤_»∞H©aÜ«∂ºxH © H õÖ’xÜ«∞e["£∞ =∞O„` «O Ñ ¨xH ˜~åH õáÈ=K«∞Û . HÍh,=O^•Ô~O_»∞=O ŒÖËà◊¡ =∞# „ÑÜ«∂}OÖ’ ZHõ _À U^À á⁄~°áê@∞ [iyOk.H˘O « "≥#‰õΩ¯ "≥o¡ ãiK«∂ã∞ HÀ=_»O, ãiKÕã∞HÀ=_»O «ÑÊxãi. â◊s~°OÖ’<ÕHÍ Œ∞, =∞~ ~°OQÆOÖ’ J~Ú<å J Œ∞ÑÙ ÖË‰õΩO_® [iQ =$kú ÃÑ ŒÌ [|∞ƒ.QÆ∞iÎ •Ì=∂?

Pk"å~°O, PO„ èŒ*’ºu ™œ[#ºO`À

49

13. „Ñâ◊fl¿+H±£ Hõs=ÚÖÏ¡

rq «O„Ñâ◊flQÍ =∞Åz#"å_»∞„Ñâ◊flQÍ qÅÑ≤Oz#"å_»∞z\Ï~°∞H˘=∞‡ #∞O_çzÅ∞ÔH· ZyiáÈÜ«∂_»∞á¶êã≤[O LiH˘Ü«∞ºÅÃÑ·„Ñâ◊flÅ [_ç"å<≥· ‰õΩiã≤#"å_»∞HÍÅO HÍ@∞‰õΩHõ#∞=∞~°∞QÆÜ«∂º_»∞WHõ =∂ gÑÙÅ "≥#∞Hõ«KåÛ_»∞ «∞#fl Li`åà◊§#∞

„Ñ¨tflOKÕ^≥=~°∞?=∞#∞+μÅ∞„Ñâ◊flÅ∞ HÍÖËx KÀ@„Ñâ◊flÅ∞QÍ q∞QÆÅx KÀ@XHõ „Ñâ◊flWÖÏ ~åeáÈ=_»O=∂ Éèíq+º «∞Î‰õΩXHõ „Ñâıfl Hõ •!

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9441502990

50

14. ÇÏ‰õΩ¯Å âıY~°∞_»∞!EÅ∂~°∞ Q“sâ◊OHõ~ü, J èŒº‰õΔΩÅ∞, ≥ÅOQÍ} ~°K«~Ú «Å "ÕkH õ

J «_»∞ ÇÏ‰õΩ¯Å ÑO@‰õΩ HÍÑÖÏ^•~°∞_»∞

T~°∞|Ü«∞@ =¸Å∞QÆ∞Å#∞

LKèåfiã xâßfiã KÕã∞‰õΩ#fl"å_»∞

WO\ =ÚOy@ JÅ∞¡‰õΩ#fl ÑOkiÖÏ

QÍ|∞HÍ_» K≥O|∞ÖÏQÍ

hà◊¡ÉÏ~Ú yÅHõÖÏQÍ

ÇÏ‰õΩ¯Å ™ê~° ä≥· ™êy<À_»∞

HÍÅO`À HõÅã≤ #Å∞QÆ∞i`À <å~åÜ«∞} HÍ Œ∞

HÍÖÏxfl [~Úã∂Î ÇÏ‰õΩ¯Å *O_®QÍ Ô~ÑÔ~ÑÖÏ_ç<À_»∞

ÑÙ@∞ìHõ#∞, Kå=Ù#∞, Lix, | «∞‰õΩ#∞

XHõ \QÍ K«∂ã≤# ÇÏ‰õΩ¯Å Ü≥∂ èŒ∞_»∞

«e¡ ãÎ#ºO HÀãO a_»¤ HõO~îåxflzÛ

J„QÆ=~°‚ HÀ@efl <åºÜ«∞| ŒúOQÍ ‰õÄeÛ<À_»∞

èŒ~°‡HÍ\Ï u~°QÆ|_»∞ «∞#flÑC_»∞

<åºÜ«∂xfl ã=∞OQÍ H˘ez Œo «∞Å‰õΩ ÑOz<À_»∞

Õâ◊ ÕâßÅ#∞ ãkq<À_®HÍÅ=∂<åefl H˘ez<À_®Z~°∞ÑÙ#∞, #Å∞ÑÙ#∞ XO\H ~åã∞‰õΩx

51

=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å J=Ú‡Åá⁄kQÍ =∂i<À_®á⁄ Œ∞Ì#∞ ÇÏ‰õΩ¯QÍ á⁄_çÑ≤OzL Œº=∞ ã∂s_»∞QÍ JãÎq∞Oz<À_®K«O„ Œ... F L_»∞=Ú Ñ@∞ìK«∞O_»∂~°∞Å∞ QÍÜ«∂Ö· ãÅ∞ÑÙ «∞#flÑC_»ÖÏ¡K«O„ Œ JHõ _» "≥∞~°∞ã∞ÎO\Ï_»∞Li ~° Œ∞Ì#∞ HÀ~°∞ «∞#flÑC_»ÖÏ¡<åºÜ«∞HõO~î°"≥∞ÿ L~°∞=Ú «∞O\Ï_»∞J «_˘Hõ *Ï#ãO„ ŒOŒiKÕ~°ÖËx "åiH, Pã~åÖËx J<åfl~°∞ÎÅ‰õΩ

K«O„ Œ.. F~°HõΔ} Hõ=K«O'Z~°∞Hõ—QÆÅ K«O„ Œ∞Å#∞ Hõ#_®xH HÍÅ=ÚO Œ#∞‰õΩO\Ï!„Ñu QÆ_»Ñ ŒQÆæ~° K«O„ Œ.. F „Ñâ◊flÅ "≥ÚÔH· "≥ÚÅ∞ã∂Î<Õ LO\Ï_»∞K«O„ Œ JO>Ë...ÇÏ‰õΩ¯Å<Õ „ÑtflOz# ÇÏ‰õΩ¯, qÅ∞"≥·# =∂@Å =ÚÖ¡Õ<≥·fl<å «i¯OKÕ@ÑC_»∞... f~°∞ÊÅ∞ K≥¿ÑÊ@ÑC_»∞

K«O„ Œ#∞ K«i„ « «Å∞ã∞‰õΩO@k.~°K«~Ú « ÃãÖò : 9440169896

Y

52

15. "≥O@=K«∞Û# Œ Õ Ü«∞â◊ã∞û...a. â◊âßOH±

'J#fl^Œ=Ú‡Å∞#∞, PÅ∞a_»¤Å∞#∞, Hõ#fl `«e¡^ŒO„_»∞Å∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞,|O èŒ∞=ÙÅ∞ "≥O@~å~°∞ «∞k<£. "≥O@=K«∞Û #k J Õ Ü«∞â◊ã∞û. J Õã «º=Ú.ã≤÷~°"≥∞ÿ ãOÑ ŒÖÅ¡ "≥O@ XHõ su<£ ™êy~å=Ù. UiH UãiH U áê\ qkèOK≥<Àqkè. J^Õ J=â◊º„áêÑ¨ÎO|∞— J<Õ Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ <å@HõOÖ’x Ñ¨^Œº=Ú <å#flZ‰õΩ¯=QÍ qO@∂ «#‡Ü«∞ «fiO á⁄O Õ"å_»∞. J Õ rq « ã «ºOQÍ QÆ∞iÎOz#JuH˘kÌ=∞OkÖ’ <å#fl XHõ_»∞. P Ñ ŒºO J~å÷<ÕflHÍHõ •x ÉèÏ=™ê~åxfl ‰õÄ_®ÑÓiÎQÍ J=QÆ «O KÕã∞‰õΩ#fl =ºHÎ PÜ«∞#. ãOÑ Œ#∞ QÆ_ç¤áÈK« À ã=∂#OQÍÉèÏqOz x["≥∞ÿ# ãOÑ Œ J#QÍ '*Ï#O— Jx <å‰õΩ ZÑC_»∂ K≥ÑÙÎO_Õ"å_»∞.Pã∞ÎÅ∞ =∂#= ãO|O è•Å‰õΩ J=~À è•Å∞ J<Õ L ÕÌâ◊O Hõey# =ºHÎ PÜ«∞#.ã=∂[ Ç≤Ï «=Ú HÀ~ =º‰õΩÎÅ∞ ZO Œ~°∞<åfl ™ê=∂lHõ ã=∞ãºÅ Ñ@¡ PÜ«∞#^Œ$HõÊ^ä ŒO KåÖÏ aè#flOQÍ LO_Õk. ã¨=∞ã¨ºÅ =¸Å HÍ~°}ÏÅ#∞J<Õfi+≤OK«_»OÖ’ PÜ«∞# x=∞QÆflO JÜÕ∞º"å_»∞. P èŒ∞xHõ «#∞ Jxfl ã=∞ãºÅ‰õΩ=¸Å HÍ~°}OQÍ QÆ∞iÎOz# =ºHÎ PÜ«∞#. P èŒ∞xHõ « =∂#=Ù_çfl „ÑHõ$u #∞Oz^Œ∂~°O KÕã≤ =∞x+≤x XHõ qxÜ≥∂QÆ ^•~°∞xQÍ =∂iÛ"Õã≤O^Œx PÜ«∞#ÉÏ èŒÑ_»∞ «∞O_Õ "å_»∞. =∂#= ãOÉO è•Å#∞ PiúHõ ãO|O è•Å∞QÍ =∂iÛ"ÕÜ«∞_»OÖ’ =∂Ô~¯\ò „Ñ è•# Éèí∂q∞Hõ áÈ+≤OzO Œx •xÖ’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ ÇÏ‰õΩ¯ÅL Œº=∂Å∞ ÑÙ@∞ìH˘KåÛÜ«∞x PÜ«∞# JO@∞O_Õ"å~°∞. ÇÏ‰õΩ¯Å<Õq =∂Ô~¯\ò"ÕQÆOQÍ qãÎiOz ã=∂[OÖ’ K˘K«∞Û‰õΩáÈ=_®xH ^ÀÇÏ ŒÑ_Õ ~°ÇÏ^•~°∞Å=O\=x PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∞O. =∞x+≤ J<Õ "å_»∞ ã=¸ÇÏOÖ’ L<åfl#<Õ„Éèí=∞Ö’ L<åfl_»∞ QÍh J «xx P èŒ∞xHõ « XHõ 'atomistic individual' HOkH

53

=∂iÛ"Õã≤O Œx, ^•O`À =∞x+≤ ã=∂[ xÜ«∞O„ «} #∞Oz |Ü«∞@Ñ_ç XHõ™êfi~°úÑ¨Ói « "≥·Yix JÅ=~°∞Û‰õΩ<åfl_»x PÜ«∞# «~°K«∞ K≥|∞ «∞O_Õ"å~°∞.JO Œ∞H PÜ«∞# P èŒ∞xHõ «#∞ q_çzÃÑ\ì „ÑHõ$ux P™êfikã∂Î Hõ$ëê‚#n f~å#≥· Œ J=∞~°eOQÆ™êfiq∞ QÆ∞_ç KÕ~°∞=Ö’ á⁄ÅO H˘x =º=™êÜ«∞O KÕã∞‰õΩO@∂

ÑÙãÎHÍÅ∞ K« Œ∞=Ù‰õΩO@∂ *Ï<åáê~°# KÕã∞‰õΩO@∂ SÇ≤ÏHõ ã∞MÏefl q_»<å_çHÍÅO QÆ_»Ñ¨_®xH˜ x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. #QÆ~°O Ñ¨@¡ PÜ«∞#‰õΩ#flUÇÏºÉèÏ"åxfl J~°úO KÕã∞HÀ=_®xH ãO_Õ WO_çÜ«∞<£Ö’ „ÑK«∞i «"≥∞ÿ# PÜ«∞#"åºãO K«kq Õ KåÅ∞. PÜ«∞# „Ñ™ê÷#O J<ÕHõ ™ê=∂lHõ L Œº=∂Å∞ •@∞ «∂„ÑHõ$u "≥·ÑÙ ™êyOk. •xfl H˘O Œ~°∞ u~ÀQÆ=∞#O Jx ÉèÏqOz<å Jk P èŒ∞xHõJaè=$kú ~åHõΔã≤ KÕ¿ã q èŒfiOãO Hõ<åfl „áêHõ$uHõ r=#O =Å¡ HõeQ P «‡ãO «$Ñ≤ÎKåÖÏ Q˘Ñ¨Êk. Jã¨Ö·# u~ÀQÆ=∞#O JO>Ë P èŒ∞xHõ Jaè=$kú Ñ¨ èŒO J<Õ=∂Ü«∞Ö’ Œ∂ã∞‰õΩáÈ=_»O «ÑÊ =∞~nHÍ Œx PÜ«∞# J<Õ"å~°∞. P èŒ∞xHõ «Ö’'solution is the cause of the problem' Jx QÆ∞iÎOz# =ºHÎ PÜ«∞#. è≥·~°ºO.≥QÆ∞=, ≥eq, PÖ’K«# Jhfl f„=™ê÷~ÚÖ’ Hõey# =ºHÎ =∂ <å#fl. U ≥·<å

XHõ Hã∞ XÑC‰õΩO>Ë Zxfl Hõ+ì#ëêìÅ∞ Z Œ∞~˘¯<≥·<å ÑÓiÎKÕ¿ã"å_»∞. L^•:'defacto complainant' «~°Ñ¶Ù# lÖÏ¡ HÀ~°∞ìÖ’<Õ "≥Ú Œ\™êiQÍ 'bail opposi-

tion petition' "åkOK«∞@‰õΩ XÑC‰õΩ<åfl~°∞. Jk qKå~°}‰õΩ =KÕÛ<å\H PÜ«∞#Pã∞Ñ„uÖ’ Z=ÚHõÅ#∞ Ñ≤O_ç KÕ¿ãO « f„="≥∞ÿ# "≥#∞fl<˘Ñ≤Ê`À Ñ_»∞‰õΩ<åfl~°∞.HÍh «##∞ #q∞‡# Hõ¡~ÚO\ò‰õΩ J<åºÜ«∞O [~°QÆ‰õÄ_» Œx HÀ@∞, Q“#∞,ÑÙãÎHÍÅ∞ Çã≤Ê@ÖòH ≥Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx JHõ _Õ "å Œ##∞ ã≤ ŒúO KÕã∞‰õΩ<åfl~°∞.60 ZOl =∂iÊù<£ aà◊§Å∞ "Õã∞‰õΩx HÀ~°∞ìÖ’ ‰õÄ~ÀÛÖËx Ñiã≤÷uÖ’ HÍ~°∞Ö’Ñ_»∞H˘x [_ç Ñ≤ÅfiQÍ<Õ <˘Ñ≤Êx ÖHõ KÕÜ«∞‰õΩO_® "≥o§ QÆO@¿ãÑÙ xÅ∞ÛxHÀ~°∞ì ÇÅ∞ Œ ŒÌiÖË¡ q èŒOQÍ "åkOz Hõ¡~ÚO\òH <åºÜ«∞O KÕã≤ uiy Çã≤Ê@ÖòH"≥o§ Ñ_»∞‰õΩ<åfl~°∞. J Õ PÜ«∞# z=iQÍ "åkOz# Hã∞. PÜ«∞#‰õΩ HÍº#û~üJx ≥eã≤#ÑÊ\ #∞Oz PÜ«∞# «ÑÊ WO\’¡ q∞QÆ å"å~°O`å ~ÀkOKå~°∞.

PÜ«∞# =∂„`«O P <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅHÍÅOÖ’ ZÑ¨C_»∂ kQÆ∞Å∞QÍHõxÊOK«ÖË Œ∞. J è≥·~°º=¸ Ñ_»ÖË Œ∞. ÃÑ·QÍ <å`À '<Õ#∞ Z<Àfl HõëêìÅ#∞ è≥·~°ºOQÍZ Œ∞~˘¯x q*Ë «QÍ xeKå#∞. HÍº#û~ü XHõ ÖHÍ¯ ... XHõ"Õà◊ <Õh áÈ~å@OÖ’F_ç<å <å P «‡ J#O « qâ◊fiOÖ’ Hõeã≤ LO@∞Ok. <≥<≥ÑC_»∂ h K«∞@∂ì<Õ

54

LO\Ï#∞. h=Ù =∂„ «O hu, x*Ï~ÚfH Hõ@∞ì|_ç U ≥·<å Ñx XÑC‰õΩO>ËÑÓ~°ÎÜÕ∞º ^•HÍ = ŒÅ‰õΩ. *Ï#"Õ∞ =∞#‰õΩ Pã≤Î— Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞. =∞$ «∞º=Ù«~°∞=ÚH˘ã∞Î<åfl WOH˘kÌ QÆO@ÅÖ’ K«xáÈ`å~°#QÍ ‰õÄ_® 'I will come back'

Jx «# â‹·eÖ’ QÆOcè~° ãfi~°O`À ÑeHÍ~°∞. HÍº#û~ü À <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅ áÈ~å@"Õ∞PÜ«∞# "≥ÚO_ç «#O, è≥·~åºxH x Œ~°≈#O.

K«∞O_»∂~°∞ Hã∞ q+Ü«∞OÖ’ Z@∞=O\ XuÎà◊√§, PiúHõ „ÑÖ’ÉèÏÅ‰õΩ«ÖÁQÆæ‰õΩO_®, U<å_»∂ K«∞O_»∂~°∞ "≥ÚÇÏO K«∂_»x H˘O Œ~°∞ Œo « <Õ «Å∞,

„ÉÏÇÏ‡}∞_»∞ =∞#HO KÕ™êÎ_»∞ Jx HÍ"åÅx q+O zq∞‡<å Jxfl\h ÉèíiOz„ÑÑOK«OÖ’ Õx<≥·<å _»|∞ƒ`À H˘#QÆÅO J#fl nè=∂`À L#fl "åiH Jk «ÑCK«O„^ŒâıY~ü L<åfl_»∞... Y|_®Ì~ü Jx Kå\Ï_»∞. ˆHã¨∞x H˜Ö’Å ÖˇHõ¯#J=Ú‡‰õΩO^•=∞x Œ∞HÍ}ÏÅ∞ ≥iz# Z<£rFH, W «~° Œ∞+ì â◊‰õΩÎÅH H˘~°Hõ~åxH˘Ü«∞ºQÍ =∂~å~°∞. _»|∞ƒ HõO>Ë Pâ◊Ü«∞O Q˘ÑÊ Œx Kå\Ï~°∞. =∂ <å#fl Kå=Ù`À=∞m§ P â◊‰õΩÎÅ∞ Ñ¨Ù#~°∞r˚=O áÈã¨∞‰õΩ<åfl~Ú. HÍh ^èŒ~°‡"Õ∞ K«∞O_»∂~°∞ÉÏkè`«∞Å‰õΩ ~°Hõ Δ. PÜ«∞<˘Hõ x`«º q^•ºi÷. Ñ¨Ùã¨ ÎHÍÅ#∞ Jq∞`«OQÍ„¿Ñq∞OKÕ"å_»∞. „Ñu ÑÙãÎHÍhfl XHõ aè#fl HÀ}OÖ’ qâı¡+≤OKÕ"å_»∞. „ÑÑOK«O"≥Ú «ÎO PHÍâßxH ZuÎ# áêÖ’ H˘~ÚÖ’ ~åã≤# 'k JÖ¯q∞ãπì— #=Å#∞,Ü«∂O\© =Úã≤¡O #=Å Jx •xg∞ Œ K«i„ «Ö’ XHõ "≥∞ÿÅ∞~å~ÚQÍ xezáÈÜÕ∞q=∞~°≈ ~åã≤# =ºHÎ PÜ«∞#. Çã≤Ê@ÖòÖ’ _®Hõì~üx ‰õÄ_® '<å‰õΩ ÃÑ#∞fl ¿ÑÑ~°∞W=fiO_ç <Õ#∞ KåÖÏ ~åÜ«∂e— Jx J_çQÍ_»∞ PÜ«∞#. QÆ∞~°*Ï_» ã≤ •úO`åxflÑÓ~°fiÑHõΔO KÕã∂Î XHõ ÑÙãÎHõO~åÜ«∂Å#∞‰õΩ#fl PÜ«∞# HõÅO J~°÷O «~°OQÍPyáÈ~ÚOk. PÜ«∞# P «‡ JYO_® «‡Ö’ b#"≥∞ÿOk. <å‰õΩ ≥eã≤# <å#fl"≥ÚO_ç"å_»∞. ÉèíÜ«∞O ≥eÜ«∞x"å_»∞. P_ç «ÑÊx"å_»∞. P èŒ∞xHõ «‰õΩ =ºu~H.K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°=O xÅÉˇ\˜ì# XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞. PÜ«∞#"≥o§áÈ «∂ <å g∞ Œ KåÖÏ ÉÏ èŒº « =ke "≥o§áÈÜ«∂_»∞. PÜ«∞# Pâ◊Ü«∞™ê èŒ#‰õΩ <Õ#∞ <å =O «∞ Hõ$+≤KÕ™êÎ...

– "åºãHõ~°Î a. K«O„ ŒâıY~ü ‰õΩ=∂~°∞_»∞PO„ èŒ*’ºu ™œ[#ºO`À

Y

55

16. „ÉÏÇÏ‡} Œo « áÈ~å@ Ü≥∂ èŒ∞_»∞ K«O„ ŒâıY~ü~ÚO„ Œ"≥e¡ ~°"Õ∞+π

K«O„^Œ JO`«º„H˜Ü«∞Ö’¡ =∂\Ï¡_»É’`Õ 'K«∞O_»∂~°∞— ÉÏkè`«∞Å áÈ~å@<åÜ«∞‰õΩ_»∞ "≥∂*ˇãπ (P ãÖÑ¶¨∞@#Ö’ Ç¨Ï`«ºKÕÜ«∞|_»¤ *ÏÖÏk =∞`«ÎÜ«∞º‰õΩ=∂~°∞_»∞) ‰õΩ =∂@ ÃÑQÆÖË¡ Œ∞. Œ∞YO`À "≥#H¯ "≥o¡áÈÜ«∂_»∞. =O ŒÖÏkJaè=∂#∞Å =∞ èŒº Hõ$ëê‚#n f~°OÖ’ ≥· Œ J_»=ÙÖ’¡ «=∞ <åºÜ«∞"åk â◊=OHÍÅ∞ «∞#fl =∞O@Å ÃãQÆ J «_ç =∂@#∞ Hõ>Ëìã≤ LO_®e. JÑC_» «_»∞ K«O„ Œ*ÏÑHÍÖ’¡H "≥o¡=ÙO_®e. P ™êÜ«∞OHÍÅÑÙ L ÕfiQÆ "å`å=~°}OÖ’ <Õ#∞ ‰õÄ_®,K«∞O_»∂~°∞ ÃãÊ+Öò HÀ~°∞ì "å Œ#Å∞ [~°∞QÆ∞ «∞<åfl~Ú 2007 (?) "≥Ú Œ\’¡H"≥àÏ¡#∞. JHõ _» "å^ÀÑ"å^•Å∞ [~°∞QÆ∞ «∞<åfl~Ú. JÑÊ\H Ñ ŒÇ~à◊¡ „H «OP HÀ~°∞ì L#fl KÀ>Ë J„QÆ‰õΩÖÏÅ∞ =∂Å, =∂kQÆÅ#∞ "≥O\Ï_ç, "Õ\Ï_ç K«OÑ≤#=∂~°}HÍO_»ÃÑ· K«~ÀÛÑ¨ K«~°ÛÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. Ñ‘_ç`«∞Å Ñ¨HΔÍ# Ñä¡H±„áêã≤‰õÄº@~üQÍ Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü "å Œ<å Ñ\=∞‰õΩ [_ç <À@ ‰õÄ_®=∂@ ~åÖË^Œ∞. P „Ñ¨`ÕºHõ <åºÜ«∞™ê÷#O P=~°}Ö’ =∞Ç¨Hõq t=™êQÆ~ü,QÆ∞O@∂~°∞ HÍi‡Hõ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ~å*ËO„ Œ „Ñ™ê £, Œo « <åºÜ«∞"åk ~° «fl„Ñ™ê £,<Õ#∞ «KåÛ_»∞ «∞<åflO. "≥∂*ãπ JÑC_»∞ [#O =∞ èŒºÖ’ ZHõ _»∞<åfl_À QÆ∞~°∞ÎÖË Œ∞.=∂‰õΩ JxÑ≤OzOk XHõ>Ë – «fi~°Ö’ HÀ~°∞ì „ÑHõ\OK«É’ÜÕ∞ K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Åq[Ü«∞OÖ’ K«O„ ŒâıY~ü XHõ ãQÆ~°fi"≥∞ÿ# ÉèÏQÆO Jx.

x x x

D ~ÀA K«O„^ŒâıY~ü ÖË_»∞. K«ÅÑü, q[Ü«∞=~°ú#~å=Ù Lif`«PyáÈ=_»OÖ’ ‰õÄ_® „Ñ è•# áê„ « è•i J~Ú# K«O„ ŒâıY~ü ÖË_»∞. K«xáÈ~Ú<≥Å J~ÚO^À ÖË À J «_ç PÖ’K«#Å K«∞@∂ì q"å ŒO <≥ÅH˘Ok. P q"å ŒOÖ’

56

‰õÄ_® «Å Œ∂~°∞Û`åO. K«~°ÛÖ’¡ áêÖÁæO\ÏO. J «_»∞ 'J~åK«Hõ"å ŒO— g∞ ŒKÕã≤# PÖ’K«#Å#∞, 'É∫=∞hÜ«∞O— g∞ Œ KÕã≤# PÖ’K«#Å#∞, 'P èŒ∞xHõ «—g∞ Œ KÕã≤# PÖ’K«#Å#∞ Ñ\ìOK«∞‰õΩO\ÏO. YO_ç «OQÍ =∂ Jaè„áêÜ«∂Å∞K≥ÑÙ`åO. =∂ "å Œ##∞ qxÑ≤™êÎO. JHõ _ç À PyáÈ=Ú. XHõ"Õà◊ J «_»∞ ÑHÍ¯„ÉÏÇ¨Ï‡}"åk Jx PY~°∞‰õΩ `Õe<å, J`«_ç Ñ¨Ó~°fi PK«~°} ~°^ŒÌ~ÚáÈ Œ#∞‰õΩO\ÏO. Jk XHõ ã «ºOQÍ iHÍ~°∞¤ KÕ™êÎO. K«i„ «Ö’ J}QÍi# ‰õΩÖÏÅÑ¨HΔÍ# ~årÖËx <åºÜ«∞áÈ~å@O KÕã≤# "å_çQÍ Ñ¨kÅÑ¨~°∞K«∞‰õΩO\ÏO.ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ XHõ qÅ∞"≥·# '„ÉÏÇÏ‡} Œo « áÈ~å@ Ü≥∂ èŒ∞x—QÍ H©iÎã∂Î<ÕLO\ÏO.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9985440002

Y

57

17. k‰õΩ¯ÖËx "åi rq`åÅ‰õΩ "≥Å∞QÆ∞xKÕÛnÑO PiáÈ~ÚOk

Œ∞_»∞¤ „ÑÉèÏHõ~ü, ‰õΩÅx~°∂‡Å# ãq∞u J èŒº‰õΔΩ_»∞

L Œº=∞HÍ~°∞efl, ~“_ô+‘@~üÅ#∞ |∂@HõÑÙ Z<£H“O@~üÅÖ’ K«O¿Ñ áÈbã∞JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ã≤OÇÏãfiÑflO a. K«O„ ŒâıY~ü. ÇÏ «ºÅ∞ KÕã∞Î#fl áÈbã∞Å‰õΩ„Ñ¨Éèí∞`«fiO i"å~°∞¤, J"å~°∞¤Å∞, „Ñ¨"≥∂+¨#∞¡ „Ñ¨Hõ\˜ã¨∞Î#fl HÍÅOÖ’ „Ñ¨[Å∞ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞Öˇ· =∞ø#OQÍ ~Àkã¨∞Î#fl ~ÀAÖ’¡ ÉÏkè`«∞Å ‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩK«O„ ŒâıY~ü JO_»QÍ xÅ|_®¤~°∞. JkèHÍ~° Œ∞ifixÜ≥∂QÍxH áêÅÊ_»∞ «∂ K«\ÏìxflKÕ`«∞Ö’¡H˜ fã¨∞H˘x Ç¨Ï`«ºÅ∞KÕã¨∂Î J_»∞¤K≥¿ÑÊ"å_ÕÖË_»x q„~°gˆQ SÑ≤ZãπJkèHÍ~°∞efl Ãã· «O HÀ~°∞ìH D_çÛ É’#∞Ö’ xÅÉ\ì <Õ~åxfl |∞∞A=ÙKÕã≤# nèâßeK«O„ ŒâıY~ü. Z=fi~°∂ K≥Ü«∞ºÖËx Ñx «#∞ KÕÜ«∞_»O K«O„ ŒâıY~ü „Ñ ÕºHõ «.zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã¨∞û^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ =Ú^•Ì~ÚÖˇ·# ^Œo`« Ü«Ú=‰õΩÅ∞K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú#~å=ÙÅ‰õΩ HÀ~°∞ì =∞~°}tHõΔ qkèOz# ãO Œ~°ƒùOÖ’ "åiLitHõΔ#∞ ~° Œ∞ÌKÕÜ«∂Åx L Œº=∂xfl #_çáê~°∞. Ö’Hõ=∞O`å "åiH LitHõΔqkèOK«_»O ãÔ~·O Õ J#∞‰õΩO@∞#fl P ~ÀAÖ’¡ JO Œ∞‰õΩ aè#flOQÍ L Œº=∞O#_»Ñ_»O z#fl q+Ü«∞O HÍ Œ∞. D ãO Œ~°ƒùOQÍ ÔH.l.ã «º=¸iÎ (t=™êQÆ~ü)™êÇÏ™êxfl ‰õÄ_® QÆ∞~°∞ÎKÕã∞HÀ"åe. ãÉèíÅ#∞ ÉèíQÆflO KÕÜ«∞_®xH áÈbã∞Å∞K≥Ü«∞ºx „ÑÜ«∞ «flOÖË Œ∞. |ã∞û ŒÇÏ#OÖ’ =∞$u K≥Ok# "åi |O èŒ∞=Ùefl‰õÄ_»QÆ\ì gig∞kH •_çH Lã≤Q˘ÖËÊ"å~°∞. ãÉèÏ"ÕkHõÃÑ·H ~åà◊√§ "Õ~ÚOKÕ"å~°∞.J<ÕHõ ~°HÍÅ∞QÍ áÈbã¨∞Å #∞O_ç ÉˇkiOÑ¨ÙÅ∞ =KåÛ~Ú. HÍh JÖÏO\˜ÉkiOÑÙÅ‰õΩ ÉOÉËÖ ÕÎ =∞x+≤ HÍ Œ∞ K«O„ ŒâıY~ü. WOHÍ KèåÖO*òQÍ fã∞H˘x

58

=ÚO Œ∞ÔHàÏ§_»∞. „Ñã∞Î «O K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú<£~å=ÙÅ‰õΩ Li ~° ŒÌ~Ú rq «M· Œ∞ J#∞Éèíqã∞Î<åfl~°∞.

XHõ =ÚYº q+Ü«∞O QÆ∞~°∞Î KÕÜ«∂e. 1991 PQÆã∞ì 6 K«∞O_»∂~°∞ #~°"Õ∞ èŒO[iy#ÑÊ\ #∞O_ç ÉÏkè «∞Å «~°∞ÑÙ# xÅ|_ç "åà◊§ Jaè=∂# Ç‘Ï~À JÜ«∂º_»∞.K«∞O_»∂~°∞ ãOÑ¶∞@#ÑC_»∞ K«O„ ŒâıY~ü PO„ èŒ„Ñ Õâò áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞OÖ’=Ù<åfl_»∞. JHõ _»∞<åfl, =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõÖ’=Ù<åfl, z=~°‰õΩ JO Œ∞Ö’ #∞O_ô|Ü«∞@H˘zÛ<å K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞Å QÆ∞O_≥Ö’ ¡ DÜ«∞# ™ê ÷#OÑkÅOQÍ<Õ=ÙOk. K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å∞ áÈ~å_ç ™êkèOK«∞‰õΩ#fl „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ìÖ’^Œo`«∞Å `«~°Ñ¨Ù "å^Œ#Å∞ qxÑ≤OK«_®xH˜ „Ñ¨`ÕºHõ Ñä¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍK«O„ ŒâıY~ü HÍ"åÅx Œo «∞ÅO Œ~°∂ L=∞‡_çQÍ HÀ~°∞HÀ=_»O •fi~å K«∞O_»∂~°∞^Œo`«∞Å‰õΩ PÜ«∞#ÃÑ· =Ù#fl Jaè=∂#O, Q“~°=O, Jxfl\˜HõO>Ë q∞OzPÜ«∞#g∞^Œ∞#fl #=∞‡HÍxfl `≥eÜ«∞*Ëã¨∞ ÎOk. K«O„^ŒâıY~üx Ñ≤.Ñ≤.QÍ«Ñ≤ÊOK«_®xH =Ú^•Ì~ÚÅ∞, H˘O Œ~°∞ Œo «<åÜ«∞‰õΩÅ∞ J<ÕHõ „ÑÜ«∞`åflÅ∞

KÕâß~°∞. HÍx K«∞O_»∂~°∞ ^Œo`«∞Å Ñ¨@∞ì^ŒÅ =ÚO^Œ∞ U ‰õΩ„@Å∞ÑxK≥Ü«∞ºÖË Œ∞. PÜ«∞# ‰õÄ_®, Hã∞#_»z# Ô~O_Õà◊√§ ZO`À nHõΔ, Ñ@∞ì ŒÅ`À„Ñ¨`ÕºHõ HÀ~°∞ì‰õΩ Ç¨[~°ÜÕ∞º"å_»∞.`«# ã¨fiO`« ~°HõÎãÖ|Onè‰õΩÅ∞ Ç¨Ï`«º‰õΩQÆ∞Ô~·#O`«QÍ Ñ¶‘Öˇ· "å^Œ#Å∞ qxÑ≤OKå_»∞. 22–01–2013# ˆH#û~ü "åºkè`À=∞~°}OKå_»∞. Œo «,Ñ‘_ç « ‰õΩÖÏÅ, ¿Ñ Œ „Ñ[Å ÑHõΔáêu K«O„ ŒâıY~ü WHõÖË~°x K«∞O_»∂~°∞ =∂Å, =∂kQÆ ÑÖ¡Å∞ Ñ¶∞ÁÅ∞¡=∞<åfl~Ú. WÑC_»∞ K«∞O_»∂~°∞Hã∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ =ÙOk. Œo « |Çï[# L Œº=∂Å∞ JO « |ÅOQÍ #_çz#PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å Hã∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ "åkOK«_®xH Ñ≤.Ñ≤.HÀãÖ ÉÏkè «∞Å "≥ «∞‰õΩÖÏ@ „áê~°OaèOKå~°∞. Z=ifl Ñ≤.Ñ≤.QÍ HÀ~°∞‰õΩO>ËÉÏQÆ∞O@∞O^À x~°‚~ÚOK«∞HÀÖË‰õΩ<åfl~°∞. J Õ =∞i K«O„ ŒâıY~ü JO>Ë.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9959567818

Y

59

18. HÍQÆ_® KÕ «|>Ëì ≥=~°∞..?|O_®~°∞ ã∞ˆ~+π ÉÏ|∞ (|ã∞)

ã≤^•ÌO`åÅ∞ J^èŒºÜ«∞#O KÕ¿ã"å~°∞ H˘O^Œ~°∞... J^èŒºÜ«∞#O KÕã≤#ã≤ •úO`åefl "ÕkHõÅÃÑ· =Ö¡ "Õ¿ã "å~°∞ =∞iH˘O Œ~°∞... P ã≤ •ÌO`åÅ ™ê èŒ#HÀã"Õ∞ "Õ∞=Ú ÑÙ\Ïì=∞x á¶ÈAeã∂Î <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ K≥ÖÏ=∞} JÜÕ∞º"å~°∞=∞iH˘O Œ~°∞... g~°O`å K≥¿ÑÊ^˘Hõ\.. KÕ¿ãk =∞~˘Hõ\.... =∂@Å‰õΩ.. KÕ «Å‰õΩá⁄O «# LO_» Œ∞... á⁄O «# ‰õΩ Œ~° Œ∞ ‰õÄ_®... ZO Œ∞HõO>Ë K≥Ñ≤Ê# =∂@eflKÕ` «Ö’ ¡ K«∂áêÅO>Ë H˘O_»O`« Q Æ∞O_≥ ^è ≥ ·~ °ºO HÍ"åe.. #q∞‡#=∂~°æOÖ’#_çKÕ@Ñ¨C_»∞ ZÖÏO\˜ J"åO`«~åÅ∞ Z^Œ∞~˘zÛ<å "≥#∞uiyK«∂_»‰õΩO_® =ÚO Œ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞QÆeQ Œ=Ú‡O_®e.. qâ◊fiã≤Oz# ã≤ •úO «OHÀãO „áê}ÏÅiÊOK«_®xÔH·<å "≥#∞HÍ_»Hõ áÈ~å_Õ #HõûÖ·@∞¡ KåÖÏ è≥·~°º=O «∞Å∞Jx XHõÑC_»∞ <Õ#∞ J#∞‰õΩ<Õ"å_çx... HÍx "åi HõO>Ë è≥·~°º=O «∞Å∞ HõO^•à◊OÉÏÅQÀáêÖò, Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü ÖÏO\ "åà◊√¡. ã=∂[OÖ’ LO@∂ #Hõ Å∞,`À_Õà◊¡ ÖÏO\ =∞#∞+μÅ`À <Õ~°∞QÍ áÈ~å@O KÕ¿ã ã`åÎ ZO Œi‰õΩO@∞Ok.J_»qÖ’ LO_ç áÈ~å_Õ"åà◊¡ HõO>Ë g~ "≥Ú#QÍà◊¡x <å‰õΩ P «~åfi « KåÖÏ™ê~°∞¡JxÑ≤OzOk. ÉÏÅQÀáêÖò rq`åO «O |∂@HõÑÙ Z<£H“O@~°∞¡ ZHõ _» [iy<å"≥o¡ x[x~åú~°} KÕã≤ x"ÕkHõÅ#∞ WKÕÛ"å_»∞. WHõ K«O„ ŒâıY~ü ãOQÆu ã~ãi...UHõOQÍ Zã‘ÊÃÑ· HÀ~°∞ìÖ’ Hã∞ "Õã≤ «Ñ≤Ê^•xfl x~°∂Ñ≤OKå_»∞. 18 Z<£H“O@~°∞¡KÕã≤# áÈbã∞ JkèHÍix _èôH˘#_»O JO>Ë =∂=¸Å∞ q+Ü«∞=∂....? JO Œ∞H"åix «ÅK«∞HÀQÍ<Õ QÆ∞O_≥ Lá⁄ÊOQÆ∞ «∞Ok. ãÇÏ[OQÍ Z=Ô~·<å „Ñ=ÚY∞Å∞K«xáÈ~Ú#ÑC_»∞ PÜ«∞# =∞$u f~°x Ö’@∞ JO@∂ Ñ„uHÍ „ÑHõ@#Å∞QÆ∞Ñ≤ÊOKÕã∞ÎO\Ï~°∞. HÍx ÉÏÅQÀáêÖò K«xáÈ~Ú#ÑC_»∞ <åHõxÑ≤OzOk x[OQÍ

60

P Ö’@∞ ÑÓ_ÕÛ ≥=~°∞...? Jx. ã~ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ K«O„ ŒâıY~ü XHõ_»∞<åfl_»∞ÖËJx ãiÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl. PÜ«∞# QÆ∞iOz, =$uÎÑ~°OQÍ PÜ«∞# KÕã≤# ™êÇÏ™êÅQÆ∞iOz KåÖÏ q<åfl#∞ HÍx... <å‰õΩ PÜ«∞#`À x*ÏxH W\©=e =~°‰õΩ „Ñ «ºHõΔÑïK«Ü«∞O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO PÜ«∞# K«xáÈ=_®xH˜ =¸_»∞ <≥ÅÅ HÕ^Œ>ËÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ #∞Oz XHõ =∂r [~°fleã∞ì q∞„ «∞_»∞ `å#∞ ~åã≤# XHõ ÑÙãÎHõOHÍÑ‘x W=fi_®xH K«O„ ŒâıY~ü#∞ HõÅ"åÅx QÆ∞O@∂~°∞ =¿ãÎ <Õ#∞ "≥O@É@∞ì‰õΩx"åo¡O\H fã∞‰õΩ"≥àÏ¡#∞. P ãO Œ~°ƒùOQÍ "åiO\’¡ F L ŒÜ«∞O PÜ«∞#`À^•^•ÑÙ QÆO@#fl~° ¿ãÑÙ QÆ_ç¿Ñ J=HÍâ◊O HõeyOk. P H˘kÌ ã=∞Ü«∞OÖ’<ÕPÜ«∞# KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞ „Ñ¨™êÎqOKå~°∞. =~°Î=∂# Ñïã≤÷`«∞ÅÃÑ· `«#Jaè„áêÜ«∂Å#∞ xãûOHÀK«OQÍ "≥Å¡_çOKå~°∞. H˘xfl q+Ü«∂Ö’¡ PÜ«∞# «#QÆ « Jaè„áêÜ«∂Å#∞ aè#flOQÍ "≥à◊√ «∞<åfl_Õq∞\ÉÏƒ.. Jx JxÑ≤OzOk. HÍxUq+¨Ü«∞"≥∞ÿ<å PÜ«∞# KÕ¿ã J^èŒºÜ«∞#O, z`«Îâ◊√kú, ã¨∞xt`« ^Œ$+≤ìx"≥∞K«∞ÛHÀ‰õΩO_® LO_»ÖËO. J~Ú Õ PÜ«∞# «# P~ÀQÆºO q+Ü«∞O =∂„ «O=∂=^ŒÌ „Ñ¨™êÎqOK«ÖË^Œ∞. f~å PÜ«∞# Ç¨Ï~îå#‡~°} "å~°Îqx <Õ#∞ ëêH±JÜ«∂º#∞. Uq∞\.. Z„~°QÍ, |∞„~°QÍ, Ü«∂Éè· Uà◊√¡<åfl.... #ÅÉè·ÖÏ HõxÑ≤OKÕ"å_»∞... DÜ«∞#‰õΩ HÍº#û~ü ~å=_»"Õ∞q∞\˜.. WÖÏ J~° úO`«~ °OQÍJO «~å÷#=∞=_»"Õ∞q∞\ J#∞‰õΩx XHõ HõΔ}O "≥∞ Œ_»∞ "≥Ú Œ∞ÌÉÏiáÈ~ÚOk.=∞~°∞<å_»∞ PÜ«∞# áêiú= â◊s~åxfl Œi≈OK«∞‰õΩO^•=∞x "≥àÏ¡#∞. PÜ«∞#ÃÑ·<å‰õΩ L#fl Jaè„áêÜ«∂xfl U^À <åÅ∞QÆ∞ =ÚHõ Ö’¡ ~åâß#∞. Jk XHõ „ÃÑ¶O_£‰õΩK«∂Ñ≤¿ãÎ KåÖÏ ÉÏQÆ∞Ok. Wk JO ŒiH© KÕ~ÖÏ K«∂_»∞ Jx ãÅÇ W=fi_»"Õ∞HÍHõ Ñ~°∞ûÖ’ #∞Oz Ô~O_˘O ŒÅ∞ fã≤ 200 HÍÑ‘Å∞ á¶È\’™êì\ò f~ÚOzWKåÛ~°∞. <Õ#∞ "å\x K«O„ ŒâıY~ü Éè∫uHõHÍÜ«∂xfl K«∂_»_®xH =zÛ# "åiHÑOzÃÑ\Ïì#∞. Jk K«kq# H˘O Œ~°∞ g∞‰õΩ K«O„ ŒâıY~ü ÉÏQÍ ÑiK«Ü«∞=∂Jx J_çQÍ~°∞. ÖË Œ∞.. H=ÅO =¸_»∞ <≥ÅÅ HO Œ@ XHõ™êi Hõeâß#∞. JO Õ..HÍx PÜ«∞# Ñ@¡ <å‰õΩ L#fl Jaè„áêÜ«∂xfl WÖÏ #Å∞QÆ∞iH K≥áêÊÅxÑ≤OzK≥áêÊ#∞ Jx ã=∂ è•#q∞KåÛ#∞. XHõ q∞„ «∞_»∞ K«O„ ŒâıY~ü z=i ~ÀAÖ’¡"≥Å¡_çOz# ÉèÏ"åÅ#∞ Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx #∞=Ùfi «ÑC ~åâß=Ù Jx J<åfl~°∞.z=i ~ÀAÖ’¡ Jaè„áêÜ«∂Å#∞ <Õ#∞ ÑiQÆ}#Ö’xH fã∞HÀÖË Œ∞. PÜ«∞#

61

JO «‰õΩ=ÚO Œ∞ ^•HÍ KÕã≤# Hõ$+≤x qã‡iOK«ÖË=Ú Hõ •... Jx J<åfl#∞.P`«~åfi`« H˘O`«=∞Ok q∞„`«∞Å∞ KåÖÏ =∞Oz Ñ¨xKÕâß=Ù q∞„`«=∂ JxJaè#OkOKå~°∞. J~Ú<å Wk <Õ#∞ Z=i "≥∞ÑCHÀÅ∞ HÀã"≥∂ KÕÜ«∞ÖË Œ∞.QÆ∞O_≥Ö’x P"Õ Œ##∞ JÖÏ |Ü«∞@ÃÑ\Ïì#∞. JO Õ... <Õ#∞ ~åã≤# ^•xÖ’„Ñ è•#"≥∞ÿ#k Uq∞@O>Ë... ''S Œ∞ Ñ Œ∞ÖË rqOz<å..S^˘O ŒÅ Uà◊¡‰õΩ ãiÑ_®KÕã≤ "≥o¡áÈÜ«∂_»∞. PÜ«∞# K«∂Ñ≤# =∂~°æOÖ’ |_»∞QÆ∞Å‰õΩ JO_»QÍ xeKÕ=∞~À 'K«O„^À ŒÜ«∞O HÀãO J<Õfi+} "≥Ú ŒÖ·Ok—— Jx ~åâß#∞. P ãO ÕâßxflJO ŒiH© JOkOKåÅ#∞ ‰õΩ<åfl#∞. XHõ ÉÏÅQÀáêÖò... XHõ K«O„ ŒâıY~ü WÖÏO\"åà◊√¡ ÖËx Ö’@∞ x[OQÍ ã=∂[OÖ’ ÑÓ_»ÛÖËxk."åi z «Îâ◊√kúH, PK«~°}Ï «‡Hõr=<åxH˜ Ç¨º\ÏûÑ¶π. gi ŒÌ~°∂ «=∞ «=∞ rq «HÍÅOÖ’ D ã¨=∂*ÏxH˜`å=Ú KÕÜ«∞QÆey#O « KÕã≤ J~°úO «~°OQÍ x„+¯q∞OKå~°∞. "åi Pâ◊Ü«∂Å∞H˘#™êQÍÅO>Ë =∞~À „Ñ¨Ñ¨OK«O HÀã¨O ™êˆQ D rq «HÍÅ iÖË Ñ¨~°∞QÆ∞Ö’"å~°OkOz# HÍQÆ_®#∞ KÕ «|∂x Ñ~°∞QÆ∞ JO Œ∞‰õΩ<Õ =∞~À ~°#fl~ü D ã=∂*ÏxHKåÖÏ J «º=ã~°O. JÖÏO\ ~°#fl~°¡#∞ «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂eû# tHõΔ‰õΩÅ J=ã~°O‰õÄ_® KåÖÏ LOk. P ~°#fl~°∞¡ ZHõ _» L<åfl~À =ÚO Œ∞ "≥uH Ñ@∞ìHÀ"åe.HÍQÆ_®#∞ "åi KÕuHõOkOKåe. HÍQÆ_®#∞ JO Œ∞‰õΩx ÑiÔQ «ÎQÆeQ Œ=Ú‡#fl=º‰õΩÎÅ‰õΩ W Õ ™êfiQÆ «O..

~°K«~Ú « ÃãÖò : 970544341

Y

62

19. PÑÎq∞„ «∞_çx HÀÖ’ÊÜ«∂#∞..._˘HÍ¯ =∂}Hõº=~°„Ñ™ê Œ~å=Ù, ~å„+ì „QÍg∞}Ïaè=$kúâßMÏ=∞O„u

K«O„ ŒâıY~ü K«xáÈ=_»O <å rq «OÖ’<Õ J «ºO « qëê ŒHõ~° ãOÑ¶∞@#.PÜ«∞# K«xáÈÜ«∂_»<Õ q+Ü«∞"Õ∞ <Õ#∞ ri‚OK«∞HÀÖËHõ áÈ «∞<åfl#∞. "Õ∞=Ú1979 #∞Oz QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡ =∂K«~°¡Ö’ WO@s‡_çÜ«∞\ò, _ç„w Hõeã≤ K« Œ∞=Ù‰õΩ<åfl=Ú. "Õ∞q∞ ŒÌ~°O ~°∂"£∞ "Õ∞\òû ‰õÄ_®. P ÑiK«Ü«∞O, =∂‰õΩ W ŒÌiH©ÃÑo§ J~Ú# «~åfi « ‰õÄ_® H˘#™êyOk. =∂ Ô~O_»∞ ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ Hõeã≤"≥∞eã≤LO@∂ =KåÛ~Ú. HÍÖËl ~ÀAÖ’¡ W ŒÌ~°O Hõeã≤ áê « ã≤x=∂Å∞ qÑs «OQÍK«∂¿ã "åà◊§O. _»|∞ƒÅ∞ Y~°∞ÛÃÑ@ì_»O K«O„ Œ‰õΩ =∞Ozhà◊§ „áêÜ«∞OQÍ =ÙO_Õk.=∂ ¿ãflÇ¨ÏOÖ’ _»|∞ƒÅ∞ Y~°∞ÛÃÑ>ì_»OÖ’ W^ŒÌ~°O áÈ\©Ñ¨_Õ"åà◊§O. ÖÏK« Œ∞=Ù‰õΩ<Õ ~ÀAÖ’¡ QÆ∞O@∂~°∞Ö’x â◊OHõ~ü qÖÏãπH \© åQÆ\ÏxH L ŒÜ«∞O5 QÆOIIÅH =KÕÛ"åà◊§O. K«O„ Œ#∞ u>Ëì K«#∞=Ù WO\’¡ "åà◊§HõO>Ë <åH Z‰õΩ¯=ÙQÍ=ÙO_Õk. K« Œ∞=Ù‰õΩ<Õ@ÑC_»∞ W ŒÌ~°O XH =∞OK«OÃÑ· Ñ_»∞‰õΩ<Õ"åà◊§O. =∂W ŒÌi =∞ èŒº ‰õΩÅÑ~°"≥∞ÿ#, PiúHõÑ~°"≥∞ÿ# ÉË è•Å∞O_ÕqHÍ=Ù.

K«O„ Œ ã=∂[OÖ’ q~°∞ Œú"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å`À H˘ «Î Œ#O "≥ «∞‰õΩ¯O@∂=ÙO_Õ =ºHÎ. "Õ∞"≥∞ÑC_»∂ PÖ’K«#Å=∞ èŒº Ñ¶∞~°¬} Ñ_»∞ «∂ ‰õÄ_® =∂ ¿ãflÇxflH˘#™êyã∂Î =KåÛO. PÜ«∞# "≥ÚÇÏO ZÑC_»∂ K«∂_®ÅxÑ≤OKÕk. W «~°∞Å#∞ã∞ÅÉèíOQÍ PHõi¬OKÕ ãfiÉèÏ=O PÜ«∞#k. D =∞ èŒºHÍÅOÖ’ PÜ«∞#‰õΩ Hº#û~ü~åHõ=ÚO Õ „QÍ"£∞ã‘, lQÆ‡O\ò É∫=∞<£ ÖÏO\ « «Îfi"Õ «ÎÅ ÑiK«Ü«∞O <å‰õΩPÜ«∞# =Å¡<Õ HõeyOk. =∂ =∞ èŒº ÃÑ· "åà◊§‰õΩ ãO|OkèOz ã≤ •úO « K«~°ÛÅ∞‰õÄ_® [iQq.

63

W\©=Å ã≤x=∂ÅÖ’ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞ H˜OK« Ñ¨~°∞ã¨∞Î<åfl~°x "å Œ#Å∞=ã∞Î#flÑC_»∞ ' ÕxÔH·<å Ô~_ô— J<Õ ã≤x=∂#∞ "Õ∞q∞ ŒÌ~°O Hõe¿ã K«∂âßO. ã≤x=∂K«∂ã≤# K«O„ Œ ã≤x=∂#∞ =ºu~HOKÕ "åà◊§‰õΩ x~°ã#QÍ QÆà◊"≥∞`åÎ_»∞. K«O„ ŒLÑ<åº™êÅ∞, Ñxf~°∞‰õΩ PHõi¬ «∞Ö· L Œº=∂Ö’¡H =zÛ#"åà‹§O Œ~À =Ù<åfl~°∞.ZÑC_»∂ ¿Ñ Œ"åiHÀãO PÖ’zOKÕ, „â◊q∞OKÕ « «fiO HõÅ"å_»∞.

=∂ ¿ãflÇÏOÖ’ Z@∞=O\ •ÑiHõOÖË Œ∞. PÜ«∞# =∞~°}ÏxH H˘kÌ~ÀAÅ∞=ÚO Œ∞ =∂ WO\’¡<Õ =Ù<åfl_»∞. XH =∞OK«OÃÑ· Ñ_»∞H˘x Z<Àfl q+Ü«∂Å∞K«iÛOK«∞‰õΩ<åflO. H#û~ü =∞ÇÏ=∂‡i#∞O_ç K«O„ Œx ~°HΔOK«_®xH <Õ#∞ KÕÜ«∞x„ÑÜ«∞ «fl=∞O@∂ ÖË Œ∞. PÜ«∞# ÖË_»<Õ "å~°Î #<≥flO`À HõÅz"Õã∞ÎOk. PÜ«∞#‰õΩ@∞OÉO`À "Õ∞=Ú QÆ «OÖ’ ZÖÏ=ÙO_Õ"å~°"≥∂ P ãO|O è•Å∞ =Ú#∞‡O Œ∞‰õÄ_® JÖÏQ H˘#™êy™êÎ#∞. K«O„ Œ ‰õΩ@∞OÉÏxH <å ãÇÜ«∞ ãÇÏHÍ~åÅ∞ZÑC_»∂ JOk™êÎ#∞.

