ಡಾ. ಎಂ.ಬ.ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಕಾಶ ಕಲಲಪಪ ಗರಮಲಲನವರ

________________

ಕನನಡ ಕಟಟ�ದವರು ಮಾಲ ಪರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರು

ಡಾ. ಸದದಲಂಗಯಯ

ಸಂಪಾದಕರುಡಾ. ಕರ�ಗಡ ಬ�ಚನಹಳಳ.

ಡಾ. ಎಂ.ಬ.ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಕಾಶ ಕಲಲಪಪ ಗರಮಲಲನವರ

ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಕಾ0ರ ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರ

ಬಂಗಳೂರು- ೫೬೦ ೦೦೨

DR. M.B.NEGINHAL A Monograph on M. B. Neginhal in Kannada Written by: Prakash Kallappa Girimallanavar Published By B.H Mallikarjun, Administrative Officer, Kannada Pustaka Pradhikara, Kannada Bhavana, J.C.Road, Bengaluru - 560 002.

© ಈ ಆವೃತತತಯ ಗರಂಥಸಾAಮಯ - ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರ, ಬಂಗಳೂರು

First Print : 2012 Pages : Xvi + 113 Copies: 1000 Price : 60.00

ಮೊದಲ ಮುದರಣ : ೨೦೧೨ ಪುಟಗಳು : Xvi + ೧೧೩

ಪರತತಗಳು : ೧೦೦೦ ಬಲ : ೬೦.೦೦

ಕರಡು ತತದದದದವರು : ಲ�ಖಕರು

ಪರಕಾಶಕರು: ಬ.ಎಚ . ಮಲಲಕಾರಜುು0ನ ಕ.ಸ.ಎ.ಎಸ .

ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಗಳು ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರ ಕನನಡ ಭವನ, ಜ.ಸ. ರಸತತ

ಬಂಗಳೂರು- ೫೬೦ ೦೦೨ಮುದರಕರು: ಮ|| ಪರರಂಟ ಪಾಕ 0೧೪೯೬/೪, ೩ನೇ� ಅಡಡರಸತತ, ಮರಯಪಪನಪಾಳಯ,

ಶರರ�ರಾಂಪುರಂ ಅಂಚ, ಬಂಗಳೂರು- ೫೬೦ ೦೨೧ ದೂ : ೦೮೦-೨೩೪೨೨೮೩೮

ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಳಳಪರೊರ. ಮಲಲ�ಪುರಂ ಜ. ವಂಕಟೇ�ಶ

ಶರರ� ಹೊೂರಯಾಲ ದೊೂರಸಾAಮಪರೊರ. ಸುಕರನಾಾಯ ಮಾರುತತಡಾ. ಎಚ . ಟಟ. ಪರೊ�ತ

ಶರರ� ಪರಕಾಶ ಕಂಬತತಳಳ.

ಶರರ� ಬ.ಹೊಚ . ಮಲಲಕಾರಜುು0ನಆಡಳಳತಾಧಕಾರಗಳು

ಪರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರ ಮಾತು ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರವು ವವಧ ಸಾಹತಯ ಮಾಲಗಳಡಯಲಲ ಮಹತAದ ಪುಸತಕಗಳನುನ ಪರಕಟಟಸುತಾತ

ಬರುತತತದೊ. ಪುಸತಕೂ�ದಯಮವನುನ ರಜುನಪರವಾಗಸುವುದರ ಜೂತಗ ರಜುನಸಾಮಾನಯರಗ ಸುಲಭ ಬಲಯಲಲ ಪುಸತಕಗಳು ಲಭಯವಾಗಬ�ಕಂಬ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಈ ಮಾಲಗಳನುನ ಪಾರಧಕಾರವು ಪಾರರಂಭಸರುತತದೊ.

“ ಈ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಪಾರಧಕಾರವು ಕuಗೂಂಡರುವ ಮಹತAದಯೋ�ರಜುನೇಗಳಲಲ ಕನನಡ ಕಟಟ�ದವರು ಮಾಲ' ಯೂ ಒಂದು. ಕನನಡರನಾಾಡು, ನುಡ, ಕಲ, ಸಂಸಕೃತತಯೇ� ಮೊದಲಾದ ವವಧ ಕ{�ತರಗಳಲಲ ಅಪಾರವಾದ

ಸತ�ವಯನುನ ಸಲಲಸಯೂ ಅಜಞಾ}ತರಾಗ ಉಳಳದ ವಯಕತತಗಳನುನ ಒಳಗೂಂಡಂತ ಕನನಡರನಾಾಡು, ನುಡಯನುನ ಕಟು�ವಲಲ ನೇರವಾದ ಮಹನೀ�ಯರನುನ ಕುರತು ಕತರುಹೊೂತತತಗಗಳನುನ ಈ ಮಾಲಯಡ ಪರಕಟಟಸಲಾಗುತತತದೊ. ಈ

ಮಾಲಯನುನ ಅತಯಂತ ರಚರನಾಾತಮಕವಾಗ ರೂಪರಸಬ�ಕಂಬ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಒಂದು ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಳಳಯನುನ ಪಾರಧಕಾರವು ರಚಸತು, ಪರೊರ. ಮಲಲ�ಪುರಂ ಜ. ವಂಕಟೇ�ಶ, ಶರರ� ಹೊೂರಯಾಲ ದೊೂರಸಾAಮ, ಪರೊರ. ಸುಕರನಾಾಯ

ಮಾರುತತ, ಡಾ. ಎಚ . ಟಟ. ಪರೊ�ತ, ಶರರ�ಪರಕಾಶ ಕಂಬತತಳಳ. ಇವರನುನ ಸದಸಯರರನಾಾನಗಯೂ ಪಾರಧಕಾರವು ನೇ�ಮಸತು. ಕನನಡ ರನಾಾಡು ನುಡ ಕ{�ತರದಲಲ ಅಪಾರ ಪರಶರಮವನುನ ಹೊೂಂದದರುವ ಈ ಮಹನೀ�ಯರು ಈ

ಮಾಲಕಯಡ ಬರಸಬ�ಕಾದ ನೂರಾರು ವಯಕತತಗಳ ಹಾಗೂ ಅವರನುನ ಕುರತು ಬರಯಬಹುದಾದ ಲ�ಖಕರ ಪಟಟ�ಯನುನ ಪರಶರಮವಹಸ ಸದಧಪಡಸಕೂಟು� ಉಪಕರಸರುತಾತರ. ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಳಳಯು ಸಮಥ0ವಾಗ

ಈ ಮಾಲಕಯ ಹಸತಪರತತಗಳನುನ ಪರಶರ�ಲಸಕೂಟಟ�ರುತತದೊ. ಸಂಪಾದಕರಾದ ಡಾ. ಕರ�ಗಡ ಬ�ಚನಹಳಳ. ಅವರಗ, ಸಂಪಾದಕ ಸಮತತಯ ಸದಸಯರಗ ಹಾಗೂ ಎಲಲ ಲ�ಖಕರಗ ನನನ ಕೃತಜಞತಗಳು.

ಈ ಮಾಲಯ ಪುಸತಕಗಳನುನ ಹೊೂರತರುವಲಲ ಪಾರರಂಭದದಂದ ವಶೇ�ಷ ಆಸಕತತ ವಹಸದ ಪಾರಧಕಾರದ ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಗಳಾದ ಶರರ� ಬ.ಹೊಚ . ಮಲಲಕಾರಜುು0ನ ಅವರಗ, ಆಪತಕಾಯ0ದಶರ0ಗಳಾದ ಶರರ� ಕ.

ಮುಕುಂದರನಾ ಅವರಗ, ಶರರ� ಜ. ಎರನಾ . ಶಾಮರಾವ ಅವರಗ ಹಾಗೂ ಪಾರಧಕಾರದ ಎಲಾಲ ಸದಸಯರು ಹಾಗೂ ಸಬಬಂದದ ವಗ0ದವರಗ ಆಭಾರಯಾಗದೊದ�ನೇ. ಈ ಮಾಲಯ ಎಲಾಲ ಕೃತತಗಳನುನ ಕನನಡ ವಾಚಕರು

ತುಂಬುಹೃದಯದದಂದ ಸಾAಗತತಸುತಾತರಂದು ಆಶರಸುತತ�ನೇ.

(ಡಾ. ಸದಧಲಂಗಯಯ)ಅಧಯಕಷರು

ಸಂಪಾದಕರ ಮಾತು ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಕಾ0ರದ ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರವು ' ಕನನಡ ಕಟಟ�ದವರು ಮಾಲ' ಯಡಯಲಲ ಕನನಡ

ರನಾಾಡು, ನುಡ, ಸಾಹತಯ, ಶರಕಷಣ, ಕಲ, ಸಂಸಕೃತತ ಕ{�ತರಗಳಲಲ ಸತ�ವ ಸಲಲಸದ ಅಪರೂಪದ ವಯಕತತಗಳ ಜ�ವನ, ಸಾಧನೇ, “ ವಯಕತತತ A ಮತುತ ಈ ನೀಟಟ�ನಲಲ ಸಂಪಾದಕ ಸಮತತ' ಯೋಂದನುನ ರಚಸ ನಮಮನುನ ಆಹಾAನೀಸದಾಗ ಈ

ಪರಕತರಯೇಯಲಲ ಪಾಲೂ�ಳ.ಲು ಸಂತೂ�ಷದದಂದ ರನಾಾವು ಒಪರಪಕೂಂಡವು. ಅನಂತರ ಈ ಸಮತತಯು ಸತ�ರ ಹಲವು ಸಭಗಳನುನ ನಡಸ ಈ ಮಾಲಯ ಪುಸತಕಗಳ ಸAರೂಪ, ಬರಸಬ�ಕಾದ ವಯಕತತಗಳ ಹಾಗೂ ಬರಯುವ ಲ�ಖಕರ

ಪಟಟ� ಇದನೇನಲಾಲ ಸದಧಪಡಸಲಾಯತು. ಈ ಮಾಲಯ ಪುಸತಕಗಳು ಮುಖಯವಾಗ ಈ ಕಳಕಂಡ ರ�ತತಯಲಲ ಮೂರು ಮುಖಯ ವಷಯಗಳನುನ ಒಳಗೂಂಡರಬ�ಕಂದು ತತ�ಮಾ0ನೀಸ ಕಾಯೋ�0ನುಮಖರಾದೊವು.

೧. ಆಯಾ ವಯಕತತಗಳ ಬಾಲಯ, ವದಾಯಭಾಯಸ, ಕಟುಂಬಕ ಹನೇನಲ - ವವರಗಳನುನ ಗಣಯರೂಡನೇ ಒಡರನಾಾಟ, ಪಡದ ಪರರ�ರಣ-ಪರಭಾವಗಳು, ಭಾಗವಹಸದ ಚಳುವಳಳ- ಹೊೂ�ರಾಟಗಳು, ಸಂಘಟನೇಗಳು, ರನಾಾಡು-ನುಡ-

ಸಾಹತಯ- ಸಂಸಕೃತತಗಸಲಲಸದ ಸತ�ವಗಳು, ಮಾನವ�ಯ ಗುಣ- ನಡತ ಇತಾಯದದ ವವರಗಳನುನ ಅಡಕವಾಗ ಈ ಪುಸತಕಗಳಲಲ ಅಳವಡಸ ಬರಯಬ�ಕು.

೨. ಆಯಾ ವಯಕತತಗಳ ಜ�ವನ ಹಾಗೂ ಸಾಧನೇಗಳನುನ ದಾಖಲು ಮಾಡುವಾಗ ಅಧಕೃತ ದಾಖಲಗಳನುನ ಅವಲಂಭಸ ಬರಯಬ�ಕು; ಆದಷು� ಕ{�ತರಕಾಯ0 ಮಾಡ ಮಾಹತತಗಳನುನ ಕಲಹಾಕತ ವಸುತನೀಷಠವಾಗ

ನೀರೂಪರಸಬ�ಕು.

೩. ಎಲಾಲ ಬರಯ ಓದುಗರನುನ ದೃಷಟ�ಯಲಲಟು�ಕೂಂಡು ಈ ಪುಸತಕಗಳನುನ ಸರಳವಾಗ, ಸಂಕತ{ಪತವಾಗ ಮತುತ ಸಪಷ�ವಾಗ ಬರಯಬ�ಕು.

ಹಲವಾರು ರಜುನ ಎಲಮರಯ ಕಾಯಂತ, ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಏಳಗ�ಗಾಗ ದುಡದು ಕಣಮರಯಾಗದಾದರ. ಆದರ ಅಂತಹವರ ಬಗ� ಸಾಹತ ಯ ಚರತರಯಲಲ ಒಂದು ಸಣ ಣ ದಾಖಲಯೂ ಸಗುವುದದಲಲ. ಈ ನೀಟಟ�ನಲಲ

ಶರಮಸದ ಅನೇ�ಕ ರಜುನರ ಹೊೂ�ರಾಟದ ಕಥ ನೇ�ಪಥಯಕಕ ಸರದು ಹೊೂ�ಗದೊ. ಅಂತಹ ವಯಕತತಗಳ ಚರತರಯನುನ ಇಂದು ಹುಡುಕತ ಹೊೂರ ತಗದು ದಾಖಲಸ ಅವರ ಸತ�ವಯನುನ ಕೃತಜಞತಯಂದ ಸಮರಸಬ�ಕಾಗದೊ. ಇಂತಹವರ

ಹೊೂ�ರಾಟದ ಜ�ವನವು ಮುಂದದನ ಪರ�ಳಳಗಗ ಆದಶ0ವೂ ಅನುಕರಣೀ�ಯವೂ ಆಗಬ�ಕಾಗದೊ. ಈ ಪುಸತಕಗಳಲಲ ದೊೂಡ ಡ ಗರಂಥಗಳಲಲ ಹೊ�ಳಬಹುದಾದ ವವರಗಳಗಲಲವನೂನ ಹೊ�ಳಲಾಗದದದದರೂ ಸೂಕಷಮವಾಗ, ಸಂಕತ{ಪತವಾಗ ಮತುತ ಪರಣಾಮಕಾರಯಾಗ ಹೊ�ಳಲಾಗದೊ. ಈ ಪುಸತಕಗಳನುನ ಓದುವಾಗ ಇವರ ವಯಕತತತA, ಸಾಧನೇ,

ಹೊೂ�ರಾಟ, ವಚಾರಲಹರ, ಆಸಕತತಗಳು ಇನನಷು� ಸುಪಟಗೂಳು.ತಾತ ಹೊೂ�ಗುತತವ; ಇವರ ವಷಯಗಳಲಲ ಪರರ�ತಾಯದರಗಳು ಇಮಮಡಗೂಳು.ವುದರ ಜೂತಗ ಕನನಡ ಪುನರುಜ�ವನದ ಸಂದಭ0ಗಳು ಹಾಗೂ ಸವಾಲುಗಳು

ಸುಪಟಗೂಳು.ತತವ. ಇವರು ಬರ� ಕನನಡ ರನಾಾಡು, ನುಡ, ಸಾಹತ ಯ ಕಟಟ�ದವರು ಮಾತರವಲಲ; ಇವರು ಕನನಡ ಸಂಸಕೃತತಯ ನೀಮಾ0ಪಕರೂ ಹದು. ಕನನಡ ಸಂಸಕೃತತಯ ಬಗಗ ಮತುತ ಕನನಡಗರ ಬದುಕತನ ಬಗಗ ಕಲಸ

ಮಾಡವ ಯಾರಗಾದರೂ ಈ ವಯಕತತಗಳು ಪರರ�ರಕಶಕತತಗಳಾಗದಾದರ.

ಮೊದಲಗ ಇಂತಹ ನೂರು ರಜುನ ಮಹನೀ�ಯರ ಬಗ� ಕತರುಹೊೂತತತಗಗಳನುನ ಬರಸಬ�ಕಂದು ಸಮತತಯು ಪಟಟ� ಮಾಡ ಬರದುಕೂಡುವಂತ ನೂರು ರಜುನ ನುರತ ಲ�ಖಕರನುನ ಗುರುತತಸ ಅವರಗ ಪತರ

ಬರಯಲಾಯತು. ಆದರ ಬರಯುವವರು ಸಗುವುದು ಬಹಳ ಕಷ � ಎಂಬ ಸಂಗತತ ನಂತರ ನಮಗ ಮನವರಕಯಾಯತು. ಕೂನೇಗ ಈ ಮಾಲಗ ಇನೂನ ಕಲವರು ಬರಯುತತತರುವುದಾಗ ತತಳಳಸದದರೂ, ಬರದು

ಬಂದಂತಹ ಹಸತಪರತತಗಳು ೩೫ ಮಾತರ. ಅವುಗಳನೇನಲಾಲ ಸಂಪಾದಕ ಮಂಡಳಳಯ ಸದಸಯರಲಾಲ ಓದದ, ಪರಶರ�ಲಸ, ತತದುದಪಡಗಳಳದದರ ಲ�ಖಕರಗ ಅವುಗಳನುನ ಸೂಚಸ ನಂತರ ಹಸತಪರತತಗಳನುನ ಮುದರಣಕಕ ಅಂತತಮಗೂಳಳಸಲಾಯತು.

ಈ ಯೋ�ರಜುನೇಯ ಪರತತಯೋಂದು ಹಂತದಲಲಯೂ ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರದ ಅಧಯಕಷರಾದ ಡಾ. ಸದದಲಂಗಯ ಯ ಅವರು ತಮ ಮ ಸಲಹೊ, ಸಹಕಾರವನುನ ನೀ�ಡದಾದರ. ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರದ

ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಗಳಾದ ಶರರ� ಬ.ಹೊಚ . ಮಲಲಕಾರಜುು0ನ ಅವರು, ಅಧಯಕಷರ ಆಪತಕಾಯ0ದಶರ0ಗಳಾದ ಶರರ� ಕ. ಮುಕುಂದರನಾ ಅವರು ಹಾಗೂ ಅವರ ಸಬಬಂದದ, ಇಂತಹ ರಜುವಾಬಾದರಯನುನ ವಹಸದ ಕನನಡ ಪುಸತಕ

ಪಾರಧಕಾರದ ಗರವಾನೀAತ ಸದಸಯರು - ಇವರಲಲರ ಸಲಹೊ, ಸಹಕಾರ ನಮಗ ದೊೂರತತರುತತದೊ. ಇದರ ಸಂಪಾದಕ ಸಮತತ ಸದಸಯರಾದ ಪರೊರ. ಮಲಲ�ಪುರಂ ಜ. ವಂಕಟೇ�ಶ, ಶರರ� ಹೊೂರಯಾಲ ದೊೂರಸಾAಮ, ಪರೊರ. ಸುಕರನಾಾಯ ಮಾರುತತ, ಡಾ. ಎಚ .ಟಟ. ಪರೊ�ತ, ಶರರ� ಪರಕಾಶ ಕಂಬತತಹಳಳ. - ಇವರಲಲರ ಸಲಹೊ, ಸಹಕಾರ ಹಾಗೂ

ಸಾಮೂಹಕ ಪರಯತನದ ಫಲವಾಗ ಈ ಕೃತತಗಳು ಸಕಾಲದಲಲ ಪರಕಟವಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗದೊ. ಹ�ಗ ಇಂತಹ ಒಂದು ಅಪರೂಪದ ಯೋ�ರಜುನೇಯೋಂದನುನ ಅನುಷಾಠನಗೂಳಳಸಲು ನೇರವಾದ ಎಲಲರಗೂ ಸಂಪಾದಕ

ಸಮತತಯ ಪರವಾಗ ಕೃತಜಞತಗಳು.

ಡಾ. ಕರ�ಗಡ ಬ�ಚನಹಳಳ. ಸಂಪಾದಕ

________________

ಲ�ಖಕರ ಮಾತು ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರವು ತನನ ರಚರನಾಾತಮಕ ಕಾಯ0ಗಳ ಮೂಲಕ ಸದುದಗದದಲವರದೊ ಕನನಡ ಕಟು�ವ

ಕಾಯ0ದಲಲ ನೀರತವಾಗದೊ. ಹೊೂಸ ಹೊೂಸ ಯೋ�ರಜುನೇಗಳು ಜಞಾರಗ ಬರುತತತರುವುದು ಸಂತೂ�ಷದಾಯಕ ಸಂಗತತಯಾಗದೊ. ಈ ಹೊೂಸ ಯೋ�ರಜುನೇಗಳ ಪರಕಲಪನೇಯಲಲ ಮೂಡಬಂದದದೊದ� ' ಕನನಡ ಕಟಟ�ದವರು ಮಾಲಕ' ಯೋ�ರಜುನೇ.

ಡಾ. ಸದದಲಂಗಯಯನವರ ಜಞಾ}ನಶಕತತ ಮತುತ ಹಂದದನ ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಗಳಾಗರುವ ಅಶೇೂ�ಕ ಎರನಾ . ಚಲವಾದದ ಮತುತ ಇಂದದನ ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಗಳಾದ ಬ.ಹೊಚ . ಮಲಲಕಾರಜುು0ನ ಅವರ ಕತರಯಾಶಕತತ ಕಾರಣವಾಗ

ಕನನಡ ಪುಸತಕ ಪಾರಧಕಾರವು ಜಞಾಗತತ�ಕರಣದ ದದನಮಾನದಲಲ ಕನನಡ ರನಾಾಡುನುಡಯ ಏಳಗಗಾಗ ಅಂತಯೇ� ಕನನಡ ಸಂಸಕೃತತಯ ಬಳವಣೀಗಗಾಗ ನೀರಾತಂಕವಾಗ ತೂಡಗಕೂಂಡದೊ.

ಕನನಡ ಕಟಟ�ದವರು ಮಾಲಕಯಲಲ 'ಡಾ.ಎಂ.ಬ.ನೇ�ಗನಹಾಳ' ಅವರನುನ ಕುರತು ಬರಯಲು ನನಗ ಹೊ�ಳಳದಾಗ, ತುಂಬ ಸಂತೂ�ಷವನೀಸತು. ಅವರು ಬಳಗಾವಯಲಲದಾದಗ ಹಲವಾರು ಸಲ ಭ�ಟಟಯಾಗದೊದ.

ಅವರ ವದAತತತನ ಶೇೂ�ಧಗಳ ಕುರತು ಗಮನೀಸುತತಲ� ಇದೊದ. ಆದರ ಆಕಸಮಕವಾಗ ಅವರು ತತ�ರಕೂಂಡದುದ ಕನನಡ ವದAತ ‌ಲೂ�ಕ ಬಡವಾದಂತ ಅನೀಸತು. ಮರತು ಹೊೂ�ಗಬಹುದಾಗದದ ಇಂಥ ಮಹಾರನಾ ಸಂಶೇೂ�ಧಕನ ಜ�ವನ ಮತುತ ಸಾಧನೇಯನುನ ಈ ಮೂಲಕ ಪರಚಯಸುತತತರುವುದು ಸಮಾಧಾನಕರ ವಷಯವಾಗದೊ.

ಕೃತತ ರಚಸಲು ಪರರ�ರಣ ನೀ�ಡದ ಕತರಯಾಶರ�ಲ ಅಧಯಕಷರಾದ ಡಾ. ಸದದಲಂಗಯ ಯ ಅವರಗ, ದಕಷ ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಗಳಾದ ಶರರ� ಬ.ಹೊಚ . ಮಲಲಕಾರಜುು0ನ ಅವರಗ ಕೃತಜಞತಗಳು.

ಪುಸತಕ ರಚನೇಗ ಕೂ�ರ ಪತ ರ ಬಂದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಮರತು ಹೊೂ�ಗಬಹುದಾದ ಒಬ ಬ ದೊೂಡಡ ” ಸಂಶೇೂ�ಧಕನ ಚರತರಯನುನ ಚರನಾಾನಗ ಬರ ಎಂದು ಆಶರ�ವ0ದದಸದ, ಅನನ- ಅಕಕರಗಳನೀನತುತ ಸಾಕತ ಸಲುಹದ

ಮಾತೃವಾತಸಲಯದ ನನ ನ ಪರಮಾರಾಧ ಯ ಗುರುಗಳಾದ ರನಾಾಗನೂರು ರುದಾರಕತ{ಮಠದ ಪೂರಜುಯಶರರ� ಸದಧರಾಮ ಮಹಾಸಾAಮಗಳವರಗ ಭಕತತಯ ನಮನಗಳನುನ ಅಪರ0ಸುವ.

ಹರಯ ಸಾಹತತಗಳಾದ ಡಾ. ಸರರಜುೂ ಕಾಟಕರ ‌ ಅವರ ಸೂಕತಮಾಗದಶ0ನದದಂದ ಈ ಕೃತತ ಹೊೂರಬರಲು ಸಾಧಯವಾಗದೊ. ಖಾಯತ ರಂಗಚಂತಕರಾದ ಡಾ. ರಾಮಕೃಷ ಣ ಮರಾಠ ಅವರು ಈ ಕೃತತಯನುನ

ಆಮೂಲಾಗರವಾಗ ಪರಶರ�ಲಸ ಇದಕೂಕಂದು ಮೂತ0 ಸAರೂಪ ಬರುವಂತ ಮಾಡದಾದರ. ಬಳಗಾವಯ ಸಾಹತಯಕ ವಲಯವನುನ ವಸತರಸುತತತರುವ ಈ ಉಭಯ ಹರಯರಗ ನನನ ನಮನಗಳು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರನುನ ಕುರತು ಬಹಳಷು� ಮಾಹತತ ನೀ�ಡದವರು ನಮ ಮ ರನಾಾಡನ ಖಾಯತ ಸಂಶೇೂ�ಧಕರೂ, ಕನನಡ ವಶAವದಾಯಲಯದ ವಶಾರಂತ ಕುಲಪತತಗಳೂ ಆದ ಡಾ. ಎಂ. ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರು

ಮತುತ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಬಾಲಯದ ಗಳಗಯರಾದ ನೀವೃತ ತ ಪಾರಚಾಯ0ರಾದ ಡ.ಬ. ತಳವಾರ ಅವರು. ಈ ಇಬಬರು ಹರಯರು ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಬದುಕತನ ವವರಗಳನುನ ಅತಯಂತ ಆಪತವಾದ ರ�ತತಯಲಲ ತತಳಳಸ ಕೃತತ ರಚನೇಗ

ಶಕತತಯಾಗದಾದರ.

ಕ{�ತರಕಾಯ0ದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ನೇರವಾದ ಕು. ಧರ ಮತುತ ಮಾವ ಬಸವರಾರಜು ಹಳಂಗಳಳ ಅವರ ಉಪಕಾರ ಸಮರಸುವ. ಗರಂಥಾಲಯದಲಲರುವ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಸಮಗರ ಕೃತತಗಳನುನ ಒದಗಸ ಪುಸತಕರಚನೇಗ

ಶುಭ ಹಾರuಸದ ಲಂಗಾಯತ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ�ಂದ ರ ಗರಂಥಾಲಯದ ನೀದೊ�0ಶಕರೂ, ನನನ ಹತuಷಟಗಳು ಆದ ಶರರ� ಬ.ಬ. ಹೊೂಸಮನೀ ಅವರಗ ಶರಣುಗಳು.

ಪರಕಾಶ ಕಲಲಪಪ ಗರಮಲಲನವರ

________________

ಪರವಡ ಪರವ�ಶ

ರಜುನನ-ಬಾಲಯ- ವದಾಯಭಾಯಸ ಕನನಡದ ಅರವು ಅಧಯಯನದ ಹರವು ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳ ಭಾಷಟಕ ಅಧಯಯನ

ಕನನಡ ರನಾಾಡು- ನುಡ ಇತತಹಾಸದ ಅವಲೂ�ಕನ ವತ0ಮಾನದ ನವ�ಕರಣ ಕಟಟ�ಕೂಟ� ಬಳಗಾವ ಇತತಹಾಸ

ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಕನನಡ ದೊ�ವರ ಅಗರಪೂಜ ಕನನಡ ರನಾಾಮವಜಞಾ}ನ ಚಂತನೇ

ರಜುರನಾಾಂಗ�ಯ ಅಧಯಯನ ವಚನ ಸಾಹತಯ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ

ಸದಧರಾಮನ ಕುರತ ಮಹತAದ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ ವಂಶಾವಳಳ

ಜಞಾನಪದ ದುಡಮ ವಯಕತತತAದ ಹೊೂಳವುಗಳು

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಕಂಡಷು�- ತತಳಳದಷು� ಅನುಬಂಧ

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಶರಷಾಯದದಜ�ತ ಪರಾರಜುಯಪುರ

ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಕ{�ತರದ ದದಗ�ರಜು

ಕನನಡ ಭಾಷಯ ಪಾರಚ�ನತ ಶೇೂ�ಧಸದ ಶೇರ�ಷಠ ಸಂಶೇೂ�ಧಕ ಜ�ವನದ ಪರಮುಖ ಘಟನೇಗಳು

ಪರವ�ಶ ಬಳಗಾವ ಜಲಲಯ ವದAತ ‌ಪರಂಪರಯು ಶರರ�ಮಂತವಾದುದು, ಸಮೃದಧವಾದುದು. ಬರಟಟಷ

ಆಡಳಳತದಲಲ ಮುಂಬu ಪಾರಂತಕಕ ಒಳಪಟಟ�ದದ ಬಳಗಾವ ಜಲಲ ಸಹರಜುವಾಗಯೇ� ನೇರಯ ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಮುಂಬu, ಪುಣ, ಕೂಲಾಲಪುರಗಳಂಥ ಉನನತ ಶರಕಷಣ ಕ�ಂದರಗಳಳಂದ ಪರಭಾವತವಾಯತು. ಬಳಗಾವ, ಧಾರವಾಡ

ಜಲಲಗಳು ಸಂಪೂಣ0 ಮರಾಠಮಯವಾಗದ ದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಕನನಡ ಕಟು�ವ ಕಲಸ ಮಾಡದವರು ಅನೇ�ಕ ಮಹನೀ�ಯರು. ಡಪೂಯಟಟ ಚನನಬಸಪಪ ಆದದಯಾಗ ಗಂಗಾಧರ ಮಡವಾಳಗ�ಶAರ ತುರಮರವರಗ ಅನೇ�ಕ ರಜುನ ಪರಶರಮಸದರು. ತರುವಾಯದ ಘಟ�ದಲಲ ಕ.ಜ. ಕುಂದಣಗಾರ, ಶಂಬಾ ಜೂ�ಶರ, ಎಸ .ಸ. ನಂದದ�ಮಠ, ಪರ.ಗೂ�.ಕುಲಕಣೀ0, ಆ.ನೇ�. ಉಪಾಧಯಯ, ಬಟಗ�ರ ಕೃಷಣಶಮ0 ಮೊದಲಾದ ಶೇರ�ಷಠ ಸಂಶೇೂ�ಧಕ-ವದಾAಂಸರು

ಕನನಡ ರನಾಾಡು ಸಂಸಕೃತತಯ ವಕಾಸಕಾಕಗ ಹಗಲರುಳು ಶರಮಸದರು. ಈ ಎಲಲ ಪೂವ0ಸೂರಗಳ ಪರಂಪರಯನುನ ಅತಯಂತ ವಯವಸªತವಾಗ ಮುಂದುವರಸ, ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಕ{�ತರದಲಲ ಅದದAತತ�ಯ ಸಾಧನೇ ಮಾಡದ

ಪಾರತಃಸಮರಣೀ�ಯವರಲಲ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಒಂದು ಅಪರೂಪದ ಹೊಸರು.

ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಕನನಡ ಪಾರಧಾಯಪಕರಾಗ, ಸಂಶೇೂ�ಧಕರಾಗ, ಆಡಳಳತಗಾರರಾಗ ಸತ�ವ ಸಲಲಸದ ಅಪರೂಪದ ವದಾAಂಸರು, ನೀಸಪೃಹ- ನೀರಾಡಂಬರ ಜ�ವಗಳಾಗದದರು. ವೃತತತ ಬದುಕತನಲಲ ಸರಜು�ನೀಕ,

ಪಾರಮಾಣೀಕತ ಮತುತ ಕತರಯಾಶರ�ಲತಯಂದ ಎಲಲರ ಮಚು¬ಗಗ ಪಾತರರಾದವರು. ಸಾವರಾರು ವದಾಯರಥ0ಗಳ ಬಾಳಳಗ ವದೊಯಯನುನ ಧಾರಯೇರದ ಅವರ ಕತೃ0ತAಶಕತತಸಂಘಟರನಾಾ ಸಾಮಥಯ0 ಅಪೂವ0-ಅಥ0ಪೂಣ0

ಚಂತನಶರ�ಲ- ಸತೂ�ಪಜಞತಯುಳ. ಪಾರಧಾಯಪಕರಾದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಗುಣಗಾರಹಗಳು. ಶರಷಯ ಸಂಕುಲಕಕ ನೀರಪರ�ಕಷ ಮನೇೂ�ಭಾವದದಂದ ವದಾಯದಾನಗuದ ಸರಜುನಯಶರ�ಲ ವಯಕತತಗಳು, ಅವರ ವuಚಾರಕ ಮನೇೂ�ಧಮ0,

ಪುಸತಕ ಪರರ�ತತ- ಶರಷಯ ವಾತಸಲಯ, ಸಾಮಾಜಕ ಕಾಳಜ, ಶೇuಕಷಣೀಕ ಶರಸುತ ಅರನಾಾಯದೃಶಯ.

ಪರತತಭ ಮತುತ ಪಾಂಡತಯಗಳ ಸಂಗಮವಾಗರುವ ಅವರು ಕನನಡ ಸಾರಸAತ ಪರಪಂಚಕಕ ಸಲಲಸದ ವಶರಷ� ಕಾಣೀಕ ಮತುತ ಶೇuಕಷಣೀಕ ಕ{�ತರದಲಲ ಸಲಲಸದ ಅನುಪಮ ಸತ�ವ ಸಮರಣೀ�ಯ, ಪಾರಧಾಯಪಕ ಸಾಹತತ ಎನುನವ

ಸಾಂಸಕತತಕ ಧAನೀ ತರಂಗಕಕ ಸಂವ�ದರನಾಾಶರ�ಲರಾಗದದರು. ತಮಮ ಸವಯಸಾಚ ವಯಕತತತA, ಸದಾ®ವ ಹಾಗು ಸಮದಶರ0 ಗುಣದದಂದ ಆತತಮ�ಯ ವಲಯದಲಲ 'ಸಮನAಯ' ' ಅಜಞಾತ ಶತುರ' ಎಂದೊ� ಹೊಸರಾಗದಾದರ.

ಕನನಡ ಸಾಹತಯದ ಅಪೂವ0 ಅಂತಃಸತAವಾಗರುವ ಮಖಕ ಪರಂಪರಯ ಜಞಾನಪದ ಮತುತ ಶಾಸನ ಸಾಹತಯವನುನ ಕುರತು ಆಳವಾದ ಅಧಯಯನ ಮಾಡದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ರಚಸದ ಕೃತತಗಳು ರನಾಾಡವರ

ಗಮನ ಸತಳಗದದವ. ಅವರ ಬಹುಮುಖ ವಯಕತತತAದಲಲ ಎದುದ ಕಾಣುವ ಬಹುದೊೂಡಡ ವಶೇ�ಷತಯೇಂದರ ವನಯ ಮತುತ ವದAತುತ.

ತಂದೊ- ತಾಯಗಳಳಂದ ಸಹರಜುವನುನವಂತ ಬದುಕತನ ಹೊೂ�ರಾಟ ಪರಚಯವಾಯತು. ನಡನುಡಗಳಲಲ ಏಕತ, ಸತಯ- ನೀಷಠ ಪಾರಮಾಣೀಕತ ಮುಂತಾದ ಮಲಯಗಳ ತತಳುವಳಳಕ ಚಕಕವಯಸಸನಲಲಯೇ� ಲಭಸತು.

ಮನೇಯಲಲಯ ಅವಭಕ ತ ಪರಜ}- ಶರಮ ಸಂಸಕೃತತಗಳು ಅವರ ಬದುಕತನುದದಕೂಕ ಆದಶ0ವಾಗ ಬಂದ ಪರಮ ಮಲಯಗಳು,

ಊರನ ಜಞಾತರ ಉತಸವಗಳಲಲ ರಜುರುಗುತತತದದ ಶರರ�ಕೃಷ ಣ ಪಾರಜಞಾತ, ಸಂಗಾಯಬಾಳಾಯ- ರಾಧಾರನಾಾಟ ನೀರಜುಗುಣ ಶರವಯೋ�ಗ, ಹರಶ¬ಂದರ, ಸಂಪೂಣ0 ಭಾರತ, ಕತ�ಚಕ ವಧಯ, ಚಂದರಹಾಸ, ಚತರಸತ�ನ ಮುಂತಾದ ಸಣಾಣಟ

ಮತುತ ದೊೂಡಾಡಟಗಳು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಜ�ವನದಲಲ ತುಂಬ ಪರಭಾವ ಬ�ರದವು. ಅವರ ಎಲಲ ಒಲವು ಜಞಾನಪದದ ಕಡಗ ಹೊೂರಳಲು ಕಾರಣವೂ ಆದವು.

“ ಒಬಬ ಮನುಷಯನ ಭವತವಯವೂ ಯಾವುದೊ� ವಶAವದಾಯಲಯದಲಲ ಇಲಲ. ಅದು ಹುಟಟ�ದ ಮನೇಯಲಲದೊ' ಎಂಬ ಮಾತು ಇಲಲ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಜ�ವನಕಕ ಅನAಯಸುತತದೊ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ತಮ ಮ ಸಮಗರಶಕತತ ಮತುತ ಆಸಕತತಗಳನುನ ಅಧಯಯನ, ಅಧಾಯಪನ ವಷಯಗಳಲಲ ಕ�ಂದದರ�ಕರಸದರು. ವಗ0 ಕೂ�ಣಯ ಬೂ�ಧನ- ಗರಂಥಾಲಯ ವಾಚನ ಇವು ಅವರ ಪರಮುಖ

ಹವಾಯಸಗಳಾಗದದವು. ಇದರಂದ ಅವರ ಅಧಾಯಪನ ಕಲಗ ಸರಯಾದ ಚಕಟು� ಪಾರಪತವಾಯತು. ವಾಯಪಕ ಅಧಯಯನ ಭವಷಯದ ಅವರ ಬಳವಣೀಗಗ ಮೂಲಧನವಾಗ ಪರಣಮಸತು.

ಅವರು ಕಟಟ� ಬಳಗಸದ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ವಭಾಗವು ಇಂದು ಸAತಂತರ ವಶAವದಾಯಲಯವಾಗ ಬಳಗಯುತತತದೊ. ವಚನ ಸಾಹತಯ, ಜಞಾನಪದ ಸಾಹತಯ, ಕಾವಯ ಮ�ಮಾಂಸತ, ಛಂದಸುಸ ಮುಂತಾದ ವಷಯಬೂ�ಧನೇಗಳು ಇವರ

ಪರಶರಮದದಂದ ವಶೇ�ಷ ವಾಯಪರತ ಪಡದವು. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಪೂವ0 ಸದಧತಯಲಲದೊ ಎಂದೂ ಪಾಠ ಹೊ�ಳಲಲಲ. ಮuಗಳ.ತನ- ಆಲಸಯತನದದಂದ ಎಂದೂ ಪಾಠ ನೀಲಲಸಲಲಲ. ಹೊ�ಳಬ�ಕಾದ ವಷಯವನುನ ನೇ�ರವಾಗ ವದಾಯರಥ0ಗಳ

ಮನಮುಟು�ವಂತ ಹೊ�ಳುವುದು ಇವರ ಜಞಾಯಮಾನ. ಇವರ ಕಾವಯ ಮ�ಮಾಂಸತ ಪಾಠಗಳನುನ ಆಲಸಲು ಇತರ ವಗ0ದ ವದಾಯರಥ0ಗಳೂ ಬರುತತತದುದು ವಶೇ�ಷವಾಗತುತ.

“ ಸಂಸಕೃತತಯೇನುನವುದು ' ಸಮೂಹಸಮಮತ ಜ�ವನಪದಧತತಯಾಗದೊ. ಪಾಚ�ನ ಕನನಡ ಸಮಾರಜು ತನನ ಬದುಕತನಲಲ ಸಾಮಾಜಕ ರನಾಾಯಯ- ಸಾಮಾಜಕ ಅರನಾಾಯಯ ರೂಪದ ಅನೇ�ಕ ಜ�ವನಪದಧತತಗಳನುನ

ರೂಪರಸಕೂಂಡದದದತು. ವತ0ಮಾನದ ಬದುಕನುನ ಅಥ0ಮಾಡಕೂಳ.ಲು, ಸರಪಡಸಲು ನೇರವಾಗುವ ಇದರ ಅಧಯಯನ ಇಂದು ತುಂಬ ಮಹತ A ಪಡದದದೊ. ಹ�ಗಾಗ ಸಾಹತಯ, ಶಾಸನ, ಜಞಾನಪದ ಇತಾಯದದ ಕ{�ತರಗಳನುನ

ಬಳಸಕೂಂಡು, ಕಳಗದುಹೊೂ�ದ ಕನನಡಗರ ಅನೇ�ಕ ಜ�ವನಪದಧತತ- ನಂಬಕಗಳನುನ ಶೇೂ�ಧಸುವ ಕಾಯ0ವನುನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಮಾಡದಾದರ.

ಇತತಹಾಸವಂಬುದು ಅಸಂಖಾಯತ ಜ�ವನಚರತರಗಳ ಸಾರಸವ0ಸ A ಎನುನತಾತನೇ ಕಾಲu0ಲ . ಜ�ವನ ಚರತರಗಳು ರಸಾಧರ0ವಾದಾಗ ಇತತಹಾಸವೂ ರಸದಶ0ನವನೀಸುತತದೊ. ಇಡ� ರಜುರನಾಾಂಗದ ಕನಸು-ಕನವರಕಗಳ,

ಆದಶ0 - ಯಥಾಥ0ಗಳ, ಹೊೂ�ರಾಟ-ಗಲವುಗಳ, ಸತೂ�ಲು-ಛಲಗಳ, ಆತಮವಕಾಸದ ಮಟಟ�ಲುಮಟಟ�ಲುಗಳ, ಸಂಸಕೃತತ ಸಂದೊೂ�ಹದ, ವuಚಾರಕ ದೊೂ�ಹನದ, ರನಾಾಗರಕತಯ ವಕಸನದ, ಮಾನವತಯ ಮಹಾಯಾತರಯ ಕಲಾತಮಕ ನೀರೂಪಣಯಾಗುತತದೊ. ಆಯಾ ಕಾಲದ ಮಲಯಪರಜ}ಗ ಅನುಗುಣವಾಗ ಸಾವ0ಕಾಲಕ ಮಲಯದ

ಪುನದ0ಶ0ನದ ವವರಣಯಾಗುತತದೊ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಬದುಕತನಲಲ ಬಳುದದಂಗಳಳಗಂತ ಬಸಲ� ಹೊಚು¬. ಬಸಲನಲಲಯೇ� ಬಳಗದ ಅವರು ಅದನುನ ಬದುಕತಗೂ ಅಳವಡಸಕೂಳ.ಲು ಯತತನಸದವರು. ಒಮೊಮಮಮ ಬಸಲು ಸರದು ಬಳುದದಂಗಳು

ಹರಡದರೂ ಅದರ ಬಗಗ ನೀಲ0ಪತರಾಗದದವರು. ಬಸಲು ಮತುತ ಬಳುದದಂಗಳನುನ ಸಮಚತತದದಂದ ಸA�ಕರಸದಾದರ. ' ಬದುಕನುನ ಬಂದಂತ ಸA�ಕರಸಬ�ಕು; ಎದುರಸಬ�ಕು' ಎಂಬ ಸದಾಧಂತದಲಲ ವಶಾAಸವಟ�

ಅವರು ಹಾಗಯೇ� ಬದುಕತದವರು.

ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಒಬಬ ಅಸಾಧಾರಣ ವಯಕತತ, ಕನನಡ, ಕನನಡ ರನಾಾಡು ಮತುತ ಶಾಸನ ಸಂಸಕೃತತಗಳ ಬಗ� ತುಂಬ ಕಳಕಳಳಯಂದ ದುಡದರು. ತನನ- ತನವಲಲವನೂನ ಕಳಗದುಕೂಂಡು ಅನಯಭಾಷ- ಸಂಸಕೃತತಗಳ ವuಭವ-

ವಲಾಸಗಳಳಗ ಮಾರು ಹೊೂ�ದ ನೀರಭಮಾನೀ ಕನನಡಗರನುನ ರನಾಾರನಾಾವಧವಾದ ಯೋ�ರಜುನೇಗಳ ಕಾಯಾ0ಚರಣಯಂದ ಜಞಾಗೃತಗೂಳಳಸದರು. ಅಜಞಾ}ನ, ದಟ�ದಾರದರಗಳ ಮಧಯಯ ಒದಾದಡುತತತದದ, ನೀಜ�0ವ

ಸಮಾರಜು ಚ�ತರಸಕೂಳ.ಲು ಶರಕಷಣ ಆವಶಯವಂದರತು ಬಳಗಾವಯಲಲ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರವನುನ ಕಟಟ� ಬಳಗಸದರು. ಕಡುಬಡವ ಹಾಗು ಜಞಾಣ ವದಾಯರಥ0ಗಳ ಬಾಳದದ�ವಗಯಾದರು.

ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ತುಂಬ ಮಹತಾAಕಾಂಕತ{. ಅವರ ಧಯuಯ0 ಎಲಲರೂ ಮಚು¬ವಂಥದೊ�. ಅಪಪಕಟಟ�ದ ಆಲದ ಮರಕಕ ಜೂ�ತು ಬ�ಳುವ ಪರವೃತತತಯ ಕನನಡಗರಲಲ ಅವರೂಬಬರು ಅಪರೂಪ. ಅವರಗ

ಕನನಡದ ಬಗಗ ವಶೇ�ಷ ಪರರ�ಮ. ಬಳಗಾವಯಲಲದಾದಗ ಮಹಾರಾಷಟ� ರ�ಯನನರ ಭಾಷಾಸಂಸಕೃತತಗಳ ಬಗಗನ ಕಟಟಾ�

ಅಭಮಾನವನುನ ಕಂಡದ ದ ಇವರು ಕನನಡಗರಲಲ ಕನನಡದ ಬಗಗ ಅರವು ಮೂಡಸಲು ಹಲವಾರು ಯೋ�ರಜುನೇಗಳನುನ ಸದಧಪಡಸ ಕಾಯ0ರೂಪಕಕ ತಂದರು.

ಬಳಗಾವ ಪರದೊ�ಶದಲಲ ಕನನಡ, ಕನನಡಗರಂದರ ಕಸಕಕ ಸಮಾನ. ಎಲಲಯೂ ಕನನಡದ ಸತೂಲುಲ ಕ�ಳಳಬರುತತತರಲಲಲ. ಎಲಲಡಗೂ ಮರಾಠ ವಾತಾವರಣ. ಎಲಲರಗೂ ಮರಾಠ ವಾಯಮೊ�ಹ, ಅಚ¬ಗನನಡ

ಪರದೊ�ಶವಾದ ಉತತರ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಪೂರ‌ತ ಮರಾಠಮಯ. ಹುಬಬಳಳ.- ಧಾರವಾಡಗಳಲಲ ಮೊದಲು ಪಾರರಂಭವಾದವುಗಳು ಮರಾಠ ಶಾಲಗಳು. ಇಂಥ ಪರಸªತತಯಲಲ ಕನನಡ ಕಟು�ವ ಕಲಸವನುನ ಅತಯಂತ

ಶರದೊಧಯಂದ ಮಾಡದವರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಸಾಮಾಜಕ ಕಳಕಳಳ ಅನುಕರಣಯೋ�ಗಯ. ಹ�ಗ ರನಾಾಡು-ನುಡ-ಸಮಾರಜುಗಳ ಉತಕಷ0ಕಾಕಗ ಮೊದಲಗರಾಗ ದುಡದ ಅವರನುನ ಕನನಡಗರು ಅಭಮಾನದದಂದ ನೇನೇಯಬ�ಕು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಕನನಡದ ಒಂದು ಅಮೂಲಯ ಆಸತಯಾಗದದರು. ಶಾಸನ, ಜಞಾನಪದ, ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಮುಂತಾದ ರನಾಾರನಾಾ ಸಾಹತ ಯ ಪರಕಾರಗಳಲಲ ಅದು®ತ ಪರಯೋ�ಗಗಳನುನ ಮಾಡದ ಪರತತಭಾವಂತ. ಸಮಕಾಲ�ನ

ಪರಜ}, ವuಜಞಾ}ನೀಕ ದೃಷಟ�ಕೂ�ನ ಹಾಗು ವuಚಾರಕತಯ ಬಳಕತನಲಲ ಮೂತ0ಗೂಂಡ ಆದಶ0ಜ�ವಯಾಗದದರು. “ದದ�ಘ0ಕಾಲದ ಅಧಯಯನದ ಫಲವಾಗ ಖಂಡೂ�ಬಾ' ದಂಥ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕೃತತಯೋಂದನುನ ಸೃಷಟ�ಸದ

ದಾಶ0ನೀಕ ಸಂಶೇೂ�ಧಕ. ತಮ ಮ ಅಪರೂಪದ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯಂದ ಕನನಡದ ಪಾರಚ�ನತಯನುನ ಅಂತರ ‌ರಾಷಟ� ರ�ಯ ವ�ದದಕಯ ಮ�ಲ ವರಜುೃಂಭಸದ ವರಾಡೂರಪರ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯ ವಾಯಪರತ ಬಲುದೊೂಡಡದು. ಭಾಷಾಶಾಸತ ರ, ಶಾಸನ ಸಾಹತಯದದಂದ ಹಡದು ಜಞಾನಪದ ಕಾವಯದವರಗ ಅದರ ವಾಪರತ, ವಸುತ, ರೂಪ, ವಚಾರ ವuವಧಯಗಳಳಂದ ಅವರ

ಅಧಯಯನ ಅಚ¬ರಹುಟಟ�ಸುವಂಥದು. ಅವರ ಭಾಷ, ಕಲಪನೇ- ವಚಾರ ಸಂಪತುತಗಳಳಂದ ಕೂಡದುದ ಅವುಗಳಲಲ ಕನನಡ ಪಾರಚ�ನ ಪರಂಪರ ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಲ�ಖನಗಳು ಸಂಪತುತ ತುಂಬ ತುಳುಕತದೊ.

ವಣ0ಜಞಾತತ ಕೂ�ಮುಪಂಗಡಗಳಳಗ ಭ�ದ ಭಾವನೇಗಳ ಬರುಕು ಒಡಕುಗಳಳಗ ಮತ ಮಢಯಗಳಗ� ಕಾರಣವಂದೂ ಅವುಗಳನುನ ಸಂಪೂಣ0ವಾಗ ನೀರಾಕರಸದದದದರ ಐಕಯ- ಮuತತರಗಳು ಮರ�ಚಕಯಾಗುತತವಂದೂ

ನೀರಜುವಾದ ಪರಜಞಾಸತಯಾಗಲ, ಸಮಾರಜುವಾದವಾಗಲ, ಸಮತಾಭಾವ ಸಾªಪನೇಯಾಗಲ ಎಂದೊಂದದಗೂ ಸಾಧಯವಾಗುವುದದಲಲವಂದು ಅವರು ಜಞಾತಯತತ�ತರಾಗಬ�ಕಂದು ತರುಣರಗ ಹೊ�ಳುತತತದದರು. “ ಆವ ಕಾಲದ

ಶಾಸತ ರವ�ನು ಹೊ�ಳಳದರ�ನು? ನೀನೇನದೊಯ ದನೀಯೇ ಋಷಟ, ” ಮನು ನೀನಗ ನೀ�ನು ಎಂದು ಕುವಂಪು ವಾಣೀಯನುನ ಅಕಷರಶಃ ಪಾಲಸಲು ಕರಯತತರು. ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯ ಹಳಗಯ ಜಞಾಡು ಬದಲಸ ವuಚಾರಕ ಪರಖರತಯಂದ

ದದ�ಪತವಾದ ಹತಾತರು ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಕೃತತಗಳನುನ ರಚಸದರು.

ಕನನಡ ಪಾರಧಾಯಪಕರಾಗ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರದ ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಯಾಗ ಕನನಡಕಾಕಗ ಹಗಲರುಳು ದುಡದರು. ಬರಹ- ಭಾಷಣಗಳ ಮೂಲಕ ಕನನಡ ಮಾಧಯಮದ ಮಹತAವನುನ ಸಾರ ಹೊ�ಳಳದರು. ಬಲಾತಾಕರದ

ತತರಭಾಷಾಸೂತರವನುನ ವರೂ�ಧಸದರು. ಇಂಗಲ�ಷಟನ ಈ ಬಲಾತಾಕರ ಸಾಕು ಎಂದು ಸಾರ ಹೊ�ಳಳದರು.

“ ರನಾಾನು ಅವಧೂತರನಾಾಗ ಹೊೂ�ಗುವುದದಲಲ. ಕನನಡವು ತನನ ಸಾªನವನುನ ಅಧಕೃತವಾಗ ಪಡಯುವ ತನಕ, ನನನ ಪಾರಣವರುವ ತನಕ ಕನನಡಕಾಕಗ ದುಡಯುವುದು, ಕನನಡಕಾಕಗ ದುಡಯಲು ವಯಕತತಗಳನುನ ಪರಚೂ�ದದಸುವುದು

” ಅದಕಾಕಗ ಭಗವಂತನಲಲ ಮೊರಯಡುವುದು ಮಾಡುತತ�ನೇ ಕನನಡದ ಬಗಗನ ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಪರರ�ತತ, ಸಂಕಲಪ ಇಲಲಯ ಮಾತುಗಳಲಲ ವಯಕತವಾಗದೊ.

ತಮಮ ಬದುಕತನುದದಕೂಕ ಕನನಡಕಾಕಗ ದುಡದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಕನನಡ ಸತ�ವ ಕನನಡಗರ ಮನೇ- ಮನಗಳಲಲ ಕನನಡದ ಗುಂಜಞಾರವ ಕ�ಳಳ ಬರಲ. ಕನನಡ ರನಾಾಡು- ನುಡಗಳ ಉದಾಧರಕಾಕಗ ಅಖಂಡ ೪೦

ವಷ0ಗಳ ಕಾಲ ದಣೀವರಯದೊ ದುಡದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರದು ವuವಧಯಮಯ ವಯಕತತತA ಅನೇ�ಕ ಕಷ�-ನಷ�- ಕಲ�ಶಗಳ ಮಧಯದಲಲಯೂ ಕಂಗಡದೊ ನಂಬದ ಆದಶ0ಗಳನುನ ರಚರನಾಾತಮಕ ಕಾಯ0ಗಳಳಂದ

ಸಾಕಾರಗೂಳಳಸದರು. ಬಸಲನೀಂದ ಸುಡುವ ಜ�ವಗಳಳಗ ಬ�ವನಮರದ ತಂಪು ನೀ�ಡದರು. ಶರಕಷಣ-ಸಾಹತಯ- ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಗಳಳಂದ ಅಧಯಯನದ ಆಳ- ಅಗಲ ವಸತರಸದರು.

ನಮಮ ರನಾಾಡವರ ಬಗಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ವಶೇ�ಷ ಕಾಳಜ. ನಮಮವರು ಎಲ ಲ ಕ{�ತರಗಳಲಲ ಎದುದಕಾಣಬ�ಕನುನವ ಲವಲವಕ ಅವರದು. ದುಂದು ವಚ¬ಗಳಳಂದ ನಮಮವರು ಭಕಾರಗಳಾಗುತತತರುವುದನುನ

ಕಂಡು ಮಮಮಲ ಮರುಗುತತತದದರು. ಪರಂಪರಾಗತ ಶರಕಷಣದ ಜೂತಗ ಆಧುನೀಕ ಶರಕಷಣ, ತಾಂತತರಕ ಶರಕಷಣ ಇಂದದನ ಅನೀವಾಯ0 ಅವಶಯಕತಯೇಂಬುದು ಅವರ ಭಾವನೇಯಾಗತುತ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ರನಾಾಡು- ನುಡಗಾಗ ತಮಮ ಜ�ವತ ಕಾಲವನೇನ� ಮುಡುಪಾಗಟ�ರೂ, ನಮಮ ಬಹುದೊೂಡ ಡ ಸಮಾರಜು ಅದಕಕ ಸಪಂದದಸಲಲಲ. ನಮಗ ಸಂಬಂಧವಲಲದ ಅನಯಪಾರಂತಗಳ ವಯಕತತಗಳು ಇಲಲ

ಮರಯುತತತರುವಾಗ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಹೊಸರು ಕ�ವಲ ಬಳಗಾವ ಜಲಲಗ ಮಾತರ ಸ�ಮತವಾಯತು. ಅನೇ�ಕ ಸಂಘ- ಸಂಸತªಗಳ ಆಡಳಳತ ಸೂತರಗಳನುನ ಹಡದವರಗ ರನಾಾಡುನುಡಗಳ ಅಭಮಾನವಲಲದದರಂದ ಇಂಥ ರಜುನ

ಮುದುಡ ಹೊೂ�ಗುವ ಪರಸªತತ ನೀಮಾ0ಣವಾಗದೊ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರದು ಕಲಯುತತತರುವಾಗಲ� ಉನನತಾದಶ0ಗಳನುನ ಕಟಟ�ಕೂಂಡ ವಶರಷ� ಬದುಕು. ದೊ�ಶಕಕ ಪರಯೋ�ರಜುನಕಾರಯಾಗ ಬದುಕುವ ಕನಸು. ಅವರು ಮತಭಾಷಟಗಳು, ಅವರ ಮಾತುಗಳು

ಅಂತಃಕರಣದ ಆಗರ. ಅಲಲ ವಯಂಗಯ, ಸಟು� ಮತಸರಗಳಳಗ ಆಸಪದವಲಲ. ಮಾತು ಮುತತತನಹಾರ, ಸಪಟಟಕದ ಶಲಾಕ, ಮಾಣೀಕಯದ ದದ�ಪರತ, ಅವರು ಮಾತರನಾಾಡ ಹತತತದರ ಎಲಲರೂ ತಲದೂಗಲ�ಬ�ಕು.

ರಚರನಾಾತಮಕ ಕಾಯ0ಗಳಳಂದ ಆರೂ�ಗಯಮಯ ಹಾಗು ಉಪಯುಕ ತ ಜ�ವನವನುನ ಬದುಕಲು ಸಾಧಯವಂಬುದನುನ ತೂ�ರಸಕೂಟ�ರು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಈ ಶತಮಾನದ ಹೊಸರಾಂತ ಸಂಶೇೂ�ಧಕರಲೂಲಬಬರು. ಬಹುದದ�ಘ0ಕಾಲದ ಶರದೊಧಯ ವಾಯಸಂಗದದಂದ ತಮ ಮ ಪಾಂಡತಯಪೂಣ0 ಬೂ�ಧನೇ, ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ, ಗರಂಥಸಂಪಾದನೇ ಹಾಗು

ಪರಾಮಶೇ0ಗಳಳಂದ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ{�ತರದ ವಶೇ�ಷ ಅಂತಸಸತAವನುನ ಓದುಗರಗ ಎತತತ ತೂ�ರದರು. ಕಾಲು ಶತಮಾನ ಅಧಾಯಪನ ಕಾವಯದ ಮಧಯದಲಲಯೂ ಒಬಬಂಟಟಗರಾಗ ಸದುಗದದಲವಲಲದೊ ಹಲವಾರು ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ

ಕಾಯ0ಗಳನುನ ಕuಕೂಂಡು ಅಭಾಯಸಪೂಣ0 ದದ�ಘ0 ಪರಸಾತವನೇಗಳನುನ ಬರದು ಓದುಗರಗ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಕೂಟ�ರು.

ಅವರು ಗಂಭ�ರ ಪರವೃತತತಯ ಚಂತನಶರ�ಲ ವಯಕತತ. ಓದು ಅವರಗಂಟಟದ ಹವಾಯಸ. ಅದು ಅವರ ದೃಷಟ�ಯಲಲ ಸದಾಶರವನ ಪೂಜ, ಅವರಗ ರನಾಾರನಾಾ ವಷಯಗಳಲಲ ಅಭರುಚ. ಸಂಗ�ತದಲೂಲ ವಶೇ�ಷ ಒಲವು.

ವಾಯಕರಣ-ಛಂದಸುಸ- ಅಲಂಕಾರ ಶಾಸತ ರಗಳನುನ ಆಸಕತತಯಂದ ಕಲಸುತತತದದರು. ಹಳಗಗನನಡದ ತಲಸಪಶರ0 ಅಧಯಯನದದಂದ ಅವರ ಅಧಯಯನಕಕ ವಶೇ�ಷ ಮರಗು ಬಂದದತುತ.

