tui jah ngmüi mkha üng akthai-a hmi naak na kham ei päng kki mä?

http://www.bjnewlife.org

www.nlmafghanistan.comwww.nlmafrikaans.comwww.nlmalbania.comwww.nlmamharic.comwww.nlmangola.comwww.nlmarabemirates.comwww.nlmarabic.comwww.nlmargentina.comwww.nlmarmenia.comwww.nlmaruba.comwww.nlmaustralia.comwww.nlmaustria.comwww.nlmbahamas.comwww.nlmbahrain.comwww.nlmbangladesh.comwww.nlmbelarus.comwww.nlmbelgium.comwww.nlmbengali.comwww.nlmbenin.comwww.nlmbhutan.comwww.nlmbolivia.com

www.nlmbotswana.comwww.nlmbrasil.comwww.nlmbriton.comwww.nlmbrunei.comwww.nlmbulgalia.comwww.nlmburkinafaso.comwww.nlmburundi.comwww.nlmcameroon.comwww.nlmcanada.comwww.nlmcebuano.comwww.nlmchichewa.comwww.nlmchile.comwww.nlmchin.comwww.nlmchina.comwww.nlmcolombia.comwww.nlmcongo.comwww.nlmcostarica.comwww.nlmcotedivoire.comwww.nlmcroatia.comwww.nlmczech.comwww.nlmdenmark.com

www.nlmdioula.comwww.nlmdominica.comwww.nlmdutch.comwww.nlmecuador.comwww.nlmegypt.comwww.nlmelsalvador.comwww.nlmequatorialguinea.comwww.nlmethiopia.comwww.nlmfinland.comwww.nlmfrance.comwww.nlmfrench.comwww.nlmgabon.comwww.nlmgeorgian.comwww.nlmgerman.comwww.nlmgermany.comwww.nlmghana.comwww.nlmgreek.comwww.nlmgrenada.comwww.nlmguatemala.com

A

B

C

D

E

F

G

Please find your vernacular websites below.

You can download Christian e-books and request Christian books for free.

Feel free to visit our websites below right now!







The Official Website of The New Life Mission

www.nlmission.comwww.nlmission.comor

www.bjnewlife.orgwww.bjnewlife.orgW

The New Life Mission

orldwide websites of

� Some of these websites may not work because they are still under construction.

◄ A Lu Jüüi-e ►

http://bjnewlife.org

www.nlmgujarati.comwww.nlmhaiti.comwww.nlmhindi.comwww.nlmholland.comwww.nlmhonduras.comwww.nlmhungary.comwww.nlm-india.comwww.nlmindonesia.comwww.nlmiran.comwww.nlmiraq.comwww.nlmisrael.comwww.nlmitaly.comwww.nlmjamaica.comwww.nlmjapan.comwww.nlmjavanese.comwww.nlmkannada.comwww.nlmkazakhstan.comwww.nlmkenya.comwww.nlmkhmer.comwww.nlmkirghiz.comwww.nlmkirundi.comwww.nlmkorea.comwww.nlmlatvia.comwww.nlmluganda.comwww.nlmluo.comwww.nlmmadi.comwww.nlmmalagasy.comwww.nlmmalayalam.comwww.nlmmalaysia.comwww.nlmmarathi.com

www.nlmmauritius.comwww.nlmmexico.comwww.nlmmindat.comwww.nlmmizo.comwww.nlmmoldova.comwww.nlmmongolia.comwww.nlmmyanmar.comwww.nlmnepal.comwww.nlmnewzealand.comwww.nlmnigeria.comwww.nlmnorthkorea.comwww.nlmnorway.comwww.nlmpakistan.comwww.nlmpanama.comwww.nlmperu.comwww.nlmphilippines.comwww.nlmpoland.comwww.nlmportugal.comwww.nlmportuguese.comwww.nlmprcongo.comwww.nlmqatar.comwww.nlmromania.comwww.nlmrussia.comwww.nlmsaudiarabia.comwww.nlmserbian.comwww.nlmshona.comwww.nlmsingapore.comwww.nlmslovakia.comwww.nlmslovene.comwww.nlmsolomon.com

www.nlmsouthafrica.comwww.nlmspain.comwww.nlmspanish.comwww.nlmsrilanka.comwww.nlmsuriname.comwww.nlmswahili.comwww.nlmswaziland.comwww.nlmsweden.comwww.nlmswiss.comwww.nlmtagalog.comwww.nlmtaiwan.comwww.nlmtamil.comwww.nlmtanzania.comwww.nlmtelugu.comwww.nlmthailand.comwww.nlmtogo.comwww.nlmtonga.comwww.nlmturkey.comwww.nlmuganda.comwww.nlmukraine.comwww.nlmurdu.comwww.nlmusa.comwww.nlmvenezuela.comwww.nlmvietnam.comwww.nlmzambia.comwww.nlmzimbabwe.comwww.nlmzou.com

H

J

K

L

M

N

P

Q

R

S

�

U

V

Z

I

W The New Life Missionorldwide websites of



You can download Rev. Paul C. Jong’s Christian Books on iPhone, iPad, or Blackberry by going to Amazon’s Kindle e-bookstore (www.amazon.com).

Ksangsiim akba ‘tui jah ngmüi mkha-a thang’ kdo hin kei nih-e noh aksük shäih-a ka ni pyan ua ksa up ni.

Kkhyang kho kän noh ta tui jah ngmüi mkha-a thang kdo üng hmi nak kthai am kham ei kki-e ni. Asuna thon she Jeshuh noh baptizan akham ei nak jah baan lam tunga athi sheen among sun ktung na lü keei noh thang kdo ka khin kki ni.

A vaai shüa Jeshuh hin noh baptizan hin am-a kham ei a ni a ta baa lam tung kkhana sheen sun nih-ea phäh-a a phu laap kkhai ni. Asuna thon she a hina mong äh shäng ei kki-a a hläi-a ka khin yaan kki ni.

Keei-a täng nak ta nong nih-ea phäh-a a hin sun a ngkaai vaai-a phäh ni. Nang nih-e sun tui (Jeshuh-a ngphüm ei) jah ngmüi mkha-a thang kdo üng jou do nak ni yah ei kki-e ani akba keei noh kpyaü be tü-a ka jü nak ni.

Keei suh ktha na lü Jeshuh-a baptizan kham ei nak jah baan lam tunga athi sheen sun yum ei nak aphäh üng mkhye nak jah mhlät kkia thang kdo sun nang nih he noh na ni ksang nak vaai va ka jü nak ni. Keei noh ka kpyaü hin nang nih-e üng akthai-a hmi nak na ni yah ei vaai va phäh-a ni jah khüi sho kkhai tia ka yum kki ni.



Tui Jah Ngmüi Mkha üng Akthai-a Hmi Naak

Na Kham Ei Päng Kki Mä?

Tui Jah Ngmüi Mkha üng Akthai-a Hmi Naak

Na Kham Ei Päng Kki Mä?

PAUL C. JONG

Hephzibah Publishing House A Division of THE NEW LIFE MISSION

SEOUL, KOREA



Tui jah ngmüi mkha üng akthai-a hmi naak na kham ei päng kki mä? Copyright © 2011 by The New Life Mission All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means–electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise–without the prior written permission of the publisher and copyright owners. ISBN 978-89-282-0156-3 Website : http://www.nlmission.com http://www.bjnewlife.org

http://www.nlmbookcafe.com E-mail : [email protected]

Yee Ei Naak Aksüka kei noh ahina yee ei nak üng a bä nak ka

mhlümtaai kki. I lü ni ti üng ta kum kyan naka mong jah jou do nak hin tui jah ngmüi mkha üng hmi naak a mong üng kham ei-a phäh üng a bä nak sun ka mhlümtaai kki ni.

Pangsiim a mpya-ea kkhana pi ni she, a hina ksa up thon lo khoh kkhai-a ngui hüi üng jah ku ei kkia Rev. John K. Shin and Sister Sangmin Lee, na kkhana pi ni she, kthai mhlat kki. Mrs. Jungpil Sul akkhana pi ni she, Hephzibah Publishing House; ksa up pyan nak üng jah ku ei kki a bänga kkha na pi ni she, Elaine Dawe of Kangwon National University and Ross Wallace of THE KOREA TIMES üng khui kha lü khut poh kkia ngbe ngna a bänga kkhana pi ni she na ni bäng nak usun ksa lang üng ka tang ni.

Ahna ksa up üng ngkhäp kkia tepkhoi sun ngai kki naküt pi üng hngih hmi nak ani yah ei vaai-a keei noh ka ni jah ktaai jü peet kki ni. Ahina ksa up thon



lo khoh khai-a keei nih-e adäh khui kha ulü khut poh kkie pi am shüma jah yee ei ni ti-a ksa lang ka taang ni.

Tui jah ngmüi mkha üng akthai-a hmi naka thang kdo sun yum ei kki-e jah khomdek peen luma kpha hü khoh vaai-a käh thum ngyaai khoh kkia yum ei nak üng a ngming sun ka mhlümtaai kki ni.

PAUL C. JONG

◄ A Lu Jüüi-e ► Free book request www.nlmission.com

8 Sük Naak

Sük Naak

Ni nih-e sun tui jah ngmüi mkha üng akthai-a hmi vaai hlü kki ni.

Aksüka Pangsiim noh khomdek, kkhan kho jah

mulai sun a jah pang tham ni. Asuna thea a lup üng täng ei kkia kkhyang sun a mtüi mdon ni. Kkhyang aksüka thon kkia Adam sun Pangsiima ma-a amkhye mshoh-a phäh üng kkhyang lum sun a hun siim ta ni thi yah kkhai-a thon kki. “Kkhyang sun a hunt hi lü kona si yang nak akham ei akba.” (Hepye 9:27),

Mkhye kki he mu laai pea ani pha aksün üng a mkhye nak am veek kki he sun a sakpa jah shaka ngshäi kkia kkhan kho pee jah khomdek sun yee kyai naak üng vang yah kkhai-e ni (Malam Pyen 20:10).

Asuna thon she kkhyang naküt sun akthai-a hmi nak sun ani kham ei vaai hlü kki ni. Nih-e sun yum ei nak üng hmi nak kthai ni kham ei üng ta ngpyun kkia ni thon lokkhai-e ni. Nih-e sun ngsei kkia kkhan kho pe


9 Sük Naak

sun nip ha khoh kkhai mä? Ksangsiim noh a tit a Johan 3:5, “Jeshuh noh ta tui jah ngmüi mkha üng am hmi kki ta Pangsiima kkhan khe pee su am vang khoh kkhai ni a ti.” Tui jah ngmüi mkha üng akthai-a hmi kki ti sun kkhan kho pe-a nak khoh vaai-a lam tu mat däk ni.

Tui jah ngmüi mkha ngsiim üng nih-e sun akthai-a am ni hmi üng ta i hokba thon kkhai ni? Ksangsiim üng tui sun Jeshuh-a kham ei-a baptizan sun üm ati hü ni.

I she Jeshuh sun Pangsiim Booi-a thon mah mah lü Johana veei baptizan sum kham ei kki ni? Ahin a mlunga tui nghem nak sun a ngte nak shak mä? Anih sun Messiah a ni nak sun kshing shaka a jü nak mä? Am nikki ni.

Baptizan saya Johan na veei Jeshuh noh batpizan akham ei-a among lam ta a kut a ni hngih-a mtaih lü (Levticus 16:21), “Kkhyang maata ngpyun nak a phäh üng,” (Yomah 5:18), Kkhyang he-a mkhye naak naküt sun a seh püi päih ni.

Ksangsiim kphüm üng Pangsiim noh Israel khyang mjü he sun akhü nak ksang üng a jah kum

kyan ni. Mkhye nak a jah mhlät-a mhnüp üng Aron noh ngkeng nak kkhün kshei-a lu kkhana a kut a mtaih nak üng anih-ea mkhye nak sun asuna ngkeng nak kkhün shei a kkhana apha shak ni.

Ahin sun akhü be noh a jah kshing shaka thon lü tuh-a lokkhai-a ksün üng poh vaai-a mong sun ma lama ana kpyaü nak ni. Asuna thea Pangsiima hlü ei akba Jeshuh üng akpha be tia ngdang shak kkia kkhü ksanga thon kki ni. Arona mjü myonga thon kki Johana veei-a Jeshuh noh khomdek kkhyange aphäh baptizan sun kham ei kki ni.

Jeshuh noh baptizan a kham ei üng hikba a ti ni. “Jeshuh noh ta kkhü tam naküt sun läk lam päih vaai-a thon she tuh hin aksüna pea a ti be ni” (Mate 3:15).

‘For thus’ noh ta ‘kkhyang luma mkhye nak hin sun kut,’ mtaih naak-a phäh üng Jeshuh akhan-a pha lü nih-e sun ngpyun nak jah be bang nak ni yah ei lo uh üm a ti hü ni. Ngjäp ngteh nak hin Greek kkhü üng (Dikaiosune) a thon lü ti nak hü ta mgsäp ngteh nak a thon kki.

Jeshuh noh akham ei-a baptizan a phäh üng


10 Sük Naak

kkhyang lum sun ngpyun nak üng a jah küm seei shak ni. A kham ei a baptizan üng khomdek mkhye nak lum pi a seh püi ni. A ngoi üng ta Johan noh hikba a pyen ni. “A ngoi üng Jeshuh lokki ti sun Johan noh a hmuh üng ta ahina khomdeka mkhye nak seh püi kki-a Pangsiima sakpa hin bük ua” (Johaan 1:29).

Jeshuh noh khomdek mkhye nak lum sun a pät a kkhana mtaih lü baan lam tung da-a set kki ni. A nih-a baptizan jah baan lam tung khana a thih nak üng mkhye kki-e nghnüna si yang nak peet sun a pät kung noh kham ei lü ka khut nak ngpäng kki ni ati (Johan 19:30). Anih sun noh nih-ea nghnüna akpäih nak si yang nak sun kham ei lü a pät kung noh nih-ea mkhye nak lum sun akkhana pha shak lü nih-ea mkhye nak sun a seh püi ni.

Jeshuh No Baptizan Akham Ei Nak Hin Sun Kum Kyan Naka Lup Leei Ni

Nih-e noh Jeshuh-a bpatizan üng yum ei nak am

ni taak ei üng ta kum kyan nak sun am ni yah ei khoh kkhai-e ni. Asuna thon she Peta noh Jeshuh-a baptizan sun hikba a pyen ni. 1 Peta 3:21, “Asuna msäp nak akba tuh üng baptizan hin Jeshuh-a thoh nak be-a phäh üng nih-e sun a jah kum kyan ni.”

Tuh ngoi Khrityan kho kän noh baptizan sun kept myak ulü baan lam tung üng athih nak däk sun yum ei kki-e ni. Asuna mkhye kkie sun jah kum kyan khoh ki mä? Athi sheen däk sun yum ei nak üng nih-e sun noh kum kyan nak ni yah ei khoh kkhai-e mä? Asuna the-a nih he sun jah kum kyan khoh kki-o?

Am jah kum kyan khoh kki ni. Baan lam ktunga athih nak däk sun yum ei nak üng nih-e sun Pangsiima ma-a kum kyan nak sun am ni yah ei khoh uh.

Ksangsiim kphüm üng Israel kkhyang mjü-e noh ani hjok khah hü üng kkeng nak hü kkhüna lu kkhan ani kut käh mtaih xa uh she kkhün kshei akkhana ani mkhye nak sun am pha khoh kki ni. Asun akba anih-a baptizan käh ngpüi kkia baan lam tunga ka athi shen däk sun yum ei ti sun kum kyan


11 Sük Naak

nak aphäh am khäk kki ni. 1 Peta 3:21, “Asun sun patiso üng mshuui msäp

naak ni. Booi Jeishuh thih naaka kkhyüh ah thoh lobea phäh üng nang nih-e hin patiso üng kuum kyan nak nah nih yah ktie.”

Noah-a ngshon üng mlüt tui noh a jah lih sun am ngya kya kki-e ta siim pyak naka pha kki-e ni. Jeshuh-a baptizan am yum ei kki he sun aksunga siim pyak nak sun kham ei khai-e ni. Yum ei nak hin noh nih he sun aksanga kum kyan nak lam da-a jah seh püi kki ni.

Asuna booi sun tui üng pi ni she, thi shen üng pi ni she, kum lokki ti nakkia Khritoa ni (1 Johan 5:6). Ni nih-e sun baptizan jah baan lam tung tia ani hngih sun yum ei vaai hlü kki ni.

Asuna thon she a khut poh Johan noh üng, “khomdek kkhana pi ngmüi mkha, tui, athi sheen tia shak kshi kki kthum ve lü asuna kthum sun ngi ngoi lü mät-a thon kki ni” (1 Johan 5:8).

Yum ei nak ksang ni yah ei vaai-a phäh-a hibka ni yum ei vaai hlü kki ni. “Jeshuh sun nglua ni Mary

a kkhon nu akhüh kkhyang sa akba hmi lo lü Johana veei Jordan tui ah baptizan akham ei nak üng khomdek mkhye nak a lum sun a seh püi ni. Jeshuh noh khomdek mkhe nak lum sun baan lam tung kkhana nih-ea nghnüna aseh püi ni.” Asuna thon she Jeshuh-a baptizan käh-a ngpüi üng tat hang kdo sun am küm sei khoh kki ni. A hin-e hin am ni jah ksang nak üng ta kum kyan nak sun am ni yah ei khoh kkhai-e ni.

Ani Mtün Mdon Ksüka Kon Shang üng Thang Kdo Ksanga Khüh Naaka Mong

I she tuh aksün üng Jeshuh-a baptizan kham ei

nak-a thang kdo sun khük lo lü käh ni kya kkia ngthei nak püi-e sun khomdek nu üng däm duh lokki ni?

Jeshuh thou be lü kkhan kho-a a vaai be kona a khut poh he noh tui jah athi sheena thang kdo sun kpyaü hü kki-e ni. Ksangsiim kthai hin aksanga ni büh teng shui hjap to ksang üng ta ksangsiim yuk


12 Sük Naak

kki-e jah akhut poh ksük kki-e däk käh nil ü a khut poh he-a thon kki Polüh, Peta jah Johan noh pi tui jah ngmüi mkha-a thang kdo sun kpyaü hü kki-e ti-a ni hmu yah kki.

Asuna ksün üng yaai kshe-a jou taai sun konshang akhüh lokki tia kkhü kthai üng kkhyange sun jah mhlom msok kki-e ni. Asun kona Edict of Milan of 313 A.D to Yomah teng pe sun noh Khrityan kon shang sun aktunga ta lü hjok mkhüh ei lokki-e ni.

Asun üng ngpüi kki abäng noh Yomah teng pe üng hju ulü baptizan sun a mjü mjü a kham ei kki he ni. Asuna vun moih naaka mong sun Apostles’ Creed akläke-a ksün üng ta a lä-a ani pyen ngaih uni. “Hiit jah Mkhyangsiima kpüi kpak naak üng aana thang kdo kkya hin sang kti atia mlung üp lü kah ning jah msuuk mtheh ktie ni” (1 Thessalonians 1:5).

Ahin sun tui yaai-a nüm yaam a thon lü käh ni kya kkia kkhü be hiin noh u pi akthai-a hmi nak am pe khoh kki ti sun khomdek lum üng ni hmi khoh kki. Shak nu aphäh a ngdüm shak ni.

Milan Edit kona kum thong at bänga kum üng a kho kaak pee-a ta Khrityan-e sun ani yäh khut kphep ei uni. Teng pee kho kän üng akthaia ngmüi kha haak naak ve kyo lü pi yum ei naka kkhü be jah abä nak däk sun shui ulü kkhü be ksang sun “tui jah ngmüi mkha-a thang kdo üng am hmuh ei khoh kki-e ni.”

A hnukläke-a ksün üng kkhyang a kseek-e noh ahina aksanga thang kdo sun ani süm sheeng uh ni. Mdek jüt lou lü kho am-a khi akba kkhyang ang kseek-ea veei ni a hina thang kdo hin khomdek lum üng kpyaü khoh a thon kki.

Ahina Ksa Up Hin Noh Khrito-a Baptizan Thang Kdo Sun Ksangsiim Noh Ajah Mtheh Akba A Ni Yuk Jah Khomdek Kkhana Tuh Aksün üng Aksük Shäih-a Ani Kpyaü Hüa Ksa Up Ni

Ahina ksa up hint uh aksün khomdeka Khrito-a

baptizan jah a thi sheen a thang kdo sun ksangsiim


13 Sük Naak

noh a yuk ani kpyaü hü-a ksa up ni. Thang kdo hin noh nih-e sun Khrito noh baptizan akham ei nak üng nih-ea mkhye nak sun seh püi lü nih-ea mkhye nak aphäh-a ban lam tunga asi yang päng tia a jah mtheh ni. Ahina ksa up akba tui jah ngmüi mkha-a thang kdo sun ngkaai bok kkia a ni yuk naka ksa up kse am ve ti kkhai ni.

Tuh aksün khomdek kkhana internet hin shui hjap bük teng tü them nak kho kän yah nak vaai-a athon lo akba kei noh pi Khritoa baptizana thang kdo-a akheet sun ngya kya lü kpyaü khoh vaai-a ka ktha nakki ni. Aksün kho veei hjok päng she am ka hmu ei ham kki ni. Asuna thon she kei noh a hina baptizan ksa up hin English lääk üng jah pyan peet vaai ka mtun ei lokki ni.

Khomdek nu tui noh a lih kum üng tui sun khomdek lum üng nglong hü khaai-a thon kyo lü pi asuna tui okki sun upi am hung kki he ni. Asun akba käh läk lam khoh vaai-a thang kdo sun kpyaü hü unoh pi am jah pe khoh kki ni.

Jacob tui im üng ka tui sun amhnüp ta la ei kkia

Samarih nu noh ta a ngmüi mkha tui noh a sooi ei sun am-a ngnäng ei ni. Asun kyo lü pi Khritoa tui sun a ok üng ta kum kyan nak yah ei lü anih noh tui noh akhyot ei nak sun a jah ei lo-a phäh üng ahina müih-a do kki ta itüh pi am yah ei khoh ti nüng ati ni.

Khritoa hung nak tui sun ahina ksa up üng nglong kki ni. A hina hnün üng awk kki lum ta i tüh üng pi mkhye nak a kuma am nip ha ti lü hung nak tüi sun anih a kuma ngloong she api peei-a vekki he-a ngmüi mkha-e tui noh a jah kkhyot ei nak sun pi jah diim deih shak kkhai ni.

Siim Pyaak Kkia Mlüh Sun Pyang Be Kkia Pangsiima A Khut Poh-e Akba Ksangsiima Khut Sun Ni Poh Vaai Uh

Ni nih-e sun akpäih naka ksün ka üng ni ve soh

kkie ni. Tuh aksün üng kkhyangea mkhye nak sun hnün luma ngpyun kkia Pangsiima si yang nak sun khü ei kkia thon kki. Kkhyang kthem-e noh ‘Dolly’


14 Sük Naak

tia to sa sun pung pyah nak shaka ning lam üng mash eik she kkhaynge noh asukba pung pyah nak üng kkhyang mjü kpou lo sun dou dan vaaia a ngäp-a vee kki-e ni.

Tuh aksün üng ni nih kkhyange noh akse-a Babel im kdo sun ni shang sha kkie ni. A hlana ta kkhyange noh aksukba ani mhnüt msaka phäh üng Pangsiim noh anih-e üng kkhü be sun käh jah nglaai ei shak ti lü khomdek luma a jah seh hü shak ni. Asun üng Pangsiim noh a kü nak sun la be lü küh ei phak kkia shet nak mjü üng kum kyan nak käh yah ei kkie sun jah si yang lokkhai-a thon kki.

Asuna thon she püi po nang noh a hina ksa up hin akdo-a nap hat vaai keei noh ka ning tä sham peet kki. Ka püi-a tui jah ngmüi mkha üng akthai-a hmi nak na yah ei vaai-a pi ka nit ä sham pet kki ni. Ahina ksa up hin sun ksangsiim üng a ngyuk akba thang kdo sun a ngkaai-a a jah mtheh ni.

Asuna thon she Johan 8:31-32 noh a pyen akba, “Asuna Jeshuh noh nangnih-e sun kei-a kkhü üng na ni ngdüh uh üng ta ka mpya-a na ni thon kki-e ni.

Kkhü ksang sun pi na ni kshing ua phäh üng asuna mong sun noh nang nih-e sun ning jah mhlät kkhai ni tia yum ei kkia Judah kkhange üng a jah mtheh ni.” A hina ksa upa phäh üng kkhü ksang sun kshing lü mkhye nak jah thih nak akhüh lät she. Ka püiokum kyan nak sun yah ei lü Pangsiim üng shak hung nak sun yah ei she.

Pangsiima khut tia ngmü mkha kum kyan nak sun akkhyangea veei tui jah athi sheena thang kdo sun kpyaü nak üng a yüma ni khüi na vaai uh. A hina thang kdo sun nang nih-ea kkhana vaai she Pangsiim a kkhü yum ei nak üng siim pyak kki he sun jah khüi nak be vaai-a ahin hin na ngyuktha-a thon she.

“Nanga mjü-e sun noh siim pyak kkie sun jah pyang tham be kkhai-e ni. A hlan-a ana vee khoi kki-he-a im nu-e akhana mdün ulü shong sha be khai-e ni. Nang pi siim pyak kki mlüh sun pyang be ki jah kkhyanga hnün jah hno jah pit pyang be kki tia na ngshui kkhai ni” (Isaiah 58:12).

Nang nih kkhyang kho kän-e noh tui jah ngmüi mkha-üng akthai-a hmi naka thang kdo üng am na


15 Sük Naak

ngloi ei kkhai ni. Asuna thon she Khrito-a baptizan jah baan lam tunga thang kdo sun ka khin üng aktung boka ta lü ka yuk ni.

Khrito-a baptizan hin am ave ata anih-a baan lam tung sun nih-ea phäh-a aphy laap kkhai-a thon kki. Kei noh anih-a baptizan sun atunga ka pyen nak be ta ka täng nak kho kän ve she ni.

Kei noh ka täng nak ta nang noh na ngkyai vaai-a phäh ni. Nang noh tui (Khrito-a baptizan akham ei nak) jah ngmüi mkha-a thang kdo üng jou do nak am na yah ei ham üng ta kei noh ka pyen be tü kkhai ni.

Nang noh mkhye nak akhüh kum kyan nak na yah ei vaai-a a nih-a baptizan jah a thi sheen among sun nang nih-e abäng noh na ni yum ei lo vaai ua aktunga ka hlü ei ni. Asun kona ahina kkhü pyen hin noh nang sun akthai-a hmi nak lama ni seh püi kkhai atia kei noh aksanga ka pyen ni.

◄ Cover Page ►


A Lu Jüüi-e I. Kkhü Pyen-e 1. Maksüka K’shing Ng’käih Ah Mong Ta

(Maküh 7:8-9, 20-23) ------------------------------- 17 2. Kkhyaang Ah Bäng Hin Nih Hmi Loa Khyüh Mkhye

Ki Kkhyaanga Nih Thon Ki (Maküh 7:20-23) ------------------------------------ 33

3. Thuum (Khyü Taam) Nih Läka Phäh,

Jah Kum Kyan Khai Mä? (Lükah 10:25-30) ------------------------------------ 44

4. Angshääi Xün (Johan 8:1-12) ---------------------- 64 5. Booi Jeshuh Ngphüm Ei Naak Jah Mkhe

Naaka Phäh Ah Khaam Ei Naak (Mate 3:13-17) --------------------------------------- 94

6. Tui, Thi Jah Ngmüi Mkhya üng Ah

Loa Mong Booi Jeshuh (1 Johan 5:1-12) ------- 139 7. Jeshuha Baptizan Tihin Mkhye Kia Lät Vaia

Ah Lup A Jäh M’hnuh Mdan (1 Peta 3:20-22) ------------------------------------ 171

8. KüM SEI KI-A NON EI A MONG

(Johan 13:1-17) ------------------------------------- 189

II. Mshap Naak-e 1. Kumkyan Naak-a Ni Shak Kshi Nak-e --------- 252 2. Msap Lü Msimkyai Nak -------------------------- 270 3. Kthäh Naak Jah Mshang Nake ------------------- 301



KHYÜ PYEN 1

Maksüka K’shing Ng’käih

Ah Mong Ta


18 Maksüka K’shing Ng’käih Ah Mong Ta

Maksüka K’shing Ng’käih Ah Mong Ta

< Marküh 7:8-9 >

“Ah mong ta pangsiima thuum hoih u ki lü nah nih pu pae-a thuum ning ta msei lü nah nih läk tuh an u. nah nih thuum mseem u nah nih läk vai-a phäh Pangsiima thuum boih uki lü ngvaai pi pi khü uki.” < Marküh 7:20-23 >

“Kkhyaanga mlunga khyüh lut lok ki noh ta kkhyaang mtüih sheet shak ki. Kkhyaanga mlung k’uma khyü-a am do ki sun’gngaih, ngla shui, mpyuuk ei, kkhyaang hnim, ah nih k’hyu ah nih khong pa ve püi naak, hnaih ei, ngei kshe, ngtui ngten, shan ja, püi mkeei ei, boih beih, sam sah, lääng lah lut lok kie. Ahin am do ki naküte hin kkhyaanga nilunga khyüh lut lok ulü kkhyaang

jah mtüh sheet shak kie ni ti üi Jesuh nok ah jah msuh mthe.”

Aksüka mkhye naaka mong ning jah kshing hü

shak ni. Pangsiima jah msuh mtheha mkhye naak ja, kkhyaanga jah msuh mtheh a mkhye naak ti üi vek ki ni. Mkhye ti hin (Greek) läla ta “sut khye” “lüüm kaan”, “häü pet”, ti üi vek hi. Pangsiim a khyü taam am nih läk lam ua phäh mkhye ki kkhyaanga nih shui kie ni. Kkyaanga mkhye k’shing naake nih jah bük vai u.

Mkhye ti hin i ni?

Pangsiima khyü taam

lüm kaan ni. Nih-ea mnai mka naka mlung üng mkhe nak hin

ni mteh kki-e ni. Akse-a ksa nglung jah ahin sun Pangsiima kkhü taam ang käh ngkäk lü mkhe nak



poh kki am ni. Asuna lü pi a shüm shak, a mlung kko jah akshe kdo amli mkha naka mlung ang shum kaam ei kki ni.

Nih nlung lo noh mkhye jah msäp pet ki. Lamata ta pangsiima khyü taam lü kaan lü, häü pet ti hü am ni. Lü pi nih phäh phäh-a jah kshü kseet ki. Asuh kba kkhyaang mata mkhye sun noh ah mäta khaana msäp mslui am yah. Asuna thon lü pangsiim noh khyü taam 613 jah shum ei lü jah kshü kseet ki.

Ake-a kahin mkhye-a lup lei kshing naak ni.

Mlung lo, khyü taam

Akdo jah, akshe k’shing Pangsiima khyü taam

Ve shoh, ngei shake-a

ngshing naak Thon lü nakhye sun nih ve, shoh, ngei shaka

khaana am shääng ei. Nimlung lo-a nih mkhye sun Pangsiima khyü

taam üng am shääng ei. Asuna thon she nih sung’ngaih-a khaana käh sheh vai pangsiima khyü tame üng va aktunga ngapun ei ki.

Kkhyaange noh mkhye sun nihve shoh, ngnei shaka phäh ni tiang’ ngaai ei kie.

Msäp naka Korea hia ani nupa a thih üng meei üng mkhih ei kkoi kki-e. Asukba ani mkhih üng ng seih kkia a yuh sun ani thih veei-a akdo-a süm sheng ei khoi kki-e ni. Asun kyo lü pi Popua New Guinea a vekki-a kkhyang mjü-e noh ta ani nu pa a thih üng a sha sun ngyet ngshem ulü ei awk nak üng mküih ei khoi kki-e ni. (shong song ulü ani ei-o käh shong xa ulü ei kki-eo kei noh am kshing nüng). Asukba a yook sun kpi noh käh a bi yah vaai-a pi msih mkhäh khaie a pi ka ngai kki.

A khäka kon kshang noh ta do kki tia ngai ulü ani poh hin akse-a kon shan noh ta am do kkia ngai kki-e ni. Nih lü pisangsiim noh ta Pangsiim a khyü lü kaan, am läk lam ni mkhye naak ah ti. “Among ta



Pangsiima thuum hoih u ki lü nak nih pu pae-a thuum ningta msei lü nak nih läl tuhan u. nah nih thuum mseem u nah nih läl vai-a phäh pangsiima thuum hoih u ki üi ngvaai pi pi khü uki” (Mkarküh 7:8-9). Pangsiim noh ta akpung bük ki am ni, mlung k’aw ni ah jah büh.

Nih Mäta Ng’ngaih Hmuh Sun Nkhye Naak

Ak hlüng bok mkhyenaak ti hin i ni?

Pangsiima ah khyü am lei

shong ni. Pangsiima hmaai ma-a mkhye ti hin i ni ah ti-a

ning jah mtheh hü ni. Pangsiima ah hlü ei-a am xüng shei sum mkhye naak ni. Khyü tame jah lüm k’khan

lü pu pae-a a thuum ning lük lam pi mkhye naak ni. Asuh kha Booi Jeshuh noh Pharishe-e eüng kkhyaang k’do-a hana nah nih thon kie ni ah ti.

Nung nih-e noh ta i-a khyü hnam jah aksanga jum lü aksanga nah nih lei shong vei u? Pangsiima ngning üng sam sah lü aksanga nah nih lei shong kie mä? Kkhyaang ah khäk noh ta akpung bük üi Pangsiima khyü am k’tung nah u. Sangsiim an jum ei hin mkhye naak ni. Ahin pi mkhye naake üng ngpüi kia mkhye naak ni?

Asuna thon lü am nih jum ei naak sun nih bäü hma naak jah nih mkhye naaka thon ki-nih am ni. Nih mlung lo noh ah jah lüüm kan shak nih Pangsimma khyü am jum ei ki sun ah xüng shak üng mkhye am poh kyo lü pi mkhyo. Ki kkhyaanga thon ki ni. Asuh kba Pangsiima hmaai ma-a mkhye naak däm kia nih thon lok kie. Asuna thon üi Booi Jeshuh noh Pharishe-e ah jah k’seet ni.

Ksangsiim kphüm üng aksük shäih-a ksa up mhma üng mtüi mdon nak akhüh kkhü pyen nak ksangsiim säpa poh vaai jah käh poh vaai a kkhü



tame sun ni hmu thei kki. Asune sun kkhü ksanga thon ulü kkhü tame api thon kki ni. Nih-e noh a bäng 100% ni läk lam khoh kkhai-a am thon kyo lü pi anih-a kkhü taam e sun ni yah sham bän vaai hlü kki ni. Aksük akhüh nih-e noh ktha ni pet u a thon lü aksükba su dou dan yah vaai ni.

“Kho mdek am ah mhnün mseng hama kkhyüh Pangsiima kkhyü anavek kti. Asuna ah kkhyü sun Pangsiima dä ayüma vek kti. Asuna kkhyü sun Pangsiima ngyüi ni.” Kho mdek, khan kho ah bang mnün mseng malü khyü tame ah jah taak lo ni. Asun kona “Pangsiima noh akvaai ve she ati üng veek kki ni.” A van päng sun pit pyang päng lü khü taam sun a taak ni.

“Bä naak jah aksang üng küm kooi lü kei nih-ea hlong vek kti” (Johnaan 1: 1, 14). Mät Pangsiim noh Ii nok kba nih ah jah msuh mtheh? Akhyü taam (Sangiim) üng nih vei ua ngshing ngte lok ki. Asuna khyü sun Pangsiim ni, asuna thon üi akhyü taam üng nih veia ahjah mdan lo. Pangsiim sun mkyangsiima pi thon ki. Sangsiim ta i-a ja nih skui ei u? Pangsiima

khyü nih ti ei kie. Pangsiima khyü tame jah noih ukilü pu pae-a

thuume ta k’tung nah lü nah nih jah lak lam u. Pangsiim noh akhyü ah jah peet 613 vek kie. Asune üng boh mshah vai, käh poh mshah ngkäih-e, nu, pa lei shong vai, nghnu mei-a läk via, ima vek ki khyük shei-a ah nih khaana taak vai-a khyü tame tia läk lam vai 613 vek ki.

Ahina khyü tame hin kkhyaange-a khyü mpyon am ni ki ah tia nih ngaih vai ni. Akhyü taam ah bang hin am nih jah lak lam khoh kyo lü pi, Pangsiim pyene akhyü üng nih jak k’shing vai ta hlü ki ni.

Asuh kba ta am sang kia Pangsiima khyü nglun vek khai-o? Am ve, nih lü pi Pharishe-e noh Pangsiima khyü jah hoih u lü, khyü tame, khaana kkhyaange-a thuum ning ktung nah lü, Sangsiima k’thaka pu, pae-a thuum nah nih läk kie. Asuna tänga Booi Jeshuh ah hmi lo-a sung üng pi thon vek ki. Kkhyaang aknung noh akhyü taam, am läk lam u she, Booi Jeshuh puk sheh ki.

Nih mkhye vek ki ti-a k’shing ei be lü ah vei-a



nih sheh be vaia phäh ni. Pangsiim nok khyü tame 613 ah jah peet ti sun nih mkhye nih k’shing ei be lü Booi Jeshuh üng shak xüng naak nihyah ei vai u-a phäh ni. Asuna thon lü pangsiim noh khyü ah jah peet.

Pangsiima mhlä kphya naak däm ki nih jum ei ulü nih xüng shei vai u. Pangsiima ah khyü am jum ei ki, am dou kham ki sun mkhye ki kkhyaanga thon ki. Asuh kba Pangsiima khyü am läk lam kie sun mkhye kie-a thon she, khyü am ah nih jum ei a phah nh mkhye pi däm ki. Booi Jeshuh am jum ei ki. Sun Pangsiima hmai ma-a mkhye naaka thon lü Mulai pe-a sit khaie ni.

Paangsiim noh khyü taam ah jah peet hü-a mong ta

Pangsiim noh khyü taam i vai-a ah jah peet ni?

Nih mkhye nih k’shing ei be vai u jah,

mkhye-a phä mtam khaam vai-a.

Pangsiim noh nih-e üm kkhü taam a jäh pet

naaka mong sun i ni. Ni nihe noh ni mkhye naak sun ni kshing ei uh lü Pangsiima vei nih seh be uh vaai-a phäh ni. Ni mkhye nak kshing ei ulü Khrito aphäh äng mhlät nak nih yah ei vaai uha Pangsiim noh kkhü taam (613) a jah peet ni.

(Rom 3:20), “I lüni tit a khyü taam (thuum) hin kkhyaang noh päta mkhye k’shing naak vai-a thon ki ni.” Asuna thon lü pangsiim noh khyü taam ah jah peet ti hin ah jah jum ei vaia phäh am ni.



Khyü tame hin üng i jab nih k’shing naak ve u? Akhyü tame nih jab läk lan vai ua nih k’tha ah ng’seek jab pangsiima hmai ma-a mkhye kikkhyaanga nih thon ng’shing shak ki. Akhyü taame (thuum) 613 üng i jah nih k’shing naak ve u? thuam hin noh taam nih küm m’sei naak ni, am nih khyaih khoh naak ni, ahpyen nah kha am nih xüng shei khoh sun jab k’shing ei shak ki.

Nih mkhye naaka phäh kkhyaanga lama i am nih poh khoh tia nih k’shing ei käna i jah nih poh kom? Küm sei ki-a nih thon lo vai-a mä nih tha naak kom? Nih mkhye ngbäü ei be lü Booi Jeisuh jum ei vai, tui ni, mkhyang-siim üng ngthu ng’hlai tü kum khyan naak jah lü nih je ei vai ni ah hlü.

Pangsiim noh ah khyü taam ah jah peet tihin nih mkhye nih k’shing ei naak vai jah mkhye naaka khen thih naak, nih khyo lü pi Booi Jeshuh jah kum khyana phäh xüng naak, the-a i am ve, ah ti sun k’shing naak vaia ni. Booi Jeshuh noh nih mkhye ah bang ah jah mlät tia k’shing vai jah.

Asuna mkhye naak üng khyüh mkhyangsiim ah

jab ku khyan ni. Khyü taam ah jab peet küna Booi Jeshuh jah kum kyan khaia ah tüih lai. Asuna thon lü Booi Jeshuh jum ei kit a mkhye lät naak, kum khyan naak yah ei khai ni.

Nih mkhye ua phiah nih ääp ei vai ak’se-a lam am ah ve sun k’shing lü mkhye jab mlät khaia lokia Booi Jeshuh jum ei lü pangsiim a ng’ming hüing taai shak khaia nih thon lo be ki.

Pangsiima khyü (sangsiim) nih kshing vai lü ki. Pangsiim sun abänga sat ei naaka thon ki. Pangsiim noh akhyü üng ah jah kum kyan sum ak’shinga k’shing vai jah, asuna khyü sun ah bänga sut ei naak ni. Sangsiim sun ngaih vai pi hlü ki. I sheh ni tit a ak’shing k’shing naak jab ah ksanga jum ei naak ni.



Kkhaanga Mlung Uma I Jah Ah Ve?

Paangsiima hmaai ma-a i

jah nih poh vai ha hlü?

Nih mkhye vek ki tia kshing lü kum khyan naak kthäh

ei vai. Sangsiim üng jum ei naak sut ei ngkäih ni.

Ak’se-a lam ta khye shoh naaka lui lam ni, asun ta jam ei naak k’shinga lam pi ain ni.

Booi Jeshuh, ah hnu lake noh ah nih kut käh mti u lü khai k’beh ah ni ei kut käh mti u lü khai k’beh ah ni ei Pharishe jah k’sa jake noh jab hmuh ulü jab khäü ei kie, Ahin ta Sangsiim üng mkhoi mkhya lü am yah.

Marküh 7:20-23, “Kkhaanga mlunga khyüh luk lok kin oh ta kkhyaang mtüoj sheet shak ki. I hok kba ni tit a kkhyaang mlunga k’uma khyüh-a am do ki su

ngaih, ngla shui, mpyuuk ei, kkhyaang hnim, ah nih khyu ah nih khong pa ve püi naak, hnaih ei, ngei k’she, ngtuui ngten shan ja, püi kkeei ei, boih beih, sam sah, lääng lah anga mlunga khyüh lut lo ulü kkhyaang jab mtüih sheet shak kie ni ti lü Jeshuh noh ah jab msuh mtheh.” Kkhyang hin mkhe kkia ni thon kki-e ni. I lü ni ti üng ta ni hmi lokki-e ani üng ni.

Ahina täng nak sun na ngya kya kki mä? Nihe a lum sun Adam akhüh ni ngtüi lokki-e ni. Ipi am ni hmu khoh. I lü tit a Khrito sun am ni dou dan ei uh üng ni. A nih-a mpyong akhüh lut lokki-a kkhü nglung sun am ni yum ei-a phäh üng ni. Kkhyanga k’uma i veekki ni.

Hin ni bük vaai uh, “I hok kba ni tit a kkhyaang mlunga k’uma khyüh-a am do ki su ngaih, ngla shui, mpyuuk ei, kkhyaang hnim, ah nih khyu ah nih khong pa ve püi naak, hnaih ei, ngei k’she, ngtuui ngten shan ja, püi kkeei ei, boih beih, sam sah, lääng lah lut lok ktie ni.” Kkhyanga mlung k’uma kkhüh lut lok kki-ea thon lü akse-e pi jah mtuih shet shak kki ni.



Shalam ksangsiim üng, “Ayuk üng ta a kut myunga khut ti nakki-a Pangsiima kkhan kho sun pi ni she, a pyana mah khya jah aai shi pi ni sheh, nih-e noh ni ngaih üng kkhyang hin ihokba ni thon she Pangsiim hin noh a jah shüm ni. Kkhyang shakpa hin ia konga thon lü jah bük lokkhai-a kum lokki ni. Anih-e sun khan kho ngshä-ea kke-a a khäk nghnem ei kki-e ni” (Shalam 8:3-4).

I she anih sun khomdeka kum lokki ni? Akhpya naka phäh üng ni. A nih sun noh nih-e sun a jah mhnün mseng däk käh khäk lü jah mhlä nakki ni. Mkhye kki-e akhana mpyen ei naka mlung vekki ni. Nih-ea mkhye nak lum sun jah mhlät lü a san a-ea jah dou dang kki ni. “O Booi-o, nanga ngming sun khomdek jah kkhan kho-a kkhana ihloka däm duh kki ni” tilü David Booi noh mhlüm mtaai kki ni.

Ksangsiim kthai üng a sukba Polüh noh pi Pangsiima jah tüi pyanga nih-e hin anih-a san a-hea ni thon lo uhin ihloka mün naka ngkäih kki ni ati ni. A nih-a bä nak aphäh üng ni. Asune sun Pangsiima mhlä kphya nak a ngshui kki ni.

Pangsiima kkhü taam üng küm seei kki-a hung shei khoh vaai-a ktha nak hin a nih sun hoh mluah kkia athon a thea am kshing kkhyap nak üng ngaih nak api thon kki ni. A nih-a kkhü taam sun tä sham nak üng sham bän khoh vaai-a ktha na lü Pangsiima mhlä kphya naka akpung da-a hung shei hin aksang am ni khoh kki ni. Kkhü taama hlih üng nih-e hin ni mkhye kkie ti sun ngyaak nak kya jah tui jah a thi sheena hü kthang nak jah yum ei nak sun Pangsiima hlü ei ni.

Marküh 7:20-23, “Kkhaanga mlunga khyüh luk lok kin oh ta kkhyaang mtüoj sheet shak ki. I hok kba ni tit a kkhyaang mlunga k’uma khyüh-a am do ki su ngaih, ngla shui, mpyuuk ei, kkhyaang hnim, ah nih khyu ah nih khong pa ve püi naak, hnaih ei, ngei k’she, ngtuui ngten shan ja, püi kkeei ei, boih beih, sam sah, lääng lah anga mlunga khyüh lut lo ulü kkhyaang jab mtüih sheet shak kie ni ti lü Jeshuh noh ah jab msuh mtheh.”

Booi Jeshuh noh kkhyaanga mlunga khyüh lut lok kin oh kkhyaang mtüih sheet shak ki ah ti, nih ei



o’ok noh jab mtüih sheet shak ki am ni. Pangsiim noh ah jah mnün msenge sun ngsiim ngsaih kie ni, nihlü pi kkhyaanga mlung k’uma khyüh lut lok kia mkhye noh jah mtüih sheet shak ki. Kkhyaang sa ah bang hin Adam üng khyüh nih som bei lok kie ni? Mkhye naak xa-lei nghih üng nih hmi lok kie ni?

Mkhye vek kia nih xüng shei khoh khaio? Mkhye naak nih boh ei lä kie. I sheh nih tit a mkhye ki kkhaanga nih thon kie ni? Pangsiima khyü taam üng, nih mkhye ah ve sun nih k’shing ei ki. Khyü taam (thuum) üng shak xüng naak yah ei khai mä? An nih yah ei.

Thuume sun läk lo däm däm üng khak lo däm däm lü va vek ki. Booi Jeshuh noh athi üng ah jah msi msaih peet ah tia mlung hneem lü dou daang ei vai ni ah hlü.

613 tia kkhü taam a bäng hin a ksanga thon lü ngpyun kki ni. Kkhyaang ah bang nih nu, ak’uma khyüh mkhye vek ki. Pangsiima khyü (sangsiim) nih k’shing lo käna ta an nih ngpyun täm khoh nih k’shing ei lok ki. Sun kyo lü pi Pangsiima mpyen ei

naak üng Booi Jeshuh noh nih phäb-a thih ah kham ei sun jum ei ki ah bang shak xüng naak yah ei khai ah ti nih k’shing lok ki ni. Nih mät am nih ngpyun täm khoh sun nih k’shing lo lü, mkhye naaka khen thih naak Mulai pe-a pha vai-a thon kyo lü pi Booi Jeshuh hin lam ah k’sang ah tia nih k’shing ei lok ki.

Asuna thon lü jum ei naak üng ni shak xüng naak (kum kyan naak) nih yah ei kom u. Pangsiima hmaai ma-a nih kut shän lü mkhye naaka khen thih naak Mulai pe nih phah khai shü, ah jah thong khyah sun nih Jeshuh ei lü tä sham vai hlü ki. Kah pa Pangsiima nah mpyen mshei ei lü nah kum kyana ti lü tä sham vai ni.

Sangsiim üng David tat ä sja, ei-a kba pi nih läk lam vai hlü ki. “Ah pyene hin pyuun tääm ki ni, k’shu ksheet naak pi ngpyuun ki” (Psm. 51:4).

Mkhye ki kkhyaang sun Mulai pe üng am lät ei ti hin kshing lo lü pangsiim da sit be ki. “Pangsiim noh nang hin mkhye ki kkhyaan ni ah ti üng, sang ve, ngpyuun vek ki ah ti üng pi sang vek ki, nang üng kum kyan naak nah yah vai hlü ve ah ti üng kum



kyan naak nah yah vai hlü ve ah ti üng sng ve, am nak jum eia phäh Mulai pe-a nah sit khai ah ti üng pi sang ve”.

Ahin sun ni kya kkia yum ei nak jah nih-e a jah kum kyan nak lam a thon kki ni. Khrito-a non ei naka k’uma nih-ea äp ei nak ave üng ta asukba hung shei vaai hlü kki ni.

Nim Mkhye Naake Ah Ng’shing Ng’te-a Jah K’shing Vai Hlü Ki

Nih kkhyaang sa ah bang Adam üng khyüh nih

som bei lok kie-a thon lü hnaih ei naak ve lok ki. Pangsiim noh kkhyaanga khyu käah bäü hma naak vai jah mtheh ki. Pangsiim noh kkhyaang käh hnim vai ti kyo sheh pi nih mlung k’uma häi k’pet lü am nih läk u. sangsiim üng vek ki ah bang hin sang ki, do ki, kkhyaang sa ah bang mkhye naak vek ki ti sun nih k’shing ki.

Ahine sangsiim üng vek ki aksang mä? Am ni

mä? Asuna khyaak üng pangsiima hmaai ma-a i jah nih poh kom u? Mkhye ki kkhyaanga nih thona phäh ääp ei naak am nih ve u k’shing ei be cü pangsiima hmaai ma-a nih ngbäü ei vai lü ki. Nih ngei shak ah do-a phäh tuh ngoi ngpyaan naaka nih phak khai ti lü ng’yah khia-a nah ngaih mä? am ni. Mkhye nih poh lü mkhye ki kkhyaanga nih tong lok ki pi am ni. Nih nu-a k’uma khyüh mkhye shak do lü pi nih mkhye ki kkhyaang ni. Asuna thon lü Booi Jeshuh nih phäh-a thih ah khaam ei vai hlü ki.

Mkhye nih poh va phäh mkhye ki kkhyaanga nih thon lok kie am ni. Ah nih k’hyu ve püi kkhyaang hnim, mpyuuk ei, ah ahine-a phäh mkhye ki kkhyaanga thon pi am ni. Nih hmi lo-a khyüh mkhye naak üng nih hmi lok ki, mkhny xa-lei nghih üng nih hmi lok ki. Kkhyaang ah bang pangsiima muk-a mkhye naak üng nih hmi lok kie. Akado-a nih ngnei shak naak üng, ning ngpyuun lok khai am ni. Nih mäta shak doüng kah ngpyuun khoh ki nih tita nih hlei rai ni.

Kkhyaang hnim ki jah, mpyuh ei ki üng tang ki-



a mkhye naak üng nih hmi lok ki ni. Mkhye naak am nih poh kyo lü pi pangsiim hmai ma-a nim mkhye vek ki. Kah mkhye am ve nih tit a nih hlei vai ni. Booi Jeshuh noh Pharishe-e lü nah nih lima kie ah ti. Asuna thon lü kkhyaan ah bang mkhye naak üng khyü hmi lo-a thon lü mkhye naak poh ei lä kie ni.

Kei noh ta ngtuun am poh khoi ngü, am mpyuh ei khoi ngü, tiki lü pi mkhye naak üng am lät ki. I sheh ni tita kkhyaang ah bang mkhye üng nih be bang kie. Ahina ngei shake ta kkhyaanga nih mlung lo ni.

Nang nih-e ta mkhye ki kkhyanga nah nih thon kie ni, mkhye am poh ki lü pi Mulai pe-a nah phak khai. Pangsiima khyü taam, (thuume) jah läk lam kyo ki lü pi Mulai pe-a phah ng’käih khaia mkhye ki kkhyaanga nah thon ki.

Ahsuh kba ah nit a i jah nih poh kom u? am mhlä kphya naak dou khaam ei lü mkhye naak üng khyüh ah jah thong khyah vaia üm naak vai ni ah hlü ta. I sheh ni ti tia Booi Jeshuh noh am ah jah kum khyan ta Muali pe-a nih sheh vai ng’te ki.

Ahikba ah mät noh ah mäta hlü kshing ei be ki sun mkhye ki kkhyanga ah thon naak ah mdam ei ni. Asuna tänga ngpyuan naak ah yah ei lo be üng pi je kyai ki. Asuna thon lü sangsiim nih lüm kham hin pi mkhye naak ni. Pangsiima khyü dou daang ki pi ngpyuun ki tia ah ng’te naak ni. Booi Jeshuh üng shak xüng naak yah ei ki ni. Ah bä naak üng kum khyan naak khyah ei lü do kya naak pi yah ei ki ni. Ah bä naak üng kum khyan naak yah ei kia thon lü do kya naak pi yah ei ki ni.

Ngnei Shak K’do üng Kum Khyan Naak Am Nih Yah Ei

Booi Jeshuh jum ei pang

lü pi mkhye üng xüng ham ki ta a ni?

Ah ngnei shak üng kum khyan naak yah ei vaia ktha naak ki ni.



Kala 3:10-13, “Mkhye lät naak ah yah ei vaia rgnei shak do üng ktha nah lüh Booi Jeshuh jum ei kia hana thon kit a u ni. Ah ve shoh ngei shak ah do vaia ktha naak ki ni. ‘Säpa, thhm läk lam naak üng pangsiim üng ng’ye naak yah vai-a mtun ei ki naküt mtaam üng am lät u.’ I lü ni tit a kkhyaang nakü mtaam üng am lä i. I lü ni lüüm kaan kie. Pangsiima jah yuk shak thuume naküt aläa mshing mte lü am läk ki tamtaam khaam ei yah khai. I a thon lüni tita sangsiim üng ng’ yuk kit a, pangsiim üng xüng khai ni ti lü vek ki.”

Sangsiim üng, “Pangsiima jah yuh shak thuume naküt sun aläa mshing mte lü am läk kti ta Pangsiima peet mtaam khaam ei yah kkhai” tilü vek kti. Jesuh- sun yum ei kyo lü pi a mät-a do nak üng ngpyun nak yah ei vaai ktha na kki-e pi she sham nak sun kham ei kkhia-e ni. Mäta do kya nak üng ngpyun vaai-a ktha na kki-e ta i hokba thon kkhai-e ni. A nih-e sun Pangsiima yün she naka pha kkhai-e ni.

“I lü pangsiim noh khyü taam (thuume) ah jah peet ni. Nih mkhye nih kshing ei naak be vai va ni.”

(Rom 3:20) I lü ni tit a thuum hin kkhyaang noh päta mkhye k’shing naak vaid thon ki ni.

Asuna thon lü nang noh i jah nah poh vai ah hlü ve? Booi Jeshuh nah jum ei ta mkhyangsiim üng shak xüng naak nah yah ei khai, mkhye lät naak pi nah yah ei khai ni, ngpyuun kia. Kkhyaanga nah tho lok khai ni. Shak ngshääi xüng naak, khan kho pe hmüi shäng naak ki-a pi nah thon lo sun nah jum ei vai ni.

Kho Mdeka Ah K’she Bok Mkhye Naak

I-a mkhye naak ni kho mdeka ah k’she bok?

Thuum läk lü xüng shei vai-a ktha naaka mkhye naak ni.

Nih jumei naak üng ah bä naak nih yah ei kie.

Pangsiima jum ei kie üng, k’üüi kyan thoon khyah



naak yah ei khaie pangsiim noh an ti. A hina nih kyo lü pi ak häk noh thuum läk vaia

k’tha nah ham kie. Khanjaan akhäk noh thuum läk lü xüng shei vaia k’th nah kyo ulü pi am thon thei.

Khyü taam (thuum) üng xüng shei ulü läk lam kit a am jum ei ki ah kia kshing vai ni, ktha nah lääi lää, khak lääi vek khai ni. “Sangsiim üngta jum ei naak sun ngjaak naak üng khyüh lok ki, ngjaak naak snagsiim üng khyü ni ah lo ti lü vek ki.” Kum khyan naak yah vai a phäh thuum läk naak hoih rai hlü ki ni.

Kum Khyan Naak Yah Vaia Nihsu Ngaih Thuum Ning Läk Lam Naak Hoih Vai Hlü

Kum khyan naak yah vaia i poh vai ja?

Nih mät noh thuume jahktha nah lü

läk lam naak hoih vai.

I hokba jab kkhyaang ah bang noh kum khyan naak yah ei khoh kom? Mkhye ki kkhyaanga nih thon ksing ei lü Booi Jeshuh jum ei naak üng ni kum khyan naak ni yah ei kom. Thuum läk lü, mät noh k’tha naak üng nih tiki noh ta kum khyan naak am yah ei.

Pangsiim noh thuum üng lü läk lam kit a mtaam khaam u she ah ti. Booi Jeshuh jum ei naak üng ngpyuan naak yah ei lü thuum jah läk lam naak hoih vai hlü ki. Thuum läk vaia ktha nah ham kit a mtaam khaam ei lä khai ah ti.

Nih xüng shak üng khyü taam (thuum) läka phäh, ngei shak ah do-a phäh kum khyan naak ni yah ei khai o? Booi Jeshuh nih jum ei lü nih shak xüng naak nih yah ei kom. Booi Jeshuh thiki, thou be ki, ah thi mshoi lü ih khye ah jah k’pyoot pe sun nih jum ei üng va shak xüng naak nih yah ei khai.

Asuna thon lü khyü taam (thuum) ah jah pee thin kum khyan naak yah ei pang kie-a phäh ngpyuun naak vaia ah jah läk hü shak ni. Tui ni, mkhyangsiim üng hmi vaia phäh ngei shak ah do vai am hlü. Booi



Jeshuh nih jum ei, am nih jum ei üng shäng ei ki. Asuh kba jum ei naak üng ni kum khyaan naak ni yah ei. Pangsiima jah poh peet nih jum ei u üng va, nih jum ei naak kü shei khai.

I sheh, Booi Jeshuh jum ei kyo lü pi shah xüng naak am yah ei kie ni. Tui ni, mkhyangsiim üng ni, am hmi be kei-a thon lü ni. Am nih küm shei kyo lü pi Khrito nih jum ei-a phäh shak xüng naak nih yah ei khai ni.

Khüüi ki nghih xoi üng mat sheh püi lü mat ta hoih hüt khai ni. Ah hoih hüt vaia mat ta shak xüng naak am yah ei kia thon lü ni. Shak xüng naak ah yah ei vaia ah ktha naak vai hlü khai ni. I lü mat sheh püi lü mat ta ah hoih hüt vai ni?

I lü ni tit a ah khyü üng lok kia kba Booi Jeshuh ah jum eia phäh sheh püi khai. Thuum läk lü kum khyan naak yah ei vaia ktha naak kit a Mulai pe säpa khyak khai ni. Asuh kba kkhyaang mat noh thuum läk lü pang. Siima veia sheh vai ah ktha naak ta Mutai pea tha khai ni. Asuna thon lü tui ni, mkhyangsiim üng ni kum khyan naak nihyah ei u.

thuume jah läk lam naak üng kum khyan naak yah ei vaia ktha naäk ki mtaam khamn khai ah ti. Pangsiima jah yuk shak thuume naküt a läa m’shing mte lü am läk kit a mtaam khaamei yah khai.

Asuna thon lü sangsiim üng ang’ yuka kba jum ei naak üng ngpyuun lok kia kkhyaang ta xüng shei yah khai ti lü vek ki.

“Pangsiima jah yuk shak thuume naküt sun aläa mshing mte lü am läk kit a. pangsiima peet mtaam khaam ei yah khai” asuh kba thuum läka phäh, u pi pangsiim üng am ng’ye be khoh ki atia ngte ki. Sangsiim üng ng’yuk ki ta “pangsiim üng ng’ye be kia (ngpyuun ki) kkhyaang jum ei naak üng xüng khai ni” ti lü vek ki. Pangsiim noh kkhyang üng ah jah peet ta ngpyuun naak sun thang k’do k’ya üng nih kshing lok kie. Ahina ng’pyuun naak sun jum ei naküt kin oh ah jum ei naak üng yah ki ni” (Kala 3:10-11, Rom 1:17).

Pangsiima khyü üng k’yuk kia kba Booi Jeisuh jum lü ah hlü eia am nih xüng shei läk lam pi nih mkhye naak ni. Kkhyaang naküt thuum üng am xüng



shei khoh u. I lü ni tit a kkhyaang ah bang nih nu a puk k’uma khyüh mkhye naak vek ki. Asuna thon lü ah mnüüp tä mkhye nih poh thei ki. Ahoa nih ve lü pi mkhye nih poh thei ki. I she ni tit a mlum lo üng nih xüng shei naak pu pae ah thuum üng kum khyan thoon khyah naak am nih yah ei ti sun k’shing vai hlü ki.

Kkhyaanga nih mkhye hin she e’ek m’shän nu üng tang ki. Asuna thon lü she e’ek sun nih k’kot lü lam nih she vaia ah thon ta ning ngtä ei lä khai, asuna kba ni mkhye üng khyüt lät vaia nih mät noh nih ktha naak üng tang ki ni. Ahoa nih ve lü pi mkhye lät naak am nih yah ei. Nah k’shing ei thei ki mü?

Ah läa nah mäta ngpyuun naak ve shet khaia nah ngaai ei ki mä? Nah mät noh ngpyuun vaia nah k’tha naak ta am ngpyuun khoh ki. Booi Jeshuh nah jum ei üng va, tui ni, mkhyangsiim üng nih, shak xüng naak yah ei kom tia nah kshing lo khai, asun ünng ta nah mät ta k’tha naake hin am mdang ti su nah kshing lo khai.

Nih-ea ni nget shem nak sun hoih she nak jah

mkhye kkia ni thon nak sun Pangsiima ma-a ngdo kham vaai hlü kki ni. Asun kona ksangsiim da-a nghlat be lü tui jah ngmüi mkha üng kum kyan nak sun yah ei vaai hlü kki ni.



KHYÜ PYEN 2

Kkhyaang Ah Bäng Hin

Nih Hmi Loa Khyüh

Mkhye Ki Kkhyaanga

Nih Thon Ki


34 Kkhyaang Ah Bäng Hin Nih Hmi Loa Khyüh Mkhye Ki Kkhyaanga Nih Thon Ki

Kkhyaang Ah Bäng Hin Nih Hmi Loa Khyüh

Mkhye Ki Kkhyaanga Nih Thon Ki

< Marküh 7:20-23 >

“Kkhyaanga mlanga khyüh lut lok kin oh ta kkhyaang sheet shak ki. I hok ka ni tit a kkhyaanga k’uma khyüh-a am do kia sung’ ngaih. Ngla shui, mpyuuk ei, kkhyaaang hnim, ah nih khyu ah nih khong pa ve piü naak, hnaih ei, ngei she, ngtuui ngten, shan, ja, püi kkeei ei, boih beih, sam sah, lääng lah lut lok kie ni. Ahin am do ki naküite hin kkhyaanga k’uma kheüh lut lo lü jah mtüih sheet shak ki ni” tilü Jeshuh noh ah jah msuh mtheh.

Kkhyaang Ah Bäng Hin Su Ngaih Kba Am Thon Lo She, Ah Ni Mäta Ng’ngaih, Ng’ngaih-a Xüng Shei Lok Kie

Kum khya naak yah vaia u ta säh bok khai ni?

Kho mdeka amät noh amät mkhye

bok kia ng’ngaih ei ki a kkhyaang ni.

Mhläi lü am nih büh ham ünf kah ni kthäh hü

mat vek ki. Nang noh nah mät i hokba ja nah ng’ngaih ei ve? Nah mät noh nah mät nah ng pyuun kia nah ng’ngaai ei ki mai? Am ah ni üng, nah shek kia nah ng’ngaai ei ki mä?

Kkhyaang akhäk ta ah ni mäta ng’ngaih-a xüng shei, veh soh kie. Nang ta ni ng’ngaih-a kba am nah shek kia pi thon ta khai, am ah ni üng ng’ngaih kba am nah do khoh kia pi nah thon to khai ni.



Asun ah nita akdo boka jum ei lü jah sheh püi thei khai hin u vai ni tia nah ng’ngaai ki ni? A mät noh amät (ngpyuun) do kia ng’ngaai ei kin oh mä? Am ah ni üng shek kia ng’ngaai ei kin oh mä?

U nih kum khyan naak yah vaia ah säh seng ve, ah mkhye nung bok ki mä (or) sheek ki mä? Aksanga ta am mkhye nung bok kia kshing ei be ki sun kum khyan naak ah yah ei vaia säh ki ni, I lüni tit a am mkhye vek ki tia amät noh kshing ei be kia thon lü ni. Asuna kkhyaang noh ni Booi Jeisuh üng kum khyan naak ah yah ei kom.

Nih mät noh nih mät nih büh ei be üng nim mkhye däam ki tia ngshing ngte ki. Kkhyaang sa ti hü ta i ni? Ah ti hü ta am do kia mjü ni tia vek ki. (Isa. 59) üng ta am do kia, mtüih shek ki naküt kkhyaanga k’uma vek ki ah ti. Asuna thon lü kkhyaang abäng mkhye naak m’si ve lü mkhye kia nih thon päih kie ni. Asuna thon kyo lü pi kkhyaanga nim mjü, koon shangge hi mkhyeh päm ni tia aknung noh am tääng ei. Sun kyo lü pi kkhyaanga ti hin mkhye mjü ni tihü ni. Lam mata nih pyen üng ta nih

mkhye mjü-a ni thona phäh akshe üng nih khüh kita ah pha naak vai tang khai ni.

Ahin üng amät noh mah mkhye nung bok ki tia ng’ngaai ki vek khaia üng ng’ngaai ng’-ü. I lü ni ti ta kkhyaang hin noh akjä-a mih ve vai ning ng’ngaai ei ki. Among ta mkhye ki kkhyaanga nih thon sun am nih juma phäh ni. Mkhye naak üng nih be kiea thon lü, nih mät noh mkhye naakangsheek vaia nitha nak kie. I lü-ni tit a mkhye kia ng’ngaai ei ki noh, mkhye ah poh vai ng’ke ei khai ni. Sun kyo lü pi mkhye pho lü am ng’ke ei kie pi vek kie ni.

Ah i-a thon lü pi am do ki jah do ki nih poh sun nih mlunga nikshig ei ki. Kkhyaang naküt noh “k’shing ngkäh ni” ti lü nih mlung noh jah k’shing ei shak ki. Adam jah Evi noh pi mkhye ah nih lüm kan üng ah nim mlung noh jah kshing ei shak lü thing phung ng’hea poomei ki xoi. Asuna kba tuh ng’ooi kkhyaange akhäk ah nim mkhye poom ei kie. Ah nih mät noh ah nih püi am mkhye küm peet vaia ktha naak kie.

Kkhyaange noh ah ni mäta su ng’ngaih, ve soh



üng ah nih mät mhlei ei kie ni. Akse kkhyaangea thaka ng’siim ng’saih bok kia ng’ngaai ei kie. “Kkhyaang noh ta ah hina mkhye naak i pi pi lü poh khai mä?” tiüi am do kia mlung üng ngpyaang khoi kie.

Püi po-ea ni pät no ni mät kshing ei vaai hin akkhak nu ni. Ni ve soh kshing ei vaai-a phäh-a mkhye a jah mhlät nak sun aksük-a yah ei vaai hlü kki ni. Kkhyanga kshing kkhyap nak ksang sun yah ei vaai-a aksün kho veei loh ei vaai hlü lü a hin-e hin a thih säpa am yah ei kki pi vekki-e ni.

Namät Noh Namät Kshinga

Animät noh animät am kshing ei ve kie ta i hokba ja ah ni xüng ve u?

Animät nih animät k’küm pha vaia

ktha nah lü xüng shei kei.

Ahüt bät üng kkhyaang noh mat jab mat nih büh üng nih ve soh am nikshing pe thei. Sogarity noh hikba ah ti. “namät noh namät kshing”. Akäk noh ah ning mlung k’uma i ah ve am kshing u. Kkhyaanga shak hnim, mpyuuk ei, shan ja, k’keei ei, hlei hlak, ngei she, hnaih ei tie hin kkhyaanga mlung k’uma vek kie ni.

Asuna kkhyaang noh am mlunga to khyüh she am mpyong üng ta akdo pyen ki. Asukhba i lü vek ki niti ta mkhye ki kkhyaanga ah hmi lo sun am k’shing ei lü ni.

Ni pät noh ni pät ni mhlei mhlaka phäh üng ni pät kung Mulai pea nip ha kki ti sun am kshing ei kki pi kkhyang kho kän nu vekki ni.



Kkhyaange Hin Mkhye üng Anghläia Ng’sum Bei Lü Vek Kie

Asune hin i sheh Mulai pe-a sit khaie ni?

I lüni ti ta ah nimät noh animät am kshing ei u lü ni.

Marküh 7:21-23. “I hok kba ni ti ta kkhyaanga

mlunga khyüh luk lok kin oh ta kkhyaang mtüih sheet shak ki, am do ki su ng’ngaih, ngla shui, mpyuuk ei, kkhyaang hnim, hnaih ei, ngei she, ngtui ngten, shan ja, püi kkeei ei, boih beih, sam sah, lääng lah luk lok kie. Ahin an do ki naküte hin kkhyaanga mlunga khyüh luk lok ulü kkhyaang jab mtüih sheet shak kie ni. Tilü Jeisuh noh ah pyen ni.” Kkhyaanga mlunga ah ngtüüi lo, a khyüh ahina ngei nih bül vai u.

Kkhyaanga mlung k’um hin tui phoih üng tang lü, mkhye hin pi tui üng tang lü, tui, tui phoih üng be

lo ong lü vek kia, ah shäng ng’ ngaai ei sküma. Asuna tui phoih sun mat noh ah shun ta i hokba vek khai ni, am do kia tui sun bohkye khai am ni bä.

Asuna tänga mkhye hin pi nih sheh naak naküta ng’ shing ngte khai ni. Nih sun mkhye bäama thon lü nih sheh naak naküta nimkhye bohkye ki ni. Asukba nih mkhye bäma thon lü ah läa mkhye nih poh khai ni.

I lüni ti ta nih mkhye ki kkyaang, mkhye naaka m’si vek ki ah ti sun am nig kshing lü ni. Nim mlunga mkhye vek ki hin mkhye bäm ni. A hine noh nih mkhye ki (kkhyaangsa) nih thon ng’shing shak ki ni.

Asuna mkhye bäm hin ah bo kye vaia ng’shäm ki. Kkhyaanga nimkhye hin ih hmi lo püia thon lü lam k’sang hoih lü, a käk noh mkhye naak lam läk ulü pi ah nimkhye am vek kia ng’ ngaai ei kie.

Asuna thon lü mkhye üng ah nih be sun k’shing lü ah nih lät vaia ah nimät noh animät ng’siim ngsaih khaia ktha nah lü yah khai mä tia ng’ ngaai ei kie. A thon lü ni. Mkhye ah nih poh lo tälü, ngbäü ei be vai, Ahina mkhye sun mlung lo üng mkhye am ni tia



ng’ngaai kie. Asukba m’siim m’saih ei be lü ng’yah khai mä? Asuna ah thon üng anghlaia nim m’siim m’saih ei be yah khai.

Nim mlunga mkhye ah ve ei nghäa ta akpunga ngshing ngte lä khai. Ak pung lam ning ng’siim ng’saih vai nih tihin am mdang ni. Akhon üng nih do vaia, do kia ngei shak ning ngnei shak, läklam kyo lü pi mlung k’uma ta am ning ngsiim khoh.

Kkhyaang hin mkhyea m’si üng khyüh hmi loa thon lü, asuna mkhye naak üng nih be bang lü, ak punga lu ti lo lü pi am päih khoh. Ng pyuung kia ngnei shak üng pi am ngsiim khoh. Asuan thon lüni angthläia mkhye nih poh thei u.

Kkhyaang mad noh mkhye msi ah nih üng vek ki tia am ah ksing ta amkhye khüm pha vaia amghläia ktha nak khai ni. Mlung k’uma khyüh som bei kia thon lü ak punga mthi kpyoot lü am yah, ah khyüka pi am khük k’thei. Mkhye ah pi sa ak punga ah luh lo üng kpyoon ning nih xuh, ah book lo be tüüng sung k’keek üng nikhaih, asuna mäia mkhye hin ni m’msiim hü kyo ni. Ahun nim m’siim khoh ta

yah khaia ng’ngaai ei kie. Sun kyo lü pi mkhye naak sun veh ei lü khai ni.

I vei vek khaia nah ng’ngaai ki ni? Am ni thih-a küüta ta mkhye veh ei lä khai. Kkhaang noh nih thih vei mkhye nih poh ki. Asuna thon lü mkhye lät naak yah vaia Booi Jeisuh nh jum ei vai hlü ki. K’um kyan naak nih yah vai animät noh nimäta mkhye ksing ei be vai lü ki.

U noh ja Chrito je ei naak üng ah dou daang ei kom?

Ah mkhye nung kia

ng’ngaai lü ngbäü ei kia kkhyaang ni.

Kkhyang hngih sun mtuih shek kki bäät pa

hngih üng ni mtäng a vai uh. Asuna bäät hngih sun mkhe naak üng be kki xoi ni. Mät noh a pät sun bük lü “Aw, kei hin mkhe kki a ka thon kki ni a ti.” Kon a



ngsiim ngsaih nak pe khoh kki a vei set kki ni. Asun thon lü pi khang mat sun mkhe kki ni ti a

am a hmuh pe ni. A nih a mkhe naak sun a hmuh pe khoh lü ngpuun kki-a a shui ni. Ashak nu üng asuna a mtuih shek kkia nkhe nak sun msun mshep kki ni. Asun he sun mkhe naka am a ngaih ni.

Ani mkhe nak a pi ve she ngsiim kkia ani hung shei vai a ktha nak kki kkhang kho kän vek kki he ni. Asun kyo lü pi ani mlung k’uma mkhe nak ve ei kki a thon she a nih he noh i ni ani poh khoh kom? A su bu hüng shei vaai-a ktha nak sun kkhan kho pe om ei naak khoh a am thon lü meei khui a jah kpha khai a thon kki ni.

Püi po he o, mät a ktha nak üng hüng shei hin noh meei khui a jah seh hü püi kki ni. A hin na msäi nak hin na mlung k’uma na tak ei vaai ni. Ngsiim ngaih naak üng hüng shei vaaia ktha naak üng ni mkhe nak ngseek lokkhai am ni.

Nih he sun noh ni khe ua shak sun ni shim ei lo üng ta a su kba ngsiim kiia hüng shei vaai sun am ni ktha na kki ni.

Ahin sun ni shak a diik ham üng ta am ni shim ei kki he ni. Ni shak a däm lo üng ta i hokba ni thon kkhai-e ni. Ngvaai na ngthei kkhai a kong, college ni pha üng ta nih üng mkhe nak a ve sun ni kshing ei lo thei ni. Aksango? Ni mkhe nak sun kküm mdap lü am yah kki ni. Aksang ni. NI mkhe nak sun a hläi a ni ngdang shak kki ni. Asun üng ta ni ngbäü ei lü am ni poh ti kki ni. Asuna thon lü pi aksanga am ni ngthu nghlai kki ni. I she ni. I lü ni ti üng ta kkhang lum hin mkhe nak üng kkhüh ni hmi lo a phäh üng ni.

Akdo a ni hüng shei nak üng nih-e noh ngsiim nak am ni yah ei uh. Mkhe nak üng kkhüh ni lät khoh vaai-a nih he sun mkhe nak üng ni hmi lokki he ti a ni kshing ei vai hlü kki ni. Asun üng ta Khrito a jah pet-a mhlät naak sun ni yah ei kkhai he a thon kki.

Nih he noh mkhe naak kho kän ni poh kki he ni. Asuna thon she mkhe kki ani thon kki he. Asuna lü pi Khrito noh mkhe nak seh püi kki ti sun am ksang na kkita meei khui a pha kkhai a thon kki. Nih he sun mkhe naak üng ni hmi lokki hea thon lü mkhe kki a ni thon kki he ti sun ni shim ei vaai uh hlü kki ni.



Kkhang mat noh ka mkhe nak a pi sa däk a ve a phäh üng mhlät nak ka yah ei kkhai ti-a a ngaih üng ta am lät khoh khai ni.

Ani mkhe nak shim ei kki he noh ta mhlät nak sun yah ei kkhai he ni. Jeshuh noh Jordan tui a baptizan a kham ei nak üng mkhye n alum sun seh püi tü mkhe naak a phäh a shak a pet ti sun yum ei kki noh va mhlät naak sun yah ei kkhai a thon kki.

Nih he sun noh kum kyan naak ni yah üng pi nio she am ni yah üng pi ni she mkhe naak üng ni hüng she kki he ni. Nih he sun mkhe kki a ni thon kki he ni. Khrito noh mkhe naak a seh püi sum yum ei ksang nak üng va nih he noh mhlät nak ni yah ei khai he a thon kki.

Am Mkhye Vek Ki Booi Jeshuh Noh Ah Mlät Ei

Pangsiim mlei mhlak ei kita uni?

Mnüüp ta lü mkhye poh ki ni.

Paangsiim noh angnei shak üng mkhye poh ki

kum kyan khai am ni. Kah ve soh üng mkhye kah poh ki, asuna mkhye a phäh lät naak nah pea am ah nit a Mulai pea kah sit khai ni tiki na küt Pangsiim noh am jah kum kyan.

Täsham lü, ngbäü ei üng pi kum kyan naak, mkhye üng lät naak am nih yah ei. Booi Jeshuh o nah mpyeen ei lü kah mkhye nah mhlät eia tilü täsham ei ki va mkhye lät naak yah ei khai. Asun noh ta Booi Jeshuh Jodan mlik tuia Johan noh baptizan ah khaam shak sun jum ei lü kum kyan naak yah ei ki.



Pangsiim noh ta amät noh amät mkhye ki kkhyaanga kshing ei be ki ni kum kyan naak yah ei khai ah ti. Kei ta kah mkhye ah pi sa ni ah ve, nah kum kyan tua tikie. Sun mkhye ki kkhyaanga thon lü kum kyan naak am yah ei. Amät not amät kshing ei be lü kei mkhye ki kkhyaang ni tiki va mkhye lät naak yah ei khai.

Isaijah 59:1-2 üng ta “büka Pangsiim hin am jab kim kyan khoh khaia akut toi ki am ni, am jab ng’jak khaia ang’ha pang ki pi am ni, nah nim mkhye naak noh Pangsiim üng ning jab ngkya shak ki, käh ah ning jab ngjaak vaia Pangsiim a hmai üng ning jab ngkya shak ki” tilü vek ki.

I lüni tita nih hmi lo ua khyüb mkhye ki kkhyaanga nih thona phäh Pangsiim noh am jab kum kyan Pangsiim sun am jab kum kyan khoh khaia akut toi ki am ni, am ah jab ng’jak khaia ang’ha pang ki pi am ni. Nah nimkhye naak noh Pangsiim üng ning jab ngkya shak ki ti. Lü Isaijah üng vek ki.

Nah nim mkhye noh Pangsiim üng, “ning jab ngkya shak lü käh ah ning jab ng’jaak vaia

Pangsiima hmai üng ning jab ngkya shak ve tilü Pangsiim noh jab mtheh ki. Khan kho k’shok ak jaaü nua nghmong kyo sheh pi nang nih-e am lut thei uki ah ti.” I lü ja ni k’uma mkhye m’si vek kia thon lü ni.

Mkhye nih poh naküt üng Pangsiim noh ah jab mhlat ei vaia nih hlü ei ta Booi Jeshuh anghläia nih thih shak vai hlü ki-a mäi lok khai ni. Asuna thon lü Pangsiim noh mkhye üng kah veia käh loa ah ti. Mkhye ning jah mhlät khia Booi Jeshuh kha tüih loni, Asun jum ei naküt kie mkhye lät naak (kum kyan) yah ei khai ni.

Pangsiim noh ah pyen ta “Booi Jeshuh um ei naküt kie sun shak xün naak yah eih khaia ni, Pangsiim noh ah tüih lo ah sa Booi Jeisuh noh nang nih ea mkhya a bang thih ah khaam pang ni. Asuna jab kum kyan ki Booi Jeisuh jum ei lü shak xün naak yah ei tua”.

A mkhye nak kho kän ni vekki-e noh ta mkhye nak sun apidäk poh kki-a müih-a Pangsiima veei-a lät nak sun tä ei kkie ni. A nih-e üng mkhye nak kho kän vekki ti sun käh kshing ei ulü ahina ka mkhye nak sa



hin na mhlät-a kei noh tuh akhüh mkhye nak am poh ti nüng ti lü Pangsiima veei tä sham ei kki-e ni.

Asukba tä sham nak üng Pangsiim sun hlo help vaai ktha na kki-e ni. Nih-e noh a hun däk mkhye nak sun nip oh khai-e käh nil ü ni thih veei-a mkhye kkhai-a ni thon kki-e ni. Nih-e noh mkhye nak sun ni thih veei nip oh kkhai he-a thon she ni shak nu üng a jah non ei vaai-a phäh-a tä sham ei vaai hlü kki ni.

Nih-e sun noh a mhnüp ta am täh khoh-a mkhye nak sun nip oh ua phäh üng ni mkhye nak api däk a jah mhlät vaai-a ni tä ei naak sun noh am jah si yang peet khoh kki ni. Asukba ve she mkhye nak akhüh ni lät vaai ua ni mkhye naak a bänge sum Khritoa veeia ni su ap üng va ni lät khoh kkhai hea thon kki.

Kkhyaang tihü hin i ni?

Mkhye-ea ngbääm naak ni.

Kkhyaanga nimkhye Sangsiim üng ngyuk ki ni. Isiajah 59-3-8 “Nah ni kut mkhye thi üng ni, nah ni kut pyüme pi mkhye üng be lü mtüih shek kie ni. Nah nimpyoong jah m’lei üng pi hlei nah ni pyen kie.am aksang tat ha nah lü nah nih pyen kie. Pangsiim khyi (sangsiim) la u noh pi am shui hlü, mat pi am shih thih uki. Am misü m’dang üm nah ukilü hlei nah ni pyen kie. Mkhye üng nah nih hmi kie-a thon lü lam kshe üng nah nih sit kie ni. Asune noh ta k’pyu k’pyai kshea kba mkhye mtui khei shak kie. Amtui pi ah nih-e, asun ei kit a thik khai ni. Asuna tanga kkhyaang noh mkhye ngvüh khüm lü ni vek ki. Nihlü pi am sang ve u, ah bang hlei-a I ah thon ve. Am mkhye am veh xa ki hnim vaia yaang pang ki. Ah nih-a su ng’ngaih, mnüt msüüm ta am mdang vai ni. Ah nih kut üng pi mkhye poh kie. Ah nih kho pi mkhyea lama ta yaang ki. Am mkhye am veh xa ki ah hnim vaia ta yaang pang ki. Asu ng’ngaih pi mkhye naak, asuna thon she pyo si naak, khui kham, m’pyen sheet ha nih üng vek ki. Lät lang naak, do kya nakka lam am k’shing ei.”

Hoa sit lü pi Sangiim üng am xüng shei. Aseh



naak lam am ng’shung pyuun; Ahina lam läk naküt ki ta kum kyan naak am kshing. Kkyaang sa-a nih kut kho hin mkhye üng be lü mtüih shek ki ni ah poh thei. Nim mpyonga lut lok ki pi hlei hlak nih ah pyen ta.

Joshüh 8:44, “Among ta khotung ngsiim sun amäta hnün pea ha kbu ming am ve tilü Joshüh noh shak shi khaam ki…” Kum kyan naak am yah ei ki noh ta Sangiim ni kah pyen ti lü pi ahlei-a ni thon ta. “Kpyu phyaia mtui ei kit a thik khai ni…”. Kphye kphyai k’she ta kha yama mjü-a pung khei ki ni.

Pangsiima thang kdo kya sut ei lü kah pyen k’um üng “kkhyaange noh asukba pyen khoi kie. Kah püio Pangsiima khyü nah bä ni käh pyena. Kah läk lam mtuui ki, mkhye-a som dam khai ni, kei üng mkhye naak be ki; Asuna thon lü Pangsiima mong käh nam mtheh-a.”

A nih noh kei hin ka mkhy a phäh üng mkhye-a sa-a ka thon kki ti usn kshing ei kyo lü pi tui jah ngmüi mkha-a thang kdo noh anih kum kyan kki ti sun am ngya kya kki ni. A pät noh ka mkhye kki ti

kshing ei lü pi tui jah ngmüi mkha-a thang kdo ym ei kki sun noh kum kyan nak yah ei kkhai ni.

A khäk noh ta ani mkhe sun kshing ei kyo ulü pi Pangsiim noh a jah mhlät sun am kshing ei kki he ni. A mkhe nak kshing ei kki noh va mhlät naak sun yah ei kkai a thon kki.

Kkhyang lum noh asukba poh khoi kki-e ni. A nih seh nak naküta mkhye nak sun poh ei kshet kki-e ni. Kkhyange hin mkhye kkia ni thon ua phäh üng mkhye nak sun nip oh kki-e ni. Pangsiima jou hüt däk üng ni nih-ea kum kyan nak lam sun a ve. A hin sun mün sän ei a do kki mä? Mkhye kki-e sun noh Khrito-a thi sheen üng ni kum kyan nak (lät nak) sun ani yah ei khoh uh. Nih-e sun jah kum kyan kkhaia Booi Jeshuh sun kum lokki ni.

Pangsiim noh nih-ea mkhye nak lum sun a seh püi päih ni. Na mkhye nak sun Pangsiima veei na ngdo ngkham be üng ta kum kyan nak sun na yah ei kkhai ni.



KHYÜ PYEN 3

Thuum (Khyü Taam)

Nih Läka Phäh, Jah Kum

Kyan Khai Mä?


45 Thuum (Khyü Taam) Nih Läka Phäh, Jah Kum Kyan Khai Mä?

Thuum (Khyü Taam) Nih Läka Phäh, Jah Kum

Kyan Khai Mä? < Lükah 10:25-30 >

“Saangsiim kthem mat Booi Jeshuh saam khaia ngdüüi lolü “Angvaaio, angshääia xüng naak yah vaia i kah poh khai ni tilü ah kthäh. Booi Jeshuh nok, “Pangsiima jah peet thuum üng i hok kba ng’yuk ki ni. Asun üng i nah nih hmuk kie ja” tilü ah jah kthäh. Ah nih noh “Nah Booipa Sangsiim nah mlung k’sang üng, nah ngnei shak üng, nah su ng’ngaih naküt üng, nah ng’juk ktha naküt üng kphya nah bä. Nah pät noh nah pät nah kphya naaka kba nah püi pi kphya nah bä tilü vek ki”ah ti. Booi Jeshuh noh nah pyen sang ki ni. Asa kba nah thon hlok, poh mshah ta angshääia xün naak nah yah khai tilü ah pyen be ni. Asuna sangsiim kthem noh ta ah ngxung ei

naaka Booi Jeshuh üng kei püi pota a njoh ni ticü ah kthäh. Booi Jeshuh noh kkhyaang mat sun Jerüsalem mlü-a khyüh Jeiricho mlüh-a sit mjoh ki. Asan üng kkhyaang klää-nge noh ah nih sun man lü ah shui shak shuut ei lü ah khoh khyam pi hut ei lü ah nih te a. asun käna ah thih hü hnüh üng ah nih seh taak mjoh cu”.

Kkhyaang üng akdäm bok ah khak ta i ja?

Akhye lama su ng’ngaai

lü xün shei ni. Lükah 10:28, “Asun kba nah thoon hlok poh

mshah ta angshääia xün naak nah yah khai.” Kkhyang aknung akhye lama sa ng’ngaai lü

xüng shei ki-e. Asune hin kkhyaanga jah lei shong üng am khäk shak kie-a thon to khai. Ah nih pum ng’yam ve kyo lü pi ah nih läk khye ah ti-a am kshing



ei be u. Nih kkhyaang hin nih mkhye käh kshing xa lü ni

hmi lo lü pi, käana nih kshing ei be-a mäia tuh ngoi vei nih xüng shei kie ni. Among ta Sangsiim üng nih mkhye ki mkhye ki kkhyaang tia vek ki ah tia aknung noh an, kshing ei be u.

Kkhyaang aknung noh ah nih mlunga mkhye ngtüi lok kip yen kie. Ah hüt bat üng akdo-a ng’nei shak ah nih ngnei shak naak üng ah nih mkhye am vek kia ng’ngai ei kie. Ah nih läk lam khoh-a khana sam sah kie. “Ah nih pät not ah nih pät mkhye ki kkhyaanga ng’ngaai ei kyo ulü pi ngpyaan khüt kia hana xüng shei kie ni”.

Asuna thon lü akse-e jab bük lü “ahin noh ah hun sa pi a’an am poh khoi ki ni, ahin noh ah poh khoi ta do bok khai, ahin noh pi hikba ah pyen ta do khai, keia ng’ngaih hüa khyü ah pyen üng hikba, sakba, ah si jaan ta do bok khai. Khai i lü ni tita ah nih hin noh keia kthaka kum kyan naak yah ei ma kia thon lü kei-a kthaka ktha nah bok lü ah ve üng do khai-a kah ng’ngaai ki, kei noh ta shak xün naak kah

yah ei säh ham ki kyo ah ah nih-a kthaka kah ngthei ngthaan ta ah nih-a kthaka kah do bok khai.”

Ah nih mlüng k’uma ksim k’ta ei kie üng tang ki. “Ah shäng sa nah mtäta nanga mäi ta am lo ng’ü nah k’shing lok khai, nang hin noh keia kthaka lu pum mat nah däm kia noh ng’ngaai ei ki kyo va, ah shääng nah mtät ei ma ko pi. Sangsiim üng ma ki h’au be khai ak’nu sun aksüka thon be khai tilü vek ki. Ahina Sangsiim noh kei ah nah pyen hü tia kah kshing ki, ah shääng sa nah mtäta akdo-a ngnei shak kah nih mnüh khai ni”. Asu kba kkhyaang aknung noh ah nih pät noh ah ni pät mhlei ei kie.

Nih lü pi mat noh ah püi kkee ei lü ah nih-a hnüng üng ve lü ah läk lam süm ta tang ei khai ni. Sum kyo lü pi ah püi k’seet hü tuhan ki. Pangsiim noh akbäih naaka ah jab si jaan lo üng ah shui kpum shak k’ko-a u noh pi käh ku ei she ah ngdüih lo vai ang’ngaih ta ng’ke ei khai ni. U ta ah ngnei shak do bok khai tilü ngthäh vaia ah thon ta abäng noh nih tang ei kie nitik khaie. Nih mlung kyoonga ng’nei k’she am do kia su ng’ngaih vek ki sun nih kbou lo



üng tang ki. Asuna thon lü akhäk noh ah nih thih vea aktä-a ngnei do ah nih kbou vaia ktha nak kie.

Ah nih mlung k’uma do kia m’si. Lup lei vek kia ng’ngai ei kyo ulü pi ah nih ngei shak do khai-a ng’ngai ei ham kie. Ah nih pät noh ah nih pät akdo boka pi ng’ngaai ei kie. Pangsiima khuut poh kie noh pi i tüih üng shak ngsääiä xüng naak ah nih yah ei am kshing ei xa lü “Pangsiima phäh-a hin kah poh khoh, san kah ph khoh ki” tilü su ng’ngaai ei kie ni.

Asuna lü pi ni hung shak üng Pangsiim sun am-a ngpüi üng ta i kaih khoh kkhai ya? Kkhyanga hung shak hin üng akdo vekki mä? Akdo sun aksanga ni poh khoh kki mä? Kkhyanga mlung kuma akdo poh nak khoh vaai-a ktha am ve. Kkhyang noh a pät-a ngyung ktha üng do nak poh vaai aktha nak naküt üng mkhye poh kki ni. Kkhyang akhäk noh Khrito sun yum ei kyo lü pi ani pät noh ani pät üm na ulü akdo poh vaai ktha na kkie ni. Nih-ea mlung kuma ak she-a thea ipi am ve. Nih-e noh mkhye nak ni ni-poh khoh uh. A hin-e sun nit hi sha-a a thon ve ni.

Akdo jah ak’she üng hon

ja nah poh bok ve?

Yaai k’she. Nih mküi mtou sa up üng “Mküi mtou-a” tilü

ng’ää” üng vek ki, “♪Booi Jeshuh am ah püi ta k’yuk ng’tä naak vek khai ni. Nih-e sun m’khäng naak käh vek kia m’hlüi m’pang lai tui-a sit ki üng nih tang ki♪”. Booi Jeshuh am ah püi ta mkhye ni, nih poh u. Kum kyan naak nih yah ei u-a phäh angshääia xün naak, ng’pyuun kia nih thon lo u. asanga nih üng vek ki sun mkhye, mtüih shek ki ni ah ve.

Ng’shä Polüh noh üng hikba ah ti (Yümah 7:19), “kah poh hüa akdo am poh khoh ngü, am kah poh hü-a akkhye nih kah poh”. Booi Jeshuh üng mat mat ah ve ta am lai khai ni. Nih lü pi Booi Jeshuh am ah püi ta Pangsiima hmai ma-a angnei shak üng ngpyuun via ktha nak ki. Sun kyo lü pi k’tha nah läi, läi mkhye lo däm däm lü ah ve ni ak’shing lo kom.

David shang phuhlang noh pi, asuna kba shong



ei khoi ki. Ah khyong be diim ye lo lü ah ve lo üng ta David noh noh ngtuk käh poh lü ima khyüh-a ah sheh nü naak üng khyüh mkhye naak m’kot ah hmuh lo ni. Pangsiim a mhnih-a ksün üng anih noh i hlü ei lokki ni? A nih sun ak’she ksanga thon kki. Bathsheba sun mkhye na lü ak’pa mi sun a hnim lü pi apät noh apät shek kkia am a hmuh ei khoh ni. Asuna thon lü amjü, mjüi-a tui-ven lü vek ki.

Mnüüp mat üng ta prophet Nathan phah lolü hikba ah pyen ni. “Kah Booi pa-a ahina mlüh hia booi maang ki jab ng’nga khyah sa mpyen kshe vek ki xoi ni. Booi maang pa ta ah to kho hah pa ve lü book khüt ki. Ng’nga khyah sa mpyen k’she ta khyäi lü am m’sah ei-a to sa mat däk ni ah taak ei, asuna to sa sun ah booi pa xoi-a hlonga däm lok ki. Ah booi-a ei dok ei khoi ki, ah booi-a tui phoih üng tui pi oh khoi ki. Ah booi noh kbom she ip khoi ki. Asuna kba ah sa ngla mia mäia ve püi lü, khin ah ima ah lo üng pi buh jab mbei khaia ah xüh shoh ei. Ah päta to sa sun käh xüh ei lü ng’nga khyah sa-a to ta ah läa shong ei lü jah khin nglei naak khai-a ah xüb ei lä mjob ni” (2 Sam 12:1-4).