Y

64

20. Œo «∞Å P «‡Q“~°"åxfl xÅÉ\ì# K«O„ ŒâıY~ü*ÏÖÏk "≥∂*ãπ, l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù

a.K«O„ ŒâıY~ü JO>Ë XHõ =ºHÎ =∂„ «"Õ∞HÍ Œ∞, J<ÕHõ áê~å≈fiÅ∞#fl F â◊HÎ.#∂#∂QÆ∞ g∞™êÅ #∂ «flÜ«∞=fi#OÖ’ ~å_çHõÖò q^•ºi÷ ãOÑ¶∞O`À "≥Ú ŒÖ·#PÜ«∞# ™ê=∂lHõ rq`«O K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞Ö’ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ÃãÊ+¨Öò Ñä¡H±„áêã≤‰õÄº@~ü QÍ =Úyã≤Ok. D 30 ãÖIIÅ HÍÅOÖ’ PÜ«∞#Ö’ =zÛ#`åufiHõ =∂~°∞ÊÅ QÆ∞iOz "Õ∞ ä•=ÙÅ∞ K«iÛã∞Î<åfl~°∞. ™ê=∂#º „Ñ[Å‰õΩ PK«~°Û`À ãO|O èŒO ÖË Œ∞. F =ºHÎ U q èŒOQÍ „|uHÍ_»∞, „|uH#O «HÍÅO UOKÕâß_»∞ J<Õ q+Ü«∂Å∞ =∂„ «"Õ∞ ™ê=∂#º [#O Ñ\ìOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. PÜ«∞#xÑ¨CÖÏQÍ „|uHÍ_»∞. x*Ï~ÚfQÍ „|uHÍ_»∞. J=HÍâ ◊"å^•xH ˜ZHõ _®KÀ\=fiÖË Œ∞. JO Œ∞Hõ<Õ PÜ«∞##∞ J@ì_»∞QÆ∞=~åæÅ, J}QÍi# ‰õΩÖÏÅ„Ñ[Å∞ JO «QÍ „¿Ñq∞ã∞Î<åfl~°∞. PÜ«∞# =∞~°}ÏxH â’Hã∞Î<åfl~°∞.

J<åºÜ«∂xH©, JkèHÍ~åxH© =ºu~HõOQÍ x~°O «~°O ~årÖËx áÈ~å@OKÕâß_»∞. HÀ~°∞ìÖ’ÑÖÏ, HÀ~°∞ì |Ü«∞\Ï PÜ«∞# KÕã≤# áÈ~å\ÏÅxflO\ QÆ∞iOp~åÜ«∂ÅO>Ë F „QÆO äŒ"Õ∞ J=Ù «∞Ok. PÜ«∞# =ºHÎ åfixfl J~°÷O KÕã∞HÀ=\ÏxHP áÈ~å\ÏÅÖ’Oz H˘xfl =∞K«∞Û «∞#Hõefl =∂„ «"Õ∞ WHõ _» „Ñ™êÎqã∞Î<åflO.

g∞<å, ã‘`å~å=∂O[<ÕÜ«ÚÅ∞ ÖÏO\˜ áÈbã¨∞ xÜ«∞O`«Å ^è•\˜H˜ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç, „Ñ¨*ÏãÖÑ¶¨∂Å <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Z=~°∂ <À~°∞ "≥∞^ŒÑ¨_®xH˜ ‰õÄ_®™êÇÏã≤OK«x HÍÅOÖ’ P áÈbã∞ PÑ¶‘ã~°¡ J„Hõ=∂Å#∞ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å „ÑuÑ¶∞\Oz# è≥·~°ºâße K«O„ ŒâıY~ü.

K«ÅÑü, q[Ü«∞=~°ú#~å=ÙÅ LitHõΔ#∞ =ºuˆ~H˜¿ãÎ, ã¨=∂[O #∞O_çf„= x~°ã¨##∞ Z Œ∞~À¯"åeû =ã¨∞ÎO Õ"≥∂, J„Ñü+ì áêÅ=Ù`å"Õ∞"≥∂ Jx

65

„Ñ¨QÆujÅ "Õ∞^è•=ÙÅ∞ Ãã·`«O ãÖ^ÕÇ≤Ïã¨∞ Î#fl HÍÅOÖ’, U =∂„`«OãÖâ◊~ÚOK«‰õΩO_® K«ÅÑü, q[Ü«∞=~° ú#~å=ÙÅ LitHõ ΔÅ =ºuˆ~HõL Œº=∂xH NHÍ~°O K«∞\ì# "å_»∞ K«O„ ŒâıY~ü. P Li tHõΔÅ∞ ~° ŒÌÜÕ∞º =~°‰õÄQÆb¡ #∞O_ç _èçb¡ ^•HÍ x~°O «~°O áÈ~å_ç#"å_»∞ K«O„ ŒâıY~ü.

„Ñ¨`ÕºHõ <åºÜ«∞™ê÷#OÖ’ K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞#∞ ÔQeÑ≤Oz, 250 ãÖIIÅP èŒ∞xHõ <åºÜ«∞ K«i„ «Ö’ Œo «∞Å P «‡Q“~°"åxfl xÅÉ\ì#"å_»∞ K«O„ ŒâıY~ü.K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å q[Ü«∞OHÀãO Z<Àfl x„ ŒÖËx ~å„ «∞Å#∞ QÆ_çÑ≤# "å_»∞K«O„^ŒâıY~ü.

K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ ™êkèOzOk áêHΔHõ q[Ü«∞O =∂„ «"Õ∞ Jx ãOÑÓ~°‚q[Ü«∞O ™êkèOK«\ÏxH ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ Œo «∞ÅÑHΔÍ# ‰õÄ_® JÑ‘Êà◊√§ "ÕÜ«∂Åx„Ñ¨`ÕºHõ Ñä¡H±„áêã≤‰õÄº@~ü Ç¨ÏŸ^•Ö’ „Ñ¨Éèí∞`åfixH˜ iHõ"≥∞O_£ KÕã≤#"å_»∞K«O„^ŒâıY~ü.

ÉÏkè «∞Å ÑHΔÍ# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ „ÑÉèí∞ «fiO JÑ‘Êà◊√§ •YÅ∞ KÕÜ«∞HõáÈ=_®xH=ºu~HõOQÍ H˘\Ï¡_ç, ÖÏ Ãã„Hõ@s QÍi ^•fi~å J=ã~°"≥∞ÿ# L «Î~°∞fiÅ∞ *ÏsKÕ~ÚOz, «<Õ ãfiÜ«∞OQÍ P JÑ‘Êà◊§xflO\h «Ü«∂~°∞KÕã≤ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ •YÅ∞KÕ¿ã^•HÍ q„â◊q∞OK«x =ºHÎ K«O„ ŒâıY~ü.

ÑÙ@∞ìHõ À „ÉÏÇÏ‡}∞_≥·<å ZHõ _® „ÉÏÇÏ‡} «fiO „Ñ Œi≈OK«‰õΩO_® J„QÆ‰õΩÅJ}z"Õ «‰õÄ, PkèÑ`åºxH© =ºu~HõOQÍ x~°O «~°O áÈ~å_ç# =ºHÎ K«O„ ŒâıY~ü.

ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ‰õÄ_® K«∞O_»∂~°∞ˆHã¨∞Ö’ PÜ«∞#<Õ „Ñ¨`ÕºHõ Ñä¡H±„áêã≤‰õÄº@~üQÍ xÜ«∞q∞OKåÅx K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å∞ HÀ~°∞HÀ=@O, ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’uiy PÜ«∞<Õfl Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ xÜ«∞q∞OÑ KÕã∞HÀ=@O •fi~å PÜ«∞#x*Ï~ÚfH, ~årÖËx «<åxH© K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å∞ xÅ∞"≥ «∞Î Ñ@ìO Hõ\Ïì~°∞.„ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»x PÜ«∞#∞fl q=∞i≈OKÕ "åà◊§ <Àà◊√§=¸~ÚOKå~°∞. ysâßÅ∞Z<≥·fl<å ‰õΩq=∞~°≈Å∞ KÕÜ«∞=K«∞ÛQÍHõ J}z"Õ «‰õΩ QÆ∞~°=Ù «∞#fl ‰õΩÖÏÅ, =~åæÅ„Ñ[Å∞ =∂„ «O PÜ«∞#∞fl QÆ∞O_≥Ö’¡ ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. PÜ«∞# *ÏÑHÍÅ#∞ÇÏ$ ŒÜ«∂Ö’¡ xOÑÙH˘x, „¿Ñ=∞`À *ÏÑHÍÅ#∞ z~°HÍÅO <≥=∞~°∞"Õã∞ ‰õΩO\Ï~°∞.J@∞=O\ =∞x+≤ À H˘O «HÍÅOáê@∞ ãxflÇ≤Ï «OQÍ "≥∞ÅQÆ@O =∂ J Œ$+ìOQÍÉèÏqã¨∂Î....

~°K«~Ú « ÃãÖò : *ÏÖÏk "≥∂*ãπ: 9966356601, l. t=<åQâ◊fi~°~å=Ù: 9703759523

66

21. K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å TK«HÀ « ˆHã∞Ö’„áêã≤‰õÄº+<£‰õΩ =<≥fl ≥zÛ# ÃãÊ+Öò Ña¡H±

„áêã≤‰õÄº@~ü K«O„ ŒâıY~ü#∂Hõ À\ ÉÏ|∞~å=Ù, PO„ èŒ„Ñ Õâò Œo « =∞ÇãÉèí ~åR „Ñ è•# HÍ~°º Œi≈

K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}HÍO_»..D ^Õâ◊OÖ’ ^Œo`«∞ÅÃÑ· J=∞Å=Ù`«∞#flJ=∂#gÜ«∞ •~°∞}HÍO_»‰õΩ Ñ~åHÍ+ì. J Œ∞QÀ.. J\Ï¡O\ K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’„áêã≤‰õÄº+<£H =<≥fl ≥zÛ# ÃãÊ+Öò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~ü Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü.K«∞O_»∂~°∞ =∂~°} HÍO_» q+Ü«∞OÖ’ KåÖÏ=∞Ok <åºÜ«∞"å Œ∞Å‰õΩ aè#flOQÍ,x*Ï~ÚfQÍ, x| ŒÌOQÍ Hõ$+≤ KÕã≤# "≥·#"Õ∞ PÜ«∞##∞ Œo «∞Å |O èŒ∞=ÙQÍ=∂iÛOk.

K«∞O_»∂~°∞ D ^Õâ◊Ñ¨Ù K«i„`«Ö’ XHõ =∂#x ~åK«Ñ¨ÙO_»∞. ^•~°∞}ãOÑ¶∞@#‰õΩ ãO|OkèOz Hã∞#∞ ÑijeOK«=Åã≤ L#flk. K«∞O_»∂~°∞Ö’J„QÆ‰õΩÖÏxH K≥Ok# Ô~_»∞¡, HÍÑÙÅ∞ áÈbã∞Å ãÇÏHÍ~°O`À Œo « ÑÖ¡Ö’=Ù#flŒo «∞Å#∞ Wà◊§Ö’#∞O_ç K≥ Œ~°Q˘\ì ÑO@á⁄ÖÏÖ’¡ ÑÙeK«OÑ≤# ÖË_ç <≥ «∞Î~°∞ÖÏ

^•_çKÕã≤K«Oáê~°∞. 6–8–1991# J„QÆ‰õΩÖÏÅ ^•_çÖ’ *ÏÖÏk W=∂‡xÜÕ∞Å∞,*ÏÖÏk =Ú «ÎÜ«∞º, =∞Ö¡Å ã∞ÉÏƒ~å=Ù, =∞O„_»∞ ~°"Õ∞+π, *ÏÖÏk W™êûH±,JOQÆÅ‰õΩ Œ∞~°∞ ~å["≥∂ÇÏ<£~å=Ù, ãO‰õÄ~°∞ âßºOã<£, Õ=~°Ñe¡ [Ü«∞~å*òÅ∞8=∞Ok Œo «∞Å∞ TK«HÀ «‰õΩ QÆ∞~°Ü«∂º~°∞. "åiH 9–8–1991 Õn# ≥<åe„ÑÉèí∞ «fi "≥· ŒºâßÅÖ’ áÈã∞ì=∂~°ìO x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. áÈã∞ì=∂~°ìO x~°fiÇ≤ÏOz#_®Hõì~ü ~°q ' Œo «∞Å rq`åÅ∞ ™êfi «O„ «O =zÛ ~å*ÏºOQÆO J=∞Å∞Ö’H=zÛ<å, Œo «∞Å‰õΩ rqOKÕÇÏ‰õΩ¯ ÖË‰õΩO_® TK«HÀ «‰õΩ QÆ∞~“K«∞<åfl~°x— P"Õ Œ#

67

K≥Ok P «‡ÇÏ «º KÕã∞‰õΩ<åfl_»O>Ë W ≥O « Œ∞~å‡~°æ ãOÑ¶∞@<À K≥áêÊeû#Ñ¨xÖË Œ∞.

K«∞O_»∂~°∞Ö’ =∞O„_»∞ ~°"Õ∞+π ÉÏQÍ K« Œ∞=Ù‰õΩ<Õ Ü«Ú=‰õΩ_»∞. =∞O„_»∞~°"Õ∞+π L#fl « K« Œ∞=Ù K« Œ∞=Ù‰õΩx L^ÀºQÆO KÕã≤, «# ‰õΩ@∞OÉÏxfl áÈ+≤™êÎ_»xJ#∞‰õΩO>Ë «=Ú‡_»∞ â◊=O ‰õΩo¡áÈ~Ú, ÑÙ~°∞QÆ∞Å∞ Ñ\ì LO_»\Ïxfl K«∂ã≤J#fl =∞O„_»∞ Ñïâ◊√^Œú~å=Ù QÆ∞O_≥áÈ@∞`À 9–8–1991# =∞~°}ÕKå_»∞.19–8–1991# =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ tHΔOKåÅx P=∞~°} x~åÇ~°nHõΔ KÕã∞Î#fl H˘"≥∞‡~°¡JxÖò ‰õΩ=∂~ü J<Õ „Ñ¨ «ºHõΔ ™êHΔx áÈbã¨∞Å∞ ^•~°∞}OQÍ HÍeÛK«Oáê~°∞.K«∞O_»∂~°∞ •~°∞} ãOÑ¶∞@##∞ x~°ã≤ã∂Î =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ tHΔOKåÅx, „Ñ ÕºHõHÀ~°∞ì K«∞O_»∂~°∞Ö’ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åx PO„ èŒ„Ñ Õâò Œo « =∞ÇãÉèí P èŒfi~°ºOÖ’_èçb¡Ö’ PO^Àà◊<å HÍ~°º„Hõ=∞O x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. D PO^Àà◊#Ö’ áêÖÁæ#flK«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè «∞~åÅ∞ QÆ∂_»∂i ÖËÜ«∞=∞‡ _èçb¡Ö’ „\ÏÑ¶≤H±Ö’ „Ñ=∂^•xHQÆ∞Ô~· 3–10–1991# =∞~°}ÕzOk. P"≥∞ â◊"åxfl _èçb¡Ö’<Õ Ñ¨Ó_çÛ"ÕÜ«∂eû#qëê ŒHõ~° Ñiã≤÷u. K«∞O_»∂~°∞ =∞$ «∞ºHo, "åi |O èŒ∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® =∞$ «∞Å∞QÍ=∂iáÈ=@O.. =O\ ÇÏ$ ŒÜ«∞ q^•~°Hõ ãOÑ¶∞@#Å∞ ≥Å∞ã∞‰õΩ#fl Éèí∞=#yiK«O„^ŒâıY~ü <åºÜ«∞"åkQÍ `«# =O`«∞ ÉÏ^èŒº`«#∞ x~°fiiÎOK«\ÏxH˜=ÚO Œ∞H˘KåÛ_»∞. HÍ~°OKÕ_»∞ Hã∞Ö’ „Ñ ÕºHõ Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ ã‘xÜ«∞~üJ_»fiH\ò `å_çÑiÎ ~å"≥∂‡ÇÏ<£~å=Ù#∞ xÜ«∞q∞Oz<å~°∞. "åi= ŒÌ K«O„ ŒâıY~üJã≤ÃãìO\òQÍ ã¨=∞~°ú=O`«OQÍ Ñ¨xKÕã≤<å~°∞. K«O„^ŒâıY~üÖ’ xMÏ~°û~Ú#<åºÜ«∞"åk áê„`«#∞ QÆ∞iÎOz# K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞Å∞ „Ñ¨`ÕºHõ Ñä¡H±„áêã≤‰õÄº@~üQÍ PÜ«∞##∞ xÜ«∞q∞OKåÅx „ÑÉèí∞`åfixfl HÀ~å~°∞. J Õ„Hõ=∞OÖ’ÉÏkè «∞Å ÑHΔÍ# <åºÜ«∞O HÀãO áÈ~å_»∞ «∞#fl PO„ èŒ „Ñ Õâò Œo « =∞ÇãÉèíK«∞O_»∂~°∞Ö’<Õ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ì U~åÊ@∞ KÕã≤ qKå~°} KÕÜ«∂Å<Õ _ç=∂O_£ ÀÃÑ ŒÌZ «∞Î# áÈ~å@O KÕã≤Ok. D <ÕÑ äŒºOÖ’ 11–11–1991# „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ìH„ÑÉèí∞ «fiO J#∞=∞u WzÛ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì J#∞=∞u HÀãO _çÃãO|~ü 4,1991# ÇÏŸOHÍ~°º Œi≈H ÖËY ~åã≤Ok.

K«∞O_»∂~°∞ Hã∞ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ìÖ’ qKå~°} [~°QÆ@O =Ú^•Ì~ÚÅ‰õΩ W+ìOÖË Œ∞. D J~Ú+ìO`À 1993 [#=iÖ’ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ Ñ≤\+<£ ÃÑ¶·Å∞ "Õâß~°∞.1994= ãÖIIÖ’ xOk «∞Å Ñ≤\˜+¨<£#∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ H˘\ì"Õâß~°∞. S#Ñ¨Ê\˜H©

68

1995Ö’ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ìÖ’ Hã∞ qKå~°}#∞ „áê~°OaèOKå~°∞. D„Hõ=∞OÖ’<Õ ™ê‰õΔΩÅ∞ QÆ∞O@∂~°∞ HÀ~°∞ìÖ’ «=∞‰õΩ ~°HõΔ} ÖË Œx x~åHõiOKå~°∞.J~Ú#ÑÊ\H© HÀ~°∞ì‰õΩ Ç[~°∞ HÍ"åeûO Õ#O@∂ "åiH QÆ∞O@∂~°∞ „Ñ ÕºHõHÀ~°∞ì ã=∞#∞¡ *Ïs KÕã≤Ok. JO ÕHÍ Œ∞, HÀ~°∞ì kèHÍ¯~°O HO Œ 1996 ãO= «û~°O[#=iÖ’ 20=∞Ok ™ê‰õΔΩÅ‰õΩ JÔ~ãπì "åÔ~O\ò ‰õÄ_® WKåÛ~°∞. D <ÕÑ äŒºOÖ’<Õ1995= ãOIIÖ’ ÃãÊ+Öò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~ü a.K«O„ ŒâıY~ü, Jã≤ÃãìO\ò Ña¡H±„áêã≤‰õÄº@~ü l. t=<åQâ◊fi~°~å=Ù#∞ xÜ«∞q∞OKåÅx K«∞O_»∂~°∞ ™ê‰õΔΩÅ∞„ÑÉèí∞`åfixfl HÀ~å~°∞.

20–8–2000# a.K«O„^ŒâıY~ü ÃãÊ+¨Öò Ñä¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ, l.t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù Jã≤ÃãìO\ò Ñä¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ xÜ«∞q∞ã¨∂Î „Ñ¨Éèí∞`«fiOL «Î~°∞fiÅ∞ *Ïs KÕã≤Ok. J~Ú Õ, 2001 E<£Ö’ JÑÊ\ HõÖHõì~ü, Zã‘ÊÅ∞gi^ŒÌ~°∂ =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~° ÎÅx, Ñ‘Ñ¨ÙÖòû "å~ü áêsì`À giH˜ãO|O è•Å∞<åflÜ«∞x P~ÀÑ≤ã∂Î „ÑÉèí∞`åfixH ÖËY ~åâß~°∞. HÍh, nxH aè#flOQÍ™ê‰õΔΩÅ∞ gi ŒÌ~°∂ Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üÅ∞QÍ LO_®Åx, "åi ã=∞HõΔOÖ’<ÕHã∞ qKå~°} [~°QÍÅx „ÑÉèí∞`åfixfl HÀ~å~°∞.J@∞ L Œº=∞O, W@∞ ™ê‰õΔΩÅ_ç=∂O_£ <ÕÑ äŒºOÖ’ 3–7–2003Ö’ JÑÊ\ HõÖHõì~ü gix „áêã≤‰õÄº@~üÅ∞QÍxÜ«∞q∞ã∂Î L «Î~°∞fiÅ∞ *Ïs KÕâß~°∞.

ÃãÊ+¨Öò Ñä¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ =zÛ# K«O„^ŒâıY~ü `«# "å^Œ#Å#∞„áê~°OaèOKå~°∞. ™ê‰õΔΩÅ‰õΩ QÆ∞O@∂~°∞ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ìÖ’ ~°HõΔ} ÖË Œx, JO Œ∞=Å¡™ê‰õΔΩÅ∞ HÀ~°∞ì‰õΩ Ç[~°∞ HÍÖËHõáÈ «∞<åfl~°x x"ÕkOK«@"Õ∞ HÍ Œ∞, „Ñ ÕºHõHÀ~°∞ì Ü≥ÚHõ =Ù ÕÌâ◊O, <Õ~°O [iy# KÀ>Ë HÍºOÑÙ HÀ~°∞ì ÃÑ\ì qKåiOKåÅxlÖÏ¡ [_ç QÍiHq#flqOz<å~°∞. JO Œ∞=Å¡ PO„ èŒ„Ñ Õâò ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì L «Î~°∞fiÅ„ÑHÍ~°O „Ñ ÕºHõ HÍºOÑÙ HÀ~°∞ì K«∞O_»∂~°∞Ö’ U~åÊ@∞ J~ÚOk. JO Œ∞‰õΩK«O„ ŒâıY~ü Hõ$+≤ Z#ÖËxk. Z@ìHÅ‰õΩ 4–8–2003# K«∞O_»∂~°∞Ö’ HÍºOÑÙHÀ~°∞ìÖ’ qKå~°}#∞ „áê~°OaèOKå~°∞.1–12–2004# ™ê‰õ ΔΩÅ qKå~°}„áê~°OaèOKå~°∞. JÑÊ\’¡ x~°O «~° L„kHõÎ «Å =∞ èŒº qKå~°}Å∞ [iQÍ~Ú.K«O„ ŒâıY~ü#∞ =∂#ã≤Hõ "ÕkèOÑ¨ÙÅ‰õΩ Ñ¨~ÀHõΔOQÍ QÆ∞iKÕã≤# "åà◊√¡ ZO Œ~À.J~Ú#ÑÊ\H© K≥‰õΩ¯K≥ Œ~°x <åºÜ«∞ =ºHÎ «fiO`À K«O„ ŒâıY~ü x~°O «~° ™ê èŒ#`À,K«\ÏìÅ ÑïjÅ#`À 13–3–2007 <å\˜H˜ ™ê‰õΔΩÅ qKå~°}#∞ Ñ¨ÓiÎKÕ™ê~°∞.

69

70=∞Ok ™ê‰õΔΩÅ#∞ „áêã≤‰õÄº+<£ "≥·ÑÙ #∞O_ç <åºÜ«∞OQÍ [iyOk [iy#@∞ì,K«∂zOk K«∂z#@∞ì, Hõà◊¡‰õΩ Hõ\ì#@∞ìQÍ ã=∞~°÷=O «OQÍ ™ê‰õΔΩÅ KÕ « ™êHõΔºOK≥Ñ≤ÊOz# nèâße. JO ÕHÍ Œ∞, _çÃÑ¶<£û J_˘fiH\òû „HÍãπZQÍq∞<Õ+<£Ö’ ‰õÄ_®™ê‰õ ΔΩÅ∞ K≥‰õΩ¯K≥^Œ~°‰õΩO_® x[O "≥ ·Ñ¨Ù xÅ|_»\ÏxH˜ K«O„^ŒâıY~üã=∞~°÷=O «OQÍ Hõ$+≤ KÕâß_»∞. « •fi~å ™ê‰õΔΩÖ’¡ =∞<À ä≥·~°ºO HõeyOKå~°∞.

z=~°‰õΩ 18–7–2007# „áêã≤‰õÄº+<£ «# "å Œ#Å∞ qxÑ≤ã∂Î 183 ¿ÑrÅi><£ P~°∞æº"≥∞O\ò ã≤ ŒúO KÕã≤Ok. WO Œ∞‰õΩ ãO|OkèOz =Ú^•Ì~ÚÅ <Õ~åÅ#∞~°∞A=Ù KÕã∂Î HÃããπ Ãã·>_£ 82 Hã∞Ö’¡ qq èŒ ~å„ëêìÅÖ’x ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ#∞,ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ#∞ HÍºOÑ¨Ù HÀ~°∞ì‰õΩ ã¨=∞iÊOK«@OÖ’ K«O„^ŒâıY~üãÑ¶bHõ$ «∞ÅÜ«∂º~°∞. JO «\Ï LkfiQÆflO. PO^Àà◊#. ZÑÙÊ_»∞ U=∞=Ù «∞O^ÀK≥ÑÊÖËx L « O~î°. WOHÀ"≥·ÑÙ K«∞O_»∂~°∞ <Õ~°ã∞÷Å∞ «=∞ Ô~_ç¤QÍi JkèHÍ~°„Ñ¨ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤OKåÅ<Õ „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞.. WÖÏ ÖˇHõ¯ÖË#xfl „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞[~°∞QÆ∞ «∞#flÑÊ\H© K«O„ ŒâıY~ü ˘}Hõx, É}Hõx =ºHÎ «fiO`À "å Œ#Å∞ qxÑ≤OzÑ¨ÓiÎ KÕâß~°∞. D ˆHã¨∞Ö’ Ç¨Ï`åº<Õ~°OÖ’x =Ú^•Ì~ÚÅ‰õΩ =∞~°} tHõΔqkèOKåÅx K«O„ ŒâıY~ü "åkOKå_»∞. JO Œ∞‰õΩ ãO|OkèOz K«∞O_»∂~°∞Ö’S Œ∞ HÖ’g∞@~°¡ #∞O_ç U_»∞ HÖ’g∞@~°¡ "≥·âßÅºOÖ’ =¸_»∞ QÆO@Å áê@∞^•_ç [iyO Œx, =Ú^•Ì~ÚÅ∞ ÉèíÜ«∂#Hõ ÇÏ «ºÅ∞ ~°HõÎáê « K«~°ºÅ #∞Oz«=∞#∞ HÍáê_Õ U â◊H©Î Éèí∂g∞‡ Œ ÖË Œx Œo «∞Å∞ #"Õ∞‡ÖÏ „Ñ=iÎOKå~°x,

Zã‘ûÅ#∞ ãOÇÏiOKÕO Œ∞‰õΩ =Ú^•Ì~ÚÅ∞ ÃÑ#∞ ã=¸ÇÏOQÍ KÕã≤# ÉèíÜ«∂#Hõ^•_ç, P èŒ∞xHõ ~å[ºOÑ@¡ U =∂„ «O cèuÖË‰õΩO_® Õâ◊OÖ’x K«\ÏìÅÑ@¡Wã¨∞=∞O`« Q“~°=OÖË‰õΩO_® „áê}ÏO`«Hõ^•_çH˜ =Ú^•Ì~ÚÅ∞ áêÅÊ_®¤~°x,fiHõQÍ â◊"åÅ∞ QÀ`åÖ’¡Hõ\ì HÍÅfiÖ’¡ qã≤i "Õ™ê~°x, ãO‰õΩ~°∞ âßOã<£ Hõ#∞„QÆ∞_»∞¡fâß~°x, =∞O„_»∞ ~°"Õ∞+π =∞~°} "å~°Î qx «# J#flÜ«∞º =∞O„_»∞ Ñiâ◊√ Œú~å=ÙQÆ∞O_≥áÈ@∞`À =∞~°}ÕKå_»x, D ˆHã¨∞#∞ „Ñ¨`ÕºHõ ˆHã¨∞QÍ ÑïQÆ}ÕzÇÏ «ºHã∞Ö’x =Ú^•Ì~ÚÅ‰õΩ =∞~°}tHõΔ qkèOKåÅx K«O„ ŒâıY~ü Ñ\+ì"≥∞ÿ#"å^Œ##∞ qxÑ≤Oz<å~°∞. ^•xH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì f~°∞ÊÅ#∞L@OHã∂Î =∞~°}tHõΔ "ÕÜ«∂Åx K«∞O_»∂~°∞ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ì‰õΩ x"ÕkOKå_»∞.31–7–2007# Ãã+<£û Hã∞ <≥O|~ü 36/93 Hã∞Ö’ K«∞O_»∂~°∞ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ì21 =∞OkH Ü«∂=r= HÍ~åQÍ~° tHõΔ, 35 =∞OkH U_®k *·Å∞tHõΔ qkèOzOk.

70

J~Ú Õ, Hã∞Ö’ L#fl =∞~À 123=∞Ok =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ x~ÀÌ+μÅ∞QÍ „ÑHõ\ã∂Î270 ¿ÑrÅ f~°∞Ê#∞ "≥Å∞=iOzOk. J~Ú Õ, K«O„ ŒâıY~ü Hõ~îÀ~° Hõ$+≤ =Å#J<ÕHõ x„^ŒÖËx ~å„`«∞Å∞QÆ_çÑ≤ <åºÜ«∞âß„™êÎÅ#∞ ‰õΔΩ}‚OQÍ ÑïjeOz"åkOz#O Œ∞# P "Õ∞~°ÔH·<å tHõΔÅ∞ Ñ_®¤~Ú. D f~°∞Ê Ñ@¡ ãO «$Ñ≤Î K≥O ŒxK«O„ ŒâıY~ü D Hã∞Ö’ H˘O «=∞Ok xOk «∞ÅÔH·<å =∞~°} tHõΔ qkèOKåeû=ÙO Œx, ™êHõΔº=ÚO_ç ‰õÄ_® tHõΔÑ_»x "å~°∞<åfl~°x, f~°∞ÊÖ’ ZHõ _» ‰õÄ_®‰õΩ„@ <Õ~°O HO Œ tHõΔÅ∞ "ÕÜ«∞ÖË Œx, J„Hõ=∞OQÍ XHõ ã=¸ÇÏOQÍ U~°Ê_ç,XHõ èÕºÜ«∞O`À 8=∞Okx TK«HÀ « HÀã≤# ãOÑ¶∞@#Ö’ 35=∞OkH ãO= «û~°OtˆHΔ Ñ¨_çO^Œx, giH˜ ‰õÄ_® SÑ≤ã≤ 302 ÃãHõΔ<£ HÕ^Œ <Õ~°O KÕã≤# "åiQÍÑïQÆ}ÕKåÅx, "≥Ú`«ÎO 120=∞Ok =Ú^•Ì~ÚÅÃÑ· ™êHΔÍºÅ∞ L#flÑ¨Ê\˜H˜tHõΔÅ∞Ñ_»ÖË Œx, <Õ~°ã∞÷ÅÖ’ 56=∞OkH tHõΔ Ñ_çO Œx, q∞ye#"åiH ‰õÄ_®tHõΔÅ∞ Ñ_®Åx, JO Œ∞‰õΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ „Hq∞#Öò JÑ‘ÊÅ∞ KÕÜ«∂Åx „ÑÉèí∞`åfixHx"ÕkHõ#∞ ÑOÑ≤OKå~°∞.

PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ <åºÜ«∞"åk ÔH.ÉÏÅQÀáêÖò ^•fi~å „H˜q∞#Öòiq[<£ Hã∞#∞ K«O„ ŒâıY~ü "Õ~ÚOKå~°∞. JÑÊ\ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üã≤.<åQâ◊fi~°~å=Ù W ŒÌ~°∞ =Ú^•Ì~ÚÅÃÑ· Hã∞ JÑ‘ÊÅ∞ KÕâß~°∞. K«∞O_»∂~°∞ „Ñ ÕºHõHÀ~°∞ì 21 =∞OkH˜ Ü«∂=r˚= HÍ~åQÍ~° tHõΔ 35=∞OkH˜ U_®k *ˇ·Å∞ tHõΔqkèOz#ÑÊ\H© =Ú^•Ì~ÚÅ#∞ ~°HΔOK«\ÏxH ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì Ñ≤.Ñ≤. ã≤.<åQâ◊fi~°~å=Ù„Ñ¨Ü«∞uflOKå~°∞. K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè`«∞Å∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ‰õÄ_® ÃãÊ+¨Öò Ñä¡H±„áêã≤‰õÄº@~üQÍ K«O„^ŒâıY~ü#∞ Jã≤ÃãìO\ò Ñ≤Ñ≤QÍ t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù#∞xÜ«∞q∞OKåÅx HÀ~°∞`«∂ q#flqOKå~°∞. ÃãÊ+¨Öò Ñ≤Ñ≤QÍ K«O„^ŒâıY~ü#∞xÜ«∞q∞Oz# «~åfi « ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì „Hq∞#Öò JÑ‘ÊÅ∞, iHÍ~°∞¤Å#∞ ÑijeOK«QÍˆH=ÅO W^ŒÌ~°∞ =Ú^•Ì~ÚÅ g∞^Œ =∂„`«"Õ∞ ˆHã¨∞ ÃÑ¶ ·Å∞ KÕÜ«∞_®xflQÆ=∞xOKå~°∞.JÑÙÊ_»∞ „ÑÉèí∞ «fiO Œ$+≤ìH D q+Ü«∂xfl K«O„ ŒâıY~ü fã∞ÔHo¡=∞~À 114=∞OkÃÑ· „Hq∞#Öò JÑ‘ÊÅ∞ KÕã≤ J_ç‡\ò KÕ~ÚOKå~°∞. WOHÀ"≥·ÑÙK«∞O_»∂~°∞ HÀ~°∞ìÖ’ K«O„ ŒâıY~ü "å Œ<å Ñ\=∞#∞, ÉÏkè «∞Å ÑHΔÍ# „Ñ Œi≈Oz#x*Ï~Úfx K«qK«∂ã≤=Ù#fl xOk «∞Å∞ K«O„ ŒâıY~ü#∞, t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù#∞xÜ«∞q∞OK«= ŒÌx ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. HÍh, HÀ~°∞ì "åi "å Œ#Å#∞ „`Àã≤ÑÙzÛOk.J~Ú Õ, qëê Œ"Õ∞=∞O>Ë, Ju H˘kÌ ~ÀAÖ’¡ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞

71

qKå~°}‰õΩ =ã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«O„^ŒâıY~ü ÖËHõáÈ=@O K«∞O_»∂~°∞ÉÏkè`«∞Å‰õΩ f~°x Ö’@∞. ÅH˜Δ‡O¿Ñ@Ö’<Õ K«∞O_»∂~°∞ÖÏQÍ „Ñ¨`ÕºHõ HÀ~°∞ìU~åÊ@∞ KÕÜ«∂Å<Õ _ç=∂O_£#∞ ^Œo`« „Ñ¨*ÏãÖÑ¶ ¨∂Å∞ KÕâß~Ú.™êkèOK«∞‰õΩ<åfl~Ú. J Œ∞QÀ.. JÖÏO\ Œâ◊Ö’ NHÍ‰õΩà◊OÖ’<Õ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ìU~åÊ@∞ KÕã∞Î#fl@∞ì r"À#∞ ‰õÄ_® q_»∞ ŒÅ KÕâß~°∞. JÖÏO\ Ñiã≤÷ «∞Ö’¡K«O„ ŒâıY~ü K«∞O_»∂~°∞Ö’<Õ „Ñ ÕºHõ HÍºOÑÙ HÀ~°∞ì [iy# ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì „Ñ è•#<åºÜ«∞=¸iÎ L «Î~°∞fiÅ∞ K«O„ ŒâıY~ü W=fi@O =Å¡ Jq ÅHΔ‡O¿Ñ@ ÉÏkè «∞Å∞,Œo « ãOÑ¶∂Å∞ "å~°∞ <åºÜ«∞âßY HÍ~°º Œi≈H, „ÑÉèí∞ «fi „Ñ è•# HÍ~°º Œi≈H

K«∂Ñ≤OK«@O ^•fi~å K«∞O_»∂~°∞ ÖÏQÍ ÅHΔ‡O¿Ñ@Ö’<Õ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ì U~åÊ@∞KÕã∞Î#fl@∞ì r"À#∞ ã=iOz WKåÛ~°∞. K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ ÉÏkè «∞Å‰õΩ JO_»QÍxez# =∞K«ÛÖËx <åºÜ«∞"åk K«O„ ŒâıY~ü#∞ ÅHΔ‡O¿Ñ@ ÉÏkè «∞Å∞ ÃãÊ+ÖòÑa¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ xÜ«∞q∞OKÕÖÏ KÕã∞HÀ"åÅx Pâ◊Ñ_®¤~°∞. PO„ èŒ„Ñ Õâò^Œo`« =∞Ç¨ã¨Éèí ^•fi~å JO^Œ∞‰õΩ ãÖ|OkèOz# HÀ~°∞ì iHÍ~°∞¤ fã¨∞‰õΩxQÆ∞O@∂~°∞ |Ü«∞Å∞ Õ~åÅ#∞‰õΩO@∞#fl ã=∞Ü«∞OÖ’<Õ PÜ«∞# =∞~°} "å~°Îq<åeû~å=@O ÅH˜ Δ‡O¿Ñ@ ÉÏkè`«∞ÅˆH HÍ^Œ∞ ^Œo`« L^Œº=∂xˆHÑ≤_»∞QÆ∞áê@~ÚOk.

WÑÙÊ_»∞ K«O„ ŒâıY~ü ÖË#ÑÊ\H© PÜ«∞# Pâ◊Ü«∂Å∞ =∞# =ÚO Œ∞<åfl~Ú.K«∞O_»∂~°∞ Hã∞ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ L#fl „Hq∞#Öò JÑ‘ÊÖò, „Hq∞#Öò iq[<£ Hã∞ã¨=∞~°÷=O`«"≥∞ÿ# <åºÜ«∞"åkx „Ñ¨`ÕºHõ Ñä¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ K«∞O_»∂~°∞ÉÏkè «∞Å∞ xÜ«∞q∞OK«∞‰õΩx =Ú^•Ì~ÚÅ‰õΩ =∞~°}tHõΔÅ∞, tHõΔÅ∞ Ñ_Õq èŒOQÍˆHã¨∞#∞ #_çÑ≤Oz Hõ$+≤ KÕÜ«∞@O ^•fi~å K«O„^ŒâıY~ü =∞#H˜zÛ# ã¨∂ÊùiÎx„|uHOK«∞ HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO. x*ÏxH PÜ«∞#‰õΩ =∞#q∞KÕÛ x["≥∞ÿ# x"åo ‰õÄ_®J Õ.

=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å∞, Œo « ÇÏ‰õΩ¯Å∞ ™êkèOK«\ÏxH L Œºq∞OK«@O=Å¡<Õ K«O„ ŒâıY~ü ÖÏO\ "åà◊¡#∞ =∞#Ö’ „Ñu+≤ìOK«∞ HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO. Œo «ÇÏ‰õΩ¯ÖË =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Åx Kå\# =∞ÇÏŸ#fl « =∂#=`å"åk K«O„ ŒâıY~ü.^Œo`« L^Œº=∂Å‰õΩ "≥#∞fl^Œ#∞flQÍ, ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°"åxfl xÅÉˇ\˜ì#K«O„ ŒâıY~ü‰õΩ PO„ èŒ„Ñ Õâò Œo « =∞ÇãÉèí Hõ$ «[ «Å`À x"åà◊√Å∞ JiÊã∞Î#flk.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9848186277

72

22. K«∞O_»∂~°∞ ˆHã∞Ö’ x„ ŒÖËx ~å„ «∞Å∞ a. ~å=∂~å=Ù

Pk #∞Oz PÜ«∞#q JÉèí∞º^ŒÜ«∞ ÉèÏ"åÖË... q^•ºi÷ ^Œâ◊ #∞OKÕL Œº=∂Ö’¡ áêÖÁæ<åfl~°∞. #q∞‡# ã≤ •úO «O HÀãO ~årÖËx áÈ~å@O KÕâß~°∞..."≥Ú Œ\’¡ =∂"À~Ú[O Ñ@¡ PHõi¬ «∞Ö·<å « Œ#O «~° =∂~°∞ÊÅ`À q=ÚY «K≥O^•~°∞... =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å Ñi~°HõΔ} HÀãO Ñi «Ñ≤OKå~°∞... =∞x+≤ Pã≤ÎHÖ’|_»\Ïxfl =ºuˆ~HÕKå~°∞. ~å*ÏºxH˜ =∞x+≤x K«O¿Ñ Ç¨Ï‰õΩ¯ ÖË^Œxx#kOKå~°∞... PkèÑ «º â◊‰õΩÎÅ∞ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ LÅ¡OÑ¶≤∞ã∞Î<åflÜ«∞O@∂Œo «∞Å ÑHΔÍ# xÅ|_®¤~°∞... "åi «~°Ñ¶Ù# H©ÅHõ Hã∞Ö’¡ q[Ü«∞O ™êkèOKå~°∞...

ãÖáê^Œ<åÑ¨~°OQÍ ~å}ÕK«HõáÈ~Ú<å ZO`À=∞Ok KÕ`« '`«=∞— =H©Å∞QÍK≥ÑC‰õΩ<Õ ™ê÷~ÚH ZkQÍ~°∞... PÜ«∞<Õ Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü. Õâ◊ "åºÑÎOQÍãOK«Å#O ã$+≤ìOz# K«∞O_»∂~°∞ =∂~°}ÇÏŸ=∞OÖ’ Œo «∞Å ÑHΔÍ# xez<åºÜ«∞áÈ~å@OÖ’ q[Ü«∞O ™êkèOz JO Œi „Ñâ◊OãÅ#∂ JO Œ∞‰õΩ<åfl~°∞.PÜ«∞#`À [iÑ≤# '=∂iflOQ∑ "åH±—Ö’x qâıëêÅ∞....

ÉÏÅºO ...

=∂k QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ ÑÖÏfl_»∞ „áêO`åxH K≥Ok# ÃÑ ŒH˘ Œ=∞QÆ∞O_»¡.=∂ J=∞‡ ¿Ñ~°∞ ™êq„u. W\©=ÖË =∞~°}OKå~°∞. «O„_ç ã∞„|ÇÏ‡}º âß„ã≤Î.=∂k ™ê=∂#º ‰õΩ@∞O|O. W ŒÌ~°∞ ™È Œ~°∞Å∞, XHõ ™È Œi =Ù<åfl~°∞. =∂K«=~°O,^•KÕÑë¡, #_ç‰õΩ_çÖ’ „áê äŒq∞Hõ q^•ºÉèÏºãÖ Ñ¨ÓiÎKÕã≤ WO@~ü, _ç„wÅ#∞=∂K«~°¡Ö’ K«k"å#∞. XHõ Œâ◊Ö’ _®Hõì~ü J=Ù^•=∞#∞‰õΩ<åfl#∞. HÍx qÑ¡=ÉèÏ"åÅ PHõ~°¬}`À P PÖ’K«# =∂#∞‰õΩ<åfl#∞. 1982Ö’ _ç„w z=i

73

ãO= «û~°OÖ’ =ÙO_»QÍ q~°ãO ãÉèíÅ∞ =∂K«~°¡Ö’ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. JO Œ∞Ö’PÇfi# Hõq∞\© ãÉèí∞º_»∞QÍ ÑxKÕâß#∞. «~åfi « QÆ∞O@∂~°∞ Zã≤ HõàÏâßÅÖ’ÖÏ K«k"å#∞. ZÖòZÖòZO K«k"Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ Ü« x=i≈\©Ö’ XHõ q^•ºi÷x=∞~°}ÕzOk. nxÃÑ· aè#flHõ^äŒ<åÅ∞ =ºHõÎ=∞Ü«∂º~Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’„Ñ≤xûáêÖò‰õΩ =ºu~HõOQÍ [iy# L Œº=∞OÖ’ ##∞fl ãÃãÊO_£ KÕâß~°∞. «~åfi «HÍÅOÖ’ ^•xfl ÑÓiÎKÕâß#∞.

WO\~üÖ’<Õ <å@∞‰õΩ#fl qÑ¡= ÉèÏ"åÅ∞....

<Õ#∞ =∂K«~°¡Ö’ WO@~ü K«k"Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êO|t=~å=Ù J<Õ¿ãflÇ≤Ï «∞_»∞ =ÙO_Õ"å_»∞. J «x „Ñ¨ÉèÏ=O`À ~å_çHõÖò Ü« ü HÍ~°º„Hõ=∂ÅÑ@¡ PHõi¬ «∞_»#Ü«∂º#∞. JÑÊ\H Ñ‘ÑÙÖòû"å~ü ™ê#∞Éèí∂uÑ~°∞_»∞QÍ =Ù#flÑÓ~°‚K«O„ ŒâıY~°~å=Ù JeÜ«∂ãπ ÉÏÅÜ«∞º «# „ÑãOQÍÅ`À =∂Ö’ L ÕÎ*ÏxflxO¿Ñ"å~°∞. JH¯~åA ÇÏ~°QÀáêÖò (~å=∞Hõ$+‚, „Ñã∞Î « =∂"À~Úã∞ì áêsì HO„ ŒHõq∞\© ãÉèí∞º_»∞) #∞ ‰õÄ_® áêsì Ñ@¡ PHõi¬ «∞Å#∞ KÕÜ«∞@OÖ’ PÜ«∞<Õ„Ñ=ÚY áê„ « áÈ+≤OKå~°∞. H˘O « HÍÖÏxH ÉÏÅÜ«∞º „ÑHÍâ◊OlÖÏ¡ HÍ~°º Œi≈QÍ"≥o Õ, ~å=∞Hõ$+‚ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ Ñ‘ÑÙÖòû"å~ü ÉÏ èŒº «Å∞ KÕÑ\Ïì~°∞. 1985Ö’HÍ~°OKÕ_»∞ ãÖÑ¶ ¨∞@# [iy# `«~åfi`« ÉÏÅÜ«∞º L^Œº=∞O #∞Oz"≥o§áÈÜ«∂~°∞. ~å=∞Hõ$+‚ J*Ï «OÖ’H "≥àÏ§~°∞.

ÖÏ JO>Ë "≥∂ÇÏO <å‰õΩ

Hõq «fiO J<Õk f~°x ^•ÇÏO JO\Ï~°∞ Hõ •. <å‰õΩ ÖÏ J<Õk ‰õÄ_®JÖÏ ~˘=∂O\˜H±QÍ =∂iOk. q^•ºi÷QÍ =Ù#flÑ¨C_»∞ QÆ∞~°*ÏÅ HÍÖËrÖ’H˘@∞ì‰õΩO>Ë ##∞fl *·Å∞Ö’ ÃÑ\Ïì~°∞. XHõ ÖÏÜ«∞~ü =zÛ ##∞fl =keÃÑ\ìOKå~°∞.JÑÊ\ #∞Oz <å‰õΩ ÖÏ g∞ Œ "≥∂A ÑÙ\ìOk. <å‰õΩ ÖÏÜ«∞~üQÍ =ÙO_ÕO Œ∞‰õΩP^Œ~°≈O Hõ#fla~å<£. ÖÏ J~ÚáÈ~Ú# "≥O@<Õ g∞ ^ŒQÆæiˆH =zÛ „áêH©ìãπKÕ™êÎ#O>Ë, PÜ«∞# hÖÏO\ "åà◊√§ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ =¿ãÎ lÖÏ¡ HO„ ŒOÖ’ =∂#=Ç¨Ï‰õΩ¯Å QÆ∞iOz Z=~°∞ =∂\Ï¡_»`å~°x „Ñ¨tflOKå~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ "≥o`Õ=∞x+≤x Pã≤Î ÖÁOQÆn¿ã Ñïã≤÷u. <Õ#∞ ^•xx ÉèíiOK«ÖË#∞. JO^Œ∞Hõ<ÕQÆ∞O@∂~°∞Ö’ áê`«∂i "≥OHõ>Ëâ◊fi~°~å=Ù QÍi ^ŒQÆ æ~° KÕ~å#∞. PÜ«∞#

74

x*Ï~ÚfÑ~°∞_»∞. Hõ#fla~å<£ <å‰õΩ «O„_ç À ã=∂#O. =∂ <å#fl‰õΩ "å~åxHÔ~O_»∞™ê~°∞¡ á¶È<£ KÕã≤#>Ë¡ Hõ#fla~å<£‰õΩ KÕ¿ã"å_çx. J"≥∞iHõ<£ „@Ü«∞Öò ÖÏÜ«∞~üeÉ’q_£ÃÑ· J"≥∞iHÍÖ’ „ÑMÏº « „ÔH·O iáÈ~°ì~ü „HO\<£ Ô~<åÖò¤û ~åã≤# 'HÀ~°∞ì~°∂O— J<Õ Ñ¨Ùã¨ÎHõO K«k"å#∞ KåÖÏ Uà◊§ „H˜`«O. WHõ¯_» ‰õÄ_® JÖÏ=ÙO@∞O Œ#∞‰õΩ<åfl#∞. J~Ú Õ |Ü«∞\H =zÛ K«∂¿ãÎ x~°∞`åûÇÏ "å`å=~°}O=ÙOk. Hõ¡~ÚO\òÅ`À =∂\Ï¡_ç _»|∞ƒÅ∞ ÉË~°=∂_»∞‰õΩ<Õ Ñïã≤÷u W|ƒOkJxÑ≤OzOk.

[~°fleã∞ìQÍ "≥àÏ§Å#∞‰õΩ<åfl...q[Ü«∞"å_» "≥o§ JÑÊ\ 'L ŒÜ«∞O— Ñ„uHõÖ’ =Ù#fl =ãO «QÍi WO\’¡

=ÙO_ç ÔH. ~å=∞K«O„ Œ=¸iÎ QÍix HõÅ∞ã∞‰õΩ<åfl. JO «‰õΩ =ÚO Œ∞ PÜ«∞#Ñ≤ez#ÑC_»∞ <Õ#∞ "≥à◊§ÖË Œ∞. =¸iÎQÍ~°∞ ##∞fl #∞=Ùfi ÖÏÜ«∞~üQÍ<Õ ÉÏQÍÑxH =™êÎ=Ù "≥à◊§=∞x K≥áêÊ~°∞. <Õ#∞ "≥O@<Õ "≥#H¯ =zÛ HÀ@∞ "Õã∞‰õΩ<åfl#∞.WHõ uiy K«∂_»ÖË Œ∞. <Õ#∞ ÅHõΔÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞ PiOK«ÖË Œ∞. HÍx ÅHõΔÅ~°∂áêÜ«∞Å∞ ãÖáêkOz# "åi HõO>Ë KåÖÏ ˆHã¨∞Ö’¡ XHõ WO„ÃÑ+¨<£#∞ã$+≤ìOKå#∞. J Õ <å‰õΩ «$Ñ≤Î. _»|∞ƒÅ`À H˘e¿ãÎ <Õ#∞ áê`åà◊OÖ’ =ÙO\Ï#∞.<å‰õÄ, =∂ Pq_»H Hõeã≤ H˘O « ÉÏºO‰õΩ ÉÏºÖ<£û, XHõ HÍ~°∞ =ÙOk. HÍhÔ~O_»∞ ÅHõΔÅ ~°∂áêÜ«∞Å ÑÙãÎHÍÅ∞ =Ù<åfl~Ú. *Ë|∞ „Ñ"åÇÏOÖÏ =ÙO_®e.H˘ «Î h~°∞ =zÛ áê « h~°∞ H˘@∞ì‰õΩáÈÜÕ∞ÖÏ =ÙO_®e. Pã≤Îx HÍáê_»∞‰õΩ<Õ=ºHÎQÍ <Õ#∞ =ÙO_» ŒÅ∞K«∞HÀÖË Œ∞. <Õ#∞ ~å*ÏºxH, =ºHÎQÆ « Pã≤ÎH ‰õÄ_®=ºuˆ~HõO.

"å~ü LÅ¡OÑ¶∞#Å#∞ „ÑtflOKå... JO Œ∞ˆH |Ü«∞\H =KåÛáœ~° ÇÏ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ, ÉÏ èŒ∞º_»∞QÍ 1984 #∞Oz 1998 =~°‰õΩ ÑxKÕâß.

#HõûÖˇ·@∞¡ KÕ¿ã =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å LÅ¡OÑ¶¨∞##∞ áœ~° Ç¨Ï‰õΩ¯Å ãÖÑ¶¨∞O„Ñ¨tflOKåÅx ÉÏÅQÀáêÖò, =∞iH˘O`« =∞Okq∞ ÉèÏqOKåO. `«~åfi`«ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ ã=∂"Õâ◊"≥∞ÿ ÉÏÅQÀáêÖò <Õ «$ «fiOÖ’ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ#∞U~åÊ@∞ KÕâßO. H˘O « HÍÅO «~åfi « =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å `åufiHõ «ÃÑ· ‰õÄ_®<å‰õΩ KåÖÏ „Ñâ◊flÅ∞ =KåÛ~Ú. ^•O`À =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõÖ’ ‰õÄ_® <Õ#∞ÉÏ èŒ∞º_»∞QÍ =ÙO_®Å#∞HÀÖË Œ∞. U+≤Ü«∂ ™È+Öò á¶È~°"£∞ ã=∂"ÕâßÖ’¡ =∂#=

75

ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ ÉÏ èŒ∞ºÅ∞ áêÖÁæ#_»OÃÑ· U~°Ê_ç# qÉèË •Å`À P "ÕkHõÖ’ ‰õÄ_®ÉÏ^èŒº`«Å∞ =^Œ∞Å∞‰õΩ<åfl#∞. =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ =∂Ô~¯\ò Ç¨Ï‰õΩ¯Å<ÕJaè„áêÜ«∂xH =KåÛ#∞.

Œo « ÇÏ‰õΩ¯Å∂ =∂#= ÇÏ‰õΩ¯ÖË...

áœ~° ÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∞OÖ’ ÑxKÕ¿ã@ÑC_Õ Œo « ÇÏ‰õΩ¯Å∂ =∂#=Ç¨Ï‰õΩ¯ÖË J<Õ ÉèÏ=# <å‰õΩOk. HÍ~°OKÕ_»∞ ã¨OÑ¶¨∞@# `«~åfi`« ~å[ºO,‰õΩ@∞O|"Õ∞ HÍ Œ∞, áœ~° ã=∂[OÖ’ H˘xfl PkèÑ «º â◊‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å LÅ¡OÑ¶∞# KÕÜ«∞=K«Û<Õ K≥· «#ºO HõeyOk. HÍ~°OKÕ_»∞ Hã∞Ö’ \.~å"≥∂‡ÇÏ#~å=Ù = ŒÌ Jã≤ÃãìO\ò Ñ≤Ñ≤QÍ Ñx KÕâß#∞. zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã∞û^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ =Ú^•Ì~ÚÅ∞ ™ê`«∞Å∂i K«ÅÑ¨u~å=Ù, QÆO>ˇÅq[Ü«∞=~°ú#~å=Ù#∞ =∞~°} tHõΔ #∞Oz «Ñ≤ÊOKÕO Œ∞‰õΩ ã «º=¸iÎ Œo «ãOÑ¶∂Å#∞ HõkeOKå~°∞. nO`À Jk Œo « L Œº=∞OÖÏ =∂iOk. <Õ#∞JÑÊ\’¡ <åºÜ«∞Ñ~°OQÍ "åà◊§ HÀãO ÉÏQÍ Ñx KÕâß#∞. <å‰õΩ Œo «∞Ö’¡ =∞Oz¿Ñ~°∞ =zÛOk.

K«∞O_»∂~°∞ ˆHã∞Ö’ x„ ŒÖËx ~å„ «∞Å∞ QÆ_çáê...