ಶಾಸನ, ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಎಂದರ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ಪಂಚಪಾರಣ. ಶಾಸನ-ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಪಾಠಗಳನುನ ಕಲಸುವಾಗ ತನಮಯರಾಗುತತತದದರು. ಕಣುಮಚ¬ ( ಅಂತರಂಗದ ಕಣುಣ ತರದು) ಪಾಠ ಹೊ�ಳಹತತತದರ

ಬಾಹಯ ಪರಪಂಚವನೇನ� ಮರತು ಬಡುತತತದದರು.

ವಾಯಸಂಗನೀಷ ಠ ಕನನಡ ಪಾರಧಾಯಪಕರೂ, ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕನನಡ ವಭಾಗ ಮುಖಯಸªರಾಗ ಹಲವಾರು ಸಾಧನೇಗಳ ವಕರಮಗಳನುನ ಸಾಧಸದವರೂ, ಬಳಗಾವ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರದ ನೀದೊ�0ಶಕರಾಗ

ಪರಬುದಧ ಬೂ�ಧನೇ, ಶೇರ�ಷಠ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಹಾಗು ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಕನನಡ ಗರಂಥ ಪರಕಟನೇಗಳಳಂದ ಕನನಡ ವಭಾಗದ ಮಟ�ವನೇನತತರಸದವರೂ, ಅನೇ�ಕ ವಚಾರ ಸಂಕತರಣಗಳನುನ ಸಂಘಟಟಸ ತುಲರನಾಾತಮಕ ಅಧಯಯನವಲಲದೊ ಕೂಪ

ಮಂಡೂಕರಾಗದದ ಕನನಡ ಅಧಾಯಪಕರಗ, ವದಾಯರಥ0ಗಳಳಗ ಕನನಡ ಸಾಹತಯ ಸಾಗರದ ಆಳವನುನ ತೂ�ರಸದವರೂ, ನೀರಂತರ ಚಟುವಟಟಕಗಳಳಂದ ಕನನಡ ವಭಾಗವನುನ ಹೊಚು¬ ಕತರಯಾಶರ�ಲಗೂಳಳಸದವರೂ, ಸೂಕಷಮ

ಸಂವ�ದರನಾಾಶರ�ಲರೂ ಹಲವಾರು ಮಾಲಕ ಕೃತತಗಳ ಲ�ಖಕರೂ, ಪರಬುದಧ ವಮಶ0ಕರೂ, ಘನ ವದಾAಂಸರೂ, ಉತಮ ಮಲಾಯರಾಧಕರೂ, ಆದಶ0 ಜ�ವಗಳೂ ಆದ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಸದಾಸಮರಣೀ�ಯರು.

ರಜುನನ-ಬಾಲಯ-ವದಾಯಭಾಯಸ ಬಳಗಾವ ಜಲಲಯ ಬuಲಹೊೂಂಗಲ ತಾಲೂಕತನ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಒಂದು ಚಕ ಕ ಗಾರಮ. ರಾಷಟ� ರ�ಯ

ಹೊದಾದರಯ ಎಂ.ಕ. ಹುಬಬಳಳ.ಯಂದ ೯ ಕತ.ಮ�. ದೂರದಲಲರುವ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಎಲಲ ಧಮ0ದ ಸಮುದಾಯವುಳ. ಒಂದು ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಹಳಳ., ಹಳಳ.ಯ ಬದುಕತನ ಎಲ ಲ ಅವಶಯಕಗಳನುನ ಪೂರuಸುವ ಕಸಬುದಾರರು

ಇಲಲರುವುದರಂದ ಇದೊೂಂದು ಸAಯಂಪೂಣ0ಗಾರಮವಾಗದೊ. ಮಲಾಪಹಾರ ನದದಯ ತಟದಲಲರುವ ಈ ಗಾರಮ ಪರತತವಷ0 ಜಞಾತರ- ಉತಸವ ಮುಂತಾದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಬಯಲಾಟ ಆಡುತತ, ಹಬ ಬ ಹರದದನಗಳಲಲ ಜಞಾನಪದ ಕಲಗಳನುನ ಪರದಶರ0ಸುತತ ಜಞಾನಪದ ಸಂಸಕೃತತಯನುನ ಉಳಳಸ ಬಳಗಸಕೂಂಡು ಬಂದದದೊ.

ಪರಶಾಂತವಾದ ಈ ಹಳಳ.ಯಲಲ ಪರತತದದನ ರಾತತರ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ಭರಜುನೀ ಮ�ಳದವರು ಸುಶಾರವಯವಾಗ ಭಕತತಗ�ತಗಳನುನ ಹಾಡುತತತದದರು. ಬಯಲಾಟದ ಮ�ಳದವರು ಬ�ರ ಬ�ರ ತರರನಾಾದ ಆಟಗಳ ಪಾರಕತ�ಸು

ಮಾಡುತತತದದರು. ಕತಗಾರನ ಕಲಸ ಬಹಳ ದೊೂಡಡದು. ಮೊದಲು ತಾವು ಆಡಬ�ಕತದದ ಕಥಯ ಪುಸತಕವನುನ ಇದದ ಸªಳದದಂದ ತರಸಕೂಳ.ಬ�ಕು. ಬ�ರ ಬ�ರಯವರಗ ಪಾತರಗಳನುನ ಹಂಚಕೂಡಬ�ಕು. ಎಲಲರೂ ಓದು ಬರಹ

ಬಾರದ ನೀರಕಷರಗಳಗ�. ಸತ ರ�ಪಾತರಗಳನುನ ಪುರುಷರಗ� ವಹಸಕೂಡುತತತದದರು. ಅವರವರಗ ಸಂಬಂಧಪಟ� ಭಾಗಗಳನುನ ಬರಯಲು ಬಂದವರ ಕಡಯಂದ ಪರತತ ಮಾಡಸುತತತದದರು. ಇಷಾ�ದ ಮ�ಲ ಒಳಗ.ಯ ದದನ ನೇೂ�ಡ

ಕತ ಪೂಜ ಮಾಡುತತತದದರು. ಆಮ�ಲ ನೀತಯ ಎಲಲರೂ ತಮಮ ಹೊೂಲಮನೇಯ ಕಲಸ ಮುಗಸ ರಾತತರ ಆಟದ ಮನೇಗ ( ತಾಲ�ಮು ಕೂ�ಣ) ಬರಬ�ಕು. ಒಬೂಬಬಬರಗ ಅವರವರ ಮಾತುಗಳನುನ ಬಾಯಪಾಠ ಆಗುವವರಗ ಕಲಸಬ�ಕು. ಅದನುನ ಅವನು ತನಗ ಎಷು� ಶಕಯವೋ� ಅಷು� ಎತತರದ ದನೀಯಂದ ಅನನಬ�ಕು. ಅಲಪಪಾರಣ, ಮಹಾಪಾರಣ, ಪರಸA, ದದ�ಘ0, ಒತತಕಷರ, ಸರಳಾಕಷರಗಳ ಪಲಲಟ ಬ�ಕಾದಂತ ಆಗುತತತದದವು. ಅದನುನ ಯಾರೂ ತತದುದವಂತತಲಲ. ತತಳಳದರ ತಾನೇ� ತತದುದವುದು. ಬಳಳ.ಗುರುಡರು ಸತ�ರ ಹಳ.ವನು ಬದದಂತಾಗರುತತತತುತ.

ಆದರ ಬಯಲಾಟದ ಕತಗಾರ ಕುಣೀತ ಕಲಸುವುದರಲಲ ಮಾತರ ಹೊಚು¬ ಕಾಳಜ ವಹಸುತತತದದ. ಆಟದಲಲ ಪುರುಷ- ಸತ ರ� ಪಾತರಗಳಗರಡೂ ಕುಣೀತ ಕಲಯಬ�ಕು. ಇದರಲಲ ಹಮಮ�ಳದವರ ಕೂ�ಚು ಬಹಳ ಮಹತAದಾದಗರುತತತತುತ. ಹ�ಗ ರನಾಾಟಕಬಯಲಾಟ ಸಂಸಕೃತತ ಹನೇನಲಯಂದ ಗಾರಮದ ರಜುನರಲಲ ಸಹಾದ0ತಯಂದ ಬದುಕುತತತದದರು.

ಈ ಗಾರಮದ ಭೂ�ಯ ಎಂಬ ಪರಶರಷ� ಜಞಾತತಯ ಮನೇತನದಲಲ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ೧೯೪೦ರಲಲ ರಜುನೀಸದರು. ತಂದೊ ಬಾಳಪ ಪ ಮಳಗಗಾಲದ ಸಮಯದಲಲ ಮಲಪರಭಾ ನದದಯಲಲ ಮ�ನು

ಹಡಯುತತತದದರು. ಅದರಂದಲ� ಅವರ ಉಪಜ�ವನ ಸಾಗತುತ. ಬಡತನವನೇನ� ಹಾಸಹೊೂದುದಕೂಂಡದದ ಮನೇತನ. ಮನೇಯಲಲ ತುಂಬ ಬಡತನವದದರೂ ಬಾಳಪ ಪ ತುಂಬ ಸಾAಭಮಾನದದಂದ ಬದುಕತದವರು. ತಮಮ

ಮಕಕಳಳಗೂ ಅದನೇನ� ಕಲಸದವರು.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಗಾರಮದದಂದ ದಕತ{ಣಕಕ ಹರಯುತತತದದ ಮಲಪರಭಾ ನದದಯ ದಂಡಗ ನೀತಯ ಹೊೂ�ಗುತತತದದರು. ಆತತಮ�ಯ ಗಳಗಯ ಡ.ಬ. ತಳವಾರ ಇವರು ಕೂಡ ಎಮಮ ಮ�ಯಸಲು ಹೊೂಳಗ ದಂಡಗ ಹೊೂ�ಗುತತತದದರು.

ತತಂಗಳುಗಟ�ಲ ಸುರಯುವ ಸಾAತತ ಮಳಗಯಂದ ಹರಯುತತತದ ನದದಯನುನ ನೇೂ�ಡುವುದು ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ಆನಂದವನುನಂಟು ಮಾಡುತತತತುತ. ಒಮಮ ರಜುುಳುರಜುುಳು ಮತೂತಬ ಬ ದಭ ದಭಯಾಗ ಹರಯುತತತದ ದ ನದದಯನುನ

ನೇೂ�ಡ, ಅವರಲಲ ಏನೇೂ� ಒಂದು ಅಪೂವ0 ಆನಂದಾನುಭವವುಂಟಟಾಗುತತತತುತ. ಆ ಮಂರಜುುಳ ರನಾಾದದಲಲ ಓಂಕಾರ ನೀರನಾಾದವನುನ ಕ�ಳಳದಂತಾಗುತತತತುತ. ಹರವ ನೀ�ರಲಲ ಪೃಥಕಕರಸ ಬರುತತತದದ ಸೂರ‌ಯನ ಸುವಣ0 ಕತರಣಗಳು ಕuಮಾಡ ಕರಯುತತತದದವು. ಆ ಸಂದಯ0ಸಂಪದ ಲೂ�ಕದ ಶರರ�ಮಂತತಕಯನುನ ಹ�ಗಳಗದು ಪರಕೃತತಯ

ಐಸರಯನುನ ಎತತತ ತೂ�ರಸುತತತತುತ. ಅದನುನ ನೇೂ�ಡುತ ತ ಡಾ. “ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ದೊ�ವಗಂಗಯೇ ನೀ�ನು ಆಕಾಶದದಂ ಬಂದು ಮಂರಜುುಳ ನೀರನಾಾದಗಯುAದದೊ�ಕ ಪರ�ಳಾತಯ' ಎಂದು ಭಾವಸಮಾಧಯಲಲ ಮುಳುಗ

ಬಡುತತತದದರು.

ರನಾಾನು ಆರಂಭವ ಮಾಡುವನಯಾಯ, ಗುರುಪೂಜಗಂದು, ರನಾಾನು ಬವಹಾರವ ಮಾಡುವನಯಾಯ, ಲಂಗಾಚ0ನೇಗಂದು,

ರನಾಾನು ಪರಸತ�ವಯ ಮಾಡುವನಯಾಯ, ರಜುಂಗಮದಾಸತೂ�ಹಕಕಂದು. ರನಾಾರನಾಾವಾವ ಕಮ0ಂಗಳ ಮಾಡದಡಯು

ಆ ಕಮ0ಫಲಭೂ�ಗವ ನೀ� ಕೂಡುವ ಎಂಬುದ ರನಾಾನು ಬಲಲನು. ನೀ� ಕೂಟ� ದರವಯವ ನೀಮಗಲಲದೊ ಮತೂತಂದ ಕತರ�ಯ ಮಾಡನು,

ನೀಮಮ ಸತೂಮಮಂಗ ಸಲಸುವನು. ನೀಮಾಮಣ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೊ�ವಾ. ಎಂದು ಅಣಣನವರು ಸಾರದಂತ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಮನೇತನದವರು ಶರಣಮಾಗ0ದಲಲ ತಮಮ ಜ�ವನವನುನ

ಸಾಗಸುತತ ಬಂದವರಾಗದದರು.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಒಳಗ. ಚುರುಕು ಸAಭಾವದವರು. ಸಹೊೂ�ದರರ, ಆಳು ಮಕಕಳ ಜೂತಗ ಹೊೂಲದ ಕಲಸಕಕ ಹೊೂ�ಗುತತತದದರು. ದನಕರುಗಳನುನ ಮ�ಯಸಕೂಂಡು ಬರುತತತದದರು. ಅವುಗಳಳಗ ಮ�ವು ಹಾಕುವುದು, ನೀ�ರು ಕುಡಸುವುದು, ಮuತೂಳಗಯುವುದು- ಇವರ ಬಾಲಯದ ದದನಚರಯಾದಂತತತುತ. ಪರಸಂಗ ಬಂದಾಗ

ಜೂ�ಡುಗಳಗಯದಾದಗ ಸಹೊೂ�ದರ ಜೂತಗೂಡ ರಂಟೇ, ಕುಂಟೇ, ಎಡ ಹೊೂದದ ಅನುಭವವೂ ಇವರದಾಗತುತ. ಬತತಲೂ ಹೊೂ�ಗುತತತದದರು. ಹ�ಗ ಮಣೀಣನ ಮಗರನಾಾಗ ಬಳಗದು ಬಂದ ಅವರು ನೀಸಗ0ದ ಮಡಲಲಲ ಬಳಗದು

ಬಂದವರಾದರು. ಆ ನೀಸಗ0ದ ಏರು-ಪರ�ರು, ರಮಯತಯನುನ, ಚಲುವನುನ ಮನವಾಗ ಸವದರು. ಸುಗ� ಸಮಯದಲಲ ಹಂತತ ತುಳಳದರು, ರಾಶರಮಾಡದರು. ಹೊೂಲದಲಲಯೇ ಮಲಗದರು ಹ�ಗ ಕೃಷಟ ಕಲಸ ಕಾರ‌ಯಗಳಲಲ ಸಹೊೂ�ದರರ ಜೂತಗೂಡ ' ರನಾಾಯೇ�ನು ಕಡಮಯಲಲ' ಎನುನವ ಹಾಗ ಬಾಲಯದಲಲಯೇ ಒಕಕಲುತನ

ಮಾಡುವಲಲಯೂ ವಶೇ�ಷ ಆಸಕತತ ತಾಳಳದರು. ಓರಗಯ ಸತನ�ಹತರು, ಅಣಣಂದದರು ಹೊೂಲ ಮನೇ ಕಲಸಗಳಲಲ ಹಾಡುತತತದದ ಹಾಡುಗಳನುನ ಕಲತುಕೂಂಡರು. ಅವುಗಳ ತಾಳಕಕ ತಾವೂ ಹಾಡುತತ ಕುಣೀಯುತತತದದರು. ಸಂಪೂಣ0

ತಮಮನುನ ಅವುಗಳಲಲ ತೂಡಗಸಕೂಂಡರು.

ಗಾರಮ�ಣ ಪರಸರದಲಲ ಬಳಗದುಬಂದ ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಮಕಕಳು ಆಡುವ ಚಣೀಪಣೀ, ಗುಂಡು-ಗರಜುಗ, ಚಂಡಾಟ, ಕುಂಟಟಾಟ, ಲಗೂ�ರ, ತತಳಳ., ಹುಡುತತು ಮೊದಲಾದ ಹತತತಪಪತುತ ಆಟಗಳನುನ ಆಡುತಾತ ಓಣೀಯ

ಹುಡುಗರನುನ ಸತೂ�ಲಸುತತ ಬಂದರು. ಹೊಣುಣ ಹುಡುಗಯರ ಜೂತಗ, ಮಕಕಳಳದಾದಗ ಕೂಡ ಆಟವಾಡುತತತದದರು. ಅವರ ಜೂತಗ ತಾವೂ ಅವರ ಹಾಡುಗಳನುನ ಹಾಡುತತತದದರು. ಈ ಆಟಗಳನುನ ಮಕಕಳೊಡನೇ ಆಡುವಾಗ,

ಹಾಡುವಾಗ ಮನೇಯನೇನ� ಮರಯುತತತದದರು. ಅವರಗ ಊಟದ ಕಡಗ ಲಕಷಯವ� ಇರುತತತರಲಲಲ. ಉಂಡರ ಉಂಡರು, ಇಲಲವ ಇಲಲ. ಆಟವಾಡುವುದರಲಲ, ಆಟದ ಹಾಡುಗಳನುನ ಹಾಡುತತ- ಹಾಡುತತ ಮಲಕು ಹಾಕುವಲಲ

ಮಗನರಾಗ ಓಡುತತತದದರು. ಒಮೊಮಮಮ ಆ ಹಾಡುಗಳನುನ ತಾವ� ಬಳಗಸುತತ ಹಾಡು ರಚಸುತತತದದರು. ಮಗನ ಆಟ- ಪಾಟದ ಹುಚ¬ನುನ ಕಂಡು ಇವನನುನ ಹ�ಗ� ಬಡಬಾರದೊಂದುಕೂಂಡು ತಂದೊ- ತಾಯಗಳು ಶಾಲಗ

ಹಾಕಬ�ಕಂದು ನೀಧ0ರಸದರು.

ವದಾಯಭಾಯಸ ತಂದೊತಾಯಗಳು ಒಂದು ದದವಸ ಶಾಲಗ ಹೊೂ�ಗ ಮಗನ ಹೊಸರು ನೇೂ�ಂದಾಯಸ ಬಂದರು. ತಂದೊ -

ತಾಯಗಳ ಆಜ}ಯಂತ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ದದರನಾಾಲೂ ತಪಪದೊ� ಶಾಲಗ ಹೊೂ�ಗುತತತದದರು. ಶಾಲಯಲಲ ಕಲಸದದನುನ ಮನೇಯಲಲ ಪಾಠ ಒಪರಪಸುತತತದದರು. ಶಾಲಯ ಇತರ ಹುಡುಗರೂಂದದಗ ಬಡುವನ ವ�ಳಗಯಲಲ

ಆಡತೂಡಗದರು.

ಪಾರಥಮಕ ಶಾಲಯಲಲ ಸಣಣಬನೇನತತ ಓದದದರು. ದೊೂಡಡಬದೊರ ಪಾಸಾದರು.( ಈಗನ ಎಲ .ಕ.ಜ, ಯು.ಕ.ಜ). ಒಂದನೇ� ವಗ0 ಓದುತತ, ಪಾಸಾಗುತ ತ ಶಾಲಯಲಲ ಹದೊನೀಸಕೂಂಡರು. ಗುರುಗಳ ಪರರ�ತತಗ ಪಾತರರಾದರು. ಮುತತತನಂತಹ ಅಕಷರಗಳನುನ ಬರಯುತತತದ ದ ನೇ�ಗರನಾಾಳರನುನ ಕಂಡು ಎಲ ಲ ಶರಕಷಕರೂ ಸಂತೂ�ಷಪಡುತತತದದರು. ನಗಮುಖದದಂದ ಇನೂನ ಜಞಾಣರನಾಾಗು ಎಂದು ಆಶರ�ವ0ದದಸುತತತದದರು. ಮುಲಕಪರ�ಕ{.

ಮುಲಕಪರ�ಕ{

ಮುಲಕಪರ�ಕ{ಯ ತರಬ�ತತ ನೀ�ಡದರು. ಪರತತಭಾಸಂಪನನರಾದ ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಗಣೀತ, ಬಾಯಲಕಕ, ಇತತಹಾಸ, ಭೂಗೂ�ಲ- ಯಾವ ವಷಯವ� ಇರಲ, ಕ�ಳಳದ ಪರಶೇನಗಳಳಗ ತತ ‌ಕಷಣ ದದಟ�ದತನದದಂದ ಉತತರ ನೀ�ಡುತತತದದರು. ಮುಲಕ ಪರ�ಕ{ಯೇಂದರ ಇಂದದನ ಐ.ಎ.ಎಸ ., ಐ.ಸ.ಎಸ . ನಷು� ಗಡುಚಾದ ಪರ�ಕ{ ಅದು;

ಅಷು� ಗಡುಚಾದ ಆ ಮುಲಕ ಪರ�ಕ{ಯನುನ ಅವರು ಪಾಸಾದರಷ�� ಅಲಲ, ಇಡ� ಕ�ಂದರಕಕ ಪರಥಮರಾಗ ಪಾಸಾದರು. ಹಳಳ.ಯ ಶಾಲಯಲಲ ಓದದದ ಅದೂ ಕಳವಗ0ದ ಮಗನೇೂಬಬನು ಮುಲಕ ಪರ�ಕ{ಯನುನ ಬಾಯಂಕತನಲಲ

ಪಾಸಾದದುದ ಅಭಮಾನದ ಸಂಗತತಯಾಯತು. ಊರಗ ಊರ� ಸಂತೂ�ಷಪಟಟ�ತು. ಸA�ಟ ಹಂಚತು. ಕಲಸದ ಗುರುಗಳಳಗೂ ಕಲತ ಶಾಲಗೂ ಹಡದ ತಂದೊ- ತಾಯಗಳಳಗೂ ಕತ�ತತ0 ತಂದುಕೂಟ� ನೇ�ಗನಹಾಳರನುನ

ಹಾಡ ಹೊೂಗಳಳದರು. ಅಭನಂದನೇಯ ಸುರಮಳಗಯೇ ಮಳಗ, ಅದರಂದ ಸಂತೂ�ಷಭರತರಾದ ತಂದೊ- ತಾಯಗಳು ತಮಮ ಮಗ ಜಞಾಣನೀದಾದನೇ. ಅವನು ಎಷು� ಕಲಯುತಾತನೇೂ� ಅಷು� ಕಲಯಲ ಎಂದು ಮುಂದೊ

ಓದದಸಲು ಮುಂದಾದರು.

ಗಳಯರಾದ ಡ.ಬ. ತಳವಾರ ಮತುತ ಇವರು ಕೂಡ ಬಳಗಾವಗ ಬಂದರು. ಇಲಲ ಶರಕಷಣ ಮುಂದುವರಸದರು. ಬಳಗಾವಯಲಲ ಆ ಕಾಲದಲಲ ಮಳಗ ಸುರಯುತತತದದರೂ ದೊuನಂದದನ ವಯವಹಾರ ನಡದೊ� ನಡಯುತತತತುತ. ಮಳಗಗಾಲವಂದು ಯಾರೂ ಮನೇಯಲಲ ಕೂಡುತತತರಲಲಲ. ಗಂಡು- ಹೊಣುಣ ಎಲಲರೂ ಕಾಲಲಲ ಗಮ

ಬೂಟು ಹಾಕತಕೂಂಡು, ಮuಮ�ಲ ರ�ರನಾ ಕೂ�ಟ ಧರಸ, ತಲಯ ಮ�ಲ ಫಲ � ‌ ಹಾಯಟ ಇಟು�ಕೂಂಡು ಕuಯಲೂಲಂದು ಛತತರ ಹಡದುಕೂಂಡು ಡಾಂಬರ ರೂ�ಡನಲಲ ಮಲಲಗ ನಡಯುತತ ತಮಮ ತಮಮ ಆಫೀ�ಸುಗಳಳಗ,

ವಯವಹಾರಕಕ, ಸೂಕಲು, ಕಾಲ�ರಜುುಗಳಳಗ ಹೊೂ�ಗುತತತದದ ದೃಶಯ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರನುನ ವಶೇ�ಷವಾಗ ಆಕಷಟ0ಸತು. ಅವರ ಪರ�ಡದಲಲ ಆಗ ಈಗ ಸಮಯಕಕ ತಕಕಂತ ಭಾಗವಹಸುತತತದದರು. ಅದೊೂಂದು ಮೊ�ಜನ ಜಞಾತರಯೇಂದೊ� ಬಗದ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಪರತತನೀತಯವೂ ಸೂಕಲಗ ಹೊೂ�ಗುತತತದದರು.

ಶರರ� ಎಂ.ಎಸ ‌. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಬಡುವನ ದದನಗಳಲಲ ತಮ ಮ ಊರಗ ಬರುತತತದದರು. ಅಲಲ ಬಾಲಯಸತನ�ಹತರ ಜೂತಗೂಡ ಆಡದೊದ� ಆಡದುದ, ಗಾರಮ�ಣ ಕಲಾ ಸಂಪತತನುನ ಸವಯುತತತದದರು. ಬಯಲಾಟಗಳ

ಪರದಶ0ನವರಲ, ರಂಗತಾಲಮ ಇಲಲವ ತಾಲಮ ನಡದದರಲ, ಅಲಲ ಹೊೂ�ಗ ಅವರ ಕಲಾಪರದಶ0ನದಲಲ ಭಾಗಗಳಾಗುತತತದದರು. ಅವರಂತ ತಾವೂ ಹಾಡುತತತದದರು. ಅಭನಯಸುತತತದದರು. ತಪರಪದಲಲ ಮಾಗ0ದಶ0ನ ನೀ�ಡುತತತದದರು.

೧೯೬೩ರಲಲ ಎಸ .ಎಸ . ಸ ಪರ�ಕ{ಯಲಲ ಇಡ� ಕ�ಂದರಕಕ ಪರಥಮರಾಗ ತ�ಗ0ಡಯಾದರು. ಕಳವಗ0ದ ಹುಡುಗನೇೂಬಬ ಈ ಸಾªನವನುನ ಪಡದದುದ ಅನೇ�ಕರ ಹುಬಬ�ರುವಂತ ಮಾಡತು.

ನಂತರ ಬಳಗಾವಯ ಶರಕಷಕ ತರಬ�ತತ ಕ�ಂದರದಲಲ ತರಬ�ತತ ಪಡದು ಶರಕಷಕರಾದರು. ೧೯೬೭ರಲಲ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದದಂದ ಬ.ಎ. ಪದವ ಸಂಪಾದದಸದರು. ೧೯೭೦ರಲಲ ಅದೊ� ವಶAವದಾಯಲಯದದಂದ

ಎಂ.ಎ. ಪದವ ಪಡದರು. .

ನೇ�ಗನಹಾಳಮನೇತನವ� ರಜುನಪದ ಕಲಗಳ ತವರುಮನೇಯಂತತತುತ. ತಂದೊ, ಸಹೊೂ�ದರರು, ಆಳುಮನುಷಯರು ಎಲಲರೂ ರಜುನಪದ ಹಾಡು ಹೊ�ಳುತತತದದರು. ಬಯಲಾಟದ ವ�ಷ ತೂಡುತತತದದರು. ಸುಗ�ಯ

ಕುಣೀತದಲಲ ಭಾಗವಹಸುತತತದದರು. ಸತೂ�ಬಾನ ಪದಗಳನೂನ ಹಾಡುತತತದದರು. ಕಥಗಾರರಾಗುತತತದದರು. ಶರರ� ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು, ಅಂತಯೇ� ಹುಟಟಾ� ರಜುನಪದ ಕಲಾಕಾರರಾಗದದರು. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಊರಗ

ಬಂದಾಗ ತಾವೂ ಬಯಲಾಟಗಳಲಲ ವ�ಷ ಹಾಕತ ಕುಣೀಯುತತತದದರು. ಕಥ ನಡಸುತತತದದರು. ಹಮಮ�ಳ ಇಲಲವ ಮುಮಮ�ಳಗಳಲಲ ಭಾಗವಹಸುತತತದದರು. ಕೂ�ಚು ಹೊೂಡಯುವುದರಲಲಂತೂ ಇವರದು ಸದಧಹಸತ.

ರನಾಾಟಟ ವuದಯರು ಗಾರಮ�ಣ ಸಂಪತುತ ಬರಯ ಆಟ ಪಾಠಕಕಷ�� ಸ�ಮತವಾದುದಲಲ. ಬಾಯ ಮಾತತನ ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರ ತತಳುವಳಳಕಯೇಲಲವೂ ರಜುನಪದರ ತತಳುವಳಳಕಯಾಗದೊ. ಗಾರಮ�ಣ ರಜುನರಗ ರೂ�ಗರುಜನಗಳು ಬಂದಾಗ ರನಾಾಟಟ

ವuದಯರರುತತತದದರು. ಈಗಲೂ ಅಂಥವರನುನ ಕಾಣಬಹುದು. ಶರರ� ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಒಡರನಾಾಟ ಇಂಥ ರನಾಾಟಟ

ವuದಯರ ಕೂಡವೂ ಇದದದತು. ಅವರು ಕೂಟ� ಗಡಡ, ಬ�ರು, ತಪಪಲಗಳನುನ ಚಕಕವರದಾದಗ ನೇ�ಗನಹಾಳರು ತತಂದ ಅನುಭವ.

ಬಲ ಕೂಡುವ ಸಂಪರದಾಯ ಹದದನೇಂಟು ದೊ�ವರಗ ಹರಕ ಹೊೂರುವ ಸಂಪರದಾಯ ಗಾರಮ�ಣರದು. ಕರಯವA, ಕಾಳವA, ದಾಯಮವA,

ದುಗ0ವA, ಭರಮಪಪ- ಹ�ಗ ಒಂದೊೂಂದು ದೊ�ವರಗ ಶರಣು ಹೊೂ�ಗುವ ಸಂಪರದಾಯ ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರದು. ಈ ದೊ�ವರುಗಳು ಕೂ�ಪಗೂಳು.ವುದರಂದ ಒಂದೊೂಂದು ಥರದ ರೂ�ಗ ಬರುತತದೊಂಬ ಕುರುಡ ನಂಬಕ

ರಜುನಪದರದು. ಅಂತಯೇ� ಆ ದೊ�ವರುಗಳ ಪರರ�ತಯಥ0ವಾಗ ಕೂ�ಳಳ, ಕುರ, ಕೂ�ಣಗಳನುನ ಬಲಕೂಡುವ ಸಂಪರದಾಯವೂ ಹಳಳ.ಗರದು. ಉಗರದೊ�ವತಗಳ ಜಞಾತರ ಇದದರಂತೂ ದೊೂಡ ಡ ದೊೂಡ ಡ ಬಲಗಳಲಲ, ಡಾ.

ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಇಂಥ ಅನೀಷ� ಸಂಪರದಾಯಗಳ ರಜುನರ ಮಧಯದಲಲ ಬದುಕತಬಂದು ಅವರಗ ಹಲವಾರು ಸಲ ಬುದದದಯ ಮಾತನುನ ಹೊ�ಳಳ ತತದದದ ತತ�ಡದವರು. ರಜಞಾದದನಗಳಲಲ ತಮ ಮ ಊರಗ ಹೊೂ�ದಾಗ ಇಂಥ ಹೊ�ಯ ಕೃತಯಗಳು ನಡಯುತತವಂದು ಕ�ಳಳದ ತಕಷಣವ ಆ ರಜುನರ ಬಳಳ ಹೊೂ�ಗ ಅವರ ಅಜಞಾ}ನವನುನ

ದೂರಮಾಡುತತತದದರು.

ಮಂತರ-ಮಾಟಚ�ಳು, ಹಾವು, ರನಾಾಯ ಕಚ¬ದರ ಮಂತತರಸದ ನೀ�ರು ಹಾಕುವ, ದಾರ ಕಟು�ವ ಮಂತರ-ಮಾಟಗಾರರೂ ಹಳಳ.ಯಲಲ ಬದುಕತದವರು. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಚಕಕವರದಾದಗ ಚ�ಳು, ರನಾಾಯ ಕಚ¬ದಾಗ ದಾರ ಕಟಟ�ಸಕೂಂಡದದನುನ

ನೇನೇಸಕೂಳು.ತತತದದರು. ರನಾಾಟಟ ವuದಯರು ಕೂಡುತತತದ ದ ಮದುದಗಳಷ�� ಮಂತ ರ ಮಾಟಗಳಳಗೂ ಗಾರಮ�ಣರು ಬಲಯಾಗಬ�ಕಾಗುತತತತುತ. ದನಕರುಗಳು ಮ�ವು ತತನನದಾದಾಗ, ನೀ�ರು ಕುಡಯದಾದಾಗ, ಹಾಲು

ಕರಯದಾದಾಗ ಮುಗ� ರಜುನರು ಈ ಮಂತರ- ಮಾಟಗಳ ಬನುನ ಹತುತತತತದದರು. ಮರಬಸಪಪನವರೂ ಚಕಕವರದಾದಗ ತಂದೊ- ತಾಯಗಳ ಅಪಪಣಯಂತ ತಮ ಮ ದನಕರುಗಳಳಗ ಮಂತತರಸದ ನೀ�ರು ತಂದು ಸಂಪಡಸದುದಂಟು.

ತಾಯಯ ಅಪಪಣಯಂತ ಆ ಈ ದೊ�ವರುಗಳಳಗ ನೀ�ರು ಹಾಕತ, ಎಣಣ-ಬತತತ, ಕಡಲಕಾಳು, ದುಡುಡ ಇಟು� ಪರದಕತ{ಣ ಹಾಕತ ಬಂದದುದಂಟು. ಕಲುಲ, ಮಣುಣ, ಮರ ದೊ�ವರಂದು ನಂಬ ಭಯ- ಭಕತತಯಂದ ಪೂಜ ಮಾಡದದನುನ ಅವರು

ನೇನಪರಸಕೂಳು.ತತತದದರು. ನೀ�ರ ಕಂಡಲಲ ಮುಳುಗುವ, ಮರನ ಕಂಡಲಲ ಸುತುತವ ವಾಡಕಗ ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಅಂಟಟಕೂಂಡವರ� ಆ- ಆ ಸಂದಭ0ಗಳಲಲ ಹಾಡುವ ಹಾಡುಗಳನುನ ಹಾಡುತತ ಬರದದಟು�ಕೂಂಡವರವರು.

ಹಬ ಬ ಹರದದನಗಳಲಲ ರಜುನಪದರು ಹೊ�ಳುವ ಹಾಡುಗಳ ಕಡಗ� ಅವರ ಒಲವು. ಹಾಡುಹೊ�ಳುತತ ಆಟವಾಡುವ ಅವರ ಕಲಗೂ ಮಾರುಹೊೂ�ದವರವರು. ಜೂ�ಕುಮಾರ, ದುರಗಮುರಗ, ಕೂ�ಲತತತನವರು,

ಸಾರುವ ಅಯಯನವರು, ಗೂಗ�ಯಯಗಳು, ಡೂಳಳ.ನವರು- ಹ�ಗ ಹಲವಾರು ಆಟದವರ ಜೂತಗ ಆತತಮ�ಯರಾಗ ಅವರ ಹಾಡನ ಗತುತ ಲಯಗಳನುನ, ಭಾಷಯ ಅಂದ- ಚಂದವನೂನ ಅರತುಕೂಂಡವರು ಮರಬಸಪಪನವರು,

ತಮಮ ಗಾರಮದ ಡೂಳಳ.ನ ಹಾಡುಗಳನೂನ ಹೊಚಾ¬ಗ ಪರರ�ತತಸದದರು. ತಮಮ ಊರ ಕುರುಬಗ�ರ ದೊೂಡಡದು. ಅವರ ದೊ�ವರು ಬ�ರಪಪ, ಆತನ ವಾರ ಆದದತಯವಾರ, ಅಂದು ರಾತತರ ಡೂಳು. ಬಾರಸುತ ತ ಹಾಡು ಹೊ�ಳುವ ವಾಡಕ.

' ದೊ�ವರು ಬಂದಾವ ಬನೀನರ...' ಹಾಡನುನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಹಾಡುತತತದದರು. ಅವುಗಳನುನ ಬರದುಕೂಂಡದೂದ ಉಂಟು. ಹ�ಗ ತಮ ಮ ಸೂಟಟಯ ದದನಗಳಲಲ ರಜುನಪದ ಸಂಪತತನುನ ತುಂಬಕೂಂಡು ಮತತ ರನಾಾಗರಕತಯ

ಪರಸರಕಕ ಒಗ�ಕೂಳು.ತತತದದರು. ಬಳಗಾವಗ ಅಧಯಯನಕಾಕಗ ತರಳುತತತದದರು. ವuಜಞಾ}ನೀಕ ಮನೇೂ�ಬಲದ ಹನೇನಲಯಲಲ ವuಚಾರಕ ಮನೇೂ�ಭಾವದ ತಳಹದದಯಲಲ ಗಾರಮ�ಣರ ಈ ತತಳುವಳಳಕಯನುನ, ಜಞಾ}ನವನುನ, ಸಂಸಕೃತತಯನುನ ತೂಗ ನೇೂ�ಡ ಅಭನಯದ ಮೂಲಕ ಅದರ ವuಶರಷ�ಯವನುನ ರನಾಾಗರಕರಗ ಮಾಡಕೂಡುತತತದದರು.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ಕಾಲ�ರಜು ಪರಪಂಚ ಪಠ ಯ ಹಾಗೂ ಪಠಯಯ�ತರ ಚಟುವಟಟಕಗಳಳಗ ಯೋ�ಗಯ ಆಯಾಮವನುನ ತಂದುಕೂಟಟ�ತು. ಕಾಲ�ಜನ ಸತನ�ಹ ಸಮಮ�ಳನಗಳಲಲ ಇವರು ಸಕತರಯವಾಗ

ಭಾಗವಹಸುತತತದದರು. ವವಧ ವನೇೂ�ದಾವಳಳಗಳಲಲ ಇವರದೊ� ಪರಮುಖಪಾತರ, ಇವರು ಆಶು ರನಾಾಟಕಕಾರರೂ ಆಗದದರು; ಅವು ಪರದಶ0ನಗೂಳು.ತತತದದವು, ಲಾವಣೀ, ಹರದೊ�ಶರ ಹಾಡು, ಸಣಾಣಟದೊೂಡಾಡಟ ಬಯಲಾಟಗಳ

ಮನಮೊ�ಹಕ ದೃಶಯಗಳನುನ ಇತರ ರಜುನಪದ ಕಲಹಾಡುಗಳನೂನ, ಕುಣೀತಗಳನೂನ ಕಾಲ�ಜನ ವವಧ

ವನೇೂ�ದಾವಳಳಗಳಲಲ ಸತ�ರಸ ನಗರದ ರಜುನರಗ ಒಂದಥ0ದಲಲ ಹುಚು¬ ಹಡಸದರು. ಸಂಭಮದ ರಸದೂಟವನೇನ� ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರು ಶರಕಷಕರಗೂ ವದಾಯರಥ0ಗಳಳಗೂ ರಸಕಚಕತರಯಾಗದದರಂದು ಹೊ�ಳಳದರ ಅತತಶಯೋ�ಕತತಯ ಮಾತ�ನಲಲ.

ಕನನಡದ ಅರವು ಅಧಯಯನದ ಹರವು ಬಳಗಾವ ಅಚ¬ಗನನಡ ಪರದೊ�ಶವ� ಆಗದದರೂ ಕನನಡಗರ ನೀರಭಮಾನದದಂದಾಗ ಮರಾಠಗರ ಪಾರಬಲಯ

ಬಳಗಯತೂಡಗತು. ಕನನಡಗರ ಮಾನಧನವಾದ ವರಜುಯನಗರ ಸಾಮಾರರಜು ಯ ಪತನವಾಗುತತಲ� ಅವರ ಅಭಮಾನಶೂನಯತ ಆರಂಭವಾಯತು. ಅದಕೂಕ ಹಂದೊಯೂ ಅದರ ಉಗಮವನುನ ಶೇೂ�ಧಸಬಹುದು.

ಕಲಾಯಣ ಚಾಲುಕ ಯ ಸಾಮಾರರಜು ಯ ಒಡದು ದೊ�ವಗರ ಯಾದವರು ಮತುತ ದಾAರಸಮುದರದ ಹೊೂಯಸಳರು ಎಂದು ಎರಡು ಭಾಗವಾಯತು. ಕನನಡಗರ ಅನೇuಕಯತ ಆರಂಭಗೂಂಡುದು ಅಲಲಂದಲ� ಎಂಬುದು ವದಾAಂಸರ

ಅಭಪಾರಯ. ಆರಂಭದಲಲ ಯಾದವರ (ಸತ�ವುಣರ) ಮಾತೃಭಾಷ ಕನನಡವ� ಆಗದದದತಂಬುದಕಕ ಅವರ ಹೊಸರುಗಳಗ� ಸಾಕತ{ಯಾಗವ. ಅವರ ಶಾಸನಗಳು ಕನನಡದಲಲವ. ತಮಮ ಆಳಳಕಯ ಕೂನೇಗ ಅವರು ಮರಾಠಯತತ

ಒಲವು ತೂ�ರಸದುದ ಸಪಷ�ವಾಗುತತದೊ. ಕನನಡಗರು ಅಭಮಾನಶೂನಯರಾದುದರಂದಲ� ಆಗತಾನೇ ತಲಯೇತತತದದ ಮರಾಠ ಭಾಷಯನುನ ಅಪರಪಕೂಂಡರು; ಒಪರಪಕೂಂಡರು. ಇಲಲದದದದರ ಅಚ¬ಗನನಡ ರನಾಾಡನಲಲ ಮರಾಠ ಹೊ�ಗ

ಬಳಗಯುತತತದದದತು? ವರಜುಯನಗರ ಸಾಮಾರಜುಯವರುವವರಗೂ ಈ ನೀರಭಮಾನಕಕ ತಡಯುಂಟಟಾಗದದದತು. ಅದು ಅಸತಂಗತವಾಗುತತಲ� ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಂಸಕೃತತಯ ಮ�ಲ ಮರಾಠಯ ಕಗ�ತತಲ ಕವಯತೂಡಗತು. ಮರಾಠಾ

“ ಸಾಮಾರರಜು ಯ ಉದಯವಾದ ಮ�ಲ ಇಲಲಯ ರಜುನರಗ ಅರ ಅರಸು, ಮುಸಲಾಮನೀ ಸರಸ, ಕನನಡ ಬರುಸು' ಆಯತು, ಬ�ಡವಾಯತು. ಸಾವರಾರು ವಷ0ಗಳ ಸಾಹತಯದ ಪರಂಪರಯದ ದ ಕನನಡಗರು ಅದನೇನಲಲ ಮರತುಬಟ�ರು. ಅಂಕತತಕಾಕಗ ಸಹ ಮೊ�ಡ ಲಪರಗ ಮಾರುಹೊೂ�ದರು. ಇದಕಕಲ ಲ ಮಾತೃಭಾಷ,

ಮಾತೃಸಂಸಕೃತತಗಳ ಬಗಗ ಉಂಟಟಾಗದದ ಅಭಮಾನಶೂನಯತ ಕಾರಣ. ಪರ�ಶೇAಯವರ ಆಳಳAಕ ಮುಗದು ಬರಟಟಷರ ಆಳಳAಕ ಪಾರರಂಭವಾದ ಮ�ಲ ಭಾರತದ ನಕ{ಯಲಲ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಅಸತತAವರಲಲಲ. ಅದು ಹರದು ಹಂಚಹೊೂ�ಗ

೨೭ ರಾರಜುಯಗಳಲಲ ಚಲಲವರಯತು. ಕನನಡ ಮಾತರನಾಾಡುವವರಗ ತಮಮ ಭಾಷಯ ಬಗಗ ಅಭಮಾನವಲಲದ ಮ�ಲ ಅದನುನ ಕ�ಳುವವರಾರು?

ಕನನಡ ನೀರುಪಯುಕತ ಭಾಷ; ಅದನೇನ�ಕ ಕಲಯಬ�ಕು? ಎಂಬ ವಾದ ಬಳಗಾವಯಲಲ ಪರಬಲವಾಗತುತ. ಇಂಥ ಪರಸªತತಯಲಲ ಬಳಗಾವಯಲಲ ನೇ�ಗನಹಾಳರ ವದಾಯರಥ0 ಜ�ವನ ಸಾಗತು. ಅನಯಭಾಷಟಕರ ಕನನಡ ತಾತಾಸರ

ಪರಸªತತ ಅವರೂಳಗ ಕನನಡ ಪರರ�ತತಯನುನ ಕುದುರಸತು. ಅವರ ಪರರ�ತತ ಕನನಡ ರನಾಾಡ- ನುಡಯ ಚರತರಯನುನ ಅರಯಲು ಶಾಸನಗಳತ ತ ಹೊೂರಳಳತು. ಅಲಲಂದ ಹಳಗಗನನಡ, ಕಾವಯ, ರಜುನಪದ ಸಂಸಕೃತತ ಅರವು ಬಳಗಯುತತ

ಜೂತಗ ಅಧಯಯನದ ಹರವು ವಸತರಸುತತ ನಡಯತು.

೧೯೭೦ರಲಲ ಎಂ.ಎ. ಪದವ ಸಂಪಾದದಸದ ಇವರ ವಯಕತತತAವನುನ ಊರನ ಹರಯರು ಗಮನೀಸದದರು. ಕುಗಾರಮವೋಂದರ ಕಳವಗ0ದ ಹುಡುಗ ಎಂ.ಎ. ಪದವ ಸಂಪಾದದಸದುದ ಗಾರಮದ ಹರಯ ಮುಖಂಡರಗ

ಹೊಮಮಯ ವಷಯವಾಗತುತ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಗಾರಮದ ಮುಖಂಡರೂ, ಕ.ಎಲ .ಇ. ಸಂಸತªಯ ಆಡಳಳತ ಮಂಡಳಳಯ ಸದಸಯರೂ ಆಗದ ದ ಶರರ� ಡ.ಬ. ಇರನಾಾಮದಾರ ಅವರನುನ ಊರ ಹರಯರು ಭ�ಟಟಯಾಗ

ಕ.ಎಲ .ಇ. ಸಂಸತªಯಲಲ ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ರನಾಕರ ಕೂಡಸಬ�ಕಂದು ಕ�ಳಳಕೂಂಡರು. ಇರನಾಾಮದಾರರು ಸAತಃ ಇವರನುನ ಕರದುಕೂಂಡು ಹೊೂ�ಗ ಹುಬಬಳಳ.ಯಲಲರುವ ಕ.ಎಲ . ಇ ಸಂಸತªಯ

ಕಾಡಸದೊದ�ಶAರ ಕಾಲ�ಜನಲಲ ಅಧಾಯಪಕರಾಗ ನೀಯುಕತತ ಹೊೂಂದುವಂತ ಮಾಡದರು. ೧೯೭೦ರಂದ ೧೯೮೪ರವರಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಅಲಲ ಸತ�ವ ಸಲಲಸದರು. ಮಧಯದಲಲ ಹಾವ�ರಯಲಲರುವ ಕ.ಎಲ .ಇ.

ಸಂಸತªಯ ಗುದೊಲಪಪ ಹಳಳ.ಕ�ರ ಕಾಲ�ಜನಲಲ ಅಧಾಯಪಕರಾಗ ಸತ�ವ ಸಲಲಸದರು.

೧೯೮೪ರಲಲ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದಲಲ ರ�ಡರ ಹುದೊದ ಖಾಲಯಾಗತುತ. ಡಾ. ಎಂ.ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರ ಸಲಹೊಯಂತ ಸಂದಶ0ನ ಕೂಟ�ರು. ರ�ಡರ ಹುದೊದಗ ಆಯೇಕಯಾದರು. ಕರನಾಾ0ಟಕ

ವಶAವದಾಯಲಯ ಬಳಗಾವಯಲಲ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರವನುನ ಸಾªಪರಸಲು ಮುಂದಾಯತು. ಬಳಗಾವ ಸಮ�ಪದ ಭೂತರಾಮನ ಹಟಟ�ಯಲಲ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದ ರ ೧೯೯೨ರಲಲ ಪಾರರಂಭವಾಯತು. ಇದರ ಮೊದಲ

ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಯಾಗ ಬಂದವರು ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು.

ಶೂನಯದಂತತದ ದ ಇಲಲ ಎಲಲವನುನ ಹೊೂಸದಾಗ ಸೃಷಟ�ಸಬ�ಕಾಗತುತ. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಕಾಯ0ಕಷಮತ- ಶರದೊದಯ ದುಡಮಗಳು ಇಲಲ ಸಾಥ0ಕವಾಗಬ�ಕಾಗತುತ. ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರ ಒಂದು ಶೇuಕಷಣೀಕ

ಕ�ಂದರವಾಗ ರೂಪಗೂಳ.ಬ�ಕಾಗತುತ. ಹಲವಾರು ಸಮಸತಯಗಳನುನ ಮುಂದದಟು�ಕೂಂಡು ಅಧಕಾರ ಸA�ಕರಸದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ತಮ ಮ ಸಾAಥ0ತಾಯಗ ಮನೇೂ�ಭಾವದದಂದ ಅಲಾಪವಧಯಲಲಯೇ� ಸಾನತಕೂ�ತತರ

ಕ�ಂದರಕಕ ಕಾಯಕಲ ಪ ನೀ�ಡದರು. ಹೊೂಸ ಹೊೂಸ ವಭಾಗಗಳನುನ ತರದರು. ಕಟ�ಡ ನೀಮಾ0ಣ ಕಾರ‌ಯದ ಮ�ಲAಚಾರಣಯನೂನ ನೇೂ�ಡಕೂಂಡರು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ತುಂಬ ಬಗುವನ ಆಡಳಳತ, ಇಂದದನ ಅಧಕಾರಗಳಂತ ಕ�ಳುತತ�ನೇ, ಹೊ�ಳುತತ�ನೇ ಎಂಬ ಮಾತ� ಇರಲಲಲ. ಅಧಕಾರ ಕಣಾಣಗ ಕಟಟ�ಟು� ನೇೂ�ಡಬ�ಕು, ಕತವಾಯಗ ಕತವಯಟು�, ಕ�ಳಬಾರದು' ಎಂಬ ನೀ�ತತ ಅವರದಾಗತುತ. ಅವರು ಪರತಯಕಷ ಪರಶರ�ಲಸ, ಸಾರಾಸಾರ, ವಚಾರ ಮಾಡ ನೀಣ0ಯ

ತಗದುಕೂಳು.ತತತದದರು. ಒಮಮ ತಗದುಕೂಂಡ ನೀಣ0ಯ ಯಾವ ಕಾಲಕೂಕ ಬದಲಾಗುತತತರಲಲಲ. ಸಾನಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರದ ಪಾರಧಾಯಪಕರು ತಮ ಮ ದೊuನಂದದನ ಕಲಸಕಾಯ0ಗಳಲಲ ನೀಲ0ಕಷ ಯ ತೂ�ರದರ ಇವರಗ ವಶಾAಮತರನ

ಕೂ�ಪ. ಅಂಥ ಬಗುವನ ಆಡಳಳತ ಇಂದೊಲಲ ಕಾಣುವುದು?

೧೯೯೪ರಲಲ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದಲಲ ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದ ಮುಖಯಸ ª ಹುದೊದಗ ಆಯೇಕಯಾದರು. ಮ�ಲಾ�ತತಯ ಕಲವು ಪಾರಧಾಯಪಕರು ಇವರಗ ಬಹಳಷು� ಕತರುಕುಳ ಕೂಟ�ರು. ಎಲಲವರನುನ

ಸಮಚತತದದಂದ ಸA�ಕರಸದರು.

ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದಲಲ ಅವರು ೧೯೯೩ರಂದ ೧೯೯೫ರವರಗ ಸತನೇಟಟ�ನ ಸದಸಯರಾಗದದರು. ೧೯೯೫ರಂದ ೯೭ರವರಗ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದಲಲ ನೀದೊ�0ಶಕರಾಗ ಕಲಸ

ಮಾಡದರು. ೧೯೯೫- ೯೮ ರ ಅವಧಗ ಹಂಪರಯ ಕನನಡ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕಾರ‌ಯಕಾರ� ಮಂಡಲಯಲಲ (ಸತನೇಟ ) ಸದಸಯರಾಗದದರು. ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕಲಾನೀಕಾಯದ ಡ�ನರಂದು ಕಾರನೀವ0ಹಸದದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಆ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಅಕಾಡಮಕ ಕನೀಸಲಲನ ಸದಸಯರಾಗಯೂ ಕಲವು ಕಾಲ ಕಲಸ ಮಾಡದದರು. ಕರನಾಾ0ಟಕ ಇತತಹಾಸ ಅಕಾಡಮಯ ಬಳಗಾವ ಜಲಾಲ ಘಟಕಕಕ ಅವರು ಅಧಯಕಷರಾಗದದರು.

ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಾಹತಯ ಅಕಾಡಮಯ ಸದಸಯರಾಗದದ ಅವರ ಅವಧ ೨೦೦೧ಕಕ ಮುಗಯುವುದದತುತ! 'ಶತಮಾನದ ಕನನಡ ಸಾಹತಯ' ಎಂಬ ಯೋ�ರಜುನೇಯಲಲ ಅವರು ' ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯನುನ ಕುರತು ಗರಂಥವನುನ

ಸಂಪಾದದಸುತತತದದರು. ಅವರ 'ಮuಲಾರಲಂಗ: ಖಂಡೂ�ಬಾ' ಎಂಬ ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಅಧಯಯನ ಕುರತ ಗರಂಥಕಕ ರಾರಜುಯ ಸಾಹತಯ ಅಕಾಡಮ ಹಾಗೂ ಜಞಾನಪದ- ಯಕಷಗಾನ ಅಕಾಡಮ ಎರಡೂ ಸಂಸತªಗಳು ಪುರಸಾಕರವತುತ ಗರವಸವ.

ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳ ಭಾಷಟಕ ಅಧಯಯನ ಶಾಸನಗಳು ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಪಾರಚ�ನತಯನುನ ಸಪಷ�ವಾಗ ತೂ�ರಸದ ಪರಮುಖ ಆಕರ ಸಾಮಗರಗಳಾಗವ.

ಶಾಸನಗಳನುನ ಅನೇ�ಕ ವದಾAಂಸರು ಇತತಹಾಸದ ಹನೇನಲಯಲಲ ಮಾತ ರ ಅವಲೂ�ಕತಸದದರು. ಆದರ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಮೊಟ�ಮೊದಲ ಬಾರಗ ಸಮಗರವೂ ಪರಪೂಣ0ವೂ ಆದ ರ�ತತಯಲಲ ಶಾಸನಗಳಲಲರುವ

ಭಾಷಟಕ ಅಧಯಯನವನುನ ಪೂಣ0ಗೂಳಳಸದರು.

ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳಲಲರುವ ಭಾಷಟಕ ಅಧಯಯನ ಕುರತಂತ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಪೂವ0ದಲಲ ಡಾ. ಎರನಾ . ನರಸಂಹಯಯ ಮತುತ ಡಾ. ಜ.ಎಸ . ಗಾಯ ಅವರು ತಕಕಮಟಟ�ನ ಕಾಯ0 ಮಾಡದದರು. ಅವರು

೬ನೇ� ಶತಮಾನದದಂದ ೧೦ನೇ� ಶತಮಾನದವರಗನ ಶಾಸನಗಳನುನ ಮಾತ ರ ತಮ ಮ ಅಧಯಯನ ವಾಯಪರತಗ ತಗದುಕೂಂಡದಾದರ. ಕತರಶ. ೪೫೦- ೮೫೦ ರ ಅವಧಗ ಸತ�ರದ ಕ�ವಲ ೧೩೨ ಶಾಸನಗಳು ಅವರ ಅಧಯಯನಕಕ

ಒಳಗಾಗರುವುದರಂದ ಉಳಳದ ೪೦೦ ರಷು� ಶಾಸನಗಳನುನ ಅಧಯಯನ ಮಾಡದೊ ಆ ಕಾಲಘಟ�ದ ಭಾಷಟಕ

ಅಧಯಯನ ಪೂಣ0ಗೂಳಳಸಲಾಗದೊಂದು ಭಾವಸದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಹ�ಗ ಹೊ�ಳುತಾತರ: “ಉಪಲಬದ ಸಾಮಗರಯ ೧/ ೩ರಷು� ದಷ�ನುನ ಮಾತರ ಡಾ. ನರಸಂಹಯಯ ಮತುತ ಡಾ. ಗಾಯಯವರು ಬಳಸಕೂಂಡಂತಾಗದೊ.

ಈ ಕಾರಣ ಇವರ�ವ0ರು ಇತ ತ ನೀಣ0ಯಗಳಲಲ ಓರಕೂ�ರಗಳಳರುವುದು ಸಹರಜು. ( ಹಲಮಡ ಶಾಸನದಂಥ ಕಲವು ಶಾಸನಗಳು ತಡವಾಗ ಸಂಶೇೂ�ಧಸಲಪಟಟ�ವ.) ಈ ಮಾತತಗ ಸಾಕತ{ ಎಂಬಂತ ಡಾ.

ಡ.ಎಲ . ನರಸಂಹಾಚಾಯ0ರು ತಮಮ ವಡಾಡರಾಧನೇಯ ( ೧೯೭೨ನೇ ವಷ0ದ ಆವೃತತ) ಮುನುನಡಯಲಲ ಪ-ಹ ಪರವತ0ನೇಯು ೧೦ನೇ� ಶತಮಾನಕತಕಂತಲೂ ಹಂದದನ ಶಾಸನಗಳಲಲ ತೂ�ರ ಬರುವ ಉದಾಹರಣಗಳನುನ ಎತತತ

ತೂ�ರಸದಾದರ. ಇದಲಲದೊ ಆಧುನೀಕ ಭಾಷಾ ವಜಞಾ}ನೀಗಳು ಇಂದು ದಕತ{ಣ ದಾರವಡದಲಲ ಆದದತಾಲವಯವು ಲೂ�ಪರಸದೊ ಎಂಬ ಅಭಪಾರಯವುಳ.ವರಾಗದಾದರ. ಈ ಅವಧಯ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳಲಲ ಇಂಥ ಪರವತ0ನೇಯ

ಅವಶೇ�ಷಗಳು ಅಲಲಲಲ ಉಳಳದು ಬಂದದರುವುದನುನ ಕಾಣಬಹುದಾಗದೊ. ಇಂಥ ಇನೂನ ಹಲವು ಸದಾಧಂತಗಳು ದಾರವಡಭಾಷಾ ವಜಞಾ}ನದಲಲ ಪರಚಲತವಾಗವ. ಈ ಸದಾಧಂತಗಳ ಬಳಕತನಲಲ ಈ ಶಾಸನಗಳ ಭಾಷಯನುನ ನೇೂ�ಡುವುದು ಅವಶಯಕವಾಗತುತ' ( ಪರಸಾತವನೇ ಪು. ೧) |

ಪೂವ0ದ ಹಳಹನನಡ ಎಂಬ ಅವಸತªಯನುನ ವದಾAಂಸರು ೯ನೇ� ಶತಮಾನದವರಗ ನೀಧ0ರಸದಾದರ. ಕವರಾರಜುಮಾಗ0ವು ಈ ಸಂಧಕಾಲದಲಲ ಹುಟಟ�ದೊ ಎಂಬ ಅಭಪಾರಯಕಕನುಗುಣವಾಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು

ತಮಮ ಶಾಸನಗಳ ಅವಧಯನುನ ಕತರ.ಶ. ೮೫೦ಕಕ ಸ�ಮತಗೂಳಳಸಕೂಂಡದಾದರ.

ಈ ಅಧಯಯನದ ಅನೇ�ಕ ಹೊೂಸ ಹೊೂಸ ಸಂಗತತಗಳನುನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಕನನಡ ಸಾರಸAತಲೂ�ಕಕಕ ನೀ�ಡದರು. ಕನನಡ ಕಟು�ವ ಕಲಸವನುನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಕನನಡದ ಪಾರಚ�ನತಯನುನ ತೂ�ರಸಕೂಡುವ

ಮೂಲಕ ಕನನಡ ಪರಂಪರಯನುನ ಪುನರುಜ��ವನಗೂಳಳಸುವ ಕಾಯ0 ಮಾಡದರು.