Asun üng ta David noh ah hikba poh mshah ki aksanga thih yah khai tilü khyü ah taam lo. Asu kba amlung ah shou sho-a “Asuna kkhyaang ah khoh khyam ve mah mah she ng’nga khyah pyen kshe sa-a to khin jah mbei mbook khaia xüh ei ki-a thon lü thik khai-a ngkäih ki” ah ti üng ta Natan noh “asun ta akse am ni nah pät booi pa ni”. Asuna kba Booi Jeshuh üng ah läa am nih ve ta kum kyan naak nih yah ei lü pi mkhyne üng nih xüng shei nam thei khaie ni.

Asune hin kkhyaang ah bänga phäh, shih tih vek kie-a phäh-a pi thon ki. Booi Jeshuh anghläia am nih ng’khah püi ta mkhynye naak-a lam üng ni nih she ei lä kom. “Asuna thon lü nih mkhye-a phäh käh jab yün she lü jah kum kyan kia Booi Jeshuh ahthai-a nih je ei vai lü ki. “♪Baan lam k’dunga ng’he üng ng’shung ei lü kah ve hük ki…♪” keia mlunga ta Booi Jeshuh-a kum kyan naaka nghe-a ve yah ni. Asuna thon lü pi Booi Jeshuh am ah püi ta ngshung ei naak vai am ve, diim ye naak pi am nih hmuh ei ti.



Pangsiiim Noh Thuum Am Ah Jah Peet Ham üng Jum Ei Naak üng Pyuun Naak Ah Jab Peet Ni

Thuum jab jum ei naak hin üng hon ja ah hma lo ve.?

Jum ei naak.

Ng’shä Paulüh noh Pangsiim noh jum ei naak

üng mpyuun naak jab pek ki ah ti. Aksüka jum ei naak üng ngpyuun naak lok ki ni. Aksüka Adam jab Evi üng ah jab peet. Käna Cain jab Abel üng ah jab peet, käna Shem jab Enoch üng khyüh Noah jab Abraham, Isaac jah Jacob hmtäu lü Jacoba sa-e Israel (12) xa lei ’nghih üng ah jab peet ni. Thuum am ve lü pi Pangsiima khyü jum ei lü ah hmai ma-a ngpyuun khoh kie. Asune sun noh do kya naak mjü küm ah nih yah ei däk käh khäh kia Sangsiim ah nih jum ei-a phäha mkhüh üp naak vek ki-e.

Asun käna kho kum khoh vei ah lo Joseph noh jab khü lok ki-e Israel (mjü 12) sun Egypt pe-a kho kum 400 m’pya khom ki-e. Kona Pangsiim noh Israel kkhyaang mjüe sun moshe üng jab m’khyüi lü khanna peda ah jab she shak be ni. Ah i-a khyah lü pi kho kum 400 ’mpya kham kie-a Israel-e ta jum ei naak üng pyuun tääm vai hnih lü xüng shei kie ni.

Asuna thon lü Pangsiim noh ah hiit üng m’panglai tui shen jab kaan shak lü k’kong pe-a ah jab seh püi ni. Asuna thon she mkhye naak mjü küm üng khyü jah seh lü, Tihnih kho m’sunga khyü taam (thuum) ah jab peet ni. Asuna thuume sun 613 lok kie üng ng’dona (10) khyü taam (thhuum) ah jab peet ni. “Pangsiim noh kei sun, Abraham, Israel, Jacob-a nah Pangsiim nih ah ti. Tihnah kho m’sunga moshe tüüi lü khyü taam (thuum) kah pek khai ni” tilü Pangsiim noh Israel kkhyaange üng thuum ah jah peet ni. Thuum hin kkhyaang noh päta mkhye k’shing naak vai-a thon ki ni.

Rom 3:20, Pangsiim noh ah jum ni, am ah jum kkhyaang üng ah jab k’shing shak vai, ngpyuun ki,



ngsiim ng’saih ki pi ah jab m’dam naak vaia phäh ah jab peet ni.

Egypt pe-a kho kum toongk’kphyü (400) m’pya khaam kie-a Israel kkhyaange mpanglai tui shen k’kaan lü lo be kie. Ah hlaana ta Abraham, Isaac, Jacob, Pangsiim am kshing khoi u, ah hmuh-a pi am hmuh khoi u.

Egypt pe-a m’pya ah nih kham k’um üng Pangsiima pyuun tääm naak ah nih m’hnih u ni. Asuna ksüüo üng pü khong am ve. Ah nih pä khong xoi Jacob jah Joshep pi thih pang ki xoi. Joseph noh ah sa xoi Manasseh jab Epharaima vei a jum ei naaka msi ah jab peet hüt vai am m’hnih to va nih khü vai.

Asuna thon lü Pangsiim noh shui be tülü ah hmuh be vai lü lok ki. Among ta Pangsiima ngpyuun naaka lam ah nih mhnih u-a thon lü ni. Asu kba Pangsiim noh aksüka jum ei naak üng ngpyuun vai jab peh malü käna thuum ah jab peet ni. Asu kba ah jab peet sun ah vei-a ah jab khü be vaia phäh ni.

Israel kkhyaang mjüe sun ah kkhyaangea thon khaie-a ah nih van jab moih shak ki.

Anih-e a jah khü nak be-a atäng nak ta a kkhyaange thuum üng ah jab piit pyaan vai a jab seh phüi be ni. Ang’nghih naak a ta Pangsiim noh ah hmai ma mkhye jab kshing ei hü shak be lü ni. Pangsiim noh Israel kkhyaange üng ah jab peeta kum kyan naak k’khah naak üng ah vei-a jab lo jü shak be ki. Akkhyaanga jab thon hü shak ki. Asuna thon lü va akkhyaanga thon khaie-a ah jab khü be.

Israel kkhyaange noh thuum (hmüi m’khih) üng Pangsiim jok khah ulü kum kyan Booi jum ei kie. Sun kyo lü pi hmüi mkhih lü jok khah naak pi aksüün vek ki. Mhläi lü bük vai u.

Lükah 10:25, Sangsiim kthem mat Booi Jeshuh saam khaia ngdüüi lolü angshääi xün naak yah vaia i kah poh khai ni tilü ah kthäh. Asun ta Pharishe ni, Pharishe-e noh tap u pae-a thum üng Sangsiim xün shei nak kie. Asune noh ta ah nih pe aksüka shung khaama lü käna Pangsiima khyüh taam üng shei tuhan kie. Asuna k’süün üng Romah kut akhüh Israele lät nak ani yah vai-a ani mlung ng’sang lü ah su ng’ngaih däm ki ah nah vek kie.



Booi Jeshuh noh u-e ni ah jab hmuh hü?

To k’shääm vek ki-a mkhye

ki kkhyaang. Tuh ngoi veia asu kba vek ki kkhyaang ve ham

kie. Asuna ta “tang pe-a jah upa kkhyaange jab kum kyan nak” tilü ngpyaang ulü kkhyaang pä jab m’khäm kie ni. Asune sun noh Booi Jeshuh ta mpyeen k’she-e jab kum kyan khaia ni ah lo ti u lü jum ei kie ni. Asuna thon lü ksangsiim konga ngthei ulü ng’ngam ah nih ve däam vai ua kho mdeka pum ng’yam ng’thei ulü teng pe-a ngpyeen sheh. Kia mjü jab ku ei vaia ng’khäm kei. Jah pä khong ulü jab mkhäm hü kie.

Asune noh ta ngiim ngsaih kia mpyeen ei naak üng thuum läk lü ah tänga nih veh ei khaie. Pangsiima k’hyü üng vek kia thuume nih jab läk vai lü ki ni tilü jab mtheh kie. Nih kyo lü ou Sangsiim

üng ka thuume am jab kshing u. asune noh ta Sangsiim üng vek ki-a (thuum) khyü taame jab läk lam vaia ktha nah kyo ulü pi dam pyena tihü k’sang sun am k’shing ei u.

Asuna thon lü Booi Jeshuh am ah lo ham kho kum thong k’phyü (400) ksüü üng prophets, Pangsiima shak shi khamm kie am ve ham u tilü ni. Asuna kba to kshääm am vek kia to bäma thon khoi kei ni.

Ah nih-e üng thuum mseem am ah ve-a kba jab pä khong kipi am ta ei u. asuna k’süün üng Pangsiim am pou lo, i sheh ni tit a patang’ vai-e üng ng’laang lü Pangsiim am pou dang lo. Ah suna thon lü Romah empara noh teng pe ah jab up lo. Asuna thon she Booi Jeshuh noh asune-a kkhyaang mkhye käh jab mlät ei vai an ti. Jah k’hyoot ei ma she käb hlät be vai ni tilü ah pyen ni. To kshääm am vek kia to bäme jab mpyeen ei ki. Asuna k’süün üng aktä-a mpyeen shek ki kho nak ve mjoh kie.

Akhäh ta booi ulü akhäk ta ah tä-a mpyeen shek kei ni. Pharishe-e ta Judah shaang üng van ulü booi



maang kie, sam sah ulü thon kie ni. Asuna thon lü Sangsiim kthem noh Booi Jeshuh

kthäh ki (Lükah 10:25) “Angshääia xün naak yan vaia i kah poh khai ni?” Ah päta ng’ngaih ei-a ta Israel kkhyaange üng ah nih kba ngpyuun khoh ki, ah ngnei shak do ki am vek khai-a ng’ngai ei lü ah ni. Asuna thon she Sangsiim kthem noh (kum kyan naak am yah ei ham lü) Booi Jeshuh saam ei hü lü “Angshääia xün naak yan vaia i kah poh khai ni?” tilü ah kthäh.

Asuna Sangiim kthem to nih-e ah jab pyen hü ni. A nih noh Jeshuh üm “Angshääia xün naak yan vaia i kah poh khai ni?”Booi Jeshuh noh i kba ni ah pyen be ve. “Sangsiim i hokba ni nah m’juh m’sih ve tilü ah kthäh be ni?”

Nah pa, “Pangsiim nah mlung k’um k’sang üng nah ngjuk ktha, nah pum ng’yam üng k’phya nah bä, nah pät üng shääng ei ki pi nah pät nah k’pya naaka kba kphya nah bä tilü am m’shang be ni.”

Asun üng ta Booi Jeshuh noh, “nah pyen sang ve, ah su kba ah nit a shak xü naak nah yah ei khai ni

ah ti.” Anih noh ah pät üng hin mtüih shek ki mkhye

vek kia ma ng’ngaih ei, ah kdo-a ngnei shak am ngnei shak nah khoh khaia ng’ngai ei lü Booi Jeshuh ah saam ei. Asuna thon lü Booi Jeshuh noh ah kthäh be. “Sangsiim üng i hokba ja ah ve, nang noh Sangsiim i hokba ja nah m’juh m’sin ve?” tilü Booi Jeshuh noh ah kthü ni.

Sangsiim i kba ja nah m’juh m’sih?

Sangsiim nih-e noh nih mlung k’uma am nih ta ei u.

“Sangsiim i kba ni nah mjub msith ya?” A hin

üng shäng ei kki-a khü tam sun nang jah kei noh i hokba ni ngya kya kki ati sun kthäh kki ni.

Sangsiim kthem akhäk noh Pangsiima jah peeta thuum naküte päta phäh tia ng’ngaai ulü läm kie.



“Asuna thon lü Pangsiim mlung kyoong ksang üng, ngjuh ktha üng pum ng’yam naküt üng kphya naak vai. Nih üng shääng ei kie pi jab kphya naak vai lü ki tilü ah pyen”.

Sangsiim üng ta am sang ki am ve. Pangsiim noh küm sei kkia kkhü taam sun nih-e üng jah pekki ni. A nih sun ni mlung ksang üng ngyam üng, ngyung ktha ve naküt kki üng ni kphya na lü ni üng shäng ei kki pi ni pät a ngteh-a ni kphya nak vai a jah sük ni. Pangsiim noh mlung k’yoong k’sang üng, ng’juk ktha ah bang üng kphya naak vai lü ki ti hin sang kolaih lü am nih läk khoh u.

“Asun ta nang noh i kba jah nah kshing ve?” Sangsiim ta sang lü pyuun tääm ki ni? Asuna thon she snag siima ti hü i ah tia ning jab kthäh hü ni. Sangsiim ktheme noh ta thuum jab läk vaia ah jab peeta ng’ngaai ei kie. Pangsiim noh thuum ah jab peet ti sun nih hlü naak, nih mkhye, nih üng mtüih shek ki mkhye ah ve sun kshing ei naak vai-a ni. Asuna nih mkhye jab pou shak ki. “Mkhye nah poh ki, kkhyaanga shak käh hnim vai kah ti nah hnim ki, i

lü kah mtheh am nah jaak ki ni?” Sangsiim üng thuum noh kkhyaang mlung üng

vek ki mkhye jab k’shing ei shak ki. Kei lam däm nu üng kah sit kia han sheh, lou ma-a mthei ki pahsüh kah hei hmuh. Asuna kba Pangsiim noh thuume üng ni mkhye jab hmuh ei shak ni. “Asuna pah süh nak ei vaia käh kpyüt ei bä, nah kpyüh ei ta kah hmai shek khai ni” “ääia, kah pa-o”. “Asuna lout a u noh ah ka naak ni tia am nak kshing käh sit bä” “ääia kah pa-o käh kpyüh ei kong ati.”

Asuna kkhü tam sun ngya mah mah lü mpyuk ei vai-a mlung pou ei lo be kki. Nih-e noh sparin nib uh she a ngjäh ei lo be akba ni vekki-e ni. Kkhyangea mkhye nak sun asukba vekki ni.

Pangsiim noh mkhye käh poh vaia pyen ki. I lü Pangsiim noh mkhye käb poh vaia ah pyen hü ni tita ah pät Pangsiim sun ngsiim ngsaih ki, küm sei ki, ah bang nääng koh kia thon lü ah pyen ni. Käh mkhye ngtu lü am nih ve thei-a kba akdo pi am nih poh khoh u. I lü ni tita nih mlung k’uma mkhye m’si ve lü ni. Thhum (khyü taam) noh “am jah lät shak khoh” an ti.



I lü ni tita nih ng’ngaih sun nih juma kba nih poh u. kkhyaanga k’hyu pi nih bäü hma nak kie. Nih mlünga nih hlü ei sun nih bäü hma naak üng tääng ki.

Sangsiim ktha nah lü m’juh msih vai hlü ki. Sangsiim üng ka-a kba Booi Jeshuh nih jum ei vai hlü ki. Sangsiim üng Booi Jeshuh nih ah phäh mtaam ah k’kham ei nih hmuh üng, imik tui k’khyah lo o’nga ning ng’ngaai ki, kei mkhye ki kkhyaanga phäh Baan lam k’tunga kthih k’haam ei ki. Kah mlünga nah huui ei ong ng’ngaai lü kah jum ei ko. “Booi Jeshuh kah jum ei hü ta Sangiim üng ka-a kba kah jum ei vaia” ng’ngaai ki.

Lät naak sa (Exodus) 20, “üng kei Pangsiima the-a ak’se käh jok khah u bä ah ti”. Asun kshing lo ngü she Pangsiim kah jok khah vaia tä sham ei ki. Pangsiima the-a ak’she i jab kah jok khah khoi ti-a kah ng’ngaih ei be üng t pu pae-a thuum kho yam kah jok khah khoi sun kab k’shing ei be ki. Kei noh asu kba Pangsiima the-a akse kah jok khah ki va nih kba ah tia khah hmuh ei be.

Asuna thon lü ah ktä-a kah ng’bäü ei be ki.

“Pangsiima kho yam kah jab jok khah khoi ni. Asuna phäh-a m’taam kah khaam yaj khai. Nah bä ni koh mkhye nah mläta tuh ta käh kab mkhye ti khai ni” sham ei ki. Asu kba mkhye naak mata lät naak yah ei ni.

Käna Pangsiima ng’ming shum ei lü i-a mkhye kah poh tü ki ah ti-a kah ng’ngaai ei be tü ki. Pangsiim jum ei käna shei lik kah o’ok sun kah shüüm lok ki. “Nang hin noh jum ei kia hana thon lü shei lik nah o’ok ki. Pangsiim ah thang nah sheet shak ki am ni ki mä? Chrijaan noh ta shei lik o’oh khoi kio tilü ah nih nah yaih ei?

Asuna mkhye m’shoh noh pi Pangsiim ah thang sheet shak ki. Asuna thon lü kan tä sham ei be tü ki “Pangsiim nak thang kah sheet shak ki”. Ah hina shei lik käb o’ok ti vai tilü, ooh be tü, hoih tü kum mat kah ng’nü naak ni. Käh hoih khoh vai o’nga kah m’khak ei. Nih lü pi kah hoih khoh ni. Mkhye mat kah hoih lo khoh be tü-a kah ng’ngai ei lo tü.

Mat be tü ta jok khyah mhnüüp ngsiim ng’saih shak vai ni, tilü ta jok khah mhüüp üng käh khüüi



vai, ng’ui käh shui vai tihü sun kshing lo be tü ngü she kah läk betü.

Mat be tü nu, pa lei shong vai. Aktuuka kah ve üng ta kah jab lei shong, nil ü pi ah nih hlonga kah ve üng ta kah jab häü kpeet lä ni. Asuna thon lü “Pangsiim nah hmai ma-a kah hmkhye be tü ki, nah bä ni nah mlät eia” tilü kah tä sham ki.

Ahina kba kah mkhye ah pi pi ng’seek lok khaia kah ng’ngaah ei. “Nih lüpi ah ah hin üng kkhyaanga shak käh hnim vai, kkhyaanga k’khyu käh ve püi vai, ah nih khoh khyam käh hnaih ei vai” tilü pi vek ki. Ah i pi kah mlung k’uma khüm kpha lü am ah yah sun kan kshing lok ki. Mlung kyoon üng ngbäü ei lü tä sham hin jab je kyai shak ki am ni. A hin na mong ni pyen vai u.

Baan lam ktunga Booi Jeshuh noh mtaam ah khaam ei kah ng’ngaih tä kah mlunga kah pyeen ei ni. Käna ah Sangsiim üng am kah xün shei khoh ki kei-a phäh thih ah khaam sun kah kshing lo bok ki. Pangsiima m’hlä kphya naak däm ki ah it sun ng’ngaai lü am m’thana kah k’kyap ki. Aksanga mhlä

kphya nak ana pet-a phäh Pangsiim sun ka je ei kki. A kum ksük üng ta hjok khah ima ka seh sun jä

kyo lü pi. Ah kum be tü üng ta akhak ka hmuh ki. I lü ni ti üng ta a hläi-a ka kyah khoi akba tuh üng ka mik tui-a kyak lo vaai khak lokki.

Ka mi tui am a kaak lo thei ti a phäh üng msunga set lü ei nghmüh-a mhnüp thum ka tä sham kki. Kona ka mik tui kka lo be thei kki. Kei sun ka mik tui mah mah-a ka püi-ea ve lo be lü hjok khah ima ka kyap kki.

Ngloi püie noh “Koh m’sunga si lüt tä sham ki lü nah ngnei shak ngsiim ng’saih lo däm däm ki” ah nih ti u. Asuna shunga kah mik tui am kyah lo hü be tü. Asun üng ta kam thum lo hnüh lü khak lo bok ki. Ngloi püie-a khaana kah jab bäü hma naak ng’ngai lü am shüüma kah puk shek ki. Ah kum k’phyä üng ta kah mik tui kääi be tü ki. Asun üng ta kah mik am do ki ti sun ng’shing lo ki.

Asu kaba kum mhma khüi ka ngü she kah mik tüi am khyah lo ti lü ta, Sangsiim ta kah mlung ka hap ei lo be ni.



Thuum Ta Mkhye Jab K’shing Ei Shak Khaia Ni

Thuuma mong ng’shing ng’te kia i hokba ja nikshing ei kom?

Kei noh ta thuum am läk khoh ng’ü.

Rom 3:20, “üng thuum sun mkhye k’shing ei

naak vaia ni tilü vek ki”. Ahina Sangsiim ta Polüh noh ah päla phäh-a juka kah ng’ngaih ei khoi, nih lüpi kah mik am ah do ti käna ta kah jum ei lo be ki.

Asuna thon she mkhye nak sun poh lä lü kam lung k’uma mkhye nak sun ka hmuh ei lo ni. Khü tam akba hung shei khoh vaai-a amthon thei kki ni. Khü tam pi am läk lam khoh ni. Khü tam läk lam khoh vaai-a ngai lü am ka p’peeng khoh ni. Akpäih nak ata ksangsiim üng a ngdang shak ksangsiim them akba thon lokki ni. Yum ei nak üng hung shei lä vaai-a

kei-a phäh am shüma küi kki ni. Kei noh kkhü tam ka phat mtui üng ka mkhye

nak ave pi ka kshing ei lokki. Ni mlung üng mkhye nak pi mkhye a thon lü kei sun ak’yo mti-a khü tam läk kkia ka thon lokki ni.

Kho mdeka thuum nah ktung nak ki. Asuna thon lü thuum nah ni mlunga vek ki mkhye ng’shing shak khai-a ah jah peet ni, nih lü pi kei noh ta am shüüma kah läk lam tuhan ni. Thuum kah täk khoh-a ksüün üng ta je kyai naak vek ki, am kah läk khoh ti üng ta kah puk shek ki, kah sääi siing lok ki “thuum noh ta nih üng mkhye bäm vek ki, hnaih ei naak mjüh küm kho mdeka thuum ning ng’shing shak ki. Nang noh kho mdeka lam ni nah läk ta. Thuum ah jab peet ti sun läk lam vai am ni, mkhye k’shing ei naak hü ni”.

Asu kba kho kum xo (10) thuum läk lü lah xüng shei ki. Thuum üng kum kyan naak yah ei hü-a shui lü kah k’tha nak khoi ki.

Ak päih nak khyü taam (thuum) ta jok khah hnüüp ngsiim ng’gaih shak vai, ah tihü ta jok khah hnüüp üng khuut käb poh vaia ng’ngaai ngü she kah



im-a khyüh kah kho üng jok khah im süpa kah sit ki. K’ka kah ngsi ta mkhye vai-a kah ng’ngaih ni. Kah pät noh läk khoh lü va akshe-e üng pi ah ni läk vaia jab mtheh lüh yah khaia kah ng’ngaih khoi.

Asu kba sangsiim am kah k’shing ham üng kah khui kha ki. “Sangsimma tihü” am k’shing lü kho kum xo (10) kah khui kha ki. “Sangiim kthem noh pi ah hina mäia ng’ngaai ei khoi ki ni”. Asu kba thuum läk khoh ta Pangsiima do kya naak yah ei vaia ng’ngaih mkhye ni.

Booi Jeshuh noh “Sangsiim i hok kba ja nah jum” ah ti. Sang ve. Nih üng mkhye ah ve pi sang ve. Sangsiim üng ng’yuk ki-a kba jum ei vai, jum ei käna ktha nah lü läk vai. Pangsiim noh nah läk khoh ta nah xün khai, am nah jum ei ta nah thik khai, i lü ni tit a mkhye-a kheen thih naak ni tilü Sangsiim üng vek ki. Am nah jum ei khaoh ta thih naaka nah phah khai. Thih naak Mulai pe am ah ni üng xün naak khan kho lamni ah ve.

Sun kyo lü pi Sangsiim kthem akhäk noh am kshing u. Asuna Sangsiim kthem ta nang jab kei ni.

Kei noh pi Sangsiim kyong kum xa (10) kah khaai ki. Asun üng ta ei ng’müh lü, malama kah, vai pi hmuh lü, läk k’she pi pyen vaia kah ktha nah khoi ki. Sangsiim kyong kum xa kah m’juh msih lo-a phäh thuum akhäk kah mküm m’sei läk lam khoh khai mä ti-a kha ng’ngaih khoi kyo ni. Nih lü pi Booi Jeshuh k’shing naak ng’müi mkhya mik hmüp ei ki.

Asuna thon lü nih mkhye ki kkhyaang jab kum kyan ki. Booi Jeshuh-a mong jab mtheh khai hlü ki. Thuum üng angshääia xün naak am ni yah ei khoh tih ti-a nih k’shing ei kie. Ktha nah k’shing lü nih läk lü pi thih naaka ni nih she kom u. Sun kyo lü pi Booi Jeshuh mkhyansiim üng kho mdeka jab kum kyan khaia lok ki. Halleluja! Booi Jeshuh üng shak xün naak, nih yah ei sum, tui ni, mkhyangsiim üng nih hmi be kei ti lü ni. Asuna thon she Booi Jeshuh je ei ni.

Pangsiima bä naak üng akhaka kshung-a m’boih kah yah ei ki. Nih lü pi kkhyaang akhäk noh Sangsiim kho vei hgthei ulü pi Sangiima thi lü k’sang am kshing u. Asuna thon lü ah nit u, k’shon, sa



k’bang säpa kum kyan naak am yah ei u. Thuum an nih läk khoh k’shing ei be kin oh ni

mkhye ki kkhyaanga ah thon hmuh ei be lü Booi Jeshuh üng angshääia xün naak ah yah ei kom. Booi Jeshuh nih jum ei üng va mtham peet naak, k’shü k’seet naak üng nih lät ei khai. Nih kkhyaang sa sun mkhye üng nih be kyo u-lü pi Booi Jeisuh nih jum ei lü nih tou daang eia phäh ngpyuun ki-a nih thon lok kie ni.

Booi Jeshuh noh kah hlü eia am nah nih xüng khoh kie tilü jab pyen ki. Sangsiim kthem mat noh am ng’jab kya ei. Asuna thon lü Booi Jeshuh noh pum msäp lü am m’theh ni.

Jum ei nak ah khye vaia kkhyaange jab läk vat shak kit a i ni?

Mkhye.

“Kkhyaang mat Jerusalem mlüh-a khyüh

Jericho mlüh-a kdunga sit mjob ki. Asun üng kkhyaang kläänge noh man lü ah shui shak shuut ei lü ah khoh nat pi hut ei lü ah nih te u sam hmuh lü shamarih kkhaang mat noh ta ah vei Phavaai lü am pyeen ei lo pyei” (Lükah 10:30). Asuna kba Booi Jeshuh noh nih nih-e mkhye üng khyüh jab mpyen ei lü ah jab kum kyan ni. Booi Jeshuh am jum ei kie sun k’pyo si khaie ni.

Kkhyang mat ta Jerusalem mlüh akhüh Jericho mlüh-a set kki. Jericho sun pata üng am shäng ei kkia thon lü Jerusalem mlüh ta Pata mlüh yum ei naka mlüh, khü tam üng sam msah sun ngdang shak ki ni. A sun nih-e noh ni pyen uta Jeshuh Khrit kon shan däk üng ni yum ei üng ta nih-e sun sim pyak naka nip ha kkhai-e ni.

“Kkhyaang mat Jerusalem mlüh-a khyüh Jericho mlüh-a kdunga sit mjob ki. Asun üng kkhyaang kläänge noh man lü ah shui shak shuut ei lü ah khoh nat pi hut ei lü ah nih te u sam hmuh lü shamarih kkhaang mat noh ta ah vei Phavaai lü am pyeen ei lo pyei.” Jerusalem sun kkhyan kho käna ve



naka mlüh ni. Ahina mlüh-a akhlüng shäih-a khotu ngsiim maat, khotu bong at, Levi kkhyange jah pata pä khong kho kän vekki-e ni. Ahina mlüh-a anih-e noh khü tam akba hung shei vaai-a ktha na kyo ulü pi akpäih naka ta siim pyak u lü Jericho da-a mang lo kki-e ni. A nih-e sun Jericho-a thi ulü pyuk ei üng nghmu kki-e ni.

Shamarih kkhyang noh Jerusalem akhüh Jericho lam-a pyuk ei sun hmu lü a shui shak sun a shuh pham pet ni. Ashui shak a shuh pet-a täng nak ta anih-a ngpyun naka khüh lei nak sun ngte shak kki ni. Kkhü tam üng hung shei vai ta am thon thei kki ni. A khut poh Polüh noh Romah-e 7:19-20, “Kah poh hluä khuut kdo am poh khoh ngü. Am kah poh hluä akkhye ni kah poh. Am kah hlü ei kah poh hin kah pät kuung noh kah poh am ni, kah ti hlü ni. Kah k’uma ve kti mkhye naak noh ah poh ni” tia ati ni.

Akhäk noh Sangsiim üng xün lü ngnei shak kdo vaia ktha naak kie, nih lü pi mlunga khyüh lut lok kia ngei k’she, kkhyaanga kkhyu bäü hma naak, ng’la shui, kkhyaang hnim, m’pyuuk ei, shan ja, püi kkeei

ei, boih beih, sam sah, lääng lah, ngtuui ngten lut lok kie (Marküb 7:21-23).

Ahine ah bang kkhyaanga mlunga k’hyüh lut lo k’ba, vah lut be lü ngnei shak hüa akdo am nih ngnei shak nah khoh, am lo kia ngnei k’she ta nih ngnei shak naak kie. Nih mlung lo noh mkhye naak da jab ktha ki ni.

Kkhyaang Naküta Mlunga Vek Kia Mkhye

Thuum läk üng ng’pyuun khoh vai-o?

An ningpyuun khoh u

Marküb 7, “üng kkhyaanga mlung khyüh lat lok ki noh ta kkhyaang mtüih sheet shak ki.”

Ahin üng ta kkhyaanga mlung k’uma khyüh-a



am do ki su ng’gaih, ngla hui, mpyuuk ei. Kkhyaang hnim, ah nih k’hyu ah nih khong pa ve püi naak, hnaih ei, ngnei kshe, ngtuui ngten shan ja, püi k’keei ei, boih bieh, sam sah, lääng lah, lut lok ulü kkhyaang mtüih sheet shak ki. Kkhyaang pi hnim kie.

Kkhyaang am hnim kit a am ve, hnumie noh ah nih na “Kthi-a tilü ah nih pyen sen pi kkhyaang ah nih hnim ni”. “Hia lo-a hin käh poh bä am kah tisü, kah ning hnim lok khai ni” nih ti sen pi kkhyaang hnim ni. Nah sa nakshe naak pi kkhyaang shak nah hnim ni.

Nih sa-e sun xüng yah khaie. I lü nih tita nih üng khyüh ng’kya ulü tuuk thei kie. Ah nikhaana nimlung ah shou tajab k’siip k’byak kthei ki? Asu kba nimlung ah nikhaana nih shuo shak sun Pangsiima hmuh-a nih hnim üng tääng ki. “Pangsiimo i lü ah hina mkhye kah poh ni” hna shene jab te ma lü h i-a ahikba ta kah thon ki ni, kah yu lok khe mäti aung lü nih thon thei kie. Tihü ta nimlung k’uma vek kia mkhye msi üng nih xüng u lü ni.

Asuna thon lü ngingnei shak hü am ningnei shak nah lü, am ngnei shak vai ningnei shak nak. Kie Sangsiima tihü sang ki. Asu kba k’kho yam, yaai pa noh jab hlo hleep ei ki.

Kum kyan naak am yah ei ki, koria. Pa ta mat üng ah pät nh ah pät ngpyuun khai-a ktha nak ki niti vai u. Ah pät ah ve-a ksüng üng ta do kik’kyo, kkhyaang üng hmuh lü ah ve-a ksüüng üng t mkhye poh khai ni.

Asun üng ah hmuh-a kkhyaang sun k’pa mi ah ni-a ta am lai kyo, ngdou kia hnu mi sa ah nit a ah mlung k’um nghoh-a ta bäü hma nak khai ni. “Käh kab bäü hma naak vai shüih kyo, mlunga pi käh mkhye m’shoh naak vai shü” tilü pi am yah khai ni.

Nih lü pi hnu mi sa ah hmuh k’um üng angngaih jab ah she be käna angngaih am tang, ah pät noh ah pät am hmlei ei üng tang ki ni.

Asun tihü hin k’ko yam (satan) noh kkhyaang ah hleep ei vai akjä ni. Asuna kba am jum ei ki sun mkhye üng ah ng’sum vai jä ki ni. Kum kyan naak am ah yah ei-a phäh mkhye üng xüng ei lä ki. Jok



k’hah mhnüüp tä lü päm xa üng kan päm mat peh kyo lü pi mkhye lät naak am yab ei. Kho mhnüüp phyü kip ei kyoong elü, ngooi lam tä Pangsiim üng tä sham ei lü pi k’kho yam noh hleep ei sheh mkhye lät naak am yah ei.

Kah khaut pooi-a nah khüüi lo hü ta jok khah mhnüüp üng pi nah khüü vai ta hnün kdo nah yah khai, pat thum üng patat nah jok khah khai, pat nghih ta nah khüüi yah khai, xün pi kho hah nah lak khai, ahina hnün kdo nah yah ta nab booi khai tilü pyen ki ah ve ta “Nang i kba nah ng’ngaai khai ni”. Asu kba ah niti hlo hleep naak üng nah püi täh khai ni.

Ahina ng’kho üng am ah nih läk k’hye üng pi hnu mi sa üng bäü hma ki kkhyaang vek kie. K’kho yam (yaai pa) noh hnu mi pi shum ei lü jab hleep ei thei ki. Ahina lam üng (yaai pa) kkho yam noh kkhyaang jab k’siip k’pyak thei ki ni.

Thuum läk lü xün shei vai nih ktha naaka a ta mtaam nih khaam e khaie ni. Shum naaka ni nih kpa kom u. “Kkhyaang mat Jerusalem mlüh-a khyüh Jericho mlüh da sit mjoh ki. Asun üng kkhyaang

kläänge noh man lü ah shüi shak shuut ei lü ah khohat pi hut ei lü ah nih te u.

Ah tihü ta Jerusalem mlüh-a Pangsiima hlü ei poh vai tilü nih sit kyo lüpi akhak niih hmula khaie ni.

Nih lüpi ngbäü ei be lü “Kah mkhye nung ve, nah mlät ei-a käh kah mkhye ti khai ni tahin ta akbäih naaka thon khai ni, tuh däk sa ah hun nah mlät eia nah mpyeen ei a” tilü nghuiei thei kie ni.

Sun kyo lüpi mkhye üng am lät ei khoh u. kkhyaang naküt mkhye am poh ki kho mdeka am ve. Asu kba mkhye kkhyaang üng ah ve-a phäh shaang üng khyüh pi shot lü, Pangsiima hmai ma üng khyüh pi ng’khyah khaie ni. Mulai pe säpa mtaam khaam khai-e ni.

Jericho mlüh-a sit kie tilü, be tü ta mkhye naak kho mdeka sit kie ah jab pyen hü ni. Asu kba mkhye naak kho mdeka sit läi läi, Jerusalem üng ktuuk däm däam-a mäia ni. Sun kyo lü pi mkhye üng khyüh ngbäü ei be kvia ng’ngaai lü pi kho mdek thuum üng ng’sum ng’lei ei lä ki.



U noh nih kum kyan naak ah yah kom?

Do kia ngnei shak thuum läk naak noih lü jum ei ki ni.

Jericho mlüh-a kdung sit noh u ja lama ah

hmuh? Kkhyaang kläänge ah jah hmuh. Pangsiima khyü üng am xüng shei ki ta lam khan nah vek ki ui üng tang ki. Asuna ui noh ta ah mloh pi ei be ki, ah ih naak üng ah lä-a ip ki, ah o’ok tui pi ah thoh lo tä lü ook ki, ah naw kphyah naak siim siim üng naw kphya ei ki, käh ei o’ok nghäih ti pi k’shing mah mah lü ei ok ki.

Asun ta Jericho da sit kia kkhyaang üng tang ki. Ah mneh üng thih lo hü she lam k’khaana ah nih hoih hüt üng tang ki. Ah bum üng, am mlung k’uma mkhye msi däk ni ah ve ti. Ah san noh kkhyaang ti-a k’shing shak ki.

Kkhyaang akhäk Booi Jeshuh jum ei kia hana thuum ah nih läk sho-a Jerusalem mlüh-a vek kie.

Nih lüpi thuum akhäk jab läk khoh kyo u lüpi mlung k’uma vek ki mkhye ta am küm ei khoh u. mkhye lup lei m’säp m’shui lü ni koon shaang pi angshing ngte lo.

Ah mlung k’uma mkhye msi vek ki naküt Mulai pe-a jab khyak khai ni. Asune noh mkhye-a kheen thih naak ti-a kshing kyo ulü pi i am poh khoh u. Nang jab kei pi ah hina tänga nih vek ki am niki mä? Sang ve, kkhyaang ah ah bang nih tang ei kie ni.

Pangsiima khyü (thuum) jum khye kie-a Sangsiim kthem, pum ng’yam mah kie, Sangsiim k’shing ki veh hü pyei kyo ulü pi am jab kum kyan khoh u. ahina kkhyaang ah bang Pangsiima thuum läk kia hana ng’shaih kie ni. Ah ni pät pi am kpyuun khoh u. ah nih mlung k’uma ta mtü ih sheh lüpi akhaana ta shih tih kia hana thon kie.

Asune-a mlunga Jericho lama vek ki kkhyaang kläänge noh ah nih te k’paih u-a kkhyaang mat üng tang ki. Nih kkhyange Pangsiima hmai ma-a am nih ngpyuun u sun nih pät noh pät k’shing vai hlü ki.

Aniha hmai ma-a “Pangsiim noh am aj jab kum



kyan ta Mulai pe-a nih sit khaie-a ngsei ki. Booi Jeshuh-o nah bä sa ni jab kum kyana, nang Booi pa-a thang kdo k’kya ng’thei vai-a ta kho k’khi-ah lüpi nih sheh kho-ah lü ’ye yoh khyah o’ng ve. Lüpi kah sit khai ni. Nang Booi pa üng ku kyan naak am kah yah ei ta Mulai pe-a kah sit khai ni. Nah kum kyana tilü kah nih ng’hüi nak ki ni” tilü tä sham eia.

Mulai pe-a sit khaia ah pät noh ah pät kshing ei be ki naküt Pangsiima veia sit lü Booi Jeshuh üng angshääia xün naak yah ei khai ni. Nih pät noh nih pät am nih kum kyan khoh.

Nih-e noh ni kshing vai uta nih-e sun pyuk ei-a kshunga pha kki akba ni thon kkie ti sun ni kshing ei vai uh hlü ki ni.



KHYÜ PYEN 4

Angshääi Xün


65 Angshääi Xün

Angshääi Xün < Johaan 8:1-12 >

“Booi Jeshuh sun k’shi dung msuunga khaai ki. Akho ngooi üng ngooi lama jok khah im nua lobe ngooi ki. Kkhyaang kho hah ah vein lo ulü ta Booi Jeshuh noh ngshut lüt ah jab msuh mtheh. Sangsiim ktheme jab Pharishe-e noh ah khong pa ma nih ki ve püi kia hnu mi ah nih hmuh u sun khü lo-u lü kkhyaanga ma-a ah. Nih ngdüih shak a. ah nih nih-e noh “Angvaaio, ahina hnu mi hin ah khong pa am nik kia kpa mi ah ve püi k’um üng hmu-ulü ah nih man u ni. Asun banga hnu mi sun lung üng khoong ngyen vaia moshei noh kah nih thuum üng ah mkhyah ni. Nang noh ta i nah tik khai ja” tilü ah nih kthäh u. Asan ta ah nih kbäü ei naaka mkotah ve lo vaia saam naaka ah nih pye u. Booi Jeshuh noh ta mdeka ngmüm lü ah kut üng sa yuk ei ki. Ah nih nih-e noh Booi Jeshuh sun kthäh ei lä ulüta ngkyääk lo lü, “Nang nih-e üng ah

mkhye am vengtu kin oh ah nih sun lung üng aksüka khoong she” ah ti. Asun üng ta ngmüm be tü lü mdeka sa yuk mhläi ki. Ah nih-e üng sut ei lü mat siim mat siim üng ngpyeeng be päih kie. Booi Jeshuh ah pät däk vehüt ki. Hnu mi pi ah ma-a ngdüüi ei ham ki. Booi Jeshuh ngkyääk lobe tü lü, “Hnu mino, ah nih nih-e hoa lai päih kei ni. Mat sa ’ngoh noh pi nah mkhye-a phät mtaam am ning pek kie mä” tilü ah kthäh. Hnu mi noh ta ä, Booi pao, u noh pi mtaam am nah pe u” tilü ah pyen be. Booi Jeshuh noh pi “Asun kba ani ta kei noh pi nah mkhyea phäh mtaam am ning pengü. Sit bea. Hnua mkhye käb poh ti bä” ah ti. Booi Jeshuh noh ah nih nih-e üng “Kei hin kho mdeka kkhyaangea phäh-a akvaai ni. Kei nah läk nak üt ki anghmüp naaka am sit hüti. Xün naak pek kia ha vaai yab ei khai ni” ah ti.


66 Angshääi Xün

Mkhye i kän Booi Jeshuh

noh ah thih pü ja?

Kho mdek a vek ki mkhye ah bang.

Angshääia xün naak nih yah vai u-a Booi Jeshuh

noh jah kum kyan ki. Booi Jeshuh üng kum kyan naak yah eia the-a akshe lam am ve. Booi Jeshuh noh nih kkhyaang ah bang jab kum kyan ki. Mat, mat noh ah mkhye vek kia ngngaai lü ah buk sheet hum ta mkhye m’lat naak ah nih noh am yah ei lü va nih khai.

Booi Jeshuh-a mhlä kphya naak k’shing lü nih jum ei vai hlü ki. Nih-ea phäh baan lam k’tunga thih ah khaam, mkhye-a phäh mtaam khaam lü.

Baptizan khaam lü nim mkhye ah jab mtät ni. Nim khye ah bang jab mlät lü angshääia xün naak ah jab peet ni. Asuna mkhyangsiim jab tui üng nih hmi be sun nih jum ei vai hlü ki. Asu kba jah mlä khpya

nah lü ah jab kum kyana mahlä kphya naak sun pi nih jum ei vai ni. Asu kba baan lam ktunga ni, Jodan mlik tuia kum kyan naak Booi Jeshuh noh ah ning pang peet sun jum eia.

Booi Jeisuh noh nik küp kdapa mkhye pi k’shing ki ah khäk noh ta mkhye ti hin kum kyan lü am yah khai-a ng’ngaai ei kie. Nih lü pi Booi Jeshuh noh mkhye ah bang üng khyüh jab kum kyan ki ni.

Booi Jeshuh noh am kum kyan khoh lü ah hoih-a mkhye tia mdek khaana am ve. I lü ni tit a kho mdeka vek ki mkhye ah bänga phäh-a thik ki. Mkhye ki kkhyaang tihin am ve ti. Nanga mkhye ah bang däk am ni, mah malama nam mkhye vai ah bang pi püi ki. Jum ei lü angshääia xün naak yab ei hnüh-a. Sangsiim üng Pangsiima buming mlün mtaai hnüh-a tilü vek ki. Ahina kho mdek khaana i hah ja kkhyaange kkhyu bäü hma naak ki ah ve?


67 Angshääi Xün

Baai Hma Mtui She Ah Nih Man U-a Hnu

Kho mdeka u-e ni ah

nim mkhye u?

Kho mdek kkhyaang sa ah bäng

Johaan 8, üng bäü hma kia hnu mi mat vek ki.

Booi Jeshuh noh hk kba ah kum kyan ti nih kshing pang kie ni. Asuna thesa pi am mkhye vek kia hnu mi noh Booi pa-a bä naak i nok kba yah ei ki ti pi ning jah suh mtheh hü ni. Nih kkhyaang ah bang üng nih khyu am ni ve püi kyo lü pi nim mlung k’uma mkhye vek ki.

Am nim mkhye kia ning ng’ngaih kyo san mkhye nih poh ei lä kia pi thon to khai. I she ni tit a nim mlung kyoonga kkhyaanga kkhyu ni bäü hma nak ki.

Johan 8 üng vekkia nghnu mi among sun ni büh nak üng, tuh nang jah kei-a k’shung hi pi ah nik

kkhyu bäü hma nak ki vek khai mä tia kah ng’ngaai ki. Hnu mi mat ah nih man mäia kkhyaanga khyu am bäü hma nak ki vek khaio am ve.

Kei am mkhye thei ki tia nah ng’ngaai khai ma? Aksanga ta kho mdek kkhyaang ah bang mkhye thei ki. Lam khana sit ki hnu mi nih büh üng pi, ning hmuh ei lü mat jab mat ah tänga nih ve üng ta nim mlung nghoh ah ta nih bäü hma naak ki, nih pät noh ta am mikshing ei.

Kkhyang kho kän noh ta ani hung shak üng am ani mkhüh mhleih khoh säp-a mkhye kki-e ti sun am kshing ei kki-e ni. I tüh üng pi am a ni maan khoi pi mkhye poh khoh kkie ni. Kkhyang lum noh ani mlung hlü-a ani poh mshah üng mkhye kki-e ni. Nih-ea hung shak üng pi a hin a kong hin ve khoh kki am ni mä? A sun üng na mlung am ye kaai khoh kki am ni mä? A hin sun a ksang-a thon kki.

Nih-e sun hnip hnoi kkia ni ve soh vaai uh a hlü ei ni. Tuh aksün kkhyange pi ani mlung hlü-a mkhye kkie ti sun ni büh üng aksanga am ni ngya kya thei kki ni.


68 Angshääi Xün

Kkhyang akhäk ta ani mlung k’uma a ni mkhye nak vekki. Pangsiima jah tüi pyanga kkhyang sa-e noh mlung üng mkhye nak ti hin käh ngya kya ulü a ni hung shei jah käh hung kkia Pangsiim ani hjok mkhäh sun ngmüi mkha ngsiim bäü hma nak kkie ni. I she ni ti üng ta Pangsiim sun kkhyang naküt-a ni pa uh ani-a phäh üng ni.

Mkhye poh sheh ah nih man ua hnu mi noh pi k’um kyan naak Pangsiima bä naak üng yah ei ki. Sun kyo lü pi lima kia Pharishe-e noh ta ngpyun kia hana thon ulü lung üng khoong vaia ah pei-a ngdüüi kie. Ah nih pate ta kkhyaanga khyu am bäü hma nah khoi kie-a hana ah nih püi mtaam peet vaia ktha naak kie.

Chrijaang mat jab mat noh nim mkhye vek tia ng’ngaai ei ki noh ta Pangsiima hmai ma-a ah püi mtaam am pe. Ah pät noh ah pät am mkhye vek kia ksing ei be naküt ki sun k’um kyan naak yah ei ngkäih ki tilü vek ki.

Pangsiima Bä Naak U Noh Yah Ei Ki Ni?

U noh nih Pangsiima bä naak ah yah ei?

Am yah ei ngkäih ki noh.

Pangsiima bä naak u noh yah ei ki ni. Ah nih

xün shak üng kkhyaanga khyu am ve püi ki jab ngsiim ng’gaih lü vek kin oh va Pangsiima bä naaka kum kyan naak yah ei khaia akhäk noh ng’ngaai kie. Ah ktha ng’seek lü ku ei khai am vek ki mkhye ki kkhyaang noh ni kum kyan naak ah yah ei. Anih-e sun Pangsiima bä naak üng ni nih xün shei u.

Mkhye käh poh kkia ngai ei kkie sun noh kum kyan nak yah ei kkhaie ni. A nihe sun noh i hokba kum kyan nak sun yah ei khoh kkhaie ya?

Sangsiim ktheeme jab Pharishe-e noh kkhyaang-a khong pa ve püi kia hnu mi khü lo ulü Booi Jeshuh-a hma ma-a ngdüüh shak ulü mtaam peet vaia kthäh


69 Angshääi Xün

khyah kie. Booi paa ah hina hnu mi hin mkhye ah poh mtuui üng hmuh u ngü she kah nih lo püi uni i nok kba poh vai ni ah nih ti u. I vai ah hina hnu mi ah nih khü lo u ni ti ta Booi Jeshuh ah nih sam ei naak vaia ni?

Ah nih pät noh pi mkhye kho nah poh mah mah ulü Booi Jeshuh noh mtaam ah peet vaia käna hnim vai ti ulü ktha naak kie.

Booi Jeshuh noh ah nim mlunga. Ah ning ng’ngaih k’shing lü, hnu mi-a ve soh pi k’shing lü ah sun ah ni ta nang nih-e üng am mkhye am vek ki lung üng khoong ma u-a ah ti.

Ah sun üng ta Sangsiim ktheeme jab Pharishe-e sun kdiik üng sut ei kia mat siim mat siim üng ngpyeeng be päih kie. Asun üng ta hau mi jab Booi Jeshuh ah nih pät däk vehüt ki xoi. Khyük be kie ta Sangsiim ktheeme jab Pharishe, pa ta ngvaaie ni. Ah ni päte ta ah nim mkhye am vek kia hana hnu mi mtaam peh hü tuhan kei.

Booi Jeisuh noh kho mdek khan nah lolü ah mlä kphya naak jab midan lok ki. Booi Jehsuh üng

akhlüng boka mhlä khpya naak vek ki. Booi Jeshuh noh kkhyaang sa ah bang ei jah mpei ki. Thik ki pi jah mthou be k, m’neh kshe mneh ei ki pi mya shak be ki, pyeen kshe-e pi jab mpyeen ei ki ni. Käna kho mdek kkhyaang ah bang-a mkhye-a phäh thih khaam lü angshääi-la xün naak yab peek ki.

Booi Jeshuh ta nihe-a phäh ah bang jab poh peet khoh kia Pangsiima pi thon ki. Asuna thon lü pi Pharishe jan Sangsiim ktheeme noh ta ah nih ye-a ng’ngaai ei kie. Asuna thon lü ah nih khong pa ve püi kia hnu mi Booi Jeisuh-a veia ah nih sam naak vaia lo püi kie. Asun üng ta Booi Jeshuh ah nik kthäh lo u. Ahik kba mkhye kia hnu mi lung üng khoong vai-a Moshe noh khyüh taam (thuum) jab pek ki ni. Asun ah ni ta nang Booi pa noh i hok kba nah poh vai ni ah ni ti u. Ah suna hnu mi sun ah thih vaia mtaam pek khaia ah ning ng’ngaih u.

Asu kba ah nit a Pangsiim noh ah khyü taam üng mtaam ah jab peet vai ah ni ta nim mkhye u-a phäh lung üng khoong vai-a ning ngkäih kie. Nim mkhye-a phäh thih naaka seh vai-a thon lü Mulai pe


70 Angshääi Xün

säpa mtaam jab pek khai. Mkhye-a kkeen thih naak mulai pe ni. Asuna lüpi Booi Jeshuh noh a sun nghnu mi sun lung üng khong lü hnim vaaia am jah mtheh kki ni. Lung üng hnim vaai-a kthaka nang nih-e üng a mkhye nak am vekki noh a hina nghnu mi hin aksüka khong lü hnim she tia Booi Jeshuh noh a pyen ni.

Pangsiim noh i lü thuum 613 ah jab peet ni?

Mkhye ki kkhyaanga nih thon nik kshing ei naak

vaia ni. Nim mkhye ah jah k’shing ei shak vaia Pangsiim

noh thuum ah jab peet ni. Pangsiim sun ngsiina ngsaih kia thon lü ak khyü taam (thuum) pi ngsiim ngsaih ki. Asuna ngsiim ngsaih kia Pangsiima khyü nih vei-a pha lok ki. I lü ni tit a thuum (613) ah jab peet ti sun nim mkhye nik kshing ei be vaia ni, am

ning ngpyuun khoh sun jab kshing ei hü shak be cü ah jab peet ni. Ah mon ta kum kyan naak nih yah vaia Pangsiima bä naak nih kshing vai u-a phäh ni. Ahin käh kshing lü thuum siim siim nih läk ta mkhye kia hnu mi lung üng ah nih khoong hü-a kba nih-e pi lung üng jab khoong khaie ni.

Sangsiim ktheeme jab Pharishe-e noh Pangsiim jah peeta thuum am ngshing ngte-a am kshing ulü hnu mi lung üng khoong ngyeng khaie ni. Ku ei ki am vek kia hnu mi u noh ja lung üng hmuh kyo ulü pi u noh pi lung üng am khoong u.

Asuna kba nih-e pi Pangsiima thuum üng mtaam nih khaam vaia ah thon ta khyüh ei phyah ki. Nih lü pi Booi Jeisuh nih mkhye ki kkhyaanga phäh thih khaam lüm mtaam üng khyüh ah jab kum kyan ni. Nim mkhye-a khan Pangsiima thuum läk lü ngpyuun vai nih ti ta u pi am nih xüng khoh u, ah bang Mulai pe-a nih pha khaie ni.

Sun kyo lü pi Sangsiim ktheeme jab Pharishe-e noh Pangsiima khyüh taam (thuum) ah bang am kshing u. Aksanga ta thuum sum ei lü akse mtaam


71 Angshääi Xün

peet vai ah ni ta ah nih mät pi am lät ei u. Pangsiim noh thuum sun nim mkhye nik kshing ei naak be vai-a ah jab peet ni. Nih lü pi Pharishe jab sangsiim ktheeme noh angshing ngte-a am kshing u lü akhye lame sum ei kie.

Asuna Pharishe-e ta thuum angshing ngte-a am kshing ulü ni. Kum kyan naak yah kaia Pangsiima bä naak üng ngpyuun naak lam Booi Jeshuh jum ei vai hlü ki. Asan üng va kthang kdo kya nah püi üng nah mtheh be thei khai.

Pharishe-a pyena kba thuum üng kkhyaang mtaam nih peh vai nih ti süm vai u, Booi pa noh i hok kba jab ah ah ti ve. Booi Jeshuh noh aksanga thuum üng ng’shü kseet vai ah tita ah pät pi lung üng khoong yah khaie ni. Sangsiim ktheeme jab Pharishe-ea ng’ngaih-a ta ah ning ng’ngih lung üng jab khoong tong. Vai ni tia ah nih ng’ngaih u.

Asu kba Booi Jeshuh noh am ah khoong shak ta Pangsiima thuum lüüm kan ki tilü ah nih pyen vaia ah ning ng’ngaih u. Asu kba am pyu-a ah nih nüüm kyaan u ni. Booi Jeshuh ta ngmüm lu ah kut pyüm

üng mdeka sa yuk ei ki. Nih lü pi Booi Jeshuh sun ah nih kut üng kkhi alü ah nik kthäh ei lä u.

Asun kona anih-e noh Khrito üng, “Nang noh i nap yen kki ni? I na yuk kki ni?” Kei nih-e noh ka ni ngthäh nak uhin jah mshangbea ti ulü Khrito sun a ni kut myung üng kkhi ulü ani kthäh uni.

Asun üng ta Booi Jeshuh ngdüüi lo lü nang nih-e üng am mkhye am vek ki aksüka lung üng khon ma u-a tilü ah pyen küna kao mdek da ng’müm lü sa yuk be tü ki. Asu kba Booi Jeshuh noh a pyen sun ah nim mlunga kshing ei su lü mat siim mat siim üng ngpyeeng be päih kie. Booi Jeshuh jab hnu mi däk nih ah nih ve hüt.


72 Angshääi Xün

“Nang Nih-e üng Am Mkhye Am Vek Ki Noh Am Nah Hnu Mi Lung üng Khoong Ma She”

Nim mmkhye hi i-a hiüna nih angshing ngte ta?

Ni mlung k’um jah khüi

nak ksa up-a k’uma.

Booi Jeshuh noh, “Mdek da ngmüm lü sa ah yak sho-a nang nih-e üng am mkhye am vek ki lung üng aksüka khong ma u-a ah ti”. Asun üng ta ah nim mkhye vek ki akdäme kasüka ngpyeeng ulü akdüke pi mat siim mat siim üng ngpyeeng päih kie. Asuna tänga nih-e noh pi ah suna hnu mi ngvoong lü ning ngtüüi ki ni tih vai u. Booi Jeshuh noh nang nih-e üng am mkhye am vek ki khoong ma u-a ah ti ta nang ta i hok kba nah thon khai ni.

Booi Jeshuh noh kum kyang naak am yah e ham

lü akshe-e nah nih jab msuh mtheh hü kie ah ti. Pangsiim noh nim mkhye mlung k’uma jah yuk

peet ki. “Judah kkhyaange-a mkhye ta ah nim mlung k’uma ni hjok khah naaka m’khih hnüna ni nih she kah mshing mte ni ah ti” (Je 17:1).

Judah khong ngshäe jab sum ei lü pangsiim noh nih-e khyü jab mtheh ki. Kkhyaanga nim mkhye hin mthi m’hjum üng tang lü asuna nih üng vek mkhye-e mlung kkyoong lunga khaana yuka sa üng tang ki. Nih kkhyaang sa nim mkhye ah ve-a mong Booi Jeshuh noh ngmüm lü mdek üng yak ki.

Nih noh mkhye nih poh Pangsiim noh kshing ki. Pangsiim noh mkhye nim mlung k’uma khaana ah jab mshim peet ni. Thhum am nih läk khoh lü akdo-a ngnei shak käb ngnei shak nah lü nik k’sim kpyaka mkhye pi Pangsiim noh jab m’shing peet ki. Nim mlung k’uma vek ki mkhye-e sun thuum noh jab kshing ei shak ki. I she ni ti ta asuna mkhye-e pangsiim noh nim mlunga ah thun thaana thon lü ni. Pangsiima hma ma-a nih mkhye ki kkhyaang tia ngshing lok ki.

Mdek khaana sa yuk be tü khaia Booi Jeshuh


73 Angshääi Xün

ngmüm be tü ki. Pangsiima hmai ma-a nih-a ngnei kdoe sa up üng jah mshim peet ki tia sangsiim üng ng’yuk ki (Malapyen 20:12). Kkhyaang mata mkhye jab ah ngming sa up üng ngyuk ei ki tilü vek ki. Nim mkhye-e sun mlung kyoong k’uma ni nih sheh ngnei shak ke pi akdo ni, akshe ah bang sa up üng ng’nghih vei yuk lü mslüm mte ki.

Kkhyang ngvaai pi, ak diik pi ni sheh ni mkhye nak-e sun ni mlung kkko lung üng a jah mshing pet ni. Asuna phäh üng Booi Jeshuh-a hmai ma-a a ni mkhye nak-a mong pyen vaai am vekki ni. Mkhye kia hnu mi lung üng khoong vaia ktha nak kie Booi Jeshuh-a kkhyüh pyen phäh jah ku ei khai am ve.

I-a ksüün üng mkhye lät naak nih yah ei khaie ni?

Booi Jeshuh-a Baptizan jah tai üng ak kthai-a hmi be naak jum ei-a

ksüün üng ni.

Nih lü pi kum kyan naak nah yah ei-a ksüün üng sa üng ah yuka mkhye-e jah phaih pe lü nang ngming xün naak sa laang üng ah yuk be ni. Asuna xüb naak sa laang üng angming ngyuk ki ni khaang kho-a ah vaang yah kom ah ti. Asune noh kho mdeka ah kdo ah nih oh, pyuun kia ah nih xün shei naküt pi xün naak sa laang üng jab yuk khai ni. Asun üng va Pangsiima pe-a vaang yah khai e. Mkhye lät naak yah ei naküt ki va angshääa Pangsiima pe-a vaang yah khaie.

Kkhyaanga nim mkhye hin hnün ’nghih üng ngshing ngte ki. Asuna thon lü am mlung k’uma ah nih khyu am bäü hma naak ki mat pi am ve. Nih kkhyaang ah bang mkhye naak üng khyüh nih hmi lok kie-a thon lü am nih küm sei u.

Booi Jeisuh ah nim mlung k’uma am dou daang ei ulü mkhye lät naak am yah ei kie-a thon lü mkhye üng ng’sum nglei ei ulü i am khyaih khoh u. Asu kba am nim mkhye-a phäh Pangsiima hma ma-a khyüh ei lok kie. Nih kyo lü pi tui ni, mkhyangsim üng ni kum kyan naaka mong angjaak lo-a ksüün üng ta am


74 Angshääi Xün

mlung k’uma vek kia mkhye (ngei kdo) sa up üng ka naküt am veh ti u. A nih-e sun ani mkhye nak lum akhüh kum kyan nak kham ei kki-e ni.

Kkhaang kho-a vek ki xün naak sa laang üng kum kyan naak yah ki ah bang ngyuk ulü kkhaang kho pe-a vaang päih khaie ni. Asu kba kkhaang kho-a ah ni vaang yah hin mkhye am poh ulü am ni. Jume ei naak üng kum kyan naak, tui ni, mkhyaangsiim üng hmi be kie-a thon lü mkhye lät naak yah ei kie ni. “Ahin ta jum ei naaka thum ksang ni” (Yümah 3:27).

Sangsiim ktheeme jab Pharishe-e ta bäü hma kia hnu mi-a kba mkhye kie ni.

Nih lü pi mkhye poh däm däm kyo kie sun ah nim mkhye am vek kia hana lima kie ni. Pa ta khonge akhäk ta m’pyuk ei ki vekkie ni. Mjü at-a ni ti üng ta a nih-e sun shak jah ngmüi mkhaa sun jah pyu ei kkie ni. A nih-e sun noh non ei nak am yah ei kyo ulü pi kkhyang kse-e sun a shi hlinga jah msuh mtheh kki-e ni.

Thuum üng vek kia kba am mkhye am vek ki

mat pi am ve. Kkhyaang mat ngpyuun khoh ki ti sun mkhye am poh khoi lü am ni. Mkhye lät naak yah ei kia kkhyaang ta ah ming xün naak sa laang üng angyuk vai ni ak tuung bok ta. I lü ni ti ta kkhyaang naküt mkhye lät naak yah ei lü pi ah ming, xün nade sa laang üng angpüi sun ak kshing ei vai lü ki.

Kkhaang kho pe-a vaang yah vai ti hin nah jum ei üng shääng ei khai ni. Kkhaang kho pe-a sheh vai ta jum ei üng shääng ei ki ni. Ah nih man u-a hnu mi i hok kba jab ah ve? M’phiim tü m’dei tü khyüh ei ki. I she ni ti ta ah thih vai kshing ei lü ni. Asu kba khyüh ei lü ng’bäü ei be lü kyaap ki. Kkhyaang san oh thih naak nih hmuh vaia phäh nih hnip hnoi lok ki.

“Kah pa Pangsiimo kah thih vai ngkäih ki, nah bä ni kah ngmüi mkhya nah küt üng kah ning ap ni. Nah tou pe-a, nam mpyeen ei-a”. Kum kyaan naak yah vaia mlunga ah hik kba nghui naak yah ni. “Booi pa-o mtaam nah jab peet üng kei noh pi khaam ei kon üng, nam mkhye am ve nah ti ta nang noh kah mkhye nam msiim pääng khüi vai. Nang Pangsiima hlü eia ni ah thon kom” tilü ah suna hnu mi noh pyen be


75 Angshääi Xün

khaia ngsei ki. Ah naküt sun Booi Jeshuh üng vek ki. Booi Jeshuh-a ma-a ani lo püi-a hnu mi noh tai

pi käh ti lü kei ka mkhye kki ni na non ei-a ati. Mkhye nak akhüh na kum kyana. Ka mkhye nak na mhlät üng ta kei noh kum kyan nak a yah ei kkhai. Am na na mhlät üng ta Mulaai pe-a set kkhai ni. Nanga kum kyan thong khah nak sun kei noh ka hlü kki ni. Pangsiima mhlä kphya naak sun kei noh ka hlü kki ni tia ngphing lü Booi Jeshuh-a ma-a a mkhye naka phäh ngbäü ei be kki.

Asun käna Booi Jeshuh noh “Nang üng mkhye ning shui ki hon ni. Nang üng mtaam ning pek khai am vek ba” tilü mkhye kia hnu mi sun Booi Jeshuh noh ah kthäh. Asun üng ta hnu mi noh ta am ve kah Booi pa-o ah ti.

Booi Jeisuh noh kei noh pi nam mkhye-a phäh mtaam am ning peh ngü ah ti. Asun üng Booi Jeshuh noh mtaam ah peet vaia mkhye-a phäh Jodan mlik tai Baptizan ah khaam üng ah mthih kpyoot, kum kyan pääng ni. Asuna thon lü Booi Jeisuh nohh mtaam am pe ti. Nang üng kei noh mtaam am ning peh ti ngü ah ti.

Jeshuh Noh “Nang üng Mtaam Am Ning Pe Ngü.”

Booi Jeshuh noh hnu mi kbäü ei ki o?

Am k’bäü ei.

Booi Jeshuh noh ah kum kyana phäh hnu mi noh

do kya naak yah ei ki. Ah nih noh ta am mkhye naak ah bang mlät lü kum kyan naak yah ei ki. Asuna kba Booi Jeshuh noh nim mkhye ah bang jab mlät lüt jab kum kyan she mpyuun ki kkhyaanga nih thon kie.

Anih noh ksangsiim üng pi jah mtheh kki ni. Do kya naak tak ki Booi pa noh Jodan mlik tuica nim mkhye ah jab she püi däk käb khäk kia nim mkhye u-a kheen baan lam ktunga thih khaam ei lü ah jab kum kyan ni. Booi Jeshuh üng baptizan khaam lü kum kyan naak nim mkhye-a kheen baan lam kthunga mtaam ah khaam ei jum ei ki naküt angshääi xün


76 Angshääi Xün

naak yah khai tilü angshing ngte-a ah jah mtheh ni. Booi Jeshuh noh Sangiim üng ah yuke jab ak khyü nim mjub msih lü jum ei vai hlü ki. Asum üng va kum kyan naak üng shääng ei kia do kya naak nih yah ei khai.

“Booi Pa-o nanga hmai ma-a kab yah ei ngkäih i am ve, kei üng khyaih naak pi i am ve, kei üng mkhye ni nanga hmai ma-a nidang vai dah ve, nih lü pi nang Booi pa ni kum kyan Booi ah tia kah ning jum ei ki. Kei-a mkhye ah bänga phäh Jodan mlik tuia ni baan lam ktunga mtaam khaam lü mkhye lät nak ah nah peet ni. Baptizan khaam naak üng ni Booi Jeshuh-a thi üng kei-a mkhye ah bang ah nah mlät bang ni. Nang Booi pa kah ning jum ei ki.”

A hina phäh üng kum kyan nak ni yah ei kki ni. Asun üng Booi Jeshuh noh mkhye-a phäh mtaam am jah pe. Pangsiim sa nih thon khai ni. Mkhyansiim üng ni tui üng ni hmi be kit a kum kyan naak yah lü ah jum ei-a phäh ajah ngpyuun shak ni.

Mhlä kphya naaka nglooi püi o mkhye kia hnu mi pi Booi Jeshuh noh am mkhye mlät lü kum kyan

ki ni. Ah nih khoong pa ve püi lü mkhye kia hnu mi noh pi kum kyan naak üng shääng ei kia do kya naak yah ei ki. Nih noh pi asuna do kya naak nih yah ei khai ni. Ah u noh pi am mkhye ve ki kshing lü Pangsiima mpyeen ei naak kthäh ei ki lü Booi Jeshuh üng tui ni, mkhyangsiim üng hmi lü nah jum eia khaana angshääi xün naak Pangsiima veia nah yah ei ki. Am mkhye vek kin oh mkhye lät naak ah yah vai hlü ki. Am mkhye vek ki am ng’ngaai ei kin oh ta kum kyan naak am yah ei.

Booi Jeshuh noh kho mdek kkhyaange-a mkhye she pü ki ni (Johaan 1:29). Kho mdek kkhyaang mkhye ki ah büng noh Booi Jeshuh ah nih jum ei ta kum kyan naak yah ei khaie ni. Booi Jeshuh noh hnu mi üng “mtaam am ning pe ngü ah ti.” Ah mät Booi Jeshuh noh nim mkhye ah bänga phäh mtaam khaam lü ah jab mtät ni. Booi Jeshuh-a hmai ma-a nim mkhye ah lät vai hlü ki. Pangsiima mtaam peet vai jab am mhlä k’phya naak üng hon jah ah däm bok ve. Pangsiima mhlä k’phya naak däm bok ki ni.


77 Angshääi Xün

Nih Ah Bäng Mkhye Lät Naak Yah Ei Ngkäih Ni

Pangsiima mtaam peet vai jab am mhlä kphya naak üng hon

jab ah däm bok ve?

Am mhlä kphya naak. Pharishe-ea kut üng lunge ah nixe-a kba pa ta

ngvaaie noh pi thuum üng ah ve-a kba kkhyaanga khyu bäü hma nak kit a lung üng ah thih o’onga khoong vaia ng’ngai kie. Asuna thon lü bäü hma kia hnu mi am nim mlung shou o’ong ah nih bäh u. Ah nih mate ta ah nik khyu am bäü hma nak kia hana ngshaih ulü mkhye lät naak (or) kum kyan naak am yah ei u. Asuna thon lü Sangsiim ktheeme jab Pharishe-e noh a’ana kho mdek kh’haana ngnei kdo ngnei shak naak vaia jab mthei mthang hü kie. Sun kyo lü pi Booi Jeshuh-a kum kyan naak am yab ei ulü

Booi Jeshuh-a k’thai pi am ngjab u. A mkhye aphäh ani maan nah nu mi noh ni ye

na phyak kkia thang kdo sun ngya yah kki ni. Asuna kba nang noh pi Booi Jeshuh-a hmai ma-a nam mkhye nah phyeh ta do kya naak nah yab ei khai. “Ka hung shak üng Booi Pa mkhye nak nak ka poh kki ni. A hin phäh üng mkhye lü am ve khoh nüng. A mhnüp lä lü mkhye nak ka poh kki ni.”

Nih lü pi nim mkhye-a phäh thih naak jab kphä khaia thuum am nih läk khoh kia thon lü Pangsiim ning nghui naak ta Pangsiim noh nim mkhye jab mhlät ei lü do kya naak pi jab pek khai ni.

Booi Jeshuh-a mhlä kphya nak tui jah ngmüi mkha-a thang kdo noh Pangsiima mtaan peet nak hü sun a näng päng ni. Booi Jeshuh noh mkhye kki hnu mi üng mtaam am a pet akba nih-e pi mtaam am jah pe. Jeshuh noh nang sun kan ning mhlät ni ati. Nih-ea Booi Jeshuh sun mhlä kpha nak takkia Booi ni. Khomdek nu-a mkhye nak akhüh pi nih-e jah kum kyan kki ni.

Nih-ea Pangsiim sun mhlä kphya naka Booi,


78 Angshääi Xün

ngsäp ngteh nak a Booi ni. Pangsiima mtaam peet naaka thaka tui jah ngmüi mkha-a mhlä kphä nak sun däm duh bok kki ni.

Pangsiima Mhlä Kphya Naak Ta Mtaam Ah Jab Peet Vaia K’thaka Däm Bok Ki

Pangsiim noh i she an jab kum kyan ni?

Am mhlä kphya naak, mtaam aj jab peet vai-a kthaka däm

kia thon lü. Pangsiim noh am ngpyuun ki mtaam peet vaia

khyü ah taam ta mkhye ki kkhyaang ah bang Mulai pe-a sit päih khaie. Nih kyo lü Booi Jeshuh-a mhlä kphya naak mtaam ah jab peet vaia kthaka däm bok kia thon lü nih-e ah jab kum kyan ni. Asuna thon lü

Pangsiim noh ah sa kpa mat däk Booi Jeshuh tüih lo she mkhye jab kum kyan lü ngpyuun kia ah jah thon shak ni. Asun kba Booi Jeshuh noh kum kyan Booi-a jum ei kie üng kah sa k’sange ni ah ti. Nim mkhye ah bang Booi Jeisuh noh jab mhlät ei ki.

Pangsiima ngpyuun naak nih yah ei kie-a thon lü Pangsiim nih je ei ng’käih ni. Booi Jeshuh noh Sangsiim ktheeme jab Pharishe-ea hnuk läk üng käh jab aap lü Pangsiima mpyeen ei nak üng mhnüüp tä nih xün shei vaia jab mtheeh ki (Matthew 9:13). Kkhyaang akhäk mhnüüp tä she mat (or) me mat hnim lü Pangsiim jok khah lü Pangsiimo mhnüüp tä nam mhlät eia ti lü tä sham ei kie. Nih lü pi Pangsiim noh khyüng k’shei üng jok khah lü peet nisho am hlü ei. Mkhyangsiim üng ni, tui üng hmi naaka Booi Jeshuh-a kthang kdo kya jum ei lü mkhye lät naak yah ei vai ni ah hlü. Nih-e Pangsiim noh mkhye jab mhlät lü ah jab kum kyan vai hlü ei ki. Käna ah jah mhlä kphya naak vaia a jum ei lü nih dou daang ei vai hlü ei ki. Booi Jeshuh noh kum kyan naak ah jab peet nglooi püi nah hmuh ki o? Jeshuh noh nih-e üng


79 Angshääi Xün

küm sei kkia kum kyan nak sun a jah pet ni. Pangsiim noh mkhye hmuh kdam ki. Sun kyo lü

pi ah lup üng tang kia ha jab mhnün m’senga kkhyaang sa ta jab mhlä kphya nah lü, kho mdek am ah mhnün m’seng ham üng khyüh Pangsiim noh kah sae vai ni ah ti. Booi Jeshuh-a thi jab Baptizam üng nih-e mkhye jab mhlät ki. Pangsiim noh mkhye üng nih lät vai-a Booi Jeshuha ngpyuun naak nih jih lü ah sa-a thon vaia ah jah mhnün mseng ni. Asuna thon lü Pangsiim noh ah lüp üng tang kia a jah mhnün m’seng. Kkhyaanga khaana mhlä kphya naak tak ki.

Pangsiim noh sang kia thuuma kba mtaam ah jab peet vai-a ah thon ta nih mkhye ki kkhyaang ah bang thih naaka nih sit päih khaie ni. Nih lü pi Pangsiim noh ah sa kpa Booi Jeshuh baan lam k’tung khaana, nih-a mkhye phäh ei kah püio nah jum ei ki-o. Sangsiim kpyüm üng ka-a mkhye lät naak üng shääng ei ki nih kshing vai u.

Aron Noh Khah Naaka Khyük Shei-a Khaana Ah Kut Mtaih Ki

Israele mkhye üng ah nih lät vaia to-a khaana u noh mkhye jah

mhlät peet ki ni?

Kho dungsiim. Sangsiim kphyüm üng Israele ah kum tä lü ah

nim mkhye ah lät vaia kho dungsiim, noh am mkhye am vek ki to-a lo pum üng ah kut mtaih lü mkhye jab mhlät peet khoi ki. Aron noh ak xung to-a kkhaana ah kut ng’nghih mtaih lü Israele mkhye ah nih lät vaia ah nim mkhye mtaih lü to sa sum mo-a ah hläh ni.

Levi 16:21, “Sangsiim kphyüm üng kkhyaange-a mkhye i hok kba ah nah lät khoi ki tia ah nih yuk u ni. Asuna thon lü kho kum mat mkhye ah nih lät vaia kkhyaang mat noh to sa mat siim (or) m’neh käh vek ki me sa mo-a lo püi lü Pangsiim sun khah yah khai.”


80 Angshääi Xün

Ah jok khah naaka khyüng kshei-a lü pum üng ah kut mtaih lü mkhye ah taang ni. Asun üng kho dungsiim noh khah naak hüa to sun hnim lü khah naak kyänga ah thi k’byek lü mkhye jab mhlät peet ki.

Khah naak kyäng üng ak k’kit kphyü (4) vek ki ah ah ti hü ta (Malampyen 20:12) üng rek ki xün naak sa up ah pyen hü ni. Käna k’hyük k’shei-a thi pi kho mdeka ah nik k’byek u ni. Kho mdek ti hü hin kkhaanga nim mlung ni. Ah mon ta kkhyaang him mdek üng khyüh ah jah mhnün m’senga thon lü ni. Asun kba kkhyaang ak khäk noh kum mat mkhye ah nih lät vaia ah kum tä poh ei kie.

Sun kyo lü pi ah kum tä lü khah naak k’yäng am poh ei khoh u lü Pangsiim noh khya k’hyüh jah mhnüüp xa käna mkhye mhlät nak mnhüüp vai ah ti. Asuna mhnüüp üng sat ei lü Israele noh kho dungsiima veia me sa xoi jah lo püi ulü am nim mkhye ah lät vaia kho dungsiim noh me sa ng’nghih-a khaana ah kut mtaih lü Israel kkhyaange a phäh Pangsiima ma-a a ni hjok khah ni.

“Aron noh ak hünga mesa-a lukhana a kut mtaih lü Israel kkhyange mkhye a lät vaai-a ani mkhye nak lum sun pyen lü a jah hjok khah pet ni.”

Israele-a kho dungsiim vaia Pangsiim noh Aron ah xü ni. Kkhyaang naküta jok mkhäh naak to-a khaana kho dungsiim noh ah nik ksah-a mkhye ah bang am mtaih ni. Asuna theia kho dungsiim Aron noh Pangsiima hmai ma-a Israele ah nim mkhye lät she tilü to-a lukhaana ah kut mtaih ki.

Aron noh Israel-ea mkhye nak sun Pangsiima ma-a “o..ka Pa, Israel-e noh” mkhye nak poh kki-e ni ti lü a pyen yah ni. Nanga hjok mkhäh ulü nanga kkhü taam sun lüm kkan kkie ni. A lup leei sun jou hiit akthaka a lupa sun kphya na bokkie ni. Nanga kho mhnüp sun pi käh lei shong ulü ani nu pa pi käh lei shong ulü mkhye kkie ni.

Ahin mkhye nak lum sun Aron noh a mshing mkhah püih ni. Pangsiima kkhü taam sun am läk lam khoh kki-e ni. A nih-ea mkhye nak sun a jah mhlät khoh vaai-a Mesa-a lu kkhana akut mtaih lü ani mkhye nak lum sun me-a kkhana a pha shak päih ni.


81 Angshääi Xün

Asu kba kho dungsiim noh kkhyaang ah bänga mkhye-a phäh khah naak khyüng k’sheia khaana ah kut mataih lü mkhye ah jah lät shak ni (Leviticus 1:1-4, 16:20-21).

Sangsiim kphyüm üng i hok kba mkhye mhlät naak poh

ei kie ni?

Khyüng kshei üng mkhäh lü, peet naaka khaana kut

mtaih lü Israel kkhyaang mjü-e noh ah nim mkhye lät lü

kum kyan naak ah nih yah vaia Pangsiim khyüng kshei üng jok mkhäh kie. Kkhyaang mat ah thih naak vai üng käh m’neh mah kia khyüng kshei hnim lü jok mkhäh kie. Mkhye kki naküt-a lät nak sun asuna kba ni.

Asu kba ah nih jok mkhäk-a ksüün üng khyüng kshei-a thi angsiim ngsaih naak boka hnüna kho

dungsiim nohah kut üng kkhyüh vei ak kshaih ni. Asu kba Israele noh khyah khyüih jab mhnüüp xa käna kho kum at üng ani mkhye nak aphäh hjok khah be yah kki he ni.

Asuna mkhye jab mlät peet khaia angsiim ngsaih naak boka hnüna kho dungsiim däk ni ah luh yah. Sun kyo lü pi ak kbünga ta kkhyaange veh ulü hgbat kia khing thai ngngaai kie ni. Asum käna ah nim mkhye ah jab mhlät sun khing kthai üng kshing ulü am shüüma je kyai kie. Asuna thai ta ah nih-ea phäh ak kdo boka thang kthaia thon ki.

Booi Jeshuh noh kkhyang akhäte däk jah mhlät kki am ni. Jeshuh noh baptizan akham ei nak üng khomdek mkhye nak naküt sun a hun at-a a seh püi ni. Shak nu a phäh nih-e a jah mhlät vaai Jeshuh noh a hlü ei ni. Nih-ea mkhye nak sun a mhnüp tä lü a jah mhlät am ni lü ta a hun at-a a jah mhlät peet ni.

Sangiim kphyüm üng mkhyea phäh khab vai jab lei shong naak üng mkhye lät naak jab peet ki. Kkhyaang ah bänga hmai-a Aron kho dungsiim noh tosa-a khaana ah kut mtäih lü kum mat üng ah ni


82 Angshääi Xün

mkhye m’shoh ah bang jab kkhe be ki. Käna ah suna mkhye ah bang to-a khaana am mtaih ni. Asun ah nit a kkhyaangea mkhye ho-a nih ah pha ta to-a khaana ni ah pha ta.

Asun käna kkhyaang noh mkhye-a phäh ah peeta to sa, tui jah mshaai hlip pi am ah ve naaka Israele-a mkhye mhlät naak vai ah nih she püi u. Nih lü pi to san oh ta kho ngling am khaam khoh lü thih ei lok ki. Ah hina to sat a Israele-a phäh thik ki ni.

Asuna kba Pangsiima mhlä kphya naak üng mkhye ah jah mhlät ni. Sun kyo lü pi Booi Jeshuh kho mdeka ah lo kho kum 2000 ngngaih khe lo pääng ki. Asun däk am ni sangsiim kphyüm üng malam pyen küm sei lü pangsiim noh ah sa kba mat däk kho mdeka tüi lo lü nim mkhye ah jab mhlät ni.

Mkhye Ah Bäng Jab Kum Kyan Khaia

Mkhye jab mhlät khaia

Booi Jeshuh ti hü hin i ni?

Mkhye naak jab mhlät khai Booi Jeshuh.

Matthew 1:20-21, “üng büt ko pi. Asu kba su

ng’ngaai nih lü ah nih ip üng ta Pangsiima khaan kho ng’shä ah ning ng’manga pou lo lü Davita mjü Joshepa ngarih nab khyu naak vai kah kyüh eia. Ah nih ah puum mah hin mkhyangsiim üng thoon lok ki ni. Ah nih noh sa ngpyangsa na-lok khai. Ah ngming Jeisuh-a nah shui vai ni. I a thon lü i ti ta ah kkhyangea mkhye mshoh naak üng jab thong khyah khai ni ti lü ah pyen”.

Kho mdek khaana mkhye ng’siim ngsaih shak khaia khaan kho-a vek ki Pangsiim noh ah sa kba Booi Jeshuh ah tuih lo vaia kba mi am ve püi ham kia


83 Angshääi Xün

Marih ah sun ei ni. “Pangsiima khanan kho ngshä pou lo lü kah nim mtheh hü ta nang nah puum mah lo lü sa ngpyang nah sa naak khai ni. Ah ngming ta Jeshuh-a nah shui vai ni.” Asun noh kkhyaangea mkhye m’shoh naak üng jab thong khyah khai ni tilü vek ki. Booi Jeshuh ti hü ta kkhyaangea mkhye naak jah mhlät khaia kum kyan Booi ni angshääi xün nah jab pek kia Booi pi tilü ni.

Booi Jeshuh noh nih he sun i hokba mkhe naak akhüh jah mhlät kki ni? Jordan tui a baptizan akham ei naak üng a hina khomdek mkhe nak lum sum Jeshuh noh seh püi kki ni. Johan noh Khrito üm baptizan a pet ünga khomdek mkhe naak lum sun Khrito üm a üp päih ni. Matthew 3:13-17.

“Booi Jeshuh noh Baptizan khaam khaia Galilee pe a khyüh Jotan mlik tui da sit ki. Johan noh ta Booi pao kei noh va nanga veia Batizan kah khaam khai shü tilü am khyoh ni. Booi Jeshuh noh thuum ah bang läk yah vaia thon lü ksüün nah pe-a ah ti. Asun üng ta Johan noh am mkhyah lo ni. Booi Jeshuh noh Baptizan khaam lü tuia khyüh angtüih lo

pe üng khaan kho kshoh nghmong lo lü mkhyaangsiim muuma kba pou lo lü ah hint a kab mhlä kphya naak ah sa kpa ni tia thai kkhaan kho-a khyüh ngshaang lok ki” (Mtt 3:13-17).

Booi Jeshuh nim mkhye jah mhlät khaia Johana veia sit ki ni. Booi Jeshuh tui k’uma kyum lü Johana ma ngmüm lü “Johan noh baptizam nah pe-a ah ti. Thuume ah bang jah läk lam vai hlü ki, ah suna theia kei hin kho mdek kkhyaangea mkhye jab mhlät vai, jab kum kyan vai jah baptizan kham ei lü anih-ea mkhye nak seh püi vaai-a a hlü-a phäh üng tuh hin kei üm baptizan na pe-a. Na kham ei shak-a ati.

Asunea mkhye lät vai hlü kia thon lü tuh baptizan nah pea ah ti. Ah kine üng ak k’sange küm sei ngkäih kei ni. Booi Jeshuh sun Jordan tui a Johana veia baptizan ah khaama k’süün üng mkhye lät naak dak am ni lü Pangsiima ngpyuun naak pi kum sei shak ki.

Ah hine sun nang jab keia mkhye lät naaka tui lam k’sang ni. Kah nglooi pui-o nim mkhye ah bang Booi Jeshuh noh ah she päi pääng ni. Looi püi kshing


84 Angshääi Xün

lü nah jum ei pääng kio? Nah k’shing ei k’sang ta mkhyangsiim ni. Booi

Jeshuh-a baptizan khaam üng mkhye lät naak jum ei lü do daan eia.

K’sang ki ah bang i hok kba jah ah küm sei shak?

Booi Jeshuh-a baptizan

khaam üng. Pangssim noh Israela mkhäh naak khyüng kshei

khaana ah kut mtaih lü ah nim mkhye ah jab mhlät vaia khyüh shing ah jab peet. Kkhyaang mat nah am mkhäh naak vai me sa mat siim matsiim üng kkhyaang ah bang noh kut mtaih vaia am thon lü Pangsiim noh Aron kho dungsiim vaia xü lü kkhyaang ah bänga hnün üng mkhye jab mhlät pe khaia khon lü ah kum tä lü ah nim mkhyea phäh jab mkhäh peet ki. Khah naak khyüng ksheia khaan üng

ah huna mkhye ah bang am mtaih ni. Ah hine tap um ngyam mah kia thon lü ak do boka ngyam üng mkhye bät naak Pangsiim noh ah jab poh peet.

Asuna tänga Pangsiim noh kho mdek kkhyaang naküt pi ah sa kba tuih lo lü ah jah khah peet ni. A kba kkhyaang ah bänga phäh Booi Jeshuh üng mkhye mtaih lü kho mdek kkhyaangeing mkhye lät naak jah poh peet kit a batisa Johan ni. Kkhyaang ah bänga k’sah-a Johan san Booi Jeshuh am ah hmi ham üng Jeshuh-a mong pyen khaia hmi lok ki.

Asuna thon lü ak päih naak kho dungsiim ta baptiso Johan ni. Matt 11:11, üng ngyuk ki akba, “Kho mdek nghnu mi üng hmi ki kkhyaang üng baptize Johan hloka ngpyuun ki mat pi am pou ham.” Ah nih hin kkhyaang däka hnün üng lok ki am ni, Pangsiim noh Booi Jeshuh üng baptizam pek khaia Johan kkhyaangea k’sab-a ah tuih lo ni.

Tuh hin khomdek khana vekki kkhyang tan kikhuk (6) tan noh Jeshuh-a veei set lü ani mkhye nak a lät vaai-a Khritoa kkhan-a ani kut ani mtaih vaai shü ata Khritoa lu ta i hokba vekkhai ni? A


85 Angshääi Xün

khäke noh Khrito-a lu sham sun ani kaih ta a lu sham hlot päih to kkhai ni. Kho mdek kkhyaanea mkhye ak kthai-a jab thu hlai vai tilü pangsiim noh Johan ah päta ksah üng ah tüih lo ni.

Matt 3:13-17, “üng vek kia kba Booi Jeisuh baptizan khaam khaia Galilee mlik tuia Johana vei sit ki”. Asuna ksüün üng Jeshuh ah kho kum thum kip (30) bang üng ni. Booi Jeshuh ah hmi m’hnüüp khyet (8) ah lo üng ta Jews-ea thuuma ah vun ah nih moih u. Asuna a ksüü üng sut ei lü ah kho kum thum kip (30) ah lo veia ah xün shak ve soh ah pi sa ni nih k’shing.

Booi Jeshuh noh i she kho kum thum kip vei am mtäh ni ti ta khaan kkhyaang kho dungsiim däma ah thon vaia phäh jah sangsiim kphyäm üng ah ve-a kba ah küm sei hü shak ni. Khyü pyen sa üng kho dungsiim poh khai ta ah kho kum thum kip (30) lo yah khai tilü Pangsiim noh Moseh üng an mtheh. Asuna kba Booi Jeshuh khaan kho kkhyaang kho dingsima thon ki. Kan püio ah hin nah jum ei kio?

Sangsiim kthai Matt 3:13-14, üng “Booi Jeshuh

baptizan khaam khaia Galilee ta Johana vei sit ki. Johan not ta kei sun nanga veei baptizan kham ei kkhai-a ka ngkoih ki ni. Kkhyangea nghnün a lokki ta u ni?” Batiso Johan ni. Asuna kba khaan kho kkhaang hnün üng lok ki ta u ni? Jeshuh ni. U hin akhlüng taai bok ni? Kkhan kho pea nghnüna lokki sun a k’hlüng bok ni.

Asuna than lü pa ta ngvaaie veia käh kyüh ei lü Johan noh thang kpyaü hü ki. “K’phyu k’phyaai k’she-eo ngbäü ei be u-a, kei noh Booi pa-a veia baptizan kah khaam vai vek ki Booi pa-o kan vei-a nah kyum lok kio.” Tilü Jeshuh-a ma-a mlung mhneem ki.

“Ahin üng shääng ei kia Booi Jeshuh noh kah khyü taam ah bang (thuume) jah läk vaia thon lü tuh hin na pea Jeshuh noh ah ti”. Pangsiima khyü taame (thuum) ah bang jah läk khaia Booi Jeshuh kho mdeka kyum lok ki.

“Booi Jeshuh noh Johana baptizan peet üng thuum ah bang ah läk päih ni. Asun üng ta Johan noh Booi Jeshuh baptizan pe she khaan kho kshoh


86 Angshääi Xün

nghmong lo lü mum kba mkhyangsiim kyum lo lü Booi Jeshuh-a khaang ngsut lok ki ah hmuh üng ta khaan kho-a khyüh thai pou lo lü ah hin kah mhlä kphya naak kah sa kpa ni ah ti”.

Ahine hin Jeshuh noh baptizan akham ei-a ksün üng thon vekkie ni. Baptizan saya Johana veei Jeshuh noh baptizan akham ei mtui üng kkhan kho nghmon lo lü ahina khomdek nak lum sun aseh püi ni.

“Patiso Johan noh Pangsiima kkhyü ah kpyaü hü ah sut eia kkhyüh tuh vei säpa ah nih nih-e noh Pangsiima pe shong shak vaia ah nih ngjung ktha jah hüt üng mtun ei kkhüt ktie. Ngjung ktha mah kti kkhyaang kse-e noh phi ah nih vaan vaia mtun ei kkhüt ktie” (Matt 11:12).

Johan am a pha lo ham üng kkhü tame jah malaympyen. Vek kki naküt noh jah msuh msäi kkie ni. “Batiso Johan noh Pangsiima kkhyü ah kpyaü hü ah sut eia kkhyüh tuh vei säpa ah nih nih-e noh Pangsiima pe shong shak vaia ah nih ngjung ktha jah hüt üng mtun ei kkhüt ktie. Ngjung ktha mah kti kkhyaang kse-e noh phi ah nih vaan vaia mtun ei

kkhüt ktie.”Khritoa baptizan ksang nak kki lum ta kkhan kho pe sun pha kho kkhai ni.

“Mkhye-a Phäh Kei Mtaam Am Ning Pe Ngü”

Booi Jeshuh noh i she mkhye-a phä baanlam ktunga

mtaam khaam ki ni?

Mkhye ah bang ah she püi vaia.

Johan noh Booi Jeshuh üng baptizan peh lü kho

mdek kkhyaang ah bänga mkhye ah “sheh püi käna Booi Jeshuh noh mkhye ki nghnu mi üng mkhye-a”, “phäh kei noh mtaam am ning pe ngei” ah ti. I sheh ni ti ta Jordan mlik tuia Booi Jeshuh noh kho mdek kkhyaang ah bänga mkhye ah sheh püi ni.


87 Angshääi Xün

Kho mdek kkhyaangea mkhye Jeshuh noh ah jah mlät ni. Booi Jeshuh noh baanlam ktung üng mtaam hui ei kia ah khaam ei vai khyü ki tia nih hmuk kie. I she ni ti ta mkhye-a kheen thih naaka thon lü ni. Booi Jeshuh noh ak khaana ngtaih ki mkhye sheh püi lü mtaam ah khaam vaia phäh thum vei tä sham ki. Among ta kkhyaang sa mjü üng hmi lo lü mkhyea phäh ah khaam ei vai khyüh ki ni. Ah hin ta kshing vai khak lü mkhye ah lät vai Booi Jeshuh noh ah thih am mshoi vai hlü ki.

Sangsiim kphyüm üng mkhye ah lät vaia khyüng kshei üng khah-a kba thi mshoi vai hlü ki. I lü ni ta Booi Jeshuh noh baanlam ktung khaana mtaih hü-a khah naak vaia kho mdek kkhyaang a bänga mkhye sheh püi lü nih mkhye ki kkhyaang jah kum kyan khaia ah shak ah peet vai hlü ki. Asuna thon lü Pangsiima ma-a mkhye ki kkhyaang ah bang mtaam ah nih khaam vai nih kshing ki.

Booi Jeshuh üng i-a mkhye am ve kyo lü pi baptizan ah khaam üng mkhye ah bang ah khaana phah vai ki. Ah tuh ta Pangsiim noh ah sa kpa Jeshuh

khaana mtaam pe lok khaia thon lü ak ksüka Pangsiim ng’i mtoom naak, kum sei shak lü ang’ nghih naaka ta mhlä kphya naak üng ah jah kum ni. An suna tho lü Booi Jeshuh baankam ktunga mtaam khaam ki.

“Nang sun kei noh am ni ngbäü ei nüng. Mtaam pi am ning pe nüng.” Nim mkhye khaia ng’shing she nih bäü hma, käh kshing lü nim mkhye, naak ah bang Pangsiim noh mtaam pek khai ni.

Pangsiim noh nih-e ta mtaam am jah pe. Sun kyo lü pi nim mkhye-a phäh baptiso Johan noh am mtaih-a Booi Jeshuh noh nih hnün üng mtaam khaam ki. Pangsiima mhlä kphya naak jah mpyeen ei naak yah ei kit a mkhye-a phäh mtaam üng lät ei ki. Sun kyo lü pi Booi Jeshuh noh nih hnün üng baptizan ah khaam käna baanlom ktung üng ah thi mshoi ki. Asuna thi ta Pangsiima mhläi kphya naak üng kum kyan naak ni. “Pangsiima sa sun jum ei naküt kei kah sim pyak ulü shak ngshääi ah nih yah vai ua ah sa kpa mat däk san ah khyah ni” (Johaan 3:16).

Ah hin ta nik kshing theia Pangsiima mhlä


88 Angshääi Xün

kphya naaka thon lü mkhye nak a poh mtui üng ani man lo-a hn mi sun Booi Jeshuh noh mtaam am pe. Kkhyaanga khoong pa ve püi kia thon lü am mkhye vek ki.