K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ <Õ#∞ Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ xÜ«∞q∞ «∞_çx J=fi@O,P «~åfi « D Hã∞#∞ "åkOK«@OÖ’ <Õ#∞ Z<Àfl x„ ŒÖËx ~å„ «∞Å∞ QÆ_çáê#∞.Hõ#fla~å<£ <å "≥#‰õΩO_ç #_çáê~°∞. <Õ#∞ D Hã∞Ö’ „áêã≤‰õÄº@~üQÍ ÑxH~å#xÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ Ñ≤\©+¨<£ "Õ¿ãÎ PÜ«∞#, ÉÏÅQÀáêÖò <å Ñ¨HΔÍ# xÅ|_ç ˆHã¨∞ÔQeÑ≤OKå~°∞. K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ ™ê‰õΔΩÅ#∞ Zxfl èŒ# „ÑÖ’ÉèÏÅ∞ K«∂ÃÑ\ì<å"å~°∞ xÅ|_®¤~°∞. ‰õΩÅ x~°∂‡Å# áÈ~å@ ã¨q∞u, ^Œo`« ÉÏkè`«∞ÅáÈ~å@ãq∞u «~°Ñ¶Ù# *ÏÖÏk "≥∂*ãπ (K«∞O_»∂~°∞ TK«HÀ «Ö’ «O„_çx,z<åfl#fl#∞ HÀÖ’Ê~Ú# =ºHÎ) ÉèÏ~°º "≥∞_»Ö’x #QÆÅ∞ Ãã· «O åHõ@∞ì ÃÑ\Ïì~°∞.Jã≤ÃãìO\ò Ñ≤Ñ≤ t=<åQâ◊fi~°~å=Ù <å`Àáê@∞ ZO`À „â◊=∞Ñ_®¤~°∞. <åºÜ«∞=¸iÎFÑ≤HõQÍ 70 QÆO@Å∞ "å^Œ# qx Ju ÃÑ^ŒÌ f~°∞Êx `«‰õΩ¯= HÍÅOÖ’"≥Å∞=iOKå~°∞. ™ê=∂lHõ <åºÜ«∂xfl „ÑHõ\OK«@OÖ’ P"≥∞ K«∂Ñ≤# è≥·~°ºOq∞QÆ å "åiH P Œ~°≈O HÍ"åe. 60 ãO= «û~åÅ ™êfi «O„ «º K«i„ «Ö’ „Hq∞#Öò

76

<åºÜ«∞ =º=ã÷ #∞Oz ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞ •ÇiÎ À Œo «∞Å∞ =Ù<åfl~°#\ÏxHD f~°∞Ê‰õΩ "å~°∞ Ñ\ì# „|ÇÏ‡~° äŒ"Õ∞ ™êHõΔºO.

LitHõΔ = ŒÌ<Õk <å =ºHÎQÆ « Jaè„áêÜ«∞O...

LitHõΔ = Œ∞Ì J<Õk <å =ºHÎQÆ « Jaè„áêÜ«∞O. „Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ ZHõ _®=ÙO_»‰õÄ_» Œx WÑÊ\H© K≥|∞`å. ~å*ÏºxH =∞x+≤x K«O¿Ñ JkèHÍ~°O ÖË Œ<Õk<å xtÛ`åaè„áêÜ«∞O. D Hã∞Ö’ ÃãÊ+Öò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ <Õ#∞ „Hq∞#ÖòÖÏH Q˘O «∞Hõ WzÛ# "å_çx. K«@ìO Uq∞ K≥|∞ «∞O^À Jk K≥áêÊeQÍx, <å=ºHÎQÆ « Jaè„áêÜ«∂xfl <åºÜ«∞™ê÷#O QÆkÖ’H "≥∂ã∞ÔHà◊§‰õÄ_» Œ∞. Hõ$+‚Ü«∞º~üÖÏO\ „ÑMÏº « <åºÜ«∞=¸~°∞ÎÖË LitHõΔ#∞ =ºHÎQÆ «OQÍ =ºu~HOz<å H˘xflHã∞Ö’¡ =Ù#fl "åãÎ"åÅ Œ$ëêìº Li tHõΔ qkèOKå~°∞.

<å rq «OÖ’ "≥·~°∞ èŒºO...

<å rq «OÖ’ XHõ "≥·~°∞ èŒºO =ÙOk. áêâßÛ «º <åQÆiHõ «#∞, =∞#∞+μÅÃÑ·ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ «Î<åxfl f„=OQÍ =ºu~HOKÕ `åufiHõ Jaè„áêÜ«∂Å‰õΩ =KåÛ#∞<Õ#∞. P èŒ∞xHõ «#∞ =ºu~Hã∞Î<åfl#∞ WÑC_»∞. áêi„âßq∞Hõ qÑ¡=O ã$+≤ìOz#P èŒ∞xHõ ã=∂[O =∞#∞+μÅ#∞ "åi ã=¸ÇÏO #∞Oz "Õ~°∞ KÕã≤ =º‰õΩÎÅ∞QÍ=∂iÛ _»|∞ƒ HÀãO "≥OÑ~å¡_Õ hK« =∂#=ÙÅ∞QÍ =∂iÛOk. nx #∞Oz ZO «`˘O Œ~°QÍ |Ü«∞@Ñ_ç Õ JO « =∞Ozk. =∞#∞+μÅO Œ~°∂ uiy ã=¸ÇÏrq`«OÖ’H˜ ~å"åÅ<Õk <å PHÍOHõΔ. <Õ#∞ JO^Œ∞ˆH „Ñ¨ã¨∞Î`«O ^Õ=Ù_çx#=Ú‡ «∞<åfl#∞. =∂"À~Ú[O`À ã=¸ÇÏ r=#O #∞Oz q_ç=_ç P èŒ∞xHõáêâßÛ «∞º_ç<≥·# <Õ#∞ WÑC_»∞ ^•xx =keOK«∞‰õΩx ã=¸ÇÏ r=#OÖ’Huiy =KÕÛO Œ∞‰õΩ P~å@Ñ_»∞ «∞<åfl#∞. J Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ áêâßÛ «∞ºÅ∞ =∞#^Õâ◊OÃÑ· ~°∞kÌ# POQÀ¡ – âßHõû<£ <åºÜ«∞ =º=ã¨÷Ö’ HÀ@∞ "Õã¨∞‰õΩxJ`åº^èŒ∞x‰õΩ_çQÍ WOw¡+¨μ =∂\Ï¡_»∞`«∂ K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞Ö’ "åkOKåeû=zÛOk. Wk <årq`«OÖ’x ÃÑ^ŒÌ "≥·~°∞^èŒºO. 60 UàÁ§KåÛHõ =∂ T~°∞(ÃÑ ŒH˘ Œ=∞QÆ∞O_»¡) "≥o§ á⁄ÅO H˘#∞‰õΩ¯x =º=™êÜ«∞^•~°∞_»∞QÍ ã≤÷~°Ñ_®Å<Õk<å HÀiHõ JO@∂ =ÚyOKå~°∞.

– PO„ èŒ*’ºu ™œ[#ºO`ÀY

77

23. Œo « ÑHõΔáêu K«O„ ŒâıY~üH *’Ç~°∞¡.... Õ=~°Ñe¡ g~°Ü«∞º, K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å P «‡Q“~°= áÈ~å@ Hõq∞\˜

Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü QÍ~°∞ K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å Hã∞ "åkOz J„QÆ‰õΩÅÉèí∂™êfi=∞º #~°ÇÏO «‰õΩÅ‰õΩ tHõΔÅ∞ Ñ_Õ@∞¡ KÕÜ«∞_»OÖ’ KÕã≤# Hõ$+≤ J##º™ê=∂#º"≥∞ÿ#k. "å~°∞ JHÍÅ =∞~°}O K≥O Œ_»O K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞ÖHHÍHõD ~å„+ìOÖ’=Ù#fl ZO`À=∞Ok Œo «∞Å‰õΩ, J<åºÜ«∂Å‰õΩ QÆ∞Ô~·# JÉèÏQÆ∞ºÅ‰õΩ,¿Ñ Œ "åiH˜ f~°x Ö’@∞QÍ ÉèÏqã¨∞Î<åfl#∞. K«O„ ŒâıY~ü QÍix "Õ∞=Ú XHõ=ºH˜ÎQÍ K«∂_»ÖË^Œ∞. JÜ«∞<˘flHõ =º=ã¨÷QÍ K«∂âßO. U^≥·<å =∂\Ï¡_®ÅO>Ëx~°ƒùÜ«∞OQÍ, x~˘‡ÇÏ=∂@OQÍ =∂\Ï¡_»_»O ŒQÆæ~°QÍ K«∂ã≤# "åà◊¡Ö’ <Õ<˘Hõ_çx.K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞ [~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ HÀ~°∞ì "å^Œ#ÅÖ’ ZO`« QÆOcè~°OQÍ=∂\Ï¡_Õ"å_À ŒQÆæ~°QÍ K«∂âßO. |Ü«∞\H ~åQÍ<Õ Ö’ÑÅ Ug∞ [~°QÆ#@∞¡ KåÖÏãO`À+OQÍ Ti [<åÅ`À#∞ ™ê‰õΔΩÅ`À#∞ =∂\Ï¡_»@=¸ K«∂âßO. x[OQÍ"åi JHÍÅ =∞~°}O =∂„ «O =∞=∞‡efl ZO`À Hõ$OQÆfã≤Ok. ZO Œ∞HõO>ËK«∞O_»∂~°∞ J„QÆ‰õΩÅ #~°ÇÏO «Hõ =Ú^•Ì~ÚÅ‰õΩ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯==∞OkH tHõΔÅ∞ Ñ_Õ •xH "åkOK«∞@‰õΩ L Œ∞º‰õΩÎÖ· L#fl ã=∞Ü«∞OÖ’ "åi=∞~°}O x[OQÍ ri‚OK«∞HÀÖËxk.

~Ú^ÕHÍHõ Z<Àfl Ç¨Ï‰õΩ¯Å L^Œº=∂Å∞ #_çÑ≤Oz# K«i„`«, "åi`ÀãxflÇ≤Ï «OQÍ L#fl"å~°O ŒiH ≥eã≤# Õ. <å‰õΩ ≥eã≤ ã∞=∂~°∞ 10 ãOIIÅ„H˜`«=Ú zÅHõÅ∂i¿Ñ@ |ã¨∞û ^ŒÇ¨Ï#O ˆHã¨∞Ö’ =Ú^•Ì~ÚÅ‰õΩ ã¨fisæÜ«∞ÔH.l.ã¨`«º=¸iÎ,ã¨fisæÜ«∞ Hõ#fla~å<£ =∞iÜ«Ú ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò ÖÏO\˜L^ŒÌO_»∞Å`À HõÅã≤ KÕã≤# =∞~°}^ŒO_»# =ºuˆ~Hõ L^Œº=∞O J`«ºO`«

78

H©ÅHõ"≥∞ÿ# Õ. P Hã∞Ö’ *ÏfÜ«∞, JO «~åfÜ«∞ ÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∞ <åÜ«∞‰õΩÅ`Àá¶È#∞Ö’ ãOÉèÏ+≤Oz#O Œ∞ÅH ™⁄O « _»|∞ƒÅ∞ ã∞=∂~°∞ ÅHõΔ ~°∂áêÜ«∞Å∞ÃÑ·QÍ Y~°∞ÛÃÑ\ì#@∞¡ ≥Å∞ã∞H˘x Pâ◊Û~°ºK«H «∞Å=∞Ü«∂º=Ú. J ÕHÍ‰õΩO_®^•xH q∞Oz ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì, ã∞„Ñ‘O HÀ~°∞ìÅÖ’ K«∞O_»∂~°∞ Hã∞ q+Ü«∞"≥∞ÿ «#™⁄O`« _»|∞ƒ ÅHõΔÖÏk ~°∂áêÜ«∞Å∞ Y~°∞Û ÃÑ@ì_»O, P ˆHã¨∞Ö’ Ñ¨a¡H±„áêã≤‰õÄº@~üQÍ `«# "åQÍú\˜`À =Ú^•Ì~ÚÅ‰õΩ, _çÃÑ¶#∞û ÖÏÜ«∞~°¡‰õΩ=ÚK≥Û=∞@Å∞ Ñ¨\˜ìOK«_»O tHõΔÅ∞ "Õ~ÚOK«_»=¸ K«∂âßO. K«∞O_»∂~°∞Œo «∞ÖËHÍHõ Õâ◊OÖ’x Œo «∞ÅO Œ~°∞ K«O„ ŒâıY~ü QÍiH ~°∞}Ñ_ç LO\Ï~°x

Pâ◊$#Ü«∞<åÅ`À *’Ç~°∞¡ JiÊã∞Î<åfl#∞.

Y

79

24. J «_Õ F Ãã·#ºO...

‰õÄ#ÑÔ~_ç¤ ~°q‰õΩ=∂~ü, QÆ∞O@∂~°∞

ÉèÏ~°`«^Õâ◊ Ç¨Ï‰õΩ¯Å L^Œº=∞OÖ’ =∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ "≥ey# XHõ =ºH˜Î,=º‰õΩÎÅ`À ãO|O èŒO ÖË‰õΩO_® XHõ â◊HÎQÍ áÈ~å_ç J «_Õ F Ãã·#º"≥∞ÿ U ÑxKÕÑ¨\˜ì<å ^•x `åÅ∂‰õΩ qÅ∞=ÅÔH· áÈ~å_Õ ^è≥·~°ºâße, hu, x*Ï~Úf,x|^Œú`«‰õΩ =∂~°∞¿Ñ~°∞QÍ xÅ|_ç# =∞Ç¨ÏŸ#fl`« =∂#=`å =¸iÎ, =∂QÆ∞~°∞=ÙQÍÔ~·# Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü JHÍÅ =∞~°}O =∂‰õΩ f~°x Ö’@∞.ÉÏ è• «ÑÎ ÇÏ$ ŒÜ«∂Å`À, P„~°Ì « À JO[e Ñ¶∞\ã∂Î....

Y

80

25. JO «\ JOH «ÉèÏ=O Hõey#ÖÏÜ«∞~ü#∞ K«∂_»ÖËO

l. t=<åˆQâ◊fi~°~å=Ù, <åºÜ«∞"åk

K«∞O_»∂~°∞ Hã∞Ö’ Jã≤ÃãìO\ò Ña¡H± „áêã≤‰õÄº@~ü

K«O„ ŒâıY~ü QÍ~°∞ XHõ Hã∞ >ËHõÑπ KÕ¿ãÎ JOH «ÉèÏ=O`À „Ñ≤¿Ñ~°=Ù`å~°∞.=Ú‰õΩ¯ã¨∂\˜QÍ =∂\Ï¡_»∞`«∂ ã≤xûÜ«∞~üQÍ =º=Ç¨Ïi™êÎ~°∞. HÍº#û~°∞`ÀÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞<åfl Hõ¡~ÚO\òH˜zÛ# =∂@#∞ qã¨‡iOK«ÖË^Œ∞. _çÃãO|~°∞=¸_À"å~°OÖ’ J#∞‰õΩO\Ï...<åOÑe¡ HÀ~°∞ìÖ’ ÇÏ «º Hã∞ P~°∞æº"≥∞O@∞Ok.PÜ«∞# "≥àÏ¡eû# Ñ¨xÖË^Œ∞. <Õ#∞ "≥o¡ P~°∂æº KÕ™êÎ#x K≥áêÊ. 'ÖË^Œ∞<åQâ◊fi~°~å"£.. <Õ#∞ =zÛ K≥áêÎ#x Hõ¡~ÚO\ò‰õΩ K≥áêÊ#∞.. h=Ù HõÔ~‰õΩìQÍ K≥Ñ≤Ê<å<Õ#∞ ~åÖË^Œx _ç[áêÊ~ÚO@=Ù`å~°∞— JO@∂ "åiã¨∞Î<åfl q#‰õΩO_®|Ü«∞Å∞ Õ~å~°∞. ‰õÄ~˘Û<Õ FÑ≤HõÖËHõ, HÍ~°∞Ö’ "≥#∞Hõã‘@∞ "åÅ∞Û‰õΩx Ñ_»∞‰õΩx=zÛ =∞s P~°∞æº"≥∞O@∞ WKåÛ~°∞. K«O„ ŒâıY~ü Hõ#∞fl=¸ã≤# =∞OQÆà◊"å~°"Õ∞HÍ~°OKÕ_»∞Ö’ ^Œ∞QÆæáê\˜ K≥OK«∞~å=∞Ü«∞º Ç¨Ï`«º ˆHã¨∞ qKå~°} LOk.'Ñ¨k~ÀAÅ∞ "å~Ú^• J_»QÆO_ç.. <Õ<˘zÛ P~°∞æº"≥∞O@∞ K≥|∞`å#∞— Jx'x"£∞û—Ö’ =∞~°}â◊Ü«∞ºÃÑ· LO_ç ‰õÄ_® J<åfl~°∞. JO «\ JOH «ÉèÏ=O Hõey#ÖÏÜ«∞~ü#∞ K«∂_»ÖËO.

Y

81

26. xÑCÃÑ· #_»z# ™êÇÏã≤‰õΩ_»∞X\ì„áÈÅ∞ *Ï#û<£

(JÑÊ\ K«∞O_»∂~°∞ ÑÙ#~å"åã Ñ~°º"ÕHõΔ‰õΩÅ∞,

<Õ_»∞ K«∞O_»∂~°∞Ö’ POQÆ¡ Láê è•ºÜ«Ú_»∞)

h\ÃÑ· #_»==∞O>Ë[„~°∞# *Ïi =Úxy#JÅÊ qâßfiã∞Å #_»∞=∞xÑCÃÑ· #_»K«∞, ™êÇÏã≤‰õΩ_çx"≥ ŒHõ_»O "≥„i «#"Õ∞<å?

~å~ÚfÅÔH· HÍ~Ú`åÅ∞QÍJkèHÍ~°∞Å HÍà◊§@∞ìH˘xq#flqOKÕ "≥#∞flÖËx =º‰õΩÎÖ’¡ayOz# Ñ≤_çHex«_»=∞_»O =$ ä•„ÑÜ«∂¿ã<å?

L Œº=∞O ÑÙ#~å"åã"≥∞ÿL„HÀ+O LÑâ◊=∞<åÅ∞QÍ«~°∞=∂ KÕã∞H˘<Õ«~°# Éèí~°#Ö’¡ =Úxy«#∞fl‰õΩ<Õ "åà◊§ #_»∞=∞

82

Åaú •~°∞Å∞ HÍHõ Ö_®~Ú KÕ¿ã "åà◊§ÔH·Ñã‘Î "ÕÜ«∞_»O J#=ã~° ‰õΩã‘Î<å?

r`åÅ∞ H˘Ö„™êìÖòQÍ =∂iUã≤ QÆ Œ∞Ö’¡ ^˘~¡ â◊"åÅ∞QÍYs ≥·# ÃÑO‰õΩ (Shell) Kå@∞ «Å^•K«∞H˘xÅHΔO¿Ñ@ ÉÏkè «∞Å "å~°ÎÖÁzÛ#ÑÙ_»∞Kèå<≥Öò =∂~Û K«=HõÉÏ~°∞Œo « „ÉÏÇÏ‡}∞Å∞#fl HÍÅOÖ’

hÖÏO\"å_»∞ ZHõ _»∞<åfl_»xJ_»QÆ_»O J=∂Ü«∞Hõ «fi=∂?

<å J#flQÆ∞O_≥Ö’¡ ÑÅ∞QÆ∞ kOÑ≤<À_ç¿Ñ~°∞ZÑÙ_À =∞~°záÈ~Ú# <å‰õΩhHÀãO U~åÊ@~Ú# ãO`åÑãÉèí<Õ#∞ K«zÛ# ãOQÆu <å‰õΩ QÆ∞~°∞ÎKÕã≤Okg~°∞xH =∞~°}O LO@∞O^•!ÇÏ‰õΩ¯Å áÈ~å@O KÕã≤# h"ÕkHõ ~Ú# ãOQÆu «ÅK«∞‰õΩO@∞O>Ë<å «Å Q“~°=O`À =Oy h‰õΩ #=∞ã¯iã∞ÎOk.

~°K«~Ú « ÃãÖò : 9963868603

Y

83

27. =∂K≥~°¡ K«O„ Œ=OHõ

=~°=~°~å=Ù

<å‰õΩ ≥eã≤# K«O„ ŒâıY~ü 1980ÅÖ’ #∂#∂QÆ∞ g∞™êÅ =∂K≥~°¡ HÍÖËlq^•ºi÷. ≥Å∞QÆ∞ ã=∂[ "Õ∞ èÀ K«~°Û‰õΩ f„="≥∞ÿ# #ëêìxfl Hõeyã∂Î HÍº#û~ü"åºkè À PÜ«∞# x"£∞ûÖ’ =∞~°}OKÕ <å\H J «x =Ü«∞ã∞û 47. JO>Ë 1982Ö’Ñk¿ÇÏ_»∞ Ñ ≥Ìxq∞k •@x \©<£û. W@∞ 1978 Ñ¶≤„|=i =~°OQÆÖò P~üZãπÜ«ÚÔ~O_»= =∞Ç¨ã¨ÉèíÅ∞, J@∞ 1978 "Õ∞ QÆ∞O@∂~°∞ P~ü"≥·ZÖò Pq~åƒù==∞ÇãÉèíÅ∞ WzÛ# '„QÍ=∂Å‰õΩ «~°ÅO_ç— Ñ≤Å∞ÑÙ JO Œ∞‰õΩ#fl #=Ü«∞=fi#«~°OÖ’x ~å_çHõÖò q^•ºi÷ K«O„ Œ. <å =∞#ã∞Ö’ 1982 "Õ∞ <≥ÅHõ<åfl =ÚO Œ∞«~°K«∞QÍ =∂K≥~°¡ „ÑÜ«∂}ÏÖ’¡ JHõ _» q~°ãO =∞ÇãÉèíÅ ÉÏ èŒ∞º_»∞QÍ <å‰õΩ

ã¨xflÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# K«O„^Œ J\Ï¡ˆQ LO_»_»∞ Hõ^•. JÑ¨C_»∞ #=#"À<Õ‡+¨OQÍÃÑ~°∞QÆ∞ «∞#fl fQÆ Jk. PÅO|#Å#∞ |\ì JÅ∞¡‰õΩáÈ~ÚOk.

1978 "Õ∞ P~ü"≥·ZÖò Ñ≤Å∞Ñ¨Ù `«~åfi`« QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ ~å_çHõÖòL Œº=∞OÖ’ ‰õÄ_® H˘ «Î QÍÅ∞Å∞ gz#q. =ÚYºOQÍ 1980Ö’ Ñ‘ÑÙÖòû "å~üáêsì U~°Ê_ç QÆ∞~°∞=Ü«∞º QÍi #∞Oz lÖÏ¡ <åÜ«∞Hõ`«fiO ã¨∂~°ºO QÍ~°∞fã∞HÀ=_»O`À J#∞Éèí"åK«~°}‰õΩ Ü«∞=fi<åK«~°} `À_»~ÚOk. qÑ¡"À Œº=∞<åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ `å#∞ ãfiÜ«∞OQÍ Ü«∞=fi# „áêÜ«∞OÖ’ L#fl ã∂~°ºO QÍ~°∞QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡ qÑ¡= „âı}∞Å‰õΩ H˘ «Î \ÏxH± JOkOKå_»∞. P <ÕÑ äŒºO P„ÑÉèÏ=O =∂K≥~°¡ q~°ãO ãÉèíÖ’¡ ãÊ+ìOQÍ HõxÑ≤OzOk.

1982 <å\H =~°OQÆÖòÖ’ x~°ƒO èŒO f„= «~°"≥∞ÿOk. <Õ#∞ <å ≥ÅOQÍ}q"≥∂K«<À Œº=∞O – ™êÇ≤Ï «º ã=∂[ ãO|O è•Å∞ Ñiâ’ èŒHõ „QÆO ä•xfl JK«∞Û

84

"Õ~ÚOK«∞‰õΩO@∂ «~°K«∂ q[Ü«∞"å_»‰õΩ "≥o¡ =ã∞Î<åfl#∞. P ã=∞Ü«∞OÖ’x~°‚~ÚOKåO =∂K≥~°¡ q~°ãO ãÉèíÅ∞. ZÑC_»∂ [#=iÖ’ [~°QÍeû#q "Õ∞_Õ‰õΩ=∂i#q. K«O„ Œ ãfiÜ«∞OQÍ `˘e #∞Op „uÑÙ~°<Õx =∞ èŒ∞ã∂ Œ#~å=Ù QÍi`åufiHÀÑ<åº™êÅ`À PHõi¬ «∞_≥· L<åfl, =∞ÇãÉèíÅ ‰õΩO_Õ ~å[H©Ü«∞ ÅHõΔºOŒ$ëêìº ##∞fl =ÚO Œ∞ =∂K≥~°¡Ö’ HÍ¡ã∞ K≥ÑÊ_®xH Ñ≤eKå_»∞. JHõ _ç #∞Oz

ãÉèíÅ HÍºOÃÑ~Ú<£ "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\ÏìO. K«O„ Œ‰õΩ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯=QÍ P ~ÀAÖË=∞#ã∞Ö’ QÆ∞~°∞ÎO_çáÈÜ«∂ÜÕ∞"≥∂. W\©=Å XHõ áÈãìÖò L^Àºy Ñ Œg q~°=∞}ãÉèíÖ’ =∂\Ï¡_»_®xH <Õ#∞, ÇÏ~°QÀáêÖò QÆ∞O@∂~°∞ "≥àÏ¡O. #∂ «# „Ñ*Ï™êfiq∞HõqÑ¡=O – L^ÀºQÆ∞Å áê„ « =O\ q+Ü«∞O J#∞‰õΩO\Ï#∞ <Õ#∞ =∂\Ï¡_çOk.JÑÊ\H K«O„ Œ <åºÜ«∞"å Œ =$uÎÖ’ Hõ#fla~å<£#∞, ™ê=∂lHõ J èŒºÜ«∞#,PK«~ °}Å q+¨Ü«∞OÖ’ Ç ¨Ï~ °QÀáêÖò#∞ #=¸<åÅ∞QÍZOK«∞‰õΩ<åfl_»#∞‰õΩO\Ï#∞ – Ç¨Ï~°QÀáêÖò#∞ q#_®xH˜ =KåÛ_»∞. J~Ú`ÕJÑ¨Ê\˜H˜ <å „Ñ¨ã¨OQÆO Ñ¨ÓiÎ HÍÖË^Œ∞. ã¨Éèí J~ÚáÈÜ«∂Hõ "Õ∞O u~°∞QÆ∞„ÑÜ«∂}OÖ’ LO_»QÍ ÇÏ~°QÀáêÖò‰õΩ á¶È<£ KÕã≤ ÑOK«∞‰õΩ#fl Jaè„áêÜ«∂Ö’¡'P ~ÀAÖ’¡ =∞=∞‡efl L ÕÎ[Ñ~°z# „ÑãOQÍÅ =Ö ÖË Œ∞ qq ã‘ÊKü, K«ÑÊQÍLOk— J#fl@∞¡<åfl_»∞. P HÍ~°}=¸ x["Õ∞ HÍ=K«∞Û. HÍx JO «Hõ<åfl áê Œ~°ãã Œ$â◊OQÍ =∂i# K«O„ Œ l*Ïã‰õΩ, *Ï<åxH <å „ÑãOQÆO K«ifi «K«~°}OJxÑ≤Oz LO@∞Ok.

ÔHqP~ü, \ZOZãπ =O\ Ju~° äŒ∞Å∞, JHõ _Õ U~°Ê_»É’ÜÕ∞ USZÖòP~üã≤QÆ∞iOz# K«~°ÛÅ HÀãO =zÛ# HÍOK«#‰õΩ=∂~ü, Õ=„= « áêO_®, J#∞~å èŒQÍOnè =O\ qq èŒ ~å¢ëêìÅ „Ñ=ÚY ™êOã¯$uHõ HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ – XHõ"≥·ÑÙ –=∂K≥~°¡, QÆ∞O@∂~°∞ HõàÏ |$O ŒO – ÉÏÅÜ«∞º "≥Ú ŒÖ·#"å~°∞ ã∂~°ºOQÍi„Ñ «ºHõΔ Ñ~°º"ÕHõΔ}Ö’ J Œ∞ƒù «OQÍ ~°∂á⁄OkOz# ™êfiQÆ « •fi~°O, ãÉèÏ "ÕkHõ,J=∞~°∞_»∞ Kå~°∞ =∞AO^•~ü "≥Ú ŒÅ∞ NHÍ‰õΩà◊, QÆ∞O@∂~°∞ J=∞~° qÑ¡=HÍ~°∞Å,ã∞ÉÏƒ~å=Ù áê}„QÍÇ≤Ï =O\ qÑ¡= HõàÏHÍ~°∞Å z„`åÅ∞ XHõ"≥·ÑÙ – =∂K≥~°¡ÇÏ#∞=∞O «∞ ÑÙÅ¡i áÈ~å\ÏÅ z„`åÅ∞ XHõ"≥·ÑÙ. ZO`À L ÕÎ[Hõ~°"≥∞ÿ# PãÉèíÖ’¡ ™ê÷xHõ q~°ãO ãÉèí∞º_»∞QÍ K«O„ Œ =∞ÇãÉèíÅ ã Œã∞ºÅ‰õΩ ™êfiQÆ «OK≥ÑÙÎO>Ë P K«∞~°∞Hõ~Ú# K«∂ÑÙ, =∂@ – K«O„ Œ=OHõ [Åáê «"Õ∞. J\Ï¡ 1984

85

=~°‰õΩ Z‰õΩ¯=QÍ<Õ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<åfl"Õ∞"≥∂, Hõeã≤ „Ñ¨Ü«∂}O KÕ™ê"Õ∞"≥∂.=∂K≥~°¡Ö’<Õ Éèíq+¨º`ü q~°ã¨O <åÜ«∞Hõ`åfixH˜ K«O„^ŒÖ’ =∂‰õΩ „áêq∞ãπHõxÑ≤OzOk. Éèíq+º ü <åÜ«∞Hõ åfixfl «Ü«∂~°∞ KÕã∞HÀ=_®xH tHõΔ} W=fi_®xHP~°∞QÆ∞~°∞ Ü«Ú= ãÉèí∞ºÅ#∞ ZOK«∞‰õΩx Hõ$ëê‚ lÖÏ¡ =Ö¡~°¡=¸_çÖ’ P~°∞~ÀAÅ áê@∞ ~å[H©Ü«∞ `«~°QÆ`«∞Å∞ 1984 "Õã¨qÖ’ x~°fiÇ≤ÏOKåO.P~°∞QÆ∞iÖ’K«O„ Œ XHõ_»∞. áê~îåÅ∞ – \ZOZãπ « «fi âß¢ãÎO – ÔHqP~ü – K«i„ «– ã∞~å ~å[H©Ü«∂i÷Hõ âß¢ãÎO – „Ñu XHõ ~°∂ Ô~O_Õã≤ ~ÀAÅ∞. =∂ ZxflHõãiÜ≥ÿ∞O Õ#x «~åfiu HÍÅO ~°∞A=Ù KÕã≤Ok. K«O„ Œ À ãÇ D P~°∞QÆ∞~°∂"Õ~°∞"Õ~°∞ „Ñ*Ï™êfiq∞Hõ ~°OQÍÖ’¡ <åÜ«∞‰õΩÅÜ«∂º~°∞. ~å¢+ì ™ê÷~Ú QÆ∞iÎOÑÙ#∞á⁄O^•~°∞. K«„Hõ"Õ}∞ XHõ_»∞ J~åúO «~°OQÍ qëê Œ =∞~°}ÏxH QÆ∞~°Ü«∂º_»∞.

1985–89 QÆ_»∞¤ ~ÀAÅ «~åfi « K«O„ Œ#∞ <Õ#∞ HõÅ∞ã∞‰õΩ<Õ =~°‰õΩ PÜ«∞#ÉÏÅQÀáêÖò <åÜ«∞Hõ «fiOÖ’ QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’<Õ HÍ Œ∞ ~å¢+ìOÖ’<Õ „Ñ=ÚYáœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_»Ü«∂º_»∞.

P «~åfi « XHõ\ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ ÇÏ~°QÀáêÖò WO\’¡<À, #∂~ü ÉÏëê, K«O„ ŒÑÙãÎHÍÅ∞ Ñ~üÃãÊHì"£û "Õ¿ã ãO Œ~°ƒùOÖ’<À =∂ Z<£H“O@~°∞¡ H˘OK≥O "Õ_ç "Õ_çK«~°ÛÅ∞QÍ<Õ =∞∞y¿ãq. '#∂~°∞ ÑÓÅ∞ qHõã≤OK«h, "≥~Úº PÖ’K«#Å∞ Ñ¶∞~°¬}Ñ_»h— J#fl ÅHõΔº „ÑHõ@# ã=∞Ü«∞O ãO Œ~°ƒùO QÆ∞iOz, Õâ◊OÖ’ L#fl L «ÊuÎãO|O è•Å QÆ∞iOz =∂ J=QÍÇÏ#Å∞ XHõ\QÍ ÖË=xÑ≤OzOk. ~å[H©Ü«∞ÑiÉèÏ+ "å_Õ q+Ü«∞OÖ’ KåÅ *Ï„QÆ «Î, ãÊ+ì «, xiÌ+ì « – •x åufiHÍ~°÷OÖ’áê\OKåe Jx K≥¿ÑÊ \ZOZãπ Jaè=∂x J~Ú#ÑÊ\H© PÜ«∞# '#∂~°∞ÑÓÅ∞..— q+Ü«∞OÖ’ <å =∂"À~Úã∞ì KèåO Œ™êxH H˘O>QÍ #qfi#@¡xÑ≤OzOk.J@∞=O\˜^Õ J~°ú=Åã¨ – J~°ú Éèí∂™êfi=∞º ™ê„=∂[º"å^Œ ^ŒàÏs L`«ÊuÎãO|O è•Å "≥Å∞QÆ∞Ö’<Õ #∂~ü ÉÏëê ÑÙãÎHÍxfl K«∂_®Å#fl <å Kå ŒãÎ=¸PÜ«∞#‰õΩ #=Ùfi `≥Ñ≤ÊOz#@∞¡#flk. =∂i¯û*Ï<Õfl P^èŒ∞xHõ ã≤^•úO`«=∞xJ#∞=∂xOKÕ ã≤÷uH KÕ~°∞‰õΩ<åflHõ W@∞=O\ ~å[H©Ü«∞ qâı¡+}Å q+Ü«∞OÖ’PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∂Å∞ ZÖÏ =∂~åÜ≥∂ <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ QÍh 1992Ö’QÆ∞O@∂~°∞Ö’ [iy# q~°ãO =∞ÇãÉèíÖ’¡ K«O„ Œ q~°ãO ãÉèíº`åfixH WzÛ#

86

~år<å=∂ =∂Ö’ XHõ ÃÑ ŒÌ K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊"≥∞ÿOk. ZÑ≤ã≤ZÖòã≤ „Ñ*Ï™êfiq∞HõÇ¨Ï‰õΩ¯Å ãÖÑ¶¨∞OQÍ ~å[ºÇ≤ÏOã¨#∞ =ºuˆ~H˜ã¨∞ÎOk QÆ#∞Hõ ZOZÖòZO(=∂i¯û[O – Öxx[O – =∂"À PÖ’K«<å q è•#O) «# „Ñ}ÏoHõÖ’ ãÉèíº «fiJ~°›`«QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl q~°ãÖÖ’ `å#∞ LO_»ÖËHõáÈ=_»"Õ∞ HÍ^Œ∞ Ç¨Ï‰õΩ¯ÅãOÑ¶∂Å HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∂ Z=~°∂ LO_»~å Œx PÜ«∞# "åkOKå_»∞. P =∞ÇãÉèíÅ∞„áê~°OaèOK«_®xH =zÛ# ÉÏÅQÀáêÖò#∞ ‰õÄ_® ~år<å=∂ KÕÜ«∂Åx KåÖÏ"åkOKå_»∞. q~°ãO ‰õÄ_® XHõ\’, JO «Hõ#fl Z‰õΩ¯= =~åæÅ∞ ~å*ÏºkèHÍ~åxH~å"åÅx HÀ~ °∞‰ õΩO@∞Ok. JÑ¨C_»∞ ‰ õÄ_® J@∞=O\˜ ~å*Ïºxfl=ºu~HOK«=Åã≤# ÇÏ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ q~°ãOÖ’ Z\Ï¡ LO\Ï~°∞ J#fl ÕPÜ«∞# "å Œ#. PÜ«∞# ~år<å=∂ ÖËYÖ’ P "å Œ# ÃÑ\Ïì_»∞.

J~Ú Õ P «~åfi « Ju «fi~°Ö’<Õ "Õ∞O K«ÅÑu, q[Ü«∞=~°ú#~å=ÙÅLitHõΔ ~° Œ∞Ì L Œº=∞OÖ’ (=ÚYºOQÍ QÆ∞O@∂~°∞, =∞i XHõ\ Ô~O_»∞ KÀ@¡[iy# ãÉèíÖ’¡), K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞ÅÃÑ· JHõ _» Ô~_ç¤ «k «~° J„QÆ‰õΩÖÏÅ •_çH=ºu~HõOQÍ [iy# <åºÜ«∞áÈ~å@OÖ’ JÑC_»ÑC_»∞ HõÅ∞ã∞‰õΩ<åflO. D Ô~O_»∞L^Œº=∂ÅÖ’ <åºÜ«∞"åkQÍ, ÃãÊ+¨Öò Ñä¡H± „áêã≤‰õÄº@~üQÍ PÜ«∞#x~°fiÇ≤ÏOz# áê„ « PÜ«∞##∞ Œo « |O èŒ∞=Ù#∞ =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞, „Ñ*Ï™êfiq∞HõÇÏ‰õΩ¯Å KèåOÑ≤Ü«∞<£QÍ ‰õÄ_® xÅÉ\Ïì~Ú. J~Ú Õ XHõ LitHõΔ ~° Œ∞Ì ãÉèíÖ’PÜ«∞# =∞~°}tHõΔ#∞ ZO`À `åufiHõ ÑÙ<å Œ∞Å #∞Oz =ºu~Hã∂Î<Õ ÇÏ‰õΩ¯ÅL Œº=∞O, ™ê„=∂[º"å Œ ‰õΩ„@ Jx =∂\Ï¡_»_»O ‰õÄ_» q<åfl#∞. „áêp#=¸,„áêK«º=∞O`å ãiÜ≥ÿ∞Ok, P èŒ∞xHõ=¸, áêâßÛ «º=∞O`å =ºu~Hõ"≥∞ÿ#k J<ÕH˘ãHÍÜ«∞# "≥àÏ¡_»O\Ï~°∞ QÍh <åHõ@∞=O\ ÉèË\©Å∞ [~°∞QÆÖË Œ∞.

K«O„^Œ`À =ÚHõÎãï ãÖÉèÏ+¨}ÅÔH·<å =∂‰õΩ =∂^èŒº=∞O Hõ#fla~å<£.PÜ«∞# WOy¡+πÖ’ ~åã≤# "åº™êÅ∞ ÃÑ^ŒÌ"≥·`Õ J#∞"å^•xH˜ K«O„^Œ‰õΩÑÖÑ≤OKÕ"å_»∞. `≥Å∞QÆ∞ KÕã≤#q <å‰õΩ ÑÖÑ≤OK«=∞x K≥¿ÑÊ"å_»∞. J\Ï¡J~°∞}`å~° HÀãO ZÖò\\WÃÑ· q=∞~°≈<å «‡HõOQÍ Hõ#fla~å<£ ~åã≤# "åºãO≥Å∞QÆ∞ J#∞"å ŒO K«O„ Œ ãfi Œã∂ÎiÖ’ WÑÊ\H© <å ŒQÆæ~° LOk. *Ï# «$+‚

=Å¡ HÍHõáÈ Õ Jxfl q è•ÖÏ áêâßÛ «º P èŒ∞xHõ „Ñ*Ï™êfiq∞Hõ ÉèÏ=*ÏÅOÖ’x

87

J#∞‰õÄÖÏOâßÅ‰õΩ, JO^Œ∞Ö’#∂ =∂i¯û*ÏxH˜ qÑ¨s`«OQÍ PHõi¬`«∞_≥·#Hõ#fla~å<£ z=i ^•HÍ K«O„^Œ ~ÀÖò=∂_»ÖòQÍ LO_»_®xH˜ =∞~À HÍ~°}OLO_» Œ∞. |Çïâß <åºÜ«∞"åkQÍ « «fiâß¢™êÎxfl, ™êÇ≤Ï`åºxfl "å Œ#Å‰õΩ *’_çOKÕJ™ê è•~°} „Ñ[#∞ PÜ«∞# Hõ#fla~å<£ #∞OKÕ JÅ=~°∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞.

Hõã¨Éò#∞ Lifã≤#Ñ¨C_»∞ HÍº#û~ü zH˜ «û HÀã¨O =ÚOÉ· "≥o¡#"å_»∞uiy =zÛ K«~°ÛÖ’ áêÖÁæx =∞s "≥o¡# K«O„ Œ ™êÇÏãO, qâßfiã |ÅO ##∞flqK«e «∞}fl KÕã≤#q. JO « z#fl =Ü«∞ã∞Ö’<Õ JO « J èŒºÜ«∞#O, „HÜ«∂jÅ «XHõ"≥·ÑÙ, qÅ∞=Å∞, qâßfi™êÅ Ñ@¡ Hõ~îÀ~°"≥∞ÿ# x*Ï~Úf =∞~À"≥·ÑÙ – Jaè„áêÜ«∞ÉèË •Å`À Q“~°qOz ¿ãflÇÏO KÕÜ«∞ Œy# =ºHÎ «fiO. ZO Œ∞Hõ#∞‰õΩ<åfl_À x"£∞ûÖ’KÕ~åHõ PYi ~ÀAÖ’¡ ##∞fl K«∂_®Åx XHõi ŒÌ~°∞ ¿ãflÇ≤Ï «∞Å`À K≥Ñ≤ÊÑOáê_»∞.<åH gÅ∞ HÍÖË Œ∞. JO « J<å~ÀQÆºO`À ÉÏ èŒÑ_»∞ «∞#fl =∞x+≤x PYi HõΔ}ÏÖ’¡K«~°ÛÅ‰õΩ, qÉèË •Å‰õΩ Œ∂~°OQÍ „ÑâßO «OQÍ LO_»x^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl<å! Hõe¿ãÎQÆ∞~°∞*Ï_» QÆ∞iOz "≥Ú «ÎOQÍ HÍ‰õΩ<åfl =∞ èŒ∞~°"å} QÆ∞iOz J~Ú<å «QÍ^•Ñ_»‰õΩO_® LO_Õ ãfiÉèÏ=O <åk ‰õÄ_® HÍ Œ∞. U=∞~Ú Õ<ÕO PÜ«∞# x"£∞û#∞Oz "≥o¡áÈÜ«∂_»∞. qQÆ « „áê}˜QÍ. `å#∞ W+ìOQÍ ZOK«∞‰õΩ#fl =∂K≥~°¡„áêO «OÖ’ Hõ$ëê‚ #n f~åxH, ZÑC_»∂ "åkOKÕ, „ÑtflOKÕ «Å ZQÆ~ã∂Î,H˘O> z~°∞#=Ùfi`À kèHõ iOKÕ P „Ñ"åÇÏO WÑC_»∞ „Ñ"åÇÏOQÍ ÖË Œ∞. =∞\ìQÍq∞yeOk. J=Ù#∞ PÜ«∞# HÀ~°∞‰õΩ#fl Õj =∞\ì «e¡ X_çÖ’ Jxfl "å^•Å‰õΩŒ∂~°OQÍ PÜ«∞# x„ ŒáÈ «∞<åfl_»∞.

Y

88

28. P ÑÙ#flq∞ "≥Å∞QÆ∞Å *Ï_» K≥~°QÆ Œ∞Z<£. "Õ}∞QÀáêÖ ò

JHÍÅOQÍ, J~åúO «~°OQÍ "≥o§áÈ~Ú# Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü QÆ∞iOzW"åà◊ PÖ’zã∞ÎO>Ë, «#`À Œ∂~°"≥∞ÿ KåÖÏ ~ÀAÅ∞ QÆ_çz<å, ãxflÇ≤Ï «OQÍQÆ_çÑ≤# ~ÀAÅ∂, HõÅã≤ KÕã≤# PÖ’K«#Å∂ Ñ#∞Å∂ QÆ∞~ Îã∞Î<åfl~Ú.

«##∞ 1981 Ñ¶≤„|=iÖ’ QÆ∞O@∂~°∞Ö’ [iy# ~å_çHõÖò q^•ºi÷ ãOÑ¶∞O=∞ÇãÉèíÖ’¡ "≥Ú Œ\™êi K«∂ã≤ LO\Ï#∞. ÑiK«Ü«∞O ‰õÄ_» J~Ú LO\Ï_»∞QÍx Jk JO «QÍ QÆ∞~°∞Î ÖË Œ∞. P «~åfi « U_®kH 1982Ö’ =∂K≥~°¡Ö’ qÑ¡=~°K«~Ú «Å ãOÑ¶∞O =∞ÇãÉèíÅ∞ [iQÍ~Ú. P =∞ÇãÉèíÅ JHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ#™êfiQÆ « •fi~°O ŒQÆæi #∞Oz „áêOQÆ}O JO «\Ï L#fl JÅOHÍ~åÅ∞, z„`åÅ∞JO Œih PHõ@∞ì‰õΩ<åfl~Ú. P ãÉèíÅÖ’ KåÅ L`åûÇÏOQÍ, K«∞~°∞QÍæ JxflKÀ\Ï¡`å<Õ J~Ú áêÖÁæ#fl XHõ HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ K«O„ Œ ZO`À =∞Ok Œ$+≤ìx PHõi¬OKå_»∞.JÑÊ\H WOHÍ ~åÜ«∞_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì#@∞ì ÖË_»∞ QÍx, =∂@Ö’¡, "å Œ#Ö’¡,Ñ#∞Ö’¡ Ñ Œ∞#∞, "ÕQÆO JO Œi Œ$+≤ìH© =KåÛ~Ú.

|Çïâß P Jaè„áêÜ«∞O`À<Õ ã$[# HÀãO K«O„ Œ À ~°K«#Å∞, ÑÙãÎHõãg∞HõΔÅ∞ KÕ~ÚOKåÅx ™êÇ≤Ïf q∞„ «∞Å∞Ö’ J#∞‰õΩ#fl@∞ì<åflO. "Õ∞"Õ∞ PÑÙãÎHõO g∞ Œ ãg∞HõΔ ~åÜ«∞=∞x J_çQÍ"≥∂, «#O «@ `å<Õ ~åã≤ ÑOáê_ÀQÆ∞~°∞Î ÖË Œ∞ QÍx ^˘q∞uÖÏ ÉÏiÜ≥∂ãπ k K«∞OQÍ~å ~åã≤# ÉÁbqÜ«∂ QÆxHÍi‡Hõ =∞Ç≤Ïà◊Å áÈ~å@ QÍ èŒ =∂ Hõ äŒ g∞ Œ ãg∞HõΔ ~åã≤ ÑOáê_»∞. ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £|∞H± „@ãπì „ÑK«∞~°}QÍ =zÛ# P ÑÙãÎHõO <å `˘e J#∞"å ŒO. ãg∞HõΔ ÉÏQÍ~åâß_»∞ QÍx, ^˘q∞uÖÏ áÈ~å@O qÑ¶ÅO J~ÚO Œh, JO Œ∞‰õΩ HÍ~°}O

89

ÉÁbqÜ«∂ ã¨=∂*Ïxfl J~°úÉè í∂™êfi=∞º J~°ú=Åã¨QÍ J~°úO KÕã¨∞‰õΩx« Œ#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# áÈ~å@ ~°∂áêÅ∞ KÕÑ@ìHõáÈ=_»"Õ∞#h q=∞~°≈ ‰õÄ_» ~åâß_»∞.

ÉÁbqÜ«∂ J~°úÉè í∂™êfi=∞º J~°ú=Åã¨ Jx J#ÖË=∞x, ÉèÏ~°`« qÑ¨¡=J=QÍÇÏ#Å#∞ ÉÁbqÜ«∂ ã=∂*ÏxH J#fi~ÚOK«_»O ‰õΩ Œ~° Õ"≥∂#x, Uã=∂*ÏxH U áÈ~å@O «y#^À P „Ñ[ÖË x~°‚~ÚOK«∞HÀ"åÅh, Hõ#∞Hõ PÉèÏQÍxfl u~°QÆ~åÜ«∞=∞h "Õ∞ ~åã≤#@∞ì QÆ∞~°∞Î. HÍx `å#∞ P =∂~°∞Ê‰õΩJOwHõiOz#@∞ì ÖË_»∞. WÑC_»∞ áê « ã$[# ãOzHõÅ∞ K«∂¿ãÎ P ãg∞HõΔJãÅ∞ JKÕÛ HÍÖË ŒO>Ë å#∞ u~°QÆ~åã≤ ÑOÑ≤Oz#@∞ì ÖË_»∞. K«O„ ŒÖ’ å#∞#q∞‡# ÉèÏ"åÅÑ@¡ ZO « f„= « LO_Õ À K≥ÑÊ_®xH XHõ L^•ÇÏ~°} Wk.JÑÊ\H P~üZãπÜ«Ú HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ L<åfl_»∞ QÆ#∞Hõ, J~°ú=Åã J~°úÉèí∂™êfi=∞ºÉèÏ=##∞ #=Ú‡ «∞<åfl_»∞ QÆ#∞Hõ Õ#fl~Ú<å P f„= « `À<Õ K«∂âß_»∞. P«~åfi « H˘<Õflà◊¡‰õΩ ÉèÏ~° « Õâ◊O #Ü«∂=Åã J~ÚáÈ~ÚO Œh, *Ï «∞Å ã=∞¿ãº

„Ñ è•#=∞h ‰õÄ_» JO Õ f„=OQÍ ÉèÏqOKå_»∞. P «~åfi « Ô~O_»∞ ŒâßÉÏÌÅÖ’`«# ÉèÏ"åÅ∞ <åÅ∞ÔQ·^Œ∞™ê~°∞¡ QÆ∞iÎOK«^Œy# =∂~°∞ÊÅ∞ á⁄O^•~Ú. „Ñ¨uãO Œ~°ƒùOÖ’#∂ JO Õ f„=OQÍ P ÉèÏ"åÅ∞ „ÑHõ\OKå_»∞. "å Œ#ÅÖ’HkQÍ_»∞.

P ~ÀAÖ’¡<Õ <å‰õΩ ÉÏQÍ QÆ∞~°∞ÎO_çáÈ~Ú# =∞~˘Hõ ãxfl"Õâ◊O, |ÇïâßK≥~°|O_»~åA "≥Ú Œ\ ãOã‡~°} 1983 EÖ· HÍ=K«∞Û. ã∂~åº¿Ñ@Ö’ ãÉèí.<Õ#∞ JÑC_»ÑC_Õ =HõÎQÍ ãÉèíÅ‰õΩ "≥à◊√Î<åfl#∞. P ãÉèíÖ’ K«O„ Œ, <Õ#∞ =HõÎÅO.K«O„ Œ KåÖÏ ÉÏQÍ =∂\Ï¡_®_»h, <Õ#∞ JO «QÍ ÉÏQÍ =∂\Ï¡_»ÖËHõáÈÜ«∂#hJ#∞‰õΩ<åfl#∞.

P `«~åfi`« =∞m§ K«O„^Œ`À HõÅ~ÚHõ QÆ∞~°∞Î <Õ#∞ 1986 PQÆ+¨μìÖ’É["å_»Ö’ PO„ èŒÑ„uHõÖ’ KÕi# «~åfi «<Õ. JO «‰õΩ=ÚO Œ∞ QÆOQÍ èŒ~ü •fi~åK«O„ Œ QÆ∞iOz q+Ü«∂Å∞ ≥Å∞ã∞ÎO_Õq QÍx, Hõeã≤# QÆ∞~°∞Î ÖË Œ∞. É["å_»Ö’P ~ÀAÖ’¡ =∞Oz ™êÇ≤Ï «º, ~å[H©Ü«∞ q∞„ « |$O ŒO LO_Õk. QÆ∞O@∂~°∞#∞Oz QÆOQÍ èŒ~ü «~°K«∞QÍ =ã∞ÎO_Õ"å_»∞. XHõ ãì_ôãi¯Öò U~åÊ@∞ KÕÜ«∂Åh,`«`«fiâßGO, ~å[H©Ü«∂i÷Hõ âßGO K«^Œ∞=ÙHÀ"åÅh, K«iÛOK«∞HÀ"åÅh XHõ

90

„ÑÜ«∞ «flO "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ÏìO. P ãì_ôãi¯Öò ã=∂"ÕâßÅ∞ <åÅ∞ÔQ· Œ∞ ™ê~°¡Hõ#flZ‰õΩ¯= [~°QÆÖË Œ∞ QÍx K«O„ Œ Ô~O_»∞ =¸_»∞™ê~°∞¡ =KåÛ_»∞. JÑC_Õ `å#∞„uÑ¨Ù~°<Õx =∞ èŒ∞ã¨∂ Œ# ~å=Ù „Ñ¨ÉèÏ=O #∞Oz |Ü«∞@Ñ¨_»∞ «∂ L<åfl_»∞.JÑ¨C_»∞ QÆ∞O@∂~°∞ – <åQÍ~°∞˚# qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ |$O^ŒOÖ’ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O#Ü«∂=Åã J<Õ JÖ’K«#Å∞, ÉèÏ~° « Õâ◊O qaè#fl *Ï «∞Å xÅÜ«∞O QÆ#∞HõXˆH ^Õâ◊"åºÑ¨Î áêsì LO_»_»"Õ∞ `«Ñ¨C J<Õ PÖ’K«#Å∞ ÉÏQÍ „Ñ¨ÉèÏ=OK«∂ÑÙ «∞<åfl~Ú. ãÇÏ[OQÍ<Õ ZÑC_»∂ Jxfl H˘ «Î QÍÅ∞Å‰õÄ «Å∞ÑÙÅ∞≥izÃÑ>Ëì K«O„ Œ D QÍÅ∞Å#∞ ‰õÄ_» PÇfixOKå_»∞. XHõÑC_»∞ J~°úÉèí∂™êfi=∞º

J~°ú=Åã Jx ZO « f„=OQÍ "åkOKÕ"å_À WÑC_»∞ #Ü«∂=Åã Jx ‰õÄ_»JO Õ f„=OQÍ "åkOK«_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞.

JÑÊ\H `å#∞ áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O <åÜ«∞‰õΩ_»Ü«∂º_»∞. P ~ÀAÖ’¡áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O ãÉèíÖ’¡<À, W «~° ãÉèíÖ’¡<À Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ HõÅ∞ã∞ÎO_Õ "å_»∞.H˘kÌ HÍÖÏxH PO„ èŒÑ„uHõ =¸ «Ñ_ç <Õ#∞ É["å_» =ke, L^ÀºQÍ<Õfi+}Ö’ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ Œ∞‰õÄ, JHõ _çflOz ÉOQÆà◊¥~°∞‰õÄ =Åã áÈÜ«∂#∞ QÆ#∞Hõ K«O„ Œ#∞HõÅ=_»=¸, K«O„ Œ QÆ∞iOz q#_»=¸ «yæáÈÜ«∂~Ú.