ಅಲಪಶರಕತ{ತ, ಅಶರಕತ{ತ ವಯಕತತಗಳಳಂದಲೂ ಶಾಸನಗಳನುನ ಬರಯಸುವ ಕಾಯ0 ರಜುರುಗುತತತತುತ. ಹ�ಗಾಗ ಲ�ಖನ ಸಾ¾ಲತಯಗಳನುನ ನುಸುಳಳರುವ ಸಂಭವ ಹೊಚು¬. ಸಾ¾ಲತಯಗಳು ಆಡುಮಾತತನ ಶೇuಲಯಲಲಯೂ

ಇರಬಹುದಾಗದುದ, ಆಧುನೀಕ ಶಾಸನ ಸಂಪಾದಕರಂದ ಈ ತಪುಪಗಳನುನ ಸರಪಡಸುವ ಪರಯತ ನ ತಕಕಮಟಟ�ಗ ನಡಯತು. ಅನೇ�ಕ ಸಂದಭ0ಗಳಲಲ ತಪುಪ ಸರಪಡಸುವ ನೇಪದಲಲ ಇನೇೂನಂದು ತಪಪನುನ ಶಾಸನ ಸಂಪಾದಕರು ಮಾಡದರು. ಈ ಕಾರಣವಾಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಶಾಸನಗಳ ಬರವಣೀಗ ಬಗ� ಹ�ಗ ಹೊ�ಳುತಾತರ:

' ಎ ಮತುತ ಒ ಸAರಗಳ ಲಪರ ಸAರೂಪ ನಮಗ ಇಲಲ ಮುಖಯವಂದು ಭಾವಸಬಹುದು. ಶಾಸನಗಳಲಲ ಇವುಗಳಳಗ ಪರತಯ�ಕವಾದ ಸಂಜ}ಗಳಳಲಲ. ಇದರಂದ ತಮಗ ಅಪರಚತವಾದ ಎಷೂ�� ಶಬದಗಳನುನ ಸಂಪಾದಕರು

ತಪಾಪಗ ಕೂಟಟ�ದಾದರ. ಉದಾಹರಣಗ ತೂರುಗೂ�ಳ , ತುರುಗೂ�ಳ ಎಂಬ ಪದವನುನ ನೇೂ�ಡಬಹುದು. ಇದರಲಲ 'ಗೂ�ಳ ' ಎಂದು ದದ�ಘ0ವರಬ�ಕಾದುದು ಅವಶಯಕ. ಆದರ ಶಾಸನಗಳಲಲ ತೂ�ರಬರುವ

ಸಂದಭ0ಗಳಲಲಲಲ ಸಂಪಾದಕರು ಹಸತವನೇನ� ಕೂಟಟ�ದಾದರ. ಕಲವು ಶಾಸನಗಳ ಪಾಠದಲಲ ಕೂಟೇ�, ತೂಟ� ಎಂಬ ರೂಪುಗಳನುನ ಕೂಡಲಾಗದೊ. ಇವೂ ಮ�ಲನಂತ ಕೂ�ಟೇ�, ತೂ�ಟ � ಎಂದು ದದ�ಘ0ಯುಕತವಾಗರಬ�ಕು.

ಪರಲ�ಟರು ತಾವು ಸಂಪಾದದಸದ ಬರಟಟಷ ಮುಯಜಯಂ ಶಾಸನದಲಲ 'ಮಪುಪ' ಎಂಬ ಪರಯೋ�ಗವನೀನತತದಾದರ. ಇದು 'ಮ�ಪುಪ' ಎಂದದರಬ�ಕು. ಆರ . ನರಸಂಹಾಚಾಯ0ರು ನರಸಂಹರಾರಜುಪುರ ಶಾಸನದಲಲ ಕರಮಾರನಾಾಖಯಮಾರನಾ ಒತುತಕೂಟ�ರನಾ ' ಎಂಬ ಪಾಠಕೂಟಟ�ದಾದರ. ಇಲಲ ಒತುತ' ಎಂದರ ಸರಯಾದ ಅಥ0 ಏನೇಂದು ತತಳಳಯುವುದದಲಲ.

ಇದು ನೀರಜುವಾಗ 'ಓತುತ' ( ಓವು ಇದರ ಭೂತನೂಯನ ರೂಪ, ಓತುತ>ಹ.ಗ, ಓತು) ಎಂದದರಬ�ಕು. ಮಾವಳಳ ಶಾಸನದಲಲ ಏಸುವತುತ' ಎಂದದರಬ�ಕಾದುದನುನ 'ಎಸುವತುತ' ಎಂದು ಕೂಡಲಾಗದೊ. ಇನುನಳಳದ ಸಂದಭ0ಗಳಲಲ

ಸಂಪಾದಕರು ಕೂಡುವ ಸಂದೊೂ�ರನಾ , ಸಂದೊೂರನಾ ಎಂಬ ರೂಪಗಳಲಲ ಯಾವುದು ನೀರಜುವಾದುದೊಂದು ನೀಧ0ರಸ ಹೊ�ಳುವುದು ಶಕಯವಲಲ. ಆದುದರಂದ ಇಂಥ ಪರಸಂಗಗಳಲಲ ಪರಕಟವಾಗರುವ ಶಾಸನಪಾಠವನುನ ಇದದಕತಕದದಂತ

ನಂಬ ಮುಂದುವರಯಲಾಗದೊ. ತತ�ರಾ ಸಪಷ � ಮತುತ ಅವಶಯಕವನೀಸದ ಕಲವು ಸªಳಗಳಲಲ, ಅದೂ ಶಾಸನ ಸಂಪಾದಕರು ತತದುದಪಡ ಸೂಚಸದೊ ಇದದ ಪಕಷದಲಲ ಊಹಾಪಾಠವನುನ ಕೂಡಲಾಗದೊ.

ಒಟು� ಎಂಟು ಅಧಾಯಯನಗಳನುನ ಒಳಗೂಂಡರುವ ಈ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಪರಬಂಧದಲಲ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಶಾಸನಗಳಲಲ ಪಾರಕೃತ-ಸಂಸಕೃತ- ಕನನಡ ಪರಭ�ದಗಳನುನ ಸಪಷ�ವಾಗ ಗುರುತತಸುವ ಸಾಹಸ

ಮಾಡದಾದರ. ಕನನಡ ವಣ0ಗಳು, ಶಬದರೂಪ ವಚಾರ, ಸA�ಕರಣ ವಚಾರ, ರನಾಾಮಪದ ವಚಾರ, ಕತರಯಾಪದ

ವಚಾರ, ವಾಕ ಯ ವಚಾರ ಮುಂತಾದ ವಷಯಗಳನುನ ತಲಸಪಶರ0ಯಾಗ ಅಧಯಯನ ಮಾಡ ಕೂನೇಗ ಕಲವು ನೀಣ0ಯಗಳನುನ ಕೂಟಟ�ದಾದರ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳಲಲ ತಮಳಳನ ಪರಭಾವವೂ ಕಲಮಟಟ�ಗ ಆಗರುವುದನುನ ತೂ�ರಸದಾದರ. ಆದರ ಇದು ಪರಭಾವರೂಪದವಾಗವಯೇ ಹೊೂರತು ಪರಣಾಮ ಸAರೂಪವಾಗಲ ಲ ಎಂಬ

ನೀಣ0ಯಕಕ ಬಂದದದಾದರ.

ಕನನಡ ಭಾಷಯು ಪರಪರಥಮ ಆಧಾರಗಳು ಎರಡನೇಯ ಶತಮಾನದ ಮಳವಳಳ. ಮತುತ ಸನನತತಯ ಪಾರಕೃತಶಾಸನಗಳಲಲ ಕಂಡುಬರುವುದನುನ ಅವರು ಗುರುತತಸ ಕನನಡದ ಪಾರಚ�ನತಯನುನ ಸಪಷ�ಪಡಸದಾದರ.

ದದAತತ�ಯಾಕಷರದಲಲ (೧) ಅಕಾರವಾಗಲ (೨) ಮಧಯಸAರ ಎಕಾರವಾಗಲ (೩) ದದAತAವಾಗಲ� ಇದದರ ಮೂಲ ಕನನಡದಲಲದ ದ ಪರಥಮ ಮಧಯಸAರಗಳು ಯಾವ ವಯತಾಯಸವೂ ಇಲಲದೊ ಕತರಶ. ೮೫೦ರವರಗೂ ಉಳಳದು

ಬಂದದವ.

ಪರಥಮಸAರವು ಮಧಯವಾಗದುದ, ದದAತತ�ಯಾಕಷರದಲಲ ಉಚ¬ಸAರ ಬಂದದದದರ ಅಂಥ ಶಬದಗಳ ಪರಥಮ ಮಧಯಸAರವು ೭ನೇ� ಶತಮಾನದಲಲ ಒಂದು ಉದಾಹರಣಯಲಲಯೂ ೮ನೇ� ಶತಮಾನದಲಲ ಸಾಕಷು�

ಉದಾಹರಣಗಳಲಲಯೂ ಉಚಛವಾಗ ಪರವತತ0ಸದುದ ಕಂಡು ಬರುತತದೊ. ಹ�ಗ ಪರವತತ0ತ ರೂಪಗಳೂ ಮೂಲದರೂಪಗಳೂ ಜೂತಜೂತಗ ಇವಯಾದರೂ ೯ನೇ� ಶತಮಾನದಲಲ ಪರವತತ0ತರೂಪಗಳಗ

ವಶೇ�ಷವಾಗವ.

ಒಂದು ಉದಾಹರಣಯಲಲ ಆದದಸAರವ ಉಚಛವಾಗದುದ ದದAತತ�ಯಸAರವು ಮಧಯವಾಗದುದದು ೭ನೇ� ಶತಕದಲಲ ಕಂಡುಬಂದದದೊ. ಅನಂತರ ಕಾಲದಲಲ ಈ ಉದಾಹರಣಯ ಆದದಸತರವ� ಮಧಯ(ಎಕಾರ)ವಾಗ

ಮಾಪ0ಟಟ�ದೊ. (ಉದಾ: ಶರವ'ನೀಲ'> ಶರವನೇಲ) ಆದದ-ಮಧಯ- ಅಂತ ಯ ಎಕಾರದ ಬದಲು ಕಲವು ಪದಗಳಲಲ ಅಕಾರವೂ ಕಂಡು ಬರುತತದೊ.

ಹ�ಗ ಅನೇ�ಕ ಹೊೂಸ ಹೊೂಸ ವಷಯಗಳನುನ ಭಾಷಟಕ ನೇಲಯಲಲ ಮೊಟ�ಮೊದಲು ಶೇೂ�ಧಸದ ಕತ�ತತ0 ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ಸಲುಲತತದೊ.

ಕನನಡ ರನಾಾಡು- ನುಡ ಇತತಹಾಸದ ಅವಲೂ�ಕನ ವತ0ಮಾನದ ನವ�ಕರಣ

ಕನನಡ ರನಾಾಡು- ನುಡಗಳು ಎಷು� ಪಾರಚ�ನ ಎಂಬುದನುನ ಅನೇ�ಕ ಸಂಶೇೂ�ಧಕರು ಶೇೂ�ಧಸುತತ ಬಂದದದಾದರ. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಈ ವಷಯವಾಗ ಇನೂನ ಖಚತವಾದ ಆಧಾರಗಳನುನ ಒದಗಸುವ

ಮೂಲಕ ಕನನಡ ಪರಂಪರಯನುನ ವಸಾತರ- ವಸಾತರೂ�ನನತವಾಗ ಬಳಗಸದಾದರ.

ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ದೊೂರಯುವ ನೀದದ0ಷ�ವಾದ ಐತತಹಾಸಕ ದಾಖಲಗಳಲಲ ಮಯ0 ಅಶೇೂ�ಕನ ಪಾರಕೃತ ಲಪರಗಳಗ� ಮೊದಲನವು. ಅವುಗಳ ತರುವಾಯ ಶಾತವಾಹನ, ಪಲಲವ ಮತುತ ಕದಂಬ ರಾರಜುಮನೇತನಗಳಳಗ

ಸತ�ರದ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳು ಅಲಲಲಲ ತೂ�ರಬಂದದವ. ಕತರ.ಶ. ಪೂವ0 ಮೂರನೇಯ ಶತಮಾನದದಂದ ಕತರ.ಶ. ರನಾಾಲಕನೇಯ ಶತಮಾನದವರಗನ ಸುಮಾರು ಏಳನೂರು ವಷ0ಗಳ ಕಾಲಾವಧಯಲಲ ಇವು ಹುಟಟ�ವ

ಪರದೊ�ಶವಾಯಪರತಯ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಇವು ಉತತರದಲಲ ಕಲಬುಗ0 ಜಲಲಯ ಸನನತತಯಂದ ಪಾರರಂಭಸ (ಬಳಗಾವ ಸಮ�ಪದ) ವಡಗಾವ, ಬನವಾಸ, ಮಳವಳಳ.ಗಳಲೂಲ ತುಂಗಭದೊರಯ ಎಡಬಲದ ಮಸಕ, ಕೂಪಪಳ, ನೀಟೂ�ರು

ಮೊದಲಾದೊಡಗಳಲಲಯೂ ದಕತ{ಣ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಹರ�ಮಗಳೂರನಲಲಯೂ ದೊೂರತತವ. ತುಂಗಭದೊರಯ ಎಡಬಲದ ಪರದೊ�ಶದಲಲಯೇ� ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳ ಸಂಖಯಯ ವಶೇ�ಷವಾಗದುದ ದಕತ{ಣ ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ತತ�ರ

ಕಡಮಯಾಗದೊ. ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಮ�ಲ ಆದ ಆಯ0ಮೂಲ ಸಂಸಕೃತತಯ ಪರಭಾವದ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಈ ಸಂಗತತ

ಗಮರನಾಾಹ0ವಾಗದೊ. ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಂಸಕೃತತಯ ವಕಾಸದ ಈ ಹಂತದಲಲ ತುಂಗಭದಾರ ನದದಯೂ ವಶರಷ� ಪಾತರವಹಸದೊಯೇಂದು ಇದರಂದ ಶುರತ ಪಡುತತದೊ.

ಈವರಗ ಒಟು� ಇಪಪತೂತಂದು ಕಡ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳು ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಕಂಡುಬಂದದವ. ಇತತತ�ಚಗ ಅಶೇೂ�ಕನ ಮತತರಡು ಸಾಸನಗಳು ದೊೂರತತದುದ, ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಅವನ ಶಾಸನಗಳ ಸಂಖಯಯ ಹತತಕಕ�ರದೊ.

ಧಮ0ದ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಇವುಗಳಲಲ ಸನನತತಯ ಬಡಬರಹಗಳು ಬದಧ ಧಮ0ಕಕ ಸಂಬಂಧಸದದರ, ಮಳವಳಳ.ಯ ಶಾಸನಗಳು ಶೇuವಪರವಾಗವ. ಮಾಧವಪೂರ-ವಡಗಾವ, ಹರ�ಮಗಳೂರು ಮತುತ ಹರ�ಹಡಗಲಯ ಪಲಲವ ಶಾಸನಗಳು ವuದದಕಮತಕಕ ಸಂಬಂಧಸವ. ಇದರಂದ ಕನನಡ ರಜುನಪದವು ವuದದಕ- ಅವuದದಕವಾದ ಎರಡೂ

ಸಂಪರದಾಯಗಳ ಪರಭಾವವಲಯದಲಲ ಅಂದು ಬಾಳುತತತದುದದು ಸಪಷ�ವದೊ. ಉತತರದವರಾದ ಮಯ0ರು ತಮಮ ಅಡಳಳತವನುನ ನೇ�ರವಾಗ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಮ�ಲ ಹೊ�ರದದರಂದ ಅವರ ಕಾಲದಲಲ ಕನನಡ ರಜುನಪದರ ಮ�ಲ

ಆಯ0 ಸಂಸಕೃತತಯ ಪರಭಾವ ಮುದೊರ ದಟ�ವಾಗ ಮೂಡರಬ�ಕಂದು ತೂ�ರುತತದೊ.

ಖಾಯತ ಶಾಸನ ಸಂಶೇೂ�ಧಕ ಡಾ. ಪರ.ಬ. ದೊ�ಸಾಯ ಅವರು ಸನನತತಯ ಶಾಸನವೋಂದರಲಲ ' ಸಂಬಲ�ವ ಊರ ವಾಸನೇೂ�' ಎಂಬ ಪಾಠವರುವುದಾಗ ಹೊ�ಳಳದದರು. ಅದನುನ ಗಮನೀಸ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ

ಅವರು 'ಸಂಬಲ�ವಊರ' ಎಂಬುದರ ಅಂತಯದಲಲ 'ಊರ ' ಎಂಬ ಕನನಡ ಆಕೃತತಮಾ ಇದುದದು ಸಪಷ�. " ಸ೦ಬಲ�ವ ಊರ' ಎಂಬುದನುನ 'ಸಂಬಲ+ಈವ+ಊರ' ಎಂಬುದ ವಭಾಗಸಬಹುದೊ�ನೇೂ�?' ಎಂದು ಊಹಸದದರು. ಸಂಶೇೂ�ಧಕರನಾಾದವನು ತನ ನ ಅಭಪಾರಯಗಳಳಗ ಅಂಟಟಕೂಳ.ದೊ ಕಾಲಕಾಲಕಕ ಬದಲಾದ

ಸದಾಧಂತಗಳಳಗ ಒಲವು ತೂ�ರಸಬ�ಕಂಬುದನುನ ಅವರು ತೂ�ರಸದರು. ಅವರ� ಈ ವಷಯವಾಗ ಹ�ಗ ಹೊ�ಳುತಾತರ:

' ಸನನತತಯ ಶಾಸನವೋಂದರಲಲ ' ಸಂಬಲ�ವ ಊರ ವಾಸನೇೂ�' ಎಂಬ ಪಾಠವರುವುದಾಗ ಡಾ|| ಪರ.ಬ. ದೊ�ಸಾಯ ಹೊ�ಳಳದದರು. ಅವರ ಈ ಪಾಠವನೀನಟು�ಕೂಂಡು ( ರನಾಾನು ಅದೊೂಂದು ಸªಳವಾಚಕವಂದು ಗರಹಸ) ' ಕನನಡ ರನಾಾಡು- ನುಡಗಳು ಎಷು� ಪಾರಚ�ನ?' ಎಂಬ ಲ�ಖನದಲಲ ಆ ಕುರತು ಚಚ0ಸದೊದ. ಇತತತ�ಚಗ ಡಾ|| ಐ.ಕ. ಶಮಾ0 ಮತುತ ಜ. ವರಪರಸಾದರಾದ ಅವರು ಆ ಶಾಸನದಲಲನ ' ಸಂಬಲ�ವ ಊರ' ಎಂಬ

ಪಾಠಕಕ ಪರತತಯಾಗ 'ಬಲವದಾರ' ಎಂಬ ಓದು ಕೂಟಟ�ದಾದರ. ಈ ಇಬಬರು ವದಾAಂಸರತ ತ ಶಾಸನ “ಪಡಯಚು¬ಗಳನುನ ಪರ�ಕತ{ಸಲಾಗ ಬಲದಾರ' ಎಂಬ ಪಾಠವ� ಅಲಲ ಕಂಡು ಬರುತತತದೊ. ಕಾರಣ ಪರಸುತತ

ಲ�ಖನದ ಚಚ0ಯಲಲ ' ಸಂಬಲ�ವಊರ' ಎಂಬುದನುನ ಅಲಕತ{ಸಬ�ಕಾಗ ಓದುಗರಲಲ ಕೂ�ರಕ.'

ಕಾಲಕಾಲಕಕ ಹೊೂಸಹೊೂಸ ವಷಯಗಳು, ಸಮಸತಯಗಳು ಹುಟಟ�ಕೂಂಡಂತ, ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ{�ತರದಲಲ ಅವುಗಳನುನ ಕುರತ ಚಚ0ಗಳು ನಡಯುವುದು ಸಾAಭಾವಕ. ನಮ ಮ ಹಂದದನ ತಲಮಾರನಲಲ ಕವ-ಕಾಲ-

ಕಾವಯಗಳು, ಅವುಗಳಲಲ ಪರಯೋ�ಗಗೂಂಡ ಶಬದವಶೇ�ಷಗಳು ಹೊಚಾ¬ಗ ವದಾAಂಸರ ಚಚ0ಯ ವಷಯಗಳಾಗದದವು. ಕನನಡರನಾಾಡು ಆರು ತುಂಡುಗಳಲಲ ಹಂಚ ಹೊೂ�ಗದದದತು. ದೊ�ಶದ ಪಾರತಂತ ರಯ ಮತುತ

ಪಾಶಾ¬ತ ಯ ವಚಾರಗಳು ಅಂದು ಇತರ ಕ{�ತರಗಳಂತ ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧನಕ{�ತರದ ಮ�ಲ ಕೂಡ ತತ�ವರ ಪರಭಾವ ಬ�ರದದವು. ೧೯೫೬ರ ತರುವಾಯ ಈ ಪರಸªತತ ಬದಲಾಯಸ, ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ{�ತರದಲಲ ಬಹು ದೊೂಡಡ

ಪರಮಾಣದ ಕಲಸ ನಡಯತೂಡಗತು. ಹೊಚು¬ ಹೊಚು¬ ಸಮಾರಜುಮುಖಯಾದ ಅಂತರಶರಸತ� ಚಂತನೇಗಳು ಕೂಡ ಈ ಕ{�ತರದಲಲ ಕಾಲಟ�ವು. ಜಞಾನಪದ ಕ{�ತರದಲಲ ಕಾಯ0ಪರವೃತತರಾದ ಅನೇ�ಕ ವದಾAಂಸರು ಹೊೂಸ ಹೊೂಸ

ಆಯಾಮಗಳನುನ ತರದದಟ�ರು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕನನಡ ರನಾಾಡು- ನುಡಗಳು ಎಷು� ಪಾರಚ�ನ ಎಂಬುದಕಕ ಒಂದು ನೀಣ0ಯ ಕೂಡುತಾತರ. ಕತರ.ಶ. ಎರಡನೇಯ ಶತಮಾನದ ಬದಧಗರಂಥ ಲಲತ ವಸತರದ 'ಕರನಾಾರ' ಎಂಬ ಲಪರಯ ಹೊಸರು,

ಶೂದರಕ ಕವಯ ಮೃಚಛಕಟಕದಲಲ ಬಂದದರುವ 'ಕಣಾಣಡಕಲಹ' ಪರಯೋ�ಗ', ಹಾಲರಾರಜುನ ಗಾಥಾಸಪತಶತತಯಲಲ ಬಂದದರುವ 'ತತ�ರ ' ಮುಂತಾದ ಶಬದಗಳು- ಇವ� ಮೊದಲಾದುವನುನ ಗಮನಕಕ ತಗದುಕೂಂಡರ 'ಕರನಾಾ0ಟಕ'

ಎಂಬ ರಜುನಪದವು ಕತರಶ. ಪೂವ0 ಮೂರು ಅಥವಾ ಎರಡನೇಯ ಶತಮಾನದ ಅವಧಯಲಲ ಅಸತತAದಲಲತುತ ಎಂದು ತತಳಳಯುತತದೊ. ಅದರ ಸAತಂತರ ಅಸತತA ನೀಮಾ0ಣದಲಲ ಪಾರಕೃತವು ಸಾಕಷು� ಪರಭಾವ ಬ�ರದೊ. ಅನೇ�ಕರಗ ಅದೂ ಒಂದು ಪಾರಕೃತವ� ಎಂಬ ಭರಮ ಉಂಟಟಾಗುವಂತಾಗದೊ. ಕನೀಷ�ಪಕಷ ಕಲವರಾದರೂ ಆ ರ�ತತ

ಭಾವಸುತತತದದರಂಬುದಕಕ ಶಾಸಾತ ರಧಾರ ಕೂಡ ಇದೊ. ಆದದರಂದ ಕನನಡವು ತಮಳಳನೀಂದ ಪರತಯ�ಕಗೂಂಡದುದ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳ ಅವಧಯಲಲಯೇ�- ಅಂದರ ಮೊದಲ ಹಂತದಲಲಯೇ� ಎಂದು ಹೊ�ಳಬಹುದು.' (ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು ಪುಟ,೩೧)

***

ಬಂರಜು ಶಬ ದ ವಂಧಯದ ತದ®ವವಂದು ಕ�ಶರರಾರಜು ಹೊ�ಳುತಾತನೇ. ವಂಧಯವು ಉತತರ ಮತುತ ದಕತ{ಣ ಭಾರತಗಳನುನ ವಭಾಗಸುವ ಪರಂಪರಾಗತ ಪವ0ತಶೇರ�ಣೀ, ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಶಬದಗಳಲಲ ವಂಧಯವು ಬಂರಜು ಎಂಬಥ0ದಲಲ ಉಲಲ�ಖವಾಗದೊ. ಅದನುನ ಶಾಸನಗಳಲಲ ಹುಡುಕತದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕನನಡದ

ಮೂಲ ಖಾಯತ ಸಂಶೇೂ�ಧಕ ಶಂಬಾ ಅವರ ಊಹೊಯಂತ ನೀರಜುವಾಗದೊ ಎಂಬುದನುನ ಸದಧಪಡಸದಾದರ.

ಶಂಬಾ ಅವರು ಕನನಡದ ಮೂಲನೇಲ ಗೂ�ದಾವರಯ ಉತತರದಲಲ ಎಂದು ಹೊ�ಳುತಾತರ. ನಮ0ದಾ ನದದಯದಡದಲಲದ ದ ಕರನಾಾ0ಟಕ ರಾಕಷಸನನುನ ಆಯ0ರು ಓಡಸದರಂದು ಹೊ�ಳುವಲಲ ಐತತಹಾಸಕ

ಘಟನೇಯೋಂದು ಅಡಗದೊ ಎಂದೂ, ಈಗನ ಗುರಜುರಾತ ಪರದೊ�ಶದಲಲ ಹಲವಾರು ಕನನಡ ಮೂಲದ ಸªಳರನಾಾಮಗಳಳವ ಎಂದೂ ಅವರು ತೂ�ರಸಕೂಟಟ�ದಾದರ. ಅವರ� ಒಂದು ಕಡ ಗೂ�ದಾವರಯ ಆಸುಪಾಸನಲಲ

ಬ�ಡ ಎಂಬ ಅಚ¬ಕನನಡ ಊರ ಹೊಸರರುವುದನುನ ಇನೇೂನಂದೊಡ ಇಂದದನ ಮಾಳವಕಕ ಮಲಯ ಎಂಬ ದಾರವಡ ಮೂಲದ ಹೊಸರರುವುದನುನ ಉಲಲ�ಖಸದಾದರ. ಕನನಡಗರ ಮೂಲ ನೇಲ ವಂಧಯದ ದಕತ{ಣ ಬದದಯಲಲ

ಇದುದದರಂದಲ� ಅವರು ಅದನುನ ಮಲ, ಕಾಡು, ವಂರಜು, ಬಂರಜು ಎಂದೂ ಕರಯುತತತದದರು. ಶಂಬಾ ಅವರ ಪರಮ�ಯ ಬರಊಹೊಯಲಲ ಎನನಲು ಇದೂ ಒಂದು ಹೊೂಸ ಆಧಾರ.( ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು ಪುಟ.೩೩.)

***

ಪಾರಚ�ನ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಭಾಷ ಮತುತ ಸಾಹತ ಯ ಕುರತು ಅಂದರ ಮಯ0-ಸಾತವಾಹನ-ಗಂಗ- ಕದಂಬರ ಕಾಲದ ಸಂಸಕೃತತಯನುನ ಕುರತು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ತುಂಬ ಮಹತAದ ದಾಖಲಗಳನುನ

ಒದಗಸಕೂಟಟ�ದಾದರ.

ದಕತ{ಣ ದಾರವಡದದಂದ ಕನನಡವು ಪರತಯ�ಕಗೂಂಡು ತನನ ಸAತಂತರ ಸAರೂಪ ಪಡಯುವಲಲ ಪಾರದೊ�ಶರಕತಯ ಜೂತಗ ಆಯ0ಮೂಲದ ಬದಧ- ಜuನ ಧಮ0ಗಳ ಪರಭಾವ ಮತುತ ನಂದ- ಮಯ0ರ ಆಳಳAಕಗಳು ಕೂಡ

ಕಾರಣೀ�ಭೂತವಾಗವ. ಮಯ0ರು ಇಡ� ಉತತರ ಕರನಾಾ0ಟಕವನುನ ತಮ ಮ ಆಧ�ನಕಕ ಒಳಪಡಸ ಆಡಳಳತಾತಮಕವಾಗ ಅಷ�� ಅಲಲದೊ ಧಾಮ0ಕವಾಗ ಕೂಡ ಪರಭಾವ ಬ�ರದರು. ಈವರಗ ಅಶೇೂ�ಕ ಚಕರವತತ0ಯ

ಹದದರನಾಾಲುಕ ಶಾಸನಗಳು ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಸಕತಕವ. ಇತತತ�ಚಗ ಸನನತತಯಲಲ ದೊೂರತ ರನಾಾಲುಕ ಅಶೇೂ�ಕ ಲಪರಗಳಲಲ ಎರಡು ಓಡಸಾದ ಧಲ- ಜಗಡಾ ಹೊೂರತು ಇತರ ದೊೂರಯದ ಪರತಯ�ಕ ಪಾಠವುಳ.ವಾಗವ. ಎಂದರ ಅಶೇೂ�ಕ

ಈ ಭಾಗದ ರಜುನತಯ ಸಾಮಾಜಕ- ಧಾಮ0ಕ ವಚಾರಗಳ ಬಗ� ಸಾಕಷು� ಆಸತª ವಹಸದದನೇಂಬುದು ಅವುಗಳಳಂದ ಸಪಷ�ವಾಗುತತದೊ. ಸುವಣ0ಗರ ಮತುತ ಇಸಲ ಎಂಬ ಆಡಳಳತ ಕ�ಂದರಗಳ ಮೂಲಕ ಅವನು ಕರನಾಾ0ಟಕದ ರಾರಜುಕತ�ಯ, ಧಾಮ0ಕ ಮತುತ ಆಡಳಳತ ವಷಯಗಳನುನ ನೀಯಂತತರಸುತತತದದನೇಂದು ತತಳಳಯಬಹುದು. ಇದರಂದ

ಕನನಡವು ಸಾವಕಾಶವಾಗ ಪರತಯ�ಕಗೂಳ.ತೂಡಗ ಕತರಶ. ದ ಪಾರರಂಭದ ಹೊೂತತತಗ ಎಂದರ ಸಾತವಾಹನರ ಆಳಳAಕಯಲಲ ಅದೊೂಂದು, ಪರತಯ�ಕ ಹಾಗೂ ವಸತೃತ, ರಜುನಪದವಾಗ ರೂಪಗೂಳ.ತೂಡಗತು. ಈ ಊಹೊಯನುನ

ಸದಧಪಡಸುವಲಲ ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ದೊೂರಯುವ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳು, ಸಂಸಕೃತ ಪಾರಕೃತ ಕೃತತಗಳಲಲನ ಉಲಲ�ಖಗಳು ಮತುತ ವದೊ�ಶರ ಪರವಾಸಗರ ಬರಹಗಳು ಆಧಾರಗಳಾಗವ. ( ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು ಪುಟ.೩೪-೩೫,)

ಇನುನ ಮಯ0ರ ತರುವಾಯ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಭಾಗಗಳಲಲ ಅಧಕಾರಕಕ ಬಂದ ಸಾತವಾಹನರು ಹಂದೂ ಮತುತ ಬದ ಧ ಮತಗಳಳಗ ಆಶರಯವ�ಯುವುದರ ಜೂತಗ ಪಾರಕೃತವನೇನ� ಅವರು ತಮ ಮ ರಾರಜುಭಾಷ

ಮಾಡಕೂಂಡರು; ಅವರ ಅನುವತತ0ಗಳಾದ ಚುಟುಗಳು ಅದನೇನ� ಮುಂದುವರಸದರು. ತರುವಾಯ ಬಂದ ಕದಂಬ, ಗಂಗ, ಚಾಳುಕಯ, ರಾಷ� ರಕೂಟ ಮನೇತನಗಳವರೂ ಸತ�ಂದರಕ, ಸಾಂತರ, ಸತ�ನವಾರ, ಪರನಾಾನಟ, ಬಾಣ

ಮೊದಲಾದ ಸಾಮಂತ ವಗ0ದವರೂ ಪಾರಕೃತದದಂದ ಬದಲಾಯಸ ಕನನಡ ಮತುತ ಸಂಸಕೃತಗಳನುನ ತಮಮ ಆಡಳಳತದಲಲ ಬಳಸದರು. ಮೊದಮೊದಲು ಕದಂಬರು ಪಾರಕೃತವನುನ ಬಳಸದರೂ ತರುವಾಯ ಅದನುನ

ದೂರಮಾಡ ಕನನಡ ಮತುತ ಸಂಸಕೃತಗಳನುನ ವಶೇ�ಷವಾಗ ಪರೊರ�ತಾಸಹಸದರು. ಅವರ ಕಾಲಾವಧಯಲಲ ಕನೀಷಠ ರನಾಾಲುಕ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳು ಹುಟಟ�ವ. ಕಾಕುಸªವಮ0ನ ಹಲಮಡಶಾಸನ, ರವವಮ0ನ ಕಲಗುಂದದದ ಶಾಸನ,

ಅರಜುವಮ0ನ ( ಇಮಮಡ ಕೃಷಣವಮ0ನ ಮಗ) ನ ಕಂಪರಲಶಾಸನ ಮತುತ ಭೂ�ಗವಮ0ನ ತಗರಯ ತಾಮರಪಟದ ಅಂತಯದ ಆಯದ ಸಾಲುಗಳ ಬರಹ. ಇವು ಕನನಡದಲಲವ. ಕನನಡವನುನ ದದAತತ�ಯ ರಾರಜುಯಭಾಷಯಾಗ ಬಳಕಗ ತಂದದುದ ಕದಂಬ ಮನೇತನದ ಹೊಮಮಯ ವಷಯ, ಹ�ಗ ಕುಂತಲ�ಶAರರಂದು ಅವರನುನ ಕರದುದನುನ

ಸಾಥ0ಕಗೂಳಳಸದ ಮನೇತನ ಕದಂಬರದು. ಇವರು ಅಚ¬ ಕನನಡಗರಾಗದುದ ಇದೊ� ನೇಲದಲಲ ಹುಟಟ� ಬಳಗದರು ತರುವಾಯ ಬಾದಾಮ ಚಾಲುಕಯರು ಮತುತ ರಾಷ� ರಕೂಟರು ಕನನಡದ ಶೇರ�ಯೋ�ಭವೃದದಧಗಾಗ ಶರಮಸದರು.

ಆಡಳಳತದ ಎಲ ಲ ಹಂತಗಳಲಲ ಕನನಡವನುನ ಪರಯೋ�ಗಸದರು. ರಾಷ� ರಕೂಟರು ತಾಮರಪಟಕೂಕ ಕನನಡವನುನ ಬಳಸದೊೂದಂದು ವಶೇ�ಷ ಸಂಗತತಯೇ� ಸತu. ಗುರಜುರಾತದಲಲ ದೊೂರತ ತಾಮರ ಪಟಗಳಲಲ ರಾಷ� ರಕೂಟರು ಅಂದದನ

ಕನನಡ ಲಪರಯಲಲ ತಮಮ ಅಂಕತತ ಹಾಕುತತತದದ ಸಂಗತತಯನುನ ಡಾ. ಅಳಗತ�ಕರ ಎತತತತೂ�ರಸದಾದರ.

ಹ�ಗ ರಾರಜುಕತ�ಯವು ಕನನಡ ಭಾಷ, ಕರನಾಾ0ಟಕತAದ ಬಳಗವಣೀಗಗ ಪರಧಾನ ಶಕತತಯಾಗ ವತತ0ಸರುವಂತ ಧಮ0ಗಳು ಈ ದದಸತಯಲಲ ತಮಮ ಅಚ¬ಳಳಯದ ಪರಭಾವ ಬ�ರವ ಎಂಬುದನುನ ಈಗಾಗಲ� ಹೊ�ಳಳದೊ. ಮಯ0-

ಸಾತವಾನಹರ ಕಾಲದ ಬದಧಧಮ0 ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಹಲವು ನೇಲಗಳನುನ ಸಾªಪರಸತುತ. ಅವುಗಳಲಲ ಸನನತತ ತುಂಬ ಮುಖಯವಾದುದು. ಸನನತತ ಮತುತ ಅದರ ಪರಸರದಲಲ ಈಗ ಸು. ೭೭ರಷು� ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳು ಸಕತಕವ.

ಬದಧರಗಂತ ಜuನರು ಇನೂನ ಒಂದು ಹೊಜ� ಮುಂದೊ ಹೊೂ�ಗ ಹಲವಾರು ರಾರಜುಮನೇತನಗಳನುನ ಮತಾಂತರಸದರು ಹಾಗೂ ಕೂಪಪಳ, ಹಲಸಗ, ಬನವಾಸ, ಶರವಣಬಳೊ�ಳ, ಲಕತ{ಮ�ಶAರ, ಬಸತಪೂರ ಮೊದಲಾದಡಗಳಲಲ ತಮಮ ನೇಲಗಳನುನ ಸಾªಪರಸದರು. ಹಲವು ರಜುನ ಜuರನಾಾಚಾಯ0ರು ಕನನಡ, ಪಾರಕೃತ ಮತುತ

ಸಂಸಕೃತಗಳಲಲ ಕೃತತ ರಚನೇ ಮಾಡದರು. ಇದರಂದಾಗ ಕನನಡ ಭಾಷ- ಸಾಹತಯಗಳು ವಕಾಸಗೂಳ.ಲು ಅಪಾರ ಸಹಾಯವುಂಟಟಾಯತು. ಇಂತು ನಮ ಮ ರನಾಾಡಗ ಮಹತತರವಾದ ಸಂಸಕೃತತ ಸಂಪದವನುನ ತಂದ ಹರಮ ಪಾರಕೃತದೊದ. ಈ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಪಾರಕೃತ ಸಾಹತಯ ಮತುತ ಶಾಸನಗಳನುನ ಅಧಯಯನ ಮಾಡಬ�ಕಾದುದು ಬಹಳಷು� ಇದೊ. ಕರನಾಾ0ಟಕತAದ ವಕಾಸದಲಲ ಪಾರಕೃತವು ನೀ�ಡದ ಕೂಡುಗಯನುನ ನೀಖರವಾಗ ಗುರುತತಸುವಲಲ ನಮಮ

ವದಾAಂಸರು ಇನೂನ ಕಾಯ0 ಪರವತ0ಗೂಳ.ಬ�ಕತದೊ.

ತರುವಾಯದ ಮಾಧವಪುರ ವಡಗಾವ (ಬಳಗಾವ) ಶಾಸನದಲಲ ಕಂಡು ಬರುವ '(ಸ)ಣಾಟಪತತಸ' ಎಂಬ ಪರಯೋ�ಗ ಕಂಡು ಬರುತತದೊ. ಇಲಲ 'ಣಾಟಪತತ' ಎಂಬ ಪಾರತತಪದದಕಕಕ 'ಸ' ಎಂಬ ಷಷಟಠ ವಭಕತತ ಪರತಯಯ ಸತ�ರದೊ.

ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳಲಲ ನಕಾರಕಕ ಬದಲು ಣಕಾರ ಬರುವುದು ಅಪರೂಪವ�ನಲಲ. ಆದುದರಂದ ಇದು “ರನಾಾಟಪತತ' ಎಂಬ ಅರಸಮಾಸ. 'ರನಾಾಟ' ಎಂದರ 'ರನಾಾಡು' ಎಂಬುದರ ಪಾರಚ�ನ ರೂಪ, ಪುರನಾಾನಟ, ಕರನಾಾ0ಟ

ಎಂಬ ರೂಪಗಳಲಲಯೂ 'ರನಾಾಟ' ಎಂಬುದು ಉತತರಪದವಾಗರುವುದನುನ ನೇೂ�ಡಬಹುದು. ಅದುದರಂದ ಕನನಡ ಭಾಷಯ ನೀದದ0ಷ�ಪದವಂದು ಇದನುನ ಸA�ಕರಸಬಹುದು. ( ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು ಪುಟ.೩೮-೩೯)

ಹ�ಗ ಸಪಷ�ವಾದ ಇತತಹಾಸವನುನ ಅವಲೂ�ಕತಸುವ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕತರ.ಶ. ೨ನೇ� ಶತಮಾನದಲಲಯೇ� ಕರನಾಾ0ಟಕದ ವಾಣೀರಜುಯ- ವಾಯಪಾರ ಸಂಬಂಧಗಳು ಪಾರಚ�ನ ಗರ�ಸನೇೂಂದದಗ ಸಂಬಂಧಪಡದದದದವು ಎಂಬುದನುನ ಶೇೂ�ಧಸುತಾತರ. ಸಾಗರೂ�ತತರ ವಾಣೀರಜು ಯ ವಯವಹಾರ ಕಾರಣವಾಗಯೂ

ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಭಾಷ ಬಳಕಯಲಲತುತ ಎಂಬುದು ಅವರ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯಲಲ ಇನನಷು� ಸಾಕಾ{ಧಾರಗಳನುನ ಒದಗಸಕೂಟಟ�ವ.

ಕತರ.ಶ. ಸು. ಒಂದನೇಯ ಶತಮಾನದದಂದಲೂ ಕನನಡ ಸಾಹತಯದ ನೀರಂತರ ಬಳವಣೀಗಯಾಗುತತಲ� ಬಂದದದೊ ಎಂಬುದನುನ ಶಾಸರನಾಾಧಾರಗಳಳಂದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಹ�ಗ ವವರಸುತಾತರ:

'ಕತರಶ. ಸುಮಾರು ಒಂದನೇಯ ಶತಮಾನದಲಲದ ದ ಗುಣಾಢ ಯ ಪರuಶಾಚ ಪಾರಕೃತದಲಲ ಬೃಹತಕಥ ಅಥವಾ ವಡಡಕತಯನುನ ರಚಸದ. ವಾಯಸ ವಾಲಮ�ಕತಗಳಂತ ಅಸಾಮಾನಯ ಪರತತಭಯ ಕವಯ�ತ. ಮೂಲ ಬೃಹತಕಥ ಕಳಗದು

ಹೊೂ�ಗದೊ. ಸಾತವಾಹನರೂಡನೇ ಇತನೀಗದ ದ ಸಂಬಂಧವನುನ ಬಹುಶಃ ಒಪರಪಕೂಳ.ಲಾಗದೊ. ಸಾತವಾಹನ ಸಾಮಾರರಜುಯದಲಲ ಅಂದದನ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಬಹುಭಾಗ ಸಮಾವಷ�ವಾಗದುದದರಂದ ಬೃಹತಕಥಯ ಪರಭಾವ

ಕರನಾಾ0ಟಕದ ರಜುನತಯ ಮ�ಲ ಅಂದು ತತ�ವ ರ ಪರಭಾವ ಬ�ರತು. ೬ನೇಯ ಶತಮಾನದಲಲದ ದ ಗಂಗದೊೂರ

ದುವ0ನೀ�ತ ಅದನುನ ಸಂಸಕೃತಕಕ ಅನುವಾದದಸದದನೇಂದು ಗಂಗರ ಉತತನೂರು ಮೊದಲಾದ ತಾಮರ ಪಟಗಳಲಲ ಹೊ�ಳಳದೊ.

ದುವ0ನೀ�ತ ಕನನಡದಲಲ ಗದ ಯ ಕೃತತ ರಚಸದ ಪರಸದ ಧ ಲ�ಖಕ. ಈತ ಕತರಾತಾರಜುು0ನೀ�ಯ ಟಟ�ಕ, ಶಬಾದವತಾರ ವಾಯಕರಣ ಮತುತ ವಡ ಡ ಕಥಗಳನುನ ಬರದನೇಂಬುದನುನ ಮ�ಲ ತತಳಳಸದ ಶಾಸನದಲಲ ಸಪಷ�ವಾಗ

ಉಲಲ�ಖಸದೊ. ಬಹುಶಃ ವಡಡಕಥಯನುನ ಆತ ಸಂಸಕೃತ ( ದೊ�ವ ಭಾರತತ�ನೀಬದಧ) ದಲಲ ಅನುವಾದದಸದಂತ ಕನನಡದಲೂಲ ಅನುವಾದದಸರಬಹುದು.'( ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು ಪುಟ ೪೭)|

ಗುಣಾಡ ಯ ತರುವಾಯ ಹೊಸರಸಬ�ಕಾದ ಇನೇೂನಬ ಬ ಪರಸದ ಧ ಜuನ ಲ�ಖಕನೇಂದರ ಸವರಜು � ಅಥವಾ ಶರವಾಯ0. ಯಾಪನೀ�ಯರನಾಾದ ಈತ ಗರ ನಗರದಲಲ ಜನ ನಂದದ ಗಣೀ, ಸವ0 ಗುಪ ತ ಗಣೀ ಮತುತ ಆಯ0

ಮತರನಂದದ ಇವರ ಪಾದ ಮೂಲದಲಲ ಮೂಲ ಸೂತರಥ0ಗಳನುನ ಓದದ ಕಲತು ಮೂಲಾಧಾರನೇ ಅಥವಾ ಭಗವತತ� ಆರಾಧರನಾಾ ಎಂಬ ಜuನ ಆಚಾರ ಸಂಹತಯ ಒಂದು ದೊೂಡ ಡ ಭಾಗವನುನ ಶರಸತ�ನೀಯಲಲ

ಸೂತತರ�ಕರಸದ. ಯಾಪನೀ�ಯರನಾಾದುದರಂದ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಸಂಬಂಧ ಈತನೀಗ ಇದುದದು ಸಹರಜು. ಯಾಪನೀ�ಯ ಜuನೀ ಪಂಥ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಮೂಲದುದ. ಭಗವತತ� ಆರಾಧನೇಯ ಮ�ಲ ಹುಟಟ�ದ ಟಟ�ಕಾಗರಂಥಗಳ

ಪರಂಪರಯೋಂದು ಕನನಡದಲಲಯೇ� ಬಳಗದು ಬಂದದದೊ. ಈಗನಮಗ ತತಳಳದು ಬಂದದರುವಂತ ಭಾರಜಷುಣಎಂಬವನು ' ಆರಾಧರನಾಾ ಕರನಾಾ0ಟಟಟ�ಕ' ಎಂಬ ಹೊಸರನ ಕಥಾ ರೂಪದ ಟಟ�ಕಯನುನ ಕತರ.ಶ. ಹತತನೇಯ

ಶತಮಾನ ಹಂದೊ, ಬಹುಶಃ ಒಂಬತತನೇಯ ಶತಮಾನದಲಲ ರಚಸದ. ಇದು ಇಂದು ನಮಗ ಉಪಲಬದವಾದ 'ವಡಾಡರಾಧನೇ' ಎಂಬ ಕೃತತಯೇ� ಎಂದು. ಡಾ. ಎಂ.ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಮತುತ ಡಾ. ಹಂ ಪಂ.

ರನಾಾಗರಾರಜುಯಯನವರು ಹೊ�ಳುವರಾದರೂ ಇವರಡೂ ಒಂದೊ� ಎಂಬ ಸಂಗತತಯನುನ ಒಪಪಲು ಹೊಚ¬ನ ಆಧಾರಗಳು ಬ�ಕು. ವಡಾಡರಾಧನೇಯನುನ ಕಥಾರೂಪದ ಟಟ�ಕಯರನಾಾನಗ ಶರವಕೂ�ಟಟಯೇಂಬವನು ಕನನಡದಲಲ ರಚಸದನೇಂದು ಡಾ. 'ದೊೂ�ಲನ' ರು ಹೊ�ಳಳದಾದರ. ೧೧ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಶಾಂತತರನಾಾಥ ಕವಯ ಸುಕುಮಾರ ಚರತಯು

ಮೂಲತಃ ಒಂದು ಆರಾಧಾರನಾಾ ಕಥಯೇ� ಸುಮಾರು ಇದೊ� ಅವಧಯ ರತನ ಕರಂಡಕದ ಕಥಗಳು ಆರಾಧರನಾಾ ಕಥಗಳ ಪರಭಾವದದಂದಲ� ಕನನಡದಲಲ ಹುಟಟ�ದ ಇನೇೂನಂದು ಕಥಾ ಸಂಗರಹ. (ಪುಟ.೪೮)

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಹ�ಗ ಕನನಡ ಸಾಹತಯದ ಬ�ರುಗಳನುನ ಹುಡುಕತ ತಗಯುವ ಕಾಯ0 ಮಾಡದಾದರ. ಕೂನೇಯಲಲ ಅವರು ಹೊ�ಳುವಂತ :

೫ನೇಯ ಶತಮಾನದದಂದ ೯ನೇಯ ಶತಮಾನದ (ಕತರ.ಶ.೮೫೦ರ) ಅವಧಯವರಗ ಸು. ೬೪ ಕನನಡ ಪದಯಗಳು ಕಂಡು ಬಂದದವ. ಇವುಗಳಲಲ ರನಾಾರನಾಾ ರ�ತತಯ ಪಾರಸಗಳು, ಸಂಸಕೃತದ ಚಂಪಕಮಾಲ, ಉತಪಲಮಾಲ

ಇತಾಯದದ ಆರು ಖಾಯತ ಕರನಾಾ0ಟಕಗಳು, ಕನಕಾಬ�ನೀ ಮಲಲಮಾಮಾಲ, ರಥೂ�ದಧತ ವಂಶಸª, ಶೇೂಲ�ಕಗಳು, ಆಯಾ0ಗ�ತತಯಂದ ಬಳಗದು ಬಂದ ಕಂದ ಪದಯಗಳು, ಅಚ¬ಗನನಡದ ತತರಪದದ, ಪರರಯಕಕರ ಮತುತ ೯ ಗಣ

ಸಂಖಯಯಯುಳ. ಅಂಶಗಣದ ಪದಯ ಕತರಶ. ೭೫೮ ರ ಗುಂಡಲಹಳಳ. ಶಾಸನದಲಲ ಮಶರ ಛಂದಸಸನ ಲಯ ವೃತತ ಹಾಗೂ ಚಕಕಬಳಾ.ಪುರ ಶಾಸನ (ಕತರ.ಶ. ೮೧೦) ದಲಲ ಸಂಕತ�ಣ0 ಯೋ�ರಜುನೇಯ ಎರಡು ಸಂಸಕೃತ ಮಶರ ಕನನಡದಲಲರುವ

ಮಣೀ ಪರವಾಳ ಶೇuಲಯ ಪದಯಗಳನುನ ಈ ಅವಧಯಲಲ ಕಂಡು ಬಂದದವ. ತಾಳಗುಂದ ಕುಬ�ನ ಕದಂಬ ಶಾಸನದಲೂಲ ಐಹೊೂಳಗಯ ರವಕತ�ತತ0 ಶಾಸನದಲೂಲ ಮ�ಲ ನೇೂ�ಡದ ಸಂಸಕೃತ ವೃತತಗಳಗ ಇವ. ಕುಬ�, ರವಕತ�ತತ0ಗಳ ತರುವಾಯ ಕತರಶ. ಸು. ೭೬೦ ರಲಲದ ದ ದದವಯಭಾಷಾಕಲರನಾ ' ಎಂಬ ಕನನಡ ಕವ ಗುಂಡಲಹಳಳ.

ಶಾಸನದಲಲ ತೂ�ರ ಬಂದದದಾದನೇ. ಈ ಕಾಲಾವಧಯಲಲಯೇ� ಸAತಃ ಕರನಾಾ0ಟರಾರಜು ಪರರಯೇಯಾಗದ ದ ವರಜುಝಕ (ವರಜುಯಾಂಬಕ) ಸಂಸಕೃತದಲಲ ' ” ಕಮುದದ� ಮಹೊೂ�ತಸ ವ ಎಂಬ ರನಾಾಟಕ ರಚಸದಾದಳಗ. ಗಂಗ, ಕದಂಬ, ಬಾದಾಮ, ಚಾಲುಕಯ ಮತುತ ರಾಷ� ರಕೂಟರು ಉದಾರಾಶರಯವತುತದರಂದ ಕನನಡ ಭಾಷ, ಸಾಹತಯ ಸಮಸಮತಗಳು

ಅನೂಚಾನವಾಗ ಬಳಗದು ಬಂದವು. ಈ ಮನೇತನಗಳ ಪರuಕತ ಬನವಾಸ ಕದಂಬರ ಆಶರಯದಲಲ ಕನನಡ ಕಾವಯ ಹುಟಟ�ದ ಬಗ� ಮಾತರ ನೇ�ರ ಪುರಾವಯಲಲ. ಇತರಲಲ ಮನೇತನಗಳ ಆಶರಯದಲಲ ಒಂದದಲೂಲಂದು ಕೃತತ ಅಥವಾ

ಪದ ಯ ಶಾಸನ ರಚನೇಗೂಂಡದೊ. ಈ ಅವಧಯ ಕವ ಕೃತತಗಳು ನಮಮವರಗ ಉಳಳದು ಬರಲಲ ಲ ಎಂಬುದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಕೂರಗಾಗತುತ.

ಕಟಟ�ಕೂಟ� ಬಳಗಾವ ಇತತಹಾಸ ಬಳಗಾವ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಳಂದ ಮ�ಲಂದ ಮ�ಲ ಚಚ0ಗ ಬರುವ ನಗರವಾಗದೊ. ಮಹಾರಾಷ� ರದವರು ಬಳಗಾವ ನಮಮ ಪರದೊ�ಶವಂದು ಸಾAತಂತೂರಯ�ತತರ ಕಾಲದದಂದಲೂ ಪರಲಾಪರಸುತತಲ� ಬಂದದದಾದರ. ಈ ಕಾರಣವಾಗ ಬಳಗಾವ ಪರದೊ�ಶದ ಇತತಹಾಸವನುನ ಅವಲೂ�ಕತಸದರ ಅದು ಕನನಡದ ಪರದೊ�ಶವಾಗತುತ ಎಂಬುದು

ನೀಚ¬ಳವಾಗುತತದೊ. ಈ ನೀಟಟ�ನಲಲ ಅತಯಂತ ಆಸಕತತಯಂದ ತೂಡಗಸಕೂಂಡವರು ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು.

ಯಾರು ತಮ ಮ ಗತ ಇತತಹಾಸವನುನ ಅರಯಲಾರರೂ� ಅವರು ವತ0ಮಾನದ ಇತತಹಾಸವನುನ ನೀಮ0ಸಲಾರರು ಎಂಬ ಉಕತತಯಂತ, ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ತಮಮ ಸಮಗ ರ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ-ಅಧಯಯನ-

ಅಧಾಯಪನಗಳ ಜೂತ ಜೂತಯಲಲಯೇ� ತಮ ಮ ಭಾಗದ ಚರತರಯನುನ ಶೇೂ�ಧಸುವ ಪರಯತ ನ ಮಾಡದುದ ಗಮರನಾಾಹ0ವಾದುದು.

ಬಳಗಾವ ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಮತುತ ಐತತಹಾಸಕ ಮಹತAವುಳ. ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಕಲವ� ನಗರಗಳಲಲ ಒಂದು. ಈಗ ಬಂಗಳೂರು ಮತುತ ಹುಬಬಳಳ.ಗಳ ತರುವಾಯ ರಾರಜುಯದ ಮೂರನೇಯ ದೊuತ ಯ ನಗರ. ಇದರ ಬಳವಣೀಗ

ಶತಶತಮಾನಗಳಳಂದ ಹೊಚು¬ತತಲ� ಬಂದದದೊ. ಒಂದು ಶತಮಾನ ಮುಂಚ ವಡಗಾಂವ, ಶಹಾಪೂರ ಮತುತ ಬಳಗಾವಗಳು ಪರತಯ�ಕ ಪಟ�ಣಗಳಗನೀಸದದರ ಇಂದು ಈ ಮೂರು ಪಟ�ಣಗಳು ಏಕತ�ಭವಸ ಒಂದು

ಮಹಾನಗರವಾಗ ರೂಪುಗೂಂಡವ. ಈಗಲೂ ಈ ನಗರ ಗಭ0ದಲಲ ಕನೀಷ � ಎಂಟು ಹರರಜುನ ಕ�ರಗಳನುನ ಗುರುತತಸಬಹುದು. ಚವಾಟಗಲಲ, ಕಂಗಾರಳಳ, ಗೂ�ಂದಳಳಗಲಲ, ಕೂ�ನವಾಳ ಗಲಲ, ಭಾಂಧೂರ ಗಲಲ, ಹೊೂಸೂರ

ಅಥವಾ ಹೊೂಸಟಟ�, ಖಾಸಭಾಗ, ಶಹಾಪೂರ (ಸರಾಫ- ಆಚಾರ ಗಲಲಗಳಳಗ ಹೊೂಂದದಕೂಂಡರುವ ಪೂವ0ಭಾಗ) ಮತುತ ವಡಗಾವ- ಇವುಗಳಲಲ ಪರತಯ�ಕವಾಗ ಒಂದೊೂಂದು ದಲತರ ಕ�ರಗಳು ಈಗಲೂ ಅಸತತAದಲಲವ ಎಂದರ ಕನೀಷ ಠ ಎಂಟು ಊರುಗಳಾದರೂ ಇಂದದನ ಬಳಗಾವಯಲಲ ಸಮಾವ�ಶಗೂಂಡರುವುದು ಖಚತವಾಗುತತದೊ.

ಇಂದದನ ಹೊೂಸ ಊರು ಕಣಬರಗ, ಕುಡಚ, ಹಳಗಬಳಗಗಾವ, ವuತಾಕವಾಡ, ಅನೀಗೂ�ಳ, ಮಚ� ಮರಜುಗಾವ, ರನಾಾರನಾಾವಾಡ, ಸಾವಗಾಂವ, ಗಣ�ಶಪುರ, ಹಂಡಲಗ ಎರಡು ಕಂಗಾರಳಳಗಳು ಯಮುರನಾಾಪುರ, ಅಲತಗ, ಕಾಕತತ,

ಈ ಎಲಲ ಹಳಳ.ಗಳನುನ ತನನ ಮಹಾಗಭ0ದಲಲ ಸತ�ರಸಕೂಂಡದೊ. ಈಗ ಗುರುತತಸಬಹುದಾದ ಮೂಲ ಬಳಗಾವ ನಗರವಂದರ ಈಗರುವ ಶನೀದೊ�ವರ ಗುಡಯಂದ ಉತತರ ವಂಕಟರಮಣನ ಗುಡ, ಪೂವ0ದ ಮಠಬ�ದದಯ

ತುದದಯಲಲರುವ ವ�ರಶೇuವ ಮಠದದಂದ ಪಶರ¬ಮದ ಹನುಮಂತದೊ�ವರ ಗುಡ ( ಮಾರುತತ ಬ�ದದಯ ಪಶರ¬ಮ ತುದದ) ವರಗನ ಪರದೊ�ಶ ಮಾತರ. ಈಗಲೂ ಈ ಪರದೊ�ಶ ಪರತತಶತ ೮೦ ರಷು� ಕನನಡಗರಂದಲ� ತುಂಬರುವುದನುನ

ಯಾರಾದರೂ ನೇೂ�ಡಬಹುದು.