Asuna nghnu mi üng mlung kyoonga mkhye däk käh nih kia ah pum msha üng pi mkhye kia thon lü am mkhye ah lät vaia lam am ve. Asuna thon lü am mkhye ah bang Booi Jeisuh noh ah khaam peet ti-a jum ei she mkhye lät naak yah ei ki. Asuna tänga Booi Jeshuh ah jah kum kyan nih jum ei u ta mkhye üng nih lät ei khai ni. Nih-ea phäh jum ei naak hin ak kdo bok ni.

Do kya naak yah

ei kit a u ni?

Am mkhye lät kin oh ni.

Kho mdek kkhyaang ah bang mkhye ulü

kkhyaanga khyu ve püi kyo ulü pi Pangsiim noh am nim mkhye-a phäh mtaam am joh pe. Kkhyaang

akhäk noh mkhye poh kyo ulü pi Booi Jeshuh üng jum ei kie ta ah nim mlung mkhye am ve. Booi Jeshuh üng shak xün naak yah ei kie ta je kyaai naak, jah do kya naak ak däm yah ei kie ni. Mjü at ata Khrito üng ngpyun nak ni yah ei kkie ni.

Rom 4:7, je kyaai nak a mong sun Pangsiim noh hikba apyen ni. “Pangsiim noh ah nih mkhye mshoh-e jah mhlät lü ah nih bäü hmae ah jah bu khüm peeta kkhyaang üng do naak vek kti ni.” Nih kkhyaang sa hin nim mkhye nih thih veia ve lü Pangsiima hmai ma-a mtüih she lü am nih küm sei kia pi nih thon kie.

Asuna thon lü Pangsiim noh ah sa kpa mat däk jah peh lü ah thi jah baptizan khaam lü nih jah kum kyan she Pangsiima hmai ma-a ngpyuun ki, am mkhye am vek kia nih thon ah jah hmuh däk am ni ah sa k’shinga nah thon ki ah ti.

Tui jah mkhyangsiima thang kdo ta angshääi xün naaka kthang kdo kkya ni. Nglooi püi nah jum ei ki ma? Jum ei kie ta Pangsiim noh ngpyuun kie ah ti. Kum kyan naak nih yah jah ta kah sa-e ni ah ti. Kho mdeka je kyaai bok ki u ni. Jum ei lü angshääi xün


89 Angshääi Xün

nak yah ei ki ni. Kah looi püio anghsääi xün naak nah yah ei pääng ki mä?

Booi Jeshuh noh nam mkhye ah nim mhlät vai ah hoih mä? Am hoih. Booi Jeshuh noh baptizan ah khaam üng nam mkhye sheh püi ki, jum ei tu-a. Nah jum ei-a phäh mkhye lät maal kab amgshääi xün naak yah ei khai ni Johaan 1:29 nih phat kom u.

Im Pheih Akba Mkhye Nak A Msiim Msaih

Mkhye naak i koh Booi Jeshuh noh ah she pü ni?

Kho mdeka mkhye

ah bäng

“Angooi üng ah veeia Jeishuh ah lo sun Johaan noh ah hmuh. ‘Bük ua. Ahin kho mdek kkhyaangea

mkhye seh püi kti Pangsiima To Sa ni” (John 1:29). “Bük ua. Ahin kho mdek kkhyaangea mkhye seh

püi kti Pangsiima To Sa ni.” Jordan tui a Johaan noh khomdek mkhe naak

lum sun Khrito üng a äp päih ni. A ngoi üng ta Johan noh Jeshuh him a hin na khomdeka mkhe naak seh püi kki ti a shak kshi kki ni. Aniha ngkaanga khomdeka mkhe nak he sun a seh püi ni.

Khomdeka mkhe naak ti hin a jah mhnün mseng lo akhüh akpäih naak a kho mhnüp säp-a khang hea mkhe naak lum sun a paan hü ni. Läät päng kki a kum (2000) üng Jeshuh noh khomdek mkhe naak sun seh püi lü nih he sun a jäh mhlät ni. Pangsiima to-sa a thon lü khomdek mkhe naak sun aseh püi ni.

Kkhang sa a ni poh a mkhe naak sun Khrito üng a äp päng ni. Anih sun a hina khomdek mkhe naak seh püi kkia Pangsiima to sa a thon kki ni.

Jeshuh sun ahina khomdek a kkhang sa akba pha lo lü khomdek kkang mkhe he jah kum kyan khai a kum lo kki ni. Nih he sun ni ktha ngseek ulü am ni küm sei uh lü mkhe naak sun ni poh kki he ni. Mju


90 Angshääi Xün

at-a ni li üng Adam akhüh ni hmi lo uh aphäh üng mkhe naak sun nih poh kki he ni. Asuna mkhe naak lum sun Jordan tui a baptizan akham ei nak üng Khrito-a lu kkhana a mtaih ni. Nghaan lam ktung kkhana Khrito noh mkhe naak he sun a jah mthih pee ni. Anih sun mdek k’uma kyo ulü pi a mhnüp kthum üng thou lo be be kki ni.

Mkhe kki he jah kum kyan kki, jah si yang kki, ng näng kkia a thon akba a nih sun Pangsiima k’khet da-a ngshut yah kki ni. Nih he suna jah mhlät be tü vaai am hlü ti. Nih he noh ni yum ei vaai uh däk ni a hlü ti. Shak hüng naak sun noh yum ei kki he sun jah mtät lü am yum ei kki he sun jah shim phyak kkhai a thon kki. Akse i am ve ti kki ni.

Jeshuh noh nih-e sun jah kum kyan kki ni. Ahina khomdeka yekaai bok kkia kkhyanga ni thon lokki he ni. Ktha ngseek kkia ni thon uh a phäh üng ngoi ata mkhe poh kki a ni thon kkhai-e ni. Asun kyo lü pi Jeshuh noh nih-ea mkhe naak sun a seh püi päng ni.

Nanga mlung k’uma a ng’seih hüt kkia mkhye

nak ve kki mä? Am ve. Jeshuh noh a lum-a seh püi päih mä? A seh püi

päih ni. Ak ksanga ta ah nih-e pi mkhe ki kkhyaange ni.

Kho mdek khaan hin mkhye üng be lü, mkye pi mlim mtui khüt kia mdek kho ni.

Bäü hma kia nghnu mi noh ima khyüh ah hmai pongda üng ng’ling lü, ah luh sham ng’kin shak lü, shui shak kdo jah shui shah lü, kho dok pi ak kdo ng’sum lü, kpa mie noh ah nih lu k’teih khaia kho dok ak kdo ngsum ki.

Vek kie suh ah khaan üng ta shang phuhlanga sa ngla-a mäia ve lü am mlung k’uma ta m’sih mpyoh, mtüi shek ki ni.

Kkhyaang hin hin xün noh jah je khyaai shak ki mä? Mya ei noh mä ah jah je kyaai shak ve? Am jah je kyaai shak ni. Nih jah je kyaai shak bok kit a Pangsiim üng khyüh lok ki kum kyan naak üng shääng ei kia je kyaai naak ni. Asuna thon lü ak khaan üng je kyaai lü am mlung k’uma mkhye ve ei ki ni. A nihe sun küh phak kkia hung shei kkie ni.


91 Angshääi Xün

Ahü kthang nak be kham ei kki sun kkei shing akba mlep kkhai ni. A nih-a mlung k’uma mkhye nak am ve. Nihe akba kki sun a kum kyan a phäh üng Pangsiim je ei ni. Nih-ea mkhye nak lum jah kpeng peet lü a kphya nak a jah kham ei shak hü sun am ni looi ngkoih kkie ni. A sun kyo lü pi nihe kum kyana phäh üng a ngming ka mhlüm mtai ki. Nih-e sun khye nak akhüh lät nak ni yah ei ki-e ani-a phäh üng Pangsiim a ngming taai she.

Ah ksanga kum kyan naak yah ei lei ta je kyaai ksang ki kkhang mata thon ki ni. Pangsiima bä naak üng kum kyan naak üng shääng ei kia do kya naak ak ksanga yah ei ki ni.

Booi Jeshuh ta kho mdek kkhyaangea mkhye seh püi ki Pangsiima To sa-a ah tona kba nim mkhye ah bang seh püi ki ni. Baanlam ktungah ah jah kum kyan pääng ni. Kho mdek mkhye ti hü ta, keia mkhye, nanga mkhye, kho mdek kkhyaang ah bänga mkhye ah pyen hü ni. Asuna tho lü nih-e mkhye üng ah jah kum kyan ni.

Pangsiima Hlü Ei Akba

Jeisuh üng vek kia nim Mlung üng mkhye

vek khai o?

Mkhye vek ki ni.

Looi püi kpa mi ve püi kia nghnu mi noh Booi Jeshuh-a khyü jum ei lü mkhye lät ki ni. Asun Sangiim üng ng’yuk ki. I lü ni ti ta asuna nghnu mi noh Pangsiima kum kyana da kya jah ei ki ni. Nih lü pi ah nih pät noh ah nih pät ngpyuun kia ng’ngaai ei ki Pharishee jah Sangsiim ktheeme ta Jeshuh hoih lü sen be päih kie.

Nang noh pi Booi Jeshuh nah jum ei üng ni kkhaan kho nah pha kom, san kyo lü pi Jeisuh am nah jum ei ta Mulai pe-a nah kphak khai. Booi Jeshuh mkhye-a phäh thih ah khaam nah jam ei üng ni kkhaan khoa ah ning tha kom. Am nah jum ei ta


92 Angshääi Xün

Mulai pe-a nah sit khai. Ahina kum kyan ta kkhyaang mat noh ah jah peet am ni, Booi Jeshuh noh nih ah jah kum kyan ta.

Heb. 10, üng vek ki. “Judah-ea thuum hin anghua mai ni. Pangsiim noh ma lama phäh ah poh pyaan hin do bok ki. Asuna Judah-ea thuum sun kkhaan khoa vek ki jok khah naak aksangea ajoong shang am ni ham. Akum tä lü kho mdeka khah naak alang lang üng Pangsiim khah kie. Asuna khah naak üng Pangsiim üng säh lok kie am küm seei khoh u. Pangsiim noh asu kba jok khah kia kkhyaange ah nih mkhye naak jab ngsiim shak ki ani ta ah nih khah be be vai am hlü ti. Asu kba ah thon ta mkhye naak ve ham ki tilü ah nim mlung k’o noh am jah bäü ei ti. Nih lüpi asuna khah naak noh ah kum tä lü ah nim mkhye naak jah shüüm ei shak ki. I lüni ti ta she shang jah mea thin oh kkhyaangea mkhye sun am jah mthih pe khoh laang. Asuna thon lü Khrito kho mdeka ah lo üng ah nih noh Pangsiim üng Booi pao, nang noh jok mkhäh jab khah naake am hlü ei ki, lüpi keia phäh kah pum shah in nah nah püt pyaang pe ni. Khyüng kshei

mei üng mkhih lü mkhyea phäh khah hin Booi pa noh mlung am je. Asuna thon lü kei noh o Pangsiima keia mong Sangsiim üng ng’yuk kia kba hia kah vek ki ni. Nah mlung hlü kah poh khaia kah lok ki ni tilü am mtheh. Akshüka ah pyen ta Booi pao nang noh khyüng kshei mei üng mkhih jah mkhyea phäh khah naak jab jok khah naake hin am hlü ei ki. Nam mlung am je tilü ni. Asuna khah naake ah bang thu ma kba poh ulü pi ah nih noh asu kba ah pyen ni. Ah nih noh Pangsiimo kei hia kah vek ki. Nam mlung hlü kah poh khai a kah lok ki tilü ah pyen. Asu kba ni Booi pa noh khah naak kphyüm hoih lü aksaha Khristo-a khah naak kthaai ah taak ni. Booi Jeshuh Khrito noh Pangsiima mlung hlüa poh mshah kia thon lü ah nim mkhye naak ah bang jah ngsiim ngsaih shak ki ni. I lüni ti ta ahun däk üng angshääia phäh Booi Jeisuh noh ah pum sha ah khah ni” (Heb. 10:1-10).

Pangsiima hlü ei ta Booi Jeshuh noh ahuna nim mkhye-a phäh khah lü asuna khah naak üng angshääi xün naak nih yah kie.

Ah suna thon she nang mkhye am ve ngsiim


93 Angshääi Xün

ngsaih kia mjü ni ah ti. Mkhye mhlät naak ah lä-a nanga phäh am hlü ti Booi Jeshuh noh ah khah pääng ni (Heb. 10:10). Nang sun na ngpyun kini.

“Judah khotungsiim naküt noh am hnüüp tä lü ah nih khuut poh kie. Ah nih nih-e noh khah naak ah tang üng anghläia khah kie. Nih lüpi asuna khah naak naküt noh mkhye naak am ngsiim shak khoh laang lüpi Khrito noh mkhye naaka phäh ahun däk üng anghläia phäh khah ma lü käna Pangsiima kheet da ngshut ki. Pangsiim noh Khrito-a ye-e sun am mtät ki ni. I she ni ti ta khah naak mat däk üng angshääia phäh-a Booi Jeisuh noh Pangsiima kkhyaange jab küm sei shak ki” (Hepye 10:11-14).

Nang nih-e ah bang angshääia mkhye lät naak nah nih yah ei ki. Mkhye nah poh be tüa phäh mkhye ki kkhyaange nah thon be khai mäi Booi Jeisuh noh nanga mkhye ah bang ah nim mhlät pääng ni? Ah thih püi ni. Booi Jeisuh noh nah malama mkhye nah poh vai naküta phäh ah khaam ei ni.

“Mkhyaangsiim noh pi asu kba shak shi ki. Ah nih noh Booi pa noh ahina be khüt hn ah nih nih-e

üng kah jab taak püi khai ni. Keia thuum ah nih mlung kyoong k’uma xon ngüshe ah nih su ng’ngaih k’uma kah yuk khai ni ah ti. Käna ah nih noh ah nim mkhye jah thuum tüüm k’kaan naake am shüüm ti laang ngü tilü ah pyen. Asu kba Pangsiim noh kkhyaangea mkhye mshoh ah mhlät pääng ta mkhyea phäh khah vai am hlü ti” (Hepye 10:15-18).

Booi Jeisuh noh kho mdek mtaam khaam ki ah tihü ni. Booi Jeisuh noh nang jab kei ah jab kum kyan nih jum ei-a phäh kum kyan naak nih yah ei pääng tilü ni. Asuna thon lü Pangsiima bä naah üng mkhye jah mhlät lü Pangsiima do kya naak nihyah ei kie ni. Käna mkhye üng khyüh ah jah mhläta däm duh kia do kya naak yah ei kit a nang jah kei ni!



KHYÜ PYEN 5

Booi Jeshuh Ngphüm Ei

Naak Jah Mkhe Naaka

Phäh Ah Khaam Ei Naak


95 Booi Jeshuh Ngphüm Ei Naak Jah Mkhe Naaka Phäh Ah Khaam Ei Naak

Booi Jeshuh Ngphüm Ei Naak Jah Mkhe Naaka

Phäh Ah Khaam Ei Naak < Matthai 3:13-17 >

“Booi Jeshuh sun tui üng phüm khai-a Kalile pe-a kkhyüh Jotan mlit tui pei-a Johana ve set ki ni. Johan noh ta kei hin nanga vei-a kang mphüm ei vai hlü ki ti lü ah nah dam ei ni. Booi Jeshuh noh ta ah shin a luum hin ngshung pyun naaka ah be bang lo vai hlü kia kya she kang ngphüm ei khai ti she Johan noh ak kphüm ni. Booi Jeshuh sun ngphüm ei lü tui üng kkhyüh ah kyäit lo be üng ta, khan kho ngpääk lü Pangsiima ngmüi mkhya siim sun Müma kba kya lo lü akhaana vaai ki ni. Khan kho-a kkhyüh ah kthaai loki ta ahin hin kam mhlä naaka kah sak pa ni ah ti .”

Mkhe Naak Kheen Khaam EI Ham Ki Nah Ni Ve Ham Ki Ma?

Nihea mkhe naak

Phüt jühin päit päng ki mä?

Päit päng ki ni. Booi Jeshuh noh kkhyang naküta mkhe ah jah

ngshung shak ni. Mkhe naak uma ve ham kie sun mkhe naaka mpya he ni. Asuna kya she phi ah nih-a ah jah xü kthaang bea phäh-a ngsing sait nak bea thea, ning mkhe naak ang tua ah jah look peet ni. Mkhe naak kheen ta ei ham ki nah ni vekie mä?

Nih nihea ye mkhe naak am ve ti ti hin nak shinga kyaaküng mkhe naakheen am khan ti ki. Booi Jeshuh-a xü kthaang naak yah ei ki ta mkhe naaka mpya üng kkhyüh läit lü mkhe naak ang tu päit ki ni. ah sak kpa am mkhe naak he ah jah thung peet thak



am nil ü mkhe naak ang ngtu üng kkhyüh ang shäi-a läit lang naak ah jah peet ni.

Kkhyang sa he-a mkhe naaka phäh i hloka ah khaam ei nak shing mä? Adam jah Evah üng kkhyüh mkhe naak veki ni.

Ni lü phi Pangsiima kkhyü shitih sun kho mdek Genesis 3:15, üng ve ki. Mkhe naaka sa he kkhyang sa angtu ah jah kum kyan thong kkhyah vai-a kyaki ni. Tui jah ngmüi mkhya üng Booi Jeshuh-a thong khyah naaka phäh-a kkhyang sa hea mkhe naak am ve ti. Asuna ksün nüng Booi Jeshuh sun nihea kshunga vek khai-a ah tüit lo ni.

Johan nam phi Booi Jeshuh-a ah mong ah nap yen khai-a tüit lokhai ni tia kkhyü taam veki ni.

Marka 1:1-8, “Ah suk kba ve she ak kkhyü taam sun am khyüh kia kya she thon ve lok khai ksa siim üng ta. Bük ua she naak lam piit pyang khai-a ngshä kah tüit lokhai, moa pyang kia kkhyü ta ang shäi-a xüng kia Pangsiima lo naak vai pyang ua, tui lam ng shung pyun shak ua ah ti-a kba, Johan noh Moa ngphüm ei naak jah pe lü mkhe naak lät vaia phäh

ngbäü ei vaia ngphyum ei naaka ei naaka mong jah mtheh lü ah noh ve ki ni. Jerushalem mlüh-a vekie jah Jutah pea veki nakut he noh Johana vei set ulü ah nim mkhe kphou ulü Johan mlit tuia ngphüm ei vai kie. Johan sun Kalaupa mu am ah nit ah jih lü ak kkhyünga a vün süüp ei lü kyain kong jah khoi tui ei lü veki. Ah nih-a ah ti ta; kei-a kthaka khäit khoh ki kah hnupa loki ni. Ah nih-a kho dok jüüi phyam peet khai-a phi am loi ngkoit nüng ah ti ni. Kei noh tui üng kah ning jah ngphüm shaki. Ah nih noh ta ngsing sait kia müi mkhya üng ning jah phüüm khai ni ah ti.”



Ang Shing Naak Jah Thang Kdo Mtheh Ma Ki To Johan Ni

Jah phüm ki Johan Sun u ja?

Kho tu ngsiim jah kkhyangea ngshä.

Booi Jeshuh jum ei ki sun ngphüm ei yah khai

ni. “Ngphüm” ti sun mtui pyoit naak, lut ei naak, mkhyüh mhleik naak ni. Thih naaküng lät naak ni. Booi Jeshuh ang ngphüm ei üng Pangsiima ngshung ngpyun naaküng be bang ki ni. Ngshung pyun naak ti hin Kalih be üng ang siim ngsait shäit ti naak ni.

Booi Jeshuh a ang phüm eia mong sun ang siim ngsait naak shäit vai-a jah ah bi loh nakü tüng kum kyan kia ah thon vai-a ni. Booi Jeshuh jum ei naküt ki sun ah nih-a ngphüm naak, baan lam ktung, tui jah ngmüi mkhyasiim sun jum ei naaküng xü thaang

naak kham ei kie ni. Kkhü kthai üng Johan, kkhyü phyüm üng ak pait

naaka kho tu siim ni. Matthai 11:10-11 son ni va büh be üng Johan sun kkhyange-a ngshä ni ah ti. Kkhyü kphyü müng kho tu siima ah thonak ba kkhyange-a mkhe naküt sun Booi Jeshuh vei ah jah tha ni kho tu siima khuut poh ki ni.

Booi Jeshuh noh Johana vei shak shi ah khaam ta. Matthai 11:13-14, “Johan am ak pha lo hamüng läk lang vai kkhyü jah thon hlok lokhai kkhyü he noh jah nah msäi msih mtheh mkhyah ki ni. Kah ti hin jakia kkhyang ta lo khaia Alijah vai ni ah ti.” Ah suk ba ve she, Johan sun Booi Jeshuh ngphüm ei shaki ni. Khotu siim Ajunga ngshoni. Ak päit naaka kho tu siim nih ti sun (Luke 1:5, 1 Chronicles 24:10) üng Johan sun kkhyü phyümüng Ajunga ngshooni tia ngshing te ki ni.

Ah suk bat a Johan hin i she talai khoa Kalaupa mu shui shaki ja? Christian khuut kpohe sun kkhyange –a vei kkhyü pyen kie ah nit a i she Johan ta kkhyange-a ngshunga am ve lü bäu ei va, kphyu



phyai ja mjü mjoonge o, kho mdeka mkhe naak naküt seh püi ki Booi Jeshuh-a vei lo be va. Ngbäu ei naaka mtheit pai, ngphüm ei naak khaam ei va ah ti ni. Johan noh kho mdek mkhe naak Booi Jeshuh-a vei ah jah thoong khyah vai ja ah mhloi ni.

Ngphüm Naak Mjü Nghngih

I she Paptian Johan noh

Kkhyange ah jah ngphyüm ni?

Ah nim mkhe ah ning bäu ei vai-a jah kum kyan naaka phäh Booi Jeshuh-a ngphüm ei

naak ah ni jum vai ja. Johan noh kkhyange tui üng ah jah phüma kba

Booi Jeshuh phi ak phüm ni. ak süka bäu ei naak üng phüm ei naak tit a mkhe naaka kkhyüh bäu ei lü Pangsiima veia lo be vai-a ni. kkhyange noh Paptian

Johana pyena kba lup lei xokhah naak hoit hüüt lü Pangsiima kkhyü su ngai khai ja loki he ni.

Ang hngih naaka ngphüm ei naak ti ta Booi Jeishuh-a ngphüm ei naaka kya she ah sunam kkhyang hea mkhe naak sun Booi Jeshuh-a vei mhloi ei ni. Johan noh Khristo tui üng ak phüma mong ta Pangsiima ngshung pyunaak ah be bang vai ja jah kkhyang sa he mkhe naak küng kkhyuh ah ni lät vai-a ni (Matthai 3:15).

Booi Jeshuh sun Johan noh ishe baptizan apeet ni? Khomdek mkhe nak sun Pangsiim noh Johan xüh lü Booi Jeshuh üm a ap shak ni. Asun ksang nakki he ta kum kyan nak sun yah ei kkhaie ni.

Johan sun Pangsiima kkhyanga kya she kkhyange-a mkhe naak mthi khai ja jah ku ei ki ni. Xü kthaang naaka phäh kthang kdo shak shi kham khai-a ngshä mat ni. Ak suk kba va she talai khoa ah mät ah ve vai hlü ki ni. Johan noh ah jah kphum üng Israel kkhyange sun ah nih ngnei shak am do lä pyo si kie.

Ak suk kba ve she Pangsiima noh kyüh ei,



Malachi 4:5-6, “phyaki ja mhnüüp käh ah pha hamüng Aliah kah tüit lokhai. Kei noh lo lü nah ni ve naak käh kah mküm vai ja ah nih noh Pangsiim jah kkhyange-a akeh-a ah ning ngje ei vai ja thon shakhai ni.”

Israel kkhyange jah Pangsiim jokhah kie mkhe mshoh ei kie ni. Pangsiima ma-a ngshung pyun ki am ve. Kho tu siim he, ksasiim kthenga jah Pharishe he mkhe mshoh boki he ni. Israel kkhyang mjü he jah kho tu siime noh phi Pangsiima kkhyü am läk lam khoh u.

Kho tu siime noh phi ngshä-a ah thon naak mkhe-a phäh mjäp naak be Pangsiim tia xokhah naak phi ah ni hoit ni. Malachi-a ksüününg phi thon khoi ki ni.

Ah suk ba ve she Johan sun ah nihe-a hlonga käh ve khoh lü Moa set lü ngpyang ki ni.

I she ti üng Pangsiima sak kpa Booi Jeshuh-a tuang kdo ah pha lo vai sun thon lokhai-e ksa siim üng ah tit a (Maküh 1:2-3) “Ah nah büka nah seh naak vai pyang khai kah kkhyang nah mä-a kah tüit

lokhai. Moa pyang kia ak kthai ta ang shäi xüng kia Pangsiima to naak vai pyang va.”

Johan noh moa ngbäu ei vai, tui ung phüm ei vai-a mong ngpyang ki ni. Pangsiima kkhyü be noh ngbäü ei vai jah ngphüm ei vai ja ah mong ngpyang ki ni. Pangsiima kkhyü be noh ngbäu ei vai jah ngphum ei vai i hok ba ah it ja? Paptiam Johana ngpyang kthai ta kkhyange noh Khristo üng ngphüm naak khaam ei vai ja kya she Khristo noh ah nihe-a mkhe seh püi ki tia jum ki sun kum kyan naak jah khai ni. Ngphüm naak jah ngbäu ei naak sun noh kum kyan naaka jah pha ki.

Bäu ei lü ngphüm ei ja. Ah suk ba ni Khristo noh phi ngphum ei lü kkhyang sa hea mkhe she püi ki ni. Paptian Johana ngpyang hü naak sun Khristo noh kho mdek kkhyang sa hea mkhe mshoh seh püi khai-a thon she, kkhyang sa luum ah jah kum kyan vai ja baan lam ktungüng ah hnih-a phäh-a Pangsiima vei pha be vai ja ni.

“Kei noh nah ning bäu ei vai-a tui ung kah ning jah kphüm ni. Kah hnu-a loki noh ta khait khoh ki ni.



Ah nih-a kho dok phi shuut pe khaia ang loi ngkoit nüng.” Ah ni noh ngmüi mkhya siim üng ning jah phüm khai ni. Ngmüi mkhya üng ngphüm ei naak ta nihe-a mkhe mshoh luum am thih-a mong sun hung kyonga ah xüng shak vaia thon ki. Ah suk ba ve she nihe sun mkhe naaküng kkhyüh ngbäu ei be lü Booi Jeshuh jum ei vai hlü ki.

Ah nih sun noh kkhyangea mkhe ak thuuka seh püi kia to me sa ni. Ahina xü kthaang naak sun Johana shak shi khaam naak thang kd kya ni.

Mkhe Mhlät Naaka Phäh Kho Tu Siima Khuut

U noh kum kyan naak lam ah pyang ni?

Paptian Johan

Pangsiima ngshä Issiah noh, “Jerusaem mlüh sa he jah mje mkyai lü nang nihe-a mkhe am mthläit päng ni. Pyau hü va ah ti. I she ja ti üng ta Pangsiim noh nihe-a mkhe naak sun ngphoh hngih-a ah kham ei ni” (Issiah 40:2).

Booi Jeshuh noh nang jah kei-a mkhe phi käh ve ti khai ja ah jah mhlut ni. Ah hlaana nim mkhe, tuh nim mkhe jah ngoi ja nim mkhe vai naküt sun ah nih üng ning ap ei üng jah mthi peet ki ni.

Nihe sun mkhe naak küng kkhyüh ah jah khäit be tia nik shing ei vai hlü ki. Nih nihe sun mkhe naaküng kkhyüh ah jah mhläita kba Booi Jeishuh jum naaküng ah jah mhläit mhlang ni.

Ah suk ba ve she, “Pangsiima mhlä naak kshing ei lü mkhe mshoh lü phi Khristo jum naküng khan khoa nih pha ve ki ni.”

Mkhe mshoh kie nihe hin mkhe naaküng kkhyüh ah jah xü naak jah ah nih veia ngphüm naakhaam ei lü Booi Jeishuh-a vei ah jah ap ni. Johan noh ngphüm naak ah jah peet sun kkhyange-a mkhe Khristo-a vei ah ap ni.



Ak süka Booi Jeshuh-a thong khyah naak sun pyau khai ja Pangsiim noh Johan sen ah tüt lo ni. Pangsiima thang kdo lo püi kkia Johan sun Pangsiima ngshä-a thon lü baptizan akhamei-nak üng khomdek kkhyaang luma mkhe nak sun a seh püi kona khyaang sa-e phäh-a thang kdo jah mtheh lokki ni.

Pangsiim noh athang kdo lo püi kia Johan sun a tüih lo ni. Nang ni-ea hmai ma-a ka thang kdo lo püi kki sun ka tüih lo ni. Nang nih-ea hmai ma ka ti hin ta Khritoa hmai ma ti hü ni. I she Johan sen Booi Jeshuh-a ngshä ni? Ngbäu ei naaka phäh ah jah phüüm sun Booi Jeshuh noh mkhe naak ah seh püi vai-a ni. Ah sukba ve she nah ni lam pyang ei va ti lü moa pyang ki ni.

U noh nihe khaan kho pe ni pha vai ja lam jah mtheh ki ja? Johan noh a jah pyang peet ni. Nang a ti hü sun Jeshuh-a thon lü kei ati sun Pangsiim apät kung üm a ti ni. Asuna thon she Pangsiim noh nang nih-ea ma-a ka khong ngshäi lam ni jah pyang pet kkhai-a ka tüih lo a ti ni.

U noh nihe khaan kho pe ni pha vai ja lam jah mtheh ki ja? Johan noh nih nihe-a mkhe naak sun Khristo-a vei ah jah ap peet ni. Khristo noh nihea mkhe ah jah mthih peet sun jum ei naaküng khaan kho pea jah pha khai ja ah jah xü thaang be ni.

Nihe-a kum kyan naak sun i jüng püi ki ni? Booi Jeishuh-a thong khyah naak jum jah am jumüng laang khai ni. Ah sak pa jah Pangsiima thang lo pui kie noh ah ni ti. Kkhyang sa naküta mkhe Khristo noh ah seh püi ah ni ti sun jum jah am jum üng laang khai ni.

Pangsiim noh ah ngshä Johan sun Booi Jeshuh Khristo tui üng ngphüm naak pekhai ja ah tüit lo ni. Khrsito Jeshuh sun jum ei kiea ah phäh baan lam ktung lam ah piit pyang ni. Johan noh Booi Jeshuh ngphüm naak ah peeta mong ta; kkhyange-a ah nim mkhe sun Booi Jeshuh-a ah vei ah ap käna Booi Jeshuh jum ei lü khaan khoa ah nip ha vai-a phäh ni.

Ah sun thak am ni, nim mkhe mshoh ham vai phi Johana kphüm naak sun noh Khristo üng ah apa thon she Johan jah Booi Jeshuh sun noh nihea phäh



khaan kho lam ah langa ah ni pyang ni. Ah sun ta Johan shum ei lü Pangsiima ah nüüm jaan he ah poh mshah shak ni.

Nih nihe mat siima phäh Johan noh Khristo üng ngphüm naak ah peet ni. Ah xü kthaang naak jum naaküng khaan kho pea pha vaai ja kya ki. Johan noh Khristo ak phüm üng kkhyüh kkhyange-a mkhe sun Booi Jeshuh üng ah ap ni. Ahina thang kdo ta je kyai naaka thang kdo xü thaang naak ni.

I She Paptian Johan Hmi Ki Ja?

Booi Jeshuh u noh jah Mhnuh khai ja?

Paptian Johan. Malachi 3:1, “Nüng veki ta ah nah büka, kah

seh naaka pyang khai ja kangshä kah tüit lokhai ni.” Nang nihe-a shui Booi, nang nihe-a ngait kuh khü shi

tih sen. Ah nah büka. Ah suna Booi lokhai ni ti lü khaan kho-a ka Pangsiim noh a pyen ni ti lü ksa siim noh ah pyeni. I she Pangsiim noh ah nih-a thang kdo pyen ki nih nihe-a vei ah tüit lo ni? I she Booi Jeshuh am ah hmi hamüng khya kkhyuk hma loki jang?

Ksa siim noh i hok ba tiki ti sun ning hnga nglang vai hlü ki. Ksa siim phyüm müng kho tu ngsiim Aron khuut poh naak ah pi veki. Aron sen Moshay-a bkya lü ah nih xoi ja mjü mjong sun kho tu ngsiima mjü-a kyaki ni. Ak sa lay vuit mjü he noh phi Levites ah ni laak naak kbe, aam, phoi jah mjok he jah lo u lü Arone sa he-a vei ah ni lo püi ni.

Arone sa he sun ah ni vi vai phäh phäh veki ni. Ni lü pi akha kkhüh naka a mhnüp xa nak üng Pangsiim üng ani ngloi ei nak mhnüp üng khotu ngsiime noh akum tä lü mkhye ki khyaange a phäh hjok khah nak be sun jah poh peet kkie ni.

Luke 1:5, üng Johana mjü mjong hea ming veki ni. Booi Jeshuh nih shing vai sun Pangsiima thang kdo lo püi kie-a mjü mjong kshing vai hlü ki ni. Khristo-a ah mong lam thak kshing lü ah ma-a laki



Johana mong hoit ksing lü ah ma-a loki Johana mong hoit khoi kie ni.

“Ah shüa Pangsiima sa Booi Jeshuh-a mang kdo sun khuut poh kie noh hikba ah ni ti ni. ah nan büka, kei-a thang do pyau khai nang nhe-a vei kah tüit lo khai ni” (Mark 1:1-2). Ah sun käna va khaan kho pea mong sun Johan noh ah nah pyen khoi ki ni.

Johana mong ah shi khya-a nik shing üng ta Khristo Booi Jeshuh-a ah jah thoong kkhyah naak sun nih va shing lü nih jumei khai ni. Ngshä khuut kpohe ah jah tüit lo naakam kho ndek luuma mong nih shing naak vai-ja tho ki ni. Johana mong nik shing ung ta Pangsiima xü kthaang naak nik shing khai-a kyaki ni.

Tuh-a ksüün üng Khristian he noh Johan sum hlü ko kie kkhyang tia am shing u, thüi shei phyaki ni Pangsiim noh Johan am damgo nga ah tüit lo am ni. Ksa siim kthai üng kdo pyau naak ksa üng Khristo-a xü kthaang naak am ni hmuhamüng Johan among nih hmu khai ni.

Ah suna kya she phi tuh ngoi kthang kdo pyau

kie noh ah nih-a mong hoit u lü Booi Jeshuh jum naak sho xatüng kum kyan naak jah ei vai-a khaki ah ni ti ni. Ak sanga pyenüng ta ah nihe noh mkhe ki kkhyang he jah khüi u lü ah nih shaking mkhe naak xüng shei shakie ni. Mulai pea ah ni khüit vaia ah ni jah khyüi sho ni. Johana mong am shing lü Khristo jumei naak sho xatüng khät ki ah nit a Christian ti hin nanga phäh ak sea xokhah ninga thon khai ni. I she ti üng ta kkhü sang am nak shing ta mkhe üng khüh xü kthaang naak am shing khoh ki.

Ah suk ba ve she xü kthaang naak sun yah ei sho xat am ni. Kkhyang ang tu he ah jah xü kthaang sun baan lam ktunga ah khüt mong sun Booi Jeshuh sun baan lam ktunga nih nihe-a phäh thiki-a ngai kie. Baan lam tunga thih-ah khaam ei sho xat jum ei lü ve üng xü kthang naak am be khoh khai ni.

Xü kthaang naak hokba be bang ki ti sun kkhyange nih ah ni. Kshing vai-ja jah Khristo noh mkhe naak ah seh püi ti sun ah nik shing vai ja Johan sen ah tüit lo ni. Kkhyü noh i kba ah ti tia nih ksing üng va Pangsiima sak pa Booi Jeshuh noh mkhe naak



ang tu seh püi ki tia nik shing khaia kyaki. Johan noh xü kthaang naak mong ah jah mtheh

üng, hok ba kkhyange noh Khristo-a jou hin ksing u lü kho mdeka vaai pha loki ti sun shak shi ah kham ni.

Xü kthaang naak hi Johana shak shi khaam sun nihe üng am ah ve ta, hok ba nih shing lü jum ei vai ni. Nihe noh Booi Jeshuh am ah ni hmuh khoi ni. Ah suna theaak sea thuum seem jah xokhah naak he ung kkhyüh ni loki hea thon she i nok ba Pangsiim sun nih jum ei khai ni kho mdek khaana xokhah naak kho kän lokia kshunga Booi Jeshuh-a mong, hok ba nik shing vai ni?

Booi Jeshuh sun ah sak pa mat däk ni. Kkhyange-a mkhe sun ah mah noh ah khaam ei ti sum hok ba nik shing vai ni. ah sak kba ve she xü thaang naaka khyüh hin ah sak pa hin noh jah thoong kkhyah ki ni ti sun ak sanga mlung kyonga nih jum ei vai hlü ki ni?

I she ni ti üng ah sanga am nik shing ta Booi Jeshuh jum naak vai, kum kyaan naak jah vai sun

Johana mtheh naak ning jaak vai ah hlü ak ba, Booi Jeshuh üng be bang kia jum naak nih yah vai-a jah xü kthaang naak sun nik shing vai hlä ki ni.

Booi Jeshuh noh ah tit a, kkhyü noh ni kshing ta ah sun noh ning jah mhläit khai ni. Khristo ung xü thaang naak nih pha khain i. Khristo üng xü thang naak nih sing jah khai ni.

Ksa Siim Müng Ngdang Kie

Booi Jeshuh-a pyen kkhyü Mjü mphyü sen i üng kkhyüh

Suit ei ki ja?

Paptian Johana kkhyüh. Ksa siim üng xü kthaang naak jah shui naak nih

bük vai u. booi Jeishuh noh ah jah mtheh mjü khpyü-a mong nih pyen vai u. Ah nih sun ua kya lü, she an nih sun kkhyange-a ngshä ni (or) ak päit naak kho tu



siima ah nih shui ja? I she kkhyange-a mkhe sun Johan noh Booi Jeshuh am su up she Khristo noh kkhyange-a mkhe ah seh püi j among nih bük vai u.

Booi Jeshuh-a mong kthaang do ah nih juk up kphyü sun Johan nüng sut ei ki ni. Johan 1:6, üng Khristo noh kkhü ah pyen naaküng hlü ko boki ah pyen ni. Kho mdek kkhyang sa hea ah phäh Khristo noh am jä kia khuut ah poh-a mong ah pyoni. “Ah nih sum Pangsiim noh ah tüit lo ni. Kkhyange noh ah nih üm na lü jum ei naaka ah nih pha vaia shak shi kham lü ah vaai jah peki ni” (Johan 1:6-7).

Ahina kkhyü ung ah tit a ah nih noh ah jah mtheh-a phäh mkhe ki kkhyang sa ang tu noh ah nih jum ei lo vaia ah vaai-a mong shak shi ki ni. Ah vai tit a Booi Jeshuh ni. Booi Jeshuh noh Johan mlit tui-a Johana vei set ki ni. Johan noh ta kei noh nanga vei kong phüm vai hlü she keia vei nah loki mä ti lü ah nak maa ei ni Mate-3.

Matthai 3:13-17, “Booi Jeshuh noh ta ah shin a sun ngshung pyuun naaka ah thoon vai hlü kia kya she nak phüm tua ah ti ni. Booi Jeshuh sun ngphüm

ei lü tui ung kkhyüh a luh lo be üng ta kkham kho nghmon lü Pangsiima mui mkhya sun mum sa-a ba Booi Jeshuh-a kkhaana ve loki ni. Kkhaan khoa kkhyüh kthai ta, “Ahin ta keia mhlü maaka ksak pa ni ah ti ni”

I she Paptian Johana mjü kshingvai hlü ki ja?

Johan sun kho mdek kkhyang sa ang tua nghmüi nüng kho tu

siima kya she. Johan noh Booi Jeshuh ak phüm ni Johana ak

phüma phäh-a Booi Jeshuh-a kkhyang sa he ah jah xü kthaang, be bang shaki ni. Ak süka kkhyüh ah mät noh ah hmuh-a kya she kkhyü be pyen shakie-a pyen sun nih nihe üng thon hlok päng kia mong sun ah shü-a khyüh shui xap lü.

Luka 1:1-14, “Booi Jeshuh ah jah mtheh-a mong he sun ak sang ti su ah ni kshing vai-a juk lü



kah ning jah pekhai ni. Mküit ei phyaki Tophiluh Judah pe up ki Hayluit shang phy hlaanga ksüün nüng Apihjah shaang üng ka Sakharih tia kho tu siim veki. Ah nih-a khyu ta Ajunga mjü mjoong Alishapet ni. Ah nih xoi sun noh Pangsiima k’khyü mkhän ah shin a sun läk lam ki xoi. Ngpuk ei vai ah ve she Panggsiima ma-a ngshung pyuun ki xoi ni. Alishpeta am sa ei kia kya lü ah nih xüü loki xoi. Zakharih ta ah mah-a shaanga dä ak sun phakia kya she Pangsiima hmaai ja kho tu siima bi biki ni. Xokhah ima lut lü ang uü-he jah mkhih ki ni. Kkyange noh kho punga kkhyüh tä sham peet kie ni. Ah sunüng Pangsiima khaan kho ngshä sun pou lo lü akheet danga ngdüi ki ni. Zakhrih noh hmu lu ta sat ei lü shäi ki ni. Khaan kho ngshä noh ta käh kyüh eia. Nanga tä sham Pangsiim noh ngai ki ni. Ninga kkhyu Alishapet noh sak pa sa nak khai ni. Ah sun ta Johana ngshui khai ni. Nah je kyai khai ni. Sak pa sa naki she kkhynage phi je khaie ni.” Luka noh Johana mjü mjong ah jah mtheh päit ni.

Jeshuh a hnu k’läk Luka noh Johaana mjü sun

küm sei kki a a yuk ni. Aksük üng Johaana mjü sun Luka noh a jah mtheh ni. Luka noh Theophilus-a veia thong kdo ak'pyaü ni. Theophilus hin Pangsiim am kshing kkia mjü akhüh lok kki ni.

In Lukah 1:5-9, “Jüdah shang phuhlang Herota kha üng Shakarih ngming nak kti khotu ngsiim mat vek kti. Ah nih sun Apijah ngming nak kti khotu ngsiim pä üng ngpü kti. Ah kkhyu ta Eilih Shapet ngming nak kti. Asun phi khotu ngsiim mjü üng ka-a kyak kit. Ah nih nghngih sun Pangsiima thum jah ning abäng sun läk nih lü kbäü ei naak vai phi am ve. Lüphi Eilih Shapet sun sing lü ah sa na am ve. Ah nih nghngih ü lohnüh kti xooi. Mhnüüp mat üng ta ah päa poh mta ah pha lo üng Shakarih sun hjok khah im nu su Pangsiima ma-a khotu ngsiim khuut poh vaai kit. Khotu ngsiima thuum seena kba sung keek ngjuuk ulü ah nih khuut ma ngkhya ei ktie. Shakarih noh poh mta ah yah eia kba Booi Pa-a hjok khah im nua k’uma lut lü ang’uui sun mei üng shi vaai kti.”

Zakharih noh khotu a khut poh khoi akba a khüi nak mtui üng thon ve lokki mat vekki ni. Luka noh



Zakharih sun Arona mju ni tia ngkaai kia a jah mtheh ni. Asun ani üng ta Zakharih sun noh ia hnüh sun sham khoh khai ja. Ahin sun aktung booka pi thon ki ni.

Zakharih sun Pangsiima hmai-ja kho tu siima nghnün nüng khuut ah poh umüng Zakhalih jah Alishapet noh xü kthaang naak pyen lü Luka noh Zakhalih ah mong sun ngshing ki ni.

Johan hin Zakharih jah ak khyu Alihshapet na hmi lü Arone-a sa nu hea kshuunga mata kyaki ni. Ah tuk Zakharih jah Johana mjü ah mong nih bükomk u.

Paptian Johana Mjü Mjong He

Paptian Johan sun ia mjü mjong ja?

Kho tu ngsiim Ajunga

mjü ni.

Johana mjü mjong nih shing vai ja ksa siim phyüm nih büh vai hlü ki ni, I Chronicles 24:1-9.

“Arona amjü a khäte ta asa Nadab, Abihu, Eleazar, Ithamar ni. Nadab jah Abihu sun noh sa am ta ni. Ani pa-a kut khüi üng athih-a phäh üng Eleazar jah Ithamar moh khotu-a khut sum poh kki xoi ni. David noh ta Eleazar-a mjü Zadok jah Ithamar-a mjü Ahimelech noh poh ngkäih kki xoi ani akba ani jah mson ni. Ithamar-a mjü ang vaai akthaka Eleazar-a mjü üng ka angvaai däm book ki ani aphäh üng Eleazar-a a mjü üng ka angvaai xalei kkhuk Ithamar üng ka kkheet sun ani jah mson ni. Ani phäh phäh-a ahlü nak akba angsiim nak up khai, Pangsiima khut üng up khaie sun Eleazar jah Ithamar-a mjü üng ka ani jah mson ni. Levi-a mjü Nathanel-a sa ksa kyuk maya noh shangphu hlang, khotu ngsiim Zadok, Abiatha-a sa Ahimelech, khout ngsiim Levia mjü-e ama-a ani ngminge sun ani jah yuk yah ni.Tuh hin aksük naka Jehoiarib, a hngih naka Jedaiah, akthum nak Harim, akphü nak Seorim, a mhma nak Malchijah, akkhuk nak Mijamin, akhüh nak Hakkoz,



akkhyet nak Abijah, akko nak Jeshua, a haa nak Shecaniah, xaleei at nak Eliashib, xa leei hngih nak Jakim, xa leei kthum nak Huppah, xa leei kphü nak Jeshebeab, xa leei mhma nak Bilgah, xa leei kkhuk nak Immer, xa leei kkhüh nak Hezir, xa leei khyet nak Happizzez, xa leei kko nak Pethahiah, mku nak Jehezekel, mku jah maat nak Jachin, mku jah hngih nak Gamul, mku jah kthum nak Delaiah, mku jah kphü nak Maaziah. Ahine sun Israel-a Pangsiim noh Aron asük akba Pangsiima ima a nih-ea hjok mkhäh naka ksa lang a thon kki ni.”

I Chronicle 24:10, “Sen ni va büh be ta ak khyuk naak Mihjaming, akkhyüh naak Hatkuk, ak khyeit naak ta Apihjah, Ahine hin David shang phy hlang noh Arona sa he üng mat mata ah nih xokhah vaia ah jah hüh hi. (Arona hun Moshi-a be tia nik shinga kba Pangsiim noh Moses sun Ah nih-a hmah-a Arona noh Israel kkhyange-a ah ni hmuh-a ngsiim kgait kia jokhah ima kho tu siim ah taak ni).

Ak se Levoit-a mjü mjong he ta Ajunga kkea kho tu siim ah jah poh shak ni. David shang phu

hlang noh ah jah xüh am ah nip oh hamüng kho tu siim Arona tu shoon sak kbang noh ah nih poh vai ja kyaki ni.

Ah suk ba, David ah ni phäh phäh-a mta ah jah peet ni. Ajunga mjü mku lei kphyü ung ka ak khyet naaka Apihjah-a kyaki (1 Chronicles 10:24). Ah mät sa kho tu siim poh ki Zakhalih sen Apihjah-a mjü mjong ni. Ah sukba ve she, Zakhalih sun Apihjah ung kkhyüh loki-a kho tu siima kya ni lü Arona mjü xoi ni.

Zakhalih sun Apihjah-a mjü Johana pa ni. Ksa siimüng ta ah nih im khu üng vekia mjü loh ei yah ni.

Nang nihe noh nah ni shing Jakuk ta ah nu lama ka lon ei jah ki ni. Asun sun aktung booka ngte nak shak ni. Khotu ngsiima thon kki Zakharih sun Abijah akhüh lokki ni tia ani pyen ni.

Ah sukba ve she Johan sun Arona tu shon sak bang ni. Zakhalih sun Johana pa ni. Ah sun su Booi Jeishuh-a jah xü thaang naak jab kho mdek kkhyang sa he Christo-a vei jah tha be ti naaküng hlü ko ki ni.



Arona Sa He Noh KHo Tu Siim Khuut Poh Yah Khaie

Ksa siim phyumüng ue noh khotu siim poh kie ja?

Arona mjü myoong he.

I ja ksa siimüng Arona sa he noh kho tu siim

poh yah khai tu su nih bük vai u. Number 20:22-29, “Israel kkhyange sun

Kafeshah üng kkhyüh Horah khoa pyoit kei. Atung pea pei Horah kho msunga kkhyüh Pangsiim noh Moshi jah Aron jah khü tü nang nih noh Merih bah tui long peia keia pyen nak ba am poh niki she Israel kkhyange üng kah jah peet naaka pe-a nang. Aron käh nah pah yah khai. Nah püie ah ning ngbum naaka nah phakhai. Ah sukba ve she Aron jah ah sa Alaza khü lü Horah kho msunga seh püi lü ah phyang shunt lü ah sa pa Alaza üng ah peet ni. Aron sun ah

sua thi she nah püi-a vei nah püie vei nah set khai ah tia kba Moshi noh Horah kho suum nga jah seh püi lü Ajunga ah phyang shuut lü ah sa Aliza ung ah peet ni. Aron ta ah sua thiki ni. Moshi ah Aliza sun Horah kho msunga kkhyüh kyum lo be nil ü Ajung ah thih sun ah nik kkhyange ung ah nih jah mtheh üng ta kho hnüüp 30 khyap jün kie ni.”

Exodus ksangsiim üng ta khotu ngsiima sa-e ni khotua ani thon be yah kom. Anih-e sun ani kho kum thum kip 30 alo üng ta ani pa-a a khut sun ngboih khoh-a sham be yah kkhaie tia Pangsiim kkhü taam üng vekki ni.

Exodus 28:1-5, “üng ta nah be Aron mah mah-a ah sa he jah khü lü kho tu siim ah nih poh vai ja mong jah ah nih jah sa he Nadan, Apihu, Aliza jah ih tama he sun Israel kkhyang-a shuunga jah xü lü khuut poh yah khai he ni. Nah be Arone-a ah ho amah vai-a ngsing sait kia phyang nah pyan peet vai ni. Aron noh kho tu siim poh khaia kya she kah hngam jah ei kie, ak ktheeme ang tu noh ah suna Arone-a phyang sun poh pe ushe tia jah mtheh-a.



Nah nih jah pyan vai ta; ngkyang khüm, oi, ah phyang, mkhoit khai phyang, lu poong, khyüng kseng he ni. Pangsiim noh Moshi-a ah be Aron üng ang tea kho tu siim ah poh shak ni. Kah khuut ah poh naak vai ngsing sait kia xüi jah jih mpou, jou jih, jih sen jah jih book lo püi yah khai ni.”

Ak suh ba ve she Pangsiim noh Moshia vei Arone noh kho tu siim ah poh vai jah hlü ko khai luum ah jah mtheh ak va ah poh jah vaia thon ki. Ak se u phi kho tu siim poh lü ang yah. Pangsiima mtheh jaak vai hlü ki.

Exodus 29:1-9, “Anih-e noh kei-a ma-a khotu ngsiima khut sun ani poh vai-a phäh-a ihokba ani ngsiim shak vaai ni ti üng ta amkhye nak käh vekki shemse sa jah to hngih pi ni sheh hngen käh vekki kkhai kpeh jah shitui üng ani pyanga kkhai kpeh sun ani lo pui jah vai ni. Asuna kkhai kpeh sun khät üng han lü she maat to maat a yüma ani lo pui jah vaai ni. Aron jah asa-e sun kkhyang pä ani ngkhäm naka mkot peia khü lo ulü tui sun nghlok yah khai ni. Ani shui shake sun jah lo püi ulü pyang, khotua shui shak

khoie sun Aron üng mshui mkhak ulü müna phyak kkia ksoi kseng nak üng ani kseng yah vaai ni. Alu kkhana lu pong sun shom shak yah vai ni. Asun üng kthuk ei vaaia shitui sun lo püi ulü anih sun üng ani khtuh peet vaai ni. Asae sun pi jah khü lü phang sun ani jah hiih shak vaai ni. Aksoi pi kseeng lü lu ngbün pi kbüng shak ulü anih-e sun noh kkhü tam akba khotu ngsiim üng ani shäng ei yah vaai ni. A sukba Aron jah asae sun khotu ngsiima ani jah mson yah vaai ni.”

Arona jah ah sa he üng kkhyüng ksüüpam ah ni kkhyüng jah süüp lü lu khum jah ngbüng shaka. Kho tu siima khuut sun am päit kia mta ni. Arona jah ah sa he sun nang nihe noh ak däma nghnününg veki-e. Pangsiim noh am päit kia khyü mta sun Booi Jeishuh kho mdek khaana ah lo veia veki ni.

Ah suk ba ve she Luka noh Zakharih in kho tu siim Aronaa mjü mjoong ni ah ti. Zakharih sun Pangsiima khuut, kho tu siim ah poh umüng khaan kho ngsä pou lo lü nanga tä sham kthai ngja lü nah nghu hmi Alizapet noh sa yah ei khai ni ah ti.



Zakahrih noh am jumei lü ah tit a ah shak däm ei hnüh kin noh ta hok ba sa ei khai ni tia ngthäh ki ni. Ah nih-a am ah ngait shima phäh Pangsiim noh an tii snag ki tia ak shing naaka käh-a song seng thei vai ja ah poh ni.

Ah suna ksününg Marih noh phi kkhyang pum ei naki ni. Ah ning hngih-a thon ve sun Pangsiima piit pyang peeta kyaki. Pyo sii naak pha kie ah jah thong vaia ah sak pa Booi Jeishuh sen kho mdeka ah hmi shak ni. Ah suna mong ah nah pyen lü khuut ah nah bi khaia Pangsiim noh Johan phi ah tüit lo ni.

Ah suk ba ve she, kho mdek mkhe naak Khristo Booi Jeishuh ung Johan noh ah ap naaka ngphyüm naak ah peet ni.Booi Jeshuh noh mkhe naak naküta phäh thih khaam lü ah jah xü kthaang tia yum ei loki sun kum kyan naak yah khai ni.

Mün San Shea Pangsiima Mhlä Kphya Naak!

Xü kthaang vaia Booi Jeishuh-a phäh Pangsiim

noh u ja ah tüit lo?

Paptian Johan. Kkhyange jah kum kyan ki Booi Jeishuh Khristo

sun sang ta Marih-a pumüng kkhyüh hmi loki ni. Marih sun Jotata dä vekhai xooi ja ah ni jah ngthäh kkhyah ei naaka kyaki. Ah nih sun Judah mjü myoong a kyaki. Johan sen kho tu siim Ajunga im bunga ah hmi vai ah hlü-a kba Pangsiima kkhyü toam ah be bang vai ja Khristo sun Judah mjü mjoong üng kkhyüh lo yah khai ni.

Pangsiim noh ahin xoi hin kho mdeka ah nih hmi vai ja ah pyit pyang ni. Booi Jeishuh am ah hmi hamüng Pangsiim noh Paptian Johan sun ahina kho



mdek khaana ah tüit lo ni. Khristo Booi Jeishuh am ngphyüm naak pekhai ja jah Khristo Booi Jeishuh noh kkhyang sa hea mkhe naaküt ah mah-a khaana am tait khoh vaia, ksa siim ak phyüm jah ak thaai üng Pangsiima kkhyü khüit ah be bang vai ja phäh kho tu siima mjü mjoong noh xokhah naaküng ah thung khih yah ni.

Exodus ksa siim üng Pangsiim noh Israel he üng läk lam vai jah kkhyü tam ah jah peet ni. Ah sune sun kho tu siim noh xok khah ima khuut ah poh vai, ah shui shak vai, ah xokhah naak naküt jah kho tu siima sa he üng kho tu siima ngnäng pang naak he ah jah peet ni.

Ah suk ba ve she Ajunga mjü mjong he noh kho tu siima bi yah khaie kya she kho tu siim sun Ajunga mjü-a vah kya yah khai ti sun nah nik kshing khaie ni.

Nih kyo lü phi, Ajunga mjü üng ka Zakahrih jah ah khyu Alizapet va ah jah xü kthang. Pangsiima ti ta ah nah bük va. Nah ni veia kang ngshä kah tüit lo ni. Pangsiim noh Zakhrih üng ah pyen ta Alizapet sa

mah khai ja kya she am ah hmi hama kkhyüh ah hmi päng säpa Zakahrih a kanga ah ve ei su mün san shea kyaki.

Ak sanga ta, ah suna sa sun ah ima hmi ki. Ah suna thea Israel kkhyangea thui sun ah nih sa-a ming ah ni shui vai ja ksün ah pha lo üng ta ah pa sun kkhyü kou pyen kshak be thei ki ni.

“Asun üng Eilih Shapet noh khya asuum lo üng sa kpa sun san a-lok kti. Eilih Shapet sun asun kba onga Pangsiim noh ah mpyeen msheei ei sun ah im senge jah ah mjü mjoonge noh ah nih ngjaak ua phä je kyai hnga ktie. Amhnüüp kkhyet üng ta ah sa kpa-a vun moih poh naak su ah püi poe lohü ktie. Ah pa-a ngming kuunga kba Shakarih-a ah nih shui hlü kyo u. Lüphi ah nu noh ta Am ni, Johana nih shui vai u ni ah ti lo. Ah püi poe sun noh nah nih kshoon kbang üng Johan ngming nak kti u phi am ve tilü Eilih Shpaet üng ah nih metheh be u. Asun üng Shakarih üng hnasehn sun ua shui vai ni tia kthäh naaka ah nih kut üng ah nih mdan u. Shakarih noh jah mdan lü ngthei kbe ah jah tong. Ah ngming Johan ni tilü ah



yuk. Asun üng ta ah nih nih-e sun mün sam loting ktie. Asun üng Shakarih ahunata ngsi ngjaang lobe thei kti. Aksük ksüka Pangsiim mküüi mtou naak pyen lü ngthu ei lobe ma kti. Ah nih püi poe abänga kyüh ei lü mün tong ktie. Asuna thang sun Jüdah hne msuung kho naküta ngpyaü hü päh kti. Ngja-naküt ktiea mlunga velo kyet kti. Kkhyaange noh asuna hnashen i a thoon velo tu kom mä ani khü tilü ngthäh ngkhyah ktie. I lüni tit a Pangsiima hiit asuna hnashen üng vekyet kit ati sun ngshing ngte kti ni” (Lukah 1:57-66).

Zakharih sun ah sa-a ngming ah shui vei säpa am khyü thei, am pyet kshak thei kia kya she ah ni mjü mjong he noh Zakharih tia ah nih shui vai ja ah pyeni. Ah mah nu noh ta Johana shui vai tia ah pyen kyet ni. Johan tia ngming hin ah nih mjü mjong üng am ve khoi she Zakharih tia ah ni shui vai-ja ah nih pyeni.

Alizapet noh ah sa-a ang ming pyen nei shet she ah püie noh Zakharih-a vei set u lü nah sa i hokba ang ming shui vai ja ti lü ah ni. Va thäh üng ta

Johana shui va ti lü mdek ung ksa-a juk ni. Ah sun hmu u lü ak ktä-a ah nih mün san naak u ni.

Ah sumüng ta Zakharih sun am pyongam pyen thei lo be ki ni. Pangsiima bä khäk naak mhli mtai lü müi khya ung be bang lü khuut bi ki ni.

Luka noh Johan ah hmi lo among Zakharih tia ngming naki. Apihjah tia kkhyanga mjü mjonga ima Pangsiima däm duh kia mhlä mphya naak vek lü Arona mjü üng Johan tia kkhyang sa hea ngshä hmi loki ni.

Khristo Booi Jeishuh üng kkhyang sa he-a kyum kyan naak ah be bang shak vai-a Johan sen Pangsiim noh ngshä-a ah tüit lo ni tia nik shing vai hlü ki ni.



Booi Jeshuh-a Tui üng Ngphyü Naak

I she Johan noh Khristo Booi Jeishuh tui üng ak phyü ja?

Kkhyang la hea mkhe naak ah sehe

püi vai a. Paptian Johan noh Booi Jeshuh sun Pangsiima

sak pa mkhe naak seh püi ki tia ah pyenak ba Johan sun nih nihe-a kum kyan naaka mong pyen kia Pangsiima ngshä ni. Ah mah noh ah mah kei kum kyan kia khyang am ti. Pangsiim no hang shä-a ah shang üng khuut poh ki ni. Ang shä he noh phi Pangsiima kkhyü am mkhe kie jah kum kyan shak ni.

“Pangsiima pyen sun ngshun poh naka sun veki. Nanga mkhe phi kah lät shak ni tia Jerusalem mlüh sen jah phok lü pyena. I she ti üng ta Pangsiima kutüng nihea mkhea thaka ah khaam ei ni” (Issiah 40:2, 8) üng mphyo ta ngjai thei ki kkhyang thei ki.

Ah pai phi kyü thei ki. Ah suna kya she phi Pangsiima kkhyü be ta ang

hläi-a veki ah ti ni. Nang nihe sen mkhe ki am ni ti uki. Nah ni mkhe-a phäh kah peet päng ni. Ah sukba ve she xü thaang naaka kthai sun nihea veia ngai ei ki ni. Ah sukba ah jah piit pyang peet sun kkhüa kyaki.

Johana ah bi loh sun nik shing üng ta kkhyanga mkhe naküt sun Johan noh Booi Jeishuh am ah peet tia nik shing lü nih juma kyaaküng lät lang naak nih yah khai ni.

Booi Jeshuh-a mong ah ni juk naak up kphyü üng Johana mongüng jah mtheh thea ak päit naaka Pangsiima kkhyange phi ah ni pou dang lo vai thak käh khäkia ksa siim kthaai üng phi Johana hmi naak jah ah n-a mkhe mhlät naak ah pyen naak üng sut ei ki ni.

Ah suk ba ta i she ah nihin Paptian Johan ni ah ni ti jä? Khristo am ngphum naak pekia kya she ni. Ngphüm naaka ah mong ta ni? Ngphüm naak ti hin khe kham naak ngput naak, mthi pyoit naak ksa siim phyum üng kum kyan naak säk ba ni.



Ksa siim phyü üng ta mkhe ki kkhyang sun, ah jokhah-a phäh am khe naak naküt am hlät ni. Mkhe naak ang püi kia ah kut taang xokhah she xokhah naak üng mkhe naak ang tu hiki ni. Ah suk ba ve she kut mtaang ti hin lät lang naaka kya ki. Ah sun nakba kut mtaang naak jah ngphum naak he sun ah ni ti tüa tang ksa nglung va ngkyaki ni.

Booi Jeshuh-a ngphün naaka ah mong Pangsiima ah hlü ei a mkhe naaka phua khaam ei be vai ja kyaki ksa siim ngphyüm üng ta mkhe kia kkhyang noh a nih xokhah naak be-a kkhyü kshei-a khaana ah ni kut mtang u lü ah ni shoit yah u ni. A thi msuh u lü kho tu siim noh xokhah-a ak khaana ah thi huk lü mkhe naak he sun mei ung ah ni phum ni.

Ah suk bat a kho kum luumüng ah nim mkhe-a phäh-a i hok ba ngshuut ngphyana ei be ki-e ja? Kho tu siim Ajung noh Israel kkhyange ang tua phäh-a xok khah naak poh yah ki ni. Paptian Johan sen Ajunga mjü üng kkhyüh hmi lokia kya lü ah nih sun kho tu siima ah thon vaia ngkoit ki ni. Pangsiima kkhyü taama phäh Pangsiim noh ah pyüt pyang ni.

Johan sun kkhyang sa hea hmah ah ning ngshä-a ah thoona kba ak päit naak kho tu siima phi kyaki ni. I she ti üng ta Booi Jeshuh-a hmi üng ksa siim phyuma ak päit naak ni. Ksa siim phyüm üng ta kho tu siim Ajung noh kkhyang sa hea mkhe-a phäh-a xok khah lü am nim mkhe naak ah jah mhlät Mhlanga kba Paptian Johan noh phi kea siim kthai üng kkhyang s a hea mkhe sun Booi Jeshuh-a vei ah jah mxuum peet ni. ah suk ba ksa siim kphyüm üng kkhyang sa hea nghmah kho tu siim noh ah poh-a kba Johan noh kkhyang sa hea ah nim mkhe sun Booi Jeshuh-a vei ah jah mxuum peet ni.

Tui jah ngmüi mkhya üng jum ei naak üng xü kthaang nih yah ei khaia kyaki. Booi Jeshuh noh mkhe naak ang tua ah jah kum kyan vaia phäh to me sa-a thon loki ni. Ah sun he sun Pangsiim noh mkhe kie-a phäh kum kyan naak a ni yah ei vai-a ah jah pyan peet ni. Ah suk kba ve she, Johan sun ak päit naaka kho tu siima ah thon nak kba kkhyang sa hea mkhe naaküt phi Booi Jesuh ung jah ap peet ki ni.

I she Booi Jeshuh noh am ah poh khait ja? I she



Booi Jeishuh-a khuutüng Johan hlü ki ja? Johan sun Booi Jeishuh-a kthaka kkhya khyuk ah nah ma lo among veki. Ah sun ta ksa siim kphyuma ah ti luum sun ah be bang vaia kyaki ni.

Khristo Booi Jeishuh sun sang ngla Marih üng hmi lo lü Johan sun nuk püi Alizapet tüng hmi ki ni.

Ahin hin Pangsiima bi loh nakuta kya she kho mdek kkhyang sa ang tu ah nim mkhe üng kkhyüh Pangsiim noh ah jah piit pyang peet ni. Ah suna thea am päit khoh kia ngshui je pa mkhe naaküng kkhyüh jah kum kyan lü, mkhe naaküng ngsum ki kkhyange jah kum kyan khai ja ang shä Paptian Johan jah ah mah sa Booi Jeshuh sun ahina kho mdek khaana ah jah tüit lo ni. Paptian Johan sun kkhyang sa hea nghmah jah ak päit naaka kho tu siima ah tüit lo ni.

Nghnu Mi Sa Akhut Bok Mat

U ja kho mdke hnaana ak hlüng bok?

Paptian Johan.

Matthai 11:7-14 ning ngai vai u. “Ah nihe-a ah

ni she käna Booi Jeisuh noh Johan pyen lü nang nihe noh I buk hü ulü mo danga nah nih set kie ja? Khokhi-a mhlam kphi thing hmuh-a jü u lü nah ni set kie mä? Am ah ni üng, hnip hnoi kia shui shak bük hü u lü nah nih set kie mä? Hnip hnoi kia shui shak shui shaki ta Booi ima ve khoi ki ni. Pangsiima kkhyü pyen kia veia nah ni set hükie mä? Sang ve uki. Pangsiima kkhyü pyen kia kthaka phi däm ki ni ah ti. Ksa siimung loki ta bük ua, nanga seh naak pyang khai-a kah kkhyang nanga vei kah tüit lokhai ni ah ti naaküng ah nih ah nip yen ni. Ak sanga kah pyen ta nghnu mi noh ah sa naak nakütüng Paptian Johana



kthaka hlüng kit a am ve ham. JAh sunüng phi khaan kho pea ak dük shäit sen ah nih-a kthaka hlüng ki ni. Paptian Johan üng sut ei lü tuh vei säpa khaan. Kho pe ngtek naki-e ni. Ngtek nak phi ah jah hüh ei bait ni. Johan am ah pha lo ham üng läk lam vai ksa siim, thon ve lokhai ksa siime naküit jah msuh mtheh kie ni. Nang ni he noh kei-a pyen noh ni jaak ta ah sun hin lokhai-a Alijah vai ni.”

Kkhyange noh ah suk bap yang kia Paptian Johan ah nih büh vai-a moa set kie phyu phyai a mjü he ngbäu ei hnuh ua. Booi Jeshuh-a pyen ta nang nihe noh i nah ni bükhai ja nah ni set kei ja? Kkhyang mat noh hnip ki-a shui shak shui sha lü veki. Nah nih bük hükie mä? Hnip ki shui shaki ta Booi ima ve kie ni.

Paptian Johana dam duh naak sun pyen kie ni. Nang nihe noh i bük hü u lü nah nih set ki ja? Helatah mmyü he üng ta u noh kala upa mu shui sha lü ah hlüng naaka pyang kie ja? Ah nih sun kala upa ah ma shui sha kia kyaki. Nang nihe noh ia ngkho bük khaia nah ni set kei ja? Hnip kia shui shak shui

shak shui shaki nah ni bük khaie mä? Ah sun shui shaki ta Booi-a vei vekie khoi ni. Ah sunüng phi ah ni hin shang phu hlanga kthaka jou mah ki ni ti lü Booi Jeshuh noh ah pyeni. Ah suk bah nip kia shui shak shui jah Pangsiima kkhyü pyen kia kthaka pyen ki veki ni.

Ah hlaana Pangsiima kkhyü pyen kei sen shang phu hlanga. Kthaka hlüng kie ni. Paptian Johan sun Pangsiima kkhyü pyen. Kia kya she shang phu hlang hea kthaka hlüng ki ni. Ah nih sun Pangsiima kkhyü pyen ki Ajunga kthak däm ki ni. Paptian Johan sun ah hlaan Pangsiima kkhyü pyen kiea kthaka ah hlüng thak käh nikia kho tu siim Ajunga kthaka däm ki ni. Ak sanga Paptian Johan sun ak päit naaka kkhyü pyen ki jah kkhyange-a ngshä-a kyaki.

U ja kkhyange-a ngshä-a khyaki ja? Booi Jeishuh käh ngpüi kia kho mdek khaana u ja ak däm bok? Johan vai ni, “Ah nah büka, nanga seh naak vai pyang khai-a kah kkhyang sen nanga ma-a kah tüit lokh ni.”

Paptian Johan noh mkhe naak ngshun kah msäm



ah ti Ah nih sun kho mdek mkhe naak seh püi kia to me sa ni. Ah suna ta jo han noh Booi Jeshuh kho mdek mkhe naake seh püi kia to me sa ni ah ti hüa kyaki. Ak sanga kah pyen ta nghmumia sa he ung Paptian Johan kthaka däm ki mat phi am pou dang ham.

Matthai 11:11, “Ah suna kya she phi kkhaan kho pea ak diik shäit sen ah nih-a kthaka hlüng ki ni.” Ng hnu mia sa he üng Paptian Johana kthaka däm ki ve khoi ki mä?

Nghnu mi üng hmi ki ti hin i ja? Ah sun ta kkhyange ang tu ah pyeni. Adam kah püi kia ak se khyang tu he sun nghnu mi üng son kie ni. Nghnu mi ung hmi ki naküt üng Paptian Johana kthaka am pau ham. Ah suk ba ve she, ah nih sun ak päit naaka kho tui siim jah kkhyange-a ngshä ni. Johan sun ak hlüng boka kho tu siim nih kkhyang sa naküta ngshä kho tu siim ni.

Ksa siim üng Ajung jah ah sa he sun ang hläi-a khuut poh khaia Pangsiim noh ah jah taak ni Ajung ah sa he sun noh kkhyange-a mkhe ang tu mthi

khaie-a kyaki ni. Ahin ta Pangsiim pyena kyaki. Ah sun hea kshunga Levuit kkhyang mjü a loa

kyaküng thik khai ja kyaki. Ah nihe-a poh khoh ta nghngait sep naak vai thing shui khoh kie. Ah nih jah hnim u khyü sheie-a vün jah ah thou he jah khäm khaie ni. Kho tu siim a bi loh ah ni bi ta thikhaie-a kyaki. Ahin hin Pangsiima mta-a kya she käh lüm vai ja kyaki.

Kho mdek kkhyang sa he ung Johana kthaka hlüng ki mat phi am ve. Thih naaküng am lät khaie naküt üng ah nihin ak hlüng bok ni. “Ah sun käna thea Paptian Johana kutüng sut ei lü tuh vei säpa khaan kho pe ngsuh ei kie ni. Ngsuh ei naküt ki phi ve soh yah kie ni.”

Paptian Johan noh Booi Jeshuh am ngphüm naak poh peetüng kkhyang sa he xü thaang naak be bang ki ni. Ah suk ba ve she Booi Jeshuh jum ei naküt ki sun khaan khoa set khaie ni. Ngshung pyun naak phi yah ei kie ni.

Paptian Johan pa noh ah i hok ba am dang ti sun nih hmuh yah khai ni.



Johana Pa Zakhariah-a shak kshi nak

Zakhrih noh ah sak kpa-a mong hok kba ah pyen ja?

Paptian Johan noh kum kyan naak sun kkhyangea ah nik kshing vai ja Booi

Jeshuh-a lam ah pyang ni. Luka 1:67-68, “Nih büh üng ta ah pa Zakhrih

sun ngmüi mkhya siim üng be bang lü Israel kkhyange-a Pangsiim sun ang ming ngthang däm she. I she ti üng ta kho mdek ah ve lo üng kkhyüh Pangsiima kkhyü pyen kie-a ah nip yen khoi akba nih nihea je üng kkhyüh jah läit shak lü Pangsiima vei shak üng shung pyui lü mküi mtou khaie tia Abraham üng kkhyü shitih a peet ni. Ngsing sait kia ngmüi mkhye sun shüm hmat u lü ah nip u she pa he mah mah-a ah nih kkhyü mta akba jah pyeen ei lü jah bük lo lü ah jah xü kthaanga thea ah nihe-a je üng

kkhyüh läit naak jah jah hmuh dam ki he akkhyüh phi lät naak jah peki David ta mjü mjong ngüng poh loki ni. Nang phi ak hlüng ngtai bok Pangsiima ngshä tia nang shui khai ni. I she ti ung ta, nihe a Pangsiima jah mpyeen ei naak jah ah bä khäh naak noh kum kyan naak khoh sun Pangsiima kkhyang he sun jah mtheh she ang shäi-a xüng ki Pangsiima tui lam pyit pyang naak vai nang sun nah set yah khai ni. Ah suna ah jah pyen ei naak üng khan khoa kkhyüh ak vai noh nghmük khai jah thih naak vekie sun dim deit naaka jah pha ki li lü ah pyen ni. Ah suna hna shen sun Booi bei lü hngyam müng be bang ki ni. Israel hea vei am ah pou ham üng moa veki ni.”

Zakharih noh ah ti khoi nghnih veki ni. Kkhyang sa hea shang phu hlaang pha lok khai ni. Ak dik 68-73 ung ah khyü taam sun am ah mhnih-a mong nih hmuh jah ki ni. Pangsiim noh Abraham üng kkhü taam ah peet ak ba, ah nih-a mjü mjong he sun ah nih ye he üng kkhyüh kum kyan naak vai ja nghnu hmi sa ngla ung kkhyüh hmi loki ni.

Ah sun käna ak dik 74 üng ta ah ni ye üng



kkhyüh läit lang u lü nghung ngpyun u lü käh kyüh ei u lü mkü mtou kei ah ti ni. Ahin sun Pangsiim noh Abraham üng ah peeta kkhyü taam sun sun shüm hmu lü Israel-e noh käh kyüh ei lü Pangsiim ah nih xokhah vai ah pyeni.

Ah dik 76, “üng ta ah sa-e vei hik ba ah pyeni. Kah sa nang phi ak khlüng tai bok Pangsiima ngshä tia nah ming naakhai ni. I she ti üng ta Pangsiima jah pyen eia ah bä khäk naak üng kum kyanaaka pha vaia Pangsiima kkhyange am jah mtheh she Pangsiima tui lam pyit pyang khaia nah hma yah khai ni. Ah suna ah jah mpyen ei naaka ah bä khäk naaküng khaam khoa kkhyüh ak vai sun noh jah ksäi she ang mhmüp jah thih naaka vekie am dim deit naaka lam jah mhnuh khai ni tia ah pyeni.”

Ahmüng ah pyen ta, ak kkhyange-a vei kum kyan naak kshing ei naak sun mkhe mhlät naaküng Pangsiim noh ak kkhyange am ah jah mtheh ni. Ua vei kum kyan naak pekhai ti sun ah jah mtheh ni ti üng ta Paptian Johan veia kyaki. Ahin hin nang noh nah hmuh khoh khai mä? Paptian Johan noh

Pangsiima ah pyen kba Khristo Booi Jeshuh sun ah mät däk ah sak kpa ni. Mkhe naak she püi khai tia ah pyeni.

Matthai 1:1-5, “nih va büh ta Pangsiima sa Booi Jeshuh-a kthang kdo sut ei naak pyen üng ta, lo khai naküt ksa siim üng nanga seh naak pyit pyang khai-a kah kang ngshä nah ma-a na kah tüit lo khai ni. Moa pyang kia tia ah shäi-a xüng kia Pangsiima lo seh naak vai pyang va ah ti naak ni. Tui lam ngshung pyun shak ua. Moa jah phüm lü mkhe mhlät naaka phäh ngbäu ei naaküng ngshäng ei kia jah phüm ki ni. Jerusalem naküt noh Johana vei set u lü ah ni mkhe ngbäu ei u lü Jodan mlita ngphum ei vaai kie ni.”

Kkhyange noh ah nih xokhah khoi hoit u lü Paptian Johana ve ngphumei lokiea kya she Paptian Johan noh i ni ah ti üng ta ah tuhin kei noh tui üng kah ning jah kphüm ki. Kah hnua loki ah mäta sa kba noh phi keia vei ngphüm ei lokhai. Ah sunüng va nang nihe mkhe naak üng kkhyüh lät lang naak nah ni yah khai e. Nang nihe jum naak üng nah ning



ngphüm eia kyaaküng nah nim mkhe üng lät lang naak ksa siim phüng müng kut mtang lü mkhe mhlät kba nang nihe noh phi nah nih yah khai tia Johan noh shak shi ah khaam ni.

Ak sanga ta Khristo Booi Jeshuh sun Johan mtita ang phum ei ta thih naak khaam ei khaia kya she ni. Nihe noh kshe ima “kho mhnü ptüng sa je laama ning hmu be khai ni tikie. Nih thih ung Jodan mlitui nih khe yah khaie ni. Jodan mlitui sun thih naak mlita kyaki. Khristo sun thih naak mlitui Jodan ngphumei ki ni.

Ngphum Ei Naaka Bi Lohe

Ksa siim kthai ung kut mtan ti sen i ja?

Jeihuh üng ngphum

naak.

Matthai 3:13-17, “ah sunüng ta Booi Jeshuh sun ngphümei khaia Kalilee-a kkhyüh Jodan mlitui pei Johana vei loki ni. Johan noh ta kei noh nanga vei kah phüm ei yah khaia kya she nah loki mä? Lü lü ah na kthäh lü ah ma ei ni. Booi Jeshuh noh ta ngshung pyunaaka be bang vai hlü kia kya she ti lü ah pyeni. Booi Jeshuh noh phüm ei lü tui üng kkhyüh ah luh lo be üng ta khan kho shoh ngpäk lü Pangsiima hmüi mkhya sun müma kba Booi Jeshuh-a khaana ngshut ki ni. Ah sunüng ta khan khoa kkhyüh kthai loki ta ahin keia mhlä naak sak pa ni ah ti ni.”

Jeshuh sun Jordan tui a set lü Johaana vei baptizan sun kham ei kki ni. Johaana veei “baptizan na pe-a” a ti vaai. Johaan noh ta, ‘kei sun nang Booipa a vei a baptizan sun ka kham ei vai a ngkäih kki a thon she nang Booipa sun kei a vei sun a lokki mä? a ti. Kkhan kho kho tu ngsiim jah khomdek kho tu ngsiime veek kkie ni a ti.

Hebrew ksa siim ung Khristo sun Metakhih Zeleta hnuaang hläia xüng shei kia kho tu siima kyaki ni. Ah kum kyak lo naak phi am ve. Ajunga



mjü mjong phi am ni. Kkhyang mjü mjong phi am ni. Jah tüi pyang ki Pangsiim sak pa-a kyaki. Ah suna kya she ah nih üng mjü mjong am ve. Ah suna kya she phi khaan khoa jou hüta jah ta xüt lü am mjü mjonge jah xü kthang khaia kho mdekhana loki ni.

Ah lo among ta kho she tu jai-ja ah hli ven mhlei mhlaka mkhe kie ah jah kum kyan vai ja kyaki ni. Ang phüm eia phäh kkhyangea hea mkhe ah seh püia kyaki. Johan noh ak khaana ah kut mlang lü mkhe naake ah jah hlai ja kyaki. Matthai 3:15, üng ta Jeishuh noh ta ngshung pyunaaka be bang vai ja nak phüma ah ti ni.

“Nak phüma ah li hi.” Khristo noh kkhyang sa ang tua mkhe naake sun ah jah büng kyaki. Ksa siim phyüm üng xok khah, naaka kkhyüng she nihei mtam vai jüng mkhe mshoh ki am ah ni üng kho tu siim noh ah lu khaana ah kut mtang lü mkhe naake ah jah mxüm shang ni.

Khristo sun Johana noh ah kut mtang lü ak phüma kyaki. Ah suna mong lam ta ksa siim kphyüm üng xokhah naak kkhyüng shei-a lu khaana ah ni kut

mtang lü ah nih poh am täng ki ni. Ksa siim phüm sun noh ksa siim kthai msü mdang kia kyaki.

Ksa siim phyum üng mkhe ki mat noh to me-a lu kkhaana ah kut am taan üng am khe naak sun to me-a khaana pyoit bait kia kyaki-a kya she ah suna to me sun mkhe naaka phäh mthih vai hlü ki. Ah sun su mdek üng buit u she, ah suna to me sa sun mkhe naaka dä thiki xoi ni. Ah suna to me lo püi ki sen am mkhe naaküng kkhyüh läit lang kia kyaki.

Ah vai shüa pava sen mkhe aak thon lü song seng naak maik sen to me sa-a ah thona kyaküng song seng naak maika khaana pa va sen nih kutam lü nih va banga kyaküng pa va-a mkhe naaküt sen song seng naak noh ah khaan ei ni. Pangsiim noh ah suk kba ah poh vai ja ah bi loh ni. Kut mtanga kyaaküng mkhe naake ngshuut ngphyam lü am mkhe naak am ve ti. Booi Jeshuh-a ngphü ei sun mthih pyoit naak, ngbut naake sun mkhe naaka ah vei ja ah pha pät sun ngphum naaka kya ki ni.



Ngshung pyui naak ah be bang vai ti sun, mjoh ja?

Booi Jeshuh-a khana mkhe naak

up she am mthih naak.. Booi Jeshuh noh kho mdek mkhe naak ah jah seh

püi vai ja tui üng ang ngphüm ei üng mkhe naaka ak sanga thu hlai ksang kii mä? Mkhe naak ang tu Booi Jeishuh-a vei shang she kkhyange luum san ah jah xü kthaang ni. Ah sun sun ksa siim kphüm müng xokhah naaküng ah xokhah päng üng mkhe naake am ah ve ti akba thon ki ni. Booi Jeshuh sun ahina kho mdekhana lo lü Jodan mlita ah tit a ngshung pyun naaka be bang vai-a nak phüma ah ti ni (Matthai 3:15).

Ah sun käna ah mah no hang phüm ei naak hlü ki tia ak shing. Booi Jeshuh noh ngphüm ei naaküng ah shi hna naküt sun ngshung pyui naak ah pha vaia tia ah pyen. Ngshing pyui naak ti sun ngshung kia vesoh ngnei shak naak vei, ak do-a ve vai ngkäit kia

ve soh vai ah ti ni. Ah sun sun ah nih-a phäh ah shina naaküt sun ang shung phyui shak hüa kyaki. Ah sun ti hü ta, Paptian Johan noh Khristo üng ngphüm naak ah peet sun ak sanga bi loh vai ja kyaki. Booi Jeshuh noh Johan vei ang ngphümei käna mkhe naak ang tu ah veia ah seh püi ni.

Pangsiim noh nihe a jum naak, Booi Jeshuh ung ngphüm naak jah ah nih-a thih ah khaamei sun phung naaki-a xü thaang naak ah jah peet ni. Kkhyang sa naküt sun mkhe naak jah tui jaai he noh ah nik khup mshap naak sun ah suna mkhe naak noh ah jah khaamei shak ni. Ah suk ba ve she kkhyange naküt jah kum kyan lü khaan kho pea ah jah kpha vai ja kyaki. Kkyang sa ang tua phäh-a Ajunga mjü nang noh kei nah nah phum khai kkhyang sa hea phäh-a kyaki tia ah pyen ni. Ah sunüng va kum kyan naak sun be bang khai ja kyaki.

Ah suk ba, Paptian Johan noh Booi Jeshuh am ngphum naak ah peet ni. Booi Jeishuh-a lukhaana ah kut mtang lü kho mdek mkhe naake Booi Jeshuh-a vei ah pha shak ni. Booi Jeishuh sun nihea mkhe



naak üng kkhyüh jah kum kyan ki ni. Ah nih-a kum kyan naak sun jum naak üng nih yah ei khai ja kyaki. Ah sun nah jumei kio?

Booi Jeshuh sun ang phumei käna Jodan mlituia kkhyang sa hea phäh kut mlang naak ah khaam ei käna mkhe ki kkhyang sa he a phäh kho kum kthum jah am most kthang kdo pyau hü ki ni.

Ah suna sününg bäu ki nghnu hmi nu üng Booi Jeshuh noh i ah pyeni ti ung ta kei noh nanga mkhe naak am ning kpuk nüng ah ti ni. Ah sukba am ah kpuk ta i she ti ung ah mah noh kho mdek kkhyang sa hea mkhe naak sun seh püi khaia kya she ni. Keta she man nguoonga Pangsiima veia tä sham ki ni.

“Kho Mdek! Mkhe Naake She Püi Khai Pangsiima To Me Sa Bük Ua”

Mkhe naak, kän Booi Jeshuh noh seh püi ki ja?

Kkhyang sa ang tua

mkhe. Ah ngoi üng Booi Jeshuh ah lo sun Johan noh

ah hmuh üng ta nihe-a mkhe seh püi ki Pangsiima sak pa san bük ua. John 1:29, “Paptian Johan noh Khristo ngphüm naak ah peet ni. Kho hnüüpatüng Booi Jeshuh sun Johana vei lo she kkhyange jah mtheh lü, ‘Aana kho mdeka mkhe seh püi ki Pangsiima sak pa san buk ua.” Ah sun sun ah nih-a shak shih ea kyaki ni.

Ah sa pa sun kho mdek khaana lo lü kkhyang sa hea mkhe naak seh püi ki ti sun Paptian Johan oh John 1:35-36, “küng am msü mdani. Ah kho ngoi-a



ah pya xoi nghngih mah mah-a ah ning ngdüit üng Booi Jeshuh ah lo, ah nih hmuh üng ta Pangsiima to me san buk ua.”

Pangsiima to me ti sun ksa siim kphyüm üng Israel kkhyangea phäh xokhah naaka ak sanga thikia kkhyüng ah pyen i nihe jah mhnüi ki Pangsiima sak pa sun nang jah keia phäh kkho mdek khaana lo u lü mkhe naake ah seh püi ni. Kkho mdeka sut ei üng kkhyüh ak päit säpa ah shü mkhe naaküng ut ei li. Nihea am do naak, ang ngloi koit ni naküt sun Booi Jeshuh-a thih naak ah thi am mshoi jah ang phümei naak he noh ah jah xü ngthaang ni.

Booi Jeshuh noh nihe-a mkhe naak ang ta seh püi lü xü thaang naak ah kham ei ni. Ah suna kya lü phi kho mdeka mkhe naake seh püi ki to me-a mong nak shing kio.

Ah sun sun kum thong hngih (2000) lo hnüh ki ni. Booi Jeshuh-a hmi käna kho kum A.D 30 püng Booi Jeshuh Khristo kho mdek mkhe naake ah jah seh püi ni. Ah suk kba ve she Booi Jeshuh am ah lo hamüng ka sun be tia ah ni shui ni. Booi Jeshuh

Khristo ah lo naak sun kho kum thong (2000) lo hnüh ki ni.

AD 30 püng Booi Jeshuh sun Paptian Johana kphüm naak khamei ki ni. Ah sun kiana kho mhnü patüng ta Paptian Johan sun noh aana kho mdek mkhe naak seh pui ki Pangsiima sak pa san bük ua ti lü ngpyang ki ni. Ah suna kya she Khristo sun noh kkhyange-a mkhe naak luum seh püi ki ti sunah nih jumei vai ja ah pyeni. Ah ni sun Pangsiima to me a ha kyak naaka mong jah nihea mkhe naaküng kkhyüh jah kum kyan ki ti sun ah jah mhnuh mtheh ni.

Khristo sun nihe-a mkhe naak seh püi kia am päit khoh kia je am phi tuki xoi ni. Tuk naak khüt shaki ni. Ah tuh nihe sun ah sa pa noh mkhe naake ah seh püi phäh-a mkhe naak am ve ti. Ah suna kya she Paptian Johan noh ah nih sun nihea mkhe naak seh püi kia Pangsiima to me sa ni tia ah pyeni. “Ah nih sun kkhyange noh üm na u lü jum naaka ah nih pha vai ja pyen tü ak thai-a mong jah mtheh ki ni” (Johan 1:7).

Paptian Johan sun noh Khristo-a jah kum kyana mong jah mkhe naak luum seh püi kia Pangsiima sak



pa ti sun i hok baa k shing jä? Ah nih sun nihe mkhe-a phäh thiki ti lü ksa siim noh ah pyeni. Nih lü phi, Paptian Johan noh ta nihea mkhe she püi ki tia ah mtai ni.

Kho mdek mkhe nak i hah veki ja?

Pu she pa-a mkhe üng kkhyüh lokhaie-a mkhe jah kho mdek

ak pät säpa mkhe naak Kkhyange noh ta Booi Jeshuh-a ah thih käna va

ah nik shing u. Paptian Johan noh ta ah xüng hamüng ah jah mtheh ni. Ak khyange noh phi ngphüm naaküng xü kthaang naak ah nih jah mtheh ni. Khristo sun kkhyang sa he ang tua mkhe ah seh püi kia kyaki tia ngshing ki.

Booi Jeshuh Khristo sun noh kkhyang sa hea mkhe seh püi ki ni. Tuhin nang kho kum ah phya am

loki. Khristo noh ta kho kum 30 ah be üng mkhe naak luum ah seh püi päng ni. Akea ka hin nak ni büh üng nah ni kshing khai ni.

Adam Abraham Jeishuh’ baptizan tuh ak päit naak

4000B.C. 2000B.C. 30A.D. 2000A.D. ? A.D.

Kho mdek kkhyang hea mkhe Ah sun sun Booi Jeshuh am ah lo hamüng kum

4,000 tia nih ta shüm vai u. Booi Jeshuh üng kkhyüh kho kum 2000 kh päng ki ni. I vei xou ham khai ti sun am nik shing khoh u. Ah suna kya she phi. Ak päit naaka kkhyang lo be khai ah nih tia kyaki. Revelation 22:13, tüng, “Ah pyen nak ba kei hin Alpha-a kah kyaki, Omeka-a kah kyaki. Ah shü tang tanga kah kyaki ah päit naaka phi kah kyaki.”

Ah suna kya she kho mhnü patüng ak päit naak ah ve vai sun ngshing te kia kyaki. Ah tuh nihe sun Khrista kum 2002 tüng nih pha loki he. Khristo noh kkhyang sa hea mkhe sun kho kum 30 A.D üng ah



seh püi ni. Nihea mkhe seh püi kia Pangsiima to me sa kho

mdek mkhe naaka ah seh püi-a thea nang jah keia mkhe naake ah ah hmi naak kho kum thong hngih (2000) thuuk päng ki ni. Khristo kah nihea mkhe naak ah seh püi käna kho kum thong hngih (2000) kbang xüng shei lü tuh vei säpa mkhe ei ham ni. Khristo sun kho mdek mkhe naak seh püi kia kyaki ni. Nihe noh nih hmi lo üng kkhyüh kho mdeka xüng shei vai ja nih suit ei kie.

Nihe sun hmi lo ung kkhyüh nim khe kie ni. Nihe-a xüng naak nih va büh be üng kum 10 säpa mkhe naak nah poh khoi kio? Am poh lü nah ve khoi kio? Nah poh khoi ki mä? Am ah ni üng mkhe naak ah van sun Booi Jeshuh-a vei pha pait kie ni. I she ti üng ta, nih jah kum kyan kia kya she ni. Ah sun am ah ni üng i hok ba nih jah kum kyan kia kya khai ja? Mkhe naak ah van sun ah nih-a veia pha päit kie ni. Mkhe naak ang tu sun ah nih-a khana pha päit kie ni.

Ah sun kba, nihe-a shaking mkhe naak kho känüng nih xüng shei kie. Ahütüng nih mät noh nih

mät hin do khai ja ve vai ja, mkhe naak käh poh vai ja nih msei kyo she phi ak jä sa-a nih poh khoi kie.

Ah suk ba ve she Pangsiim noh ah suna mkhe naake Booi Jeishuh-a vei kpha lü nih noh nim mkhe mshoh vai kshing ei lü mkhe naake ah kuta ah jah seh püi ni.

Nihea shaking ning ngat üng ta kho kum 70 pa kyakhai. Ah suna shak luumüng nihea mkhe naaka sun dämta khaia kyaki. Ah sun hin kho vah-a ah kyaaküng (or) tan kbang khait kia ka noh ah phya vei kbang shän khaia kyaki.

Ahin khomdeka ka hung xung üng i hokba mkhye nak ka poh kki ti sun ngaih vaai hlü kki ni. Khomdeka mkhye nak he mä? Asune sun khomdek üng shäng kkia mkhye nak-e ni. Ka hmi lo akhüh kum 10, 10-20, 20-30…, ka thih veei-a mkhe nak sun ka poh kki ni. Asun kyo lü pi Jeshuh-a baptizan kham ei nak üng asuna mkhye nak-e sun amthih päih päng ni.



Jah Kum Kyan Ki Booi Jeshuh

Booi Jeshuh noh mkhe naak i hah ah seh püi ja?

Pu she pa-a mkhe üng kkhyüh lokhaie-a mkhe jah kho mdek

ak pät säpa mkhe naak. Khristo noh mkhe naak ang tu am mthih ni nih

tikie. Booi Jeishuh noh ah mah noh ah mah kphüm naak am pe khoh. Ah suk ba ve she Pangsiim noh ah nih-a kkhyang Paptian Johan am kkhyang sa ah vana hmah xü kthaang lü ah lüt lo ma yah ni. Ang ming ta nüi san she, ngpüi ngpo naak, jou mah kia Pangsiim ni. Ah nih-a ngam mäng jah mah noh ngthäh ngkhyah naak vai ja, kho mdeka hmah ah tüt lo ma-a kya she ah thon loki ni. Ah sun sun mün san shea kum kyan naak am ni mä?

Ah suk ba ve she ang phüm ei naakam kho

mdek kkyang sa hea mkhe naak he am thih ni. Ah thi huk lü ah jah kum kyani. Nam mkhe naake sun nah sa na ah ve säpa nanga mkhe naak ang tu ah seh püi mä? Ah seh püi ni. Ah nih sun Khristo kya lü kkhyang sa hea jah kum kyan kia kyaki ni.

Paptian Johan nih ak phüma phäh-a Khristo-a khaana mkhe naake pha vai kio kyah she Pangsiim pyit pyanga kum kyan naak sun Booi Jeshuh jumei naak üng yah ei ni. Nihe sun mkhe kie am ni ti. Nihea mkhe naake sun Booi Jeshuh-a vei ah nih mxuum päng ni.