=∞m§ K«O„ Œ#∞ K«∂_»_»O QÆ∞O@∂~°∞Ö’ 1992 [#=iÖ’ q~°ãO ãÉèíÖãO Œ~°ƒùOQÍ. "ÕOHõ>Ëâ◊fi~° q*Ï# =∞Ok~°OÖ’ ãÉèí [~°∞QÆ∞ «∞O_»QÍ ãÉèíÖ’HáÈbã∞Å∞ `Àã∞‰õΩx =KåÛ~°∞. JÑÊ\H <åºÜ«∞"åkQÍ#∂, áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Åã¨OÑ¶ ¨∞O <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ#∂ L#fl K«O„^Œ P ã≤.S. h áÈbã¨∞Å#∂xÅ∞=iOz „Ñ è•# •fi~°O ŒQÆæ~° QÆ\ìQÆ\ìQÍ "åkã∞Î#fl Œ$â◊ºO <åHOHÍ Hõà◊¡Ö’P_»∞`ÀOk.

«~åfi « Ô~O_»∞ =¸_Õà◊¡Hõ#∞‰õΩO\Ï#∞ Ñ~üÃãÊHì"£û „ÑK«∞~°}QÍ «# ˘eÑÙãÎHõO âßHÀ¯ "åO*\©ì "≥Å∞=_çOk. Ñiâ’ èŒ‰õΩ_çQÍ, ã$[<å «‡Hõ ~°K«~Ú «QÍ«# â◊HÎH Q˘ÑÊ x Œ~°≈#O P ÑÙãÎHõO. P ~ÀAÖ’¡ LO_ç# "å Œq"å^•Å‰õΩ

ã∂zHõQÍ P ÑÙãÎHÍxH ~å=Åã≤#O « „Ñâ◊Oã ~åÖË Œ∞. ÑÙãÎHõO Hõ#fl Z‰õΩ¯=QÍ^•xH ÉÏÅQÀáêÖò ~åã≤# =ÚO Œ∞=∂@ g∞ Œ<Õ K«~°Û, q"å ŒO [iQÍ~Ú.«~åfi « HÍÅOÖ’ áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O #∞Oz pe, =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ

91

U~°Ê_ç K«O„ Œ •x`À "≥o§áÈ=_»O, áÈãπì =∂_»ifl[O K«~°ÛÖ’ J@∞"ÕÑÙ «∂QÆ_»Oqh K«∂ã‘ HÍãÎ qKå~°O Hõey<å, zÅHõÅ∂i¿Ñ@ LitHõΔ ÉÏkè «∞Å Hã∞Ö’#∂,K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å ÇÏ`åºHÍO_» Hã∞Ö’#∂, Zh"ÀÅ Hõ äŒ ÑÙãÎHõ ~°K«#Ö’#∂«# Hõ$+≤, HÍ~°ºnHõΔ «#g∞ Œ Q“~°"åxfl W#∞=∞_çOÑ*Ëâß~Ú.

P «~åfi « <Õ#∞ ãÉèíÅ HÀãO KåÖÏ™ê~°∞¡ QÆ∞O@∂~°∞ "≥o§#ÑÊ\H© PãÉèíÅ‰õΩ K«O„ Œ ~å=_»O «yæáÈ~ÚOk. <Õ#∂ "≥o§ «##∞ HõÅ=ÖËHõ áÈÜ«∂#∞.2000 `«~åfi`« <åÅ∞ÔQ·^Œ∞™ê~°∞¡ ‰õÄ_» Hõeã≤ LO_»O. `«# PÖ’K«#ÅÖ’=∂~°∞ÊÅ∞, áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å PÖ’K«#Å#∞ P^èŒ∞xHõ`«Ö’ ÉèÏQÆOQÍ K«∂ã≤u~°ã¯iã∞Î<åfl_»h, =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ#∞ ‰õÄ_» =kÖËâß_»h q=~åÅ∞,HÍãÎ Z‰õΩ¯=QÍ<Õ =∞ ŒºO ¿ãqã∞Î<åfl_»<Õ Ñ¶≤~åº Œ∞Å∞, P èŒ∞xHõÑÓ~°fi Œâ◊‰õΩ"≥àÏ¡ÅO@∂ ≥·=ÉèíH©Î, ÑÓ*Ï ÑÙ#™ê¯~åÅ∂ ‰õÄ_» "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»<Õ =∂@Å∞qO@∂ =KåÛ#∞ QÍx Jq =∞Op J#∞HÀÖË Œ∞, K≥_»∂ J#∞HÀÖË Œ∞. JÑÊ\HW~°"≥· Uà◊¡‰õΩ ÃÑ·QÍ K«O„^ŒÖ’ J<ÕHõ =∂~°∞ÊÅ∞ K«∂ã¨∞Î#fl"å_çQÍ D ^Œâ◊ZO «HÍÅ"≥∂ J#∞‰õΩ<åfl#∞.

D =∞ èŒºÖ’ K«O„ Œ QÆ∞iOz „Ñ™êÎ=# «~°K«∞QÍ Hõ#fla~å<£ QÍi ŒQÆæ~=ã∞ÎO_Õk. PÜ«∞#‰õΩ K«O„ Œg∞ Œ KåÖÏ „Ñ ÕºHõ"≥∞ÿ# Jaè=∂#O LO_Õk.«# Ö·„|s #∞Oz Z<Àfl ÑÙãÎHÍÅ∞ K«O„ Œ‰õΩ WKåÛ~°∞. <å`À Z<Àfl™ê~°∞¡ K«O„ Œ

QÆ∞iOz KåÖÏ „Ñâ◊OãQÍ =∂\Ï¡_®~°∞.

|Çïâß KåÖÏ Uà◊¡ «~åfi « HõãÉò LitHõΔ „ÑHõ\Oz# ~ÀA K«O„ Œ‰õΩá¶È<£ KÕâß#∞. #∞=Ùfi #∞=Ùfi J#∞‰õΩ<Õ "åà◊¡"Õ∞ QÍx, <Õ#∞ #∞=fix "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\ì<å `å#∞ g∞~°<åfl_»∞ QÆ#∞Hõ <Õ#∂ g∞~°∞Ö’H kQÆ=Åã≤ =zÛOk. á¶È<£Ö’"≥#∞H õ#∞Oz =∞O„`ÀKåÛ@# q#|_»∞`ÀOk, `å<≥H õ¯_À Q Æ∞_ çÖ’L<åfl_»xÑ≤OzOk. HõãÉò‰õΩ LitHõΔ "Õâß~°∞. D™êi gHõΔ}O‰õΩ g∞~°∞ "åºãO~å¿ãÎ ÉÏQÆ∞O@∞Ok. ~åÜ«∞QÆÅ~å J<åfl#∞. LitHõΔ, áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å∞, P èŒ∞xHõ «Åg∞ Œ <å Jaè„áêÜ«∂Å∞ =∂iáÈÜ«∂~Ú, <ÕxÑC_Õg∞ ~åÜ«∞ÖË#∞ J<åfl_»∞.J~Ú<å WÑC_»∞ <Õ#∞ H~°à◊, «q∞à◊<å_»∞ QÆ∞à◊√¡ u~°∞QÆ∞ «∞<åfl#∞, ~å^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl~å¿ã fiHõÖË Œ∞ J<åfl_»∞.

92

Y

=¸_»∞ ãO= «û~åÅ HO Œ <å rq «OÖ’x J «ºO « Œ∞~° Œ$+ìHõ~°"≥∞ÿ#Ñ¶¨∞@ìOÖ’ XHõ >ˇeq[<£ WO@~°∂fiºÖ’ <å QÆ∞iOz J<åºÑ¨^Õâ◊OQÍ `«#Jaè„áêÜ«∞O q<åfl#∞. «##∞ K«~°Û‰õΩ Ñ≤eKå~À, `å<Õ [~°∞QÆ∞ «∞#fl K«~°ÛÖ’*’HõºO KÕã¨∞‰õΩx =∂\Ï¡_®_À QÆ∞~°∞ÎÖË^Œ∞ QÍx, XHõ áêÅHõ=~°æ ~å[H©Ü«∞<åÜ«∞‰õΩx g∞ Œ XHõ qÑ¡= HõàÏHÍ~°∞_»∞ áê@ ~åã≤# ãO Œ~°ƒùOÃÑ· K«~°Û Jk.W@∞=O\˜ J=∂Ü«∞‰õΩÅ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨tfl™êÎ~°∞. Jhfl `≥eã≤#"å~°∞,<åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ LO_Õ"å~°∞ W@∞=O\ «ÑCÅ∞ KÕã≤ =∞ø#OQÍ LO@∞<åfl~°∞Jx J~°÷O =KÕÛ =∂@Å∞ KåÖÏ U=yOÑÙ`À, JHÍ~°}, J#=ã~° Õfi+O`ÀJ<åfl_»∞. <Õ#∞ KÕã≤# «ÑCg∞ Œ JÑÊ\H <Õ#∞ XHõ\H Ô~O_»∞™ê~°∞¡ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍHõΔ=∂Ñ¨} K≥Ñ≤Ê L<åfl#∞. `«# ã¨ÊO^Œ# K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºO HõeyOk. <åJaè„áêÜ«∂Å∞ =∂~åÜ«∞x JáÈÇ¨ÏÑ¨_ç<å, `å<Õ Z<Àfl™ê~°∞¡ Jaè„áêÜ«∂Å∞=∂~°∞Û‰õΩ#fl"å_»∞ =∂~°∞Ê#∞ JOwHõiOK«ÖËHõáÈÜ«∂_®? <å Jaè„áêÜ«∂Å∞=∂~°ÖË Œx, Ñ¶∞’~°"≥∞ÿ# «Ñ≤Ê ŒO KÕâß#x, JO Œ∞‰õΩ „Ñ[Å =ÚO Œ~°, L Œº=∞O=ÚO Œ~° «Å=OK«∞‰õΩx xÅ|_ç L<åfl#x K≥Ñ≤Ê# «~åfi « `å#∂ =∞~˘Hõ~å~Ú qã¨~°_®xH˜ Ñ¨Ó#∞‰õΩ<åfl_®? "≥O@<Õ á¶È<£ KÕã≤ J_»∞QÆ∞^•=∞xJ#∞‰õΩ<åfl#∞. P PÖ’K«# JÖÏ "≥∞~°"≥∞~°ÖÏ_»∞ «∂, =¸_»∞ ãO= «û~åÅ∞QÆ_çKå~Ú. <Õ<Õq∞\’ HÍÅ"≥∞ÿ<å K≥ÑÊÖË • Jx J_»∞QÆ∞^•=∞h JxÑ≤ã∂ÎLO_Õk.

=∞~°}ÏxH H˘kÌ~ÀAÅ =ÚO Œ∞ K«O„ Œ‰õΩ HÍ#û~ü Jh, Z‰õΩ¯=HÍÅO|uH J=HÍâ◊OÖË Œh ≥eã≤Ok. WHõ D =∞x+≤ "≥oáÈ «∞<åfl_»∞. «ÑCÖËKÕâß_À, XÑCÖË KÕâß_À, J~°÷"Õ∞ KÕã∞‰õΩ<åfl_À, Jáê~°÷"Õ∞ KÕã∞‰õΩ<åfl_À, Ü«∂Éèˇ·ãO= «û~åÅ rq`åxH ãiÑ_®, HÍ Œ∞ Z‰õΩ¯"Õ, ã=∂*ÏxH å#∞ W=fi=Åã≤OkWKåÛ_»∞. „ÑâßO «OQÍ, ÉÏ è•~°Ç≤Ï «OQÍ, ã¿ãflÇÏOQÍ, ãQ“~°=OQÍ "≥o§áÈ Œy#rq`«O QÆ_çáê_»∞. Ñ¨Ù#flq∞ "≥Å∞QÆ∞Å∞ Ñ¨OKå_»∞. |Ç¨ïâß H˘O^ŒiH˜=∞K«ÛÅxOÑ≤z<å "å\`À ãÇ W"åà◊ J=∂"åãº J~Ú#O « =∂„`å# PÑÙ#flq∞ "≥Å∞QÆ∞Å *Ï_» K≥iyáÈ «∞O^• JxÑ≤OzOk.

93

29. K«O„ ŒâıY~ü À <å ÑiK«Ü«∞O Õ=~°H˘O_» ÉÏÅQÆ}Ñu, J™Èã≤ÜÕ∞\ò „á⁄ÃÑ¶ã~ü, Ñ¶≤ÖÏãÑ¶‘ _çáê~üì"≥∞O\ò,

„ Œq_» Ü« x=i≈\©, ‰õΩÑÊO

K«O„ ŒâıY~ü À <å ÑiK«Ü«∞O B.T.R. •fi~å [iyOk. <Õ#∞ [=Ú‡Ö’x=∂`å "≥·ëÈ‚ Õq qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O Indian Theory of Language and Logic

g∞ Œ Prof. V.N. Jha P èŒfi~°ºOÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞#fl =~ü ëêÑπH "≥à◊ •O ~°=∞‡xB.T.R.x J_çy Õ ^•xH B.T.R., <å q∞„ «∞_»∞ ÖÏÜ«∞~ü XHÍÜ«∞# ‰õÄ_®=~ü ëêÑπH ~å=_®xH Interest K«∂ÑÙ «∞<åfl_»x K≥áêÊ~°∞. P ÖÏÜ«∞~ü q∞„ «∞_ÕK«O„ Œ. D Interest K«O„ ŒH QÆÅ *Ï# «$+‚x ≥eÜ«∞K≥¿ÑÊ XHõ L^•ÇÏ~°}=∂„ «"Õ∞. Jk 15 ~ÀAÅ =~ü ëêÑπ. Prof. V.N. Jha is a serious Intellec-

tual. 15 ~ÀAÅ∞ XHõ Non-Academic Person P =~ü ëêÑπÖ’ áêÖÁæ#_»OH˘OK≥O Hõ+ì"≥∞ÿ# q+Ü«∞ÜÕ∞. In fact <å‰õΩ B.T.R H ‰õÄ_® K«O„ Œ HõOÃÑh=Å¡<Õ P =~ü ëêÑÙ H˘OK≥O LÖÏ¡ãOQÍ WOH˘OK≥O L`åûÇÏOQÍ [iyO ŒO>ËJuâ◊Ü≥∂HÎ HÍ Õ"≥∂. "Õ∞O =ÚQÆ∞æ~°O ~ÀE ™êÜ«∞O„ «O KåÖÏ q+Ü«∂Å∞K«iÛOK«∞‰õΩ<Õ "åà◊§O. H˘O «=∞Ok «=∞ Jaè„áêÜ«∂Åx «=∞ =ºHÎ åfixflKåÖÏ `˘O Œ~°QÍ KåÖÏ forceful QÍ |Ü«∞@ ÃÑ>Ëì™êÎ~°∞. =∞iH˘O Œ~°∞ JO «`˘O Œ~°QÍ |Ü«∞@Ñ_»~°∞. K«O„ Œ "≥Ú Œ\ HÀ=Ö’H =¿ãÎ <Õ#∞ |Çïâß Ô~O_»=HÀ=Ö’H =™êÎ#∞. HÍx B.T.R.H K«O„ ŒH QÆÅ Z<Àfl Uà◊§ K«#∞=Ù, clarity in

Intellectual stand points =Å¡ D K«~°ÛÅ∞ KåÖÏ =~°‰õΩ K«∂¿ã"åà◊§H˜Ü«Ú^•úÅ∞QÍ Hõ#Ñ_»∞ «∂ LO\Ï~Ú. ãfi «ÇQÍ ÖÏÜ«∞~ü J=_»O=Å¡ =∂@Å`ÀK«O„ Œx ÔQÅ=_»O – JO « =~°‰õΩ ZO Œ∞‰õΩ 'XÑ≤ÊOK«_»O— ‰õÄ_® KåÖÏ Hõ+ìO.

94

JÖÏ Jx `å#∞ UkÑ_ç Õ Jk #=Ú‡`å_»<À, #q∞‡# ^•xx QÆ∞_ç¤QÍ á¶êÖ’J=Ù`å_»<À HÍ Œ∞. „Ñu q+Ü«∂xfl ‰õÄÅOHõ+OQÍ K«iÛOKåH #=Ú‡`å_»∞.JÖÏ Jx K«O„ Œ rationalist JO>Ë U"≥∂ nxH B.T.R. ÖÏO\ PÑÎq∞„ «∞ÖËã=∂ è•#O K≥áêÊe.

K«O„ Œ, B.T.R., <Õ#∞ HõÅã≤ "≥·ëÈ‚ Õq QÆ∞_çH #_»∞K«∞‰õΩO@∂ "≥à◊§_»OXHõ =∞Oz J#∞Éèí=O. ™êÜ«∞O„ «O 3 QÆOIIÅH |Ü«∞Å∞ Õi Õ ~å„u 10 QÆOIIÅHH˘O_»ÃÑ·H KÕ~°∞H˘<åflO. JHõ _ç "≥·ëÈ‚ Õq Œ~°≈#O KÕã∞H˘<åflHõ, u~°∞QÆ∞ „ÑÜ«∂}OQÆ∞iOz H˘OK≥O Discussion [iyOk. '~å„u JHõ _» Ñ_»∞‰õΩO^•O uiy„á⁄ Œ∞Ì>Ë "≥#H¯ |Ü«∞Å∞ Õ~°∞^•O— Jx <Õ#∞ – 'HÍ Œ∞ "≥O@<Õ |Ü«∞Å∞ Õ~°∞^•O—Jx K«O„ Œ. '7 QÆO@Å∞ #_çKåHõ, WOHõ #_»=_»O Hõ+ìO Jx, JHõ _Õ HõO|à◊√§J ≥ÌH fã∞‰õΩx P~°∞|Ü«∞@ Ñ_»∞H˘x „á⁄ Œ∞Ì<Õfl |Ü«∞Å∞ Õ~°∞^•O— Jx <Õ#∞ –'ÖË Œ∞. WÑÊ\ =~°‰õΩ Hõ+ìÑ_ç #_çKåO – WÑC_»∞ iÖÏH±û J~Ú Õ WOHõmuscles Ñ>Ëì™êÎ~Ú. – Hõ#∞Hõ iÖÏH±û J=‰õΩO_® slow QÍ "≥#H¯ |Ü«∞Å∞ Õi Õ*Ï„QÆ «ÎQÍ ~°∂"£∞H KÕ~°∞‰õΩx – «~åfi « iÖÏH±û J=fi=K«∞Û#flk— K«O„ Œ "å Œ#.ÃÑ¶·#ÖòQÍ K«O„ Œ K≥Ñ≤Ê#@∞ìQÍ<Õ "≥O@<Õ |Ü«∞Å∞ Õ~åO. L ŒÜ«∞O 5 QÆO@ÅHõÖÏ¡ "≥#H¯ H˘O_» HO ŒH KÕ~°∞‰õΩ<åflO. WHõ _» Interesting q+Ü«∞O UO@O>ËK«O„ Œ Ü≥ÚHõ knowledge of psychology helped us in coming back quickly

and comfortably "≥<≥flÖ’¡ K«Å¡QÍ „â◊=∞Ñ_»‰õΩO_®.

XHõ™êi 'ã≤\[<£+≤Ñπ— g∞ Œ Seminar organize KÕã∂Î K«O„ Œx Invite

KÕâß#∞. «ÑÊ‰õΩO_® =™êÎ#<åfl_»∞ HÍx somehow because of some unex-

pected program change =Å¡ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ Œ∞‰õΩ "≥à◊§=Åã≤ =zÛOk K«O„ Œ.HÍx PÜ«∞#H L#fl Intellectual love =Å¡ ~å„uH ~å„u HÍ~À¡ |Ü«∞Å∞ ÕiÃãq∞<å~ü Ô~O_À ~ÀA =∞ è•ºÇflxH KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# Present KÕã≤#ideas QÆ∞iOz KåÖÏ =∞Oz discussion [iyOk. PÜ«∞# ‰õÄ_® academic

discussion x in and outside seminar hall ÉÏQÍ ZO*ÏÜü∞ KÕâß_»∞. His

commitment to the academics is really many times greater than the aca-

demicians of the University.

95

##∞fl KåÖÏ™ê~°∞¡ QÆ∞O@∂~°∞H ~°=∞‡x Ñ≤ÖÏÛ_»∞ K«O„ Œ. HÍx Œ∞~° Œ$+ìOH˘nÌ <Õ#∞ "≥à◊§ÖËHõáÈÜ«∂#∞. QÆ∞O@∂~°∞Ö’ K«O„ Œx HõÅã≤ PÜ«∞# Ö·„|sK«∂_®Å<Õ HÀiHõ JÖÏˆQ LO_çáÈ~ÚOk. K«O„ Œ <å‰õΩ audio form Ö’ÑiK«Ü«∞O KÕã≤Ok, Ü«∞Å¡O~åA Nx"åã~å=ÙQÍi J ≥·fi « lectures. Wq<å‰õΩ ZO`À #KåÛ~Ú. WO Œ∞‰õΩQÍ#∞ <Õ#∞ K«O„ ŒH ZO`À |∞∞}Ñ_ç LO\Ï#∞.

~°K«~Ú « ÃãÖò :9347579967

Y

96

30. HõÅ=Hõ=ÚO Õ q_çáÈ Õ...(K«O„ Œ∞x K«Å¡x *ÏÑHÍÅ∞)

„Ñã∂#, \©K«~ü, ~}QÆ∞O@

L ŒÜ«∂<Õfl HÍÑ¶‘ HõÅ∞ÑÙH˘x, KÕuÖ’H k#Ñ„uHõ fã∞‰õΩ<åfl#∞. K«Hõ x,Ñiz « ~°∂ÑO... K«O„ ŒâıY~üQÍ~°∞. ''D™êi U q[Ü«∞O ™êkèOKå~À...—— #xJ#∞‰õΩO@∂ á¶È\’ HO Œ JHõΔ~åÅ#∞ K«∂¿ããiH XHõ ™êi QÆ∞O_≥ÅÜ«∞ «Ñ≤ÊOk.''=¸QÆ"À~Ú# ÇÏ‰õΩ¯Å ãfi~°O—— Jx K«∂_»QÍ<Õ Hõà◊§Ö’¡ y„~°∞# hà◊√§ uiQÍ~Ú.JHõΔ~åÅ#∞ ‰õÄ_» |Å∞‰õΩ¯O@∂ QÆ|QÆÉÏ K«k"å#∞. XHõ ™êiQÍ Œ∞óYOá⁄OQÆ∞H˘zÛOk. ÃÑ ŒÌQÍ \.q. K«∂¿ã JÅ"å@∞ ÖËx <å‰õΩ, D "å~°Î F ÑÓ@PÅãºOQÍ ≥eã≤Ok. <å XO@i rq «OÖ’ <å Œ∞óMÏxfl ÑOK«∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩZ=~°∂ ÖË~°∞ ÑHõ #. F Ñ„uHõÖ’ ÑxKÕã∞Î# PÑÎq∞„ «∞xH á¶È<£KÕã≤ Éè’~°∞#U_ÕÛ™ê#∞. '"≥àÏ§e. «##∞ Hõ_»™êi K«∂_®e. ZÖÏ? Z=i`À "≥à◊§#∞?—J#∞‰õΩO@∂ K«O„ ŒQÍi á¶È<£H call KÕ™ê#∞. "åà◊§ J#flÜ«∞º fã∞‰õΩ<åfl~°∞.q=~åÅ∞ ≥Å∞ã∞‰õΩ<åfl#∞. ÉÏ èŒ, "Õ Œ#, Œ∞óYO... WÖÏ [~°QÆ_®xH gÖË¡ Œ∞.HÍh [iyOk. x[O! #=∂‡e, «ÑÊ Œ∞. D ÉÏ èŒ#∞ ÉèíiOKåe...

JO Œ~°∂ J#∞HÀ=K«∞Û Z=~À QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’ ¿Ñ ŒÅ ÑHΔÍ# áÈ~å_ÕF ÖÏÜ«∞~ü HÀãO, ZHõ _À z «∂Î~°∞ lÖÏ¡¡Ö’ áê~îåÅ∞ K≥ÑC‰õΩ<Õ F \©K«~ü WÖÏHõhflà◊√§ ÃÑ@∞ìHÀ=_»"Õ∞O@x...?! KÕuÖ’ L#fl D k# Ñ„uH Hõ Œ∂...!

<å PÖ’K«#Å∞ ãO= «û~°O "≥#H¯ "≥àÏ§~Ú. „áê} „Ñ ŒOQÍ „¿Ñq∞Oz#r=# ãÇÏK«~°∞_ç JHÍÅ =∞~°}O`À r=K«Ûù=OÖÏ „| «∞‰õΩ «∞#fl ã=∞Ü«∞OÖ’«# ÑiK«Ü«∞O ZO`À è≥·~åºxfl, T~°@#∞ WzÛOk. Hõ#fla~å<£QÍi =∞~°}O«~°∞"å « PÜ«∞#`À L#fl J#∞|O è•xfl "åºãOQÍ ~å™ê~°∞ K«O„ ŒQÍ~°∞. z=~°fl

97

«# Phone Number =ÙO_»_»O`À, Jaè#Okã∂Î Message ÃÑ\Ïì#∞. JÖÏJ~Ú# ÑiK«Ü«∞O, K«O„ ŒQÍi W «~° "åº™êÅ∞ ‰õÄ_® K«k"ÕÖÏ KÕ™ê~Ú.=ÚYºOQÍ áêÖ’H˘~ÚÖ’ ~åã≤# 'PÖò ÔHq∞ãπì—ÃÑ· «# q=∞~°≈<å «‡Hõ "åºãO.«~°∞"å « «#∞ ~åã≤# ''âßH˘¯ – "åO*\ì— ÑÙãÎHÍxfl Jaè#O Œ#Å`À ÑOÑ_»O

ZÑÊ\H© =∞~°záÈÖË#∞. «#KÕu „"å «#∞ Hõhflà◊§`À «_çq∞ K«∂ã∞‰õΩO\Ï#∞WÑ¨Ê\˜H©...

=∂@Ö’¡ XHõi QÆ∞iOz XHõ~°∞ K≥ÑC‰õΩ#flq QÆ∞~ Îã∞Î<åfl~Ú. XHõiH≥eÜ«∞‰õΩO_® XHõ~°O XH L Œº=∞ ÉÏ@Ö’ #_çKå=∞x W ŒÌiH© Pâ◊Û~°ºO,

P#O ŒO. K«∞O_»∂~°∞, zÅHõÅ∂i¿Ñ@ Hã∞Ö’ q[Ü«∂Å‰õΩ <å‰õΩ ãO`À+O"Õ¿ãÎ, <å rq`«OÖ’x qëê^•Å‰õΩ `«#‰õΩ ÉÏ^èÕã≤Ok. L^Œº=∞OÖ’ XHõãÇÏK«~°∞}‚, «~°∞"å « =∞~˘Hõifl áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl <å‰õΩ ZO`À è≥·~°ºO K≥áêÊ~°∞.ZÑÊ\H© `À_»∞QÍ, =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï «∞xÖÏ LO\Ï#x =∂\KåÛ~°∞. rq «ÑÙZ_®iÖ’ XÜ«∂ã≤ã¨∞ûÖÏO\˜ `«# ¿ãflÇ¨ÏO <å PÜ«Ú+¨μ¬x á⁄_çyOzOk.''#∞"≥fiÑC_»∂ ãO`À+OQÍ LO_®e~å—— J#fl K«O„ ŒQÍi =∂@efl <Õ<≥ÑÊ\H©=∞~°∞=ÖË#∞. ãQÆ@∞, =∞ èŒº «~°QÆu J=∂º~Ú =∞#ã÷ åfixfl JkèQÆq∞OK«ÖËx<Õ#∞ K«O„ ŒQÍi g∞ Œ =∂#ã≤HõOQÍ P è•~°Ñ_»_»O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì#∞ <å‰õΩ`≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ... H˘kÌ~ÀAÖ’¡<Õ D q+¨Ü«∞O W^ŒÌiH© J~°úO HÍ™êyOk.U=∞#∞‰õΩ<åfl~À U"≥∂... ÇÏ~îå «∞ÎQÍ <Õ#∞ ÑOÑ≤# gift pack x uiy ÑO¿Ñâß~°∞.KåÖÏ ÉÏ èŒÑ_»∞ «∂ HÍ~°}O J_çy Õ.... "I don't want to be your agony JxMessage WKåÛ~°∞. JÑÊ\H «#‰õΩ cancer L#fl@∞¡ ≥eã≤O Õ"≥∂?! <Õ#∞,<å =∞#ã÷ «fiO J~°ú"≥∞ÿOk Hõ#∞Hõ<Õ ÑÓiÎQÍ =∂\Ï¡_»¤O =∂<Õ™ê~°∞. ZÑC_≥·<å''ZÖÏ L<åfl~°x—— Message ÃÑ\ì<å reply WKÕÛ"å~°∞ HÍ Œ∞. «#∞ J#∞‰õΩ#flkPK«~°}Ö’ ÃÑ@ìQÆÅ Ñ@∞ì ŒÅ HõxÑ≤OzOk <å‰õΩ K«O„ ŒQÍiÖ’.

H˘<åflà◊§‰õΩ "Õãq â‹Å=ÙÖ’¡ PÜ«∞#∞fl XHõ ™êÔ~·<å K«∂_®Åx, =∂ Hõl<£#∞`À_»∞fã∞H˘x, QÆ∞O@∂~°∞Ö’x «# Office ‰õΩ "≥àÏ¡#∞. Z=~À Co-lawyers

L<åfl~°∞. K«O„ ŒQÍ~°∞ ã≤QÆÔ~\ò `åQÆ∞ «∂ |Ü«∞@H˘KåÛ~°∞. P "åã# #K«Ûx<Õ#∞, =Ú‰õΩ¯ =¸ã¨∞‰õΩO>Ë... Z=~°x J_çy Ö’Ñ¨Å ‰õÄ~ÀÛ=∞<åfl~°∞.ZO_»#Ñ_ç =zÛ# |_»eHõ HõxÑ≤Oz Õ"≥∂, =ÚO Œ∞ `åQÆ_®xH ho§KåÛ~°∞.‰õΩâ◊Å „Ñâ◊flÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ_»∞ «∂<Õ ["å|∞ K≥áêÊ#∞. 'Hit and run' incident Ö’

98

K«xáÈ~Ú# =∂ Hõl<£ case QÆ∞iOz ã¨ÅÇ¨ J_çQÍ#∞. q=~åÅ∞≥Å∞ã∞‰õΩ<åflHõ, Uq∞ KÕÜ«∂Ö’ K≥áêÊ~°∞. z=~À¡ HÍãÎ ÉèíÜ«∞OQÍ<Õ ''g∞Ô~O Œ∞‰õΩ

<å`À =∂\Ï¡_»¤O ÖË Œ∞—— Jx J_çQÍ#∞. ''K≥áêÊ#∞QÍ emotional dependence

ÃÑ~°∞QÆ∞`ÀOk g∞‰õΩ. Jk W ŒÌiH© W|ƒO Õ Hõ •! JO ÕQÍx WOHO ÖË Œ∞——J<åfl~°∞. ''<Õ#∞ balance KÕã∞‰õΩO\Ï#∞—— JO>Ë #qfi T~°∞‰õΩ<åfl~°∞... J Õ"≥Ú Œ\™êi, z=i™êi PÜ«∞xfl K«∂_»_»O... P «~åfi « ‰õÄ_® K«O„ ŒQÍixÑÅ∞Hõiã∂Î<Õ L<åfl Message •fi~å. ZÑC_»∂ Reply ~åÖË Œ∞. =∞m§ qQÆ «r=Ù_çQÍ D Ñ„uHõ ^•fi~å<Õ K«∂_»_»O ZO « ÉÏ è•Hõ~°O?!

L^ÀºQÆ ÉÏ èŒº «Å∞, XO@iQÍ ZHõ _çH© "≥à◊§ÖËx <å |ÅÇ‘Ï# =∞#ã÷ «fiO=Å# K«O„ ŒQÍix z=i™êi K«∂_»ÖËHõáÈÜ«∂#∞. „|u‰õΩ#fl PÜ«∞# ~°∂Ñ"Õ∞=∞#ã∞Ö’ xezáÈ~ÚOk.

K«O„ ŒQÍi JOu=∞Ü«∂„ « À QÆ∞O@∂~°∞ [#ãO„ Œ"≥∞ÿOk. âßâ◊fi «OQÍ"≥o§áÈÜ«∂~°∞ «# ‰õΩ@∞OÉÏxfl, ÉÏ èŒº «efl, «# HõÅefl, =∞#efl =ke... WHõZÑÊ\H© HõxÑ≤OK«~°O>Ë P "Õ Œ#x J#∞ÉèíqOKÕ "åà◊§H ≥Å∞ã∞.

„¿Ñq∞Oz, ÃÑàÏ§_ç# ãÇÏK«~°∞}‚ áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl "Õ Œ#, "≥eu, Œ∞óYO<å‰õΩ ≥Å∞ã∞. PÜ«∞# r=# ãÇÏK«i K«O„kHõQÍix ÑÅ∞HõiOKåÅ<Õ «Ñ###∞fl x„ ŒáÈx=fiÖË Œ∞. „Ñu ~ÀE Ñ„uHõÖ’¡ PÜ«∞# HÀãO ~°K«#Å "≥Å∞¡=.K« Œ∞=Ù «∞O>Ë Z<Àfl q+Ü«∂Å∞ ≥e™ê~Ú.

K«O„ ŒQÍi ãOã‡~°} ãÉèí Cards ‰õÄ_® <åH ÑOáê~°∞ PÜ«∞# assis-

tant ~°qQÍ~°∞. u~°∞Ñ¨uÖ’x q∞„ «∞Å‰õΩ JO Œ*Ë™ê#∞ "å\˜x. JÑ¨C_»∞Hõeâß~°∞ Dr. D.V.R. QÍ~°∞. H˘O_»O « JO_»QÍ _®Hõì~üQÍ~°∞O_»QÍ ~å„ «O`å„ÑÜ«∂}Oz, ≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú# #_ç‰õΩ_çÖ’ kQÍ=Ú. ¿ãì+<£Ö’ P=Å L#fl=O ≥# ^•@QÍ<Õ ^•KÕÑe¡. K«O„ ŒQÍ~°∞ ÑÙ\ì ÃÑiy# ÑÖÏfl\ã‘=∞Ö’x Fz#fl T~°∞. K«eQÍe i=Ùfi# `åHõQÍ<Õ K«O„ ŒQÍ~°∞ ÑÅ∞HõiOz# J#∞Éèí∂u.#_»∞ã∞ÎO>Ë D KÀ@<Õ PÜ«∞# J_»∞QÆ∞Å∞Ñ_ç LO\ÏÜ«∞<Õ ÉèÏ=# QÆ∞O_≥#∞=∞iO « |~°∞"≥H¯OzOk. Hõà◊§Ö’¡ hà◊√¡ u~°∞QÆ∞ «∞O>Ë =Oy <ÕÅ «e¡x åHÍ#∞.HÍãÎ Œ∂~°O "≥à◊§QÍ<Õ 'Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü J=∞~ü ~°¿ÇÏ— J<Õ banners

HõxÑ≤OKå~Ú. K«O„ Œ∞_≥·<å ã∂~°∞ºxÖÏ „ÑHÍtOz# PÜ«∞# Õ[ã∞û QÆ∞iOz=∂\Ö =∂eHõÅe¡ Hõ\Ïì~°∞ PÜ«∞# q∞„ «∞Å∞, Jaè=∂#∞Å∞. Jk PÜ«∞#

99

Ñ¨Ù\˜ì, ÃÑiy# WÅ¡x `≥bHõ, P `≥Å¡"å~°∞ ~°≠Ï=Ú# JÖÏ ÉÏº#~°¡hflK« Œ∞=Ù‰õΩO@∂ T~°O`å uiQÍ=Ú <Õ#∞, _®Hõì~üQÍ~°∞. ÉÏQÍ K«eQÍ LOkX}∞‰õΩ¯O@∂ HÍãÎ ¿ã Œfi, L ŒÜ«∂<Õfl |Ü«∞Å∞ Õi, •i á⁄_»=Ù<å Hõeã≤#q∞„ «∞Å`À_ç K«O„ ŒOQÍiO\ÔHàÏ§=Ú. <å Hõà◊√§ K«O„ ŒQÍi ãÇÏK«i HÀãO"≥ Œ∞‰õΩ «∞<åfl~Ú. JO «Ö’ Z=~À =zÛ ÑÅ∞Hõiã∞ÎO>Ë 'ZO`À x|ƒ~°OQÍxÅ|_ç— | Œ∞eã∞Î#fl K«O„kHõQÍ~°∞ HõxÑ≤OKå~°∞. P"≥∞#∞ ZÖÏ ÑÅ∞HõiOKåÖ’,U=∞x F^•~åÛÖ’ J~°úO HÍHõ JÖÏ Hõhflà◊§`À K«∂ã∞ÎO_çáÈÜ«∂#∞. Z=~°∞Ñ¨Ó_»ÛÖËx "≥eux Éèíiã¨∂Î xÅ|_»¤ P"≥∞ Ãã÷Â~åºxfl K«∂ã≤, <Õ#∞ ^è≥·~°ºO≥K«∞Û‰õΩ<åfl#∞. ŒQÆæ~°ÔHo§ =∞ø#OQÍ P"≥∞ K≥Ü«∞ºO Œ∞H˘x x|_®¤#∞. JO «Ö’

K«O„kHõQÍi J=∞‡QÍ~°∞, K≥Öˇ ¡Å∞ HõxÑ≤¿ãÎ ZÖÏ [iyO^À q=~åÅ∞≥Å∞ã∞‰õΩ<åfl#∞. CMC Hospital ‰õΩ fã∞ÔHà◊√§O>Ë PÜ«∞# „|uH"å~"≥∂#<Õ

ÉèÏ=# #xflÑÊ\H© g_»ÖË Œ∞. HÍãÎ Õ~°∞‰õΩ<åflHõ Ñiã~åÅ#∞ QÆ=∞xOKå#∞.ZÑ¨C_À Hõ\˜ì# áê`«HÍÅO WÅ∞¡. WO\˜=ÚO^Œ∞ Ñ¨ÓÅ "≥ÚHõ¯Å∞, ÉÏq.ÑOkà◊√§"Õã≤ Éè’[<åÅ∞ «Ü«∂~°∞ KÕã∞Î<åfl~°∞. K«O„ ŒQÍi UÔH·Hõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞â◊âßOH±, "åà◊§ <å#flQÍ~°∞, ™È Œ~°∞ÅÖ’ PÜ«∞# áÈeHõÅ∞ HõxÑ≤OKå~Ú. PÜ«∞<ÕflK«∂ã≤#O`« ãÖ`À+Ö <å‰õΩ. ™ê=∂lHõ L^Œº=∞ <ÕÑ¨^äŒºOÖ’ U~°Ê_ç#|O^èŒ∞=ÙÖË Z‰õΩ¯==∞Ok HõxÑ≤OKå~°∞. _®Hõì~üQÍ~°∞ ##∞fl H˘O`«=∞OkH˜ÑiK«Ü«∞O KÕâß~°∞. JO Œ~°∂ PÜ«∞# q^•ºi÷ Œâ◊ #∞Oz, =$uÎ Œâ◊ =~°‰õΩL#fl PK«~°}, áÈ~å@Ñ¨\˜=∞, Ñ¨@∞ì^ŒÅ, [#OÑ¨@¡ QÆÅ „¿Ñ=∞ QÆ∞iOKÕ=∂\Ï¡_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞ QÆ∞OÑÙÅ∞ QÆ∞OÑÙÅ∞QÍ. <Õ#∞ =∂„ «O K«O„ ŒQÍi á¶È\’P ÑOk\’¡ LO>Ë ^•xH ÑÓÅ=∂Å"Õã≤ K«∂ã∂Î, JO Œi =∂@Å∞ qO@∂‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. XHõ>Ë Œ∞óYO. PQÆx Hõhflà◊§`À L#fl ##∞fl H˘O Œ~°∞ Pâ◊Û~°ºOQÍQÆ=∞xOKå~°∞. =∞ è•ºÇÏflO Éè’[#O KÕã∞ÎO>Ë =Ú ŒÌ kQÆÖË Œ∞. XHõ ™êÔ~·<åK«O„ ŒQÍi`À HõÅã≤ Éè’[#O KÕÜ«∂eû# <Õ#∞, PÜ«∞# ÖË‰õΩO_® ãOã‡~°}Éè’[#O KÕÜ«∂eû ~å=_»O ZO « qëê ŒO?!

™êÜ«∞O„` «O ^•KÕÑ ë ¡ ExÜ«∞~ ü H õàÏâßÅÖ’ JO^Œ~ °∂ã¨=∂"Õâ◊=∞Ü«∂º~°∞. lÖÏ¡ "åºÑ¨ÎOQÍ<Õ HÍ^Œ∞ ZHõ¯_≥Hõ¯_ç#∞O_À „Ñ¨*ÏáÈ~å\ÏÅ`À J#∞|O èŒO L#fl „Ñu XHõ ~°∂ K«O„ ŒQÍi`À QÆ « J#∞|O è•xflQÆ∞~°∞ÎKÕã∞‰õΩO@∂ =∂\Ï¡_®~°∞. "ÕkHõÃÑ· #∞#fl Banner Ö’x JHõΔ~åÅ∞ #<≥flO`À

100

PHõ@∞ì‰õΩ<åfl~Ú. ''q∞„ «∞_»∞, l*Ïã≤, J<Õfi+≤, x~°O «~° Ñiâ’ èŒ‰õΩ_»∞, x «º„âßq∞‰õΩ_»∞... H˘ «Î Ö’HÍÅ#<Õfi+≤ã∂Î =∞Ç„Ñ™ê÷#O KÕâß_»∞. =∞m§ =™êÎ_»∞.|Çïâß =∞~À ¿Ñ~°∞`À, =∞~À ~°∂ÑO`À... JO « =~°‰õΩ J «x`À ãOÉèÏ+≤OK«_»O‰õΩ Œ~° Œ∞. ã‡iOK«∞HÀ=_»"Õ∞ =∞#O KÕÜ«∞QÆeQk. ''... q∞„ «∞Å, Jaè=∂#∞Å=∂@Å •fi~å PÜ«∞# rq`åxfl =∞iO «QÍ ≥Å∞ã∞‰õΩ<åfl#∞. rq`åxfl ™ê~°úHõOKÕã∞‰õΩ#fl"å_»∞, P èŒ#ºrq WOHÍ LO_»=Åã≤#"å_»∞. 49 Uà◊§H WO «K«i„ «#∞, „Ñ[Å Jaè=∂<åxfl q∞QÆ∞Å∞Û‰õΩO>Ë WOH˘O « HÍÅO LO_ç LO>ËWOÔHO « "Õ∞Å∞ KÕ¿ã"å_À D „Ñ[Å‰õΩ..! ''*’Ç~°∞ Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü——JO@∂ x<å^•Å`À P „áêOQÆ}=∞O`å =∂~°∞„"≥∂yOk. _®Hõì~üQÍ~°∞, <Õ#∞q∞„ «∞Å = ŒÌ â‹Å=Ù fã∞H˘x, K«O„ ŒQÍi *ÏÑHÍÅ#∞ QÆ∞O_≥xO_® xOÑÙH˘x,PÜ«∞xzÛ# ã∂ÊùiÎ À =ÚO Œ∞ÔHàÏ§Åx, PÜ«∞# Pâ◊Ü«∂Å#∞ H˘#™êyOKåÅx,|~°∞"≥H˜¯# QÆ∞O_≥Å`À u~°∞QÆ∞„Ñ¨Ü«∂}=∞Ü«∂º=Ú. Hõà◊√§=¸ã¨∞‰õΩx‰õÄ~°∞ÛO>Ë K«O„ ŒQÍi ~°∂ÑO JHõΔ~åÖ· HõxÑ≤OzOk.

''Z~°∞ÑÙ#∞, #Å∞ÑÙ#∞ XO\H ~åã∞H˘x=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å J=Ú‡Å á⁄kQÍ =∂i<À_»∞á⁄ Œ∞Ì# ÇÏ‰õΩ¯QÍ á⁄_çÑ≤OzL Œº=∞ ã∂s_»∞QÍ JãÎq∞Oz<À_»∞K«O„ Œ.. F L_»∞OÑ@∞ìK«∞O_»∂~°∞‰õΩ QÍÜ«∂Ö· ãÅ∞ÑÙ «∞#flÑC_»ÖÏ¡K«O„ Œ JHõ _» "≥∞~°∞ã∞ÎO\Ï_»∞Li ~° Œ∞Ì#∞ HÀ~°∞ «∞#flÑC_»ÖÏ¡<åºÜ«∞HõO~î°"≥∞ÿ L~°∞=Ú «∞O\Ï_»∞.J «_˘Hõ *Ï# ã=Ú„ ŒOK«O„ Œ JO>Ë ÇÏ‰õΩ¯Å<Õ „ÑtflOz# ÇÏ‰õΩ¯qÅ∞"≥·# =∂@Å=ÚÖ¡Õ<≥·fl<å K«iÛOKÕ@ÑC_»∞, f~°∞Ê#∞ K≥¿ÑÊ@ÑC_»∞

K«O„ Œ#∞ K«i„ « ã‡iOK«∞‰õΩO@∞Ok.——

Y

101

31. ÇÏ‰õΩ¯Å =∂#gÜ«Ú_»∞a. K«O„ ŒâıY~ü‰õΩ x"åà◊√Å∞

ã≤."≥·. Ñ¨ÙÅ¡Ü«∞º (Ñ≤."≥·.ZÖò)

=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å Q˘O «∞Hõ =¸QÆáÈ~ÚOk. áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å áÈ~å@OÖ’~å@∞ Õe# "≥ÚO_ç =∞x+≤. ŒO_ç QÆ∞O_≥ L<Àfl_»∞. „Ñ[Å#∞ #q∞‡<À_»∞. «# áÈ~å\ÏxH „Ñ[Å∞ «ÑÊ ÃÑ@∞ì|_ç •~°∞Å∞, ÃÑ «ÎO^•~°∞Å∞, QÆ∞ ≥Î •~°∞Å∞|ÖÏ Œ∂~ü J<åfl_»∞. qÑ¡"À Œº=∞ ÑÙ~°∞_»∞ áÈã∞‰õΩx, ~å_çHõÖòQÍ Ñ≤_çHà◊√§ayOz, áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ, ÉÏÅQÀáêÖò =∂#= «#∞ ZÅ∞ÔQuÎ Kå\<À_»∞.|∂~°∞"å HÀ~°∞ìÅ<Õ «# áÈ~å@ "ÕkHõQÍ =∞Å∞K«∞‰õΩ<Àfl_»∞. [# <åºÜ«∞OÑ@ìÑQÆÅ∞ #Å¡HÀ@∞ =∂@∞# Q˘O «∞ #∞Å∞=∞Ñ_»∞ «∞#flÑC_»∞, «# Q˘O «∞xzÛ,xÅ∞=iOKå_»∞. P "≥„iQ˘O «∞Hõ<Õ, ÇÏ‰õΩ¯Å K«∞Hõ <Õ Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü– áêÅHõ „Ñ*Ï™êfi=∞ºO =Úã∞QÆ∞ èŒiOz, peHõ, ¿ÑeHõÅ∞ KÕã∞Î#fl ^ÀÑ≤_çqâ◊fi~°∂áêÅ#∞ ZO_»QÆ@ì |Ü«∞Öe¡# [# ÇÏ$ ŒÜ«Ú_»∞, „Ñ*Ï <åºÜ«∞"åkxHÍº#û~ü "åºkè |eQ˘#flk. =º=ã÷‰õΩ Ñ\ì# HÍº#û~ü ÑÙ~°∞QÆ∞#∞ `˘ÅyOKÕâ◊G zH˜`«û KÕÑ¨\˜ì# ™ê=∂lHõ "≥·^Œ∞º_çH˜ HÍº#û~ü â◊GzH˜`«û KÕÜ«∂eû=zÛ#O Œ∞‰õΩ Hõhfl\`À q#„=∞OQÍ x"åà◊√ÅiÊOK«∞^•O. q+}‚= Œ<åÅ`ÀÑ≤_çHà◊√§ ayOz *’Ç~°∞¡ K≥ÑÙÊ^•O. h Pâ◊Ü«∞O, h ÑÜ«∞#O PyáÈ ŒxX>Ëìã≤ ÉÏãKÕ •ÌO.

Jk 1987 ãO= «û~°O. PO„ èŒ„Ñ Õâò Ô~· «∞–‰õÄb ãOÑ¶∞O ~åR 3 ==∞ÇãÉèíÅ∞ QÆ∞O@∂~°∞ #QÆ~°OÖ’ [~°QÆÉ’ÜÕ∞ =ÚO Œ∞ <å`Àáê@∞ PDSU,

102

PYL q∞„ «∞ÅO "≥àÏ§=Ú. JÑC_»∞ J|∞ÌÖò #∂~ü ÉèÏëêH ™ê~ü Ô~O_À™êiÑiK«Ü«∞O JÜ«∂º~°∞. ZO Œ∞HõO>Ë PÜ«∞# P~ü.ã≤.Ü«∞ãπ. =∞ÇãÉèíÅ‰õΩPÇfi# ãOÑ¶∂ èŒº‰õΔΩ_»∞. J=∞~°∞_»∞ HÍII JOQÆ_ç K≥#flÜ«∞º QÍix HõÅ=_®xH=zÛ `«#∞ =∂\Ï¡_»∞`«∞#fl q+¨Ü«∂Å#∞ "Õ∞O „â◊^ŒúQÍ qO@∂ ÑïjÅ#KÕã∞Î<åfl=Ú. P «~åfi « H˘xfl ~ÀAÅ∞ QÆ_çz<åHõ, a. K«O„ ŒâıY~ü#∞ áÈbã∞Å∞~å_çHõÖò "åà◊§`À ãO|O è•Å∞<åflÜ«∞x <Õ~å~ÀÑ} KÕã≤ KÕ «∞Å‰õΩ ÉË_ôÅ∞"Õã≤áÈbã¨∞ ¿ãì+ ¨< £Ö’ LOKå~°x, P PÔ~ã¨∞ ì#∞ YO_çOKåÅx, "≥o§Ñ~å=∞i≈OKåÅx JOQÆ_ç K≥#flÜ«∞ºQÍ~°∞ H˘O Œ~°∞ J#∞‰õΩO@∞O>Ë q<åfl=Ú."Õ∞=Ú ãÉèíÅ „ÑKå~°OÔH· QÆ∞O@∂~°∞ #QÆ~°=∞O`å P\’ÅÖ’, ã≤\© |ã∞ûÅÖ’HõeÜ«∞ u~°∞QÆ∞`«∂, a. K«O„^ŒâıY~ü#∞ x~°ƒOkèOz# áÈbã¨∞ ¿ãì+¨<£#∞Ô~·Å∞Ñ\ÏìÅ‰õΩ ŒQÆæ~° LO_»QÍ K«∂âß=Ú. •^•ÑÙ 26 ãO= «û~åÅ<å_»∞ [iy#ãÖÑ¶¨∞@# QÆ∞~°∞Î‰õΩ `≥K«∞ÛHÀ=_»=∞O>Ë PÜ«∞##∞ ã¨‡iOK«∞HÀ=_»"Õ∞."≥Ú@ì"≥Ú Œ\™êiQÍ P<å_»∞ a. K«O„ ŒâıY~ü ¿Ñ~°∞ q<åfl#∞. JÑÊ\ #∞O_çáœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ~°OQÆOÖ’ «~°K«∞QÍ PÜ«∞# ¿Ñ~°∞ qO@∞<åfl=Ú. PÜ«∞# QÆ∞iOzK≥áêÊÅO>Ë, 1988Ö’ QÆ∞O@∂~°∞lÖÏ¡ K«∞O_»∂~°∞Ö’ Œo «∞Å#∞ J„QÆ‰õΩÅŒ∞~°ÇÏOHÍ~°∞Å∞ J<åºÜ«∞OQÍ "Õ\Ï_ç K«OÑ≤, â◊"åÅ#∞ QÀ<≥ ãOK«∞ÅÖ’ ‰õΩH¯«∞OQÆÉèí„^• „_≥·<ÕlÖ’ Ñ_Õâß~°∞. JÑC_»∞ "åi ÇÏ «ºÅ‰õΩ ÉÏ èŒ∞ºÅ#∞ JÔ~ã∞ì

KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ „Ñ[Å#∞ ‰õÄ_»QÆ\Ïì_»∞. áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞O «~°Ñ¶Ù# áÈ~å\Ïxflx~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å∞ KÕã≤# <Õ~°"Õ∞q∞@x „Ñtflã∂Î ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ Œ∞#QÆ~°O #_çÉÁ_»∞¤# ^Œo`« ãÖÑ¶¨∂Å∞, qÑ¨¡= ãÖÑ¶¨∂Å`À Hõeã≤ J„QÆ‰õΩÅŒ∞~°ÇÏOHÍ~åxfl YO_çã∂Î, «∞ «∞ÎxÜ«∞Å∞ KÕÜ«∞_®xH ãÉèí [iÑ≤<å_»∞. P<å_»∞

`«#‰õΩ „¿Ñ~°}xzÛ#"å_»∞, qÑ¨ ¡= ~å[H©Ü«∂Å#∞ âßã≤Oz#"å_»∞,#_çÑ≤Oz#"å_»∞, q~°™êxH ÉÏ~°™êÅ KÕã≤# HÍII ÔH.l. ã «º=¸iÎQÍi`À KÕ~ÚHõeÑ≤ Œo « ãOÑ¶‘∞ÉÏ= L Œº=∂xfl #_çÑ≤<å_»∞. Õâ◊ "åºÑÎOQÍ ãOK«Å#OHõeyOz# ^Œo`«∞Å TK«HÀ`«‰õΩ x~°ã¨#QÍ KÕÑ¨\˜ì# L^Œº=∞O ‰õÄ_®ãOK«Å<åÅ∞, ãÊO Œ#Å∞, áÈ~°∞^•~°∞Å∞ "Õ~ÚOzOk. HõuÎ Ñ^•‡~å=Ù, "≥·.HÀ>Ëâ◊fi~°~å=Ù, HõÖË‰õÄi „Ñ™ê £, QÆ ŒÌ~ü, =∂~ÀA g~°#fl, JOQÆ_ç K≥#flÜ«∞ºÖÏO\"åi`À Hõeã≤ K«∞O_»∂~°∞ Œo «∞Å‰õΩ <åºÜ«∞O KÕÜ«∂Åx L Œºq∞OKå_»∞.