`` ಹ�ಗ ಬಳಗದ ಬಳಗಾವ ಯಾವ ಯಾವ ಅರಸರ ಸುಪದದ0ಗ ಒಳಪಟಟ�ತು. ಅದು ಕನನಡಗರಂದಲ� ಆಳಳಸಕೂಂಡ ಪರದೊ�ಶವಂಬುದನುನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಹ�ಗ ಹೊ�ಳುತಾತರ:

' ತರುವಾಯದಲಲ ಕಲಾಯಣ ಚಾಳುಕಯರು, ರಟ�ರು, ಗೂ�ವಯ ಕದಂಬರು, ದೊ�ವಗರಯ ಯಾದವರು, ವರಜುಯನಗರದವರು ಬಳಗಾವಯನುನ ರಕತ{ಸ ಅದನುನ ಬಳಗಸುತ ತ ಬಂದದದಾದರ. ಕತರ.ಶ. ೧೪೭೨- ೭೩ ರಲಲ

ಬಳಗಾವಯ ಕೂ�ಟೇ ವರಜುಯನಗರದವರ ಕuತಪರಪ ಬಹಮನೀ ಮತುತ ತರುವಾಯ ವಜಞಾಪುರದವರ ಕu ಸತ�ರತು. ಪರಸದ ಧ ಬಹಮನೀ ಮಂತತರ ಮಹಮಮದ ಗವಾನನ ನೇ�ತೃತAದಲಲ ಬಹಮನೀ ಸತuನ ಯ ಬಳಗಾವ ಕೂ�ಟೇಯನುನ

ವಶಪಡಕೂಂಡತು. ಇದಲಲದೊ ಮಹಮಮದ ತುಘಲಖ , ಆದದಲಶಾಹಗಳು ಶರವಾಜ ಮತುತ ಪರ�ಶೇAಗಳು ಬರಟಟಶರು, ಹ�ಗ ಒಬಬರಾದ ಮ�ಲ ಒಬಬರಂತ ಬಳಗಾವಯ ಮ�ಲ ದಾಳಳ ಮಾಡ ಲೂಟಟ ಮಾಡುತತ ವಶಪಡಸಕೂಂಡು ತಮಮ ಆಡಳಳತ ನಡಸುತತ ಬಂದರು. ಬಳಗಾವಯ ಇತತಹಾಸದಲಲ ಅಸದಖಾನನೇಂಬ ವಜಞಾಪೂರ ಸರದಾರನ

ಹೊಸರು ಎತತತ ಹೊ�ಳುವಂಥದು. ಈಗ ಕೂ�ಟೇಯಲಲ ಕಟಟ�ಸರುವ ಸಫಾಮಸ�ದೊ ಮತುತ ದಂಡನ ಪರದೊ�ಶದಲಲರುವ ಈಗನ ಗೂ�ರಗಳು ಉಲಲ�ಖನೀ�ಯವಾಗವ. ಬಳಗಾವಗ ಹಂದದನ ಮುಸಲಾಮನರು ಮುಸತಫಾಬಾದ ಎಂದೂ ದದಲಲಯ ಮೊಘಲರು ಗದದ ಮ�ಲ ಆರಜುಂನಗರವಂದೂ ಹೊಸರಟ�ರಂದು ತತಳಳಯುತತದೊ. ಆದರ ಆ ಹೊಸರುಗಳು

ನೀಲಲದೊ ಬಳಗಾವ ಎಂಬ ಹೊಸರು ಸುಮಾರು ಎರಡು ಸಾವರ ವಷ0ಗಳವರಗ ಅನೂಚಾನವಾಗ ಉಳಳದು

ಬಂದದದುದ ನಗರ ಕೂಡ ಕಾಲನ ದಾಳಳಯನುನ ಸತuರಸಯೂ ಕುಂದದಲಲದೊ ತನ ನ ಏಳಳಗಯನುನ ಮುಂದುವರಸಕೂಂಡು ಬಂದದದೊ. ಇಂದು ರಾರಜುಯದ ಮೂರನೇಯ ಮಹಾನಗರವಾಗದೊ.(ಪುಟ.೫೫-೫೬)

***

ಬಳಗಾವ ಪರದೊ�ಶವು ಪಾರಚ�ನವಾಗರುವಂತ ಪಾರಚ�ನ ಬದ ಧ ಕ{�ತರಕೂಕ ನೇಲಯಾಗದೊ ಎಂಬುದನುನ ಮೊಟ�ಮೊದಲ ಬಾರಗ ಶೇೂ�ಧಸದವರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ಬಳಗಾವ ಜಲಲಯ ಬಗಗ ವಶೇ�ಷ ಅಭಮಾನ. ಇವುಗಳ ಬಗಗ ಸಾಕಷು� ಶರಮಸ ವಷಯ ಸಂಗರಹಸ ಬರದು ಪರಕಟಟಸದರು. ಹಲವಾರು ಯೋ�ರಜುನೇಗಳನುನ ಹಾಕತಕೂಂಡು

ದುಡಯುತತತರುವಾಗ, ಆಕಸಮಕವಾಗ ನೀಧನರಾದುದು ಇದು ಬಳಗಾವ ಜಲಲಗ ಆದ ದೊೂಡಡ ನಷ�.

ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಕನನಡ ದೊ�ವರ ಅಗರಪೂಜ ಮಹಾರಾಷ�ದ ಜಞಾನಪದ ಮತುತ ಮಾಗ0 ಸಂಪರದಾಯದ ಹಲವಾರು ದೊ�ವತಗಳು ಮೊದಲಲಲ

ಕನನಡಗರ ದೊ�ವತಗಳಗಂದೊ� ಖಾಯತರಾದವರು. ಪಂಡರಪುರದ ವಠಯೂ�ಬಾನ ಸಂಗತತ ಎಲಲರಗ ತತಳಳದೊ� ಇದೊ. ಜಞಾ}ನೇ�ಶAರಯಲಲನ ಕನನಡ ಓವ ಮತುತ ಕನನಡ ಭಾಷಾ ಪರಭಾವ ಕುರತಾದ ವಾದ- ವವಾದ ಈಗ ಒಂದು

ನೀಲುಗಡಗ ಬಂದದದೊ. ಆ ಗರಂಥದ ಮ�ಲ ಆದ ಕನನಡದ ಪರಭಾವವನುನ ಈಗ ಒಪಪಲಾಗದೊ. ಎಂದರ ವಠಯೂ�ಬಾ ಮೂಲತಃ ಕನನಡಗರ ದೊ�ವರಂಬ ವಷಯ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಸವ0ಮಾನಯವಾಗದೊ. ಅದೊ� ರ�ತತ ಸವದತತತ ಮತುತ

ಇತರಡಯಲಲ ದೊ�ವಾಲಯ ಹೊೂಂದದರುವ ರ�ಣುಕಯ ಪರಭಾವ ದಕತ{ಣ ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಬಹುಭಾಗದಲಲ ಕಂಡು ಬರುತತದೊ. ಕೂಲಾಲಪುರ ಅಚ¬ಗನನಡ ಪರದೊ�ಶವಾಗತತಂಬ ಬಗಗ ಅನುಮಾನವಲಲ. ಅಲಲಯ ಅಧದೊ�ವತಯಾದ

ಮಹಾಲಕತ{ಮ� ಒಂದು ಕಾಲದಲಲ ಕನನಡಗರಗ ರಜುನಪರರಯ ದೊ�ವತಯೇನೀಸದದಳು. ಇದೊ� ದೊ�ವತಾ ಪರಂಪರಯಲಲ ಬರುವ ಇನೇೂನಬಬ ದೊ�ವರಂದರ ಮuಲಾರದೊ�ವರು ಅಥವಾ ಮuಲಾರಲಂಗ.

ವಠಯೂ�ಬಾನ ಕನನಡತನದ ಬಗ� ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಕಂಡು ಬಂದ ಭನನಭಪಾರಯ ಮuಲಾರಲಂಗನ ಬಗ� ಕಂಡು ಬರಲ� ಇಲಲ. ಮಹಾರಾಷ� ರದ ವದಾAಂಸರಗ ಬಹುಬ�ಗನೇ ಈತ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಜಞಾನಪದ ದೊ�ವರು ಎಂಬ ವಷಯ ತತಳಳದು ಬಂತು. ತತಸಂಬದಧವಾಗ ದೊೂರಯುವ ಸಾಕಾ{ಧಾರಗಳು ಮuಲಾರಲಂಗನ ಕನನಡತನವನುನ

ನೀಸಸಂಶಯವಾಗ ಸದಧಪಡಸುವುದು ವದಾAಂಸರ ಗಮನಕಕ ಬಂತು. ಹಾಗಾಗ ಈ ದೊ�ವರನುನ ಕುರತಾದ ಹೊಚ¬ನ ಅನೇA�ಷಣ ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ನಡಯಬ�ಕಂದು ಖಚತವಾಗ ಸೂಚಸದರು.

ದೊ�ವತಾ ಸAರೂಪ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಈ ದೊ�ವರನುನ ಮuರಾಳ, ಮuಲಾರ, ಖಂಡೂ�ಬಾ, ಮ�ಂಗರನಾಾಥ, ಹಯಪತತ, ಮಾತಾ0ಂಡಭuರವ, ಮಲಾಲರ(ರ), ಮಲುದೊ�ವ, ಮಲಲ�ಶAರ ಮಲುಲಖಾನ ಅರಜುಮತಖಾನ ಎಂದು

ಮುಂತಾಗ ಕರಯಲಾಗುತತದೊ. ಅದರಲೂಲ ಖಂಡೂ�ಬಾ ಅಥವಾ ಖಂಡ�ರಾಯ ಎಂಬ ಹೊಸರು ಸವ0ರಜುನಪರರಯವಾಗದೊ. ರಜುತಗ ಏಳುಕೂ�ಟಟ ಎಂಬ ಅವನ ಹೊಸರು ಅಥವಾ ಬರುದು ಅಲಲನ ಎಲಲ

ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ಈಗಲೂ ಉದೊೂ��ಷಟಸಲಪಡುತತದೊ. ಅಷ�� ಅಲಲದೊ ಮಹಾರಾಷ�ದ ಭಕತಕೂ�ಟಟಯಲಲ ಪರಚಲತವರುವ ಗರಂಥಗಳಲಲ ಈ ದೊ�ವರ ಮೂಲಪರ�ಠ ಬ�ದರ ಜಲಲಯ ಪರ�ಂಬರ ಅಥವಾ ಪರರ�ಮಪುರ

ಅಥವಾ ಪರರ�ಮಪುರಮuಲಾರವ� ಎಂದು ಖಂಡತವಾದ ಶಬದಗಳಲಲ ಹೊ�ಳಳದೊ. ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಇತರ ಈ ದೊ�ವರ ದೊ�ವಾಲಯಗಳು ನೀಮಾ0ಣವಾಗುವಲಲ ಪರ�ಂಬರದ ಈ ಪಾಠವ� ಪರರ�ರಣಾ ಸಾªನವಂದು ನಂಬಕಗಳು

ಐತತಹಯಗಳು ಕuಯೇತತತ ಸಾರುತತತವ. ಪರರ�ಮಪುರ ಅಥವಾ ಪರ�ಂಬರದ ದೊ�ವರು ಗಳಳಗತತತಯೋಬಬಳ ಭಕತತ ಕಾರಣವಾಗ ಮೊದಲು ಸಾತಾರಾ ಜಲಲಯ ಪಾಲಗ ಹೊೂ�ದನಂತ. ಅಲಲಂದ ನಳದುಗ0 ( ಉಸಾಮರನಾಾಬಾದ ಜಲಲ)ಕಕ ತರುವಾಯ ಜರಜುೂರಗ ಹೊೂ�ಗ ನೇಲಸದನಂತ. ಇನೇೂನಂದು ನಂಬಕಯ ಪರಕಾರ ಮೊದಲು ಬ�ಡ ಜಲಲಯ

ಮಾಲಗಾಂವಕಕ ತರುವಾಯ ನಳದುಗ0ಕಕ, ಆಮ�ಲ ಪಾಲಗ, ಆನಂತರ ಜರಜುೂರಗ ಹೊೂ�ದನೇಂದು ಹೊ�ಳಲಾಗುತತದೊ. ಒಟಟ�ನಲಲ ಸಾತಾರಾ ಜಲಲಯ ಪಾಲ, ಉಸಾಮರನಾಾಬಾದ ಜಲಲಯ ನಳದುಗ0, ಪುಣ ಜಲಲಯ

ಜರಜುೂರ ಮತುತ ನೀಮಗಾಂವ, ಔರಂಗಾಬಾದ ಜಲಲಯ ಸಾತಾರ, ಅಹಮಮದ ನಗರ ಜಲಲಯ ಶೇ�ಗುಡಡ ಮತುತ

ನೇ�ವಾಎಗಳು ಈ ದೊ�ವರು ವಾಸಸುವ ಸಾªನಗಳಗಂದು ಪರಖಾಯತವಾಗವ. ಜಞಾಗರತಸಾªನಗಳಗಂದು ಇವುಗಳ ಬಗ� ರಜುನತ ಬಹುಗರವ ಪರದಶರ0ಸುತತದೊ. ಪರಸದಧವಾದ ಈ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲದೊ ಇತರ ಸಾªನೀಕ ಮಹತAದ

ದೊ�ವಾಲಯಗಳು ಬಹಳ ಸಂಖಯಯಯಲಲವ. ಅಂಥ ಸಣಣ ದೊೂಡಡ ಎಲಲ ದೊ�ವಾಲಯಗಳ ಸಂಖಯಯ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಸು. ರನಾಾನೂನರ ಅಯAತತಕೂಕ ಹೊಚು¬ ಎಂದು ಅಂದಾರಜುು ಮಾಡಲಾಗದೊ. ವಾಯಪರತಯ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಕೂಂಕಣ, ದಕತ{ಣ ಮಹಾರಾಷ� ರ, ಮರಾಠವಾಡಾ, ವದಭ0 ಈ ಎಲ ಲ ಪರದೊ�ಶಗಳಲಲ ದೊ�ವಾಲಯಗಳೂ ಆಚರಣಗಳೂ

ಭಕತಕೂ�ಟಟಯೂ ಬಳಗದು ನೀಂತತವ.

ಪಾರದೊ�ಶರಕತ ಜಞಾನಪದದ ವuಶರಷ�ಯಗಳಲಲ ಒಂದು. ದೊ�ವರ ಮೂಲಪರ�ಠ ಪರರ�ಮಪುರವಂದು ಒಪರಪದರೂ ಅಯಾ ಭಾಗದ ರಜುನತ ದೊ�ವರು ತಮಮಲಲ ಅವರನಾಾಭಾವಯಾದ ಸಂಬಂಧವುಳ.ವನು ಎಂದು ಭಾವಸುತತದೊ. ಆ

ಕಾರಣದದಂದಾಗ ಆಯಾ ಪರದೊ�ಶದ ರಜುನರು ದೊ�ವರಗ ಸಂಬಂಧಸದ ಐತತಹಯಗಳನುನ ಸಾªನೀ�ಕರಸದುದ ಕಂಡು ಬರುತತದೊ. ಉದಾಹರಣಗ ದೊ�ವರ ಪಟ�ದ ಹೊಂಡತತಯಾದ ಮಾಳಸಾದೊ�ವ ಅಥವಾ ಗಂಗಮಾಳಮಮನ ತವರು

ಮನೇ ಅಹಮಮದ ನಗರ ಜಲಲಯ ನೇ�ವಾಸತ ಕ{�ತರವಂತ. ಅವಳು ಅಲಲಯ ಲಂಗಾಯತ ಬಣಜಗರನಾಾದ ತತಮಮಶೇಟಟ�ಯ ಮಗಳಂತ. ಮuಲಾರಲಂಗ- ಖಂಡ�ರಾಯ ಅವಳನುನ ಪಾಲಯಲಲ ಲಗನವಾದ ಬಾಣಾಯ ಅಥವಾ ಕುರುಬತವ A ಚಂದನಪುರದ ಕುರುಬನ ಮನೇಯಲಲ ಬಳಗದಳು. ಅವಳು ಜ�ರಜುೂರಗ ಹೊೂ�ಗ ದೊ�ವರನುನ

ನೇೂ�ಡದ ಕೂಡಲ� ಪರಸಪರರು ಮೊ�ಹಗೂಂಡರು. ಅವರಬಬರ ಲಗ ನ ನಳದುಗ0ದಲಲ ರಜುರುಗತು. ದೊ�ವರು ಅವಳನುನ ಜ�ರಜುೂರಗ ಕರದೊೂಯುದ ಅಲಲ ತನ ನ ಪಟ�ದರಸ ವಾಸವಾಗರುವ ಕೂ�ಟೇಯ ಕಳಗಡ ಒಂದು ಸಾªನದಲಲ ಇಟ � ಮತುತ ಮ�ಲಂದ ಮ�ಲ ಅಲಲಗ ಹೊೂ�ಗ ಬರತೂಡಗದ. ಇಂಥ ಹಲವಾರು ಐತತಹಯಗಳು

ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಪರಚುರವಾಗರುವುದು ಕಂಡು ಬರುತತದೊ.

ದೊ�ವತಾ ಸAರೂಪದಲಲ ಮಹಾರಾಷ� ರಕೂಕ ಕರನಾಾ0ಟಕಕೂಕ ವಶೇ�ಷ ಭನನತಗಳು ಕಂಡು ಬರುವುದದಲಲ. ಮuಲಾರಲಂಗನ ಮರಗಳಗಲ ಲ ಅಲಲಯ ಚತುಭು0ರಜುಗಳುಳ.ವಾಗದುದ ಅವುಗಳಲಲರುವ ಸಂಕ�ತಗಳು ಒಂದೊ�

ಬಗಯಾಗವ. ಎಂದರ ಕರಮವಾಗ ಖಡ�, ತತರಶೂಲ, ಡಮರು ಮತುತ ಪಾನಪಾತರಗಳು ಇರುವುದು ಕಂಡು ಬರುತತದೊ. ಇಲಲಯಂತ ಅಲಲಯೂ ಆನಂದಾಸನದ ಮೂರ‌ತಗಳು, ಆಶಾAರೂ�ಹ ಮೂರ‌ತಗಳು, ನೀಂತ ಭಂಗಯ

ಮೂರ‌ತಗಳು ಎಲಲಡ ಕಂಡು ಬರುತತವ. ಮೂರ‌ತ ಆಶಾAರೂ�ಹಯಾಗದಾದಗ ಹೊಚ¬ನ ಸಂದಭ0ಗಳಲಲ ಬನುನ ಹಂದೊ ಗಂಗಮಾಳಮ ಮ ಸಹತವಾಗರುವ ಪದಧತತ ಅಲಲಯೂ ಇದೊ. ಭಕತರ ಮನೇಗಳಲಲ ಪೂಜಗೂಳು.ವ ದೊ�ವರ

ಅಚು¬ಗಳು ಕರನಾಾ0ಟಕ ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಎಲಲಡ ಒಂದೊ� ಬಗಯಾಗವ. ದೊ�ವರ ವಾಹನ ಕುದುರ ಎಂಬುದು ಅಲಲಯೂ ಸವ0ಮಾನಯವಾಗದೊ. ರಜುತಯಲಲ ರನಾಾಯಯೂ ಇರುತತದೊ.

ದೊ�ವಯ ಮೂರ‌ತಗಳು ಮಾತರ ಕರನಾಾ0ಟಕಕತಕಂತ ಹೊಚು¬ ಭನನತಯ ಲಕಷಣವುಳ.ವಾಗವ. ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಚತುಭು0ರಜುಗಳು ದೊ�ವಗ ಸಾಮಾನಯವಾಗದದರ ಅಲಲ ದದAಭುರಜುವುಳ. ಮೂರ‌ತಗಳ ದೊೂಡಡ ಸಮುದಾಯವ� ಇದೊ.

ಹಸತಗಳಲಲನ ಸಂಕ�ತಗಳು ಭನನತರದವವ. ಕಲವಡ ಕಮಲ ಕಲಕ, ಗರಜುಹಸತ ಮುದೊರಗಳು ಕಂಡು ಬರುತತವ. ದೊ�ವಯನುನ ಮೂಲ ಮಲಾಲರ ಮಹಾತಮಯದಲಲ ಗಂಗಾ- ಮಾÆಲಸಕಾ ಎಂದದದದರೂ ಮರಾಠಗರು 'ಮಾÆಳಸಾ' ಎಂದು

ಕರಯುವುದೊ� ವಶೇ�ಷ ಕಲವಡ ಅವಳನುನ ಜೂ�ಗ�ಶAರ ಎಂದದರುವುದೂ ಉಂಟು. ಲ�ಳಾಚರತರದಲಲ ಇವಳನುನ 'ಮಾಳಸ�' ಎಂದು ಕರದದರುವುದಾಗ ತತಳಳದುಬರುತತದೊ. ಇದು ಹಳಗನನಡ ನಡುಗನನಡ ಸಾಹತಯದಲಲ

ದೊೂರಯುವ 'ಮಾಳಚ' ಎಂಬುದರಂದ ನೇ�ರವಾಗ ನೀಷಪನನವಾದುದು ಎಂದು ಬ�ರ ಹೊ�ಳಬ�ಕಾಗಲಲ. ಜಞಾ}ನೇ�ಶAರಯಲಲ 'ಮಹಾಲಸಾ' ಎಂದದದೊ. ಕಲವಡ ಇದನುನ ಹೊಚು¬ ಸಂಸಕೃತತ�ಕರಸುವ ಪರಯತನವಾಗ

'ಮಹಾಲಯಾ' ಎಂದೂ ಪರವತತ0ಸಲಾಗದೊ. ಇವಳು ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲಯಂತ ಉಚ ¬ ಕುಲದವಳು ಎಂದರ ಲಂಗಾಯತ ಬಣಜಗರವಳು ಎಂಬ ನಂಬಕ ಅಲಲಯೂ ಇದೊ. ನೇ�ವಾಸತ ಇವಳ ತವರು ಮನೇಯಂತ. ಪರಸುತತ

ನೇ�ವಾಸತಯಲಲ ಇವಳ ಪರತಯ�ಕ ದೊ�ವಾಲಯ ಕತರಶ. ೧೨೯೮ರ ಕಾಲಕಾಕಗಲ� ಇತುತ ಈಗಲೂ ಇದೊ. ಆದರ ಈಗನ ಮೂರ‌ತ ಸAರೂಪ ಮಾತರ ಬ�ರಯಾಗದೊ.

ಕುರುಬರ ಮಾಳವA ಅಥವಾ ಕುರುಬತವAನನುನ ಅಲಲ ಈಗ 'ಬಾಣಾಯ' ಎಂದು ಹೊ�ಳುವುದು ಹೊಚು¬ ರೂಢವಾಗದೊ. ಬನು, ಬಾರನಾಾ, ಬಾಣಾ ಇತಾಯದದ ಪಯಾ0ಯಗಳು ಈ ಹೊಸರಗ ಇರುವುದು ಕಂಡು ಬರುತತದೊ.

ಇವಳು ಕುರುಬ ಕನೇನ ಎಂಬಲಲ ಭರನಾಾನಭಪಾರಯವಲಲ. ಅಷ�� ಅಲ ಲ ಇವಳ ಮೂರ‌ತ ಶರಲಪದ ರಜುತಗ

ಕುರಮರಯೋಂದನುನ ತೂ�ರಸರುವುದು ಕಲವಡ ಕಂಡು ಬರುತತದೊ. ಹರಕ ಹೊೂತತವರು ಇವಳಳಗ ಕಟಟ�ಗಯ ಕುರಯನುನ ಅಪರ0ಸುವ ಆಚರಣಯೂ ಉಂಟು. ಪಾಲಯಲಲ ಇವಳ ಮೂರತತತ ಕuಮುಗದು ನೀಂತ

ಭಂಗಯಲಲದೊ. ಇತರ ಇವಳ ದದAಭುರಜು ಮೂರ‌ತಗಳು ಕಂಡುಬರುತತವ. ಲಾಂಛನಗಳಲಲ ಕಮಲ ಕುಟ�ಲ, ಕುರ ಮುಂತಾದುವು ಕಂಡು ಬರುತತವ. ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಇವಳಳಗಾಗ ಪರತಯ�ಕ ಹಬಬವೋಂದು ಇದದರ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ

ಈಗ ಅದು ಕಂಡು ಬರುವುದದಲಲ. ಮಾಂಸದ ನೇuವ�ದಯ ಇವುಗಳಳಗಾಗ ಮಾತರ ಅಪರ0ಸಲಪಡುತತದೊ. ಅದೂ ಮುಖಯ ದೊ�ವಾಲಯದದಂದ ಹೊೂರಗಡ.

ಹೊಗ�ಡ ಅಥವಾ ಹೊಗ�ಣ ಣ ಪರಧಾನೀ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ 'ಹೊ�ಗಡ' ಎಂದೊ� ಪರಸದಧರನಾಾಗದಾದನೇ. ಎಲಲ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ಈತನೀಗ ಪರತಯ�ಕ ದೊ�ವಾಲಯ ಅಥವಾ ಸಾªನವೋಂದು ಇದೊದ� ಇರುತತದೊ. ಮಹಾರಾಷ� ರದ

ಭಕತರೂ ಈತ ಮuಲಾರಲಂಗನ ಭಾವ- ಮuದ ಎಂದೊ� ನಂಬುತಾತರ ಮತುತ ಶರವನ ದೊuತಯ ವಹಸದ ವಷುಣ ಎಂದು ತತಳಳಯುತಾತರ. ಜರಜುೂರಯಲಲ ಪದಾಮಸನ ಹಾಕತದ ದದAಭುರಜು ಮೂರ‌ತಯದೊ. ಎಡಗuಪಾನ ಬಟ�ಲು ಹೊೂಂದದದುದ

ಬಲಗu ಖಾಲ ಇದೊ. ತಲಗ ಸಾಮಾನ ಯ ರuತರಂತ ಬಟೇ�ಯೋಂದನುನ ಸುತತತದಾದನೇ. ಇಂಥದೊ� ಒಂದು ಮೂರ‌ತ ಪಾಲಯಲಲಯೂ ಇದೊ. ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಈತನ ಮೂರ‌ತಗಳು ಚತುಭು0ರಜು ಹೊೂಂದದರುವುದೊ� ಹೊಚು¬.

ಮಹಾರಾಷ� ರದ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ತುಪಪದ ಮಾಳವA ಅಥವಾ ಘೃತಮಾರಯ ದೊ�ವಾಲಯಗಳು ಕಂಡು ಬರುವುದದಲಲ. ಬದಲು ಕಲವು ದೊ�ವಾಲಯಗಳ ಪರಸರದಲಲ ಈ ದೊ�ವತಯ ಸಾªನ ಮಾತರ ಇವ. ಜರಜುೂರಯಲಲ

ಮುಖ ಯ ದೊ�ವಾಲಯದ ಹಂದೊ ಇರುವ ದೊೂಡ ಡ ಬಡಡಗಲಲನುನ ಇವಳ ಸಂಕ�ತವಂದು ನಂಬುತಾತರ. ಅಲಲನ ಜಞಾನಪದರಗ ಇವಳ ಬಗ� ಹೊಚ¬ನ ತತಳುವಳಳಕಯಲಲ.

ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಚಕಕಯ ಯ ಮತುತ ರಜುುಂರಜುಯಯರು ಮuಲಾರಲಂಗ ಗಂಗ ಮಾಳಮಮರ ಮಕಕಳಗಂದು ತತಳಳಯಲಾಗುತತದೊ. ಇವರ ಬಗ� ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಯಾವ ತತಳುವಳಳಕಯೂ ಇಲಲ. ಮಲಾಲರ ಮಹಾತಮಯದಲಲ

ಷಣುಮಖ ಮತುತ ಗಣಪತತಯರ ಉಲಲ�ಖವ�ನೇೂ� ಇದೊ. ಆದರ ಅವರ ಜಞಾನಪದ ಅವತಾರವಾದ ಈ ದೊ�ವರುಗಳು ಅಲಲ ನೇಲಸಲಲ.

ಕುದುರ ರನಾಾಯಗಳ ರಜುತಗ ಭಂಡಾರ ಮತುತ ಕವಡಗಳಳಗ ಅಲಲಯೂ ಮಹತAದ ಸಾªನವದೊ. ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲರುವುದಕತಕಂತ ಒಂದು ಕu ಮಗಲಾಗಯೇ� ಇದೊ. ದೊ�ವರಗ ಭಕತರು ಪರತತನೀತ ಯ ಭಂಡಾರ

ಏರಸುತಾತರ. ಜರಜುೂರಯಲಲ ಭಂಡಾರ ಏರಸುವಾಗ ಕಾಗದದಲಲ ಪರೊಟ�ರನಾಾಕಟಟ� ಒಯುವುದದಲಲ. ಬದಲು ಬಟೇ�ಯ ಚ�ಲಗಳಲಲ ಕತಲೂ�ಗಟ�ಲಯಾಗ ತುಂಬ ಒಯುದ ದೊ�ವರಗ ಅಪರ0ಸುವ ಪದಧತತ ರೂಢಗ ಬಂದದದೊ. ಮ�ಲನ ಸಂಕ�ತಗಳ ರಜುತಗ ಕತ ಮತುತ ಕುದುರಗಳ ಬಗ� ಅಲಲ ಹೊಚ¬ನ ಸಾªನವದದಂತ ಕಂಡುಬರುತತದೊ.

ಜರಜುೂರಯಲಲ ಕತತಗಳ ಸಂತ ನಡಯುತತದೊ. ಮಾಲಗಾವದಲಲ ಕುದುರಗಳ ಜಞಾತರ ಸತ�ರುತತದೊ. ಇತರ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ದನಗಳ ಜಞಾತರ ನಡಯುವುದು ಉಂಟು.

ಕರನಾಾ0ಟಕ ಪರದೊ�ಶದಲಲ ಸAಯಂಭೂ ಲಂಗವಷ�� ಅಲಲದೊ ಆಲದಮರ ಮತುತ ಹುತುತಗಳಳಗ ವಶೇ�ಷ ಮಹತAವದೊ. ಇವುಗಳ ರಜುತಗ ಎಕಕಯ ಗಡಕೂಕ ಗರವ ಸಲುಲತತದೊ. ದೊ�ವರು ಹುತತದಲಲ ವಾಸವಾಗರುತಾತನೇ

ಎಂದೂ ಕರಯಾಲದಲಲ ವಾಸವಾಗರುತಾತನೇಂದೂ ಇತತಲನ ಭಕತರು ನಂಬುತಾತರ. ಕಲವರು ಎಕಕಯ ಮರದಲಲ ಮಲಲಯಯನೀರುತಾತನೇಂದು ಭಾವಸುತಾತರ. ಈ ಕುಲಸಂಕ�ತ (totems) ಗಳ ರಜುತಗ ತತರಶೂಲ ಸಹತವಾದ

ಶರಬಾರಕೂಕ ಅಗರಸಾªನವದೊ. ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಇವುಗಳ ಪರಚಯವಲಲ. ಮಲಾಲರ ಮಹಾತ ಮ ಮತುತ ಇತರ ಗರಂಥಗಳಲಲ ಆಲದ ಮರದ ಉಲಲ�ಖ ಎಡಪಡದದರುವುದಾದರೂ ರಜುನಮನದಲಲ ಕರಯಾಲ ಮತುತ ಇತರ

ಸಂಕ�ತಗಳಳಗ ಹೊಚ¬ನ ಗರವ ಇಲಲ. ನಳದುಗ0 ಮತುತ ಪರರ�ಮಪುರ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ಮಾತ ರ ದೊ�ವರು ಕರಯಾಲದಲಲ ವಾಸಸುತಾತನೇಂಬ ನಂಬಕ ಪರಚಲತವಾಗದೊ. ಆದರ ತತರಶೂಲ ಮತುತ ಖಡ�ಗಳಳಗ ಅಲಲಯೂ

ವಶೇ�ಷ ಮಹತAವದೊ. ಜರಜುೂರಯಲಲರುವ ಒಂದು ಖಡಡ ೩೫ ಕತಲೂ� ಭಾರದದದದೊ. ಅದೊ� ರ�ತತ ಅಲಲ ಪರತಯ�ಕವಾದ ಹತಾತಳಗಯ ತತರಶೂಲವೋಂದು ದೊೂಡಡಗಾತರದದದದುದ ದದನನೀತ ಯ ಪೂಜಗೂಳು.ತತದೊ. ಇಲಲಯಂತ ಅಲಲಯೂ ರನಾಾಯ

ಎಂದರ ಮಲಲಯಯನೇಂದೂ ಶರವನು ಶರವಲಂಗರೂಪಧರಸದುದ ಮಲಾಲಸುರನ ಅಪರ�ಕ{ಯ ಮ�ರಗ ಎಂದೂ ನಂಬಕ ಪರಬಲವಾಗದೊ. ಮಲಾಲಸುರನ ತಮ ಮ ಮಣೀಕಾಸುರನೇ� ದೊ�ವರ ವಾಹನವಾದ ಕುದುರ ಎಂಬ

ತತಳುವಳಳಕ ಅಲಲ ಕೂಡ ಇಂಬು ಪಡದದದೊ. ದೊ�ವರ ಹೊಸರು ಅಥವಾ ಬರುದು ಏಳುಕೂ�ಟಟ ಎನುನವಲಲ

ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಭಕತರಲಲ ಭರನಾಾನಭಪಾರಯವಲಲ. ಅಲಲನ ಎಲ ಲ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ಘೋ�ಷಟಸುವಾಗ ಎಂದರ ಉಗ�ಡಸುವಾಗ ಈ ಏಳುಕೂ�ಟಟ ಎಂಬ ಶಬದ ಬಂದೊ� ತತ�ರುತತದೊ.

ಆಚರಣ : ಗೂರವ ಗೂರವಯರಲಲ ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲರುವ ವuವಧ ಯ ಮಾತ ರ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಕಂಡು ಬರುವುದದಲಲ. ಇಲಲರುವಂತ ರನಾಾಯಗೂರವರು, ಕರಡಗೂರವರು, ಪಾರಗೂರವರು, ಕುದುರಕಾರರು

ಕಂಚಾವ�ರರು ಇತಾಯದದ ಭ�ದ ಅವರಲಲಲ. ಎಲಲ ಗೂರವರು ಅಲಲ ವಾಘಯಾಯಗಳಗಂದೊ� ಕರಯಲಪಡುತಾತರ. ಸಧಯದ ಗೂರವರು ಕೂ�ರಯ ಅಂಗ ತೂಡುವ ಪದಧತತಯೂ ಅಲಲ ಉಳಳದದಲಲ. ನಳದುಗ0 ಮತುತ ಪಾಲ0ಗಳಲಲ ಮಾತರ

ಕುದುರಕಾರರು ಈಗಲೂ ಇದುದ ತಮಮ ಸತ�ವ ಸಲಲಸುತತತದಾದರ. ಆದರ ಇವರು ಸಂಶೇೂ�ಧಕರ ಗಮನಕಕ ಅಷಾ�ಗ ಬಂದದಲಲ. ಕಂಚಾವ�ರರನುನ ಹೊೂ�ಲುವ ವ�ರರು ಮುಂಚ ಪಾಲ ಮತುತ ಜರಜುೂರಗಳಲಲ ಇದ ದ ಬಗ� ಉಲಲ�ಖಗಳಳವ. ಈಗ ಈ ಪರದೊ�ಶದಲಲ ಕಂಡುಬರುವುದದಲಲ.

ಅಲಲನ ಗೂರವಯರಂದರ ಮುರಳಳಯರು. ಇವರು ತಪಪದೊ� ದೊ�ವದಾಸ ಸಂಪರದಾಯ ಅನುಸರಸುವವರು. ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಈ ಪರಸªತತಯಲಲ. ಗೂರವಯರು ದೊ�ವದಾಸಯರಾಗರಲ�ಬ�ಕಂಬ

ನೀಯಮ ಇಲಲ ಇಲಲ. ಪರತತವಷ0 ಜuತರದಲಲ ಮುರುಳಳಯರಾಗುವುದು ಸಾಮಾನಯ. ಈಗ ಮುರಳಳಯರಾಗುವ ಪದದತತ ತತ�ರ ಕತ{�ಣವಾಗದೊ.

ವಾಘ- ಮುರಳಳಯರಲಲ ದೊೂ�ಣೀ, ಗಂಟೇ, ಭಂಡಾರಚ�ಲ, ತತರಶೂಲ ಅಥವಾ ಶೂಲ ಮತುತ ಒಂದು ಜೂ�ಳಳಗ ಇರುವುದು ಸಾಮಾನಯ. ಡಮರುವನ ಬದಲು ಇವರು ಘೋ�ಳ ವಾದಯ ಇರುವುದೊ� ಹೊಚು¬. ತುಂತುಣೀ

ಇವರ ಪರಮುಖ ಸಂಗ�ತವಾದಯ, ತಾಳಗಳು ಇರುವುದೂ ಉಂಟು. ಬಹಳಷು� ರಜುನ ವಾಘಯಾಯಗಳಲಲ ಸರಪಣೀಗಳಳರುತತವ.

ಚಂಪಾಷಷಟಠ ಅಥವಾ ವಾಂಗ�ಸಟಟಯ ಆರಾಧನೇ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲಯೂ ಪಾರಮುಖಯ ಪಡದದದೊ. ಸಣಣ- ದೊೂಡ ಡ ಎಲ ಲ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ಛಟಟ�ಯಂದು ದೊ�ವರಗ ಭಂಡಾರ ಪೂಜ ವuಭವದದಂದ ನಡಯುತತದೊ.

ಜರಜುೂರಯಲಲ ಈ ಸಂದಭ0ದಲಲ ' ತತಳವಣಾಚಾ ಹಂಡಾ' ಅಪರ0ಸುವ ಕಾಯ0ಕರಮ ವuಭವಪೂಣ0ವಾಗ ಸಾಂಗಗೂಳು.ತತದೊ. ದೊ�ವಸಾªನದದಂದ ಮರವಣೀಗಯಲಲ ದೊೂಡ ಡ ಹಂಡಯೋಂದನುನ ಕೂ�ಟೇಯಂದ ಕಳಗ

ತಂದು ಇಟು� ಊರವರಲ ಲ ಅದರಲಲ ಒಳಗ.ಣಣ ಹಾಕುತಾತರ. ತರುವಾಯ ಅದನುನ ಮರವಣೀಗಯಲಲ ಒಯುದ ದೊ�ವರಗ ಅಪರ0ಸುತಾತರ. ಮಹಾನವಮಯ ನವರಾತತರಯಂತ ಈಗಲೂ ೬ ದದನಗಳ ನವರಾತತರಯ ಕಾಯ0

ನಡಯುತತದೊ. ಇದೊ� ರ�ತತ ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಪರತತಯೋಬಬ ಭಕತರೂ ತಮಮ ಮನೇಗಳಲಲ ಛಟಟ�ಯ ನವರಾತತರ ಮತುತ ಭಂಡಾರ ಪೂಜಯ ಕಾಯ0ಕರಮ ಇಟು�ಕೂಳು.ತಾತರ. ಈ ಸಂದಭ0ದಲಲ ದೊೂ�ಣೀ ತುಂಬುವ ಪರಪಾಠ ಇದೊದ�

ಇರುತತದೊ. ಹೊೂರರನಾಾದ ಅಡಗಯ ರಜುತಗ ಹಸಯ ಉಳಗ.�ಗಡಡ. ಬದನೇಯ ಕಾಯಯ ಭರತ (ಬಜ�) ಬಳೊ.�ಳಳ., ಸಜ�, ರೂಟಟ� ಮತುತ ಉಪಪನುನ ನೇuವ�ದಯವಾಗ ಅಪರ0ಸುತಾತರ. ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಮ�ಲನ ವಸುತಗಳ ಪರuಕತ ಸಜ�ಯ

ರೂಟಟ� ಅಪರ0ಸುವ ಕರಮ ಇರುವುದದಲಲ.

ಪಾಲಯಲಲ ಬನದ ಹುಣೀಣವಗ ಎಂದರ ಪಷಠಶುದಧ ದಾAದಶರಗ ದೊ�ವರ ಲಗನವಾಗುತತದೊ. ಗಂಗಮಾಳಮಮ- ಮuಲಾರಲಂಗಪಪರ ಮರಗಳನುನ ಮರವಣೀಗಯಲಲ ಒಯುದ ಊರು ಸುತತತಸ ತಂದು ಹಮದರವೋಂದರಲಲ

ಸಾªಪರಸುತಾತರ. ತರುವಾಯ ಲಗ ನ ಮಾಡುತಾತರ. ಮರವಣೀಗಯ ಕಾಲಕಕ ಬಂದ ಭಕತರಲ ಲ ಕೂಬಬರಯ ಬಟ�ಲುಗಳಲಲ ಭಂಡಾರ ತುಂಬ ಹಾರಸುವುದು ಇಲಲ ಸಂಪರದಾಯ. ಪರ�ಶೇAಗಳ ಕಾಲದಲಲ ಆನೇಯ ಮ�ಲ

ದೊ�ವರ ಮರವಣೀಗ ಮತುತ ಅಕಷತಾರೂ�ಪಣದ ಕಾಲದಲಲ ತೂ�ಪುಗಳ ಸಲಾಮ ಕಾಯ0ಕರಮ ರಜುರುಗುವುದದತುತ.

ನವರಾತತರಯಲಲ ಇತರ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಂತ ಇಲಲಯೂ ಘಟಸಾªಪನೇ ದದ�ಪರೊ�ತಸವ ನಡಯುತತವ. ಕಲವು ಕಡ ವಶೇ�ಷ ಜಞಾತರ ನೇರಯುವುದೂ ಉಂಟು.

ಸತೂ�ಮವತತ ಅಮವಾಸತಯಗ ಖಂಡೂ�ಬಾ ದೊ�ವಸಾªನಗಳಲಲ ದೊೂಡ ಡ ಪರಮಾಣದ ಜಞಾತರ ಕೂಡುತತದೊ. ವಶೇ�ಷವಾಗ ಜಜಞಾರಯಲಲ ಇಂಥ ಜಞಾತರಗ ಭಕತರ ದಟ�ಣ ಗಮರನಾಾಹ0 ಪರಮಾಣದಲಲರುತತದೊ.

ಭಕತರಲಲ ಕುಲಾಚಾರವಂದು ನಡಯುವ ಹಲವು ಆಚರಣಗಳು ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಪರಚಲತವಾಗವ. ಅವುಗಳಲಲ 'ಜಞಾಗರಣ' ಎಂಬುದು ಪರಮುಖವಾದುದು. ಕಲಶರೂಪದಲಲ ದೊ�ವರನುನ ಪರತತಷಠ ಮಾಡ ವಾಘಯಾಯ

ಮುರಳಳಯರಂದ ಹಾಡು-ಕುಣೀತ- ವಾದಯಗಳ ಸತ�ವ ನಡಯುತತದೊ. ಮುರಳಳಯರು ಮುಖಕಕ ಅರಸನ ಹಚ¬ಕೂಂಡು ಕಾಲಗ ಗಜ�ಕಟಟ� ಹಾಡುತತ ಕುಣೀಯುತಾತರ. ಇವರಗ ಹನೇನಲಯ ಸಾರಥ ಆಗ ವಾಘಯಾಯಗಳು ಸಹಾಯ

ಮಾಡುತಾತರ. ಘೋ�ಳ, ತುಂತುಣೀ ಮತುತ ತಾಳಗಳು ಈ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಉಪಯೋ�ಗಸಲಪಡುತತವ. ಬಳಳಗ� ಸರಪಣೀಯ ಪವಾಡ ನಡಯುತತದೊ. ಮಾಂಸಾಹಾರಗಳಾದರ ಕುರಯ ಬಲ ನಡಯುತತದೊ. ಶಾಖಾಹಾರಗಳು

ಹೂರಣ, ಮೊಸರನನ, ಹಸ�ಉಳಗ.�ಗಡಡ, ಬದನೇಯಕಾಯ, ಉಪುಪ, ಬಳೊ.�ಳಳ.ಗಳ ಸಮ�ತ ನೇuವ�ದ ಯ ಮಾಡ ಕಾಯ ಒಡಯುತಾತರ. ಮನೇಯಲಲ ಲಗ ನ ಮುಂತಾದ ವಶೇ�ಷ ಕಾಯ0ಕರಮವದಾದಗ ಈ ವಧ ಹೊಚಾ¬ಗ

ನಡಯುತತದೊ. ಅಲಲದೊ, ಮಕಕಳ ರಜುವಳ, ಕತವಚುಚು¬ವುದು, ಅಥವಾ ಹರಕ ಕuಗೂಡದ ಸಂದಭ0ದಲಲಯೂ ಇದನುನ ಮಾಡಬಹುದು. ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಚಕಕಯಯರಜುುಂರಜುಯಯನ ಪೂಜಗ ಇದು ಸಮರನಾಾಗದೊ. ಮುರಳಳಯರ ನತ0ನ ಗಾಯನ ಹೊೂರತು ಪಡಸದರ ಇದು ಅಂಬಾಬಾಯಯ ಗೂಂದಲಕಕ ಹತತತರವಾಗದೊ. ಇಲಲ

ಲಕತ{ಸಬ�ಕಾದ ಸಂಗತತಯೇಂದರ ಮಾಂಸದ ಅಡಗಯನುನ ದೊೂ�ಣೀಗ ತುಂಬುವುದದಲಲ ಮತುತ ದೊ�ವಾಲಯದಲಲ ಒಯುಯವುದು ನೀಷಟದಧವಂದು ಭಾವಸಲಾಗುತತದೊ. ಕನನಡ ಭಕತರ ನಡತಯೂ ಇದೊ� ತರರನಾಾಗದೊ.

ಲಗನವಾದ ತರುವಾಯ ನವದಂಪತತಗಳು 'ತಳಳಭರಣ' ಎಂಬ ವಧಯನುನ ಆಚರಸುತಾತರ. ದೊೂಡಡ ತಟೇ�ಯೋಂದರಲಲ ಎಲ, ಅಡಕ, ಭಂಡಾರ ಮತುತ ಕೂಬಬರ ಬಟ�ಲನುನ ತುಂಬ ದೊ�ವರ ಎದುರಗ ನೀಂತು

' ಏಳುಕೂ�ಟಟ ಏಳುಕೂ�ಟಟ ಘ�' ಎಂದು ಹೊ�ಳುತ ತ ಮೂರು ಸಲ ಎತುತತಾತರ. ತರುವಾಯ ಕಾಯ -ಕೂ�ಲು ದದ�ವಟಟಗಯಂದ ದೊ�ವರಗ ಬಳಗುತಾತರ. ಇದನೇನ� ' ತಳಳ� ಭರಣ' ಎಂದು ಕರಯಲಾಗುತತದೊ. ಈ ವಧ ಜರಜುೂರ

ಅಥವಾ ಇತರ ದೊ�ವಾಲಯಕಕ ಹೊೂ�ಗ ಮಾಡಬ�ಕಾದುದು. ಹಾಗ ಹೊೂ�ಗುವ ಅನುಕೂಲವಲಲದವರು ಸಾಂಕ�ತತಕ ಜರಜುೂರಗ ಹೊೂ�ಗ ಬರುತಾತರ. ಎಂದರ ತಮ ಮ ಮನೇಯಂದ ಹೊೂರಬಂದು ರನಾಾಲುಕ ಹೊಜ� ಜರಜುೂರಯ ದದಕತಕನಲಲ ನಡದು ತಟೇ� ಎತತತ ದದ�ವಟಟಗ ಬಳಗ ಬರುತಾತರ.

ಮಲುಲಖಾನನ ವಾರ ಅಥವಾ ಮಲುಲಖಾನನ ಗದಾ ಎಂಬ ತಾತೂಪತತ0ಕ ವಾಘಯಾಯ ಆಗುವ ಆಚರಣ ಮಹಾರಾಷಟ� ರ�ಯರಲಲ ಪರಚಲತವಾಗದೊ. ನೀಶರ¬ತ ಕಾಲದಲಲ ಮುಖ ಯ ದೊ�ವಸಾªನಕಕ ಹೊೂ�ಗ ಬರುವುದು,

ದೊ�ವಸಾªನದಲಲ ವಸತ ಇದುದ ಮಡಯಂದ ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವುದು. ಭಕ{ಯೇತತತ ಅದನುನ ಒಂದು ಹೊೂತುತ ಮಾತರ ಊಟ ಮಾಡುವುದು, ಇವು 'ವಾರ' ಅಥವಾ 'ಗದಾ' ಆಚರಣಯ ಪರಮುಖ ಅಂಶಗಳು. ತಮ ಮ ಹರಕ

ಕuಗೂಡಲಂದು ಇದನುನ ಆಚರಸುತಾತರ. ಕಲವೋಮಮ ಕ�ವಲ ದೊ�ವರ ದಶ0ನ ಪಡದು ಬರಲು ನೀಗದದ ಪಡಸದಷು� ಸಲ ದೊೂಡ ಡ ದೊ�ವಾಲಯಕಕ ಹೊೂ�ಗ ಬರುವುದೂ ಉಂಟು. ಇದನುನ 'ಬ�ಟೇ' ಎಂದು

ಕರಯಲಾಗುತತದೊ. ಇದಲಲದೊ ಸಡಯಾಡುವುದು, ಕತಚ¬ಹಾಯುವುದು ಮುಂತಾದ ಪದಧತತಗಳೂ ಮೊದಲು ಇದದವು. ಜರಜುೂರ ದೊ�ವಸಾªನದ ಪಾಳಳಯಲಲ ಈಗಲೂ ಸಡಗಂಬ ಇರುವುದನುನ ಕಾಣಬಹುದು. ಇಂಥ ಉಗರ

ಆಚರಣಗಳು ಈಗ ನೀಂತು ಹೊೂ�ಗವ.

ಮ�ಲ ಹೊ�ಳಳದ ರ�ತತ, ದೊ�ವರಗ, ಭಂಡಾರ ಪೂಜ, ದದ�ವಟಟಗ ಸತ�ವ, ಸರಪಣೀ ಪವಾಡ, ಗಾಯನ- ನತ0ನ ಸತ�ವ ಮುಂತಾದವು ಪರಚಲತವರುವುದಲಲದೊ ಹಳದದ ಹೂವು ಏರಸುವುದು, ಬಲA, ಗಂಧ ಮುಂತಾದ

ಪರಕರದದಂದ ಪೂಜಸುವುದು. ರೂ�ಡಗಾ ಎಂದು ಹೊ�ಳುವ ಗೂ�ದದಯ ರೂಟಟ� ಮತುತ 'ಹೊೂ�ಂಬರಾ' ಎಂದು ಕರಯಲಪಡುವ ಜೂ�ಳದ ಕತಚಡ ಅಪರ0ಸುವುದು ಇತಾಯದದ ಸತ�ವಗಳೂ ದೊ�ವರಗ ಸಲುಲತತವ. ಹರಕಯ

ಅಂಗವಾಗ ವಾಘಯಾಯ ಮುರಳಳಯರಾಗುವುದು. ಹೊೂ�ರ, ಕುದುರ, ಕುರಗಳನುನ ಅಪರ0ಸುವುದು ಮುಂತಾದ ನಡವಳಳಕಗಳೂ ತೂ�ರಬರುತತವ. ಕಲವಡ ಗುಗು�ಳ ಸತ�ವ ಕೂಡ ನಡಯುತತದೊ.

ಐತತಹಯ: ಪುರಾಣಗಳು: ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲರುವ ಕಲವು ಐತತಹಯಗಳನುನ ಸೂಚಯವಾಗ ಈಗಾಗಲ� ತತಳಳಸಲಾಗದೊ. ಖಂಡೂ�ಬಾನ ಅವತಾರ, ಗಂಗ ಮಾಳವAನ ಮನೇ, ತಂದೊ ಮತುತ ಖಂಡ�ರಾಯನ ಜೂತಗ ನಡಯುವ ಅವಳ

ಲಗನ, ಬಾಣಾಯಯ ಪರರ�ಮ ಪರಸಂಗ, ಮತುತ ಮಣೀಕ- ಮಲಾಲಸುರರ ವಧಯ ಇವು ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಪರಮುಖವಾಗವ. ಮಲಾಲರ ಮಹಾತಮಯ ಪುರಾಣದಲಲ ಮಣೀಕ- ಮಲಾಲಸುರರ ವಧಯ, ಅದಕಾಕಗ ದೊ�ವರ ಅವತಾರ

ಮತುತ ಮೃತಮಾರಯರ ಉತಪತತತಗಳು ಮಾತ ರ ಎಡ ಪಡದದವ. ಕುರುಬರ ಮಾಳವAನ ಪರರ�ಮ ಪರಸಂಗವೂ

ಇತತತ�ಚನ ಮರಾಠ ಪುರಾಣಗಳಲಲ ಎಡ ಪಡದದವ. ಕುದುರ, ರನಾಾಯ, ಲಂಗ, ಭಂಡಾರ ಮುಂತಾದ ವಸುತಗಳ ಬಗ� ಉರಜುAಲ�ಕೃತ ಆಖಾಯಯಕಗಳು ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಹುಟಟ�ಕೂಂಡವ. ಗರಂಥಸ ª ಕಥಗಳಲಲ ರಾಕಷಸ ವಧಯಯ

ಪರಸಂಗಕಕ ಹೊಚು¬ ಪಾರಶಸತ ರ ಸಂದದದೊ. ಏಳು ರಜುನ ಧಮ0ಪುತರರ ಅಪರ�ಕ{ಯ ಮ�ರಗ ಶರವನು ತನನ ಸತuನಯ ಸಮ�ತ ದಂಡತತತ ಬಂದು ಅವರನುನ ನೀಗರಹಸದನೇಂದು ಮಲಾಲರ ಮಹಾತಮಯ ಹೊ�ಳುತತದೊ. 'ಏಳುಕೂ�ಟಟ' “ಗಂಗಾ-

ಮಾಲಸಕಾ' ಮುಂತಾದ ಕನನಡ ಸಮಸ ತ ಪದಗಳ ಅಥ0ವನುನ ವವರಸುವಂತ ಕಥಾಂಶಗಳು ಅದರಲಲ ಸತ�ರಸಲಪಟಟ�ವ. ಇವಲಲ ವಸತೃತ ಅಧಯಯನಕಕ ಯೋ�ಗಯವಾದ ವಷಯಗಳು.

ಭಕತರು : ಖಂಡೂ�ಬಾ ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ಗುರವ ರಜುರನಾಾಂಗದವರು ಪೂಜಞಾರಗಳಾಗದಾದರ. ಬಾರಹಮಣ ಪುರೂ�ಹತರು ಅಭಷ�ಕ ಮತುತ ಸಹಸರ ರನಾಾಮ ಪೂಜ ಮಾತರ ಮಾಡ ಹೊೂ�ಗುತಾತರ. ಇತರಲಲ ಕಾಯ0ಗಳನುನ

ಗುರವ ಸಮಾರಜುದವರ� ನೇೂ�ಡಕೂಳು.ತಾತರ. ಕಲವು ದೊ�ವಾಲಯಗಳಲಲ ಕುರುಬ ಮತುತ ಲಂಗಾಯತ ಪೂಜಞಾರಗಳೂ ಇದಾದರ. ಎಲಲಡ ಕುರುಬರಗ ಒಂದದಲೂಲಂದು ಸತ�ವಾಕಾಯ0 ಲಭಯವದೊ. ದೊ�ವಾಲಯ ಪರವ�ಶ

ವಷಯದಲಲ ಕರನಾಾ0ಟಕಕತಕಂತಲೂ ಹೊಚು¬ ಉದಾರ ಧಯೂ�ರಣ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲದೊ.

ಭಕತವಗ0ದಲಲ ಕುರುಬರ ತರುವಾಯ ರಾಮೊ�ಶರ(ಬ�ಡ) ಮತುತ ಕೂ�ಳಳ (ಬಸತ) ರಜುರನಾಾಂಗದವರು ವಶೇ�ಷವಾಗ ಕಂಡು ಬರುತಾತರ. ಪಾಲಯ ಜಞಾತರಗ ರಾಮೊ�ಶರಗಳು ದೊೂಡಡ ಸಂಖಯಯಯಲಲ ಸತ�ರುತಾತರ. ಜರಜುೂರ

ಮತುತ ಪಾಲಗಳಲಲ ಕೂ�ಳಳ ಸಮಾರಜುದವರು ದೊೂಡ ಡ ದೊೂಡ ಡ ಛತರಗಳನುನ ಕಟಟ�ಸದಾದರ. ಕುಲದೊ�ವರಂದು ನಡದುಕೂಳು.ವ ಇನೇೂನಂದು ದೊೂಡ ಡ ಸಮುದಾಯವಂದರ ಮರಾಠಾರಜುನರದು. ಮರಾಠಾ ಛತರಪತತಗಳು,

ಸಾಮಂತರು, ಸರದಾರರು ಮೊದಲಾದವರಲಲ ಈಗಲೂ ಈ ದೊ�ವರಗ ನಡದುಕೂಳು.ವ ಕರಮ ಚಾಲತಯಲಲದೊ. ಕುಣಬ, ಮಾಂಗ, ಮಹಾರ ಮುಂತಾದ ಕಳಜಞಾತತಗಳಲಲ ಈ ದೊ�ವರಗ ನಡದುಕೂಳು.ವವರ ಸಂಖಯಯ ಇನೂನ

ಹೊಚು¬ ವಾಫಾಯ- ಮುರಳಳಯರಾಗುವವರಲಲ ಹೊಚ¬ನವರು ಇವರ�. ಬಾರಹಮಣರಲಲ ದೊ�ಶಸª ಬಾರಹಮಣರು ಈ ದೊ�ವರಗ ನಡದುಕೂಳು.ವ ದೊ�ವರುಗಳಲಲ ಖಂಡೂ�ಬಾ ಸವ0ಪರಥಮ ಸಾªನದಲಲದಾದನೇಂದು ಸಂಶೇೂ�ಧಕರು ವರದದ

ಮಾಡದಾದರ.

ಶರವಾಜಯ ಮಲತಮಮರನಾಾದ ವಂಕೂ�ಜಯ ಮನೇತನ ತಂಜಞಾವೂರು ಜಂಜ ಪರದೊ�ಶಗಳನುನ ಆಳುತತತತುತ. ಈ ವಂಕೂ�ಜಯ ಮಗರನಾಾದ ಶರಭೂ�ಜಯು ಜರಜುೂರಯಲಲ ಸಧ ಯ ಇರುವ ಒಂದು ಜೂ�ಡ ದೊ�ವರ

ಮೂತತ0ಗಳನುನ ಅಪರ0ಸದಾದನೇ. ರನಾಾರಾಯಣರಾವ ಪರ�ಳಗAಯ ಕೂಲಯ ಸಮಯದಲಲ ಅವನ ಪತತನ ಗಂಗಾಬಾಯ ಗಭ0ಣೀಯಾಗದದಳು. ಆಗ ಪರ�ಶ A ಆಡಳಳತ ನೇೂ�ಡಕೂಳ.ಲು ರನಾಾರನಾಾ ಫಡಾನವ�ಸ ಮುಂತಾದ ೧೨ ರಜುನ

ಮಂತತರಗಳು ಮುಂದಾದರು. ಗಂಗಾಬಾಯಯನುನ ಜರಜುೂರಯ ಸಮ�ಪದ ಪುರಂದರಗಡದಲಲಟು� ರಕತ{ಸದರು. ಅವಳ ಗಭ0ದದಂದ ಪರ�ಶರAಯ ಉತತರಾಧಕಾರ ಸವಾಯ ಮಾಧವರಾವ ಹುಟಟ�ದಾಗ ರನಾಾರನಾಾ ಫಡರನಾಾವ�ಸನು

ಜರಜುೂರಗ ಬಂದು ಹರಕ ತತ�ರಸದನು. ಒಂದು ಸಾವರ ರೂ. ಬಲಯ ಒಂದು ಮುತತತನ ಸರ, ಒಂದು ಲಕಷ ರೂಪಾಯ ಮತುತ ಒಂದು ಮಣ ಭಂಡಾರವನುನ ದೊ�ವರಗ ಅಪರ0ಸದನು. ಹೊೂಳ.ರ ಮನೇತನದ ಕುಲದೊ�ವರು ಜರಜುೂರಯ ಖಂಡೂ�ಬಾ. ಕಾರಣ ಆ ರಾರಜುಮನೇತನದ ಪರಸದ ದ ರಾಣೀ ಅಹಲಾಯಬಾಯ ಹೊೂ�ಳಕರ ಜರಜುೂರ

ದೊ�ವಾಲಯದ ಸುತತಲರುವ ಕೂ�ಟೇಯ ಪುನನೀಮಾ0ಣ, ನಳದುಗ0 ದೊ�ವಾಲಯದ ಜ�ಣೂ�0ದಾದರ, ಪರರ�ಮಪುರ ದೊ�ವಾಲಯದ ಭವ ಯ ಮಹಾದಾAರ ನೀಮಾ0ಣ ಮುಂತಾಗ ಅಪರಮತ ಪುನರುದಾಧರ ಕಾರ‌ಯ

ಮಾಡದಾದಳಗ. ರಾಷ� ರದ ಅನೇ�ಕ ಹಂದೂ ದೊ�ವಾಲಯಗಳು ಮುಸಲಾಮನರ ಏಳಳಗಯ ಅವಧಯಲಲ ಬಹಳಷು� ಉಧAಸತಗೂಂಡವು. ಪೂಜಞಾ ಪುನಸಾಕರಗಳು ನೀಂತು ಹೊೂ�ದವು. ಆದರ ಪಾಲ ಮತುತ ಜರಜುೂರಯ

ದೊ�ವಾಲಯಗಳು ಮಾತ ರ ಯಾವರ�ತತಯಲೂಲ ಹಾನೀಗೂಳಗಾಗದೊ ಹಾಗ� ಉಳಳದವು. ಮಹಾರಾಷಪದ ವ�ರ ಸಮುದಾಯ ಈ ದೊ�ವಾಲಯಗಳು ಎಳ.ಷೂ� ಮುಕಾಕಗದಂತ ನೇೂ�ಡಕೂಂಡವ. ಶರವಾಜಯ

ಸಮಕಾಲ�ನರನಾಾದ ಒಬಬ ಜಞಾನಪದ ಕವ ಮುಸಲಮ ದಾಳಳಯನುನ ಉಲಲ�ಖಸುತತ ಹ�ಗ ಹಾಡದಾದನೇ.