Kkhyang sa he mkhe kie ti sun unoh tikhai ni. Booi Jeishuh noh kho mdek mkhe naak seh püi lü nihe noh mkhe naak nih poham vai kshing lü am nih pohama mkhe naak he mah mah-a ah seh püi ni. Am shahe ah teh teh phi am xüng u. Ah suna kya she phi nih nih noh nih shaking xüng khai-a mäit-a nih xüng shei kie ni.

Ah mshahe noh am dam nga ah ni shüi shak shumei kie. Nihe-a shui shak sun toi ki ni. Ah vai shüa ngyi 12 bang sa xüng khai ja kphy siik sena kba



kyaki ni. Ah suna kphy siik sun ah shui shaking kkhyange

noh ah thih naak vai shei mdei u she ah khameia sun ah püi hea vei hui vaai khai ni. Kei ta ah hlaana kkhyang mata shei poh naak khaamei lü kah thi khäu ki ni tikhai ni.

Kah kam do she am thi lü kah xüng be ki ni ti lü kho säpa ah ve soh hmuh theh khoi jah ah kham ei khoie jah mtheh ki ni. Nih nihe kkhyang sa he shüm shak 70 bang xüng naaküng thikia va ngai ve khai-a kyaki. Ah sun ang jaaküng nih kkhyange-a phäh jait vai-a kyaki ni. Ak ksanga ta ah tuh nih song seng umüng ah suna kphyu sika sak nih säp säp naki ni.

Pangsiim ta ang shäi-a ve lü ang hläi-a vekia kyaki ni. Sut ei üng kkhyäh ak päit säpa kyaki. Ah nih sun ang shäia xüng kia kyaki. Ang shäia xüng lü nihe jah büki ni.

Kho mdeka mkhe naak seh püi lü baan lam ktung üng thiki noh bi vai päit ki ti lü thiki ni. Ah sun käna am hnüüp thumüng thou be lü kkhaan khoa kai be ki ni. Ah nih sun ang hläia ve lü jah bük teng ki ni.

Ahninüng kkhyang mat noh kei kho kum 20 sa lo nüng she phi mkhe naak kho kän kah poh päng ki ni. Mat noh phi kei hin kho kum 30 püng mkhe naak kho kän loki ti lü pyen nei khya khya khai he ni.

I hok ba mkhe naaküng lät khoh vai ti su ah nih pyen sun Pangsiim noh ngja lü jait lü hik ba ti khai ni. nanga mkhe sen ah tuh ka thak am ni, nah pu she pa hea mkhe jah nam khe he ham vai luum kah ning xü thah peet ni. Ahin sun ah hlaana kkhyü kah ning peet ni kum kyan naak ti na sun ah phu ka-a kah ning peet na jumei ung kkhaan kho pe-a nah pha khai ni. Ang shäi pea nah vang yah khai ni.

Kei nihe-a ngait jaak käh juma. Pangsiima kkhyü jumei ja. Ah shi na luuma ngshung pyun naak sun ta phaki tia kkhyü üng veki ni. Ah shin a luuma ngshung pyunnaak he sun Pangsiima sak pa noh ah be bang shak päng ni. Booi Jeshuh noh kho mdek kkhyang sa hea mkhe naak seh püi päng ki ni.



Baan lam tunga Booi Jeshuh-a ah

päit naak ah pyen i ja?

“Bi vai pät ki.” Booi Jeshuh noh kkhyange-a mkhe naak he seh

püi lün baan lam ktunga thih khamei ki ni. “Booi Jeshuh sun ah mah-a baan lam ktung kot

lü lu xong tia mkhyüh naak hnüna set ki. Ah suna hnün sun Hebrew, be üng Kolakotah ah nih ti ni. Ah sua Booi Jeshuh sun ak sea kkhyang nghngih xoi mah-a baan lam ktunga ah ni jah tang ni. Pihlat shang phu hlang no hang ming sun juk lü akhaana am mkip ni. Ang ming ta Juhdah shang phu hlang, Nasalet mlüh sa pa Jeshuh tia ah juk ni. Ah nih hnim naak hin säh kia kya she Hebrew Helatah jah jomah be he üng ah juka kya she Judah kkhyange noh shing kie ni” (Johan 19:17-20).

Baan lam ktunga thih ah kham ei käina. “I hok ba thon ki ti üng ta ksa siim a be bang vai ang tu

ngpäng ki tia ak shing üng ta tui noh nah choit ei ki ah ti ni. Ah sua pungtui vekia kya she tui kpaan jah ah nim mis kso u lü am mka-a ah ti mkhop u ni Booi Jeshuh ta pungtui sun kham ei lü pi vai pät ki ti lü ah lu khep lü ah shak pät ki ni” (Johan 19:28-30).

Ah suna kya she phi Booi Jeishuh sun am mhnüp kthum üng kthih naaküng kkhyüh thou be lü khan kho danga kai be ki ni.

Hebrews 10:1-9. “Jüdah-ea thuum hin anghua mäi ni. Pangsiim noh ngooia phäh ah poh pyaan hin do bok kti. Asuna Jüdah-ea thuum sun kkhaan khoa vek kti hjok khah naak aksangea ajoong shang am ni ham. Akum tä lä kho mdeka khah naak alang lang üng Pangsiim khah ktie. Asuna khah naak üng Pangsiim üng säh lok ktie am küm seei khoh u. Pangsiim noh asun kba hjok khah ktia kkhyaange ah nih mkhye naak jah ngsiim shak kti ani ta ah nih khah be be vai am hlü ti. Asun kba athoon ta “Mkhye naak ve ham kti’ tilü ah nih mlung kko noh am jah kbäü ei ti. Lüphi asuna khah naak noh akum tä lü ah nih mkhye naak jah shüüm ei shak kti. I lüni ti ta she



shang jah mea thin oh kkhyaangea mkhye sun am jah mthih peet khoh laang. Asuna thoon lü Khrito kho mdeka ah lo üng ah nih noh Pangsiim üng “Booi Pao, nang noh hjok mkhäh jah khah naake am hlü ei kti. Lüphi keia phäh kah puum sha hin nah nah piit pyaang peet ni. Kkhyüng kshei mei üng mkhih lü mkhyea phä khah hin Booi Pa nah mlung am je. Asuna thoon lü kei noh “O Pangsiimo, keia mong Singsiim üng ng’yuk ktia kba hia kah vek kti ni. Nah mlung hlü kah poh kkhaia kah lok kti ni” tilü ah mtheh. Aksüka ah pyen ta “Booi Pao, nang noh kkhyüng kshei mei üng mkhih jah mkhyea phäh khah naak jah hjok mkhäh naake hin am hlü ei kti. Nah mlung am je” tilü ni. Asuna khah naake abäng thuuma kba poh ulüphi ah nih noh asun kba ah pyen ni. Ah nih noh ‘Pangsiimo, kei hia kah vek kti. Nah mlung hlü kah poh kkhaia kah lok kti” tilü ah pyen. Asun kba ni Booi Pa noh khah naak kphyüm not lü asuna ksah-a Khritoa khah naak kthaai ah taak ni.”

Ang Hläta Ah Jah Xü Kthaang Naak

Booi Jeshuh jumei käna Mhnüüp tä mkhe naak hok

Ba nip oh khai ja?

Booi Jeshuh üng ngphüm naakam.

Läk lam vai ksa siim noh do lokhaia am mkhya

jah mhnuh mtheh ki ni. Ksa siim kphyüm üng ta xokhah naaka kkhaana to me he noh Booi Jeshuh-a ah pha lo vai sun ah nah mdang kia kya she mkhe naak kkyüh lät lang vaia lama kyaki.

Ksa siim kphyüm üng David jah ak sa he noh phi xokhah naaka ning sho sun kshing kie ni. Ah sun he sun noh jah kum kyan ki kho mdek khaana lo lü mkhe mshoh ki luum jah mthi mthang khai tia ah jah nam naak sun jumei u lü kum kyan naak yah ni tia jumei kie ni.



Läk lama ksa siim noh do kia be mjah mdang ki ni. Am mhnüp tä ah kuum tä mkhe naak he xokhah naaka khana ta u she phi xü thaang naak am yah ei khoh u. Ah suna kya she be bang lü ang hlaia vekia am mkhe naak am vki Booi Jeishuh ahina kho mdekhaana loki ni. Mkhe naaküng kkhyüh ngsing sait naak jah peki. Ah suna kya she nihe mkhe naaküng kkhyüh ning ngsing sait kie ni.

Khristo sun mkhe kie ah vana phäh ah mah am xokhah lü nihe-a hmah mkhe naaka phäh nih lät lang ki ni. Mkhe naaka phäh am ni khamei ti. Ksa siim kphyüm üng hnüp tä ah nim mkhea phah xokhah naak ang hläia poh yah kie. I she ti üng ta ah nim mkhe kthaie sun jah mthi vaia xokhah naak hlü kia kya she ni.

Hepye 10:10. “Asuna kkü akba Jeshuh apät kung noh a hun at-a a hjok khah nak-a phäh üng nih-e sun ngsiim ngsaih nak ni yah ei kki-e ni.”

Ahin ta i ati nak hü ni? Pa Pangsiim noh asa sun tüi lo lü baptizana phäh üng nih-ea mkhye nak lum sun anih-a kkhana pha shak päih lü baan lam tung kkhana mkhye kki luma phäh a thih shak ni. Asuna

thon she mkhye nak poh kki lum sun jah kum kyan kki ni. A hin sun pa Pangsiima hlü ei ni.

Mkhye kkiea phäh-a a pät kung noh hjok khah nak kham lü mkhye nak akhüh ngsiim nak sun a jah yah ei shak ni. Asuna thon she nih-e sun mkhye nak akhüh ni ngsiim kki-e ni. Khrito noh mkhye kki luma phäh-a apät kung noh hjok khah nak kham lü nih-e a nghnüna thih nak pi kham she nihe sun mkhye si yang nak akhüh ni lät kki-e ni. Mkhe nak akhüh si yang nak sun am ni kham ei ti uh.

Ksnagsiim kphüm üng a mhnüp tä ani poh-a mkhye nak-a phäh hjok khah nak sun a mhnüp tap oh be kki-e ni. I lü ni ti üng ta mkhye nak kthai mthih be tü vaai-a phäh-a hjok khah be tü kthai vaai ahlü-a phäh üng ni.



Khrito Noh Peta-a Akho A Mthih Peet-a Ngmüi Mkha-a Täng Nak

Bäu ei naaka phäh tä sham vai hlü kio mkhe naak ve

ki mä?

Am ve. Johan 13 nüng, “Booi Jeshuh noh Peter-a ah

khoo am thih tia nih hmuh yah ki ni. Peter sunoh ngoi khoa phi kam mkhe ham khai tia kshing she Booi Jeshuh noh ah ah nih-a mkhe vai naaküt sun am mthih pyoit päng tia ak shing shak ni. Ah suk kba ve she Booi Jeshuh noh pakan kshung üng tui hlän lü Peter-a ah khoo am mthih ni.

Peter noh ta ah khoo käh am mthih vai ja ang hui naak ni. Khristo noh ta kei noh tuh kah poh-a mong sun nang nihe noh am shing uki. Ngoia va nah nik kshing khaie ah ti. I she ti üng ta ngoi-a nah nim

mkhe khaie tia kak hmuh ni. Nang noh kei nah nah noot khai ni. Ah suna thea nah khoo kah nim mthi käna phi mkhe naak nah potam khai ni. Kkhaan khoa nah seh käna phi mkhe naak nah poham khai tia kak shing ki. Ah suk ba ve she nah khoo kah nim thi peet sun nang nihe hlo hleep naak käh nah nih hmuh vai-a ni. I she ti üng ta nang üng lokhaia mkhe naak he phi kah mthi pyoit päng ni.

Peter-a ah khoo am mthih pee thin am hnüüp tä she ang päu ei naak vai tia nangai ki mä, am nix ü thaang naak ah yah vai-a jah hnüüp tä she ang päu ei vai hlü khai ti ung ta Booi Jeishuh noh nihe-a mkhe ang tu ah seh püi am ni.

Ah suna kya she phi Khristo noh ah pyen ta nihea mkhe sun ah lak ata kah msiim msait päng ni ah ti. Mhnüüp tä päu ei vai ah hlü ta ksa siim kphyüm üng nih pha be jam tang ki ni. Ah sukba ta u noh be bang kia xü thaang yah khai ni? Pangsiim jum ei lü phi u noh mkhe naak an ve she ve khoh khai ni?

U ta bäu ei lü mkhe naaküng kkhyüh ngsiim khai ni. Mhnüüp tä ang hlai-a nim mkhe kie kya she



hok kba ah jah mhlät vai-a nih tä mtheh ang ja lü nah tiing ham khaio? Mkhe naak ah jah mhlät vai jah mkhe naak nim mhnih vai ja mtui ei lü phi nihea mkhe naak ang tua phäh be bang kia ma kya.

Ah sukba ve she Booi Jeishuh noh ngphüm ei hüt lü ah mah baan lam ktunga khaana ah xokhah sun nihea mkhe naak üng khyüh ning ngsing sait vai ja kyaki ni. Ah sun hin nak kshing ki o? Nihea mkhe naak ang tuah seh püi päng ni. Ngbäu ei naak sho xatüng xü thaang naak yah ei am ni.

Booi Jeishuh noh nang jah keia mkhe naak he ah she püi sun jum-ei naaküng mkhe naaküng kkhyüh kum kyan naak yah ei ni.

“Kütam am nip oh, kho mdekam ang ngshüng ei. Ak däm book be bang kia xokhah naaka kho tu siim kdo book Booi Jeishuh nihea phäh ang hläia xü kthaang naak khaamei lü mpa she thi, me thi am ah ni üng ah mah-a thi üng ah mah ang siim ngsait naakam ah lak ata lut ki ni. I she ti üng ta msih pyüh naküt ki khaana mpa shea thi, mea thia ak khui püit sun noh ah nih pum sha naküt üng ngsiim sait sha

khoh ki Booi Pa sun ah shäi müi mkhya siim noh Pangsiima ah hmaai-a ah nih xokhah naak Booi Jeshuh-a thi sun noh thih naak üng ngshäng ei ki sen häi lü nang nihe noh ang shäi xüng ki Pangsiim xokhah vai sun nah nih mah noh shing ei naaküng ngsiim shak vai nah nih poh khoh ki am ni mä. Ah suna kkhyü shitih-a kutüng mkhe naak phi lät lang khaia Booi Jeshuh Khristo noh thih khaamei kia kya she ah jah khü naküt sun ah khyü shitih üng ngshäng ei kia ah shäi hmüi shäng hmüi khaam naak ah hmuh vai-a ah suna Pangsiim noh kkhyü shi tih kthaia jah hoi peet kia kyaki ni” (Hebrew 10:11-18).

Mhlät mhlang naak ti sun i ja? Hebew 10:18, tüng mhlät mhlang naak ti sun mkhe naak ak diik sa phi am hoit lü mhlät Mhlanga kyaki. Pangsiim noh kkho mdek kkhyang sa hea mkhe naake ah jah mhlät mhlang naak sun nah jumei kio? Ah sun hea mkhe naake sun ah jah mhlät mhlang käna mkhe mhlät naak poh mshah vai am hlü ti.

Booi Jeshuh üng Paptian Johan noh ah kut am ah mtanga kyaaküng xü kthaang naak nih yah khaie



mä? Am nih yah ei u. Khristo noh Paptian Johan sen kho mdek kkhyang sa ang tu ang hmah am ah xü kthaanga kyaaküng ah nih noh mkhe naak am ah seh püi ung nihe mkhe naaküng nih lät khoh khai mä. Am thi khoh khai ni.

Pangiim noh läk lam vai ah jah peet hin ak shang ni. Ah nih sun purn sha üng nihea mkhe naak ah seh püi ni. I she ti üng ta Booi Jeshuh sun kkhyang sa-a jü thon lo lü ni. I she ti üng ta kkhyang sa hea mkhe seh püi khai ja kkhyang sa-a thon lü kho mdek khaana lokia kyaki.

Booi Jeshuh noh mkhe naah am seh püi lü (or) am ah ngphüm ei-a ta nihea mkhe ve ei hüt khaia kyaki. Ah nih noh nihea am ah thih-a ta ah nih-a thih naak sun am mdanga thon khai ni. Ah nih sun nihe ung jäp ngjui lü ang yah khai ni.

Ah suk ba ve she ah kum 30 üng khuut ah sut ei üng Jodan mlita Paptian Johana vei ngphüm ei khaia loki ni. Booi Jeishuh noh ta ah shi an sun ngshung pyan naaka ah be bang vai ja hlü kia kya she nah phüma ah ti ni. Ang ngphüei sun kkhyang sa he kum

kyan naak ah nih hmuh naak vaia jah ngshung pyun naak ah nih hmuh theh naak vaia kyaki ni. Ah suk ba ve she ngphüm naak ti hin ak saak ve ki ni. Booi Jeshuh noh Johana veia kkhyang sa he mkhe naaküng kkhyüh ah jah xü thaang vaia phäh ngphümei ki ni.

Jeshuh noh baptizan akham ei päng üng mkhye nak aseh püi akba Johan noh aphäh üng nih-ea mkhye nake pi Khritoa vei-a su ap pänga thoon kki. Khrito noh ban lam tunga kkhana thih nak üng Pangsiim noh nih-ea mkhye nake pi a jah mhlät päng ni. Booi Jeshuh sun Pangsiima asa maat däka thon lü pi baan lam ktung kkhana thih nak kham ei kki ni.

Pangsiim sun kpha nak booia thon lü pi a sakpa sun a thih nak ni. Asuna thon she Khrito a thih üng khomdek nu nghmüp nghmo kki ni. Khrito am a thih ham üng “ka pa i she nah na kkhäi ei kki ni ti lü ngpyäng kki ni?” Jeshuh bpatizan a kham ei nak käh ngpüi kkia a thih nak sun aklapa thon kki ni.



Nang hin mkhe kia

sa mä (or)ngshung pyun ki mä?

ngshung pyun kia mlung kyonga mkhe naak am ve.

Khrito baptizan akham ei nak aphäh üng nih-ea

mkhe nak am-a seh püi ani ta Khritoa thih nak sun am küm sei lo khoh kkhai-a thon kki. Nih-e a jah kum kyan vaai-a phäh-a Jeshuh sun khomdek mti sha üng hni lo lü Johana vei baptizan kham ei lü baan lam tung kkhaana si yang nak sun kham ei kki ni.

Asuna thon she Johan khomdek mkhye nak lum Khritoa veeia ap phäih-a thon she Pangsiim yum ei kki sun noh kkhan kho pe sun vang be yah kkhai-a thon kki.

Hepye 10:18 “üng ta asuna mkhye nak sun mhlät a thon she a sun kona khye a phäh nghmüih kphum vaai am hlü ti” ati ni. Nang sun mkhyea sa-a na thon kio? Nang üng mkhye nak leei ve ham kio?

Tuh hin nanga mkhe naka phäh Khrito thi päng kki ni.

Yu ei otü mkhye nak leei ta kki kho kän ve ham kki ni. Mhnüpat üng ta apa noh a sa-a leei sun akhih peet ni. Asuna thon she apa noh mkhe nak leei am ve ti ati ni.

Asukba thon she nih-ea phäh-a Khrito noh jah poh peet ki ni. Nih-ea mkhye naka phäh leei jah khit peet kki ni. Maata mkhye nak däk käh nil ü khomdek nua mkhye nak leei sun jah khih peet kki ni. Jeshuh sun noh baptizan akham ei üng mkhye nak-e sun a päta kkhana a mtuih ei ni. Asuna thon she nang sun khye-a sa-a na thon ham kki mä? Am thon ti kki.

Ahina mhlät naka thang kdo hin asut ei nak akkhüh nih-e noh ni kshing ei uh ani-a ta Khrito sun yum ei vaai-a nih-e phäh am küi kaa kkhai ni. Ni lü pi a hine sun kkhyang kho kän noh akthai- a shui ulü mün san nakki-e ni.

Asuna lü pi a sune sun akthai-a thon lokki-e am ni. Kkhyang sa a ngtüi akhüh a na ve lokkie ni. Asun nih-e noh am ni kshing ei uh ni. Tui jah müi mkha-a



thang kdo sun ksangsiim üng a na ve lü küm sei lokki ni. Asuna sun nang jah kei am ni hmi ham üng kkhüh ksang siim üng ve päng kki ni. Khomdek a pyaang lo akhüh ana ve kki ni.

Thang kdo Kya Am Xü Kthaang Naak

Pangsiima hmai ma-a

i ja nih poh kom?

Ang shäi xü kthaang naak Jum ei vai.

Ang phumei ja phäh kho mdek mkhe naak luum

Booi Jeshuh noh ah seh püi ja khyaki. Nang jah kei mkhe naak nih taki mä? Am ve, ah suk ba ta kho ngoia nah mkhe mkhe naaküng ngpüi ki ni.

Nihe noh tuh vei säp nim mkhe naak sun phi Booi Jeshuh-a dä ah seh püi pänga kyaki-a kya she

ngoi khoa ka vai phi säi siing vai am hlü. I she ti üng ta kho ngoi nam khe vai pi am tah lü

ah seh püi-a kyaki. Thang kdo kya noh mlung kyong sangam Booi Jeshuh no hang tu ah seh püi päti sun jumei ua tia ni.

Thang kdo kya-a sut ei naak ta ah mät sa sak pa Booi Jeshuh tia khaan kho-a kkhyüh thang kdo sun ngai ei phyaki ni (Marka 1:1). Kei noh nang nihe-a mkhe ang tu kah seh püi ni. Kei hin kum kyan aaka kah kyaki ni. Nang nihe noh kei nah nih na jum ki mä ti lü ah jah kthäh ni. Ah sun sun nik shing khoh-a kya she jumei ki sun Abrahama kba ngshung pyui ki ni.

Ah suna ky she phi am shah noh pyen u lü kei noh am jum ning.

Ahina kthai hin kei üng mün san kshi ni. Ah sun käna ta Booi Jeshuh noh ak thäh ni.

Nanga mkhe naak kei noh kah seh püi ki mä ah ti üng ta keia ngait-a ta nanga seh püia mkhe naak sun hnüüp tä mkhe naak käh nikia ak süka ka Adama mkhe naak ni ti lü am shah noh pyen khai ni.

Nanga pyenak ba ti üng ta nanga jumei vai am



thon thei kia kya she nangam nim theh vai am ve ti. Mu lai pe-a nah seh vai thak ve ti ki ni.

Ah xü kthaang naak angtu sun jumei naaküng kum kyan naak nih hmuh yah sun mu lai pe-a pha kie ni. Ah sun sun ah nih mah noh xü thaaang ei lü yah ki ni.

Xü kthaang naak thang kdo sun Paptian Johan noh ah sut ei ni. I she ti üng ta Booi Jeshuh noh Paptian Johana vei ang phum ei üng laang lü nihea mkhe naake sun jah mthi peet she nihe noh ah sun nih jumei she ning ngsing sait ki ni.

Poluh noh ah juk naaküng Booi Jeshuh-a Paptian ah khaamei-a mong ah nih juk ni. Galatian 3:27 nüng ta, “Booi Jeshuh ung phümei kie sun Booi Jeshuh lou ei kie ni.” Booi Jeshuh ah dä ngphüm ei ti hint a nihe sun Khristo üng nih ve naaka kyaki ni. Booi Jeshuh ang phümei üng nihea mkhe naak naküt ah nih-a vei ngshoon vai päng kia kya she nihea mkhe sun mthih khaamei ki ni.

I Peter üng ta, “Ah sun nak bat uh-a ta ngphüm ei naak noh Booi Jeshuh-athoh be phäh üng nihe jah

kum kyan ki ni ah ti (ngphüm naak ti hin Booi Jeshuh noh msih pyüh am mthih am pyen). Mah noh mah mlung üp naaküng Pangsiima hmai-a ngdo ei be ni.”

Paptian Johana pyen kshak. Booi Jeshuh ngphümei naak, baan lam tunga ah thi ah huka mong jumei kie ah vei xü kthaang naak sun ngpüi vai ki ni.

Jeshuh-a baptizan kham ei sun ni mlung kko ksang üng ni dou dang yum ei ang ni kum kyan nak ni yah ei khoh kom.



KHYÜ PYEN 6

Tui, Thi Jah Ngmüi Mkhya

üng Ah Loa Mong Booi

Jeshuh


140 Tui, Thi Jah Ngmüi Mkhya üng Ah Loa Mong Booi Jeshuh

Tui, Thi Jah Ngmüi Mkhya üng Ah Loa Mong

Booi Jeshuh < 1 Johan 5:1-12 >

“Booi Jeshuh sun Khristo-a kyaki tia jumei naküt kie sun Pangsiim noh ah jah thon shak ni. Ah pa mhlä naki sun ah sa phi mhlä na be khoi ki tia kba nihe noh Pangsiim sun nim mhlä na lü läk lam vai nih läk lamüng ta Pangsiima sa he nih jah mhlä naki ti sun nik kshing kie ni. Läk lam vai nih läk lam sun Pangsiim nim mhlä naakam tang ki ni. Pangsiima sa-a ngshui kit a kho mdek ngnäng pang ki ni. kho mdek ngnäng naak tit a nihe-a jum naak Booi Jeshuh sun Pangsiima sa-a kya she tui üng phi kya she, müi mkhya üng phi kya she, thi ung phi kya she loki ni. Ah ti khoi ta müi mkhya sun kkhyü-a kya lü shak shi ah khaam ni. Ah suk ba ah ni ta kkhaan khoa Pangsiim mat,

kkhyü mat, ngmüi mkhya mat ve u lü ah sune sun mata kya kie ni. Kho mdeka phi ngmüi mkhya mat, thi mat, tui mat ah sun kthum sun ah langa kyaki ni. kkhyang pyen phi nih jum kin oh Pangsiima pyen sun sun nih jum bookie ni. Tuh ka naküt sun Pangsiim noh ah sak pa-a monge ah jah pyeni. Pangsiima sak pa jum kie sun ak uma ah sun veki ni. Pangsiim am jum kie sun Pangsiim sun am pyu-a bäu hma kie ni. I she ti ung ta ah pyen shak luum sun am jum lü thon ki ni. Pangsiim noh nihe am shak ngshäi xüng naak ah jah peeta kya she ah suna xung naak sun ah sa pa üng veki ni. Ah sa yah ei kie sun noh shak yah ei kie ni. Pangsiima sak pa am yah ei kie tia shak am yah ei u.”

Booi Jeshuh sun i am loki ja?

Tui, thi jah ngmüi mkhya. Booi Jeshuh hin tui am loki mä? Ah nih sun



ngphüm ei naakam loki ni. Tui, ti hint a Booi Jeishuh sun Paptian Johana kphüm naak ah khaam ei ah pyeni. Ahina ngphum ei naak sun kho mdek mkhe naak mthi lü mkhe naaka kkhyüh ah jah xü thaang naak bea kyaki.

Booi Jeshuh hin thi üng loki ni. Ah nih sun kkhyang sa-a hmi lo lü kho mdek mkhe naake seh püi phai-a ngphüm naak khaam ei lü mkhe naaka ah phua baan lam ktunga ah thi huk lü ah jah poh peet ni. Ah suk ba ve she Jeshuh hin thi ung loki ni.

Booi Jeshuh hin ngmüi mkhya üng loki mä? Booi Jeshuh hin Pangsima kyaki. Ah suna kya she phi ah nih noh kho mdek mkhe naake kum kyan khai-a müi mkhya üng kkhyanga sa-a jü thong loki ni.

Kkhyang kho hah noh Booi Jeshuh sun tui, thi jah ngmüi mkhya üng hmi ki sun am jum u. Ang seek san oh va Booi Jeshuh sun booie-a Booi, khong mange-a Khong mang tia ah nih juma kyaki. Kkhyang kho hah noh Booi Jeshuh hin Pangsiima sa mä tia äh lah ki he koon shaang am ni. Jah kum kyan ki am ni. Kkhyang sa-a va kyaki lia häi pet kie.

Booi Jeshuh sun khong mang luuma khong mang, sang kia Pangsiim, ak sanga jah kum kyan kia kya ki tia jum ki sun kah sa ksanga kyaki tia Pangsiim noh aj pyeni. Pangsiim mhlä naakie sun noh Booi Jeshuh sun mhlä naakie kya she Pangsiim jumei kie sun ah suk kba Booi Jeshuh sun jumei kie ni.

Kkhyang noh kho mdek am hnek khoh. Khristian ksang noh va kho mdek mhnep khoh ki tia Johan noh ah pyeni. I she ti üng ta kho mdek ah mhnep tia kyaküng ah nihe sun Khristo-a tui, thi jah ngmüi mkhya sun jumei kie kya she ni. Kho mdek hn kkhyang sa-a ngait, biloh naaküng am poh khoh.

“Kei hin kkhyanga khyü kou üng kya she, khaan kho kkhyanga kkhyü pyen thei lü phi mhlä mphya naak am ah ve ta ngjüng sho xat ki am va tang ki. Pangsiima kkhyü pyen khaia pung ngyam yah ei nüng she thuuk hla ki jah ah shi na kshing lü phi, kho msung mhnon naakhoh-a jum naak ta ei lü phi, be bang lü phi, mhlä mphya naak am ah ve ta am dang ni. Kkhyange jah mash lü ah ni ka naküt jah peet



thak käh khaki-a ah pum sha mei üng ngphum khai-a ngap ei lü phi mhlä kphya naak am ah ve ta am dang vai ni” (I Cor. 13:1-3).

Khaana ah pyen tui mat, thi mat, ngmüi mkhya üng lokia Booi Jeshuh-a kpha naak ah pyen tü ni. Ksangsiim üng ka mhlü kpha nak tia be nglung sun Pangsiima kkhü ksanga mhlü kpha nak ni (2 Thess. 2:10). Pangsiima mhlü kphya nak sun a sakpa maat däk üng a ngdang shak ni (1 Johan 4:9).

Tui Jah Thi Jumei Ki Va Kho Mdek Näng Pang Khai

U noh jang kho mdek ah näng?

Booi Jeshuh üng ngphüm naak, thi jah

ngmüi mkhya-a xü kthaang naak Jumei kie.

1 Johan 5:5-6, “Booi Jeshuh sun Pangsiima sak pa tia jumei kie käh ngpüi kia u noh kho mdek näng khai ni. Ah sun noh ta tui üng phi kya she, thi am phi kya she lokia Booi Jeshuh Khrist ni. Tui khäm käh nikia thi am phi loki ni. Ngmüi mkhya siim sun kkhyü-a kya lü shak shi khaam ki ni.”

Jumei kie o, kkho mdek ngnäng ki, kho she näng kita Booi Jeishuh Khristo kyaki ni. Booi Jeshuh-a tui üng angp hüm, thi shen jah ngmüi mkhya sun nah jumei üng ta nang noh phi kho mdek nah näng ki ni. Booi Jeshuh noh kho mdek sun hok ba ah näng ja? Tui am phi kya she, thi am phi kya she, müi mkhya am phi kya she xü thaang lü kho mdek ah näng ni.

Ksa siimung “tui” ti ta Booi Jeshuh üng ngphüm naak 1 Peter 3:21) nüng ah pyen ni. Booi Jeshuh sun kkho mdeka mti sha thi üng kho mdek mkhe naak he kum kyan khaia loki ni. Ah nih sun kho mdek mkhe naaka seh püi khaia phäh ngphümei lü mkhe naaküng lät vaia baan lam klung üng thi ki ni.

Baan lam tunga khaana thi noh Booi Jeshuh



ahina kkho mdekhaana lo lü kkhyang sa-a ah lo she-a mong ah jah mhnuh mtheh ni. Ah nih sun kkhyang sa-a thon lokia kya she mkhe kie jah kum kyan khai-a tui jah ngphum ei naak lou ei yah ki ni. Ah suk kba ve she Booi Jeshuh sun kho mdek kkhyang sa ang tu sun ngphüm ei naak jah tui huk naaküng ah jah kum kyan ni.

Kho jai noh mdek sun i hok ba ah khui sho ja? Kho jai noh kkhyange sun Pangsiima kkhyü üng ah nih äh lah vai ja jah kkhyang sa-a mlung kyonga Pangsiim sun ah ni häi kept vai ja msi sho ki ni. Kho jaai sun noh kkhyange kkhyü käh ah nih läk vai ja jah mhlong msook lü ah kkhyanga nih thon vai ja jah hloi hleep ki ni.

Ah suna kya she phi Booi Jeshuh sun ahina kho mdeka lo lü phüm ei naak jah thi am kho mdeka mkhe naak ang tu sun ak peng ni. Ah nih sun kho jaai jah hne lü kho mdek mkhe naake ah jah peeng ni.

I she ni ti üng ta Booi Jeshuh sun thi am phi kya she, tui am phi kya she mkhe naake ah kum kyana phäh ah nih sum nih-e kum kyanaaka kyaki ni.

Kho Mdek Mkhe Naak Ngphüm Naakam Ah Xü Kthaang

Booi Jeshuh noh kho mdek ah näng päng ni ti sun i ni?

Ah nih noh kho mdek mkhe nak

ah she päit ah pyen hü ni. Booi Jeshuh noh ngphüm naakhaam ei lü kho

mdek mkhe naak ang tu seh püi khai ja kkhyang sa-a jü thon lo lü thi jah mti sha üng baan lam ktung üng thih kham ei lü nihe mkhe naaka kkhyüh jah xü kthaang be ki ni. Booi Jeshuh noh kkhyanga mke naküt sun ah mah-a khaana mtait lü Jodan mlita Johana vei ngphüm ei khoi ki ni. Ah sun thak käh nikia kkhyang sa he-a mkhe naaka phäh ah shak baan lam ktung kkhaana ah ap ni. Ah nih sun mkhe naaka phäh ah shakam hlai tü thih ah khamei naaküng khüh xüng be lü kho she kho jama ah jou sun ah hnep ni.



Ngphum Ei Naak Jah Thi Am Khu Mdek Mkhe Naak Ah Kum Kyan Naak

Ah nih noh kho she kho Jama jou sun i hok ba ah

hnep ja?

Ah nih-a ngphüm ei naak, thi sheen jah ngmüi mkhya am.

Mkhye mhlät nak ti sun tui däk ang käh ni kkia

tui jah ngmüi mkha-a a phäh üng ni tia Johan noh pyen ni. Asuna thon she Jeshuh noh mkhye nak lum sun shak nu a phäh-a aseh püi ni. Anih yum ei kki lum ta kum kyan nak yah kkhai ni.

Booi Jeshuh kho mdeka ah lo üng baan lam tunga ah thi huk lü nihea mkhe naak ah seh püi thak käh khäkia mkhe naaküng kkhyüh phi jah kum kyan ki. Nihea mkhe naak ang tu sun Jodan mlituia ang phüm ei a phäh-a seh püi lü ah suna mkhe naaka

phua baan lam tunga ah shakam ah hlai ni. “Mkhe naaka khen ta thih naak ni” (Rom 6:23).

Booi Jeshuh noh kho mdek an näng ni ti sun i ja? Kho mdek ah näng ni tit a mhlät mhlam naak thang kdo sun jumei sun xü kthang naaka kya she tui jah thi am kum kyan naak ah ti hü ni. Ah nih sun kkhyang sa-a lo lü ngphüm ei naak jah baan lam ktunga thih ah khaam ei sun noh ah jah kum kyan naak ah mdani.

Booi Jeshuh noh kho she kho jam ah hnep ni. Ah hlaana ngshä he noh thang kdo ah nih pyena phäh jomahe-a kut uma pha yah kie. Jüi jam ah nih jah soit ngen. Kyo käh kyüh ei u lü, kthang kdo sun khäi pang u lü pyen kie ni.

Booi Jeshuh tui am ah lo sun mkhe naak ang tu ah seh püi vaia ngphümei lü baan lam ktung thi ah huka ni mkhe nak ang tua phäh ah jah poh peeta kyaki. Ahin ah nih jumei naak ni.

Booi Jeshuh sun ngmüi mkhya siim müng kkhyang sa-a jü lo lü tui üng ang phümei jah baan lam ktunga ah thi ahuka phäh kkhyang sa hea mkhe



ah seh püia kya she xü kthang naak yah ei ki nihe sun noh phi kho mdek nih näng kie ni.

Booi Jeshuh-a Ngphumei Naak Jah Ah Thoh Naak Be Noh Ah Jah Kum Kyani <1 Peter 3:21>

Kum kyan naaka nghnge ti sun i ja?

Booi Jeshuh-a ngphü

naak. 1 Peter 3:21, “Ngphümei naak sun Booi Jeshuh-a

thih naaküng ah thoh naak be-a phäh nihe jah kum kyan ki ni. Ngphüm naak ti hin pung sha-a mshih mpyüh ta am ni. Nih mah noh nih mah nik kshing lü Pangsiima vei ngkuun ei naak ni.

Nihea jumei naak sun tui jah thi am thon loki ni.

Booi Jeshuh-a ngphum ei sun hlü shäit kia kum kyan naaka kyaki. Ngphüm naak, thi jah mui mkhya he sun hlü shäit kia kyaki tia Peter noh ah pyeni.

Ngphüm ei naak am ah püi ta baan lam ktunga Booi Jeshuh-a thi sun ak kkhyange noh am jumei u. Ah thi jumei sun kum kyan naaka ah khäh ni. Ah suna kya she phi tui, thi sheen jah müi mkhya-a thaang kdo sun jumei kie mhnuup ta ah nih däm duh naak vai-a ni.

Ah suk ba ve she thi sheena thang kdo sun kho mdek khaana ngthang lo däm däm ki ni. I she ti üng ta kkhyang sa he noh am kshing kie-a kya she ah nihe jah kum kyan kia tui jah ngmüi mkhya-a xü kthaang naak sun am ngai kya u she ang hngih naak hmai naak hin am ah yah ei khoh ni.

Tuh Khristian hea phäh-a thi kia xokhah naak sun ah nih kui sheng naak ni. Ah nihe ah nih ngnaing pang lo vai üng kho she kho jam noh jah hlom msook khoi she ni.

Ah nih mküi naak tit a kkhyang mat hin ksa hnah (or) thinga nih khe hü üng kho she kho jam



ngshäit khoi ni. Booi Jeshuh-a thi jumei ung ta kho she kho jam ngshäit khai ni tia ah nih jumei u ni. Ah suk kba ve she kho she kho jam sun noh Booi Jeshuh-a thi am jumei u she jah mhlei mhlak khoi ki ni.

Ah suna kya she phi Peter jah ak kkhyange noh Booi Jeshuh-a ngphumei jah baan lam ktunga thi a huk sun pyen shaki he ni. Tuh ngoi Khristian he noh ija ah ni pyen u. Booi Jeshuh-a thi sheen ah huk thak pyen kie ni.

Ah suna kya she phi nihe noh ksa siim üng kkhyü siim sun nih jumei lü ngmüi mkhya-a kum kyan naak, Booi Jeshuh-a ngphüm jah thi sheen hea mong sun nih jumei kie-a kyaki. Booi Jeshuh-a ngphüm hoit lü baan lam ktunga thih ah khaam ei thak nih pyen nüng ta kum kyan naak am be bang khai ni.

Tui Am Kum Kyan Naak

Pangsiim noh ah jah kum kyana mong i hok ba nim

dang khai ja?

Tui, this hen jah ngmüi mkhya.

1 Johan 5:8, “Kho mdek khaana phi mjü thuum

mam nih hmuh yah khai ni.” Ak sük ta ngmüi mkhya siim ni. Ang hngih naak ta Booi Jeshuh-a phumei ni. Ak thum naak ta baan lam ktunga ah thi ah huk ni. Ah suna kthum sun ah lak ata thoi hlokie ni. Mkhe naaka kkhyüh jah kum kyan khai-a ahina kkho mdek khana loki ni. Ngphumei naak thi shen jah ngmüi mkhya ah nik thum müng Booi Jeshuh knung noh khaamei yah ki ni.

Pangsiim noh ah jah kum kyanüng mjü kthu mam ah jah mshü mdang ni. Ah sun eta, tui ung



ngphümei, thi she jah ngmüi mkhya siim ung ni. Ahina khtumüng Booi Jeshuh noh ah jah poh peeta kyaki.

Ahina kthume üng mät hin ni mhnih üng ta kum kyan nak sun am küm sei khoh khai a thon kki. Ngmüi mkha, tui jah athi shen noh ahina khomdeka ngte shak kki he ni.

Ahina kthumüng mat mat nih hoit-a kyaaküng ta kum kyan naak am be bang. Booi Jeshuh sun ah pa-a nghnün, ah sa-a nghnün jah ngmüi mkhya siim üng lo lü kho mdek mkhe naak seh püi khaia tui üng ngphümei ki ni. Ah nih sun noh kkhyang sa am mkhe naak ang tu seh püi lü baan lam ktunga ah thi huk lük thih ah kham ei-a phäh mkhe ki luum ah jah kum kyani. Ah nih noh mkhe naaka phäh ah khamei päit ni. Xü kthaang naak sun tui thi ah jah be bang shak ni.

Ahin kthum hinüng mat mat hoit-a kyaaküng ta mkhe naaküng ah jah kum kyan naak sun nih ma ei jam tang khai ni. Nihe sun jumei kie danga nih vea kyaaküng ta shak shi khaam naak nghngih nih taak ei

vai hlü ki. Ah sun xoi ta thi jah ngmüi khya ni. Johan noh ta mkhe kie ah jah xü naaküng, tui,

thi shen jah ngmüi mkhya kthum veki ah ti ni. Mkhe kia kum kyan naak yah vaia tui, thi jah ngmüi mkhya jum ei vai hlü ki.

Kkhyange noh jumei naaküng kho mdek ngnäng naak hoa vekhai ni. Tui am kya she, thi am kya she jah ngmui mkhy am kya she lokia Booi Jeshuh Khristo jumei naaküng va ngnäng khoh ni. Ahin jumei lü kum kyan naak la ei ki noh shak shäi xüng naak yah ei khai ni.

Booi Jeshuh-a ngphüm ei ang püi kia kum kyan naak

be kio?

An be. Kah shak hin kha büh bea kyaaküng baan lam

ktungüng ah thi ah huk jah müi khya siim sho xat kah jumei kia Khristian mata kah kyaki. Booi Jeshuh sun



ngmüi mkhya akba lo lü baan lam ktung üng thih khaam lü kei mkhe naaküng kkhyüh nak kum kyan ki tia va kah jum khoi ki. Ahin xoi hin jumei sho xutüng khäkhai tia kkhyange-a vei phi kah pyen khoi ki.

Kei hin noh Pangsiima mong lam ngthei lü ah khuut kbi mata thon lo vaia Booi Jeshuh noh ah pyan pänga kya she kei noh phi kkhyange-a phäh khuut bi lü kah shak kah peet ni.

Ah suna kya she phi ahin nghngih thak jumei nüng she kah mlunga mkhe naak ve ei lait lait ki ni. Ah suk ba ve she kei noh kkho mdek am hnep khoh nüng. Mkhe naaküng am lät khoh nüng. Dim mdeik naak am ve.

Booi Jeshuh jumei kyo nüng she phi mlung kkhyonga mkhe naak ah va ei hüt ki sun Booi Jeshuh-a tui ang ngphumei naak am kak shing üng lang ki ni. Tui ung phumei-a mong, thi am ah jah thong khyah jah ngmüi mkhya siima mong sun am shing üng ta kum kyan naak am nih yah khai ni.

I she mkhe naak ksük hin am nih näng ja? Booi Jeshuh-a ngphüm ei j among am nik shing üng laang

ki ni. Kkhyange noh Booi Jeshuh jumei kyo u lü phi mlung kyong kphyüm üng mkhe naak nih poh kie ni. Ah nim mlung kyonga mkhe naak ve kia kya she Booi Jeshuh-a mhlä kphya naak ah nih yah ei vaia mtui ei kie.

I she tia kyaaküng ah nim mkhe naak sun tui am ak doa doa am thi u she ni. Ah nihe sun noh mkhe naake Booi Jeshuh ang phümei üng ah nih-a khaana ve ki tia am shing u she ni ah nih jumei ah hlü ham sun am kbe ei khoh u she ni.

Ahin kah ning jah kshing hü shaki. Kei hin noh Booi Jeshuh kah jumei üng kkhyäh jumei naaküng xüng shei lü kho mdek kah näng ki ni. Nihe sun noh mkhe naak i kän nih ta she phi, i ja am nih kya she phi Booi Jeshuh sun nihea jah kum kyan ki tia jumei lü ah nih üng ning phümei-a ah kyaaküng ngnäng pang kia kkhyang shaking nik xüng yah khai ni.

Tui üng ngphümei naak ah püi ta Booi Jeshuh nah jumeia ah kyaaküng phi be bang kie kum kyan naak am nih yah khai ni. Kho mdek ngnäng kia kum kyan naak sun ngphumei naak, this hen jah ngmüi



mkhya üng va Booi Jeshuh jumei tia Johan noh ah jah mtheh ni.

Booi Jeshuh-a ngphümei jah thi shen sun jumei kie va mkhe naaküng kkhyüh xü kthaang vaia Pangsiim noh ah sak pa ah tüit lo ni. Booi Jeshuh noh ngphümei lü kho mdek mkhe naak ah seh püi ni. Kkhyang sa-a ngshui lü kho mdek lo lü baan lam ktunga mkhe naaka ah phäh-a ah thi ah huk ni. Ahik ba Booi Jeshuh noh nihea mkhe naaka kkhyüh ah jah xü kthaang ni.

Booi Jeshuh sun tui am phi kya she, thi am phi kya she ngmüi mkhya üng phi kya she lo lü nihe mkhe naaküng kkhyüh ah jah mhlät sun jumei ung va kho mdek nih näng ki ni.

Tui ung ngphümei jah baan lam ktunga ah thi käh püi kia kum kyan naak phi ah sanga kum kyan naak am ni. Ak sanga kum kyan naak ta tui, thi jah ngmüi mkhya am ah püi üng ta am be bang khoh. Ah suk ba ve she tui, this hen jah ngmüi mkhya ang tu sun nih jumei vai hlü ki. Ahin ang tu nik shinga kyaküng ak sanga jum naak nih yah khai ni.

Tui, Thi Shen Jah Ngmüi Mkhya He Am Ah Püi üng Ta Kum Kyan Naak Am Ni

Kum kyan naak mdan kia ngkho Mjü kthum?

Tui mat, this hen mat,

ngmüi mkhya. Mat mat noh akhaana ngthäh naak ahik ba ngai

to khai ni. Booi Jeshuh sun nihe jah kum kyan kia kyaki. Nihe noh baan lam ktunga thi shen jumei kia kya she thih naak am kyüh ei ki ni. Kam mlung kkyonga mkhe naak ve she phi Booi Jeshuh jumei kie ni. Kie sun bäu ei lü do khaia ve soh lü mhnüüp tä kah peki ni. Keia shak jah kho mdeka nih taak naküt sun phi kah peet ni. Booi Jeshuh sun keia phäh baan lam ktunga thi khaamei ki ni. Ngsing sait kia Pangsiim sun kkhyanga jü thon lo lü baan lam ktunga nihe-a phäh thiki ni. Kei noh Pangsiim kah jumei ki



ni. Kah shak hin kah peet ni. Pangsiima phäh shi tih üng kah bi ki ni.Keia mlung kkhyonga mkhe naak ve kyo lü phi Booi Jeshuh noh kei mu lai pea am nah tüit khai ni.

Booi Jeshuh noh kho mdek mkhe naak ah seh vaia ngphümei kyo lü phi am jumei ki kho hah ve han kie ni. Ah sun he noh Booi Jeshuh jumei kyo u lü phi mkhe naak takiea kya she, hok ba set khaie ni. Ah nihe sun mkhe kie-a kya she mu läi pea set khaie ni.

Ngai u lü ah ning ngait-a kba Pangsiim noh phi ngai khai li lü mkhüh üp kie sen mu lai pea pha khaie ni. Ah suna thea am mshahe noh Booi Jeshuh-a baan lam ktunga thih ah khaamei sun mkhe naak ang tia ah seh püi-a kya she mkhe naak am ve ti tia pyen kie ni. Ah sun he sun thi, ngmüi mkhya khämüng pyen kie ni. Ahin kkhäm noh be bang kia xü kthaang naaka am yah kpha khai ni.

Booi Jeshuh noh mkhe naak ang tu sun ang phümeia phäh seh püi lü baan lam ktunga ah ni si jaanga kya lü ak thum mhnüüp üng thon be ki tia jumei vai hlü ki ni.

Ah suk ba am nih jumei-a kyaaküng xü kthaang naak am nih yah khoh. Booi Jeshuh noh baan lam ktunga thih khaamei lü thon be ki ni. Booi Jeshuh sun tui, thi she jah ngmüi mkhya üng kho mdekhaana loki ni. Ah nih noh ah hik ba kho mdek mkhe naak ah seh püi ni.

Kho mdek khaana phi shak shi khaam ki mjü kthum veki ni. Ah sun he ta, ngmüi mkya tui jah thi shena kyaki ni.

Ngsing sait kia ngmüi mkhya sun Pangsiima thon lü kho mdek kkhyanga thon lü kyum loki tia Booi Jeshuh noh ah mah noh mah ah pyeni.

“Tui” ti hin ta Booi Jeshuh Jodan mlituia Johana vei ang phümei üng akhaana ah seh püi ni. Pangsiim noh ah sak pa-a ngphüm naak jah thi shen sun jumei kia mlung. Kkyonga ngmüi mkhya ah peet sun xü kthaang naak am dan naaka kyaki ni. Booi Jeshuh noh nihe-a mkhe naak phäh thi lü ak thum mhnüüp üng thou be ki ni (Matthai 3:15).

Akhtum nak shak kshi kki ta Khritoa thi sheen ni. Jeshuh sun nih-ea phäh-a thih nak kham lü mkhye



si yang nak pi kham ei kki ni. Asun kona a mhnüp thum üng thou be lü nih-e üng hung shak kthai sun a jah peet ni.

Asakpa-a baptizan jah a thi sheen sun yum ei kki naküta mlung kyonga ngmüi mkha ngsiim sun Pangsiim noh jah tüih lo peet kki ni.

Ang hngih hmi naak khaamei kit a kho mdek ngnäng pang kie ni. Xü kthang naak khaam ei kie noh kho she kho jam ngnäng u lü am sang kia khyü kpyen he (or) ah nih khong mang he noh ah nihe jah häi pet kie ni. Kho mdek ah näng naaka hiitam tui, thi shen jah ngmüi mkhya he sun nim mlung kkyonga ah taak kya she ni.

Kho mdek jah kho jam i hok ba näng vai jang?

Shak shi kham ki mjü kthum

sun jumei naaküng.

Nihe noh ngmüi mkhya mat, tui mat jah thi shen matüng nih jumeia kya she kho mdek jah kkhok she kho jam nih jah hnep ni. Booi Jeshuh-a ngphüm ei jah thi shen jumei kie sun noh am sang kia kkhyü kpyen hea bi loh sen näng pang khaia khait khoh kie ni. Am sang kia tui, thi jah ngmüi mkhya he sun jumei naaküng kho mdek nah näng khaia nangai kia?

Nang noh Booi Jeshuh- ngphumei naak, ah thi jah Booi Jeshuh sun Pangsiima sak pa jah kum kyan ki tia jumei naakam xü thang naak am nah jumei ah kyaaküng nang sen ang hngih nak am hmi hamki kho mdek am näng pang ham ki. Nam mlunga ahin ve ham kio?

Nam mlung kkyonga ngmüi mkhya nat, tui mat, nanga mkhe naake Jeshuh noh ah seh püi tia nah jum kio? Baan lam tunga thi shen sun nam mlung kyonga ve kio?

Booi Jeshuh üng thi jah thi hin mlung kyonga ta ei lü nang nihe phäh baan lam ktunga thih ah khaamei vai ah nih mtaak u kho mdek nah näng khoh khai ni.



Johan noh hlü ko ki ah ngtu am. Lunga ve kia kya she, kho mdek ah näng ni. Ah nih noh ah nih bi loh jah mlung mshon ei ki jah mküh mkyokie ah pyük she sen noh mkhe üng khyüh ah jah thong kkyah be pyen kie ni. Ahin sun nanga phäh-a phi kho mdek nah näng naaka kyaki. Booi Jeshuh sun ngmüi mkhya, tui jah thi üng aana kho mdeka loki ni. Ah nih sun kho mdek ah nänga kba, shi tih ki sun khe mdek näng khai ni. Shi tih ki sun khe mdek näng khai ni. Shi tih kia phäh-a kho mdek näng naaka lam sun ahin kkhääm ni ah ve tia Johan noh ah jah mtheh ni.

1 Johan 5:8 tüng ta, “Kho mdek khaana phi ngmüi mkhya, tui, thi shen kthum hin ah mata kyah kie ni. Kkhyange nohtuh vei msäpa thi shen jah ngmüi mkhya däk va pyen kie.” Booi Jeshuh-a ngphümei naak sun ah nih hoit hüt ni. Ah sun he sun noh tui ah ni hoit häta kyaaküng kho jam noh ah jah hleep ni. Ah sun he sun ah ni mah noh ah ni mah mhlei ei lü lo u lü ngbäu ei kia kkya she ang hngih naak hmi naak yah lü Booi Jeshuh-a phüm naak phi

jumei ki nih tikhai ni. Tui jah thi shen äng am jumei ki u phi kho mdek

am näng. Ahin he hin lii ksim nah lü nang ngtu yah khai ni. Ah nih-a kkhyü ksa siim sun ah nih-a kvaai ja kyaki ni. Kkyang kho hah noh ah nim mkhe mthi kia Booi Jeshuh-a phüm nak am jumei u she tui vei säp nghngih thak ung nih jumei kie ni.

Ah nim mlung kkyonga mkhe naak ve ei ham kia kya she Booi Jeshuh jumei lü phi mu lai pea set khaie ni. Booi Jeshuh-a ngphümei jah thi shena thang kdo sun ngkhäng kia shak shi nah pyen khai ni. Ah sunüng va kkhyang sun kym kyan naak ni yah khai ni.



Jeshuh-a Thi Sheen Jah Baptizan Akham Ei Nak A Thang Kdo Sun Kkhyaange Noh Ngya Ulü Ani Ksang Nak ängta Kum Kyan Nak Yah Ei Kkhai-e Ni

Ngphüm naaküng jum naak phung nakio?

An ni. Kkhüng vai.

Nihe noh kthang kdo kya nih pyen üng ngkhäng

pang kia pyen kia pyen vai hlü ki ni. Booi Jeshuh sun ngmüi mkhya üng phi kya, ngphüm naaküng phi kya, thi üng phi kya loki ni. Ahin hin nih jumei vai hlü ki ni.

Am ah ni ung tat hang kdo käh pyen phyaki ni. Kho mdek Khristian sun Khristo-a shaanga vang kie kyaki. Khristian vang kie jah xokhah naak am ni. Ahin ak sanga ah ni shong shaka xü kthaang naaka jum naaka kya she Pangsiima vai äpei naküng jumei

vaia kyaki. Ah suna jumei naak sun xokhah-a shaang am ni.

Pangsiim noh nihe-a phäh-a mhnün msenga kum kyan naak sun nang noh jumei lü ääpei naaka shaanga ah kyaaküng to kkhyange noh ah ni pyanga kyaki kkeh mah kia kyaki. Nang noh ah sun am nak shing üng ta ak se xokhah kia shaang-a kba Khristian xokhahü lü ah ni ve soh vai pyen kie ni.

Booi Jeshuh sun xokhah-a shaang sun song sak vaia loki am ni. Ah nih noh Khristian shaang phi am poh nishah. I she Khristian xokhah kia nah ning ngait ni. Ah nih tänga kyaaküng, she lup lei am nah ni xokhah kei ni. Ahina mong kah pyen hin am sang kia nangai kio?

Kkhang akhäk he noh Jeshuh sun Khrityaan thum ning sho xat a yum ei ulü kkhan kho, Nirvana jah paradise hin noh i kkeh naak kki he ni. A ngming däk ni am a täng ei. Asuna hnün su nih he a luum nip ha kkhai he tia ani ti uh.

Khrihyaan he hn yum ei naak üng ngkhäng kki a ani ngdüih vaai hlü kki ni. Nih-e sun hlim tui kkia ni



vaai vai uh hlü kki ni. Ksangsiim sun ni khin yaan khoh vai hlü kki ni.

Kkhang mat noh ahina lam däk hin kkhan kho-a seh naak lam am ni ati üng ta “ni kki ni.” Ahina lam däk ni. Ngmüi mkha, tui jah thi üng kum lokkia Booi Jeshuh sun ni yum ei üng ni kkhan kho nap ah khoh kon tia mtheh vai hlü kki. Khüh leih kki he noh mhlät naak a mong sun kshing ulü khan kho ani pan khoh vaai-a anih-e a phäh akdo-a ni vaai vai hlü kki ni.

Booi Jeshuh-a Ngphum Naak Jah Thi Shena Ah Jah Thong Khyah Be Am Kshing Ki Sun Pyo Si Khai

U ja ah pyo si kom Booi Jeshuh?

Booi Jeshuh-a ngphum naak

Am kshing kie.

Booi Jeshuh ah ni jumei vaia ah jüit-a ah kait kie noh Booi Jeshuh-a mhlä naak am ngngai kie jah ak sea jum naaka ba ah jah jumei shaka kyaki.

Pasihphik panglai tui na-a khaana set ki-a tinpo sun tui üng lut she phohe ngseh xü kie üng manei kie sun lät kie ni. Jah khuui khai kkhyang tüit u she phi khokhi jah Panglai tui-a mnook phäh ung am pha vai khoh u. Ah sun känä lejinpyan noh jüüi ah jah kkhyaak ni. Ah vai shü-a mat mat noh ah pum am khit xa lü ah kut thak ah khih-a kyaaküng ak ktha päit she kyaak khaai ni. Ahin sun Booi Jeshuh-a dä ang hmat ei ki xoia kya she am mhlä kphya naak hlü ki a kya she ah mah-a ngait-a jumei kia kyaki. Ah nih sun no hang üp om ei kyo lü phi kei noh kah jumei ki ni ti khoi ki ni. Nah kuuma kang ngait-a kah jum ki ni. Kum kyanaak kah yah khai ni tia ngai khoi ki.

Booi Jeshuh-a phüm naak jah thi shena mong am kshing lü jumei kie sun jüi ah kutam ah man sho xatang khyait khaia ngai ki.

Ah suna kya she phi ak suna kkhaana am ah pha hamüng kkhyah khai ni. Ah nih sun noh jüi sun ak



tha am ang man ei kia kya she ak tha ah päita ang ngman ei khoh lü ah kut kkhyah she pangläi tuia kkhaana kyakhai ni.

Booi Jeshuh-a mhlä naak am mshang ki ta ah suna kba thon khai ni. Kkhyang kho hah noh ah pa, ah sa jah jumei kie ti u she, Booi Jeshuh sun ngmüi mkhya üng loki tia jumei kie ni. Ah suna kya she phi ahin sun ah vana phäh ah laang laanga va kyaki. Ah nihe noh ta be bang kia am jumei u she ah nih mah noh ah nih mah pyen kie ni.

Jumei vai jah ah jumei vai-a mtui ei sun am täng ti lü pyen u lü phi ak päit naaka ah ni hoit khamei khaie. I she ti üng ta nim mlung kkyonga mkhe naak ve ei ham she ni. Ah nihe noh Booi Jeshuh-a ngphüm ei, ah thi shen jah ngmüi mkhya siim üng ah lo sun am shing u lü jumei u she ni. Ah vai shü-a Booi Jeshuh-a this hen sho xat ah nih jumei-a kyaaküng mu lai pea pha khaie ni. Tui üng ngphümei jah baan lam ktunga thi üng nanga müi mkhya sen apa.

Booi Jeshuh-a jah kum kyan üng tui, thi jah müi mkhya he üng ah mah noh ah mah kphung ei ki sun

kum kyan naak yah khai ni. Jahat jinüng jah kuum kin oh ang pyangüng

hinüng jüüi kak khyaak lo hinam nah nih kuta ke nah ning ngkhyaanga khit u lü lit lita ve va ti khai ni. Nah kut sha xatam jüi bi lü käh vea. Nah pum mluum khit lü vea. Ah suk ba nah ve ah ta kum kyan naak nah yah khai ni a ti.

Ah suk ba ah pyen käna ah sun sun läk ah mah noh ah mah khitei kin oh ta kum kyan naak khamei khai ni. Ak se noh kei kak ktha mah ki i säpa phi kah kutam nik pang lü kah ning seh püi khoh ki ah ti ni. Ah suk ba jüi sun ah loh be üng ak tha am ah kait be khoh ni.

Ah suna ah ning nghngih sun ak süka ah jah seh püi ni. Mtheh ja lü ah mah noh ah mah khit lü ve ki sun i phi am khak ei khai ni. Ah nih sun lama ak tha päit she phi kum kyan naak khamei khai ni.

Kee kia kkhyang ta ka päit naaka ah tha päit she amanei khoh ti she thiki ni. I she ti üng ta mtheh nang ja she ni.

Be bang kia xü kthaang naak yah ei vai ja mkhe



naaküng jah kum kyan ki Booi Jeshuh-a phüm naak jah ah thi shen jumei yah khai ni. Kkhyü sun mlung nah lü jumei kit a kum kyan naak ve ki. Johana vei khaamei ja. Booi Jeshuh-a ngphüm naak jah baan lam ktunga ahuka thi shen nam kum kyan naak nah yah khai ni.

Thi shen mat thak jumei kie sun säi sing naak am ve. Kah jum naak ve ki. Kei noh Booi Jeshuh-a thi shen jumei nüng she xüng naak ah päit naaka mhlüng mtai naak yah vai kei noh kah shaking Booi Jeshuh-a hnu läk lü thi shen jumei lü kho mdek näng vai ja jah keia shakung ve ham kia mkhe naaka phäh hläi pyam ki tia ngai kie.

Ahin mat thakam am khäk. Pangsiima kkhyang tia ngai ki noh ta Booi Jeshuh sun ngmüi mkhya am lo lü ngphumei ki. Ah sun käna mkhea phäh baan lam ktunga thih khaam lü thih naaküng kkhyüh thou be ki tia jumei ki va xüng shei khai ni.

Ngmüi mkhya siim noh ahina kthum jumei kia vei ve lü ah nih-a vei shak shi lü kei hin nang ning kum kyan ki ni, nang sun tui jah thi am kah ning

kuum kyani. Kei sun nanga Pangsiim ni tikhai ni. Ah suna phi ahina mjü thum am jum ki sun

Pangsiim noh kum kyan naak am pekhai ni. Ah nih sun mat sa hoit üng phi Pangsiim noh am ning kum kyanüng tikhai ni. Kkhyange noh phi aana mjü thum hin jumei kie ni. Booi Jeshuh mät noh ah nih-a ngphum naak sun kum kyan naaka phäh shak shi-a thon lü ah thi shen sun si jang naak kyaki tia ah pyeni.

Ngshä Polüh Jah Peter Sun Booi Jeshuh-a Ngphüm Naak Jah Thi Shen Sun PYen Ki Xoi

Ak khange noh ja ah nih pyen?

Ang phumei jah ah this hen.



Polüh noh Booi Jeshuh-a phüm ei naaka mong pyen khoi ka mä? Vei pyen khoi ki jang? Rom 6:3, “Booi Jeshuh üng, “Phumei ki naküt sun thih naaküng ngphumei naka khamei kie ti sun am nah nih kshing kie o?” Rom 6:5 üng, ‘Ta Mata, thih-naaka phäh ah suna Booi Jeshuh am ah langa nih xüng ki ah nih üng ta ah nia thoh be nim som lü nih xüng ngshei kie ni.”

Galatian 3:27 nüng ta, “Booi Jeshuh üng ngphyumei ki naküt sun Booi Jeshuh lou ei kie ni. Booi Jeshuh-a kkhyange sun noh Booi Jeshuh a ngphüm naaka mong pyen kie ni.” “Ah suna kba tuhin ngphumei naak jah ah thoh be noh nihe jah kum kyan ki ni” (1 Peter 3:21).

Xü Kthaang Naak Jah Kum Kyan Naak Sun Booi Jeshuh-a Phumei Jah Thi Shenung Lang Ki Ni

Pangsiim noh u ja ngshugpyun ki ah ti ni?

Booi Jeshuh-a thin oh

ah hloopa kh. Booi Jeshuh-a jah peet hüt mhlät mhlang naak

sun ah nih üng ah nih a phümei jah baan lam tunga thi sheen üng laang ki ni. Ah suk ba jah mhlät mhlang she nihe sun thok lo u lü nih vaai vai hlü ki ni.

“ Isaiah 60:1 üng Pangsiim sun nihe avei vaai lo lü nihe pi ni vaai vai ua jah msuh mtheh kki ni. Asuna a jah mtheh naak sun nih-e noh ni tak lam vai uh hlü kki ni.

Nih-e noh ni ngyung ktha üng thang kdo sun ni



khin yaan vai hlü kki ni. Sun kyo lü pi kkhang kho kän noh am su ngai hü uh. Jeshuh sun yum lü kum kyan naak na yah kkhai. Nang sun ngpyun kki a na thon lo kkhai. Nanga mlung kkyonga mkhe naak a ve ham üng ta ngpyun kki-a am na thon khai ni. Ahina mkhe naak sun üng ngnäng naak am ni yah kam.

Khrito-a baptizan sun am na yum ham üng ta nanga mlung kkyonga mkhye naak sun am mkhüh khoh kki. Jeshuh a this hen sun am na ksang naak üng ta si yam naak sun na kham ei kkhai ni. Ngmüi mkhe ngsiim üng akum lo kki a Jeshuh sun am ni yum ei üng ta itüh üng pi mhlät naak sun am ni yah ei kkhai ni. Ahina kthume hin a ni yum ei üng ta itüh üng pi am ni ngpyun lo kkhai a thon kki ni.

Am ngpyun kkia kkhange sun ngpyun kki akba vekki-e ni. Kkhang mat noh a mkhe a ve kum üng ngpyun kki-a angaih ei üng ta anih sun noh Jeshuh am ta ei ham kki-a thon kki ni. Tuh-a aksün üng kkhang a khak-e noh a ni hüng shak üng mhlät naak ani yah ei vaai-a ktha nakki-e ni. Am ngtäh kki-a ksa pi kho kän nu yuk kki-e ni.

A ni mlung k’uma mkhe naak ta ei ham kki sun Pangsiim noh ngpyun kki-a shui kkhai mä. Am shui kkai ni. A nih noh a hmuh akba khü kkhai ni. Pangsiim sun jou hiit üng be bang kki a Booi-a thon lü itüh üng pi am hlei kki ni. Kkhang sa he noh aksanga ngpyun naka mong sun am ngya kya kki-e ni. Ngsiim ngsaih kkia ni ve üng ta ngsiim kkia ni ngshui kkhai ni. Mkhe kkia ni thonüng ta ngpyun kki am ti khoh kkie ni.

Nanga mlung k’uma mkhe naak am um ham üng Jeshuh noh ngpyun kkia jah khü kki tia ngai ei kki he ni.

Jeshuh noh ngmü mkha, tui üng baptizan kham ei lü nih-ea mkhe naak sun aseh püi ni. Athi shen mdek mti sha üng kum lo lü nih-ea phäh a thih naak kham ei kki ni. Anih sun ni yum ei üng ta Jeshuh noh ngpyun kkia jah khü kkhai ni.

Khirt yaan püi po he o… kei ka ngpyun kki tia ngai ei kki he ta tui jah athi shena thang kdo sun am ngya ham kki he ni am kshing ham kki e ni. Ni ngypun kki-a ni ngaih ei naak hin tui lam hmü hne



nak ni. Nanga mlung k’um a mkhe naak ah ve k’um üng Pangsiim noh ngpyun kki tia ning khü kki-o. Kkhang mat noh Jeshuh sun yum ei kyo lü pi a mlung k’uma mkhe naak a um ei üng ta Pangsiim noh ngpyun kki-a am hmu kkhai ni. Jeshuh noh itüh üng pi ahlei am ti kki ni.

Kona nanga mlung k’uma mkhe naak a ve k’um üng Pangsiim noh ngpyun kki tia ning khü kki a na ngai ei kkio. Asu kba hi kkhang kho kan noh ngai ei kki he ni. Asuna lü pi Pangsiim noh ta a su kha hi am ngai kki ni. Pangsiim noh ta hlei hlak lim ma hin shah na kki ni. Ngmüi mkha jah a this hen sun ni yum ei üng ta Pangsiim noh nangsun ngpun kkia ning khü kkio. I tüh üng pi am jah khü kki ni.

Pangsiim noh ngpyun kkia a jah khü naak lam mat däk ni a ve. A nihe a mlung k’uma ani mkhe naak mat pi am ve ti kki sun ni. Ahina mjüng kthum üng Jeshuh sun Booi a thon lü kkhhanga mti sha üng ahina khomdeka kum lo lü Jordan tuia baptizan kham ei lü baan lam tung kkhana mkhe aphäh thi kki ti sun yum ei kki ta ngpyun kki tia Pangsiim noh khü kki ni.

Mhlät naka thang kdo sun yum ei kki ta Pangsiim noh ngpyun kki ati ni. Anihe sun aksanga ngpyun kkia thon kki-e ni. A nih-e sun noh nih-ea phäh a Pangsiima jah poh pet-a lum sun yum ei ksnag na kki-e ni. Jeshuh noh baptizan akham ei naak üng nih-ea mkhe naak sun lou lü baan lam tung kkhana nih he-a nghnüna thi kki ni. Kona thou be kki tia pi ksang kki he ni.

Ahine lum sun Pangsiima mhlä kphya naak a phäh ni. Jeshuh sun kkhan kho akhüh kum lo lü (Mate 11: 28) nih hea mkhe naak sun aseh püi päih ni.

Jeshuh a this hen däk sun ksang na kki ta Pangsiim noh ngpyun kki am ati ni. Jeshuh athi shen däk yum ei kki tam lung k’uma a mkhe naak ve ei ham kki ni. Jeshuh a mhlät naak kham ei kki ta uh ya?

Khrito a thi shen jah baptizan sum yum ei kkia thon kki he ni. Johaan na vei baptizan a kham ei üng nanga mkhe naak pi ka seh püi ni Jeshuh noh ati. Nang nih hea mkhe naak vekki naküt sun keia vei na ni ap lo päng uh ni ti a shak kshi vek kki ni. Baan lam



tung kkhan na nang nih hea mkhe naak a phäh kha shak ka pet ni. Nang nih he sun ka ning jah kum kyan ni Booi Jeshuh noh a ti ni.

Asuna kthum sun ksang na kki a vei a Jeshuh noh “nang nih he sun ka ning jah kum kyam päng ni. Ngpyun kkia Pangsiima sa hea na ni thon kki he ni” a ti. Khrito a baptizan a this hen jah ngmüi mkha sun na ksang naak üng ta kum kyan naak na ni yah ei khai-e. Ngmüi mkha jah athi shen däk yum ei kki ta amlung k’uma mkhe kki a thon kki ni.

Pangsiima kkhan kho pe a kkhü ksang mat däk ni a ve. Ngpyun naak hnip hnoi naak, mhlä kphya naak jah mhlim ei naak a thon kki ni. Hlei hlak naak vai a hnün am ve. Kkhan khoa hlei hlak naak am ve ti.

Am do kia ve soh ki u ja?’

Booi Jeshuh-a ngphüm ei

am jum kie.

“Ah suna mhnüüpüng Booipa kei nihe hin nah jah msuh msäi ki am niki o. Kho jou kho jam he nah jah täm päng ki am ni kio. Nah jou nam mdang päng ki am nikio? Tü lü ah nim mtheh ni” (Mathai 7:22).

Pangsiim noh kkhyanga bi ija am mshui. “Ah suk ba ah nih pyenüng ta nang nihe am ning jah kshing nüng ah ti ni. Am do kip oh kie o. Kei üng kkhyüh set ua ah ti ni” (Maithai 7:33).

Ah suk ba nang nihe-a mlung mkhye naak ve khoi ki ni. Ak sanga va kei noh mkhe naak ah pii kah poh ki ni.

“Asuna thon she nanga mlunga mkhye nak veekki mä?”

“Ah suk ka tat hi ei.” “Ahinüng mkhe naak am poh khoi nüng tia

Pangsiim noh ah ti hü ni!” “Ni lü phi kei ak saia kba ti naak ta i ah pyen ja?

“Ah mah noh ah mah ling lü thiki ah ti hü ni. Ah nih-a ngphüm ei naak jah thi shen üng am nang ngphumgei ki o? Nam lung kkyonga kei-a nih kkhyang tia ah ning kkhyü nang ja khoi kio? Nang



hin noh kei a ngphüm ei am shing lü am jumei ki she nang kei-a nik khyong tia kthai am nang jak ni. Nang noh nah mah-a jum naak sho xatüng shei ki she ah san üng ang püi veki. Ahin he hin nah mah noh nah to püi ni. Nang nah mah noh nah mah nah xü kthaang hüki ni. Nak kshing ki 0? Nah lama seta ti lü Khristo noh pyen khai ni.

Booi Jeshuh no, thou lo lü vaai ja ti lü nihe jah mtheh ki ni. Xü kthaang naak khaamei kie sun Khristiana ngshait ke jah kkhü be am kshing lü pyen kie am nghmu u lü am vaai khoh u lü vekie ni. Mei pi noh mo ah kit päit khoh ni. Mat mat poh ahin akshing khoh-a kyaaküng kkho mdek ang tu vaai khoh ki ni.

Isaiah 60:1-2, “Thou lü vaai-a naak vaai pha lo ki. Pangsiima jou hüt sun nanga kkhaana veki ni. Ah nah büka ang hmüp noh kho mdek ksuut khai ni. Nghmüp mthan noh kho mdek ksuut khai ni. Ah suna kya she phi nanga kkhaana Pangsiim ve lü ah jou hüt sun nanga khaana ve khai ni.”

Ahin noh nihe thou lü vaai vaia ah jah mtheh ni. I she ti üng ta am sang kia kkhyü jah thang kdo kya

am nikie noh kho mdek ksuut khaia kya she ni. Booi Jeshuh jumei kie sho xat noh ah nih jumei khai-e. Xü kthaang naak am khaamei kie noh Booi Jeshuh am pha na u. Kah ning kphya naki ti u lü ph am jumei kie kya she ah sangaa am phya na u.

Mkhe Kie Jah Kum Kyanaak Mjü Thum Veki

Nim lunga kum kyan naak sun i jang?

Booi Jeshuh-a phüm

naak “Kho mdeka phi ngmü mkhya, thi shen jah tui

tia kthum hin mata kyakie.” Booi Jeshuh kho mdeka lo lü tui üng phüm naak jah thi shea mong ah poh päit ni.



“Ahin he jah poh lü nihe jah kum kyan ki ni. Kkhyanga pyen ni juma kyaaküng, Pangsiim pyen sun ni jumei bok khai ni. Tuh nih pyen päng ta Pangsiim noh ah sak pa-a mong ah pyeni. Pangsiim jumei kie sun ah nik uma ah sun yah ei khai ni. Pangsiim am jumei ki tan Pangsiim sun pua päu hma ki ni. I she tia kyaaküng Pangsiim noh a sa kpa-a mong ah pyen sun ah sun noh am jumei lü ve khai ni. Pangsiim noh nihe shak ngshäi xüng naak jah pe lü ah suna shak sun ah sak pa üng ngpüi ki ni. Ah sak pa yah kit a shak yah khai ni. Pangsiima sak pa am yah ei ki ta shak am yah khai ni” (1 Johan 5:9-12).

Ang hngih naak hmi ki ta ah nih lou ei ki ni. Nihe sun ngning ngshung pyun kia ningai ei kie. Xü kthaang naak khaamei ki jah ang hngit naak hmi ki noh xü kthaang naak ah pyen kshung ngsuh lü ang yah khai ni. Ah nihe sun noh jumei kie ni. Ah sun he noh kei nihe noh ak sanga kah ni jumei kie-a kya she jumei naaküng ak sanga kah ni shi tih kie ni. Ah suk ba ve she kum kyan naak kah ni pyenüng u noh phi am jah ngsuh püi shak shi kah ni yah kie ah ni ti ni.

Ahina ksa siim hin nüng Pangsiima shak shi sun jumei naak ni. I she ti ung ta Pangsiima shak shi-a kya she ni. Pangsiima shak shi ti hin ta ah sak pa-a nih kya she ni. Ah sak pa-a shak shi tu ta i ja? Pangsiim noh ah jah kum kyan sun sak shi vai-a Booi Jeshuh noh ngmui mkhya siimüng mat, tui ungmat, thi shenüng mata lo päng ki ni. Pangsiim noh ah kum kyan naak sun ahik ba ah shak shi naak noh jum lü ah shak pa-a nih thon ki ni.

“Pangsiima sak pa jumei kie sun ak uma shak shi kei ni. Pnagsiim am juemei ki. Sun am mpua hlei ki ni. I she ti üng ta Pangsiima ah sak pa am ah shak shi naak sun am jumei she ni.”

Ahninüng u noh ah jah kum kyan ti su nik shing kei ni. Pangsiim jumei kie sun ah ni uma ah sun veki ni. Nam mlung shak shi veki o? Ahin sun nihe-a mlunga veki ni. Pangsiim sun nihe-a phäh kkho mdeka loki ni. (Ah nih sun Marih-a kkohn uma mti sha ti ung hmi loki ni). Ah nih sun ah shak thum kipüng nihea mkhe naak ang tu seh püi khai-a ak khaana mtait lü ngphumei ki ni.



Nihe-a mhe nak sun baan lam ktunga ah si jang ni. Shak ngshäi xüng naak jah pekha a thih khaam lü ak thum mhnüüp üng thou be ki ni? Ah vai shüa ah nih sun am ah thoh be üng nihe-a phäh i ja shak shi jah mdan kom.

Ah suk ba ve she ah nih sun jah kum kyan kia kyaki ni? Nih jumei sun ak sanga kya ki ni? Ah pyenak ba ah nih üng ngphüm naak jah thi shenüng ah jah kum kyani.

Ah shak shi naak, ah bi lohe sun nih üng veki ni. Xü kthang naak khaamei ki noh i shüma tui üng ngphüm naak sun am pet khai ni. Jah kum kyan ki sun shüma am mi hoit u.

“Booi Jeshuh noh phi ang tu sun ngshung pyun naaka ah pha vai hlü ei kia kya she tia phümei ki ni” (Mathai 3:15). Booi Jeshuh noh ngphümei naak sun Johana veia Jodan mlita ang phümei üng nihea mkhe naak sun ang tua ah seh püi ni ti sun am nik kept u. Xü kthang naak khaamei ki noh Booi Jeshuh-a ngphüm ei sun am kept khoh khai ni.

Xu Kthang Naak Am Khamei Kie Noh Booi Jeshuh-a Ngphüm Naak Häi Kpet Ki Ni

U am Pangsiim noh ah hlei pyen ki ah ti ja?

Booi Jeshuh-a ngphüm naak

am Jumei ki.

Johan noh ah pyen ta Pangsiim am juemi ki ta Pangsiim mlei ei ki ni. Ah vai shü-a Johan hint uh vei-ja ah vea kyaaküng Booi Jeshuh-a mong hin nihe am hok ba jah mtheh khai ni. Booi Jeshuh-a phümei müng nihea mkhe naak ah seh püi jah am a seh sun ngthäh khai ni.

Johan noh phi Booi Jeshuh-a ngphüm naakam nihe ah jah xü kthang tia am pyen am ve. Booi Jeshuh noh nang nihe ah ning jah kum kyanüng ngphümei ki tia Johan noh pyen khai ja ngshing ki ni (Johan 1:29. 1 Johan 5:4-8).



Pangsiim am jumei kie jah Khristo-a kum kyan naak sun am jumei kie noh Pangsiim sun am pua mhlei ei kie ni. Booi Jeshuh ang phümei üng nihe-a mkhe ah seh päng ti lü nih pyen mtui ja ah sune no “o” ah sun mä? Ah nih no nihe-a mkhe ah seh püi päng mä tikhaie ni.

Ah nih no mkhe naak shük thak seh püi lü mhnüüp tä mkhe naak ta ve ei ham ki tia pyen ki ni. Xü kthang naak khamei vai-a phäh mhnüüp tä ngbäü ei yah vai ni. Tuh nihe mkhe-a phäh ngbäü ei vai tia pyen khai ni. Ah suk ba ni ah sun he no phi ah suk ba na nii jumei kie mä? Nihe-a mkhe naak sun Booi Jeshuh-a ngphüm naaka dä mthih naak khamei ki tia am jumei ki he sun Pangsiim am pua mhlei ek ki he ni.

Booi Jeshuh-a Ngphüm Naak Jah Thi Shen Am Mhloona Phäh Xü Kthaang Naak

U hlei ki ja?

Booi Jeshuh-a ngphüm naak am jumei kie.

Ah nih noh ang phümei üng mkhe naak ang tu

ang ngshäi-ja ah seh püi ni. Booi Jeshuh-a ngphüm naak jah ah thi shen jumei ki he sun Pangsiim noh jah kum kyan khoi ki-a kya she am jumei ki he sun ah jah hoit in khoi ni. Ah nihe sun mu lai pea set khaie ni. Ah suk ba ve she nihe ah jah kum kyan jah am jah kum kyan sun nihe-a jumei naaküng laang ki ni. Booi Jeshuh noh kho mdek mkhe naak ang tua seh püi ki tia jumei kie sun jah kyan lü am jumei kie sun noh am pua mhlei ei u she am jah kum kyan ki ni.

Kkhyange sun ah nim mkhe jah jum naak am vekia kya she mu lai pea set khaie ni. “Pangsiim am



jumei kie sun noh mhlei ei ki he ni” (1 Johan 5:10). Mkhe naak sun Booi Jeshuh-a kkhaana kya vai ki tia am jumei ki he sun ah nim mlunga mkhe naak ve ei ham ki ni. Ah nihe sun mkhe naak am ve tia am nih pyen khoh

Kei sun khut poh ki am nghmu ei lü, Jeshuh sun kah juma kyaaküng kei ja mkhe siim khai mä?

“Tia ak thäh üng ta “ä” ngsiim khai ni ah ti ni.” Booi Jeshuh noh kho mdek mkhe naak ang tu ah

seh püi, poh vai ngpäng ki. Nang nihe ning jah kum kyan ki sun ak sang mä?

“Tia ak thäh üng ta, ä.” “Nang noh kum kyannak nah khaam päng ki

ni.” “Ah suk ba ta kei-a mkhe am ve ti bäi?” “ä.” “Nang üng mkhe naak am ve li. Ah suk ba ta i

she mkhe naak nih poh be be ki he ja?” “Nihe sun kkhyang sa hea nih kya she, hok ba

mkhe naak am nih poh lü nih ve . Khoh khai ja? Ah suk ba ve she ngbäü ei käna mhnüüp tä

mkhe naak nim mthi yah khai ni ah ti ni. Pangsiima khuut poh ki noh tat uh vei säp mkhe

naak umei ham ki ni. Ahina ah jah kum kyan naak be am kshing she ni. Ah suna mait-a kkhyange Pangsim jait jün kie ni. Booi Jeshuh noh mdek mkhe naak ka peng vai-a am khait khoh ki o? Ahin am niki ni. Ah vai shüa Booi Jeshuh noh mkhe naak am ah kpeng khoh-a kyaaküng ah nih sun jah kum kyan khoh khai mä?

Pangsiim käh mheli vai tia kkhyü veki ni. Ah ti hü sun Pangsiim käh puk ei vai. Käh tui ven vai.

Johan noh xü kthaang naak ah pyeni. Kkhyang kho hah Pangsiim nih nihe-a phäh ah bi lohe am jumei kie ni. Jeshuh Khrist sun tui am mat, thi am mat, ngmüi mkhya am mat loki tia ap kshing u.

Ah vai shüa ah tia kba am jumei kie jah nihe-a phäh ah bi loh sun jumei kie su nihe noh ngshung pyun ki tia Pangsiim hmai-a pyen kie jah kei nihe sun mkhe kie ti sun pyen kie üng u noh ak sang pyen ki ja?

Tui mat, thi mat, ngmüi mkhya matam



Pangsiima pyiit pyang am jumei kei sun hlei kie, mjih mthuh kie ni. Jumei naak lam hmü kie ni. Ah suk ba am jumei kie sun Pangsiim mjih kie ni.

Pangsiim mshüh ei vai am hlü. Booi Jeshuh Jodan mlita lo lü ngshung pyun naak ang tu be bang shaki ni.

Lam Hmü Kia Ngmüi Mkhya Noh Jeshuh-a Ngphüm Naak Jah Ngsing Sait Naak Maki

Tu yai jah mkhya noh i jang ah ni pyen?

Jeshuh-a phum naak jah

ngsing sait naak

Pangsiim sak pa jumei kei sun ah nih uma xüng shei naak shi veki. Xü kthaang naak khaam ei kia

kkhyang sun Booi Jeshuh-a ang ngphüm ei jüng mkhe naake Booi Jeishuh=a kkhaana pha vai ki tia jum ei she Booi Jeshuh-a ngphüm ei naak jah thi shenüng kum kyan naak yah ki ni.

Ngshung pyun ki sunüng shak shi veki. Nihea kum kyan naak sun mdan vai ja nak uma veki ni. Mah noh mah mdan ua. Nak uma kum kyan naak shak shi am ah ve ta kum kyan naak am ve tia kah ning mtheh hüki.

Johan ah Pangsiima sak pa jumei ki sun ah mah-a uma shakshi veki ni (1 Johan 5:10). Ah suna shak shi yah ei vai-a baan lam ktunga ah thi sho xat sun jumei vai mä? Ah thi shen am jumei lü ngphümei naak sho xat jumei vai mä? Pangsiim noh kshing kia kya she ak thum ngtu sun nah jumei khaia kyaki.

Booi Jeshuh noh nangam kum kyan naak nah yah ki ni tia shak shi khaia kyaki. Nangait akba Pangsiim nah jumei ja kyakhai ni. Nih mah-a phäh nih shak shi ni.

Ah suk ba kkhyang kho hah noh jumei kie ni. Kho mdeka mjü nghngih sho xat kkhyang kho hah



noh jumei kie. Ah mah noh ah mah thang kdo kpyeni ti kie. I ja mait-a bi lou thei u she phi am dang ni. Ah nihe sun thaang kdo pyen kie am ni. Khristian üng vang kie sho xata va kyakie. Booi Jeshuh-a phüm naak am jumei u lü phi kum kyanaaküng äp khyaap ki he ni. Ah sunüng phi Pangsiima shak shi am ve. Ah sun he sun pyen lü ang yah kei ni.

Ah sun he sun i hok ba kum kyan naak yah ei ki ni tikhai ni. Ngmüi mkhya mat, tui mat, thi ung kkhyuh lo ki sun jumei ki va Pangsiima shak shi jah kkhyanga shak shia kyaki ni.

To man to Poluh noh, “Kei nihe-a pyen thng kdo kya sun nang nihe üng song seng sho xat am ni. Jou tiitüng ni, ngmüi mkhya üng ni, ak sanga shing naküng be bang ki ni” (1 Thesalonians 1:5). Kkhyange noh Booi Jeshuh-a this ho xatüng jumei u she tu yaai sun je kyai ki ni. Kkhyange noh Booi Jeshuha thi mküi mtou u she kho yaai sen ki tia jumei kie phi vekie ni. Ah nihe noh ta kho yaai noh baan lam ktung kyüh ei ki tia ngai kie ni. Kho yaai noh ta kho pung va mdang kia kya she am bük phya ki.

Kho yaai sun kkhyange uma ah vang üng ju yo lü am pyonga am poon lut loki ni. Ahin sun kho yaai-a phäh khaki am ni. kho yaai noh kkhyang sun ah mah-a mlung kba poh mshah khoh ki ni. Pangsiim noh kho yaai am kkhyanga shak ah hnim vai käh püi kia ang tu ung jou hüt ah peet ni. Kho yaai noh kkhyanga mat sen hnah khea kba thüp hlet shaki, ngpyang shaki. Ah pyonga am poon lut lo shaki ni.

Ahin jumei kie noh ah nih hmuh üng Booi Jeshuh-a mingüng shäit ta ti lü kshat kie ni. Ah sunüng ah do lo be sun Booi Jeshuh-a thi-a jou hüta kyaki ni.

Nihe sun ngphüm ei naakam ngsing sait shak lü ah this hen am nihe jah si jang khai sun kpeng lü ak thum mhnüüpüng thou lo be ki Booi Jeshuh-a sun jumei kie sun kho yaai jah mkhya he noh ah nih kyüh ni. Booi jeshuh-a ngphüm ei jah thi shenam kum kyanaak yah kie-a hlonga kho yaai am ve khoh u.

Nah nik shinga kba RCM hea prophete noh ta kho yaai-a ve pyen kie ni. Prophet noh thingam ah nip yang baan lam ktung kkot lü shun she kho yaai he



jah mkhya he sun thikie ni tia nah ni hmu khaie ni. Ang hngih naak hmi ki sun ah suk ba am ni. Ah

nih sun Booi Jeshuh-a ngphüm ei jah thi shena mong mdang khaie ni. Kho yaai noh ah nih sun ah hlong msooküng kho mdeka mkhe naak seh püi ki Booi Jeshuh nak shing mä ti lü ak thäh üng ta kho yaai ta senan mjoh ki ni. Kho yaai sun ang hngih naak hmi päng kia hlonga am ve khoi. Kho yaai he noh ah ni jah kyüh ni. Ah suk ba ve she, Pangsiim am jumei kie sun Pangsiim mhlei ei kie ni.

Ah sak pa-a shak shit a i ja?

Ah nih-a ngphüm naak, this hen

jah ngmüi mkhya. Ah sak pa-a shak shi sun i ni? Booi Jeshuh sun

ngmüi mkhya siim üng lo lü ngphüm ei naakam nihe-a mkhe ah seh püi ah pyeni. Ah nih noh akhana kho

mdek mkhe naak dün lü baan lam ktunga thi shen ahuk ni. Ahin tui, this hen jah ngmüi mkhya üng ah jah xü kthang am ni mä?

Kkhyange noh tui jah thi shena kthang kah kya jah xü kthaang naak sun am shing u she pangsiima hmai-a hlei kie. Ah nihe jumei naak sun lam hmüi kia jum naaka kya she am sang ki va pyen kie.

1 Johan 5:11, “Ah shak shi ah ni ungta pangsiim noh nihe ang shäi xüng naak jah pe lü.” Ah suna shak phi ah sak pa ung ve ki ni.

Booi Jeshuh-a ngphü ei, thi shen jum naakam kum kyan naak khamei lü ah nihe sun noh shak ngshäi xüng naak yah kie ni. Shak ngshäi xüng naak nah yah päng ki o?

1 Johan 5:12, “Ah sa pa jumei kie sun shak ngshäi xüng naak yah kie ni. Am jum kin oh ta am yah khai ni.” Mata pyenüng, ah sa pa noh kho mdeka ngphüm naak kham ei lü baan lam ktunga khaana thih ah khamei jah, ah thoh be jumei ki sun shak ngshäi xüng naak yah kie ni. Ah sunüng phi ahin kthumüng mat am käh püi kia jumei ki ta shak am



yah. Xü kthaang naak phi am khamei ki ni. Johan noh tui am phi kya she, thi shenam phi

kya she Booi Jeshuh-a ah poh mshah sun jumei kie am jü khya ki ni. Ahin noh ah nik uma kkhyü am ah ve jah ah ve sun am dang ni. Booi Jeshuh-a ngphüm naak, thi shen jah ngmüi mkhya he ung jumei u she xü kthaang naak khamei kie ni.

Ang Hngih Naak Am Hmi Ki Sun To Jah Me Jü Kkhya Naak Am Shing

Xü kthaang naak khamei ki jah am khamei kie sun u noh jah

jü kkhya khoh ki ni?

Ang hngih naak hmi kin oh. Johan sun xü kthaang naak khamei lü ngshung

pyun kie am ah jah mtheh ni. Polüh noh phi ah sukba

ah pyeni. Kei noh i shüma to jah me am jah mthah-a to jah me am jah mkhe mkhya niüng. Ah phoka khuut poh ki jah ak sanga khuut poh ki i hok ba ngkhoi mkhya khai ja? Ngphüm jah thi shen jumei naakam xü kthaang naak be am va shing lü nim mkhe khoi mkhya khoi.

Tomah saya ah ni üng sun evengerih saya ah ni üng phi ah jah xü kthaanga mong am ah mkhoi mkhya khoh a ah kyaküng, to jah me ang kya-a mong am nik shing ta nih mah kung kum kyan naak am nih yah ki ni. Ak sanga xü kthaang naak khamei kie sun to jah me a kya sun kshing khai ni. Nikyoonga xüng naak am ve ki sun noh ah sun among am shing khai ni.

A nghmüp naka a lup i a müih lokki ti am ni mkhoi mkha thei she pi a mkim ta a mkim, a book ta a booka thon kki ni. Asuna lü pi mik sun na den vai shü a tä asuna lup he sun am nah mu thei kkhai a thon kki ni.

Asuna thon lü pi na mdei lo be üng ta a lup sun na kshing lo kkha ni. A mkim jah a bok sun na mkhoi



mkha thei kkhai ni. A sun akba ni mhlät naak kham ei kki jah am kham ei kki sun akdo-a ni mkhoi mkha thei kkhai a thon kki ni.

Tui, athi shen jah ngmüi mkha-a mhlät nak-a thang kdo sun khin yaan pyen shak vai a thon kki ni. Nih-e sun ni hlim tui ulü anih üng ni vaai vai uh hlü kki ni. Nihe-a pi pei-a mhnam nu-a kkhü ksnag na aksu yaü lo üng ta kkhanga kthai üng ani khin yan am ni. Ksangsiim (1 Johaan 5) üng asuna mong sun a mtheh khoi ni. Ngkaai sa kkhai-a mat päng um mat a mkaai lü khin vai hlü kki ni.

Nih-e noh ni khin yaana thang kdo sun Khrito- baptizan, athi shen jah ngmüi mkha mhlät nak-a thon kki ni. Khrito-a baptizan a mang sun kkhang he a vei khin yaan lü nih vai naak sun üng ni vai vaai hlü kki ni. Khrito-a athi tui sun shim vai a phäh a vai vaai hlü kki ni. Asune sun am shim kki he a veia ngkaai kkia khin vai hlü kki ni.

Kum kyan naak yah ei päng lü a vaai naak am ngdang shak kki ta Pangsiima mhlät naak sun am kshing ei ham lü kkhang kha kän thih naak pha kkhai

a thon kki. Thang kdo kya sun am ni khin yaan üng ta kkhang k’dam a jah shui kki-e ni. Khrito-a baptizan jah athi shena thang kdo sun ni kpyaü hü vai hlü kki ni.

Ksa am kshing kki üm na mthei üng ta akthai-a sut ei lü mthei vai hlü kki ni. A sukba ani üng ta i hokba sa a yuk vai sun pi ni mthei thei khai-a thon kki. Mhnüt naka mkhe aphäh “mta pet naak” ti a ayuk lo thei üng ta asuna ksa nglung a among sun ni kpyaü hü aksanga ni kshing lokkhai he a thon kki ni.