103

Œo «∞Å‰õΩ <åºÜ«∞O [~°QÍÅO>Ë, K«∞O_»∂~°∞Ö’<Õ „Ñ*ÏHÀ~°∞ì#∞ <≥ÅH˘ÖÏÊÅxKÕã≤# áÈ~å@O Ñ¶eOzOk. «<Õ ÉÏkè «∞Å «~°ÑÙ# <åºÜ«∞"åkQÍ "å Œ#Å∞qxÑ≤Oz<å_»∞. P Hã∞#∞ ÔQez q[Ü«∞O ™êkèOKå_»∞. 20 ãO= «û~åÅ∞ã∞n~°… áÈ~å@O KÕã≤<å_»∞. ÇÏO «‰õΩÅ‰õΩ tHõΔÅ∞ Ñ_ÕÖÏ KÕâß_»∞. P q[Ü«∂xflg∞_çÜ«∂ ÃÑ ŒÌZ «∞Î# „áê è•#º «#∞ HõeÊã∂Î „ÑKå~°O KÕã≤Ok. a. K«O„ ŒâıY~ü=∞~˘H õ™êi „Ñ ¨Ñ ÖKåxH ˜ ` ≥eã≤áÈÜ«∂_»∞. J„Q Æ‰ õΩÅ H õ@∞O|<ÕÑ¨^èŒº=Ú#fl"å_≥·<å HÕz`«∞Î ‰õÄ_® P "åã¨#Å *’eH˜ "≥à◊§‰õΩO_®,ÖÁOQÆ‰õΩO_®, Z~°Å‰õΩ |eHÍ‰õΩO_® „Hõ=∞tHõΔ}`À, x*Ï~Úf`À <åºÜ«∞áÈ~å@O KÕâß_»∞. ZO Œ~À PÜ«∞##∞ „Ñâ◊OãÅ`À á⁄y_ç<å, =∞iH˘O Œ~°∞y@ìx"åà◊√§ Œ∞"≥∞‡uÎáÈã≤<å, „áê} ÉèíÜ«∞O HõeyOz<å ÖËâ◊=∂„ «O ‰õÄ_®`˘}Hõ‰õΩO_®, J Œ~°‰õΩO_®, É Œ~°‰õΩO_® =Ú#∞=ÚO Œ∞‰õΩ ™êyáÈÜ«∂_»∞. DáÈ~å@OÖ’ ÔH.l. Hõ#fla~å<£, ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò, Zãπ.P~ü. â◊OHõ~°<£Å ãÇÏHÍ~åxflfã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. "åi`À Hõeã≤ ãÖÉèÏ+≤OKå_»∞. ã¨ÅÇ¨Å∞ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.=ÚO Œ∞‰õΩ J_»∞QÆ∞"Õâß_»∞. P L Œº=∞OÖ’ Zxfl=∞Å∞ÑÙÖ’, Zxfl xÅ∞ÑÙÖ’,Zxfl HõÅ∞ÑÙÖ’, "≥#∞fláÈ@∞¡, «#∞fláÈ@∞¡, =∞Ô~xfl q=∞~°≈Å∞ =zÛ<å K«∂ã∂Î,ã¨Ç¨Ï#O, FÑ≤HÍ, Ñ¨@∞ì^ŒÅ#∞ „Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. P áÈ~å@O PÜ«∞#‰õΩ=<≥fl ≥zÛÃÑ\ì<å á⁄OyáÈÖË Œ∞. JÅÊ ãO`À+O, Œ~°ÊO „Ñ Œi≈OK«ÖË Œ∞. QÆ~°fiOQÍáÈÖË Œ∞.

™⁄OuO\’¡#∞, Hõ@∞ì‰õΩ#fl WÅ∞¡#∞ HÍáê_»∞HÀ"åÅ<Õ@ÑC_»∞ J<ÕHõ å*Ïq+Ü«∂ÅÃÑ· "Õ_ç, "å_ç K«~°ÛÅ∞ [iy#ÑC_»∞ QÆ∞O_≥ x|ƒ~°O`À xO_»∞QÍ=ÙO_®Åx ™ê è•~°} xÜ«∞=∞O K≥|∞ «∞Ok. HÍh, áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å ãOÑ¶∞OÖ’Zxfl qÉèË •Å∞, Z<Àfl q=∞~°≈Å∞, ZQÆ åà◊√Å∞, SHõº «‰õΩ hà◊√§ = ŒÅ_®Å∞,K«~°Û#∞ áêl\"£QÍ ã‘fiHõiOK«ÖËx ã≤÷u, ~å[ºO J=∞Å∞KÕã∞Î#fl Ç≤ÏOã#∞ „ÑuÇ≤ÏOã<≥\Ï¡ K«∂_®Å<Õ •O\’¡ qÉèË •Å∞<åfl Hõeã≤ #_çKÕ "å`å=~°}O HõeÊOz#ã≤÷uÖ’ ÇÏ‰õΩ¯Å ã∂s_»∞ ÉÏÅQÀáêÖò, ã∞„|=∞}ºO, r=<£‰õΩ=∂~ü, ÖÏO\L ŒÌO_»∞Å∞ |Ü«∞\ÔHo§áÈ~Ú =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å "ÕkHõ#∞ U~åÊ@∞ KÕã∞HÀ"åeû=zÛOk. JÑC_»∞ «#∞ Ñx ~åHõΔã∞_»∞QÍ, =∂~°∞Ê#∞ HÀi# ÉÏÅQÀáêÖò"≥·ÑÙxeKå_»∞. „ÃÑ·"Õ\ò Ç≤ÏOãÃÑ· [iy# _çÉË\òÖ’ QÆ\ìQÍ xÅ|_ç<å_»∞. ~å[ºÇ≤ÏOã,

104

„ÑuÇ≤ÏOãÅÃÑ· áÈ~å_»#O Œ∞‰õΩ ~å*ÏºxH ŒQÆæi"å_»x, «#`À Hõeã≤ #_çz#ãÇÏK«~°∞Å q=∞~°≈Å <≥ Œ∞~À¯"åeû =zÛOk.

=∞~˘Hõ =ÚYº"≥∞ÿ# "≥∞ÿÅ∞~å~ÚQÍ xez# áÈ~å@O QÆ∞O@∂~°∞ Ü«∞ãπ.Ñ≤.QÍ ÑxKÕã≤# Ñ≤.Zãπ.P~ü. PO[<ÕÜ«ÚÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOz# áœ~°∞Å ÇÏ «ºÅ#∞ZÅ∞ÔQuÎ Kå\Ï_»∞. qÑ¡=HÍ~°∞Å#∞ |∂@HõÑÙ Z<£H“O@~üÅ`À HÍeÛ K«OÑ_»O,~“_ô+‘@~°¡ =Ú„ Œ"Õã≤ ÖÏHõÑC_≥ ü KÕã≤ K«OÑ_»O, Z<£H“O@~ü KÕã≤ K«OÑ_»O,ã=∂O «~° áêÅ# #_çÑ≤OK«_»O, Ü«∞ ÕK«ÛùQÍ «# Œ∞~å‡~åæÅ#∞ H˘#™êyOK«_»OÃÑ· ÇÏ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ „‰õÄ~°∞_≥·# Ü«∞ãπ.Ñ≤. PO[<ÕÜ«ÚÅ∞ÃÑ· ÇÏ`åº<Õ~°OHã∞Å∞ #"≥∂ Œ∞ KÕ~ÚOz tHõΔÅ∞ "Õ~ÚOKåÅx áÈ~å_®_»∞. MÏH© Œ∞ã∞ÎÅ∞èŒiOz, HõO_»HÍ=~°O`À „Ñ¨[ÅÃÑ· J<åºÜ«∞OQÍ J}z"Õ «‰õΩ Ñ¨Ó#∞‰õΩO>Ë

„Ñ¨*Ï™êfi=∞º=∂? J@qHõ ã¨=∂[=∂? Jx „Ñ¨tflOz, Ü«∞ãπ.Ñ≤.PO[<ÕÜ«ÚÅ∞`À áÈ~å\ÏxH ÑÓ#∞‰õΩ<åfl_»∞. K«\ÏìÅ#∞ KÕ «∞ÅÖ’xH fã∞‰õΩxŒ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞ÎO>Ë =∞ø#OQÍ LO_»_»=∞O>Ë <Õ~°ã¨∞ÎÅ#∞ Ñ¨~ÀHõΔOQÍ

„áÈ «ûÇ≤ÏOK«_»"Õ∞#x ''<Õ~°"Õ∞ JkèHÍ~°"≥∞ÿ „Ñ[Å#∞ J}z"Õã∞ÎO>Ë, K«∂ã∂ÎT~°∞‰õΩ<Õ „Ñu XHõ ~°∞ <Õ~°ã∞ÎÖË#x—— áÈ~å_®Åx «#=O «∞QÍ<Õ HÍ‰õΩO_®L Œº=∞~°∂ÑOQÍ Hõ Œe<å_»∞. QÆ∞O@∂~°∞ lÖÏ¡Ö’ Ñ≤.Ü«∞ãπ.P~ü. PO[<ÕÜ«ÚÅ∞XHõ =∞O„u Ç¨ÏŸ^•Ö’ K≥ÖÏ=∞}˜ J~Ú *’HõºO^•s, ÃÑ`« ÎO^•s,#~°ÇÏO «‰õΩ_»∞QÍ „Ñ[Å „áê}ÏÅ#∞ ÇÏiOKå_»∞. P ÇÏO «Hõ =Ú~îåÅÖÏO\K«~°ºÅ∞ K≥Å¡=x Z Œ∞~°∞ uiQÍ_»∞.

a. K«O„ ŒâıY~ü <åºÜ«∞"åkQÍ HÍ‰õΩO_®, ~°K«~Ú «QÍ, =HõÎQÍ, HõqQÍ,J#∞"å Œ‰õΩ_»∞QÍ Hõ$+≤ KÕâß_»∞. Œo «∞Å ÇÏ‰õΩ¯Å g∞ Œ, áœ~°ÇÏ‰õΩ¯Å g∞ Œ,q^•º~°OQÆO g∞ Œ, =∞`À<å‡ ŒO g∞ Œ, ‰õΩÖ’<å‡ ŒO g∞ Œ, <åºÜ«∞ q+Ü«∂Åg∞ Œ, q^•º~°∞úÅ P «‡ÇÏ «ºÅ g∞ Œ ~°K«#Å∞ KÕâß_»∞. J èŒºÜ«∞#O JO>ËJq∞`åãHÎx ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ÑÙãÎHÍÅ Ñ~î°#"Õ∞ HÍ‰õΩO_®, J èŒºÜ«∞#O KÕã≤,PK«iOKå_»∞. «# =ºHÎQÆ « „QÆO ä•ÅÜ«∂xfl x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. ÅHõΔÅ ÑÙãÎHÍÅ∞¿ãHõiOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. POQÆ¡O, `≥Å∞QÆ∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ qÑ¨s`«OQÍ K«k"Õ"å_»∞.ÉÏÅQÀáêÅO>Ë Jq∞ «OQÍ „¿Ñq∞OKå_»∞. PÜ«∞# t+μº_çQÍ q∞yeáÈ"åÅxx~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞# PK«~°}, J èŒºÜ«∞#O, x*Ï~Úfx «#‰õΩ

105

P Œ~°≈OQÍ fã∞HÀ"åÅx #q∞‡<å_»∞. x*Ï~ÚfQÍ =∞ãÅ∞‰õΩ<åfl_»∞. «#q∞„`«∞Å∞ #„~å „Ñ¨ÉèÏHõ~ü Ô~_ç¤, Ñ¨Ù~°∞ëÈ`«ÎO, P[O Pb, Hõ#HÍKås, _®II~å=∞<å èŒO, QÀÑ≤ ~å[#flÅ∞ áÈbã∞Å, ÇÏO «Hõ=Ú~îåÅ KÕ «∞ÖÖ’ |Ö·áÈ~Ú<å,"åi ÉÏ@Ö’<Õ ÑÜ«∞xOKåÅx =ÚO Œ∞‰õΩ áÈÜ«∂_»∞. ÉÏÅQÀáêÖò, ÔH.l.Hõ#fla~å<£Å∞ J<å~ÀQÆºO`À =∞~°}Oz<å Œ$_è»OQÍ xÅ|_®¤_»∞. P «~åfi «KåÅ „Ñ=ÚY ~°K«# '=∞x+≤–=∂i¯û[O – =∂#= „Ñ=$u—Î ã≤ •úO`åxfl #=∂‡_»∞.ã≤QÆ‡O_£ „á¶ê~Ú_£ÃÑ· ã≤ •úO « Ñiâ’ èŒ# „áê~°OaèOKå_»∞. =∞x+≤H ™êfi~°úOJ#O «=∞x #=∂‡_»∞. WHõ «# =∂<å# «#∞ „| «Hõ Œez. WO\= ŒÌ‰õΩKÕ~å_»∞. Hõ$ëê‚#k X_»∞¤# WÅ∞¡ xi‡OK«∞‰õΩx, =º=™êÜ«∂xfl "åºÑHõOQÍÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. Ô~· «∞QÍ =º=™êÜ«∞ ~°OQÍxfl #=Ú‡‰õΩ<åfl_»∞. =∂#= ÇÏ‰õΩ¯ÅHÍ~°ºHõ~°ÎQÍ L#fl #~O„ Œ<å è£#∞ P Œ~°≈OQÍ fã∞‰õΩ<åfl_»∞. ÑÙãÎHÍÅ∞ K« Œ=_»OPÑÖË Œ∞. JHÍÅOQÍ «##∞ ÑO@#∞ ÑÙ~°∞QÆ∞ Ñ\ì u#fl@∞¡QÍ HÍº#û~ü ~ÀQÆO"≥#∞flÑ¨Óã¨#∞ u<Õã≤Ok. «# <åºÜ«∞áÈ~å\Ïxfl «#"å~°ã¨∞_»∞QÍ H˘_»∞H˜JOkOKå_»∞. _»|∞ƒ`À Õxx H˘Å= = ŒÌx L^ÀƒùkèOKå_»∞. #Å¡HÀ@∞#∞ «#H˘_»∞‰õΩÃÑ·# HõáêÊ_»∞. «#∞ =∂„ «O ≥Å¡HÀ@∞#∞ LOK«∞‰õΩx zug∞ Œ Ñ_»∞‰õΩx,HÍeáÈÜ«∂_»∞. ÉÏÅQÀáêÖò t+¨μº_»∞ HõxÑ≤OK«_»O ÖË^Œ∞. HÀ~°∞ìÅ∞=¸QÆÉ’Ü«∂~Ú. ÇÏ‰õΩ¯Å ãÉèíÅ∞ "≥euQÍ L<åfl~Ú. k#Ñ„uHõÅÖ’ «#~°K«#Å∞ HõxÑ≤OK«_»O ÖË Œ∞. «#∞ ~°K«#Å∞ KÕã≤# Ñ„uHõÅÖ’<Õ «# =∞~°}OQÆ∞iOz ~°K«#Å∞ KÕâß~°∞. Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü Éèí∞qH UQÍ_»∞. =∂#=ÇÏ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°Î WÑC_»∞ =∞#O ŒiH, =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ ãOã‡~°}©Ü«Ú_»∞.PÜ«∞# Pâ◊Ü«∂ÅHÀãO, ã=∂[ =∂~°∞ÊHÀãO =∞#O XHõ Q˘O «Hõ=Ù^•=Ú.QÆ∞O@∂~°∞ #∞Oz |Ü«∞Å∞ Õi# ÇÏ‰õΩ¯Å x<å^•xfl P Œ~°≈OQÍ fã∞‰õΩxÕâ◊=∞O`å qxÑ≤OK«∞^•O. *’Ç~ü Éèí∞=#yi K«O„ ŒâıY~ü.

Y

106

32. D K«O„ Œ∞_çH J=∂"åãº ÖË Œ∞!ÑÙ<åfl Hõ$+‚=¸iÎ

'=¸_≥Hõ~åÅ á⁄ÅO H˘<åfl. ≥· Œ t"å~À¡ J=∞~°eOQâ◊fi~° ™êfiq∞ QÆ∞_çŒQÆæ~°. JHõ _» ÑQÆÅ∞ ÑQÆÖË. ~å„u ~å„ Õ. á⁄ÖÏxfl P#∞‰õΩx J_»q. ÇÜ≥ÿ∞#

"å`å=~°}O. XHõ ÑO>Ë "Õâß. ÉÏQÍ =zÛOk. „Ñã∞Î «O QÆ∞O@∂~°∞ #∞OzgÔHO_£ =º=™êÜ«∞O. =∂"å_»∞ (ÖÏ ÑÓiÎ KÕã≤# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ â◊âßOH±) ^•~À¡Ñ_®¤Hõ á⁄ÅOÖ’<Õ HÍÑÙ~°O. ã∞„|ÇÏ‡}ºO =∂ëêì~°∂ =™êÎ#<åfl~°∞. g∞~°O`å=∂ KÕ#∞‰õΩ ~å"åe...—

x#flQÍHõ "≥Ú#fl =∞OQÆà◊"å~°O ~å„u 10 QÆO@Å "Õà◊ x"£∞ûÖ’ K«O„ ŒZÑÊ\ÖÏ L ÕfiQÆOQÍ =∂\Ï¡_»∞ «∂<Õ L<åfl_»∞. âßfiã‰õΩ ãÇÏHõiOKÕO Œ∞‰õΩ`«yeOz# =∂ãπ¯ „\Ï<£ûÑ¨Ô~O\òQÍ LOk. 'Ö’–"≥Å∞`«∞~°∞—Ö’#∂ Hõà◊√¡„ÑHÍtã∞Î<åfl~Ú. `å#∞ HÀÅ∞‰õΩO\Ï#<Õ JO «∞ÖËx #=∞‡HõO „Ñu =∂@Ö’èŒfixOzOk. _®Hõì~°¡ ã∂K«#`À ÃãÅ=Ù fã∞‰õΩ<åfl#∞. á⁄ Œ∞Ì<Õfl 10 QÆO@Å∞

^•\O^À ÖË À K«O„ Œ «=Ú‡_»∞, ã∞„|ÇÏ‡}ºOQÍ~°∞ á¶È<£ KÕã≤ 'HÍi¤Ü«∂H±JÔ~ãπì— J<åfl~°∞. 'JÔ~ãπì—Å#∞ J}∞=}∞=Ù<å =ºu~HOKÕ K«O„ Œ‰õΩ 'JÔ~ãπì—Uq∞\?

=$uÎs`åº QÆ∞O@∂~À¡ K«O„ Œ À ÑiK«Ü«∞O. lÖÏ¡Ö’ J «_»∞ ÑiK«Ü«∞OÖËx [~°fleã∞ì Z=Ô~·<å L<åfl~°O>Ë Juâ◊Ü≥∂HÎ. lÖÏ¡ HO„ ŒOÖ’x Ñ„uHÍHÍ~åºÅÜ«∂Å‰õΩ ^•^•ÑÙ „Ñu~ÀA HõhãO XHõ >ÿ<å Ñ„uHÍ „ÑHõ@# =KÕÛk.U ~À*·<å „ÑHõ@# ÖË Œ∞ JO>Ë iáÈ~°ì~°∞¡ Pâ◊Û~°ºáÈÜÕ∞"å~°∞. D ~ÀA 'Z.a—Å

107

¿ãì\ò"≥∞O\òû Ug∞ ÖË"å? Jx! Z Ñ¶~ü Z. ã∞„|ÇÏ‡}ºO, a Ñ¶~ü a. K«O„ ŒâıY~ü!ÑiK«Ü«∞O ÃÑiQH˘kÌ K«O„ ŒâıY~ü =∂ T~°∞ =∂K«~°¡Ö’ _ç„w KÕâß_»x, =∂"Õ∞# «Î T~°∞ ÃÑ Œ=∂K«=~°OÖ’ Ze"≥∞O@s K« Œ∞=Ù K«k"å_»x ≥eã≤Ok!"Õ∞O Hõeã≤ K« Œ=HõáÈ~Ú<å "Õ~fi~°∞ ãO Œ~åƒùÖ’¡ cg =∂ëêì~°∞ q^•º~°∞úÅO!K«O„ ŒÖ’ ÑÖÏfl_çÜ«∞<£ HÍºÔ~Hõì~ü ãÊ+ìOQÍ `˘}HãÖÏ_Õk!

K«O„ Œ [~°fleãπìÅ‰õΩ _®i¡OQ∑. 'Z.a— Å ¿Ñ~°¡ À „ÑHõ@# =zÛ<å ~å¿ãkK«O„ ŒâıYˆ~. ‰õΩ Œ∞~°∞QÍ, XHõ H˘\ì"Õ « ÖË‰õΩO_®, >ˇe„Ñ≤O@~ü PÑ¨~@~ü>Ë|∞Öò g∞ Œ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl ãÊ+ìOQÍ HõxÑ≤OKÕ suÖ’ LO_Õk. Ü«∞ ä• « äŒOQÍHõOáÈ*ò KÕã∞HÀ=K«∞Û. lÖÏ¡Ö’ U ‰õΩ„QÍ=∞O #∞OKÀ, «O_® #∞OKÀ á¶È<£=KÕÛk. Ñ¶¨ÖÏ# KÀ@ J`åºKå~°O ÖË^• Ç¨Ï`åºKå~°O Jx. 'Z.a— Å∞≥Å¡"å~ãiH JHõ _»‰õΩ KÕ~°∞‰õΩ<Õ"å~°∞. x[x~åú~°} KÕã≤ QÆ∞O@∂~°∞‰õΩ =zÛ

iáÈ~üìÅ∞ WKÕÛ"å~°∞. 'Jxfl Ñ„uHõÅ∂ XH q èŒOQÍ ~åâß~Ú— JxÑ≤OK«x q èŒOQÍK«O„^Œ fã¨∞‰õΩ<Õ b_£ áê~ÚO\òûÖ’ "≥·q^èŒºO KåÖÏ `«‰õΩ¯= =∞OkJ#∞Éèí=AÖ·# [~°fleãπìÅ∞ =∂„ «"Õ∞ K«∂ÑQÆÅ~°∞. g∞~°∞ [~°fleãπì HÍ"åeûOkJO>Ë 'JÜÕ∞º"å_ç<Õ. ~å=∞K«O„ Œ =¸iÎ HÍx=fiÖË Œ∞. h=Ù WHõ _» W=∞_»ÖË=Ù.hÖÏO\ "åi J=ã~°O lÖÏ¡Ö’<Õ LOk Jx uÑ≤Ê ÑOÑHõáÈ Õ— J<Õ"å_»∞.

K«O„ Œ [~°fleãπì J~Ú Õ "ÕÅÖ’¡ XHõ_»ÜÕ∞º"å_»∞. ÖÏÜ«∞~ü HÍ|>Ëì XHXHõ¯_»∞ HÍQÆeQÍ_»∞. _èçb¡Ö’ W\©=Å [iy# *’ºuã≤OQ∑ áêO_Õ Ñ¶¨∞@#W~°=ÜÕ∞ºà◊¡ „H «"≥∞ÿ Õ ã≤OyÖò HÍÅ"£∞ S@"£∞ J<åfl~°∞ q<À £ "≥∞ÇÏ`å. x["Õ∞W~°=ÜÕ∞ºà◊¡ „H «O =∂K«~°¡ J=∂‡~Ú èŒ#ÅHΔ‡ J`åºKå~åxH QÆ∞Ô~· Õ JÖÏQ[iyOk. HÍx, JHõ _» K«O„ Œ L<åfl_»∞. P ã≤OyÖò HÍÅ"£∞ S@"£∞x L Œº=∞O"Õ_ç À Ñ„uHõÅÖ’ ÉÏº#~°∞¡ KÕ~ÚOKå_»∞. ŒâßÉÏÌÅ∞ áÈ~å_ç ÉÏkè «∞Å‰õΩ<åºÜ«∞O [iQÖÏ KÕâß_»∞.

XHõ ÖÏHõÑπ ÇÏ «º Hã∞Ö’ ÇÏ «∞_ç ÉÁ@# "Õe=Ú„ Œ À «ÑC_»∞ P è•~åÅ∞ã¨$+≤ìOKå~°x, á¶ÈÔ~xûH± q*Ï˝#O ã¨Ç¨Ü«∞O`À x~°∂Ñ≤OK«QÆeQÍ_»∞. K«O„ Œ=∂@Å∞ q#Hõ =ÚO Œ∞ q<åflHõ XHõ ÖÏQ LO_»@O Hõ+ìO. J «_ç "å Œ<åÑ\=∞, ãfi~°O, Ç=ÉèÏ"åÅ∞ ãÇÏ*ÏuãÇÏ[OQÍ f„"åu f„=OQÍ LO\Ï~Ú.

108

Ñ¶ÖÏ<å "å_»∞ <Õ~°ã∞Î_»∞ J «_çH Ñ¶ÖÏ<å tHõΔ qkèOKåe Jx f~å‡xOK«∞‰õΩ#fl<åºÜ«∞=¸~°∞ÎÅ∞ K«O„ Œ "å Œ#Å∞ q<åflHõ, =Ú^•Ì~Ú <Õ~°OÖ’ ã=∂*ÏxH©,JO Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ «=∞‰õÄ áê„ « LO Œx PO «~°OyHõOQÍ JOwHõiOz#ãO Œ~åƒùÅ∞<åfl~Ú. |àÏ§i ~åÑ¶∞= QÆ∞iOz q#_»"Õ∞. K«O„ Œ#∞ HÀ~°∞ìÖ’"åkã∞ÎO_»QÍ K«∂ã≤# "å~°∞ ~åÑ¶∞=#∞ «ÅK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞.

HÍ~°OKÕ_»∞ Hã∞Ö’ ã‘xÜ«∞~°¡ ŒQÆæ~° ÑxKÕã≤# J#∞Éèí=O K«∞O_»∂~°∞Hã∞Ö’ ÉÏkè «∞Å‰õΩ ÉÏã@QÍ xeKÕO Œ∞‰õΩ LÑHõiOzOk. Õâ◊OÖ’ ˘e™êiQÍ<Õ~°O [iy# KÀ@<Õ HÀ~°∞ì#∞ <≥ÅH˘ÅÊ_»O H=ÅO K«∞O_»∂~°∞ Hã∞ q+Ü«∞OÖ’<Õ[iyOk. =∂‰õΩ <åºÜ«∞O KÕÜ«∞QÆeQk K«O„ ŒâıY~ü =∂„ «"Õ∞ Jx K«∞O_»∂~°∞Œo «∞Å∞ =ÚHõÎHõO~î°O`À f~å‡xOzOk ZO Œ∞HÀ f~°∞Ê „ÑÑOKåxH ãÊ+ìO

KÕã≤Ok. <Õ\ ™ê=∂lHõ =~°Î=∂#OÖ’ 'Ñ¶ÖÏ<å =ºHÎ Ñ¶ÖÏ<å =∞ «O "å_»∞,‰õΩÅO "å_»∞ HÍ|>Ëì...— J<Õ P~ÀÑ}Å#∞ Z Œ∞~À¯x =º‰õΩÎÅ∞ P~°∞ Œ∞. <å‰õΩ≥eã≤# "åiÖ’ K«O„ Œ =∂„ «"Õ∞ JO Œ∞‰õΩ Jf «∞_»∞!

'K«O„kHõ— J «_çH «y# rq « ÉèÏQÆ™êfiq∞. â◊âßOHõ <À\’¡Oz T_çÑ_»¤>ËìLO\Ï_»∞. '"å> Å∞<å\H± á¶êºq∞b!— XHõ áœ~°‚q∞ ~ÀA# ≥· Œ ÑO@ KÕ#∞Ö’«∞o¡O «Å`À QÆ_»áêÅ<Õ h HÀÔ~¯#∞ q∞„ «∞Å∞ áê\™êÎ~°∞! #∞=fiHõ _» ZÖÏ

HõxÑ≤OK«"À K«∂™êÎO!

Y

109

33. K«O„ ŒâıY~°=∂ K«HÀ~° w «=∂QÀ~°\ "≥OHõ#fl

| «∞HõO`å huQÍ |uH<å =∂ <Õ «ÉÏÅQÀáêÖò h_»Ö’ Hõke<å *Ï_»ÖÏ|OQÍ~°∞ Ñà‹§OÖ’ ã≤~°∞Å∞ =Å™⁄zÛ#H˘#QÀ@`åHõx É’à◊ â◊OHõ~°∞O_»

PKå~°=∞<Õ =∞#∞=Ù q+w «efl `Àã≤J„QÆÇ~°ÑÙ ÇÏ Œ∞ÌÅhfl K≥i¿Ñã≤JO@~åx ÑÖ¡ =∞Oz<Õ „¿Ñq∞OzÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∞ HÍQÆ_≥· "≥eQÍ=Ù

"≥O\Ï_Õ HÍ=~°ÑÙ HõuÎ Hõã≤QÆ\ì#J}∞=O « [_»=x ÇÏ‰õΩ¯Å nèâßeK«∞@∞ì pHõ\ QÆq∞‡ x\Ïì_»∞ xÅ∞"˘Oyh_» K≥ki# Œo « "å_»Å‰õΩ Q˘_»∞QÆ~Úº«e¡ áêÅ á⁄ Œ∞QÆ∞ «_ç è•~°QÍ h=Ù

"≥e"å_»Q˘O «∞Å#∞ «_ç=∂=Ù K≥eq∞`ÀÑ~°∞QÆÖ ÕÎ #k «~°QÆ "ÀÖË h=Ù=∞#∞"å Œ=∞e<åÅ ‰õΩà◊√§QÆ_çQâß=ÙU=∂@ K≥áêÊ"À J Õ PK«iOKå=Ù`åºQÍÅ^•iH «Å=Oz "≥ÚHÍ¯=Ù

110

‰õΩÅ ~å[º Ç≤ÏOãÃÑ· =Ùi=∂=Ù xáÈÊÖË=∂#gÜ«∞ « ã≤QÆ# "≥∞iâß=Ù H˘áÈÊÖË=∞x+≤Ö’Ñe |Ü«∞@ =∂Ü«∞á⁄~°ÖÁ ŒÌx„ÑuHõΔ}=¸ «Ñ≤~ÚOz â’ èŒ<≥· #_çKå=Ù

=∞x+≤ qHõã≤OKÕ\ =∂~°æO|∞ "≥uÔHuHQÆ «=~°Î=∂<åÅ =¸ÖÏÅ K«k"å=ÙXHõ™êi x@∂ì~°∞Ê XHõ™êi F^•~°∞ÊÖ’Ö’# ≥eÜ«∞x Ö’HÍÅ QÍeOÑÙqÅ∞=Å∂ qÅ∞=Åx HõÅ=iO «Å`Àxh ≥·# JÅ[_ç À x#∞ h"Õ =∞iKå=Ù

Z=~°∞ U f~°∞<åfl "≥#∞"≥O@ ~å‰õΩ<åflUHÍH"≥·<å hux = ŒÅ#<åfl=ÙÖÏ"åÅ =Ù_çH\ Jyfl Ñ~°fi «g∞=ÙÉèÏ"åÅ H˘Å∞ÃÑ·# "Õ∞ äÀ=∞ Œ#Oc=Ù

Ü≥∂K«#Ö’ Ö’Hõ=Ú`À Õ_®Å∞ Z#∞fl<åfl=OK«#‰õΩ <Õ<≥ÑÙ_»∞ «Å"˘OK«#<åfl=Ùáê~\ ÜÕ∞~°∞ÖÏ ÑK«Ûx K≥@∞ìÖÏ„â◊=∞rq K≥=∞@ÖÏ =∂e#º=∞O@Hõ Hõ_» •Hõ |uHÍ=Ù=∞~°}=∞x ≥eã≤<å z~°∞#=Ùfi = ŒÅHõHõ#∞Ãã·QÆ À ^•xfl HõqfiOz Hõeâß=ÙgKÕ\QÍe=ÖË "≥∂KÕ\ <ÕÅ=Ö á⁄OQ QÆOQÍ"ÀÖËá⁄_çKÕ á⁄ Œ∂Ì"ÀÖË xeKÕ=Ù =∂ Ü«∞ ŒÖ’K«O„ ŒâıY~°=∂ K«HÀ~° w «=∂"≥<≥flÖÏ`åÑ=∂ =∂ Hõhfl\ ~°∂Ñ=∂«Å"˘Oz "≥ÚH¯=Ú =∂ «O„_ç hÔHÑÙ_»∞

Y

111

34. S JÉH±ì Ü«Ú=~å#~ü!HÀ>Ëâ◊√

JÑC_Õ K≥¿ÑÊâß"å?JOu=∞ f~°∞Ê Ü«Ú=~å#~ü

J~åúO «~°OQÍ K≥iyáÈ Õ ZÖÏ?=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å ÉÏº#~ü

áÈ>uÎ Ñ¶∞’+≤OzOk „Ñ*Ï™êfi=∞º ÇÏ$ ŒÜ«∂O|∞kèá⁄ye á⁄ye U_çÛOk ~°HõÎ HΔ„ «OÖ’ g~°∞x ã=∂kè

Œo « [<å=o «ÅÖ’x <åÅ∞HõÖÏ ÉèÏ+≤OKå=ÙèŒ~°‡ Õ= « Hõà◊§QÆO «Å∞ qÑ≤Ê <åºÜ«∂xfl áÈ+≤OKå=Ù

x*Ï~Úf r=#â‹·eH WOÔH=~°∞ h‰õΩ ãi*’_»∞x#∞flK«∂ã≤ =∞#™ê~å QÆifiã∞ÎOk WO_çÜ«∞<£ Ñ‘#Öò HÀ_»∞

L#fl « `åufiHõ qÅ∞=efl ~åtáÈã≤# nèâßb!LÑ"å™êÅ [_çÖ’ =Úxy ÕÖË"≥O Œ∞‰õΩ? XHÀ¯áêe

112

35. K«O„ Œ Œ~°≈#O~å} t=â◊OHõ~° â◊~°‡

K«O„ Œ À <å‰õΩ QÆÅ ™êxflÇ≤Ï «ºO Z@∞=O\k? K«O„ Œ =∞~°}O =Å¡<Õ#∞ ~ÚO «QÍ â◊¥<åºxfl ZO Œ∞=Å¡ Ñ¶‘Å=Ù «∞<åfl#∞.

„uÑÙ~°<Õx Nx"åãπ =∞~°}Oz#ÑC_»∞ ‰õÄ_® <Õ#∞ XHõ MÏmh JQÍ è•hflK«∂âß#∞. Nx"åãπ =∞~°}Oz# H˘xfl ~ÀAÅ «~åfi « <Õ#∞ =∞m§ Nx"åãπxXHõ |ãπ™êìO_£Ö’ K«∂âß#∞. J «x "≥#HÍÖË "ÕQÆOQÍ #_»∞K«∞H˘O@∂ "≥àÏ§#∞.HÍx J «_»∞ Nx"åãπ HÍ Œx, <Õ#∞ „Éèí=∞Ñ_®¤#x ≥Å∞ã∞H˘<åfl#∞.

=∞~°}Ï#O`«~°O Pã≤Î`åfiÅhfl "˘Hõ „Éèí=∞QÍ q∞yeáÈ`åÜ«∂! =\˜ìâ◊¥<åºxfl =∂„ «"Õ∞ =∞#∞+¨μºÅ∞ q∞QÆ∞Å∞™êÎ~å! „Ñ¨u~ÀE á¶È<£KÕã≤ «#Jaè„áêÜ«∂Åx ≥eÜ«∞*Ë¿ã K«O„ Œ Q˘O «∞ q#|_»HõáÈ=_®xfl ZÖÏ J~°úOKÕã∞HÀ"åe? ~ÚHõ K«O„ ŒÖË_®? J «_»∞ =\ì JÉèÏ="Õ∞<å?

≥<åeÖ’ [iy# ãOã‡~°} ãÉèíÖ’ K«O„ Œ QÆ∞iOz =∂\Ï¡_»=∞#flÑC_»∞<Õ#∞ =∂\Ï¡_»_®xH u~°ã¯iOKå#∞. HÍ~°}O HõiyáÈ~Ú# Pã≤Î åfixfl ÉèÏ+`ÀÑ@∞ìHÀQÆÅ=∂ J<Õ <å ã=∞ãº. ~ÚÖÏ ~åã∂ÎáÈ «∂ LO>Ë =\ì Ñ^•_»O|~°"Õ∞q∞QÆ∞Å∞ «∞O Õ"≥∂. x[OQÍ P =∞x+≤ QÆ∞iOz P „Ñ ÕºHõ LxH QÆ∞iOzÜÕ∞n ÑÅHõ<Õ"≥∂#x ÉèíÜ«∞O.

H˘O^Œ~°∞ ÖËHõ KåÖÏ=∞Ok q∞„`«∞Å∞ P~ÀÑ≤OKÕ@@∞¡ ZO`ÀJÇÏOÉèÏ=O`À ÖËHõ P «‡ qâßfiãO`À XHõ <åºÜ«∞"åkÖÏ ~ÚÇÏÑ~åÅ QÆ∞iOz,~å[H©Ü«∂Å QÆ∞iOz, « «fiâßGO QÆ∞iOz J#~°æà◊OQÍ =∂\Ï¡_Õ P Q˘O «∞

113

~ÚHõ q#|_»^Œ∞. P =ºOQÆºO ~ÚHõ Ñ¨ÅHõ^Œ∞. Jxfl q+¨Ü«∂Ö’¡#∂<åºÜ«∞"åkQÍ<Õ Hõ#|_Õ P =ÚY"≥·Yi ~ÚOHõ „Ñ «ºHõΔO HÍ Œ∞.

K«O„^ŒÖ’x „Ñ¨`ÕºHõ`« <åºÜ«∞"åkÖÏˆQ "˘Hõ Ñ¨HΔÍhfl "˘Hõ "åã¨Î"åhfl¿ÇÏ «∞| ŒúOQÍ ™ê÷Ñ≤ã∂Î áÈ=_»O, "˘Hõ qÅ∞=x ™ê÷Ñ≤OK«_»O. J «_»∞ ™ê¿ÑHõΔ"åkHÍ Œ∞.

x*ÏxH˜ K«O„^Œx K«∂ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ ÑÖ^˘q∞‡^Œ= â◊`åÉÏÌxH˜ K≥Ok#ÉˇÅ¡OH˘O_» ~å=∞~åÜ«∞Hõq J<Õ ãÖã¨¯$`« ÑÖ_ç`«∞_»∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™êÎ_»∞.~¸Ü«∞# #~°ã~å=Ù¿Ñ@ „áêO`åxH K≥Ok#"å_»∞.

"≥Ú Œ@ q∞+#s áê~î°âßÅÖ’ P èŒ∞xHõ q Œº JÉèíºã≤OKå_»∞. P èŒ∞xHõq Œºx JÉèíºã≤OK«_»O=Å¡ ~ÀQÆ„QÆã∞Î_»Ü«∂º_»∞. P "åãÎ"åxfl QÆ∞iÎOz „ÔH·ãÎ=q^ŒºH˜ ã¨fiã≤Î ÑëHÍ_»∞. ãÖã¨¯$`åxfl „â◊^ŒúQÍ JÉèíºã≤OKå_»∞. ‰õΩ@∞O|ãO„Ñ^•Ü«∂xH K≥Ok# "≥·+‚"åhfl, qtëêì ≥·fi`åxfl YO_çOKå_»∞. J ≥·fi`åxflã¨=∞iúOKå_»∞.

ÉÅ¡OH˘O_» ~å=∞~åÜ«∞Hõq ~°zOz# J ≥·fi « q[Ü«∞O J<Õ „QÆO äŒO"˘Hõ HÀ~°∞ìÖ’x "å Œ „Ñu"å^•Å ~°∂áêÖ’¡ ™êQÆ∞ «∞Ok. |Çïâß ÉÅ¡OH˘O_»~å=∞~åÜ«∞Hõq JO « f„=OQÍ ≥·fi`åxfl YO_çOK«_®xH HÍ~°}O =Åã „ÔH·ãÎ"åxfl`åufiHõOQÍ Z Œ∞~À¯"åÅ<Õ «Ñ<Õ HÍ~°}O HÍ=K«∞Û. JO Õ HÍx ~å=∂#∞AxÑ@¡ =ºu~Hõ « HÍ~°}O HÍHõáÈ=K«∞Û#∞.

~å=∞~åÜ«∞ Hõq ~°zOz# J ≥·fi « q[Ü«∞OÖ’ "åk – „Ñu "å Œ∞Å=∞ èŒº ™êQ ≥·fi « J ≥·fi « K«~°ÛÖÏQ, K«O„ Œ ‰õÄ_® P èŒ∞xHõ «H =ºu~HõOQÍf„= K«~°Ûx H˘#™êyOKÕ"å_»∞. JO Õ kè+}ÏÇÏOHÍ~°O`À ã<å «# ™ê÷Ñ#Hã≤ Œú=∞ÜÕ∞º"å_»∞.

ã<å «#O JO>Ë H=ÅO „Ñ‘"≥∂_»~üfl Jx J#∞=kOz YO_çOK«_®xHã≤^ŒúÑ¨_Õ P^èŒ∞xHõ q^•º=O`«∞Öˇ·# =¸~°∞öÅx Ñ¨Hõ¯#Éˇ_»^•O. ã¨<å`«#O#∞Oz =∞#O «Ñ≤ÊáÈÜ«∂O. •xfl "≥ «HÍe. x*ÏxH Jk L#flKÀ@<Õ LOk.xÅ|_ç# KÀ@<Õ =ÙOk. HÍx x#∞fl #∞=Ùfi KÕ~°∞HÀ=_®xH "˘Hõ rq « HÍÅOÑ¨_»∞ÎOk.

114

D rq «HÍÅ J<Õfi+}H K«O„ Œ ã≤ Œú=∞Ü«∂º_»∞. ãO„Ñ^•Ü«∂xH ÑÓiÎQÍŒ∂~°"≥∞ÿ# ~¸ #g# K«O„ Œ∞_»∞ ã<å «# K«O„ Œ∞_çQÍ =∂~å_»∞. «# «e¡H

Hõ~°‡x "≥·kHõ èŒ~°‡ Ñ ŒúuÖ’ PK«iOKå_»∞.

qz„ «O Uq∞@O>Ë – ãOã¯$ «O «ÑÊ =∞~q∞ K« Œ=x <Õ#∞, P èŒ∞xHõq Œº~Úã∞=∞O ≥·<å ÖËx, Ucã‘_ôÅ∞ ~ÚÑÊ\H© =~°ãQÍ JÑÊK≥ÑÊÖËx <Õ#∞~å} t=â◊OHõ~° â◊~°‡ Jx Ñ≤Å=|_Õ HÀ#ã‘=∞ „^•q_» „ÉÏÇÏ‡}∞}‚ «e¡ ŒO„_»∞ÅHHõ~°‡HÍO_»x u~°ã¯iOK«_»O.

Hõ~°‡ [iQ ~ÀAÖ’¡ =∞\ìÖ’ H˘xfl q «Î<åefl "≥ÚÅÔH ÕÎÖÏ KÕ™êÎ~°∞. JO>Ër=O H˘#™êQÆ∞ «∞Ok. rqH =∞~°}O ÖË Œ∞. HÍH =zÛ Ñ≤O_®xfl P~°yã∞ÎOk.ÑÙ#ó ÑÙ#~åÜ«∞=∂<å – L+ã∞û uiy uiy [x‡ã∞ÎOk Jx |∞∞Qfi ŒOÖ’LOk. ~Ú ŒO`å J#O « „Ñ„HÜ«∞.

ÉÏQÍ<Õ LOkHÍx =∞$ «∞º ÉèíÜ«∂xH J~°úO ÖË •? =∞~°}Oz# "åà◊§P «‡Å∞ =∞# K«∞@∂ì u~°∞QÆ∞ «∞O\ÏÜ«∂? ÑÙ#~°x‡™êÎÜ«∂? ~¸ „QÆÇÏOÖ’<å?~Ú «~° „QÆÇÖ’¡<å?

D „Ñâ◊flÅx „ÑHõ #É\ì =∞#O ZO Œ∞‰õΩ =∞$ «∞º=ÙH ÉèíÜ«∞Ñ_®e?JO>Ë rq`åxH XHõ J~°úO =ÙO^• ™ê~°úHõ « LO^•? ÅHõΔºO LO^•?

K«O„ Œ ~ÀQÆ „QÆã∞Î_»Ü«∂ºHõ "˘Hõ~ÀA K≥ÖÏ¡ K≥ Œ∞~°∞QÍ Ñ_ç L#fl «#ÑÙãÎHÍÅxfl\h *Ï„QÆ «ÎQÍ H˘ «ÎQÍ H˘xfl JÅ=∂~°∞Ö’¡ ã~åÌ_»∞. P ÑÙãÎHÍÅQÆkx JÖÏ JO « K«Hõ QÍ ãiÌ# ãO Œ~°ƒùO Un ÖË Œ∞.

JÖÏ fiÛkkÌ# ÑÙãÎHÍÅ QÆk QÆ∞=∞‡O ŒQÆæ~° K«O„ Œ xÅ|_ç L<åfl_»∞.''<Õ#∞ ~åÜ«∞=Åã≤O ŒO`å ˘O Œ~°Ö’ ~åÃãÜ«∂ºe. |Çïâß <ÕxOHõ Ü≥∞‰õΩ¯=HÍÅO LO_»HõáÈ=K«∞Û—— J<åfl_»∞. K«O„ Œ Hõà◊¡Ö’¡ hà◊√§ ~å=_»"Õ∞ «‰õΩ¯=.

<Õ#∞ P QÆkH QÆ∞=∂‡xH ~Ú= «Å xÅ|_ç P "åHÍºxfl q<åfl#∞.«~åfi « PÖ’zOKå#∞. <Õ#∞ H˘xfl ~ÀAÅÖ’ H˘xfl QÆO@ÅÖ’ ÖËHõ XHõ

QÆO@Ö’ XHõ áê=ÙQÆO@Ö’ =∞~°}˜¿ãÎ U=∞=Ù`«∞Ok Jx PÖ’zOKå#∞.=∞OK«O g∞ Œ =∞~°}Oz#@∞¡ [_»OQÍ Ñ~°∞O_ç PÖ’zOKå#∞. Ug∞ HÍ Œ∞,Ug∞ HÍ Œ∞.

115

Jn K«O„ ŒH© <å‰õÄ =Ù#fl Õ_®. JO Œ∞H ÉèíQÆ=O «∞}‚ „áêi÷OKå#∞.''ÉèíQÆ"å<£ <å PÜ«Ú+¨μ¬x «yæOz "≥~Úº. K«O„ Œx |uHÕK«∞. J «_»∞™êkèOK«=Åã≤#"≥<Àfl =Ù<åfl~Ú. ã¨=∂[O HÀãÖ, ã¨`«ºO HÀãÖ J`«_»∞„ÑÜ«∂}OK«=Åã≤O ≥O`À LOk. J «x H˘Hõ QÆ=∞ºO LOk. ÅHõΔºO J~°úOLOk. J «_»∞ x["≥∞ÿ# J~°úOÖ’ ™ê~°úHõ"≥∞ÿ# =ºHÎ. J «_»∞ rqOKåÅx„Ñ¨Hõ$u `«Ñ≤™ÈÎOk. ÉèíQÆ"å<£ <Õ#∞ âßÑ¨„QÆã¨∞Î}˜‚, =º~°∞ú}˜‚. <å =ÚyOÑ¨Ùq∞yÖËÛ Õg∞ ÖË Œ∞. HÍh K«O„ Œ =ÚyOÑÙ â◊¥<åºxfl q∞QÆ∞Å∞ã∞ÎOk.——

K«O„ Œ =∞~°}OKå_»∞ ã~ <Õ<≥O Œ∞‰õΩ |uH =Ù<åfl#∞. WO_çÜ«∞<£ h¿+Jx K«O„ Œ <å=∞Hõ~°}O KÕã≤# q∞„ «∞_»∞ #~°ÇÏi JO\Ï_»∞. â◊~å‡! â◊|ÌOQÍ«ÑÊ #∞=Ùfi q∞ye ÖË=Ù. JO Œ∞H ~°zOK«_»O h Hõ~°‡ Jx. â◊ÉÏÌxH |Ü«∞@

h‰õΩ J~°úO ÖË Œ∞ Jx ##∞fl â◊Ñ≤OKå_»∞ #~°ÇÏi.

JO Œ∞H <Õ<≥ÑC_»∂ ÉèÏ+Ö’ | «∞‰õΩ`å#∞. J<ÕHõ ~°OQÆ∞Ö’Î ~°∞K«∞Ö’Îâ◊ÉÏÌÅ∞ <å K«∞@∂ì ÕÅ∞ «∂ LO\Ï~Ú.

â◊|ÌO =ÚYº=∂ J~°úO =ÚYº=∂ J<Õ K«~°Û K«O„ ŒH© <å‰õÄ =∞ èŒºKåÖÏ HÍÅO H˘#™êyOk.

"Õ ŒO Jáœ~°∞¿+Ü«∞O. JO>Ë Ñ‰õΔΩÅ [O «∞=ÙÅ â◊ÉÏÌÖÏ¡Q ÅÜ«∞| ŒúO,„â◊√u| ŒúO, „ÑHõ$u ãÇÏ[O. J^˘Hõ ãÇÏ[ ãOw «O. J~°úO =º~°úO. JO Œ∞H"Õ Œ â◊|ÌO ã∞ãfi~°OQÍ Ñ~°OÑ~°QÍ H˘#™êQÆ∞`ÀOk, J~°úO HÍ Œ∞ Jx „áêp#J~åfip# „Ñ=∂}ÏÖ’Î K«O„ Œ À "åkOKå#∞ HÍx XÑ≤ÊOK«ÖËHõáÈÜ«∂#∞.

''J~°úO ÖËHõáÈ Õ ™ê~°úHõ « Uq∞\, rq`åxÔH·<å â◊ÉÏÌxÔH·<å—— ~Ún K«O„ Œ„Ñ¨â◊fl.

<Õ#∞ â◊ÉÏÌxfl, K«O„ Œ J~°úO. â◊ÉÏÌ~åúÅ∞ Hõeã≤áÈÜÕ∞ J ≥·fi`åxfl ‰õÄ_®K«O„ Œ u~°ã¯iOKå_»∞.

''<Õ#∞ J ≥·fi`åxfl ZO`À Jaè=∂x™êÎ#∞. HÍx J ≥·fi «O Õ<≥·fl<å ™ê÷Ñ≤OK«QÆÅ^•? XHõ qÅ∞=x xÅ∞ÑQÆÅ^•? XHõ huh ã`åºhfl ™ê÷Ñ≤OK«QÆÅ^•?JO^Œ∞=Å¡<Õ ™ê~å HÍO„\ÏHõì~°∞Ö’ ‰õÄ_® Ñ¨~°„|Ç¨‡xfl K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞ <Õ\˜J ≥·fi «∞Å∞—— J<åfl_»∞ K«O„ Œ.

116

^ŒfiO^•fif`« ã≤÷ux É’kèOKÕ J^≥·fi`«O U Ñ¨~°=∞"≥∞ÿ# qÅ∞=h™ê÷Ñ≤OK« ÖË^Œ∞. ^•xfl ™ê=∂lHõO KÕÜ«∂Å#∞H˘#flÑ¨C_»∞ qtëêì^≥·fi`«OQÍ=∂iáÈ «∞Ok (Ü« r). HÍx x["≥∞ÿ# J ≥·fi`åxH ã≤kú «ÑÊ ™ê èŒºO ÖË Œ∞†QÆ=∞ºO ÖË Œ∞.

W\ì J ≥·fi « ã≤÷ux K«O„ Œ HÀ~°∞HÀÖË Œ∞† HõhãO P"≥·ÑÙ „ÑÜ«∂}OKåÅ<Õ«Ñ# ‰õÄ_® J «xH ÖË Œ∞.

JO Œ∞=Å¡<Õ =Åã „ÔH·ãÎ=O ™ê÷#OÖ’ XHõ ÉèÏ~°fÜ«∞ ≥·fi « ã≤÷u<Õ K«O„ ŒHÀ~°∞‰õΩ<åfl_»xÑ≤ã∞ÎOk.

q∞„ «∞Å∞ ã∞„|ÇÏ‡}ºO QÍ~°∞ K«O„ ŒÖ’x ≥·=ÉèíHÎ « «Ê~° « J ≥·fi « âß„ãÎq~°∞ ŒúO J<åfl~°∞. J ≥·fi «O P`å‡<Õfi+}Ë HÍx ≥·"å<Õfi+} HÍ Œ<åfl~°∞.

x["Õ∞ HÍ=K«∞Û. â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ ~°zOz# ŒHΔ}Ï=¸iÎ ™ÈÎ„ «O ‰õÄ_®x*ÏxH ™ÈÎ„ «O HÍ Œ∞. JO`å J ≥·fi «"Õ∞, x~°∞æ} ã≤÷ Õ P ™ÈÎ„ «O xO_®.

K«O„ Œ x~°∞æ}∞_»∞ HÍ_»∞. J «xk ãQÆ∞}Àáêã#. rq «OÖ’ â◊$OQÍ~åxHQÆÅ „áê è•<åºxfl K≥ÑÙ «∞O_Õ"å_»∞ K«O„ ŒO. ''P`å‡~å=Ú_çQÍ P`å‡#O ŒOÖ’rqOK«_»"Õ∞ =∞Ozk. ÑÓiÎQÍ aè#fl =∂#ã≤Hõ ã≤÷ «∞Ö’¡ rqOKÕ ~Ú ŒÌi=∞ èŒºHõÅ~ÚHõ J™ê èŒºO, ÉèÏ=„áêÑ≤Î q∞ èŒº—— J<åfl#∞ <Õ#∞.

~ÚkQÀ ~Ú@∞=O\˜ rq`« =ºuˆ~Hõ =ºH©ÎHõ~°}Ö’¡ <Õ#∞ J^≥·fiuQÍÕÖÏÎ#∞, K«O„ Œ HÍ Œ∞.

=∞$ «∞º qÇÏOQÆO "˘Hõ Éèí∞[Og∞ Œ "åe=ÙO Œ<Õ ãÊ$ÇÏ`À rqOKåe=∞x+≤ JO\Ï_»∞ #~°Ç¨Ïi. K«O„^Œ ã≤÷u JkHÍ^Œ∞. J`«_»∞ =∞$`«∞º=Ùx[~ÚOKåÅ#∞H˘<åfl_»∞. f„= JÇÏOÉèÏ=O`À [~ÚOKåÅ#∞H˘<åfl_»∞. t"ÀÇÏOt"ÀÇÏO Jx J «_»∞ ÉèÏqOK«ÖË Œ∞. <Õ#∂ t=Ù_»∂ "Õ~°∞. <Õ#∞ KÕ~°=Åã≤#QÆ=∞ºO t=Ù_»∞. t=Ù_»∞ èŒ~å‡xH© huH© zÇ¨ÏflO. J «x ã¨xflkèH˜ =∞#Ox~å_»O|~°OQÍ „ÑÜ«∂}OKåe Jx K«O„ Œ ÉèÏqOKå_»∞.

JO Œ∞H ##∂fl ã∞„|ÇÏ‡}ºOQÍih «# t"å~å èŒ#Ö’ ÉèÏQÆO KÕâß_»∞.ã¨„`«âßÅÖ’, ^≥·^Œ QÆ∞Ç¨ÏÖ’ t=eOQÍ~°Û#Ö’ =∞=∞‡efl ÉèÏQÆã¨∞Îefl KÕâß_»∞.x*ÏxH <Õ#∞ ≥·=ÉèíHÎH Œ∂~°"≥∞ÿ KåÖÏHÍÅ"≥∞ÿOk.

117

''h‰õΩ Ñ≤K≥ÛH¯Ok #∞=Ùfi Ñ≤KåÛã∞Ñ„uÖ’ KÕ~åe—— J<åfl_»∞ K«O„ Œx"˘Hõ q∞„ «∞_»∞. ~¸ q+Ü«∞O K≥Ñ≤Ê ÉÏ èŒÑ_®¤_»∞. Ju~å„ « =∞ÇÜ«∂QÍxflQÆ∞iOz K«O„ Œ ~åã≤# "åº™êxfl QÆ∞iOz P Hõ=¸ºxã∞ì q∞„ «∞_»∞ KÕã≤#"åºMÏº#O ~Úk.