ಖಾನದರ ಮಜಲ ಕೂಚಕ�ಲಾ ಚಾಲುನೀ ಪಾಲ ಕಾರಣೀ�ಗ�ಬಾ|| ಪಾಲ ಚಾ ಖಂಡೂ�ಬಾ ಅರಜುಮತ ದಾವ ಮೊ�ಗಲಾಲಾ||

ರನಾಾÆಟೇೂ� ರನಾಾÆಟೇೂ� ರ� ಭಾಯ ಬೂ�ಲಲಾ ತತ�ನ ಕೂ�ಸ ಮೊ�ಡಕ�ಲಾ||

ದದ�ಪಮಾಳ ಬಂಧ�ಲ ದೊ�ವಾಲಾ ಮಗ ಖಾರನಾಾಚ ಭೂ�ಗಪುರಲಾ||

ಇದೊ� ರ�ತತ ಜರಜುೂರಯ ಮ�ಲ ಕೂಡ ಔರಂಗಜ�ಬನ ದಾಳಳ ಬಂದದತತಂತ. ಆಗ ದೊ�ವರು ಅಸಂಖಯ ಗುಂಗ�ಹುಳಗಳನುನ ಸೃಷಟ�ಸ ಅವನ ಸತuನಯದ ಮ�ಲ ಕಳಳಸದದರಂದ ಮೊಗಲ ಸತuನಯ ಹೊದರ ಓಡ ಹೊೂ�ಯತಂತ. ಈ

ಸಂದಭ0ದಲಲ ಔರಂಗಜ�ಬನು ದೊ�ವರಗ ಹರಕ ಹೊೂತುತ ಒಂದೂ ಕಾಲ ಲಕಷ ರೂಪಾಯ ಬಲಬಾಳುವ ಚನನದ ಗುಂಗಹುಳವೋಂದನುನ ಮಾಡಸಕೂಟ�ನೇಂದು ಪರತತ�ತತ ಇದೊ. ಕುತೂಹಲದ ಅಂಶವಂದರ ಅಂಥ ಒಂದು

ಚನನದ ಗುಂಗ� ಹುಳ ಬಹುದದನಗಳವರಗ ಜರಜುೂರ ದೊ�ವಾಲಯದಲಲ ಇದ ದ ಬಗ� ದಾಖಲಗಳಳವ. ಜರಜುೂರ, ಪರರ�ಮಪುರ ಮತುತ ಪಾಳಳದೊ�ವಾಲಯಗಳ ವಾಸುತ ವuಭವವನುನ ನೇೂ�ಡದರ ಮಹಾರಾಷಟ� ರಗರ ಶರದೊಧ-ಭಕತತಗಳ

ಬೃಹತತತನ ಕಲಪನೇ ಬರುತತದೊ.

ಜರಜುೂರಯಲಲರುವ ಶಾಸನಗಳಲಲ ಕತರಶ. ೧೨೪೬ರಲಲ ಕತತತದ ಒಂದು ಜuನಶಾಸನ ಅತಯಂತ ಹಳಗಯದು. ಇದು ಜರಜುೂರಯ ಖಂಡೂ�ಬಾ ಮಂದದರದ ಹೊೂರಗಡಯಲಲ ಕೂಡರಸಲಪಟಟ�ದೊ. ಧವುಲಲಕನೇಂಬವನು 'ಕಪದ0'

ಯಕಷನನುನ ಸಾªಪರಸದಾದಗ ಅದರಲಲ ಹೊ�ಳಳದೊ. ಜuನ ಗೃಹಸªನೇೂಬಬ ಖಂಡೂ�ಬಾನೀಗ ನಡದುಕೂಂಡು ತನನ ಭಕತತಯ ದೊೂಯ�ತಕವಾಗ ಯಾವುದೊೂ� ಮೂರಯೋಂದನುನ ಮಾಡಸಕೂಟ�ಂತ ಕಾಣುತತದೊ. 'ಹತೂತಂಬತತನೇಯ

ತತ�ಥ0ಂಕರ ಮಲಲರನಾಾಥ ಅವನ ಯಕಷನ ಹೊಸರು ಕಪದದ0, ಪರಸುತತ ಧುಲಲಕನು ದೊ�ವರನುನ ಜuನಪರವಂದು ಗರಹಸ ಈ ಹೊಸರನ ಮೂರ ಮಾಡಸಕೂಟ�ಂತ ತೂ�ರುತತದೊ' ಎಂದು ಸಂಶೇೂ�ಧಕರು ಅಭಪಾರಯ ಪಟಟ�ದಾದರ.

ಇನೇೂನಂದು ಶಾಸನ ದೊ�ವಸಾªನದ ಗಭ0ಗೃಹದಲಲದೊ. ಕಾಲ ಕತರ.ಶ. ೧೩೮೧. ವ�ರಪಾಳ ವ�ರಮಲಲನೇಂಬ ಭಕತನು ಗಭ0ಗೃಹ ನೀಮ0ಸದದ ಉಲಲ�ಖ ಅದರಲಲದೊಯಂತ.

ಕತರ.ಶ. ೧೨೯೮ ರಲಲ ಪೂಣ0ಗೂಂಡ ಜಞಾ}ನದೊ�ವನ ಜಞಾ}ನೇ�ಶAರಯಲಲ, ನೇ�ವಾಸತಯು ಶರರ�ಮಹಾಲಸಾದೊ�ವಯ ಎಂದರ ಮಾÆಲಸಾ ದೊ�ವಯ ಅರನಾಾದದ ಕ{�ತ ರ ಎಂದು ಹೊ�ಳಳದೊ. ಮಹಾನುಭಾವ

ಪಂಥದ ಸಾªಪಕ ಚಕರಧರನ ಜ�ವನ ಚರತರಯನುನ ಮಾಹಮ ಭಟ�ನು ಹದದಮೂರನೇಯ ಶತಮಾನದ ಕೂನೇಯಲಲ (ಸು. ೧೨೮೩ A.D) ಲ�ಳಾ ಚರತರ' ಎಂಬ ಹೊಸರನೀಂದ ಬರದದದಾದನೇ. ಇದರ ಎಲಲ ಭಾಗಗಳು ಏಕಕಾಲದಲಲ ರಚತವಾಗಲಲಲವಂದು ಮರಾಠ ವದಾAಂಸರು ಅಭಪಾರಯ ಪಡುತಾತರ. ಆದರ ಈ ಗರಂಥ

ದೊ�ವಗರ ಯಾದವರ ಕಾಲದ ಮಹಾರಾಷ� ರ ರಜುನಜ�ವನವನುನ ಚತತರಸುತತದೊಂದು ಒಪಪಲಾಗದೊ. ಎಂದರ ೧೩- ೧೪ನೇಯ ಶತಮಾನದಲಲ ಈ ಗರಂಥ ತನ ನ ಒಟು� ಸAರೂಪದಲಲ ಸದಧಗೂಂಡದೊ ಎಂದು ತತಳಳಯಲಡಡಯಲಲ.

ಇದರಲಲ ಚಕರಧರನು ಅಲಲಲಲ ಬಡಾರ ಮಾಡುತತ, ಪವಾಡ ಮರಯುತತ, ಅಂದದನ ಸಮಾರಜುದಲಲ ಬ�ರುಬಟಟ�ದದ ವuದದಕ ದೊ�ವರುಗಳ ಪೂಜ- ಪುನಸಾಕರ ರಜುನರ ಆಚಾರ- ವಚಾರಗಳನುನ ಟಟ�ಕತಸುತತ ಹೊೂ�ದಂತ ವಣೀ0ತವಾಗದೊ. ಪರಸುತತ ಕೃತತಯಲಲ ಮuಲಾರ ದೊ�ವರ ಸಂಬಂಧಯಾದ ಹಲವು ಉಲಲ�ಖಗಳಳರುವುದನುನ ವದಾAಂಸರು

ಗಮನೀಸದಾದರ. ಬ�ಡ ಜಲಲಯ ಪಾಲ, ಔರಂಗಬಾದ ಜಲಲಯ ಸಾಡಗಾಂವ, ಅಹಮದ ನಗರ ಜಲಲಯ ಸತೂ�ನಯ, ಮತುತ ನೇ�ವಾಸತಗಳು ಮuಲಾರ ಮತುತ ಮಾಳಸಾದೊ�ವಯ ಕ{�ತರಗಳಗಂದು ಇದರಲಲ ಉಲಲ�ಖಗೂಂಡವ.

ಬಂಗಾಲದ ಪರಸದ ಧ ಸಂತ ಗರಾಂಗ ಅಥವಾ ಚuತನಯಪರಭು ತತ�ಥ0ಯಾತರ ಮಾಡುತ ತ ಕತರಶ. ೧೫೧೦- ೧೧ರಲಲ ಜರಜುೂರಗ ಬಂದದದದಂತ ತತಳಳದು ಬರುತತದೊ. ಕತರ.ಶ. ೧೫೩೩ ರಂದ ೧೫೯೯ರ ಅವಧಯಲಲದ ದ ಸಂತ

ಏಕರನಾಾಥ ಖಂಡೂ�ಬಾನನೂನ ಅವರ ಸಂಬಂಧಯಾದ ಆರಾಧನೇಗಳನೂನ ಬಾರ ಬಾರ ಉಲಲ�ಖಸದಾದನೇ. ಒಟಟ�ನಲಲ ದೊ�ವರನುನ ಮತುತ ಆರಾಧನೇಯನುನ ಈ ಸಂತ ಒಪರಪದದರೂ ಮುರಳಳ ಪದಧತತಯನುನ ಪರೂ�ಕಷವಾಗ

ಖಂಡಸದಾದನೇ. ಕತರಶ. ೧೫೫೧ರಂದ ೧೬೧೫ರ ಸುಮಾರನಲಲದ ದ ಇನೇೂನಬ ಬ ಅನುಭಾವ, ಸತ ದಾಸತೂ�ಪಂತರಗ ಖಂಡೂ�ಬಾ ಕುಲದೊ�ವರು ( ದಾಸತೂ�ಪಂತರು ಖಂಡೂ�ಬಾನನುನ ತನ ನ ಕೃತತಗಳಲಲ ಸಮರಸದಾದಗ ತತಳಳದು

ಬರುತತದೊ.)

ನೇ�ವಾಸತಯ ಮಾಳಸಾರನಾಾರಾಯಣೀ ದೊ�ವಯ ಪೂಜಞಾರ(ಬಡವ) ಗಳಲಲ ಹಳಗಯ ಕಾಗದ ಪತರಗಳು ದೊೂರತತವಯಂತ. ಅವುಗಳಲಲ ಕತರ.ಶ. ೧೬೨೮ರವರಗ ದೊ�ವಯನುನ ' ಶರರ� ಮಾÆಲಸಾದೊ�ವ' ಎಂದೊ�

ಕರದದರುವುದಾಗ ತತಳಳದು ಬರುತತದೊ. ಭಾರಧಾAರಜು ಗೂ�ತರದ ರಾಘೋ� ಮಂಬಾಜ ಎಂಬವನು ಜರಜುೂರಯ ಗಡಕೂ�ಟ ದೊ�ವಾಲಯದ ಸಭಾಮಂಟಪವನುನ ದದರನಾಾಂಕ ೧೨.೬. ೩೫ರಂದು ಪಾರರಂಭಸ ಕತರ.ಶ. ೧೬೩೭ರಲಲ

ಪೂತತ0ಗೂಳಳಸದನೇಂದು ಅಲಲನ ಬರಹವೋಂದು ತತಳಳಸುತತದೊ. ಪರಸದದ ಮರಾಠಾ ಸರದಾರ ಧರನಾಾಜ ಜಞಾಧವನು ಪಾಲಯ ದೊ�ವಾಲಯದ ಹೊೂರಮಂಟಪದಲಲ ವಾಸುತಸತ�ವ ಮಾಡದಾದನೇ. ಕತರ.ಶ. ೧೭೧೧ರಂದ ೧೭೨೭ರ ವರಗ

ಆಳಳದ ವಕೂ�ಜಯ ಮಗ ಶರಭೂ�ಜಯ ಸತ�ವಯನುನ ಈಗಾಗಲ� ಹೊ�ಳಳದೊ. ಹೊೂಳ.ರ ಮನೇತನದ ಪರಸದದರಾಣೀ ಅಹಲಯಬಾಯ ಹೊೂ�ಳ.ರ (ಕತರ.ಶ. ೧೭೨೫ ರಂದ ೧೭೯೫) ಸಲಲಸದ ಸತ�ವಯನೂನ ಈ ಮುಂಚ

ತತಳಳಸದೊ. ಹದದನೇ�ಳನೇಯ ಶತಮಾನದ ಇನೇೂನಬ ಬ ಸಂತಕವ ರಾಮದಾಸರು ಖಂಡೂ�ಬಾನನುನ ಪದೊ� ಪದೊ� ಸುತತತಸದಾದರ. ಮೊಗಲರ ದಾಳಳಯಾದಾಗ ದೊ�ವರು ಗುಂಗ� ಹುಳುಗಳನುನ ಸೃಷಟ�ಸದನೇಂಬ ಐತತಹಯ ಅವರ ಒಂದು

ಪದಯದಲಲ ಉಕತವಾಗದೊ. ರಾಮದಾಸರು ಖಂಡ�ರಾಯನನುನ ಕುರತು ಒಂದು ಆರತತ ಹಾಡನುನ ಕೂಡ ರಚಸದಾದರ. ೧೯ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಪರಸದ ದ ಅನುಭಾವ 'ಮಾಣೀಕಪರಭು' ಸಕಲ ಮತಾಚಾಯ0ರಂದು ಹೊಸರಾದವರು. ಇವರೂ ಒಂದು ' ಮಲಾಲರ ಮಹಾತಮ' ರಚಸದಾದಗ ತತಳಳದು ಬರುತತದೊ.

ಹದದಮೂರನೇಯ ಶತಮಾನದದಂದ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ ಖಚತ ಉಲಲ�ಖಗಳು ಲಭಯವಾಗವ ಮತುತ ಹದದನೇ�ಳನೇಯ ಶತಮಾನದದಂದ ಜರಜುೂರ ಮತುತ ಪಾಲಗಳಲಲ ಅಸಂಖಯ ಶಾಸನಗಳು ಹುಟಟ�ಕೂಂಡವ. ಸದಯಕಕ

ಹದದಮೂರನೇಯ ಶತಮಾನದಷೂ�ತತತಗ ಮuಲಾರಲಂಗ- ಮಾಳಸಾದೊ�ವಯರ ಆರಾಧನೇ, ಮಹಾರಾಷ� ರದ ವದಭ0ದ ವರಗ ವಾಯಪರಸತತಂದು ತತಳಳಯಲು ಸಪಷ� ಆಧಾರಗಳಳವ ಎಂದು ಹೊ�ಳಳದರ ಸಾಕಂದು ಕಾಣುತತದೊ.

ಜಞಾನಪದ ಸತರದದಂದ ಪರಾಣೀಕ ಸತರಕಕ ಈ ದೊ�ವರನುನ ಏರಸದುದ ಮಹಾರಾಷ� ರವ� ಎಂದು ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಸಂಶೇೂ�ಧಕರು ಅಭಪಾರಯ ಪಟಟ�ದಾದರ. ಈ ಅಭಪಾರಯವನುನ ಒಪಪಬಹುದಾಗದೊ. ಮರಾಠ

ಮತುತ ಸಂಸಕೃತ ಭಾಷಯಲಲ ಈ ದೊ�ವರ ಸಂಬಂಧಯಾಗ ಹುಟಟ�ಕೂಂಡರುವ ಭಕತತ ಸಾಹತಯ, ವuವಧ ಯ ಮತುತ ಪರಮಾಣ ದೃಷಟ�ಯಂದ ತುಂಬ ಗಮರನಾಾಹ0ವಾಗದೊ. ವಾರಕರ ಮತುತ ದತತ ಪಂಥದ ಅನೇ�ಕ ಸಂತ ಕವಗಳು ಮuಲಾರ ದೊ�ವರನುನ ರನಾಾರನಾಾ ಬಗಯಾಗ ಸುತತತಸದಾದರ. ಶೇ�ಖ ಮಹಮಮದ ಶರರ�ಗೂ�ಂದೊ�ಕರರಂಥ (ಅದೊAuತತ) ಒಬಬಬಬರು ಮಾತರ ಅಪವಾದಾತಮಕವಾಗದಾದರ.

ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಮuಲಾರದೊ�ವರು ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಖಂಡೂ�ಬಾ ಆಗ ಪರವತ0ನೇಯಾದ ಇತತಹಾಸವನುನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಅನೇ�ಕ ಆಧಾರಗಳ ಮೂಲಕ ತೂ�ರಸಕೂಟಟ�ದಾದರ. ಪರ�ಂಬ ರ ಎಂಬುದು

ಪರರ�ಮಪುರವಂದೂ ಅದೊ� ಮuಲಾರನ ಕ{�ತರವಂದೂ ಸದಧಪಡಸದಾದರ. ಖಂಡೂ�ಬಾ : ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಅಧಯಯನ ಎಂಬ ಕೃತತಗ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಾಹತಯ ಅಕಾಡಮ ಬಹುಮಾನವು ದೊೂರಯತು. ಇದರಂದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ವದAತುತ ಇಡ� ರನಾಾಡಗ ಪರಚತವಾಯತು.

ಕನನಡ ರನಾಾಮ ವಜಞಾ}ನ ಚಂತನೇ ಸªಳರನಾಾಮ ಮತುತ ವಯಕತತರನಾಾಮಗಳ ಅಧಯಯನ ಪಾಶಾ¬ತಯರಲಲ ಈಗಾಗಲ� ಸಾಕಷು� ಪರಗತತ ಸಾಧಸದೊ.

ಚರತರಯಲಲ ಕಳಗದು ಹೊೂ�ದ ಹಲವಾರು ವಷಯಗಳನುನ ಅಥವಾ ಅಧಾಯಯಗಳನುನ ತುಂಬಕೂಳ.ಲು ಈ ರನಾಾಮಗಳ ಅಧಯಯನ ಕೂಡ ಸಾಕಷು� ಹೊೂಸ ವಷಯಗಳನುನ ಒದಗಸುತತದೊ. ಇಂಗಲಂಡನಲಲ ಈಗರುವ

“ ”ಅಂಗೂಲ�ಸತuಕಸರನಾ ' ರಜುರನಾಾಂಗಕತಕಂತ ಪೂವ0ದಲಲ 'ಕಲ�' ಎಂಬ ಪಂಗಡ ವಾಸವಾಗತತಂಬ ಅಂಶಕಕ ದೊೂರಯುವ ಸªಳರನಾಾಮಗಳಗ� ಆಧಾರವಂಬುದನುನ ಇಲಲ ನೇನಪರಸಕೂಳ.ಬಹುದು. ಖಚತವಾದ ಇತರ ಚಾರತತರಕ ದಾಖಲಗಳು

ಇಲಲದದರುವ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಈ ಸªಳರನಾಾಮ- ವಯಕತತರನಾಾಮಗಳಳಂದ ಅಪೂವ0 ಮಾಹತತ ಪಡಯಬಹುದಾಗದೊ.

ಆರ‌ಯರಂತ ದಾರವಡರೂ ಕೂಡ ಆಯ0ರಗಂತಲೂ ಪೂವ0ದಲಲ ಹೊೂರಗನೀಂದಲ ಭಾರತಕಕ ಬಂದರಂದು ಹೊ�ಳುವಲಲ ಈ ಅಧಯಯನದದಂದ ಆಧಾರಗಳು ಲಭಯವಾಗವ. ಯುರೂ�ಪರನ ಭಾಷಟಕ

ನಡುಗಡಡಯೇಂದು ಪರಸದಧವಾಗರುವ 'ಭಾಸಕ' ಭಾಷಯಲಲ ಸªಳರನಾಾಮಗಳ ಅಂತಯ- ಉರ ‌ ಇತಾಯದದ ರೂಪುಗಳು ಕಂಡು ಬಂದದವ. ಇಂಥ ಅಂಶಗಳನುನ ವವರವಾಗ ಅಧಯಯನ ಮಾಡದ 'ಲಾಹೊೂ�ವರ' ಎಂಬ ವದಾAಂಸರು

'ಭಾಸಕ' ಭಾಷ ದಾರವಡ ಮೂಲದೊದಂದು ಭಾವಸದಾದರ. ಅದೊ� ರ�ತತ ಪಶರ0ಯಾದ ದದA�ಪಕಲಪದಲಲ ದಾರವಡ ಸªಳರನಾಾಮಗಳಳವ ಎಂಬ ಅಂಶವನುನ ಎಲ .ವ. ರಾಮಸಾAಮ ಅಯಯರ ಅವರು ಎತತತ ತೂ�ರಸದಾದರ. ಆದದರಂದ

ಸªಳರನಾಾಮಗಳ ಜಞಾಡನುನ ಹಡದು ಪೂವ0ಚರತರಯನುನ ರಚಸಬಹುದಾಗದೊ ಎಂಬ ಅಂಶ ಮನದಟಟಾ�ಗರುತತದೊ.

ಕರನಾಾ0ಟಕಕಕ ಸಂಬಂಧಪಟ�ಂತ ರನಾಾಮಗಳ ಅಧಯಯನ ಕ{�ತರದಲಲ ಕಲಸ ಮಾಡದವರು ಕ�ವಲ ಮೂರ� ಮೂರು ರಜುನ. ಮೊದಲನವರು ಡಾ. ಶಂಬಾ ಜೂ�ಶರ, ಎರಡನೇಯವರು ಡಾ. ಎಂ. ಎಂ. ಕಲಬುಗ0

ಮತುತ ಮೂರನೇಯವರು ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು. ಹ�ಗ ಹೊ�ಳಳದರ ಅತತಶಯೋ�ಕತತಯೇ�ನೂ ಇಲಲ. ಡಾ. ಶಂಬಾ ಅವರು ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಚಂತಕರು ನಡಸುತತ ಚಚ0 ಪರಚಚ0ಗಳನುನ ಅವರು ಗಮನೀಸದರು.

ಅಲಲದೊ ಅಂತಹ ಚಚ0ಗಳಲಲ ಭಾಗವಹಸದದರು. ಸªಳವಾಚಕದ ಜೂತಗ ಮuಲಾರ-ಖಂಡೂ�ಬಾ, ಹೊಗ�ಡ ಮುಂತಾದ ಕಲವು ದೊ�ವತಾ ವಾಚಕಗಳ ವಷಯದಲೂಲ ಡಾ. ಶಂಬಾ ಅವರು ತಮ ಮ ಅಭಪಾರಯ

ಮಂಡಸದದರು. ಆದರ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಇತರ ವದಾAಂಸರು ಈ ಅವಧಯಲಲ ಈ ಕ{�ತರದತ ತ ಹೊಚು¬ ಗಮನ ಹರಸಲಲಲ.

ಶಾಸನಕ{�ತರದಲಲ ಕಲಸ ಮಾಡುತತತದ ದ ವದಾAಂಸರು ಮಾತ ರ ಸªಳರನಾಾಮ ವಯಕತತರನಾಾಮಗಳ ಚಚ0ಯನುನ ಆಗ�ಗ ಮಾಡುತತತದುದದು ಕಂಡುಬರುತತದೊ. ಈ ವದಾAಂಸರಗ ಗಾರಮರನಾಾಮಗಳನುನ ಮತುತ ವಯಕತತರನಾಾಮಗಳನುನ

ಸರಯಾಗ ಗುರತತಸಬ�ಕಾದುದು ಅನೀವಾರ‌ಯವಾಗತತಂದೊ� ಶಾಸರನಾಾಧಯಯನ ಕ{�ತರದಲಲ ಇಂತಹ ಚಚ0ಗಳನುನ ಅಲಲಲಲ ಮಾಡುತ ತ ಬಂದದದಾದರ. ಜ.ಎಫ . ಫೀಲ�ಟ , ಬ.ಎಲ . ರuಸ ಮುಂತಾದ ವದೊ�ಶರಯರ ಜೂತಗ

ಆರ . ನರಸಂಹಾಚಾರ , ನೇಲಮಂಗಲ ಲಕತ{ಮ ರನಾಾರಾಯಣರಾಯರು, ಪಂಚಮುಖಯವರು, ಪರ.ಬ. ದೊ�ಸಾಯ ಮೊದಲಾದವರು. ಹಲವಾರು ಗಾರಮರನಾಾಮ, ವಯಕತತರನಾಾಮಗಳ ಬಗ� ಪಾರಸಂಗಕವಾಗ ಚಚ0ಸದಾದರ. ಕತಸುವೋಳಲು, ವ�ಣುಗಾರಮ ಕತರುಕುಪಪಟೂರು, ಬಾದಾಮ, ಮಹಾಕೂಟ ಇತಾಯದದ ಸªಳರನಾಾಮಗಳ ಬಗ�

ಫೀಲ�ಟ ‌ರಂಥ ವದಾAಂಸರು ಆಗ�ಗ ವಚಾರಮಾಡದುದಂಟು.

ಈ ಹನೇನಲಯಲಲ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಕೂಡ ಅನೇ�ಕ ಸªಳರನಾಾಮಗಳ ಅಧಯಯನ ಮಾಡ ಹೊೂಸ ಬಳಕು ಚಲಲದಾದರ. ಕತತೂತರು ಚನನಮಮನ ಕುರತಾದ ಒಂದು ವಯಕತತರನಾಾಮ ಅಧಯಯನ ಹ�ಗದೊ:

ಕತತೂತರ ಚನನಮಮ ರಾಣೀಯ ಹೊಸರು ಈಗ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ತುಂಬ ಪರಚತವಾಗದೊ. ಕತತೂತರ ಮನೇತನದ ಮತ ಲಂಗಾಯತವಂಬುದು ಎಲಲರಗೂ ಗೂತುತ. ಆದರ ಸAತಃ ಕತತೂತರ ರಾಣೀ ಚನನಮಮನ ತವರು ಮನೇ ಎಂದರ

ಕಾಕತತಯ ದೊ�ಸಾಯರ ಮನೇತನ ಜuನ ಧಮಾ0ವಲಂಬಯಾಗತುತ. ಇದನುನ ಪರೊ�ಷಟಸುವ ಅಂಶವಂದರ ಚನನಮಮನ ತಾಯಯ ಹೊಸರು 'ಪದಾಮವತತ' ಎಂಬುದು. ನನನ ಕ{�ತರಕಾಯ0ದಲಲ ಈ ಅಂಶ ದೃಢಪಟಟ�ದೊ. ಇದೊ�

ರ�ತತ ಬಳಗಾವ ಜಲಲಯ ಅನೇ�ಕ ಮನೇತನಗಳಲಲ ಮಗಪಪ, ಮಗಯಯ, ಮಗವA ಇತಾಯದದ ವಯಕತತವಾಚಕಗಳು ಈಗಲೂ ದೊೂರಯುತತವ. ಇಂತಹ ವಯಕತತವಾಚಕಗಳು ದೊೂರಯಲು ಮಗಯ ಪರಭುಗಳು ಎಂಬ ಸಾAಮಗಳಗ� ಕಾರಣ. ಈ

ಸಾAಮಗಳು ಲಂಗಾಯತರಂದು ಈಗ ತತಳಳಯಲಾಗುತತದೊ. ಆದರ ವಾಸತವದಲಲ ಇವರು ರನಾಾಥಪಂರಥ�ಯರಾಗದದರಂದು ಹೊ�ಳಬ�ಕಾಗುತತದೊ. 'ಮಗ' ಅಥವಾ ಹಂಡ ಎಂದರ ಮಣೀಣನ ಪಾತರ ಇಂತಹ

ಮಣೀಣನ ಪಾತರ ರನಾಾಥ ಪಂರಥ�ಯರ ಸಂಕ�ತಗಳಲಲ ಒಂದು. ( ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು ಪು. ೨೪೩)

ಡಾ. ಡ.ಎಲ .ಎರನಾ . ತಮಮದೊೂಂದು ಲ�ಖನದಲಲ 'ಇಸಲ' ಎಂಬ ಸªಳವಾಚಕ ಅಶೇೂ�ಕನ ಬರಹಮಗರ ಮುಂತಾದ ಶಾಸನಗಳಲಲ ಬಂದದರುವುದನುನ ಎತತತ ತೂ�ರಸ ಅದೊ� ಕನನಡ ಭಾಷಯ ಅಸತತAವನುನ ಸಾರುವ

ಮೊದಲ ಶಬದವಂದು ಹೊ�ಳಳದಾದರ.

ಅಂತಯೇ� ಈ ಸªಳವಾಚಕ/ ವಯಕತತವಾಚಕಗಳ ಬಲದದಂದ ಹಲವಾರು ನೇuರಜುಸಂಗತತಗಳನುನ ತತಳಳಯುವುದು ಸಾಧ ಯ ಎಂಬುದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಅಭಪಾರಯ. ಈ ಹನೇನಲಯಲಲ ಆಳವಾಗ ಅಧಯಯನ ಮಾಡುತತ

ಹೊೂ�ದ ಅವರಗ ಅನೇ�ಕ ಹೊೂಸ ಅಂಶಗಳು ದೊೂರತವು. ಉದಾಃ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳಲಲ ದೊೂರಯುವ ಶಾತವಾಹನ ರಾರಜುರ ಹೊಸರುಗಳಲಲ ಗತಮಪುತರ, ವಾಶರಷಟ��ಪುತರ, ಮಾಢರ�ಪುತರ ಎಂದು ತಪಪದೊ

ತಾಯಂದದರ ಹೊಸರನುನ ಹೊ�ಳುವ ಪದಧತತ ಕಂಡುಬರುತತದೊ. ಆಗನ ಕಾಲದ ಇತರ ರಾರಜುಮನೇತನಗಳಲಲ ತಾಯಯ ಹೊಸರಗ ಪಾರಧಾನಯವಯುವುದು ಕAಚತಾತಗ ಕಂಡುಬರುತತದೊ. ಸಮುದರಗುಪತನ ತಾಯ 'ಲಚಛವ'

ಮನೇತನದವಳು, ಗಂಗದೊೂರ ದುವ0ನೀ�ತನ ತಾಯ 'ಪುರನಾಾನಟ' ಮನೇತನದವಳು ಎಂಬಂಥ ಅಂಶಗಳು ಕAಚತಾತಗ ಕಂಡುಬಂದದವ. ಶಾತವಾಹನರಲಲ ತಪಪದೊ� ತಾಯಂದದರ ಹೊಸರನುನ ಹೊ�ಳಳಕೂಳು.ವ ಪದಧತತಯದೊ. ಆದದರಂದ ಶಾತವಾಹನರು ಮಾತೃಪರಧಾನ ಕುಟುಂಬದವರಾಗದದರು ಎಂದು ತತಳಳಯುವುದು ಸೂಕತವ ಆಗದೊ.

ಇದೊ� ರ�ತತ ಸನನತತಯ ಶಾಸನಗಳಲಲ ಕಂಡು ಬರುವ ಮೂಡಾಣ ಮುರನಾಾಳಳ ಎಂಬಂಥ ಸªಳವಾಚಕಗಳು ಮತುತ ಟಟಾಲ�ಮ, ಪರರಪಲಸ ಲ�ಖನಗಳಲಲ ತೂ�ರುವ ಬuರಜುಂರಥಯ, ಬದದಯಾಮೊಯ ಮೊದಲಾದ ಸªಳವಾಚಕಗಳು ಗಮರನಾಾಹ0ವಾಗವ.

ಹುಟಟ�ದ ಮಕಕಳು ತಾಳದದದಾದಗ ಅವುಗಳಳಗ ಹ�ರನಾಾಥ0ಸೂಚಕ ಹೊಸರುಗಳನೀನಡುವ ಒಂದು ದೊೂಡಡ ಪರಂಪರ ನಮಮಲಲ ಮೊದಲನೀಂದಲೂ ನಡದುಕೂಂಡು ಬಂದದದೊ. ಪುಲಕ�ಶರಯ ಹೊಸರನೇನ

ತಗದುಕೂಳ.ಬಹುದು. ಈ ಹೊಸರನ ಮೂಲ ರೂಪ 'ಮೊಲ+ಕ�ಶರ' ಎಂದು. 'ಹೊೂಲ' ಎಂಬ ಹೊಸರು ಅನೇ�ಕ ವಯಕತತಗಳಳಗ ಇದುದದನುನ ಶಾಸನಗಳಳಂದ ಗುರುತತಸಬಹುದು. ಇದೊ� ರ�ತತ ಕಲಲ, ಗುಂಡ, ದುಂಡ, ತತಪಪ, ಮಾಚ,

ಕ�ತ, ಹುಚ ¬ ಮೊದಲಾದ ಹೊಸರುಗಳನುನ ಇಲಲ ನೇನಪರಸಕೂಳ.ಬಹುದು. ಇಂಥ ಅನೀಷ� ಸೂಚಕಗಳ ಜೂತಗ ಅಚ¬ಕನನಡದ ಮುದಾದದ ಹೊಸರುಗಳು ಕೂಡ ಬ�ಕಾದಷು� ಇದುದವು. ಕಂಪ, ಚನನ, ಹೊೂನನ, ಕುಡಮುದದ,

ಇರವಬಡಂಗ.. ಇತಾಯದದ ಹೊಸರುಗಳು ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಚರತರಯಲಲ ಬ�ಕಾದಷು� ಕಂಡು ಬರುತತವ.

ಕಾವ�ರ ಕುರತಾದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ನೀಷಪತತತ ಹ�ಗದೊ: ಕಾವ�ರ ಎಂಬ ನದದ�ವಾಚಕ ಕರನಾಾ0ಟಕದ, ವಶೇ�ಷವಾಗ ಕೂಡಗನ ಸತ ರ�ವಾಚಕಗಳಲಲ ಬಹುರಜುನಪರರಯವಾದುದು. ಇದರ ಮೂಲ 'ಕಾವ'(<ಕಾಪಪ)+ಏರ> ಕಾವ�ರ ಎಂದು ಹೊ�ಳಬಹುದು. ಇಲಲ ಪೂವ0ಪದ ಕಾಪಪವಂದರ ರಕತ{ಸುವ-

ಕಾಪಾಡುವ ಅಥಾ0ತ ಪವತರವಾದ ಅಥವಾ ದದವಯವಾದ 'ಏರ' ಎಂದರ ಬಟ�ದ ಸªಳ ಎಂದು ಅಥ0 ಹೊ�ಳಬಹುದು. ಏರ ಎಂಬ ಉತತರ ಪದ 'ಏರು' ಎಂದೂ ಇರಬಹುದು. ಏರು ಅಂದರ ನೀ�ರನ ಬುಗ� ಅಥವಾ

ರಜುಲಾಶಯವರುವ ಸªಳ ಎಂಬಥ0. ಆದರ ಕವ�ರನೇಂಬ ಋಷಟಯ ಮಗಳು ಕಾವ�ರ ಎಂದು ಕಲಪತ ನೀಷಪತತತಯನುನ ಹೊ�ಳಲಾಗುತತದೊ. ಇಂಥ ನೀಷಪತತತಗಳಳಂದ ಏನನೂನ ಸಾಧಸಲಾಗುವುದದಲಲ, ಬದಲು ನೇuರಜುಸªತತಯನೂನ

ಸಂಸಕೃತತಯನೂನ ತತರುಚದಂತಾಗುತತದೊ. ಇದಕಕ ಇನೇೂನಂದು ಉದಾಹರಣ ಕೂಡಬಹುದು: ಬಳಗಾವ ಮತುತ ವಜಞಾಪುರ ಜಲಲಗಳಲಲ ಹರಯುವ ಮಲಪರಭ ಎಂಬ ನದದಯ ಹೊಸರು ಮಲ+ ಪರಭ ಎಂದರ ಎಂತಹ

ಅಪದಧತನ? ಇಂಥ ಹೊಸರನುನ ಯಾರಾದರೂ ಇಡಬಹುದೊ? ಇದು ಸಂಪೂಣ0 ತಪುಪ. ಇದರ ಮೂಲರೂಪ ಮಲಯ ಪರ ಎಂದರ ಮಲಗಳಲಲ ಹುಟಟ� ಬಳ.ಲದಲಲ ಹರಯುವ ಹೊೂಳಗ ಎಂದಥ0. ಇದೊ� ರ�ತತ

ಗೂ�ದಾ+ ವರ ಎಂಬುದು ಕೂಡ ಗೂ�ದ+ ಪರ ಗೂ�ದಾವರ ಎಂದಾಗದೊ. ಗೂ�ದ ಎಂದರ 'ಗೂ�ವನ' “ಅಥವಾ ಕೂ�ವನ' ( ಎಂದರ ದೊ�ವರ) ಎಂದು ಅಥ0 ಹೊ�ಳಬಹುದು. ಇದೊ� ರ�ತತ ನಮಮ ರನಾಾಡನ ನದದಗಳ

ಹೊಸರುಗಳನುನ ವಮಶರ0ಸುವುದು ತುಂಬ ಆವಶಯಕವದೊ.

ನಮಮಲಲ ಇಂಥ ಹಲವಾರು ರನಾಾಮಗಳ ಚಚ0 ಆಗ�ಗ ನಡಯುತ ತ ಬಂದದದೊ. ಪಂಪ, ಪುಲಕ�ಶರ ಎಂಬಂಥ ಪುರುಷರ ಹೊಸರುಗಳ ಜೂತಗ ಕಪರಪ ಅರಭಟ�, ಅಲಲಮ, ಅಬಬಣಬಬ, ಮಧಾAಚಾಯ0 ಎಂಬ

ಹೊಸರುಗಳಲಲದೊ ಮuಲಾರ, ಖಂಡೂ�ಬಾ, ಎಲಲಮಮ, ಗೂ�ಕಣ0, ಬಾದುಬu, ಭಲಾರ, ಬನದಬಬ, ಚುಂಚ, ರಜುುಂರಜುಪಪ, ಮಲಲಕಾರಜುು0ನ ಇತಾಯದದ ದೊ�ವರುಗಳ ಹೊಸರನ ಚಚ0ಯೂ ಆಗ�ಗ ನಡಯುತಾತ ಬಂದದದೊ. ಈ

ದೊ�ವತಾ ವಾಚಕಗಳನುನ ಸರಯಾಗ ವಶೇಲ�ಷಟಸುವುದು ಸಾಧಯವಾದರ ನಮ ಮ ಸಂಸಕೃತತಯ ಚತರಣ ಹೊಚು¬ ಸಪಷ�ವಾಗಲೂ ಸಾಧಯ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳಲಲಯ (ವಯಕತತ)ರನಾಾಮಗಳು-೧, ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳಲಲಯ ವಯಕತತರನಾಾಮಗಳು೨, ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳಲಲಯ ವಯಕತತರನಾಾಮಗಳು- ೩ ಎಂಬ ಮೂರು ಮಹತAದ ಲ�ಖನಗಳನುನ ಬರದದದಾದರ.

ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಸು. ೧೦೫ರಷು� ಪಾರಕೃತಶಾಸನಗಳು ಪತತಯಾಗವ. ಸನನತತ, ಬಳಾAಡಗ, ಚಕಕಸಂದಗ, ನೀಟೂ�ರು, ಉದೊೂಗೂ�ಳ, ಮಸಕ, ಕೂಪಪಳ, ಹುರುಸುಗಂದದ, ಹಂಪರ, ಬಳಗಾವ, ಬನವಾಸ, ವಾಸನ,

ಚಂದರವಳಳ., ಮಳವಳಳ., ಸದಾದಪುರ, ಬರಹಮಗರ, ರಜುಟಟಂಗ, ರಾಮ�ಶAರ, ಹರ�ಮಗಳೂರು ಈ ಮೊದಲಾದ ಊರುಗಳಲಲ ಇವು ದೊೂರತತದುದ, ಸನನತತ ಪರಸರದಲಲ ಇನೂನ ಇಂಥ ಬರಹಗಳು ಪತತಯಾಗುತತತವ.

ಉತತರದ ಗುಪತರು ಮಧಯದ ವಾಕಾಟಕರಂತ- ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಕದಂಬರೂ ಪಾರಕೃತಭಾಷಯನುನ ನೀರಾಕರಸದರು. ಅವರು ಸಂಸಕೃತವನುನ ಎತತತ ಹಡದದದಲಲದೊ ಕನನಡಕೂಕ ತಮ ಮ ಆಡಳಳತದಲಲ ದದAತತ�ಯ

ರಾರಜುಭಾಷಯ ಸಾªನವತುತ. ಹಲಮಡ ಶಾಸನ ಪೂವ0ದ ಶಾಸನಗಳಗಂದರ ಬಹುತ�ಕ ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳು ಮಾತರ ಇವುಗಳಲಲ ಕಲವು ಚೂರುಪಾರು ಕನನಡ ಅವಶೇ�ಷಗಳು ಕಂಡುಬಂದದವ. ಇಂಥ ಅಂಶಗಳನುನ ಕುರತು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಚಚ0ಸದಾದರ.

ಪಾರಕೃತ ಶಾಸನಗಳಲಲ ದೊೂರಯುವ ವಯಕತತರನಾಾಮ ಸಾಮಗರಯನುನ ಈ ರ�ತತ ವಗ�0ಕರಸದಾದರ: ವಯಕತತರನಾಾಮಗಳು- ಪೂವ0 ವಶೇ�ಷಣರೂಪ, ಉತತರ ನೀರಜುರೂಪ, ಪರದೊ�ಶ ಸೂಚ, ಸಂಬಂಧ ಸೂಚ, ವೃತತತ-ಜಞಾತತ ಸೂಚ- ಊರು-ರನಾಾಡು-ರಾರಜುಯ, ದೊ�ವತಾ-ಗೂ�ತರ-ಕುಲ-ಕುಟುಂಬ, ರಾಜಞಾಯಧಕಾರ-ಆಡಳಳತ, ಇತರ ವೃತತತಜಞಾತತ

ಹ�ಗ ವಭಾಗಸ ಅಲಲ ಬರುವ ಕನನಡ ಪದಗಳನುನ ಎತತತ ತೂ�ರಸದಾದರ.

ಹ�ಗ ಕನನಡದಲಲ ರನಾಾಮವಜಞಾ}ನ ಕುರತು ಡಾ. ಎಂ.ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರನುನ ಹೊೂರತು ಪಡಸದರ ಇನೇೂನಂದು ಹೊಸರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರದೊ�. ಇತರ ವದಾAಂಸರು ಇತ ತ ಕಡ ಗಮನ ಹರಸದದರುವುದು ಸತೂ�ಜಗದ ಸಂಗತತಯಾಗದೊ

ರಜುರನಾಾಂಗ�ಯ ಅಧಯಯನಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ರಜುರನಾಾಂಗ�ಯ ಅಧಯಯನಕಕ ಬಹಳಷು� ಪಾರಮುಖಯತಯನುನ

ಕೂಟ�ವರು. ಬ�ಡ ರಜುರನಾಾಂಗ, ಗೂಂದಲಗ ರಜುರನಾಾಂಗ, ಗಡರಜುರನಾಾಂಗ, ಗೂಲಲ ರಜುರನಾಾಂಗ, ಪಾತೂರ�ಟ ರಜುರನಾಾಂಗ ಮುಂತಾದ ರಜುರನಾಾಂಗಗಳ ಕುರತ ಅವರ ಶೇೂ�ಧನೇ ಅನೇ�ಕ ಮಲಕ ವಚಾರಗಳನುನ ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಲೂ�ಕಕಕ

ಕೂಡಮಾಡದೊ.

ಗೂಂದಲಗರು ಯಾವ ಮೂಲದವರು? ಕರನಾಾ0ಟಕದವರೂ� ಅಥವಾ ಮಹಾರಾಷ� ರದವರೂ� ಎಂಬ ಬಗಗ ವದಾAಂಸರಲಲ ಇಂದು ಅಭಪಾರಯ ಭ�ದ ಉಂಟಟಾಗದೊ. ಈಗಲೂ ಇವರು ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಬಹುಭಾಗಗಳಲಲ

ಹರಡದದರೂ ಮರಾಠಯನೇನ� ಮಾತೃಭಾಷಯರನಾಾನಗ ಆಡುತತತರುವುದರಂದ ಮೂಲತಃ ಮಹಾರಾಷ� ರದವರ� ಆಗರಬಹುದೊಂಬ ಅಭಪಾರಯ, ಬಹುರಜುನರಲಲದೊ. ಈ ಸಮಸತಯಯ ಎಲಲ ಮುಖಗಳು ಈ ವರಗ ವವರವಾದ

ಪರಶರ�ಲನೇಗ ಒಳಗಾದಂತ ತತ�ರಲಲಲ. ಹಾಗ ವವರವಾಗ ಪರಶರ�ಲಸದ ಹೊೂರತು ಯಾವೋಂದು ನೀಣ0ಯಕಕ ಬಂದು ಮುಟು�ವುದು ತರವಲಲ. ಅದರಲೂಲ ಗೂಂದಲಗ ಪದದ ರೂಪನೀಷಪತತತಯನುನ ಕುರತು

ವಚಾರಸಬ�ಕಾದುದು ತತ�ರಮುಖಯ. ಸಮಸತಯಯ ಈ ಮುಖವನುನ ಪರಶರ�ಲಸದೊ ಹೊ�ಳಳದ ಯಾವ ನೀಣ0ಯವೂ ಯೋ�ಗಯವನೀಸಲಾರದು ಎಂದು ಮನಗಂಡ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಗೂಂದಲಗ ನೀಷಪತತತ ಕುರತು ವವರವಾಗ

ಶೇೂ�ಧಸುತಾತರ.

ಪಾರಕೃತ ಮತುತ ಸಂಸಕತಗಳಲಲ 'ಗುಂದಲ' ಮರಾಠ ಮತುತ ಗುರಜುರಾತತಗಳಲಲ 'ಗುಂತ' 'ಗುಂಥ' ಮುಂತಾದ ಕತರಯಾಧಾತುಗಳಳಂದ ರನಾಾಮವಜಞಾ}ನದ ತಳಹದದಯ ಮ�ಲ ಗೂಂದಲಗರು ಮೂಲತಃ ಕನನಡಗರು

ಎಂಬ ನೀಣ0ಯಕಕ ಬರುತಾತರ.

ಇಷ�ಲ ಲ ದಾಖಲಗಳಳದದರೂ ಗೂಂದಲಗರ ಮನೇ ಮಾತು ಮರಾಠ ಏಕ ಎಂಬ ಪರಶೇನ ಬಂದಾಗ ನೇ�ಗನಹಾಳರು ತುಂಬ ಸಂವ�ದನೇಯ ಮಾತುಗಳನುನ ಹೊ�ಳುತಾತರ: ' ೧೪ನೇಯ ಶತಮಾನದವರಗೂ

ಗೂ�ದಾವರ� ತತ�ರದವರಗ ಕನನಡ ಭಾಷಯ ವಾಯಪರಸದುದದಕಕ ಬ�ಕಾದಷು� ಐತತಹಾಸಕ ಪುರಾವಗಳಳವ. (ಇಂದದನ) ಮಹಾರಾಷ� ರದ ಗೂ�ದಾವರ� ತಟದ ರನಾಾಂದೊ�ಡ ಪಟ�ಣದ ಕಾಲ�ಜೂಂದು ಶಾಸನ ಸಂಪುಟ ಪರಕಟಟಸದೊ. ಅದರಲಲ ದೊೂರತ ಶಾಸನಗಳಲಲ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳಗ� ಹೊಚಾ¬ಗವ. ರನಾಾಂದೊ�ಡ ಜಲಲಯ ಬೂ�ಧನವ�

ಮೊದಲಾದೊಡಗಳಲಲ ಈಗಲೂ ಕನನಡ ಮಾತೃಭಾಷಯುಳ . ಹಲವು ರಜುರನಾಾಂಗದವರು ಇದೊದ ಇದಾದರ. ೧೪ನೇಯ ಶತಮಾನಕಕಂದರ ಅಚ¬ಗನನಡ ರಾರಜುನಮನೇತನಗಳಗಲಲವೂ ಪತನಗೂಂಡು ಅನಂತರ ಮರಾಠ ಮಾತೃಭಾಷಯ

ರಾರಜುಮನೇತನ ಈ ಭಾಗದಲಲ ಪರತತಷಟಠತಗೂಂಡತು. ಇದರಂದ ಮತುತ ಉತತರದದಂದ ದಕತ{ಣಕಕ ಆಯ0ಮೂಲದ ರಜುರನಾಾಂಗಗಳ ವಲಸತ ಅಪರತತಹತವಾಗ ನಡದುಬಂದುದರಂದ ಗೂ�ದಾವರಯ ದಕತ{ಣದಲಲ ಕನನಡವನುನ ಒತುತತತ ಮರಾಠಯು ಸಾಗಬಂತು. ಬರುವ ಅದರ ಪರವಾಹದ ಸತಳಗತದಲಲ ಚಕಕಪುಟ�ವಾದ ಅನೇ�ಕ ಕನನಡ ಪಂಗಡಗಳು

ತಮಮ ಮೊದಲನ ಮಾತೃಭಾಷಯನುನ ತಾಯಗ ಮಾಡದದರ ಅದಕಕ ಆಶ¬ಯ0ಪಡಬ�ಕಾಗಲಲ. ಅಲಲದೊ ವದಭ0 ಮತುತ ಕೂಂಕಣಗಳನುನ ಹೊೂರತುಪಡಸ ಉಳಳದ ಮರಾಠ ಪರದೊ�ಶದ ರಜುನರಗೂ ತುಂಗಭದೊರಯ ಉತತರಕತಕರುವ

ಕನನಡಗರಗೂ ಜಞಾರನಾಾಂಗಕವಾಗ ಹೊೂ�ಲಕಗಳು ಈಗಲೂ ಸಪಷ�ವಾಗ ಕಂಡುಬರುತತವ. ರಜುರನಾಾಂಗವ� ತನನ ಮಾತೃಭಾಷಯನುನ ಬದಲಸಬಹುದು. ಇದಕಕ ಓಡಸಾ ರಾರಜುಯವೋಂದು ಒಳಗ.ಯ ನೀದಶ0ನ. ಓಡಸಾದ

ರಜುನತಯಲಲ ಬಹುಪಾಲು ದಾರವಡವಗ0ಕಕ ಸತ�ರದುದ, ಆದರ ಅಲಲ ಇಂದು ಪರಚಲತವರುವ ಬಹುರಜುನರ ಭಾಷ ಆಯ0ವಗ0ದ ಉಡಯಾ, ಹಂದದನ ಅಧ0ಶತಮಾನದ ಅವಧಯಲಲಯೇ� ಬಳಗಾವಯಲಲ ಅಚ¬ಗನನಡವಾಗದದ

ಹಲವಾರು ಮನೇತನಗಳು ಮರಾಠ ಮನೇತನಗಳಾಗ ಪರವತತ0ಸದ ಖಯ�ದದಾಯ ಸಂಗತತಯನುನ ನಮಮ ಭಾಗದ ಹರಯರು ಈಗಲೂ ನೇನೇಸುತಾತರ, ಎಂದ ಮ�ಲ ಗೂಂದಲಗರಂಥ ಬಡಪಾಯಗಳ ಬಗಗ ಹೊ�ಳುವುದೊ�ನು?'

( ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು ಪು. ೯೨-೯೩)

ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಮೂಲನೀವಾಸಗಳಲಲ ಬ�ಡರಜುರನಾಾಂಗವು ಒಂದು. ಈ ರಜುರನಾಾಂಗದ ಇತತಹಾಸ ಕುರತು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಒಂದು ಲ�ಖನ ಬರದದದಾದರ. ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಮಾತರವಲಲದೊ ಇಡ� ಭಾರತದಲಲ

ವಾಸವಾಗರುವ ಆದದಯ ರಜುರನಾಾಂಗಗಳಲಲ ಬ�ಡ ರಜುರನಾಾಂಗವೂ ಒಂದು. ನಮ ಮ ದೊ�ಶದಲಲ ಬಹುಪುರಾತನ ಕಾಲದದಂದಲೂ ಈ ರಜುರನಾಾಂಗ ಅಸತತAದಲಲದದದತಂಬ ಬಗಗ ಅನುಮಾನವಲಲ. ಮಹಾಭಾರತದಲಲ ಬ�ಡ

ರಜುರನಾಾಂಗದ ಉಲಲ�ಖಗಳಳವ. ಪುಲಂದ, ನೀಷಾದ, ವಾಯಧ ಮುಂತಾದ ಹೊಸರನೀಂದ ಈ ರಜುರನಾಾಂಗದ ಉಲಲ�ಖಗಳು ಅಲಲ ಕಂಡುಬರುತತವ.

ಶರವನ ಇಪಪತËದು ಲ�ಲಗಳಲಲ ಒಂದಾದ ಕತರಾತರುದರಲ�ಲಯ ಪರಸಂಗವು ಮಹಾಭಾರತದ ಅರಣಯಕಪವ0ದಲಲ ವಸಾತರವಾಗ ಪರತತಪಾದದತವಾಗದೊ. ಶರವನು ಬ�ಡವ�ಷದದಂದ ಬಂದು ಮೂಕದಾನವನನುನ

ಸಂಹರಸ ಅರಜುು0ನನೀಗ ಪಾಶುಪತಾಸತ ರ ದಾನ ಮಾಡದುದ ಪರಸದಧವಾದ ಆಖಾಯಯಕ. ಇದರಂದ ಅಂದು ಬ�ಡ ರಜುರನಾಾಂಗ ಅವರ ವ�ಷ- ಭೂಷಣಗಳು ಸುಪರಚತವಾಗದದವಂದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಅಭಪಾರಯ.

ನಮ ಮ ಸಾಹತಯ, ಶಾಸನ ಇತಾಯದದ ಆಕರಗಳು ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಎಲ ಲ ರಾರಜುಮನೇತನಗಳನುನ ಸೂಯ0ವಂಶದವರು, ಚಂದರವಂಶದವರು ಅಥವಾ ಯಾದವ ವಂಶದವರು ಎಂದು ಮುಂತಾಗ ಹೊೂಗಳುತತವ. ಇಂತಹ ಕೃತತರಮತಯ ಸತೂ�ಗನಲಲ ವಾಸತವವಾದ ಬಹಳಷು� ಅಂಶಗಳು ಮುಚ¬ಹೊೂ�ಗವ.

ಕದಂಬ ಮತುತ ಚಾಲುಕಯರನುನ ಹೊೂರತುಪಡಸ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಇತರ ರಾರಜುಮನೇತನಗಳಗಲ ಲ ಕಳವಗ0ದದಂದಲ� ಬಂದಂತಹವುಗಳು. ಆದರ ಯಾವ ರಾರಜುಕುಲವೂ ತಮ ಮ ಮೂಲವನುನ ನೇ�ರವಾಗ ಹೊ�ಳಳಕೂಳು.ವುದದಲಲ.

ಹ�ಗಾಗ ಕಳವಗ0ದ ರಜುರನಾಾಂಗಗಳ ಚರತರಯನುನ ಕತತಲ ಆವರಸದೊ. ಇದುದದರಲಲ ಬ�ಡ ರಜುರನಾಾಂಗದ ಬಗಗ ಅಷಟ�ಷು� ವಷಯ ಶಾಸನ ಮತುತ ಗರಂಥಗಳಳಂದ ತತಳಳದುಬರುತತದೊ. ಬ�ಡ ರಜುರನಾಾಂಗದ ಕುರತಾದ ಅತಯಂತ ಪಾರಚ�ನ ಶಾಸನ ಗದೊದಮನೇ ಶಾಸನವಂಬುದು ಅವರ ಸಪಷ� ಅಭಪಾರಯ.

ಚತರದುಗ0ದ ರನಾಾಯಕರು ಬಹುಪರಸದ ದ ಪಾಳಗಯಗಾರರು, ಸAತಂತರವಾಗ ರಾರಜುಯವಾಳಲು ಪರಯತತನಸ ಹೊuದರ ‌ಅಲ ಮತುತ ಮರಾಠಾ ಪರ�ಶAಗಳಳಂದಾಗ ರನಾಾಶವಾದರು. ಕರನಾಾ0ಟಕದ ಇತತತ�ಚನ ಇತತಹಾಸದಲಲ

ಪರಮುಖವಾಗದದ ಬ�ಡರ ರಾರಜುಯವಂದರ ಇದೊ�. ಬರಟಟಷರ ವರುದಧ ಹೊೂ�ರಾಡದ ವ�ರ ಸಂಧೂರ ಲಕಷಮಣ ಮತುತ ಹಲಗಲ ಬ�ಡರು ಕರನಾಾ0ಟಕದ ರಜುನತಯ ಸತರಣಗ ಪಾತರರಾಗದಾದರ. ಹ�ಗ ಬ�ಡ ರಜುರನಾಾಂಗದವರ ಇತತಹಾಸ ಹೊ�ಳುತತ ಆಧುನೀಕ ಕಾಲದಲಲ ಅವರು ಕಾಮ0ಕರಾಗ ದುಡಯುತತ ಶರಕಷಣದದಂದ ವಂಚತರಾಗ ಹಂದುಳಳದದದಾದರ

ಎಂದು ವಯಸನದದಂದ ಹೊ�ಳುತಾತರ.

ದುರುಗಮುರಗಯರು ಬ�ಡ ರಜುರನಾಾಂಗದ ಒಂದು ಉಪಪಂಗಡವಂದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಹೊ�ಳುತಾತರ. ೧೨ನೇ� ಶತಮಾನದ ಶರಣ ಢಕಕಯ ಮಾರಯ ಯ ಈ ರಜುರನಾಾಂಗದವನೇಂದು ಸದಧಪಡಸದಾದರ.

ಕೂ�ಲುಶಾಂತಯಯ, ತಲಗು ಜೂ�ಮಮಯಯ, ಪಡಹಾರ ಉತತಣಣ, ಪಡಹಾರ ಬಸವಯಯ, ಉಗ�ಡಸುವ ಗಬಬದೊ�ವಯಯ, ರಕಕಸ ಬೂಮಮಯಯ ಮೊದಲಾದ ಶರಣರು ಈ ರಜುರನಾಾಂಗದವರಂದು ಅವರು ಹೊ�ಳಳದುದ ಇನೂನ

ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಗ ಅವಕಾಶವದೊ. ಕನನಡ ಸಾಹತ ಯ ಕೃತತಗಳಲಲ ಬ�ಡ ರಜುರನಾಾಂಗ' ಕಲವು ಟಟಪಪಣೀಗಳು ಅವರ ಮತೂತಂದು ಮಹತAದ ಲ�ಖನವಾಗದೊ.

ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಬಲು ಹಂದದನೀಂದ ವಾಸ ಮಾಡುತಾತ ಬಂದ ಬುಡಕಟು�ಗಳಲಲ ಗೂಲಲ ರಜುರನಾಾಂಗವೂ ಒಂದು. ಈ ರಜುರನಾಾಂಗ ಕುರತು ಅವರು ಶೇೂ�ಧಸುವ ಪರಯತ ನ ಮಾಡದಾದರ. ಗೂಲ ಲ ಎಂಬ ಪದವು

ಜಞಾತತವಾಚಕವಾಗ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಮತುತ ಆಂಧರಗಳಲಲ ವಶೇ�ಷ ಬಳಕಯಲಲದೊ. ಕನನಡದ ಗೂಲ ಲ ಶಬದಕಕ ಮಹಾರಾಷ� ರದಲಲ 'ಗಳಳ' ಎಂದು ಕರಯುತಾತರ. ಪಂಪ ಮಹಾಕವಯು 'ಅಂಗ, ವಂಗ, ಕಳಳಂಗ, ಕೂಂಗ,

ಕೂಂಕಣ, ಗೂಲಲ, ಕಾಂಬೂ�ರಜು ರನಾಾರನಾಾದದ�ಪ ದೊ�ಶಾಧ�ಶAರರು' ಎಂದು ಹೊ�ಳಳದಾದನೇ. ಅಂತಯೇ� ಗೂಲಲರು ಕ�ವಲ ಪಶುಪಾಲಕರು ಮಾತರವಲಲ, ರಾರಜುಯವಾಳಳದವರೂ ಹದು ಎಂಬ ನೀಣ0ಯ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರದು.

ಪಾತೂರ�ಟ ರಜುರನಾಾಂಗದ ಕುರತು ಅವರು ಉಲಲ�ಖಸದಾದರ. ಪಾತೂರ�ಟಟಯವರು ಕೂರವ ಸಮುದಾಯದ ಒಂದು ಉಪಪಂಗಡವಂದೂ, ಕಲಾವಂತ ವಗ0ವಂದೂ ಕರಯಲಪಡುತಾತರ. ಬುಡಕಟು�

ಸಮುದಾಯದದಂದ ಬಂದ ಇವರ ಮೂಲಕುಲ ಯಾವುದು ಎಂಬುದು ಅವರ ಪರಶೇನಯಾಗದೊ?

ಹ�ಗ ರಜುರನಾಾಂಗ�ಯ ಅಧಯಯನಕಕ ವಶೇ�ಷ ಮಹತA ಕೂಟು� ಕಲವು ಲ�ಖನಗಳನುನ ಅವರು ರಚಸದುದ ಮುಂದೊ ಬುಡಕಟು� ಸಮುದಾಯಗಳ ಅಧಯಯನಕಕ ತುಂಬ ಪರಯೋ�ರಜುನಕಾರಯಾಯತು ಎಂದು

ಹೊ�ಳಬಹುದು.

ವಚನ ಸಾಹತಯ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಭಾರತದ ಪಾರಚ�ನ ಭಾಷಗಳಲಲ ಕನನಡವೂ ಒಂದಾಗರುತತದೊ. ಸಂಸಕೃತ ಮತುತ ತಮಳು ಭಾಷಗಳ

ತರುವಾಯದ ಸಾªನವು ಕನನಡ ಭಾಷಗ ಇರುತತದೊ. ಇದು ದಾರವಡ ಭಾಷಾವಗ0ಕಕ ಸತ�ರದುದಾಗದೊ. ಕತರಸತಶಕ ಒಂದು ಎರಡನೇಯ ಶತಮಾನದದಂದ ಕನನಡ ಭಾಷಯು ಅಸತತAದಲಲತತಂದು ಗುರುತತಸಲಾಗದೊ. ರನಾಾಲಕನೇಯ

ಶತಮಾನದಷೂ�ತತತಗ ಈ ಭಾಷಗ ಲಖತ ರೂಪ ಗಟಟ�ಗೂಂಡದದನುನ ಕಂಡುಕೂಂಡರುವರು. ಹತತನೇಯ ಮತುತ ಹನೇನರಡನೇಯ ಶತಮಾನಗಳಗರಡೂ ಕನನಡ ಸಾಹತಯದ ಸುವಣ0ಯುಗಗಳಾಗ ಕಂಗೂಳಳಸರುತತವ.