Khritoa baptizan sun akdo a ngdaü sjal vao hlü kki ni. A nih sun ngmüi mkha jah athi shen üng a hina khomdeka kum lokki ni. Khrito sun nanga kum kyan booi-a na dou ei vai sun kei nih-e noh ka ni yum kkie ni.

Ngmü mkha jah tuia mhlät naak sun Khritoa-a baptizan, athi shen sun yum ei naak üng pha lo kki ni. Jeshuh sun nih-ea kum kyan booia ni dou dang yum mhnam ei vai sun hlü kki ni.



KHYÜ PYEN 7

Jeshuha Baptizan Tihin

Mkhye Kia Lät Vaia Ah

Lup A Jäh M’hnuh Mdan


172 Jeshuha Baptizan Tihin Mkhye Kia Lät Vaia Ah Lup A Jäh M’hnuh Mdan

Jeshuha Baptizan Tihin Mkhye Kia Lät Vaia Ah

Lup A Jäh M’hnuh Mdan < 1 Peta 3:20-22 >

“Asun sun ahlaam üng Pangsiim pyen käh ksang nak k’kia kkhyaangea ngmüi mkhyae ni. Noah-a kha äng mhlüüi nu ah shak üng Pangsiim noh ah mlung mshaaü lü kkhyaange ah nih vuuk be vai a jah yüng kki ni. Lü phi kkhyaang kkhyet sa däk dä va tuia kkhyüh lät kkie. Asun sun patiso üng nshuui msäp naak ni. Patiso hin puum sha le looi ki mthih kpyo naak am ni. Patiso ti nak kki tam lung kkyoong üng ve soh ngnei shak käh kbäü ei lü Pangsiim üng kkhyü taam ei naak ni. Booi Jeshüh krito thih naaka kkhyüh ah thoh lebea phäh üng nang nihe hin patiso üng kuum kyan naak nah nih yah kkie. Booi Jeshüh Khrito kkhan khoa kaai lü Pangsiim a kkheet lama vek

kki. Ah nih sun kkhaan kho ngshäe, kho yaaie jah shang phuhlangea phun kam a bang sun Booi Jeshüh-a mkha kkea vephäih kkie”.

Ia phäh üng ninihe sun kpyun kkia ni thon

kkie ni?

Pangsiima mhlä naaka phäh ni.

Am ning nglüi ham üng kkhyüh Pangsiim noh

ninih hin a jäb kshing pang ni. Ni mkhye lok khaie ti pi akshing pang ni. Mkhye naak hin patizan a khama phäh äng she püi lü jum ei ki hehin jäh mhlät vai tia pi akshing pang ni. Anih hin na jum ei kki he äng jah m’hlät lü akhyaang vaia jäh khü kki ni.

Ahine hin Pangsiima bä naak ni. Shalaam 8:4, ksangsiim üng a ti äng ta khyaang hin ia thon she Pangsiim hin na ama mhnih khoh ni a ti. A mkhye naak lum m’hlät lü kthaang he sun Pangsiim a mün



saan kshea ak kphya naak sun yah ei kki he ni. Nih-e sum Pangsiima sa-e, ngpyun kki-e jah

kum kyan nak yah ei kia am ni thon ham üng Khritoa athi sheen jah ngmüi mkha sun yum kkia ni thon kkie mä? Nih-e sun mkhye kkia ni thon ulü khomdeka kum 70 am ani üng 80 hüng kkhai-a ni thon kki-e ni.

Ni nihe hin nim mkhye naak am a jäh m’thih pet ham üng, krito a a thi tui äng yum ei naak am ni taak ham üng akksanga sim pyak naak phak khai säpa üng pyun kkia ni kya k’kie ni.

Polüh na ta ni päta bä nak ni ati. Ni nihe na Pangsiima bä naak däm duh kki ti sun ni shüm ulü abä naak sun ni mhlüm mtaai vai u hlü kki ni. Jäh pyaang kung ki sun khom deka kum lo lü ni nihe a jäh m’hlät vai a phäh a khyaang sakpa tia kshui ki ni. A nih a a kham ei patizan jäh ning ngmüi mkhaa am m’hlät nak tia abä naak sun a däm duh a phäh üng ang ming sun nim mhlüm mtaai vai u hlü ki ni.

Pangsiima na ni nihe a jäh pyaang lo naaka among sun ini tiängta anih a khyaanga ning ngshui lü anih adäh a yüma akhaan kho pe ni aum ei vai va

phäh. Pangsiim na ni nihe sun a nih a däh angshäia ni hung shei khai a ajah pit pyaang ni. Pangsiima ni nibe äng ang ngshäi hung naak a jäh pet a the hi-a atäng naak akkse an vek kki ni.

Ni nihe hin a pit pyaange lum-a kthaka ni ngsiim ngsaih bok u she Pangsiim hin nah ka kyaange ti lü a jäh shei am nikki ni. Ishe ni ni ti äng ta ni nih-e sun a jäh mhlä nak kkhüt a pheh üng ni.

“Asuna am msäp nak akba tuh-a baptizan hin na Booi Jeshuh a thauh be a phäh äng nihe sun a jäh m’hlät ni” (1Peta 3:21). Ngsek ki he atia khyaang kkhyeeete sun tui üng a jäh m’hlät ni (1 Peta 3:20).

Mlüh mat üng khyaang maat in khui matäng khyaang hngih tia k’sheek kie däk sun jäh mhlät ki ni. Ni hine sun khyaang k’se ke a kthaka ni do däm kie am ni. Ni lü pi tui jäh ngmüi mkhya sun jum ei naak a phäh üng a jäh kum kyaan a nak kham ei ki-a ni thon ki-e ni.

Kum kyaan naak hin mün saan nak vai akdäm box a thon lü Pangsiim sun ka pa tia ni khü thei u hin am ni msüih msaak khoha Pangsiima bä naaka phäh



äng ni. Mkhye kia ni thon ki nihe hin na Pangsiim sun ilü ka pa ni ka boi ni atia ni khü khoh u ni. Ni nih-e hin na a jäh thong khäih ni ti hin aksaanga ning ng’yak kya u äng ta Pangsiima a jäh mhlä nak ksang sun nikshing ei khai he ni?

Ani üng ta ni nih e sun na Pangsiim tab ä vekki am ti lü ni ve khoh khai-e mä Nihe him Pangsiima mhlä nak am ave ata Mulai pea set khaia ni thon kie ni. Ni nih-e sun anih-a am mhlä naak jäh a do naak-a phäh üng anih a hmaai ma-a ni phu maah be lü a bä naak sun nim mhlüm mtaai be khoh ki-e ni.

Jeshüh-a Baptizan A Phäh üng Kum Kyaan Naak

Noah-a kut khui üng khyaang-e ilü siim mpyaak

kki-e ni?

Anih-e sun noh Jeishüh-a baptizan am ksang na u lü ni.

“Asun-a msäp nak akba tuh-ah baptizan hin

Jeishüh ah thoh naak be-a phäh äng nih-e sun jah kum kyaan kki ni”. Ngmüi mkhya khyet däk ni tui üng ajah mhlät tia 1 Peta üng yuk kki ni. Noah-a ng’shon üng khyang ikän vek kki-e ni ti sum u nah am kshing khoh lü ta ting haa lok khai ni ti shüm vai uh. Asu kän-a um üng Noah-a san a-e khyeet-e däk na lät naak yah ki-e ni.

Khomdek kkhana kkhyaang tan 6 bang ve lü akhäk ta Noah-a kut k’um üng ka akba vek kkie ni.



Tuh ngoi Jeshuh jum ei kki khyaangoe a ak kshung üng am mkhyee nak mthih pe kham ei kki i kän vek khai ni? A vaai shü-a mlüh maat hin ni bük shüm she a sun na mlüh um üng yum ei ki hin ang ngseek sa däk vek khai-a kayak kki.

Kkhyang 250000 bang vekki akshung üng mkhye nak akhüh mhlät nak yah ei kki ta 200 bang ni ave kom. Pyen hü ta khyang thong at noh hü kthang nak ati-a bä nak sun kham ei ulü akhäke ta maat däka the-a pi am däm kkhai-e ni.

Korea pee-a Katolic mah mah a krih yaan (Christian) ting ha lei hngih bang vek khai-a a kayak kki. Asun-e a shung äng tui jäh ngmüi mkhaa üng ang hngih hmi naak kham pang ki i kän vek khaai ni. Noah-a ang shon üng mdek nu a lum üng kkhyaang kkhyeet däk ni lät nak yah ki ti-a ni ksing uh ni.

Booi Jeshüh ah baptizan jäh baan lam ktung üng khüh looki-a ah thi tui hin noh ni nih-e sun yäh lät shak kki ti-a am ksang na ham kki kkhyaang kho kän nu ve ham ki ni. Booi Jeshuh thih nak akkhüh athoh be hin ni büh üng ta kkhyaang i-kän hin anih ah däh

thou lo be pang kki-e ni. A nih-e sun Jerusalem-a khüh a baan lam lü jäh khü be kki Jeshuh a vei-a säh seng be kki-a thon kki-e ni.

Tuh-a ksün hin üng ksangsiim mthem kho kän ve kua lü pi a jäh hü kthong nak be-a baptzan ksäng naaki ngsee kki-e ni. Khyaang akhäk noh te Jeshuh nah baptizan kham hin sun a pät noh a pät mhneem kki ati-a nikkshing vai uh-a phäh ni a ni ti. A khäk noh ta kkhaang-e ah kthak-a anih üng jou hiit a ve lo vai ah phäh-a kham kki ni a ni ti uh.

Ni nih-e ah mkhyee nak hin Booi Jeshuh üng ni su ap ni ti-a akhong ng’shä-e noh shak kshi a nih kham nak sun ksangsiim üng ngyuk kki a ni-a phäh üng nih-e noh ni yum vaai uh hlü kki ni.

Asun nikksang nak ang va nih-e sun a thong khyah nak nih yah ei kki-e ah kyaak kki. Asun-e sun däm bawk kki jäh mün sän nak-a Pangsiim-a bä nak-a phäh üng ni.



Baptizan üng Shäng Ei Ki-a Ksang Nakki Hin Ng’see Kki Ni

Pangsiima am mlhä nak ksang sun u noh yah ei khoh

khai ni?

Booi Jeshuh-a akham ei-a baptizan jäh a thi tui sun ksang

nak ki-e na ni.

Ni nih-e hin noh Booi Jeshuh hin ni ksang nak u ta a thong khyaah nak sun ni yah khai-e tia ni yum kki-e ni. Akhäk-e na ta thaung khaah nak hin a ni yun nak-a kke lan ta u lü Jeshuh a baptizan a kham ei hin yum ei ki-a poh thum sho nab-a a ning ngaih u ni. Asuna thon lü pi sa up kho kän ni bük she Booi Jeishuh a thaung khaah nak-a mong ng’yuk ki hi am ni hmu ki ni. Booi Jeshuh naa a thi tui äng nim’khe a jah m’hlät-a mong hin am ni hmu thei ki ni.

Booi Jeshuh a baptizan kham ei jäh a thi tui üng thaung kki ti sun ym ki nakküt n thaung khah nak kham ei khai a kaki ni. A khäk-e a kon shang ni jäh bük she Booi Jeshuh a baptizan jäh athi tui üng shäng ei ki-a thang k’do khin ki hin k’sek a ti-a ni hmu jah ki ni.

A vai shü-a nih he hin na Booi Jeshuh a baptizan kham ei jah a thi tui sun am ni yum ei üng tat uh vei hi-a m’khe ki-a ni thon ham khai he ni. Ni shak nu äng hjok khah im-a ang hläi a ni set lü pi ni mlung um-a mkhe nak a ve ham ta m’khe-a sa a ni thon ki ni.

M’hnüt nak-a hjok khah im hi-a kum 50 a khui üng ni set lä lü pi ni mlung um-a mkhe nak ave ham ta kho kum 50 nu äng ni yum ei lo nak sun lap lü ni äp ei nak pi a lap-a thon ki ni. A sun-a thak-a aksang a yam ei nak ni tak äng ta do bok ki ni. Booi Jeshuh yum ei nakäng baptizan a kham ei jah a jah thaung nak-a a thi tui sun yum ei ki na ni ak khon kho pe a hmuh thei kom.

Ak k’sanga jum ei nak ti hint a sak k’pa sun



khom m’dek-a kum lo lü khom m’dek m’khe nak a bang sun she püi lü tüi üng baptizan kham ki ti sun yum ei hin ni. Yum ei nak ti hin ak k’sang-a yum ei-a thon lü khan kho pe-a jäh kpha khoh ki-a thon ki ni. Booi Jeshuh hin ni nih-e a phäh a ban lam ktung äng a thi tui m’hlon ki ni ti sun pi yum ei vai hlü ki ni. A sun-e sun jah shüm lü nih-e nua nim m’hlüm m’tai vai a kak ki.

Ni nih-e sun anih-a baptizan jah a thi üng a jäh m’hlät-a ni thon ki-e ni. A sun ani äng ta ilü Pangsiim-a bä nak am pyen lü ni ve khoh kai ni. Booi Jeshuh nua a kho kum 30 a lo üng Jordan tui-a baptizan a kham ei thi hin nih-e a jäh m’hlät vai a phäh ni. A hi k’ba ni Booi Jeshuh sun nih-e a m’khye nak lum seh püi lü ng’ban lam tung üng si yang nak kham ei ki ni.

Ahin-e hin nih-e na am ni m’süih m’sak khoh ni. Booi Jeshuh hin nih-ea lät nak vai-a phäh-a küm sei ki-a a poh pyen pang ti sun ni k’shing vai uh hlü ki ni. Ak k’sük-a a nih sun khom m’dek-a kum lo lü tüi üng baptizan kham ki. Kan na ban lam k’lung üng thi

lü am m’hnüp thum mäng thou be lü tuh hi a pa-a khet lam-a nogk’ki ni.

Pangsiim-a thong khah nak hin sun nih-e a bang-a phäh a khen ang’püi kia let shaung ni. Booi Jeshuh-a thong khah nak hin sun nang jah kei-a phäh-a thon ki. A sun k’ba Pangsiim-a bä nak jah am m’hlü k’pha nak sun däm duh ki a ni-a phäh üng nih-e na nim m’hlüm mtai ki-e a thon ki.

Nih-e noh ahina thang kdo-a ngäi sun ni khing kki he ni. “♫Ahina ngäi hin do kki ni. Ahina khomdeka vek ki hea kshung hi-a kei noh Khrito a kum kyan naka amhlä kphya naak sun ka yah ei kki ni. aw… Pangsiima mhlü kphya naak sun däm duh kki ni. Kei pi na mhlä na kki ni.♫”

Booi Jeshuh hin nang jah kei-a m’khe nak jah m’hlät khai a kum lo ki-a thon lü anih-a thong khah nak sun nih-e phäh-a thon k’ki. Pangsiim-a thong k’do kya hin sun k’khui kam am am nik’ki ni. Nih-e sun m’khe nak-a m’pya ak’khüh jah m’hlät lü Pangsiim-a im-a jah tha lam be ki-athon ki. Yum ei nak ti hin sun Pangsiim jah ni nih-e a k’keh-a jäh



m’hläk ki-a thon ki. Booi Jeshuh sun nih-e a jah m’hlät vai a phät-a

khon m’dek-a kum lo lü m’khye nak am mthih vai-a baptizan kham lü ban lam k’tung-a thih nak sun kham ei ki ni.

A nih üng khüt sheng ki-e noh Pangsiim üng ka pa ti-a ani khü nak khoh uhin i hlok-a däm duh ki-a a bä nak ni ti hin nih-e noh am ni shing khoh u ni. A hin sun a päih nak am vek ki-a am m’hlä k’phya nak-a phäh ni. Nih-e nah thong khah nak ni yah ei uhin sun a jah m’hlä nak khüt-a phäh ni.

Booi Jeshuh Noh Nim M’khye Nak A lum Sun Ahun At-a Am M’thih Pängni

“Nih-e sun Pangsiim-a vei-a a jah k’pha be vai-

a phäh-a pyuun ti sun noh am pyuun ti nih-e a phäh-e thih nak kham ei ki ni” (1 Peta 3:18). Booi Jeshuh sun noh nih-e a lät nak vai-a phäh-a baptizan sun kham lü am pyuun ki nih-e ah jah m’hlät vai-a phäh a

baan lam k’tung khan-a thih nak kham ei ki ni.

Nih-e sun shak nu-a phäh

a jah kum kyan (or) mhnüp pat-a phäh mä?

Shak nu a phäh a hun ata a jah kum kyan ni.

Pangsiima mkhe si yang naak üng lät vai-a

Khrito noh nih-ea phäh ahina khomdeka thih naak kham ei lokki ni. Nihe sun noh kkhan khoa shak kshäi ni hüng naak vaia Jeshuh sun khomdek mti sha üng kum lo lü baptizan a kham ei naak üng nih nih-ea mkhe naak seh püi lü baan lam ktung kkhana thi lü thou be kki ni.

Khrito sun noh a nih a this hen jah baptizan akham ei naak üng nihe sun jah kum kyan kki ti sun na ksang na kkio? Asun am na ksang naak üng ta nang sun am ning kum kyan khoh khai ni. Nihe sun



ktha ni keek uh-a phäh üng Khrito-a thi shen jah baptizan noh mkhe naak a ni mthih sun am na yum ei üng ta shak kthai am na yah ei khoh kkai ni.

Nih-ea mkhe naak sun seh püi kkhai-a Khrito sun baptizan ei lü baan lam ktung kkhana si yang naak sun kham ei kki ni. A niha baptizan jah athi shen üng nih-ea mkhe nake sun shak ngshäi a phäh a jah mthih pet kki ni.

Nih-ea sun kkhang sa-a ni thon akba a mhnüp tä ni mkhe a phäh ngbäü ei nak, ngnei shak kdo üng hüng shei naak jah kon shang üng them pet naak üng mkhe mhlät naak sun am ni yah ei uh.

Asuna thon she Khrito a baptizan jah baan lam ktung a ka thi shen jum ei naak ti sun nih-e a kum kyan naak yah ei vai aphäh ni. Nih-e noh tui jah a thi shen sum yum ei vai hlü kki ni. Ngei shak kdo üng khut poh naak noh ni mkhe naak am jah lät shak khoh kki ni.

Mpyen she kki aphäh a khoh them kkhaih pe am a ni üng a khut poh-e üm ei akdo jah mdei ok ti sun nanga kum kyan naak aphäh aphu am vek kki ni.

Khrito-a baptizan jah a this hen sum yum ei kki he ta kum kyan naak sun yah ei kki-e ni. Khrito-a baptizan jah athi shena phäh üng Pangsiim noh nih-e jah mhlät kki ti sun ksang naak üng ta kum kyan naak ni yah ei kkhai ni.

Ksangsiim üng Pangsiim noh jah mtheh kyo she pi su ngaih naak su pi pet vai hlü kki tia akhäk noh ngai kki he ni. Asun kyo lü pi a nih-a ksangsiim üng a yuk akbä nihe noh ni ksang nak vai uh hlü kki ni.

Hepye 10:1-10, üng Pangsiim noh nih-e sun a hun ata jah kum kyan kki tia ngyuk kki ni. Jeshuh-a baptizan jah athi sheen sun ksang nak ki däk ni Pangsiim noh jah kum kyan kki ti sun aksang ni. Nih-e noh pi a sun hin ni ksang nak vaai hlü kki ni. “♫Jeshuh noh baptizan a hun ata kham ei lü a hun ata a thi shen a mshoih nak üng nih-e sun jah kum kyan kki ni. Ka püi-eo a sune sun na ni yum u üng ta mhlät nak na ni yah ei kkhai-e ni. Nanga küi nake sun pi Khritoa baptizana k’uma tha laama. ♫” Jeshuh noh a hun ata phäh-a nih-e sun mkhye nak akhüh a jah kum kyan ni.



“Ng’pyun ki-a sak pa sun am mpyun ki-e a phäh” (1 Peta 3:18). Booi Jeshuh hin am mkhe nak am vekki ni. Anih sun noh khyaang-e jah kum kyan khai-a m’dek m’ti sha üng khom mdek-a kum lok ki ni. Anih sun noh baptizan kham ei lü am ng’pyun ki a bang-a m’khe nak lum sun a she püi päih ni. Booi Jeshuh hin noh nim m’khye nak uh jah am ning ng’pyun nak uak khüh jah m’hlät ki ni.

Booi Jeshuh noh tui üng baptizan a kham hin noh ni hmi lo äk khüh ni thih vei a nip oh m’shah-a m’khye nak nakküt sun seh püi ki ni. Kon na baan lam k’tung kham na athi tui am m’hlon äkkhüh sut ei ki-a m’khye nak si yang nak ak khüh a jah m’hlät pang ni. Booi Jeshuh sun m’khye ki nih-e a phäh baptizan kham lü khaang m’khye nih-e a ng’hnün-a thik ki ni.

Booi Jeshuh hin noh m’khye ki nak küt sun a hun at-a lät nak a jah pet hin sun a kham ei-a baptizan-a m’hlät nak-a phäh ni. Booi Jeshuh noh ahmi äh khüh sut ei kia athih vei säp-a ni nih-ea m’khye nak nak küt jah m’hlät lü a pät noh a pät baan

lam k’tung khan-a si yang lü thik ki ni. Booi Jeshuh yum ei ki sun noh anih-a kham ei ah baptizan jah a thi tui äng ang ng’lät lät nak jah nek ki ati-a ni yum vai uh hlü ki ni.

Nih-e hin k’tha ng’seek ki-a ni thon ki-e ni. Ni lü pi Booi Jeshuh ta a sun na müih-a am nik’ki ni. Khüt sheng ki-a pa thon ki. “Pangsiim sun na a hun at-a ni shak nu a phäh a jah m’hlät ni. Pangsiim noh kho m’dek kkhyaang sa-e i hok kba onga a jah kphya naak ni tit a sa sun jum ei naküt k’kie käh sim pyak ulü shak ngshääi ah nih jah vai va ah sa kpa mat däk sun ah khyah ni” (Johan 3:16). Pangsiim noh a sa kpa mat däk sun a khyah ni. Pangsiim sun noh a sa kpa sun näng kho m’dek m’khye nak nakküt ak kkhan na a pha vai a phäh –a tüi äng a jah lät shak ni.

I hlok-a mün nak-a do kia m’hlät nak ni. I hlok-a dam duh kia akphya nak ni. Nih-e sun noh Pangsiima kphya nak jah a jäh m’hlät nak däm duh ki sun shim lü ni m’khüih vai uh hlü ki ni. Booi Jeshuh a baptizan jah a thi tui sun yum kki naküt ta Pangsiim noh jah m’hlät ki ni. Booi Jeshuh a kham ei a baptizan ti hint



a Booi pa ah kkaki ti hü ni. Asuna thon lü Booi Jeshuh yum ei ki nakküt sun

noh akham ei a baptizan jah athi tui sun k’sang na lü ng’pyun ki-e akba shak hüng nak ni yah ei khai-e ah thon ki. Asun-e a lüm sun nih-e noh dou dan lü ni yum vai uh hlü ki. M’khye nak akkhüh jah m’hlät kit a u ni. Pangsiim hin nihe jah m’hlät k’sang ki-o.

Asun naküt sun Booi Jeshuh ni? A hin sun nih-e jah m’hlät kung ki ni?. Ni nih-e sun noh Pangsiima ah jah hü kthang be jah ahin-e a jah hü kthong naka m’hlät naka mong ni ti sun ni yum ei uh äng ta m’hlät nak ni phak khai hen i. Booi Jeshuh Ta Jah M’hlät Kia Bawi Ni

Kristo ti sun i ni?

Khotu ngsiim, Bawi khong shah ma.

Jeshuh sun Pangsiima thon kki. Jeshuh ti hü sun “kum kyan Booi” a thon lü Khrito ti hü ta “shi tui üng kthuh naak kham ei kki’ a thon kki. Ksangsiim k’phüm üng Samuel noh Sholuh üm shi tui akthut pe akba pe akba shit hi boi khonge jah kho tu ngsiime noh pi Pangsiima pe aphäh su jou do naak ani kham ei ma vai hlü kki ni.

Jeshuh sun khomdeka kum lo lü khut mjü kthuma phäh-a apa-a jou shen pet naak sun kham ei ma kki ni. Asuna poh vai-a khut (mtaa) sun khotu ngsiim shangphu hlang jah a khong ngshä a thon kki ni. Anih sun kkhan ko khotu ngsiima a thon akba kkhang sa-ea mkhe naak sun seh püi kkhai-a baptizan sun kham ei kki ni.

A pa Pangsiima a akhü be sun läk lam naak üng Jeshuh sun mkhe kki akba a shak pek kki ni. “Kei sun lam kkhü ksang jah hüng naka ka thon kki ni. Keia the-a akse a lam sun üng ah uh pi ka pa-a vei-a am set khoh kkhai ni. Khrito-a baptizan jah a thih nak üng nih-ea mkhe naak sun seh püi kki ti sun yum ei kki he ta kum kyan naak yah ei kki-e ni.



“Mti sha üng hung nak sun thi üng ngpüi kki ni” (Lev. 17:11). Jeshuh sun baptizan akham ei päng üng baan lam tunga a thi mshoi kki ni. Nih-e a jah mhlät vai-a Jeshuh noh a sukba a pät noh a pät sun hjok khah lü Pangsiima ma-a nih-ea mkhye nak-a khen sun a jah khih peet ni.

Ni nih yum ei ki he a lät nak vai a apum sha sun ng’hmüih ng’phum lü Pangsiim-a hmai ma ah nim khye nak uh-a khen sun a jah khih pet ni. Booi Jeshuh sun baan lam ktung äng thi lü thong k’um-a vek ki-e ngmüi m’khya-e a vei sit lü thang k’do ki vai ki. Kon na am m’hnüp k’thum üng thou be ki-ni. Thaung khah nak am jah ei ham ki he sun m’khye nak thaung k’um-a kakki he-a ng’müi m’khya ke-a kba thon she ni Booi Jeshuh hin noh baptizan akham ei nak jah athi tui ati-a thang k’do sun khin ki ni. Pangsiim noh nih-e ah lüt nak vai a phäh-a tui jah ng’müi m’kha a thang k’do sun a jah pet ni. A uh pi a hin na mong hin ni yum üng ta m’hlät nak sun ni kham ei khai he ni.

Booi Jeshuh A Akham Ei A Baptizan Jah Athi Tui üng Ni M’khye Ki He Sun A Jah M’hlät Khoh

Nih-e sun i hokba ni Pangsiim-a ma su ng’sim ki-a m’lung

k’ko ni tak khoh kom?

Jeshuh a baptizan jah thi tui ni yum nak äng ni.

“A sun-a m’hnüt nak akba tuh baptizan hin Booi

Jeshuh-a thoh nak be a phäh äng ni nih-e sun a jah m’hlät khoh. Baptizan ti hin äng nip um sha äng am ni ng’sim ati am ni” (1 Peta 3:21). Booi Jeshuh noh a kham ei ah baptizan üng m’khye ki-e sun jah m’hlät ki ni.

Booi Jeshuh noh baptizan a kham ei hin nang noh nak k’sang nak ki mä. Booi Jeshuh-a baptizan na phäh üng nim mlung kko ng’siim kyo lüpi nin m’ti



sha äng m’khye nak ve ham ki ni. Ni lü pi Jeshuh a baptizan ni yum ei uh a phäh

ang ni m’lung k’ko sun ng’siim ki ni. Baptizan ti hin ni pum sha üng am ni ngsimm nak him am ni ki ni. “Asun sun patiso üng mshuui msäp naak ni. Patiso hin puum sha le looi kti mthih kpyo naak am ni. Patiso ti nak kti tam lung kkyoong üng ve soh ngnei shak käh kbäü ei lü Pangsiim üng kkhyü taam ei naak ni” (1 Peta 3:21).

Booi Jeshuh sun noh m’khye nak lum m’thi lü Pangsiim-a si yang nak sun kham ei ki ni. A sun a ni üng ta Jeishuh hin booi ati a kshing lü a nih-a baptizan jah a thi tui üng jah m’hlät ki a ti a am ni yum khai mä. Nih-e a m’khye nak sun ang ngshing a jah m’thih pet ki ni. Nih su ngaih nak üng hlo help nak ang ngpüi äng ta Booi Jeshuh-a baptizan sun ang ngsei a am ni k’sang na thei khai a thon ki. Booi Jeshuh-a baptizan sun noh m’khye nak päih sun ng’siim sak ki ni.

A sun ni k’sang nak üng ta nim m’lung kho pi ngsiim khai a kkaki. Khyaang lum hin am de kia

ngaih ng’yah nak jah am rgsiim ki a ni hmi lok ki ni. A sun na lü pi ni m’khye nak lum sun Jeshuh-a k’han nap ha päih ki ti sun ni k’sang nak üng ta am ngsiim ki nak küt sun ni kham khoh khai a thon ki.

Nih-e hin ni ngaih naak a up laat lo üng ta ni mkhe naak mat mat ve kki ti a ni kshing ei uh ni. Khrito-a baptizan hin noh mtuih sheek kki lum sun seh püi kki ni. Nih-ea su ngaih naak naküt pi Khrito-a baptizan üng jah mthih pe lü a seh püi ni. Asun ni ksang naak üng ta ni su ngaih naak sun ngsiim kki ni. I hokba ni su ngiah naak sun ngsiim yah kkhai ni. Khrito-a baptizan jah athi shen sun yum ei naak üng ni. Nih he hin ni hmi lo uh akhüh mtuih she kki-a ni thon kki he ni. Asuna lü pi Khrito noh ni mkhe naak a seh püi ti sun ni yum lü ni ksang naak üng ta ni ngsiim khoh kkhai ni.

Ahine sun Booi Jeshuh üng hmi be kthai kia yum nak a thon ki ni. Asun ani ta nim lung kho ta ng’siim pang ki mä. Ni m’lung kho pum sha nak küt ng’siim shak ki sun Booi Jeshuh äng küm sei kia a jah hü kthang nak däk sun ni. Booi Jeshuh a baptizan



sun yum nak üng Pangsiima vei ni ng’su apäng va Pangsiima ma ah ngsiim ki-a ni thon khai a kakki.

A sun-a thon she ni a nih sun kho m’dek a kum lo lü baptizan sun pi kham lü baan lam k’lung äng thik ki. Kon na thou be lü a pa ah khet lam-a ng’shut ki ni.

Ak sün a pha lo ta anih sun khom dek-a kum lobe khai a thon ki. “Kon na a sun na boi äp ei kie sun jah m’hlät khai a m’khye nak äng käb shäng ei ki-a pou lo be khai ni” (Hepye 9:28). A nih sun noh baptizan jah athi tui sun yum lü m’tät ki ni he sun jah la be khai a kum lo be khai a thon ki.

Yum Ei Nak äng Ak’sang-a Hmuh

Booi Jeshuh-a baptizan käh ng’püi ki-a mih-e noh m’hlät

nak ni yah khai-e mä?

Am ni yah khoh

Am shüm hmuh-a Ta Kyaun kon shang-a ah hun ka pha thei ki.

Asuna kon shang üng khut k’poh Rev. Park noh ta khom mdek-a m’khye nak am vekki ati jah Booi Jeshuh-a baptizan ni khin hin a phu am e a ti. Akpa mi hjok khah im-a sit lü Pangsiim-a kkhyü a ti äng a hläi-a ka ip ki ilü ni ti ta a nih-e noh Jeshuh noh baptizan äng jah mhlät ki ti sun hoih ulü ngbäü ei be vai siim sun a ni ti uh-a phäh äng ni.

Ni lü pi ta kyuan kon shang-a pha jah üng ta ak’do a k’khü sun ngaih yah ni. I she ni ti üng ta ka m’khye nak lum sun Jeshuh-a ak khan-a pha päih ki ti sun ka kshing-a phäh äng ni. Asu kba ni a im püi hjok khah im-a a she vai su ak jä a am hlom m’sok khoh ni.

Mhnüp mät üng ta hjok khah im-a ngshut lü (Yomah 8:1) sun ka ng yak ki. “Booi Jeshuh üng ve lü hung shei shak ki-a ng’müi m’khya ah mongsun mkhye nak ak khüh lät nak ni”. Nih-e pi Jeshuh ni jum ei uh-a phäh üng ni m’khye nak am ve ti sun k’shing thei ni.



Asuna thon she a nih-a kkoi jah a ngloi püi he üm phone jah shet lü “nanga mlung k’uma mkhe naak vekkio?” tia mat noh mat kthäh uh-a. Nanga ta a ksanga na yum ei kkio? A sukba Rev. Park noh thi ei lokki-a akpa mi naak noh Khrito-a baptizan sun am shim lü pi ka mkhe naak am ve a ti ni.

Asuna thon she a nih kkhu ngla xoi üng ngsoh ngseih naak ve lo kki. Akpa mi noh ka mkhe naak am ve ati üng ta anghnu mi noh pi a mlung k’uma mkhe naak a ve k’um üng ngpyun kki abka hüng shei kki ni. Akpa mi sun aksün nong vei däk hjok khah ima set kyo lü pi a mkhe naak käh vek kki a hüng she kki ni.

A nghnu mi noh ani hngih üng mkhe naak vek kki ti sun kshing kki ni. A nih xoi noh ngsuh lo mjoh kki xoi. Akpa mi noh aksanga amkhe nüng a ti. I she ni ti üng ta “Khrito üng vekki sun si yang naak am kham ei” kki ani aphäh üng ni. A nghnu mi noh ta amlung k’uma a mlung k’uma mkhe naak vek kki tia hai bak kki ni.

Mhnü pät üng ta a nghnu mi noh tat ham seh

kkia ngai lü Rev. Park a vei set lü Khrito a vei ka mkhe naak lum ka su ap kki ti a akpa mi a ti sun ngthah ngkhah naak vai a ngai lokki.

A ngoi mhnü mat üng ta ani hjok khah päng uh üng akpa mi adäh Rev. Park a vei ngthäh kkhai-a set kki xoi. Nang noh kei üm mat mat na nantheh vai ni. Asuna she pi ngshüh bok kki mat vek kki ni. Asun tai a ngkho ni na mtheh-a ti lü a nih noh akthäh. Asun kona Rev. Park noh tui jah ngmü mkha üng akthai-a hmi naak a mong sun a jah mtheh mkhah ni.

Asun üng anih noh Yomah 8: 1 “Asuna thoon lü Booi Jeshuh Khrito üng nglooi ei lü vek ktie Pangsiim noh mkhye naaka mtaam am jah peti”. Yuk kki sun ngya lo kya kki. Anih kum kyan kki ti sun ksang lo nakki. Khrito-a baptizana phäh üng kei-a mkhe naak lum seh püi kkia Khrito-a üng vek kki sun noh si yang naak am kham ei kkhai ti sun ngya lo kya kki ni.

Ksangsiim üng ngyuk kki-e sun kshing ei lokki ni. Akpaih naka kum kyan naak ksanga thon kki-a Jeshuh-a baptizan sun hmu lo lü Khrito-a baptizana



mhlät naak a phäh üng ngpyun kkia a thon lo khoh sun pi kshing ei lokki ni.

Kona akpa mi noh pi a nghnu mi a mkhe naak üng angsiim naka shak kshi sun ngai lokki. Asum üng nang sun tuh hin mhlät naak na yah ei kki o? ti lü akpa mi sun akthäh ni.

Asun kyo lü pi a nghnu mi a ve pastor noh a pyena kkhü sun a ngyak üng ta akpa mi sun pi a ngaih lü pi a mlung k’uma mkhe naak am ve tia akpa mi noh ati ni. Asun kona anih xoi noh ima khin yaan be mjoh kki xoi.

Tuh ta ani kkhu ngla xoi a ngsuh sun ngthu nghlai lokki. A nghnu mi noh kpa mi hin a mlung k’uma a mkhe naak am ve tia yum lokki. Khrito-a baptizan sun am yum ei xa lü i hokba a mkhe am vek kkia na ve khoh kki ni. Akdo-a na su ngaih vai ni a ti. Asun kona akpa mi noh a thon ngvai naak üng su ngai lü a mlung k’uma a mkhe naak a ve sun kshing ei lo kki ni.

A sukba ve she akpa mi noh Rev. Park a vei set lü a mlung k’uma a mkhe naak ve kki ti-a ngdo

ngkham kki ni. Saya noh hjok khah naak kkhün kshei-a lu kkhana a kut a mtaih üng am a hnim ham üng o (am ani üng) a hnim päng üngo a kut sun a mtaih vü tia akthäh ni. A nih noh tui jah ngmüi mkha a thang k’do sun am a kshinga phäh üng a mlunga ät lät naak ta ei kki ni.

A hin sun ngmü mkha a mhnüt ei naak ni. Khomdeka mkhe naak sun seh püi kkhai-a Jeshuh noh baptizan a kham ei vai hlü kki ni. Asun üng ta mkhe naak a khen sun thih nak a ni akba Jeshuh sun baan lam tung kkhan na nih-ea nghnün a thih naak sun kham ei kki ni.

Khotu ngsiim-e noh hjok khah naak kkhün kshei-a lu kkhan su hnim päng lü mä am hnim ham lü mä akut sun a mtaih vü? A nih noh Khrito-a baptizan jah lu kkhana a kut a mtaih sun noh mlung a ät lat shak a phäh üng a hin na mong hin ngthäh na kki ni. Asuna thon she Rev. Park noh Khrito-a baptizan na mhlät naak a mong sun küm sei kki ti-a a pyen ni.

Asuna hmnüp üng akpa mi noh tui jah ngmüi mkha-a kum kyan naak sun. Aksük shäih a ngya lo



kki ni. Ahina thang kda na ni kei a na kum kyan tia ngya lo kya kki ni.

Asune ta Khrito-a baptizana kkhana a mhnüt msak naak he ni. Nih-e noh ka mkhe naak am ve ni ti khoh kki he. Asun kyo lü pi Khritoa baptizan sum am ni kshig ei üng ta nih-ea them ngvai naak üng mkhe naak ve ei ham khai a thon kki. Kkhang kho kän noh baan lam tung kkhana a thih naak üng Jeshuh noh mkhe naak lum jah mthih pe kki ti-a pyen kki he ni. Asuna lü pi Khrito-a baptizan jah a this hen sun yum ei kki ta Pangsiima ma-a a mkhe naak am ve ti kki ni ti-a ni ti khoh khai ni.

Rev. Park noh Khrito-a baptizana mhlät naak käh ngpüi kkia nih-ea mkhe naak sun hlät khoh khai am ni ti a ngkhu ngla hai üng shak shi ngdang shak kki ni.

Booi Jeshuh-a Baptizan Hin Thong K’khyäih Nak-a Lup Amhnüp M’dan Na

Thong khäih nak m’hnuh mdan nak-a ti

sun i ni?

Booi Jeshuh-a baptizan ni.

“A sun-a m’säp nak akba baptizan hin Jeshuh-a

thoh be a phäh üng nih-e sun ni lät ki-e ni”. Booi Jeshuh ta nih-e a m’khye nak lum a mthih vai a khom mdeka kum lok ki ni. A nih sun noh baptizan jah a thi tui üng jah mthe lü nih-e sun ng’siim ki-a ni thon ki-e ni. A sun-a thon she a kut bo nak küt hin noh a hmai ma a ngdäng lü ngdo kham vai hlü ki ni.

Nih-e sun Booi Jeshuh ni yum ei u a phäh üng m’hlät nak nip ha ki-a thon lü Pangsiim-a sa jah nak khan kho pe nip ha khai-a thon ki. Booi Jeshuh ni



yum ei a phäh üng ng’pyun ki-a ni thon lokki. Pangsiim üng pi ka pa ti a ni khü thei ki-e ni.

Pangsiim noh tui jah ng’müi mkhya üng jah hü kthong beki ti yum ki nih-e sun jah m’hlät ki ni ati a nang not na k’sang nakki mä? Booi Jeshuh-a baptizan am a ng’püi üng ta nih-e a lät nak hin am küm sei ki-a thon ki ni. Pangsiim üng ak k’sang-a yum ei nak tit a anih-a baptizan, baan lam ktung khan-a ka athi tui, ng’müi m’khya a däh a jüm-a Booi Jeshuh sun noh nih-e jah m’hlät ki ti a thang kdo sun jum ei hin ni. Yum ei ksang ti sun a hin däk hin ni.

Nih-e a m’khye nak na küt sun a nih-a batpizan noh a jum-a a seh püi pang ni. Baan lam ktung khan-a a thi tui üng m’khye nak-a khen sun a khih pang ni. Booi Jeshuh noh tui jah ng’müi m’khya üng a jum-a kei na m’hlät ki ti sun kei noh ka k’sang nak ki ni.



KHYÜ PYEN 8

KüM SEI KI-A NON EI A

MONG


190 Küm Sei Ki-a Non Ei a Mong

Küm Sei Ki-a Non Ei a Mong

< Johan 13:1-17 >

“Phyong pooi apha vai mhnüüp mat däk ni ahlü ti. Booi Jeshuh noh a hin-a kho m’deka kkhyüh joong lü ah pa Pangsiima vei ah she be vaia ksün apha lo sun ak ksing ei. Kho mdek a vek ki a nglooi ei püie a läa jah kphya nalü ah ve khoa päih vei a jah mhlä kphya nak ki ni. Booi Jeshuh jah ak läk-e noh mü buh ei ki-e. Shimona sa Jüdah Sakarot noh Booi Jeishuh ah ktun ei vai a ah nih sun shatan yaai pa noh ah hlo help pääng ni. Booi Jeshuh noh nih äng ah pa Pangsiim noh akve naküt ah ap sun ah hmat ei. Pangsiima kkhyüt lo lü Pangsiima vei seh be vai phi akshing. Ah nih sun noh buh pooia kkhyüh ngdüi lo lü jih ah shui eima lü jih sa äng ah ksooi ah ksüüp. Asun üng ta mjak äng tui vät lü akläkea kho ah jah

m’thih lo peet. Ah ngsüüp ei naak jih sa üng ah jah xuh peet be. Anih sun Shimon Peta-a veei ah pha äng ta Peta noh Booi pao, ka kho nah nah mthih peet hlük kio ti lü ah kthäh? Booi Jeishuh noh ta kei noh tuh-a ka poh mshoh hin am hmat kyoki. Hnua ta nah kshing lok khai ni ah ti. Peta noh ta nang Booi pa noh kah kho i hok kha phiam nah mthih peet yah shoom ki ti lü ah ngya kyet. Booi Jeshuh noh ta kei noh nah khoam ka ning mthih pet ta nang hin kei üng am shäng ei khoh ki ti lü a pyen. Shimon Peta noh Booi pao asun kha ani ta kho däk käh nik ki a kut phi na m’thih pet lü ka lu hmaai phi nah mthih mkaaü peeta li lü a pyen be tü! Booi Jeshuh noh ta tui nghlok pang ki ngsiim ngsaih ki ni. Ah khoa thea mthih vai am hlü ti. Nang nih-e ngsiim ngsaih kyo u ki lü pi mat ta am ngsiim laang ati. Booi Jeshuh noh ta u noh a nih ktuun ei khai a tia hmat lü ‘lüphi mat ta am ngsiim laang ti lü a pyen ni’. Booi Jeshuh noh ani kho jah m’thih noh luha kei noh kah ning jah poh msheh pet hin i a jou ati a na ni hmet ei kiemä?



Nang nih-e noh kei üng angvaaio phi nah nih ti u. Booi Pao ti lü phi nah ni na khü. Asun kba va hnan ki. Asun kunga kei ka thon ki. Kei hin na ni Booi Pao na ningvaaia thon ngüshe phi tuh-a na nih kho ka ning jah m’thih pet. Asun kba va nang nih-e noh phi mat jah mata kho na ni m’thih pet vaai hlü ki ni. Kei noh nang nihe kah ning jah poh peeta kba nang nih-e noh phi na ni jah poh m’shah peet vaia phäh-a kah ning jah mhu nak ni. Ngngaai ka, kei ka pyenma kkhai ni. Xüh ei hin ah mah pa-a kthaka am däm duh khoh. Ngshä ngse hin tüi lokkia kthaka ktung bok ki am ni. Asun bange hin hmat u ki lü asun kba nah nih vesoh u ta Pangsiim noh do kya nak ning pek kkhai e ni.”

I she Booi Jeshuh noh Peta a kho sun mpyong

poi am pha ham she amthih pet ni? Booi Jeshuh noh Peta-a akho amthih pet mtui üng nang noh ahin hin tuh am ng’ya shim ki lü pi tuh-a na kshing lok khai ni

ati. Peta hin ak läk-e a kshung a ksang na thei ki jah a üm nak a thon lü ka sa ksanga na thon ki ati. Booi Jeshuh noh Peta-a a kho am mthih pet hin sun am lap khai ni ti sun yum kki. Asun kona Jeshuh hin Booi ni tia ksang nak ki ni ti hü Booi Jeshuh noh anih a mkhye nak alum sun m’hlät pe ki atia Peta noh ksang nakki ni.

I she Booi Jeshuh noh ban lam ktung khana am athih ham üng ak läk-e

a kho jah mthih pet ki ni?

Ak läk-e üm a jah mhlät nak küm sei ki ti sun a ni ngjak kya vai uka phäh a ni.

I she Booi Jeshuh noh Peta-a kho sun m’thih pet

ki ni? Peta noh i vei am hjok ham she a nih kthum vei ka booi am ni ti lü a mua ei vai jah ma lam a mkhye nak kho kän poh ham khai ti sun Jeshuh noh ak



kshing pet-a phäh üng ni. Booi Jeshuh sun khan kho-a a kaibe pang Peta-a

mlung um-a m’khye nak ve ham ki a ni üng ta anih sun Jeishuh a däh a yüma ve thei khai huai mä. Ni lü pi Booi Jeshuh noh ak läk ani ktha ngseek ki ti sun jah shim pet ki a nia phäh üng ani m’khye nak käb ve li khai a jah mthih pet ki ni. asuna tho she ak läk-ea khosun jah mthih pet ki ni. Booi Jeishuh noh baan lam ktung khana am athih ham üng ak läk-e sun. Sangsiim baptizan üng a ni shak nu üng a non ei nak yah ei ki-e ati a ani kshing ei vai u ah jah poh pet ki ni.

Johan 13 üng küm sei kia thong kkhäih nak sun a nih a ak läk-e a khan a küm sei pang ki ati a ng’yuki ni. Ak läk-e a kho a jah mthih pet mtüi üng Jeshuh noh baptizana mong jah mtheh lü a su kba khyang luma m’khye nak jah mthih pe khoh ki ti sun jah mtheh ki ni. Tuh-a ta am do kia kho mdek-a hlo help nak sun nak a bang mhlät a thon ki ni.

“Asun-e sun noh baan lam ktung üng si yang nak sun kham khai-e ni. Kon na kei sun thih nak äk khüh thou be lü nang nih-e a bang ka ning jah mhlät

nak sun ka küm sei shak ni. Nang nih-e noh tuha na nip oh vaia mkhye nak sun m’thih päih a thon ki ni. M’khye m’hlät nak jah be ksang sun kshing vai a phäh a nang nih-e a kho sun ka ning jah m’thih pet ni. Ahin sun ng’thuh kia thong khäih naka thon lü nang nih-e noh a hin hin ksang na u bä”.

“Booi Jeshuh noh ak läk-e a ni kho a jah m’thih pet sun am ngya shim u lü pi tuha na ni ngshing lok khai-e ti lü a jah m’theh ni.” Asu kba ve she ksangsiim sun ksang nak a phäh thong khah nak sun nip ha khoh kie ni.

Johan 13:12 üng Booi Jeisuh noh ati ta

Ati hü sun i ni?

Nih-e noh am ni kshing ulü am

Hnüp tä nip oh u a m’khye nake ni.



Booi Jeshuh noh baan lam ktung kkhan-a am athih ham üng phyong poi poh lü ak läk-e a kho sun a kut üng a jah mthih pet-a mong üng ni anih-e a mkhye nak ki ati-a a jah kshing shak.

“Anih sun Pangsiima vei akhyüb kum lok ki ati jah Pangsiima vei set be khai ati sun Jeshuh noh kshing lü nib uh poi äh khüh tou lo lü a jih sun shut lü pawa üng ak soi kseng ki ni. Kon-a tui sun um üng than lü ak läk-e a kho jah mthih pe lü ta puwa sun üng jah huh pet ki ni. Peta avei apha vai üng ta anih sun noh Booi aw kei-a kho sun na mthi khai mä ti lü kthäh kki? Booi Jeshuh noh ta nang noh kei-a poh-a mong hin am kshing lü pi tuh a na kshing lok khai ti lü peta üng amtheh ni” (Johan 13:3-7).

Booi Jeshuh noh baptizan-a mong jah a pät noh baptizan a kham ei a mong sun jah msuk mtheh khoi ki ni.

Peta hin khüt sheng bok ki-a thon lü pi a sun-a sun mong sun am ng’ya shim ki ni. Booi Jeshuh noh anih üng amkhye amhlät pe jah baptizan akham ei a mong sun sun k’shing shak-a jü ki.

Peta hin noh tuh-a ta anih vei am a pha vai ti vai pi säi na kki ni, i lü ni ti üng ta anih sun m’ti sha hlü-a a hüng shei ham-a phäh üng ni. Booi Jeshuh noh a ni kho a jah m’thih pet ti sun Satan yaai pa noh anih-e a yum ei nak sun käh a jah hlaw help khoh vai a phäh a ni. Asun üng ta Peta noh a kho a mthih Peta mong sun ngja lo kya ki ni.

Booi Jeshuh noh auh pi tui jah baptizan sun kham lü a thi tui üng a jah hü kthang nak be sun üng shäia ni jah ei vai kba phäha lam jah mdon pet ki ni.

Johan 13, Booi Jeshuh noh phyong poi am a ve ham üng ak läk-ea kho a jah m’thih pet tit a a nih-e a mkhye nak sun jah mthih pet she ngsiim pang ki a ti a ani kshing nak be u vai a phäh ni.

Jeshuh ta kei noh ka poh m’shah hin tuh am ng’ya shim kki lü pi tuh a ta na ni ngya lo kya khai-e ni a ti. Nih-e noh ni yum lü ni dou dan vai uh a hlü nak ta Jeshuh noh baptizan a kham ei hin noh m’khye nak a bang ngsiim shak ki ti ni yum vai uka phäh ni.

Booi Jeshuh noh Jordan tui a baptizan akham üng ak khan-a akut am shon ti sun m’khye nak a bang



jah m’hlät ki ti a jah mhnuh m’dan nak ni. Nih-e noh ksangsiim üng ka nak küt sun ni ksang nak vai u hlü ki. Booi Jeshuh noh baptizan akham nak a phäh üng kho mdek m’khye nak a bäng sun ng näng nak ki ni. a lem boi nak, ani tee paih nak a bäng sun noh mkhye nak lum sun m’hlät khoh ki ni. Booi Jeishuh him noh m’khye nak a bäng a kpeng khoh vai a baptizan sun kham ki ni.

Booi Jeshuh Noh Baptizan A Kham Ei Nak Jah Athi Tui üng Mkhye Nak A Mhlät Nak

Ng’shung pyun nak am hlü ei kia Satan yaai pa ah m’hling

yüi ti ta i ni?

Yaai kshe sun noh ng’pyun kie sun üng mkhyenak-a um-a a hläi a anih ve

ei vai ua ktha na lü ki ni.

Booi Jeshuh hin thih nak a khyüh thou be lü khan kho a aseh be kän na Satan yaaipa jah ani yum ei nak käh ni kya ki-a khoh them üng boi ki-e sun pou lo ulü ak läk-e jah hlo help khai-e atia mong sun Peta üng a shim shak püh pang ni. Peta noh nang hin hung shei ki Pangsiima sa Booi Jeshuh na nikki ni a ti. A hin üng Peta ah a yum ei nak sun nih-e noh ni kshing khoh ki-e ni. Ni lü pi Booi Jeishuh noh Peta üng mkhye nak amhlät a mong sun m’theh be tü ki ni. Asun ta ini ti üng ta Booi Jeshuh a baptizan kham ei nak-a mong ni. Asuna baptizan üng m’khye nak abäng a mhlät päih pang ni. Asun kba ni ak läk-e jah a nih jum ki-e a bäng üng shim ei ng’äp vai vai a jah m’theh ki ni. “Asun ni Booi Jeshuh noh Peta üng kei noh ka poh m’shah hin tuh am kshing lü pi tuh-a tan a shim lok khai ni ati.”

Yaaipa noh ta khong ng’shä-e üng jah m’hlom m’sok lü nang nih-e hin m’khye na nip oh ki-e ani a phäh üng m’khye m’hlät nak am na nip ha khoh ki-e ni ti-a jah m’hlom m’sok ki ni. Asu kba kho yam-a jah mhlom msok nak-a kkhü nglung-e sun ni kham



khoh vai ua Booi Jeshuh noh a jah m’theh-a be ta nang nih-e sun nani shak nu üng m’khye nak lum sun lät pang ki-a ksün üng pi ni sheh tuh-a ksün hin üng pi ni sheh, tuh a lok khai a ksün-a phäh a pi ni sheh khäk ki ti-a Booi Jeshuh noh jah m’theh ki ni.

Asu ba ni Jordan tui üng baptizan ka kham hin na nih shak nu a m’khye nak a lät vai jah khyang-a shak jah m’khye nak luma lät vaia nik ki ni ti a Jeshuh noh jah m’theh ki ni. Booi Jeishuh noh ak läk-e a kho a jah m’thih pe ti hin a nih-e noh a lä ah na ni poh a m’khye nak lum sun baptizan ka kham ei hin noh a mhlät pänga thon she a sun-e sun baan lam ktung üng si yang lü ka seh püi pang ni tia ak läk he üng jah mtheh ki ni. Asun ani üng ta nih-e sun ni lät pang ki-e ni.

Baptizan jah a thi tui noh nih mkhye nak nak küt sun lät mal-a ak pha päi pang ni. Asun-a a jah m’hlät nak sun noh a jah ngsiim shak pang ni. Asun ni yum ei üng ta nih-e a mkhye nak lum sun Jeshuha kham ei a baptizan jah a thi tui üng jah hü lät nak-a a jah kpha päih ni.

Asun a ni üng ta thong khyah nak kham ei pang ki noh ta i poh yah khai ni? Anih noh am m’khye nak a phäh ng’do ng’kham lü a jah non ei nak a mong sun a mhnüp ta a shüm yah vai ni. A sub a ani üng ta anih sun noh a püi po üm pi thong khyah nak a mong sun m’theh khoh khai ni.Booi Jeshuh noh m’khye nak a bäng sun ak thuk a ajah kpeng pe pang ni.

Mkhye nak nih poh üng ta nih hin m’khye a sa a ni thon be khai a kkaki mä? Booi Jeshuh hin noh m’khye nak lum sun jah m’thih pe päih pang ki ati a na kshing pang ki mä? I she mkhye ki a ni thon be khoh ki ni. Ah-u pi thong khah nak nak ksang su yah ei lü mkhye nak akkhyüh a jah mhlät nak a mong sun ni yum üng ta m’hlät nak sun ni pha lü ngsiiim ki a thon yah khai ni.



Ng’pyun Ki A Khyang Sun M’khye-a Sa Ah Am Thon Be Khoh

Ng’pyun kia khyang sun i lü m’khyenak-a sa ah am thon be

khoh ki ya?

Booi Jeshuh noh a nih-e a shak nu-a phäh anih mkhye nak sun a jah m’hlät

panga phäh üng ni. A vaai shüa nang hin noh tui jah ng’müi mkhya

ah m’hlät nak-a mong sun ti lü pi a m’hnüp ta m’khye nak poh lü m’khye a sa ah na thon ham ani üng ta nang sun Jordan tui a na seh vai hlü ham khai ni. Booi Jeishuh a m’hlät nak kham ei pang lü m’khye nak a sa ah na kshom be ani üng ta Booi Jeshuh noh baptizan akham be vai hlü khai a thon ki. Asun-a thon she nang noh a jah m’hlät nak jah baptizan a m’hlät nak sun na yum vai hlü ki ni. Nang sun noh säi sing nak käh ta lü khäng kia yum nak üng Jeshuh hin

keia thong khah boi a thon ki ti sun na yum vai hlü ki ni.

Nang noh Booi Jeshuh hin lät nak boi ni ti a na yum ei vai ti hint a m’khye nak lam sun na m’hlät pe ki a baptizan sun yum ei a thon ki ti hin ni. Booi Jeshuh a baptizan kham ei nak, ban lum ktung üng a thih nak jah a thoh nak be a mong sun a ksanga na yum ei ani üng ta m’khye nak sun nip oh lü pi m’khye a sa ah am ni kshui be khoh khai ni. Na yum nak a phäh pang üng na m’khye nak lum sun lät päng ki ni.

Booi Jeshuh hin noh tuh a ni m’khye nak lum hin a mhlät pänga kba tuh ani poh hlü a mkhye nak pi a hmlät päih pang a thon ki ni. I she ni nih ti üng ta Jeshuh hin noh ak ktung bok a ta a nih a baptizan a mong sun ani kshing vai u a phäh a ak läk-e a kho sun jah m’thih pet lüt a nih e a m’khye nak a lät nak vai sun a jah mhnuh mdan ni. Booi Jeshuh sun tui üng baptizan kham lü ban lam ktung kkhan a thih kki. Kon-a thih nak akkhüh thou be ki ni. A hin sun kho mdek khyaang lum mkhye nak sun a jah m’hlät pe vai a ah pa ah a tang paang nak sun a küm sei shak



vai a ni. A hine lum a tang nak ta ak läk-e sun noh m’khye nak lum-a phäh-a poh m’shah päih pang ki a Booi Jeshuh a baptizan, ban lam ktung jah a thoh nak be sun ani shak nu üng ni khya ki-a a ni si yaang shak kshi nak a hin ni.

Peta Pum Sha üng Ktha Ang Ngseek Nak

I she Peta noh Jeshuh sun kept ki ni?

Petah hin a yum ei nak ang kseek a phäh üng ni.

Peta sun kho tu ngsiim kepha a mpya nu naa

hmu lü nang hin Booi Jeshuh a hnu kläk am ni mä ti lü a thäh üng ta ken a a nih am kshing nüng ti lü hngih vei apät m’siim ki ti lü ksangsiim üng ng’yuk ki ni. Akthum vei nak üng ta ngse täh lü Peta sun noh Jeshuh sun a ma ei ni.

“Asun k’um üng Peta ngvoong kuma ngshut kki. Xüh ei nghnu mi mat ah veeia lo lü nang hin pi kalile hnea ka Jeshuh-a ning pui ati lo. Lüpi Peta not i a ngkho nah pyen ki ni am kshing nüng ti lü a bängea ma-a ngsiim ki. Kona Peta ngvoong mkot da va set be tü ko. Asua xüh shoh nghnu mi sa mat noh hmuh be tü lü kkhyaange üng asän sän Nasaret mlüh a ka Jeshuh-a püi ni ati. Peta ta ngsiim be tü kki. Nah pyena kkhyaang hin kei noh am kshing kung ngü ti lü ng yün ngse lü a pyen. Nghjook sa be tü kia asua ngdüüi kia üng ka mat noh Peta-a vei set lü nang hin hin Jeishuh-a püie üng ka kung kung ni. Nah kthai üng ngshing ki ni ati. Peta noh a hin a khyaang am kshing kung ngü. Jah mhnün kin oh pi kshing khai ni ti lü ng’yün lü ngsiim be tü ki. Asun üng ta aai nghlüi ahunata khoong ki. Asun ü Booi Jeshuh noh aai am khoong ham she a nih am kshing ngü ti lü tum vein a ng’siim khai ni ah ti sun ah shüm lo be kho kpunga set lü kyap in vaai tong ki” (Mate 26:69-75).

Peta noh Booi Jeshuh sun aksanga yum lü m’sei lü Jeishuh-a hnu sun läk kia thon ki. Booi Jeishuh sun



jah mhlät kung kia kho tu ngsiima thon ki ti pi ksang na kki ni. Nih lü pi Jeishuh sun mlüh up ki Pilat boi noh küh ei phakia a si yang lo ksün üng ta Peta noh Jeshuh am kshing nüng ti lü ngsiim ki ni. Booi Jeshuh noh ta Petah in noh am ksing nüng ti lü ngsiim khai ni ati sun a kshing ei pang ni.

Peta a pum sha ktha ngssek nak sun Jeishuh noh a hmuh pe päih pang ni. Asuna thon she Jeshuh noh Peta sun akho m’thih pe lü thong khah naka mong sun a mthei ni. Asun a thang kdo ta Johan 13, “nang hin m’khye nak kho kän poh khai-a thon ki she pi luh-a nap oh vai-a m’khye nak pi a mhlät pang ni”.

Peta noh a ksanga am kshing nüng ti lü ngsiim ki ni. I she ni nih ti üng ta Peta sun a yum ei nak ktha ngseek lü a sun suna a nih sun a hnep a phäh üng ni.

Asuna thon she Jeshuh noh a ni ma lama m’khye a nip oh hü sun a jah mhlät vai a phät a ak läk-e a kho sun a jah m’thih pet ni. Na ni ma lama lok khai a m’khye nak a phäh pi ka khih pang ni. Kei sun nang nih-e a phäh lät nak booia ka kshui vai a phäh a ban lam ktung k’khana mthi üng hnen nak sun ka kham ei

ki ni. I she ni ti üng ta nang nihe a m’khye nak lum sun ka ning jah m’hlät pe a phäh üng ni. Kei sun nang nih-e a booia ka thon kan na lät nak boi a pi ka thon ki. Ka kham ei a baptizan jah thi tui üng nang nih-e sun ning jah m’hlät lü nang nih-e phäj a lät mal boi jah to kbän ka ni ki, Booi Jeshuh noh a ti.

A nih-e a mlung k’uma a ni yum ei nak a ng’khäng vai a phäh Jeshuh noh ak läk-e a kho sun pyoong poi am a pha ham üng a jah m’thih pet ni.

Ahin sun ni kya kia thang kdo kkya ni. Among lama ta ni nih nih-e a pum sha hin üng ktha ng’sek ki ani a phäh üng thong khyah nak ni yah ei pang u lü pi m’khye nak nip oh be khoh ki he ni. Nih-e noh m’khye nak hin käh poh be vai shü khyo ni. Ni lü pi nih-e sun Peta a kba shut ni ni shong ei lo üng ta am ni ngaih hmuh-a m’khye nak sun ni poh be khoh kie ni. Among lam ta nih-e sun mdek thi sha üng ni hung shei ki he a ni a phäh üng m’khye nak sun noh siim pyak nak da-a jah tha lam ki ni. Lüpi Booi Jeshuh noh a thi tui üng a jah m’hlät päng ni.

Nihe sun noh Booi Jeshuh hin ka lät nak booi



am ni tia ningsiim vai uh am hlü ki ni. Ni lü pi a thi tui a phäh üng ka hung ham ki ni ani a phäh üng m’khye nak poh kiti jah Pangsiim su kept m’yak naka mlung sun ve ham ki ni. I she ni li üng ta m’dek thi sha üng ni hmi lokki-e ani a phäh üng ni.

Booi Jeshuh noh nih-e sun this ha üng k’khyüh lok ki a m’khyea sa ni ni u sun jah shim pet ki ni. Kona a niha baptizan jah a thi tui a m’shoih nak üng nih-e sun a jah m’hlät be ni. A nih a m’hlät nak jah a thoh nak be sun noh yum ei ki luma m’khya nak sun a jah hoi hem pe ni.

Booi Jeshuh üng shäng ei ki a be thang kdo up kphü a khui üng Johan k’sangsiim üng ta Booi Jeshuh a baptizan-a among küm sei kia ng’yuk ki ni. Booi Jeshuh m’dek m’ti sha üng a kum lo a tang nak ta thong khah pang lü üng hngih hmi nak yah pang ti a thang k’do kya-a mong-a küm sei nak vai a phäh ni.

M’dek m’ti sha üng i

veinu hjook ki a m’khye nak nip oh kie ni?

(ni hüng khui) ni shak

nu üng. Peta noh aai kthum vei am khong ham she Booi

Jeshuh sun kei noh am kshing nüng ti lü angsiima phäh üng apät noh i hlok-a kham ei be khai ni. I hlok-a hmai shek khai ni. Peta sun noh Jeshuh üm i tüh üng pi am ka ni khäi ei khai ni ti lü ngkhüt ng’sheng ki a pi thon ki. A nih sun yum ei nak üng ktha a kseek ah phäh üng m’khye nak sun poh ki ni. Ni lü pi a yum ei naka kseek nak ah phäh üng Booi Jeshuh am kshing nüng ati nak sun shüm be lü am shüma puk sheek ki ni. Peta sun noh Jeshuh a büh be aksün üng ta am shüm a kbäü ei be ki ni?

Booi Jeshuh sun noh a sun nak küt sun a shim päih ni. A sun na thon she Booi Jeshuh noh a jah



m’theh nak üng ta nang nih-e sun noh m’khye nak na ni poh ham khai-e ni. Asuna thon she na ni m’khye nak sun noh nang nih-e sun m’khye naka sa ak khüh keia vei na ni lo be vai u ah phäh a na ni m’khye nak uh a bäng sun ka kham ei ah baptizan üng ka m’thih pang ni tia Booi Jeshuh noh jah m’theh ki ni. Jeishuh noh kei hin nang nih-e ning jah bän kia to kshäm kdo ka nikki ni. Nang nih-e a m’khye nak ning jah m’hlät ki a thang kdo kya sun ksang na uh a. Asuna ni üng ta nang nih-e sun kho mdek m’khye nak poh hü kua ulü pi kei a ning jah m’hlä nak sun na ni khan na ka ta kkhai ni. Na ni m’khye nak lum sun kei noh ka ning jah m’thih pe pang ni. Na ni m’khye nak ning jah m’hlät kia thang kdo kya hin sun na ni shak nu a phäh ni. Kei a ning jah m’hlä nak hin pi na ni shak nu a phäh hü ni.

Booi Jeshuh noh Peta jah ak läk-e üm a jah m’theh ta “nang nih-e sun kei noh am ka ning jah m’thih üng ta nang nih-e sun kei-a däh am ni ng’loi ei yah uh ti lü a jah m’theh ni.” Johan 13, Jeshuh-a pyen hü ta tui jah ngmüi mkhaa äng ang hngih hmi

nak sun aktunga ngshü kki tia a jah mtheh sun nang noh na ksang nakki mä?

Johan 13:9, “Peta noh ta ka kho däk käh na m’theh pet lü ka kut jah ka lu pi na m’thih Peta ati be tü. Booi Jeshuh noh ta tui nghlok pang ki hin sun a kho a m’thih kän su a puma ng’tu ng’siim pang ki ni a ti”.

Ka püio nang hin noh m’khye nak sun nap oh ham khai a thon ki. Am m’hnup tä nap oh a m’khye nak a phäh Booi Jeshuh noh ak läk-e üm a jah m’theh üng tan na ni m’khye nak uh a lum sun baptizan jah thi tui üng ka m’hlät päih pang ni ti a ban lam ktung khana am athih ham üng a jah m’theh ni.

Ishe ni ti üng ta nih-e hin mdek m’ti sha üng ni hung shei kki-e a ni üng ni ktha ah ng’seek nak hin sun ni m’khye nak uh a thon ki. Jeshuh noh kho m’dek luma m’khye nak sun a baptizan üng a m’hlät päih päng ni. A nih sun noh nih-e a lu jah m’khye pet däk käh nikki-a ni pum sha jah ni kho pi jah m’thih pet lü ni ma lama ni m’khye mshoh nak vai naküt sun pi a jah m’thih pe päih ni. A hin-e lum sun Booi



Jeshuh-a baptizan jah ang hngih hmi nak kthai a kyak ki ni.

Booi Jeshuh baptizan a kham ei pang käna Johan noh “A hina kho mdek m’khye nak seh püi kia Pangsiima taw sa sen bük uh-a ti lü ng’pyaang ki ni” (Johan 1:29). Mdek nu ah m’khye nak sun Booi Jeishuh noh baptizan a kham ei m’tui ak khyüh a seh püi pang ni ti-a ni ng’yaak kya vai uh hlü ki ni.

Kho mdek a hung ki kkhyaang lum sun m’khye nak am poh ki am vekki ni. Asuna thon she a hin hin yum lü dou dan vai hlü ki ni. Nih-e noh ni shüm lä vai uh sun Jeishuh hin nih-e ah kho m’dek ktha ng’seek nak, kho m’dek m’khye nak nak küt a lät vai a phäh athi tui üng a jah k’khäih ni ti-a ni kshing vai uh hlü ki ni. Asuna thon she ni m’lung ksang üng ni mküih mtou vai uh hlü ki ni. Booi Jeishuh sun nih-e ah lät nak bawi ati a yum lü ni dou dan vai uh. A jou hit hlüng taai she.

Ahina khomdeka vekki kkhang a van noh thi sha üng mkhe naak sun poh kki-e ni. A ni thi sha üng mkhe naak sun poh ei lä kki-e ni.

Am Do Kya Kia Su Ngaih Naake

Nih-e noh i she m’khye

nak nip oh ki-e ni?

Am do kya ki-a su ngaih nak ni mlung k’uma ah ve ah

phäh üng ni. Mahte 15:19-20, “am do ki a su ngaih nak

kkhyaanga shak hnim nak, kkhyaanga ng’hmu mi bäü hma nak, ng’la mi üng m’khye m’shoh nak, khyang a them ni mpuk ei nak, käh ni kyak ki a shak kshi nak, püi hmai m’shet nak-e lum sun ni mlung k’uma kkhüh lo kki-a thon lü jah m’tüih shet shak ki a thon ki ni. Kut käh m’thi ei ka lü ei ni ei hin noh jah m’tuih shet shak ki am nikki ni Booi Jeishuh noh ati”. Asuna m’jü nak küt sun-e sun ni mlung k’uma vek ki a thon lü khyang hin am jah ngsiim shak ki a thon ki.



Ngtüüi Püi Mkhye Nak Aphäh Mkhye Naka Shak Laa

K’khyaang luma mlung k’um hi i um ki ni?

M’khye nak m’jü xa lei hngih Makuh 7:21-23

Kkhyaanga k’uma vek ki a mkhye nak m’jü ha

lei hngih sun ni shim vai uh hlü ki. Ahin na m’khye nak lum hin ni m’lung k’uma vek ati a ksangsiim üng ng’yuk ki ni. Tui jah ng’müi mkhya üng am ni hmi ham üng nih-e ning’do ei vai uh hlü ki. Pangsiima hmai ma ah nih-e hin ka m’khye ki ti a ning do ei vai uh hlü ki. Ahine hin nih-e üng am shäng ei ki ni ti lü lät nak vai a lam sun ni shui ei ki-e ni.

Booi Jeshuh noh khyaanga shak üng shäng ei kia khyaang hin ni m’lung k’uma khüh lo kki üng a ni pät noh ni pät m’tuih shet shak lü am do ki-a na ni su

ngai ki-e ni a ti. Nang noh a sun sun ihokba na ngai kki ni? Nang sun nang ngpyun kki mä, am na ngpyun ki mä? Ka püi aw kkhyaang lum hin üng am do ki a ngaih nak hin vek ki ni ti a na kshing ki mä? Kkhyaang kuma ngäih nak na küt hin sun am do kya ki a thon ki-e ni.

Lät pang ki-a kho kum üng (shi awl) na sham pung tia imnu sun sim k’pyak lü khyaang kho kän thi ki-e ni. Ni lü pi asuna im nu sim pyak she bük vai uh lü kkhyaang a khäk je kie ni.

A khäk noh (200) phya hngih, a khäk noh (300) phya kthum thik ki ani ti uh. Asun üng khyaang athong thi uh she pi bük vai ah khyaang üng am do ki-a m’lung ko vek ki ni. A khäk-a phäh ah i hloka mlung shet nak hü ah thih nak a thon ki ni. Ni lü pi jah bük teng ki a khäk sun noh m’pyen m’shei naka mlung am ta ki-e ni.

A vai shü ah kkhyaang kho kän thi she asuna a kthi he sun sim pyak ki-a im ke su jah ta khai he mä. Asun he sun am do ki he ati a nih-e noh ni kshing khoh uh ni. Anih-e sun noh am ani do nak uh su jah



m’theh khai-e am niki ni. Ni lü pi ani mlung k’uma ta a sun khäih a däm ki a (püng phya kia) khyaang ani thih vai sun hlü ei khai he ni.

Anih he sun noh mün san na phyak ki a kong sum a nih hmuh vai ah phäh a khyaang kho käna thih sun nguai shim ki he ni. Asuna müih a ng’nei kshe sun khyaang hin üng vek ki ni. Nih-e sun Booi Jeshuh ah thong khyah nak am nip ha ham üng ah sun na müih a am do ki su ni hmu ngaai jah ki he ni.

Am Do Ki-a Su Ngaih Nak

I she nih-e noh m’khye nakni poh ki-e ni?

Am do ki-a su ngeih nak ni mlung

k’umaA ve ah phäh üng ni.

Kkhyaang lum hin noh na ni k’uma khyaanga shak na ni him ki-e ni ti a Pangsiim noh jah m’theh ki ni. Ahin kba ni ti üng ta nang hin asuna müih ah su ngaih nak m’lung k’uma am ve na ti khoh khai mä. A nih-e sun noh ani mlung k’uma asuna müih a ngaih nak sun am ve ti khloh khai he mä. Ahin k’ba khyaanga a shak nhim vai am m’hnüt m’sak ki hepi a lang lang nu ni.

Nih-e noh khomdeka thang ani pyaai nak üng ni hmu thei kki ni. Akhäk ta ani im lou sun pung yaam üng ja msiim mpyak peet uh she ani shak sun khük kkie ni. Asuna kkhyange sun müna pyakkia khyaang hnim kkie ni. Nih-e sun asukba am ni ve uh. Anih-e sun kkhyaanga shak khnime ni. Ahin-e sun ani mlung a am kham khoh ulü ngpyaang khoh kkie ni. Asuna mjü üng kkhyüh lokkie sun ahina khomdek akkhüh jah kpeng vaai hlü kki ni. A bänge sun thih naka pha kkhai he ni.

Pangsiim na a ti üng ta khaay luma m’lung k’um hi a khaanga shak nhim nak hin vek ki ni ati. Nihe a m’hnüt nak jah k’shing pet ki Pangsiim ah k’khü sun



nih-e noh ni dou dan vai uh hlü ki ni. Nih-e hin khyaanga shak hnim nak üng am ka lät ki ni ti a Pangsiima hmai ma ah ni kbäü ei be vai uh hlü ki ni.

Kkhyaang na kküta m’lung k’um hi-a khyaanga shak hnim nak jah am do kya kia m’hnüt m’sak nak vek ki ni ti a Pangsiim noh jah m’theh ki ni. Ng’sangsiim pi ni k’sung na lü ni dou ei vai uh hlü ki ni. Ni m’lung uh hin pi khyaang hnim nak a ng’tüi nak ni. Nih thüi shei üng pi ni she, ni küh ei üng pi ni sheh khyaanga shak sun ni hnim ki-e ni.

A hi k’ba ni ti hin üng khyaang hin noh nih hmuh thei ah ni püi sun ni hnim ki am nil ü ta ni m’lung k’um hi a su k’ba am do kia m’hnüt m’sak nak vek ki ti hü ni. Khyaang hin am do kia m’jü akkhüb ni hmi lokki ani ah phäh ang am do ki sun nip oh m’shah ki he ni.

A hine hin sun ak’sang a thon vekki-e a ni ah phäh üng noh-e noh am ni dou dan khoh uh ni. Asuna thon shon ni kya kia tui lam sun ni läk lam vai uh-a phäh a ksangsiim sun ni dou dan ki lü ni yum ei vai uh hlü ki ni.

Kkhyaanga K’khyu Bäü Hma Naak K’khyaang lum hin noh ni püi a k’khu sun ni bäü

hma nak ki-e ni. Ahin hin nang noh na k’sang nak khai mä? A k’sanga k’khyaang na k’kuta m’lung k’um hi-a ahin na kong hin sot pou lo ki ni. Asuna thon she kkhyaang a khäk noh ta a ni pät noh ani pät pi joi ei ki he ni.

Ahin sun ngui jah naka a k’do shäih ah lama thon lü kkhyaang lum noh a poh thei a pi thon ki. Ngui a jah ei khoh ki pi a khäk vek kie. Ni lü pi shum toi naka am thon m’soi ki ni. I she ni ti üng ta k’khyaanga m’lunga ka sum siim pyaak ki ah ng’nei ng’ k’shak ni.



M’khye Ki K’khyaanga Ak Theih Paita M’khye Nak Ni

K’khyaanga shak hin Jäh ni m’täng khai ja?

M’khye nak theih k’theih nak

Kia thing äh ni. Thing nkküt hin noh a mät üng shäng ei ki-a

ng’thei ki ni. M’säp naka ling mo thing noh lingmo k’theih na jah ki ni. Asuna müih ah ni k’khyaang hin pi m’khye nak m’jü hja lei ng’ih üng khüh ning tüi lokki he a thon lü m’khyenak a theih sun ni k’theih nakki-e ni.

Kkhyaanga mlung kuma khyüih lut lokki na ni khyaang sun amtuih shet shak tia Booi Jeshuh noh a ti. Booi Jeshuh a ti hin sun a ksang ni. Khyaange hin sun mkhye naka akhyaanga thon lü mkhye nak sun pah thei ki a thon ki. Nih-e noh a hine hin a ksang ni

ti a Pangsiima hmai ma ah ngbäü lü kei hin am do ki poh kia ka thon ki a ti ah Pangsiima hmai ma su ngdo ngkham vai hlü ki ni.

Booi Jeshuh noh apa Pangsiima ngthu üng yak akba nih-e noh pi ksangsiim sun nih jum uh lü ni lei shong vai uh hlü ki ni. A hin sun nih-e noh tui jah ngmüi mkhye üng thong khah nak pha naka lam ni. A hine him Pangsiima jah peta them kdo ni.

Ni nih-e a pee hin noh jou do nak kham ei ki a thon lü hngi kha mjüng kphü vek ki. Asuna thon lü thing dung pi ak da ve lü a ni phäh phäh a ngthei pai ki-e ni. Asu kba nih-e a mlung kum ah pi mkhye nak mjüng xa lei hngih noh jäh khüi she mkhye nak sum nip oh ki-e ni.

Kkhyaang ni hnüm naka mlung hin noh jah hnep lü kkhyaanga kkhu sa bäü hma naka pi jah seh püi khoh ki ni. A hina kong hin nih-e noh a lü she nih poh ki-e ni. Mkhye nak am poh lü kho mhnüp pat pi am ni päih na khoh ki-e ni. A vai shü ah mkhye nak am poh ti nüng tia ni ngse lü pi am ni ngkhaih khai a kakki. Ishe ni ta üng ta mkhye nak äh khüh ni hmi



lokki a thon lü ni. Msäp naka panti thing hin noh panti ktheih ta

am ktheih nah ü ti nüng ti lü am thon thei ki ni. Ang thei hü ti nüng ti lü pi kho a khye lo äh ta a thinge sun dam duh hlip hlong lo be uh lü ngthei pai lo be khai e ni.

A hine hin a ni mäta thum hno akba khyaang sa tihin pi ni ngthu hlai khoh kie ni. Asuna thon she mkh sa sun noh mkhye naka theih sun ktheih na khai ni.

Booi Jeshuh Ah Baptizan Jah Baan Lam Ktung Hin Nih-e Ah Mkhye Naka Lät Nak Vai Ni

Kkhyaanga ah ng hnüna kham ei ti sun ini?

Mkhye naka khan sun Booi Jeshuh noh a kham

ei ah baptizan jah baan lam ktunga k khüh lokki ah thi tui üng a jah

khih nak pe ni. Ni poh khoi uh ah mkhye nak akkhüih lät lü

Pangsiima däh a jüma ni ve nak khoh hü uh ah ksangsiim sun ni kkhyeh kom uh.

Mkhäh nak ksangsiim Leviticus 4, “mpyen shekki khyaang maat noh khü tam sun käh shim ki Pangsiima hmai ma ah mkhye nak poh lü am mkhye naka phäh a keng tuai be vai ani üng ta ngsiim kia mesa sun a lo püi jah vai ni. A ngkeng nak hü mesa



ah khan su ah a kut sun mtaih lü mesa sun a hnim jah vai ni. Kho tu ngsiim noh a thi tui sun a kut myung üng lou lü Yaai kkhena khan na ka akki üng than lü ngsheih kia a thi tui sun Yaan kkhana a kho kunga a huk vai ni. Ngloi ei naka nghmüih a lo püi a müih ah a thaü vekki nakküt sun Pangsiima vei ngui khai ah Yaai kkhei nak kham su mei üng ashi vai ni. Asu kba kho tu ngsiim sun noh a nih phäh amkhye lät nak vai sun a poh pet ani üng ta anih-a mkhye nak sun Pangsiim noh mhlät khai ni” (Leiviticus 4:27-31).

Ksangsiim kphüm üng khyaange ah ani mkhye nak alät nak ta a nih-e sun noh ani ngkeng naka kkhüm kshei ah alu kkhan na ani kut sun mtaih uh she ani mkhye nak sun kkhün kshei ah khana set lü ta, asun kba su ani mkhye nak sun lät khoh ki ni.

Asuna mongsun mkhüih mkhah nak Leiviticus üng ah jah mhnuh ni, “Nang nih-e üng khyaang mat noh Pangsiima vei hjok mkhäih nak a poh hü üng ta ngsiim ki ah kkhün kshei ti nakki she, tou, me sun ani lo püi jah vai ni. She sun üng a jhok mkhäp hü üng ta mkhye nak käh poh ham ki a mse sa sun lo püi lü

Pangsiima mlung üng nghmuk khai ah kkhyaang pä nu ah ngsun naka hjok khah ima mkot pei ah a lo püi jah vai ni. Asuna she ah lu kkhana a kut sun mtaih she a nih ah mkhye nak amhlät vai ah Pangsiim noh dou dan pet khai ni” (Leviticus 1:2-4).

Pangsiima noh Israel kkhyaange üng ani mkhye nak a jah mhlät vai ah ani ngkeng tai vai uh-a jah mtheh ki ni. Ani kut sum kkhün kshei-a lu kkhana mtaih uh she ani mkhye nak a lät vai ah phäh ni. Asuna kkhün kshei a khana ani mkhye nak pha she ta kkhün kshei sun akaw khä lü athi sun hjok khah naka ma ah mei üng mkhih vai-a yaan khena ktung sun a thi üng ani kthut jah vai ni.

Asun kona kkhün kshei a shasun tui üng mthi sang lü khye mawi lü amputa thon täb she mei üng mkhih jah vai ni. Asun kba ngui ki üng Pangsiim sun hjok khah üng ta ani mkhye nak sun lät ki ni. Ahin sun Israel he ah ani mkhye nak aphäh ani ngkeng ktai nak be a mong ni. Kona kho kum tä kia ani hjok mkhäh nak be pi vek ki.

Asun ani üng ta kho tu ngsiim noh mkhye ki-a



nghnüna a kut sun hjok khah nak kkhün kshei a lu khana mtaih lü athi sun hjok khah ima kum angsiim naka hnüna vekki thing koi ah khan na kkhüh hü vai ni. Asun kba hung ki a mesa ah lu khana su a kut mtaih lü Israel hea mkhye nak a phäh hjok khah be jah ki-e ni. Israel khyaane sun noh a khaak kkhüh naka mhnüp ksük üng asu kba sup oh ei yah ki-e ni (Leiviticus 16:5-27).

Mkhye ki-a nghnüna shong ei ki sun uh ni?

Khristo Booi Jeshuh ni.

Ksangsiim kthai üng mkhye a phäh ngkeng tai

nak besun iho kba ngthu nghlai lok ki ti sun ni bük be tü vai uh.

Booi Jeshuh hin iseh baan lam ktung khana thi kki ni? Booi Jeshuh hin khoo mdeka ave ham üng mkhye nak poh she Pangsiim hin noh baam lam

ktung kkhana a thih shak mä? Uh noh ni Booi Jeishuh baan lam ktung üng thik khai ah a hüh shoh ei. Nih-e a lum hin khom dek mkhye nak üng ni sum boi ei uh she jah mhlät be khai ah Booi Jeshuh san khandek ah kum lokki ni.

Jeshuh noh Jordan tui-a Johaana vei baptizan khom lü kkhange-a mkhe naak lum sun baan lam ktung kkhana seh püi kki ni. Jeshuh-a baptizan jah baan lam tung kkhana a msheih-a a thi shen sun ksangsiim kphüm üng mkhe a phäh hjok khah naak, hjok khah naak kkhün kshei-a lu kkhana kut mtaih naak jah thi tui a kthui hü üng täng ei kki ni.

Asun akba ksangsiim kphüm üng poh khoi kki-e ni. Mkhe kki-e noh hjok khah naak kkhün kshei-a lu kkhana kut mtaih ulü Pangsiimo mkhe ka poh kki ni. Kkhanga shak ka hnim kki ni ti a ngbäu ei ngdo ngkham jah kki-e ni. Sum kona a nih-a mkhe naak-e sun hjok mkhäh naa kkhün kshei a kkhan a anis u ap yah ni.

Mkhe kki noh a hjok khah naak bea khün kshei sun Pangsiima ma-a a shak a pet akba Jeshuh noh pi



nihea mkhe naak a phäh üng ih-ea mkhe naak Jeshuh noh ashak kham lü baan lam tung kkhana a thi a mshoih yah ni.

Asun käna Jeshuh noh nih-ea phäh a thih naak kham ei kki ni. A mkhe naak am vek kki a hjok mkhäh naak kkhün kshei sun kkhang sa-a a mkhe a phäh a a jah hjok khah peet-a a ning lam ta ini. Asuna hjok mkhäh naak kkhün kshei-a sun noh mkhe naak kshing kki-eo? Kkhün kshei noh mkhe naak am kshing. Amkhe naak käh vekki-a vekki ni.

Hjok khah naak kkhün kshei-e üng a ni mkhe naak am a ve akba Jeshuh pi a mkhe naak am ve. A nih sun ngsiim ngsaih kkia Pangsiima sakpa am mkhe naak am vekki-a thon kki. Asuna thon she a kho kum 30 üng Jordan tuia baptizan akham ei naak üng nih-ea mkhe naak sun a seh püi ni.

Nih-ea mkhe naak aphäh üng Jeshuh noh baan lam ktunga kkhana thih naak khaam ei kki. Ahine sun kkhang-ea mkhe naak a jah kum kyan vai aphäh a anih-a khüi khom naak ni.

Mkhye Naka Phäh-a Kham Ei Kia Thang Kdo Kkya Ah Mong

Ishe Booi Jeshuh noh Johana vei Jordan tui su baptizan

sun kham ei ki ni?

Ang ngshung kpyun nak sun ah kum sei shak vai ah phäh ani.

Mate 3 asun üng te, “Booi Jeshuh sun baptizan

kham ei khai-a Galilee teng pee akkhüh Jordan tui pei ah baptizan jah pek ki Johana vei su set ki ni. Johan na ta nanga vei ah kei noh baptizan sun ka kham ei khai ka ngkäih ki. I she kei ah vei tan a lokki ni Booi Jeshuh üng ati. Booi Jeshuh noh ta alum hin läk lam vei hlü ki a thon she kei üng baptizan sun na pe-a a ti. Asun üng ta Johan noh baptizam sun apet yah ni” (Mate 3:13-15).



Booi Jeshuh noh a kho kum thum kip alo üng baptizan kham ei ki ti sun nih-e noh ni kshing pang uni. Iseh ni ti üng ta anih sun kkhyaang luma mkhye nak a phäh a thih vai jah ah pa-a ngpyun nak sun a küm sei shak vai-a phäh ni. Khyaang nakküta mkhye nak a jah mhlät vai-a phäh-a am mkhye nak am vek ki Booi Jeshuh sun noh Johana vei su baptizan sun kham ei vai ki ni.

Ahi kba ni Booi Jeshuh sun noh kho mdeka mkhye nak a mhlät vai-a phäh-a a pät noh a pät su ap ei ki ni. Nih-e sun noh lät nak ni yah ei vai uh-a phäh su Booi Jeshuh-a thang kdo sun ni yum vai uh hlü ki ni. Booi Jeshuh-a thang kdo sun ni yum üng ta lät nak sun ni yah khai-e ah thon ki.

Jeshuh üng baptizan apet ti hin sun ksangsiim kphüm üng khyaange noh ani kut kkhün kshei-a lu khana ah ni mtaih uh üng tang ki ni. Asu kba ksangsiim kphüm üng khyaange noh kkhün kshei-a lu khana ani kut mtaih ulü ani mkhye nak sun kkhün kshei-a khana ngshät ki ni. Asuna müih-a ni ksangsiim kthai üng Booi Jeshuh noh khomdek

mkhye nak a lum sun seh püi khai-a a pät noh a pät sun ngkeeng nak hü kkhün kshei ah nghnüna ngap ei lü Johana vei ah baptizan sun kham ei kin i.

Johan hin Pangsiim noh a mson ktai-a kkhyaanga thon kki. Kkhyaang pä nu ah nghnüna kho tu ngsiima kba a kut sun Booi Jeshuh-a khana mtaih lü mkhye nak a bang sun Booi Jeshuh-a khana a pha shak päih ni. Baptizan hin a ksanga ti nak hü ta hnün maat äh kkhüh akse ah hnüna kpat, kut vai jah, mthih vai tin ü ni.

Booi Jeshuh khomdek khana kum lo lü Johana vei baptizan a kham ei a mong hin nong noh na ksang na ki mä? Kei hin mkhye ki-a shak akkhüh hmi lo khyo nüng she pi Booi Jeshuh noh ka mkhye nak sun ana thung pe päih pang ni.

Mate 3:13-17, üng ta Booi Jeshuh noh baptizan a kham ei mtui üng khomdek mkhye nak lum sun a khanna pha päih ki ni ti-a ni hmu ki ni.

Asun kona Booi Jeshuh sun noh khomdek mkhye nak lum seh püi lü baan lam ktung kkhana thi lü a mhnüp thum üng thou lo be ki ni. Mkhye nak a



lum a mthih vai-a phäh-a baptizan sun kham lü baan lam ktung khanna thik ki ni. Pangsiim noh mkhye mhlät nak kham ei ki-e üng shak ngshäi lät nak a jah pet ni.

Ishe Booi Jeshuh noh baptizan kham ei lü nghling lu ngbün sun ngbüng lü Pilat boi-a ma ah mkhye ki mpyuk ei ah müih-a seoj shem nak sun kham ei yah ki ni? Ishe baan lam ktung khana thi lü athi tui mhlon ki ni? Ahine lum hin Booi Jeshuh noh nih-e ah mkhye nak lum sun baptizan a khan ei nak üng a ngsun ei päih pänga phäh üng ni.

Nih-e san noh Pangsiima jah mhlät naka mong sun ni dou dan ei ulü angming ni mhlüm tai vai uhlü ki ni. Booi Jeshuh hin noh baptizan käh kham ei lü thih nak akkhüh käh tou be lü ani ata nih-e a phäh a thong khah nak ti sun am ve thei khai ni.

Booi Jeshuh noh Johana phäh üng baptizan sun kham lü khomdek mkhye nak pi a seh pui päih pang ni. Asun sun nih-e noh ni yum vai uhlü ki ni. Booi Jeshuh sun noh ning ngtüi lo püi a mkhye nak däk seh püi ki ni ti ah yum ki a khäk vekki he ni? Ahina

yum nak sun a ksanga yum ei nak am ni kki ni. Ksangsiim üng ta Booi Jeshuh sun noh khomdek

mkhye nak alum jah ni mkhye nak uh nakküt sun baptizan a kham ei mtui üng a jah non ei päih pang ni ti a ni hmu yah ki ni. Nih-e a mkhye nak lum sun a jah mthih pe päih pang ni. Mate 3:15, “Booi Jeshuh noh ta ni shak nu a phäh mkhye nak sun a jah thih pe aw ti üng ta jah mthih pe päih pang ki ni”. Ahin üng shäng ei ki-a hjok mkhäh nak ksangsiim ni bük shüm vai uh.

Anih üng kho tu ngsiima mong jah kho mhnüp at nip oh-a mkhye nak a phäh hjok khah nak be-a mong sun ni hmu thei ki ni.



Israel-e A Phäh Hjok Mkhäh Keeng Taainak Peet

Israel kkhyange hin noh ani hjok mkhäh ngkeeng taai aphäh üng

khomdek mkhye nak lät ki ti-a yum ki-e mä?

Am yum ki-e ni.

“Aron noh a mkhye a lät nak vai hjok khah nak

khün kshei üng ngkeeng laai lü a mät a phäh jah a im khui a mkhye a lät vai ah poh mshah ki ni. Mesa hngih sun pi lo püi lü khyaang pä na ani ngkhäm naka hjok khah ima mkot pei ah Pangsiim hjok khah ki ni. Aron noh mesa sun lo pui lü Pangsiim hjok khah na kki ni” (Leviticus 16:6-10). Aron sun noh Israel he ah ani mkhye a lät nak vai-a mesa üng jah hjok khah pet khoi ki ni.

“Aron noh mesa hngih sun Pangsiima phäh jah

hü lü i pi kähave naka ak kkhaak ni. Asukba a poh sun mkhye mhlät nak vaai-a phäh hlü kia thoon ki ni.”

Mkhye poh ki sun nh hjok khah nak hü kkhün kshen-a lu kkhana ani kut mtaih uh she ani mkhye nak sun kkhün kshei a khana pha lü a nih-e ah mkhye nak sum lät ki ni. Asuna lüpi kkhyaang pä nu a phäh a jah poh Peta mkhye mhlät nak sun kho tu ngsiim noh kkhyaang pä nu-a nghnüna a kum tä lü a kha kkhyüh naka a mhnüp xa nak sun äng a jah hjok khah peet ni.

Hjok mkhäh nak ksangsiim Leviticus 16:29-31 üng, “ta nang nih-e noh na ni läk lam vai a kkhü tam ta na ni mjü mjong ni she khyaang kse-e nih she akha kkhüh nak a mhnüp hja nak üng käh khüi ulü ani ve vai uni. Ishe ni ti üng ta nang nih-e sun Pangsiima hmai ma ha ve nakküt kia mkhye nak äh khüh na ni lät vai uh-a phäh-a asuna mhnüp üng kho tu ngsiim noh na ni ngsiim nak vai uh-a aning jah poh pet jah vai ni” (Leviticus 16:29-31).

Ksangsiim phüm üng ka Isarel-e sun noh ani



mkhye alät nak vai ah ani ngkeng nak vai kkhün kshei sun lopüi ulü asuna khan su-a ani kut sun mtaih kei ka mkhye ki ni. Asuna thon she ka mkhye nak na non ei bä ti-a ngdo kham lü kkhün kshei sun hnim vai ni. Athi sun kho tu ngsiim üng pe lü kei-a mkhye sun na mhlät ki ni ti-a yum nak üng set be ki he. Asu kba su-ah kkhün kshei a khan sua ani mkhye nak sun mtaih uh lü ani hnim khoi uh ni. Asuna kkhün kshei sun mkhye ki-a nghnüna thih nak kham yah ki ni.

Ksangsiim phün sun üng to, me, she ati a Pangsiim noh ngsiim ki ati a kkhün kshei sun üng ngkeeng taai be khoi ki he ni.

Mkhye poh ki sun noh a mkhye naka nghnüna Pangsiim noh kkhün kshei sun üng hjok mkhäh vai uh-a a jah mtheh ni. Ni lü pi ani-e noh a mhnüp tä lä ani poh-a mkhye nak a jah mhlät vai ta am thon thei ki ni.