HÍx K«O„ ŒH Ñ≤K≥ÛH¯<å P Ñ≤zÛH ‰õÄ_® ™ê~°úHõ « LO@∞Ok. „ÔH·ãÎ=Hõà◊¡ •ÌÅÖ’Oz ÉèÏ~°fÜ«∞ Hõ~°‡HÍO_»h, qâßfi™êbfl, âß„™êÎbfl u~°ã¯iOK«_®xflPÜ«∞# =ºu~HOKå_»∞. «$fÜ«∞ „ÑÑOK« ÕâßÅÃÑ· =Úã≤¡OÖÃÑ· áêâßÛ «º¿ÇÏ «∞| Œú « KÕã∞Î#fl •_çx K«O„ Œ "˘Hõ ã<å «# L<å‡ ŒO`À u~°ã¯iOKå_»∞.JO^Œ∞ˆH áê~°¡"≥∞O@∞ÃÑ· ^•_ç ˆHã¨∞Ö’ LitHõΔ‰õΩ QÆ∞Ô~·# Hõã¨ÉòH˜ LitHõΔqkèOK«_®xfl =ºu~HOKå_»∞. "˘Hõ =Ú‰õΩ¯ÑK«ÛÖÏ~°x Ü«Ú=‰õΩ_çx Lifã≤ÑO_»QÆ *Ëã∞HÀ=_®xfl ã≤QÆ∞æÑ_»=Åã≤# K«~°ºQÍ Jaè=i‚OKå_»∞.

HõOK≥ SÅÜ«∞ºÖÏO\ „ÔH·ãÎ= "Õ∞ è•=ÙÅ∞ ~Ú@∞=O\ q+Ü«∂Ö’¡ =∞ø#O=Ç≤Ï™êÎ~°∞. JO Œ∞H ™êHΔ \©g 'ÖÏ áê~ÚO\ò— HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ HõOK≥ SÅÜ«∞ºxáêâßÛ «∞ºÅ `˘ «∞ÎQÍ, =Åã „ÔH·ãÎ=Ù_çQÍ xÅnâß_»∞.

=∂@ ‰õÄ_® PK«~°}Ë. PÖ’K«# ‰õÄ_® PK«~°}Ë. =Åã „ÔH·ãÎ=O,™êOã¨¯$uHõ ^•™êºÅÑ¨@¡ K«O„^Œ f„= =ºuˆ~Hõ "≥·Yi K«∞O_»∂~°∞ ˆHã¨∞x"åkOK«_»O Hõ<åfl =ÚO Œ∞K«∂ÑÙ Hõey# K«~°º. ~¸ f„= â◊HÎx ã<å «#â◊OHõ~°∞_Õ PÜ«∞#H „Ñ™êkOKå_»∞.

ZO^Œ∞HõO>Ë K«∞O_»∂~°∞ Ç¨Ï`«ºÅ=O\˜q QÆ`« K«i„`« =∂„`«"Õ∞.=Åã¨"å^ŒO fã¨∞‰õΩ=zÛ# #∂`«# =º=™ê~ÚHõ Ñ¨^Œú`«∞ÅÖ’ ÉèÏQÆOQÍ PÇÏ «ºÅ∞ [iQÍ~Ú. ~ÚÑC_»∞ =º=™êÜ«∞O ‰õÄ_® J_»∞QÆO\ Ñ@ì}©Hõ~°}[~°∞QÆ∞`ÀOk. =º=™êÜ«∞O ÖÏÉèí™ê\Ü≥ÿ∞# "åºáê~°O HÍ Œ∞. iÜ«∞Ö¿ãì\òal<≥¿ãû ÖÏÉèí™ê\ J<Õ Jaè„áêÜ«∞O |ÅÑ_ÀÎOk. Ç≤ÏOã ã∂HõΔ‡ Ç≤ÏOãQÍ=∂~°∞`ÀOk. JO Œ∞=Å¡ „Ñ «ºHõΔ ^•_»∞Å∞ «QÆ∞æ «∞<åfl~Ú.

^•x`Àáê@∞ ™êOã¯$uHõ ^•_ç =Ú=∞‡~°"≥∞ÿOk. PÖ’K«#H J=HÍâ◊OÖË‰õΩO_® áÈ`ÀOk. q^•º q è•#O PÖ’K«#ÖËx «~åxfl ã$+≤ì™ÈÎOk. ~Ú ŒO`åJ"≥∞iH©Hõ~°}H©, =ã∞Î "åº"≥∂ÇxH© ^•if™ÈÎOk.

118

D Œâ◊Ö’ „ÑHõ$uÖ’H© ÑÙ~å}ÏÖ’¡H© u~ÀQÆq∞OKåÅx „ÑÜ«∞uflOKå_»∞K«O„ Œ. ÑÙ~ÀQÆ=∞#"Õ∞ HÍ Œ∞ u~ÀQÆ=∞#=¸ qÑ¡="Õ∞.

K«O„ Œ K«∞O_»∂~°∞ ÉÏkè «∞Å «~°Ñ¶Ù# "åkOK«_»"Õ∞ HÍ Œ∞, J@∞=O\Ç≤ÏOã #∞Oz ÑÙ@∞ìH˘zÛ# „ÑQÆujÅ "åºáê~åxfl ‰õÄ_® =ºu~HOKå_»∞. Œo «L Œº=∂Å∞ áêâßÛ «º „ÔH·ãÎ= ™ê„=∂[º"å^•xH ÉÏxãÅ∞QÍ =∂~°_®xfl, J"Õ^ÀÑ≤_ô ãOã÷Å∞QÍ =∂~°_®xfl |@ì|Ü«∞Å∞ KÕâß_»∞. Œo « ŒàÏsÅH HõO\g∞ Œ‰õΩ#∞‰õΩ ÖË‰õΩO_® KÕâß_»∞. Z<£r"ÀÅ Hõ èŒ |@ì|Ü«∞Å∞ KÕâß_»∞.

~Ú ŒO`å K«O„ Œ J<Õ „ÉÏÇÏ‡}∞_»∞ KÕã≤# Ju~å„ « =∞ÇÜ«∂QÆO.

K«O„ Œ ≥·fiu. g∞=∂Oã‰õΩ_≥·# ≥·fiu. Hõ~°‡HÍO_»x J èŒ=∞"≥∞ÿ#kQÍÉèÏqOKÕ J^≥·fi`åxfl ã¨O^ÕÇ≤ÏOKå_»∞. J`«xH˜ „áêp# Hõ~°‡HÍO_» JO>ËJaè=∂#O. JO Œ∞H ÑÖÏfl\ g~À «û"åÅ<åfl, u~°∞<åà◊¡<åfl Ñ_çK«KÕÛ"å_»∞."≥·kHõ J"≥·kHõ Hõ~°‡HÍO_»efl ~Ú+ìÑ_®¤_»∞. Ü≥∞O Œ∞HõO> ~Úq ™êOã¯$uHõ=ºH©ÎHõ~°}Å∞. g\x =ÚyOKÕ¿ãÎ q∞yÖËk =Åã „ÔH·ãÎ="Õ∞.

J~Ú Õ K«O„ Œ J ≥·fi`åxfl ZO Œ∞‰õΩ J èŒºÜ«∞#O KÕâß_»∞? J ≥·fi «LÑ<åº™êÅH JO « ~î°OK«#∞QÍ ZO Œ∞‰õΩ Ç[~°Ü«∂º_»∞?

J= èŒ∞Åx K≥i¿Ñ¿ã qâßÅ «fiO J ≥·fi «OÖ’ =ÙOk. HÍx J= èŒ∞Å∞ÖËx Õ ãOã¯$u ÖË Œ∞. ãO„Ñ^•Ü«∞O ÖË Œ∞. "˘Hõ *Ïu LxH ÖË Œ∞. JO Œ∞Hqâ◊fi=∂#=Ù_»∞ J<Õ ÉèÏ"åxfl K«O„ Œ =ºu~HOKå_»∞. x*ÏxH J ≥·fi «O Ñ@¡~¸ ãO ÕÇÏO ~¸ <å\k HÍ Œ∞. „Ñ=ÚY ~°K«~Ú « K«ÅO ‰õÄ_® J ≥·fi`åxflã¨O ÕÇ≤ÏOKå_»∞.

J ≥·fi «=¸, Ãã·#∂û J#∞Éèí∂uH ™ê÷#O ÖË‰õΩO_® KÕâßÜ«∞x, rq`åxflx™êû~°O KÕâßÜ«∞x K«ÅO q=∞i≈OKå_»∞. (w`åO[e =ÚO Œ∞=∂@). J ≥·fi «O,Ãã·#∞û ~¸ Ô~O_çO\Ö’#∂ ãÉHìq\©H ™ê÷#O ÖËHõáÈ=_»O K«ÖÏxH qã∞QÆ∞≥Ñ≤ÊOzOk. QÆQÆ<åxH ~ÚÅ‰õÄ |Çï Œ∂~°O|x<å_À J<Õ åºQÆ~å[ Hõ$uÖ’x

P"Õ Œ# K«ÖÏxfl HõkeOzOk.

x*ÏxH J ≥·fi « ã≤÷uÖ’ =ºH©ÎHõ~°} J™ê èŒºO. â◊OHõ~°∞x QÆ∞~°∞"≥·# Q“_»áê^•Kå~°∞ºÅ∞ J*Ï «"å^•xfl „ÑuáêkOKå~°∞. JãÅ∞ ã$¿+ì [~°QÆÖË Œ∞.

119

JO Œ∞=Å¡ |O èŒ=¸ ÖË Œ∞ "≥∂HõΔ=¸ ÖË Œ∞. Ü«∞`À "åKÀ x=~°ÎO Õ. =∞#ã∞û`ÀHõeã≤ "å‰õΩ¯Å∞ ‰õÄ_® x+ÊùÅOQÍ "≥#∞u~°∞QÆ∞`åÜ«∞x LÑx+ ü "å}.

JO Œ∞=Å¡ J ≥·fi «OÖ’ =ÚxyáÈ Õ ÕÅ_»O Hõ+ìO. ZO`À qâßÅ Œ$+≤ìxHõ#|~°KÕ J^≥·fi`«O ^•fi~å =zÛ# ™ê=∂lHõ =∂~°∞Ê Ug∞ ÖËHõáÈ=_»Oâ’K«hÜ«∞=∞x K«O„ Œ q∞„ «∞Å∞ =∞O„u _˘HÍ¯ =∂}˜Hõº =~°„Ñ¨™ê £ QÍ~°∞J<åfl~°∞. ~¸ ãOQÆu K«O„ ŒÜÕ∞ <å`À K≥áêÊ_»∞.

J~Ú Õ J ≥·fi «O #∞Oz Õ<≥·fl<å PtOK«_»O J™ê èŒºO. Jk ÑÓiÎQÍJO «~°∞‡v# ã≤÷u. ^•xfl ÉèÏ+Ö’ "≥Å∞=iOK«_»=¸ J™ê èŒº"Õ∞. x[OQÍJ@∞=O\ ã≤÷u L#fl^• J<Õ „Ñâ◊flH ã=∂ è•#O ^˘~°Hõ_»O Hõ+ìO. JãÅ∞ Pã≤÷u Uq∞\ J<Õ Õ JO «∞zHõ x „Ñâ◊fl. JO Œ∞H ''"å_»O`å J ≥·fi «O—— JO>ËJÜ≥∂=∞Ü«∞O J<Õ J~°úOÖ’ ™ê"≥∞ « ã≤÷~°Ñ_çOk.

HÍx "≥∂HõΔ ÉèÏ=# ÉèÏ~°fÜ«∞ PÖ’K«#Ö’ Ju „Ñ è•#"≥∞ÿ#k. J@∞=O\J= èŒ∂ «Å∞ ÖHõ ‰õΩ q∞H¯eQÍ Hõ#|_®Î~°∞. WO «H© "å‰õΩ¯ÅH JO Œx J ≥·fi «O^•fi~å ™ê÷Ñ≤OK« Œy# Õg∞ ÖË Œ∞. #∞=Ùfi Õxfl QÆ∞iOz =∂\Ï¡_ç<å Jk ≥·fi «ã≤÷uH •ifã∞ÎOk. J ≥·fi «OÖ’ q<Õ"å_»∞ q#|_Õk, K«∂¿ã"å_»∞ K«∂_»|_ÕkJ<Õ"Õg∞ ÖË=Ù. JO Œ∞=Å¡ Uk =∂\Ï¡_ç<å „Ñ=zOz<å Jk ≥·fi «ã≤÷uÖ’=∂„ «"Õ∞ ™ê èŒºO.

«#H© „ÑÑOKåxH© ã=∞#fiÜ«∞O ‰õΩk~^•HÍ Hõq KÕ¿ã JO «~ü |Ç≤Ï~üÜ«Ú^•ú~å="Õ∞ Hõq «fiO JO\Ï_»∞ K«ÅO. WHõ _» `å#∂, `å#∞ ãOÑ¶∞i¬OK«=Åã≤# „ÑÑOK«=¸ "Õ~°∞. Wk ≥·fi «ã≤÷u. D ≥·fi «ã≤÷u HõiyáÈ Õ Hõq «fi=¸ÖË Œ∞, ™êÇ≤Ï «º=¸ ÖË Œ∞. JãÊ+ì J=ºHõÎ â◊ÉÏÌÅ∞ =∂„ «"Õ∞ q∞QÆ∞ÖÏÎ~Ú.

`«# JÇ¨ÏOÉèÏ"åxfl *ˇO_®QÍ ZQÆ~°"Õã≤# K«O„^Œ J^≥·fi`åxH˜ KåÖÏ^Œ∂~°OÖ’ =Ù<åfl_»x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. xi¡Ñ¨ Î`«x =Ç≤ÏOK«_®xH˜ J`«_»∞„ÑÜ«∞uflOK«ÖË Œ∞. Ü«∂Hì"£QÍ LO_» ŒÅK«∞H˘<åfl_»∞.

<åÅ∞QÆ= H©"≥∂ ä≥~°Ñ‘ [iy# «~åfi « ‰õÄ_® ''<Õ#∞ KåÖÏ Ü«∂Hì"£—— Jx„ÑHõ\OK«∞H˘<åfl_»∞. <Õ<≥ÑC_»∂ Ü«∂Hì"£QÍ<Õ LO\Ï#∞. HÍx D "åºkè ##∞fl=∞s ~Ú|ƒOk ÃÑ_ÀÎOk J<åfl_»∞ K«O„ Œ.

120

"åº èŒ∞Å∂, ÉèíÜ«∂Å∞, =∂#= ãO|O è•Ö’¡x JãO| Œú « ~Ú=hfl ##∞flÉèíÜ«∞„QÆã¨∞Î}˜‚ KÕ™êÎ~Ú. xi¡Ñ¨ÎOQÍ =ÙO_»=∞x |Å=O`«ÃÑ_®Î~Ú. ~¸Éèí∂=∞O_»ÅO g∞^Œ p=∞H˜ L#fl *ÏQÆ~°∂Hõ`«`À rqOKåÅx âßã≤™êÎ~Ú.Hõ=¸ºxH+<£ D*ò WOáêl|∞Öò a\©fi<£ Ç˙º=∞<£ c~ÚOQ∑û J<Õk <å‰õΩ~Ú+ì"≥∞ÿ# "åHõºO. Uq∞ "≥ Œ∞‰õΩ «∞<åfl=Ó ~¸ rq « tkäÖÏÖ’¡ h=Ù J<ÕÉ·~åy Hõq`å "åHõºO x~°O «~°O <åÖ’ Hõ Œ∞Å∞ «∂ LO@∞Ok.

<åÖ’x "≥·nHõ qëê^•xH˜ ÉÇ≤Ï~° =ºH©ÎHõ~°}Ü≥ÿ∞# #~°Ç¨Ïi ##∞flÃÇÏK«Ûiã∞ÎO\Ï_»∞. ''#∞=Ùfi h =ÚMÏxfl J ŒÌOÖ’ K«∂ã∞HÀ‰õΩ. ZO Œ∞HõO>Ëh‰õΩ =ÚYO ÖË Œ∞. #∞=Ùfi =\ì â◊ÉÏÌxq, "≥·kHõ â◊ÉÏÌxq. XHõ â◊|ÌO K«eã∂ÎOkJO Õ. JO Œ∞H h Kå=Ù ÑÙ@∞ìHõÅH ™ê~°úHõ « ÖË Œ∞. ãfi~°O «ÑÊ J~°úOÖËx"å_çq#∞=Ùfi.——

K«O„^Œ J#<Õ J<åfl_»∞ ''â◊~å‡ #∞=Ùfi K«kq *Ï˝#O ã¨OáêkOz=∂\Ï¡_»∞Î#fl@∞¡O_» Œ∞. h HõO> ÉÏQÍ K«kq# "åà◊√§ KåÖÏ=∞Ok =ÙO\Ï~°∞.#∞"˘fiHõ ã¨Ç¨Ï[ ã≤÷uÖ’ =∂\Ï¡_»∞ÎO\Ï=Ù J^Õ x#∞fl ã¨`åºxH˜ ^ŒQÆæ~°QÍxÅ∞ÑÙ «∞Ok—— J<åfl_»∞ K«O„ Œ ≥· ŒÖ’x ã‘fiÜ«∞ HΔ„ «OÖ’.

JÑ¨C_Õ "˘Hõ HõÑ¨Ê =∂ Ñ¨Hõ #∞Oz ÔQOuOk. HõÑ¨Êx K«∂ã≤ KåÖÏHÍÅ"≥∞ÿOk J<åfl_»∞ K«O„ Œ. Jk "≥·kHõ èŒ~å‡xH „ÑfHõ. P èŒ∞xHõ « ^•xx=∞~°∞QÆ∞ÑizOk J<åfl#∞ <Õ#∞.

|∞∞Qfi ŒO, "Õ ŒO =Ö¡"ÕÜ«∞_®xfl HõÑÊÅ J~°∞ÑÙÅ`À áÈeÛOk. XHõHõÑ¨Ê J~°∞ã¨∞ÎOk. =∞~˘Hõ HõÑ¨Ê J#∞Hõiã¨∂Î Jiz#@∞¡ LO@∞Ok."å<åHÍÅOÖ’ ~¸ ÉHõÉHõÅ∂ J#O «OQÍ ™êQÆ∞`å~Ú.

WO «H© 'K«O„ Œ— â◊|ÌO HÍ Œ∞, J~°úO =∂„ «"Õ∞. JO Œ∞H qâı¡+}Ï â◊H©Î,`«~°¯=¸ K«O„^ŒÖ’ „áê^è•#º`« =Ç≤ÏOKÕq. „Ñ¨`«ºiúx <À~°∞=¸~ÚOKÕJÇÏOÉèÏ=ÑÓi « <åºÜ«∞"åkQÍ ‰õÄ_® H˘O ŒiH á⁄_»QÆ>Ëì"å_»∞. J «_ç #=ÙfiÖ’‰õÄ_® JÇÏOHÍ~°O ã∞Êùiã∞ÎO Œx "˘Hõ ¿ãflÇ≤Ï «∞_»∞ J<åfl_»∞.

J~Ú Õ JÇÏOÉèÏ=O J<Õk J<åkQÍ JÅOHÍ~°OQÍ<Õ ÉèÏqOK«|_ÀÎOk.qâ◊fi<å äŒ ã «º<å~åÜ«∞}QÍ~°∞ K≥à◊§Ñ≤à◊§ "≥OHõ@ âß„ã≤Î QÍiH «#ÖÏO\ t+μº_»∞

121

^˘~°Hõ_»O QÆ∞~°∞=ÙQÍi J Œ$+ìO, ##flÜ«∞H© uHõ #H© ‰õÄ_® «#ÖÏO\ t+ºÑÙOQÆ=Ù_»∞ ˘~°HõÖË Œ∞ Jx Ñ ŒºO ~°zOKå_»∞. u~°∞Ñu "≥OHõ@Hõ=ÙÅ∞ å=Úg∞™êÅ∞ ÃÑOK«_®xH˜ HÍ~°}O ã¨Oã¨¯$`« PO„^èŒ LÉèíÜ«∞ ÉèÏ+¨Ö’¡#∞ÑO_ç «∞Å∞QÍ „ÑHõ\OK«∞HÀ=_®xH#x L^•…\OKå~°∞.

=∂‰õΩ~°∞ èŒ#[# Ü«∞ø=# QÆ~°fiO J<Õ Éèí[QÀqO Œ â’¡HõOÖ’ áêO_ç «ºQÆ~åfixfl KÕ~°ÛÖË Œ∞ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞. kè+}ÏÇÏOHÍ~°O J<Õ Ñ ŒO ã∞„Ñã≤ ŒúO.JO>Ë <Õ#∞ |∞kúâßex J<Õ QÆ~°fiO. ~Úk K«O„ ŒÖ’ LO_Õk. J=ã~°O‰õÄ_®. J^˘Hõ Kåi„ «Hõ J=ã~°OQÍ =∂iOk.

D JÇÏOHÍ~°O=Å¡<Õ QÆ∞~°*Ï_» JO «\"å}‚ ™ê„=∂[º"å Œ ^•ã∞_»∞,ysâßxH˜ #HõÅ∞ Jx J#QÆeQÍ_»∞. qâßYÑ¨@flOÖ’ <Õ#∞ ~Ú=fiÉ’ «∞#flLÑ<åºãOÖ’ QÆ∞~°*Ï_»ÃÑ· q=∞~°≈x Z‰õΩ¯ÃÑ@ì=∞x ãÅÇ ~ÚKåÛ_»∞.

JáêÊ~å=Ù <å <ÕãÎO

PO„ èŒ «fiO <å âßÑO

J<åfl_»∞ NN – PO„ èŒ «fiO âßÑ"Õ∞. ZO Œ∞HõO>Ë ≥Å∞QÆ∞<å@ <å@HõOJaè=$kú K≥O ŒÖË Œ∞. U Hõà◊Å∞ Jaè=$kú K≥O ŒÖË Œ∞. =\ì ã≤x=∂ =∂„ «"Õ∞Jaè=$kú K≥OkOk. Jn Ñ¶‰õΩÎ "åºáê~° ã≤x=∂.

<Õ\˜ ã≤x=∂Ö’ _≥·ÖÏQÆ∞ÅH˜ QÆ∞~°*Ï_Õ =¸ÅO J<åfl~°∞ q∞„`«∞Å∞~å*Ëâ◊fi~°~å=Ù QÍ~°∞. PÖ’K«# HõO>ˇ ~î°‰õΩ¯# "≥∞~°=_»"Õ∞ P _≥·ÖÏQÆ∞Ö’¡x™ê~°O.

QÆ∞~°*Ï_» g∞ Œ "˘Hõ "åºãO ~å™êÎ#x, JO Œ∞Ö’ Ãã>ÿ~üx ‰õÄ_® HõeÑ≤H˘ «Î Ñ ŒúuÖ’ ~å™êÎ#x K«O„ Œ J<åfl_»∞. \ÏºOH± |O_£g∞ Œ q„QÆÇÖ’¡x JÅ∂¡iã‘ å~å=∞~åA QÆ∞~°*Ï_» g∞ Œ Z Œ∞~°∞ uiy#@∞¡, <å „ÑHõ # #∞"≥fiO Œ∞‰õΩxÅ|_®¤=Ù Jx QÆ∞~°*Ï_»x xÅnã≤#@∞¡ =ºOQÆºOQÍ ~å™êÎ#x J<åfl_»∞.Hõ<åºâ◊√Å¯O ~åã≤ áê~ã≤# <å@HõO. ''QÆ∞~°*Ï_» – ã‘ å~å=∞~åA—— K«O„ Œ~å™êÎ#x ~åÜ«∞x ~°∂ÑHõO.

JO Œ∞H PO„ èŒ «fiO <å âßÑO J<åfl_»∞.

122

D J~°z « ~°∂ÑHõOÖ’ «# ≥·# JÇÏOÉèÏ=O`À ã‘ å~å=∞~åA èŒ#ã∞ûxQÆ∞~°*Ï_»ÃÑ· Z‰õΩ¯ÃÑ\ÏìÅx ãOHõeÊOKå_»∞ K«O„ Œ.

JÇ¨ÏOÉèÏ=O.

Wk K«O„ ŒÃÑ· =Ù#fl P~ÀÑ} =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞. J «xÖ’x â◊HÎ ‰õÄ_®.Wk <å ãfiÉèÏ"åxH q~°∞ ŒúO. HõhãO <å ≥·#OkxHõ „Ñ=~°Î#H q~°∞ ŒúO.

„Ñu ^•xH© ã=∂ è•#O ~Úã∂Î ‰õÄ~ÀÛ=_»O KåÖÏ Hõ+ìO. J_çQ"å_çHK≥¿ÑÊ"å_»∞ Ö’‰õΩ=. Ñiëê¯~°O K≥ÑÊO_ç „Ñ`åº=∂flÜ«∞O K≥ÑÊO_ç J<Õ "åà◊√¡KåÖÏ=∞Ok HõxÑ≤™êÎ~°∞. „Ñf "åà◊§H© Ô~_ô"Õ∞_£ Ñiëê¯~åÅ∂ ã=∂ è•<åÅ∂HÍ"åe. JO Œ∞H ~ÚO Œ~°∞ ™êfi=ÚÅ∂, _®Hõì~°∂¡, ~Úxfl "Õâßº QÆ$ÇÅ∂,Õ"åÅÜ«∂Å∂.

=∂Ô~¯\ò ZHÍ#g∞Ö’ ÑÙ\ì ÃÑiy# <Õ\ «~åxH ã «fi~° Ñiëê¯~åÅ∞HÍ"åe.

P^èŒ∞xHõ`«x q=∞i≈OKå=Ú. J~Ú`Õ ^•xH˜ Ñ¨iëê¯~°O Uq∞\˜„Ñ`åº=∂flÜ«∞O Uq∞\ Jx xÅn™êÎ~°∞.

ã<å «#O J<åfl=∂ "≥#H¯ áÈ «∞<åfl~å Jx QÆQÀæÅ∞ ÃÑ_®Î~°∞.

gà◊§H^À ãÊ+ìOQÍ •i ≥Å∞ã∞#fl@∞¡. <åÅ∞QÆ∞ áêâßÛ «º ã≤ •úO « „QÆO ä•Å∞K«k"å_® "å}‚ Ñ@∞ìHÀÖËO. g@xfl\H© ã=∂ è•#O K«O„ Œ JÇÏOÉèÏ=O.

K«O„ Œ áêâßÛ «º „QÆO ä•Å #∞Oz „Hõ"Õ∞Ñ‘ ãfi Õj „QÆO ä•Ö’¡H, ãOã¯$ «HÍ"åºÖ’¡H, "Õ ŒÑÙ~å}ÏÖ’¡H© •iÑ\Ïì_»∞. ãOã¯$ «O JÉèíºã≤OK«_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞. ãOã¯$ « ÉèÏ+ qt+ì « QÆ∞iOz "˘Hõ ãÉèíÖ’ LÑ#ºã≤OKå_»∞ ‰õÄ_®.

=Åã¨ „ ÔH·ã¨ Î=ÙÅ∞ ÉèÏ~°fÜ«∞ ^Œ$HõÊ^ä•xfl `«=∞H˜ J#∞QÆ∞}OQÍ=∞Å∞K«∞HÀ=_»O HÀãO ãOã¯$`åhfl, Ñi¬Ü«∞<£ ÉèÏ+h |ÅÇ‘Ï# ÑiKå~°∞."å\H áÈ\©QÍ ™ê÷xHõ ÉèÏ+efl xÅÉ\Ïì~°∞. JO Œ∞H QÆ∞~°*Ï_»ÖÏO\ "≥· åo‰õΩÅ∞ãfi èŒ~°‡ x~°ã#x, =Åã „ÔH·ãÎ= •™êºhfl «=∞ rq « ÅHõΔºOQÍ =∂~°∞ÛH˘<åfl~°∞.ZO Œ∞HõO>Ë Õâ◊ÉèÏ+Å L Œú~°} ¿Ñ~°∞`À [iyO ŒO`å „ÔH·ãÎ= ™ê„=∂*ÏºxH™ê÷xHõ «#∞ KÕ‰õÄ~°Û_»"Õ∞.

123

K«O„ Œ „Ñ=~°Î# ~¸ POQ¡Ü«∞ QÆ∞~°*Ï_»ÅH q~°∞QÆ∞_»∞QÍ Hõ#|_»_»O"≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\ìOk. K«O„ ŒH áœ~å}Hõ <å@HÍÅO>Ë KåÖÏ ~Ú+ìO. ÇÏiâ◊ÛO„ Œ<å@HõO JO>Ë =∞s W+ìO. ÑÖÏfl\ g~°QÍ èŒx ã∞n~°…OQÍ QÍ#O KÕ™êÎ~°x,=∞#O Hõeã≤ "≥o§ qO^•=∞<åfl_»∞ HÍx ‰õΩ Œ~°<Õ ÖË Œ∞. ~Úk áœ~å}Hõ QÍ èŒÅÃÑ·#QÆ∞~°*Ï_» Œ$HõÊ ä•xH q~°∞ ŒúO. x™êû~° P èŒ∞xHõ ¿ÇÏ «∞| Œú «H Z Œ∞s Œ_»O.

P èŒ∞xHõ ¿ÇÏ «∞=ÙÃÑ· K«O„ Œ KåÖÏ ~°HÍÅ∞QÍ ^•_ç "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞.=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ z~°HÍÅO ÑxKÕã≤# K«O„ ŒâıY~ü =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å∞J<Õ ÉèÏ=#<Õ =ºuˆ~H˜OKå_»∞. x~°ƒO^èŒ q^Œº ¿Ñ~°∞`À Ñ≤Å¡Å∞ JO^Œsfláê~î°âßÅÖ’¡H <≥\ì =º=™êÜ«∞O, KÕÑÅ∞ Ñ@ì_»O =O\ ãO„Ñ^•Ü«∞ =$ «∞Îefl|ÅÇ‘Ï# Ñ¨~°∞ã¨∞Î<åfl~°x q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_®¤_»∞. Jxfl ~°OQÍÅh =∂Ô~¯@∞ìH˜JÑÊ*¿ÑÊ ‰õΩ„@QÍ ãÊ+ìO KÕâß_»∞. Ñ~°OÑ~°QÍ JOk=zÛ# *Ï#O *Ï#OHÍ‰õΩO_®áÈ`ÀOk J<åfl_»∞.

z=iÖ’ Õ=^•ã‘ =º=ã÷ QÆ∞iOz J èŒºÜ«∞#O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞.Õ=^•ã‘ =º=ã÷ ~° Œ∞Ì ÇÏ‰õΩ¯Å LÅ¡OÑ¶∞<Õ Jx ãÊ+ìO K≥Ü«∞º ŒÅK«∞H˘<åfl_»∞.

~¸ K«@ìO Pã≤Î À ãOã¯$u`À „áêp# q ŒºÅ`À P =~åæxH QÆÅ ÇÏ‰õΩ¯eflHÍÅ~åÜ«∞_»"Õ∞#x ÉèÏqOKå_»∞. QÀ^•=i lÖÏ¡ÅH˜ "≥o§ XHõ ^Õ=^•ã≤x~ÚO@~°∂fiº K≥Ü«∂ºÅx ‰õÄ_® ÉèÏqOKå_»∞.

„ÉÏÇÏ‡} ãOã¯~°ÎÖË HÍ Œ∞ *’ºuÉÏÑ¶ÓÖË, JOÉË Œ ~ü ÖÏO\ Œo «ãOã¯~°ÎÅ∞ ‰õÄ_® Õ=^•ã‘ =º=ã÷ ~° Œ∞Ìx |ÅÑiKå~°∞. HÍx ÉOQÆ∞Å∂~°∞<åQÆ~° «fl=∞‡=O\˜ Õ=^•ã‘ÖË Õ=^•ã‘ =º=ã÷ H˘#™êQÍÅx HÀ~°∞‰õΩ<åfl~°∞.ÉOQÆ∞à◊¥~°∞ <åQÆ~° «fl=∞‡ <Õ#∞ Õ=^•ã‘x Jx ãQÆ~°fiOQÍ „ÑHõ\OK«∞H˘x =∞s=∂\Ï¡_Õ"å~°∞.

«=∞ «=∞ Jã≤Î åfiefl |Ç≤Ï~°OQÆÑ~°∞K«∞HÀ=_»O P èŒ∞xHõ «ÃÑ· u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ÉÏ=Ù\Ï ZQÆ∞~°"ÕÜ«∞_»"Õ∞. ~¸ Ñx K«O„ Œ ‰õÄ_® KÕâß_»∞. z=iH `å#∞„ÉÏÇÏ‡}∞_çx J<Õ "åãÎ"åxfl |@ì|Ü«∞Å∞ KÕâß_»∞. „ÉÏÇÏ‡} ãOÑ¶∞OÖ’ãÉèí∞º_çQÍ ‰õÄ_® =∂~å_»∞. K«O„ Œ =∞~°}OKåHõ „ÉÏÇÏ‡} ãOÑ¶∞O Ñ„uHõÖ’ãO`åÑ „ÑHõ@#x „ÑK«∞i™êÎ=∞x „ÉÏÇÏ‡} ãOÑ¶∞O "å~°∞ J<åfl~°∞.

124

nx ^•fi~å „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ ZÖÏ rqOKåÖ’ Z@∞=O\˜ qÅ∞=Å`ÀrqOKåÖ’ K«O„ Œ kâßx~Ìâ◊O KÕâß_»xÑ≤ã∞ÎOk.

K«O„^Œ Ü≥∞Ñ¨C_»∂ J<Õ"å_»∞ ~¸ P^è•ºu‡Hõ É’^èŒÅ∞ KÕ¿ã "åiH˜,J Œ∞ƒù «OQÍ J ≥·fi «O É’kèOKÕ "åiH P èŒ∞xHõ «Ñ@¡ J=QÍÇÏ#, =ºu~Hõ «ÖËHõáÈ=_»O qëê ŒHõ~°O J<Õ"å_»∞. „Ñf H˘O_»g∞ Œ XHõ Õ"åÅÜ«∞O xi‡¿ãÎH˘O_»bfl QÆ∞@ìbfl <åâ◊#O KÕ¿ã "åºáê~° « åfixH QÆO_çÑ_»∞ÎO Œx J<Õ"å_»∞.

P èŒ∞xHõ «H©, P èŒ∞xHõ « fã∞‰õΩ=zÛ# èŒ#HÍOHõΔH© K«O„ Œ Z Œ∞s^•_»∞.^èŒ<å~°˚#Ñ¨@¡ =ºuˆ~Hõ`« „ÉÏÇ¨Ï‡} ^èŒ~°‡âß„™êÎÅÖ’ =Ù#fl^Õ. É∫^ŒúO =_ô¤"åºáê~åxfl ã=∞iú¿ãÎ, „ÉÏÇÏ‡} èŒ~°‡âß„™êÎÅ∞ =ºu~HOKå~Ú. D q+Ü«∂xfl„Ñ=ÚY K«i„ «HÍ~°∞_»∞ _ç.Z<£.~°≠Ï ‰õÄ_® QÆ∞iÎOKå_»∞.

W™ê¡O ‰õÄ_® =_ô¤ "åºáê~åxH q~°∞ Œú"Õ∞.

K«O„^Œ =∞~°}˜OKÕ<å\˜H˜ ™⁄O`« ~ÚO\˜x ‰õÄ_® ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀÖËHõáÈÜ«∂_»∞.

~¸ ãO Œ~°ƒùOQÍ HõOz Ñ~°=∂Kå~°∞ºÅ "åi „ÑÉ’ èŒO <å‰õΩ QÆ∞~°∞Î‰õΩ=™ÈÎOk. ^èŒ#HÍOHõΔ ÃÑ~°QÆ_»O=Å¡ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_ç Q“~°=O H©Δ}˜OzO^Œ<åfl~°∞Ñ¨~°=∂Kå~°∞ºÅ∞.

D ã~°à◊"≥∞ÿ# rq « q è•#"Õ∞ „ÉÏÇÏ‡}∞ÅÖ’x r=â◊HÎx ~ÚOHÍ xeÑ≤LOK«∞`ÀOk. PÜ«∞# „ÉÏÇÏ‡}∞_»∞, hu=∞O «∞_»∞ J<åfl, PÜ«∞# „ÉÏÇÏ‡}∞_≥·#ÑÊ\H© huQÍ èŒ~°‡OQÍ rqOKå_»x Ö’HõO „Ñã∞ÎuOz<å ~¸ ã~°à◊"≥∞ÿ#x~å_»O|~°"≥∞ÿ# r=# â‹·ÖË HÍ~°}O.

<åHÀ ãOQÆu QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™ÈÎOk. <Õ<˘Hõ™êi #~°ÇÏi`À J<åfl#∞. „Ñ=ÚY=∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ÔH. ÉÏÅQÀáêÖò J<ÕHõ=∞Ok q Õj « «fi"Õ «ÎÅQÆ∞iOz =∂\Ï¡_®~°∞ HÍx "≥·+‚=Ù_≥·#ÑÊ\H© ~å=∂#∞[ "Õ •O`åxfl QÆ∞iOzHõhãO „Ñ™êÎqOK«HõáÈ=_®xfl Ü≥∞ÖÏ J~°úOKÕã∞HÀ"åe Jx J_çQÍ#∞. ''PÜ«∞<Õ~å=∂#∞A_»∞—— J<åfl_»∞ #~°ÇÏi.

„Ñf q+Ü«∂xfl =∂\Ï¡_»=Åã≤# J=ã~°O ÖË Œ∞. "åK«ºO K≥Ü«∞º=Åã≤#J=ã~°O ÖË Œ∞. r=# â‹·ÖË ã≤ãÖ·# ÉèÏ+ºO.

125

WO «H© „ÉÏÇÏ‡}∞ÅO Œ~°∂ XHõ~°∞ HÍ Œ∞. „ÉÏÇÏ‡}Ï <å =∞<ÕHõ «fiO.Z"≥∞‡Öò áêsìÖ’¡ UHõ «fiO ZÖÏ ™ê èŒºO HÍ^À „ÉÏÇÏ‡}∞Ö’¡#∂ UHõ «fiO ™ê èŒºOHÍ Œ∞. HÍx „|ÇÏ‡} r=#â‹·e J# Œy#k "˘Hõ\ =ÙOk.

"Õ •O «HÀ „ÉÏÇÏ‡}ó ™êº ü

HõΔ„uÜ≥∂ q[~¸ Éèí"Õ ü

"≥·â’º èŒ#ã=∞$ Œúó ™êº ü

â◊¥„ Œó ã∞Y=∞ "åÑÙflÜ«∂ ü.

ã¨∞Y=¸, ^èŒ#=¸ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_çH˜ K≥O^Œ=Ù. q[Ü«∞=¸ J`«xH˜ãO|OkèOz#k HÍ Œ∞. "≥·~åQÆº"Õ∞ J «x Pã≤Î.

HõhãO ~Ú@∞=O\ qÅ∞=Å∞ „ÉÏÇÏ‡}∞_»∞ Hõey LO_®Åx âß„™êÎÅ∞âßã≤OKå~Ú. J «_»∞ ^•i «Ñ≤Ê LO_»=K«∞Û. HÍx „ÑÑOK«O J «x #∞OzJ@∞=O\ qÅ∞=Åx Ü«ÚQÍÅ∞QÍ Pt™ÈÎOk. J Õ J «x ™êOã¯$uHõ ÉèÏ~°O(HõÅÛ~°Öò |Ô~¤<£) ‰õÄ_®. ^•xfl J «_»∞ ÑÓiÎQÍ «$}©HõiOK«ÖË_»∞. =ÚO_ç «t~°ã∞û`À x~å_»O|~° "Õ+ è•~°}`À ‰õÄ_ç# „ÉÏÇÏ‡}∞x ~°∂ÑO PHõ~°¬}©Ü«∞OHÍ Œ∞. J «_»∞ JÖÏ rqOKåÅx èŒ~°‡O âßã≤™ÈÎOk.

èŒ~å‡xfl Ju„Hõq∞¿ãÎ, èŒ<å~°<Õ Ñ~°=∞ èÕºÜ«∞OQÍ =∂i Õ [iQ Õq∞\?„|Ç¨Ï‡}∞xH˜ q∞yÖËk Œ∞óY"Õ∞. ^•x=Å¡ =KÕÛ xO Œx ÉèíiOK«_»O Hõ#fl„ÉÏÇÏ‡}∞xH Kå"Õ â◊~°}ºO.

Wk „ÉÏÇÏ‡}∞xH x~ÌtOK«|_ç# qÅ∞= =∂„ «"Õ∞. nxx JO Œ~°∂J#∞ãiOKå~°x K≥ÑÊÖËO. HÍx Wk XHõ qÅ∞=QÍ „ÉÏÇÏ‡}∞xfl "≥O\Ï_çOk.JO Œ∞H èŒ#O ÑÙK«∞ÛH˘x q Œº K≥ÑÊ~å Œx, "≥·k‰õΩ_»∞ „Ñu„QÆÇÏO ^•<åxflã‘fiHõiOK«_»O K≥Ü«∞º~åx Ñx Jx "≥·kHõ „ÉÏÇÏ‡}∞Å qâßfiãO. J@∞=O\èŒ~å‡xfl Ju„Hõq∞¿ãÎ áêÑO ãO„Hõq∞ã∞ÎOk. W ŒO`å P èŒ∞xHõ ÑiÉèÏ+Ö’

Ñ¶Óº_»Öò =∞#ãÎ «fiO Jx‰õÄ_® Ñ≤Å==K«∞Û. èŒ#™êfi=∞ºO Ñ@¡ =ºu~Hõ «,=∂~°∞Êx =ºuˆ~H˜OK«_»O Jx ã¨∂„fHõiOK«=K«∞Û. ^èŒ#O Ñ¨O@Å∞ÑO_»=Ö<ÀÜü∞ J<Õ QÆ∞~°*Ï_» Œ$HõÊ ä•xH q~°∞ ŒúO Jx ‰õÄ_® J#=K«∞Û.

126

ãiQÍæ ~¸ =∂~°∞ÊÑ@¡ =ºu~Hõ Õ „ÉÏÇÏ‡}∞}‚ â◊HÎ=∞O «∞_çQÍ xeÑ≤Ok.èŒ#™êfi=∞ºOÖ’ H˘@∞ì‰õΩáÈ‰õΩO_® KÕã≤Ok. K«∞O_»∂~°∞ Hã∞x ÔQeÑ≤OzOk

‰õÄ_® ~¸ „ÉÏÇÏ‡}º"Õ∞. Jn 'K«O„ Œ— Œ~°≈#O.

hu Hõey LO_»_»O ^•xHõ Õ Ñ~°=∞ ÅHõΔºO HÍ Œ∞. x~°¿ÑHõΔ"≥∞ÿ# hux„ÑuáêkOK«_»O Jq"ÕHõO. J<åflÇÏ*Ï~ Jqhu =ºu~Hõ L Œº=∞O z «Îâ◊√kúÖËxk. ÅHΔÍºxfl ™êkèOK«_®xH˜ hu J=ã¨~°O. Jk Ö’Ñ≤OK«_»O=Å¡ã‘fiÜ«∞=~åæÅ#∞OKÕ Ñ‘_ç «∞ÅH #=∞‡Hõ„^ÀÇÏO [iyO Œx K«O„ Œ x~°∂Ñ≤OKå_»∞

P ~À*Ë K«O„ ŒH H©"≥∂ ä≥~°Ñ‘ [~°QÆÉ’`ÀOk. K«O„ Œ q∞ug∞i# #_»∞O<≥Ñ≤Ê`À ÉÏ èŒÑ_»∞Î<åfl_»∞. J~Ú#ÑÊ\H© ##∞fl kQÆ=e¡ t=~å=Ù ~åã≤# Hõ äŒÅ∞QÍ äŒÅ∞ ÑÙãÎHõO #∞Oz "≥Ú Œ\ KèåÑì~ü K«kq qxÑ≤OK«=∞<åfl_»∞. ÉèÏ~°fÜ«Úefl„ÔH·ãÎgHõiOK«_»O HÀãO „ÉÏÇÏ‡} ã<åºã≤ "Õ+O èŒiOz# „ÃÑ¶Oz q∞+#srq`« =$`åÎO`«O Jk. P ã¨<åºã≤ `«`«fiÉ’^èŒHõ ™êfiq∞ Jx ¿Ñ~°∞‰õÄ_®=∂~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. D =$`åÎO`åxfl <å@H©Hõi¿ãÎ J Œ∞ƒù «OQÍ =ÙO@∞O Œ<åfl_»∞K«O„^Œ. Ç≤ÏO^Œ∂"å^Œ∞Å∞ ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕ¿ã J=HÍâ◊O LO^Œx ‰õÄ_®"åºMÏºxOKå_»∞.

JO « <≥Ñ≤Ê`À#∂ ‰õÄ_® JO « „â◊ ŒúQÍ q#_»"Õ∞ HÍ Œ∞, P q+Ü«∂xflQÆ∞iOz K«~°Û‰õÄ_® KÕâß_»∞. ~Ú^ŒO`å ÉÏ^èŒ#∞Oz LÑ¨â◊=∞#OQÍÑxKÕã∞ÎO Œ<åfl_»∞.

=∂#ã≤Hõ â◊HÎ ‰õÄ_® "åºkèÃÑ· q[Ü«∂xH À_»Ê_»∞ÎO Œ<åfl#∞ <Õ#∞. JÖÏJO@∂ <å ãOpÖ’x ÑÙãÎHõO |Ü«∞\H fâß#∞. P ÑÙãÎHõO ¿Ñ~°∞ >ÿ"£∞,¿ãÊãπ JO_£ "≥∞_çã≤<£. XHõ POQ¡Ü«∞ "≥· Œ∞º_»∞ ~åã≤# „QÆO äŒO. "≥· ŒºâßGO„Ñ¨Ñ¨OKåxfl Ü«∞O„`«OQÍ ÉèÏqOz# #∂º@<£ HÍÅÑ¨Ù Éè∫uHõ âßGO ^ŒQÆæˆ~xezáÈ~ÚO Œx P áêâßÛ «º "≥· Œ∞º_»∞ "åºMÏºxOKå_»∞. Ñ^•~°ú=¸, â◊H©ÎXHõ>Ë J<Õ HÍÅOÖ’ =∞#O J_»∞QÆ∞ÃÑ\ÏìO. JÖÏQ x~°¿ÑHõΔ HÍÅO, x~°¿ÑHõΔã÷ÖÏÅ ™ê÷#OÖ’ Ñ~°ãÊ~å è•i «"≥∞ÿ# ¿ãÊãπ >ÿ"£∞Ö’H =∞#O ÑÙ~ÀQÆq∞OKåO.HÍx "≥· ŒºâßGO â◊s~°O, P «‡ ÑÓiÎQÍ aè#fl"≥∞ÿ# „áêp# „ÔH·ãÎ= qâßfiãOÖ’<ÕÑ¶¨∞hÉèíqOzáÈ~ÚOk. K≥·`«#º=¸ Ñ¨^•~°ú=¸ Ñ¨~°ã¨Ê~°O Ñ¨Ó~°HÍÅ∞. D

127

ã¨`åºxfl „QÆÇ≤Ï¿ãÎ "≥ ·^ŒºâßGOÖ’ =∂#ã≤Hõ JOâßÅH˜ QÆÅ „áê^è•#ºOÉ’ èŒÑ_»∞ «∞O ŒO\Ï_»∞ P "≥· Œ∞º_»∞. W ŒO`å K«O„ ŒH q=iOKå#∞. DÖ’QÍ_®Hõì~ü ~°qÉÏ|∞QÍ~°∞ "Õ∞=Ú#fl QÆkÖ’ J_»∞QÆ∞ ÃÑ\Ïì~°∞.

Ü«∞Å¡O~åA Nx"åã~å=ÙQÍi J ≥·fi « LÑ<åº™êÅH "≥o¡#ÑC_»∞, JHõ _»~°qÉÏ|∞ QÍ~°∞ K«O„ Œ ^•fi~å ÑiK«Ü«∞=∞Ü«∂º~°∞.

~°q ÉÏ|∞QÍ~°∞ K«O„ Œx ÑÅHõiOz ##∞fl «#`À ~°=∞‡<åfl~°∞. <å`À=∂\Ï¡_»=Åã≤ LO Œ<åfl~°∞.

K«O„^ŒâıY~ü ZO^Œ~À ˆH#û~ü "åºkè„QÆã¨∞ÎÅHõO>Ë ^è≥ ·~°ºOQÍ "åºkèxZ Œ∞s Œ∞ «∞<åfl~°∞ J<åfl~°∞ ~°qÉÏ|∞QÍ~°∞ "≥∞K«∞ÛHÀÅ∞QÍ.

JÑC_»∞ <Õ#∞ ¿ãÊãπ >ÿ"£∞ JO_£ "≥∞_çã≤<£ J<Õ „QÆO ä•xfl ~°qÉÏ|∞QÍiHWKåÛ#∞. JO Œ∞Ö’x ™ê~åxfl q=iOKå#∞.

«~åfi « =∂ K«~°Û ÕÇÏO, P «‡Å K«∞@∂ì uiyOk. ÕÇÏ ÉÏ èŒefl x[OQÍ=∞x+≤ Ju„Hõq∞OK«QÆÅ_®? "≥∂HõΔO á⁄Ok# J= èŒ∂ «Ö·<å "˘à◊√¡HÍe Õ, H#û~ü™ÈH˜`Õ p=∞‰õÄ_® ‰õΩ@ì#@∞¡ xi¡Ñ¨ÎOQÍ LO_»QÆÅ~å? J^≥·fi`«O ^•fi~åJkèQÆq∞OK«QÆÅ~å? ÕÇxfl Ü≥∞Hõ _À •iÖ’ «ye# QÆ∞ÅHõ~å~Úx «<Õflã≤#@∞¡,ã≤OÑÙÖòQÍ fã∞HÀQÆÅ~å? ~ÚÖÏ „Ñâ◊flÅ g∞ Œ „Ñâ◊flÅ∞ QÆ∞Ñ≤ÊOKå#∞ <Õ#∞.

XHõ H#û~ü ÃãÊ+eã∞ìH ãO|O èŒOÖËx „Ñâ◊flÅ∞ ~Úq. HÍx ~°qÉÏ|∞QÍ~°∞_®Hõì~HÍ Œ∞, "Õ •O`åxfl J èŒºÜ«∞#O KÕã≤# „â◊ •úje ‰õÄ_®.

ˆH#û~ü „=}Ïxfl ‰õÄ_® ~°=∞} =∞Ç¨Ïi¬ xi¡Ñ¨ÎOQÍ ÉèíiOKå_»O\Ï~°∞J<åfl~°∞ ~°qÉÏ|∞.

=∂#ã≤Hõ â◊HÎ À "åºkèx ÉèíiOK« Œy#kQÍ =∂~°∞ÛHÀ=KÕÛ"≥∂ J<åfl#∞<Õ#∞.

HÍ=K«∞Û HÍx "åºkè "åº^èÕ. ˆH#û~ü ˆH#ûˆ~. Jk Ñ≤iH˜"åà◊§hè≥·~°º=O «∞bfl, ~°∞+μbfl, „Hq∞#Öòûx "˘HÖÏ Hõ|oã∞ÎOk J<åfl~°∞ _®Hõì~ü.

JO Œ~°∂ Ñ~ål «∞ÖË. ZO Œ∞HõO>Ë z=iH JO Œ~°∂ =∞~°}™êÎ~°∞ J<åfl_»∞=∞à◊Ü«∂m ~°K«~Ú « "≥·HõO =∞ÇÏ=∞‡ £ |+‘~ü.

128

HÍx K«O„ Œ Ñ~å[Ü«∞O K≥O Œ ŒÅK«∞HÀÖË Œ∞. Ñ~å[Ü«∞O J<Õ =∂@J «xH #K«Û Œ∞. «# ≥·# `åi¯Hõ â◊HÎ À <åºÜ«∞ =º=ã÷h, É∫kúHõ ~°OQÍhflâßã≤OK« ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl nè~°∞_»∞ J «_»∞. |∞kúâße J «_»∞.

<åÖÏQÆ J «_»∞ Ñ~å*Ü«∂xfl JOwHõiOK«_»∞. <åk ÑÙ~ÀÇ≤Ï « =∞#ãÎ «fiO.Z=Ô~·<å Q˘O`≥uÎ JiKå~å Q˘_»"≥O^Œ∞Hõx "≥#H˜¯ `«QÆ∞æ`å#∞. `«HõΔ}O™ê÷Ñ≤OK«=Åã≤# ã «ºO =ÙO Œ#fl@∞¡ Z=i`À#∂ «ÅÑ_»#∞. <å Jaè„áêÜ«∞OK≥áêÎ#∞. T~°∞H˘O\Ï#∞. T~°∞HÀ_»=∞O « L «Î=∞O ÖË Œ∞. É’_çQÆ∞O_»O «ã∞YO ÖË Œ∞ Jx ÉèÏq™êÎ#∞.

K«O„^Œ =∞#ã¨Î`«fiO JO^Œ∞‰õΩ aè#flO. YO_çOK«=Åã≤# q+¨Ü«∂xflYO_çOKåe Jx ÉèÏqOKÕ"å_»∞. 'J «_˘Hõ g~°â‹·=Ù_»∞— J<åfl_»∞ #~°Ç¨Ïi.xi¡ÑÎ «x K«O„ Œ ÉèíiOK«ÖË_»∞. É∫kúHõ ~°OQÆOÖ’ ‰õÄ_® =∞ø#O =Ç≤ÏOK«_»OJ «_»∞ JãÇ≤ÏºOK«∞H˘<Õ"å_»∞. h Jaè„áêÜ«∞O U^À #∞=Ùfi K≥áêÊe J<Õ"å_»∞.=∞ø#O`À «Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ uiQ èŒ#∞ºefl peÛ K≥O_®_Õ"å_»∞. "åà◊√¡ Ñ≤iH "åà◊√§J<Õ"å_»∞.

™êkèOK«=Åã≤#n ™ê÷Ñ≤OK«=Åã≤#n x~°∂Ñ≤OK«=Åã≤#n LO^Œ#flK«O„ Œ "≥·Yi J «xfl Ñ¨ÓiÎ J ≥·fi «OÖ’ b#O HÍ‰õΩO_® xeÑ≤Ok. ~ÚkDâ◊fi~° ãOHõÅÊO HÍ=K«∞Û. Dâ◊fi~°∞_»∞ K«O„ Œ ^•fi~å èŒ~°‡™ê÷Ñ# K≥Ü«∞º_»OHÀãO J «<˘flHõ „uâ◊¥ÅOQÍ =∂~°∞ÛH˘<åfl_»xÑ≤ã∞ÎOk.

J «_˘Hõ „uâ◊¥ÅO. ZÑC_»∂ JO Õ. f„= "åºkè„QÆã∞Î_≥·#ÑC_»∞ ‰õÄ_®J «_ç |∞nú "å‰õΩ¯ H©Δ}OK«ÖË Œ∞.

f„=OQÍ "åºkè À ÉÏ èŒÑ_»∞Î#fl HÍÅOÖ’<Õ =∞$ «∞ºO[Ü«∞~å=Ó, "˘Hõ[_ô, K«O„ Œ, <Õ#∂ J «x PÑ¶‘ã∞Ö’<Õ HõÅ∞ã∞H˘<åflO. K«O„ Œ f„="≥∞ÿ# <≥Ñ≤Ê`À|Å¡g∞ Œ Ñ_»∞H˘<åfl_»∞. ™ê è•~°} tHõΔÖÏ¡ LitHõΔÅ∞ "Õã∂ÎáÈÜÕ∞ XHõ [_çxJÑÇãºO KÕã∂Î =∂\Ï¡_®_»∞. J Õ ãO Œ~°ƒùOÖ’ "≥Úáê™ê Hõ èŒx XHõ •xflL ŒÇÏiOKå_»∞. XHõ [_ô qiqQÍ LitHõΔÅ∞ "Õ¿ãã∞ÎO\Ï_»∞. WO «H© ÇÏ «ºÅ∞KÕ¿ã „Hq∞#Öò P [_çQÍ~.