ಪಂಪಯುಗದಲಲ ಪಂಪ, ರನ ನ ಕವಗಳು ಹತತನೇಯ ಶತಮಾನದಲಲ ಮಹಾಕಾವಯಗಳನುನ ರಚಸ ಕತ�ತತ0ಶೇ�ಷರಾಗರುವರು. ಹನೇನರಡನೇಯ ಶತಮಾನದಲಲ ಬಸವಾದದ ಶರವಶರಣರು ವಚನಗಳನುನ ರಚಸ ಕನನಡದ

ಶರರ�ಮಂತತಕಯನುನ ಹೊಚ¬ಸರುವರು. ಅದೊ� ರ�ತತ ಶರವಶರಣರಂದ ಪಾರರಂಭಗೂಂಡ ಸAರವಚನಗಳ ಸೃಷಟ�ಕಾರವು ನೀರಜುಗುಣಾದದಶರವಯೋ�ಗಗಳ ಕಾಲದಲಲ ಸತAಭರತವಾಗ, ಅಥ0ವತಾತಗ ನಡದು, ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರಗೂ ತತAದ

ತತಳವಳಳಕಯನುನ ಸಂಗ�ತದ ಮೂಲಕ ಮಾಡಕೂಟ�ದುದ ಅದು®ತ ಕಾವಯವಾಗರುತತದೊ.

'ವಚನ' ಎಂಬ ಪದವು ಪಾರಚ�ನ ಚಂಪೂಕಾವಯಗಳಲಲ ಮೊದಮೊದಲು ಅಲಲಲಲ ಬಳಕಯಾಗರುವುದನುನ ಕಾಣುತತ�ವ. ಕಥಯನುನ ಸಂಕತ{ಪತವಾಗ ಹೊ�ಳಬ�ಕಾದಾಗ ಚಂಪೂ ಕವಗಳು ಮಧಯಯ

ಮಧಯಯ 'ವಚನ' ಎನುನವ ಪದವನುನ ಬಳಸರುವರು. ಇಲಲ ವಚನ ಎಂದರ ಗದಯ ಎನುನವ ಅಥ0ವುಳ.ದಾದಗರುತತದೊ. ಶರವಶರಣರಂದ ರಚತವಾದ 'ವಚನ' ದ ಚಕಟು� ಬ�ರ ರ�ತತಯದಾಗದೊ. ಇದು ಗದಯವಾದರೂ ಲಯಬದಧವಾದ

ಗದಯವಾಗರುತತದೊ. ಅನುಭಾವದ ವಷಯಗಳನೇೂನಳಗೂಂಡ ರಜುನವಾಣೀಯಾಗರುತತದೊ. ರಜುನವಾಣೀಯನೇನ� ದೊ�ವವಾಣೀಯರನಾಾನಗ ಮಾಪ0ಡಸದ ಕತ�ತತ0 ಶರವಶರಣರದಾಗದೊ. ಇವು ಅಧರಕಕ ಕಹಯಾದರೂ ಉದರಕಕ

ಸಹಯಾದ ಸೂಳುನಡಗಳು, ಅಮೃತನುಡಗಳು.

ಶರವಶರಣರ ಶರವಾನುಭವಗಳ ಅಂತರಂಗದ ರತನಗಳು, ಮುತತತನ ಹಾರಗಳು, ಕತರಯಾಜಞಾ}ನಗಳ ಸುಂದರ ಸಮನAಯದ ಅಭವಯಕತತಗಳು. ಕಾಯಕ ದಾಸತೂ�ಹ ಸದಾದಂತಗಳ, ಶರಣ ಸಂಸಕೃತತಯ ಪಡಯಚು¬ಗಳಳವು. ವಶAಸಾಹತಯಕಕ ಕನನಡ ಸಾಹತಯದ ಮೂಲಕ ನೀ�ಡರುವ ವಶರಷ� ಕಾಣೀಕಗಳಳವಾಗವ.

ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ವಚನ ಸಾಹತ ಯ ಕುರತಾಗ ಆಳವಾಗ ಅಧಯಯನ ಮಾಡದಾದರ. ಶರವಲಂಕ ಮಂಚಣಣನವರ ವಚನಗಳನುನ ಸಂಪಾದದಸದಾದರ. ಅಲಲದೊ� ಬಸವಯುಗದ ಸAರವಚನ ಸಾಹತಯ,

ಕಾಡಸದೊದ�ಶAರ ವಚನಗಳು ಮೊದಲಾದ ಲ�ಖನಗಳನುನ ಬರದದದಾದರ. ವಶೇ�ಷವಾಗ ಸAರವಚನ ಕುರತಾದ ಅವರ ನೀಲುವುಗಳು ಅತಯಂತ ಮಾಮ0ಕವಾಗವ. ವಚಾರಣೀ�ಯವಾಗವ. ಅವರು ವಚನ ಪರಕಾರಕತಕಂತ

ಪದಯಪರಕಾರದ ಸಾಹತಯವ� ಮೊದಲು ಆವಭ0ವಸತು ಎಂದು ಶೇೂ�ಧಸದಾದರ.

ಬಸವಾದದ ಶರಣರು ವಚನಗಳನುನ ರಚಸುವುದರ ಜೂತಗ ರಾಗ- ತಾಳ ಯುಕತವಾದ ಹಾಡನ ಸಾಹತಯವನೂನ ರಚಸದರು ಎಂದು ಹೊ�ಳುವಲಲ ಅವಾಸತವತ ಏನೂ ಇಲಲ. ಈ ಬಗಯ ರಚನೇಗಳು ವಚನ

ಸಾಹತಯ ದೊೂರಕುವ ಹಸತಪರತತ ಕಟು�ಗಳಲಲ ಅಲಲಲಲ ದೊೂರಯುತತತದದವು. ಆದರ ವಚನ ಸಾಹತಯದ ಬಗ� ಆರಂಭ ಕಾಲದಲಲ ಮೂಡನೀಂತ ಕತುಕ- ಕುತೂಹಲಗಳು ಈ ಸರವಚನ ಸಾಹತ ಯ ಕುರತಾಗ (ಆಧುನೀಕರಲಲ)

ಮೂಡಬರಲಲಲ. ಆದದರಂದ ಈ ಸಾಹತಯದ ಹೊಚ¬ನ ಪರಾಮಶೇ0 ನಡಯಲಲಲ. ಆಧುನೀಕ ಕಾಲದಂತ ಪಾರಚ�ನ ಕಾಲದಲಲ ಕೂಡ ಇವುಗಳ ಮಹತತಯನುನ ಎತತತ ತೂ�ರಬಲ ಲ ಸ೦ಕಲನಗಳು ವಶೇ�ಷವಾಗ

ಶೂನಯಸಂಪಾದನೇಗಳಂಥ ಪರಭಾವಶಾಲ� ಸಂಕಲನಗಳು ಸAರವಚನಗಳಳಗ ಹೊಚ¬ನ ಇಂಬು ಕೂಡಲಲಲ. ವಚನ ಸಂಕಲನಕಾರರ ಸಂಖಯಯಗ ಹೊೂ�ಲಸದರ ಸAರವಚನ ಸಂಕಲನಕಾರರು ಕಡಮ ಪರಮಾಣದಲಲರುವುದು ಎದುದ

ಕಾಣುವ ಅಂಶ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರಗ ಖಚತವಾಗ ತತಳಳದು ಬಂದದರುವಂತ ' ಲಂಗಾಯತ ಸಾಹತಯದಲಲ ಪದಯರೂಪರ ಸಾಹತಯವ� ಮೊದಲು ಆವಭ0ವಸದೊ. ಕೂಂಡಗುಳಳಯ ಕ�ಶರರಾರಜುನ ಕೃತತಗಳು ಈ ಮಾತತಗ ಬಲವಾದ ಆಧಾರ

ನೀ�ಡುತತವ. ಮುಂದದನ ಹಲವು ರಜುನ ಶರವಶರಣರು ಪದಯರೂಪದ ಕೃತತಗಳನುನ ರಚಸದಾದರ. ಅಕಕಮಹಾದೊ�ವ ಮತುತ ಸದದರಾಮರು ಈ ನೀಟಟ�ನಲಲ ಪರಮುಖರು. ಆದಯಯನ ಲಘುಕೃತತಗಳನುನ ಇಲಲ ನೇನಪರಗ

ತಂದುಕೂಳ.ಬಹುದು. ಸಕಲ�ಶ ಮಾದರಸ, ಜ�ಡರದಾಸಮಯಯ, ಆದಯ ಯ ಮತುತ ಸದಧರಾಮರ ಅನೇ�ಕ ವಚನಗಳು ವಚನಗಳಗ� ಅಥವಾ ಪದಯಗಳಗ� ಎಂಬ ಸಂಶಯಕಕಡ ಮಾಡಕೂಡುತತವ. ಈ ಎಲಲ ಕಾರಣದದಂದಾಗ

ಪದಯ ಮತುತ ಸAರವಚನ ಸಾಹತಯವ� ಮೊದಲು ಹುಟಟ�, ತರುವಾಯ ವಚನ ಸಾಹತಯದ ಉದಯವಾಯತನನಬ�ಕು' ಎಂಬ ನೀಣ0ಯಕಕ ಬರುತಾತರ.

ಸದದರಾಮನ ಕುರತ ಮಹತAದ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಸತೂನನಲಗಯ ಶರವಯೋ�ಗ ಸದಧರಾಮನ ಕುರತು ಆತನ ಕಾಲ, ಮತಸಂಪರದಾಯ, ಲಂಗಾಯತ

ಧಮ0 ಸA�ಕಾರ, ಲಂಗದದ�ಕಾ{ ಪರಸಂಗ ಮುಂತಾದವು ಅಪಾರ ಚಚ0ಗ ಗಾರಸವಾದ ವಷಯಗಳಾಗವ. ವಚನಗಳು, ಕಾವಯಗಳು, ಶಾಸನಗಳು ತಾಡೂ�ಲಗಳು, ಹಸತಪರತತಗಳು ಮತುತ ಶೂನಯಸಂಪಾದನೇಗಳು ಸದದರಾಮನ

ಚರತರಯ ಮ�ಲ ಖಂಡತವಾಗ ಬಳಕು ಬ�ರಬಲಲ ಮೂಲ ಸಂಪನೂಮಲಗಳು. ಸದಧರಾಮನು ತಾನು ೬೮೦೦೦ ವಚನಗಳನುನ ಹಾಡದೊನೇಂದು ಹೊ�ಳಳಕೂಂಡರೂ ಕೂಡ ನಮಗ ಈವರಗ ದೊೂರತ ಆತನ ವಚನಗಳು ಕ�ವಲ

೩೬೨೬ ಮಾತ ರ ಇವುಗಳಲಲ ಪರಕತ{ಪ ತ ವಚನಗಳಗಷೂ��! ವಚನಗಳಲಲದೊ ಸದಧರಾಮನು ಸAರವಚನ, ತತರವಧಗಳನುನ ಕೂಡ ರಚಸದಾದನೇ. ಸತೂನನಲಗಯ ಹಾಗೂ ಸದಧರಾಮನ ಕುರತ ವಣ0ನೇ ಮಾಡುವ ೨೦ಕೂಕ ಹೊಚು¬ ಶಾಸನಗಳು

ಲಭಯವಾಗವ. ವಫುಲವಾಗ ದೊೂರತ ಆಕರಗಳನುನ ಮುಂದದಟು�ಕೂಂಡು ಕಳಗದ ಆರ�ಳು ದಶಕಗಳಲಲ ಸದಧರಾಮನ ಕುರತು ಅಪಾರವಾದ ಸಾಹತಯ ನೀಮಾ0ಣವಾಗದೊ. ಆದರ ದುದೊu0ವದದಂದ ವದಾAಂಸರ ಕೃತತಗಳಲಲ

ವuಚಾರಕ ಸಮಾನತ ಮೂಡದೊ, ಆತನನುನ ತಮಗ ಸರಕಂಡಂತ ಭನನಭನನವಾಗ ಚತತರಸದೊದ� ಸಮಸತಯಯಾಗ ಪರಣಮಸದೊ. ಕುರುಡರು ಆನೇಯನುನ ಸಪಶರ0ಸ ಅದರ ವಣ0ನೇಯನುನ ಮಾಡದಂತ ಸದಧರಾಮನು ಚತತರತರನಾಾಗದಾದನೇ.

ಕತರ.ಶ. ೧೯೪೧ರಲಲ ಪರೊರ. ಡ.ಎಲ . ನರಸಂಹಾಚಾಯ0 ಮತುತ ಟಟ.ಎಸ . ವಂಕಣಣಯ ಯ ಅವರು ರನಾಾಲುಕ “ ಹಸತಪರತತಗಳ ಸಹಾಯದೊೂಂದದಗ ರಜುಂಟಟಯಾಗ ಪರಕಟಟಸದ ರಾಘವಾಂಕನ ಸದಧರಾಮ ಚರತರ ಹಾಗೂ

ತದನಂತರ ಕತರಶ. ೧೯೫೨ರಲಲ ಡಾ. ಎಚ . ದೊ�ವ�ರಪಪನವರ ತಾಡೂ�ಲಯನುನ ಅನುಕರಸ, ಡ.ಎಲ .ಎರನಾ .ರ ಕತರ.ಶ. ೧೯೪೧ರ ಪರಷಕೃತ ಆವೃತತತ, ಸದಧರಾಮನ ಚರತರಯ ಕುರತ ಆಕ{�ಪಣಗಳಳಂದಲ� ಪಾರರಂಭವಾದ ಮೊದಲ

ಹಂತದ ಕೃತತಗಳು.

ಡ.ಎಲ .ಎರನಾ . ಪರಕಾರ ಈವರಗ ದೊೂರತ ಸದಧರಾಮನ ೩೬೨೬ ವಚನಗಳಲಲ ಹೊಚ¬ನ ಸಂಖಯಯಯಲಲ ಪರಕತ{ಪ ತ ವಚನಗಳಗ� ಸತ�ರವ. ಬಸವಣಣ, ಚನನಬಸವಣಣ, ಅಲಲಮಪರಭು ತನನ ಗುರುಗಳಗಂದು, ಅವರಂದ ತಾನು

ಲಂಗೂ�ಪದೊ�ಶ ಪಡದೊನೇಂದು ಹೊ�ಳಳಕೂಳು.ವ ಸದದರಾಮನ ವಚನಗಳು ನೀರಜುವಚನಗಳಲಲ. ಸಾªವರಲಂಗ ಪೂರಜುಕರನಾಾದ ಸದಧರಾಮನ ಇಷ�ಲಂಗ ಕುರತ ವಚನಗಳು ಪರಕತ{ಪ ತ ವಚನಗಳಾಗರಬ�ಕು. ಇಲಲವಾದರ

ಸದಧರಾಮನ ವಚನಗಳನುನ ಓದದದ ದ ಕವರಾಘವಾಂಕ ಈ ಕುರತು ತನ ನ ಕಾವಯದಲಲ ಪರಸಾತಪರಸುತತತದ ದ ಸದದರಾಮ ಲಂಗಾಯತರನಾಾಗರದೊ ಶೇuವ ಮತ ಸಂಪರದಾಯಕಕ ಸತ�ರದವರನಾಾಗದದ. ಆತನು ಶೇuವರನಾಾಗದದಕಕ, ರಾಘವಾಂಕನ

“ಸದಧರಾಮನ ಚಾರತರದ .... ಸದದರನಾಾಥಂ ಶೇuವಸಾಮಾರರಜುಯಸುಖ...” ದಲಲದದನೇಂಬ ವಣ0ನೇ ಸಾಕತ{. ಸದಧರಾಮ ಹುಟಟ�ದ ಕೂಡಲ� ಆತನೀಗ ಲಂಗಧಾರಣಯಾಗದೊ, ಜಞಾತಕಮಾ0ದದಗಳು ನಡದವು. ಇದು ಲಂಗಾಯತ

ಸಂಪರದಾಯಕಕ ವರೂ�ಧವಾದ ಸಂಸಾಕರ, ಸದದರಾಮನು ದೊ�ವಾಲಯ ನೀಮಾ0ಣ, ನೀತಯ ಹೊೂ�ಮ ಹವರನಾಾದದ ಕತರಯೇಗಳಲಲ ತನನನುನ ತೂಡಗಸಕೂಂಡದುದ ಕೂಡ ಲಂಗಾಯತಕಕ ವರೂ�ಧವಾದುದು. ಆತನು

ಸಾªವರಪೂರಜುಕರನಾಾಗದದನೇಂಬುದಕಕ ಹರಹರ, ರಾಘವಾಂಕರ ಕಾವಯಗಳು, ಬಸವಪುರಾಣ (೧೩೬೯) ಪರಮಾಣ.

ಸದಧರಾಮನೀಗ ಲಂಗದದ�ಕ{ ಕೂಡಸುವ ಅಭಲಾಷಯಂದ ತನನ ಕಾವಯದಲಲ ಮೊಟ�ಮೊದಲು ಆತನನುನ ಕಲಾಯಣಕಕ ತಂದು ಬಟ�ವನು ಚಾಮರಸ, ಶರವಗಣಪರಸಾದದ ಮಹಾದೊ�ವಯಯನವರ ಶೂನಯಸಂಪಾದನೇಯಲಲ

ಇಲಲದ ಲಂಗದದ�ಕ{ಯನುನ ಮುಂದದನ ಎಲಲ ಸಂಪಾದರನಾಾಕಾರರು ಪರಸಾತಪರಸದಾದರ. ಅವರು ಚನನಬಸವಣಣನೀಂದ ಸದಧರಾಮನೀಗ ದದ�ಕ{ ಮಾಡಸದರು. ಲಂಗದದ�ಕ{ ಹಾಗೂ ಇನೀನತರ ಕಲವು ಕಲಪತ ಪರಸಂಗಗಳನುನ ತೂರಸುವ

ಮುಖ ಯ ಉದೊದ�ಶದದಂದಲ� ಶೂನಯಸಂಪಾದನೇಗಳು ಪರಷಕೃತಗೂಂಡವು. ಸದಧರಾಮನನುನ ಕಲಾಯಣಕಕ ಕರದೊೂಯುಯವದಾಗಲ�, ಅಲಲಮನೀಂದ ಆತನೀಗ ತತೂA�ಪದೊ�ಶ ಮಾಡಸುವುದಾಗಲ, ಹಾಗನೇ ಆತನನುನ

ಚನನಬಸವಣಣನ ಶರಷಯನರನಾಾನಗಸುವಂಥ ಯಾವ ಅಂಶಗಳೂ ರಾಘವಾಂಕನ ಸದಧರಾಮ ಚಾರತರಯದಲಲ ಕಾಣುವುದದಲಲ.

ಈ ಆಕ{�ಪಣಗಳನುನ ವಮಶರ0ಸ ಸಾಧಾರ ಮತುತ ಸೂಕತ ಉತತರ ಕೂಡುವ ಪರಯತನ ಮಾಡದವರು ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ.

ಡ.ಎಲ .ಎರನಾ . ಅವರು ಸಂಪಾದದಸದ ಸದಧರಾಮ ಚಾರತರದಲಲ ೯ ಸಂಧಗಳಳವ. ಆದರ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ೫ನೇ� ಸಂಧಯಲಲ ಕ�ವಲ ೧೭ ಪದಗಳಳರುವುದನುನ ಗಮನೀಸ, ಉಳಳದ ಸಂಧಗಳು

ದದ�ಘ0ವಾಗದುದ, ಇದು ಮಾತ ರ ಚಕಕದಾಗರುವುದು ಸಂಶಯಕಕ ಎಡ ಮಾಡಕೂಡುತತದೊ ಎಂದು ಅವರ ಭಾವಸುತಾತರ.

ಖಾಯತ ಸಂಶೇೂ�ಧಕ ಡಾ. ಎಂ. ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರು ಸದಧರಾಮ ಚಾರತರದ ಕಲವು ಭಾಗಗಳು ಮತಾಂಧರ ಕuಯಲಲ ಸಕುಕ ನಷ�ವಾಗರುವ ಸಂಭವವದೊ ಎಂಬ ಸಂಶಯ ತಾಳುತಾತರ. ಅದಕಕ ಅವರು ಕೂಡುವ

ಆಧಾರವಂದರ ರಾಘವಾಂಕನನುನ ಕುರತು ಕಾವ ಯ ರಚಸದ ಸದಧನಂಜ�ಶ ' ರಾಘವಾಂಕ ಚಾರತರ'ದಲಲ ' ಸದಧರಾಮ ಚಾರತರ' ದ ಸಾರಾಂಶವನುನ ಬರಯುತಾತನೇ. ಸದಧನಂಜ�ಶ ಅಲಲ ಅಮುಗದೊ�ವನ ಉಪದೊ�ಶ,

ಪರಭುವನೇೂಂದದಗ ಕಲಾಯಣಗಮನ, “ಚನನಬಸವಣಣನೀಂದ ಉಪದೊ�ಶ, ಮಧುವಯಯ- ಹರಳಯಯರ ಪರಸಂಗ- ಇವು ಪರಕಟಟತ ಸದಧರಾಮ ಚಾರತರದಲಲಲಲ. ಈ ಭಾಗಗಳನುನ ಯಾರೂ� ಉದೊದ�ಶಪೂವ0ಕ ನಷ� ಮಾಡರಬಹುದೊಂಬ

ಊಹೊ. ಇದನುನ ಪರಶರ�ಲಸದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಡ.ಎಲ .ಎರನಾ . ಅವರ ೯ ಸಂಧಗಳ ಬದಲಾಗ ೮ ಸಂಧಗಳ ಶಾಸತ ರಶುದಧಪರತತಯನುನ ಸದಧಪಡಸದರು. ಪರಸುತತ ಕೃತತಗ ಸುದದ�ಘ0 ಪರಸಾತವನೇ ಬರದ ಡಾ.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಸದಧರಾಮನನುನ ಕುರತ ಶಾಸನಗಳ ಚಾರತತರಕ ಅಂಶ ಮತುತ ಸಾಹತಯಕ ಕೃತತಗಳಲಲ ಅಡಗರುವ ಚಾರತತರಕ ಅಂಶಗಳನುನ ಅತಯಂತ ವಸುತನೀಷಠವಾಗ ವಯವಸªತವಾಗ ಶೇೂ�ಧಸುವ ಪರಯತನ ಮಾಡದಾದರ.

ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ ವಂಶಾವಳಳ ಕನನಡ ಸಾಹತ ಯ ಪರಷತುತ ೭೦ರ ದಶಕದಲಲ ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಕಾವಯಗಳ ಗದಾಯನುವಾದ ಪರಕಟಟಸುವ

ಯೋ�ರಜುನೇಯೋಂದನುನ ರೂಪರಸತು. ಈ ಮಾಲಕಯಲಲ ಪಂಪನೀಂದ ೧೮ನೇ� ಶತಮಾನದ ತತರುಮಲಾರ‌ಯನವರಗ ಅನೇ�ಕ ಕೃತತಗಳನುನ ಪರಕಟಟಸತು. ಈ ಮಾಲಕಯಲಲ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ತತರುಮಲಾಯ0 ವರಚತ ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ ವಂಶಾವಳಳ ಕೃತತಗ ಗದಾಯನುವಾದ ಬರದದದಾದರ.

ನಮ ಮ ರನಾಾಡನ ಪಾರಚ�ನ ಚರತರಯನುನ ತತಳಳಯಬಯಸುವವರಗ ನಮ ಮ ಸಾಹತಯದಲಲಯ ಚಾರತತರಕ ಕೃತತಗಳ ಕೂರತ ಎದುದ ಕಾಣುತತದೊ. ಅಷ�� ಅಸಮಾಧಾನವೂ ಉಂಟಟಾಗುತತದೊ. ಇದು ಒಟು� ಭಾರತತ�ಯ ಸಾಹತಯಕಕ ಅನAಯಸುವ ಮಾತು. ಸಂಸಕೃತದ ' ರಾರಜು ತರಂಗಣೀ' ಯೋಂದು ಮಾತರ ಈ ಮಾತತಗರುವ ಅಪವಾದ. ಕನನಡದಲಲ ಪಂಪನ ' ವಕರಮಾರಜುು0ನ ವರಜುಯ' ಮತುತ ರನನನ ಗದಾಯುದಧ' ಗಳಲಲ ಇತತಹಾಸವನುನ ಪರಾಣೀಕ

ವಯಕತತ ಹಾಗೂ ಘಟನೇಗಳೊಂದದಗ ತೂಗ ನೇೂ�ಡುವ ಪರಯತನವ�ನೇೂ� ಕಂಡು ಬರುತತದೊ. ಆದರ ಅಂಥ ಕೃತತಗಳಳಂದ ನಮಮ ರನಾಾಡನ ಇತತಹಾಸ ನೀಚ¬ಳವಾಗ ತತಳಳದು ಬರುತತದೊಂದಾಗಲ� ಪಾಶಾ¬ತಯರ ಇತತಹಾಸ ಕೃತತಗಳಳಂದ

ಮಾನವ ಕುಲಕಕ ದೊೂರಯುವಂಥ ಪರಯೋ�ರಜುನಗಳು ದೊೂರಯುತತವಯೇಂದಾಗಲ� ಭಾವಸಬಾರದು. ಕಾರಣ ಭಾರತತ�ಯ ಸಾಹತಯದ ಈ ಲೂ�ಪದದಂದಾಗ ನಮ ಮ ಸಮಾರಜು ಮತುತ ಸಂಸಕೃತತಗಳು ಹೊ�ಳತತ�ರದಷು� ಹಾನೀ

ಅನುಭವಸವ. ನಮಮ ದೊ�ಶದ ಪಾರಚ�ನರಗ ಚರತರ ಹಾಗು ಭೂಗೂ�ಲಗಳ ಸರಯಾದ ಜಞಾ}ನವದದದದದರ ಮೊನೇನ ಮೊನೇನಯವರಗ ಬರದಾಗದ ದ ಆಸತ� ರ�ಲಯಾದಂಥ ವಶಾಲ ಭೂಖಂಡ ದೂರದ ಯುರೂ�ಪರನ ರಜುನತಯ

ಪಾಲಾಗುತತತರಲಲಲ.

ಪಂಪ ರನನರಂತ ಕನನಡದಲಲ ಹಲವಾರು ರಜುನ ಕವಗಳು ಚರತರಯನುನ ಕಾವಯಗಳಲುಲ ಮುಚು¬ಮರಯಂದ ತಂದು ತಮ ಮ ರನಾಾಡನ ದೊೂರಗಳನೂನ ಆಶರಯದಾತರನೂನ ಸುಪರರ�ತಗೂಳಳಸುವ ಪರಯತ ನ ಮಾಡದಾದರ. ಈ

ಅಭಪಾರಯದ ಕಕ{ಯಲಲ ಕನನಡದ ಪರಥಮ ಉಪಲಬ ಧ ಕೃತತಯಾದ ಕವರಾರಜುಮಾಗ0ವೂ ಸತ�ರುತತದೊ. ತರುವಾಯದ ಒಂದನೇಯ ಗುಣವಮ0ನ ಶೂದರಕ, ಪರೊನನನ ಭುವನೇuಕಯರಾಮಾಭುಯದಯಗಳೂ ಈ ಸಾಲಗ

ಸತ�ರುವ ಕೃತತಗಳಾದರೂ ಇಂದು ಇವು ಉಪಲಬಧವಲಲ.

' ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ ವಂಶಾವಳಳ', ' ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ ವರಜುಯ' ದಂಥ ನೇ�ರ ಚಾರತತರಕ ಕಾವಯಗಳು ವರಜುಯನಗರ ಸಾಮಾರರಜುಯಪೂವ0ದ ಕನನಡ ಸಾಹತಯದಲಲ ಇದದ ಬಗ�. ಈವರಗ ಖಚತವಾದ ಆಧಾರಗಳಾವವೂ

ಬಳಕತಗ ಬಂದದಲಲ. ತರುವಾಯದಲಲ ಮಾತರ ಕುಮಾರರಾಮ ಸಾಂಗತಯ, ಕಂಠ�ರವ ನರಸರಾರಜು ವರಜುಯದಂಥ ಕೃತತಗಳು ರಚನೇಗೂಂಡದುದ ಸಪಷ�ವದೊ. ಅದಕೂಕ ಮುಂಚ ಇಂಥ ಕಾವ ಯ ಪರಂಪರಯೋಂದು ಕನನಡದಲಲತತ�?

ವಚಾರಣೀ�ಯವಾದ ಅಂಶ, ಮತಕಕ ಅತತಯಾದ ಪಾರಧಾನಯ ಬಂದು ತಮಮ ತಮಮ ಮತವನುನ ಸಮರಥ0ಸುವುದೊ� ಕವಗಳಳಗ ಮುಖಯವಾಗದುದದರಂದ ಇಂಥ ಪರಯತನಗಳು ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಸಾಹತಯದಲಲ ನಡದದರಲಕತಕಲಲವಂಬ

ಭಾವನೇ ಉಂಟಟಾಗುತತದೊ. ಮ�ಲುನೇೂ�ಟಕಕ ಈ ಭಾವನೇ ಸರ ಎಂದೊನೀಸದರೂ ಚಾರತತರಕ ಕಾವಯಗಳು ಇದದದರಬಹುದಾದ ಸಾಧಯತಯನುನ ಸಂಪೂಣ0ವಾಗ ತಳಳ.ಹಾಕಲಾಗದು.

ತತರುಮಲಾಯ0ನು ಮuಸೂರು ದೊೂರ ದೊೂಡಡದೊ�ವರಾಯನ ಪುರಾಣೀಕರನಾಾಗದ ದ ಅಳಹಯ ಸಂಗರಾಯ0ನ ಮಗನು. ಚಕಕದೊ�ವರಾಯನು ಹುಟಟ�ದ ವಷ0ವ� ಅಂದರ ಕತರ.ಶ. ೧೬೪೫ಕಕ ಸರಹೊೂಂದುವ

ಪಾರಥ0ವ ಸಂವತಸರದಲಲ, ಚಕಕದೊ�ವರಾಯನೀಗಂತ ಸAಲಪ ಮುಂದೊ ತತರುಮಲಾಯ0ನು ರಜುನೀಸದನು. ಕಂಠ�ರವ ನರಸರಾರಜುನ ಪರಧಾನೀಯಾಗದ ದ ಅಪಾಪರಜುಯಯನ ಮಗಳು ಸಂಗಮಮನೇಂಬವಳು ಇವನ ತಾಯ. ಆಸಾªನ

ವದಾAಂಸರನಾಾಗದದ ಈತ ಮಂತತರ ವಶಾಲಾಕಷ ಪಂಡತನ ಮರಣದ ತರುವಾಯ ಮಂತತರಯಾದನು.

ಚಕಕದೊ�ವರಾಯನು ಕತರಶ. ೧೭೦೪ರಲಲ ತತ�ರಕೂಳು.ವಾಗ ಚಕಕವಯಸಸನ ತನ ನ ಮಗ ಕಂಠ�ರವ ನರಸರಾರಜುನನುನ ಮಂತತರ ತತರುಮಲಾಯ0 ಹಾಗು ಪರಧಾನೀ ಅಪಾಪರಜುಯಯನ ಕuಗ ಒಪರಪಸ ಅವರಗ ರಾರಜುಯದ

ಸವಾ0ಧಕಾರವನುನ ಒಪರಪಸದನೇಂದು ತತಳಳಯುತತದೊ. ಇದರಂದ ಚಕಕದೊ�ವರಾಯನೀಗ ತತರುಮಲಾಯ0ನ ಮ�ಲ

ವಶೇ�ಷ ವಶಾAಸವದದಂತ ವಯಕತವಾಗುತತದೊ ಹಾಗು ಚಕಕದೊ�ವರಾಯನ ರಾರಜುಯಭವೃದದದಯ ಕಾಯ0ದಲಲ ತತರುಮಲಾಯ0ನು ಬಹುಮಹತAದ ಪಾತರ ನೀವ0ಹಸದನೇಂದು ಗೂತಾತಗುತತದೊ.

ಈ ಕಾರಣಕಾಕಗ ತತರುಮಲಾಯ0ನು ' ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ ವಂಶಾವಳಳ' ಮತುತ ' ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ ವರಜುಯ' ಎಂಬ ಕೃತತಗಳನುನ ರಚಸದನೇಂದು ತತಳಳದು ಬರುತತದೊ. ಡಾ. ಎಂ. ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ

ವಂಶಾವಳಳಯ ಗದಾಯನುವಾದವನುನ ತುಂಬ ಆಪತವಾಗ ಮಾಡದಾದರ. ಅವರ ಗದಾಯನುವಾದದ ಒಂದು ಮಾದರ ಹ�ಗದೊ:

'ಸAಸತ, ಸಮಸತಭೂಮಂಡಲವಂಬ ಕಮಲಕಕ ಕಣೀ0ಕಯಂತತರುವ ಮ�ರುಪವ0ತದವರಗ ಕಶಲದದಂದಲಂಕರಸದಂತ ಒಪರಪರುವ ಭಾರತ ದೊ�ಶವದೊ. ಅದಕಕ ಮಂಡನದಂತತದುದ ಅದರ ಅತತಶಯವಾದ

ವuಭವಕಕ ಹೊಚ¬ಳವುಂಟು ಮಾಡುವ ಕರನಾಾ0ಟಕ ದೊ�ಶದಲಲ, ಕಾವ�ರಯ ದಕತ{ಣ ತತ�ರದ ಸಮ�ಪದಲಲಸತವ, ಮuಸೂರು ಪಟ�ಣವದೊ. ಅಲಲ ಸಕಲ ಸಾಮಂತ ಕತರ�ಟಕೂ�ಟಟ ರತನಕಾಂತತಯಲಲ ಚತತರತವಾದ

ಪಾದಕಮಲವುಳ.ವನೇನೀಸ ಶೇೂ�ಭಸುವ ಚಾಮರಾರಜುನೀಗ, ಚತುರತಗೂ�ಲದು ದೊ�ಹ ಧರಸ ಬಳಳಸಲುಲವ ಸಾಮ ದಾನ ಭ�ದ ದಂಡಗಳಗಂಬ ರನಾಾಲುಕ ಉಪಾಯಗಳಂತ, ತಮಮಂದ ತಾವ ಬಯಸ ಬಂದ

ಹಸತಶರಥಪದಾತತಗಳಗಂಬ ಚತುವ0ಗ0ದಂತ, ಈತನ ಸತಾಯದದ ಗುಣಗಳಳಂದಾಗ ದಶರಥನೇಂದು ಭಾವಸ ಮತತ ರಜುನೀಸದ ರನಾಾರಾಯಣನ ರನಾಾಲುಕ ದೊ�ಹಗಳಂತ, ಈತನ ಸತ�ರನಾಾಧೂಳಳಗ ಅಳುಕತ ನಮಸಕರಸಲೂ�ಸುಗ ಶರ�ರ ಧಾರಣ ಮಾಡ ಎದುದ ಬಂದ ರನಾಾಲುಕ ಕಡಲುಗಳಂತ ಪರಸದಧರಾದ ರನಾಾಲAರು ಮಕಕಳಲಲ ಹರಯನು, ಎಲಾಲ

ರಾರಜುರಗೂ ಹರಯನೂ ಎನೀಸರುವ ರಾರಜುನೃಪನು ತಮಮ ಕುಲಕರಮದದಂದ ಬಂದ ರಾರಜುಯವನುನ ತಮಮಂದದರೂಂದದಗ ಆಳುತತತರಲು-

ಅತತ ಉತತರದೊ�ಶದ ತುಂಗಭದಾರ ತತ�ರದ ಪಂಪರಯಲಲ ಹರಹರ ಬುಕ ಕ ಮೊದಲಾದ ಕುರುಬರಾರಜುರ ತರುವಾಯ ರಾರಜುಯವಾಳಳದ ತುಳುವಕುಲದ ಈಶAರ ನರಸಂಹ ವ�ರನರಸಂಹ ಕೃಷಣದೊ�ವರಾಯ

ಅಚುಯತರಾಯರಂಬ ಐವರು ರಾರಜುರಾದ ಮ�ಲ ಮುದದದಂದ ಇಳಗಯನುನ ಕಾಪಾಡದ ಸದಾಶರವರಾಯನೀಗ ಸತ�ರನಾಾಪತತಯಾದ ಆಂಧರಕುಲದ ರಾಮರಾಯನು ತನನ ರಾರಜುನೀಗ ದಾರವಡ ಆಂಧರ ಕರನಾಾ0ಟಕಗಳ ಸಾಮಾರರಜುಯವನುನ

ಸಾಧಸಕೂಟು� ಸಾAಮಕಾಯ0ಕಕ ಪಾರಣಾಪ0ಣ ಮಾಡ, ಒಮಮ ಉತತರ ದದಗAರಜುಯದಲಲ ಸತೂಕಕ�ರದ ಯವನ ಸತuನಯವನುನ ಒಕಕಲಕತಕ ಕತ�ತತ0ಶೇ�ಷರನಾಾದನು. ಅವನ ತಮ ಮ ಎರದದಮಮರಾರಜುನು ಅಂದದನ ಯುದಧದಲಲ

ಅಳಳದುಳಳದವರನುನ ಕೂಡಕೂಂಡು ಪಟ�ಣಕಕ ನಡತಂದು ತನ ನ ಒಡಯನ ಸಂಪದಕಕ ಆಶೇಪಟು� ಅವನನುನ ಅವಮಾನಪಡಸದ ತಾನೇ� ರಾರಜುರನಾಾದ ಹ�ನ ಕಾಯ0ದದಂದಾಗ ವದಾಯನಗರವು ಕಲವ� ದದನಗಳಲಲ

ರನಾಾಶವಾಯತು. ಅಲಲಂದ (ಎರದದಮಮರಾರಜುನು) ಪರನುಗೂಂಡಗ ಬಂದು ಒಂದೊರಡು ವರುಷಗಳಳದುದ ಮರಣ ಹೊೂಂದುವ ಸಮಯದಲಲ ತನ ನ ಮೂವರು ಮಕಕಳೊಳಗ ಮೊದಲನೇಯವರನಾಾದ ಶರರ�ರಂಗರಾರಜುನನುನ

ಪರನುಗೂಂಡಯಲಲಟು� ಆತನೀಗ ತಲುಗರನಾಾಡೂಡತನವನೂನ ಎರಡನೇಯವರನಾಾದ ರಾಮರಾಯನನುನ ಶರರ�ರಂಗಪಟ�ಣದಲಲಟು� ಆತನೀಗ ಕರನಾಾ0ಟಕದೊ�ಶದೊೂಡತನವನೂ ಮೂರನೇಯ ವಂಕಟಪತತರಾಯನನುನ

ಚಂದರಗರಯಲಲಟು� ತುಂಡ�ರ ಚೂ�ಳ ಪಾಂಡ ಯ ಮಂಡಲಗಳ ಒಡತನವನೂನ ಕೂಟ�ನು. ಇವರಲಲ ಶರರ�ರಂಗರಾರಜುನು ಅಪುತರಕರನಾಾಗ ಸAಗ0ವಾಸಯಾಗಲು ಆ ವಂಕಟಪತತರಾಯನು ಪರನುಗೂಂಡಯಲಲದುದ

ರಾರಜುಯಪಾಲಸತೂಡಗದನು.'

ಹ�ಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಭಾವಾನುವಾದವು ಓದುಗರನುನ ಸಹರಜುವಾಗ ತನನತತ ಸತಳಗಯುತತದೊ.

ಜಞಾನಪದ ದುಡಮ ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರು ದದನನೀತಯದ ಆಡುಭಾಷಯಲಲ ಹಾಡದ ಹಾಡು, ಹೊ�ಳಳದ ಕಥ, ಒಡಡದ ಒಗಟು,

ಬಳಸದ ಗಾದೊ, ಸಂಭಾಷಣಯಲಲ ಮಾತುಗಳು ಬಾಯಂದ ಬಾಯಗ ಬಳಕಯಲಲರುತತವ. ಇದನೇನ� ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯವನುನತತ�ವ. ಒಂದು ರಜುರನಾಾಂಗದ ಪರದೊ�ಶದ ಕೂಂಡ ಸಂಪರದಾಯದ ಹಾಡು, ಮಾತುಗಳಗ� ರಜುನಪದ

ಸಾಹತಯ ಎಂದೂ ವಾಯಖಾಯನೀಸದುದ, ಶರದೊಧ- ಸಂಪರದಾಯಗಳ ಸುಳಳಯಲಲ ಈ ಸಾಹತಯ ಹುಟಟ�ಕೂಂಡು ಬಂದದರುತತದೊ. ಮನುಷಯನ ಹುಟು� ಸಾವುಗಳ ಮಧಯಂತರದ ಬದುಕಲಾಲ ಈ ಸಾಹತಯಕಕ ವಸುತವಾಗುತತದೊ. ತತ�ರ ಹತತತರದ ಈ

ಸಾಹತಯದ ಲಾಭ ಪಡದುಕೂಂಡ ಪಂಡತರು ಇದನುನ ಅಲಕತ{ಸ ಹ�ಗಳಗದದದರಂದ ಇದಕಕ ಗರಂಥಸª, ಸಾಹತಯ ಮುದೊರ ಮಾಡುವ ಭಾಗಯ ಒದಗಬರಲಲಲ. ಅದು ಕಂಠಸªವಾಗ ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರ ಬಾಯಲಲ ಹೊ�ಗೂ ಬದುಕತಕೂಂಡು

ಬಂದದದೊ. ಅಂದಂದದಗ�ನೇ� ಈ ಸಾಹತಯದ ಸಂಗರಹ, ಸಂಪಾದರನಾಾ ಕಾರ‌ಯ ನಡಯುತತ ಬಂದದದದರ ಕನನಡ ಸಾಹತಯದ ದದಸತಯೇ� ಬದಲಾಗುತತತತುತ. ' ಕುರತೂ�ದದೊಯುಂ ಕಾವಯಪರಯೋ�ಗ ಪರಣತಮತತಗಳ ' ಎಂದು

ಕವರಾರಜುಮಾಗ0ಕಾರ ನುಡದ ನುಡ ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯವನುನ ಕುರತ� ಆಡದೊದಂದು ಭಾವಸ ಇದರ ಪಾರಚ�ನತಯನುನ ಗುರುತತಸಲಾಗದೊ.

ರೂಸತೂ�ನ ವuಚಾರಕ ಕಾರಂತತಯಂದಾಗ ಸಾಮಾಜಕ ಬದಲಾವಣಯಾದಂತ ಸಾಹತಯದಲೂಲ ಮಾಪಾ0ಟಟಾಯತು. ಪಾಶಾ¬ತ ಯ ರಾಷ� ರಗಳಲಲ ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯಕಕ ವಶೇ�ಷ ಮನನಣ ದೊೂರಯಹತತತತು. ಈ ಗಾಳಳ

ಭಾರತದಲಲಯೂ ಬ�ಸದುದರ ಪರಣಾಮವಾಗ ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯದ ಸಂಗರಹ-ಸಂಪಾದನೇ; ಅಧಯಯನ ಅಧಾಯಪನ ಕಾರ ‌ಯ ಪಾರರಂಭವಾಯತು. ಮೊದಮೊದಲು ಪಾಶಾ¬ತಯರಂದ ಪಾರರಂಭವಾದ ಈ ಕಾರ‌ಯ

ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲಯೂ ಮೊದಲು ದುಡದವರು ಪಾಶಾ¬ತಯರ�. ತರುವಾಯ ವಜಞಾಪುರ ಜಲಲಯ ಹಲಸಂಗ ಗಳಗಯರ ಗುಂಪರನ ಮಧುರಚನನ, ಕಾಪಸತ ರ�ವಪಪ, ಧೂಲಾ ಸಾಹೊ�ಬ, ಸಂಪರ ಲಂಗಣಣ ಈ ಮೊದಲಾದವರ ಪರಯತನದ ಫಲವಾಗ ' ಗರತತಯ ಹಾಡು', ' ಮಲಲಗ ದಂಡ' ಯಂತಹ ಉತಕೃಷ� ಜಞಾನಪದ ಸಂಕಲನಗಳು ಬಳಕತಗ

ಬಂದವು. ಡಾ. ಗದದದಮಠ ಅವರು ಪರಪರಥಮವಾಗ ಜಞಾನಪದ ವಷಯವನೇನ� ಕುರತು ಕನನಡದಲಲ ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಮಹಾಪರಬಂಧವನುನ ಬರದು ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯಕಕ ಸಮಪರ0ಸ ಪರಎಚ .ಡ. ಪದವಯನುನ ಪಡದರು.

ಮuಸೂರು ವಶAವದಾಯಲಯವು ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಪದವಗಾಗ ಜಞಾನಪದವನುನ ಅಭಾಯಸ ಮಾಡುವುದಕಕ ಅವಕಾಶ ಕಲಪಸಕೂಟು� ಹಲವಾರು ಕೃತತಗಳನುನ ಪರಕಟಟಸತು. ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯವೂ ಕೂಡ ಇದೊ�

ಜಞಾಡನುನ ಅನುಸರಸ ಜಞಾನಪದ ಅಧಯಯನ, ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಗ ಅನುವು ಮಾಡಕೂಟಟ�ತು. ವರುಷಕೂಕಮಮ 'ಅಖಲ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಜಞಾನಪದ ಸಮಮ�ಳನ' ಏಪ0ಡಸುತತ ಹಳಳ.ಯ ಕಲಾಕಾರರನುನ ವಶAವದಾಯಲಯದ ವ�ದದಕಯ ಮ�ಲ

ಆಸ�ನರಾಗುವ, ಕುಣೀಯುವ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಕೂಟಟ�ದುದ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯವು. ಈ ಸಂದಭ0ದಲಲ ವಚಾರಗೂ�ಷಟಠಗಳನುನ ಏಪ0ಡಸ, ಆ ಪರಬಂಧಗಳನುನ ' ಜಞಾನಪದ ಸಾಹತಯ ದಶ0ನ' ಹೊಸರನಲಲ ಪರತತವಷ0ವೂ

ಸಂಪಾದದಸ ಪರಕಟಟಸುವ ಯೋ�ರಜುನೇ ಹಾಕತಕೂಂಡು ಕಾರ‌ಯಪರವೃತತವಾಯತು. ಇದೊಲಲಕೂಕ ಚ�ತನಶಕತತಯಾಗ ದುಡದವರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು.

ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರ ಬದುಕತನ ಅಳಲನೂನ ಹೃದಯದ ಶರರ�ಮಂತತಕಯನುನ ಅಥ0ಮಾಡಕೂಳ.ಲು ರಜುನಪದ ಸಾಹತ ಯ ಸಂಸಕೃತತಯ ಅಭಾಯಸ, ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಅಗತಯವಂದು ಹಳಳ. ಹಳಳ.ಗಳನುನ ಸುತುತವರದು ರಜುನಪದರ

ಮನವೋಲಸದ ಶೇರ�ಯಸೂಸ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರದು. ' ಈ ಸಾಹತಯದ ಅಭಾಯಸ ಮಾನವ ರಜುರನಾಾಂಗದ ಮೂಲಭೂತವಾದ ಅಭಾಯಸ. ಏಕಂದರ ಇಲಲ ನುಡಯುವುದು, ಮಡಯುವುದು ಮೂಲ ಮಾನವನ

ಆಲೂ�ಚನೇ, ಅನೀಸಕಗಳು, ಬಾಹಯಸಂಸಾಕರದ ಯಾವ ಕೃತತರಮದ ಸತೂ�ಂಕೂ ಇಲಲದೊ ನೇuರಜು ಮಾನವತ A ಇಲಲ ಮರಯುತತದೊ. ಸಾಮಾನಯರ ಬದುಕತನ ಅಳಲನೂನ ಅಂಥದರಲಲಯೂ ಅವರು ಕಾಪಾಡಕೂಂಡು ಬಂದ

ಹೃದಯದ ಶರರ�ಮಂತತಕಯನೂನ ಅಥ0ಮಾಡಕೂಳ.ಬ�ಕಾದರ ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯದ ಅಭಾಯಸ ಅನೀವಾರ‌ಯ' ಎಂಬ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಮಾತನುನ ಕ�ಳಳದಾಗ ಮuನವರ�ಳುತತದೊ. ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯವಂದರ ಜ�ವಂತ

ಸಾಹತಯವಂದೂ ಜ�ವನ ಸಾಹತಯವಂದೂ ಕರದು, ಅದು ಎಂದೂ ಬತತದ ಝರ ಎಂದೂ ಅದರ ಮಹತತಯನುನ ಎತತತ ಹೊ�ಳಳದಾದರ.

' ಪರಪಂಚದಲಲ ಶರಷ � ಸಾಹತಯಕತಕಂತಲೂ ಮೊದಲು ಮೂಡಬಂದುದು ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯ, ಸರಯಾಗ ವವ�ಚಸದರ ಶರಷ�ಸಾಹತಯದ ಉಗಮ, ವಕಾಸ, ಬಳವಣೀಗಗ ರಜುನಪದ ಸಾಹತ ಯ ಪರರ�ರಕಶಕತತಯಾಗ ನೀಂತತರುವುದು ಸಪಷ�ವಾಗ ತೂ�ರುವುದು.

ಹ�ಗದದರೂ ಶರಷಪಕವಗಳು ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯವನುನ ಕಡಗಣೀಸ ನೇೂ�ಡದುದು ದುದೊu0ವದ ಸಂಗತತ. ರಜುನಪದ ಕವಗಳು ಸಾAಥ0 ಸಾಧನೇಗಾಗ ಅನಯರನುನ ಹೊೂಗಳ ಹೊೂರಟವರಲಲ. ಅವರದು ನೀಷಾಕಮಕಮ0. ತಾವು

ಕಂಡುದನುನ, ಕ�ಳಳದುದನುನ ಅನುಭವಕಕ ಬಂದ ನೇೂ�ವು ನಲವುಗಳನುನ ನೇನೇದು ಮನದುಂಬ ಹಾಡುತಾತ ಬಂದದದಾದರ. ಅದು ಜ�ವನ ಸಾಹತಯ, ಜ�ವಂತ ಸಾಹತಯ, ರಜುನಪದ ಸಾಹತಯದ ಝರ ಎಂದೂ ಬತತತಲಲ.

ಮುಂದೊಯೂ ಬತುತವುದದಲಲ. ಕಾಲಮಾನಕಕನುಗುಣವಾಗ ಅದಕಕ ಬದುಕುವ ದಾರ ಇದೊದ� ಇದೊ' ಎಂದು ಜಞಾನಪದಕಕ ಸಾವು ಎಂಬುದದಲ ಲ ಎಂಬುದನುನ ಪುನರುಚ¬ರಸ, ಹಲವು ದೃಷಟ�ಯಲಲ ಹರಯುವ ಮನವನುನ

ಒಂದೊಡಗ ನೀಲಲಸ, ಜ�ವನವೋಂದು ಜೂ�ಕಾಲಯೇಂದು ಭಾವಸ, ಆ ಜೂ�ಕಾಲಯ ಜ�ಕತಗ ಅಂಟಟಕೂಂಡು ಬಂದ ರಜುನಪದರ ಅಸಂಖಾಯತ ಹಾಡುಗಳನುನ ಆಟಪಾಟಗಳನುನ ಸಂಗರಹಸ ಪರಕಟಟಸದುದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ದುಡಮಗ ಸಾಕತ{ಯಾಗದೊ.

' ಜ�ವ ಒಂದು ಜೂ�ಕಾಲಯಂತ, ಹಂದು, ಮುಂದು ಹರದಾಡ ಮೂಲ ಮಟಟ�ಗ ಬಂದು ನೀಲುಲತತದೊ. ಜ�ವಂತ ಜ�ವನದ ಹಣಯ ಬರಹವ� ಹ�ಗ. ಸಂಪರದಾಯ ಕಾರಂತತಗಳ ಮಧಯದಲಲ ಜ�ವನ ನೇಮಮದದ ಹೊೂಂದಲು ಆಶರಸುತತದೊ. ಬಹುಕಾಲದ ಸಂಪರದಾಯಕಕ ಬ�ಸತಾತಗ ಮಾನವನು ಕಾರಂತತಯ ಕಡಗ ತೂಗುತಾತನೇ.

ಕಾರಂತತ ಸಾಕನೀಸದಾಗ ಪುನಃ ಸಂಪರದಾಯಕಕ ಜೂ�ಲುತಾತನೇ. ಹ�ಗಾಗ ಮಾನವನ ಜ�ವನವು ಜೂ�ಕಾಲಯಂತ ಹಂದಕೂಕ ಮುಂದಕೂಕ ಜೂ�ಲ ಹೊೂಡಯುತತಲ� ಇದೊ. ಅವರ ಆಚಾರ-ವಚಾರ, ರ�ತತ-ನೀ�ತತ, ಪರರ�ಮ-ಕಾಮ,

ಅನೀಸು-ತತನೀಸು, ಆಟ- ಪಾಟ ಎಲಲದರಲಲಯೂ ಜೂ�ಕಾಲಯ ಸAಭಾವ ಮuವತುತ ನೀಂತತದೊ.' ಹ�ಗಂದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ವವಧ ಬಗಯ ಜಞಾನಪದ ಹಾಡುಗಳ ಸಂಗರಹಗಳನುನ ಪರಕಟಟಸದಾದರ.

ಹಂದಕಕ ಗಾಂವಠ ಶಾಲಗಳಳದದವು. ಓದದಸು ಮಠವಂದೂ ಅವುಗಳನುನ ಕರಯುತತತದದರು. ಆ ಓದದಸುಮಠದ ಅಯಯಗಳ ಶರಕಷಕರಾಗ, ಖಾಸಗಯಾಗ ಮಕಕಳಳಗ ಪಾಠ ಹೊ�ಳಳ ಕೂಡುತತತದದರು. ಅವರಗ ವರುಷಕೂಕಮಮ ಮಹಾನವಮ ಕಾಲದಲಲ ಮಕಕಳು ಪದಗಳನುನ ಹಾಡುತ ತ ತಮ ಮ ಗುರುಗಳಳಗ ಕಾಣೀಕ ಎತುತವ

ಪರಪಾಠವತುತ. ಆಗ ಹಾಡುತತತದದ ಹಾಡುಗಳಗ� ಮಾರನಾಮ (ಮಹಾನವಮ) ಪದಗಳಾಗವ. ಚಪದನವಂದೂ ಇವುಗಳನುನ ಕರಯುವರು ಹೊಸರ� ಸೂಚಸುವಂತ ರನಾಾಲುಕ ಸಾಲನ ಪದಯಗಳಾಗವ. ಮಾಗ0 ಮತುತ ದೊ�ಶರ

ಇವರಡರ ಮಧಯದಲಲ ಬಳದುಕೂಂಡು ಚಪದನಗಳನುನ-ಹಾಡುಗಬಬ, ನೀ�ಳವನ, ಕಥನಕವನ ಎಂದೊಲಲ ಕರಯುವುದುಂಟು. ಗಣ�ಶ, ವ�ರಭದರ, ಗಂಗಗರ, ಕಂಸವಧ, ಪರಾಣೀಕ ಹಾಡುಗಳು, ಗುರುಭಕಾತಂಡಾರ, ಚಂದರಶೇ�ಖರ, ಸತೂ�ಮಶೇ�ಖರ, ವ�ರಸಂಗಯ ಯ ಮೊದಲಾದವು ಐತತಹಾಸಕ ಹಾಡುಗಳಾಗಯೂ ಬಡಗನ

ಚಪದನಗಳು ಸಾಮಾಜಕ ಹಾಡುಗಳಾಗಯೂ ಭಾಗ- ಒಂದರಲಲ ಸಂಕಲನವಾಗವ.

ಮದುವಯಂದ ಮಸಣದವರಗ ಸಾಗಬಂದ ಶರರ�ಸಾಮಾನಯನ ದಾಂಪತ ಯ ಜ�ವನದಲಲ ಕಾಣುವ ಸರಸವರಸಗಳನುನ ಜ�ವನ ಜೂ�ಕಾಲ ಭಾಗ ಎರಡರಲಲ ಕಾಣುತತ�ವ. ಕರನಾಾಯನೇೂ�ಡುವಾಗನೀಂದ ಹಡದು

ಮದುವ, ಸ�ಮಂತತನೀ, ತೂಟಟ�ಲು ಕಾರ‌ಯ ಮುಂದೊ ಮಸಣದವರಗೂ ಹೊಣುಣಮಕಕಳು ಹಾಡುತತತರುವ ಹಾಡುಗಳನುನ ಸರಸ ವರಸ ಈ ಭಾಗ ಎರಡರಲಲ ಓದುತತ�ವ.

ಹೊೂ�ಳಳಹಬಬ ವಶೇ�ಷವಾಗ ಗಂಡಸರದು. ಗಂಡಸರು ಹಾಡುವ ಹಾಡುಗಳಗ� ಇಲಲ ಜಞಾಸತ. ದುಂದುಮ, ತತರಪದದ, ಕೂ�ಲುಪದ- ಹ�ಗ ವವಧಮಟ�ದಲಲ ಬಳಗದು ಬಂದ ಹಾಡುಗಳಲಲ ಶೃಂಗಾರರಸದೊದ� ಮ�ಲುಗu. ಇಂಥ

ಹಾಡುಗಳನುನ ಭಾಗ ರನಾಾಲಕರಲಲ ಕಾಣುತತ�ವ. ಕಾಮನನುನ ಸುಟು� ಹಾಕುವುದು ಸಾಂಕ�ತತಕ ಹಬಬ. ಪರತತಯೋಬಬರೂ ತಮಮಲಲರುವ ಕಾಮವಾಸನೇಯನುನ ಸುಟು� ಹಾಕುವುದೊ� ಇದಕತಕರುವ ಒಳ ಅಥ0. ಹ�ಗ ಮಾಡದೊ ಕ�ವಲ ಕುಳು.

ಕಟಟ�ಗ ಸುಡುವುದು ಮಾತ ರ ನಮಗ ಹೊೂ�ಳಳ ಹಬಬವಾದಂತತದೊ. ಅಂತಯೇ ರಜುನಪದ ಕವ ಹ�ಗ ಗ�ಲ ಮಾಡದಾದನೇ:

ಕಾಮಣಣ ಸುಡಲಲಲ, ಕುರುಳಮಣಣ ಸುಟೇ� ಕಾಮಣಣ ಬಡಲಲಲ ನೀ� ಕಣಗಟೇ�

ಕಾಯ ಮಾಡದ ಲೂ�ಕಕ ಮೂರಾಬಟೇ� ಕಾಮಣಣ ಗಲದರ ಅವ ಬಲುಗಟಟ� ಇಂಥ ಹೊೂಳಳ� ಸಂಪರದಾಯದ ಹಾಡುಗಳ ಸಂಗರಹವ� ಈ ಕೃತತಯಾಗರುತತದೊ. ದುಂದುಮ ಪದಗಳೂ

ಹೊೂ�ಳಳ� ಸಂಪರದಾಯದ ಹಾಡುಗಳಗ� ಆಗರುತತವ. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ� ಹೊ�ಳುವಂತ:

' ಹೊೂ�ಳಳ� ಹಾಡು ಮತುತ ದುಂದುಮ ಪದ ಹೊೂ�ಳಳ� ಸಾಹತಯದ ಎರಡು ಪರಮುಖ ಅಂಗಗಳಾದರೂ ಅವರಡೂ ಅವಳಳ ಮಕಕಳಳದದಂತ. ಹೊೂರನೇೂ�ಟಕಕ ಅವರಡೂ ಒಂದೊ� ಬಗಯಾಗ ಕಂಡರೂ ಅವುಗಳಲಲ ಹುದುಗದ ಒಳದನೀ ಅವನುನ ಬ�ಪ0ಡಸ ಇರುತತದೊ. ಅವುಗಳ ಗತತ ಭನನ ಭನನವಾಗುತತದೊ. ಹಾಡಸ ನೇೂ�ಡದಾಗ

ಅವುಗಳ ಒಳಗುಟು� ತತಳಳಯಬಲುಲದು. ಹೊೂ�ಳಳ� ಹಾಡು ರಗಳಗಯಂತ ಒಂದೊ�ಸಮನೇ ಓಡುತತದೊ. ಆದರ ದುಂದುಮ ಪದದ ಓಟವ� ಬ�ರ. ಪದಪದಕೂಕ ಒಂದೊೂಂದು ಹೊೂಸ ಭಂಗಯನುನ ಅದು ಪರಕಟಟಸಬಲುಲದು.