Asuna thon she Pangsiim noh kho tu ktaai jü sun üng kkhyaang pä nu-e ah nghnüna a khaa kkhüh naka a mhnüp haa nak ksuk sun üng ani mkhye she-a lät nak vai sun apoh shak khoi ni.

Asun ani üng ta mkhye mthläta mhnüp üng ktaai jü-a khuta ini. Aron noh a ksüka akut sun kkhün kshei-a lu kkhana mtaih lü Pangsiim aw Isarel-e noh kkhyaang ani hnima mkhye nak ani püi ah hnu mi ani bäü hma nak ani püia sa na ani bäü hma nak ti-a.

A mjü kum üng mkhye ki-e ti ah ngdo kham lü hjok mkhäh nak kkhün sun hnim lü athi tui sun üng hjok khah ima angsiim nak shäih a hnün su a kkhüh vei a kthüi hü khoi ni. Kkhüh vei ti hin üng küm sei sum be ki-a ngte naak mshing nak üm ati ni.

Khotu ngsiim Aron a khut ta khyaang luma mkhye nak a phäh Pangsiima vei a jäh hjok khah pe be vai sun ni.

Ishe ni ti üng ta Pangsiim sun noh hjok mkhäh nak kkhün kshei sun üng khyaanga nghnüna täh lü anih-e mkhye nak äh kkhüh ani lät vai uh-a khün khäi a jah peta phäh üng ni. Pangsiim sun mpyan mshei nak üng be ki ani ah phäh üng khyang-e noh ani shak ani su ap vai uh-a a jah hlü ei nak-a phäh üng ni.



Ksangsiim phüm üng taw- mesa sun uh-ni?

Amkhye nak käh vekki-a

Booi Jeshuh. Khotu ktaai jü noh Israel kkhyaang-e a phäh

mkhye lät mal a jah poh pe üng Mesa hngih sun a lo püi vai ni. Maat sun hnim vai-a kkakki. Asu kba ni ksangsiim kthai üng pi Booi Jeishuh sun mkhye ki kkhyaanga phäh ni. Pangsiima asa sun yum ei ki ta sim pyak naka am pha khai ni.Shuk kshäi hung nak anih yah vai uh-a Pangsiim noh ah sa mat däk sun a jah pet anga jah kphya nak ki ni. “Pangsiim noh ah sa mat däk sun hjok khak nak nghmüih vai ah jah pe she a nih sun kkhyaang kuma phäh a thihnak kham ei ki ni” (Johan 3:16).

Booi Jeshuh sun Johan noh baptizan pe she kona kho mdek thong kung bawi a thon lokki ni. Jäh mhlüt ki-a boi (Messiah) tisun khui kha nak a kkhüh jah

mhlät nak ti hü ni. Booi Jeshuh hin pi nih-e jah thawng khah khai ah kum lokki-a booi khawng ni.

Asuna thon she ksangsiim kphün üng khyange ah mkhye jah mhläta mhnüp üng a phu ani pet khoi a kba Booi Jeshuh hin lät pang ki-a kum 2000 üng kho mdeka kum lo lü baptizan kham ei ki. Kona baam lam ktung üng athi mshoi lü nih-e ah mkhye nak sun jah mhlät kki ni.

“Ahina kong üng shäng ei ki-a hjok khah naak ksangsiim ni bük üng ta Aron kkhün kshei ah lu kkhana a kut hngih sun mtäih lü Israel-e ah mkhye nak vekki nakküt sun mdang mkhuai lü mesa ah lu khan sun a kuta mshon üng ta kkhyaange ah kshunga hläh in ki asuna me sun kho maw ah hläh in ni” (Levicicus 16:21-22).

Khyaang luma mkhye sun khah naak khyüng ngshei-a lua khaana am mtaih ni tia ah jah mhnüh ni. Hjok khaha naak angsangsiim (Ch.1) üng pi ah jah mhnuh ni. Ah nih he noh anih lüm kkhaana mkhye naak ti hin mlung üng ah nih mkhye naak, ngtüi naah this ha üng mkhye naake üm ati hü ni. Anihe-a



mkhye naak naküt sun ani kut sun ani kut ani mtaih-a phäh üng asuna kkhün kshei-a lu kkhan sup ha yah kki ni. Pangsiima kkhü tam aphäh üng nih-e ni mkhye nak ve ksang kki ti sun ni kshing ei khoh kkie ni.

Kkhütama Phäh üng Ni Mkhye Nak Vek Ki Ti-a Ni Kshing

Ishe Pangsiim noh kkhü tam jah Pe kki ni?

Ni mkhye nak ni shim ei

vai uh ah phäh ani. Pangsiim noh a jah peta kkhü tam 613 aphäh

üng mkhye nak ti nakki-a käh poh üng mkhye vai jah poh üng mkhye vai sun ni kshing ei jah ki-e ni. Asuna thon she nih-e sun mkhye ki-ah ni thon ki-e ni.

Pangsiim noh nih-e ni mkhye ki-e ati ah ni kshing ei vai uh-a phäh a kkhü tam sun a jah pet ni (Romah 3:20). Ti nak hü sim kkhü tam hin noh ni mkhye nak ni kshing ei vai uh-a phäh a jah ngthei püi khai ah a jah pet ni, ni läk lam khoh vai uh-a a jah pet am ni.

Pangsiim sun noh ahin-a kkhü tam hin ni bän vai uh-a a jah pet pi am nikki ni. Kkhyaang hin kkhyaanga am ni ve khoh ki ni. Asu kba ni nih-e hin kkhü tam üng am ni hung shei jah asuna phäh üng ning ngshim ei vai uh-a phäh ni. Nih-e hin mkhye nak üng ni bee ki-e ani ah phäh üng Pangsiim noh kkhü tam hin a jah pet ni.

Khye al Pangsiima kkhü tam üng kkhyaanga shak käh hnim vai ti-a ve ki. Ni she pi nih-e noh ni kut üng pi ni sheh, ni mlung üng pi ni sheh khyaanga shak sun ni hnim ki-e ni. Am poh vai ah kong nip oh uh ah phäh üng mkhye ki-a ni thon ki-e ni.

Kkhyaanga shak käh hnim vaai tia kkhü tam vekki ti sun ni kshing ua phäh nih-e noh ä kkhyanga shak ka hinm ki ni ni ti khoi kkie ni. Käh poh vai nip



oh lü ni mkhye kie. Mkhye nak nip oh ua päh üng mkhyea sa-a ni thon kkie.

Asuna thon she Israel khyaange mkhye a lät vaai ah phäh ah Pangsiim noh Aron üng mkhye mhlät nak nghmüih ak phum vai a hjüh she kum at üng a thap sim nghmüih phum jah ki ni.

Asun kba mkhye a phäh ani ngkeenga mhnüp üng ngkeeng nak kkhün hngih sun pang ngsiima vei ah ani lo püi khoi ni. Asuna khün kshei hngih üng mata lu khana a kut mtaih lü khyaang luma mkhye nak sun seh püi ki ni ti-a kho moa hläh lü ngseih ki mat sun Pangsiima hmai ma-a nghmüih ani mkhih jah ni. Asu kba kkhün kshei sun kho moa am ani hläh ham üng kho tu ngsiim noh a kut sun mtaih lü Israel kkhyaange-a mkhye nak a phäh ang ngdo ei nak ta “Pangsiima kkhyange noh ani püi ah nghnu mi bäü hma nak ki-e, kkhyaanga san a bäü hma nakki-e, mpu ei ki-e, lup lei pi mkhäh ki-e a ti a ngdo ei yah kki ni”.

Palestine tengpe sun mdih kho tui am ave nak, kho a hlok nak a thon lü ani hläh uh-a kkhün kshei sun a hlü ah thi ei ki. Asuna a nih hläh uh-a Mesa sun

Israel he noh ka mkhye nak seh püi ki ati ah bük kki-e. Asuna kkhün kshei sun kho moa thi she kkhyaange noh ka mkhye nak na mhlät ki ti uh lü ani mlunga kekai ki-e ni.

Pangsiim noh nih-e ah mkhye nak a phäh-ah law sa ti nakki-a Booi Jeshuh sun üng a jah mhlät ni. Booi Jeshuh sun noh a kham ei ah baptizan jah a thi tui üng nih-e ah mkhye nak sun küm sei kki-a a seh püi ni.

Booi Jeshuh sun kkhü mhnama thon lü nih-e ah lät nak booi ah pi thon ki ni. Anih sun Pangsiima sa ah thon lü nih-e ah mkhye nak jah mhlät khai ah khomdeka kum lokki ni. Nih-e sun anih üng läng ei ki-a a jah mhnüna thon she ni mkhye nak sun a jah mhlät vai-a khomdeka kum lokki ni.

Nih-e noh mhnü pat ni mkhye nak uh däk käh nikki-a ni shak nu üng ni mkhye nak, ni mlung üng ni mkhye nak jah ni kut üng ni poh ah mkhye nak lum sun Booi Jeshuh-a khana a jah mtaih pe ni. Anih sun noh Pangsiima ngsiim ngaih nak a küm sei shak vai jah mdek nu ah mkhye nak a mhlät vai ah phäh-a



Johana vei baptizan sun kham ei ki ni. Booi Jeshuh noh khut a mah poh ham üng jah

baan lam ktung khana a thih vai kum kthum a hlü lo üng Johana vei baptizan sun kham ei lü kho mdek mkhye nak sun a sheh püi ni. Nih-e ah mkhye nak a mhlät ti sun a kham ei ah baptizana phäh üng ni shak nu üng lät nak ni yah ki-e ti hlü ni.

Jordan tui ah Johan noh Booi Jeshuh-a lu khana a kut mtaih lü lui üng ngphün ki-a baptizan sum a pet ni. Ahi kba poh ti sun ksangsiim kphüm üng kkhyaange noh kkhün kshei ah lu khana ani kut mtaih uh lü ani mkhye nak ani seh sjal üng tang ki ni.

Tui üng kphüm ti sun ngut ei üng tang lü a thoh lo be sun thih nak akkhüh thou be ki a jah mhnüh mdan nak ni. Asu kba Johan noh baptizan apet nak üng Booi Jeshuh sun noh mkhye nak a seh püi, baan lam ktung khana a thih nak jah a thoh nak be ah mong sun jah mhnuh ki ni.

Booi Jeshuh hin mkhye nak a lum mhlät ki ti ah dou kham nak jah yum ei nak üng ni thong khaah nak ni hmu ei khoh uh. Pangsiim noh Booi Jeshuh üng

nih-e jah thong khat khai ah tang lü ksangsiim kphüm üng a jah peta khü tam sun kpäng ki a apoh pyan ni. Booi Jeshuh sun ni mkhye nak uh ah däh baan lam ktung kkhana thi kki ni.

Booi Jeshuh noh mkhye nak aseh püi kona nih-e üng m

khye nak ve ham ki mä?

Ksangsiim sun ni ksang nak üng ta nih-e Üng mkhye nak

sun am ve ti khai ni. Johan 1:29 a ngot üng, “Booi Jeshuh a lo sun

Johan noh a hmuh üng ta hina khomdek nu ah mkhye nak seh püi ki ah Pangsiima tosa sän bük uh-a Johan noh ta khomdeka mkhye nak seh püi ki-a tosa ni ati”. Booi Jeshuh noh Jordan tuia baptizan kham lü mkhye nak lum sun apäta khanna a mtaih päih ni. Ahin ksang na ki ta a mkhye nak lum sun mhläta thon lü



jou do nak sun yah khai ni. Nih-e sun noh ksangsiim sun ni ksang nak vai

uh hlü ki ni. Ni päta su ngaih nak jah ni pakkhyap nak sun hoih lü Booi Jeshuh noh khomdek mkhye nak lum a seh püi päih ni ti a ngyuk ki ah ksangsiim sun yum ei vai hlü kki ni.

Khomdeka mkhe naak luum Jeshuh noh a she püi jah Pangsiima ngpyuun naak a kum sei naak hin sun täng ei kki ni.

Angtu, a naküt am a ni üng at aküm seei a ni ti hin täng ei kkie ni. Ksangsiim kphüm akuma khäh naak kkhün ksheia lu kkhana a ni kut ani mtaih jah ksangsiim kthai üng baptizan “ksa nglung hin täng ei kki ni.”

Jeshuh sun kum lo lü baptizan akham ei käna baan lam ktunga kkhana nih-ea mkhe-a phäh si yaang naak sun khaam ei kki ni. Asuna thang kdo sun ni yum ei üng nihe noh kum kyaan naak ni yah ei kkhai he a thon kki ni.

Booi Jeshuh noh a seh püi ah (Johan 1:29) khomdek mkhye nak sun ini? Ti nak hü ta nih-e noh

ni hmi lo püi uh-a mkhye nak lum jah am do ki ni ngaih nak uh ni puk ei nak uh, ni püi-a sana ni bäü hma nak uh, ni minai mkaa nak uh am ni ngpyun nak uh jah am do ki-a ni ngnei kshak uh hin ni. Ahi kba ti hin üng kkhü tam ni tüm kan uh lü ni mkhye nak uh jah ni ngtüi püi ah mlung kko üng ni mkhye nak päih uh hin üm ati ni.

“Mkhye nak a khen ta thih nak ni. Pangsiima jah peta them kdo ta Booi Jeshuh äh khüh lokki ah shak hung nak ni” (Yomah 6:23). “Athi tui am ah kshoi üng mkhye nak am lät” (Hepye 9:22). Mkhye lum sun ni khih be yah khai ti-a ahin-a ksangsiim kkaang noh jah mtheh ki ni. Booi Jeshuh noh kkhyaang sa he a jah thong vai-a ah shak sum mkhye a phäh apet ni.

Asuna thon she nih-e noh Krito ah baptizan jah thang kdo kya ni yum ei nak üng anih sun booi khonga ngo lü hung shei kki ti jah, anih sun lät nak Booi Jeshuh athon lü ni mkhye nak lum sun jah mhlät pe paih ki ati-a lou dang lü ni ksang nak vai uh hlü ki ni.



Kho Ngoia Mkhye Vaai Aphäh Mhlät Nak Pe

Mkhye a phäh ngkeng tai vai hlü ham ki mä?

Am hlü ti.

A mhnüp tä nip oh ah mkhye nak jah ni hung

hjung üng poh vai ah mkhye nak hin kho mdek mkhye nak üng ngpüi ki-a thon lü lät pang ki-a mkhye nak jah lo ham khai ah mkhye nak-e hin pi kho mdek mkhye nak üng ngpüi ki ni. Kkhyaang hin ni hmi lo akkhüh lü ni thih vei säp-a nip oh ah mkhye nak hin kho mdek mkhye nak-a thon lü Booi Jeshuh noh a baptizan üng akkhana mtaih lü aseh püi päng ni. Asuna thon she ni shak nu üng nip oh vai ah mkhye nak pi a seh püi pänga thon ki.

Ksangsiim üng ka Booi Jeshuh ah thang kdo kya sun yum ei nak üng ni thong khaah nak ni pha khoh

kom. Nih-e sum thong khah nak ni yah ei vai uh-a phäh-a ni päta ngaih ngyaak nak lum sun ni hoih seh vai uh hlü ki ni. Asun ani üng ta “Booi Jeshuh hin nih-e ah mkhye a phäh a thi tui mshoi khai ah khomdek khana kum lo be tü khai mä?”

“Athi am ah ngshoih üng mkhye nak am lät” (Hepye 9:22). Kkhyaang maat hin noh am mkhye a lät vai a hlü ei üng ta akut sun kkhün kshei a khana akut sun mtaih she asuna kkhün kshei sun anih ah mkhye nak a phäh thih khoi ki ni.

Asu kba ni sakpa sun kkhyaang nakküta mkye nak mhlät khai-a komdek-a kum lo lü asuna mkhye nak-e she püi vai-ah baptizan sun kham ei ki ni. Mkhye nak a khen thih nak ani a kba nih-e a mkhye phy khih khai ah baan lam tung khana a thi tui mshoi lü ka khut ngpäng ki ti lü a hung lü apet ni. Anih sun a mhnüp kthum üng thou be lü Pangsiima kheet da-ah ngshut ki ni.

Asun na thon she a nih sun nih-e ah shak nu üng lät nak booi a thon lokki ni. Nih-e sun mkhye nak akkhüh ni lät vai uh-a phäh ah ni pät üng vek ki a am



do ki-a ngnei ngshak lum sun ni hnih seh vai hlü ki ni. Kkhyange noh ani mkhye nak uh-a phäh ani thung khih hü nakküt sun Booi Jeshuh noh a hun ata a khih päih päng ni. Booi Jeshuh-a thoh nak be a phäh üng nih-e a jah thong khah sun pi küm sei ki ni.

“Booi Jeishuh sun noh nih-e noh a kkhü ni lät uh lü mkhye nak nip oh uh a phäh ang ngshai ah te kpaih nak sun kham ei ki ni. Pangsiima kkhut kpheh nak, tawi nghnem nak kham ki ti-a nih-e noh ni ngaih ah sun Pangsiim noh mkhye nak lum aksak pa-ah khan na a mtaih päih ni.” Isaiah 53, üng nih-e ah mkhye nak joh kkhyang nakküta mkhye nak sun Booi Jeshuh ah khanna pha päih ki ni.

Ksangsiim kthai Ephet 1:4 üng, “Ahina khomdek am ah ve ham üng nih-e sun Krito üng a jah hü kthon päng ni ti-a ni hmu thei ki ni.” Pangsiim noh nih-e sun Krito üng ni mkhye am vekki akba a jah hü kthang pänga thon she tuh üng Pangsiima kkhü be, Krito a thi she jah ang müi mkha sun ni yum ei vai jah läk lam vai uh däk sun hlü ki ni.

Pangsiima Tosa Kristo sun noh khomdeka

mkhye lum sun seh püi lü kkhyang luma mkhye nak sun mhlät ki ti-a Pangsiim noh jah mtheh ki ni. Hepye 10, “kkhü tam hin noh tuh-a lok khai-a do kya naka ngte nak sun am jah mhnuh lü a lup däk sun jah mhnuh ki-a thon she a kum tä hjok khah naka phäh üng a vei ah säh be ki-e sun üng küm sei nak üng am jah kdüih shak ki ni” (Hepye 10:1).

Ahina ksa kkyaang üng a jah mhnuh akba a kum tä lü ni hjok khah nak sun noh nih-e sun am jah küm sei shak khoh kki ni. Kkhü tam sun do kkia athon lo vaai-a a lup leei däaka thon lü kum lokkia Booi Jeshuh-a baptizan kham ei nak jah a thih nak a phäh üng nih-ea mkhye nak sun shak hung nak yah vaai-a a shak a peet ni.

Hepye 10, ni büh üng ta, “Booi Jeshuh noh kei sun ka pa ah hlü ka poh khai-a ka set khai ni ti lü ak süka mta sun hoih lü ang hngih naka mta sun a mdüih ni. Asuna Pangsiima hlü akba Booi Jeshuh sun noh a pät sun a hun äta hjok khah in lü ni-e sun ngsiim ngsaih naka nip ha khoh ki-e ni. Khotu ngsiim-e noh a mhnüp tä hjok khah ulü mkhye nak am lät khoh khai



ah nghmüih sun üng hjok khah ki-e ni. Asuna Booi khong sun mkhye mhlät nak-a nghmüih mat däk sun üng hjok khah lü asun äh khüh sut ei ki-a Pangsiima kkhet da-ah ngoh lü a yaa-e sun a kho mshon nak-a am a jah tak ham üng pi anih sun noh äp ei ve jah ki ni. Ishe ni ti üng ta ngsiiim ki-a kkhyange sun noh Pangsiima küm seinak ani yah ei vai uh-a phäh ah a hun ata hjok khah nak üng poh mshah ki-e ni. Asu kba ni ngmui khya ngsiim sun noh nih-e üng ngte nak a jah pet ta tuh ah nang nih-e üng ka king jah peta kkhü ta ta Pangsiim noh kei-a ning jah peta kkhü tam sun nang nih-e a mlung kuma-a ka ning jah tak pet khai ni. Anih-e ah mlung kko ngmüi mkha ah khana ka yuk khai ni ati kon a ani poh be tü ah mkha nak, akkhü lät lü mkhye nak mjü küm ani poh sun käh shüm kbä ti-a lokki ni. Asuna mkhye nak mhlät kona ta mkhye mhlät ki-a hjok khah nak kse am vekki ni” (Hepye 10:9-18).

Krishto sun noh a kham ei ah baptizan jah baan lam ktung khana kküh athi tui üng kho mdek mkhe nak lum sun mhlät päng ki ti-a ni ksang nak vai uh hlü ki ni.

Tui Jah Ngmüi Mkha äng Akthai Ah Hmi Nak Be Ah Phäh Thong Khaah

Nih-e sun mkhye am nip oh ti uh-a phäh üng ngpyun

ki-a ni thon ki-e mä?

Am ni. Nih-e ngpyun nak nip ha uh ti hint a mkhye nak lum seh püi ki ti-a yum

ei ah phäh üng ni. Ksnagsiim üng Booi Jeshuh noh nih-e a jah

mhlät vai ah a pät kung noh baptizan kham lü baan lam ktung khana athi mshoi ki ati sun nang noh na yum ki ni. Nih-e sun thong khah nak-a monga phäh khomdek mkhye nak lum sun mthi päih päng ki ti-a ni dou dan akkhüh sut ei ki-a thong khah nak nip ha ki-e ni.

Nih-e noh kkhü tam ni läk lam uh aphäh üng am ni küm sei khoh ki-e ni nil ü pi Pangsiima poh mshah



nakküt sun ni yum ei vai uh hlü ki ni. Booi Jeshuh sun noh Jordan tui ah baptzan a kham ei nak jah baan lam tung kkhan-a athih nak sun üng nih-e a mkhye nak sun jah kpeeng peki ni. Asuna mong sun ni mlung ksang üng ni ksang nak üng ta nih-e sun mkhe nak üng ni lät uh lü mpun ki-a ni thon khoh khai-e ni.

Booi Jeshuh-a baptizan jah thihnak akkhüh a thohnak be hin noh ni shak üng ni mkhye nak küta lät nak vai ah thon lü thong khah naka mong hin üng Pangsiima mhlä nak be ki ni. Pangsiima sun noh nih-e jah mhlä na lü ngpyun ki api thon ki. Asuna phäh nih-e pi ni ngpyun khoh ki-e ni. Baptizan a phäh üng nih-e ah mkhye nak sun Krishto ah khana kpha she nih-e sun ni ngsiim ngsaih ki-e ni.

Nih-e ah mkhye nak sun a jah mthih pet vai ah phäh-a pangsiim sun noh Krito sun a hina khomdeka ah tüih lo ni. Anih sun noh mkhye nak lum a phüih vai jah a sun a mkhye nak lum sun Booi Jeshuh-a baptizana üng jah mhlät lü mkhye siyaang nak äkkhüh ni lät vai uh-a hlü ei ki ni. Anih-a baptizan ti nak ki-a thong khah nak akba nih-e sun Pangsiima

san a jah ngpyun ki ah ni thon khoh ki-e ni. Hepye 10:16 üng, “Kei noh khü tam sun nang

nih-e ah mlung kuma ka takkhai ni.” Nang nih-e ah ngmüi mkha ah khana a yuk khai

ni ti-a Pangsiima noh jah mtheh ki ni. Asuna thon she nih-e sun Pangsiim hmai ma ah ningpyun ki-e mä, mkhye ki ah ni thon kki-e mä? Nih-e noh ksangsiim sun ni ksang nak uh üng ta ngpyun ki ah ni thon ki he ni. Krishto sun nih-e ah thong khah nak booi ah thon ki ni.

Nih-e sun a mhnüp tä mkhye nak nih poh ki he ah ki ani a phäh üng iho kba ngpyun nak ka pha khoh ki ni ti ah ni ngai khoh ki he ni. Nih-e sun ni hmi lo akkhüh mkhye ki ah ni som ka uh lü pi Booi Jeshuh noh apa Pangsiima kkhü a läk lam akba nih-e noh pi ksangsiim ni yum ei lü ni läk lam ei uh ah phäh üng ngpyun nak sun ni pha khoh ki-e ni.

Poluh, Abraham jah a hlana ka-e ah yum ei nak sun anih-e ah khüi nak üng käh nil ü ta ksangsiim ani yum ei uh ah phäh üng Pangsiima jou do nak sun pi yah ei ki a thon ki-e ni.



Hepye 10:18 üng, “Ta asuna mkhye nak sun mhlät päng üng ta asuna the ah mkhye ah lät nak khoh vai iam ve ki ni.” hi kba ni Pangsiim noh nih-e sun ni mkhye nak a phäh käh ni thih vai uh ah jah thong kkhäi be ki ni. Amen.

Philipin 2, “Booi Jeshuh Khritoa ngnei shak ngnei na ka. Ah nih sun Pangsiima ngyüia ve kyo lüphi Pangsiim üng ang ngthe nak am khyah hlü lü am ve. Asuna kthaka ah hlüng tai nak sun ah päta mlung ktüüma hoih lü xüh shoh-a kba thon lok kti. Kkhyanga joong shaang üng nghngi siima kba hmi lok kti ni. Ah mlung mhneem lü baan lam ktung üng thih ong kunga Pangsiima tipyen ksang nak kit. Asuna phäh üng Pangsiim noh ahlüng tai nak boka ah msoom ni. Ngming naküta kthaka däm duh ktia ngming a pet ni. Asuna thon lü kkhaan kho jah kho mdek jah kho mdeka kkea kve naküt Booi Jeshuh-a ngming le shong lü ah nih mkhuuk üng a khaana keia thi hin mtaang lü buih vaia thon lüphi kah je kyai naak ni. Nang nih-e dä phi ka je kkhai. Asun kba nang nih-e phi nah nih je kyai yah khai. Keia je kyai naak üng phi noh nih ngpüi

kkhai e” (Philipin 2:5-11). Booi Jeshuh hin noh a päta do nak vai poh ei ki

am ni ki ni. Anih sun noh a pät noh a pät mpaa akkba mhneem lü ahina khomdek hi kum lokki ni (Hepye 1:3). Anih sun nih-e a jah thong khah vai ah phäh-a a pa Pangsiim kkhyü sun läk lam lü poh mshah ki ah thon ki ni. Asu kba ve she Khristo sun nih-e noh ni mküih mtou vai uh hlü ki ni.

Pangsiim sun nih-e jah thong kkhäi be ki ah booi khonga thon ki ni. Ishe ni niti üng ta Booi Jeshuh sun noh a pa Pangsiima kkhü sun athih vei säpa a läk lama phäh üng ni. Booi Jeshuh sun noh apa Pangsiima kkhü sun athih säpa läk lam lü poh vaia mta apet nakküt sun apoh pyena phäh üng khomdeka vekki a küt boo nakküt jah kkhaang lum noh aming ni mkhüih mtou kakkba ashaka mküih nak sun khäm ei ngkhoih ki api thon ki ni.

Booi Jeshuh sun nih-e ah mkhye nak seh püi ki-a Tosa ni ti su ngsei ki ni. Anih noh nih-e a mkhye nak aseh püi sun kum thong hngih (2000) sum lo hnüh ki-a thon lü pi khomdeka hüng shei ki luma



mkhye nak a seh püi pänga thon ki asun üng nih-e a mkhye nak pi ngpüi shih ki-a thon ki ni.

Mkhye nak ni poh be tü üng ta mkhye-a sa ah ni

thon khai-o?

An mi, Booi Jeshuh sun noh lät päng ki-a ksün, tuh-a ksün, ngoi-a lokkhai-a mkhye nak

a lum sun a she püi päng ni. Nihe noh a mhnüp tä nip oh-a mkhe naak jah

ngtüi püi mkhe naak sun käh jah mkhoi mkha lü mkhe naak sun nip oh ei kki he am ni kki o? Ni kki ni.

Jeshuh noh ni hmi lo akhüh ni thih säk-a nip oh vaai a mkhe naak sun a kshing pänga phäh üng a sune naküt sun aseh püi ni. A sun he hin tu nih noh ni hmu khoh kki-ea. Nih-e hin kum 70 ni hüng uh üng ta mkhe naak sun kho kän nip oh kkhaia thon kki.

Asuna lü pi Jeshuh noh baptizan kham ei lü mkhe naak a phäh baan lam tung kkhana thih naak kham ei kki ni.

Jeshuh noh ngtüi pui mkhe naak däk sun a seh püi üng ta nih-e a luum sun mei khui-a ni set kkhai-ea thon kki. Nih-ea mkhe naak luum sun Jeshuh noh am seh püi khoh tia ni ngai kyo she pi Jeshuh noh mkhe naak a phäh athi shen mshoi kki ni.

Ahina khomdeka i hokba mkhe naak sun nip oh kki-e ni? Khomdek mkhe naak naküt sun nip oh kki-e ni.

Booi Jeshuh noh baptizan kham ei khai a akum lo üng Johan noh ati sun ahin üm ati hü ni. Booi Jeshuh a pät kung noh nang nih-e ah mkhye nak lum sun ka seh püi päih ni ati ni. Pangsiim noh Khristo am alo ham üng a khut poh sun tüih lo she asuna vei su Booi Jeshuh noh baptizan sun kham ei ki ni. Johan noh baptizan apet ti hin noh üng ngtüi lo akkhüh a mkhye nak vek ki khyaang ti nak hü ah thon lü tüi üng a yuk kphüm ti ta asuna mkhye nak lum sun seh püi päih ki ti nak hü ah thon ki.



A shak mku akkhüh thum kip, thum kip akkhüh kphyü ti a nisa na-ea mkhye nak lum sun Khrito akham ei a baptizan üng khamdek mkhye nak a bäng a seh püi päng ni.

Uh noh ni khomdek nu üng mkhye nak vekki ata khoh kam. Khrito noh khomdek mkhye nak sun seh püi ki-a thon she nih-e sun noh ni mlung ksang üng ni yum ei vai uh ni. Booi Jeishuh noh a kham ei ah baptizan jah do mshäih ki-a athi tui a mshoih a phäh üng mkhye mhlät nak sun poh pyen päng ki ti-a mlung käh hngih kthum na lü ni dou dan ksang nak khäng sut ei lü thong khah nak sun nip ha kki-e ni.

Kkhyaang nakküt noh am kshing ki-a hung shak sun ani päta ngaih nak üng ata ani shak sun küm sei kkhüt ki ti-a ngai ei ki-e ni. Asuan thon kyo lü phi akkhak nu ah hung shei ki akda vek ki he ni. Kkhyaang nakküt hin ani hung shak am ksei ki-a vek ki-e ani ah phäh üng näng hin noh ishe Khristo ah baptizan jah athi tui am na yum ei ki ni.

Thong Khyaah Nak-a Mong

Ishe Booi Jeshuh noh Peta-ah kho Sun m

thih pet ki ni?

Peta noh tuh-a apoh vai ah mkhye nak lum sun pi mthih pet päih päng ki ti-a a

kshing ei vai ah phäh ni. Johan 19, “Ni bäh üng ta Romah ngtuk poh-e

noh Booi Jeshuh ah nih seh püi u. Anih sun mlüh kpunga shot lü ah baan lam ktung phi kkot kti. Ah nih nih-e sun lu kooia ah nih shuia phalok ktie. Asun sun Hepye, läka Kolah Kotah-a phi ngshui kti. Asua Booi Jeshuh sun baan lam ktunga a nih hneen u kkhyaang klääng xooi phi ah ksong kkheeta ah rih jah hneen hnga ka Booi Jeshuh ang lunga vek kti. Pilat Booi noh sa jah yuk shak lü baan lam ktung üng ah jah kdap shak. Asuna sat a “Nasaret Mlüh üng Ka



Jeishuh, Judah-ea Shung Phuhlang” tilü ni. Booi Jeishuh ah nih hneen naak ka hnün sun mlüh üng säh ktia thoon lü Judah kkhyaang kho hah noh asuna sa sun ah nih büh u. Asuna sa san Hepye läk, Romah läk, Kärih läkea ngyuk Eikti” (Johan 19:17-20).

Ka püi-eo, Booi Jeshuh sun khomdek mkhe nak lum phüi lü Pilat Booi noh siyang pe mkhüt she baan lam ktunga hneen vaai ah thon lokki ni.

Johan 19:28, “Ni büh üngata sangsiim a küm sei vaai-ah phäh-a a khüt bi alum ang päng üng tu tui noh na kkhyot ei ti lü tui tä lok ki. Asunah ngnaai tüi ang beki a tui um vek ki-a thon lü Romah ktuk poh-e sun noh tui bät üng be shak ulü ting kkhyaang üng mtaih ulü a mkaa khuia ani kkäih uh. Booi Jeishuh ka khut kpäng ki ti lü a shak sut päih shak ki ni” (Johan 19:28-30).

Booi Jeshuh sun a mhnüp kthum üng thou be lü kkhaan khoa kaai be ki ni.

Booi Jeshuha baptizan jah baan lam ktung üng athih nak sun jah mkhaalü am thon thei ki ni. Booi Jeshuh sun nih-e a mkhye nak jah mhlät ki anih a

phäh üng ang ngming noh mküih nak yah she. Khomdek ngnei shak sun noh asuan ngneei shak

sun läk ki ani-a phäh üng mkhye ki ni. Ni lü pi Khrito no asuna ngneei shak mkhye nak akkhüh jah mhlät khai-a nih-ea phäha baptizan kham ei lü athi tui sun mshoi ki ni.

Asuna thon she a nih sun noh kthang kdo kya üng nih-e sun jah thong khäih ki ni. Mkhye mhlät nak sun Booi Jeishuh üng küm sei päng ki ti-a yum ki, ksang na kki a lum sun noh akkhan kho pe sun vang, Booi Jeshuh sun Pelemmlüh a hmi kki a thon kki, Jordan tui ah baptizan kham ei ki, baan lam ktung üng thih lü thou be ki ti sun ksang nakki a lum noh ta khan kho pe hmu yah khaai ni.

Johan ksa up akpäih nak kkyaang üng angyuk akba Booi Jeshuh sun thih nak akkhü athoh be kona Kalilee kho-a Peta a vei set lü “Shimon, ahin-e noh kei ani na kphya nak akthaka na nak phya nak mä?” tilü akthäh. Peta noh ta, “Nang Booi noh na him pänga kba ka nih phya nak kini a ti”. Asun ani üng ta kei hin na bük-a Booi Jeshuh noh ati.



Peta noh Booi Jeshuh-a baptizan-a kthang kdo jah athi tui-a mkhe mhlät nak a bang sun jab shüm be ki ni. Asuna ksün ah kkhüh sutei ki-a Khrito-a tui jah mhlät naa mong jah athi tui a mkhye mhlät nak sun a jah shüm lo be üng ta Khrito nah kho amthih Peta mongsun ang kaai ah kshing lo lü a yum ei nak pi ngkhäng lo bok ki ni.

Johan 21:5 üng ta, “Jesuh noh Jonah ah sa shimon ahine noh kei ani nak phya nak akhläih ah na nakphya nakki mä tilü Shimon Peta sun akthäh üng ta ä? Asun sum näng ka booi noh na kshing bok ki ni ati.” Booi Jeishuh noh atoe Peta üng a ap ti sun Petah in akläke kshunga akdäm bok jah küm sei shäih ki ani ah phäh üng ni.

Peta hin noh mkhye nak a hläi-a ah poh ani üng ta Khrito noh mkhye mhlät nak among sun am kpyaü shak khai ni. Ishe ni ti üng ta apät kung noh a jah hjüh-a ak lake sun noh mkhye poh ki-e ani a phäh üng ni. Ni she pi Booi Jeshuh noh anih he a mkhye mhlät naka mong kpyaü khaia jah hjüh ki ni. Ishe ni ni ti üng ta a nih-e sun Khrito-a baptizan jah baan

lam ktung khama am shoih ah a thi tui among sun a pät a nghnüna a jah kphyaü shak ni.

Booipa Noh Kei Noh Ihokba Ka Kphya Nak Ati Sun Ksung Ki Ni

Mkhye nak nih poh be aphäih üng mkhye-a sa ah ni thon

be khoh khai-o?

Am ni poh be khoh.Booi Jeshuh noh Jodan tuia baptizan a kham ei ksün üng

a seh püi päih päng ni.

Booi Jeshuh noh Peta üng a mtheh üng ta, “Jonah ah sa Shimon ahine noh kei ani na kphya naka kthaka nang noh na nak phya nak kki mä tilü a kthäh üng ta.” Shimon noh ta “ä”tilü, asun kona kei noh ka ni phya nak sun nang Booi noh na kshing



bawk kki ni ati. Ahin kba ni ngdo kham nak a kkhyü hin do ki ani ah phäh üng mkhye mhlät naka thang do kkya akkhyüh pou lokki-a kkhyü ni.

Booi Jeshuh hin noh Peta jeh a khut phoh-e a kho jah mthih pet lü mkhye mhlät naka mong hin am a jah mthei ani-a ta anih-e sun asu kba su am ngdo ei thei khai-e a thon kki.

Booi Jeshuh noh Peta avei set lü nang hin noh ahine a khläih-a na nak kphya nab ok ki mä tilü a kthäh üng tap eta noh asu kba am ni. Kei nih-e hin am küm sei ki mkhye ki kkhyanga ka ni thon ki he ti-a ngdo yah khai ni. Nih-e sun mkhye ki-a ni thon ulü ahin-e akhläih-a am kphya na khoh ung kei nih-e hin jah hnih ei-a ti lü Peta sun sen ei khai a thon ki.

Nih lü phi Peta noh a mshang be hin ni bäh üng ta Khrito-a baptizan jah athi tui a phäh üng anih noh kkhyaang jah mhlät khoh ki-a mhlät nak-a mong üng be bang ki ni.

Booi Pao, nang sun noh na kshing bok ki ni ti-a ati hü ni. Ahi kba kphya naka kkhyü kthai üng ngdo ei thei ti hin Khrito-a thong khah nak among jah yum

ei nak üng sot pou lokki-a kkhyü kthai a thon ki. Peta noh ta Booi Jeshuh hin khomdex mkhye nak seh püi lü tuh-a (malam) poh be tü vai-a mkhye nak a phäh pi küm sei ki-a ngpäng päng ki tia ngva shim yah ki ni.

Peta noh mkhye mhlät nak among sun ngkhüng ksang ki-a a yum ei ah phäh üng ni. Booi Jeshuh sun Pangsiima losa akba apa sun käh haai bak lü poh khoh ki ti sun pi yum ei ki ni. Khrito-a thong khah nak sun mkhye mhlät nak among üng kkhüh thon lü asu kba Peta noh pi amhüp ta apoh-a mkhye nak üng na mhlät päng ki ati ni. Peta nih noh khomdek mkhye nak tun sun mhlät khoh ki-a thang kdo üng jah mhlät khoh ki ti-a yum ei ki ni.

Nang nih-e pi Peta akkba na ni thon ki-e ni? Khomdek mkhye nak seh püi ki-a Booi Jeshuh sun yum ei nak üng na kphya nakkhai mä? Anih nih yum ei nak-a the ata lam akse am vekki ni.

Booi Jeshuh hin noh lät päng kkia ksün üng ni mkhye jah tuh kung ni mkhye däk hin am jah mhlät lü tuha ka vai ah phäh ani mseih ani ata nih-e sun ahi kba ni hlüm mtai khoh khai-e am ni. Asun kona nih-e



sun Mulai pee a set khai ah ni thon ki-e. Asuna thon she mkhye mhlät naka phäh üng lät nak phakki ati-a aksanga dou dan vai hlü kki ni.

Khomdeka this ha hin sun a kloi ah mkhye poh thei kki ani ah phäh üng nih-e sun noh alü-a mkhye nak nip oh kki-ea thon kki. A vaai shü-a mkhye mhlät nak among, Khritoa baptizan jah athi tui sun am ni yum ei üng ta a uh pi shak na lät nak am ni pha khoh khai-a thon kki ni.

Asuna the-a ng do ngkam nak be jah a lü-a ngbäü ei nak be üng mkhye nak a kuma kkhüh ni lät ani üng ta a hläi-a ngpyun kki-a ni hung shei khoh khai-a am thon lü ni mlung kuma ni mkhye ei ham khia-a thon kki.

Mkhye naka shak üng Booi Jeshuh sun kphya na lü ah am ni säh be khoh khai-a thon kki. Anih-a thong khat nak among sun pi am ni yum khoh khai a thon kki. Ni shak nu üng anih sun dou dang ei khoh khai-a am ni som ki-e ni.

Ni khyo lü pi Booi Jeshuhhin noh mkhye nak akkhyäh lät nak among sun nih-e üng a jah pet päng

thon lü suna mong yum ei ki naakküt ta thong khah nak yah ei kki-e ni. Anih sun küm sei kki-a thong khyah Booi-a thon lü nih-e noh a mhnüp tä nip oh ua mkhya nak sun seh püi kki a ni-a phäh üng anih sun ni dou dan lü mi yum ei vai uh hlü ki ni.

Asuna thon she yum ei ki-a noh pi iam khaih khoh kki-ea thon she Booi Jeshuh-a baptizan jah athi tui a phäh üng mkhye lät kki ti sun ni dou dan lü Khrito-a mhlät kphya nak sun ni mhlüm mtai yah vai uh ni. Booi Jeshuh-a jah Peta mkhye mhlät nak among üng yum ei ki nakküt noh Khrito sum ahläi-a kphya na lü a thong khat nak jah akphy naka kuma vekki-a ni thon kki-e ni.

Ka püi o! Avai shü a Booi Jeshuh hin noh mkhye nak hin a mte sa bang a mhläi hüt vai shü ani ata nang noh am ni yum ei khoh khai ni. Mkhye mhlät naka shak kshi api am na ngdüi khoh khai-a thon ki. Pangsiima khut poh kdo api am ni thon lo khoh khai-a kakki.

Ni lü phi mkhye mhlät nak among sun nang noh na yum ani üng ta nang pi khomdek mkhye nak lum



akkhyüh na lät lok khai-a thon ki. Nang noh ni kya kia mkhya mhlät nak sun yuk ki tia nang ngyak lo shim äh khyüh sut ei kki-a anih sun khomdek mkhye nak akkhyüih lät khoh vai-a khun khan jah pek kki ni.

“Kei Hin Na Namhlä Na Bok?”

Booi Jeshuh-a the hi-a kphya nak bok

vai vek kki-o?

nih-e jah thong ki-a Booi Jeshuh athe-a kphya nak bok

vai am ve. Pangsiim noh mkhye mhlät nak among yum ei

ki kkhyaangea vei-a a tosa sun a su ap ni. Booi Jeshuh noh Peta üng ahine a kthaka na nakphya nab ok ki-o ti-a kthum vei akkthäh üng ta Peta noh “ä” ka

boi-o ati. Nang Booi noh na kshing päng akba kei noh ka ni pkhya nakki ti-a kthum vei mshang be ki ni. Ahine hin Peta a mlung kuma kkhyüh pou lokki-e käh ri lü khomdeu mkhye nak a mhlät lo naka thang kdo kkya sun yum ei-a phäh üng a pyena kaakki ni.

Nih-e noh tu mat maat ni kphya lo nak uh üng asuna k’phya nak sun mi mlung kuma kkhyüh sot lo kki a kphya nak am ani üng ta nih-e ktha ni kseek uh üng asune sun khük leih be khoh ki ni. Asuna lü phi kphya nak ti hin aktha üng a ngtu ngyiin üng ta asuna kphya nak sun ngshääi khai ni. Asuna müih ah Pangsiim üng be kki-a amhlä kphya nak sun noh nih-e sun mkhye nak akkhyüh jah mhlät lü Booi Jeshuh-a baptizan jah ngmüi mkhaa üng shäng ei kki ni.

Khomdek mkhye mhlät among ni yum ei hin ni pa Pangsiima khut jah kphya naka sut ei naka thon kki ni. Avai shü-a nih-e hin noh ni mlung däk üng ni kphya nak ani üng ta baan lam ktung üng am thih ham üng a khüt poh-e a jah ngbäm shak. Mü ei (mpyong poi) käb ani ei ham uh üng ani kho a jah mthih pet sun anih-a thong khah nak hü sun a jah



msuk nak hü ni. Khrito noh akläke a kho a jah mthih nak pet üng mthei-a mkhye mhlät nak among sun ni-e noh ni ng ja kya ulü ni yum ei vai uh hlü ki ni.

A vaai shü-a nih-a kphya nak sun noh ni mlung üng a ngpüi ani üng ta yum ei nak üng ni shum khaai-e ni. Ni lü pi ni yum ei nak sun Khritoa jah pet-a kum kyan nak jah ngmüi mkha üng mkhye nak am ve tia ni ksang nak aphäh üng ni.

Kum kyan nak sun ni pät noh ni pät ni yum ei nak üng lokki am ni. Pangsiima kphya nak akkhüh lokki-a thon lü ak läk-e sun ngpyun ulü am küm sei khoh kkia nih-e sun ngpyun naka a jah pha shak ni. A kphäh naka ta nih-e sun khan kho pe ni pha khoh kia thoon lü Pangsiim sun ni mkhüih mtou vai uh.

Nang nih-e sun noh kei na ni nakphya nakkie am ni. Kei noh ka ning jah phya nak ki ni tia Khrito noh a pyan ni. A hina kphya nak üng nang nih-e sun nak kei na ni nakphya nakkie käh ni lü kei noh ka ning jah kphya nak ni a ti. Khrito hin noh nih-e sun tui jah ngmüi mkha üng jah kum kyan lü anih-a baptizan jah a thi sheen üng mkhye mhlät nak sun ni

yum ei kie am ni kkio. 1 Johaan 4: 12 üng, “Pangsiim ta u noh phi am

hmukhoi kyo. Asuna thoon lüphi mat jah mat nih püi nih kphya naak u ta nih nih-e üng kkhyange noh Pangsiima kphya naak hmuk kkhaie ni. Pangsiima jah peet mhlä kphya naak sun phi nih nih-e üng däm lobok khai ni”. Jeshuh noh tui jah ngmüi mkha üng kei sun ana kum kyan ni. Khrito-a baptizan, athi shen mhlät naak k thang kdo sun ni ksnag, na vai uh.

Shak üng hung shei kkia mhnam nu sun noh mkhye mhlät nak üng nih-e sun am a jah kum kyan ani ata nih-e sun noh ihloka ni yum ei kyo ulü pi kum kyan nak am nip ha khoh. Ni lü pi Jeshuh noh mlung üng mkhye nak jah ni kut üng mkhye nak lum sun a jah mthih peet ni.

Ni dou dan ksang nak däk üng ngpyuun nak ni pha khoh hin tui jah ngmüi mkha-a mkhye mhlät naka kkhyü sun yum ei nak üng thoon lokki ni. Khomdek mkhye nak üng lät nak hin Khritoa baptizan jah a thi sheen aphäh ni. Mkhye mhlät naka mong sun aksanga thoon lü kum kyan nak ksanga a



sut ei nak jah ksangsiima a täng nak a akheet ni.

Ngtüi Püi-a Mlung Kkho Sun Hoih Seh Vaai Hlü Ki

Jum ei nak ksang sun ho da lam Akkhüh

lokki ni?

Pangsiim akkhüh.

Kkhyaang maata mlung akkhyüh lut lokkia koong sun yum ei nak ksang jah kphya nak ksang pi am ni. Ahina khomdeka kkhyaang kho kän noh aksüka Khrito sun ani mlung hlü-a yum eia yü kkie ni. Akpäih naka ta ani mlunga mkhye nak aphäh üng Pangsiim sun hoih seh kkie ni.

Ni kyo lü pi Khrito sun noh khomdek mkhye nak a mthih päih pänga thon lü däm duh kkia khya

nak lum suna seh püi ni tia nih-e noh ni kshing ei vaai uh hlü kki ni.

Johan 13, a khat poh-e üng anih-a kum kyan nak kü kki ti sun jah ngthei püi vaai-a Jeshuh noh baan lam lunga am athih ham üng ak khut poh-e suna jüma a jah ngsun püi ni. Mü ei am ani ei ham üng ani kho sun a jah mthih pet ta anih-a kum kyan nak sun a jah mhnuh nak hü ni. Khrito noh akläk he a kho a jah mthih naak pet üng a jah mthei-a mkhye mhlät naka mong sun nih-e noh ni ngya kya ulü ni yum ei vaai uh hlü kki ni.

Nih lü phi Peta akho Booi Jeshuh noh a mthihh Peta a ksüt üng kei-a kho käh na mthih Peta tilü Booi Jeshuh sun kept ki ni. Ahin noh a mlung kuma khüh ngtüi lokki-a yum ei nak sun mdang ki ni. Nang noh tuh kei-a poh hin am ngjak shin ni. Tuh-a na ngya lo kya khai Booi Jeshuh noh ati ni.

Thong khat nak jah ksangsiim sun ngmüi mkhaa ngsiim-a hlih üng nih-e noh ni ngya kya ki-e ni. Tui üng thong khah nak among jah ngmüi mkhaa, khye ki-e jah ngpyun shak ki-a mkhye mhlät nak among e hin ksangsiim üng vekki ni.



Peta sun Booi Jeshuh üng am a nghmuh ham üng ak läk-e ah däh nga mkaih khai ah ngkhah ki-e. Asuna ksün üng Jeishuh sun pou lo lü Peta sun akhü ni. Booi Jeshuh sun akläke a vei pou lo lü kei noh tuh i ka poh ki ti hin am kshing ukki lü pi tuh ah na ni ngya lo shim khai-e ti-a ani kho a jah mthih pe mtui üng Booi Jeshuh noh ati-a ksangsiima tang nak sun Peta noh ngya lo kya ki ni.

Booi Jeshuh Khrito noh anih-a mkhya nak a mthih pet päih pänga phäh üng a mkhye nak-e jah tuh-a a poh vai-a mkhye nak sun pi a mthih päng ni. Asuna thon she Peta a mlung hlü-a yum nak sun hoih lü Khrito-a baptizan jah a thi tui üng mkhye nak a mhläta mong sun yum oi lokki ni.

Buh ani ei päng uh üng ta Booi Jeishuh noh Peta üng, Nang noh kei na namhlä khpya na bokki-o tilü akthäh? Peta noh Khrito-a kphya nak üng “ä” ka Booi-o kei noh i hokba ka ni kphya nak sun nang Booi noh na kshing bokki ni ti-a ngdo kham kki. Booi Jeshuh noh tuh-a na kshing lokkhai ati-a kkhü sun Peta noh shüm lo be lü ahi kba ati-a thon kki.

Anih noh noh a päta yum ei nak hin aksang ni ti sun Booi Jeshuh ah baptizan jah athi tui mkhye a mhlät nak among üng dou dang ngdo ngkham ki ni.

Anih Sun Pangsiima Mpya Ksanga Thon Lokki Ni

Asun kona Peta jah akhut poh a khäke sun noh

ani shak nu üng Pangsiima thang kdo sun kpyäü hü kki-e ni. Khrihaane jah kkhut kpheh kki-a Polüh noh pi Yomah hne küi naka ngshunga thang kdo sun ngkhü püi ki ni.

Iho kba a mpya ksang sun ni thon

lok khai ni?

Mkhye mhlät nak among sun ni yum ei nak üng.



Khrito-a ah khong ngshä xa lei hngih a khui üng ka Judah ta Booi Jeshuh sun thi kkhai-a Yomah ngtuk poh-ea kut kuma ap päng lü a pät noh a pät mboh lü thikki. Asuna nghnün üng khong ngshä Polüh lut lo be kki. Akläke noh ta Mata hü kthong kyo ulü pi Pangsiim noh ta Polüh hü kthong be lü Polüh sun Khrito-a khut poh Maata thon lokki.

Kona Khritoa khut poh-e mah mah-a a langa mkhye mhlät nak among sun kpyaü hü kki-e ni.

Khrito noh nanga mkhye nak sun a kham ei ah baptizan jah athi tui-a mkhye mhlät nak among üng jah mthih pet ki ni. Khrito noh nanga mkhye nak sun Jordan Tui-a baptizan kham nak jah baan lam ktunga athih naka phäh üng aseh püi ni. Khritoa baptizan athi tui sun ni yum ei üng ta thong khah nak sun ni phak khaio. Kkhyaang kho kän noh ta thong kdo kya sun ngya lü ani yum ei a phäh üng thong khah nak phakki-e ni.

Ahin sun Khrito-a baptizan among athi tui jah ngmüi m’kha ngsiim yum ei nak a tiita thon ki ni.

Akhong ngshäe noh ta tui jah ngmüi mkha üng

thong khah nak among sun üng Khrito sun thong khah booi ni tia ani khin ni. Ishe ni ti üng ta anih-e sun noh tui jah ngmüi mkha among sun sa yah päng kie athon lü Khritoa athi tui jah baptizan a kham ei ah phäh üng thong khah nak among hint uh ngyak thei a hton lü thong khah nak sun nip ha khoh ki ni. Pangsiim üng be bang kia mhlä kphya nak jah Khritoa kum sei kia athong kkhäih naka phäh üng nih-e sun Khritoa khong ngshä a ni thon lokkie ni.

Booi Jeshuh Khrih noh nih-e sun a jah mhlä kpha nak kkhüta phäh üng tui jah ngmüi mkhaa üng mkhe naka kkhüh lät nak among sun pyen she nih-e sun ngpyun kia a khong shä-a ni thon lokki-e ti sun nang noh na ksang nakki mä. thang kdo kya ksang sun na ng yak khoh vai-a Khrito noh ahnu kläke a kho sun a jah mthih Peta thon kki ni.

Khrito noh a khut poh-e üng a jah mthei vai-a a khut poh-e a kho sun a jah mthih nak Peta khomdek mkhye nak lum jah ni shak nip oh mshah-a mkhye nak lum sun Khritoa bapizan kham ei nak jah baan lam ktung üng athih naka phäh üng a ngpäng ti nak



hü ni. Booi Jeishuha kphya nak jah mkhya mhlät naka phäh üng jekai jah kie ni.

A khongshä ea kho a jah mthih Peta phäh üng Khrito sun noh nih-e üng mju hngih jah ngthei shak ki ni. Asük nak ta Booi Jeshuh noh ta nang noh ka poh hint uh am ngya shim ham ki. Tuh-a na shim lokkhai ati akba ni-e a mkhye nak lum sun mkhye mhlät nak among jah baptizan jah athi tui üng jah mthih pe ki a tia jah ngthei püi ki ni.

Khrito noh mkhye kie jah mhlät lü ngpyun kia ni thon khai-a phäh-a a pät noh a pät a mhneem a kba nih-e pi akse-e üng mkhye mhlät nak among sun jah mtheh lü anih-e sun yum ei nak ani pha säp-a jah ngthei püi vaai-a nih-e üng mtaa vekki ni.

Kyong sa hin saya-a thaka am däm khoi kki ni. Asuna thon she Pangsiima thang kdo kpaü hü ti hin sun nih-e noh Khritoa mpya ni kham uh a kba ni.

Thong khah nak yah ei kie noh ta hnua lokkie sun jah dou vai hlü ki ni. Khrito noh ak läk-e kho a jah mthih nak pe sun pyen jah vai-a thon ki ni. Kona Peta-a kho a mthih peeta phäh üng anih küm sei ki-a

lät nak booi ani nak sun Sataan Yaipa noh käh a jah hlo help khoh vai-a phäh-a jah mthei vai hlü ki ni.

Tui jah ngmüi mkhya üng mkhye a lät nak among sun yum ei a phäh nang sun thong khaah naka na pha khoh ki ni. Jeishuh Khrit noh a kham ei-a baptizan jah baan lam ktung üng athih nak jah athoh na be a phäh üng nih-e a mkhye jah mhlät pe she yum ei kki lum sun khomdek mkhye nak akkhyüh thong khah nak sun nip ha yah khai-a thon ki.

A Mhnüp Tä Lü Ni Mkhye Nak Jah Mthi Pet Kki-a Thang Kdo

Mkhye mhlät nak among üng ta tui jah ngmüi

mkhya yum ei nak a phäh üng ni nih-e sun tui Yaai-a mhlom msok nak akkhüh su ni lät khoh kom uh. Kho yaam suh noh kkhyaang sun akja a jah mhlom msok khoh ki ni. Khomdek mti shah in mkhye nak üng ngsiim ki ani üng ta ilü mkhye kia ni thon ham kki-e ni. Khyaang naküt hin mkhye-a sa ah ni thon uh-a



phäh üng ni. Atäng nak ni kshing vai uh-a phäh-a Khrito sun

akham ei-a baptizan üng mkhye nak lumsun seh püi kki ati-a ni kshing ei uh-a the-a ishe yum ei kki-e hin üng mkhye nak hin ve ham khai ni. Booi Jeshuh noh mkhye nak a khen sun akhih pänga thon she nih-e noh asuna khen pet vai hlü ham khai mä?

Avaai shü-a tui jah ngmüi mkhaa sun am ni ksang nak üng ta toi yaai-a kkhü be sun ngkhi ngaih vaai hlü lo khai ni. Sun kyo lü pi nih-e danga ksangsiim ave üng ta asuna ksangsiim üng ku kpä khoh ki-a yum ei nak sun anih-e üng vek khai ni.

Asuna thon she ni nih-e sun toi jah athi tui üng a jah mhlät pänga thon lü thang kdo sun üng ni yum nak ave vai hlü ki ni. A ksanga yum ei nak ti ta Khrito-a baptizan among baan lam tung üng athi tui jah a thoh nak be he üng yum ei vai hlü ki ni.

Angsiim ngüi mkhaa-a lop lei sun ni bük be ma vaai uh. Asuna ngsum im sun hnih-a mkhoi lü a kpung da aka sun angsiim nak-a hnün, akum da sun ngsiim ki-a (teta) thong koi tak nak angsiim nak boka

hnün ti-a ngshoi ki ni. Hjok khah im ngsiima akpang lama ktung 60 ve

lü ngsiim kia khan pi 48 veek kki. Akkhü be sun ngyak kya vaai aphäh-a nih-ea mlung kuma hjok khah nak ngsiima lup leei sun ni kshing vaai uh khlü ki ni.

Hjok Khah Naka Mkot Sun Ia Ngko üng Ani Pyang Uh Ni?

Hjok khah ima mkot sun i-ah müih üng ani

pyaang u-ni?

Amkim, a oon, ai-a thi kba shei ki Kphaai jah, jih-a tah ei

a kphaai üng. Hjok khah nak mkot a (kshoh-a) mong sun



Exodus 27:16, “ng nih hmu thei ki. Ngvong kum kshoh sun, aoon, ashen üng jah moot lü akho ani dok jah muk-mku lokki-a ktung pa kphyü a jah shak.” shoh aphäh a jah shum ei shak-e ta amkim, a oon jah, anghlüi-a shen ki-a jih-e ni.

Pangsiim noh Moses üng amkim,a oon ti nakki-ea mjü the vai a ahüh ei nak ta khyaange noh akjü-a hmu ulü ani luh thei vai uh-a phäh ni. Asuna konge üng ajah tah shaka jiih sun ktung pakpyü sun üng a jah bah shak.

Ahina khoh-e sun Pangsiima thong khah naka phäh ani yaam nak sun a pyen hü-a thon lü anih sun Khrito-a baptizan athi tui jah Pangsiim ani nak sun asa kpa a phäh üng yum ei lokki lum noh thong khah nak ani hmuh nak vaai-a phäh ni.

Kona ngsiim ki-a hjok khah ima phäh ani shum ei-a kü lak-e sun aphäh phäh-a ani tang nak vek ki ni. Pangsiima tang nak üng ksangsiim sun shun lü khyaange sun Booi Jeishuh-a phäh üng thong khah nak jah ei khai he ti nak hü ni.

Ngsiim kki- hjok khah ima phäh kü lak ikän

shum ei ki-e ni. A oon sa, a nghlüi shen, a shen jah jiih khnip assume sun ni. Ahina kphyü-e sun thong khah nak among jah yum ei nak üng mün nak a jah kpüi kpak kki ni. A vaai shü-a ahine hin am ani ngtäh ani ah ta ksangsiim üng angte a la am yuk khai shü. Asuna thon she ngsiim kki-a hjok khah naka kshoh a phäh ani shum kü lake sun a lä ami poh a ni mkhye nake sun jah mthih pet kki ni.

Ni ngtüi püi mkhye nak, tuh-a poh vaai-a mkhye nake sun am kim, a oon, a she ati-a kphyai sun thong khah nak a lup lei a jah mhnuh nak hü päih ni. Asuna thon she Pangsiim noh ahine hin Moses üng amtheh a kba apoh vaai-a a sük ni.



Khrito-a Thang Kdo üng Amkim, A oon jah, Ashen-e Hin Iati Nak Hü Ni

Hjok khah nak a phäh ani shum ei uh-a kü lake sun

iti nak hü ni?

Booi Jeishuh-a baptizan phäh thong khah nak-a mong

Ngsiim ngsaih ki-a hjok khah naka kuma amkim, aoon, ashen jah shui jiih-e sun angsiim nak jah angsiim nak shäih-a hnün sun jah khaa na klü ahmai kkum naka pi anis hum ei ni. Asuna kü lak-e sun asuna kuma khüt ki-a kho tu ngsiima shü jiih vai api anis hum ei ni.

Kona kphaai paai ang küng ta Khrito-a baptizan sun a jah mhnuh nak ni. 1 Pet. 3:21, “ng apyen ta asuna baptizan sun pum sha üng ka ani ngsiim nake

sun a jah mthih peet üm ati am ni.” pät nah ka mkhye ki ti ngshim ei naka mlung jah Pangsiima hmai ma ah ngdo ei nak sun a jah mhnuh nak ki. Khomek mkhye nak seh püi ki-a Booi Jeshuh-a baptizan sun peta noh ahina ngsangsiim kyaang üng thong khah nak a lum lei sun shun lü ati ni. Ni nih-e ah mkhye lum jah khomdek mkhye nak lum sun Khrito-a baptizan üng ngpüi ki ni. Asuna thon she baptizan hin sun thong khah naka phäh-a hlü mshäih ki-a thon ki ni.

Kphai paai sheh sun Booi Jeshuh-athi tui sun jah mhnuh na lü a oon ta a jou hiit a mdaang nak ni. Kphaai shui jiih ta Khrito jah anih-a thong khah nak among sun ni yum ei vai uh-a phäh-a hlü ki tia a jah a pyen ni.

Khotu ngsiima shui jiih sun a ngküng üng ani taah uh ni. Khotu ngsiima lu kseng nak ang ka ksa sun “Pangsiima veei-a ngsiim nak” tia ani kkheh khoi-a thon lü aksoi-a akseng naka lü sun jüi mkim üng ani khih ni.



Kphaai Ngküng Sun Noh Be Ksang Ngdang Shak Ki Ni

A ngküng sun i Apye Nak Hü ni?

Booi Jeishuh-a

baptizan. Shui jiih ngkünga ti nak hü sun ksangsiim üng ta

nih-e sun noh a ngküng sun a ngküng a oon jah ashen ünga ni ngyaak shin vaai uhlü ki ni.

Shui jiih ngküng tita Khrito-a baptizan üm ati hü ni. Khrito sun noh khomdek nak aseh püi vai-a Johana vei baptizan sun kham ei ki ni (Mate 3:15).

A vaai shü-a Khrito-a baptizan hin noh khomdek mkhye nak hin am aseh püi ani-a ta nih-e sun Pangsiima hmai ma-a am ni ngtäh khai-e athon ki. Asuna thon she Booi Jeishuh sun noh ahina khomdeka kum lo lü mkhye nak seh püi khai-a

Jordan Tui-a Johana vei baptizan sun khai ei kki ni. Hjok khah imam kota jiih ngküng ani tak sun

noh Khritoa baptizan am a ngpüi üng ta Pangsiima hmai ma-a nihe am ni ngtäh nak hü sun ngte shak ki ni (Timote 6:15).

Ai-a thi-a müih a shen noh ta Khrito sun mkhye nak a khen a khih nak athi tui sun ngte shak ki ni. Khrito mdek pum sha-a khomdeka a kum lo ta a pät noh mkhye mhlät khaia baan lam tunga am athihh ham üng mkhye nak lum seh püi khai lokki ni. Khrito-a baptizan sun thang kdo kya ksanga thon lü a lup vekki-a shüi jiih üng a ksangsiim kphüm üng ngsiim kia hjok khah im üng a jah mhnuh ni.

Hjok khah naak a mkot ktung sun thing üng pyang ulü a lu sun kü lak akdo kkya üng ani pyang uh ni. Ki kshen jah ngsak üng ani pyang sun hüi jüi jah a khüm üng ani kküm uh ni.

Mkhye nak a khen sun thih nak a thon lü mkhye ki kkhyaang lum sun ni yaang nak kham yam khai ni. Pangsiim noh khyaang mat a hung vaai ah jou do nak am a pet ham üng anih sun a mkhye nak a phäh si



yang nak kham ei yah khai a ti. Ksangsiim kphüm üng ngsiim ki-a hjok khah

naka angküng sum noh mkhye nake mhlät päih lü she püi päng ki ti sun Khrito-a üng a jah mhnuh be ni. Anih sun noh nih-e a mkhye nak sun seh püi lü a thi tui a mshoih a nak üng jah mhlät lü mkhye mhlät nak among üng khüt sheng ki-a ni thon lokki-e ni. Anih sun Booi khong luma boi khong jah ngsiim kia mhnam a thon ki ni.

Ka püi-eo Booi Jeshuh-a baptizan sunthang khah naka thon lü a nih sun noh nih-e a khye nak sun seh püi ki-a thong kung boi-a thon ki ni. Anih sun mdek mitsha üng khomdeka kum lo lü khomdek mkhye nak seh püi khai-a baptizan kham ei lü nih e sun mkhye si yang nak üng ni lät vai uh-a khyaangea nghnüna baan lam ktung khana athi tui mshei lü nih-e sun jah dou dang be ki ni.

Hjok khah nak ngsiima kuma anis hum ei-a konge sun ni jah hmuh thei vai ah shui jii kdo a nih shum ei noh pi khomdek mdek mkhye nak akkhüh lät nak ni yah ki-e ti sun jah mhnuh ki ni.

Hjok khah nak mkota ani mtaih-a shui jiih üng a lup mjü küm ani poh sum noh Pangsiima thong khah nak hin a ksang ni ti sun a ngkaai-a jah mhnuh khai-a ni. Asune sun mkhye nak akkhüh lät lüt thong khah nak nip ha vaai uh-a a ktung boka hlü ki-e ni.

Ngsiim ki-a hjok khah ima anis hum ei-a kü lake sun Booi Jeishuh hin noh a tang nak käh vekki-a mkhye ki-e am jah thong bekki at-a jah mhnuh ki ni. Anih sun noh Pangsiima tang nak läk lam lü baptizan sun pi kham ei lü baan lam tunga thih nak jah thoh nak be sun küm sei khai-a poh pyen ki ni.



Ksangsiim Kphyüm üng Kii Phoi Sun Ksangsiim Kthai üng Booi Jeshuha Baptizan Kham Ei-a Lup Lei Ni

Ishe khotu ngsimm noh a ngsiim nak a kuma am ani kuh ham üng ani

kut kho mthi ei ki-e ni?

Pangsiima hmai ma-a ngdüi khat-e a thon she ni.

Phoi sun ki shen üng ani pyaang ni. Ki she sum

noh seih shem nah sun ngte shak lü Khrito sun nih-e a phäha seih shem nak shangei ki ni. Kbe kshung üng ka tui sun noh thang kdo kya sun ngte shak lü a sun sun noh khye nak lum sun mthi paih päng ki ati-a jah mhnuh ki ni.

Asune sun noh nih-e noh a mhnüp tä nip oh-a mkhye nak sun iho kba jah mthih pet ki ati sun ngdang shak kki ni. Ahin sun üng nih-e a mkhye nak

sun Booi Jeishuha baptizan noh jah mthih pet khoh ki ti sun pi ngdang shak kki ni.

Meei üng nghmüih kphum sun noh mkhyea phäh seih shem nak sun ngdang shak kki ni. Kona shui jih ngküng noh Booi Jeshuh-a baptizan a phäh üng mkhye nak jah mhlät kki-a thang kdo sun ngdang shak ki, ngtee shak ki ni (Mate 3:15; 1 Johan 5:5-10). Ahine hin noh kkhyaanga mkhye nak jah lät shak kia thong khah nak among a ngtee nak ni.

1 Johan 5, “khomdek näng khai ti sun nih-e a jum ei nak däk ni. Khomdek khana ngmüi mkhaa ngsiim, tui jah athi tui ti nakkia shak shi ki kthum vek lü a sun-e a shak shi nak sun ngsäp päih ki ni”. Anih sun noh a sakpa sum tui, thi jah ngmüi khyati nakki üng küm sei kki ti sun ksung na lü jah msuk mtheh ki ni.

Pangsiim noh hjok nak ngsiima kuma yum ei nak üng ni he sun jah luh shak ki ni. Asuna thon she nih-e sun yum ei nak üng ni hung shei lü Pangsiima jou do nak ksangsiim sun ni läk lam üng ta ngpyun ki a hung naka ni phal khoh khaia thon ki. Pangsiim sa-



ah ni thon lo nak ta mkhye mhlät nak among jum ei nak üng ngsiim ki-a ni hung shei vaai hlü ki.

Kkhyaang kho kän noh ta hjok khah nak ngsiima mkot üng ani shum ei a ngkyüng, a oon jah ai thi akba shen kia shoi jiih-ea a tang nak sun käh su ngai hja ulü yum ei nak tak ei hin ani khäk ki ani ti uni. A vaai shüa kkhyang maat noh asuna mong sun käh kshing hja lu Khrita sun a yum ei üng ta anih a yum ei nak sun lap khai ni. A lü ni ti üng ta kkhyaanga mlung kuma mkhye nak a ve hama phäh üng ni. Ti hü sun anih noh mkhye mhlät nak ksang ti nakkia tui, thi jah ngmüi mkhya üng ang hngih hmi nak sun am a yum ei a phäh üng ni.

A vaai shüa maat noh am ah kshing sun khyaange üng a jah kthäh üng ta anih sun noh khyaange sun noh a jah haai dama phäh üng ä kei noh anih sun ka yum ei ni ti khoh ki. Nih-e noh anih sun ani ngai khoi ka ulü phi ka yum ei kki ni ti üng ta ati üng ta kkhyaange sun ani ngaih saap khai mä. a khäk nah ta yum khoh ki-e. Ni lü pi Pangsiim noh a jah yum ei hü shak sun asuna müih am ni.

Pangsiim sun noh nih-e a jah mhlät nak among, Khrito-a baptizan üng thong khah nak among (a ngküng) Booi khong ani nak (a oon) jah athi tui (ashen) anih ei sun ni yum ei vai uh a hlü ei ni.

Khrito sun nih yum ei ang ta anih sun noh uh a phäh üng ka lät ki ati sun a shim vaai hlü ki ni. anih sun noh tui (Jeishuha baptizan) athi tui (thihnak) jah ngmüi mkhya (Pangsiima ni nak) asune sun jah kshing ei vaai hlü ki ni.

Ni kya kkia ni ngyak shim ksang üng ta yum ei nak ksang sun üng ni be bang lü yum ei nak sun ni ka nakkhai-a thon ki. Ahina thang kdo hin am shing hja lü yum ei nak ta a küm sei khoh khaia thon ki. A ksanga yum ei nak ta mkhye mhlät nak jah Booi Jeishuh sun lät nak Booi ksang ni ti.

Sun Khritoa thong khah nak sun ni kshing ei nak uh üng khüh lokki ni.



Am Leei Shong Xa Lü Yum Ei Nak

Yum ei nak üng

hlü bok ki sun ini?

Booi Jeshuha baptizan ksang.

Ni mlung üng ngaih nak üng Khrito yum ei nak

sun Booi Jeshuh sun hmuh mshit shoa yum ei-a ni athon. Anih sun Pangsiima athon akba Pangsiima saapi thon ki ni tin aka phäh üng yum ei hü ni tia na ngaih üng ta Khrito sun nah mu mshit kia ni athon kom. Nang noh Khritoa baptizan jah athi tui, mkhye nak akkhüh a jah mhlät nak among sun a ksanga ni yum ei vai hlü ki ni.

Mkhye naka khyüh lät naka mong sun am kshing hja lü Booi Jeshuh ka yum ei ki ni ti ki ta am yum ei ki aktheka küh ei phya bokki ni.

Kkhyaang maat hin noh a ngaih nak üng Khritoa

yum ei nak jah among lam am kshing hja lü Khrito üng yum ei nak a ve aphäh üng set hü lü thang kdo a kpyaü hü sun Khrito Jeshuh noh am a hlü ei ni. A nih sun noh mkhye mhlät nak among sun ngya shim lü khyange noh anih yum ei le vai ka a hlü ei ni.

Nih nih-e noh Khrito ni yum ei nak uh üng mkhye mhlät nak among sun ta Khritoaa baptizan jah athi tui ni tia ni kshing vai uh hlü ki ni. Booi Jeshuh yum ei ti hint a ni mkhyea jah mhlät nak jah asuna mkhye nak sun i hokba jah mthih pet ki ti sun ni kshing ei vaai uhlü ki ti hin ni.

Ngsiim kia hjok khah ima mkot üng anis hum ei-a ang küng, a oon jah ai thia, müih-a, shen ki-a shui jiih sun i ati nak hü tia kshing vaai a hlü ei ni. Asun üng va nih-e noh ngkhäng ki-a yum ei nak sun ni yah ei khoh khai-a thon ki ni.



A Ngküng, A Oon Jah Shui Jiih Ang Nghlü Shena Among Lam Sun Am Ni Ngyaak Kya üng Hngih Hmi Nak Sun Am Ni Kham Ei Khoh Uh

Kho tu ngsiime noh angsiim Naka kuma am ani luh ham üng

i poh khoi k ki-e ni?

Ki shen phoi üng ka tui üng ani kut kho sun Mthi ma

khoi ki-e ni. Nih-ea Pangsiim Booi Pa Jeshuh noh jah kum

kyan kki ni. A nih-a küm sei kkia kum kyan naak sun ni hmu üng Pangsiim sun ni hmlü mtaai kki ni. Ngsiim kkia hjok khah im sun ni bäk vaai uh. Ngsiim kkia hjok khah im a ka a ngküng, a oon jah ai a thi a müih a shen kkia kphai sun üng kum kyan naak a thang kdo sun Jeshuh noh a jah pet ni. Pangsiim sun

ni mhlümtaai vai uh. Mkhe kki-e sun küh ei pha kkia kä jah seih

shem lü ngsiim kkia hnüna lut lü am yah kki ni. Mkhe kkie sun käh a jah seih shem üng ta i hokba ngsiim kkia hnün su ni lut vang khoh kkhai ya. A hin sun am thon thei kkia kong ni. A nih usn mhlät naka hnüna a luh hü üng ta a nih sun a thih vaai hlü kki ni. A sun ta a ni yaih yün naak a ni a thon kom.

Mkhe kki sun i tüh üng pi ngsiim kkia hnün sum lut lü am hüng thei kkhai ni.

Nih-ea Pangsiima noh ngsiim kkia hjok khah ima mkota athuh üng a nih he sun jah kum kyan kki ni. A ngküng, a oon, ai thi a kba shen kkia a nip oh a kphai üng nih-e sun jah kum kyan kki ni. A sun he üng kum kyan naak sun nih he üm jah mtheh kki ni.

A sun akba nih-e noh kum kyan naak ni yah ei kki he-o? A ngküng, a oon, ai thi a müih a kphai kshen a kkhü sun am ni yum üng ta kum kyan naka thang kdo sun ani yah ei khoh kkhai ni. Asuna a lup lei-e sun noh Pangsiim sun am ngdang shak kki-e ni. Asuna she pi Khrito-a baptizan a a lup lei he ni.



Kkhang mat noh a ngkünga kphai paai sum am yum ei kyo lü pi a ni hjok khah naka jaai kkhen na kkhan su lut khoh kki ni. a sun na she pi a ngsiim naka hnün su am set khoh kki ni.

A sukba ve she hjok khah in ngsiima mkota am ni lut ham üng a ngküng (Khrito-a baptizan), ai thi akba shen ki (baan lam ktung kkhana ka a thi shen), jah a oon (Pangsiima sa, Pangsiim ani naak) sun yum lü ksnag naak vai hlü kki i. Asune ni jah yumei üng va angsiim naak bok su Pangsiim noh jah lut shak kkhai-a thon kki.

Kkhang akhäk noh hjok khah ima thei da a ka mkhe seih shem naak a hnüna kuma su lut kkia ngai ei kki he ni. Asuna lü pi asun sun kum kyan naak am ni kki ni. I a hnün sapa lut lü seh vai-a seh vaai hlü kki ya? A ngsiim naak boka hnün säpa lut lü seh vai hlü kki ni.

A ngsiim naak boka hnüna lut vai-a mthi kbe kshung sun ni lüüm khoh vai hlü kki ni. Mthi üng ani poh a kbe kshung sun noh Khrito-a baptizan sun ngdang shak kki ni. Asuna thon she Khrito-a baptizan

jah a mhnüp tä nip oh-a mkhe naake sun mthih saih vai hlü kki ni. Asun üng va angsiim naak boka hnün su ni lut khoh kkhai a thon kki.

Ksangsiim kphüm üng ta khotu ngsiime noh hjok khah ima am ani lut ham üng ani kut kho he sun ani jah mthih siah vai hlü kki ni. Ksangsiim kthai üng ta Jeshuh na pi a hnu kläk hea kho sun jah mthih pet kki ni. Asum noh ni shak üng nip oh a mkhe naak sun ngsiim kkhai-a ajah poh pet-a thon kki ni.

Pangsiima kkhü taam noh Yomah 6: 23 “Mkhey naaka kheen ta thih naak ni. Pangsiim noh ah jah yeta bä naak ta nih Booi Pa Khrito üng nglooi ei lü angshääia xün naak ni” tia ati ni. Pangsiim noh kkhanga mkhe naak jah seih shem kki ni. Asuna lü pi asuna mkhe naak he sun sakpa Jeshuh Khrito a kkhana su ap lü nih e kkhang mkha a nghnün na a jah si yaang pet ni. Asune sun Pangsiima mhlä kpha naak, a thi shen, baptizana thang kdo sun yum lü ksang naak üng ni yah ei khoh kki ni.



Booi Jeshuh üng Hmi Nak Be Kthai Vai Ah Phäh-a Ksangsiim Sun Lei Shong Vai Hlü Ki Ni

Hmi be kthaai vai a Phäh i hlü ki ni?

kum kyan naka thang kdo

sun yum ei vai. Kei noh ka püi am ka hmu mshit khoi ki ni.

Thon vekki-a mong tu maat maat a khina ksün üng ta hnip hnoi kia kthai üng na msuka ti lü ka hüh ei khoi ki. Asuna thon lü phi hjok khah nak hnün ngsiima among sun a mtheia ti lü ka jah hüh ei üng uh noh phi am na mthei khoh uh.

Asun ani üng ta ini poh khai ni. Ksangsiim sun ni shui hjap büh teng vai hlü ki ni. Hjok khah nak ima mog sun i-a ksangsiim üng ni hmu khoh ki ni. Lät ksangsiim (Exodus) üng a ngkaai-a ni hmu khoh ki-e ni. Ahina ksangsiim him a msip mseih-a ni büh

üng ta ksangsiim üng ngyuk ki-a mong sun ni hmu thei ki-a thon ki.

Ka püio nang noh Khrito na yum ei üng ta kum kyan nak sun nap yah khai ni. Hjok khah naka ahläi-a ni seh hin noh thon khah nak am jah kpha ki ni. “Booi Jeshuh Nikodem üm a mtheh sun ni kshing ki-e ni. Anih sun a khut poh tu maata thon kyo lü phi ahina mong am na ngya kya ki mä ati. Kkyaang tu maat sun Pangsiima kkhan kho pep ha vai-a phäh a tui jah ngmüi mkha sun ni ngyaak kya vai uhlü ki ni” (Johan 3:5, 10).

Khrito yum ei ki sun noh shui jiih ngküng (Khrito baptizan a kham ei mtui üng khye nak lum a she püi) shoi jiih kshen (ni mkhye a phäh athih nak) jah a oon (Jeishuh sun kum kyan booi jah Pangsiima sa-a thon ki) ti sun ni yum ei vaai uh hlü ki ni.

Booi Jeshuh sun khomdek mkhye nak kum kyan boi ni ti-a nih-e noh ni kshing ei vai uh hlü ki ni. Asukba yum ei nak am ni tak uh üng ta kkhyaang maat hin no hang hngih hmi nak am a yah khoh däk käh khäk ki-a Pangsiima pee ngsiim ngsaih su am nip



ha khoh khai-a thon ki ni. Ahin am a ngpüi üng ta auh pi ahina khomdek hi-a khüt sheng lü hung shei khoh khai am vek ki ni.

Kkhyaam maat hin noh Booi Jeshuh a yum ei nak däk ang a hngih hmi nak a kham ei sun looi ki am nikki mä. “♫Nang sun kum kyaan pänga thon lü keei phi thong khah pänga ka thon ki. A lum sun a jah kum kyan päng ni.♫” I hloka ni ve do khai ni. Sun kyo lü phi kum kyan nak ksang sum a yah ei hja lü Booi Jeishuh yum ei ki kho kän vek ki-e ni.

Kkhyaan hin noh Pangsiima mong sun ni kshing lü ni. Yum ei üng phi mkhye nak among sun ni kshing yah khai-a thon ki. Asun kon-a angküng, a oon jah shui jiih kshene, aphäh üng hjok khah naka ni lut thei ulü Pangsiim a däh a yüm ani ve khoh ki tipi ni kshing khai-a thon ki. Asu ta ve phaa mshäih ki-a ni ve yah khai-a thon ki. Pangsiim kho peea am nip ha ham üng yum ei nak hjok khah im su ye kyai lü ni ve yah khai-a thon ki. Khrito sun ni kya kki-a i hokba yum ei vaai ti sun ni kshing ei vaai uhlü ki ni.

Thang Kdo Kya Sun Noh Kphaai Ngküng üng Khyüh-a Hlüng Taai Song Pou Yah Ki Ni

Kut mtaih vai (jou do nak pet vai) a phäh am ve lü käh thon

thei ki sun i ni?

Booi Jeshuh-a baptizan.

Kkhyaang hin noh mkhye nak käh poh lang lung ni kya ki-a ni ve soh ki-a ni ngai ei khoi ki-e ni. Ak yaanga ni poh üng ta ni khut sun kpäng naai ki ni. kkhyaanga shak hin am küm sei ki-a thon lü mkhye nak a poh kka am ve khoh ki ni. Sun kyo lü phi Khrito noh nih-e üng a ngküng, a oon jah jiih kshen üng a jah mhlät a phäh üng nih-e sun ni song pou lo ulü Pangsiima ngsiim ki-a hnun su nip ha khoh ki-e ni.

A vaai shü-a Pangsiim sun noh angküng, a oon



jah shui jiih kshen e sun üng am a jah mhlät ani-a ta a ngsiim naka hnüh su am nip ha khoh khai-e a thon ki ni. A hin sun i a mong a pyen hü ni. A vaai shü-a Pangsiima hnün ngsiim a vang vai ti hin üng ni päta khaih nak üng, kum sei nak üng ni vang khoh ani ata kphi Pangsiima pee-a vang khai-a am ni looi ngkäih khai a thon ki. Khyaang maat hin noh Khritoa thang kdo sun am ngya kya hja lü Khrito a yum ei ani üng ta anih üng mkhye nak ve bok khai-a thon ki.

Nang noh thang kdo kya sun shak kshi na ki she nang sun Pangiim noh you hüt aning peeta thon lü khyang päe noh Pangsiim sun ngsiim ngsaih ki ti ulü mhlüm mtai ushe kho tu ngsiim a mjü, ngsiim ngsaih ki-a mjüa ni thon lakhai-e ni. Asun üng ta Pangsiima mpya kho tu ngsiima kba ngbi nglou khoh ni tia khyang pä nua ma-a ni ti khoh khai-a thon ki.

Thang kdo kkyan sun shak kshia ngdang shak üng khüh na mse jü a hüi kbe sun ta lü “Pangsiima veia ngsiim ngsaih naak ve she Booi khoh ta kkia khotu ngsiim tia (1 Peter 2:9) üng ati ni. Asun kona kkhang he a hmai ma-a ngdüi lü nih-e sun Pangsiima

mpa-a thon kki, khotu ngsiim akba khut poh kki ni ti-a ni ti khoh kkhai ni.

Kho tu ngsiima lu kkhana hüi nglung tu maat ve lü asuna hüi nglung sun kphyaai paai ngküng üng ani khih ni. Ilü angküng üng ani khih ni ti üng ta Khrito noh mkhye nak jah mhlät lü a jah khü be a phäh üng ni.

Anih sun noh khmodek mkhye nak sun a kham ei-a baptizan üng ngsiim shak lü nih-e sun ni mkhye nak am vekki-a a jah hmuh ni. Ksnagsiim kphü üng ani kut sun kkhyün kshei a lu kkhan na ani mtaih sum ksangsiim kthai üng ta baptizan kham ei hin üm ati hü ni.

Ngsiim ngsaih kia Pangsiim ksa lang ani mtaih ah lu ngbün phi am ni yah ei khoh uh. A ngküng, a oon jah shui jiih kshen na ati nak hü sun ani kshing ei hja lü nih-e noh Khrito ni yum ei uh ti sun do ki ni.

Nih-e sun ihokba ngpyun kia ni thon lo khoh khai-e ni. Ahin üng shäng ei ki-a Mate 3:15, “a ngyuk akba a luma mong lam sun ni läk lam vaai uh-ah thon she khun khäi na pea ati be ni.” Booi Jeishuh



noh baptizan a kham ei päng äh nih-e sun mkhye nak üng a jah kum kyaan ni. Anih sun noh baptizan sun kham ei lü nih-ea mkhye nak sun aseh püi pänga thon she ni nih yum ei kie sun ngpyun nak nip ha khoh ki-e ni.

Avaai shüa Booi Jeishuh hin noh baptizan hin am a kham ei ani ata mkhye na am ve tia u noh ni ti khoh khai ni. Khrito sun aksanga yum ei kyo lü phi Khritoa baan lam ktung üng athih nak sun ngai lü a kyaah üng va khomdek mkhye nak sun a mik tui üng seh püi khoh khai-a thon ki. Ihloka kyap lü ngbäü ei kyo lü phi nih-e a mkhye nak sun ni mäta kuma ve ei ham khai-a thon ki.

‘PANGSIIM ÜNG NGSIIM NGSAIH NAK.’ Anih sun noh nih-e a mkhye nak lum sun a kham ei-a baptizan jah athi tui üng a phüh nak, Pangsiim üng ni mkhye nak uh sun Khritoa khana a mtaih nak a khüh nih-e sun ktha ni ngsek ulü phi nih-e sun ni yum ei nak üng ngpyun nak nip ha khoh ki-e ni.

Asuna thon she ni nih-e sun Pangsiima hmai ma-a ni ngdüih khoh uh. Nih-e sun ngpyun ki akba ni

vek khoh ulü Khrito thang kdo sun ahina khomdeka ni shak kshi khoh ki-e ni. Nihea bang sun a jah kum kyaan ni.

Mkhye mhlät naka thang kdo-a thea ta nih-e noh ihloka ni na kyo ulü phi kum kyan nak sun am ni yah ei khoh khai-e ni. Ahin hin Korea peea nglou ngthang ki am khü ei a kphya nak tia ngäi täng ei ki ni. “♫Anih ka hmuh üng ta ka mlung sun na lou ki ni. A lü-a anih üng ka säh seng ki ni. Kei sun ka kphya naka kuma ka vekki ni. ♫” Anih nghnu ni sa-a mlung kyang an ni ki ni. Sun na lü phi kei a kphya nak sun i tüh üng phi am lo be khoh ki ni.

Kkhyange nak kum kyaan nak kkhyaang nakküta khan na amjü mjü-a pha lokki ni tia ngai ki-e ni. Anih-e noh ishe ahine hin baptizan üng khüh thon lokki ni tia ngthäh khoi ki-e ni. Msäp naka kum kyan nak hin Khritoa bpatizan üng khüh am alo üng ta asuna kum kyaan nak sun küm sei kia kum kyaan nak am ni thei khai ni. Ahin tui lam hin ni Pangsiima hmai ma-ah ngpyun nak jah kpha khoh ki-a tui lam mät däaka thon ki ni. Ahin ni nih-e a mkhye nak jah



ngsiim shak ki-a tui lam kdo a thon ki ani a phäh üng ni.

Booi Jeshuh Noh Nih-e Üm Ajah Peeta Kphyaai Ngkünga Kum Kyaan Nak Sun I Ni?

Nih-e jah ngyun shak ki sun i ni?

Angküng, a oon jah kphaai, Kshene a thang kdo kya ni.

Angküng, a oon jah kphaai kshen üng kum kyan nak tit a kkhyaange a phäh-a Pangsiima ning peeta theem kdo ni. ahina them kdo sun noh nih-e üng hjok khah im ngsiima jah vang shak khoh lü hnip hnoi kia a jah ve shoh shaka thea jah ngpyun shak khoh ki ni. Ahin sun noh nih-e sun jah ngpyun shak lü kon

shanga kuma jah hung shei shak khoh kia thon ki ni. Ngsiim kia ksangsiim üng jah msuk mtheh khoh ki ni.

Angshäi-a hung kia Pangsiima vei tä sham khaia ni seh üng thang kdo kya sun noh anih-a kphya nak üng jou do nak jah pekki ni. Asuna thon she kum kyan nak sun nih-e a phäh-a a phu kküi mshäih-a thon ki ni. Kona Khrito no lunga khan aim sha ka ati-ta ni nih a bang e sun kum kyan nak yah ei lü, anih üng hung shei lü Pangsiima sa ah ni thon vai uh üm ati ni.

Asuna thon she ni ka püi-eo mkhye mhlät naka phäh üng nih-e sun ngsiim ki-a hjo khah ima kuma ni lut khoh ki-e ni. Nih-ea mkhye nak sun mthih pet pänga thon lü baan lam tung üng si yang päng tü she Khritoa kum kyan nak su nip ha khoh kini.

Asun kon nak kum kyan nak ti ta Khritoa baptizan jah athi tui üng ni mkhye nak aseh püi a thang kdo kya ni. Ahin nang noh naksang na khoh ki mä. Thang kdo ksang ti sun mkhye mhlät naka monga thon lü asun sun üng nih-ea mkhye nak sun



jah mthih pet ki ni. Nih-e noh mkhye mhlät naka thang kdo kya sun

yum ei nak üng a jah kum kyaana thon ki ni. Khrito sun noh mkhye mhlät naka mong sun nih-e üng a jah peet pänga thon lü asuna mong sun noh a mhnüp tä nip oh-a mkhye nak sun jah mthih pet ki ni. Pangsiim angming thang she. Halleluiah Pangsiim na bä kki ni.

Tui jäh ngmüi mkhaa ngsiima mong sun Booi Jeishuh-a jah mtheh-a kkhyü-a thon she ahina ksa up üng Booi Jeishuh-a thang kdo among, tui jah ngmüi mkhaa-a monge hin ngshing ngte khaia yuka thon ki ni.

Among lama ta khyaange sun noh küm sei kia ksangsiima mong sun am kshing ei hja ulü Khrito sun ani yum ei-vä phäh üng anih-e sun no khomdek kon shanya mong shui hjap nak üng poh pyen ni. Mjü ata ni ti üng ta anih-e sun noh khyaange-a poh pyen üng käh kkäk ki jab käh ngli kkhya ki-a thon ki-e ni. Asuna thon she nih-e sun ni hnu da-a ni nghlat be ulü Pangsiim a khyü ksang sun ni yum ei hin aksanga hnu sheek ki am ni khaio.

Tui jah ngmüi mkhaa üng kum kyan nak yah päng ki ah klhääh nak-e sun a hngih nak ksa up üng a kyaai boka jah mtheeh be ki ni.



APPENDIX 1

Kumkyan Naak-a Ni Shak

Kshi Nak-e


253 Kumkyan Naak-a Ni Shak Kshi Nak-e

Kumkyan Naak-a Ni Shak Kshi Nak-e

Kei Sun Mkhye Nak Akhüh Ka Lät Kki Ni

Brother Jae-dong Park, Korea

“Jeshuh nawta bepet a lum cun läklam vaiah thon se khamei nak na pea a ti be” (Matthew 3:15).

Mkhyanak akhüh jah kumkyan ki Pangsiim bungming ka mhlüitai ki!

“Nang cun na dik üng cutei lü na ngthei thang lahbah theinak thei tuijai üng sang eikia pawh msah nak thei jah khyang tui mhen naka lah nak he cun jah sumei lü na ve vai ni” (Isaiah 47:12).

Kei cun Buda thuma hjokmkhäh naka imkhu üng khüh ka hmi lo ki. Buda thum ning hjokmkhäh nak üng khüh däm lo ki kani ah müiha Buda

thumhno kca he pi ka jah ngthei ngthang khawi ki. Buda hjok nak ca täh khai jah lup hjokmkhäh khaia anghläia cet deng nüng se Buda thum läklam ki hnumi ca he naw khohthem na jat hü u se pi am doei deng nüng. Kei sun do kya kia ka khawsak vai jah khyang kee ka puinak vaia a läa ka tha nakki.

Kei cun Sokcho-City mlüha college ka kai üng kapui Kritjan mat üm kani nghmu ei ki. A cuna cün cun keia hüngsak na ngthuhlai sak kia cüna kya ti. A nih üm kani nghmuh vaicun Pangsiima pitpyanga kya ki. A nih kung cun hjokhah nak cun üng tuihlim lü dawkya kia ngeiksak nakyaw lüpi dingkhu nak am lah eise a phäha ka pukse ki. Pumsa lama tha nak hngin khya kia tuilam ni tia kaksing ki.

“Mlung kyaw uma am do kia ngaihjak nak, khyanga khyu bäühma nak, hnumi länga däh mkhyanak, sak hnimnak, mpuknak, ngmakma mnaiei nak, thik ei nak, püi hleimhlak nak, mcihmpyüh nak, püi käh mkhoi naseng nak, püi mcihpyak nak, pakhyak nghlühlah nak, hleihlak mhlawpbaih nak” (Mark 7:21-22).



Kei cun naw dawnak am pawh khyawh nüng. I ba vese ni ti üng ta ka mlung kyaw uma am daw kya ki ngaih jak nak be lü a cuna mkhya nak üng khüh lät vaipi küi ki. Mkhyanak a phäh üng kei cun mulaipe da-a a hnüp täse mang lü a puksea ka ve ki. Pastor cun a na püipak vaia ka thäh üng ta a niha mthei mthang nak um üng Jesu hngin, “Ahin kho mndek kkhyaangea mkhye seh püi lü kti” (Johan 1:29) mkhyanak pi ceh püi päng ki tic un ka ngja nakyai ki.