129

„Ñf ^•xfl P èŒ∞xHõ <åºÜ«∞ Œ$+≤ì À K«∂¿ã Œ$+≤ìx ãO‰õΩz « Œ$+≤ìQÍ,=Åã"å Œ •ãºOQÍ K«O„ Œ Jaè=i‚OKå_»∞. ~¸ ãO Œ~°ƒùOQÍ QÀÑ≤x Hõ~°∞}ÏHõ~üHõ èŒx Œ$ëêìO «OQÍ K«∂áê_»∞.

<åºÜ«∞ âß„™êÎhfl, ™êÇ≤Ï`åºhfl Ô~O_çO\x HõeÑ≤ qâı¡+≤OKÕ"å_»∞ K«O„ Œ.WHõ _» J «_˘Hõ PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# <åºÜ«∞"åkQÍ Hõ#|_Õ"å_»∞.

WO`«H © D P^è Œ∞xHõ <åºÜ«∞"åk x[OQÍ P^è Œ∞x‰õΩ_Õ<å?PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# P èŒ∞xHõ Œ∞ã∞ÎÖ’¡ HÍ~°∞Ö’ qÇÏiã∂Î, áêâßÛ «º « «fi"Õ «ÎÅ=∂@efl qiqQÍ qã≤~ D "Õ∞ è•q P èŒ∞x‰õΩ_Õ<å? <å „Ñâ◊flÖ’x "≥·~°∞ è•ºxfl<Õ#∞ QÆ∞iÎã∞Î<åfl#∞. HÍx <å „Ñâ◊fl J~°ú ~°Ç≤Ï «O HÍ Œ∞. <å „Ñâ◊flÖ’x JO «~å~åúxflXHõ ™ê"≥∞ « •fi~å ãÊ+ìO KÕ™êÎ#∞. ≥Å¡x=hfl áêÅ∞HÍ=Ù #Å¡x=hfl hà◊√¡HÍ=Ù.K«O„ Œ P èŒ∞x‰õΩ_»∞ HÍ Œ∞. J «_»∞ ã<å «#∞_»∞.

K«O„ Œ =∞~°}Ï#O «~°O •KÕÑe¡ ÑÙ~°g èŒ∞Ö’¡ <Õ#∂, =∞$ «∞ºO[Ü«∞~å=Ù#_çz "≥à◊√Î<åflO. XHõ =∞~°}Ï#O «~° "≥·kHõ Hõ~°‡ JHõ _» [~°QÆ=Åã≤ LOk.Jk K«O„ Œ ãfi„QÍ=∞O. =∞$ «∞ºO[Ü«∞~å=Ù ÇÏ~îå «∞ÎQÍ Py ''JO « Ü≥∞ «∞Î‰õΩÜ≥∞ky# <åºÜ«∞"åk, "Õ∞ è•q K«O„ ŒâıY~ü D W~°∞‰õΩ ãO Œ∞Ö’¡<Õ ÉÏÅºOÖ’P@ÖÏ_®_»x #=∞‡_»O Hõ+ìO—— J<åfl_»∞.

x*ÏxH K«O„ Œ ÑÖÏfl\"å_»∞. P g~°â‹·=O, P P"Õâ◊O JO`å ÑÖÏfl\áœ~°∞+"Õ∞. P ÉèíHÎ ÉèÏ=O ‰õÄ_® ÑÖÏfl\ Õ. J «x ÇÏ$ ŒÜ«∞O „áêp#O.

HÍ@<£ ˘~° QÀ^•=s [ÖÏefl JÑq„ «O KÕâß_»∞. HÀ#ã‘=∞x J„áêK«ºOKÕâß_»∞. P qzÛùuÎÖ’OKÕ P ÑQÆ∞à◊¡Ö’OKÕ h ~°K«#Å∞ =ã∞Î<åfl~Ú. #∞=ÙfiP èŒ∞xHõ å âßÑ„QÆã∞Î_çq J<åfl_»∞ #~°ÇÏi <å`À XHõ™êi.

HÀ#ã‘=∞ KåÖÏ JO Œ"≥∞ÿ# „áêO «O Jx <Õ##flÑC_»∞ K«O„ Œ "≥O@<ÕYO_çOKå_»∞. Jk Hõ$„u=∞"≥∞ÿ# ™œO Œ~°ºO J<åfl_»∞. HÀ#ã‘=∞Ö’ "≥·q èŒºO`«‰õΩ¯=. Ñ¨ÖÏfl_»∞Ö’ `≥ÅOQÍ}ÏÖ’ L#fl „Ñ¨Hõ$u "≥·q^èŒºO HÀ#ã‘=∞Ö’=∞K«∞ÛÔH·<å Hõ#|_» Œ∞ J<åfl_»∞. ÉÏ~°∞Å∞ fi# H˘|ƒiK≥@∞¡, ~Úà◊√§ «ÑÊHÀ#ã‘=∞Ö’ =∞~=ÚOk J<åfl_»∞.

130

P èŒ∞xHõ h\áê~°∞ ŒÅ ™œHõ~åºÅ #∞Oz =zÛ# q#∂ «fl ~°∂ÑÙ~YÖË`«Ñ¨Ê HÀ#ã‘=∞Ö’ „áêp# ™œO^Œ~°ºO =∞@∞=∂Ü«∞"≥∞ÿO^ŒxÑ≤ã¨∞ÎOk.„Ñ`åÑ~°∞„ Œ∞x Ñ «#O «~åfi « ≥ÅOQÍ}Ï „ÉÏÇÏ‡} ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ =Åã=zÛHÀ#ã‘=∞Ö’ ã≤÷~°Ñ_®¤~Ú. D q+Ü«∞O LÑCÅ∂i QÆ}Ñuâß„ã≤ÎQÍi "Õ Œ™ê~°~° åfl=oÖ’ L@OHOz# XHõ âßã#O •fi~å ≥Å∞™ÈÎOk. „^•q_» „ÉÏÇÏ‡}∞Å∞`«q∞à◊<å_»∞ #∞Oz =Åã¨ =KåÛ~°x JO\Ï~°∞. WÖÏ Ü≥∞Hõ¯_≥Hõ¯_ç„ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅH˜ xÅÜ«∞"≥∞ÿ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# "Õ^ŒÑ¨~î°<åxH˜ xÅÜ«∞"≥∞ÿ# HÀ#ã‘=∞,„ÔH·ãÎ==¸ h\áê~°∞ ŒÅ ™œHõ~åºÅ=Å¡ P èŒ∞xHõ «Ö’H J_»∞QÆ∞ÃÑ\ìOk. H˘O Œ~°∞„ÉÏÇÏ‡}∞Å∞ HÍ@<£ ^˘~°H «~°Ê}ÏÅ∞ =kÖË"å~°x ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. HÍxP èŒ∞xHõ « ã<å «# ãO„Ñ^•Ü«∂efl ÑÓiÎQÍ q∞OÔQÜ«∞ºÖË Œ∞. HÍx ãOHΔÀÉèÏxHHÍ~°}"≥∞ÿOk. ÑÓiÎQÍ h\ áê~°∞ ŒÅ g∞ Œ P è•~°Ñ_ç# "åº=™êÜ«∞Hõ q è•<åxflqâ◊fi<å^èŒ ã¨`«º<å~åÜ«∞} "Õ~ÚÑ¨_»QÆÅÖ’ q=∞i≈OKå_»∞. =Åã¨"å^ŒP èŒ∞xHõ «H =¸ÅO J ÕHõ •? ãiQÍ D =Åã"å Œ J èŒ∞xHõ «<Õ K«O„ ŒpeÛ K≥O_®_®_»∞. J «_»∞ P èŒ∞xHõ ™œHõ~åºÅH˜ Œ∂~°OQÍ xezáÈ~Ú#ÑÅ<å\Ö’ ÑÙ\ì ÃÑiQÍ_»∞. Jk J «xÖ’ ãfiK«Ûù"≥∞ÿ# ã<å «# Œ$HõÊ è•xHHÍ~°}"≥∞ÿOk JxÑ≤ã∞ÎOk.

K«O„ Œ áêâßÛ «º ™êÇ≤Ï`åºxfl, ã≤ •úO « „QÆO ä•efl JáÈâ◊# Ñ\ì =ÙO_»=K«∞Û. HÍx J «xÖ’ P èŒ∞xHõ =ºHÎ"å ŒO |ÅOQÍ „Ñ"ÕtOK«ÖË Œ∞. JO Œ∞HÑ^•ºxfl „¿Ñq∞OKå_»∞. Ñ Œº <å@HÍefl W+ìÑ_®¤_»∞. ÇÏiâ◊ÛO„ Œ <å@HõOJO>Ë „áê}O. J Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ =K«# Hõq «fiO JO>Ë f„="≥∞ÿ# JãÇÏ#O.

=K«# Hõq «fiO ã<å «# „QÍg∞} =º=ã÷ g∞ Œ ^•_ç J<Õ"å_»∞. JkHõ=¸ºx\©H q~°∞ ŒúO Jx peÛ K≥O_®_Õ"å_»∞. #∞"≥fiO Œ∞‰õΩ =K«# Hõq «fiÑ¨OH˜ÅOÖ’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜ«∂=Ù Jx xÅnâß_»∞ ##∞fl. "ÕQÆ∞O@ "≥∂Ç¨Ï#„Ñ™ê £x =ºHÎ"åk J<åfl_»∞. D Ñ ŒO K«O„ Œ Œ$+≤ìÖ’ u@∞ì.

HÍx "ÕQÆ∞O@ "≥∂ÇÏ# „Ñ™ê £ ‰õÄ_® "≥∞K«∞Û‰õΩ#fl =K«# Hõq «fiO ~åã≤#"å_çx <Õ#∞. J\Ï¡QÆx ÃÑ ŒÌ ÉÏ è• LO_» Œ∞ ÖÏO\ "åHÍºÅ∞ <åÖ’ WÑÊ\H©«KåÛ_®Î~Ú. Wk '"≥∂— Hõq «Ö’xk. P èŒ∞xHõ rq «x™êû~° «Ö’Oz, UHÍO «ÑÙ

É’~ü_»"£∞ #∞Oz "≥Å∞=_ç# "åHõºO.

131

UHÍO «OÖ’H ‰õÄ~°∞‰õΩ áÈ=_®xfl K«O„ Œ W+ìÑ_»ÖË Œ∞. H˘\Ï¡_»∂Î<≥·<å[#OÖ’<Õ =ÙO_»_®xH˜ ~Ú+¨ìÑ¨_®¤_»∞. Wk Ñ¨ÓiÎQÍ „QÍg∞} =∞#ã¨Î`«fiO.JO Œ∞H ~°∂ÑOÖ’<Õ P èŒ∞xHõ «Ö’H „Ñ"ÕtOKå_»∞ HÍx ™ê~°OÖ’ HÍ Œ∞.

XHõ HÍá¶ê¯ Hõ èŒx J#∞ãiã∂Î Hõ èŒ ~åâß_»∞. Jk <åºÜ«∞O HÀãO,f~°∞Ê HÀã¨O rq`«HÍÅO Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∂Î, <åºÜ«∞™ê÷#Ñ¨Ù QÆ∞=∞‡O =ÚO^ÕHõ_» Õi# JÉèÏQÆ∞ºx Hõ èŒ. •xx P èŒ∞xHõ <åºÜ«∞ =º=ã÷Ü≥ÚHõ JãO| Œú «h,„H“~åºhfl, x~åÌHΔ}º «x =ºHõÎO K≥Ü«∞º_®xH K«O„ Œ ~åâß_»∞ HÍx áêâßÛ «∞ºÅ"≥·Ü«∞HÎHõ «Ö’ K«O„ Œ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈÖË Œ∞.

D J~°úOÖ’ áêâßÛ «º q^•º=O «∞_≥·# K«O„ Œ áêâßÛ «ºOÖ’ „áêKåºxflJ<Õfi+≤OKå_»xÑ≤ã¨∞ÎOk. QÍOnèx QÆ∞iOz WÖÏO\˜ "åºMÏº#"Õ∞ Ü≥∞=~ÀKÕâß~°∞. P èŒ∞xHõ « f„=OQÍ =ÚOK≥uÎ#ÑÊ\H© P =∞He JO@x ã<å «#∞_»∞K«O„ Œ JxÑ≤ã∞ÎOk.

l ÕO„ Œ "åºMÏº#O ~åã≤# =º=Ç~° zO`å=∞} „QÆO äŒO QÆ∞iOz K«~°Û[iyOk. ≥· Œ HΔ„ «OÖ’ <Õ#∂, ã∞„|ÇÏ‡}ºOQÍ~°∞, l ÕO„ Œ, K«O„ Œ Hõeã≤"åK«ã¨Êu q∞„â◊√x =º=Ç¨~° zO`å=∞}˜ „QÆO^äŒOÜ≥ÚHõ¯ ã¨∞n~°…"≥∞ÿ#=ÚO Œ∞=∂@x P=¸ÖÏ„QÆO K«k"åO. P =ÚO Œ∞=∂@ l ÕO„ Œ ~°zOz#k.

JO Œ∞Ö’ ~å[ºO Pq~åƒù"åxfl QÆ∞iOz, HÍ~°}ÏÅ QÆ∞iOz |∞ Œ∞ú_»∞KÕã≤# ã≤ •úO`åxfl QÆ∞iOz ‰õÄÅOHõ+OQÍ K«iÛOKå_»∞ K«O„ Œ. J Õ ã=∞Ü«∞OÖ’P^èŒ∞xHõ áêâßÛ`«º ã≤^•úO`åÅ`À QÆÅ ™ê=∂ºxfl „Ñ¨™êÎqOKå_»∞. z=iH˜ÜÕ∞=∞<åfl_»O>Ë – ~å[ºO, <åºÜ«∞ =º=ã÷ÖÏO\ q+Ü«∂Å QÆ∞iOz ÉèÏ~° «^Õâ◊OÖ’ Ü≥∞<Àfl Q˘Ñ¨Ê ã≤^•úO`åÅ∞ Ñ¨Ù\Ïì~Ú. ÉèÏ~°fÜ«∞ =ºH©ÎHõ~°}áêâßÛ`«ºOHõO>ˇ aè#fl"≥∞ÿ#k, QÍ_è»"≥∞ÿ#k, ^•xÃÑ· áêâßÛ`«ºO =∞|∞ƒÖÏHõ=Ú‡‰õΩáÈ~ÚOk J<åfl_»∞ K«O„ Œ.

JO Œ∞H =∞#O |∞∞Qfi ŒOÖ’x ã∂~°∞ºh L+ã∞ûh P"åÇÏ# KÕã∞Î<åflO.P =∞|∞ƒefl K≥ Œ~°Q˘@ì_®xH ãOHõeÊOKåO J<åfl#∞ <Õ#∞.

|∞∞Qfi ŒO P è•~°OQÍ ã<å «<åxfl ÑÙ#~åq+¯iOK«_®xH „ÑÜ«∞uflã∂Î„QÆO äŒ~°K«# K≥Ü«∂ºÅx <Õ#∂, K«O„ Œ, l ÕO„ Œ L=∞‡_çQÍ „Ñ=∂}O KÕâßO.

132

HÍx, P „Ñ¨=∂}Ïxfl <≥~°"Õ~°Û‰õΩO_®<Õ K«O„^Œ Jã¨Îq∞OKå_»∞. K«O„^Œ∞_»∞ã∂~°ºH~°}ÏÅ=Å¡<Õ „ÑHÍtã∞Î<åfl_»#fl ã «ºO |∞∞Qfi ŒO |∞∞+μÅH ≥Å∞ã∞#∞Jx K«O„ Œ |∞∞Qfi Œ „Ñ=∂}O K«∂áê_»∞ XHõ™êi. J=∂"åãº Hõ=Ú‡‰õΩO ÕHÍx K«O„ Œ JãÎq∞OK«ÖË Œ∞. ÑÙ#ó ÑÙ#~åÜ«∞=∂<å. L+ã∞û uiy uiyPq~°ƒùq™ÈÎOk, [x‡™ÈÎOk Jx |∞∞Qfi Œ"Õ∞ Ñ¶∞’+≤™ÈÎOk. L+ã∞ûH© K«O„ Œ∞_çH©"≥Å∞Î~°∞H© =∞~°∞QÆ∞ HÍ=_»"Õ∞ HÍx JO «O ÖË Œ∞. ÉÏ_ô D*ò W"≥∂‡~°ìÖò (Ü« r).„Ñfn ~°∂áêO «~°O K≥O Œ∞ «∞O Õ HÍx JÉèÏ=O K≥O Œ Œ∞. Jn ã<å «#O.

K«O„^Œ∞x HÍOu ã¨∂~°∞ºx^≥·`Õ =∂ "åHÍºÅÃÑ· „Ñ¨ãïOKÕ HÍOuK«O„ Œ∞xk. P "≥Å∞QÆ∞Ö’<Õ D "åHÍºÅ∞ ~°zã∞Î<åfl#∞.

=ºHÎ"å^•hfl «#Ö’H `å#∞ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=_®hfl =ºu~HOz# K«O„ Œ##∞fl ‰õÄ_® â◊¥#ºã≤÷uÖ’ LO_»xKÕÛ"å_»∞ HÍ Œ∞. XHõ\ Ô~O_»∞ ~ÀAÅHá¶È#∞ "≥∂Qk. XH˘Hõ ™êi ~ÀAÖ’ J<ÕHõ™ê~°∞¡. U ≥·<å XHõ „QÆO äŒO K« Œ∞=Ù «∞O>ËXHõ "åHõºO "≥O\Ï_çO^•, XHõ Ñ¨^ŒO ã¨Ê$tOzO^• Jk ~Ú`«~°∞Å`ÀÑOK«∞HÀ=Åã≤O Õ. Un â◊¥#ºOÖ’ JO «~åú#O HÍ=_®xH gÅ∞ÖË Œ∞. WÖÏ„Ñü^•xH© ~°∂ÑÖ ~Ú=fi_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞ ~°∂Ñ¨ÖÏÅã¨∞_»∂,ãQÆ∞}Àáêã‰õΩ_»∂ K«O„ Œ.

W^˘Hõ =∞Ç"åHõºO QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀ h¿+ K≥Ñ≤Ê# =∂@ Wk JO@∂ WÖÏK≥áêÊ_»∞: ''"≥∞ÿ ä•Årx Ü«∂O„`˘áêÅrQÍ "åºMÏºxOK«_»O, "≥∞ÿ ä•År ™ê÷<åxfl^Œ∞~å„Hõ=∞} K≥Ü«∞º_»"Õ∞#<åfl_»∞ h¿+.—— D =∂@x <Õ#∞ |ã¨∞ûÖ’„ÑÜ«∂}ã∞ÎO_»QÍ ÇÏ~îå «∞ÎQÍ á¶È#∞KÕã≤ K≥áêÊ_»∞ K«O„ Œ. ÑÙ~å}O, K«i„ «,™È+Öò Ãã·#∞ûÅ∞, g\ =∞ èŒº ãOÉO èŒO QÆ∞iOz K«~°Û KåÖÏ<Õ [iyOk.

JãÅ∞ Ñi}Ï=∞"å^•xfl JOwHõiOK«=KåÛ J<Õ =∞øeHõ"≥∞ÿ# „Ñâ◊fl =∂Ö’K≥Å~yOk. ã<å «#OÖ’ Ñi}Ï=∞"å ŒO LO^•? LOk, ÉèÏ~°fÜ«∞"≥∞ÿ#Ñi}Ï=∞"å ŒO LOk J<åfl#∞ <Õ#∞.

ÉèÏ~°fÜ«∞ "åV‡Ü«∞OÖ’#∂ Ñi}Ï=∞"å ŒO LOk. Jk ã∂HõΔ‡O #∞Ozã∂÷ÖÏxH [iQ =ºH©ÎHõ~°}. uiy ã∂HõΔ‡OÖ’H u~ÀQÆq∞Oz Å~ÚOK«_»O.~Ú^˘Hõ K«„Hõ„Éèí=∞}O.

133

™ê=∂lHõ Ñi}Ï=∂xfl QÆ∞iOz# „ÑãHÎ ÑÙ~å}ÏÖ’¡ LOk. Ñ$ äŒ∞K«„Hõ=iÎ #QÆ~°, „QÍ=∞ qÉèÏQÆO KÕâß_»∞. JO « „H «O J_»=ÙÅ∂ H˘O_»ÖË «ÑÊ„QÍ=∂Å∂ #QÆ~åÅ∂ J<Õ "å_»∞ˆH ÖË^Œ∞. "åÜ«Ú Ñ¨Ù~å}O ã¨Ê+¨ ìOKÕã∞Î#fl Õq∞@O>Ë – =∞#∞+μºÅ∞ JO Œ~°∂ "≥Ú Œ@ P@q‰õΩÖË. «~°∞"å «„H õ"Õ∞Ñ‘ =G^è•~°}h QÆ$Ç¨Ïx~å‡}Ïhfl JÅ=~°K«∞H˘x, „QÍ=∂Å#∞U~°Ê~°K«∞H˘<åfl~°∞. <åQÆi‰õΩÖÜ«∂º~°∞.

"åº=Ç¨iHõ ã¨`åÎQÍ Ñ¨i}Ï=∞"å^•xfl JOwHõi™êÎ~°∞ J^≥·fi`«∞Å∞.áê~°=∂iúHõOQÍ =∂„ «O ã$¿+ì q∞ äŒº. D q+Ü«∂<Õfl <Õ#∞ K«O„ ŒH q=iOKå#∞.

h¿+ ÉèÏqOz#>Ë¡ HõOz Ñ~°=∂Kå~°∞ºÅ"å~°∞ ‰õÄ_® "Õ Œ ÑÙ~å}ÏÅH™ê=∂lHõ =∂#= âßG "åºMÏº<åÅ∞ K≥Ü«∞º_®xfl x~°ã≤OKå~°∞. J ŒO`å=Åã"å Œ K«i„ «HÍ~°∞Å "åºMÏº#OQÍ H˘\ì"Õâß~°∞. <å L ÕÌâ◊ºOÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞Ñ¨^ŒúuÖ’ K«i„`«x xi‡OK«_»O ™ê^èŒº"Õ∞. Jk Ñ¨Ù~å}ÏxH˜ H˘#™êyOÑ¨ÙQÍLO@∞Ok. Jk K«i «"Õ∞ HÍx K«i„ « HÍ Œ∞.

PÉˇ˚H˜ì"£QÍ QÆ`åxfl „Hõ=∞Ñ¨^ŒúuÖ’ ¿Ñ~°Û_»O J<Õk J™ê^èŒºO. =∞#„áêÑOzHõ Œ$+≤ìg∞ Œ P è•~°Ñ_ç K«i„ « LO@∞Ok. JO Œ∞=Å¡ K«i„ « ‰õÄ_®XHõ ÑÙ~å}"Õ∞. =∞# ≥·# ÑÙ~å}Ïxfl =∞#O ~°zOK«∞HÀ"åe. Ü≥∞ÑÊ\HõÑC_»∞ã$lOK«∞HÀ"åe. WkQÀ WÖÏ ™êQq =∂ PÖ’K«#Å∞. JO Œ∞H QÆ∞~°*Ï_»"≥„iÑÙ~å} QÍ èŒÅ∞ J#_®xfl "Õ∞=Ú x~°ÌfiO ŒfiOQÍ x~°ã≤OKåO. QÆ∞~°*Ï_»k=Åã"å Œ Œ$+≤ì.

WO «H© WÑC_»∞ K«O„ Œ ‰õÄ_® XHõ ÑÙ~å} ÑÙ~°∞+μ_Õ. J «xH Z@∞=O\PHõ$ux W"åfiÅx Ü≥∞=iH˜ "å~°∞ PÖ’zã¨∞Î<åfl~°∞. q„QÆÇ¨xfl K≥HÍ¯ÅxPÖ’zã∞Î<åfl~°∞.

K«O„ Œ Hõàı|~°O =ÚO Œ∞ xÅ|_ç =∞$ «∞ºO[Ü«∞~å=ÙQÍ~°∞ J<åfl~°∞:|∞ Œú ÉèíQÆ"å#∞x =∞~°}Ï#O «~°O J «x t+μºÅ∞ |∞ Œ∞úx â◊s~° J=âıëêeflÑOK«∞H˘<åfl~°∞. XHõ~°∞ "≥O„@∞Hõefl, =∞~˘Hõ~°∞ A@∞ìx, =∞~˘Hõ~°∞ =∞~˘Hõ\.... K«O„^Œ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® ~Ú^Õ [~°∞QÆ∞`ÀOk. K«O„^Œx ã¨=∞„QÆOQÍZ Œ∞~À¯=_®xH JO Œ~°∂ x~åHõiã∞Î<åfl~°x, J «xÖ’x ÜÕ∞^À XHõ áê~å≈fixfl

134

=∂„ «"Õ∞ K«∂_»_®xH W+ìÑ_»∞ «∞<åfl~°x PÜ«∞# Jaè„áêÜ«∞O. P XHõ áê~åfi≈<Õflã=∞„QÆ"≥∞ÿ#kQÍ z„uOKåÅx K«∂ã∞Î<åfl~°x ‰õÄ_® JO «~å~°úO.

J Õ „ÑQÆu jÅO, P èŒ∞xHõ"≥∞ÿ# K«O„ Œ QÆ «O.

P P èŒ∞xHõ « À K«O„ Œ ~°∂áêxfl "≥Ú «ÎOQÍ HõÃÑÊÜ«∂ºÅx K«∂ã∞Î<åfl~°∞.

K«O„ Œ =∞~°}Ï#O «~°O «HõΔ}O [iyO Œ Õ. J «x QÆ∞iOz ~åã≤#ÉË#~°¡Ö’ x<å^•ÅÖ’ KåÖÏ ãO= «û~åÅ „H «O K«O„ ŒÜÕ∞ Hõà◊¡‰õΩ Hõ\Ïì_»∞.J «_»∞ <Õ\ K«O„ Œ HÍ Œ∞.

15 ãO= «û~åÅ „H «O K«O„ Œ =∞~°}¿ãÎ ÜÕ∞ x<å^•Å∞ ~Ú"åfiÖ’, Px<å^•Å∞ WÑC_»∞ Wã∞Î<åfl~°∞.

ã=∂[O ã≤÷~°O. Jk å#∞ U~°Ê~°∞K«∞‰õΩ#fl W"Õ∞l<Õ |$ÇÏ ü ~°∂ÑOÖ’„Ñ Œi≈ã∞ÎOk. ÖÑ¶≤ìã∞ì, =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å L Œº=∞HÍ~°∞_»∞... WkQÀ WÖÏO\qâı+}ÏÖË K«O„ Œ Hõàı|~°O =ÚO Œ∞ g~°qÇ~°O KÕâß~Ú.

«~åfi « H˘O Œ~°∞ "Õ∞ è•=ÙÅ∞ ~åã≤# "åº™êÖ’¡ áÈã∞ì "≥∂_»iflã∞ìQÍ<À,=∞~À ~°∂ÑOÖ’<Õ K«O„ Œ ™êHΔÍ « iOKå_»∞. =∞i J «xÖ’x ã<å «#O ãOQÆuUq∞\? Jk XHõ aO Œ∞=Ù =∂„ «"Õ∞<å? ã≤O èŒ∞=ÙÖ’x aO Œ∞"Õ<å? ÖËHõK«O„ Œ KÕ~°∞H˘#fl z=i QÆ=∞º=∂?

K«O„ Œ f„="≥∞ÿ# <≥Ñ≤Ê`À "≥∞eHõÅ∞ u~°∞QÆ∞ «∂ Pã∞Ñ„uÖ’ É_»∞¤g∞ ŒL<åfl_»∞. <Õ#∞ „ÑHõ # ã∂ìÅ∞g∞ Œ ‰õÄ~˘Ûx L<åfl#∞. K«O„ Œ ÃÑ^•Å g∞OzÔ~O_»∞ HÍ"åºÅ¿Ñ~°∞¡ q#|_®¤~Ú. ''HÍ^ŒO|i——, ''<≥·+¨^èŒO——. Hõ+¨ìO g∞^Œ=∂\Ï¡_»∞Î<åfl_»∞. K«∂_»∞ â◊~å‡, #∞=Ùfi~å¿ã ã<å «#O J<Õ „QÆO äŒOÖ’ XHõÉèÏQÆO HÍ=º ™êÇ≤Ï`åºxH˜ ˆH\Ï~ÚOK«∞. ã¨Oã¨¯$`« HÍ=º ™êÇ≤Ï`åºxH˜=ÚYº™ê÷#O HõeÊOK«∞. ~°™ê#O ŒO HõO>ˇ k"åº#O ŒO "Õ~ ÜÕ∞=ÚOk!<Õh Œ∞~°ƒù~° ã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® P P#O^•xfl á⁄O ŒQÆeQÍ#∞. J=¸~°Î q+Ü«∂Åx‰õÄ_® ÃÑ~åûxÑ¶≤H+<£ •fi~å ~°∂ÑÙHõ\ìOKÕ Q˘ÑÊ „ÑuÉèí D HÍ"åºÖ’¡ HõxÑ≤ã∞ÎOk.=ÚYºOQÍ â◊$OQÍ~° <≥·+ èŒOÖ’ HõeÑÙ~°∞+μx =~°‚# K«∂_»∞ J<åfl_»∞ K«O„ Œ.

P HõΔ}OÖ’ K«O„ Œ <å Hõà◊¡=ÚO Œ∞ Hõ#∞=∞~°∞ÔQ· H˘OÃÑÅ¡ ã∞|ƒ~åÜ«∞âß„ã≤ÎQÍi „|Ç‘Ï‡=∞Ü«∞ =¸iÎ QÀK«iOzOk. HÍ=∞ èÕ#∞=Ùx QÆ_ç¤"Õ∞ÑÙ «∂, ÑOK«

135

HÍ"åºÅ∞, JO Œe ™êfi~°ãºO „QÆO äŒO K«∂_»‰õΩO_®<Õ QÆ@∞ìg∞ Œ ‰õÄ~˘Ûx É’kèOKÕQÆ∞~°∞=¸iÎ ã‡$uÑ èŒOÖ’ "≥∞kÖÏ~°∞. |Çï „QÆO èŒHõ~°Î, =∞Ç ÑO_ç «∞_»∞,=∞Ç¨ =∞Ç¨ÏŸáê^è•ºÜ«∞ Ñ¨ÙÖˇ¡Å N~å=∞K«O„^Œ∞_ç QÍiH˜ QÆ∞~°∞=Ù ‰õÄ_®PÜ«∞<Õ.

J\ì =∞Ç¨ ÑÖ_ç «∞_»∞ "åºHõ~°}ÏOÉè’kè ã¨∞|ƒ~åÜ«∞âß„ã≤Î QÍi = ŒÌHÍ=ºÑ~î°}O KÕã≤# ã∞Hõ$ «O <å‰õΩ ŒHõ _»O ÑÓ~°fi[#‡ ã∞Hõ$ «"Õ∞. #Å¡|Å¡ÖË Œ∞. ã∞ ŒÌ=ÚHõ ÖË Œ∞. áê~î°O ÑÓ~°ÎÜÕ∞º@ÑÊ\H â’¡HõO <À\H =KÕÛ¿ãk.PÜ«∞# ŒO_®#fiÜ«∞ Ñ Œúu •fi~å â’¡HÍxfl âßâ◊fi «OQÍ ã‡$uÖ’ xezáÈÜÕ∞ÖÏKÕ¿ã"å~°∞. ^ŒO_®#fiÜ«∞ Ñ¨^Œúu JO>Ë â’¡HÍxfl z#fl z#fl „Ñ¨â◊flÅ∞QÍ,ã=∂ è•<åÅ∞QÍ qÉèílã∂Î É’kèOK«_»O.

Ñ Œº<å@HÍÅ g∞ Œ LO_Õ ãÇÏ[ áê=∞~° PãHÎ #∞Oz, HÍ"åºÅÖ’xã~°ã «x „¿Ñq∞OKÕ ÑO_ç «Ö’Hõ qÇ~°OÖ’H J_»∞QÆ∞ÃÑ\Ïì_»∞ K«O„ Œ. ~ÚkK«O„ Œ Ö’HõOÖ’ [iy# PO «~°OyHõ „ÑÜ«∂}O. Wk [#h [#‡Éèí∂q∞â◊Ûãfi~åæ ŒÑ≤ QÆsÜ«∞ã‘ J<Õ ã`åºxfl Hõ#∞Q˘#fl HõΔ}O. D ÑÅ<å\ ÉÏÅK«O„ Œ∞_çK«∞@∂ì ã¨∞|ƒ~åÜ«∞ âß„ã≤ ÎQÍi ã¨<å`«# P`«‡ Ñï„Éè íq∞™ÈÎO^• JxPâ◊Û~°ºáÈ «∞O_Õ"å_çx <Õ#∞.

K«O„^Œ HÍ=º ™êÇ≤Ï`«ºO Ñ¨@¡ JO`« Ü≥∞‰õΩ¯=QÍ Ü≥∞O^Œ∞‰õΩ Pã¨H˜ÎK«∂Ñ≤OKå_»∞? K«O„ Œ ãÇÏ[OQÍ ™êfiÑ≤fl‰õΩ_»∞. JO Œ∞H HÍ"åºÅÖ’x HõÅÊ<åâ◊HÎJ «xfl L ÕÎl «∞}‚ K≥Ü«∞º_»O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\ìOk. ÃÑ·QÍ P èŒ∞xHõ Ü«∂O„uHõÜ«ÚQÆO â◊$OQÍ~° ~°™êxH˜ ™ê÷#O ÖË‰õΩO_® KÕ™ÈÎO Œx K«O„ Œ ÉèÏqOKå_»∞.=ÚYºOQÍ P èŒ∞xHõ «Ö’ TÇÏH©, HõÅÊ#H© ™ê÷#O ÖË‰õΩO_® áÈ~ÚOk. JO`åZÃãû"≥∞‡ãπÅ Ü«ÚQÆO. ÉèÏ+ H©Δ}OK«_»O`À ÉèÏ==¸ |ÅÇ‘Ï#Ñ_çOk.

W\˜ì Ü«∂O„uHõ Ü«ÚQÆOÖ’ =ã¨∞Î "åº"≥∂Ç¨Ï Ñ¨~°`«O„`«`« =∞^èŒºÇÏ$ ŒÜ«∂OQÆ=∞ =~°‚#ÅH©, K« «∞~° ãOÉèÏ+}ÅH©, <ÕÅ q_çz# TÇ qÇ~åxH©,ãOÔHà◊√§ ≥OK«∞‰õΩ#fl Hõ èŒ# =∂ èŒ∞~åºxH xÅÜ«∂Ö·# „áêp# HÍ"åºÅ∞ K«O„ ŒHÃÑ~Ú<£ H˜Å¡~üûQÍ Ñ¨x KÕâß~Ú. P èŒ∞xHõ HÍ~°ºHÍ~°} ãÖ|O èŒO #∞OzTÑ≤i Ñ‘Å∞Û‰õΩ<ÕÖÏ KÕâß~Ú.

136

=∞~À™êi K≥Ñ¨ÙÎ<åfl#∞. K«O„^Œ ™êfiÑ≤fl‰õΩ_»∞. ã¨∞O^Œ~° ã¨fiáêflÅÖ’qÇÏiOKåÅx K«∂¿ã"å_»∞. nxfl ÃÇÏ_˘x[O J#QÆÅ=∂?

ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =∞ èŒº â◊$OQÍ~°bÅx „|Ç‡#∞Éèí∂u ™ê÷~ÚÖ’ =i‚Oz#qâ◊fi<å èŒ"åi "Õ~ÚÑ_»QÆefl "Õ<Àà◊¡ H˘xÜ«∂_®_»∞. â◊$OQÍ~°O #∞Oz „ÑHõ$u=~°‰õΩ, „ÑHõ$uÖ’#∂, â◊$OQÍ~°OÖ’#∂, ãÇÏ[ WO„kÜ«∞ J#∞Éèí∂ «∞Ö’¡#∞=∞x+≤ J= èŒ∞Å∞ ≥OK«∞H˘x b#O HÍ"åÅ<ÕO « =~°‰õΩ K«O„ ŒÖ’x ™êfiÑ≤fl‰õΩ_»∞q[$OaèOKå_»∞. ≥· Œ J «x ãfiÑflO. J~Ú Õ K«O„ Œ „ÉÏÇÏ‡} ã<å «#∞_®,"å=∂KåiÜ«∂? ŒHΔ}ÏKå~°OÖ’#∂ "å=∂Kå~°O LO Œx ÉèÏqOKå_®?

K«O„ ŒÖ’x ™êfiÑ≤fl‰õΩ_»∞ "≥∞KÕÛ Hõ èŒ |∞∞Qfi ŒOÖ’#∂ =ÙOk. P Hõ èŒx<Õ#∞ K«O„ Œ ŒQÆæ~° „Ñ™êÎqOz#ÑC_»∞ KåÖÏ P#O ŒO =ºHõÎO KÕâß_»∞.

=∞ÇÏi¬ JQÆã∞Îº_»∞ f„= «Ñã∞ûÖ’ =ÚxyáÈÜ«∂_»∞. ãHõÅ Õ= «eflP"åÇÏ# K≥Ü«∂ºÅ#∞H˘<åfl_»∞. Ñ¶∞’~° «Ñã∞ûÖ’ =Úxy ÉèÏ~°º`À â◊$OQÍ~åxfl«ºlOKå_»∞. JÑC_»∞ J «x ÉèÏ~°º Ö’áê=Ú„ Œ =t+μìxH Ç≤Ï «É’ èŒ KÕã≤Ok.

â◊$OQÍ~°O `«áÈÉèíO[HõO HÍ^Œ∞ Jx q=iOzOk. P"≥∞ =∂@x =∞Ç¨Ïi¬t~°™ê=Ç≤ÏOKå_»∞.

Jã¨Å∞ |∞∞ˆQfi^Œ"Õ∞ |∂`«∞ JO@∂ Ü«∞Å=∞Oze "≥OHõ@Ñ¨ÊÜ«∞ºxO^•ÑÓ~°fiHõOQÍ ~åã≤# ÑÙãÎHÍxfl XHõ lÖÏ¡ [_ç K«O„ ŒH ≥zÛ ~ÚKåÛ_»∞.K«O„ Œ Jk xO Œ HÍ Œ∞ ã∞Îu J<åfl_»∞. â◊$OQÍ~°O áêÑO J<Õ „ÔH·ãÎ= ÉèÏ=#ÃÑ·qÑ¡=O J<åfl_»∞.

~˘=∂O\ã≤[O „Ñ è•#O HÍ=_»O =Å¡<Õ HÍ=K«∞Û, â◊√+¯"Õ •O « K«~°ÛÅ∞HÍHõ Dâ◊fi~° ÉèíHÎ J=ã~°"≥∞ÿOk K«O„ ŒH. áê~°fif Ñ~°"Õ∞â◊fi~°∞Å â◊$OQÍ~åxflHÍo^•ã¨∞ J=^è Œ∞Å∞ g∞i =i‚OKå_»∞. Éè íH ˜ Î, â◊$OQÍ~°=¸ Hõe¿ãLO\ÏÜ«∞xÑ≤ã¨∞ÎOk. Ô~O_»∂ HÍÅÊxHõ Ö’HõOÖ’ HÍ=º~°™ê#O^ŒOÖ’=Ú#HõÅ∞ "ÕÜ«∞_®xH ~°ÇÏ^•~°∞ÖË.

K«O„ Œ Pã∞Ñ„uÖ’ L#flÑC_»∞ Ñ ÕÑ Õ <Õ#∞ uiy =™êÎ#∞ J<Õ =∂@xPOQÆ¡OÖ’ K≥¿ÑÊ"å_»∞. <å HÀãO "ÕzK«∂_»∞ J<Õ Hõq « J «x =∞kÖ’ "≥∞keLO@∞Ok. HÍÅÊx‰õΩ_»∞ HÍ=_»O=Å¡ t=™êQÆ~ü Hõq «efl W+ìÑ_®¤_»∞. t=™êQÆ~ü

137

ãfi~°æã∞Î_≥·#ÑC_»∞ ##∞fl ‰õÄ_® fã∞H˘x "≥o§ Hõq Hõàı|~°OÃÑ· ÑÙ+Ê=∂ÅxLOKå_»∞. HÍ~°∞Ö’ uiy =ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ t=™êQÆ~ü Hõq`«Ö’¡x „áêHõ$uHõ™œO^Œ~åºxfl "≥∞K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞. t=™êQÆ~üq =K«# Hõq`«Å∞ HÍ=Ù JqÅÜ«∞| Œú"≥∞ÿ#q, „â◊=} ã∞ÉèíQÆ"≥∞ÿ#q J<åfl_»∞.

ÅÜ«∞ «Ñ≤Ê#, HõÅÊ# JO «iOz# P èŒ∞xHõ « #∞Oz HÍÅÊxHõ Ö’HõqÇ~°OÖ’H "≥o§áÈÜÕ∞"å_»∞ K«O„ Œ. J «xH ≥·=O, ≥· Œ, â◊$OQÍ~° ÉèÏ=#Å∞W=hfl HÍÅÊxHõ [QÆ «∞ÎÖ’ JqÉèÏ[º"≥∞ÿ#q. â◊$OQÍ~°=¸, ≥·==¸ XHõ>Ë.XHõ\ JO «i¿ãÎ =∞~˘Hõ\ ‰õÄ_® JO «iã∞ÎOk (Ü« r).

É·aÅ∞Ö’ ‰õÄ_® Õ=Ù}‚ „Ñ≤Ü«ÚxQÍ ã¨OÉ’kèOKÕ HÍÅÊxHõ w`åÅ∞=Ù<åfl~Ú. HÍx „ÔH·ãÎ=OÖ’ «O„_ç ÉèÏ=# „Ñ¨ è•#O. =∞# Hõ~°‡Éèí∂q∞Ö’≥·"åxfl „Ñ≤Ü«ÚxQÍ ÉèÏqOK«_»O ™ê è•~°}O. J@∞=O\ Hõq «fiO KåÖÏ<Õ

LOk. D ãOQÆu „Ñ™êÎqOz ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ ≥·"åxH©, =∂#=Ù_çH© Œ∂~°O`«‰õΩ¯= J<åfl#∞ <Õ#∞. ''^≥·"åxfl „Ñ≤Ü«Ú_çQÍ K«∂_»_»OÖ’ Ñ≤`«$™êfiq∞HõÉèÏ=*ÏÅO LOk. „ã‘Î Õ= «x „Ñ≤Ü«Ú~åeQÍ K«∂_»QÆÅ=∂—— Jx K«O„ Œ„ÑtflOKå_»∞. nx QÆ∞iOz PÖ’zOKåe x["Õ∞. HÍx "å=∂Kå~°O LO_»<ÕLOk Hõ •? x*ÏxH Åe`å ãÇÏ„ã<å=∂ÅH ÉèÏã¯~åKå~°∞º_»<Õ "å=∂Kå~°`åO„u‰õΩ_»∞ ~åã≤# ÉèÏ+¨ºO =∂„`«"Õ∞ „áêp#O. ^•xÖ’ ^Õq â◊$OQÍ~°~°ãÑÓ~°‚QÍ Jaè=i‚OK«|_çOk Jx ã=∂ è•#O K≥áêÊ#∞ <Õ#∞.

K«O„ ŒÖ’ ~˘=∂O\ã≤[O KåÖÏ „Ñ è•#"≥∞ÿ#k. D HÍÅÊxHõ « „ÑHõ$uP~å^è Œ#Ö’ f„=™ê ÷~ÚH˜ KÕiOk. „Ñ ¨H õ$u ™œO^Œ~ °ºO „Ñ ¨uKÀ@™êHΔÍ « iOK«_»O=Å¡<Õ t=™êQÆ~ü Hõq`åfixfl K«O„ Œ „¿Ñq∞OKå_»∞. t=™êQÆ~üHõq «fiOÖ’ Kè«O Œã∞û LOk, ÅÜ«∞ LOk „ÑHõ$uÖ’ÖÏQ. ÃÑ·QÍ ãOã¯$ «Ñ^•Å`À, „QÍOkèHõ "åã#Å`À XHõ „áêp# „Ñ|O èŒ ÉèÏ¿+ t=™êQÆ~üÖ’#∂Hõ#|_»∞`«∞Ok. ˆQÜ«∞ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Z‰õΩ¯=. JO^Œ∞ˆH K«O„^Œ Ñ¨^•ºxfl„¿Ñq∞Oz#@∞¡QÍ<Õ t=™êQÆ~ü Hõq`åfihfl „¿Ñq∞OKå_»∞. J «x Hõq «fiOÖ’x<≥Å=OHõbfl P@qHõ ™œO Œ~åºhfl K«∂ã≤ =ÚQÆ∞ú_»Ü«∂º_»∞.

Jã≤Î «fi "Õ Œ#Ö’ ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=_®xH K«O„ Œ W+ìÑ_»ÖË Œ∞. =ºHÎ åfixflqzÛù#flO KÕ¿ã P èŒ∞xHõ ÑiÉèÏ+Ö’H „ÑÜ«∂}OK«ÖË Œ∞.

138

rq`«OÖ’#∂, Hõq`«fiOÖ’#∂ Kè«O^Œã¨∞û#∂ "åºHõ~°}Ïhfl ÅÜ«∞hW+ìÑ_®¤_»∞. K«O„ Œ HõΔ}Hõ"åk HÍ Œ∞. JO Œ∞H â◊$OQÍ~° <≥·+ èŒOÖ’x Hõq=~°‚#x W+ìÑ_®¤_»∞. Hõe ÑÙ~°∞+μ_»∞ É∫ Œú*·#∞efl K«∂ã≤ ãO «$Ñ≤Î K≥O Œ∞`å_»#fl=~°‚#x K«O„ Œ QÆ∞~°∞Î KÕâß_»∞. "Õ ŒÑO_ç «∞efl K«∂ã≤ ÉèíÜ«∞Ñ_®Î_»#fl ãOQÆuQÆ∞~°∞Î KÕâß_»∞.

"Õ^ŒOÖ’x ã¨fi~°|^Œ ú`« „Ñ¨Hõ$u #∞Oz, Ñ¨â◊√Ñ¨HΔÍº^Œ∞Å #∞Ozã‘fiHõiOz# Õ##fl „Ñ¶≤\òû™êìÖò „Ñuáê Œ#x K«O„ ŒH q=iOKå#∞. JÖÏQ "≥·kHõHõ~°‡HÍO_» ‰õÄ_® Ñ¨â◊√Ñ¨HΔÍº Œ∞Å i@∞º=Öò <ÕK«~ü #∞Oz =zÛO Õ#<åfl_»∞„Ñ¶≤\òû™êìÖò. D q+Ü«∂xfl K«iÛã∞Î#flÑC_»∞ "Õ ŒO Jáœ~°∞¿+Ü«∞O JO>Ë J~°úO~Ú Õ J<åfl_»∞. "Õ ŒO „ÑHõ$uÅÜ«∞Ö’#∞Oz =zÛ# Õ J<åfl_»∞ K«O„ Œ. D≥· Œ HΔ„ «OÖ’<Õ "Õ ŒO ÑÙ\ìOk J<åfl_»∞ K≥@∂¡ Ñ‰õΔΩÅHã≤ K«∂ã∂Î.

K«O„^ŒH˜ "åºHõ~°}=∞<åfl Jaè=∂#"Õ∞. ã¨Oã¨¯$`« Láê^è•ºÜ«Úx= ŒÌ#∞Oz "åºHõ~°} Ñi*Ï<åxfl á⁄O Œ_®xH ‰õÄ_® Hõ$+≤ KÕâß_»∞. "Õ ŒOÖ’=∂„ «"Õ∞ LO_Õ ÖË\ò „ÑÜ≥∂QÍxfl QÆ∞iOz ‰õÄ_® „Ñ™êÎqOz ãOã¯$ «OÖ’ÑÙ\ì ÃÑiy# ##∞fl Pâ◊Û~°ºK«H «∞}‚ KÕâß_»∞.

"åºHõ~°}=¸, ã¨Ow`«=¸, Kè«O^Œã¨∂û W=hfl „Ñ¨Hõ$uÖ’x ÅÜ«∞=O\"Õ. "Õ ŒO =i‚Oz#@∞¡ „ÑHõ$ux ã∂„ « | ŒúOQÍ #_ç¿Ñ ~°∞ «O =O\"Õ.

„ÑHõ$uÖ’ ÅÜ«∞h, ãOw`åhfl, "åºHõ~°}Ïhfl "≥uHÍ_»∞ K«O„ Œ. WkÉ∫ Œú Œ$HõÊ ä•xH aè#fl"≥∞ÿ# g∞=∂Oã Œ$HõÊ äŒO. D Œ$HõÊ äŒ"Õ∞ =K«# Hõq`åfihflP èŒ∞xHõ rq «â‹·ex „ÑtflOKÕÖÏ KÕã≤Ok. q∞ug∞i# "≥·Ü«∞HÎHõ „ÑfHõÖ’¡H‰õÄ~°∞‰õΩáÈ=_®xfl K«O„ Œ ÉÏÇ@OQÍ<Õ q=∞i≈OKÕ"å_»∞

D „áêHõ$uHõ ^Œ$HõÊ^äŒ"Õ∞ =∂#=`å "å^ŒO g∞^Œ, =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯ÅÉèÏ=# g∞^Œ ^•_çH˜ HÍ~°}"≥∞ÿOk. ^Õâ◊=∞O>Ë =∞\˜ìHÍ^ÀÜü∞, ^Õâ◊=∞O>Ë=∞#∞+¨μÖ’Üü∞ J#fl QÆ∞~°*Ï_» Œ$HõÊ ä•xfl f„=OQÍ q=∞i≈OKå_»∞ K«O„ Œ.HÍ~°}O Uq∞@O>Ë – =∞x+≤x =∞\ì#∞Oz q_»nÜ«∞_»"Õ∞. =∞x+≤x „ÑHõ$u#∞Oz "Õ~°∞Ñ~°K«_»"Õ∞. WHõ _» XHõ Ô~_£ WO_çÜ«∞<£ÖÏ, ã<å «#∞_çÖÏ ÜÕ∞HõHÍÅOÖ’ ™êHΔÍ « i™êÎ_»∞.

139

QÆ∞~°*Ï_» QÆ∞iOz "åºã¨O ~åÜ«∂Å#∞‰õΩ#flÑ¨C_Õ qâ◊fi<å^è Œã «º<å~åÜ«∞}QÍi "Õ~Ú Ñ_»QÆÅ∞ #=Åx ‰õÄ_® J èŒºÜ«∞#O K≥Ü«∞º_»O"≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. ã∞„|ÇÏ‡}ºOQÍ~°∞ qâ◊fi<å èŒ "åi =∞#=_çx Hõeã≤ qâ◊fi<å èŒ™êÇ≤Ï «ºO H˘x ≥zÛ~ÚKåÛ~°∞ K«O„ ŒH.

qâ◊fi<å èŒ"å~°∞ P èŒ∞xHõ Ü«∂O„uHõ <åQÆiHõ « „Ñ"Õâ◊O=Å¡ „ÑHõ$u q èŒfiOãO[~°QÆ_®xfl =i‚OKå~°∞ "Õ~ÚÑ_»QÆÅ∞Ö’. D Hõ~°Î"åºxfl U „ÑQÆu jÅ ~°K«~Ú «x~°fiiÎOK«HõáÈ=_®xfl K«O„ Œ q=∞i≈OKå_»∞. =∞i qâ◊fi<å èŒ"åi ™êÇ≤Ï`åºxfl~ÚO « =~°‰õΩ ZO Œ∞‰õΩ K« Œ=ÖË Œx „ÑtflOKå#∞. qâ◊fi<å èŒ ™êÇ≤Ï «ºOÃÑ·J„ÑHõ\ « x¿+ èŒO LO_Õ Œx K«O„ Œ K≥¿ÑÊ"å_»∞. qâ◊fi<å èŒ ÑÙãÎHÍefl KÕuÖ’Ñ@∞ìH˘x uiQ è≥·~°ºO «#H XHõÑC_»∞ LO_Õk HÍ Œx K«O„ Œ J<åfl_»∞.

ã¨<å`«# ^Œ$HõÊ^äŒO`À ‰õÄ_ç# qÅ∞"≥·# „QÆO^ä•efl "≥Ú^Œ\˜ #∞OzÑiîOK«HõáÈ=_»O =Å¡ «#Ö’ XHõ â◊¥#ºO ÜÕ∞~°Ê_çO Œx K«O„ Œ JOwHõiOKå_»∞.HÍx `å#∞ "å=∞ÑHõΔ"åkQÍ rqOK«HõáÈ~Ú L#fl@¡~Ú Õ, D<å_»∞ ™êkèOz#"≥<Àfl ™êkèOK«ÖËHõáÈÜÕ∞"å}‚ J<åfl_»∞. Wk «#x ≥·finè ÉèÏ"åxH QÆ∞iKÕ™ÈÎO ŒxJ<åfl_»∞. áê «H© H˘ «ÎH© =∞ èŒº ãOkè Œâ◊Ö’x "Õ Œ#x K«O„ Œ «# rq «K«~°=∂OHõOÖ’ J#∞ÉèíqOKå_»∞. W@∞=O\ "Õ Œ#`À<Õ ~å} t=â◊OHõ~° â◊~°‡«#x `å#∞ ãOkèÜ«ÚQÆÑÙ „ÉÏÇÏ‡} Ãã·HH±QÍ Jaè=i‚OK«∞H˘<åfl_»∞.

D ãOkè Œâ◊x ^•@_®xH „ÑÜ«∞uflã∞ÎO_»QÍ<Õ K«O„ Œ =∞~°}OKå_»∞.P èŒ∞xHõ « =ºH©ÎHõ~°}H ãO|OkèOz# ã=∞ãºx ã$+≤ìOzOk. Jk ãÇÏ[Jaè=ºH˜Îx ‰õΩO@∞Ñ¨~°zOk. =ÚYºOQÍ P^èŒ∞xHõ q^•ºq^è•#O. Dq^•ºq è•#O KÕã≤# Ñ<Õq∞@O>Ë „QÆO è•xH „áê è•#ºO ÃÑOK«_»O, =∞ødHõãOã¯$ux J}QÆ„^˘Hõ _»O.