ಇದಕಕ ಮುಖಯಕಾರಣ ದುಂದುಮ ಪದದ ಪಕಕವಾದಯ. ಅದಕಕ ದದಮುಮ ಎಂದು ಕರಯುತಾತರ. ದದಮುಮ ಆಗಾಗ ತನನ ಗತತಯನುನ ಬದಲಸುತತದೊ. ಅದರ ತಾಳ ತಾನಗಳಳಗ ಹೊೂಂದದಕೂಂಡು ದುಂದುಮಪದ ಒಡನುಡಯ

ಬ�ಕಾಗುವುದು; ಅಲಲಯೇ� ದುಂದುಮಯ ವuಶರಷ�ಯ ಒಡದು ಕಾಣುವುದು.'

ಈ ಸಂಗರಹದಲಲ ಆದಯಯ, ಪುರಾತನರ ಪೂಜ, ಕತ�ಚಕವಧಯ, ಕತತೂತರ ದುಂದುಮ, ವ�ರರಾಣೀ ಚನನಮಮ, ನುಲಯ ಚಂದಯಯ, ಶರರ�ಕೃಷಣಲ�ಲ, ಶರವರನಾಾಮದದಂದ ಸವದದ�ತವಾಸ, ಹುಬಬಳಳ.ಯ ಮಂಗ-

ಮೊದಲಾದ ದುಂದುಮ ಹಾಡುಗಳನುನ ಓದುತತ�ವ. ಬ�ರಣಣನ ಮಹಾತಮಯಯನುನ ಸಾರುವ ಹಾಲುಮತದವರ ಡೂಳು. ಸಂಪರದಾಯದ ಹಾಡುಗಳನುನ ಜ�ವನ ಜೂ�ಕಾಲ ಭಾಗ ಆರರಲಲ ಓದುತತ�ವ.

ಉತತರ ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಪರಚಲತವರುವ ಎಲಲಮಮನ ಮಹಮಯನುನ ಸಾರುವ ಜೂ�ಗತತ ಹಾಡುಗಳನುನ ಸಂಗರಹಸದಾದರ. “ ಹೊಂಗಸರ ವ�ಷದಲಲರುವ ಗಂಡಸು ಜೂ�ಗಪ ಪ ಸ�ರಯುಟು�, ಕುಪಪಸ ತೂಟು�, ಅಲಂಕಾರವಟು�, ರಜುಡಬಟು� ಎಲಲಮಮನನುನ ಸುತತತಸುತತ ಭಕ{ ಬ�ಡುವುದು ಜೂ�ಗಪಪನ ವೃತತತ. ಕಾಲಲಲ ಗಜ� ಕಟಟ�

ಕುತತತಗಯಲಲ ಕವಡಯ ಸರ ಧರಸ, ಹಣಗ ಭಂಡಾರ ಬಳಳದುಕೂಂಡು ರಜುಗಹೊೂತುತ ಕುಣೀಯುವುದು ಅವನ ಪರವೃತತತ; ಹಾಡಗ ತಕಕ ಕುಣೀತ, ಕುಣೀತಕಕ ಸರಯಾಗ ಮuಮಣೀತ, ಹಾಡದೊದ� ಹಾಡದುದ, ಕುಣೀದದೊದ� ಕುಣೀದದುದ.

ಜೂ�ಗಪಪನ ಕುಣೀತಕಕ ಹಮಮ�ಳ ಜೂ�ಗತತಯರದು. ಇವರು ಬಳಳ ಸ�ರಯುಟು�, ಕವಡಯ ಸರ ಧರಸ, ಭಂಡಾರದ ಚ�ಲವನುನ ಬಗಲಲಲ ತೂಗುಹಾಕತಕೂಂಡು ಎಲಲಮಮನ ಮಹಮಯನುನ ಹಾಡುವುದು ಚಡಕ, ತಾಳ,

ಕುಡುಹು- ಇವರು ನುಡಸುವ ಪಕಕವಾದಯಗಳು.'

“ ಎಲಲಮಮ ನೀನನ ಪಾದಕ ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ� । ಮಂಗಳವಾರ ಮಾಯಕಾರತತ ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ�

ಶುಕರವಾರದ ಶುಭದೊ�ವ ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ�………………………………..

ಏಳುಕೂಳ.ದೊಲಲಮಮ ನೀನನ ಪಾದಕ ಉಧಯೂ� ಉಧಯೂ�.... ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರ ಮನರಂರಜುನೇಯ ಹೊಚು¬ ಆಕಷ0ಕವೂ ಪರಭಾವಪೂಣ0ವೂ ಆದ ಮಾಧಯಮವಂದರ ಈ

ಬಯಲಾಟ ಎಂಬುದನುನ ಮನಗಂಡ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಉನನತ ಶರಕಷಣ ಸಂಸತªಗಳ ಗಾಯದರಂಗಗಳಲಲ ಬಯಲಾಟದ ಸನೀನವ�ಶಗಳನುನ ಪರದಶರ0ಸತೂಡಗದದರಂದ ಸುಶರಕತ{ತ ರಜುನರೂ ಬಯಲಾಟಗಳಳಗ ಮಾರು

ಹೊೂ�ಗತೂಡಗದರು. ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರ ಮಧಯದಲಲ ಬರತು ಅವರು ಆಡುತತತದ ದ ರಜುನಪರರಯ ಬಯಲಾಟದ ಕಥಗಳನುನ ಸಂಗರಹಸ, ಅಚು¬ಕಟಟಾ�ಗ ಸಂಪಾದದಸ, ಪರಕಟಟಸದ ಶೇರ�ಯಸೂಸ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರದು.

ಹಲವಾರು ಜಞಾನಪದ ಸಂಗರಹಗಳನುನ ಸಂಪಾದದಸ ಹಾಳತವಾದ, ಉಪಯುಕತವೂ ಆದ ಪರಸಾತವನೇಯನುನ ಬರದು ಪರಕಟಟಸದುದು ಅವರ ಜಞಾನಪದ ದುಡಮಗ ನೀದಶ0ನವಾಗರುತತದೊ.

ವಯಕತತತAದ ಹೊೂಳವುಗಳುಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಬದುಕು ಹಲವಾರು ಸಾಹಸಗಳ ಒಂದು ಯಶೇೂ�ಗಾಥ, ಹಳಗಯ ಕಾವಯಗಳ ನೀರಂತರ ಅಧಯಯನ, ಹಲವಾರು ಭಾಷಾ ಸಾಹತಯಗಳ ವಾಯಸಂಗ, ಬದುಕತನ ಅನುಭವ, ಜ�ವನವನುನ ತರದ ಕಣೀಣನೀಂದ ನೇೂ�ಡುವ ಪರವೃತತತ, ಎಲಲಲೂಲ ಸುಂದರವಾದುದನುನ ಕಾಣುವ ಸಂದಯ0 ದೃಷಟ�, ಇವುಗಳ ಅಭವಯಕತತಗ ತಕ ಕ ಭಾಷ, ಕಲಪರನಾಾ ಚಾತುಯ0, ಛಂದೊೂ�ವಲಾಸ, ಹರಯರ ಮಾಗ0ದಶ0ನ ಮಲಯಗಳ

ಆರಾಧನೇಗಳಳಂದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಕಣುಣ ಬಟಟ�ದೊ. ಹೂವ ತೂಟು� ಹಣುಣ ಬಟಟ�ದೊ. ಅದರ ರುಚಯನನನುಭವಸುವುದು ರಸಕ ಕನನಡಗರಗ ಬಟ�ದುದ.

' ರನಾಾಡಾಡಯಾಗ ಊರೂರ ತತರುಗದರೂ ಕನನಡದ ಕವಯಾಗಬ�ಡ' ಎಂದು ಮುದದಣ ಕವಯನುನ ಕುರತು ಕಡುನೇೂಂದು ಬರದ ಕವ ಒಮಮಯಾದರೂ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಕತತಾತಟದ ಬದುಕನುನ

ಕಂಡದದರ. ' ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಸಂಶೇೂ�ಧಕರನಾಾಗ ಹುಟ�ಬ�ಡ' ಎಂದು ಖಂಡತವಾಗಯೂ ಬರಯುತತತದದ. ರನಾಕರಯಂದ ಮಾನಸಕ ಹಂಸತಗೂಳಗಾದ, ಬದುಕತನ ಕಲುಲಗಳಳಂದ ಪರಟು� ಬದುದ ಪುಡ ಪುಡಯಾದ ಡಾ.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರನುನ ಸಂಕಟದ ಕಷಣಗಳಲಲ ಯಾರೂ ಕಾಯಲಲಲ. ಹುಟು� ಪರತತಭಾವಂತರಾದ ಅವರನುನ ಯಾವ ಸಂಘ-ಸಂಸತªಗಳಾಗಲ, ಮಠಮಾನಯಗಳಾಗಲ, ಸಮಾರಜುವಾಗಲ, ಉದಾದಮ ಸಾಹತತಗಳಾಗಲ,

ಘನವಂತ ಸಹೃದಯಗಳಾಗಲ ಎತತತಕೂಳ.ಲಲಲವಂಬುದನುನ ನೇನೇದಾಗ ತುಂಬ ದುಃಖವಾಗುತತದೊ. ಕವರಾರಜು ಮಾಗ0ಕಾರ ಕನನಡಗರನುನ 'ಗುಣೀಗಲ ' ಎಂದು ಕರದುದನುನ ನಂಬುವುದು ಹೊ�ಗ? ಮುಗಧ, ಹಠವಾದದ,

ಆದಶ0ವಾದದ, ಲೂ�ಕ ವಯವಹಾರವರಯದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರನುನ ವಷಮ ಸಮಾರಜು ಅಸಡಡಯಂದ ಕಂಡತು. ಹೊಜ�ಹೊಜ�ಗೂ ಅವಮಾನಗೂಳಳಸತು.

ಹಂದೊ ಕತತಲಯಲಲ ಕಂಗಟು� ಕೂರಗದೊನು ಇಂದೊೂಳಗು ಹೊೂರಗು ಬಳಗಾಯತಲಲ

ಈಸ�ಸ ದಣೀದಣೀದು ಕೂನೇಗ ದಂಡಯ ಕಂಡ ಇಂತು ದೊ�ವನ ರಾರಜುಯ ಲಭಸತಲಲ

ಎಂಬ ಮಧುರಚನನರ ಅನುಭವ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರದಾಯತು. ಬಂದ ಬದುಕತನ ನೇuರಜು ಅಭವಯಕತತಯನುನ ರನಾಾವು ಕಾಣಬ�ಕಾದರ ಅವರ ಬದುಕನುನ ನೇೂ�ಡಬ�ಕು. ನೀದ0ಯ ಬಡತನ ನೀ�ಡುವ

ನೇೂ�ವು ಎಂಥ ಓದುಗರ ಕಣುಣಗಳನೂನ ಒದೊದ ಮಾಡುತತದೊ. ಇಷಾ�ದರೂ ' ರಜುಗವಲ ಲ ನಗುತತರಲ ರಜುಗದಳವು ನನಗರಲ' ಎಂಬ ವಶಾಲ ಹೃದಯ ಅವರದಾಗತುತ. ಬಡತನ ಬನುನ ಹತತತ ಕಾಡದರೂ 'ಬಡವನೇಂದಳಲದದರು'

ಎಂದು ಸಂತuಸುವ ಬಲು ದೊೂಡಡ ಆಶಾವಾದದ, ಕನಸುಗಾರ.

ತಮಮ ಸರಳ- ಸರಜುನಯಪೂಣ0 ನಡಯಂದ, ಪರರ�ತತ- ವಾತಸಲಯಭರತ ನುಡಯಂದ, ನೀಷಕಲಮಷ ಮನಸಸನೀಂದ, ವಶಾಲ ಹೃದಯದದಂದ, ಪರರಗ ಕuಲಾದ ಮಟಟ�ಗ ಸಹಾಯ ಮಾಡಬ�ಕನುನವ ಔದಾಯ0ದದಂದ, ಎಲಲರನೂನ

ಹಚ¬ಕೂಳು.ವ ಸAಭಾವದದಂದ, ಎಲಲಗ ಹೊೂ�ದರೂ ಅಲಲಯ ಪರಸರಕಕ ಹೊೂಂದದಕೂಂಡು ಅಲಲಯ ರಜುನರೂಂದದಗ ಬರತುಕೂಂಡು ಎಲಲರ ಗರವಾದರಗಳಳಗ ಪಾತರರಾಗ ಅಲಲಯವರಾಗ ಬಡುವ ಅಪರೂಪದ ವಯಕತತ ಡಾ.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ತಮ ಮ ಸತ�ವಾವಧಯ ಕಾಲದಲಲ ಬಳಗಾವ, ಹುಬಬಳಳ. ಧಾರವಾಡ ಹಾಗು ಹಾವ�ರ ನಗರಗಳಲಲ ಹೊೂಂದದದ ಅಪಾರ ಅಭಮಾನೀಗಳನುನ ಕಂಡಾಗ ಇದು ಮನವರಕಯಾಗದದರದು.

ಇಂದದನ ವಯವಹಾರಕ ಬದುಕತನಲೂಲ ಆದಶ0ದ ಬನುನಹತತತ ಹರಯ ಜ�ವನ ಮಲಯಗಳ ಆರಾಧಕರಾಗ ಉನನತ ವಯಕತತತAವನುನ ರೂಪರಸಕೂಂಡ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಎಳವಯಲಲ ತಮಮ ಜ�ವನವನುನ ರೂಪರಸದ

ಮಹಾಚ�ತನಗಳನುನ ಎಂದದಗೂ ಮರಯರು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಶರಷಯವಾತಸಲಯ ಪರಪೂಣ0ರು. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಶರಷಯ ಬಳಗ ಬಲು ದೊೂಡಡದು. ಅವರಲಲ ಒಂದದಲೂಲಂದು ರ�ತತಯಂದ ಅವರ ಉಪಕಾರವನುನಂಡು ಬಳಗದವರು.

ಅನುಕಂಪಕಕ ಮತೂತಂದು ಹೊಸರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಒಂದಾನೇೂಂದು ಕಾಲಕಕ ಶರರ�ಮಂತತಕಯ ವuಭವನನುಭವಸ ಮುಂದೊ ನೀಗ0ತತಕರನಾಾದ ತಮ ಮ ಸತನ�ಹತನ ಮಗ ಬಳಗಾವಗ ಬಂದಾಗ ಪಕಕದಲಲ

ಕೂಡರಸಕೂಂಡು ಉಣೀಸ, ಹಂದದನ ದದನಗಳನುನ ನೇನೇಸಕೂಂಡು ಮರುಗ, ಮನೇಯವರನೇನಲ ಲ ವಚಾರಸ, ತತರುಗಹೊೂ�ಗುವಾಗ ಹಾದದಯ ಖಚ0ಗಂದು ಹಣವನೀನತುತ ಸಂತೂ�ಷದದಂದ ಬ�ಳೊಕಟ�ರು. ಸAಲಪ

ಸಮಯದಲಲಯೇ� ಆತ ನಡುದಾರಯಲಲ ರಕಾ{ ಅಪಘಯಾತಕಕ ಒಳಗಾಗ ಹಾಸಪಟಲ ಸತ�ರದ ಸುದದದ ತತಳಳದಾಗ ನಡುರಾತತರಯಲಲಯೇ� ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಆಸಪತರಗ ಧಾವಸ ಬಂದು ಹಗಲರುಳು ಅವನ ಸತ�ವ

ಮಾಡದರು. ಸಂಪೂಣ0 ಗುಣ ಹೊೂಂದದದಾಗ ಊರಗ ಕಳಳಸಕೂಟ�ರು.

ಜಞಾನಪದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ತುಂಬ ಆಸಕತತಯ ಕ{�ತರ ದದ�ಘ0ಕಾಲದ ಅಭಾಯಸ ಬೂ�ಧನೇ ಹಾಗು ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಗಳಳಂದ ಆ ಕ{�ತರವನುನ ಸಮೃದಧಗೂಳಳಸದರು. ರಾಶರ ರಾಶರಯಾಗ ಬದ ದ ಹಾಡು, ಕಥ, ಗಾದೊ,

ಒಡಪು, ಬಯಲಾಟ, ಯಕಷಗಾನಗಳನುನ ಬರದು ಅಜಞಾ}ತರಾಗ ಹೊೂ�ದ ಅಸಂಖ ಯ ರಜುನಪದ ಕಲಾವದರನುನ ರನಾಾಡಗ ಪರಚಯ ಮಾಡಕೂಡುವ ದೊೂಡ ಡ ಸಾಹಸಕಕ ಕu ಹಾಕತದರು. No Source, No History

ಎಂಬುದು ಪಾರರಂಭದಲಲಯೇ� ಇವರನುನ ಧೃತತಗಡಸತು. ಊರೂರು ತತರುಗದರು. ಕಾಡಬ�ಡ ವನಂತತಸಕೂಂಡು ಕಲವು ಸಲ ಬ�ಡದಷು� ಹಣ ನೀ�ಡ ಹಸತಪರತತಗಳನುನ ಕಲ ಹಾಕತದರು. ಪಡಬಾರದ ಕಷ� ಅನುಭವಸದರು.

ಮuಲಾರಲಂಗನ ಪದಗಳನುನ ಮೊದಲು ಸಂಗರಹಸ ಪರಕಟಟಸದ ಶೇರ�ಯಸುಸ ಅವರದು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಒಬಬ ವಶರಷ� ವಯಕತತ, ಅಪರೂಪದ ಅಧಾಯಪಕರು. ಅಪಪಟ ಕನನಡಾಭಮಾನೀ, ಕನನಡ, ಕನನಡ ಅಧಾಯಪಕರನುನ ಅಸಡಡಯಂದ ಕಾಣುವ ಕಾಲದಲಲ ಅಧಾಯಪನ ವೃತತತಗ ಬಂದರು. ಸಮಾನ

ಪದವಗಳಳದದರೂ ವ�ತನ ತಾರತಮಯದದಂದ ಉಳಳದವರಗ ಹೊಚು¬ ಸಂಬಳವದದರ ಕನನಡದವರಗ ಕಡಮ ಸಂಬಳ, ಕಲಸಕಕ ಭಾರ ಮಾತರ ಎಲಲರಗಂತ ಹೊಚು¬. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗಂತ ಕಡಮ ಸತ�ವಾವಧಯ ಚಕಕವರು ಚಾಣಾಕಷ ರಾರಜುಕಾರಣೀಗಳ ಬನುನ ಹತತತ ಬ�ಗ ಬ�ಗ ರ�ಡರ , ಪರೊರಫಸರ ಆದರು. ಇವರು ಮಾತರ ಬಹುಕಾಲ

ಕ�ವಲ ಲಕ¬ರರ ಆಗಯೇ� ಉಳಳದರು. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ನೇೂ�ವು ನುಂಗಕೂಂಡು ನೀಷಠಯಂದ ಪಾಠ ಮಾಡದರು. ಇಂಗಲ�ಷ, ಕನನಡ, ಸಂಸಕೃತ, ಪಾಲ ಭಾಷಗಳ ಆಳ ಅಧಯಯನದದಂದ ಮನಸುಸ ಪರಪಕAವಾಯತು.

ಮಾತಲಲ ಜೂಯ�ತತಯಾದವು. ಸಣಣತನ ಸುತತ ಸುಳಳಯಲ� ಇಲಲ. ಶರಸುತ ಬದಧ ಆದಶ0 ಜ�ವನದದಂದ ವದಾಯರಥ0ಗಳ ಹೃದಯ ಸಾಮಾರರಜುಯವನುನ ಗದುದಕೂಂಡರು. ಮಾದರಯ ಅಧಾಯಪಕರಾಗ ಮರದರು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕನನಡದ ಸತ�ವಯನುನ ಹಲವಾರು ಮುಖಗಳಳಂದ ಮನಮುಟಟ� ಮಾಡದರು. ಆದಶ0 ಶರಕಷಕ, ಹರಯ ಶರಕಷಣ ತಜಞ ಉನನತ ಮಲಾಯರಾಧಕ, ಉದಾತ ತ ವಚಾರವಾದದ ಅಪರೂಪದ

ಸಂಶೇೂ�ಧಕ, ಶೇರ�ಷಠಸತಾಯನೇA�ಷಕ, ಸರಳತ-ಸಾತತAಕತ- ಸರಜು�ನೀಕಗಳ ಸಾಕಾರಮೂತತ0ಯಾಗದದರು ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು. ಕನನಡ ಭಾಷಯ ಶಕತತಗ�ನೂ ಕೂರತಯಲ ಲ ಕೂರತಯರುವುದು ರಜುನರ

ಮನೇೂ�ಧಮ0ದಲಲ' ಎಂದು ಅವರು ಕನನಡ ಮಾಧಯಮದ ಬಗಗ ಲಘುವಾಗ ಮಾತರನಾಾಡುವ ರಾರಜುಕಾರಣೀಗಳನುನ ತರಾಟೇಗ ತಗದುಕೂಂಡರು. ಗಂಧದ ಕಡಡಯ ಧೂಮದಂತ ರನಾಾಡನೇನಲಲ ಆವರಸದ ಡಾ.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಮರಯಲಾರದ ನೇನಪು.

ಸAಸಾಮಥಯ0ದದಂದ ಮ�ಲ ಬಂದು ಅನೇ�ಕ ಉನನತ ಹುದೊದಗಳನಲಂಕರಸ ಅವುಗಳಳಗ ಹೂವು ಮುಡಸದವರು ಡಾ. ಎಂ. ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಸದದದ - ಪರಶಸತಗಳ ಬನುನಹತತಲಲಲ. ದದನದ ಒಂದು ಕಷಣವನುನ

ವಯಥ0ವಾಗ ಪರೊ�ಲು ಮಾಡದೊ ಸದಾ ಓದು- ಬರಹ ಚಂತನ- ಮಂಥನಗಳಲಲ ತೂಡಗ ರಾಷ� ರಮಟ�ದ ಅಪರೂಪದ ಸಂಶೇೂ�ಧಕರಾಗ ರೂಪಗೂಂಡವರು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಶರಕಷಣ ವೃತತತಯನುನ ತುಂಬ ಮಚ¬ಕೂಂಡದದರು. ಹೊಚ¬ನ ಅಧಕಾರದ ಕuತುಂಬ ಸಂಬಳದ ಪರತತಷಟಠತ ಹುದೊದಗಳನುನ ತೂರದು ಬಂದು, ಅಧಾಯಪಕರಾದರು. ಅಧಯಯನ ಮತುತ ಅಧಾಯಪನ ಅವರಗ

ಪರರಯವಾದವುಗಳು. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಂಥ ಆದಶ0 ಅಧಾಯಪಕರಂದ ಶರಕಷಕ ಸಮುದಾಯಕಕ ವಶೇ�ಷಗರವಾದರಗಳು ಸಂಪಾರಪತವಾದವು. ವಶAವದಾಯಲಯದ ಆವರಣದಲಲ ಅವರನುನ ಕಾಣುವುದೊ�

ವರಳವಾಗತುತ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಪರಪೂಣ0 ಪಾರಧಾಯಪಕರು, ವಷಯದ ಪರಪೂಣ0 ಜಞಾ}ನ ಲಭಯವದದ ಎಲಲ ಆಕರ ಗರಂಥಗಳನುನ - ಪತತರಕಗಳನುನ ಓದದ ಅಗತಯವಾದ ಟಟಪಪಣ ಮಾಡಕೂಂಡು ಸರಯಾದ ಸಮಯಕಕ ತರಗತತಗಳನುನ

ಪರವ�ಶರಸುತತತದದರು. ತಡವಾಗ ಹೊೂ�ಗುವುದಾಗಲ, ಎಂದೂ ಮಾಡಲಲಲ. ನೀದದ0ಷ � ವ�ಳಾ ಪಟಟ�ಗ ಒಂದು ನೀಮಷದ ವಯತಯಯ ಬರದಂತ ಪಾಠ ಮಾಡುವ ಸಮಯಪರಜ} ಅವರದು. ತಾವು ಮಾಡಬ�ಕಾದ ಪರಬಂಧ

ರೂಪದ ಟಟಪಪಣಯನುನ ಶರರ� ಗೂ�ಪಾಲಕೃಷ ಣ ಗೂ�ಖಲಯವರಂತ ಅಚು¬ಕಟಟಾ�ಗ ಬರದದಡುತತತದದರು. ವಷಯ ಪರಣತತಪ ರಢಭಾಷ, ಗುಣಾತಮಕ ಟಟ�ಕ ಸಹೃದಯತ ಚಚಾ0ಸಪದ ವಷಯಗಳಲಲ ಪಾರಮಾಣೀಕ ನೀಲುವುಗಳಳಂದ

ಅವರ ಪಾಠಗಳು ರಸಪೂಣ0ವಾಗರುತತತದದವು. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಸAರಜುನ ಪಕಷಪಾತತಯಲಲ, ಗುಣಪಕಷಪಾತತ, ಸಣಣತನ ಸಂಕುಚತ ಪರವೃತತತ ಅವರ ಬಳಳ ಸುಳಳಯಲ� ಇಲಲ. ಅವರದು ಜಞಾತಯತತ�ತ ನೀಲುವು

ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಕ{�ತರದಲಲ ದುಡದವರು, ದುಡಯುತತತರುವವರು ಅದೊಷೂ�� ರಜುನ. ಆದರ ಪರತತಭ, ಪಾಂಡತಯ, ನೇuಪುಣಯ, ದಕಷತ, ದದಟ�ನೀಲುವು, ಸಾAಭಮಾನ ಹಾಗು ಪರಮಾಣೀಕತಗಳಳಂದ ದುಡದವರು ಅಲೂಲಬಬರು

ಇಲೂಲಬಬರು ಮಾತ ರ ಅಂಥವರಲಲ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಒಬಬರು. ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ವಷಯದಲಲ ಅಧಕಾರ ವಾಣೀಯಂದ ಮಾತರನಾಾಡಬಲ ಲ ಮಹಾಮ�ಧಾವ. ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ನೀಣ0ಯಗಳನುನ ಕೂಡುವಾಗ ಯಾವ ಮುಲಾಜಗೂ ಒಳಗಾಗದೊ ಧಯuಯ0ಶಾಲ, ಪರತತಭ, ದಕಷತ, ಗುಣಮಟ � ಮತುತ ಪಾರಮಾಣೀಕತಗಳನೇನ�

ಅಳತಗೂ�ಲುಗಳರನಾಾನಗ ಮಾಡಕೂಂಡ ಮಲಾಯರಾಧಕ. ಯಾವ ಕಾಲಕೂಕ ರಾರಜುಕಾರಣೀಗಳನುನ ಓಲuಸದ ಆದಶ0ವಾದದ, ಕuಗತತತಕೂಂಡ ಯೋ�ರಜುನೇಗಳನುನ ಯಾವ ಅಪಸAರಕಕ ಆಸಪದವಯದಂತ ಸಕಾಲದಲಲ

ಪೂತತ0ಗೂಳಳಸದ ದಕಷ ಆಡಳಳತಗಾರ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಹುಟು� ಪರತತಭಾವಂತರು. ಮೊದಲನೀಂದಲೂ ಓದದಗ ಹೊಚು¬ ಒಲವು, ಆಟದಲಲ ಆಸತª ಕಡಮ. ಹಾಳು ಹರಟೇಯಲಲ ಹೊೂತುತ ಕಳಗದವರ� ಅಲಲ. ಗಣೀತ- ವಜಞಾ}ನಗಳಲಲ ತುಂಬ ಹರತ. ಹ�ಗಾಗ ಪರತತ

ಪರ�ಕ{ಗಳಲಲ ಪರಥಮಸಾªನ ಬಟು�ಕೂಟ�ವರಲಲ.

ರನಾಾಡು- ನುಡಗಳ ಸತ�ವಗಾಗ, ಸಮಾರಜುದ ಸವ0ತೂ�ಮುಖವಾದ ಪರಗತತಸುಗತತಗಳಳಗಾಗ ತಮಮ ತನು-ಮನಗಳನುನ ಅಂತಃಕರಣಪೂವ0ಕವಾಗ ಧಾರಯೇರದು ಕತ�ತತ0ಶೇ�ಷರಾದ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ

ಪವತೂರ�ರಜುAಲವಾದ ಚರತರ ನಮಗಲಲ ಸೂÏತತ0ಪರದ.

ಅವರದು ತರದ ಮನಸುಸ ಅಡಡಗೂ�ಡಗಳಳಂದ ಅದು ಸಂಕುಚತವಾದುದಲಲ. ಮೂಡಣ-ಪಡುವಣ ಗಾಳಳ- ಬಳಕುಗಳಳಂದ ಬಳಗಲಪಟು�ದು. ಜೂತಗ ನೀರಂತರ ಅಧಯಯನ ಮನಸಸನುನ ಹದಗೂಳಳಸತುತ. ಮನಸುಸ

ವಶಾಲವಾದಷು� ಬದುಕು ಶರರ�ಮಂತವಾಗುತತದೊ. ಆನಂದ ಹೊಚು¬ತತದೊ ಎಂಬ ' ಸಾವ0ತತರಕ ಸತಯವನುನ ಕಂಡುಕೂಂಡದದರು. ಅವರ ಹೃದಯ ಅಂತಃಕರುಣಯ ಕಡಲು, ಮಾನವ�ಯ ಮಲಯಗಳಳಂದ ಅದರ

ಮಲಕತಗ ಮರಗು ಬಂದದತುತ.

ಸಮಾರಜುದ ಅವನತತಗ ಅಜಞಾ}ನವ� ಮೂಲಕಾರಣ. “ ಜಞಾ}ನದ ಬಲದದಂದ ಅಜಞಾ}ನದ ಕ�ಡು ” ನೇೂ�ಡಯಯ ಎಂಬ ವಚನೇೂ�ಕತತಯಂತ ರಜುನತಯ ಏಳಗಗ ಸರಯಾದ ಶರಕಷಣವ� ಮೂಲವಂದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ನಂಬುಗ. ಶೇuಕಷಣೀಕ ಪರಸಾರದದಂದ ಸಮಾರಜು ಪರವತ0ನೇ ಸಾಧಯವಂದರತುಕೂಂಡರು.

ಹ�ಗಾಗ ತಮಮ ಅಮೊ�ಘವಾದ ಸಮಾರಜು ಪರರ�ಮ ಪರವಾಹವನುನ ಶರಕಷಣ ಕ{�ತರಕಕ ತತರುಗಸದರು.

ಬಸವಾದದ ಶರಣರ ವಚನ-ಸAರವಚನ, ಕಾವಯಗಳನುನ ಅತಯಂತ ಶಾಸತ ರಶುದಧವಾಗ ಪರಷಕರಸ, ರಜುನಸಮುದಾಯಕಕ ಶರಣರ ಸಂದೊ�ಶವನುನ ತಲುಪರಸದ ಆಧುನೀಕ ವದಾAಂಸರಲಲ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ

ಒಬಬರು. ಕನನಡ ಸಾಹತ ಯ ಪರಂಪರಯ ಪಾರರಂಭದ ಮಾಗ0 ಸಾಹತಯವನುನ ಸಂಪಾದದಸ, ಪರಷಕರಸ ಪರಕಟಟಸದವರು ಪಾಶರ¬ಮಾತಯ ವದಾAಂಸರು, ಮಧಯಕಾಲ�ನ ನಡುಗನನಡ ಸಾಹತಯ ಪರಂಪರಯ ಉನನತ ಮಲಯದ

ವಚನ ಸಾಹತಯವನುನ ಅವರು ಏಕ ಗಮನೀಸಲಲ ಲ ತತಳಳಯಲಾರದು. ಆದರ ಡಾ|| ಫ.ಗು.ಹಳಕಟಟ�ಯವರು ೧೯೨೩ರಲಲ ಮೊಟ�ಮೊದಲು ವಚನ ಶಾಸತ ರ ಸಾರ ಪರಕಟಟಸುವ ಮೂಲಕ ವಚನಗಳನುನ ರನಾಾಡನ ಓದುಗರಗ

ನೀ�ಡದರು. ಅಂದದನೀಂದ ದೊ�ಶರ�ಯ ವದಾAಂಸರು ಅಪಾರ ಪರಮಾಣದಲಲ ವಚನಗಳನುನ ಸಂಶೇೂ�ಧಸುವ, ಸಂಪಾದದಸುವ, ಪರಷಕರಸುವ ಕಾಯ0ದಲಲ ತೂಡಗದರು. ಡಾ|| ಆರ .ಸ. ಹರ�ಮಠ, ಡಾ|| ಎಲ . ಬಸವರಾರಜುು, ಡಾ|| ಎಂ.ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಮುಂತಾದ ವರಳ ವದಾAಂಸರ ಸಾಲನಲಲ ಇನೇೂನಂದು ಗಟಟ�ಯಾಗ

ನೀಲುಲವ ಹೊಸರು ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ.

ಡಾ|| ಆರ .ಸ. ಹರ�ಮಠ ಅವರ ಅಪಾರ ವದAತುತ, ಡಾ|| ಎಂ.ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರ ಶರಸುತ-ಶರಮ ಸಂಸಕೃತತಯನುನ ಮuಗೂಡಸಕೂಂಡು ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯಲಲ ತುಂಬ ಮುತುವಜ0 ವಹಸದರು. ಇದು ಅವರ

ಭವಷಯದ ಬದುಕತಗ ದಾರ ಮಾಡಕೂಟಟ�ತು. “ ಅವರ� ಹೊ�ಳುವಂತ ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಕ{�ತರದ ಬಗಗ ನನನಲಲ ವಶೇ�ಷ ಕುತೂಹಲ ಮೂಡಸದವರು ಗುರುಗಳಾದ ಡಾ|| ಆರ .ಸ. ಹರ�ಮಠ ಅವರು. ಅವರ ಸಮಥ0

ಮಾಗ0ದಶ0ನದಲಲ ಸಂಶೇೂ�ಧಕರನಾಾಗ ಆಗ ಮಾಡದ ಶಾಸನಗಳ ಅಧಯಯನ ಕಾಯಕದ ಅನುಭವ ನನನ ಈ ”ವಯವಸಾಯಕಕ ಮಾಗ0ದಶರ0 .

ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದ ರ�ಡರ, ಪಾರಧಾಯಪಕರಾಗ ಸತ�ವ ಸಲಲಸದ ಅವರು ಕನನಡ ಪರ�ಠದ ಮುಖಯಸªರಾಗಯೂ ಕಾಯ0ನೀವ0ಹಸದಾದರ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದ ಮುಖಯಸªರಾಗ ನೀವ0ಹಸದ ಕಾರ‌ಯ ಸಮರಣೀ�ಯ. ಅವರೂಬ ಬ ಸಮಥ0 ಆಡಳಳತಗಾರರು. ಯಾರೂಂದದಗೂ ಏರು ಧAನೀಯಲಲ ಮಾತರನಾಾಡದವರಲಲ,

ಯಾರಮ�ಲೂ ಎಂದೂ ಕೂ�ಪರಸಕೂಂಡವರಲಲ. ಅತತ ಬ�ಸರವಾದಾಗ ಹುಸಮುನೀಸು ಕಾಣೀಸಬಹುದೊ ಹೊೂರತು, ನೀರಜುವಾದ ಸಟು� ಇಲಲ, ಮುಗುಳನಗ ಅವರ ಸಂಗಾತತ. ಎಂಥ ಪರಸªತತಯಲೂಲ ಸªತಪರಜಞತA ಕಳಗದುಕೂಂಡವರಲಲ. ಸರಳತ- ಪರರ�ತತ ಅಂತಃಕರಣ ತುಂಬರುವ ಅವರ ಜ�ನೀನಂಥ ಮಾತುಗಳು, ನವರಾದ

ಹಾಸಯದೊೂಂದದಗ ಎಂಥವರನುನ ಮುಗಧಗೂಳಳಸುತತತದದವು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಕಂಡಷು�-ತತಳಳದಷು�ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರು ಪರೂ�ಪಕಾರ ಜ�ವಗಳು. ಪರರ ಕಷ � ನೇೂ�ಡ ಸುಮಮನೀರುವ ಸAಭಾವ

ಇವರದಲಲ. ತಮಮ ಕuಲಾದಷು� ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು ಇವರ ಹುಟು�ಗುಣ. ಬಡವದಾಯರಥ0ಗಳು ಬಂದರಂತೂ ಅವರನುನ ಎಂದೂ ಬರಗuಯಂದ ಕಳಳಸದವರಲಲ. ತಮಮ ಹೊಂಡತತ, ಮಕಕಳಳಗಾಗ ಬ�ಕನನದೊ ಬ�ಡಲು ಬಂದ ದದ�ನರಗ ಕuಲಾದಷು� ಸಹಾಯ ನೀ�ಡುವುದರಂದಾಗ ಹಲವಾರು ಸಲ ಮನೇಯವರಂದ ಬuಗುಳಗಳನುನ

ತತಂದವರು. ಸAಂತ ಕuಯಂದ ಖಚು0 ಮಾಡಕೂಂಡು ಬಡವರಗ ರನಾಕರ ಕೂಡಸುವ ಸಲುವಾಗ ಪರಯತತನಸುತತತದದರು. ಕೂಡುವುದರಲಲಯೇ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ತೃಪರತ,

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಸರಳಜ�ವ, ಆಡಂಬರಕಕ ಮನಸತೂ�ತವರಲಲ. ಮಕಕಳು ಮೊಮಮಕಕಳಳಗ ಮಾತ ರ ಎಂದೂ ಯಾವುದಕೂಕ ಕಡಮ ಮಾಡುತತತರಲಲಲ. ತಾವು ಮಾತ ರ ಸಾದಾ-ಸ�ದಾ, ಬಟೇ�

ತೂಡುವುದರಲಲಂತೂ ಒಂದು ಸಾದಾ ಪಾಯಂಟು, ಒಂದು ಸಾದಾ ಬುಶ ‌ಶಟು0, ವದಾಯರಥ0ಯದಾದಗನೀಂದಲೂ ತಾವು ಹೊೂಲಸಕೂಳು.ತತತದದಂತಹ ಬಟೇ�ಗಳನುನ ಸತನ�ಹತರಗೂ ಹೊೂಲಸಕೂಡುತತತದದರು. ಅದರಲಲ ಯಾವ ಸಾAಥ0,

ದುರಾಸತ ಇರುತತತದದದರಲಲಲ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರು ಯಾವಾಗಲೂ ನಗುಮುಖದವರು. ಸಟೇ�ಂಬುದು ಇವರಲಲ ಕAಚತ , ತಮಮ ತೂಂದರಯನುನ ಎಂದೂ ಯಾರ ಮುಂದೊಯೂ ಹೊ�ಳಳಕೂಂಡವರಲಲ. ಪರರ ಕಷ� ತಾಪತರಯ ಪರಹಾರಕಾಕಗ

ಚಂತತಸುತತತದದರು. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರದು ಹೊಂಗರುಳು.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಸಮಯಪರಜ} ದೊೂಡಡದು. ವ�ಳಗಗ ಸರಯಾಗ ಕಲಸ ಮಾಡುವುದೊಂದರ ಇವರಗ ಹಗು�. ಕಾಲ�ರಜುು ಇಲಲವ ವಶAವದಾಯಲಯಕಕ ಹೊೂ�ಗುವಲಲ, ಯಾವುದೊ� ಸಭ-ಸಮಾರಂಭಗಳಳಗ

ಹಾರಜುರಾಗುವಲಲ ವ�ಳಗಗ ಮಹತA ನೀ�ಡದವರಾಗದದರು. ವ�ಳಗಗ ಸರಯಾಗ ಎಂಥ ಕಲಸವ� ಇರಲ ಅದನುನ ಮಾಡ ಮುಗಸುವ ಕಾಯಕಧ�ರರವರು. ಸಮಯಪರಜ}ಯದದವರನುನ ಹೊಚು¬ ಪರರ�ತತಸುತತತದದರು. 'ಸದುವನಯವ

ಸದಾಶರವನ ಒಲುಮಯಾಗತುತ' - ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರಗ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರು ಸದೃಢಕಾಯದ ಉಕತಕನ ಮನುಷಯರಾಗದದರು. ಸಾದಾಗಪರಪನ ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರದು ಯಾವಾಗಲೂ ನಗುಮುಖ. ಉಳಳದವರಂತ ಎಂದೂ ಮುಖ ಕತವುಚಕೂಂಡು

ಮಾತರನಾಾಡದವರಲಲ. ಒಳಗೂಂದು ಹೊೂರಗುಂದು ಭಾವನೇಯವರಲಲ. ಅತಯಂತ ಕಳಕಳಳಯಂದ ಹಾದದ0ಕವಾಗ, ಹೃದಯ ಬಚ¬ ಮಾತರನಾಾಡಸುವ ವಶಾಲ ಮನೇೂ�ಧಮ0ದವರಾಗದದರು.

'ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಮನ ತತಳಳಗೂಳದಂತ. ಅವರ ಗುಣವಂತೂ ಆ ತತಳಳಗೂಳದಲಲ ಬರದರಳು ಸದಾದವದ ಸತನ�ಹ ಸೂಸುವ ಶರರ�ಗಂಧ, ಮಾನವ�ಯತಯನುನ ಮuಗೂಡಸಕೂಂಡ

ಮಹಾಮಾನವತಾವಾದದಯಾಗದದರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ' ಎಂಬುದು ಅವರ ಪರಮ ಸತನ�ಹತರಾದ ಪರೊರ. ಸದದಣಣ ಉತಾನಳ ಅವರ ಅಭಪಾರಯ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ತಮ ಮ ಮಾತತನೀಂದ ರಜುನಸತೂತ�ಮವನುನ ನಕುಕ ನಗಸದವರು. ತಮಮ ಪಾಂಡತಯದದಂದ ವದಾಯರಥ0 ವಶAದ ಮನವನುನ ಮನದಣೀಯೇ ತಣೀಸದರು. ತಮಮ ಪರತತಭಯಂದ ರಸಕಸತೂತ�ಮಕಕ

ಸುಧಯಯ ಸತೂ�ನೇಯನೇನ� ಧಾರಯೇರದವರು. ತಮ ಮ ಲ�ಖನೀಯಂದ ವವಧ ಕೃತತಗಳನುನ ರಚಸ ಸರಸAತತಯ ಸರಮುಡಯ ಸಂಗರಸದವರು- ಕತರಯ ತಾನೇಂದು ವನಯಭಾವ ಮರವ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ

ಸಂಸಕತತಯ ಸಾಕಾರ ರೂಪವ� ತಾವಾದ ಓ ಸುಸಂಸಕೃತ ಶಕತತ'- ಎಂದು ಅವರ ಆತತಮ�ಯರಾದ ಡಾ. ಅಶೇೂ�ಕ ಪಾಟಟ�ಲ ಹಾಡದಾದರ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಹತಚಂತಕರೂ ಹರಯ ಸತನ�ಹತರೂ ಆದ ಶರರ� ಡ.ಬ. ತಳವಾರ ಅವರ ಮಾತತನಲಲ ಹೊ�ಳುವುದಾದರ:

-' ಬ�ಕು ಬ�ಡಂಬ ಎರಡು ಭವಬ�ರಜುಗಳನೇನ� ಹುರದು ವuರಾಗಯಮೂರ‌ತಗಳ ಸಾªನದಲಲ ಹುಟಟ� ಬಳಗದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಲಲ ಸುಂಸಕೃತತಯ ಗುಣಗಳು ಮuಗೂಡ ಬಂದಂತತವ. ಬ�ಕಂದು ಬಯಸದೊ,

ಬ�ಡವಂದು ನೀರಾಕರಸದೊ ಬಂದಂತಹ ಮಣೀಹವನುನ ಆನಂದದದಂದ ಸA�ಕರಸ ತಮಮ ಪಾಲನ ಕತ0ವಯವನುನ ಮಾಡುತತಲದದ ಅವರ ಬದುಕು ಬಂಗಾರ, ಮನಸುಸ ಪರಶುದಧ, ಯಾವುದಕೂಕ ಯಾರ ಮ�ಲೂ ಕರುಬದವರಲಲ.

ಊರ ಮುಂದೊ ಹಾಲ ಹಳ. ಹರಯುತತಲದದರೂ ಅವರ ಕu ಶುದಧ, ಬಾಯ ಶುದಧ, ತನು ಶುದಧ, ಮನ ಶುದಧ, ನಡ ಚನನ, ನುಡ ಚನನ, ಅವರದು ರಸಮಯವಾದ ಕಟುಂಬಕ ಜ�ವನ, ಪರಫುಲಲತವಾದ ಸಾಂಘಕ ಜ�ವನ,

ಅಪಾರವಾದ ಗಳಗಯರ ಬಳಗ, ವಶಾರಂತತಯಲಲದ ದುಡಮ. ದುಡದು ಬ�ಸತಾತಗ ನೀರಂತರ ಹರಯುವ ಹಾಸಯ ಇವು ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರ ವಯಕತತ ವuಶರಷ�ಗಳು' ಎಂಬುದನುನ ನೇನೇಸಕೂಂಡಾಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರ

ಘನವಯಕತತತAದ ಅರವಾಗುತತದೊ.

ಮಾತತನಲ ಮಾಧುಯ0 ನಡತಯಲ ನಯ- ವನಯ ನಗುವ ಬಾಳಳನ ಗಲುವು ಎಂಬ ನೀ�ತತ, ಸತೂ�ತು ಗಲುಲವ ಫಲವು ಅರವರನಾಾಳದ ಬಲವು

ಕತರಯನೇನುವೋಲು ಹರಯರನಾಾದ ರ�ತತ! ನಗಯ ಕಡಲಲ ಬಾಳ ದೊೂ�ಣೀಯನು ಸಾಗಸುತ

ನೇೂ�ವನುಂಡರೂ ನೀತಯ ನಲದ ಜ�ವ ಇದದದುದ ವಂಚಸದೊ, ಇಲಲದುದ ನೇನೇಯದೊಯೇ ಸಂದುದ ಹಸಾದವಂದುಣುವ ಭಾವ!

…………………………… ಶರಷಯರಲ ಸಮದಶರ0, ಸತನ�ಹತರ ಪರರಯದಶರ0, ಎಂದು ಕವ- ಸಾಹತತ ಮಹದೊ�ವ ಬಣಕಾರರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಘನವಯಕತತತAದ ವuಶರಷ�ಯಗಳನುನ

ಈ ಮ�ಲನ ಹಾಡನಲಲ ಸತರಹಡದದದಾದರ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ಮಾನ, ಸರನಾಾಮನ, ಗರವಸಚಾ¬ರತರಯಶರ�ಲರೂ, ಗುಣಮನ ಸಂಪನನರೂ, ಘನಪಂಡತರೂ ಆದ ಸಾಹತತ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರನುನ ಇಡ� ರನಾಾಡಗ ರನಾಾಡ� ಮಾನ- ಸರನಾಾಮನ ನೀ�ಡ ಗರವಸದೊ. ಅದನುನ ಬಯಸದ ಅವರಗ ಅವು

ತಾವಾಗಯೇ ಬಂದು ದಕತಕವ. ಕರನಾಾ0ಟಕ ರಾರಜುಯ ಸಾಹತಯ ಅಕಾಡಮ, ಕರನಾಾ0ಟಕ ಜಞಾನಪದ ಮತುತ ಯಕಷಗಾನ ಅಕಾಡಮಗಳು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರ ಸಾಹತಯ ಸತ�ವಯನುನ ಗುರುತತಸ ರಾರಜುಯ ಪರಶಸತ ನೀ�ಡ ಗರವಸರುತತವ.

ಅಖಲ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಜಞಾನಪದ ಸಮಮ�ಳನದ ಅಧಯಕಷರರನಾಾನಗ ಆಯೇಕ ಮಾಡ ಗರವಸದೊ.

ಕನನಡ ಸಾರಸAತ ಪರಪಂಚಕಕ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಂದರ ಪಂಚಪಾರಣ. ಇದಕಕ ಕಾರಣ ಅವರ ಸರಳ ಸರಜು�ನೀಕ; ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳಅವರದು ಸಾದಾ ಜ�ವನ; ಅವರು ಸತನ�ಹಮಯ, ಆದಶ0ವಾದದ, ಅಜಞಾತಶತುರ... ಮುಗುಳ.ಗ ಅವರ ಮುಖದ ಮ�ಲ ಸದಾ ಲಾಸಯವಾಡುತತತತುತ. ಹೃದಯದ ಮಡವಂತತಕಯಂದ

ಶರರ�ಸಾಮಾನಯರಗೂ ಅವರು ಬಲದೊÆ�ರಾಗದದರು.

ಮರಣಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಮಂಗಳವಾರ ದದ. ೪ ಮ� ೧೯೯೯ರಂದು ನೀಧನರಾದರು. ಕನನಡ ರನಾಾಡನ ಧ�ಮಂತ ವಾಗಮ, ಪಂಡತ, ಸಂಶೇೂ�ಧಕನನುನ ಕಳಗದುಕೂಂಡು ರನಾಾಡು ಬಡವಾಯತು.

Lives of great men all remind us We can make our lives sublime And departing leave behinmd usFoot prints on the sands of time. ಎಂದ ಹಾಗ ಮಹಾರನಾ ವಯಕತತ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ನಡದ ದಾರಯಲಲ ರನಾಾವೂ ನಡದದದಾದರ ನಮಮ

ಜ�ವನವೂ ಪಾವನ.

ಅನುಬಂಧ________________

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಬಳಗಾವ ಜಲಲಯ ಬuಲಹೊೂಂಗಲ ತಾಲೂಕತನ ಒಂದು ಹಳಳ. ನೇ�ಗನಹಾಳ. ಅಲಲನ ಒಂದು ಪರಶರಷ�

ಜಞಾತತಯ ಕುಟುಂಬದಲಲ ೧೯೪೦ರಲಲ ಹುಟಟ�ದವರು ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ, ತುಂಬ ಬಡತನದಲಲ ಬಳಗದು ಬಂದವರು ಅವರು. ಹುಡುಗರನಾಾಗದಾದಗ, ತರುಣರಾಗದಾದಗ ಹಲವು ಕಷ�ಗಳನುನ ಎದುರಸುತಾತ ತಮಮ

ಪರತತಭಾಶಕತತಯಂದಲ� ಮುಂದೊ ಬಂದವರು ನೇ�ಗನಹಾಳ, ೧೯೬೩ರಲಲ ಎಸ .ಎಸ .ಸ. ಪರ�ಕ{ಗ ಕುಳಳತಾಗ ಪರಪರಥಮರಾಗ ತ�ಗ0ಡ ಹೊೂಂದದ ಪವಾಡವನೇನ� ಈ ಹಳಳ.ಯ ಹುಡುಗ ಮರದರು. ಸುತತಲನ ರಜುನರಲಲ ಮೂಗನ

ಮ�ಲ ಬರಳಳಟ�ರು! ಆ ಪರ�ಕ{ಯಲಲ ಅವರು ತೂ�ರದ ಸಾಮಥಯ0ವನುನ ಮುಂದದನ ಎಲಲ ಪರ�ಕ{ಗಳಲಲಯೂ ಉಳಳಸಕೂಂಡರು. ೧೯೬೭ರಲಲ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದಲಲ ಬ.ಎ. ಪರ�ಕ{ಗ ಕುಳಳತಾದ ಕನನಡದಲಲ

ವಶAವದಾಯಲಯಕಕ ಪರಥಮರಾಗ ಉತತತ�ಣ0ಗೂಂಡರು. ೧೯೭೦ರಲಲ ಎಂ.ಎ. ಪರ�ಕ{ ತಗದುಕೂಂಡಾಗ ವಶAವದಾಯಲಯಕಕ ಮೂರನೇಯವರಾದರು. ೧೯೭೭ರಲಲ ' ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳ ಭಾಷಟಕ ಮತುತ ಸಾಹತಯಕ

ಅಧಯಯನ' ಎಂಬ ವಷಯದಲಲ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ನಡಸ ಪರಎಚ .ಡ. ಪದವ ಪಡದರು. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಒಬಬ ಆದಶ0ಪಾರಯರಾದ ಅಧಾಯಪಕರಾಗದದರು.

ಅವರು ಶೇuಕಷಣೀಕ ಕ{�ತರದ ಅನೇ�ಕ ಮಹತAದ ಹುದೊದಗಳನುನ ಪಡದದದದರು. ಎಂ.ಎ. ಆದೊೂಡನೇ ೧೯೭೦ರಂದ ೧೯೮೪ರ ವರಗ ಹುಬಬಳಳ.ಯ ಶರರ� ಕಾಡಸದೊದ�ಶAರ ಕಾಲ�ಜನಲಲಯೂ, ಹಾವ�ರಯ ಜ.ಎಚ .

ಕಾಲ�ಜನಲಲಯೂ ಕನನಡ ಉಪರನಾಾಯಸಕರಾಗ ಕಲಸ ಮಾಡದರು. ೧೯೮೪ರಲಲ ಕಾಡಸದೊದ�ಶAರ ಕಾಲ�ಜನಲಲ ರ�ಡರ ಆಗಯೂ ಕನನಡ ವಭಾಗದ ಮುಖಯಸªರಾಗಯೂ ನೇ�ಮಕಗೂಂಡರು. ಅದೊ� ವಷ0ದ ಕೂನೇಗ

ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದಲಲ ರ�ಡರ ಎಂದು ಆಯೇಕಯಾದರು. ಅವರನುನ ವಶAವದಾಯಲಯ ತನನ ಬಳಗಾವ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರದ ಸªಳಳ�ಯ ಮುಖಯಸªರಂದು ನೇ�ಮಸತು. ೧೯೯೦ರಲಲ ಅವರನುನ

ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಯರನಾಾನಗ ಗೂತುತ ಮಾಡತು. ರನಾಾಲುಕ ವಷ0ಗಳ ಕಾಲ ಕ�ಂದರದ ಸಮಗರ ಅಭವೃದದಧಯ ಕಾವಯದಲಲ ನೇ�ಗನಹಾಳ ತಮಮನುನ ತೂಡಗಸಕೂಂಡರು.

೧೯೯೪ರಲಲ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಕನನಡ ಪಾರಧಾಯಪಕ ಹುದೊದಗ ಬಡತ ಪಡದರು. ರನಾಾಲಾಕರು ರಜುನ ವದಾಯರಥ0ಗಳಳಗ ಪರಎಚ .ಡ. ಮಾಗ0ದಶ0ನ ಮಾಡುತತತದದರು.

ಮೊನೇನ ಮ� ರನಾಾಲಕರಂದು ತತ�ವ ರ ಹೃದಯಾಘಯಾತದದಂದ ಅವರು ತತ�ರಕೂಂಡರು. ಈ ವಾತ0 ಆಕಾಶವಾಣೀಯಂದ ಪರಸಾರಗೂಂಡದನುನ ಕ�ಳಳದವರಗಲ ಲ ನಂಬಲಾಗದಷು� ಅನೀರ�ಕತ{ತ ಆಶ¬ಯಯ. ಅದರ

ಜೂತಗ� ದುಃಖ, ವಷಾದ, ೫೯ ವಷ0 ಸಾಯುವ ವಯಸಸಲಲ! ನೀವೃತತತಗ ಒಂದೊ� ವಷ0ದ ಮೊದಲು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ತತ�ರಕೂಂಡರು. ನೀವೃತತರಾದ ಮ�ಲ ಹಲವು ಯೋ�ರಜುನೇಗಳನುನ ಹಡದು ಕಲಸ

ಮಾಡಬ�ಕಂದು ಅವರು ಲಕಕ ಹಾಕತಕೂಂಡದದರು. ಅವರ� ಮಾಡಬಹುದಾಗದದ ಆ ಕಲಸಗಳು ಈಗ ಅವರು ಇಲಲದೊ ಕನಸುಗಳಂತ ಕರಗ ಹೊೂ�ಗವ! ಅವರಗ ಮೊದಲನೀಂದಲೂ ಆರೂ�ಗ ಯ ಸರಯಾಗರಲಲಲ. ಈಚಗ ಕಲವು ವಷ0ಗಳಳಂದ ಹೊೂ�ಮಯೋ�ಪತತಯಲಲ ಅವರು ಆಸಕತರಾಗದದರು. ನನಗೂ ಅವರು ಅದನೇನ� ಶರಫಾರಸ

ಮಾಡುತತತದದರು!

ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದಲಲ ಅವರು ೧೯೯೩ರಂದ ೧೯೯೫ರವರಗ ಸತನಟಟ�ನ ಸದಸಯರಾಗದದರು. ೧೯೯೫ರಂದ ೯೭ರವರಗ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದಲಲ ನೀದೊ�0ಶಕರಾಗ ಕಲಸ

ಮಾಡದರು. ೧೯೯೫- ೯೮ ರ ಅವಧಗ ಹಂಪರಯ ಕನನಡ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕಾರ‌ಯಕಾರ� ಮಂಡಲಯಲಲನ (ಸತನೇಟ ) ಸದಸಯರಾಗದದರು. ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕಲಾನೀಕಾಯದ ಡ�ನರಂದು ಕಾರನೀವ0ಹಸದದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಆ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಅಕಾಡಮಕ ಕನೀಸಲಲನ ಸದಸಯರಾಗಯೂ ಕಲವು ಕಾಲ ಕಲಸ ಮಾಡದದರು. ಕರನಾಾ0ಟಕ ಇತತಹಾಸ ಅಕಾಡಮಯ ಬಳಗಾವ ಜಲಾಲ ಘಟಕಕಕ ಅವರು ಅಧಯಕಷರಾಗದದರು.

ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಾಹತಯ ಅಕಾಡಮಯ ಸದಸಯರಾಗದದ ಅವರ ಅವಧ ೨೦೦೧ಕಕ ಮುಗಯುವುದದತುತ! 'ಶತಮಾನದ ಕನನಡ ಸಾಹತಯ' ಎಂಬ ಯೋ�ರಜುನೇಯಲಲ ಅವರು ' ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯನುನ ಕುರತು ಗರಂಥವನುನ

ಸಂಪಾದದಸುತತತದದರು. ಅವರ 'ಮuಲಾರಲಂಗ: ಖಂಡೂ�ಬಾ' ಎಂಬ ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಅಧಯಯನ ಕುರತ ಗರಂಥಕಕ ರಾರಜುಯ ಸಾಹತಯ ಅಕಾಡಮ ಹಾಗೂ ಜಞಾನಪದ- ಯಕಷಗಾನ ಅಕಾಡಮ ಎರಡೂ ಸಂಸತªಗಳು ಪುರಸಾಕರವತುತ ಗರವಸವ.

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಹತುತ ಹಲವು ವಷಯಗಳಲಲ ಆಸಕತರು. ಆ ವಷಯಗಳಲಲಲಲ ಅಧಯಯನಶರ�ಲರು. ಕನನಡ ಸಾಹತಯ, ಶಾಸನಶಾಸತ ರ, ಭಾಷಾ ವಜಞಾ}ನ ಮತುತ ಜಞಾನಪದಮೊದಲಾದ ವಚಾರಗಳಲಲ

ಅವರು ಆಳವಾದ ಅಧಯಯನ ಮಾಡದದರು; ವಾಯಪಕವಾದ ಪರಶರಮ ಪಟಟ�ದದರು. ಮಹಾರಾಷ� ರ, ಆಂಧರಪರದೊ�ಶ ಮತುತ ಕರನಾಾ0ಟಕದ ವವಧ ಭಾಗಗಳಲಲ ಅವರು ಸಂಚರಸ ಜಞಾನಪದ ಕ{�ತರಕಾರ‌ಯ ಕuಗೂಂಡದದರು. ಅವರು ತಮಮ

ತಲಮಾರನ ಲ�ಖಕರಲಲ ತುಂಬ ಪರಸದಧರಾಗದದರು. ಅದರಲಲಯೂ ಶಾಸನಗಳನುನ ಓದುವುದರಲಲ, ಅಥu0ಸುವುದರಲಲ ಅವರದು ವಶೇ�ಷ ಪರಶರಮ, ಹಳಗಯ ಶಾಸನಗಳನುನ ಓದುವುದರಲಲ ಅವರು

ಪರಣೀತರಾಗದದರು.

ಪರಸದ ಧ ವದಾAಂಸರಾಗದದ ಡಾ. ಡ.ಎಲ . ನರಸಂಹಾಚಾರ‌ಯರು 'ಡಂಗ' ಎಂಬ ಪದಕಕ ' ಸುಂಕದ ಕಟೇ�' ಎಂದು ಅಥ0 ಮಾಡದದರು. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಅದು ಸುಂಕದ ಕಟೇ�ಯಲಲ; ಅದು ಒಂದು ರಾರಜುಯ ಎಂದು

ಹೊ�ಳಳದಾದರ. ಈ ಪರತತಪಾದನೇ ಐತತಹಾಸಕ ಮಹತAದಾದಗದೊ. ಬಾದಾಮ ಚಾಲುಕಯರ ಹಾಗೂ ರಾಷ� ರಕೂಟರ ಸುಮಾರು ಇಪಪತುತ ಪೂವ0ದ ಹಳಗನನಡ ಶಾಸನಗಳನುನ ಪತತ ಹಚ¬ ಓದದ ಪರಕಟಟಸದುದ ಅವರ ಒಂದು ಸಾಧನೇ.