Rev. Paul Jong naw ni mkhyanak a lum Jeshuh-a mthih mthau a monglam üng cacim phüm bama Israel hea hjokmkhä nak a mong na mtheh ki. Ivaia Jeshuh cun mdekkhyanga ngcom law lü baan lamtung üng thi ki ni (Kala 3:13). “Ahin kba thoon she. Pangsiima mkhya kba poh vaia looi ngkäh kti ni” (Mate 3:15). A con üng ta Johan naw a ti cun a läk. Johan cun naw a päih naka khawtu ktaijü akba baptijan cun Jeshuh üm a khamei sak. Jeshuh cun a mkhye nak am ve ki toca ngcim akba mkhyanak a luma phäh üng baanlamtung khana thih khom ei ki. A hnginhngin nih he ah phäh ngsung pun ngcingcaih

nak jah thang kdo canga kya ki. Ni nih he cun mkhya ki khyanga ni thon ka u lü pi Jeshuh-a phäh üng ngsungpui kia ni com ki he.

“Akphü lum cun ngthuhlai lü a lum cun akthaia thon ki ni” (2 Corinthians 5:17). A hngina ca kang hngin naw ka hünsak na nghlaisak ki (Ngshäe Khuut 11:18). Jeshuh Khrit üng batijan khamei nüng se keia phäh ceihsam nak am ve ti (Rom 8:1). A cun üng cutei lü kei cun Pangsiima do nak üng ka je kyai law ki. Kei na kyumkyan ki Pangsiim cun a ktäa ka je nak ki. Mkhya kia lum Jeshuh cun sui ua, kum kyannak cun a niba ve naka na ni hmu khai he ni.

Hallelujah.



Am Ni Kya Kkia Su Ngaih Nak Akhüh Ni Kya Ki A Yumei Nak

Sister Sung-neo Kim, Korea Ka hawkum 19 a law üng ka imah ki. Ka pamia

imkhyu cun aktäa i am ta ulü panse ki he a thawn se kulak khawhthem ka law ei cun sumei u nüng se a cun pi i vei anghjawk lü päih lo ki. A cuna cü üng ta ka pami cun am ka phya nak law thei ti, a je ah pi am ka jekai khoh ti ki. A nihe cun tuijai hjokhah u lü kani cun pi kutlam bük kia khyanga thon ki. Ka pami cun pi ka ni ngkhüikhäp nak khawhnüp thum a law üng a nupa he naw ngtuk poh khut bi khaia a si linga a ni tüih u. Ka kum 22 a law üng a mlung lam am khäh nak ta lü kum cun pi a khokum 50 üng a mik mü ki.

Kei cun ca pi am ka ngthei ki, sing khyap nak pi am ka taki, kulak khohthem pi am ve kia thon lü malama i kawkba ka ve khai ti am sim ti nüng. Kanai

cun naw a mik mü ki cun seijunga jah büh sak vai a täng. A cun üng pi ngui am ka ni ta kia thon lü seijunga am cet thei seta, a mik a phäh cun üng thi khaia ngaiha kya ki.

Ka khokum 54 a pha üng ta kani-a thih nak ta kum hngih law päng ki. Thumhnaw pyen üng imkhu a set nak pha lo ki üng khüh lätlang vaia thi kia ngkhum nak cunt hi kia hlawng cu ut sih vaia thon ki. A cuncun kei naw am ksing lü ta a su ba cu am ka pawh.

A cun üng cut ei lü ka lumong cu am do kya ki üm nghnam law lü ka tha se ki. Kani a hung ham üng a jekyai nak vai am ka poh pe thei thak am ni kia, akse he naw ta a ni ni cun akdo ah mcih khäh ngthumin püi ka u se pi keinaw tah ka ni cun am ka phya na ki. A cu ba ve lü ka lumong amdo lü kamlung kawa ka khuikha ki.

Kei cun capa mat jah canu phyü ka ca naki. Mat däng ka ca nak ka capa a khona sekhu a pha law vai ka cäicing na ki. Ka mong jah mtheh nüng se am dokya kia khut poh nak um sätseng vaia ka imceng



he naw a niti üng ta, mjalam büka ve naka ke cet ki. Mjalam bük mawta hjawkhäh nak ima cet lü ka hjawkhäh lä vaia ana mtheh. Cun üng pi keia phäha a doei nak pi am ve, i ba thon vai ni tia lam ce pi am ve ti.

Kei cun Jeshuh kumkhyan thongkhyah nak cun am ka lah ei vai sü a nia ta, tuh veia ka hüngsei khaia am kya. Khaw hnüpat üng ta nghü ei khai jah seingtha vai khaia ka canu mata ima ka set ki. A cuncun Pangsiima tuihnuh lamtheh naka kya ti. Ka canu cun Kritjan kang jah hlupe kia Kritjana thon lüt pator-a hnumi jah hnumi kse he jah khü lü a jah nghnuh ngtheh sak.

Kei cun Pangsiima monglam cun i pi am ka ksinghinat ki. A cun üng pi keia mkhye nak cun a ceh päng ni tic n kaksing lo üng ta a nih cun jumei vaia ka mhnüt lo. A cun üng pi imkhy mat üng ngaihnak mjü hngih hngin set nak hü jah lup ni tia ngai lü ka canu cum hjokhah nak ima käh a ceh vaia ka mtheh deng. Kei cun khya nak maha thih vai am ka hlü ei ah müiha ka songeia küi nak a kthaka küi nak ka songei

vai pi am kah hlü ei ki. Pastor ah nghnumi no tah bengthang do jäh

Jeshuh no khye nak ah lum ceh püi lü ni nih be a van cun khye nak üng khyüh a jah lät sak päng tic un ana mtheh mkyah. A cu ba ve se hjokhah nak ima anghläia cet lü sim vaia kaktha nak a phäh üng thangdokya no tuilam na hnuh ki. Hmipüi mkhye nak a phäh üng khyang ce he jah puipak theia am kya ki. Pangsiima ma-a keia mlungkyo uma am dokya kia ngaihjak lo ki.

Caphüm üng mküihkhyah naka monglam cun no kumkyan naka tuilam cun na mhnuhmtheh ki. Jeshuh-a baptijan a kham ei nak a phäh üng ni khye nak a van ceh pui lü a thi huk lü baan lam tunga thi ki.

Hnua tah kei cun üng khye nak am ve ti lü beceih vai am hlü ti ki sing lü dingkhyu nak ka lah ei ki.

“Asuna thoon lü Booi Jeshuh Khrito üng nglooi ei lü vek ktie Pangsiim noh mkhye naaka mtaam am jah peti” (Romans 8:1). Khye nak ah phäh üng ka



mlung khuikha ka se pi tuh üng khyüh cutei lü khye nak am ve tiki sing nüng se am do kya kia lumang pi am se ti ki.

Ka mlung kyo uma Jeshuh-a kumkyan nak kaksing eia ba am juk thei lü pi Jeshuh cun no khyenak cun ho ba cehpui ki ni tic un khyang ce he üm ka jäh mtheh thei ki. Ka pani jäh akce a imkhyu he pi keia ba kumkyan nak a nil ah ei vaia a lä se ka jäj tä sam pe ki. A hngina saksi üng khyüh khyangce he pi Jeshuh kumkyan thongkhyah nak cun lah ei khyai tia ka jum ki.

Kei na kumkhyan kia Pangsiim ming ka mhlüimtai ki. Bethangdo mthlau thei a phäh ka jekyai am khäk kia boimang ki he jäh ca lah he ah khana pi ang keihngkü ti nüng.

Moscow A Thang Kdo Ksang Kpyaü Nak üng

Sister Belova Lyssa Moscow, Russia

Keia hünsak na ngthu hlai sak ki Korea-a ka

khut poh ki angtu Jeshuh angming üng ka jäh do ki. Tui jäh ngmüimkhya üm kei um mkhye nak üng

khyüh ka lät päng ki ti ka sing lo üng ta aktä se ka jekyai ki. Mkhye nak he umo kei um a lä a na lonip kyap ki he. A cuna kya lü pi Pangsiim cuno kei cun käh-na hoihceh lü tu mjü at at üng na kumkyan khai ni ti lü ka jumei ki.

Kho kum 19 Jeshuh sun ksang na lü ka yumei päng kki. Hmi nak be kthai ksnang ka yah ei vaai-a kei sun mkhye kki ka ni-a phäh üng ka ngbäü ei be vaai hlü kki-a ka ngai ve kki. A mhnüp tä shuh tong lü ka ngbäü ei be kki. Baptijan sun kham ei kyo lü pi am ka ngthu nghlai kki ni. Kei sun mkhye kki-a thon



lü la mlung kuma ka mkhye nak kho kän vekki ti sun ka kshing ei kki. Pangsiima non ei nak sun a hläi a tä ei vaai hlü kki ni. Ka mkhye-a phäh üng küi nak pi kho kän nu ka shong ei khoi kki. Sun kyo lü pi Pangsiim noh käh na hoih ei lü akpäih naka tu na kum kyan khai ti sun ka ksang nakki ni.

Pangsiim cuno nghnih hmi nak lah ei päng ki a khyutpoh mata ve naka na tha lam ki. A niha phäh üng khomdek khana a do msaih ki kumkyan nak bethangdo cun ka ngja ki. Jeshuh-a baptijan kham ei jäh baan lamtung üng a thih nak head ä ka mkhye nak a bäng am mthih pänga phäh üng mkhye nak am ke ti kaksing ki.

Tuh kei üng mkhye nak am ve ti. Jekyai nak üm ka bebang ki. Mkhye ngbäü ei lü ka täsam ei vaia nghan üm a hnüp tä se Pangsiim ve naka je naka be mtheh lü ka ngthumin püia phäh üng keia hünsak cun ding khyu nak jäh jekyai nak üm bebang lo ki. A cuna thaka doki bethang am ve khai ni tia kei no ka sing ki. Ka jumei nak tuha thaka a ngkhäng vaia ni ka täsam. A hnüp tä se Pangsiim jumeia thaka dokya ki i

am ve ti sing lü a bungming ka mhlüimtai ki. Khankhope ka ang khai ti ka sing ki. Pangsiima

khut ka bi khyoh vaia ka tha na ki. Ka pipeia he hü ki he am jumei ki he üm pi bethang do jäh mtheh vai ka ngjü na ki. Keia hün sak cun jekyainak, ve hü nak üm bebang ki. Pa Pangsiima mhläphya nak cun khomdek khyang a bäng no a ni sing vaia ka täsam ki.



Tuh Hin Khrito üng Yum Ei Nak Angkhänga Ka Takki

Peter Chris, Teenagers for Christ, Nigeria Pangsiim ngpyun nak jah ngyak kya shak kkia

ahina ksa up hin noh Khritoa batijan jah baan lam tung sun na ngyak kya shak kki. Ahin sun kei ana kum kyan nak küm sei shak kki ni. Johana vei Jeshuh noh a kham ei-a baptijan hin noh kkhyang luma mkhye nak lum seh püi lü asuna mkhye nak-e sun baan lam tung kkhana seh püi lü si yang nak mtaama kham sun jah mhnuh kki ni. Asuna thon she Khritoa baptijan sun nih noh am ni dou ei üng ta baan lam tung kkhanm-a Khrito-a ngnäng nak sun küm sei kyo lü pi nih-a kum kyan nak sun am kum sei khoh kkhai ni.

Khrito sun dou dan yum ei kon-a ta mkhye poh kyo lü pi Khrito-a hmai ma su a mkhye kkia am ni thon kki ni. Asuna thon she Pangsiima ngpyun nak

sun ni yah ei vaai hlü kki ni. Aina ksa up üng Khrito baptijan kham ei lü athi tui a mhlon sun kei-a poh mshah-a mkhye nak luma phäh-a thon lü tuh hin kei noh ka ksang na kki ni. Pangsiim noh Khrito-a phäh üng kei-a mkhye nak sun na mthih pet kki ni.

Akthai-a hmi nak be kham ei kki Khritjaan akba mkhye nak da-a jah seh püi khoh kki-e sun nih noh ni yeih vai hlü kki ni. Khrito sun kei-a mkhye nak luma phäh thikki ti sun ni kshing ei vaai hlü kki ni. Sun kyo lü pi Pangsiim jou taai sun käh kept myak lü mkhye pi käh poh vai aktung bok-a hlü kki ni.



Asuna Jeshuh Noh Kei-a Mkhye Nak Sun Seh Püi Päng Kki Ni

Pastor Timothy Katola, Kenya Tui jah ngmüi mkha ngsiim üng akthai-a hmi

nak na kham ei päng kio? Ti-a Rev. Pual C. Jong noh a pyena thang kdo ksang sun Pangsiim noh jou do nak a pet ni. Ahina ksa up ka kkheh kona ta Jeshuh a thih naka phäh üng kum kyan nak sun ka hung shak üng a ngkyai-a pha lo kki ni. Jordan tui-a baptijan saya Johan noh khyang luma mkhye nak sun Khrito-a kkhana a pha shak ni. Asuna thang kdo sun yum ei nak üng Jeshuh-a baptijan noh kei-a mkhye nak sun ngsiim shak lü küm sei. Jou tai mah kkia kum kyan nak sun a jah pet ni.

Baptijan say Johan noh ksangsiim kphüm üng kho tu ngsiim Arona sa kshan. Israel-ea mkhye nak-e sun nghmüih-a jah hjok khah pet kki ni. Israel-ea mkhye lät nak a phäh Aron noh Pangsiima vei-a jah

hjok khah pet kki ni. Aron noh mesa-a lu kkhana a kut mtaih lü Israel-ea mkhye nak jah mhlät pet kki ni. Asukba ni Johan noh Booi Jeshuh a kkhana a kut a mtaih k’um üng nih-ea mkhye nak sun Khritoa baptijan noh a seh püi ni. Khotu ngsiime noh a kum tä a ni jah hjok khah pet vai hlü kki ni. “Lüphi asuna khah naak noh akum tä lü ah nih mkhye nak jah shüüm ei shak kti. I lüni ti ta she shang jah mea thin oh kkhyaangea mkhye sun am jah mthih peet khoh laang” (Hepye 10:3-4) a tuh üng ta hjok khah nak üng ta mkhye nak sun a kum tä jah shüm shak kki ni. Among lama ta she, mesa-a athi tui noh mkhye nak sun am mkhüh khoh kki ni. Sun kyo lü pi Jeshuh noh shak nua phäh-a a jah pot pet ni. Booi Jeshuh sun nih noh ni yum ei lo üng ta nih-e sun noh mkhye mhlät nak ni yah ei kkie ni.

Pual C. Jong noh Jeshuh üng nih-ea mkhye nak su ap päng she nih-ea hung shak üng mkhye nak shüm vai ma hlü kki ti sun a ngkyai-a jah mtheh kki ni. Kei-a nghnüna Jeshuh sun baptijan kham lü a thih



päng üng kei-a mkhye nak sun a seh püi pänga phäh üng tuh hin nih-e sun mkhye-a sa-a am ni thon ti.

Tuh ngoi kkhyang kho käna shong ei-a küi nak sun a nih-ea mkhye nak kuma mhlät nak sun kham ei kki ni. Thang kdo ksang sun kei noh ka yum ei akba ngpyun kkia ihokba hung shei khoh vai ti sun ahina ksa up noh a ngkai-a jah mtheh kki ni. Pual C. Jong noh hung shak üng Pangsiima a kkhü be a phäh a Pangsiim sun mkhüih mtou kki ni.

Oh..! Müna Phyak Kki Ni

Missionary Brucilla Johnson, USA Nih-ea kum kyan Booi Jeshuh-a do kya kkia a

ngning üng yee naka thang kdo üng yekyau nak kkhü a pyen ni. Ahin sun lät päng kkia ksün üng kei-a ngthäh nak ni. Ngthäh nak ta, i she Johan noh Jordan tui-a Jeshuh-a kkhana a kut sun mtaih kki ni.

Asun ksangsiim kphyum üng hnom ei naka kkhü laamathon kki. A sun noh Israel noh ani mkhye-a phäh ngbäü ei u lü ani lät vaai ua lupa kkhün kshei-a lu kkhana a kut mtaih khai-a Pangsiim noh Moses-a na Aron sun aksük naka kho tu ngsiima a mson ni. Isaiah 53:3-5, Asuna kona kkhün kshei (Mose) noh Israel. Kkhyang hea mkhye nak lum seh püi lü poh ngkoih kki noh Mo-a a hläh yah vaai ni (Lev. 16:21-22).

Asukba Jeshuh noh khut a poh nak üng Johan noh alu kkhana kut hngih sun a taih ni. Asukba khomdeka mkhye nak lum sun a seh püi vaai-a



Jeshuh noh amlung mhnem lü Johana vei baptijan kham ei vai sun a jü nak ni.

Jeshuh sun noh nih-ea mkhye nak lum sun a pät kungno aseh püi ni. (Mesa jah khotu ngsiim Isaiah 53:3-5, Mate 3:13-17).

Baptjan akham ei aphäh aseh püi-a khomdek mkhye nak-e sun tuh hin ngsiim ngsaih ngshung ngpyun kki ni (John 1:29).

Ksangsiim noh hikba jah mhnuh kki ni. Ku ngpä lü pi thou be kki ni. (Psalms 37:23-24), “Kkhyange lum sun mkhye nak poh ulü Pangsiima ma-a hmai she ei kkie ni.” Ngpyun kki am ve, mat pi am ve” (Romans 3:10-12).

Aw… Pangsiim ka mhlümtai kki. Haleluah! Pangsiim a ngming hlüng taai she, (Ephesians 2:8, 1 John 1:9) “Yumei ei nak üng a bä naka phäh üng kum kyan nak-a nip ha yah kki ni.” Khomdek mkhyenak lum sun Pangsiima tosa noh baptijan kham lü baan lam tung kkhana a thih nak üng a pät kung noh a seh püi ni (Johaan 1:29).

Pangsiima Tosa-a athi shen jah baptijan sun

Khrito-a mpyen ei nak üng nih-e noh kum kyan nak ni yah ei kki-e ni.

Tuh üng nih-e sun tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo da-a ni mang be (hlät) vaai hlü kki ni. Tui jah ngmüi mkha-a kdo-da da su nghlät be lü ni mkhye nak uh sun ni mpyong üng ngbäü be lü Khrito-a hmai ma-a ni pha lo be kkie ni. Asun üng ta Jeshuh noh tui jah ngmüi mkha-a thang kdo üng nih-ea am ni khaih ei nak u sun jah mdo be lü mkhye nak e sun jah hnon ei kkhai ni. (1 John 1:9, 2 Chronicles 7:14, 3 John 2) Tui jah ngmüi mkha-a thang kdo da-a nghlat be ti hin ngbäü ei nak be ksang Pangsiima ngmüi mkha üng ni mlung akthai-a ni pyaang lü ngmüi mkha ngsiim üng baptijan kham ei vai pi hlü kki ni (Acts 1:5).

Ahina ksa up noh kei-a hüng shak sun thai shak lü Pangsiima thuuk kki-a akhü sun a jah kshig shaka phäh üng jee kyai lü ahina ksa up hin ka phat kki. Ahikba mün naka do lü jou taai mah kkia khü be noh am ka kshig khoi-e pi na jah kshing shak lü ka ngya kya kki ni. Aw… a hin mün nap ha kki ni.



Äp ei nak am ta kkia mkye-a sa-a thon kki

Mrs. Alderman, USA Kum kyan nak vaai-a phäh Pangsiim noh batijan

saya Johan sun a sakpa üng baptijan pekkhai-a aksük-a tüih lo ni. Jordan tui-a baptijan saya Johan noh a kul sun Jeshuh-a kkhana a mtaih ni. A sun ta kkhyang mät Jeshuh-a ngpyun naka phäh üng kkyang naküt-a mkhye sun a seh püi ni. Baptijan akhamei a phäh üng Jeshuh noh khomdek mkhye nak lum sun a seh püi ni. Mkhye nak a phäh Jeshuh sun baanlamtung kkhana ashak a pet ni. Jeshuh sun baanmaltung kkhana thi lü mkhye nak a khen sun a khih päih ni.

Kkhyang sa-e sun a jah kum kyan vaai-a phäh-a Jeshuh noha nih-ea nghnüna mtaam kham ei lü a nih-ea mkhye nak sun a seh püi ni. Jeshuh noh kei-a mkhye nake seh püi lü thi kki ni. Khritoa baptijan jah a thi sheen sun am yum ei üng ta mkhye üng ni ve

ham kki-e ni. Asuna thon she Pangsiima kkhü be sun am yum ei lü käh n kya kkia yum ei nak akba lam hmü hne ti hin mkhye nak ni. Kkhyang mat hin ksangsiim üng ngyuk kki akba mkhye nak üng a lät vaai a phaih-a Khritoa baptijan, baanlamtung üng a thih nak jah a thoh nak be sun am ni yum ei hin mkhye nak ni.

Ngbäü ei nak be üng ni mkhye kki ti sun ni kshig ei lü Pangsiima sa Jeshuh sun keia mkhye nak na kum kyan kki ti hin yum ei nak üng va nih-e sun mkhye nak akhüt ni lät khoh kkhai-ea thon kki. Asuna thon lü nih-ea mkye nak ngsiim shak kkia Jeshuh-a baptijan jah a thi shen sun yum ei vaai hlü kki ni.

Khrito-a baptijan sun kei noh am ka yum ei ham üng a äp ei na käh vekki mkhye kkia ka thon kki ni. Jeshuh sun noh baptijan saya Johan phäh üng baptijan sun am a kham ei ani ta nih-e sun khye-a sa-a ni thon ulü shak hung nak pi am ni yah ei khoh uh.



Pangsiima Ma-a Kei Ka Ngdüi Khoh Kki Ni

Pastor Steven Icke, England Ksangsiim kphüm üng Aron noh hjok khah nak

kkhün kshei-a kkhana akut mtaih kki ni (Lev. 16:3-4). Khün kshei-a kkhana kut mtaih tit a mkhye mhlät naka mhnüp üng hlü kki ni. Asukba kut mtaih nak am-a ngpüi üng ta Isreal kkhyange noh a kum ta mkhye mhlät nak a nip oh sun am küm sei khoh kki ni.

Leviticus 16:21, “Aron noh ak hung kshei mesa-a kkhana a kut xoi jah mtaih lü Israelea mkhye nak lum pi ngdang shak päih lü asun he päih sun pi mesa kkhana kpha lü ngkäih ki üng kho moa ahläh shak ni.”

Aron noh mesa jah she pi mkhe a phäh hjok khah nak vai-a a seh püi ni. Kona mesa hngih sun kkhyang pä ni-a ma mkot pei Pangsiim ma-a Pangsiima phäh-a ngkäih kkia mesa sun seh püi lü mkhyea lät nak vaai-a hjok khah na lü lät ngkäih kki

sun ak hünga Pangsiima ma-a lo püi ulü akkhana mkhye mhlät nak sun poh pet lü kho moa ani hläh ni (Lev. 16:7-10).

Israel-ea mkhye nak sun ngkäih kkia mesa-a lu kkhana kut mtaih nak üng su ap vaai hlü kki ni. Kona Pangsiim jah kkhaangea kkeh-a ngjäp nak a ve vai-a Israel-ea mkhye nak seh püi kkia mesa sun kho moa ani hläh ni. Asun üng ta Israel-ea mkhye nak lum sun ngsiim kki ni. Asukba sangsiim kthai üng pi Jeshuh sun Arona mjü-a thon kki Johan noh baptijan pe she Pangsiima kum kyan nak küm sei shak kkhaia hjok khah nak akba khomdek mkhe nak sun a seh püi ni (Leviticus 20:22, Matthew 3:15, John 1:29, 36).

Ksangsiim kphüm üng Aron noh apät üng shäng ei kkia mkhye mhlät nak vaai-a she sun lo püi lü apät-a phäh jah aim khui-a phäh-a mkhye mhlät nak sun poh kki ni (Lev. 16:11). Kona Pangsiima ma-a mei ksak üng be kki-a kbe nu sun ksüng lü ngui kkia akhui sun lo püi lü im kum da-a alo püi ni. Kona a ngui sun noh shak kshi naka kkhana vek kkia hjok khah nak sun ngui shak khai-a Pangsiima ma-a a ngui



sun ani taak ni. She akhäk sun pi lo püi lü hngi lo lama ko ngkeng nak kpämä kkhana a kut mjung üng a kthüih hü ni (Lev. 16:12-19).

Mkhye a läta mhnüp üng hjok khah nak khüna lu kkhana Arona kut mtaih nak am ve hüt yah kki ni. Mesa-a lu kkhana Aron noh Israel-ea mkhye nak sun a pha shak päih ni. Kona ngkäih kki-a kkhaang noh mesa sun kho moa a hläh yah ni. Kona mesa mat sun noh Israel-ea mkhye nak sun seh püi lü asuna mkhe nak aphäh thih nak kham ei kki ni. Asun hin ksangsiim kphüm üng mkhye-a lät nak vaai-a hjok khah nak ni.

Asukba sangsiim kthai üng Booi Jeshuh noh baptijan kham lü baan lam tung kkhana athih nak üng khomdek mkhe nak lum sun seh püi kki ni.

Asuna thon she mkhye nak akhüh kum kyan vai-a Booi Jeshuh-a baptijan jah athih nak käh ve lü am küm sei khoh kki ni. Asun ta tui jah ngmüi mkha üng hmi nak kthai-a küm sei nak ni.

Jeshuh hin “khomdeka mkhe nak seh püi kki ni” (John 1:29) kei-a mkhe nak pi seh püi ki ni.

ksangsiim kphüm üng ani mkhye a phäh ani hjok khah akba nih-ea mkhe nak sun Jeshuh noh a jah mthih pet ni. Asuna phäh üng ngmüi mkha ngsiim noh Jeshuh sun kkhän mah shak lü (Mate 1:20) thing üng taai nak kham ei yah kkhai (Galati 3:13). Mate 3:15 üng “Jeshuh noh ta alum naküt sun läk lam vaai-a thon she luh hin a khun na pe-a” a ti ni.

Johan noh a mkhye nak am vekki Pangsiima tosa Jeshuh sun baptijan pe lü mkhe nak lum sun akhana apha shak ni. Kona Jeshuh sun baan lam tung kkhana mkhye aphäh thi kki ni. Ahine sun noh kei sun na ngpyun shak kki ni.

“Kkhyang ti hin Khrito üng ve üng ta akthai-a pit pyanga thon kki. Akphüm lum sun ngthu nghlai lü a bäng naküt sun akthai-a thon kkie ni” (I Cor. 5:17). Kei sun ngbäü ei lü (Ngshä-ea Khut 11:18) Khrito-a vei baptijan khamei lü mkhe aphäh mtaam pet nak am kham ei ti nüng (Yomah 8:1). Kei sun a na kum kyan a phäh üng Pangsiim sun mküih sun mtou kkia kkhana ka hung shei kki ni. Asuna thon she kei sun mkhye poh lü pi Pangsiima bä nak üng Jeshuh noh ka



mkhye nak seh püi päng ki ti sun ka kshing ei-a phäh üng Khriota baptijan üng ka hung shei kki ni. Pangsiim sun ka mküih mtou kki!!!

Tuh hin kei noh a mhnüp tä kei noh mkhye poh thei kyo lü pi ka mkhye nak am ve ti. “Mkhye naka khen sun thih nak ni” tia ngyuk kki ni (Yomah 6:23). Kei-a mkhye nak üng Pangsiim-a ma-a am ngdüi khoh sun ka shima phäh üng ka mlung kko sun su säi kki ni. Sun kyo lü pi Pangsiim noh kei a mhlä na kki ni. Kei na kum kyan khai-a asakpa Jeshuh sun atüih lo ni. “Khomdek-a mkhe nak seh püi kki-a Pangsiima tosa sän bük va” (John 1:29). Ahina khomdeka mkhye nak ti hint a kei-a mkhe nak, mkhye nak lum um ati hü ni ti sun ka ngya kya kki ni. Jeshuh sun mük ta, tuh ngoi mkhye nak däk sun seh püi kki kho ngoi-a mkhye nak vai pi seh püi kki ni. Jeshuh sun noh baptijan akham ei üng khomdek mkhe nak sun aseh püi päng ni.

“Jeshuh noh ta läk lam vai-a mta lum sun läk lam vai-a thon she tuh hin kei üm a kun na pi-a ti she Johan noh ngsun ei kki” (Matthew 3:15).

Akpäih nak ata Johan üng baptijan kham ei lü baan lam ktung üng athih üng kei-a mkhe nak seh püi kki ti sun ka ngya kya kki ni. “Among lama ta ni pum sha hung nak hin thi üng vekki ni. Nang noh nap oh-a mkhe nak a khüh nak be vaai-a asuna thi tui sun nang nih-e üng ka ning jah pet päng ni. Kkhyanga mkhe nak mhlät kit a a thi shen ni” (Lev. 17:11). Khrito a thi ünga “ka khüi nak ngpäng kki” a ti ni (John 19: 30). Asun kona akpem sun ksei üng shun ushe tui jah thi lut lo lü (John 19:34), Pangsiim jah kkhyange sun jah ngloi ei shak be kki ni. Tuh hin kei noh mkhe mhlät nak ka yah ei sun kshing ei lü Pangsiima ma-a ka ngdui khoh kki ni.



Tuh Hin Tui Jah Ngmüi Mkha-a Thang Kdo Sun Ka Yum Ei Päng Kki

Brother Godson, India Ksangsiim üng Khrito-a baptijan kham ei-a

mang sun nih-e noh ngkyai kkia ni hmu thei kki ni. Johan 3:5 üng “Jeshuh noh tui jah ngmüi mkha üng hmi nak am kham ei kki ta Pangsiima kkhan kho pe-a am pha yah kkhai ni ti-a kei noh aksanga ka ti ni” ti a vekki. Ahin üng tui hin noh baptijan kham ei nak hin a msäp nak a thon lü akhana a jah mhnuh naka sakyang noh Pangsiima pe pha nak khoh vai-a lama thon kki ti sun a jah mhuh nak ni. Asuna thon she Khrito-a baptijan sun am ni yum ei üng ta kum kyan nak am ni yah ei khoh khai-ea thon kki. A khut poh Peter noh, “asukba msäp nak akba tuh üng baptijan hin Booi Jeshuh a thoh nak be üng nih-e sun jah kum kyan ki” ti-a a pyen ni (1 Peter 3:21).

Baan lam tung kkhana Khrito-a thih nak sun yum ei nak üng Pangsiima-a nih-e noh kum kyan nak am yah ei khoh uh. Sangsiim kphüm üng kut mtaih nak käh ngpüi kki-a Israel kkhyange noh hjok khah nak ani poh üng ta asun sun ni kya kki-a kong am ni kkhai ni. Asukba Johan noh Jeshuh akkhan-a a kut ani hngih a mtaih lü baptijan sun a pet ni. Asun noh ta nih-ea mkhye nak Jeshuh-a kkhana a pha sun a jah mhnuh hü ni.

Booi Jeshuh noh baptijan akham ei naka phäh üng Pangsiima ngpyun na sun kkhyangea phäh-a aküm shak ti sun ni kshing vai uh hlü kki ni. Asuna thon she Johan noh Jeshuh üm baptijan a pet-a ngoi üng “Khomdek nu-a mkhye nak seh püi kkia Pangsiima tosa sün bük ua” (John 1:29) a ti ni. Baptijan akham ei nak üng Jeshuh noh khyangea mkhe na sun she püi lü baan lam tung khana si yang nak kham ei kki ni. Kona Jeshuh noh baan lam tung kkhana a thih üng “ka thut ngpäng kki” a ti ni (Johan 19:30).

Nih-e am ni hmi ham üng Khrito noh ni-ea mkhye nak sun a jah mthih pe päng ni. Päih päng



kkia kum 2000 üng khomdeka mkhye nak lum sun Jeshuha khana a ap päih päng ni. Booi Jeshuh noh mkhye nak mat pi am ta hüt kki ni. Jeshuh noh ni lo taak pänga ksün, tuh aksün jah lo be lü kkhai-a ksün üng ni ksang nak vai sangsiim noh jah mtheh kki ni.

“Khrito üng baptijan khamei kki lum ta Khrito sun shui sha ei kki-a thon kki ni” (Galati 3:27-28). Khrito üng baptijan kham ei ti ta yum ei nak üng nih-e sun Khrito a däh mti shak mat-a ni thon kki ti hü ni. Khrito noh baptijan akham ei üng nih-ea mkhye nak sun akhana mtaih lü nih-ea mkhye nak sun ajah thih pet ni. Asuna thon tuh üng nih-e sun ni mkhye nak am ve ti kki ni. Khritoa baptijan sun ni mlung üng ni yum ei lo üng ta nih-e sun ngpyun kkia ni thon lokki ni.

Tuh aksün üng kkhyang kho kän noh ani mkhye nak a jah mhlät ti sun am shing ei ki-e ni. kkhyang akhäk noh ani mlung hlüa ani shak sun shum ei kkie ni. Sun kyo lü pi ni ngyung ktha üng thang kdo yah ei vaai-a ktha na kki-e ni. Asukba ani poh üng ani mkhye naka ve ham am kshing ei kki-e ni.

Jeshuh noh nang nih-e sun na ni shak a phäh-a ka ning jah ngsiim shak päng ni a ti. Ni nih-e a mhnüp tä lü am ni ngbäü be üng ta ksangsiim kphüm aksün ni pha be khoh kki. Kona i tüh üng pi am ni ngpyun lo khoh kikhai-a thon kki. Nih-e sun noh Pangsiim sun ni yum ei kyo ulü pi mkhye nak üng ni hung shei khai-a thon kki. Asuna thon she a mhnüp ta ngbäü ei nak be üng ta nih-e sun i tüh üng pi am ni ngpyun lo khoh uh. A ngoi tä lü mkhye nak ni poh kki-e ni. Asuna thon she mi mkhye naküt hin üng am ni ngbäü ei khoh kkhai-e ni.

Hepye ksa up üng ni mkhye nak ua khen vai-a apet päng ti sun nih-e noh ni hmu thei kkie ni. Asuna thon she nih-e ni ngpyun vai ua phäh-a Jeshuh noh baptijan kham lü baan lam tung kkhana ashak pekki ni. Nih-e noh pi ni ngbäü ei be naküt üng mhlät nak am ni yah ei khoh kkhai-e ni. “Sun ni ngsiim ngsaih hung shei nak jah ni hjok khah üng nih-e sun ni ngsiim ngsaih yah kkhai-e ni” (Hepye 10:10). Akpäih naka nih-e noh ni khü nak vaai u sun Khrito-a baptijan jah a thih nak ni.



Tuh hin aksanga tui jah ngmüi mkha-a thang kdo sun angkyai-a kei noh yum ei kki ni. A lum naküta kthaka Booi Jeshuh hin nih-e noh ni kphya nak va phäh üng Khrito noh a jah pet-a khut sun shi tih üng bi vaai-a kei noh ka mtun ei kki ni.



APPENDIX 2

Msap Lü Msimkyai Nak


271 Msap Lü Msimkyai Nak

Msap Lü Msimkyai Nak

Thong Nak A ni naan u thong nak be vaia phäha a hu kak

vaia a ni tang ua them (ama ni üng) lei be, ngui üm khinjan üng anghnüna ngsingkyai bok ki thong naka mong cun mcäm anghjok se ni hmu ki. (Mhnütnak-Exo. 21:30, ngui i kän, Num. 35:31-32, Isai. 43:3 thngnak). Ca Cimthai üng (Mate 20:28 jäh Maküh 10:45 he no a ni thungkhih bea nguia akba thong nak cun ngjuk ki.

Ngpetei Nak Jeshuh-a khana pha ki khyang hea mkhye nak a

lum ceh pui kia poia kya ki. Cacimphüm üng ngpetei nak cun hjokhäh nak khünsei mat cima lua khana kut mson u se khya nak a lum cun hjokhäh naka khyüna

khan cu pha ki. Cacim thai üng Johana ve naka Jeshuh baptijan khamei cun a ti hüa kya ki. Hebrew jäh Krik üng a pyen hü ta Hnamnua nikya nak ngdongkik üng mkhye ki he a ni luhlang thei vaia Jeshuh khana mkhye nak a pha sak. Ngpetei naka phäha hjokhah nak cun cacimthai üng angkyaia ni hmuh thei Jeshuh baptijan jäh baan lamtung khana a thih naka kya ki.

Cacimphüm: Cacimphun üng ta ngpetei nak tia betung cun 100 vei kova vai ani sumei u (Mhnüutnak- Lev. 32:27, 25:9; Num. 5:8). Krik üng kapha (ngpetei nak ph ki tia a ni juk deng u). Ngpetei nak cun Israel khyang he no mkhye ngdoei u lü me a hünga lüa ani kut mson u se mkhye nak ngcim ki cun Hebrew läk üng khyüh a ni let na u ca he üng ni hmu ki (Leviticus 16:20).

Cacimthai: Cacimthai üng ngpetei nak cun Aramaic “kpr” üm sängei lü khüm khai ni tia naka kya ki. Cacimthai üng Jeshuh baptijan jäh thong nak cun a ti hüa kya ki. Jeshuh cun khomdek a lo lü khyangluma phäha kumkyan nak cun a kümcei vaia a



kum 30 üng baptijan khamei ki.

Cacim üng Sängei Ki Ngpetei Nak A. Cacimphüm üng khyütsei üm hjokhah u lü

ngpetei nak poh ki he (ex. Exodus 30:10, Leviticus 1:3-5, 4:20-21, 16:6-22).

B. Cacimthia thumhno ngpetei hjokhah nak cun cacimphüm üng ka-a kya ki. A um üng pi khyang nghicim hea ngthong nak cun Jeshuh üng sängei ki. Ni nih hea mkhye naka phäh üng thi ki ti lü St. Paulüh no-a juk (1 Kor. 15:3).

Ngpetei nak canglung cun Jeshuha thih nak üm käh sängei lü ta mkhye nak phüum he a jäh thung naka kya ki ti lü a pyen. Khyang a bänga mkhye nak a cehpui vaia pi kya ki. Jeshuh cun a khamei päng üng ta khomdek mkhye nak a bäng cun a khana pha ki (Mate 3:15). Baan lamtunga khana thi huk lü khyang he cun jah kumkyan ki (Leviticus 1:1-5, John 19:30).

St. Paul üng 2 Kor. 5:14, “khyang a bänga phäha thi ki.” A kyangdik 21 üng “ni nih hea phäha.” Cal. 3:13 üng “Ni nih hea phäha sesam nak khamei kia thon lü” tia ngkho he saja Paulüh ne a jäh msingmkyai pam sak. Jeshuh cun hjokhah nak nghmüih ni tia a pyen nak (Eph. 5:2). Cacimthai üng a kyangdik he cun John 1:29, 36; (toca-John) jäh I Kor. 5:7 (‘Ni nih he a lätnak- Paulüh).

A cu ba ve lü Jeshuh Jordan baptijan a khamei cun a hngina khomdek a phäha a ngpetei naka kya ki tic un Paulüh no angkyaia a pyen. Rom 6 üng Jeshuh cun Johana ve naka baptijan a khameia phäh üng khodek mkhye nak a bäng cun a niha khana pha kia kya ki.

Jeshuh baan lamtung üng a thih naka monglam cun khyang luma ngmuimkhya ang hmuh ngpet nak, nghmühna ngphum lü ceihcam nak jäh mkhye nak cun a jäh khiha kya ki.

Jeshuh-a thih hngin no cacimphüma cün üng ngpetei (sak pek) naka puäha hjokhah nak cun ngdang sak kia kya ki. Cacimphüm üng kutmson jäh



cacimthai üng Jeshuh baptijan khamei cun Pangsiima tuilam üng tängei ki ni (Isaiah 53:10, Mate 3:13-17, Heb. 7:1-10, 18, 1 Pet. 3:21).

Cacimphüm um Jeshuha thih nak jäh baptijan thaküm angpäng ki. A cuna kya lü pi kumkyan naka kyüm cei nak ta ni nih he no baptijan ni khamei u, a nih üm thih naka monglam cun ni khinjan vai u ve ham ki (Rom. 6:3-7, Cala. 2:19-20).

Khomdek mkhye nak a bäng a ceh pui vaia Jeshuh cun üm Johana baptijan a khamei saka jäh hnuh hü ta baan lamtunga khana a thih a khamei hngin ni. Jeshuh-a baptijan khamei jäh a thi üm khomdeka mkhye nak a an cun ceh pui lü huimhlei nak a khamei thak am khäk kia tuijaia tha üng khyüh jäh kumkyan lü khyang hea khamei nak hü üng tam kham ei lü Pangsiima tha mah nak üng a jäh pha sak be.

A suba ve lü Pangsiim jah nih he jäh ngkya sak ki ni mkhye nak jäh am ni dokya nak u cun Jeshuh-a jäh thong nak be üm a pyensak päng. Pangsiim jäh khyang hea nglaka cungi nak ta ding khyu, kumkyan nak jäh

jekyai nak (Rom. 5:11), hünsak (Rom. 5:17-18), jäj thong nak (Mate 3:15, John 1:29, Heb. 10:1-20, Ephesians 1:7, Colossians 1:14) hea kya ki.

Mkhye Mhlät Nak Hnüp Hebe hea jumei nak üngta khümkhaia hnüpa kya

ki. Jews hea khohnüp küi mgäih ta khya 7 a hnü 10 nak üng ka ki khyemhlät nak khohnüpa kya ki (Lev. 23:27, 25:9). Lev. 16 üng ngjuk ki, ngsingte kia poi hea am ni kia, ngcingcaih säih kia ksung um cu, ktaijü pi lut lü angläh.

Ngcingcaih kia hnün maha mkhye mhlät nak um Israel he no pi hlüei ki he. Hjokhah nak khyüna lua khana kut mson lü mkhye a lät nak vaia phäha ktaijü cuno nghmüih phum jah ki. Israel khyang he ta mkhye mhlät na jäh a ni nih hea mkhye nak cun jäh cungai ki he.

A cuna cüng üng hjokhah nak mjü 15 (püia kyak ei me-mah maha), nghmüih phum mjü 12 jäh mkhye



mhlät nak nghmüih mjü 3 cun Pangsiima ma-a lo pha sak jah vai (Lev. 16:5-29, Numbers 29:7-11). Numbers 28:8 üng juk ki, “Akce a toca” ni täh sih a ni üng ta, nghmüh phum hjokhah nak pum 13 jäh mkhye mhlät nak khyün pum 14 lo khai.

A khya 7 mhnüp 10 nak hngin Israel khyang hea kumat khui üng a ni mkhye a phäha mkhye mhlät nak mhnüpa kya ki. A suna akba khomdek khyang a vana phäh mkhye mhlät naka hnüp cun Johana ve naka Jeshuh no baptijan a khomei nak hnüpa kya ki. A hngina hnüp cun mkhyemhlät naka cum lü (Mate 3:13-17). Pangsiima ve naka ni nih hea mkhyea phäh mkhye lei khih nak mhnüpa pi kya ki.

Mkhyemhlät Hnghmuihphum Cacimphüm:Cacimphüm üng akse hjokhah nak

üm däng ei ki ngcingcaih naka hojkhah nak cun hjama uma hjokhah nak poh ki ktaijü kung cun a mah no a mah ngcingcaih sak cang lü poi üng a jäh suisak

deng suisak anghnüna akthang mlak pham cun jih lü mkhye mhlät nak vaia mpase nghnong mat, nghmüiha phum vai tosang mat um a maha nghmah jäh a imkhu anghmuaha mkhyemhlät nak cun poh ki (Lev. 16:3-4). Mkhye mhlät nak vaia ktaijü cuno hjokhah nak khyüna khan cu a kut mson ki.

Kut mson cun mkhyemhlät naka mhnüpa phäha ngsühmsäih kia kya ki. Kut cun ama mson ani üng ta hjokhah nak jäh mkhye nak a phäha mhlät nak cun kümcei khaia am kya. A cuna ba Israel khyong hea a kum tä se ni mkhyenak suhpham nak üng hjokhah nak khyüna khan cu kut am son üng ta i pi am lo ei khai a kya ki.

Lev. 16:21 üng, “Aron cuno me hünga khana a kut nghih cun mson lü Israel khyang mjü hea mkhyenak mjü lum cun pyen lü mea lü khan cu a kut mson canglü moa a tüih jah vai ni.”

Mkhyemhlät nghmüih vaia meca nghih, mei üng phum lü hjokhah nak vai to mat cun Israel khyang hea ve nak üng khyüh a lak jah (Lev. 16:5). Hjama mkot pei, Pangsiima ma-a me panglüh cun hnim lü,



püi tu lü, Israel khyang mjü hea a kum tä se a ni mkhye nak a phäh tung nak ki.

Pangsiima ma-a hung khaia püi kyu kia me cun Israel he mkhye nak ceh püi lü Pangsiima jäh khyang he a nglaka mjäp nak a phäha moa a mhlät jah.

Kut mson a phäh üng Israel hea mkhye nak um puia kyuk ei mea khan cu kya khai. Asuna teh lama a mah me kung cuno Israel hea mkhye nak cun ceh püi lü Pangsiim jäh khyang hea nglaka ngjäpnak vaia phäha moa a ni khyah jah. A cuba cua Israel he ne a kum tä se a ni mkhye nak cun ngcim sak denga kya ki.

Cacimthai: Cacimthai üng pi a hi ba hi kya ki. Jeshuh cuno Johana ve naka baptijan khamei (cacimphüm üng kut mson lü) Pangsiima kumkyan nak a kümcei vaia nghmüiha ngphum ki. Toca-a nghnüna khomdek mkhyenak angtu cun a ceh püi (Lev. 20:22, Mate 3:15, John 1:29, 36).

Cacimphüm üng mo hia am khyah ham üng Aron cuno mpase sang nghnong cun a mah jäh a imkhyu anghmaha a hnim (Lev. 16:11). Pangsiima

hjokhah nak mkhyuma khan cu, meicak be kai kbe cun kcüng lü angui khui cun a kut üng a bea lo lü jihdapa um cu a ceh püi jah. A cun üng ta a nih cuno thih nak üng khyüh lät vaia, anguia hoikhih cuno bekhüt naka khana ve ki Pangsiim ngkhüm cun a hip sih vaia mpase thi a khäk cun pi lo lü hngilo lama khohum ngkhüma khana a kutmjum üng theh lü khohum ngkhüma khan cu pi khüh veia kutmjung üm a theh jah vai ni (Lev. 16:12-19).

Mkhye mhlät hnüp üng nghmüih phuma lu khana Arona kut mson cun hoih vaia am kya. Arona mea lu khana a kut mson lü Israel heap oh msah mkhye jäh ani mkhye nak a an cun a cuna lu khan cu a kyak saka kya ki. A cun üng khyüh ngkoihvaih ki no me cun moa a khyah jah. Asuna puia kyuk mak me cun Israel hea mkhye nak üm a tänga a hi nak cu cet lü a nih he mkhye nak pyak khai cu thih nak üm khüt ki. A cunt a cacimphüm cün üng khyang he a mkhyemhlät hjokhah naka kya ki.

A cun he cun cacimthai cün üm a tängtänga kya ki. Ni nih hea phäha baan lamtung khana a thih nak,



baptijan jäh a thi a phäh üng a maha khana khomdek mkhye nak kyu ki puia Jeshuh-a khan cu mkhye nak a lum cun kya ki.

A cu ba ve se tuh Jeshuh no baan lamtung üng thih a khamei üng khamkho pe ktaijü jäh baptijan käh ngpüi kia ni nih he cun mkhye nak üng khyüh kumkyan naka am in pha thei u. A cun cu tui jäh ngmümkhya üng hmi naka mkümcei nak hmi naka kya ki.

Kut Mson A hngin ta mkhye mhlät nak nghmüiha khana

mkhyenak a ni kpenga cacimphüma thumhnua kya ki (Lev. 4:29, 16:21). Hjokhah nak hjam uma hjokhak nak nghmüiha lu khana kut mson lü ani nih hea mkhyemhlät nak cun Pangsiim no a do khana kya ki. A cun cun no cacimthai üng Jeshuh-a baptijan khamei vai cun dang sak kia kya ki.

Baptijan Baptijan tic un 1 ngcingcaih khaia 2 ngut ei vai

jäh ngmüikhya lana hlü ko nak 3 cacimphüm loma kut mson aba kut mson a phäh üang mkhyenak üng khyüh lätlang vaia ni.

Cacimthai üng khomdek mkhyanak a van a ceh püi vaia Johana Jeshuh üm baptijan a pet. Jeshuh baptijan cun khomdek mkhyenak a lät vaia khyang hea mkhye ceh püi ki ti nak hüa kya ki.

Johano khyang luma nghmah jäh Aroan khophüm thumcam ktaijü khonga Jeshuh üm baptijan pe lü khomdeka mkhyenak a bäng cun a khana a pha saka kya ki. A hngin ta Jeshuh baptijan khameia täng naka kya ki.

Jeshuha baptijan ta ngmüi khya lama ta akce üm mhläi jäh tei nak tia kya ki. A ti hü ta mkhyanak a lum a khana pha se ni nih hea nghmaha ceihsam nak kham ei ki. Khyang he a jäh kum kyan nak vaia phäha Jeshuh cuno ni nih hea mkhye nak cun a ceh püi vai jäh a thih vai hlü ki.



A cun thak am ni kia Jeshuh a thih nak cun nang jäh keia nghmah thaka am kya lü khomdek mkhyenak a van anghmaha kya lü a niha a thoh nak be cun khyang luma thoh nak bea kya ki. A nih nghmüiha angphum nak cun mkhye ki hea kumkyan nak jäh a niha baptijan ta khyang luma mkhye angim nak vaia saksia kya ki.

Cacim no a ti ni. A cuna mhnüt nak akba tuh üng baptijan cun Jeshuh a thoh bea phäh üng ni nih he cun kumkyan thei ki (1 Peter 3:21). Jeshuha baptijan ta ni nih hea mkhye a lum cun a ngcingcaih sak lü kyang he a jäh kumkyan cun ni kya kia tuilama kya ki.

MkhyenaK Mkhyenak cun Pangsiim üm ngsun kai kya ki. A

cun cu a cük mkhyenak mah maha mkhye nak a lum jäh ni nih hea mkhyenak cun hmuh sak ki.

Mkhyenak cun Krik läk üng “hamartia”: a thon

lü va poh msah mkhye cun “hamartano” a kya ki. A pyen hü ta nütnak hnün a khye, a mjü ce a ta Jeshuh kcangnak vaia, a cuna kya lü pi kumkyan vaia phaei nak cun käh ngpüi kia kya ki. Akcang käh ksing nak jäh käh jumei nak cun käh läklam naka mkhye poh nak jäh Pangsiim hmuh nak msita kya ki.

Pangsiima ma-a ni nih he mkhye poha am ni jü u ta Pangsiim bethang cun nikya kia ni ngjak nak sim vai u hlü lü, Jeshuh cun ni nih he jäh kumkyan ksang ki ni ti ni ngjak sim vai u hlü ki.

Cacim üng khyüh Jeshuh baptijan jäh baan lamtung khana a thih nak cun ni nih he no ni kcang nak vai u hlü ki. Cacim käh kcang nak am ni kya kia ngaihjakhak jumei nak, ni kya ki üng khyüh thukhla he cun mkhye naka kya ki he.

Akdäm säih mkhye nak ta Pangsiim no khomdek mkhye nak angtu a ceh püi ti am kcang nak kya ki (1 Johan 5:16). Jeshuh hmi nak, baptijan khomei lü mkhye nak am thih, baan lamtung khana thi jäh a hungnak a jäh pet cun ni nih he no ni jümei jah khai he. Cacim üng a ti Jeshuh baptijan khomei,



baan lamtung khana a thihnak jäh ni nih he mkhye nak üng khyüh ni lät vai va a thoh nak be cun am ni kcang nak cun mkhye naka kya ki.

Ngbäüei Nak Pangsiim üm ngkya ki no a maha mkhye nak

cun ksing ei lo lü Jeshuh mthih naka khana jekyai naka mlung kyo üm Pangsiima ve naka a nghlat lo be cun ngbäuei naka kya ki.

Ni nih he ni bäng nghin ni mkhye nak dämduh kia ni kya ki he. Ni kya kia ngjut nak cuno nikya ki cun dodang lü a läklama kya ki. Pangsiima malam cu ni nih hea mkhye nak cun ni. Bangbäu ei be jah khai he. Am then se ni nih he am ni ngjut u lü mkhyenak üm sak üng ni ve u ta mei khuia ni cet khai he. Jeshuh cun mkhye ki khyang he jäh kumkyan khaia khomdeka kyum lo ki, mkhye nak a bäng ceh püi (a baptijan üm) lü, thi lü ni nih he a jäh kumkyan vaia tho be ki ni tic un, jum nak üm Jeshuh cun ka do ei

päng kini tia ni nih he cuno ni ngbäu ei be jah khyai he. Nikya kia ngbäuei nak cun ni mah hea ngaihjahnak ni hoihceh vai jäh Pangsiim ve naka nip ha be vai vakya ki (Acts 2:38).

Ngbäuei nak cun ni mkhyenak um ngjuk be lü bethang do lama nghlat nak be, tui jäh a thi üm kumkyan nak cun mlung kyo kcang üm kcangnaka kya ki (1 John 5:6).

Ni kya kcang kia ngbäuei nak cun Pangsiim capa Jeshuh cun ni nih he jäh kumkyan ki jäh mkhyenak a bäng üng khyüh jäh kumkyan ki tia kcangnak vai jäh ni mah no ni mah ka mkhye ni tia a ni kya nak ngbäuei pyensak bea kya ki. Mkhyenak üng khyüh mthih thäu vai jäh kumkyan nak lah ei vaia a phäha ni nih he cun Pangsiim jäh läklam vai bepeta ma-a mkhye ni tia ngbäu ei lü mah no mah ngcingcaih jah vai ni. A cun käna ni nih he cun a tuilam, a niha baptijan jäh a thia phäh üng a jäh pyensei tui jäh ngmüikhya kumkhyan nak cun ni doei jah khai he.

Mkhye ki khyang no a mah jäh a maha ngaih



ngjak sing khyap nak jäh a jüjong nak he cun jäh ceh ta lü Jeshuh ve naka a lo be jah vai. Ni nih he cun Jeshuh baptijana phäh üng ni mkhyenak lum cun Jeshuh-a khana pha päih ki tic un ni kcang nak üng ta kumkyan nak ni lah ei khai.

Mjüata ti üng ta mkhye ki hea kumkyannak tuilam ta Jeshuh baptijan, baan lamtunga khana a thihnak jäh a niha thoh nak be tia akcanga tuilam cun läklama ni a kyak. Ni nih hea mkhyenak a lum ang cimcaih nak vai cua Jeshuh um khyang hünga ba lo lü baptijan khamei lü baan lamtung khana thi ki. Jeshuh cun khyang luma kumkyan boia a thon vaia thihnak üng khyüh tho be ki tic un akcanga jumei nak cun ni kya kcang kia ngbäüei nak jäh kcang naka kya ki.

Kumkyan Nak Kumkyan nak tic un cumkyak nak üng khyüh

kumkyan nak bea kya ki. Ni nih he i pi am nip oh

thei kän ua mkhyenak a phäh üng mulai pea ni cet hü ki tic un sim lei Jeshuh-a hminak, baptijan khumei nak, baan lamtung khana a thi a huk nak he cun üma ni mkhyenak u a lum cun jäh kumkyan ki ni tii kcang nak üng kumkyan nak ni lah ki.

Jeshuh thi, baptijan, kumkyan nak cun jumei naka phäh üng mkhyenak üng khyüh thukhla ki he cun kumkyan pänga khyang, anghnih hmi nak khamei ki, ngsungpa ngcingcaih ki hea kya ki.

Jeshuh kcangnaka a phäh üng a ni nih hea a mhnüp täse a ni mkhyenak, sung üng mkhyenak pi ni se mkhyenak a van üng khyüh kumkyan pänga khyan he a phäh “kumkyan nak” tia benglung cun sumei thei ki. Tui üng um ki kumkyan bea müiha khomdek mkhyenak üng cumboi ki he pi Jeshuh cun kumkyan boia kcang nak, a niha baptijan jäh a thi, ngmükhya lam nikya kia khyü be he cun jäh kcangnaka phäh üng kumkyan nak cun pha theia kya ki.



Akthai Hmi Nak A hngih hmi nak cun na kham ei vai. Mkhye ki

khyang mat cun Jeshuh baan lamtung jäh baptijan cun akcang naka phäh üng ngmüi mkhya lam kumkyan nak cun a lah ei üngta ang hnigh hminak cun lah ei ki. Jeshuh a thi jäh baptijan cu jumei a phäh üng ni nih he cun ngmüimkhya lam kumkyan nak cun ni jah ei ki he.

Ani mkhyenak a van mthih caih päng jäh a mkhye käh ve ti se Jeshuh-a ang hngih kum lo nak be mtät mson ki he cun anghngih hmi nak kah lah ei ki he ni (Hebrews 9:28).

Mkhyea Phäh Mhlätnak A hngina cungaih nak hngin mkhe mhlätnak tia

pi kya ki. Tui jäh ngmuikhya thangdo üng khyüh mkhyenak üng khüh angläta ngcingcaih nak pha üng mkhyemhlätnak cun lah eia kya ki. Ngmüikhye joh

tui jumei nak thangdo cun hüngsei ki Pangsiima capa Jeshuh khomdeka khyanga be kyum lo lü baptijan kham ei lü ni nih hea kumkyan jah nak vaia baan lamtung khana a thih nak cun ni kcang nak vaia ni a kyak.

Jeshuh kung no khyang lum cun mkhye nak üng khüh jäh kum kyan vai tia a niha thi jäh baptijan cun kcang naka cam üng Jeshuh no khyang lum cun a jäh kumkyan ni. Cacim üng kumkyan nak cun ko Jeshuh thi jäh baptijan cun kcang nak üng khyüh mkhyenak ngcingcaih ki ni ti jäh mhnuhtheh ki. Mkhyenak bäng cun Jeshuh khana pha ki. A cuba vese khyang hea mlugkyo uma mkhye nak am ve ti.

Jeshuh baptijan phäh üng ni nih hea mkhyenak a van cun a niha khana a phaüng va ngsungpun ki jäh kumkyan nak lah ei ni tia ni mah no ni mah ni ti thei khai.



Jeshuh Khrito Jeshuh: “Jesu cun khyang a bäng mkhyenak

üng khyüh jäh kumkyan ki, mkhyenaka phäh khamei nak üng khyüh jäh kum kyan kia kya ki.” Jeshuh tic un khyang lum cun mkhyenak üng khyüh jäh kumkyan khat hi nak ni.

Khrito: “Khrito thau thut khamei ki, Pangsiim no thou a jäh thut khamei khai hea khana jäh tak be ning 3 ve ki.” A cun lum cun Jeshuh no akbe bang ni. 1. Pekhong, 2. Nghma, 3. Ktaijü.

Jeshuh cun hngina ngtu nghin üng ngpüi kya ki. Jeshuh cun no a hngina khut cun jäh cun jäh bi ki. Ni nih he no ‘Jeshuh Khrito’ tia ni khyü thei vaia kumkyan nak jäh thongkäih nak jäh mcuhtheh kia Jeshuh cun pekhong, nghma, ktaijü ni ti a ni kcang na jah khai. A nih cumo a thi jäh baptijan üm khomdek khyang he cun mkhyenak üng khyüh jäh mhlät kia khamkho lama a khlüng säiha ktaijü khonga kya ki.

A cu ba vese Jeshuh jumei ki hea phäha a nih cun pekhong he luma pekhonga com ki. Ni nih he

cun aniha hmaima-a nip ha lo u üng ta ni mkhyenak cun ni ksing ei ki he. Ni nih cun nip use pipüi hea akcün üng khyüh mkhye kia ni com ki he, mkhye kia mjü üng khyüh ni kum kco lo ki he a nia phäh üng ni nih he cun ngtüipüi mkhye nak ta ki khyanga ni cam u lü, asuna phäh üng ni nih he cun Pangsiim cijang nak üng nip ha ki he ni tic un a nih no jäh mtheimthang ki.

A niha thi jäh baptijan cuno ni nih he a mkhye na cun a mthih päng ni tia jäh mcuhmtheh ki. Asuna ni angtu cun ni nih mkhye ki hea nghmaha a bi loh päng ni.

I she Pangsiima Sakpa Sun Noh Khomdek Mti Sha üng Hmi Nak Sun Kham Ei Kki Ni?

A nih sun kum kyan boi-a a thon vaai jah mkhye

kki-e sun ani mkhye nak, mtaam si yang nak jah Mutaai pe akkhüh a jah kum kyan be vaai-a phäh ni.



Jeshuh Cun U Ni? Ngtüinak Camcim 1:3, John 1:1-3 üng angjuk

akba jäh mhnümceng ki, Pangsiim akcang, khomdek mkhyenak üng khüh khyangmkhye a bäng jäh kumkyan ki khotana üng ne kia lum mhnün ceng ki Pangsiim kya ki. Philipih-e 2:6, “A cuna khyübe cun akcüka Pangsiim däh a tänga ve ki xoi. John 1:2-3 A cuna khyübe cuno a bäng cun a mhnünmcenga kya ki. Mhnünmceng nak üng angpüi ki mat pi am ve.” Jeshuh cun mnünmceng kia boi, khutave üng ka luma boia kya ki.

A cun üng pi Jeshuh cun khyanga mcom lü khomdek khana a kyum lo üng khomdek. Khyang he no a niha mhläphya nak jäh kumkyan nak cun am a ni kcang nak ua phäh üng kumkyanak am lah ei ki he. A cun üng pi khyangkce he no Jeshuh cun a ni kcang naka phäh üng angläta hüngnak cun lah ei u lü, Pangsiim ca-a thon lo u lü, kumkyan nak cun lah ei ki he. A cuna the lama ngsungpun kia thon lo ki he.

Pangsiim no a taka ning cun ia ning ni?

Pangsiim cun nütnong ki, nikya ki Pangsiim mat thak jäh nikya kia kya ki. A cun ba ve lü khomdeka ning a tak hüt.

Pangsiim noh mkhe kki-e sun a jah noon ei vai-a a nih-a kkhü taam sun a jah peet ni. Yomah 3: 20, “Kkhü taam hin noh mkhe naak sun ngdang shak kki ni”.

Ni nih he üm a jäh pet hüt ning ang hngih nak ta mkhye ki he jäh kumkyan naka kcang nak ninga kya ki (Rom 8:2). A cuncun Jeshuh cun kumkyan boia kcangnaka phäh üng kumkyanak pha nak vaia jü püi ki bepet ninga kya ki (Rom. 5:1-2). Jeshuh cuno a pohpan thumning cun a küm cei vaia, baptijan a kham ei vaia, baanlamtung khana a thih vai jäh tho be khaia khomdek khana kyum lo kia kya ti. A cuna tha lama Jeshuh cuno khomdek khana mkhye nak a van kum kyan vaia phäha kumkyan naka ning cun a taka kya ki.

Pangsiim noh yum ei naka kkhü taam sun tui jah



ngmüi mkha-a kum kyan naak sun ksang naak vai-a jah poh pee kki ni. Pangsiima sa nghnu, kpa a thon kki, kum kyan naak yah kki naküt noh Pangsiima jah peta yum ei naka kkhü taam sun ksang naak vaai hlü kki ni. Asune hin kum kyan naak lam ni. Asun üng ta kkhü taam akba kum kyan naka kkhü ksang sun ksang na kki ta Pangsiim noh kkhan kho a seh vai a hlü ei ni.

Thumning Hea Pangsiim Pangsiima ma-a ni khütang hüngsei püi vai hea

a hnik ta bepet 10 jäh khohnüp tä se ni hüngsei püi vaia amcihmceia (613) a kya ki. A cun he ta ‘ungin poha’ jäh ‘a cun käh poha’ tia pebet jäh kham nak hea kya ki. A hngin he ta ninih he mkhyenak üng khyüh ni ngbäu ei vaiu jäh Pangsiima a bepet akba hüngsei vaia tuilam jäh hnühmtheh ki ninglam hea kya ki. A cuna bepet üng üma Pangsiim cun ni nih he no i hloka ni hunting mataih ei ki ti cun ni ksing thei

ki (Rom 3:19-20). Pangsiim no nih he üm i se thumning a jäh pet

ni ti üng ta ni mkhyena ni ksing ei nak vai va ni. Pangsiim thumning a bäng cun nih he no am ni läklam khaih u. A cuba ve se nih cuno Jeshuh cun am ni jumei ham u üng khyüh mkhye kia ni com ki he ti cun mlung kyo mtoihnem lü dokham jah vai ni. Pangsiim thumning akba hüngsei vaia tha nak üng sängei lü ni mah no ni mah khutphep naka mkhyenak cun käh poh vai hlü ki. Nih he cun mkhye ki khyanga ni con u lü thumning akba a pi am ni läklam khoh ki he ti cun Pangsiim no ksing ki. A cuba vese khyang hngicim akba khomdek khana kyum lo lü baptijan khamei päng lü baanlamgtung khana ceihsam nak khamei ki.

A hngin no ni nih tha ngcek ki ni nghngicim he i hloka nit ha ngcek ki ni ti jäh Pangsiima thumning i hloka kümei ki ni tic un ngdang sak ki. A langa Pangsiima kümei nak jäh ngcingcaih nak cun a thumning cuno ngdang sak ki.



Jeshuh Ni Jumei Vai U Hlü Kio? Hlü ki. A cun Boia ngming am ni kia ni nih he

jäh kumkyan khoh ki mat pi khankhoa ke khyang he üng am ve tilü Peter no a nih he üm a jäh mtheh. I be vese ni ti üng ta a nih cun nih hea Pangsiim, ngicingcaih säih kia kya lü a cun cu a niha jü naka kya ki (Acts 4:12). Jeshuh cun ni he kum kyan Boi mat däng a nia müiha akce a kumkyan Boi ce am ve. Anih ni kcang nak a phäh üng ni hüthäung nak jäh anghngih hminak cun lah ei vaia kya ki. Kcangnak üng ni khankho luh theia kya lü anglät hung nak cun lah ei vaia kya ki. A cu ba vese ni jumei vai u hlü ki.

I Ba Vese Jeshuh Jumei Vai Hlü Ki Ni? Ni nih be no Jeshuh ni jumei vai ua a hlü nak he

ta..Pangsiim hlüko cun mkhyümcei kbebang vaia. Mkhyenak üng khyüh kumkyan nak lah ei vaia. Kum kyanak lah ei vai jäh khakhoa pha lü Pangsiima däh

angläta hüngsei via hea kya ki.

Nibe Cuno Mkhyenak Maha Jeshuh Ni Jumei Thei Khai O?

Am ni jumei thei. 1 Timotih 1:15 üng, “Mkhye

ki lum üng kei um mkhye däm kia ka kya ki” Polüh no a tic un ka süm ki. A cuna cün üng a nih cun Jeshuh üm am hmuei ham ni. Tuha cün üng pi khyang aknung cuno Jeshuh ani jumei päng u üng pi mkhye kia ngai ei ki he. A cuna kya lü pi a cun cu am ni.

Ni van u hngin Jeshuh am ni jumei ham u üng mkhye ki khyanga ni thon ki he. Cun üng pi Jeshuh cun a thap ni kya kia tuilam üng ni jumei ua cün üng khüh cutei lü a nih cuno ni nih he cun a lang kunga ngsung pyun kia khyangpa ni thon vai jah jü na ki. A khut poh St. Polüh no Jeshuh üm am a ni nghmuh hama cün cun süm be lü a nih cun mkhye ki hea ksung üng mkhye säih kia ka com ki ti lü a pyen.



Cuna kya lü pi akphyüma Saula ngming na ki Polüh cun Damascus lama Jeshuh a hmuh ei üng ta a nih kumkyan boia ksing ei lo lü jumei nak üng pha lü Jeshuh cun a je ei. A cun üng khyüh ve ham ki a malam hüngsak nak a bäng üng Pangsiima ngsungpyun nak, Khritoa baptijan jäh a cuna baptijan cun khomdek khyang hea mkhyenak ceh püi vai jäh khomdeka mkhyenak cun meimsaih vaia a thih nak cun ngdong sak ki.

Mjüata ti üng ta a nih cun tui jäh ngmüimkhyacim bethangdo um khyü pyang püi ki Pangsiima mpya a thon lo ki. Khyang aknung no ngai mkhye u lü Polüh kung cun Jeshuh a jumei päng kän säpa mkhye ki khyanga thon ki tia a ni ngaih u.

A nih noh Khrito a hmuh käna mkhe kkia aksanga am thon ti kki ni. Khrito üng a hläi-a ka hüng shei kki ni. Kkhanga shak nu-a phäh a Khrito-a baptizan jah a thi shena mhlät naaka thang kdo sun khin yaan pyen shak khaia ka ngpong seei kki ni. Anih noh a thih käna pi a msäi msih naak sun kkhü shi tih a ngseih hüt lü ana ve ksük kkia kon shang

noh ani na läk lama tui jah ngmüi mkha-a thang kdo sun noh shak shi a ngdäng shak kki ni. A sun kaona Timote 1: 15, üng a khut poh kki Polüh a ngdo ngkhan naak sun a nih-a hüng shak üng msun mshep Pangsiima bä naak sun mküih mtou kki ni.

Khrito a jumei päng käna a nih cun mkhye ki khyanga thon ham kio? Am ni ti. Khrito cun a nih kumkyan ki Boia a doei päng jah khomdek mkhyenak a bäng cun Khritoa baptijan a phäh üng Khritoa khana pha päih päng ki tia a kcang nak jah, Khritoa baptijan jäh baanlamtung khana a thi cun kcng na lü dodang ei jah a nih cun ngsungpyun kia thon lo ki.

A mah no a mah mkhyesäih kia a ti ei naka mitjan nak ta Khritoa hnuläk he cun a mah kung no jäh man lü a jäh mkhuimkha cun süm be lü a cuna müiha ngaihei vai am ve ti pi kumkyan kia Pangsiim cun a je ei nak hü üng a pyena kya ki.

U no ni a nih cun mkhye kia khyang ni a ti thei? U no ni Khritoa baptijan jäh a thi cun kumkyannaka kcang na ki cun mkhye kia khyang ni a ti thei kom?



Khritoa kumkyan nak kcang cun am cu ngai hmu ki he khyüt ki he no va ni khai.

Khutpoh St. Polüh cun Khritoa phäh üng thon ve kia kumkyan nak cun a dodang eia cün üng khyüh cutei lü Pangsiima khutpoh do poha müiha Pangsiima capyang cun kumkyan Boia jumei naka phäh üng ngsungpyun naka pha khai tia bethangdo cun pyä ki. St. Polüh cun mkhye kia khyang am ni. Khomdeka ve ki mkhye ki khyang hea ve naka bethangdo hläu ki Pangsiima, khut poh do, ngsungpyun kia khut poh doa kya ki.

Mkhye kia khyang no khyangce cun thangdo mtheh thei kio? I hoba pi thon thei khaia am kya. Khyang mat no a mahno pi ama bi khyoh cun khyangce üm mtheh be thei khaio. Ni mah no pi ni mah am ni kumkyan ei theia cün üng khyangce cun i ba ni kumkyan khyoh kom!

Tui üng um lü bongkha kia khyang mat hngin no khyangce mat cun a kumkyan ani üng ta a ni hngih cun tui üng a nil uh vai thak ni a ve. Mkhye ki khyang no i hoba ni akce cun i ba ni a kumkyan thei

kom. A nih a däh mulaipe cu a tänga cet khai xai ni. a hnaih eia khyang cun no am khyaih ki khyang ce cun i ba ni dipnak a pet thei kom? Tuijaia mkhyuhlih totat nak ham ei ki khyang mat hngin no khyangce cun i ba ni a kumkyan kom?

A hlana mkhye ki khyanga thon ki khyutpoh St. Polüh cun Khritoa baptijan jäh a thi cun a jumeia cün üng cutei lü ngsung pyun kia khyanga phon loki. A cuba ve lü a nih cun khyutpoh doa thon lo lü khomdeka ve ki khyang mkhye he a ve naka thangdo cun pyaü hü thei ki. Pangsiima mkhyesoh nak üm khyang mkhye kho kän a jäh kumkyan khyoh. A mah kung cun pi am mkhye nak am ve ti.

Kumkhyan nak lah ei lü thumninga ngsungpyun nak üng am ni. Pangsiima mpyensei nak üng am ni. Pangsiima mpyenseinak üng hüngsei ve coh khyoh ko. A nih cun khyutpoh doa a thon lo thak am khäk kia khyang kho hah cun Pangsiima ve naka jäh pha sak be kia Pangsiima ngsungpyun nak pyensa Khrijan kia thon lo ki. A nih cun a maha hlüei a thumning pyensa soxat kia am kya, Pangsiima



ngsungpyun nak cun Khrijan pyensa kia kya ki. A nih cun mkye kia khyang ni ki mä? Am ni. A

nih cun ngsungpyun ki. Ngsungpyun ki a ni müiha Pangsiima khutoh kcanga thon lo ki. A nih cun mkhye ki ni tia kä ngai soxata. A cun cu Pangsiim am lengsong nak a nia müiha nikya kia tuilam hmühne naka pi kya ki. Ngsungpyun ki. Ngaihnak mkhye üma a nih cun pi nise, Jeshuh Khrito pi nise ni nih he no käh ni mkhye kat nak yah vai u.

A nih cun Khrito a doei käna pi mkhye kia khyanga thon ki ni ti u ta Khrito cun hleihlak ki ni u uüm täng ei ki. I ba vese ni ti üng ta Khrito kung no ngsungpyun sak lü ngsungpyun ki khut poha pyitpyang ki pi Khrito kunga kya ki.

Mkhye Ngdoeia Phäh üng Ni Mkhye Nak Ngcim Thei Kio?

Ni nih hea mkhyenak cun mkhye ngdoei lü

täsama phäh däk üng mthih mthäu a thon khaia am

kya. I ba vese ni ti üng ta kumkyan nak cun nih hea poh msah nak üng lah thei am ni. ni mkhyenak u a bäng mthihmthäu vaia nip oh msah vai u cun Khritoa baptijan jäh a thi kcangna lü a cun Khrito kung cun Pangsiim ni tia kcang nak yah vai. Ni kya kia kumkyan nak ni nih he üng hüngsak a thaia a ve vai a Jeshuha baptijan khamei jäh baanlamtung khana a thi a huk a phäh üng mkhyenak mthihmthäu päng ni tic un khyang a bäng üm jäh pet msoa kya ki.

A cuba a ni üng ta a hnüp tä se im mkhyenak a phäh üng nit ä sam se mthihmthäua com khaio? A mthimthäu thei. Nih hea hünsak üng mkhyenak a bäng cun lo tak päng khokum 2000 hläh üng Jeshuh no baptijan a khamei naka cam üng a mthihmthäu pänga kya ki. Jeshuh Khrita baptijan jäh banlamtung khana a huka thi cun no ni nih cun mkhyenak üng khyüh a saka a jäh ngcingcaih sak ni. A nih cun ni nih jumei ki hea hjokhah nak toca-a thon lo lü ni nih hea mkhyenak cun mthimthäu lü a niha baptijan jäh a thi cun ni nghmaha a jäh pet.

Jeshuh Khrih ni jumei päng käna pi ni



mkhyemsoh nak u cun kumkyan nak baptijan khalong tui jäh a niha kumkyan nak cang cun üm mcimcaih sak lü ta a nih cun ni he kumkyan boi a ni thak am khäk kia ni thih vei va ni mkhye msoh nak hü lum u cun a ceh püi päng ni. Jeshuh can khomdek kyum lo lü baptijan khamei lü (Mate 3:15) ni nih he a mkhyenak a bäng cun phüi lü ngsungpyun nak cun a kyümcei sak. Jeshuha baptijan ta “mthihmthäu khamei khai” tia kya ki. A cunt a Jeshuh no baptijan a khamei üng mkhyenak be cun a niha khana ngsohngpat päih lü ni nih he cun a cuna mkhyenak üng khyüh mthihmthäu a ni com ulü lät naka nip ha ni he.

Baptijan ti ta, “phüm, ut” tia pi kya ki. I be vese ni ti üng ta ni nih hea mkhyenak a bäng cun a niha khana msonmtaiha com lü mkhya ki ni nih hea phäha thi ki. Jeshuh Khrita baptijan phäh üng mkhyenak a lum üng khyüh hlaikhap pänga com ni tia kcang na ki a bäng cun angläta ngcingcaih khaia kya ki.

Jumei nak kcang ti ta ni mkhyenak u, tuh ni mkhe mtui u pi lo tak päng kum 2000 hläih üng

Jeshuh Khrit no ceh pü lü Pangsiima ngsungpyun nak a kyümei sak um kcang nak vaia kya ki.

A cun päng kia khokyum he cun Jeshuh Khrit no a baptijan üm mkhye nak um anna mtih a ni vai süia ta ni mah khyang pum üng ni mkhye nak u cun mthih nak vai tuilam ve khaia am kya.

Tuh ngoi jumeinak kcang jäh ngmümkhya lam kumkyannak ta “Boi, a hngin mkhyenak pi na mtih päng am ni ki mä?” tia thäh soa ang singte nak bok vaia a cuna mkhyenak he cun Jeshuha malama lo uh püi lü anih cun kcang nak vai jäh je ei nak thei vai ni.

A cun hea phäha a nih cun khomdeka kyum lo lü baptijan khamei lü baanlamtung khana thi lü a hnüpthum üng tho be ki. A cuna kya se ni nih hea kumkyan boia thon lo ki. Mkhye mthih kham ei ki he jäh mkhyenak a bäng mthi ki Khritoa baptijan cun kcang na ki he a ni jo do ki.



Rom 8:30 no a ti ta, “A cuba a ni jäh hüthäung päng he cun jäh khyü ki. A jäh khyüa khyang he cun pi ngsungpyun nak üng a jäh tak. A cuba a jäh mhlüngmtai ni.” A hngina be hngin ngcingcaih nak sak ti üm a sät säta sang ei kio?

A hngin ta a sätsäta ngcingcaih nak saka tuilam

am ni. cacim kyang kho käna khana, a lah he jäh a ni kya kia thangdo khin ki he no ta “Jeshuh Khrit jumei ki he cun a sätsäta ngthuhlai lo u lü pumas lam jäh ngmüimkhya lam ngcimcaih kcang khai ni tia jäh mthei u lü khyang kho kän no pi a cun cu kcang na ki he.

A cun üng pi khyang he cun a ni mah no ani mah dämpe ngjäh ei lo däm ki he ti ni hmu ki. Ani khokyum a däm loa müiha a ni mkhyenak pi däm lo ki. Ni nih hea ngeingcaih nak cun i üm ja a sängei kom? “A sätsäta ngcingcaih nak sak” tia belung cun Pangsiim no ama ngjak hü säiha belunga kya lü tuijaia sumeia belunga kya ki.

Mkhyenak üng sängei lü ni nih he üng ipi poh vai ama ve lo tia cün üng ni nih he cun ngsungpyun kia ni com kom u. I ba vese ni ti üng ta Jeshuh Khrit no a niha baptijan jä mkhye ki khyang a bäng jäh mthi päng lü mkhye ki he a phäha pet mso vaia a mah no amah cun hmüiha a ngphuma phäh üng Jeshuh Khritoa baptijan jäh a thi mat thak üng ngsungpyun nak lei ve hüt ki. Jeshuh Khrit no mkhyenak a bäng cun a maha khana a phüh ni tia be kcang cun jumei naka a phäh üng ni, ni nih he ni ngsungpyun lo u.

“Ngcingcaih sak” ti pyen hü ta ngcingcaih naka pha vai mah no mah tha nak ta bekcang cun jumei vaia käh kya lü tha ngcek kia soisak üm hlohlep khamei vaia ni a kyak.

A sätsäta ngcingcaih nak sak ti hngin pi ni mah hea pumtho ngmüimkhya ngaihngjak nak üng khyüh cot po lo kia kya ki. Hjokhah nak mjü kcekce üng ka he no ngcingcaih naka phäha be mat cim ta ei ki. A cun üng pi Jeshuh jumei ki ni hea phäha ta a Cuma belung cun a ktunga käh tak yah vai.



Jeshuh jumei naka phäh üng ni nih cun a sätsäta ngcingcaih nak nip ha lo khai he am ni. Khrita baptijan jäh a thi cun jumei lü ngmüimkhya lam kumkyan nak thangdo cun jumei naka phäh üng a lang kunga ngsungpyun kia ni thon lo ki he. Paptijan kcang um Jeshuha baptijan jäh a thia bethang cun jumei nak üng khyüh cotpo lo ki.

Mkhye Ngdoei Nak No Ni Mkhye Nak Cun Mkhyühmhleih?

Am mkhyühmhleih khyoh. Mkhye ngdoei a

phäh üng mkhye nak a mkhyük. Cun üng pi tui jäh ngmüimkhya bethang cun jumeia phäh üng khyükleih khyoh ki. Ni mkhyenak u a bäng ngcingcaih sak ki Jeshuh Khrita ngmüimkhya lam kumkyan nak bethang a ni a khyak.

Mkhye ngdoei nak ta Pangsiima thumning ba-a dokham ei vaia thon lü kumkyan nak ta Khritoa baptijan jäh baanlamtung cun ni kcang nak va cün

üng ni, ni dodang ei khyoh kom u. Tui üng baptijan khamei jäh Kritoa a thi cun

khyang a bäng cun mkhyenak üng khyüh jäh kumkyan kia khankho tuilama com lü ni nih hea kumkyan nak cun mkhye ngdoei nak üng am sang ei. A cun üng pi Jeshuha baptijan cun kcang naka phäh üng ni a ni. Jeshuh baanlamtung üng a thih nak cun ni nih mkhye ki hea mkhye nak a ceh puia phäha sesam a kham ei vaia ni.

A cub ve lü ni nih hea kumkyan nak kcang cun Jordan tui üng baptijan a kham ei jäh baanlamtung üng a thia kcam üng ni. Ni nih hea mkhye nak a ngcim nak ta ni nih hea mkhye nak mthimthäu ki Khrito cun jumei nak üng ni.

Mkhye nak ngdoei nak üng kumkyana thon ni tia pyensa ki he a ni ve üng ta a nih he cun no Pangsiima kumkyan nak kcang cun ama ni mkhyüh ei u üng ni.

Mkhyenak cuno nih he cun mulaipea a kcanga jäh thalam khai ni tic un püipo üm ning sim hü saka kya ki. A cun üng pi ni nih he jäh kumkyan päng lü



Pangsiima malama jäh ngsungpyun sak be ki Jeshuh baptijan jäh a thi um kcang nak üng ta ni nih hea mkhyenak cun mthihmthäu pänga com ki.

A cunt a nih he mkhyenak üng khyüh jäh kumkyan kia tuilam mat khäna kya ki. Jeshuh-a thi jäh tui, a niha bethang kcang cun jumei a phäh üng nih hea mkhyenak a bäng cun a lang kunga mthihthäu pänga com ki ni tic un ni ksing vai u (1 John 5:4-8).

Mkhyenak ti cun ni ngdoei na tä se khyükleih khai ngkho am ni. Nang cun mkhye ngdoei naka tuilam üng na kopang üng ta nanga a hüngsak cun mulai pea ni a khyüt vai kon. Bethang do kcang cun in kcang na vai u. A cun üng va ni mlung kyo uma ni mkhyenak cun mthihmthäua com khai. Na mlung kyo üm jumeia. Na lukhyak üm käh jumei a. A cun üng khyüh mkhyenak üng khyüh sak üng lät nak cun kcang na a.

Bethangdo Kcang Ti Um I Ni? Bethang do kcang tic un a cuna bethang cun

jumei jäh nih he cun mkhyenak üng khyüh jäh lät sak khaia khaih khyoh kia mjü ni.

Pangsiima bethangdo ta “a ni maha mkhyenak lei cun am ni khih khyoh a phäha Jeshuh Khrit no ni nghnüna a jäh khih pe” hngin ni. A hngin bethangdo üm dynamite bethangdo ni a ni ti nak ta ni mkhyenak ua phäha thihnak cun khamei lü mulaipea ceh lo hüa cün, beceih nak kham ei lo hüa kcün üng Pangsiima capyang kyum lo lü ni mkhyenak u cun mkhyüh mhleih vaia phäha mkhyemhlät naka hmüih phuma vaia khyüma a ngcom loa phäh üng ni.

Khomdek kkhana kum lo lü Jordan tui-a baptizan akham ei naak üng khomdeka mkhe naak sun shak nu-a phäh seh püi lü a jäj mtheh pet päng ni.

A nih cun khomdek khana kyum lo lü Jordan tui üng baptijan kham ei lü mkhyenak a bäng cun ceh püi lü, baanlamtung khana thi lü ni mkhyenaka phuthama jäh thung pe ki. A cun cu bethangdoa kya ki.



Asuna thang kdo ksang sun Jeshuh noh khomdeka kum lo lü baan lam tung kkhana athi shen a ngloong shak ni. Asun he lum jah ksang na kki noh kum kyan naak yah ei kki ni

I John 5:6 “Tui jah thi üng kho mdeka lok kti hin Booi Jeshuh ni. Booi Jeshuh hin tui däk üng lok kti am ni. Tui jah thi üng lok kti ni.”

Jeshuh Cun Ibe Ve Baanlamtung Khana Amah No Amah Hjokhah Naka Ngpe Ei Ki Ni?

Jeshuh hjokhak naka a thon ta a baptijana phäh

üng a jäh ceh con püia mkhyenak a phäh üng ni. Ni nih he mkhyenak a phäh üng ni kham ei hü ua mtam üng khyüh ni lät lang vai va a pumas cun nih he üm a a lapa a jäh pet ni.

Ni sim vai u ta ni mkhyenak cun akthuka ceh püi vaia phäha Jeshuh cun Jordan tui üng baptijan kham ei ki. A hngina phäh üng Jeshuh baanlamtung

khana thihnak kham ei ki tipi ni kcang nak yah vai u. Jeshun sun am a ni hnim ham üng baptizan käh

kham ei xa lü baan lam tung su athih ani ata nih-ea mkhe naak sun ve ei ham kkhai-a thon kki ni. Asuna thon she Khrito-a baptizan jah athi shen sun yum ei vai hlü kki ni. Jeshuh sun Pangsiima sa-a thon lü to-sa akba nih-ea mkhe naak lum sun jah mkhüh pe kkhai-a a shak a pet ni.

Jeshuh hngin baanlamtung khana ama thih ham üng baptijan ama kham eia ta (a suba ama ni üng) a nih cun baanlamtung üng ama thiha ta nih hea mkhyenak um ve ei ham khyaia kya ki. A cuna kya se a niha baptijan jäh a thi cun jumei yah vai. I se ni ti üng ta a nih cun Pangsiima capyang hjokhah nak toca-a com lü nih hea mkhyenak cun mkhyühmhleih vaia phäha hjokhahnaka a thona phäh üng ni.

Jeshuh üm Baptijan Pe Ki Johan Ta U Ni? Pangsiim no Mosi sumei lü a thumning he cun a



jäh peta the lama kumkyannaka hmüih khyün cun pi nih he üm a jäh pyensei. A hiba-a nih hea mkhyenak jäh meihpyüh naka phäha ngjängpäh nak yah vaia ni. Pangsiim no Israel khyang mjü hea kumat kyui üng a ni mkhyenak cun mthihmthäu vaia a mit nak a khya 7, khohnüp 10 a pha üng mkhyenaka phäh hjokhah nak poh khaia Aron cun si a thuta kya ki (Lev. 16).

Pangsiim cun no mkhye mhlätnak khohmüpa phäha hjokhahnak khyün cun Arona mjü thak no ni a ni bi loh thei tilü angkyaia a pyen. Pangsiima no Israel khyang mjü he ani mkhye mhlät nak vaia phäha Aron jäh a mjü üng ka he no a ni hjokhah naka khyüna khana kut mson lü a nih hea mkhyenak a jap nak vaia lam cun a jah nghon pe. A cun cu Pangsiima jäh poh pet mkhye mhlätnak thumniga kya ki.

Jeshuh cun khyang a bänga kumkhyanboi niki ti Pangsiim no nih he üm a jäh sim sak. A cun üng khyüh cacimthai cün üng Johan cun Arona khyang mjüa com lü cacimphüm üng a päih naka thon ki ktaijü amkhong säiha com ki (1 Chronicles 24:10, Luke 1:5, Matthew 11:11-13). A cun käna Pangsiima

nghma-a com lü khyang mjü kyüma phäha akhlüng süiha ktaijü jäh a hnüna com ki Johan no khyang a bänga a mkhyenak cun a khana mson khaia kyum lo ki Pangsiima capyang Jeshuh cun baptijan a pet.

Nih nih hea mkhyenak a bäng um Johan sumei lü Jeshuh Khrita khana a jäh thalama phäh üng a kcanga jodo nak ni yah ei ki he. Johan a ni üng ta khyang mjü hea nghnüna akhlüng säiha ktaijüa com lü nih hea mkhyenak cun Jeshuh khana jäh ksotpat pe ki Pangsiima mpya-a kya ki.

Johan cun Pangsiima tuihjoih khyang hea nghnüna akhlüng säiha ktaijüa com lü Jeshuh thaka khya 6 hma lü tüih lo khut poha pi kya ki. Cam mat üng, Jeshuh cun Johan no baptijan a peta phäh üng khomdeka mkhyenak cun a ceh püi vaia cuap kham ei ki Pangsiima toca-a kya ki. Johan cun Pangsiima mpya-a kya ki.



Jeshuh Khrita Baptijan Kham Ei Nat Jordan Tui

Jordan tui cun a hüngsei mat pi ama ngtuingleng

nak mlituia uma angläta nglong ki. Mlitui thia a ve nak hnün cun mlituia ve nak hnüna thaka hnem ca ki. A cuba ve lü mlitui thi üng khyüh tui cun hoa pi käh nglong a lü a cun kung cun üng ngli ei ki.

Jeshuh Khrit cun Johan no Jordan tui üng baptijan a pet. A cun um a ni mlung kyo uma mkhyenak käh ngpüi ki khyang he käh pyüi kia khyang a bäng cun a ni mkhyenak ua phäh üng a phähnaka angläta ceihsam nak a ni kham ei hü ua nghnüma kya ki.

A cuba vese Jordan tui um mkhye mthihnak tui, mkhye ki hea thihnak tuia kya ki. Aktunga ta a cuna tui cun Jeshuh baptijan a khameia phäh üng nih hea ve nak üng khüh a ceh püia mkhyenak a bäng cun mthihnak kumkyan nak tuia kya ki.

Camcimphyüm üng Khohnüpata Phäh Mkhye Mhlätnaka Nghmüih Ti Hngin I Ni?

Hnüpat mkhyenak a phäh nghmüih phyum ve

deng ki. Khohnüpat üng a mkhyenak cun a jap vaia phäha a cuna khyang mkhye um toca mat, mpase sang mat (am ani üng) müm pum at cun hjokhah nak hjam uma lo püi lü a mkhyenak he um a jäh pet mso vaia a lo püia hjokhah nak hüa khyüna khan cu a kut amson yah vaia kya ki. A cun cu khohnüpat am mkhyenak mhlätnak vaia Pangsiima jäh peta thumninga kya ki (Lev. 3:1-11).

Camcimphüm Cün üng Kumat Angmah Mkhye Mhlätnak Nghmüih Ti Cun I Ni?

A hngim ta kumat khui üng mkhyenak a lum

cun a langa mkhye mhlät nak vaia hjokhah naka kya ki. Akdäm säila ktaijü cuno Israel hea mkhyenak cun



hmüiha phyum hüa me lua khan cu a kut mson lü a nih he cun a ni mkhye am jäh mhlät vaia Pangsiim cun a hjokhah yah (Lev. 16:1-34).

Khohnüpat mkhye nak jäh kumat a phäha mkhyenak he a phäh hjokhah nak cun Jeshuh no baptijan kham ei lü mkhyenak a van cun a lu khana mson vaia Pangsiima toca-a a küm loak cün üng a nih üng kyümcei ki.

Skanua Ngmoia Phäh Ia Nghmüih Ni Phyum?

Jeshuh cu jumeia phäh üng khomdek mkhyenak

cun along kunga mhläta kya ki. I se ni ti ta, Jeshuh Khrit cun Pangsiim ania phäh üng khomdek mkhyenak cun a sak nua pyihpyeng vaia khaihkhyoh ki. Ni nih hea mkhyenak cun hoba ni a saknu cu a mkhyühmhlät?

Khomdek khyang ba a hmi nak Jordan tui üng Johana venaka baptijan a

kham ei, Baanlamtung khana beceih nak a kham ei hea

kya ki, Pangsiima sakpa sun kkhanga this ha üng a hina

khomdeka kum lo lü nih-ea mkhe naak sun seh püi kkhai-a saya Johaana vei baptizan sun kham ei kki ni. Shak nu-a phäh kkhang sa he-a mkhe naak sun a jah mhlät pe vai-a baan lam tung kkhana athi shen a nglong shak ni. (Lev. 16:6-22, Mate 3:13-17, Johaan 1:29, Hepye 9:12, 10:1-8).

Kumkyannak A Thap üng Kyümcei Kia Jäh Pe Kio A Sätsäta Jäh Pe Kio?

A hngin ta a lang kunga a kyüpceia a jäh peta

kya ki. I se ni ti üngta Jeshuh cuna ni mkhyenak u cun a thapa baptijan a kham ei a phäh üng a longa jäh uh püi lü beceihnak cun pi a thapa ni a kham ei. Mate 3:15, “Lühpi Booi Jeshuh noh ahin kba thoon she. Pangsiima mkhyaha kba poh vaia loi ngkäih kti ni



tilü a pyen. Asun üng ta Johaan noh aai ah ti.” John 1:29, John the Baptist no a ti ta, “Bük ua.

Ahin kho mdek kkhyangea mkhye seh püi ki Pangsiima To Sa ni!”, a cun üng khyüh Johan 19:30 üng, “Khyut ngpäng ki” a ti.

In Hepye 10:9-18, “Ah nih noh Pangsiimo, kei hia kah vek kti. Nah mlung hlü kah poh kkhaia kah lok kti tilü ah pyen. Asun kba ni Booi Pa noh khah naak kphyüm not lü asuna ksah-a Khritoa khah naak kthaai ah taak abäng jah ngsiim ngsaih shak kti ni. I lüni tit a ahun däk üng angshääia phäh ah puum sha ah khah ni. Judah khotu ngsiim naküt noh amhnüüp tä lü ah nih khuut poh ktie. Ah nih nih-e noh khah naak atäng üng anghläia khah ktie. Lüphi asuna khah naak naküt noh mkhye naak am ngsiim shak khoh laang. Lüphi Khrito noh mkhye naaka phä ahun däk üng anghläia phäh khah ma lü kona Pangsiima noh Khritoa ye-e sun ah mkha kkea ah taak vei säpa asua ngshut lü mtät kti ni. I lüni ti ta khah naak mat däk üng angshääia phäh-a ah nih noh Pangsiima kkhyange jah küm seei shak kti. Mkhyangsiim noh phi

asun kba shak shi kti. Ah nih noh Booi Pa noh ahina be khüt hin ah nih nih-e üng kah jah taak püi kkhai ni. Keia thuum ah nih mlung kkyoong kuma xon ngüshe ah nih su ngngaih naak kuma kah yuk kkhai ni ah ti. Kona ah nih noh nih hin mkhye jah thuum lüüm kkaan naake am shüüm ti laang ngü tilü ah pyen. Asun kba Pangsiim noh kkhyaangea mkhye mshoh ah mhlät pang ta mkhyea phäh khah vai am hlü ti.”

Khomdeka mkhyenak cun Jeshuh baptijan jäh a thia phäh üng a langa kumkyan nak pha-a kya ki.