''K«O„ Œ ZÑC_»∂ ÃãO@~ü PÑ¶π Z„\ÏHõΔ<£QÍ LO_»_®xH „ÑÜ«∞uflOKÕ"å_»∞.JO Œ∞HÀãO J «_»∞ „Ñu™ês XHõ #∂ «# „QÆO äŒOÜ≥ÚHõ ¿Ñ~°∞ „Ñ™êÎqOKÕ"å_»∞.^•xfl QÆ∞iOz ≥eÜ«∞HõáÈ=_»O ã≤QÆ∞æÑ_»=Åã≤# q+Ü«∞OQÍ #∂º#`åÉèÏ"åxflÃÑOKÕ"å_»∞—— JO\Ï~°∞ _®Hõì~ü ~°=∞}. DÜ«∞# QÆ∞O@∂~°∞Ö’ =∂#ã≤Hõ "≥· Œ∞ºÅ∞.~°K«~Ú «. K«O„ ŒH z~°HÍÅ q∞„ «∞Å∞. K«O„ Œ K« Œ∞=ÙH˘<Õ ~ÀAÅÖ’ ~å_çHõÖò

140

ã¨∂ì_≥O\òû Ü«¸xÜ«∞<£Ö’ Ñ¨xKÕã≤#Ñ¨Ê\˜ #∞Op J`«x "≥·Yi J^ÕJO\Ï~åÜ«∞#. JÖÏˆQ W`«~°∞Å Jaè„áêÜ«∂ÅH˜ `«‰õΩ¯= „áê^è•#ºOWKÕÛ"å_»<Õk ‰õÄ_® H˘O Œ~°∞ KÕ¿ã P~ÀÑ}.

W=hfl K«O„ ŒH ãO|OkèOz# „Ñ ÕºHõ"≥∞ÿ# Ö’áêÖËg∞ HÍ=Ù. P èŒ∞xHõq^•º=O`«∞Å∞ áêâßÛ`«º ^ÕâßÅH˜ ã¨O|OkèOz# H˘>Ë+¨<£ûx kQÆ∞=∞uKÕã∞‰õΩO@∂ =KåÛ~°∞. P L@OHOÑÙefl ÉèÏ~°fÜ«∞ =∞ø_è»ºOÃÑ·# áêâßÛ «º*Ï#OÜ≥ÚHõ q[Ü«∞OQÍ ÉèÏqã∂Î =KåÛ~°∞. *Ï#=∂~°æOQÍ ÉèÏqã∂Î =KåÛ~°∞.WÑ¨Ê\˜H© KåÖÏ=∞Ok JO`Õ. „Hõ"Õ∞Ñ‘ P^èŒ∞xHõ q^•º=O`«∞ÅÖ’ ^ÕjÜ«∞ãOã¯$u, ÕjÜ«∞ ÉèÏ+Å *Ï#O Hõ#∞=∞~°∞ÔQ·áÈ~ÚOk. P â◊¥<åºxfl áêâßÛ «ºÕâßÅ „QÆO äŒ Ñi*Ï#O`À xOÑ_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. Wk WHõ _» ÃÑiy#

"≥ÚHõ HÍ Œ∞. JO Œ∞=Å¡ D "å`å=~°}ÏxH Wq∞_ô W=∞_»#>Ë¡ LO_çáÈÜÕ∞kD *Ï#O.

D â◊¥<åºxfl K«O„^Œ rq`« K«~°=∂OHõOÖ’ ã¨Ê+¨ìOQÍ QÆ∞iÎOKå_»∞.P èŒ∞xHõ «=Å¡ =∞#∞+μÅ∞ QÍ_è» |O èŒOÖËx K≥ki# J}∞=ÙÅ∞QÍ J\Ïq∞ã≤ìH±WO_çq_»∞º=ÖòûQÍ =∂iáÈÜ«∂~°x áêâßÛ «º åufi‰õΩ_»∞ É∫=∞<£ =∂@Å •fi~åQÆ∞iÎOKå_»∞. D qzÛùuÎ =ºH©ÎHõ~°}Ö’ ‰õÄ_® „ÑuÑ¶eOzO Œx QÆ∞iÎOKå_»∞.

=∂@, áê@ ™ê÷<åxfl ÑÓiÎQÍ ÑÙãÎHõ *Ï#O P„Hõq∞OK«_»OÖ’x qëê^•xflJOwHõiOKå_»∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ =∞ødHõ ãOã¯$u"≥·ÑÙ „ÑÜ«∂}O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞.^•xÖ’ ÉèÏQÆ"Õ∞ ãOã¯$ « ÉèÏëê J èŒºÜ«∞#O.

ã¨∞„|Ç¨Ï‡}ºOQÍ~°∞ qâßYÑ¨@ì}OÖ’ L#flÑ¨C_»∞ ##∂fl, K«O„^Œx,<åQâ◊fi~°~å=Ùh Ju èŒ∞Å∞QÍ PÇfixOKå~°∞. JHõ _» [iy# XHõ ãOÑ¶∞@#<å‰õΩ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™ÈÎOk.

K«O„ Œ XHõ ãOã¯$ « â◊ÉÏÌxfl qq èŒ qÉèí‰õΩÎÅÖ’ <å‰õΩ qxÑ≤OKå_»∞.«$fÜ«∂ qÉèíHÎ «ÑCQÍ LK«ÛùiOKå=x <Õ#∞ J<åfl#∞. «# Õ HõÔ~Hõìx, «ÑC

J~Ú#>¡Â Õ 500 ~°∂IIÅ∞ W™êÎ#x J<åfl_»∞. â◊|Ì=∞O[i ÑijeOKå_»∞. «#LKåÛù~°}Ö’ z#fl «ÑC^˘i¡# =∂@ x["Õ∞. <å‰õΩ _»|∞ƒ W=fiÉ’Ü«∂_»∞.= ŒÌ<åfl#∞. D ãOÑ¶∞@# Ü≥∞O Œ∞‰õΩ K≥ÑÙÎ<åfl#O>Ë K«O„ Œ UHÍO «OÖ’

141

ÑÙãÎHÍxfl K« Œ∞=Ù‰õΩ<Õ áêâßÛ «º q è•#O #∞Oz â◊|ÌO"≥·ÑÙ, „â◊√u "≥·ÑÙ „ÑÜ«∂}O"≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. QÆ∞~°∞=Ù ^•fi~å t+¨μºxH˜ Ñ¨~°OÑ¨~°Å∞QÍ =∞ødHõOQÍJOkOK«|_Õ ãOã¯$ «O "≥·ÑÙ, ãOã¯$u "≥·ÑÙ Œ$+≤ì ™êiOKå_»∞. D Œ$+≤ìÖ’x=∂~°∞Ê J<Õk J «x =ºHÎ «fiOÖ’ ‰õÄ_® =∂~°∞Êx fã∞‰õΩ~å=_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\˜ìOk.

JO Œ∞H K«O„ Œ K«ÑÊx ã≤ •úO « "åº™êÅ ™ê÷#OÖ’ =ºOQÆº=¸ q#∂ «flHõ^ä•q^è•#=¸ HõÅQÆÅã≤# ~°K«#Å∞ ~åÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. `«#PÖ’K«#efl, åufiHõ zO «#h JHõ_»q∞H± =¸ãÖ’ HÍHõ ÉÏ=∞‡Å∞ K≥¿ÑÊ Hõ äŒÖÏK≥Ñ¨Ê_®xH˜ W+ìÑ¨_®¤_»∞. HõOzÑ¨~°=∂Kå~°∞ºÅ "åi ã¨OÉèÏ+¨}Åhfl K«kq<å`À J<åfl_»∞ ''#∞=Ùfi ‰õÄ_® Ñ¨~°=∂Kå~°∞ºÅ "åiÖÏˆQ „Ñ¨=zã¨∞ÎO\Ï=Ù.PÜ«∞# =∂@Ö’¡ÖÏQ h ~°K«#Ö’¡ ‰õÄ_® Ñ≤@ìHõ èŒÅ∞, P~Àº‰õΩÎÅ∞, â’¡HÍÅ∞,Ñ¨^•ºÅ∞, Ñ≤KåÛáê\˜ ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ HõÅQÆÅã≤ XHõ Ç¨ÏiHõ^ä• Hõ^èŒ#OÖÏH˘#™êQÆ∞`å~Ú. WÑC_»∞ ~°K«# H˘#™êQÆ=Åã≤# q è•#O J Õ—— J<åfl_»∞ K«O„ Œ<å`À XHõ™êi.

Hõ èŒ, #=Å, Hõq « WÖÏO\ qÉèÏQÍÅhfl P èŒ∞xHõ"≥∞ÿ#q. [QÆ «∞ÎÖ’ã~°fi=¸ L#fl>Ë¡ HÍ=º [QÆ «∞ÎÖ’ ‰õÄ_® Jhfl LO_Õq, LO_®e ‰õÄ_® J<åfl#∞.„áêp# HÍ"åºÅ`À ÑiK«Ü«∞O U~°Ê_Õ H˘Ån <å Jaè„áêÜ«∂xfl |ÅÑ~°K«_»O"≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞ K«O„ Œ.

P èŒ∞xHõ q Œº, ãO™ê¯~°=Ú ãÇÏ[ =ºH©ÎHõ~°}x ‰õΩO@∞ÑiKåÜ«∞xQÆ∞iÎOK«_»O K«O„ ŒÖ’ [iy# ÃÑ ŒÌ=∂~°∞Ê. D =∂~°∞Êx „ÑuaOaOKÕ ~°K«#Å∞J «x #∞O_ç =ºHõÎO HÍ=Åã≤ L<åfl~Ú. HÍx K«O„ Œ DÖ’QÍ<Õ JãÎq∞OKå_»∞.

«##∞ `å#∞ JkèQÆq∞ã∂Î áÈ=_»O K«O„ ŒÖ’x „Ñ ÕºHõ ÅHõΔ}O. HÍxK«O„ Œ «# JÇÏOÉèÏ"åxfl JkèQÆq∞OK«ÖË Œx H˘O «=∞Ok P~ÀÑ}. ~°=∞}QÍiÉèÏ+¨Ö’ K≥áêÊÅO>Ë – K«O„^ŒÖ’x ÃãO@~ü PÑ¶π Z„\ÏHõΔ<£ J^Õ. `å#∞K≥¿ÑÊ^•xH JÇÏOÉèÏ"åxfl *’_çOK«_»O. |Çïâß K«O„ ŒÖ’x <åºÜ«∞"åk‰õÄ_® ^•xH HÍ~°}"Õ∞"≥∂.

K«O„ Œ "≥Ú Œ@ "å~åÎÑ¨„uHõÖ’¡ [~°fleã¨∞ìQÍ KÕ~åÅ#∞H˘<åfl_»∞. HÍxJ «xH L^ÀºQÆO ÅaèOK«ÖË Œ∞. D ãOQÆu K«O„ ŒÜÕ∞ K≥áêÊ_»∞.

142

Ñ¨„uHõÅ`À áê„uˆHÜ«ÚÅ`À J#∞|O^èŒO J<Õk "Õ∞^è•q =~åæxfl,„Ñ¨Ñ¨OKåxfl QÆ∞iOz, ã¨=∂*Ïxfl QÆ∞iOz PÖ’zOKÕ J=HÍâßxfl qã¨Î$`«ÑiKå~Ú. ™ê=∂lHõ J=QÍÇÏ# ÖË#ÑC_»∞ „Ñf^•xH© ÉèíÜ«∞Ñ_Õ ÅHõΔ}OZ‰õΩ¯=QÍ LO@∞O Œx K«O„ Œ XHõ™êi J<åfl_»∞. "å=∞ÑHõΔ ãOã÷ÖË HÍ Œ∞Ñ„uHõÅ`À ãO|O èŒO ‰õÄ_® ~å_çHõÖò ãfiÉèÏ=O QÆÅ Ü«Ú=‰õΩÅÖ’ ™ê=∂lHõzO «#x ÃÑOK«∞ «∂ =KåÛ~Ú. ~ÀA"ås ™ê=∂lHõ ãOÑ¶∞@#efl ™ê=∂lHõqâı¡+}efl Ñ„uHõÅ∞ JOkã∂Î ~å=_»"Õ∞ HÍ~°}O.

K«O„ Œ ÖHõÛ~°~ü HÍ"åÅ#∞H˘<åfl_»∞, áê„uHÜ«Ú_»∞ HÍ"åÅ#∞H˘<åfl_»∞ DÔ~O_»∂ HÍÖËHõáÈÜ«∂_»∞. D HÍÖËHõáÈ~Ú# q+Ü«∂Å∞ ‰õÄ_® K«O„ Œ =ºHÎ åfixfl„ÑÉèÏq «O KÕâß~Ú. JÉèÏ=O ‰õÄ_® ÕxHÀ XHõ ^•xH ãO|OkèOz# Õ.

''<åºÜ«∞"åkQÍ LO_»_»O=ÖË¡ #∞=Ùfi ™êkèOK«=Åã≤#q ™êkèOKå=Ù——Jx J<åfl#∞ <Õ#∞. HÍx K«O„ Œ =\ì <åºÜ«∞"åk =∂„ «"Õ∞ HÍ Œ∞. ™ê=∂lHõqâı¡+‰õΩ_»∞QÍ, "Õ∞ è•qQÍ, É’ èŒ‰õΩ_»∞ HÍx É’ èŒ‰õΩ_»∞QÍ K«O„ Œ =∂~°_»OÖ’J «_»∞ J"åfiÅ#∞H˘x HÍÖËHõáÈ~Ú# q+Ü«∂Å∞ ‰õÄ_® HÍ~°}O.

K«O„ Œ Ñ„uHõÅ Ñ@¡ g∞_çÜ«∂Ñ@¡ xi¡ÑÎOQÍ LO_»ÖËHõáÈ=_»O =∂@JÖÏ=ÙOz "å\Ñ@¡ q∞ug∞i# MÏ «~°∞ Hõey LO_Õ"å_»∞. nx=Å¡ =zÛ##+ì"Õ∞q∞@O>Ë `åufiHõ"≥∞ÿ# Z Œ∞QÆ∞ ŒÅH Wk J_»¤OH. nxfl K«O„ Œ «# ≥· Œ„ÑÜ«∂}O`À JkèQÆq∞OKåÅx „ÑÜ«∞uflOKå_»∞.

Ñ„uHõÅ∂, g∞_çÜ«∂ áêÑÙÅ~ü Ñ Œúu"≥·ÑÙ =∞x+≤x <≥_®Î~Ú. ~ÀA"åsãOÑ¶∞@#Å∂, ~å[H©Ü«∂Å∂, "å\ qâı¡+}Å∂ W"Õ „Ñ è•#OQÍ =∂iáÈ`å~Ú.q∞ug∞i# HÍÅ| Œú « ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. ã÷Å=¸, HÍÅ=¸ ‰õΩkOK«|_®Î~Ú.ÕnÅ =∞ èŒº ¿ÑrÅ Ñiq∞u =∞ èŒº ~Ú~°∞‰õΩ¯áÈ`åO. ~ÀA"ås ãOÑ¶∞@#Å

K«∞@∂ì K«Hõ ~°∞¡ H˘_®ÎO. Wk =∞$ «∞º ã=∂#O. K«O„ Œ nxfl JkèQÆq∞OK«_»OHÀãO ã<å «#O "≥·ÑÙ „ÑÜ«∂}OKå_»∞. ã<å «#"Õ∞ ã=∂ è•#O Jx q∞„ «∞_»∂,ãÇÏ <åºÜ«∞"ån <åQâ◊fi~°~å=Ù`À K≥áêÊ_»∞ rq «OÖ’ z=i™êi Hõeã≤#ÑC_»∞.ã<å «#O JO>Ë ã÷Å HÍÅ| ŒúO HÍxk Jx J~°úO. J@∞"≥·ÑÙ „ÑÜ«∂}OKå_»∞K«O„^Œ.

143

K«O„ Œ JãÅ∞ ã÷Å HÍÅ | Œ∞ú_»∞ HÍ Œ∞. J «xÖ’ HÍÅÊx‰õΩ_≥·# =∞ÇHõq qÇÏiã∞ÎO\Ï_»∞. Hõq <åºÜ«∞"åkx âßã≤OKÕ"å_»∞. D Hõq «# ≥·#ÉèÏ+x Hõ#∞Q˘#=Åã≤ LOk. Jk POQÆ¡ ÉèÏ+Ö’ áêâßÛ «ºOÖ’ ÖË Œ∞. WO «H©K«O„ Œ ÑÖÏfl\Ö’x XHõ ÑÖ¡@∂iÖ’ ÑÙ\ì ÃÑiy# „ÉÏÇÏ‡}∞_»∞.

<Õ#∞ H˘O`« HÍÅO K«∞O_»∂~°∞Ö’ Láê^è•ºÜ«Ú_çQÍ Ñ¨xKÕâß#∞.K«∞O_»∂~°∞Ö’ Ô~_»∞¡ TK«HÀ « HÀã≤# Œo «∞Å Hõàı|~åefl „QÍ=∞O #_çÉÁ_»∞¤#Y##O KÕâß~°∞. ^•xx ~°HõÎHΔ„ «O JO\Ï~°∞. P ~°HõÎHΔ„`åxH Z Œ∞~°∞QÍ<Õ \©|_ô¤ LOk. ~ÀE <Õ#∞ \© `åQÆ_®xH "≥àı§"å_çx. JHõ _» KÕi# XHõ Œo «=$ Œ∞ú_»∞ JO@∞<åfl_»∞. K«O„ ŒâıY~ü J<Õ XHõ „ÉÏÇÏ‡}∞_»∞ K«∞O_»∂~°∞ Hã∞"åkOK«É’`«∞<åfl~°∞. PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê x*Ï~ÚfÑ¨~°∞_»∞, x™êfi~°úrq Jx.K« Œ∞=ÙH˘<Õ ~ÀAÖ’¡ áê « PO„ èŒÑ„uHõefl XHõ™êi "≥OHõ>Ëâ◊fi~° qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’u~°Qã∞Î<åfl#∞. áê « PO„ èŒÑ„uHõÅÖ’ „Ñu¿Ñ~°∞ z=~°# ‰õΩÅO ¿Ñ~°∞ LO_Õk.Jk ÉèÏ~°fÜ«∞ „QÍg∞} ãOã¯$u. ÉèÏ~° « Õâ◊O JO>Ë „QÍ=∂ÖË, ‰õΩÖÏÖË.

K«O„ ŒâıY~ü J<Õ „ÉÏÇÏ‡}∞_»∞ «# Ö’ÑeH `å#∞ „ÑÜ«∂}O KÕâß_»∞.D „ÑÜ«∂}ÏxH J~°úO Uq∞\, ™ê~°úHõ « Uq∞\?

D „Ñ¨Ü«∂}Ñ¨Ù P#"åà◊√¡ ÃÑ^ŒÌQÍ Hõ#|_»=Ù. Z‰õΩ¯=QÍ J`«x=∂@ÅÖ’<Õ J «x „ÑÜ«∂}O =ºHõÎ"≥∞ÿOk. ed «"≥∞ÿO Õ „QÆO äŒã÷"≥∞ÿ# Õ ã «ºOJ#∞H˘<Õ P èŒ∞xHõ q^•º=O «∞ÅH ~Úk H˘~°∞‰õΩ_»∞Ñ_»x q+Ü«∞O. „H©ã∞ÎHÍx |∞^Œ∞ú_»∞ HÍx U XHõ¯ "åHõº=¸ ~åÜ«∞ÖË^Œ<Õ q+¨Ü«∂xfl g~°∞=∞~°záÈ`å~°∞.

qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å∞ K«O„ ŒH L^ÀºQÆO W=fi#O Œ∞‰õΩ =∞#O Hõ$ «AÅ∞QÍLO_®e. áêâßÛ «º ÕâßÅÖ’ ãOQÆu <å‰õΩ ≥eÜ«∞ Œ∞ HÍx ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Ö’¡ PKå~°º Ñ ŒqÖ’ KÕ~°_»O P «‡ÇÏ`åº ã Œ$â◊O. ZO Œ∞HõO>Ë– ÉèÏ~°fÜ«∞ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O áêâßÛ «º qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂xH "≥Ü≥∂º#HõÅ∞.D<å_»∞ Jk‰õÄ_® J| Œú"Õ∞. JO Œ∞H Q˘ÑÊ Ñiâ’ èŒ#Å∂, ™êÇ≤Ï «º=Ú,« «fiâßG=¸ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å |Ü«∞>Ë =iúÅ∞¡ «∂ =KåÛ~Ú.

qâ◊fi<å èŒ ã «º<å~åÜ«∞}QÍi=O\ Hõq ÑO_ç «∞ÅH qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Å∞ãQ“~°=OQÍ ™ê÷#O HõeÊOK«=Åã≤ LOk. HÍx JÖÏ [~°QÆÖË Œ∞. J@∞=O\

144

"å~°∞ „ÃÑ·"Õ@∞ HõàÏâßÅÖ’¡#∞ =∞~ÀKÀ\’ |`«∞‰õΩ`≥~°∞=Ù "≥`«∞H˘¯#=Åã≤=zÛOk. Wk qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂Ö’¡ qÅ∞=Å∞ ÖËHõáÈ=_®xfl ã¨∂zã¨∞ÎOkJ<Õ"å_»∞ K«O„ Œ. qÅ∞=ÅH „áê è•#º «xKÕÛ K«O„ Œ ã~°fi~°OQÍÖ’¡#∂ qÅ∞=Å∞LO_®Åx ÉèÏqOKÕ"å_»∞. ÃÑ¶Ö’+≤Ñ¨CÅ`À H˘O_»x `«qfi ZÅ∞HõÅ∞ Ñ¨>Ëìqâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ r=ÙÅ QÆ∞iOz z#flK«∂ÑÙ LO_Õk J «xH.

J~Ú Õ ÉèÏ~°fÜ«∞ q^•ºq è•#O ÉèÏ~°fÜ«∞ ãOã¯$uÖÏQ HO„nHõ$ «"≥∞ÿÖË Œ∞. Jk KåÖÏ =~°‰õΩ =∞ødHõO. ÉèÏ~°fÜ«∞ *Ï#O HO„nHõ$ «O HÍ Œ∞.ZO Œ∞HõO> ÉèÏ~° « Õâ◊OÖ’ =∞ «O ÖË Œ∞. XHõÑC_»∞ ~å_çHõÖò ã∂ì_≥O@∞QÍ„QÍ=∂ÅH «~°ÅO_ç J<Õ x<å^•xfl JO Œ∞H˘x „QÍ=∂Å"≥·ÑÙ Œ$+≤ì ™êiOKå_»∞.WÑC_»∞ «# =¸ÖÏefl "≥ «∞H˘¯O@∂, ãfi Õj *Ï<åxfl J<Õfi+≤ã∂Î ≥· Œ J<Õ„QÍ=∂xH ÑÜ«∞xOKå_»∞ K«O„ Œ.

≥· ŒÖ’ á⁄ÅOH˘<åfl_»∞. ≥·= ãxflkèÖ’<Õ H˘<åfl_»∞. JHõ _» P"åãOU~°Ê~°z q∞„ «∞Å`À Hõeã≤ ã<å «# *Ï<å<Õfi+} K≥Ü«∂ºÅx ãOHõeÊOKå_»∞.<Õ#∞, K«i„ «HÍ~°∞_»∞, ãOã¯$ « ÑO_ç «∞_»∞ l ÕO„ Œ, ã∞„|ÇÏ‡}ºOQÍ~°∞ "Õ∞=Ú=ÚQÆ∞æ~°O KåÖÏ™ê~°∞¡ ≥· Œ t"åÅÜ«∞O „áêOQÆ}OÖ’ HõÅ=_»O "≥Ú ŒÅ∞ ÃÑ\ÏìO.<Õ#∞ <å ~°K«#efl K«kq qxÑ≤OKÕ"å_çx. l ÕO„ Œ «# „QÆO ä•Å#∞Oz H˘xfl=ÚMÏºOâßefl K«kq qxÑ≤OKÕ"å_»∞. f„=OQÍ K«~°Û ™êˆQk. q∞„`«∞Å∞=∞$ «∞ºO[Ü«∞~å=ÙQÍix ‰õÄ_® PÇfixOKå_»∞. HÍx PÜ«∞#H z=i =~°‰õΩ‰õΩ Œ~°ÖË Œ∞. D q+Ü«∂<Õfl «ÅK«∞H˘x ~ÚÑÊ\H© =∞$ «∞ºO[Ü«∞~å=Ù QÍ~°∞ÉÏ èŒÑ_»∂Î LO\Ï~°∞. =∞~°}Ï#O «~°O K«O„ Œ Hõàı|~åxfl ≥· ŒÖ’x ã‘fiÜ«∞ˆHΔ„`«OÖ’<Õ ^ŒÇ¨Ï#O KÕâß~°∞. `«#x JHõ¯_Õ ^ŒÇ¨Ï#O K≥Ü«∞º=∞x K«O„^ŒãfiÜ«∞OQÍ HÀ~å_»∞. |Çïâß «# P «‡ „ÑâßO « „ÑHõ$uÖ’, Ñ‰õΔΩÅ HõÅ ‰õÄl`åÅ=∞ èŒº, ÑÓ*Ïi ãOrq ÑiîOKÕ "Õ Œ=∞O„`åÅ =∞ èŒº ãOK«iã∞ÎO Œx PtOzLO_»=K«∞Û. `å<≥Hõ¯_» rqOKåÅx, ã¨OK«iOKåÅx, `«# PÖ’K«#ÅH˜QÆ=∂ºxfl J<Õfi+≤OKåÅx, Ñ~°=∂~åúxfl KÕ~°∞HÀ"åÅx HÀ~å_À J Õ HΔ„ «OÖ’«# =∞~°}Ï#O «~° ã≤÷u H˘#™êQÍÅx K«O„ Œ PtOKå_®? JHõ _˘Hõ ÑHΔQÍ<≥·<å

ÑÙ#~°x‡OKåÅx HÀ~°∞‰õΩ<åfl_®?

145

ˆHΔ„`«O JO>Ë ^ÕÇ¨Ï=∞x J~°úO. ˆHΔ„`« ˆHΔ„`«[˝ qÉèÏQÆ Ü≥∂QÆO J<ÕkÉèíQÆ=næ «Ö’x XHõ J è•ºÜ«∞O. HΔ„ «A_»∞ JO>Ë P «‡ Jx J~°úO. ≥· ŒHΔ„`åxH HΔ„ «A_»∞ K«O„ Œ. P «‡ÖËx P HΔ„`åxH K«O„ Œ „¿Ñ « Hõ~°‡ ãO Œ~°ƒùOQÍ`å#∞ ~åÖË#x =∞$ «∞ºO[Ü«∞~å=ÙQÍ~°∞ J<åfl~°∞. J «_»∞ „¿Ñ=∞QÍ Ñ≤ez#ÑC_»∞`å#∞ ~åÖËHõáÈÜ«∂#x Hõà◊§hà◊§ Ñ~°ºO «=∞Ü«∂º~°∞.

HÍx Ñ<≥flO_»= ~ÀA# ≥· Œ HΔ„`åxH <Õ#∂, =∞$ «∞ºO[Ü«∞~å=Ù QÍ~°∂,ã∞„|ÇÏ‡}ºOQÍ~°∞ Hõeã≤ "≥à◊¡_»O «@ã≤÷OzOk. K«O„ ŒÖËx P =$HΔÍÅ∂, PÑ~°fi « tÅÅ∂, P #n [ÖÏÅ∂ Jhfl â◊¥<åºxfl "≥∂ã∞Î<åfl~Ú. Õ= «Å∞~å„uH ~å„u XHõ t"åÅÜ«∂xfl ÑiÑÓ~°‚OQÍ xi‡OK«_®xH ãOHõeÊOKå~°∞.HÍx ÑÓiÎ HÍ‰õΩO_®<Õ ≥Å¡"åiáÈ~Ú [#ãOKå~°O ÃÑiyáÈ=_»O`À Õ= «Å∞«=∞ Ö’HÍxH˜ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. Õ"åÅÜ«∞ x~å‡}O PyáÈ~ÚOk. Jk

Ü≥∞ÑÊ\H© JÑiÑÓ~°‚OQÍ<Õ q∞yeáÈ~ÚOk. Wk XHõ â‹·=HΔ„`åxfl QÆ∞iOz<Õ#∞ q#fl ã÷ÅÑÙ~å}O. P HΔ„ «O ¿Ñ~°∞ <å‰õΩ QÆ∞~°∞ÎÖË Œ∞. W@∞=O\ "≥euÜÕ∞^À ≥· ŒÖ’ H˘@ì=zÛ#@∞¡ HõxÑ≤OzOk.

^≥·^ŒÖ’<Õ HÍ^Œ∞, JO[Ü«∞ºQÍi WO\˜Ö’#∂ W@∞=O\˜ â◊¥#ºã≤÷uÜÕ∞~°Ê_ç LO@∞Ok. ÃÑ ŒÌ „QÆO ä•ÅÜ«∞OÖÏ JO ŒOQÍ ¿ÑiÛ# ÑÙãÎHÍÅ`ÀxO_ç=ÙO_Õ P ã∞O Œ~° QÆ$ÇÏO ÃÑ· JO «ã∞ÎÖ’ f„= åufiHõ K«~°ÛÅ‰õΩ •if¿ããÉèíÅ∞ [iQq. "≥Ú Œ\™êiQÍ <Õ#∞ Ç[Ô~·# ãÉèí Pt+π#On 'WO\"Õ∞\òZxg∞—H _ç. "≥OHõ„\Ï=ÙQÍ~°∞ KÕã≤# J#∞"å Œ „QÆO äŒOÃÑ· K«~°Û. P ÑÙãÎHÍxH"≥OHõ„\Ï=ÙQÍ~°∞ ~åã≤# =ÚO Œ∞=∂@ K«O„ ŒH ÉÏQÍ #zÛOk. <Õ#∞ ~°zOz#ÑÙ~å} "Õ ŒOÃÑ· ‰õÄ_® XHõ ã=∂"Õâ◊O [iyOk. D ã=∂"Õâ◊O f„="≥∞ÿ#"å^ÀÑ"å^•ÅH ^•ifã≤ K«O„ ŒH =∞~˘HõiH =∞ èŒº Ñ¶∞~°¬}QÍ ‰õÄ_® =∂iOk.

`åufiHõ K«~°ÛÅ∞ ‰õÄ_® WÖÏO\ Ñ¶∞~°¬}‰õΩ Ü≥∞O Œ∞‰õΩ ^•if™êÎ~Ú.ZO Œ∞HõO>Ë „Ñ¨uKÀ@ =∞x+≤ JÇ¨Ï"Õ∞ ˆHO„ ŒOQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. PÉˇHì"£QÍK«iÛOK«_»O J<Õk q∞ èŒº =∂„ «"Õ∞.

K«O„^Œ JÇ¨ÏOÉèÏ"åxH˜ "≥Å∞QÆ∞h_»Å∞O_Õq. H˘xfl™ê~°∞¡ PÜ«∞#JÇÏOÉèÏ=O ^•i «Ñ≤ÊO Œ<Õ <Õ#∞ ÉèÏqOKå#∞. D q+Ü«∞"Õ∞ #~°ÇÏi`À„Ñ™êÎqOz#ÑC_»∞ ''JÇÏOÉèÏ==∞O>Ë<Õ •i «ÑÊ_»O. h JÇÏOÉèÏ=O =∂„ «O

146

^•i «Ñ¨ÊÖË •? JÇ¨ÏOÉèÏ"åxfl QÆ∞„~°OÃÑ· ™êfis KÕã≤#@∞¡ Ü≥∞=~°∞ ™êfisKÕÜ«∞QÆÅ~°∞—— J<åfl_»∞ #~°ÇÏi.

K«O„ Œ JÇÏOÉèÏ=OÜ≥ÚHõ =∞OzK≥_»∞efl „ÑHõ #ÃÑ_» •O. JÇÏOHÍ~°OJ<Õk #t¿ãÎ PÖ’K«# Hõ ŒeH PyáÈ «∞Ok. ãHõÅ É∫kúHõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∂JÇ¨ÏOHÍ~°O Ü≥ÚHõ f„= K«Å<åÖË. <Õ#∞ ''ÉèÏ= Hõqx HÍ Œ∞ JÇ¨ÏOÉèÏ=Hõqx—— J#fl Ñ~îåªaè "åHõºO Ñ~îåªaèH HÍ Œ∞ JO ŒiH© =iÎã∞ÎOk.

K«O„ ŒÖ’x JÇÏOHÍ~°O <å‰õΩ N<å èŒ =∞ÇHõqx QÆ∞~°∞Î‰õΩ ≥ã∞ÎOk.

kq[Hõq=~°∞ QÆ∞O_çÜ«∞Öò kQÆ∞æ~°#QÆJ~°∞QÆ∞K«∞<åfl_»∞ N<å äŒ∞_»=∞~°ÑÙiH.

N<å äŒ∞_ç JÇÏOHÍ~åxH J~°ú"Õ∞q∞\? rq « K«~°=∂OHõOÖ’ JÑCf~°Û#O Œ∞‰õΩ f„= J==∂<åÅH QÆ∞~°Ü«∂º_»∞. J~Ú#ÑÊ\H© JÇÏOHÍ~åxfl= ŒÅ ÖË Œ∞ N<å äŒ =∞ÇHõq. ZO Œ∞=Å¡#O>Ë D JÇÏOHÍ~°O èŒ#O #∞Oz~åÖË Œ∞, q^•º èŒ#O #∞Oz =zÛOk. Wk PO «~°OyHõ"≥∞ÿ# ãOÑ Œ, ÃÑ·HHõ#|_Õk HÍ Œ∞.

™ê è•~°}OQÍ =∞#∞+μÅ∞ Œ$+≤ìQÀK«~°"≥∞ÿ# •xx |>Ëì Q“~°=O ~Ú™êÎ~°∞.èŒ#Ç‘Ï#∞_»∞ QÆifiOK«_®xfl ri‚OK«∞HÀÖË~°∞. •xfl Ñ≤zÛQÍ<≥·<å =¸~°ö «fiOQÍ<≥·<å

ÉèÏq™êÎ~°∞.

''D QÀ¡|Ö·*Ë+<£ Ü«ÚQÆOÖ’ èŒ#O ãOáêkOK«QÆey ‰õÄ_»É@ìHõ áÈ=_»OK≥Ü≥∞ºuÎ #=∞ã¨ iOK«=Åã≤# q+¨Ü«∞O—— JO\Ï~°∞ _®Hõì~ü ~°=∞}. K«O„ ŒQÆ∞iOz „Ñ™êÎqã∂Î D =∂@ J<åfl~°∞.

K«O„ Œ =∞~°}Oz#ÑC_»∞ K«O„ Œ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ â◊âßOHõ XHõ "åºãO ~åâß_»∞.P "åºã¨OÖ’ K«O„ Œ èŒ<åxH˜ „áê è•#ºO W=fiÖË Œx, Ü«∞â◊ã¨∞ûH˜ =∂„ «"Õ∞„áê=ÚYº «xKåÛ_»x ~åâß_»∞.

<ÕxHõ¯_Õ XHõ „Ñ¨â◊fl"Õ™êÎ#∞. ^èŒ#OÖËx Ü«∞â◊ã¨∞ûH˜ qÅ∞= =Ù#fl^•?èŒ#=¸ Ü«∞â◊ã∂û Hõe¿ãÎ<Õ XHõ qÅ∞= ÜÕ∞~°Ê_»∞ÎOk. =ÚYº=∞O„u ~å[âıY~°

Ô~_ç¤QÍ~°∞ =∞~°}Oz#ÑC_»∞ H˘O Œ~°∞ Œo « Láê è•ºÜ«ÚÅ∞ ##∞fl ''#∞"≥fiO Œ∞‰õΩ~å*âıY~°Ô~_ç¤QÍiÃÑ· ~°K«# K≥Ü«∞º=x—— J_çQÍ~°∞.

147

<Õ#@∞=O\ ~°K«# Un K≥Ü«∞ºÖËHõáÈÜ«∂#∞. HÍx q~°ãO q∞„ «∞_»∞"Õ}∞QÀáêÖò «# „ÑQÆujÅ H©iÎ „Ñu+ªefl Ñ}OQÍ ÃÑ\ì PÜ«∞#ÃÑ· K«Hõ x"åºãO ~åâß_»∞.

ÃãÅ„a\© J<Õ Ñ^•xH xÑ¶∞O@∞ J~°úO <å‰õΩ ≥eÜ«∞ Œ∞ HÍx _»|∂ƒÜ«∞â◊ã∂û Ô~O_»∂ P_»"åi [_»Ö’x áêÜ«∞ÖÏ¡ JÅ∞¡‰õΩáÈ~Ú# Q˘ÑÊ =º‰õΩÎeflÃãÅ„a\©Å∞ JO\Ï~°∞. P èŒ∞xHõ L Œº=∞HÍ~°∞Å∞ KåÖÏ=∞Ok W@∞=O\ã≤÷u<Õ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Pã≤Î Pâ◊Ü«∞=¸ HõÅQÆeã≤# ã≤÷ux HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞,`«=∞H˜ L^Œº=∂Å ^•fi~å LÑ¨<åº™êÅ ^•fi~å =zÛ# H©iÎx ^èŒ#OQÍ=∞ÅK«∞H˘O@∞<åfl~°∞. WÑÊ\H =∞ÅK«∞H˘<åfl~°∞. ã≤x=∂ "åà◊√¡ ™ê=∂lHõã¨=∞ã¨ºefl ÃÑ@∞ì|_çQÍ =∂iÛ HÀ@∞¡ QÆ_çOz#@∞¡ gà◊√¡ K«∞O_»∂~°∞bfl,HÍ~°OKÕ_»∞bfl Pã∞ÎÅ∞QÍ =∞ÅK«∞H˘<åfl~°∞. =∂#= K«i„ « z=iH Ç™êºãÊ ŒOQÍ=ÚQÆ∞ã∞ÎOk.

W@∞=O\ Ç™êºãÊ Œ ã≤÷uH QÆ∞iHÍx "å_Õ K«O„ Œ. J «_»∞ „ÉÏÇÏ‡}ãOÑ¶∞OÖ’ ãÉèí∞º_»Ü«∂º_Õ HÍx Pâ◊Ü«∂Åx ÃÑ@∞ì|_çQÍ =_ô¤ "åºáê~°OQÍ=∂~°∞ÛHÀÖË^Œ∞. ã¨<å`«#O P<åfl_Õ HÍx, P^èŒ∞xHõ`« `≥zÛ# J=HÍâßeflLÑÜ≥∂yOK«∞H˘O@∂ PHÍâ◊ÇÏ~å‡ºÅ∞ xi‡OK«ÖË Œ∞. z=iH XHõ ™⁄O «WÅ∞¡ ‰õÄ_® ã=∞‰õÄ~°∞ÛHÀÖË Œ∞. ™⁄O « Pã≤Î Pq~åƒù=O#∞OKÕ ‰õΩ@∞O|O=zÛO Œx, ‰õΩ@∞O|O H˘#™êQk ™⁄O «Pã≤Î H˘#™êyOÑÙHÀã"Õ∞#x Hõ=¸ºxã∞ìáê~îåÅ∞ K«kq#"å_Õ. HÍx ‰õΩ@∞O|OHÀãO Ü≥∞@∞=O\ Pã≤Îh q∞QÆÅÛ‰õΩO_®"≥o§áÈÜ«∂_»∞. â◊âßOHõ z=iH «# «O„_ç q∞yeÛ# Pã≤Î Ü«∞â◊¿ãû#<åfl_»∞.D =∂@H =∞#O #=fi=K«∞Û ÖËHõáÈ Õ ÜÕ∞_»==K«∞Û HÍx Ü«∞â◊ã∞û ZÑÊ\H©Pã≤ÎHÍ Œ∞. h =Ü«∞ã∞û «‰õΩ¯=, JO Œ∞H Ü«∞â◊¿ãû Pã≤Î J#‰õΩ Jx Pâ◊√ Hõq «K≥áêÊ_»∞ #~°ÇÏi.

ZO^Œ∞HõO>ˇ Ü«∞â◊ã¨∞û HÀã¨O =∞Oz Ñ¨#∞Å∂, ^•#^èŒ~å‡Å∂ KÕã≤k"åàÏf¿ã Ñ¶¨Óº_»Öò ^Œâ◊x =∞#O Ü≥∞Ñ¨C_À ^•>ËâßO. =∞#O ~ÚÑ¨C_»∞èŒ#™êfi=∞ºOÖ’H Ñ‘HõÖ’¡ «∞ =ÚxyáÈÜ«∂O. „Ñ=ÚY ã≤h Ç‘Ï~À~Ú<£ „u+

H#û~ü ~ÀQÆ∞Å xq∞ «ÎO xkèx U~åÊ@∞ KÕã≤O Œx "å~åÎÑ„uHõÖ’¡ K«k"å#∞.aÖò Q@∞û ÖÏO\"åà◊√¡ KÕ¿ã •# èŒ~å‡Å∂, L^•~° «fi=¸ <å‰õΩ J~°ú=∞ø`å~Ú.

148

J=hfl "åiH =„[ÑÙ@∞OQÆ~åÖÏ¡ â’aè™êÎ~Ú. "åiH Ü«∞â◊ã∞û XHõ Ys ≥·#JÅOHÍ~°O.

JÖÏˆQ H˘O^Œ~°∞ ^Œo`« "Õ∞^è•=ÙÅ∞ „Ñ¨Éèí∞`«fiO Éèí∂=ÚÅ∞ Ñ¨OKÕÖÏKÕ™êÎ=∞x, Hõ_»∞¿Ñ Œ „ã‘ÎÅ#∞Oz =O ŒÅ∞ =ã∂Å∞KÕã≤, JÖÏ HÀ@∞¡ QÆ_çOzq∞#fl‰õΩO_çáÈ=_»O "≥#∞Hõ JO «~å~°úO <å‰õΩ É’ èŒÑ_»∞ÎOk. "åà◊√¡ \©.gÖ’¡Hõ#|_ç hu LÑ¨<åº™êÅ∞ ~Úã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ Q˘Ñ¨Ê Bz`«ºO QÀK«iã¨∞ÎOk.èŒ#™êfi=∞ºO Ü≥ÚHõ ãÇÏ[ K«Å<åÖË ~Úq.

èŒ#OÖËx H©iÎ, Pã≤Îx ‰õÄ_»É@ìÖËx Pâ◊Ü«∞O Wq qz„ « „áê}∞Å∞.JO «iOzáÈ «∞#fl ÉèÏ+Å∞.

JO Œ∞H <Õ#∞ K«O„ Œ XHõ Ñ¶ÓÖò Jx ÅHΔ‡`À J<åfl#∞. W Õ =∂@~åã∞Î<åfl#x ‰õÄ_® J<åfl#∞.

HÍx "Õ∞^è•=ÙÅ∂, „Ñ¨QÆujÅ∞~°∂, hu=∞O`«∞Å∂, Pâ◊Ü«∂Å∞=e¡OKÕ"åà◊√¡ gà◊§`À „ÑÑOK«O ‰õΩo¡áÈ~ÚOk. JO Œ∞=Å¡ Ñ¶ÓÖòû J=ã~°OD „ÑÑOKåxH ZO`À LOk. "åi =Å¡<Õ „ÑÑOK«OÖ’ D =∂„ «O ™œO Œ~°ºOq∞ye LOk. K«O„ Œ =∂@Ö’¡#∞, #=ÙfiÖ’#∂, Hõ ŒeHõÖ’#∂, ~°∂ÑOÖ’#∂™œO Œ~°ºO LOk. D =∂@ KåÖÏ=∞Ok JO\Ï~°∞. •O`Àáê@∞ JÇÏOHÍ~°OLO Œx ‰õÄ_® JO\Ï~°#∞HÀO_ç Jk "Õ~ ãOQÆu.

K«O„^Œ ~å`«HÀ`«Ö’¡H˜ =ÚxyáÈ‰õΩO_® ~°∂Ñ¨=¸, ^•xH˜ `«y#"åHÍÛ «∞~°º=¸ J_»∞¤H˘<åflÜ«∞xÑ≤ã∞ÎOk. ~°gO„ Œ<å è£ ~îåQÆ∂~ü ~°∂ÑO ‰õÄ_®áêâßÛ`«∞ºefl PHõi¬OzO^ŒO\Ï~°∞. J`«xx K«∂ã¨∂Î ™êHΔÍ`«∂Î Uã¨∞„H©ã¨∞ÎxK«∂ã∞Î<åfl=∞x ÉèÏqOKå~°∞ "å~°∞ (P~°∞æº"≥∞O>Ë\"£ WO_çÜ«∞<£ – J=∞~°Îº¿ã<£).JO>Ë PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# ~°∂ÑO P "Õ∞ è•q =∂@ÅH qÅ∞=xã∞ÎOk. J\ì~°∂ÑO~°K«# Ü≥ÚHõ P=â◊ºHõ «x «yæOz "Õã∞ÎO ŒO\Ï_»∞ q∞„ «∞_»∞ JO|\ ã∞~O„ Œ~åA. JO>Ë K«∂ÑÙÖ`À#∂ =∂@Å`À#∞ «=∞x `å=Ú JO ŒOQÍ =ºHõÎOKÕã∞H˘<Õ"åà◊√¡ ~°K«# KÕ¿ã „â◊=∞x x"åiOK«∞H˘O\Ï~"≥∂!

«# L`åûÇÏÑÓi «"≥∞ÿ# K« «∞~À‰õΩÎÅ`À, ÑiÑÓ~°‚"≥∞ÿ# ~°∂ÑO`À =∂q∞„`«∞ÅO^ŒiH© XHõ J^èŒºHõΔ™ê÷#OÖ’ L#fl@∞¡O_Õ"å_»∞ K«O„^Œ. <Õ#∞ <å

149

qâßYÑ@flO LÑ<åºãO ''ã<å «#O – P èŒ∞xHõ «——x „Ñu "åHõºO K«O„ ŒHqxÑ≤OKå#∞. K«O„ Œ „Ñu "åºHõO ŒQÆæ~° Py K«ÑÊ@∞¡ H˘>Ëì"å_»∞. J Œ∞ƒù «OJ<Õ"å_»∞. J\Ï¡ ~°™ê™êfi Œ# KÕ¿ã =º‰õΩÎÅ∞ J~°∞ Œ∞QÍ LO\Ï~°∞. ≥· ŒÖ’ <å"åºã Ñ~î°<åxH „Ñ «ºHõΔ ™ê‰õΔΩÅ∞ ã∞„|ÇÏ‡}ºOQÍ~°∂, l ÕO„ Œ.

P èŒ∞xHõ «x q=∞i≈OK«_®xH QÆ∞~°*Ï_»x `å~å¯}OQÍ fã∞H˘=∞‡xãÅÇ~ÚzÛOk K«O„ Õ. P áêÑO K«O„ Œ Õ.

XHõ =∂@H©, XHõ H˘ «Î PÖ’K«#H©, XHõ H˘ «Î TÇÏH© JO « L`åûÇÏOQÍãÊOkOKÕ =ºHÎ =∞m¡ HõO@|_®Î_® J<Õk J#∞=∂#"Õ∞. q„QÆÇ~å èŒ‰õΩÅ∞«ÑÊ, ãfi «O„ « PÖ’K«<åÑ~°∞Å∞ J~°∞ ≥·áÈÜ«∂~°∞. K«O„ Œ q„QÆÇ~å èŒ‰õΩ_»∞

HÍ_»∞.

K«O„ Œ t"å~å èŒ# XHõ HÍ=º ~°™ê™êfi Œ# =O\ ÕHÍx =\ì =¸_è» ÉèíHÎHÍ Œ∞. HÍ"åºÅÖ’x J Œ∞ƒù « TÇâ◊HÎH «#‡Ü«Ú_»ÜÕ∞º"å_»∞ K«O„ Œ. <≥Ñ≤Ê`Àf„=OQÍ ÉÏ èŒÑ_»∂Î<Õ ãOã¯$ « HÍ"åºÅ J#∞"å^•Å∞ K« Œ=_»O "≥Ú ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞.

K«i„`« Ñ¨Ù~°∞+¨μÅHõ#fl Ñ¨Ù~å} Ñ¨Ù~°∞+¨μÖË Ü≥∞‰õΩ¯= „Ñ¨ÉèÏ=jÅ∞~°∞JO\Ï_»∞ ~å"£∞ =∞<ÀÇÏ~ü Ö’Ç≤ÏÜ«∂. â◊OHõ~°∞_»∞ K«O„ Œx „ÑÉèÏq «O KÕã≤OkJO Œ∞=ÖË¡. WO «H© K«O„ Œ∞_»∞ t=Ùx ã≤QÆÑÙ"ÕfiHõ •. t=Ùx K«∞@∂ì Ü≥∞xflJ Œ∞ƒù « HõÅÊ#Å∞? =∞#‡ èŒ∞}‚ ŒÇ≤ÏOzOk t=Ù_Õ. J Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ áê~°fiuxJ~°ú<åsâ◊fiiQÍ ã‘fiHõiOzOn t=Ù_Õ. <å\ÏºxH =¸ÅO t=Ù_Õ. JHõΔ~°=∂Åx_è»=∞~°∞HõO ^•fi~å "≥Å∞=iOzOk t=Ù_Õ. t=Ù_Õ „ÑÑOKåxH "åºHõ~°}O.

K«∂_»O_ç Éè’àÏ â◊OHõ~°∞}˜‚ `«Å=QÍ<Õ ZÖÏ TÇ¨Ö’HõOÖ’H˜ "≥o§áÈ «∞<åfl<À! HÍ=ºO HÍx, ÑÙ~å}O HÍx =∂#= J#∞Éèí"åÅ #∞Oz ÑÙ\ì#qHÍ=Ù. XHõi J#∞Éèí=O =∞~˘HõiH ZO Œ∞‰õÄ ÑxH ~å Œ∞. =ºHÎQÆ « J#∞Éèí"åefl‰õΩÑÊÉ’Ü«∞_»O, ^•xfl Hõ èŒ J#_»O P èŒ∞xHõ ~°∞QÆ‡ «.

HÍ=ºO XHõ #∂ «# ã$+≤ì, J^˘Hõ „|ÇÏ‡ã$+≤ì. Hõq „|¿ÇÏ‡. J «_˘Hõ≥·=O. JO Œ∞=Å¡ |Ü«∞@ Hõ#|_Õ "åãÎ"åÅ #∞Oz HÍHõ, J#∞Éèí=O #∞Oz

HÍHõ JO «~°OQÆOÖ’<Õ ã$+≤ì KÕ™êÎ_»∞ Hõq. JO Œ∞H JO « J Œ∞ƒù « HõÅÊ#Å∞

150

™ê^èŒº=∞Ü«∂º~Ú.

P èŒ∞xHõ « =∞#∞+μefl HÍÅ| Œ∞úefl KÕÜ«∞_»O`À HÍÖÏf « ã≤÷uÖ’ ™êQTÇqÇ~°O HÍÅÊxHõ [QÆ «∂Î =Úyã≤áÈ~Ú, ã÷Å HÍÅ| Œú"≥∞ÿ# <ÕÅÉÏ~°∞~°K«#Å∞ „áê~°OÉèí=∞Ü«∂º~Ú. =∞$`«∞ºO[Ü«∞~å=ÙQÍix K«O„^Œ XHõ™êiJ_çQÍ_»∞ '' «xÔHà◊§ Éèí~°}QÍ~°∞ Q˘ÑÊ t=Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõ •, PÜ«∞# â◊OHõ~°∞x ã∞Îuã∂Î=∞Oz Hõq`«Å∞ QÍ#O KÕâß~°∞ Hõ^•? PÜ«∞# J^Õ ÉèíH˜ Î „Ñ¨"åÇ¨ÏOÖ’=Úxy ÕÅ∞ «∞<åfl~å?—— ~Úk K«O„ Œ J_çy# „Ñâ◊fl.

K«O„ Œ „Hõ"Õ∞Ñ‘ Ñ¨Ù~å}ÏÅÖ’H˜, HÍ"åºÅÖ’H˜ Ñ¨Ù~å} Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ Hõ ä•=∂ èŒ∞~°ºOÖ’H u~ÀQÆq∞OKå_»xÑ≤ã∞ÎOk. ~Úk P èŒ∞xHõ «H „Ñu„HÜ«∞. W^˘HõÔQiÖÏ¡"å~ü J<åfl_»∞ #~°ÇÏi.

K≥@∞ìKå@∞#∞Oz N~å=∞K«O„ Œ∞_»∞ ÉÏ}ÏÅ∞ "Õã≤#@∞¡ ã<å «#OÖ’OzP^è Œ∞xHõ`«ÃÑ· ÉÏ}ÏÅ∞ "≥Ü«∞º_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì_»∞ K«O„^Œ. Wn„Ñ*ÏÜ«Ú ŒúÉèËiÜÕ∞. Wk J «x =ºOQÆº ~°K«#Ö’¡ ãÊ+ìOQÍ Hõ#|_»∞ÎOk.

ã<å «#O JO>Ë „Ñ‘"≥∂_»ifl\©ÜÕ∞. P TaÖ’H ‰õÄ~°∞‰õΩáÈ~Ú# â◊~°‡x#∞fl ‰õÄ_® ÖÏQÆ∞ «∞<åfl_»∞, Œ∂~°OQÍ «~°=∞=∞x ãÅÇ ~ÚzÛ# "åà◊√§L<åfl~°∞. D ãOQÆu K«O„ ŒÜÕ∞ z=i™êi Pã∞Ñ„uÖ’ Hõeã≤#ÑC_»∞ K≥áêÊ_»∞.

UHÀÇ≤Ï ÀëÈ QÆ∞} ãxfláê Õ

x=∞[fO^Àó H~°}Ë+≤fi"åOHõó (‰õΩ=∂~° ãOÉèí=O – HÍo^•ã∞)

K«O„ Œ∞xÖ’x =∞K«Û J=∞$ « H~°}∞x H~°} ÑÙO[OÖ’ =ÚxyáÈ «∞Ok.JÖÏˆQ z#fl^À+¨O J<Õk K«O„^ŒâıY~°∞x „Ñ¨QÆujÅ QÆ∞}ÏÅ "≥Å∞¡=Ö’H˘@∞ì‰õΩáÈ «∞Ok Jx <Õ#∞ ã=∂ è•#O K≥áêÊ#∞.

K«O„ Œ J<åfl_»∞ QÆOcè~°OQÍ

''K«O„ Œ∞x`À <å‰õΩ ÑxÖË Œ∞. K«O„ Œ∞xÖ’x #Å¡ ‰õΩO ÕÖË <å‰õΩ HÍ"åe.J Õ ã<å «#O. JãÅ∞ HÍOu #Å∞¿Ñ. #ÖÏ¡x ã∂~°∞º_»∞ Jx t=™êQÆ~üáê_®_»∞. HÍ~°∞ #Å∞ÑÙ #∞OKÕ [QÆ «∞Î ÑÙ\ìOk. [QÆnâ◊fi~°∞_»∞ #Å∞¿Ñ. #∞=ÙfiÑÙ~å}"Õ ŒO ÑÙãÎHõOÖ’ K≥ÑÊÖË •?——

151

Y

W"Õ K«O„ Œ À <å z=i =∂@Å∞. WÑC_»∞ K«O„ Œ ÖË_»∞. K«O„ Œ ≥zÛ#P L`åûÇÏŸ„ ÕHõ=¸ ÖË Œ∞.

pHõ\Ö’ =ÚxyáÈ~Ú# "≥∞eHõÅ∞ uiy# "≥∞@¡g∞Oz ã ≥Î#Ñe¡Ö’x<å WO\ Ö’ÑeH KÕ~å#∞.

WÑC_»∞ pHõ>Ë, #Å∞¿Ñ <å`À =∂\Ï¡_ÀÎOk.

K«O„ Œ JÉèÏ=O ‰õÄ_® <åKÕ « "åHÍºefl Ñ~°∞QÆ∞ÃÑ\ì™ÈÎOk.

Jn K«O„ Œ.

Jn ã<å «#O.

Jn K«O„ Œ Œ~°≈#O.~°K«~Ú « ÃãÖò :7396666942

chandrasmriti

Social Media