'ವಡಾಡರಾಧನೇ' ಯ ಭಾಷಯನುನ ವಶೇ�ಷವಾಗ ಅಧಯಯನ ಮಾಡದದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಆ ಆಧಾರದ ಮ�ಲ ಆ ಕೃತತ ಪೂವ0ದ ಹಳಗನನಡ ಕಾಲದಲಲ ಎಂದರ ಕತರ.ಶ. ಒಂಬತತನೇಯ ಶತಮಾನದ ಪೂವಾ0ಧ0ದಲಲ

ಹುಟಟ�ದೊಯೇಂದು ಊಹಸದಾದರ. ಬಳಗಾವ ಜಲಲಯ ವ�ರಶೇuವ ವರಕತಮಠಗಳು ಕತರಶ. ೧೬ನೇ� ಶತಮಾನದ ಕೂನೇ, ಅಥವಾ ೧೭ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಆದದಭಾಗದಲಲ ಹುಟಟ�ಕೂಂಡವಂಬ ಅಂಶವನುನ ವಾಯಪಕ ಕ{�ತರಕಾರ‌ಯದ

ಬಲದದಂದ ಅವರು ತೂ�ರಸಕೂಟಟ�ದಾದರ.

ಜಞಾನಪದ ದೊ�ವರು ರಜುುಂರಜುಪಪ, ಕಲವು ವದಾAಂಸರ ಪರಕಾರ ದಕತ{ಣ ಕರನಾಾ0ಟಕದವನು, ಅದೂ ಕ�ವಲ ಕಾಡುಗೂಲಲರಲಲ. ಆದರ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಪರಕಾರ ಈ ಅಭಪಾರಯ ಸರಯಲಲ. ಉತತರ

ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲಯೂ ಈ ಸಂಪರದಾಯ ಇದೊ ಎಂದು ಅವರು ಹೊ�ಳುತಾತರ. ಬಳಗಾವ ಜಲಲಯ ಗೂ�ಕಾಕ ಮತುತ ಬuಲಹೊೂಂಗಲ ತಾಲೂಲಕುಗಳಲಲಯೂ ಈ ಸಂಪರದಾಯ ಇರುವುದನುನ ಅವರು ತೂ�ರಸುತಾತರ.

ಮ�ಲಾರದೊ�ವರನುನ ಕುರತು ಕರನಾಾ0ಟಕ, ಮಹಾರಾಷ� ರ ಮತುತ ಆಂಧರಪರದೊ�ಶಗಳಲಲ ವಸಾತರವಾದ ಕ{�ತರಕಾಯ0 ನಡಸ ಈ ದೊ�ವರಗ ಸಂಬಂಧಸದ ಸಾಂಸಕತತಕ ಮಾನವ ಶಾಸತ ರ�ಯ ಅಧಯಯನವನುನ ಅವರು ಸದಧಪಡಸ

ಪರಕಟಟಸದಾದರ. ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳ ಭಾಷಟಕ ಅಧಯಯನದಲಲ, ಪೂವ0ದ ಹಳಗನನಡದ, ಸುಮಾರು ೫೦ ಪುಟಗಳಷು� ವuಶರಷ�ಯಗಳನುನ ಗುರುತತಸದಾದರ. ಸಾಹತಯಕ ಅಧಯಯನದಲಲ ಸುಮಾರು ಅರವತತಕತಕಂತಲೂ ಹೊಚು¬

ಪದಯಗಳು ಕವರಾರಜುಮಾಗ0 ಪೂರ‌Aದಲಲ ಪತತಯಾಗರುವುದನುನ ತೂ�ರಸುತಾತರ.

ಕತರ.ಪೂ. ೬ ರಂದ ೩ ಶತಮಾನದವರಗನ ಶಾಸನಗಳಲಲ ಪಾರಕೃತ, ಸಂಸಕೃತ, ಭಾಷಗಳಲಲ ತೂ�ರಬರುವ ಕನನಡ ಭಾಷಯ ಪದಗಳ ದದ�ಘ0ವಾದ ಪಟಟ�ಯನುನ ಸದಧಪಡಸದಾದರ. ದಕತ{ಣ ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲ ಮಾತರ ಜಞಾನಪದ

ಮಹಾಕಾವಯಗಳು ಲಭಯ ಎಂಬುದು ಒಂದು ನಂಬಕ. ಇದಕಕ ಪರತತಯಾಗ ಉತತರ ಕರನಾಾ0ಟಕದಲಲಯೂ ಅಂಥ ಮಹಾಕಾವಯಗಳಳರುವುದನುನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಮೊದಲ ಬಾರಗ ಗುರುತತಸದಾದರ. ಅವುಗಳ ಪರuಕತ

ಮuಲಾರಲಂಗನ ಕಾವಯವನುನ ಸಂಪಾದದಸ ಪರಕಟಟಸದಾದರ. ಹಡ ಶಾಸನದ ಭಾಷಟಕ ವಶೇಲ�ಷಣಯನುನ ತುಂಬ ಸಮಪ0ಕವಾಗ, ಸೂಕಷಮರ�ತತಯಲಲ ಮಾಡದಾದರ. ಬಳಗಾವ ಜಲಲಯ 'ಅಲಭuರ' ಎಂಬ ತತAಪದಕಾರನನುನ

ಬಳಕತಗ ತಂದ ಕತ�ತತ0 ನೇ�ಗನಹಾಳರಗ� ಸಲಲಬ�ಕು. ತಮಗ ದೊೂರತ ನೂತನ ಹಸತಪರತತಯೋಂದರ ನೇರವನೀಂದ ಸಂಪಾದದಸ, ಈಗ ಅಚ¬ನಲಲರುವ ' ’ಸದಧರಾಮ ಚಾರತರ ದಲಲ, ಹಲವಾರು ಚಾರತತರಕ ಸಂಗತತಗಳನುನ ಮೊದಲ

ಬಾರಗ ಚಚ0ಸದಾದರ.

ಹ�ಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ತಮ ಮ ಲ�ಖನಗಳಲಲ ಪರಸಾತಪರಸದ, ಚಚ0ಸದ, ವಶೇಲ�ಷಟಸದ ವಚಾರಗಳು, ಎತತತದ ಸಮಸತಯಗಳು ಒಂದೊರಡಲಲ. ಇತತತ�ಚಗ ಹಂಪರಯ ಕನನಡ ವಶAವದಾಯಲಯವು ಪರಕಟಟಸದ ' ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು' ಎಂಬ ಹೊೂತತಗಯಲಲಯೇ� ಅರುವತುತ ಸಂಪರಬಂಧಗಳಳವ. ಕುಲಪತತಗಳಾದ ಡಾ. ಎಂ. ಎಂ. ಕಲಬುಗ0ಯವರು ತಮಮ ಮೊದಲ ಮಾತತನಲಲ ಹ�ಗ ಹೊ�ಳುತಾತರ: 'ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ

ಅವರು ನಮಮ ಕಾಲದ ಮಹತAದ ಸಂಸಕೃತತ ಶೇೂ�ಧಕರು. ಭಾಷಟಕ, ಜಞಾರನಾಾಂಗಕ, ಜಞಾನಪದ ಹ�ಗ ಹತುತ ಹಲವು ನೇಲಗಳಲಲ ಅವರ ಅಧಯಯನ ಇಲಲ ಸಾಗದೊ. ಇಲಲಯ ಅನೇ�ಕ ಸಂಗತತಗಳು ಕನನಡ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಮೊದಲ

ಬಾರಗ ಚಚ0ತವಾಗವ. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ವಾಯಪಕವಾದ ಓದನುನ, ಚಕತತಸಕ ಮನೇೂ�ಧಮ0ವನುನ ಇಲಲನ ಬರಹಗಳಲಲ ಗುರುತತಸಬಹುದು. “ ಒಟಟ�ನಲಲ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು' ಕನನಡ ವಶAವದಾಯನೀಲಯದ ಹೊಮಮಯ

ಪರಕಟಣಯಾಗದೊ.

ಇಲಲನ ಲ�ಖನಗಳಲಲ ಮೊದಲನೇಯದು ' ಪರೊನನನ ಭುವನೇuಕಯ ರಾಮಾಭುಯದಯ'. ೧೯೭೦ರಲಲ ಎಂ.ಎ. ಪದವ ಪಡದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ೧೯೭೧ರಲಲ ಪರಪರಥಮವಾಗ ಬರದ ಲ�ಖನ ಇದು. ಅದನುನ ಕುರತಂತ

ನಮಮ ವದಾAಂಸರು ಹಲವಾರು ಸಾರ ಪರತತಕತರಯೇಯನುನ ವಯಕತಪಡಸದಾದರ. ಭುವನೇuಕಯ ರಾಮಾಭುಯದಯದ ರನಾಾಯಕ ಶಂಕರಗಂಡನೇ� ಎಂದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ದೃಢವಾದ ನೀಲುವು ತಾಳಳದದರು! “ ಕಾಲಕಾಲಕಕ ಹೊೂಸ ಹೊೂಸ

ವಷಯಗಳು, ಸಮಸತಯಗಳು ಹುಟಟ�ಕೂಂಡಂತ, ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ{�ತರದಲಲ ಅವುಗಳನುನ ಕುರತ ಚಚ0ಗಳು ನಡಯುವುದು ಸಾAಭಾವಕ' ಎಂದು ಅವರು ಭಾವಸದದರು. ಇದು ನೀರಜುವಾದ ಸಂಶೇೂ�ಧಕನ ದೃಷಟ�!

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಈಗ ನಮೊಮಂದದಗಲಲ. ಆದರ ಅವರು ಮಾಡದ ಕಲಸವನುನ ಉಳಳಸ ಹೊೂ�ಗದಾದರ. ಮುಂದದನ ತಲಮಾರನವರಗ ಅವರ ಕಲಸ ಪರರ�ರಣಯನೂನ ಸೂÏತತ0ಯನೂನ ನೀ�ಡುವುದಾದರ

ಅದಕತಕಂತ ಮಗಲಾದದುದ ಬ�ರ�ನೀದೊ.

ಡಾ. ಹಾ.ಮಾ.ರನಾಾಯಕ ಸುಧಾ ವಾರಪತತರಕ ರಜುೂರನಾ ೩, ೧೯೯೯

________________

ಶರಷಾಯದದಚ¬�ತ ಪರಾರಜುಯಪುರಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಬಹುಮುಖ ವಯಕತತತAವನುನ ಅರಯಬ�ಕಂಬ ಉದೊದ�ಶದದಂದ ರನಾಾನು ದದರನಾಾಂಕ ೧೩ ಫಬುರವರ ೨೦೧೦ ರಂದು ಕನನಡ ವಶAವದಾಯಲಯದ ವಶಾರಂತಕುಲಪತತಗಳೂ, ಖಾಯತ

ಸಂಶೇೂ�ಧಕರೂ ಆದ ಡಾ. ಎಂ. ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರನುನ ಭ�ಟಟಯಾಗ ಡಾ. ಎಂ.ಬ.ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರೂಂದದಗ ನೀಮಮ ನೇನಪುಗಳು ಹೊ�ಗದದವು? ಎಂದು ಕ�ಳಳದೊ.

ಡಾ. ಎಂ. ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಕುರತು ತುಂಬ ಭಾವುಕರಾಗ ಮಾತರನಾಾಡದರು. ಸುಮಾರು ಎರಡು ಗಂಟೇಗಳ ಕಾಲ ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಪಾರಧಾಯಪಕ ಜ�ವನ ಮೊದಲು

ಮಾಡಕೂಂಡು ಅವರ ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಕಾಯ0ಗಳ ಕುರತು ತುಂಬ ಆಪತವಾಗ ಹೊ�ಳಳದರು. ಅವರು ಅಂದು ಹೊ�ಳಳದ ವವರಗಳ ಆಧಾರದ ಮ�ಲ ಹೊ�ಳುವುದಾದರ:

'ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ನನ ನ ಶರಷಯರೂ ಹದು, ಸಹೊೂ�ದೊೂಯ�ಗಯೂ ಹದು. ಅವರು ಕಲವು ವಷಯಗಳಲಲ ನನಗಂತಲೂ ಬುದದಧವಂತರಾಗದದರು. ನನನ ಅತಯಂತ ಆತತಮ�ಯ ಶರಷಯರಲಲ ಡಾ. ವ�ರಣಣ ರಾರಜುೂರ

ಮತುತ ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅತಯಂತ ಪರಮುಖರು. ಯಾಕಂದರ ಇಬಬರೂ ನನನ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯ ಕಾಯ0ವನುನ ಅಚು¬ಕಟಟಾ�ಗ ಮುಂದುವರಸದರು. ಅವರು ಪರಎಚ . ಡಗ ವಷಯ ಆಯುದಕೂಂಡದುದ ' ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳ ಭಾಷಟಕ ಅಧಯಯನ'. ಈ ವಷಯ ಕ�ಳಳದಾಗ ನನಗ ಡಾ.

ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಬಗ� ಒಲವು ಮೂಡತು. ಪಾರಚ�ನ ಶಾಸನಗಳ ಭಾಷಟಕ ಅಧಯಯನ ವಷಯದಲಲ ಈ ಮೊದಲು ಪರಯತ ನ ಮಾಡದವರು ಡಾ. ಎರನಾ . ನರಸಂಹಯಯ ಮತುತ ಡಾ. ಜ.ಎಸ . ಗಾಯ ಅವರು. ಆದರ ಅವರ

ಅಧಯಯನಕಕ ಅದರದೊ� ಆದ ಒಂದು ಮತತ ಮತುತ ಶಕತತ ಇತುತ. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಸಮಗರ ಅಧಯಯನದ ಕೂರತಯನುನ ನೀವಾರಸದರು. ಅಂತಯೇ� ಅವರ ಮಹಾಪರಬಂಧಕಕ ಒಂದು ಬಲ ಇದೊ.

೧೯೭೦ರಲಲ ಅವರು ಮೊಟ�ಮೊದಲು ' ಪರೊನನನ ಭುವನೇuಕಯರಾಮಾಭುಯದಯ' ಎಂಬ ಲ�ಖನವನುನ ಬರದರು. ಅದು ಲ�ಖನ ರೂಪ ಪಡಯುವಲಲ ರನಾಾನೇ� ಮಾಗ0ದಶ0ನ ಮಾಡದೊದ. ಆದರ ಅಲಲಯ ವಚಾರಗಳು

ನಮಗೂ ಹೊೂಳಗದದರಲಲಲ.

ಶಬದಮಣೀದಪ0ಣದ ಒಂದು ಸೂತರದಲಲ ಉದಾಹರಣಯಾಗರುವ ಪದಯ ಹ�ಗತುತ:

ಉದಯಾಸತೂತ�ನನತ ಶೇuಲಸತ�ತು ಹಮವತುಕಲ ಪಯ0ಂತ ಸಂ ಪದೊಯಂ ವಾಧ0ತರತತರಂಗಸನೀನದತಾಕಂಚ�ಕಳಾಪಾಂಚತಾ ಸಪದೊಯಂ ಸಾಧಸ ಕಬಬಗಂಗ ನೇಲನಂ ನೀವಾಯ0ರಜುದದಂದಂ ನೀಮ

ಚ0ದ ಗಲಲಂ ಭುವನೇuಕಯರಾಮ ಮಹಪಂಗಕುಕಂ ಪರಗ0ಕುಕಮ ಅಂದರ ಸಮಸ ತ ಭರತಖಂಡವನುನ ಸಾಧಸ ಕಬಬಗನೀಗ ಒಪರಪಸದ ಗಲವು ಭುವನೇuಕಯರಾಮನೃಪನ

ಹೊೂರತು ಬ�ರಯವರಗಲಲ' ಎಂದು ಅದರ ಅಥ0.

“ಅಂದರ ಭುವನೇuಕಯರಾಮನು ಯುದಧದಲಲ ಗದದ ಸಮಸತ ವಸುಂಧರಯನುನ ಕಬಬಗ' ನೀಗ ಕೂಟ�ನೇಂದು ಅಥ0ವ�? ಇದು ಆಭಾಸ; ಆದದರಂದ ಇಲಲಯ ಕಬಬಗ ಪದದ ಬದಲಾಗ ಅದು ಕಚ¬ಗ ಎಂದದರಬ�ಕು. ಆಗ

ಕಚ¬ಗನೇಂದರ ರಾಷ� ರಕೂಟ ಚಕರವತತ0ಯಾದ ೩ನೇ� ಕೃಷಣನೇಂದಾಗಬಹುದು. 'ಭುವನೇuಕಯರಾಮ'ನೇಂದು ಬರದದರುವವನು ಆತನ ಸಾಮಂತ ಶಂಕರಗಂಡರನಾಾಗರಬ�ಕು ಎಂಬ ವಚಾರವನುನ ಮೊದಲು ಹೊ�ಳಳದವರು

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು. ಕಾವಾಯಲೂ�ಕನದ ೨೭ನೇ� ಪದಯದಲಲ ಒಂದೊಡ ' ರಟ�ರಮ�ರು ದಂತತಗಂ' ಎಂಬ ಪದ ಬರುತತದೊ. ರಟ�ರ ಮ�ರುವ೦ಬುದು ರಾಷ� ರಕೂಟ ಮೂರನೇಯ ಕೃಷಣನ (ಪಟ�ದ)ಆನೇಯಾಗರಬಹುದೊಂದು

ಕಲವು ವದಾAಂಸರ ಊಹೊಯಾಗತುತ. ಇದನುನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ತುಂಬ ಅಥ0ವತಾತಗ ವಶೇಲ�ಷಟಸದರು. ಬಟಗ�ರಯ ಶಾಸನದಲಲ ಶಂಕರಗಂಡನ ಕಲವು ಬರುದುಗಳಲಲ ' ರಟ�ರ [ಮ�ರು]' ಎಂಬುದೊೂಂದು

ಉಂಟು. ಇಲಲ 'ರಟ�ರಮ�ರುದಂತತ' ಎಂದರ ರಟ�ರ ಮ�ರುವನ ದಂತತ ಎಂಬ ಹೊೂಸ ಅಥ0ವನುನ ಹೊ�ಳಬ�ಕಾಗುತತದೊ. ಹ�ಗಾಗ ಈ ಪದಯದಲಲ ಬರುವ ' ರಟ�ರ ಮ�ರು' ಶಂಕರಗಂಡನೇಂದೊ ತತಳಳಯಬಹುದು.

ಇದು ಭುವನೇuಕಯರಾಮಾಭುಯದಯದದಂದ ಎತತತದ ಪದಯವಾಗದದ ಪಕಷದಲಲ ಅದರ ರನಾಾಯಕನು ಶಂಕರಗಂಡನೇಂದೊ� ಹೊ�ಳಬ�ಕಾಗುತತದೊ. ಎಂಬ ನೀಣ0ಯಕಕ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಬಂದರು. ಪೂವ0ಸೂರಗಳಾದ ಡ.ಎಲ .ಎರನಾ .

ಅವರ ವಚಾರಗಳಳಗಂತ ಸಪಷ�ವಾಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಭುವನೇuಕಯರಾಮಾಭುಯದಯದ ಕಾವಯರನಾಾಯಕ ಶಂಕರಗಂಡನೇಂದು ಸದಧಪಡಸದರು. ಭುವನೇuಕಯರಾಮಾಭುಯದಯವು ಲಕತಕ ಕಾವಯವಂಬುದು ನೀರಜು.

ಬಟಗ�ರಯ ಶಾಸನ, ಕಾವಾಯವಲ�ಕನದ ೬೮ನೇ� ಪದಯ ಸೂಚಸುವ 'ರಜುಯಧ�ರ' ಎಂಬ ಬರುದು, ಶಬದಮಣೀ ದಪ0ಣದ ೧೬೭ನೇ� ಸೂತರದ 'ಕಬಬ[ಕಚ¬] ಗ ಎಂಬ ಹೊಸರು, ಬಟಗ�ರಯ ಶಾಸನ ಹಾಗೂ ಕಾವಾಯವಲೂ�ಕನದ

೬೨೦ನೇ� ಪದಯಗಳಲಲಯ ರಟ�ರಮ�ರು, ಮತುತ ಭುವನೇuಕಯರಾಮನೇಂಬ ಬರುದು ಇವಲ ಲ ಸಂಗತತಗಳು ಕಾವಯರನಾಾಯಕನು ಶಂಕರಗಂಡರನಾಾಗರಬ�ಕಂಬ ಊಹೊಗ ಬಲವಾದ ಆಧಾರಗಳಾಗುತತವ.

ಡಾ. ಎಂ. ಎಂ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರು ಮುಂದುವರದು ಹೊ�ಳಳದರು- ' ರನಾಾನು ಕನನಡ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕುಲಪತತಯಾದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಅವರ ಸಮಗ ರ ಲ�ಖನ ಸಂಪುಟವೋಂದನುನ ಹೊೂರತಂದೊ. ಆ

ಸಂದಭ0ದಲಲಯೂ ಅವರು ಭುವನೇuಕಯರಾಮಾಭುಯದಯದ ಕಾವಯರನಾಾಯಕ ಶಂಕರಗಂಡನ ಎಂಬ ನೀಲುವಗ ಬದಧರಾಗದದರು. ಅವರ� ಅಲಲ ಹ�ಗ ಹೊ�ಳುತಾತರ: ' ಇಲಲನ ಮೊದಲ ಲ�ಖನ 'ಪರೊನನನ ಭುವನೇuಕಯರಾಮಾಭುಯದಯ' ರನಾಾನು ೧೯೭೧ರಲಲ ಪರಪರಥಮವಾಗ ಬರದುದು. ಅದನುನ ಕುರತಂತ ನಮಮ

ವದಾAಂಸರಂದ ಹಲವಾರು ಬಾರ ಪರತತಕತರಯೇಗಳು ವಯಕವಾದವು. ಆ ಲ�ಖನ ಪುನಮು0ದರಣಗೂಳು.ತತತರುವ ಈ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಸಂಕತ{ಪತವಾಗಯಾದರೂ ಕೂಂಚ ವವರಣ ಅಗತಯವಂದು ಕಾಣುತತದೊ:

ಭುವನೇuಕ ಯ ರಾಮಾಭುಯದಯದ ರನಾಾಯಕ ಶಂಕರಗಂಡನೇ� ಎನುನವುದು ಈಗಲೂ ನನ ನ ದೃಢವಾದ ನೀಲುವು. ಶಬದಮಣೀದಪ0ಣಕಾರ ಕ�ಶರರಾರಜು 'ಉದಯಾಸತೂತ�ನನತ.... ಭುವನೇuಕಯರಾಮ ಮಹಪಂಗಕುಕಂ ಪರರಗ0ಕುಯಮ' ಎಂಬ ಆ ಪದಯದಲಲನ ನೇಲನೇಂಬ ನಪುಂಸಕ ಲಂಗಾಥ0ದ ಶಬದಕಕ ಅಸತ�ತು ಹಮಾಚಲ

‘ವಸಾತರವಾಗುಳ . ಧರಾವನೀತ' ಎಂಬ ಸತ ರ�ಲಂಗಾಥ0ವದೊಯೇಂದು ಖಚತವಾಗ ಹೊ�ಳಳದಾದನೇ. ಕಬಬ�[ಚ¬]ಗನೀಗ ಭುವನೇuಕಯರಾಮ ಮಹಪನು ಒಪರಪಸದ ನೇಲವಂದರ ' ಉದಯಾಸತೂತ�ನನತ ಶೇuಲ ಸತ�ತು ಹಮವತುಕತತಕ�ಲ ಪಯ0ಂತ

ಸಂಪದೊ' ಯಾದ ಅಖಂಡ ಭಾರತವ� ಹೊೂರತು ಯಾವುದೊೂ� ಒಂದು ತುಂಡು ನೇಲವಲಲ. ಆದದರಂದ ಭುವನೇuಕಯರಾಮ ಮಹಪನೇಂದರ ಮಾಂಲಕ ಶಂಕರಗಂಡನೇ� ಹೊೂರತು ಚಕರವತತ0 ಮುಮಮಡ ಕೃಷಣನಲಲ.

'ಶುಭತುತಂಗ' ಇತಾಯದದ ಹೊಸರುಗಳೊಂದದಗ ಕಂಡು ಬರುವ ಪದಯ- ಪದಯವ�ಷ�ನಗಳನುನ ರಾಷ� ರಕೂಟ ಸಾಮಾರಟರಾದ ಮೂವರು ಕೃಷಣರಲಲ ಯಾವನೀಗಾದರೂ ಅನAಯಸಬಹುದು. ಅಂಥ ಬ�ರ ಒಂದೊೂ� ಹಲವೋ�

ಕಾವಯಗಳಳರುವುದು ಶಕಯ. ಪರೊನನ ಕವಯ ಭುವನೇuಕಯರಾಮಾಭುಯದಯಕಕ� ಅವನೇನಲಲ ಅನAಯಸಬ�ಕತಲಲ ಎಂದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರು ಪರತತಪಾದದಸದರು.

ಅವರ ನನ ನ ಆತತಮ�ಯತ ಎಷ�ರ ಮಟಟ�ಗ ಪರರಯವಾಗತುತ ಅಥವಾ ಅವರಗೂ ನನಗೂ ಯಾವ ಋಣಾನುಬಂಧವತೂತ� ಗೂತತತಲಲ. ಅವರು ನೀಧನರಾದ ದದನ ರನಾಾನು ನನನ ಊರಾದ ಸಂದಗಯಲಲದೊ. ಊರ

ಹೊೂರಗನೀಂದ ಹೊೂ�ಗಬ�ಕಾಗದದ ರನಾಾನು ಮನೇಮಂದದಗಲಲ ಭ�ಟಟಯಾದರಾಯತಂದು ಮನೇಗ ಬಂದೊ. ಅಷ�ರಲಲ ಅಕಸಾಮತಾತಗ ಫೋ�ರನಾ ಬಂದದತುತ. ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ನೀಧನರಾದ ವಷಯ ತತಳಳಯತು. ಕ�ವಲ ಎರಡು ನೀಮಷದಲಲ ರನಾಾನು ಹೊೂರಹೊೂ�ಗುತತತದೊದ. ಯಾವುದೊೂ� ನಮಮ ಆತತಮ�ಯ ಸಂಬಂಧ ಅವರ ನೀಧನದ ಸುದದದಯನುನ

ತತಳಳಸತು. ತಕಷಣ ನನನ ಎಲಲ ಕಾಯ0ಕರಮಗಳನುನ ರದುದಪಡಸ, ಬಳಗಾವಗ ಹೊೂ�ಗ ಅವರ ಅಂತಯಕತರಯೇಯಲಲ ಪಾಲೂ�ಂಡ ಎಂದು ಡಾ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರು ಹೊ�ಳುವಾಗ ಒಂದು ಕಷಣ ಭಾವುಕರಾದರು.

ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದಲಲ ಅವರನುನ ಬಹಳ ರಜುನ ಕಾಡದರು. ಅವರು ಬಳಗಾವ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರದಲಲದದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಕುಲಪತತಗಳಾಗದದ ಡಾ. ರಾಮ�ಗಡ ಅವರು ನನನನುನ

ಕರದು ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದ ಮುಖಯಸ ª ಸಾªನವನುನ ಯಾರಗ ವಹಸಬ�ಕಂದು ಕ�ಳಳದರು. ಆಗ ರನಾಾನು ' ರನಾಾಯಯವಾಗ ಈ ಸಾªನ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ� ಸಲಲಬ�ಕು. ಮುಖಯಸªರನಾಾಗುವ ಎಲ ಲ ಅಹ0ತಗಳು ಅವರಗವ. ಅವರ� ಸೂಕತ ಎಂದು ಗಟಟ�ಯಾಗ ಪರತತಪಾದದಸದೊ.' ಕುಲಪತತ ಡಾ. ರಾಮ�ಗಡ ಅವರು ನನನ

ಮಾತತಗ ಬಲ ಕೂಟು� ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರನುನ ಮುಖಯಸªರರನಾಾನಗ ನೇ�ಮಸದರು. ನಂತರ ಇತರ ಕಲವು ಪಾರಧಾಯಪಕರು ಅವರನುನ ಬಹಳಷು� ಕಾಡದರು. ಇದರಂದ ಬ�ಸತ ತ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರಗ ರನಾಾನು ನೇuತತಕ

ಬಂಬಲ ನೀ�ಡದೊ. ಯಾರು ಏನೇ� ಮಾಡಲ, ನೀನಗ ನನನ ಬಂಬಲ ಇದೊ. ಒಳಗ.ಯ ಕಾಯ0 ಮಾಡು ಎಂದು ಹೊ�ಳಳದೊ. ಅಂತಯೇ� ಜಞಾನಪದ ಸಮಮ�ಳನ, ಹ�ಗ ನನನ ಶರಷಯರಾಗದದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಒಮೊಮಮಮ ನನಗಂತಲೂ

ತತ�ಕಷಣವಾಗ ಕಲವು ಹೊೂಸ ಹೊೂಳಹುಗಳನುನ ಕಂಡುಹಡಯುತತತದದರು. ಇಂಥ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಅವರ ವಚಕಷಣಾ ದೃಷಟಗ ರನಾಾನು ಬರಗಾಗುತತತದೊದ.

ಹ�ಗ ಡಾ. ಕಲಬುಗ0 ಅವರು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ವಯಕತತತAವನುನ ತುಂಬ ಅಥ0ಪೂಣ0ವಾಗ ತತಳಳಸದರು. ಗುರುವನ ಮ�ರಸದ ಶರಷಯ ಎಂಬ ಅಗ�ಳಳಕಗ ಪಾತರರಾದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಕನನಡ ರನಾಾಡು

ಕಂಡ ಶೇರ�ಷಠ ಚಂತಕರು.

ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಕ{�ತರದ ದದಗ�ರಜುಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ನೇ�ರ ಶರಷಯರಲಲದದದದರೂ ಶರಷ ಯ ಸಾªನದಲಲ ನೀಂತು ಅವರಂದ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇಯ

ನೇಲಗಳನುನ ಅಧಯಯನ ಮಾಡದ ಬಳಗಾವ ಇನೇೂನವ0 ಹರಯ ವದಾAಂಸರಾದ ಡಾ. ರಾಮಕೃಷ ಣ ಮರಾಠ ಅವರನುನ ದದರನಾಾಂಕ ೨೮ ಏಪರರಲ ೨೦೧೦ ರಂದು ಭ�ಟಟಯಾಗ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಕುರತು

ಮಾತರನಾಾಡಸದಾಗ ತುಂಬ ಸಂತೂ�ಷದದಂದಲ� ಮಾತು ಆರಂಭಸದ ಅವರು ವಯಸನದದಂದ ಮಾತು ಮುಗಸದರು. ಅವರ ಮಾತುಗಳ ಸಾರ ಹ�ಗದೊ:

ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ಬಳಗಾವ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರದ ಆಡಳಳತಾಧಕಾರ ಎಂದು ನೇ�ಮಕಗೂಂಡಾಗ ನಮಗ ತುಂಬ ಸಂತೂ�ಷವಾಯತು. ಬಳಗಾವಯಲಲ ಒಂದು ಕಚ�ರ ಮಾಡಕೂಂಡು ೨೦

ಕತ.ಮ. ದೂರದ ಭೂತರಾಮನಹಟಟ�ಯ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರವನುನ ಅವರು ಶರಮವಹಸ ಕಟಟ�ದ ರ�ತತ ಅಭೂತಪೂವ0ವಾದುದು. ಅವರ ಸಂಯಮ, ನೀಷ�ಗಳು ಮಚು¬ವಂತಹವು. ಅವರು ಸಂಶೇೂ�ಧಕ

ವದಾAಂಸರಾಗದದಂತ ದಕಷ ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಗಳೂ ಆಗದುದ ವಶೇ�ಷ.

ಬಳಗಾವಯಲಲ ರನಾಾವು ಮ�ಲಂದ ಮ�ಲ ಅವರನುನ ಭ�ಟಟ ಮಾಡುತತತದೊದವು. ಅವರು ತಮಮ ಕೂನೇಯ ದದನಗಳಲಲ ಹೊೂ�ಮಯೋ�ಪರಥ ಔಷಧಗ ಒಗ�ಕೂಂಡದದರು. ಅದನುನ ಸAತಃ ಅಭಾಯಸ ಮಾಡದ ದ ಅವರು

ಪರಯೋ�ಗಾತಮಕ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಔಷಧಗಳನುನ ಉಪಯೋ�ಗಸುತತತದದರು. ಬಹುಶಃ ಅದು ಅವರ ಅರೂ�ಗಯವನುನ ಮತತಷು� ಕಡಸತು ಎಂಬುದು ನನ ನ ಭಾವನೇ. ಅವರು ನಮಗೂ ಆಗಾಗ ಹೊೂ�ಮಯೋ�ಪರಥ ಔಷಧ

ತಗದುಕೂಳ.ಲು ಸಲಹೊ ನೀ�ಡುತತತದದರು.

ನನಗ ಯಾವಾಗಲೂ ಒಂದು ಮಾತು ಹೊ�ಳುತತತದದರು. ' ನೀ�ವನೂನ ಓದಬ�ಕು. ಬಹಳ ಓದಬ�ಕು. ಸುತತಮುತತಲನವರ ಜೂತಗ ಹೊೂ�ಲಸಕೂಂಡು ಸಮಾಧಾನ ಪಟು�ಕೂಳ.ಬಾರದು. ವದAತತತನ ಕ{�ತರದಲಲ ದೊೂಡಡ

ಸಾಧಕನರನುನ ನೇೂ�ಡಕೂಂಡು, ಅವರ ಹಾದದಯಲಲ ರನಾಾವೂ ಹೊಜ�ಹಾಕಬ�ಕಂಬ ಛಲವರಬ�ಕು' ಹ�ಗ ಹೊ�ಳುತತತರುವಾಗ ಬಳಗಾವ ಸಾಹತಯಕ ವಲಯದ ಬಗ� ತುಂಬ ಮತತಗಳಲಲ ವತತ0ಸುತಾತರ' ಎಂದು ಬ�ಸರ

ಪಟು�ಕೂಳು.ತತತದದರು. ಭ�ಟಟಯಾದ ತರುಣ ಸಾಹತತಗಳಳಗಲ ಲ ' ಇನೂನ ಓದಬ�ಕು, ನೀಮ ಮ ಬರವಣೀಗ ತಪಸಸನ ಫಲವಾಗಬ�ಕು' ಎಂದು ಹುರದುಂಬಸುತತತದದರು.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಕ{�ತರಕಾಯ0 ಅತಯಂತ ವಾಯಪಕವಾಗತುತ. 'ಮuಲಾರ-ಖಂಡೂ�ಬಾ' ಕುರತು ಅಧಯಯನ ಮಾಡುವಾಗ ಕರನಾಾ0ಟಕ, ಮಹಾರಾಷ� ರ ಮತುತ ಆಂಧರದ ಅನೇ�ಕ ಕ{�ತರಗಳನುನ ಹಲವಾರು ಬಾರ

ಸುತತತದರು. ಪರತತಯೋಂದು ಕ{�ತರದ ವಶೇ�ಷತಗಳನುನ ತಲಸಪಶರ0ಯಾಗ ತಲನೀಕವಾಗ ನೇೂ�ಡದರು. ಹ�ಗಾಗ ಅದೊೂಂದು ಗಟಟ� ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾಕೃತತಯಾಗ ಮೂಡಬರಲು ಸಾಧಯವಾಯತು. ಅದೊ� ಜಞಾಡನಲಲ 'ಸವದತತತ

ಎಲಲಮಮ' ನ ಕುರತು ಯುಜಸ ಅನುದಾನದಲಲ ಅಧಯಯನ ನಡಸದದರು. ಅನೇ�ಕ ವವರಗಳನುನ, ಆರಾಧನೇಯ ವವಧ ಆಯಾಮಗಳನುನ ಕುರತು ಸೂಕಷಮವಾಗ ಅಧಯಯನ ನಡಸದರು. ಆ ಕುರತು ಸಂಗರಹಸದ ಮಾಹತತಗಳನುನ,

ಚತರಗಳನುನ ನನೇನದುರು ತೂ�ರಸದರು. ಅವರ ಅಧಯಯನ ಶರದೊದ, ಶರಸುತ, ವಶೇಲ�ಷಣ ನೇೂ�ಡ ತುಂಬ ಅಭಮಾನ ಪಟು�ಕೂಂಡ. ಅದದನೂನ ಪೂಣ0ಗೂಳು.ವ ಹಂತದಲಲಯೇ� ಅವರು ಇಹಲೂ�ಕ ತಯಜಸದರು.

ದೊuವತಗಳ ಅಧಯಯನದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಅವರು ಆ ದೊ�ವರ ಆಚರಣಯ ವಧಗಳನೂನ ಪಾಲಸುತತತದದರು. ಸವದತತತ ಯಲಲಮಮನ ಅಧಯಯನ ನಡಸದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಮಂಗಳವಾರ, ಶುಕರವಾರ ದೊ�ವಪೂಜ, ಸಾಧಯವಾದರ ಸವದತತತಗ ಹೊೂ�ಗ ಬರುವ ಪದಧತತ ಇಟು�ಕೂಂಡದದರು. ಇಂತಹ ನೀಷಠಯಂದ ಅವರ

ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಭಾವಗಮಯವಾಗುತತತತತಂದು ಭಾವಸಬ�ಕಾಗಲಲ. ಈ ರ�ತತಯ ತಾದಾತಮಯದದಂದ ಅವರಗ ಅನೇ�ಕ

ಭಕತರ ಪರಚಯವಾಗುತತತತುತ. ಆರಾಧನೇಯ ಒಳ- ಹೊೂರಗನ ಸಂಗತತಗಳು ತತಳಳಯುತತತದದವು. ಇದರಂದ ಅಧಯಯನಕಕ ಆಳ- ಅಗಲ ಪಾರಪತವಾಗುತತತತುತ.

ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರು ವದಾಯರಥ0ಗಳನುನ ತುಂಬ ಪರರ�ತತಸುತತತದದರು. ಶರಮಪಟು� ಓದುವವರನುನ ಪರೊರ�ತಾಸಹಸುತತತದದರು. ಬಳಗಾವಯ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರದಲಲ ಪಾರಧಾಯಪಕರಾಗ, ಆಡಳಳತಾಧಕಾರಯಾಗ ಮತುತ

ಧಾರವಾಡ ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದ ಮುಖಯಸªರಾಗ ಕನನಡದ ಬಳವಣೀಗ ಮತುತ ಕನನಡ ಸಾನತಕ ವದಾಯರಥ0ಗಳ ಯೋ�ಗಕ{�ಮಕಾಕಗ ಹಗಲರುಳು ಶರಮಸದರು. ನೀರಜುಕೂಕ ಅವರು ನಡದು ಹೊೂ�ದ ಹಾದದ ಇಂದದನವರಗ

ಅನುಕರಣೀ�ಯ.

ನನಗ ಅವರು ಇತರ ಪಾರಧಾಯಪಕರಂತ ಕಥ- ಕಾದಂಬರ ಬರಯುತ ತ ಹೊೂ�ಗಬ�ಡ, ಕನನಡ ಪರಂಪರಯ ದೃಷಟ�ಯಂದ ಗಟಟ�ಯಾದ ಕಲಸ ಮಾಡರ' ಎಂದು ಹೊ�ಳುತತತದದರು. ಅವರ ಪರರ�ರಣಯಂದ

ಮೊದಮೊದಲು ರನಾಾಟಕ- ಕಥ ಬರಯುತತತದ ದ ರನಾಾನು ಸೃರಜುನಶರ�ಲ ಸಾಹತಯಕತಕಂತ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ- ರಂಗಭೂಮಅನುವಾದ ಕ{�ತರಕಕ ಹೊೂರಳಳದೊ. ಅವರು ನಮಗ ಕಲಸದೊ ಕಲಸದ ಗುರು ಸAರೂಪದಲಲದದರು.

ಅವರ ಅಪಾರ ವದAತುತ- ಪಾಂಡತ ಯ ನಮಗ ಕಾಮಧಯ�ನುವಾಗದದವು. ಅವರ ಅಕಾಲಕ ಮರಣ ನಮಗ ದುಃಖವನುನಂಟು ಮಾಡತು.

ಅವರ ಸಮಗರ ಲ�ಖನ ಸಂಪುಟ ೧೯೯೯ರಲಲ ಪರಕಟವಾಯತು. ಆ ಸಂದಭ0ದಲಲ ಅವರು ಹೊ�ಳಳದ ಮಾತುಗಳು ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ{�ತರದಲಲ ಕಲಸ ಮಾಡುವವರಗ ಮಾಗ0ದಶರ0 ಸೂತರಗಳಂತತವ. ಆ ಮಾತುಗಳು

ಹ�ಗವ:

“ ಕಾಲಕಾಲಕಕ ಹೊೂಸ ಹೊೂಸ ವಷಯಗಳು, ಸಮಸತಯಗಳು ಹುಟಟ�ಕೂಂಡಂತ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ{�ತರದಲಲ ಅವುಗಳನುನ ಕುರತ ಚಚ0ಗಳು ನಡಯುವುದು ಸಾAಭಾವಕ. ನಮ ಮ ಹಂದದನ ತಲಮಾರನಲಲ ಕವ-ಕಾಲ-

ಕಾವಯಗಳು, ಅವುಗಳಲಲ ಪರಯೋ�ಗಗೂಂಡ ಶಬAಶೇ�ಷಗಳು ಹೊಚಾ¬ಗ ವದಾAಂಸರ ಚಚ0ಯ ವಷಯಗಳಾಗದದವು. ಕನನಡ ರನಾಾಡು ಆರು ತುಂಡುಗಳಲಲ ಹಂಚ ಹೊೂ�ಗದದದತು. ದೊ�ಶದ ಪಾರತಂತ ರಯ ಮತುತ ಪಾಶಾ¬ತ ಯ ವಚಾರಗಳು ಅಂದು ಇತರ ಕ{�ತರಗಳಂತ ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ{�ತರದ ಮ�ಲ ಕೂಡ ತತ�ವರ ಪರಭಾವ ಬ�ರದದವು. ೧೯೫೬ರ

ತರುವಾಯ ಈ ಪರಸªತತ ಬದಲಾಯಸ, ಕನನಡ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಕ{�ತರದಲಲ ಬಹು ದೊೂಡ ಡ ಪರಮಾಣದ ಕಲಸ ನಡಯತೂಡಗತು. ಹೊಚು¬ ಹೊಚು¬ ಸಮಾರಜುಮುಖಯಾದ ಅಂತರಶರಸತ�ಯ ಚಂತನೇಗಳು ಕೂಡ ಈ ಕ{�ತರದಲಲ ಕಾಲಟ�ವು. ಜಞಾನಪದ ಕ{�ತರದಲಲ ಕಾಯ0ಪರವೃತತರಾದ ಅನೇ�ಕ ವದಾAಂಸರು ಈ ಮಾತುಗಳ ಹನೇನಲಯಲಲ ಅವರ

ಎಲಲ ಸಂಶೇೂ�ಧನ ಲ�ಖನಗಳನುನ ನೇೂ�ಡಬಹುದು. ಬಳಗಾವಯ ಪಾರಚ�ನತಯ ಕುರತು ಅವರು ಮಾಡದ ಸಂಶೇೂ�ಧನೇ ಅತಯಂತ ಮಹತAವಾದುದು. ಅಲಭuರ ಎಂಬ ತತAಪದಕಾರನ ಜ�ವನ ಕುರತು ಮೊಟ�ಮೊದಲು

ಬಳಕು ಚಲುಲವ ಕಾಯ0 ಮಾಡದ ಅವರ ಶೇೂ�ಧನ ದೃಷಟ� ನಮಮಂಥ ಬರಹಗಾರರಗ ಸೂÏತತ0ಯಾಗತುತ.

ಇಂಥ ಮಹಾರನಾ ಸಂಶೇೂ�ಧಕನ ಬರಹಗಳನುನ ಗಮನೀಸದೊ ಕನನಡ ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಕ{�ತರದ ಅಧಯಯನ ಮುಂದೊ ಸಾಗಲಾರದು ಎಂಬುದು ನನನ ಸಪಷ� ಅಭಪಾರಯವಾಗದೊ.

________________

ಕನನಡ ಭಾಷಯ ಪಾರಚ�ನತ ಶೇೂ�ಧಸದ ಶೇರ�ಷಠ ಸಂಶೇೂ�ಧಕ ಬಳಗಾವಯ ಖಾಯತಕವಗಳಾದ ಡಾ. ಸರರಜುೂ ಕಾಟಕರ ಅವರನುನ ದದರನಾಾಂಕ ೨೫ ರಜುೂನ ೨೦೧೦ ರಂದು

ಭ�ಟಟ ಮಾಡ, ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರ ಕುರತು ಕ�ಳಳದಾಗ ಅವರು ತುಂಬ ಹೊೂತುತ ಅವರ ವಯಕತತತAವನುನ ಕುರತು ಹೊ�ಳಳದರು.

ರನಾಾನು ಅವರು ರಚಸದ 'ಖಂಡೂ�ಬಾ' ಕೃತತ ಓದದ ತುಂಬ ಆಕಷಟ0ತರನಾಾಗದೊದ. ಅದೊ� ಪುಸತಕಕಕ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಾಹತ ಯ ಅಕಾಡಮ ಬಹುಮಾನ ಕೂಡ ಬಂದದತು. ಪರಶಸತ ಪರದಾನ ಸಮಾರಂಭ ಬಳಗಾವಯಲಲ

ತುಂಬ ಅದೂದರಯಾಗ ರಜುರುಗತು. ಎಷು� ಅದೂದರ ಎಂದರ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಗಾರಮದ ಬಹುತ�ಕ ರಜುನ ಆ ಕಾಯ0ಕರಮಕಕ ಸಾಕತ{ಯಾಗದದರು. ಹತಾತರು ಮೊ�ಟಟಾರು ವಾಹನ ಮಾಡಕೂಂಡು ಊರಗ ಕತ�ತತ0 ತಂದ

ಡಾ. ಎಂ.ಬ. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಅವರನುನ ಗರವಸಲು ರಜುನ ಸಂಭರಮದದಂದ ಪಾಲೂ�ಂಡದದರು. ಯಾವ ಸಾಹತತಗೂ ಇಷು� ಊರನ ಗರವ ಸಕಕ ಉದಾಹರಣ ರನಾಾನು ಕಂಡಲಲ.

ನೀವೃತತತಯ ನಂತರ ಅವರು ಮರಾಠ ಖಾಯತ ಸಂಶೇೂ�ಧಕ ಡಾ. ರಾಮಚಂದ ರ ಚಂತಾಮಣೀ ಢೇ�ರ ಅವರಂತ ಕಲವು ದೊ�ಶರ�ಯ ದೊ�ವತಗಳ ಕುರತು ಸಮಗರ ಅಧಯಯನ ಮಾಡಬ�ಕಂದು ಬಯಸದದರು. ಸವದತತತ

ಎಲಲಮಮನನುನ ಕುರತು ಸಾಕಷು� ಮಾಹತತ ಸಂಗರಹಸದದರು. ಅದನುನ ಖಂಡೂ�ಬಾ ಮಾದರಯಲಲ ಬೃಹತ ಸಂಶೇೂ�ಧರನಾಾ ಕೃತತರೂಪದಲಲ ಸದದಪಡಸುತತದದರು. ಆದರ ಅವರ ಆಕಸಮಕ ಮರಣದದಂದ ಮಾಡಟ� ಟಟಪಪಣೀಗಳು

ಹಾಗಯೇ� ಉಳಳದು ಹೊೂ�ದುದು ಕನನಡ ಸಾರಸAರಲೂ�ಕದ ದಭಾಗ0ವ� ಸರ. ಇಂಥ ಮಹಾರನಾ ಸಂಶೇೂ�ಧಕರು ಬಳಗಾವಯಲಲದದ ಸಂದಭ0ದಲಲ ರನಾಾವು ಅನೇ�ಕ ಸಲ ಭ�ಟಟಯಾಗುತತತದೊದವು. ಕನನಡ ಭಾಷಯ

ಕುರತು ಸುದದ�ಘ0ವಾಗ ಚಚ0ಸುತತತದೊದವು. ನಮ ಮ ಸಂದೊ�ಹಗಳಳಗ ಸಮಾಧಾನದ ಉತತರವನುನ ನೀ�ಡುವ ರಜುವಾಬಾದರ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರದಾಗತುತ.

ಅವರ ನೀಧರನಾಾನಂತರ ಅವರ ಮನೇಯವರು ಅವರು ಸಂಗರಹಸದ ಎಲ ಲ ಪುಸತಕಗಳನುನ ಭೂತರಾಮನಹಟಟ� ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರಕಕ ದಾನವಾಗ ನೀ�ಡದರು. ಆ ಕ�ಂದರವು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ಕನಸನ

ಕೂಸಾಗತುತ. ಅದನುನ ಬಳಗಸಲು ಅವರು ಪಟ� ಕಷ � ಅಪಾರ. ಇಂದು ಈ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರವು ಸAತಂತರ ವಶAವದಾಯಲಯವಾಗ ಮಾಪಾ0ಡಾಗದೊ. ಇದೊೂಂದು ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳರ ದೂರದೃಷಟ�ಯ ಫಲ ಎಂದರ

ಅತತಶಯೋ�ಕತತ ಅಲಲ.

ಅವರು ಆಗಾಗ ಕೂಡದಾಗ ಕಲವು ಅಥ0ವಂತತಕಯ ಮಾತುಗಳನುನ ಹೊ�ಳುತತತದದರು. ಅವುಗಳನುನ ಟಟಪಪಣೀ ಮಾಡದದರ ಅದೊ� ಒಂದು ಪುಸತಕವಾಗಬಹುದದತುತ.

' ಸತೂ�ಲು ಹೊೂಸಪರಜ}ಯನುನ ಜಞಾಗೃತಗೂಳಳಸುತತದೊ. ಹೊೂಸಪರಜ}ಯಂದ ಬಾಳಳನಲಲ ಆನಂದವನುನ ರೂಢಸಕೂಳು.ವುದು ಸಾಧಯವಾಗುತತದೊ'.

' ಪರವಾಹದ ವರುದ ಧ ಈಸುವುದು ಸುಲಭವಲಲ, ಸುಖಕರವಲಲ. ಆದರ ಹಾಗ ಈಸುವಲಲ ಹೊಚ¬ದೊ, ಆತಮಗರವವದೊ. ಅಂದರ ರನಾಾವು ಯಾವಾಗಲೂ ಪರವಾಹದ ವರುದ ದ ಈಸಬ�ಕಂದಲಲ, ಈಸಬ�ಕಾದ

ಸಂದಭ0ವರುವಾಗ ರನಾಾವು ಹಂರಜುರಯ ಬಾರದು. ಈ ನೀಲುಮಯನುನ ತಳಗದ ನಮಮಂದ ಇತರರು ಗಲುವನುನ ಕಸದುಕೂಳ.ಬಹುದು. ಆದರ ಅವರು ನಮ ಮ ಆನಂದವನುನ ಕಸದುಕೂಳ.ಲಾರರಂಬ ವಶಾAಸ ನನಗ�ಗ ದೃಢವಾಗುತತತದೊ'

' ಪರಸªತತ ಹೊ�ಗ� ಇದದರೂ ಅದನುನ ಕುರತ ನನ ನ ಪರತತಕತರಯೇಯು ನಮಗ ಸುಖದ ಇಲಲವ ದುಃಖದ ಕಲಪನೇಯನುನ ತರುತತದೊ ಎಂಬುದನುನ ರನಾಾವು ಜ�ವನದಲಲ ಕಾಣುತತ�ವ. ಆದುದರಂದ ಎಂತಹ

ಪರಸªತತಯಲಲಯೂ ರನಾಾವು ಸುಖಗಳಾಗುವುದು ಸಾಧಯವದೊಯೇಂದಾಗುತತತದೊ. ಸುಖವನುನ ಕುರತು ಉದೊರ�ಕ. ದುಃಖವನುನ ಕುರತ ಉದದAಗನತಗಳನುನ ಅಳಳದ ಮನಸಸನ ಪರಸನನತಯು ಆನಂದದ ಸತಲಯಾಗಬಲುಲದು.'

' ನಮ ಮ ಸುತತಣ ಬಾಳಳನಲಲ ವuಷಮಯಗಳನುನ ಗಮನೀಸುವುದಕತಕಂತ ಸಮನAಯದ ಹಾದದಯಲಲ ರನಾಾವು ಸಾಗಬ�ಕು. ಮಾನವ�ಯ ಜ�ವನ, ಸAಭಾವ, ಅಭರುಚಗಳು ಏಕಪರಕಾರವಾಗಲಲ. ಅವು ವuವಧಯಮಯವಾಗವ.... ರನಾಾವು ಹೂದೊೂ�ಟದ ಸಮುದಾಯ ಶೇೂ�ಭಯತತ ಗಮನ ಹರಸಬ�ಕು'

' ಮಾನವನ ಅಹಂಕಾರಸ ಭಾವನೇಯು ಸಮನAಯ ದೃಷಟ�ಗ ಬಾಧಕವಾಗ ಪರಣಮಸುತತತದೊ. ಅಹಂಕಾರದದಂದಾಗ ಭನನತಯ ಭಾವ ಬಳಗಯುತತತದೊ. ಮಾನವನು ತನ ನ ಅಹಂಕಾರ ಭಾವನೇಯನುನ

ತೂಡದುಹಾಕತದಾಗ ವಶಾಲ ಏಕತಯತತ ಗಮನ ಹರಸಬಲಲ. ಬಾಳಳನ ವuವಧಯದಲಲ ಸಮರಸವನುನ ಕಾಣವಲಲ.'

' ನೇ�ರವಾದ ದಾರ ದೂರವಹುದು. ಅದು ಕಠಣವಂದೂ ತೂ�ರಬಹುದು. ಆದರ ಅದೊ� ಆತಮಗರವ ಪುರಸಸರವಾದ ಪಥವಾಗದೊ. ಒಳದಾರ ಅಡಡದಾರಗಳು ಸಮ�ಪ, ಸುಲಭವಂದು ಅನೀಸಬಹುದು. ಆದರ ಅವು

ನಮಮ ಗಾಂಭ�ರ‌ಯಕಕ ಹೊೂಲಲ. ಅಲಲದೊ ಆತಮಘಯಾತಕ, ಸಮಾರಜುಘಯಾತಕವಾಗ ಪರಣಮಸುತತವ'

ಇಂಥ ಹಲವಾರು ನುಡಗಳನುನ ಅವರು ಮ�ಲಂದ ಮ�ಲ ಹೊ�ಳುತತತದದರು. ಹೊ�ಳಳದಂತ ಬದುಕುತತತದದರು. ನಡ- ನುಡಗಳು ಒಂದಾದ ನೀಷುಠರ ಮನೇೂ�ಧಮ0ದ ಪಾರಧಾಯಪಕರಾಗದ ದ ಡಾ. ನೇ�ಗನಹಾಳ

ನಮಮ ದದನಮಾನದ ಅಪರೂಪದ ಸಂಸಕೃತತಯ ಶೇೂ�ಧಕರಾಗದದರು.

ಜ�ವನದ ಪರಮುಖ ಘಟನೇಗಳು* ರಜುನನ : ೧೯೪೦* ರಜುನಮಸªಳ : ನೇ�ಗನಹಾಳ (ತಾ: ಬuಲಹೊೂಂಗಲ ಜ: ಬಳಗಾವ)* ವದಾಯಭಾಯಸ : ಪಾರಥಮಕ ಶರಕಷಣ ನೇ�ಗನಹಾಳ ಗಾರಮದಲಲ

ಮಾಧಯಮಕ ಶರಕಷಣ ಬಳಗಾವಯಲಲ ಬ.ಎ. ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯ (೧೯೬೭)ಎಂ.ಎ. ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯ (೧೯೭೦)ಪರಎಚ .ಡ. ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯ ೧೯೭೭

* ವೃತತತ : ೧೯೭೦ರಂದ ೧೯೭೬ ಹುಬಬಳಳ. ಕಾಡಸದೊದ�ಶAರ ಕಾಲ�ಜನಲಲ ಅಧಾಯಪಕ ೧೯೭೬- ೧೯೮೦ ಹಾವ�ರ ಗುದೊಲಪಪ ಹಳಳ.ಕ�ರ ಕಾಲ�ಜನಲಲ ಅಧಾಯಪಕ

೧೯೮೦ ರಂದ ೧೯೮೪ ಹುಬಬಳಳ. ಕಾಡಸದೊದ�ಶAರ ಕಾಲ�ಜನಲಲ ರ�ಡರ ೧೯೮೪ರಂದ ೧೯೯೨ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ರ�ಡರ

೧೯೯೨ರಂದ ೧೯೯೪ ಬಳಗಾವ ಸಾನತಕೂ�ತತರ ಕ�ಂದರದ ಆಡಳಳತಾಧಕಾರ ೧೯೯೪ರಂದ ೯೭ ರವರಗ ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದ ಮುಖಯಸª

* ಶೇuಕಷಣೀಕ ಹುದೊದಗಳು : ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಸತನೇಟಟ�ನ ಸದಸಯ ( ೧೯೯೩ರಂದ ೧೯೯೯) ಕನನಡ ಅಧಯಯನ ಪರ�ಠದ ನೀದೊ�0ಶಕ ( ೧೯೯೫ರಂದ ೧೯೯೭) ಹಂಪರ ಕನನಡ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಸತನೇಟಟ�ನ ಸದಸಯ ( ೧೯೯೫ ರಂದ ೧೯೯೮) ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯದ ಕಲಾ ನೀಕಾಯದ ಡ�ನ ಕ.ವ.ವ. ಕನೀಸಲಲನ ಸದಸಯ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಾಹತಯ ಅಕಾಡಮ ಸದಸಯ (೧೯೯೯)

* ಪರಶಸತ- ಗರವಗಳು : ಮuಲಾರಲಂಗ- ಖಂಡೂ�ಬಾ ಕೃತತಗ ಕರನಾಾ0ಟಕ ಸಾಹತಯ ಅಕಾಡಮ ಬಹುಮಾನ ಜಞಾನಪದ ಮತುತ ಯಕಷಗಾನ ಅಕಾಡಮ ಬಹುಮಾನ

* ಪರಕಟಟತ ಕೃತತಗಳು : ೧. ವuದೊ�ಹ ಜಞಾನಪದ ಸಣಾಣಟ (ಸಂ) ೧೯೭೯೨. ಚಕಕದೊ�ವರಾಯ ವಂಶಾವಳಳ ಗದಾಯನುವಾದ ಕನನಡ ಸಾಹತಯ ಪರಷತುತ, ಬಂಗಳೂರು, ೧೯೮೧೩. ಆಯದ ರಗಳಗಗಳು ( ಹರಹರ ಕೃತ) (ಸಂ) ೧೯೮೧೪. ಬಸವರನಾಾಳರ ಬರಹಗಳು (ಸಂ) ಕನನಡ ಮತುತ ಸಂಸಕೃತತ ಇಲಾಖಯ, ಬಂಗಳೂರು ೧೯೮೩೫. ಪಾರಚ�ನ ಕನನಡ ಶಾಸನಗಳ ಭಾಷಟಕ ಅಧಯಯನ ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯ ಧಾರವಾಡ, ೧೯೮೨ .೬. ಮuಲಾರಲಂಗನ ಪದಗಳು ಭಾಗ- ೧ (೧೯೮೩) ೭. ಮuಲಾರಲಂಗನ ಪದಗಳು ಭಾಗ- ೨ (೧೯೯೦) ೮. ಶರವಲಂಕ ಮಂಚಣಣನ ವಚನಗಳು (ಸಂ)

ಮೂರುಸಾವರಮಠ, ಹುಬಬಳಳ., ೧೯೮೭೯. ಮuಲಾರದೊ�ವರ ದದವಯಕ{�ತರಗಳು ಅನುಪಮ ಪರಕಾಶನ, ಅಥಣೀ, ೧೯೯೧೧೦.ಮuಲಾರಲಂಗ-ಖಂಡೂ�ಬಾ( ಸಾಂಸಕೃತತಕ ಅಧಯಯನ, ೧೯೯೨) ೧೧. ಪೂವ0ದ ಹಳಗನನಡ ಶಾಸನಗಳ ಸಾಹತಯಕ ಅಧಯಯನ, ಕರನಾಾ0ಟಕ ವಶAವದಾಯಲಯ, ೧೯೯೪೧೨. ಸದಧರಾಮ ಚಾರತರ ( ರಾಘವಾಂಕ ಕೃತ, ಸಂ.) ತೂ�ಂಟದಾರಮಠ, ಗದಗ, ೧೯೯೯೧೩. ನೇ�ಗನಹಾಳ ಪರಬಂಧಗಳು ಕನನಡ ವಶAವದಾಯಲಯ, ಹಂಪರ, ೧೯೯೯

* ನೀಧನ : ದದರನಾಾಂಕ ೪ ಮ� ೧೯೯೯ ಮಂಗಳವಾರ________________