Mkhyenaka Khen Ta I Hahni? Mkhyenak a khen ta thihnak ni. I pi ia angaiha

phäh üng mkhyenak a bäng cun Pangsiima malama ceihsem vaia kya lü mkhyenaka phäha ceihsema khen ta thihnak ni. Mkhyenak üng khyüh lätlang vaia Israel khyang he cun Pangsiima malam cu mkhyenak käh pyüi ki toca cun üm ngkengtai yah ki he. “I lüni



tit a she shang jah mea thin oh kkhyaangea mkhye sun am jah mthih peet khoh laang” (Hebe 10:4).

A cuna kya se Pangsiim cuno khyang he cun mkhyenak üng khyüh a ni lät vaia toca cun a jäh pyitpyang pe ni. Toca cun mkhyenak a phyüh vaia kutmsonak kham ei lü mkhye ki hea nghnün cu baanlamtung khana thi ki. Sum ei khohvah soxata kyaki.

Cacimthai üng Jeshuh Khrit cun no Jordan tui üng baptijan kham ei lü ni nih hea mkhyenak a bäng cun ceh püi lü baanlamtung khana toca akba nih hea ngmhaha thi ki. “Kkhyaang naküt noh mkhye nih poh ulü jou taai mah kti Pangsiim üng nih thuuk päih ktie” (Romah-e 6:23).

Mkhyenak phutham ta thihnak ni. Cun üng pi Jeshuh no nih khomdek khyang hea nghmaha angläta hingnak a jäh pet vaia baanlamtung üng nih nih hea nghmaha thi lü ahläphya nak cun ngdong sak ki.

I Ba Vese Jeshuh Baanlamtung Khana Thi Ki Ni?

Jeshuh thihnak ta baptijana phäh üng khomdek

mkhyenaka phäha a ngpetei naka kya ki. Khyang he cun ani mkhyenak a phäh üng mulaipe meidäi msong cu thi täh khaia khamei ki he. Cun üng pi Jeshuh no nih he jäh mhlä na lü nih he a jäh kumkyan vaia baptijan cun khamei lü mkhyenak lum cun a mah kung no phyüt lü baanlamtung khana thi ki.

Nih nih he mkhyenak üng khyüh a jäh kumkyan vai jäh sesamnak meikhuia khyüha a jäh kumkyan vaia a mah no a mah nghmüha a phyum. A niha thihnak ta khyang song mjü kyüm a phäh pum ngpetei naka kya ki.

Jeshuh cun Joran tui üng a mah kung no a dodang ei. Khomdek khyang hea phäha kya ki. A hiba khyang hea khamei hü mkhye ceih nak cun a mah no a songei. Baanlamtung khana thi lü a hnüp 3 üng tho be lü ni nih he cun ngsungpyun kia ba a jäh hüngsei sak.



Khrito Ni Jumei U üng Nih He No I Ni Nih Lah Ei U?

Nih he cun mkhyenak üng khyüh kumkyanak

nil ah ei ulü ngsungpyun kia ni com ki he (Romah-e 8:1-2).

A niha ngmüimkhya jäh angläta hüngnak cun nil ah ei ki (Acts 2:38, 1 John 5:11-12).

Hnamnua ca-a ni thon yah ki (John 1:12). Khankho luh nak thei i yah ei ki(Malam

Pyen. 21-22). Hnamnua jodo nak mjü kyüm cun ni yah ei ki

(Ephete 1:3-23). Jeshuh Khrih Cun I Vaia Jumei Hü Ni?

Nih-e noh Jeshuh ni yum ei vai uh mong ta

Pangsiima hlü ei-a küm sei vai Nih-e mkhe naak akhüh ni lät vai Pangsiima däh a shaka hüng shei lü kkhan

kho pe-a ni om ei khoh vaia ni. Jeshuh Khrit üng yum ei naak am ni taak üng

ta nih-e a bäng sun meei khui-a set kkhai-a mkhe-a sa-a ni thon kki-e ni. Jeshuh däk hin nih meei khui akhüh lät naak jah pe khoh kki Booi-a thon kki. Jeshuh sun kum kyan Booi ksnag a ni-a phäh üng a nih sun yum ei vaai hlü kki ni.

Jeshuh sun um ei kki jah mkhe naak akhüh lät naak yah ei kki sun a uh pi ani shak am shuum tooi khai ni. A nih-ea phäh sun kkhan kho pe ni.

Khrito am jumei ki, mkhyenak üng khyüh pi kumkyana a com ki hea ngsut nak vaita ho ni? –A ni mkhyenaka phäh üng mulaipea kya ki. Kat jäh meilinga jäh vit naka kya ki (Malam Pyen 21:8).—

Pangsiima to heta u he ni? –Khrito baptijan jäh a thi jumei naka phäh üng ngmüi mkhye lam kumkyan nak lah ei ki hea kya ki.—

Cun üng khyüh, “A hngina to ngvong uma am lut kia ta” (John 10:16) he cun me hea kya ki. I seni ti üng ta a nih he cun a ni maha dosak cun kcang na ki he akce he Jeshuh baptijan jäh a thia thangdoa



phäh üng jumei nak pha u lü Pangsiima toa com lo ka use pi a nih he cun mkhye kia com ki he.

Pangsiima Sang Kcang Cun I Ni? Pangsiima a sang ta Jeshuh baptijan jäh a thikui

cun jumei lü, kumkyan nak cun khamei lü Khrito üng ngcingcaih kia khyang he a tänga ngcungbäng ulü Pangsiim mküihkhyah naka hnüna kya ki (I Kor. 1:2, Ephete 4:5) üng Pangsiima sang kcang ni tia msimkhyah a sang ta jumei ki a bäng no “Boi mat, jumei nak mat, baptijan mat, ni bäng ua pa Pangsiim mat däng ve ki” tia ngaih naka hnüna kya ki.

Cacim üng Bong Ngphyak Ki Ti Cun U Ni?

Bongphyak tic un Jeshuh cun jumei ka lüpi a

mlungkyo uma mkhyenak ve kia kya ki. Taitüh 3:11

üng, “Asuna kkhyaang ngtuui ngten kti ni. Ah nih noh lam hmü kti atia ah mkhye naak üng ngte lok kti.”

Jeshuh no a baptijan üm mkhyenak a bäng cun a ceh püi. Cun üngpi bang phyak ki cun jodo nak üm be ki a cuna bathangdo cun am kcang na. Tui (Khritoa tui baptijan, kumkyannaka taptijan), Pangsiima mpyensei naka thom peta con ki a hngina tui üngpi kcang nak käh ta lü kumkyan nak cun haibak kia khyang he cun no a ni mah no a ni mah msumei ki he.

Pangsiim cuno Khrito cu jumei lü a mah no a mah mkhye kia khyanga thon ki a cuna bongphyak ki he cun (Taitüh 3:11) üng mkhye ki he ni tia a jäih sui. Puipo o, ngbongphyak am na ni, na ni ngsünguet ei a. Nang cun Khrito jumei lü tuh vei cäpa n amah no n amah mkhye ki khyanga nangsui ei ham a ni üng ta ngmüikhya lama bethangdo kcang tui jäh ngmüimkhya lam bethangdo cun angkyaia am na ksing üng thon ki.

Nang cun na mkhyanak, Pangsiima malama



ngdoei lü a mah no a mah mkhye ki khyanga cam ni tia ti ki khyangbong üng khyüh mata ma com tan a jumei nak cun akcanga na ngsüngcet ei vai hlü ki.

Jeshuh no na mkhyenak cun a ceh püi päng üng nang cun i ba ni mkhye ki khyanga na com ham kam? I be vese ni na mkhyenak cun thung khih vaia na than a ki ni? Na mkhyenak lei cun n amah kung no thungkhih vaia na tha nak a ni üng ta nang cun bongphyak ki na ni ki. I be vese ni ti üng ta nang cun Pangsiima däh na ni kya ki. Khrito cun jumei lü kumkyan nak am lah ei ham ki cun bongpyak kia com ki. Pangsiim no khomdek mkhyenak cun a khäi khong päng. Nang cun a niha kumkyan nak cun käh kcang nalü, am na mkhyüh müp ei üng ta bangpyak kia na com ki.

Bongphyak ki tic un a mah no a mah mkhye kia ngai ei ki cun ni. Nang cun no ngcingcaih kia Pangsiim cun jumei so lü a mah no a mah mkhye ki khyang ni a ti ei ta bongphyak kia kya ki. A cuba bongphyak kai kähnak com vaia Jeshuh baptijan jäh baanlamtung khana a thi cun a tänga na jäh kcang

nak yah vai. Jeshuh baptijan jäh a thi a ni nghih cun na

jumeia cün üng ni nang cun kumkhyanan na thon kom.



APPENDIX 3

Kthäh Naak Jah Mshang

Nake


302 Kthäh Naak Jah Mshang Nake

Kthäh Naak Jah Mshang Nake

Ngthäh Naak 1: Jah kphya na lü na jah kbi

loa ksa up ka kkheeh üng do mshäih ki-a Booi Jeshuh-a baptizan khan ei jah ngaih nake sun kei noh ka hmuk kthei ki ni. Kona noh baptizan ka kham ei nak jah Booi Jeshuh-a baptizan kham eia monga athih nak, a thoh nak be sun ihokba shäng kie a ti sun na na mtheh khok khai mä?

Mtheh Nak be: A ksük ma mshäh-a Hepye 6:2

üng a jah mhnuh nak üng ngaih nak (dou dangei nak) mjü kthum vekki. Asune ta ngbäü ei nak a phäh baptizan saya Johana baptizan jah pet nak, Johana vei Booi Jeshuh-a baptizan kham ei nak jah nihe-a baptizan kham ei nake ni.

Nih-ea kham eia ngphüm ei nak sun Booi Jeshuh-a ngphüm ei nak üng ksang na lü asuna yum

ei nak sun shak kshi bea thon ki. Nih-e tui üng baptizan ni kham ei ti ta Booi Jeshuh sun nih-ea mkhye nak seh püi khaia baptizan a kham ei jah baan lam ktung üng thi lü mkhya khen a jah khih nak pet ni yum ei nak sun ni ngdang nak shak ni. Mate 3:15 üng, “Ta Booi Jeshuh noh kkhyütam nakküt sun läk lam vai a thon she tuh hin a khun na pea ati be.” Ahin hinäng a ti nak hü ktung ta kkhyaang nakküta nghnüna a pät kung Johan-a vei set lü baptizan a kham ei nak üng a hina khomdek mkhye nak a bäng sun mthi päih päng ki ti nak hü ni.

Asuna thon she Pangsiim noh nih-ea phäha a jah mhnüt nak pe akdo shäih ta ni nih-e mkhye naka kuma khüh ni lät vai uh ni. Isai. 53:6, üng ta anih a ngpyun nak sun pi nih-e üng a jah pet ni. Ni nih-e sun noh Booi Jeshuh tui üng baptizan a kham ei nak, baan lam ktung üng a thih nak jah a thoh nak be sun akseka yum ei nak üng kum kyan nak sun ni yah ei khoh khaie ni.

Ngmüi mkha üng shäng ei ki-a vun moih nak Yomah 2:29 üng nih-ea mkhye nak sun a mlung



kuma moih ah-a thon ki ti lü ngyuk ki ni. Asuna thon she a khut poh Peta noh kkhyang pä nu üng Pentecost mhnüp üng a pyen üng ta nang nih a lume hin ngbäü ei uh lü Booi Jeshuh üng baptizan khamei ua. Asu kba na ni poh üng ta ngsiim ngsaih kia ngmüi mkhaa ti nakkia jou do nak sun nani kham ei khaie ni (Ngshäea khut 2:38).

Mkhye kie abäng sun noh Khritoa jou hüt sun ani yum ei va phäh üng mkhye mhlät nak sun yah ei khai ea thon ki. Ajou hiit ti nak sun noh akkhyaange mkhye nak akhyüh jah kum kyan khai ni (Mate 1:21). Booi Jeshuh-a a ngming ti hü sun kum kyan booi akhyaange mkhye nak akhyü a jah mhlät nak thon lü i hokba nih-ea mkhye nak sun a jah kum kyan ni. Baptizan a kham ei nak jah baan lam tung üng a thih nak a phäh üng nih-ea mkhye nak lum sun a jah kum kyan ni.

A khut poh-e noh phi angkaai-a ani ngyak shima Booi Jeshuh baptizan kham ei nak jah baan lam ktunga mong sun ani jah ngthei püi-a thea yum ei lokki-e üng phi baptizan sun jah pekki-eni. Asuna

thon she nih he-a mlung ksang üng Jeshuh-a baptizan kham ei nak jah thih nak akhüh thou be ki ti sun yum ei lü akpang lama baptizan kham ei nak sun a nip oh mshah yah ni. Asun kona baptizan ni kham ei üng ta nih-e sun ni ngbäü ei vai uhlü ki ni. Pangsiim noh nih-ea mkhye nak lum sun jah non ei lü nih-e sun a jah kum kyan vai-a phäha baptizan sun kham ei ki ni. Asu kona Khristo thih nak a khüh a thoh nak be a mong sun nih-e noh ni ksang na ulü Booi Jeshuh sun baptizan saya Johana kut a khüh tui äh angphüm ei nak, thih naka a pha nak sun kham ei ki ni. Ni nih-e pi a khut poh-ea kut üng tui khuia ngphüm nak sun ni kham ei kie ni. A sun akba yum ei kie sun pi ngsiim kia baptizan a kham ei nak üng a nih-ea yum ei nak sun shak kshi mdüih kie ni. Thang kdo sun ngai lü asuna thang sun ngaih nak üng kum kyan nak ani yah eia mong jah mkhye nak a jah mhlüt naka mong sun shak kshi ngdang shak ki ni.

Asun kona baptizan kham ei ti hin a naa a ni shumei am ni. Nih-e noh baptizan ni kham ei ti hin a kü thon lü pi kum kyan naka phäh ipi a do-ei nak am



ve. Ksangsiim üng tui jah a thi tui sun yum ei nak üng ni kum kyan nak ni yah ei khoh tia ngyuk ki ni. Nih-e sun noh Booi Jeshuh-a kuma baptizan ni kham ei kie ni tia (Romah 6:3, Galathi 3:27) üng ngyuk ki ni.

A sun ani üng ta nih-e sun a nih a kuma i hokba baptizan sun ni kham ei khoh khai-e ni. Mdek mti sha üng baptizan kham ei nak sun ni yum ei ksün üng Booi Jeshuh-a baptizan kham ei nak jah a thih nak a phäh a nih üng ngdon khoh ki ni. A suna thon she nih-ea mkhye naak lum sun a nih baptizan a kham ei nak üng a jah mhlät ni. A sun kona anih-e thih nak sun nih-ea mkhye a phäh üng seih shem nak sun kham ei ki ni. Asuna thon she ni nih-e pi a nih üng a yüma baan lam ktung üng a thih-a theea nih-ea mti sha mkhye nak a phäh üng Jeshuh Khrit a thih nak üng nih-e sun mkhye nak luma khüh a jah mhlät pänga thon ki.

Asuna thon she ah-u phi a nih a baptizan kham ei nak jah a thih nak üng ngmam ei kit a a nih-a thih bea ksün üng pi ngpüi yah khaie ni. Khristoa thoh

nak be sun noh ni nih-e thih nak akhüh a jah thoh shak be däk käh nikkia Pangsiima hmai ma-a a kthai-a hmi Pangsiima sa-a ni thon nak jah ngsiim ngsaih küm sei lü a mkhye nak am vekkia ni thon lo kkie ni.

Ni nih-e noh Booi Jeshuh baptizan a kham ei jah a thoh be sun am ni yum ei üng ta Khritoa poh mshah khoi nakküt sun a lapa thon khai ni. A sun kona kum kyan nak a phäh-a pi a do nak am vek khai. Anih akhana ni yum ei naka phäh üng nih-ea mkhye nak sun akhana pha phäih she baptizan a kham ei nak jah a thih nak sun üng Maata thon lo kki a kthai-a hmi nak yah ei ki, kum kyan nak yah ei ki, jah ngpyun ki-a ni thon lo kkie ni.

Sin kyo lü phi ah-u phi a mkhye nak sun Booi Jeshuh-a khana am mtaih kie jah a nih-a baptizan am yum ei kie sun anih-a thih nak, a thoh nak be üng am shäng ei khai-e ni.Yum ei kki noh bapizan a kham ei nak lo sun ihloka do khai ni. Kkhy nglaa xooi Pangsiima hmai ma-a kut ani mthon nak pooi akba ni. Ngsiim ngsaih kia baptizan kham ei sun a mlung kuma a yum ei nak sun a kpyung lama a ngdang lo



shaka thon ki ni. Pngsiima hmai ma-a anih-a baptizan kham ei nak jah baan lam ktung üng athih nak sun nih-e noh ni yum ei ki-e ati-a a ngdang shaka ksün üng ni nih-ea yum ei nak sun ngkhäng lo bok ki ni.

Booi Jeshuh noh Johana vei baptizan a kham ei sun a ngkyaaia am na ngyak kya ani üng ta anih-e baptizan kham ei nak jah mün san kshe apoh-e yum ei nak üng nih-e noh kum kyan nak am ni yah ei khoh uh. Asune sun Satan yaai paa mhlüng yüüi-a thon ki ni. Asun khona nih-e noh ni mlung ksang üng Khritoa baptizan kham ei nak sun ni yum ei üng va khye nak a khyüh lät nak sun ni kham ei yah khai-ea thon ki.

Ngthäh Nak 2: A mhnüp tä mkhye nak poh ei

kkia nih-e hin üng u noh ka ngpyun ki ni tia ni pyen khoh kie ni?

Mshang Nak Be: Nih nih-e sun khyang khüng a

ni thon ulü ni hmi lo akhyüh ni thih vei mkhye nak ni

poh u lü a suna mkhye nak sun ni pho ki-ea ni-a phäh üng ni. A suna thon she ksangsiim noh ngpyum ki maat pi am ve. “(Romah 3:10) üng a ti. I she a khut poh Polüh noh Pangsiim a ma-a ngdo kham ki ni. Booi Jeshuh Khrit sun khye ki nakküt kum kyaan khai-a a hina khomdeka kum lokki tia be nglung sun khüt sheng kia be nglung ni. A suna thee a aksang dou dang vaai a pi thon ki ni. Khye kie nakküt üng kei sun a kdäm bok ni ati (1 Timothy 1:15).”

“Tuh ani üng ta khü tame jah Malam pyene nakküt üng a shak kshi akba khü tam üng käh shäng ei kia Pangsiima ngpyun nak ti nakkia Khrito ni yum ei nak üng yum ei ki nakküt a phäh-a thon lü a nih-ea kkhana phakkia Pangsiima ngpyun nak sun ngte kyo lü pi täng ei kki ni. I lü ni ti üng ta kkhyaange sun noh mkhye nak sun poh u lü Pangsiima ma-a mtuih she u lü Booi Jeshuh Khrista hü kthang nak be a phäh üng a khen käh pe xa lü Pangsiima bä nak üng ngpyun nak sun nip ha yah kie ni” (Romah 3:21-24).

Booi Jeshuh hin kkhyü tam a bäng sun läk lam päih kia thon lü tuh hin a khun na peea tikki ni (Mate



3:15). Mkhe nak a bäng sun jah non ei ki ni. A suna thon she Johan noh a hina khomdek mkhye nak seh püi kia toosa sen bük ka ti lü (Johan 1:29) a pät kung noh Booi Jeshuh üng baptizan sun a peet ni.

A sun a ni üng ta a hina khomdek mkhye nak tit a ini. Aksük shah-a kkhyaang hung Adam jah Eve akkhyüh sut ei kki-a akpäih naka kkhyaang ksakpa, päih päng kia khomdek, tuh vekki-a khomdek jah lokkhai-a khomdek kthai a phäh a sut nak akhyüh akpäh nak säpa Booi Jeshuh sun a pät kung noh a hun ata a hjok khah nak üng mkhye nak lum sun a khih päih ni. Ahi kba ni ahina khomdek mkhye nak lum sun seh püi lü Jordan tuia a hun baptizan a kham ei nak jah baan lam ktunga a thih nak a phäh üng ni nih-e bäng mkhye nak akhyük a jah ngsiim shak ni.

Shi tih taak nai vai tat uh ksa yuka ksün hin sun tuh thon vekkia ksüna kya lü nih-e sun noh Pangsiim ni yumei lo akkhüh sut ei kia akpäih nak säpa ngsiim ngaih lü ni mkhye nak am ve ti ki ni (Heb. 10:10). Asuna thea pi Pangsiim sun a bäng nakküt khaih khoh kia Booiat thon ki ni. Läät päng kki kum 2000

üng baptizan kham ei päng kyo lü phi a hina khomdek a sut ei akkhüh a päih säpa khyangea a mkhye nak sun a seh püi khoh ni. A sun a thon she Booi Jeshuh sun baan lam tung khama a shak am a ton ham üng “ka khüt kpäng kki” (Johan 19:30) a ti ni.

Ni nih-e sun mhlät nak ni yah ei kona pi nit hi sha üng ni mkhye ei ham kie ni. Nih lü pi Jesuh noh nih-e noh lät päng kia ksü, tuk aksün, malama lokkhai-a ksün üng ni poha mkhye nak a phäh baptizan akham ei nak üng a jah mhlät peet vaai-a baan lam tung üng thi kki ni. Asun sun küm sei hngshung kpyun kia Pangsiima kum kyan nak ni.

Ma lama lokkhai-a ksün üng nih poh vai-a mkhye nak sun Booi Jeshuh noh am seh püi ani ata kkhaang mat noh a mhnüp tä apoh a mkhye nak sun am mhlät khoh khai-a thon kki. Yomah 6:23, “Mkhye naka khen ta thih nak ni.” Jacob jah Eshau noh akshe kdo ipi am ani kshing ham, ani nu-a kkon uma ani ve ham üng Pangsiim noh anih xoi sun kkhyaang mjü hngih-a a jah mkhoi mkha päng ni. Pangsiim noh



Jacob sun mhlä na lü Eshau sun müt lü “akdäm noh akdiika vei mpya kham khai” (Genesis 25:23) a ti ni. Ahin Pangsiima kum kyan nak sun ni päätna ktha nak nil ü yum ei nak üng kum kyan nak ni yah ei vai sun a ngte nak shak ni.

Nih-e sun mkhye nak akhüh ni hmi lo akba mulaai peea set khai-a ni thon kki-e ni. Ni lü pi Pangsiim noh nih-ea mkhye nak sun hmu lü a jah mhlä nak a phäh üng Khrito sun baptizan kham ei shak lü thih nak a kham ei shak aphäh üng nih-ea mkhye nak sun jah mthih peet kki ni. Nih-e sun mhlü kphya naka ksün kaa üng ni hung shei kki he ni. “Ngtuk poh khut poh nak ngpäng ki. Nanga mkhye nak pi ka si yang päng ni tia Jerusalem mlüh sun mhloh mash naka kkhyü pyen lü ngkhyü ngpyaang kie. Among lama ta Pangsiima kut üng a päta mkhye naka phäh akdäma kham yah ki ni” (Isai. 40:2). Tuh-a lokkhai-a kei noh kaning jah peta thang kdo ta kei ang lät a hung kia mhnam nu noh keia kkhyü tame sun na mlung kuma ka ning jah han kshan pe khai ni. “A nih-ea mlung kkho ngmüi mkhaa ah kkhana ka

yuk khaini ti päng lü anih-ea mkhye nak ani lüm kkhaan nak a mjü mjü sun käh shüm lü ka vek kahi ni ati ni. A suna mkhye nake sun a lät päng üng ta mkhye mhlät khaia hjok khah nak poh vai am hlü ti” (Isai. 10:16-18).

Pangsiim noh a mhnüp tä nip oh a mkhye a phäh am a jah seih shem ta Booi Jeshuh noh nih-ea mkhye nak a lum a seh püi päng a phäh üng ni.

Asuna thon she nih-ea hüng shak üng mkhe naak nip oh ei kyo she pi ngpyun kki akba Pangsiima kkhü be sun läk lam lü anih-a lo naak be vaai sun mtät ei khoh kki ni.

Ngthäh Nak 3: Ngbäü ei lü baptizan kham ei

ti sun i ni? Mshang Nak Be: Johan sun Pangsiima a mpaa

tu maata khon ki. A nih sun Booi Jeshuh-a kthaka khaa kkhuk ngbaü ei lü khong ngshä Malakhih noh a nih-a mong sun kpyaü ki ni.



“Israel khyaange a phäh Horat tia hnüna kei noh ka süka Moshea thong kdo ti na kkia si yang naka thum ninge sun na ni shüm tom vaai uni. Bük uah Pangsiima küh phyak kia mhnüp am a pha ham üng khong ngshä Eliyah sun nang nih-ea veia ka tüi lokkhai ni. Kei sun lo lü nang nih-ea pee sun ngse nak üng mtuam a pet vai a mong, asuna khong ngshä noh a sae jah apa pi ni sheh, apa jah a sae pi ni sheh käh ngjäp tong khaia ka poh khai ni a ti” (Malakhih 4:4-6).

Booi Jeshuh a hmi ksün üng Israel khyaange noh Pangsiima däh ani ngkhüt ksheng nak hoih u lü am hung shei kia mhnam sun hjok mkhäh lokkie ni. A nih-e sun bäü hma u lü. Pangsiim hjuk mkhäh naka hnün pi msüm kpyaak u lü ong pan poh naka anis hum ei uni. Booi Jeshuh-a mong sun Mosea kkhü tam jah khong ngshäe noh a na pyen khoi kie ni. Kkhü tam hin noh mkhe nak sun ngdang shak kia thon she kkhü tam a jah ngthei nak püi a phäh üng a nih-e sun mkhe nak üng be ki-e ni (Yomah 3:20). Asuna mkhe nak üng ngsiim vai-ah am ni. Küm sei

shak khaia kkhyü tam sun yuk kia thon ki ni. Ksangsiim kphüm üng ta kkhyang maat noh

mkhye nak a poh ani üng ta a suna mkhye mhlät pe vai-a hjok mkhät naka kkhün kshei sun hjok kkhah ima ma-a lo püi u leü a nih-a mkhye nake sun hjok mkhüm nak khün ksheia lu kkhana ni kut u lü a suna thea khün keia thi tui sun kho tu ngsiim noh lou lü mei äh a mkhih jah a thi a khäh sun hjok mkhäh naka ma-ah a kthün hü yah ni.

Asu kba ve she Israel-e sun a mhnüp tä a ni ngkeng tai nak a phäh a ni mkhye nak am lät khoh ki ni. A suna thon she Pangsiim noh kkhyaangea phäh-a ngjääp naak bea mhnüp sun a shak nu-a phäh-a jah poh pet ki ni. A suna mhnüp üng kho tu ngsiim Aron noh Mesa hngih sun lo püi lü hnim vaai jah hlät vai ah phäh a jah hü kthang ki ni. A sun kona a kut sun meea lu khan a mtaih lü Israel-e a kum tä lü ani mkhye nak sun a sun a mesa-ah kkhana mtaih lü a thi sun ngshut naka ma-ah kkhyüh veei a thüi hü yah ni.

Asuna thea üng ngsiim naka hnüna phäh a msäng päng üng ta akse mesa-ah lukhana a kut mtaih



lü Israel ah mkhye naka phäh ngdo ngkham lü ani mkhye nak lum sun mesa-a kkhana kpha päih lü kkhyaang maat üng asuna mee sun kho moa a jah hläh shak ni. A hikba ni Israel kkhyaang mjü-e sun kum kyan nak a ni yah ei khoh uh.

Asuna nil ü phi ksangsiim kphüm üng kkhyü tam a kba a nip oh mshah-a hjok khah nak sun noh a shaka lät nak sun am jah pe khoh ki ni. A hine hin sun do mshäh kia (Mesiyah) Khritoa lo vaai (Heb. 10:1) sun ngte shak ki ni. Israel kkhyaange sun noh Booi Jeshuh sun kum kyan Booi ni ti-a am äp ei kie ni. Asuna thea a nih-e sun noh mkhye nak üng be kia a hina khomdek mhnam sun hjok mkhäh u lü ksnagsiin kphüm üng ka ngshä-e noh a ni pyen khoi sun kept myak ki ni.

Asuna thon she pangsiim noh ang äpa ani pyen päng akba Johan sun a tüih lo ma ni. A sun ah khüh Israel-e khyangea mlung kyong sun a ni ani pit pyang vai jah Booi Jeshuh sun ani dou dan ei vaai-ah ani mlung kkho a ngpu ngpaang vaai jah Johan noh Booi Jeshuh üng baptizan am a pet ham üng ngbäü ei naka

baptizan Judah pea jah pekki ni. Tui üng baptizan a jah pet nak ti ta Booi Jeshuh

sun a päät kung noh baptizan kham ei khai-a thon lü Jeshuh-a khana a kut mtaih lü a hina khomdek mkhya nak lum sun akkhana a mtaih nak a phäh üng nih-e mkhye nak akkhüh kum kyan nak ni yah ei u lü ni yum ei lo vai ua phäh ni. Mkhye nak lum sun seh püi lü a hut ata shak nu-a phäh jah hjok khah pet khai ni a ti ni. Israel kkhyange noh ki kum kyan nak ani yah vaai-a phäh-a a mkhye nak käh vekki-a kkhün kshei sun lo püi lü a lü khana a kut mtaih lü ksangsiim kphüm üng ani hjok mkhäh akba a poh mshah ni.

Israel khyaang mjü-e sun ani mkhye nak a khüh ngbäü ei u lü Johana vei baptizan sun kham ei ki-e ni. Ngbäü nak tit a Pangsiima vei ni set be ki ti nak hü ni. A sun kon na a nih-e sun a ni thih vei-a mkhye-a saa ani thon nak jah khü tam-e ani lak lam nak üng khan kho pe am ani pha nak khoh hü sun ngdo ngkham na be yah ki-e ni. A ni mlung ko sun noh ani mkhye nak sun jah mhlät she a hun at0a khan kho kshoh jah nghmon pe ki-a Booi Jeshuh-a veei su



nghlat lo be yah ki-e ni. Johan noh Israel khyaange sun baptizan jah

pekki ni. A sun kona ani shak üng ani mkhye nak sun jah ngbäü ei shak be lü Booi Jeshuh sun ani büh kyet vaai, kkhyaang nakküta nghnüna kham ei lü a khlung shah-a kho tu ngsiim sun noh mkhye nak lum äk khüh jah kum kyan khai Booi Jeshuh sun baptizan a pet-a thon ki ni. A hina mong sun ksangsiim akba ni kya kia ngbäü ei naka thon ki.

Asun kuna Johan sun kikba hi ngkäü ki ni. “Na nih vuuk naak be angte naka ke noh tui üng baptizan ka ning jah pek kki ni. Lü phi ka hnua lek kin oh ta mkhy angsiim jah mei üng baptizan jah pek khai ni” (Mate 3:11).

Johan noh khangea mlung kyong sun Booi Jeshuh –a vei-a ajah nghlät lo shak be ni. Booi Jeshuh noh khomdek mkhye nak lum sun seh püi lü thikki ni ti-a shakshi khan ki ni (Johan 1:29). Asun kon Khrito apät kung sun noh ngpyun naaka lam sun jah mhnuh khaia kum lokki ni (Mate 21:32).

Ngthäh Naak 4: Booi Jeshuh-a baptizan sun kum kyan naka phäh-a hlü ki ni ti ngyak nak shim hin baan lam tunga a thih nak sun thang kdo kya üng mkhüm mhleih khai-a nang ngaai ki mä?

Mshang Nak Be: Booi Jeshuh-a baptizan baan

lam tunga a thih nak sun täng ei kia ngshüh ki ni. Tuh aksün khane noh ta Booi Jeshuh noh baan lam tunga athi tui a mshoi däk sun a ni yum ei ka phäh üng ngok kseih naka thon lok ki. A nih sun baan lam ktunga a thih a thih a phäh nihe a jah kum kyan ti sun anih-e noh yumei kie ni. A suna lü pi Booi Jeshuh noh khomdek mkhye nak seh püi ki ti sun baan lam tunga a thih nak däk üng am ni kki ni. A nih noh Johan-a vei baptizan a kham ei akkhüh sut ei kia khomdek mkhye nak ti nak küt sun seh püi lü baan lam tung ang thikki ni.

Booi Jeshuh-a baptizan sun am yum ei hja lü baan lam tung üng ka athi tui däk yum ei nak sun kut käh mtaih hja lü hjok mkhäh nak nghmüih mkhih üm täng ei ki ni. Asuna müih hjak mkhäh nak sun Pangsiim noh



am dou dan khoi ki ni. Pangsiim noh Mose sun khü lü “hjok khah naka a mtheh nak ta she mse sun üng na ni hjok mkhäh hü üng ta a mkhye nak a vek kia a mse sun lo püi lü Pangsiima mlung ang ngjäp kkhäi-a kkhyaang pä nei-a ngkhäm nak hjok khah nak mkot peia a ni seh ni. A ni hjok mkhäh naka shea lu kkhana ani kut mtaih uh she a nih-a mkhye nak a lät vai ah mong sun dou dang kkhai ni” (Levi. 1:3-4).

Pangsiim sun ngpyun kki ni. Nih-ea mkhe naak a jah mthih pee vai-a phäh a ngjäp ngteh kki a hjok khah naak sun jah poh pet kki ni. Asuna hjok khah naak a poh üng Pangsiim noh nih-ea mkhe naak jah mhlät kki ni. Hjok khah naak kkhün kshei a lu kkhana kut käh mtaih xa lü Pangsiima vei hjok khah naak sun am pha khoh kki ni. Asun akba Khrito-a baptizan sun am ni phu mah shak üng ta mkhe noon ei (mhlät) naak am ni yah ei kkhai-e ni.

A kutng bok-a nihe a nip oh-a mkhye nak ta Pangsiim sun mhlü ngphya naka a thona phäh üng ni. A vai shü-a Jeshuh sun kum kyan boi ni tia ngdo ngkham üng ta jah kum kyan khia ti-a yum ei kie ni.

“Ksangsiim üng ta Pangsiima ngming khü lü hjok khah ki naküt kuum kyan naak yah khaie ni tia ngyuk ki ni” (Ngshäeakhut 2:21, Romah 10:13). “A suna lü phi ksangsiim noh a ti be ta Booio Booio ti kki naküt sun khan kho pe am pha khoh khaie ni. kkhan khoa vekki ka pa Pangsiim a hlü ei poh mshak ki ni vang khoh kom” (Mate 7:21).

Booi Jeshuh sun kum kyan Booi tia ni dou dang ei vai uh-a phäha a poh pye kum kyan naaka kkhü tam sun ni kshing ei vai hlü ki ni. Booi Jeshuh-a jou hiit sun ni yum ei naak üng nih-e sun ni lät khoh uh ani ta ksangsiim üng ngyuk ki-a hjok mkhäh naka kkhü tam (Mate 7:21) a nih am kshing ei kie üng shäng ei kkia a yuka ksangsiim sun a phu lap khai-a thon ki ni.

Mün san nakado lü küm sei kia Pangsiima kum kyan naka mong sun a ngkyaaia ksangsiim üng ni hmu thei kki ni. Hjok mkhäh nak ksangsiim Lev. 3, 4 üng ta mkhye ki sun noh a mkhye naka lät nak vaaia hjok khah be she a mkhye nak sun a lo püi a kkhüm ksheia lu kkhana apha vaai-a phäh-a a kut sun mtaih



lü ta asun kona a hjok mkhäh naka khün kshei sun hnim lü a thi tui sun a kthüih hü yah ni. A kut käh mtaih hja lü a hjok khah nak (or) a ngsiim kia hjok khäh nak sun lap laai lü mkhye nak pi am jah mhlät khoh ki ni.

Ksangsiim kphüm jah ksangsiim kthai-a ani täng ei nak kho kän vekki ni (Isaiah 34:16). Johan tui-a Jeshuh-a baptizan sun ksangsiim kphüm üng mkhye poh kki noh akut sun a hjok khah nak kkhün kshei-a kkhana a kut a mtiah nak üng täng ei kki ni. A nih sun noh baptizan jah peekia Johana vei baptizan akham ei mtui üng läk lam vaaia mta-alum sun lääk lam vai-a thon she tuh hin baptizan sun na pee-a Booi Jeshuh noh a ti ni (Mate 3:15).

A hin üng kkhü lam naküt at ta ngshung ngpynnak jah ngteh ngkoh ngjäp ngyoi nak üm ati hü ni. A hikba ni ti üng Jeshuh Khrit sun kkhyaangea phäh hjok khah nak kham ei ki ti sun küm sei shak ki ni. Ahin sun ksangsiim kphüm üng ani hjok khah üng Pangsiim noh a jah peta mta akba a ni kut sun kkhün ksheia kkhana ani mtai akba Booi Jeshuh sun

khomdek mkhye nak seh püi khai-a Johan noh a kut sun a lu kkhana mtaih lü baptizan sun a pet ni.

A vaai shü-a nih-e sun baan lam ktunga thi tui däk sun yum lü baptizan am ni yum üng ta nih-ea mkhyea phäh a thih nak sun a phü am vekkhaia thon ki ni. I lü ni ti üng ta nih-e noh a ni päta mkhye nak sun ni pät noh ni mthih ani üng ta a ngsiim khoh ki ni (Hepye 10:29).

A suna thon she Johan noh Jeshuh üng nih-ea kkhaana mtaih lü baptizan son a pet üng nih-ea mkhye nak lum sun a nih-a khana pha päih ki ti sun ni ksang nak üng ni a thi sheen sun noh yum ei kiea mlung kkyoonga khut sun a poh khoh ki ti a ni kshing vaai hlü ki ni. Pangsiima khut poh Johan noh khomdek näng ki Booi Jeshuh sun Pangsiima sa ah thon lü tui jah a thi tui üng kum lokki-a thon ki ni tia shak kshi kham ki ni. Booi Jeshuh sun tui üng lokki am ni. A thi tui däk üng lokki pi am nikki ni. Tui jah thi tui a ni hngih üng ngdon lü lokki ni (1 Johan 5:4-6).

Jeshuh Khrito noh a hnu kläk he üm ksnagsiim üng vekki-a mong üngshäng ei kkia jah mtheh mkhah



kki ni. Moses jah khotu ngsiim e üng sut ei kki-a ksangsiim kphüm üng ka mkhe aphäh hjok khah naak sun Khrito a pät kung a thon kki ti usn ngdang shak kki ni. David noh Shalan 40:7, Hepye 10:7, “Asuna thoon lü kei noh O Pangsiima, keia mong Sangsiim üng ngyuk ktia kba hia kah vek kti ni. Nah mlung hlü kah poh kkhaia kah lok kti ni” tia a yuk ni.

A kpäih naka ta a nih-a baptizan sun noh baan lam ktunga thi tui sun a mkhüh mhleih ki ni. A ksanga a hin sun noh Pangsiima thang kdo sun küm sei shak kia thon ki ni. Khritoa baptizan jah a thi tui am ang ngpüi üng ta mkhye nak a lät khoh tia ni kshing ei yah kei ni. Nang noh Booi Jeshuh-a baptizan jah baan lam tung üng ka a thi shen sun na yum ei nak üng na mkhye nak sun lät she angsiim sun kum kyan pänga na thon ki ni (1 Johan 5:8, Ngshäeakhut 2:38).

Ngthäh Nak 5: Tui jah ngmüi mkhaa-ah thang kdo kya sun na jah mtheh khoh khai mä?

Mshang Nak Be: A vaai shü nih-e sun noh

mpyün tu mat sum akpungda su ni ngshüh hü lü pi khük kia hnün sum nih-e noh ni bük ei kie ni. I lü ni ti üng ta akpung lam sun ak’um luma kthaka ngsam thei bok she ni. Tuh-a ksün üng kon shange üng pi asukba ia käh mong kie sun ni jah hmu thei kie ni. Anihe sun noh am küm sei kia thang kdo, baptizana mong ngsok kseih naka kshunga ni ve she pi Johana vei Booi Jeshuh noh baptizan a kham ei-a ah ngshüh naka ngthäh nake sun anih-e noh am ngthäh khah na kkie ni. Asuna müih-a shak a phäh üng thang kdo kya kho kän thon ve lü kon shang kho kän pi pou lo shak ki ni.

Asuna ngsok kseih nake a ni hoih she khah vaai-a kei nih-e noh khük kia mpüma hnün üng a pha ve vai hlü ki ni. A ksanga Pangsiim kkhü ksang sun kshing kkhyap lü läk lam vain a jü nak a ni üng ta Khristian thum ning üng ngkyaan kia a ni si yang sun



nih noh yum lü dou dang vaai hlü ki ni. I she a khut poh-e sun noh Booi Jeshuh-a baptizan kham ei nak sun a kdäma a ni tak u ni. A sun sun Jeshuh a vei a ni yah ei-a tui jah ngmüi mkha-a thang kdo-a ngthuh kia kkhü ksanga thon ki ni.

Jesuh noh ta tui jah ngmüi mkhaa üng am hmi ki naküta Pangsiima pee sun am pha khoh khai ti-a a ksanga ati ni (Johan 3:5). Booi Jeshuh sun nih-e a jah kum kyan vaai-a tui jah thi üng ngsom ki ni ti-a ksangsiim noh a pyen ni (1 Johan 5:6). Thi tui-a täng nak ta baan lam tunga thon ki. Tui ta i ati nak hü ni. I lü Jeshuh noh Johan noh baptizan a pet nak sun kham ei ki ni. Booi Jeshuh noh ta kkhü tam naküt sun läk lam päih vai-a thon she tub hin a khun na na pea a ti be ni (Mate 3:15).

Tui-a mong, ngmüi mkha jah Jeshuh-a baptizan sun na ni ngyak shim vaai uh ka yü nak ni. A hine sun a khut poh-e üng aktoia a jah mdang pea tui jah ngmüi mkha-a thang kdo ni. A khut poh-e sun noh thang kdo ani khin yaan ksün üng Booi Jeshuh-a baptizan sun a ktung boka ani pyen kshak uh ni. A

khut poh Polüh noh, “ta kei ka pät noh ka kham ei akba nang nih-e üng aksüka ka ning jah peeta a man lame ta Khrito sun ksangsiim üng a ve akba nih-ea mkhye naka phäh üng thi ki. Keephah noh Pangsiima hmuh päng üng ta akläke noh hmu yah ki-e ni” (1 Korin 15:3-4).

A khü akba nih-ea mkhyea phäh Jeshuh thikki ti sun i a ti nak hü ni. A sun sun ksangsiim kphüm üng sut ei ki ni. Ksangsiim kphüma kkhü lam akba baan lam tung üng nih-e phäh thi kki ni. Hepye 10:1 üng ta kkhü tam sun noh tuh-a thon ve lokkhai-a jou do nak ksang sun am jah mhnuh lü a lup lei däk jah mdäng pe kia thon she a ni hjok khah naka phäh üng a vei-a säh seng be kie usn küm sei nak am jah pe khoh ki ni. A kphüm a nip oh mshah khoia hjok khak thum ninge sun Lev. 1:3-5 üng ni hmu thei ki ni. Mkhye ki sun noh a mkhyea lät vaai-a hjok khak nak nghmüh a kphum däk sun üng khäk shak khai ni.

1) Anih sun noh kbäü ei nak vai am vekia hjok khah nak sun kham ei ki ni. (Lev. 1:3)

2) Anih sun noh a kut sun hjok khah naka lu



kkhana mtaih ki ni (Lev. 1:4). Ahin üng Pangsiima thüi shei nak sun ang kkhyai-a poh mshah vaai-a thon lü hjok khah nak kkhüna kkhaana kut mtaih ti sun mkhye naka khüh nak ni.

3) Anih a mkhye nak a kheen pet vaai-a phäh-a thih nak kham ei ki ni. (Lev. 1:5)

A phu a thunga mhnüp ang Aron noh Mesa a

khüng lu kkhan su a kut a ni hngih sun mtaih lü Israel kkhyaangea mkhye nak luma phäh ngdo ngkham lü a poh naküta mkhye nak sun asuna Mesa-a kkhan sun a pha shak päih (Lev. 16:21). Asuna ksün üng Aron sun Israel kkhyangea nghnüna ngdüi ki ni. A pät kung noh Meesa-a khan na a kut mtaih lü a lä-ah a nip oh-a mkhye nak a phäh jah ngdo ngkham pe ki ni. Ksangsiim akba nih-e ni ngsiim ngsaih vai uh-a phäh-a Booi Jeshuh sun Pangsiim noh a hlü shaka kba a hjok khah nak ni.

Booi Jeshuh sun a mkhye nak am vekkia Pangsiima sakpa-a thon ki. Anih sun Pangsiima asa maat däk jah a lup lei üng täng ei kia thon ki ni

(Hepye 1:3). Asuna kya she a nih sun noh khyaang luma phäh-a Jordan tui-a baptizan sun Johan noh a pet yah ni.

Baptizan sun kum kyan naka lup tei-a thon lü Johan sun ni Aron äkkhüh kum ksou lokki-a thon ki ni. Johan noh Jeshuha khana a kut a mtaih üng Pangsiima kkhyü tam akba kkhyaang naküta mkhye nak sun anih-a lu kkhana pha päih ki ni. Booi Jeshuh sun Johana vei a pha üng ta a kum naküta mong sun läk lam päih vai-a thon ki ni. Asuna thon she tuh hin baptizan napea ati üng Johan noh baptizan sun a pet ni. A khäih naka ta ni nih-ea mkhye nak sun akkhana pha ki ni. A ngoi üng Johan sun noh Booi Jeshuh-a lo sun hmu lü ta ahina kho mdeka mkhya nak seh püi kkia Pangsiima snagpyang sän bük u ah (Johan 1:29) üng a ti ni.

Booi Jeshuh sun baan lam tung khaana nih-ea mkhye naka jah mhlät vaai-a phäh-a thih nak kham ei lü ka khut ngpang ki ni (Johan 19:30). Ti lü Pangsiima ma-a nih-e noh ngpyun ni yah ei vaai uh-a phäh-a thih nak a khü thou be ki ni. Mkhye mhlät nak



tia hjok khah nak sun ni shüm vai uhlü ki ni. Mkhye kia sa sun hjok khah naka kkhün ksheia lu khana kut mtaih vai hlü ki ni. A vaai shüa kkhü ksheia kkhana kut mtaih sun ni mhnih ei üng ta mkhye nak sun noh kkhyü tam sun akpet myaaka phäh üng a nih sun hü kthang am son khai ni. A vaai shü-a Khristian mat hin noh Booi Jeshuh-a baptizan sun am akshing ani üng ta a nih sun üng mkhye nak ve ham khai-a thon lü a nih a yum ei nak sun üng kum kyan nak am yah ei khoh khai ni.

Khristian a khäk noh asuna mong sun am kshing ushe Johan noh aksüka a yuka ksa kbi üng ang kaai ah jah mtheh ki ni. “Asuna Booi sun tui üng pi ni sheh, thi üng pi ni sheh kum lokkia Booi Jeshuh ni. Ashak kshi nak üng ta ngmüi mkhaa sun be ksanga thon lü shak kkshi khoh ki ni” (1 Johan 5:6). Anih noh baptizan a kham ei nak ta nih-ea kum kyan nak vaai a phät-a ngpyun kia a poh mshah-a thon lü ksangsiim üng asuna mong sun kho kän nu ni hmu thei ki ni.

Ngthäh Nak 6: Khristo-a baptizan sun üng dam duh lü ngthuh ki ni tia a khut poh-e noh a nip yen sun ksangsiim noh ihokba ngte shak ki ni?

Mshang Nak Be: Akhäke noh ta nih-ea kham ei

jah Booi jeshuha kham eia baptizan sun mkhoi mkhaa khai a thon ki. Tui üng baptizan ni kham ei nak üng ang hngih hmi nak um ni kham khoh. Khristo sun ni yum ei nak üng ni ang hngih hmi nak sun ni kham ei khoh kam. Ahina müih-a baptizan (or) van moih nak sun kum kyan naka phäh am ve lü am thon khoh ki anga hlü ki am nikki ni. Ksangsiim noh tui üng baptizan kham ei nak sun yum ei kie a phäh ngshüh bok kia am thon ki ni. Asuna lü Johana veia khama Khristoa baptizan sun a ktung boka thon kio.

Aksunga nip yen üng ta Booi Jeshuh-a baptizan kham ei sun am ve lü käh thon thei ki ni tia ksa nglung kho kän noh ani ngte shak u ni. A ksük shah-a nih-ea kum kyan nak vai-a phäh ni. Asuna thn she Khrito noh a pyen khoi-a thang kdo kya üng a nih-a tui üng baptizan a kham ei sun a ksüka pyena thon ki



ni. Makük-a pyen nak üng ta Khritoa among lam üng sut ei lü Khrito tui üng ang phüm ei nak Johan noh aksün kkaa üng shäng ei kia a jah shum eia kkhü nglunge a jah shum ei akba (Johan 1:29) a ngoi mhnüp a mhnüp kthum üng (Johan 2:1).

Johan noh a ngoi üng Khrito üm baptizan a pet üng ta ksangsiim sun a pyen n. “A ngoi üng Booi Jeshuh-a kum to Johan noh a hmuh üng ta ahina khomdek khye nak seh püi kia sakpa sän bük ka” (Johan 1:29) a ti. Johan noh Khritoa lu khama a kut amtaih peta kba khomdek mkhye nak sun Khritoa kkhanna a pha shak ni. A sun kona nih-e noh ni khih vaai-a mkhye nak leei a phäh baan lam tung üng thi lü ati ti ka khut kpäng kki (Johan 19:30) ti lü thih nak akkhüh a mhnüp thum üng thou lo be ki ni.

A khut poh Polüh noh a ti nak ta kei sun ka päät noh ka kham ei akba nang nih-e üng aksüka ka ning jah pet-a among lame ta Khrito sun ksangsiim üng a lo akba nih-ea mkhye nak a phäh thikki ni (1 Cor. 15:3). Ksangsiim noh a täng nak ta hmüih kphum naaka mkhum üng hjok khah nak kkhün am a thih

ham üng a lu kkhana kut mtaih vaai hlü ki ni. A vaai shü-a mkhye a phäh hjok khah nak üng a lu kkhana kut mtaih a lon hläi üng ta Pangsiima kkhü tam üng käh ngkäk kki-a thon lü ni mkhye nak sun am jah mhlät khoh ki ni.

Polüh noh “a pyen akba Booi Jeshuh Khrih üng baptizan kham ei kki naküta thih nak a shong ei nak üng baptizan sun ni kham ei kie ni ti sun am na ni kshing kie mä” (Yomah 6:3). Khrito üng baptizan kham ei ti sun Johan tuia Khritoa baptizan sun ni yum ei nak an ni. Asun a ni üng ta Khrito üng baptizan kham ei ti sun i hokba ni. Johan noh Khrito üng baptizan a peet ksün üng nih-ea mkhye nak sun a nih a kut mtaih nak a phäh üng Khrito a vei pha kki ati sun ni ksang nak sun va Khrito üng baptizan ni kham ei kia thon kki.

“Khritoüng baptizan kham ei kki naküta Khrito sun üng ngpüi ngpo kia thon ki ni” (Galati 3:27). Johan noh baptizan a pet naka phäh üng nih-ea mkhye nak sun Khritoa kkhana pha she nih-e sun ngsiim kia Pangsiima sa-ah ni thon lok kie ni.



“Khritoa vun moih nak sun asuna booi a däh nang nih-e noh kham ei kkia na ni thon kie ni” (Col. 2:11). Mti sha ngtüi püi mkhye nak a pum sha kkhana a kut a mtaih nak sun noh mkhye nak üng kum kyan ki ni (Romah 2:29). Nih-e noh ni mlung kko üng mkhye nak phäh sun ni moi u lü Khritoa baptizan kham ei nak sun yum ei vai hlü ki ni.

“A suna msäp asuna msäp nake akba tuh üng baptizan sun Booi Jeshuh a thohnak be a phäh üng nih-e sun jah kum kyan khoh ki ni. Baptizan ti hin üng nip um sha üng ni le loi nak mthih üm am ti kki ni. Pät noh pät ngshim ei nak sun Pangsiim üng mtheh lü ngdo kham ei üm a ti ni (1 Peta 3:21). Baptizan kham ei ti sun nih-e noh kum kyan nak nih yah ei hü0ka lup lei ni. Noha-a kut khui üng kkhyaang kho kän ni ani simpyaak sun mdeka tui be lokkhai ti sun am ani ksang naka phäh üng a thon lo akba tuh üng kkhyange noh pi Pangsiima kkhü sun a läk lam ki jah Khrito sun ksang na lü pi sim pyak khai kho kän vek ki ni. I lü ni ti üng ta Khritoa tui üng baptizan sun am ani ksang nak ka phäh üng ni.

A khut poh Johan-a a yuk ksük ksa kbi üng ta “Khritoa thang kdo sun küm sei kia vek ki ni. Jeshuh sun Pangsiima sakpa ni tia ksang na kki a thea ta u noh ni khomdek sun a näng kom” (1 Johan 5:6). Khrito sun baptizan a kham ei nak üng nih-ea vei kum lo lü mkhye kie sun a jah kum kyan vaai-ah phäh-a baan lam tung kkhan sun pha yah ki ni. Asukba ve she Johan noh a ti ni, “Khomdek khana pi ngpnüi mkhaa ngsiim, a thi tui, shak ksi ki kthum ve lü asuna kthum e sun ngi ngoi kia Mata thon ki ni” (1 Johan 5:8). Asuna ksa kkhyaang noh a pyen nak ta Khritoa baptizan, baan lam tung jah ngmüi mkhatia kthume sun noh kum kyan nak sun ngi ngoi a nih poh nak a thon ki.

Jeshuh noh Nikodem üng hükba a mtheh. Booi Jeshuh noh “ta tui jah ngmüi mkha üng am hmi ki ta Pangsiima kho pee su a vaang khoh khai ni tia a ksang ka pye ni” (Johan 3:5). Nih-e sun tui jah ngmü mkha üng ang hngih hmi nak ni kham ei kie ni. Baptizan sun yumei nak üng baan lam ktung sun jäh hü kthang khai a ksanga thon lü ngsiim ngsaih kia



ngmüi mkha sun them kdoa ni yah ei ko akba yah ei vaia thon ki. Asun sun ksangsiim noh a pyen akba ang hngih hmi naka thon ki ni.

Asuna müih-a Peta noh apyen akba “Peta noh ta nang nih-ea mkhye nak sun tuih lokkhai-a ngbäü ei u lü a bäng sun Booi Jeshuh a ngming üng baptizan kham ei uh-a. Asuba na ni poh üng ta ngmüi mkha ngsiim ti nak kia them kdo sun ni yah ei kkhaie ni” (Ngshäeakhut 2:28). Nanga mlung kyonga Khritoa baptizan sun ngsei kyeet lü käh ngthu nghlaai khoh kia yum nak sun näng nih-e üng a ve vaai hlü ki ni. Baptizan hin kum kyan naka phäh ngpyun naka khut akba am a ve üng am ah thon khoh akba ngkhäng kia nip yen a kkhü nglunge pi vekki ni. Khrisitan ti sun tui jah ngmüi mkhaa-a amshüm nak sup ha be yah khaaia thon ki ni.

“Asuna thon she thih nak üng shäng ei kia ngnei kshak sun ngbäü ei nak, Pangsiim sun yum ei nak, baptizan a mong sun jah msuh mtheh nak, kut taih nak, thi kkiea thoh nak be, shak nu a phäh seih shem naka a kung sun nih-e noh käh ni mdüih be u lü

Khritoa kon shang jah a sut nak jah a päih nak a ni naka monge sun jah ta lü ni küm sei shak vaai uh” (Hepye 6:1-2). A hina hnün üng a kphüma kon shange noh am ani ngyak nak shim, ngyak nak kya sun ksangsiim üng ni hmu khoh kie ni. Baptizana mng sun pi ngthei ngthang ki kut mtaih nak, thih nak a khüh a thoh nak be, Khristian ni thon lo naka seih shem nake sun pi jah ngthei yah ni. Nih-ea mkhye nak seh nak püi sun ni mlung kyoa ni ksang na lü Khritoa ngpyun kia khü tam akba seih shem nak kham ei kkhaia nih-ea mkhye nak a phäh baan lam tunga a thih nak sun pi nih ne noh ni yum ei (ksang nak) vaai hlü kki ni.



Ngthäh Nak 7: Ahine sun kei noh ksang na lü ka ngthei pänga thon ki. Khritoa baptizan sun käh thi li nak (or) kept myak nak a ve ani üng ta tui jah ngmüi mkha-a thang kdo sun i hokba kkeh mah kai ni?

Mshang Nak Be: “A kum kyan päng ti sun a hü

kthang be jah a non ei ti nak hü ni. A suntan hung she kia ksangsiim sun yum ei nak üng mkhye kin oh ngpyun nak a yah ei ba akba ang hngih hmi nak pi ni yah ei be kki ni. I she ni ti üng ta Khritoa kum kyan nak sun tui jah ngmüi mkha üng ang hngih hmi nak ni yah ei bea phäh üng ni. Kona a hü kthang bea kkhyaange jah Khritoa üng hmi thai be kie akhana ngmüi mkha ngsiim ngaih ngpüi lü Pangsiima san a hea a jah ngsom shak ni. Asuna thon she ngmüi mkhaa ngsiim ngsaih dou dang einak, a hü kthang kham ei nak, ang hngih hmi nak khanm ei nak, Pangsiima sa ah thon lo nak jah ngpyun kia thon lo nak sun täng ei kki ni.

Jeshuh noh ta “Kei sun lam, kkhyü ksang jah

hung nak ka ni kki. Kei üng am ngpüi ki ti upi ka Pa avei am pha khoh khai ni” (Johan 14:6). A hina ti hü ta Khrito däk noh ni khan khosu a jah seh püi khoh. Asuna thon she nih-ea mkhye nak mthi lü aseh nak püi jah khan kho-a pha nak vai a phäh ngkäk kkhai-a a poh mshah naka mong sun ngyak kya vai hlü kki ni.

Asuna lü pi Khristiane a khäk noh ta Khrito noh a khü nak ni kham ei ko na ni kum kyan nak ni yah ei kie. Nih-ea mkhye nak akhüh a jah kum kyan nak khoh vaai-a phäh-a i pohki ti sun käh kshing hja lü Khrito sun yumei kie ni. Pangsiim sun ngtek püi ki käh vekki ngsiim kia thon kki ni. Asuna lü pi mkhye nak lama ni hung shei kkie ni. ‘Kkhan kho pep ha vaai ti sun Khrito däk üng ni a thon khoh’ (Romah 8:1-2).

Kkhyaang naküt sun noh kum kyan naka mong üng Khrito noh ia khut pok ki ti sun käh kshing xa lü ei kie ni. A ni pat noh a ni pät kum kyan nak yah ei kkia ngai uh lü pi a ni mlung kuma ta mkhye nak veei ham ki ni. A vaai shü-a nang nih-e noh yum ei kyo u lü pi na ni mlung a kuma mkhye nak a ve ei ham üng ta itüh üng kum kyan nak sun a pha khoh ki



ni. Kkhyang a khäke noh ta hikba mshang be ki he. “Baan lam tung khana mkhye nake a jah mthih nak üng ni tia mshang be kie ni. Aksea thäh naka phäh-a nanga mlung kyonga ta mkhye nak ve ham ki mä” ngte ki tia a ti ni.

Jeshuh ti nak hü ta akkhyaange mkhye nak akkhyüh jah kum mkhyaan kia (Mate 1:21) thon kki. Mkhye nak akhyüh lät vaai aphäh-a Khrito sun yumei vaai hlü ki ni.

Asuna kya lü pi nih-e noh Khrito ni na lü mkhye nak angseih ham üng ta nih-e sun noh mkhye kia ni thon ham üng mkhye naka mpya jah seih shen nak kham ei khai-a thon ki ni. Polüh noh a pyen nak ta Pangsiim noh a jah mhläta phäh üng Jeshuh Khrit üng ve lü. Mti sha hlü nak käh läk lam lü ngmüi mkhya a hlü ko akba läk lam kie sun mkhye nak seih shem nak üng lät khai-e ni (Romah 8:1). Mlung kyonga mkhye nak ngseih ham kita Khrito üng maata am thon ham khai ni. A nih-e sun noh Khrito sun ksang na lü pi hü kthang nak am kham ei xa lü kum kyan nak a khüh akthuka pha kkia sakpa akba ilü

ngseih ham ki ni. I lü ni ti üng ta Khritoa baptizana phäh üng kum kyan nak käh ve lü baan lam tung kkhana ka athi shen sun yum ei nak a phäh üng ni. Asuna thon she Booi Jeshuh baan lam tunga a thih nak sun a ktunga käh ta lü a nihea mlung kkyoonga mkhye nak sun a lüa ngseih ei ham ki ni.

Khritoa baptizan sun yumei nak jah a käh yumei nak tia mkhoi mkhaa khoh ki ni. Kkhyaang a mshah-e noh yumei nak kse käh ve lü mkhye-a sa akba a ve ei ham üng ngsiim ngsaih kia ngmüi mkhaa sun mkhye kia kkhana am pha yah ki ni. Tui jah ngmüi mkhaa üng hü kthang nak kham lü ngpyun kie akkhana ni a kum lo.

Asuna thon she a khut poh Polüh noh a pyen ni. “Booi Jeshuh üng baptizan kham ei ki naküt sun a thih nak üng baptizan kham ei kie tia am na kshing kio” (Romah 6:3). Kkhyaange noh Booi Jeshuh baan lam tung kkhana mkhye nak lum sek püi lü thikki ti sun ksang na kyo u lü pi Khritoa baptizan sun a ni ksang naka phäh üng nih-e a mlung kuma mkhye nak vek ki ti sun am ni ngdo kham khoh kie ni. A vaai



shüa am ni kshing nak sun lam ksa da-a set ki ni. Anih-a baptizan ksang nak ti sun üng nih-ea

mkhye nak am-a pha ani üng ta mkhye nake sun nih-ea mlung kuma ngseih ei ham khai-a thon kki ni. A vaai shü-a mat noh Khritoa baptizan kham nak jah baan lam tunga mong sun am a yum ei üng ta kkhü tam sun kept myak kkia thon lü mkhyea sathon khai ni. Asuna thon she a nih he msunga ani tä sham nak, a nit ä sham üng mkhye nak üng a ni ngsiim vaai-a phäh-a a tä sham nak sun pi am do msoi khai ni. Mkhye naak ve ei ham ki tia ni hmu thei ki ni.

Jeshuh noh, “A pyen ta Booi Pao, Booi Pao ti lü na khü naküt Pangsiima pea vaang yah khai am ni. Kkhaan khoa vek kki ka pa Pangsiima hlü koa vek kki ka pa Pangsiima hlü ei poh mshah kki va vaang yah khaai. Si jaang naka mhnüp üng kkhaan khoa kkhyaang kho hah noh Booi Pao, Booi Pao nah ngming shum ei lü Pangsiima kkhyü kah nih pa ka ni poh ki ni ti lü na nih nah mtheh kkhai e. Kei noh ta nang nih am ning jah kshing khoi ngü. Ngshät ua. Pangsiima thum lüüm kkaan tü na nih poh kie ni ti lü

ka ning jah mtheh be khai” (Mate 7:21-23). Uni kon üng käh shäng ei kia thuum ning sun

läk lam ki ni. A sun noh küm sei kia hü kthang nak sun amlung kuma käh kham ei lü baan lam tung däk sun a yum eia phäh üng ni. Nang noh Khritoa baptizan jah ni kya kia Khritoa baan lam tung sun am ni ksang nak üng ta a nih üng shäng ei kia kkhü taam sun am ni läk lam kiea thon ki ni. Nih-e noh Khritoa baptizan jah baan lam ktung üng a thih nak sun a ni kshing üng ta a ksanga ka yum ei kki am ni ti khoh khai ni.

Khrito noh a pyen ta a vaai shüa kkhyaang kho kän noh ta ang hngih hmi nak kham eia ani yüü üng ta tui jah ngmüi mkhaa üng a ni athon khoh kom. Teeng pea sanae tui be lo she jah kum kyan khoh vaai ah phäh Noaha mhlü (mleng) sun kum kyan naka athon akba tui jah ngmüi mkhaa ah thang kdo sun yumei üng ta hü kthang nak mkhye nak akkhyüh lät nak, shi tih vekkia hung shak üng ni hung she khoh khai ni. Tui jah ngmüi mkhaa ah mong lam am ve ha lü mkhye nak akkhyüh lät nak jah Pangsiima



sana ah am ni thon lo khoh khaai ni. Ngthäh Nak 8: Khrito ni yum ei nak sun noh

nihe jah kum kyan ki ti sun angkyaai-ah ni kshing ei kie ni. Nih-ea mlung kkyong hi ngaih yaap nak jah mkhye si yaang nak ni kham ei päng kie ni. Ni lü phi nanga thang kdoa phäh kei am ka ngkyaai ki ni. Kum kyaan nak yah ei khoh vaai ah Khritoa baptizan jah baan lam tung üng a langa niksang nakkhai mä?

Mshang Nak Be: A vaai shüa nang noh Khritoa

baptizan kham ei sun am na ksang nak üng ta nanga mlung kuma mkhye nak vekki ti sun a mdang ni. A khut poh Johan noh a pyen khoi akba ni mkhye nak sun ni mdang lü ni ngdo ei vaai ani üng ta mkhye ve beh ki ni. Ti lü Pangsiima ma-a ni mkhye-e nih jah phyeh u ta Pangsiim ngpyuun lü ah pyena kha poh kia thon tü nih mkhye-e yah mhlät khai ni (1 Johan 1:8). A vaai shüa ka mkhye am ve ni ti she phi

Khritoa baptizan sun am ni yumei üng ta asun sun nanga ngaih nak sun lam kse da-a set lü nang üng kkhy ksang am vekki ni. Si jaang nak üng kum kyaan nak ta mkhye nak üng lät nak, Khritoa baptizan jah baan lam ktung sun yumei lü ngmüi mkha ngsiim ngsaih üng dou dang ei üng va pou lokkhaia thon ki.

A khut poh Polü noh, “… a pyen ta a ksanga tat hang kdo kkya kse am ve kyo…” (Kaltih 1:7). Tui jah ngmüi mkhaa athea thang kdo am ve kki ni. Ahin sun Khrito akhüh a khut poh-e noh dou dan ulü a ni kkpyaü mkhye a khyüh kum kyan nak yah ei khoh vai-a ni. A vaai shüa tui jah ngmüi mkhaa a thang kdo sun ma ni ksang nak üng ta akhut poh-e noh a ni kphaü-a mkhye nak sun nih-e üng ve ei ham khai-a thon ki.

Nih nih-e üng mkhye nak a pi a ve ham a ni üng ta mkhye a phäh si yaang naka ni lät kkhaaio. Pangsiima ma-a ni ve soh ngnei kshak a do üng ni ye kaai hinsun ni pät däk üng ve lü mkhye a phäh si yaang nak nih-e ni küh ei ham kkie ni. I lü ni tita mkhye ni poh sun ni mlung kuma mkhye nak phäih kyüüh-a thon ki ni. A nih-a kum kyan nak ta su ngaih



nak jah nih pääta mlunga ngaih naka thn lü Pangsiima shak kshi ngte shak kki am ni. Ni päta ngaih ngyaak nak sun üng sut ei kia kum kyan nak sun noh a mhnüp ti nip oh-a mkhye nak sun a mhlät vaai-a phäh ni. Khritoa kum kyan naak sun ksang nak kki naküta ngsiim ngsaih kia shak laa üng hung shei khoh ki ni.

A mhnüp tä mhlät nak vaai-a phäh nih pät-a khaih nak üng kkhu tam sun ni läk lam khoh üng ta mhnü paat paat üng ta kum kyan nak sun ka yaah ei kkhai tia ngai ei kkie ni. Asuna lü phi Khritoa sun yumei naka phäh üng mkhye nake sun Jeshuh a veei am a mhloi päih üng ta anih-e sun mkhye naka sa-a thon ei ham ki ni.

Pangsiima poh pyena kum kyan nak sun küm sei kia kum kyan naka thon lü Jodan tuia Johan noh baptizan a pet nak üng khomdek naka thon naküta mkhye nake sun a seh püi kona baan lam tung kkhana a sim mpyaak ni.

Asuna Johan thon “she ni pääta mkhye nake sun mdaü lü ni ngdo ei üng ta nih-ea mkhye nak sun jah mhlät lü veek kki naküta mkhye nak üng ni ngsiim

vaai ka Pangsiim noh khüt sheen nah jah ngpuun täm naak üng jah kum sei shak ki ni” (1 Johan 1:9). A vaai shüa nih-e sun tui jah ngmüi khaa ah thang kdo sun am ni kshing ei a phäh üng mkhye mhlät nak am a vee khoh üng ta nih-e noh Khrito sun ni yum ei kyo u lü pi mkhye nak a ve hama phäh üng Pangsiima veei ngdo ngkham lüm diik shäih kia mkhye nak nih she phi am ni khoh a phäh üng Mulaai pea nip ha vaai ni you kam noh jah si yaang peet ki ni. A hin sun nih mkhye a phäh ngdo ngkham nak ksang thon ki ni. A hikba poh mshak nake hin nih-e noh ni ngdo ngkham püi ani üng ta tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo sun noh nih-ea mkhye nak sun a hun ata jah mthih peet lü jah ngpyun shak ki ni.

Tuh hin dou dang nak vaai-a ksün ni (2 Cor. 6:2). A uh noh pi Khritoa baptizan jah baan lam tunga akhüh mkhye nake kum kyan khoh ki ti sun ngyaa päng lü na yum ei ani üng ta ngpyun ki jah khan kho pee vang kho kkhaia yumei lü ngseei kia na thon ki ni. Nih-e sun noh mkhyea phäh si jaang nak, ngthei mhlät nak jah kkhü mhnama mong sui hjap nak üng ta



mkhye nak a phäh am jah mhlät khoh. Ngneei shekkie ta tui yaaie noh a mlung kuma a ni haan kshan pea phäh üng ti. Tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo da-a nghlat lo be lü mkhye nak akkhüh Khritoa kum kyan nak ksang da-a lo be ua. A hin sun a nih üm a kphyaa nak a mdang nak jah a nih-a khut-a thon ki ni.

Ngthäh Nak 9: A vaai shüa nanga tui jah

ngmü mkhaa-a ngthu ksang sun aksang ni tia nang ngyaak kya üng ta baan lam tung khana mpyuk ei a phäh ti a hina kum kyan nak sun thon khoh khaia. A vaai shüa baan lam ktunga ka mpyuk ei noh thum ning veek kki akba haai baak kki tia na ngaih üng ta Pangsiim noh am si yaang kkhai ni. I lü ni ti üng ta a nih-a thum ning sun amsiim mpyak päng ni. Baan lam ktung kkhana ka mpyuk eia kum kyan nak sun nang noh ihokba ni yah mtheh khoh kkha ya?

Mshang Nak Be: Judah kkhyaang mjüe noh ani

nap yen khoia kum kyan Booi sun ani mtäh msou va ksü na thon ki. Asuna thon she anih-e sun kkhü tam jah ani hjok khak nak khoie, akse-hea kthaka Mosea veei ani lo naka mong sun ni ksing phäh päng ni. Pangsiima kkhü tam akba kum kyan booi pha lo päng lü anih-ea mkhye nak a khyüh jah mhlät khai ni tia yumei kie ni.

Asuna lü pi Johan baptizan sun Pangsiima veei akhüh lo lü baptizan ksang kut mtaih nak üng khomdeka mkhye nake akpha nak päih-a mong sun anih-e noh am ksang nak kie ni (Maküh 11:27-33). A sun kona kkhyaang naküt noh lam hnee nak da-a jah pä khong kia ngai uh lü baan lam ktung kkhana a ni hnim uni.

Baan lam ktunga kkhana ka mpyuk ei sun Yomah kkhyaang mjü am ni. Judah kkhyaang ni tia ni kshing khoh ki ni (Ngshäea khut 22:25-29, 23:27). Mpyuk ei tu maat noh te, Pangsiima kkhyü be sun küh ei kia thoon lü “Booia na pee mdüih lü na kum lo be aksün üng ta kei sun na shiima bä ti lü Booi Jeshuh üng a mtheh ni” (Luka 23:42). I lü ni tit a



kkhan kho pee among sun Judah kkhyaang mjü-e a veei-a Peta noh thang kdo am-a kpyaü-a phäh üng ni. A nih noh Mosea kkhütaam jah hjok khah nak poh mshah khoie sun aksing pänga thon ki ni. Asuna kyaa she Pangsiima a kkhyü taam akba kum kyan booi lokkhai ni tia ksang na kkie ni.

Pangsiima vei lokkie sun noh ka mkhye ki ti jah mkhyea phäh mulaai mei üng sijaang naak kham ei hüü niti sun ani ngdo ngkham vaai hlü ki ni. Mpyuk ei maat noh ta a päta ve shim ei lü hikba a pyen ni. Nih-e noh nih poh-a mkhye nak akba ni kham ei kiea thon lü ngkäk kia ni kham ei kie ni (Luka 23:41). “Booio na pee mdüih lü nak kum lo be üng ta kei sun na shüma bä tia Jeshuh üng a mtheh ni” (Luka 23:42).

Mpyuk ei noh ta Booi Jeshuh hin a mkhye nak nak am vekki ti sun akshing ni (Luka 23:41). A nih noh Jeshuh hin ngsiim ngsaih kia ngmüi mkhaa üng a puk mpyaai nak, Marry a veei a hmi lo nak, Johana veei baptizan a kham ei nak, kkhyaang naküta nghnüha a ngthon nak, khomdek mkhye nake sun seh

püi lü baan lam ktunga kkhana thikki ti sun ksang nakki ni.

Booi Jeshuh-a baptizan kham eia phäh üng mkhye nak sun akkhana pha päih ki ati sun a ngyaak lo üng ta Johana baptizan üng mkhye nak ngdo ngkham nakki sun noh Pangsiima ngpyun nak sun yaah ei ki ni (Luka 7:28-30).

A mong lama ta Booi Jeshuh noh Johan veei baptizan a kham ei nak üng mkhye nak a seh phäih ti sun a nih noh a ksang naka phäh üng ni. A nih sun tui jah ngmüi mkhaa ngsii a thang kho sun a yum eia phäh üng kum kyan nak sun yah ei ki ni (Luka 1:1). A mong lama ta Pangsiim sun ngpyun ki ni. Booi Jeshuh-a baptizan sun yumei kki jah baan lam tung sun yumei kkie üng a nih-a kkhyü taam akba ngpyun nak üng a si yaang ni.



Ngthäh Nak 10: Pangsiim sun mhlün ei phyaak kkie mhlä kphya nak takki ani akba ni nih-e sun ni mkhye nak kho haah ve kyo lü phi Jeshuh sun ni yumei üng ta ni nih-e sun ngpyun ki akba jah su ngaih peet kahio?

Mshang Nak Be: Pangsiim ta mhlä kphyaa

naak jah ngpyun kia thon kki. Anih sun ngshong pyun lün mhye naak naküt sun si yaang kia pi thon ki ni. “Mkhye naak a khen ta thih naak ni” (Romah 6:23). A hina ti nak hü ta mkhye ki sun si yaang nak a kham päng üng Mulaai pe phak khaia thon ki. Anih sun noh ngshung ngpyun kie üm mkhye keia veeia a nghmüp jah ak vaai a jah li khya akba jah li khya lo kkhai ni. Pangsiim noh anih-e üng anih-a baptizana phäh üng mkhye nak a mthih nak sun yum ei nak üng a mkhye nak am veekki ti a khü lü anih-ea mkhye nak sun si yaang vaai jah a ngpyun shak vaai-ah baan lam tunga thih nak sun a kham ei shak ni.

Asuna thon lü pi Jeshuh-a baptizan am yum ei kie sun Pangsiima ma-a mkhye nak kia thon kie ni.

Noah-a kshon üng am yumei kki akba anih-e sun pi tui jah Jeshuh-a baptizan sun am yumei kia thon kie ni. A vaai shüa Pangsiim noh anih-e üng ngpyun kie tia a jah khü ani üng ta anih sun a pit pyaanga mong laam am si yaang be khoh ki, am khüi sho khoh ki heli hlak ki mhnama thon khai ni.

Kei noh, “am yumei ki sun a mkhye nak am ka mhlät ki ni” (Exo. 23:7). Am do kya kia hung shei kie sun noh anih-ea thum ning sun läk lam ulü asuna kkhana ngseei lou lü Pangsiim noh a hü kthang aksang jah akdo mshäih-a lam a than kia tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo sun kpeeng nak üng mkhye kia thon kie ni. “Kei iam na ni na yumei va phäh üng na ni mkhye nak sun ka ngdang shak khai ni” Booi Jeshuh noh a ti (Johan 16:9). A sun sun baptizan a kham ei nak jah baan lam tunga a thih nak a phäh üng kum kyan booi-a thon lo lü mkhye nak a seh püi am yumei naka mkhye nak ve lokki ni. Ahine sun noh ngsiim kia ngmüi mkhaa sun kpeet myaak u lü khin yaan kkie ani a phäh üng am noon ei khoh-a mkhye nak a pi thon lokki ni. I lü ni ti üng ta Booi



Jeshuh noh mkhye nak a mthih nak sun ani yum eia phäh üng ni. Mkhye nak poh kki naküta kkhü tam sun lüm kkaan kia thon ki ni.

Johan noh, “Nony Booi üng mkhye nak am vee, Booi päng vekki naküta mkhye nak am poh khoh. Mkhye nak poh khoh ki naküta Booi Pa sun a hmu khoh ham kie ni” (1 Johan 3:4-6). A nih-a baptizan kham ei nak jah baan lam tunga a thih nak üng mkhye nak jah mthih kki ti sun am ni yumei nak hin mkhye naka sa ksangathon lü anih-e sun a kph h nak a ta not shoom nak sun kham ei kkhai-e ni.

Jeshuh üng ngmaan ei kki naküt ta a mkhye nak an ve. Mkhye nak poh mshah kei sun pi baptizan a phäh üng a mkhye nak am ve. I lü ni ti üng ta mti sha-a ktha ngseek naka ni a thoon. Pangsiim noh ta mkhye-a phäh ngdo ei kkie sun üng ngmüi mkhaa ngsiim ngsaih sun them kdo-a a jah peet ni. Ani mlung kuma mkhye nak vee kkie akshung üng ngmüi mkhaa ngsiim sun angpüi khoh khai ni. “Ksangsiim noh a pyen üng ta Pangsiim sun a mdo kya kkia konge sun hlü ei kia booi am ni kki ni” (Shalam 5:4).

Ngmüi mkhaa ngsiim ngsaih a yaah ei ham kie noh kei nih-e üng mkhye nak am vee am ti khoh uh. I lü ni ti üng ta a ni-a ngvaai nak noh a nih sun a hneep eia phäh üng ni.

Asuna thon she ahina müih sun kkhyaanga hmuh-a mkhya kia thon lü Pangsiima ma-a ngpyun kia thon ki ni. Asuna lü pi Pangsiim noh mkhye kkie üng ngpyun kie tia am jah khü kki ni. Mkhye kkie sun tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo sun yum ei vaai hlü ki ni.

Nghäh Nak 11: A vaai shüa Booi Jeshuh noh

nih-ea läät päng ki, tuh aksün jah ni malam ani poh vaai-a mkhye nake sun a jah msiim kpyaak pängtia na yumei akba kkhyaang maat sun Jeshuh baptizan jah baan lam ktunga ka athi tui sun yumei lü ka mkhye nak noon eia veek kki it sun shim ei nak jah asun kona mkhye nak nih poh üng ta anih-a akho ma shak nu sun i hokba thon kkhai ni. Anih noh kkhyaang maat sun a hnim



üng pi ni sheh, a nih noh ahina mkhye nake sun Booi Jeshuh-a phäh üng baan lam tung kkhana noon ei kki tia kshing lü mkhye nak sun poh ham kia thon ki ni. A hina mong üng shäng ei kkia nah na mtheh ngkyaai vaai a ka ngthäh hük kki ni.

Mshang Nak Be: A shküka a hikba tui jah

ngmü mkhaa üng shäng ei kkia na ngthäh khoh a phäh üng ka ni yee ei kki. Nanga ngthäh nake hin kba yumei kkie no hang hngih nak a hmi nak am ani yah ei ham uüng ngai khoi kie ni. A vaai shüa tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo sun yumei kki ani ksang üng ta nang noh na kthäh akba anih-a ahüng shak sun nang noh nap yen akba am thon khai ni. Ngsiim ngsaih nak üng hung shei khai-a thon kki.

Nang sun noh ahina mong sun aksüka na ngaih vaai hlü kki ni. Avaai shüa nanga mlung kuma ngmüi mkhaa ngsiim ngsaih a ve üng ta nang sun hlü ei kki lü pi ni sheh, am hlü ei kki lü pi ni sheh ngsiim kia ktheih paai sun na ktheih na khai-a thon kki. Mjü ata ni ti üng ta nang noh ngsiim ngsaih kia ngmüi mkhaa sun am na

yah ei ani üng ta yu yaai täh lü ktha na kki lü pi nang sun noh asuna mkhye nak sun am na ktheih na khoh khai ni. Au noh pi Booi Jeshuh yumei lü pi ngmüi mkhaa ngsiim am-a yumei ang ta ihokba pi ngmüi mkhaa-a theih sun theih na khoh khai ni. Pangsiim noh a pyen üng ta am do kia thing sun noh do kia a ktheih sun am ktheih na khoh khai ni (Mate 7:17-18).

Nang sun khomdek khoh them üng na be banga ksün üng Jeshuh sun na yum kio. Nang noh khomdek mkhye nak sun nääng lü Booipa noh a pyena tui jah ngmüi mkhea a thang kdo sun akse. He noh kum kyaan nak anih yah vaai ah thang kdo kpyaü nak üng Khrito a khut sun poh mshah a phäh üng ngpyaü kia hung shei kia Pangsiim mpya-a thon kio. Jeshuh Khrit sun yumei a käan a mkhye nak käh vekpi lü ngpyun kia na thon kio. Asuna ngthäh nak sun tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo sun yumei üng ta asuna ngthäh nak sun aksang üng mshang be khoh ni.

Nang sun Khristian kon shang da-a khü vaai-a am ktha na nüng. Jeshuh noh Johan üng baptizan kham lü nih-e sun mkhye nak akhüh kum kyan vaai-a



athi tui sun baan laam ktung üng a ngshaih shak ni. Nih-ea mkhye nak jah kpeng pe kia Jeshuh-a baptizan jah athi tui sun yum ei nak üng ve khomdek mkhye nak üng khüh a kum kyan khoh ni.

Nang sun na ngaih am a yaap nak tia mkhye nak nak üng na lät päng ki mä? Nang noh Jeshuh am na dou ei ham üng mkhye kia na thonn akba na dou ei kona pi mkhye nap oh ham ki am ni mä? A vaai shü-a Jeshuh-a tui jah ngmüi mkha-a mong sun am na kshing üng ta a hin e sun aksang a thoon khai-e ni. A hin sun ni pum sha hlü ko-a ni läk lam-a phäh üng ni mlung kuma ngmüi mkhea am ve khoh kki ni. Tui jah ngmüi mkhaa-a mong sun dou dan ei nak üng ni mkhye nak üng ni lät khoh kom. Nang noh mti sha hlü ko nak sun hoih seh khoh lü tui jah ngmüi mkhaa sun aksang ni tia na ngyaak kya khoh vaai-a Pangsiima ksangsiima dasu na lo be vaai hlü ki ni.

Kkhyaang kho kän noh Pangsiim sun ka yumei ki ti kyo ulü pi Pangsiima a ning püt pyaang pea kum kyan naka thong kdo sun käh ni kya kid a-a nap yen khoi ki ni. Nang sun noh Booi Jeshuh-a baan lam

tung jah a thi tui däk noh ni a jah kum kyan khoh ti sun yum lü käh mkhye kpi lü ve khoh vaai-a ngai shim lü nang ngthäh ki tia kei noh ka yum ki ni.

Nanga ngaih nak hin khomdek sum ko ngaih ngyaak naak ani üng ta asun sun khomdek üng shäng ei kia thon lü Pangsiim üng am shäng ei khoh ki ni (Romah 8:7). A sukba khomdek mit sha hlüa hung shei ki sun Pangsiim üng am shäng ei kie ni (Romah 8:8). A vaai shüa nang noh Pangsiim na dou dang yum ei hü üng ta nglaa mi Marry akkhüh khomdeka hmi lo lü Johana veei baptizan kham ei lü khomdek mkhye nak lum seh püi kia ni. Asun sun Pangsiima ngpyan nak üng küm sei kia sakpa sun yum ei vaai hlü ki ni.

Pangsiima ngpyu kia khut sun seh püi khoh ki ta mkhye kkia thon khaio (am ani üng) ngpyun kia thon khaio. Mkhye ki sun noh Pangsiima hü kthang nak sun am a yum ei a phäh üng anih sun Pangsiima hmai ma-a mkhye poh nak üng um ei ham kki ni. Anih sun mkhye nak a phäh üng mkhye seih shem nak sun mtät ei kia thoon kki ni. A mong lama ta Pangsiim sun noh am do kki sun am hlü ei kki ni (Shalaan 5:4).



Mkhye kia tä sham kthaai sun Pangsiim noh am ngaih pe khai ni. I lü niti üng ta mkhy nak sun nang nih-e üng ka ngkyaa shak päng ni tia (Isai. 59:1-2) üng Pangsiim noh a jah mtheh ni. Mkhye kkie sun Mulaai pea set khaie ni. I lü ni ti üng ta mkhye nak a khen sun thih nak a phäh üng ni.

A mlung kuma mkhye nak am ve ti ki va a ksunga ngpyun kkia thon ki. A ngsiim ngmüi mkhaa sun dou dang ei lü Jeshuh-a baptizan jah a thi tui sun yum ei kki ta mkhye nak üng ngsiim ki ni. “Penticost mhnüp üng Peta noh a pyen a kkhü ta nang nih-ea mkhye nak ning jah mhlät vai-a ngbäü ei u lü maat pi käh ngseih ulü Jeshuh-a ngming üng baptizan kham ei ka. A sukba na nip oh üng ta ngsiim kkia ngmüi mkhaa ti nakkia jou do naak sun na ni yah ei kkhaie ni” (Ngshäea khut 2:38).

A hina ksa kkyang üng kkhyaange noh ta Johana phäh üng baptizan kham ei lü mkhye nak lum sun seh püi lü baan lam tunga athi tui mshoi lü thou be kkia Jeshuh Khrit üng yum ei nak taak ei yah vai ni tia jah mhnuh ki ni. A hine hin ni jah yum ei üng ta

Jeshuh-a ngming üng baptizan sun kham ei vaai a thon kki ni. Jeshuh noh akläke üng paa, sakpa, angsiim ngmüi mkhaa-a ngming üng baptizan jah pe ua tia a jah mtheh ni (Mate 28:19).

A suna thea a khut poh Polüh noh pi, “Pangsiima ngmüi mkhaa sun nang nih-ea kuma a ngseih üng ta nang nih-e sun mtsha hlü ko da-a am ve ti u lü ngmüi mkhaa da-a na ni vekkie ni” (Romah 8:9). Pangsiim noh ngsiim kie üng ka sa-a na ni thoon nak vaaia mshing nak ka ning mtaih pe vaai-a ngsiima ngmüi mkhaa sun ka ning jah peet ni. Mkhye kie sun noh mkhye nak a nip oh a phäh üng a ni mlung kuma ngmüi mkhaa ngsiim ngsaih am um kki ni. Angsiim ngmüi mkhaa sun noh mkhye nak sun am hlü ei kki ni. Ngsiim ngaih nak sun hlü ei kki ni. Ngsiim kie sun ngsiim kia lam da-a jah seh püi lü a pa-a a hlü sun läk lam vaai-a lam jah mshün ki ni. A hina mong hin ni tui jah ngmüi mkhaa-a baptizana thang kdo-a thoon lü Booi Jeshuh noh a jah mtheh akba anih-e üng baptizan jah peet vaai-a thon ki ni.



Pangsiim noh ta ngpyun kie üng ani mti sha hlüa ani poh-a mkhye nake sun a päta baptiza-a phäh üng a jah kpeeng pe ni. “A hine sun Jeshuh noh a kün sei shaka Pangsiima ngpyun nak ki. Ksangsiim üng ngsiim ki sun yum ei naka phäh üng hung shei khai ni tia” (Romah 1:17) üng a yuk ni. Pangsiima ngpyun nak sun yum ei lü mkhye mhlät nak sun dou dang ei päng kin oh ta akse sun käh hü kthang lü mti sha hlüa ani poh-a mkhye nak sun näng pang läät lang ta lü ngpyun kia khut sun pi läk lam kkhai ni. A hikba hi ni ngmüi mkhaa ngsiim ngsaih sun noh tui jah ngmüi mkhaa-a mong sun yum ei kie akkhana pha khoh kki ni.

Ngsiim kki khyaang maata a hnu lam, tuh-a ksün jah ama lama a poh vaai-a mkhye nak lum e sun Johan üng baptizan akham eia ksün üng Jeshuh akkhana pha khoh ki ni. Ngpyun kiea pum sha sun Khrito adäh a langa thikki xooi ni. A nih noh a hina mong hin yum ei aksün üng pi Jeshuh-a thih nak üng angpüi akba ni. A nih-a mkhye a phäh seih shem nake sun pi läät lang shak kia thoon lokki ni (Romah-6).

Asuna thon she ngpyun kkia khang mat sun a mhnüp tä ahüng shak üng mkhe naak sun poh ei lä lü pi a nih-a mlung kuma ngmüi mkha ngsiim noh lam mshüm she ngmüi mkha hnu sun läk khoh kki ni. A nih-a mlung kuma ngmüi mkha ngsiim a ve a phäh üng ngshung ngpyun kki sun noh Pangsiima khut sun poh lü ngmüi mkha ngsiim a hnu sun läk lam kki ni.

Asuna thon she ngpyun kkia kkhyang sun noh ngsiim kia ngmüi mkhaa-a lam mshüm naka phäh üng anih sun noh ngmüi mkhaa ngsiima hlü ei sun läk lam khoh kki ni. Tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo sun am yum ei kia üng Polüh noh hikba a pyen ni. “Asuna ksang ani ang ta ihokba ni ti khoh vaai ni. A bä, a jou do naka däm duh naak vaai-a mkhy nak sun lääk lam lü ni vekkhai mä? A sukba käh ve yah vaai ni. Mkhye nak üng thikkie sun noh a sune üng ihokba hung khoh khaie ni” (Romah 6:1-2). “Ni Booipa Jeshuh-a phäh üng jah mhlät kia Pangsiima bä nak sun däm duh ki ni. A sukba ni mlung kko ngmüi mkhaa üng Pangsiima hlü ko sun läk lam nak jah mti sha hlü ko nak üng mkhye nak pi ka läk lam



kki ni” (Romah 7:25). Akpäih naka ta ngpyun kiea mti sha hlü ko sun

am küm sei khoh ki ni. Akse pi am hü kthang ei uh. Ni lü pi mkhye nak sun poh ham kyo u lü phi ngmüi mkha ngsiim ngsaih sun ani dou dang ei a phäh üng khomdeka Khritoa thang kdo sun khin yaan kie ni. “Ngpyun kia khyange sun noh a bä naka nghnüm üng ani vea phäh üng ngmüi mkhaa üng hung shei kkie ni. Asuna ni üng ta nih-e sun kkhü tam üng am ni ve u lü a bä nak üng ni ve ka phäh üng mkhye nak sun nip oh khaie mä? Am nip oh yah uh. Anih-a veeia mpya-a thon vaai-a nang nih-e lut u lü mpya na ni kham ei kie ni. Anih sun mkhye nak üng shäng ei kia thih nak pi ni sheh, ngpyun naka pha nak khoh üng shäng ei kia läk lam nak pi ni sheh nang nih-ea booia thoon ki ti sun am na ni kshing ei kieo” (Romah 6:15-16).

Ni shaka khääi pai jah aksang am ni ki sun a kuma kkeh mah nak a ve akba ngpyun ki jah mkhye ki sun pi kkeh mäh kki ni. Ngpyun kkiea kuma vek kkia Booi sun ngsiim kkia ngmüi mkhaa-a thon lü

Pangsiima hlü eia ngmüi mkhaa üng hung shei khoh lü a pääta hung shak üng ngpyun naka mong sun hlü ko kki ni. Mkhye kki ani üng ta akse a hü ei vaai am ve. A nih-ea kuma vekkia booi sun üng mkhye nak avea phäh üng mkhye nak sun läk lam ki ni.

Yum ei kki kkhyaang akhäk noh ta ani mti sha hlü nak üng ani hung shei uah phäh üng tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo sun noh am jah ngsiim shak khoh kkia ngai kkie ni. “A nih-e sun Pangsiim noh a jah msääi msiih ni” (Judah 1:10). Tuk aksün üng kkhyaang kho kän noh ta ngpyun naka hung shak sun am ngya kya kkie ni. Tui jah ngmüi mkhaa-a thang kdo sun kshing kyo ulü pi ani mlung kuma am dou dang ei khoh kkie ni.

Ngpyun kie sun noh Khritoa thang kdo sun khomdek lum üng a kpyaü khoh vaaia a khoh kkhaame sun jah pe msho lü ngsu ngap kie ti sun nang noh ihokba na ngai kia. Nanga ngaih nak akba tui jah ngmü mkhaa a mong sun yum ei ki nih-e sun noh thang kdo kkya sun shun ei lü mkhye nak ni poh üng ta ihokba vekkhaia na ngai kki ya?



Ngpyun kia kkhyaang sun noh a yum ei nak üng ksangsiim jah Pangsiima ngpyun naka kkeh-a akdo sun poh khoi kie ni. Pangsiim üng kkhüh lokkia ngpyun nak akba läk kie ni.

Nih-ea ak tung boka ni äp ei usun nang jah kkhyaan kho käne noh tui jah ngmüi mkhaa ani yum ei nak üng mkhomdek mkhye nak akhüh kum kyan nak sun aksanga ani mlung kuma yah ei ulü akpäih naka mhnüp üng Pangsiima hmaai ma-a ani nghmuh vaai ua phäh-a ni.

e-Bookse-Books

?

USER GUIDE

How to Read

Easier Way to Read

Cover Page

TheNewLifeMission

◄ User Guide ►

HOW TO READ

PAGING THROUGH THE BOOK

Page by Page

Skiping to a Page

User Guide

◄ User Guide ►

PAGE BY PAGE

• KeyBoard

1) Page Up / Page Down Key

Page Up = Previous Page, Page Down = Next Page

2) Arrow Key

← or ↑ = Previous Page, → or ↓ = Next Page • Acrobat Reader Menu Button ◄ = Previous Page, ► = Next Page • Link ◄ = Previous Page, ► = Next Page Contents = Go to Table of Contents

User Guide

◄ User Guide ►

SKIPING TO A PAGE

1) Key Board

Ctrl + N Key : The number of page you want to go to.

2) Acrobat Reader Scroll Bar

Click and drag in the scroll bar until the page number in the number field matches the page you want to go to.

User Guide

◄ User Guide

EASIER WAY TO READ

Using Bookmarks

You can move easily where you want by using bookmarks

- Show bookmarks : Press F5 Key on your keyboard

- Hide bookmarks : Press F5 Key again

User Guide

tui jah ngmüi mkha üng akthai-a hmi naak na kham ei päng kki mä?

Documents